On the Legal Status of Foreigners

The Law of the Republic of Kazakhstan dated 19 June, 1995 No. 2337.

Unofficial translation

Footnote. The form of the act and the title are changed, the Preamble is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2007 No. 227.
Throughout the text:
the word “of the Decree”, “by the Decree”, “Decree” are replaced by the words “of the Law”, “by the Law”, “Law”; the words “foreign nationals”, “Foreign nationals”, “by Foreign nationals”, “by foreigner nationals”, “foreign nationals”, “foreign national”, “to foreign nationals”, “to Foreign nationals”, “to foreign national”, “to Foreign national” “Foreign national”, are replaced by the words “foreigners”, “Foreigners”, “by Foreigners”, “by foreigners”, “foreigners”, “foreigner”, “to foreigners”, “to Foreigners”, “to foreigner”, “to Foreigner”, “foreigner” by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2007 No. 227.

Section I. General Provisions Article 1. Legislation on the legal status of foreigners in the Republic of Kazakhstan

Legislation of the Republic of Kazakhstan on the legal status of foreigners is based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and determines, in accordance with it, the basic rights and duties of foreigners, the procedures for their entry into the Republic of Kazakhstan, stay and movement within its territory and departure from the Republic of Kazakhstan.

Legislation on the legal status of foreigners in the Republic of Kazakhstan consists of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

Legal status of foreigners in the Republic of Kazakhstan may also be determined by the international treaties of the Republic of Kazakhstan.

If an international treaty ratified by the Republic of Kazakhstan establishes rules other than those that contained in this Law, the rules of the international treaty shall apply.

Footnote. Article 1, as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12 January, 2007 No. 227; dated 13.05.2020 No. 327-VІ (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 2. Foreigners and stateless persons in the Republic of Kazakhstan

Foreigners in the Republic of Kazakhstan are the persons that are not citizens of the Republic of Kazakhstan and have proof of citizenship of another state.

Persons that are not citizens of the Republic Kazakhstan, and do not have proof of citizenship of another state are recognized as stateless.

Article 3. Principles of the legal status of foreigners in the Republic of Kazakhstan

Foreigners in the Republic of Kazakhstan shall have all rights and freedoms, and shall also bear all the obligations established by the Constitution and in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

Foreigners in the Republic of Kazakhstan shall be equal before the law, regardless of their origin, social and property status, race and ethnicity, gender, education, language, attitude to religion, type and nature of occupation.

Using of foreigners of their rights and freedoms shall not be detrimental to the interests of the Republic of Kazakhstan, the rights and legitimate interests of its citizens and others, and shall be inseparable from the performance of their duties, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 21 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.05.2020 No. 327-VІ (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 4. Foreigners permanently residing and temporarily staying in the Republic of Kazakhstan

Foreigners who have received permission for permanent residence in the Republic of Kazakhstan in the manner determined by the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan shall be recognized as permanent residents of the Republic of Kazakhstan.

A mandatory condition for granting a permanent residence permit in the Republic of Kazakhstan shall be the confirmation of their solvency in the manner and amounts determined by the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan by a person applying for such a permit, with the exception of ethnic Kazakhs, persons born or previously held citizenship of the Republic of Kazakhstan or the Kazakh Soviet Socialist Republic, and members of their families, foreigners who have sought-after professions, the list of which is approved by the authorized body on population migration.

Foreigners, being in the Republic of Kazakhstan on other legal grounds, as well as recognized as victims, witnesses, suspects or accused in criminal cases, shall be considered as temporarily residing in the Republic of Kazakhstan before the entry into force of the court verdict or other procedural decision by the authorized bodies.

Kandas shall have the right to simultaneously submit documents for obtaining a permit for permanent residence in the Republic of Kazakhstan and acceptance into the citizenship of the Republic of Kazakhstan in a simplified (registration) procedure.

Footnote. Article 4 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12.01.2007 No. 227; as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2013 No.153 -V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 24.11.2015 No.421-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.12.2019 No. 292-VI (the order of enforcement see Article 2); dated 13.05.2020 No. 327-VІ (see Article 2 for the procedure for enactment ); dated 26.12.2022 No. 168-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 5. Granting of asylum

The Republic of Kazakhstan provides for the right of asylum to foreigners that are victims of human rights violations.

The question of political asylum is decided by the President of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 5, as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12 January, 2007 No. 227.

Section II. Basic rights, freedoms and duties of foreigners in the Republic of Kazakhstan Article 6. Labour activity and leisure

Foreigners may engage in labour activity in the Republic of Kazakhstan on the basis and in the manner prescribed by the legislation and international treaties of the Republic of Kazakhstan. In order to ensure the realization of the constitutional right of citizens of the Republic of Kazakhstan on the freedom of labour, the legislative acts may establish the limits on the implementation of labour activity of foreigners in the Republic of Kazakhstan.

Foreigners may not be appointed to certain positions or engage in certain kinds of labour activity, if in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan appointment to these positions or engaging in such activity is associated with belonging to the citizenship of the Republic of Kazakhstan.

Foreigners permanently residing in the Republic of Kazakhstan have the same rights and bear the same obligations in labour relations as citizens of the Republic of Kazakhstan.

Foreigners, temporarily staying in the Republic of Kazakhstan can be the subjects of private entrepreneurship. At the same time, carrying out entrepreneurial activity without forming a legal entity shall not be allowed.

Foreigners, residing in the Republic of Kazakhstan shall have the right to leisure on the same basis as citizens of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 6, as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 16 March, 2001 No. 164; dated 12 January, 2007 No. 227; dated 16.04.2018 No. 147-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 7. Health protection

Foreigners and stateless persons, residing on the territory of the Republic of Kazakhstan, shall be provided with medical assistance if there is a policy of voluntary medical insurance, unless otherwise stipulated by the laws of the Republic of Kazakhstan and international treaties, ratified by the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 7 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.11.2015 No.406-V (shall be enforced from 01.01.2018).

Article 8. Social security

Foreigners permanently residing in the Republic of Kazakhstan, in matters of social security, including pensions, shall have the same rights and bear the same responsibilities as the citizens of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 8 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 20.04.2023 No. 226-VII (shall be enforced from 01.07.2023).

Article 9. The right to housing, other property and personal non-property rights

Foreigners, permanently residing in the Republic of Kazakhstan shall have the same rights and bear the same obligations in housing relations as the citizens of the Republic of Kazakhstan, unless otherwise stipulated by the Constitution, laws and international treaties.

Foreigners may have a dwelling and other property on the right of ownership in the Republic of Kazakhstan (except for temporarily staying foreigners), may have the rights of the author of works of science, literature and art, discovery, invention, rationalization proposal, industrial design, as well as other property and personal non-property rights, except for the cases, established by the Constitution, laws and international treaties.

Foreigners permanently residing in the Republic of Kazakhstan, use their property and moral rights as citizens of the Republic of Kazakhstan.

Foreigners temporarily staying in the Republic of Kazakhstan have the right to use the property and personal non-property rights on the grounds and in the manner prescribed by the legislation and international treaties of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 9, as amended – by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 1 March, 2001 No. 160; dated 24.11.2015 No.421-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 10. Getting an education

Foreigners and stateless persons, permanently residing in the Republic of Kazakhstan, shall have the equally with the citizens of the Republic of Kazakhstan right to get preschool, primary, basic secondary and general secondary education in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of education.

Stateless persons, permanently residing in the Republic of Kazakhstan shall be entitled to get free technical and vocational, secondary, higher and postgraduate education on a competitive basis in accordance with the state educational order, if the education of each of these levels, they get the first time.

The right of foreigners to get free technical and vocational, secondary, higher and postgraduate education on a competitive basis in accordance with the state educational order is defined by the international treaties of the Republic of Kazakhstan.

Foreigners, adopted ??to educational institutions have the rights and bear the obligations of students and pupils in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 10 as amended – by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 27 July, 2007 No. 320 (the order of enforcement see Article 2).

Article 11. Use of cultural achievements

Foreigners shall have the right to use cultural achievements in the Republic of Kazakhstan as citizens of Kazakhstan. They shall protect the historical and cultural monuments, and other cultural values.

Article 12. Participation in public associations

Foreigners, permanently residing in the Republic of Kazakhstan have the right to join public associations, except for political parties and public associations that pursue political goals, and if it does not contradict the statute (regulations) of these associations.

Article 13. Freedom of conscience

Foreigners, staying in the Republic of Kazakhstan, are guaranteed the freedom of conscience as citizens of Kazakhstan.

Incitement of hostility and hatred in connection with religious beliefs is prohibited.

Article 14. Marital and family relations

Foreigners in the Republic of Kazakhstan may conclude and discharge marriages with citizens of the Republic of Kazakhstan and other persons, and have the rights and bear responsibilities in marital and family relations as citizens of the Republic of Kazakhstan in accordance with the legislation and international treaties of the Republic of Kazakhstan.

Article 15. Inviolability of dwelling, honour and dignity

Foreigners shall be guaranteed inviolability of dwelling, honour and dignity in the Republic of Kazakhstan.

Article 16. Movement on the territory of the Republic of Kazakhstan and choice of a place of residence

Foreigners may freely move on the territory of the Republic of Kazakhstan open to foreigners, and choose a place of residence in accordance with the manner, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan. Restrictions on movement and choice of residence are established by acts of the authorized state bodies of the Republic of Kazakhstan, when it is necessary to ensure national security, public order, health or morals, or the protection of the rights and legitimate interests of citizens of the Republic of Kazakhstan and others.

Article 17. Taxes and fees

Foreigners are subject to taxes and fees in the Republic of Kazakhstan on the same basis as citizens of the Republic of Kazakhstan, unless otherwise provided by the legislation and international treaties of the Republic of Kazakhstan.

Article 18. Protecting the rights of foreigners

Foreigners in Kazakhstan shall have the right to appeal to the courts, the Commissioner for Human Rights in Kazakhstan and other public authorities for the protection of their property and personal non-property rights.

Foreigners use procedural rights in court as citizens of the Republic of Kazakhstan, except in cases provided for in the international treaties of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 18 as amended by Law No. 91-VII of 29.12.2021 (shall be enacted ten calendar days after the date of its first official publication).

Article 19. Restrictions in electoral right

Foreigners in the Republic of Kazakhstan may not vote or be elected to the representative and other elective state bodies and positions, as well as take part in republican referendum.

Article 20. Military service obligation

Military obligation shall not apply to foreigners, permanently residing in the territory of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 20 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12 January, 2007 No. 227.

Section III. Entry into the Republic of Kazakhstan and departure of foreigners from the Republic of Kazakhstan Article 21. Establishing the rules of entry into the Republic of Kazakhstan, departure of the Republic of Kazakhstan, transit through the territory of the Republic of Kazakhstan

The rules for entry into the Republic of Kazakhstan of foreigners, their departure from the Republic of Kazakhstan and transit through the territory of the Republic of Kazakhstan shall be established by this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 21 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.05.2020 No. 327-VІ (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 22. Enter into the Republic of Kazakhstan

Foreigners may enter the Republic of Kazakhstan on valid foreign passports or equivalent documents in the presence of entry visas of the Republic of Kazakhstan, unless otherwise specified in the agreement of the Republic of Kazakhstan and the concerned party or the Government of the Republic of Kazakhstan.

Foreigner is prohibited to entry into the Republic of Kazakhstan:

1) in the interests of national security, public safety and public health;

2) if his (her) actions are aimed at forced changing the constitutional order;

3) if he (she) acts against the sovereignty and independence of the Republic of Kazakhstan, calls for violation of the unity and integrity of its territory;

4) if he (she) incites interethnic, inter-confessional and religious hostility;

5) if it is necessary to protect the rights and legitimate interests of citizens of the Republic of Kazakhstan and other persons;

6) if the national security authorities have information about his (her) involvement into extremism or terrorist activities, as well as in case of recognition of a dangerous relapse in his (her) actions by the court;

7) if he (she) did not perform the penalty for a criminal or administrative offence, imposed on him (her) during a previous stay in the Republic of Kazakhstan;

8) if during a previous stay in the Republic of Kazakhstan he (she) did not submit the declaration of individual income tax in the case, where the provision of such declarations is provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

9) if he (she) has not provided a confirmation on the availability of funds necessary for stay and departure from the Republic of Kazakhstan, in the manner determined by the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan, except for ethnic Kazakhs, persons born or previously held citizenship of the Republic of Kazakhstan or the Kazakh Soviet Socialist Republic, and members of their families;

10) if in the application for entry, he (she) reported false information or did not submit the required documents within the period, prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan;

11) if he (she) has a disease that is a contraindication to enter the Republic of Kazakhstan.

12) if he (she) previously lost the citizenship of the Republic of Kazakhstan on the grounds, provided for by subparagraph 8) of part one of Article 21 of the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 20^th, 1991 "On Citizenship of the Republic of Kazakhstan";

13) if he (she) was previously deprived of citizenship of the Republic of Kazakhstan on the grounds, provided for in Article 20-1 of the Law of the Republic of Kazakhstan dated December 20^th, 1991 " On Citizenship of the Republic of Kazakhstan".

Foreigners previously expelled from the Republic of Kazakhstan shall be prohibited from entering the Republic of Kazakhstan for five years from the date of enforcement of the court decision on expulsion.

Applications of the host persons for inviting foreigners to the Republic of Kazakhstan shall not considered if, within twelve consecutive calendar months prior to the submission of such an application, the host persons were held liable two or more times for untimely informing the internal affairs bodies of immigrants, staying with them, and for not taking measures to draw up documents for the right of their stay in the Republic of Kazakhstan and to ensure departure from the Republic of Kazakhstan upon expiry of a certain period of stay.The entry visa or other corresponding documents are issued by diplomatic representatives and consular offices of the Republic of Kazakhstan or in some cases by the specifically authorized representatives of the Republic of Kazakhstan.

Entry visas or other documents corresponding to them are issued by diplomatic missions and consular offices of the Republic of Kazakhstan or in some cases by specially authorized representatives of the Republic of Kazakhstan.

Grounds for issuing visas shall be the invitations of receiving persons or the permission of the authorized state bodies of the Republic of Kazakhstan, unless otherwise stipulated by the international treaties of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 22 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.12.2013 No. 153-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the laws of the Republic of Kazakhstan dated 03.11.2014 No.244-V (shall be enforced from 02.01.2015); dated 24.11.2015 No. 421-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 22.12.2016 No. 28-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 11.07.2017 No. 91-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 27.12.2019 No. 292-VI (the order of enforcement see Article 2); dated 13.05.2020 No. 327-VІ (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication); dated 19.04.2023 No. 223-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 23. Departure from the Republic of Kazakhstan

Foreigners depart from the Republic of Kazakhstan on valid foreign passports or equivalent documents in the presence of exit visas, issued by authorized state bodies of the Republic of Kazakhstan, unless otherwise specified in the agreement with the corresponding country or the Government of the Republic of Kazakhstan.

Departure of foreigners from the Republic of Kazakhstan are not permitted:

a) if there are grounds for bringing him (her) to justice - until the end of the proceedings;

b) if he (she) has been convicted of a criminal offense, probation control has been established or a suspension of execution of the punishment has been applied to him (her)- prior to the serving of the punishment or exemption from punishment, the expiration of the probationary control period, the expiry of the term of suspension of the execution sentence, except for cases of his (her) deportation on the basis of the court decision;

c) if he (she) evades the obligations, imposed on him (her) by the court - until the fulfillment of obligations;

g) is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art. 2).

Departure of foreigner from the Republic of Kazakhstan may be delayed until his (her) execution of property obligations, that are associated with the substantial interests of citizens of the Republic of Kazakhstan, and other individuals and legal entities.

Footnote. Article 23, as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 10.12.2013 No. 153-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.07.2014 No.227-V (shall be enforced from 01.01.2015); dated 18.04.2017 No.58-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 24. Transit

Foreigners passing through the territory of the Republic of Kazakhstan in transit follow the rules of transit to the checkpoint across the State Border of the Republic of Kazakhstan along the established route and may have stops in the territory of the Republic of Kazakhstan only at the points indicated in Kazakhstani transit visas, subject to permits issued by authorized for that by the state bodies of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 24 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated November 16.11.2020, No. 375-VI (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Section IV. Responsibility of foreigners.
Reducing the period of stay. Expulsion

Footnote. The heading of section IV has been amended in the Kazakh language, the text in the Russian language shall not be changed by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.05.2020 No. 327-VІ (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 25. Grounds of responsibility for offenses

Foreigners, who have committed criminal, administrative or other offenses on the territory of the Republic of Kazakhstan shall be liable on general grounds with the citizens of the Republic of Kazakhstan, except for the cases, established by international treaties of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 25 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2014 No. 227-V (shall be enforced from 01.01.2015).

Article 26. Responsibility for violation of the rules of stay in the Republic of Kazakhstan and transit through the territory of the Republic of Kazakhstan

Foreigners, who violate the rules of stay in the Republic of Kazakhstan, live on invalid documents, evade departure after the expiration of their stay, and who do not comply with the rules of transit through the territory of the Republic of Kazakhstan, shall be subject to administrative liability in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan.

A malicious violation of the rules of stay in the Republic of Kazakhstan and transit through the territory of the Republic of Kazakhstan by foreigners shall entail criminal liability under the laws of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 26, as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12 January, 2007 No. 227; dated 27.12.2019 No. 292-VI (the order of enforcement see Article 2).

Article 27. Reducing the period of stay in the Republic of Kazakhstan

For a foreigner that violates the legislation on the legal status of foreigners may be reduced the period of stay in the Republic of Kazakhstan. Period of stay of a foreigner in the Republic of Kazakhstan may also be reduced in cases where the grounds for his (her) further stay have fallen.

Footnote. Article 27, as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 12 January, 2007 No. 227.

Article 28. Expulsion from the Republic of Kazakhstan

Footnote. The heading of Article 28 has been amended in the Kazakh language, the text in Russian shall not be changed by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 13.05.2020 No. 327-VІ (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

A foreigner may be expelled from the Republic of Kazakhstan:

a) if his (her) actions are contrary to the interests of national security or public order;

b) if it is necessary for the protection of health or morals, protection of the rights and legitimate interests of citizens of the Republic of Kazakhstan and other persons;

c) if he (she) violated the legislation of the Republic of Kazakhstan;

g) in the case of annulment of marriage in the manner prescribed by legislative acts, if the marriage with a citizen of the Republic of Kazakhstan was the basis for remaining him (her) for a permanent residence in the Republic of Kazakhstan.

The decision on expulsion shall be taken by the court. The foreigner is obliged to leave the Republic of Kazakhstan within the period specified in this decision. The execution of the court decision on expulsion from the Republic of Kazakhstan, in this case, shall be carried out by the controlled independent departure of the person being expelled or forced expulsion of the person from the Republic of Kazakhstan. If a person in respect of whom a decision on expulsion has been made does not leave the territory of the Republic of Kazakhstan within the period specified in the decision, he/she shall be subject to the preventive restriction of freedom of movement and forced expulsion with the sanction of the court. Preventive restriction of the freedom of movement of such a person shall be allowed in this case for the period necessary to organize his/her expulsion from the Republic of Kazakhstan, but not more than thirty days. The maintenance of such a person shall be carried out in a special institution of the internal affairs bodies in the manner determined by the Government of the Republic of Kazakhstan.

The internal affairs bodies, executing the court’s decision on a forcible expulsion shall produce at checkpoints across the state border of the Republic of Kazakhstan the transmission of a deportee foreigner or a stateless person to the Border Service of the National Security of the Republic of Kazakhstan for the official transfer of the foreigner or stateless person to the representative of the foreign state, to the territory of which the person is expelled.

The operation of the fourth part of Article 28 is suspended until 01.01.2024 by Article 31 of this Law.

A person being expelled from the Republic of Kazakhstan shall be obliged to undergo fingerprint registration before controlled independent departure or forcible expulsion from the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 28, as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 16.03.2001 No. 164; dated 10.11.2001 No. 255; dated 12.01.2007 No. 227; dated 07.12.2009 No. 222-IV (the order of enforcement see Art. 2); dated 22.07.2011 No. 478-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 16.01.2013 No. 71-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 13.06.2013 No. 102-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 22.12.2016 No. 28-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 30.12.2016 No. 41-VI (shall be enforced from January 1, 2021); No. 327-VІ dated 13.05.2020 (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication); No. 385-VI dated 19.12.2020 (shall be enforced ten calendar days after the day of its first official publication).

Section V. Final provisions Article 29. Application of this Law in respect of stateless persons

Provisions of this Law shall apply to stateless persons, unless otherwise stipulated by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

Article 30. Limitation of the scope of this Law

Provisions of this Law shall not affect to the privileges and immunities of heads and employees of foreign diplomatic and consular representatives, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan and the international treaties of the Republic of Kazakhstan.

Article 31. The order of entry into force of this Law

This Law shall enter into force from the date of publication.

Suspend until January 1, 2024, the effect of part four of Article 28 of this Law.

Footnote. Article 31 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2021 No. 58-VII (shall be enforced from 01.01.2021); dated 30.12.2022 No. 177-VII (shall be enforced from 01.01.2023).

The President

of the Republic of Kazakhstan

Шетелдiктердiң құқықтық жағдайы туралы

Қазақстан Республикасының 1995 жылғы 19 маусымдағы N 2337 Заңы.

МАЗМҰНЫ

Ескерту. ҚР 1997.06.19 № 134 заңымен енгiзiлген толықтырулар мен өзгертулер 1998 жылғы 1 қаңтардан бастап күшiне кiредi.
Ескерту. Актінің нысаны мен тақырыбы өзгерді, кiрiспе алып тасталды, бүкiл мәтiн бойынша "Жарлықтан", "Жарлықта", "Жарлық", "Жарлықтың", "жарлықтың" деген сөздер тиiсiнше "Заңнан", "Заңда" "Заң", "Заңның" деген сөздермен, "шетел азаматтарының", "шетел азаматтары", "Шетел азаматтарының", "шетелдiк азаматтың", "шетелдiк азаматтар", "шетел азаматтарына", "шетел азаматына", "Шетел азаматтары", "шетелдiк азаматтардың", "шетел азаматтарын", "Шетел азаматының", "Шетел азаматы" деген сөздер тиiсiнше "шетелдiктердiң", "шетелдiктер", "Шетелдiктердiң", "шетелдiктiң", "шетелдiктерге", "шетелдiкке", "Шетелдiктер", "шетелдiктердi" "Шетелдiктiң", "Шетелдiк" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 2007.01.12 № 227 Заңымен.

I бөлiм. Жалпы ережелер

1-бап Қазақстан Республикасындағы шетелдiктердiң құқықтық жағдайы туралы заңдар

Шетелдiктердiң құқықтық жағдайы туралы Қазақстан Республикасының заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және соған сәйкес шетелдiктердiң негiзгi құқықтары мен мiндеттерiн, олардың Қазақстан Республикасына келуiнiң, аумағында болуының, жүрiп-тұруының және Қазақстан Республикасынан кетуiнiң тәртiбiн айқындайды.

Қазақстан Республикасындағы шетелдiктердiң құқықтық жағдайы туралы заңнама осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

Қазақстан Республикасындағы шетелдiктердiң құқықтық жағдайы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарымен де анықтала алады.

Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгiленсе, онда халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.

Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2007.01.12 № 227; 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап Қазақстан Республикасындағы шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар

Қазақстан Республикасының азаматтары емес және өзiнiң басқа мемлекеттiк азаматтығына қатысты екендiгiнiң дәлелi бар адамдар Қазақстан Республикасындағы шетелдіктер болып танылады.

Қазақстан Республикасының азаматтары емес және өзiнiң басқа мемлекеттiң азаматтығына қатысты екендiгiнiң дәлелi жоқ адамдар азаматтығы жоқ адамдар болып танылады.

3-бап Қазақстан Республикасындағы шетелдiктердiң құқықтық жағдайының принциптерi

Қазақстан Республикасындағы шетелдіктер Конституцияда белгiленген және Қазақстан Республикасының заңдары мен Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес барлық құқықтар мен бостандықтарға ие, сондай-ақ оларға барлық мiндеттер жүктеледi.

Қазақстан Республикасындағы шетелдіктер тегiне, әлеуметтiк және мүлiктiк жағдайына, қай нәсiлге және ұлтқа жататындығына, жынысына, бiлiмiне, тiлiне, дiнге көзқарасына, шұғылданатын қызметi мен оның сипатына қарамастан заңның алдында бiрдей болады.

Шетелдiктердiң өздерiнiң құқықтары мен бостандықтарын пайдалануы Қазақстан Республикасының мүдделерiне, оның азаматтары мен басқа адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерiне нұқсан келтiрмеуге тиiс және мұны олардың Қазақстан Республикасының заңдарына белгiленген мiндеттерiн орындауынан бөлiп алуға болмайды.

Ескерту. 3-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

4-бап Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын және уақытша жүрген шетелдiктер

Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі айқындайтын тәртіппен Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсат алған шетелдіктер Қазақстан Республикасында тұрақты тұрушылар деп танылады.

Этникалық қазақтарды, Қазақстан Республикасында немесе Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасында туған немесе бұрын оның азаматтығында болған адамдарды және олардың отбасы мүшелерін, тізбесін халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган бекітетін сұранысқа ие кәсіптері бар шетелдіктерді қоспағанда, Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсат берудің міндетті шарты мұндай рұқсатты алуға үміткер адамның Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі айқындайтын тәртіппен және мөлшерлерде өзінің төлем қабілеттілігін растауы болып табылады.

Қазақстан Республикасында өзгедей заңды негізде жүрген, сондай-ақ қылмыстық істер бойынша жәбірленуші, куә, күдікті немесе айыпталушы деп танылған шетелдіктер соттың үкімі күшіне енгенге дейін немесе уәкілетті органдар өзге процестік шешім қабылдағанға дейін Қазақстан Республикасында уақытша болатындар деп есептеледі.

Қандастардың оңайлатылған тәртіппен (тіркеу тәртібімен) Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға рұқсат алуға және Қазақстан Республикасының азаматтығына қабылдануға бір мезгілде құжаттар тапсыруға құқығы бар.

Ескерту. 4-бап жаңа редакцияда - ҚР 2007.01.12 № 227; өзгерістер енгізілді - ҚР 10.12.2013 № 153-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 13.05.2020 № 327-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 26.12.2022 № 168-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-бап Баспана беру

Қазақстан Республикасы адам құқықтары бұзылуының құрбандары болған шетелдiктерге баспана құқығын бередi.

Саяси баспана беру туралы мәселенi Қазақстан Республикасының Президентi шешедi.

Ескерту. 5-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2007.01.12 № 227 Заңымен.

II бөлiм. Қазақстан Республикасындағы шетелдiктердiң
негiзгi құқықтары, бостандықтары және мiндеттерi

6-бап Еңбек қызметi және демалыс

Шетелдiктер Қазақстан Республикасының заңдары мен халықаралық шарттары белгiлеген негiз бен тәртiпте Қазақстан Республикасында еңбек қызметiмен шұғылдана алады. Қазақстан Республикасы азаматтарының еңбек ету бостандығына конституциялық құқығын iске асыруды қамтамасыз ету мақсатында заң актiлерiмен шетелдiктердiң Қазақстан Республикасында еңбек қызметiн жүзеге асыруы жөнiндегi шектеулер белгiленуi мүмкiн.

Шетелдiктер жекелеген қызмет орындарына тағайындала алмайды немесе еңбек қызметiнiң белгiлi бiр түрiмен, егер бұл қызмет орындарына тағайындау немесе осындай қызмет түрiмен шұғылдану Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасының азаматтығына қатыстылығына байланысты болса, шұғылдана алмайды.

Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдiктер еңбек қатынастарында Қазақстан Республикасының азаматтарымен бiрдей құқықтарды пайдаланады және сол сияқты мiндеткерлiкте болады.

Қазақстан Республикасында уақытша болатын шетелдiктер жеке кәсiпкерлiк субъектiлерi бола алады. Бұл ретте заңды тұлға құрмай, кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыруға жол берiлмейдi.

Қазақстан Республикасында жүрген шетелдiктер Қазақстан Республикасының азаматтарымен ортақ негiздерде демалыс алуға құқылы.

Ескерту. 6-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2001.03.16 № 164, 2007.01.12 № 227; 16.04.2018 № 147-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-бап Денсаулық сақтау

Қазақстан Республикасының аумағында жүрген шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға медициналық көмек, егер Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, ерікті медициналық сақтандыру полисі болған кезде көрсетіледі.

Ескерту. 7-бап жаңа редакцияда - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

8-бап. Әлеуметтік қамсыздандыру

Қазақстан Республикасында тұрақты тұрып жатқан шетелдіктердің әлеуметтік, оның ішінде зейнетақымен қамсыздандыру мәселелерінде Қазақстан Республикасының азаматтары сияқты құқықтары болады және міндеттер алады.

Ескерту. 8-бап жаңа редакцияда – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-бап Тұрғын үй құқығы, өзге де мүлiктiк және жеке мүлiктiк емес құқықтар

Егер Конституцияда, заңдарда және халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдіктердің тұрғын үй қатынастарында Қазақстан Республикасының азаматтары сияқты құқықтары болады және мiндеттерге жауапты болады.

Қазақстан Республикасындағы шетелдiктер жеке меншiк құқығында тұрғын үйге (уақытша жүрген шетелдiктердi қоспағанда) және басқа мүлiкке, ғылым, әдебиет пен өнер шығармаларының, ашылған жаңалықтың, өнертабыстың, рационализаторлық ұсыныстың, өнеркәсiптiк үлгiнiң авторлық құқығына, сондай-ақ Конституцияда, заңдарда және халықаралық шарттарда белгіленген жағдайларды қоспағанда, өзге де мүлiктiк және жеке мүлiктiк емес құқықтарға ие бола алады.

Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдiктер өздерiнiң мүлiктiк және жеке мүлiктiк емес құқықтарын Қазақстан Республикасының азаматтарымен бiрдей пайдаланады.

Қазақстан Республикасында уақытша жүрген шетелдiктер Қазақстан Республикасының заңдары мен халықаралық шарттарында белгiленген негiздер мен тәртiпте мүлiктiк және жеке мүлiктiк емес құқықтарды пайдалануға құқылы.

Ескерту. 9-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2001.03.01 № 160; 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-бап Білім алу

Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасының азаматтарымен бірдей мектепалды, бастауыш, негізгі орта және жалпы орта білім алуға құқығы бар.

Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын азаматтығы жоқ адамдарға мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес конкурстық негізде тегін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білімді алуына, егер олар осындай деңгейдегі әрбір білімді бірінші рет алып тұрса, құқық беріледі.

Шетелдіктердің мемлекеттік білім беру тапсырысына сәйкес конкурстық негізде тегін техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім алуына құқық Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарымен айқындалады.

Білім беру ұйымдарына қабылданған шетелдіктер Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оқушылар мен тәрбиеленушілердің құқықтарына ие болады және міндеттерін мойнына алады.

Ескерту. 10-бап жаңа редакцияда - ҚР 2007.07.27 № 320 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

11-бап Мәдениет жетiстiктерiн пайдалану

Қазақстан Республикасындағы шетелдiктер Қазақстан Республикасының азаматтарымен бiрдей мәдениет жетiстiктерiн пайдалануға құқылы. Олар тарих және мәдениет ескерткiштерiне, басқа мәдени құндылықтарға ұқыпты қарауға мiндеттi.

12-бап Қоғамдық бiрлестiктерге қатысу

Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдiктер саяси мақсаттарды көздейтiн саяси партиялар мен қоғамдық бiрлестiктерден басқа қоғамдық бiрлестiктерге, егер бұл олардың жарғыларына (ережелерiне) қайшы келмейтiн болса, кiруге құқылы.

13-бап Ар-ождан бостандығы

Қазақстан Республикасында жүрген шетелдiктерге Қазақстан Республикасының азаматтарымен бiрдей ар-ождан бостандығына кепiлдiк берiледi.

Дiни нанымға байланысты дұшпандық пен өшпендiлiктi өршiтуге тыйым салынады.

14-бап Некелiк және отбасылық қатынастар

Қазақстан Республикасындағы шетелдiктер Қазақстан Республикасының азаматтарымен және басқа адамдармен некеге тұрып және оны бұза алады, Қазақстан Республикасының заңдары мен халықаралық шарттарына сәйкес Қазақстан Республикасының азаматтарымен бiрдей некелiк және отбасылық қатынастардағы құқықтарды пайдаланады және мiндеткерлiкте болады.

15-бап Тұрғын үйге, жеке басының ары мен намысына тиiспеушiлiк

Қазақстан Республикасындағы шетелдiктерге тұрғын үйiне, жеке басының ары мен намысына тиiспеуге кепiлдiк берiледi.

16-бап Қазақстан Республикасының аумағында жүрiп-тұру және тұрғылықты жер таңдау

Шетелдiктер Қазақстан Республикасының шетелдiктердiң болуына рұқсат етiлген аумағында еркiн жүрiп-тұра алады және Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiпке сәйкес тұрғылықты жер таңдай алады. Жүріп-тұрудағы және тұрғылықты жер таңдаудағы шектеулер, бұл мемлекеттiк қауiпсiздiктi қамтамасыз ету, қоғамдық тәртiптi, халықтың денсаулығы мен адамгершiлiгiн сақтау, Қазақстан Республикасының азаматтары мен басқа да адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау үшiн қажет болғанда Қазақстан Республикасының бұған уәкiлеттiк берiлген органдарының актiлерiмен белгiленедi.

17-бап Салықтар мен алымдар

Егер Қазақстан Республикасының заңдары мен халықаралық шарттарында өзгеше көзделмеген болса, Қазақстан Республикасындағы шетелдiктерге Қазақстан Республикасының азаматтарымен бiрдей негiзде салықтар мен алымдар салынады.

18-бап Шетелдіктердің құқықтарын қорғау

Қазақстан Республикасындағы шетелдіктердің өздеріне тиесілі мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтарды қорғау үшін сотқа, Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілге және өзге де мемлекеттік органдарға жүгінуге құқығы бар.

Шетелдiктер Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында көзделгеннен басқа жағдайларда, сотта Қазақстан Республикасының азаматтарымен бiрдей процессуалдық құқықтарды пайдаланады.

Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2021 № 91-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-бап Сайлау құқығындағы шектеулер

Қазақстан Республикасындағы шетелдiктер өкiлдi және басқа сайланбалы мемлекеттiк органдарға және қызметке сайлай да, сайлана да алмайды, сондай-ақ республикалық референдумдарға қатыса алмайды.

20-бап Әскери мiндеттiлiкке қатыстылығы

Әскери мiндеттiлiк Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдiктерге қолданылмайды.

Ескерту. 20-бап жаңа редакцияда - ҚР 2007.01.12 № 227 Заңымен.

III бөлiм. Шетелдіктердің Қазақстан Республикасына келуi
және Қазақстан Республикасынан кетуi

21-бап Қазақстан Республикасына келудiң, Қазақстан Республикасынан кетудiң, Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттiк жүрiп өтудiң ережелерiн белгiлеу

Шетелдiктердiң Қазақстан Республикасына келуiнiң, олардың Қазақстан Республикасынан кетуiнiң және Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттiк жүрiп өтуiнiң қағидалары осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде белгіленеді.

Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

22-бап Қазақстан Республикасына келу

Егер Қазақстан Республикасының тиiстi тараппен келiсiмiнде өзгеше тәртiп белгіленбесе немесе Қазақстан Республикасының Үкіметі өзгеше тәртіп белгілемесе, шетелдiктер жарамды шетелдік паспорттар немесе оны алмастыратын құжаттар бойынша Қазақстан Республикасының келу визалары болған кезде Қазақстан Республикасына келе алады.

Шетелдіктің Қазақстан Республикасына келуіне:

1) ұлттық қауіпсіздікті, қоғамдық тәртіп пен халықтың денсаулығын қорғауды қамтамасыз ету мүддесі үшін;

2) егер оның iс-әрекетi конституциялық құрылысты күштеп өзгертуге бағытталса;

3) егер ол Қазақстан Республикасының егемендiгi мен тәуелсіздігіне қарсы шықса, оның аумағының бiрлiгi мен тұтастығын бұзуға шақырса;

4) егер ол ұлтаралық, конфессияаралық және дiни араздықты қоздырса;

5) егер бұл Қазақстан Республикасы азаматтарының және басқа да адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау үшiн қажет болса;

6) егер ұлттық қауіпсіздік органдарында оның экстремизмге немесе террористік іс-әрекетке қатыстылығы туралы мәліметтер болса, сондай-ақ оның әрекеттерінде сот қауіпті түрде қайталанған қылмыс бар деп таныса;

7) егер ол Қазақстан Республикасында алдыңғы болған кезеңде қылмыстық немесе әкімшілік құқық бұзушылық жасағаны үшін өзіне қолданылған жазаны өтемеген болса;

8) егер жеке табыс салығы бойынша декларацияны табыс ету Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайда, Қазақстан Республикасында алдыңғы болған кезеңде ол мұндай декларацияны табыс етпесе;

9) егер ол, этникалық қазақтарды, Қазақстан Республикасында немесе Қазақ Кеңестiк Социалистiк Республикасында туған немесе бұрын оның азаматтығында болған адамдарды және олардың отбасы мүшелерiн қоспағанда, Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі айқындайтын тәртiппен Қазақстан Республикасында болу және одан кету үшiн қажеттi қаражатының бар екендiгi туралы растауды ұсынбаса;

10) егер ол келу туралы өтiнiшхат жолдаған кезде өзi жөнiнде жалған мәлiметтер хабарлаған болса немесе қажеттi құжаттарды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген мерзiмде табыс етпесе;

11) онда Қазақстан Республикасына келу үшін қарсы айғақтар болып табылатын аурулары болған кезде;

12) егер ол бұрын "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" 1991 жылғы 20 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 21-бабы бірінші бөлігінің 8) тармақшасында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтса;

13) егер ол бұрын "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" 1991 жылғы 20 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының 20-1-бабында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылса, тыйым салынады.

Бұрын Қазақстан Республикасынан шығарып жiберiлген шетелдiктерге соттың шығарып жiберу туралы шешiмі орындалған күннен бастап бес жыл бойы Қазақстан Республикасына келуге тыйым салынады.

Қабылдаушы тұлғалардың шетелдіктерді Қазақстан Республикасына шақыру туралы өтініштері, егер мұндай өтініш берілгенге дейін қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде қабылдаушы тұлғалар өздерінде болатын көшіп келушілер туралы ішкі істер органдарына уақтылы хабарламағаны, олардың Қазақстан Республикасында болу құқығына құжаттар ресімдеу және болудың белгілі бір мерзімі өткеннен кейін Қазақстан Республикасынан кетуін қамтамасыз ету бойынша шаралар қабылдамағаны үшін екі және одан да көп рет жауаптылыққа тартылған болса, қаралмайды.

Келу визаларын немесе оларға сәйкес келетiн басқа да құжаттарды Қазақстан Республикасының дипломатиялық өкiлдiктерi және консулдық мекемелерi немесе жекелеген жағдайларда бұған арнайы уәкiлдiк берiлген Қазақстан Республикасының өкiлдерi бередi.

Егер Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында өзгеше көзделмесе, қабылдаушы тұлғалардың шақырулары немесе Қазақстан Республикасының бұған уәкілеттік берілген мемлекеттік органдарының рұқсаты виза беру үшiн негiз болып табылады.

Ескерту. 22-бап жаңа редакцияда - ҚР 10.12.2013 № 153-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 03.11.2014 № 244-V (02.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 421-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

23-бап Қазақстан Республикасынан кету

Шетелдiктер қолданыстағы шетелдiк паспорттар немесе Қазақстан Республикасының бұған уәкiлдiк алған мемлекеттiк органдары берген кету визалары болған жағдайда сол паспорттарды алмастыратын құжаттар бойынша, егер тиiстi елмен жасалған келiсiмде өзгеше тәртiп белгiленбесе немесе Қазақстан Республикасының Үкіметі өзгеше тәртiп белгiлемесе, Қазақстан Республикасынан кетедi.

Қазақстан Республикасынан кету шетелдікке мына жағдайларда:

а) егер оны қылмыстық жауапкершiлiкке тарту үшiн негiздер болса - iстi жүргiзу аяқталғанға дейiн;

б) егер ол қылмыстық құқық бұзушылық жасағаны үшiн сотталған болса, оған пробациялық бақылау белгіленген немесе оған жазаны орындауды кейінге қалдыру қолданылған болса - оны сот шешімінің негізінде шығарып жіберу жағдайларын қоспағанда, жазаны өтеп болғанға немесе жазадан босатылғанға, пробациялық бақылаудың мерзімі аяқталғанға, жазаны орындауды кейінге қалдыру мерзімі аяқталғанға дейiн;

в) егер ол өзiне сот жүктеген мiндеттемелердi орындаудан жалтаратын болса - мiндеттемелер орындалғанға дейін рұқсат етілмейді.

г) Алынып тасталды - ҚР 2009.12.07 № 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

Шетелдiктiң Қазақстан Республикасынан кетуi ол Қазақстан Республикасы азаматтарының, басқа жеке және заңды тұлғалардың елеулi мүдделерiмен байланысты мүлiктiк мiндеттемелердi орындағанға дейiн кейiнге қалдырылуы мүмкiн.

Ескерту. 23-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2009.12.07 № 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 10.12.2013 № 153-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2014 № 227-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

24-бап Транзиттiк жүрiп өту

Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзитпен жүрiп өтушi шетелдiктер белгiленген маршрут бойынша Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пунктіне транзиттiк жүрiп өту ережелерiн сақтай отырып барады және Қазақстан Республикасының бұған уәкiлдiк алған мемлекеттiк органдары берген рұқсат болған жағдайда Қазақстан Республикасының аумағында тек Қазақстанның транзиттiк визаларында көрсетiлген мекендерде ғана аялдай алады.

Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

IV бөлiм. Шетелдіктердің жауаптылығы. Болу мерзiмiн қысқарту. Шығарып жіберу

Ескерту. IV-бөлімнің тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

25-бап Құқық бұзушылықтар үшін жауаптылық негіздері

Қазақстан Республикасының аумағында қылмыстық, әкімшілік немесе өзге де құқық бұзушылықтар жасаған шетелдіктер, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында белгіленген жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының азаматтарымен бірдей негіздерде жауаптылыққа жатады.

Ескерту. 25-бап жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2014 № 227-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

26-бап Қазақстан Республикасында болу және Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттiк жүрiп өту ережелерiн бұзғандық үшiн жауапкершiлiк

Қазақстан Республикасында болу ережелерiн бұзған, жарамсыз құжаттар бойынша тұрып жатқан, өздерiне белгiленген болу мерзiмi өткеннен соң кетуден жалтарған, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттiк жүрiп өту ережелерiн орындамаған шетелдiктер Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес әкiмшiлiк жауапкершiлiкке тартылады.

Шетелдiктердiң Қазақстан Республикасында болу және Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттiк жүрiп өту ережелерiн өрескел бұзуы Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген қылмыстық жауапкершiлiкке әкеп соқтырады.

Ескерту. 26-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

27-бап Қазақстан Республикасында болу мерзiмiн қысқарту

Шетелдiктердiң құқықтық жағдайы туралы заңнаманы бұзған шетелдікке оның Қазақстан Республикасында болу жөнiнде белгiленген мерзiмi қысқартылуы мүмкiн. Шетелдіктің Қазақстан Республикасында болу мерзiмi одан әрi болуы үшiн негiздерi қалмаған жағдайларда да қысқартылуы мүмкiн.

Ескерту. 27-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2007.01.12 № 227 Заңымен.

28-бап Қазақстан Республикасының шегiнен тыс жерге шығарып жiберу

Ескерту. 28-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 13.05.2020 № 327-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Шетелдік мына жағдайларда:

а) егер оның iс-әрекетi мемлекеттiк қауiпсiздiктi қамтамасыз ету немесе қоғамдық тәртiптi қорғау мүдделерiне қайшы келетiн болса;

б) егер бұл халықтың денсаулығы мен адамгершiлiк қасиетiн сақтау, Қазақстан Республикасы азаматтарының және басқа адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерiн қорғау үшiн қажет болса;

в) егер ол Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзса;

г) егер Қазақстан Республикасының азаматымен некеге тұруы оны Қазақстан Республикасында тұрақты тұруға қалдыру үшiн негiз болып табылып, заң актiлерiмен белгiленген тәртiппен неке заңсыз деп танылған жағдайда Қазақстан Республикасының шегiнен тыс жерге шығарып жіберілуі мүмкiн.

Шығарып жіберу туралы шешімді сот қабылдайды. Шетелдік осы шешімде көрсетілген мерзімде Қазақстан Республикасынан кетуге міндетті. Мұндай жағдайда Қазақстан Республикасынан шығарып жіберу туралы сот шешімін орындау шығарып жіберілетін адамның бақыланатын өз бетінше шығуы немесе адамды Қазақстан Республикасынан мәжбүрлеп шығарып жіберу арқылы жүргізіледі. Егер өзіне қатысты шығарып жіберу туралы шешім қабылданған адам шешімде көрсетілген мерзімде Қазақстан Республикасының аумағынан кетпесе, ол соттың санкциясымен жүріп-тұру еркіндігі алдын ала шектелуге және мәжбүрлеу тәртібімен шығарып жіберілуге жатады. Мұндай адамның жүріп-тұру еркіндігін алдын ала шектеу бұл ретте оны Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерге шығарып жіберуді ұйымдастыру үшін қажетті, бірақ отыз тәуліктен аспайтын мерзімге жол беріледі. Мұндай адамды ұстау Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен ішкі істер органдарының арнаулы мекемесінде жүргізіледі.

Мәжбүрлеу тәртібімен шығарып жіберу туралы сот шешімін орындауды жүзеге асыратын ішкі істер органдары Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды аумағына аталған адам шығарып жiберiлетiн шет мемлекет билігінің өкiлiне ресми түрде беру үшін шығарып жіберілетін шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметiне береді.

Қазақстан Республикасының шегінен шығарып жіберілетін адам Қазақстан Республикасының шегінен бақылау жасала отырып, өз бетімен кеткенге немесе мәжбүрлеу тәртібімен шығарып жібергенге дейін дактилоскопиялық тіркеуден өтуге міндетті.

Ескерту. 28-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2001.03.16 № 164, 2001.11.10 № 255, 2007.0112. № 227, 2009.12.07 № 222-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2011.07.22 № 478-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2013.01.16 № 71-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 13.06.2013 № 102-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 31.12.2016 № 41-VІ (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 327-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.12.2020 № 385-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

V бөлiм. Қорытынды ережелер

29-бап Осы Заңның азаматтығы жоқ адамдар жөнiнде қолданылуы

Осы Заңның ережелерi, егер Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде өзгеше белгiленбеген болса, азаматтығы жоқ адамдарға қолданылады.

30-бап Осы Заңның қолданылу аясын шектеу

Осы Заңның ережелерi шетелдiк дипломатиялық және консулдық өкiлдiктердiң басшылары мен қызметкерлерiнiң Қазақстан Республикасының заңдары мен Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында белгiленген артықшылықтары мен иммунитеттерiн қозғамайды.

31-бап Осы Заңның күшiне ену тәртiбi

Осы Заң жарияланған күннен бастап күшiне енедi.

Осы Заңның 28-бабы төртінші бөлігінің қолданысы 2024 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын.

Ескерту. 31-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2021 № 58-VII (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

Қазақстан Республикасының Президентi