Зеренді ауданының 2023-2028 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны бекіту туралы

Ақмола облысы Зеренді аудандық мәслихатының 2023 жылғы 26 желтоқсандағы № 13-93 шешімі

Қазақстан Республикасының Экология кодексінің 365-бабы 3-тармағының 1) тармақшасына сәйкес, Зеренді аудандық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Зеренді ауданының 2023-2028 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарлама осы шешімнің 6-қосымшасына сәйкес бекітілсін.

2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Аудандық мәслихаттың төрағасы

Р.Ғабдуллина

Зеренді ауданыдық мәслихатының 2023 жылғы 26 желтоқсандағы № 13-93 шешіміне қосымша

Зеренді ауданының 2023-2028 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі БАҒДАРЛАМАСЫ

Зеренді – 2023 жыл

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ

1. КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ.

1.1. Коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалау.

1.2. Соңғы үш жылдағы динамикадағы коммуналдық қалдықтарды басқаруды талдау.

1.3. Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шараларды талдау.

1.4. Соңғы үш жылдағы динамикаға бөлінген қаражаттың сипаттамасы мен талдауы.

2. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТТАРЫ, МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ.

2.1. Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері.

2.2. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу жолдары.

2.3. Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері.

3. НЕГІЗГІ БАҒЫТТАР, ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАР МЕН МІНДЕТТЕРГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУ ЖОЛДАРЫ.

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР.

5. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ.

КІРІСПЕ

Зеренді ауданы - Қазақстанның Ақмола облысының әкімшілік бірлігі. Әкімшілік орталығы - Зеренді ауылы. Аудан аумағымен қоршалған анклав қалалық аумақ болып табылады Көкшетау әкімшілігі, әкімшілік жағынан ауданға кірмейді.

Ақмола облысының солтүстігінде орналасқан. Аудан аумағы Көкшетау қалалық әкімшілігін (облыс орталығы - Көкшетау қаласын қоса алғанда) қоршап тұр. Батыста, солтүстікте және солтүстік-шығыста аудан Солтүстік Қазақстан облысымен шектеседі.

Жер бедері - төмен таулы, таяз шоқылы жазық. Тау көтерілістер - Зеренді таулары (587 м), Жыланды шоқысы (609 м) және басқалары. Аудан аумағында пайдалы қазбалар бар: алтын, қызыл гранит, доломит, каолин және басқалары.

Аудан аумағы бойынша оңтүстіктен солтүстікке қарай Шағалалы өзені және оның оң саласы Қылшықты ағады. Ауданның оңтүстігінде Жабай, Аршалы, Қошқарбай - Есіл бассейнінің өзендері бастау алады. Көптеген шағын көлдер аумаққа шашыраңқы.

Климаты континентальды, қысы ұзақ, қарлы емес және жазы құрғақ, жылы. Қар 140-160 күнге созылады, бірақ қар жамылғысының биіктігі небары 20 см. Қаңтардың орташа температурасы -18°С, шілденің 19°С. жауын-шашынның орташа жылдық мөлшері 350-400 мм құрайды.

Қара жер және қара каштан топырақтары кең таралған, кейбір жерлерде сортаңдар кездеседі. Тың және тыңайған жерлерді игеру кезеңінде аудан жерлерінің көп бөлігі жыртылды. Солтүстік бөлігінде ұсақ жапырақты қайың-көктерек ормандары сақталған. Таулы аймақтарда қарағай, қайың, терек, көктерек өседі; қарақат, таңқурай, итмұрын, долана және басқа бұталар өсінділерді құрайды. Жазық жерлерде қарағай, шабындық және басқа бұталар, дәнді дақылдар (қауырсын, бетеге), жусан, жабайы пияз кездеседі. Мүк тасты жерлерде өседі. Ауданның фаунасы-қасқыр, бұлан, елік, қоян, түлкі, қарсақ, тиін; далада кеміргіштер кездеседі. Аудан аумағында дала және суда жүзетін құстардың 200-ден астам түрін кездестіруге болады, олардың 150-і ұя салады.

Аудан 1935 жылы 31 қаңтарда Қарағанды облысында құрылды, 1936 жылы 29 шілдеде Солтүстік Қазақстан облысына, 1939 жылы 14 қазаннан бастап Ақмола облысына (Сталин ауданы ретінде) ауысты. 1944 жылғы 16 наурыздан 1997 жылғы 3 мамырға дейін аудан Көкшетау облысының құрамына кірді (1963 жылғы 2 қаңтардан 1967 жылғы 2 қаңтарға дейін аудан таратылды), содан кейін 1999 жылғы 10 сәуірге дейін - Солтүстік Қазақстан облысының құрамына кірді.

Зеренді ауданының аумағында 20 ауылдық округ, Алексеевка кенті және Айдабол ауылы орналасқан, аудан аумағындағы елді мекендер саны 79, халық саны 36 266 адам.

Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шаралардың сипаттамасы: коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесіне тұтынушылар (жеке және заңды тұлғалар), коммуналдық қалдықтарды жинау, әкету, қайта өңдеу, кәдеге жарату және жою қызметтерін ұсынатын ұйымдар, жергілікті атқарушы органдар және басқа да уәкілетті органдар кіреді. "Ластаушы" қағидатына сәйкес коммуналдық қалдықтарды басқаруға байланысты барлық шығындарды коммуналдық қалдықтардың пайда болу көздері-тұтынушылар өтеуге міндетті. Бұдан шығатыны, коммуналдық қалдықтарды басқару жүйесін модернизациялау мен дамытудың жалғыз көзі тұтынушыларға көрсетілген қызметтер үшін төленетін қаражат болып табылады.

Елді мекен аумағынан коммуналдық қалдықтарды жинаудың, әкетудің, қайта өңдеудің және жоюдың тұтынылған қызметтерін өлшеуге мүмкіндік беретін есепке алу аспаптарының болмауы коммуналдық қалдықтардың пайда болуының барлық объектілерінен (халық, әлеуметтік мақсаттағы объектілер және т.б.) коммуналдық қалдықтардың жинақталу нормаларының болуын талап етеді

Коммуналдық қалдықтардың жинақталу нормасы-бұл белгілі бір елді мекеннің тұрғындары мен шаруашылық жүргізуші субъектілерінен уақыт бірлігіне (күн, жыл) есепті бірлікке (адамға) түзілетін коммуналдық қалдықтардың мөлшері.

Жинақтау нормаларының функционалы:

1. Арқылы тұтынушылардың мүдделерін қорғау:

а) абоненттер санына емес, тек белгілі бір нормаға арналған шығындарды есептеу.

б) осы қызметтер нарығындағы бәсекелестікті күшейту жолымен көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыру.

2. Көрсетілетін қызметті берушілердің мүдделерін қорғау:

а) шарттық қатынастардың негізі болып табылатын нормалар мүлдем болмаған объектілерге арналған нормаларды анықтау;

б) Бизнестің мүдделілігі, осы қызмет түрлерін, жұмыстарды ұсынудағы инвестициялық тартымдылық;

в) рұқсат етілмеген ҚТҚ полигондарының санын азайту.

Коммуналдық қалдықтардың жинақталу нормалары елді мекеннің коммуналдық қалдықтарын басқару жүйесіне әсер ететін негізгі фактор болып табылады. Бір есептік бірлікке жиналатын коммуналдық қалдықтардың мөлшері туралы сенімді ақпарат болашақта коммуналдық қалдықтардың пайда болу көлемін жоспарлауға мүмкіндік береді, соның есебінен елді мекенде коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеудің барлық тізбегін ұйымдастыруға мүмкіндік береді.

Коммуналдық қалдықтарды жинаудың сенімді нормаларының маңыздылығы жоғары: артық өндіріс қуаттылығына алып келеді, ал кемшілік ауданда қажетті санитарлық жағдайларды (рұқсат етілмеген полигондардың пайда болуы), коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы кәсіпорындардың тұрақты қаржылық жағдайын қамтамасыз етпейді.

Коммуналдық қалдықтарды жинаудың нақты нормаларын бекіту ауданды санитарлық тазартумен айналысатын кәсіпорындарға тікелей экономикалық тиімділікті қамтамасыз етеді. Коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеуді басқару жүйесіне жаңа нормаларды енгізу жоғарыда аталған кәсіпорындардың кірістерінің өсуіне әкеледі. Осылайша, жаңа нормалар тарифтерді экономикалық негізделген деңгейге жақындатуға мүмкіндік береді және коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы инфрақұрылымды дамытуға ықпал етеді және осы саланың инвестициялық тартымдылығын арттырады.

Негізгі нормативтік-құқықтық құжаттар Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі, Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 01 қыркүйектегі № 347 бұйрығымен бекітілген Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеудің үлгілік қағидалары, экология министрінің бұйрығымен бекітілген қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге халық үшін тарифті есептеу әдістемесі болып табылады, Қазақстан Республикасының геологиясы және табиғи ресурстары жөніндегі 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 377 бұйрығымен бекітілген.

2023-2028 жылдарға арналған коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі Бағдарламаны әзірлеу Қазақстан Республикасы Экологиялық Кодексінің 365-бабы 4-тармағы 1) тармақшасымен байланысты, аудандардың, аудандық және облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдары коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаларды әзірлеуді ұйымдастырады. Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы қалдықтарды басқарудың негізгі стратегиялық құжатына айналады.

Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы экологиялық рұқсаттың ажырамас бөлігі болып табылады.

Осы коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы 2023-2028 жылдарға әзірленеді және түзілетін қалдықтардың көлемі мен құрамы, оларды Жинақтау, жинау, тасымалдау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою тәсілдері туралы мәліметтерді, сондай-ақ қалдықтардың түзілуін қысқарту, оларды қайта пайдалану, қайта өңдеу және кәдеге жарату үлесін ұлғайту жөніндегі ұсынылатын шаралардың сипаттамасын қамтиды.

1. КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ

1.1. Коммуналдық қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалау

Коммуналдық қалдықтарды басқару қалалар мен елді мекендердің инфрақұрылымының маңызды бөлігі болып табылады және ол қоршаған ортаның сапасы мен тұрғындардың денсаулығына тікелей әсер етеді. Бұл бөлім аудандағы қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалауға арналған. Жағдайды талдау қалдықтарды басқару жүйесіндегі проблемалар мен кемшіліктерді анықтайды және жақсарту аймақтарын анықтайды.

Қолданыстағы инфрақұрылым.

Ауылдық округтерде қалдықтарды жинау, тасымалдау және өңдеу объектілері мен жүйелері жоқ.

Ауыл әкімдіктері қалдықтарды жинауға арналған орындарды 79 елді мекеннің 45-де анықтады. Тұрғындар қалдықтарды есепке алмай-ақ, қалдықтарды жинау үшін белгілі бір орындарға қоқысты өз бетінше шығарады.

Сақтау орнын зерттеу кезінде қалдықтардың келесі морфологиялық құрамы анықталды:

PET(E), PEHD, LDPE, PP, PS, O(ther) типті пластик

электрондық қалдықтар

сынған әйнек

тоқылған материалдардың қалдықтары

тері

құрылыс қалдықтары

саңғырлықтар

құс саңғырлығы

күл.

Халық арасында жүргізілген сауалнама барысында қалдықтардың бір бөлігін жергілікті тұрғындар тұрмыста пайдаланатыны анықталды. Мұндай қалдықтарға мыналар жатады:

PET(E), типті пластик

шыны ыдыстар

қағаз

ағаш

тері

күл

құс саңғырлығы

сабан төсек қалдықтары

саңғырлықтар.

Қоршаған ортаға және адам денсаулығына теріс әсер еткеніне қарамастан, кейбір тұрғындар тұрмыстық пештерде пластик, тері, тоқыма қалдықтарын жағады.

Жергілікті тұрғындар тұрмыстық пештерде жағу кезінде мұндай қалдықтардың қауіпті қасиеттері туралы білмейді.

Төменде сауалнамаға қатысушылардың кәдеге жарату әдістері туралы ақпарат берілген, олардың үлесі пайызбен көрсетілген.

Ақкөл ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 25 адам, үйлер санының 5 % құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			100
Шыны бөтелкелер		50	50
Тоқыма қалдықтары		10	80	10
Ағаш қалдықтары	20		80
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		30	70
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары	30		60		10
Ірі қара/жылқы терісі		10	90
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			100
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары				100
Көң	100
Күл	100

Алексеевка кенті:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 14 адам, үйлер санының 3% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке				100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер		100
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		42	58
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі		100
Ұсақ малдың/шошқаның терісі		14	86
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары	86		14
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	100
Күл	58		42

Бұлақ ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 13 адам, үйлер санының 2 % құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке				100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер	10	30	60
Тоқыма қалдықтары			55	45
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар	70		30
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			85		15
Тамақ қалдықтары			10		20	70
Ірі қара/жылқы терісі		70		30
Ұсақ малдың/шошқаның терісі	20			80
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			70		30
Құс тамшылары	86		14		35
Сабан төсек қалдықтары				10	90
Көң	60				40
Күл	30		10		60

Сәкен Сейфуллин атындағы ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 10 адам, үйлер санының 4% құрайды

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке	20	10	50	20
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			20	80
Шыны бөтелкелер	20		80
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар	20		80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі	30		60	10
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			80	20
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары
Сабан төсек қалдықтары	10		90
Көң			100
Күл	10		60		30

Викторовка ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 11 адам, үйлер санының 3% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке				100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер	10		90
Тоқыма қалдықтары			10	90
Ағаш қалдықтары			10	90
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		30	70
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			80		20
Тамақ қалдықтары			10			90
Ірі қара/жылқы терісі		50	40	10
Ұсақ малдың/шошқаның терісі		40	40	20
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			60		40
Құс тамшылары	50		30		20
Сабан төсек қалдықтары
Көң	60		10		30
Күл	70		60		30

Исаковка ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 47 адам, үйлер санының 8% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке	100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			100
Шыны бөтелкелер			100
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар			100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары			100
Ірі қара/жылқы терісі			100
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			100
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары
Көң					100
Күл			100

Зеренді ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 33 адам, үйлер санының 2% құрайды

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			100
Шыны бөтелкелер			100
Тоқыма қалдықтары			100
Ағаш қалдықтары			100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар			100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары			100
Ірі қара/жылқы терісі			100
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			100
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң			100
Күл			100

Ортақ ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 25 адам, үйлер санының 12% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке				100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер				100
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар				100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)				100
Тамақ қалдықтары				100
Ірі қара/жылқы терісі				100
Ұсақ малдың/шошқаның терісі				100
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)				100
Құс тамшылары				100
Сабан төсек қалдықтары				100
Көң				100
Күл				100

Садовый ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 8 адам, үйлер санының 3% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке				100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер			100
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар			100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)				100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі		60	40
Ұсақ малдың/шошқаның терісі		60	40
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң			100
Күл			100

Сарыөзек ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 21 адам, үйлер санының 15% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке	10			90
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер	10		90
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		30	70
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі		40	30	30
Ұсақ малдың/шошқаның терісі		40	60	10
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары	100
Сабан төсек қалдықтары			40	40	20
Көң			100
Күл			100

Симферополь ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 14 адам, үйлер санының 6% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке				100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер	10		90
Тоқыма қалдықтары			50	50
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары			30			70
Ірі қара/жылқы терісі		40	30	30
Ұсақ малдың/шошқаның терісі		40	30	30
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			50		50
Құс тамшылары	50		50
Сабан төсек қалдықтары	60		40
Көң	60		40
Күл	40		60

Күсеп ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 24 адам, үйлер санының 4% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке				100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер		10	90
Тоқыма қалдықтары			50	50
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары			30			70
Ірі қара/жылқы терісі		40	30	30
Ұсақ малдың/шошқаның терісі		40	30	30
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары	50		50
Сабан төсек қалдықтары	60		40
Көң	30		70
Күл			100

Қонысбай ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 13 адам, үйлер санының 4% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер			100
Тоқыма қалдықтары			50	50
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар			100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			100
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			100
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң			100
Күл			100

Қызылсая ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 17 адам, үйлер санының 13% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер		50	50
Тоқыма қалдықтары			50	50
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			50		50
Сабан төсек қалдықтары			50		50
Көң	30		20		50
Күл	70				30

Қызылегіс ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 15 адам, үйлер санының 13% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			10	90
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер		10	90
Тоқыма қалдықтары			50	50
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			30	70
Ұсақ малдың/шошқаның терісі		20	80
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			80		20
Құс тамшылары	100
Сабан төсек қалдықтары	100
Көң	20		50		30
Күл	100

Қанай би атындағы ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 16 адам, үйлер санының 11% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			30	70
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер			100
Тоқыма қалдықтары			50	50
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары			30			70
Ірі қара/жылқы терісі		100
Ұсақ малдың/шошқаның терісі		40	30	30
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			50		50
Құс тамшылары	50		50
Сабан төсек қалдықтары	50		40
Көң	60		40
Күл	40		60

Приречное ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 12 адам, үйлер санының 4% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке				100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер			100
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары			100
Ірі қара/жылқы терісі				100
Ұсақ малдың/шошқаның терісі				100
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң			100
Күл			100

Мәлік Ғабдуллин ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны 17 адам, үйлер санының 6% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке				100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер	20	80
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі		20	10	70
Ұсақ малдың/шошқаның терісі		20	10	70
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			50		50
Құс тамшылары	100
Сабан төсек қалдықтары	100
Көң	100
Күл	100

Бәйтерек ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 20 адам, үйлер санының 6% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке				100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер		10	90
Тоқыма қалдықтары			50	50
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары			30			70
Ірі қара/жылқы терісі		40	30	30
Ұсақ малдың/шошқаның терісі		40	30	30
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			50		50
Құс тамшылары	50		50
Сабан төсек қалдықтары			40	60
Көң	60		40
Күл	40		60

Троицкое ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 15 адам, үйлер санының 7% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке	100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер	100
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары			100
Ірі қара/жылқы терісі		100
Ұсақ малдың/шошқаның терісі		100
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары	100
Көң	100
Күл	100

Чаглинка ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 87 адам, үйлер санының 8% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке				100
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары				100
Шыны бөтелкелер			100
Тоқыма қалдықтары			10	90
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары			10			90
Ірі қара/жылқы терісі		100
Ұсақ малдың/шошқаның терісі		100
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			90		10
Құс тамшылары	100
Сабан төсек қалдықтары	100
Көң	90		10
Күл	20		80

Айдабол ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 10 адам, үйлер санының 3% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			40	60
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер		20	80
Тоқыма қалдықтары			30	70
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар			100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары			50			50
Ірі қара/жылқы терісі		30	70
Ұсақ малдың/шошқаның терісі		20	80
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң			100
Күл			100

Зеренді ауданында коммуналдық қалдықтарды сақтауға арналған орындар 45, бұл:

1. Еленовка ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

2. Ортақ ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

3. Қызылтаң ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

4. Ақкөл ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

5. Молодежный ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

6. Қызылегіс ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

7. Ортағаш ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

8. Қарашілік ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

9. Бірлестік кенті 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

10. Сейфуллин ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

11. Қараөзек ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

12. Қостомар ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

13. Ивановка ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

14. Айдабол ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

15. Викторовка ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

16. Красиловка ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

17. Өзен ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

18. Өркен ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

19. Ақан ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

20. Баратай ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

21. Уголки ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

22. Қонысбай ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

23. Бәйтерек ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

24. Симферполь ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

25. Приречное ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

26. Троицкое ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

27. Қарсақ ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

28. Кеңөткел ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

29. Қошқарбай ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

30. Зеренді ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

31. Шағалалы ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

32. Зеренді ауылы полигон ЕЛДІ елді мекеннен 6 шақырым жерде орналасқан.

33. Қызылсая ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

34. Алексеевка кенті 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

35. Елікті ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

36. Заречное ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

37. Қарауыл Қанай би ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

38. Игілік ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

39. Жамантұз ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

40. Желтау ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

41. Мәлік Ғабдуллин ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

42. Кіші Түкті ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

43. Серафимовка ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

44. Дороговка ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

45. Қойсалған ауылы 1 км ауылдан қалдықтарды жинауға арналған орын.

1.2 Соңғы үш жылдағы динамикадағы коммуналдық қалдықтарды басқаруды талдау

Тұрғындардың қоқыстың пайда болуы мен өздігінен шығарылуын есепке алмауына байланысты пластикалық қалдықтар, шыны ыдыстар және басқа да қалдықтар сияқты дана бұйымдардың көлемін анықтау мүмкін емес.

Халық даналық бұйымдар қалдықтарының түзілуін есепке алмайтындығын ескере отырып, қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу кезінде мұндай қалдықтардың сандық және сапалық көрсеткіштері ескерілмейді. Сонымен қатар, сауалнама барысында ауылдық округтер тұрғындарының үлесіне Қалдықтарды кәдеге жарату түрлері мен тәсілдері анықталды. Бұл деректер осы бағдарламаның мақсаттары мен міндеттерін айқындау кезінде пайдаланылатын болады.

Елді мекендердің тұрғындары күл мен көңдің пайда болуының шамамен көлемін көрсетеді. Бұл ретте, мұндай қалдықтардың 50% - дан астамы тұрмыста тыңайтқыш, тұрмыстық пештерде қатты отын және т. б. түрінде пайдаланылады.

Полигонға 979,02 тонна көң әкетіледі, сондай-ақ қоса беріліп отырған учаскеде халық саны 979,02 тонна орналастырылады.

Күлді полигонға шығару 6927,2 тоннаны құрайды және ауылдық елді мекендердің сауалнамалық деректеріне сәйкес қоса беріліп отырған учаскеде 6927,2 тоннаны орналастырады.

Зеренді ауданында ҚТҚ әкету сұрыптау және қайта өңдеу бойынша ресми тіркелген кәсіпорындар мен ұйымдар жоқ. Халық ҚТҚ-ны алып кетуді жүзеге асырады.

Сондай-ақ, ҚТҚ шығаруға арналған арнайы техника (қоқыс тасушы) жоқ. ҚТҚ-ны бөлек жинауға және сақтауға арналған контейнер жоқ.

1.3 Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шараларды талдау.

Зеренді ауданында жаңа полигондар салу үшін АЕМ-де 10 жер актісі бар, оның ішінде 9 жер учаскесі ҚТҚ полигондарын салу стандартына сәйкес келмейді, өйткені ауданы 15 гектардан аз:

Зеренді (жаңа полигон, полигон салу бойынша жұмыс жүргізілуде) қалған 9 жер актісі (Зеренді ауылы ауданы 2,2 га, ескі полигон), Ақкөл ауылы (ауданы 5,8 га), Өркен ауылы (ауданы 4,03 га), Өзен ауылы (ауданы 4,79 га), Приречное ауылы (ауданы 6 га), Шағалалы ауылы (ауданы 5 га), Қызылсая ауылы (ауданы 5 га), Алексеевка кенті (ауданы 0,82 га), Молодежное ауылы (ауданы 2,9 га).

1.4 Соңғы үш жылдағы динамикаға бөлінген қаражатты сипаттау және талдау

Қолданыстағы коммуналдық қалдықтарды жинайтын 45 орынды заңдастыруға, сондай-ақ ауылдық елді мекендер бойынша өнеркәсіптік алаңдарды ашуға 2021-2023 жылдар аралығында аудандық бюджеттен және облыстық бюджеттен ақшалай қаражат бөлінбеді.

Зеренді ауданындағы экологиялық жағдайды жақсарту бойынша оң шешім қабылдау мақсатында Зеренді ауылының аудан орталығында жаңа полигон салу туралы шешім қабылданды, өйткені аудан аумағында ҚТҚ заңдастырылған полигондары жоқ.

Осылайша, Зеренді ауылдық округінің аумағында "Атбасар – Көкшетау" бағытында (Зеренді ауылының елді мекенінен 6 км қашықтықта) 15 гектар жер учаскесі бөлінді. Ол мүдделі құрылымдармен келісілді және бастапқы деректер жиналды.

Зеренді ауданы жобаны дайындау үшін Ақмола облысының облыстық табиғи ресурстар және табиғат пайдалану басқармасына бастапқы деректер мен жер учаскесін берді.

Жобалаушы "Концерн АЙ-СУ" ЖШС (Павлодар қ.) болып табылады. Жобаны әзірлеу сомасы 5 285,0 мың теңгені құрайды.

2023 жылғы жағдай бойынша жоғарыда аталған полигонға ТЭН әзірленді.

Қазіргі уақытта жоба Ақмола облысы бойынша экология басқармасында скринингтен өтуде (экология бөлігінде экологиялық сараптама жүргізілуде).

Кейіннен экологиялық сараптаманың оң нәтижелерінен кейін Зеренді ауылының полигонына қоғамдық тыңдаулар өткізілетін болады.

Полигонның құрылысы шамамен 2025 жылдың басы.

Полигонның жобалық қуаты жылына 30 000 тоннаны құрайды, пайдалану мерзімі 20 жылды құрайды.

Бір полигон құрылысының болжамды құны 1,65 миллиард теңгені құрайды.

2. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТТАРЫ МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ

2.1. Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері.

Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаттары:

1. жинақталған және түзілетін коммуналдық қалдықтардың көлемін біртіндеп қысқартуға бағытталған белгіленген көрсеткіштерге қол жеткізу.

Мақсат 1. Өндіріс және тұтыну коммуналдық қалдықтарымен жұмыс істеу саласындағы басқару жүйесін жетілдіру.

Мақсат 2. Өндіріс және тұтыну коммуналдық қалдықтарын жинау аумақтарының санитарлық және экологиялық жағдайын жақсарту.

Мақсат 3. Өндіріс және тұтыну коммуналдық қалдықтарын бөлек жинау және тасымалдауды жақсарту;

Мақсат 4. Өндіріс және тұтыну коммуналдық қалдықтарын уақтылы шығаруды қамтамасыз ету. Бағдарламаны іске асыру процесінде қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін мынадай міндеттер шешілуі тиіс:

пайда болған коммуналдық қалдықтардың көлемін азайту;

өндіріс және тұтыну коммуналдық қалдықтарымен жұмыс істеу және қайталама ресурстарды пайдалану саласында бірыңғай ақпараттық орта құру және қолдау;

өндіріс және тұтыну коммуналдық қалдықтарымен жұмыс істеу жүйесін жаңғырту;

коммуналдық қалдықтарды орналастырудың рұқсат етілмеген үйінділерін жою.

Бағдарламаның мақсаттарына қол жеткізу оны іске асыру үшін кешенді іс-шаралар өткізу арқылы жүзеге асырылатын болады. Іс-шаралар жоспарында Бағдарламаны іске асыру жөніндегі шаралар көзделген және орындаушылар, іске асыру мерзімдері, сондай-ақ қаржыландыру көздері мен көлемі көрсетілген. Бағдарламаның міндеттері-Жоспарлы кезең шеңберінде қол жеткізуге болатын жұмыс көлемін болжай отырып, қойылған мақсатқа қол жеткізу жолдарын, неғұрлым тиімді және экономикалық негізделген әдістермен айқындау. Коммуналдық қалдықтарды кешенді басқару негіздерін құрылымдау келесі аспектілерді қамтиды:

Генезис-білім беру көздері, технологиялық пайдалану процестері, қалдықтар туралы бастапқы ақпарат (қалдықтарды түгендеу).

Талдау – Физика-техникалық, технологиялық, экономикалық, ресурстық, әлеуметтік.

Базис-нормативтік-әдістемелік құжаттама.

Қалдықтарды синтездеу-паспорттау.

Коммуналдық қалдықтарды кешенді басқаруды жүзеге асыру үшін коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы саясат компоненттерінің болуы қажет, атап айтқанда:

коммуналдық қалдықтардың барынша алдын алуды және қайталама пайдалануды ынталандыратын немесе міндеттейтін құжаттар топтамасын әзірлеу және қолдану;

коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеу әдістерінің экологиялық параметрлерін белгілеу;

коммуналдық қалдықтармен жұмыс істеуді жоспарлауды жүзеге асыру үшін құрылым құру (Үйлестіру орталығы);

өндірушілердің коммуналдық қалдықтарды орналастыруға жауапкершілігі қағидаттарын әзірлеу.

Коммуналдық қалдықтарды кәдеге жарату бағдарламасының мақсаттарын анықтау және стратегияны жоспарлау кезінде коммуналдық қалдықтарды кешенді басқарудың белгілі бір иерархиясы туралы түсінік алған жөн. Мұндай иерархия, ең алдымен, коммуналдық қалдықтарды бастапқы азайту, содан кейін қайталама азайту бойынша іс – шаралар қарастырылуы керек дегенді білдіреді: коммуналдық қалдықтардың қалған бөлігін қайта пайдалану және қайта өңдеу және ең соңғы кезекте-пайда болуынан аулақ бола алмаған және қайта өңдеуге келмейтін коммуналдық қалдықтарды жою немесе көму жөніндегі іс-шаралар.

Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаттары мен міндеттері ауданның, қаланың немесе елдің нақты мақсаттары мен жағдайларына байланысты өзгеруі мүмкін. Алайда, жалпы алғанда, коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаттары мен міндеттері келесі элементтерді қамтуы мүмкін:

Осы коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаттары:

1. Коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемін қысқарту

2. Коммуналдық қалдықтарды басқару шығындарын азайту

3. Қоғам денсаулығын қорғау;

4. Тұрақты тұтыну мен өндіріске ықпал ету.

Алға қойылған мақсаттарға жету үшін келесі міндеттерді орындау қажет:

1. Коммуналдық қалдықтарды жинау мен тасымалдаудың тиімді жүйесін әзірлеу және енгізу;

2. Халықтың хабардарлығын арттыру;

3. Коммуналдық қалдықтарды қайта өңдеу және өңдеу үшін инфрақұрылымды әзірлеу;

4. Стратегияны түзету үшін бағдарлама нәтижелерін бақылау және бағалау;

2.2. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу жолдары.

Коммуналдық қалдықтарды тиімді басқару кешенді және жүйелі тәсілді, сондай-ақ барлық мүдделі тараптардың белсенді өзара іс-қимылын талап етеді. Алға қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін күш-жігерді аудан ішінде ғана емес, облыстың басқа аудандарымен ынтымақтастықты іске асыру қажет. Келесі қадамдарды орындау қажет:

1. Тиімді инфрақұрылымды дамыту:

Коммуналдық қалдықтарды жинау, тасымалдау және өңдеу үшін объектілерді салу және жаңғырту.

Шығындарды азайту үшін жинау және тасымалдау маршруттарын оңтайландыру.

2. Ақпараттық кампаниялар мен білім беруді енгізу:

Коммуналдық қалдықтарды сұрыптау және кәдеге жарату ережелері туралы халыққа оқыту іс-шараларын ұйымдастыру.

Халықтың хабардарлығы мен жауапкершілігін арттыру үшін ақпараттық кампаниялар өткізу.

3. Ынталандыру жүйесі:

Коммуналдық қалдықтардың азаюын және қайта өңдеуді арттыруды ынталандыру үшін қалдықтарға салынатын салықтар сияқты экономикалық механизмдерді енгізу.

Қайта өңдеуге және коммуналдық қалдықтарды азайтуға белсенді қатысатындар үшін сыйақы немесе жеңілдік бағдарламаларын қолдау.

4. Мониторинг және бағалау:

Коммуналдық қалдықтардың көлемін, жинау және қайта өңдеу тиімділігін бақылау үшін мониторинг жүйесін құру.

Бағдарлама нәтижелеріне тұрақты бағалау жүргізу және алынған мәліметтерге сәйкес стратегияны бейімдеу.

5. Мүдделі тараптармен ынтымақтастық:

Коммуналдық қалдықтарды басқару процесіне жеке компанияларды, үкіметтік емес ұйымдарды және жұртшылықты тарту.

Ресурстарды біріктіру және күш-жігерді үйлестіру үшін жергілікті өзін-өзі басқару органдарымен серіктестік.

6. Заңнама мен нормативтерді сақтау:

Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы тиісті заңнамалар мен нормативтерді тұрақты жаңарту және сақтау.

Халықаралық келісімдер мен стандарттарды, егер олар қолданылса, сақтау.

7. Инновация және зерттеу:

Коммуналдық қалдықтарды басқарудың жаңа тәсілдерін табуға және олардың қоршаған ортаға әсерін азайтуға бағытталған ғылыми-инновациялық жобаларды қолдау және қаржыландыру.

8. Қаржылық тұрақтылық:

Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасы үшін тұрақты қаржылық модель әзірлеу, оның ішінде қаржыландыру мен бюджеттеудің ашық жүйесі.

9. Мониторинг және тәжірибе алмасу:

Коммуналдық қалдықтарды басқаруда күш біріктіру үшін басқа аудандармен ынтымақтастық.

2.3. Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері

Коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының нысаналы көрсеткіштері нақты, өлшенетін, қол жеткізуге болатын, өзекті және уақыт бойынша шектеулі болуы тиіс (SMART критерийлері). Қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсатты көрсеткіштерінің кейбір мысалдары:

Полигонға жіберілетін коммуналдық қалдықтардың жалпы көлемін азайту:

Мақсаты: полигонға жіберілетін коммуналдық қалдықтардың жалпы көлемін 5 жылдық кезеңнің соңына қарай 20%-ға азайту.

Өлшеу: жыл сайын полигонға жіберілетін тонна коммуналдық қалдықтардың саны.

Мақсаты: 2 жыл ішінде аудан аумағының 95% - на коммуналдық қалдықтарды бөлек жинау мен сұрыптаудың стандартты тәжірибесіне қол жеткізу.

Өлшеу: ұйымдастырылған бөлек алымы бар аумақтың пайызы.

Парниктік газдар шығарындыларын азайту:

Мақсаты: коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы барлық қолданыстағы заңнамалық нормалар мен стандарттарға сәйкестікті қамтамасыз ету.

Өлшеу: сәйкестікті тексеру және тексеру нәтижелері.

Мақсатты көрсеткіштер коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасының нақты мақсаттары мен міндеттеріне бейімделуі керек және белгіленген мақсаттарға қол жеткізуді қамтамасыз ету үшін үнемі бақыланып, бағалануы керек.

3. ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАР МЕН МІНДЕТТЕРГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУДІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, ЖОЛДАРЫ

Негізгі бағыт коммуналдық қалдықтарды басқару инфрақұрылымын жаңғырту болып табылады: негізгі бағыттардың бірі қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта өңдеу және кәдеге жарату үшін инфрақұрылымды жаңғырту және дамыту болып табылады. Бұған заманауи құрастыру пункттерін салу, бөлек жинауға арналған контейнерлерді орнату және тасымалдау жүйесін жаңарту кіреді.

Көзді сұрыптау және бөлек жинау: үй шаруашылықтары мен кәсіпорындар деңгейінде коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды ынталандыру маңызды бағыт болып табылады. Бұл қайта өңдеу және кәдеге жарату процестерін оңтайландыруға мүмкіндік береді.

Қайта өңдеу мен кәдеге жаратуды ынталандыру: бағдарлама қайта өңдеу компанияларымен серіктестік құру және қайта өңдеу материалдары үшін жергілікті нарықтардың дамуын қолдау арқылы қайта өңдеу мен кәдеге жаратуды белсенді түрде ынталандырады.

Білім беру және халықты ақпараттандыру: бағдарламаны сәтті жүзеге асыру үшін бөлек жинау, тұрақтылық және экологиялық жауапкершілік ережелері туралы жұртшылықты қалыптастыру және хабардар ету маңызды.

Қойылған мақсаттарға жету жолдары:

Ұзақ мерзімді стратегияны әзірлеу және енгізу: бағдарлама мақсатқа жетудің нақты қадамдары мен мерзімдерін анықтайтын коммуналдық қалдықтарды басқарудың ұзақ мерзімді стратегиясын әзірлеуді және енгізуді қарастырады.

Инфрақұрылымға инвестициялар: бағдарлама құрастыру пункттерін, қайта өңдеу зауыттарын және тасымалдау жүйелерін қоса алғанда, инфрақұрылымды жаңғыртуға және салуға қаражат бөлуді көздейді.

Заманауи технологияларды енгізу: бағдарлама контейнерлерді толтыруды бақылау жүйелері және ГАЖ технологияларын қолдана отырып, коммуналдық қалдықтарды жинау маршруттарын оңтайландыру сияқты заманауи технологияларды енгізуге бағытталған.

Ауылдық округтер аумағында полигондар салудың баламасы- коммуналдық қалдықтарды Зеренді ауданы бойынша сұрыптай отырып қабылдау пункттерін ашу, онда кейіннен қалдықтарды (пластмасса, шыны ыдыстар, қағаз) қабылдау мүмкіндігі болады.

Зеренді ауданы бойынша коммуналдық қалдықтарды сұрыптай отырып қабылдау пункттерін ашу жобаланатын объект ауданының қоршаған ортаға әсері не экологиялық жағдайына ерекше әсер етпейтін болады, табиғат қорғау іс-шараларын орындау кезінде.

Зеренді ауданы бойынша қалдықтарды сұрыптайтын қабылдау пункттерін сегіз ауылдық округте ашу қажет: Ақкөл, Бұлақ, Қонысбай, Чаглинка, Зеренді, Викторовка, Мәлік Ғабдуллин және Алексеевка кентінде, бұл жақын маңдағы ауылдарды қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптау және қабылдаумен қамтуға мүмкіндік береді.

Ақкөл ауылдық округі 5 елді мекенді, халық саны 2059 адамды, аула 609 адамды құрайды. Қалдықтарды сұрыптай отырып қабылдау пунктін ашу округтің барлық елді мекендерін қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен, сондай-ақ Ортақ ауылдық округінің жақын орналасқан елді мекендерін, халық саны 824 адам және 212 ауласы бар 3 елді мекенді қамтуға мүмкіндік береді.

Бұлақ ауылдық округі 5 елді мекенді, халық саны 2309 адамды, аула 600 адамды құрайды. Қалдықтарды сұрыптай отырып қабылдау пунктін ашу округтің барлық елді мекендерін қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен, сондай-ақ жақын орналасқан Сарыөзек ауылдық округінің елді мекендерін, халық саны 1116 адам және 140 ауласы бар 3 елді мекенді қамтуға мүмкіндік береді.

Қонысбай ауылдық округі 4 елді мекенді құрайды, халық саны 2006 адам, аула 385. Қалдықтарды сұрыптай отырып қабылдау пунктін ашу округтің барлық елді мекендерін қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен, сондай-ақ жақын орналасқан Сәкен Сейфуллин атындағы ауылдық округтің 4 елді мекендерін, халық саны 1016 адам және 256 аула, Симферополь ауылдық округі, 3 елді мекен, халық саны 1250 адам және 277 аула, Қызылсаян ауылдық округі, 3 елді мекен, халқы 501 адам және 141 ауласы бар қамтуға мүмкіндік береді.

Чаглинка ауылдық округі 5 елді мекенді, халық саны 2879 адамды, аула 735 адамды құрайды. Сұрыптау қабылдау пунктінің ашылуы округтің барлық елді мекендерін қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен, сондай-ақ Приречное ауылдық округінің жақын орналасқан елді мекендерін, халық саны 1000 адамнан тұратын 2 елді мекенді және 338 ауланы, Садовый ауылдық округін, халық саны 1610 адамнан тұратын 3 елді мекенді және 399 ауланы қамтуға мүмкіндік береді.

Зеренді ауылдық округі 3 елді мекенді, халық саны 7705 адамды, аулалар саны 1896 адамды құрайды. Сұрыптау қабылдау пунктінің ашылуы округтің барлық елді мекендерін қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен, сондай-ақ жақын орналасқан Бәйтерек ауылдық округінің елді мекендерін, 5 елді мекенді, халық саны 1170 адамды, 381 ауланы, Троицкое ауылдық округін, 4 елді мекенді, халық саны 1309 адамды, 334 ауланы қамтуға мүмкіндік береді.

Викторовка ауылдық округі 3 елді мекенді, халық саны 1491 адамды, аула 482 адамды құрайды. Сұрыптау қабылдау пунктінің ашылуы округтің барлық елді мекендерін қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен, сондай-ақ Исаковка ауылдық округінің жақын орналасқан 3 елді мекендерін, халық саны 616 адам және 617 аула, Айдобол ауылы, халық саны 956 адам және 373 ауланы қамтуға мүмкіндік береді.

Мәлік Ғабдуллин ауылдық округі 5 елді мекенді құрайды, халық саны 1036 адам және 311 аула. Сұрыптауды қабылдау пунктінің ашылуы округтің барлық елді мекендерін қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен, сондай-ақ жақын орналасқан Қызылегіс ауылдық округінің елді мекендерін, халық саны 520 адам және 120 аула бар 3 елді мекенді, Қанай би атындағы ауылдық округті, халық саны 646 адам және 156 аула бар 4 елді мекенді қамтуға мүмкіндік береді.

Алексеевка кенті 3 елді мекенді құрайды, халық саны 2083 адам, аула 525. Қалдықтарды сұрыптау пунктін ашу округтің барлық елді мекендерін қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен, сондай-ақ Күсеп ауылдық округінің жақын орналасқан елді мекендерін, халық саны 2263 адам және 731 ауласы бар 5 елді мекенді қамтуға мүмкіндік береді.

Осылайша, халықты қайта өңделетін коммуналдық қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен қамту Зеренді ауданының басым бөлігін құрайды.

Қабылдау пункттері бойынша жобаларды іске асыру үшін ауданы кемінде 300 м2 үй-жай қажет.

ҚТҚ-ны бөлек жинау және сақтау үшін контейнерлер сатып алу қажет.

Жоғарыда аталған барлық жұмыстар Жобалау-сметалық құжаттамаларды әзірлеуді және қажетті қаржы қаражатын бөлуді талап етеді.

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

Бағдарлама бюджеті: коммуналдық қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыруға бөлінген жалпы бюджетті көрсету. Бұл бағдарламаны орындау барысында бастапқы қаржыландыруды да, күтілетін қосымша шығындарды да қамтиды.

Қаржыландыру көздері: мемлекеттік бюджеттер, жергілікті салықтар, гранттар және басқалары сияқты бағдарламаны қаржыландыру көздерінің сипаттамасы.

Инвестицияларды қаржыландыру: құрастыру пункттерін, қайта өңдеу зауыттарын салу және қажетті техниканы сатып алу сияқты инвестициялық жобаларға бөлінген қаржыландыруды көрсету.

Коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаның іс-шараларын қаржыландыру көзі жергілікті бюджет, облыстық бюджет болып табылады.

Адами ресурстар:

Қызметкерлер: қызметкерлердің қажетті санын, олардың біліктілігін және бағдарламаны іске асырудағы рөлін анықтау.

Персоналды оқыту және дамыту: бағдарламаны сәтті жүзеге асыруды қамтамасыз ету үшін персоналды оқыту және дамыту жоспарларының сипаттамасы.

Инфрақұрылым:

Коммуналдық қалдықтарды жинауға және тасымалдауға арналған инфрақұрылым: коммуналдық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға және уақытша сақтауға арналған инфрақұрылымды жаңғыртудың жай-күйі мен жоспарларын көрсету.

Қайта өңдеу және кәдеге жарату инфрақұрылымы: қайта өңдеу зауыттары мен тиісті инфрақұрылымды салу және жаңғырту жөніндегі жай-күйі мен жоспарларының сипаттамасы.

Технологиялық ресурстар:

Техникалық жабдық: бағдарламаны тиімді іске асыру үшін қажетті техникалық жабдықты көрсету.

Ақпараттық жүйелер: коммуналдық қалдықтарды бақылау және басқару үшін қажетті Ақпараттық жүйелер мен бағдарламалық жасақтаманың сипаттамасы.

Серіктестік қатынастар:

Серіктестер және ынтымақтастық: қосымша ресурстар немесе сараптама ұсына алатын ұйымдармен, кәсіпорындармен және ҮЕҰ-мен серіктестік қатынастарды көрсету.

Азаматтық қоғам: бағдарламаны жүзеге асыруға жұртшылық пен еріктілерді тарту шараларының сипаттамасы.

Уақыт шеңбері:

Орындалу кестесі: жобалар мен іс-шаралардың басталуы мен аяқталуын қоса алғанда, бағдарламаның негізгі кезеңдерін іске асыру үшін уақыт шеңберін белгілеу.

Мониторинг және бағалау: прогресс пен нәтижелерді үздіксіз бақылау үшін мониторинг және бағалау жүйесінің сипаттамасы.

Жыл	Қаржыландыру көлемі, мың теңге
2024- 2028	Бюджетке сәйкес *

Ескерту * - қаржыландыру көлемі бюджетті қалыптастыру кезінде нақтыланатын болады

тиісті жылға.

Басқару бағдарламасының барлық тармақтарын іске асыруды қаржыландыру көзі коммуналдық қалдықтармен облыстық және жергілікті бюджет басқарма саны анықталады қаржыландыру мерзімдері, көзделген шараларды жүргізудің кезектілігі бағдарламада.

* Түзетуден кейін қосымша инфрақұрылымдар анықталады, сондай-ақ қайта өңделетін коммуналдық қалдықтардың жинақталу көлемі анықталады.

5. ЗЕРЕНДІ АУДАНЫ БОЙЫНША КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУ БАҒДАРЛАМАСЫН ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ

№ п/п	Іс-шаралар	Мерзімі орындау	Іс-шараларды іске асыруға арналған қаражат	Ескерту
1	2	3	4	5
1	Уақытылы әзірлеу нормативтік құжаттар	2023 жыл	Қаржыландыруды қажет етпейді
2	Қайта өңделетін коммуналдық қалдықтардың (пластмасса, шыны ыдыстар, қағаз)көлемін анықтау және есепке алуды жүргізу үшін 2 жыл ішінде мониторинг жүргізу	2024-2025 жыл	ЖБ
3	Коммуналдық қалдықтардың пайда болуы мен жинақталуы бойынша мониторингтік деректерді жүргізетін штаттан тыс қызметкерлердің қажетті санын анықтау	2024 жыл Наурыз	ЖБ
4.	Коммуналдық қалдықтардың пайда болуы мен жинақталуы бойынша мониторингтік деректерді жүргізетін штаттан тыс қызметкерлерге еңбекақы төлеу	2024-2025 жыл	ЖБ
5	Соңғы 2 жылдағы мониторингтік деректер негізінде ПКО түзету	2025 год (4 тоқсан)	ЖБ
6	Зеренді ауданының 8 ауылдық округінде (Ақкөл, Бұлақ, Қонысбай, Чаглинка, Зеренді, Викторовка, Мәлік Ғабдуллин және Алексеевка кентінде) коммуналдық қалдықтарды сұрыптай отырып қабылдау пункттерін ашу	2024-2025 жыл	ЖБ
7	Зеренді ауылында ҚТҚ полигонын салу жобасын іске асыру	2025-2026 жыл	ОБ,АБ
8	ҚТҚ қалдықтарын шығару үшін 13 бірлік мөлшерінде мамандандырылған техника сатып алу.	2025-2026 жыл	ОБ,ЖБ
9	Зеренді ауылының жобаланатын полигонында ашылған кезде тартылған персонал саны 40 адам	2025 -2026 жыл	Кәсіпорынның, ұйымның меншікті қаражаты
10	Туралы түсіндіру сипаттағы іс-шаралар өткізу жол берілмейді рұқсатсыз коммуналдық қалдықтарды орналастыру халық жабдықталмаған орындарда	2024-2028 жыл	Қаржыландыруды қажет етпейді
11	Жинау, тасымалдау және коммуналдық қалдықтарды кәдеге жарату өндіріс және тұтыну, іс-шаралар өткізу бағытталған алдын алу қоршаған ортаның ластануы	2025-2028 жыл	Қаржыландыруды қажет етпейді ЖАО
12	Коммуналдық қалдықтарды шығару және кәдеге жарату шарт бойынша бөгде адамдар орындардан ұйымдармен білім беру	2026-2028 жыл	Меншікті қаражат ауылдық округ әкімдіктерінің