Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы

Қазақстан Республикасының Кодексі 2017 жылғы 27 желтоқсандағы № 125-VІ ҚРЗ.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Осы Кодекстің қолданысқа енгізілу тәртібін 277-баптан қараңыз.
      Қолданушылар назарына!
      Қолданушыларға ыңғайлы болу үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

      МАЗМҰНЫ

      Ескерту. Мазмұны алып тасталды – ҚР 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      01.01.2026 дейін осы Кодекстің 118-бабының 4-тармағындағы және 7-тармағының 2) тармақшасындағы, 119-бабы 10-тармағының 2) тармақшасындағы, 139-бабының 4-тармағындағы, 140-бабы 10-тармағының 6) және 7) тармақшаларындағы және 141-бабындағы "геологиялық қорлар", "геологиялық қорлардың", "геологиялық қорларға" деген сөздер тиісінше "қорлар", "қорлардың", "қорларға" деген сөздер болып есептелсін - ҚР 27.12.2017 № 125-VI Кодексімен (қолданысқа енгізілу тәртібін осы Кодекстің 277-бабының 12-т. қараңыз).
      01.01.2026 дейін осы Кодекстің 141-бабындағы "орталық комиссия" деген сөздер "мемлекеттік комиссия" деген сөздер болып есептелсін - ҚР 27.12.2017 № 125-VI Кодексімен (қолданысқа енгізілу тәртібін осы Кодекстің 277-бабының 12-т. қараңыз).
      Ескерту. Бүкіл мәтін бойынша "жергілікті қамту", "жергілікті қамтудың", "жергілікті қамтуды", "жергілікті қамтуының", "жергілікті қамтуға" деген сөздер тиісінше "елішілік құндылық", "елішілік құндылықтың", "елішілік құндылықты", "елішілік құндылығының", "елішілік құндылыққа" деген сөздермен ауыстырылды – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

ЖАЛПЫ БӨЛІК

І БӨЛІМ. НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕР

1-ТАРАУ. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасы

      1. Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

      1-1. Осы Кодекске өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу, Қазақстан Республикасы Президентінің заң шығару бастамасы тәртібімен әзірленетін заңдардың жобаларын қоспағанда, Қазақстан Республикасының басқа да заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізуді көздемейтін заңмен жүзеге асырылады.

      2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Кодексте қамтылғандағыдан өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

      3. Осы Кодекс пен жер қойнауын пайдалану саласындағы қатынастарды реттейтін нормаларды қамтитын Қазақстан Республикасының өзге де заңдарының арасында қайшылық болған жағдайда, осы Кодекстің ережелері қолданылады.

      4. Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасы жер қойнауын пайдалану саласындағы қатынастарға олар осы Кодекстің нормаларымен реттелмеген жағдайларда қолданылады.

      Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (01.07.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-бап. Осы Кодекспен реттелетін қатынастар

      1. Осы Кодекс жер қойнауын пайдалану режимін, жер қойнауын пайдалану саласындағы мемлекеттік басқару мен реттеуді жүзеге асыру тәртібін, жер қойнауы учаскелеріне құқықтардың туындау, оларды жүзеге асыру және тоқтату, жер қойнауын пайдаланушылардың құқықтық жағдайы мен олардың тиісті операцияларды жүргізу ерекшеліктерін, сондай-ақ жер қойнауын пайдалану және жер қойнауын пайдалану құқығына билік ету мәселелерін және жер қойнауы ресурстарын пайдалануға байланысты басқа да қатынастарды айқындайды.

      2. Жерді, су ресурстарын және басқа да табиғи ресурстарды пайдалану тиісті табиғи ресурстарды пайдалану және қорғау режимін айқындайтын Қазақстан Республикасының жер, су және экологиялық заңнамасына сәйкес реттеледі.

      3. Мемлекет, Қазақстан Республикасының азаматтары мен заңды тұлғалары осы Кодекспен реттелетін қатынастарға қатысушылар болып табылады.

      4. Егер осы Кодексте, заңдарда және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, шетелдіктер, азаматтығы жоқ адамдар, сондай-ақ шетелдік заңды тұлғалар Қазақстан Республикасында жер қойнауын пайдалану жөніндегі қатынастарда Қазақстан Республикасының азаматтары мен заңды тұлғалары үшін белгіленген құқықтар мен бостандықтарды пайдаланады және олардың міндеттері болады.

      5. Жер қойнауын пайдаланушылар өнеркәсіпті дамытуға бағытталған шарттар бойынша сатып алуды "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырады.

      Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-бап. Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасының мақсаты мен міндеттері

      1. Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасының мақсаты мемлекеттің және қоғамның әл-ауқатының экономикалық өсуі үшін Қазақстан Республикасының минералдық-шикізаттық базасының тұрақты дамуын қамтамасыз ету болып табылады.

      2. Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасының міндеттері мыналар болып табылады:

      1) мемлекеттің жер қойнауына меншік құқығын қорғау;

      2) жер қойнауын пайдалану саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру және қатынастарды реттеу;

      3) мемлекеттің, Қазақстан Республикасы азаматтарының мүдделерін және жер қойнауын пайдаланушылардың құқықтарын сақтау;

      4) Қазақстан Республикасы минералдық-шикізаттық базасының өсімі;

      5) жер қойнауын пайдалану құқықтарының туындау, оларды жүзеге асыру, өзгерту және тоқтату негіздерін, шарттарын және тәртібін белгілеу;

      6) жер қойнауын пайдалануды тұрақты дамыту үшін құқықтық негізді қамтамасыз ету;

      7) жер қойнауын геологиялық зерттеуге және жер қойнауын пайдалануға инвестициялар тарту үшін жағдайлар жасау;

      8) жер қойнауын пайдалану саласындағы заңдылықты нығайту.

4-бап. Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасының қағидаттары

      Жер қойнауын пайдалану саласындағы қатынастарды құқықтық реттеу мынадай қағидаттарға негізделеді:

      1) мемлекеттік жер қойнауы қорын ұтымды пайдалану;

      2) жер қойнауын пайдалану кезінде экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету;

      3) жер қойнауын пайдалану саласындағы ақпараттың қолжетімділігі;

      4) жер қойнауын пайдаланудың ақылы болуы;

      5) жер қойнауын пайдаланушылардың адалдығы;

      6) жер қойнауын пайдалану шарттарының тұрақтылығы.

5-бап. Мемлекеттік жер қойнауы қорын ұтымды басқару

      Мемлекеттік жер қойнауы қорын ұтымды басқару мемлекеттің және қоғамның әл-ауқатының экономикалық өсуі мақсатында жер қойнауын пайдалану құқығын беру арқылы қамтамасыз етіледі.

6-бап. Жер қойнауын пайдалану кезіндегі экологиялық қауіпсіздік

      Жер қойнауын пайдалану жер қойнауының ластануын болғызбауға және қоршаған ортаға зиянды әсерді азайтуға бағытталған шараларды қабылдай отырып, экологиялық қауіпсіз тәсілдермен жүзеге асырылуға тиіс.

7-бап. Жер қойнауын пайдалану саласындағы ақпаратқа қолжетімділік

      1. Егер осы Кодексте немесе Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында өзгеше көзделмесе, жер қойнауын пайдалану саласындағы ақпарат қолжетімді болып табылады.

      2. Мемлекет мыналарға:

      1) жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі аукциондар, олардың шарттары мен нәтижелері туралы ақпаратқа;

      2) мемлекеттік органдардың жер қойнауын пайдалану құқығын беру және тоқтату туралы шешімдеріне;

      3) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың түрлерін ескере отырып, жер қойнауын пайдалану құқығы туралы ақпаратқа;

      4) осы Кодекске сәйкес құпия немесе Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасына сәйкес құпия болып танылатын геологиялық ақпаратты қоспағанда, геологиялық ақпаратқа ашық қолжетімділікті қамтамасыз етеді.

      3. Жер қойнауын пайдалану саласындағы ақпаратқа қолжетімділік тәртібі осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында айқындалады.

      4. Мүдделі тұлғалар осы бапқа сәйкес қолжетімділігі қамтамасыз етілетін ашық ақпаратты өтеусіз пайдалануға құқылы.

      5. Мемлекеттің жер қойнауын пайдалану саласындағы ақпаратқа қолжетімділікті қамтамасыз етуі осы Кодекспен қатынастары реттелетін лауазымды адамдар мен басқа да қатысушылар қалыптастыратын және ұсынатын мәліметтердің міндетті түрде анық және толық болуына негізделеді.

      Ескерту. 7-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-бап. Жер қойнауын пайдаланудың ақылы болуы

      Жер қойнауын пайдалану ақылы (өтеулі) болып табылады. Жер қойнауын пайдалану үшін ақы төлеу Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес салықтарды және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу арқылы жүзеге асырылады.

9-бап. Жер қойнауын пайдаланушылардың адалдығы

      Жер қойнауын пайдаланушылар оларға берілген құқықтарды іске асыру және осы Кодексте көзделген міндеттерді орындау кезіндегі жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру процесінде жер қойнауын пайдаланушылардың іс-қимыл адалдығы ұйғарылады.

2-ТАРАУ. ЖЕР ҚОЙНАУЫ ЖӘНЕ ОНЫҢ РЕСУРСТАРЫ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

10-бап. Жер қойнауы және оның ресурстары

      1. Топырақ қабатынан төмен, ал ол болмаған кезде жер бетінен төмен орналасқан жер қыртысының бөлігі, су айдындары мен ағын сулардың түбі жер қойнауы деп танылады.

      2. Осы Кодексте мынадай ресурстарға қатысты жер қойнауының пайдаланылуы реттеледі:

      1) пайдалы қазбалар;

      2) техногендік минералдық түзілімдер;

      3) жер қойнауының кеңістігі.

11-бап. Жер қойнауына меншік

      1. Қазақстан Республикасының Конституциясына сәйкес жер қойнауы Қазақстан халқына тиесілі. Қазақстан халқының атынан меншік құқығын мемлекет жүзеге асырады. Бұл ретте мемлекеттің меншік құқығын жүзеге асыруы Қазақстан халқының мүддесі үшін мемлекеттік меншік режимі арқылы іске асырылады.

      2. Мемлекет осы Кодексте көзделген негіздерде, шарттарда және шектерде жер қойнауын пайдалануға береді.

      3. Жеке және заңды тұлғалардың жер қойнауына мемлекеттік меншік құқығын бұзатын іс-әрекеттері Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жауаптылыққа алып келеді. Жер қойнауына мемлекеттік меншікті бұза отырып жасалған мәмілелер маңызсыз мәмілелер болып табылады.

      Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 05.11.2022 № 157-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12-бап. Пайдалы қазбалар және олардың сыныпталуы

      1. Химиялық құрамы мен физикалық қасиеттері оларды материалдық өндіріс саласында және тікелей немесе қайта өңделгеннен кейін тұтыну саласында пайдалануға мүмкіндік беретін, пайдалы құрауыштары бар табиғи минералдық түзілімдер мен органикалық заттар пайдалы қазбалар болып танылады.

      2. Өзінің экономикалық маңызы бойынша және жер қойнауын пайдаланудың тиісті шарттарын белгілеу мақсатында пайдалы қазбалар мынадай топтарға бөлінеді:

      1) жерасты сулары;

      2) көмірсутекті пайдалы қазбалар (көмірсутектер);

      3) пайдалы қатты қазбалар.

      3. Мұнай, шикі газ және табиғи битум көмірсутектер деп танылады.

      Шикі мұнай, газ конденсаты, тақтатасты мұнай, сондай-ақ шикі мұнайды тазартқаннан кейін және жанғыш тақтатастарды, мұнай битумды жыныстарды немесе шайырлы құмдарды өңдегеннен кейін алынған көмірсутектер мұнай деп танылады.

      Үлес салмағына қарамастан, қалыпты атмосфералық температурада және қысым кезінде жер қойнауынан сұйық күйінде алынатын, оның ішінде шикі газдан табиғи конденсаттау арқылы түзілген кез келген көмірсутектер шикі мұнай деп танылады.

      Үлес салмағына қарамастан, жер қойнауынан қалыпты атмосфералық температурада және қысым кезінде газ тектес күйде алынатын кез келген көмірсутектер, оның ішінде тазартылмаған табиғи, ілеспе, қатпарлы газ, көмiр қабаттарындағы метан, сондай-ақ олардың құрамындағы көмiрсутексіз газдар шикі газ деп танылады.

      Мұнайдың құрамында қатталған жағдайларда еріген күйде кездесетін және қысым төмендеген кезде одан бөлініп шығатын көмірсутектердің және көмірсутекті емес газдардың көп құрауышты қоспасы ілеспе газ деп танылады.

      Көмір кен орындарынан өндірілген, қалыпты атмосфералық температурада және қысым кезінде газ тектес күйде болатын, құрамында метан басым болатын көмірсутектердің және көмірсутекті емес газдардың көп құрауышты қоспасы көмір қабаттарының метаны деп танылады.

      Табиғи жағдайда ұңғымалық әдістермен өндіру техникалық жағынан мүмкін емес, жер қойнауында қатты, тұтқыр және тұтқыр-пластикалық күйде жататын, бастапқы көмірсутек негізі бар органикалық текті пайдалы қазбалар табиғи битум деп танылады.

      Тақтатасты жыныстардағы шикі мұнай тақтатасты мұнай деп танылады.

      Тақтатасты жыныстардағы, қалыпты атмосфералық температура мен қысым кезінде газ тәріздес күйде болатын, көмірсутектердің және құрамында метан басым көмірсутекті емес газдардың көп құрауышты қоспасы тақтатасты газ деп танылады.

      Сазды минералдардың үлпектері мен басқа минералдардың, атап айтқанда кварц пен кальциттің ұсақ бөлшектерінің (қарабалшықтың немесе саздың жұқа бөлшектерінің) қоспасын білдіретін қарабалшықтан, органикалық заттардан түзілген, өткізгіштігі төмен, шөгінді текті ұсақ түйіршікті кесек жыныс тақтатасты жыныс деп танылады.

      Ыдырауы кезінде құрамында метан басым газ бөлінетін табиғи жолмен алынған қатты кристалды заттар газ гидраттары деп танылады.

      Тақтатасты мұнай, тақтатасты газ, табиғи битум, көмір қабаттарындағы метан және газ гидраттарынан алынатын газ дәстүрлі емес көмірсутектерге жатады.

      4. Жер қойнауында немесе жер бетінде қатты күйде болатын табиғи минералдық түзілімдер, органикалық заттар мен олардың қоспалары пайдалы қатты қазбалар деп танылады.

      Пайдалы қатты қазбалар кендік және кендік емес болып бөлінеді. Саф металдар, қара, түсті, сирек, радиоактивті металдардың және сирек кездесетін жер элементтерінің кендері кендік пайдалы қатты қазбалар деп танылады. Қалған пайдалы қатты қазбалар кендік емес деп танылады.

      Құрылыс және өзге де шаруашылық мақсаттарында табиғи күйінде немесе болмашы өңделумен және тазартыла отырып пайдаланылатын және жер қойнауында кеңінен таралған кендік емес пайдалы қатты қазбалар кең таралған деп танылады. Кең таралған пайдалы қазбаларға мыналар жатады:

      метаморфалық жыныстар, оған қоса, оның ішінде мәрмәрларды, кварциттерді, кварцты-далалық шпат жыныстарын қамтитын метаморфалық жыныстар;

      магмалық тау жыныстары, оның ішінде граниттерді, сиениттерді, диориттерді, габброны, риолиттерді (липариттерді), андезиттерді, диабаздарды, базальттарды, вулкандық туфтарды, шлактарды, пемзаларды, вулкандық шыныларды және шыны тектес жыныстарды (перлиттерді, обсидианды) қамтитын магмалық тау жыныстары;

      шөгінді тау жыныстары, оның ішінде ұсақ жұмыр тастар мен қиыршық тастарды, қиыршық тас-құм (құм-қиыршық тас) қоспаларын, құмдар мен құмдауықтарды, саздақ пен саздақты жыныстарды (суглинкілерді, алевролиттерді, аргиллиттерді, саздақты тақта тастарды), ас тұзын, гипстік жыныстарды, мергельдерді, әктастарды, оның ішінде ұлутастарды, бор жыныстарын, доломиттерді, әктас-доломит жыныстарын, кремний жыныстарын (трепелдерді, опокаларды, диатомиттерді), табиғи пигменттерді, торфты, емдік балшықтарды қамтитын шөгінді тау жыныстары.

      Ескерту. 12-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.01.2021 № 407-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2022 № 130-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Техногендік минералдық түзілімдер, техногендік минералдық түзілімдерге арналған құқықтар

      1. Тау-кен өндіру, тау-кен-қайта өңдеу және энергетикалық өндірістердің пайдалы құрауыштары және (немесе) пайдалы қазбалары бар қалдықтарының шоғыры техногендік минералдық түзілімдер деп танылады.

      Тау-кен өндірістерінің техногендік минералдық түзілімдеріне жер қойнауынан айырып алу процесінде тау-кен жыныстарынан пайдалы қатты қазбаларды бөліп алу нәтижесінде түзілетін пайдалы қатты қазбаларды өндірудің қалдықтары (аршылым, қоршауыш жыныс, шаңдар, кенеусіз (кондициялы емес) кен) жатады.

      Тау-кен-қайта өңдеу өндірістерінің техногендік минералдық түзілімдеріне кен байыту өндірістері (байыту қалдықтары мен шламдары) және (немесе) химиялық-металлургиялық өндірістер қызметі (шлактар, кектер, клинкерлер және металлургиялық қайта жасау қалдықтарының басқа да осыған ұқсас түрлері) нәтижесінде түзілетін қайта өңдеу қалдықтары жатады.

      Энергетикалық өндірістердің техногендік минералдық түзілімдеріне өндіруші қондырғылармен электрлік және (немесе) жылу энергиясын өндіру кезінде отынның жануы нәтижесінде түзілетін қатты қалдықтар (күлдер, күлшлактар) жатады.

      2. Жер қойнауы учаскесі шегінде орналасқан техногендік минералдық түзілімдер осы учаскеге тиесілі болып табылады.

      Пайдаланудағы жер қойнауы учаскесінің шегінен тыс орналасқан химиялық-металлургиялық немесе энергетикалық өндірістер қызметі нәтижесінде пайда болған техногендік минералдық түзілімдер аталған өндірістерге тиесілі болып табылады. Осындай техногендік минералдық түзілімдерге меншік құқығы Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес осы техногендік минералдық түзілімдердің орналасқан полигоны (полигонының бір бөлігі) жабылатын кезге дейін өндірістердің меншік иесінде сақталады.

      3. Жер қойнауын пайдаланушының пайдалануындағы жер қойнауы учаскесінде осы жер қойнауын пайдаланушының қызметі нәтижесінде пайда болған техногендік минералдық түзілімдерге меншік құқығы жер қойнауын пайдалану құқығы қолданылатын мерзімде сол жер қойнауын пайдаланушыда сақталады.

      Техногендік минералдық түзілімдердің меншік иесі болып табылатын жер қойнауын пайдаланушылар осы баптың ережелерін ескере отырып, өздеріне пайдалануға берілген жер қойнауы учаскесіндегі қызмет нәтижесінде пайда болған техногендік минералдық түзілімдерді иеленуге, пайдалануға және оларға билік етуге, сондай-ақ оларды үшінші тұлғаларға иеліктен шығаруға құқылы.

      Көрсетілген техногендік минералдық түзілімдерді жер қойнауы учаскесінен немесе олар орналасқан полигоннан алып қоймай үшінші тұлғаларға иеліктен шығаруға, осы баптың 2-тармағында көзделген жер қойнауын пайдалану құқығының немесе тиісінше өндіріске меншік құқығының өтуінен басқа жағдайларда, жол берілмейді.

      Пайдаланудағы жер қойнауы учаскесінде орналасқан техногендік минералдық түзілімдерді үшінші тұлғаларға иеліктен шығарған жағдайда, оларды алып қою жер қойнауын пайдалану құқығының қолданылу кезеңінде жүзеге асырылуға тиіс.

      4. Тау-кен өндіру өндірістерінің техногендік минералдық түзілімдерін орналастыру пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия, пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия, кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензия немесе жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия бойынша пайдаланудағы жер қойнауы учаскелері шегінде ғана жүзеге асырылады.

      Тау-кен байыту өндірістерінің техногендік минералдық түзілімдерін орналастыру пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия немесе жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия бойынша пайдаланудағы жер қойнауы учаскелері шегінде ғана жүзеге асырылады.

      Техногендік минералдық түзілімдердің ресурстық әлеуетін пайдаланудың тиімділігін қамтамасыз ету мақсатында әртүрлі өндірістердің (тау-кен өндіру, тау-кен байыту, химия-металлургия өндірістері) қызметі нәтижесінде оларды бір объектіде орналастыруға, егер мұндай техногендік минералдық түзілімдердің біртекті физикалық-химиялық қасиеттері болмаса және мұндай орналастыру Қазақстан Республикасының экология заңнамасының талаптарына сәйкес келмесе, тыйым салынады.

      5. Жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылғаннан кейін немесе тиісінше полигон (полигонның бір бөлігі) жабылғаннан кейін жер қойнауы учаскесінде қалдырылған техногендік минералдық түзілімдер жер қойнауы құрамына қосылады.

      Осы Кодекстің мақсаттары үшін жер қойнауы құрамына қосылған техногендік минералдық түзілімдерге пайдалы қатты қазбалардың құқықтық режимі қолданылады.

      Ескерту. 13-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

14-бап. Кен орындары және олардың сыныпталуы

      1. Өзінің сандық, сапалық және тау-кен-техникалық сипаттамалары бойынша оң экономикалық әсері бар өнеркәсіптік әзірлеме үшін жарамды болуы мүмкін пайдалы қазбаның (пайдалы қазбалардың) табиғи немесе техногендік шоғыры кен орны деп танылады.

      2. Пайдалы қазбалар ресурстарының немесе қорларының шамасы және олардың экономикалық маңыздылығы бойынша ірі кен орындары жеке санатқа бөлінеді.

      3. Пайдалы қатты қазбалардың мынадай ресурстарды қамтитын кен орындары ірі кен орындары деп танылады:

Пайдалы қазба, өлшем бірлігі

Саны

Темір кені, млн. т

>100

Марганец кені, млн. т

>50

Хромит кені, млн. т

>30

Мыс, млн. т

>5

Қорғасын, млн. т

>5

Мырыш, млн. т

>5

Бокситтер, млн. т

>50

Никель, мың т

>50

Вольфрам, мың т

>100

Молибден, мың т

>200

Алтын, т

>250

Кокстелетін көмір, млн. т

>50

Энергетикалық көмір, млн. т

>500

Қоңыр көмір, млн. т

>500

Жанғыш тақтатастар, млн. т

>500

Фосфориттер (кен), млн. т

>200

Күкірт қышқылды, аралас калий тұздары, млн. т

>100

      Мынадай геологиялық қорлары бар көмірсутекті кен орындары ірі кен орындары деп танылады:

Пайдалы қазба, өлшем бірлігі

Саны

Мұнай, млн. т

>100

Табиғи газ, млрд. м3

>50

15-бап. Өндірілген пайдалы қазбаларға меншік

      Егер осы Кодексте өзгеше белгіленбесе, өндірілген пайдалы қазбалар меншік құқығында жер қойнауын пайдаланушыға (мемлекеттік заңды тұлғаға – шаруашылық жүргізу құқығында немесе жедел басқару құқығында) тиесілі.

16-бап. Жер қойнауы кеңістігі

      Геотехникалық, геологиялық, экономикалық және экологиялық факторларды ескере отырып, өндірістік, ғылыми немесе өзге де қызмет объектілерін орналастыруға арналған орта ретінде пайдаланылуы мүмкін жер қойнауының үш өлшемдік кеңістіктегі қасиеті жер қойнауы кеңістігі болып табылады.

ІІ БӨЛІМ. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ

3-ТАРАУ. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ ҚҰҚЫҒЫ ТУРАЛЫ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

17-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығы ұғымы мен оның мазмұны

      1. Жер қойнауын пайдалану құқығы осы Кодекспен қамтамасыз етілген, жер қойнауын кәсіпкерлік мақсатта бөліп берілген учаске шегінде белгілі бір мерзім ішінде өтеулі негізде пайдалану мүмкіндігін білдіреді.

      2. Жер қойнауын пайдалану құқығы бөлінбейтін заттық құқық болып табылады. Осы Кодекстің ережелері ескеріле отырып, жер қойнауын пайдалану құқығына меншік құқығы туралы нормалар қолданылады, өйткені бұл заттық құқықтың табиғатына қайшы келмейді.

      3. Жер қойнауын пайдалану осы Кодексте белгіленген тәртіпте, шарттарда және шектерде жүзеге асырылады.

18-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығының субъектілері

      1. Егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, жеке және заңды тұлғалар жер қойнауын пайдалану құқығының субъектілері болуы мүмкін.

      2. Жер қойнауын пайдалану құқығының иелері бір мезгілде бірнеше тұлға болуы мүмкін. Бұл жағдайда жер қойнауын пайдалану құқығын иелену ортақ болып табылады. Жер қойнауын пайдалану құқығын ортақ иелену жер қойнауын пайдалану құқығы бір мезгілде екі немесе одан да көп тұлғаға берілген жағдайда немесе жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің бір тұлғадан екінші тұлғаға ауысуы нәтижесінде туындайды.

      Жер қойнауын пайдалану құқығын екі немесе одан да көп тұлғаның ортақ иеленуіне осы тұлғалардың әрқайсысының осындай құқықтағы үлестерін айқындай отырып қана жол беріледі.

      Жер қойнауын пайдалану құқығын ортақ иеленуге Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасының жалпы үлестік меншік қатынастарын реттейтін нормалары қолданылады.

      Осы Кодексте көзделген жағдайларда, жер қойнауын пайдалану құқығының иесі бір ғана тұлға болуы мүмкін.

      3. Осы Кодексте өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында көзделген негіздер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығы (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес) бір тұлғадан екінші тұлғаға ауысуы мүмкін.

19-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығының объектісі ретіндегі жер қойнауы учаскесі

      1. Осы Кодекске сәйкес пайдалануға берілетін, белгілі бір кеңістікті шекаралары бар жер қойнауының геометрияланған бөлігі жер қойнауы учаскесі деп танылады.

      Жер қойнауы учаскесінің кеңістікті шекаралары жер бетінде тұйық контурларды (шекараларды) қалыптастыратын географиялық координаттары бар нүктелері (жер қойнауының аумағы) мен үстіңгі және төменгі кеңістік шекараларын қалыптастыратын тереңдік арасындағы тікелей сызықтан шығатын шартты жазықтықтардан құрылады.

      Жер қойнауы учаскесінің үстіңгі кеңістік шекаралары – топырақ қабатынан төмен, ал ол болмаған кезде жер бетінен және (немесе) су айдындары, су ағындары түбінен төмен орналасады. Жер қойнауы учаскесінің төменгі кеңістік шекаралары геологиялық зерттеу және игеру үшін қолжетімді тереңдікте орналасады.

      Осы Кодексте көзделген жағдайларда, жер қойнауы учаскесінің үстіңгі және (немесе) төменгі кеңістік шекаралары өзге де тереңдікте орналасуы мүмкін.

      2. Пайдалы қазбаларды барлау (барлау учаскесі) жөніндегі операцияларды және геологиялық зерттеу (геологиялық зерттеу учаскесі) жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жер қойнауы учаскесінің аумағын сәйкестендіру мақсатында Қазақстан Республикасының аумағы шартты түрде, әрбір жағы координаттардың географиялық жүйесінде бір минутқа тең болатын блоктарға бөлінеді. Жиырма бес блок әрбір жағы координаттардың географиялық жүйесінде бес минутқа тең болатын блоктардың кіші секциясын құрайды. Жүз блок әрбір жағы координаттардың географиялық жүйесінде он минутқа тең болатын блоктар секциясын құрайды.

      Әрбір блоктың және блоктардың кіші секциясының және секциясының жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган беретін өздерін сәйкестендіруші координаттары мен жеке кодтары болады. Барлау учаскесінің (барлау аумағы) немесе геологиялық зерттеу учаскесінің (геологиялық зерттеу аумағы) аумағы бір немесе одан көп блоктардан тұруы мүмкін. Егер аталған аумақ екі немесе одан да көп блоктан тұратын болса, осы аумақтағы әрбір блоктың оның ең болмағанда басқа бір блогымен ортақ жағы болуға тиіс.

      Осы Кодексте көзделген жағдайларда, барлау немесе геологиялық зерттеу аумағы блоктың бір бөлігін (толық емес блокты) қамтуы мүмкін. Егер көрсетілген аумақ екі және одан көп толық емес блоктардан тұрса, әрбір мұндай блоктың ең болмағанда осы аумақтың басқа бір толық немесе толық емес блогымен ортақ жағы болуға тиіс.

      3. Пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі (өндіру учаскесі), кен іздеушілік (кен іздеушілік учаскесі) пен жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі (жер қойнауы кеңістігін пайдалану учаскесі) операцияларды жүргізу үшін жер қойнауы учаскесі аумағының сыртқы шекаралары тіктөртбұрышты құрауға тиіс. Егер табиғи ерекшеліктер немесе өзге жер қойнауы учаскесінің шекаралары тиісті өндіру учаскесі, кен іздеушілік учаскесі немесе жер қойнауы кеңістігін пайдалану учаскесі аумағының сыртқы шекараларын тіктөртбұрыш формасында анықтауға мүмкіндік бермесе, мұндай жер қойнауы учаскесінің аумағы төртбұрыш формасында болуы мүмкін, оның ең болмағанда қарама-қарсы екі жағы бір-біріне параллель болуға тиіс.

      Осы Кодексте көзделген жағдайларда, өндіру учаскесінің аумағы көпбұрыш формасында болуы мүмкін.

      Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

20-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығының туындау және оны алу негіздері

      1. Жер қойнауын пайдалану құқығы мыналардың:

      1) жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның;

      2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың негізінде туындайды.

      2. Жер қойнауын пайдалану құқығы мынадай жағдайларда:

      1) жер қойнауын пайдалану құқығын беру;

      2) азаматтық-құқықтық мәмілелердің негізінде жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) ауысуы;

      3) түрленуді не мұрагерлікті қоспағанда, заңды тұлғаны қайта ұйымдастыру кезінде құқықтық мирасқорлық тәртібімен жер қойнауын пайдалану құқығының ауысуы жағдайларында алынады.

21-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығын тоқтату негіздері

      1. Осы Кодексте және Қазақстан Республикасының басқа да заңдарында белгіленген негіздер болмаса, ешкімді жер қойнауын пайдалану құқығынан айыруға болмайды.

      2. Жер қойнауын пайдалану құқығы жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның немесе келісімшарттың қолданылуының тоқтатылуымен қоса тоқтатылады.

22-бап. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың түрлері

      Жер қойнауын пайдалану құқығы мынадай операцияларды жүзеге асыру үшін беріледі:

      1) жер қойнауын геологиялық зерттеу;

      2) пайдалы қазбаларды барлау;

      3) пайдалы қазбаларды өндіру;

      4) жер қойнауы кеңістігін пайдалану;

      5) кен іздеушілік.

23-бап. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге арналған жобалау құжаттары

      1. Осы Кодексте көзделген жағдайларда, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар осындай операцияларды жүргізуді көздейтін жобалау құжаты болған кезде ғана жүргізілуі мүмкін.

      2. Жер қойнауын пайдалану мақсатында жүргізілетін жұмыстардың жоспарларын, тәсілдерін, әдістемесін, техникалық шарттарын, технологиялық көрсеткіштерін, көлемін, мерзімін және өзге де параметрлерін қамтитын құжаттар жобалау құжаттары болып табылады.

      3. Жобалау құжаттары лицензияда немесе келісімшартта көзделген оны пайдалану мерзіміне әрбір жер қойнауы учаскесі үшін жеке-жеке әзірленеді.

      4. Жобалау құжаттары экологиялық және өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптары ескеріле отырып әзірленеді. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізген кезде жер қойнауын пайдаланушылар жобалау құжатында көзделген экологиялық және өнеркәсіптік қауіпсіздік параметрлерін сақтауға міндетті.

      5. Жобалау құжаттарын әзірлеу ерекшеліктері жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың түрлері ескеріле отырып, осы Кодекстің Ерекше бөлігінің ережелерінде белгіленеді.

24-бап. Бір аумақта әртүрлі тұлғалардың жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуі

      1. Егер осы Кодекстің Ерекше бөлігінің ережелерінде өзгеше көзделмесе, әртүрлі жер қойнауын пайдаланушылар сол бір аумақта (бірлескен аумақта) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізе алады.

      2. Жер қойнауын пайдаланушылардың ортақ аумақта операцияларды жүргізу тәртібі олардың арасындағы келісіммен айқындалады. Келісім ортақ аумақтағы жұмыстың барлық немесе жекелеген түрлерін жүргізу шарттары мен тәртібін айқындай алады.

      Келісім жай жазбаша нысанда жасалады және жер қойнауын пайдаланушы оны жер қойнауын пайдалануға құқық берген мемлекеттік органға ол жасалған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей береді.

      Келісім жер қойнауын пайдаланушылардың біреуі шеккен шығындар үшін негізді және мөлшерлес өтемақыны көздеуі мүмкін.

      3. Жер қойнауын пайдаланушылар ортақ аумақта операциялар жүргізу тәртібі туралы келісімге қол жеткізбеген кезде ортақ аумақта жұмыстар жүргізуде жер қойнауын пайдаланушының біреуінің екіншісінің алдындағы басымдығы белгіленеді. Бұл жағдайда ортақ аумақта жұмыстар жүргізуде:

      1) пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операциялар жүргізетін;

      2) егер жер қойнауын пайдаланушының екеуі де пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізетін болса, бұрын берілген жер қойнауын пайдалану құқығын иеленетін;

      3) егер жер қойнауын пайдаланушының екеуі де пайдалы қазбаларды барлау жөніндегі операцияларды жүргізетін болса, бұрын берілген жер қойнауын пайдалану құқығын иеленетін;

      4) егер екінші жер қойнауын пайдаланушы пайдалы қазбаларды барлау жөніндегі операцияларды жүргізетін болса, жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізетін жер қойнауын пайдаланушы басымдығы бар жер қойнауын пайдаланушы болып табылады.

      4. Ортақ аумақта жұмыс жүргізуде басымдығы жоқ жер қойнауын пайдаланушы осындай басымдығы бар жер қойнауын пайдаланушы жүргізетін немесе жоспарлайтын жұмыстардың уақытын, ұзақтығын, орнын, көлемі мен сипатын есепке алуға және оларды жүргізу үшін кедергі келтірмеуге міндетті. Жер қойнауын пайдаланушы негізсіз пайда алу мақсатын көздемей, өзінің басымдығын адал және ақылға қонымды пайдалануға міндетті.

      5. Ортақ аумақта жұмыстар жүргізуде басымдығы бар жер қойнауын пайдаланушы басымдығы жоқ жер қойнауын пайдаланушыға соңғысының жазбаша сұрау салуын алған күннен бастап бір ай мерзімде ортақ жер қойнауы учаскесінде жүргізілетін және жүргізу жоспарланатын өз жұмыстарының ұзақтығы, орны, көлемі мен сипаттамасы туралы ақпарат беруге міндетті. Мұндай ақпарат коммерциялық құпияны құрауы мүмкін.

      Ортақ аумақта жұмыс жүргізуде басымдығы жоқ жер қойнауын пайдаланушыға жұмыстардың уақыты, ұзақтығы, көлемі, орны мен сипаты туралы берілген ақпаратты осындай басымдығы бар жер қойнауын пайдаланушы үш ай ішінде бір реттен жиілетпей өзгерте алады. Бұл жағдайда басымдығы бар жер қойнауын пайдаланушы екінші жер қойнауын пайдаланушыны жоспарланатын жұмыстардың уақытын, ұзақтығын, көлемін, орны мен сипатын өзгерту туралы осындай өзгерістерге дейін қалғаннан кешіктірмей хабардар етуге міндетті. Ортақ аумақта жұмыс жүргізуде басымдығы жоқ жер қойнауын пайдаланушы осындай хабарлама алғанға дейін басталған жұмыстарды аяқтауға құқылы.

25-бап. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін шектелген аумақтар

      1. Егер осы бапта өзгеше көзделмесе:

      1) қорғаныс және ұлттық қауіпсіздік қажеттіліктеріне арналған жерлердің аумағында;

      2) елді мекендер жерлерінің аумағында және оларға бір мың метр қашықтықта іргелес жатқан аумақтарда;

      3) тау-кен-байыту өндірістерінің техногендік минералдық түзілімдерін орналастыру объектісі болып табылмайтын, жұмыс істеп тұрған гидротехникалық құрылыс орналасқан жер учаскесінің аумағында және оған төрт жүз метр қашықтықтағы іргелес жатқан аумақта;

      4) су қоры жерлерінің аумағында;

      5) ауыз сумен жабдықтау үшін пайдаланылатын немесе пайдаланылуы мүмкін жерасты сулары кен орындарының және учаскелерінің контурларында;

      6) көмінділерден, қабірлер мен зираттардан, сондай-ақ көмінділер мен зираттарға бөлінген жер учаскелеріне жүз метр қашықтықта іргелес жатқан аумақтарда;

      7) үшінші тұлғаларға тиесілі және ғимараттар мен құрылысжайлар, көпжылдық екпелер алып жатқан жер учаскелері аумағында және оларға жүз метр қашықтықта іргелес жатқан жер учаскесі аумағында – осындай тұлғалардың келісімінсіз;

      8) автомобиль және теміржолдар, әуежайлар, әуеайлақтар, аэронавигация және авиатехникалық орталықтардың объектілері, теміржол көлігі объектілері, көпірлер, метрополитендер, тоннельдер, энергетикалық жүйелердің және электр беру желілерінің объектілері, байланыс желілері, ғарыш қызметін қамтамасыз ететін объектілер, магистральдық құбыржолдар алып жатқан жерлердің аумағында;

      9) мемлекет мұқтажы үшін мемлекеттік заңды тұлғаларға бөліп берілген жер қойнауы учаскелерінің аумақтарында;

      10) Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына сәйкес жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізуге тыйым салынатын басқа да аумақтарда жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізуге тыйым салынады.

      2. Сыртқы аумақтық шекаралары толығымен осы баптың 1-тармағында көрсетілген аумақтар шегінде орналасқан жер қойнауы учаскесін пайдалануға беруге тыйым салынады.

      3. Осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында белгіленген тыйым салу:

      1) тиісті аумақта тұратын жергілікті халықты әлеуметтік-экономикалық қолдауды көздейтін келісім жасасу арқылы жергілікті ақтарушы және өкілді органдармен келісілген, пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операцияларды немесе пайдалы қатты қазбаларды жерасты тәсілімен өндіру жөніндегі операцияларды жүргізуге қолданылмайды. Бұл жағдайда осы келісімнің болуы тиісті лицензияны беруге арналған шарт болып табылады;

      2) бұрынғы Семей ядролық сынақ полигоны аумағында жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге;

      3) жерасты суларына арналған іздестіру-бағалау жұмыстары бөлігінде жер қойнауын геологиялық зерттеу жөніндегі операцияларды жүргізуге қолданылмайды.

      Осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында белгіленген тыйым салу кен іздеушілікке және көмірсутектерді барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларға қолданылмайды.

      Осы баптың 1-тармағында белгіленген тыйым салу аэрогеофизикалық зерттеулер немесе Жерді қашықтан зондтау әдістерін пайдаланатын зерттеулер арқылы жүргізілетін жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға қолданылмайды.

      Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.12.2022 № 167-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

26-бап. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда және экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық жағынан ерекше құнды жер қойнауы учаскелерінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу

      1. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда және экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық жағынан ерекше құнды жер қойнауы учаскелері шегінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу бойынша шектеулер Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы заңнамасында белгіленеді.

      2. Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы заңнамасына сәйкес экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық жағынан ерекше құнды геологиялық, геоморфологиялық және гидрогеологиялық объектілер табылған жағдайда жер қойнауын пайдаланушылар тиісті учаскеде жұмыстарды дереу тоқтатуға және бұл туралы жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органды және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды жазбаша хабардар етуге міндетті.

27-бап. Пайдалы қазбалар жатқан аумақтарда құрылыс салудың шарттары

      1. Елді мекендерді, өнеркәсіп кешендерін және (немесе) басқа да шаруашылық объектілерін жобалауға және салуға облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органының аумақтық бөлімшелерімен келісу бойынша алдағы уақытта құрылыс салынатын учаске астындағы жер қойнауында пайдалы қазбалардың жоқ екендігі немесе олардың елеусіз екендігі туралы оң қорытындысын алғаннан кейін ғана рұқсат етіледі.

      2. Пайдалы қазбалар жатқан аумақтарда құрылыс салуға облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерімен келісу бойынша алынған рұқсатымен пайдалы қазбаларды алу мүмкіндігі қамтамасыз етілген немесе құрылыс салудың экономикалық жағынан орындылығы дәлелденген жағдайда жол беріледі.

      3. Пайдалы қазбалар жатқан аумақтарда құрылыс салуға рұқсат беру тәртібін жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

28-бап. Пайдалы қазбаларды барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде қазақстандық кадрларды, тауар өндірушілерді, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді ұсынушыларды қолдауды қамтамасыз ету

      1. Пайдалы қазбаларды барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушылар қазақстандық кадрларға артықшылық беруге міндетті. Шетелдік жұмыс күшін тарту Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Бұл ретте Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны туралы заңнамасына сәйкес корпоративішілік ауыстыру шеңберінде Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыратын басшылардың, менеджерлердің және мамандардың саны әрбір тиісті санат бойынша басшылардың, менеджерлердің және мамандардың жалпы санының елу пайызынан аспауға тиіс.

      Кадрлардағы елішілік құндылық үлесін есептеу халықтың көші-қоны мәселелері жөніндегі уәкілетті орган бекіткен әдістемеге сәйкес жүзеге асырылады.

      Күрделі жобалар бойынша көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде кадрлардағы елішілік құндылық шарттары осы Кодекстің 36-бабының ережелері ескеріле отырып айқындалады.

      2. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттардың, пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензиялардың шарттарында белгіленетін, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде сатып алынатын жұмыстардағы және көрсетілетін қызметтердегі елішілік құндылық үлесі күнтізбелік бір жыл ішінде сатып алынған жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жалпы көлемінің кемінде елу пайызын құрауға тиіс.

      Тауарлардағы, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердегі елішілік құндылықтың үлесін есептеуді ұйымдар өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру саласындағы уәкілетті орган бекітетін, тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу кезінде елішілік құндылықты есептеудің бірыңғай әдістемесіне сәйкес жүзеге асырады.

      Осы тармақтың ережелері Каспий немесе Арал теңізінің қазақстандық секторы шегінде толық немесе ішінара орналасқан жер қойнауы учаскелеріндегі күрделі жобалар бойынша көмірсутектерді барлауға және (немесе) өндіруге арналған келісімшарттарға қолданылмайды.

      Ескерту. 28-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

28-1-бап. Кәсіпкерлікті ынталандыру туралы келісім

      1. Көмірсутектер, уран өндіру және пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органдар Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасымен және жер қойнауын пайдаланушылармен ерікті негізде жасасатын және жергілікті өндірушілерді қолдауға бағытталған келісімдер кәсіпкерлікті ынталандыру туралы келісім деп түсініледі.

      2. Кәсіпкерлікті ынталандыру туралы келісім шарттарының орындалуын мониторингтеуді, сондай-ақ оның қорытындыларын интернет-ресурстарда жариялауды Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы көмірсутектер, уран өндіру және пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органдармен бірлесіп, электрондық сатып алу жүйелеріне қолжетімділікті қамтамасыз ету арқылы жер қойнауын пайдаланушылардың ұсынатын мәліметтері негізінде жүзеге асырады.

      Ескерту. 3-тарау 28-1-тармақпен толықтырылды – ҚР 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-ТАРАУ. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ РЕЖИМДЕРІ

1-параграф. Жер қойнауын пайдаланудың лицензиялық режимі

29-бап. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия ұғымы

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия мемлекеттік орган беретін және оның иесіне көрсетілген жер қойнауы учаскесінің шегінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу мақсатында жер қойнауы учаскесін пайдалануға құқық беретін құжат болып табылады.

      Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия Қазақстан Республикасының рұқсаттар және хабарламалар туралы заңнамасына сәйкес реттелетін рұқсаттарға жатпайды.

      2. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия бір ғана жер қойнауы учаскесін пайдалану үшін беріледі.

      3. Осы Кодексте белгіленген жағдайларды қоспағанда, бір тұлғаға жер қойнауын пайдалануға арналған лицензиялардың шексіз саны берілуі мүмкін.

      4. Лицензия мүдделі тұлғаның өтініші бойынша беріледі. Лицензия беруге өтініш нысанын құзыретті орган бекітеді.

      5. Берілген лицензия оны берген мемлекеттік органның интернет-ресурсында берілген күні жариялануға жатады.

      6. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияны беруді жүзеге асыратын мемлекеттік орган берілген лицензиялардың тізілімін жүргізеді.

      Лицензияда қамтылған мәліметтерден басқа, көрсетілген тізілімде мынадай мәліметтер қамтылады:

      1) жер қойнауын пайдаланушы болып табылатын жеке тұлғаның тұрғылықты жері туралы;

      2) жер қойнауын пайдалану құқығына қатысты ауыртпалықтың тіркелгені туралы;

      3) есепті жүргізу мақсаттары үшін қажетті өзге де мәліметтер.

      Берілген лицензиялардың тізілімін жүргізу тәртібін құзыретті орган белгілейді.

30-бап. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның түрлері

      Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың түрлері ескеріле отырып, жер қойнауын пайдалануға арналған мынадай лицензиялар беріледі:

      1) жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензия;

      2) пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия;

      3) пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия;

      4) кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензия;

      5) жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия;

      6) кен іздеушілікке арналған лицензия.

31-бап. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның мазмұны

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия құзыретті орган бекітетін нысан бойынша ресімделеді.

      2. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияда, оның түрі ескеріле отырып, мыналар көрсетіледі:

      1) жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның түрі;

      2) лицензияны берген мемлекеттік органның атауы;

      3) лицензия берілген тұлға туралы мәліметтер:

      жеке тұлғалар үшін – тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және азаматтығы;

      заңды тұлғалар үшін – атауы, орналасқан жері;

      4) лицензияның нөмірі мен күні;

      5) лицензияның шарттары: лицензияның мерзімі, жер қойнауы учаскесі аумағының шекаралары, осы Кодексте көзделген жер қойнауын пайдаланудың өзге де шарттары.

      3. Лицензия мерзімі лицензияда көрсетілген күннен бастап есептеледі.

      4. Егер жер қойнауын пайдалану құқығын екі немесе одан көп тұлға иеленсе, лицензияда жер қойнауын пайдалану құқығының ортақ иелері болып табылатын тұлғалар үлестерінің мөлшері көрсетілуге тиіс.

      5. Лицензия қазақ және орыс тілдерінде ресімделеді.

      6. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның шарттары осы Кодексте белгіленген шарттарға сәйкес келуге тиіс.

      7. Егер жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия берілгеннен кейін Қазақстан Республикасының жер қойнауын пайдалану саласындағы қатынастарды реттейтін заңнамасында жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның өзге шарттары белгіленсе, осы шарттар бұрын берілген лицензияға қолданылмайды.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген ережелер ұлттық қауіпсіздікті, қорғаныс қабілетін қамтамасыз ету, экологиялық қауіпсіздік, денсаулық сақтау, салық салу, кедендік реттеу және бәсекелестікті қорғау саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасының өзгерістеріне қолданылмайды.

      8. Егер жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия оның шарттарының мазмұнын бұза отырып берілсе, лицензия берілген кезде қолданыста болған, осы Кодекстің жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның мазмұны туралы ережелері қолданылады.

32-бап. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияға өзгерістер енгізу

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияға өзгерістерді лицензияны берген мемлекеттік орган оны қайта ресімдеу арқылы жүргізеді.

      Қайта ресімделген лицензия оны берген мемлекеттік органның интернет ресурсында қайта ресімдеу күні жариялануға жатады.

      2. Лицензия мынадай жағдайларда:

      1) жер қойнауын пайдаланушы туралы мәліметтер өзгерген:

      жеке тұлғалар үшін – жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және (немесе) азаматтығы өзгерген;

      заңды тұлғалар үшін – заңды тұлғаның атауы немесе орналасқан жері өзгерген;

      2) жер қойнауын пайдалану құқығы және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес ауысқан;

      3) лицензия мерзімі ұзартылған;

      4) жер қойнауы учаскесі аумағының шекаралары өзгерген жағдайларда қайта ресімделуге жатады.

      3. Лицензияны қайта ресімдеу құзыретті орган бекітетін нысан бойынша берілген жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша жүргізіледі.

      Өтінішке онда көрсетілген мәліметтерді растайтын құжаттардың түпнұсқалары не нотариат куәландырған көшірмелері қоса беріледі.

      Өтініш пен оған қоса берілетін құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс. Егер өтінішті шетелдік немесе шетелдік заңды тұлға берсе, оған қоса берілетін құжаттар, дұрыстығын нотариус куәландыратын әрбір құжатқа қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасы міндетті түрде қоса беріле отырып, өзге тілде жасалуы мүмкін.

      4. Лицензияны берген мемлекеттік орган өтініш осы Кодекстің талаптарына сәйкес болмаған жағдайда лицензияны қайта ресімдеуден бас тартады.

      5. Лицензияны берген мемлекеттік орган өтініш келіп түскен күннен бастап жеті жұмыс күні ішінде лицензияны қайта ресімдеуді жүргізеді не осындай қайта ресімдеуден бас тарту туралы хабардар етеді.

      6. Лицензияны қайта ресімдеуден бас тартуға жер қойнауын пайдаланушы Қазақсан Республикасының заңнамасына сәйкес бас тарту туралы хабарламаны алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде шағым жасауы мүмкін.

      7. Осы баптың 2-тармағының 2), 3), 4) тармақшаларында көзделген жағдайларда лицензияны қайта ресімдеу осы Кодекске сәйкес жүзеге асырылады.

      8. Лицензияны беру немесе оны қайта ресімдеу кезінде жіберілген грамматикалық немесе арифметикалық қателерді, қателесіп жазуларды не басқа да осыған ұқсас қателерді лицензияны берген мемлекеттік орган түзетуге тиіс.

      Лицензияны беру немесе оны қайта ресімдеу кезінде жіберілген қателерді түзету лицензияны қайта ресімдеу болып табылмайды.

      Қателерді түзету лицензияны берген мемлекеттік органның бастамасымен, не жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша жүргізілуі мүмкін.

      Мемлекеттік орган жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша қателерді түзетуді осындай өтініш келіп түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жүргізеді.

      Лицензияны берген мемлекеттік орган лицензиядағы қатені түзеткеннен кейін оны екі жұмыс күні ішінде жер қойнауын пайдаланушыға береді.

      Түзетілген лицензия лицензияны берген мемлекеттік органның интернет ресурсында түзетілген күні жариялануға жатады.

      Лицензиядағы қателерді түзетуге байланысты туындаған даулар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шешілуге жатады.

33-бап. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның қолданылуын тоқтату

      Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның қолданылуы:

      1) осы Кодексте өзгеше көзделмесе, лицензия берілген мерзім аяқталған;

      2) егер лицензия негізінде туындаған жер қойнауын пайдалану құқығы Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес иесіз қалған мүлік деп танылған болса, оның жалғыз иегері қаза болған (оның ішінде оны қайтыс болды деп жариялаған);

      3) лицензия кері қайтарып алынған немесе ол жарамсыз деп танылған;

      4) жер қойнауын пайдаланушы лицензия берілген жер қойнауы учаскесінен бас тартқан жағдайларда тоқтатылады.

34-бап. Лицензияның жарамсыздығы және оның жарамсыздығының салдары

      1. Лицензия сот тәртібімен мынадай жағдайларда:

      1) лицензияны берген мемлекеттік органға оның лицензияны беру шешіміне әсер еткен көрінеу анық емес ақпаратты беру фактісі анықталған кезде;

      2) сот анықтаған, мемлекеттік органның лауазымды адамы мен өтініш иесінің арасындағы теріс пиғылды келісу фактісі салдарынан осы Кодексте белгіленген лицензия беру тәртібі бұзылып, бұл мемлекеттік органның лицензияны беру туралы негізсіз шешіміне алып келсе;

      3) әрекетке қабілетсіз деп танылған және осындай беру күні әрекетке қабілетсіз болып табылған тұлғаға лицензия берілсе;

      4) егер лицензия беру осы Кодексте көзделмесе немесе тыйым салынса, жарамсыз деп танылуы мүмкін.

      2. Лицензияны жарамсыз деп тану туралы талап қоюмен сотқа жүгіну құқығына – мүдделі тұлға және прокурор, ал осы баптың 1-тармағының 1) және 3) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша лицензияны берген мемлекеттік орган да ие болады.

      Лицензияны алу құқығы мен заңды мүдделері лицензияны беру нәтижесінде бұзылған немесе бұзылуы мүмкін тұлға мүдделі тұлға болып табылады.

      3. Лицензия сот шешімі күшіне енген күннен бастап жарамсыз деп танылады.

      4. Осы баптың 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша лицензияны жарамсыз деп таныған кезде лицензия алған тұлға жер қойнауы учаскесін заңсыз пайдаланудан осындай тұлға алған кіріс мөлшерінде келтірілген шығынды және лицензияны жарамсыз деп тануға байланысты мемлекет шығыстарын мемлекетке өтеуге міндетті.

      5. Егер осы Кодекстің, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарының, заңды тұлға жарғысының талаптары бұзыла отырып берілген лицензияны жарамсыз деп тану талабы пайдакүнемдік себептерден немесе жауаптылықтан жалтару ниетінен туындаса, тұлғаның мұндай тануды талап етуге құқығы жоқ.

      6. Лицензияның жарамсыздығымен байланысты даулар бойынша талаптың ескіру мерзімі талап қоюшы лицензияны жарамсыз деп тану үшін негіз болып табылатын мән-жайлар туралы білген немесе білуге тиіс күннен бастап үш айды құрайды.

2-параграф. Жер қойнауын пайдаланудың келісімшарттық режимі

35-бап. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт ұғымы

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт мазмұны, жасалу, орындалу және тоқтатылу тәртібі осы Кодексте айқындалатын шарт болып табылады.

      2. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша бір тарап (Қазақстан Республикасының атынан құзыретті орган) екінші тарапқа (жер қойнауын пайдаланушыға) белгілі бір мерзімге жер қойнауын пайдалану құқығын беруге міндеттенеді, ал жер қойнауын пайдаланушы келісімшарт талаптарына және осы Кодекске сәйкес өз есебінен және өзі тәуекел етіп жер қойнауын пайдалануды жүзеге асыруға міндеттенеді.

      3. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт көмірсутектерді барлау және өндіру немесе өндіру үшін, сондай-ақ уран өндіру үшін жасалады.

      4. Келісімшарт жасау кезінде пайдалануға бір ғана жер қойнауы учаскесі беріледі.

      Осы Кодекстің Ерекше бөлігінде белгіленген жағдайларда және тәртіппен көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшартта, өзгерістер мен толықтырулар енгізу арқылы бірнеше жер қойнауы учаскелері бекітіліп берілуі мүмкін.

      5. Осы Кодексте белгіленген жағдайларды қоспағанда, нақ сол бір тұлға жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттардың шексіз санын жасауы мүмкін.

      6. Құзыретті орган жасалған келісімшарттардың тізілімін жүргізеді. Жасалған келісімшарттардың тізілімін жүргізу тәртібін құзыретті орган белгілейді.

36-бап. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың нысаны мен мазмұны

      Ескерту. 36-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жобалары құзыретті орган бекітетін келісімшарттардың үлгілік нысандарына сәйкес әзірленеді. Келісімшарттың үлгілік нысанынан ауытқуға осы Кодексте көзделген жағдайларда, шектерде және тәртіппен жол беріледі.

      1-1. Құзыретті орган жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу шарттарына және пайдалы қазба түріне қарай үлгілік келісімшарттардың мынадай нысандарын бекітеді:

      1) күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған үлгілік келісімшарт;

      2) күрделі жоба бойынша көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшарт;

      3) көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған үлгілік келісімшарт;

      4) көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшарт;

      5) уран өндіруге арналған үлгілік келісімшарт.

      1-2. Осы Кодекстің мақсаттары үшін күрделі жобаларға мыналар жатады:

      1) Каспий немесе Арал теңізінің қазақстандық секторы шегінде толық немесе ішінара орналасқан жер қойнауы учаскесінде (учаскелерінде) кез келген көмірсутектерді барлауды және (немесе) өндіруді көздейтін теңіз жобалары;

      2) мынадай:

      құрамында дәстүрлі емес көмірсутектер қоры болатын;

      анықталған көмірсутектер кенжатынының (кен орнының) ең жоғарғы нүктесінің абсолюттік тереңдігі 4500 метрден кем болмайтын;

      табылған кенжатындағы (кен орнындағы) күкіртті сутектің құрамы қабаттық флюидте 3,5 және одан да көп пайызды құрайтын;

      табылған кенжатын (кен орны) ұңғыманың оқпанындағы сұйықтықтың тығыздығы 1000 кг/м3 болатын гидростатикалық қысымға қабаттық қысымның қатынасы ретінде айқындалатын, аномальдық коэффициенті 1,5 және одан жоғары аномальдық жоғары қабаттық қысыммен сипатталатын;

      табылған кенжатын (кен орны) қалыңдығы 100 метрден асатын тұзды шөгінділердің астында орналасатын;

      табылған кенжатын құрылымдық емес тұтқыштарға жататын параметрлердің кем дегенде біреуі болатын жер қойнауының кез келген учаскесінде көмірсутектерді барлау мен өндіруді көздейтін құрлықтағы жобалар;

      3) газ немесе газ конденсатының кенжатыны немесе мұнайға қаныққан бөлігі көлемінің үлесі кенжатынның немесе кен орнының жалпы көмірсутектер көлемінің жиырма бес және одан аз пайызы болатын кен орны бар жер қойнауы учаскесінде (учаскелерінде) көмірсутектерді барлауды және (немесе) өндіруді көздейтін құрлықтағы газ жобалары.

      1-3. Күрделі жобаға жатқызуға мүмкіндік беретін геологиялық ақпараты жоқ құрлықтағы жер қойнауы учаскесіне (учаскелеріне) қатысты күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес барлауға және өндіруге арналған келісімшарт жасалады.

      Мұндай жағдайда жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 116-бабының 2-тармағында белгіленген барлау кезеңінің ішінде кез келген уақытта төменде көрсетілген тәсілдердің кез келгенімен:

      1) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және жер қойнауы мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған, кен орнының осы баптың 1-2-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген күрделі жобалар өлшемшарттарының кем дегенде біреуіне сәйкестігін растайтын, геологиялық қорларды жедел есептеу жөніндегі есеппен;

      2) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және жер қойнауы мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған, кен орнының осы баптың 1-2-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген күрделі жобалар өлшемшарттарының кем дегенде біреуіне сәйкестігін растайтын, геологиялық қорларды есептеу жөніндегі есеппен күрделі жобаның мәртебесін растайды.

      Күрделі жобаның мәртебесін осы тармақтың екінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларына сәйкес жер қойнауын пайдаланушының таңдауы бойынша жүргізілген растау түпкілікті болып табылады және барлау кезеңінің тиісті келесі кезеңдерінде және (немесе) өндіру кезеңінде қосымша растауды талап етпейді.

      Күрделі жоба бойынша барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңі ішінде күрделі жобаның мәртебесі расталмаған жағдайда, өндіру кезеңіне өту кезінде мұндай келісімшарттың талаптары осы Кодекстің 119-бабына сәйкес көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келтірілуге тиіс.

      1-4. Егер жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша табылған кен орындарынан ең болмағанда бір кен орны осы баптың 1-2-тармағында көрсетілген күрделі жоба өлшемшарттарының біріне сәйкес келсе, мұндай кен орындарына осы Кодекстің күрделі жобалар үшін белгіленген ережелері күрделі санаттарға жататын кен орнының (кен орындарының) бастапқы алынатын көмірсутек қорлары үлесінің келісімшарт бойынша табылған барлық кен орындарының бастапқы алынатын қорларының жартысынан астамын құрау шартымен қолданылады.

      2. Күрделі жобалар бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарттарды қоспағанда, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта қамтылатын міндетті шарттардың қатарына мыналар жатады:

      1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың түрі;

      2) келісімшарттың қолданылу мерзімі;

      3) жер қойнауы учаскесінің (учаскелерінің) шекаралары;

      4) жер қойнауын пайдаланушының жұмыс (қосымша жұмыстар) бағдарламасында көзделген жер қойнауы учаскелеріндегі жұмыстар көлемі мен түрлері бойынша міндеттемелері;

      5) жер қойнауын пайдаланушының қазақстандық кадрларды өндіру кезеңінде оқытуды қаржыландыруы жөніндегі міндеттемелері;

      6) жер қойнауын пайдаланушының кадрлардың елішілік құндылығының ең төмен үлесі жөніндегі міндеттемелері;

      7) жер қойнауын пайдаланушының осы Кодекстің талаптарына сәйкес келетін тауарлардағы, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердегі, оның ішінде көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін басым тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер тізбесіне енгізілген тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер түрлері бойынша елішілік құндылық үлесі жөніндегі міндеттемелері;

      8) жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдаланудың салдарын жою жөніндегі міндеттемелері;

      9) жер қойнауын пайдаланушының өндіру кезеңінде Қазақстан Республикасының аумағындағы ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және ғылыми-конструкторлық жұмыстарға арналған шығыстар бойынша міндеттемелері;

      10) жер қойнауын пайдаланушының өндіру кезеңінде өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына және оның инфрақұрылымын дамытуға арналған шығыстары бойынша міндеттемелері;

      11) жер қойнауын пайдаланушының және оның мердігерлерінің көмірсутектер және уран өндіру саласындағы уәкілетті орган айқындайтын көмірсутектерді барлау немесе өндіру және уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алу тәртібін сақтауы жөніндегі міндеттемелері;

      12) жер қойнауын пайдаланушының осы Кодекспен келісімшарттық міндеттемелерге жатқызылатын көмірсутектерді барлау және өндіру бойынша базалық жобалау құжаттары көрсеткіштерінің бұзылуын, сондай-ақ жер қойнауын пайдаланушының және (немесе) оның мердігерлерінің көмірсутектерді барлау немесе өндіру және уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алудың белгіленген тәртібін сақтауы бойынша міндеттемелерді бұзушылығын қоса алғанда, келісімшарттық міндеттемелерді бұзғаны үшін жауаптылығы;

      13) жер қойнауын пайдалану құқығы берілген өзге де шарттар.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген шарттардан басқа, сарқылып жатқан кен орындары бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта осы Кодекстің 153-1-бабында көзделген инвестициялық міндеттеме қамтылуға тиіс.

      2-1. Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарт мынадай шарттарды қамтуға тиіс:

      1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың түрі;

      2) келісімшарттың қолданылу мерзімі;

      3) жер қойнауы учаскесінің (учаскелерінің) шекаралары;

      4) жер қойнауын пайдаланушының жұмыстар (қосымша жұмыстар) бағдарламасында көзделген, барлау кезеңіндегі жер қойнауы учаскесіндегі жылдар бойынша жұмыстардың көлемдері, түрлері және мерзімдері бойынша міндеттемелері;

      5) жер қойнауын пайдаланушының өндіру кезеңінде қазақстандық кадрларды оқытуды қаржыландыру жөніндегі міндеттемелері;

      6) жер қойнауын пайдаланушының өндіру кезеңінде Қазақстан Республикасының аумағындағы ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға арналған шығыстар бойынша міндеттемелері;

      7) жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемелері және осындай міндеттемелерді қамтамасыз ету тәсілдері;

      8) жер қойнауын пайдаланушының өндіру кезеңінде өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына және оның инфрақұрылымын дамытуға арналған шығыстар бойынша міндеттемелері;

      9) салық салу және кедендік әкету баждарын төлеуден босату шарттары;

      10) жер қойнауын пайдаланушының келісімшарттық міндеттемелерді бұзғаны үшін жауаптылығы;

      11) кадрлардағы елішілік құндылықтың үлесі;

      12) тиісті күрделі жобаға осындай талап қолданылған жағдайда тауарлардағы, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердегі елішілік құндылықтың үлесі;

      13) келісімшарттың қолданылу мерзімін өзгерту және ұзарту шарттары мен тәртібі;

      14) дауларды шешу тәртібі;

      15) көмірсутектердің ірі кен орындары үшін осы Кодекстің 119-бабының 7-тармағында көзделген міндеттеме;

      16) жер қойнауын пайдалану құқығы берілген және (немесе) тиісті үлгілік келісімшартта көрсетілген өзге де шарттар.

      3. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бұрын тоқтатылған және көмірсутектер саласындағы ұлттық компаниямен сенімгерлік басқару шарты жасалған жер қойнауы учаскесіне келісімшарт жасалған жағдайда, жасалатын келісімшартта жаңа жер қойнауын пайдаланушының:

      1) бұрынғы жер қойнауын пайдаланушыға осы Кодекстің 119-бабының 19-тармағына сәйкес берілген мүліктің құнын өтеу бойынша;

      2) осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, сенімгерлік басқару шартына сәйкес сенімгерлік басқарушыға жүргізілген шығындарды өтеу, сондай-ақ оған сыйақы төлеу бойынша міндеттемелері қамтылуға тиіс.

      4. Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшартты қоспағанда, көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарттың қолданылу мерзімі онда дәйекті түрде бекітілген барлау кезеңімен, дайындық кезеңімен (қажет болған кезде) және өндіру кезеңімен айқындалады.

      Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарттың қолданылу мерзімі бірлескен болып табылады және осы Кодекстің 116-бабының 2-тармағына сәйкес бастапқы барлау кезеңін, бағалау кезеңін және сынап пайдалану кезеңін қамтитын барлау кезеңінен және ірі кен орындары үшін осы Кодекстің 119-бабының 1-1-тармағында көзделген өндіру кезеңінен тұрады.

      Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты қоспағанда, көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарттың қолданылу мерзімі онда дәйекті түрде бекітілген дайындық кезеңімен және өндіру кезеңімен айқындалады.

      Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарттың қолданылу мерзімі осы Кодекстің 119-бабының 1-1-тармағына сәйкес айқындалатын өндіру кезеңінің мерзімі негізінде белгіленеді.

      5. Егер жер қойнауын пайдаланушы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес еңсерілмейтін күш мән-жайларының дәлелдемелерін ұсынатын болса, құзыретті орган барлауға және өндіруге арналған келісімшарттың, өндіруге арналған келісімшарттың, күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарттың немесе күрделі жоба бойынша көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарттың қолданылу мерзімін осындай мән-жайлардың әсер ету мерзіміне ұзартады.

      5-1. Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарттағы кадрлардағы елішілік құндылық үлесін жер қойнауын пайдаланушы мыналарды:

      1) жер қойнауын пайдаланушының басқарушылық және әкімшілік мұқтаждарына қарай оның шетелдік немесе қазақстандық кадрларды қажетсінуін;

      2) Қазақстан Республикасының нарығында жер қойнауын пайдаланушының қажеттіліктеріне сәйкес келетін белгілі бір санат бойынша білікті қазақстандық персоналдың болуын;

      3) тағылымдаманы қоса алғанда, қазақстандық кадрларды кезең-кезеңімен оқытуды және басшы санаттар бойынша шетелдік кадрларды қазақстандық кадрлармен кейіннен біртіндеп ауыстыруды ескере отырып айқындайды.

      Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартта мамандар мен білікті жұмысшылар бойынша кадрлардағы елішілік құндылықтың ең аз үлесі келісімшартты орындау кезінде тартылған персоналдың тиісті санат бойынша жалпы санының кемінде жетпіс пайызын құрауға тиіс.

      6. Келісімшарт қазақ және орыс тілдерінде жасалады. Егер жер қойнауын пайдаланушы немесе жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес иелерінің ең болмағанда біреуі шетелдік, шетелдік заңды тұлға немесе шетел қатысатын Қазақстан Республикасының заңды тұлғасы болып табылса, онда осындай жер қойнауын пайдаланушымен күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарт жер қойнауын пайдаланушының қалауы бойынша ағылшын тілінде де жасалады.

      7. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушының кәсіпкерлік қызметінің нәтижелерін нашарлататын Қазақстан Республикасының заңнамасындағы өзгерістер және толықтырулар осы өзгерістер мен толықтырулар енгізілгенге дейін жасалған келісімшарттарға қолданылмайды.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген кепілдіктер осы тармақтың үшінші бөлігінде көзделген жағдайды қоспағанда, Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздікті, қорғаныс қабілетін қамтамасыз ету, экологиялық қауіпсіздік, денсаулық сақтау, салық салу, кедендік реттеу және бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасындағы өзгерістерге қолданылмайды.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген кепілдіктер күрделі жобалар бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндірілген шикі мұнайға кедендік әкету баждарын төлеуден уақытша босатуды көздейтін Қазақстан Республикасының кедендік реттеу саласындағы заңнамасындағы өзгерістерге қолданылады.

      8. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша қолданылатын құқық Қазақстан Республикасының құқығы болып табылады.

      Ескерту. 36-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

37-бап. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу тараптардың келісімшартқа толықтыру жасауы арқылы жүргізіледі.

      2. Келісімшартқа толықтыру мынадай жағдайларда:

      1) жер қойнауын пайдаланушы туралы мәліметтер:

      жеке тұлғалар үшін – жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), азаматтығы;

      заңды тұлғалар үшін – заңды тұлғаның атауы, орналасқан жері өзгерген;

      2) құзыретті орган туралы мәліметтер өзгерген;

      3) жер қойнауын пайдалану құқығы және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес ауысқан;

      4) өндіру учаскесі (учаскелері) және дайындық кезеңі (дайындық кезеңдері) бекітіліп берілген;

      5) өндіру учаскесін (учаскелерін) және кезеңін (кезеңдерін) немесе өндіру кезеңін (кезеңдерін) бекіткен;

      6) барлау немесе өндіру кезеңі (кезеңдері) ұзартылған;

      7) жер қойнауы учаскесі (учаскелері) ұлғайтылған немесе азайтылған;

      8) жер қойнауы учаскесі (учаскелері) бөліп шығарылған;

      8-1) осы Кодекстің 153-1-бабына сәйкес сарқылып жатқан кен орындары бойынша инвестициялық міндеттемелер туындаған;

      9) стратегиялық жер қойнауы учаскелеріне қатысты – ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіретін, Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделері өзгертілген;

      10) келісімшарт талаптары оның күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартқа жатқызылуына байланысты өзгертілген;

      11) келісімшарт талаптары барлау нәтижелері бойынша күрделі жоба мәртебесінің расталмауына байланысты өзгертілген;

      12) осы Кодекстің 36-бабының 5-тармағында көзделген жағдайларда жасалады.

      3. Осы баптың 2-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайда келісімшартқа толықтыру жасасу жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша жүргізіледі, ол:

      1) жер қойнауын пайдаланушының тегін, атын, әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауын;

      2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты тіркеу нөмірі мен күнін;

      3) жер қойнауын пайдаланушы туралы өзгертілетін мәліметке нұсқауды қамтуға тиіс.

      4. Өтінішке қосымша түрде мыналар қоса беріледі:

      1) жер қойнауын пайдаланушы туралы мәліметке өзгерістер енгізу қажеттілігін растайтын құжаттар;

      2) жер қойнауын пайдаланушы туралы мәліметке өзгерістер енгізуді көздейтін жер қойнауын пайдаланушы қол қойған келісімшартқа толықтыру.

      5. Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға тиіс. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган өтініш иесімен келісімшартқа толықтыру жасасады және өтініш иесіне оның қол қойылған бір данасын жібереді немесе толықтыру жасасудан бас тартады.

      6. Құзыретті орган, егер өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмесе, толықтыру жасасудан бас тартады.

      Құзыретті органның толықтыру жасасудан бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны қайта өтініш беру құқығынан айырмайды.

      7. Осы баптың 2-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда келісімшартқа толықтыру жасау құзыретті органның бастамасы бойынша жүргізіледі.

      8. Осы баптың 2) тармағының 3) – 12) тармақшаларында көзделген жағдайларда келісімшартқа толықтыру жасау осы Кодекске сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 37-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

38-бап. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылуын тоқтату

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылуы мынадай жағдайларда:

      1) келісімшарт жасалған мерзім өткен;

      2) келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығының жалғыз иегері болып табылатын тұлға қаза болған (оның ішінде оны қайтыс болды деп жариялаған), егер мұндай жер қойнауын пайдалану құқығы Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес иесіз қалған мүлік деп танылған;

      3) жер қойнауын пайдаланушы болып табылатын заңды тұлға таратылған;

      4) келісімшарт қолданысы мерзімінен бұрын тоқтатылған немесе ол жарамсыз деп танылған;

      5) тараптардың келісімі бойынша келісімшарт бұзылған;

      6) Қазақстан Республикасының Үкіметі осы Кодекске сәйкес жер қойнауы учаскесін пайдалануға тыйым салу туралы шешім қабылдаған;

      7) жер қойнауын пайдаланушы келісімшарт жасалған барлық жер қойнауы учаскесінен (барлық учаскелерден) бас тартқан (қайтарған) жағдайларда тоқтатылады.

      2. Құзыретті орган осы Кодексте көзделген негіздер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылуын мерзімінен бұрын тоқтатуға құқылы.

      Ескерту. 38-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

39-бап. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың жарамсыздығы және оның жарамсыздығының салдары

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты жарамсыз деп тануға мыналар негіз болып табылады:

      1) жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған аукционды жарамсыз деп тану;

      2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта осы Кодексте белгіленген міндетті шарттардың болмауы;

      3) құзыреттi органға оның осы тұлғамен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жасасу туралы шешiмiне әсер еткен көрiнеу анық емес ақпарат беру фактісінің анықталуы;

      4) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де негіздер.

      2. Жарамсыз деп танылған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт, оның жарамсыздығымен байланысты және жасасқан кезден бастап жарамсыздығын қоспағанда, құқықтық салдарға алып келмейді.

      Келісімшартты жарамсыз деп тану жер қойнауын пайдаланушыны жер қойнауын пайдаланудың салдарын жою жөніндегі міндеттемелерін орындаудан босатпайды.

      3. Сот тәртібімен шартты жарамсыз деп тану не бұзу негізінде жүзеге асырылған жер қойнауын пайдалану құқығын беру және қайта ресімдеу нақ сол келісімшарттың емес, жер қойнауын пайдалану құқығын осындай беруге байланысты жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа енгізілген өзгерістер мен толықтырулардың жарамсыздығына алып келеді.

      4. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты жарамсыз деп тану осындай келісімшарттың негізінде берілген жер қойнауын пайдалану құқығы солардың нысанасы болып табылатын барлық кейінгі мәмілелердің жарамсыздығына алып келеді.

5-ТАРАУ. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ ҚҰҚЫҒЫНЫҢ ЖӘНЕ ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ ҚҰҚЫҒЫМЕН БАЙЛАНЫСТЫ ОБЪЕКТІЛЕРДІҢ АУЫСУЫ

40-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығының ауысуы

      1. Жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) ауысуы жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) басқа тұлғаға азаматтық-құқықтық мәмілелер негізінде не Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де жағдайларда иеліктен шығарған жағдайда жүзеге асырылады.

      2. Жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің):

      1) қолданылуының алғашқы жылында пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия бойынша;

      2) жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензия бойынша;

      3) кен іздеушілікке арналған лицензия бойынша ауысуына тыйым салынады.

      3. Жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) ауысуы жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияны қайта ресімдеу немесе тиісінше, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгеріс енгізу арқылы жүргізіледі.

      Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияны қайта ресімдеу немесе жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгеріс енгізу үшін жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) иеленуші мен жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) алушы жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияны берген немесе жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты жасасқан мемлекеттік органға бірлесіп өтініш жасайды.

      Өтінішке:

      1) жер қойнауын пайдалану құқығы соның негізінде алынатын құжаттың түпнұсқасы;

      2) жер қойнауын пайдалану құқығын алушы туралы мәліметтерді растайтын құжаттар:

      жеке тұлғалар үшін – өтініш иесінің тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), тұрғылықты жері, азаматтығы, өтініш иесінің жеке басын куәландыратын құжаттар туралы мәліметтер;

      заңды тұлғалар үшін – өтініш иесінің атауы, оның орналасқан жері, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтер (сауда тізілімінен үзінді көшірме немесе өтініш иесі шет мемлекеттің заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылатынын куәландыратын басқа да заңдастырылған құжат), акциялары ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымда болатын заңды тұлғалар, иемденушіні тікелей немесе жанама түрде бақылайтын мемлекеттер, халықаралық ұйымдар және жеке тұлғалар туралы мәліметтер;

      3) көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге не уран өндіруге арналған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) алуға үміттенетін тұлғаларға қойылатын осы Кодекс талаптарына иемденушінің сәйкестігін растайтын құжаттар;

      4) егер жер қойнауын пайдалану құқығына (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлеске) кепіл ауыртпалығы салынса, кепіл ұстаушының жазбаша келісімі;

      5) жер қойнауын пайдалану құқығын барлық бірлескен иеленушілердің жазбаша келісімі қоса беріледі.

      Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізілген жағдайда өтінішке өтініш иесі қол қойған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтырудың жобасы қоса беріледі.

      Осы Кодекстің 44-бабына сәйкес берілетін рұқсатпен жер қойнауын пайдалану құқығы алынған жағдайда, алушы туралы мәліметтерді растайтын құжаттардың орнына алушы өтінішке өзі туралы мәліметтердің көрсетілген рұқсатты алу үшін өзі ұсынған мәліметтермен салыстырғанда өзгермегені туралы жазбаша растауды қоса беруге құқылы.

      Өтініш және оған қоса берілетін құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс. Егер өтінішті шетелдік немесе шетелдік заңды тұлға беретін болса, оған қоса берілетін құжаттар дұрыстығын нотариус куәландырған әрбір құжатқа қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасы міндетті түрде қоса беріле отырып, өзге тілде жасалуы мүмкін.

      Мемлекеттік орган лицензияны қайта ресімдеуді жүргізеді немесе жер қойнауын пайдалану құқығын алушымен келісімшартқа толықтыруды жасасады не өтініш келіп түскен күннен бастап жеті жұмыс күні ішінде қайта ресімдеуден немесе келісімшартқа толықтыру жасасудан уәжді бас тартуды береді.

      4. Мемлекеттік орган мынадай жағдайларда:

      1) өтініш осы баптың 3-тармағының талаптарына сәйкес келмегенде;

      2) жер қойнауын пайдалану құқығының ауысу шарттары берілген рұқсатқа сәйкес келмегенде, егер мұндай ауысу осындай рұқсатқа сәйкес жүзеге асырылса;

      3) жер қойнауын пайдалану құқығының ауысуына рұқсат болмағанда, егер мұндай рұқсат осы Кодекске сәйкес талап етілсе;

      4) егер жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) ауысуы жер қойнауын пайдаланушыға жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды немесе салынған әкімшілік жазаларға сәйкес жекелеген жұмыс түрлерін жүргізуге тыйым салынған жер қойнауы учаскесі бойынша жүзеге асырылса;

      5) егер жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) ауысуына осы Кодекспен тыйым салынса;

      6) егер жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) ауысуы Қазақстан Республикасы жасасқан халықаралық шарттар ережелерінің бұзылуына алып келетін болса, лицензияны қайта ресімдеуден немесе келісімшартқа өзгерістер енгізуден бас тартады.

      Лицензияны қайта ресімдеуден немесе келісімшартқа өзгерістер енгізуден бас тартуға жер қойнауын пайдалану құқығын алушы бас тарту туралы хабарламаны алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шағым жасай алады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) тармақшасындағы негіздер бойынша лицензияны қайта ресімдеуден немесе келісімшартқа өзгерістер енгізуден бас тарту жер қойнауын пайдалану құқығын алушыны лицензияны қайта ресімдеуге немесе келісімшартқа өзгерістер енгізуге арналған өтінішпен қайта жүгіну құқығынан айырмайды.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің 2) және 3) тармақшаларындағы негіздер бойынша лицензияны қайта ресімдеуден немесе келісімшартқа өзгерістер енгізуден бас тарту өтініш иесін жер қойнауын пайдалану құқығының ауысуына рұқсат беруге арналған өтінішпен қайта жүгіну құқығынан айырмайды.

      Ескерту. 40-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

41-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер ұғымы

      1. Қатысу үлестері, пайлар, акциялар және үлестік қатысудың басқа да нысандары, сондай-ақ көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарт бойынша, уран өндіруге арналған келісімшарт бойынша, пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензия бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына ие заңды тұлғадағы меншік құқығын растайтын не акцияларға, қатысу үлестеріне, пайларға және үлестік қатысудың басқа да нысандарына айырбасталатын бағалы қағаздар жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылады.

      Қатысу үлестері, пайлар, акциялар және үлестік қатысудың басқа да нысандары, сондай-ақ меншік құқығын растайтын не осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген жер қойнауын пайдалану құқығына ие тұлға қабылдайтын шешімді тікелей және (немесе) жанама түрде айқындау мүмкіндігі бар заңды тұлғадағы немесе өзге де ұйымдағы акцияларға, үлестерге, пайларға және қатысу үлесінің басқа да нысандарына айырбасталатын бағалы қағаздар да жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер деп танылады.

      2. Осы Кодекстің мақсаттары үшін:

      1) Қазақстан Республикасының ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында және (немесе) шет мемлекеттің аумағында қызметін жүзеге асыратын биржа қорында айналымда жүрген, базалық активі акциялар болып табылатын туынды қаржы құралдарын қоса алғанда, акциялар және басқа да бағалы қағаздар;

      2) осы тармақтың 1) тармақшасында көзделген бағалы қағаздарды тікелей немесе жанама түрде иеленетін заңды тұлғалардағы және ұйымдардағы акциялар, қатысу үлестері, пайлар және үлестік қатысудың басқа да нысандары жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт немесе лицензия бойынша жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып танылмайды.

      3. Егер заңды тұлға немесе ұйым осы баптың 1 және 2-тармақтарында көрсетілген акцияларды, қатысу үлестерін, пайларды және үлестік қатысулардың басқа да нысандарын бір мезгілде иеленсе, осындай тұлғадағы немесе ұйымдағы акциялар, қатысу үлестері, пайлар және үлестік қатысулардың басқа да құралдары жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер деп танылады. Бұл ретте осы баптың мақсатында заңды тұлғаның немесе өзге де ұйымның жер қойнауын пайдалану құқығына ие тұлға қабылдайтын шешімдерді тікелей немесе жанама түрде айқындау мүмкіндігін белгілеу үшін осы баптың 2-тармағына сәйкес, жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылмайтын акциялар, қатысу үлестері, пайлар және үлестік қатысудың басқа да нысандары ескерілмейді.

      Ескерту. 41-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

42-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуы

      1. Мыналар:

      1) өтемді не өтеусіз азаматтық-құқықтық мәмілелер негізінде, оның ішінде заңды тұлға таратылған жағдайда оларды иеліктен шығару, сондай-ақ оларды салым ретінде заңды тұлғаның немесе өзге де ұйымның жарғылық капиталына енгізу;

      2) жер қойнауын пайдаланумен байланысты объектілерден, оның ішінде кепілге салу кезінде өндіріп алу;

      3) жаңа қатысушыны, пайшыны қабылдау немесе акцияларды орналастыру нәтижесінде жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектіге құқықтың туындауы;

      4) заңды тұлға қайта құрылған кезде тапсыру актісі немесе бөлу теңгерімі негізінде жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің құқықтық мирасқорлық тәртібімен ауысуы;

      5) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің мұрагерлік тәртіппен ауысуы;

      6) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын акцияларды және басқа да бағалы қағаздарды ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымға шығару жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуы деп танылады.

      Жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын акцияларды және басқа да бағалы қағаздарды ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымға шығару деп Қазақстан Республикасының ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында және (немесе) шет мемлекеттің аумағында қызметін жүзеге асыратын қор биржасында осындай объектілерді сатып алу туралы ұсыныс жасау және (немесе) Қазақстан Республикасының ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында және (немесе) шет мемлекеттің аумағында қызметін жүзеге асыратын қор биржасында акцияларды орналастыру танылады.

      2. Жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді сатып алған немесе жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын акцияларды және басқа да бағалы қағаздарды айналымға шығаруды жүзеге асырған тұлға құзыретті органды жүзеге асырылған сатып алу туралы немесе тиісінше, жүзеге асырылған айналымға шығару туралы сатып алу немесе осындай айналымға шығару күнінен бастап бір айдан кешіктірілмейтін мерзімде хабардар етуге міндетті.

      3. Осы Кодекстің мақсаттары үшін қатысу үлестері, акциялар, пайлар және үлестік қатысулардың басқа да құралдары иесінің өзгеруі не соттың шешімі, заң бойынша мұрагерлік, қатысу үлесін өтеу, тәркілеу және өзге де оқиғалар немесе мемлекеттік органдардың, үшінші тұлғалардың құқық қатынастары субъектісінің еркіне байланысты емес әрекеттері негізінде олардың арақатынасының өзгеруі жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуы деп танылмайды.

43-бап. Мемлекеттің басым құқығы

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған жаңадан жасалатын және бұрын жасалған келісімшарттарда мемлекеттің Қазақстан Республикасы заңдарының немесе шарттың негізінде басым құқықтарға ие тұлғаларды және ұйымдарды қоса алғанда, кез келген тұлғалар мен ұйымдар алдында стратегиялық жер қойнауы учаскесі бойынша жер қойнауын пайдаланудың иеліктен шығарылатын құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді, сондай-ақ ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымға шығарылатын, стратегиялық жер қойнауы учаскесі бойынша жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын акцияларды және басқа да бағалы қағаздарды сатып алуға арналған басым құқығы болады.

      2. Мыналар:

      1) елу миллион тоннадан астам көлемде мұнайдың немесе он бес миллиард текше метрден астам – табиғи газдың геологиялық қорлары бар;

      2) Каспий теңізінің қазақстандық секторында орналасқан;

      3) уран кен орны бар жер қойнауы учаскесі стратегиялық жер қойнауы учаскесі болып табылады.

      Жер қойнауының стратегиялық учаскелерінің тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      3. Осы баптың 1-тармағының ережелері осы Кодекстің 44-бабының 2-тармағында көзделген жағдайларда қолданылмайды.

      Ескерту. 43-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

44-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығының және жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуына рұқсат беру

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт, пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия немесе өндіруге арналған лицензия, жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия негізінде туындаған жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) ауысуы, сондай-ақ жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуы құзыретті органның осы Кодексте белгіленген тәртіппен берілетін рұқсатымен жүзеге асырылады.

      2. Құзыретті органның осы баптың 1-тармағында көзделген рұқсаты мынадай жағдайда:

      1) жер қойнауын пайдалану құқығы (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес), жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер қатысу үлестерінің, пайлардың, акциялардың немесе үлестік қатысудың басқа да нысандарының кемінде тоқсан тоғыз пайызы жер қойнауын пайдаланушыға немесе тиісінше, жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің меншік иесіне тиесілі еншілес ұйымның пайдасына, осындай еншілес ұйым салық салу жеңілдігі бар мемлекетте тіркелмеген жағдайда, ауысқан;

      2) жер қойнауын пайдалану құқығы (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес), жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер ұйымдар арасында, оның ішінде әрқайсысындағы қатысу үлестерінің, пайлардың, акциялардың немесе үлестік қатысудың басқа да нысандарының кемінде тоқсан тоғыз пайызы бір ғана тұлғаға тікелей немесе жанама түрде тиесілі заңды тұлғаларды қайта ұйымдастыру нәтижесінде құқықтық мирасқорлық тәртібімен, жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті), жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді сатып алушы салық салу жеңілдігі бар мемлекетте тіркелмеген жағдайда, ауысқан;

      3) жер қойнауын пайдалану құқығы (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес), жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер жер қойнауын пайдаланушы-заңды тұлғадағы немесе тиісінше жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер иелеріндегі қатысу үлестерінің, пайлардың, акциялардың немесе үлестік қатысудың басқа да нысандарының кемінде тоқсан тоғыз пайызы тікелей немесе жанама түрде тиесілі тұлғаның немесе ұйымның пайдасына, иемденуші салық салу жеңілдігі бар мемлекетте тіркелмеген жағдайда, ауысқан;

      4) егер жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді сатып алушыдағы қатысу үлестерінің, пайлардың, акциялардың немесе үлестік қатысудың басқа да нысандарының кемінде тоқсан тоғыз пайызы бір ғана тұлғаға тікелей немесе жанама түрде тиесілі болса, жер қойнауын пайдалану құқығы (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес), жер қойнауын пайдаланумен байланысты объектілер таратылатын заңды тұлғаның мүлкін бөлу нәтижесінде, иемденуші салық салу жеңілдігі бар мемлекетте тіркелмеген жағдайда, ауысқан;

      5) егер жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын қатысу үлестерінің, пайлардың, акциялардың ауысуы нәтижесінде тұлға жер қойнауын пайдаланушының-заңды тұлғаның және (немесе) жер қойнауын пайдаланушының-заңды тұлғаның шешіміне тікелей және (немесе) жанама түрде ықпал ету мүмкіндігі бар заңды тұлғаның немесе өзге де ұйымның жарғылық капиталындағы қатысу үлесінің, пайларының, акцияларының бір пайыздан кемін иеленуші болса, осындай ауысу жағдайында;

      6) акцияларды орналастыруды, сондай-ақ бұрын сатып алынған акцияларды немесе заңды тұлғаның акцияларына айырбасталатын бағалы қағаздарды сатуды қоса алғанда, егер осындай әрекеттер нәтижесінде қатысу үлестерінің қатысушыларына, пай ұстаушыларға немесе жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын акциялар және акцияға айырбасталатын басқа да бағалы қағаздар акционерлеріне тиесілі пайыздық арақатынас өзгермесе, жарғылық капиталдың мөлшері өзгерген;

      7) жер қойнауын пайдалану құқығы (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес), жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер тараптарының біреуі Қазақстан Республикасының Үкіметі, мемлекеттік орган, ұлттық басқарушы холдинг немесе ұлттық компания болып табылатын мәміле бойынша ауысқан;

      8) мемлекеттік кәсіпорындардың мүліктік кешендерін жекешелендіру процесінде жүзеге асырылатын жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті), жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді иеліктен шығарған;

      9) заңды тұлға қайта құрылған кезде жер қойнауын пайдалану құқығы, жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер тапсыру актісінің негізінде құқықтық мирасқорлық тәртібімен ауысқан;

      10) жер қойнауын пайдалану құқығы (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес), жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер мұрагерлік тәртіппен ауысқан;

      11) эмитент өзінің қатысу үлестерін, пайларын, акцияларын және үлестік қатысудың басқа да нысандарын, сондай-ақ меншік құқығын растайтын немесе жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын акцияларға, үлестерге, пайларға және үлестік қатысудың басқа да нысандарына айырбасталатын бағалы қағаздарды сатып алған;

      12) меншік құқығын растайтын не жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын акцияларға, үлестерге, пайларға және үлестік қатысудың басқа да нысандарына айырбасталатын бағалы қағаздар шығарылған, бұрын жоғарыда аталған акциялардың, үлестердің, пайлардың және үлестік қатысудың басқа да нысандарының меншік иесі болған тұлға шығарылатын бағалы қағаздардың меншік иесі болып қалғанда;

      13) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер меншік құқығын растайтын не жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын қатысу үлестеріне, пайларға, акцияларға және үлестік қатысудың басқа да нысандарына айырбасталатын бұрын шығарылған бағалы қағаздардың орнына сатып алынған;

      14) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын бағалы қағаздарды ұстаушылар акциялары, үлестері, пайлары және үлестік қатысудың басқа да нысандары осындай жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын ұйым акционерлерінің немесе қатысушыларының жалпы жиналысына қатысқан жағдайда талап етілмейді.

      3. Осы тараудың мақсаты үшін жер қойнауын пайдаланушыларға:

      1) құзыретті органмен жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған тікелей келіссөздерге көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның стратегиялық серіктесі ретінде қатысатын ұйымдар;

      2) көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған аукционға қатысуға жіберілген ұйымдар;

      3) пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беру мәселесін қарау кезінде құзыретті органның мемлекеттік сараптамалар жүргізу немесе жобалау құжаттарын келісу қажеттігі туралы хабарламасын алған ұйымдар да теңестіріледі.

      4. Құзыретті органның рұқсатынсыз, сол сияқты рұқсаттың қолданылу мерзімі өткеннен кейін жасалған, жер қойнауын пайдалану құқығының, жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуы бойынша мәмілелер маңызсыз болады.

45-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығының және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуына рұқсат беру тәртібі

      1. Жер қойнауын пайдалануға келісімшарт, пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия немесе өндіруге арналған лицензия, жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия негізінде туындаған жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) не жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді сатып алу ниеті бар тұлғалар құзыретті органға рұқсат беру туралы өтініш жолдайды.

      2. Рұқсат беру туралы өтініш:

      1) жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) не жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді сатып алу ниеті бар тұлға (ұйым) туралы мәліметтерді:

      жеке тұлғалар үшін – сатып алушының тегін, атын және әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), тұрғылықты жерін, азаматтығын, жеке басын куәландыратын құжаттары туралы мәліметтерді;

      заңды тұлғалар үшін – сатып алушының атауын, оның орналасқан жерін, оның мемлекеттік тиесілігін көрсетуді, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтерді, басшылары және олардың өкілеттіктері туралы мәліметтерді, өтініш иесі қабылдайтын шешімдерді тікелей немесе жанама түрде айқындауға мүмкіндігі бар тұлғалар, ұйымдар және мемлекеттер туралы мәліметтерді;

      2) алынатын жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) не жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектіге нұсқауды;

      3) жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің), жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектінің ауысу негізін;

      4) көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру, уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) алу ниеті бар тұлғаның жер қойнауын пайдаланудың осындай құқығын беру кезінде қойылатын осы Кодекс талаптарына сәйкестігін растайтын оның қаржылық және техникалық мүмкіндіктері туралы мәліметтерді;

      5) өтініш иесінің өтініште және оған қоса берілетін құжаттарда өзі туралы көрсетілген барлық мәліметтердің анық екендігі туралы жазбаша растауын;

      6) өтініш иесінің атынан өтінішке қол қойған тұлғаның тегін, атын және әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), жеке басын куәландыратын құжаты туралы мәліметтерді қамтуға тиіс.

      3. Жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын акцияларды және басқа да бағалы қағаздарды ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымға шығаруға арналған рұқсатты беру туралы өтініш:

      1) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын акциялары немесе басқа да бағалы қағаздары ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымға шығаруға жататын эмитент-ұйымның толық атауын;

      2) ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымға шығаруға жататын, өзімен байланысты акциялардың немесе басқа да бағалы қағаздардың соған қатысы бар жер қойнауы учаскесін көрсетуді;

      3) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын акциялары немесе басқа да бағалы қағаздары ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымға шығаруға жататын эмитент-ұйымның жарғылық капиталының мөлшері туралы мәліметтерді;

      4) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын және ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында шығаруға жататын бағалы қағаздар, оның ішінде ұйымның туынды бағалы қағаздары, олардың базалық активтері немесе үлестік қатысудың басқа да нысандары туралы мәліметтерді (түрі мен жалпы саны);

      5) андеррайтер туралы мәліметтерді (олар болған кезде);

      6) листинг жүзеге асырылатын ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығы туралы мәліметтерді;

      7) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын және ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымға шығаруға жататын акциялардың немесе басқа да бағалы қағаздардың саны туралы мәліметтерді;

      8) өтініш иесінің өтініште және оған қоса берілетін құжаттарда өзі туралы көрсетілген барлық мәліметтердің анық екендігі туралы жазбаша растауын;

      9) өтініш иесінің атынан өтінішке қол қойған тұлғаның тегін, атын және әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), жеке басын куәландыратын құжаты туралы мәліметтерді қамтуға тиіс.

      Жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын акцияларды немесе басқа да бағалы қағаздарды ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымға шығаруға рұқсат беру туралы өтінішті олар қосымша эмиссия (шығару) шеңберінде орналастырылған жағдайда эмитент береді, ал ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымға шығаруды осы акциялардың немесе басқа да бағалы қағаздардың ұстаушысы жүргізгенде – осындай ұстаушы береді.

      4. Осы Кодекстің мемлекеттің басым құқығы туралы ережелерін қолданған жағдайда осы баптың 2 және 3-тармақтарында көзделген мәліметтермен қатар рұқсат беру туралы өтініш жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуы бойынша мәмілелердің бағасы туралы және оны төлеу тәртібі туралы мәліметтерді қосымша қамтуға тиіс.

      5. Рұқсат беру туралы өтінішке онда көрсетілген мәліметтерді растайтын құжаттардың түпнұсқалары не нотариат куәландырған көшірмелері қоса беріледі. Өтінішке қоса берілетін барлық құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс. Егер өтінішті шетелдік немесе шетелдік заңды тұлға беретін болса, мұндай құжаттар дұрыстығын нотариус куәландырған әрбір құжатқа қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасы міндетті түрде қоса беріле отырып, өзге тілде де жасалуы мүмкін.

      6. Құзыретті орган өтінішті және оған қоса берілетін құжаттарды бір ай ішінде, ал ірі кен орындары және стратегиялық жер қойнауы учаскелері бойынша – үш ай ішінде қарайды.

      Құзыретті орган өтінішті және оған қоса берілетін құжаттарды алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде оны жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі сараптама комиссиясының қарауына шығарады.

      Жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі сараптама комиссиясы жер қойнауын пайдалану құқығының және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуына, сондай-ақ осы Кодексте көзделген өзге де жағдайларда рұқсат беру үшін өтініштерді қарау кезінде ұсынымдар әзірлеу мақсатында құзыретті орган жанындағы консультативтік-кеңесші орган болып табылады.

      Сараптама комиссиясының құрамын және ол туралы ережені құзыретті орган бекітеді.

      Жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі сараптама комиссиясы өтінішті және оған қоса берілетін құжаттарды он бес жұмыс күнінен аспайтын, ал ірі кен орындары және стратегиялық жер қойнауы учаскелері бойынша – қырық бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде қарайды.

      Құзыретті орган өтінішті жан-жақты және толық қарау мақсатында өтініш иесінен ұсынымдар әзірлеу үшін қажетті қосымша мәліметтерді және (немесе) құжаттарды сұратуға құқылы.

      Қосымша мәліметтер және (немесе) құжаттар сұратылған жағдайда тиісті өтінішті қарау мерзімі осындай мәліметтер және (немесе) құжаттар ұсынылғанға дейінгі кезеңге тоқтатыла тұрады.

      Құзыретті орган жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі сараптама комиссиясының ұсынымдарын алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде өтініш бойынша шешім шығарады.

      7. Егер жер қойнауын пайдалану құқығының және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуына рұқсат беруге арналған өтініш пайдалы қатты қазбалардың ірі кен орнын қамтитын және (немесе) стратегиялық жер қойнауы учаскесі болып табылатын жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану құқығына қатысты берілсе не егер тиісті жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану құқығының және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің болжалды ауысуы ұлттық қауіпсіздік мүдделерін қозғайтын болса, құзыретті орган осындай өтінішті және оған қоса берілетін құжаттарды алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде оны ұлттық қауіпсіздік органдарына жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуын ұлттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігі тұрғысынан қарау үшін жібереді.

      Егер жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуы ұлттық қауіпсіздік мүдделерін қозғайтын болса, ұлттық қауіпсіздік органдары бұл туралы құзыретті органды өтінішті алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде хабардар етеді. Бұл жағдайда құзыретті орган ұлттық қауіпсіздік органдарынан жер қойнауын пайдалану құқығы (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер ауысуының ұлттық қауіпсіздік талаптарына сәйкестігі туралы растауды алғанға дейін өтінішті қарауды тоқтата тұрады. Құзыретті орган ұлттық қауіпсіздік органдарынан хабарлама алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде өтініш иесіне осындай тоқтата тұру туралы хабарлайды.

      Құзыретті орган ұлттық қауіпсіздік органдарынан растауды алғаннан кейін өтінішті қарауды қайта бастайды.

      8. Өтініш иесі өтінішті бергеннен кейін кез келген уақытта және құзыретті орган мәні бойынша шешім шығарғанға дейін оны кері қайтарып алуы мүмкін.

      9. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган рұқсат беру немесе оны беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды.

      10. Құзыретті орган мынадай жағдайларда:

      1) егер жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуы елдің ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі талаптардың сақталмауына, оның ішінде жер қойнауын пайдалану құқықтарының шоғырлануына алып келсе;

      2) егер жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуы жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт шеңберінде құқықтардың шоғырлануына алып келсе;

      3) егер рұқсат беру туралы өтініш осы Кодекс талаптарына сәйкес келмесе;

      4) егер жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуына осы Кодексте тыйым салынған болса;

      5) егер жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) ауысуы қолданылған әкімшілік жазаға сәйкес жер қойнауын пайдаланушыға жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды немесе жекелеген жұмыс түрлерін жүргізуге тыйым салынған жер қойнауы учаскесі бойынша жүзеге асырылатын болса;

      6) мемлекет басым құқығын іске асыратын болса;

      7) егер жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуы Қазақстан Республикасы жасасқан халықаралық келісімдердің ережелеріне сәйкес келмейтін болса, рұқсат беруден бас тартады.

      Осы Кодекстің мақсаттары үшін жер қойнауын пайдалану құқығының шоғырлануы деп бір тұлғаның немесе бір мемлекеттің тұлғалары тобының жер қойнауын пайдалану құқығындағы және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердегі Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне қатер төндіруі мүмкін немесе төндіретін жиынтық үлеске ие болуы танылады.

      Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт шеңберінде құқықтардың шоғырлануы деп Қазақстан Республикасымен жасалған келісімшартта жер қойнауын пайдалану құқығының ортақ иелерінің бірінің осындай қатысушыға келісімшартқа сәйкес жер қойнауын пайдаланушының қызметі бойынша шешімдерді айқындауға мүмкіндік беретін үлес шамасы түсініледі.

      11. Рұқсат беруден бас тартуға өтініш иесі сот тәртібімен дау айтуы мүмкін. Осы баптың 10-тармағының 1) тармақшасына сәйкес рұқсат беруден бас тарту себептері түсіндірілместен ресімделеді.

      12. Жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) ауысуына рұқсат жер қойнауын пайдалану құқығындағы берілетін үлестің және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің шекті көлемін, сондай-ақ сатып алушы тұлғаға нұсқауды қамтуға тиіс.

      Жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер болып табылатын акцияларды немесе басқа да бағалы қағаздарды айналымға шығаруға рұқсат шығаруды жүзеге асыру жоспарланатын ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығын көрсетуді және бір немесе бірнеше мәміле жасасу арқылы оның шегінде шығару жүзеге асырылуы мүмкін акциялардың немесе басқа да бағалы қағаздардың санын қамтуға тиіс.

      Осы Кодекстің мемлекеттің басым құқығы туралы ережелері қолданылған жағдайда рұқсат жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) ауысуы бойынша мәмілелердің бағасын және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді сатып алу бойынша мәмілелердің бағасын және оларды төлеу тәртібін қосымша қамтуға тиіс.

      13. Жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуына рұқсат бір жыл мерзімге беріледі. Жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуы көрсетілген мерзімде жүзеге асырылмаған жағдайда өтініш иесі құзыретті органға жаңа рұқсат беру жөнінде жүгінеді.

      Ескерту. 45-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

46-бап. Мемлекеттің басым құқығын іске асырудың тәртібі

      1. Қазақстан Республикасының мүдделері үшін басым құқық Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құзыретті органның шешімі негізінде ұлттық басқарушы холдинг немесе ұлттық компания арқылы іске асырылады.

      2. Басым құқықты іске асыру туралы мәселе осы Кодекстің 44-бабының 1-тармағында көзделген рұқсат беру туралы мәселені қараумен қатар құзыретті органның қарауына жатады. Басым құқықты іске асыру туралы мәселені қарау және ол бойынша шешім қабылдау тәртібін құзыретті орган айқындайды.

      Мемлекеттің басым құқығын іске асыруы туралы мәселені қараған кезде тұлғаның құзыретті органға жіберген өтініші құзыретті органға берілгеннен кейін үш ай ішінде кері қайтарып алуға немесе қайта қарауға жатпайды.

      Егер өтінішті қарау кезеңінде жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысу бағасы туралы немесе оны төлеу тәртібі туралы шарттар өзгеретін болса, өтініш иесі құзыретті органды осындай өзгеріс туралы жазбаша хабардар етеді. Бұл жағдайда өтінішті қарау мерзімі хабарланған күннен бастап қайта есептеледі. Мұндай хабарлама болмаған жағдайда құзыретті орган бастапқыда өтініште көрсетілген, жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысу бағасы туралы және оны төлеу тәртібі туралы шарттарды ескере отырып, өтінішті мәні бойынша қарайды.

      Мемлекеттің басым құқығын іске асыруы туралы шешім қабылданған жағдайда құзыретті орган ұлттық басқарушы холдингті немесе ұлттық компанияны иеліктен шығарылатын жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді мемлекет мүддесінде сатып алушы ретінде айқындайды.

      3. Мемлекеттің басым құқығын іске асыруы туралы құзыретті органның шешімі негізінде ұлттық басқарушы холдинг немесе ұлттық компания бес жұмыс күні ішінде жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) иеліктен шығару және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуы бойынша әрекеттер жүргізуге ниеттенген тұлғаға басым құқықты іске асыру тәртібі мен мерзімі туралы келіссөздерді бастау туралы ұсыныспен шығады.

      Ұлттық басқарушы холдингтің немесе ұлттық компанияның жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді мемлекеттің басым құқығын іске асыру мақсатында сатып алуы осы баптың 2-тармағының үшінші бөлігінде көзделген, берілген өтініште немесе хабарламада көрсетілгеннен нашар болмайтын баға және оны төлеу шарттары бойынша жүзеге асырылады.

      4. Жер қойнауын пайдалану құқығы (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер өтеусіз негіз бойынша иеліктен шығарылған жағдайда немесе олар заңды тұлғаның жарғылық капиталына енгізілген жағдайда, мемлекеттің басым құқығын іске асыру кезінде оларды сатып алу Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңнамасына сәйкес айқындалатын нарықтық баға бойынша жүзеге асырылады.

      Мемлекеттің басым құқығын іске асырған кездегі сатып алу бағасымен келіспеген жағдайда, өтініш беруші нәтижелерге Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауға құқылы.

      Ескерту. 46-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.06.2020 № 351-VI Заңымен (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі).

47-бап. Жер қойнауын пайдаланушыны бақылаудың өзгеруі туралы хабарлама

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың, пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияның немесе өндіруге арналған лицензияның негізінде туындаған, жер қойнауын пайдалану құқығына (жер қойнауын пайдалану құқығының үлесіне) ие жер қойнауын пайдаланушы осындай жер қойнауын пайдалану құқығын берген мемлекеттік органды жер қойнауын пайдаланушының қызметін тікелей немесе жанама түрде бақылайтын тұлғалар және (немесе) ұйымдар құрамының өзгергені туралы осындай өзгеріс болған күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде хабардар етуге міндетті.

      2. Хабарламада:

      1) бақылауды жоғалтқан немесе алған тұлға, мемлекет немесе ұйым туралы мәліметтер:

      жеке тұлғалар үшін – иемденушінің тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), тұрғылықты жері, азаматтығы;

      заңды тұлғалар үшін – атауы, орналасқан жері, мемлекеттік тиесілігін көрсету;

      мемлекет үшін – мемлекеттің толық атауы, мемлекеттің мүдделерін білдіретін мемлекеттік органның атауы және орналасқан жері;

      2) бақылаудың нысаны және тәсілі, сондай-ақ бақылауды жоғалту немесе иелену негізі қамтылуға тиіс.

      3. Хабарлама құзыретті орган бекітетін нысан бойынша қазақ және орыс тілдерінде беріледі.

      4. Хабардар етілуге жататын мемлекеттік орган жер қойнауын пайдаланушыдан хабарламада көрсетілген мәліметтерді растайтын құжаттарды (құжаттардың түпнұсқаларын не нотариат куәландырған көшірмелерін) сұратуға құқылы.

      5. Осы Кодекстің мақсаттары үшін тікелей бақылау мынадай шарттардың (бақылау тәсілдерінің) ең болмаса біреуінің болуын:

      1) заңды тұлғаға немесе өзге ұйымға қатысу құқығының жиырма бес пайыздан астамын иеленуді (қатысу үлесіне құқық, акцияларға, пайларға және меншік құқығын растайтын немесе акцияларға немесе пайларға ауыстырылатын бағалы қағаздарды қоса алғанда, үлестік қатысудың басқа да нысандары);

      2) ұйымның жоғары басқару органында барлық дауыстың жиырма бес пайыздан астамымен дауыс беру құқығына ие болуды;

      3) жер қойнауын пайдаланушының бөлінетін таза кірісінің жиырма бес пайыздан астамын алуды;

      4) шартқа сәйкес немесе Қазақстан Республикасы заңының негізінде басқа ұйымның шешімін айқындау құқығына ие болуды білдіреді.

      Жанама түрде бақылау тұлғаның, ұйымның өз араларында тікелей бақылау болатын үшінші ұйым (үшінші ұйымдар) арқылы басқа ұйымды бақылау мүмкіндігін білдіреді.

48-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығына салынатын ауыртпалық

      1. Жер қойнауын пайдалану құқығына (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлеске) осы Кодексте көзделген тәртіппен және шарттарда үшінші тұлғалардың құқықтарымен ауыртпалық салынуы мүмкін.

      2. Қазақстан Республикасының заңдарында сенімгерлік басқаруға беру туралы талап белгіленген жағдайларды қоспағанда, жер қойнауын пайдалану құқығын сенімгерлік басқаруға беруге тыйым салынған.

      3. Ауысуына осы Кодексте тыйым салынған жер қойнауын пайдалану құқығына (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлеске) ауыртпалық салуға жол берілмейді.

      4. Осы Кодексте тыйым салынбаған жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) кепілі жер қойнауын пайдаланудың осындай құқығын беретін тиісті мемлекеттік органда мемлекеттік тіркеуге жатады.

      Осы тармақта көзделген жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесінің) кепілі мемлекеттік тіркеу күнінен бастап туындайды.

      Жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) кепілін тіркеу жылжымалы мүлiк кепiлiн тiркеу саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүргізіледі.

      5. Жер қойнауын пайдалану құқығынан (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестен) өндіріп алу Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында көзделген тәртіппен жүргізіледі.

      6. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалануға құқық (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес), жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілер кепілінің, сондай-ақ кепіл нысанасы тұрғысынан өндіріп алудың ерекшеліктері осы Кодекстің Ерекше бөлігінде белгіленеді.

      Ескерту. 48-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6-ТАРАУ. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ ОПЕРАТОР

49-бап. Жер қойнауын пайдалану саласындағы оператор

      1. Жер қойнауын пайдаланушы немесе жер қойнауын пайдалану құқығын иеленушілер құратын немесе айқындайтын, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушының өкілі ретінде әрекет ететін заңды тұлға жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша немесе жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт шеңберіндегі кен орны, пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензиялар бойынша оператор болып табылады.

      2. Жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті келісімшарт немесе лицензия бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын жалғыз иеленуші болып табылатын тұлға оператор болып тағайындалмайды.

      3. Оператор мен жер қойнауын пайдаланушы арасындағы қатынастар қарапайым жазбаша нысанда, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт немесе лицензия мерзімінен аспайтын мерзімге жасалатын олардың арасындағы келісіммен реттеледі.

      Көрсетілген келісімнің қарапайым жазбаша нысанын сақтамау оның маңызсыздығына алып келеді.

      4. Осы тараудың күші осы Кодекстің 150-бабының ережелерінде көзделген кен орындарын бірлесіп игеру шеңберінде басқарушы компанияның қызметіне қолданылмайды.

      Ескерту. 49-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

50-бап. Жер қойнауын пайдалану саласындағы операторды тағайындау тәртібі

      1. Жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын пайдалану саласындағы операторды тағайындағаны туралы құзыретті органды жазбаша хабардар етеді. Мұндай хабарламаға оператор мен жер қойнауын пайдаланушы арасындағы келісімнің нотариат куәландырған көшірмесі қоса беріледі.

      2. Құзыретті органды хабардар еткен кезге дейін оператор тағайындалған деп есептелмейді.

      3. Бір келісімшарт немесе лицензия бойынша бір ғана оператор тағайындалуы мүмкін.

      4. Оператордың өкілеттіліктері тоқтатылған жағдайда жер қойнауын пайдаланушы ол жөнінде құзыретті органды тез арада хабардар етуге міндетті.

51-бап. Жер қойнауын пайдалану саласындағы оператордың жауаптылығы

      1. Оператордың әрекеттері нәтижесінде жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт немесе лицензия талаптарын бұзғаны үшін жер қойнауын пайдаланушы жауаптылықта болады.

      2. Жер қойнауын пайдаланушының мүдделерін білдіруге байланысты туындаған оператор міндеттемелері бойынша жер қойнауын пайдаланушы ортақ жауаптылықта болады. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу нәтижесінде оператор үшінші тұлғаларға зиян келтірген жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы оператордың өз өкілеттіктерін асырып әрекет жасағанын сылтау етуге құқылы емес.

ІІІ БӨЛІМ. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ҚАУІПСІЗ ПАЙДАЛАНУ

7-ТАРАУ. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ ЖӨНІНДЕГІ ОПЕРАЦИЯЛАРДЫ ЖҮРГІЗУ КЕЗІНДЕГІ ҚАУІПСІЗДІК БОЙЫНША ТАЛАПТАР

52-бап. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезіндегі экологиялық қауіпсіздік

      1. Өндірістік және өзге де объектілерді болжауды, жоспарлауды және жобалауды қоса алғанда, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы талаптарына сәйкес келуге тиіс.

      2. Жер қойнауының экологиялық жай-күйі шекті жол берілетін эмиссияларды нормалаумен, жер қойнауын пайдалану жөніндегі қызметті немесе оның жекелеген түрлерін шектеумен немесе оларға тыйым салумен қамтамасыз етіледі.

      3. Қазақстан Республикасының экология заңнамасында көзделген жағдайларда, тиісті экологиялық рұқсатсыз немесе мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысынсыз жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге тыйым салынады.

      Ескерту. 52-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

53-бап. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезіндегі өнеркәсіптік қауіпсіздік

      1. Өндірістік және өзге де объектілерді жобалауды қоса алғанда, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына сәйкес келуге тиіс.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген, жұмыстарды қауіпсіз жүргізу жөніндегі қағидалар мен нормалардың сақталуын, сондай-ақ авариялардың, жазатайым оқиғалардың алдын алу мен оларды жою және кәсіптік аурулардың профилактикасы бойынша іс-шаралардың жүргізілуін қамтамасыз етуге тиіс.

      3. Адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін, жеке және заңды тұлғаларға материалдық шығын келтіру қатерін төндіретін жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға тыйым салынады.

      4. Осы Кодексте көзделген жағдайларда өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы сараптаманың оң қорытындысынсыз жер қойнауын пайдалануға тыйым салынады.

      5. Жер қойнауын пайдалануға байланысты жұмыстарды жүргізу кезінде:

      1) жұмыскерлердің жұмыстарды қауіпсіз жүргізу жөніндегі қағидалар мен нормаларды зерделеуі және орындауы, сондай-ақ авариялардың алдын алу мен оларды жою жөніндегі іс-шараларды жоспарлау және өткізу;

      2) жұмыскерлердің өміріне тікелей қауіп төнген жағдайда жұмысты тоқтата тұру, адамдарды қауіпсіз жерге шығару және қауіпті анықтау үшін қажетті іс-шараларды өткізу;

      3) қауіпсіздік қағидалары мен нормаларының және санитариялық нормалардың талаптарына сай келетін күйде машиналарды, жабдықтар мен материалдарды пайдалану, ғимараттар мен құрылысжайларды күтіп ұстау;

      4) жарылғыш материалдар мен қауіпті химиялық заттарды есепке алу, тиісті түрде сақтау және тасымалдау, сондай-ақ оларды дұрыс және қауіпсіз пайдалану;

      5) кеніштік атмосфераның құрамын жақсартуды, тау-кен жұмыстарын жүргізу және кәсіптік аурулар мен өндірістік жарақаттанудың алдын алуға бағытталған ұжымдық және жеке қорғану құралдарын пайдалану технологиясын жетілдіруді көздейтін арнайы кешенді ұйымдастырушылық-техникалық іс-шараларды озық практиканы ескере отырып әзірлеу және жүзеге асыру;

      6) судың кенеттен бұзып өтуін, газдың ауаға шығуын, пайдалы қазбалар мен жыныстардың атқылауын, сондай-ақ тау-кен соққысын болжау жәнеолардың алдын алу жөніндегі арнайы іс-шараларды жүзеге асыру;

      7) техникалық құжаттаманы және авариялар салдарын жою жоспарларын жұмыстарды қауіпсіз жүргізу аймақтарының шекараларын нақтылайтын деректермен уақтылы толықтыру;

      8) Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау туралы заңнамасында көзделген өзге де талаптарды орындау қамтамасыз етілуге тиіс.

8-ТАРАУ. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ САЛДАРЫН ЖОЮ

54-бап. Жер қойнауын пайдалану салдарын жою туралы жалпы ережелер

      1. Егер осы Кодексте өзгеше белгіленбесе, жер қойнауын пайдаланушы өзіне берілген жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жоюға міндетті.

      2. Өндірістік объектілерді және жер учаскелерін халықтың өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігін қамтамасыз ететін жай-күйге келтіру, қоршаған ортаны қорғау мақсатында Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен жүргізілетін іс-шаралар кешені жер қойнауын пайдалану салдарын жою болып табылады.

      3. Жою осы Кодексте белгіленген жағдайларды қоспағанда, жер қойнауын пайдалану құқықтары тоқтатылған жер қойнауы учаскелерінде жүргізіледі.

      Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар салдарын жою жер қойнауы учаскесінің бір бөлігін пайдалану құқығын тоқтату, сондай-ақ жою жөніндегі жұмыстар көлемін азайту (прогрессивті жою) мақсатында жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның немесе келісімшарттың қолданылуы тоқтатылғанға дейін жүргізілуі мүмкін.

      4. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның немесе келісімшарттың қолданылуын тоқтату жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемелерді тоқтатуға алып келмейді.

      5. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар салдарын жою ерекшеліктері олардың түрлері ескеріле отырып, осы Кодекстің Ерекше бөлігінде айқындалады.

      6. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша зерттеп-қарау нәтижелері мен жұмыстарды қабылдап алу тәртібін құзыретті орган қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп айқындайды.

      Ескерту. 54-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

55-бап. Жер қойнауын пайдалану салдарын жоюды қаржыландыру

      1. Жою жер қойнауын пайдаланушының немесе жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті лицензия немесе келісімшарт тоқтатылғанға дейін тікелей жер қойнауын пайдаланушы болған тұлғаның есебінен жүргізіледі.

      2. Осы Кодексте көзделген жағдайларда жер қойнауын пайдаланушы жою бойынша өз міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етуді ұсынуға міндетті. Жер қойнауын пайдаланушының мұндай қамтамасыз етуді ұсынуы жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемені орындаудан босатпайды.

      3. Жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттеменің орындалуын қамтамасыз ету Қазақстан Республикасының пайдасына жүзеге асырылады.

      Жою жөніндегі міндеттеме осы Кодекске сәйкес белгіленген мерзімде орындалмаған (тиісінше орындалмаған) жағдайда, ұсынылған қамтамасыз ету сомасын келісімшарттың тарапы болып табылатын және (немесе) жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияны берген мемлекеттік орган Қазақстан Республикасының пайдасына өндіруге тиіс.

      Егер тиісті қамтамасыз ету сомасы жоюдың тиісті жобасы бойынша шығыстарды жабу үшін жеткіліксіз болса, мемлекет жеткіліксіз соманы жер қойнауын пайдалану салдарын жоюды жүзеге асыруға міндетті болған тұлғаның мүлкінен алуға құқылы.

      4. Жер қойнауын пайдаланушының жою жөніндегі міндеттемелерді орындауы кепілдікпен, банктік салым кепілімен және (немесе) сақтандырумен қамтамасыз етілуі мүмкін.

      5. Қамтамасыз ету әрбір жер қойнауы учаскесі бойынша жеке-жеке беріледі.

      Жер қойнауын пайдалану салдарын жоюды талап ететін жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды осы Кодекске сәйкес ұсынылатын қамтамасыз етусіз жүргізуге тыйым салынады.

      6. Жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесін) үшінші тұлғаға иеліктен шығаруы оны жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) алушы осы Кодекске сәйкес айқындалған мөлшерде қамтамасыз етуді ұсынғанға дейін жою жөніндегі міндеттемелерден босатпайды.

      7. Егер жер қойнауын пайдаланушы ұсынған қамтамасыз ету онымен байланысты болмайтын себептермен осы Кодекстің талаптарына сәйкес келмейтін болып қалса немесе тоқтатылса, жер қойнауын пайдаланушы күнтізбелік алпыс күн ішінде мұндай қамтамасыз етуді айырбастауға міндетті. Егер көрсетілген мерзім ішінде жер қойнауын пайдаланушы осындай айырбастауды жүргізбеген болса, ол жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды тез арада тоқтата тұруға міндетті. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды қайта бастауға қамтамасыз етуді қалпына келтіргеннен немесе айырбастағаннан кейін ғана жол беріледі.

      8. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындаудың ұсынылатын қамтамасыз етуі (тиісінше қамтамасыз ету) осы Кодекстің және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінің талаптарына сәйкес келуге тиіс.

      9. Мемлекеттік орган қабылдаған жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындауды қамтамасыз етулерді ұсыну және есепке алу тәртібін құзыретті орган айқындайды.

      Ескерту. 55-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

56-бап. Жоюды қамтамасыз ету ретіндегі кепілдік

      1. Жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекске сәйкес жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемені орындамаған жағдайда, кепілдікке орай кепілгер Қазақстан Республикасының алдында осы Кодекске сәйкес айқындалатын толық ақшалай соманы төлеу бойынша жауапты болады.

      2. Екінші деңгейдегі банк, шетелдік банк не акциялары ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымда болатын ұйым кепілгер бола алады. Егер шетелдік банк немесе акциялары ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымда болатын ұйым кепілгер болса, мұндай кепілгерлер, егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, шетелдік валютадағы ең төмен жеке кредиттік рейтинг бойынша құзыретті орган айқындайтын шарттарға сәйкес келуге тиіс.

      3. Банктің осы бапқа сәйкес өзі берген кепілдік бойынша міндеттемесі жою аяқталғаннан кейін тоқтатылады.

      4. Кепілдік құзыретті орган бекітетін үлгілік нысанға сәйкес қазақ және орыс тілдерінде ұсынылады.

      Шетелдік тұлға берген кепілдік міндетті түрде қазақ және орыс тілдеріне аударылып, шет тілде жасалуы мүмкін, оның дұрыстығын нотариус куәландыруға тиіс.

      5. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ету ретінде берілетін кепілдіктердің ерекшеліктері осы Кодекстің Ерекше бөлігінде белгіленеді.

      Ескерту. 56-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

57-бап. Жоюды қамтамасыз ету ретіндегі банктік салым кепілі

      1. Жер қойнауын пайдаланушы жою жөніндегі міндеттемесін орындамаған жағдайда, банктік салым кепіліне орай Қазақстан Республикасының кепілге салынған банктік салым сомасынан, жер қойнауын пайдаланушының басқа кредиторлары алдында басымдықпен қанағаттандырылуға құқығы бар.

      2. Осы бапқа сәйкес Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банкінде немесе Ұлттық пошта операторында орналастырылған банктік салым ғана кепіл нысанасы бола алады.

      3. Салым теңгемен немесе шетел валютасымен енгізілуі мүмкін.

      4. Қамтамасыз ету болып табылатын банктік салымның мөлшеріне қойылатын талаптар осы Кодексте белгіленеді.

      5. Қамтамасыз ету болып табылатын банктік салымды қайта кепілге қоюға тыйым салынады.

      6. Заңды тұлға болып табылатын жер қойнауын пайдаланушының банкроттығын қоса алғанда, оны таратқан жағдайда кепіл нысанасы конкурстық массаға қосылмайды, ал кепіл ұстаушы жер қойнауын пайдаланушының өзге мүлкінің есебінен өз талаптарын қанағаттандыруға қатысатын кредитор болып табылмайды.

      7. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету тәсілі ретінде банктік салымның кепіл шарты үлгілік нысанға сәйкес қазақ және орыс тілдерінде жасалады.

      Банктік салымның кепіл шартын жасасу тәртібін және оның үлгілік нысанын құзыретті орган бекітеді.

      Ескерту. 57-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

58-бап. Жоюды қамтамасыз ету ретіндегі сақтандыру

      1. Жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі өз міндеттемелерін қамтамасыз ету үшін жер қойнауын пайдаланушы сақтандыру ұйымымен сақтандыру шартын жасасуға құқылы, соған орай жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемелерін осы Кодексте көзделген тәртіппен орындамауы (сақтандыру жағдайы) сақтандыру сомасын Қазақстан Республикасының пайдасына (пайда алушы) төлеуге алып келеді.

      Жер қойнауын пайдаланушының осы Кодексте белгіленген тәртіппен және мерзімдерде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша өзінің міндеттемелерін орындауға байланысты мүліктік мүддесі сақтандыру объектісі болып табылады.

      Сақтандыру ұйымына сақтандыру сомасын төлеу туралы қойылатын талап сақтандыру ұйымы осындай талапты алған күннен бастап бір ай ішінде бұлжытпай және міндетті түрде орындалуға жатады. Сақтандыру ұйымы көрсетілген талапты орындамаған және (немесе) тиісінше орындамаған не орындау мерзімдерін бұзған жағдайда Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

      1-1. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету мақсатында сақтандыру шарты қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша құзыретті орган бекітетін үлгілік нысанға сәйкес жасалады. Бұл ретте сақтандыру шартының мерзімі:

      1) пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия үшін кемінде сегіз жылды (ол берілген кезде) немесе кемінде лицензияның қалған мерзімін және барлауға арналған лицензияның мерзімі аяқталған күннен бастап есептелетін қосымша екі жылды;

      2) пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия үшін кемінде үш жылды;

      3) кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензия үшін кемінде үш жылды;

      4) тау-кен өндіру және (немесе) тау-кен байыту өндірістерінің техногендік минералдық түзілімдері орналастырылатын объектілерді орналастыру және (немесе) пайдалану мақсатында жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия үшін кемінде үш жылды;

      5) кен іздеушілікке арналған лицензия үшін кемінде төрт жылды құрауға тиіс.

      2. Осы бапта көзделген сақтандыру қатынастары осы Кодексте реттелмеген бөлігінде Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен реттеледі.

      Ескерту. 58-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

IV БӨЛІМ. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК БАСҚАРУ

9-ТАРАУ. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАР ЖҮЙЕСІ

59-бап. Қазақстан Республикасының Үкіметі

      Қазақстан Республикасының Үкіметі жер қойнауын пайдалану саласында:

      1) жер қойнауын мемлекеттік меншік объектісі ретінде басқаруды ұйымдастырады, жер қойнауын пайдалану саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын, оны жүзеге асыру жөніндегі стратегиялық және тактикалық шараларды әзірлейді;

      2) ұлттық қауіпсіздікті, халықтың өмірі мен денсаулығы қауіпсіздігін және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету мақсатында жер қойнауын пайдалануға шектеулер мен тыйым салуларды белгілейді;

      3) стратегиялық жер қойнауы учаскелерінің тізбесін бекітеді;

      4) Конституцияда, осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде өзіне жүктелген өзге де функцияларды орындайды.

60-бап. Құзыретті орган

      Мемлекеттік саясатты іске асыру және Қазақстан Республикасының жер қойнауын пайдалану саласындағы мүдделерін білдіру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі орталық атқарушы орган болып табылатын құзыретті органды айқындайды.

      Құзыретті орган Қазақстан Республикасының мүдделерін білдіреді және пайдалы қатты қазбалар мен көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану саласындағы мемлекеттік саясатты:

      1) жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасын әзірлеу және бекіту;

      2) осы Кодексте көзделген жағдайларда жер қойнауын пайдалану саласындағы құқықтық актілерді әзірлеу және бекіту;

      2-1) құзыреті шегінде стандарттау жөніндегі құжаттардың жобаларын қарау, сондай-ақ стандарттау саласындағы уәкілетті органға енгізу үшін ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, ұлттық техникалық-экономикалық ақпарат сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және күшін жою жөнінде ұсыныстар дайындау;

      2-2) жер қойнауын пайдаланушылардың жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт (лицензия) бойынша міндеттемелерді орындауын мониторингтеуді, ақпараттық жүйелер арқылы жер қойнауын пайдалану құқығын беру рәсімін, жер қойнауын пайдалану құқығының және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуын немесе кепілін тіркеуді автоматтандыру жөніндегі пилоттық жобаларды ерікті түрде қатысу шарттарымен құзыретті орган айқындайтын тәртіппен іске асыру;

      3) көмірсутектерді барлау мен өндіру, уран өндіру, пайдалы қатты қазбаларды барлау мен өндіру үшін жер қойнауын пайдалану құқығын беру және тоқтату;

      4) жер қойнауын пайдаланушылардың көмірсутектер және уран өндіру саласындағы келісімшарттардың, сондай-ақ пайдалы қатты қазбаларды барлау мен өндіруге арналған лицензиялардың шарттарын сақтауын бақылау;

      5) өзі берген жер қойнауын пайдалануға арналған лицензиялар және жасалған келісімшарттар туралы ақпаратқа қолжетімділікті қамтамасыз ету;

      6) Қазақстан Республикасының Үкіметіне жасалған келісімшарттар және өзі берген жер қойнауын пайдалануға арналған лицензиялар шарттарының орындалу барысы туралы жыл сайынғы есепті ұсыну;

      7) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың немесе лицензияның шарттарын орындамағаны үшін тұрақсыздық айыбын өндіру;

      8) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру арқылы іске асырады.

      Ескерту. 60-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

61-бап. Пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган

      Пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган, уранды қоспағанда, пайдалы қатты қазбаларды барлау мен өндіру жөніндегі операцияларды реттеу бойынша мемлекеттік саясатты:

      1) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген жағдайларда, уранды қоспағанда, пайдалы қатты қазбаларды барлау мен өндіру жөніндегі операцияларды реттеу саласындағы құқықтық актілерді әзірлеу және бекіту;

      1-1) құзыреті шегінде стандарттау жөніндегі құжаттардың жобаларын қарау, сондай-ақ стандарттау саласындағы уәкілетті органға енгізу үшін ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, ұлттық техникалық-экономикалық ақпарат сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және күшін жою жөнінде ұсыныстар дайындау;

      1-2) техникалық регламенттерді әзірлеу және бекіту;

      2) уранды қоспағанда, пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушылардың тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алуы тәртібін сақтауына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

      3) алып тасталды - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4) барлау учаскесінде бір мың текше метрден асатын көлемде тау-кен массасын алуға және (немесе) топырақты ауыстыруға рұқсат беру;

      5) уран өндіру жөніндегі операцияларды қоспағанда, пайдалы қатты қазбаларды барлау мен өндіру жөніндегі операцияларды реттеу;

      6) уранды және кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды қоспағанда, пайдалы қатты қазбаларды барлау мен өндіру жөніндегі операциялардың жүргізуіне мемлекеттік бақылау жасау;

      6-1) Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасымен және жер қойнауын пайдаланушылармен кәсіпкерлікті ынталандыру туралы келісімдер жасасу;

      6-2) көмірсутектер және уран өндіру саласындағы уәкілетті органдармен бірлесіп, кәсіпкерлікті ынталандыру туралы келісімді жасасу, оған өзгерістер, толықтырулар енгізу және оны бұзу, сондай-ақ олардың орындалуын мониторингтеу қағидаларын, кәсіпкерлікті ынталандыру туралы келісімнің үлгілік нысанын әзірлеу және бекіту;

      7) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру арқылы іске асырады.

      Ескерту. 61-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2020 № 397-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

62-бап. Көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган

      Көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган көмірсутектер саласындағы мемлекеттік саясатты:

      1) осы Кодексте көзделген жағдайларда көмірсутектер саласындағы құқықтық актілерді әзірлеу және бекіту;

      2) көмірсутектер саласындағы нормативтік-техникалық құжаттарды әзірлеу және бекіту;

      2-1) құзыреті шегінде стандарттау жөніндегі құжаттардың жобаларын қарау, сондай-ақ стандарттау саласындағы уәкілетті органға енгізу үшін ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, ұлттық техникалық-экономикалық ақпарат сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және күшін жою жөнінде ұсыныстар дайындау;

      3) көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды реттеу;

      3-1) жер қойнауын пайдаланушылардың қазақстандық өндірушілерден тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу, қазақстандық кадрларды тарту, қазақстандық кадрларды оқыту, ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыру, сондай-ақ жер қойнауын пайдаланушылар мен олардың мердігерлерінің көмірсутектерді барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуы бойынша міндеттемелерді орындауын мониторингтеу;

      3-2) көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің және оларды өндірушілердің тізіліміне енгізу үшін, оларды бағалау өлшемшарттарын қоса алғанда, аталған тізілімді қалыптастыру және жүргізу;

      4) көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

      5) жобалау құжаттары ережелерінің сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

      6) мұнайды және шикі газды өндіру мен олардың айналымының бірыңғай дерекқорын жүргізу;

      7) ішкі нарық қажеттіліктерін мұнай өнімдерімен қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасының аумағында және одан тыс жерде қайта өңдеу үшін мұнай беру графиктерін қалыптастыру;

      8) теңізде және ішкі су айдындарында көмірсутектерді барлауды және (немесе) өндіруді жүргізу үшін пайдаланылатын теңіз объектілерін салумен орналастыруға рұқсаттар беру;

      9) шикі газды алау етіп жағуға рұқсаттар беру;

      10) көмірсутектерді өндірудің, өткізудің және тұтынудың ұлттық теңгерімін жүргізу;

      11) көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушылардың тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуы тәртібінің сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

      11-1) Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасымен және жер қойнауын пайдаланушылармен кәсіпкерлікті ынталандыру туралы келісімдер жасасу;

      11-2) уран өндіру және пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органдармен бірлесіп, кәсіпкерлікті ынталандыру туралы келісімді жасасу, оған өзгерістер, толықтырулар енгізу және оны бұзу, сондай-ақ олардың орындалуын мониторингтеу қағидаларын, кәсіпкерлікті ынталандыру туралы келісімнің үлгілік нысанын әзірлеу және бекіту;

      12) азаматтық қорғаныс және сауда мақсатында теңізде жүзу саласындағы уәкілетті органдармен бірлесе отырып, теңізде, Қазақстан Республикасының ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнай төгілуі салдарын жоюға арналған дайындықты және іс-қимылдарды қамтамасыз етудің ұлттық жоспарын әзірлеу мен бекіту;

      13) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру арқылы іске асырады.

      Ескерту. 62-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

63-бап. Уран өндіру саласындағы уәкілетті орган

      Уран өндіру саласындағы уәкілетті орган мемлекеттік саясатты:

      1) осы Кодексте көзделген жағдайларда уран өндіру саласындағы құқықтық актілерді әзірлеу және бекіту;

      2) уран өндіру саласындағы нормативтік-техникалық құжаттарды әзірлеу және бекіту;

      2-1) құзыреті шегінде стандарттау жөніндегі құжаттардың жобаларын қарау, сондай-ақ стандарттау саласындағы уәкілетті органға енгізу үшін ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, ұлттық техникалық-экономикалық ақпарат сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және күшін жою жөнінде ұсыныстар дайындау;

      3) уран өндіру бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды реттеу;

      3-1) жер қойнауын пайдаланушылардың қазақстандық өндірушілерден тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу, қазақстандық кадрларды тарту, қазақстандық кадрларды оқыту, ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыру, сондай-ақ жер қойнауын пайдаланушылар мен олардың мердігерлерінің уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуы бойынша міндеттемелерді орындауын мониторингтеу;

      3-2) уран өндіру саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің және оларды өндірушілердің тізіліміне енгізу үшін оларды бағалау өлшемшарттарын қоса алғанда, аталған тізілімді қалыптастыру және жүргізу;

      4) уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

      5) уран өндіру жөніндегі жобалау құжаттары ережелерінің сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

      6) уран өндіру кезінде жер қойнауының ұтымды және кешенді пайдаланылуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

      7) уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушылардың тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алуы тәртібінің сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

      7-1) Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасымен және жер қойнауын пайдаланушылармен кәсіпкерлікті ынталандыру туралы келісімдер жасасу;

      7-2) көмірсутектер және пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органдармен бірлесіп, кәсіпкерлікті ынталандыру туралы келісімді жасасу, оған өзгерістер, толықтырулар енгізу және оны бұзу, сондай-ақ олардың орындалуын мониторингтеу қағидаларын, кәсіпкерлікті ынталандыру туралы келісімнің үлгілік нысанын әзірлеу және бекіту;

      8) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру арқылы іске асырады.

      Ескерту. 63-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

64-бап. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган

      Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган жер қойнауын геологиялық зерттеу және жер қойнауы кеңістігін пайдалану саласындағы мемлекеттік саясатты:

      1) жер қойнауын геологиялық зерттеуге және оның кеңістігін пайдалану үшін жер қойнауын пайдалану құқығын беру;

      2) жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуді ұйымдастыру және жүргізу;

      3) жер қойнауын геологиялық зерттеу және оның кеңістігін пайдалану жөніндегі операцияларды реттеу;

      4) жер қойнауын геологиялық зерттеу жөніндегі операцияларға, сондай-ақ оның кеңістігін пайдалану жөніндегі операцияларға мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

      5) осы Кодекстің геологиялық ақпаратты есепке алу, сақтау, оның сақталуы мен анықтығы жөніндегі талаптарының сақталуына мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру;

      6) құпия болып табылмайтын геологиялық ақпаратқа, сондай-ақ жер қойнауын пайдалануға арналған, өздері берген лицензиялар туралы ақпаратқа қолжетімділікті қамтамасыз ету;

      7) техногендік минералдық түзілімдерді орналастырудың қолданыстағы объектілерін мемлекеттік есепке алуды ұйымдастыру және жүргізу;

      8) жер қойнауының мемлекеттік мониторингін, геологиялық ақпаратты жинауды және жинақтап қорытуды жүзеге асыру;

      9) мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрын жүргізу;

      10) жерасты сулары бөлігінде мемлекеттік су кадастрын жүргізуге қатысу;

      11) мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасын әзірлеуге қатысу;

      12) тиісті координаттары мен жеке кодтары бар блоктарды сәйкестендіру картасын әзірлеу және бекіту;

      13) пайдалануға берілетін жер қойнауы учаскелерінің шекараларын айқындау, геологиялық ақпаратты пайдалану және осы Кодексте көзделген басқа да мәселелер бойынша құзыретті органмен өзара іс-қимыл жасау және үйлестіру;

      14) өздігінен ағып жататын иесіз және апаттық ұңғымаларды жою мен консервациялауды жүзеге асыру;

      15) жер қойнауын геологиялық зерттеуге берілген лицензиялар бойынша жерасты суларына арналған іздестіру-бағалау жұмыстары жобаларына өзгерістерді келісу;

      16) жерасты сулары учаскелері қорларының мемлекеттік сараптамасын ұйымдастыру және жүргізу;

      ЗҚАИ ескертпесі!
      16-1) тармақшасы 01.01.2026 дейін қолданыста болады – осы Кодекстің 277-бабының 5-1-тармағымен.

      16-1) кен орындарының қорлары мен болжамды ресурстарды сыныптау әдістемесін, пайдалы қазбалардың, оның ішінде дәстүрлі емес көмірсутектерге жатқызылатын қорларын есептеу жөніндегі нұсқаулықтарды әзірлеу және бекіту;

      17) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген жағдайларда геология және жер қойнауын геологиялық зерттеу саласындағы нормативтік құқықтық актілерді әзірлеу және бекіту;

      17-1) құзыреті шегінде стандарттау жөніндегі құжаттардың жобаларын қарау, сондай-ақ стандарттау саласындағы уәкілетті органға енгізу үшін ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, ұлттық техникалық-экономикалық ақпарат сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және күшін жою жөнінде ұсыныстар дайындау;

      17-2) пайдалы қатты қазбалар кен орындарын барлау бойынша ең төмен талаптарды әзірлеу және бекіту;

      18) жер қойнауын пайдаланушылардың жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензиялар және жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензиялар шарттарын сақтауын бақылау;

      19) жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу жөніндегі жұмыстарды жүргізуге арналған уақыт және баға нормаларын бекіту;

      20) жер қойнауын пайдаланушының балансына ұңғымаларды, технологиялық бірлікті қабылдау және беру;

      21) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президенті мен Қазақстан Республикасы Үкіментінің актілеріндекөзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру арқылы іске асырады.

      Ескерту. 64-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2022 № 130-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

65-бап. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары

      Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары жер қойнауын пайдалану саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға:

      1) кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу және кен іздеушілік үшін жер қойнауын пайдалану құқығын беру;

      2) жер қойнауын пайдаланушылардың кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған, кен іздеушілікке арналған лицензиялар шарттарын сақтауына бақылау жасау және кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізуге және кен іздеушілікке бақылау жасау;

      3) жер қойнауын пайдаланушылардың кен іздеушілікке арналған лицензияда және осы Кодексте көзделген кен іздеушілік шарттарын сақтауына бақылау жасау;

      4) Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес жер қойнауын пайдалану мақсаттары үшін мемлекеттік меншіктегі жер учаскелеріне құқықтар беру және оларды резервке қою;

      5) жер учаскесіне құқықтарды осы Кодекстің 108-бабына сәйкес жасалатын жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқару шарты негізінде сенімгерлік басқарушыға қайта ресімдеу;

      6) пайдалы қазбалар жатқан аумақтарға құрылыс салуды реттеу, жергілікті маңызы бар мемлекеттік табиғи-қорық қорының геологиялық, геоморфологиялық және гидрогеологиялық объектілерін және жергілікті маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтар санатына жатқызылған ерекше экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық құндылығы бар жер қойнауы учаскелерін есепке алуды жүргізу;

      7) елді мекендерді шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау үшін жерасты суларына арналған жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуді ұйымдастыру және жүргізу;

      8) өздері берген кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензиялар және кен іздеушілікке арналған лицензиялар туралы ақпаратқа қолжетімділікті қамтамасыз ету;

      8-1) құзыреті шегінде стандарттау жөніндегі құжаттардың жобаларын қарау, сондай-ақ стандарттау саласындағы уәкілетті органға енгізу үшін ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, ұлттық техникалық-экономикалық ақпарат сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және күшін жою жөнінде ұсыныстар дайындау;

      9) Қазақстан Республикасының заңнамасында жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жергілікті мемлекеттік басқару мүдделерінде жүзеге асыру арқылы қатысады.

      Ескерту. 65-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 05.10.2018 № 184-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

10-ТАРАУ. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ХАБАРЛАУ

66-бап. Жер қойнауын пайдаланушылардың жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар және (немесе) лицензиялар шарттарын сақтауына бақылау

      1. Жер қойнауын пайдаланушылардың жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар, оның ішінде өнімді бөлу туралы келісімдер және (немесе) лицензиялар шарттарын сақтауын бақылауды құзыретті орган (келісімшарттың тарапы болып табылатын және (немесе) жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияны берген мемлекеттік орган) жүзеге асырады.

      Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар, оның ішінде өнімді бөлу туралы келісімдер және (немесе) лицензиялар шарттарының сақталуын бақылауды жүзеге асыру тәртібін құзыретті орган айқындайды.

      2. Жер қойнауын пайдаланушылардың жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар, оның ішінде өнімді бөлу туралы келісімдер және (немесе) лицензиялар шарттарын сақтауын бақылау жер қойнауын пайдаланушылардың жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт (лицензия) бойынша міндеттемелерін орындауына мониторинг жүргізу және (немесе) жер қойнауын пайдаланушыға, сондай-ақ жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар және (немесе) лицензиялар шарттарына сәйкес жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізіліп жатқан (жүргізілген) объектілерге бару арқылы жүзеге асырылады.

      Жер қойнауын пайдаланушылардың жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт (лицензия) бойынша міндеттемелерін орындауына мониторингті құзыретті орган (келісімшарттың тарапы болып табылатын және (немесе) жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияны берген мемлекеттік орган) осы Кодекске сәйкес жер қойнауын пайдаланушылар ұсынған есептерді, Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылық белгілерін қамтитын ғарыштық мониторингтеу деректерін және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де көздерден алынған мәліметтерді талдау арқылы жүзеге асырады.

      Жер қойнауын пайдаланушылардың жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт (лицензия) бойынша міндеттемелерін орындауына мониторинг жүргізу тәртібін құзыретті орган айқындайды.

      Ескерту. 66-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

67-бап. Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасы талаптарының сақталуын мемлекеттік бақылау

      1. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасы талаптарының сақталуын мемлекеттік бақылауды мемлекеттік органдар өз құзыреттеріне сәйкес мынадай салаларда:

      1) жер қойнауын зерттеу және пайдалану саласында;

      2) көмірсутектер және уран өндіру бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу саласында жүзеге асырады.

      2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген салалардағы мемлекеттік бақылау тексеру, бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нысанында жүзеге асырылады.

      2-1. Тексеру және бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау осы Кодекске және Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 67-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. 1-т. 3) қараңыз); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

67-1-бап. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау жүргізу тәртібі

      1. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган немесе оның аумақтық бөлімшесі осы Кодекстің 64-бабының 4) және 5) тармақшаларына сәйкес жер қойнауын пайдаланушыларға қатысты жүргізеді.

      Геологиялық зерттеудің, жер қойнауы кеңістігін пайдаланудың учаскесі, сондай-ақ геологиялық ақпарат бақылау объектілері болып табылады.

      2. Бұзушылықтардың уақтылы жолын кесу және оларға жол бермеу, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган немесе оның аумақтық бөлімшесі бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықтаған бұзушылықтарды өз бетінше жою құқығын бақылау субъектілеріне беру және оларға әкімшілік жүктемені азайту бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылаудың мақсаттары болып табылады.

      3. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау осы Кодекске сәйкес жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға ұсынылатын геологиялық есептерді, өндірілген пайдалы қазбалар туралы есептерді және нормаланған ысыраптар туралы деректерді, сондай-ақ бақылау субъектісінің қызметі туралы басқа да мәліметтерді талдау арқылы жүргізіледі.

      Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша бақылау субъектісінің әрекеттерінде (әрекетсіздігінде) бұзушылықтар анықталған жағдайда, бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды жүзеге асыратын жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның немесе оның аумақтық бөлімшесінің лауазымды адамдары бұзушылықтар анықталған күннен бастап он жұмыс күні ішінде осы Кодекстің 68-бабында көзделген тәртіппен ақпараттық хатты (хабарламаны) ресімдейді және бақылау субъектісіне жібереді.

      4. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ақпараттық хатты (хабарламаны) алған бақылау субъектісі ол табыс етілген күннен кейінгі күннен бастап он жұмыс күні ішінде жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға немесе оның аумақтық бөлімшесіне бұзушылықтарды жоюдың нақты мерзімдерін көрсете отырып, оларды жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын ұсынуға міндетті.

      Ақпараттық хатта (хабарламада) көрсетілген бұзушылықтармен келіспеген жағдайда, бақылау субъектісі ақпараттық хатты (хабарламаны) жіберген жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға немесе оның аумақтық бөлімшесіне ақпараттық хат (хабарлама) табыс етілген күннен кейінгі күннен бастап бес жұмыс күні ішінде қарсылық жіберуге құқылы.

      5. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды белгіленген мерзімде жоймау, сол сияқты бұзушылықтарды жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын мерзімінде ұсынбау бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізіміне енгізу жолымен бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды тағайындауға алып келеді.

      6. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау жылына бір реттен жиілетпей жүргізіледі.

      Ескерту. 10-тарау 67-1-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. 1-т. 3) қараңыз).

68-бап. Жер қойнауын пайдалану саласындағы хабарлама

      1. Осы Кодексте реттелетін қатынастардың қатысушылары жазбаша нысанда жасалатын хабарламалар және (немесе) Қазақстан Республикасының барлық аумағында таралатын мерзімді баспа басылымдарындағы жарияланымдар арқылы, сондай-ақ тиісті мемлекеттік органның интернет-ресурсында қазақ және орыс тілдерінде жариялау арқылы хабардар етіледі.

      2. Егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше көзделмесе, осы Кодекске сәйкес жолданатын хабарламада осы хабарлама жіберілген тұлға туралы мәліметтер, хабарлама жіберу үшін негіз, хабарламаның мазмұны, жіберуші туралы ақпарат, оның қол қоюы қамтылуға тиіс.

      Осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес келмейтін хабарламаны жіберген тұлға, егер нақты мән-жайлар ескеріле отырып, осы сәйкессіздіктердің елеулі сипатта болмағынын дәлелдей алмаса, оның тиісті түрде жіберілгенін сылтау ету мүмкіндігінен айырылады.

      Егер хабарламаны тұлғаның атынан және (немесе) мүдделерінде оның өкілі жіберген болса, хабарламада өкілдің өкілеттіктері туралы мәліметтер де қамтылуға тиіс. Осы бөліктің күші тиісті мемлекеттік органның құқықтық актілерінде және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған лауазымдық өкілеттіктерге сәйкес әрекет ететін мемлекеттік органдардың лауазымды адамдарына қолданылмайды.

      Хабарлама поштамен және (немесе) хабарламаның тіркелуін қамтамасыз ететін байланыс құралдары пайдаланыла отырып жіберілуге тиіс.

      Электрондық құжаттар нысанындағы немесе осы баптың 4-тармағына сәйкес электрондық байланыс құралдары пайдаланылатын хабарламалар жазбаша нысандағы хабарлама деп танылады.

      3. Егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының барлық аумағында таралатын мерзімді баспа басылымдарында жариялау, сондай-ақ мемлекеттік органның интернет-ресурсында орналастыру арқылы мемлекеттік органдардың белгісіз және (немесе) белгілі бір тұлғалар тобына арналған хабарлауы жүзеге асырылады.

      Осындай хабарламаларда айтылатын оқиғалар, егер осы Кодексте өзгеше мерзім көзделмесе, жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он бес күннен кейін туындауға тиіс.

      4. Хабарлаулар ақпараттық жүйелер пайдаланыла отырып та жүзеге асырылуы мүмкін. Ақпараттық жүйелерді пайдалана отырып хабарлау тәртібін құзыретті орган айқындайды.

      Осы Кодекстің 47-бабының 3-тармағында, 50-бабының 1 және 4-тармақтарында, 106-бабының 5-тармағында, 107-бабының 4-тармағында, 133-бабының 2, 4 және 5-тармақтарында, 146-бабының 3-тармағында, 149-бабының 2-тармағында, 163-бабының 1 және 4-тармақтарында, 164-бабының 3-тармағында, 181-бабының 2, 4 және 5-тармақтарында көзделген хабарламалар, хабархаттар және хабарлар құзыретті орган айқындайтын тәртіппен жер қойнауын пайдалануды басқарудың бірыңғай мемлекеттік жүйесі арқылы жіберіледі.

      5. Осы Кодекстің 115-бабының 5-тармағында, 117-бабының 4-тармағында, 118-бабының 5-тармағында, 119-бабының 8-тармағында, 120-бабының 2-тармағында, 133-бабының 5-тармағында, 169-бабының 1-тармағында, 170-бабының 2-тармағында, 171-бабының 5-тармағында, 173-бабының 2-тармағында және 181-бабының 5-тармағында көзделген өтініштер мен ұсыныстар құзыретті орган айқындайтын тәртіппен жер қойнауын пайдалануды басқарудың бірыңғай мемлекеттік жүйесі арқылы беріледі.

      Ескерту. 68-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11-ТАРАУ. МЕМЛЕКЕТТІК ЖЕР ҚОЙНАУЫ ҚОРЫ

69-бап. Мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару

      1. Мемлекеттік жер қойнауы қоры Қазақстан Республикасы аумағының шегіндегі пайдаланылатын жер қойнауы учаскелерін, сондай-ақ пайдаланылмайтын жер қойнауын құрайды.

      2. Мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару жер қойнауын пайдалану саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарына, оны осы Кодексте көзделген тәртіппен жүзеге асыру жөніндегі стратегиялық және тактикалық шараларға сәйкес мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасы негізінде жүзеге асырылады.

70-бап. Мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасы

      1. Мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасы мемлекеттік жер қойнауы қорын ұтымды басқару саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру және Қазақстан Республикасының минералдық-шикізаттық базасын молайту мақсатында әзірленеді.

      2. Мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасы жер қойнауын пайдалану саласын дамыту перспективаларына талдау жасау негізінде және мыналар:

      1) Қазақстан Республикасының ұлттық, экологиялық және энергетикалық қауіпсіздігін қамтамасыз ету қажеттілігі;

      2) Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелері;

      3) Қазақстан Республикасының мемлекеттік жоспарлау жүйесінің бекітілген құжаттары;

      4) Қазақстан Республикасының пайдалы қазбалардың тиісті түрлеріне және (немесе) оларды қайта өңдеу өнімдеріне қажетсінулері;

      5) Қазақстан Республикасының минералдық-шикізаттық базасын пайдалы қазбалардың түрлері бойынша толықтыру және ұлғайту қажеттілігі;

      6) өңірлердің экологиялық және әлеуметтік-экономикалық даму перспективалары;

      7) мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрының мәліметтері;

      8) бір тұлғаның немесе бір мемлекеттің тұлғалары тобының жер қойнауын пайдалану құқықтарындағы және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердегі жиынтық үлеске ие болуы туралы мәліметтер;

      9) мемлекеттік жер қойнауы мониторингінің мәліметтері;

      10) геологиялық ақпаратты жинақтап қорыту және талдау;

      11) қолда бар инфрақұрылымның мүмкіндіктері ескеріле отырып әзірленеді.

      3. Мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасында:

      1) шегінде жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу жүргізу жоспарланатын аумақтардың географиялық координаттары;

      2) шегінде жер қойнауы учаскелері:

      пайдалы қатты қазбаларды барлау немесе өндіру үшін;

      аукцион негізінде көмірсутектерді барлау мен өндіру немесе өндіру үшін;

      күрделі жобалар ретінде көмірсутектерді барлау және өндіру немесе өндіру үшін берілетін аумақтардың географиялық координаттары;

      3) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті органмен келісілген ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың, сауықтыру, рекреациялық және тарихи-мәдени мақсаттағы жерлер аумақтарының географиялық координаттары;

      4) қорғаныс және мемлекеттік қауіпсіздік мұқтаждарына арналған жерлердің, елді мекендер аумақтарының, су қоры жерлері аумақтарының географиялық координаттары;

      5) жер қойнауын басқарудың мемлекеттік саясатын іске асыру үшін қажетті өзге де мәліметтер қамтылады.

      Осы тармақтың 1) – 5) тармақшаларында көзделген мәліметтермен қатар, мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасы көмірсутектерді барлау мен өндіру немесе өндіру үшін, сондай-ақ уранды немесе сирек кездесетін уранды кен орнында уранды барлау немесе өндіру үшін шегінде жер қойнауын пайдалану құқығы ұлттық компанияға ғана берілуі мүмкін аумақты (аумақтарды) көрсету қамтылуы мүмкін.

      4. Осы Кодексте белгіленген жағдайларда, мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасы көмірсутектерді барлау үшін берілетін жер қойнауы учаскесіндегі жұмыстардың көлемі мен түрлері бойынша ең төменгі талаптарды қамтиды.

      Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге аукцион өткізу кезінде құзыретті орган мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасында айқындалғандарға қарағанда, жұмыстардың көлемі мен түрлері бойынша неғұрлым жоғары болатын ең төменгі талаптарды белгілеуге құқылы.

      5. Егер осы Кодексте өзгеше көзделмесе, құзыретті орган мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасында айқындалмаған аумақтарда пайдалы қатты қазбаларды барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды немесе көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жер қойнауы учаскелерін беруге құқылы емес.

      6. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасына енгізілген жер қойнауы учаскелері жөніндегі мәліметтерді мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасы бекітілгеннен кейін күнтізбелік екі күн ішінде ашық қолжетімділікте жариялайды.

      Ашық қолжетімділікте жариялануға жататын, мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасына енгізілген жер қойнауы учаскелері жөніндегі мәліметтердің тізбесі мен құрамын жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган құзыретті органмен бірлесіп бекітеді.

      7. Мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасы құзыретті органның интернет-ресурсында қазақ және орыс тілдерінде ашық қолжетімділікте орналастырылады.

      Ескерту. 70-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

71-бап. Мемлекеттік жер қойнауы қорының жай-күйін есепке алу

      1. Мемлекеттік жер қойнауы қорының жай-күйін есепке алу мақсатында:

      1) Мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрын жүргізу;

      2) мемлекеттік жер қойнауы мониторингі;

      3) геологиялық ақпаратты жинау, сақтау, жүйеге келтіру, жинақтап қорыту және талдау жүзеге асырылады.

      2. Жер қойнауының жай-күйі туралы мәліметтер жер қойнауын геологиялық зерттеудің нәтижелеріне, сондай-ақ геологиялық ақпаратқа, жер қойнауын пайдаланушылар осы Кодекске сәйкес ұсынатын есептерге және өзге де құжаттарға негізделеді.

72-бап. Мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастры

      1. Мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастры:

      1) пайдалы қазбаларды мемлекеттік есепке алу, олардың көрініс табуы туралы және жер қойнауы кеңістігінің объектілері туралы мәліметтерді;

      2) жер қойнауын геологиялық зерттеу, көмірсутектерді, пайдалы қатты қазбаларды, кең таралған пайдалы қазбаларды барлау және (немесе) өндіру, жер қойнауы кеңістігін пайдалану, сондай-ақ кен іздеушілік үшін пайдалануға берілген жер қойнауы учаскелері туралы мәліметтерді;

      3) көмірсутектерді және пайдалы қатты қазбаларды, кең таралған пайдалы қазбаларды өндірудің, кен іздеушіліктің, зиянды заттарды, радиоактивті қалдықтарды көмудің және сарқынды суларды жер қойнауына ағызудың жойылған объектілері туралы мәліметтерді;

      4) техногендік минералдық түзілімдерді орналастырудың жұмыс істеп тұрған объектілерін мемлекеттік есепке алу туралы мәліметтерді қамтиды.

      2. Пайдалы қазбаларды мемлекеттік есепке алу пайдалы қазбалардың кен орындары, негізгі және олармен тұтасып жатқан пайдалы қазбалардың саны мен сапасы, олардың құрамындағы құрауыштар, өнеркәсіптік маңызы бар кен орнының тау-кен техникалық, гидрогеологиялық, экологиялық және басқа да сипаттамалары, олардың орналасуы, зерттелу дәрежесі, өнеркәсіптік игерілу дәрежесі, өндіру, шығындар, өнеркәсіптің пайдалы қазбалармен қамтамасыз етілуі туралы, сондай-ақ пайдалы қазбаларды өндіру немесе олардың ресурстарын және (немесе) қорларын қайта бағалау нәтижесінде есепті жылда пайдалы қазбалар ресурстары мен қорларын бағалаудағы өзгерістер туралы мәліметтерді қамтиды.

      Пайдалы қазбалардың әрбір көрініс табуы бойынша пайдалы қазбалардың болжамды (перспективалы) ресурстары, олардың көрініс табуының гидрогеологиялық және басқа да сипаттамалары туралы геологиялық-экономикалық деректер тіркеледі.

      Жер қойнауы кеңістігінің объектілері туралы мәліметтер жер қойнауы қуысының орналасу координаттары мен сипаттамалары туралы, оларда өндірістік, шаруашылық және басқа да объектілер мен заттардың орналасу, оларда технологиялық және өзге де процестерді жүзеге асыру мүмкіндіктері туралы деректерді қамтиды.

      3. Жер қойнауының әрбір учаскесі бойынша кеңістік шекараларда жер қойнауы учаскелерін айқындауға мүмкіндік беретін сәйкестендіру сипаттамалары, оның мөлшері мен орналасқан жері, жер қойнауын пайдаланушы, жер қойнауын пайдалану құқығы солардың негізінде берілген құжаттар туралы мәліметтер, жер қойнауын пайдалану құқығының кепілі туралы мәліметтер, жер қойнауын пайдаланушы ұсынған есептілік және өзге де құжаттама, геологиялық ақпарат тіркеледі.

      4. Көмірсутектерді, пайдалы қатты қазбаларды, кең таралған пайдалы қазбаларды өндірудің жойылған объектілері туралы мәліметтерге жойылған өндіру объектілерін орналастыру жоспарлары, жою актілері және өндіру салдарын жою туралы басқа да деректер жатады.

      5. Мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрының мәліметтерін қалыптастыру жер қойнауына мемлекеттік геологиялық зерттеу, мониторинг жүргізу, жер қойнауын пайдаланушылар осы Кодекске сәйкес ұсынатын есептілік және өзге де мәліметтер есебінен қамтамасыз етіледі.

      6. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган пайдалы қазбалар қорларын мемлекеттік есепке алу бойынша ақпаратты мемлекеттік органдарға олар белгілеген тәртіппен ұсынады.

      7. Мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрын жүргізуді жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган Қазақстан Республикасының минералдық-шикізаттық базасының жай-күйін өзі бекітетін тәртіппен есепке алу мақсатында жүзеге асырады.

      8. Пайдалы қазбаларды мемлекеттік есепке алуға негізгі және олармен тұтасып жатқан пайдалы қазбалардың саны мен сапасы туралы мәліметтерді енгізуді жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган осы Кодекстің ережелерін ескере отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырады.

      8-1. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру кезінде ысырапты есепке алу тау-кен жұмыстарының жоспарына қосымша болып табылатын кен орындарын әзірлеудің техникалық жобаларында көзделген нормаланатын ысыраптар туралы деректер негізінде жүзеге асырылады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген кен орындарын әзірлеудің техникалық жобалары жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен оның бекітуіне жатады.

      Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган нормаланатын ысыраптар туралы деректері бар кен орнын әзірлеудің техникалық жобасы және негіздеуші құжаттар ұсынылғаннан кейін он бес жұмыс күні ішінде жер қойнауын пайдаланушыға нормаланатын ысыраптар мөлшері бойынша негізделген қарсылық жіберуге құқылы. Осындай қарсылық көрсетілген мерзімде жіберілген жағдайда нормаланатын ысыраптарды жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган ұқсас жобалар бойынша нормаланатын ысыраптар туралы қолда бар деректер негізінде не бұрын ұсынылған мәліметтерге сүйене отырып, дербес айқындайды.

      9. Геологиялық барлау жұмыстарының нәтижелері, минералдық ресурстар және минералдық қорлар туралы жария есептіліктің қазақстандық кодексіне (KAZRC кодексі) сәйкес құзыретті тұлға дайындаған және жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға ұсынылған пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын және (немесе) қорларын бағалау туралы есепте қамтылған ресурстар мен қорлар бойынша деректер пайдалы қазбаларды мемлекеттік есепке алуға мынадай тәртіппен енгізілуге жатады:

      1) жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға келіп түскен пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын және (немесе) қорларын бағалау туралы есеп күнтізбелік отыз күн ішінде қаралады;

      2) жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген мерзім ішінде пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын және (немесе) қорларын бағалау туралы есепті қабылдау және пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын және (немесе) қорларын пайдалы қазбаларды мемлекеттік есепке алуға енгізу туралы немесе пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын және (немесе) қорларын бағалау туралы есепті оған уәжді қарсылықпен қайтару туралы шешім қабылдауға тиіс;

      3) егер уәкілетті орган осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген мерзім ішінде пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын және (немесе) қорларын бағалау туралы есепті уәжді қарсылықпен қайтарса, пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны алуға өтініш беруші немесе жер қойнауын пайдаланушы оны пысықтауға не Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның қарсылығына шағым жасауға құқылы;

      4) егер пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын және (немесе) қорларын бағалау туралы есепте жүргізілген өндіруді және ысырапты ескере отырып, ресурстардың шамасы бұрын бекітілген өнеркәсіптік санаттар қорларына қатысты жиырма бес пайыздан астам азайған болса, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган жер қойнауын пайдаланушыны, пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын және (немесе) қорларын бағалау туралы есепті дайындаған және тексерген құзыретті тұлғаларды осындай өзгерістердің негізділігі тұрғысынан тыңдауды жүргізеді және пайдалы қазбаларды мемлекеттік есепке алуға қабылдау туралы немесе қабылдаудан бас тарту туралы уәжді қорытынды шығарады. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның қорытындысына мүдделі тұлғалар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шағым жасай алады.

      Жер қойнауын пайдаланушыны, пайдалы қатты қазбалардың ресурстары және (немесе) қорлары туралы есепті дайындаған және тексерген құзыретті тұлғаларды тыңдау жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен жүргізіледі.

      Ескерту. 72-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 121-VIII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

73-бап. Мемлекеттік жер қойнауы мониторингі

      1. Мемлекеттік жер қойнауы мониторингі мемлекеттік жер қойнауы қорын ұтымды басқаруды қамтамасыз ету және олардың өзгерістерін уақтылы анықтау, келеңсіз процестер салдарын бағалау, олардың алдын алу және жою үшін жер қойнауының жай-күйін, оның ішінде Жерді қашықтан зондтау деректерін пайдаланып байқау жүйесін білдіреді.

      2. Мемлекеттік жер қойнауы мониторингін жүзеге асыру тәртібін жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

      Ескерту. 73-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.12.2022 № 167-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

74-бап. Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу

      1. Жүйелі өңірлік геологиялық зерттеулерді, Жерді қашықтан зондтау әдістері пайдаланылатын зерттеулерді, геологиялық түсіру жұмыстарын, кешенді геологиялық ақпарат алу және жер қойнауын пайдаланудың ақпараттық негізін құрайтын геологиялық карталар жасау мақсатында аэро- және (немесе) ғарыштық сейсмологиялық мониторингті; пайдалы қазбаларды іздестіру мен бағалауды, жер қойнауы жай-күйінің мониторингін, құрылысқа арналған инженерлік-геологиялық ізденулерді; жер қойнауын зерттеу мен пайдалану саласындағы қолданбалы ғылыми зерттеулерді, жер қабатын және ондағы процестерді, пайдалы қазбалар көріністерін және жер қойнауының өзге де ресурстарын зерттеу мақсатында жүргізілетін өзге де жұмыстарды қамтуы мүмкін жұмыстар кешені жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу болып табылады.

      2. Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуді жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган ұйымдастырады және жүргізеді. Елді мекендерді шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау үшін жерасты суларына арналған жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуді облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары ұйымдастырады.

      3. Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган мен мердігер арасында жасалатын шарттың негізінде жүргізіледі.

      4. Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуді жүргізу аумағы және жұмыс түрлері шартта айқындалады.

      5. Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу Қазақстан Республикасының барлық аумағында, оның ішінде осы Кодекске сәйкес жекеше тұлғаларға пайдалануға берілген жер қойнауы учаскелерінің аумағында жүргізілуі мүмкін. Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу жөніндегі жұмыстарды жүргізу жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияны жүзеге асыратын тұлғалардың қалыпты қызметіне кедергі келтірмеуге тиіс.

      6. Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуді жүргізу жоспарланып отырған аумақ мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасында жұмыстардың мақсаттары, міндеттері және сипаты көрсетіле отырып айқындалады.

      Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуді жүргізу кезінде пайдалы қазбаларды іздестіру мен бағалау аумағы шегінде пайдалы қазбаларды барлау мен өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін, сондай-ақ кен іздеушілік үшін жер қойнауы учаскелерін пайдалануға беруге жол берілмейді.

      7. Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу нәтижелері жұмыстарды қабылдап алу күнінен бастап екі айдан кешіктірілмей, ашық қолжетімділікке ұсынылады.

      8. Жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын геологиялық барлау кезеңділігінің қағидаларына сәйкес жүргізіледі.

      Ескерту. 74-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.12.2022 № 167-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

75-бап. Геологиялық ақпарат

      1. Кез келген жеткізгіште тіркелген және осындай мәліметтерді сәйкестендіруге мүмкіндік беретін деректемелері бар жер қойнауы мен олардың учаскелерінің,кен орындарының және пайдалы қазбалар көріністерінің заттай құрамы, геологиялық құрылысы мен тарихы, геологиялық, геохимиялық, геофизикалық, гидрогеологиялық, геоморфологиялық және тектоникалық ерекшеліктері туралы мәліметтер геологиялық ақпарат болып табылады.

      Геологиялық ақпараттың табиғи жеткізгіштеріне бұрғылау ұңғымаларының керндері, пайдалы қазбалардың, көмірқышқылды газдардың, меркаптандардың, судың сынамалары, жыныстар мен минералдардың үлгілері, тас материалдың сынамалары мен коллекциялары, шлифтер, аншлифтер, минералдық ерітінділер мен ұнтақтар жатады.

      Геологиялық ақпараттың жасанды жеткізгіштеріне далалық байқаулар, сынамалау, сынамаларды талдау, геофизикалық байқауларды тіркеу журналдары, геологиялық есептер, геологиялық барлау жұмыстарының нәтижелері туралы есептер, пайдалы қазбалардың ресурстары мен қорларын бағалау туралы есептер, бастапқы далалық деректердің және геологиялық ақпаратты өңдеу, түсіндіру, талдау және жинақтап қорыту нәтижелерінің қағаз және электрондық жеткізгіштері жатады.

      2. Геологиялық ақпарат, егер ол бюджет қаражаты есебінен алынса немесе осы Кодекске сәйкес мемлекет меншігіне берілген болса, мемлекеттік меншікте болады (мемлекеттік геологиялық ақпарат).

      Жер қойнауын пайдаланушының қаражаты есебінен алынған геологиялық ақпарат жеке меншікте болады (жекеше геологиялық ақпарат).

      Осы Кодексте көзделген тәртіппен мемлекеттік органдарға ұсынылатын геологиялық есептілікте және өзге де құжаттамада қамтылатын жекеше геологиялық ақпарат мемлекетке мерзімсіз иеленуге және пайдалануға беріледі.

      3. Меншіктегі, сондай-ақ мемлекет иеленуі мен пайдалануындағы геологиялық ақпаратты есепке алуды, сақтауды, жүйеге келтіруді, жинақтап қорытуды және беруді жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган өзі белгілеген тәртіппен жүзеге асырады.

      Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы ақпаратты сақтау меноған қолжетімділікті қамтамасыз ету, геологиялық ақпаратты ұсынуды,жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган мен құзыретті орган арасындағы өзара іс-қимыл және жұмыс процестерін үйлестіруді автоматтандыру "Қазақстан Республикасы минералдық ресурстарының ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесінің жұмыс істеуі арқылы жүзеге асырылады. "Қазақстан Республикасы минералдық ресурстарының ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесін пайдалануды геологиялық ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу және беру жөніндегі ұлттық оператор қамтамасыз етеді.

      Ұлттық оператор сақтау, жинақтап қорыту, жүйеге келтіру және мүдделі тұлғаларға беру үшін меншіктегі, сондай-ақ мемлекеттің иеленуі мен пайдалануындағы геологиялық ақпаратты жинауды жүзеге асырады.

      Жарғылық капиталына мемлекет жүз пайыз қатысатын заңды тұлға немесе пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган айқындайтын және осы бапта көзделген қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік кәсіпорын геологиялық ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу және беру жөніндегі ұлттық оператор болып табылады.

      4. Жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу нәтижесінде алынған геологиялық ақпараттың және оның жеткізгіштерінің болуын, оны есепке алу мен сақтауды, сондай-ақ жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган өкілдерінің зерттеу немесе тексеру үшін оған кедергісіз қол жеткізуін қамтамасыз етуге міндетті. Жер қойнауын пайдаланушылардың жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу нәтижесінде алынған геологиялық ақпаратты және оның жеткізгіштерін сақтау және есепке алу тәртібін жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайды. Көмірсутектерді немесе пайдалы қатты қазбаларды, кең таралған пайдалы қазбаларды барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушы осы бапта көзделген жағдайларды қоспағанда, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың немесе лицензияның қолданылуы кезеңінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу нәтижесінде алынған геологиялық ақпараттың табиғи жеткізгіштерін иеліктен шығаруға құқығы жоқ. Жер қойнауын пайдаланушы геологиялық ақпараттың керндер, жыныстар мен минералдардың үлгілері, сынамалар, тас материалының коллекциялары, шлифтер, аншлифтер, минералдық ерітінділер мен ұнтақтар түріндегі табиғи жеткізгіштерін Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге зерттеу және талдау мақсатында ғана шығаруға құқылы. Мұндай зерттеу мен талдаудың нәтижелері осы Кодекске сәйкес жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға ұсынылатын геологиялық есептерге енгізілуге жатады.

      Геологиялық ақпараттың жыныстар мен минералдар үлгілері, тас материалының коллекциялары, шлифтер, аншлифтер, минералдық ерітінділер мен ұнтақтар түріндегі табиғи жеткізгіштерін Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге шығаруға ниеттенген жер қойнауын пайдаланушы ол жөнінде жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органды болжанған әкету күніне дейін бір ай қалғанда жазбаша түрде хабардар етуге міндетті. Хабарламада шығарылатын табиғи жеткізгіштерді зерттеулердің сипаты, зерттеу жүргізудің болжалды мерзімі, зерттеу нәтижелері туралы есепті дайындау мерзімі, зерттеу жүргізетін ұйым туралы мәліметтер қамтылуға тиіс.

      Жер қойнауын пайдаланушының геологиялық ақпараттың сынамалар түріндегі табиғи жеткізгіштерін иеліктен шығаруы және (немесе) сынамаларды Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге әкетуі жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның рұқсатымен жүзеге асырылады. Жер қойнауын пайдаланушы рұқсат алу үшін жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға өтінішпен жүгінеді, онда шығарылатын сынаманың көлемі мен оны зерттеулердің сипаты, зерттеу жүргізудің болжалды мерзімі, зерттеу нәтижелері туралы есепті дайындау мерзімі және зерттеу жүргізетін ұйым туралы мәліметтер қамтылуға тиіс.

      Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган өтініш келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде рұқсат беру туралы немесе рұқсат беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды.

      Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган мынадай негіздер бойынша:

      1) рұқсат беруге арналған өтініш осы тармақтың талаптарына сәйкес келмесе;

      2) иеліктен шығарылатын және (немесе) әкетілетін сынаманың көлемі болжалды зерттеудің сипатына айқын сәйкес келмесе;

      3) болжалды зерттеулер Қазақстан Республикасында жүргізілсе;

      4) бұрын берілген рұқсат бойынша жүргізілген зерттеудің және сынамалар талдауының нәтижелері туралы мәліметті қамтитын геологиялық есептер ұсынылмаған болса, рұқсат беруден бас тартады.

      5. Өзіне тиесілі керндерді иеліктен шығаруды немесе жоюды жүргізуге ниеттенген жер қойнауын пайдаланушы осындай ниеті туралы жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органды бір ай қалғаннан кешіктірмей жазбаша хабардар етуге міндетті. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган жер қойнауын пайдаланушыдан көрсетілген керндерді талапта көзделген мерзімде өз меншігіне өтеусіз беруді жазбаша талап етуге құқылы. Бұл мерзім бір айдан кем болмауға тиіс.

      Жер қойнауын пайдаланушы тиісті жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды болжалды тоқтатуға дейін үш ай қалғанда жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органды өзінде бар далалық байқаулар, сынамалау, сынамаларды талдау, геофизикалық байқаулар, тіркеу журналдары геологиялық ақпараттың бастапқы далалық деректерінің қағаз және электрондық жеткізгіштері немесе бұрғылау ұңғымаларының керндері туралы жазбаша хабардар етуге міндетті. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган мұндай хабарламаны алған күннен кейін бір ай ішінде жер қойнауын пайдаланушыдан геологиялық ақпараттың аталған жеткізгіштерін өз меншігіне өтеусіз беруді жазбаша талап етуге құқылы. Бұл талап оны алған күннен бастап бір ай ішінде орындалуға тиіс.

      Керндерді Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге әкету жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның осы баптың 4-тармағының үшінші, төртінші және бесінші бөліктерінде көзделген тәртіппен берілетін рұқсатымен жүзеге асырылады.

      6. Жасанды жеткізгіштердегі геологиялық ақпаратты Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге әкету, егер Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасында өзгеше көзделмесе, шектеулерсіз жүзеге асырылады.

      7. Осы бапта көзделген шектеулер кен іздеушілікті және жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операцияны жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушыларға қолданылмайды.

76-бап. Жер қойнауын пайдаланушының есептілігі

      1. Жер қойнауын пайдаланушылар осы Кодексте көзделген жағдайларда жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар туралы есептілік ұсынуға міндетті.

      Жер қойнауын пайдаланушы ұсынатын есептілік мерзімді немесе бір реттік болуы мүмкін.

      Мемлекеттік органға ұсынылатын мерзімді есептілікте жер қойнауын пайдаланушының белгілі бір кезең ішіндегі (есепті кезең) қызметінің нәтижелері туралы ақпарат қамтылады.

      Жер қойнауын пайдаланушы бір реттік есептілікті мемлекеттік органға нақты бір мәселе бойынша жүргізілген жұмыстың нәтижесі туралы хабарлау мақсатында ұсынады.

      Есептіліктің құрамы және оны ұсыну тәртібі жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың түрлері ескеріле отырып, осы Кодекстің Ерекше бөлігінің ережелерінде айқындалады.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органның жазбаша сұрау салуы бойынша осындай сұрау салуды алған күннен бастап жиырма жұмыс күнінен кешіктірмей, жүргізілген жұмыстарды және жер қойнауын пайдалану бойынша шығыстарды растайтын құжаттаманы тексеру үшін ұсынуға міндетті.

      3. Кен іздеушілікті және кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды қоспағанда, пайдалы қазбаларды барлау мен өндіру жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар құзыретті органға Өндіруші салалар ашықтығының бастамалары стандартында көзделген, "Аудиторлық қызмет туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес аудитор болып табылатын тұлға растаған есептілікті ұсынуға міндетті.

      Осы есептіліктің нысанын және оны толтыру жөніндегі нұсқаулықты Қазақстан Республикасындағы Өндіруші салалар қызметі ашықтығының бастамалары стандартын іске асыру бойынша уәкілеттік берілген мемлекеттік орган әзірлейді және бекітеді.

      4. Қызметінің нәтижесінде пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын және (немесе) қорларын бағалау туралы есептер дайындалған жер қойнауын пайдаланушылар олардың көшірмелерін геологиялық ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу және беру жөніндегі ұлттық операторға ұсынуға міндетті.

      Көрсетілген есептер және онда қамтылған мәліметтер құпия болып табылмайды және осы Кодекске сәйкес ашып көрсетілуге жатады.

      Ескерту. 76-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

77-бап. Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензиялар мен келісімшарттар туралы ақпаратқа қолжетімділік жасау

      1. Жер қойнауын пайдалану құқығын беретін мемлекеттік орган тиісті жер қойнауын пайдалану құқығы берілген күннен бастап он жұмыс күні ішінде ақпараттық жүйеде берілген жер қойнауын пайдалану құқықтары туралы ақпаратқа ашық қолжеткізуді қамтамасыз етеді.

      2. Жер қойнауын пайдалану құқығы туралы ақпарат жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың түрлері ескеріле отырып, мынадай мәліметтерді:

      1) берілген лицензияның мазмұны және жер қойнауын пайдалануға арналып жасалған келісімшарт туралы;

      2) мыналарды:

      өздеріне (өзіне) тиесілі бақылау нысанын және тәсілін;

      жеке тұлғалар үшін – тегін, атын және әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), азаматтығын;

      заңды тұлғалар үшін – заңды тұлғаның атауын және орналасқан жерін қамтитын, жер қойнауын пайдаланушыны бақылаушы тұлғалар және ұйымдар туралы;

      3) ұсынылған есептілікке сәйкес, жер қойнауын пайдаланушы жылдар бойынша жүргізген шығыстардың жалпы сомасы туралы;

      4) жер учаскелерін пайдаланғаны үшін жылдар бойынша төлемақының (жалдау төлемдері) төленген сомалары туралы;

      5) қамтамасыз етудің түрін, қамтамасыз ету сомасын, оның қолданылу мерзімін және қамтамасыз етуді берген ұйымның атауын қамтитын, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар салдарын жоюды қамтамасыз ету туралы;

      6) мыналарды:

      кепілді тіркеу күнін;

      жеке тұлғалар үшін – кепіл ұстаушының тегін, атын және әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және азаматтығын;

      заңды тұлғалар үшін – кепіл ұстаушының атауын және орналасқан жерін қамтитын, жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) тіркелген кепілі туралы;

      7) мыналарды:

      ауысудың негізі мен күнін;

      алынатын жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес мөлшерін;

      жеке тұлғалар үшін – алушының тегін, атын және әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) және азаматтығын;

      заңды тұлғалар үшін – алушының атауын және орналасқан жерін қамтитын, жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) ауысуы туралы;

      8) егер тауарлардағы, жұмыстардағы және көрсетілетін қызметтердегі елішілік құндылық үлесін қамтамасыз ету жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті келісімшартта немесе лицензияда көзделсе, жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін алдыңғы есепті кезеңде сатып алған тауарлардағы, жұмыстардағы және көрсетілетін қызметтердегі елішілік құндылық үлесі туралы;

      9) егер жер қойнауын пайдаланушының қазақстандық мамандарды оқытуға, Қазақстан Республикасының аумағында ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыстарға, өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына және оның инфрақұрылымын дамытуға, жергілікті халықты әлеуметтік-экономикалық қолдауға жылдар бойынша жұмсаған шығыстары жер қойнауын пайдаланушының міндеттемелері болып табылса, осындай шығыстардың жалпы сомасы туралы мәліметтерді қамтуға тиіс.

      3. Геологиялық есептер мен өзге де құжаттамада қамтылатын, мемлекеттік органдар осы Кодекске сәйкес алған геологиялық ақпарат жер қойнауын пайдаланушының коммерциялық құпиясы болып табылады және көрсетілген органдар оның құпиялылығын сақтау шараларын қабылдауға міндетті.

      Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган көрсетілген геологиялық ақпаратты жариялау немесе оған ашық қолжетімділік жасау арқылы оны:

      1) жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияның негізінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушыдан оны алған күннен бастап қатарынан бес жыл өткен соң ашып көрсетеді.

      Жер қойнауын пайдалануға арналған лицензияны иеленушінің жазбаша өтініші бойынша құпиялылық мерзімі өтініште көрсетілген, бірақ бес жылдан аспайтын кезеңге ұзартылады. Мұндай ұзарту туралы өтініш құпиялылықтың бастапқы бес жыл мерзімі өткенге дейін берілуі мүмкін;

      2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылуы тоқтатылғаннан кейін (жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушыдан алынған геологиялық ақпарат бойынша);

      3) жер қойнауын пайдаланушының жазбаша келісімімен;

      4) басқа мемлекеттік органдар алынатын мәліметтер құпиялылығын сақтау шараларын қабылдаған жағдайда, олардың талап етуі бойынша;

      5) бұрын осындай мәліметтер алынған тиісті жер қойнауы учаскесі қайтарылған күннен бастап үш ай өткен соң;

      6) егер мәліметтер жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеу нәтижесінде алынған болса, ашып көрсетеді.

      Көрсетілген мәліметтерді өзге тәсілмен ашып көрсетуге тыйым салынады.

      4. Келісімшарттық және лицензиялық міндеттемелерді елішілік құндылық бөлігінде орындауға қатысты, жер қойнауын пайдаланушының тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алуды жоспарлауы және жүргізуі туралы, қазақстандық мамандарды оқытуға арналған шығыстар туралы және Қазақстан Республикасының аумағында ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға, сондай-ақ өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына және оның инфрақұрылымын дамытуға арналған шығыстар көлемдері туралы ақпарат құпия болып танылмайды.

      Осы тармақта құқықтары мен заңды мүдделері қозғалатын тұлғалардың анықталған бұзушылықтар және қабылданған шаралар туралы ақпаратпен Қазақстан Республикасының тиісті мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдарында танысуға құқығы бар.

      Ескерту. 77-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

V БӨЛІМ. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУҒА БАЙЛАНЫСТЫ ДАУЛАР, ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖЕР ҚОЙНАУЫ ЖӘНЕ ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ ТУРАЛЫ ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ, ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ ЖӘНЕ ЖЕР ҚОЙНАУЫН ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ

12-тарау. Жер қойнауын пайдалануға байланысты дауларды шешу және Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

78-бап. Жер қойнауын пайдалануға байланысты дауларды шешу тәртібі

      1. Жер қойнауын пайдалану құқығын жүзеге асыруға, өзгертуге немесе тоқтатуға байланысты даулар Қазақстан Республикасының заңдарына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес реттелуге жатады.

      2. Күрделі жобалар бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарт бойынша туындаған даулар жер қойнауын пайдаланушының таңдауы бойынша келісімшарттың талаптарына сәйкес Қазақстан Республикасының соттарында немесе Біріккен Ұлттар Ұйымының Халықаралық сауда құқығы жөніндегі комиссиясының (ЮНСИТРАЛ) төрелік регламентіне сәйкес Қазақстан Республикасының аумағындағы, оның ішінде "Астана" халықаралық қаржы орталығындағы немесе одан тысқары жердегі төрелікте шешілуге жатады.

      Ескерту. 78-бап жаңа редакцияда – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

79-бап. Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

      1. Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасын бұзушылық Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа алып келеді.

      2. Әкімшілік немесе қылмыстық жауаптылыққа тартылуы кінәлі тұлғаларды жол берілген бұзушылықтарды жою міндетінен босатпайды.

      3. Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасының талаптарын немесе жер қойнауына мемлекеттік меншік құқығын бұзу салдарынан жер қойнауы ресурстарына залал келтірген тұлғалар келтірілген залалды осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген мөлшерде және тәртіппен өтеуге міндетті.

      Жер қойнауы ресурстары залалын экономикалық бағалау әдістемесін пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган көмірсутектер және уран өндіру саласындағы уәкілетті органдармен бірлесіп бекітеді.

      4. Осы Кодекске сәйкес ұсынылатын пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын және (немесе) қорларын бағалау туралы есептерде жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы мәліметтерді жасырған немесе көрінеу анық емес (жалған) мәліметтер ұсынған тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

      Ескерту. 79-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

80-бап. Жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт пен лицензия бойынша міндеттемелерін бұзғаны үшін жауаптылығы

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта немесе лицензияда көзделген міндеттемелерді бұзу осы Кодекстің Ерекше бөлігінің ережелеріне сәйкес жер қойнауын пайдаланушының жауаптылығына алып келеді.

      2. Жер қойнауын пайдаланушылардың келісімшарт және лицензия шарттарын сақтауына бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік орган осы шарттардың бұзылғандығын білген немесе білуге тиіс болған күннен бастап үш жыл ішінде жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар немесе лицензиялар бойынша міндеттемелерін бұзғаны үшін жауаптылыққа тартылуы мүмкін. Жер қойнауын пайдалану құқығының ауысуы мерзімнің және оны есептеу тәртібінің өзгеруіне алып келмейді.

13-ТАРАУ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ ЖӘНЕ ЖЕР ҚОЙНАУЫН ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫНЫҢ МАҚСАТТАРЫ, ҚАҒИДАТТАРЫ, НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ ЖӘНЕ ТҮРЛЕРІ

81-бап. Қазақстан Республикасының жер қойнауын пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастығының мақсаттары

      Қазақстан Республикасының және өзге де мемлекеттердің, халықаралық ұйымдардың жер қойнауын зерттеу, жер қойнауын пайдалану мәселелері бойынша өзара көмегі мен бірлескен әрекеттерін үйлестіру жер қойнауын пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың мақсаты деп танылады.

82-бап. Қазақстан Республикасының жер қойнауын пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастығының қағидаттары

      1. Басқа мемлекеттермен және халықаралық ұйымдармен ынтымақтастық өзара құрметтеу, сенім білдіру, өзара көмек, ымыраға келу, кемсітпеушілік, бір-бірінің істеріне араласпау, қабылдаған міндеттемелерді уақытында орындау, дауларды бейбіт түрде шешу қағидаттарына негізделеді.

      2. Мемлекет пайдалы қазбаларды зерттеу, барлау мен өндіру және жерасты кеңістігін пайдалану саласындағы қызметті ұйымдастыруға нарықтық тәсілдерді ендіру арқылы инвестицияларды тарту және қазіргі заманғы технологияларды қолдану үшін қолайлы жағдай жасауға күш-жігерін салады.

83-бап. Қазақстан Республикасының жер қойнауын пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастығының бағыттары

      Қазақстан Республикасының жер қойнауын пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастығының бағыттары мыналар болып табылады:

      1) минералдық-шикізаттық базаны ұлғайту мақсатында өзара тиімді негізде жер қойнауын геологиялық зерттеуді жүзеге асыру, бір мезгілде қауіпсіздік деңгейін арттыру және қоршаған ортаның ластануын барынша азайту жағдайында өндіріс тиімділігінің өсуін және пайдалы қазбаларды және оларды қайта өңдеу өнімдерін пайдалануды қамтамасыз ету;

      2) мемлекеттік билік және басқару органдарының тиімді ынтымақтастығының жаңа тетіктерін әзірлеу;

      3) минералдық-шикізаттық ресурстардың және оларды қайта өңдеу өнімдерінің нарығын дамыту, оның ішінде халықаралық ынтымақтастыққа қатысушы елдердің шаруашылық қызмет субъектілерінің өзара тиімді кооперативтік байланыстарын орнату үшін қолайлы жағдайлар жасау арқылы дамыту;

      4) жер қойнауын геологиялық зерттеу, минералдық-шикізаттық базаны молайту және сапалық жақсарту саласындағы жұмыстардың бірлескен бағдарламаларын әзірлеу және іске асыру;

      5) минералдық-шикізаттық ресурстар, сондай-ақ оларды қайта өңдеу (өзгерту) өнімдері ағынының халықаралық транзиті мақсатында көлік инфрақұрылымына қолжетімділікті жеңілдету;

      6) қауіпсіздіктің жоғары деңгейіне қол жеткізуге және оны қолдауға бағытталған жер қойнауын пайдалану қауіпсіздігі саласындағы жұмыстардың бірлескен бағдарламаларын әзірлеу және іске асыру;

      7) минералдық-шикізаттық ресурстарды өндіру және (немесе) қайта өңдеу (өзгерту) жөніндегі кәсіпорындардағы ірі аварияларды болдырмауда және олардың салдарын жоюда ынтымақтастық жасау;

      8) кезеңдер, пайдалы қазбалар қорларының сыныпталуы, геологиялық есептердің, пайдалы қазбалар қорлары баланстарының және басқа да геологиялық ақпараттың нысаны мен мазмұны бойынша жұмыстардың мазмұнына қойылатын әлемдік практикада қабылданған талаптар базасында геологиялық барлау жұмыстарын регламенттейтін нормативтік-әдістемелік құжаттарды жетілдіру және келісу жөніндегі шараларды үйлестіру;

      9) минералдық-шикізаттық ресурстарды барлау, өндіру, қайта өңдеу (өзгерту) және пайдалану саласында қолданылатын жаңа технологияларға қолжетімділікті жеңілдету;

      10) трансшекаралық кен орындарын бірлесіп барлау мен әзірлеуге және жер қойнауының өзге де трансшекаралық ресурстарын игеруге қатысу.

ЕРЕКШЕ БӨЛІК

VI БӨЛІМ. ЖЕР ҚОЙНАУЫН ГЕОЛОГИЯЛЫҚ ЗЕРТТЕУ

14-тарау. Жер қойнауын геологиялық зерттеудің шарттары мен тәртібі

84-бап. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензия

      1. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензия бойынша оны иеленушінің геологиялық түсіру жұмыстарын және (немесе) геофизикалық жұмыстарды, сондай-ақ жерасты суларына іздестіру-бағалау жұмыстарын жүргізу мақсатында үш жыл ішінде жер қойнауын пайдалануға құқығы бар.

      2. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензия, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен өзгеше белгіленген жағдайларды қоспағанда, оның иесіне геологиялық зерттеу учаскесіне айрықша құқықтар бермейді.

85-бап. Жер қойнауын геологиялық зерттеу аумағы

      1. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензия Қазақстан Республикасының бүкіл аумағы шегінде берілуі мүмкін.

      2. Лицензия иесінің, аэрогеофизикалық зерттеулер жүргізу жағдайларынан басқа кезде, пайдалы қазбаларды барлау және (немесе) өндіру үшін басқа тұлғаға пайдалануға берілген жер қойнауы учаскесінің аумағында осындай тұлғаның келісімінсіз жер қойнауын геологиялық зерттеу жөніндегі жұмыстарды жүргізуге құқығы жоқ.

86-бап. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензияны беру туралы өтініш

      1. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензия алуға мүдделі тұлға жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға белгіленген нысан бойынша жазбаша өтініш береді.

      2. Өтініште мынадай мәліметтер қамтылуға тиіс:

      1) жеке тұлғалар үшін – өтініш иесінің тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) тұрғылықты жері, азаматтығы, өтініш иесінің жеке басын куәландыратын құжаттар туралы мәліметтер;

      заңды тұлғалар үшін – өтініш иесінің атауы, оның орналасқан жері, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтер (сауда тізілімінен үзінді немесе өтініш иесінің шет мемлекеттің заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылатынын куәландыратын басқа да заңдастырылған құжат), басшылар туралы мәліметтер;

      2) геологиялық зерттеу аумағын құрайтын блокқа (блоктарға) нұсқаулар.

      3. Өтінішке мынадай құжаттар қоса беріледі:

      1) осы баптың 2-тармағының 1) тармақшасында көзделген мәліметтерді растайтын құжаттардың көшірмелері;

      2) егер тұлғаны өтініш иесі тағайындаған болса, өтініш беру кезінде өтініш иесінің атынан әрекет ететін мұндай тұлғаның өкілеттігін растайтын құжат;

      3) осы Кодекстің 88-бабына сәйкес өтініш иесі әзірлеген және бекіткен жер қойнауын геологиялық зерттеу жоспары және (немесе) жерасты суларына іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасы.

      4. Өтініш және өтінішке қоса берілетін құжаттар қазақ және орыс тілдерінде беріледі. Өтінішке қоса берілетін, шет тілінде жасалған құжаттардың қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасы қоса беріледі, олардың дұрыстығын нотариус куәландырады.

87-бап. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензияны беру туралы өтінішті қарау

      1. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган өтінішті келіп түскен күнінен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды және лицензия береді не оны беруден бас тартады.

      2. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган, егер өтініш немесе оған қоса берілген құжаттар осы Кодекстің 86-бабында көзделген талаптарға сәйкес келмесе, лицензия беруден бас тартады.

      3. Лицензия беруден бас тарту уәжді болуға тиіс.

      4. Лицензияны беруден бас тартуға өтініш иесі бұл туралы хабарлама алған күннен бастап оған он жұмыс күнінен кешіктірмей Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шағым жасай алады.

      5. Лицензия беруден бас тарту өтініш иесін қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

      6. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензияны беруге өтініш беру және оны қарау тәртібін жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

88-бап. Жер қойнауын геологиялық зерттеу жөніндегі жобалау құжаттары

      1. Жер қойнауын геологиялық зерттеу жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жобалау құжаттары мыналар болып табылады:

      1) геологиялық зерттеу жоспары;

      2) жерасты суларына іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасы.

      2. Геологиялық зерттеу жоспары геологиялық түсірілім жұмыстарын және (немесе) геофизикалық жұмыстарды жүргізу үшін әзірленеді.

      Жерасты суларына іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасы кен орындарын және жерасты суларының учаскелерін іздестіруді және бағалауды жүргізу үшін әзірленеді.

      3. Геологиялық зерттеу жөніндегі жобалау құжаттарын жер қойнауын пайдаланушы әзірлейді және бекітеді.

      Геологиялық зерттеу жоспарында геологиялық түсірілім жұмыстарының және (немесе) геофизикалық жұмыстардың түрлері мен тәсілдері, шамамен алғандағы көлемдері, аумақтары және үш жылдық кезеңдегі осындай жұмыстарды жүргізу мерзімдері сипатталады.

      Жерасты суларына іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасында жерасты суларына іздестіру-бағалау жұмыстарының түрлері, әдістері мен тәсілдері, бұрғыланатын ұңғымалар саны және олардың сипаттамалары, үш жылдық кезеңдегі жұмыстарды жүргізу мерзімдері, іздестіру-бағалау жұмыстарының салдарын жою жөніндегі шаралар және олардың құнын бағалау сипатталады.

      Геологиялық зерттеу жөніндегі жұмыстардың құрамын, түрлерін, әдістері мен тәсілдерін, олардың көлемдері мен жүргізу мерзімдерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісе отырып жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган әзірлейтін және бекітетін жер қойнауын геологиялық зерттеу бойынша жобалау құжаттарын жасау жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жер қойнауын пайдаланушы жобалау құжаттарында дербес айқындайды.

      4. Жер қойнауын геологиялық зерттеу жөніндегі жоспарланатын жұмыстардың түрлері, әдістері және (немесе) тәсілдері, сондай-ақ олардың көлемдері өзгерген кезде жер қойнауын пайдаланушы жобалау құжаттарына тиісті өзгерістер енгізуге және оларды жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға беруге міндетті.

      Егер Қазақстан Республикасының экология заңнамасына сәйкес бұл өзгерістер экологиялық рұқсат немесе мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысын алуды талап етсе, геологиялық зерттеу жөніндегі өзгертілген жобалау құжаттары жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға экологиялық рұқсат немесе тиісінше, мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы алынғаннан кейін ұсынылады.

      5. Жерасты суларына іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасына жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензия берілгеннен кейін енгізілетін өзгерістер жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органмен келісуге жатады. Мұндай келісу өзгертілген жоба ұсынылған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

      Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган, егер жерасты суларына іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасына өзгерістерді, геологиялық зерттеу жөніндегі жобалау құжаттарын жасау жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес келмесе, мұндай өзгерістерді келісуден бас тартады.

      Жерасты суларына іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасын келісуден бас тарту жер қойнауын пайдаланушыны келісу үшін қайтадан жүгіну құқығынан айырмайды.

      Жерасты суларына іздестіру-бағалау жұмыстарының жобасын келісуден бас тартуға жер қойнауын пайдаланушы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шағым жасай алады.

      Ескерту. 88-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

89-бап. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензия жөніндегі операцияларды жүргізу тәртібі

      1. Жер қойнауын пайдаланушы геологиялық зерттеу учаскесі шегінде экологиялық және өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын сақтай отырып жұмыстарды жүргізуге құқылы.

      2. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензия бойынша жүргізілетін жұмыстар құжаттастыруға жатады. Құжаттамада жер қойнауын дұрыс зерттеуге қажетті барлық мәліметтер көрсетіледі.

      3. Жер қойнауына геологиялық зерттеу жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы:

      1) зертханалық зерттеулер мен талдаулардың деректерін қоса алғанда, жүргізілген операциялар барысында алынған геологиялық ақпараттың дұрыстығы мен сақталуын;

      2) геологиялық құжаттаманы жүргізудің уақтылығы мен сапасын;

      3) лицензия берген жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға осы Кодексте көзделген тәртіппен және мерзімде геологиялық зерттеу учаскесі бойынша жүргізілген жұмыстар туралы есептерді және осындай жұмыстардың нәтижелері бойынша геологиялық есепті ұсынуды қамтамасыз етуге міндетті.

      4. Жер қойнауын пайдаланушының геологиялық зерттеу учаскесінде күрделі құрылысжайларды салуға, жарылғыш заттарды тұрақты түрде жинап қоюға және сақтауға, жыралар, шурфтар, траншеялар және тау-кен қазбаларының басқа да түрлерін жасауға, сондай-ақ аршу жұмыстарын жүргізуге құқығы жоқ.

      Жер қойнауын пайдаланушы геологиялық зерттеу учаскесінде геофизикалық зерттеулермен және жерасты суларына іздестіру-бағалау жұмыстарымен байланысты мақсаттарда ғана ұңғымаларды бұрғылауды жүзеге асыруға құқылы.

      Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша жер қойнауын пайдаланушы геологиялық зерттеу учаскесінде параметрлік ұңғымаларды бұрғылауды жүзеге асыруға құқылы.

      5. Жерасты сулары учаскесінің қорларында жер қойнауын сараптау жөніндегі мемлекеттік комиссия жүргізетін мемлекеттік сараптама жасалуға тиіс. Жер қойнауына мемлекеттік сараптама жүргізу тәртібін, жер қойнауын сараптау жөніндегі мемлекеттік комиссия туралы ережені және оның құрамын жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

      Қазақстан Республикасының су заңнамасына сәйкес жерасты сулары учаскесінің қорларын жерасты суларының мемлекеттік есебіне алу үшін осы қорлар туралы мемлекеттік сараптаманың оң қорытындысы негіз болып табылады.

      Жерасты суларын өндіру Қазақстан Республикасының су заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

90-бап. Жер қойнауын пайдаланушының геологиялық зерттеу бойынша есептілігі

      1. Жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензия бойынша мерзімді геологиялық есептер ұсынып отыруға міндетті.

      2. Мерзімді геологиялық есептер жыл сайын өткен күнтізбелік жыл үшін әр жылдың отызыншы сәуірінен кешіктірілмей ұсынылады.

      Толық емес күнтізбелік жыл үшін есептер жер қойнауын пайдаланудың іс жүзіндегі кезеңі үшін ұсынылады.

      Жер қойнауы учаскесін пайдалану кезеңінің соңғы толық емес күнтізбелік жылы үшін есеп көрсетілген кезең аяқталғаннан кейін екі айдан кешіктірілмей ұсынылады.

      3. Лицензияның қолданылуы тоқтатылғаннан кейін оның иеленушісі болып табылатын тұлға лицензияның қолданылуы тоқтатылған күннен бастап үш айдан кешіктірмей жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға геологиялық зерттеу нәтижелері туралы түпкілікті есепті ұсынуға міндетті.

      4. Геологиялық есептер бастапқы геологиялық ақпарат материалдарына негізделеді және геология, жерасты суларына гидрогеологиялық бұрғылау жүргізу саласындағы ғылыми зерттеулердің, сынақтар мен іздестірулердің, топырақты, жерүсті жыныстарын және минералдық үлгілерді жинау және байқаудан өткізу жөніндегі қызметтің жай-күйі мен нәтижелері туралы деректерді қамтиды.

      5. Осы бапта көзделген есептер жер қойнауын зерттеу жөніндегі органға ол бекітетін нысан бойынша ұсынылады.

91-бап. Геологиялық ақпаратқа арналған құқық

      1. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензияның иеленушісі өзі геологиялық зерттеу нәтижесінде алған геологиялық ақпаратқа еркін билік етуге құқылы.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы осы бапқа сәйкес геологиялық зерттеу нәтижесінде алған геологиялық ақпаратты лицензия мерзімі аяқталған күннен бастап бір ай ішінде жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның пайдалануына өтеусіз беруге тиіс.

      Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган алынған геологиялық ақпаратты оны алған күннен бастап бес жыл өткен соң (құпиялылық мерзімі) ашады.

92-бап. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензияны қайтарып алу және оның тәртібі

      1. Жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензия:

      осы Кодекстің 89-бабы 4-тармағының ережелері бұзылған;

      Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген мөлшерде және мерзімдерде жер қойнауын геологиялық зерттеуге арналған лицензияны беру үшін қол қою бонусын төлемеген жағдайларда жер қойнауын геологиялық зерттеу жөніндегі уәкілетті органның қайтарып алуына жатады.

      2. Бұзушылық анықталған кезде жер қойнауын геологиялық зерттеу жөніндегі уәкілетті орган бұл туралы жер қойнауын пайдаланушыны хабардар етеді.

      3. Жер қойнауын пайдаланушы анықталған бұзушылықты жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органнан хабарлама алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде жоюға міндетті.

      Жер қойнауын пайдаланушы осы тармақта көзделген мерзімде жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органды бұзушылықтардың жойылғанын растайтын құжаттарды қоса бере отырып, оларды жойғаны туралы жазбаша хабардар етеді.

      Бұзушылықтар белгіленген мерзімде жойылмаған жағдайда, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган осы баптың 4-тармағына сәйкес лицензияны қайтарып алады.

      4. Лицензияны қайтарып алуды жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган жер қойнауын пайдаланушыға лицензияны қайтарып алу туралы жазбаша хабарлама жіберу арқылы жүргізеді.

      Лицензияның қолданысы жер қойнауын пайдаланушы лицензияны қайтарып алу туралы хабарламаны алған күннен бастап күнтізбелік он күннен кейін тоқтатылады.

      5. Жер қойнауын пайдаланушы лицензияны қайтарып алу туралы хабарламаны алған күннен бастап қайтарып алынатын лицензия бойынша жұмыстарды дереу тоқтатуға және геологиялық зерттеу учаскесінің аумағынан ондағы барлық құрылысжайларды, материалдарды және жабдықтарды алып кетуге міндетті.

      6. Жер қойнауын пайдаланушы лицензияны қайтарып алу туралы хабарламаны алған күннен бастап лицензияның қайтарып алынуын сот тәртібімен даулауға құқылы. Осындай даулау кезеңінде осы баптың 4-тармағында көрсетілген мерзім сот шығарған шешім күшіне енгенге дейін ұзартылады.

VII БӨЛІМ. КӨМІРСУТЕКТЕРДІ БАРЛАУ ЖӘНЕ ӨНДІРУ

15-тарау. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беру және оны тоқтату ерекшеліктері

1-параграф. Аукцион негізінде көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беру

93-бап. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын алуға үміттенетін тұлғаларға қойылатын талаптар

      1. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беру кезінде көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын алуға үміткер тұлға:

      1) таратылу (заңды тұлғалар үшін), қайта ұйымдастырылу (заңды тұлғалар үшін) немесе банкроттық сатысында болмауға тиіс;

      2) салықтарды және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдерді төлеу бойынша өтелмеген берешегі болмауға тиіс;

      3) көмірсутектерді барлауға және өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын алған жағдайда, – барлау кезеңінде жер қойнауы учаскесінде жұмыстардың көлемдері мен түрлері бойынша ең төменгі талаптарды орындау үшін жеткілікті қаржылық қаражаты болуға тиіс.

      2. Барлау кезеңінде жер қойнауы учаскесіндегі жұмыстардың көлемдері мен түрлері бойынша ең төмен талаптарды орындауға жеткілікті қаржы қаражатының бар екенін растау үшін осы Кодексте көзделген жағдайларда, мынадай құжаттардың бірі ұсынылады:

      1) банк шотының бар-жоғы және нөмірі туралы ақпарат және барлау кезеңінде жер қойнауы учаскесіндегі жұмыстардың көлемдері мен түрлері бойынша ең төмен талаптарды орындауға жеткілікті мөлшердегі банк шотындағы қалдық туралы үзінді көшірме;

      2) барлау кезеңінде жер қойнауы учаскесіндегі жұмыстардың көлемдері мен түрлері бойынша ең төмен талаптарды орындауға жеткілікті мөлшерде көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын алуға үміткер тұлғаның қызметін қаржыландыруды қарыздың нысаналы мақсаты ретінде көздейтін, ақша қарызы туралы немесе көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті қаржыландыру туралы шарттың көшірмесі.

      Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын алуға үміткер тұлғаның қаржылық мүмкіндіктерінің бар екенін растайтын құжат ретінде ақша қарызы туралы немесе көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті қаржыландыру туралы шарттың көшірмелері ұсынылған жағдайда, қарыз берушіде осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) тармақшасында көзделген қаржылық мүмкіндіктердің бар екенін растайтын құжаттар қосымша ұсынылады.

      Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын алуға үміткер тұлғаның банк шотында барлау кезеңінде жер қойнауы учаскесіндегі жұмыстардың көлемдері мен түрлері бойынша ең төмен талаптарды орындауға қажетті қаржы қаражаты жеткіліксіз болған жағдайда, осы тармақтың бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген құжаттар қосымша ұсынылады.

      3. Теңіздегі жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану құқығын алу үшін тұлғаның, осы баптың 1-тармағында көрсетілген талаптармен қатар, Қазақстан Республикасының құрлықтық қайраңының аумағында немесе Қазақстан Республикасының ішкі су айдындарында не Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерлерде теңізде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізудің оң тәжірибесі болуға тиіс.

      Заңды тұлға үшін осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген талап, осындай заңды тұлға акцияларының (қатысу үлестерінің) кемінде жиырма бес пайызы тікелей тиесілі болатын тұлғаның тиісті тәжірибесі болған кезде орындалған деп танылады.

      Ескерту. 93-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

94-бап. Аукцион өткізуге арналған өтініш

      1. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын алуға мүдделі тұлға құзыретті органға көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған аукцион өткізуге өтінішті береді, онда мыналар қамтылуға тиіс:

      1) жеке тұлғалар үшін – өтініш берушінің тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе), жеке сәйкестендіру нөмірі;

      2) заңды тұлғалар үшін – өтініш берушінің атауы, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркелгені туралы мәліметтер, бизнес-сәйкестендіру нөмірі;

      2-1) үлесі және иелену тәсілі туралы мәліметтер ашып көрсетілген, өтініш берушіні бақылайтын тұлғалар, мемлекеттер, халықаралық ұйымдар туралы, сондай-ақ өтініш берушінің қатысу үлестерін, акцияларын иеленетін, бақылайтын тұлғалар болып табылмайтын тұлғалар, мемлекеттер, халықаралық ұйымдар туралы мәліметтер;

      3) мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасында көрсетілген аукцион негізінде көмірсутектерді барлау мен өндіру немесе өндіру үшін берілетін жер қойнауы учаскесінің сұралатын аумағының атауы мен географиялық координаттары.

      Осы тараудың мақсаттары үшін жеке тұлғаның, мемлекеттің немесе халықаралық ұйымның өтініш берушінің қатысу үлестерін, акцияларын және (немесе) өтініш берушінің қатысу үлестерін, акцияларын, оның ішінде басқа заңды тұлғаның және (немесе) өзге ұйымның қатысу үлестерін, акцияларын иелену арқылы иеленетін заңды тұлғаның және (немесе) ұйымның қатысу үлестерін, акцияларын иеленуі қатысу үлестерін, акцияларды иелену деп танылады. Бұл ретте иелену меншік құқығын растайтын немесе акцияларға немесе пайларға айырбасталатын бағалы қағаздарды қоса алғанда, қатысу үлесіне құқықты, акцияларға, пайларға және үлестік қатысудың басқа да нысандарына меншік құқығын білдіреді.

      Осы тармақтың 2-1) тармақшасының өтініш берушінің қатысу үлестерін, акцияларын иеленетін, бақылайтын тұлғалар болып табылмайтын тұлғалар, мемлекеттер, халықаралық ұйымдар туралы мәліметтер ұсыну туралы талабы мұндай қатысу үлестерін, акцияларды ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымда болатын акциялар және (немесе) бағалы қағаздар арқылы иеленетін аталған тұлғаларға, мемлекеттерге, халықаралық ұйымдарға қолданылмайды.

      2. Аукцион өткізуге арналған өтініш құзыретті органға келіп түскен күнінен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.

      Аукцион өткізуге арналған өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган:

      1) осы Кодекстің 95-бабына сәйкес аукцион өткізу туралы хабархатты жылына төрт реттен асырмай жариялайды;

      2) егер өтініш беруші өтініш бергенге дейін үш жыл ішінде аукцион өткізуге арналған басқа өтініш берсе, бірақ аукционға қатысушы ретінде тіркелмесе, аукцион өткізуге арналған өтінішті қараудан бас тартады.

      Аукцион өткізу туралы хабархат жарияланған жағдайда, аукционға қатысуға арналған өтініштер осы Кодекстің 96-бабында белгіленген талаптарға сәйкес беріледі.

      Ескерту. 94-бап жаңа редакцияда – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

95-бап. Аукцион өткізу шарттары

      1. Әрбір учаске бойынша аукционды құзыретті орган аукцион өткізуге арналған өтініш бойынша өткізеді.

      Аукционды өткізу және оны өткізу шарттары туралы хабархат көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісінде және құзыретті органның интернет-ресурсында қазақ және орыс тілдерінде орналастырылады.

      Аукционға қатысуға мүдделі тұлғалардың аукционды өткізу тәртібіне байланысты ақпарат алуға құқығы бар.

      2. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған аукцион өткізу туралы хабарламада:

      1) оны өткізу күні мен уақыты;

      2) қатысуға өтініштер беру мерзімі;

      3) жер қойнауын пайдалану құқығы аукционға шығарылатын жер қойнауы учаскесіне (кен орнына) нұсқау және оның қысқаша сипаттамасы;

      4) жер қойнауы жөніндегі операциялар түрі;

      5) аукционға қатысу үшін жарна мөлшері және оны төлеу үшін банк деректемелері;

      5-1) кепілдік жарнаның мөлшері және оны төлеу үшін банк деректемелері;

      6) көмірсутектерді барлауға және өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығы берілген жағдайда – барлау кезеңінде жер қойнауы учаскесіндегі жұмыс көлемдері мен түрлері бойынша ең төменгі талаптар, сондай-ақ олардың бағалану құны;

      7) Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген әрбір блок үшін ең төменгі қол қою бонусының мөлшері негізге алына отырып айқындалған қол қою бонусының бастапқы мөлшері;

      8) өндіру кезеңіндегі қазақстандық кадрларды оқытуға арналған шығыстар мөлшері;

      9) өндіру кезеңіндегі Қазақстан Республикасының аумағындағы ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыстарға арналған шығыстар мөлшерi;

      10) өндіру кезеңіндегі өңірді әлеуметтік-экономикалық дамытуға және оның инфрақұрылымын дамытуға арналған шығыстар мөлшері;

      11) тауарлардағы, жұмыстардағы, көрсетілетін қызметтердегі, кадрлардағы елішілік құндылық жөніндегі ең төмен міндеттемелер;

      12) жер қойнауын пайдалану мақсаты үшін берілетін жер учаскілеріне тіркелген құқықтар туралы ақпарат;

      13) көмірсутектерді барлауға және өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын берген жағдайда – осы Кодекстің 119-бабының 7-тармағында көзделген талаптарды көрсету;

      14) жер қойнауын пайдалануға келісімшарт бойынша барлау кезеңінің немесе дайындық кезеңінің ұзақтығы қамтылуға тиіс.

      Аукционды өткізу күні аукционға қатысуға өтініш беру үшін берілген мерзім аяқталған күннен бастап екі айдан кешіктірілмеуге тиіс.

      2-1. Күрделі жобаларға жататын жер қойнауы учаскелерінде көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған аукционды өткізу туралы хабархатта осы баптың 2-тармағы бірінші бөлігінің 11), 13) және 14) тармақшаларын қоспағанда, осы баптың 2-тармағында көрсетілген мәліметтерден басқа, аукционға қатысуға мүдделі тұлғаның аукционға қатысуға арналған өтінішінде осы Кодекстің 36-бабының 5-1-тармағына сәйкес кадрлардағы елішілік құндылық бойынша ең төменгі міндеттемені айқындауы туралы талабы да қамтылуға тиіс.

      3. Бұрын жер қойнауын пайдалануға келісімшарт тоқтатылған жер қойнауы учаскесі бойынша аукцион өткізілген жағдайда, аукцион өткізу туралы хабарламада:

      1) егер жер қойнауы учаскесі көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға сенімгерлік басқаруға берілген болса:

      осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, сенімгерлік басқару шартына сәйкес сенімгерлік басқарушыға жүргізілген шығындарды өтеу, сондай-ақ оған сыйақы төлеу шарты;

      осы Кодекстің 107-бабы 8-тармағының 1) тармақшасына сәйкес берілген мүліктің құнын бұрынғы жер қойнауын пайдаланушыға өтеу шарты;

      сенімгерлік басқарушы сенімгерлік басқару процесінде сатып алған және (немесе) алған берілетін мүліктің құнын мемлекетке өтеу шарты;

      2) осы Кодекстің 119-бабының 19-тармағында көзделген жағдайларда – бұрынғы жер қойнауын пайдаланушының өндіруге және бағалауға кеткен шығындарын өтеу мөлшері мен мерзімдерінің шарты;

      3) осы Кодекстің 107-бабы 4-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген жағдайларда – бұрынғы жер қойнауын пайдаланушының қамтамасыз ету мөлшері туралы мәлімет қамтылуға тиіс.

      4. Аукционға қатысуға өтініштерді беру үшін берілетін мерзім аукцион өткізу туралы хабарлама жарияланған күннен бастап екі айды құрайды.

      5. Аукционға қатысу үшін жарнаның мөлшері республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және аукцион өткізу туралы хабархатты орналастыру күніне қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің бір жүз еселенген мөлшерін құрайды.

      6. Аукционға қатысу жарнасы көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторына төленеді және қайтарылуға жатпайды.

      Аукционға қатысу жарнасын көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондардың операторы үш жұмыс күні ішінде мемлекет кірісіне аударады.

      7. Кепілдік жарна көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторына төленеді және аукцион жеңімпазының қол қою бонусын төлеу жөніндегі міндеттемесінің орындалуын қамтамасыз ету болып табылады.

      Кепілдік жарнаның мөлшерін құзыретті орган айқындайды және ол:

      1) көмірсутектерді барлау мен өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығы берілген жағдайда – Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес айқындалған қол қою бонусының бастапқы мөлшерінің екі еселенген мөлшеріне тең соманы;

      2) көмірсутектерді өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығы берілген жағдайда – Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес айқындалған қол қою бонусының бастапқы мөлшерінің бір еселенген мөлшеріне тең соманы құрайды.

      8. Құзыретті орган өтініштерін қабылдаудан осы Кодексте көзделген негіздер бойынша бас тартқан аукционға өтініш берушілердің кепілдік жарнасы оны қайтаруға өтініш берілгеннен кейін үш жұмыс күні ішінде қайтарылады.

      Кепілдік жарнаны қайтаруға өтініш көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының атына беріледі.

      9. Аукцион жеңімпазын және аукцион жеңімпазынан кейін қол қою бонусының келесі ең көп мөлшерін ұсынған аукционға қатысушыны қоспағанда, аукционға қатысуға жіберілген аукционға қатысушылардың кепілдік жарнасы аукцион қорытындылары бойынша кепілдік жарнаны қайтаруға өтініш берілгеннен кейін үш жұмыс күні ішінде қайтарылады.

      Кепілдік жарнаны қайтаруға өтініш көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының атына беріледі.

      10. Аукцион жеңімпазының кепілдік жарнасы, сондай-ақ аукцион жеңімпазынан кейін қол қою бонусының келесі ең көп мөлшерін ұсынған аукционға қатысушының кепілдік жарнасы осы Кодекстің 100-бабының 3-тармағында көзделген талаптарды аукцион жеңімпазы орындаған жағдайда, кепілдік жарнаны қайтаруға өтініш берілгеннен кейін үш жұмыс күні ішінде оларға қайтарылады.

      Аукцион жеңімпазының осы Кодекстің 100-бабының 3-тармағында көзделген талаптарды орындағаны туралы құзыретті орган аукцион жеңімпазынан кейін қол қою бонусының келесі ең көп мөлшерін ұсынған аукционға қатысушыны аукцион жеңімпазынан қол қою бонусын төленгенін растауды алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде хабардар етеді.

      Аукцион жеңімпазының, аукцион жеңімпазынан кейін қол қою бонусының келесі ең көп мөлшерін ұсынған аукционға қатысушының өтініші бойынша оның кепілдік жарнасын көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондардың операторы аукцион жеңімпазының қол қою бонусын төлеуі жөніндегі міндеттемесін орындау есебіне аударуы мүмкін.

      11. Осы Кодекстің 100-бабының 3-тармағында көзделген талаптар орындалмаған жағдайда, аукцион жеңімпазының кепілдік жарнасы қайтарылмайды және қол қою бонусын төлеу мерзімі өткен күннен бастап үш жұмыс күні ішінде кепілдік жарна мемлекет кірісіне айналдырылады, сондай-ақ:

      1) аукцион жеңімпазынан кейін қол қою бонусының келесі ең көп мөлшерін ұсынған аукционға қатысушы осы Кодекстің 100-бабының 3 және 5-тармақтарында көзделген талаптарды орындамаған жағдайларда, кепілдік жарна оған қайтарылмайды және қол қою бонусын төлеу мерзімі өткен күннен бастап үш жұмыс күні ішінде кепілдік жарна мемлекет кірісіне айналдырылады;

      2) аукцион жеңімпазынан кейін қол қою бонусының келесі ең көп мөлшерін ұсынған аукционға қатысушы осы Кодекстің 100-бабының 3 және 5-тармақтарында көзделген талаптарды орындаған жағдайларда, кепілдік жарнаны қайтаруға өтініш берілгеннен кейін үш жұмыс күні ішінде кепілдік жарна қайтарылады.

      Ескерту. 95-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 30.12.2019 № 297-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

96-бап. Аукционға қатысуға арналған өтініш

      1. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған аукционға қатысуға мүдделі тұлға құзыретті органға электрондық цифрлық қолтаңба арқылы куәландырылған электрондық құжат нысанындағы аукционға қатысуға арналған өтінішті көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісін пайдалану арқылы жібереді.

      2. Аукционға қатысуға арналған өтініште:

      1) жеке тұлғалар үшін – өтініш иесінің тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), азаматтығы, өтініш иесінің жеке басын куәландыратын құжаттар туралы мәліметтер;

      2) заңды тұлғалар үшін – өтініш берушінің атауы, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркелгені туралы мәліметтер (сауда тізілімінен үзінді-көшірме немесе өтініш беруші шет мемлекеттің заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылатынын куәландыратын басқа заңдастырылған құжат), басшылар туралы мәліметтер;

      2-1) үлесі және иелену тәсілі туралы мәліметтер ашып көрсетілген, өтініш берушіні бақылайтын тұлғалар, мемлекеттер, халықаралық ұйымдар туралы, сондай-ақ өтініш берушінің қатысу үлестерін, акцияларын иеленетін, бақылайтын тұлғалар болып табылмайтын тұлғалар, мемлекеттер, халықаралық ұйымдар туралы мәліметтер қамтылуға тиіс.

      Осы тармақшаның өтініш берушінің қатысу үлестерін, акцияларын иеленетін, бақылайтын тұлғалар болып табылмайтын тұлғалар, мемлекеттер, халықаралық ұйымдар туралы мәліметтер ұсыну туралы талабы мұндай қатысу үлестерін, акцияларды ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында айналымда болатын акциялар және (немесе) бағалы қағаздар арқылы иеленетін аталған тұлғаларға, мемлекеттерге, халықаралық ұйымдарға қолданылмайды;

      3) алып тасталды – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      4) аукцион өткізу туралы хабарламада белгіленген жер қойнауы учаскесінің аумағына нұсқау;

      5) өтініш берушінің аукционға қатысу жарнасын төлегені туралы мәліметтер;

      6) өтініш берушінің кепілдік жарнаны төлегені туралы мәліметтер қамтылуға тиіс.

      3. Өтінішке қосымша:

      1) өтініш иесінің хабарламада көрсетілген жер қойнауын пайдалану құқығын беру шарттарының орындалуын қамтамасыз ету міндеттемесі;

      2) алып тасталды – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      3) өтініш иесінің осы Кодекстің 93-бабында белгіленген талаптарға сәйкестігін растайтын құжаттар;

      4) өтініште көрсетілген мәліметтерді растайтын, тиісінше куәландырылған құжаттар қоса беріледі;

      4-1) үлесі және иелену тәсілі туралы мәліметтер ашып көрсетілген, өтініш берушіні бақылайтын тұлғалар, мемлекеттер, халықаралық ұйымдар, сондай-ақ өтініш берушінің қатысу үлестерін, акцияларын иеленетін, бақылайтын тұлғалар болып табылмайтын тұлғалар, мемлекеттер, халықаралық ұйымдар көрсетіле отырып, өтініш берушіні бақылау құрылымының схемалық сипаттамасы;

      5) алып тасталды – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      6) күрделі жобаларға жататын жер қойнауы учаскелерінде жер қойнауын пайдалану құқығы берілген жағдайда, осы Кодекстің 36-бабының 5-1-тармағына сәйкес өтініш иесі айқындаған кадрлардағы елішілік құндылық бойынша ең төменгі міндеттемелер қоса беріледі.

      4. Өтініш және оған қоса берілетін құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс. Егер өтінішті шетелдік немесе шетелдік заңды тұлға берсе, оған қоса берілетін құжаттар өзге тілде, әрбір құжатқа қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасы міндетті түрде қоса беріліп жасалуына болады, олардың дұрыстығын нотариус куәландырады.

      Осы бапта көзделген құжаттар мен мәліметтер осы Кодекстің 99-бабының 5-тармағына сәйкес құзыретті орган айқындайтын тәртіппен ұсынылады.

      Ескерту. 96-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

97-бап. Аукционға қатысуға арналған өтінішті қарау тәртібі

      1. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған аукционға қатысуға өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.

      2. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган өтініш берушіні аукционға қатысуға жібереді, аукционға қатысуға жіберуден бас тартады не анықталған сәйкессіздіктерді жою қажеттілігі туралы хабардар етеді.

      Егер өтінішті қарау нәтижелері бойынша өтініш берушінің осы баптың 3-тармағының 2), 4) 6) және 9) тармақшаларында көрсетілген негіздер бойынша аукционға қатысуға жіберілмейтіні белгіленсе, құзыретті орган өтініш берушіні аукционға қатысуға жіберуден бас тартады.

      2-1. Осы баптың 2-тармағының екінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, егер белгіленген мерзімде берілген өтінішті қарау нәтижелері бойынша оның осы Кодекстің 96-бабының талаптарына сәйкес келмейтіні анықталса, құзыретті орган бұл жөнінде өтініш берушіні анықталған сәйкессіздіктерді көрсете отырып, хабардар етеді.

      Өтініш беруші құзыретті органның хабарламасында көрсетілген анықталған сәйкессіздіктерді құзыретті орган хабарлама жіберген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде, бірақ аукцион өткізілетін күнге дейін он бес жұмыс күнінен кешіктірмей жоюға құқылы.

      Өтініш беруші анықталған сәйкессіздіктерді жойғаннан кейін құзыретті органға өтінішті қайта жібереді. Мұндай өтініш осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген сәйкессіздіктерді жою үшін белгіленген мерзім өткенге дейін, бірақ аукцион өткізілетін күнге дейін он бес жұмыс күнінен кешіктірілмей берілуге тиіс. Осы бөлікке сәйкес қайта берілген өтініш бес жұмыс күні ішінде құзыретті органның қарауына жатады. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган өтініш берушіні аукционға қатысуға жібереді не жіберуден бас тартады.

      Аукционды өткізу туралы хабархатта көрсетілген аукционға қатысуға өтініштер беру мерзімінің аяқталуы, егер ол осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген мерзім ішінде берілсе, осы тармаққа сәйкес қайта өтініш беруден және оны қараудан бас тартуға негіз болып табылмайды.

      3. Құзыретті орган мынадай жағдайларда, егер:

      1) өтініш беруші құзыретті орган көрсеткен аукционға қатысуға өтініштің анықталған сәйкессіздіктерін белгіленген мерзімде жоймаса;

      2) өтініш аукционға қатысуға өтініштер беру үшін берілген мерзімнен кеш берілсе;

      3) алып тасталды – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      4) өтініш бергенге дейін құзыретті орган үш жыл ішінде өтініш иесімен немесе өтініш иесін тікелей немесе жанама бақылайтын немесе оның бақылауындағы тұлғамен жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысын мерзімінен бұрын тоқтатса;

      5) жер қойнауын пайдаланушы болып табылатын өтініш иесінің құзыретті органның хабарламасында көрсетілген жер қойнауын пайдалануға арналған басқа келісімшарт бойынша міндеттемелерді бұзушылықтары жойылмаған болса;

      6) бұрын өтініш иесі көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған аукционның жеңімпазы болып айқындалса, бірақ қол қою бонусын төлемеген болса;

      7) алып тасталды – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      8) алып тасталды – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      9) өтініш иесіне жер қойнауын пайдалану құқығын беру елдің ұлттық қауіпсіздігіне қауіп төндірсе, оның ішінде келісімшарт шеңберінде құқықтар шоғырланған және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқықтары шоғырланған жағдайда, аукционға қатысуға жіберуден бас тартады.

      4. Осы баптың 3-тармағының 4), 6) және 9) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша аукционға қатысуға жіберуден бас тарту өтініш берушіні ағымдағы аукцион шеңберінде қайтадан өтініш беру құқығынан айырады.

      5. Аукционға қатысуға жіберуден бас тарту, осы баптың 3-тармағының 9) тармақшасында көзделген жағдайды қоспағанда, бас тарту себептерін көрсетуді қамтуға тиіс.

      Ескерту. 97-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

98-бап. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі комиссия

      1. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі комиссия көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі мәселелерді қарау үшін құрылған, тұрақты жұмыс істейтін алқалы орган болып табылады.

      2. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі комиссия туралы ереже мен оның құрамын құзыретті орган бекітеді.

      3. Комиссияны төраға басқарады. Төраға болмаған уақытта оның функцияларын орынбасары орындайды.

      4. Комиссияның отырыстары, егер оларға комиссия мүшелері жалпы санының кемінде үштен екісі қатысса, құқықты деп есептеледі.

      5. Алып тасталды – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      6. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі комиссия аукцион жеңімпазын келісімшарт жасасу құқығынан айырады, сондай-ақ осы Кодексте белгіленген негіздер бойынша аукционның күшін жояды немесе оны өткізілмеді деп таниды.

      Ескерту. 98-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2019 № 297-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

99-бап. Аукцион өткізу

      1. Егер аукцион өткізуге арналған өтінішті берген тұлға аукционға қатысушы ретінде тіркелген жалғыз тұлға болса, онда аукционға қатысуға арналған өтініштерді қарау аяқталған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде аукционның күші жойылады және мұндай тұлға қол қою бонусының бастапқы мөлшерін төлеген жағдайда, осы Кодекстің 100-бабында белгіленген тәртіппен мұндай тұлғамен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жасалады.

      2. Аукционға қатысуға жіберілген және көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісінде аукционға қатысушылар ретінде тіркелген өтініш иелері аукционға қатысады.

      3. Аукцион аукционды өткізу туралы хабарламада көрсетілген күнге сәйкес күні өткізіледі.

      4. Алып тасталды – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      5. Аукционды құзыретті орган ұйымдастырады және ол көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісі пайдаланыла отырып, құзыретті орган айқындайтын тәртіппен электрондық нысанда өткізіледі.

      Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондардың операторы деп құзыретті орган айқындайтын, осы Кодексте көзделген тәртіппен көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған аукциондарды өткізуді жүзеге асыратын заңды тұлға танылады.

      Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондардың операторын айқындау жөніндегі өлшемшарттарды құзыретті орган бекітеді.

      6. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондардың операторы:

      1) құзыретті орган аукционға қатысуға жіберген өтініш берушілерді тіркеуді;

      2) осы Кодекстің 96-бабының 3-тармағында көзделген құжаттар мен мәліметтерді электрондық нысанда алу мақсатында, көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісін тиісті мемлекеттік және өзге де ақпараттық жүйелермен интеграциялауды;

      3) көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісінде тіркеу үшін өтініш берушілерден құжаттар қабылдауды;

      4) көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісіндегі жұмыс бойынша консультация берілуін жүргізуді;

      5) көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісінде аукционға қатысушылар үшін қол жеткізудің тең жағдайларын;

      6) көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісін пайдалана отырып, аукциондарды қашықтан өткізуді;

      7) аукциондар қорытындыларының тізілімін қалыптастыруды;

      8) көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісінде электрондық аукциондар қорытындыларының тізілімін жариялауды;

      9) техникалық құралдар кешенін, жүйелік және технологиялық бағдарламалық қамтылымды:

      көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісінің тиісінше жұмыс істеуі;

      көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторы жұмыскерлерін қоса алғанда, үшінші тұлғалардың аукцион өткізілетін күні көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған аукциондарды өткізу процесіне араласуына жол бермеу үшін тұрақты жұмыс жағдайында ұстап тұруды;

      10) ақпаратты қорғау жөніндегі талаптарды және аукцион өткізу процесіне бөгде сырттан араласудан қорғау жөніндегі талаптарды қоса алғанда, көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісіне қойылатын техникалық талаптардың сақталуын;

      11) аукцион өткізілетін күні көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісінде жасалған барлық іс-әрекеттердің жазбаларын құзыретті органның сұрау салуы бойынша беруді;

      12) аукциондар өткізуді регламенттейтін ішкі техникалық құжаттарды әзірлеуді және бекітуді;

      13) аукциондар өткізу мәселелері бойынша құзыретті органмен өзара іс-қимыл жасауды;

      14) көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісінде аукциондар өткізу туралы хабархатты орналастыруды;

      15) аукциондар өткізу бойынша жаңа бағдарламалық қамтылымның әзірленуін және (немесе) қолданыстағысының жаңғыртылуын ұйымдастыруды;

      16) құзыретті орган айқындайтын тәртіппен аукциондар өткізуді тоқтата тұруды, ауыстыруды немесе оның күшін жоюды қамтамасыз етеді.

      Ескерту. 99-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2019 № 297-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

100-бап. Аукцион қорытындысын шығару және көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарт жасау

      1. Қол қою бонусының неғұрлым жоғары мөлшерін ұсынған қатысушы аукцион жеңімпазы болады.

      2. Аукцион нәтижелері электрондық аукциондар операторының ақпараттандыру объектісіндегі көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған электрондық аукциондардың қорытындылары тізілімінің негізінде аукцион өткізілген күні хаттамамен автоматты түрде ресімделеді, оған құзыретті орган мен аукцион жеңімпазы қол қояды.

      Аукцион нәтижелері ол өткізілген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде қазақ және орыс тілдерінде құзыретті органның интернет-ресурсында орналастырылуға тиіс.

      3. Аукцион жеңімпазы аукцион қорытындылары жарияланған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде:

      1) қол қою бонусын төлейді;

      2) құзыретті органға қол қою бонусын төлегенін растауды және құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге үлгілік келісімшартқа сәйкес әзірленген көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге өз тарапынан қол қойылған келісімшартты жібереді.

      Көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығы берілген жағдайда, аукцион жеңімпазы барлау кезеңіндегі жұмыстардың көлемін, сипатын және орындалу мерзімдерін қамтитын және барлау кезеңінде жер қойнауы учаскесіндегі жұмыс көлемдері мен түрлері бойынша ең төменгі талаптарға сәйкес келетін жұмыс бағдарламасын қосымша әзірлейді және оны барлауға және өндіруге келісімшартқа оның ажырамас бөлігі ретінде қоса береді.

      Көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартта оның ажырамас бөлігі болып табылатын, осы Кодекстің 110-бабына сәйкес жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізуге құқылы жер қойнауы учаскесін белгілейтін келісімшартқа қосымша қамтылуға тиіс.

      Егер аукционның жеңімпазы аукционға қатысуға өтініш беру кезеңінде жұмыстардағы, көрсетілетін қызметтердегі елішілік құндылық бойынша ең төмен міндеттемені ұсынған болса, ұсынылған міндеттемелер көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған немесе өндіруге арналған келісімшартта бекітіледі.

      4. Құзыретті орган аукцион жеңімпазынан келісімшартты және қол қою бонусын төлегенін растауды алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде онымен көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарт жасасады және аукцион жеңімпазына оның қол қойылған бір данасын жібереді.

      5. Егер аукцион жеңімпазы осы баптың 3-тармағында көрсетілген мерзім ішінде қол қою бонусын төлемесе және (немесе) құзыретті органға өз тарапынан қол қойылған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты ұсынбаса, мұндай тұлға келісімшарт жасасу құқығынан айырылады, бұл ретте құзыретті органның осы баптың 3-тармағында көзделген мерзім өткеннен кейін үш жұмыс күні ішінде жіберілетін жазбаша хабарламасымен тиісті жер қойнауы учаскесі бойынша келісімшарт жасасу құқығы аукцион жеңімпазынан кейін қол қою бонусының келесі ең көп мөлшерін ұсынған аукционға қатысушыға беріледі.

      Құзыретті органнан жазбаша хабарлама жіберілген күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде аукцион жеңімпазынан кейін қол қою бонусының келесі ең көп мөлшерін ұсынған аукционға қатысушы осы баптың 3-тармағында көзделген, аукцион жеңімпазына қойылатын талаптарды орындауға міндетті. Бұл ретте, аукцион жеңімпазынан кейін қол қою бонусының келесі ең көп мөлшерін ұсынған аукционға қатысушы осы баптың 3-тармағы бірінші бөлігінің 1) тармақшасында көзделген қол қою бонусын осындай аукционға қатысушы ұсынған мөлшерде төлейді.

      Аукцион жеңімпазынан кейін қол қою бонусының келесі ең көп мөлшерін ұсынған аукционға қатысушы құзыретті органнан жазбаша хабарлама жіберілген күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде осы баптың 3-тармағында көзделген, аукцион жеңімпазына қойылатын талаптарды орындамаған жағдайда, мұндай тұлға келісімшарт жасасу құқығынан айырылады, ал жер қойнауы учаскесі қайтадан аукционға шығарылады.

      Ескерту. 100-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2019 № 297-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

101-бап. Аукцион өтпеді деп тану тәртібі мен негіздері

      1. Жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған аукцион, егер аукцион өткізілетін күні екіден кем қатысушы тіркелсе, өтпеді деп танылады және қайталама аукцион өткізілмейді.

      2. Аукционды өтпеді деп тану комиссияның барлық қатысқан мүшесі қол қоятын хаттамамен ресімделеді. Аукционды өтпеді деп тану туралы хабарландыру хаттама ресімделген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде қазақ және орыс тілдерінде құзыретті органның интернет-ресурсында орналастырылуға жатады.

      Ескерту. 101-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2019 № 297-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

102-бап. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған аукционды жарамсыз деп тану

      1. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған аукционды сот қатысушының немесе құзыретті органның талап етуі бойынша жарамсыз деп тануы мүмкін.

      2. Мыналар аукционды жарамсыз деп тану үшін негіздер болып табылады:

      1) осы Кодексте белгіленген, аукцион жеңімпазын айқындауға әсер еткен аукцион өткізу қағидаларын бұзу;

      2) аукцион қорытындылары бойынша келісімшарт жасалған тұлғаның құзыретті органға мұндай тұлғаны аукционға жіберу туралы шешімге әсер еткен көрінеу анық емес мәліметтерді ұсыну фактісінің анықталуы.

      3. Аукционға қатысушылар аукционның нәтижелеріне оның нәтижелері жарияланған күннен бастап үш ай ішінде осы баптың 2-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген негіз бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шағым жасауға құқылы.

      4. Келісімшарт жасалғанға дейін аукционның жарамдылығына дау айтылған жағдайда, сот мәні бойынша шешім шығарғанға дейін келісімшартты жасасу мерзімі тоқтатыла тұрады.

      5. Аукционды жарамсыз деп тану аукцион қорытындылары бойынша жасалған келісімшарттың жарамсыздығына алып келеді.

      6. Осы баптың 2-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген негіз бойынша аукцион жарамсыз деп танылған жағдайда, мұндай аукционның жеңімпазы деп жарияланған тұлға төленген қол қою бонусын қайтаруды талап етуге құқылы.

2-параграф. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға тікелей келіссөздер негізінде беру

103-бап. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға тікелей келіссөздер негізінде беру шарттары

      1. Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған, акцияларының бақылау пакеті мемлекетке немесе көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану саласында қызметті жүзеге асыратын ұлттық басқарушы холдингке тиесілі акционерлік қоғам көмірсутектер саласындағы ұлттық компания деп танылады.

      2. Осы параграфта көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Кодексте көзделген тәртіппен жалпы негіздерде көмірсутектер саласындағы ұлттық компания көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге құқық алуға құқылы.

      3. Жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасына енгізілген, шегінде жер қойнауын пайдалану құқығы көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға берілетін аумақта орналасқан жер қойнауы учаскесі осындай ұлттық компаниямен тікелей келіссөздер негізінде пайдалануға берілуі мүмкін.

      4. Жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасына енгізілген, шегінде көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығы аукцион негізінде берілетін аумақта орналасқан жер қойнауы учаскесі көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның пайдалануына тікелей келіссөздер негізінде, тек мүдделі тұлға аукцион өткізуге өтініш бергенге дейін ғана берілуі мүмкін.

      5. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға тікелей келіссөздер негізінде берілетін жер қойнауы учаскесі бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге келісімшартты ұлттық компания дербес өзі де және сонымен бірге стратегиялық серіктесімен бірлесіп те жасауы мүмкін.

      Бұл ретте жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушы ретінде көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның елу және одан көп пайыздан асатын мөлшердегі үлестік қатысуы ірі кен орындары бойынша тікелей келіссөздер негізінде жер қойнауын пайдалану құқығын берудің міндетті шарты болып табылады.

      6. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компания бекіткен және құзыретті органмен келісілген талаптарға сәйкес келетін, көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша инвестициялық қаржыландыруды жүзеге асыру жөніндегі міндеттемелерді немесе көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт бойынша қол қою бонусын өтеу жөніндегі міндеттемелерді өзіне алған заңды тұлға немесе заңды тұлғалардың консорциумы көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның стратегиялық әріптесі болып танылуы мүмкін.

      Стратегиялық әріптесті ұлттық компания тікелей келіссөздер жүргізуге өтініш берген кезде айқындайды.

      7. Ұлттық компания немесе дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы жер қойнауын пайдалану жөніндегі осындай ұлттық компанияға тікелей немесе жанама түрде тиесілі заңды тұлға мен стратегиялық серіктес арасында тікелей келіссөздер негізінде жер қойнауын пайдалу құқығын алу мақсаттары үшін осы Кодексте белгіленген тәртіппен және шарттарда жасалған бірлескен қызмет туралы шарт (келісім) және (немесе) қаржыландыру туралы келісім бойынша барлауды қаржыландыру инвестициялық қаржыландыру деп танылады.

      Бірлескен қызмет туралы келісімде стратегиялық әріптестің қол қою бонусын төлеу не ұлттық компания төлеген қол қою бонусының сомасын өтеу жөніндегі міндеттемесі көзделуге тиіс.

      8. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға тікелей келіссөздер негізінде берілген жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті), дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға тікелей немесе жанама тиесілі заңды тұлғаларға берілген жағдайды қоспағанда, келісімшарт тіркелген күннен бастап екі жыл ішінде беруге болмайды.

      Бұл ретте мұндай заңды тұлға алған жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) келісімшарт тіркелген күннен бастап екі жыл ішінде беруге құқылы емес.

      Көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның немесе дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға тікелей немесе жанама түрде тиесілі заңды тұлғаның ірі кен орындары бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттағы үлестік қатысу мөлшерін азайту көмірсутектер саласындағы ұлттық компания немесе дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызы көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға тікелей немесе жанама түрде тиесілі заңды тұлға жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушылардың шешімдер қабылдауына өз бақылауын сақтаған жағдайда жүзеге асырылады.

      Ескерту. 103-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

104-бап. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның тікелей келіссөздер жүргізуге арналған өтініші

      1. Тікелей келіссөздер негізінде көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге жер қойнауы учаскесін пайдалануға алуға ниеті бар көмірсутектер саласындағы ұлттық компания өзі үміткер болып отырған жер қойнауы учаскесінің шекараларын көрсете отырып, құзыретті органға өтініш жібереді.

      2. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компания көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығын алуға үміткер болған жағдайда, өтінішке барлау кезеңіндегі жұмыстардың көлемін, сипатын және орындалу мерзімдерін қамтитын және барлау кезеңінде жер қойнауы учаскесіндегі жұмыстардың көлемдері мен түрлері бойынша ең төмен талаптарға сәйкес келетін жұмыс бағдарламасын қоса береді.

      3. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компания стратегиялық серіктесті тартқан жағдайда өтініште:

      1) стратегиялық серіктестің атауы, оның орналасқан жері, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтер (сауда тізілімінен үзінді немесе өтініш иесі шет мемлекеттің заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылатындығын куәландыратын, басқа да заңдастырылған құжат), басшылар туралы, стратегиялық серіктесті тікелей немесе жанама бақылайтын заңды тұлғалар, жеке тұлғалар, мемлекеттер және халықаралық ұйымдар туралы мәліметтер;

      2) стратегиялық әріптес соңғы үш жылда өз қызметін жүзеге асырған мемлекеттердің тізімін қоса алғанда, оның бұрынғы қызметі туралы мәліметтер;

      3) көмірсутектер саласындағы ұлттық компания немесе дауыс беретін акцияларының (жарғылық капиталға қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызы осындай ұлттық компанияға тікелей немесе жанама түрде тиесілі заңды тұлға мен стратегиялық әріптес арасында жасалған бірлескен қызмет туралы тиісінше куәландырылған келісім және (немесе) қаржыландыру туралы келісім қамтылуға тиіс.

      4. Өтініш және оған қоса берілетін барлық құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компания шетелдік заңды тұлға болып табылатын стратегиялық серіктесті тартқан жағдайда, мұндай құжаттар өзге тілде, әрбір құжатқа дұрыстығын нотариус куәландырған қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасы міндетті түрде қоса беріле отырып, жасалуы мүмкін.

105-бап. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компаниямен тікелей келіссөздер жүргізу тәртібі

      1. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі тікелей келіссөздер ұлттық компанияның уәкілетті өкілдері мен құзыретті органның жұмыс тобы арасында жүргізіледі. Жұмыс тобы туралы ережені және оның құрамын құзыретті орган бекітеді.

      2. Тікелей келіссөздер құзыретті органға өтініш келіп түскен күннен бастап екі ай ішінде жүргізіледі. Тікелей келіссөздер жүргізу мерзімі құзыретті органның шешімі бойынша ұзартылуы мүмкін.

      3. Тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша құзыретті орган келісімшарт жасасу немесе оны жасасудан бас тарту туралы шешім қабылдайды.

      4. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты жасасу туралы шешім қабылданған жағдайда, оны қабылдаған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде:

      1) ұлттық компания немесе оның стратегиялық әріптесі тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша айқындалған қол қою бонусын төлейді;

      2) ұлттық компания құзыретті органға қол қою бонусының төленгенін растауды және өз тарапынан қол қойылған (стратегиялық серіктес тартылған жағдайда – оның да тарапынан) құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес әзірленген көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты жібереді.

      Көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығы берілген жағдайда, ұлттық компания тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша айқындалған барлау кезеңіндегі жұмыстар көлемін, сипатын және орындалу мерзімдерін қамтитын жұмыстар бағдарламасын қосымша әзірлейді және осындай бағдарламаны барлауға және өндіруге арналған келісімшартқа оның ажырамас бөлігі ретінде қоса береді.

      Көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшартта тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша ұзақтығы айқындалатын барлау кезеңі белгіленеді.

      Көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартта тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша ұзақтығы айқындалатын дайындық кезеңі белгіленеді.

      Көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартта оның ажырамас бөлігі болып табылатын, осы Кодекстің 110-бабына сәйкес ұлттық компания көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізуге құқылы жер қойнауы учаскесін белгілейтін келісімшартқа қосымша қамтылуға тиіс.

      5. Құзыретті орган келісімшартты және қол қою бонусының төленгенін растауды алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты жасайды және оның қол қойылған бір данасын (даналарын) ұлттық компанияға жібереді.

      6. Келісімшартқа жұмыстар бағдарламасында ұлттық компания мәлімдеген міндеттемелердің қысқартылуын немесе алып тасталуын көздейтін қосымша келісімдерді жасауға тыйым салынады.

3-параграф. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығының тоқтатылуы

106-бап. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысын мерзімінен бұрын тоқтату

      Ескерту. 106-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт мынадай жағдайларда:

      1) егер күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңі аяқталғаннан кейін жер қойнауын пайдаланушы қорларды есептеу жөніндегі есебі осы Кодексте көзделген жер қойнауы мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған кен орнын анықтамаса;

      2) құзыретті орган жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысын осы бапта көзделген жағдайларда біржақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатса;

      3) жер қойнауын пайдаланушы келісімшарттың қолданылу мерзімі өткенге дейін жер қойнауының бүкіл учаскесін қайтарса;

      4) осы Кодексте көзделген өзге де жағдайларда, өз қолданысын мерзімінен бұрын тоқтатады.

      1-1. Құзыретті орган жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысын мынадай:

      1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі қызметке тыйым салу туралы сот шешімі күшіне енген;

      2) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған тиісті жобалау құжаттарынсыз көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізген;

      3) ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіруге алып келген, осы Кодекстің 44-бабы 1-тармағының талаптары бұзылған;

      4) жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 153-1-бабының 3-тармағына сәйкес сарқылып жатқан кен орны бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша инвестициялық міндеттемені орындамаған жағдайларда, біржақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатады.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы белгіленген мерзімде мыналарды:

      1) осы Кодекстің 133-бабы 2-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген бұзушылықтардың біреуін;

      2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта белгіленген өзге де міндеттемелердің екіден көп бұзушылықтарын жоймаған кезде құзыретті орган жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысын біржақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатуға құқылы.

      3. Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құзыретті орган жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың, оның ішінде осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған келісімшарттың қолданысын, егер стратегиялық маңызы бар жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізген кезде жер қойнауын пайдаланушының әрекеттері ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіретін, Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін өзгертуге алып келетін болса, біржақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатуға құқылы.

      Көрсетілген негіз бойынша келісімшарт қолданысы біржақты тәртіппен тоқтатылған жағдайда құзыретті орган бұл туралы жер қойнауын пайдаланушыны кемінде екі ай бұрын ескертуге тиіс.

      4. Егер стратегиялық маңызы бар жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізген кезде жер қойнауын пайдаланушының әрекеттері ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіретін, Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін өзгертуге алып келетін болса, құзыретті орган Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін қалпына келтіру мақсатында келісімшарттың, оның ішінде осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған келісімшарттың талаптарын өзгертуді және (немесе) толықтыруды талап етуге құқылы.

      Құзыретті орган, егер:

      1) жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органнан келісімшарт талаптарын өзгерту және (немесе) толықтыру туралы хабарлама алған күннен бастап екі айға дейінгі мерзімде жер қойнауын пайдаланушы келісімшарт талаптарын өзгерту және (немесе) толықтыру жөнінде келіссөздер жүргізуге өз келісімін жазбаша растамаса не осындай келіссөздер жүргізуден бас тартса;

      2) келісімшарт талаптарын өзгерту және (немесе) толықтыру жөнінде келіссөздер жүргізуге жер қойнауын пайдаланушының келісімі алынған күннен бастап төрт айға дейінгі мерзімде тараптар келісімшарт талаптарын өзгерту және (немесе) толықтыру жөнінде келісімге қол жеткізбесе;

      3) Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін қалпына келтіру жөнінде келісілген шешімге қол жеткізілген күннен бастап алты айға дейінгі мерзімде келісімшарт талаптарына өзгерістерге және (немесе) толықтыруларға тараптар қол қоймаса, жер қойнауын пайдалануға арналған мұндай келісімшарттың қолданысын біржақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатуға құқылы.

      5. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысын құзыретті орган бір жақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатуды жер қойнауын пайдаланушыға осындай келісімшарттың қолданысын тоқтату туралы жазбаша хабарлама жіберу арқылы жүзеге асырады.

      Жер қойнауын пайдаланушы осындай хабарламаны алған күннен бастап екі ай өткен соң келісімшарт қолданысын тоқтатады.

      6. Жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысын құзыретті органның мерзімінен бұрын тоқтатуының заңдылығына хабарлама алған күннен бастап екі ай ішінде сотта дау айтуға құқылы. Жер қойнауын пайдаланушы сотқа жүгінген жағдайда, осы баптың 5-тармағында көрсетілген мерзім соттың шешімі күшіне енгенге дейін тоқтатыла тұрады.

      Ескерту. 106-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

107-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған кездегі жер қойнауы учаскелері және мүлік

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысы тоқтатылған күннен бастап осындай келісімшартта бекітілген жер қойнауы учаскесі мемлекетке қайтарылған болып табылады.

      2. Барлау кезеңі аяқталған күннен бастап барлау учаскесі, учаскені және өндіру кезеңін не дайындау кезеңін бекітуді көздейтін және осы Кодекстің 110-бабына сәйкес көмірсутектерді өндіру учаскесін белгілейтін келісімшартқа қосымшаны қамтитын көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшартқа тіркелген толықтыруда көрсетілген жер қойнауы учаскесін қоспағанда, мемлекетке қайтарылған болып табылады.

      3. Өндіру кезеңі аяқталған күннен бастап өндіру учаскесі (учаскелері) мемлекетке қайтарылған болып табылады.

      Егер жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта екі және одан көп өндіру учаскесі бекітілсе, онда өндіру учаскелерінің бірі бойынша өндіру кезеңі аяқталған кезден бастап, мұндай учаске мемлекетке қайтарылған болып табылады.

      4. Жер қойнауы учаскесіне (учаскелеріне) қатысты жер қойнауын пайдалану құқығы қолданысы тоқтатылған кезде, құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушыны мына шешімдердің бірі:

      1) жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану салдарын жою;

      2) жер қойнауы учаскесін кейіннен өзге тұлғаға беру үшін оны консервациялауды жүргізу;

      3) жер қойнауы учаскесін көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның сенімгерлік басқаруына беру туралы хабардар етеді.

      5. Хабарлама мынадай жағдайларда және мерзімдерде:

      1) өндіру кезеңі аяқталған соң жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылу мерзімі өткен жағдайда – осындай аяқталардан кемінде екі ай бұрын;

      2) құзыретті орган жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысын біржақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатқан жағдайда – жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысын мерзімінен бұрын тоқтату туралы хабарламамен бір мезгілде;

      3) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт тараптардың келісімі бойынша бұзылған жағдайда – келісімшартты бұзу туралы келісімге қол қоюмен бір мезгілде;

      4) осы Кодекстің 119-бабы 16-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыру жасасудан бас тарту туралы хабарлама жіберумен бір мезгілде жіберіледі.

      6. Құзыретті органның жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану салдарын жою не кейіннен оны өзге тұлғаға беру үшін жер қойнауы учаскесіне консервациялау жүргізу шешімі туралы хабарламасын алған тұлға:

      1) дереу тоқтатылуы төтенше жағдайлардың туындау қаупімен байланысты операциялары қоспағанда, жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды тоқтатуға міндетті. Мұндай операцияларды тоқтату хабарламаны алған күннен бастап екі ай ішінде жүзеге асырылуға тиіс;

      2) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген жою немесе консервациялау жобасы бекітілгеннен және олардың сараптамаларының оң қорытындылары алынғаннан кейін дереу осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес жер қойнауын пайдалану салдарын жою немесе жер қойнауы учаскесін консервациялау бойынша жұмыстарды бастауға міндетті;

      3) хабарламаны алған күннен бастап алты ай ішінде жер қойнауы учаскесінен өзі өндірген көмірсутектерді, сондай-ақ өзінің меншігі болып табылатын жабдықты және өзге де мүлікті аумақтан алып кетуге құқылы. Көрсетілген мерзімде алып кетпеген жабдық пен өзге де мүлік осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес жойылуға немесе консервациялауға жатады.

      7. Бұрынғы жер қойнауын пайдаланушы болмаған не ол осы баптың 6-тармағының 2) тармақшасында көзделген міндеттерді орындаудан жалтарған жағдайда жер қойнауын пайдалану салдарын жою немесе жер қойнауы учаскесін консервациялау бойынша жұмыстардың жүргізілуі қамтамасыз ету қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

      8. Құзыретті органның көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға сенімгерлік басқаруға жер қойнауы учаскесін беру жөніндегі шешімі туралы хабарламаны алған тұлға:

      1) хабарлама алған күннен бастап бір ай мерзімде жер қойнауы учаскесіндегі технологиялық процестің үздіксіздігін және өнеркәсіптік қауіпсіздігін қамтамасыз ететін жабдықты және өзге де мүлікті жаңа жер қойнауын пайдаланушыға мүлікті бергенге дейінгі мерзімге көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның сенімгерлік басқаруына беруге міндетті.

      Бұрынғы жер қойнауын пайдаланушы болмаған не ол көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға мүлікті беруден жалтарған жағдайда, құзыретті орган мұндай мүлікке қатысты оның сенім білдірілген тұлғасы ретінде әрекет етеді және берілетін мүліктің жай-күйі туралы нұсқауды көздейтін тізбені қамтитын акт бойынша оны көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға береді;

      2) хабарлама алған күннен бастап алты ай ішінде жер қойнауы учаскесінен өзі өндірген көмісутектерді, сондай-ақ осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген объектілерді қоспағанда, өзінің меншігі болып табылатын жабдықты және өзге де мүлікті аумақтан алып кетуге құқылы.

      8-1. Осы баптың 6 және 8-тармақтарында көзделген жағдайларда, құзыретті органның хабарламасын алған тұлға атқарылған жұмыс туралы есеп жібереді.

      9. Осы баптың 4-тармағының 3) тармақшасында көзделген жағдайда:

      1) сенімгерлік басқарушы осы баптың 8-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген мүлікке бағалау жүргізуді ұйымдастырады;

      2) осы баптың 8-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген мүлік, сондай-ақ сенімгерлік басқарушы сенімгерлік басқаруды жүзеге асыру процесінде сатып алған және (немесе) алған мүлік жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жасалған күннен бастап жаңа жер қойнауын пайдаланушының меншігіне өтеді, ол аукцион өткізу туралы хабархатта көрсетілген мерзімдерде мұндай мүліктің құнын бұрынғы меншік иесіне төлейді. Сенімгерлік басқарушы мұндай мүлікті берілетін мүліктің тізбесі мен оның жай-күйі туралы мәліметтерді қамтитын акт бойынша жаңа жер қойнауын пайдаланушыға береді.

      10. Осы баптың 4-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген жағдайларда:

      1) құзыретті орган осындай жер қойнауы учаскесі бойынша көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге аукцион өткізеді;

      2) құзыретті орган жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жасалған күннен бастап он жұмыс күні ішінде бұрынғы жер қойнауын пайдаланушыға жер қойнауын пайдалану салдарын жоюды қамтамасыз ететін, кепіл нысанасы болып табылатын банктік салым келісімі бойынша құқықтарды жаңа жер қойнауын пайдаланушыға беру қажеттігі және осындай берудің мерзімдері туралы хабарлама жібереді;

      3) бұрынғы жер қойнауын пайдаланушы хабарламада көрсетілген мерзімдерде жер қойнауын пайдалану салдарын жоюды қамтамасыз ететін, кепіл нысанасы болып табылатын банктік салым келісімі бойынша құқықты жаңа жер қойнауын пайдаланушыға береді.

      Ескерту. 107-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

108-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған кезде жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқару

      1. Осы Кодекстің 107-бабы 4-тармағының 3) тармақшасында көзделген жағдайда, құзыретті орган жер қойнауы учаскесін кейіннен оны өзге тұлғаға беру үшін көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға сенімгерлік басқаруға оны беру шешімі туралы хабарлама жіберілген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде көмірсутектер саласындағы ұлттық компаниямен осындай жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқару шартын жасасады.

      2. Жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқару шарты Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес әзірленіп, жасалады және сенімгерлік басқарушыға:

      1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге келісімшарт жасамай жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияны жүзеге асыру;

      2) жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқару жөніндегі қызметті жүзеге асыру үшін жер пайдалану құқығымен жер учаскесін алу құқығын береді.

      3. Сенімгерлік басқарушының жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқаруы кезінде шығарған және белгіленген тәртіппен расталған шығыстарын, шығарған шығыстардың қажеттігін растайтын құжаттарды ұсынған кезде, оны пайдаланудан түскен кірістер есебінен өтетуге құқығы бар.

      Шығыстар осылай өтелген жағдайда, жаңа жер қойнауын пайдаланушы сенімгерлік басқарушының осы бапқа сәйкес бұрын өтелген шығындарын өтемейді.

      Кіріс болмаған не ол жеткіліксіз болған жағдайда, шығыстарды өтеу құрылтайшы (пайда алушы) есебінен жүзеге асырылады.

      4. Сенімгерлік басқарушының шығыстарын өтеуге және сенімгерлік басқару шартын орындаумен байланысты салықтарды төлеуге жіберілген сомаларды қоспағанда, сенімгерлік басқарудан түскен кірістер сенімгерлік басқару шартының қолданылуын тоқтату нәтижелері бойынша құрылтайшыға (пайда алушыға) жіберіледі.

      5. Жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқару шарты шеңберінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу осы Кодексте көзделген талаптар сақталмай жүзеге асырылады.

      6. Сенімгерлік басқарушы жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқару шартымен өзіне берілген өкілеттіктерді асыра пайдалана отырып немесе белгіленген шектеулерді бұза отырып жасаған мәмілелерден туындайтын міндеттемелер бойынша өз мүлкімен жауап береді.

      7. Жер учаскесі сенімгерлік басқарушыға жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқару шартының қолданылу мерзіміне, бірақ ол жасалған күннен бастап он жылдан аспайтын мерзімге қайта ресімделеді.

109-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығына және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерге өндіріп алуды қолдану ерекшеліктері

      Ескерту. 109-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Жер қойнауын пайдалану құқығына (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлеске) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерге, оның ішінде кепіл кезінде өндіріп алу қолданылған жағдайларда, жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдаланудағы үлесті) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді өткізу (сату), егер осы Кодексте өзгеше белгіленбесе, жария сауда-саттық өткізу арқылы жүргізіледі.

      Сауда-саттық нәтижелері бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді, оның ішінде кепіл кезінде иеліктен шығару жөнінде мәміле жасасқан кезде сауда-саттықтың жеңімпазы болып табылатын тұлға, осы Кодекстің 44-бабының 2-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Кодекстің 45-бабына сәйкес жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді ауыстыруға құзыретті органның рұқсатын алуға міндетті.

      Осы тармақтың ережелері банкроттық рәсімін жүзеге асыру кезінде мүліктік массаны өткізу жағдайлары үшін де қолданылады.

      2. Кепіл ұстаушының талаптарын кепілге қойылған жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің), жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің құнынан қанағаттандыру сот тәртібімен жүргізіледі.

      3. Сауда-саттықтың бастамашысы жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді өткізу (сату) жөніндегі сауда-саттық жариялағанға дейін құзыретті органнан сауда-саттыққа шығарылған немесе сауда-саттыққа шығарылуға жататын тиісті объектімен байланысты жер қойнауын пайдалану құқығы (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес) туралы мәліметтерді сұратуға міндетті.

      Құзыретті орган сұрау салуды алғаннан кейін он жұмыс күні ішінде сауда-саттықтың бастамашысына жер қойнауын пайдалану құқығы (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес) туралы мәліметтерді жібереді, онда мыналар қамтылады:

      1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың түрі;

      2) жер қойнауын пайдалану құқығының қалған қолданылу мерзімін қоса алғанда, жер қойнауын пайдалану құқығының мерзімі туралы мәліметтер;

      3) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт талаптарының бұзылғаны туралы хабарламалардың бар-жоғы туралы мәліметтер;

      4) ұсынылған есептілікке сәйкес жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша талаптардың орындалуы туралы мәліметтер;

      5) жер қойнауын пайдалану бойынша операциялар жүргізу талаптарына әсер ететін өзге де мәліметтер.

      Сауда-саттықтың бастамашысы осы тармақтың екінші бөлігінде көзделген мәліметтерді алғаннан кейін сауда-саттық өткізу туралы хабарландыруда құзыретті органнан алынған жер қойнауын пайдалану құқығы (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес) туралы мәліметтерді де жариялайды.

      4. Кепіл ұстаушы жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді өткізу (сату) жөніндегі сауда-саттық өтпеді деп жарияланған кезде кепілге қойылған мүлікті өз меншігіне айналдыруға (жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің иесі болуға) не жаңа сауда-саттық тағайындауды талап етуге құқылы.

      5. Осы баптың ережелеріне қайшы келетін кепіл туралы шарттардың және өзге де келісімдердің талаптары маңызсыз талаптар.

      6. Жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді өткізу (сату) бойынша осы баптың талаптары бұзыла отырып өткізілген сауда-саттық жарамсыз деп танылады.

      Егер жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) және (немесе) жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді ауыстыру осы баптың талаптары бұзыла отырып жүзеге асырылса, құзыретті орган мұндай ауыстыруға рұқсат беруден бас тартады.

      Ескерту. 109-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-ТАРАУ. КӨМІРСУТЕКТЕРДІ БАРЛАУ ЖӘНЕ ӨНДІРУ ҮШІН ЖЕР ҚОЙНАУЫ УЧАСКЕЛЕРІ

110-бап. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін берілетін жер қойнауы учаскелері

      1. Жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасына қосылған жер қойнауы учаскелері көмірсутектерді барлау және өндіру немесе өндіру үшін:

      1) аукцион өткізу арқылы;

      2) тікелей келіссөздер негізінде көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияға берілуі мүмкін.

      Сол бір жер қойнауы учаскесі бір мезгілде көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған әртүрлі келісімшарт бойынша пайдалануда болмайды.

      Бұл ретте жер қойнауы учаскелерінің толық немесе ішінара сәйкес келуіне жол беріледі.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартқа сәйкес көмірсутектерді барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды жүргізуге құқылы жер қойнауы учаскесінің кеңістіктік шекаралары мыналар ескеріле отырып, оның ажырамас бөлігі болып табылатын осындай келісімшартқа қосымшада белгіленеді:

      1) көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарт бойынша көмірсутектерді барлау немесе өндіру учаскесінің бастапқы кеңістіктік шекаралары мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасына сәйкес айқындалады;

      2) табылған кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) бағалау мақсатында көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңін ұзарту кезінде, сондай-ақ күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша бағалау кезеңіне өту кезінде барлау учаскесінің (учаскелерінің) кеңістіктік шекаралары өздерінің шегінде бағалауды талап ететін табылған кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) болжамды контурлары толық немесе ішінара орналасқан блоктарды қамтиды;

      3) табылған кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) сынап пайдалану мақсатында көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңін ұзарту кезінде барлау учаскесінің (учаскелерінің) кеңістіктік шекаралары өздерінің шегінде сынап пайдалануды жүргізу жоспарланып отырған кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) болжамды контурлары толық немесе ішінара орналасқан блоктарды қамтиды;

      4) көмірсутектерді өндіру учаскесінің (учаскелерінің) кеңістіктік шекаралары (жоғарғы шекараны қоспағанда) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және жер қойнауы мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған геологиялық қорларды есептеу жөніндегі есепке сәйкес айқындалатын кен орны контурларының негізінде белгіленеді.

      Егер барлау учаскесінің шегінде бірнеше жекелеген кен орны ашылса, жер қойнауы учаскесінің кеңістіктік шекаралары әрбір жекелеген кен орны үшін белгіленеді;

      5) көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарт бойынша бастапқы жер қойнауы учаскесін ұлғайту мақсаттары үшін сұралатын жер қойнауы учаскесінің кеңістіктік шекаралары жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған, табылған кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) болжамды контурларын белгілейтін тиісті базалық жобалық құжатқа толықтыруға сәйкес жер қойнауын зерттеу саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша (жер қойнауының сұратылған учаскесінің жер қойнауын пайдаланудан бос болуы тұрғысынан) айқындалады;

      6) осы Кодекстің 114-бабына сәйкес мемлекетке қайтару арқылы жер қойнауы учаскесі азайғаннан кейін жер қойнауын пайдаланушыда қалатын, көмірсутектерді барлау немесе өндіру учаскесінің кеңістіктік шекараларын жер қойнауын пайдаланушы айқындайды;

      7) көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша жер қойнауы учаскесі осы Кодекстің 115-бабына сәйкес бөліп шығарылған жағдайда, барлау немесе өндіру учаскелерінің кеңістіктік шекаралары (жер қойнауының негізгі және бөліп шығарылатын учаскелері):

      барлау учаскесінің бір бөлігін бөліп шығару кезінде – жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған, барлау жұмыстарының жобасына жер қойнауының негізгі және бөліп шығарылатын учаскелерінде табылған тиісті кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) бағалау бойынша жұмыстар жүргізуді көздейтін толықтыруларға сәйкес;

      барлау немесе өндіру учаскесін бөліп шығару кезінде бөліп шығару жүргізілетін, көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартта көрсетілген жер қойнауының тиісті учаскелері бойынша деректер негізінде айқындалады.

      Құзыретті орган жер қойнауы учаскесінің (учаскелерінің) кеңістік шекаралары туралы осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) – 4), 6) және 7) тармақшаларында көзделген ақпаратты жер қойнауын зерттеу саласындағы уәкілетті органға хабарлама жасау тәртібімен жібереді.

      3. Басқа тұлғаға тиесілі немесе оның пайдалануындағы жер учаскесі шегінде орналасқан (ішінара орналасқан) жер қойнауы учаскесі берілген жағдайда, жер қойнауы учаскесінің жоғары кеңістікті шекарасы осындай жер учаскесі шегінде осындай жер учаскесінің жер бетінің ең төменгі нүктесінен отыз метр тереңдікте белгіленеді деп есептеледі.

      4. Ішінара ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерлерінің немесе су қоры жерлері аумақтарының шегінде орналасқан жер қойнауы учаскесі берілген жағдайда, жер қойнауы учаскесінің жоғары кеңістікті шекарасы осындай аумақтар шегінде осындай жер учаскесінің жер бетінің ең төменгі нүктесінен отыз метр тереңдікте белгіленеді деп есептеледі.

      5. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығы бар өзге жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауы учаскесінен төмен орналасқан (ішінара орналасқан) жер қойнауы учаскесі берілген жағдайда, осындай жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауы учаскесі аумағы шегінде берілетін жер қойнауы учаскесінің жоғарғы кеңістікті шекарасы оның төменгі кеңістікті шекарасы бойынша айқындалады.

      6. Осы Кодекстің 117-бабының 2 және 3-тармақтарында көрсетілген негіздер бойынша барлау кезеңі ұзартылған барлау учаскелері үшін, сондай-ақ өндіру учаскелері үшін табылған кенжатын (кенжатындар жиынтығы) немесе көмірсутектер кен орындары жатқан тереңдікпен айқындалатын төменгі кеңістікті шекарасы белгіленеді.

      7. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған бір келісімшарт бойынша барлау учаскесі (учаскелері) аумағының көлемін екі мың төрт жүз блоктан асыруға болмайды.

      Ескерту. 110-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

111-бап. Жер қойнауы учаскесін беру

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт тіркелген күннен бастап жер қойнауы учаскесі жер қойнауын пайдаланушыға пайдалануға берілген болып табылады.

      2. Көмірсутектерін өндіруге келісімшарт жасасу немесе өндіру учаскесі мен кезеңін не дайындық кезеңін бекітуді, көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңіне өтуді көздейтін көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшартқа толықтырулар жер қойнауын пайдаланушыға Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес оған қажетті жер учаскесіне жер пайдалану құқығын беру үшін негіз болып табылады.

      Ескерту. 111-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

112-бап. Өзгерту ұғымы және түрлері

      1. Мыналар:

      1) жер қойнауы учаскесін ұлғайту;

      2) жер қойнауы учаскесін азайту;

      3) жер қойнауын пайдалануға арналған бір келісімшарт бойынша жер қойнауы учаскесін (оның бір бөлігін) жер қойнауын пайдалануға арналған жаңа келісімшарт жасасу арқылы жүргізілетін олардың кеңістік шекараларының өзгерісі жер қойнауы учаскелерін өзгерту болып табылады.

113-бап. Жер қойнауы учаскесін ұлғайту

      1. Көмірсутектерін барлауға және өндіруге немесе өндіруге келісімшарт бойынша жер қойнауы учаскесін ұлғайту жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша бір мезгілде мынадай шарттар сақталған:

      1) жер қойнауын пайдаланушы болжамды контуры жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптаманың оң қорытындыларын алған базалық жобалық құжатта белгіленген жер қойнауы учаскесінің шегінен шығып жатқан кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) тапқан;

      2) жер қойнауы учаскесі көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша сол бір тұлғаның пайдалануында болған жағдайды қоспағанда, сұралатын жер қойнауы учаскесі көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдаланудан бос болған;

      3) жер қойнауы учаскелері жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған базалық жобалау құжатында белгіленген, табылған кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) болжамды контуры жатқан блоктармен сұратылған;

      4) жер қойнауын пайдаланушының құзыретті органның хабарламасында көрсетілген жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша міндеттемелерінің жойылмаған бұзушылықтары болмаған кезде жүргізіледі.

      2. Жер қойнауы учаскесін ұлғайту туралы өтініште:

      1) жер қойнауын пайдаланушының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауы;

      2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың тіркеу нөмірі мен күні;

      3) жер қойнауының бастапқы учаскесін ұлғайту болжанатын, сұралатын жер қойнауы учаскесіне нұсқау қамтылуға тиіс.

      3. Өтінішке қосымша мыналар:

      1) барлау учаскесі ұлғайтылатын жағдайда – жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және сұралатын жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдаланушы орындауға міндеттенетін, өтініш иесі жер қойнауын пайдалану құқығын алу кезінде белгіленген барлау кезеңінде жер қойнауы учаскесіндегі жұмыстар көлемі мен түрлері бойынша ең төмен талаптарға пропорционалды сәйкес келетін жұмыстардың көлемін, сипаттамасы мен мерзімін қамтитын қосымша жұмыстар бағдарламасы;

      2) мыналарды:

      жер қойнауы учаскесін ұлғайтуды (келісімшартқа осы Кодекстің 110-бабына сәйкес жер қойнауы (ұлғайтылған) учаскесін белгілейтін қосымша түрінде);

      жер қойнауын пайдаланушының осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген және келісімшартқа оның ажырамас бөлігі ретінде қоса берілетін, қосымша жұмыстар бағдарламасын орындауы жөніндегі міндеттемелерін көздейтін жер қойнауын пайдаланушы қол қойған келісімшартқа толықтыру қоса беріледі.

      Осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда, егер жер қойнауының барлық кеңейтілетін учаскесі немесе оның бір бөлігі көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша сол бір тұлғаның пайдалануындағы жер қойнауының басқа учаскесінің шекаралары шегінде орналасқан болса, өтінішке жер қойнауы учаскесін мөлшерлес азайтуды көздейтін жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыру да қоса беріледі.

      4. Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган:

      1) жер қойнауы учаскесін ұлғайту немесе ұлғайтудан бас тарту туралы шешім қабылдайды;

      2) қабылданған шешім туралы өтiнiш берушiнi хабардар етеді.

      5. Құзыретті орган:

      1) егер өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмесе;

      2) осы баптың 1-тармағында белгіленген шарттар сақталмаса жер қойнауы учаскесін ұлғайтудан бас тартады.

      Құзыретті органның жер қойнауы учаскесін ұлғайтудан бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

      6. Құзыретті орган өтініш иесінен қол қою бонусының төленгенін растауды алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде өтініш иесімен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыру жасасады және өтініш иесіне оның қол қойылған бір данасын жібереді.

      7. Жер қойнауы учаскесін ұлғайту жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңін, дайындық кезеңін немесе өндіру кезеңін ұлғайту үшін негіз болып табылмайды.

      Ескерту. 113-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

114-бап. Жер қойнауы учаскесін азайту

      1. Көмірсутектерді барлау немесе өндіру кезеңі өткенге дейін кез келген уақытта жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауының учаскесін мемлекетке оның кез келген бөлігін қайтару арқылы бір мезгілде мынадай шарттар сақталған:

      1) қайтарылатын жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі жұмыстар осы Кодексте белгіленген тәртіппен қайтару күніне дейін аяқталған;

      2) барлау учаскесінің бөлігін қайтарған жағдайда – мұндай қайтару блоктармен жүзеге асырылған;

      3) егер жер қойнауын пайдалану құқығына кепілмен ауыртпалық салынған болса, кепіл ұстаушының қайтаруға алдын ала келісімі болған кезде азайтуға құқылы.

      2. Жер қойнауы учаскесін азайту туралы өтініш:

      1) жер қойнауын пайдаланушының тегін, атын, әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауын;

      2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты тіркеу нөмірі мен күнін;

      3) мемлекетке қайтару болжанатын жер қойнауы учаскесіне (оның бөлігіне) нұсқауды;

      4) жер қойнауын пайдаланушыда қалатын жер қойнауы учаскесіне (учаскелеріне) нұсқауды қамтуға тиіс.

      3. Өтінішке қосымша:

      1) қайтарылатын жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану салдарын жою актісінің көшірмесі;

      2) жер қойнауын пайдаланушы қол қойған, осы Кодекстің 110-бабына сәйкес жер қойнауының азайтылған учаскесін (учаскелерін) белгілейтін келісімшартқа қосымшаны қамтитын келісімшартқа толықтыру қоса беріледі.

      4. Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган жер қойнауы учаскесін азайту туралы шешім қабылдайды немесе оны азайтудан бас тартады.

      5. Құзыретті орган жер қойнауы учаскесін азайтудан мынадай жағдайларда:

      1) егер өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмесе;

      2) осы баптың 1-тармағында белгіленген шарттар сақталмаса бас тартады.

      Құзыретті органның жер қойнауы учаскесін азайтудан бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

      6. Құзыретті орган жер қойнауы учаскесін азайту туралы шешім қабылдаған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде өтініш иесімен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыру жасасады және өтініш иесіне оның қол қойылған бір данасын жібереді.

      7. Жер қойнауын пайдаланушының бүкіл жер қойнауы учаскесін қайтаруы жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың тоқтатылуына алып келеді.

      8. Осы баптың ережелері барлау учаскесін:

      1) барлау кезеңін ұзарту кезінде жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған барлау жұмыстарының жобасына толықтыруда белгіленген, табылған кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) болжамды контуры жатқан блоктардан тұратын жер қойнауы учаскесін (учаскелерін) бекітумен;

      2) өндіру учаскесін (учаскелерін) бекітумен;

      3) осы Кодекстің 113-бабы 3-тармағының екінші бөлігіне сәйкес жер қойнауы учаскесін ұлғайтумен байланысты азайту жағдайларына қолданылмайды.

      Ескерту. 114-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

115-бап. Жер қойнауы учаскесін бөліп шығару

      1. Көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша жер қойнауы учаскесін бөліп шығару жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша мынадай жағдайларда:

      1) барлау учаскесінің бір бөлігін бөліп шығару – егер әрбір бөліктің шегінде осындай кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) бағалау бойынша жұмыстарды көздейтін, жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған барлау жұмыстарының жобасына толықтыруда белгіленген, табылған кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) болжамды контуры жатса;

      2) барлау учаскесін бөліп шығару – егер барлау мен өндіруге арналған келісімшартта әрбірінің шегінде кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) бағалау бойынша жұмыстарды көздейтін жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған барлау жұмыстарының жобасына толықтыруда белгіленген, табылған кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) болжамды контуры жатқан екі немесе одан көп барлау учаскелері бекітілсе;

      3) өндіру учаскесін бөліп шығару – егер барлау мен өндіруге арналған келісімшартта кемінде бір барлау учаскесі және кемінде бір өндіру учаскесі бекітілсе;

      4) өндіру учаскесін бөліп шығару – егер барлауға және өндіруге арналған келісімшартта екі немесе одан көп өндіру учаскесі бекітілсе;

      5) өндіру учаскесін бөліп шығару осы Кодекстің 119-бабының 18-2 және 18-3-тармақтарында көзделген жағдайларда;

      6) осы Кодекстің 153-1-бабына сәйкес сарқылып жатқан кен орындарына жататын өндіру учаскесін бөліп шығару жүргізіледі.

      2. Күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесін бөліп шығару бір мезгілде мынадай шарттар сақталған:

      1) жер қойнауы учаскесін бөліп шығару жүргізілетін барлауға және өндіруге арналған келісімшарт осы Кодекс қолданысқа енгізілгеннен кейін жасалған, оның ішінде келісімшарт осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған және барлау кезеңінде құзыретті орган бекіткен көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өткен;

      2) егер жер қойнауын пайдалану құқығына кепілмен ауыртпалық салынған болса, кепіл ұстаушының бөліп шығаруға алдын ала келісімі болған;

      3) жер қойнауын пайдаланушының құзыретті органның хабарламасында көрсетілген жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша міндеттемелерінің жойылмаған бұзушылықтары болмаған кезде жүргізіледі.

      Осы баптың 1-тармағы 4) тармақшасының мақсаттары үшін жер қойнауын пайдаланушымен үлестес болып табылмайтын тұлғаға бөліп шығарылатын учаске бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеліктен шығару жөніндегі міндеттеме өндіру учаскесін бөліп шығарудың қосымша шарты болып табылады.

      Осы тармақтың екінші бөлігінің талабы осы Кодекстің 119-бабының 18-2 және 18-3-тармақтарында көзделген жағдайларда жер қойнауы учаскелерін бөліп шығаруға қолданылмайды.

      3. Жер қойнауы учаскесін бөліп шығару ол жүргізілетін жер қойнауы учаскесіне жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер енгізумен және бөліп шығарылған жер қойнауы учаскесі бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған жеке келісімшарт жасаумен ресімделеді.

      4. Бөліп шығарылған жер қойнауы учаскесі бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың барлау кезеңі, дайындық кезеңі немесе өндіру кезеңі мен өзге де шарттары бөліп шығару жүргізілген жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт талаптарына сәйкес келуге тиіс.

      5. Жер қойнауы учаскесін бөліп шығару туралы өтініш:

      1) жер қойнауын пайдаланушының тегін, атын, әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауын;

      2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың тіркеу нөмірі мен күнін;

      3) жер қойнауын пайдалануға арналған жеке келісімшартқа бөлу болжанатын жер қойнауы учаскесіне (оның бір бөлігіне) нұсқауды қамтуға тиіс.

      6. Өтінішке қосымша:

      1) жер қойнауын пайдаланушы қол қойған, осы Кодекстің 110-бабына сәйкес жер қойнауының азайтылған негізгі учаскесін белгілейтін келісімшартқа қосымшаны қамтитын келісімшартқа толықтыру, сондай-ақ барлау учаскесінің бір бөлігі бөліп шығарылған жағдайда, бөліп шығарылатын жер қойнауы учаскесіне жататын жұмыстардың түрлері мен көлемдеріне азайтылған жұмыстар бағдарламасы;

      2) құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес әзірленген және осы баптың 4-тармағының талаптарына сәйкес келетін, өтініш иесі қол қойған көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарт, сондай-ақ барлау учаскесінің бір бөлігі бөліп шығарылған жағдайда, бөліп шығарылатын жер қойнауы учаскесіне жататын жұмыстардың түрлері мен көлемдері қамтылған жұмыстар бағдарламасы қоса беріледі.

      Бұл ретте барлау учаскесінің бір бөлігі бөліп шығарылғанға дейін барлауға және өндіруге арналған келісімшарт жұмыстарының бағдарламасында көзделген жұмыс түрлері мен көлемдері жер қойнауының негізгі учаскесі бойынша барлауға және өндіруге арналған келісімшартқа толықтыруда және бөліп шығарылған жер қойнауы учаскесі бойынша жасалған барлауға және өндіруге арналған келісімшартта көзделген жұмыс түрлері мен көлемдерінен кем болмайды.

      7. Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган жер қойнауы учаскесін бөліп шығару туралы шешім қабылдайды немесе учаскені бөліп шығарудан бас тартады.

      8. Құзыретті орган жер қойнауы учаскесін бөліп шығарудан:

      1) егер өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмесе;

      2) осы бапта белгіленген шарттар сақталмаса бас тартады.

      Құзыретті органның жер қойнауы учаскесін бөліп шығарудан бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

      9. Құзыретті орган жер қойнауы учаскесін бөліп шығару туралы шешім қабылдаған күннен бастап он жұмыс күні ішінде өтініш иесімен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыру және жер қойнауын пайдалануға бөлінген жер қойнауы учаскесі бойынша жеке келісімшарт жасасады және өтініш иесіне олардың қол қойылған даналарын жібереді.

      Ескерту. 115-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

17-ТАРАУ. КӨМІРСУТЕКТЕРДІ БАРЛАУ ЖӘНЕ ӨНДІРУ КЕЗЕҢДЕРІ

116-бап. Көмірсутектерді барлау кезеңі

      1. Күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшартты жасасу кезінде барлау кезеңінің ең көп ұзақтығы қатарынан келетін алты жылдан аспайды. Көрсетілген кезеңде жер қойнауын пайдаланушы барлау учаскесінде кен орындарын сынап пайдалануды қоса алғанда, оларды іздестіру мен бағалау бойынша кез келген жұмысты жүргізуге құқылы.

      Құзыретті орган осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген мерзімдер шегінде көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңін аукцион өткізу туралы хабархатта не көмірсутектер саласындағы ұлттық компаниямен тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша белгілейді.

      2. Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшартты жасасу кезінде барлау кезеңінің ұзақтығы он сегіз жылды құрайды және мыналарды:

      1) барлаудың тоғыз жылға тең бастапқы кезеңін;

      2) алты жылға тең бағалау кезеңін;

      3) үш жылға тең сынап пайдалану кезеңін қамтиды.

      Барлаудың бастапқы кезеңі ішінде жер қойнауын пайдаланушы барлау учаскесінде табылған кенжатынды (кен орнын) сынап пайдалануды қоса алғанда, іздестіру және бағалау бойынша кез келген жұмысты жүргізуге құқылы.

      Бағалау кезеңі ішінде жер қойнауын пайдаланушы барлау учаскесінде сынап пайдалануды қоса алғанда, табылған кенжатынды (кен орнын) бағалау бойынша кез келген жұмысты жүргізуге құқылы.

      Сынап пайдалану кезеңі ішінде жер қойнауын пайдаланушы барлау учаскесінде табылған кенжатынды (кен орнын) сынап пайдалану бойынша кез келген жұмысты жүргізуге құқылы.

      Бағалау кезеңіне өту жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша жүзеге асырылады, ол осы баптың 5-тармағына сәйкес күрделі жоба бойынша барлауға және өндіруге арналған келісімшартқа толықтыруға қол қою арқылы барлаудың бастапқы кезеңі аяқталғанға дейін берілуге тиіс.

      Егер жер қойнауын пайдаланушы бағалау кезеңіне өтпесе, бұл жағдайда барлау кезеңі бағалау кезеңін және сынап пайдалану кезеңін қамтымайды және барлаудың бастапқы кезеңінен ғана тұрады.

      Сынап пайдалану кезеңіне өту жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша жүзеге асырылады, ол осы баптың 5-тармағына сәйкес күрделі жоба бойынша барлауға және өндіруге арналған келісімшартқа толықтыруға қол қою арқылы бағалау кезеңі аяқталғанға дейін берілуге тиіс.

      Егер жер қойнауын пайдаланушы сынап пайдалану кезеңіне өтпесе, бұл жағдайда барлау кезеңі сынап пайдалану кезеңін қамтымайды және барлаудың бастапқы кезеңінен, сондай-ақ бағалау кезеңінен тұрады.

      3. Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша бағалау кезеңіне өту туралы өтінішке мыналар қоса беріледі:

      1) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және жер қойнауын пайдаланушы бағалау кезеңінде тиісті жер қойнауы учаскесінде орындауға міндеттенетін жылдар бойынша қосымша жұмыстардың көлемін, сипаттамасын және орындалу мерзімдерін қамтитын қосымша жұмыстар бағдарламасы;

      2) жер қойнауын пайдаланушы қол қойған, тереңдігі бойынша барлау учаскесінің (учаскелерінің) шекараларын белгілеуді қоса алғанда, оның (олардың) шегінде табылған кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) болжамды контурлары орналасқан блоктардан тұратын барлау учаскесінің (учаскелерінің) шекараларын белгілеуді көздейтін келісімшартқа толықтыру;

      3) жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның бағалау жүргізу жоспарланатын кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) болжамды контурлары көрсетіле отырып, жер қойнауы учаскесі шегінде көмірсутектер кенжатынының (кенжатындар жиынтығының) табылғаны туралы осы Кодекстің 121-бабының 3-тармағына сәйкес берген қорытындысы.

      4. Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша сынап пайдалану кезеңіне өту туралы өтінішке мыналар қоса беріледі:

      1) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және жер қойнауын пайдаланушы сынап пайдалану кезеңінде тиісті жер қойнауы учаскесінде орындауға міндеттенетін жылдар бойынша қосымша жұмыстардың көлемін, сипаттамасын және орындалу мерзімдерін қамтитын қосымша жұмыстар бағдарламасы;

      2) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және жер қойнауы мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған геологиялық қорларды жедел есептеу жөніндегі есеп.

      5. Бағалау кезеңіне немесе сынап пайдалану кезеңіне өту туралы өтініш жиырма жұмыс күні ішінде қаралады. Оны қарау нәтижелері бойынша бағалау кезеңіне немесе сынап пайдалану кезеңіне өту үшін бас тартуға негіздер болмаған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушының өтінішін қарау туралы шешім қабылданған күннен бастап он жұмыс күні ішінде құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушының бағалау кезеңінде немесе сынап пайдалану кезеңінде қосымша жұмыстар бағдарламасын орындау жөніндегі міндеттемелерін, сондай-ақ осы Кодекстің 110-бабының 2-тармағы бірінші бөлігінің 2) тармақшасына сәйкес барлау учаскесінің (учаскелерінің) шекараларын белгілеуді көздейтін келісімшартқа толықтыруға қол қояды.

      Құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушыға бағалау кезеңіне немесе сынап пайдалану кезеңіне өтуден мынадай жағдайларда:

      1) осы баптың 3 (бағалау кезеңіне өту кезінде) немесе 4-тармағында (сынап пайдалану кезеңіне өту кезінде) көзделген құжаттар ұсынылмаса;

      2) өтініш белгіленген мерзім өткеннен кейін берілсе, бас тартады.

      6. Күрделі жоба бойынша жер қойнауы учаскесі бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша бағалау кезеңіне өту кезінде жер қойнауы учаскесінен барлау учаскесінің кеңістіктік шекараларына кірмейтін блоктар алып тасталады.

      7. Егер күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңі ішінде ұңғыманы бұрғылау нәтижелері бойынша жер қойнауы учаскесінде осы Кодекстің 36-бабы 1-2-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген өлшемшарттардың кемінде біреуінің болуы расталатын болса, мұндай келісімшарт бойынша барлау кезеңінің ұзақтығы барлаудың іс жүзіндегі мерзімі шегеріле отырып, осы баптың 2-тармағының бірінші бөлігіне сәйкес, жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша белгіленеді. Бұл ретте келісімшарт талаптары осы Кодекстің 36-бабы 1-1-тармағының 1) тармақшасында көзделген шарттарға сәйкес өзгертілуге жатады.

      Жер қойнауы учаскесін күрделі жобаларға жатқызу және келісімшарт талаптарын өзгерту туралы өтініш құзыретті органға мынадай құжаттармен қоса беріледі:

      1) күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес барлауға және өндіруге арналған келісімшартты жаңа редакцияда жазуды көздейтін келісімшартқа толықтыру жобасы;

      2) жер қойнауы учаскесінде осы Кодекстің 36-бабының 1-2-тармағында көзделген өлшемшарттардың кемінде біреуінің болуын растайтын, осы Кодекстің 36-бабының 1-3-тармағында көрсетілген құжаттардың бірі.

      8. Жер қойнауы учаскесін күрделі жобаларға жатқызу және келісімшарт талаптарын өзгерту туралы өтініш құзыретті органға келіп түскен күнінен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.

      Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган келісімшартқа толықтыруға қол қояды немесе өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмеген жағдайда, жер қойнауы учаскесін күрделі жобаларға жатқызудан және келісімшарт талаптарын өзгертуден бас тартады.

      Құзыретті органның жер қойнауы учаскесін күрделі жобаларға жатқызу және келісімшарт талаптарын өзгерту туралы бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны барлау кезеңінің ішінде қайта өтініш беру құқығынан айырмайды.

      9. Барлау кезеңі көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт тіркелген күннен бастап есептеледі.

      10. Жер қойнауын пайдаланушы осы Кодексте белгіленген тәртіппен және шарттарда, барлаудың бүкіл учаскесін қайтару арқылы барлау кезеңін мерзімінен бұрын тоқтатуға құқылы.

      11. Егер күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңі аяқталғанға дейін осы Кодекстің 119-бабы 8-тармағының үшінші бөлігіне сәйкес өндіру кезеңіне өту туралы өтініш берілмесе және осы Кодекстің 119-бабының 18-4-тармағына сәйкес келісімшартқа толықтыру жасалмаса, келісімшарт мерзімінен бұрын тоқтатылады.

      Ескерту. 116-бап жаңа редакцияда – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

117-бап. Күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесінде көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңін ұзарту

      Ескерту. 117-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Егер күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесінде көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлаудың бастапқы кезеңі осы Кодекстің 116-бабының 1-тармағында көзделген мерзімдердің барынша жоғары мәндерінен төмен болса, барлау кезеңі жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша осындай мерзімдер шегінде ұзартылуға жатады.

      Күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесінде көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлаудың бастапқы кезеңі осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес ықтимал ұзарту ескеріле отырып, осы баптың 3-2-тармағында көзделген тәртіппен және шарттарда осы Кодекстің 116-бабының 1-тармағында көзделген мерзімнен артық ұзартылуы мүмкін.

      2. Табылған кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) сынап пайдалануды қоса алғанда, оны бағалау мақсатында күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңі әрбір табылған кенжатын (кенжатындар жиынтығы) бойынша жер қойнауын пайдаланушының өтінішімен үш жылға дейінгі мерзімге бір рет ұзартылуға жатады. Табылған кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) бағалаудың нақты мерзімі барлау жұмыстарының жобасына толықтыру негізінде айқындалады.

      Бұл ретте мұндай ұзартуға жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған барлау жұмыстарының жобасына толықтыруда белгіленген табылған кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) болжамды контуры жатқан блоктардан тұратын жер қойнауы учаскесі (учаскелері) бойынша ғана жол беріледі.

      Осы тармаққа сәйкес барлау кезеңін (кезеңдерін) ұзарту нәтижелері бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңінің (кезеңдерінің) ұзақтығы тоғыз жылдан аспауға тиіс.

      2-1. Табылған кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) бағалау мақсатында күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесінде көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңі осы баптың 3-2-тармағында көзделген тәртіппен және шарттарда осы баптың 2-тармағының бірінші бөлігінде көзделген мерзімнен артық ұзартылуы мүмкін. Бұл жағдайда күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесінде көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңінің (кезеңдерінің) ұзақтығы он екі жылдан аспайды.

      3. Табылған кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) сынап пайдалануды жүргізу мақсатында күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңі осы Кодекстің 119-бабының 1-тармағында көрсетілген өндіру кезеңінің ең көп ұзақтығы тиісінше қысқартыла отырып, жер қойнауын пайдаланушының өтінішімен үш жылға дейінгі мерзімге бір рет ұзартылуға жатады. Сынап пайдаланудың нақты мерзімі сынап пайдалану жобасының негізінде айқындалады.

      Бұл ретте мұндай ұзартуға жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған сынап пайдалану жобасында белгіленген табылған кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) болжамды контурлары негізге алына отырып қалыптастырылған жер қойнауы учаскесі (учаскелері) бойынша ғана жол беріледі.

      Осы тармаққа сәйкес барлау кезеңін (кезеңдерін) ұзарту нәтижелері бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңінің (кезеңдерінің) ең көп ұзақтығы он екі жылдан аспауға тиіс.

      3-1. Барлау кезеңін ұзарту кезінде барлау учаскесінен осы Кодекстің 110-бабына сәйкес белгіленетін барлау учаскесінің кеңістіктік шекараларына кірмейтін блоктар алып тасталады.

      3-2. Күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесінде көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңі осы Кодекстің 116-бабының 1-тармағында немесе осы баптың 2-тармағының бірінші бөлігінде көзделген ең жоғары мерзімдерден асатын, бірақ үш жылдан аспайтын мерзімге мынадай шарттар бір мезгілде сақталған:

      1) барлау кезеңінің жұмыс бағдарламасында көзделген сейсмикалық барлау және тәуелсіз ұңғымаларды бұрғылау бойынша жұмыстар толық көлемде орындалған;

      2) құзыретті органның хабарламасында көрсетілген міндеттемелердің жойылмаған бұзушылықтары болмаған;

      3) келісімшарт бойынша барлау мерзімі бұрын осы тармаққа сәйкес ұзартылмаған кезде жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша бір рет ұзартылуы мүмкін.

      Келісімшартқа толықтыруға қоса берілетін жұмыс бағдарламасында мыналар көзделуге тиіс:

      1) ұңғыманы (ұңғымаларды) бұрғылау;

      2) жер қойнауын пайдаланушы жылдар бойынша ұзарту кезеңінде жер қойнауының тиісті учаскесінде орындауға міндеттенетін жұмыстардың көлемдері, сипаттамасы және орындалу мерзімдері.

      Жер қойнауын пайдаланушы барлау кезеңін ұзарту туралы өтініш бергенге дейін өзінің Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банкіндегі банктік шотында барлау кезеңін ұзарту туралы өтініш берген күнге республикалық бюджет туралы заңмен тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің жеті жүз елу мың еселенген мөлшерінде эскроу-шот шарттарымен ақша орналастырады.

      Көрсетілген қаражатты жұмыс бағдарламасында көзделген барлау жұмыстарын орындауға ғана пайдалануға жол беріледі. Ұзарту кезеңінде жұмыс бағдарламасы орындалмаған жағдайда мұндай банктік шотта орналастырылған ақша Қазақстан Республикасының бюджетіне аударылуға жатады.

      Осы тармаққа сәйкес банктік шотта орналастырылған қаражат ұзарту кезеңіне арналған жұмыс бағдарламасында көзделмеген мақсаттарға пайдаланылған жағдайда жер қойнауын пайдаланушы мұндай сомаларды Қазақстан Республикасының бюджетіне төлеуге міндетті.

      4. Барлау кезеңін ұзарту туралы өтінішті жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға барлау кезеңі ішінде береді.

      Жер қойнауын пайдаланушы мынадай шарттар бір мезгілде сақталған:

      1) барлау кезеңінің жұмыс бағдарламасында көзделген сейсмикалық барлау және тәуелсіз ұңғымаларды бұрғылау бойынша жұмыстар толық көлемде орындалған;

      2) құзыретті органның хабарламасында көрсетілген міндеттемелердің жойылмаған бұзушылықтары болмаған;

      3) жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның осы Кодекстің 123-бабының 8-тармағына сәйкес берілген табу туралы растамасы (табылған кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) бағалау мақсатында барлау кезеңін ұзарту кезінде) немесе қорлардың жедел есебі (сынап пайдалану мақсаттары үшін барлау кезеңін ұзарту кезінде) болған;

      4) өтініш барлау кезеңі аяқталғанға дейін берілген кезде жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңін ұзарту туралы өтініш беру мерзімін алдыңғы барлау кезеңі аяқталған күннен бастап есептелетін он екі айға ұзарту туралы өтініш беруге құқылы.

      Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңін ұзарту туралы өтініш беру мерзімін ұзарту туралы өтінішті құзыретті орган он бес жұмыс күні ішінде қарайды.

      Егер жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген шарттар орындалмаса, құзыретті орган барлау кезеңін ұзарту туралы өтініш беру мерзімін ұзартудан бас тартады.

      Құзыретті орган бас тарту үшін негіздер болмаған жағдайда барлау кезеңін ұзарту туралы өтініш беру мерзімін он екі айға ұзартады. Осы баптың 6-тармағына сәйкес барлау кезеңін ұзарту туралы өтініш барлау кезеңін ұзарту туралы өтініш беру мерзімін ұзарту туралы шешімде көрсетілген мерзім өткенге дейін берілуге тиіс. Барлау кезеңі мұндай ұзартылған кезде барлау кезеңін ұзартудың ең ұзақ мерзімінен барлау кезеңі аяқталғаннан кейін өткен және барлау кезеңін ұзарту туралы өтініш берілген күнге дейінгі толық айлардың саны алып тасталады.

      5. Барлау кезеңін ұзарту туралы өтініште:

      1) жер қойнауын пайдаланушының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауы;

      2) көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшартты тіркеу нөмірі мен күні;

      3) барлау кезеңін ұзарту сұралатын жер қойнауы учаскесіне (учаскелеріне) нұсқау;

      4) барлау кезеңін ұзартудың негізі мен сұралатын мерзімі;

      5) күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша тиісті жобалау құжаттарының негізінде айқындалған, барлау кезеңін ұзартудың сұралатын мерзімі қамтылуға тиіс.

      6. Күрделі жобаларға жатпайтын келісімшарттар бойынша барлау кезеңін ұзарту туралы өтінішке:

      1) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және жер қойнауын пайдаланушы барлау кезеңі ұзартылған жағдайда жер қойнауының тиісті учаскесінде орындауға міндеттенетін қосымша жұмыстардың көлемдерін, сипатын және орындалу мерзімдерін қамтитын қосымша жұмыстар бағдарламасы;

      2) жер қойнауын пайдаланушы қол қойған келісімшартқа:

      барлау кезеңін ұзартуды;

      осы баптың 2 және 3-тармақтарында көзделген жағдайларда – тереңдігі бойынша барлау учаскесінің (учаскелерінің) шекараларын белгілеуді қоса алғанда, шеңберінде табылған кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) болжанатын контурлары жатқан блоктардан тұратын барлау учаскесін (учаскелерін) осы Кодекстің 110-бабына сәйкес белгілейтін келісімшартқа қосымшаны;

      осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген және келісімшартқа оның ажырамас бөлігі ретінде қоса берілген қосымша жұмыстар бағдарламасын орындау бойынша жер қойнауын пайдаланушының міндеттерін көздейтін толықтыру;

      3) осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайда – табылған кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) бағалау бойынша жұмыстарды көздейтін, жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған барлау жұмыстарының жобасына толықтыру;

      4) осы баптың 3-тармағында көзделген жағдайда – жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған сынамалап пайдалану жобасы;

      5) осы баптың 3-2-тармағында көзделген жағдайда:

      жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған барлау жұмыстарының жобасына толықтыру;

      Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банкінен жер қойнауын пайдаланушының банктік шотында эскроу-шот шарттарымен тиісті ақшаның бар-жоғы туралы үзінді-көшірме қоса беріледі.

      7. Егер құзыретті орган жер қойнауы учаскесі бойынша өтінішті қарау кезеңінде өтініште көрсетілген барлау кезеңі аяқталса, көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт мұндай жер қойнауы учаскесіне қатысты өтінішті қарау кезеңінде әрекет етуін жалғастырады.

      Осы баптың 4-тармағына сәйкес барлау кезеңін ұзарту туралы өтініш беру мерзімін ұзарту туралы шешім қабылданған жағдайда көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарттың қолданысы – барлау кезеңін ұзарту туралы өтініш беру мерзімі өткенге дейін, ал барлау кезеңін ұзарту туралы өтініш берілген жағдайда мұндай өтінішті қарау мерзімі ішінде де жалғасады. Бұл ретте көрсетілген мерзім ішінде жер қойнауын пайдаланушыға өтініште көрсетілген жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге тыйым салынады.

      8. Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға тиіс. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган барлау кезеңін ұзарту туралы шешім қабылдайды немесе оны ұзартудан бас тартады.

      9. Құзыретті орган барлау кезеңін ұзартудан мына жағдайда:

      1) егер өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмесе;

      2) осы баптың 1 – 3-тармақтарында көзделген барлау кезеңін ұзарту үшін негіздер жоқ болса;

      3) жер қойнауын пайдаланушының құзыретті органның хабарламасында көрсетілген жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша міндеттемелерінің жойылмаған бұзушылықтары болса, бас тартады.

      Құзыретті органның барлау кезеңін ұзартудан бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны барлау кезеңі ішінде қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

      10. Құзыретті орган ұзарту туралы шешім қабылданған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде өтініш иесімен көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшартқа тиісті толықтыруды жасасады және өтініш иесіне оның қол қойылған бір данасын жібереді.

      11. Күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт шеңберінде барлау кезеңі аяқталған жағдайда өндіру учаскесі мен өндіру кезеңі не дайындық кезеңі бекітілмеген болса, мұндай келісімшарттың қолданысы тоқтатылады.

      12. Осы баптың 3-2-тармағына сәйкес барлау кезеңі ұзартылған жағдайда барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңінің ең ұзақ мерзімі барлау кезеңі ұзартылған мерзімге азайтылады.

      Ескерту. 117-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

118-бап. Дайындық кезеңі

      1. Күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарттар бойынша барлау кезеңі аяқталғаннан кейін және өндіру кезеңі бекітілгенге дейін жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша өндіру учаскесін (учаскелерін) және дайындық кезеңін (дайындық кезеңдерін) бекітуге жол беріледі.

      Күрделі жобаларға жатпайтын көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарттар бойынша оларды жасасу кезінде өндіру учаскесі және дайындық кезеңі бекітіледі.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы дайындық кезеңі ішінде:

      1) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген кен орнын әзірлеу жобасының сараптамасын әзірлеуге, бекітуге және жүргізуге;

      2) қажет болған кезде – көмірсутегі кен орнын жайластыруды;

      3) кен орнын әзірлеудің бекітілген жобасы негізінде мұндай кен орнын сынап пайдалану кезіндегі өндірудің жобалық орташа тәуліктік көлемінен аспайтын деңгейде көмірсутектер өндіруді, ұңғымаларды бұрғылауды, консервациядан шығаруды, объектілерді сынақтан өткізу мен сынауды жүзеге асыруға құқылы.

      Бұл ретте жер қойнауын пайдаланушы, өзінің технологиялық қажеттіліктеріне тұтынатын немесе осы Кодекстің ережелеріне сәйкес жағылатын көмірсутектерді қоспағанда, өзіне тиесілі көмірсутектерді толық көлемде Қазақстан Республикасының ішкі нарығына беруге міндетті.

      3. Дайындық кезеңінің ұзақтығы осы Кодекстің 119-бабының 1-тармағында көрсетілген өндіру кезеңінің барынша ұзақтығы тиісінше қысқартылып үш жылдан аспайтын уақытты құрайды.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген мерзім шегінде көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша дайындық кезеңін жер қойнауын пайдаланушы өндіру учаскесін және дайындық кезеңін бекіту туралы өтініште өзі дербес айқындайды, ал көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт бойынша құзыретті орган аукцион өткізу туралы хабарламада не көмірсутектер саласындағы ұлттық компаниямен тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша белгілейді.

      4. Жер қойнауын пайдаланушының геологиялық қорларды есептеу бойынша есепке қатысты жер қойнауының мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алуы көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру учаскесін және дайындық кезеңін бекітудің міндетті шарты болып табылады.

      5. Өндіру учаскесін және дайындық кезеңін бекіту туралы өтінішті жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға барлау кезеңі ішінде береді.

      Егер құзыретті органның өтінішті қарауы кезеңінде өтініште көрсетілген жер қойнауы учаскесі бойынша барлау кезеңі аяқталса, онда көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт өтінішті қарау кезеңінде осындай жер қойнауы учаскесіне қатысты қолданылуын жалғастырады.

      6. Өндіру учаскесін және дайындық кезеңін бекіту туралы өтініште:

      1) жер қойнауын пайдаланушының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауы;

      2) көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарттың тіркеу нөмірі мен күні;

      3) өндіру учаскесіне (учаскелеріне) нұсқау;

      4) дайындық кезеңінің ұзақтығы қамтылуға тиіс.

      7. Өтінішке қосымша:

      1) жер қойнауын пайдаланушы қол қойған дайындық кезеңін (дайындық кезеңдерін) бекітуді көздейтін және осы Кодекстің 110-бабына сәйкес өндіру учаскесін (учаскелерін) белгілейтін келісімшартқа қосымшаны қамтитын келісімшартқа толықтыру;

      2) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және жер қойнауының мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған геологиялық қорларды есептеу бойынша есеп қоса беріледі.

      8. Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға тиіс.

      9. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган өндіру учаскесін және дайындық кезеңін бекіту туралы шешім қабылдайды немесе мұндай бекітуден бас тартады.

      10. Құзыретті орган:

      1) егер өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмесе;

      2) жер қойнауын пайдаланушының құзыретті органның хабарламасында көрсетілген жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша міндеттемелерінің жойылмаған бұзушылықтары болса, өндіру учаскесін және дайындық кезеңін бекітуден бас тартады.

      Құзыретті органның өндіру учаскесін және дайындық кезеңін бекітуден бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны барлау кезеңі ішінде қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

      11. Құзыретті орган өндіру учаскесін және дайындық кезеңін бекіту туралы шешім қабылдаған кезден бастап жиырма жұмыс күні ішінде өтініш иесімен көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшартқа тиісті толықтыру жасасады және өтініш иесіне оның қол қойылған бір данасын жібереді.

      12. Көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарт шеңберінде дайындық кезеңі аяқталған кезде өндіру кезеңі бекітілмеген жағдайда, мұндай келісімшарттың қолданысы тоқтатылады.

      Ескерту. 118-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

119-бап. Көмірсутектерді өндіру кезеңі

      1. Күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша өндіру кезеңінің ең көп ұзақтығы – жиырма бес жылдан, ал ірі кен орындарында қырық бес жылдан аспайды.

      Күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша өндіру кезеңінің ұзақтығы өндіруге арналған келісімшартты немесе барлауға және өндіруге арналған келісімшартқа өндіру кезеңін бекітуді көздейтін толықтыруды жасасу кезінде белгіленеді.

      1-1. Күрделі жобаларға жататын жер қойнауы учаскесі бойынша өндіру кезеңі ірі кен орындары үшін қырық бес жылды және ірі кен орындарына жатпайтын кен орындары үшін жиырма бес жылды құрайды. Егер күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған бір келісімшарт шеңберінде табылған кен орындарының бірде-біреуі осы Кодекстің 14-бабында көзделген ірі кен орнының өлшемшарттарына сәйкес келмесе, осындай келісімшартта белгіленген өндіру кезеңі күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартқа толықтыруға қол қою арқылы жиырма бес жыл деп белгіленеді.

      Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңіне өту осы Кодекстің 110-бабының 2-тармағы бірінші бөлігінің 4) тармақшасына сәйкес жер қойнауы учаскесінің шекаралары белгіленетін келісімшартқа толықтыру жасасу арқылы жүзеге асырылады.

      2. Осы баптың 1-тармағында көзделген жағдайларда көмірсутектерді өндіру кезеңі жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған кен орнын әзірлеудің бастапқы жобасы негізінде айқындалады.

      Кен орнын әзірлеу жобасында көмірсутектерді рентабельді өндіру мерзімін кейіннен өзгерту жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта өндіру кезеңін тиісінше өзгерту үшін негіз болып табылмайды.

      3. Жер қойнауы учаскесіндегі өндіру кезеңі көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт не көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшартқа толықтыру тіркелген күннен бастап есептеледі.

      4. Жер қойнауын пайдаланушы осы Кодексте белгіленген тәртіппен және шарттарда бүкіл өндіру учаскесін қайтару арқылы өндіру кезеңін мерзімінен бұрын тоқтатуға құқылы.

      5. Егер көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша осы Кодекстің 110-бабына сәйкес бірнеше өндіру учаскесі қалыптастырылса, өндіру кезеңі осындай әрбір учаске үшін жеке-жеке белгіленеді.

      Бұл ретте, жер қойнауы учаскелерінің бірі бойынша өндіру кезеңі өткен жағдайда жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт өз қолданысын қалған жер қойнауы учаскелеріне қатысты ғана жалғастырады.

      6. Барлау кезеңі мен өндіру кезеңі бір мезгілде қолданылатын келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдаланушының осы Кодексте және өндіру кезеңіне арналған келісімшартта көзделген құқықтары мен міндеттері – өндірудің осындай учаскесіне (учаскелеріне) қатысты, ал жер қойнауын пайдаланушының осы Кодексте және барлау кезеңіне арналған келісімшартта көзделген құқықтары мен міндеттері тек барлау учаскесіне қатысты ғана қолданылады.

      7. Егер есептеу бойынша есеп осы Кодексте көзделген жер қойнауының мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған көмірсутектер кен орнының бастапқы геологиялық қорларының көлемдері жүз миллион тонна мұнай немесе елу миллиард текше метр табиғи газ мәнінен асатын болса, осындай кен орнына қатысты барлауға және өндіруге арналған келісімшарттың ережелерінде жер қойнауын пайдаланушының мынадай міндеттемелерінің бірі қамтылуға тиіс:

      1) жаңа заңды тұлға құру арқылы дербес немесе басқа тұлғалармен бірлесіп қайта өңдеу өндірістерін құру;

      2) жұмыс істеп тұрған өндіру өндірістерін жаңғырту не реконструкциялау;

      3) жұмыс істеп тұрған қайта өңдеу өндірістерін жаңғырту не реконструкциялау;

      4) өндірілетін көмірсутектерді қайта өңдеу үшін Қазақстан Республикасының аумағындағы қайта өңдеу кәсіпорындарына (өндірістеріне) шарттық талаптармен беру;

      5) жаңа заңды тұлға құру арқылы өзі дербес немесе басқа тұлғалармен бірлесіп өзге инвестициялық жобаны немесе өңірді әлеуметтік-экономикалық дамытуға бағытталған жобаны іске асыру.

      Осы Кодекстің 36-бабы 1-2-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген күрделі жобалар бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарт бойынша осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген міндеттемелердің бірі жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті келісімшарт шеңберінде өндірілген көмірсутектерді экспорттау басталған күннен бастап күнтізбелік жиырма жыл өткеннен кейін қолданылады.

      8. Жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша келісімшарт бойынша өндіру учаскесі мен кезеңін бекіту туралы өтінішті барлау кезеңі ішінде береді.

      Жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша келісімшарт бойынша өндіру кезеңін бекіту туралы өтінішті дайындық кезеңі ішінде береді.

      Күрделі жобаларға жататын жер қойнауы учаскесі бойынша келісімшарт бойынша өндіру кезеңіне өту туралы өтініш барлау кезеңі өткенге дейін берілуге тиіс.

      Егер құзыретті органның өтінішті қарауы кезеңінде өтініште көрсетілген жер қойнауы учаскесі бойынша барлау кезеңі немесе дайындық кезеңі аяқталса, онда келісімшарт осындай жер қойнауы учаскесіне қатысты – өтінішті қарау кезеңінде, ал осы баптың 12-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда осы баптың 15 – 18-тармақтарында көзделген әрекеттерді жүзеге асыру кезеңінде қосымша қолданылуын жалғастырады. Бұл ретте осындай жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге тыйым салынады.

      9. Өндіру учаскесі мен кезеңін немесе күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша келісімшарт бойынша тек қана өндіру кезеңін бекіту туралы өтініште:

      1) жер қойнауын пайдаланушының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауы;

      2) көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты тіркеу нөмірі мен күні;

      3) өндіру учаскесіне (учаскелерін ) нұсқау;

      4) өндіру кезеңінің (кезеңдерінің) ұзақтығы қамтылуға тиіс.

      10. Өтінішке қосымша:

      1) осы баптың 7-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, учаскені (учаскелерді) және өндіру кезеңін (кезеңдерін) немесе өндіру кезеңін (кезеңдерін) бекітуді көздейтін, жер қойнауын пайдаланушы қол қойған келісімшартқа толықтыру қоса беріледі. Бұл ретте өндіру учаскесін (учаскелерін) бекіту мақсатында келісімшартқа толықтыруда осы Кодекстің 110-бабына сәйкес өндіру учаскесін (учаскелерін) белгілейтін келісімшартқа қосымша қамтылуға тиіс;

      2) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және жер қойнауы мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған геологиялық қорларды есептеу бойынша есеп (есептер);

      3) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған кен орнын әзірлеу жобасы қоса беріледі.

      11. Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға тиіс.

      12. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган мынадай шешімдердің бірін:

      1) осы баптың 7-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, өндіру учаскесін және кезеңін немесе тек қана өндіру кезеңін бекіту туралы шешімді;

      2) осы баптың 7-тармағында көзделген жағдайда осы бапта көзделген мерзімде және тәртіппен жер қойнауын пайдаланушымен келіссөздер жүргізу туралы шешімді;

      3) өндіру учаскесін және кезеңін немесе өндіру кезеңін бекітуден бас тарту туралы шешімді қабылдайды.

      13. Құзыретті орган:

      1) егер өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес болмаса;

      2) жер қойнауын пайдаланушының құзыретті органның хабарламасында көрсетілген жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша міндеттемелерінің жойылмаған бұзушылықтары болса, өндіру учаскесін және кезеңін немесе күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша келісімшарт бойынша өндіру кезеңін бекітуден бас тартады.

      Құзыретті органның өндіру учаскесін және кезеңін немесе өндіру кезеңін бекітуден бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны тиісінше барлау кезеңі немесе дайындық кезеңі ішінде қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

      14. Осы баптың 12-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайда құзыретті орган өндіру учаскесін және кезеңін немесе өндіру кезеңін бекіту туралы шешім қабылдаған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде өтініш иесімен күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыру жасасады және өтініш иесіне оның қол қойылған бір данасын жібереді.

      15. Осы баптың 12-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда құзыретті орган осындай шешім қабылданған күннен бастап жиырма төрт ай ішінде жер қойнауын пайдаланушымен осы баптың 7-тармағында көзделген міндеттемені орындау шарттары мен тәртібін айқындау бойынша келіссөздер жүргізеді.

      16. Келіссөздер жүргізу нәтижелері бойынша құзыретті орган бес жұмыс күні ішінде:

      1) өндіру учаскесін және кезеңін немесе өндіру кезеңін, сондай-ақ осы баптың 7-тармағында көзделген міндеттемені орындау шарттары мен тәртібін бекітуді көздейтін, күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыруды жасау туралы;

      2) келісімшартқа толықтыру жасасудан бас тарту туралы шешімдердің бірін қабылдайды және бұл туралы жер қойнауын пайдаланушыны хабардар етеді.

      17. Осы баптың 16-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайда жер қойнауын пайдаланушы хабарламаны алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде құзыретті органға өз тарапынан қол қойылған өндіру учаскесін және кезеңін немесе өндіру кезеңін бекітуді, сондай-ақ осы баптың 7-тармағында көзделген міндеттемені орындау шарттары мен тәртібін көздейтін көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшартқа толықтыруды жібереді. Бұл ретте, өндіру учаскесін бекіту мақсатында осы Кодекстің 110-бабына сәйкес келісімшартқа толықтыру өндіру учаскесін белгілейтін келісімшартқа қосымшаны қамтуға тиіс.

      18. Құзыретті орган күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесі бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыруды алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде мұндай толықтыруға қол қояды және жер қойнауын пайдаланушыға оның қол қойылған бір данасын жібереді.

      18-1. Күрделі жобаларға жататын жер қойнауы учаскесі бойынша барлауға және өндіруге келісімшарт бойынша өндіру кезеңіне өту туралы өтініш құзыретті органға барлау кезеңі ішінде беріледі, онда мыналар қамтылуға тиіс:

      1) жер қойнауын пайдаланушының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауы;

      2) көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшартты тіркеу нөмірі мен күні;

      3) өндіру учаскесіне (учаскелеріне) нұсқама.

      Өтінішке жер қойнауын пайдаланушы қол қойған, өндіру учаскесінің (учаскелерінің) шекараларын белгілейтін келісімшартқа толықтыру жобасы және жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және жер қойнауы мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған өндіру учаскесіндегі (учаскелеріндегі) геологиялық қорларды есептеу жөніндегі есептің көшірмесі қоса беріледі. Егер кен орны ірі кен орындары санатына жатпаса, толықтыру жобасында ұзақтығы жиырма бес жыл болатын өндіру кезеңінің белгіленуі де көзделуге тиіс.

      18-2. Егер өтініш осы баптың 18-1-тармағына сәйкес, барлау нәтижелері бойынша оның күрделі жобаның қандай да бір өлшемшарттарына сәйкестігі туралы растау алынбаған жер қойнауы учаскесі (учаскелері) бойынша берілсе, өндіру кезеңіне жататын келісімшарт талаптары осы Кодекстің 36-бабы 1-1-тармағының 4) тармақшасына және 2-тармағына сәйкес белгіленетін өндіруге арналған үлгілік келісімшарт талаптарына сәйкес келтірілуге тиіс, ал күрделі жобаға жатпайтын өндіру учаскесі бөліп шығарылған жағдайда, мұндай учаскеге қатысты осы Кодекстің 36-бабы 1-1-тармағының 4) тармақшасына және 2-тармағына сәйкес айқындалған шарттарда өндіруге арналған келісімшарт жасалады.

      18-3. Егер өндіру кезеңіне өту туралы өтініш барлау нәтижелері бойынша оның күрделі жобаның өлшемшарттарына сәйкестігі туралы растау алынған жер қойнауы учаскесіне қатысты, осы Кодекстің 36-бабы 1-1-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген үлгілік келісімшарт нысаны бойынша жасалған барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша берілсе, өндіру кезеңіне жататын осындай келісімшарттың талаптары осы Кодекстің 36-бабы 1-1-тармағының 2) тармақшасына сәйкес белгіленетін шарттарға сәйкес келтірілуге жатады, ал күрделі жоба болып табылатын өндіру учаскесі бөліп шығарылған жағдайларда, мұндай жер қойнауы учаскесіне қатысты осы Кодекстің 36-бабы 1-1-тармағының 2) тармақшасына сәйкес айқындалған шарттарда өндіруге арналған келісімшарт жасалады.

      18-4. Осы баптың 18-1, 18-2 және 18-3-тармақтарына сәйкес берілетін өндіру кезеңіне өту туралы өтініш құзыретті органға келіп түскен күнінен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.

      Құзыретті орган өтінішті қарау нәтижелері бойынша осы баптың 18-2 және 18-3-тармақтарының ережелерін ескере отырып, тиісті жер қойнауы учаскесіне қатысты келісімшартқа толықтыруға қол қояды немесе өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмеген жағдайда, күрделі жобаларға жататын жер қойнауы учаскесі бойынша келісімшарт бойынша өндіру кезеңіне өтуден бас тартады.

      Құзыретті органның өндіру кезеңіне өтуден бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны барлау кезеңі ішінде қайта өтініш беру құқығынан айырмайды.

      19. Осы баптың 16-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылуы тоқтатылғаннан кейін бұрынғы жер қойнауын пайдаланушының табуға және бағалауға жұмсалған шығындарын өтетуге құқығы бар.

      Мұндай өтеуді жаңа жер қойнауын пайдаланушы мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органның ресми статистикалық ақпаратының негізінде айқындалатын инфляцияны ескере отырып, тиісті шығындардың толық сомасын бір уақытта төлеу тәртібімен жүзеге асырады.

      Мұндай шығындарды өтеу мерзімін құзыретті орган белгілейді және жаңа жер қойнауын пайдаланушымен келісімшарт жасасқан күннен бастап он екі айдан аспауға тиіс.

      Жаңа жер қойнауын пайдаланушы өзі өтейтін шығындардың аудитін жүргізуге құқылы. Өтелетін шығындардың мөлшері туралы жаңа және бұрынғы жер қойнауын пайдаланушы арасында дау туындаған жағдайда, мұндай дау сот тәртібімен шешілуге тиіс.

      Ескерту. 119-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

120-бап. Көмірсутектерді өндіру кезеңін ұзарту

      1. Өндіру кезеңін құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша қатарынан келетін жиырма бес жылға дейінгі кезеңге ұзартады.

      2. Өндіру кезеңін ұзарту туралы өтінішті жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға ұзартылатын өндіру кезеңі аяқталардан кемінде бір ай бұрын, ал осы баптың 5-тармағында көрсетілген кен орындары бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт мерзімі аяқталғанға дейін алты айдан кешіктірмей береді.

      3. Өндіру кезеңін ұзарту туралы өтініште:

      1) жер қойнауын пайдаланушының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауы;

      2) көмірсутекті барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты тіркеу нөмірі мен күні;

      3) өндіру кезеңін ұзарту сұралатын жер қойнауы учаскесіне (учаскелеріне) нұсқау;

      4) өндіру кезеңін ұзарту сұралатын мерзім қамтылуға тиіс.

      4. Өтінішке қосымша:

      1) алып тасталды – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      2) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған өндіру кезеңінің сұралатын ұзарту мерзімі ішінде кен орнын әзірлеуді көздейтін кен орнын әзірлеудің жобасы қоса беріледі.

      5. Егер есептеу бойынша есеп осы Кодексте көзделген жер қойнауының мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған көмірсутектер кен орнының бастапқы геологиялық қорлары жүз миллион тонна мұнай немесе елу миллиард текше метр табиғи газ мәнінен асатын болса, өндіру кезеңін ұзарту кезіндегі келісімшарттың ережелері осы Кодекстің 119-бабының 7-тармағында көрсетілген міндеттемелердің бірімен толықтырылуға тиіс.

      Егер мұндай кен орнына қатысты жер қойнауын пайдалану құқығы басқа тұлғаға берілсе, онда жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа осы Кодекстің 119-бабының 7-тармағында көрсетілген міндеттемелердің бірі қосылады.

      6. Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап – екі ай ішінде, ал осы баптың 5-тармағында көрсетілген кен орындары бойынша жиырма төрт ай ішінде қаралуға тиіс. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган ұзарту туралы шешім қабылдайды немесе мұндай ұзартудан бас тартады.

      7. Құзыретті орган:

      1) егер өтініш осы баптың 2-тармағында белгіленген мерзімнен кеш берілсе;

      2) егер өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес болмаса;

      3) егер кен орнын әзірлеу жобасында өтініште сұралатын мерзімнен аз мерзімде әзірлеу көзделсе;

      4) жер қойнауын пайдаланушының құзыретті органның хабарламасында көрсетілген жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша міндеттемелерінің жойылмаған бұзушылықтары болса;

      5) құзыретті органның келісімшартты ұзартуға ниеті болмаған, оның ішінде, жер қойнауын пайдаланушының қосылған құны жоғары өнім (неғұрлым жоғары қайта жасалған және қайта өңделген) өндіруді көздейтін өнеркәсіптік-инновациялық жобаны іске асыру жөніндегі міндеттемені не осы Кодекстің 119-бабының 7-тармағында көзделгендерді қоса алғанда, өзге де инвестициялық міндеттемелерді қабылдауы жөнінде онымен келісімге келмеген жағдайда, өндіру кезеңін ұзартудан бас тартады.

      Осы тармақтың 1) және 5) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, құзыретті органның өндіру кезеңін ұзартудан бас тартуы өтініш иесін қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

      8. Өндіру кезеңін ұзарту өтініште көрсетілген жер қойнауы учаскесі (учаскелері) бойынша ғана жүргізіледі.

      9. Егер келісімшарт құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгі келісімшартқа сәйкес келсе, өндіру кезеңін ұзарту кезінде жер қойнауын пайдаланушы мен құзыретті орган арасында ұзарту туралы шешім қабылданған күннен бастап бір ай ішінде өндіру кезеңін ұзартуды көздейтін көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартқа толықтыру жасалады.

      10. Егер келісімшарт құзыретті орган бекітетін көмірсутекті барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келмесе, өндіру кезеңін ұзарту кезінде жер қойнауын пайдаланушы мен құзыретті орган арасында ұзарту туралы шешім қабылданған күннен бастап екі ай ішінде көмірсутектерді өндіруге үлгілік келісімшартқа сәйкес әзірленген жаңа редакциядағы көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт жасалады.

      11. Егер келісімшарт шеңберінде көмірсутектерді өндіру кезеңі кемінде жиырма жыл мерзімге белгіленсе, онда өндіру кезеңі ұзартылған кезде келісімшарт талаптары Қазақстан Республикасының осындай ұзарту күніне қолданыста болатын заңнамасына сәйкес келтірілуге тиіс.

      Ескерту. 120-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-ТАРАУ. КӨМІРСУТЕКТЕРДІ БАРЛАУ ЖӘНЕ ӨНДІРУ ШАРТТАРЫ

121-бап. Көмірсутектерді барлаудың және өндірудің жалпы шарттары

      1. Коллектор-жыныста және өткізбейтін жыныстар жапқыштарында түзілген тұтқыштағы көмірсутектердің табиғи оқшау жинақталуын қамтитын жер қойнауының бір бөлігі көмірсутектер жатыны деп танылады.

      2. Есептеу бойынша есеп осы Кодексте көзделген жер қойнауы мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған бірыңғай құрылымдық элементпен бақыланатын және жергілікті бір алаңда орналасқан, бір немесе бірнеше тұтқыштарға жататын кенжатын немесе кенжатындар жиынтығы көмірсутектер кен орны деп танылады.

      3. Ұңғымадан көмірсутектердің ағымын құжатпен растау арқылы алу, оның ішінде қабатты сынағышпен сынамалау жүргізген кезде және (немесе) мұнай-газдың мол болуына коллектор-жынысты зертханалық зерттеу кезінде жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган осы Кодексте белгіленген тәртіппен және мерзімде растаған жаңа кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) ашылуы табу болып табылады.

      4. Көмірсутектер кенжатындарын іздеустірмен және бағалаумен байланысты, олардың сынамалап пайдаланылуын қоса алғандағы жұмыстар кешені көмірсутектерді барлау деп танылады.

      5. Көмірсутектер кенжатындарын табу, олардың болжамдық ресурстарын айқындау, алдын ала геологиялық-экономикалық бағалау және одан арғы геологиялық барлау жұмыстарын негіздеу мақсатында жүргізілетін жұмыстар іздестіру жұмыстары деп танылады.

      6. Табылған кенжатынды контурлау және бағалау, өнеркәсіптік санаттар бойынша қорларды есептеу және оларды өнеркәсіптік әзірлеуге тарту орындылығын бағалау мақсатында жүргізілетін жұмыстар бағалау жұмыстары деп танылады.

      7. Қабаттар мен кенжатынның, кен орнын әзірлеу жобасын жасау үшін ұңғымаларды кешенді геологиялық-геофизикалық және гидродинамикалық зерттеудің геологиялық-кәсіпшілік сипаты туралы қолда бар ақпаратты нақтылау және қосымша ақпарат алу мақсатында жүргізілетін жұмыстар сынамалап пайдалану деп танылады. Сынамалап пайдалану ұңғымалар мен көмірсутектерді өндіруді зерттеу мақсаттарында уақытша пайдалануды көздейді.

      8. Жер қойнауынан көмірсутектерді жердің бетіне шығарумен байланысты жұмыстар кешені көмірсутектерді өндіру деп танылады.

      9. Көмірсутектерді барлау және өндіру немесе өндіру жөніндегі операциялар жүргізу үшін жер қойнауының жекелеген учаскелерін пайдалану ұлттық қауіпсіздікті, халықтың өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігін қамтамасыз ету және қоршаған ортаны қорғау мақсатында Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен шектелуі немесе оған тыйым салынуы мүмкін.

      10. Елді мекендердің, қала маңындағы аймақтардың, өнеркәсіп, көлік және байланыс объектілерінің аумақтарында көмірсутектерді барлау мен өндіру немесе өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жер қойнауын пайдалану адамның өміріне және (немесе) денсаулығына қатер төндіруі, экологиялық залал немесе шаруашылық объектілеріне залал келтіруі мүмкін болған жағдайда, мұндай пайдалануға Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен ішінара немесе толық тыйым салынуы мүмкін.

      11. Сынамалап пайдалануды қоса алғанда, іздестіру және бағалау жұмыстарын, сондай-ақ көмірсутектер кен орындарын әзірлеу жөніндегі жұмыстарды жүргізуге қойылатын талаптар көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану жөніндегі бірыңғай қағидаларында белгіленеді.

      12. Көмірсутектерді өткізуге арналған көлік шығыстары мен шығындарды шегергенде, жер қойнауын пайдаланушы мәміле жасау кезінде мәміле жасау күніне қалыптасқан қолданатын бағадан аспайтын баға бойынша, көмірсутектерді сатып алуға басқа тұлғалар алдында Қазақстан Республикасының басым құқығы болады.

      Жер қойнауын пайдаланушы мәміле жасау кезінде қолданатын көмірсутектер бағасы туралы ақпарат болмаған жағдайда, көмірсутектерді өткізуге арналған көлік шығыстары мен шығындарды шегергенде, көмірсутектерді мемлекеттің сатып алуы бойынша мәміле жасалған күнге әлемдік нарықта қалыптасқан бағадан аспайтын баға қолданылады.

      Сатып алынатын көмірсутектердің шекті көлемі және төлем түрі жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта айқындалады.

      13. Қазақстан Республикасының көмірсутектерді сатып алуға арналған басым құқығын іске асыру тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

      14. Осы Кодексте тыйым салынбаған, көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлеске) ауыртпалық салу, сондай-ақ көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына ие тұлғаны тікелей немесе жанама түрде бақылайтын ұйымдардың акцияларына (жарғылық капиталдағы қатысу үлестеріне) ауыртпалық салу жер қойнауын пайдаланушының немесе ауыртпалық салуға жататын акциялар (жарғылық капиталдағы қатысу үлестері) иесінің өтініші бойынша құзыретті органның рұқсатымен жүзеге асырылады.

      Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлеске), көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына ие тұлғаны тікелей немесе жанама түрде бақылайтын ұйымдардың акцияларына (жарғылық капиталдағы қатысу үлестеріне) ауыртпалық салуға рұқсат беру туралы өтініште мыналар қамтылуға тиіс:

      1) өтініш беруші және пайдасына ауыртпалық салу жүргізілетін тұлға (тұлғалар) туралы мәліметтер:

      жеке тұлғалар үшін – өтініш берушінің тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе), азаматтығы, жеке басын куәландыратын құжаттары туралы мәліметтер;

      заңды тұлғалар үшін – атауы, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтер (сауда тізілімінен үзінді-көшірме немесе өтініш берушінің шет мемлекеттің заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылатынын куәландыратын басқа да заңдастырылған құжат), мұндай заңды тұлғаны бақылайтын тұлғалар, мемлекеттер, халықаралық ұйымдар туралы мәліметтер;

      2) жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) туындауы және (немесе) сатып алынуы туралы мәліметтер;

      3) ауыртпалық салуға жататын акциялар (жарғылық капиталдағы қатысу үлестері) туралы мәліметтер;

      4) ауыртпалықтың туындау негізі;

      5) егер ауыртпалық ақшалай талапқа байланысты туындаса – талап ету сомасын, өзге талапқа байланысты туындаса – мұндай талаптың сипатын көрсету.

      Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлеске), көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына ие тұлғаны тікелей немесе жанама түрде бақылайтын ұйымдардың акцияларына (жарғылық капиталдағы қатысу үлестеріне) ауыртпалық салуға рұқсат беру туралы өтінішке ауыртпалықтың туындауына негіз болған құжаттың түпнұсқасы немесе оның нотариат куәландырған көшірмесі қоса беріледі.

      Өтініш пен оған қоса берілетін құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс. Егер өтінішті шетелдік немесе шетелдік заңды тұлға берсе, оған қоса берілетін құжаттар өзге тілде жасалуы мүмкін, әрбір құжатқа оның дұрыстығын нотариус куәландырған қазақ және орыс тілдеріне аудармасы міндетті түрде қоса беріледі.

      Өтініш он бес жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.

      Құзыретті орган жер қойнауын пайдалану құқығына (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлеске), жер қойнауын пайдалану құқығына ие тұлғаны тікелей немесе жанама түрде бақылайтын ұйымдардың акцияларына (жарғылық капиталдағы қатысу үлестеріне) ауыртпалық салуға рұқсат беруден мынадай негіздер бойынша:

      өтініште осы тармақтың екінші бөлігінде көзделген мәліметтер болмаса;

      өтінішке осы тармақтың үшінші және (немесе) төртінші бөліктерінде көзделген құжаттар қоса берілмесе;

      егер ауыртпалық өзінің талаптары осы баптың 15-тармағына сәйкес жер қойнауын пайдалану мақсатына не Қазақстан Республикасының аумағында кейіннен қайта бөлуді ұйымдастыру үшін пайдалануды көздемейтін, қарыз бойынша жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) кепіл шарты негізінде туындаса;

      егер жер қойнауын пайдалану құқығына (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлеске) ауыртпалық салу және (немесе) көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына ие тұлғаны тікелей немесе жанама түрде бақылайтын ұйымдардың акцияларына (жарғылық капиталдағы қатысу үлестеріне) ауыртпалық салу ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі талаптардың сақталмауына, оның ішінде жер қойнауын пайдалану құқықтарының шоғырлануына алып келсе бас тартады.

      15. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын кепілге қойып алынған қарызды жер қойнауын пайдалану не жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта көзделген Қазақстан Республикасының аумағында кейіннен қайта бөлу ұйымдастыру мақсатында жер қойнауын пайдаланушының өзі немесе жарғылық капиталында жер қойнауын пайдаланушының жүз пайыз қатысу үлесі бар еншілес ұйым пайдалануға тиіс.

      16. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның міндетті үлестік қатысуы бар келісімшарттарда оператордың жарғылық капиталында ұлттық компанияның қатысу үлесі бастапқыда кемінде елу пайызды құрауға тиіс.

      Оператордың жарғылық капиталында ұлттық компанияның қатысу үлесінің көрсетілген мөлшері кейіннен жер қойнауын пайдаланушылар келісімшарт бойынша қабылдайтын шешімдерге ұлттық компания өз бақылауын сақтаған жағдайда төмендетілуі мүмкін.

      Осы тармақтың ережелері күрделі жобалар бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарттарға қолданылмайды.

      17. Ұңғымаларды пайдалану, оның ішінде барлау кезіңде пайдалану және геологиялық-техникалық іс-шараларды орындау құжаттандыруға жатады. Құжаттаманы жер қойнауын пайдаланушы өндіру кезеңі аяқталғанға дейін сақтайды.

      Ескерту. 121-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

122-бап. Жер қойнауын және қоршаған ортаны қорғау, көмірсутектерді барлау және өңдеу кезінде жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану

      1. Мыналар:

      1) жер қойнауын қорғауды қамтамасыз ету;

      2) жоғарғы технологияларды қолдану және жер қойнауын пайдаланудың оң практикасы негізінде жер қойнауын ұтымды және экономикалық жағынан тиімді пайдалану;

      3) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарын сақтау көмірсутектерді барлау мен өңдеуді жүргізудің міндетті шарттары болып табылады.

      Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде қолданылатын, ұтымды, қауіпсіз, қажетті және экономикалық тиімді болып табылатын жалпы қабылданған халықаралық практика жер қойнауын пайдаланудың оң практикасы болып түсініледі.

      2. Жер қойнауын және қоршаған ортаны қорғау:

      1) халықтың өмірін және денсаулығын қорғауға;

      2) табиғи ландшафтарды сақтауға және бүлінген жерлерді, өзге де геоморфологиялық құрылымдарды қалпына келтіруге;

      3) жер сілкінуді, көшкінді, су басуды, топырақтың шөгуін болдырмау мақсатында жер қойнауының үстіңгі бөліктерінің энергетикалық жай-күйінің қасиеттерін сақтауға;

      4) су объектілерінің табиғи жай-күйін сақтауды қамтамасыз етуге бағытталған құқықтық, ұйымдастырушылық, экономикалық, технологиялық жүйелерді және басқа да іс-шараларды қамтиды.

      3. Мыналар:

      1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін берілетін көмірсутектер, кен орындары мен жер қойнауы учаскелері қорларының ауқымы мен құрылымын дұрыс бағалау үшін жер қойнауын алдын ала геологиялық зерттеудің толықтығын қамтамасыз ету;

      2) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізудің барлық сатыларында жер қойнауы ресурстарын ұтымды және экономикалық тиімді пайдалануды қамтамасыз ету;

      3) жер қойнауынан пайдалы қазбалар алудың толымдылығын қамтамасыз ету;

      4) қорларды және өндірілген көмірсутектерді, ілеспе құрауыштарды анық есепке алуды жүргізу;

      5) су жинау алаңдарында және ауыз сумен немесе өнеркәсіптік сумен жабдықтау үшін пайдаланылатын жерасты сулары жинақталған жерлерде өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтардың жиналуын болғызбау;

      6) көмірсутектерді немесе өзге де заттар мен материалдарды жер астында сақтау, зиянды заттар мен қалдықтарды көму кезінде жер қойнауының ластануын болғызбау;

      7) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды тоқтата тұрудың, тоқтатудың, жер қойнауын пайдалану салдарын жоюдың, жер қойнауы учаскелерін консервациялаудың, сондай-ақ жекелеген технологиялық объектілерді жою мен консервациялаудың белгіленген тәртібін сақтау;

      8) қалдықтарды жинап қою мен орналастыру кезінде экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды қамтамасыз ету;

      9) шикі газды стратегиялық маңызды энергия көздерін не мұнай-химия өнеркәсібі үшін шикізат ресурстарын алу және қоршаған ортаның ластануын барынша азайту мақсатында қайта өңдеу арқылы оны барынша пайдалану көмірсутектерді барлау мен өндіру кезінде жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану мен қорғау саласындағы талаптар болып табылады.

      4. Жер қойнауын пайдаланушылар көмірсутектердің кен орындарын барлау және әзірлеу жөніндегі жұмыстарды жобалау және жүргізу кезінде осы Кодексте белгіленген жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану және жер қойнауын қорғау жөніндегі талаптарды орындауға міндетті.

      5. Жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану бойынша осы Кодекске сәйкес белгіленген талаптардың бұзылуы салдарынан келтірілген залалдың мөлшерін көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган өзі белгілеген тәртіппен айқындайды.

      6. Жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауы учаскесінің аумағындағы бұрын бұрғыланған барлық ұңғымаларды балансқа қабылдауға, олар бойынша мониторинг жүргізуге міндетті.

      7. Жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауының жай-күйіне мониторинг жүргізуді және кен орындарын әзірлеуге бақылауды ұйымдастыруды қамтамасыз етуге міндетті.

      Ескерту. 122-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

123-бап. Көмірсутектерді барлау шарттары

      1. Іздестіру және бағалау жұмыстары барлау жұмыстарының жобасына сәйкес жүргізілуге тиіс.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы барлау кезеңінде және осы Кодексте белгіленген шектеулерді ескере отырып, барлау аумағында көмірсутектерді барлау жөніндегі жұмыстардың кез келген түрін жүргізуге құқылы.

      3. Көмірсутектерді барлау жөніндегі жұмыстар жер қойнауын пайдаланудың оң практикасына сәйкес барлау жұмыстары жобасында және (немесе) сынамалап пайдалану жобасында көзделген әдістермен және тәсілдермен жүргізілуге тиіс.

      4. Көмірсутектерді барлау кезінде барлау жұмыстары жобасында және (немесе) сынамалап пайдалану жобасында көзделген ұңғымаларды бұрғылауға жол беріледі.

      5. Жаңа кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) әрбір ашылуы кезінде жер қойнауын пайдаланушы осылай ашылған күннен бастап бір ай ішінде жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға табуда растау туралы өтінішті жібереді.

      6. Табуды растау туралы өтініште:

      1) жер қойнауын пайдаланушының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауы;

      2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты тіркеу нөмірі мен күні;

      3) ашық кенжатынның (кенжатындар жиынтығының) орналасқан жеріне және болжамды контурларына нұсқама қамтылуға тиіс.

      7. Өтінішке табудың мынадай құжаттамалық растаулардың кем дегенде біреуі:

      1) жер қойнауын пайдаланушының ұңғымадан көмірсутектер ағынын алғанын, оның ішінде оны қабаттарды сынағышпен сынамалау жүргізген кездегі құжаттамалық растау;

      2) кемінде отыз пайыз коэффициентті мұнаймен немесе газбен қаныққанын растайтын жыныс-коллекторын зертханалық зерттеудің тиісті түрде ресімделген нәтижелері қоса беріледі.

      8. Өтініш жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға тиіс. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган табуды растау туралы шешім қабылдайды немесе растаудан бас тартады.

      9. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган табуды растаудан:

      1) өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмеген;

      2) қоса берілген табуды құжаттамалық растау болмаған немесе анық болмаған жағдайда бас тартады.

      10. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның табуды растаудан бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

      11. Жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган табуды растаған күннен бастап бір ай ішінде бұл туралы құзыретті органды жазбаша хабардар етуге және бағалау бойынша жұмыстарды жүргізуді көздейтін барлау жұмыстары жобасына толықтыруларды әзірлеуді бастауға міндетті.

      12. Барлау жұмыстарын жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы:

      1) барлау жұмыстарын жүргізу кезінде қолданылатын техникалық құралдардың зерттелетін жер қойнауын пайдалану объектісіне сәйкес оңтайлы болуын;

      2) жұмыстың барлық егжей-тегжейлерін, алынған зерттеу деректері мен нәтижелерінің геологиялық құжаттамада уақтылы және анық көрсетілуін қамтамасыз етуге міндетті.

      13. Барлау кезеңінде жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындысын алған сынамалап пайдалану жобасына сәйкес табылған кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) сынамалап пайдалануды жүргізуге құқығы бар.

      Сынамалап пайдаланудың ұзақтығы үш жылдан аспауға тиіс.

      13-1. Жер қойнауын пайдаланушы күрделі жобаларға жатпайтын жер қойнауы учаскесінде көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарттың жұмыс бағдарламасында көзделген ұңғыманы бұрғылаудан мынадай шарттар бір мезгілде сақталған:

      1) жер қойнауы учаскесінде барлау жұмыстарының жобасына және жұмыс бағдарламасына сәйкес сейсмикалық барлау жұмыстары жүргізілген;

      2) бас тарту туралы өтініш барлауға және өндіруге арналған келісімшарт жасалған күннен бастап үш жылдан кешіктірілмей берілген кезде бас тартуға құқылы.

      Бұл ретте жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 126-бабында көзделген тәртіппен және шарттарда жер қойнауының барлық учаскесін қайтаруды жүзеге асыруға міндетті.

      Осы тармақтың бірінші және екінші бөліктеріне сәйкес бұрғылаудан бас тартылған және жер қойнауы учаскесі қайтарылған жағдайда бұрғылау жөніндегі міндеттеме тоқтатылды деп есептеледі.

      14. Жер қойнауын пайдаланушы өзінің технологиялық қажеттіліктеріне тұтынылатын немесе осы Кодекс талаптарына сәйкес жағылатын көмірсутектерді қоспағанда, өзіне тиесілі, барлау кезеңінде өндірілген көмірсутектерді толық көлемде Қазақстан Республикасының ішкі нарығына беруге міндетті.

      15. Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған келісімшарт жасалған күннен бастап үш жыл ішінде және жер қойнауын пайдаланушының осындай келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушы орындаған сейсмикалық жұмыстардың және (немесе) бұрғылау жұмыстарының нәтижелері бойынша геологиялық ақпаратты алуы шартымен жер қойнауын пайдаланушы көрсетілген жұмыстардың кез келген түрі аяқталғаннан кейін жер қойнауының бүкіл учаскесін (учаскелерін) қайтаруға және кейінгі бұрғылау жұмыстарын және олармен байланысты өзге де жұмыстарды қоса алғанда, жұмыстар бағдарламасында көрсетілген жұмыстардың келесі түрін (түрлерін) орындаудан осындай қайтару кезінде жүргізілген барлау жұмыстарының нәтижелері бойынша жер қойнауын пайдаланушы алған геологиялық ақпарат негізінде бас тартуға құқылы. Осындай қайтару жағдайында жер қойнауын пайдаланушы осы Кодексте көзделген, көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемелерді қоспағанда, осындай жұмыстар бағдарламасы бойынша жұмыстардың орындалуын тоқтатуға және (немесе) осындай келісімшартты мерзімінен бұрын тоқтатуға байланысты қандай да бір тұрақсыздық айыбын төлеуді қоса алғанда, қандай да бір міндеттемелерді алмайды.

      Ескерту. 123-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

124-бап. Көмірсутек кен орындарын жайластыру

      1. Кен орындарын жайластыру көмірсутекті өндіру, дайындау, сақтау және өндіру және сақтау орнынан магистральдық құбырға және (немесе) көліктің басқа түріне аудару орнына дейін тасымалдау үшін қажетті кәсіпшілік және өзге де объектілерді салуды көздейді.

      2. Кен орнын жайластыру сынамалап пайдалану жобасы және (немесе) кен орнын игеру жобасы негізінде әзірленген техникалық жобалау құжаттарына сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Көмірсутек кен орындарын жайластыру объектілерін жобалау және салу кезінде осы объектілердің қауіпсіз жұмыс істеуі, ықтимал авариялық жағдайларды оқшаулау және мейлінше азайту бойынша шаралар сақталуға тиіс.

      4. Жайластыру объектілерін салу кезінде оларды пайдалануға берудің жобалау құжаттарында белгіленген кезектілігі сақталуға тиіс.

125-бап. Көмірсутектерді өндіру шарттары

      1. Көмірсутектерді өндіру жөніндегі операциялар жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған кен орнын игеру жобасына, сынамалап пайдалану жобасына немесе игерудің талдауына сәйкес жүргізілуге тиіс.

      2. Өндіру жер қойнауын пайдаланудың оң практикасына сәйкес базалық жобалау құжаттарында көзделмеген көмірсутектердің шығынын болдырмайтын әдістермен және тәсілдермен жүргізілуге тиіс.

      3. Көмірсутектерді өндіру кезінде кен орнын игеру жобасында немесе игерудің талдауында көзделген ұңғымаларды бұрғылауға рұқсат етіледі.

      4. Көмірсутектерді өндіру жөніндегі барлық жұмыстар құжаттандыруға жатады.

      5. Көмірсутектерді өндіруді жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы:

      1) өндіруге қолданылатын техникалық құралдардың оңтайлылығы мен қауіпсіздігін;

      2) көмірсутектердің кен орындарын көмірсутекті өндіру кезінде қиындатуға, көмірсутектерді өндірудің экономикалық тиімділігін төмендетуге алып келетін қауіпті техногендік процестердің болуынан қорғауды;

      3) жер қойнауынан өндіріліп алынған және онда қалдырылатын көмірсутектер қорларын, оларды қайта өңдеу өнімдерін және өндіру кезінде пайда болатын өндіріс қалдықтарын дұрыс есепке алуды;

      4) нормалар мен стандарттарды, қолданылатын өндіру әдістері мен тәсілдерін сақтауды;

      5) су жинау алаңдарында және көмірсутектер жатқан жерлерде қалдықтардың жиналуын болдырмау мақсатында көмірсутектерді өндіру қалдықтарын және қайта өңдеу өнімдерін қоймаға жинап қою және орналастыру кезінде экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды орындауды;

      6) көмірсутектерді кен орнын игеру жобасында көзделген тәртіппен алуды қамтамасыз етуге міндетті.

      6. Көмірсутектерді өндіру барысында алынатын құрауыштар, егер осы Кодексте немесе келісімшартта өзгеше көзделмесе, жер қойнауын пайдаланушының меншігі болып табылады.

      7. Көмірсутектерді өндіру кезінде жерасты ілеспе суларын қосымша шығару арнайы рұқсаттар немесе лицензиялар алмай жүзеге асырылады.

      Қосымша өндіріліп алынған жерасты ілеспе суларын одан әрі пайдалану Қазақстан Республикасының су және экологиялық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      8. Көмірсутектерді өндіру кезеңінде геологиялық құрылымдарды және көмірсутектердің кен орны қорларын нақтылау мақсатында барлау учаскесін жете зерттеуге (жете барлауға) жол беріледі.

      9. Жете барлау жөніндегі жұмыстар кен орнын игеру жобасына сәйкес жүргізіледі.

      Егер жер қойнауын пайдаланушы өндіру учаскесінде жете зерттеу кезінде жаңа кенжатынды тапқан жағдайда, оны бағалау кен орнын игеру жобасына қосымшаға сәйкес жүргізіледі.

      10. Жер қойнауы учаскесінде жаңа кенжатынды табу жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта барлау кезеңін және (немесе) өндіру кезеңін ұзартуды бекітіп беру үшін негіз болып табылмайды.

126-бап. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жою

      1. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жою жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындысын алған жер қойнауын пайдалану салдарын жою жобасына сәйкес жүргізіледі.

      Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі жұмыстарды жүргізуге қойылатын талаптар көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін көмірсутектерді барлау және өндіру кезіндегі консервациялау және жою қағидаларында белгіленеді.

      2. Жер қойнауын пайдалану салдарын жою:

      1) осы Кодекстің 107-бабы 4-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған жер қойнауы учаскесінде;

      2) жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 114-бабында көзделген тәртіппен мемлекетке қайтаруға ниет білдірген жер қойнауы учаскесінде (оның бөліктерінде);

      3) осы Кодекстің 123-бабының 13-1-тармағына сәйкес жер қойнауының барлық учаскесі қайтарылған жағдайда, жер қойнауы учаскесінде жүргізіледі.

      3. Осы баптың 2-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайда осындай жер қойнауы учаскесіне қатысты жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға, сондай-ақ осы баптың 2-тармағының 3) тармақшасына сәйкес жер қойнауының барлық учаскесін қайтаратыны туралы мәлімдеген жер қойнауын пайдаланушы:

      1) жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған немесе жер қойнауының барлық учаскесінен бас тарту туралы өтініш берілген күннен бастап екі айдан кешіктірмей, осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жою жобасының сараптамаларын бекітуге және жүргізу үшін ұсынуға;

      2) жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану салдарын жоюды көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жою жобасында белгіленген мерзімде аяқтауға міндетті.

      4. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жою:

      1) жер қойнауын пайдаланушы (тиісті жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға);

      2) құзыретті органның өкілі;

      3) қоршаған ортаны қорғау саласындағы, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті органдардың және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының өкілдері;

      4) жеке меншіктегі немесе ұзақ мерзімді жер пайдаланудағы жер учаскесінде жоюды жүргізген жағдайда, жер учаскесінің меншік иесі немесе жерді пайдаланушы жою актісіне қол қойған күннен бастап аяқталған болып есептеледі.

      5. Егер жою актісіне қол қойылғаннан кейін тиісті жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға жою жобасын бұза отырып, жою жөніндегі жұмыстарды орындағаны не ол жойған (консервациялаған) ұңғыма сағасының бітеулігінің бұзылғандығы анықталған жағдайда, онда құзыретті орган мұндай тұлғаны анықталған бұзушылық, сондай-ақ оның мұндай бұзушылықты белгіленген мерзімде өз есебінен жоюға міндетті екендігі туралы жазбаша хабардар етеді.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің ережелері жаңа жер қойнауын пайдаланушыға берілген жер қойнауы учаскелерінде бұзушылықтар анықталған жағдайларға қолданылмайды.

      6. Жер қойнауын пайдаланушылардың көмірсутектерді өндіру салдарын жою жөніндегі міндеттемені орындауы банктік салым кепілімен қамтамасыз етіледі.

      Жер қойнауын пайдаланушылардың көмірсутектерді барлау салдарын жою жөніндегі міндеттемені орындауы осы Кодекстің 55-бабының 4-тармағында көрсетілген тәсілдердің бірімен қамтамасыз етіледі.

      6-1. Күрделі жоба бойынша барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңінде жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемені орындауын қамтамасыз ету тәсілі ретінде шетелдік банктің кепілдігі берілген жағдайда, мұндай банктің Standard and Poor's рейтингтік агенттігінің "BBB-"-тен төмен емес немесе Moody's, FitchRatings рейтингтік агенттіктерінің шәкілдері бойынша ұқсас деңгейдегі ең төменгі кредиттік рейтингі болуға тиіс.

      Күрделі жоба бойынша барлауға және өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңінде жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемені орындауын қамтамасыз ету тәсілі ретінде қазақстандық банктің кепілдігі берілген жағдайда, мұндай банктің Standard and Poor's рейтингтік агенттігінің "BB-"-тен төмен емес немесе Moody's, FitchRatings рейтингтік агенттіктерінің шәкілдері бойынша ұқсас деңгейдегі ең төменгі кредиттік рейтингі болуға тиіс.

      6-2. Шетелдік банк берген кепілдік қазақ және орыс тілдеріне аудармасын жер қойнауын пайдаланушының міндетті түрде ұсынуы арқылы шет тілінде жасалуы мүмкін, аударманың дұрыстығын нотариус куәландыруға тиіс.

      6-3. Күрделі жоба бойынша келісімшарт бойынша шетелдік банк берген кепілдік құзыретті орган бекіткен үлгілік нысан бойынша жасалмауы мүмкін.

      Күрделі жоба бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша шетелдік банк үлгілік нысансыз берген кепілдік мынадай шарттарды қамтуға тиіс:

      1) банк кепілдігі осы Кодекске сәйкес жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемесі ретінде айқындалған барлық ақшалай соманы жабады;

      2) банк кепілдігі толық, шартсыз және кері қайтарып алынбайтын кепілдік болып табылады;

      3) банк кепілдігі осы Кодекстің талаптарына сәйкес жер қойнауын пайдалану салдарын жою аяқталғанға дейінгі мерзімге беріледі.

      Шетелдік банк кепілдігінің осы баптың талаптарына сәйкес келмеуі күрделі жоба бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша қамтамасыз ету ретінде осындай кепілдікті қабылдаудан бас тартуға негіз болып табылады.

      6-4. Банк болып табылмайтын кез келген заңды тұлға күрделі жобалар бойынша көмірсутектерді барлау салдарын жою жөніндегі міндеттеменің орындалуын қамтамасыз ететін кепілдіктер бойынша кепілгер бола алады, мұндай кепілгердің Standard and Poor's рейтингтік агенттігінің "BBB"-ден төмен емес немесе Moody's, FitchRatings рейтингтік агенттіктерінің шәкілдері бойынша ұқсас деңгейдегі ең төменгі кредиттік рейтингі болуға тиіс.

      Егер мұндай кепілгер шетелдік заңды тұлға болса, онда кепілдік қазақ және орыс тілдеріне аудармасы міндетті түрде ұсыныла отырып, ағылшын тілінде жасалуы мүмкін, аударманың дұрыстығын нотариус куәландыруға тиіс. Шетелдік заңды тұлға берген кепілдікті оның берілген жері бойынша нотариат куәландыруға тиіс.

      Осы тармақтың талаптары көмірсутектер саласындағы ұлттық компания беретін кепілдікке қатысты қолданылмайды.

      7. Барлау салдарын жою жөніндегі міндеттеменің орындалуын қамтамасыз ету осындай жобалау құжатында көзделген операцияларды жүргізу басталғанға дейін көмірсутектерді барлау салдарын жою жөніндегі жұмыстардың нарықтық құны негізінде барлау жұмыстары жобасында айқындалған сома мөлшеріндегі ақшалай жарна арқылы қалыптастырылады.

      Барлау жұмыстары жобасына барлау салдарын жою жөніндегі жұмыстардың құнын арттыруды көздейтін толықтыруды не сынамалап пайдалану жобасын бекіткен жағдайда, таңдап алынған қамтамасыз ету тәсілінің тиісті қосымша сомасы осындай жобалау құжатында көзделген жұмыстарды жүргізу басталғанға дейін енгізілуге тиіс.

      Күрделі жобалар бойынша барлау кезеңіне берілген, барлау салдарын жою жөніндегі міндеттеменің орындалуын қамтамасыз ету келесі басталған күндердің неғұрлым ерте күнінде қолданысын тоқтатады:

      1) барлау салдарын жою аяқталған күн;

      2) көмірсутектер кен орнын әзірлеу жобасы бекітілген күн.

      Күрделі жоба бойынша өндіру кезеңіне өткеннен кейін жер қойнауын пайдаланушы өндіру кезеңі басталған күннен бастап алты ай ішінде, барлау кезеңін жою жөніндегі міндеттемелерді ескере отырып, осы баптың 6-тармағының бірінші бөлігіне сәйкес қамтамасыз етудің жаңа тәсілін ұсынады. Талап етілетін қамтамасыз ету көрсетілген мерзімде ұсынылмаған жағдайда, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт осы Кодекстің 133-бабында көзделген тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатылады.

      8. Өндіру салдарын жою жөніндегі міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ететін, кепіл нысанасы болып табылатын банктік салым кен орындарын игеру жобасында көмірсутектерді өндірудің жоспарланған көлеміне пропорционалды айқындалған сома мөлшеріндегі ақшалай жарна арқылы қалыптастырылады.

      9. Өндіру салдарын жою жөніндегі міндеттеменің орындалуын қамтамасыз ету сомасы көмірсутектерді өндіру салдарын жою жөніндегі жұмыстардың нарықтық құны негізінде кен орнын әзірлеу жобасында айқындалады және әзірлеуді талдау шеңберінде үш жылда кемінде бір рет түзетілуге жатады.

      Қамтамасыз ету ұлттық валютада немесе Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі ұлттық валютаның ресми бағамын белгілейтін шетел валютасында ұсынылады.

      Түзету нәтижелері бойынша не көмірсутектерді өндіру салдарын жою жөніндегі жұмыстарды жүргізу процесінде қамтамасыз ету сомасы көмірсутектерді өндіру салдарын жою жөніндегі жұмыстардың нарықтық құнына не жер қойнауы учаскесінде іс жүзінде орындалған жою жұмыстарының құнына сәйкес нақтыланады.

      10. Жер қойнауын пайдалану құқығын беру келісімшарттың шарттары бойынша қалыптастырылған, кепілге қойылған банктік салым бойынша құқықтарды қайта ресімдеудің (берудің) сөзсіз негізі болып табылады.

      11. Осы Кодекстің 128-бабына сәйкес жүзеге асырылатын ұңғымаларды жою көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жоюға жатпайды.

      Ескерту. 126-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

127-бап. Көмірсутектер бойынша жер қойнауы учаскесін консервациялау

      1. Жер қойнауы учаскесін консервациялау жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған жер қойнауы учаскесін консервациялау жобасына сәйкес жүргізіледі.

      Көмірсутектер бойынша жер қойнауы учаскесін консервациялау бойынша жұмыстарды жүргізуге қойылатын талаптар көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекіткен көмірсутектерді барлау мен өндіруді жүргізу кезіндегі консервациялау және жою қағидаларында белгіленеді.

      2. Жер қойнауы учаскесін консервациялау:

      1) осы Кодекстің 107-бабы 4-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған жер қойнауы учаскесінде;

      2) осы Кодексте көзделген жағдайларда көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысы тоқтатыла тұрған кезде жүргізіледі.

      3. Жер қойнауын пайдаланушы (тиісті жер қойнауы учаскесі бойынша жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға):

      1) жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған не көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысы тоқтатыла тұрған күннен бастап екі ай ішінде осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген, жер қойнауы учаскесін консервациялау жобасының сараптамаларын бекітуге және сараптамадан өткізу үшін ұсынуға;

      2) консервациялау жобасында белгіленген мерзімде жер қойнауы учаскесін консервациялауды аяқтауға міндетті.

      4. Жер қойнауы учаскесін консервациялау:

      1) жер қойнауын пайдаланушы не тиісті жер қойнауы учаскесі бойынша жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға не жою жөніндегі оператор;

      2) құзыретті органның өкілі;

      3) қоршаған ортаны қорғау саласындағы, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті органдардың және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының өкілдері;

      4) жеке меншіктегі немесе ұзақ мерзімді жер пайдаланудағы жер учаскесінде консервациялау жүргізілген жағдайда жер учаскесінің меншік иесі немесе жерді пайдаланушы консервациялау актісіне қол қойған күннен бастап аяқталған болып есептеледі.

      5. Көмірсутектер бойынша жер қойнауы учаскесін консервациялау жөніндегі міндеттеме жер қойнауын пайдаланушының не жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлғаның қаражаты есебінен, ал осы Кодекстің 107-бабы 4-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда, міндеттемелер сомасы олар орындалғаннан кейін жер қойнауын пайдаланушыға қамтамасыз ету қаражаты есебінен орны толтырылады.

128-бап. Технологиялық объектілерді консервациялау және жою

      1. Жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау немесе өндіру кезеңі өткенге дейін кез келген уақытта, құрылысжайларды, жабдықтарды, ұңғымаларды және өзге де мүлікті қоса алғанда, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын жекелеген технологиялық объектілерді консервациялауды немесе жоюды жүргізуге құқылы.

      Бұл ретте жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңі ішінде техникалық және (немесе) геологиялық себептер бойынша жоюға жататын және кен орындарын игеру жобасына сәйкес өзге де мақсаттарда пайдалануға болмайтын ұңғымаларды жоюға міндетті.

      2. Көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін, жою және консервациялау жоспарына сәйкес жою немесе консервациялау жүзеге асырылатын көмірсутектерді барлауды және өндіруді жүргізу кезінде консервациялау және жою қағидаларында көзделген ұңғымалардың жекелеген санаттарын қоспағанда, технологиялық объектілер жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындысын алған технологиялық объектілерді жою немесе консервациялау жобасына сәйкес жойылады немесе консервацияланады.

      3. Технологиялық объектілерді консервациялау немесе жою жөніндегі жұмыстарды жүргізуге қойылатын талаптар көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін, көмірсутектерді барлау мен өндіруді жүргізу кезіндегі консервациялау және жою қағидаларында белгіленеді.

      4. Жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған жер қойнауы учаскесін консервациялау шеңберінен тыс жүргізілетін, технологиялық объектілерді консервациялау жөніндегі жұмыстарды қаржыландыру осы Кодекстің 107-бабы 4-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда жер қойнауын пайдаланушының қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

      Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жою шеңберінен тыс жүргізілетін технологиялық объектілерді жою жөніндегі жұмыстарды қаржыландыру жер қойнауын пайдаланушының қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

129-бап. Жер қойнауын пайдаланушылардың көмірсутектерді өндіру кезеңі ішіндегі оқыту, ғылым, цифрландыру және өңірді әлеуметтік-экономикалық дамыту салаларындағы міндеттемелері

      Ескерту. 129-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 25.06.2020 № 347-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Өндіру кезеңі ішінде, екінші жылдан бастап жер қойнауын пайдаланушы жыл сайын:

      1) көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган білім беру саласындағы уәкілетті органмен бірлесе отырып бекітетін тәртіппен алдыңғы жылдың қорытындылары бойынша жер қойнауын пайдаланушының көмірсутектерді өндіру кезеңінде өндіру үшін шеккен шығындарының бір пайызы мөлшерінде қазақстандық кадрларды оқытуды қаржыландыруды жүзеге асыруға;

      2) көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган ғылым саласындағы уәкілетті органмен бірлесе отырып айқындаған тәртіппен ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды және (немесе) көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган ақпараттандыру саласындағы уәкілетті органмен бірлесе отырып айқындаған тәртіппен көмірсутектер саласындағы цифрландыру жобаларын алдыңғы жылдың қорытындылары бойынша жер қойнауын пайдаланушының көмірсутектерді өндіру кезеңінде өндіру үшін шеккен шығындарының бір пайызы мөлшерінде қаржыландыруды жүзеге асыруға;

      3) алдыңғы жылдың қорытындылары бойынша көмірсутектерді өндіру кезеңінде жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша инвестициялардың бір пайызы мөлшерінде өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуын және оның инфрақұрылымын дамытуды қаржыландыруды жүзеге асыруға міндетті. Бұл ретте жер қойнауын пайдаланушының сарқылып жатқан кен орны бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша инвестициялық міндеттемесі орындалған жағдайда өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуын және оның инфрақұрылымын дамытуды қаржыландыру мұндай сарқылып жатқан кен орнын әзірлеуге қосымша инвестицияларды жүзеге асыруға көзделген соманың пайдаланылмаған қалдығы мөлшерінде жүзеге асырылады.

      1-1. Осы Кодекстің 120-бабының 10-тармағына сәйкес көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес әзірленген жаңа редакциядағы көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт жасасқан жер қойнауын пайдаланушылар үшін осы баптың 1-тармағында көзделген міндеттеме өндiру кезеңiнiң алғашқы жылынан бастап қолданылады.

      2. Өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына және оның инфрақұрылымын дамытуға арналған шығыстарды қаржыландыруға жер қойнауын пайдаланушының өңірдің әлеуметтік инфрақұрылым объектілерін дамыту мен қолдауға, әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерін қолдауға арналған шығыстары, сондай-ақ ол осы мақсаттарға мемлекеттік бюджетке аударатын қаражат жатады.

      Сарқылып жатқан кен орны бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша инвестициялық міндеттеме шеңберінде жүзеге асырылатын, өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына және оның инфрақұрылымын дамытуға арналған шығыстарды қаржыландыруға жер қойнауын пайдаланушының осы мақсаттар үшін мемлекеттік бюджетке аударатын қаражаты жатады.

      3. Белгіленген минимумнан асатын, осы баптың 1-тармағына сәйкес жүзеге асырылған қаржыландыру көлемі келесі жылы жер қойнауын пайдаланушының тиісті міндеттемелерін орындауы есебінен ескеріледі.

      Ескерту. 129-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

130-бап. Жер қойнауын пайдаланушылардың ішкі нарықты қамтамасыз ету саласындағы міндеттемелері

      1. Жер қойнауын пайдаланушылар өнім беру графиктеріне сәйкес ішкі нарықтағы мұнай өнімдеріне қажеттілікті қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы аумағында өңдеу үшін мұнай беруді, ал мұнай өңдеу зауыттары авариялық жағдайға байланысты тоқтап қалған жағдайда, оның шегінен тыс жерде жүзеге асыруға міндетті.

      Өнім беру графигін қалыптастыру көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін тәртіппен жүзеге асырылады.

      Осы тармақтың талаптары осы Кодекстің 36-бабы 1-2-тармағының 1) және 3) тармақшаларында көрсетілген, күрделі жобалар бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарттар бойынша өндіру кезеңінде қолданылмайды.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы жеңіл көмірсутектердің өндірілген үлкен фракциясын иеліктен шығаруға не процессингке беруге ниеттенген жағдайда, мұндай иеліктен шығаруды немесе процессингке беруді тек қана өндірістік қуаты Қазақстан Республикасы аумағында орналасқан, сұйытылған мұнай газын өндірушілер жүзеге асыруға тиіс. Cұйытылған мұнай газын өндірушілердің тізбесін көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      Бұл ретте өндірістік қуаты Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан, сұйытылған мұнай газын өндірушілерге иеліктен шығару немесе оны процессингке беру мүмкін болмаған жағдайда, мұндай жер қойнауын пайдаланушы жеңіл көмірсутектердің үлкен фракциясын көмірсутектер саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерге өткізуді жүзеге асыруға құқылы.

      3. Осы баптың мақсаттары үшін жеңіл көмірсутектердің үлкен фракциясы ретінде жеңіл (метан, этан, пропан, бутандар мен пентандар) және құрауыштарының сапалық және сандық құрамы бойынша ұлттық стандарттар талаптарына жауап беретін, тасымалдау және сақтау мақсатында сұйық күйге ауыстырылған біршама ауыр көмірсутектердің қоспасы түсініледі.

      Ескерту. 130-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

131-бап. Көмірсутектерді барлау және өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу

      1. Көмірсутектерді барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу, оның ішінде мердігерлердің сатып алуы мынадай:

      1) ашық конкурс;

      2) бір көзден сатып алу;

      3) төмендетуге бағытталған ашық конкурс (электрондық сауда-саттық);

      4) тауар биржаларында сатып алу;

      5) осы тармақта көрсетілген тәсілдерді қолданбай тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу тәсілдерінің бірі арқылы жүзеге асырылады.

      Көмірсутектерді барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы пайдаланатын тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алу осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген тәсілдер мен жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің және оларды өндірушілердің тізбесі немесе интернеттің қазақстандық сегментінде орналастырылған, жұмысы осындай тізілім жұмысымен үйлестірілген, электрондық сатып алудың өзге де жүйесін міндетті қолдану арқылы жүргізіледі.

      Тауарларды тауар биржалары арқылы сатып алу Қазақстан Республикасының тауар биржалары туралы заңнамасына сәйкес бекітілетін биржалық тауарлар тізбесі және тауар биржалары арқылы өткізілетін, ұсынылатын тауарлар партияларының ең төмен мөлшері бойынша жүзеге асырылады.

      Жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу бойынша конкурсты ұйымдастырушы конкурс жеңімпазын айқындау кезінде конкурсқа қатысушылардың – жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің қазақстандық берушілерінің конкурстық өтінімінің бағасын шартты түрде жиырма пайызға азайтады. Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны туралы заңнамасына сәйкес корпоративішілік ауыстыру шеңберінде Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыратын менеджерлер мен мамандар санын есепке алмағанда, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылған, Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан, қызметкерлерінің жалпы санының кемінде тоқсан бес пайызы Қазақстан Республикасының азаматтары болатын дара кәсіпкерлер және (немесе) заңды тұлғалар жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің қазақстандық берушілері болып танылады.

      Бұл ретте Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны туралы заңнамасына сәйкес корпоративішілік ауыстыру шеңберінде Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыратын шетелдік басшылар, менеджерлер мен мамандардың саны әрбір тиісті санат бойынша басшылардың, менеджерлер мен мамандардың жалпы санының елу пайызынан көп болмауға тиіс.

      Жер қойнауын пайдаланушылардың және олардың мердігерлерінің көмірсутектерді барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алу тәртібін көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      Жер қойнауын пайдаланушылар және (немесе) оның мердігерлері көмірсутектерді барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алудың белгіленген тәртібін бұзғаны үшін жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта көзделген жауаптылықта болады.

      2. Көмірсутектерге қатысты электрондық сатып алу жүйелерінің жұмысын жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің және оларды өндірушілер тізілімінің жұмысымен үйлестіру тәртібін көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      3. Осы баптың мақсаттары үшін:

      1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің және оларды өндірушілердің тізілімі деп жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуды және олардың өндірушілерін бақылауға және мониторингтеуге, сондай-ақ электрондық сатып алуды жүргізу және жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің тізбесін қалыптастыруға арналған мемлекеттік ақпараттық жүйе түсініледі;

      2) электрондық сатып алу жүйесі деп көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін, көмірсутектерді барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу тәртібіне сәйкес тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу үшін сатып алуды ұйымдастырушылар (жер қойнауын пайдаланушы немесе жер қойнауын пайдаланушылар уәкілеттік берген тұлғалар) пайдаланатын электрондық ақпараттық жүйе түсініледі.

      4. Алып тасталды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      5. Алып тасталды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      6. Жер қойнауын пайдаланушылар көмірсутектер саласындағы уәкілетті органға тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алудың жылдық (бір қаржы жылына арналған) және орта мерзімді (бес қаржы жылына арналған) бағдарламаларын, сондай-ақ осы Кодекстің 6-тарауына сәйкес жер қойнауын пайдаланушы операторды тартқан кезде оператордың ақылы қызметтер көрсетуі жоспарланатын сатып алу туралы ақпаратты көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган өзі бекітетін тәртіппен ұсынуға міндетті.

      Тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алудың жылдық бағдарламасы деп жер қойнауын пайдаланушы жасайтын, жер қойнауын пайдаланушы күнтізбелік бір жылға жоспарлайтын тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің номенклатурасы мен көлемін, оларды сатып алу тәсілдері мен мерзімдерін айқындайтын құжат түсініледі.

      Тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алудың орта мерзімді бағдарламасы деп жер қойнауын пайдаланушы жасайтын, ол бес жылға дейінгі мерзімге жоспарлайтын тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің номенклатурасы мен көлемін, оларды сатып алу тәсілдері мен мерзімдерін айқындайтын құжат түсініледі.

      Оператордың жоспарланатын қызметтер көрсетуін сатып алу туралы ақпарат деп жер қойнауын пайдаланушы жасайтын, оператордың ақылы негізде ұсынатын қызметтер көрсетуінің көлемі мен мерзімдерін айқындайтын құжат түсініледі.

      7. Осы баптың 1-тармағының талаптары:

      1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алатын жер қойнауын пайдаланушыларға;

      2) жер қойнауын пайдалану құқығы бар, дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу және одан көп пайызына ұлттық басқару холдинг тікелей немесе жанама түрде иелік ететін заңды тұлғаларға қолданылмайды.

      8. Осы баптың ережелері жер қойнауын пайдаланушы күрделі жобалар бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарттар бойынша қызметті жүзеге асырған кезде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға қолданылмайды. Мұндай келісімшарттар бойынша сатып алу жер қойнауын пайдаланушы айқындаған тәртіпке сәйкес жүргізіледі. Бұл ретте мұндай тәртіп мыналарды:

      1) өндіру кезеңінде жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және құзыретті органмен келісілген, тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жергілікті берушілерінің даму бағдарламаларының орындалуын;

      2) тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің барлық мүдделі берушілеріне тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға арналған конкурсқа қатысу үшін толық және әділ мүмкіндіктердің берілуін;

      3) тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің әлеуетті берушілерін алдын ала іріктеудің объективті өлшемшарттарының қолданылуын;

      4) барлық мүдделі тұлғалар үшін тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді жоспарланған сатып алу туралы ақпаратқа, сондай-ақ әлеуетті өнім берушілерге қойылатын талаптарға, оның ішінде жер қойнауын пайдаланушының интернет-ресурстарында орналастыру арқылы ашық қолжетімділікті қамтамасыз етуге тиіс.

      Ескерту. 131-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

132-бап. Жер қойнауын пайдаланушының көмірсутектерді барлауды және өндіруді жүргізуі кезіндегі есептілігі

      Жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша мынадай есептерді:

      1) геологиялық есепті;

      2) лицензиялық-келісімшарттық талаптарды орындау туралы есепті;

      3) сатып алынған тауарлар, жұмыстар және көрсетілетін қызметтер туралы, сондай-ақ олардағы елішілік құндылық көлемі туралы есепті;

      4) кадрлардағы елішілік құндылық көлемі туралы есепті;

      5) қазақстандық кадрларды оқытуды қаржыландыру бойынша шығыстар туралы есепті;

      6) ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға арналған шығыстар туралы есепті;

      7) жер қойнауын пайдаланушыны тікелей немесе жанама түрде бақылайтын тұлғалар және (немесе) ұйымдар құрамы туралы есепті беруге міндетті.

      Осы баптың 1) тармақшасында көзделген есеп жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға оның өзі бекітетін тәртіппен ұсынылады.

      Осы баптың 2) тармақшасында көзделген есеп құзыретті органға оның өзі бекітетін тәртіппен ұсынылады.

      Осы баптың 3) – 7) тармақшаларында көзделген есептер көмірсутектер саласындағы уәкілетті органға оның өзі бекітетін нысандарда және тәртіппен ұсынылады.

133-бап. Жер қойнауын пайдаланушылардың жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттардың талаптарын бұзғаны үшін жауаптылық

      1. Жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта көзделген міндеттемелерін бұзғаны үшін жауаптылықтың мынадай түрлері көзделеді:

      1) жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта белгіленген жағдайларда, тәртіппен және мөлшерде төлейтін тұрақсыздық айыбы;

      2) осы Кодекстің 106-бабында көзделген жағдайларда және тәртіппен жүзеге асырылатын, құзыретті органның жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысын бір жақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатуы.

      Бұл ретте тұрақсыздық айыбын төлеу жер қойнауын пайдаланушыны тиісті міндеттемелерін орындаудан босатпайды.

      2. Құзыретті орган жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт талаптарының жол берілген бұзушылықтары туралы, сондай-ақ белгіленген мерзімде оның тұрақсыздық айыбын төлеу және (немесе) осындай бұзушылықты жою жөніндегі міндеттері туралы мынадай:

      1) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта белгіленген қаржылық міндеттемелерді жер қойнауын пайдаланушы есепті жыл үшін отыз пайыздан кем орындаған;

      2) қамтамасыз ету мөлшерін қалыптастырудың белгіленген графигіне сәйкес қамтамасыз етуді ұсынбай не графикті бұза отырып жер бетінің тұтастығын бұзумен байланысты көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар жүргізген;

      3) жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта белгіленген міндеттемелерін бұзған өзге де жағдайларда жер қойнауын пайдаланушыны жазбаша хабардар етеді.

      3. Жер қойнауын пайдаланушының келісімшарт талаптарын бұзушылықтарды жою мерзімі міндеттемелердің физикалық көлемі бойынша жазбаша хабарлама алынған күннен бастап – алты айдан, осы баптың 2-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген міндеттемелер бойынша – үш айдан, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта көзделген өзге де міндеттемелер бойынша бір айдан аспауға тиіс.

      4. Жер қойнауын пайдаланушы жол берілген бұзушылықтарды хабарламада көрсетілген мерзімде жоюға және бұл туралы құзыретті органға жоюды растайтын құжаттарды қоса бере отырып жазбаша хабарлауға міндетті.

      5. Жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта көзделген міндеттемелерді бұзушылықтарды жою мерзімін ұзартудың себептерін негіздей отырып, осындай ұзарту туралы ұсыныс жіберуге құқылы. Жол берілген бұзушылықтарды жою мерзімін ұзарту туралы ұсынысты қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган оны алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде жер қойнауын пайдаланушыны мерзімді ұзартуға келісетіні туралы хабардар етеді немесе мұндай ұзартудан уәжді бас тартуын ұсынады.

      6. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта көзделген міндеттемелердің бұзушылықтарын осы баптың 3-тармағында айқындалған мерзімде жою анық мүмкін болмаған жағдайда, құзыретті орган осындай бұзушылықты жою мүмкін болатын өзге мерзімді белгілеуге құқылы.

19-ТАРАУ. КӨМІРСУТЕКТЕР БОЙЫНША ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ САЛАСЫНДАҒЫ ЖОБАЛАУ ҚҰЖАТТАРЫ

134-бап. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану саласындағы жобалау құжаттары туралы жалпы ережелер

      1. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар мынадай жобалау құжаттарына сәйкес жүзеге асырылады:

      1) базалық жобалау құжаттары:

      барлау жұмыстарының жобасы;

      сынамалап пайдалану жобасы;

      көмірсутек кен орнын әзірлеудің жобасы;

      2) тізбесі жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану жөніндегі бірыңғай қағидаларда белгіленетін техникалық жобалау құжаттары.

      2. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану саласындағы жобалау құжаттарын жер қойнауын пайдаланушы тартқан, тиісті қызмет түріне лицензиясы бар ұйым жасайды.

      3. Жобалау құжаттары жер қойнауын пайдаланудың оң практикасы негізінде жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдаланудың бірыңғай қағидаларына сәйкес әзірленеді.

      4. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану саласындағы жобалау құжаттарын жер қойнауын пайдаланушы бекітеді.

      5. Жобалау құжаттарында көзделген жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу түрлерін, тәсілдерін, технологияларын, көлемін және мерзімін өзгертуге осындай жобалау құжаттарына тиісті өзгерістер мен толықтырулар енгізілгеннен кейін рұқсат етіледі.

      6. Жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану жөніндегі бірыңғай қағидаларда жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу түрлерін, тәсілдерін, технологияларын, көлемін және мерзімін өзгерту жобалау құжаттарына тиісті өзгерістер мен толықтырулар енгізуді талап етпейтін жағдайлар белгіленеді.

      7. Жобалау құжаттарында жер қойнауы учаскесінің (учаскелерінің) шегінен тыс жатқан табылған кенжатынның болжамды контурлары белгіленуі мүмкін.

      8. Жер қойнауын пайдаланушы осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған жобалау құжаттарының ережелерін сақтауға міндетті.

135-бап. Барлау жұмыстарының жобасы

      1. Барлау жұмыстарының жобасы барлау мен өндіруге арналған келісімшарт тіркелген күннен бастап бір жыл ішінде жасалады.

      2. Барлау жұмыстарының жобасы барлаудың бүкіл кезеңіне жасалады.

      3. Барлау жұмыстарының жобасында:

      әрбір блок бойынша көмірсутектерді барлау жөніндегі жұмыстарды орындау түрлерінің, тәсілдерінің, технологияларының, көлемі мен мерзімдерінің сипаттамасы;

      жер қойнауын ұтымды пайдалану мен қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар;

      көмірсутектерді барлаудың салдарын жою жөніндегі жұмыстарды орындаудың мерзімдері, шарттары мен құны туралы ақпарат қамтылуға тиіс.

      4. Барлау жұмыстарының жобасы жер қойнауын пайдаланушы жұмыс бағдарламасында мәлімдеген жұмыстардың толық көлемі мен оларды орындау мерзімдерін қамтуға тиіс.

      5. Табылған кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) бағалауды жүргізу қажет болған жағдайда, мұндай жұмыстар әрбір табылған кенжатынға (кенжатындар жиынтығына) өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу арқылы барлау жұмыстары жобасында көзделеді.

      Бұл ретте барлау жұмыстарының жобасына табылған кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) бағалау бойынша жұмыстарды жүргізу түрлерінің, тәсілдерінің, технологияларының, көлемі мен мерзімдерінің сипаттамасы кіреді.

      6. Жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған барлау жұмыстарының жобасында көрсетілмеген, сондай-ақ осындай барлау жұмыстарының жобасы болмаған кезде кен орындарын іздестіру, барлау және бағалау жөніндегі жұмыстарды жүргізуге тыйым салынады.

136-бап. Сынамалап пайдалану жобасы

      1. Барлау кезеңінде табылған көмірсутек кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) сынамалап пайдалану сынамалап пайдалану жобасына сәйкес жүргізілуге тиіс.

      Сынамалап пайдалану бойынша жұмыстар жүргізуге жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындысын алған сынамалап пайдалану жобасында көрсетілмеген, сондай-ақ осындай сынамалап пайдалану жобасы болмаған кезде тыйым салынады.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы сынамалап пайдалануды жүргізу туралы шешім қабылдаған күннен бастап үш ай ішінде сынамалап пайдалану жобасы жасалады.

      3. Сынамалап пайдалану жобасында сынамалап пайдалану түрлерінің, әдістерінің, тәсілдерінің және технологияларының сипаттамасы, сондай-ақ сынамалап пайдалану ішінде көмірсутекті өндірудің болжамды көлемі қамтылуға тиіс.

      4. Жер қойнауын пайдаланушы сынамалап пайдалануды жүргізу қажеттігі туралы шешім қабылдаған жағдайда сынамалап пайдалану жобасы сынамалап пайдалануға жататын әрбір табылған кенжатын (кенжатындар жиынтығы) бойынша әзірленеді және бекітіледі.

      5. Жүргізу қажеттілігі сынамалап пайдалану процесінде анықталатын кез келген өзгерістер мен қосымша жұмыстар тиісті өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу арқылы сынамалап пайдалану жобасына енгізілуге тиіс.

137-бап. Көмірсутектер кен орнын әзірлеу жобасы

      1. Кен орнын әзірлеу жобасы осы Кодексте көзделген талаптарға сәйкес барлау кезеңінде немесе дайындық кезеңінде жасалады.

      2. Кен орнын әзірлеу жобасы осындай кен орнындағы көмірсутекті рентабельді өндірудің бүкіл кезеңіне жасалады.

      3. Кен орнын әзірлеу жобасында кен орнын өнеркәсіптік әзірлеу түрлерінің, тәсілдерінің, технологияларының, көлемі мен мерзімдерінің сипаттамасы қамтылуға тиіс.

      4. Кен орнын әзірлеу жөніндегі жұмыстардың шарттарын, түрлерін және көлемдерін өзгерту қажет болған жағдайда, осындай өзгерістер әзірлеу жобасына өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу арқылы қосылуға жатады.

      5. Жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындысын алған кен орнын әзірлеу жобасында көрсетілмеген, сондай-ақ мұндай жоба болмаған кезде көмірсутектерді өндіру жөніндегі жұмыстарды жүргізуге тыйым салынады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің ережесі сынамалап пайдалану процесінде жүзеге асырылатын көмірсутектерді өндіру жөніндегі операцияларға қолданылмайды.

138-бап. Техникалық жобалау құжаттары

      1. Техникалық жобалау құжаттары барлау жұмыстарының жобасы, сынамалап пайдалану жобасы немесе кен орнын әзірлеу жобасы негізінде жасалады.

      2. Барлау жұмыстарының жобасына, сынамалап пайдалану жобасына немесе кен орнын әзірлеу жобасына енгізілетін, олардың негізінде жасалған техникалық жобалау құжаттарының өлшемдеріне әсер ететін өзгерістер және (немесе) толықтырулар тиісті техникалық жобалау құжаттарына өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу қажеттілігіне алып келеді.

      3. Көмірсутектерді барлаудың салдарын жою жобасы осы Кодекстің 126-бабында көзделген тәртіппен және мерзімдерде жасалады.

      4. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жою жобасы жер қойнауы учаскесінің және жойылуға жататын тиісті технологиялық объектілердің іс жүзіндегі жай-күйі негізге алынып жасалады.

      5. Жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған техникалық жобалау құжатынсыз жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге тыйым салынады.

      Ескерту. 138-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

139-бап. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану саласындағы жобалау құжаттарының сараптамалары

      1. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану саласындағы жобалау құжаттары Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес жүргізілетін мемлекеттік экологиялық сараптамаға жатады.

      2. Бағалау бойынша барлау жұмыстарын, теңіздегі барлау жұмыстарын, осы Кодекстің 113-бабына сәйкес жер қойнауы учаскесін ұлғайтуды көздейтін жобаны қоспағанда, барлау жұмыстарының жобасы (оған өзгерістер мен толықтырулар) хабарлама тәртібімен құзыретті органға жіберіледі.

      3. Бағалау бойынша барлау жұмыстарын, теңіздегі барлау жұмыстарын, осы Кодекстің 113-бабына сәйкес жер қойнауы учаскесін ұлғайтуды көздейтін барлау жұмыстарының жобасы (оған өзгерістер мен толықтырулар), сынамалап пайдалану жобасы (оған өзгерістер мен толықтырулар) және кен орнын әзірлеу жобасы (оған өзгерістер мен толықтырулар) қоршаған ортаға әсер етуге міндетті бағалау жүргізу қажеттілігінің жоқ екені туралы тұжырымы бар қоршаған ортаға әсер етуді бағалаудың қамту аясын және (немесе) белгіленіп отырған қызметтің әсер ету скринингін айқындау туралы қорытынды немесе қоршаған ортаға әсер етуді бағалау нәтижелері бойынша қорытынды болған кезде жобалау құжаттарының мемлекеттік сараптамасына жатады.

      4. Сынамалап пайдалану жобасы жер қойнауын пайдаланушы геологиялық қорларды жедел есептеу бойынша есепке қатысты жер қойнауына мемлекеттік сараптаманың оң қорытындысын алғаннан кейін ғана жобалау құжаттарының мемлекеттік сараптамасына жатады.

      Кен орнын әзірлеу жобасы жер қойнауын пайдаланушы геологиялық қорларды есептеу бойынша есепке қатысты жер қойнауына мемлекеттік сараптаманың оң қорытындысын алғаннан кейін ғана жобалау құжаттарының мемлекеттік сараптамасына жатады.

      5. Егер техникалық жобалау құжаттарында сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі объектілерінің құрылысы көзделсе, онда мұндай жобалар Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасына сәйкес сараптамаға жатады.

      6. Егер осы баптың 1 және 5-тармақтарында көзделген сараптаманы жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын пайдаланудың оң практикасын сақтаудан ауытқусыз жоя алмайтын келіспеушіліктер туындаған жағдайда, сол жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша құзыретті орган өтінішті алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде тиісті шешімді әзірлеу үшін мүдделі мемлекеттік органдар, жер қойнауын пайдаланушы және жобалау институты өкілдерінің қатысуымен келіссөздер жүргізуді ұйымдастырады.

      Ескерту. 139-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

140-бап. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану саласындағы базалық жобалау құжаттарының мемлекеттік сараптамасы

      1. Базалық жобалау құжаттарына және көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану саласындағы әзірлеу талдауларына мемлекеттік сараптама жер қойнауын пайдаланудың оң практикасына сәйкес көмірсутек кен орындарын барлау және әзірлеу кезінде жер қойнауын ұтымды пайдалануды қамтамасыз ету мақсатында жүргізіледі.

      2. Базалық жобалау құжаттарының және әзірлеу талдауларының мемлекеттік сараптамасын Қазақстан Республикасының көмірсутектер кен орындарын барлау және әзірлеу жөніндегі орталық комиссия (орталық комиссия) геология және әзірлеу саласында арнайы білімі бар және сараптама нәтижелеріне мүдделі емес тәуелсіз сарапшыларды тарта отырып жүзеге асырады.

      Тәуелсіз сарапшыларды тарту және біліктілік тұрғысынан іріктеу, сондай-ақ тәуелсіз сараптамаға ақы төлеу тәртібін көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      Жер қойнауын пайдалану саласындағы базалық жобалау құжаттарының және әзірлеме талдауларының тәуелсіз сараптамасына жер қойнауын пайдаланушы ақы төлейді.

      3. Орталық комиссия қызметін ұйымдастыру, оның құрамы, жұмыс регламенті және іс қағаздарын жүргізу көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін Қазақстан Республикасының көмірсутек кен орындарын барлау және әзірлеу жөніндегі орталық комиссия туралы ережеде айқындалады.

      4. Барлау жұмыстарының жобасына (оған өзгерістер мен толықтыруларға) мемлекеттік сараптама, оны жер қойнауын пайдаланушыдан алған күннен бастап – екі ай ішінде, ал сынамалап пайдалану жобаларына, кен орнын әзірлеу жобаларына (оларға өзгерістер мен толықтыруларға), игеру талдауларына үш ай ішінде жүргізіледі.

      Сынамалап пайдалану жобаларына, кен орнын әзірлеу жобаларына (оларға өзгерістер мен толықтыруларға), әзірлеу талдауларына мемлекеттік сараптама жүргізу мерзімі орталық комиссияның шешімі бойынша ұзартылуы, бірақ үш айдан аспайтын мерзімге ұлғайтылуы мүмкін.

      5. Алып тасталды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      6. Алып тасталды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      7. Базалық жобалау құжатына немесе әзірлеуді талдауға мемлекеттік сараптама жүргізу нәтижелері орталық комиссияның отырысында тәуелсіз сараптаманың тиісті қорытындысымен базалық жобалау құжатын немесе игеру талдауын қарау арқылы айқындалады.

      8. Алып тасталды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      9. Жобалау құжаттарына немесе әзірлеуді талдауларға мемлекеттік сараптама жүргізу нәтижелері сараптамалық қорытындымен ресімделеді, ол оң немесе теріс болуы мүмкін. Сараптамалық қорытындының көшірмесі оған қол қойылған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жер қойнауын пайдаланушыға жіберіледі.

      10. Теріс сараптамалық қорытынды шығару үшін мыналар:

      1) жобалау құжатының немесе әзірлеуді талдаудың Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына және (немесе) келісімшарт ережелеріне сәйкес келмеуі;

      2) жобалау құжатының немесе әзірлеуді талдаудың көмірсутек саласындағы уәкілетті орган бекітетін нормативтік-техникалық құжаттарда белгіленген талаптарға мазмұны, құрылымы және ресімделуі жағынан сәйкес келмеуі;

      3) жобалау құжатының немесе әзірлеуді талдаудың жер қойнауын пайдаланудың оң практикасына сәйкес келмеуі;

      4) кен орнын әзірлеу жобасында ұсынылған барланған көмірсутек қорларының саны мен сапасы туралы ақпараттың анық болмауы;

      5) жобалау құжатында немесе игеруді талдауда ұсынылған жобалау шешімдерінің сапасын объективті бағалаудың мүмкін болмауы;

      6) сынамалап пайдалану жобасы үшін – геологиялық қорларды жедел есептеу бойынша есепке қатысты жер қойнауына мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысының болмауы;

      7) кен орнын игеру жобасы үшін – геологиялық қорларды есептеу бойынша есепке қатысты жер қойнауына мемлекеттік сараптаманың оң қорытындысының болмауы негіз болып табылады.

      11. Жобалау құжатының немесе әзірлеу талдаулардың мемлекеттік сараптамасының теріс қорытындысында оны шығару негіздемесі және базалық құжатты немесе әзірлеу талдауын пысықтау бойынша ұсынымдар келтіріледі.

      Ескерту. 140-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2019 № 297-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

141-бап. Жер қойнауының мемлекеттік сараптамасы

      1. Жер қойнауының мемлекеттік сараптамасы жер қойнауын ұтымды пайдалану үшін жағдайлар жасау, көмірсутектердің геологиялық қорларын мемлекеттік есепке алу, сондай-ақ көмірсутектердің геологиялық қорларының саны мен сапасы туралы ақпараттың анықтығын бағалау мақсатында жүргізіледі.

      2. Жер қойнауының мемлекеттік сараптамасы тиісті қызмет түріне лицензиясы бар жобалау ұйымы әзірлейтін және жер қойнауын пайдаланушы бекітетін, геологиялық қорларды есептеу (жедел есептеу) жөніндегі есептің талдауын жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      141-баптың 3-тармағының осы редакциясы 01.01.2026 дейін тоқтатыла тұрады - ҚР 27.12.2017 № 125-VI Кодексімен (тоқтатыла тұру кезеңіндегі редакцияны осы Кодекстің 277-бабының 6-т. қараңыз).

      3. Геологиялық қорларды есептеу (жедел есептеу) жөніндегі есеп көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін нормативтік-техникалық құжаттарға сәйкес жасалады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      141-баптың 4-тармағының осы редакциясы 01.01.2026 дейін тоқтатыла тұрады - ҚР 27.12.2017 № 125-VI Кодексімен (тоқтатыла тұру кезеңіндегі редакцияны осы Кодекстің 277-бабының 6-т. қараңыз).

      4. Жер қойнауының мемлекеттік сараптамасын Қазақстан Республикасының көмірсутек қорлары жөніндегі орталық комиссиясы (қорлар жөніндегі орталық комиссия) геология және жер қойнауын пайдалану саласында арнайы білімдері бар және сараптама нәтижелеріне мүдделі емес тәуелсіз сарапшыларды тарта отырып жүзеге асырады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      141-баптың 5-тармағының осы редакциясы 01.01.2026 дейін тоқтатыла тұрады - ҚР 27.12.2017 № 125-VI Кодексімен (тоқтатыла тұру кезеңіндегі редакцияны осы Кодекстің 277-бабының 6-т. қараңыз).

      5. Қорлар жөніндегі орталық комиссия қызметін ұйымдастыру, оның құрамы, жұмыс регламенті және іс қағаздарын жүргізу көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін Қазақстан Республикасының пайдалы қазбалар қорлары жөніндегі орталық комиссия туралы ережеде айқындалады.

      6. Жер қойнауының мемлекеттік сараптамасы геологиялық қорларды есептеу (жедел есептеу) жөніндегі есепті алған күннен бастап үш ай ішінде жүргізіледі.

      Жер қойнауының мемлекеттік сараптамасын жүргізу мерзімі қорлар жөніндегі орталық комиссияның шешімі бойынша, бірақ үш айдан аспайтын мерзімге ұлғайтылуы мүмкін.

      7. Жер қойнауының мемлекеттік сараптамасының нәтижелері сараптамалық қорытындымен ресімделеді, ол оң немесе теріс болуы мүмкін.

      8. Теріс сараптамалық қорытынды шығару үшін мыналар:

      1) көмірсутектер кен орнының геологиялық қорларына жүргізілген есептеудің (жедел есептеудің) көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін нормативтік-техникалық құжаттарда белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі;

      2) көмірсутектердің геологиялық қорларының саны және сапасы туралы ақпараттың анық болмауы;

      3) ұсынылған деректер негізінде көмірсутектердің геологиялық қорларының саны мен сапасын объективті бағалаудың мүмкін болмауы негіз болып табылады.

      Жер қойнауының мемлекеттік сараптамасының теріс қорытындысында оны шығарудың негіздемесі және есепті пысықтау бойынша ұсынымдар беріледі.

      9. Сараптамалық қорытынды қорлар жөніндегі орталық комиссия төрағасы және оның мүшелері қол қойған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жер қойнауын пайдаланушыға жіберіледі.

      10. Жер қойнауының мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысы көмірсутектер кен орнының геологиялық қорларын мемлекеттік есепке қоюға негіз болып табылады.

142-бап. Жобалау құжаттарының орындалуын мониторингтеу

      1. Жобалау құжаттарына өзгерістер мен толықтыруларды талап етпейтін жобалау көрсеткіштерін түзету жобалау ұйымының авторлық қадағалау жүргізуі шеңберінде жүзеге асырылады.

      Жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану жөніндегі бірыңғай қағидаларда жобалау көрсеткіштерін түзету талап етілетін жағдайлар белгіленеді.

      Жобалау шешімдерінің іске асырылуын авторлық қадағалау жөніндегі есеп базалық жобалау құжаттарының мемлекеттік сараптамасына жатпайды және оны жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектер саласындағы уәкілетті органға хабарлама жасау тәртібімен электрондық түрде жібереді.

      2. Жер қойнауын пайдаланушының кен орнын әзірлеу жобасын орындауын мониторингтеу:

      1) авторлық қадағалау;

      2) кемінде үш жылда бір рет орындалатын көмірсутектер кен орнының әзірленуіне талдау жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

      3. Авторлық қадағалау және көмірсутектер кен орнын әзірлеуге талдау жүргізуге қойылатын талаптар жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану жөніндегі бірыңғай қағидаларда белгіленеді.

      4. Авторлық қадағалау кезінде кен орнын игеруді бақылау арқылы алынатын ағымдағы геологиялық-кәсіпшілік ақпарат пайдаланылады, ал қадағалаудың нәтижелері есеп түрінде баяндалады.

      5. Авторлық қадағалау жөніндегі есепте:

      1) нақты қол жеткізілген технологиялық өлшемдер мәндерінің жобалау мәндеріне сәйкес келуі;

      2) нақты және жобалау көрсеткіштері арасындағы айырмашылықтардың және (немесе) жобалық шешімдердің орындалмау себептері;

      3) барлау жұмыстарының жобасы бойынша – жобалау шешімдеріне қол жеткізу және барлау жұмыстарын жүргізу кезінде анықталған кемшіліктерді жою бойынша ұсынымдар;

      4) сынамалап пайдалану жобасы бойынша – жобалау шешімдеріне қол жеткізу және сынамалап пайдалану жүргізу кезінде анықталған кемшіліктерді жою бойынша ұсынымдар;

      5) кен орнын игеру жобасы бойынша – жобалау шешімдеріне қол жеткізу және игеру жүйесін меңгеруде анықталған кемшіліктерді жою бойынша және (немесе) жекелеген жобалық шешімдерді және кен орнын әзірлеу жобасының көрсеткіштерін өзгерту қажеттілігін айқындау үшін әзірлеуге кезектен тыс талдау жүргізу бойынша ұсынымдар көрсетіледі.

      Авторлық қадағалау жүргізу кезінде жер пайдаланушы бұрын тартқан жобалау ұйымын өзгеге алмастыру қажет болған жағдайда, мұндай алмастыруға жобалау құжаты авторының келісуімен жол беріледі.

      6. Кен орнын әзірлеуді талдау пайдалану объектісін әзірлеу процесінде ұңғымалар мен қабаттарға жүргізілген геологиялық-кәсіпшілік, геофизикалық, гидродинамикалық және басқа да зерттеулердің нәтижелерін, сондай-ақ өнімді қабаттарда өтетін көмірсутектер қорларының ағымдағы орналасуы әзірлеу көрсеткіштерінің серпінін және процестерді кен орнын игерудің жүйесін жетілдіру қажеттілігін анықтау нысанына кешенді түрде зерттеуді білдіреді.

      7. Көмірсутектер кен орнын әзірлеуді талдауды жер қойнауын пайдаланушы тартатын, қызметтің тиісті түріне лицензиясы бар жобалау ұйымы жүргізеді және оны жер қойнауын пайдаланушы хабарлама тәртібімен құзыретті органға жібереді.

      8. Кен орнын әзірлеудің нақты және жобалау көрсеткіштері арасында елеулі (он пайыздан астам) айырмашылықтар болған жағдайда, кен орнын әзірлеу жобасына өзгерістер енгізу қажеттігі туралы көмірсутектер кен орнын әзірлеу нәтижелері бойынша талдау нәтижелерінің негізделген тұжырымы болған кезде жобалау құжаттарын талдау нәтижелері мемлекеттік сараптамаға жатады.

      9. Орталық комиссия көмірсутектер кен орындарын әзірлеуді талдау бойынша оң қорытынды шығарған жағдайда осындай талдаудың жобалық шешімдері мен көрсеткіштері кен орнын әзірлеу жобасына өзгерістер мен толықтыруларды әзірлеудің, бекіту мен оларды мемлекеттік сараптамадан өткізудің үш жылдан аспайтын кезеңіне кен орнын әзірлеу жобасының жобалау шешімдері мен көрсеткіштері ретінде бағаланады.

      Ескерту. 142-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      143-баптың осы редакциясы 01.01.2026 дейін тоқтатыла тұрады - ҚР 27.12.2017 № 125-VI Кодексімен (тоқтатыла тұру кезеңіндегі редакцияны осы Кодекстің 277-бабының 12-тармақтың 3) тармақшасынан қараңыз).

143-бап. Жер қойнауын пайдаланушының келісімшарттық міндеттемелеріне жатқызылатын, көмірсутектерді барлау және өндіру жөніндегі жобалау құжаттарының көрсеткіштері

      Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта жер қойнауын пайдаланушыға міндеттеме ретінде жобалау құжаттарының мынадай көрсеткіштерінің орындалуы белгіленеді:

      1) пайдалану ұңғымалары торшасының тығыздығы;

      2) әрбір пайдалану обьектісі бойынша өндіру және қысыммен айдау ұңғымаларының арақатынасы;

      3) кенжатындар бойынша орнын толтыру коэффициенті;

      4) қабаттық және кенжар қысымының қанық қысымға немесе конденсация қысымына қатынасы;

      5) қабат қысымның кенжар қысымына қатынасы;

      6) ұңғымалар бойынша газ факторының барынша жол берілетін шекті шамасы.

      Бұл ретте осы бапта көрсетілген көрсеткіштердің мәндері келісімшартқа енгізілмейді және жобалау құжаттарына сүйене отырып айқындалады.

20-ТАРАУ. КӨМІРСУТЕКТЕР БОЙЫНША ЖЕР ҚОЙНАУЫН ПАЙДАЛАНУ ЖӨНІНДЕГІ ОПЕРАЦИЯЛАРДЫ ЖҮРГІЗУДІҢ ЖЕКЕЛЕГЕН МӘСЕЛЕЛЕРІ

144-бап. Шикі мұнайды, газ конденсатын, шикі газды және оны қайта өңдеу өнімдерін (тауарлық газды) есепке алудың ақпараттық жүйесі

      1. Шикі мұнайды, газ конденсатын, шикі газды және оны қайта өңдеу өнімдерін (тауарлық газды) есепке алудың ақпараттық жүйесі:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қайта өңдеуге және тұтынушыға беруге дайындалған, сондай-ақ өз мұқтаждарына пайдаланылатын, қабаттық қысымды сақтау және (немесе) ұстап тұру мақсатында қабаттарға айдау жолымен кәдеге жаратуға жататын, осы Кодекстің 146-бабында белгіленген жағдайларда және шарттарда жағылатын шикі газдың айналымдағы мөлшері туралы деректерді автоматтандырылған жинау, өңдеу, сақтау және пайдалану арқылы шикі газды және оны қайта өңдеу өнімдерін (тауарлық газды);

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тұтынушыға беруге дайындалған шикі мұнай мен газ конденсатының айналымдағы мөлшері туралы деректерді автоматтандырылған жинау, өңдеу, сақтау және пайдалану арқылы шикі мұнай мен газ конденсатын есепке алуды жүзеге асырады.

      2. Көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган шикі мұнай мен газ конденсатын, шикі газды және оны қайта өңдеу өнімдерін (тауарлық газды) есепке алудың ақпараттық жүйесін қалыптастырудың және оның жұмыс істеуінің өзі айқындайтын тәртібіне сәйкес, ақпаратты өңдеу, сақтау, пайдалану, оның ішінде беру және тарату мақсаттарында шикі мұнай мен газ конденсатын, шикі газды және оны қайта өңдеу өнімдерін (тауарлық газды) есепке алудың ақпараттық жүйесіне қосу үшін ақпарат жинауды жүзеге асырады.

      3. Шикi мұнай мен газ конденсатының айналымы деп оларды дайындау, тасу, сақтау, тиеп-жөнелту, өткізу, Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Қазақстан Республикасы аумағының шегінен тыс жерге әкету түсініледі.

      Шикі газдың, оны қайта өңдеу өнімдерінің (тауарлық газдың) айналымы деп оларды жинау, дайындау, тасу, қайта өңдеу, сондай-ақ Кодексте және жобалау құжатында белгіленген жағдайлар мен шарттарда – қабатқа айдау және алау етіп жағу арқылы кәдеге жарату түсініледі.

      4. Шикі мұнайды, газ конденсатын, шикі газды және оны қайта өңдеу өнімдерін (тауарлық газды) есепке алу аспабы деп шикі мұнайдың, газ конденсатының, шикі газдың және оны қайта өңдеу өнімдерінің (тауарлық газдың) көлемдік және сапалық сипаттамаларын айқындайтын және Қазақстан Республикасының өлшем бірлігін қамтамасыз ету саласындағы заңнамасына сәйкес қолдануға рұқсат берілген техникалық құрылғы, сондай-ақ нақты уақыт режимінде шикі мұнайды, газ конденсатын, шикі газды және оны қайта өңдеу өнімдерін (тауарлық газды) есепке алудың ақпараттық жүйесі операторына ақпарат беруді жүзеге асыратын бағдарламалық қамтылым танылады.

      5. Шикi мұнайдың, газ конденсатының, шикі газдың және оны қайта өңдеу өнімдерінің (тауарлық газдың) айналымы саласындағы қызметті жүзеге асыратын субъектілер жарақтандыру тізбесі мен мерзімдерін көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін өздерінің өндірістік объектілерін есепке алу аспаптарымен жарақтандыруға және көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен олардың жұмыс істеуін қамтамасыз етуге міндетті.

      6. Шикі мұнайды, газ конденсатын, шикі газды және оны қайта өңдеу өнімдерін (тауарлық газды) өндіру және (немесе) олардың айналымы саласындағы қызметті жүзеге асыратын субъектілердің шикі мұнайды, газ конденсатын, шикі газды және оны қайта өңдеу өнімдерін (тауарлық газды) өндіру және (немесе) олардың айналымы жөніндегі операцияларды жарақтандыру тізбесі мен мерзімдерін көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін өндірістік объектілерді есепке алу аспаптарымен жарақтандырмай не ақауы бар есепке алу аспаптарымен жарақтандырып жүргізуіне тыйым салынады.

      Ескерту. 144-бап жаңа редакцияда – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

145-бап. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануды басқарудың бірыңғай мемлекеттік жүйесі

      1. Жер қойнауын пайдаланушылар, мұнай және (немесе) шикі газ, уран, көмір өндіру және олардың айналымы саласындағы операцияларды жүзеге асыратын тұлғалар не олардың уәкілетті өкілдері есептерді жер қойнауын пайдалануды басқарудың бірыңғай мемлекеттік жүйесі арқылы ұсынады. Көрсетілген есептер уәкілетті өкілдің электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылуға тиіс. Есептерді ұсыну нысандары мен тәртібін көмірсутектер және уран саласындағы уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

      2. Осы Кодекстің мақсаттары үшін жер қойнауын пайдалануды басқарудың бірыңғай мемлекеттік жүйесі деп жер қойнауын пайдалану саласындағы ақпаратты жинауға, сақтауға, талдауға және өңдеуге арналған, көмірсутектер саласындағы уәкілетті органның "Қазақстан Республикасының жер қойнауын пайдалануды басқарудың бірыңғай мемлекеттік жүйесі" ақпараттық жүйесі түсініледі.

146-бап. Шикі газды жағу

      1. Мыналарды:

      1) авариялық жағдай қатері немесе оның туындауы, персоналдың өміріне немесе халық денсаулығына және қоршаған ортаға қатер төнуі;

      2) ұңғыма объектілерін сынау кезіндегі;

      3) кен орнын сынамалап пайдалану кезіндегі;

      4) шикі газды технологиялық тұрғыдан еріксіз жағу кезіндегі жағдайларды қоспағанда, шикі газды факелде жағуға тыйым салынады.

      2. Шикі газды технологиялық тұрғыдан еріксіз жағу деп осы баптың 4-тармағына сәйкес белгіленген нормативтер және көлемдер шегінде, технологиялық жабдықты іске қосу-баптау, пайдалану, техникалық қызмет көрсету және жөндеу кезінде, сондай-ақ технологиялық жабдықтың жұмысындағы технологиялық іркілістер, істен шығу мен ауытқулар кезінде көмірсутектерді өндірудің үздіксіз процесін қамтамасыз ету үшін шикі газды жағу танылады.

      3. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайларда шикі газды факелде рұқсатсыз жағуға жол беріледі.

      Бұл ретте жер қойнауын пайдаланушы мұндай жағу туралы көмірсутектер және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органдарды он күн ішінде жазбаша хабардар етуге міндетті.

      Осындай хабарлама шикі газды жағудың себептерін және жағылған шикі газдың көлемдері туралы мәліметтерді қамтуға тиіс.

      4. Осы баптың 1-тармағының 2), 3) және 4) тармақшаларында көзделген жағдайларда, жер қойнауын пайдаланушы жобалау құжаттарын және көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде шикі газды жағу нормативтері мен көлемдерін есептеу әдістемесі бойынша айқындалған нормативтер мен көлемдер шегінде шикі газды қайта өңдеуді дамыту бағдарламасын сақтаған жағдайда көмірсутектер саласындағы уәкілетті органның рұқсаты бойынша шикі газды факелде жағуға жол беріледі.

      Шикі газды факелде жағуға рұқсат беру тәртібін көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      5. Ұңғыма объектілерін сынау кезінде жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған базалық жобалау құжатына немесе әзірлеуді талдауға сәйкес, жер қойнауын пайдаланушы бекіткен ұңғыма объектілерін сынау жоспарында көзделген мерзімге, ұңғыманың әрбір объектісі үшін тоқсан күннен аспайтын мерзімге шикі газды жағуға жол беріледі.

      Кен орнын сынамалап пайдалану кезінде үш жылдан аспайтын жалпы мерзімге шикі газды жағуға рұқсат берілуі мүмкін.

      6. Технологиялық жабдықты іске қосу-баптау, техникалық қызмет көрсету және жөндеу жұмыстары кезінде шикі газды жағу көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекіткен әдістеме бойынша есептелген нормативтер мен көлемдер шегінде жүзеге асырылады.

      7. Технологиялық жабдық жұмысындағы технологиялық іркілістер, істен шығу мен ауытқулар жағдайларында жер қойнауын пайдаланушы тергеу жүргізуге және көмірсутектер саласындағы уәкілетті органға технологиялық іркілістер, істен шығу мен ауытқулардың, әрбір жағдайы бойынша жағылған газдың уақыты мен көлемдері туралы мәліметтерді, сондай-ақ олардың себептерін көрсете отырып, есепті тоқсаннан кейінгі айдың жиырма бесінші күнінен кешіктірмей, тоқсан сайын есеп беруге міндетті.

147-бап. Шикі газды қайта өңдеу және кәдеге жарату

      1. Шикі газды қайта өңдеу деп шикі газдан құрауыштарының сапалық және сандық құрамы бойынша техникалық регламенттердің және (немесе) ұлттық стандарттардың талаптарына сай келетін өнімді өндіру жөніндегі технологиялық процесс түсініледі.

      2. Көмірсутектерді өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушы шикі газды жағу көлемдерін азайтуға бағытталған іс-шаралар жүргізуге міндетті.

      Кен орнын әзірлеу жобасында шикі газды өңдеу (кәдеге жарату) жөніндегі бөлім міндетті түрде болуға тиіс.

      3. Жер қойнауын пайдаланушылар шикі газды ұтымды пайдалану және қоршаған ортаға зиянды әсерді төмендету мақсатында көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін нысан бойынша шикі газды қайта өңдеуді дамыту бағдарламаларын әзірлеуге міндетті. Шикі газды қайта өңдеуді дамыту бағдарламасы жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген оң қорытынды алынған базалық жобалау құжатының сараптамалары немесе әзірлеменің талдауы негізінде әзірленеді.

      Шикі газды қайта өңдеуді дамыту бағдарламалары шикі газды қайта өңдеуді дамыту мәселелері жөніндегі жұмыс тобының ұсынымдарын ескере отырып, көмірсутектер саласындағы уәкілетті органның бекітуіне жатады және олар әр үш жыл сайын жаңартылып отыруға тиіс.

      Шикі газды қайта өңдеуді дамыту мәселелері жөніндегі жұмыс тобының құрамын және ол туралы ережені көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      Жер қойнауын пайдаланушы шикі газды қайта өңдеуді дамыту бағдарламаларының орындалуы туралы есептерді көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін нысан бойынша және мерзімдерде осы органға жыл сайын жіберуге тиіс.

      4. Мыналарды:

      1) осы Кодекстің 146-бабында белгіленген жағдайларда және шарттармен жағылатын;

      2) жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекіткен шикі газды қайта өңдеуді дамыту бағдарламасында көзделген көлемдерде өзінің технологиялық қажеттіліктеріне пайдаланатын;

      3) жер қойнауын пайдаланушы өзге тұлғаларға қайта өңдеу және (немесе) кәдеге жарату мақсатында өткізетін шикі газ көлемдерін қоспағанда, өндірілетін шикі газдың толық көлемін қайта өңдемей көмірсутектерді өндіруге тыйым салынады.

      Бұл ретте шикі газды өңдеу экономикалық жағынан тиімсіз кен орындарында кен орнын әзірлеу жобасында және шикі газды қайта өңдеуді дамыту бағдарламасында, жеке мұқтаждыққа пайдаланылатын газды қоспағанда, қабаттық қысымды сақтау және (немесе) ұстап тұру мақсатында қабатқа айдау арқылы өндірілетін шикі газдың бүкіл көлемін кәдеге жарату көзделуі мүмкін.

      5. Кен орнын әзірлеу жобасында және шикі газды қайта өңдеуді дамыту бағдарламасында мұндай кен орнында ішкі қабаттық қысымды ұстап тұрудың өзге әдістері тиімсіз және мұндай айдау қоршаған орта мен адамның өмірі үшін қауіпсіздіктің жоғары деңгейіне ие болған жағдайда, қабаттық қысымды ұстап тұру мақсатында қабатқа айдау арқылы өндірілетін шикі газды кәдеге жарату көзделуі мүмкін.

      6. Бірлесіп игерген жағдайда жобалау құжаттарында және шикі газды қайта өңдеуді дамыту бағдарламаларында қабаттық қысымды сақтау және (немесе) ұстап тұру мақсатында бір кен орнынан екінші кен орны қабатына (өзге де жер қойнауын пайдаланушылардың кен орындарын қоса алғанда) өндірілетін шикі газды айдау арқылы кәдеге жарату көзделуі мүмкін.

      7. Кен орнын әзірлеу жобасында көзделмеген, сондай-ақ кен орнын әзірлеу жобасын бұза отырып жүзеге асырылған, шикі газды қабатқа айдауға тыйым салынады.

      8. Жер қойнауын пайдаланушылар және көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган шикі газды қайта өңдеу жөніндегі бірлескен жобаларды іске асыра алады.

      9. Егер жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта өзгеше көзделмесе, өндірілген ілеспе газ мемлекет меншігі болып табылады.

      Ескерту. 147-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

148-бап. Қабаттық қысымды ұстап тұру және суларды дайындау

      1. Жер қойнауын пайдалануға арналған әртүрлі келісімшарттар бойынша көмірсутектерді өндіру жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар осы Кодекстің 150-бабында көзделген жағдайларда қабаттық қысымды ұстап тұру мақсатында бір жер қойнауын пайдаланушыдан дайындалған қабаттық суды екінші жер қойнауын пайдаланушының кен орнының қабатына айдауды жүзеге асыруы мүмкін.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы қабаттық қысымды ұстап тұру мақсатында одан әрі кен орны қабатына айдауға ілеспе және (немесе) өзге де (теңіз суын қоса алғанда) суды дайындау үшін қажетті инфрақұрылымдық объектілерге иелік ететін тұлғаларды тарта алады.

149-бап. Шекарамаңы жер қойнауы учаскелеріндегі көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар

      1. Егер жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу нәтижесінде бір бөлігі басқа іргелес немесе қарсы беттегі мемлекеттің заңды құзырындағы аумақта немесе теңізде Қазақстан Республикасының аумағының шегінде орналасқан шекарамаңы жер қойнауы учаскесінде немесе бір бөлігі аумағында орналасқан, сонымен қатар кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) тапқан жағдайда, ол бұл туралы құзыретті органға дереу хабарлауға міндетті.

      2. Қазақстан Республикасының табылған кенжатынның бір бөлігі (кенжатындар жиынтығы) жер қойнауында жатқан мемлекетпен тиісті халықаралық шарттар болмаған жағдайда, құзыретті орган осындай мемлекетпен келісімге қол жеткізілгенге дейін шекарамаңы жер қойнауы учаскесінде көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды тоқтата тұру туралы шешім қабылдауға құқылы.

      Бұл ретте құзыретті орган шекарамаңы жер қойнауының учаскесінде көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды тоқтата тұру туралы шешім қабылданған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде жер қойнауын пайдаланушыны ол туралы хабардар етеді және күнтізбелік отыз күн ішінде шекарамаңы жер қойнауы учаскесінде орналасқан кен орнын бірлесіп әзірлеудің тәртібі мен шарттарын реттейтін халықаралық шартты әзірлеуге бастама жасайды.

      3. Құзыретті орган шекарамаңы жер қойнауы учаскесінде көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды тоқтата тұру туралы шешім қабылдаған жағдайда, жер қойнауын пайдалану жөніндегі тоқтатылған операцияларды құзыретті орган қалпына келтіруге рұқсат бергенге дейін келісімшарт өзінің қолданысын тоқтата тұрған болып есептеледі.

150-бап. Әртүрлі жер қойнауы учаскелеріндегі кен орындарын бірлесіп игеру

      1. Бірлесіп игеру деп бірнеше жер қойнауын пайдаланушылардың көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі бірлескен операциялар келісімнің негізінде жүргізуді, оның ішінде кен орындарын әзірлеу үшін ортақ инфрақұрылымды пайдалануы түсініледі.

      2. Егер бірнеше кен орындарын бірлесіп игеру бір немесе бірнеше кен орындарын әзірлеудің техникалық және экономикалық көрсеткіштерін жақсартатын болса, мұндай игеруге жол беріледі.

      3. Әртүрлі жер қойнауы учаскелерінде көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар осы Кодексте белгіленген тәртіппен құзыретті органмен келісу бойынша:

      1) бір жер қойнауын пайдаланушыда қуаттары, инфрақұрылымдық объектілері және (немесе) өзге де техникалық және технологиялық мүмкіндіктері бар болған кезде жобалау құжаттарына тиісті өзгерістер енгізе отырып (қажеттілік кезінде), мұндай жер қойнауын пайдаланушымен осындай қуаттарды, инфрақұрылымдық объектілерді және (немесе) өзге де техникалық және технологиялық мүмкіндіктерді пайдалануға шарт жасасуға;

      2) инфрақұрылымдық объектілерді бірлесіп жобалауға және (немесе) салуға не тиісті шарт негізінде оларды бірлесіп пайдалануға құқылы.

      4. Бірнеше жер қойнауын пайдаланушылар жер қойнауының әртүрлі учаскелерінде бірнеше кен орындарын бірлесіп игерген жағдайда, жобалау құжаттарында бірлесіп игерудің қажеттілігі мен тиімділігі, сондай-ақ оны жүзеге асыру схемасы негізделеді.

      5. Жер қойнауын пайдаланушылар осы баптың 3-тармағының 2) тармақшасын іске асыру мақсаттары үшін бірлескен инфрақұрылымдық объектілерді жедел басқаруды жүзеге асыратын басқарушы компанияны айқындауы мүмкін.

      6. Жер қойнауын пайдаланушы (оның ішінде басқарушы компания) бірлесіп игеру кезінде жер қойнауын пайдаланушылар арасындағы келісім бойынша басқа жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауы учаскесінде оның жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларының бір бөлігін немесе барлығын, егер бұл бірлесіп игеру үшін қажет болса, жүргізуге құқылы.

      7. Осы баптың 3-тармағының ережелерін ескере отырып, инфрақұрылымдық объектілерді бірлесіп пайдалану кезінде өндірілген көмірсутектердің көлемін бөлу жер қойнауын пайдаланушылар арасындағы келісім бойынша жүргізіледі.

      8. Қажет болған кезде жер қойнауын пайдаланушылар арасындағы келісімде инженерлік қамтамасыз ету жүйелерін (соның ішінде электр энергиясын, жабдықты және материалдарды) бірлесіп пайдалану көзделеді.

151-бап. Көмірсутектерді бірыңғай объект ретінде кен орнында барлау немесе өндіру

      1. Егер жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізетін табылған кенжатынның немесе кен орнының бір бөлігі көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін басқа жер қойнауын пайдаланушының пайдалануындағы жер қойнауы учаскесінің шегінде орналасса, мұндай жер қойнауын пайдаланушылар өз таңдауы бойынша:

      1) осы Кодексте белгіленген беру рәсімдерін сақтай отырып, осы кенжатын немесе кен орны бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына ие бір ғана жер қойнауын пайдаланушы қалатындай немесе бір келісімшарт негізінде жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестерге ие бірнеше жер қойнауын пайдаланушы қалатындай етіп өзінің жер қойнауын пайдалану құқығын беруге;

      2) бірыңғай объект ретінде кенжатында немесе кен орнында бірлескен барлау мен өндіруді немесе өндіруді жүргізу туралы шартты құзыретті органмен алдын ала келісіп, жобалау құжаттарына тиісті өзгерістер енгізе отырып осындай шарт жасасуға міндетті.

      2. Жер қойнауын пайдаланушылар осы баптың 1-тармағын сақтамаған жағдайда құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушылардан бірыңғай объект ретінде кенжатында немесе кен орнында бірлескен барлау мен өндіруді немесе өндіруді жүргізу туралы шарт жасасуды сот тәртібімен талап етуге құқылы.

      3. Бірлескен барлау мен өндіруді немесе өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар өздеріне келісімшарттармен жүктелген міндеттемелердің орындалуы бойынша ортақ жауаптылықта болады.

152-бап. Мұнайдың көлемі мен салмағын өлшеу

      1. Жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауы учаскесінде өндірген мұнайдың көлемі мен салмағын өлшеуді жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін тәртіппен жүргізеді.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мұнайдың көлемі мен салмағын өлшеу үшін пайдаланылатын жабдық пен аспаптарды сынақтан өткізеді.

      3. Егер сынау немесе қарап-тексеру кезінде жабдықтың немесе аспаптардың ақаулары бар екені анықталса, онда ақаудың мерзімін анықтауға мүмкіндік болмаған кезде ақаудың мерзімі алдыңғы өлшеуден бастап ақау анықталған күнге дейінгі уақыттың жартысы ретінде айқындалады.

21-ТАРАУ. КӨМІР ҚАБАТТАРЫНДАҒЫ МЕТАНДЫ БАРЛАУ МЕН ӨНДІРУДІ, ТЕҢІЗДЕ, ІШКІ СУ АЙДЫНДАРЫНДА ЖӘНЕ САҚТЫҚ АЙМАҒЫНДА КӨМІРСУТЕКТЕРДІ БАРЛАУ МЕН ӨНДІРУДІ, СОНДАЙ-АҚ САРҚЫЛЫП ЖАТҚАН КЕН ОРЫНДАРЫНДА КӨМІРСУТЕКТЕР ӨНДІРУДІ ЖҮРГІЗУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

      Ескерту. 21-тараудың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

153-бап. Көмір қабаттарындағы метанды барлау мен өндіру ерекшеліктері

      1. Көмір қабаттарындағы метанды барлау мен өндіру осы тарауда көзделген ерекшеліктері ескеріле отырып, осы Кодексте көмірсутектерді барлау мен өндіру үшін белгіленген талаптарға сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Алдын ала газсыздандыру бойынша қажетті іс-шараларды, құрамындағы метанды белгіленген нормативтерге дейін төмендетуді қамтамасыз ететін көмір қабаттарынан алынған метанды кейіннен кәдеге жарата отырып, желдету және қабаттық газсыздандыру бағдарламаларын өткізбей, көмір қабаттарындағы табиғи метан мөлшері жоғары деңгейде болатын көмір кен орындарын игеруге тыйым салынады.

      Көмірді барлауға және (немесе) өндіруге арналған лицензия шеңберінде жұмыс істеп тұрған шахталарды газсыздандыру кезінде көмір қабаттарындағы метанды барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты жасамай көмір қабаттарындағы метанды өндіруге жол беріледі.

      3. Бұл ретте мұндай жер қойнауын пайдаланушы өндірілген көмір қабаттарындағы метанды одан әрі өткізбей, оны өзінің технологиялық қажеттіліктері үшін ғана пайдалануға құқылы.

      4. Көмір өндіруді жүргізіп жатқан жер қойнауын пайдаланушы көмір қабаттарындағы метанды одан әрі өткізу мақсатында өндіруді жүзеге асыруға ниеттенген жағдайда, мұндай жер қойнауын пайдаланушы осы Кодексте көзделген тәртіппен көмір қабаттарындағы метанды барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығын алуы қажет.

153-1-бап. Сарқылып жатқан кен орындарында көмірсутектерді өндіру

      1. Сарқылып жатқан кен орындары бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар шеңберінде көмірсутектер өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушы бір мезгілде мынадай шарттарды сақтауға міндетті:

      1) кен орнының осы баптың 2-тармағында көзделген өлшемшарттарға сәйкес болуы. Бұл ретте мұндай сәйкестік осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындысын алған кен орнын әзірлеу жобасында көрсетіледі;

      2) жер қойнауын пайдаланушының осы баптың 3-тармағында көзделген инвестициялық міндеттемені орындауы.

      Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жер қойнауын пайдаланушының осы баптың 3-тармағында көзделген инвестициялық міндеттемесін орындау жөніндегі міндеттеме енгізілген кезде сарқылып жатқан кен орындары бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт деп танылады.

      2. Көмірсутектер кен орны оны әзірлеу барысында мынадай көрсеткіштердің кемінде біреуіне қол жеткізілген жағдайда сарқылып жатқандар санатына жатады:

      көмірсутектердің ірі кен орындары үшін қорлардың игерілуі бекітілген алынатын қорлардың жетпіс және одан көп пайызын және кен орнының су басуы сексен бес және одан көп пайызды құрауға тиіс;

      мұнай алудың ағымдағы коэффициенті бірліктің 0,4 және одан көп үлесін құрауға тиіс.

      3. Осы баптың 4-тармағында белгіленген инвестициялау коэффициентінің және өткен жылдың қорытындысы бойынша "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 723-бабына сәйкес салықтық есепке алу саясатында бекітілген жер қойнауын пайдаланушының бөлек салықтық есепке алуды жүргізу әдістемесіне сәйкес есептелген, сарқылып жатқан кен орны бойынша жылдық жиынтық кіріс сомасының көбейтіндісі ретінде есептелетін сомадан кем болмайтын мөлшерде мұндай сарқылып жатқан кен орнын әзірлеуге қосымша инвестицияларды жүзеге асыру және (немесе) осы Кодекстің 129-бабында белгіленген тәртіппен өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуын қосымша қаржыландыру жер қойнауын пайдаланушының мұндай кен орындары бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша инвестициялық міндеттемесі болып табылады.

      4. Сарқылып жатқан кен орны бойынша инвестициялау коэффициенті мұндай кен орны бойынша көмірсутектерді өндірудің нақты жылдық көлемі негізге алына отырып белгінеді және мыналарды құрайды:

Р/с
№

Жылдық өндіру көлемі

Инвестициялау коэффициенті, %-бен

1

2

3

1.

250 000 тоннаны қоса алғанға дейін

1,0

2.

250 000 тоннадан жоғары және 500 000 тоннаны қоса алғанға дейін

2,0

3.

500 000 тоннадан жоғары және 1 000 000 тоннаны қоса алғанға дейін

3,0

4.

1 000 000 тоннадан жоғары және 2 000 000 тоннаны қоса алғанға дейін

4,0

5.

2 000 000 тоннадан жоғары және 3 000 000 тоннаны қоса алғанға дейін

5,0

6.

3 000 000 тоннадан жоғары және 4 000 000 тоннаны қоса алғанға дейін

5,5

7.

4 000 000 тоннадан жоғары және 5 000 000 тоннаны қоса алғанға дейін

6,5

8.

5 000 000 тоннадан жоғары және 7 000 000 тоннаны қоса алғанға дейін

7,0

9.

7 000 000 тоннадан жоғары және 10 000 000 тоннаны қоса алғанға дейін

8,0

10.

10 000 000 тоннадан жоғары

8,5

      Ескерту. 153-1-баппен толықтырылды – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

154-бап. Теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында көмірсутектерді барлау мен өндіруді жүргізудің жалпы шарттары

      1. Теңіз деп су қабатының беті, сондай-ақ Каспий мен Арал теңіздерінің қазақстандық бөлігі шегіндегі түбі танылады.

      2. Ішкі су айдындары деп Қазақстан Республикасының шекараларында орналасқан жасанды су айдындары мен су ағындары танылады.

      3. Сақтық аймағы – теңіздің жағалау сызығынан құрлыққа қарай бес километрге созылып жатқан, теңізге және ішкі су қоймалары мұнайдың төгілуі салдарынан ластануы немесе теңіздің ластану көзі болуы мүмкін құрлық аймағы.

      4. Теңіз нысандары деп теңізде көмірсутектерді барлауды және (немесе) өндіруді жүргізу кезінде пайдаланылатын жасанды аралдар, бөгеттер, құрылыстар, қондырғылар, құбыржолдар және өзге де объектілер танылады.

      5. Теңізде көмірсутектерді барлауды және (немесе) өндіруді жүргізетін жер қойнауын пайдаланушылар теңізде қоршаған ортаны қорғау жөніндегі ең озық практиканы басшылыққа алуға, кеме қатынасына, кәсіпшілікке, су биологиялық ресурстарын пайдалану мен қорғауға және әдетте теңіздің нақты учаскесінде жүзеге асырылатын өзге де құқыққа сыйымды қызметке кедергі жасамауға және зиян келтірмеуге міндетті.

      6. Көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушы ретінде елу пайыз мөлшердегі үлестік қатысуы теңізде көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын берудің міндетті шарты болып табылады.

      Кейін ұлттық компания келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушылардың шешімдер қабылдауына өзінің бақылауын сақтаған жағдайда, келісімшартта ұлттық компанияның үлестік қатысуының көрсетілген мөлшері төмендетілуі мүмкін.

      7. Қоршаған ортаға теріс әсерді барынша төмендету мақсатында теңізде көмірсутектерді барлауды және (немесе) өндіруді жүргізетін жер қойнауын пайдаланушылар теңіз объектілерін пайдалану жөніндегі жобаларды бірлесіп іске асыруды жүзеге асыруы мүмкін.

      8. Теңізде көмірсутектерді барлауды және (немесе) өндіруді жүргізетін жер қойнауын пайдаланушы теңізде жүргізілген көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар нәтижесінде пайда болған теңіздің ластануы жағдайында экологиялық залал, жеке және (немесе) заңды тұлғаларға келтірілген зиян үшін, егер экологиялық залалдың, зиянның еңсерілмейтін күштің әсерінен немесе зардап шегушінің жасырын пиғылы салдарынан келтірілгені дәлелденбесе, кінәсінің болу-болмауына қарамастан жауапты болады.

      9. Теңізде көмірсутектерді барлауды және (немесе) өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын пайдаланушыға тиесілі теңіз объектілерінде Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес инспекцияларды жүргізу үшін өкілеттігі бар мемлекеттік органдардың өкілдерін жағалаудан өз есебінен жеткізуді қамтамасыз етуге міндетті.

      Мемлекеттік органдар өкілдерінің теңіз объектілерінде инспекция жүргізуі жер қойнауын пайдаланушының қалыпты қызметіне кедергі келтірмеуге тиіс.

      10. Теңізде көмірсутектерді барлауды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушы барлау аумағына барлық қажетті геофизикалық және сейсмологиялық зерттеулер жүргізілгеннен, сондай-ақ осы Кодекстің 156-бабы 1-тармағының талаптары орындалғаннан кейін ғана ұңғымаларды бұрғылауға кірісуге құқылы.

      11. Бұрын бұрғыланған ұңғыма бақылаудан шыққан кезде мұндай ұңғыманы бақылауға алудың өзге әдістерін қолдану мүмкін болмаған не қалыптасқан жағдайларда тиімсіз болып табылатын кезде тығындау ұңғымасын бұрғылауды қоспағанда, жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған ұңғымаларды бұрғылау жобасында көзделмеген іздестіру, барлау, пайдалану ұңғымаларын немесе өзге де ұңғыманы бұрғылауға тыйым салынады.

      Бұл ретте жер қойнауын пайдаланушы тығындау ұңғымасын бұрғылау туралы шешім қабылдауға ықпал еткен нақты мән-жайлар мен себептерді көрсете отырып, құзыретті органға осындай ұңғыманы бұрғылаудың басталғаны туралы ақылға қонымды мерзім ішінде жазбаша түрде хабарлауға міндетті.

      12. Сақтық аймағының шегінде көмірсутектерді барлауды және (немесе) өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушы су деңгейі көтерілген жағдайда теңіздің ластануын болдырмайтындай қажетті шаралар қабылдауға міндетті.

      13. Ішкі су айдындарында және сақтық аймағында көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға осы Кодекстің теңіздегі көмірсутектерге қатысты жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар үшін белгіленген ережелері қолданылады.

      14. Осы баптың 8 және 9-тармақтарының талаптары теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілу қаупі бар объектілерді пайдаланатын тұлғаларға қатысты да қолданылады.

      15. Осы тараудың мақсаттары үшін мұнайдың төгілуі деп мұнай өнімдерінің төгілуі де түсініледі.

      Ескерту. 154-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

155-бап. Теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою бойынша әзірлікті және іс-қимылдарды қамтамасыз етудің ұлттық жүйесі

      1. Теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою үшін ресурстар деп теңізге мұнайдың төгілуін жою кезінде пайдаланылатын персонал, кемелер, жабдық, химиялық заттар және өзге де материалдар танылады.

      2. Теңізге мұнайдың төгілу қаупі бар объектілерге теңіз объектілері, теңіз порттары және кемелер жатады.

      3. Теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою бойынша әзірлікті және іс-қимылдарды қамтамасыз ету мұнайдың төгілуінің болжалды көлемдеріне қарай мынадай деңгейлер бойынша жүзеге асырылады:

      бірінші деңгей – мұнайдың төгілу қаупі бар объектідегі ресурстар арқылы жойылатын мұнайдың шамалы төгілуі (он тонна мұнайдан аспайтын);

      екінші деңгей – мұнайдың төгілу қаупі бар объект ресурстарына қосымша жағалаудан ресурстар тартыла отырып жойылатын мұнайдың елеулі (орташа) төгілуі (он тоннадан екі жүз елу тоннаға дейін);

      үшінші деңгей – мұнайдың төгілу қаупі бар объект ресурстарына және жағалау ресурстарына қосымша елдегі ресурстар мен халықаралық ресурстар тартыла отырып жойылатын мұнайдың көп көлемде төгілуі (екі жүз елу және одан да көп тонна).

      Қауіпті бағалау негізінде мұнайдың ықтимал төгілуінің анықталған көлемдері көрсетілген үш деңгейден де жоғары болуы мүмкін. Ресурстар саны мұнайдың ықтимал төгілу қаупінің деңгейіне сәйкес болуға тиіс.

      4. Теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою бойынша әзірлікті және іс-қимылдарды қамтамасыз етудің ұлттық жүйесіне:

      1) көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган азаматтық қорғау және сауда мақсатында теңізде жүзу саласындағы уәкілетті органдармен бірлесіп бекітетін, теңізде, Қазақстан Республикасының ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою бойынша әзірлікті және іс-қимылдарды қамтамасыз етудің ұлттық жоспары (бұдан әрі – ұлттық жоспар);

      2) ұлттық жоспар негізінде азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті орган ведомствосының аумақтық бөлімшелері әзірлейтін және тиісті облыстардың жергілікті атқарушы органдары бекітетін облыстардың теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою бойынша әзірлікті және іс-қимылдарды қамтамасыз етудің аумақтық жоспарлары;

      3) объектілік жоспарлар – кемелердің меншік иелерін қоспағанда, мұнайдың төгілу тәуекелі бар объектілердің меншік иелері азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның тиісті аумақтық бөлімшесімен келісілетін, ұлттық және тиісті облыстардың аумақтық жоспарлары негізінде, сондай-ақ мұнайдың төгілу тәуекелін бағалау және жиынтық экологиялық пайданы талдау негізінде әзірлейтін теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою бойынша әзірлікті және іс-қимылдарды қамтамасыз ету жөніндегі жоспарлар;

      4) 1973 жылғы Кемелерден ластанудың алдын алу жөніндегі 1978 жылғы хаттамамен (МАРПОЛ 73/78) өзгертілген халықаралық конвенциясына сәйкес әзірленген мұнаймен ластауға қарсы күрес жөніндегі төтенше шаралардың кеме жоспарлары кіреді.

      5. Ұлттық жоспарды іске асыруға мына мемлекеттік органдар:

      1) көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган – жер қойнауын пайдаланушылардың мұнайдың төгілуін жоюға әзірлігін қамтамасыз ету үшін;

      2) сауда мақсатында теңізде жүзу саласындағы уәкілетті орган – теңіз порттарының және кемелердің мұнайдың төгілуін жоюға әзірлігін қамтамасыз ету үшін;

      3) азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті орган – мұнайдың төгілуі туралы ақпаратты алу және беру, оқу және жаттығулар жүргізу, сондай-ақ мұнайдың төгілуін жою жөніндегі жедел әрекеттер үшін тиісті сұрау салуды алған жағдайда, халықаралық көмекке жүгіну және басқа елдерге көмек көрсету бойынша әрекеттерді жүзеге асыру үшін жауапты болып табылады.

      6. Объектілік жоспарларды азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесімен келісілгеннен кейін мұнайдың төгілу тәуекелі бар объектілердің меншік иелері бекітеді және бекітілген күннен бастап он жұмыс күні ішінде хабарлама тәртібімен көмірсутектер саласындағы уәкілетті органға жібереді.

      Объектілік жоспарды қоршаған ортаны қорғау саласындағы және азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органдардың аумақтық бөлімшелерімен келісу мерзімі жүгінген күннен бастап күнтізбелік отыз күннен аспауға тиіс.

      Егер меншік иесінде мұнайдың төгілу қаупі бар бірнеше объектілер бар болса, объектілік жоспарлар біріктірілуі мүмкін.

      7. Мұнаймен ластауға қарсы күрес жөніндегі төтенше шаралардың кеме жоспарларын әзірлеу және бекіту тәртібі 1973 жылғы Кемелерден ластанудың алдын алу жөніндегі 1978 жылғы хаттамамен (МАРПОЛ 73/78) өзгертілген халықаралық конвенцияда айқындалады.

      8. Жер қойнауын пайдаланушы теңіз объектісінің жоспарын қоршаған ортаны қорғау саласындағы және азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органдардың аумақтық бөлімшелерімен келіскеннен кейін бекітеді және бекітілген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде хабарлама тәртібімен көмірсутектер саласындағы уәкілетті органға жібереді.

      9. Тиісті облыстың аумақтық жоспары мына жағдайларда:

      1) мұнайдың төгілуі екінші деңгейге жеткенде және оны жою үшін жер қойнауын пайдаланушының және (немесе) ол тартып отырған теңізде мұнайдың төгілуін жою жөніндегі мамандырылған ұйымның ресурстары жеткіліксіз болса;

      2) мұнай кемеден төгілген немесе кемедегі мұнайдың төгілу қатері болса;

      3) шығарылған жері белгісіз мұнайдың төгілуі анықталса;

      4) мұнайдың төгілуі Каспий теңізінің қорық аймағының ластануына қатер төндіргенде;

      5) мұнайдың төгілуі шектес облыстың аумағына тарала бастаған жағдайда қолданысқа енгізіледі.

      10. Ұлттық жоспар мына жағдайларда:

      1) мұнайдың төгілуі үшінші деңгейге жеткенде және мұнайдың төгілуін жою үшін халықаралық ресурстардың келуін ұйымдастыруға жәрдемдесу қажет болғанда;

      2) мұнайдың төгілуі үшінші деңгейге жетпегенде, бірақ Каспий теңізінің қорық аймағының ластануына қатер төндіргенде;

      3) мұнайдың төгілуі шектес мемлекеттің аумағына тарала бастаған жағдайда қолданысқа енгізіледі.

      11. Мұнайдың төгілуін жою жөніндегі іс-қимылдардың жетекшісі:

      1) мұнайдың бірінші деңгейдегі төгілуі кезінде – мұнайдың төгілу қаупі бар объектінің меншік иесі немесе ол тартып отырған теңізде мұнайдың төгілуін жою жөніндегі мамандырылған ұйым;

      2) мұнайдың екінші деңгейдегі төгілуі кезінде:

      тиісті облыстың аумақтық жоспары қолданысқа енгізілгенге дейін – мұнайдың төгілу қаупі бар объектінің меншік иесі немесе ол тартып отырған теңізде мұнайдың төгілуін жою жөніндегі мамандырылған ұйым;

      тиісті облыстың аумақтық жоспары қолданысқа енгізілгеннен кейін – облыс әкімі тағайындаған лауазымды адам;

      3) мұнайдың үшінші деңгейдегі төгілуі кезінде – Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі тағайындаған, азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның лауазымды адамы болып табылады.

      Ұлттық жоспар шеңберінде мұнайдың үшінші деңгейдегі төгілуі кезінде консультациялық-кеңесші органның функциялары төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою жөніндегі ведомствоаралық мемлекеттік комиссияға жүктеледі.

      12. Осы баптың талаптары, объектілеріне 1973 жылғы Кемелерден ластанудың алдын алу жөніндегі 1978 жылғы Хаттамамен (МАРПОЛ 73/78) өзгертілген халықаралық конвенцияның күші қолданылатын тұлғаларды қоспағанда, теңізде мұнайдың төгілу тәуекелімен байланысты қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғаларға қатысты да қолданылады.

      Ескерту. 155-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

156-бап. Теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою бойынша әзірлікті және іс-қимылды қамтамасыз ету

      1. Кемелерді қоспағанда, мыналарсыз:

      1) мұнайдың төгілу тәуекелін бағалауды өткізусіз;

      2) бекітілген объектілік жоспарсыз;

      3) өзінің жеке немесе шарт негізінде тартылатын ресурстардың болуынсыз;

      4) осы баптың 2 және 3-тармақтарында көзделген талаптарды орындаусыз мұнайдың төгілу тәуекеліне әкелетін объектілерге операцияларды жүргізуге тыйым салынады.

      2. Кемелерді қоспағанда, мұнайдың төгілу тәуекеліне әкелетін объектілердің меншік иелері:

      1) теңізде мұнайдың бірінші деңгейдегі төгілуін жою үшін – теңіз объектісінде не отыз минуттық қолжетімді шекте осындай мұнайдың төгілуін толық жою үшін қажетті ресурстарға ие болуға;

      2) теңізде мұнайдың екінші деңгейдегі төгілуін жою үшін:

      теңіз объектісінде не отыз минуттық қолжетімді шекте жергілікті жағалау қызметтерінің ресурстары келгенге дейінгі кезеңге жеткілікті болатын көлемде осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген ресурстарға ие болуға;

      қажеттілік болған жағдайда жергілікті жағалау қызметтері ресурстарының келуін қамтамасыз етуге міндетті.

      Кемелерді қоспағанда, мұнайдың төгілу тәуекелі бар объектілердің меншік иелері бірінші және екінші деңгейдегі мұнайдың төгілуін жою үшін өздерінің жеке ресурстары болмаған кезде теңізде мұнайдың төгілуін жою жөніндегі мамандандырылған ұйымдармен шарт жасасуға міндетті.

      Қажет болған жағдайда мұнайдың төгілу тәуекелі бар объектілердің меншік иелері мұнайдың төгілуін жою кезінде ынтымақтастық және өзара көмек туралы келісімдер шеңберінде ресурстарды тартуға құқылы.

      Теңізде, су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою үшін қажетті ресурстарға қойылатын ең төменгі нормативтер мен талаптарды көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

      3. Кемелерді қоспағанда, мұнайдың төгілу тәуекелі бар объектінің меншік иесі үшінші деңгейдегі мұнайдың төгілуін жою үшін ресурстармен қамтамасыз ету мақсатында халықаралық деңгейде танылған, білікті персоналы және тиісті жабдығы бар, теңізде мұнайдың төгілуін жою жөніндегі мамандандырылған ұйыммен шарт жасасуға міндетті.

      4. Теңізде, су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуі анықталған жағдайда мұнайдың төгілу тәуекелі бар объектілердің меншік иелері қоршаған ортаны қорғау саласындағы және азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органдардың аумақтық бөлімшелеріне тез арада хабарлауға міндетті.

      Кемелер үшін мұнайдың төгілуі туралы ақпараттандыру тәртібі Қазақстан Республикасының сауда мақсатында теңізде жүзу саласындағы заңнамасында айқындалады.

      5. Теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою кезінде жиынтық экологиялық пайданы талдау негізінде адамдардың денсаулығын барынша сақтауға және қоршаған ортаны қорғауға бағытталған әдістерді таңдауға басымдық беру керек. Жиынтық экологиялық пайданы талдау негізінде Қазақстан Республикасының теңізінде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың авариялық төгілуін жоюдың оңтайлы әдістерін айқындау және келісу қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      6. Мұнайдың төгілу көзін оқшаулау және мұнайдың төгілуін жою жөніндегі іс-шараларды, авариялар, тосын оқиғалар себептерін тергеп-тексеру жүргізілгеннен кейін мұнайдың төгілу тәуекелі бар объектілердің меншік иелері және (немесе) мұнайдың төгілуін жою жөніндегі мамандандырылған ұйымдар қоршаған ортаны қорғау саласындағы және азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органдарға жүргізілген жұмыс туралы есепті ұсынады.

      Теңіз объектілерінің меншік иелері көмірсутектер саласындағы уәкілетті органға есепті қосымша береді.

      7. Мұнайдың төгілу тәуекелі бар объектінің меншік иесі теңізде, су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуі салдарынан экологиялық залалды толық көлемде жоюға және үшінші тұлғаларға келтірілген зиянды, сондай-ақ мемлекеттің мұнайдың төгілуін жою жөніндегі шығыстарын толық көлемде өтеуге міндетті.

      8. Осы баптың талаптары объектілеріне 1973 жылғы Кемелерден ластанудың алдын алу жөніндегі 1978 жылғы Хаттамамен (МАРПОЛ 73/78) өзгертілген халықаралық конвенцияның қолданысы қолданылатын тұлғаларды қоспағанда, теңізде мұнайдың төгілу тәуекелімен байланысты қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғаларға да қолданылады.

      Ескерту. 156-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

157-бап. Теңіз объектілерін құру және пайдалану

      1. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде теңізде және ішкі су айдындарында жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған базалық жобалау құжатына сәйкес қоршаған ортаның қорғалуын және сақталуын қамтамасыз ету жағдайында теңіз объектілерін құруға, орналастыруға және пайдалануға жол беріледі.

      Теңіз объектілерін құруға және орналастыруға су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті органмен, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті органмен, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметімен, қорғаныс саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асыратын орталық атқарушы органмен келісілген көмірсутектер саласындағы уәкілетті органның рұқсаты бойынша жол беріледі.

      2. Теңіз объектілерінің айналасында осындай теңіз объектілерінің сыртқы шетінің әрбір нүктесінен өлшенетін бес жүз метр қашықтыққа созылатын қауіпсіздік аймақтары белгіленеді. Теңіз объектілері, сондай-ақ оларды қоршайтын қауіпсіздік аймақтары халықаралық кеме қатынасы мен балық аулау үшін маңызды мәні бар теңіз жолдарында кедергі болмайтын орындарда орналастырылады.

      3. Теңіз объектілерін күтіп-ұстау және пайдалану үшін жауапты тұлғалар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес олардың қорғалуын, сондай-ақ олардың орналасқан жері туралы ескерту жөніндегі тиісті құралдардың болуын қамтамасыз етуге тиіс.

      4. Теңізде және ішкі су айдындарында көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жүргізілген кезде теңіз объектілерін пайдалану аяқталған соң, осындай теңіз объектілерін, егер оларды шаруашылық және өзге де мақсаттарда пайдалануға болмайтын болса, оларды адамдар мен қоршаған ортаның қауіпсіздігіне қауіп төндірмейтіндей, кеме қатынасына немесе балық аулау ісіне кедергі келтірмейтіндей етіп демонтаждау қажет.

      5. Көмірсутектерді барлауды және (немесе) өндіруді жүргізу кезінде пайдаланылатын теңіз объектілерін теңізде және ішкі су айдындарында құру, орналастыру және пайдалану көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 157-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

158-бап. Теңізде мұнай сақтау қоймалары мен резервуарларын салуға және пайдалануға тыйым салу

      1. Теңізде мұнай сақтау қоймалары мен резервуарларын салуға және пайдалануға тыйым салынады.

      2. Мұнайды танкерлермен тікелей теңіз объектілерінен тасымалдау кезінде мұндай мұнайды уақытша (күнтізбелік жиырма күннен аспайтын) сақтауды қоспағанда, теңіз объектілерінде мұнайды қоймада сақтауға және ұстауға тыйым салынады.

159-бап. Теңізде көмірсутектерді барлауды және (немесе) өндіруді жүргізу кезінде қалдықтарды тастауға және көмуге тыйым салу

      1. Теңізде көмірсутектерді барлауды және (немесе) өндіруді жүргізу кезінде теңізге қалдықтарды тастауға және теңіз түбіне көмуге тыйым салынады.

      2. Өндірістік және басқа да сарқынды суларды теңізге ағызу осындай сулар белгіленген нормативтерге дейін тазартылған жағдайда қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның рұқсатымен және бақылауымен ғана жүзеге асырылады.

VIII БӨЛІМ. УРАН ӨНДІРУ

22-тарау. Уран өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығын беру және тоқтату ерекшеліктері

1-параграф. Уран саласындағы ұлттық компанияға тікелей келіссөздер негізінде уран өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығын беру

160-бап. Уран саласындағы ұлттық компанияға тікелей келіссөздер негізінде уран өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығын беру шарттары

      1. Уран саласындағы ұлттық компания ретінде акцияларының бақылау пакеті мемлекетке немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шарттармен уран саласындағы қызметті жүзеге асыратын ұлттық басқарушы холдингке тиесілі, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған акционерлік қоғам танылады.

      2. Уран саласындағы ұлттық компанияға өндіруге арналған жер қойнауы учаскесі тікелей келіссөздер негізінде беріледі.

      3. Уран саласындағы ұлттық компанияға тікелей келіссөздер негізінде берілген өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығы (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлес) акцияларының (қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы тек уран саласындағы ұлттық компанияға тікелей немесе жанама тиесілі заңды тұлғаға ғана берілуі мүмкін.

      Мұндай заңды тұлға кез келген келесі беруде алынған жер қойнауын пайдалану құқығын (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлесті) акцияларының (қатысу үлестерінің) елу пайыздан астамы тек уран саласындағы ұлттық компанияға тікелей немесе жанама тиесілі заңды тұлғаға ғана беруге құқылы.

161-бап. Уран саласындағы ұлттық компанияның тікелей келіссөздер жүргізуге өтініші

      1. Тікелей келіссөздер негізінде уран өндіру үшін жер қойнауы учаскесін пайдалануға алуға ниеті бар уран саласындағы ұлттық компания құзыретті органға уран саласындағы ұлттық компания алуға үміттенетін жер қойнауы учаскесінің шекарасын көрсете отырып, өтініш жолдайды.

      2. Өтініш және оған қоса берілетін құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс.

162-бап. Уран саласындағы ұлттық компаниямен тікелей келіссөздер жүргізу тәртібі

      1. Уран саласындағы ұлттық компанияға өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығын беру бойынша тікелей келіссөздер уран саласындағы ұлттық компанияның уәкілетті өкілдері мен құзыретті органның жұмыс тобы арасында жүргізіледі. Жұмыс тобы туралы ережені және оның құрамын құзыретті орган бекітеді.

      2. Тікелей келіссөздер өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап екі ай ішінде жүргізіледі. Тікелей келіссөздер жүргізу мерзімі құзыретті органның шешімі бойынша ұзартылуы мүмкін.

      3. Егер тікелей келіссөздер жүргізуге арналған өтінішті беру кезінде не тікелей келіссөздер барысында уран саласындағы ұлттық компания жұмыстарда және көрсетілетін қызметтерде елішілік құндылық бойынша елу пайыздан астам мөлшерде міндеттемелер ұсынылған жағдайда, ұсынылған міндеттемелер уран өндіруге арналған келісімшартта белгіленеді.

      4. Құзыретті орган тікелей келіссөздер нәтижесінде келісімшартты жасасу туралы немесе оны жасасудан бас тарту туралы шешім қабылдайды.

      5. Уран өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы шешім қабылданған жағдайда уран саласындағы ұлттық компания ол қабылданған күннен бастап күнтізбелік он екі ай ішінде:

      1) тікелей келіссөздер нәтижесінде айқындалған қол қою бонусын төлейді;

      2) осы Кодекске сәйкес уран өндірудің тәжірибелік-өнеркәсіптік жобасын әзірлеуге және оның сараптамаларын қамтамасыз етуге міндетті;

      3) құзыретті органға қол қою бонусын төлегенін растауды және өз тарапынан қол қойылған, құзыретті орган бекіткен, уранды өндіруге арналған типтік келісімшартқа сәйкес әзірленген уран өндіруге арналған келісімшартты жібереді.

      Уран өндіруге арналған келісімшартта ұзақтығы тікелей келіссөздер нәтижесінде айқындалатын тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңі бекітіледі.

      Тиісті жобаны әзірлеу және келісу жер қойнауын пайдаланушының еркіне қатысты емес мән-жайлар бойынша мерзімінде аяқталмаса, осы тармақта көрсетілген мерзім құзыретті органның шешімі бойынша алты айға дейінгі мерзімге ұзартылуы мүмкін.

      6. Құзыретті орган уран өндіруге арналған келісімшартты және қол қою бонусының төленгенін растауды алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде уран өндіруге арналған келісімшарт жасасады және оның данасын (даналарын) уран саласындағы ұлттық компанияға жібереді.

2-параграф. Уран өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығының тоқтатылуы

163-бап. Құзыретті органның біржақты тәртіппен уран өндіруге арналған келісімшарт қолданысын мерзімінен бұрын тоқтатуы

      1. Құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушыны жол берілген бұзушылықтар туралы мынадай:

      1) осы Кодекстің 180-бабында көзделген есептілікті ұсынбаған не көрінеу анық емес есептілікті ұсынған;

      2) жер қойнауын пайдаланушының уран өндіруге арналған келісімшартта белгіленген қаржылық міндеттемелерді ағымдағы жыл үшін отыз пайыздан кем орындаған;

      3) белгіленген графикке сәйкес қамтамасыз ету сомасын қалыптастырмай не қамтамасыз ету сомасын қалыптастыру графигін бұза отырып, жердің жоғарғы қабатының бұзылуымен байланысты уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізген;

      4) жер қойнауын пайдаланушының уран өндіруге арналған келісімшартта белгіленген міндеттемелерді бұзған өзге де жағдайларда жазбаша хабардар етеді.

      Жер қойнауын пайдаланушы жол берілген бұзушылық туралы хабарламаны алған күннен бастап үш ай ішінде – осы тармақтың 1), 2), 3) тармақшаларында көрсетілген бұзушылықтарды жоюға, ал уран өндіруге арналған келісімшартта белгіленген өзге де міндеттемелерді бұзушылықтарды – хабарламада көрсетілген мерзімде жоюға және жоюды растайтын құжаттарды қоса бере отырып, құзыретті органға бұл туралы жазбаша түрде хабарлауға міндетті.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы осы баптың 1-тармағының 1), 2), 3) тармақшаларында көрсетілген бұзушылықтардың біреуін үш ай мерзімде жоймаған жағдайда, сондай-ақ уран өндіруге арналған келісімшартта белгіленген өзге де міндеттемелердегі екіден астам бұзушылықты құзыретті органның хабарламасында көрсетілген мерзімде жоймаған кезде құзыретті орган уран өндіруге арналған келісімшарттың қолданысын біржақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатуға құқылы.

      3. Құзыретті орган:

      1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі қызметке тыйым салу туралы сот шешімі күшіне енген;

      2) жер қойнауын пайдаланушының тиісінше бекіткен және осы Кодексте көзделген сараптамалардың оң қорытындысын алған жобалау құжаттарынсыз уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізген;

      3) жер қойнауын пайдалану құқығының және жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілердің ауысуына қатысты осы Кодекстің талаптарын жер қойнауын пайдаланушы бұзған жағдайларда уран өндіруге арналған келісімшарттың қолданысын біржақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатады.

      4. Құзыретті орган жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысын біржақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатуды жер қойнауын пайдаланушыға жазбаша хабарлама жіберу арқылы жүргізеді.

      Жер қойнауын пайдаланушы мұндай хабарламаны алған күннен бастап екі ай өткеннен кейін келісімшарттың қолданысы тоқтатылады.

      5. Жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысын құзыретті органның мерзімінен бұрын тоқтатуының заңдылығын олар хабарламаны алған күннен бастап екі ай ішінде сотта даулауға құқылы. Жер қойнауын пайдаланушы сотқа жүгінген жағдайда, осы баптың 4-тармағында көрсетілген мерзім сот шешімі заңды күшіне енгенге дейін тоқтатыла тұрады.

      6. Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құзыретті орган уран өндіруге арналған келісімшарттың қолданысын, соның ішінде, егер жер қойнауын пайдаланушының стратегиялық маңызы бар жер қойнауы учаскелерінде уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезіндегі әрекеттері ұлттық қауіпсіздікке қауіп төндіретін Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін өзгертуге алып келетін жағдайда осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған келісімшарттың қолданысын мерзімінен бұрын біржақты тәртіппен тоқтатуға құқылы.

      Келісімшарттың қолданысы көрсетілген негіз бойынша бір жақты тәртіппен тоқтатылған жағдайда құзыретті орган бұл туралы жер қойнауын пайдаланушыға екі айдан кешіктірмей ескертуге тиіс.

      7. Егер жер қойнауын пайдаланушының стратегиялық маңызы бар жер қойнауы учаскелеріне қатысты уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезіндегі әрекеттері ұлттық қауіпсіздікке қауіп төндіретін Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін өзгертуге алып келетін жағдайда, құзыретті орган Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін қалпына келтіру мақсатында келісімшарттың, оның ішінде осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған келісімшарттың талаптарын өзгертуді және (немесе) толықтыруды талап етуге құқылы.

      Құзыретті орган уран өндіруге арналған мұндай келісімшарттың қолданысын, егер:

      1) құзыретті органнан келісімшарт талаптарын өзгерту және (немесе) толықтыру туралы хабарлама алған күннен бастап екі айға дейінгі мерзімде жер қойнауын пайдаланушы жазбаша түрде келісімшарт талаптарын өзгерту және (немесе) толықтыру бойынша келіссөздер жүргізуге өз келісімін растамаса не оны жүргізуден бас тартса;

      2) келісімшарт талаптарын өзгерту және (немесе) толықтыру бойынша келіссөздер жүргізуге жер қойнауын пайдаланушының келісімін алған күннен бастап төрт айға дейінгі мерзімде тараптар келісімшарт талаптарын өзгерту және (немесе) толықтыру бойынша келісімге қол жеткізбесе;

      3) Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін қалпына келтіру бойынша келісілген шешіміне қол жеткізу күнінен бастап алты айға дейінгі мерзімде тараптар келісімшарттың талаптарына өзгерістерге және (немесе) толықтыруларға қол қоймаса, біржақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатуға құқылы.

164-бап. Уран өндіруге арналған жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған кездегі жер қойнауы учаскесі мен мүлік

      1. Уран өндіруге арналған келісімшарттың қолданысы тоқтатылған күннен бастап осы келісімшартта бекітілген жер қойнауы учаскесі (учаскелері) мемлекетке қайтарылған болып табылады.

      2. Өндіру кезеңі аяқталған күннен бастап өндіру учаскесі (учаскелері) мемлекетке қайтарылған болып табылады.

      Егер уран өндіруге арналған келісімшартта екі және одан да көп өндіру учаскесі бекітілген болса, онда өндіру учаскелерінің бірі бойынша өндіру кезеңі аяқталған күннен бастап мұндай учаске мемлекетке қайтарылған болып табылады.

      3. Уран өндіруге арналған келісімшарттың қолданысы тоқтатылған кезде құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушыны мына шешімдердің бірі туралы:

      1) осы жер қойнауы учаскесіндегі жер қойнауын пайдалану салдарын жою;

      2) жер қойнауы учаскесін консервациялауды жүргізу;

      3) жер қойнауы учаскесін уран саласындағы ұлттық компанияның сенімгерлік басқаруына беру туралы хабардар етеді.

      4. Хабарлама мынадай мерзімдерде:

      1) өндіру кезеңі аяқталған соң уран өндіруге арналған келісімшарттың қолданылу мерзімі өткен жағдайда – осындай аяқталғанға дейін екі айдан кешіктірмей;

      2) құзыретті орган уран өндіруге арналған келісімшарттың қолданысын біржақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатқан жағдайда – уран өндіруге арналған келісімшарттың қолданысын мерзімінен бұрын тоқтату туралы хабарламаны жібере отырып, бір мезгілде;

      3) тараптардың келісімі бойынша уран өндіруге арналған келісімшартты бұзған жағдайда – келісімшартты бұзу туралы келісімге қол қоя отырып, бір мезгілде жіберіледі.

      5. Құзыретті органның жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану салдарын жою не жер қойнауы учаскесін консервациялау шешімі туралы хабарламасын алған тұлға:

      1) дереу тоқтатылуы төтенше жағдайлардың туындау қатерімен байланысты болатын операцияларды қоспағанда, жер қойнауы учаскесінде уран өндіру жөніндегі операцияларды тоқтатуға міндетті. Мұндай операцияларды тоқтату хабарламаны алған күннен бастап екі ай ішінде жүзеге асырылуы тиіс;

      2) осы Кодексте көзделген жою немесе консервациялау жобасы сараптамаларының оң қорытындылары бекітілгеннен және алынғаннан кейін осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес жер қойнауын пайдалану салдарын жою немесе жер учаскесін консервациялау жөніндегі жұмысты дереу бастауға міндетті;

      3) хабарламаны алған күннен бастап алты ай ішінде өзі өндірген уранды, сондай-ақ өзінің меншігі болып табылатын жабдық пен өзге де мүлікті шығаруға құқылы. Көрсетілген мерзімде шығарылмаған жабдық пен өзге де мүлік осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес жойылуға немесе консервациялауға жатады.

      6. Бұрынғы жер қойнауын пайдаланушы болмаған не ол осы баптың 5-тармағының 2) тармақшасында көзделген міндеттерді орындаудан бас тартқан жағдайда, жер қойнауын пайдалану салдарын жою немесе жер қойнауы учаскесін консервациялау бойынша жұмыстарды жүргізу қамтамасыз ету қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

      Бұл ретте уран өндіру саласындағы уәкілетті орган осы баптың 4-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген жағдайда кепіл нысанын толық көлемде, ал осы баптың 4-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген жағдайда жер учаскесін консервациялау бойынша жұмыстарды жүргізуге іс жүзінде кеткен шығындар көлемінде өндіріп алуға құқылы.

      7. Құзыретті органның уран саласындағы ұлттық компанияның сенімгерлік басқаруына жер қойнауы учаскесін беру шешімі туралы хабарламасын алған тұлға:

      1) хабарламаны алған күннен бастап бір ай мерзімде жер қойнауы учаскесіндегі технологиялық процестің үздіксіздігін және өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ететін жабдық пен өзге де мүлікті жаңа жер қойнауын пайдаланушыға мүлікті бергенге дейінгі мерзімге уран саласындағы ұлттық компанияның сенімгерлік басқаруына беруге міндетті.

      Бұрынғы жер қойнауын пайдаланушы болмаған не ол мүлікті уран саласындағы ұлттық компанияға беруден бас тартқан жағдайда, құзыретті орган осындай мүлікке қатысты оның сенім білдірген өкілі ретінде әрекет етеді және берілетін мүліктің жай-күйі туралы көрсетуді көздейтін тізбесі бар акті бойынша оны уран саласындағы ұлттық компанияға береді;

      2) хабарламаны алған күннен бастап алты ай ішінде өзі өндірген уранды, осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген объектілерді қоспағанда, өзінің меншігі болып табылатын жабдық пен өзге де мүлікті шығаруға құқылы.

      8. Осы баптың 3-тармағының 3) тармақшасында көзделген жағдайда:

      1) сенімгерлік басқарушы осы баптың 7-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген мүлікті бағалауды ұйымдастырады;

      2) осы баптың 7-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген мүлік уран өндіруге арналған келісімшарт жасалған күннен бастап осындай мүліктің құнын бұрынғы жер қойнауын пайдаланушыға төлейтін жаңа жер қойнауын пайдаланушының меншігіне өтеді.

      9. Осы баптың 8-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген жағдайларда:

      1) құзыретті орган уран өндіруге арналған келісімшарт жасалған күннен бастап он жұмыс күні ішінде бұрынғы жер қойнауын пайдаланушыға жою жөніндегі міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ететін банктік салым бойынша құқықтарды жаңа жер қойнауын пайдаланушыға беру қажеттілігі және осындай беру мерзімдері туралы хабарламаны жібереді;

      2) бұрынғы жер қойнауын пайдаланушы хабарламада көрсетілген мерзімде жою жөніндегі міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ететін банктік салым бойынша құқықтарды жаңа жер қойнауын пайдаланушыға береді.

165-бап. Жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған кездегі жер қойнауы учаскесі мен мүлікті сенімгерлік басқару

      1. Осы Кодекстің 164-бабының 7-тармағында көзделген жағдайда, құзыретті орган жер қойнауы учаскесін кейіннен өзге тұлғаға беру үшін оны уран саласындағы ұлттық компанияның сенімгерлік басқаруына беру шешімі туралы хабарлама жіберілген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде уран саласындағы ұлттық компаниямен осы жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқару шартын жасасады.

      2. Жер қойнауы учаскесін сенімгерлікпен басқару шарты Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне, Қазақстан Республикасының электрондық құжат және электрондық цифрлық қолтаңба туралы заңнамасының талаптарына сәйкес, жер қойнауын пайдалануды басқарудың бірыңғай мемлекеттік жүйесі пайдаланылып, уәкілетті лауазымды адамдардың электрондық цифрлық қолтаңбасы арқылы куәландырылған электрондық құжат нысанында әзірленеді әрі жасалады және сенімгерлік басқарушыға:

      1) уран өндіруді жүргізуге арналған келісімшарт жасамастан уран өндіру жөніндегі операцияларды жүзеге асыру;

      2) жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқару жөніндегі қызметті жүзеге асыру үшін жер пайдалану құқығында жер учаскесін алу құқығын береді.

      3. Сенімгерлік басқарушының жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқаруы кезінде жүргізген және белгіленген тәртіппен расталған шығыстарын, жүргізілген шығыстардың қажеттілігін растайтын құжаттарды ұсынған кезде оны пайдаланудан түскен кірістер есебінен өтетуге құқығы бар.

      Шығыстар осылайша өтелген жағдайда жаңа жер қойнауын пайдаланушы осы бапқа сәйкес бұрын өтелген сенімгерлік басқарушының шығындарының орнын толтырмайды.

      Кіріс болмаған не ол жеткіліксіз болған жағдайда шығыстарды өтеу құрылтайшының (пайда алушының) есебінен жүзеге асырылады.

      4. Сенімгерлік басқарушының шығыстарын өтеуге және сенімгерлік басқару шартын орындауға байланысты салықтарды төлеуге жұмсалған сомаларды қоспағанда, сенімгерлік басқарудан түскен кірістер сенімгерлік басқару шартының қолданылуын тоқтату нәтижелері бойынша құрылтайшыға (пайда алушыға) жіберіледі.

      5. Жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқару шарты шеңберінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу осы Кодексте көзделген талаптарды сақтаусыз жүзеге асырылады.

      6. Сенімгерлік басқарушы жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқару шартымен өзіне берілген өкілеттіктерді асыра пайдалана отырып немесе белгіленген шектеулерді бұза отырып жасаған мәмілелерден туындайтын міндеттемелер бойынша өз мүлкімен жауап береді.

      7. Жер учаскесі сенімгерлік басқарушыға жер қойнауы учаскесін сенімгерлік басқару шартының қолданылу мерзіміне, бірақ ол жасалған күннен бастап он жылдан аспайтын мерзімге қайта ресімделеді.

      Ескерту. 165-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 14.07.2022 № 141-VII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

23-ТАРАУ. УРАН ӨНДІРУ УЧАСКЕЛЕРІ МЕН АУМАҚТАРЫ

166-бап. Уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін берілетін жер қойнауы учаскелері

      1. Жер қойнауы учаскелері уран саласындағы ұлттық компанияға тікелей келіссөздер негізінде уран өндіру үшін беріледі.

      2. Уран өндіру үшін жер қойнауы учаскелері олардың шегінде табылған уран шоғырларының жатқан тереңдігімен шектеледі.

      3. Уран өндіруге арналған келісімшартта бірнеше жер қойнауы учаскелері көзделуі мүмкін.

      4. Уран өндіруге арналған бір келісімшарт шеңберінде уран саласындағы ұлттық компанияға тікелей келіссөздер негізінде берілетін жер қойнауы учаскелерінің көлемі жиынтығында екі жүз блоктан аспайды.

167-бап. Жер қойнауы учаскесін беру

      1. Уран өндіруге арналған келісімшарт тіркелген күннен бастап жер қойнауы учаскесі жер қойнауын пайдаланушыға пайдалануға берілген болып табылады.

      2. Учаскені және тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңі мен өндіру кезеңін бекітуді көздейтін уран өндіруге арналған келісімшартты немесе уран өндіруге арналған келісімшартқа қосымшаны жасау Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес жер қойнауын пайдаланушыға өзіне қажетті жер учаскесіне жер қойнауын пайдалану құқығын беру үшін негіз болып табылады.

168-бап. Түрлендіру ұғымы мен түрлері

      1. Жер қойнауы учаскелерін түрлендіру:

      1) жер қойнауы учаскесін ұлғайту;

      2) жер қойнауы учаскесін азайту арқылы жасалатын кеңістіктік шекараларын өзгерту болып табылады.

      2. Түрлендірілген учаскелерді пайдаланушы бір тұлға (бір тұлғалар) болып табылған жағдайда жер қойнауы учаскелерін түрлендіруге жол беріледі.

169-бап. Жер қойнауы учаскесін ұлғайту

      1. Уран өндіруге арналған келісімшарт бойынша жер қойнауы учаскесін ұлғайту мына шарттарды бір мезгілде сақтаған кезде:

      1) жер қойнауын пайдаланушы барлау жұмыстарын жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушының бекіткен және осы Кодексте көзделген сараптамалардың оң қорытындысын алған жобалау құжатында белгіленген, өндіруге арналған жер қойнауы учаскесіне жанасатын кенжатынды (кен шоғырлары жиынтығын) тапса;

      2) сұралатын учаске уран бойынша жер қойнауын пайдаланудан бос болса;

      3) жер қойнауы учаскесі блоктар шегінде жер қойнауын пайдаланушының бекіткен және осы Кодексте көзделген сараптамалардың оң қорытындысын алған жобалау құжатында белгіленген, табылған кенжатынның (кен шоғырлары жиынтығының) контурлары орналасатын блоктармен сұратылса;

      4) құзыретті органның хабарламасында көрсетілген уран өндіруге арналған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушы міндеттемелерінің жойылмаған бұзушылықтары болмаса, жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша жүргізіледі.

      2. Жер қойнауы учаскесін ұлғайту туралы өтініште мыналар:

      1) жер қойнауын пайдаланушының атауы;

      2) уран өндіруге арналған келісімшарттың тіркеу нөмірі мен күні;

      3) бастапқы жер қойнауы учаскесінің аумағын ұлғайту болжанып отырған, сұралатын жер қойнауы учаскесін көрсету қамтылуға тиіс.

      3. Өтінішке қосымша мыналар:

      1) жер қойнауы учаскесін ұлғайтуды көздейтін келісімшартқа жер қойнауын пайдаланушы қол қойған қосымша;

      2) сұралатын учаскеге құзыретті тұлғаның қорлар бойынша есебі қоса беріледі.

      4. Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға тиіс. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган:

      1) жер қойнауы учаскесін ұлғайту туралы шешім қабылдайды немесе оны ұлғайтудан бас тартады;

      2) өтініш иесін қабылданған шешім туралы, ал жер қойнауы учаскесін ұлғайту туралы шешім қабылданған жағдайда – сұралатын жер қойнауы учаскесі бойынша қол қою бонусының мөлшері туралы қосымша хабардар етеді.

      5. Құзыретті орган жер қойнауы учаскесін ұлғайтудан:

      1) егер өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмеген;

      2) осы баптың 1-тармағында белгіленген шарттар сақталмаған жағдайда бас тартады.

      Құзыретті органның жер қойнауы учаскесін ұлғайтудан бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

      6. Құзыретті орган қол қою бонусының төленгенін растауды өтініш иесінен алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде өтініш иесімен уран өндіруге арналған келісімшартқа қосымшаны жасасады және өтініш иесіне оның бір данасын жібереді.

      7. Жер қойнауы учаскесін ұлғайту уран өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңін ұзартуға негіз болып табылмайды.

170-бап. Жер қойнауы учаскесін азайту

      1. Жер қойнауын пайдаланушы уран өндіру кезеңі аяқталғанға дейін кез келген уақытта аумақты және оған сәйкес келетін жер қойнауының учаскесін мынадай шарттар бір мезгілде сақталған кезде мемлекетке олардың кез келген бөлігін қайтару арқылы:

      1) осы Кодексте белгіленген тәртіппен қайтарылатын күнге дейін жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі жұмыстарды қайтарылатын жер қойнауы учаскесінде аяқтаған;

      2) аумақты және оған сәйкес келетін жер қойнауы учаскесін қайтаруды блоктармен жүзеге асырған;

      3) егер жер қойнауын пайдалану құқығына кепілмен ауыртпалық салынса, кепілді ұстаушының қайтаруға алдын ала келісімі бар болған;

      4) жер қойнауын пайдаланушылардың уран өндіруге арналған келісімшарт бойынша міндеттемелерінің жойылмаған бұзушылықтары болмаған кезде азайта алады.

      2. Жер қойнауы учаскесін азайту туралы өтініште мыналар:

      1) жер қойнауын пайдаланушының атауы;

      2) уран өндіруге арналған келісімшартты тіркеу нөмірі мен күні;

      3) мемлекетке қайтару болжанып отырған жер қойнауы учаскесін (оның бөлігін) көрсету;

      4) жер қойнауын пайдаланушыда қалатын жер қойнауы учаскесін (учаскелерін) көрсету қамтылуға тиіс.

      3. Өтінішке қосымша мыналар:

      1) қайтарылатын жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану салдарын жою актісінің көшірмесі;

      2) жер қойнауын пайдаланушы қол қойған, жер қойнауы учаскесін азайтуды көздейтін келісімшарт қосымшасы қоса беріледі.

      4. Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға тиіс. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган жер қойнауы учаскесін азайту туралы шешім қабылдайды немесе азайтудан бас тартады.

      5. Құзыретті орган жер қойнауы учаскесін азайтудан:

      1) өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмеген;

      2) осы баптың 1-тармағында белгіленген шарттар сақталмаған жағдайда бас тартады.

      Құзыретті органның жер қойнауы учаскесін азайтудан бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

      6. Құзыретті орган жер қойнауы учаскесін азайту туралы шешім қабылданған күннен бастап он жұмыс күні ішінде өтініш иесімен уран өндіруге арналған келісімшартқа қосымшаны жасасады және өтініш иесіне оның қол қойылған данасын жібереді.

      7. Жер қойнауын пайдаланушының бүкіл аумақты және жер қойнауы учаскесін қайтаруы уран өндіруге арналған келісімшарттың тоқтатылуына алып келеді.

24-ТАРАУ. УРАН ӨНДІРУ КЕЗЕҢДЕРІ

171-бап. Тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңі

      1. Уран өндіруге арналған келісімшарттар бойынша оларды жасасу кезінде жер қойнауы учаскесі және өндірудің тәжірибелік-өнеркәсіптік кезеңі бекітіліп беріледі.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңі ішінде кен орнын игеру жобасын әзірлеуді, бекітуді және оған осы Кодексте көзделген сараптамалар жүргізуді, сондай-ақ уранды тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіруді жүзеге асыруға құқылы.

      3. Тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңінің ұзақтығы осы Кодекстің 172-бабының 1-тармағында көрсетілген уран өндіру кезеңінің барынша ұзақтығын тиісінше қысқартумен төрт жылдан аспайтын мерзімді құрайды.

      Құзыретті орган уран өндіруге арналған келісімшарт бойынша тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңін уран саласындағы ұлттық компаниямен тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша хабарламада белгілейді.

      4. Уран өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру учаскесін және тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңін бекітіп берудің міндетті шарты жер қойнауын пайдаланушының геологиялық қорларды есептеу бойынша жер қойнауының есебін және осы Кодексте көзделген тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасына қатысты сараптамалардың оң қорытындысын алуы болып табылады.

      5. Өндіру учаскесі мен тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңін бекітіп беру туралы өтініште мыналар:

      1) жер қойнауын пайдаланушының атауы;

      2) тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасына мемлекеттік сараптаманың оң қорытындысы және қорлардың бар-жоғы туралы мәліметтер;

      3) өндіруге арналған жер қойнауы учаскесін (учаскелерін) көрсету;

      4) тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңінің ұзақтығы қамтылуға тиіс.

      6. Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға тиіс.

      7. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган өндіру учаскесін және тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңін бекітіп беру туралы шешім қабылдайды немесе осындай бекітіп беруден бас тартады.

      8. Егер өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмеген жағдайда құзыретті орган өндіру учаскесін және тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңін бекітіп беруден бас тартады.

      Құзыретті органның өндіру учаскесін және тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңін бекітіп беруден бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

172-бап. Уран өндіру кезеңі

      1. Уран өндіруге арналған келісімшарт жасасу кезінде уран өндіру кезеңінің барынша ұзақтығы, тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңін қоса алғанда, жиырма бес жылдан аспайтын мерзімді құрайды.

      2. Осы баптың 1-тармағында көзделген мерзім шегінде уран өндіру кезеңі жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған кен орнын игеру жобасының негізінде айқындалады.

      Тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру және жер қойнауы учаскесінде өндіру кезеңі уран өндіруге арналған келісімшарт тіркелген күннен бастап есептеледі.

      3. Жер қойнауын пайдаланушы осы Кодексте белгіленген тәртіппен және жағдайларда уран өндірудің бүкіл аумағын қайтару арқылы өндіру кезеңін мерзімінен бұрын тоқтатуға құқылы.

173-бап. Уран өндіру кезеңін ұзарту

      1. Құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша өндіру кезеңін қатарынан жиырма бес жылға дейінгі кезеңге ұзартады.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға өндіру кезеңін ұзарту туралы өтінішті ұзартылатын өндіру кезеңі аяқталғанға дейін кемінде алты айдан кешіктірмей белгіленген нысан бойынша береді.

      3. Өндіру кезеңін ұзарту туралы өтініште:

      1) жер қойнауын пайдаланушының атауы;

      2) уран өндіруге арналған келісімшартты тіркеу нөмірі мен күні;

      3) өндіру кезеңін ұзарту сұралатын жер қойнауы учаскесін (учаскелерін) көрсету;

      4) өндіру кезеңін ұзарту сұратылып отырған мерзімі қамтылуға тиіс.

      4. Өтінішке қосымша мыналар:

      1) алып тасталды – ҚР 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

      2) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған, өндіру кезеңін ұзартудың сұралып отырған мерзімі ішінде кен орнын әзірлеуді көздейтін уран кен орнын әзірлеу жобасы қоса беріледі.

      4-1. Егер уран кен орны қорлары өсімінің көлемдері геологиялық қорларды есептеу жөніндегі есепке сәйкес бастапқы қорлардан отыз және одан да көп пайыздан асса, мұндай кен орнына қатысты уран өндіруге арналған келісімшарттың ережелерінде жер қойнауын пайдаланушының өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына бағытталған жобаны іске асыру жөніндегі қосымша міндеттемелері қамтылуға тиіс.

      5. Өтініш құзыретті органға келіп түскен күнінен бастап екі ай ішінде қаралуға жатады.

      5-1. Құзыретті орган өтінішті қарау нәтижелері бойынша мынадай:

      1) осы баптың 4-1-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда, өндіру кезеңін ұзарту туралы;

      2) осы баптың 4-1-тармағында көзделген жағдайда – осы бапта көзделген мерзімдерде және тәртіппен жер қойнауын пайдаланушымен келіссөздер жүргізу туралы;

      3) өндіру кезеңін ұзартудан бас тарту туралы шешімдердің бірін қабылдайды.

      5-2. Осы баптың 5-1-тармағының 2) тармақшасында көзделген жағдайда, құзыретті орган осындай шешім қабылданған күннен бастап екі ай ішінде жер қойнауын пайдаланушымен осы баптың 4-1-тармағында көзделген міндеттемені орындау шарттары мен тәртібін айқындау бойынша келіссөздер жүргізеді.

      5-3. Келіссөздердің нәтижелері бойынша құзыретті орган бес жұмыс күні ішінде мынадай:

      1) өндіру кезеңін ұзарту туралы, сондай-ақ осы баптың 4-1-тармағында көзделген міндеттемені орындау шарттары мен тәртібі туралы;

      2) өндіру кезеңін ұзартудан бас тарту туралы шешімдердің бірін қабылдайды және ол туралы жер қойнауын пайдаланушыны хабардар етеді.

      6. Құзыретті орган өндіру кезеңін ұзартудан:

      1) егер өтініш осы баптың 2-тармағында белгіленген мерзімнен кеш берілген;

      2) егер өтініш осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмеген;

      3) егер кен орнын игеру жобасында өтініште сұратылып отырған мерзімнен аз мерзім ішінде кен орнын игеру көзделген;

      4) құзыретті органның хабарламасында көрсетілген уран өндіруге арналған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушының міндеттемелерінің жойылмаған бұзушылықтары болған;

      5) құзыретті органның уран өндіру кезеңін ұзартуға ниеті болмаған жағдайларда бас тартады.

      Өндіру кезеңін ұзарту өтініште көрсетілген жер қойнауы учаскесі (учаскелері) бойынша ғана жүргізіледі.

      7. Егер келісімшарт өндіру кезеңін ұзарту туралы өтініш берілген күні құзыретті орган бекітетін, өтініш берілген күнге қолданыста болатын уран өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келген жағдайда, өндіру кезеңін ұзартқан кезде жер қойнауын пайдаланушы мен құзыретті орган арасында ұзарту туралы шешім қабылданған күннен бастап бір ай ішінде уран өндіруге арналған келісімшартқа өндіру кезеңін ұзартуды көздейтін толықтыру жасалады.

      8. Егер келісімшарт өндіру кезеңін ұзарту туралы өтініш берілген күні құзыретті орган бекітетін, өтініш берілген күнге қолданыста болатын уран өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келмеген жағдайда, өндіру кезеңін ұзартқан кезде жер қойнауын пайдаланушы мен құзыретті орган арасында ұзарту туралы шешім қабылданған күннен бастап екі ай ішінде уран өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес әзірленген, жаңа редакциядағы уран өндіруге арналған келісімшарт жасалады.

      9. Егер келісімшарт шеңберінде уран өндіру кезеңі кемінде жиырма жыл мерзімге белгіленсе, өндіру кезеңін ұзарту кезінде келісімшарт шарттары осындай ұзарту күнінде қолданыста болатын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келтірілуге жатады.

      Келісімшарттың өндіру кезеңін ұзарту шарттарының Қазақстан Республикасы үшін жер қойнауын пайдалану құқығы берілген шарттарға қарағанда пайдасы аз болмауы тиіс.

      Ескерту. 173-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

174-бап. Уран өндіру кезінде жер қойнауын және қоршаған ортаны қорғау, жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану

      1. Уран өндіруді жүргізудің міндетті шарттары:

      1) жер қойнауын қорғауды қамтамасыз ету;

      2) жоғары технологияларды қолдану және жер қойнауын пайдаланудың оң практикасы негізінде жер қойнауын ұтымды және экономикалық тұрғыдан тиімді пайдалану;

      3) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарын сақтау болып табылады.

      Жер қойнауын пайдаланудың оң практикасы ретінде уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде қолданылатын ұтымды, қауіпсіз, қажетті және экономикалық тұрғыдан тиімді болып табылатын жалпы қабылданған халықаралық практика түсініледі.

      2. Жер қойнауын және қоршаған ортаны қорғау:

      1) халықтың өмірі мен денсаулығын қорғауға;

      2) табиғи ландшафтарды сақтауға және бүлінген жерлерді, өзге де геоморфологиялық құрылымдарды қалпына келтіруге бағытталған құқықтық, ұйымдастырушылық, экономикалық, технологиялық және басқа да іс-шаралар жүйесін қамтиды.

      3. Жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану мен қорғау саласындағы талаптар:

      1) уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізудің барлық кезеңдерінде жер қойнауы ресурстарын ұтымды және экономикалық тұрғыдан тиімді пайдалануды қамтамасыз ету;

      2) таңдап өндіруге жол бермей, пайдалы қазбаларды жер қойнауынан алудың толықтығын қамтамасыз ету;

      3) уран қорларын және ілеспе құрауыштарды анық есепке алу;

      4) ауыз сумен немесе өнеркәсіптік сумен жабдықтау үшін пайдаланылатын, су жинау алаңдарында және жерасты сулары бар жерлерде өнеркәсіптік және тұрмыстық қалдықтардың жиналуын болғызбау;

      5) уран кен орындарын пайдалануды және игеруді қиындататын, жер қойнауын су басудан, өрттен және басқа да дүлей факторлардан қорғау;

      6) уранды немесе өзге де заттар мен материалдарды сақтау, зиянды заттар мен қалдықтарды көму кезінде жер қойнауының ластануын болғызбау;

      7) уран өндіру жөніндегі операцияларды тоқтата тұрудың, тоқтатудың, жер қойнауын пайдалану салдарын жоюдың, жер қойнауы учаскесін консервациялаудың белгіленген тәртібін сақтау;

      8) қалдықтарды қоймаға жинап қою мен орналастыру кезінде экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды қамтамасыз ету болып табылады.

      4. Жер қойнауын пайдаланушылар жер қойнауын пайдаланумен байланысты жұмыстарды жобалау, уран кен орындарын игеру жөніндегі жұмыстарды жүргізу кезінде осы Кодексте белгіленген жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану және жер қойнауын қорғау жөніндегі талаптарды қамтамасыз етуге міндетті.

      5. Осы Кодекске сәйкес белгіленген жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану жөніндегі талаптарды бұзу салдарынан келтірілген нұқсанның мөлшерін уран өндіру саласындағы уәкілетті орган өзі айқындаған тәртіппен белгілейді.

25-ТАРАУ. УРАН ӨНДІРУ ШАРТТАРЫ

175-бап. Уран өндірудің жалпы шарттары

      1. Уран өндірудің міндетті шарттары жоғары технологияларды қолдану және жер қойнауын пайдаланудың оң практикасы негізінде жер қойнауын ұтымды және экономикалық тұрғыдан тиімді пайдалану, сондай-ақ адамдардың өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады.

      2. Өндірілген уран санын есепке алу мақсатында, жер қойнауына сілтісіздендірілген ертінділермен қайтарылатын уранды есептен шегере отырып, өнімділік ерітінділермен жер бетіне шығарылған уран айқындалады.

176-бап. Уран өндіру шарттары

      1. Уран өндіру жөніндегі операциялар жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасына және (немесе) кен орнын игеру жобасына сәйкес жүргізілуге тиіс.

      2. Уран өндіру жөніндегі барлық жұмыстар құжаттандырылуға жатады.

      3. Уран өндіру кезінде жер қойнауын пайдаланушы:

      1) өндіруде қолданылатын техникалық құралдарының оңтайлылығы мен қауіпсіздігін;

      2) өндірілген және жер қойнауында қалдырылатын уран қорларын, оларды қайта өңдеу өнімдерін және өндіру кезінде пайда болатын өндіріс қалдықтарын анық есепке алуды;

      3) тәжірибелік-өнеркәсіптік өндірудің және (немесе) өндірудің нормалары мен стандарттарын, қолданылатын әдістері мен тәсілдерін сақтауды;

      4) өндіру қалдықтары мен қайта өңдеу өнімдерін қоймаға жинап қою және орналастыру кезінде экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды орындауды;

      5) тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасында және кен орнын игеру жобасында көзделген тәртіппен уранды алуды қамтамасыз етуге міндетті.

      4. Өндіру барысында алынатын уран және басқа да ілеспе пайдалы қазбалар, егер осы Кодексте немесе келісімшартта өзгеше көзделмесе, жер қойнауын пайдаланушының меншігі болып табылады.

      5. Минералдық шикізатты шығару жөніндегі операцияларға байланысты жерасты сілтісіздендіру тәсілі кезінде жер бетіне шығарылған өнімділік ерітінділер, егер осы ерітінділер олардан уран және басқа да ілеспе пайдалы қазбалар алынғаннан кейін сол көлемде жер қойнауына айдалса, жерасты суларын өндіруге жатпайды.

      6. Жер қойнауын пайдаланушы Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарын сақтаған жағдайда, Қазақстан Республикасының су заңнамасына сәйкес суды пайдалану арнайы рұқсатын алмастан жер қойнауы учаскесі шегінде уранды және жер бетіне шығарылған өнімділік ерітінділерден алынған құрамында пайдалы құрауыштары бар басқа да пайдалы қазбаларды өндіруді жүзеге асыруға құқылы.

      Ілеспе өндірілген жерасты суларын одан әрі пайдалану Қазақстан Республикасының су және экологиялық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      7. Уран өндіру кезеңінде уран кен орнының геологиялық құрылымы мен қорларын нақтылау мақсатында өндіру учаскесіне жете зерттеу (жете барлау) жүргізуге жол беріледі.

      8. Жете барлау жөніндегі жұмыстар кен орнын әзірлеу жобасына сәйкес жүргізіледі.

      Егер жете зерттеу ішінде жер қойнауын пайдаланушы өндіру учаскесінде жаңа кенжатынды (кенжатындар жиынтығын) тапқан жағдайда, оны бағалау кен орнын әзірлеу жобасына толықтыруға сәйкес жүргізіледі.

      Ескерту. 176-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

177-бап. Уран өндіру салдарын жою

      1. Уран өндіру салдарын жою жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған өндіру салдарын жою жобасына сәйкес жүргізіледі.

      Уран өндіру салдарын жою жөніндегі жұмыстарды жүргізуге қойылатын талаптар уран өндіру саласындағы уәкілетті орган бекіткен уран өндіруді жүргізу кезіндегі консервациялау және жою қағидаларында белгіленеді.

      2. Уран өндіру салдарын жою:

      1) осы Кодекстің 164-бабының 3-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған жер қойнауы учаскесінде;

      2) жер қойнауын пайдаланушы мемлекетке қайтаруға ниеттеніп отырған жер қойнауы учаскесінде (оның бөлігінде) жүргізіледі.

      3. Осы баптың 2-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайда жер қойнауының осы учаскесіне қатысты жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға:

      1) жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған күннен бастап екі ай ішінде уран бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жою жобасын бекітуге және осы Кодексте көзделген сараптамалардан өту үшін ұсынуға;

      2) уран өндіру салдарын жою жобасында белгіленген мерзімде жер қойнауы учаскесінде өндіру салдарын жоюды аяқтауға міндетті.

      4. Уран өндіру салдарын жою:

      1) жер қойнауын пайдаланушы не тиісті жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға;

      2) құзыретті органның өкілі;

      3) қоршаған ортаны қорғау, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті органдардың және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының өкілдері;

      4) жеке меншіктегі немесе ұзақ мерзімді жер пайдаланудағы жер учаскесінде өндіру салдарын жою жүргізілген жағдайда – жер учаскесінің меншік иесі немесе жер пайдаланушы жою актісіне қол қойған күннен бастап аяқталған болып есептеледі.

      Бұл ретте, егер жою актісіне қол қойылғаннан кейін он жыл ішінде жер қойнауын пайдаланушы, тиісті жер қойнауы учаскесі бойынша жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлғаның өндіру салдарын жою жөніндегі жұмыстарды жою жобасын бұза отырып орындағаны анықталса, онда мұндай тұлғалар анықталған бұзушылықты құзыретті органмен келісілген мерзімде өз есебінен жоюға міндетті.

      5. Уран өндіру салдарын жою жөніндегі міндеттемелерді орындау банктік салым кепілімен қамтамасыз етіледі.

      6. Өндіру салдарын жою жөніндегі міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз ететін, кепіл нысанасы болып табылатын банктік салым тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасында және кен орнын игеру жобасында уран өндірудің жоспарланатын көлемдеріне пропорционалды түрде айқындалған мөлшер сомасында ақша салу арқылы қалыптасады.

      Банктік салым салынатын жарналардың мөлшері уран өндіру салдарын жою жөніндегі жұмыстардың нарықтық құны негізінде тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасында және кен орнын игеру жобасында айқындалады және игеруді талдау шеңберінде үш жылда кемінде бір рет қайта есептелуге жатады.

      7. Жер қойнауын пайдалану құқығын беру келісімшарт шарттары бойынша қалыптасқан кепілге салынған банктік салым бойынша құқықтарды қайта ресімдеудің (берудің) сөзсіз негізі болып табылады.

      8. Келісімшарт тоқтатылған кезде қамтамасыз ету сомасы құзыретті органның келісімімен жер қойнауы учаскесінде орындалған және осы баптың 4-тармағында көзделген тәртіппен қабылданған жою жұмыстары құнының бөлігіне мөлшерлес азайтылуы мүмкін.

      9. Егер уран өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жоюға жұмсалған нақты шығындар қамтамасыз ету мөлшерінен асып түссе, онда жер қойнауын пайдаланушы жою жөніндегі жұмыстарды қосымша қаржыландыруды жүзеге асыруға міндетті. Егер жоюға жұмсалған нақты шығындар қамтамасыз ету мөлшерінен аз болса, онда қалған ақша осы Кодексте белгіленген жағдайларды қоспағанда, жер қойнауын пайдаланушыда қалады.

178-бап. Жер қойнауын пайдаланушылардың уран өндіру кезеңі ішіндегі оқыту, ғылым, цифрландыру және өңірді әлеуметтік-экономикалық дамыту саласындағы міндеттемелері

      Ескерту. 178-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 25.06.2020 № 347-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Өндіру кезеңі ішінде, екінші жылдан бастап жер қойнауын пайдаланушы жыл сайын:

      1) уран өндіру саласындағы уәкілетті органның білім беру саласындағы уәкілетті органмен бірлесе отырып бекітетін тәртіппен алдыңғы жылдың қорытындылары бойынша жер қойнауын пайдаланушының уранды өндіру кезеңінде өндіру үшін шеккен шығындарының бір пайызы мөлшерінде қазақстандық кадрларды оқытуды қаржыландыруды жүзеге асыруға;

      2) уран өндіру саласындағы уәкілетті орган ғылым саласындағы уәкілетті органмен бірлесе отырып айқындаған тәртіппен ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды және (немесе) уран өндіру саласындағы уәкілетті орган ақпараттандыру саласындағы уәкілетті органмен бірлесе отырып айқындаған тәртіппен уран өндіру саласындағы цифрландыру жобаларын алдыңғы жылдың қорытындылары бойынша жер қойнауын пайдаланушының уранды өндіру кезеңінде өндіру үшін шеккен шығындарының бір пайызы мөлшерінде қаржыландыруды жүзеге асыруға;

      3) алдыңғы жылдың қорытындылары бойынша уран өндіру кезеңінде уран өндіруге арналған келісімшарт бойынша инвестициялардың бір пайызы мөлшерінде өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуын және оның инфрақұрылымын дамытуды қаржыландыруды жүзеге асыруға міндетті.

      2. Өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына және оның инфрақұрылымын дамытуға арналған шығыстарды қаржыландыруға жер қойнауын пайдаланушының өңірдің әлеуметтік инфрақұрылым объектілерін дамыту мен қолдауға, әлеуметтік кәсіпкерлік субъектілерін қолдауға арналған шығыстары, сондай-ақ ол осы мақсаттарға мемлекеттік бюджетке аударатын қаражат жатады.

      3. Осы баптың 1-тармағына сәйкес жүзеге асырылған, белгіленген минимумнан асатын қаржыландыру көлемі жер қойнауын пайдаланушының келесі жылы тиісті міндеттемелерін орындау есебіне ескеріледі.

      Ескерту. 178-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (01.01.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

179-бап. Уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алу

      1. Уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу, соның ішінде мердігерлердің сатып алуы мынадай тәсілдерді:

      1) ашық конкурс;

      2) бір көзден алу;

      3) төмендетуге арналған ашық конкурс (электрондық сауда-саттық);

      4) осы тармақта көзделген тәсілдерді қолданбастан тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу арқылы;

      5) тауар биржаларында жүзеге асырылады.

      Уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы пайдаланатын тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген тәсілдермен жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің және оларды өндірушілердің тізілімін немесе жұмысы осындай тізілімнің жұмысымен үйлестірілген интернеттің қазақстандық сегментінде орналасқан электрондық сатып алудың өзге де жүйелерін міндетті түрде пайдалана отырып жүргізіледі.

      Жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу бойынша конкурсты ұйымдастырушы конкурс жеңімпазын айқындау кезінде конкурсқа қатысушылардың – жұмыс беретін және қызметтер көрсететін қазақстандық өндірушілердің конкурстық өтінімінің бағасын шартты түрде жиырма пайызға азайтады. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылған, Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан, Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны туралы заңнамасына сәйкес корпоративішілік ауыстыру шеңберінде Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыратын басшылар, менеджерлер мен мамандар санын есепке алмағанда, жұмыскерлердің жалпы санынан Қазақстан Республикасы азаматтарының кемінде тоқсан бес пайызын пайдаланатын дара кәсіпкерлер және (немесе) заңды тұлғалар жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің қазақстандық өндірушілері деп танылады.

      Бұл ретте Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны туралы заңнамасына сәйкес корпоративішілік ауыстыру шеңберінде Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыратын шетелдік басшылардың, менеджерлер мен мамандардың саны әрбір тиісті санат бойынша басшылардың, менеджерлер мен мамандардың жалпы санының елу пайызынан көп болмауға тиіс.

      Жер қойнауын пайдаланушылардың және олардың мердігерлерінің уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алу тәртібін уран өндіру саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      Тауарларды тауар биржалары арқылы сатып алу Қазақстан Республикасының тауар биржалары туралы заңнамасына сәйкес биржалық тауарлар тізбесі бойынша жүзеге асырылады. Егер биржалық тауарлар тізбесіне енгізілген тауарларды сатып алудың жылдық көлемдері биржалық тауарлар тізбесінде көзделген партияның ең аз мөлшерінен аспаған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы тауарларды сатып алудың өзге тәсілін таңдауға құқылы.

      Жер қойнауын пайдаланушылар және (немесе) олардың мердігерлері уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алудың белгіленген тәртібін бұзғаны үшін осындай келісімшарттарда көзделген жауаптылықта болады.

      2. Уран өндіруге қатысты электрондық сатып алу жүйелерінің жұмыстарын жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің және оларды өндірушілердің тізілімінің жұмысымен үйлестіру тәртібін уран өндіру саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      3. Осы баптың мақсаттары үшін:

      1) уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің және оларды өндірушілердің тізілімі ретінде уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуды және оларды өндірушілерді бақылауға және мониторингтеуге, сондай-ақ электрондық сатып алуды жүргізу және уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің тізбесін қалыптастыруға арналған мемлекеттік ақпараттық жүйе түсініледі;

      2) электрондық сатып алу жүйесі деп сатып алуды ұйымдастырушылар (жер қойнауын пайдаланушылар немесе жер қойнауын пайдаланушылар уәкілеттік берген тұлғалар) тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу үшін пайдаланатын, уран өндіру саласындағы уәкілетті орган бекіткен уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алудың тәртібіне сәйкес жасалатын және пайдаланылатын электрондық ақпараттық жүйе түсініледі.

      4. Алып тасталды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      5. Алып тасталды – ҚР 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      6. Жер қойнауын пайдаланушылар уран өндіру саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алудың бір жылдық (бір қаржы жылына) және орта мерзімдік (бес қаржы жылына) бағдарламаларын уран өндіру саласындағы уәкілетті органға ұсынуға міндетті.

      Тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алудың жылдық бағдарламасы ретінде күнтізбелік бір жылға жоспарланатын тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің номенклатурасы мен көлемін, оларды сатып алу тәсілі мен мерзімін айқындайтын жер қойнауын пайдаланушы жасайтын құжат түсініледі.

      Тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алудың орташа мерзімдік бағдарламасы ретінде бес жылға дейінгі кезеңге жоспарланатын тауарлардың, жұмыстардың және көрсетілетін қызметтердің номенклатурасы мен көлемін, оларды сатып алу тәсілі мен мерзімін айқындайтын жер қойнауын пайдаланушы жасайтын құжат түсініледі.

      7. Осы баптың 1-тармағының талаптары мыналарға:

      1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алатын жер қойнауын пайдаланушыларға;

      2) дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызын ұлттық басқарушы холдинг тікелей немесе жанама иеленетін, жер қойнауын пайдалану құқығына ие заңды тұлғаларға қолданылмайды.

      Ескерту. 179-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.04.2019 № 241-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.01.2022 № 101-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

180-бап. Жер қойнауын пайдаланушының тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіруді және уран өндіруді жүргізу кезіндегі есептілігі

      Уран өндіруге арналған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушы мынадай есептерді:

      1) геологиялық есепті;

      2) Геологиялық барлау жұмыстарының нәтижелері, минералдық ресурстар мен минералдық қорлары туралы жария есептілігінің қазақстандық кодексіне (KAZRC кодексі) сәйкес дайындалған құзыретті тұлғаның қорлар бойынша есебін;

      3) келісімшарттық талаптарды орындау туралы есепті;

      4) уранды тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру бойынша жүргізілген операциялар, оларға жұмсалған шығыстар туралы есепті;

      5) уранды өндіру бойынша жүргізілген операциялар және оларға жұмсалған шығыстар туралы есепті;

      6) кадрлардағы елішілік құндылық туралы есепті;

      7) қазақстандық кадрларды оқытуды қаржыландыру бойынша шығыстар туралы есепті;

      8) ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға жұмсалған шығыстар туралы есепті;

      9) уран өндіру бойынша есепті;

      10) сатып алынған тауарлар, жұмыстар және көрсетілетін қызметтер, сондай-ақ олардағы елішілік құндылық көлемі туралы есепті;

      11) жер қойнауын пайдаланушыны тікелей немесе жанама түрде бақылайтын тұлғалардың және (немесе) ұйымдардың құрамы туралы есепті ұсынуға міндетті.

      Осы баптың 1) және 2) тармақшаларында көзделген есептер жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға оның өзі бекітетін тәртіппен ұсынылады.

      Осы баптың 3) – 5) тармақшаларында көзделген есептер құзыретті органға оның өзі бекітетін тәртіппен ұсынылады.

      Осы баптың 6) – 11) тармақшаларында көзделген есептер уран өндіру саласындағы уәкілетті органға өзі бекітетін нысандар және тәртіп бойынша ұсынылады.

181-бап. Жер қойнауын пайдаланушылардың уран өндіруге арналған келісімшарт талаптарын бұзғаны үшін жауаптылығы

      1. Жер қойнауын пайдаланушыға уран өндіруге арналған келісімшартта көзделген міндеттемелерін бұзғаны үшін жауаптылықтың мынадай түрлері көзделеді:

      1) жер қойнауын пайдаланушының уран өндіруге арналған келісімшартта белгіленген жағдайларда, тәртіппен және мөлшерде төлейтін тұрақсыздық айыбы;

      2) құзыретті орган осы Кодекстің 163-бабында көзделген жағдайларда және тәртіппен жүзеге асырылатын, уран өндіруге арналған келісімшарттың қолданылуын бір жақты тәртіппен мерзімінен бұрын тоқтатуы.

      Бұл ретте тұрақсыздық айыбын төлеу жер қойнауын пайдаланушыны тиісті міндеттемелерін орындаудан босатпайды.

      2. Құзыретті орган уран өндіруге арналған келісімшарт талаптарының жол берілген бұзушылықтары туралы жер қойнауын пайдаланушыны жазбаша хабардар етеді, сондай-ақ оның белгіленген мерзімде тұрақсыздық айыбын төлеу және (немесе) осындай бұзушылықты жою жөніндегі міндеттерін мынадай:

      1) жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын пайдалану келісімшартында белгіленген қаржылық міндеттемелерді есептілік жыл үшін отыз пайыздан кем орындаған;

      2) қамтамасыз ету мөлшерін қалыптастырудың белгіленген графигіне сәйкес қамтамасыз етуді ұсынбай не графикті бұза отырып, жер үсті тұтастығын бұзумен байланысты уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізген;

      3) жер қойнауын пайдаланушының уран өндіруге арналған келісімшартта белгіленген міндеттемелерін бұзған өзге де жағдайларда хабардар етеді.

      3. Жер қойнауын пайдаланушының келісімшарт талаптарын бұзушылықтарды жою мерзімі міндеттемелердің физикалық көлемі бойынша жазбаша хабарлама алынған күннен бастап – алты айдан, осы баптың 2-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген міндеттемелер бойынша – үш айдан, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта көзделген өзге де міндеттемелер бойынша бір айдан аспауға тиіс.

      4. Жер қойнауын пайдаланушы жол берілген бұзушылықтарды хабарламада көрсетілген мерзімде жоюға және бұл туралы жоюды растайтын құжаттарды қоса бере отырып, құзыретті органға жазбаша хабарлауға міндетті.

      5. Жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға осындай ұзартудың себептерін негіздей отырып, уран өндіруге арналған келісімшартта көзделген міндеттемелерді бұзушылықты жою мерзімін ұзарту туралы ұсыныс жіберуге құқылы. Құзыретті орган жол берілген бұзушылықтарды жою мерзімін ұзарту туралы ұсынысты қарау нәтижелері бойынша оны алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде жер қойнауын пайдаланушыны мерзімді ұзартуға келісім беретіндігі туралы хабардар етеді немесе мұндай ұзартудан уәжді бас тартуын ұсынады.

      6. Осы баптың 3-тармағында айқындалған мерзімде уран өндіруге арналған келісімшартта көзделген міндеттемелерді бұзушылықты жою анық мүмкін болмаған жағдайда құзыретті орган осындай бұзушылықты жою мүмкін болатын өзге мерзімді белгілеуге құқылы.

26-ТАРАУ. УРАН ӨНДІРУ САЛАСЫНДАҒЫ ЖОБАЛАУ ҚҰЖАТТАРЫ

182-бап. Уран өндіру саласындағы жобалау құжаттары туралы жалпы ережелер

      1. Мыналар уран өндіру саласындағы жобалау құжаттары болып табылады:

      1) уранды тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасы;

      2) уран кен орнын әзірлеу жобасы;

      3) уран өндіру салдарын жою жобасы.

      2. Уран өндіру саласындағы жобалау құжаттарын жер қойнауын пайдаланушы шарт негізінде тартатын, тиісті қызмет түріне лицензиясы бар жобалау ұйымы жасайды.

      3. Алып тасталды – ҚР 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

      4. Уран өндіру саласындағы жобалау құжаттарын жер қойнауын пайдаланушы бекітеді.

      5. Алып тасталды – ҚР 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

      6. Жобалау құжаттарында көзделген уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізудің түрлерін, тәсілдерін, технологияларын, көлемі мен мерзімдерін өзгертуге осындай жобалау құжаттарына тиісті өзгерістер мен толықтырулар енгізілгеннен кейін жол беріледі.

      7. Егер бекітілген жобаларда айқындалған өндіру көлемдері жыл сайын уран кен орнын әзірлеудің тау-кен-геологиялық және технологиялық шарттары өзгертілместен бір жылда бекітілген көрсеткіштерден физикалық тұрғыда жиырмадан аз пайызға өзгерсе, бекітілген жобаларға өзгерістердің және (немесе) толықтырулардың жобалары жасалмайды.

      Жобалау құжаттары жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану жөніндегі бірыңғай қағидаларға сәйкес жасалады.

      8. Егер Қазақстан Республикасы экология заңнамасының ережелерінен өзгеше туындамаса, тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасы және кен орнын әзірлеу жобасы өнеркәсіптік қауіпсіздік жөніндегі сараптама мен мемлекеттік экологиялық сараптамаға жатады.

      9. Жер қойнауын пайдаланушы әрбір үш жыл сайын құзыретті органға игеру жобасының көрсеткіштеріне сәйкес жобалық шарттардың орындалуын талдауды сараптамаға жіберуге міндетті.

      Ескерту. 182-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

182-1-бап. Уранды тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасы

      1. Уранды тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасы осы Кодексте көзделген талаптарға сәйкес жасалады.

      2. Уранды тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасы тәжірибелік-өнеркәсіптік өндірудің бүкіл кезеңіне әзірленеді.

      3. Уранды тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасында тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жөніндегі жұмыстардың түрлері, әдістері мен тәсілдері, болжамды көлемдері мен оларды жүргізу мерзімдері, сондай-ақ пайдаланылатын технологиялық шешімдер сипатталады.

      4. Уранды тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобаларының мазмұнына қойылатын талаптар жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану жөніндегі бірыңғай қағидаларда белгіленеді.

      5. Жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған уранды тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасында көрсетілмеген, сондай-ақ осындай жоба болмаған кезде уранды тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жөніндегі жұмыстарды жүргізуге тыйым салынады.

      Ескерту. 182-1-баппен толықтырылды – ҚР 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

183-бап. Уран кен орнын әзірлеу жобасы

      1. Кен орнын әзірлеу жобасы осы Кодексте көзделген талаптарға сәйкес тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру кезеңінде жасалады.

      2. Кен орнын әзірлеу жобасы қорларды толық даярлау кезеңіне әзірленеді.

      3. Кен орнын әзірлеу жобасында мыналар қамтылуға тиіс:

      1) құзыретті тұлғаның қорлар бойынша есебі;

      2) жер қойнауын ұтымды пайдалануды және қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі іс-шаралар;

      3) уран өндіру салдарын жою жөніндегі жұмыстардың орындалу мерзімдері, шарттары мен құны туралы ақпарат;

      4) кен орнын әзірлеудің бүкіл кезеңіне уран өндірудің жыл сайынғы болжалды көлемі.

183-1-бап. Уран кен орнының жобалау құжаттарына және әзірленуін талдауларға мемлекеттік сараптама

      1. Уран кен орнының жобалау құжаттарына және әзірленуін талдауларға мемлекеттік сараптама жер қойнауын пайдаланудың оң практикасына сәйкес уран кен орындарын әзірлеу кезінде жер қойнауын ұтымды пайдалануды қамтамасыз ету мақсатында жүргізіледі.

      2. Жобалау құжаттарына және әзірлеуді талдауларға мемлекеттік сараптаманы Қазақстан Республикасының уран кен орындарын әзірлеу жөніндегі орталық комиссиясы (бұдан әрі – орталық комиссия) геология және әзірлеу саласында арнаулы білімі бар және сараптама нәтижелеріне мүдделі емес тәуелсіз сарапшыларды тарта отырып жүзеге асырады.

      3. Орталық комиссияның қызметiн ұйымдастыру, оның құрамы, жұмыс регламенті және іс қағаздарын жүргізу уран өндiру саласындағы уәкiлеттi орган бекiтетін орталық комиссия туралы ережеде айқындалады.

      4. Уран кен орнының жобалау құжаттарына және әзірленуін талдауларға мемлекеттік сараптама екі ай ішінде жүргізіледі.

      Мемлекеттік сараптама жүргізу мерзімі орталық комиссияның шешімі бойынша ұлғайтылуы мүмкін, бірақ ол үш айдан аспайды.

      5. Жобалау құжатына немесе әзірлеуді талдауға мемлекеттік сараптама жүргізу нәтижелері сараптамалық қорытындымен ресімделеді, ол оң немесе теріс болуы мүмкін. Сараптамалық қорытындының көшірмесі оған қол қойылған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жер қойнауын пайдаланушыға жіберіледі.

      6. Теріс сараптамалық қорытындыны шығаруға мыналар:

      1) жобалау құжатының немесе әзірлеуді талдаудың Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына, оның ішінде мазмұны, құрылымы және ресімделуі бойынша жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану жөніндегі бірыңғай қағидаларда белгіленген талаптарға және (немесе) келісімшарт ережелеріне сәйкес келмеуі;

      2) жобалау құжатының немесе әзірлеуді талдаудың жер қойнауын пайдаланудың оң практикасына сәйкес келмеуі;

      3) жобалау құжатының немесе әзірлеуді талдаудың уран ресурстары мен қорларын бағалау туралы есепке сәйкес келмеуі;

      4) жобалау құжатында немесе әзірлеуді талдауда ұсынылған жобалау шешімдерінің техникалық және (немесе) экономикалық негіздемесінің жеткіліксіздігі негіз болып табылады.

      7. Жобалау құжатының немесе әзірлеуді талдаудың мемлекеттік сараптамасының теріс қорытындысында оны шығару негіздемесі және жобалау құжатын немесе әзірлеуді талдауды пысықтау жөніндегі ұсынымдар келтіріледі.

      Ескерту. 183-1-баппен толықтырылды – ҚР 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

184-бап. Жобалау құжаттарын орындаудың мониторингі

      1. Алып тасталды – ҚР 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

      2. Жер қойнауын пайдаланушының кен орнын тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру және әзірлеу жобаларын орындауына мониторинг үш жылда кемінде бір рет орындалатын уран кен орнын әзірлеуге талдау жүргізу арқылы жүзеге асырылады.

      3. Уран кен орнын әзірлеуге талдау жүргізуге қойылатын талаптар уран өндіру саласындағы уәкілетті орган бекітетін жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану жөніндегі бірыңғай қағидаларда белгіленеді.

      4. Алып тасталды – ҚР 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.
      5. Алып тасталды – ҚР 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

      6. Жер қойнауын ұтымды және кешенді пайдалану жөніндегі бірыңғай қағидаларда әзірлеуді талдау шеңберінде жобалау құжаттарының жекелеген көрсеткіштерін болмашы (жиырма пайыздан аз) түзету мүмкін болатын жағдайлар белгіленеді.

      7. Кен орнын әзірлеуді талдау әзірлеу процесінде геологиялық, геофизикалық, гидродинамикалық және басқа да зерттеулер нәтижелерін кен орнын әзірлеу жүйесін жетілдіру қажеттілігін анықтау тұрғысынан кешенді зерттеуді білдіреді. Кен орнын әзірлеуді талдау жобалау құжаттарының мемлекеттік сараптамасына жатады.

      8. Уран кен орны әзірленуін талдауды жер қойнауын пайдаланушы тартатын, тиісті қызмет түріне лицензиясы бар жобалау ұйымы жүргізеді және жер қойнауын пайдаланушы талдауды хабарлама тәртібімен құзыретті органға жібереді.

      9. Кен орнын әзірлеу жобасына өзгерістер енгізу қажеттілігі туралы уран кен орнын әзірлеуді талдау нәтижелері бойынша негізді тұжырым болған кезде кен орнын әзірлеудің іс жүзіндегі және жобалау көрсеткіштері арасында едәуір (жиырма және одан көп пайыз) алшақтықтар болған жағдайда талдау нәтижелері кен орнын әзірлеу жобасының мемлекеттік сараптамасы үшін осы Кодексте көзделген тәртіппен орталық комиссияның қарауына жатады.

      10. Орталық комиссия уран кен орнын әзірлеуді талдау бойынша оң қорытынды қабылдаған жағдайда жобалау шешімдері мен осындай талдаудың көрсеткіштері кен орнын әзірлеу жобасына өзгерістер мен толықтыруларды әзірлеу, бекіту және оларға мемлекеттік сараптама жүргізу кезеңіне жобалау шешімдері мен кен орнын әзірлеу жобасының көрсеткіштері ретінде бағаланады, ол бір жылдан аспауға тиіс.

      Ескерту. 184-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

ІХ БӨЛІМ. ПАЙДАЛЫ ҚАТТЫ ҚАЗБАЛАРДЫ БАРЛАУ ЖӘНЕ ӨНДІРУ

27-тарау. Пайдалы қатты қазбаларды барлау

185-бап. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия

      Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия бойынша оның иесінің пайдалы қатты қазбалар кен орындарын іздестіруді және одан әрі өндіру үшін олардың ресурстарын және қорларын бағалауды қамтитын пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операцияларды жүргізу мақсатында жер қойнауы учаскесін пайдалануға айрықша құқығы бар.

186-бап. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия берілетін аумақтар

      1. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасында айқындалатын аумақтарда беріледі.

      2. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны:

      1) осы Кодекстің 25-бабының 2-тармағында көзделген жағдайларда;

      2) көмірсутектерді өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін басқа тұлғаның келісімінсіз, оның пайдалануындағы жер қойнауы учаскесінің аумағы шегінде толық орналасқан блокқа қатысты;

      3) жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін берілген жер қойнауы учаскесінің аумағы шегінде толық орналасқан блокқа қатысты;

      4) пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған басқа лицензия бойынша пайдалы қатты қазбаларды барлау учаскесінің аумағына толық немесе ішінара жатқызылатын блокқа қатысты;

      5) пайдалы қатты қазбаларды өндіру учаскесінің аумағы шегінде толық орналасқан блокқа немесе пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беруге өтініш бар аумаққа қатысты;

      6) пайдалы қатты қазбаларды барлау немесе өндіру салдарын жою жүргізіліп жатқан аумақ шегінде толық орналасқан блокқа қатысты;

      7) уран өндіру учаскесінің аумағы шегінде толық орналасқан блокқа қатысты беруге жол берілмейді.

      3. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия толық блоктардан басқа мынадай толық емес (ішінара) блоктарға:

      1) жақтары осы баптың 2-тармағының 2), 3), 5), 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген аумақтарды (аумақты) толық қамтитын блокқа;

      2) осы баптың 2-тармағының 2), 3), 5), 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген аумақтарда (аумақта) ішінара орналасқан блоктың басқа толық емес (ішінара) немесе толық блокпен ең болмағанда бір ортақ жағы болған және осындай ортақ жағы көрсетілген аумақтарда орналаспаған жағдайда, осындай блокқа;

      3) осы Кодекстің 25-бабының 1-тармағында көрсетілген аумақтарға ішінара жатқызылатын блокқа қатысты да берілуі мүмкін.

      Барлауға арналған лицензияға көмірсутектерді немесе пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізуге арналған жер қойнауы учаскесінің ішінара аумағына шығатын блокты енгізуге осы учаскелер бойынша жер қойнауын пайдаланушылардың жазбаша келісімімен ғана жол беріледі.

      Бұл жағдайда барлау учаскесінің аумағы осы тармақтың бірінші бөлігінің 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген аумақтардың шекаралары бойынша, оның ішінде толық емес (ішінара) блоктардан қалыптастырылды деп есептеледі. Барлауға арналған лицензияға енгізілген толық емес (ішінара) блокты қалыптастыру үшін негіз болған мән-жайлар тоқтатылған кезде барлау учаскесі аумағының шекараларын айқындау мақсатында осы блок толық деп танылады.

      Осы тармақтың үшінші бөлігінде көзделген қағида осы Кодекстің 25-бабының 1-тармағында көрсетілген аумақтарға ішінара жатқызылатын және барлау учаскесінің аумағына енгізілген блоктарға қолданылмайды. Осындай блоктар шегінде бұл блоктар осы Кодекстің 25-бабының 1-тармағында көзделген аумақтар мен объектілерді қозғайтын бөлікте жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге тыйым салу қолданылады.

      Ескерту. 186-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

187-бап. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия беру туралы өтініш

      1. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны алуға мүдделі тұлға құзыретті органға ол белгілеген нысан бойынша өтініш береді.

      2. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия беруге өтініште көрсетілетін аумақ екі жүз блоктан артық болмауға тиіс.

      3. Өтініште мынадай мәліметтер қамтылуға тиіс:

      1) жеке тұлғалар үшін – өтініш иесінің тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), тұрғылықты жері, азаматтығы, өтініш иесінің жеке басын куәландыратын құжаттар туралы мәліметтер;

      заңды тұлғалар үшін – өтініш иесінің атауы, орналасқан жері, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркелуі туралы мәліметтер (сауда тізілімінен үзінді көшірме немесе өтініш иесінің шет мемлекеттің заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылатынын куәландыратын басқа да заңдастырылған құжат), басшылар туралы, өтініш иесін тікелей немесе жанама түрде бақылайтын заңды және жеке тұлғалар, мемлекеттер және халықаралық ұйымдар туралы мәліметтер;

      2) барлау аумағын құрайтын және өтініш иесі пайдалануға беруді сұрайтын жер қойнауы учаскесін айқындайтын блокты (блоктарды) көрсету.

      Өтініште көрсетілген барлау аумағы, егер осы Кодекстің 186-бабының 2-тармағында көзделген жағдайларда блоктың бір бөлігін қамтыса, лицензияның шарттарын айқындау мақсаттары үшін өтінішті қарау кезінде аталған блок толық болып есептеледі.

      4. Өтінішке мынадай құжаттар:

      1) осы баптың 3-тармағының 1) тармақшасында көзделген мәліметтерді растайтын құжаттардың көшірмелері;

      2) егер тұлғаны өтініш иесі тағайындаған болса, өтініш беру кезінде өтініш иесінің атынан әрекет ететін мұндай тұлғаның өкілеттігін растайтын құжат;

      3) сұралып отырған жер қойнауы учаскесінде өтініш иесі жүргізуге ниет етіп отырған барлау жөніндегі жұмыстардың жазбаша сипатталған түрлері, әдістері, тәсілдері, жылдар бойынша болжалды жүргізу мерзімдері мен көлемдері;

      4) егер сұралатын учаскеде немесе оның бөлігінде тұлға жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт негізінде көмірсутектерді өндіру жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын болса, пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия беруге мұндай тұлғаның келісімі;

      5) өтініш иесінің пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операцияларды жүзеге асыруға қаржылық және кәсіби мүмкіндіктерінің болуын растайтын құжаттар;

      6) егер сұралатын жер қойнауы учаскесінің аумағы толық немесе ішінара елді мекендердің жерлеріне және оларға іргелес бір мың метр қашықтықта жатқан аумаққа тиесілі болса, жергілікті халықты осы Кодекстің 25-бабының 3-тармағының 1) тармақшасында көзделген әлеуметтік-экономикалық қолдау туралы келісім;

      7) өтініш иесінің республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгiленген айлық есептiк көрсеткiштің алты еселенген мөлшерінен асатын салықтық берешегінің жоқ екендігі туралы, өтініш берген күннің алдындағы күннен күнтізбелік он күннен ерте берілмеген салық органынан анықтама қоса беріледі.

      5. Өтініш иесінің барлау жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жеткілікті қаржылық мүмкіндігінің болуын растау үшін мынадай құжаттардың бірі:

      1) өтініш берушінің лицензия беруге өтініш берілетін күннің алдындағы үш ай шегіндегі отыз күндік мерзім ішінде сұралатын лицензия қолданысының алғашқы жылында барлауға қажетті ең төмен шығыстарды жабу үшін жеткілікті мөлшерде ақшасының тұрақты болатынын (қалдығын) растайтын Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банкіндегі немесе Ұлттық пошта операторындағы банктік шоты бойынша ақшаның қалдығы және қозғалысы туралы үзінді көшірме;

      2) ақша қарызы шартының (алдын ала қарыз шарты) немесе қарыздың нысаналы мақсаты ретінде өтініш иесінің пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі қызметін қаржыландыру, сондай-ақ сұралатын лицензия қолданысының алғашқы жылында барлауға талап етілетін ең төмен шығыстарды өтеу үшін жеткілікті қарыз сомасы (қаржыландыру) расталатын, қызметті қаржыландыру туралы шарттың көшірмесі;

      3) Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет туралы заңнамасына сәйкес жасалған аудиторлық есеппен бірге, өтініш берушінің лицензия беруге өтініш берілген күннің алдындағы қатарынан күнтізбелік алты айға немесе алдыңғы күнтізбелік жылға дайындалған қаржылық есептілігі, онда өтініш берушінің таза активтерінің мөлшері оның сұралатын лицензия қолданысының алғашқы жылында барлауға арналған ең төмен шығыстардың шамасындағы міндеттемесінен асып түседі;

      4) Қазақстан Республикасында қызметін жүзеге асыратын қор биржасы таныған рейтингтік агенттіктің өтініш иесіне өтініш берілген күннің алдындағы жыл ішінде құзыретті орган айқындайтын ең төменгі рейтингтік бағадан төмен болмайтын рейтингтік баға беру туралы хаты ұсынылады.

      Егер өтініш иесінің қаржылай мүмкіндіктерінің болуын растайтын құжат ретінде қаржы ұйымы болып табылмайтын тұлға (қаржыландыратын) қарыз беруші болатын ақша қарызы шартының (алдын ала қарыз шарты) немесе қызметті қаржыландыру туралы шарттың көшірмесі ұсынылса, өтінішке қосымша осы тұлғада осы тармақтың 1), 3) немесе 4) тармақшаларында көзделген қаржылай мүмкіндіктерінің болуын растайтын құжаттардың бірі қоса беріледі.

      6. Өтініш иесінің барлау жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жеткілікті кәсіби мүмкіндіктерінің болуын растау үшін мынадай құжаттардың кез келгені:

      1) штатында маманның болуы туралы анықтама немесе геология немесе геофизика саласындағы маманмен жасалған қызметтер көрсету шартының көшірмесі;

      2) мердігер ұйыммен жасалған қызметтер көрсету шартының немесе өтініш иесіне барлауға арналған сұралатын лицензия берілген жағдайда осы Кодекстің 6-тарауына сәйкес өтініш иесі тағайындайтын, штатында осы тармақтың 1) тармақшасында санамаланған мамандардың бірі бар оператордың қызметтер көрсету шартының көшірмесі ұсынылады.

      Егер өтініш иесінің кәсіби мүмкіндіктерінің болуын растайтын құжат ретінде мердігер ұйыммен қызметтер көрсету шартының немесе осы Кодекстің 6-тарауына сәйкес өтініш иесі тағайындайтын оператордың қызметтер көрсету шартының көшірмелері ұсынылса, өтінішке қосымша тартылатын ұйымның (оператордың) штатында осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) тармақшасында көрсетілген мамандардың бірінің болуы туралы анықтама немесе тиісті маманмен қызметтер көрсету шартының көшірмесі қоса беріледі.

      7. Өтінішке қоса берілетін құжаттардың көшірмелері нотариалдық куәландыруға тиіс.

      8. Өтініш қазақ және орыс тілдерінде беріледі. Өтінішке қоса берілетін құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс. Өтінішке қоса берілетін шет тілінде жасалған құжаттардың көшірмелері қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасымен беріледі, олардың дұрыстығын нотариус куәландырады.

      9. Өтінішті беру кезі құзыретті органға өтініш келіп түскен күнмен және уақытпен айқындалады және ол есепке алынуға жатады.

      10. Берілген өтініш туралы мәліметтер құзыретті органның интернет-ресурсында өтініш берілген күннен бастап екі күн ішінде орналастыруға жатады және олар мыналарды:

      1) өтініш иесінің тегін, атын, әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) не атауын;

      2) өтініш иесі пайдалануына беруді сұраған жер қойнауы учаскесін айқындайтын блок (блоктар) кодын;

      3) өтініштің келіп түскен күні мен уақытын қамтуға тиіс.

      Ескерту. 187-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

188-бап. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны беру туралы өтінішті қарау

      1. Құзыретті орган өтінішті келіп түскен күнінен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды және пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны беруден бас тартуға осы Кодекстің 190-бабы 1-тармағының 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7) және 8) тармақшаларында көзделген негіздер болмаған кезде, сондай-ақ осы баптың 2 және 3-тармақтарының ережелерін ескере отырып, өтініш берушіге осы Кодекстің 198-бабында көзделген пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындауды қамтамасыз етуді ұсыну қажеттігі туралы хабарлама жібереді.

      Хабарлама өтініш берушіге жіберілген күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде құзыретті органның интернет-ресурсында орналастырылуға тиіс.

      Өтініш беруші пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындауды қамтамасыз етуді хабарлама жіберілген күннен бастап қырық жұмыс күнінен кешіктірмей құзыретті органға ұсынуға тиіс.

      Құзыретті орган өтініш берушіге пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындауды тиісінше қамтамасыз ету ұсынылған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей береді не хабарлама құзыретті органның интернет-ресурсында орналастырылған күннен бастап отыз бес жұмыс күні өткен соң оны беруден бас тартады.

      2. Егер өтініште көрсетілген аумаққа осы Кодекстің 186-бабы 2-тармағының 1), 2), 3), 4), 5), 6) және 7) тармақшаларында көзделген блок немесе мәлімделген аумақтың басқа блогымен ортақ жағы жоқ блок жатқызылса, мұндай блок лицензияға енгізілмейді, бұл туралы құзыретті орган өтініш берушіні хабардар етеді. Өтініш беруші хабарламаны алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде өзіне берілуге жататын барлық блоктан немесе олардың бір бөлігінен бас тартуға құқылы. Егер көрсетілген мерзім өткеннен кейін өтініш беруші барлық блоктан бас тартпаса немесе блоктардың бір бөлігінен бас тартса, өтініш осы тармақтың ережелері ескеріліп, мәні бойынша қаралады.

      Егер өтініште көрсетілген қандай да бір толық емес (ішінара) блок немесе толық емес (ішінара) блоктар осы Кодекстің 186-бабы 3-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген шарттарға сай келмесе, аталған блок (блоктар) та осы баптың бірінші бөлігінің қағидалары бойынша лицензияға енгізілмейді.

      3. Осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайда, лицензияға енгізілуге жатпайтын блоктарды және өтініш иесі бас тартқан блоктарды қоспағанда, өтініш осы өтініште көрсетілген блоктарға қатысты қаралады.

      4. Егер осы баптың 2 және 3-тармақтарының ережелерін қолдану нәтижесінде блоктар осы Кодекстің 19-бабы 2-тармағының талаптарына сәйкес келетін, жер қойнауының пайдалануға беруге жататын екі және одан да көп жеке учаскесін қалыптастырса, құзыретті орган осындай жер қойнауы учаскелерінің әрқайсысына жеке лицензиялар береді.

      5. Егер лицензия беруге өтініште көрсетілген блок толық болмаса, мұндай толық емес блок, осы тараудың ережелеріне қайшы келмейтін жағдайда берілетін лицензияға енгізілуге жатады.

      Егер пайдалы қатты қазбаларды барлауға берілген лицензияда толық емес (ішінара) блок қамтылса, блоктар санын есептеу мақсаттары үшін бұл блок толық болып қаралады.

      6. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны беруге өтініштерді беру және оларды қарау тәртібін құзыретті орган айқындайды.

      Ескерту. 188-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.01.2021 № 407-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

189-бап. Сол бір блоққа пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны беруге өтініштерді қараудың басымдығы

      1. Сол бір блокты қамтитын пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны беруге өтініштерді құзыретті орган олардың келіп түсу кезектілігі тәртібімен қарайды.

      2. Кезекті өтініш алдыңғы қаралған өтініш бойынша лицензия беруден бас тартылғаннан кейін ғана қаралады.

      Құзыретті орган кезекті өтінішті қарауға алдыңғы қаралған өтініш бойынша лицензия беруден бас тарту туралы өтініш иесін хабардар еткен күннен бастап он жұмыс күні өткен соң кіріседі.

      Егер өтініш иесі бас тарту туралы шешімге сотқа шағым жасаса, құзыретті орган кезекті өтінішті қарау туралы мәселені шағымды қарау нәтижелері бойынша соттың шешімі күшіне енгеннен кейін шешеді.

      3. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия беруге өтінішті қарау кезіне пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған басқа лицензияға енгізіліп қойылған блоктарды ғана қамтитын осы өтініш бойынша лицензия беруден бас тарту туралы шешім қабылданады.

      Ескерту. 189-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

190-бап. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны беруден бас тарту

      1. Құзыретті орган мынадай негіздемелердің бірі болған кезде:

      1) өтініш немесе оған қоса берілетін құжаттар осы Кодексте көзделген талаптарға сәйкес келмесе;

      2) осы Кодексте талап етілетін құжаттар өтінішке қоса берілмесе;

      3) өтініш берілгенге дейін бір жыл ішінде өтініш иесінің немесе өтініш иесін тікелей немесе жанама түрде бақылайтын немесе оның бақылауындағы тұлғаның осы Кодексте көзделген негіздер бойынша құзыретті орган барлауға арналған лицензиясын немесе сұралатын жер қойнауы учаскесін толық немесе ішінара қамтитын пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензиясын кері қайтарып алса;

      4) сұралатын аумақ осы Кодекстің 186-бабының 2-тармағында көрсетілген аумаққа және (немесе) блоктарға толық жататын болса;

      5) өтініш берілгенге дейін күнтізбелік бір жыл ішінде өтініш иесі немесе өтініш иесін тікелей немесе жанама түрде бақылайтын немесе оның бақылауындағы тұлға сұралатын жер қойнауы учаскесінен немесе оның бір бөлігінен бас тартса;

      6) лицензияны беру елдің ұлттық қауіпсіздігіне қауіп төндіруге немесе жер қойнауын пайдалану құқықтарының шоғырлануына алып келетін болса;

      7) сұралатын жер қойнауы учаскесінің аумағы көлемі бойынша шектеуден асып кетсе немесе осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес келмесе;

      8) өтініш берілген күн алдындағы бес жыл ішінде өтініш иесі немесе өтініш иесін тікелей немесе жанама түрде бақылайтын немесе оның бақылауындағы тұлға өздерінің пайдалануында болған жер қойнауы учаскелерінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша міндеттемелерін орындамаса немесе тиісінше орындамаса;

      9) өтініш беруші осы Кодекстің талаптарына сәйкес пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындауды тиісінше қамтамасыз етуді құзыретті органға ұсыну мерзімін сақтамаса, лицензия беруден бас тартады.

      2. Лицензия беруден бас тарту жазбаша нысанда шығарылады, ол уәжді болуға тиіс.

      Осы баптың 1-тармағының 6) тармақшасына сәйкес бас тарту осындай бас тарту үшін негіз болған себептер көрсетілместен шығарылады.

      3. Өтініш иесі лицензияны беруден бас тартуға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес лицензия беруден бас тарту туралы хабарлама алған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей шағым жасауы мүмкін.

      4. Лицензияны беруден бас тарту өтініш иесін қайтадан өтініш беру құқығынан айырмайды.

      Ескерту. 190-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

191-бап. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияның мазмұны

      Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияда осы Кодекстің 31-бабында көрсетілген мәліметтер мен шарттардан басқа, жер қойнауын пайдаланудың мынадай шарттары қамтылуға тиіс:

      1) Қазақстан Республикасының салық заңнамасына белгіленген мөлшерде және тәртіппен қол қою бонусын төлеу және жер учаскелерін пайдаланғаны үшін ақы төлеу (жалдау төлемі) туралы міндеттеме;

      2) пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операцияларға арналған жыл сайынғы ең төмен шығыстар бойынша міндеттемелер мөлшері;

      3) міндеттемелерді бұзғаны үшін лицензияны қайтарып алу негіздемесі.

192-бап. Пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операцияларға арналған жыл сайынғы ең төмен шығыстар

      1. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензиясы бар жер қойнауын пайдаланушы осы бапта белгіленген барлау жөніндегі операцияларға арналған жыл сайынғы ең төмен шығыстар туралы талаптарды сақтауға міндетті.

      2. Барлау жөніндегі операциялардың жыл сайынғы ең төмен шығыстары мынадай мөлшерлерде белгіленеді:

      1) барлау мерзімінің бірінші жылы мен үшінші жылы аралығын қоса алғанда, әрбір жыл ішінде:

      барлауға арналған лицензия бойынша бір блок кезінде 1200 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша блок саны екіден беске дейінгі кезінде 1800 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша блок саны алтыдан онға дейінгі кезінде 2300 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша он блоктан асқан кезде әрбір келесі блок үшін қосымша 120 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде белгіленеді;

      2) барлау мерзімінің төртінші жылы мен алтыншы жылы аралығын қоса алғанда, әрбір жыл ішінде:

      барлауға арналған лицензия бойынша бір блок кезінде 1200 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша блок саны екіден беске дейінгі кезінде 2300 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша блок саны алтыдан онға дейінгі кезінде 3500 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша он блоктан асқан кезде әрбір келесі блок үшін қосымша 180 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде белгіленеді;

      3) барлау мерзімінің жетінші жылы мен сегізінші жылы аралығын қоса алғанда, әрбір жыл ішінде:

      барлауға арналған лицензия бойынша бір блок кезінде 1800 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша блок саны екіден беске дейінгі кезінде 3500 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша блок саны алтыдан онға дейінгі кезінде 5800 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша он блоктан асқан кезде әрбір келесі блок үшін қосымша 230 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде белгіленеді;

      4) барлау мерзімінің тоғызыншы жылы мен оныншы жылы аралығын қоса алғанда, әрбір жыл ішінде:

      барлауға арналған лицензия бойынша бір блок кезінде 2300 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша блок саны екіден беске дейінгі кезінде 5800 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша блок саны алтыдан онға дейінгі кезінде 8000 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша он блоктан асқан кезде әрбір келесі блок үшін қосымша 350 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде белгіленеді;

      5) барлау мерзімінің он бірінші жылынан бастап әрбір жыл ішінде:

      барлауға арналған лицензия бойынша бір блок кезінде 3500 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша блок саны екіден беске дейінгі кезінде 8000 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша блок саны алтыдан онға дейінгі кезінде 11500 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде;

      барлауға арналған лицензия бойынша он блоктан асқан кезінде әрбір келесі блок үшін қосымша 460 еселік айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде белгіленеді.

      3. Барлау мерзімінің соңғы толық емес жылында ең төмен шығыстар көрсетілген жылдағы барлау мерзімінің әрбір толық айы үшін пропорционалды түрде есептеледі.

      4. Барлаудың кез келген жылы ішінде барлау учаскесінен бас тартылған кезде ең төмен шығыстар көрсетілген жылдағы барлау мерзімінің әрбір толық айы үшін пропорциналды түрде есептеледі.

      5. Барлау үшін толық емес блокпен немесе толық емес блоктармен айқындалған жер қойнауы учаскесі берілген кезде ең төмен шығыстарды есептеу толық блокпен немесе толық блоктармен айқындалатын барлау учаскесіне сәйкес келетін мөлшерде жүргізіледі.

      6. Барлау жөніндегі операцияларға арналған ең төмен шығыстарды есептеу республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген және есепті жылдың 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіш негізінде жүргізіледі. Барлауға арналған ең төмен шығыстарды есептеу барлау учаскесі бойынша жүзеге асырылған шығыстарға қатысты ғана жүргізіледі.

      7. Жеке лицензия бойынша пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операцияларға арналған шығыстарға барлау учаскесі бойынша жер қойнауын пайдаланушы шығыстарының мынадай түрлерінің кез келгені:

      1) геологиялық-барлау жұмыстары: геологиялық карталау, сынамаларды іріктеу, бұрғылау, кернді құжаттандыру, кернсіз бұрғылау үлгілерін құжаттандыру, геологиялық деректерді түсіндіру мен өндеу, петрология, геологиялық-барлау бағдарламаларын жоспарлау, геологиялық барлау жұмыстарына байланысты есептерді дайындау;

      2) геохимиялық жұмыстар: геохимиялық сынамаларды іріктеу, геохимиялық деректерді талдау, өндеу және түсіндіру;

      3) жерүсті геофизикасын және аэрогеофизиканы қоса алғанда, геофизикалық жұмыстар: геофизикалық зерттеулер, кәсіпшілік геофизикалық зерттеулер, геофизикалық деректерді өңдеу және түсіндіру;

      4) қашықтықтан зондтау бойынша жұмыстар: аэрофототүсірілім, ғарыштан түсірілім, қашықтықтан зондтауды жаңғырту, бейнелерді талдау, суреттерді өңдеу және түсіндіру;

      5) іздестіру жұмыстары: геодезиялық және жерге орналастыру жұмыстары, координаттық торшаны түсіру, координат желілерін, олардың қиылыстарын, учаскелері шекараларын нақтылау және тағы сол сияқты;

      6) кернмен бұрғылау: алмаспен бұрғылау, кіру жолдарын және бұрғылау алаңдарын дайындау;

      7) кернсіз бұрғылау: бұрғылау бойынша шығыстар, кіру жолдарын және бұрғылау алаңдарын дайындау жөніндегі жұмыстар;

      8) арықтарды, траншеяларды, шурфтарды тарту және басқа да барлау тау-кен қазбаларын жүргізу: техникалар мен жабдықтарды жалдауды қоса алғанда, тау-кен қазбаларын жүргізу бойынша шығыстар;

      9) далалық топтарды жабдықтау: барлау керек-жарағы, шығыс материалдары және провиант, техника мен жабдықтарды жалдау, жанар-жағармай материалдары, тікелей барлау жабдығының тозуы, штаттан тыс жұмыс персоналы көрсететін қызметтерге ақы төлеу;

      10) жобалау-конструкторлық және эскиздік жұмыстар: эскиздік және жобалау-конструкторлық жұмыстарға арналған жабдық, шығыс материалдары, эскиздік және жобалау-конструкторлық жұмыстарды орындайтын персоналдың еңбегіне ақы төлеу;

      11) тасымалдау: барлау учаскесінде жүргізілетін пайдалы қатты қазбалар бойынша геологиялық-барлау жұмыстарымен тікелей байланысты көліктік шығыстар;

      12) далалық лагерьлерді орналастыру бойынша жұмыстар: далалық геологиялық-барлау лагерін орналастыру және күтіп-ұстау, тамақтану мен тұру, тасымалдау, тікұшақ көлігінің қызметтері;

      13) қоршаған ортаның жай-күйін зерттеу;

      14) пайдалы қатты қазбалардың табылған кен орнын одан әрі барлаудың немесе кейіннен әзірлеудің техникалық-экономикалық негіздемесін дайындау;

      15) барлау салдарын жою, бұзылған жерлерді рекультивациялау бойынша жұмыстар;

      16) тиісті лицензия бойынша барлау үшін жобалау құжаттарын әзірлеу;

      17) пайдалы қатты қазбаларды қайта өндеу технологияларын таңдау бойынша зерттеулер жатады.

      8. Жеке лицензия бойынша барлау жөніндегі операцияларға арналған шығыстарға басқарушылық және әкімшілік мұқтаждықтарға, бухгалтерлік есепті жүргізуге, ғылыми зерттеулерге, персоналды оқытуға арналған шығыстар және осыған ұқсас басқа да шығыстар жатуы мүмкін.

      Барлауға арналған шығыстарды есептеген кезде осындай шығыстардың үлесі жер қойнауын пайдаланушы мерзімдік есепте мәлімдеген жалпы шығыстардың жиырма пайызынан аспауға тиіс.

      9. Барлауға арналған шығыстарға:

      1) жергілікті жерде барлау учаскесінің шекараларын межелік және геодезиялық белгілерді орналастыруға, оның ішінде жерге орналастыру жұмыстарына;

      2) жер қойнауын пайдалану құқығын алуға қосымша шығыстарды қоса алғанда, осындай сатып алуға;

      3) қолда бар лицензия бойынша барлау учаскесіне тікелей байланысты емес ғылыми-зерттеу жұмыстарына;

      4) жер учаскелерінің меншік иелеріне және пайдаланушыларға залалдарды өтеуге байланысты өтемақыға арналған шығыстар жатқызылмайды.

      10. Осы бапта көзделген барлауға арналған ең төмен шығыстар бойынша міндеттемелер бұзылған жағдайда жер қойнауын пайдаланушы жеткіліксіз шығыстарды жүргізуге және есепті жылдан кейінгі төрт айдан кешіктірмей, бұл туралы құзыретті органға есепті ұсынуға міндетті.

      Жер қойнауын пайдаланушының осы тармаққа сәйкес шеккен шығыстары ағымдағы жылғы шығыстарда ескерілмейді.

      Ескерту. 192-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

193-бап. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия мерзімі

      1. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия кезекті алты жылға беріледі.

      2. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия мерзімі жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша бір рет кезекті бес жылға дейінгі кезеңге ұзартылуы мүмкін.

      3. Егер барлауға арналған лицензия он және одан да көп блокты қамтыса, оның мерзімін ұзартуға, жер қойнауын пайдаланушы пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны алу үшін мәлімдеген аумақ шегіндегі блоктарды шегергенде, лицензияны беру кезінде барлау аумағына енгізілген блоктардың жалпы санынан есептелетін блоктардың кемінде қырық пайызын құрайтын аумақ барлау учаскесінің бөлігінен жер қойнауын пайдаланушы бас тартқан жағдайда жол беріледі.

      4. Ұзарту туралы өтініш құзыретті органға ол бекіткен нысан бойынша барлауға арналған лицензия қолданысының алтыншы жылы ішінде беріледі. Өтініш құзыретті органға ол берілген күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде қаралуға жатады. Егер өтінішті қарау кезеңінде барлауға арналған лицензияның мерзімі өтіп кетсе, осындай қарау кезеңінде лицензияның қолданысы жалғастырылады. Барлауға арналған лицензияны ұзарту мерзімін есептеу өтіп кеткен мерзімнің соңғы күнінен кейінгі күннен басталады.

      5. Барлауға арналған лицензияның мерзімі мынадай жағдайларда:

      1) егер мәлімделген ұзарту мерзімі осы баптың 2-тармағына сәйкес келмесе;

      2) осы баптың 4-тармағында көзделген лицензия мерзімін ұзарту туралы өтінішті беру мерзімі бұзылса;

      3) ұзарту туралы өтініш берілген күннің алдындағы есептік кезеңдер үшін жер учаскелерін пайдаланғаны үшін ақы төлеу (жалдау төлемдері) және барлауға арналған ең төмен шығыстар бойынша барлауға арналған лицензия шарттарының жер қойнауын пайдаланушы жоймаған бұзушылықтары болса;

      4) осы баптың 3-тармағында көзделген шарттар орындалмаса ұзартылуға жатпайды.

194-бап. Пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операцияларды жүргізу тәртібі

      1. Жер қойнауын пайдаланушы барлау учаскесі шегінде барлау жоспарына сәйкес экологиялық және өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын сақтай отырып, пайдалы қатты қазбалардың кез келген түрлеріне барлау жөніндегі операцияларды жүргізуге құқылы.

      2. Пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі барлық жұмыстар құжаттандыруға жатады. Құжаттамада жер қойнауын анық зерттеу үшін қажетті жұмыстар туралы барлық мәліметтер көрсетіледі.

      3. Жер қойнауын пайдаланушы барлау жөніндегі опрерацияларды жүргізген кезде:

      1) зертханалық зерттеулердің және талдаулардың деректерін қоса алғанда, барлау барысында алынған барлық бастапқы геологиялық ақпараттың анықтығын және сақталуын;

      2) геологиялық құжаттаманы (оның ішінде сынамалау жоспарларын, геологиялық карталар мен олардың кескіндері, кен денелерінің, аймақтарының геологиялық контурларын, тау-кен-барлау қазбаларының суреттерін салу) жүргізудің уақтылығын және сапасын қамтамасыз етуге міндетті.

      4. Барлау жүргізу кезінде гидрогеологиялық зерттеулерді орындау міндетті болып табылады. Анықталған минералданудың ресурстарын бағалай отырып, жер қойнауын пайдаланушы жерасты суларының физикалық-химиялық қасиеттерін сипаттаумен, оның гидрогеологиялық сипаттамасын белгілеуге міндетті.

      5. Барлау учаскесінде тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру мақсатында тау-кен-аршу жұмыстарын жүргізуге пайдалы қатты қазбалардың минералдануы анықталған жағдайда ғана жол беріледі. Минералдануды анықтаған және оны анықтаған жерде аталған тау-кен-аршу жұмыстарын жүргізуді жоспарлап отырған жер қойнауын пайдаланушы бұл туралы жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органды мұндай жұмыстар басталғанға дейін хабардар етуге міндетті.

      Хабарламада мыналар қамтылуға тиіс:

      1) табылған пайдалы қатты қазбалар туралы мәліметтер (пайдалы қатты қазбалардың түрі, анықталған минералдану контурлары және минералданудың басқа да сипаттамалары);

      2) жоспарланып отырған тау-кен-аршу жұмыстарының алаңы, көлемі және мерзімі.

      6. Жер қойнауын пайдаланушы барлау учаскесінде күрделі құрылысжайларды салуға, сондай-ақ тау-кен қайта өңдеу өндірістерінің техногендік минералдық түзілімдерін орналастыруға құқылы емес.

      7. Барлау учаскесінде көлемі бір мың текше метрден асатын тау-кен массасын алу және (немесе) топырақтың орнын ауыстыру жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган беретін рұқсатпен жүзеге асырылады.

      Өтініште сұралатын ұлғайту көлеміне нұсқау қамтылуға тиіс.

      Өтінішке пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын бағалау мақсаттары үшін алынатын тау-кен массасының және (немесе) орны ауыстырылатын топырақ көлемінің сұралатын асып кетуінің негізділігін растайтын құзыретті тұлғаның қорытындысы, сондай-ақ экологиялық рұқсат немесе қоршаған ортаға әсер етуге бағалау жүргізудің қажет еместігі туралы тұжырымды қамтитын, белгіленіп отырған қызметтің әсер ету скринингінің нәтижелері туралы қорытынды қоса беріледі.

      Пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган өтініш келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде рұқсат беру туралы немесе рұқсат беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды. Өтініш және оған қоса берілетін құжаттар осы тармақтың талаптарына сәйкес келмеген жағдайда рұқсат беруден бас тартылады.

      Жер қойнауын пайдаланушы пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға көрсетілген жұмыстардың салдарын жою құнын жабатын қосымша қамтамасыз етуді ұсынған жағдайда ғана көлемі бір мың текше метрден асатын тау-кен массасын алуға және (немесе) топырақтың орнын ауыстыруға кірісуге құқылы.

      Пайдалы қатты қазбаларды барлау нәтижесінде жер қойнауын пайдаланушы алған пайдалы қазбалар, сондай-ақ өзге тау-кен жынысы жер қойнауын пайдаланушының меншігі болып табылады.

      8. Осы Кодекстің мақсаттары үшін құзыретті тұлға деп Қазақстандық геологиялық барлау жұмыстарының нәтижелері, минералдық ресурстар мен минералдық қорлар туралы жария есептілік кодексінде (KAZRC Кодексі) көзделген, оның қағидаларына сәйкес кәсіби ұйымның мүшесі болып табылатын жеке тұлға танылады.

      KAZRC Кодексінің мақсаттары үшін құзыретті тұлға деп осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген қазақстандық кәсіби ұйым осындай деп таныған, шетелдік кәсіби ұйымның мүшесі болып табылатын жеке тұлға танылады.

      Ескерту. 194-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

195-бап. Пайдалы қатты қазбаларға барлау жөніндегі операцияларды жүргізу кезіндегі жер қойнауын пайдаланушының есептілігі

      1. Жер қойнауын пайдаланушы пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия бойынша мынадай мерзімдік есептерді:

      1) лицензиялық міндетемелердің орындалуы туралы есепті;

      2) сатып алынған тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер және олардағы елішілік құндылық үлесі туралы есепті;

      3) жер қойнауын пайдаланушыны тікелей немесе жанама түрде бақылайтын тұлғалардың және (немесе) ұйымдардың құрамы туралы есепті;

      4) геологиялық есептерді ұсынуға міндетті.

      2. Мерзімдік есептер жыл сайын әрбір жылдың отызыншы сәуірінен кешіктірілмей алдыңғы күнтізбелік жыл үшін ұсынылады.

      Толық емес күнтізбелік жыл үшін есептер нақты жер қойнауын пайдалану кезеңі үшін ұсынылады.

      Жер қойнауы учаскесін пайдалану кезеңінің соңғы толық емес күнтізбелік жыл үшін есептері көрсетілген кезең аяқталғаннан кейін екі айдан кешіктірілмей ұсынылады.

      3. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген есеп құзыретті органға ол бекітетін тәртіппен беріледі.

      Барлау учаскесі бойынша лицензиялық міндеттемелерді орындау туралы есепте көрсетілген шығыстар туралы мәліметтерді "Аудиторлық қызмет туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес аудитор растауға тиіс.

      Егер осындай мәліметтер аудит жүргізілген қаржылық есептілікте жеке келтірілсе (анықталса), аудитормен расталған деп танылады.

      Осы баптың 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген есептер пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға ол бекітетін тәртіппен ұсынылады.

      Осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген геологиялық есептер жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға ол бекітетін тәртіппен ұсынылады.

      Лицензия қолданысы тоқтатылғаннан кейін оның иесі болып табылатын тұлға жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға барлау учаскесіндегі геологиялық барлау жұмыстарының нәтижелері туралы түпкілікті есепті лицензияның қолданылу мерзімі тоқтатылған күннен бастап үш айдан кешіктірілмей ұсынуға міндетті.

      Геологиялық есептер бастапқы геологиялық ақпарат материалдарына негізделеді және геология, жерасты суларына гидрогеологиялық бұрғылау жүргізу саласындағы ғылыми зерттеулердің, сынақтар мен іздестірулердің, топырақты, жерүсті жыныстарын және минералдық үлгілерді жинау және байқаудан өткізу жөніндегі қызметтің жай-күйі мен нәтижелері туралы деректерді қамтиды.

196-бап. Барлау жоспары

      1. Барлау жоспары пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жобалау құжаты болып табылады.

      2. Барлау жоспарын жер қойнауын пайдаланушы әзірлейді және бекітеді.

      Барлау жоспарын бекіткеннен кейін оның көшірмесі пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға ұсынылады.

      Егер барлау жоспарында көрсетілген пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операциялар Қазақстан Республикасының экология заңнамасына сәйкес экологиялық рұқсатты немесе мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысын алуды талап етсе, барлау жоспарының көшірмесі осындай рұқсат немесе тиісінше, мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы алынғаннан кейін пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға ұсынылады.

      Жер қойнауын пайдаланушы барлау жоспарының көшірмесін пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға ұсынғаннан кейін ғана пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операцияларды жүргізуге құқылы.

      Пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға ұсынылған барлау жоспарында көзделмеген барлау жөніндегі жұмыстарды жүргізуге тыйым салынады.

      3. Барлау жоспарында пайдалы қатты қазбаларды барлау бойынша жұмыстардың түрлері, әдістері мен тәсілдері, жоспар бекітілген немесе барлау бойынша жоспарланатын жұмыстардың түрлері, әдістері, тәсілдері және көлемдері бойынша соңғы өзгерістер енгізілген күннен бастап қатарынан кемінде үш жыл перспективада оларды жүргізудің болжамды көлемі мен мерзімдері сипатталады.

      Барлау жоспарында пайдалы қатты қазбаларды барлау бойынша жұмыстардың құрамын, түрлерін, әдістерін және тәсілдерін, болжамды көлемін және оларды жүргізу мерзімдерін жер қойнауын пайдаланушы барлау жоспарын жасау бойынша бекітілетін нұсқаулыққа сәйкес дербес айқындайды.

      Барлау жоспарын жасау бойынша нұсқаулықты пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп әзірлейді және бекітеді.

      4. Барлау бойынша жоспарланатын жұмыстардың түрлері, әдістері және (немесе) тәсілдері, сондай-ақ көлемдері мен оларды жүргізу мерзімдері өзгертілген жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы барлау жоспарына тиісті өзгерістер енгізуге және өзгертілген барлау жоспарының көшірмесін пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға ұсынуға міндетті.

      Егер бұл өзгерістер Қазақстан Республикасының экология заңнамасына сәйкес экологиялық рұқсатты немесе мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысын алуды талап етсе, өзгертілген барлау жоспары осындай рұқсат немесе тиісінше, мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы алынғаннан кейін пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға ұсынылады.

      Ескерту. 196-бапқа өзгеріс енгізілді ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

197-бап. Пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою

      1. Пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою Қазақстан Республикасының Жер кодексіне сәйкес бұзылған жерлерді рекультивациялау арқылы жүргізіледі.

      Барлауға арналған лицензия бойынша айрықша құқық негізінде пайдалы қатты қазбаларды өндіру үшін берілген жер қойнауы учаскесінде пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша міндеттеме өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша міндеттеменің көлеміне енгізіледі.

      2. Барлау учаскесінде жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға осындай учаскеде пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияның қолданысы тоқтатылғаннан кейін алты айдан кешіктірілмей барлау жөніндегі операциялардың салдарын жоюды аяқтауға міндетті.

      Аталған тұлғаның өтініші бойынша пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган, егер жоюды жүргізу мүмкін болмаса немесе табиғи және (немесе) табиғи-климаттық жағдайларға орай едәуір қиын болса, осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген мерзім өткен күннен бастап алты айға дейінгі кезеңге барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою мерзімін ұзартады.

      3. Жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 199-бабына сәйкес бас тартқан барлау учаскесінің бір бөлігінде пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою осындай бас тартылғанға дейін жүргізіледі.

      4. Егер жер қойнауын пайдаланушы пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операцияларды жер қойнауын пайдаланушы бас тартқан барлау учаскесінде немесе барлау учаскесінің бір бөлігінде жүзеге асырмаса немесе операциялар жер беті қабатын (су айдындарының түбін) бұзбай жүргізілсе, осындай барлау учаскесінде немесе барлау учаскесінің бір бөлігінде жою жұмыстарын жүргізу талап етілмейді.

      Мұндай жағдайда барлау учаскесіне (барлау учаскесінің бір бөлігіне) жою жұмыстарын жүргізудің қажеттілігі жоқ екенін растайтын зерттеу актісі жасалады, оған осы баптың 5-тармағында аталған тұлғалар қол қояды.

      5. Жою актісіне қол қойылған күннен бастап барлау учаскесінде (оның бір бөлігінде) барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою аяқталды деп есептеледі. Жою актісіне облыстың, республикалық маңызы бар қаланың немесе астананың тиісті жергілікті атқарушы органы өз өкілдері мен қоршаған ортаны қорғау және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдардың өкілдерінен құратын комиссия және жер қойнауын пайдаланушы (жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға, ол болған кезде) қол қояды. Егер жою жеке меншіктегі, тұрақты немесе ұзақ мерзімді уақытша өтеулі жер пайдаланудағы жер учаскесінде жүзеге асырылса, жою актісіне жер учаскесінің меншік иесі немесе жер пайдаланушы да қол қояды.

      6. Барлау жөніндегі операциялар салдарын жою актісіне қол қою жер қойнауын пайдалану құқығын өзге тұлғаларға кейіннен ұсыну мақсатында мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрына тиісті мәліметтерді енгізуге негіз болып табылады.

      Ескерту. 197-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

198-бап. Пайдалы қатты қазбаларды барлаудың салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету

      1. Салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындау осы баптың талаптарына сәйкес қамтамасыз етілмеген пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операцияларға тыйым салынады.

      2. Жер қойнауын пайдаланушының пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша міндеттемелерін орындауды қамтамасыз ету осы Кодексте көзделген кез келген тәсілдер үйлесімінде ұсынылуы мүмкін.

      3. Қамтамасыз етудің жалпы сомасы пайдалы қатты қазбаларды барлау аумағын құрайтын блоктардың саны мен республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіш мөлшері негізінде есептеледі. Пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган бір блок үшін қамтамасыз ету мөлшерін өзі бекітетін әдістеме бойынша айқындайды.

      Осы тармақта көзделген қамтамасыз ету сомасы жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша жер қойнауын пайдаланушы барлау учаскесінің бір бөлігінен бас тартқан жағдайда және онда барлау салдарын жоюды аяқтаған кезде соған мөлшерлес азайтуға жатады. Пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган жер қойнауын пайдаланушыдан өтініш келіп түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде қамтамасыз етуді берген тұлғаны қамтамасыз ету сомасының азайтылғаны туралы хабардар етеді.

      4. Жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 194-бабының 7-тармағында көзделген жағдайда барлау жөніндегі жұмыстардың салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындаудың қосымша қамтамасыз етуін ұсынуға міндетті. Мұндай қамтамасыз ету сомасы осы жағдайда жасалатын жою жоспары негізінде осы Кодекстің 219-бабының 3-тармағына сәйкес есептеледі.

      Ескерту. 198-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

199-бап. Пайдалы қатты қазбаларды барлау учаскесінен бас тарту

      1. Жер қойнауын пайдаланушы пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияның мерзімі өткенге дейін кез келген уақытта бүкіл барлау учаскесінен не оның бір бөлігінен бас тартуға құқылы, мұндай бас тарту туралы құзыретті органға жазбаша мәлімдейді.

      Осы тармақта көзделген барлау учаскесінің бір бөлігінен бас тарту барлау учаскесінің аумағы туралы талаптар сақтала отырып, блоктармен жүзеге асырылуға тиіс.

      2. Барлау учаскесінің бір бөлігінен бас тарту туралы өтініште барлауға арналған лицензиядан шығарылуға жататын блок (блоктар) көрсетілуге тиіс.

      Учаскенің бәрінен немесе бір бөлігінен бас тарту туралы өтінішке:

      1) егер барлауға арналған лицензия бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына кепіл ауыртпалығы салынса, кепіл ұстаушының келісімі;

      2) барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою актісі не осы Кодекстің 197-бабының 4-тармағында көзделген жағдайларда жасалатын зерттеп-қарау актісі қоса беріледі.

      3. Барлау учаскесінің бір бөлігінен бас тарту барлауға арналған лицензияны қайта ресімдеуге алып келеді және мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрына тиісті мәліметтер енгізу үшін негіз болып табылады.

      Ескерту. 199-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

200-бап. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны қайтарып алу және оның тәртібі

      1. Құзыретті орган пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны мынадай негіздердің бірі болған кезде:

      1) ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіруге алып келген, осы Кодекстің 44-бабы 1-тармағының талаптары бұзылған;

      2) осы Кодекстің 191-бабында көзделген пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияның шарттары бұзылған кезде қайтарып алуға жатады.

      2. Құзыретті орган бұзушылықты анықтаған кезде бұл туралы жер қойнауын пайдаланушыны жазбаша хабардар етеді.

      3. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген жағдайда бұзушылық бір жылдан аспайтын мерзімде – бұзушылыққа дейін болған жағдайды қалпына келтіру арқылы, ал қалпына келтіру мүмкін болмаған кезде құзыретті органның рұқсатымен жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді ауыстыру бойынша өзге мәмілелерді жасау арқылы жойылуға жатады.

      Осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген бұзушылықтар жасалған жағдайда жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органнан хабарлама алған күннен бастап үш ай ішінде бұзушылықты жоюға міндетті.

      Жер қойнауын пайдаланушы осы тармақта көзделген мерзімде бұзушылықтарды жойғаны туралы осындай жоюды растайтын құжаттарды қоса бере отырып, құзыретті органды хабардар етеді.

      Белгіленген мерзімде бұзушылық жойылмаған жағдайда құзыретті орган осы баптың 4-тармағына сәйкес лицензияны қайтарып алады.

      4. Құзыретті орган лицензияны қайтарып алуды жер қойнауын пайдаланушыға лицензияны қайтарып алу туралы жазбаша хабарлама жіберу арқылы жүргізеді.

      Жер қойнауын пайдаланушы лицензияны қайтарып алу туралы хабарламаны алған күнінен бастап үш айдан кейін лицензия өз қолданысын тоқтатады.

      5. Жер қойнауын пайдаланушы лицензияны қайтарып алу туралы хабарламаны алған күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен лицензияны қайтарып алуды даулауға құқылы. Осындай дауласу кезеңінде осы баптың 4-тармағында көрсетілген мерзім дауласу нәтижелері бойынша шығарылған шешім күшіне енгенге дейін ұзартылады.

      6. Егер лицензияны қайтарып алуға негіз болған міндеттерді орындамау немесе тиісінше орындамау еңсерілмейтін күштің, яғни осы жағдайлардағы төтенше және ырық бермейтін мән-жайлардың әсері (дүлей құбылыстар, әскери іс-әрекеттер және т.б.) себеп болса, лицензияны қайтарып алуға жол берілмейді. Осындай мән-жайларға жер қойнауын пайдаланушыда техникалық құралдардың және (немесе) қаржылық қаражаттың болмауы, нарықта қажетті тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің болмауы, сондай-ақ әкімшілік жаза қолдану жатпайды.

      7. Осы бапқа сәйкес барлауға арналған лицензиядан айырылған тұлға жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды дереу тоқтатуға және осы Кодексте көзделген мерзімде жою жөніндегі жұмыстарға кірісуге міндетті.

      8. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны қайтарып алу жер қойнауының тиісті учаскесі туралы мәліметтерді мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрына енгізуге негіз болып табылады.

201-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны және жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны алуға айрықша құқық

      1. Жер қойнауы учаскелерінің шекаралары ортақ (аралас учаскелер) пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған бір немесе бірнеше лицензиялардың иесі:

      1) пайдалы қатты қазбалардың ресурстары мен қорлары пайдалы қатты қазбалар ресурстары мен қорларын бағалау туралы есепте расталған кен орны табылған жағдайда барлау учаскесінің (аралас барлау учаскелері) шегінде орналасқан жер қойнауы учаскесінде пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны (лицензияларды) алуға;

      2) кең таралған пайдалы қазбалардың ресурстары мен қорлары кең таралған пайдалы қазбалар ресурстары мен қорларын бағалау туралы есепте расталған кен орны табылған жағдайда барлау учаскесінің (аралас барлау учаскелері) шегінде орналасқан жер қойнауы учаскесінде кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензияны (лицензияларды) алуға;

      3) геологиялық барлау жұмыстарының нәтижелері туралы есепте расталған пайдалы қазбалар кен орны жоқ болған немесе оның ресурстары аз мөлшерде болған жағдайларда жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия алуға айрықша құқыққа ие болады.

      2. Айрықша құқық барлауға арналған лицензияның (лицензиялардың) қолданылу мерзімінің кез келген уақытында іске асырылуы мүмкін.

      3. Жер қойнауын пайдаланушы айрықша құқықтан барлауға арналған лицензияның (лицензиялардың) қолданысы тоқтатылған кезде айырылады.

      4. Жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органына тиісінше пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны, жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны немесе кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензияны басым тәртіппен беру туралы өтінішпен жүгіну арқылы айрықша құқықты іске асырады.

      Өтінішті қарау және көрсетілген лицензияларды беру осы Кодекстің ережелеріне сәйкес жүргізіледі.

      5. Егер барлауға арналған лицензия аумағы шегіндегі жер қойнауы учаскесіне лицензия беру туралы өтінішті бергеннен кейін барлауға арналған лицензияның мерзімі өтсе, осы баптың 4-тармағында көзделген лицензия берілгенге не оны беруден бас тартылғанға дейін барлауға арналған лицензия жер қойнауы учаскесінің мәлімделген бөлігінде өз қолданысын жалғастырады.

      Осы тармаққа сәйкес мәлімделген жер қойнауы учаскесі бойынша пайдалы қатты қазбаларды өндіруге, жер қойнауы кеңістігін пайдалануға немесе кең таралаған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беру үшін барлауға арналған лицензияның қолданысы кезеңінде жер қойнауын пайдаланушы:

      1) барлауға арналған ең төмен шығыстар бойынша міндеттемелерді мойнына алмайды;

      2) белгіленген мөлшерде жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы (жалдау төлемдерін) төлеуге міндетті;

      3) осындай учаскеде барлауды жүзеге асыруға құқылы.

      6. Осы бапта көзделген айрықша құқықты басқаға беруге жол берілмейді.

28-ТАРАУ. ПАЙДАЛЫ ҚАТТЫ ҚАЗБАЛАРДЫ ӨНДІРУ

202-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия

      Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия бойынша оны иеленушінің мынадай операцияларды:

      1) пайдалы қатты қазбаларды өндіруді (алуды);

      2) тау-кен жұмыстарын жүргізу, тау-кен өндіруші және (немесе) тау-кен-қайта өңдеу өндірісін, техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру мақсатында жер қойнауы кеңістігін пайдалануды;

      3) өндіру учаскесіне барлау (пайдаланылатын барлауды) жүргізу мақсатында жер қойнауы учаскесін пайдалануға айрықша құқығы бар.

      Пайдалы қатты қазбаларды өндіру деп жерасты газдандыру және балқыту, химиялық және бактериялық сілтісіздендіру, буландыру, седименттеу және конденсаттау арқылы шашыранды кен орындарын драгалық және гидравликалық жолмен әзірлеу жұмыстарын, сондай-ақ өндіру учаскесінің аумағында алынған пайдалы қазбаларды жинауды, уақытша сақтауды, ұсақтауды және сұрыптауды қоса алғанда, пайдалы қатты қазбаларды кенжатындардан алуға және (немесе) жер бетіне шығаруға бағытталған және сонымен тікелей байланысты жұмыстар кешені түсініледі.

203-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия берілетін аумақтар

      1. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасында айқындалатын аумақтарға беріледі.

      2. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны:

      1) осы Кодекстің 25-бабының 2-тармағында көзделген жағдайларда;

      2) басқа тұлғаның келісімінсіз көмірсутектерді өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін оның пайдалануындағы жер қойнауы учаскесінің аумағына;

      3) пайдалы қатты қазбаларды барлау және (немесе) өндіру жөніндегі, жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін берілген жер қойнауы учаскесінің аумағына;

      4) пайдалы қатты қазбаларды барлау немесе өндіру салдарын жою жүргізіліп жатқан жер қойнауы учаскесінің аумағына;

      5) уран кен орнын немесе табиғатта сирек кездесетін уран кен орнын қамтитын жер қойнауы учаскесінің аумағына беруге жол берілмейді.

204-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беру туралы өтініш

      1. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны алуға мүдделі тұлға құзыретті органға ол белгілеген нысан бойынша өтініш береді.

      2. Өтініште мынадай мәліметтер қамтылуға тиіс:

      1) жеке тұлғалар үшін – өтініш иесінің тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), тұрғылықты жері, азаматтығы, өтініш иесінің жеке басын куәландыратын құжаттар туралы мәліметтер;

      заңды тұлғалар үшін – өтініш иесінің атауы, орналасқан жері, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркелуі туралы мәліметтер (сауда тізілімінен үзінді көшірме немесе өтініш иесінің шет мемлекеттің заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылатынын куәландыратын басқа да заңдастырылған құжат), басшылары туралы, өтініш иесін тікелей немесе жанама бақылайтын жеке, заңды тұлғалар, мемлекеттер және халықаралық ұйымдар туралы мәліметтер;

      2) алаң есептері (көлемдері) және бұрыш нүктелерінің географиялық координаттары бар өтініш иесі пайдалануға беруді сұрайтын жер қойнауы учаскесі аумағының сипаттамасы;

      3) осы тарауда көзделген мерзімнен аспайтын сұралатын жер қойнауы учаскесін пайдаланудың мерзімін көрсету.

      3. Өтінішке мынадай құжаттар қоса беріледі:

      1) өтініш иесі туралы мәліметтерді растайтын құжаттар көшірмелері;

      2) сұралатын жер қойнауы учаскесінің аумағы туралы мәліметтерді қамтитын құжаттар: көрнекілікті қамтамасыз ететін масштабта орындалған учаскенің орналасу картограммасы, шолу (ахуалдық) схемасы, жер бетінің топографиялық картасы;

      3) егер тұлғаны өтініш иесі тағайындаса, өтініш беру кезінде өтініш иесінің атынан әрекет ететін мұндай тұлғаның өкілеттіктерін растайтын құжат;

      4) осы Кодекстің 216-бабына сәйкес әзірленген тау-кен жұмыстары жоспарының жобасы;

      5) осы Кодекстің 217-бабына сәйкес әзірленген жою жоспарының жобасы;

      6) өтініш иесі пайдалануға беруді сұрайтын жер қойнауы учаскесіндегі пайдалы қатты қазбалар ресурстарын және қорларын бағалау туралы есеп;

      7) егер өтінішті барлауға арналған лицензияның иесі айрықша құқық бойынша берсе және өтініш берілген кезде мұндай есеп құзыретті органға ұсынылмаса, өтінішті берудің алдыңғы күніне есепті кезең үшін барлау учаскесі бойынша лицензиялық міндеттемелердің орындалуы туралы есеп;

      8) егер барлауға арналған лицензияның иесі айрықша құқық бойынша өтініш берсе, барлауға арналған лицензия бойынша ағымдағы есепті кезеңде жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы (жалдау төлемдері) төлеленгенңн растайтын құжат;

      9) егер өтініш айрықша құқықтан бөлек берілсе, өтініш берушінің пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүзеге асыруға қаржылық, кәсіптік және техникалық мүмкіндіктерінің болуын растайтын құжаттар;

      10) сұралатын жер қойнауы учаскесінде (оның бөлігінде) көмірсутектер өндіру жөніндегі операцияларды жүргізетін жер қойнауын пайдаланушының келісімі;

      11) егер сұралатын жер қойнауы учаскесінің аумағы толық немесе ішінара елді мекендердің жерлеріне және оларға бір мың метр жерде іргелес жатқан аумаққа тиесілі болса, осы Кодекстің 25-бабы 3-тармағының 1) тармақшасында көзделген жергілікті халықты әлеуметтік-экономикалық қолдау туралы келісім;

      12) өтініш иесінің республикалық бюджет туралы заңда тиiстi қаржы жылына белгiленген айлық есептiк көрсеткiштің алты еселенген мөлшерінен асатын салықтық берешегінің жоқ екендігі туралы, өтініш берген күннің алдындағы күннен күнтізбелік он күннен ерте берілмеген, салық органынан анықтама.

      4. Өтініш иесінің өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жеткілікті қаржылық мүмкіндіктерінің болуын растау үшін мынадай құжаттардың бірі ұсынылады:

      1) өтініш берушінің лицензия беруге өтініш берілетін күннің алдындағы алты ай шегіндегі отыз күндік мерзім ішінде сұралатын лицензия қолданысының алғашқы жылында өндіруге қажетті ең төмен шығыстарды жабу үшін жеткілікті мөлшерде ақшасының тұрақты болатынын (қалдығын) растайтын Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банкіндегі немесе Ұлттық пошта операторындағы банктік шоты бойынша ақшаның қалдығы және қозғалысы туралы үзінді көшірме;

      2) қарыздың нысаналы мақсаты ретінде өтініш берушінің пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі қызметін қаржыландыруды көздейтін, сондай-ақ сұралатын лицензия қолданысының алғашқы жылында өндіруге қажетті ең төмен шығыстарды жабу үшін жеткілікті қарыз (қаржыландыру) сомасын растайтын ақша қарызы шартының (алдын ала қарыз шартының), қызметті қаржыландыру туралы шарттың көшірмелері;

      3) Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет туралы заңнамасына сәйкес жасалған аудиторлық есеппен бірге, өтініш берушінің лицензия беруге өтініш берілген күннің алдындағы қатарынан күнтізбелік алты айға немесе алдыңғы күнтізбелік жылға дайындалған қаржылық есептілігі, онда өтініш берушінің таза активтерінің мөлшері оның сұралатын лицензия қолданысының алғашқы жылында өндіруге арналған ең төмен шығыстардың шамасындағы міндеттемесінен асып түседі;

      4) Қазақстан Республикасында қызметін жүзеге асыратын қор биржасы таныған рейтингтік агенттіктің өтініш иесіне өтініш берілген күннің алдындағы жыл ішінде құзыретті орган айқындайтын ең төменгі рейтингтік бағадан төмен болмайтын рейтингтік баға беру туралы хаты.

      Егер өтініш иесінің қаржылай мүмкіндіктерінің болуын растайтын құжат ретінде қаржы ұйымы болып табылмайтын тұлға қарыз беруші болатын (қаржыландыратын) ақша қарызы шартының (алдын ала қарыз шарты) немесе қызметті қаржыландыру туралы шарттың көшірмесі ұсынылса, өтінішке қосымша аталған тұлғада осы тармақтың бірінші бөлігінің 1), 3) немесе 4) тармақшаларында көзделген қаржылай мүмкіндіктерінің болуын растайтын құжаттардың бірі қоса беріледі.

      5. Өтініш иесінің өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жеткілікті кәсіби мүмкіндіктердің болуын растау үшін мынадай құжаттардың кез келгені ұсынылады:

      1) штатында мамандардың болуы туралы анықтама немесе мынадай салалардағы:

      геология немесе геофизика;

      тау-кен инженериясы;

      геодезия және маркшейдер мамандарымен жасалған қызметтер көрсету шартының көшірмесі;

      2) мердігер ұйыммен қызметтер көрсету шартының көшірмесі немесе өтініш иесіне өндіруге арналған сұралатын лицензия берілген жағдайда, осы Кодекстің 6-тарауына сәйкес өтініш иесі тағайындайтын, штатында осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) тармақшасында санамаланған мамандар бар оператордың қызметтер көрсету шартының көшірмелері.

      Егер өтініш иесінің кәсіби мүмкіндіктерінің болуын растайтын құжат ретінде мердігер ұйыммен қызметтер көрсету шартының немесе осы Кодекстің 6-тарауына сәйкес өтініш иесі тағайындайтын оператордың қызметтер көрсету шартының көшірмелері ұсынылса, өтінішке қосымша мердігер ұйымның (оператордың) штатында осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) тармақшасында көрсетілген мамандардың болуы туралы анықтама немесе тиісті мамандармен қызметтер көрсету шарттарының көшірмелері қоса беріледі.

      6. Мына құжаттардың кез келгені:

      1) өтініш иесіне "Рұқсаттар мен хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес берілген тау-кен және химиялық өндірістерді пайдалану жөніндегі қызметті жүзеге асыруға арналған лицензияның көшірмесі;

      2) мердігер ұйыммен ниеттер шартының, қызметтер көрсетудің алдын ала немесе негізгі шартының, осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) тармақшасында көзделген лицензияны иеленуші өтініш иесіне өндіруге арналған сұралатын лицензия берілген жағдайда осы Кодекстің 6-тарауына сәйкес өтініш иесі тағайындайтын оператордың қызметтер көрсетуінің алдын ала немесе негізгі шартының көшірмелері өтініш иесінің өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жеткілікті техникалық мүмкіндіктерінің болуын растайды.

      Егер өтініш иесінің техникалық мүмкіндіктерінің болуын растайтын құжат ретінде мердігер ұйыммен ниеттер шартының, қызметтер көрсетудің алдын ала немесе негізгі шартының не осы Кодекстің 6-тарауына сәйкес өтініш иесі тағайындайтын оператордың қызметтер көрсетуінің алдын ала немесе негізгі шартының көшірмелері ұсынылса, өтінішке қосымша осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) тармақшасында көзделген лицензияның көшірмесі қоса беріледі.

      7. Осы бапта көзделген пайдалы қатты қазбалар ресурстарын және қорларын бағалау туралы есепті Қазақстандық геологиялық барлау жұмыстарының нәтижелері, минералдық ресурстар мен минералдық қорлар туралы жария есептілігінің кодексіне (KAZRC кодексі) сәйкес құзыретті тұлға дайындауға тиіс.

      8. Өтінішке қоса берілетін құжаттардың көшірмелерін нотариат куәландыруға тиіс.

      9. Өтініш және өтінішке қоса берілетін құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс. Өтінішке қоса берілетін, шет тілінде жасалған құжаттардың көшірмелері қазақ және орыс тілдерінде аудармамен бірге беріледі, олардың дұрыстығын нотариус куәландырады.

      10. Өтініштің құзыретті органға түскен күні мен уақыты өтініш беру кезі деп айқындалады және есепке алуға жатады.

      11. Берілген өтініш туралы мәліметтер құзыретті органның интернет-ресурсында өтініш берілген күннен бастап екі күн ішінде орналастыруға жатады және мыналарды қамтуға тиіс:

      1) өтініш иесінің атауын (тегін, атын, әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе);

      2) өтініш иесі пайдалы қатты қазбаларды өндіру үшін пайдалануға беруді сұрайтын жер қойнауы учаскесін айқындайтын аумақтың координаттарын;

      3) өтініштің келіп түскен күні мен уақытын.

      Ескерту. 204-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

205-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия беру туралы өтінішті қарау

      1. Құзыретті орган өтініш келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде оны қарайды және осы Кодекстің 207-бабы 1-тармағының 1) – 6) тармақшаларында көзделген пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беруден бас тарту үшін негіздер болмаған кезде жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға өтінішті, өтінішке қоса берілетін пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын және қорларын бағалау туралы есепті және сұралатын жер қойнауы учаскесінің аумағы туралы мәліметтерді қамтитын құжаттарды жібереді.

      2. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын және қорларын бағалау туралы есептен мәліметтерді мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрына енгізеді және өтінішті және оған қоса берілетін құжаттарды он жұмыс күні ішінде осы Кодекстің 207-бабы 1-тармағының 7) және 8) тармақшаларында көзделген лицензияны беруден бас тарту үшін негіздердің болуы нысанына қарайды.

      Егер өтініште көрсетілген жер қойнауы учаскесінің бір бөлігі жер қойнауының кеңістігін пайдалануға, пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензиялар бойынша басқа тұлғаның пайдалануындағы жер қойнауы учаскесіне жататын болса, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган бұл туралы өтініш иесін және құзыретті органды хабардар етеді. Хабарламада біріктірілген аумақтардың координаттары мен алаңы және сұралатын жер қойнауы учаскесінің аумағынан осы аумақты алып тастау тәсілдері туралы ұсынымдар көрсетіледі. Өтініш иесі хабарламаны алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде өтініштен бас тартуға немесе жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның ескертулерін есепке ала отырып, сұралатын жер қойнауы учаскесі туралы өзгертілген мәліметтерді ұсынуға құқылы.

      Егер өтініш иесі белгілеген сұралатын жер қойнауы учаскесінің шекарасы осы Кодекстің 209-бабының талаптарына сәйкес келмесе, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган бұл туралы өтініш иесін және құзыретті органды хабардар етеді. Хабарламада анықталған сәйкессіздіктер мен оларды жою тәсілдері туралы ұсынымдар көрсетіледі. Өтініш иесі хабарламаны алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде анықталған сәйкессіздіктерді жояды, бұл туралы растайтын құжаттарды қоса бере отырып, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органды хабардар етеді не өз қарсылығын жазбаша түрде жолдайды. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган хабарламаны алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде сұралатын жер қойнауы учаскесі шекарасының осы Кодекстің 209-бабының талаптарына сәйкестігі туралы мәселені қайта қарайды.

      Сұралатын жер қойнауы учаскесі шекарасының сәйкестігі туралы мәселені қарау қорытындылары бойынша жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган осы шекараларды келіседі не келісуден бас тартады, бұл туралы құзыретті органды және өтініш иесін хабардар етеді. Осы тармақта көзделген сұралатын жер қойнауы учаскесінің шекаралары туралы өзгертілген мәліметтерді ұсыну мерзімдерін өтініш иесі бұзған жағдайда жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган сұралатын жер қойнауы учаскесінің шекараларын келісуден бас тартады.

      Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган сұралатын жер қойнауы учаскесінің шекараларымен келіспеген жағдайда құзыретті орган осы Кодекстің 207-бабы 1-тармағының 7) немесе 8) тармақшаларына сәйкес өтініш иесіне лицензияны беруден бас тартады.

      3. Сұралатын жер қойнауы учаскесінің шекаралары жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органмен келісілген жағдайда құзыретті орган үш жұмыс күні ішінде өтініш берушіге тау-кен жұмыстарының жоспарында сипатталған өндіру жөніндегі операцияларға тиісті экологиялық рұқсат алу, тиісінше осы Кодекстің 216 және 217-баптарында көзделген тау-кен жұмыстарының жоспарына және жою жоспарына сараптамалар мен келісулер жүргізу қажеттігі туралы хабарлама жібереді. Хабарлама өтініш берушіге жіберілген күнінен бастап екі жұмыс күні ішінде құзыретті органның интернет-ресурсында орналастырылуға тиіс.

      Тау-кен жұмыстарының жоспарында сипатталған өндіру жөніндегі операцияларға тиісті экологиялық рұқсаттың көшірмесін, тиісті келісулер мен сараптамалардың оң қорытындыларын өтініш беруші құзыретті органға осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген хабардар ету күнінен бастап бір жылдан кешіктірмей ұсынуға тиіс.

      Өтініш иесі құзыретті органға осындай ұзартудың қажеттілігін негіздей отырып, көрсетілген мерзімді ұзарту үшін жүгінуге құқылы. Құзыретті орган осы мерзімді, егер осындай ұзартудың қажеттілігі өтініш иесіне байланысты емес мән-жайлардан туындаса, осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген мерзім өткен күннен бастап бір жылдан аспайтын кезеңге ұзартады.

      4. Құзыретті орган қажетті келісулер, сараптамалардың оң қорытындылары және тау-кен жұмыстарының жоспарында сипатталған өндіру жөніндегі операцияларға тиісті экологиялық рұқсаттың көшірмесі ұсынылған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей өтініш берушіге пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны береді.

      5. Өтініш иесіне басқа тұлғаға тиесілі немесе соның пайдалануындағы жер учаскесі шегінде орналасқан жер қойнауы учаскесі берілген жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы осы жер қойнауы учаскесінде көрсетілген жер учаскесінің жер бетіндегі ең төменгі нүктесінен отыз метр шекте осындай тұлғаның келісімінсіз операцияларды жүргізуге құқығы жоқ.

      6. Осы баптың 3-тармағында көзделген хабарлама облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы Қазақстан Республикасының жер заңнамасында белгіленген тәртіппен жерлерді жер қойнауын пайдалану мақсаты үшін резервте қалдыру үшін негіз болып табылады.

      7. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беру Қазақстан Республикасының Жер кодексіне сәйкес облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының жер учаскесіне жерді пайдалану құқығын жер қойнауын пайдаланушыға беруі үшін негіз болып табылады.

      8. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия беру үшін өтініш беру және оны қарау тәртібін құзыретті орган айқындайды.

      Ескерту. 205-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

206-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияларды берудің басымдығы

      1. Құзыретті органға берілген, сол бір аумақты қамтитын пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияларды беру үшін өтініштер келіп түскен кезектілік тәртібіне қарай қаралады.

      2. Кезекті өтініш алдыңғы қаралған өтініш бойынша лицензияны беруден бас тартылғаннан кейін ғана қаралады.

      Құзыретті орган кезекті өтінішті қарауға алдыңғы қаралған өтініш бойынша лицензия беруден бас тарту туралы өтініш иесін хабардар еткен күннен бастап он жұмыс күні өткен соң кіріседі.

      Егер бас тарту туралы шешімге өтініш иесі сотқа шағымданса, кезекті өтінішті қарау туралы мәселені құзыретті орган шағым қарау нәтижелері бойынша шешім күшіне енгеннен кейін шешеді.

      3. Өндіруге арналған лицензия келіп түскен өтініштердің ішінен бірінші болып осы Кодекстің талаптарына сәйкес келетін өтініш иесіне беріледі.

      4. Лицензияны беру туралы шешім қабылданған өтініштен кейін келіп түскен өтініштер бойынша лицензияларды беруден бас тарту туралы шешім қабылданады.

207-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беруден бас тарту

      1. Құзыретті орган мынадай негіздемелердің бірі болған кезде:

      1) өтініш немесе оған қоса берілген құжаттар осы Кодексте көзделген талаптарға сәйкес келмесе;

      2) өтінішке осы Кодексте талап етілетін құжаттар қоса берілмесе;

      3) өтініш бергенге дейін бір жыл ішінде өтініш иесінің немесе өтініш иесін тікелей не жанама бақылайтын немесе оның бақылауындағы тұлғаның жер қойнауын пайдалануға арналған лицензиясын осы Кодексте көзделген негіздер бойынша жер қойнауының сұралатын учаскесі бойынша құзыретті орган қайтарып алған болса;

      4) өтініш берілген күннің алдындағы бес жыл ішінде өтініш иесі немесе өтініш иесін тікелей немесе жанама түрде бақылайтын немесе оның бақылауындағы тұлға өздерінің пайдалануындағы жер қойнауы учаскелеріндегі жер қойнауын пайдалану салдарын жою бойынша міндеттемелерін орындамаса немесе тиісінше орындамаса;

      5) өтініш иесіне не өтініш иесін тікелей немесе жанама түрде бақылайтын немесе оның бақылауындағы тұлғаға бұрын берілген жер қойнауын пайдалану құқығы сұралатын жер қойнауы учаскесіне (оның бір бөлігіне) қатысты өтініш берілгенге дейін бір жыл ішінде тоқтатылса;

      6) лицензияны беру ұлттық қауіпсіздікке қауіп туындауына алып келетін болса;

      7) сұралатын жер қойнауы учаскесі немесе оның бір бөлігі жер қойнауының кеңістігін пайдалануға арналған лицензия не пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензия бойынша басқа тұлғаның пайдалануындағы жер қойнауы учаскесіне жатса;

      8) сұралатын жер қойнауы учаскесінің шекаралары осы Кодекстің талаптарына сәйкес келмесе;

      9) өтініш иесі осы Кодекстің талаптарына сәйкес келісілген тау-кен жұмыстары жоспарының жобасын құзыретті органға беру мерзімін сақтамаса, пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беруден бас тартады.

      2. Лицензияны беруден бас тарту уәжді болуға тиіс.

      Осы баптың 1-тармағының 6) тармақшасына сәйкес лицензияны беруден бас тарту осындай бас тарту үшін негіз болған себептер көрсетілмей шығарылады.

      3. Өтініш иесі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес лицензия беруден бас тарту туралы хабарламаны алған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей лицензияны беруден бас тартуға шағым жасауына болады.

      4. Лицензия беруден бас тарту өтініш иесін қайта өтініш беру құқығынан айырмайды.

      5. Пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензия бойынша айрықша құқық негізінде берілген жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беруден бас тартуға барлауға арналған лицензия шарттарының жойылмаған бұзушылықтары болған кезде ғана не осы баптың 1-тармағының 9) тармақшасына сәйкес жол беріледі.

      Егер айрықша құқық бойынша барлауға арналған лицензияны беру туралы өтінішті берген кезде осы баптың 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көзделген мән-жайлар бар болса, құзыретті орган өтінішті қабылдайды және анықталған ескертулерді жою қажеттілігі туралы өтініш иесін хабардар етеді. Бұл жағдайда өтінішті қарау мерзімі өтініш иесінің көрсетілген ескертулерді жоюы және құзыретті органға өтінішті қайта беруі үшін күнтізбелік отыз күнге ұзартылады.

      Көрсетілген ескертулер жойылмаған не өтініш белгіленген мерзімде қайтадан ұсынылмаған жағдайда құзыретті орган пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беруден бас тартады.

208-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияның мазмұны

      Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия осы Кодекстің 31-бабында көрсетілген мәліметтер мен шарттардан басқа жер қойнауын пайдаланудың мынадай талаптарын қамтуға тиіс:

      1) Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген мөлшерде және тәртіппен қол қою бонусын және жер учаскесін пайдаланғаны үшін төлемақы (жалдау төлемін) төлеу туралы міндеттеме;

      2) пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларға жұмсалған жыл сайынғы ең төмен шығыстар бойынша міндеттемелердің мөлшері;

      3) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын жұмыстардағы және көрсетілетін қызметтердегі елішілік құндылықтың ең төмен үлесінің мөлшері;

      4) қазақстандық кадрларды оқытуды қаржыландыру бойынша жер қойнауын пайдаланушы міндеттемесінің мөлшері;

      5) ғылыми-іздестіру, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыру бойынша жер қойнауын пайдаланушы міндеттемесінің мөлшері;

      6) міндеттемелерді бұзғаны үшін лицензияны қайтарып алудың негіздемесі.

209-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру учаскесі

      1. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру учаскесі аумағының сыртқы шекаралары осы Кодекстің 19-бабы 3-тармағының талаптарына сәйкес болуға және өндірістік аумақтың тиімді пайдаланылуын қамтамасыз ететін тәсілмен айқындалуға тиіс. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру учаскесі аумағының сыртқы шекараларын көрсетілген талаптарға сәйкес айқындау мүмкін болмаған кезде олар бұрыштарының саны барынша аз болуы мүмкін көпбұрышты құрауы мүмкін.

      Пайдалы қатты қазбаларды өндіру учаскесінің шекараларын айқындаған кезде: осы Кодекстің 204-бабы 3-тармағының 6) тармақшасында көзделген есепте белгіленген пайдалы қатты қазбалар ресурстарының контурлары, байқау гидрогеологиялық ұңғымалары, кеніштің орналасқан жері және оның шекараларын дамыту перспективасы, кеніштің қосалқы объектілері және инфрақұрылым объектілері, аршылымның (жанасқан жыныс) және селдір (кондициялы емес) кеннің орналасу объектілері есепке алынады.

      Тау-кен қайта өңдеу өндірісінің техногендік минералдық түзілімдерін орналастыру объектілері де өндіру учаскесінің шекараларын айқындау кезінде орналастырылуы және есепке алынуы мүмкін. Тау-кен байыту өндірісінің техногендік минералдық түзілімдерін орналастыру объектілері жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияға сәйкес жер қойнауының жекелеген учаскесінде орналастырылуы мүмкін.

      2. Егер өзге жер қойнауы учаскесінің шекаралары пайдалы қатты қазбаларды барлау немесе өндіру, көмірсутектерді өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін оны сыртқы шекаралары бойынша ғана қалыптастыруға мүмкіндік бермесе, пайдалы қатты қазбаларды өндіру учаскесі аумағының ішкі шекаралары да болуы мүмкін. Бұл жағдайда өндіру учаскесі аумағының ішкі шекаралары көрсетілген өзге жер қойнауы учаскесінің сыртқы аумақтық шекараларымен айқындалады.

      Ескерту. 209-бап жаңа редакцияда – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

210-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларға арналған жыл сайынғы ең төмен шығыстар

      1. Өндіруге арналған лицензиясы бар жер қойнауын пайдаланушы осы бапта белгіленген өндіру жөніндегі операцияларға арналған жыл сайынғы ең төмен шығыстар туралы талаптарды сақтауға міндетті.

      2. Өндіру жөніндегі операцияларға арналған жыл сайынғы ең төмен шығыстар өндіруге арналған жекелеген лицензия бойынша мынадай мөлшерлерде белгіленеді:

      ауданы бес гектарды қоса алғанға дейінгі учаске аумағында өндіру кезінде 530 еселенген айлық есептік көрсеткіш;

      ауданы бестен асатын бір жүз гектарды қоса алғанға дейінгі учаске аумағында өндіру кезінде 1063 еселенген айлық есептік көрсеткіш;

      бір жүзден асатын он мыңға дейінгі гектарды қоса алғанда әрбір келесі гектар үшін есептеген кезде қосымша 10 еселенген айлық есептік көрсеткіш;

      он мың гектардан асатын әрбір келесі гектар үшін есептеген кезде қосымша 120 еселенген айлық есептік көрсеткіш.

      3. Егер өндіруге арналған лицензияға және тау-кен жұмыстарының жоспарына сәйкес қара металдар кенін өндіру көзделсе, осындай лицензия бойынша өндіру жөніндегі операцияларға арналған жыл сайынғы ең төмен шығыстар мынадай мөлшерлерде белгіленеді:

      ауданы бес гектарды қоса алғанға дейінгі учаске аумағында өндіру кезінде 3170 еселенген айлық есептік көрсеткіш;

      ауданы бестен асатын бір жүз гектарды қоса алғанға дейінгі учаске аумағында өндіру кезінде 6350 еселенген айлық есептік көрсеткіш;

      бір жүзден асатын он мыңға дейінгі гектарды қоса алғанда әрбір келесі гектар үшін есептеген кезде қосымша 60 еселенген айлық есептік көрсеткіш;

      он мың гектардан асатын әрбір келесі гектар үшін есептеген кезде қосымша 720 еселенген айлық есептік көрсеткіш.

      4. Өндіру мерзімінің соңғы толық емес жылында ең төмен шығыстар көрсетілген жылы өндіру кезеңінің әрбір толық айы үшін пропорционалды түрде есептеледі.

      5. Өндіруге арналған лицензия қолданысының кез келген жылы ішінде өндіру учаскесінен бас тартқан кезде шығыстар бойынша ең төменгі талаптар көрсетілген жылы өндіру мерзімінің әрбір толық айы үшін пропорционалды түрде есептеледі.

      6. Өндіру жөніндегі операцияларға арналған ең төмен шығыстардың есебі республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген және есепті жылдың 1 қаңтарында қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіш мөлшері негізінде жүргізіледі.

      7. Осы баптың мақсаттары үшін жер қойнауын пайдаланушының пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған жеке лицензия бойынша өндіру жөніндегі операцияларға арналған шығыстарға жұмыстардың мынадай түрлеріне арналған шығыстары жатады:

      1) ұңғылау жұмыстары немесе аршу жұмыстары;

      2) желдетуді қамтамасыз ету;

      3) бұрғылау-жару жұмыстары;

      4) тау-кендерін бекіту немесе сүйемелдеу;

      5) тау қысымын басқару;

      6) кенді немесе жынысты тасымалдау;

      7) үйінді жасау және (немесе) кенді қоймаға жинап қою;

      8) кенді, жынысты бөлшектеу;

      9) сілтісіздендіру (үймелеп және (немесе) жерасты);

      10) өндіру учаскесіндегі кеніш, байыту өндірісі және өндірістік инфрақұрылымның қосалқы объектілері құрылысы бойынша барлық жұмыстар.

      8. Осы баптың мақсаттары үшін жеке лицензия бойынша өндіру жөніндегі операцияларға арналған шығыстарға басқарушылық және әкімшілік мұқтаждықтарға, бухгалтерлік есепті жүргізуге, ғылыми зерттеулерге, персоналды оқытуға арналған шығыстар және басқа да осыған ұқсас шығыстар жатқызылуы мүмкін.

      Өндіру жөніндегі операцияларға арналған шығыстарды есептеу кезінде мұндай шығыстардың үлесі жер қойнауын пайдаланушы кезеңдік есепте мәлімдеген жалпы шығыстардың жиырма пайызынан аспауға тиіс.

      9. Өндіру жөніндегі операцияларға арналған шығыстарға:

      1) жергілікті жерде өндіру учаскесі шекараларының межелік және геодезиялық белгілерін орналастыруға, оның ішінде жерге орналастыру жұмыстарына;

      2) жер қойнауын пайдалану құқығын, жер пайдалану құқығын немесе жер учаскесіне меншік құқығын иелену, осындай иеленулерге ілеспе шығыстарды қоса алғанда;

      3) өндіру учаскесімен тікелей байланысты емес ғылыми-зерттеу жұмыстарына;

      4) жер учаскелерін сатып алуға немесе жер учаскелерінің иелері мен пайдаланушыларына шығындарды өтеуге және жерлерді олардың нысаналы мақсаты бойынша пайдалану үшін жарамды жағдайға келтіруге байланысты өтемақыларға арналған шығыстар жатқызылмайды.

      10. Осы бапта көзделген өндіру жөніндегі операцияларға арналған ең төмен шығыстар бойынша міндеттемелер бұзылған жағдайда жер қойнауын пайдаланушы жетіспейтін шығыстарды жүргізуге және бұл туралы құзыретті органға есепті жылдан кейінгі үш айдан кешіктірілмейтін мерзімде есеп беруге міндетті.

      Жер қойнауын пайдаланушы осы тармаққа сәйкес жүргізген шығыстары ағымдағы жылдың шығыстарына есептелмейді.

      Ескерту. 210-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

211-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияның мерзімі

      1. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияның мерзімі қатарынан жиырма бес жылдан аспайды.

      2. Өндіруге арналған лицензияның мерзімі жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша лицензияның бастапқы мерзімінен аспайтын кезеңге ұзартылуы мүмкін.

      Өндіруге арналған лицензияның мерзімін ұзарту саны шектелмейді.

      3. Ұзарту туралы өтініш құзыретті органға өзі бекітетін нысан бойынша лицензияның мерзімі өткенге дейін төрт жылдан ерте берілмейді.

      Егер өтінішті қарау кезеңінде өндіруге арналған лицензияның мерзімі өтіп кетсе, лицензия осындай қарастыру кезеңіне қолданылуын жалғастырады. Өндіруге арналған лицензияны ұзарту мерзімін есептеу аяқталған мерзімнің соңғы күнінен кейінгі күннен басталады.

      4. Өндіруге арналған лицензияның мерзімі:

      1) егер мәлімделген ұзарту мерзімі осы баптың 2-тармағына сәйкес келмесе;

      2) осы баптың 3-тармағында көзделген лицензияның қолданысын ұзарту туралы өтініш беру мерзімі бұзылса;

      3) өндіруге арналған лицензияның жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы (жалдау төлемдерін) төлеу және ұзарту туралы өтініш күнінің алдындағы есептік кезеңдер үшін өндіруге арналған ең төмен шығыстар бойынша шарттарды бұзушылықтарды жер қойнауын пайдаланушы жоймаған болса, ұзартылуға жатпайды.

212-бап. Жер қойнауын пайдаланушының пайдалы қатты қазбаларды өндіру кезіндегі оқыту және ғылым саласындағы міндеттемелері

      1. Өндіруге арналған лицензия қолданысының екінші жылынан бастап жер қойнауын пайдаланушы жыл сайын:

      1) құзыретті орган білім беру саласындағы уәкілетті органмен бірлесе отырып айқындаған тәртіппен жер қойнауын пайдаланушы алдыңғы жылы өндіруге арналған шығыстарының бір пайызы мөлшерінде қазақстандық кадрларды оқытуды қаржыландыруды жүзеге асыруға;

      2) құзыретті орган ғылым саласындағы уәкілетті органмен бірлесе отырып айқындаған тәртіппен жер қойнауын пайдаланушының алдыңғы жылы өндіруге арналған шығыстарының бір пайызы мөлшерінде ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыруды жүзеге асыруға міндетті.

      2. Осы баптың 1-тармағына сәйкес жүзеге асырылған, белгіленген ең төменгі мөлшерден асатын қаржыландыру көлемі жер қойнауын пайдаланушының келесі жылы тиісті міндеттемелерін орындау есебіне есептеледі.

213-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операциялар үшін тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алу

      1. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу, оның ішінде мердігерлердің сатып алуы мынадай тәсілдердің бірімен жүзеге асырылады:

      1) ашық конкурс;

      2) бір көзден сатып алу;

      3) бағаны төмендетуге арналған ашық конкурс (электрондық сауда-саттық);

      4) осы тармақтың нормаларын қолданбай тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу;

      5) тауар биржаларында.

      Өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің және оларды өндірушілердің тізілімін міндетті түрде пайдалана отырып немесе жер қойнауын пайдаланушының жұмысы осындай тізілімінің жұмысымен үйлестірілген Интернеттің қазақстандық сегментінде орналасқан электрондық сатып алудың өзге де жүйелерін пайдалануымен, осы тармақтың бірінші бөлігінің 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген тәсілдермен жүргізіледі.

      Жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу бойынша конкурсты ұйымдастырушы конкурс жеңімпазын айқындау кезінде конкурсқа қатысушылардың – жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің қазақстандық өндірушілерінің конкурстық өтінімінің бағасын шартты түрде жиырма пайызға азайтады. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылған, Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан, Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны туралы заңнамасына сәйкес корпоративішілік ауыстыру шеңберінде Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыратын басшылар, менеджерлер мен мамандар санын есепке алмағанда, жұмыскерлердің жалпы санынан Қазақстан Республикасы азаматтарының кемінде тоқсан бес пайызын тартатын дара кәсіпкерлер және (немесе) заңды тұлғалар жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің қазақстандық өндірушілері деп танылады.

      Бұл ретте Қазақстан Республикасының халықтың көші-қоны туралы заңнамасына сәйкес корпоративішілік ауыстыру шеңберінде Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыратын шетелдік басшылардың, менеджерлер мен мамандардың саны әрбір тиісті санат бойынша басшылардың, менеджерлер мен мамандардың жалпы санының елу пайызынан көп болмауға тиіс.

      Жер қойнауын пайдаланушылар мен олардың мердігерлерінің пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөнінде операциялар жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу тәртібін пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      Пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын, Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде өткен конкурс нәтижелері бойынша немесе белгіленген тәртіпті бұза отырып сатып алынған тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу жөніндегі шығыстар құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушының лицензиялық міндеттемелерді орындау ретінде есепке алатын шығыстардан алып тасталады.

      2. Пайдалы қатты қазбаларға қатысты электрондық сатып алу жүйесінің жұмысын жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер және оларды өндірушілер тізілімінің жұмысымен үйлестіру тәртібін пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      3. Осы баптың мақсаттары үшін:

      1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің және оларды өндірушілердің тізілімі деп жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің сатып алынуын және оларды өндірушілерді бақылау мен мониторингтеуге, сондай-ақ электрондық сатып алуды және жер қойнауын пайдалану жөнінде операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің тізбесін қалыптастыруға арналған мемлекеттік ақпараттық жүйе түсініледі;

      2) электрондық сатып алу жүйесі деп сатып алуды ұйымдастырушылар (жер қойнауын пайдаланушылар немесе жер қойнауын пайдаланушылар уәкілеттік берген тұлғалар) тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган бекітетін, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу тәртібіне сәйкес сатып алу үшін пайдаланатын электрондық ақпараттық жүйе түсініледі.

      4. Жер қойнауын пайдаланушылар пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға өзі айқындаған тәртіппен тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алудың жылдық (бір қаржы жылына арналған) және орта мерзімді (бес қаржы жылына арналған) бағдарламаларын, сондай-ақ осы Кодекстің 6-тарауына сәйкес жер қойнауын пайдаланушы операторды тартқан кезде, оператордың өтеулі көрсетілетін қызметтерін жоспарланған сатып алу туралы ақпарат беруге міндетті.

      Тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алудың бір жылдық бағдарламасы деп жер қойнауын пайдаланушы жасайтын, жер қойнауын пайдаланушы күнтізбелік бір жылға жоспарлайтын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің номенклатурасы мен көлемдерін, оларды сатып алу тәсілдері мен мерзімдерін айқындайтын құжат түсініледі.

      Тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алудың орта мерзімді бағдарламасы деп жер қойнауын пайдаланушы жасайтын, ол бес жылдық кезеңге жоспарлайтын тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің номенклатурасы мен көлемдерін, оларды сатып алу тәсілдері мен мерзімдерін айқындайтын құжат түсініледі.

      Оператор көрсететін қызметтерді жоспарланған сатып алу туралы ақпарат деп жер қойнауын пайдаланушы жасайтын, оператор өтеулі негізде ұсынатын көрсетілетін қызметтердің көлемі мен мерзімдерін айқындайтын құжат түсініледі.

      5. Осы баптың 1-тармағының талаптары:

      1) тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес сатып алатын жер қойнауын пайдаланушыларға;

      2) дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу және одан да көп пайызын ұлттық басқарушы холдинг тікелей немесе жанама иеленетін, жер қойнауын пайдалану құқығына ие заңды тұлғаларға қолданылмайды.

      Ескерту. 213-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

214-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу тәртібі

      1. Жер қойнауын пайдаланушы пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия бойынша жер қойнауы учаскесінде пайдалы қатты қазбалардың кез келген түрін өндіруге және оған барлау жүргізуге құқылы.

      2. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру пайдалы қазбаларды мемлекеттік есепке алуға енгізілген қорлары және (немесе) ресурстары бар және жер қойнауын пайдаланушы үшін коммерциялық қызығушылық тудыратын жер қойнауы учаскесінде жүргізіледі.

      3. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі барлық жұмыстар құжатталуға жатады. Құжаттама жер қойнауы учаскесін анық зерттеу және кейіннен игеру үшін қажетті жұмыстардың сипаттамасын қамтуға тиіс.

      4. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруді жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы:

      1) өндіруде қолданылатын техникалық құралдардың оңтайлылығы мен қауіпсіздігін;

      2) пайдалы қатты қазбалардың кен орнын оның игерілуін күрделендіруге, кен орны ресурстарының сапасын төмендетуге алып келетін қауіпті техногендік процестер көріністерінен қорғауды;

      3) өндірілген пайдалы қатты қазбалардың, өндіру кезінде түзілетін өндіріс қалдықтарының анық есепке алынуын;

      4) өндіру кезінде, зертханалық зерттеулер мен талдаулар деректерін қоса алғанда, алынған бірінші және екінші геологиялық ақпараттың анықтығы мен сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

      5. Егер бұл экологиялық және өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына қайшы келмесе, пайдалы қатты қазбаларды өндіру барысындағы тау-кен массасының және (немесе) орын ауыстырылатын топырақтың көлемі шектелмейді.

      Өндіру барысында алынатын пайдалы қатты қазбалар (пайдалы құрауыштар) жер қойнауын пайдаланушының меншігі болып табылады.

      6. Жер қойнауын пайдаланушы пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде су қорғау іс-шараларын орындауға, сондай-ақ тау-кен қазындыларына ағатын жерасты суларына қатысты су объектілерін қорғау бойынша Қазақстан Республикасының су және экологиялық заңнамасында белгіленген өзге де талаптарды сақтауға міндетті.

      Пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде тау-кен қазындыларына жерасты суларының технологиялық жағынан шарасыз ағуы арнайы рұқсаттар немесе лицензиялар алуды талап етпейді.

      Тау-кен қазындыларына ағатын жерасты суларын пайдалану Қазақстан Республикасының су және экологиялық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 214-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 28.12.2023 № 52-VIII (31.12.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

215-бап. Жер қойнауын пайдаланушының пайдалы қатты қазбаларды өндіруді жүргізу кезіндегі есептілігі

      1. Жер қойнауын пайдаланушы пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия бойынша мынадай мерзімдік есептерді:

      1) лицензиялық міндеттемелердің орындалуы туралы есепті;

      2) сатып алынған тауарлар, жұмыстар және көрсетілетін қызметтер және олардағы елішілік құндылық үлесі туралы есепті;

      3) жер қойнауын пайдаланушыны тікелей немесе жанама бақылайтын тұлғалардың және (немесе) ұйымдардың құрамы туралы есептерді;

      4) өндіру учаскесінде барлау жүргізілген жағдайда – геологиялық есептерді;

      5) өндірілген пайдалы қатты қазбалар туралы есепті;

      6) ұстап тұру мәртебесі берілген жағдайда – жұмыстар бағдарламасының орындалуы туралы есепті ұсынуға міндетті.

      2. Осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген, есепті кезеңнен кейінгі айдың жиырма бесінен кешіктірілмей тоқсан сайын ұсынылатын есепті қоспағанда, мерзімдік есептер жыл сайын алдыңғы күнтізбелік жыл үшін әрбір жылдың отызыншы сәуірінен кешіктірілмей ұсынылады.

      Толық емес күнтізбелік жыл үшін есептер жер қойнауын пайдаланудың нақты кезеңі бойынша ұсынылады.

      Жер қойнауы учаскесін пайдалану кезеңінің соңғы толық емес күнтізбелік жыл үшін есептері көрсетілген кезең аяқталғаннан кейін екі айдан кешіктірілмей ұсынылады.

      3. Осы баптың 1-тармағының 1) және 6) тармақшаларында көзделген есептер құзыретті органға оның өзі бекітетін тәртіппен ұсынылады.

      Лицензиялық міндеттемелердің орындалуы туралы есепте көрсетілген өндіру учаскесі бойынша шығыстар туралы мәліметтерді "Аудиторлық қызмет туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес аудитор растауға тиіс.

      Егер мұндай мәліметтер аудит жүргізілген қаржылық есептілікте жеке келтірілсе (анықталса) олар аудитормен расталған деп танылады.

      Осы баптың 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген есептер пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға өзі айқындайтын тәртіппен ұсынылады.

      Осы баптың 1-тармағының 4) және 5) тармақшаларында көзделген есептер жер қойнауын зерттеу саласындағы уәкілетті органға өзі айқындайтын тәртіппен ұсынылады.

      Ескерту. 215-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

216-бап. Тау-кен жұмыстарының жоспары

      1. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізуге арналған жобалау құжаты тау-кен жұмыстарының жоспары болып табылады.

      2. Тау-кен жұмыстарының жоспарын жер қойнауын пайдаланушы әзірлейді және бекітеді.

      3. Тау-кен жұмыстарының жоспарында пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі жұмыстардың түрлері, әдістері және тәсілдері, жұмыстардың болжамды көлемі және оларды жүргізудің мерзімдері, сондай-ақ пайдаланылатын технологиялық шешімдер сипатталады.

      Тау-кен жұмыстарының жоспарын жасау бойынша нұсқаулықты пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

      Тау-кен жұмыстары жоспарының мазмұнын жер қойнауын пайдаланушы экологиялық және өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын ескере отырып, дербес айқындайды.

      4. Тау-кен жұмыстарының жоспарында сипатталатын пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операциялар тиісті экологиялық рұқсат болған кезде жүзеге асырылады. Тау-кен жұмыстарының жоспары өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органмен келісіледі.

      Егер тау-кен жұмыстары жоспарында көзделген пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу жерүсті су объектілерінің су қорғау аймақтары шегінде болжанатын болса, тау-кен жұмыстарының жоспары да су қорын пайдалану және қорғау, сумен жабдықтау, суды бұру саласындағы уәкілетті органның өңірлік органдарымен келісіледі.

      Жер қойнауын пайдаланушы осы бапқа сәйкес тау-кен жұмыстарының жоспарын келіскен және тиісті экологиялық рұқсат алған жағдайда ғана пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізуге құқылы.

      5. Өндіру бойынша жоспарланатын жұмыстардың түрлері, әдістері және (немесе) тәсілдері, сондай-ақ жұмыстарды жүргізу технологиялары, көлемдері мен мерзімдері өзгертілген, өндірістік объектілердің және инфрақұрылым объектілерінің құрамы өзгертілген жағдайда жер қойнауын пайдаланушы тау-кен жұмыстарының жоспарына тиісті өзгерістер енгізуге және оны пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға ұсынуға міндетті. Егер көрсетілген өзгерістер өнеркәсіптік қауіпсіздік мәселелері бойынша келісуді, қоршаған ортаға әсер етуге бағалау жүргізуді және экологиялық рұқсат алуды (қайта ресімдеуді) талап етсе, тау-кен жұмыстарының жоспары енгізілген өзгерістерімен қоса, осындай келісуден, қоршаған ортаға әсер етуге бағалау жүргізілгеннен және экологиялық рұқсат алынғаннан (қайта ресімделгеннен) кейін ғана пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға ұсынылады.

      6. Өзгертілген тау-кен жұмыстарының жоспарын пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға ұсынылғанға дейін ол бойынша жұмыстар жүргізуге тыйым салынады.

      Ескерту. 216-бапқа өзгеріс енгізілді ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

217-бап. Жою жоспары

      1. Жою жоспары өндіру учаскесінде орналасқан кенішті және басқа да өндірістік және инфрақұрылым объектілерін пайдаланудан шығару жөніндегі, өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу нәтижесінде бүлінген жерді рекультивациялау жөніндегі іс-шаралардың, прогрессивті жоюды жүргізу жөніндегі іс-шаралардың, өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі өзге де жұмыстардың сипаттамасын, сондай-ақ жою жөніндегі осындай іс-шаралардың болжалды құнын есептеуді қамтитын құжат болып табылады.

      Егер жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия (лицензиялар) бойынша жер қойнауының басқа учаскесінде (учаскелерінде) орналасқан тау-кен өндіру немесе тау-кен байыту өндірісінің техногендік минералдық түзілімдерін орналастыру объектілері өндіру учаскесіндегі (өндіру учаскелеріндегі) кенішті пайдаланумен тікелей байланысты болса немесе өндірудің аралас учаскелерінде орналасқан екі кенішті пайдалану бірыңғай технологиялық процесте жүзеге асырылса, жер қойнауын пайдаланушы осы жер қойнауы учаскелерінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою жөніндегі барлық жоспарланған жұмыстарды жүзеге асыру мақсатында бірыңғай жою жоспарын әзірлеуге құқылы.

      Жою жоспары қоршаған ортаны қорғау саласында жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге арналған лицензиясы бар тұлғаны тарту арқылы жасалады және оны жер қойнауын пайдаланушы бекітеді. Жою жоспары Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау туралы заңнамасына сәйкес өнеркәсіптік қауіпсіздік сараптамасына, ал ол жүргізілгеннен кейін – Қазақстан Республикасының экология заңнамасына сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптамаға жатады.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жою бойынша жұмыстардың құнын есептеуге өзгеріс енгізуді қоса алғанда, жою жоспарына:

      1) өнеркәсіптік қауіпсіздік сараптамасы мен мемлекеттік экологиялық сараптаманың соңғы оң қорытындыларын алған күннен бастап үш жылдан кешіктірмей;

      2) осы Кодекстің 216-бабының 5-тармағына сәйкес тау-кен жұмыстарының жоспарына өзгерістер енгізілген жағдайда, өзгерістер енгізуге міндетті.

      3. Өнеркәсіптік қауіпсіздік сараптамасы мен мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындыларын алған жою жоспарында салдарын жою көзделмеген пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүзеге асыруға тыйым салынады.

      4. Жою жоспарын жасау бойынша нұсқаулықты және пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жоюдың болжамды құнын есептеу әдістемесін пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша әзірлейді және бекітеді.

      Ескерту. 217-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

218-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жою

      1. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операциялар салдарын жою жою жоспары негізінде әзірленген жою жобасына сәйкес жүргізіледі.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы Қазақстан Республикасының жер заңнамасына және Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес пайдалы қатты қазбаларды өндіру салдарын жою жөніндегі жұмыстар жобасын әзірлеуді, келісуді, сараптауды және бекітуді лицензия мерзімі өткенге дейін екі жылдан кешіктірмей қамтамасыз етуге міндетті.

      Өндіру учаскесінің бәрінен немесе бір бөлігінен бас тартылған жағдайда, егер осы тармақтың бесінші бөлігінің ережелерінен пайдалы қатты қазбаларды өндіру салдарын жою қажеттігі туындамаса, мұндай салдарды жою жобасы осындай бас тартуға дейін әзірленеді, келісіледі, сараптауға және бекітуге жатады.

      Егер пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияның қолданылуы өзге негіздер бойынша тоқтатылса, жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға пайдалы қатты қазбаларды өндіру салдарын жою жөніндегі жұмыстар жобасын әзірлеуді және бекітуді лицензияның қолданылуы тоқтатылған күннен бастап сегіз айдан кешіктірмей қамтамасыз етуге міндетті.

      Жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 220-бабына сәйкес бас тартқан өндіру учаскесінің бір бөлігінде пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операциялар салдарын жою осындай бас тартқанға дейін жүргізіледі. Жою аяқталғаннан кейінгі және өндіруге арналған лицензиядан ол алып тасталған кезге дейінгі кезеңде өндіру жөніндегі операцияларды жүргізуге немесе осындай учаскенің бір бөлігін өзге де пайдалануға жол берілмейді.

      Егер өндіру учаскесінің жер қойнауын пайдаланушы бас тартқан бір бөлігін пайдалану өндіруге арналған лицензияда көзделген операциялар жүргізілместен және жер бетін (су айдындары түбін) бүлдірмей жүзеге асырылса, өндіру учаскесінің бір бөлігінде жою жұмыстарын жүргізу талап етілмейді. Бұл жағдайда жою жұмыстарын жүргізудің қажет еместігін растайтын зерттеп-қарау актісі жасалады, оған осы баптың 4-тармағында аталған тұлғалар қол қояды.

      3. Өндіру учаскесінде жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға осындай тоқтату күнінен бастап сегіз айдан кешіктірілмейтін мерзімде өндіру жөніндегі операциялар салдарын жоюға кірісуге міндетті. Осы кезең ішінде аталған тұлға жер қойнауы учаскесінің аумағынан өндірілген пайдалы қатты қазбаларды шығаруға құқылы. Лицензияның қолданылуы тоқтатылғаннан кейін сегіз ай өткен соң өндіру учаскесінің аумағынан шығарылмаған пайдалы қатты қазбалар жер қойнауының құрамына енгізілген деп танылады және осы бапқа сәйкес жойылуға жатады.

      4. Жою актісіне қол қойылғаннан кейін өндіру учаскесінде (оның бір бөлігінде) өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жою аяқталды деп есептеледі. Жою актісіне облыстың, республикалық маңызы бар қаланың немесе астананың тиісті жергілікті атқарушы органы өз өкілдері мен қоршаған ортаны қорғау, өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдардың, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның өкілдерінен құратын комиссия және жер қойнауын пайдаланушы (жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға, ол болған кезде) қол қояды. Егер жою жеке меншіктегі, тұрақты немесе ұзақ мерзімді уақытша өтеулі жер пайдаланудағы жер учаскесінде жүзеге асырылса, жою актісіне жер учаскесінің меншік иесі немесе жер пайдаланушы да қол қояды.

      5. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жою актісіне (зерттеп-қарау актісіне) қол қою жер қойнауын пайдалану құқығын өзге тұлғаларға кейіннен беру үшін мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрына тиісті мәліметтерді енгізуге негіз болып табылады.

      6. Осы баптың ережелері салдарын жоюды талап ететін өндіру жөніндегі операциялар жүргізілмеген, өндіру учаскесінде немесе оның бір бөлігінде жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған жағдайда қолданылмайды. Бұл учаскеде барлау жөніндегі операциялар жүргізілген жағдайда олардың салдарын жою осы Кодекстің 197-бабына сәйкес жүргізіледі.

      Ескерту. 218-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

219-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру салдарын жою жөніндегі міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету

      1. Жер қойнауын пайдаланушы өндіру учаскесінде пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларға осындай операциялар салдарын жою бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етуді пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органға берген жағдайда кірісуге құқылы.

      2. Өндіру жөніндегі операциялар салдарын жою бойынша жер қойнауын пайдаланушы міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ету мынадай шарттар сақтала отырып, осы Кодексте көзделген оның кез келген түрлері үйлестіріліп берілуі мүмкін: өндіруге арналған лицензияның үштен бір мерзімі ішінде – банк кепілдігі немесе банктік салым кепілі түрінде қамтамасыз ету жалпы қамтамасыз ету сомасының кемінде қырық пайызын, үштен екі мерзімі ішінде – кемінде алпыс пайызын және қалған кезеңде жүз пайызын құрауға тиіс.

      Егер жоюды жүргізу екі және одан көп жер қойнауы учаскесі үшін осы Кодекстің 217-бабы 1-тармағының екінші бөлігіне сәйкес жасалған жою жоспары бойынша жүзеге асыру жоспарланса, жер қойнауын пайдаланушы осы учаскелерде жер қойнауын пайдалану салдарын жою бойынша міндеттемелердің орындалуын ортақ қамтамасыз етуді беруге құқылы.

      3. Қамтамасыз ету сомасы өндіру жөніндегі операциялардың және жою жоспарына өнеркәсіптік қауіпсіздік сараптамасы мен мемлекеттік экологиялық сараптаманың соңғы оң қорытындылары алынған күннен бастап алдағы үш жылға жоспарланатын операциялардың салдарын жою жөніндегі жұмыстардың жалпы есептік құнын жабуға тиіс.

      Қамтамасыз ету сомасы жою жөніндегі жұмыстар жоспарында көзделген сметаға сәйкес түпкілікті қайта есептеуге жатады.

      Жою жөніндегі жұмыстардың құнына әкімшілік және басқарушылық шығыстар, сондай-ақ:

      учаске (учаскелер) аумағында орналасқан технологиялық жабдықты, ғимараттарды және құрылысжайларды демонтаждауға және әкетуге;

      кенішті (шахтаны, ұңғыманы, карьерді және басқаларын), техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектілерін (олар болған кезде) жабуға;

      зиянды заттар мен материалдарды (олар болған кезде) көмуге;

      бүлінген жерді рекультивациялауға;

      өзендердің, жылғалардың және су ағындарының (олар болған кезде) арналарын қалпына келтіруге;

      жерүсті және жерасты суларының, ауаның сапасын, топырақтың және өсімдіктердің жай-күйін мониторингтеуге арналған шығыстар кіруге тиіс.

      4. Өндіруге арналған лицензияның қолданылуы тоқтатылған кезде пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті органның келісімімен қамтамасыз ету сомасы жер қойнауы учаскесінде орындалған және осы Кодекстің 218-бабының 4-тармағында көзделген тәртіппен қабылданған жою жұмыстары бөлігінің құнына мөлшерлес азайтылуы мүмкін. Пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган қамтамасыз етуді берген тұлғаны қамтамасыз ету сомасын азайту туралы жер қойнауын пайдаланушыдан өтінішті алған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде хабардар етеді.

      Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияның қолданылуы тоқтатылғаннан кейін қамтамасыз ету сомасын азайтуға, егер осындай азайту нәтижесінде қалған қамтамасыз ету сомасы жою жөніндегі жұмыстар жобасының сметасында көзделген, жою бойынша аяқталмаған жұмыстарға арналған шығыстарды жаба алмайтын болса, тыйым салынады.

      5. Осы Кодекстің талаптарына сәйкес салдарын жою қамтамасыз етілмеген пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларға тыйым салынады.

      Ескерту. 219-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

220-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіру учаскесінен бас тарту

      1. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияның мерзімі өткенге дейін кез келген уақытта жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға бас тарту туралы жазбаша мәлімдей отырып, барлық өндіру учаскесінен не оның бір бөлігінен бас тартуға құқылы.

      Өндіру учаскесінің бір бөлігінен бас тартылған жағдайда, пайдалануда қалған өндіру учаскесі осы Кодекстің 19-бабының ережелеріне сәйкес келуге тиіс.

      2. Барлық өндіру учаскесінен немесе оның бір бөлігінен мерзімінен бұрын бас тарту туралы өтініште бас тартуға жататын жер қойнауы учаскесінің аумағына нұсқау қамтылуға тиіс.

      Өтінішке мыналар қоса беріледі:

      1) жер қойнауын пайдаланушы бас тартып отырған барлық өндіру учаскесінде немесе оның бір бөлігінде өндіру салдарын жою актісі;

      2) жер қойнауын пайдаланушы бас тартып отырған жер қойнауы учаскесі аумағының алаң есептері (көлемі) және бұрыш нүктелерінің географиялық координаттары бар сипаттамасы;

      3) жер қойнауы учаскесінің бір бөлігінен бас тартылғаннан кейін қалыптастырылатын өндіру учаскесі аумағының алаң есептері (көлемі) және бұрыш нүктелерінің географиялық координаттары бар, көрнекілікті қамтамасыз ететін масштабта орындалған учаскенің орналасу картограммасы, шолу (ахуалдық) схемасы, сондай-ақ жерүстінің топографиялық картасы қоса берілген сипаттамасы.

      3. Өндіру учаскесінің бір бөлігінен бас тарту өндіруге арналған лицензияны қайта ресімдеуге алып келеді.

      4. Өндіру учаскесінің бір бөлігінен немесе барлығынан бас тарту пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін берілуі мүмкін учаске (немесе оның бір бөлігі) ретінде мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрына тиісті жер қойнауы учаскесі туралы мәліметтерді енгізуге негіз болып табылады.

221-бап. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия бойынша міндеттемелерді бұзғаны үшін жауаптылық және оны қайтарып алу

      1. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияларда көзделген міндеттемелерді бұзушылық жер қойнауын пайдаланушыны тұрақсыздық айыбы немесе лицензияны қайтарып алу түріндегі жауаптылыққа алып келеді.

      2. Өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын жұмыстардағы және көрсетілетін қызметтердегі елішілік құндылықтың ең төмен үлесін қамтамасыз ету жөніндегі міндеттемені бұзғаны үшін, сондай-ақ қазақстандық кадрларды оқытуды және (немесе) ғылыми-іздестіру, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыру бойынша міндеттемені бұзғаны үшін тұрақсыздық айыбы өндіріліп алынады.

      Міндеттемені бұзғаны үшін тұрақсыздық айыбын төлеу орындалуы тиісті күнтізбелік жылда көзделген негізгі міндеттемені тоқтатады.

      Өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын жұмыстардағы және көрсетілетін қызметтердегі елішілік құндылықтың ең төмен үлесін қамтамасыз ету жөніндегі міндеттемені бұзғаны үшін тұрақсыздық айыбы орындалмаған міндеттемелер көлеміне қатысты жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің құнының отыз пайызы мөлшерінде өндіріліп алынады.

      Қазақстандық кадрларды оқытуды қаржыландыру бойынша және ғылыми-іздестіру, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыру бойынша міндеттемені орындамағаны үшін тұрақсыздық айыбы орындалмаған міндеттемелердің сомасы мөлшерінде өндіріліп алынады.

      3. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия мынадай негіздердің бірі болған кезде құзыретті органның қайтарып алуына жатады:

      1) ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіруге алып келген, осы Кодекстің 44-бабы 1-тармағының талаптарын бұзушылық;

      2) қол қою бонусын, жер учаскесін пайдаланғаны үшін ақы (жалдау төлемдерін) төлеу туралы міндеттемелерді және (немесе) пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларға жыл сайынғы ең төмен шығыстар бойынша міндеттемелерін бұзушылық.

      4. Бұзушылық анықталған кезде құзыретті орган бұл туралы жер қойнауын пайдаланушыны жазбаша хабардар етеді.

      5. Осы баптың 3-тармағының 1) тармақшасында көзделген бұзушылық жасалған жағдайда, бұзушылық орын алғанға дейінгі жағдайды қалпына келтіру арқылы, ал қалпына келтіру мүмкін болмаған кезде құзыретті органның рұқсатымен жер қойнауын пайдалану құқығымен байланысты объектілерді ауыстыру бойынша өзге де әрекеттерді жасау арқылы осы бұзушылық бір жылдан аспайтын мерзімде жойылуға жатады.

      Осы баптың 3-тармағының 2) тармақшасында көзделген бұзушылық жасалған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органнан хабарлама алған күннен бастап үш ай ішінде бұзушылықты жоюға міндетті.

      Жер қойнауын пайдаланушы осы тармақта көзделген мерзімдерде құзыретті органды бұзушылықтардың жойылғаны туралы осындай жоюды растайтын құжаттарды қоса бере отырып, жазбаша хабардар етеді.

      Белгіленген мерзімде бұзушылық жойылмаған жағдайда, құзыретті орган осы баптың 6-тармағына сәйкес лицензияны қайтарып алады.

      6. Лицензияны қайтарып алуды құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушыға лицензияны қайтарып алу туралы жазбаша хабарлама жіберу арқылы жүргізеді.

      Жер қойнауын пайдаланушы лицензияны қайтарып алу туралы хабарламаны алған күннен бастап үш айдан кейін лицензияның қолданылуы тоқтатылады.

      7. Жер қойнауын пайдаланушы лицензияны қайтарып алу туралы хабарламаны алған күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен лицензияны қайтарып алуды даулауға құқылы. Осындай даулау кезеңінде осы баптың 6-тармағында көрсетілген мерзім даулау нәтижелері бойынша шығарылған шешім күшіне енгенге дейін ұзартылады.

      8. Егер лицензияны қайтарып алу үшін негіз болған міндеттерді орындамауға немесе тиісінше орындамауға еңсерілмейтін күштің, яғни осы жағдайлардағы төтенше және ырық бермейтін мән-жайлардың (дүлей құбылыстар, әскери іс-қимылдар және т.с.) әсері себеп болса, лицензияны қайтарып алуға жол берілмейді. Осындай мән-жайларға жер қойнауын пайдаланушының техникалық құралдарының және (немесе) қаржылай қаражатының болмауы, нарықта қажетті тауарлардың, жұмыстардың немесе көрсетілетін қызметтердің болмауы, сондай-ақ әкімшілік жазаның қолданылуы жатпайды.

      9. Осы бапқа сәйкес өндіруге арналған лицензиядан айырылған тұлға жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды дереу тоқтатуға және жою жоспарына сәйкес жер қойнауы учаскесін қауіпсіз жай-күйде ұстап тұру жұмыстарына кірісуге міндетті.

      10. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны қайтарып алу мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрына тиісті жер қойнауы учаскесі туралы мәліметтерді енгізу үшін негіз болып табылады.

29-ТАРАУ. ПАЙДАЛЫ ҚАТТЫ ҚАЗБАЛАРДЫ ӨНДІРУ УЧАСКЕЛЕРІН ҰСТАП ТҰРУ МӘРТЕБЕСІ

222-бап. Ұстап тұру мәртебесі ұғымы және оны беру негіздері

      1. Ұстап тұру мәртебесі деп осы Кодексте көзделген шарттарда және тәртіппен жер қойнауын пайдаланушының көрсетілген учаскеде (немесе оның бір бөлігінде) пайдалы қатты қазбаларды өндіруді бастамау немесе тоқтата тұру құқығын көздейтін, пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия бойынша жер қойнауы учаскесінің айрықша құқықтық режимі танылады.

      Осы тараудың ережелері пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияның қолданылу мерзімі кезеңінде қандай уақытта да қолданылуы мүмкін.

      2. Жер қойнауы учаскесіне ұстап тұру мәртебесін беру жер қойнауын пайдаланушыны ұстап тұру мәртебесінің қолданылу кезеңіне осы Кодекстің 210-бабында көзделген міндеттерді, сондай-ақ онымен байланысты есептілікті беру бойынша міндеттемелерді орындаудан босатады.

      Өндіруге арналған лицензия бойынша жер қойнауы учаскесінің бір бөлігіне ұстап тұру мәртебесін беру жер қойнауын пайдаланушының осы Кодекстің 208-бабының 2) тармақшасында көзделген міндеттемелерінің мөлшерін пропорционалды түрде азайтуға алып келеді.

      3. Ұстап тұру мәртебесі кейінгі бес жылға дейінгі мерзімге ұзарту мүмкіндігімен қатарынан бес жылға дейінгі кезеңге беріледі. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия бойынша жер қойнауы учаскесіне қатысты ұзарту мерзімі ескеріле отырып, ұстап тұру мәртебесінің жалпы мерзімі он жылдан аспайды.

      4. Ұстап тұру мәртебесін беру жер қойнауын пайдаланушыға ұстап тұру мәртебесі қолданылатын жер қойнауы учаскесінің аумағы және осындай мәртебенің қолданылу мерзімі көрсетіле отырып қайта ресімделген өндіруге арналған лицензияны беру арқылы расталады.

      5. Ұстап тұру мәртебесі мынадай негіздердің кез келгені болған кезде беріледі:

      1) анықталған минералды ресурстарды өндіру келешектегі бес жыл ішінде рентабельді болуы мүмкін деп пайымдауға ақылға қонымды негіздер болған кезде қолайсыз нарықтық жағдайларға байланысты мұндай өндірудің жер қойнауын пайдаланушы үшін рентабельсіз болып табылуы;

      2) экологиялық қауіпсіздік талаптарына сәйкес пайдалы қатты қазбаларды өндіруді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін технологияның болмауы;

      3) еңсерілмейтін күштің, яғни осы жағдайларда төтенше және ырық бермейтін мән-жайлардың (дүлей құбылыстар, әскери іс-қимылдар және тағы сол сияқты) болуы;

      4) жер қойнауын пайдаланушыға оңалту рәсімін қолдану туралы сот шешімінің күшіне енуі.

      Ескерту. 222-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

223-бап. Ұстап тұру мәртебесін беру тәртібі

      1. Ұстап тұру мәртебесі жер қойнауын пайдаланушының не оңалтушы басқарушының өтініші бойынша беріледі.

      2. Өтініште ұстап тұру мәртебесін беру үшін жер қойнауын пайдаланушы өтініш жасауға негіз болатын мән-жайлар көрсетіледі және сипатталады.

      3. Өтінішке мыналар қоса беріледі:

      1) осы Кодекстің 222-бабы 5-тармағының 1) – 4) тармақшаларында көзделген мән-жайлардың болуын растайтын құжаттар;

      2) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен жұмыстар бағдарламасы.

      4. Құзыретті орган өтінішті қарайды және осы Кодекстің 224-бабы 1-тармағының 1), 2) және 4) тармақшаларында көзделген ұстап тұру мәртебесін беруден бас тарту үшін негіздер болмаған кезде, сондай-ақ жұмыстар бағдарламасын келіскеннен кейін өтініш келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде өтініш иесіне консервациялау жобасын ұсыну қажеттілігі туралы хабарлама жібереді.

      Консервациялау жобасы экологиялық рұқсатқа сәйкес әзірленеді және оны өтініш беруші хабардар ету күнінен бастап төрт айдан кешіктірмей құзыретті органға ұсынады. Өтініш беруші құзыретті органға көрсетілген мерзімді ұзартудың қажеттігін негіздей отырып, осындай ұзартуды сұрап өтініш жасауға құқылы.

      Егер мұндай ұзарту қажеттілігі өтініш иесіне байланысты емес мән-жайлардан туындаса, құзыретті орган осы мерзімді осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген мерзім өткен күннен бастап төрт айдан аспайтын кезеңге ұзартады.

      5. Құзыретті орган өндіру учаскесіне (оның бір бөлігіне) ұстап тұру мәртебесін береді және осы Кодекстің 226-бабында көзделген тәртіппен әзірленген консервациялау жобасы ұсынылған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде қайта ресімделген лицензияны жер қойнауын пайдаланушыға береді. Өндіру учаскесіне (оның бір бөлігіне) ұстап тұру мәртебесін беруге байланысты қайта ресімделген лицензияда ұстап тұру мәртебесі бар осы учаскенің (оның бір бөлігінің) аумағы көрсетіледі.

      Ескерту. 223-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

224-бап. Ұстап тұру мәртебесін беруден бас тарту

      1. Құзыретті орган мынадай негіздердің бірі болған кезде:

      1) өтініш немесе оған қоса берілетін құжаттар осы Кодексте көзделген талаптарға сәйкес келмесе;

      2) өтінішке осы Кодексте талап етілетін құжаттар қоса берілмесе;

      3) өтініш иесі осы Кодекстің 223-бабында көзделген тәртіппен әзірленген консервациялау жобасын құзыретті органға ұсыну мерзімін сақтамаса;

      4) жер қойнауын пайдаланушы келтірген негіздер мен ұсынылған құжаттар өндіру учаскесіне (оның бір бөлігіне) ұстап тұру мәртебесін беру үшін негіз болып табылатын мән-жайлардың болуын растау үшін жеткіліксіз болып табылса, пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия бойынша өндіру учаскесіне (оның бір бөлігіне) ұстап тұру мәртебесін беруден бас тартады.

      2. Өндіру учаскесіне (оның бір бөлігіне) ұстап тұру мәртебесін беруден бас тарту жазбаша нысанда шығарылады, ол уәжді болуға және өтініш иесіне ұстап тұру мәртебесін беру үшін көзделген мерзім ішінде берілуге тиіс.

      3. Құзыретті орган өндіру учаскесіне (оның бір бөлігіне) ұстап тұру мәртебесін беруден бас тарту туралы өтініш иесін бас тарту туралы шешім қабылданған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде хабардар етеді.

      4. Өтініш иесі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өндіру учаскесіне (оның бір бөлігіне) ұстап тұру мәртебесін беруден бас тартуға өтініш иесіне бас тарту туралы хабарланған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей шағым жасауы мүмкін.

      5. Өндіру учаскесіне (оның бір бөлігіне) ұстап тұру мәртебесін беруден бас тарту өтініш иесін өтінішті қайта беру құқығынан айырмайды.

225-бап. Ұстап тұру мәртебесі жөніндегі жұмыстар бағдарламасы

      1. Жұмыстар бағдарламасы жер қойнауын пайдаланушы өндіру учаскесін (оның бір бөлігін) ұстап тұру мәртебесінен шығару және онда өндіру жөніндегі операцияларды қайта бастау мақсатында әзірлейтін құжат болып табылады.

      2. Жұмыстар бағдарламасында:

      1) ұстап тұру мәртебесі берілетін өндіру учаскесіндегі (оның бір бөлігіндегі) консервациялау жөніндегі іс-шаралардың;

      2) жер қойнауын пайдаланушы өндіру учаскесін (оның бір бөлігін) ұстап тұру мәртебесінен шығару және өндіру жөніндегі операцияларды қайта бастау үшін қолданатын іс-шаралардың;

      3) жер қойнауын пайдаланушы ұстап тұру мәртебесі берілетін өндіру учаскесінде (оның бір бөлігінде) жұмыспен айналысатын жұмыскерлерге қатысты қолдануға міндеттенетін әлеуметтік-экономикалық сипаттағы қолдау шараларының (басқа жұмысқа (басқа жұмыс учаскесіне) ауыстыру, жаңа мамандықтарға (кәсіптерге) оқыту мақсатында қайта даярлау, біліктілікті арттыру және басқалары) сипаттамасы мен мерзімдері қамтылады.

      3. Ұстап тұру мәртебесі бойынша жұмыстар бағдарламасын әзірлеу жөніндегі нұсқаулықты құзыретті орган бекітеді.

226-бап. Жер қойнауы учаскесін консервациялау

      1. Пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды қайта бастау кезінде өндірістік құрылысжайларды және өзге де объектілерді болашақта пайдалану үшін оларды жарамды жай-күйге келтіру мүмкіндігін қамтамасыз ету, сондай-ақ қауіпті өндірістік факторлардың зиянды әсерін азайту және төтенше жағдайлардың алдын алу мақсатында жер қойнауы учаскесінде пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі жұмыстарды уақытша тоқтату кезінде жүргізілетін іс-шаралар кешені пайдалы қатты қазбаларды өндіру учаскесін консервациялау болып табылады.

      2. Жер қойнауы учаскесін консервациялау жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органмен келісілген жұмыстар бағдарламасы негізінде әзірленетін консервациялау жобасына сәйкес жүргізіледі.

      3. Консервациялау жобасы экологиялық рұқсатқа сәйкес әзірленеді және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органмен келісуге жатады.

      4. Консервациялауды жобалау және іске асыру жер қойнауын пайдаланушының есебінен жүзеге асырылады.

      5. Консервациялау бойынша жұмыстар жер қойнауын пайдаланушы және қоршаған ортаны қорғау және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органдардың өкілдерінен құзыретті орган құратын комиссия, сондай-ақ егер консервациялау жеке меншіктегі, тұрақты немесе ұзақ мерзімді уақытша өтеулі жер пайдаланудағы жер учаскесінде жүзеге асырылса, жер учаскесінің меншік иесі немесе жер пайдаланушы консервациялау актісіне қол қойғаннан кейін аяқталды деп есептеледі.

      Ескерту. 226-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

227-бап. Ұстап тұру мәртебесінің шарттары

      1. Өндіру учаскесіне (оның бір бөлігіне) ұстап тұру мәртебесі берілген кезде жер қойнауының осы учаскесі (оның бір бөлігі) бойынша өндіру кезеңі осы мәртебенің бүкіл қолданылу мерзіміне ұзартылады.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы ұстап тұру мәртебесіндегі жер қойнауы учаскесін жұмыстар бағдарламасына сәйкес пайдалануға міндетті.

      3. Ұстап тұру мәртебесіндегі жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдаланушы пайдалы қатты қазбалардың ресурстарын барлауды, жұмыстар бағдарламасында мұндай барлау көзделген жағдайда жүргізуге құқылы.

      4. Алып тасталды - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 227-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

228-бап. Ұстап тұру мәртебесін ұзарту

      1. Ұстап тұру мәртебесін ұзарту жер қойнауын пайдаланушының ұстап тұру мәртебесінің бастапқы мерзімі аяқталғанға дейін ұсынылатын өтініші бойынша жүргізіледі.

      2. Ұстап тұру мәртебесін ұзарту жер қойнауы учаскесіне ұстап тұру мәртебесін беру үшін көзделген тәртіппен жүргізіледі. Ұстап тұру мәртебесін ұзартқан кезде жер қойнауы учаскесін консервациялау жобасы жасалмайды.

      3. Жер қойнауын пайдаланушы ұстап тұру мәртебесін ұзарту туралы өтініш берген жағдайда, ұстап тұру мәртебесі жер қойнауын пайдаланушыға ұстап тұру мәртебесінің ұзартылған мерзімі көрсетіліп, қайта ресімделген лицензия берілгенге дейін жер қойнауы учаскесіне қолданылуын жалғастырады.

      Ұстап тұру мәртебесін ұзарту мерзімін есептеу ұстап тұру мәртебесінің алдыңғы мерзімінің соңғы күнінен кейінгі күннен басталады.

229-бап. Ұстап тұру мәртебесінің тоқтатылуы

      1. Ұстап тұру мәртебесі өзінің қолданысын берілген мерзім өткеннен кейін немесе жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша мерзімінен бұрын тоқтатылады.

      2. Ұстап тұру мәртебесін мерзімінен бұрын тоқтату туралы өтінішті жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға ұстап тұру мәртебесін беру үшін негіз болып табылған мән-жайлар ендігі жерде болмаған жағдайда береді.

      3. Ұстап тұру мәртебесін тоқтату өндіруге арналған лицензияны қайта ресімдеу және жер қойнауын пайдаланушыға осы Кодекстің 208-бабы 2) тармақшасының талаптарын толық көлемде қолдану үшін негіз болып табылады.

230-бап. Ұстап тұру мәртебесінің құзыретті органның талап етуі бойынша тоқтатылуы

      1. Құзыретті орган жер қойнауы учаскесіне ұстап тұру мәртебесі берілген күннен бастап алты ай өткен соң кез келген уақытта жер қойнауын пайдаланушыдан ұстап тұру мәртебесін беру үшін негіз болып табылған мән-жайлардың әлі де бар екендігін растайтын құжаттарды ұсынуды талап етуге құқылы.

      Жер қойнауын пайдаланушы осы құжаттарды хабарламаны алған күннен бастап қырық жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде ұсынуға міндетті. Жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға көрсетілген мерзімді ұзартуға, мұндай ұзартудың қажеттілігін негіздей отырып жүгінуге құқылы. Егер мұндай ұзарту қажеттілігі жер қойнауын пайдаланушыға байланысты емес мән-жайлардан туындаса, құзыретті орган осы мерзімді жиырма жұмыс күнінен аспайтын кезеңге ұзарта алады.

      2. Егер ұсынылған құжаттарды қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган ұстап тұру мәртебесін беру үшін негіз болып табылған мән-жайлар ендігі жерде болмайды деп белгілесе не осы құжаттар көрсетілген мерзімде ұсынылмаса, құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушыны ұстап тұру мәртебесін тоқтату және ұстап тұру мәртебесіндегі жер қойнауы учаскесінде пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды қайта бастау туралы жүгіну қажеттілігі туралы хабардар етеді.

      Бұл жағдайда ұстап тұру мәртебесін тоқтату туралы өтінішті жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органнан хабарлама келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күнінен кешіктірмей беруге тиіс.

      Егер көрсетілген мерзімде жер қойнауын пайдаланушы ұстап тұру мәртебесін тоқтату туралы өтініш жасамаса, құзыретті орган осы Кодекстің 221-бабының 6-тармағында көзделген тәртіппен өндіруге арналған лицензияны қайтарып алады.

      Ескерту. 230-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

30-ТАРАУ. КЕҢ ТАРАЛҒАН ПАЙДАЛЫ ҚАЗБАЛАРДЫ ӨНДІРУ

231-бап. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру кезінде туындайтын қатынастар

      1. Осы тараудың ережелері тек кең таралған пайдалы қазбаларды ғана өндіру жағдайларына қолданылады.

      2. Тек кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде туындайтын қатынастарға, осы Кодекстің 204-бабы 3-тармағының 9) тармақшасын, 212, 213-баптарын, 215-бабы 3-тармағының екінші және үшінші бөліктерін қоспағанда, осы тараудың ережелеріне қайшы келмейтін бөлігінде 28-тараудың ережелері қолданылады. Бұл ретте тек кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды реттеу мен мемлекеттік бақылауды және кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензиялар шарттарының сақталуын бақылауды облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың тиісті жергілікті атқарушы органы жүзеге асырады.

      Егер кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру учаскесінің аумағы Қазақстан Республикасының екі және одан да көп облыстарында орналасса, онда кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды реттеу мен мемлекеттік бақылауды және кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензиялардың шарттарын сақтауына бақылауды өндіру учаскесінің көп бөлігі орналасқан облыстың жергілікті атқарушы органы жүзеге асырады.

      Ескерту. 231-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

232-бап. Кең таралған пайдалы қазбаларды кәсіпкерлік мақсаттарында өндіру

      1. Тек кең таралған пайдалы қазбаларды кәсіпкерлік мақсатында өндіру кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензия бойынша жүзеге асырылады.

      2. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензия бойынша оның иесінің мынадай операцияларды жүргізу:

      1) кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру;

      2) тау-кен жұмыстарын жүргізу, тау-кен өндіру және (немесе) тау-кен қайта өңдеу өндірістерін, техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру мақсатында жер қойнауы кеңістігін пайдалану;

      3) өндіру учаскесін барлау (пайдалану үшін барлау) мақсатында жер қойнауы учаскесін пайдалануға ерекше құқығы бар.

      Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру деп кең таралған пайдалы қазбаларды жатқан жерінен алуға бағытталған және тікелей айыруға байланысты жұмыстар кешені түсініледі.

      3. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензия беруге өтініш облыстың жергілікті атқарушы органына беріледі. Өтінішті қарауды және лицензия беруді облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы, осы баптың 4-тармағының талаптарын сақтау мақсатында өтінішке жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің өтініш берілген жер қойнауы учаскесінде мемлекеттік есепте тұрған және кең таралған пайдалы қазбалар болып табылмайтын пайдалы қатты қазбалар ресурстарының жоқ екенін растайтын қорытындысы қоса берілетінін ескере отырып, осы Кодекстің 28-тарауының ережелеріне сәйкес жүзеге асырады.

      Егер өтініш иесі пайдалануға сұрап отырған жер қойнауы учаскесінің аумағы екі және одан да көп облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың аумағында орналасса, онда кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беруге өтініш осындай аумақтардың шегінде мәлімделген жер қойнауы учаскесінің көп бөлігі орналасқан облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органына беріледі.

      4. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензияны кең таралған пайдалы қазбалар болып табылмайтын, пайдалы қатты қазбалар ресурстары немесе ресурстарының перспективасы бар аумақтарға, осы Кодекстің 203-бабының 2-тармағында көзделген жағдайлардан басқа кезде беруге тыйым салынады.

      Ескерт. 232-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

233-бап. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензияның мазмұны

      1. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензияда, осы Кодекстің 31-бабында көрсетілген мәліметтер мен шарттардан басқа, жер қойнауын пайдаланудың мынадай шарттары қамтылуға тиіс:

      1) Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген мөлшерде және тәртіппен қол қою бонусын және жер учаскелерін пайдаланғаны үшін төлемақы (жалдау төлемін) төлеу туралы міндеттеме;

      2) кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларға жұмсалатын жыл сайынғы ең төмен шығыстардың мөлшері;

      3) лицензияның шарттарын бұзғаны үшін оны қайтарып алудың негізі.

      2. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензияның мерзімі қатарынан он жылдан аспайтын мерзімді құрайды.

234-бап. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру учаскесі

      1. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру учаскесінің аумағы барлау нәтижелері бойынша айқындалады.

      2. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру учаскесінің төменгі шекарасы жер қойнауы учаскесінің жер бетіндегі ең төменгі нүктесінен отыз метрден төмен емес тереңдікте орналасады.

235-бап. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру учаскесінде жұмсалатын жыл сайынғы ең төмен шығыстар

      1. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензиясы бар жер қойнауын пайдаланушы осы бапта белгіленген өндіруге жұмсалатын жыл сайынғы ең төмен шығыстар туралы талаптарды сақтауға міндетті.

      2. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге жұмсалатын жыл сайынғы ең төмен шығыстар жеке лицензия бойынша мынадай:

      ауданы бес гектарға дейінгі аумақта өндіру кезінде 1160 еселенген айлық есептік көрсеткіш;

      ауданы бестен сегізге дейінгі гектарды қоса алғандағы аумақта өндіру кезінде 2300 еселенген айлық есептік көрсеткіш;

      ауданы сегіз гектардан асатын аумақта өндіру кезінде әрбір келесі гектар үшін қосымша 120 еселенген айлық есептік көрсеткіш мөлшерлерінде белгіленеді.

      3. Осы баптың мақсаттары үшін жеке лицензия бойынша кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге жұмсалған шығыстарға жер қойнауын пайдаланушының жұмыстардың мынадай түрлеріне арналған шығыстары жатады:

      1) кең таралған пайдалы қазбаларды алу жөніндегі аршу, бұрғылау-жару жұмыстары және басқа да жұмыстар;

      2) өндірілген кең таралған пайдалы қазбаларды, жыныстарды, тау массаларын, топырақты және топырақтың беткі қабатын өндіру учаскесінің шегінде ауыстыру;

      3) өндірілген кең таралған пайдалы қазбаларды үйінді жасау және (немесе) қоймаға жинап қою;

      4) өндіру учаскесінде кеніш салу және инфрақұрылым құру жөніндегі барлық жұмыстар.

236-бап. Жер қойнауын пайдаланушының кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезіндегі есептілігі

      1. Жер қойнауын пайдаланушы кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензия бойынша мынадай мерзімдік есептер:

      1) лицензиялық міндеттемелерді орындау туралы есеп;

      2) өндіру учаскесінде барлау жүргізілген жағдайда – геологиялық есептер;

      3) өндірілген кең таралған пайдалы қатты қазбалар туралы есеп ұсынуға міндетті.

      2. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген есеп облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органына пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен ұсынылады.

      Осы баптың 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көзделген есептер жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның тиісті аумақтық бөлімшесіне жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен ұсынылады.

      Ескерту. 236-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

237-бап. Кең таралған пайдалы қазбаларды кәсіпкерлік қызметпен байланысты емес мақсаттар үшін өндірудің ерекшеліктері

      1. Жер учаскелерінің меншік иелері және жер пайдаланушылар кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты емес жеке, тұрмыстық және өзге де шаруашылық мұқтаждықтарын қанағаттандыру үшін өздеріне тиесілі жер учаскелерінің шекараларында кең таралған пайдалы қазбаларды алуға құқылы.

      2. Осы бапқа сәйкес кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жарғыш заттарды, химиялық реагенттер мен улы заттарды қолданбай жүзеге асырылады.

      3. Жер учаскесінің шекарасында орналасқан және жер учаскелерінің меншік иелері немесе жер пайдаланушылар кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты емес жеке, тұрмыстық және өзге де шаруашылық мұқтаждықтарын қанағаттандыру үшін пайдаланатын кең таралған пайдалы қазбалар басқа тұлғаға иеліктен шығарылмайды.

      4. Жер учаскелері меншік иелерінің және жер пайдаланушылардың осы бапқа сәйкес жер қойнауын пайдалануы жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға жатпайды және тегін болып табылады.

      5. Жер учаскелері меншік иелерінің және жер пайдаланушылардың осы бапқа сәйкес жер қойнауын пайдалану құқығы тиісінше жер учаскесіне меншік құқығымен немесе жер пайдалану құқығымен бір мезгілде туындайды және тоқтатылады.

      6. Осы бапқа сәйкес туындаған жер қойнауын пайдалану құқығы жер учаскесіне құқықтан бөлінбейді.

      7. Осы бапқа сәйкес жер қойнауын пайдалану лицензиясы немесе келісімшарт негізінде жер қойнауын пайдаланатын тұлғалар үшін міндетті болып табылатын рұқсат алуды, есептілік пен өзге де құжаттар ұсынуды талап етпейді.

31-ТАРАУ. ПАЙДАЛЫ ҚАТТЫ ҚАЗБАЛАРДЫ БАРЛАУ ЖӘНЕ ӨНДІРУ ҮШІН ЖЕР ҚОЙНАУЫ УЧАСКЕЛЕРІН ТҮРЛЕНДІРУ

238-бап. Түрлендіру ұғымы және түрлері

      1. Бір лицензия бойынша бір жер қойнауы учаскесін басқа лицензия бойынша басқа жер қойнауы учаскесіне (негізгі учаске) қосу тәсілімен немесе бір лицензия бойынша бір жер қойнауы учаскесінен басқа учаскені (бөлінген учаске) бөлу арқылы жүргізілетін аумақтық шекараларын өзгерту пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге берілген жер қойнауы учаскелерін түрлендіру болып табылады.

      2. Түрлендірілетін жер қойнауы учаскелерінің пайдаланушысы (пайдаланушылары) бір тұлға (тұлғалар) болып табылатын жағдайда жер қойнауы учаскелерін түрлендіруге жол беріледі.

      3. Жер қойнауы учаскелерін түрлендіруді құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша өтініш берілген күннен бастап бір ай мерзімде жүргізеді.

239-бап. Жер қойнауы учаскелерін қосу

      1. Жер қойнауы учаскелерін қосу пайдалы қатты қазбаларды өндірудің бір учаскесін басқа өндіру учаскесіне қосқан жағдайда жүргізіледі.

      2. Бір өндіру учаскесін басқа өндіру учаскесіне қосу мынадай шарттар сақталған:

      1) қосылатын өндіру учаскесінің негізгі өндіру учаскесімен аралас шекарасы болған;

      2) негізгі және қосылатын өндіру учаскелеріне ұстап тұру мәртебесі толық немесе бір бөлігінде берілмеген;

      3) қосылатын өндіру учаскесіне арналған лицензия негізгі учаске бойынша өндіруге арналған лицензиядан кейін берілген;

      4) егер негізгі немесе қосылатын өндіру учаскесін өндіруге арналған лицензия бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына кепілмен ауыртпалық салынған болса, кепіл ұстаушының қосылуға алдын ала келісімі болған;

      5) негізгі және қосылатын өндіру учаскелерінің лицензиялары бойынша орындалмаған міндеттемелер болмаған кезде жүргізіледі.

      3. Қосылған өндіру учаскесіне жүргізілген қосылу ескеріле отырып негізгі өндіру учаскесі лицензиясының күші қолданылады, ал қосылатын өндіру учаскесінің лицензиясы өз қолданысын тоқтатады. Өндіру учаскесін негізгі өндіру учаскесіне қосу негізгі учаскені өндіруге арналған лицензияға өзгерістер енгізумен ресімделеді.

240-бап. Жер қойнауы учаскесін бөліп шығару

      1. Жер қойнауы учаскесін бөліп шығару мынадай:

      1) барлауға арналған лицензия бойынша жер қойнауы учаскесінің бір бөлігі бөліп шығарылған;

      2) өндіруге арналған лицензия бойынша жер қойнауы учаскесінің бір бөлігі бөліп шығарылған жағдайларда жүргізіледі.

      2. Жер қойнауы учаскесін бөліп шығару мынадай шарттар сақталған:

      1) бөліп шығару жүргізілетін жер қойнауы учаскесінің ұстап тұру мәртебесі болмаған;

      2) егер бөліп шығару жүргізілетін жер қойнауы учаскесіне арналған лицензия бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына кепілмен ауыртпалық салынса, кепіл ұстаушының бөліп шығаруға алдын ала келісімі болған;

      3) бөліп шығару жүргізілетін жер қойнауы учаскесіне арналған лицензия бойынша орындалмаған міндеттемелер болмаған;

      4) бөліп шығарылған учаскедегі жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар түрі бөліп шығару жүргізілетін жер қойнауы учаскесіндегі жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар түріне сәйкес келген кезде жүргізіледі.

      3. Жер қойнауы учаскесін бөліп шығару бөліп шығарылатын жер қойнауы учаскесіне арналған лицензияға өзгерістер енгізумен және бөліп шығарылған жер қойнауы учаскесіне жеке лицензия берумен ресімделеді.

      4. Бөліп шығарылған жер қойнауы учаскесі бойынша барлауға арналған лицензия мерзімі учаскенің бір бөлігін бөліп шығару жүргізілген жер қойнауы учаскесін барлауға арналған лицензияның қалған мерзіміне тең болады.

      5. Бөліп шығарылған учаске бойынша өндіруге арналған лицензия мерзімі учаскенің бір бөлігін бөліп шығару жүргізілген жер қойнауы учаскесін өндіруге арналған лицензияның қалған мерзімінің ұзақтығымен айқындалады.

      6. Жер қойнауы учаскелерін учаскені бөліп шығару арқылы түрлендіру осы Кодекстің 191 және 208-баптарында көзделген міндеттемелердің көлемін жер қойнауы учаскелерінің пайда болған аумақтарының көлемдеріне пропорционалды түрде өзгертуге және қайта есептеуге алып келеді.

241-бап. Жер қойнауы учаскесін түрлендіруге арналған өтініш

      1. Жер қойнауы учаскесін түрлендіруге арналған өтініш құзыретті орган белгілеген нысан бойынша жасалады.

      2. Өтініште мынадай мәліметтер қамтылуға тиіс:

      1) түрлендіру тәсіліне нұсқау;

      2) түрлендірілетін учаскелерді пайдаланатын жер қойнауын пайдаланушы туралы мәліметтер:

      жеке тұлғалар үшін – өтініш иесінің тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), тұрғылықты жері, азаматтығы, өтініш иесінің жеке басын куәландыратын құжаттар туралы мәліметтер, өтініш иесін салық төлеуші ретінде тіркеу туралы мәліметтер;

      заңды тұлғалар үшін – өтініш иесінің толық атауы, оның орналасқан жері, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу және салық органдарында тіркеу туралы мәліметтер, басшылары туралы мәліметтер;

      3) лицензияларға және түрлендірілуге жататын жер қойнауы учаскелеріне нұсқау.

      3. Өтініш қазақ және орыс тілдерінде беріледі.

      4. Өтініш беру кезінде өтініш иесінің атынан әрекет ететін тұлғаның, егер мұндай тұлғаны өтініш иесі тағайындаған болса, өкілеттігін растайтын құжат өтінішке қоса беріледі.

      Өтінішке қоса берілетін құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуы тиіс. Өтінішке қоса берілетін шет тілде жасалған құжаттардың көшірмелері дұрыстығын нотариус куәландырған қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасымен ұсынылады.

      5. Лицензиялық учаскелерді түрлендіру туралы мәселені құзыретті орган өтініш берілген күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде мұндай түрлендірудің әрбір жағдайы үшін жеке-жеке қарайды.

      6. Құзыретті органның жер қойнауы учаскелерін түрлендіруден бас тартуы уәжді болуға тиіс және оны Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен өтініш иесі бас тарту туралы хабарлама алған күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде даулауы мүмкін.

32-ТАРАУ. ПАЙДАЛЫ ҚАТТЫ ҚАЗБАЛАРДЫ ҚАЙТА ӨҢДЕУ ТУРАЛЫ КЕЛІСІМ

242-бап. Пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу туралы келісім ұғымы

      1. Пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу туралы келісім шарт болып табылады, ол бойынша Қазақстан Республикасы пайдалы қатты қазбаларды өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын (құқықтарын) иеленушіге преференциялар беруге міндеттенеді, ал жер қойнауын пайдаланушы пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу (қайта өңдеу туралы келісім) жобасына инвестициялар салуды өз тәуекеліне алып жүзеге асыруға міндеттенеді.

      Пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу бойынша жаңа өндірістер құруды, жұмыс істеп тұрғандарын кеңейтуді немесе жаңғыртуды көздейтін іс-шаралар кешені пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу жобасы болып табылады.

      2. Қазақстан Республикасының атынан қайта өңдеу туралы келісімді құзыретті орган жасасады.

      Қайта өңдеу туралы келісім пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу жобалары бойынша жасалуы мүмкін, олар бойынша жер қойнауын пайдаланушы инвестицияларының көлемі республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген және келісім жасасу күніне қолданыста болатын айлық есептік көрсеткіштің кемінде 7000000 еселенген мөлшерін құрайды.

      3. Қайта өңдеу туралы келісім жасасу пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беру шарты болып табылмайды.

      4. Пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеудің сол бір жобасы бойынша немесе өндірістік объект бойынша бір ғана қайта өңдеу туралы келісім жасалуы мүмкін.

      Ескерту. 242-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

243-бап. Пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу туралы келісімді жасасу тәртібі

      1. Қайта өңдеу туралы келісім жасауға ниеті бар жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға ол бекітетін нысан бойынша өтініш береді.

      2. Өтінішке мыналар қоса беріледі:

      1) жер қойнауын пайдаланушыны заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу (қайта тіркеу) туралы анықтама;

      2) заңды тұлға жарғысының заңды тұлға басшысының қолымен және мөрімен (болған кезде) куәландырылған көшірмесі;

      3) қайта өңдеу жобасының қаржылық-экономикалық моделі;

      4) құзыретті орган белгілеген талаптарға сәйкес жасалған қайта өңдеу жобасының бизнес-жоспары;

      5) пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу туралы келісімнің жобасы.

      3. Құзыретті орган өтінішті тіркейді және өтініш иесін келіссөздердің басталу күні туралы хабардар етеді, ол күн өтініш алынған күннен бастап бір айдан кеш болмайды.

      4. Құзыретті орган тарапынан келіссөздерді жұмыс тобы жүргізеді. Жұмыс тобы туралы ереже мен оның құрамын құзыретті орган бекітеді.

      5. Келіссөздер жүргізу мерзімі алты айдан аспайды. Келіссөздер қорытындысы хаттамамен ресімделеді.

      6. Жер қойнауын пайдаланушы келіссөздерден және қайта өңдеу туралы келісім жасасудан, бұл туралы құзыретті органды жазбаша хабардар ете отырып кез келген уақытта бас тартуға құқылы.

      7. Келіссөздер нәтижелері бойынша келісілген қайта өңдеу туралы келісім жобасы құқықтық және экономикалық сараптамалар ұйымдастыру үшін құзыретті органға ұсынылады.

      Сараптама қорытындылары оң болған жағдайда, құзыретті орган қайта өңдеу туралы келісім жобасын Қазақстан Республикасының Үкіметіне бекітуге жібереді.

      Сараптама қорытындылары теріс болған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы сараптамалар ескертулерін жою мақсатында қайта өңдеу туралы келісім жобасын пысықтайды.

      Көрсетілген ескертулер жойылғаннан кейін сараптамалар қайта жүргізіледі.

      8. Құқықтық сараптаманы Қазақстан Республикасының Әділет министрлігі қайта өңдеу туралы келісім жобасының Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігі тұрғысынан жүргізеді.

      Қайта өңдеу туралы келісім жобасына құқықтық сараптама жүргізу үшін құзыретті орган Қазақстан Республикасының Әділет министрлігіне мынадай құжаттарды ұсынады:

      1) келіссөздер жүргізу нәтижелері бойынша келісілген, қазақ және орыс тілдеріндегі қайта өңдеу туралы келісім жобасы;

      2) осы баптың 2-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген құжаттар;

      3) қайта өңдеу туралы келісім шарттары бойынша келіссөздер қорытындылары туралы хаттаманың көшірмесі.

      9. Экономикалық сараптаманы мемлекеттік жоспарлау саласындағы уәкілетті орган қайта өңдеу туралы келісім жасасудың экономикалық тиімділігін және орындылығын, қайта өңдеу жобасын іске асыру кезінде жер қойнауын пайдаланушының жоспарланатын салымдары мен шығындарының негізділігін, жобаны іске асырудың әлеуметтік маңыздылығын бағалау тұрғысынан жүргізеді.

      Қайта өңдеу туралы келісім жобасына экономикалық сараптама жүргізу үшін құзыретті орган мемлекеттік жоспарлау саласындағы уәкілетті органға мынадай құжаттарды ұсынады:

      1) келіссөздер жүргізу нәтижелері бойынша келісілген, қазақ және және орыс тілдеріндегі қайта өңдеу туралы келісім жобасы;

      2) осы баптың 2-тармағының 3) және 4) тармақшаларында көрсетілген құжаттар;

      3) қайта өңдеу туралы келісім шарттары бойынша келіссөздер қорытындылары туралы хаттаманың көшірмесі.

      10. Осы бапта көзделген сараптамалар сараптама жүргізу үшін қажетті тиісті құжаттар алынған күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде жүргізіледі.

      11. Сараптамалардың оң қорытындыларын алған қайта өңдеу туралы келісім жобасы сараптама қорытындылары күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының Үкіметіне бекітуге жіберіледі.

      12. Қайта өңдеу туралы келісімге құзыретті орган оның жобасын Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей қол қоюға тиіс.

      13. Қайта өңдеу туралы келісім барлық тараптар оған қол қойғаннан кейін жасалды деп есептеледі.

      14. Қайта өңдеу туралы келісімді құзыретті орган қайта өңдеу туралы жасалған келісімдер тізілімінде есепке алуға тиіс.

      Ескерту. 243-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

244-бап. Пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу туралы келісімнің мазмұны

      1. Қайта өңдеу туралы келісімде мыналар қамтылуға тиіс:

      1) келісім нысанасы;

      2) жер қойнауын пайдаланушыда бар, пайдалы қатты қазбаларды өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын беруге негіз болған құжатқа нұсқау;

      3) жер қойнауын пайдаланушының инвестициялық және әлеуметтік міндеттемелері;

      4) Қазақстан Республикасының салық заңнамасына және Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасына сәйкес берілген инвестициялық преференцияның (преференциялардың) түрі;

      5) берілген инвестициялық преференцияны қолдану мерзімі;

      6) келісімге сәйкес құрылған, кеңейтілген немесе жаңғыртылған өндірістік мүлікті пайдаланудан шығару, оны демонтаждау, кәдеге жарату және бүлінген жерді рекультивациялау бойынша міндеттемелер;

      7) қайта өңдеу туралы келісім шарттарын бұзғаны үшін жауаптылық.

      2. Қазақстан Республикасының заңнамасы қайта өңдеу туралы келісімге қолданылатын құқық болып табылады.

      3. Қайта өңдеу туралы келісімде өндіруге арналған ең төмен шығыстар және жер қойнауын пайдаланушының оқытуды, Қазақстан Республикасындағы ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық қызметті қаржыландыру бойынша міндеттемелері туралы осы Кодексте және пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияда (лицензияларда) көзделген шарттардан өзге шарттар көзделуі мүмкін.

      Көрсетілген шарттарды өзгерту немесе алып тастау қайта өңдеу туралы келісім жасасу күні лицензияны тиісінше қайта ресімдеуге алып келеді.

      4. Қайта өңдеу туралы келісім тараптар айқындайтын басқа да ережелерді де қамтуы мүмкін.

      5. Қайта өңдеу туралы келісім жер қойнауын пайдалану құқығын беру және тоқтату туралы ережені қамтымайды.

      6. Қайта өңдеу туралы келісім мерзімі осындай келісімде көзделген өндіруге арналған лицензия мерзімінен аспайды. Егер келісім пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған екі немесе одан көп лицензияға сілтеме жасаса, онда келісім мерзімі солардың біреуінің мерзімінің аяқталатын ең соңғы күні аяқталады.

      Қайта өңдеу туралы келісімде көзделген пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияның (барлық лицензиялардың) қолданылуын тоқтату осы келісімді тоқтатуға алып келеді.

      7. Қайта өңдеу туралы келісім қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс. Тараптардың келісуі бойынша қайта өңдеу туралы келісімнің мәтіні өзге тілге де аударылуы мүмкін.

      8. Қайта өңдеу туралы келісімді жасасу, орындау және тоқтату жөніндегі қатынастарға Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасы осы тарауда реттелмеген жағдайларда қолданылады.

245-бап. Пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу туралы келісім бойынша инвестициялық преференциялар

      1. Инвестициялық преференциялар пайдалы қатты қазбаларды өндіру жөніндегі операцияларды жүргізетін, Қазақстан Республикасында құрылған заңды тұлға болып табылатын жер қойнауын пайдаланушыға Қазақстан Республикасының кәсіпкерлік саласындағы заңнамасына сәйкес басым инвестициялық жобаға жататын, Қазақстан Республикасының аумағында пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу жобасын іске асыруы кезінде беріледі.

      2. Инвестициялық преференция жер қойнауын пайдаланушының әлеуметтік және инвестициялық міндеттемелерін, оның ішінде:

      1) өндіру және (немесе) қайта өңдеу өндірістерінде Қазақстан Республикасының азаматтары үшін жұмыс орындарын ашу және сақтау жөніндегі;

      2) қайта өңдеу өндірісін құру, кеңейту және (немесе) жаңғырту жөніндегі;

      3) пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу көлемі мен деңгейі жөніндегі;

      4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес кәсіпкерлік қызмет субъектілері болып табылатын тұлғаларға шикізат ретінде ішкі нарықта өткізу үшін шығарылатын өнім көлемі жөніндегі;

      5) ғылыми-техникалық саланың, қоршаған ортаны қорғау саласының және қолданбалы ғылым саласының мамандарын даярлау бойынша қазақстандық оқу орындарының бағдарламаларын қаржыландыру жөніндегі;

      6) әлеуметтік және (немесе) мәдени мақсаттағы объектілерді салуды және (немесе) реконструкциялауды қаржыландыру жөніндегі міндеттемелерін көздеуі мүмкін өзара түсіністік қағидаттарында беріледі.

246-бап. Пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу туралы келісімді тоқтату салдары

      Жер қойнауын пайдаланушының пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған ең төмен шығыстары бойынша міндеттемелерін және (немесе) өндіруге арналған лицензия бойынша оқытуды, ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық қызметті қаржыландыру бойынша міндеттемелерді өзгертуді немесе алып тастауды көздейтін қайта өңдеу туралы келісімді тоқтату осы келісімді жасасқанға дейін қолданылған лицензияның шарттарын қолдануға алып келеді.

      Қайта өңдеу туралы келісімді тоқтату берілген инвестициялық преференцияларды тоқтатуға да алып келеді.

247-бап. Пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу туралы келісім бойынша құқықтар мен міндеттерді басқаға беру

      1. Жер қойнауын пайдаланушының қайта өңдеу туралы келісім бойынша құқықтары мен міндеттерін көрсетілген келісім жасауға негіз болған лицензия бойынша жер қойнауын пайдалану құқығының тиісті ауысуынсыз басқаға беруіне тыйым салынады.

      2. Қайта өңдеу туралы келісімді жасауға негіз болған лицензия бойынша жер қойнауын пайдалану құқығының ауысуы көрсетілген келісім бойынша құқықтар мен міндеттердің міндетті түрде басқаға берілуіне алып келеді.

248-бап. Пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеу туралы келісім бойынша құқықтарға ауыртпалық салу

      1. Кепілді қоса алғанда, қайта өңдеу туралы келісім бойынша құқықтарға ауыртпалық салуға, көрсетілген келісімді жасасуға негіз болған лицензия бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына ауыртпалық салынбай жол берілмейді.

      2. Кепілді қоса алғанда, қайта өңдеу туралы келісімді жасауға негіз болған лицензия бойынша жер қойнауын пайдалану құқығына ауыртпалық салу осы келісім бойынша құқықтарға міндетті ауыртпалық салуға алып келеді.

Х БӨЛІМ. ЖЕР ҚОЙНАУЫ КЕҢІСТІГІН ПАЙДАЛАНУ, КЕН ІЗДЕУШІЛІК, ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

33-тарау. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операциялар

249-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия

      Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия бойынша оны иеленушінің операциялардың мынадай кіші түрлерінің бірін жүргізу мақсатында жер қойнауы учаскесін пайдалануға айрықша құқығы бар:

      1) мұнай мен газды, газ бен мұнай өнімдерін жерасты сақтау қоймаларын жер бетінен бес метр төмен тереңдікте орналастыру және пайдалану;

      2) қатты, сұйық және радиоактивті қалдықтарды, зиянды улы заттарды сақтау немесе көму, сарқынды, өнеркәсіптік және техникалық суларды жер қойнауына ағызу (айдау) үшін жерасты орындарын (құрылысжайларын) орналастыру және (немесе) пайдалану;

      3) жерасты сулары қорларын жасанды толтыру үшін жер қойнауына суды айдау, оның ішінде осы мақсаттарға арналған жерасты құрылысжайларын салу және (немесе) пайдалану;

      4) тау-кен өндіру және (немесе) тау-кен байыту өндірістерінің техногендік минералдық түзілімдері орналастырылатын объектілерді орналастыру және (немесе) пайдалану.

      Ескерту. 249-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

250-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған аумақтар

      1. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия кең таралған пайдалы қазбалар болып табылмайтын пайдалы қазбалардың кен орны жоқ немесе пайдалы қазбалардың аз мөлшердегі ресурстары бар жер қойнауы учаскесін пайдалануға беріледі.

      2. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны:

      1) осы Кодекстің 25-бабының 2-тармағында көзделген жағдайларда;

      2) пайдалы қазбаларды барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды немесе жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін басқа тұлғаның пайдалануындағы жер қойнауы учаскесінің аумағына;

      3) пайдалы қазбаларды барлау немесе өндіру салдарын жою жүргізіліп жатқан жер қойнауы учаскесінің аумағына;

      4) кең таралған пайдалы қазбаларды қоспағанда, табылған пайдалы қазбалар ресурстары немесе осындай перспективалары бар жер қойнауы учаскелеріне;

      5) жерасты шаруашылық-ауыз су учаскелері аумағына беруге тыйым салынады.

251-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны беру туралы өтініш

      1. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны алуға мүдделі тұлға жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға ол белгілеген нысан бойынша өтініш береді.

      2. Өтініште мынадай мәліметтер қамтылуға тиіс:

      1) жеке тұлғалар үшін – өтініш иесінің тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), тұрғылықты жері, азаматтығы, өтініш иесінің жеке басын куәландыратын құжаттар туралы мәліметтер;

      заңды тұлғалар үшін – өтініш иесінің атауы, орналасқан жері, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтер (сауда тізілімінен үзінді көшірме немесе өтініш иесі шет мемлекеттің заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылатындығын куәландыратын басқа заңдастырылған құжат);

      2) өтініш иесі пайдалануға беру үшін сұрап отырған тиісті жер қойнауы учаскесін айқындайтын аумаққа нұсқау;

      3) сұралатын жер қойнауы учаскесін пайдалану мерзіміне нұсқау;

      4) осы Кодекстің 249-бабына сәйкес жер қойнауы кеңістігін пайдалану мақсатына нұсқау.

      3. Өтінішке мынадай құжаттар қоса беріледі:

      1) осы баптың 2-тармағының 1) тармақшасында көзделген мәліметтерді растайтын құжаттардың көшірмелері;

      2) өтініш беру кезінде өтініш иесінің атынан әрекет ететін тұлғаның, егер мұндай тұлғаны өтініш иесі тағайындаған болса, өкілеттігін растайтын құжат;

      3) жерасты құрылысжай объектісінің сипаттамасын, оны оқшаулау сипаттамасын, тау-кен жыныстарының типін, коллектор қаттарының жерасты тереңдігін және тиімді қуатын, оның алаңын, кеуектілік коэффициентін, төселетін және жабылатын су тірегінің сипаттамасын, жерасты суларының табиғи ағысының жылдамдығын, көмудің, қоймаға жинап қою мен ағызудың сапалық және сандық көрсеткіштерін, тау-кен техникалық, арнаулы инженерлік-геологиялық, гидрогеологиялық және экологиялық шарттарын қамтитын, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын нысан бойынша геологиялық есеп;

      4) өнімнің атауы, ол түзілетін техникалық өндіріс немесе процесс, оның физикалық сипаттамасы, толық химиялық құрамы, уытты құрауыштардың болуы, өрт қаупі, жарылыс қаупі, ерігіштігі, сақтау кезінде басқа заттармен үйлесімділігі, негізгі ластаушы радионуклидтер, олардың белсенділігі, сондай-ақ тасымалдау жүйесінің сипаттамасы көрсетіле отырып, зиянды, улы заттардың, қатты және сұйық қалдықтардың, сарқынды және өнеркәсіптік сулардың сипаттамасы.

      4. Өтінішке қоса берілетін құжаттардың көшірмелерін нотариат куәландыруға тиіс.

      5. Өтініш пен оған қоса берілетін құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс. Егер өтінішті шетелдік немесе шетелдік заңды тұлға берсе, оған қоса берілетін құжаттар, әрбір құжатқа қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасы міндетті түрде қоса беріліп өзге тілде де жасалуы мүмкін, аударманың дұрыстығын нотариус куәландырады.

      6. Өтінішті беру кезі жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға өтініш келіп түскен күнмен және уақытпен айқындалады және есепке алуға жатады.

      7. Берілген өтініш туралы мәліметтер өтініш берілген күннен бастап екі жұмыс күні ішінде жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның интернет-ресурсында орналастырылуға жатады және:

      1) өтініш иесінің (тегін, атын, әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) атауын;

      2) өтініш иесі пайдалануға беруге сұрап отырған жер қойнауы учаскесін айқындайтын аумақ координаттарын;

      3) өтініш келіп түскен күн мен уақытты қамтиды.

252-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны беру туралы өтінішті қарау

      1. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган өтініш пен оған қоса берілетін құжаттарды келіп түскен күнінен бастап үш жұмыс күні ішінде қарайды.

      Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган өтінішті қарау процесінде өтінішке қоса берілген геологиялық есепке мемлекеттік сараптама жүргізуді ұйымдастырады. Геологиялық есептің мемлекеттік сараптамасын жер қойнауының сараптамасы жөніндегі мемлекеттік комиссия екі ай ішінде жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен жүргізеді. Осы мерзімді жер қойнауының сараптамасы жөніндегі мемлекеттік комиссия қосымша зерттеулер жүргізуге, қажетті материалдар ұсыну мен комиссия мүшелерінің алдын ала ескертулері мен ұсыныстарын жоюға қажетті, бірақ алты айдан аспайтын мерзімге ұзарта алады. Геологиялық есептің мемлекеттік сараптамасының теріс қорытындысы жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия беруден бас тартуға негіз болып табылады.

      Мемлекеттік сараптаманың оң қорытындысы болған жағдайда және жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны беруден бас тарту үшін осы Кодекстің 254-бабы 1-тармағының 1) – 7) тармақшаларында көзделген негіздер болмаған кезде, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган жер қойнауының сараптамасы жөніндегі мемлекеттік комиссия оң қорытынды шығарған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде өтініш иесіне жер қойнауы кеңістігін пайдалану жобасын және жою жоспарын дайындау, сондай-ақ олар бойынша осы тарауда көзделген сараптамалар мен келісу жүргізу қажеттігі туралы хабарлама жібереді.

      Өтініш иесі жер қойнауы кеңістігін пайдалану жобасына және жою жоспарына жасалған сараптамалар мен келісудің оң қорытындыларын осы тармақтың үшінші бөлігінде көзделген хабардар ету күнінен бастап бір жылдан кешіктірмей жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға ұсынуға тиіс.

      Өтініш иесі жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға көрсетілген мерзімді ұзарту қажеттілігін негіздей отырып, осындай ұзарту үшін жүгінуге құқылы. Егер мұндай ұзарту қажеттілігі өтініш иесіне байланысты емес мән-жайлардан туындаса, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган осы мерзімді осы тармақтың төртінші бөлігінде көрсетілген мерзім өткен күннен бастап алты айдан аспайтын кезеңге ұзартады.

      2. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган осы баптың 1-тармағында көзделген мерзімдер сақталған кезде, жер қойнауы кеңістігін пайдалану жобасы мен жою жоспары сараптамаларының оң қорытындылары ұсынылған күннен бастап бес күн ішінде өтініш иесіне жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны береді.

      3. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны беру жер қойнауын пайдаланушыға облыстың жергілікті атқарушы органының Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес жер учаскесіне жер пайдалану құқығын беруі үшін негіз болып табылады.

      4. Осы баптың мақсаттары үшін жою жоспарын дайындау, ұсыну және оған сараптама жасау осы Кодекстің 260-бабында көзделген жағдайларда талап етіледі.

253-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияларды берудің басымдығы

      1. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға берілген, сол бір аумақты қамтитын жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияларды беруге өтініштер келіп түсу кезектілігі тәртібімен қаралады.

      2. Кезекті өтініш алдыңғы қаралған өтініш бойынша лицензияны беруден бас тарту туралы шешім қабылданғаннан кейін ғана қаралады.

      Кезекті өтінішті қарау алдыңғы қаралған өтініш бойынша лицензияны беруден бас тарту туралы шешім шығарылған күннен бастап он жұмыс күні өткен соң басталады.

      Егер бас тарту туралы шешімге өтініш иесі сотқа шағым жасаса, кезекті өтінішті қарау туралы мәселені жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган соттың шешімі күшіне енгеннен кейін шешеді.

      3. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия қаралған өтініштердің арасынан өтініші бірінші болып осы Кодекстің талаптарына сәйкес келетін өтініш иесіне беріледі.

      4. Лицензия беру туралы шешім қабылданған өтініштен кейін келіп түскен өтініштер бойынша лицензияларды беруден бас тарту туралы шешім қабылданады.

254-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны беруден бас тарту

      1. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган мынадай негіздердің бірі болған кезде:

      1) өтініш немесе оған қоса берілетін құжаттар осы Кодексте көзделген талаптарға сәйкес келмесе;

      2) өтінішке осы Кодексте талап етілетін құжаттар қоса берілмесе;

      3) сұралатын жер қойнауы учаскесі немесе оның бір бөлігі жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия бойынша басқа тұлғаның пайдалануындағы жер қойнауы учаскесіне жататын болса;

      4) сұралатын жер қойнауы учаскесі осы Кодекстің 250-бабы 1-тармағының талаптарына сәйкес келмесе;

      5) сұралатын жер қойнауы учаскесі осы Кодекстің 250-бабының 2-тармағында көрсетілген аумақтарда толық немесе ішінара орналасса;

      6) лицензияны беру ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіруге алып келетін болса;

      7) өтінішке қоса берілген геологиялық есеп сараптамасының қорытындысына сәйкес өзінің геологиялық және (немесе) геотехникалық сипаттамалары бойынша сұралып отырған жер қойнауы учаскесі өтініште көрсетілген мақсаттарда жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жарамсыз екені белгіленсе;

      8) өтініш иесі жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға жер қойнауы кеңістігін пайдалану жобасы мен жою жоспары талап етілетін сараптамаларының оң қорытындыларын және келісуін ұсыну мерзімін сақтамаған кезде жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны беруден бас тартады.

      2. Лицензияны беруден бас тарту жазбаша нысанда шығарылады, ол уәжді болуға және өтініш иесіне лицензияны қарау және беру үшін көзделген мерзімдер ішінде берілуге тиіс.

      Осы баптың 1-тармағының 6) тармақшасына сәйкес лицензияны беруден бас тарту осындай бас тарту үшін негіз болған себептер көрсетілмей шығарылады.

      Лицензияны беруден бас тартуға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өтініш иесі бас тарту туралы шешім қабылданған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей шағым жасауы мүмкін.

      3. Лицензияны беруден бас тарту өтініш иесін өтінішті қайта беру құқығынан айырмайды.

255-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияның мазмұны

      Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия осы Кодекстің 31-бабында көрсетілген мәліметтер мен шарттардан басқа жер қойнауын пайдаланудың мынадай шарттарын қамтуға тиіс:

      1) Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген мөлшерде және тәртіппен қол қою бонусын төлеу және жер учаскесін пайдаланғаны үшін төлемақы (жалдау төлемін) төлеу туралы міндеттеме;

      2) осы Кодекстің 249-бабына сәйкес жер қойнауы кеңістігін пайдаланудың нысаналы мақсаты;

      3) міндеттемелерді бұзғаны үшін лицензияны қайтарып алу негіздері.

256-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияның мерзімі

      1. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияның мерзімі қатарынан жиырма бес жылдан аспайды.

      Лицензия мерзімі жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша лицензияның бастапқы мерзімінен аспайтын кезеңге ұзартылуы мүмкін.

      Лицензия мерзімін ұзарту саны шектелмейді.

      2. Ұзарту туралы өтініш жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға лицензия мерзімі өткенге дейін бір жылдан ерте емес ол бекітетін нысан бойынша беріледі.

      Егер ұзарту туралы өтінішті қарау кезеңінде лицензия мерзімі өтіп кетсе, лицензия осындай қарау кезеңінде қолданылуын жалғастырады. Лицензияның ұзарту мерзімін есептеу алдыңғы мерзім аяқталған күннен кейінгі күннен басталады.

      3. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия мерзімі:

      1) мәлімделген ұзарту мерзімі осы баптың 1-тармағының ережелеріне сәйкес келмеген;

      2) лицензияның қолданылуын ұзарту туралы өтінішті берудің осы баптың 2-тармағында көзделген мерзімі бұзылған;

      3) лицензия шарттарының жойылмаған бұзушылықтары болған жағдайда ұзартуға жатпайды.

257-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану жобасы

      1. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану кезінде жер қойнауы кеңістігін пайдалану шарттарын айқындайтын жер қойнауы кеңістігін пайдалану жобасы жобалау құжаты болып табылады.

      2. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану жобасы, сондай-ақ оған енгізілетін өзгерістер санитариялық-эпидемиологиялық сараптамаға және өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органмен келісуге жатады. Жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауы кеңістігін пайдалану жобасы немесе тиісінше оның өзгерісі бойынша тиісті экологиялық рұқсатты, санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманың оң қорытындысын және келісуді алған жағдайда ғана жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операцияларды жүзеге асыруға құқылы.

      3. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану жобасын жасау жөніндегі нұсқаулықты жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша әзірлейді және бекітеді.

      Ескерту. 257-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

258-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу тәртібі

      1. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияға иеленетін жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға осы Кодексте көзделген тәртіппен және мерзімдерде жерасты құрылысжайын пайдалану туралы есептерді ұсынуға міндетті.

      2. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі барлық жұмыстар құжаттауға жатады. Құжаттамада жер қойнауы учаскесін анық зерттеу және кейіннен игеру үшін қажет жұмыстар сипаттамасын қамтуға тиіс.

      3. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы:

      1) қолданылатын техникалық құралдардың оңтайлылығы мен қауіпсіздігін;

      2) жер қойнауын қауіпті техногендік процестердің пайда болуынан қорғауды;

      3) қатты, сұйық және радиоактивті қалдықтарды, зиянды улы заттарды сақтау және (немесе) көму, сарқынды, өнеркәсіптік және техникалық суларды ағызу (айдау) кезінде есепке алудың анықтығын;

      4) зертханалық зерттеулер мен талдаулардың деректерін қоса алғанда, жер қойнауы кеңістігін пайдалану кезінде алынған барлық бастапқы және қайталама геологиялық ақпараттың анықтығы мен сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

      4. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде алынатын тау-кен массасының, топырақтың және (немесе) орны ауыстырылатын топырақтың көлемі, егер бұл экологиялық және өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына сәйкес келсе, шектелмейді.

      Алынатын тау-кен массасы мен топырақ жер қойнауы кеңістігін пайдалануды қамтамасыз ететін құрылысжайларды, құрылғыларды және басқа да объектілерді тұрғызу және пайдалану мақсатында ғана пайдаланылуы мүмкін.

      Ескерту. 258-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

259-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдаланудың салдарын жою

      1. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операциялар салдарын жою, осы Кодекстің 260-бабында көзделген салдарды қоспағанда, Қазақстан Республикасының Жер кодексіне сәйкес бүлінген жерді рекультивациялау арқылы жүргізіледі.

      2. Тиісті жер қойнауы учаскесі бойынша жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға осындай тоқтау күнінен бастап сегіз айдан кешіктірілмейтін мерзімде жоюға кірісуге міндетті. Тау-кен өндіру немесе тау-кен байыту өндірісі нәтижесінде жер қойнауы учаскесінің аумағында орналастырылған техногендік минералдық түзілімдер лицензия тоқтатылған күннен бастап жер қойнауы құрамына олардың ресурстары ретінде енгізілген деп танылады және осы бапқа сәйкес жойылуға жатады.

      3. Жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 261-бабының ережелеріне сәйкес бас тартқан жер қойнауы кеңістігі учаскесінің бір бөлігінде салдарды жою осындай бас тартқанға дейін жүргізіледі. Жою аяқталғаннан кейінгі және оны жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензиядан алып тастағанға дейінгі кезеңде осындай учаскенің бір бөлігін пайдалануға жол берілмейді.

      4. Жою актісіне қол қойылған күннен бастап жер қойнауы кеңістігін (оның бір бөлігін) пайдалану учаскесінде жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жою аяқталды деп есептеледі. Жою актісіне облыстың, республикалық маңызы бар қаланың немесе астананың тиісті жергілікті атқарушы органы өз өкілдері мен жер қойнауын зерттеу жөніндегі, қоршаған ортаны қорғау, өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдардың, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның өкілдерінен құратын комиссия және жер қойнауын пайдаланушы (жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға, ол болған кезде) қол қояды. Егер жою жеке меншіктегі, тұрақты немесе ұзақ мерзімді уақытша өтеулі жер пайдаланудағы жер учаскесінде жүзеге асырылса, жою актісіне жер учаскесінің меншік иесі немесе жер пайдаланушы да қол қояды.

      5. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын жоюды аяқтау мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрына тиісті мәліметтерді енгізу үшін негіз болып табылады.

      Ескерту. 259-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

260-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі жекелеген операциялардың салдарын жою жөніндегі жұмыстарды жоспарлау және қамтамасыз ету ерекшеліктері

      1. Тау-кен өндіру немесе тау-кен байыту өндірісінің техногендік минералдық түзілімдері орналастырылатын объектілерді орналастыру және (немесе) пайдалану мақсатында жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операциялар салдарын жою осы баптың 3-тармағында көзделген жою жоспарының негізінде әзірленген жою жөніндегі жұмыстар жобасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Жер қойнауын пайдаланушы Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасына сәйкес тау-кен өндіру немесе тау-кен байыту өндірісінің техногендік минералдық түзілімдері объектілерін орналастыру және пайдалану бойынша қызметтің салдарын жою жөніндегі жұмыстар жобасын әзірлеуді және бекітуді лицензия мерзімі өткенге дейін екі жыл бұрын қамтамасыз етуге міндетті.

      Егер жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияның қолданылуы өзге негіздер бойынша тоқтатылса, жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға жою жөніндегі жұмыстар жобасын әзірлеуді және бекітуді лицензияның қолданылуы тоқтатылған күннен бастап сегіз айдан кешіктірмей қамтамасыз етуге міндетті.

      3. Осы баптың мақсаттары үшін жер қойнауы кеңістігін пайдалану салдарын жою жоспары лицензия қайтарылып алынған жағдайда жер қойнауы кеңістігін пайдалану учаскесін қауіпсіз жай-күйде ұстап тұру жөніндегі, тау-кен өндіру немесе тау-кен байыту өндірісінің техногендік минералдық түзілімдері орналастырылатын объектілерді жою жөніндегі іс-шаралардың сипаттамасын, сондай-ақ осындай жою жұмыстары құнының болжалды есебін қамтитын құжат болып табылады.

      4. Жою жоспары қоршаған ортаны қорғау саласында жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге арналған лицензиясы бар тұлғаны тарту арқылы жасалады және оны жер қойнауын пайдаланушы бекітеді. Жою жоспары Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау туралы заңнамасына сәйкес өнеркәсіптік қауіпсіздік сараптамасына, ал ол жүргізілгеннен кейін – Қазақстан Республикасының экология заңнамасына сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптамаға жатады.

      5. Жер қойнауын пайдаланушы жою жөніндегі жұмыстардың құнын есептеуге өзгерістер енгізуді қоса алғанда, жою жоспарына өнеркәсіптік қауіпсіздік сараптамасы мен мемлекеттік экологиялық сараптаманың соңғы оң қорытындыларын алған күннен бастап үш жылдан кешіктірмей өзгерістер енгізуге міндетті.

      6. Өнеркәсіптік қауіпсіздік сараптамасы мен мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындыларын алған жою жоспарында салдарын жою көзделмеген тау-кен өндіру немесе тау-кен байыту өндірісінің техногендік минералдық түзілімдері объектілерін орналастыруға және (немесе) пайдалануға тыйым салынады.

      7. Тау-кен өндіру немесе тау-кен байыту өндірісінің техногендік минералдық түзілімдері сақталатын және көмілетін объектілерді орналастыру үшін жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операциялар салдарын жою жоспары және жою жөніндегі жұмыстардың құнының болжалды есебі осы Кодекстің 217-бабының 4-тармағында көзделген тәртіппен жасалады.

      8. Жер қойнауын пайдаланушы тау-кен өндіру немесе тау-кен байыту өндірісінің техногендік минералдық түзілімдері объектілерін орналастыру және (немесе) пайдалану үшін жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операцияларға осындай операциялар салдарын жою бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етуді берген жағдайда кірісуге құқылы.

      9. Жою бойынша жер қойнауын пайдаланушы міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ету мынадай шарттар сақтала отырып, осы Кодексте көзделген кез келген түрде берілуі мүмкін: жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияның үштен бір мерзімі ішінде – екінші деңгейдегі банк кепілдігі немесе банктік салым кепілі түрінде қамтамасыз ету жалпы қамтамасыз ету сомасының кемінде қырық пайызын, үштен екі мерзімі ішінде – кемінде алпыс пайызын және қалған кезеңде жүз пайызын құрауға тиіс.

      10. Қамтамасыз ету сомасы жүргізілген операциялардың және жою жоспарына өнеркәсіптік қауіпсіздік сараптамасы мен мемлекеттік экологиялық сараптаманың соңғы оң қорытындылары алынған күннен бастап алдағы үш жылға жоспарланатын операциялардың салдарын жою жөніндегі жұмыстардың жалпы есептік құнын жабуға тиіс.

      Көрсетілген жұмыстар құнына әкімшілік және басқарушылық шығыстар, сондай-ақ:

      технологиялық жабдықты, ғимараттарды және құрылысжайларды демонтаждауға және әкетуге;

      техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру объектілерін (сақтау қоймаларын, үйінділерді және басқа да орналастыру орындарын) жабуға;

      қауіпті материалдарды көму жөніндегі;

      бүлінген жерді рекультивациялауға;

      өзендердің, жылғалардың және су ағындарының арналарын қалпына келтіру жөніндегі;

      жерүсті және жерасты суларының, ауаның сапасын, топырақтың және өсімдіктердің жай-күйін мониторингтеуге арналған шығыстар кіруге тиіс.

      11. Жойылуы осы Кодекстің талаптарына сәйкес қамтамасыз етілмеген, тау-кен өндіру немесе тау-кен байыту өндірісінің техногендік минералдық түзілімдері орналастырылатын объектілерді орналастыруға және (немесе) пайдалануға тыйым салынады.

      Ескерту. 260-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

261-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану мақсатында берілген жер қойнауы учаскесінен бас тарту

      1. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияның мерзімі өткенге дейін кез келген уақытта жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға бас тарту туралы жазбаша мәлімдей отырып, бүкіл учаскеден бас тартуға құқылы.

      2. Жер қойнауы кеңістігі учаскесінің бір бөлігінен бас тартылған жағдайда, пайдалануда қалған жер қойнауы кеңістігінің учаскесі осы Кодекстің 19-бабының ережелеріне сәйкес келуге тиіс.

      3. Жер қойнауы кеңістігі учаскесінің бір бөлігінен бас тарту туралы өтініште жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензиядан алып тастауға жататын жер қойнауы учаскесінің аумағына нұсқау қамтылуға тиіс.

      Өтінішке мыналар қоса беріледі:

      1) жер қойнауын пайдаланушы бас тартып отырған жер қойнауы учаскесінің бір бөлігінде жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі операциялар салдарын жою актісі;

      2) жер қойнауын пайдаланушы бас тартып отырған жер қойнауы учаскесінің бір бөлігі аумағының алаң есептері (көлемдері) және бұрыш нүктелерінің географиялық координаттары бар сипаттамасы;

      3) жер қойнауы учаскесінің бір бөлігінен бас тартылғаннан кейін қалыптастырылатын жер қойнауы кеңістігі учаскесі аумағының алаң есептері (көлемдері) және бұрыш нүктелерінің географиялық координаттары бар және көрнекілікті қамтамасыз ететін масштабта орындалған учаскенің орналасу картограммасы, шолу (ахуалдық) схемасы, сондай-ақ жер бетінің топографиялық картасы қоса берілген сипаттамасы.

      4. Жер қойнауы кеңістігі учаскесінің бір бөлігінен бас тарту жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны қайта ресімдеуге алып келеді.

      5. Жер қойнауы кеңістігін пайдалану мақсатында берілген жер қойнауы учаскесінен бас тарту мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрына тиісті жер қойнауы учаскесі туралы мәліметтерді енгізу үшін негіз болып табылады.

262-бап. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны қайтарып алу

      1. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензия осы Кодекстің 255-бабында көзделген лицензия шарттары бұзылған, сондай-ақ Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында көзделген қызметке тыйым салынған жағдайларда жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның қайтарып алуына жатады.

      2. Лицензия шарттарын бұзу анықталған кезде жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган бұл туралы жер қойнауын пайдаланушыны жазбаша хабардар етеді.

      Жер қойнауын пайдаланушы бұзушылық туралы хабарламаны алған күннен бастап үш ай ішінде бұзушылықты жоюға және бұзушылықтың жойылғанын растайтын құжаттарды қоса бере отырып, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органды бұл туралы жазбаша хабардар етуге міндетті.

      Белгіленген мерзімде бұзушылық жойылмаған жағдайда, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган осы баптың 3-тармағына сәйкес лицензияны қайтарып алады.

      3. Лицензияны қайтарып алуды жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган жер қойнауын пайдаланушыға лицензияны қайтарып алу туралы жазбаша хабарлама жіберу арқылы жүргізеді.

      Жер қойнауын пайдаланушы лицензияны қайтарып алу туралы хабарламаны алған күннен бастап үш айдан кейін лицензияның қолданылуы тоқтатылады.

      4. Жер қойнауын пайдаланушы лицензияны қайтарып алу туралы хабарламаны алған күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен лицензияны қайтарып алуды даулауға құқылы. Осындай даулау кезеңінде осы баптың 3-тармағында көрсетілген мерзім даулау нәтижелері бойынша шығарылған шешім күшіне енгенге дейін ұзартылады.

      5. Егер лицензияны қайтарып алу үшін негіз болған міндеттерді орындамауға немесе тиісінше орындамауға еңсерілмейтін күштің, яғни осы жағдайлардағы төтенше және ырық бермейтін мән-жайлардың әсері (дүлей құбылыстар, әскери іс-қимылдар және тағы сол сияқты) себеп болса, лицензияны қайтарып алуға жол берілмейді. Осындай мән-жайларға жер қойнауын пайдаланушының техникалық құралдарының және (немесе) қаржы қаражатының болмауы не нарықта қажетті тауарлардың, жұмыстардың немесе көрсетілетін қызметтердің болмауы жатпайды.

      6. Осы бапқа сәйкес лицензиясы қайтарып алынған тұлға жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды дереу тоқтатуға және жер қойнауы учаскесін қауіпсіз жай-күйде ұстап тұру жұмыстарына кірісуге міндетті.

      7. Жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны қайтарып алу мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрына тиісті жер қойнауы учаскесі туралы мәліметтерді енгізу үшін негіз болып табылады.

34-ТАРАУ. КЕН ІЗДЕУШІЛІК

263-бап. Кен іздеушілікке арналған лицензия

      1. Кен іздеушілікке арналған лицензия бойынша оны иеленушінің, аршу жұмыстарын, құм мен топырақты шаю жұмыстарын, сондай-ақ өзге де байланысты жұмыстарды қоса алғанда, қол тәсілімен немесе механикаландыру құралдарын және қуаттылығы аз өзге де жабдықты қолдана отырып жүзеге асырылатын, шашыранды кен орындарында және техногендік сипаттағы кен орындарында (тау-кен өндірісі мен металлургия үйінділері мен жинап қойылған қалдықтары) бағалы металдар мен асыл тастарды кен іздеушілікпен өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жер қойнауы учаскесін пайдалануға айрықша құқығы болады.

      Көрсетілген бағалы металдар мен асыл тастар тізбесі "Бағалы металдар мен асыл тастар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленеді.

      2. Қазақстан Республикасының азаматтары ғана кен іздеушілікке арналған лицензиялардың иеленушілері бола алады.

      3. Бір тұлға кен іздеушілікке арналған бір ғана лицензияға ие бола алады.

      4. Кен іздеушілікке арналған лицензия бойынша жер қойнауын пайдалану құқығының (жер қойнауын пайдалану құқығындағы үлестің) ауысуына немесе оған ауыртпалық салуға тыйым салынады.

264-бап. Кен іздеушілікке арналған аумақ

      1. Кен іздеушілікке арналған лицензия қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық органдарымен, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерімен келісу бойынша облыстардың жергілікті атқарушы органдары айқындайтын аумақтарға беріледі.

      2. Кен іздеушілікке арналған лицензия:

      1) заңды тұлға мәртебесі бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға және олардың қорғалатын аймақтарына;

      2) сауықтыру, рекреациялық және тарихи-мәдени мақсаттағы жер аумақтарына;

      3) ғарыш қызметі, қорғаныс және ұлттық қауіпсіздік мұқтаждарына арналған жер аумақтарына;

      4) елді мекендердің аумақтарына және оларға іргелес бір мың метр қашықтықта жатқан аумақтарға;

      5) қорымдарға, қабірлер мен зираттарға арналған жер аумақтарына және шегінде пайдалы қазбаларды барлаумен және өндірумен байланысты емес жерасты құрылысжайлары орналастырылған аумақтарға;

      6) геологиялық және минералогиялық мемлекеттік табиғи қаумалдар аумақтарына берілмейді.

      3. Жеке меншік иелеріне немесе жер пайдаланушыларға тиесілі жер учаскелерінде, сондай-ақ өзге де тұлғалардың пайдалануындағы жер қойнауы учаскелерінің аумағында кен іздеушілік олардың келісімімен ғана жүзеге асырылады.

265-бап. Кен іздеушілікке арналған лицензияны беру

      1. Кен іздеушілікке арналған лицензияны алуға мүдделі тұлға облыстың жергілікті атқарушы органына пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган бекітетін нысан бойынша жазбаша өтініш береді.

      2. Өтініште мынадай мәліметтер қамтылуға тиіс:

      1) өтініш иесінің тегі, аты және әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), тұрғылықты жері, өтініш иесінің жеке басын куәландыратын құжаттар туралы мәліметтер;

      2) өтініш иесі пайдалануға беру үшін сұрап отырған кен іздеушілік учаскесін айқындайтын, бұрыш нүктелерінің географиялық координаттары бар және жалпы алаңы көрсетілген масштабтағы кен іздеушілік аумағына нұсқау.

      3. Өтінішке мынадай құжаттар қоса беріледі:

      1) осы баптың 2-тармағының 1) тармақшасында көзделген мәліметтерді растайтын құжаттардың көшірмелері;

      2) алып тасталды - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      3) өтініш беру кезінде өтініш иесінің атынан әрекет ететін тұлғаның, егер мұндай тұлғаны өтініш иесі тағайындаған болса, өкілеттігін растайтын құжат;

      4) өтініш иесі бекіткен және кен іздеушілік кезінде пайдаланылуы жоспарланып отырған механикаландыру құралдары мен жабдықтың тізбесін, сондай-ақ кен іздеушілік учаскесінде жүргізілуі жоспарланып отырған кен іздеушілік жөніндегі жұмыстың түрлері мен тәсілдерінің сипаттамасын қамтитын құжат;

      5) аумағына осы тармаққа сәйкес өтініш берілетін жер пайдаланушының немесе жер учаскесінің жеке меншік иесінің, сондай-ақ жер қойнауы учаскесін пайдаланушының келісімі;

      6) егер өтініш беруші кен іздеушілікке арналған лицензия қолданысының алғашқы жылы ішінде механикаландыру құралдарын пайдалануға ниет білдірсе, кен іздеушілік жоспары.

      4. Өтінішке қоса берілетін құжаттардың көшірмелерін нотариат куәландыруға тиіс.

      5. Өтініш пен оған қоса берілетін құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс.

      6. Өтінішті беру кезі облыстың жергілікті атқарушы органына өтініш келіп түскен күнмен және уақытпен айқындалады және есепке алуға жатады.

      7. Берілген өтініш туралы мәліметтер өтініш берілген күннен бастап екі жұмыс күні ішінде облыстың жергілікті атқарушы органының интернет-ресурсында орналастыруға жатады және:

      1) өтініш иесінің тегін, атын және әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе);

      2) өтініш иесі пайдалануға беру үшін сұрап отырған кен іздеушілік учаскесі аумағының координаттарын;

      3) өтініш келіп түскен күн мен уақытты қамтиды.

      8. Облыстың жергілікті атқарушы органы өтінішті келіп түскен күнінен бастап жеті жұмыс күні ішінде қарайды және лицензияны береді не оны беруден бас тартады.

      9. Кен іздеушілікке арналған лицензияны алған тұлға Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген мөлшерде, тәртіппен және мерзімдерде қол қою бонусын төлеуге міндетті.

      10. Кен іздеушілікке арналған лицензияларды беруге өтініштерді беру және қарау тәртібін пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      Ескерту. 265-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

266-бап. Кен іздеушілікке арналған лицензияларды берудің басымдығы

      1. Облыстың жергілікті атқарушы органына берілген, сол бір аумақты қамтитын кен іздеушілікке арналған лицензияларды беруге арналған өтініштер олардың келіп түсу кезектілігі тәртібімен қаралады.

      2. Облыстың жергілікті атқарушы органы кезекті өтінішті қарауға алдыңғы қаралған өтініш бойынша лицензияны беруден бас тарту туралы шешім қабылданғаннан кейін ғана кіріседі.

      Кезекті өтінішті қарау алдыңғы қаралған өтініш бойынша лицензияны беруден бас тарту туралы шешім шығарылған күннен бастап он жұмыс күні өткен соң басталады.

      Егер бас тарту туралы шешімге өтініш иесі сотқа шағым жасаса, кезекті өтінішті қарау туралы мәселені облыстың жергілікті атқарушы органы соттың шешімі күшіне енгеннен кейін шешеді.

      3. Кен іздеушілікке арналған лицензия қаралған өтініштердің арасынан өтініші бірінші болып осы Кодекстің талаптарына сәйкес келетін өтініш иесіне беріледі.

      4. Лицензия беру туралы шешім қабылданған өтініштен кейін келіп түскен өтініштер бойынша лицензияларды беруден бас тарту туралы шешім қабылданады.

267-бап. Кен іздеушілікке арналған лицензияны беруден бас тарту

      1. Облыстың жергілікті атқарушы органы мынадай негіздердің бірі болған кезде:

      1) өтініш немесе оған қоса берілетін құжаттар осы Кодексте көзделген талаптарға сәйкес келмесе;

      2) өтінішке осы Кодексте талап етілетін құжаттар қоса берілмесе;

      3) өтініш берілгенге дейін екі жыл ішінде осы Кодексте көзделген негіздер бойынша өтініш иесінің кен іздеушілікке арналған лицензиясы қайтарылып алынған болса;

      4) сұралып отырған аумақ немесе оның бір бөлігі басқа тұлғаға берілген кен іздеушілікке арналған лицензия бойынша жер қойнауы учаскесіне немесе осы Кодекске сәйкес кен іздеушілікке арналған лицензияны беру тыйым салынған аумаққа жататын болса;

      5) өтініш берілгенге дейін бір жыл ішінде өтініш иесіне бұрын берілген кен іздеушілікке арналған лицензия сұралып отырған жер қойнауы учаскесіне (оның бір бөлігіне) қатысты тоқтатылған болса;

      6) сұралып отырған кен іздеушілік учаскесінің аумағы осы Кодекстің 269-бабының талаптарына сәйкес келмесе, лицензияны беруден бас тартады.

      2. Лицензияны беруден бас тарту жазбаша нысанда шығарылады, уәжді болуға және өтініш иесіне кен іздеушілікке арналған лицензияны қарау және беру үшін көзделген мерзімдер ішінде берілуге тиіс.

      3. Лицензияны беруден бас тартуға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өтініш иесі бас тарту туралы шешім қабылданған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей шағым жасауы мүмкін.

      4. Лицензияны беруден бас тарту өтініш иесін өтінішті қайта беру құқығынан айырмайды.

268-бап. Кен іздеушілікке арналған лицензияның мерзімі

      1. Кен іздеушілікке арналған лицензия үш жыл мерзімге беріледі. Лицензияны иеленушінің өтініші бойынша көрсетілген мерзім бір рет үш жылға ұзартуға жатады.

      2. Егер өтінішті қарау күніне кен іздеушілік учаскесі аумағының шекаралары жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт немесе құзыретті орган берген жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия бойынша басқа тұлғаның пайдалануына берілген жер қойнауы учаскесінің аумағы шегінде толық орналасса, кен іздеушілікке арналған лицензияны берген жергілікті атқарушы орган оның қолданылу мерзімін ұзартудан бас тартады.

      Кен іздеуші осындай тұлғаның кен іздеушілікті жалғастыруға келісімін алған жағдайда, осы тармақтың ережелері қолданылмайды.

269-бап. Кен іздеушілік учаскесі

      1. Кен іздеушілік учаскесінің шекаралары осы Кодекстің 19-бабы 3-тармағының талаптарына сәйкес болуға тиіс.

      2. Кен іздеушілік учаскесі аумағының алаңы кемінде бес жүз шаршы метрді құрауға және бес гектардан аспауға тиіс.

270-бап. Кен іздеушілікке арналған лицензияның мазмұны

      Кен іздеушілікке арналған лицензия осы Кодекстің 31-бабында көрсетілген мәліметтер мен шарттардан басқа, жер қойнауын пайдаланудың мынадай шарттарын қамтуға тиіс:

      1) Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген мөлшерде және тәртіппен қол қою бонусын төлеу туралы міндеттеме;

      2) жер қойнауын пайдаланушының:

      өзіне меншік құқығымен тиесілі жүк көтерімділігі он тоннадан аспайтын бір жүк машинасы, бұрғылау жабдығы, сондай-ақ шөмішінің көлемі жиынтығында бір текше метрдің жартысынан аспайтын экскаватор және (немесе) бульдозер түріндегі механикаландыру құралын пайдалануға;

      кен іздеушілік учаскесі аумағының жер бетіндегі ең төменгі нүктесінен үш метрден аспайтын тереңдікте бұрғылауды және өзге де жер қазу жұмыстарын жүзеге асыруға құқығы;

      3) шашыранды алтын бойынша кен іздеушілік жұмысын жүргізген кезде жер қойнауын пайдаланушы күнтізбелік бір жылда елу килограммнан аспайтын алтын өндіруге жол беріледі.

      4) кен іздеушілік учаскесінде жер қойнауын пайдаланушы:

      кен іздеушілік учаскесіндегі су объектілерінде және су қоры жерінде экскаваторлар мен бульдозерлерді пайдалануға;

      химиялық реагенттерді және жарылғыш заттарды қолдануға;

      күрделі құрылысжайларды тұрғызуға және салуға;

      топырақ пен айырып алынған тау-кен массасын кен іздеушілік учаскесінің шегінен тыс жерге шығаруға құқылы емес.

271-бап. Кен іздеушілікті жүргізу тәртібі

      1. Кен іздеушілікке арналған лицензияны иеленуші жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 263-бабы 1-тармағының екінші бөлігінде көрсетілген тізбе бойынша бағалы металдар мен асыл тастардың кез келген түрлеріне кен іздеушілік өндіруді жүргізуге құқылы.

      2. Кен іздеушілікті жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы:

      1) су ресурстары кен іздеушілік мақсатында пайдаланылатын су айдындары мен өзендер жағалауларының табиғи рельефі мен түбінің бүлінуін болғызбауға;

      2) кен іздеушілік барысында бүлінген жерді рекультивациялауға;

      3) лицензия шарттарында көзделген механикаландыру құралдарын пайдалану бойынша шектеулерді сақтауға міндетті.

      3. Егер осы тарау, экологиялық немесе өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарынан өзгеше туындамаса, берілген жер қойнауы учаскесі шегінде кен іздеушілік барысында ауыстырылатын топырақ пен жыныс көлемі шектелмейді.

      4. Жер қойнауын пайдаланушы кен іздеушілікті жүргізу кезінде су ресурстарын арнайы рұқсаттар немесе лицензиялар алу қажеттігінсіз еркін пайдалануға құқылы.

      Су ресурстарын пайдаланған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы су қорғау іс-шараларын орындауға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының су және экология заңнамасында белгіленген су объектілерін қорғау жөніндегі өзге де талаптарды сақтауға міндетті.

      Су қоры жерінде және су объектілерінде кен іздеушілік қол тәсілімен ғана жүзеге асырылады.

272-бап. Кен іздеушілікті жүргізу кезіндегі жер қойнауын пайдаланушының есептілігі

      1. Кен іздеушілікке арналған лицензия бойынша жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен өндірілген бағалы металдар мен асыл тастар туралы кезеңдік есепті кен іздеушілікке арналған лицензияны берген облыстың жергілікті атқарушы органына ұсынуға міндетті.

      2. Есептер алдыңғы күнтізбелік жыл үшін әр жылдың отызыншы қаңтарынан кешіктірілмей жыл сайын ұсынылады.

      Толық емес күнтізбелік жыл үшін есептер жер қойнауын пайдаланудың нақты кезеңі үшін ұсынылады.

      Жер қойнауы учаскесін пайдалану кезеңінің соңғы толық емес күнтізбелік жылы үшін есептер көрсетілген кезең аяқталғаннан кейін екі айдан кешіктірілмей ұсынылады.

273-бап. Кен іздеушілік жоспары

      1. Механикаландыру құралдарын пайдаланатын жер қойнауын пайдаланушы кен іздеушілік жоспары болған кезде ғана кен іздеушілік жөніндегі операцияларды жүргізуге құқылы. Өзен арналарында немесе су қоры жерлерінде механикаландыру құралдарын пайдалана отырып көзделетін кен іздеушілік Қазақстан Республикасының экология заңнамасына сәйкес әсер етуді скринингтеуге жатады.

      2. Кен іздеушілік жоспарын жер қойнауын пайдаланушы әзірлейді және бекітеді.

      Кен іздеушілік жоспарында кен іздеушілік жөніндегі жұмыс түрлері, әдістері мен тәсілдері, жұмыстардың шамамен алғандағы көлемдері және оларды жүргізу мерзімдері сипатталады.

      Кен іздеушілік жоспарын жасау жөніндегі нұсқаулықты пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      Кен іздеушілік жоспарының мазмұнын жер қойнауын пайдаланушы экологиялық қауіпсіздік талаптарын ескере отырып, дербес айқындайды.

      3. Кен іздеушілік жоспары мемлекеттік экологиялық сараптамаға жатады. Жер қойнауын пайдаланушы кен іздеушілік жоспарына мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысын алған жағдайда ғана механикаландыру құралдарын пайдалана отырып, кен іздеушілік жөніндегі операцияларды жүргізуге құқылы.

      Ескерту. 273-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

273-1-бап. Кен іздеушілік салдарын жою

      1. Кен іздеушілік салдарын жою бүлінген жерлерді Қазақстан Республикасының Жер кодексіне сәйкес рекультивациялау арқылы жүргізіледі.

      2. Кен іздеушілік учаскесінде жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға кен іздеушілікке арналған лицензияның қолданылуы тоқтатылғаннан кейін алты айдан кешіктірмей мұндай учаскеде кен іздеушілік салдарын жоюды аяқтауға міндетті.

      Аталған тұлғаның өтініші бойынша облыстың жергілікті атқарушы органы, егер жоюды жүргізу ауа райына және (немесе) табиғи-климаттық жағдайларға байланысты мүмкін болмаған немесе айтарлықтай қиындық туғызған болса, кен іздеушілік салдарын жою мерзімін осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген мерзім өткен күннен бастап төрт айға дейінгі кезеңге ұзартады.

      3. Кен іздеушілік учаскесінің жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 275-бабына сәйкес кен іздеушілікке арналған лицензияның қолданылу мерзімі өткенге дейін бас тартқан бір бөлігінде кен іздеушілік салдарын жою осындай бас тартуға дейін жүргізіледі.

      4. Егер жер қойнауын пайдаланушы кен іздеушілікті жер қойнауын пайдаланушы бас тартқан кен іздеушілік учаскесінде (оның бір бөлігінде) жүзеге асырмаса, мұндай кен іздеушілік учаскесінде (оның бір бөлігінде) жою жұмыстарын жүргізу талап етілмейді.

      Бұл жағдайда жою жұмыстарын жүргізудің қажет еместігін растайтын кен іздеушілік учаскесін (оның бір бөлігін) зерттеп-қарау актісі жасалады, оған осы баптың 5-тармағында аталған тұлғалар қол қояды.

      5. Жою актісіне қол қойылғаннан кейін кен іздеушілік учаскесінде (оның бір бөлігінде) операциялардың салдарын жою аяқталды деп есептеледі. Жою актісіне облыстың тиісті жергілікті атқарушы органы өз өкілдері мен қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның өкілдерінен құратын комиссия және жер қойнауын пайдаланушы (жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған тұлға, ол болған кезде) қол қояды. Егер жою жеке меншіктегі, тұрақты немесе ұзақ мерзімді уақытша өтеулі жер пайдаланудағы жер учаскесінде жүзеге асырылса, жою актісіне жер учаскесінің меншік иесі немесе жер пайдаланушы да қол қояды.

      6. Кен іздеушілік салдарын жою актісіне қол қою кен іздеушілік жүргізу үшін жер қойнауын пайдалану құқығын өзге тұлғаларға кейіннен беру мақсатында мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрына тиісті мәліметтерді енгізуге негіз болып табылады.

      Ескерту. 273-1-баппен толықтырылды - ҚР 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

274-бап. Кен іздеушіліктің салдарын жоюды қамтамасыз ету

      Кен іздеушіліктің салдарын жою бойынша жер қойнауын пайдаланушы міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ету банктік салым кепілі немесе екінші деңгейдегі банк берген кепілдік түрінде беріледі.

      Қамтамасыз етудің жалпы сомасы кен іздеушілік учаскесінің аумағын құрайтын гектар санының және республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген және кен іздеушілікке арналған лицензияны беруге өтініш берілген жылы қолданыста болған айлық есептік көрсеткіш негізінде есептеледі. Бір гектар үшін қамтамасыз етудің мөлшерін облыстың жергілікті атқарушы органы айқындайды.

      Қамтамасыз етудің сомасын жер қойнауын пайдаланушы мемлекетке қайтарылған кен іздеушілік учаскесі аумағының бір бөлігіне сәйкес келетін гектарлардың санына мөлшерлес азайтуы мүмкін.

275-бап. Кен іздеушілік учаскесінен бас тарту

      Кен іздеушілікке арналған лицензияның қолданылу мерзімі өткенге дейін кез келген уақытта жер қойнауын пайдаланушы кен іздеушілік учаскесінің кез келген бөлігінен бас тартуға құқылы.

      Кен іздеушілік учаскесінен толық немесе бір бөлігінен мерзімінен бұрын бас тарту тиісінше кен іздеушілікке арналған лицензияның қолданылуын тоқтатуға немесе оны қайта ресімдеуге алып келеді.

276-бап. Кен іздеушілікке арналған лицензия бойынша міндеттемелерді бұзғаны үшін жауаптылық және оны қайтарып алу

      1. Кен іздеушілікке арналған лицензияның талаптарын бұзушылық жер қойнауын пайдаланушының тұрақсыздық айыбы немесе лицензиясын қайтарып алу түріндегі жауаптылығына алып келеді.

      2. Тұрақсыздық айыбы кен іздеушілікке арналған лицензияның алтын өндіруді шектеу туралы талаптарын бұзғаны үшін өндіріп алынады.

      Тұрақсыздық айыбы белгіленген шектеуден артық өндірілген алтынның нарықтық құнының жүз пайызы мөлшерінде өндіріп алынады.

      3. Кен іздеушілікке арналған лицензия мынадай негіздердің бірі болған кезде жергілікті атқарушы органның қайтарып алуына жатады:

      1) экологиялық және өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарының бұзылуы салдарынан жер қойнауын пайдалану жөніндегі қызметке тыйым салу туралы сот шешімінің күшіне енуі;

      2) Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген мерзімде қол қою бонусы төленбеген жағдайда;

      3) кен іздеушілік салдарын жою бойынша міндеттемелердің орындалуын қамтамасыз етуді бермей кен іздеушілік жөніндегі жұмыстарды жүргізу;

      4) кен іздеушілікке арналған лицензияның кен іздеушілік бойынша жұмыстар жүргізуді, механикаландыру құралдарын пайдалануды шектеу, химиялық реагенттерді, жарылғыш заттарды пайдалануға, күрделі құрылысжайлар тұрғызуға, топырақ пен тау-кен массасын кен іздеушілік учаскесінің шегінен тыс жерге шығаруға тыйым салу туралы шарттарын бұзу;

      5) кен іздеушілік жоспарының болуы осы тараудың ережелеріне сәйкес талап етілетін жағдайда онсыз кен іздеушілік жөніндегі жұмыстарды жүргізу.

      4. Осы баптың 3-тармағының 3) және 4) тармақшаларында көзделген жағдайларда, облыстың жергілікті атқарушы органы жер қойнауын пайдаланушыны жол берілген бұзушылық туралы жазбаша хабардар етеді.

      Жер қойнауын пайдаланушы бұзушылық туралы хабарламаны алған күннен бастап бір ай ішінде бұзушылықты жоюға және бұзушылықтың жойылғанын растайтын құжаттарды қоса бере отырып, облыстың жергілікті атқарушы органына бұл туралы жазбаша хабарлауға міндетті.

      Көрсетілген мерзімде бұзушылық жойылмаған жағдайда, облыстың жергілікті атқарушы органы осы баптың 3-тармағына сәйкес кен іздеушілікке арналған лицензияны қайтарып алады.

      5. Облыстың жергілікті атқарушы органы кен іздеушілікке арналған лицензияны қайтарып алуды жер қойнауын пайдаланушыға кен іздеушілікке арналған лицензияны қайтарып алу туралы жазбаша хабарлама жіберу арқылы жүргізеді.

      Жер қойнауын пайдаланушы хабарламаны алған күннен бастап бір айдан кейін лицензияның қолданылуы, егер көрсетілген күнге дейін оның қолданылу мерзімі өтпесе, тоқтатылады.

      6. Жер қойнауын пайдаланушы лицензияны қайтарып алу туралы хабарламаны алған күннен бастап он бес жұмыс күні өткеннен кейін қайтарылып алынатын лицензия бойынша жұмыстарды тоқтатуға және осы тарауда көзделген тәртіппен жою жөніндегі жұмыстарға кірісуге міндетті.

      7. Жер қойнауын пайдаланушы хабарламаны алған күннен бастап екі ай ішінде лицензияны қайтарып алудың заңдылығын сотта даулауға құқылы. Жер қойнауын пайдаланушы сотқа жүгінген жағдайда осы баптың 5-тармағында көрсетілген мерзім соттың шешімі заңды күшіне енгенге дейін тоқтатыла тұрады.

      8. Егер лицензияны қайтарып алу үшін негіз болған міндеттерді орындамауға немесе тиісінше орындамауға еңсерілмейтін күштің, яғни осы жағдайлардағы төтенше және ырық бермейтін мән-жайлардың әсері (дүлей құбылыстар, әскери іс-қимылдар және тағы сол сияқты) себеп болса, лицензияны қайтарып алуға жол берілмейді. Мұндай мән-жайларға жер қойнауын пайдаланушының техникалық құралдарының және (немесе) қаржы қаражатының болмауы не нарықта қажетті тауарлардың, жұмыстардың немесе көрсетілетін қызметтердің болмауы жатпайды.

35-ТАРАУ. ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

277-бап. Осы Кодексті қолданысқа енгізу тәртібі

      1. Осы Кодекс:

      1) алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізілетін 278-баптың 4-тармағының үшінші бөлігін;

      2) 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 144-баптың 5 және 6-тармақтарын;

      2-1) 2020 жылғы 1 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізілетін мазмұнындағы 98-баптың тақырыбын, 94-баптың 3-тармағын, 95-баптың 5 және 6-тармақтарын, 98-баптың тақырыбын, 1, 2, 5 және 6-тармақтарын, 99-бапты;

      3) 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 153-баптың 2-тармағын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      2. Осы тарауда көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Кодекс ол қолданысқа енгізілгеннен кейін туындаған жер қойнауын пайдалану бойынша қатынастарға қолданылады деп белгіленсін.

      3. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін берілген және жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған рұқсаттар, лицензиялар және келісімшарттар бойынша қатынастарға осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап:

      1-тарауда;

      осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар бойынша кен орындарын ірі кен орындары санатына жатқызған кезде, 2024 жылғы 1 қаңтарға дейін мемлекеттік пайдалы қазбалар балансына енгізілген қорлар саны ескерілетінін ескере отырып, 2-тарауда;

      17-баптың 3-тармағын, 19-баптың 2 және 3-тармақтарын, 20-баптың 1-тармағын, 22-бапты, 24-бапты, 25-бапты, 28-баптың 2-тармағының бірінші бөлігін қоспағанда, 3-тарауда;

      38-бапта;

      облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарымен жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын ауыстыруға рұқсат беруді және осындай жер қойнауын пайдалану құқығының кепілін тіркеуді көрсетілген жергілікті атқарушы органдар жүзеге асыратынын ескере отырып, 5-тарауда;

      6-тарауда;

      7-тарауда;

      54-бапта, 55-баптың 1, 2, 3, 5 және 6-тармақтарында (осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған (берілген) көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған рұқсаттарға, лицензияларға және келісімшарттарға қатысты);

      9-тарауда;

      10-тарауда;

      77-бапты қоспағанда, 11-тарауда;

      80-баптың 1-тармағының күші, уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты қазбалар және кең таралған пайдалы қазбалар бойынша келісімшарттарға қолданылмайтынын ескере отырып, 12-тарауда;

      13-тарауда;

      Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен өнімдерді бөлу туралы келісімдерге (келісімшарттарға) және Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа қатысты 106-баптың 2-тармағын қоспағанда, 15-тараудың 3-параграфында;

      113 және 114-баптарда;

      Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен өнімді бөлу туралы келісімдер (келісімшарттар) және Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша қатынастарды қоспағанда, 120-бапта көзделген тиісті қатынастарды реттейтін оның ережелері қолданылады. Аталған келісімдердің (келісімшарттардың) және жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың мерзімі тараптардың уағдаластығы бойынша қосымша ұзартылуы мүмкін;

      121 – 125-баптарда;

      мыналарды:

      осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін берілген көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған рұқсаттар мен лицензиялар бойынша, сондай-ақ жасалған көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша қатынастарға осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап отыз алты ай өткеннен кейін мынадай редакцияда қолданылатын 6-тармағын:

      "6. Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемелерді орындауды жер қойнауын пайдаланушы белгіленген тәртіппен іс жүзінде қалыптастырған, жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органның рұқсатымен пайдаланатын тарату қоры қамтамасыз етеді.

      Бұл ретте жер қойнауын пайдаланушылар құзыретті органның рұқсатымен көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі қамтамасыз етудің тарату қоры түрінде қалыптастырылған барлық сомасын тарату қорының қаражатын тиісті кепілді қамтамасыз ету болып табылатын банктік салымға аудару жолымен банктік салымның кепіліне ауыстыруға құқылы.

      Қалыптастырылған тарату қоры болмаған немесе көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операциялардың салдарын жою жұмыстарының нарықтық құнының сомасы нақты қалыптастырылған тарату қоры қаражатының сомасынан асып кеткен жағдайда көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемені жетіспейтін бөлігінде орындауды осы баптың 7 немесе 8-тармақтарына сәйкес қалыптастырылатын банктік салым кепілімен және (немесе) осы Кодекстің талаптарына сәйкес жер қойнауын пайдалану салдарын жою аяқталғанға дейінгі мерзімге берілетін толық, шартсыз және қайтарылмайтын кепілдікпен:

      1) дауыс беретін акцияларының елу және одан да көп пайызы (жарғылық капиталындағы қатысу үлестері) тікелей немесе жанама түрде ұлттық басқарушы холдингке тиесілі жер қойнауын пайдаланушыларға қатысты – ұлттық басқарушы холдинг, көмірсутектер саласындағы ұлттық компания, көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияның еншілес ұйымдары және (немесе) көмірсутектер саласындағы ұлттық компания серіктестері немесе жер қойнауын пайдаланушылардың акциялар пакетін (жарғылық капиталындағы қатысу үлесін) иеленуші оның еншілес ұйымдары қамтамасыз етеді.

      Ұлттық басқарушы холдингті, көмірсутектер саласындағы ұлттық компанияны қоспағанда, осы тармақшаның бірінші бөлігінде көрсетілген кепілдік берушілердің Standard and Poor’s шкаласы бойынша "ВВ-" деңгейінен немесе Moody’s, FitchRatings рейтингтік агенттіктерінің шкалалары бойынша ұқсас деңгейден төмен емес шетелдік валютада жыл сайын расталатын ең төмен ұзақ мерзімді кредиттік рейтингі болуы тиіс;

      2) осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілмеген жер қойнауын пайдаланушыларға қатысты – Standard and Poor’s шкаласы бойынша "ВВ-" деңгейінен немесе Moody’s, FitchRatings рейтингтік агенттіктерінің шкалалары бойынша ұқсас деңгейден төмен емес шетелдік валютада жыл сайын расталатын ең төмен ұзақ мерзімді кредиттік рейтингі бар өзге ұйым қамтамасыз етеді;

      Осы тармаққа сәйкес талап етілетін деңгейде және мерзімдерде кепілдік берушінің кредиттік рейтингісі расталмаған, кепілдік берушінің кредиттік рейтингі осы тармаққа сәйкес жол берілетін ең төмен деңгейден төмендеген немесе кепіл беруші осы тармақта көрсетілген кредиттік рейтингін жоғалтқан жағдайда, осы кепіл беруші кепілдік берген жер қойнауын пайдаланушы күнтізбелік бір жыл ішінде осы бапқа сәйкес осындай қамтамасыз етуді айырбастауға не осы тармақта көзделген қамтамасыз ету қалпына келтірілгенге дейін жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды тоқтата тұруға міндетті.

      Осы тармаққа сәйкес берілетін кепілдіктің мазмұны мен шарттарына, сондай-ақ осындай кепілдікке байланысты туындайтын қатынастарға қолданылатын құқық Қазақстан Республикасының заңнамасы болып табылады. Осы бөліктің ережелері Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен өнімді бөлу туралы келісімдерге (келісімшарттарға) не Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа сәйкес осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін берілген кепілдіктерге қатысты қолданылмайды.";

      осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін берілген және жасалған, көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған рұқсаттар, лицензиялар мен келісімшарттар бойынша қатынастарға осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап отыз алты ай өткен соң қолданылатын 7 және 8-тармақтарын қоспағанда, 126-бапта;

      127, 128-баптарда;

      130-бапта (иеліктен шығарылатын сұйытылған мұнай газын және (немесе) жеңіл көмірсутектердің үлкен фракциясын сатып алуға мемлекеттің басым құқығы туралы ережелер белгіленген, Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен өнімді бөлу туралы келісімдерге (келісімшарттарға) және Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа қатысты 2 және 3-тармақтарды қоспағанда), 131-бапта (осы Кодекстің 278-бабының 30-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда), 132, 133-баптарда;

      143-бапты қоспағанда, бекітілген жобалау құжаттарына өзгерістер мен толықтырулар енгізілген жағдайда 19-тарауда;

      144 – 152-баптарда;

      153-бапты қоспағанда, 21-тарауда;

      22-тараудың 2-параграфында;

      173, 174-баптарда, 176-баптың 7 және 8-тармақтарында, 178 – 181-баптарда;

      182-баптың 7-тармағында;

      194-баптың 2, 3 және 6-тармақтарында, 3-тармақтың екінші және үшінші бөліктерін қоспағанда, 195-бапта және 197-бапта;

      213-бапта, 1-тармақты қоспағанда 214-бапта, 3-тармақтың екінші және үшінші бөліктерін қоспағанда, 215-бапта және 218-бапта;

      236-бапта;

      258, 259-баптарда, 260-баптың 1 – 6-тармақтарында көзделген тиісті қатынастарды реттейтін оның ережелері қолданылады деп белгіленсін.

      3-1. Осы Кодекстің пайдалы қатты қазбаларды және кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын беру бөлігінде 25-бабы 2-тармағының, 186-бабы 2-тармағы 1) тармақшасының, 203-бабы 2-тармағы 1) тармақшасының қолданылуы 2023 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын.

      3-2. Жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті келісімшарттың қолданылу мерзімі өткеннен кейін 2023 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша, оның ішінде өнімді бөлу туралы келісім, Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған келісімшарт бойынша өндіру жүзеге асырылған көмірсутектердің ірі кен орындарына қатысты осы Кодекстің 28-бабының 1-тармағы төртінші бөлігінің, 2-тармағы үшінші бөлігінің, 36-бабының 1-1-тармағы 1) және 2) тармақшаларының, 1-2 және 2-1-тармақтарының, 4-тармағы екінші және төртінші бөліктерінің, 5-1-тармағының, 78-бабы 2-тармағының, 95-бабы 2-1-тармағының, 116-бабы 2 – 8, 11-тармақтарының, 119-бабы 1-1-тармағының, 7-тармағы екінші бөлігінің, 8-тармағы үшінші бөлігінің, 18-1 – 18-4-тармақтарының, 121-бабының 16-тармағы үшінші бөлігінің, 123-бабы 15-тармағының, 126-бабы 6-1 – 6-4-тармақтарының, 7-тармағы үшінші бөлігінің, 130-бабының 1-тармағы үшінші бөлігінің, 131-бабы 8-тармағының ережелері қолданылмайды деп белгіленсін.

      4. Осы Кодекстің 99-бабы 2020 жылғы 1 қыркүйекке дейін мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "99-бап. Аукцион өткізу

      1. Егер осы Кодекстің 95-бабында көрсетілген мерзімдерде аукционға қатысуға бірде-бір өтініш берілмеген және (немесе) егер өтініштерді қарау қорытындылары бойынша аукционға қатысуға бірде-бір өтініш иесі (аукцион өткізуге өтініш берген тұлғадан басқа) жіберілмеген жағдайларда, аукциондар өткізу жөніндегі комиссия аукционға қатысуға өтініштерді беру үшін берілген мерзім аяқталған күннен бастап не аукционға қатысуға өтініштерді қарау мерзімі аяқталған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде аукционды өткізбеу туралы шешім қабылдайды. Бұл жағдайда аукцион өткізуге өтініш берген тұлға қол қою бонусының бастапқы мөлшерін төлеген кезде аукцион жеңімпазымен келісімшарт жасасу үшін осы Кодекстің 100-бабында белгіленген тәртіппен осындай тұлғамен жер қойнауын пайдалануға келісімшарт жасалады.

      Аукционды өткізбеу туралы ақпарат комиссия тиісті шешім қабылдаған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде қазақ және орыс тілдерінде құзыретті органның интернет-ресурсында орналастырылуға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының бүкіл аумағына таралатын мерзімді баспасөз басылымында жариялануға тиіс.

      2. Аукционға қатысуға жіберілген және аукционға қатысушылар ретінде тіркелген өтініш иелері аукционға қатысады.

      3. Аукцион аукционды өткізу туралы хабарламада көрсетілген күнге сәйкес күні өткізіледі.

      4. Құзыретті орган аукцион өткізілетін күнге дейін кемінде он жұмыс күні бұрын, аукционға қатысуға жіберілген өтініш иелеріне аукционның өткізілетін күні, уақыты мен орны туралы хабарлайды.

      5. Аукционға қатысуға жіберілген өтініш иелерінің өкілдерін тіркеу аукцион өткізу басталардан бір сағат бұрын басталады және бес минут бұрын аяқталады.

      6. Аукционның тіркелген қатысушылары өткізілетін аукционның аудио- және бейнетіркеуін жүргізуге құқылы.

      7. Аукцион аукционға қатысушылардың аукцион қадамына аукционды өткізу туралы хабарламада көрсетілген қол қою бонусының бастапқы мөлшерінен бастап, қол қою бонусы мөлшерінің шамасы бойынша өз ұсыныстарын жариялауы арқылы ашық нысанда өткізіледі.

      Аукцион қадамының шамасы қол қою бонусының бастапқы мөлшерінің бестен елуге дейінгі пайызын құрайды.

      8. Аукционды тікелей өткізу комиссия тартатын не комиссия құрамынан сайланған аукционшыға тапсырылуы мүмкін.

      9. Аукционға қатысушыларға тіркеу нөмірлері бар тақтайшалар беріледі, егер олар қол қою бонусы мөлшерінің кезекті шамасы жарияланғаннан кейін сол соманы мәлімдеуге дайын болса, олар тақтайшаларды көтереді.

      10. Аукцион аукционға қатысушылардың санын, жер қойнауы учаскесі, оның негізгі сипаттамалары туралы мәліметтерді, сондай-ақ жер қойнауын пайдалану құқығын беру шарттарын, аукцион өткізу тәртібін, қол қою бонусының бастапқы мөлшерін және аукцион қадамын жариялаудан басталады.

      11. Аукцион өткізу кезінде аукционға қатысушылар қол қою бонусының мөлшері туралы ағымдағы ең төмен ұсынысты аукцион қадамының шамасына арттыруды көздейтін қол қою бонусының мөлшері туралы ұсыныстар береді.

      12. Аукционшы қол қою бонусы мөлшерінің аукцион қадамының шамасына ұлғайтылған оның бастапқы мөлшеріне тең алғашқы мәнін жариялайды.

      13. Егер қол қою бонусы мөлшерінің алғашқы мәні жарияланғаннан және сол мән үш рет қайталанғаннан кейін аукционға қатысушылардың ешқайсысы өзінің тіркеу нөмірі бар тақтайшасын көтермесе, аукцион тоқтатылады және өтпеді деп танылады.

      14. Ағымдағы ең төмен ұсыныс болмаған жағдайда, аукционға қатысушы аукцион қадамының шамасына қарамастан, қол қою бонусының бастапқы мөлшерінен жоғары қол қою бонусының мөлшері туралы ұсыныс беруге құқылы.

      15. Бір тақтайша көтерілген жағдайда, аукционшы өз тақтайшасын көтерген аукционға қатысушының тіркеу нөмірін атайды. Бірнеше тақтайша көтерілген жағдайда, аукционшы өз тақтайшасын бірінші болып көтерген аукционға қатысушының тіркеу нөмірін атайды.

      16. Аукцион қадамдарының өту ведомосына аукционшы атаған аукционға қатысушының нөмірі ғана енгізіледі.

      17. Қол қою бонусы мөлшерінің әрбір кейінгі мәнін аукционшы ағымдағы мәнді аукцион қадамының шамасына ұлғайту арқылы белгілейді.

      5. Осы Кодекстің 140-бабының 5 және 6-тармақтары 2020 жылғы 1 қаңтарға дейін мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "5. Орталық комиссия базалық жобалау құжатын немесе әзірлеуді талдауды алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде оларды тәуелсіз сараптама жүргізу үшін өзі айқындайтын сарапшыға (сарапшыларға) жібереді.".

      5-1. Осы Кодекстің 64-бабының 16-1) тармақшасы 2026 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылады деп белгіленсін.

      6. 2026 жылғы 1 қаңтарға дейін:

      осы Кодекстің 141-бабының 3, 4 және 5-тармақтары мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "3. Геологиялық қорларды есептеу (жедел есептеу) жөніндегі есеп жер қойнауын зерттеу саласындағы уәкілетті орган бекітетін нормативтік-техникалық құжаттарға сәйкес жасалады.

      4. Жер қойнауының мемлекеттік сараптамасын Қазақстан Республикасының көмірсутек қорлары жөніндегі мемлекеттік комиссия (қорлар жөніндегі мемлекеттік комиссия) геология және жер қойнауын пайдалану саласында арнайы білімдері бар және сараптама нәтижелеріне мүдделі емес тәуелсіз сарапшыларды тарта отырып жүзеге асырады.

      5. Қорлар жөніндегі мемлекеттік комиссия қызметін ұйымдастыру, оның құрамы, жұмыс регламенті және іс-қағаздарын жүргізу жер қойнауын пайдалану саласындағы уәкілетті орган бекітетін Қазақстан Республикасының пайдалы қазбалар қорлары жөніндегі мемлекеттік комиссия туралы ережеде айқындалады.";

      7. Осы Кодекстің 186-бабы 2-тармағының, 203-бабы 2-тармағының және 250-бабы 2-тармағының ережелерін қолдану мақсаттары үшін жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті лицензияны беру кезінде:

      1) көмірсутектерді өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін басқа тұлғаның пайдалануындағы жер қойнауы учаскесінің аумағына көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа тау-кендік теліммен айқындалған келісімшарттық аумақ, сондай-ақ осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін өткізілген тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша не жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурс қорытындысы бойынша көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт жасасу туралы хаттама қолданылатын аумақ теңестіріледі;

      2) пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі (барлау учаскесінің аумағын) операцияларды жүргізу үшін берілген жер қойнауы учаскесінің аумағына пайдалы қатты қазбалар немесе кең таралған пайдалы қазбалар бойынша келісімшартқа геологиялық теліммен айқындалған келісімшарттық аумақ, сондай-ақ осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін өткізілген тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша не жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурс қорытындысы бойынша пайдалы қатты қазбаларды немесе кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған келісімшарт жасасу туралы хаттама қолданылатын аумақ теңестіріледі;

      3) пайдалы қатты қазбаларды немесе кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі (өндіру учаскесінің аумағы) операцияларды жүргізу немесе жер қойнауы кеңістігін пайдалану үшін берілген жер қойнауы учаскесінің аумағына пайдалы қатты қазбалар немесе кең таралған пайдалы қазбалар бойынша келісімшартқа немесе тиісінше, барлаумен және (немесе) өндірумен байланысты емес жерасты құрылысжайларын салуға және (немесе) пайдалануға арналған келісімшартқа тау-кендік теліммен айқындалған келісімшарттық аумақ, сондай-ақ осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін өткізілген тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша не жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурс қорытындысы бойынша пайдалы қатты қазбаларды немесе кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарт немесе барлаумен және (немесе) өндірумен байланысты емес жерасты құрылысжайларын салуға және (немесе) пайдалануға арналған келісімшарт жасасу туралы хаттама қолданылатын аумақ теңестіріледі деп белгіленсін.

      8. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, оның 249-бабында көрсетілген мақсаттар үшін жер қойнауы кеңістігін пайдалану жөніндегі жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша қатынастарға 2019 жылғы 1 шілдеден бастап осы Кодекстің 258-бабында көзделген ережелер қолданылады деп белгіленсін.

      9. Осы Кодекс қолданысқа енгізілген күнге пайдаланудағы орналастыру объектілерінде жинап қойылған және пайдаланудағы жер қойнауы учаскесінің шегінен тыс жерде орналасқан тау-кен байыту және металлургия өндірісі қызметінің нәтижесінде пайда болған техногендік минералдық түзілімдер көрсетілген өндірістерге тиесілі болып табылады. Осындай техногендік минералдық түзілімдерге меншік құқығы Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес осы техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру полигоны (полигонның бір бөлігі) жабылатын күнге дейін өндірістердің меншік иесінде болады.

      10. Тау-кен өндіру және (немесе) тау-кен байыту өндірістерінің осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін, оның ішінде аумақтық шекараларын өзгерте отырып оларды реконструкциялау кезінде пайда болған техногендік минералдық түзілімдерді орналастыру және (немесе) пайдалану объектілеріне осы Кодекстің 249-бабында көрсетілген мақсаттар үшін жер қойнауы кеңістігін пайдалануға арналған лицензияны алу туралы талап, сондай-ақ осы Кодекстің 25-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген шектеулер қолданылмайды деп белгіленсін.

      11. "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жасалған пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленушілердің, осы Кодекстің 201-бабының 1, 4 және 6-тармақтарына, 3-тармағының 7) тармақшасын қоспағанда, 204-бабына сәйкес өтініш беру арқылы келісімшарттық аумақ шегінде пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны алуға айрықша құқығы бар.

      Өтініш иесіне осы тармаққа сәйкес берілген өтініш бойынша пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беруден бас тартуға осы Кодекстің 207-бабы 1-тармағының 9) тармақшасында және 5-тармағының екінші бөлігінде көзделген негіздер бойынша жол беріледі.

      Құзыретті орган пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны беруден бас тартқан жағдайда өтініш иесі пайдалы қатты қазбаларды барлау жөніндегі операциялардың салдарын жою үшін Кодексте көзделген тәртіппен жер қойнауын пайдалану салдарын жоюды жүзеге асыруға міндетті.

      "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жасалған кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленушілердің, осы тармақта көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, осы Кодекстің 30-тарауының ережелеріне сәйкес өтініш беру арқылы келісімшарттық аумақ шегінде кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензияны алуға айрықша құқығы бар.

      12. 2026 жылғы 1 қаңтарға дейін:

      1) осы Кодекстің 118-бабының 4-тармағындағы және 7-тармағының 2) тармақшасындағы, 119-бабы 10-тармағының 2) тармақшасындағы, 139-бабының 4-тармағындағы, 140-бабы 10-тармағының 6) және 7) тармақшаларындағы және 141-бабындағы "геологиялық қорлар", "геологиялық қорлардың", "геологиялық қорларға" деген сөздер тиісінше "қорлар", "қорлардың", "қорларға" деген сөздермен ауыстырылады;

      2) осы Кодекстің 141-бабындағы "орталық комиссия" деген сөздер "мемлекеттік комиссия" деген сөздермен ауыстырылады деп белгіленсін;

      3) осы Кодекстің 143-бабы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "143-бап. Жер қойнауын пайдаланушының келісімшарттық міндеттемелеріне жатқызылатын көмірсутектерді барлау және өндіру жөніндегі жобалау құжаттарының көрсеткіштері

      Көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта жер қойнауын пайдаланушының міндеттемесі ретінде жобалау құжаттарының мынадай көрсеткіштерін орындау белгіленеді:

      1) пайдалану ұңғымалары торшасының тығыздығы;

      2) әрбір пайдалану объектісі бойынша өндіру және қысыммен айдау ұңғымаларының арақатынасы;

      3) кенжатындар бойынша өтемақы коэффициенті;

      4) қабаттық және кенжар қысымының қанық қысымға немесе конденсация қысымына қатынасы;

      5) қабаттық қысымның кенжар қысымына қатынасы;

      6) ұңғымалар бойынша газ факторының барынша жол берілетін шамасы;

      7) көмірсутектерді өндіру көлемдері;

      8) қабаттық қысымды арттыру үшін жұмыс агентін кері айдау көлемдері;

      9) пайдалану ұңғымаларын іске қосу көрсеткіштері.

      Бұл ретте осы тармақта көрсетілген көрсеткіштердің мәндері келісімшартқа кірмейді және жобалау құжаттарына сүйене отырып айқындалады.".

      13. 2022 жылғы 1 қаңтарға дейін 131-баптың 1-тармағының төртінші және бесінші бөліктері, 179-баптың 1-тармағының үшінші және төртінші бөліктері және 213-баптың 1-тармағының үшінші және төртінші бөліктері мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

      "Жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу бойынша конкурсты ұйымдастырушы конкурс жеңімпазын айқындау кезінде конкурсқа қатысушылардың – жұмыс беретін және қызметтер көрсететін қазақстандық өндірушілердің конкурстық өтінімінің бағасын шартты түрде жиырма пайызға азайтады. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылған, Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан, Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту және халықтың көші-қоны туралы заңнамасына сәйкес корпоративішілік ауыстыру шеңберінде Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыратын басшылар, менеджерлер мен мамандар санын есепке алмағанда, жұмыскерлердің жалпы санының кемінде тоқсан бес пайызына Қазақстан Республикасы азаматтарын тартатын дара кәсіпкерлер және (немесе) заңды тұлғалар жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің қазақстандық өндірушілері деп танылады.

      Бұл ретте Қазақстан Республикасының халықты жұмыспен қамту және халықтың көші-қоны туралы заңнамасына сәйкес корпоративішілік ауыстыру шеңберінде Қазақстан Республикасының аумағында еңбек қызметін жүзеге асыратын шетелдік басшылардың, менеджерлер мен мамандардың саны әрбір тиісті санат бойынша басшылардың, менеджерлер мен мамандардың жалпы санының жиырма бес пайызынан көп болмауға тиіс.".

      14. Осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" 2010 жылғы 24 маусымдағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2010 ж., № 12, 60-құжат; 2011 ж., № 1, 2-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; 2012 ж., № 2, 11, 14-құжаттар; № 3, 21-құжат; № 4, 30-құжат; № 6, 46-құжат; № 8, 64-құжат; № 11, 80-құжат; № 15, 97-құжат; № 23-24, 125-құжат; 2013 ж., № 9, 51-құжат; № 14, 75-құжат; № 15, 81-құжат; 2014 ж., № 4-5, 24-құжат; № 7, 37-құжат; № 10, 52-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 143-құжат; № 24, 145-құжат; 2015 ж., № 8, 45-құжат; № 11, 52, 57-құжаттар; № 19-II, 102-құжат; № 20-IV, 113-құжат; 2016 ж., № 2, 9-құжат; № 6, 45-құжат; № 7-II, 56-құжат; № 8-II, 71, 72-құжаттар; № 22, 116-құжат; 2017 ж., № 4, 7-құжат; № 14, 51, 54-құжаттар) күші жойылды деп танылсын, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар және берілген лицензиялар бойынша туындаған, жер қойнауын пайдалану саласындағы тиісті қатынастарға, сондай-ақ осы Кодексте көзделген өзге де жағдайларда мыналар:

      1) 2026 жылғы 1 қантарға дейін қолданылатын 1-баптың 29) тармақшасының;

      2) 1-баптың 25), 90) тармақшаларының;

      3) 10-баптың 7-тармағының;

      4) 20-баптың 8), 15), 32-2) тармақшаларының;

      5) 24-баптың;

      6) 30-баптың;

      7) 61-баптың 2-тармағы үшінші, төртінші және алтыншы бөліктерінің, 6-тармағының;

      8) 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылатын 61-баптың 2-1-тармағының және 69-баптың 4-тармағының;

      9) 68-баптың 1-тармағы екінші және үшінші бөліктерінің, 6-тармағының;

      10) 69-баптың 3-тармағының екінші бөлігінің және 4-тармағының;

      11) 70-баптың 2-тармағының;

      12) 72-баптың 2, 3, 3-1, 6, 7, 7-1, 8, 9 және 11-тармақтарының;

      13) көмірсутектер және уран өндіру бойынша осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша қазақстандық кадрларды оқытуды қаржыландыру тәртібі осы Кодекстің 129-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына және 178-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес айқындалатыны ескеріле отырып қолданылатын 76-баптың 1-тармағы 12) тармақшасының;

      13-1) көмірсутектер және уран өндіру бойынша осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыру тәртібі осы Кодекстің 129-бабы 1-тармағының 2) тармақшасына және 178-бабы 1-тармағының 2) тармақшасына сәйкес айқындалатыны ескеріле отырып қолданылатын 76-баптың 1-тармағы 12-1) тармақшасының;

      14) көмірсутектер және уран өндіру бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарды қоспағанда, 77-баптың 6-тармағының;

      15) 111-баптың 2-тармағының, сондай-ақ мынадай редакцияда қолданылатын 6 және 7-тармақтарының:

      "6. Объектіні жоюға немесе консервациялауға байланысты жұмыстарды қаржыландыру тарату қорының қаражаты есебінен жүзеге асырылады. Тарату қорына аударымдарды жер қойнауын пайдаланушы Қазақстан Республикасының аумағындағы кез келген екінші деңгейдегі банктегі арнаулы депозиттік шотқа жүргізеді.

      2009 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған және қолданылуы тоқтатылмаған, жер қойнауын пайдаланушы олар бойынша тарату қорына аударымдарды жүзеге асыра бастаған және оларды Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес 2009 жылғы 1 қаңтарға дейінгі салықтық кезеңде шегерімге жатқызған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша көрсетілген аударымдар сомасы Қазақстан Республикасының аумағындағы кез келген екінші деңгейдегі банктегі арнаулы депозиттік шотқа орналастырылуға тиіс. Арнаулы депозиттік шотқа орналастырылуға жататын осы аударымдар сомасы жер қойнауын пайдаланушы осындай тарату қорының қаражаты есебінен кен орындарын әзірлеу салдарын жоюға пайдаланған сомаға азайтылады.

      Бұл ретте тарату қорын пайдалануды жер қойнауын пайдаланушы құзыреттi органның, ал облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарымен жасалған келісімшарттар бойынша аталған органдардың рұқсатымен жүзеге асырады. Тарату қорын қалыптастыру тәртiбi, тарату қорына аударымдардың мөлшерi, осындай төлемдердiң кезеңділігі туралы шарттар келiсiмшартта белгiленедi.

      7. Егер жер қойнауын пайдалану объектілерін жоюға арналған нақты шығындар тарату қорының мөлшерінен асып кетсе, жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын пайдалану объектілерін жоюға қосымша қаржыландыруды жүзеге асыруға міндетті. Егер жоюға арналған нақты шығындар тарату қорының мөлшерінен аз болса, онда қалған ақша жер қойнауын пайдаланушыда қалады.";

      16) 121 және 122-баптардың ережелері қосылмайды.

      Бұл ретте осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға берілген рұқсаттар мен лицензияларға, сондай-ақ көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналып жасалған келісімшарттарға қатысты 111-баптың 6 және 7-тармақтары осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап отыз алты ай ішінде қолданыста болады.

      Бұл ретте "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" 2010 жылғы 24 маусымдағы Қазақстан Республикасы Заңының 121 және 122-баптарының қолданысы осы Кодекстің 278-бабының 10-тармағында көзделген жағдайларда жалғасады.

      Ескерту. 277-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 30.12.2019 № 297-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 401-VI (29.06.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

278-бап. Өтпелі ережелер

      1. Осы тарауда көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін берілген және жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған рұқсаттар, лицензиялар және келісімшарттар, сондай-ақ Қазақстан Республикасы атқарушы органдарының олармен байланысты барлық актілері өз күшін сақтайды деп белгіленсін.

      Жер қойнауын пайдалануға бұрын берілген лицензияларға қатысты лицензиялық органның – Қазақстан Республикасы Үкіметінің функциялары құзыретті органға жүктеледі.

      Құзыретті орган, сондай-ақ облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары өздерімен жасалған келісімшарттар талаптарының сақталуына бақылауды жүзеге асырады.

      2. Жерасты суларын өндіруге арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленушілер осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап үш жыл ішінде Қазақстан Республикасының су заңнамасына сәйкес келісімшартта айқындалған жер қойнауы учаскесінің аумағы шекараларының шегінде арнайы су пайдалануға рұқсат алуға міндетті деп белгіленсін.

      Жерасты суларын өндіруге арналған келісімшарт арнайы су пайдалануға рұқсат берілген күннен бастап не егер арнайы су пайдалануға рұқсат алынбаған болса, көрсетілген мерзім өткен соң тоқтатылады.

      3. Осы Кодекс қолданысқа енгізілген күнге дейін өткізілген пайдалы қатты қазбалар немесе кең таралған пайдалы қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурс жеңімпазы болған тұлғаға, сондай-ақ өзіне қатысты құзыретті орган немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша не өтпеді деп танылған жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурс қорытындысы бойынша пайдалы қатты қазбалар немесе кең таралған пайдалы қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жасасу туралы шешім қабылдаған тұлғаға жер қойнауын пайдалану құқығын беру төмендегілер ескеріле отырып, осы Кодекс қолданысқа енгізілген күні қолданыста болған "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен және шарттарда құзыретті органмен немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органымен келісімшарт жасасу арқылы жүзеге асырылады деп белгіленсін:

      1) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт құзыретті орган бекіткен модельдік келісімшарттардың ережелері негізінде жасалады;

      2) осы Кодекстің 196-бабына сәйкес әзірленген және мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы алынған, бекітілген барлау жоспары бар пайдалы қатты қазбаларды немесе кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған келісімшарт жобасы құзыретті органға немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органына жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурс қорытындысы жарияланған (конкурс өтпеді деп танылған) немесе тікелей келіссөздер хаттамасына қол қойылған күннен бастап он айдан кешіктірілмей ұсынылуға тиіс. Көрсетілген мерзімді құзыретті орган немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы жер қойнауын пайдалану құқығы берілетін тұлғаның өтініші бойынша ұзартуы мүмкін;

      3) осы Кодекстің 216-бабына сәйкес жасалған және осы Кодексте көзделген келісулер алынған, тау-кен жұмыстарының бекітілген жоспары бар пайдалы қатты қазбаларды немесе кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарт жобасы құзыретті органға немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органына жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурс қорытындысы жарияланған (конкурс өтпеді деп танылған) немесе тікелей келіссөздер хаттамасына қол қойылған күннен бастап жиырма бір айдан кешіктірілмей ұсынылуға тиіс. Көрсетілген мерзімді құзыретті орган немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы жер қойнауын пайдалану құқығы берілетін тұлғаның өтініші бойынша ұзартуы мүмкін.

      Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт талаптарын осы баптың 12-тармағының алтыншы бөлігіне сәйкес құрылатын, құзыретті органның немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының жұмыс тобы айқындайды. Тараптар келіскен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жобасы құқықтық сараптамаға жатады. Пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшарт жобасы да мемлекеттік жоспарлау саласындағы уәкілетті органның экономикалық сараптамасына жатады. Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарт жобасы облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының экономикалық сараптамасына жатады. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес келісімшарт жобасы ұсынылған күннен бастап алты айдан кешіктірілмейтін мерзімде жасалуға тиіс. Көрсетілген мерзімді құзыретті орган немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы жер қойнауын пайдалану құқығы берілетін тұлғаның өтініші бойынша ұзартуы мүмкін.

      Осы тармаққа сәйкес жасалған өндіруге арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдаланушы өндіруге арналған келісімшарт жасалған күннен бастап бір жылдан кешіктірмей пайдалы қатты қазбалар жөніндегі уәкілетті органның кешенді сараптамасының оң қорытындысы алынған жою жоспарының болуын қамтамасыз етуге міндетті. Жою жоспарына енгізілетін кейінгі өзгерістер және жою жоспарына кешенді сараптама жүргізу осы Кодекстің 217-бабының 2-тармағында көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

      Осы тармаққа сәйкес жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар осы тараудың ережелерін қолдану мақсаттары үшін осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға теңестіріледі.

      3-1. Өтініш берушінің жазбаша өтініші бойынша мемлекеттік меншіктегі жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, теміржолдарды салу (реконструкциялау) мен жөндеу үшін, сондай-ақ гидроқұрылысжайларды және гидротехникалық құрылысжайларды реконструкциялау мен жөндеу үшін пайдаланылатын кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге құқық 2026 жылғы 1 қаңтарға дейін жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган мен қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерімен келісу бойынша облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органының жазбаша рұқсатын беруі арқылы пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен беріледі деп белгіленсін. Осындай рұқсаттың қолданылу мерзімі жүзеге асырылуы үшін жер қойнауын пайдалану құқығы берілген, мемлекеттік меншіктегі жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, теміржолдарды, гидроқұрылысжайларды және гидротехникалық құрылысжайларды салу (реконструкциялау) мен жөндеуге арналған тиісті шарттың қолданылу мерзімінен аспауға тиіс. Мемлекеттік меншіктегі объектілерді салуға (реконструкциялауға) және жөндеуге тапсырыс беруші болып табылатын мемлекеттік орган мердігерлердің (қосалқы мердігерлердің) тізбесін бекітеді, олар салу (реконструкциялау) және жөндеу мақсаттары үшін кең таралған пайдалы қазбаларды барлауды немесе өндіруді жүзеге асыруға құқылы. Осы тармаққа сәйкес берілген рұқсат негізінде кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар оларды үшінші тұлғаларға иеліктен шығаруға құқылы емес.

      Кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған рұқсат тапсырыс берушісі тиісті мемлекеттік орган болып табылатын, реконструкцияланатын немесе жобаланған жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарынан, теміржолдардан, сондай-ақ гидроқұрылысжайларды және гидротехникалық құрылысжайлардан он шақырымнан аспайтын қашықтықта орналасқан аумақтар шегінде беріледі. Бұл ретте мұндай рұқсат осы Кодекстің 70-бабы 3-тармағының 2) тармақшасында көрсетілмеген аумақта беріледі.

      Осы тармақ негізінде берілген кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған рұқсаттың болуы осы Кодекске сәйкес басқа тұлғаларға жер қойнауын пайдалану құқығын беруге кедергі келтірмейді. Бұл жағдайда бірнеше жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуі осы Кодекстің 24-бабымен реттеледі.

      Кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған рұқсат басқа жер қойнауын пайдаланушылар алып жатқан аумақта олардың алдын ала жазбаша келісімімен және осы Кодекстің 24-бабының 2-тармағында көзделген келісім жасалған жағдайда берілуі мүмкін.

      Кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған рұқсат Қазақстан Республикасының рұқсаттар және хабарламалар туралы заңнамасына сәйкес реттелетін рұқсаттарға жатқызылмайды.

      4. Жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасы осы Кодекстің 70-бабының 3-тармағында көрсетілген мәліметтерден басқа қосымша мыналарды:

      1) осы Кодекс қолданысқа енгізілген күнге дейін пайдалы қазбалардың мемлекеттік балансына енгізілген, кең таралған пайдалы қазбалар мен уранды қоспағанда, пайдалы қатты қазбалардың өнеркәсіптік санаттары қорларын қамтитын жер қойнауы учаскелерінің географиялық координаттарын;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қала құраушыларға жатқызылған заңды тұлға болып табылатын жер қойнауын пайдаланушы 2017 жылғы 31 желтоқсанға дейін жасаған пайдалы қатты қазбаларды өндіруге немесе бірлескен барлауға және өндіруге арналған келісімшарттың тау-кендік телім (өндіру учаскесі) шекараларының сыртқы периметрінен отыз шақырымнан аспайтын қашықтықта орналасқан сызықтардан құралған аумақтардың географиялық координаттарын қамтуы мүмкін деп белгіленсін.

      Осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасына енгізілген жер қойнауы учаскесінің аумағы екі жүз блоктан аспауға тиіс.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген аумақтар тиісті жер қойнауын пайдаланушының өтініші бойынша жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасына енгізіледі. Өтініш аумақтың географиялық координаттарын көрсете отырып және оны енгізу қажеттілігінің негіздемесін келтіре отырып құзыретті органға осы Кодекс алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін үш айдан кешіктірмей жазбаша нысанда беріледі.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген аумақтар шегінде пайдалы қатты қазбаларды барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жер қойнауы учаскелері аукцион негізінде пайдалануға беріледі. Аукцион өткізу және оның қорытындысы бойынша пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензия беру тәртібін құзыретті орган айқындайды. Аукцион құзыретті органның шешімі бойынша өткізіледі. Осы тармақтың бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген аумақтар бойынша құзыретті органның аукцион өткізу туралы шешімі соның өтініші бойынша тиісті аумақтар мемлекеттік жер қойнауы қорын басқару бағдарламасына енгізілген жер қойнауын пайдаланушының ұсынысы бойынша қабылданады.

      Аукционды конкурстық комиссия өткізеді, оның құрамын құзыретті орган бекітеді. Конкурстық комиссия аукцион шарттарына жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті лицензия үшін осы Кодексте көзделген жыл сайынғы ең төмен шығыстар мөлшеріне неғұрлым жоғары талаптарды енгізуге құқылы. Осы Кодекстің 191 және 208-баптарында көзделген міндеттемелерден басқа жер қойнауын пайдалануға берілген лицензия жер қойнауын пайдаланушының қосымша міндеттемелерін және көрсетілген міндеттемелерді бұзғаны үшін лицензияны қайтарып алудың немесе тұрақсыздық айыбын төлеудің негіздерін қамтуы мүмкін.

      Аукцион өткізу қағидаларында белгіленетін өзге де талаптардан басқа, аукционға қатысуға:

      барлау жөніндегі операцияларды жүргізу үшін – бірінші жыл ішінде кемінде он блокта барлау жөніндегі операцияларға арналған ең төмен шығыстарды жабу үшін жеткілікті кәсіптік және қаржылық мүмкіндіктер;

      өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін – бірінші жыл ішінде кемінде бір жүз гектарда өндіруге арналған ең төмен шығыстарды жабу үшін жеткілікті кәсіптік, техникалық және қаржылық мүмкіндіктері бар өтініш берушілер жіберілуі мүмкін. Өтініш берушінің көрсетілген талаптарға сай келмеуі аукционға қатысуға жіберуден бас тарту үшін негіз болып табылады.

      Аукционды өткізу туралы хабарландыру өткізілетін күніне дейін үш айдан ерте жарияланбауға тиіс. Аукционды өткізу, оның шарттары мен қорытындысы туралы хабарлама Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында таратылатын мерзімді баспасөз басылымдарында қазақ және орыс тілдерінде жарияланады. Аукцион шарттарында қол қою бонусының бастапқы мөлшері көзделуге тиіс. Қол қою бонусының ең үлкен мөлшерін ұсынған қатысушы аукцион жеңімпазы болады. Аукцион қорытындысына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен оның қатысушылары шағым жасауы мүмкін.

      Аукцион мынадай:

      1) аукционға қатысуға өтініштер болмаған;

      2) аукционға қатысуға өтініш екеуден аз болған;

      3) аукционға жіберілген тұлға екеуден аз болған жағдайларда өткізілмейді.

      Егер аукцион осы тармақтың тоғызыншы бөлігінің 3) тармақшасында көзделген негіз бойынша өткізілмесе, жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия аукционға қатысуға жіберілген жалғыз тұлғаға беріледі.

      Аукцион мынадай:

      1) аукцион өткізетін күні аукционға тіркелген қатысушы екеуден аз болған;

      2) аукцион өткізетін күні аукционға бірде бір қатысушы тіркелмеген жағдайларда өткізілмеген болып танылады.

      Егер аукцион осы тармақтың он бірінші бөлігінің 1) тармақшасында көзделген негіз бойынша өткізілмеген деп танылса, жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия аукционның тіркелген қатысушысына беріледі.

      Егер оның негізінде осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) тармақшасында көзделген аумақтың шегінде пайдалы қатты қазбаларды барлау немесе өндіру жөніндегі операциялар жүргізу үшін жер қойнауын пайдалану құқығы берілетін аукцион осы тармақтың тоғызыншы бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көзделген жағдайларда өткізілмесе немесе осы тармақтың он бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген жағдайда өткізілмеген деп танылса, бұл аумақ осы тармақтың мақсаттары үшін жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасынан алып тастауға жатады. Мұндай жағдайда осындай аумақ шегінде пайдалы қатты қазбаларды барлау немесе өндіру жөніндегі операциялар жүргізу үшін жер қойнауын пайдалану құқығы осы баптың 6-тармағының ережелерін ескере отырып, осы Кодекстің 9-бөлімінде көзделген тәртіппен беріледі.

      Жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасына енгізілген аумақтар шегінде жер қойнауы учаскелері бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын берудің ерекше тәртібі осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларына сәйкес 2023 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылады.

      5. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты қазбалар бойынша өндіруге арналған келісімшарт (өндіру жөніндегі операциялар жүргізілген бірлескен барлау мен өндіруге арналған келісімшарт) мерзімінен бұрын тоқтатылған жағдайда, тоқтатылған келісімшарт бойынша келісімшарттық аумақты қозғайтын жер қойнауының учаскесі құзыретті органның шешімімен осы тармақта белгіленген ерекшеліктер ескеріле отырып, осы баптың 4-тармағында көзделген тәртіппен өткізілетін аукцион қорытындысы бойынша пайдалы қатты қазбаларды барлау немесе өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу үшін пайдалануға беріледі.

      Аукцион өткізу туралы хабарландыру жер қойнауын пайдалану құқығы тоқтатылған күннен бастап не құзыретті органның жер қойнауын пайдалану құқығын тоқтату туралы шешіміне шағым жасалған жағдайда, соттың шешімі күшіне енген күннен бастап үш айдан кешіктірмей жариялануға тиіс. Аукцион өткізу туралы хабарландыру мен оны өткізу күні арасындағы мерзім кемінде бір айды құрауға тиіс.

      Егер пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия берілмесе, қолданысын тоқтатқан келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленуші болып табылатын тұлға осы Кодексте көзделген тәртіппен жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар салдарын жоюға міндетті.

      Аукционға шығарылған жер қойнауы учаскесіндегі пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия берілген жағдайда, қолданысын тоқтатқан келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленуші болып табылатын тұлға жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар салдарын жою жөніндегі міндеттемеден босатылады. Осындай жер қойнауы учаскесінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар салдарын жою бойынша міндеттемелер аукцион нәтижелері бойынша берілген пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияны иеленушіге осы Кодекстің 219-бабына сәйкес өндіру салдарын жоюды қамтамасыз етуді ұсынғаннан кейін толық көлемде өтеді.

      Қолданысын тоқтатқан келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленуші болып табылатын тұлға келісімшарт тоқтатылған күннен бастап және пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия берілгенге дейінгі не жою жөніндегі жұмыстар басталғанға дейінгі кезеңде жер қойнауы учаскесінің аумағын қоршаған ортаның және халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін жай-күйде ұстап тұру жөніндегі шараларды қолдануға міндетті.

      6. Жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасында құзыретті органның жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасына алғаш рет енгізілетін және осы баптың 4 және 5-тармақтарында көрсетілген аумақтарға жатпайтын аумақтар шегінде пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияларды беруге өтініштерді қабылдауды бастау күні көзделуге тиіс деп белгіленсін. Көрсетілген күн жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасы бекітілген немесе оған тиісті өзгерістер енгізілген күннен бастап екі айдан ерте белгіленбейді.

      Жер қойнауының мемлекеттік қорын басқару бағдарламасына алғаш рет енгізілетін аумақтар шегінде пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияларды қараудың және берудің мынадай ерекшеліктері белгіленсін:

      1) қабылдау басталатын күннен бастап бір ай ішінде келіп түскен өтініштер осы Кодекстің 188-бабының 1, 2 және 3-тармақтарында көзделген ережелер ескерілмей қаралады және бірдей басымдығы бар деп есептеледі;

      2) егер осы бөліктің 1) тармақшасында көзделген мерзім ішінде келіп түскен өтініштерді қарау нәтижесінде сол бір блок (блоктар) лицензияны беруден бас тарту туралы шешім қабылданбаған бірнеше өтініштерге енгізілгені анықталса, осы блок (блоктар) бойынша өтініш иелері арасында құзыретті орган айқындайтын тәртіппен және мерзімдерде аукцион өткізіледі. Өтініш иесінің аукционға қатысудан бас тартуы немесе аукционға келмей қалуы тиісті блок бойынша оның өтінімін қабылдамауға негіз болып табылады.

      3) аукцион қорытындысы бойынша осы бөліктің 2) тармақшасында көрсетілген өтініштер бойынша лицензияларды беру аукционның жеңімпазы деп танылған тұлғаның өтініші аукцион өткізілген блокқа (блоктарға) қатысты басым деп есептелетіні ескеріле отырып, осы Кодекстің 188-бабына және 189-бабының басымдық туралы ережелеріне сәйкес жүзеге асырылады. Осы бөліктің 1) тармақшасында көзделген мерзім өткеннен кейін берілген, барлауға арналған лицензияны беруге өтініштер осы Кодекстің 27-тарауында көзделген, пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған лицензияны қараудың және берудің ережелері бойынша қаралады.

      7. "Өнеркәсіптік саясат туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бірыңғай индустрияландыру картасына енгізілген өнеркәсіптік-инновациялық жобаларды іске асыратын, қызметі (технологиялық процесі) жер қойнауын пайдаланумен байланысты өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектілері осы тармақта көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, осы Кодекстің 70-бабы 3-тармағының 2) тармақшасында көрсетілмеген аумақ шегінде орналасқан жер қойнауы учаскесіне берілген өтініш негізінде пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге лицензия алуға құқылы деп белгіленсін. Бұл құқықты өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектілері осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап бес жыл ішінде іске асыра алады.

      Осы тармаққа сәйкес берілген пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензияны беру туралы өтінішке, осы Кодекстің тиісінше 187-бабында немесе 204-бабында көзделген құжаттардан басқа, өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру саласындағы уәкілетті органның өтініш иесінің өндірістік қызметі (технологиялық процесі) жер қойнауын пайдаланумен байланысты екенін растайтын қорытындысы қоса беріледі.

      Өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектілерінің өндірістік қызметін (технологиялық процесін) жер қойнауын пайдаланумен байланысты қызмет (технологиялық процесс) деп тану тәртібін кәсіпкерлік саласындағы өнеркәсіпті мемлекеттік ынталандыру саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      Осы тармаққа сәйкес берілген пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензиялардың шарттары, осы Кодекстің тиісінше 191-бабында немесе 208-бабында көзделген шарттардан басқа, мыналарды көздеуі тиіс:

      1) өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектісінің өнеркәсіптік-инновациялық жобаны іске асыру бойынша міндеттемесі;

      2) өнеркәсіптік-инновациялық қызмет субъектілерінің өндірістік қызметінің (технологиялық процесінің) мұқтажы үшін басымдық тәртіппен өндірілген пайдалы қатты қазбаларды жеткізу бойынша міндеттемелер.

      Жер қойнауын пайдаланушы осы тармақтың ережелеріне сәйкес берілген жер қойнауы учаскесіндегі тиісті өнеркәсіптік-инновациялық жоба бойынша өндірістік объектіні пайдалану басталғанға дейін пайдалы қазбаларды өндіруді бастауға құқылы емес.

      Осы тармаққа сәйкес берілген барлауға немесе өндіруге арналған лицензия, осы тармақтың төртінші бөлігінде көзделген міндеттемелер орындалмаған жағдайда, осы Кодекстің тиісінше 200-бабына немесе 221-бабына сәйкес көзделген негіздерден басқа кезде қайтарып алынуы мүмкін.

      8. Жер қойнауын пайдалану саласындағы ұлттық компаниялар осы Кодекстің 25-бабына сәйкес жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге жол берілмейтін аумақтарды қоспағанда, осы Кодекстің 70-бабы 3-тармағының 2) тармақшасында көрсетілмеген аумақтар шегінде орналасқан жер қойнауы учаскелеріне қатысты өтінім беру арқылы пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензияны алуға құқылы деп белгіленсін. Бұл құқықты жер қойнауын пайдалану саласындағы ұлттық компаниялар Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен жер қойнауын пайдалану саласындағы ұлттық компаниялар қызметінің аражігін ажыратуды ескере отырып, осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап екі жыл ішінде іске асыруы мүмкін.

      9. 2023 жылғы 1 қаңтарға дейін осы Кодекстің 72-бабының мақсаттары үшін пайдалы қатты қазбаларды өндіру кезінде ысырапты есепке алу жер қойнауын пайдаланушылар жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органға өздері белгілеген тәртіппен беретін нормаланатын ысыраптар туралы деректер негізінде жүзеге асырылады деп белгіленсін. Нормаланатын ысыраптар туралы деректерге растайтын құжаттар қоса берілуге тиіс. Жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган нормаланатын ысыраптар туралы деректер берілгеннен кейін он бес жұмыс күні ішінде жер қойнауын пайдаланушыға нормаланатын ысыраптар мөлшері бойынша негізделген қарсылықтарын жіберуге құқылы. Осындай қарсылықтар көрсетілген мерзімде жіберілген жағдайда, нормаланатын ысыраптарды жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган ұқсас жобалар бойынша нормаланатын ысыраптар туралы қолда бар деректер негізінде не бұрын берілген мәліметтерге сүйене отырып, дербес өзі айқындайды.

      10. 2023 жылғы 31 желтоқсанға дейін жасалған пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар не берілген өндіруге арналған лицензиялар қолданылатын жер қойнауы учаскелерінің аумақтарына және (немесе) кен орындарына қатысты 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап жер қойнауын пайдаланушылар "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 121-бабына сәйкес пайдалы қатты қазбалардың қорларын есептеуді жүзеге асыруға құқылы деп белгіленсін.

      Өтініш берушілер осы Кодекстің 204-бабына сәйкес пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия алуға өтініш берген кезде құзыретті органға "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 121-бабына сәйкес пайдалы қатты қазбалардың қорларын есептеу жөніндегі есепті ұсынуға құқылы.

      11. Осы Кодекстің 277-бабының 14-тармағы 16) тармақшасының мақсаттары үшін пайдалы қазбалар қорларының мемлекеттік балансын жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган жүргізеді деп белгіленсін.

      Бұл ретте пайдалы қазбалар қорларының мемлекеттік балансынан мәліметтерді жүргізу 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап осы Кодекстің 72-бабына сәйкес мемлекеттік жер қойнауы қорының бірыңғай кадастрын жүргізу шеңберінде пайдалы қазбаларды мемлекеттік есепке алуда жүзеге асырылады.

      12. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға тараптардың келісуі бойынша, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында немесе келісімшарттарында көзделген жағдайларда өзгерістер енгізілуі мүмкін.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты өзгерту туралы келісім осы баптың 13, 14, 16-тармақтарында көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып осы тармақта белгіленген тәртіппен жасалады.

      Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы келісім жасасуға ниеті бар жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға (келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік органға) өтініш жібереді, онда келісімшартқа ұсынылып отырған өзгерістер, олардың негіздемелері және өтініш бойынша шешім қабылдау үшін қажетті өзге де мәліметтер баяндалуға тиіс. Өтінішке жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыру жобасы қоса беріледі.

      Құзыретті орган келіп түскен өтінішті осы Кодекстің 45-бабына сәйкес құрылатын жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі сараптама комиссиясының қарауына бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде шығарады. Тарапы өзге мемлекеттік орган болып табылатын келісімшарт бойынша сараптама комиссиясы сол мемлекеттік органның шешімімен құрылады. Сараптама комиссиясы жер қойнауын пайдаланушылардың келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу мәселелері бойынша өтініштерін қарау кезінде ұсынымдар әзірлеу мақсатында құзыретті органның (келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік органның) жанындағы консультативтік-кеңесші орган болып табылады. Сараптама комиссиясы өтінішті келіп түскен күнінен бастап жиырма жұмыс күнінен аспайтын мерзімде қарайды және құзыретті органға (келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік органға) өз ұсынымдарын жібереді.

      Құзыретті орган (келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік орган) сараптама комиссиясы ұсынымдарының негізінде сараптама комиссиясының ұсынымдары келіп түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізуден бас тарту туралы немесе сараптама комиссиясының ұсынымдарын ескере отырып жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі келіссөздер бастау туралы шешім шығарады.

      Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі келіссөздерді құзыретті органның (келісімшарттың тарапы болып табылатын мемлекеттік органның) жұмыс тобы жүргізеді. Жұмыс тобы туралы ережені және оның құрамын құзыретті орган (келісімшарттың тарапы болып табылатын мемлекеттік орган) бекітеді.

      Келіссөздер жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға (келісімшарттың тарапы болып табылатын мемлекеттік органға) толықтырудың жобасын және өзге де қажетті құжаттарды жұмыс тобының қарауына ұсынған күннен бастап екі айдың ішінде жүргізіледі. Бұл мерзім тараптардың келісуі бойынша ұзартылуы мүмкін.

      Келіссөздер нәтижелері хаттамамен ресімделеді. Жұмыс тобы мақұлдаған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар жобасына құзыретті орган (келісімшарттың тарапы болып табылатын мемлекеттік орган) қол қояды. Егер жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтырулар жобасы жер қойнауын пайдалануға келісімшарттың басты қаржылық-экономикалық көрсеткіштерін қозғаса, құзыретті орган (келісімшарттың тарапы болып табылатын мемлекеттік орган) жұмыс тобының шешімі бойынша көрсетілген жоба оған қол қойғанға дейін экономикалық сараптамаға жіберіледі. Экономикалық сараптама жүргізу тәртібін мемлекеттік жоспарлау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      Кең таралған пайдалы қазбалар бойынша экономикалық сараптама жүргізу тәртібін облыстың жергілікті атқарушы органы айқындайды.

      Келісімшартқа өзгерістердің шарттары жер қойнауын пайдалану құқығы берілген шарттарға қарағанда, Қазақстан Республикасы үшін пайдасы аз болмауы керек.

      Осы тармақ көмірсутектер бойынша және уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға өзгерістер мен толықтырулар енгізуге қолданылмайды.

      12-1. Көмірсутектер, уран бойынша осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға тараптардың келісуі бойынша, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында немесе келісімшарттарда көзделген жағдайларда өзгерістер мен толықтырулар енгізілуі мүмкін.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыру осы баптың 13 және 16-тармақтарында көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып, осы тармақта белгіленген тәртіппен жасалады.

      Көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтыру жасасуға ниеті бар жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға өтініш жібереді, онда көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа ұсынылып отырған өзгерістер мен толықтырулар, олардың негіздемелері және өтініш бойынша шешім қабылдау үшін қажетті өзге де мәліметтер жазылуға тиіс.

      Құзыретті орган келіп түскен өтінішті бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде осы Кодекстің 45-бабына сәйкес құрылатын жер қойнауын пайдалану мәселелері жөніндегі сараптама комиссиясының қарауына шығарады. Сараптама комиссиясы жер қойнауын пайдаланушылардың көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу мәселелері бойынша өтініштерін қарау кезінде ұсынымдар әзірлеу мақсатындағы құзыретті орган жанындағы консультативтік-кеңесші орган болып табылады. Сараптама комиссиясы өтінішті келіп түскен күнінен бастап бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде қарайды және құзыретті органға өз ұсынымдарын жібереді.

      Құзыретті орган сараптама комиссиясы ұсынымдарының негізінде сараптама комиссиясының ұсынымдары келіп түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде сараптама комиссиясының ұсынымдарын ескере отырып, көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізуден бас тарту туралы немесе көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөнінде келіссөздер бастау туралы шешім шығарады.

      Құзыретті органның келіссөздерді бастау туралы шешімінде оның қолданылу мерзімі көрсетіледі.

      Көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөніндегі келіссөздерді құзыретті органның жұмыс тобы жүргізеді. Жұмыс тобы туралы ережені және оның құрамын құзыретті орган бекітеді.

      Келіссөздер жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа толықтырудың жобасын және өзге де қажетті құжаттарды жұмыс тобының қарауына ұсынған күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде жүргізіледі. Бұл мерзім тараптардың келісуі бойынша ұзартылуы мүмкін. Келіссөздер нәтижелері хаттамамен ресімделеді.

      Көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа жұмыс тобы мақұлдаған толықтырудың жобасына құзыретті орган оны жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға ұсынған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қол қояды.

      Көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар шарттарының жер қойнауын пайдалану құқығы берілген шарттарға қарағанда Қазақстан Республикасы үшін тиімділігі аз болмайды.

      Осы тармаққа сәйкес көмірсутектер, уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа мұндай келісімшарттың қолданылу мерзімін ұзартуды көздейтін өзгерістер мен толықтырулар енгізуге жол берілмейді.

      13. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың жұмыс бағдарламасына өзгерістер мен толықтырулар енгізу қажет болған жағдайда, осы баптың 12 немесе 12-1-тармағына сәйкес жіберілетін өтінішке мыналар қоса беріледі:

      1) құзыретті орган бекіткен нысан бойынша жасалған жұмыс бағдарламасының жобасы;

      2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа ұсынылатын өзгерістер мен толықтырулар қажеттілігінің жазбаша негіздемесі.

      Құзыретті орган (келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік орган) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа өзгерістер мен толықтырулар енгізу жөнінде келіссөздер жүргізу туралы шешім қабылдаған жағдайда жер қойнауын пайдаланушы осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген құжаттардан басқа, құзыретті органға (келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік органға):

      1) уранды, сондай-ақ кең таралған пайдалы қазбаларды қоспағанда, пайдалы қатты қазбаларды барлауға және (немесе) өндіруге арналған келісімшарттар бойынша – осы Кодекске сәйкес әзірленген, келісілген, бекітілген және сараптамалардың оң қорытындыларын алған жобалау құжаттарын және жою жоспарын (жобасын);

      2) көмірсутектерді, уранды барлауға және (немесе) өндіруге арналған келісімшарттар бойынша – осы Кодекске сәйкес әзірленген, келісілген, бекітілген және сараптамалардың оң қорытындыларын алған жобалау құжаттарын жұмыс тобының қарауына ұсынуға тиіс.

      Егер ураннан басқа, кең таралған пайдалы қазбаларды немесе пайдалы қатты қазбаларды өндірудің жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың жұмыс бағдарламасында көзделген көлемі физикалық тұрғыда жиырмадан аз пайызға нақты өзгерсе, жұмыс бағдарламасына өзгерістер енгізу талап етілмейді. Өндіру көлеміндегі мұндай өзгерістер келісімшарт талаптарына сәйкес келеді деп есептеледі. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың жұмыс бағдарламасының мазмұнын және оның нысанын құзыретті орган айқындайды.

      Осы тармақтың ережелері осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін үлгілік нысан бойынша жасалған пайдалы қатты қазбаларды барлауға арналған келісімшарттарға қолданылмайды.

      14. Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды барлауға немесе бірлескен барлау мен өндіруге (барлау кезеңінде) арналған келісімшартқа оның қолданылу мерзімін (бірлескен барлау мен өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңін) ұзарту мақсатында өзгеріс енгізуге келісімшартта барлануы көзделген пайдалы қатты (кең таралған) қазбалардың минералдануы (байқалуы) табылған жағдайда, осындай табуды бағалау үшін жол беріледі.

      Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге (өндіру кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшартқа оның қолданылу мерзімін (бірлескен барлау мен өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңін) ұзарту мақсатында өзгеріс енгізуге, егер мұндай ұзарту келісімшартта көзделген болса, жол беріледі.

      Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылу мерзімін ұзарту туралы өтініш келісімшарт тарапы болып табылатын мемлекеттік органға тиісінше барлау кезеңі немесе өндіру кезеңі өткенге дейін берілуі мүмкін.

      Уранды қоспағанда, пайдалы қатты (кең таралған) қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт мерзімін ұзарту туралы өтінішке, осы баптың 12 және 13-тармақтарында көрсетілген мәліметтерден басқа, ұзарту кезеңінде жұмыстар жүргізудің және оларға арналған шығыстардың жазбаша негіздемесі қоса беріледі.

      Уранды қоспағанда, пайдалы қатты (кең таралған) қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша барлау мерзімін ұзарту туралы өтінішке келісімшарт талаптарында барлануы көзделген пайдалы қатты (кең таралған) қазбалардың табылған минералдануын (байқалуын) бағалау үшін, осы тармақтың төртінші бөлігінде көрсетілген құжаттардан басқа, осындай табылуды растайтын мәліметтер (жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның бағалауды талап ететін минералдану (байқалу) табылғаны туралы қорытындысы) және табылған минералдануға (байқалуға) бағалауды жүзеге асыру болжанатын жер қойнауы учаскесінің географиялық координаттары қоса беріледі. Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша пайдалы қатты (кең таралған) қазбалардың минералдануын (байқалуын) растау тәртібін жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

      Уранды қоспағанда, пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшарт (бірлескен барлауға немесе өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңі) келісімшарттық аумақ шегінде орналасқан техногендік минералдық түзілімдерден пайдалы құрауыштарды айырып алу мүмкіндігін айқындау мақсатында бес жылдан аспайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін.

      Келісімшарттың мерзімі осы тармақтың алтыншы бөлігіне сәйкес ұзартылған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы осындай ұзарту мерзімі аяқталғанға дейін құзыретті органға келісімшартты техногендік минералдық түзілімдерден пайдалы құрауыштарды одан әрі алу үшін пайдалы қазбаларды өндіруге қажет мерзімге ұзарту туралы өтінішпен жүгінуге құқылы. Бұл жағдайда жер қойнауын пайдаланушы көрсетілген мақсаттар үшін пайдаланылмайтын келісімшарттық аумақтың бөлігінен (жер қойнауы учаскесінің бөлігінен) бас тартуға міндетті.

      Уранды қоспағанда, пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды барлауға (барлау кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшарт табылған минералдануды (байқалуды) бағалау үшін жұмыс бағдарламасында көзделген табылған кен орнын бағалау жөніндегі жұмыстарды жүргізу үшін қажетті, тараптар келіссөздер нәтижелері бойынша айқындайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін.

      Уранды қоспағанда, пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге (өндіру кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшарт өндіруге арналған келісімшарттың бастапқы мерзімінен (бірлескен барлау мен өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндірудің бастапқы кезеңінен) аспайтын, бірақ осы Кодексте белгіленген өндіруге арналған лицензияның барынша ұзақ мерзімінен аспайтын мерзімге ұзартылуы мүмкін. Уранды қоспағанда, пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге (өндіру кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшартты ұзарту мерзімі көрсетілген шектеулер ескеріле отырып, жұмыс бағдарламасында көзделген өндіру бойынша жоспарланатын жұмыстар негізінде айқындалады.

      Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, ірі кен орны бар жер қойнауы учаскесінде пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге (бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшарт он жылдан астам мерзімге ұзартылған жағдайда, құзыретті орган осындай ұзарту шарттарына жер қойнауын пайдаланушының мынадай міндеттемелерінің бірін енгізуді талап етуге құқылы:

      1) өзінің немесе оның еншілес ұйымының немесе бірлескен кәсіпорынмен қайта өңдеу өндірістерін құруы;

      2) жер қойнауын пайдаланушының жұмыс істеп тұрған өндіру өндірістерін жаңғырту не реконструкциялау;

      3) жұмыс істеп тұрған қайта өңдеу өндірістерін жаңғырту не реконструкциялау;

      4) өндірілетін пайдалы қазбаны Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан қайта өңдеу кәсіпорындарына (өндірістеріне) қайта өңдеу үшін беру;

      5) Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес инвестициялық жобаны немесе өңірдің әлеуметтік-экономикалық дамуына бағытталған жобаны (өзінің немесе еншілес ұйымының немесе бірлескен кәсіпорынмен) іске асыруды қамтамасыз ету.

      Жер қойнауын пайдаланушы осы тармақтың сегізінші бөлігінде көрсетілген шарттарда келісімшартты ұзартудан бас тартқан жағдайда, келісімшарттың мерзімі өткен соң тиісті жер қойнауы учаскесі осы баптың 5-тармағында көзделген тәртіппен аукционға шығаруға жатады.

      Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, шарттары осы Кодекстің қолданысқа енгізілу күніне жер қойнауын пайдаланушының осындай келісімшарттың мерзімін (бірлескен барлау мен өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңін) ұзартуға құқығын көздемеген, пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге (өндіру кезеңінде бірлескен барлау мен өндіруге) арналған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушы келісімшарттың қолданылу мерзімі ішінде осы Кодекстің 201-бабына сәйкес пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге арналған лицензия (232-бабына сәйкес кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензия) алуға айрықша құқыққа ие болады. Айрықша құқық бойынша өндіруге арналған лицензия алуға өтініш келісімшарттың қолданылу мерзімі өткеннен кемінде үш жыл бұрын берілуі мүмкін. Егер өтінішті қарау кезеңінде келісімшарт мерзімі өтіп кетсе, келісімшарт осындай қарау кезеңіне қайта жаңартылды деп есептеледі.

      Осы Кодекс күшіне енгенге дейін жасалған және бюджеттен тыс қаражат есебінен қаржыландырылатын жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуге арналған келісімшарттың (шарттың) мерзімін ұзартуға, егер осындай келісімшарттың шарттарында өзгеше көзделмесе, жол берілмейді. Егер осы келісімшарттың шарттарымен оның мерзімін ұзарту мүмкіндігі көзделсе, мұндай ұзартуға бір жылдан аспайтын мерзімге жол беріледі. Осындай ұзарту кезінде осы Кодекстің 89-бабында көзделген жұмыстарды шектеу ережелері қолданылады.

      14-1. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған уранды барлауға арналған келісімшартқа оның қолданылу мерзімін ұзарту мақсатында өзгерістер енгізуге уранның кен орны табылған жағдайда, осындай табуды бағалау үшін жол беріледі.

      Уран бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың мерзімін ұзарту туралы өтінішке, осы баптың 12-1 және 13-тармақтарында көрсетілген мәліметтерден басқа, ұзарту кезеңіндегі жұмыстар жүргізудің және оларға арналған шығыстардың жазбаша негіздемесі қоса беріледі.

      Табылған уран кен орнын бағалау үшін уранды барлауға арналған келісімшарт бойынша барлау кезеңін ұзарту туралы өтінішке осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген құжаттардан басқа, уран кен орнының табылғанын растайтын мәліметтер (жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті органның бағалауды талап ететін уран кен орнының табылғаны туралы қорытындысы) және табылған кен орнын бағалауды жүзеге асыру болжанатын жер қойнауы учаскесінің географиялық координаттары қоса беріледі.

      Уран өндіру саласындағы уәкілетті орган осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған уранды барлауға арналған келісімшарттар бойынша құзыретті орган болып айқындалады.

      15. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған және бюджеттен тыс қаражат есебінен қаржыландырылатын жер қойнауын мемлекеттік геологиялық зерттеуге арналған келісімшарт (шарт) бойынша тұлғаға берілген жер қойнауы учаскесіне арналған құқыққа осы Кодекстің 84-бабының 2-тармағында көзделген жер қойнауын пайдалану құқығы туралы ережелер қолданылады деп белгіленсін.

      Осындай тұлға осы Кодекске сәйкес жер қойнауын пайдалану құқықтарына ие өзге тұлғаларға жер қойнауы учаскесін пайдалануға кедергі жасауға құқығы жоқ.

      16. Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауы учаскесінің шекараларын өзгерту келісімшартқа тиісті өзгерістер енгізу арқылы жүзеге асырылады.

      Бұл жағдайда жер қойнауы учаскесінің кеңістіктік шекаралары координаттардың географиялық жүйесінде бұрыш нүктелерімен белгіленетін аумақпен және осындай аумақтың шекараларынан белгілі бір тереңдікке дейінгі шартты жазықтықтармен айқындалады.

      Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты (кең таралған) қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауы учаскесінің аумағын кеңейтуге осы Кодекстің қолданысқа енгізілу күніне айқындалған жер қойнауы учаскесінің жартысынан аспайтын мөлшерінде жол беріледі.

      Уранды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты (кең таралған) қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауы учаскесінің шекараларын өзгерту геологиялық және (немесе) тау-кендік бөлулерді қайта ресімдеу арқылы жүзеге асырылады. Геологиялық және тау-кендік бөлулерді беру және қайта ресімдеу тәртібін жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайды.

      17. Егер жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезіндегі әрекеттері ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіретін, Қазақстан Республикасының экономикалық мүдделерін өзгертуге алып келсе, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құзыретті орган пайдалы қатты қазбалардың ірі кен орны бар жер қойнауы учаскесінде осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты біржақты тәртіппен тоқтатуға құқылы. Көрсетілген негіз бойынша келісімшарттың қолданылуы біржақты тоқтатылған жағдайда құзыретті орган бұл туралы жер қойнауын пайдаланушыны екі айдан кешіктірмей ескертуге міндетті.

      18. Ұлттық қауіпсіздікке қатер төндіруге алып келген, осы Кодекстің 44-бабының 1-тармағында көзделген талаптар бұзылған жағдайда, осы Кодекске сәйкес құзыретті органның рұқсатын алу талап етілмейтін жағдайлардан басқа кезде, құзыретті орган осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған ірі кен орны немесе стратегиялық кен орны бар жер қойнауы учаскесінде пайдалы қатты қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты біржақты тәртіппен тоқтатады.

      Көрсетілген талаптар бұзылған жағдайда бұзушылыққа дейін болған жағдайды қалпына келтіру арқылы, ал қалпына келтіру мүмкін болмаған кезде стратегиялық жер қойнауы учаскесімен байланысты объектілерді ауыстыру бойынша өзге де әрекеттерді құзыретті органның рұқсатымен жасау арқылы осы бұзушылық бір жылдан аспайтын мерзімде жойылуға жатады. Осы бөлікте көзделген мерзімдерде бұзушылық жойылған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы бұл туралы құзыретті органды жойылғанын растайтын құжаттарды қоса бере отырып, жазбаша хабардар етеді.

      Белгіленген мерзімде бұзушылық жойылмаған жағдайда, құзыретті орган жер қойнауын пайдаланушыға жазбаша хабарлама жіберу арқылы келісімшартты орындаудан біржақты тәртіппен бас тартады. Келісімшарт келісімшартты орындаудан біржақты бас тарту туралы хабарламаны жер қойнауын пайдаланушы алған күннен бастап үш айдан кейін тоқтатылады.

      19. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған келісімшарттың қолданылуы тоқтатылған кезде жер қойнауын пайдалану салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындау осы Кодексте айқындалған тәртіппен мыналар ескеріліп жүзеге асырылады:

      уранды қоспағанда, пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттың немесе кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттың қолданылу мерзімі өткенге дейін екі жыл бұрын не олар мерзімінен бұрын тоқтатылған кезде жою жоспары болмағанда жою жобасын әзірлеу кезінде жою жоспарын жасау жөніндегі нұсқаулықта көзделген жоюдың тиісті техникалық ерекшеліктері назарға алынады;

      мемлекеттік меншіктегі жалпыға ортақ пайдаланылатын автомобиль жолдарын, теміржолдарды, гидроқұрылысжайларды және гидротехникалық құрылысжайларды салу (реконструкциялау) және жөндеу мақсатында пайдалану үшін кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған рұқсаттың қолданылуы тоқтатылған кезде жер қойнауын пайдалану салдарын жою бойынша міндеттемелерді орындау Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес бүлінген жерді қалпына келтіру арқылы жүзеге асырылады.

      Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі операциялар салдарын жоюға кіріскен тұлғалар осы Кодексте белгіленген тәртіппен және мерзімдерде оның аяқталуын қамтамасыз етуге міндетті.

      20. 2004 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған көмірсутектер саласындағы жер қойнауын пайдалануға арналған бір келісімшарт шеңберінде, бір бөлігі Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен тұтқырлығы жоғары, су басқан, дебиті аз немесе игерілген кен орындарының тізбесіне енгізілген көмірсутектердің бірнеше кен орындарында өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар құзыретті органға осындай кен орындарына қатысты өндіруге арналған жеке келісімшарт жасасу туралы өтініш жасауға құқылы. Мұндай келісімшарт бастапқы келісімшарт мерзімі аяқталғанға дейін қалған мерзімге жасалуы мүмкін.

      2004 жылғы 1 қаңтардан бастап және осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған көмірсутектер саласындағы жер қойнауын пайдалануға арналған бір келісімшарт шеңберінде, бір бөлігі Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен тұтқырлығы жоғары, су басқан, рентабельдігі төмен, дебиті аз немесе игерілген кен орындарының тізбесіне енгізілген көмірсутектердің бірнеше кен орындарында өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар құзыретті органға осындай кен орнына (кен орындарына) қатысты өндіруге арналған жеке келісімшарт жасасу туралы өтініш жасауға құқылы. Мұндай келісімшарт бастапқы келісімшарт аяқталғанға дейін қалған мерзімге жасалуы мүмкін.

      21. Жер қойнауын пайдаланушылар мемлекеттік органдарға барланған пайдалы қазба қорларының рентабельділігі туралы қорытынды алу мақсатында ұсынған, жүргізілген геологиялық барлау жұмыстары туралы түпкілікті есептер осы Кодекстің 277-бабы 11-тармағының ережелері ескеріле отырып, "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 121-бабының ережелеріне сәйкес қаралуға жатады.

      22. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленушілер осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін қолданыста болған Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бекітілген жобалау құжаттарына сәйкес жер қойнауы учаскесінде қызметін жүзеге асыруға құқылы.

      Осы тармақтың үшінші бөлігінің ережесі ескеріле отырып, көрсетілген жобалау құжаттарына өзгерістер осы Кодексте көзделген жобалау құжаттарына өзгерістер енгізу туралы ережелерге сәйкес енгізіледі. Бұл ретте жобалау құжаттарының көрсеткіштері келісімшарттың жұмыс бағдарламасында көзделген ұқсас көрсеткіштерге сәйкес келуге тиіс.

      Егер осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша уранды қоспағанда, кең таралған пайдалы қазбаларды немесе пайдалы қатты қазбаларды өндірудің бекітілген жобалау құжаттарында айқындалған көлемі бекітілген жобалау көрсеткіштерінен физикалық тұрғыда жиырмадан аз пайызға өзгерсе, мұндай өзгерістер көрсетілген жобалау құжаттарына өзгерістерді міндетті түрде енгізу (осы Кодекске сәйкес жобалау құжатын әзірлеу) үшін негіз болып табылмайды.

      22-1. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған уранды барлауға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдаланушылар уранды тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіруді жүзеге асыруға құқылы.

      Тәжірибелік-өнеркәсіптік өндіру жобасын жер қойнауын пайдаланушы бекітеді және ол осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардан өтуге жатады. Бұл ретте мұндай сараптамаларды жүргізу үшін пайдалы қатты қазбалардың ресурстары мен қорларын бағалау туралы есептің болуы талап етілмейді.

      Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған уранды барлауға арналған келісімшарттарға тәжірибелік-өнеркәсіптік өндірудің жүргізілуіне байланысты өзгерістер енгізу осы баптың 14-1-тармағына сәйкес жүзеге асырылады.

      23. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға, осы Кодексте көрсетілген операциялардан басқа тиісті келісімшартта айқындалатын жұмыстар тізбесіне сәйкес өндірілген пайдалы қатты қазбаларды бастапқы қайта өңдеу (байыту) жөніндегі қызмет жатады.

      Осы тармақтың мақсаттары үшін жер қойнауынан алынған пайдалы қатты қазбаларды бастапқы қайта өңдеуге (байытуға) тау-кен өнеркәсібі қызметінің түрі жатады, ол өндірілген жерінде жинауды, ұсатуды немесе үгітуді, сыныптауды (сұрыптауды), брикеттеуді, агломераттауды және физикалық-химиялық әдістермен (пайдалы қазбалардың минералдық нысандарын, олардың агрегаттық-фазалық жай-күйін, кристалдық-химиялық құрылымын сапалық жағынан өзгертпестен) байытуды қамтиды, сондай-ақ пайдалы қазбаларды өндіру жөніндегі жұмыстардың арнаулы түрлері болып табылатын қайта өңдеу технологияларын (жерасты газдандыру және балқыту, химиялық және бактериялық сілтісіздендіру, шашыранды кен орындарын драгалық және гидравликалық жолмен әзірлеу) қамтуы мүмкін. Бұл ретте өндірілген шикізаттан пайдалы құрауыштарды айырып алумен байланысты жұмыстар, сондай-ақ бастапқы қайта өңдеуден кейінгі (бастапқы қайта өңдеу болған кезде) жұмыстар қайта өңдеу деп танылады

      24. Мемлекеттік емес техногендік минералдық түзілімдермен әртүрлі орналастыру объектілерінде (үйінді, қалдық қойма, шөгінді қойма, полигон және тағы сол сияқты) бөлек орналастырылған:

      1) осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жер қойнауын пайдаланушылармен жасалған пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттардың келісімшарттық аумақтары (бірлескен барлау мен өндіруге арналған келісімшарттар бойынша өндіру кезеңі) шегіндегі;

      2) осы Кодекстің қолданысқа енгізілу күніне пайдаланылатын және жеке меншік құқығымен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға тиесілі тау-кен қайта өңдеу кәсіпорындарының жер учаскелеріндегі мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер құзыретті органға беретін өтініштері негізінде аталған тұлғалардың меншігіне осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап екі жыл ішінде өтеусіз беруге жатады деп белгіленсін.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген келісімшарттық аумақтардың және жер учаскелерінің шегінен тыс жерде орналасқан және 1992 жылғы 30 мамырға дейін түзілген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер мүдделі тұлғаның өзі құзыретті органға беретін өтініші бойынша жеке меншікке өтеусіз негізде берілуге жатады. Мұндай өтініш осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап екі жыл ішінде мынадай шарттар сақталған:

      өтініш иесі осы Кодекстің қолданысқа енгізілу күніне жұмыс істеп тұрған тау-кен өндіру, тау-кен қайта өңдеу, металлургиялық кәсіпорынның меншік иесі болып табылған;

      мұндай техногендік минералдық түзілімдер тиісті тау-кен өндіру, тау-кен қайта өңдеу, металлургиялық кәсіпорын орналасқан келісімшарттық аумаққа немесе жер учаскесіне іргелес аумақтарда орналасқан кезде берілуі мүмкін.

      Осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді өтініш иесінің жеке меншігіне беру, егер өтініш иесі жер қойнауын пайдаланушы болып табылса, келісімшарттық аумақты осындай техногендік минералдық түзілімдердің орналасу алаңына кеңейту арқылы не шегінде осы техногендік минералдық түзілімдер орналасқан жер учаскелеріне құқықтар беру арқылы жүргізіледі.

      Осы тармақтың бірінші және екінші бөліктеріне сәйкес меншікке берілмеген, осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген келісімшарттық аумақтардың және жер учаскелерінің шегінен тыс жерде орналасқан мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер жер қойнауының құрамына қосылады. Мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді иеленуге өтініш бермеген жер қойнауын пайдаланушылар осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап төрт жыл өткен соң осындай мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер орналасқан келісімшарттық аумақтың бөлігін қайтаруды жүзеге асыруға міндетті.

      Жеке меншік құқығымен мемлекеттік емес заңды тұлғаларға тиесілі жұмыс істеп тұрған кәсіпорындардың техногендік минералдық түзілімдермен бірге бір орналастыру объектісінде орналастырылған не жер қойнауын пайдаланушылардың қызметі нәтижесінде туындаған техногендік минералдық түзілімдермен бірге бір орналастыру объектісінде орналастырылған мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер жер қойнауын зерделеу жөніндегі уәкілетті органға берілген олардың өтініші негізінде аталған тұлғалардың меншігіне өтеусіз беріледі деп белгіленсін. Мұндай өтініш осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап екі жыл ішінде берілуі мүмкін.

      Егер осы тармақтың бесінші бөлігінде көрсетілген техногендік минералдық түзілімдер өздерінің физикалық қасиеттеріне қарай (қатты қалыптағы техногендік минералдық түзілімдер) бөлінетін болса, осы тармақтың бесінші бөлігінде аталған тұлғаның өтініші бойынша – өтініш иесі және жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті орган арасында бөлу балансы жасалады. Мұндай өтініш осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап екі жыл ішінде берілуі мүмкін. Мұндай жағдайда техногендік минералдық түзілімдерді беру бөлу балансы негізінде жүзеге асырылады. Өтініш иесі балансына қабылдамаған, бөлінген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерге бөлу балансы жасалғаннан кейін осы тармақтың төртінші бөлігінің ережелері қолданылады.

      Егер мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді жеке меншікке беру туралы өтініш берілмесе не белгіленген мерзімдерде бөлу балансы жасалмаса, мемлекеттік емес және мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдердің орналасу объектілері осындай тұлғаның есебінен жойылуға жатады. Жою, кейіннен жою объектілері орналасқан аумақтар мемлекетке қайтарыла отырып, Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен жүргізіледі.

      Осы тармақтың негізінде меншікке берілген техногендік минералдық түзілімдерге құқықтарды іске асыру осы Кодекстің 13-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

      Осы тармаққа сәйкес жеке меншікке берілген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдер пайдалы қазбалар қорларының мемлекеттік балансынан есептен шығарылуға жатады.

      Осы тармақта көзделген мемлекеттік техногендік минералдық түзілімдерді беру тәртібін пайдалы қатты қазбалар саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      25. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған пайдалы қатты қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша, сондай-ақ кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленушілер тиісінше құзыретті орган немесе облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органы құратын комиссияның шешімі бойынша, жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті келісімшарттардың орнына пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе өндіруге арналған лицензияны, кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған лицензияны алу арқылы, осы Кодексте көзделген жер қойнауын пайдаланудың лицензиялық режиміне көшуге (жер қойнауын пайдалану құқығын қайта ресімдеуге) құқылы. Бұл ретте, егер пайдалы қатты қазбаларды барлаудың қалыптастырылатын учаскесінің немесе өндірудің қалыптастырылатын учаскесінің шекараларында орналасқан келісімшарттық аумақтары бар пайдалы қатты қазбаларды барлауға және кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған келісімшарттар бойынша не пайдалы қатты қазбаларды өндіруге және кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын иеленуші сол бір тұлға болып табылса, жер қойнауын пайдаланудың лицензиялық режиміне ауысу (жер қойнауын пайдалану құқығын қайта ресімдеу) тиісінше пайдалы қатты қазбаларды барлауға немесе пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған бір лицензия беру арқылы пайдалы қатты қазбаларды барлауға және кең таралған пайдалы қазбаларды барлауға арналған екі келісімшарт бойынша не пайдалы қатты қазбаларды өндіруге және кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған екі келісімшарт бойынша бір мезгілде жүзеге асырылады.

      Пайдалы қатты қазбалар бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша құзыретті орган комиссия құрады. Комиссияның ережесі мен құрамын құзыретті орган айқындайды. Комиссияның құрамына бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органның, бюджеттің атқарылуы жөніндегі орталық уәкілетті органның, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның және Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің өкілдері де кіреді.

      Кең таралған пайдалы қазбаларды өндіруге арналған келісімшарттар бойынша облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың тиісті жергілікті атқарушы органы комиссия құрады. Комиссияның ережесі мен құрамын жергілікті атқарушы орган айқындайды. Комиссияның құрамына бюджеттің атқарылуы жөніндегі жергілікті уәкілетті органның, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық органының және Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің аумақтық органының өкілдері де кіреді.

      Осы тармаққа сәйкес жер қойнауын пайдаланудың лицензиялық режиміне көшу тәртібін, оның ішінде комиссия жұмысының тәртібін құзыретті орган айқындайды.

      Лицензия осы Кодекске сәйкес айқындалатын мерзімге беріледі. Бұл мерзім орнына лицензия берілетін жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың мерзімінен, ал жер қойнауын пайдалану құқығы пайдалы қатты қазбалар және кең таралған пайдалы қазбалар жөніндегі келісімшарттар бойынша бір мезгілде қайта ресімделген жағдайда – пайдалы қатты қазбалар бойынша келісімшарттың мерзімінен аспауға тиіс. Бұл ретте осы Кодекстің 211-бабы 2-тармағы бірінші бөлігінің мақсаттары үшін жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың (келісімшарттардың) орнына берілген пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензияның мерзімі қатарынан жиырма бес жылға дейінгі кезеңге ұзартылуы мүмкін.

      Осы Кодекстің 191, 208 және 233-баптарында көзделген міндеттемелерден басқа, жер қойнауын пайдалануға берілген лицензияда жер қойнауын пайдаланушының қосымша міндеттемелері және лицензияны қайтарып алу немесе көрсетілген міндеттемелерді бұзғаны үшін тұрақсыздық айыбын төлеу негіздері қамтылуы мүмкін.

      Жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданысы жер қойнауын пайдалануға арналған тиісті лицензия берілген күннен бастап тоқтатылады.

      Осы тармаққа сәйкес жер қойнауын пайдалануға арналған лицензия берілген жағдайда, осы Кодекстің 25-бабы 1-тармағы 2), 4) тармақшаларының және 40-бабы 2-тармағы 1) тармақшасының ережелері көрсетілген лицензияға қолданылмайды.

      Осы тармаққа сәйкес жер қойнауын пайдалану құқығын қайта ресімдеу келісімшарт негізінде туындаған жер қойнауын пайдалану құқығын тоқтатпайды, сондай-ақ қайта ресімдеу кезінде болатын жер қойнауын пайдалану құқығына ауыртпалықтарды тоқтатуға алып келмейді.

      26. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылатын жұмыскерлерді оқытуға, біліктілігін арттыруға және қайта даярлауға жұмсалатын шығыстар бойынша келісімшарттық міндеттемелердің, сондай-ақ ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және (немесе) тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыру бойынша міндеттемелердің орындалуы жөніндегі есептер міндеттемелердің тиісті түрлері үшін осы Кодексте белгіленген тәртіппен және мерзімдерде ұсынылады.

      27. Осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап бес жыл ішінде пайдалы қатты қазбаларды өндіруге арналған лицензия бойынша құрамында отыз пайыздан астам металл (металдар) бар кендік пайдалы қатты қазбаларды өндіруді жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылар Қазақстан Республикасының аумағында күнтізбелік жылдағы өндірудің жалпы мөлшерінің жартысынан кем емес көлемде оларды қайта өңдеуді жүзеге асыруға міндетті деп белгіленсін.

      Технологиялық себептер бойынша, өндірістік қуаттың болмауы, жеткіліксіз болуы немесе экономикалық тұрғыдан орынсыз болу себептері бойынша көзделген мөлшерде көрсетілген пайдалы қатты қазбаларды қайта өңдеуді жүзеге асыру мүмкін болмаған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушылар оларды Қазақстан Республикасының аумағынан шығаруға құқылы.

      28. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған (берілген) көмірсутектерді барлауға және (немесе) өндіруге арналған келісімшарттар (лицензиялар) бойынша блоктардан тұратын жер қойнауы учаскелеріне, егер осындай келісімшарттардың талаптарында өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1995 жылғы 16 қарашадағы "Геологиялық зерделеу мен игеруге әзiрленген Блоктар мен көмiрсутектерi кен орындарының картасын бекiту туралы" № 1552 және 1996 жылғы 10 желтоқсандағы "Каспий теңiзiнiң қазақстандық секторында көмiрсутектерiн геологиялық зерделеу мен игеруге арналған блоктар картасын бекiту туралы" № 1514 қаулыларына сәйкес белгіленген блоктардың координаттары және сәйкестендіру көрсеткіштері қолданылады.

      29. 2015 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алудың осы Кодекске сәйкес бекітілген тәртібіне сәйкес тауарларды сатып алу жүзеге асырылған кезде конкурсты ұйымдастырушы жеңімпазды айқындау процесінде конкурсқа қатысушылардың – қазақстандық тауар өндірушілердің конкурстық өтінімінің бағасын жиырма пайызға шартты түрде азайтады.

      Осы тармақтың ережесі қайсысы ерте басталатынына қарай, көрсетілген келісімшарттардың қолданылу мерзімі аяқталғанға дейін немесе 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылады. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған көмірсутектер бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдаланушылардың Қазақстан Республикасының азаматтарын оқыту бойынша келісімшарттық міндеттемелерін есептеу көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін әдістемеге сәйкес жүзеге асырылады.

      30. Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен, өнімді бөлу туралы келісім (келісімшарт) шеңберінде не Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт шеңберінде өз қызметін жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылардың және олардың мердігерлерінің тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу тәртібі осындай келісімдерге (келісімшарттарға) сәйкес белгіленген рәсімдермен айқындалады. Бұл ретте мұндай тәртіп мыналарды қамтамасыз етуге тиіс:

      1) тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің жергілікті өнім берушілерінің бекітілген даму бағдарламаларының орындалуы;

      2) тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің барлық әлеуетті өнім берушілеріне тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға конкурсқа қатысу үшін толық және әділетті мүмкіндіктердің берілуі;

      3) тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің әлеуетті өнім берушілерін алдын ала іріктеудің объективті өлшемшарттарының қолданылуы.

      31. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, көмірсутектер мен уран өндіру бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауын пайдаланушылар мен олардың мердігерлерінің Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерде өткізілген конкурстың нәтижелері бойынша, көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру және уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын немесе көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру және уран өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайдаланылатын тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алудың белгіленген тәртібін немесе Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен, өнімді бөлу туралы келісімдердің (келісімшарттардың) шеңберінде не Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың шеңберінде белгіленген рәсімдерді бұзып сатып алынған тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу бойынша шығыстары тиісті жер қойнауын пайдаланушының келісімшарттық міндеттемелерін орындауы ретінде құзыретті орган есепке алатын шығыстардан алып тасталады. Осы тармақта көзделген ереже Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен, өнімді бөлу туралы келісімнің (келісімшарттың) шеңберінде не Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен, жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың шеңберінде өз қызметін жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушыларға және олардың мердігерлеріне де қолданылады.

      32. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар шеңберінде көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылардың мынадай шарттар бір мезгілде сақталған:

      1) жер қойнауын пайдаланушының осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарт бойынша құзыретті органның хабарламасында көрсетілген жойылмаған бұзушылықтары болмаған;

      2) жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарт бойынша Қазақстан Республикасының салық заңнамасының талаптарына сәйкес қол қою бонусын толық көлемде төлеген;

      3) осы Кодекстің талаптарына сәйкес жер қойнауын пайдаланушы осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған барлау жұмыстарының жобасын бекіткен;

      4) құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін жаңа редакциядағы көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтінішті жер қойнауын пайдаланушы мынадай шарттар бір мезгілде сақталған кезде:

      осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған, шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылу мерзімі өткенге дейін;

      осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап он сегіз ай ішінде берген кезде құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес әзірленген жаңа редакциядағы көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу арқылы осы Кодексте көзделген жер қойнауын пайдалану шарттарына өтуге құқығы бар.

      Құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін жаңа редакциядағы барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтініште мыналар қамтылуға тиіс:

      1) жер қойнауын пайдаланушының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауы;

      2) шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарттың тіркеу нөмірі мен күні;

      3) шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарт бойынша геологиялық бөлуге сәйкес жер қойнауы учаскесіне сәйкес келуге тиіс барлау учаскесіне нұсқау.

      Өтінішке қосымша мыналар қоса беріледі:

      1) құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін, жер қойнауын пайдаланушы қол қойған көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшарт;

      2) көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартқа оның ажырамас бөлігі ретінде қоса берілетін, барлау кезеңіндегі жұмыстардың көлемдерін, сипаттамасын және орындалу мерзімдерін қамтитын және шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарт бойынша жұмыс бағдарламасында көзделген, жұмыстардың көлемдері мен түрлері бойынша талаптарға сәйкес келетін жұмыстар бағдарламасы;

      3) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған барлау жұмыстарының жобасы.

      Бұл ретте мұндай келісімшартта осы Кодекстің 116-бабы 1-тармағының бірінші бөлігінде көзделген ережелерге сәйкес, құзыретті орган бекітетін үлгілік келісімшартқа сәйкес әзірленген жаңа редакциядағы барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтініш берілген күнге, шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарттың нақты қолданылу мерзіміне азайтылған барлау кезеңі бекітіліп беріледі.

      Шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшартта көзделген инвестициялық міндеттемелер (болған кезде), оқыту, ғылым және өңірлерді әлеуметтік-экономикалық дамыту саласындағы міндеттемелерді қоспағанда, құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартқа толық көлемде кіреді.

      Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.

      Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы шешім қабылдайды немесе оны жасасудан бас тартады.

      Құзыретті орган:

      1) өтініш осы тармақта белгіленген талаптарға сәйкес келмеген;

      2) жер қойнауын пайдаланушы осы тармақта көзделген талаптарды сақтамаған жағдайларда, көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасудан бас тартады.

      Құзыретті органның бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарттың қолданылу мерзімі ішінде және осы тармақта көзделген өзге де талаптарды сақтай отырып, қайта өтініш беру құқығынан айырмайды.

      Құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылу кезеңінде жол берілген Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылығы үшін жер қойнауын пайдаланушыны жауаптылықтан босатуға негіз болып табылмайды.

      Барлау кезеңін ұзартудың және осы тармаққа сәйкес жасалған көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшарт бойынша қызметті жүзеге асырудың кейінгі шарттары осы Кодекстің ережелеріне сәйкес айқындалады.

      33. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар шеңберінде көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылардың мынадай шарттар бір мезгілде сақталған:

      1) барлау кезеңін ұзарту туралы өтінішті осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап он сегіз ай ішінде берген;

      2) жер қойнауын пайдаланушының осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарт бойынша құзыретті органның хабарламасында көрсетілген жойылмаған бұзушылықтары болмаған;

      3) өтініш осы Кодекстің 117-бабының 4 – 11-тармақтарында көзделген тәртіппен берілген және қаралған;

      4) осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт шеңберінде сынамалап пайдалану жүргізілген жағдайда, оның ұзақтығы өтініш берілген кезге үш жылдан аспаған;

      5) өтінішке жер қойнауын пайдаланушы тарапынан қол қойылған, құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін жаңа редакциядағы көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшарт қосымша қоса берген кезде, осы Кодекстің 117-бабының 2 және 3-тармақтарында көзделген негіздер бойынша және барлау кезеңінің жалпы ұзақтығы бойынша талаптарды сақтамай барлау кезеңін бір рет ұзартуға құқығы бар.

      Бұл ретте мұндай келісімшартта сұралып отырған ұзарту мерзіміне сәйкес келетін, бірақ үш жылдан аспайтын барлау кезеңі бекітіліп беріледі.

      Осы Кодекстің 117-бабының 2-тармағында көзделген негіз бойынша жасалған келісімшарт бойынша барлау кезеңін осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес кейіннен ұзартуға осы Кодекстің 117-бабының 3-тармағында көзделген негіздер бойынша ғана жол беріледі.

      Осы Кодекстің 117-бабының 3-тармағында көзделген негіз бойынша жасалған келісімшарт бойынша барлау кезеңін осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес кейіннен ұзартуға тыйым салынады.

      Құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылу кезеңінде жол берілген Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылығы үшін жер қойнауын пайдаланушыны жауаптылықтан босатуға негіз болып табылмайды.

      33-1. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған және осы баптың 32 немесе 33-тармағына сәйкес осы Кодексте көзделген жер қойнауын пайдалану шарттарына өткен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар бойынша жер қойнауы учаскесін азайтуға осы Кодекстің 114-бабының 1-тармағы 2) тармақшасының талаптары сақталмай жол беріледі.

      Жер қойнауы учаскесін осындай азайту кезінде бір мезгілде мынадай шарттар сақталған кезде:

      жер қойнауын пайдаланушы қайтарылатын жер қойнауы учаскесінде сейсмикалық барлау жұмыстарын жүргізсе;

      жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауы учаскесін азайту және қайтарылатын жер қойнауы учаскесінде бұрғылау үшін құрылымдардың болмауы көзделетін, осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған барлау жұмыстарының жобасына толықтыруды бекітсе, қайтарылатын жер қойнауы учаскесіне байланысты жұмыс түрлері мен көлемдері бойынша жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартта белгіленген жұмыстардың бағдарламасын өзгертуге жол беріледі.

      Бұл жағдайда жер қойнауы учаскесін азайту туралы өтінішке жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған, жер қойнауы учаскесін азайтуға байланысты барлау жұмыстарының жобасына толықтыру да қоса беріледі.

      34. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар (бастапқы келісімшарт) бойынша көмірсутектерді барлау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын не жүзеге асырған жер қойнауын пайдаланушылардың мынадай шарттар бір мезгілде сақталған:

      1) жер қойнауын пайдаланушының осы баптың 32 және 33-тармақтарының ережелеріне сәйкес жаңа редакциядағы көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу арқылы осы Кодексте көзделген жер қойнауын пайдалану шарттарына өтпеген;

      2) осы Кодекстің талаптарына сәйкес бастапқы келісімшарт шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауының мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған кен орнының қорларын есептеу бойынша есепті жасаған және бекіткен;

      3) жер қойнауын пайдаланушының құзыретті органның хабарламасында көрсетілген, бастапқы келісімшарт бойынша міндеттемелерді жойылмаған бұзушылықтары болмаған кезде, өтініш негізінде, құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасуға құқығы бар.

      Егер бастапқы келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектердің екі немесе одан көп кен орнын ашқан болса, онда жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді өндіруге арналған бір келісімшарт не әрбір кен орны бойынша жекелеген келісімшарттар жасасуға құқылы.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген жағдайда көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт дайындық кезеңіне жасалады, оның ұзақтығын жер қойнауын пайдаланушы өтініште айқындайды, бірақ үш жылдан аспайды.

      Егер есептеу бойынша есебі осы Кодексте көзделген жер қойнауы мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған көмірсутектер кен орнының бастапқы геологиялық қорлары бір жүз миллион тонна мұнай немесе елу миллиард текше метр табиғи газ мәнінен асатын болса, мұндай кен орнына қатысты өндіруге арналған келісімшарттың ережелері осы Кодекстің 119-бабының 7-тармағында көрсетілген міндеттемелердің бірін қамтуға тиіс.

      Көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтінішті жер қойнауын пайдаланушы құзыретті органға қолданылу мерзімі ішінде не бастапқы келісімшарттың қолданылуы тоқтатылғаннан кейін он екі ай ішінде береді.

      Құзыретті орган осы тармақтың бесінші бөлігінде көрсетілген мерзім ішінде, сондай-ақ өтінішті қарау және осы тармақтың тоғызыншы – он алтыншы бөліктерінде көзделген әрекеттерді жүзеге асыру кезеңінде мұндай жер қойнауы учаскесі бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын өзге тұлғаларға беруге құқылы емес.

      Көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасау туралы өтініште мыналар қамтылуға тиіс:

      1) жер қойнауын пайдаланушының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауы;

      2) бастапқы келісімшартты тіркеу нөмірі мен күні;

      3) өндіру учаскесіне нұсқау;

      4) үш жылдан аспайтын дайындық кезеңінің ұзақтығы.

      Өтінішке қосымша мыналар қоса беріледі:

      1) осы тармақтың төртінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін, жер қойнауын пайдаланушы қол қойған көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт;

      2) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және жер қойнауы мемлекеттік сараптамасының оң қорытындысын алған қорларды есептеу бойынша есеп.

      Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады. Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган мынадай шешімдердің бірін қабылдайды:

      1) осы тармақтың төртінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы шешім;

      2) осы тармақтың төртінші бөлігінде көзделген жағдайда, осы тармақта көзделген мерзімдерде және тәртіппен жер қойнауын пайдаланушымен келіссөздер жүргізу туралы шешім;

      3) көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасудан бас тарту туралы шешім.

      Құзыретті орган өтініш осы тармақта белгіленген талаптарға сәйкес келмеген жағдайда көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасудан бас тартады.

      Құзыретті органның бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны осы тармақтың бесінші бөлігінде көрсетілген мерзім ішінде қайта өтініш беру құқығынан айырмайды.

      Осы тармақтың тоғызыншы бөлігінің 1) тармақшасында көзделген жағдайда, құзыретті орган мұндай шешім қабылданған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде өтініш иесімен осы тармақтың үшінші бөлігіне сәйкес айқындалған мерзімге көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасады және оның қол қойылған бір данасын өтініш иесіне жібереді.

      Осы тармақтың тоғызыншы бөлігінің 2) тармақшасында көзделген жағдайда, құзыретті орган мұндай шешім қабылданған күннен бастап жиырма төрт ай ішінде жер қойнауын пайдаланушымен осы Кодекстің 119-бабының 7-тармағында көзделген міндеттеменің шарттарын және орындалу тәртібін айқындау бойынша келіссөздер жүргізеді.

      Келіссөздер нәтижелері бойынша құзыретті орган бес жұмыс күні ішінде мынадай шешімдердің бірін қабылдайды және бұл туралы жер қойнауын пайдаланушыны хабардар етеді:

      1) көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы;

      2) оны жасасудан бас тарту туралы.

      Осы тармақтың он төртінші бөлігінің 1) тармақшасында көзделген жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы хабарламаны алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде құзыретті органға өз тарапынан қол қойылған, осы Кодекстің 119-бабының 7-тармағында көзделген міндеттеменің шарттарын және орындалу тәртібін айқындайтын көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жібереді.

      Құзыретті орган көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде осындай келісімшартты жасасады және оның қол қойылған бір данасын жер қойнауын пайдаланушыға жібереді.

      Осы тармақтың он төртінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген жағдайда, бұрынғы жер қойнауын пайдаланушы кен орындарын табуға және бағалауға жұмсалған шығындарын өтетуге құқығы бар.

      Мұндай өтеуді жаңа жер қойнауын пайдаланушы мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органның ресми статистикалық ақпараты негізінде айқындалатын инфляцияны ескере отырып, тиісті шығындардың толық сомасының біржолғы төлемі тәртібімен жүзеге асырады.

      Мұндай шығындарды өтеу мерзімін құзыретті орган белгілейді және жаңа жер қойнауын пайдаланушымен келісімшарт жасалған күннен бастап он екі айдан аспауға тиіс.

      Жаңа жер қойнауын пайдаланушы өзі өтейтін шығындардың аудитін жүргізуге құқылы. Жаңа және бұрынғы жер қойнауын пайдаланушылар арасында өтелетін шығындар мөлшері туралы дау болған жағдайда, мұндай дау сот тәртібімен шешілуге жатады.

      35. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттар (қолданыстағы келісімшарт) бойынша көмірсутектерді өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушылардың мынадай шарттар бір мезгілде сақталған:

      1) осы Кодекстің талаптарына сәйкес жер қойнауын пайдаланушы осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған кен орнын әзірлеу жобасын бекіткен;

      2) көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт бойынша өндіру кезеңі кен орнын әзірлеу жобасы негізінде айқындалған, бірақ бұл өтініш беру кезінде қалған жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарттың мерзімінен аспаған;

      3) қолданыстағы келісімшартта көзделген инвестициялық міндеттемелер (олар болған кезде) көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартқа толық көлемде қосылған;

      4) өтініш беру кезінде жер қойнауын пайдаланушының құзыретті органның хабарламасында көрсетілген, жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшарт бойынша міндеттемелерді жойылмаған бұзушылықтары болмаған кезде, өтініші негізінде құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін жаңа редакциядағы көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу арқылы осы Кодексте көзделген жер қойнауын пайдалану шарттарына өтуге құқығы бар.

      Егер жер қойнауын пайдалануға арналған қолданыстағы келісімшартта көмірсутектердің екі немесе одан көп кен орны бекітіліп берілсе, онда жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді өндіруге арналған бір келісімшарт жасасуға құқылы.

      Көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтініште мыналар қамтылуға тиіс:

      1) жер қойнауын пайдаланушының тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе), атауы;

      2) жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартты тіркеу нөмірі мен күні.

      Өтінішке қосымша мыналар қоса беріледі:

      1) құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін және осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген ережелер ескерілетін, жер қойнауын пайдаланушы қол қойған көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшарт;

      2) жер қойнауын пайдаланушы бекіткен және осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген сараптамалардың оң қорытындыларын алған кен орнын әзірлеу жобасы.

      Өтініш құзыретті органға келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.

      Өтінішті қарау нәтижелері бойынша құзыретті орган көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы шешім қабылдайды немесе оны жасасудан бас тартады.

      Құзыретті орган:

      1) өтініш осы тармақта белгіленген талаптарға сәйкес келмеген;

      2) осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген талаптар сақталмаған жағдайларда, көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасудан бас тартады.

      Құзыретті органның бас тартуы жер қойнауын пайдаланушыны жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылу мерзімі ішінде қайта өтініш беру құқығынан айырмайды.

      Көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы шешім қабылданған жағдайда, құзыретті орган жиырма жұмыс күні ішінде осындай келісімшартты жасасады және өтініш иесіне оның қол қойылған бір данасын жібереді.

      Құзыретті орган бекітетін көмірсутектерді өндіруге арналған үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасасу шеңберінде жер қойнауын пайдаланушы көмірсутектерді өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың қолданылу кезеңінде жол берілген Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылығы үшін жер қойнауын пайдаланушыны жауаптылықтан босатуға негіз болып табылмайды.

      Осы тармаққа сәйкес жаңа редакцияда көмірсутектер өндіруге арналған келісімшарт жасасқан жер қойнауын пайдаланушылар осындай келісімшарт бойынша жер қойнауы учаскесін (учаскелерін) бөлуді жүргізуге құқылы емес.

      36. "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес өткізілген, қорытындысы осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шығарылған көмірсутектерді барлауға немесе өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстың жеңімпаздары болып табылатын тұлғалардың (конкурс жеңімпазының) мынадай шарттар бір мезгілде сақталған:

      1) конкурс жеңімпазымен "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген тәртіппен және шарттарда жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт жасалмаған;

      2) конкурс жеңімпазының Қазақстан Республикасы салық заңнамасының талаптарына сәйкес қол қою бонусын толық көлемде төлеген;

      3) көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтініш осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап он екі ай ішінде берілген кезде, құзыретті орган бекітетін үлгілік келісімшартқа сәйкес әзірленген көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты жасасуға құқығы бар.

      Конкурс жеңімпазы осы тармаққа сәйкес құзыретті органға жіберетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтініште мыналар қамтылуға тиіс:

      1) көмірсутектерді барлауға немесе өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстың жеңімпазы болып табылатын тұлғаның атауы;

      2) осы тармақта көзделген шарттардың сақталғанын растайтын мәліметтер мен құжаттар;

      3) осы Кодекстің 96-бабының 2 – 4-тармақтарында көзделген мәліметтер мен құжаттар.

      Өтінішке мыналар қоса берілуге тиіс:

      1) құзыретті орган бекітетін үлгілік келісімшартқа сәйкес және осы тармақта көзделген талаптар ескеріле отырып әзірленген, конкурс жеңімпазы қол қойған көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшарт;

      2) "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес әзірленген және келісілген іздестіру жұмыстарының жобасы негізінде немесе тендерге қатысу үшін конкурстық ұсыныста немесе акуционға қатысу үшін өтінімде белгіленген, барлау кезеңіндегі жұмыстардың көлемдері, сипаттамасы және орындалу мерзімдері бойынша шарттар негізінде жасалған, барлау кезеңіндегі жұмыстардың көлемдерін, сипаттамасын және орындалу мерзімдерін қамтитын жұмыстар бағдарламасы.

      Осы тармақтың мақсаттары үшін:

      1) құзыретті орган бекітетін үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасу кезінде:

      барлау учаскесі осы Кодекстің талаптарына сәйкес айқындалады және "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес өткізілген, көмірсутектерді барлауға жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстың шарттарында көрсетілген жер қойнауы учаскесінің көлемінен аспайды;

      осы тармаққа сәйкес жасалған көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшарт бойынша барлау жұмыстарының жобасын әзірлеу және оның сараптамасы осы Кодекске сәйкес жүзеге асырылады;

      2) құзыретті орган бекітетін үлгі келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартты жасау кезінде:

      өндіру учаскесі осы Кодекстің талаптарына сәйкес айқындалады және "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес өткізілген көмірсутектерді өндіруге жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстың шарттарында көрсетілген жер қойнауы учаскесінің көлемінен аспайды;

      көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартта конкурс жеңімпазы осы тармақта көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, осы Кодексте көзделген ережелерге сәйкес (оның ішінде жобалау құжаттарын әзірлеу және олардың сараптамасы бөлігінде, сондай-ақ инвестициялық міндеттемелер және өзге де мәселелер бөлігінде) дайындық кезеңін не өндіру кезеңін бекітіп беруге бастама жасауға құқылы;

      3) осы тармаққа сәйкес жасалған көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартта тендерге қатысу үшін конкурстық ұсынысына немесе аукционға қатысу үшін өтініміне сәйкес конкурс жеңімпазы өзіне қабылдаған, келісімшарт бойынша жұмыстарды орындау үшін қажетті кадрлардағы, жұмыстардағы, көрсетілетін қызметтердегі елішілік құндылыққа қатысты міндеттемелерге сәйкес келетін міндеттемелер көзделуге тиіс;

      4) осы тармаққа сәйкес жасалған көмірсутектерді өндіруге арналған келісімшартта тендерге қатысу үшін конкурстық ұсынысына немесе аукционға қатысу үшін өтініміне сәйкес конкурс жеңімпазы өзіне қабылдаған, өңірді әлеуметтік-экономикалық дамытуға және оның инфрақұрылымын дамытуға арналған шығыстар мөлшеріне; келісімшарт бойынша жұмыстарды орындау үшін қажетті кадрлардағы, тауарлардағы және көрсетілетін қызметтердегі елішілік құндылық үлестеріне; келісімшарт бойынша жұмыстарды орындау үшін қажетті қазақстандық кадрларды оқыту, Қазақстан Республикасының аумағында ғылыми-зерттеу, ғылыми-техникалық және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарға арналған шығыстар мөлшеріне қатысты міндеттемелерге сәйкес келетін міндеттемелер көзделуге тиіс.

      Өтініш осы Кодексте көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты жасасу туралы өтініштерді қарау үшін белгіленген мерзімдерде қаралуға жатады.

      Құзыретті орган:

      1) өтініш осы тармақта белгіленген талаптарға сәйкес келмеген;

      2) осы тармақта көзделген талаптарды конкурс жеңімпазы сақтамаған;

      3) осы Кодекстің 97-бабы 3-тармағының 2) – 6), 8) және 9) тармақшаларында көзделген жағдайларда көмірсутектерді барлау мен өндіруге арналған келісімшартты жасасудан бас тарту туралы шешім қабылдайды.

      Құзыретті органның бас тартуы конкурс жеңімпазын осы тармақта көзделген мерзімдер ішінде және өзге де талаптарды сақтай отырып, қайта өтініш беру құқығынан айырмайды.

      37. "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарына сәйкес өткізілген, көмірсутектерді барлауға жер қойнауын пайдалану құқығын беруге арналған конкурстың жеңімпазымен құзыретті орган бекітетін, үлгілік келісімшартқа сәйкес келетін көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартты жасасу тәртібі мен шарттарына қатысты осы баптың 36-тармағында көзделген ережелер (осы баптың 36-тармағы екінші бөлігінің 3) тармақшасын және алтыншы бөлігінің 3) тармақшасын қоспағанда) "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының ережелеріне сәйкес тікелей келіссөздер хаттамасына қол қойылған жағдайда, көмірсутектер саласындағы ұлттық компаниямен көмірсутектерді барлау мен өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарттарды жасасуға да қолданылады.

      Бұл ретте жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу шарттары тікелей келіссөздер хаттамасының негізінде айқындалады.

      38. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған халықаралық шарттарға сәйкес құзыретті орган осындай халықаралық шарттарда аталған тұлғаларға тікелей келіссөздер негізінде көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беруі мүмкін деп белгіленсін.

      Осы тармаққа сәйкес тікелей келіссөздер негізінде көмірсутектерді барлау үшін жер қойнауы учаскесін пайдалануға алуды ниет еткен тұлға мыналарды көрсете отырып, құзыретті органға өтініш жібереді:

      1) өтініш иесінің атауы, оның орналасқан жері, заңды тұлға ретінде мемлекеттік тіркеу туралы мәліметтер (сауда тізілімінен үзінді көшірме немесе өтініш иесі шет мемлекеттің заңнамасы бойынша заңды тұлға болып табылатынын куәландыратын басқа да заңдастырылған құжат), басшы туралы мәліметтер, өтініш иесін тікелей немесе жанама түрде бақылайтын жеке, заңды тұлғалар, мемлекеттер және халықаралық ұйымдар туралы мәліметтер;

      2) өтініш иесінің соңғы үш жылда өз қызметін жүзеге асырған мемлекеттердің тізімін қоса алғанда, өтініш иесінің бұрынғы қызметі туралы мәліметтер;

      3) өтініш иесі үміткер болып отырған жер қойнауы учаскесінің аумағы.

      Өтініш және оған қоса берілетін құжаттар қазақ және орыс тілдерінде жасалуға тиіс. Егер өтінішті шетелдік немесе шетелдік заңды тұлға берсе, оған қоса берілетін құжаттар өзге тілде әрбір құжатқа қазақ және орыс тілдеріндегі аудармасы міндетті түрде қоса беріліп жасалуына болады, олардың дұрыстығын нотариус куәландырады.

      Көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығын беру жөніндегі тікелей келіссөздер өтініш иесінің уәкілетті өкілдері мен құзыретті органның жұмыс тобы арасында жүргізіледі.

      Тікелей келіссөздер құзыретті органға өтініш келіп түскен күннен бастап екі ай ішінде жүргізіледі. Тікелей келіссөздер жүргізу мерзімі құзыретті органның шешімі бойынша ұзартылуы мүмкін.

      Тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша құзыретті орган көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт жасасу немесе оны жасасудан бас тарту туралы шешім қабылдайды.

      Көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт жасасу туралы шешім қабылданған жағдайда, өтініш иесі оны қабылдаған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша оның мөлшері айқындалған қол қою бонусын төлейді және құзыретті органға:

      1) қол қою бонусының төленгенін растауды;

      2) көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарттың жобасын;

      3) көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарттың ажырамас бөлігі ретінде қоса берілетін, тікелей келіссөздер нәтижелері бойынша айқындалған барлау кезеңіндегі жұмыстар көлемін, сипатын және орындалу мерзімдерін қамтитын жұмыстар бағдарламасын жібереді.

      Көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт жобасына мынадай шарттар енгізілуге тиіс:

      1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялар түрлері;

      2) келісімшарттың қолданылу мерзімі;

      3) жер қойнауы учаскесінің (учаскелерінің) шекаралары;

      4) жер қойнауын пайдаланушының жұмыс бағдарламасында көзделген жер қойнауы учаскелеріндегі жұмыстар көлемі мен түрлері бойынша міндеттемелері;

      5) жер қойнауын пайдаланушының кадрлардағы елішілік құндылықтың ең төмен үлесі бойынша міндеттемелері;

      6) жер қойнауын пайдаланушының осы Кодекстің талаптарына сәйкес келетін тауарлардағы, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердегі, оның ішінде көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекітетін басым тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер тізбесіне енгізілген тауарлар, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер түрлері бойынша елішілік құндылық үлесі бойынша міндеттемелері;

      7) жер қойнауын пайдаланушының жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемелері;

      8) жер қойнауын пайдаланушының осы Кодекспен келісімшарттық міндеттемелерге жатқызылатын көмірсутектерді барлау бойынша базалық жобалау құжаттары көрсеткіштерінің бұзылуын қоса алғанда, келісімшарттық міндеттемелердің бұзылғаны үшін жауаптылығы;

      9) олардың негізінде жер қойнауы барлау жөніндегі операцияларды жүргізу үшін пайдалануға берілген өзге де шарттар.

      Көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт жобасы құзыретті органның сараптама жасауына және құқықтық сараптама жасауға жатады. Келісімшарт жобасының сараптамасын құзыретті орган оны алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде жүргізеді.

      Көмірсутектерді барлауға арналған келісімшарт жобасын құзыретті орган оны алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде келісімшарт ережелерінің Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкестігі тұрғысынан жүргізілетін міндетті құқықтық сараптамадан өткізу үшін жібереді. Құқықтық сараптама жиырма жұмыс күні ішінде жүргізіледі. Сараптама нәтижелері сараптамалық қорытынды түрінде ресімделеді, олар теріс немесе оң болуы мүмкін.

      Өтініш иесі келісімшарт жобасын сараптамалық қорытындыда жазылған ескертулерді жою мақсатында пысықтайды. Көрсетілген ескертулер жойылған жағдайда, мемлекеттік орган оған он жұмыс күні ішінде қайта сараптама жүргізеді.

      Өтініш иесі осы тармақта көзделген сараптамалардың оң қорытындысын алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде өз тарапынан қол қойылған көмірсутектерді барлауға арналған келісімшартты құзыретті органға жібереді.

      Құзыретті орган келісімшартты алған күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде көмірсутектерді барлауға арналған келісімшартты жасасады және оның қол қойылған бір данасын өтініш иесіне жібереді.

      Жұмыстар бағдарламасында бастапқыда мәлімделген міндеттемелерді қысқартуды немесе алып тастауды көздейтін көмірсутектерді барлауға арналған келісімшартқа қосымша келісімдер жасасуға тыйым салынады.

      39. Осы Кодекстің күрделі жобалар және күрделі жобалар бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшарттар бойынша ережелері:

      1) осы Кодекстің 120-бабына сәйкес жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға (жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттарға толықтыруларға);

      2) Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен өнімді бөлу туралы келісімдерге (келісімшарттарға) және Қазақстан Республикасының Президенті бекіткен жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшартқа қолданылмайды.

      40. 2023 жылғы 1 қаңтарға дейін жасалған жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарт бойынша көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушының бір мезгілде мынадай шарттар сақталған кезде:

      жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 36-бабы 1-2-тармағының 1) немесе 2) тармақшасында көрсетілген бір немесе бірнеше өлшемшарттарға сәйкес келетін жер қойнауы учаскесі бойынша барлау кезеңінде болса не жер қойнауын пайдаланушы осы Кодекстің 36-бабы 1-2-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген өлшемшартқа сәйкес келетін жер қойнауы учаскесі бойынша барлау және (немесе) өндіру кезеңінде болса;

      жер қойнауын пайдаланушыда өтініш беру кезінде құзыретті органның хабарламасында көрсетілген, бастапқы келісімшарт бойынша міндеттемелерді жойылмаған бұзушылықтар болмаса;

      жер қойнауын пайдаланушы өтініш берілген жылдың алдындағы кезеңде жұмыс бағдарламасында көзделген жұмыстардың іс жүзіндегі көлемін толық орындаса немесе барлау кезеңі жұмыстарының бағдарламасын толық көлемде орындаса, осы Кодекстің 36-бабының 1-2-тармағында көзделген күрделі жоба (жобалар) өлшемшарттарының кем дегенде біреуіне сәйкес келетін жер қойнауы учаскелеріне қатысты осы Кодекстің 36-бабы 1-1-тармағының 1) немесе 2) тармақшаларында көзделген шарттарға сәйкес күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өтуге құқығы бар.

      Күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өту жер қойнауын пайдаланушының құзыретті органға беретін өтініші бойынша жүзеге асырылады.

      Өтініште жер қойнауын пайдаланушы туралы мәліметтерден басқа, күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өту негіздері көрсетіледі.

      Өтінішке мыналар қоса беріледі:

      күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына сәйкес жер қойнауын пайдалануға арналған келісімшарттың жаңа редакцияда жазылуы көзделетін осындай келісімшартқа толықтырудың жобасы;

      осы Кодекстің 36-бабының 5-1-тармағына сәйкес өтініш иесі айқындаған, күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған келісімшартқа енгізілуге жататын, кадрлардағы елішілік құндылық бойынша ең төменгі міндеттемелер;

      осы Кодекстің 36-бабы 1-2-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген күрделі жобаларға қатысты – осы Кодекстің 36-бабы 1-3-тармағының екінші бөлігінде көрсетілген құжаттардың кез келгені.

      Осы тармаққа сәйкес күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өту кезінде барлау мерзімі (кезеңі) осындай келісімшарт бойынша барлаудың іс жүзінде пайдаланылған мерзімі шегеріле отырып, осы Кодекстің 116 және 117-баптарының ережелері ескеріліп айқындалатын барлаудың ең көп мерзімі шегінде айқындалады.

      Егер Каспий немесе Арал теңізінің қазақстандық секторы шегінде толық немесе ішінара орналасқан жер қойнауы учаскелеріндегі келісімшарттарды қоспағанда, осы Кодекс қолданысқа енгізілген күнге дейін жасалған келісімшарт бойынша жер қойнауын пайдалану құқығы күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өту кезінде "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" 2010 жылғы 24 маусымдағы Қазақстан Республикасы Заңының ережелеріне сәйкес индустриялық-инновациялық қызмет субъектісі ретінде жер қойнауын пайдаланушыға берілсе, мұндай келісімшартта жер қойнауын пайдаланушының тиісті инвестициялық жобаны іске асыруды қамтамасыз ету жөніндегі міндеттемесі, сондай-ақ келісімшарттың талаптарында көзделген, осындай инвестициялық жобаны іске асыруға байланысты өзге де ілеспе міндеттемелер, оның ішінде шикізатпен қамтамасыз ету жөніндегі міндеттемелер көзделуге тиіс.

      Егер бастапқы келісімшарт бойынша бірнеше жер қойнауы учаскелері (кен орындары) болса, олардың бір бөлігі осы Кодекстің 36-бабының 1-2-тармағында көзделген күрделі жобаның (жобалардың) өлшемшартына сәйкес келмесе, осы тармаққа сәйкес күрделі жобалар бойынша үлгілік келісімшарттың талаптарына өту осы Кодекстің 36-бабының 1-2-тармағында көзделген күрделі жобаның өлшемшартына сәйкес келетін жер қойнауы учаскесіне (кен орнына) қатысты ғана жер қойнауының тиісті учаскесін (жер қойнауы учаскелерін) және (немесе) кен орнын (кен орындарын) күрделі жоба бойынша үлгілік келісімшарт талаптарында жеке келісімшартқа бөліп шығару арқылы жүзеге асырылады.

      Өтініш құзыретті органға келіп түскен күнінен бастап жиырма жұмыс күні ішінде қаралуға жатады.

      Егер келісімшартқа толықтыру жобасы бойынша өтінішті қарау нәтижелері бойынша ескертулер болса, құзыретті орган бұл туралы өтініш иесін хабардар етеді. Құзыретті органның ескертулерімен келіскен жағдайда өтініш иесі оларды жоюға және құзыретті органға келісімшартқа толықтырудың пысықталған жобасын жіберуге құқылы. Ескертулерді жою кезеңінде өтінішті қарау мерзімі тоқтатыла тұрады. Өтініш иесі құзыретті органның ескертулерімен келіспеген жағдайда, өтініш иесі оларға Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен дау айтуға құқылы.

      Құзыретті орган өтінішті қарау нәтижелері бойынша келісімшартқа толықтыруға қол қояды және оны өтініш иесіне жібереді не күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өтуден мынадай:

      өтініш және (немесе) оған қоса берілетін құжаттар осы тармақтың талаптарына сәйкес келмеген;

      өтініш иесі құзыретті органның осы тармақтың жетінші бөлігіне сәйкес жіберілген ескертулерін жоймаған немесе өтініш иесі жоюдан бас тартқан жағдайларда, бас тартады.

      Осы баптың 12, 13, 32, 33, 34 және 35-тармақтарының ережелері осы тармаққа сәйкес күрделі жоба бойынша көмірсутектерді барлауға және өндіруге немесе өндіруге арналған үлгілік келісімшарттың талаптарына өтуге қолданылмайды.

      Ескерту. 278-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 26.12.2019 № 284-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 25.06.2020 № 347-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.01.2021 № 407-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 401-VI (01.03.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 09.03.2021 № 14-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 27.12.2021 № 87-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2023 № 52-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

      Қазақстан Республикасының
Президенті 		Н. Назарбаев

О недрах и недропользовании

Кодекс Республики Казахстан от 27 декабря 2017 года № 125-VI ЗРК.

      Примечание ИЗПИ!
Для удобства пользования ИЗПИ создано Содержание

      СОДЕРЖАНИЕ

      Сноска. Оглавление исключено Законом РК от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).
     
      Примечание РЦПИ!
      В пункте 4 и подпункте 2) пункта 7 статьи 118, подпункте 2) пункта 10 статьи 119, пункте 4 статьи 139, подпунктах 6) и 7) пункта 10 статьи 140 и статье 141 настоящего Кодекса слова "геологические запасы", "геологических запасов", "геологическим запасам", "геологических запасах" считать соответственно словами "запасы", "запасов", "запасам", "запасах" до 01.01.2026 в соответствии с Кодексом РК от 27.12.2017 № 125-VI (порядок введения в действие см. пп. 1) п. 12 ст. 277 настоящего Кодекса);
      в статье 141 настоящего Кодекса слова "центральной комиссией", "центральной комиссии" считать соответственно словами "государственной комиссией", "государственной комиссии" до 01.01.2026 в соответствии с Кодексом РК от 27.12.2017 № 125-VI (порядок введения в действие см. пп. 2) п. 12 ст. 277 настоящего Кодекса).
      Сноска. По всему тексту слова "местного содержания", "местному содержанию", "местном содержании" заменены словами "внутристрановой ценности"; в соотетствии с Законом РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

ОБЩАЯ ЧАСТЬ

РАЗДЕЛ I. ОСНОВНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Законодательство Республики Казахстан о недрах и недропользовании

      1. Законодательство Республики Казахстан о недрах и недропользовании основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Кодекса и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

      1-1. Внесение изменений и (или) дополнений в настоящий Кодекс осуществляется законом, не предусматривающим внесение изменений и дополнений в другие законодательные акты Республики Казахстан, за исключением проектов законов, разрабатываемых в порядке законодательной инициативы Президента Республики Казахстан.

      2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Кодексе, то применяются правила международного договора.

      3. В случаях противоречия между настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан, содержащими нормы, регулирующие отношения в сфере недропользования, применяются положения настоящего Кодекса.

      4. Гражданское законодательство Республики Казахстан применяется к отношениям в сфере недропользования в случаях, когда они не урегулированы нормами настоящего Кодекса.

Статья 2. Отношения, регулируемые настоящим Кодексом

      1. Настоящий Кодекс определяет режим пользования недрами, порядок осуществления государственного управления и регулирования в сфере недропользования, особенности возникновения, осуществления и прекращения прав на участки недр, правового положения недропользователей и проведения ими соответствующих операций, а также вопросы пользования недрами и распоряжения правом недропользования и другие отношения, связанные с использованием ресурсов недр.

      2. Использование земель, водных и других природных ресурсов регулируется в соответствии с земельным, водным и экологическим законодательством Республики Казахстан, определяющим режим использования и охраны соответствующих природных ресурсов.

      3. Участниками регулируемых настоящим Кодексом отношений являются государство, граждане и юридические лица Республики Казахстан.

      4. Иностранцы, лица без гражданства, а также иностранные юридические лица пользуются в Республике Казахстан правами и свободами и несут обязанности в отношениях по недропользованию, установленные для граждан и юридических лиц Республики Казахстан, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом, законами и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      5. Недропользователи осуществляют закупки по договорам, направленным на развитие промышленности, в соответствии с Законом Республики Казахстан "О промышленной политике".

      Сноска. Статья 2 с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие с 01.07.2024).

Статья 3. Цель и задачи законодательства Республики Казахстан о недрах и недропользовании

      1. Целью законодательства Республики Казахстан о недрах и недропользовании является обеспечение устойчивого развития минерально-сырьевой базы Республики Казахстан для экономического роста государства и благосостояния общества.

      2. Задачами законодательства Республики Казахстан о недрах и недропользовании являются:

      1) охрана права собственности государства на недра;

      2) реализация государственной политики и регулирование отношений в сфере недропользования;

      3) соблюдение интересов государства, граждан Республики Казахстан и прав недропользователей;

      4) прирост минерально-сырьевой базы Республики Казахстан;

      5) установление оснований, условий и порядка возникновения, осуществления, изменения и прекращения прав пользования недрами;

      6) обеспечение правовой основы для устойчивого развития недропользования;

      7) создание условий для привлечения инвестиций в геологическое изучение недр и недропользование;

      8) укрепление законности в сфере недропользования.

Статья 4. Принципы законодательства Республики Казахстан о недрах и недропользовании

      Правовое регулирование отношений в сфере недропользования основывается на принципах:

      1) рационального управления государственным фондом недр;

      2) обеспечения экологической безопасности при пользовании недрами;

      3) доступности информации в сфере недропользования;

      4) платности недропользования;

      5) добросовестности недропользователей;

      6) стабильности условий недропользования.

Статья 5. Рациональное управление государственным фондом недр

      Рациональное управление государственным фондом недр обеспечивается предоставлением права недропользования в целях экономического роста государства и благосостояния общества.

Статья 6. Экологическая безопасность при пользовании недрами

      Недропользование должно осуществляться экологически безопасными способами с принятием мер, направленных на предотвращение загрязнения недр и снижение вредного воздействия на окружающую среду.

Статья 7. Доступность информации в сфере недропользования

      1. Информация в сфере недропользования является доступной, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом или иными законами Республики Казахстан.

      2. Государство обеспечивает открытый доступ к:

      1) информации об аукционах по предоставлению права недропользования, их условиях и результатах;

      2) решениям государственных органов о предоставлении и прекращении права недропользования;

      3) информации о праве недропользования с учетом видов операций по недропользованию;

      4) геологической информации, за исключением геологической информации, признаваемой конфиденциальной в соответствии с настоящим Кодексом или секретной в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных секретах.

      3. Порядок доступа к информации в сфере недропользования определяется настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан.

      4. Заинтересованные лица вправе безвозмездно пользоваться открытой информацией, доступ к которой обеспечивается в соответствии с настоящей статьей.

      5. Обеспечение государством доступности информации в сфере недропользования основывается на обязательной достоверности и полноте сведений, формируемых и представляемых должностными лицами и другими участниками отношений, регулируемых настоящим Кодексом.

      Сноска. Статья 7 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 8. Платность недропользования

      Недропользование является платным (возмездным). Плата за пользование недрами осуществляется посредством уплаты налогов и других обязательных платежей в бюджет в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан.

Статья 9. Добросовестность недропользователей

      В процессе осуществления государственного контроля за операциями по недропользованию при реализации недропользователями предоставленных им прав и выполнении предусмотренных настоящим Кодексом обязанностей добросовестность действий недропользователей предполагается.

Глава 2. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ О НЕДРАХ И ИХ РЕСУРСАХ

Статья 10. Недра и их ресурсы

      1. Недрами признается часть земной коры, расположенная ниже почвенного слоя, а при его отсутствии – ниже земной поверхности, дна водоемов и водотоков.

      2. Настоящим Кодексом регулируется пользование недрами в отношении следующих ресурсов:

      1) полезные ископаемые;

      2) техногенные минеральные образования;

      3) пространство недр.

Статья 11. Собственность на недра

      1. В соответствии с Конституцией Республики Казахстан недра принадлежат народу Казахстана. От имени народа Казахстана право собственности осуществляет государство. При этом осуществление права собственности государством реализуется через режим государственной собственности в интересах народа Казахстана.

      2. Государство предоставляет недра в пользование на основаниях, условиях и в пределах, предусмотренных настоящим Кодексом.

      3. Действия физических и юридических лиц, нарушающие право государственной собственности на недра, влекут ответственность, предусмотренную законами Республики Казахстан. Сделки, заключенные в нарушение государственной собственности на недра, являются ничтожными.

      Сноска. Статья 11 с изменением, внесенным Законом РК от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 12. Полезные ископаемые и их классификация

      1. Полезными ископаемыми признаются содержащие полезные компоненты природные минеральные образования и органические вещества, химический состав и физические свойства которых позволяют использовать их в области материального производства и потребления непосредственно или после переработки.

      2. По своему экономическому значению и в целях установления соответствующих условий недропользования полезные ископаемые подразделяются на следующие группы:

      1) подземные воды;

      2) углеводородные полезные ископаемые (углеводороды);

      3) твердые полезные ископаемые.

      3. Углеводородами признаются нефть, сырой газ и природный битум.

      Нефтью признаются сырая нефть, газовый конденсат, сланцевая нефть, а также углеводороды, полученные после очистки сырой нефти и обработки горючих сланцев, нефтебитуминозных пород или смолистых песков.

      Сырой нефтью признаются любые углеводороды вне зависимости от их удельного веса, извлекаемые из недр в жидком состоянии при нормальных атмосферных температуре и давлении, в том числе образовавшиеся из сырого газа путем естественной конденсации.

      Сырым газом признаются любые углеводороды вне зависимости от их удельного веса, извлекаемые из недр в газообразном состоянии при нормальных атмосферных температуре и давлении, в том числе неочищенные природный, попутный, сланцевый газ, метан угольных пластов, а также находящиеся в их составе неуглеводородные газы.

      Попутным газом признается многокомпонентная смесь углеводородов и неуглеводородных газов, находящаяся в составе нефти в растворенном состоянии в пластовых условиях и выделяющаяся из нее при снижении давления.

      Метаном угольных пластов признается многокомпонентная смесь углеводородов и неуглеводородных газов с преобладающим содержанием метана, находящаяся в газообразном состоянии при нормальных атмосферных температуре и давлении, добытая из месторождений угля.

      Природным битумом признаются полезные ископаемые органического происхождения с первичной углеводородной основой, залегающие в недрах в твердом, вязком и вязко-пластичном состояниях, добыча которых в естественных условиях скважинными методами технически невозможна.

      Сланцевой нефтью признается сырая нефть, содержащаяся в сланцевых породах.

      Сланцевым газом признается многокомпонентная смесь углеводородов и неуглеводородных газов с преобладающим содержанием метана, находящаяся в газообразном состоянии при нормальных атмосферных температуре и давлении, содержащаяся в сланцевых породах.

      Сланцевой породой признается мелкозернистая обломочная порода осадочного происхождения с низкой проницаемостью, образованная из ила, органических веществ, которые представляют собой смесь хлопьев глинистых минералов и крошечных частиц (тонких частиц ила или глины) других минералов, в частности, кварца и кальцита.

      Газовыми гидратами признаются твердые кристаллические вещества природного происхождения, при распаде которых выделяется газ с преобладающим содержанием метана.

      Сланцевая нефть, сланцевый газ, природный битум, метан угольных пластов и газ, извлекаемый из газовых гидратов, относятся к нетрадиционным углеводородам.

      4. Твердыми полезными ископаемыми признаются природные минеральные образования, органические вещества и их смеси, находящиеся в твердом состоянии в недрах или на земной поверхности.

      Твердые полезные ископаемые подразделяются на рудные и нерудные. Рудными твердыми полезными ископаемыми признаются самородные металлы, руды черных, цветных, редких, радиоактивных металлов и редкоземельных элементов. Остальные твердые полезные ископаемые признаются нерудными.

      Нерудные твердые полезные ископаемые, используемые в естественном состоянии или с незначительной обработкой и очисткой в строительных и иных хозяйственных целях и имеющие широкое распространение в недрах, признаются общераспространенными. К общераспространенным полезным ископаемым относятся:

      метаморфические породы, включающие, в том числе, мраморы, кварциты, кварцево-полевошпатовые породы;

      магматические горные породы, включающие, в том числе, граниты, сиениты, диориты, габбро, риолиты (липариты), андезиты, диабазы, базальты, вулканические туфы, шлаки, пемзы, вулканические стекла и стекловидные породы (перлиты, обсидиан);

      осадочные горные породы, включающие, в том числе, галечники и гравий, гравийно-песчаную (песчано-гравийную) смесь, пески и песчаники, глины и глинистые породы (суглинки, алевролиты, аргиллиты, глинистые сланцы), соль поваренную, гипсовые породы, мергели, известняки, в том числе ракушечники, меловые породы, доломиты, известняково-доломитовые породы, кремнистые породы (трепелы, опоки, диатомиты), природные пигменты, торф, лечебные грязи.

      Сноска. Статья 12 с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021); от 05.01.2021 № 407-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.06.2022 № 130-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 13. Техногенные минеральные образования, права на техногенные минеральные образования

      1. Техногенными минеральными образованиями признаются скопления отходов горнодобывающих, горно-перерабатывающих и энергетических производств, содержащих полезные компоненты и (или) полезные ископаемые.

      К техногенным минеральным образованиям горнодобывающих производств относятся отходы добычи твердых полезных ископаемых, образуемые в результате выделения твердых полезных ископаемых из горной массы в процессе их извлечения из недр (вскрыша, вмещающая порода, пыль, бедная (некондиционная) руда).

      К техногенным минеральным образованиям горно-перерабатывающих производств относятся отходы переработки, образуемые в результате деятельности горно-обогатительных производств (хвосты и шламы обогащения) и (или) химико-металлургических производств (шлаки, кеки, клинкеры и другие аналогичные виды отходов металлургического передела).

      К техногенным минеральным образованиям энергетических производств относятся твердые отходы, образующиеся в результате сгорания топлива при производстве электрической и (или) тепловой энергии генерирующими установками (золы и золошлаки).

      2. Техногенные минеральные образования, расположенные в пределах участка недр, являются принадлежностью такого участка.

      Техногенные минеральные образования, возникшие в результате деятельности химико-металлургических или энергетических производств, расположенных за пределами находящегося в пользовании участка недр, являются принадлежностью указанных производств. Право собственности на такие техногенные минеральные образования сохраняется за собственником производств до момента закрытия полигона (части полигона) размещения данных техногенных минеральных образований в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан.

      3. Право собственности на техногенные минеральные образования, возникшие в результате деятельности недропользователя на участке недр, находящемся в пользовании у данного недропользователя, сохраняется за ним на срок действия права недропользования.

      Недропользователи, являющиеся собственниками техногенных минеральных образований, вправе с учетом положений настоящей статьи владеть, пользоваться и распоряжаться техногенными минеральными образованиями, возникшими в результате деятельности на предоставленном им в пользование участке недр, а также отчуждать их третьим лицам.

      Отчуждение указанных техногенных минеральных образований третьим лицам без изъятия из участка недр или полигона их размещения не допускается, кроме случаев перехода права недропользования или, соответственно, права собственности на производства, предусмотренные пунктом 2 настоящей статьи.

      В случае отчуждения третьим лицам техногенных минеральных образований, расположенных на участке недр, находящемся в пользовании, их изъятие должно быть осуществлено в период действия права недропользования.

      4. Размещение техногенных минеральных образований горно-добывающих производств осуществляется только в пределах участков недр, находящихся в пользовании по лицензии на разведку твердых полезных ископаемых, лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых или лицензии на использование пространства недр.

      Размещение техногенных минеральных образований горно-обогатительных производств осуществляется только в пределах участков недр, находящихся в пользовании по лицензии на добычу твердых полезных ископаемых или лицензии на использование пространства недр.

      В целях обеспечения эффективности использования ресурсного потенциала техногенных минеральных образований их размещение на одном объекте в результате деятельности разных производств (горнодобывающих, горно-обогатительных, химико-металлургических производств) запрещается, если такие техногенные минеральные образования не обладают однородными физико-химическими свойствами и такое размещение не соответствует требованиям экологического законодательства Республики Казахстан.

      5. Техногенные минеральные образования, оставленные на участке недр после прекращения права недропользования или, соответственно, после закрытия полигона (части полигона), включаются в состав недр.

      Для целей настоящего Кодекса к техногенным минеральным образованиям, включенным в состав недр, применяется правовой режим твердых полезных ископаемых.

      Сноска. Статья 13 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 14. Месторождения и их классификация

      1. Месторождением признается природное или техногенное скопление полезного ископаемого (полезных ископаемых), которое по своим количественным, качественным и горнотехническим характеристикам может быть пригодно для промышленной разработки с положительным экономическим эффектом.

      2. По величине ресурсов или запасов полезных ископаемых и их экономической значимости в отдельную категорию выделяются крупные месторождения.

      3. Крупными признаются месторождения твердых полезных ископаемых, содержащие следующие ресурсы:

Полезное ископаемое, единица измерения

Количество

Железные руды, млн. т

>100

Марганцевые руды, млн. т

>50

Хромитовые руды, млн. т

>30

Медь, млн. т

>5

Свинец, млн. т

>5

Цинк, млн. т

>5

Бокситы, млн. т

>50

Никель, тыс. т

>50

Вольфрам, тыс. т

>100

Молибден, тыс. т

>200

Золото, т

>250

Уголь коксующийся, млн. т

>50

Уголь энергетический, млн. т

>500

Уголь бурый, млн. т

>500

Горючие сланцы, млн. т

>500

Фосфориты (руда), млн. т

>200

Сернокислотные, смешанные калийные соли, млн. т

>100

      Крупными признаются месторождения углеводородов, содержащие следующие геологические запасы:

Полезное ископаемое, единица измерения

Количество

Нефть, млн. т

>100

Природный газ, млрд. м3

>50

Статья 15. Собственность на добытые полезные ископаемые

      Добытые полезные ископаемые принадлежат недропользователю на праве собственности (государственному юридическому лицу – на праве хозяйственного ведения или праве оперативного управления), если иное не установлено настоящим Кодексом.

Статья 16. Пространство недр

      Пространством недр является трехмерное пространственное свойство недр, которое с учетом геотехнических, геологических, экономических и экологических факторов может быть использовано в качестве среды для размещения объектов производственной, научной или иной деятельности.

РАЗДЕЛ II. ПОЛЬЗОВАНИЕ НЕДРАМИ

Глава 3. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ О ПРАВЕ НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ

Статья 17. Понятие и содержание права недропользования

      1. Право недропользования представляет собой обеспеченную настоящим Кодексом возможность на возмездной основе пользоваться недрами в пределах выделенного участка в предпринимательских целях в течение определенного срока.

      2. Право пользования недрами является вещным неделимым правом. С учетом положений настоящего Кодекса к праву недропользования применяются нормы о праве собственности, поскольку это не противоречит природе вещного права.

      3. Пользование недрами осуществляется в порядке, на условиях и в пределах, установленных настоящим Кодексом.

Статья 18. Субъекты права недропользования

      1. Субъектами права недропользования могут быть физические и юридические лица, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом.

      2. Обладателями права недропользования могут быть одновременно несколько лиц. В этом случае владение правом недропользования является общим. Общее владение правом недропользования возникает в случае предоставления права недропользования двум и более лицам одновременно или в результате перехода доли в праве недропользования от одного лица к другому лицу.

      Общее владение правом недропользования двумя и более лицами допускается только с определением доли каждого из этих лиц в таком праве.

      К общему владению правом недропользования применяются нормы гражданского законодательства Республики Казахстан, регулирующие отношения общей долевой собственности.

      В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, обладателем права недропользования может быть только одно лицо.

      3. Если иное не предусмотрено настоящим Кодексом, право недропользования (доля в праве недропользования) может переходить от одного лица к другому по основаниям, предусмотренным гражданским законодательством Республики Казахстан.

Статья 19. Участок недр как объект права недропользования

      1. Участком недр признается геометризованная часть недр с определенными пространственными границами, предоставляемая в пользование в соответствии с настоящим Кодексом.

      Пространственные границы участка недр образуются условными плоскостями, исходящими от прямых линий между точками с географическими координатами, формирующими замкнутые контуры (границы) на земной поверхности (территория участка недр), и глубиной, формирующей верхние и нижние пространственные границы.

      Верхняя пространственная граница участка недр располагается ниже почвенного слоя, а при его отсутствии – ниже земной поверхности и (или) дна водоемов, водотоков. Нижняя пространственная граница участка недр располагается на глубинах, доступных для геологического изучения и освоения.

      В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, верхние и (или) нижние пространственные границы участка недр могут располагаться на иной глубине.

      2. В целях идентификации территории участка недр для проведения операций по разведке полезных ископаемых (участок разведки) и операций по геологическому изучению (участок геологического изучения) территория Республики Казахстан условно разделяется на блоки, каждая сторона которых равна одной минуте в географической системе координат. Двадцать пять блоков образуют подсекцию блоков, каждая сторона которой равна пяти минутам в географической системе координат. Сто блоков образуют секцию блоков, каждая сторона которой равна десяти минутам в географической системе координат.

      Каждый блок, подсекция и секция блоков имеют идентифицирующие их координаты и индивидуальные коды, присваиваемые уполномоченным органом по изучению недр. Территория участка разведки (территория разведки) или участка геологического изучения (территория геологического изучения) может состоять из одного или более блоков. Если указанная территория состоит из двух и более блоков, каждый блок данной территории должен иметь общую сторону хотя бы с одним другим ее блоком.

      В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, территория разведки или геологического изучения может включать часть блока (неполный блок). Если указанная территория состоит из двух и более неполных блоков, каждый такой блок должен иметь общую сторону хотя бы с одним другим полным или неполным блоком данной территории.

      3. Внешние границы территории участка недр для проведения операций по добыче полезных ископаемых (участок добычи), по старательству (участок старательства) и использованию пространства недр (участок использования пространства недр) должны образовывать прямоугольник. Если природные особенности или границы иного участка недр не позволяют определить внешние границы территории соответствующего участка добычи, участка старательства или участка использования пространства недр в форме прямоугольника, территория такого участка недр может иметь форму четырехугольника, хотя бы две противоположные стороны которого должны быть параллельны друг другу.

      В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, территория участка добычи может иметь форму многоугольника.

      Сноска. Статья 19 с изменениями, внесенными Законом РК от 26.12.2019 № 284-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20. Основания возникновения и приобретения права недропользования

      1. Право недропользования возникает на основании:

      1) лицензии на недропользование;

      2) контракта на недропользование.

      2. Право недропользования приобретается в случаях:

      1) предоставления права недропользования;

      2) перехода права недропользования (доли в праве недропользования) на основании гражданско-правовых сделок;

      3) перехода права недропользования в порядке правопреемства при реорганизации юридического лица, за исключением преобразования либо наследования.

Статья 21. Основания прекращения права недропользования

      1. Никто не может быть лишен права недропользования иначе как по основаниям, установленным настоящим Кодексом и другими законами Республики Казахстан.

      2. Право недропользования прекращается с прекращением действия лицензии или контракта на недропользование.

Статья 22. Виды операций по недропользованию

      Право недропользования предоставляется для осуществления следующих операций:

      1) геологическое изучение недр;

      2) разведка полезных ископаемых;

      3) добыча полезных ископаемых;

      4) использование пространства недр;

      5) старательство.

Статья 23. Проектные документы для проведения операций по недропользованию

      1. В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, операции по недропользованию могут проводиться только при наличии проектного документа, предусматривающего проведение таких операций.

      2. Проектными являются документы, содержащие планы, способы, методику, технические условия, технологические показатели, объем, сроки и иные параметры работ, проводимых в целях недропользования.

      3. Проектные документы разрабатываются отдельно для каждого участка недр на срок его пользования, предусмотренный лицензией или контрактом.

      4. Проектные документы разрабатываются с учетом требований экологической и промышленной безопасности. При проведении операций по недропользованию недропользователи обязаны соблюдать параметры экологической и промышленной безопасности, предусмотренные в проектном документе.

      5. Особенности разработки проектных документов с учетом видов операций по недропользованию устанавливаются положениями Особенной части настоящего Кодекса.

Статья 24. Проведение операций по недропользованию на одной территории разными лицами

      1. Разные недропользователи могут проводить операции по недропользованию на одной и той же территории (совмещенная территория), если иное не предусмотрено положениями Особенной части настоящего Кодекса.

      2. Порядок проведения недропользователями операций на совмещенной территории определяется соглашением между ними. Соглашение определяет условия и порядок проведения всех или отдельных видов работ на совмещенной территории.

      Соглашение заключается в простой письменной форме и представляется недропользователем в государственный орган, предоставивший право недропользования, в срок не позднее пяти рабочих дней со дня его заключения.

      Соглашение может предусматривать обоснованную и соразмерную компенсацию за издержки, понесенные одним из недропользователей.

      3. При недостижении недропользователями соглашения о порядке проведения операций на совмещенной территории устанавливается приоритет одного недропользователя перед другим в ведении работ на совмещенной территории. В этом случае недропользователем, имеющим приоритет в ведении работ на совмещенной территории, является недропользователь:

      1) проводящий операции по добыче полезных ископаемых;

      2) обладающий правом недропользования, предоставленным ранее, если оба недропользователя проводят операции по добыче полезных ископаемых;

      3) обладающий правом недропользования, предоставленным ранее, если оба недропользователя проводят операции по разведке полезных ископаемых;

      4) проводящий операции по использованию пространства недр, если другой недропользователь проводит операции по разведке полезных ископаемых.

      4. Недропользователь, не имеющий приоритета в ведении работ на совмещенной территории, обязан учитывать время, продолжительность, место, объем и характер работ, проводимых или планируемых недропользователем, имеющим такой приоритет, и не создавать препятствий для их проведения. Недропользователь обязан пользоваться своим приоритетом добросовестно и разумно, не преследуя целей получения необоснованных выгод.

      5. Недропользователь, имеющий приоритет в ведении работ на совмещенной территории, обязан письменно предоставить недропользователю, не имеющему приоритета, информацию о продолжительности, месте, объеме и характере своих работ, проводимых и планируемых к проведению на общем участке недр, в месячный срок со дня получения письменного запроса последнего. Такая информация может составлять коммерческую тайну.

      Время, продолжительность, объем, место и характер работ, информация о которых предоставлена недропользователю, не имеющему приоритета в ведении работ на совмещенной территории, могут быть изменены недропользователем, имеющим такой приоритет, не чаще одного раза в течение трех месяцев. В этом случае недропользователь, имеющий приоритет, обязан письменно уведомить другого недропользователя об изменении времени, продолжительности, объема, места и характера планируемых работ не позднее чем за один месяц до таких изменений. Недропользователь, не имеющий приоритета в ведении работ на совмещенной территории, вправе завершить работы, начатые до получения такого уведомления.

Статья 25. Территории, ограниченные для проведения операций по недропользованию

      1. Если иное не предусмотрено настоящей статьей, запрещается проведение операций по недропользованию:

      1) на территории земель для нужд обороны и национальной безопасности;

      2) на территории земель населенных пунктов и прилегающих к ним территориях на расстоянии одной тысячи метров;

      3) на территории земельного участка, занятого действующим гидротехническим сооружением, не являющимся объектом размещения техногенных минеральных образований горно-обогатительных производств, и прилегающей к нему территории на расстоянии четырехсот метров;

      4) на территории земель водного фонда;

      5) в контурах месторождений и участков подземных вод, которые используются или могут быть использованы для питьевого водоснабжения;

      6) на расстоянии ста метров от могильников, могил и кладбищ, а также от земельных участков, отведенных под могильники и кладбища;

      7) на территории земельных участков, принадлежащих третьим лицам и занятых зданиями и сооружениями, многолетними насаждениями, и прилегающих к ним территориях на расстоянии ста метров – без согласия таких лиц;

      8) на территории земель, занятых автомобильными и железными дорогами, аэропортами, аэродромами, объектами аэронавигации и авиатехнических центров, объектами железнодорожного транспорта, мостами, метрополитенами, тоннелями, объектами энергетических систем и линий электропередачи, линиями связи, объектами, обеспечивающими космическую деятельность, магистральными трубопроводами;

      9) на территориях участков недр, выделенных государственным юридическим лицам для государственных нужд;

      10) на других территориях, на которых запрещается проведение операций по недропользованию в соответствии с иными законами Республики Казахстан.

      Примечание ИЗПИ!
      Действие п. 2 было приостановлено до 01.01.2023 Кодексом РК от 27.12.2017 № 125-VI, в части предоставления права недропользования на разведку или добычу твердых полезных ископаемых и общераспространенных полезных ископаемых.

      2. Предоставление в пользование участка недр, внешние территориальные границы которого полностью расположены в пределах территорий, указанных в пункте 1 настоящей статьи, запрещается.

      3. Запрет, установленный подпунктом 2) пункта 1 настоящей статьи, не распространяется:

      1) на проведение операций по разведке твердых полезных ископаемых или операций по добыче твердых полезных ископаемых подземным способом, согласованных с местным исполнительным и представительным органами путем заключения соглашения, предусматривающего социально-экономическую поддержку местного населения, проживающего на соответствующей территории. В этом случае наличие данного соглашения является условием для выдачи соответствующей лицензии;

      2) на проведение операций по недропользованию на территории бывшего Семипалатинского испытательного ядерного полигона;

      3) на проведение операций по геологическому изучению недр в части поисково-оценочных работ на подземные воды.

      Запрет, установленный подпунктом 4) пункта 1 настоящей статьи, не распространяется на старательство и операции по разведке или добыче углеводородов.

      Запреты, установленные пунктом 1 настоящей статьи, не распространяются на операции по недропользованию, проводимые посредством аэрогеофизических исследований или исследований с использованием методов дистанционного зондирования Земли.

      Сноска. Статья 25 с изменением, внесенным Законом РК от 21.12.2022 № 167-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 26. Проведение операций по недропользованию на особо охраняемых природных территориях и участках недр, представляющих особую экологическую, научную, историко-культурную и рекреационную ценность

      1. Ограничения по проведению операций по недропользованию на особо охраняемых природных территориях и в пределах участков недр, представляющих особую экологическую, научную, историко-культурную и рекреационную ценность, устанавливаются законодательством Республики Казахстан в области особо охраняемых природных территорий.

      2. В случае обнаружения геологических, геоморфологических и гидрогеологических объектов, представляющих в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области особо охраняемых природных территорий особую экологическую, научную, историко-культурную и рекреационную ценность, недропользователи обязаны незамедлительно прекратить работы на соответствующем участке и письменно уведомить об этом уполномоченный орган по изучению недр и уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

Статья 27. Условия застройки территорий залегания полезных ископаемых

      1. Проектирование и строительство населенных пунктов, промышленных комплексов и (или) других хозяйственных объектов допускаются только после получения положительного заключения местного исполнительного органа области, города республиканского значения, столицы по согласованию с территориальным подразделением уполномоченного органа по изучению недр об отсутствии или малозначительности полезных ископаемых в недрах под участком предстоящей застройки.

      2. Застройка территорий залегания полезных ископаемых допускается с разрешения местного исполнительного органа области, города республиканского значения, столицы, выдаваемого по согласованию с территориальным подразделением уполномоченного органа по изучению недр, при условии обеспечения возможности извлечения полезных ископаемых или доказанности экономической целесообразности застройки.

      3. Порядок выдачи разрешения на застройку территорий залегания полезных ископаемых определяется уполномоченным органом по изучению недр.

Статья 28. Обеспечение поддержки казахстанских кадров, производителей товаров, поставщиков работ и услуг при проведении операций по разведке и (или) добыче полезных ископаемых

      1. При проведении операций по разведке и (или) добыче полезных ископаемых недропользователи обязаны отдавать предпочтение казахстанским кадрам. Привлечение иностранной рабочей силы осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о миграции населения.

      При этом количество руководителей, менеджеров и специалистов, осуществляющих трудовую деятельность на территории Республики Казахстан в рамках внутрикорпоративного перевода в соответствии с законодательством Республики Казахстан о миграции населения, должно быть не более пятидесяти процентов от общей численности руководителей, менеджеров и специалистов по каждой соответствующей категории.

      Расчет доли внутристрановой ценности в кадрах осуществляется в соответствии с методикой, утверждаемой уполномоченным органом по вопросам миграции населения.

      Условия внутристрановой ценности в кадрах при проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов по сложным проектам определяются с учетом положений статьи 36 настоящего Кодекса.

      2. Доля внутристрановой ценности в работах и услугах, приобретаемых для проведения операций по недропользованию, устанавливаемая в условиях контрактов на недропользование, лицензий на добычу твердых полезных ископаемых, должна составлять не менее пятидесяти процентов от общего объема приобретенных работ и услуг в течение календарного года.

      Расчет доли внутристрановой ценности в товарах, работах и услугах осуществляется организациями в соответствии с единой методикой расчета внутристрановой ценности при закупке товаров, работ и услуг, утверждаемой уполномоченным органом в области государственного стимулирования промышленности.

      Положения настоящего пункта не применяются к контрактам на разведку и (или) добычу углеводородов по сложным проектам на участках недр, полностью или частично расположенных в пределах казахстанского сектора Каспийского или Аральского моря.

      Сноска. Статья 28 с изменением, внесенным законами РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).
     

Статья 28-1. Соглашение о стимулировании предпринимательства

      1. Под соглашением о стимулировании предпринимательства понимаются соглашения, заключаемые уполномоченными органами в области углеводородов, добычи урана и твердых полезных ископаемых с Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан и недропользователями на добровольной основе и направленные на поддержку местных производителей.

      2. Мониторинг исполнения условий соглашения о стимулировании предпринимательства, а также публикация его итогов на интернет-ресурсах осуществляются Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан совместно с уполномоченными органами в области углеводородов, добычи урана и твердых полезных ископаемых на основе сведений недропользователей, представляемых путем обеспечения доступа к системам электронных закупок.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 28-1, в соответствии с Законом РК от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Глава 4. РЕЖИМЫ ПРАВА НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ

Параграф 1. Лицензионный режим недропользования

Статья 29. Понятие лицензии на недропользование

      1. Лицензия на недропользование является документом, выдаваемым государственным органом и предоставляющим ее обладателю право на пользование участком недр в целях проведения операций по недропользованию в пределах указанного в нем участка недр.

      Лицензия на недропользование не относится к разрешениям, регулируемым в соответствии с законодательством Республики Казахстан о разрешениях и уведомлениях.

      2. Лицензия на недропользование выдается для пользования только одним участком недр.

      3. Одному лицу может быть выдано неограниченное количество лицензий на недропользование, за исключением случаев, установленных настоящим Кодексом.

      4. Лицензия выдается по заявлению заинтересованного лица. Форма заявления на выдачу лицензии утверждается компетентным органом.

      5. Выданная лицензия подлежит публикации на интернет-ресурсе государственного органа, выдавшего лицензию, в день выдачи.

      6. Государственный орган, осуществляющий выдачу лицензий на недропользование, ведет реестр выданных лицензий.

      Помимо сведений, содержащихся в лицензии, указанный реестр содержит сведения:

      1) о месте жительства физического лица, являющегося недропользователем;

      2) о зарегистрированных обременениях в отношении права недропользования;

      3) иные сведения, которые необходимы для целей ведения учета.

      Порядок ведения реестра выданных лицензий устанавливается компетентным органом.

Статья 30. Виды лицензий на недропользование

      С учетом вида операций по недропользованию выдаются следующие лицензии на недропользование:

      1) лицензия на геологическое изучение недр;

      2) лицензия на разведку твердых полезных ископаемых;

      3) лицензия на добычу твердых полезных ископаемых;

      4) лицензия на добычу общераспространенных полезных ископаемых;

      5) лицензия на использование пространства недр;

      6) лицензия на старательство.

Статья 31. Содержание лицензии на недропользование

      1. Лицензия на недропользование оформляется по форме, утверждаемой компетентным органом.

      2. В лицензии на недропользование с учетом ее вида указываются:

      1) вид лицензии на недропользование;

      2) наименование государственного органа, выдавшего лицензию;

      3) сведения о лице, которому выдана лицензия:

      для физических лиц – фамилия, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и гражданство;

      для юридических лиц – наименование, место нахождения;

      4) номер и дата лицензии;

      5) условия лицензии: срок лицензии, границы территории участка недр и иные условия недропользования, предусмотренные настоящим Кодексом.

      3. Срок лицензии исчисляется со дня, указанного в лицензии.

      4. Если правом недропользования владеют два и более лица, лицензия должна содержать указание на размер долей лиц, являющихся общими владельцами права недропользования.

      5. Лицензия оформляется на казахском и русском языках.

      6. Условия лицензии на недропользование должны соответствовать требованиям, установленным настоящим Кодексом.

      7. Если после выдачи лицензии на недропользование законодательством Республики Казахстан, регулирующим отношения в сфере недропользования, устанавливаются иные условия лицензии на недропользование, данные условия к ранее выданной лицензии не применяются.

      Положение, установленное частью первой настоящего пункта, не распространяется на изменения законодательства Республики Казахстан в области обеспечения национальной безопасности, обороноспособности, экологической безопасности, здравоохранения, налогообложения, таможенного регулирования и защиты конкуренции.

      8. Если лицензия на недропользование выдана с нарушением содержания ее условий, применяются положения настоящего Кодекса о содержании лицензии на недропользование, действовавшие в день выдачи лицензии.

Статья 32. Внесение изменений в лицензию на недропользование

      1. Изменения в лицензию на недропользование производятся государственным органом, выдавшим лицензию, путем ее переоформления.

      Переоформленная лицензия подлежит публикации на интернет-ресурсе государственного органа, выдавшего лицензию, в день переоформления.

      2. Лицензия подлежит переоформлению в случаях:

      1) изменения сведений о недропользователе:

      для физических лиц – изменения фамилии, имени, отчества (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и (или) гражданства;

      для юридических лиц – изменения наименования или места нахождения;

      2) перехода права недропользования и (или) доли в праве недропользования;

      3) продления срока лицензии;

      4) изменения границ территории участка недр.

      3. Переоформление лицензии производится по заявлению недропользователя, подаваемому по форме, утверждаемой компетентным органом.

      К заявлению прилагаются оригиналы либо нотариально засвидетельствованные копии документов, подтверждающих указанные в нем сведения.

      Заявление и прилагаемые к нему документы должны быть составлены на казахском и русском языках. Если заявление подается иностранцем или иностранным юридическим лицом, прилагаемые к нему документы могут быть составлены на ином языке с обязательным приложением к каждому документу перевода на казахский и русский языки, верность которого засвидетельствована нотариусом.

      4. Государственный орган, выдавший лицензию, отказывает в переоформлении лицензии в случае несоответствия заявления требованиям настоящего Кодекса.

      5. Государственный орган, выдавший лицензию, производит ее переоформление либо уведомляет об отказе в таком переоформлении в течение семи рабочих дней со дня поступления заявления.

      6. Отказ в переоформлении лицензии может быть обжалован недропользователем в соответствии с законодательством Республики Казахстан в течение десяти рабочих дней со дня получения уведомления об отказе.

      7. Переоформление лицензии в случаях, предусмотренных подпунктами 2), 3), 4) пункта 2 настоящей статьи, осуществляется в соответствии с настоящим Кодексом.

      8. Грамматические или арифметические ошибки, опечатки либо иные подобные ошибки, допущенные при выдаче или переоформлении лицензии, подлежат исправлению государственным органом, выдавшим лицензию.

      Исправление ошибок, допущенных при выдаче или переоформлении лицензии, не является переоформлением лицензии.

      Исправление ошибок может производиться по инициативе государственного органа, выдавшего лицензию, либо по заявлению недропользователя.

      Государственный орган производит исправление ошибок по заявлению недропользователя в течение пяти рабочих дней со дня поступления такого заявления.

      Государственный орган, выдавший лицензию, после исправления ошибки в лицензии выдает ее недропользователю в течение двух рабочих дней.

      Исправленная лицензия подлежит публикации на интернет-ресурсе государственного органа, выдавшего лицензию, в день исправления.

      Споры, возникшие в связи с исправлением ошибок в лицензии, подлежат разрешению в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 33. Прекращение действия лицензии на недропользование

      Действие лицензии на недропользование прекращается в случаях:

      1) истечения срока, на который она была выдана, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом;

      2) смерти ее единственного обладателя (в том числе объявления его умершим), если право недропользования, возникшее на основании лицензии, в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан признано выморочным имуществом;

      3) отзыва лицензии или признания ее недействительной;

      4) отказа недропользователя от участка недр, на который была выдана лицензия.

Статья 34. Недействительность лицензии и последствия ее недействительности

      1. Лицензия может быть признана недействительной в судебном порядке в следующих случаях:

      1) при установлении факта предоставления государственному органу, выдавшему лицензию, заведомо недостоверной информации, повлиявшей на его решение выдать лицензию;

      2) нарушения установленного настоящим Кодексом порядка выдачи лицензии, что привело к необоснованному решению государственного органа о выдаче лицензии, вследствие установленного судом факта злонамеренного соглашения между должностным лицом государственного органа и заявителем;

      3) выдачи лицензии лицу, признанному недееспособным и являвшимся таковым в день выдачи;

      4) если выдача лицензии не предусмотрена или запрещена настоящим Кодексом.

      2. Правом на обращение в суд с иском о признании лицензии недействительной обладают заинтересованное лицо и прокурор, а по основаниям, предусмотренным подпунктами 1) и 3) пункта 1 настоящей статьи, – также государственный орган, выдавший лицензию.

      Заинтересованным является лицо, право на получение лицензии и законные интересы которого нарушены или могут быть нарушены в результате выдачи лицензии.

      3. Лицензия признается недействительной со дня вступления в силу решения суда.

      4. При признании лицензии недействительной по основаниям, предусмотренным подпунктами 1) и 2) пункта 1 настоящей статьи, лицо, получившее лицензию, обязано возместить государству причиненный ущерб в размере дохода, полученного таким лицом от незаконного использования участка недр, и расходов государства, связанных с признанием лицензии недействительной.

      5. Лицо не вправе требовать признания недействительной лицензии, которая выдана с нарушением требований настоящего Кодекса, иных законов Республики Казахстан, устава юридического лица, если такое требование вызвано корыстными мотивами или намерением уклониться от ответственности.

      6. Исковая давность по спорам, связанным с недействительностью лицензии, составляет три месяца со дня, когда истец узнал или должен был узнать об обстоятельствах, являющихся основанием для признания лицензии недействительной.

Параграф 2. Контрактный режим недропользования

Статья 35. Понятие контракта на недропользование

      1. Контракт на недропользование является договором, содержание, порядок заключения, исполнения и прекращения которого определяются настоящим Кодексом.

      2. По контракту на недропользование одна сторона (Республика Казахстан в лице компетентного органа) обязуется предоставить на определенный срок другой стороне (недропользователю) право недропользования, а недропользователь обязуется за свой счет и на свой риск осуществлять недропользование в соответствии с условиями контракта и настоящим Кодексом.

      3. Контракт на недропользование заключается для разведки и добычи или добычи углеводородов, а также для добычи урана.

      4. При заключении контракта в пользование предоставляется только один участок недр.

      В случаях и порядке, установленных Особенной частью настоящего Кодекса, в контракте на разведку и добычу углеводородов посредством внесения изменений и дополнений может быть закреплено несколько участков недр.

      5. Одно и то же лицо может заключать неограниченное количество контрактов на недропользование, за исключением случаев, установленных настоящим Кодексом.

      6. Компетентный орган ведет реестр заключенных контрактов. Порядок ведения реестра заключенных контрактов устанавливается компетентным органом.

Статья 36. Форма и содержание контракта на недропользование

      Сноска. Заголовок статьи 36 – в редакции Закона РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Проекты контрактов на недропользование разрабатываются в соответствии с типовыми контрактами, утверждаемыми компетентным органом. Отклонение от типового контракта допускается в случаях, пределах и порядке, предусмотренных настоящим Кодексом.

      1-1. В зависимости от условий проведения операций по недропользованию и вида полезного ископаемого компетентный орган утверждает следующие формы типовых контрактов:

      1) типовой контракт на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту;

      2) типовой контракт на добычу углеводородов по сложному проекту;

      3) типовой контракт на разведку и добычу углеводородов;

      4) типовой контракт на добычу углеводородов;

      5) типовой контракт на добычу урана.

      1-2. Для целей настоящего Кодекса к сложным проектам относятся:

      1) морские проекты, предусматривающие разведку и (или) добычу любых углеводородов на участке (участках) недр, который (которые) полностью или частично расположен (расположены) в пределах казахстанского сектора Каспийского или Аральского моря;

      2) проекты на суше, предусматривающие разведку и добычу углеводородов на любом участке недр, с не менее чем одним из следующих параметров:

      содержащем запасы нетрадиционных углеводородов;

      абсолютная глубина самой верхней точки выявленной (выявленного) залежи (месторождения) углеводородов составляет не менее 4500 метров;

      содержание сероводорода в обнаруженной (обнаруженном) залежи (месторождении) составляет в пластовом флюиде 3,5 и более процента;

      обнаруженная (обнаруженное) залежь (месторождение) характеризуется аномально высоким пластовым давлением с коэффициентом аномальности 1,5 и более, который определяется как отношение пластового давления к гидростатическому давлению с плотностью жидкости 1000 кг/м3 в стволе скважины;

      обнаруженная (обнаруженное) залежь (месторождение) располагается под солевыми отложениями толщиной более 100 метров;

      обнаруженная залежь относится к неструктурным ловушкам;

      3) газовые проекты на суше, предусматривающие разведку и (или) добычу углеводородов на участке (участках) недр, содержащем (содержащих) газовую или газоконденсатную залежь или месторождение с долей объема нефтенасыщенной части двадцать пять процентов и менее от общего объема углеводородов залежи или месторождения.

      1-3. В отношении участка (участков) недр на суше, по которому (которым) отсутствует геологическая информация, позволяющая отнести его (их) к сложному проекту, заключается контракт на разведку и добычу в соответствии с типовым контрактом на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту.

      В таком случае недропользователь подтверждает статус сложного проекта в любое время в течение периода разведки, установленного пунктом 2 статьи 116 настоящего Кодекса, любым из указанных ниже способов:

      1) утвержденным недропользователем и получившим положительное заключение государственной экспертизы недр отчетом по оперативному подсчету геологических запасов, подтверждающим соответствие месторождения не менее чем одному из критериев сложных проектов, указанных в подпунктах 2) и 3) пункта 1-2 настоящей статьи;

      2) утвержденным недропользователем и получившим положительное заключение государственной экспертизы недр отчетом по подсчету геологических запасов, подтверждающим соответствие месторождения не менее чем одному из критериев сложных проектов, указанных в подпунктах 2) и 3) пункта 1-2 настоящей статьи.

      Подтверждение статуса сложного проекта, произведенное по выбору недропользователя в соответствии с подпунктами 1) и 2) части второй настоящего пункта, является окончательным и не требует дополнительного подтверждения на соответствующих дальнейших этапах периода разведки и (или) в период добычи.

      В случае неподтверждения статуса сложного проекта в течение периода разведки по контракту на разведку и добычу по сложному проекту при переходе к периоду добычи условия такого контракта должны быть приведены в соответствие с типовым контрактом на добычу углеводородов согласно статье 119 настоящего Кодекса.

      1-4. В случае, если хотя бы одно месторождение из обнаруженных месторождений по контракту на недропользование соответствует одному из критериев сложного проекта, указанных в пункте 1-2 настоящей статьи, к таким месторождениям применяются положения настоящего Кодекса, установленные для сложных проектов, при условии, что доля первоначальных извлекаемых запасов углеводородов месторождения (месторождений), которое (которые) относится (относятся) к категории сложных, составляет больше половины первоначальных извлекаемых запасов всех обнаруженных месторождений по контракту.

      2. К числу обязательных условий, содержащихся в контракте на недропользование, за исключением контрактов на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложным проектам, относятся:

      1) вид операций по недропользованию;

      2) срок действия контракта;

      3) границы участка (участков) недр;

      4) обязательства недропользователя по объемам и видам работ на участке недр в период разведки, предусмотренных программой работ (дополнительных работ);

      5) обязательства недропользователя по финансированию обучения казахстанских кадров в период добычи;

      6) обязательства недропользователя по минимальной доле внутристрановой ценности в кадрах;

      7) обязательства недропользователя по доле внутристрановой ценности в товарах, работах и услугах, соответствующей требованиям настоящего Кодекса, в том числе по видам товаров, работ и услуг, включенных в перечень приоритетных товаров, работ и услуг, утверждаемый уполномоченным органом в области углеводородов;

      8) обязательства недропользователя по ликвидации последствий недропользования;

      9) обязательства недропользователя по расходам на научно-исследовательские, научно-технические и опытно-конструкторские работы на территории Республики Казахстан в период добычи;

      10) обязательства недропользователя по расходам на социально-экономическое развитие региона и развитие его инфраструктуры в период добычи;

      11) обязательства недропользователя по соблюдению им и его подрядчиками порядка приобретения товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по разведке или добыче углеводородов и добыче урана, определяемого уполномоченными органами в области углеводородов и добычи урана;

      12) ответственность недропользователя за нарушение контрактных обязательств, включая нарушение показателей базовых проектных документов по разведке и добыче углеводородов, относимых настоящим Кодексом к контрактным обязательствам, а также за нарушение обязательства по соблюдению недропользователем и (или) его подрядчиками установленного порядка приобретения товаров, работ и услуг при проведении операций по разведке или добыче углеводородов и добыче урана;

      13) иные условия, на которых было предоставлено право недропользования.

      Помимо условий, предусмотренных частью первой настоящего пункта, контракт на недропользование по истощающимся месторождениям должен содержать инвестиционное обязательство, предусмотренное статьей 153-1 настоящего Кодекса.

      2-1. Контракт на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту должен включать следующие условия:

      1) вид операций по недропользованию;

      2) срок действия контракта;

      3) границы участка (участков) недр;

      4) обязательства недропользователя по объемам, видам и срокам работ по годам на участке недр в период разведки, предусмотренным программой работ (дополнительных работ);

      5) обязательства недропользователя по финансированию обучения казахстанских кадров в период добычи;

      6) обязательства недропользователя по расходам на научно-исследовательские, научно-технические и опытно-конструкторские работы на территории Республики Казахстан в период добычи;

      7) обязательства недропользователя по ликвидации последствий недропользования и способы обеспечения таких обязательств;

      8) обязательства недропользователя по расходам на социально-экономическое развитие региона и развитие его инфраструктуры в период добычи;

      9) условия налогообложения и освобождения от уплаты вывозных таможенных пошлин;

      10) ответственность недропользователя за нарушение контрактных обязательств;

      11) долю внутристрановой ценности в кадрах;

      12) долю внутристрановой ценности в товарах, работах и услугах в случае применения такого требования к соответствующему сложному проекту;

      13) условия и порядок изменения и продления срока действия контракта;

      14) порядок разрешения споров;

      15) обязательство, предусмотренное пунктом 7 статьи 119 настоящего Кодекса, для крупных месторождений углеводородов;

      16) иные условия, на которых было предоставлено право недропользования и (или) которые указаны в соответствующем типовом контракте.

      3. В случае заключения контракта на участок недр, по которому ранее был прекращен контракт на недропользование и заключен договор доверительного управления с национальной компанией в области углеводородов, заключаемый контракт должен содержать обязательства нового недропользователя:

      1) по возмещению прежнему недропользователю стоимости переданного согласно пункту 19 статьи 119 настоящего Кодекса имущества;

      2) по возмещению доверительному управляющему произведенных в соответствии с договором доверительного управления затрат, а также выплате ему вознаграждения, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.

      4. Срок действия контракта на разведку и добычу углеводородов, за исключением контракта на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту, определяется последовательно закрепленными в нем периодом разведки, подготовительным периодом (при необходимости) и периодом добычи.

      Срок действия контракта на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту является совмещенным и состоит из периода разведки, включающего первоначальный этап разведки, этап оценки и этап пробной эксплуатации согласно пункту 2 статьи 116 настоящего Кодекса, и периода добычи, предусмотренного пунктом 1-1 статьи 119 настоящего Кодекса для крупных месторождений.

      Срок действия контракта на добычу углеводородов, за исключением контракта на добычу углеводородов по сложному проекту, определяется последовательно закрепленными в нем подготовительным периодом и периодом добычи.

      Срок действия контракта на добычу углеводородов по сложному проекту устанавливается на основе срока периода добычи, определяемого в соответствии с пунктом 1-1 статьи 119 настоящего Кодекса.

      5. Срок действия контракта на разведку и добычу, контракта на добычу, контракта на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту или контракта на добычу углеводородов по сложному проекту продлевается компетентным органом на срок действия обстоятельств непреодолимой силы, если недропользователь представит доказательства таких обстоятельств в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      5-1. Доля внутристрановой ценности в кадрах в контракте на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту определяется недропользователем с учетом следующего:

      1) потребности недропользователя в иностранных или казахстанских кадрах в зависимости от его управленческих и административных нужд;

      2) наличия на рынке Республики Казахстан квалифицированного казахстанского персонала по определенной категории, соответствующего потребностям недропользователя;

      3) поэтапного обучения, включая стажировку, казахстанских кадров и последующей постепенной замены иностранных кадров казахстанскими кадрами по руководящим категориям.

      Минимальная доля внутристрановой ценности в кадрах по специалистам и квалифицированным рабочим в контракте на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту должна составлять не менее семидесяти процентов от общей численности персонала, задействованного при исполнении контракта, по соответствующей категории.

      6. Контракт заключается на казахском и русском языках. Если недропользователь или хотя бы один из обладателей доли в праве недропользования является иностранцем, иностранным юридическим лицом или юридическим лицом Республики Казахстан с иностранным участием, то контракт на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту с таким недропользователем также заключается на английском языке по усмотрению недропользователя.

      7. Изменения и дополнения в законодательстве Республики Казахстан, ухудшающие результаты предпринимательской деятельности недропользователя по контрактам на недропользование, не применяются к контрактам, заключенным до внесения таких изменений и дополнений.

      Гарантии, установленные частью первой настоящего пункта, не распространяются на изменения в законодательстве Республики Казахстан в области обеспечения национальной безопасности, обороноспособности, экологической безопасности, здравоохранения, налогообложения, таможенного регулирования и защиты конкуренции, за исключением случая, предусмотренного частью третьей настоящего пункта.

      Гарантии, установленные частью первой настоящего пункта, распространяются на изменения в законодательстве Республики Казахстан в области таможенного регулирования, предусматривающем временное освобождение от уплаты вывозных таможенных пошлин на сырую нефть, добытую по контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложным проектам.

      8. Применимым правом по контрактам на недропользование является право Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 36 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 37. Внесение изменений и дополнений в контракт на недропользование

      1. Внесение изменений и дополнений в контракт на недропользование производится путем заключения сторонами дополнения к контракту.

      2. Дополнение к контракту заключается в случаях:

      1) изменения сведений о недропользователе:

      для физических лиц – фамилии, имени, отчества (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), гражданства;

      для юридических лиц – наименования, места нахождения;

      2) изменения сведений о компетентном органе;

      3) перехода права недропользования и (или) доли в праве недропользования;

      4) закрепления участка (участков) добычи и подготовительного периода (подготовительных периодов);

      5) закрепления участка (участков) и периода (периодов) добычи или периода (периодов) добычи;

      6) продления периода (периодов) разведки или добычи;

      7) увеличения или уменьшения участка (участков) недр;

      8) выделения участка (участков) недр;

      8-1) возникновения инвестиционных обязательств по истощающимся месторождениям в соответствии со статьей 153-1 настоящего Кодекса;

      9) в отношении стратегических участков недр – изменения экономических интересов Республики Казахстан, создающего угрозу национальной безопасности.

      10) изменения условий контракта в связи с отнесением его к контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту;

      11) изменения условий контракта в связи с неподтверждением статуса сложного проекта по результатам разведки;

      12) предусмотренных пунктом 5 статьи 36 настоящего Кодекса.

      3. Заключение дополнения к контракту в случае, предусмотренном подпунктом 1) пункта 2 настоящей статьи, производится по заявлению недропользователя, которое должно содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на недропользование;

      3) указание на изменяемые сведения о недропользователе.

      4. К заявлению дополнительно прилагаются:

      1) документы, подтверждающие необходимость внесения изменений в сведения о недропользователе;

      2) подписанное недропользователем дополнение к контракту, предусматривающее внесение изменений в сведения о недропользователе.

      5. Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган заключает с заявителем дополнение к контракту и направляет заявителю его подписанный экземпляр или отказывает в заключении дополнения.

      6. Компетентный орган отказывает в заключении дополнения в случае, если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим Кодексом.

      Отказ компетентного органа в заключении дополнения не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления.

      7. Заключение дополнения к контракту в случае, предусмотренном подпунктом 2) пункта 2 настоящей статьи, производится по инициативе компетентного органа.

      8. Заключение дополнения к контракту в случаях, предусмотренных подпунктами 3) – 12) пункта 2 настоящей статьи, осуществляется в соответствии с настоящим Кодексом.

      Сноска. Статья 37 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 38. Прекращение действия контракта на недропользование

      1. Действие контракта на недропользование прекращается в случаях:

      1) истечения срока, на который он был заключен;

      2) смерти лица, являющегося единственным обладателем права недропользования по контракту (в том числе объявления его умершим), если такое право недропользования в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан признано выморочным имуществом;

      3) ликвидации юридического лица, являющегося недропользователем;

      4) досрочного прекращения действия контракта или признания его недействительным;

      5) расторжения контракта по соглашению сторон;

      6) принятия Правительством Республики Казахстан решения о запрете пользования участком недр в соответствии с настоящим Кодексом;

      7) отказа (возврата) недропользователя (недропользователем) от всего участка (всех участков) недр, по которому (которым) был заключен контракт.

      2. Компетентный орган вправе досрочно прекратить действие контракта на недропользование по основаниям, предусмотренным настоящим Кодексом.

      Сноска. Статья 38 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 39. Недействительность контракта на недропользование и последствия его недействительности

      1. Основаниями для признания контракта на недропользование недействительным являются:

      1) признание аукциона на предоставление права недропользования недействительным;

      2) отсутствие в контракте на недропользование обязательных условий, установленных настоящим Кодексом;

      3) установление факта предоставления компетентному органу заведомо недостоверной информации, повлиявшей на его решение заключить контракт на недропользование с данным лицом;

      4) иные основания, предусмотренные законами Республики Казахстан.

      2. Контракт на недропользование, признанный недействительным, не влечет правовых последствий, за исключением тех, которые связаны с его недействительностью, и недействителен со дня его заключения.

      Признание контракта недействительным не освобождает недропользователя от исполнения обязательств по ликвидации последствий недропользования.

      3. Признание недействительным в судебном порядке либо расторжение договора, на основе которого была осуществлена передача и переоформление права недропользования, влечет недействительность изменений и дополнений в контракт на недропользование, внесенных в связи с такой передачей права недропользования, но не самого контракта.

      4. Признание контракта на недропользование недействительным влечет недействительность всех последующих сделок, предметом которых является право недропользования, предоставленное на основании такого контракта.

Глава 5. ПЕРЕХОД ПРАВА НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ И ОБЪЕКТОВ, СВЯЗАННЫХ С ПРАВОМ НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ

Статья 40. Переход права недропользования

      1. Переход права недропользования (доли в праве недропользования) осуществляется в случае отчуждения права недропользования (доли в праве недропользования) другому лицу на основании гражданско-правовых сделок либо в иных случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан.

      2. Запрещается переход права недропользования (доли в праве недропользования):

      1) по лицензии на разведку твердых полезных ископаемых в первый год ее действия;

      2) по лицензии на геологическое изучение недр;

      3) по лицензии на старательство.

      3. Переход права недропользования (доли в праве недропользования) производится путем переоформления лицензии на недропользование или, соответственно, внесения изменения в контракт на недропользование.

      Для переоформления лицензии на недропользование или внесения изменения в контракт на недропользование обладатель права недропользования (доли в праве недропользования) и приобретатель права недропользования (доли в праве недропользования) обращаются с совместным заявлением в государственный орган, выдавший лицензию на недропользование или заключивший контракт на недропользование.

      К заявлению прилагаются:

      1) оригинал документа, на основании которого приобретается право недропользования;

      2) документы, подтверждающие сведения о приобретателе права недропользования:

      для физических лиц – фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) заявителя, место жительства, гражданство, сведения о документах, удостоверяющих личность заявителя;

      для юридических лиц – наименование заявителя, его место нахождения, сведения о государственной регистрации в качестве юридического лица (выписка из торгового реестра или другой легализованный документ, удостоверяющий, что заявитель является юридическим лицом по законодательству иностранного государства), сведения о юридических лицах, акции которых обращаются на организованном рынке ценных бумаг, государствах, международных организациях и физических лицах, прямо или косвенно контролирующих приобретателя;

      3) документы, подтверждающие соответствие приобретателя требованиям настоящего Кодекса, предъявляемым к лицам, претендующим на получение права недропользования (доли в праве недропользования) по контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов либо добычу урана;

      4) письменное согласие залогодержателя, если право недропользования (доля в праве недропользования) обременено (обременена) залогом;

      5) письменное согласие всех совместных обладателей права недропользования.

      В случае внесения изменения и дополнения в контракт на недропользование к заявлению прилагается подписанный заявителем проект дополнения к контракту на недропользование.

      В случае приобретения права недропользования по разрешению, выдаваемому в соответствии со статьей 44 настоящего Кодекса, вместо документов, подтверждающих сведения о приобретателе, приобретатель вправе приложить к заявлению письменное подтверждение того, что сведения о нем не изменились по сравнению со сведениями, представленными им для получения указанного разрешения.

      Заявление и прилагаемые к нему документы должны быть составлены на казахском и русском языках. Если заявление подается иностранцем или иностранным юридическим лицом, прилагаемые к нему документы могут быть составлены на ином языке с обязательным приложением к каждому документу перевода на казахский и русский языки, верность которого засвидетельствована нотариусом.

      Государственный орган производит переоформление лицензии или заключает дополнение к контракту с приобретателем права недропользования либо дает мотивированный отказ в переоформлении или заключении дополнения к контракту в течение семи рабочих дней со дня поступления заявления.

      4. Государственный орган отказывает в переоформлении лицензии или внесении изменений в контракт в случаях:

      1) несоответствия заявления требованиям пункта 3 настоящей статьи;

      2) несоответствия условий перехода права недропользования выданному разрешению, если такой переход осуществляется в соответствии с таким разрешением;

      3) отсутствия разрешения на переход права недропользования, когда такое разрешение требовалось в соответствии с настоящим Кодексом;

      4) если переход права недропользования (доли в праве недропользования) осуществляется по участку недр, на котором недропользователю запрещено проводить операции по недропользованию или отдельные виды работ в соответствии с наложенным административным взысканием;

      5) если переход права недропользования (доли в праве недропользования) запрещен настоящим Кодексом;

      6) если переход права недропользования (доли в праве недропользования) повлечет нарушение положений международных договоров, заключенных Республикой Казахстан.

      Отказ в переоформлении лицензии или внесении изменений в контракт может быть обжалован приобретателем права недропользования в соответствии с законодательством Республики Казахстан в течение десяти рабочих дней со дня получения уведомления об отказе.

      Отказ в переоформлении лицензии или внесении изменений в контракт по основаниям подпункта 1) части первой настоящего пункта не лишает приобретателя права недропользования на повторное обращение с заявлением на переоформление лицензии или внесение изменений в контракт.

      Отказ в переоформлении лицензии или внесении изменений в контракт по основаниям подпунктов 2) и 3) части первой настоящего пункта не лишает заявителя права на повторное обращение с заявлением на выдачу разрешения на переход права недропользования.

      Сноска. Статья 40 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 41. Понятие объектов, связанных с правом недропользования

      1. Объектами, связанными с правом недропользования, являются доли участия, паи, акции и другие формы долевого участия, а также ценные бумаги, подтверждающие право собственности либо конвертируемые в акции, доли участия, паи и другие формы долевого участия в юридическом лице, обладающем правом недропользования по контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов, по контракту на добычу урана, по лицензии на разведку или добычу твердых полезных ископаемых.

      Объектами, связанными с правом недропользования, также признаются доли участия, паи, акции и другие формы долевого участия, а также ценные бумаги, подтверждающие право собственности либо конвертируемые в акции, доли, паи и другие формы долевого участия в юридическом лице или иной организации, которые имеют возможность прямо и (или) косвенно определять решения, принимаемые лицом, обладающим правом недропользования, указанным в части первой настоящего пункта.

      2. Для целей настоящего Кодекса не признаются объектами, связанными с правом недропользования, по соответствующему контракту или лицензии на недропользование:

      1) обращающиеся на организованном рынке ценных бумаг Республики Казахстан и (или) фондовой бирже, осуществляющей деятельность на территории иностранного государства, акции и другие ценные бумаги, включая производные финансовые инструменты, базовым активом которых являются акции;

      2) акции, доли участия, паи и другие формы долевого участия в юридических лицах и организациях, прямо или косвенно владеющих ценными бумагами, предусмотренными в подпункте 1) настоящего пункта.

      3. Если юридическое лицо или организация одновременно владеет акциями, долями участия, паями и другими формами долевого участия, указанными в пунктах 1 и 2 настоящей статьи, акции, доли участия, паи и другие формы долевого участия в таком лице или организации признаются объектами, связанными с правом недропользования. При этом в целях настоящей статьи для установления возможности юридического лица или иной организации прямо или косвенно определять решения, принимаемые лицом, обладающим правом недропользования, не учитываются акции, доли участия, паи и другие формы долевого участия, не являющиеся объектами, связанными с правом недропользования, согласно пункту 2 настоящей статьи.

      Сноска. Статья 41 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 42. Переход объектов, связанных с правом недропользования

      1. Переходом объектов, связанных с правом недропользования, признается:

      1) их отчуждение на основании возмездных либо безвозмездных гражданско-правовых сделок, в том числе в случае ликвидации юридического лица, а также их внесение в качестве вклада в уставный капитал юридического лица или иной организации;

      2) обращение взыскания на объекты, связанные с правом недропользования, в том числе при залоге;

      3) возникновение права на объект, связанный с правом недропользования, в результате принятия нового участника, пайщика или размещения акций;

      4) переход объектов, связанных с правом недропользования, в порядке правопреемства на основании передаточного акта или разделительного баланса при реорганизации юридического лица;

      5) переход объектов, связанных с правом недропользования, в порядке наследования;

      6) выпуск акций и других ценных бумаг, являющихся объектами, связанными с правом недропользования, в обращение на организованном рынке ценных бумаг.

      Выпуском акций и других ценных бумаг, являющихся объектами, связанными с правом недропользования, в обращение на организованном рынке ценных бумаг признается предложение о приобретении таких объектов на организованном рынке ценных бумаг в Республике Казахстан и (или) на фондовой бирже, осуществляющей деятельность на территории иностранного государства, и (или) размещение акций на организованном рынке ценных бумаг в Республике Казахстан и (или) на фондовой бирже, осуществляющей деятельность на территории иностранного государства.

      2. Лицо, приобретшее объекты, связанные с правом недропользования, или осуществившее выпуск в обращение акций и других ценных бумаг, являвшихся объектами, связанными с правом недропользования, обязано уведомить компетентный орган о состоявшемся приобретении или, соответственно, о состоявшемся выпуске в обращение в срок не позднее одного месяца со дня приобретения или такого выпуска в обращение.

      3. Для целей настоящего Кодекса не признается переходом объектов, связанных с правом недропользования, изменение владельца долей участия, акций, паев и других инструментов долевого участия либо изменение их соотношения на основании решения суда, наследования по закону, погашения доли участия, конфискации и иных событий или действий государственных органов, третьих лиц, не зависящих от воли субъекта правоотношения.

Статья 43. Приоритетное право государства

      1. Во вновь заключаемых и ранее заключенных контрактах на недропользование государство имеет приоритетное право перед любыми лицами и организациями, включая лиц и организации, которые обладают преимущественными правами на основании законов Республики Казахстан или договора, на приобретение отчуждаемого права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, по стратегическому участку недр, а также выпускаемых в обращение на организованном рынке ценных бумаг акций и других ценных бумаг, являющихся объектами, связанными с правом недропользования, по стратегическому участку недр.

      2. Стратегическим является участок недр:

      1) содержащий геологические запасы нефти в объеме более пятидесяти миллионов тонн или природного газа более пятнадцати миллиардов кубических метров;

      2) расположенный в казахстанском секторе Каспийского моря;

      3) содержащий месторождение урана.

      Перечень стратегических участков недр утверждается Правительством Республики Казахстан.

      3. Положения пункта 1 настоящей статьи не применяются в случаях, предусмотренных пунктом 2 статьи 44 настоящего Кодекса.

      Статья 43 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 44. Разрешение на переход права недропользования и объектов, связанных с правом недропользования

      1. Переход права недропользования (доли в праве недропользования), возникшего на основании контракта на недропользование, лицензии на разведку или лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, лицензии на использование пространства недр, а также переход объектов, связанных с правом недропользования, осуществляются с разрешения компетентного органа, выдаваемого в порядке, установленном настоящим Кодексом.

      2. Разрешение компетентного органа, предусмотренное пунктом 1 настоящей статьи, не требуется в случае:

      1) перехода права недропользования (доли в праве недропользования), объектов, связанных с правом недропользования, в пользу дочерней организации, в которой не менее девяноста девяти процентов долей участия, паев, акций или других форм долевого участия принадлежит недропользователю или, соответственно, собственнику объектов, связанных с правом недропользования, при условии, что такая дочерняя организация не зарегистрирована в государстве с льготным налогообложением;

      2) перехода права недропользования (доли в праве недропользования), объектов, связанных с правом недропользования, между организациями, в том числе в порядке правопреемства в результате реорганизации юридических лиц, в каждой из которых не менее девяноста девяти процентов долей участия, паев, акций или других форм долевого участия прямо или косвенно принадлежат одному и тому же лицу, при условии, что приобретатель права недропользования (доли в праве недропользования), объектов, связанных с правом недропользования, не зарегистрирован в государстве с льготным налогообложением;

      3) перехода права недропользования (доли в праве недропользования), объектов, связанных с правом недропользования, в пользу лица или организации, которому (которой) прямо или косвенно принадлежат не менее девяноста девяти процентов долей участия, паев, акций или других форм долевого участия в юридическом лице-недропользователе или, соответственно, владельце объектов, связанных с правом недропользования, при условии, что приобретатель не зарегистрирован в государстве с льготным налогообложением;

      4) перехода права недропользования (доли в праве недропользования), объектов, связанных с правом недропользования, в результате распределения имущества ликвидируемого юридического лица, если не менее девяноста девяти процентов долей участия, паев, акций или других форм долевого участия в приобретателе права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, прямо или косвенно принадлежат одному и тому же лицу, при условии, что приобретатель не зарегистрирован в государстве с льготным налогообложением;

      5) перехода долей участия, паев, акций, являющихся объектами, связанными с правом недропользования, если в результате такого перехода лицо становится владельцем менее одного процента доли участия, паев, акций в уставном капитале юридического лица-недропользователя и (или) юридического лица или иной организации, которое (которая) имеет возможность прямо и (или) косвенно влиять на решения юридического лица-недропользователя;

      6) изменения размера уставного капитала, включая размещение акций, а также продажу ранее выкупленных акций или других ценных бумаг, конвертируемых в акции юридического лица, если в результате таких действий процентное соотношение принадлежащих участникам долей участия, держателям паев или акционерам акций или других ценных бумаг, конвертируемых в акции, являющихся объектами, связанными с правом недропользования, не изменяется;

      7) перехода права недропользования (доли в праве недропользования), объектов, связанных с правом недропользования, по сделке, в которой одной из сторон является Правительство Республики Казахстан, государственный орган, национальный управляющий холдинг или национальная компания;

      8) отчуждения права недропользования (доли в праве недропользования), объектов, связанных с правом недропользования, осуществляемого в процессе приватизации имущественных комплексов государственных предприятий;

      9) перехода права недропользования, объектов, связанных с правом недропользования, в порядке правопреемства на основании передаточного акта при преобразовании юридического лица;

      10) перехода права недропользования (доли в праве недропользования), объектов, связанных с правом недропользования, в порядке наследования;

      11) выкупа эмитентом своих долей участия, паев, акций и других форм долевого участия, а также ценных бумаг, подтверждающих право собственности либо конвертируемых в акции, доли, паи и другие формы долевого участия, являющиеся объектами, связанными с правом недропользования;

      12) выпуска ценных бумаг, подтверждающих право собственности либо конвертируемых в акции, доли, паи и другие формы долевого участия, являющиеся объектами, связанными с правом недропользования, когда собственником выпускаемых ценных бумаг остается лицо, ранее являющееся собственником вышеуказанных акций, долей, паев и других форм долевого участия;

      13) приобретения объектов, связанных с правом недропользования, взамен ранее выпущенных ценных бумаг, подтверждающих право собственности либо конвертируемых в доли участия, паи, акции и другие формы долевого участия, являющиеся объектами, связанными с правом недропользования;

      14) участия держателей ценных бумаг, являющихся объектами, связанными с правом недропользования, в общем собрании акционеров или участников организации, в которой акции, доли, паи и другие формы долевого участия являются такими объектами, связанными с правом недропользования.

      3. Для целей настоящей главы к недропользователям также приравниваются:

      1) организации, участвующие в качестве стратегического партнера национальной компании в области углеводородов в прямых переговорах с компетентным органом на предоставление права недропользования;

      2) организации, допущенные к участию в аукционе на предоставление права недропользования по углеводородам;

      3) организации, получившие уведомление компетентного органа о необходимости проведения государственных экспертиз или согласования проектных документов при рассмотрении вопроса выдачи лицензии на добычу твердых полезных ископаемых.

      4. Сделки по переходу права недропользования, объектов, связанных с правом недропользования, совершенные без разрешения компетентного органа, а равно по истечении срока действия разрешения, ничтожны.

Статья 45. Порядок выдачи разрешения на переход права недропользования и (или) объектов, связанных с правом недропользования

      1. Лица, имеющие намерение приобрести право недропользования (долю в праве недропользования), возникшее на основании контракта на недропользование, лицензии на разведку или лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, лицензии на использование пространства недр, либо объекты, связанные с правом недропользования, направляют в компетентный орган заявление о выдаче разрешения.

      2. Заявление о выдаче разрешения должно содержать:

      1) сведения о лице (организации), имеющем (имеющей) намерение приобрести право недропользования (долю в праве недропользования) либо объект, связанный с правом недропользования:

      для физических лиц – фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) приобретателя, место жительства, гражданство, сведения о документах, удостоверяющих личность;

      для юридических лиц – наименование приобретателя, его место нахождения, указание на его государственную принадлежность, сведения о государственной регистрации в качестве юридического лица, сведения о руководителях и их полномочиях, сведения о лицах, организациях и государствах, имеющих возможность прямо или косвенно определять решения, принимаемые заявителем;

      2) указание на приобретаемое право недропользования (долю в праве недропользования) либо приобретаемые объекты, связанные с правом недропользования;

      3) основание перехода права недропользования (доли в праве недропользования), объектов, связанных с правом недропользования;

      4) сведения о финансовых и технических возможностях лица, имеющего намерение приобрести право недропользования (долю в праве недропользования) для проведения операций по разведке и (или) добыче углеводородов, добыче урана, подтверждающие его соответствие требованиям настоящего Кодекса, предъявляемым при предоставлении такого права недропользования;

      5) письменное подтверждение заявителя о том, что все сведения о нем, указанные в заявлении и прилагаемых к нему документах, являются достоверными;

      6) фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) лица, подписавшего заявление от имени заявителя, сведения о документе, удостоверяющем его личность.

      3. Заявление о выдаче разрешения на выпуск акций и других ценных бумаг, являющихся объектами, связанными с правом недропользования, в обращение на организованном рынке ценных бумаг должно содержать:

      1) полное наименование организации-эмитента, чьи акции или другие ценные бумаги, являющиеся объектами, связанными с правом недропользования, подлежат выпуску в обращение на организованном рынке ценных бумаг;

      2) указание на участок недр, к которому относятся связанные с ним акции или другие ценные бумаги, подлежащие выпуску в обращение на организованном рынке ценных бумаг;

      3) сведения о размере уставного капитала организации-эмитента, чьи акции или другие ценные бумаги, являющиеся объектами, связанными с правом недропользования, подлежат выпуску в обращение на организованном рынке ценных бумаг;

      4) сведения (вид и общее количество) о ценных бумагах, в том числе производных ценных бумагах организации, их базовых активах или других формах долевого участия, которые являются объектами, связанными с правом недропользования, и подлежат выпуску в обращение на организованном рынке ценных бумаг;

      5) сведения об андеррайтере (при его наличии);

      6) сведения об организованном рынке ценных бумаг, на котором будет осуществляться листинг;

      7) сведения о количестве акций или других ценных бумаг, являющихся объектами, связанными с правом недропользования, и подлежащих выпуску в обращение на организованном рынке ценных бумаг;

      8) письменное подтверждение заявителя о том, что все сведения о нем, указанные в заявлении и прилагаемых к нему документах, являются достоверными;

      9) фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) лица, подписавшего заявление от имени заявителя, сведения о документе, удостоверяющем его личность.

      Заявление о выдаче разрешения на выпуск акций или других ценных бумаг, являющихся объектами, связанными с правом недропользования, в обращение на организованном рынке ценных бумаг в случае размещения их в рамках дополнительной эмиссии (выпуска) подается эмитентом, а в случаях, когда выпуск в обращение на организованном рынке ценных бумаг производится держателем данных акций или других ценных бумаг, заявление подается таким держателем.

      4. В случае применения положений настоящего Кодекса о приоритетном праве государства помимо сведений, предусмотренных в пунктах 2 и 3 настоящей статьи, заявление о выдаче разрешения должно дополнительно содержать сведения о цене сделки по переходу права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, и о порядке ее уплаты.

      5. К заявлению о выдаче разрешения прилагаются оригиналы либо нотариально засвидетельствованные копии документов, подтверждающих указанные в нем сведения. Все документы, прилагаемые к заявлению, должны быть составлены на казахском и русском языках. В случае, если заявление подается иностранцем или иностранным юридическим лицом, такие документы могут быть также составлены на ином языке с обязательным приложением к каждому документу перевода на казахский и русский языки, верность которого засвидетельствована нотариусом.

      6. Компетентный орган рассматривает заявление в течение месяца, а по крупным месторождениям и стратегическим участкам недр – в течение трех месяцев со дня получения заявления и прилагаемых к нему документов.

      В течение пяти рабочих дней со дня получения заявления и прилагаемых к нему документов компетентный орган выносит их на рассмотрение экспертной комиссии по вопросам недропользования.

      Экспертная комиссия по вопросам недропользования является консультативно-совещательным органом при компетентном органе в целях выработки рекомендаций при рассмотрении заявлений на выдачу разрешения на переход права недропользования и (или) объектов, связанных с правом недропользования, а также в иных случаях, предусмотренных настоящим Кодексом.

      Состав экспертной комиссии и положение о ней утверждаются компетентным органом.

      Экспертная комиссия по вопросам недропользования рассматривает заявление и прилагаемые к нему документы в срок не более пятнадцати рабочих дней, а по крупным месторождениям и стратегическим участкам недр – не более сорока пяти рабочих дней.

      В целях всестороннего и полного рассмотрения заявления компетентный орган вправе запросить у заявителя дополнительные сведения и (или) документы, необходимые для выработки рекомендаций.

      В случае запроса дополнительных сведений и (или) документов сроки рассмотрения соответствующего заявления приостанавливаются на период до представления таких сведений и (или) документов.

      Компетентный орган в течение пяти рабочих дней со дня получения рекомендаций экспертной комиссии по вопросам недропользования выносит решение по заявлению.

      7. Если заявление на выдачу разрешения на переход права недропользования и (или) объектов, связанных с правом недропользования, подано в отношении права недропользования на участке недр, включающем крупное месторождение твердых полезных ископаемых и (или) являющемся стратегическим участком недр, либо если предполагаемый переход права недропользования и (или) объектов, связанных с правом недропользования, на соответствующем участке недр затрагивает интересы национальной безопасности, компетентный орган в течение пяти рабочих дней со дня получения такого заявления и прилагаемых к нему документов направляет их в органы национальной безопасности для рассмотрения перехода права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, на соответствие требованиям национальной безопасности.

      Если переход права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, затрагивает интересы национальной безопасности, органы национальной безопасности уведомляют об этом компетентный орган в течение десяти рабочих дней со дня получения заявления. В этом случае компетентный орган приостанавливает рассмотрение заявления до получения подтверждения от органов национальной безопасности о соответствии перехода права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, требованиям национальной безопасности. Компетентный орган в течение пяти рабочих дней со дня получения уведомления от органов национальной безопасности извещает заявителя о таком приостановлении.

      Компетентный орган возобновляет рассмотрение заявления после получения подтверждения от органов национальной безопасности.

      8. Заявление может быть отозвано заявителем в любое время после его подачи и до вынесения компетентным органом решения по существу.

      9. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган принимает решение о выдаче разрешения или отказе в его выдаче.

      10. Компетентный орган отказывает в выдаче разрешения в случаях:

      1) если переход права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, повлечет несоблюдение требований по обеспечению национальной безопасности страны, в том числе концентрацию прав недропользования;

      2) если переход права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, повлечет концентрацию прав в рамках контракта на недропользование;

      3) если заявление о выдаче разрешения не соответствует требованиям настоящего Кодекса;

      4) если переход права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, запрещен настоящим Кодексом;

      5) если переход права недропользования (доли в праве недропользования) осуществляется по участку недр, на котором недропользователю запрещено проводить операции по недропользованию или отдельные виды работ в соответствии с наложенным административным взысканием;

      6) реализации государством приоритетного права;

      7) если переход права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, не соответствует положениям международных соглашений, заключенных Республикой Казахстан.

      Для целей настоящего Кодекса концентрацией прав недропользования признается обладание одним лицом или группой лиц из одного государства такой совокупной долей в правах недропользования и (или) объектах, связанных с правом недропользования, которое способно создать или создает угрозу национальной безопасности Республики Казахстан.

      Под концентрацией прав в рамках контракта на недропользование понимается величина доли одного из общих владельцев права недропользования в заключенном с Республикой Казахстан контракте, позволяющая такому участнику определять решения по деятельности недропользователя в соответствии с контрактом.

      11. Отказ в выдаче разрешения может быть оспорен заявителем в судебном порядке. Отказ в выдаче разрешения в соответствии с подпунктом 1) пункта 10 настоящей статьи оформляется без объяснения причин.

      12. Разрешение на переход права недропользования (доли в праве недропользования) должно содержать указание на предельный размер передаваемой доли в праве недропользования и (или) объектов, связанных с правом недропользования, а также на приобретающее лицо.

      Разрешение на выпуск акций или других ценных бумаг, являющихся объектами, связанными с правом недропользования, в обращение должно содержать указание на организованный рынок ценных бумаг, на котором планируется осуществить выпуск, и количество акций или других ценных бумаг, в пределах которого может осуществляться выпуск с заключением одной или нескольких сделок.

      В случае применения положений настоящего Кодекса о приоритетном праве государства разрешение должно дополнительно содержать цену сделки по переходу права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) цену сделки по приобретению объектов, связанных с правом недропользования, и порядок их уплаты.

      13. Разрешение на переход права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, выдается сроком на один год. В случае неосуществления перехода права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, в указанный срок заявитель обращается в компетентный орган за выдачей нового разрешения.

      Сноска. Статья 45 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 46. Порядок реализации приоритетного права государства

      1. В интересах Республики Казахстан приоритетное право реализуется на основании решения компетентного органа через национальный управляющий холдинг или национальную компанию в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      2. Вопрос о реализации приоритетного права подлежит рассмотрению компетентным органом наряду с рассмотрением вопроса о выдаче разрешения, предусмотренного пунктом 1 статьи 44 настоящего Кодекса. Порядок рассмотрения вопроса о реализации приоритетного права и принятия по нему решения определяется компетентным органом.

      При рассмотрении вопроса о реализации государством приоритетного права заявление лица, направленное в компетентный орган, не подлежит отзыву или пересмотру после его подачи в компетентный орган в течение трех месяцев.

      Если в период рассмотрения заявления изменяются условия о цене перехода права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, или о порядке ее уплаты, заявитель письменно уведомляет компетентный орган о таком изменении. В этом случае срок рассмотрения заявления исчисляется заново со дня уведомления. В отсутствие такого уведомления компетентный орган рассматривает заявление по существу с учетом условий о цене перехода права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, и о порядке ее уплаты, первоначально указанных в заявлении.

      В случае принятия решения о реализации государством приоритетного права компетентный орган определяет национальный управляющий холдинг или национальную компанию в качестве приобретателя в интересах государства отчуждаемого права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования.

      3. На основании решения компетентного органа о реализации государством приоритетного права национальный управляющий холдинг или национальная компания в течение пяти рабочих дней обращается к лицу, намеревающемуся произвести действия по отчуждению права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) переходу объектов, связанных с правом недропользования, с предложением о начале переговоров о порядке и сроке реализации приоритетного права.

      Приобретение национальным управляющим холдингом или национальной компанией права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, в целях реализации приоритетного права государства осуществляется по цене и условиям ее уплаты не хуже тех, которые были указаны в поданном заявлении или уведомлении, предусмотренном частью третьей пункта 2 настоящей статьи.

      4. В случае отчуждения права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, по безвозмездному основанию или в случае их внесения в уставный капитал юридического лица их приобретение при реализации приоритетного права государства осуществляется по рыночной цене, определяемой в соответствии с законодательством Республики Казахстан об оценочной деятельности.

      В случае несогласия с ценой приобретения при реализации приоритетного права государства заявитель вправе обжаловать результаты в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 46 с изменением, внесенным Законом РК от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 47. Уведомление об изменении контроля над недропользователем

      1. Недропользователь, обладающий правом недропользования (долей в праве недропользования), возникшим на основании контракта на недропользование, лицензии на разведку или лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, обязан уведомлять государственный орган, предоставивший такое право недропользования, об изменении состава лиц и (или) организаций, прямо или косвенно контролирующих деятельность недропользователя, в течение тридцати календарных дней со дня такого изменения.

      2. Уведомление должно содержать:

      1) сведения о лице, государстве или организации, утратившем или получившем (утратившей или получившей) контроль;

      для физических лиц – фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) приобретателя, место жительства, гражданство;

      для юридических лиц – наименование, место нахождения, указание на государственную принадлежность;

      для государства – полное название государства, наименование и место нахождения государственного органа, представляющего интересы государства;

      2) форму и способ контроля, а также основание утраты или приобретения контроля.

      3. Уведомление подается по форме, утверждаемой компетентным органом, на казахском и русском языках.

      4. Государственный орган, подлежащий уведомлению, вправе запросить у недропользователя документы (оригиналы либо нотариально засвидетельствованные копии документов), подтверждающие сведения, указанные в уведомлении.

      5. Для целей настоящего Кодекса прямой контроль означает наличие хотя бы одного из следующих условий (способов контроля):

      1) владение более чем двадцатью пятью процентами права на участие в юридическом лице или иной организации (право на долю участия, право собственности на акции, паи и другие формы долевого участия, включая ценные бумаги, подтверждающие право собственности или конвертируемые в акции или паи);

      2) обладание правом голосовать более чем двадцатью пятью процентами от всех голосов в высшем органе управления организации;

      3) получение более двадцати пяти процентов от распределяемого чистого дохода недропользователя;

      4) обладание правом определять решения другой организации в соответствии с договором или на основании закона Республики Казахстан.

      Косвенный контроль означает возможность лица, организации контролировать другую организацию через третью организацию (третьи организации), между которыми существует прямой контроль.

Статья 48. Обременение права недропользования

      1. Право недропользования (доля в праве недропользования) может быть обременено (обременена) правами третьих лиц в порядке и на условиях, предусмотренных настоящим Кодексом.

      2. Передача права недропользования в доверительное управление запрещена, за исключением случаев, когда требование о передаче в доверительное управление установлено законами Республики Казахстан.

      3. Обременение права недропользования (доли в праве недропользования), переход которого (которой) запрещен настоящим Кодексом, не допускается.

      4. Залог права недропользования (доли в праве недропользования), не запрещенный настоящим Кодексом, подлежит государственной регистрации в соответствующем государственном органе, предоставляющем такое право недропользования.

      Залог права недропользования (доли в праве недропользования), предусмотренный настоящим пунктом, возникает со дня его государственной регистрации.

      Регистрация залога права недропользования (доли в праве недропользования) производится в порядке, определяемом уполномоченным органом в сфере регистрации залога движимого имущества.

      5. Обращение взыскания на право недропользования (долю в праве недропользования) производится в порядке, предусмотренном гражданским законодательством Республики Казахстан.

      6. Особенности залога права недропользования (доли в праве недропользования) по контрактам на недропользование, объектов, связанных с правом недропользования, по контрактам на недропользование, а также обращения взыскания на предмет залога устанавливаются Особенной частью настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 48 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Глава 6. ОПЕРАТОР В СФЕРЕ НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ

Статья 49. Оператор в сфере недропользования

      1. Оператором по контракту на недропользование или по месторождению в рамках контракта на недропользование, лицензиям на разведку или добычу твердых полезных ископаемых является юридическое лицо, создаваемое или определяемое недропользователем или обладателями права недропользования, действующее в качестве представителя недропользователя при проведении операций по недропользованию.

      2. Оператором не может быть назначено лицо, являющееся единственным обладателем права недропользования по соответствующему контракту или лицензии на недропользование.

      3. Отношения между оператором и недропользователем регулируются соглашением между ними, заключаемым в простой письменной форме на срок, не превышающий срок контракта или лицензии на недропользование.

      Несоблюдение простой письменной формы указанного соглашения влечет его ничтожность.

      4. Действие настоящей главы не распространяется на деятельность управляющей компании в рамках совместного освоения месторождений, предусмотренного положениями статьи 150 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 49 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 50. Порядок назначения оператора в сфере недропользования

      1. О назначении оператора в сфере недропользования недропользователь письменно уведомляет компетентный орган. К такому уведомлению прилагается нотариально засвидетельствованная копия соглашения между оператором и недропользователем.

      2. До момента уведомления компетентного органа оператор не считается назначенным.

      3. По одному контракту или лицензии может быть назначен только один оператор.

      4. В случае прекращения полномочий оператора недропользователь обязан незамедлительно уведомить об этом компетентный орган.

Статья 51. Ответственность оператора в сфере недропользования

      1. За нарушение условий контракта или лицензии на недропользование в результате действий оператора ответственность несет недропользователь.

      2. По обязательствам оператора, возникшим в связи с представлением интересов недропользователя, последний несет солидарную ответственность. В случае причинения оператором вреда третьим лицам в результате проведения операций по недропользованию недропользователь не вправе ссылаться на то, что оператор действовал с превышением полномочий.

РАЗДЕЛ III. БЕЗОПАСНОЕ ПОЛЬЗОВАНИЕ НЕДРАМИ

Глава 7. ТРЕБОВАНИЯ ПО БЕЗОПАСНОСТИ ПРИ ПРОВЕДЕНИИ ОПЕРАЦИЙ ПО НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЮ

Статья 52. Экологическая безопасность при проведении операций по недропользованию

      1. Операции по недропользованию, включая прогнозирование, планирование и проектирование производственных и иных объектов, должны соответствовать требованиям экологического законодательства Республики Казахстан.

      2. Экологическое состояние недр обеспечивается нормированием предельно допустимых эмиссий, ограничением или запретом деятельности по недропользованию или отдельных ее видов.

      3. В случаях, предусмотренных экологическим законодательством Республики Казахстан, проведение операций по недропользованию без соответствующего экологического разрешения или положительного заключения государственной экологической экспертизы запрещается.

      Сноска. Статья 52 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 53. Промышленная безопасность при проведении операций по недропользованию

      1. Операции по недропользованию, включая проектирование производственных и иных объектов, должны соответствовать требованиям промышленной безопасности.

      2. Недропользователем должны быть обеспечены соблюдение предусмотренных законодательством Республики Казахстан правил и норм по безопасному ведению работ, а также проведение мероприятий по предупреждению и ликвидации аварий, несчастных случаев и профилактике профессиональных заболеваний.

      3. Операции по недропользованию, представляющие угрозу жизни и здоровью людей, причинения материального ущерба физическим и юридическим лицам, запрещаются.

      4. В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, недропользование без положительного заключения экспертизы в области промышленной безопасности запрещается.

      5. При проведении работ, связанных с недропользованием, должны обеспечиваться:

      1) изучение и выполнение работниками правил и норм по безопасному ведению работ, а также планирование и проведение мероприятий по предупреждению и ликвидации аварий;

      2) приостановление работ в случае возникновения непосредственной угрозы жизни работников, выведение людей в безопасное место и осуществление мероприятий, необходимых для выявления опасности;

      3) использование машин, оборудования и материалов, содержание зданий и сооружений в состоянии, соответствующем требованиям правил и норм безопасности и санитарных норм;

      4) учет, надлежащее хранение и транспортирование взрывчатых материалов и опасных химических веществ, а также правильное и безопасное их использование;

      5) разработка с учетом наилучшей практики и осуществление специальных комплексных организационно-технических мероприятий, предусматривающих улучшение состава рудничной атмосферы, совершенствование технологии ведения горных работ и использования средств коллективной и индивидуальной защиты, направленных на предупреждение профессиональных заболеваний и производственного травматизма;

      6) осуществление специальных мероприятий по прогнозированию и предупреждению внезапных прорывов воды, выбросов газов, полезных ископаемых и пород, а также горных ударов;

      7) своевременное пополнение технической документации и планов ликвидации аварий данными, уточняющими границы зон безопасного ведения работ;

      8) выполнение иных требований, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о гражданской защите.

Глава 8. ЛИКВИДАЦИЯ ПОСЛЕДСТВИЙ НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ

Статья 54. Общие положения о ликвидации последствий недропользования

      1. Недропользователь обязан ликвидировать последствия операций по недропользованию на предоставленном ему участке недр, если иное не установлено настоящим Кодексом.

      2. Ликвидацией последствий недропользования является комплекс мероприятий, проводимых с целью приведения производственных объектов и земельных участков в состояние, обеспечивающее безопасность жизни и здоровья населения, охраны окружающей среды в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан.

      3. Ликвидация проводится на участке недр, права недропользования по которому прекращены, за исключением случаев, установленных настоящим Кодексом.

      Ликвидация последствий операций по недропользованию может производиться до прекращения действия лицензии или контракта на недропользование с целью прекращения права пользования частью участка недр, а также уменьшения объема работ по ликвидации (прогрессивная ликвидация).

      4. Прекращение действия лицензии или контракта на недропользование не влечет прекращения обязательств по ликвидации последствий недропользования.

      5. Особенности ликвидации последствий операций по недропользованию с учетом их видов определяются Особенной частью настоящего Кодекса.

      6. Порядок приемки результатов обследования и работ по ликвидации последствий операций по недропользованию определяется компетентным органом совместно с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 54 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 55. Финансирование ликвидации последствий недропользования

      1. Ликвидация проводится за счет недропользователя или лица, непосредственно являвшегося недропользователем до прекращения соответствующей лицензии или контракта на недропользование.

      2. В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, недропользователь обязан предоставить обеспечение исполнения своих обязательств по ликвидации. Предоставление недропользователем такого обеспечения не освобождает от исполнения обязательства по ликвидации последствий недропользования.

      3. Обеспечение исполнения обязательства по ликвидации последствий недропользования осуществляется в пользу Республики Казахстан.

      В случае неисполнения (ненадлежащего исполнения) обязательства по ликвидации в срок, установленный в соответствии с настоящим Кодексом, сумма предоставленного обеспечения подлежит взысканию в пользу Республики Казахстан государственным органом, являющимся стороной контракта и (или) выдавшим лицензию на недропользование.

      Если сумма соответствующего обеспечения окажется недостаточной для покрытия расходов по соответствующему проекту ликвидации, государство вправе получить недостающую сумму из имущества лица, которое было обязано осуществить ликвидацию последствий недропользования.

      4. Исполнение недропользователем обязательства по ликвидации может обеспечиваться гарантией, залогом банковского вклада и (или) страхованием.

      5. Обеспечение предоставляется отдельно по каждому участку недр.

      Запрещается проведение операций по недропользованию, требующих ликвидации их последствий, без обеспечения, предоставляемого в соответствии с настоящим Кодексом.

      6. Отчуждение недропользователем права недропользования (доли в праве недропользования) третьему лицу не освобождает его от обязательств по ликвидации до предоставления приобретателем права недропользования (доли в праве недропользования) обеспечения в размере, определяемом в соответствии с настоящим Кодексом.

      7. Если по не зависящим от недропользователя причинам предоставленное им обеспечение перестало соответствовать требованиям настоящего Кодекса или прекратилось, недропользователь обязан в течение шестидесяти календарных дней произвести замену такого обеспечения. Если в течение указанного срока такая замена не будет произведена недропользователем, последний обязан незамедлительно приостановить операции по недропользованию. Возобновление операций по недропользованию допускается только после восстановления или замены обеспечения.

      8. Представляемое обеспечение исполнения обязательств по ликвидации последствий операций по недропользованию должно соответствовать требованиям настоящего Кодекса и иных законодательных актов Республики Казахстан (надлежащее обеспечение).

      9. Порядок представления и учета принятых государственным органом обеспечений исполнения обязательств по ликвидации последствий операций по недропользованию определяется компетентным органом.

      Сноска. Статья 55 с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 56. Гарантия как обеспечение ликвидации

      1. В силу гарантии гарант несет перед Республикой Казахстан ответственность по выплате полной денежной суммы, определяемой в соответствии с настоящим Кодексом, в случае неисполнения недропользователем обязательства по ликвидации последствий недропользования в соответствии с настоящим Кодексом.

      2. Гарантом может выступать банк второго уровня, иностранный банк либо организация, акции которой обращаются на организованном рынке ценных бумаг. Если гарантом выступает иностранный банк или организация, акции которой обращаются на организованном рынке ценных бумаг, такие гаранты должны соответствовать условиям по минимальному индивидуальному кредитному рейтингу в иностранной валюте, определяемому компетентным органом, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом.

      3. Обязательство банка по гарантии, выданной им в соответствии с настоящей статьей, прекращается не ранее завершения ликвидации.

      4. Гарантия предоставляется на казахском и русском языках в соответствии с типовой формой, утверждаемой компетентным органом.

      Гарантия, выданная иностранным лицом, может быть составлена на иностранном языке с обязательным переводом на казахский и русский языки, верность которого должна быть засвидетельствована нотариусом.

      5. Особенности гарантий, предоставляемых в качестве обеспечения исполнения обязательств по ликвидации последствий операций по недропользованию, устанавливаются Особенной частью настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 56 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 57. Залог банковского вклада как обеспечение ликвидации

      1. В силу залога банковского вклада Республика Казахстан имеет право в случае неисполнения недропользователем обязательства по ликвидации получить удовлетворение из суммы заложенного банковского вклада преимущественно перед другими кредиторами недропользователя. 

      2. Предметом залога в соответствии с настоящей статьей может быть только банковский вклад, размещенный в банке второго уровня Республики Казахстан или у Национального оператора почты.

      3. Вклад может быть внесен в тенге или иностранной валюте.

      4. Требования к размеру банковского вклада, являющегося обеспечением, устанавливаются настоящим Кодексом.

      5. Перезалог банковского вклада, являющегося обеспечением, запрещается.

      6. В случае ликвидации недропользователя, являющегося юридическим лицом, включая его банкротство, предмет залога не включается в конкурсную массу, а залогодержатель не является кредитором, участвующим в удовлетворении своих требований за счет иного имущества недропользователя.

      7. Договор залога банковского вклада как способа обеспечения исполнения обязательств по ликвидации последствий операций по недропользованию заключается на казахском и русском языках в соответствии с типовой формой.

      Порядок заключения договора залога банковского вклада и его типовая форма утверждаются компетентным органом.

      Сноска. Статья 57 с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 58. Страхование как обеспечение ликвидации

      1. Для обеспечения своих обязательств по ликвидации последствий недропользования недропользователь вправе заключить договор страхования со страховой организацией, в силу которого неисполнение недропользователем обязательств по ликвидации последствий недропользования в предусмотренном настоящим Кодексом порядке (страховой случай) влечет выплату страховой суммы в пользу Республики Казахстан (выгодоприобретатель).

      Объектом страхования является имущественный интерес недропользователя, связанный с исполнением его обязательств по ликвидации последствий операций по недропользованию в порядке и сроки, которые установлены настоящим Кодексом.

      Требование к страховой организации о выплате страховой суммы подлежит безусловному и обязательному исполнению в течение одного месяца со дня получения страховой организацией такого требования. Страховая организация при неисполнении и (или) ненадлежащем исполнении либо нарушении сроков исполнения указанного требования несет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      1-1. Договор страхования в целях обеспечения исполнения обязательств по ликвидации последствий операций по недропользованию заключается в соответствии с типовой формой, утверждаемой компетентным органом по согласованию с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций. Срок договора страхования при этом должен составлять:

      1) для лицензии на разведку твердых полезных ископаемых не менее восьми лет (при ее выдаче) или не менее оставшегося срока лицензии и дополнительно два года, исчисляемые со дня окончания срока лицензии на разведку;

      2) для лицензии на добычу твердых полезных ископаемых не менее трех лет;

      3) для лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых не менее трех лет;

      4) для лицензии на использование пространства недр в целях размещения и (или) эксплуатации объектов размещения техногенных минеральных образований горнодобывающего и (или) горно-обогатительного производств не менее трех лет;

      5) для лицензии на старательство не менее четырех лет.

      2. В части, не урегулированной настоящим Кодексом, отношения по страхованию, предусмотренному настоящей статьей, регулируются гражданским законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 58 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

РАЗДЕЛ IV. ГОСУДАРСТВЕННОЕ УПРАВЛЕНИЕ В СФЕРЕ НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ

Глава 9. СИСТЕМА ГОСУДАРСТВЕННЫХ ОРГАНОВ В СФЕРЕ НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ

Статья 59. Правительство Республики Казахстан

      В сфере недропользования Правительство Республики Казахстан:

      1) организует управление недрами как объектом государственной собственности, разрабатывает основные направления государственной политики в сфере недропользования, стратегические и тактические меры по ее осуществлению;

      2) устанавливает ограничения и запреты на пользование недрами в целях обеспечения национальной безопасности, безопасности жизни и здоровья населения и охраны окружающей среды;

      3) утверждает перечень стратегических участков недр;

      4) выполняет иные функции, возложенные на него Конституцией, настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Статья 60. Компетентный орган

      В целях реализации государственной политики и представления интересов Республики Казахстан в сфере недропользования Правительство Республики Казахстан определяет компетентный орган, являющийся центральным исполнительным органом.

      Компетентный орган представляет интересы Республики Казахстан и реализует государственную политику в сфере недропользования по твердым полезным ископаемым и углеводородам посредством:

      1) разработки и утверждения программы управления государственным фондом недр;

      2) разработки и утверждения правовых актов в сфере недропользования в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом;

      2-1) рассмотрения проектов документов по стандартизации в пределах компетенции, а также подготовки предложений по разработке, внесению изменений, пересмотру и отмене национальных, межгосударственных стандартов, национальных классификаторов технико-экономической информации и рекомендаций по стандартизации для внесения в уполномоченный орган в сфере стандартизации;

      2-2) реализации на условиях добровольного участия пилотных проектов по автоматизации мониторинга выполнения недропользователями обязательств по контракту (лицензии) на недропользование, процедуры предоставления через информационные системы права недропользования, регистрации перехода или залога права недропользования и (или) объектов, связанных с правом недропользования, в порядке, определяемом компетентным органом;

      3) предоставления и прекращения права недропользования для разведки и добычи углеводородов, добычи урана, разведки и добычи твердых полезных ископаемых;

      4) контроля соблюдения недропользователями условий контрактов в области углеводородов и добычи урана, а также условий лицензий на разведку и добычу твердых полезных ископаемых;

      5) обеспечения доступа к информации о выданных им лицензиях и заключенных контрактах на недропользование;

      6) представления ежегодного отчета Правительству Республики Казахстан о ходе выполнения условий заключенных контрактов и выданных им лицензий на недропользование;

      7) взыскания неустойки за неисполнение условий контракта или лицензии на недропользование;

      8) осуществления иных полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 60 с изменениями, внесенными законами РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 61. Уполномоченный орган в области твердых полезных ископаемых

      Уполномоченный орган в области твердых полезных ископаемых реализует государственную политику по регулированию операций по разведке и добыче твердых полезных ископаемых, за исключением урана, посредством:

      1) разработки и утверждения правовых актов в области регулирования операций по разведке и добыче твердых полезных ископаемых, за исключением урана, в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан;

      1-1) рассмотрения проектов документов по стандартизации в пределах компетенции, а также подготовки предложений по разработке, внесению изменений, пересмотру и отмене национальных, межгосударственных стандартов, национальных классификаторов технико-экономической информации и рекомендаций по стандартизации для внесения в уполномоченный орган в сфере стандартизации;

      1-2) разработки и утверждения технических регламентов;

      2) осуществления государственного контроля за соблюдением недропользователями порядка приобретения товаров, работ и услуг при проведении операций по добыче твердых полезных ископаемых, за исключением урана;

      3) Исключен Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

      4) выдачи разрешения на извлечение горной массы и (или) перемещение почвы на участке разведки в объеме, превышающем одну тысячу кубических метров;

      5) регулирования операций по разведке и добыче твердых полезных ископаемых, за исключением операций по добыче урана;

      6) государственного контроля за проведением операций по разведке и добыче твердых полезных ископаемых, за исключением операций по добыче урана и общераспространенных полезных ископаемых;

      6-1) заключения с Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан и недропользователями соглашений о стимулировании предпринимательства;

      6-2) разработки и утверждения правил заключения, внесения изменений, дополнений и расторжения соглашения о стимулировании предпринимательства, а также мониторинга их исполнения, типовой формы соглашения о стимулировании предпринимательства совместно с уполномоченными органами в области углеводородов и добычи урана;

      7) осуществления иных полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 61 с изменениями, внесенными законами РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2020 № 397-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 62. Уполномоченный орган в области углеводородов

      Уполномоченный орган в области углеводородов реализует государственную политику в области углеводородов посредством:

      1) разработки и утверждения правовых актов в области углеводородов в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом;

      2) разработки и утверждения нормативно-технических документов в области углеводородов;

      2-1) рассмотрения проектов документов по стандартизации в пределах компетенции, а также подготовки предложений по разработке, внесению изменений, пересмотру и отмене национальных, межгосударственных стандартов, национальных классификаторов технико-экономической информации и рекомендаций по стандартизации для внесения в уполномоченный орган в сфере стандартизации;

      3) регулирования операций по недропользованию по углеводородам;

      3-1) мониторинга выполнения недропользователями обязательств по закупкам товаров, работ и услуг у казахстанских производителей, привлечению казахстанских кадров, обучению казахстанских кадров, финансированию научно-исследовательских, научно-технических и (или) опытно-конструкторских работ, а также приобретению недропользователями и их подрядчиками товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по разведке или добыче углеводородов;

      3-2) формирования и ведения реестра товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию по углеводородам, и их производителей, включая критерии их оценки для внесения в данный реестр в порядке, определяемом уполномоченным органом в области углеводородов;

      4) осуществления государственного контроля в области проведения операций по недропользованию по углеводородам;

      5) осуществления государственного контроля за соблюдением положений проектных документов;

      6) ведения единой базы данных добычи и оборота нефти и сырого газа;

      7) формирования графиков поставки нефти для переработки на территории Республики Казахстан и за ее пределами для обеспечения потребностей внутреннего рынка нефтепродуктами;

      8) выдачи разрешений на создание и размещение морских объектов, используемых для проведения разведки и (или) добычи углеводородов на море и внутренних водоемах;

      9) выдачи разрешений на сжигание сырого газа в факелах;

      10) ведения национального баланса производства, реализации и потребления углеводородов;

      11) осуществления государственного контроля за соблюдением недропользователями порядка приобретения товаров, работ и услуг при проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов;

      11-1) заключения с Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан и недропользователями соглашений о стимулировании предпринимательства;

      11-2) разработки и утверждения правил заключения, внесения изменений, дополнений и расторжения соглашения о стимулировании предпринимательства, а также мониторинга их исполнения, типовой формы соглашения о стимулировании предпринимательства совместно с уполномоченными органами в области добычи урана и твердых полезных ископаемых;

      12) разработки и утверждения национального плана обеспечения готовности и действий к ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне Республики Казахстан совместно с уполномоченными органами в области гражданской защиты и торгового мореплавания;

      13) осуществления иных полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 62 с изменениями, внесенными законами РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 63. Уполномоченный орган в области добычи урана

      Уполномоченный орган в области добычи урана реализует государственную политику посредством:

      1) разработки и утверждения правовых актов в области добычи урана в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом;

      2) разработки и утверждения нормативно-технических документов в области добычи урана;

      2-1) рассмотрения проектов документов по стандартизации в пределах компетенции, а также подготовки предложений по разработке, внесению изменений, пересмотру и отмене национальных, межгосударственных стандартов, национальных классификаторов технико-экономической информации и рекомендаций по стандартизации для внесения в уполномоченный орган в сфере стандартизации;

      3) регулирования операций по недропользованию по добыче урана;

      3-1) мониторинга выполнения недропользователями обязательств по закупкам товаров, работ и услуг у казахстанских производителей, привлечению казахстанских кадров, обучению казахстанских кадров, финансированию научно-исследовательских, научно-технических и (или) опытно-конструкторских работ, а также приобретению недропользователями и их подрядчиками товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по добыче урана;

      3-2) формирования и ведения реестра товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по добыче урана, и их производителей, включая критерии их оценки для внесения в данный реестр в порядке, определяемом уполномоченным органом в области добычи урана;

      4) осуществления государственного контроля в области проведения операций по добыче урана;

      5) осуществления государственного контроля за соблюдением положений проектных документов по добыче урана;

      6) осуществления государственного контроля за рациональным и комплексным использованием недр при добыче урана;

      7) осуществления государственного контроля за соблюдением недропользователями порядка приобретения товаров, работ и услуг при проведении операций по добыче урана;

      7-1) заключения с Национальной палатой предпринимателей Республики Казахстан и недропользователями соглашений о стимулировании предпринимательства;

      7-2) разработки и утверждения правил заключения, внесения изменений, дополнений и расторжения соглашения о стимулировании предпринимательства, а также мониторинга их исполнения, типовой формы соглашения о стимулировании предпринимательства совместно с уполномоченными органами в области углеводородов и твердых полезных ископаемых;

      8) осуществления иных полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 63 с изменениями, внесенными законами РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 64. Уполномоченный орган по изучению недр

      Уполномоченный орган по изучению недр реализует государственную политику в области геологического изучения недр и использования пространства недр посредством:

      1) предоставления права недропользования для геологического изучения и использования пространства недр;

      2) организации и проведения государственного геологического изучения недр;

      3) регулирования операций по геологическому изучению и использованию пространства недр;

      4) осуществления государственного контроля за операциями по геологическому изучению, а также операциями по использованию пространства недр;

      5) осуществления государственного контроля за соблюдением требований настоящего Кодекса по учету, хранению, сохранности и достоверности геологической информации;

      6) обеспечения доступа к геологической информации, не являющейся конфиденциальной, а также к информации о выданных им лицензиях на недропользование;

      7) организации и ведения государственного учета действующих объектов размещения техногенных минеральных образований;

      8) осуществления государственного мониторинга недр, сбора и обобщения геологической информации;

      9) ведения единого кадастра государственного фонда недр;

      10) участия в ведении государственного водного кадастра в части подземных вод;

      11) участия в разработке программы управления государственным фондом недр;

      12) разработки и утверждения карты идентификации блоков с соответствующими координатами и индивидуальными кодами;

      13) взаимодействия и координации с компетентным органом по определению границ предоставляемых в пользование участков недр, использованию геологической информации и другим вопросам, предусмотренным настоящим Кодексом;

      14) осуществления ликвидации и консервации бесхозных самоизливающихся и аварийных скважин;

      15) согласования изменений в проекты поисково-оценочных работ на подземные воды по выданным лицензиям на геологическое изучение недр;

      16) организации и проведения государственной экспертизы запасов участков подземных вод;

      Примечание ИЗПИ!
      Подпункт 16-1) действует до 01.01.2026 в соответствии со ст. 277 настоящего Кодекса.

      16-1) разработки и утверждения методики классификации запасов месторождений и прогнозных ресурсов, инструкций по подсчету запасов полезных ископаемых, в том числе относящихся к нетрадиционным углеводородам;

      17) разработки и утверждения нормативных правовых актов в области геологии и геологического изучения недр в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан;

      17-1) рассмотрения проектов документов по стандартизации в пределах компетенции, а также подготовки предложений по разработке, внесению изменений, пересмотру и отмене национальных, межгосударственных стандартов, национальных классификаторов технико-экономической информации и рекомендаций по стандартизации для внесения в уполномоченный орган в сфере стандартизации;

      17-2) разработки и утверждения минимальных требований по разведке месторождений твердых полезных ископаемых;

      18) контроля соблюдения недропользователями условий лицензии на геологическое изучение недр и лицензии на использование пространства недр;

      19) утверждения норм времени и расценок на проведение работ по государственному геологическому изучению недр;

      20) принятия и передачи недропользователю на баланс скважин, технологических единиц;

      21) осуществления иных полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 64 с изменениями, внесенными законами РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 30.06.2022 № 130-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 65. Местные исполнительные органы области, города республиканского значения, столицы

      Местные исполнительные органы области, города республиканского значения, столицы участвуют в реализации государственной политики в сфере недропользования посредством:

      1) предоставления права недропользования для проведения операций по добыче общераспространенных полезных ископаемых и старательства;

      2) контроля за соблюдением недропользователями условий лицензий на добычу общераспространенных полезных ископаемых, на старательство и государственного контроля за проведением операций по добыче общераспространенных полезных ископаемых, старательства;

      3) контроля за соблюдением недропользователями условий старательства, предусмотренных лицензией на старательство и настоящим Кодексом;

      4) предоставления прав и резервирования земельных участков, находящихся в государственной собственности, в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан для целей недропользования;

      5) переоформления прав на земельный участок на доверительного управляющего на основании договора доверительного управления участком недр, заключаемого в соответствии со статьей 108 настоящего Кодекса;

      6) регулирования застройки территорий залегания полезных ископаемых, ведения учета геологических, геоморфологических и гидрогеологических объектов государственного природно-заповедного фонда местного значения и участков недр, представляющих особую экологическую, научную, историко-культурную и рекреационную ценность, отнесенных к категории особо охраняемых природных территорий местного значения;

      7) организации и проведения государственного геологического изучения недр на подземные воды для хозяйственно-питьевого водоснабжения населенных пунктов;

      8) обеспечения доступа к информации о выданных ими лицензиях на добычу общераспространенных полезных ископаемых и лицензиях на старательство;

      8-1) рассмотрения проектов документов по стандартизации в пределах компетенции, а также подготовки предложений по разработке, внесению изменений, пересмотру и отмене национальных, межгосударственных стандартов, национальных классификаторов технико-экономической информации и рекомендаций по стандартизации для внесения в уполномоченный орган в сфере стандартизации.

      9) осуществления в интересах местного государственного управления иных полномочий, возлагаемых на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 65 с изменением, внесенным Законом РК от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 10. КОНТРОЛЬ И ИЗВЕЩЕНИЯ В СФЕРЕ НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ

Статья 66. Контроль за соблюдением недропользователями условий контрактов и (или) лицензий на недропользование

      1. Контроль за соблюдением недропользователями условий контрактов, в том числе соглашений о разделе продукции, и (или) лицензий на недропользование осуществляется компетентным органом (государственным органом, являющимся стороной контракта и (или) выдавшим лицензию на недропользование).

      Порядок осуществления контроля за соблюдением условий контрактов, в том числе соглашений о разделе продукции, и (или) лицензий на недропользование определяется компетентным органом.

      2. Контроль за соблюдением недропользователями условий контрактов, в том числе соглашений о разделе продукции, и (или) лицензий на недропользование осуществляется посредством мониторинга выполнения недропользователями обязательств по контракту (лицензии) на недропользование и (или) посещения недропользователя, а также объектов, на которых ведутся (проводились) операции по недропользованию в соответствии с условиями контрактов и (или) лицензий на недропользование.

      Мониторинг выполнения недропользователями обязательств по контракту (лицензии) на недропользование осуществляется компетентным органом (государственным органом, являющимся стороной контракта и (или) выдавшим лицензию на недропользование) посредством анализа отчетов, представляемых недропользователями в соответствии с настоящим Кодексом, данных космического мониторинга, содержащих признаки нарушений законодательства Республики Казахстан, и сведений, полученных из иных источников в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Порядок мониторинга выполнения недропользователями обязательств по контракту (лицензии) на недропользование определяется компетентным органом.

      Сноска. Статья 66 с изменением, внесенным Законом РК от 21.05.2024 № 86-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 67. Государственный контроль за соблюдением требований законодательства Республики Казахстан о недрах и недропользовании

      1. Государственный контроль за соблюдением требований законодательства Республики Казахстан о недрах и недропользовании при проведении операций по недропользованию осуществляется государственными органами в соответствии с их компетенцией в следующих областях:

      1) изучения и использования недр;

      2) проведения операций по недропользованию по углеводородам и добыче урана.

      2. Государственный контроль в областях, указанных в пункте 1 настоящей статьи, осуществляется в форме проверки, профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля.

      2-1. Проверка и профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля осуществляются в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

      3. Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля осуществляется в соответствии с настоящим Кодексом и Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 67 с изменениями, внесенными законами РК от 24.05.2018 № 156-VI (порядок введения в действие см. пп. 3) п. 1 ст. 2); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 67-1. Порядок проведения профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля

      1. Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля проводится уполномоченным органом по изучению недр или его территориальным подразделением в отношении недропользователей в соответствии с подпунктами 4) и 5) статьи 64 настоящего Кодекса.

      Объектами контроля являются участок геологического изучения, использования пространства недр, а также геологическая информация.

      2. Целями профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля являются своевременное пресечение и недопущение нарушений, предоставление субъектам контроля права самостоятельного устранения нарушений, выявленных уполномоченным органом по изучению недр или его территориальным подразделением по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля, и снижение административной нагрузки на них.

      3. Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля проводится путем анализа геологических отчетов, отчетов о добытых полезных ископаемых и данных о нормируемых потерях, представляемых в уполномоченный орган по изучению недр в соответствии с настоящим Кодексом, а также других сведений о деятельности субъекта контроля.

      В случае выявления нарушений по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля в действиях (бездействии) субъекта контроля должностными лицами уполномоченного органа по изучению недр или его территориального подразделения, осуществляющими профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля, оформляется и направляется субъекту контроля информационное письмо (уведомление) в течение десяти рабочих дней со дня выявления нарушений в порядке, предусмотренном статьей 68 настоящего Кодекса.

      4. Субъект контроля, получивший информационное письмо (уведомление) об устранении нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля, обязан в течение десяти рабочих дней со дня, следующего за днем его вручения, представить в уполномоченный орган по изучению недр или его территориальное подразделение план мероприятий по устранению нарушений с указанием конкретных сроков их устранения.

      В случае несогласия с нарушениями, указанными в информационном письме (уведомлении), субъект контроля вправе направить в уполномоченный орган по изучению недр или его территориальное подразделение, направившие информационное письмо (уведомление), возражение в течение пяти рабочих дней со дня, следующего за днем вручения информационного письма (уведомления).

      5. Неустранение в установленный срок нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля, а равно непредставление в срок плана мероприятий по устранению нарушений влекут назначение профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля путем включения в полугодовой список проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля.

      6. Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля проводится не чаще одного раза в год.

      Сноска. Глава 10 дополнена статьей 67-1 в соответствии с Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (порядок введения в действие см. пп. 3) п. 1 ст. 2).

Статья 68. Извещения в сфере недропользования

      1. Участники отношений, регулируемых настоящим Кодексом, извещаются посредством уведомлений, составляемых в письменной форме, и (или) публикаций в периодических печатных изданиях, распространяемых на всей территории Республики Казахстан, а также посредством размещения на интернет-ресурсе соответствующего государственного органа, на казахском и русском языках.

      2. Если иное не предусмотрено законодательством Республики Казахстан, уведомление, направляемое в соответствии с настоящим Кодексом, должно содержать сведения о лице, которому оно адресовано, основание для направления уведомления, содержание уведомления, информацию об отправителе, его подпись.

      Лицо, направившее уведомление, не соответствующее части первой настоящего пункта, лишается возможности ссылаться на то, что оно было направлено надлежащим образом, если не докажет, что имеющиеся несоответствия не носили существенный характер с учетом конкретных обстоятельств.

      Если уведомление направлено представителем лица, от имени и (или) в интересах которого оно было направлено, уведомление также должно содержать сведения о полномочиях представителя. Действие настоящей части не распространяется на должностных лиц государственных органов, действующих в соответствии с должностными полномочиями, определенными правовыми актами соответствующего государственного органа и (или) законодательством Республики Казахстан.

      Уведомление должно быть направлено почтой и (или) с использованием средств связи, обеспечивающих фиксирование уведомления.

      Уведомлениями в письменной форме признаются уведомления в форме электронных документов или с использованием электронных средств связи в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи.

      3. Если иное не предусмотрено настоящим Кодексом, посредством публикации в периодических печатных изданиях, распространяемых на всей территории Республики Казахстан, а также размещения на интернет-ресурсе государственного органа осуществляется извещение государственных органов, предназначенное для неопределенного и (или) определенного круга лиц.

      События, о которых сообщается в таких извещениях, должны наступить не ранее пятнадцати календарных дней со дня публикации, если иной срок не предусмотрен настоящим Кодексом.

      4. Извещения также могут осуществляться с использованием информационных систем. Порядок извещения с использованием информационных систем определяется компетентным органом.

      Уведомления, извещения и сообщения, предусмотренные пунктом 3 статьи 47, пунктами 1 и 4 статьи 50, пунктом 5 статьи 106, пунктом 4 статьи 107, пунктами 2, 4 и 5 статьи 133, пунктом 3 статьи 146, пунктом 2 статьи 149, пунктами 1 и 4 статьи 163, пунктом 3 статьи 164, пунктами 2, 4 и 5 статьи 181 настоящего Кодекса, направляются посредством единой государственной системы управления недропользованием в порядке, определяемом компетентным органом.

      5. Заявления и предложения, предусмотренные пунктом 5 статьи 115, пунктом 4 статьи 117, пунктом 5 статьи 118, пунктом 8 статьи 119, пунктом 2 статьи 120, пунктом 5 статьи 133, пунктом 1 статьи 169, пунктом 2 статьи 170, пунктом 5 статьи 171, пунктом 2 статьи 173 и пунктом 5 статьи 181 настоящего Кодекса, подаются посредством единой государственной системы управления недропользованием в порядке, определяемом компетентным органом.

      Сноска. Статья 68 с изменениями, внесенными Законом РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2024).

Глава 11. ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ФОНД НЕДР

Статья 69. Управление государственным фондом недр

      1. Государственный фонд недр составляют используемые участки недр, а также неиспользуемые недра в пределах территории Республики Казахстан.

      2. Управление государственным фондом недр осуществляется на основе программы управления государственным фондом недр в соответствии с основными направлениями государственной политики в сфере недропользования, стратегическими и тактическими мерами по ее осуществлению в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.

Статья 70. Программа управления государственным фондом недр

      1. Программа управления государственным фондом недр разрабатывается в целях реализации государственной политики в области рационального управления государственным фондом недр и воспроизводства минерально-сырьевой базы Республики Казахстан.

      2. Программа управления государственным фондом недр разрабатывается на основе анализа перспектив развития сферы недропользования и с учетом:

      1) необходимости обеспечения национальной, экологической и энергетической безопасности Республики Казахстан;

      2) международных обязательств Республики Казахстан;

      3) утвержденных документов системы государственного планирования Республики Казахстан;

      4) потребностей Республики Казахстан в соответствующих видах полезных ископаемых и (или) продуктах их переработки;

      5) необходимости восполнения и увеличения минерально-сырьевой базы Республики Казахстан по видам полезных ископаемых;

      6) экологических и социально-экономических перспектив развития регионов;

      7) сведений единого кадастра государственного фонда недр;

      8) сведений об обладании одним лицом или группой лиц из одного государства совокупной долей в правах недропользования и (или) объектах, связанных с правом недропользования;

      9) сведений государственного мониторинга недр;

      10) обобщения и анализа геологической информации;

      11) возможностей существующей инфраструктуры.

      3. Программа управления государственным фондом недр содержит:

      1) географические координаты территорий, в пределах которых планируется проведение государственного геологического изучения недр;

      2) географические координаты территорий, в пределах которых участки недр предоставляются:

      для разведки или добычи твердых полезных ископаемых;

      для разведки и добычи или добычи углеводородов на основании аукциона;

      для разведки и добычи или добычи углеводородов в качестве сложных проектов;

      3) географические координаты особо охраняемых природных территорий, территорий земель оздоровительного, рекреационного и историко-культурного назначения, согласованных с уполномоченным органом в области особо охраняемых природных территорий;

      4) географические координаты земель для нужд обороны и государственной безопасности, территорий населенных пунктов, территорий земель водного фонда; 

      5) иные сведения, необходимые для реализации государственной политики управления недрами.

      Помимо сведений, предусмотренных подпунктами 1) – 5) настоящего пункта, программа управления государственным фондом недр может содержать указание на территорию (территории), в пределах которой (которых) право недропользования может быть предоставлено только национальной компании для разведки и добычи или добычи углеводородов, а также для разведки или добычи урана на урановом или редкоземельно-урановом месторождении.

      4. В случаях, установленных настоящим Кодексом, программа управления государственным фондом недр содержит минимальные требования по объемам и видам работ на участке недр, предоставляемом для разведки углеводородов.

      При проведении аукциона на предоставление права недропользования по углеводородам компетентный орган вправе установить более высокие минимальные требования по объемам и видам работ, чем определены в программе управления государственным фондом недр.

      5. Если иное не предусмотрено настоящим Кодексом, компетентный орган не вправе предоставлять участки недр для проведения операций по разведке или добыче твердых полезных ископаемых или операций по разведке и (или) добыче углеводородов на территориях, не определенных в программе управления государственным фондом недр.

      6. Уполномоченный орган по изучению недр в течение двух календарных дней после утверждения программы управления государственным фондом недр публикует в открытом доступе сведения по участкам недр, включенным в программу управления государственным фондом недр.

      Перечень и состав сведений по участкам недр, включенным в программу управления государственным фондом недр, подлежащих публикации в открытом доступе, утверждаются уполномоченным органом по изучению недр совместно с компетентным органом.

      7. Программа управления государственным фондом недр размещается в открытом доступе на интернет-ресурсе компетентного органа на казахском и русском языках.

      Сноска. Статья 70 с изменениями, внесенными законами РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 71. Учет состояния государственного фонда недр

      1. В целях учета состояния государственного фонда недр осуществляется:

      1) ведение единого кадастра государственного фонда недр;

      2) государственный мониторинг недр;

      3) сбор, хранение, систематизация, обобщение и анализ геологической информации.

      2. Сведения о состоянии недр основываются на результатах геологического изучения недр, а также геологической информации, отчетах и иных документах, представляемых недропользователями в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 72. Единый кадастр государственного фонда недр

      1. Единый кадастр государственного фонда недр содержит:

      1) сведения о государственном учете полезных ископаемых, их проявлениях и об объектах пространства недр;

      2) сведения об участках недр, предоставленных в пользование для геологического изучения недр, разведки и (или) добычи углеводородов, твердых полезных ископаемых, общераспространенных полезных ископаемых, использования пространства недр, а также старательства;

      3) сведения о ликвидированных объектах добычи углеводородов и твердых полезных ископаемых, общераспространенных полезных ископаемых, старательства, захоронений вредных веществ, радиоактивных отходов и сброса сточных вод в недра;

      4) сведения о государственном учете действующих объектов размещения техногенных минеральных образований.

      2. Государственный учет полезных ископаемых содержит сведения о месторождениях полезных ископаемых, количестве и качестве основных и совместно с ними залегающих полезных ископаемых, содержащихся в них компонентах, горнотехнических, гидрогеологических, экологических и других характеристиках месторождения, имеющего промышленное значение, их размещении, степени изученности, степени промышленного освоения, добыче, потерях и обеспеченности промышленности полезными ископаемыми, а также об изменениях в оценке ресурсов и запасов полезных ископаемых за отчетный год в результате их добычи или переоценки ресурсов и (или) запасов полезных ископаемых.

      По каждому проявлению полезных ископаемых фиксируются геолого-экономические данные о прогнозных (перспективных) ресурсах полезных ископаемых, гидрогеологических и других характеристиках их проявления.

      Сведения об объектах пространства недр включают данные о координатах расположения и характеристиках полости недр, о возможности размещения в них производственных, хозяйственных и иных объектов и веществ, осуществления в них технологических и иных процессов.

      3. По каждому участку недр фиксируются идентификационные характеристики, позволяющие определить участок недр в пространственных границах, его размеры и местоположение, сведения о недропользователе, документах, на основании которых предоставлено право недропользования, сведения о залоге права недропользования, отчетность и иная документация, представленная недропользователем, геологическая информация.

      4. К сведениям о ликвидированных объектах добычи углеводородов, твердых полезных ископаемых, общераспространенных полезных ископаемых относятся планы размещения ликвидированных объектов добычи, акты ликвидации и другие данные о ликвидации последствий добычи.

      5. Формирование сведений единого кадастра государственного фонда недр обеспечивается за счет проведения государственного геологического изучения, мониторинга недр, отчетности и иных сведений, представляемых недропользователями в соответствии с настоящим Кодексом.

      6. Уполномоченный орган по изучению недр предоставляет информацию по государственному учету запасов полезных ископаемых государственным органам в установленном им порядке.

      7. Ведение единого кадастра государственного фонда недр осуществляется уполномоченным органом по изучению недр в целях учета и состояния минерально-сырьевой базы Республики Казахстан в утверждаемом им порядке.

      8. Включение в государственный учет полезных ископаемых сведений о количестве и качестве основных и совместно с ними залегающих полезных ископаемых осуществляется уполномоченным органом по изучению недр в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан, с учетом положений настоящего Кодекса.

      8-1. Учет потерь при добыче твердых полезных ископаемых осуществляется на основании данных о нормируемых потерях, предусмотренных техническими проектами разработки месторождений, являющимися приложением к планам горных работ.

      Технические проекты разработки месторождений, указанные в части первой настоящего пункта, подлежат утверждению уполномоченным органом по изучению недр в определяемом им порядке.

      Уполномоченный орган по изучению недр в течение пятнадцати рабочих дней после представления технического проекта разработки месторождения с данными о нормируемых потерях и обосновывающих документов вправе направить недропользователю обоснованное возражение по размеру нормируемых потерь. В случае направления такого возражения в указанный срок нормируемые потери определяются уполномоченным органом по изучению недр самостоятельно на основании имеющихся данных о нормируемых потерях по аналогичным проектам либо исходя из ранее представленных сведений.

      9. Данные по ресурсам и запасам, содержащиеся в отчете об оценке ресурсов и (или) запасов твердых полезных ископаемых, подготовленном компетентным лицом в соответствии с Казахстанским кодексом публичной отчетности о результатах геологоразведочных работ, минеральных ресурсах и минеральных запасах (Кодекс KAZRC) и представленном в уполномоченный орган по изучению недр, подлежат включению в государственный учет полезных ископаемых в следующем порядке:

      1) поступивший в уполномоченный орган по изучению недр отчет об оценке ресурсов и (или) запасов твердых полезных ископаемых рассматривается в течение тридцати календарных дней;

      2) в течение срока, указанного в подпункте 1) настоящего пункта, уполномоченный орган по изучению недр должен принять решение о принятии отчета об оценке ресурсов и (или) запасов твердых полезных ископаемых и включении ресурсов и (или) запасов твердых полезных ископаемых в государственный учет полезных ископаемых или о возврате отчета об оценке ресурсов и (или) запасов твердых полезных ископаемых с мотивированным возражением к нему;

      3) если в течение срока, указанного в подпункте 1) настоящего пункта, уполномоченный орган возвратил отчет об оценке ресурсов и (или) запасов твердых полезных ископаемых с мотивированным возражением, заявитель на выдачу лицензии на добычу твердых полезных ископаемых или недропользователь вправе доработать его либо обжаловать возражение уполномоченного органа по изучению недр в установленном законодательством Республики Казахстан порядке;

      4) если в отчете об оценке ресурсов и (или) запасов твердых полезных ископаемых величина ресурсов с учетом произведенной добычи и потерь уменьшилась более чем на двадцать пять процентов относительно ранее утвержденных запасов промышленных категорий, уполномоченный орган по изучению недр проводит заслушивание недропользователя, компетентных лиц, подготовивших и проверивших отчет об оценке ресурсов и (или) запасов твердых полезных ископаемых, на предмет обоснованности таких изменений и выносит мотивированное заключение о принятии или об отказе от принятия на государственный учет полезных ископаемых. Заключение уполномоченного органа по изучению недр может быть обжаловано заинтересованными лицами в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Заслушивание недропользователя, компетентных лиц, подготовивших и проверивших отчет об оценке ресурсов и (или) запасов твердых полезных ископаемых, проводится в порядке, определенном уполномоченным органом по изучению недр.

      Сноска. Статья 72 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие с 01.01.2023); от 08.07.2024 № 121-VIII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 73. Государственный мониторинг недр

      1. Государственный мониторинг недр представляет собой систему наблюдений за состоянием недр, в том числе с использованием данных дистанционного зондирования Земли, для обеспечения рационального управления государственным фондом недр и своевременного выявления их изменений, оценки, предупреждения и устранения последствий негативных процессов.

      2. Порядок осуществления государственного мониторинга недр определяется уполномоченным органом по изучению недр.

      Сноска. Статья 73 с изменением, внесенным Законом РК от 21.12.2022 № 167-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 74. Государственное геологическое изучение недр

      1. Государственным геологическим изучением недр является комплекс работ, который может включать системные региональные геологические исследования, исследования с использованием методов дистанционного зондирования Земли, геологосъемочные работы, аэро-и (или) космический сейсмологический мониторинг с целью получения комплексной геологической информации и создания геологических карт, составляющих информационную основу недропользования; поиск и оценку полезных ископаемых, мониторинг состояния недр, инженерно-геологические изыскания для строительства; прикладные научные исследования в области изучения и использования недр, иные работы, проводимые в целях изучения земной коры и протекающих в ней процессов, проявлений полезных ископаемых и иных ресурсов недр.

      2. Государственное геологическое изучение недр организуется и проводится уполномоченным органом по изучению недр. Государственное геологическое изучение недр на подземные воды для хозяйственно-питьевого водоснабжения населенных пунктов организуется местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы.

      3. Государственное геологическое изучение недр проводится на основании договора, заключаемого между уполномоченным органом по изучению недр и подрядчиком в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.

      4. Территория проведения государственного геологического изучения недр и виды работ определяются договором.

      5. Государственное геологическое изучение недр может проводиться по всей территории Республики Казахстан, в том числе на территории участков недр, предоставленных в пользование частным лицам в соответствии с настоящим Кодексом. Проведение работ по государственному геологическому изучению недр не должно препятствовать нормальной деятельности лиц, осуществляющих операции по недропользованию.

      6. Территория, на которой планируется проведение государственного геологического изучения недр, определяется в программе управления государственным фондом недр с указанием целей, задач и характера работ.

      Предоставление участков недр в пользование для проведения операций по разведке и добыче полезных ископаемых, а также для старательства в пределах территории поиска и оценки полезных ископаемых при проведении государственного геологического изучения недр не допускается.

      7. Результаты проведения государственного геологического изучения недр представляются в открытый доступ не позднее двух месяцев со дня приемки работ.

      8. Государственное геологическое изучение недр проводится в соответствии с правилами стадийности геологоразведки, определяемыми уполномоченным органом по изучению недр.

      Сноска. Статья 74 с изменениями, внесенными законами РК от 26.12.2019 № 284-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 21.12.2022 № 167-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 75. Геологическая информация

      1. Геологической информацией являются сведения о вещественном составе, геологическом строении и истории, геологических, геохимических, геофизических, гидрогеологических, геоморфологических и тектонических особенностях недр и их участков, месторождений и проявлений полезных ископаемых, зафиксированные на любом носителе и имеющие реквизиты, позволяющие идентифицировать такие сведения.

      К природным носителям геологической информации относятся керны буровых скважин, пробы полезных ископаемых, углекислых газов, меркаптанов, воды, образцы пород и минералов, пробы и коллекции каменного материала, шлифы, аншлифы, минеральные растворы и порошки.

      К искусственным носителям геологической информации относятся журналы полевых наблюдений, опробования, анализов проб, регистрации геофизических наблюдений, геологические отчеты, отчеты о результатах геологоразведочных работ, отчеты об оценке ресурсов и запасов полезных ископаемых, бумажные и электронные носители первичных полевых данных и результатов обработки, интерпретации, анализа и обобщения геологической информации.

      2. Геологическая информация находится в государственной собственности (государственная геологическая информация), если она получена за счет бюджетных средств или передана в собственность государству в соответствии с настоящим Кодексом.

      Геологическая информация, полученная за счет средств недропользователя, находится в частной собственности (частная геологическая информация).

      Частная геологическая информация, содержащаяся в геологической отчетности и иной документации, представляемой государственным органам в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом, передается государству в бессрочное владение и пользование.

      3. Учет, хранение, систематизация, обобщение и предоставление геологической информации, находящейся в собственности, а также владении и пользовании у государства, осуществляются уполномоченным органом по изучению недр в определяемом им порядке.

      Хранение и обеспечение доступности информации о недрах и недропользовании, автоматизация представления геологической информации, взаимодействия и координации рабочих процессов между уполномоченным органом по изучению недр и компетентным органом осуществляются посредством функционирования информационной системы "Национальный банк данных минеральных ресурсов Республики Казахстан". Эксплуатация информационной системы "Национальный банк данных минеральных ресурсов Республики Казахстан" обеспечивается национальным оператором по сбору, хранению, обработке и предоставлению геологической информации.

      Национальный оператор осуществляет сбор геологической информации, находящейся в собственности, а также владении и пользовании у государства, для хранения, обобщения, систематизации и предоставления заинтересованным лицам.

      Национальным оператором по сбору, хранению, обработке и предоставлению геологической информации является юридическое лицо со стопроцентным участием государства в уставном капитале или государственное предприятие, определяемое уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых и осуществляющее деятельность, предусмотренную настоящей статьей.

      4. Недропользователь обязан обеспечить наличие, учет и сохранность геологической информации и ее носителей, полученных в результате проведения операций по недропользованию, а также беспрепятственный доступ к ним представителям уполномоченного органа по изучению недр для исследования или проверки. Порядок хранения и учета недропользователями геологической информации и ее носителей, полученных в результате проведения операций по недропользованию, определяется уполномоченным органом по изучению недр. Недропользователь, осуществляющий операции по разведке и (или) добыче углеводородов или твердых полезных ископаемых, общераспространенных полезных ископаемых, не вправе отчуждать природные носители геологической информации, полученные в результате проведения операций по недропользованию, в период действия контракта или лицензии на недропользование, за исключением случаев, предусмотренных настоящей статьей. Недропользователь вправе вывозить природные носители геологической информации в виде кернов, образцов пород и минералов, проб, коллекций каменного материала, шлифов, аншлифов, минеральных растворов и порошков за пределы Республики Казахстан исключительно в целях исследования и анализа. Результаты такого исследования и анализа подлежат включению в геологические отчеты, представляемые в уполномоченный орган по изучению недр в соответствии с настоящим Кодексом.

      Недропользователь, намеревающийся вывезти природные носители геологической информации в виде образцов пород и минералов, коллекций каменного материала, шлифов, аншлифов, минеральных растворов и порошков за пределы Республики Казахстан, обязан письменно уведомить об этом уполномоченный орган по изучению недр за один месяц до даты предполагаемого вывоза. Уведомление должно содержать сведения о характере исследований вывозимых природных носителей, предполагаемом сроке проведения исследования, сроке подготовки отчета о результатах исследования, об организации, проводящей исследование.

      Отчуждение недропользователем природных носителей геологической информации в виде проб и (или) вывоз им проб за пределы Республики Казахстан осуществляются с разрешения уполномоченного органа по изучению недр. Для получения разрешения недропользователь обращается в уполномоченный орган по изучению недр с заявлением, которое должно содержать сведения об объеме вывозимой пробы и характере ее исследований, предполагаемом сроке проведения исследования, сроке подготовки отчета о результатах исследования и об организации, проводящей исследование.

      Уполномоченный орган по изучению недр в течение десяти рабочих дней со дня поступления заявления принимает решение о выдаче разрешения или об отказе в выдаче разрешения.

      Уполномоченный орган по изучению недр отказывает в выдаче разрешения по следующим основаниям:

      1) заявление на выдачу разрешения не соответствует требованиям настоящего пункта;

      2) объем отчуждаемой и (или) вывозимой пробы явно не соответствует характеру предполагаемого исследования;

      3) предполагаемые исследования проводятся в Республике Казахстан;

      4) не представлены геологические отчеты, содержащие сведения о результатах исследования и анализа проб, проводившихся по ранее выданному разрешению.

      5. Недропользователь, намеревающийся произвести отчуждение или уничтожение принадлежащих ему кернов, обязан не позднее чем за один месяц письменно уведомить о таком намерении уполномоченный орган по изучению недр. Уполномоченный орган по изучению недр вправе письменно потребовать от недропользователя безвозмездной передачи ему в собственность указанных кернов в срок, предусмотренный требованием. Данный срок не может быть менее одного месяца.

      За три месяца до предполагаемого прекращения операций по недропользованию на соответствующем участке недр недропользователь обязан письменно уведомить уполномоченный орган по изучению недр об имеющихся у него журналах полевых наблюдений, опробования, анализов проб, регистрации геофизических наблюдений, бумажных и электронных носителях первичных полевых данных геологической информации или кернах буровых скважин. В течение месяца после получения такого уведомления уполномоченный орган по изучению недр вправе письменно потребовать от недропользователя безвозмездной передачи ему в собственность указанных носителей геологической информации. Данное требование должно быть исполнено в течение месяца со дня его получения.

      Вывоз кернов за пределы Республики Казахстан осуществляется с разрешения уполномоченного органа по изучению недр, выдаваемого в порядке, предусмотренном частями третьей, четвертой и пятой пункта 4 настоящей статьи.

      6. Вывоз геологической информации на искусственных носителях за пределы Республики Казахстан осуществляется без ограничений, если иное не предусмотрено законодательством Республики Казахстан о государственных секретах.

      7. Ограничения, предусмотренные настоящей статьей, не применяются к недропользователям, осуществляющим старательство и операции по использованию пространства недр.

Статья 76. Отчетность недропользователя

      1. Недропользователи в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, обязаны представлять отчетность об операциях по недропользованию.

      Отчетность, представляемая недропользователем, может быть периодической или разовой.

      В периодической отчетности, представляемой государственному органу, содержится информация о результатах деятельности недропользователя в течение определенного периода (отчетный период).

      Разовая отчетность представляется недропользователем в целях информирования государственного органа о результате проведенной работы по конкретному вопросу.

      Состав отчетности и порядок ее представления с учетом видов операций по недропользованию определяются положениями Особенной части настоящего Кодекса.

      2. Недропользователь обязан по письменному запросу компетентного органа представлять для проверки документацию, подтверждающую произведенные работы и расходы по недропользованию, в срок не позднее двадцати рабочих дней со дня получения такого запроса.

      3. Недропользователи, осуществляющие операции по разведке и добыче полезных ископаемых, за исключением старательства и операций по добыче общераспространенных полезных ископаемых, обязаны представлять компетентному органу отчетность, предусмотренную стандартом Инициативы прозрачности добывающих отраслей, подтвержденную лицом, являющимся аудитором в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об аудиторской деятельности".

      Форма данной отчетности и руководство по ее заполнению разрабатываются и утверждаются государственным органом, уполномоченным по реализации стандарта Инициативы прозрачности деятельности добывающих отраслей в Республике Казахстан.

      4. Недропользователи, в результате деятельности которых подготовлены отчеты об оценке ресурсов и (или) запасов твердых полезных ископаемых, обязаны представлять их копии национальному оператору по сбору, хранению, обработке и предоставлению геологической информации.

      Указанные отчеты и содержащиеся в них сведения не являются конфиденциальными и подлежат раскрытию в соответствии с настоящим Кодексом.

      Сноска. Статья 76 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 77. Предоставление доступа к информации о лицензиях и контрактах на недропользование

      1. Государственный орган, предоставляющий право недропользования, обеспечивает открытый доступ к информации о предоставленных правах недропользования в информационной системе в течение десяти рабочих дней со дня предоставления соответствующего права недропользования.

      2. Информация о праве недропользования с учетом вида операций по недропользованию должна содержать следующие сведения:

      1) о содержании выданной лицензии и заключенном контракте на недропользование;

      2) о лицах и организациях, контролирующих недропользователя, включающие:

      форму и способ принадлежащего им (ему) контроля;

      для физических лиц – фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), гражданство;

      для юридических лиц – наименование и место нахождения;

      3) об общей сумме расходов, произведенных недропользователем по годам, в соответствии с представленной отчетностью;

      4) об уплаченных суммах платы за пользование земельными участками (арендных платежей) по годам;

      5) об обеспечении ликвидации последствий операций по недропользованию, включающие: вид обеспечения, сумму обеспечения, срок его действия и наименование организации, выдавшей обеспечение;

      6) о зарегистрированном залоге права недропользования (доли в праве недропользования), включающие:

      дату регистрации залога;

      для физических лиц – фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и гражданство залогодержателя;

      для юридических лиц – наименование, место нахождения залогодержателя;

      7) о переходе права недропользования (доли в праве недропользования), включающие:

      основание и дату перехода;

      размер приобретаемой доли в праве недропользования;

      для физических лиц – фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) и гражданство приобретателя;

      для юридических лиц – наименование и место нахождения приобретателя;

      8) о доле внутристрановой ценности в товарах, работах и услугах, прибретенных недропользователем для проведения операций по недропользованию, за предыдущий отчетный период, если обеспечение доли внутристрановой ценности в товарах, работах и услугах предусмотрено соответствующим контрактом или лицензией на недропользование;

      9) об общей сумме расходов на обучение казахстанских специалистов, научно-исследовательские, научно-технические и опытно-конструкторские работы на территории Республики Казахстан, на социально-экономическое развитие региона и развитие его инфраструктуры, социально-экономическую поддержку местного населения, произведенных недропользователем по годам, если указанные расходы являются обязательствами недропользователя.

      3. Геологическая информация, содержащаяся в геологических отчетах и иной документации, полученная государственными органами в соответствии с настоящим Кодексом, является коммерческой тайной недропользователя, и указанные органы обязаны принимать меры к охране ее конфиденциальности.

      Уполномоченный орган по изучению недр раскрывает указанную геологическую информацию путем ее опубликования или предоставления к ней открытого доступа:

      1) по истечении пяти последовательных лет со дня ее получения от недропользователя, осуществлявшего операции по недропользованию на основании лицензии на недропользование.

      По письменному заявлению обладателя лицензии на недропользование срок конфиденциальности продлевается на период, указанный в заявлении, но не более чем на пять лет. Заявление о таком продлении может быть подано до истечения первоначального пятилетнего срока конфиденциальности;

      2) после прекращения действия контракта на недропользование (по геологической информации, полученной от недропользователя по контракту на недропользование);

      3) с письменного согласия недропользователя;

      4) по требованию других государственных органов при условии принятия ими мер к охране конфиденциальности получаемых сведений;

      5) по истечении трех месяцев со дня возврата соответствующего участка недр, в отношении которого ранее были получены такие сведения;

      6) если сведения получены в результате государственного геологического изучения недр.

      Раскрытие указанных сведений иным способом запрещается.

      4. Информация, касающаяся исполнения контрактных и лицензионных обязательств в части внутристрановой ценности, о планировании и проведении недропользователем закупок товаров, работ и услуг, о расходах на обучение казахстанских специалистов и об объемах расходов на научно-исследовательские, научно-технические и опытно-конструкторские работы на территории Республики Казахстан, а также на социально-экономическое развитие региона и развитие его инфраструктуры не признается конфиденциальной.

      Лица, чьи права и законные интересы затрагиваются настоящим пунктом, имеют право ознакомиться с информацией о выявленных нарушениях и принятых мерах в государственных органах Республики Казахстан, осуществляющих соответствующий государственный контроль.

      Сноска. Статья 77 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

РАЗДЕЛ V. СПОРЫ, СВЯЗАННЫЕ С НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЕМ, ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА НАРУШЕНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН О НЕДРАХ И НЕДРОПОЛЬЗОВАНИИ, МЕЖДУНАРОДНОЕ СОТРУДНИЧЕСТВО Республики Казахстан В СФЕРЕ НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ И ОХРАНЫ НЕДР

Глава 12. РАЗРЕШЕНИЕ СПОРОВ, СВЯЗАННЫХ С НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЕМ, И ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА НАРУШЕНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН О НЕДРАХ И НЕДРОПОЛЬЗОВАНИИ

Статья 78. Порядок разрешения споров, связанных с недропользованием

      1. Споры, связанные с осуществлением, изменением или прекращением права недропользования, подлежат урегулированию в соответствии с законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      2. Споры, возникшие по контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложным проектам в соответствии с его условиями по выбору недропользователя, подлежат разрешению в судах Республики Казахстан или в арбитраже в соответствии с арбитражным регламентом Комиссии Организации Объединенных Наций по международному торговому праву (ЮНСИТРАЛ) на территории Республики Казахстан, в том числе Международного финансового центра "Астана", или за ее пределами.

      Сноска. Статья 78 – в редакции Закона РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 79. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан о недрах и недропользовании

      1. Нарушение законодательства Республики Казахстан о недрах и недропользовании влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      2. Привлечение к административной или уголовной ответственности не освобождает виновных лиц от обязанности устранить допущенные нарушения.

      3. Лица, причинившие ущерб ресурсам недр вследствие нарушения требований законодательства Республики Казахстан о недрах и недропользовании или права государственной собственности на недра, обязаны возместить причиненный ущерб в размерах и порядке, установленных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан.

      Методика экономической оценки ущерба ресурсам недр утверждается уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых совместно с уполномоченными органами в области углеводородов и добычи урана.

      4. Лица, скрывающие или представляющие заведомо недостоверные (ложные) сведения о недрах и недропользовании в отчетах об оценке ресурсов и (или) запасов твердых полезных ископаемых, представляемых в соответствии с настоящим Кодексом, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 79 с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 80. Ответственность недропользователя за нарушение обязательств по контрактам и лицензиям на недропользование

      1. Нарушение обязательств, предусмотренных контрактом или лицензией на недропользование, влечет ответственность недропользователя в соответствии с положениями Особенной части настоящего Кодекса.

      2. За нарушение обязательств по контрактам или лицензиям на недропользование недропользователь может быть привлечен к ответственности в течение трех лет со дня, когда государственный орган, осуществляющий контроль за соблюдением недропользователями условий контрактов и лицензий, узнал или должен был узнать о нарушении данных условий. Переход права недропользования не влечет изменения срока и порядка его исчисления.

Глава 13. ЦЕЛИ, ПРИНЦИПЫ, ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ И ВИДЫ МЕЖДУНАРОДНОГО СОТРУДНИЧЕСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН В СФЕРЕ НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ И ОХРАНЫ НЕДР

Статья 81. Цели международного сотрудничества Республики Казахстан в сфере недропользования

      Целями международного сотрудничества в сфере недропользования признаются взаимопомощь и координация совместных действий Республики Казахстан и иных государств, международных организаций по вопросам изучения недр, пользования недрами.

Статья 82. Принципы международного сотрудничества Республики Казахстан в сфере недропользования

      1. Сотрудничество с другими государствами и международными организациями основывается на принципах взаимного уважения, доверия, взаимопомощи, компромисса, недискриминации, невмешательства в дела друг друга, своевременного выполнения принятых обязательств, мирного разрешения споров.

      2. Государство предпринимает усилия по созданию обстановки, благоприятной для привлечения инвестиций и применения современных технологий, посредством внедрения рыночных подходов к организации деятельности в сфере изучения, разведки и добычи полезных ископаемых и использования подземных пространств.

Статья 83. Направления международного сотрудничества Республики Казахстан в сфере недропользования

      Направлениями международного сотрудничества Республики Казахстан в сфере недропользования являются:

      1) осуществление на взаимоприемлемой основе геологического изучения недр в целях увеличения минерально-сырьевой базы, обеспечение роста эффективности производства и использования полезных ископаемых и продуктов их переработки при условии одновременного повышения уровня безопасности и минимального загрязнения окружающей среды;

      2) разработка новых механизмов эффективного сотрудничества органов государственной власти и управления;

      3) развитие рынка минерально-сырьевых ресурсов и продуктов их переработки, в том числе путем создания благоприятных условий для установления взаимовыгодных кооперативных связей субъектов хозяйственной деятельности стран – участников международного сотрудничества;

      4) разработка и реализация совместных программ работ в области геологического изучения недр, воспроизводства и качественного улучшения минерально-сырьевой базы;

      5) облегчение доступа к транспортной инфраструктуре в целях международного транзита потока минерально-сырьевых ресурсов, а также продуктов их переработки (преобразования);

      6) разработка и реализация совместных программ работ в области безопасности недропользования, нацеленных на достижение и поддержание высокого уровня безопасности;

      7) сотрудничество в предотвращении и ликвидации последствий крупных аварий на предприятиях по добыче и переработке (преобразованию) минерально-сырьевых ресурсов;

      8) координация мер по совершенствованию и согласованию нормативно-методических документов, регламентирующих геологоразведочные работы на базе принятых в мировой практике требований к содержанию работ по стадиям, классификации запасов полезных ископаемых, форме и содержанию геологических отчетов, балансов запасов полезных ископаемых и другой геологической информации;

      9) облегчение доступа к новым технологиям, применяемым в области разведки, добычи, переработки (преобразования) и использования минерально-сырьевых ресурсов;

      10) участие в совместной разведке и разработке трансграничных месторождений и освоении иных трансграничных ресурсов недр.

ОСОБЕННАЯ ЧАСТЬ

РАЗДЕЛ VI. ГЕОЛОГИЧЕСКОЕ ИЗУЧЕНИЕ НЕДР

Глава 14. УСЛОВИЯ И ПОРЯДОК ГЕОЛОГИЧЕСКОГО ИЗУЧЕНИЯ НЕДР

Статья 84. Лицензия на геологическое изучение недр

      1. По лицензии на геологическое изучение недр ее обладатель имеет право в течение трех лет пользоваться недрами в целях проведения геологосъемочных и (или) геофизических работ, а также поисково-оценочных работ на подземные воды.

      2. Лицензия на геологическое изучение недр не предоставляет ее обладателю исключительного права на участок геологического изучения, за исключением случаев, когда решением Правительства Республики Казахстан устанавливается иное.

Статья 85. Территория геологического изучения недр

      1. Лицензия на геологическое изучение недр может выдаваться в пределах всей территории Республики Казахстан.

      2. Обладатель лицензии не вправе проводить работы по геологическому изучению недр на территории участка недр, предоставленного в пользование другому лицу для разведки и (или) добычи полезных ископаемых, без согласия такого лица, кроме случаев проведения аэрогеофизических исследований.

Статья 86. Заявление о выдаче лицензии на геологическое изучение недр

      1. Лицо, заинтересованное в получении лицензии на геологическое изучение недр, подает письменное заявление по установленной форме в уполномоченный орган по изучению недр.

      2. Заявление должно содержать следующие сведения:

      1) для физических лиц – фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) заявителя, место жительства, гражданство, сведения о документах, удостоверяющих личность заявителя;

      для юридических лиц – наименование заявителя, его место нахождения, сведения о государственной регистрации в качестве юридического лица (выписка из торгового реестра или другой легализованный документ, удостоверяющий, что заявитель является юридическим лицом по законодательству иностранного государства), сведения о руководителях;

      2) указание на блок (блоки), составляющий (составляющие) территорию геологического изучения.

      3. К заявлению прилагаются следующие документы:

      1) копии документов, подтверждающих сведения, предусмотренные подпунктом 1) пункта 2 настоящей статьи;

      2) документ, подтверждающий полномочия лица, действующего от имени заявителя при подаче заявления, если такое лицо назначено заявителем;

      3) план геологического изучения недр и (или) проект поисково-оценочных работ на подземные воды, разработанные и утвержденные заявителем в соответствии со статьей 88 настоящего Кодекса.

      4. Заявление и прилагаемые к заявлению документы подаются на казахском и русском языках. Документы, составленные на иностранном языке, прилагаемые к заявлению, представляются с переводом на казахский и русский языки, верность которого засвидетельствована нотариусом.

Статья 87. Рассмотрение заявления о выдаче лицензии на геологическое изучение недр

      1. Уполномоченный орган по изучению недр рассматривает заявление в течение десяти рабочих дней со дня его поступления и выдает лицензию либо отказывает в ее выдаче.

      2. Уполномоченный орган по изучению недр отказывает в выдаче лицензии, если заявление или прилагаемые к нему документы не соответствуют требованиям, предусмотренным статьей 86 настоящего Кодекса.

      3. Отказ в выдаче лицензии должен быть мотивирован.

      4. Отказ в выдаче лицензии может быть обжалован заявителем в соответствии с законодательством Республики Казахстан не позднее десяти рабочих дней с даты уведомления об этом заявителя.

      5. Отказ в выдаче лицензии не лишает заявителя права на повторную подачу заявления.

      6. Порядок подачи и рассмотрения заявлений на выдачу лицензий на геологическое изучение недр определяется уполномоченным органом по изучению недр.

Статья 88. Проектные документы по геологическому изучению недр

      1. Проектными документами для проведения операций по геологическому изучению недр являются:

      1) план геологического изучения;

      2) проект поисково-оценочных работ на подземные воды.

      2. План геологического изучения разрабатывается для проведения геологосъемочных и (или) геофизических работ.

      Проект поисково-оценочных работ на подземные воды разрабатывается для проведения поиска и оценки месторождений и участков подземных вод.

      3. Проектные документы по геологическому изучению разрабатываются и утверждаются недропользователем.

      В плане геологического изучения описываются виды и способы геологосъемочных и (или) геофизических работ, примерные объемы, территории и сроки проведения таких работ в трехлетний период.

      В проекте поисково-оценочных работ на подземные воды описываются виды, методы и способы поисково-оценочных работ на подземные воды, количество пробуриваемых скважин и их характеристики, сроки проведения работ в трехлетний период, меры по ликвидации последствий поисково-оценочных работ и оценка их стоимости.

      Состав, виды, методы и способы работ по геологическому изучению, объемы и сроки их проведения определяются в проектных документах недропользователем самостоятельно в соответствии с инструкцией по составлению проектных документов по геологическому изучению недр, разрабатываемой и утверждаемой уполномоченным органом по изучению недр по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. При изменении видов, методов и (или) способов планируемых работ по геологическому изучению недр, а также их объемов недропользователь обязан внести соответствующие изменения в проектные документы и представить их уполномоченному органу по изучению недр.

      Если в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан данные изменения требуют получения экологического разрешения или положительного заключения государственной экологической экспертизы, измененные проектные документы по геологическому изучению представляются в уполномоченный орган по изучению недр после получения экологического разрешения или, соответственно, положительного заключения государственной экологической экспертизы.

      5. Изменения в проект поисково-оценочных работ на подземные воды, вносимые после выдачи лицензии на геологическое изучение недр, подлежат согласованию с уполномоченным органом по изучению недр. Такое согласование осуществляется в течение двадцати рабочих дней со дня представления измененного проекта.

      Уполномоченный орган по изучению недр отказывает в согласовании изменений в проект поисково-оценочных работ на подземные воды в случае, если такие изменения не соответствуют инструкции по составлению проектных документов по геологическому изучению недр.

      Отказ в согласовании проекта поисково-оценочных работ на подземные воды не лишает недропользователя права на повторное обращение для согласования.

      Отказ в согласовании проекта поисково-оценочных работ на подземные воды может быть обжалован недропользователем в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 88 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 89. Порядок проведения операций по лицензии на геологическое изучение недр

      1. В пределах участка геологического изучения недропользователь вправе проводить работы с соблюдением требований экологической и промышленной безопасности.

      2. Работы, проводимые по лицензии на геологическое изучение недр, подлежат документированию. В документации отражаются все сведения, необходимые для достоверного изучения недр.

      3. При проведении геологического изучения недр недропользователь обязан обеспечить:

      1) достоверность и сохранность геологической информации, полученной в ходе проведенных операций, включая данные лабораторных исследований и анализов;

      2) своевременность и качество ведения геологической документации;

      3) представление уполномоченному органу по изучению недр, выдавшему лицензию, в порядке и сроки, которые предусмотрены настоящим Кодексом, отчетов о работах, произведенных по участку геологического изучения, и геологического отчета по результатам таких работ.

      4. На участке геологического изучения недропользователь не вправе возводить капитальные сооружения, постоянно складировать и хранить взрывчатые вещества, создавать канавы, шурфы, траншеи и другие виды горных выработок, а также проводить вскрышные работы.

      Недропользователь вправе осуществлять бурение скважин на участке геологического изучения только в целях, связанных с геофизическими исследованиями и поисково-оценочными работами на подземные воды.

      По решению Правительства Республики Казахстан на участке геологического изучения недропользователь вправе осуществлять бурение параметрических скважин.

      5. Запасы участка подземных вод подлежат государственной экспертизе, проводимой государственной комиссией по экспертизе недр. Порядок проведения государственной экспертизы недр, положение о государственной комиссии по экспертизе недр и ее состав определяются уполномоченным органом по изучению недр.

      Положительное заключение государственной экспертизы запасов участка подземных вод является основанием для постановки данных запасов на государственный учет подземных вод в соответствии с водным законодательством Республики Казахстан.

      Добыча подземных вод осуществляется в соответствии с водным законодательством Республики Казахстан.

Статья 90. Отчетность недропользователя по геологическому изучению недр

      1. По лицензии на геологическое изучение недр недропользователь обязан представлять периодические геологические отчеты.

      2. Периодические геологические отчеты представляются ежегодно за предыдущий календарный год не позднее тридцатого апреля каждого года.

      Отчеты за неполный календарный год представляются за фактический период недропользования.

      Отчеты за последний неполный календарный год периода пользования участком недр представляются не позднее двух месяцев после окончания указанного периода.

      3. После прекращения действия лицензии лицо, являвшееся ее обладателем, обязано представить в уполномоченный орган по изучению недр окончательный отчет о результатах геологического изучения не позднее трех месяцев со дня прекращения действия лицензии.

      4. Геологические отчеты основываются на материалах первичной геологической информации и содержат данные о состоянии и результатах научных исследований, испытаний и изысканий в области геологии, гидрогеологического бурения на подземные воды, деятельности по сбору и опробованию почвы, поверхностной породы и минеральных образцов.

      5. Отчеты, предусмотренные настоящей статьей, представляются уполномоченному органу по изучению недр по утверждаемой им форме.

Статья 91. Права на геологическую информацию

      1. Обладатель лицензии на геологическое изучение недр вправе свободно распоряжаться геологической информацией, полученной им в результате геологического изучения.

      2. Геологическая информация, полученная недропользователем в результате геологического изучения в соответствии с настоящей статьей, подлежит безвозмездной передаче в пользование уполномоченному органу по изучению недр в течение месяца со дня окончания срока лицензии.

      Уполномоченный орган по изучению недр раскрывает полученную геологическую информацию по истечении пяти лет со дня ее получения (срок конфиденциальности).

Статья 92. Отзыв лицензии на геологическое изучение недр и его порядок

      1. Лицензия на геологическое изучение недр подлежит отзыву уполномоченным органом по изучению недр в случае:

      нарушения положений пункта 4 статьи 89 настоящего Кодекса;

      неуплаты подписного бонуса за выдачу лицензии на геологическое изучение недр в размере и сроки, установленные налоговым законодательством Республики Казахстан.

      2. При выявлении нарушения уполномоченный орган по изучению недр письменно уведомляет об этом недропользователя.

      3. Недропользователь обязан устранить выявленное нарушение в течение двадцати рабочих дней со дня получения уведомления от уполномоченного органа по изучению недр.

      Недропользователь в предусмотренный настоящим пунктом срок письменно уведомляет уполномоченный орган по изучению недр об устранении нарушения с приложением документов, подтверждающих такое устранение.

      В случае неустранения нарушения в установленный срок уполномоченный орган по изучению недр отзывает лицензию в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи.

      4. Отзыв лицензии производится уполномоченным органом по изучению недр путем направления письменного уведомления недропользователю об отзыве лицензии.

      Лицензия прекращает действие через десять календарных дней со дня получения недропользователем уведомления об отзыве лицензии.

      5. Недропользователь обязан незамедлительно прекратить работы по отзываемой лицензии со дня получения уведомления об отзыве лицензии и удалить с территории участка геологического изучения все находящиеся на указанной территории сооружения, материалы и оборудование.

      6. Недропользователь вправе оспорить отзыв лицензии в судебном порядке со дня получения уведомления об отзыве лицензии. В период такого оспаривания срок, указанный в пункте 4 настоящей статьи, продлевается до вступления в силу решения, вынесенного судом.

РАЗДЕЛ VII. РАЗВЕДКА И ДОБЫЧА УГЛЕВОДОРОДОВ

Глава 15. ОСОБЕННОСТИ ПРЕДОСТАВЛЕНИЯ И ПРЕКРАЩЕНИЯ ПРАВА НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ ПО УГЛЕВОДОРОДАМ

Параграф 1. Предоставление права недропользования по углеводородам на основании аукциона

Статья 93. Требования, предъявляемые к лицам, претендующим на получение права недропользования по углеводородам

      1. При предоставлении права недропользования по углеводородам лицо, претендующее на получение права недропользования по углеводородам:

      1) не должно находиться на стадии ликвидации (для юридических лиц), реорганизации (для юридических лиц) или банкротства;

      2) не должно иметь непогашенную задолженность по уплате налогов и других обязательных платежей в бюджет;

      3) в случае получения права недропользования на разведку и добычу углеводородов – должно иметь финансовые средства, достаточные для выполнения минимальных требований по объемам и видам работ на участке недр в период разведки.

      2. Для подтверждения наличия финансовых средств, достаточных для выполнения минимальных требований по объемам и видам работ на участке недр в период разведки, в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, представляется один из следующих документов:

      1) информация о наличии и номере банковского счета и выписка об остатке на банковском счете в размере, достаточном для выполнения минимальных требований по объемам и видам работ на участке недр в период разведки;

      2) копия договора о займе денег или о финансировании деятельности по разведке углеводородов, предусматривающего в качестве целевого назначения займа финансирование деятельности лица, претендующего на получение права недропользования по углеводородам, в размере, достаточном для выполнения минимальных требований по объемам и видам работ на участке недр в период разведки.

      В случае представления в качестве документа, подтверждающего наличие финансовых возможностей лица, претендующего на получение права недропользования по углеводородам, копии договора о займе денег или о финансировании деятельности по разведке углеводородов дополнительно представляются документы, подтверждающие наличие у займодателя финансовых возможностей, предусмотренные подпунктом 1) части первой настоящего пункта.

      В случае недостаточности на банковском счете лица, претендующего на получение права недропользования по углеводородам, финансовых средств, необходимых для выполнения минимальных требований по объемам и видам работ на участке недр в период разведки, дополнительно представляются документы, предусмотренные подпунктом 2) части первой настоящего пункта.

      3. Для получения права недропользования на участке недр на море помимо требований, указанных в пункте 1 настоящей статьи, лицо должно обладать положительным опытом проведения операций по недропользованию на территории континентального шельфа Республики Казахстан или внутренних водоемов Республики Казахстан либо на море за пределами территории Республики Казахстан.

      Для юридического лица требование, указанное в части первой настоящего пункта, признается выполненным при наличии соответствующего опыта у лица, которому прямо принадлежат не менее двадцати пяти процентов акций (долей участия) такого юридического лица.

      Сноска. Статья 93 с изменениями, внесенными Законом РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 94. Заявление на проведение аукциона

      1. Лицо, заинтересованное в получении права недропользования по углеводородам, подает в компетентный орган заявление на проведение аукциона на предоставление права недропользования по углеводородам, которое должно содержать:

      1) для физических лиц – фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) заявителя, индивидуальный идентификационный номер;

      2) для юридических лиц – наименование заявителя, сведения о государственной регистрации в качестве юридического лица, бизнес-идентификационный номер;

      2-1) сведения о лицах, государствах, международных организациях, контролирующих заявителя, а также о лицах, государствах, международных организациях, не являющихся контролирующими лицами, владеющих долями участия, акциями заявителя, с раскрытием сведений о доле и способе владения;

      3) наименование и географические координаты запрашиваемой территории участка недр, предоставляемого для разведки и добычи или добычи углеводородов на основании аукциона, указанного в программе управления государственным фондом недр.

      Для целей настоящей главы владением долями участия, акциями признается владение физическим лицом, государством или международной организацией долями участия, акциями заявителя и (или) долями участия, акциями юридического лица и (или) организации, владеющих долями участия, акциями заявителя, в том числе посредством владения долями участия, акциями другого юридического лица и (или) иной организации. При этом владение означает право на долю участия, право собственности на акции, паи и другие формы долевого участия, включая ценные бумаги, подтверждающие право собственности или конвертируемые в акции или паи.

      Требование подпункта 2-1) настоящего пункта о представлении сведений о лицах, государствах, международных организациях, владеющих долями участия, акциями заявителя, не являющихся контролирующими лицами, не распространяется на указанных лиц, государства, международные организации, владеющие такими долями участия, акциями через акции и (или) ценные бумаги, обращающиеся на организованном рынке ценных бумаг.

      2. Заявление на проведение аукциона подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган.

      По результатам рассмотрения заявления на проведение аукциона компетентный орган:

      1) не более четырех раз в год публикует извещение о проведении аукциона в соответствии со статьей 95 настоящего Кодекса;

      2) отказывает в рассмотрении заявления на проведение аукциона в случае, если в течение трех лет до подачи заявления заявитель подавал другое заявление на проведение аукциона, но не зарегистрировался в качестве участника аукциона.

      В случае опубликования извещения о проведении аукциона заявления на участие в аукционе подаются в соответствии с требованиями, установленными статьей 96 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 94 - в редакции Закона РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023); с изменениями, внесенными Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 95. Условия проведения аукциона

      1. Аукцион по каждому участку проводится компетентным органом по заявлению на проведение аукциона.

      Извещение о проведении аукциона и условиях его проведения размещается на объекте информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам и интернет-ресурсе компетентного органа на казахском и русском языках.

      Лица, заинтересованные в участии в аукционе, имеют право на получение информации, связанной с порядком проведения аукциона.

      2. Извещение о проведении аукциона на предоставление права недропользования по углеводородам должно содержать:

      1) дату и время его проведения;

      2) срок подачи заявлений на участие;

      3) указание и краткое описание участка недр (месторождения), право недропользования которым выставляется на аукцион;

      4) виды операций по недропользованию;

      5) размер взноса за участие в аукционе и банковские реквизиты для его оплаты;

      5-1) размер гарантийного взноса и банковские реквизиты для его оплаты;

      6) в случае предоставления права недропользования на разведку и добычу углеводородов – минимальные требования по объемам и видам работ на участке недр в период разведки, а также их оценочную стоимость;

      7) стартовый размер подписного бонуса, определенный исходя из размера минимального подписного бонуса за каждый блок, установленного налоговым законодательством Республики Казахстан;

      8) размер расходов на обучение казахстанских кадров в период добычи;

      9) размер расходов на научно-исследовательские, научно-технические и опытно-конструкторские работы на территории Республики Казахстан в период добычи;

      10) размер расходов на социально-экономическое развитие региона и развитие его инфраструктуры в период добычи;

      11) минимальные обязательства по внутристрановой ценности в товарах, работах, услугах, кадрах;

      12) информацию о зарегистрированных правах на земельные участки, предоставляемые для целей недропользования;

      13) в случае предоставления права недропользования на разведку и добычу углеводородов – указание на условие, предусмотренное пунктом 7 статьи 119 настоящего Кодекса;

      14) продолжительность периода разведки или подготовительного периода по контракту на недропользование.

      Дата проведения аукциона не может быть позднее двух месяцев со дня завершения срока, предоставленного для подачи заявлений на участие в аукционе.

      2-1. Извещение о проведении аукциона на предоставление права недропользования по углеводородам на участках недр, относящихся к сложным проектам, помимо сведений, указанных в пункте 2 настоящей статьи, за исключением подпунктов 11), 13) и 14) части первой пункта 2 настоящей статьи, должно также содержать требование об определении лицом, заинтересованным в участии в аукционе, в его заявлении на участие в аукционе минимального обязательства по внутристрановой ценности в кадрах в соответствии с пунктом 5-1 статьи 36 настоящего Кодекса.

      3. В случае проведения аукциона по участку недр, по которому ранее был прекращен контракт на недропользование, извещение о проведении аукциона должно дополнительно содержать:

      1) если участок недр был передан в доверительное управление национальной компании в области углеводородов:

      условие по возмещению доверительному управляющему произведенных в соответствии с договором доверительного управления затрат, а также выплате ему вознаграждения, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом;

      условие по возмещению прежнему недропользователю стоимости имущества, переданного согласно подпункту 1) пункта 8 статьи 107 настоящего Кодекса;

      условие по возмещению государству стоимости передаваемого имущества, приобретенного и (или) полученного доверительным управляющим в процессе доверительного управления;

      2) в случаях, предусмотренных пунктом 19 статьи 119 настоящего Кодекса, – условие по размеру и срокам возмещения затрат прежнему недропользователю, произведенных им на обнаружение и оценку;

      3) в случаях, предусмотренных подпунктами 2) и 3) пункта 4 статьи 107 настоящего Кодекса, – сведения о размере обеспечения прежнего недропользователя.

      4. Срок, предоставляемый для подачи заявления на участие в аукционе, составляет два месяца со дня опубликования извещения о его проведении.

      5. Размер взноса за участие в аукционе составляет стократный размер месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на дату размещения извещения о проведении аукциона.

      6. Взнос за участие в аукционе оплачивается оператору электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам и не подлежит возврату.

      Взнос за участие в аукционе в течение трех рабочих дней перечисляется оператором электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам в доход государства.

      7. Гарантийный взнос оплачивается оператору электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам и является обеспечением исполнения обязательства победителя аукциона по уплате подписного бонуса.

      Размер гарантийного взноса определяется компетентным органом и составляет:

      1) в случае предоставления права недропользования на разведку и добычу углеводородов – сумму, равную двукратному размеру стартового размера подписного бонуса, определенного в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан;

      2) в случае предоставления права недропользования на добычу углеводородов – сумму, равную однократному размеру стартового размера подписного бонуса, определенного в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан.

      8. Гарантийный взнос заявителей аукциона, в приеме заявлений которых отказано компетентным органом по основаниям, предусмотренным настоящим Кодексом, возвращается в течение трех рабочих дней после подачи заявления на возврат гарантийного взноса.

      Заявление на возврат гарантийного взноса подается в адрес оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам.

      9. Гарантийный взнос участников аукциона, допущенных к участию в аукционе, за исключением победителя аукциона и участника аукциона, предложившего следующий после победителя аукциона наибольший размер подписного бонуса, возвращается в течение трех рабочих дней после подачи заявления на возврат гарантийного взноса по итогам аукциона.

      Заявление на возврат гарантийного взноса подается в адрес оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам.

      10. Гарантийный взнос победителя аукциона, а также гарантийный взнос участника аукциона, предложившего следующий после победителя аукциона наибольший размер подписного бонуса, возвращаются им в течение трех рабочих дней после подачи заявления на возврат гарантийного взноса при условии выполнения победителем аукциона требований, предусмотренных пунктом 3 статьи 100 настоящего Кодекса.

      О выполнении победителем аукциона требований, предусмотренных пунктом 3 статьи 100 настоящего Кодекса, компетентный орган в течение трех рабочих дней со дня получения от победителя аукциона подтверждения оплаты подписного бонуса уведомляет участника аукциона, предложившего следующий после победителя аукциона наибольший размер подписного бонуса.

      Гарантийный взнос победителя аукциона, участника аукциона, предложившего следующий после победителя аукциона наибольший размер подписного бонуса, по его заявлению может быть перечислен оператором электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам в счет исполнения обязательства победителя аукциона по уплате им подписного бонуса.

      11. В случае невыполнения требований, предусмотренных пунктом 3 статьи 100 настоящего Кодекса, гарантийный взнос победителя аукциона не возвращается и в течение трех рабочих дней со дня истечения срока оплаты подписного бонуса гарантийный взнос обращается в доход государства, а также в случаях:

      1) невыполнения участником аукциона, предложившим следующий после победителя аукциона наибольший размер подписного бонуса, требований, предусмотренных пунктами 3 и 5 статьи 100 настоящего Кодекса, гарантийный взнос ему не возвращается и в течение трех рабочих дней со дня истечения срока оплаты подписного бонуса гарантийный взнос обращается в доход государства;

      2) выполнения участником аукциона, предложившим следующий после победителя аукциона наибольший размер подписного бонуса, требований, предусмотренных пунктами 3 и 5 статьи 100 настоящего Кодекса, в течение трех рабочих дней после подачи заявления на возврат гарантийного взноса гарантийный взнос возвращается.

      Сноска. Статья 95 с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2019 № 297-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 96. Заявление на участие в аукционе

      1. Лицо, заинтересованное в участии в аукционе на предоставление права недропользования по углеводородам, направляет в компетентный орган заявление на участие в аукционе в форме электронного документа, удостоверенного посредством электронной цифровой подписи, путем использования объекта информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам.

      2. Заявление на участие в аукционе должно содержать:

      1) для физических лиц – фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) заявителя, гражданство, сведения о документах, удостоверяющих личность заявителя;

      2) для юридических лиц – наименование заявителя, сведения о государственной регистрации в качестве юридического лица (выписка из торгового реестра или другой легализованный документ, удостоверяющий, что заявитель является юридическим лицом по законодательству иностранного государства), сведения о руководителях;

      2-1) сведения о лицах, государствах, международных организациях, контролирующих заявителя, а также о лицах, государствах, международных организациях, не являющихся контролирующими лицами, владеющих долями участия, акциями заявителя, с раскрытием сведений о доле и способе владения.

      Требование настоящего подпункта о представлении сведений о лицах, государствах, международных организациях, владеющих долями участия, акциями заявителя, не являющихся контролирующими лицами, не распространяется на указанных лиц, государства, международные организации, владеющие такими долями участия, акциями через акции и (или) ценные бумаги, обращающиеся на организованном рынке ценных бумаг;

      3) Исключен Законом РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      4) указание на участок недр, обозначенный в извещении о проведении аукциона.

      5) сведения об уплате заявителем взноса за участие в аукционе;

      6) сведения об уплате заявителем гарантийного взноса.

      3. К заявлению дополнительно прилагаются:

      1) обязательство заявителя обеспечить выполнение условий предоставления права недропользования, указанных в извещении;

      2) Исключен Законом РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      3) документы, подтверждающие соответствие заявителя требованиям, установленным статьей 93 настоящего Кодекса;

      4) надлежащим образом засвидетельствованные документы, подтверждающие сведения, указанные в заявлении;

      4-1) схематическое описание структуры контроля заявителя с указанием лиц, государств, международных организаций, контролирующих заявителя, а также лиц, государств, международных организаций, не являющихся контролирующими лицами, владеющих долями участия, акциями заявителя, с раскрытием сведений о доле и способе владения;

      5) Исключен Законом РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      6) в случае предоставления права недропользования на участках недр, относящихся к сложным проектам, – минимальные обязательства по внутристрановой ценности в кадрах, определенные заявителем в соответствии с пунктом 5-1 статьи 36 настоящего Кодекса.

      4. Заявление и прилагаемые к нему документы должны быть составлены на казахском и русском языках. Если заявление подается иностранцем или иностранным юридическим лицом, прилагаемые к нему документы могут быть составлены на ином языке с обязательным приложением к каждому документу перевода на казахский и русский языки, верность которого засвидетельствована нотариусом.

      Документы и сведения, предусмотренные настоящей статьей, представляются в порядке, определяемом компетентным органом согласно пункту 5 статьи 99 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 96 с изменениями, внесенными законами РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 97. Порядок рассмотрения заявления на участие в аукционе

      1. Заявление на участие в аукционе на предоставление права недропользования по углеводородам подлежит рассмотрению в течение десяти рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган.

      2. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган допускает заявителя к участию в аукционе, отказывает в допуске к участию в аукционе либо уведомляет о необходимости устранения выявленных несоответствий.

      Если по результатам рассмотрения заявления будет установлено, что заявитель не может быть допущен к участию в аукционе по основаниям, указанным в подпунктах 2), 4), 6) и 9) пункта 3 настоящей статьи, компетентный орган отказывает заявителю в допуске к участию в аукционе.

      2-1. За исключением случаев, предусмотренных частью второй пункта 2 настоящей статьи, если по результатам рассмотрения заявления, поданного в установленный срок, будет выявлено его несоответствие требованиям статьи 96 настоящего Кодекса, компетентный орган уведомляет об этом заявителя с указанием выявленных несоответствий.

      Заявитель вправе устранить выявленные несоответствия, указанные в уведомлении компетентного органа, в течение трех рабочих дней с даты направления уведомления компетентным органом, но не позднее чем за пятнадцать рабочих дней до даты проведения аукциона.

      После устранения выявленных несоответствий заявитель повторно направляет заявление в компетентный орган. Такое заявление должно быть подано до истечения срока, установленного для устранения несоответствий, указанного в части второй настоящего пункта, но не позднее чем за пятнадцать рабочих дней до даты проведения аукциона. Заявление, повторно поданное в соответствии с настоящей частью, подлежит рассмотрению компетентным органом в течение пяти рабочих дней. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган допускает заявителя к участию в аукционе либо отказывает в допуске.

      Истечение срока подачи заявлений на участие в аукционе, указанного в извещении о проведении аукциона, не является основанием для отказа в подаче и рассмотрении повторного заявления в соответствии с настоящим пунктом, если оно подано в течение срока, указанного в части второй настоящего пункта.

      3. Компетентный орган отказывает в допуске к участию в аукционе, если:

      1) заявитель не устранил выявленные несоответствия заявления на участие в аукционе, указанные компетентным органом, в установленный срок;

      2) заявление подано позже срока, предоставленного для подачи заявлений на участие в аукционе;

      3) Исключен Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      4) в течение трех лет до подачи заявления компетентный орган досрочно прекратил действие контракта на недропользование, заключенного с заявителем или лицом, прямо или косвенно контролирующим заявителя или находящимся под его контролем;

      5) у заявителя, являющегося недропользователем, имеются неустраненные нарушения обязательств по другому контракту на недропользование, указанные в уведомлении компетентного органа;

      6) заявитель ранее был определен победителем аукциона на предоставление права недропользования по углеводородам, но не уплатил подписной бонус;

      7) исключить Законом РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023).
      8) Исключен Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      9) предоставление заявителю права недропользования повлечет угрозу национальной безопасности страны, в том числе в случае концентрации прав в рамках контракта и (или) концентрации прав недропользования.

      4. Отказ в допуске к участию в аукционе по основаниям, предусмотренным подпунктами 4), 6) и 9) пункта 3 настоящей статьи, лишает заявителя права подачи повторного заявления в рамках текущего аукциона.

      5. Отказ в допуске к участию в аукционе должен содержать указание на причины отказа, за исключением случая, предусмотренного подпунктом 9) пункта 3 настоящей статьи.

      Сноска. Статья 97 с изменениями, внесенными законами РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 98. Комиссия по предоставлению права недропользования по углеводородам

      1. Комиссия по предоставлению права недропользования по углеводородам является постоянно действующим коллегиальным органом, созданным для рассмотрения вопросов по предоставлению права недропользования по углеводородам.

      2. Положение о комиссии по предоставлению права недропользования по углеводородам и ее состав утверждаются компетентным органом.

      3. Комиссию возглавляет председатель. Во время отсутствия председателя его функции выполняет заместитель.

      4. Заседания комиссии считаются правомочными, если на них присутствуют не менее двух третей от общего числа членов комиссии.

      5. Исключен Законом РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      6. Комиссия по предоставлению права недропользования по углеводородам лишает победителя аукциона права на заключение контракта, а также отменяет аукцион или признает несостоявшимся по основаниям, установленным настоящим Кодексом.

      Сноска. Статья 98 в редакции Закона РК от 30.12.2019 № 297-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 99. Проведение аукциона

      1. Если единственным лицом, зарегистрированным в качестве участника аукциона, является лицо, подавшее заявление на проведение аукциона, то в течение трех рабочих дней со дня завершения рассмотрения заявлений на участие в аукционе аукцион отменяется и с таким лицом заключается контракт на недропользование в порядке, установленном статьей 100 настоящего Кодекса, при условии оплаты таким лицом стартового размера подписного бонуса.

      2. В аукционе участвуют заявители, допущенные к участию в аукционе и зарегистрированные на объекте информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам в качестве участников аукциона.

      3. Аукцион проводится в день согласно дате, указанной в извещении о проведении аукциона.

      4. Исключен Законом РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

      5. Аукцион организуется компетентным органом и проводится с использованием объекта информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам в электронной форме в порядке, определяемом компетентным органом.

      Оператором электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам признается юридическое лицо, определяемое компетентным органом, осуществляющее в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом, проведение аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам.

      Критерии по определению оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам утверждаются компетентным органом.

      6. Оператор электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам обеспечивает:

      1) регистрацию заявителей, допущенных компетентным органом к участию в аукционе;

      2) интеграцию объекта информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам с соответствующими государственными и иными информационными системами в целях получения в электронной форме документов и сведений, предусмотренных пунктом 3 статьи 96 настоящего Кодекса;

      3) прием документов от заявителей для регистрации на объекте информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам;

      4) проведение консультирования по работе на объекте информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам;

      5) равные условия доступа для участников аукциона на объекте информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам;

      6) проведение аукционов дистанционно с использованием объекта информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам;

      7) формирование реестра итогов аукционов;

      8) опубликование реестра итогов электронных аукционов на объекте информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам;

      9) поддержание комплекса технических средств, системного и технологического программного обеспечения в постоянном рабочем состоянии для:

      надлежащего функционирования объекта информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам;

      недопущения вмешательства третьих лиц, включая работников оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам, в процесс проведения аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам в день проведения аукциона;

      10) соблюдение технических требований к объекту информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам, включая требования по защите информации и требования по защите от постороннего вмешательства в процесс проведения аукциона;

      11) представление записей всех действий, совершенных на объекте информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам в день проведения аукциона, по запросу компетентного органа;

      12) разработку и утверждение внутренних технических документов, регламентирующих проведение аукционов;

      13) взаимодействие с компетентным органом по вопросам проведения аукционов;

      14) размещение извещения о проведении аукционов на объекте информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам;

      15) организацию разработки нового и (или) модернизацию действующего программного обеспечения по проведению аукционов;

      16) приостановку, перенос или отмену проведения аукционов в порядке, определяемом компетентным органом.

      Сноска. Статья 99 в редакции Закона РК от 30.12.2019 № 297-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 100. Подведение итогов аукциона и заключение контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов

      1. Победителем аукциона становится участник, предложивший наибольший размер подписного бонуса.

      2. Результаты аукциона оформляются автоматически на основании реестра итогов электронных аукционов на объекте информатизации оператора электронных аукционов на предоставление права недропользования по углеводородам в день его проведения протоколом, подписываемым компетентным органом и победителем аукциона.

      Результаты аукциона в течение трех рабочих дней со дня его проведения должны быть размещены на интернет-ресурсе компетентного органа на казахском и русском языках.

      3. Победитель аукциона в течение двадцати рабочих дней со дня опубликования итогов аукциона:

      1) уплачивает подписной бонус;

      2) направляет в компетентный орган подтверждение оплаты подписного бонуса и подписанный со своей стороны контракт на разведку и добычу или добычу углеводородов, разработанный в соответствии с типовым контрактом на разведку и добычу или добычу углеводородов, утверждаемым компетентным органом.

      В случае предоставления права недропользования на разведку и добычу углеводородов победитель аукциона дополнительно разрабатывает программу работ, содержащую объемы, описание и сроки выполнения работ в период разведки и соответствующую минимальным требованиям по объемам и видам работ на участке недр в период разведки, и прилагает ее к контракту на разведку и добычу в качестве его неотъемлемой части.

      Контракт на разведку и добычу или добычу углеводородов должен содержать приложение к контракту, являющееся его неотъемлемой частью, устанавливающее в соответствии со статьей 110 настоящего Кодекса участок недр, на котором недропользователь вправе проводить операции по разведке и (или) добыче углеводородов.

      В случае, если победитель аукциона на этапе подачи заявления на участие в аукционе предложил минимальные обязательства по внутристрановой ценности в работах, услугах более пятидесяти процентов, предложенные обязательства закрепляются в контракте на разведку и добычу или добычу углеводородов.

      4. Компетентный орган в течение двадцати рабочих дней со дня получения от победителя аукциона контракта и подтверждения оплаты подписного бонуса заключает с ним контракт на разведку и добычу или добычу углеводородов и направляет победителю аукциона его подписанный экземпляр.

      5. В случае, если победитель аукциона в течение срока, указанного в пункте 3 настоящей статьи, не уплатил подписной бонус и (или) не представил в компетентный орган подписанный со своей стороны контракт на недропользование, такое лицо лишается права на заключение контракта, при этом право на заключение контракта по соответствующему участку недр письменным уведомлением компетентного органа, направляемым в течение трех рабочих дней после истечения срока, предусмотренного пунктом 3 настоящей статьи, передается участнику аукциона, предложившему следующий после победителя аукциона наибольший размер подписного бонуса.

      В течение двадцати рабочих дней со дня направления письменного уведомления от компетентного органа участник аукциона, предложивший следующий после победителя аукциона наибольший размер подписного бонуса, обязан выполнить требования к победителю аукциона, предусмотренные пунктом 3 настоящей статьи. При этом подписной бонус, предусмотренный подпунктом 1) части первой пункта 3 настоящей статьи, уплачивается участником аукциона, предложившим следующий после победителя аукциона наибольший размер подписного бонуса, в размере, предложенном таким участником аукциона.

      В случае невыполнения в течение двадцати рабочих дней со дня направления письменного уведомления от компетентного органа участником аукциона, предложившим следующий после победителя аукциона наибольший размер подписного бонуса, требований к победителю аукциона, предусмотренных пунктом 3 настоящей статьи, такое лицо лишается права на заключение контракта, а участок недр повторно выставляется на аукцион.

      Сноска. Статья 100 с измененияи, внесенными законами РК от 30.12.2019 № 297-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 101. Порядок и основания признания аукциона несостоявшимся

      1. Аукцион на предоставление права недропользования признается несостоявшимся и повторный аукцион не проводится, если в день проведения аукциона зарегистрировано менее двух участников.

      2. Признание аукциона несостоявшимся оформляется протоколом, подписываемым всеми присутствующими членами комиссии. Объявление о признании аукциона несостоявшимся подлежит размещению на интернет-ресурсе компетентного органа на казахском и русском языках в течение трех рабочих дней со дня оформления протокола.

      Сноска. Статья 101 с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2019 № 297-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023).

Статья 102. Признание аукциона на предоставление права недропользования по углеводородам недействительным

      1. Суд может признать аукцион на предоставление права недропользования по углеводородам недействительным по требованию участника или компетентного органа.

      2. Основаниями для признания аукциона недействительным являются:

      1) нарушение правил проведения аукциона, установленных настоящим Кодексом, которое повлияло на определение победителя аукциона;

      2) установление факта предоставления лицом, с которым по итогам аукциона заключен контракт на недропользование, компетентному органу заведомо недостоверных сведений, оказавших влияние на его решение о допуске такого лица к участию в аукционе.

      3. Участники аукциона вправе обжаловать результаты аукциона в соответствии с законодательством Республики Казахстан по основанию, указанному в подпункте 1) пункта 2 настоящей статьи, в течение трех месяцев со дня опубликования его результатов.

      4. В случае оспаривания действительности аукциона до заключения контракта срок заключения контракта приостанавливается до вынесения судом решения по существу.

      5. Признание аукциона недействительным влечет недействительность контракта, заключенного по итогам аукциона.

      6. В случае признания аукциона недействительным по основанию, указанному в подпункте 1) пункта 2 настоящей статьи, лицо, которое было объявлено победителем такого аукциона, вправе требовать возврата уплаченного подписного бонуса.

Параграф 2. Предоставление права недропользования по углеводородам национальной компании в области углеводородов на основании прямых переговоров

Статья 103. Условия предоставления национальной компании в области углеводородов права недропользования по углеводородам на основании прямых переговоров

      1. Национальной компанией в области углеводородов признается акционерное общество, созданное по решению Правительства Республики Казахстан, контрольный пакет акций которого принадлежит государству или национальному управляющему холдингу, осуществляющее деятельность в сфере недропользования по углеводородам.

      2. Национальная компания в области углеводородов вправе получить право на разведку и добычу или добычу углеводородов на общих основаниях в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом, за исключением случаев, указанных в настоящем параграфе.

      3. Участок недр, расположенный на территории, включенной в программу управления государственным фондом недр, в пределах которой право недропользования предоставляется национальной компании в области углеводородов, может быть предоставлен такой национальной компании в пользование на основании прямых переговоров.

      4. Участок недр, расположенный на территории, включенной в программу управления государственным фондом недр, в пределах которой право недропользования на разведку и добычу или добычу углеводородов предоставляется на основании аукциона, может быть предоставлен в пользование национальной компании в области углеводородов на основании прямых переговоров только до подачи заинтересованным лицом заявления на проведение аукциона.

      5. Контракт на разведку и добычу или добычу углеводородов по участкам недр, предоставляемым национальной компании в области углеводородов на основании прямых переговоров, может быть заключен с национальной компанией как самостоятельно, так и совместно со стратегическим партнером.

      При этом обязательным условием предоставления права недропользования на основании прямых переговоров по крупным месторождениям является долевое участие национальной компании в области углеводородов в качестве недропользователя по соответствующему контракту на недропользование в размере пятидесяти и более процентов.

      6. Стратегическим партнером национальной компании в области углеводородов может быть признано юридическое лицо или консорциум юридических лиц, соответствующие требованиям, утвержденным национальной компанией в области углеводородов и согласованным с компетентным органом, взявшие на себя обязательства по осуществлению инвестиционного финансирования по контракту на разведку и добычу углеводородов или обязательства по возмещению подписного бонуса по контракту на добычу углеводородов.

      Стратегический партнер определяется национальной компанией при подаче заявления на проведение прямых переговоров.

      7. Инвестиционным финансированием признается финансирование разведки по договору (соглашению) о совместной деятельности и (или) соглашению о финансировании, заключенным для целей получения права недропользования на основании прямых переговоров между национальной компанией или юридическим лицом, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) в котором прямо или косвенно принадлежат такой национальной компании, и стратегическим партнером, в порядке и на условиях, установленных настоящим Кодексом.

      Соглашение о совместной деятельности должно предусматривать обязательство стратегического партнера по оплате подписного бонуса либо возмещению суммы подписного бонуса, уплаченной национальной компанией.

      8. Право недропользования (доля в праве недропользования), предоставленное национальной компании в области углеводородов на основании прямых переговоров, не может быть передано в течение двух лет со дня регистрации контракта, за исключением случаев его передачи юридическому лицу, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия) в котором прямо или косвенно принадлежат национальной компании в области углеводородов.

      При этом такое юридическое лицо не вправе передавать полученное право недропользования (долю в праве недропользования) в течение двух лет со дня регистрации контракта.

      Снижение размера долевого участия национальной компании в области углеводородов или юридического лица, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия) в котором прямо или косвенно принадлежат национальной компании в области углеводородов в контракте на недропользование по крупным месторождениям, осуществляется при условии, что национальная компания в области углеводородов или юридическое лицо, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия) в котором прямо или косвенно принадлежат национальной компании в области углеводородов, сохранят свой контроль за принятием решений недропользователями по контракту на недропользование.

      Сноска. Статья 103 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 104. Заявление национальной компании в области углеводородов на проведение прямых переговоров

      1. Национальная компания в области углеводородов, имеющая намерение получить в пользование участок недр для разведки и добычи или добычи углеводородов на основании прямых переговоров, направляет в компетентный орган заявление с указанием границ участка недр, на который претендует национальная компания в области углеводородов.

      2. В случае намерения получить право недропользования на разведку и добычу углеводородов национальная компания в области углеводородов прилагает к заявлению программу работ, содержащую объемы, описание и сроки выполнения работ в период разведки и соответствующую минимальным требованиям по объемам и видам работ на участке недр в период разведки.

      3. В случае привлечения национальной компанией в области углеводородов стратегического партнера заявление должно содержать:

      1) наименование стратегического партнера, его место нахождения, сведения о государственной регистрации в качестве юридического лица (выписка из торгового реестра или другой легализованный документ, удостоверяющий, что заявитель является юридическим лицом по законодательству иностранного государства), сведения о руководителях, о юридических лицах, физических лицах, государствах и международных организациях, прямо или косвенно контролирующих стратегического партнера;

      2) сведения о предыдущей деятельности стратегического партнера, включая список государств, в которых он осуществлял свою деятельность за последние три года;

      3) надлежащим образом засвидетельствованные соглашение о совместной деятельности и (или) соглашение о финансировании, заключенные между национальной компанией в области углеводородов или юридическим лицом, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) в котором прямо или косвенно принадлежат такой национальной компании, и стратегическим партнером.

      4. Заявление и все прилагаемые к нему документы должны быть составлены на казахском и русском языках. В случае привлечения национальной компанией в области углеводородов стратегического партнера, являющегося иностранным юридическим лицом, такие документы могут быть составлены на ином языке с обязательным приложением к каждому документу перевода на казахский и русский языки, верность которого засвидетельствована нотариусом.

Статья 105. Порядок проведения прямых переговоров с национальной компанией в области углеводородов

      1. Прямые переговоры по предоставлению права недропользования национальной компании в области углеводородов проводятся между уполномоченными представителями национальной компании и рабочей группой компетентного органа. Положение о рабочей группе и ее состав утверждаются компетентным органом.

      2. Прямые переговоры проводятся в течение двух месяцев со дня поступления заявления в компетентный орган. Срок проведения прямых переговоров может быть продлен по решению компетентного органа.

      3. По результатам прямых переговоров компетентный орган принимает решение о заключении контракта или об отказе в его заключении.

      4. В случае принятия решения о заключении контракта на недропользование в течение двадцати рабочих дней со дня его принятия:

      1) национальная компания или ее стратегический партнер уплачивает подписной бонус, определенный по результатам прямых переговоров;

      2) национальная компания направляет в компетентный орган подтверждение оплаты подписного бонуса и подписанный со своей стороны (в случае привлечения стратегического партнера – и с его стороны) контракт на разведку и добычу или добычу углеводородов, разработанный в соответствии с типовым контрактом на разведку и добычу или добычу углеводородов, утверждаемым компетентным органом.

      В случае предоставления права недропользования на разведку и добычу углеводородов национальная компания дополнительно разрабатывает программу работ, содержащую объемы, описание и сроки выполнения работ в период разведки, определенные по результатам прямых переговоров, и прилагает такую программу к контракту на разведку и добычу в качестве его неотъемлемой части.

      В контракте на разведку и добычу углеводородов закрепляется период разведки, продолжительность которого определяется по результатам прямых переговоров.

      В контракте на добычу углеводородов закрепляется подготовительный период, продолжительность которого определяется по результатам прямых переговоров.

      Контракт на разведку и добычу или добычу углеводородов должен содержать приложение к контракту, являющееся его неотъемлемой частью, устанавливающее в соответствии со статьей 110 настоящего Кодекса участок недр, на котором национальная компания вправе проводить операции по разведке и (или) добыче углеводородов.

      5. Компетентный орган в течение двадцати рабочих дней со дня получения контракта и подтверждения оплаты подписного бонуса заключает контракт на разведку и добычу или добычу углеводородов и направляет национальной компании ее подписанный экземпляр (экземпляры).

      6. Запрещается заключение дополнительных соглашений к контракту, предусматривающих сокращение или исключение обязательств, заявленных национальной компанией в программе работ.

Параграф 3. Прекращение права недропользования по углеводородам

Статья 106. Досрочное прекращение действия контракта на недропользование

      Сноска. Заголовок статьи 106 – в редакции Закона РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Контракт на недропользование по углеводородам досрочно прекращает свое действие в следующих случаях:

      1) если по завершении периода разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту недропользователем не было выявлено месторождение, отчет по подсчету запасов которого получил положительное заключение государственной экспертизы недр, предусмотренной настоящим Кодексом;

      2) досрочного прекращения действия контракта на недропользование компетентным органом в одностороннем порядке в случаях, предусмотренных настоящей статьей;

      3) возврата недропользователем всего участка недр до истечения срока действия контракта;

      4) в иных случаях, предусмотренных настоящим Кодексом.

      1-1. Компетентный орган досрочно прекращает действие контракта на недропользование в одностороннем порядке в случаях:

      1) вступления в силу решения суда о запрете деятельности по недропользованию;

      2) проведения операций по недропользованию по углеводородам без соответствующих утвержденных недропользователем и получивших положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проектных документов;

      3) нарушения требований пункта 1 статьи 44 настоящего Кодекса, повлекшего угрозу национальной безопасности.

      4) неисполнения недропользователем инвестиционного обязательства по контракту на недропользование по истощающемуся месторождению в соответствии с пунктом 3 статьи 153-1 настоящего Кодекса.

      2. Компетентный орган вправе досрочно прекратить действие контракта на недропользование в одностороннем порядке при неустранении недропользователем в установленный срок:

      1) одного из нарушений, предусмотренных подпунктами 1) и 2) пункта 2 статьи 133 настоящего Кодекса;

      2) более двух нарушений иных обязательств, установленных контрактом на недропользование.

      3. По решению Правительства Республики Казахстан компетентный орган вправе досрочно прекратить действие контракта на недропользование в одностороннем порядке, в том числе заключенного до введения в действие настоящего Кодекса, в случае, если действия недропользователя при проведении операций по недропользованию на участке недр, имеющем стратегическое значение, приводят к изменению экономических интересов Республики Казахстан, создающему угрозу национальной безопасности.

      В случае одностороннего прекращения действия контракта по указанному основанию компетентный орган должен предупредить об этом недропользователя не позднее чем за два месяца.

      4. В случае, если действия недропользователя при проведении операций по недропользованию на участке недр, имеющем стратегическое значение, приводят к изменению экономических интересов Республики Казахстан, создающему угрозу национальной безопасности, компетентный орган вправе потребовать изменение и (или) дополнение условий контракта, в том числе заключенного до введения в действие настоящего Кодекса, с целью восстановления экономических интересов Республики Казахстан.

      Компетентный орган вправе досрочно прекратить действие такого контракта на недропользование в одностороннем порядке, если:

      1) в срок до двух месяцев со дня получения уведомления от компетентного органа об изменении и (или) дополнении условий контракта недропользователь письменно не подтвердил свое согласие на ведение переговоров по изменению и (или) дополнению условий контракта либо отказался от ведения таких переговоров;

      2) в срок до четырех месяцев со дня получения согласия недропользователя на ведение переговоров по изменению и (или) дополнению условий контракта стороны не достигнули соглашения по изменению и (или) дополнению условий контракта;

      3) в срок до шести месяцев со дня достижения согласованного решения по восстановлению экономических интересов Республики Казахстан стороны не подписали изменение и (или) дополнение условий контракта.

      5. Досрочное прекращение действия контракта на недропользование в одностороннем порядке осуществляется компетентным органом путем направления недропользователю письменного уведомления о прекращении действия такого контракта.

      Контракт прекращает действие по истечении двух месяцев со дня получения недропользователем такого уведомления.

      6. Недропользователь вправе оспорить законность досрочного прекращения компетентным органом действия контракта на недропользование в суде в течение двух месяцев со дня получения им уведомления. В случае обращения недропользователя в суд срок, указанный в пункте 5 настоящей статьи, приостанавливается до вступления решения суда в законную силу.

      Сноска. Статья 106 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 107. Участки недр и имущество при прекращении права недропользования

      1. Со дня прекращения действия контракта на недропользование участок недр, закрепленный в таком контракте, является возвращенным государству.

      2. Со дня завершения периода разведки участок разведки является возвращенным государству, за исключением участка недр, указанного в зарегистрированном дополнении к контракту на разведку и добычу углеводородов, предусматривающем закрепление участка и периода добычи либо подготовительного периода и содержащем приложение к контракту, устанавливающее в соответствии со статьей 110 настоящего Кодекса участок добычи углеводородов.

      3. Со дня завершения периода добычи участок (участки) добычи является (являются) возвращенным (возвращенными) государству.

      В случае если в контракте на недропользование закреплены два и более участка добычи, то со дня завершения периода добычи по одному из участков добычи такой участок является возвращенным государству.

      4. При прекращении права недропользования в отношении участка (участков) недр компетентный орган уведомляет недропользователя об одном из следующих решений:

      1) ликвидировать последствия недропользования на участке недр;

      2) произвести консервацию участка недр для последующего его предоставления иному лицу;

      3) передать участок недр в доверительное управление национальной компании в области углеводородов.

      5. Уведомление направляется в следующих случаях и сроки:

      1) в случае истечения срока действия контракта на недропользование по завершении периода добычи – не позднее чем за два месяца до такого завершения;

      2) в случае досрочного прекращения компетентным органом действия контракта на недропользование в одностороннем порядке – одновременно с направлением уведомления о досрочном прекращении действия контракта на недропользование;

      3) в случае расторжения контракта на недропользование по соглашению сторон – одновременно с подписанием соглашения о расторжении контракта;

      4) в случае, предусмотренном подпунктом 2) пункта 16 статьи 119 настоящего Кодекса, – одновременно с направлением уведомления об отказе в заключении дополнения к контракту на недропользование.

      6. Лицо, получившее уведомление компетентного органа о решении ликвидировать последствия недропользования на участке недр либо произвести консервацию участка недр для последующего его предоставления иному лицу:

      1) обязано прекратить операции по недропользованию на участке недр, за исключением операций, незамедлительное прекращение которых связано с угрозой возникновения чрезвычайных ситуаций. Прекращение таких операций должно быть осуществлено в течение двух месяцев со дня получения уведомления;

      2) обязано незамедлительно после утверждения и получения положительных заключений предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проекта ликвидации или консервации начать работы по ликвидации последствий недропользования или консервации участка недр в соответствии с требованиями, установленными настоящим Кодексом;

      3) вправе в течение шести месяцев со дня получения уведомления вывезти с территории участка недр добытые им углеводороды, а также оборудование и иное имущество, являющиеся его собственностью. Оборудование и иное имущество, не вывезенные в указанный срок, подлежат ликвидации или консервации в соответствии с требованиями, установленными настоящим Кодексом.

      7. В случае отсутствия прежнего недропользователя либо его уклонения от исполнения обязанности, предусмотренной подпунктом 2) пункта 6 настоящей статьи, проведение работ по ликвидации последствий недропользования или консервации участка недр осуществляется за счет средств обеспечения.

      8. Лицо, получившее уведомление компетентного органа о решении передать участок недр в доверительное управление национальной компании в области углеводородов:

      1) обязано в месячный срок со дня получения уведомления передать оборудование и иное имущество, обеспечивающие непрерывность технологического процесса и промышленную безопасность на участке недр, в доверительное управление национальной компании в области углеводородов на срок до передачи имущества новому недропользователю.

      В случае отсутствия прежнего недропользователя либо его уклонения от передачи имущества национальной компании в области углеводородов компетентный орган выступает в качестве его поверенного в отношении такого имущества и передает его национальной компании в области углеводородов по акту, содержащему перечень, предусматривающий указание о состоянии передаваемого имущества;

      2) вправе в течение шести месяцев со дня получения уведомления вывезти с территории участка недр добытые им углеводороды, а также оборудование и иное имущество, являющиеся его собственностью, за исключением объектов, указанных в подпункте 1) настоящего пункта.

      8-1. В случаях, предусмотренных пунктами 6 и 8 настоящей статьи, лицо, получившее уведомление компетентного органа, направляет отчет о проделанной работе.

      9. В случае, предусмотренном подпунктом 3) пункта 4 настоящей статьи:

      1) доверительный управляющий организует проведение оценки имущества, указанного в подпункте 1) пункта 8 настоящей статьи;

      2) имущество, указанное в подпункте 1) пункта 8 настоящей статьи, а также имущество, приобретенное и (или) полученное доверительным управляющим в процессе осуществления доверительного управления, со дня заключения контракта на недропользование переходят в собственность нового недропользователя, который уплачивает прежнему собственнику стоимость такого имущества в сроки, указанные в извещении о проведении аукциона. Доверительный управляющий передает такое имущество новому недропользователю по акту, содержащему перечень передаваемого имущества и сведения о его состоянии.

      10. В случаях, предусмотренных подпунктами 2) и 3) пункта 4 настоящей статьи:

      1) компетентный орган проводит аукцион на предоставление права недропользования по углеводородам по такому участку недр;

      2) компетентный орган в течение десяти рабочих дней со дня заключения контракта на недропользование направляет прежнему недропользователю уведомление о необходимости передачи прав по договору банковского вклада, являющегося предметом залога, обеспечивающего ликвидацию последствий недропользования, новому недропользователю и сроках такой передачи;

      3) прежний недропользователь в сроки, указанные в уведомлении, передает права по договору банковского вклада, являющегося предметом залога, обеспечивающего ликвидацию последствий недропользования, новому недропользователю.

      Сноска. Статья 107 с изменениями, внесенными законами РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2023); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 108. Доверительное управление участком недр при прекращении права недропользования

      1. В случае, предусмотренном подпунктом 3) пункта 4 статьи 107 настоящего Кодекса, компетентный орган в течение пяти рабочих дней со дня направления уведомления о решении передать участок недр в доверительное управление национальной компании в области углеводородов для последующего его предоставления иному лицу заключает с национальной компанией в области углеводородов договор доверительного управления таким участком недр.

      2. Договор доверительного управления участком недр разрабатывается и заключается в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан и предоставляет доверительному управляющему право:

      1) осуществлять операции по недропользованию без заключения контракта на проведение операций по недропользованию;

      2) получить земельный участок на праве землепользования для осуществления деятельности по доверительному управлению участком недр.

      3. Доверительный управляющий имеет право на возмещение расходов, произведенных им при доверительном управлении участком недр и подтвержденных в установленном порядке, за счет доходов от его использования при представлении документов, подтверждающих необходимость произведенных расходов.

      В случае такого возмещения расходов новый недропользователь не возмещает затраты доверительного управляющего, ранее возмещенные в соответствии с настоящей статьей.

      В случае отсутствия дохода либо его недостаточности возмещение расходов осуществляется за счет учредителя (выгодоприобретателя).

      4. Доходы от доверительного управления, за исключением сумм, направленных на возмещение расходов доверительного управляющего и уплату налогов, связанных с исполнением договора доверительного управления, по результатам прекращения действия договора доверительного управления направляются учредителю (выгодоприобретателю).

      5. Приобретение товаров, работ и услуг в рамках договора доверительного управления участком недр осуществляется без соблюдения требований, предусмотренных настоящим Кодексом.

      6. Доверительный управляющий отвечает своим имуществом по обязательствам, вытекающим из сделок, совершенных им с превышением полномочий, предоставленных ему договором доверительного управления участком недр, или с нарушением установленных ограничений.

      7. Земельный участок переоформляется на доверительного управляющего на срок действия договора доверительного управления участком недр, но не более десяти лет со дня его заключения.

Статья 109. Особенности обращения взыскания на право недропользования и (или) объекты, связанные с правом недропользования

      Сноска. Заголовок статьи 109 - в редакции Закона РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. В случаях обращения взыскания на право недропользования (долю в праве недропользования) и (или) объекты, связанные с правом недропользования, в том числе при залоге, соответствующая реализация (продажа) права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, производится путем проведения публичных торгов, если иное не установлено настоящим Кодексом.

      При заключении по результатам торгов сделки по отчуждению права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, в том числе при залоге, лицо, являющееся победителем торгов, обязано получить разрешение компетентного органа на переход права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, в соответствии со статьей 45 настоящего Кодекса, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 2 статьи 44 настоящего Кодекса.

      Положения настоящего пункта также применяются для случаев реализации имущественной массы при осуществлении процедур банкротства.

      2. Удовлетворение требования залогодержателя из стоимости заложенного права недропользования (доли в праве недропользования), объектов, связанных с правом недропользования, производится в судебном порядке.

      3. До объявления торгов по реализации (продаже) права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, инициатор торгов обязан запросить у компетентного органа сведения о праве недропользования (доли в праве недропользования), которое выставлено на торги или связано с соответствующим объектом, подлежащим выставлению на торги.

      Компетентный орган в течение десяти рабочих дней после получения запроса направляет инициатору торгов сведения о праве недропользования (доли в праве недропользования), которые включают:

      1) вид операций по недропользованию;

      2) сведения о сроке права недропользования, включая оставшийся срок действия права недропользования;

      3) сведения о наличии уведомлений о нарушении условий контракта на недропользование;

      4) сведения о выполнении условий по контракту на недропользование согласно представленной отчетности;

      5) иные сведения, влияющие на условия проведения операций по недропользованию.

      После получения сведений, предусмотренных частью второй настоящего пункта, инициатор торгов в объявлении о проведении торгов также публикует сведения о праве недропользования (доли в праве недропользования), полученные от компетентного органа.

      4. При объявлении торгов по реализации (продаже) права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, несостоявшимися залогодержатель вправе обратить заложенное имущество в свою собственность (стать обладателем права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования) либо требовать назначения новых торгов.

      5. Условия договоров о залоге и иных соглашений, противоречащие положениям настоящей статьи, ничтожны.

      6. Торги по реализации (продаже) права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, проведенные в нарушение требований настоящей статьи, признаются недействительными.

      Компетентный орган отказывает в выдаче разрешения на переход права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) объектов, связанных с правом недропользования, если такой переход осуществляется в нарушение требований настоящей статьи.

      Сноска. Статья 109 с изменениями, внесенными Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 16. УЧАСТКИ НЕДР ДЛЯ РАЗВЕДКИ И ДОБЫЧИ УГЛЕВОДОРОДОВ

Статья 110. Участки недр, предоставляемые для проведения операций по недропользованию по углеводородам

      1. Участки недр, включенные в программу управления государственным фондом недр, могут быть предоставлены для разведки и добычи или добычи углеводородов:

      1) посредством проведения аукциона;

      2) национальной компании в области углеводородов на основании прямых переговоров.

      Один и тот же участок недр не может находиться в пользовании одновременно по разным контрактам на недропользование по углеводородам.

      При этом допускается полное или частичное совпадение территорий участков недр.

      2. Пространственные границы участка недр, на котором недропользователь вправе проводить операции по разведке или добыче углеводородов в соответствии с контрактом на разведку и добычу или добычу углеводородов, устанавливаются в приложении к такому контракту, являющемся его неотъемлемой частью с учетом следующего:

      1) первоначальные пространственные границы участка разведки или добычи углеводородов по контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов определяются в соответствии с программой управления государственным фондом недр;

      2) пространственные границы участка (участков) разведки при продлении периода разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов в целях оценки обнаруженной залежи (совокупности залежей), а также при переходе к этапу оценки по контракту на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту включают блоки, в пределах которых полностью или частично расположены предполагаемые контуры обнаруженной залежи (совокупности залежей), требующей оценки;

      3) пространственные границы участка (участков) разведки при продлении периода разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов в целях пробной эксплуатации обнаруженной залежи (совокупности залежей) включают блоки, в пределах которых полностью или частично расположены предполагаемые контуры залежи (совокупности залежей), на которой (которых) планируется проведение пробной эксплуатации;

      4) пространственные границы участка (участков) добычи углеводородов (за исключением верхней границы) устанавливаются на основе контуров месторождения, определяемых в соответствии с утвержденным недропользователем и получившим положительное заключение государственной экспертизы недр отчетом по подсчету геологических запасов.

      Если в пределах участка разведки открыто несколько отдельных месторождений, пространственные границы участка недр устанавливаются для каждого отдельного месторождения;

      5) пространственные границы участка недр, запрашиваемого для целей увеличения первоначального участка недр по контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов, определяются по согласованию с уполномоченным органом в области изучения недр (на предмет свободности запрашиваемого участка недр от недропользования) в соответствии с утвержденным недропользователем и получившим положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз дополнением к соответствующему базовому проектному документу, устанавливающим предполагаемые контуры обнаруженной залежи (совокупности залежей);

      6) пространственные границы участка разведки или добычи углеводородов, остающегося у недропользователя после уменьшения участка недр посредством возврата государству в соответствии со статьей 114 настоящего Кодекса, определяются недропользователем;

      7) пространственные границы участков разведки или добычи в случае выделения участка недр по контракту на разведку и добычу углеводородов в соответствии со статьей 115 настоящего Кодекса (основной и выделяемый участки недр) определяются:

      при выделении части участка разведки – в соответствии с утвержденными недропользователем и получившими положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз дополнениями к проекту разведочных работ, предусматривающими проведение работ по оценке соответствующих обнаруженных залежей (совокупностей залежей) на основном и выделяемом участках недр;

      при выделении участка разведки или добычи – на основании данных по соответствующим участкам недр, указанных в контракте на разведку и добычу или добычу углеводородов, из которых производится выделение.

      Информация о пространственных границах участка (участков) недр, предусмотренная подпунктами 1) – 4), 6) и 7) части первой настоящего пункта, направляется компетентным органом в уведомительном порядке в уполномоченный орган в области изучения недр.

      3. В случае предоставления участка недр, расположенного (частично расположенного) в пределах земельного участка, принадлежащего или находящегося в пользовании у другого лица, верхняя пространственная граница участка недр в пределах такого земельного участка считается установленной на глубине тридцать метров от самой нижней точки земной поверхности такого земельного участка.

      4. В случае предоставления участка недр, частично расположенного в пределах земель особо охраняемых природных территорий или территорий земель водного фонда, верхняя пространственная граница участка недр в пределах таких территорий считается установленной на глубине тридцать метров от самой нижней точки земной поверхности такого земельного участка.

      5. В случае предоставления участка недр, расположенного (частично расположенного) ниже участка недр иного недропользователя, обладающего правом недропользования по углеводородам, верхняя пространственная граница предоставляемого участка недр в пределах территории участка недр такого недропользователя определяется по его нижней пространственной границе.

      6. Для участков разведки, по которым период разведки продлен по основаниям, указанным в пунктах 2 и 3 статьи 117 настоящего Кодекса, а также для участков добычи устанавливается нижняя пространственная граница, определяемая глубиной залегания обнаруженной залежи (совокупности залежей) или месторождения углеводородов.

      7. Размер территории участка (участков) разведки по одному контракту на недропользование по углеводородам не может превышать две тысячи четыреста блоков.

      Сноска. Статья 110 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 111. Предоставление участка недр

      1. Со дня регистрации контракта на недропользование участок недр является переданным в пользование недропользователю.

      2. Заключение контракта на добычу углеводородов или дополнения к контракту на разведку и добычу углеводородов, предусматривающего закрепление участка и периода добычи либо подготовительного периода, переход к периоду добычи по контракту на разведку и добычу углеводородов, является основанием для предоставления недропользователю права землепользования на необходимый ему земельный участок в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 111 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 112. Понятие и виды преобразования

      Преобразованием участков недр является изменение их пространственных границ, производимое путем:

      1) увеличения участка недр;

      2) уменьшения участка недр;

      3) выделения участка недр (его части) по одному контракту на недропользование путем заключения нового контракта на недропользование.

Статья 113. Увеличение участка недр

      1. Увеличение участка недр по контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов производится по заявлению недропользователя при одновременном соблюдении следующих условий:

      1) недропользователем обнаружена залежь (совокупность залежей), предполагаемые контуры которой, установленные в утвержденном недропользователем и получившем положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз базовом проектном документе, выходят за границы участка недр;

      2) запрашиваемый участок недр свободен от недропользования по углеводородам, за исключением случая, когда участок недр находится в пользовании по контракту на недропользование по углеводородам у того же лица;

      3) участок недр запрашивается блоками, в пределах которых располагаются предполагаемые контуры обнаруженной залежи (совокупности залежей), установленные в утвержденном недропользователем и получившем положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз базовом проектном документе;

      4) отсутствуют не устраненные недропользователем нарушения обязательств по контракту на недропользование, указанные в уведомлении компетентного органа.

      2. Заявление об увеличении участка недр должно содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на недропользование;

      3) указание на запрашиваемый участок недр, на который предполагается увеличить первоначальный участок недр.

      3. К заявлению дополнительно прилагаются:

      1) в случае увеличения участка разведки – программа дополнительных работ, утвержденная недропользователем и содержащая объемы, описание и сроки выполнения работ, которые недропользователь обязуется выполнить на запрашиваемом участке недр, пропорционально соответствующая минимальным требованиям по объемам и видам работ на участке недр в период разведки, которые были установлены при получении заявителем права недропользования;

      2) подписанное недропользователем дополнение к контракту, предусматривающее:

      увеличение участка недр (в виде приложения к контракту, устанавливающего в соответствии со статьей 110 настоящего Кодекса увеличенный участок недр);

      обязанность недропользователя по выполнению программы дополнительных работ, указанной в подпункте 1) настоящего пункта и прилагаемой к контракту в качестве его неотъемлемой части.

      В случае, предусмотренном подпунктом 2) пункта 1 настоящей статьи, если весь расширяемый участок недр или его часть располагаются в пределах границ другого участка недр, находящегося в пользовании по контракту на недропользование по углеводородам у того же лица, к заявлению также прилагается дополнение к контракту на недропользование, предусматривающее соразмерное уменьшение участка недр.

      4. Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган:

      1) принимает решение об увеличении участка недр или отказывает в его увеличении;

      2) уведомляет заявителя о принятом решении.

      5.Компетентный орган отказывает в увеличении участка недр в случае:

      1) если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим Кодексом;

      2) несоблюдения условий, установленных в пункте 1 настоящей статьи.

      Отказ компетентного органа в увеличении участка недр не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления.

      6. Компетентный орган в течение двадцати рабочих дней со дня получения от заявителя подтверждения оплаты подписного бонуса заключает с заявителем дополнение к контракту на недропользование и направляет заявителю его подписанный экземпляр.

      7. Увеличение участка недр не является основанием для увеличения периода разведки, подготовительного периода или периода добычи по контракту на недропользование.

      Сноска. Статья 113 с изменениями, внесенными Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 114. Уменьшение участка недр

      1. В любое время до истечения периода разведки или добычи углеводородов недропользователь вправе уменьшить участок недр посредством возврата государству любой его части при одновременном соблюдении следующих условий:

      1) завершение на возвращаемом участке недр работ по ликвидации последствий недропользования до даты возврата в порядке, установленном настоящим Кодексом;

      2) в случае возврата части участка разведки – такой возврат осуществляется блоками;

      3) имеется предварительное согласие залогодержателя на возврат, если право недропользования обременено залогом.

      2. Заявление об уменьшении участка недр должно содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на недропользование;

      3) указание на участок (участки) недр, который (которые) предполагается возвратить государству;

      4) указание на участок (участки) недр, остающийся (остающиеся) у недропользователя.

      3. К заявлению дополнительно прилагаются:

      1) копия акта ликвидации последствий недропользования на возвращаемом участке (участках) недр;

      2) подписанное недропользователем дополнение к контракту, содержащее приложение к контракту, устанавливающее в соответствии со статьей 110 настоящего Кодекса уменьшенный участок (участки) недр.

      4. Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган принимает решение об уменьшении участка недр или отказывает в его уменьшении.

      5. Компетентный орган отказывает в уменьшении участка недр в случае:

      1) если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим Кодексом;

      2) несоблюдения условий, установленных в пункте 1 настоящей статьи.

      Отказ компетентного органа в уменьшении участка недр не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления.

      6. Компетентный орган в течение двадцати рабочих дней со дня принятия решения об уменьшении участка недр заключает с заявителем дополнение к контракту на недропользование и направляет заявителю его подписанный экземпляр.

      7. Возврат недропользователем всего участка недр влечет прекращение контракта на недропользование.

      8. Положения настоящей статьи не распространяются на случаи уменьшения участка разведки в связи с:

      1) закреплением участка (участков) недр, состоящего (состоящих) из блоков, в пределах которых располагаются предполагаемые контуры обнаруженной залежи (совокупности залежей), установленные в утвержденном недропользователем и получившем положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз дополнении к проекту разведочных работ, при продлении периода разведки;

      2) закреплением участка (участков) добычи.

      3) увеличением участка недр в соответствии с частью второй пункта 3 статьи 113 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 114 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 115. Выделение участка недр

      1. Выделение участка недр по контракту на разведку и добычу углеводородов производится по заявлению недропользователя в следующих случаях:

      1) выделение части участка разведки – если в пределах каждой из частей располагаются предполагаемые контуры обнаруженной залежи (совокупности залежей), установленные в утвержденном недропользователем и получившем положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз дополнении к проекту разведочных работ, предусматривающем работы по оценке такой залежи (совокупности залежей);

      2) выделение участка разведки – если в контракте на разведку и добычу закреплены два или более участка разведки, в пределах каждого из которых располагаются предполагаемые контуры обнаруженной залежи (совокупности залежей), установленные в утвержденном недропользователем и получившем положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз дополнении к проекту разведочных работ, предусматривающем работы по оценке такой залежи (совокупности залежей);

      3) выделение участка добычи – если в контракте на разведку и добычу закреплены не менее одного участка разведки и не менее одного участка добычи;

      4) выделение участка добычи – если в контракте на разведку и добычу закреплены два или более участка добычи;

      5) выделение участка добычи в случаях, предусмотренных пунктами 18-2 и 18-3 статьи 119 настоящего Кодекса.

      6) выделение участка добычи, относящегося к истощающимся месторождениям в соответствии со статьей 153-1 настоящего Кодекса.

      2. Выделение участка недр, не относящегося к сложным проектам, производится при одновременном соблюдении следующих условий:

      1) контракт на разведку и добычу, по которому производится выделение участка недр, заключен после введения в действие настоящего Кодекса, в том числе контракт, заключенный до введения в действие настоящего Кодекса и перешедший в период разведки на условия типового контракта на разведку и добычу углеводородов, утвержденного компетентным органом;

      2) имеется предварительное согласие залогодержателя на выделение, если право недропользования обременено залогом;

      3) отсутствуют не устраненные недропользователем нарушения обязательств по контракту на недропользование, указанные в уведомлении компетентного органа.

      Для целей подпункта 4) пункта 1 настоящей статьи дополнительным условием выделения участка добычи является обязательство по отчуждению права недропользования по выделяемому участку лицу, не являющемуся аффилированным с недропользователем.

      Требование части второй настоящего пункта не распространяется на выделение участков недр в случаях, предусмотренных пунктами 18-2 и 18-3 статьи 119 настоящего Кодекса.

      3. Выделение участка недр оформляется внесением изменений в контракт на недропользование, по которому производится выделение участка, и заключением отдельного контракта на недропользование по выделенному участку недр.

      4. Период разведки, подготовительный период или период добычи и иные условия контракта на недропользование по выделенному участку недр должны соответствовать условиям контракта на недропользование, по которому было произведено выделение участка.

      5. Заявление о выделении участка недр должно содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на недропользование;

      3) указание на участок недр (его часть), который (которую) предполагается выделить в отдельный контракт на недропользование.

      6. К заявлению дополнительно прилагаются:

      1) подписанное недропользователем дополнение к контракту, содержащее приложение к контракту, устанавливающее в соответствии со статьей 110 настоящего Кодекса уменьшенный основной участок недр, а также программа работ, уменьшенная на виды и объемы работ, относящиеся к выделяемому участку недр в случае выделения части участка разведки;

      2) подписанный заявителем контракт на разведку и добычу или добычу углеводородов, разработанный в соответствии с типовым контрактом на разведку и добычу или добычу углеводородов, утверждаемым компетентным органом, и соответствующий требованиям пункта 4 настоящей статьи, а также программа работ, содержащая виды и объемы работ, относящиеся к выделяемому участку недр в случае выделения части участка разведки.

      При этом виды и объемы работ, предусмотренные программой работ контракта на разведку и добычу до выделения части участка разведки, не могут быть меньше чем виды и объемы работ, предусмотренные дополнением к контракту на разведку и добычу по основному участку недр и контрактом на разведку и добычу, заключенному по выделенному участку недр.

      7. Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган принимает решение о выделении участка недр или отказывает в выделении участка.

      8. Компетентный орган отказывает в выделении участка недр в случае:

      1) если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим Кодексом;

      2) несоблюдения условий, установленных в настоящей статье.

      Отказ компетентного органа в уменьшении участка недр не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления.

      9. Компетентный орган в течение десяти рабочих дней со дня принятия решения о выделении участка недр заключает с заявителем дополнение к контракту на недропользование, отдельный контракт на недропользование по выделенному участку недр и направляет заявителю его подписанные экземпляры.

      Сноска. Статья 115 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 17. ПЕРИОДЫ РАЗВЕДКИ И ДОБЫЧИ УГЛЕВОДОРОДОВ

Статья 116. Период разведки углеводородов

      1. Максимальная продолжительность периода разведки при заключении контракта на разведку и добычу углеводородов по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, составляет не более шести последовательных лет. В указанный период недропользователь вправе проводить на участке разведки любые работы по поиску и оценке месторождений, включая их пробную эксплуатацию.

      В пределах сроков, предусмотренных частью первой настоящего пункта, период разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов устанавливается компетентным органом в извещении о проведении аукциона либо по результатам прямых переговоров с национальной компанией в области углеводородов.

      2. Продолжительность периода разведки при заключении контракта на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту составляет восемнадцать лет и включает:

      1) первоначальный этап разведки, равный девяти годам;

      2) этап оценки, равный шести годам;

      3) этап пробной эксплуатации, равный трем годам.

      В течение первоначального этапа разведки недропользователь вправе проводить на участке разведки любые работы по поиску и оценке обнаруженной залежи (месторождения), включая пробную эксплуатацию.

      В течение этапа оценки недропользователь вправе проводить на участке разведки любые работы по оценке обнаруженной залежи (месторождения), включая пробную эксплуатацию.

      В течение этапа пробной эксплуатации недропользователь вправе проводить на участке разведки любые работы по пробной эксплуатации обнаруженной залежи (месторождения).

      Переход к этапу оценки осуществляется по заявлению недропользователя, которое должно быть подано до завершения первоначального этапа разведки, путем подписания дополнения к контракту на разведку и добычу по сложному проекту в соответствии с пунктом 5 настоящей статьи.

      Если недропользователь не перешел к этапу оценки, в этом случае период разведки не включает этап оценки и этап пробной эксплуатации и состоит только из первоначального этапа разведки.

      Переход к этапу пробной эксплуатации осуществляется по заявлению недропользователя, которое должно быть подано до завершения этапа оценки, путем подписания дополнения к контракту на разведку и добычу по сложному проекту в соответствии с пунктом 5 настоящей статьи.

      Если недропользователь не перешел к этапу пробной эксплуатации, в этом случае период разведки не включает этап пробной эксплуатации и состоит из первоначального этапа разведки, а также этапа оценки.

      3. К заявлению о переходе к этапу оценки по контракту на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту прилагаются:

      1) программа дополнительных работ, утвержденная недропользователем и содержащая объемы, описание и сроки выполнения дополнительных работ по годам, которые недропользователь обязуется выполнить на соответствующем участке недр на этапе оценки;

      2) подписанное недропользователем дополнение к контракту, предусматривающее установление границ участка (участков) разведки, состоящего (состоящих) из блоков, в пределах которого (которых) располагаются предполагаемые контуры обнаруженной залежи (совокупности залежей), включая установление границ участка (участков) разведки по глубине;

      3) заключение уполномоченного органа по изучению недр об обнаружении в пределах участка недр залежи (совокупности залежей) углеводородов, выданное в соответствии с пунктом 3 статьи 121 настоящего Кодекса, с указанием предполагаемых контуров залежи (совокупности залежей), на которой планируется проведение оценки.

      4. К заявлению о переходе к этапу пробной эксплуатации по контракту на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту прилагаются:

      1) программа дополнительных работ, утвержденная недропользователем и содержащая объемы, описание и сроки выполнения дополнительных работ по годам, которые недропользователь обязуется выполнить на соответствующем участке недр на этапе пробной эксплуатации;

      2) утвержденный недропользователем и получивший положительное заключение государственной экспертизы недр отчет по оперативному подсчету геологических запасов.

      5. Заявление о переходе к этапу оценки или этапу пробной эксплуатации рассматривается в течение двадцати рабочих дней. По результатам его рассмотрения в случае отсутствия оснований для отказа для перехода к этапу оценки или этапу пробной эксплуатации в течение десяти рабочих дней со дня принятия решения о рассмотрении заявления недропользователя компетентный орган подписывает дополнение к контракту, предусматривающее обязательства недропользователя по выполнению программы дополнительных работ на этапе оценки или этапе пробной эксплуатации, а также установление границ участка (участков) разведки в соответствии с подпунктом 2) части первой пункта 2 статьи 110 настоящего Кодекса.

      Компетентный орган отказывает недропользователю в переходе к этапу оценки или этапу пробной эксплуатации в следующих случаях:

      1) не представлены документы, предусмотренные пунктом 3 (при переходе к этапу оценки) или 4 (при переходе к этапу пробной эксплуатации) настоящей статьи;

      2) заявление подано по истечении установленного срока.

      6. При переходе к этапу оценки по контракту на разведку и добычу углеводородов по участку недр по сложному проекту из участка недр исключаются блоки, не входящие в пространственные границы участка разведки.

      7. Если в течение периода разведки по контракту на разведку и добычу по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, по результатам бурения скважины будет подтверждено наличие на участке недр не менее одного из критериев, указанных в подпунктах 2) и 3) пункта 1-2 статьи 36 настоящего Кодекса, продолжительность периода разведки по такому контракту устанавливается в соответствии с частью первой пункта 2 настоящей статьи, за вычетом фактического срока разведки, по заявлению недропользователя. При этом условия контракта подлежат изменению в соответствии с условиями, предусмотренными подпунктом 1) пункта 1-1 статьи 36 настоящего Кодекса.

      Заявление об отнесении участка недр к сложным проектам и изменении условий контракта подается в компетентный орган с приложением следующих документов:

      1) проекта дополнения к контракту, предусматривающего изложение контракта на разведку и добычу в новой редакции в соответствии с типовым контрактом на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту;

      2) одного из документов, указанных в пункте 1-3 статьи 36 настоящего Кодекса, подтверждающего наличие на участке недр не менее чем одного из критериев, предусмотренных пунктом 1-2 статьи 36 настоящего Кодекса.

      8. Заявление об отнесении участка недр к сложным проектам и изменении условий контракта подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган.

      По результатам рассмотрения заявления компетентный орган подписывает дополнение к контракту или отказывает в отнесении участка недр к сложным проектам и изменении условий контракта в случае несоответствия заявления требованиям, установленным настоящим Кодексом.

      Отказ компетентного органа об отнесении участка недр к сложным проектам и изменении условий контракта не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления в течение периода разведки.

      9. Период разведки исчисляется со дня регистрации контракта на разведку и добычу углеводородов.

      10. Недропользователь вправе досрочно прекратить период разведки посредством возврата всего участка разведки в порядке и на условиях, которые установлены настоящим Кодексом.

      11. Если до завершения периода разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту не было подано заявление о переходе к этапу добычи в соответствии с частью третьей пункта 8 статьи 119 настоящего Кодекса и не было заключено дополнение к контракту согласно пункту 18-4 статьи 119 настоящего Кодекса, контракт досрочно прекращается.

      Сноска. Статья 116 – в редакции Закона РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 117. Продление периода разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов на участке недр, не относящемуся к сложным проектам

      Сноска. Заголовок статьи 117 – в редакции Закона РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. В случае, если первоначальный период разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов на участке недр, не относящемуся к сложным проектам, меньше максимальных значений сроков, предусмотренных пунктом 1 статьи 116 настоящего Кодекса, период разведки подлежит продлению по заявлению недропользователя в пределах таких сроков.

      Первоначальный период разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов на участке недр, не относящемся к сложным проектам, может быть продлен свыше срока, предусмотренного пунктом 1 статьи 116 настоящего Кодекса, с учетом возможных продлений согласно части первой настоящего пункта в порядке и на условиях, которые предусмотрены пунктом 3-2 настоящей статьи.

      2. В целях оценки обнаруженной залежи (совокупности залежей), включая ее пробную эксплуатацию, период разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, подлежит однократному продлению по каждой обнаруженной залежи (совокупности залежей) по заявлению недропользователя на срок до трех лет. Конкретный срок оценки обнаруженной залежи (совокупности залежей) определяется на основе дополнения к проекту разведочных работ.

      При этом такое продление допускается только по участку (участкам) недр, состоящему (состоящим) из блоков, в пределах которых располагаются предполагаемые контуры обнаруженной залежи (совокупности залежей), установленные в утвержденном недропользователем и получившем положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз дополнении к проекту разведочных работ.

      По результатам продлений периода (периодов) разведки в соответствии с настоящим пунктом продолжительность периода (периодов) разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов не может превышать девять лет.

      2-1. В целях оценки обнаруженной залежи (совокупности залежей) период разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов на участке недр, не относящемся к сложным проектам, может быть продлен свыше срока, предусмотренного частью первой пункта 2 настоящей статьи, в порядке и на условиях, которые предусмотрены пунктом 3-2 настоящей статьи. В этом случае продолжительность периода (периодов) разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов на участке недр, не относящемся к сложным проектам, не может превышать двенадцать лет.

      3. В целях проведения пробной эксплуатации обнаруженной залежи (совокупности залежей) период разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, подлежит однократному продлению по заявлению недропользователя на срок до трех лет с соответствующим сокращением максимальной продолжительности периода добычи, указанной в пункте 1 статьи 119 настоящего Кодекса. Конкретный срок пробной эксплуатации определяется на основе проекта пробной эксплуатации.

      При этом такое продление допускается только по участку (участкам) недр, сформированному (сформированным) исходя из предполагаемых контуров обнаруженной залежи (совокупности залежей), установленных в утвержденном недропользователем и получившем положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проекте пробной эксплуатации.

      По результатам продления периода (периодов) разведки в соответствии с настоящим пунктом максимальная продолжительность периода (периодов) разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов не может превышать двенадцать лет.

      3-1. При продлении периода разведки из участка разведки исключаются блоки, не входящие в пространственные границы участка разведки, устанавливаемые в соответствии со статьей 110 настоящего Кодекса.

      3-2. Период разведки по контракту на разведку и добычу углеводородов на участке недр, не относящемся к сложным проектам, может быть однократно продлен на срок, превышающий максимальные сроки, предусмотренные пунктом 1 статьи 116 настоящего Кодекса или частью первой пункта 2 настоящей статьи, но не более трех лет, по заявлению недропользователя при одновременном соблюдении следующих условий:

      1) в полном объеме выполнены работы по сейсморазведке и бурению независимых скважин, предусмотренные программой работ периода разведки;

      2) отсутствуют неустраненные нарушения обязательств, указанные в уведомлении компетентного органа;

      3) срок разведки по контракту ранее не продлевался в соответствии с настоящим пунктом.

      Программа работ, прилагаемая к дополнению к контракту, должна предусматривать:

      1) бурение скважины (скважин);

      2) объемы, описание и сроки выполнения работ, которые недропользователь обязуется выполнить на соответствующем участке недр на период продления по годам.

      До подачи заявления о продлении периода разведки недропользователь размещает на своем банковском счете в банке второго уровня Республики Казахстан деньги в размере семьсот пятидесяти тысячекратного месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете, на дату подачи заявления о продлении периода разведки на условиях эскроу-счета.

      Использование указанных средств допускается исключительно на выполнение разведочных работ, предусмотренных программой работ. В случае невыполнения программы работ в период продления деньги, размещенные на таком банковском счете, подлежат перечислению в бюджет Республики Казахстан.

      В случае использования средств, размещенных на банковском счете в соответствии с настоящим пунктом, на цели, не предусмотренные программой работ на период продления, недропользователь обязан выплатить такие суммы в бюджет Республики Казахстан.

      4. Заявление о продлении периода разведки подается недропользователем в компетентный орган в течение периода разведки.

      Недропользователь вправе подать заявление о продлении срока подачи заявления о продлении периода разведки по контракту на недропользование на двенадцать месяцев, исчисляемых с даты завершения предыдущего периода разведки, при одновременном соблюдении следующих условий:

      1) в полном объеме выполнены работы по сейсморазведке и бурению независимых скважин, предусмотренные программой работ периода разведки;

      2) отсутствуют неустраненные нарушения обязательств, указанные в уведомлении компетентного органа;

      3) имеются подтверждение уполномоченного органа по изучению недр об обнаружении, выданное в соответствии с пунктом 8 статьи 123 настоящего Кодекса (при продлении периода разведки в целях оценки обнаруженной залежи (совокупностей залежей), или оперативный подсчет запасов (при продлении периода разведки для целей пробной эксплуатации);

      4) заявление подано до истечения периода разведки.

      Заявление о продлении срока подачи заявления о продлении периода разведки по контракту на недропользование рассматривается компетентным органом в течение пятнадцати рабочих дней.

      Компетентный орган отказывает в продлении срока подачи заявления о продлении периода разведки, если по контракту на недропользование не выполнены условия, указанные в части второй настоящего пункта.

      В случае отсутствия оснований для отказа компетентный орган продлевает срок подачи заявления о продлении периода разведки на двенадцать месяцев. Заявление о продлении периода разведки должно быть подано до истечения срока, указанного в решении о продлении срока подачи заявления о продлении периода разведки, в соответствии с пунктом 6 настоящей статьи. При таком продлении периода разведки из максимального срока продления периода разведки исключается количество полных месяцев, прошедших после истечения периода разведки и до даты подачи заявления о продлении периода разведки.

      5. Заявление о продлении периода разведки должно содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на разведку и добычу углеводородов;

      3) указание на участок (участки) недр, по которому (которым) запрашивается продление периода разведки;

      4) основание и запрашиваемый срок продления периода разведки;

      5) запрашиваемый срок продления периода разведки, определенный на основании соответствующих проектных документов по участку недр, не относящемуся к сложным проектам.

      6. К заявлению о продлении периода разведки по контрактам, не относящимся к сложным проектам, прилагаются:

      1) программа дополнительных работ, утвержденная недропользователем и содержащая объемы, описание и сроки выполнения дополнительных работ, которые недропользователь обязуется выполнить на соответствующем участке недр в случае продления периода разведки;

      2) подписанное недропользователем дополнение к контракту, предусматривающее:

      продление периода разведки;

      в случаях, предусмотренных пунктами 2 и 3 настоящей статьи, – приложение к контракту, устанавливающее в соответствии со статьей 110 настоящего Кодекса участок (участки) разведки, состоящий (состоящие) из блоков, в пределах которых располагаются предполагаемые контуры обнаруженной залежи (совокупности залежей), включая установление границ участка (участков) разведки по глубине;

      обязанность недропользователя по выполнению программы дополнительных работ, указанной в подпункте 1) настоящего пункта и прилагаемой к контракту в качестве его неотъемлемой части;

      3) в случае, предусмотренном пунктом 2 настоящей статьи, –утвержденное недропользователем и получившее положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз дополнение к проекту разведочных работ, предусматривающее работы по оценке обнаруженной залежи (совокупности залежей);

      4) в случае, предусмотренном пунктом 3 настоящей статьи, –утвержденный недропользователем и получивший положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проект пробной эксплуатации.

      5) в случае, предусмотренном пунктом 3-2 настоящей статьи:

      утвержденное недропользователем и получившее положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз дополнение к проекту разведочных работ;

      выписка из банка второго уровня Республики Казахстан о наличии соответствующих денег на банковском счете недропользователя на условиях эскроу-счета.

      7. В случае если в период рассмотрения компетентным органом заявления по участку недр, указанному в заявлении, завершился период разведки, то контракт на разведку и добычу углеводородов продолжает действовать в отношении такого участка недр на период рассмотрения заявления.

      В случае принятия решения о продлении срока подачи заявления о продлении периода разведки в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи контракт на разведку и добычу углеводородов продолжает действовать до истечения срока подачи заявления о продлении периода разведки, а в случае подачи заявления о продлении периода разведки – также в течение срока рассмотрения такого заявления. При этом в течение указанного срока недропользователю запрещается проводить на участке недр, указанном в заявлении, операции по недропользованию.

      8. Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган принимает решение о продлении периода разведки или отказывает в его продлении.

      9. Компетентный орган отказывает в продлении периода разведки в случае:

      1) несоответствия заявления требованиям, установленным настоящим Кодексом;

      2) отсутствия оснований для продления периода разведки, предусмотренных пунктами 1 – 3 настоящей статьи;

      3) наличия не устраненных недропользователем нарушений обязательств по контракту на недропользование, указанных в уведомлении компетентного органа.

      Отказ компетентного органа в продлении периода разведки не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления в течение периода разведки.

      10. Компетентный орган в течение двадцати рабочих дней со дня принятия решения о продлении заключает с заявителем соответствующее дополнение к контракту на разведку и добычу углеводородов и направляет заявителю его подписанный экземпляр.

      11. В случае, если по завершении периода разведки в рамках контракта на разведку и добычу углеводородов по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, не закреплены участок добычи и период добычи либо подготовительный период, действие такого контракта прекращается.

      12. В случае продления периода разведки в соответствии с пунктом 3-2 настоящей статьи максимальный срок периода добычи по контракту на разведку и добычу уменьшается на срок, на который продлен период разведки.

      Сноска. Статья 117 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 118. Подготовительный период

      1. По контрактам на разведку и добычу углеводородов по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, после завершения периода разведки и до закрепления периода добычи по заявлению недропользователя допускается закрепление участка (участков) добычи и подготовительного периода (подготовительных периодов).

      По контрактам на добычу углеводородов, не относящимся к сложным проектам, при их заключении закрепляются участок добычи и подготовительный период.

      2. В течение подготовительного периода недропользователь вправе осуществлять:

      1) разработку, утверждение и проведение предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проекта разработки месторождения;

      2) при необходимости – обустройство месторождения углеводородов;

      3) добычу углеводородов на уровне, не превышающем проектные среднесуточные объемы добычи при пробной эксплуатации такого месторождения, бурение, расконсервацию скважин, опробование и испытание объектов на основе утвержденного проекта разработки месторождения.

      При этом недропользователь обязан поставлять принадлежащие ему углеводороды в полном объеме на внутренний рынок Республики Казахстан, за исключением углеводородов, потребляемых на собственные технологические нужды или сжигаемых в соответствии с положениями настоящего Кодекса.

      3. Продолжительность подготовительного периода составляет не более трех лет с соответствующим сокращением максимальной продолжительности периода добычи, указанной в пункте 1 статьи 119 настоящего Кодекса.

      В пределах срока, предусмотренного в части первой настоящего пункта, подготовительный период по контракту на разведку и добычу углеводородов определяется недропользователем самостоятельно в заявлении о закреплении участка добычи и подготовительного периода, а по контракту на добычу углеводородов – устанавливается компетентным органом в извещении о проведении аукциона либо по результатам прямых переговоров с национальной компанией в области углеводородов.

      4. Обязательным условием закрепления участка добычи и подготовительного периода по контракту на разведку и добычу углеводородов является получение недропользователем положительного заключения государственной экспертизы недр в отношении отчета по подсчету геологических запасов.

      5. Заявление о закреплении участка добычи и подготовительного периода подается недропользователем в компетентный орган в течение периода разведки.

      В случае если в период рассмотрения заявления компетентным органом по участку недр, указанному в заявлении, завершился период разведки, то контракт на разведку и добычу углеводородов продолжает действовать в отношении такого участка недр на период рассмотрения заявления.

      6. Заявление о закреплении участка добычи и подготовительного периода должно содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на разведку и добычу углеводородов;

      3) указание на участок (участки) добычи;

      4) продолжительность подготовительного периода.

      7. К заявлению дополнительно прилагается:

      1) подписанное недропользователем дополнение к контракту, предусматривающее закрепление подготовительного периода (подготовительных периодов) и содержащее приложение к контракту, устанавливающее в соответствии со статьей 110 настоящего Кодекса участок (участки) добычи;

      2) утвержденный недропользователем и получивший положительное заключение государственной экспертизы недр отчет по подсчету геологических запасов.

      8. Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган.

      9. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган принимает решение о закреплении участка добычи и подготовительного периода или отказывает в таком закреплении.

      10. Компетентный орган отказывает в закреплении участка добычи и подготовительного периода в случае:

      1) если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим Кодексом;

      2) наличия не устраненных недропользователем нарушений обязательств по контракту на недропользование, указанных в уведомлении компетентного органа.

      Отказ компетентного органа в закреплении участка добычи и подготовительного периода не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления в течение периода разведки.

      11. Компетентный орган в течение двадцати рабочих дней со дня принятия решения о закреплении участка добычи и подготовительного периода заключает с заявителем соответствующее дополнение к контракту на разведку и добычу углеводородов и направляет заявителю его подписанный экземпляр.

      12. В случае, если по завершении подготовительного периода в рамках контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов не закреплен период добычи, действие такого контракта прекращается.

      Сноска. Статья 118 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 119. Период добычи углеводородов

      1. Максимальная продолжительность периода добычи по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, составляет не более двадцати пяти лет, а на крупных месторождениях – не более сорока пяти лет.

      По участку недр, не относящемуся к сложным проектам, продолжительность периода добычи устанавливается при заключении контракта на добычу или дополнения к контракту на разведку и добычу, предусматривающего закрепление периода добычи.

      1-1. Период добычи по участку недр, относящемуся к сложным проектам, составляет сорок пять лет для крупных месторождений и двадцать пять лет для месторождений, не относящихся к крупным. В случае, если ни одно из обнаруженных месторождений в рамках одного контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту не соответствует критериям крупного месторождения, предусмотренным статьей 14 настоящего Кодекса, период добычи, установленный в таком контракте, устанавливается в двадцать пять лет путем подписания дополнения к контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту.

      Переход к периоду добычи по контракту на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту осуществляется путем заключения дополнения к контракту, которым устанавливаются границы участка недр в соответствии с подпунктом 4) части первой пункта 2 статьи 110 настоящего Кодекса.

      2. В случаях, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, период добычи углеводородов определяется на основе первоначального проекта разработки месторождения, утвержденного недропользователем и получившего положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз.

      Последующее изменение сроков рентабельной добычи углеводородов в проекте разработки месторождения не является основанием для соответствующих изменений периода добычи в контракте на недропользование.

      3. Период добычи на участке недр исчисляется со дня регистрации контракта на добычу углеводородов либо дополнения к контракту на разведку и добычу углеводородов.

      4. Недропользователь вправе досрочно прекратить период добычи посредством возврата всего участка добычи в порядке и на условиях, установленных настоящим Кодексом.

      5. В случае, если по контракту на разведку и добычу углеводородов сформировано несколько участков добычи согласно статье 110 настоящего Кодекса, период добычи устанавливается отдельно для каждого такого участка.

      При этом в случае истечения периода добычи по одному из участков недр контракт на недропользование продолжает свое действие только в отношении оставшихся участков недр.

      6. По контрактам, по которым одновременно действует период разведки и период добычи, права и обязанности недропользователя, предусмотренные настоящим Кодексом и контрактом для периода добычи, действуют только в отношении такого участка (участков) добычи, а права и обязанности недропользователя, предусмотренные настоящим Кодексом и контрактом для периода разведки, – только в отношении участка разведки.

      7. Если объемы начальных геологических запасов месторождения углеводородов, отчет по подсчету которых получил положительное заключение предусмотренной настоящим Кодексом государственной экспертизы недр, превышают сто миллионов тонн нефти или пятьдесят миллиардов кубических метров природного газа, положения контракта на разведку и добычу в отношении такого месторождения должны содержать одно из следующих обязательств недропользователя по:

      1) созданию перерабатывающих производств самостоятельно посредством создания нового юридического лица или совместно с другими лицами;

      2) модернизации либо реконструкции действующих добывающих производств;

      3) модернизации либо реконструкции действующих перерабатывающих производств;

      4) предоставлению добываемых углеводородов для переработки на перерабатывающие предприятия (производства) на территории Республики Казахстан на договорных условиях;

      5) реализации иного инвестиционного проекта или проекта, направленного на социально-экономическое развитие региона, самостоятельно посредством создания нового юридического лица или совместно с другими лицами.

      По контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложным проектам, указанным в подпункте 1) пункта 1-2 статьи 36 настоящего Кодекса, одно из обязательств, указанных в части первой настоящего пункта, применяется после истечения двадцати календарных лет с даты начала экспорта углеводородов, добытых в рамках соответствующего контракта на недропользование.

      8. Заявление о закреплении участка и периода добычи по контракту по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, подается недропользователем в компетентный орган в течение периода разведки.

      Заявление о закреплении периода добычи по контракту по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, подается недропользователем в компетентный орган в течение подготовительного периода.

      Заявление о переходе к периоду добычи по контракту по участку недр, относящемуся к сложным проектам, должно быть подано до истечения периода разведки.

      В случае если в период рассмотрения заявления компетентным органом по участку недр, указанному в заявлении, завершился период разведки или подготовительный период, то контракт продолжает действовать в отношении такого участка недр на период рассмотрения заявления, а в случае, предусмотренном подпунктом 2) пункта 12 настоящей статьи, – дополнительно на период осуществления действий, предусмотренных пунктами 15–18 настоящей статьи. При этом проведение операций по недропользованию на таком участке недр запрещается.

      9. Заявление о закреплении участка и периода добычи или только периода добычи по контракту по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, должно содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов;

      3) указание на участок (участки) добычи;

      4) продолжительность периода (периодов) добычи.

      10. К заявлению дополнительно прилагается:

      1) подписанное недропользователем дополнение к контракту, предусматривающее закрепление участка (участков) и периода (периодов) добычи или периода (периодов) добычи, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 7 настоящей статьи. При этом в целях закрепления участка (участков) добычи дополнение к контракту должно содержать приложение к контракту, устанавливающее в соответствии со статьей 110 настоящего Кодекса участок (участки) добычи;

      2) утвержденный недропользователем и получивший положительное заключение государственной экспертизы недр отчет (отчеты) по подсчету геологических запасов;

      3) утвержденный недропользователем и получивший положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проект разработки месторождения.

      11. Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган.

      12. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган принимает одно из следующих решений:

      1) о закреплении участка и периода добычи или только периода добычи – за исключением случаев, предусмотренных пунктом 7 настоящей статьи;

      2) в случае, предусмотренном пунктом 7 настоящей статьи, – о проведении с недропользователем переговоров в сроки и порядке, которые предусмотрены настоящей статьей;

      3) решение об отказе в закреплении участка и периода добычи или периода добычи.

      13. Компетентный орган отказывает в закреплении участка и периода добычи или периода добычи по контракту по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, в случае:

      1) если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим Кодексом;

      2) наличия не устраненных недропользователем нарушений обязательств по контракту на недропользование, указанных в уведомлении компетентного органа.

      Отказ компетентного органа в закреплении участка и периода добычи или периода добычи не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления в течение периода разведки или подготовительного периода соответственно.

      14. В случае, предусмотренном подпунктом 1) пункта 12 настоящей статьи, компетентный орган в течение двадцати рабочих дней со дня принятия решения о закреплении участка и периода добычи или периода добычи заключает с заявителем дополнение к контракту на недропользование по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, и направляет заявителю его подписанный экземпляр.

      15. В случае, предусмотренном подпунктом 2) пункта 12 настоящей статьи, компетентный орган в течение двадцати четырех месяцев со дня принятия такого решения проводит переговоры с недропользователем по определению условий и порядка выполнения обязательства, предусмотренного в пункте 7 настоящей статьи.

      16. По результатам переговоров компетентный орган в течение пяти рабочих дней принимает и уведомляет недропользователя об одном из следующих решений:

      1) о заключении дополнения к контракту на недропользование по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, предусматривающего закрепление участка и периода добычи или периода добычи, а также условий и порядка выполнения обязательства, предусмотренного пунктом 7 настоящей статьи;

      2) об отказе в заключении дополнения к контракту.

      17. В случае, предусмотренном подпунктом 1) пункта 16 настоящей статьи, недропользователь в течение двадцати рабочих дней со дня получения уведомления направляет в компетентный орган подписанное со своей стороны дополнение к контракту на разведку и добычу углеводородов, предусматривающее закрепление участка и периода добычи или периода добычи, а также условий и порядка выполнения обязательства, предусмотренного в пункте 7 настоящей статьи. При этом в целях закрепления участка добычи дополнение к контракту должно содержать приложение к контракту, устанавливающее в соответствии со статьей 110 настоящего Кодекса участок добычи.

      18. Компетентный орган в течение двадцати рабочих дней со дня получения дополнения к контракту на недропользование по участку недр, не относящемуся к сложным проектам, подписывает такое дополнение и направляет недропользователю его подписанный экземпляр.

      18-1. Заявление о переходе к периоду добычи по контракту на разведку и добычу по участку недр, относящемуся к сложным проектам, подается в компетентный орган в течение периода разведки, которое должно содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на разведку и добычу углеводородов;

      3) указание на участок (участки) добычи.

      К заявлению прилагаются подписанный недропользователем проект дополнения к контракту, устанавливающий границы участка (участков) добычи, и копия утвержденного недропользователем и получившего положительное заключение государственной экспертизы недр отчета по подсчету геологических запасов на участке (участках) добычи. Если месторождение не относится к категории крупных месторождений, проект дополнения также должен предусматривать установление периода добычи продолжительностью в двадцать пять лет.

      18-2. Если заявление подается в соответствии с пунктом 18-1 настоящей статьи по участку (участкам) недр, по результатам разведки которого не было получено подтверждение о его соответствии какому-либо из критериев сложного проекта, условия контракта, относящиеся к периоду добычи, должны быть приведены в соответствие с условиями типового контракта на добычу, устанавливаемыми в соответствии с подпунктом 4) пункта 1-1 и пунктом 2 статьи 36 настоящего Кодекса, а в случае выделения участка добычи, не относящегося к сложному проекту, в отношении такого участка заключается контракт на добычу на условиях, определенных в соответствии с подпунктом 4) пункта 1-1 и пунктом 2 статьи 36 настоящего Кодекса.

      18-3. Если заявление о переходе к периоду добычи подается по контракту на разведку и добычу, заключенному по форме типового контракта, указанного в подпункте 3) пункта 1-1 статьи 36 настоящего Кодекса, в отношении участка недр по результатам разведки которого было получено подтверждение о его соответствии критериям сложного проекта, условия такого контракта, относящиеся к периоду добычи, подлежат приведению в соответствие с условиями, устанавливаемыми согласно подпункту 2) пункта 1-1 статьи 36 настоящего Кодекса, а в случаях выделения участка добычи, являющегося сложным проектом, в отношении такого участка недр заключается контракт на добычу на условиях, определенных в соответствии с подпунктом 2) пункта 1-1 статьи 36 настоящего Кодекса.

      18-4. Заявление о переходе к периоду добычи, подаваемое в соответствии с пунктами 18-1, 18-2 и 18-3 настоящей статьи, подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган.

      По результатам рассмотрения заявления компетентный орган подписывает дополнение к контракту в отношении соответствующего участка недр с учетом положений пунктов 18-2 и 18-3 настоящей статьи или отказывает в переходе к периоду добычи по контракту по участку недр, относящемуся к сложным проектам, в случае несоответствия заявления требованиям, установленным настоящим Кодексом.

      Отказ компетентного органа в переходе к периоду добычи не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления в течение периода разведки.

      19. В случае, предусмотренном подпунктом 2) пункта 16 настоящей статьи, после прекращения действия контракта на недропользование прежний недропользователь имеет право на возмещение затрат на обнаружение и оценку.

      Такое возмещение осуществляется новым недропользователем в порядке единовременной выплаты полной суммы соответствующих затрат с учетом инфляции, определяемой на основе официальной статистической информации уполномоченного органа в области государственной статистики.

      Срок возмещения таких затрат устанавливается компетентным органом и не должен превышать двенадцать месяцев со дня заключения контракта с новым недропользователем.

      Новый недропользователь вправе провести аудит возмещаемых им затрат. В случае спора о размере возмещаемых затрат между новым и прежним недропользователями такой спор подлежит разрешению в судебном порядке.

      Сноска. Статья 119 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 120. Продление периода добычи углеводородов

      1. Период добычи продлевается компетентным органом по заявлению недропользователя на период до двадцати пяти последовательных лет.

      2. Заявление о продлении периода добычи подается недропользователем в компетентный орган не позднее одного месяца до завершения продлеваемого периода добычи, а по месторождениям, указанным в пункте 5 настоящей статьи, – не позднее шести месяцев до истечения срока контракта на недропользование.

      3. Заявление о продлении периода добычи должно содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов;

      3) указание на участок (участки) недр, по которому (которым) запрашивается продление периода добычи;

      4) запрашиваемый срок продления периода добычи.

      4. К заявлению дополнительно прилагаются:

      1) Исключен Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      2) утвержденный недропользователем и получивший положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проект разработки месторождения, предусматривающий разработку месторождения в течение запрашиваемого срока продления периода добычи.

      5. Если начальные геологические запасы месторождения углеводородов, отчет по подсчету которых получил положительное заключение предусмотренной настоящим Кодексом государственной экспертизы недр, превышают сто миллионов тонн нефти или пятьдесят миллиардов кубических метров природного газа, положения контракта при продлении периода добычи должны быть дополнены одним из обязательств, указанных в пункте 7 статьи 119 настоящего Кодекса.

      Если право недропользования в отношении такого месторождения предоставляется другому лицу, то в контракт на недропользование включается одно из обязательств, указанных в пункте 7 статьи 119 настоящего Кодекса.

      6. Заявление подлежит рассмотрению в течение двух месяцев со дня его поступления в компетентный орган, а по месторождениям, указанным в пункте 5 настоящей статьи, – в течение двадцати четырех месяцев. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган принимает решение о продлении или отказывает в таком продлении.

      7. Компетентный орган отказывает в продлении периода добычи в следующих случаях:

      1) если заявление подано позже срока, установленного пунктом 2 настоящей статьи;

      2) если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим Кодексом;

      3) если проект разработки месторождения предусматривает срок разработки меньше запрашиваемого в заявлении;

      4) при наличии не устраненных недропользователем нарушений обязательств по контракту на недропользование, указанных в уведомлении компетентного органа;

      5) при отсутствии намерения компетентного органа продлевать контракт, в том числе в случае недостижения соглашения с недропользователем по принятию им обязательства по реализации промышленно-инновационного проекта, предусматривающего производство продукции с высокой добавленной стоимостью (более высоких переделов и переработки), либо иных инвестиционных обязательств, включая предусмотренные пунктом 7 статьи 119 настоящего Кодекса.

      Отказ компетентного органа в продлении периода добычи не лишает заявителя права подачи повторного заявления, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами 1) и 5) настоящего пункта.

      8. Продление периода добычи производится только по участку (участкам) недр, указанному (указанным) в заявлении.

      9. В случае, если контракт соответствует типовому контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов, утверждаемому компетентным органом, при продлении периода добычи между недропользователем и компетентным органом в течение одного месяца со дня принятия решения о продлении заключается дополнение к контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов, предусматривающее продление периода добычи.

      10. В случае, если контракт не соответствует типовому контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов, утверждаемому компетентным органом, при продлении периода добычи между недропользователем и компетентным органом в течение двух месяцев со дня принятия решения о продлении заключается контракт на добычу углеводородов в новой редакции, разработанный в соответствии с типовым контрактом на добычу углеводородов.

      11. В случае если период добычи углеводородов в рамках контракта установлен на срок не менее двадцати лет, то при продлении периода добычи условия контракта подлежат приведению в соответствие с законодательством Республики Казахстан, действующим на дату такого продления.

      Сноска. Статья 120 с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 18. УСЛОВИЯ РАЗВЕДКИ И ДОБЫЧИ УГЛЕВОДОРОДОВ

Статья 121. Общие условия разведки и добычи углеводородов

      1. Залежью углеводородов признается часть недр, содержащая изолированное природное скопление углеводородов в ловушке, образованной породой-коллектором и покрышкой из непроницаемых пород.

      2. Месторождением углеводородов признается залежь или совокупность залежей, относящихся к одной или нескольким ловушкам, контролируемым единым структурным элементом и расположенным на одной локальной площади, отчет по подсчету запасов которых получил положительное заключение предусмотренной настоящим Кодексом государственной экспертизы недр.

      3. Обнаружением признается открытие новой залежи (совокупности залежей) посредством документально подтвержденного получения притока углеводородов из скважины, в том числе при проведении ее опробования пластоиспытателем, и (или) лабораторных исследований породы-коллектора на нефтегазонасыщенность, подтвержденное уполномоченным органом по изучению недр в порядке и сроки, которые установлены настоящим Кодексом.

      4. Разведкой углеводородов признается комплекс работ, связанных с поиском и оценкой залежей углеводородов, включая их пробную эксплуатацию.

      5. Поисковыми работами признаются работы, проводимые в целях обнаружения залежей углеводородов, определения прогнозных ресурсов, их предварительной геолого-экономической оценки и обоснования дальнейших геологоразведочных работ.

      6. Оценочными работами признаются работы, проводимые в целях оконтуривания и оценки обнаруженных залежей, подсчета запасов по промышленным категориям и оценки целесообразности их вовлечения в промышленную разработку.

      7. Пробной эксплуатацией признаются работы, проводимые с целью уточнения имеющейся и получения дополнительной информации о геолого-промысловых характеристиках пластов и залежей, комплексного геолого-геофизического и гидродинамического исследования скважин для составления проекта разработки месторождения. Пробная эксплуатация предусматривает временную эксплуатацию скважин и добычу углеводородов в исследовательских целях.

      8. Добычей углеводородов признается комплекс работ, связанных с извлечением углеводородов из недр на поверхность.

      9. Пользование отдельными участками недр для проведения операций по разведке и добыче или добыче углеводородов может быть ограничено или запрещено по решению Правительства Республики Казахстан в целях обеспечения национальной безопасности, безопасности жизни и здоровья людей и охраны окружающей среды.

      10. Пользование недрами для проведения операций по разведке и добыче или добыче углеводородов на территориях населенных пунктов, пригородных зон, объектов промышленности, транспорта и связи может быть частично или полностью запрещено по решению Правительства Республики Казахстан в случаях, если такое пользование может создать угрозу жизни и (или) здоровью человека, нанести экологический ущерб или ущерб хозяйственным объектам.

      11. Требования к проведению поисковых и оценочных работ, включая пробную эксплуатацию, а также работ по разработке месторождений углеводородов устанавливаются в единых правилах по рациональному и комплексному использованию недр, утверждаемых уполномоченным органом в области углеводородов.

      12. Республика Казахстан имеет преимущественное перед другими лицами право на приобретение углеводородов по ценам, не превышающим цены, применяемые недропользователем при совершении сделок, сложившиеся на дату совершения сделки, за вычетом транспортных расходов и затрат на реализацию углеводородов.

      В случае отсутствия информации о ценах углеводородов, применяемых недропользователем при совершении сделок, применяются цены, не превышающие сложившиеся на мировых рынках цены на дату совершения сделки по приобретению государством углеводородов, за вычетом транспортных расходов и затрат на реализацию углеводородов.

      Предельный объем приобретаемых углеводородов и вид оплаты определяются контрактом на недропользование.

      13. Порядок реализации преимущественного права Республики Казахстан на приобретение углеводородов определяется Правительством Республики Казахстан.

      14. Обременение права недропользования (доли в праве недропользования) по углеводородам, а также обременение акций (долей участия в уставном капитале) организаций, прямо или косвенно контролирующих лицо, обладающее правом недропользования по углеводородам, не запрещенные настоящим Кодексом, осуществляются с разрешения компетентного органа по заявлению недропользователя или владельца акций (долей участия в уставном капитале), подлежащих обременению.

      Заявление о выдаче разрешения на обременение права недропользования (доли в праве недропользования) по углеводородам, акций (долей участия в уставном капитале) организаций, прямо или косвенно контролирующих лицо, обладающее правом недропользования по углеводородам, должно содержать:

      1) сведения о заявителе и лице (лицах), в пользу которого (которых) производится обременение:

      для физических лиц – фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), гражданство, сведения о документах, удостоверяющих личность заявителя;

      для юридических лиц – наименование, сведения о государственной регистрации в качестве юридического лица (выписку из торгового реестра или другой легализованный документ, удостоверяющий, что заявитель является юридическим лицом по законодательству иностранного государства), сведения о лицах, государствах, международных организациях, контролирующих такое юридическое лицо;

      2) сведения о возникновении и (или) приобретении права недропользования (доли в праве недропользования);

      3) сведения об акциях (долях участия в уставном капитале), подлежащих обременению;

      4) основание возникновения обременения;

      5) если обременение возникает в силу денежного требования – указание на сумму требования, иного требования – описание такого требования.

      К заявлению о выдаче разрешения на обременение права недропользования (доли в праве недропользования) по углеводородам, акций (долей участия в уставном капитале) организаций, прямо или косвенно контролирующих лицо, обладающее правом недропользования по углеводородам, прилагаются оригинал документа, на основании которого возникает обременение, или его нотариально засвидетельствованная копия.

      Заявление и прилагаемые к нему документы должны быть составлены на казахском и русском языках. Если заявление подается иностранцем или иностранным юридическим лицом, прилагаемые к нему документы могут быть составлены на ином языке с обязательным приложением к каждому документу перевода на казахский и русский языки, верность которого засвидетельствована нотариусом.

      Заявление подлежит рассмотрению в течение пятнадцати рабочих дней.

      Компетентный орган отказывает в выдаче разрешения на обременение права недропользования (доли в праве недропользования), акций (долей участия в уставном капитале) организаций, прямо или косвенно контролирующих лицо, обладающее правом недропользования, по следующим основаниям:

      заявление не содержит сведений, предусмотренных частью второй настоящего пункта;

      к заявлению не приложены документы, предусмотренные частями третьей и (или) четвертой настоящего пункта;

      если обременение возникает на основании договора залога права недропользования (доли в праве недропользования) по займу, условия которого не предусматривают его использование на цели недропользования либо для организации последующих переделов на территории Республики Казахстан в соответствии с пунктом 15 настоящей статьи;

      если обременение права недропользования (доли в праве недропользования) и (или) обременение акций (долей участия в уставном капитале) организаций, прямо или косвенно контролирующих лицо, обладающее правом недропользования по углеводородам, повлекут несоблюдение требований по обеспечению национальной безопасности, в том числе концентрацию прав недропользования.

      15. Полученный под залог права недропользования по углеводородам заем должен быть использован на цели недропользования либо для организации последующих переделов на территории Республики Казахстан, предусмотренных контрактом на недропользование, самим недропользователем или дочерней организацией со стопроцентной долей участия недропользователя в ее уставном капитале.

      16. В контрактах с обязательным долевым участием национальной компании в области углеводородов доля участия национальной компании в уставном капитале оператора первоначально должна составлять не менее пятидесяти процентов.

      В последующем указанный размер доли участия национальной компании в уставном капитале оператора может быть снижен при условии, что национальная компания сохранит свой контроль за принятием недропользователями решений по контракту.

      Положения настоящего пункта не распространяются на контракты на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложным проектам.

      17. Эксплуатация скважин, в том числе в период разведки, и выполнение геолого-технических мероприятий подлежат документированию. Документация хранится недропользователем до завершения периода добычи.

      Сноска. Статья 121 с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 122. Охрана недр и окружающей среды, рациональное и комплексное использование недр при разведке и добыче углеводородов

      1. Обязательными условиями проведения разведки и добычи углеводородов являются:

      1) обеспечение охраны недр;

      2) рациональное и экономически эффективное использование недр на основе применения высоких технологий и положительной практики пользования недрами;

      3) соблюдение требований экологического законодательства Республики Казахстан.

      Под положительной практикой пользования недрами понимается общепринятая международная практика, применяемая при проведении операций по недропользованию, которая является рациональной, безопасной, необходимой и экономически эффективной.

      2. Охрана недр и окружающей среды включает систему правовых, организационных, экономических, технологических и других мероприятий, направленных на:

      1) охрану жизни и здоровья населения;

      2) сохранение естественных ландшафтов и рекультивацию нарушенных земель, иных геоморфологических структур;

      3) сохранение свойств энергетического состояния верхних частей недр с целью предотвращения землетрясений, оползней, подтоплений, просадок грунта;

      4) обеспечение сохранности естественного состояния водных объектов.

      3. Требованиями в области рационального и комплексного использования и охраны недр при разведке и добыче углеводородов являются:

      1) обеспечение полноты опережающего геологического изучения недр для достоверной оценки величины и структуры запасов углеводородов, месторождений и участков недр, предоставляемых для проведения операций по недропользованию;

      2) обеспечение рационального и экономически эффективного использования ресурсов недр на всех этапах проведения операций по недропользованию;

      3) обеспечение полноты извлечения из недр полезных ископаемых;

      4) ведение достоверного учета запасов и добытых углеводородов, попутных компонентов;

      5) предотвращение накопления промышленных и бытовых отходов на площадях водосбора и в местах залегания подземных вод, используемых для питьевого или промышленного водоснабжения;

      6) предотвращение загрязнения недр при подземном хранении углеводородов или иных веществ и материалов, захоронении вредных веществ и отходов;

      7) соблюдение установленного порядка приостановления, прекращения операций по недропользованию, ликвидации последствий недропользования, консервации участков недр, а также ликвидации и консервации отдельных технологических объектов;

      8) обеспечение экологических и санитарно-эпидемиологических требований при складировании и размещении отходов;

      9) максимальное использование сырого газа путем его переработки с целью получения стратегически важных энергоносителей либо сырьевых ресурсов для нефтехимической промышленности и сведения к минимуму загрязнения окружающей среды.

      4. Недропользователи при проектировании и проведении работ по разведке и разработке месторождений углеводородов обязаны выполнять требования по рациональному и комплексному использованию и охране недр, установленные настоящим Кодексом.

      5. Размер ущерба, причиненного вследствие нарушения требований по рациональному и комплексному использованию недр, установленных в соответствии с настоящим Кодексом, определяется уполномоченным органом в области углеводородов в установленном им порядке.

      6. Недропользователь обязан принять на баланс все ранее пробуренные скважины, находящиеся на территории участка недр, проводить по ним мониторинг.

      7. Недропользователь обязан обеспечивать организацию проведения мониторинга состояния недр и контроля за разработкой месторождения.

      Сноска. Статья 122 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 123. Условия разведки углеводородов

      1. Поисковые и оценочные работы должны проводиться в соответствии с проектом разведочных работ.

      2. Недропользователь в период разведки и с учетом ограничений, установленных настоящим Кодексом, вправе проводить на территории разведки любые виды работ по разведке углеводородов.

      3. Работы по разведке углеводородов должны проводиться методами и способами, предусмотренными проектом разведочных работ и (или) проектом пробной эксплуатации, в соответствии с положительной практикой пользования недрами.

      4. При проведении разведки углеводородов допускается бурение скважин, предусмотренных проектом разведочных работ и (или) проектом пробной эксплуатации.

      5. При каждом открытии новой залежи (совокупности залежей) недропользователь в течение месяца со дня такого открытия направляет в уполномоченный орган по изучению недр заявление о подтверждении обнаружения.

      6. Заявление о подтверждении обнаружения должно содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на недропользование;

      3) указание на местоположение и предполагаемые контуры открытой залежи (совокупности залежей).

      7. К заявлению дополнительно прилагается не менее одного из следующих документальных подтверждений обнаружения:

      1) документальное подтверждение получения недропользователем притока углеводородов из скважины, в том числе при проведении ее опробования пластоиспытателем;

      2) надлежащим образом оформленные результаты лабораторных исследований породы-коллектора, подтверждающие нефте- или газонасыщенность с коэффициентом не менее тридцати процентов.

      8. Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в уполномоченный орган по изучению недр. По результатам рассмотрения заявления уполномоченный орган по изучению недр принимает решение о подтверждении обнаружения или отказывает в подтверждении.

      9. Уполномоченный орган по изучению недр отказывает в подтверждении обнаружения в случае:

      1) если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим Кодексом;

      2) отсутствия или недостоверности приложенного документального подтверждения обнаружения.

      10. Отказ уполномоченного органа по изучению недр в подтверждении обнаружения не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления.

      11. Недропользователь в течение месяца со дня подтверждения обнаружения уполномоченным органом по изучению недр обязан письменно уведомить об этом компетентный орган и начать разработку дополнения к проекту разведочных работ, предусматривающего проведение работ по оценке.

      12. При проведении работ по разведке недропользователь обязан обеспечить:

      1) оптимальность применяемых технических средств при проведении разведки в соответствии с изучаемым объектом недропользования;

      2) своевременное и достоверное отражение всех деталей работ, получаемых данных и результатов исследований в геологической документации.

      13. В период разведки недропользователь имеет право на проведение пробной эксплуатации обнаруженной залежи (совокупности залежей) в соответствии с утвержденным недропользователем и получившим положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проектом пробной эксплуатации.

      Продолжительность пробной эксплуатации не должна превышать три года.

      13-1. Недропользователь вправе отказаться от бурения скважины, предусмотренного программой работ контракта на разведку и добычу углеводородов на участке недр, не относящемся к сложным проектам, при одновременном соблюдении следующих условий:

      1) на участке недр проведены сейсморазведочные работы в соответствии с проектом разведочных работ и программой работ;

      2) заявление об отказе подано не позднее трех лет с даты заключения контракта на разведку и добычу.

      При этом недропользователь обязан осуществить возврат всего участка недр в порядке и на условиях, которые предусмотрены статьей 126 настоящего Кодекса.

      В случае отказа от бурения и возврата участка недр в соответствии с частями первой и второй настоящего пункта обязательство по бурению считается прекращенным.

      14. Недропользователь обязан поставлять принадлежащие ему углеводороды, добытые в период разведки, в полном объеме на внутренний рынок Республики Казахстан, за исключением углеводородов, потребляемых на собственные технологические нужды или сжигаемых в соответствии с требованиями настоящего Кодекса.

      15. В течение трех лет с даты заключения контракта на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту и при условии, что недропользователь получил геологическую информацию по результатам сейсмических работ и (или) буровых работ, выполненных недропользователем по такому контракту, недропользователь вправе возвратить весь (все) участок (участки) недр после окончания любого вида из указанных работ и отказаться от исполнения последующего (последующих) вида (видов) работ, указанного (указанных) в программе работ, включая последующие буровые работы и иные связанные с ними работы, на основании геологической информации, полученной недропользователем по результатам проведенных к моменту такого возврата разведочных работ. В случае такого возврата недропользователь не несет каких-либо обязательств, включая оплату какой-либо неустойки, связанной с прекращением исполнения работ по такой программе работ и (или) досрочным прекращением такого контракта, за исключением обязательств по ликвидации последствий недропользования по углеводородам, предусмотренных настоящим Кодексом.

      Сноска. Статья 123 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 124. Обустройство месторождения углеводородов

      1. Обустройство месторождения предусматривает строительство промысловых и иных объектов, необходимых для добычи, подготовки, хранения и транспортировки углеводородов от места добычи и хранения до места перевалки в магистральный трубопровод и (или) на другой вид транспорта.

      2. Обустройство месторождения осуществляется в соответствии с техническими проектными документами, разработанными на основе проекта пробной эксплуатации и (или) проекта разработки месторождения.

      3. При проектировании и строительстве объектов обустройства месторождения углеводородов должны соблюдаться меры по безопасному функционированию этих объектов, локализации и минимизации последствий возможных аварийных ситуаций.

      4. При строительстве объектов обустройства должна соблюдаться очередность их ввода в эксплуатацию, установленная проектными документами.

Статья 125. Условия добычи углеводородов

      1. Операции по добыче углеводородов должны проводиться в соответствии с утвержденными недропользователем и получившими положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проектом разработки месторождения, проектом пробной эксплуатации или анализом разработки.

      2. Добыча должна проводиться методами и способами, исключающими потери углеводородов, не предусмотренные базовым проектным документом, в соответствии с положительной практикой пользования недрами.

      3. При добыче углеводородов допускается бурение скважин, предусмотренных проектом разработки месторождения или анализом разработки.

      4. Все работы по добыче углеводородов подлежат документированию.

      5. При проведении добычи углеводородов недропользователь обязан обеспечить:

      1) оптимальность и безопасность применяемых технических средств добычи;

      2) охрану месторождения углеводородов от проявлений опасных техногенных процессов, приводящих к осложнению при их добыче, снижению экономической эффективности добычи углеводородов;

      3) достоверный учет добытых и оставляемых в недрах запасов углеводородов, продуктов их переработки и отходов производства, образующихся при добыче;

      4) соблюдение норм и стандартов, применяемых методов и способов добычи;

      5) выполнение экологических и санитарно-эпидемиологических требований при складировании и размещении отходов добычи и продуктов переработки углеводородов в целях предотвращения их накопления на площадях водозабора и в местах залегания углеводородов;

      6) извлечение углеводородов в порядке, предусмотренном проектом разработки месторождения.

      6. Извлекаемые в ходе добычи углеводородов компоненты являются собственностью недропользователя, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом или контрактом.

      7. Попутное извлечение подземных вод при добыче углеводородов осуществляется без получения специальных разрешений или лицензий.

      Дальнейшее использование попутно добытых подземных вод осуществляется в соответствии с водным и экологическим законодательством Республики Казахстан.

      8. В период добычи углеводородов допускается проведение доизучения (доразведки) участка добычи с целью уточнения геологического строения и запасов месторождения углеводородов.

      9. Работы по доразведке проводятся в соответствии с проектом разработки месторождения.

      В случае, если в течение доизучения недропользователем на участке добычи обнаружена новая залежь, ее оценка производится в соответствии с дополнением к проекту разработки месторождения.

      10. Обнаружение новых залежей на участке недр не является основанием для закрепления в контракте на недропользование периода разведки и (или) продления периода добычи.

Статья 126. Ликвидация последствий недропользования по углеводородам

      1. Ликвидация последствий недропользования по углеводородам проводится в соответствии с утвержденным недропользователем и получившим положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проектом ликвидации последствий недропользования.

      Требования к проведению работ по ликвидации последствий недропользования по углеводородам устанавливаются в правилах консервации и ликвидации при проведении разведки и добычи углеводородов, утверждаемых уполномоченным органом в области углеводородов.

      2. Ликвидация последствий недропользования производится:

      1) на участке недр, право недропользования по которому прекращено, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами 2) и 3) пункта 4 статьи 107 настоящего Кодекса;

      2) на участке недр (его части), который (которую) недропользователь намеревается вернуть государству в порядке, предусмотренном статьей 114 настоящего Кодекса.

      3) на участке недр в случае возврата всего участка недр в соответствии с пунктом 13-1 статьи 123 настоящего Кодекса.

      3. В случае, предусмотренном подпунктом 1) пункта 2 настоящей статьи, лицо, право недропользования которого в отношении такого участка недр прекращено, а также недропользователь, заявивший о возврате всего участка недр в соответствии с подпунктом 3) пункта 2 настоящей статьи, обязаны:

      1) не позднее двух месяцев со дня прекращения права недропользования или подачи заявления об отказе от всего участка недр утвердить и представить для прохождения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проект ликвидации последствий недропользования по углеводородам;

      2) завершить ликвидацию последствий недропользования на участке недр в сроки, установленные в проекте ликвидации последствий недропользования по углеводородам.

      4. Ликвидация последствий недропользования по углеводородам считается завершенной со дня подписания акта ликвидации:

      1) недропользователем (лицом, право недропользования которого прекращено безусловным);

      2) представителем компетентного органа;

      3) представителями уполномоченных органов в области охраны окружающей среды, сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения и местных исполнительных органов области, города республиканского значения, столицы;

      4) в случае проведения ликвидации на земельном участке, находящемся в частной собственности или долгосрочном землепользовании, – собственником земельного участка или землепользователем.

      5. В случае если после подписания акта ликвидации будет установлено, что лицо, право недропользования которого прекращено по соответствующему участку недр, выполнило работы по ликвидации в нарушение проекта ликвидации, либо будет обнаружено нарушение герметичности устья ликвидированной (законсервированной) им скважины, то компетентный орган письменно уведомляет такое лицо о выявленном нарушении, а также о его обязанности устранить такое нарушение за свой счет в установленный срок.

      Положение части первой настоящего пункта не распространяется на случаи выявления нарушений на участках недр, переданных в пользование новому недропользователю.

      6. Исполнение недропользователями обязательства по ликвидации последствий добычи углеводородов обеспечивается залогом банковского вклада.

      Исполнение недропользователями обязательства по ликвидации последствий разведки углеводородов обеспечивается одним из способов, указанным в пункте 4 статьи 55 настоящего Кодекса.

      6-1. В случае предоставления гарантии иностранного банка в качестве способа обеспечения исполнения недропользователем обязательства по ликвидации последствий недропользования в период разведки по контракту на разведку и добычу по сложному проекту такой банк должен иметь минимальный кредитный рейтинг не ниже "BBB-" рейтингового агентства Standard and Poor’s или аналогичного уровня по шкалам рейтинговых агентств Moody's, FitchRatings.

      В случае предоставления гарантии казахстанского банка в качестве способа обеспечения исполнения недропользователем обязательства по ликвидации последствий недропользования в период разведки по контракту на разведку и добычу по сложному проекту такой банк должен иметь минимальный кредитный рейтинг не ниже "BB-" рейтингового агентства Standard and Poor’s или аналогичного уровня по шкалам рейтинговых агентств Moody's, FitchRatings.

      6-2. Гарантия, выданная иностранным банком, может быть составлена на иностранном языке с обязательным предоставлением недропользователем перевода на казахский и русский языки, верность которого должна быть засвидетельствована нотариусом.

      6-3. Гарантия, выданная иностранным банком по контракту по сложному проекту, может быть составлена не по типовой форме, утвержденной компетентным органом.

      Гарантия, выданная иностранным банком по контракту на недропользование по сложному проекту не по типовой форме, должна содержать следующие условия:

      1) гарантия банка покрывает всю денежную сумму, определенную в качестве обязательства недропользователя по ликвидации последствий недропользования в соответствии с настоящим Кодексом;

      2) гарантия банка является полной, безусловной и безотзывной гарантией;

      3) гарантия банка предоставляется на срок до завершения ликвидации последствий недропользования в соответствии с требованиями настоящего Кодекса.

      Несоответствие гарантии иностранного банка требованиям настоящей статьи является основанием для отказа в приеме такой гарантии в качестве обеспечения по контракту на недропользование по сложному проекту.

      6-4. По гарантиям, обеспечивающим исполнение обязательства по ликвидации последствий разведки углеводородов по сложным проектам, гарантом может выступать любое юридическое лицо, не являющееся банком, при условии, что такой гарант имеет минимальный кредитный рейтинг не ниже "BBB" рейтингового агентства Standard and Poor’s или аналогичного уровня по шкалам рейтинговых агентств Moody's, FitchRatings.

      Если таким гарантом выступает иностранное юридическое лицо, то гарантия может быть составлена на английском языке с обязательным предоставлением перевода на казахский и русский языки, верность которого должна быть засвидетельствована нотариусом. Гарантия, выданная иностранным юридическим лицом, должна быть нотариально засвидетельствована по месту ее выдачи.

      Требования настоящего пункта не распространяются в отношении гарантии, выдаваемой национальной компанией в области углеводородов.

      7. Обеспечение исполнения обязательства по ликвидации последствий разведки, формируется посредством взноса денег в размере суммы, определенной в проекте разведочных работ на основе рыночной стоимости работ по ликвидации последствий разведки углеводородов, до начала проведения операций, предусмотренных таким проектным документом.

      В случае утверждения дополнения к проекту разведочных работ, предусматривающего увеличение стоимости работ по ликвидации последствий разведки, либо проекта пробной эксплуатации соответствующая дополнительная сумма выбранного способа обеспечения должна быть внесена до начала проведения работ, предусмотренных таким проектным документом.

      По сложным проектам предоставленное на период разведки обеспечение исполнения обязательства по ликвидации последствий разведки прекращает действие в наиболее раннюю из следующих наступивших дат:

      1) дату завершения ликвидации последствий разведки;

      2) дату утверждения проекта разработки месторождения углеводородов.

      После перехода к периоду добычи по сложному проекту недропользователь предоставляет новый способ обеспечения согласно части первой пункта 6 настоящей статьи с учетом обязательств по ликвидации периода разведки в течение шести месяцев с даты начала периода добычи. В случае непредоставления требуемого обеспечения в указанный срок контракт на недропользование досрочно прекращается в порядке, предусмотренном статьей 133 настоящего Кодекса.

      8. Банковский вклад, являющийся предметом залога, обеспечивающего исполнение обязательства по ликвидации последствий добычи, формируется посредством взноса денег в размере суммы, определенной в проекте разработки месторождения пропорционально планируемым объемам добычи углеводородов.

      9. Сумма обеспечения исполнения обязательства по ликвидации последствий добычи определяется в проекте разработки месторождения на основе рыночной стоимости работ по ликвидации последствий добычи углеводородов и подлежит корректировке не реже одного раза в три года в рамках анализа разработки.

      Обеспечение предоставляется в национальной валюте или иностранной валюте, к которой Национальный Банк Республики Казахстан устанавливает официальный курс национальной валюты.

      По результатам корректировки либо в процессе проведения работ по ликвидации последствий добычи углеводородов сумма обеспечения уточняется в соответствии с рыночной стоимостью работ по ликвидации последствий добычи углеводородов либо со стоимостью ликвидационных работ, фактически выполненных на участке недр.

      10. Передача права недропользования является безусловным основанием переоформления (передачи) прав по заложенному банковскому вкладу, сформированному по условиям контракта.

      11. К ликвидации последствий недропользования по углеводородам не относится ликвидация скважин, осуществляемая в соответствии со статьей 128 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 126 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 127. Консервация участка недр по углеводородам

      1. Консервация участка недр производится в соответствии с утвержденным недропользователем и получившим положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проектом консервации участка недр.

      Требования к проведению работ по консервации участка недр по углеводородам устанавливаются в правилах консервации и ликвидации при проведении разведки и добычи углеводородов, утверждаемых уполномоченным органом в области углеводородов.

      2. Консервация участка недр производится:

      1) на участке недр, право недропользования по которому прекращено, в случае, предусмотренном подпунктом 2) пункта 4 статьи 107 настоящего Кодекса;

      2) при приостановлении действия контракта на недропользование по углеводородам в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом.

      3. Недропользователь (лицо, право недропользования которого прекращено по соответствующему участку недр) обязан (обязано):

      1) в течение двух месяцев со дня прекращения права недропользования либо приостановления действия контракта на недропользование по углеводородам утвердить и представить для прохождения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проект консервации участка недр;

      2) завершить консервацию участка недр в сроки, установленные в проекте консервации.

      4. Консервация участка недр считается завершенной со дня подписания акта консервации:

      1) недропользователем либо лицом, право недропользования которого прекращено по соответствующему участку недр, либо оператором по ликвидации;

      2) представителем компетентного органа;

      3) представителями уполномоченных органов в области охраны окружающей среды, сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения и местных исполнительных органов области, города республиканского значения, столицы;

      4) в случае проведения консервации на земельном участке, находящемся в частной собственности или долгосрочном землепользовании, – собственником земельного участка или землепользователем.

      5. Обязательства по консервации участка недр по углеводородам исполняются за счет средств недропользователя либо лица, право недропользования которого прекращено, а в случае, предусмотренном подпунктом 2) пункта 4 статьи 107 настоящего Кодекса, суммы обязательств после их исполнения компенсируются недропользователю за счет средств обеспечения.

Статья 128. Консервация и ликвидация технологических объектов

      1. В любое время до истечения периода разведки или добычи углеводородов недропользователь вправе произвести консервацию или ликвидацию отдельных технологических объектов, используемых при проведении операций по недропользованию, включая сооружения, оборудование, скважины и иное имущество.

      При этом в течение периода добычи по контракту на разведку и добычу или добычу углеводородов недропользователь обязан ликвидировать скважины, которые подлежат ликвидации по техническим и (или) геологическим причинам и не могут быть использованы в иных целях в соответствии с проектом разработки месторождения.

      2. Технологические объекты ликвидируются или консервируются в соответствии с утвержденным недропользователем и получившим положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проектом ликвидации или консервации технологических объектов, за исключением отдельных категорий скважин, предусмотренных в правилах консервации и ликвидации при проведении разведки и добычи углеводородов, утверждаемых уполномоченным органом в области углеводородов, ликвидация или консервация которых осуществляется в соответствии с планом ликвидации и консервации.

      3. Требования к проведению работ по консервации или ликвидации технологических объектов устанавливаются в правилах консервации и ликвидации при проведении разведки и добычи углеводородов, утверждаемых уполномоченным органом в области углеводородов.

      4. Финансирование работ по консервации технологических объектов, проводимых вне рамок консервации участка недр, право недропользования по которому прекращено, в случае, предусмотренном подпунктом 2) пункта 4 статьи 107 настоящего Кодекса, осуществляется за счет средств недропользователя.

      Финансирование работ по ликвидации технологических объектов, проводимых вне рамок ликвидации последствий недропользования по углеводородам, осуществляется за счет средств недропользователя.

Статья 129. Обязательства недропользователей в области обучения, науки, цифровизации и социально-экономического развития региона в течение периода добычи углеводородов

      Сноска. Заголовок статьи 129 в редакции Закона РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. В течение периода добычи, начиная со второго года, недропользователь обязан ежегодно:

      1) осуществлять финансирование обучения казахстанских кадров в размере одного процента от затрат на добычу, понесенных недропользователем в период добычи углеводородов по итогам предыдущего года, в порядке, утверждаемом уполномоченным органом в области углеводородов совместно с уполномоченным органом в области образования;

      2) осуществлять финансирование научно-исследовательских, научно-технических и (или) опытно-конструкторских работ в порядке, определенном уполномоченным органом в области углеводородов совместно с уполномоченным органом в области науки, и (или) проектов цифровизации в области углеводородов в порядке, определенном уполномоченным органом в области углеводородов совместно с уполномоченным органом в сфере информатизации, в размере одного процента от затрат на добычу, понесенных недропользователем в период добычи углеводородов по итогам предыдущего года;

      3) осуществлять финансирование социально-экономического развития региона и развития его инфраструктуры в размере одного процента от инвестиций по контракту на недропользование в период добычи углеводородов по итогам предыдущего года. При этом в случае исполнения инвестиционного обязательства недропользователя по контракту на недропользование по истощающемуся месторождению финансирование социально-экономического развития региона и развития его инфраструктуры осуществляется в размере неиспользованного остатка суммы, предусмотренной для осуществления дополнительных инвестиций в разработку такого истощающегося месторождения.

      1-1. Для недропользователей, заключивших согласно пункту 10 статьи 120 настоящего Кодекса контракт на добычу углеводородов в новой редакции, разработанный в соответствии с типовым контрактом на добычу углеводородов, обязательство, предусмотренное пунктом 1 настоящей статьи, действует начиная с первого года периода добычи.

      2. К финансированию расходов на социально-экономическое развитие региона и развитие его инфраструктуры относятся расходы недропользователя на развитие и поддержание объектов социальной инфраструктуры региона, поддержку субъектов социального предпринимательства, а также средства, перечисляемые им на эти цели в государственный бюджет.

      К финансированию расходов на социально-экономическое развитие региона и развитие его инфраструктуры, осуществляемому в рамках инвестиционного обязательства по контракту на недропользование по истощающемуся месторождению, относятся средства недропользователя, перечисляемые им на эти цели в государственный бюджет.

      3. Объем финансирования, осуществленного в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, превышающий установленный минимум, учитывается в счет исполнения соответствующих обязательств недропользователя в следующем году.

      Сноска. Статья 129 с изменениями, внесенными законами РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводятся в действие с 01.01.2023); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 130. Обязательства недропользователей в области обеспечения внутреннего рынка

      1. В целях обеспечения потребностей внутреннего рынка нефтепродуктами недропользователи обязаны в соответствии с графиками поставки осуществлять поставку нефти для переработки на территории Республики Казахстан, а в случае остановки нефтеперерабатывающего завода из-за аварийной ситуации – и за ее пределами.

      Формирование графика поставки осуществляется в порядке, утверждаемом уполномоченным органом в области углеводородов.

      Требования настоящего пункта не применяются в период добычи по контрактам на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложным проектам, указанным в подпунктах 1) и 3) пункта 1-2 статьи 36 настоящего Кодекса.

      2. В случае намерения недропользователя произвести отчуждение либо передать на процессинг произведенную им широкую фракцию легких углеводородов такое отчуждение или передача на процессинг должны осуществляться исключительно производителям сжиженного нефтяного газа, производственные мощности которых расположены на территории Республики Казахстан. Перечень производителей сжиженного нефтяного газа утверждается уполномоченным органом в области углеводородов.

      При этом в случае невозможности отчуждения или передачи на процессинг производителям сжиженного нефтяного газа, производственные мощности которых расположены на территории Республики Казахстан, такой недропользователь вправе осуществить реализацию широкой фракции легких углеводородов за пределы территории Республики Казахстан по согласованию с уполномоченным органом в области углеводородов.

      3. Для целей настоящей статьи под широкой фракцией легких углеводородов понимается смесь легких (метан, этан, пропан, бутаны и пентаны) и более тяжелых углеводородов, преобразованная в жидкое состояние в целях транспортировки и хранения, отвечающая по качественному и количественному содержанию компонентов требованиям национальных стандартов.

      Сноска. Статья 130 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 131. Приобретение товаров, работ и услуг при проведении операций по разведке и добыче углеводородов

      1. Приобретение товаров, работ и услуг при проведении операций по разведке или добыче углеводородов, в том числе подрядчиками, осуществляется одним из следующих способов:

      1) открытый конкурс;

      2) из одного источника;

      3) открытый конкурс на понижение (электронные торги);

      4) на товарных биржах;

      5) закуп товаров, работ и услуг без применения способов, указанных в настоящем пункте.

      Приобретение товаров, работ и услуг, используемых недропользователем при проведении операций по разведке или добыче углеводородов, производится способами, указанными в подпунктах 1), 2) и 3) настоящего пункта, с обязательным применением реестра товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию, и их производителей или иных систем электронного закупа, расположенных в казахстанском сегменте интернета, работа которых синхронизирована с работой такого реестра.

      Приобретение товаров через товарные биржи осуществляется по утверждаемым в соответствии с законодательством Республики Казахстан о товарных биржах перечню биржевых товаров и минимальному размеру представляемых партий товаров, которые реализуются через товарные биржи.

      Организатор конкурса по приобретению работ и услуг при определении победителя конкурса условно уменьшает цену конкурсной заявки участников конкурса – казахстанских производителей работ и услуг на двадцать процентов. Казахстанскими производителями работ и услуг признаются индивидуальные предприниматели и (или) юридические лица, созданные в соответствии с законодательством Республики Казахстан, с местом нахождения на территории Республики Казахстан, привлекающие не менее девяноста пяти процентов граждан Республики Казахстан от общей численности работников без учета количества руководителей, менеджеров и специалистов, осуществляющих трудовую деятельность на территории Республики Казахстан в рамках внутрикорпоративного перевода в соответствии с законодательством Республики Казахстан о миграции населения.

      При этом количество иностранных руководителей, менеджеров и специалистов, осуществляющих трудовую деятельность на территории Республики Казахстан в рамках внутрикорпоративного перевода в соответствии с законодательством Республики Казахстан о миграции населения, должно быть не более пятидесяти процентов от общей численности руководителей, менеджеров и специалистов по каждой соответствующей категории.

      Порядок приобретения недропользователями и их подрядчиками товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по разведке или добыче углеводородов, определяется уполномоченным органом в области углеводородов.

      Недропользователи за нарушение ими и (или) их подрядчиками установленного порядка приобретения товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по разведке или добыче углеводородов, несут ответственность, предусмотренную контрактами на недропользование.

      2. Порядок синхронизации работы систем электронного закупа в отношении углеводородов с работой реестра товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию, и их производителей утверждается уполномоченным органом в области углеводородов.

      3. Для целей настоящей статьи:

      1) под реестром товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию, и их производителей понимается государственная информационная система, предназначенная для контроля и мониторинга закупа товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию, и их производителей, а также проведения электронных закупок и формирования перечня товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию;

      2) под системой электронных закупок понимается электронная информационная система, используемая организаторами закупа (недропользователем или лицами, уполномоченными недропользователями) для приобретения товаров, работ и услуг в соответствии с порядком приобретения товаров, работ и услуг при проведении операций по разведке или добыче углеводородов, определяемым уполномоченным органом в области углеводородов.

      4. Исключен Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      5. Исключен Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      6. Недропользователи обязаны представлять уполномоченному органу в области углеводородов по формам и порядку, им утверждаемым, годовые (на один финансовый год) и среднесрочные (на пять финансовых лет) программы закупа товаров, работ и услуг, а также информацию о планируемом приобретении возмездных услуг оператора в случае его привлечения недропользователем в соответствии с главой 6 настоящего Кодекса.

      Под годовой программой закупа товаров, работ и услуг понимается документ, составляемый недропользователем, определяющий планируемые недропользователем на один календарный год номенклатуру и объемы товаров, работ и услуг, способы и сроки их приобретения.

      Под среднесрочной программой закупа товаров, работ и услуг понимается документ, составляемый недропользователем, определяющий планируемые им на период до пяти лет номенклатуру и объемы товаров, работ и услуг, способы и сроки их приобретения.

      Под информацией о планируемом приобретении услуг оператора понимается документ, составляемый недропользователем, определяющий объем и сроки оказания услуг, предоставляемых оператором на возмездной основе.

      7. Требования пункта 1 настоящей статьи не распространяются на:

      1) недропользователей, приобретающих товары, работы и услуги в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках;

      2) юридические лица, обладающие правом недропользования, пятьюдесятью и более процентами голосующих акций (долей участия) которых прямо или косвенно владеет национальный управляющий холдинг.

      8. Положения настоящей статьи не применяются к приобретению товаров, работ и услуг при осуществлении недропользователем деятельности по контрактам на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложным проектам. По таким контрактам приобретение производится в соответствии с порядком, определенным недропользователем. При этом такой порядок должен обеспечивать:

      1) выполнение утвержденных недропользователем и согласованных с компетентным органом программ развития местных поставщиков товаров, работ и услуг в период добычи;

      2) предоставление всем заинтересованным поставщикам товаров, работ и услуг полных и справедливых возможностей для участия в конкурсе на приобретение товаров, работ и услуг;

      3) применение объективных критериев предварительного отбора потенциальных поставщиков товаров, работ и услуг;

      4) открытый доступ к информации для всех заинтересованных лиц о планируемых закупках товаров, работ и услуг, а также требованиям, предъявляемым к потенциальным поставщикам, в том числе посредством размещения на интернет-ресурсах недропользователя.

      Сноска. Статья 131 с изменениями, внесенными законами РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 132. Отчетность недропользователя при проведении разведки и добычи углеводородов

      По контракту на недропользование по углеводородам недропользователь обязан представлять следующие отчеты:

      1) геологический отчет;

      2) отчет об исполнении лицензионно-контрактных условий;

      3) отчет о приобретенных товарах, работах и услугах, а также объеме внутристрановой ценности в них;

      4) отчет о внутристрановой ценности в кадрах;

      5) отчет о расходах по финансированию обучения казахстанских кадров;

      6) отчет о расходах на научно-исследовательские, научно-технические и опытно-конструкторские работы;

      7) отчет о составе лиц и (или) организаций, прямо или косвенно контролирующих недропользователя.

      Отчет, предусмотренный подпунктом 1) настоящей статьи, представляется уполномоченному органу по изучению недр в утверждаемом им порядке.

      Отчет, предусмотренный подпунктом 2) настоящей статьи, представляется компетентному органу в утверждаемом им порядке.

      Отчеты, предусмотренные подпунктами 3) – 7) настоящей статьи, представляются уполномоченному органу в области углеводородов по утверждаемым им формам и порядку.

Статья 133. Ответственность за нарушение недропользователями условий контрактов на недропользование

      1. За нарушение недропользователем обязательств, предусмотренных контрактом на недропользование, предусматриваются следующие виды ответственности:

      1) неустойка, уплачиваемая недропользователем в случаях, порядке и размере, установленных контрактом на недропользование;

      2) досрочное прекращение действия контракта на недропользование компетентным органом в одностороннем порядке, осуществляемое в случаях и порядке, предусмотренных статьей 106 настоящего Кодекса.

      При этом уплата неустойки не освобождает недропользователя от исполнения соответствующего обязательства.

      2. Компетентный орган письменно уведомляет недропользователя о допущенном нарушении условий контракта на недропользование, а также о его обязанности по уплате неустойки и (или) устранению такого нарушения в установленный срок в следующих случаях:

      1) выполнения недропользователем финансовых обязательств, установленных контрактом на недропользование, менее чем на тридцать процентов за отчетный год;

      2) проведения операций по недропользованию по углеводородам, связанных с нарушением целостности земной поверхности, без предоставления обеспечения в соответствии с установленным графиком либо в нарушение графика формирования размера обеспечения;

      3) в иных случаях нарушения недропользователем обязательств, установленных контрактом на недропользование.

      3. Срок устранения нарушения недропользователем условий контракта по физическому объему обязательств не должен превышать шесть месяцев, по обязательствам, указанным в подпунктах 1) и 2) пункта 2 настоящей статьи, – три месяца, по иным обязательствам, предусмотренным в контракте на недропользование, – один месяц со дня получения письменного уведомления.

      4. Недропользователь обязан устранить допущенное нарушение в срок, указанный в уведомлении, и письменно сообщить об этом компетентному органу с приложением документов, подтверждающих устранение.

      5. Недропользователь вправе направить в компетентный орган предложение о продлении срока устранения нарушения обязательств, предусмотренных контрактом на недропользование, с обоснованием причин такого продления. По результатам рассмотрения предложения о продлении срока устранения допущенных нарушений компетентный орган в течение десяти рабочих дней со дня его получения уведомляет недропользователя о согласии на продление срока или предоставляет мотивированный отказ в таком продлении.

      6. В случае очевидной невозможности устранения нарушения обязательств, предусмотренных контрактом на недропользование, в срок, определенный в пункте 3 настоящей статьи, компетентный орган вправе установить иной срок, в течение которого возможно устранение такого нарушения.

Глава 19. ПРОЕКТНЫЕ ДОКУМЕНТЫ В СФЕРЕ НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЯ ПО УГЛЕВОДОРОДАМ

Статья 134. Общие положения о проектных документах в сфере недропользования по углеводородам

      1. Операции по недропользованию по углеводородам осуществляются в соответствии со следующими проектными документами:

      1) базовые проектные документы:

      проект разведочных работ;

      проект пробной эксплуатации;

      проект разработки месторождения углеводородов;

      2) технические проектные документы, перечень которых устанавливается в единых правилах по рациональному и комплексному использованию недр.

      2. Проектные документы в сфере недропользования по углеводородам составляются привлекаемой недропользователем проектной организацией, имеющей лицензию на соответствующий вид деятельности.

      3. Проектные документы разрабатываются на основе положительной практики пользования недрами в соответствии с едиными правилами по рациональному и комплексному использованию недр.

      4. Проектные документы в сфере недропользования по углеводородам утверждаются недропользователем.

      5. Изменение видов, способов, технологий, объема и сроков проведения операций по недропользованию, предусмотренных проектными документами, допускается после внесения соответствующих изменений и дополнений в такие проектные документы.

      6. Едиными правилами по рациональному и комплексному использованию недр устанавливаются случаи, когда изменение видов, способов, технологий, объема и сроков проведения операций по недропользованию не требует внесения соответствующих изменений и дополнений в проектные документы.

      7. В проектных документах могут устанавливаться предполагаемые контуры обнаруженных залежей, выходящие за пределы участка (участков) недр.

      8. Недропользователь обязан соблюдать положения получивших положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проектных документов.

Статья 135. Проект разведочных работ

      1. Проект разведочных работ составляется в течение одного года со дня регистрации контракта на разведку и добычу.

      2. Проект разведочных работ разрабатывается на весь период разведки.

      3. Проект разведочных работ должен содержать:

      описание видов, способов, технологий, объема и сроков выполнения работ по разведке углеводородов по каждому блоку;

      мероприятия по обеспечению рационального использования и охраны недр;

      информацию о сроках, условиях и стоимости выполнения работ по ликвидации последствий разведки углеводородов.

      4. Проект разведочных работ должен включать весь объем и сроки выполнения работ, заявленных недропользователем в программе работ.

      5. В случае необходимости проведения оценки обнаруженной залежи (совокупности залежей) такие работы предусматриваются в проекте разведочных работ посредством внесения изменений и (или) дополнений по каждой обнаруженной залежи (совокупности залежей).

      При этом в проект разведочных работ включается описание видов, способов, технологий, объема и сроков проведения работ по оценке обнаруженной залежи (совокупности залежей).

      6. Запрещается проведение работ по поиску, разведке и оценке месторождений, не указанных в утвержденном недропользователем и получившем положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проекте разведочных работ, а также при отсутствии такого проекта разведочных работ.

Статья 136. Проект пробной эксплуатации

      1. Пробная эксплуатация обнаруженной в период разведки залежи (совокупности залежей) углеводородов должна проводиться в соответствии с проектом пробной эксплуатации.

      Запрещается проведение работ по пробной эксплуатации, не указанных в утвержденном недропользователем и получившем положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проекте пробной эксплуатации, а также при отсутствии такого проекта пробной эксплуатации.

      2. Проект пробной эксплуатации составляется в течение трех месяцев со дня принятия недропользователем решения о необходимости ее проведения.

      3. Проект пробной эксплуатации должен содержать описание видов, методов, способов и технологий пробной эксплуатации, а также предполагаемые объемы добычи углеводородов в течение пробной эксплуатации.

      4. В случае принятия недропользователем решения о необходимости проведения пробной эксплуатации проект пробной эксплуатации разрабатывается и утверждается по каждой обнаруженной залежи (совокупности залежей), подлежащей пробной эксплуатации.

      5. Любые изменения и дополнительные работы, необходимость проведения которых выявляется в процессе пробной эксплуатации, подлежат включению в проект пробной эксплуатации посредством внесения соответствующих изменений и (или) дополнений.

Статья 137. Проект разработки месторождения углеводородов

      1. Проект разработки месторождения составляется в период разведки или подготовительный период в соответствии с требованиями, предусмотренными настоящим Кодексом.

      2. Проект разработки месторождения составляется на весь период рентабельной добычи углеводородов на таком месторождении.

      3. Проект разработки месторождения должен содержать описание видов, способов, технологий, объема и сроков проведения промышленной разработки месторождения.

      4. В случае необходимости изменения условий, видов и объемов работ по разработке месторождения такие изменения подлежат включению в проект разработки посредством внесения изменений и (или) дополнений.

      5. Запрещается проведение работ по добыче углеводородов, не указанных в утвержденном недропользователем и получившем положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проекте разработки месторождения, а также при отсутствии такого проекта.

      Положение части первой настоящего пункта не распространяется на операции по добыче углеводородов, осуществляемые в процессе пробной эксплуатации.

Статья 138. Технические проектные документы

      1. Технические проектные документы составляются на основе проекта разведочных работ, проекта пробной эксплуатации или проекта разработки месторождения.

      2. Изменения и (или) дополнения, вносимые в проект разведочных работ, проект пробной эксплуатации или проект разработки месторождения, затрагивающие параметры составленных на их основе технических проектных документов, влекут необходимость внесения изменений и (или) дополнений в соответствующие технические проектные документы.

      3. Проект ликвидации последствий разведки углеводородов составляется в порядке и сроки, которые предусмотрены статьей 126 настоящего Кодекса.

      4. Проект ликвидации последствий недропользования по углеводородам составляется исходя из фактического состояния участка недр и соответствующих технологических объектов, подлежащих ликвидации.

      5. Запрещается проведение операций по недропользованию без соответствующего утвержденного недропользователем и получившего положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз технического проектного документа.

      Сноска. Статья 138 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 139. Экспертизы проектных документов в сфере недропользования по углеводородам

      1. Проектные документы в сфере недропользования по углеводородам подлежат государственной экологической экспертизе, проводимой в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан.

      2. Проект разведочных работ (изменения и дополнения к нему), за исключением проекта, предусматривающего разведочные работы по оценке, разведочные работы на море, увеличение участка недр в соответствии со статьей 113 настоящего Кодекса, направляется в компетентный орган в уведомительном порядке.

      3. Проект разведочных работ (изменения и дополнения к нему), предусматривающий (предусматривающие) разведочные работы по оценке, разведочные работы на море, увеличение участка недр в соответствии со статьей 113 настоящего Кодекса, проект пробной эксплуатации (изменения и дополнения к нему) и проект разработки месторождения (изменения и дополнения к нему) подлежат государственной экспертизе проектных документов при наличии заключения об определении сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду и (или) скрининга воздействий намечаемой деятельности с выводом об отсутствии необходимости проведения обязательной оценки воздействия на окружающую среду или заключения по результатам оценки воздействия на окружающую среду.

      4. Проект пробной эксплуатации подлежит государственной экспертизе проектных документов только после получения недропользователем положительного заключения государственной экспертизы недр в отношении отчета по оперативному подсчету геологических запасов.

      Проект разработки месторождения подлежит государственной экспертизе проектных документов только после получения недропользователем положительного заключения государственной экспертизы недр в отношении отчета по подсчету геологических запасов.

      5. В случае если технические проектные документы предусматривают строительство объектов архитектурной, градостроительной и строительной деятельности, то такие проекты подлежат экспертизе в соответствии с законодательством Республики Казахстан об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности.

      6. В случае, если при проведении экспертиз, предусмотренных пунктами 1 и 5 настоящей статьи, возникли разногласия, которые недропользователь не может устранить без отхода от соблюдения положительной практики пользования недрами, по заявлению такого недропользователя компетентный орган в течение десяти рабочих дней со дня получения заявления организует проведение переговоров с участием представителей заинтересованных государственных органов, недропользователя и проектного института для выработки соответствующего решения.

      Сноска. Статья 139 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 28.12.2023 № 52-VIII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 140. Государственная экспертиза базовых проектных документов в сфере недропользования по углеводородам

      1. Государственная экспертиза базовых проектных документов и анализов разработки в сфере недропользования по углеводородам проводится в целях обеспечения рационального пользования недрами при разведке и разработке месторождений углеводородов в соответствии с положительной практикой пользования недрами.

      2. Государственная экспертиза базовых проектных документов и анализов разработки осуществляется центральной комиссией по разведке и разработке месторождений углеводородов Республики Казахстан (центральная комиссия) с привлечением независимых экспертов, обладающих специальными знаниями в области геологии и разработки и не заинтересованных в результатах экспертизы.

      Порядок привлечения и квалификационного отбора независимых экспертов, а также оплаты независимой экспертизы определяется уполномоченным органом в области углеводородов.

      Независимая экспертиза базовых проектных документов и анализов разработки в сфере недропользования оплачивается недропользователем.

      3.Организация деятельности центральной комиссии, ее состав, регламент работы и ведение делопроизводства определяются положением о центральной комиссии по разведке и разработке месторождений углеводородов Республики Казахстан, утверждаемым уполномоченным органом в области углеводородов.

      4. Государственная экспертиза проекта разведочных работ (изменений и дополнений к нему) проводится в течение двух месяцев со дня его получения от недропользователя, а проектов пробной эксплуатации, проектов разработки месторождения (изменений и дополнений к ним), анализов разработки – в течение трех месяцев.

      Срок проведения государственной экспертизы проектов пробной эксплуатации, проектов разработки месторождения (изменений и дополнений к ним), анализов разработки по решению центральной комиссии может быть увеличен, но не более чем на три месяца.

      5. Исключен Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      6. Исключен Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      7. Результаты проведения государственной экспертизы базового проектного документа или анализа разработки определяются посредством рассмотрения на заседании центральной комиссии базового проектного документа или анализа разработки с соответствующим заключением независимой экспертизы.

      8. Исключен Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      9. Результаты проведения государственной экспертизы проектных документов или анализов разработки оформляются экспертным заключением, которое может быть положительным или отрицательным. Копия экспертного заключения в течение пяти рабочих дней со дня его подписания направляется недропользователю.

      10. Основаниями для вынесения отрицательного экспертного заключения являются:

      1) несоответствие проектного документа или анализа разработки требованиям законодательства Республики Казахстан и (или) положениям контракта;

      2) несоответствие проектного документа или анализа разработки требованиям по содержанию, структуре и оформлению, установленным в нормативно-технических документах, утверждаемых уполномоченным органом в области углеводородов;

      3) несоответствие проектного документа или анализа разработки положительной практике пользования недрами;

      4) недостоверность предоставленной в проекте разработки месторождения информации о количестве и качестве разведанных запасов углеводородов;

      5) невозможность объективной оценки качества проектных решений, представленных в проектном документе или в анализе разработки;

      6) для проекта пробной эксплуатации – отсутствие положительного заключения государственной экспертизы недр в отношении отчета по оперативному подсчету геологических запасов;

      7) для проекта разработки месторождения – отсутствие положительного заключения государственной экспертизы недр в отношении отчета по подсчету геологических запасов.

      11. В отрицательном заключении государственной экспертизы проектного документа или анализа разработки приводятся обоснование его вынесения и рекомендации по доработке проектного документа или анализа разработки.

      Сноска. Статья 140 с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2019 № 297-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 141. Государственная экспертиза недр

      1. Государственная экспертиза недр проводится в целях создания условий для рационального пользования недрами, государственного учета геологических запасов углеводородов, а также оценки достоверности информации о количестве и качестве разведанных геологических запасов углеводородов.

      2. Государственная экспертиза недр осуществляется путем проведения анализа отчета по подсчету (оперативному подсчету) геологических запасов, разрабатываемого проектной организацией, имеющей лицензию на соответствующий вид деятельности, и утверждаемого недропользователем.

      Примечание РЦПИ!
      Данная редакция пункта 3 приостановлена до 01.01.2026 Кодексом РК от 27.12.2017 № 125-VI (действующую редакцию см. п. 6 ст. 277 настоящего Кодекса).

      3. Отчет по подсчету (оперативному подсчету) геологических запасов составляется в соответствии с нормативно-техническими документами, утверждаемыми уполномоченным органом в области углеводородов.

      Примечание РЦПИ!
      Данная редакция пункта 4 приостановлена до 01.01.2026 Кодексом РК от 27.12.2017 № 125-VI (действующую редакцию см. п. 6 ст. 277 настоящего Кодекса).

      4. Государственная экспертиза недр осуществляется центральной комиссией по запасам углеводородов Республики Казахстан (центральная комиссия по запасам) с привлечением независимых экспертов, обладающих специальными знаниями в области геологии и недропользования и не заинтересованных в результатах экспертизы.

      Примечание РЦПИ!
      Данная редакция пункта 5 приостановлена до 01.01.2026 Кодексом РК от 27.12.2017 № 125-VI (действующую редакцию см. п. 6 ст. 277 настоящего Кодекса).

      5. Организация деятельности центральной комиссии по запасам, ее состав, регламент работы и ведение делопроизводства определяются положением о центральной комиссии по запасам полезных ископаемых Республики Казахстан, утверждаемым уполномоченным органом в области углеводородов.

      6. Государственная экспертиза недр проводится в течение трех месяцев со дня получения отчета по подсчету (оперативному подсчету) геологических запасов.

      Срок проведения государственной экспертизы недр может быть увеличен по решению центральной комиссии по запасам, но не более чем на три месяца.

      7. Результаты проведения государственной экспертизы недр оформляются экспертным заключением, которое может быть положительным или отрицательным.

      8. Основаниями для вынесения отрицательного экспертного заключения являются:

      1) несоответствие проведенного подсчета (оперативного подсчета) геологических запасов месторождения углеводородов требованиям, установленным в нормативно-технических документах, утверждаемых уполномоченным органом в области углеводородов;

      2) недостоверность информации о количестве и качестве геологических запасов углеводородов;

      3) невозможность объективной оценки количества и качества геологических запасов углеводородов на основании представленных данных.

      В отрицательном заключении государственной экспертизы недр приводятся обоснование его вынесения и рекомендации по доработке отчета.

      9. Экспертное заключение направляется недропользователю в течение пяти рабочих дней со дня его подписания председателем и членами центральной комиссии по запасам.

      10.Положительное заключение государственной экспертизы недр является основанием для постановки геологических запасов месторождения углеводородов на государственный учет.

Статья 142. Мониторинг исполнения проектных документов

      1. Корректировка проектных показателей, которая не требует изменений и дополнений в проектные документы, осуществляется в рамках проведения авторского надзора проектной организацией.

      Едиными правилами по рациональному и комплексному использованию недр устанавливаются случаи, когда требуется корректировка проектных показателей.

      Отчет по авторскому надзору за реализацией проектных решений не подлежит государственной экспертизе базовых проектных документов и направляется недропользователем в уполномоченный орган в области углеводородов в уведомительном порядке в электронном виде.

      2. Мониторинг исполнения недропользователем проекта разработки месторождения осуществляется посредством проведения:

      1) авторского надзора;

      2) анализа разработки месторождения углеводородов, выполняемого не реже одного раза в три года.

      3. Требования к проведению авторского надзора и анализа разработки месторождения углеводородов устанавливаются в единых правилах по рациональному и комплексному использованию недр.

      4. При авторском надзоре используется текущая геолого-промысловая информация, получаемая при контроле разработки месторождения, а результаты надзора излагаются в виде отчета.

      5. В отчете по авторскому надзору отражаются:

      1) соответствие фактически достигнутых значений технологических параметров проектным значениям;

      2) причины расхождений между фактическими и проектными показателями и (или) невыполнения проектных решений;

      3) по проекту разведочных работ – рекомендации по достижению проектных решений и устранению недостатков, выявленных при проведении разведочных работ;

      4) по проекту пробной эксплуатации – рекомендации по достижению проектных решений и устранению недостатков, выявленных при проведении пробной эксплуатации;

      5) по проекту разработки месторождения – рекомендации по достижению проектных решений и устранению выявленных недостатков в освоении системы разработки и (или) по проведению внеочередного анализа разработки для определения необходимости изменения отдельных проектных решений и показателей проекта разработки месторождения.

      В случае необходимости замены ранее привлеченной недропользователем проектной организации на иную при проведении авторского надзора такая замена допускается с согласия автора проектного документа.

      6. Анализ разработки месторождения представляет собой комплексное изучение результатов геолого-промысловых, геофизических, гидродинамических и других исследований скважин и пластов в процессе разработки эксплуатационного объекта, а также динамики показателей разработки для установления текущего размещения запасов углеводородов и процессов, протекающих в продуктивных пластах, на предмет выявления необходимости совершенствования системы разработки месторождения.

      7. Анализ разработки месторождения углеводородов проводится привлекаемой недропользователем проектной организацией, имеющей лицензию на соответствующий вид деятельности, и направляется недропользователем в уведомительном порядке в компетентный орган.

      8. В случае существенных (более десяти процентов) расхождений между фактическими и проектными показателями разработки месторождения и при наличии обоснованного вывода по результатам анализа разработки месторождения углеводородов о необходимости внесения изменений в проект разработки месторождения результаты анализа подлежат государственной экспертизе проектных документов.

      9. В случае вынесения центральной комиссией положительного заключения по анализу разработки месторождения углеводородов проектные решения и показатели такого анализа расцениваются в качестве проектных решений и показателей проекта разработки месторождения на период разработки, утверждения и проведения государственной экспертизы изменений и дополнений к проекту разработки месторождения, который не должен превышать три года.

      Сноска. Статья 142 с изменениями, внесенными Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Примечание РЦПИ!
      Данная редакция статьи 143 приостановлена до 01.01.2026 Кодексом РК от 27.12.2017 № 125-VI (действующую редакцию см. пп. 3) п. 12 ст. 277 настоящего Кодекса).

Статья 143. Показатели проектных документов по разведке и добыче углеводородов, относимые к контрактным обязательствам недропользователя

      В контракте на недропользование по углеводородам в качестве обязательства недропользователя устанавливается выполнение следующих показателей проектных документов:

      1) плотность сетки эксплуатационных скважин;

      2) соотношение добывающих и нагнетательных скважин по каждому эксплуатационному объекту;

      3) коэффициент компенсации по залежам;

      4) отношение пластового и забойного давления к давлению насыщения или давлению конденсации;

      5) отношение пластового давления к забойному давлению;

      6) максимально допустимая величина газового фактора по скважинам.

      При этом значения показателей, указанных в настоящей статье, не включаются в контракт и определяются исходя из проектных документов.

Глава 20. ОТДЕЛЬНЫЕ ВОПРОСЫ ПРОВЕДЕНИЯ ОПЕРАЦИЙ ПО НЕДРОПОЛЬЗОВАНИЮ ПО УГЛЕВОДОРОДАМ

Статья 144. Информационная система учета сырой нефти, газового конденсата, сырого газа и продуктов его переработки (товарного газа)

      1. Информационная система учета сырой нефти, газового конденсата, сырого газа и продуктов его переработки (товарного газа) осуществляет учет:

      1) сырого газа и продуктов его переработки (товарного газа) путем автоматизированного сбора, обработки, хранения и использования данных о количестве находящегося в обороте сырого газа, подготовленного к переработке и поставке потребителю в соответствии с законодательством Республики Казахстан, а также используемого на собственные нужды, подлежащего утилизации путем закачки в пласт с целью хранения и (или) поддержания пластового давления, сжигаемого в случаях и на условиях, установленных статьей 146 настоящего Кодекса;

      2) сырой нефти и газового конденсата путем автоматизированного сбора, обработки, хранения и использования данных о количестве находящихся в обороте сырой нефти и газового конденсата, подготовленных к поставке потребителю в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      2. Уполномоченный орган в области углеводородов осуществляет сбор информации для включения в информационную систему учета сырой нефти и газового конденсата, сырого газа и продуктов его переработки (товарного газа) в целях обработки, хранения, использования информации, в том числе предоставления и распространения, в соответствии с определяемым им порядком формирования и функционирования информационной системы учета сырой нефти и газового конденсата, сырого газа и продуктов его переработки (товарного газа).

      3. Под оборотом сырой нефти и газового конденсата понимается их подготовка, транспортировка, хранение, отгрузка, реализация, ввоз на территорию Республики Казахстан и вывоз за пределы территории Республики Казахстан.

      Под оборотом сырого газа, продуктов его переработки (товарного газа) понимается их сбор, подготовка, транспортировка, переработка, а также в случаях и на условиях, установленных Кодексом и проектным документом, – утилизация путем закачки в пласт и сжигание в факелах.

      4. Прибором учета сырой нефти, газового конденсата, сырого газа и продуктов его переработки (товарного газа) признается техническое устройство, определяющее количественные и качественные характеристики сырой нефти, газового конденсата, сырого газа и продуктов его переработки (товарного газа) и допущенное к применению в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области обеспечения единства измерений, а также программное обеспечение, осуществляющее передачу информации оператору информационной системы учета сырой нефти, газового конденсата, сырого газа и продуктов его переработки (товарного газа) в режиме реального времени.

      5. Субъекты, осуществляющие деятельность в области оборота сырой нефти, газового конденсата, сырого газа и продуктов его переработки (товарного газа), обязаны оснащать свои производственные объекты, перечень и сроки оснащения которых утверждаются уполномоченным органом в области углеводородов, приборами учета и обеспечивать их функционирование в порядке, определенном уполномоченным органом в области углеводородов.

      6. Запрещается проведение субъектами, осуществляющими деятельность в области добычи и (или) оборота сырой нефти, газового конденсата, сырого газа и продуктов его переработки (товарного газа), операций по добыче и (или) обороту сырой нефти, газового конденсата, сырого газа и продуктов его переработки (товарного газа) без оснащения либо с оснащением неисправными приборами учета производственных объектов, перечень и сроки оснащения которых утверждаются уполномоченным органом в области углеводородов.

      Сноска. Статья 144 - в редакции Закона РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 145. Единая государственная система управления недропользованием по углеводородам

      1. Недропользователи, лица, осуществляющие операции в сфере добычи и оборота нефти и (или) сырого газа, урана, угля, либо их уполномоченные представители представляют отчеты посредством единой государственной системы управления недропользованием. Указанные отчеты должны быть удостоверены электронной цифровой подписью уполномоченного представителя. Формы и порядок представления отчетов утверждаются уполномоченными органами в области углеводородов и урана.

      2. Для целей настоящего Кодекса под единой государственной системой управления недропользованием понимается интегрированная информационная система "Единая государственная система управления недропользованием Республики Казахстан" уполномоченного органа в области углеводородов, предназначенная для сбора, хранения, анализа и обработки информации в сфере недропользования.

Статья 146. Сжигание сырого газа

      1. Сжигание сырого газа в факелах запрещается, за исключением случаев:

      1) угрозы или возникновения аварийных ситуаций, угрозы жизни персоналу или здоровью населения и окружающей среде;

      2) при испытании объектов скважин;

      3) при пробной эксплуатации месторождения;

      4) при технологически неизбежном сжигании сырого газа.

      2. Технологически неизбежным сжиганием сырого газа признается сжигание сырого газа для обеспечения бесперебойного процесса добычи углеводородов при пусконаладке, эксплуатации, техническом обслуживании и ремонте технологического оборудования, а также при технологических сбоях, отказах и отклонениях в работе технологического оборудования в пределах нормативов и объемов, установленных в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи.

      3. В случаях, предусмотренных подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи, допускается сжигание сырого газа в факелах без разрешения.

      При этом недропользователь обязан в течение десяти дней письменно уведомить уполномоченные органы в области углеводородов и охраны окружающей среды о таком сжигании.

      Такое уведомление должно содержать причины, по которым произошло сжигание сырого газа, и сведения об объемах сожженного сырого газа.

      4. В случаях, предусмотренных подпунктами 2), 3) и 4) пункта 1 настоящей статьи, сжигание сырого газа в факелах допускается по разрешению уполномоченного органа в области углеводородов при условии соблюдения недропользователем проектных документов и программы развития переработки сырого газа в пределах нормативов и объемов, определяемых по методике расчетов нормативов и объемов сжигания сырого газа при проведении операций по недропользованию, утверждаемой уполномоченным органом в области углеводородов.

      Порядок выдачи разрешений на сжигание сырого газа в факелах утверждается уполномоченным органом в области углеводородов.

      5. Сжигание сырого газа при испытании объектов скважины допускается в соответствии с утвержденным недропользователем и получившим положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз базовым проектным документом или анализом разработки на срок, предусмотренный утвержденным недропользователем планом испытания объектов скважин, не превышающий девяносто дней для каждого объекта скважины.

      Сжигание сырого газа при пробной эксплуатации месторождения может быть разрешено на общий срок, не превышающий три года.

      6. Сжигание сырого газа при пусконаладке технологического оборудования, техническом обслуживании и ремонтных работах осуществляется в пределах нормативов и объемов, рассчитанных по методике, утверждаемой уполномоченным органом в области углеводородов.

      7. В случаях технологических сбоев, отказов и отклонений в работе технологического оборудования недропользователь обязан проводить расследование и представлять в уполномоченный орган в области углеводородов ежеквартальные отчеты не позднее двадцать пятого числа месяца, следующего за отчетным кварталом, с указанием сведений о времени и объемах сожженного газа по каждому случаю технологических сбоев, отказов и отклонений, а также их причин.

Статья 147. Переработка и утилизация сырого газа

      1. Под переработкой сырого газа понимается технологический процесс по выработке из сырого газа продукции, отвечающей по качественному и количественному содержанию компонентов требованиям технических регламентов и (или) национальных стандартов.

      2. Недропользователь, осуществляющий добычу углеводородов, обязан проводить мероприятия, направленные на минимизацию объемов сжигания сырого газа.

      Проект разработки месторождения в обязательном порядке должен содержать раздел по переработке (утилизации) сырого газа.

      3. Недропользователи в целях рационального использования сырого газа и снижения вредного воздействия на окружающую среду обязаны разрабатывать по утверждаемой уполномоченным органом в области углеводородов форме программы развития переработки сырого газа. Программа развития переработки сырого газа разрабатывается на основании утвержденного недропользователем и получившего положительное заключение предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз базового проектного документа или анализа разработки.

      Программы развития переработки сырого газа подлежат утверждению уполномоченным органом в области углеводородов с учетом рекомендаций рабочей группы по вопросам развития переработки сырого газа и должны обновляться каждые три года.

      Состав рабочей группы по вопросам развития переработки сырого газа и положение о ней утверждаются уполномоченным органом в области углеводородов.

      Отчеты о выполнении программ развития переработки сырого газа должны направляться недропользователем ежегодно в уполномоченный орган в области углеводородов по форме и срокам, которые утверждены таким органом.

      4. Запрещается добыча углеводородов без переработки всего объема добываемого сырого газа, за исключением объемов сырого газа:

      1) сжигаемых в случаях и на условиях, установленных статьей 146 настоящего Кодекса;

      2) используемых недропользователем на собственные технологические нужды в объемах, предусмотренных программой развития переработки сырого газа, утвержденной уполномоченным органом в области углеводородов;

      3) реализуемых недропользователем иным лицам в целях переработки и (или) утилизации.

      При этом на месторождениях, где переработка сырого газа экономически не оправдана, проектом разработки месторождения и программой развития переработки сырого газа может быть предусмотрена утилизация всего объема добываемого сырого газа, за исключением газа, используемого на собственные нужды, путем закачки в пласт с целью хранения и (или) поддержания пластового давления.

      5. Проект разработки месторождения и программа развития переработки сырого газа могут предусматривать утилизацию добываемого сырого газа путем закачки в пласт с целью поддержания пластового давления при условии, что иные методы поддержания пластового давления на таком месторождении неэффективны и такая закачка обладает достаточным уровнем безопасности для окружающей среды и жизни человека.

      6. В случае совместного освоения проектные документы и программы развития переработки сырого газа могут предусматривать утилизацию добываемого сырого газа одного месторождения путем его закачки в пласт другого месторождения (включая месторождения иных недропользователей) с целью его хранения и (или) поддержания пластового давления.

      7. Запрещается закачка сырого газа в пласт, не предусмотренная проектом разработки месторождения, а также осуществляемая в нарушение проекта разработки месторождения.

      8. Недропользователи и уполномоченный орган в области углеводородов могут осуществлять реализацию совместных проектов по переработке сырого газа.

      9. Если иное не установлено контрактом на недропользование, добытый попутный газ является собственностью государства.

      Сноска. Статья 147 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 148. Поддержание пластового давления и подготовка воды

      1. Недропользователи, осуществляющие операции по добыче углеводородов по разным контрактам на недропользование, могут осуществлять закачку подготовленной пластовой воды одного недропользователя в пласт месторождения другого недропользователя с целью поддержания пластового давления в случаях, предусмотренных статьей 150 настоящего Кодекса.

      2. Недропользователь может привлекать лиц, владеющих необходимыми инфраструктурными объектами, для подготовки попутной и (или) иной (включая морскую) воды для дальнейшей закачки в пласт месторождения с целью поддержания пластового давления.

Статья 149. Операции по недропользованию по углеводородам на приграничных участках недр

      1. В случае если в результате проведения операций по недропользованию по углеводородам недропользователь обнаружит на приграничном участке недр залежь (совокупность залежей), расположенную в пределах территории Республики Казахстан или моря, часть которой также расположена на территории или на море, находящихся в юрисдикции другого смежного или противолежащего государства, то он обязан незамедлительно уведомить об этом компетентный орган.

      2. В случае отсутствия соответствующих международных договоров Республики Казахстан с государством, в недрах которого находится часть обнаруженной залежи (совокупности залежей), компетентный орган вправе принять решение о приостановлении операций по недропользованию по углеводородам на приграничном участке недр до достижения соглашения с таким государством.

      При этом компетентный орган в течение трех рабочих дней со дня принятия решения о приостановлении операций по недропользованию по углеводородам на приграничном участке недр уведомляет о нем недропользователя и в течение тридцати календарных дней инициирует разработку международного договора, регулирующего порядок и условия совместной разработки месторождения, находящегося на приграничном участке недр.

      3. В случае принятия компетентным органом решения о приостановлении операций по недропользованию по углеводородам на приграничном участке недр контракт считается приостановившим свое действие до выдачи компетентным органом разрешения на возобновление приостановленных операций по недропользованию.

Статья 150. Совместное освоение месторождений на разных участках недр

      1. Под совместным освоением понимается проведение несколькими недропользователями совместных операций по недропользованию по углеводородам на основе соглашения, в том числе использование общей инфраструктуры для разработки месторождений.

      2. Допускается совместное освоение нескольких месторождений, если такое освоение улучшает технические и экономические показатели разработки одного или нескольких месторождений.

      3. Недропользователи, осуществляющие операции по разведке и (или) добыче углеводородов на разных участках недр, по согласованию с компетентным органом в установленном настоящим Кодексом порядке вправе:

      1) при наличии имеющихся мощностей, инфраструктурных объектов и (или) иных технических и технологических возможностей у одного из недропользователей заключить с таким недропользователем договор на использование таких мощностей, инфраструктурных объектов и (или) иных технических и технологических возможностей с внесением (при необходимости) соответствующих изменений в проектные документы;

      2) совместно проектировать и (или) строить инфраструктурные объекты либо совместно использовать их на основании соответствующего договора.

      4. В случае совместного освоения несколькими недропользователями нескольких месторождений на разных участках недр в проектных документах обосновываются необходимость и эффективность совместного освоения, а также схема его осуществления.

      5. Для целей реализации подпункта 2) пункта 3 настоящей статьи недропользователи могут определить управляющую компанию, осуществляющую оперативное управление совместными инфраструктурными объектами.

      6. При совместном освоении недропользователь (в том числе управляющая компания) вправе по соглашению между недропользователями проводить часть или все операции по недропользованию другого недропользователя на его участке недр, если это необходимо для совместного освоения.

      7. С учетом положений пункта 3 настоящей статьи распределение объемов добытых углеводородов при совместном использовании инфраструктурных объектов производится по соглашению между недропользователями.

      8. При необходимости в соглашении между недропользователями предусматривается совместное использование систем инженерного обеспечения (в том числе электроэнергии, оборудования и материалов).

Статья 151. Разведка или добыча углеводородов на месторождении в качестве единого объекта

      1. Если часть обнаруженной залежи или месторождения, на которых недропользователь проводит операции по разведке и (или) добыче углеводородов, находится в пределах участка недр, находящегося в пользовании у другого недропользователя для проведения операций по разведке и (или) добыче углеводородов, такие недропользователи обязаны по своему выбору:

      1) передать свое право недропользования с соблюдением процедур передачи, установленных настоящим Кодексом, чтобы остался только один недропользователь, обладающий правом недропользования по данной залежи или месторождению, или остались несколько недропользователей, обладающих долями в праве недропользования на основе одного контракта;

      2) заключить договор о проведении совместной разведки и добычи или добычи на залежи или месторождении в качестве единого объекта с внесением соответствующих изменений в проектные документы, предварительно согласовав такой договор с компетентным органом.

      2. В случае несоблюдения недропользователями пункта 1 настоящей статьи компетентный орган вправе потребовать от недропользователей заключения договора о совместной разведке и добыче или добыче на залежи или месторождении в качестве единого объекта в судебном порядке.

      3. Недропользователи, осуществляющие совместную разведку и добычу или добычу углеводородов, несут солидарную ответственность по выполнению обязательств, возложенных на них контрактами.

Статья 152. Измерение и взвешивание нефти

      1. Измерение и взвешивание нефти, добытой недропользователем на участке недр, производятся недропользователем в порядке, утверждаемом уполномоченным органом в области углеводородов.

      2. Недропользователь проводит испытание оборудования и приборов, используемых для взвешивания и измерения нефти, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      3. Если при испытании или осмотре окажется, что оборудование или приборы имеют дефекты, то при невозможности установления срока неисправности срок дефекта определяется как половина времени от предыдущего замера до дня установления дефекта.

Глава 21. Особенности проведения разведки и добычи метана угольных пластов, разведки и добычи углеводородов на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне, А ТАКЖЕ ДОБЫЧИ УГЛЕВОДОРОДОВ НА ИСТОЩАЮЩИХСЯ МЕСТОРОЖДЕНИЯХ

      Сноска. Заголовок главы 21 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 153. Особенности разведки и добычи метана угольных пластов

      1. Разведка и добыча метана угольных пластов осуществляются в соответствии с требованиями, установленными настоящим Кодексом для разведки и добычи углеводородов, с учетом особенностей, предусмотренных настоящей главой.

      2. Запрещается разработка месторождений угля с повышенным уровнем природной метаноносности угольных пластов без проведения необходимых мероприятий по заблаговременной дегазации, программ по вентиляции и пластовой дегазации с последующей утилизацией полученного метана, обеспечивающих снижение содержания метана в угольных пластах до установленных нормативов.

      В рамках лицензии на разведку и (или) добычу угля допускается добыча метана угольных пластов при дегазации действующих шахт без заключения контракта на разведку и добычу или добычу метана угольных пластов.

      3. При этом такой недропользователь вправе использовать добытый метан угольных пластов только для собственных технологических нужд без дальнейшей его реализации.

      4. В случае намерения недропользователя, проводящего добычу угля, осуществлять добычу метана угольных пластов с целью его дальнейшей реализации такому недропользователю необходимо получить право недропользования на разведку и добычу или добычу метана угольных пластов в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.

Статья 153-1. Добыча углеводородов на истощающихся месторождениях

      1. Недропользователь, осуществляющий добычу углеводородов в рамках контрактов на недропользование по истощающимся месторождениям, обязан соблюдать одновременно следующие условия:

      1) соответствие месторождения критериям, предусмотренным пунктом 2 настоящей статьи. При этом такое соответствие указывается в получившем положительное заключение предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проекте разработки месторождения;

      2) исполнение недропользователем инвестиционного обязательства, предусмотренного пунктом 3 настоящей статьи.

      Контракт на недропользование признается контрактом на недропользование по истощающимся месторождениям при включении обязательства по исполнению инвестиционного обязательства недропользователя, предусмотренного пунктом 3 настоящей статьи.

      2. Месторождение углеводородов относится к категории истощающихся при условии, что в ходе его разработки достигнут хотя бы один из следующих показателей:

      для крупных месторождений углеводородов выработанность запасов должна составлять семьдесят и более процентов от утвержденных извлекаемых запасов и обводненность месторождения – восемьдесят пять и более процентов;

      текущий коэффициент извлечения нефти должен составлять 0,4 доли единицы и более.

      3. Инвестиционным обязательством недропользователя по контракту на недропользование по истощающимся месторождениям являются осуществление дополнительных инвестиций в разработку такого истощающегося месторождения и (или) дополнительное финансирование социально-экономического развития региона в порядке, установленном статьей 129 настоящего Кодекса, в размере не менее суммы, рассчитываемой как произведение коэффициента инвестирования, установленного пунктом 4 настоящей статьи, и суммы совокупного годового дохода по такому месторождению, исчисленной в соответствии с методикой ведения раздельного налогового учета недропользователя, утвержденной в налоговой учетной политике в соответствии со статьей 723 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), по итогам предыдущего года.

      4. Коэффициент инвестирования по истощающемуся месторождению устанавливается исходя из фактического годового объема добычи углеводородов по такому месторождению и составляет:

№ п/п

Объем годовой добычи

Коэффициент инвестирования, в %

1.

до 250 000 тонн включительно

1,0

2.

свыше 250 000 тонн и до 500 000 тонн включительно

2,0

3.

свыше 500 000 тонн и до 1 000 000 тонн включительно

3,0

4.

свыше 1 000 000 тонн и до 2 000 000 тонн включительно

4,0

5.

свыше 2 000 000 тонн и до 3 000 000 тонн включительно

5,0

6.

свыше 3 000 000 тонн и до 4 000 000 тонн включительно

5,5

7.

свыше 4 000 000 тонн и до 5 000 000 тонн включительно

6,5

8.

свыше 5 000 000 тонн и до 7 000 000 тонн включительно

7,0

9.

свыше 7 000 000 тонн и до 10 000 000 тонн включительно

8,0

10.

свыше 10 000 000 тонн

8,5


      Сноска. Глава 21 дополнена статьей 153-1 в соответствии с Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 154. Общие условия проведения разведки и добычи углеводородов на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне

      1. Морем признается поверхность толщи воды, а также в пределах казахстанской части дно Каспийского и Аральского морей.

      2. Внутренними водоемами признаются искусственные водохранилища и водотоки, расположенные в границах Республики Казахстан.

      3. Предохранительная зона – зона суши, простирающаяся от береговой линии моря на пять километров в сторону суши, которая может быть загрязнена вследствие разлива нефти в море и внутренних водоемах или быть источником загрязнения моря.

      4. Морскими объектами признаются искусственные острова, дамбы, сооружения, установки, трубопроводы и иные объекты, используемые при проведении разведки и (или) добычи углеводородов на море.

      5. Недропользователи, проводящие разведку и (или) добычу углеводородов на море, обязаны руководствоваться наилучшей практикой по охране окружающей среды на море, не препятствовать и не наносить вреда судоходству, промыслу, использованию и охране водных биологических ресурсов и иной правомерной деятельности, обычно осуществляемой на конкретном участке моря.

      6. Обязательным условием предоставления права недропользования по углеводородам на море является долевое участие национальной компании в области углеводородов в качестве недропользователя по контракту в размере не менее пятидесяти процентов.

      В последующем указанный размер долевого участия национальной компании в контракте может быть снижен при условии, что национальная компания сохранит свой контроль за принятием решений недропользователями по контракту.

      7. В целях минимизации негативного воздействия на окружающую среду недропользователи, проводящие разведку и (или) добычу углеводородов на море, могут осуществлять совместную реализацию проектов по использованию морских объектов.

      8. Недропользователь, проводящий разведку и (или) добычу углеводородов на море, несет ответственность за экологический ущерб, вред, причиненный физическим и (или) юридическим лицам, в случае загрязнения моря, образовавшегося в результате проводимых операций по недропользованию по углеводородам на море, вне зависимости от наличия вины, если не будет доказано, что экологический ущерб, вред причинены вследствие действия непреодолимой силы или умысла потерпевшего.

      9. Недропользователь, проводящий разведку и (или) добычу углеводородов на море, обязан обеспечить за свой счет доставку с берега представителей государственных органов, имеющих полномочия для проведения инспекций в соответствии с законодательством Республики Казахстан на принадлежащих недропользователю морских объектах.

      Проведение инспекций представителями государственных органов на морских объектах не должно препятствовать нормальной деятельности недропользователя.

      10. Недропользователь, осуществляющий разведку углеводородов на море, вправе приступить к бурению скважин только после проведения всех необходимых геофизических и сейсмических исследований территории разведки, а также выполнения требований пункта 1 статьи 156 настоящего Кодекса.

      11. Запрещается бурение поисковой, разведочной, эксплуатационной или иной скважины, не предусмотренной утвержденным недропользователем и получившим положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проектом бурения скважин, за исключением бурения глушащей скважины при выходе ранее пробуренной скважины из-под контроля при условии, что применение иных методов взятия такой скважины под контроль невозможно либо является неэффективным в сложившихся обстоятельствах.

      При этом недропользователь обязан письменно уведомить компетентный орган о начале бурения глушащей скважины в разумный срок с указанием конкретных обстоятельств и причин, повлиявших на принятие решения о бурении такой скважины.

      12. Недропользователь, осуществляющий разведку и (или) добычу углеводородов в пределах предохранительной зоны, обязан принять необходимые меры, чтобы исключить загрязнение моря в случае подъема уровня вод.

      13. К операциям по недропользованию по углеводородам на внутренних водоемах и в предохранительной зоне применяются положения настоящего Кодекса, установленные для операций по недропользованию в отношении углеводородов на море.

      14. Требования пунктов 8 и 9 настоящей статьи применяются также в отношении лиц, эксплуатирующих объекты, несущие риск разлива нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне.

      15. Для целей настоящей главы под разливами нефти также понимаются разливы нефтепродуктов.

      Сноска. Статья 154 с изменениями, внесенными законами РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018);от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 155. Национальная система обеспечения готовности и действий по ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне

      1. Ресурсами для ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне признаются персонал, суда, оборудование, химические вещества и иные материалы, используемые при ликвидации разливов нефти.

      2. К объектам, несущим риск разливов нефти, относятся морские объекты, морские порты и суда.

      3. Обеспечение готовности и действий по ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне осуществляется в зависимости от предполагаемых объемов разливов нефти по следующим уровням:

      первый уровень – незначительные разливы нефти (не превышающие десять тонн нефти), ликвидируемые ресурсами, имеющимися на объекте, несущем риски разлива нефти;

      второй уровень – умеренные (средние) разливы нефти (от десяти тонн до двухсот пятидесяти тонн), для ликвидации которых дополнительно к ресурсам объекта, несущего риск разлива нефти, привлекаются ресурсы с берега;

      третий уровень – крупные разливы нефти (от двухсот пятидесяти и более тонн), для ликвидации которых дополнительно к ресурсам объекта, несущего риск разлива нефти, и ресурсам с берега привлекаются имеющиеся ресурсы в стране и международные ресурсы.

      На основании оценки риска выявленные объемы возможного разлива нефти могут быть выше указанных по трем уровням. Количество ресурсов должно соответствовать уровню вероятного риска разлива нефти.

      4. Национальная система обеспечения готовности и действий по ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне включает:

      1) национальный план обеспечения готовности и действий по ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне Республики Казахстан (далее – национальный план), утверждаемый уполномоченным органом в области углеводородов совместно с уполномоченными органами в области гражданской защиты и торгового мореплавания;

      2) территориальные планы обеспечения готовности и действий по ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне областей, разрабатываемые на основании национального плана территориальными подразделениями ведомства уполномоченного органа в области гражданской защиты и утверждаемые местными исполнительными органами соответствующих областей;

      3) объектовые планы – планы по обеспечению готовности и действий по ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне, разрабатываемые собственниками объектов, несущих риск разлива нефти, за исключением собственников судов, на основании национального и территориальных планов соответствующих областей, а также на основе оценки риска разливов нефти и анализа суммарной экологической пользы, которые согласовываются с соответствующим территориальным подразделением уполномоченного органа в сфере гражданской защиты;

      4) судовые планы чрезвычайных мер по борьбе с загрязнением нефтью, разрабатываемые в соответствии с Международной конвенцией по предотвращению загрязнения с судов 1973 года, измененной протоколом 1978 года (МАРПОЛ 73/78).

      5. Государственными органами, ответственными за реализацию национального плана, являются:

      1) уполномоченный орган в области углеводородов – за обеспечение готовности недропользователей к ликвидации разливов нефти;

      2) уполномоченный орган в области торгового мореплавания – за обеспечение готовности морских портов и судов к ликвидации разливов нефти;

      3) уполномоченный орган в области гражданской защиты – за получение и передачу информации о разливах нефти, проведение учений и тренировок, а также за оперативные действия по ликвидации разливов нефти, действия по обращению за международной помощью и за оказание помощи другим странам в случае получения соответствующего запроса.

      6. Объектовые планы утверждаются собственниками объектов, несущих риск разлива нефти, после согласования с территориальным подразделением уполномоченного органа в сфере гражданской защиты и в течение десяти рабочих дней со дня утверждения направляются в уведомительном порядке в уполномоченный орган в области углеводородов.

      Срок согласования объектового плана с территориальными подразделениями уполномоченных органов в области охраны окружающей среды и в области гражданской защиты не должен превышать тридцать календарных дней со дня обращения.

      Объектовые планы могут быть объединены, если у собственника имеется несколько объектов, несущих риск разлива нефти.

      7. Порядок разработки и утверждения судовых планов чрезвычайных мер по борьбе с загрязнением нефтью определяется Международной конвенцией по предотвращению загрязнения с судов 1973 года, измененной протоколом 1978 года (МАРПОЛ 73/78).

      8. План морского объекта утверждается недропользователем после согласования с территориальными подразделениями уполномоченных органов в области охраны окружающей среды и в области гражданской защиты и в течение трех рабочих дней со дня утверждения направляется в уведомительном порядке в уполномоченный орган в области углеводородов.

      9. Территориальный план соответствующей области вводится в действие в следующих случаях:

      1) разлив нефти достиг второго уровня и ресурсов недропользователя и (или) привлекаемой им специализированной организации по ликвидации разливов нефти на море недостаточно для его ликвидации;

      2) разлив произошел с судна или имеется угроза разлива нефти на судне;

      3) обнаружен разлив нефти неизвестного происхождения;

      4) разлив нефти представляет угрозу загрязнения заповедной зоны Каспийского моря;

      5) разлив нефти начал распространяться на территорию сопредельной области.

      10. Национальный план вводится в действие в следующих случаях:

      1) разлив нефти достиг третьего уровня и требуется содействие в организации прибытия международных ресурсов для ликвидации разливов нефти;

      2) разлив нефти не достиг третьего уровня, но представляет угрозу загрязнения заповедной зоны Каспийского моря;

      3) разлив нефти начал распространяться на территорию сопредельного государства.

      11. Руководителем действий по ликвидации разливов нефти является:

      1) при разливах нефти первого уровня – собственник объекта, несущего риск разлива нефти, или привлекаемая им специализированная организация по ликвидации разливов нефти на море;

      2) при разливах нефти второго уровня:

      до введения в действие территориального плана соответствующей области – собственник объекта, несущего риск разлива нефти, или привлекаемая им специализированная организация по ликвидации разливов нефти на море;

      после введения в действие территориального плана соответствующей области – должностное лицо, назначенное акимом области;

      3) при разливах нефти третьего уровня – должностное лицо уполномоченного органа в области гражданской защиты, назначенное Премьер-Министром Республики Казахстан.

      Функции консультативно-совещательного органа при ликвидации разливов нефти третьего уровня в рамках национального плана возлагаются на межведомственную государственную комиссию по предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций.

      12. Требования настоящей статьи применяются также в отношении физических и юридических лиц, осуществляющих деятельность, связанную с риском разлива нефти на море, за исключением лиц, на объекты которых распространяется действие Международной конвенции по предотвращению загрязнения с судов 1973 года, измененной протоколом 1978 года (МАРПОЛ 73/78).

      Сноска. Статья 155 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 156. Обеспечение готовности и действия по ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне

      1. Запрещается проведение операций на объектах, несущих риск разлива нефти, за исключением судов, без:

      1) проведения оценки рисков разливов нефти;

      2) утвержденного объектового плана;

      3) наличия собственных или привлекаемых на основании договора ресурсов;

      4) выполнения условий, предусмотренных пунктами 2 и 3 настоящей статьи.

      2. Собственники объектов, несущих риск разлива нефти, за исключением судов, обязаны:

      1) для ликвидации разливов нефти первого уровня на море – иметь в наличии на морском объекте либо в пределах тридцатиминутной досягаемости ресурсы, необходимые для полной ликвидации таких разливов нефти;

      2) для ликвидации разливов нефти второго уровня на море:

      иметь в наличии на морском объекте либо в пределах тридцатиминутной досягаемости ресурсы, указанные в подпункте 1) настоящего пункта, в объеме, достаточном на период до прибытия ресурсов местных береговых служб;

      обеспечить прибытие в случае необходимости ресурсов местных береговых служб.

      При отсутствии собственных ресурсов для ликвидации разливов нефти первого и второго уровней собственники объектов, несущих риск разлива нефти, за исключением судов, обязаны заключить договоры со специализированными организациями по ликвидации разливов нефти на море.

      В случае необходимости собственники объектов, несущих риск разлива нефти, вправе привлекать ресурсы в рамках соглашений о сотрудничестве и взаимопомощи при ликвидации разливов нефти.

      Минимальные нормативы и требования к ресурсам, необходимым для ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне, устанавливаются уполномоченным органом в области углеводородов.

      3. В целях обеспечения ресурсами для ликвидации разливов нефти третьего уровня собственник объекта, несущего риск разлива нефти, за исключением судов, обязан заключить договор со специализированной организацией по ликвидации разливов нефти на море, имеющей международное признание, квалифицированный персонал и соответствующее оборудование.

      4. В случае обнаружения разлива нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне собственники объектов, несущих риск разлива нефти, обязаны незамедлительно информировать территориальные подразделения уполномоченных органов в области охраны окружающей среды и в области гражданской защиты.

      Порядок информирования о разливе нефти для судов определяется законодательством Республики Казахстан в области торгового мореплавания.

      5. При ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне необходимо отдавать предпочтение методам, ориентированным на максимальную защиту здоровья людей и охрану окружающей среды на основе анализа суммарной экологической пользы. Правила определения и согласования оптимальных методов ликвидации аварийных разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне Республики Казахстан на основе анализа суммарной экологической пользы утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      6. После проведения мероприятий по локализации источника разлива нефти и ликвидации разлива нефти, расследования причин аварий, инцидентов собственниками объектов, несущих риск разлива нефти, и (или) специализированными организациями по ликвидации разливов нефти представляется отчет о проделанной работе в уполномоченные органы в области охраны окружающей среды и в области гражданской защиты.

      Собственники морских объектов дополнительно представляют отчет в уполномоченный орган в области углеводородов.

      7. Собственник объекта, несущего риск разлива нефти, обязан в полном объеме устранить экологический ущерб и возместить вред, причиненный третьим лицам в результате разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне, а также расходы государства по ликвидации разливов нефти.

      8. Требования настоящей статьи применяются также в отношении физических и юридических лиц, осуществляющих деятельность, связанную с риском разлива нефти на море, за исключением лиц, на объекты которых распространяется действие Международной конвенции по предотвращению загрязнения с судов 1973 года, измененной протоколом 1978 года (МАРПОЛ 73/78).

      Сноска. Статья 156 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 157. Создание и эксплуатация морских объектов

      1. При проведении операций по недропользованию по углеводородам на море и внутренних водоемах допускаются создание, размещение и эксплуатация морских объектов при условии обеспечения защиты и сохранения окружающей среды в соответствии с утвержденным недропользователем и получившим положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз базовым проектным документом.

      Создание и размещение морских объектов допускается по разрешению уполномоченного органа в области углеводородов, согласованному с уполномоченным органом в области использования и охраны водного фонда, уполномоченным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира, Пограничной службой Комитета национальной безопасности Республики Казахстан, центральным исполнительным органом, осуществляющим государственную политику в области обороны.

      2. Вокруг морских объектов устанавливаются зоны безопасности, которые простираются на расстояние пятьсот метров, отмеряемых от каждой точки внешнего края таких морских объектов. Морские объекты, а также окружающие их зоны безопасности размещаются в местах, где они не могут стать помехой на морских путях, имеющих важное значение для международного судоходства и рыболовства.

      3. Лица, ответственные за содержание и эксплуатацию морских объектов, должны обеспечивать их охрану, а также наличие соответствующих средств по предупреждению об их местонахождении в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      4. После завершения эксплуатации морских объектов при проведении разведки и (или) добычи углеводородов на море и внутренних водоемах такие объекты, если они не могут быть в дальнейшем использованы в хозяйственных или иных целях, должны быть демонтированы таким образом, чтобы не создавать угрозу безопасности людей и окружающей среде и не являться помехой для судоходства или рыболовства.

      5. Создание, размещение и эксплуатация морских объектов, используемых при проведении разведки и (или) добычи углеводородов на море и внутренних водоемах, осуществляются в порядке, утверждаемом уполномоченным органом в области углеводородов.

      Сноска. Статья 157 с изменением, внесенным Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводятся в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 158. Запрет строительства и эксплуатации хранилищ и резервуаров нефти на море

      1. Запрещаются строительство и эксплуатация хранилищ и резервуаров нефти на море.

      2. Запрещаются хранение и складирование нефти на морских объектах, за исключением временного (не более двадцати календарных дней) хранения нефти при транспортировке такой нефти танкерами непосредственно с морских объектов.

Статья 159. Запрет сброса и захоронения отходов при проведении разведки и (или) добычи углеводородов на море

      1. Запрещаются сброс в море и захоронение на дне моря отходов при проведении разведки и (или) добычи углеводородов на море.

      2. Сброс производственных и других сточных вод в море осуществляется только с разрешения и под контролем уполномоченного органа в области охраны окружающей среды при условии очистки таких вод до установленных нормативов.

РАЗДЕЛ VIII. ДОБЫЧА УРАНА

Глава 22. Особенности предоставления и прекращения права недропользования на добычу урана

Параграф 1. Предоставление права недропользования на добычу урана национальной компании в области урана на основании прямых переговоров

Статья 160. Условия предоставления национальной компании в области урана права недропользования на добычу урана на основании прямых переговоров

      1. Национальной компанией в области урана признается акционерное общество, созданное по решению Правительства Республики Казахстан, контрольный пакет акций которого принадлежит государству или национальному управляющему холдингу, осуществляющее деятельность в области урана на условиях, установленных законодательством Республики Казахстан.

      2. Участок недр на добычу предоставляется национальной компании в области урана на основании прямых переговоров.

      3. Право недропользования на добычу (доля в праве недропользования), предоставленное национальной компании в области урана на основании прямых переговоров, может быть передано только юридическому лицу, более пятидесяти процентов акций (долей участия) в котором прямо или косвенно принадлежат национальной компании в области урана.

      При любой последующей передаче такое юридическое лицо вправе передавать полученное право недропользования (долю в праве недропользования) только юридическому лицу, в котором национальной компании в области урана прямо или косвенно принадлежат более пятидесяти процентов акций (долей участия).

Статья 161. Заявление национальной компании в области урана на проведение прямых переговоров

      1. Национальная компания в области урана, имеющая намерение получить в пользование участок недр для добычи урана на основании прямых переговоров, направляет в компетентный орган заявление с указанием границ участка недр, на который претендует национальная компания в области урана.

      2. Заявление и прилагаемые к нему документы должны быть составлены на казахском и русском языках.

Статья 162. Порядок проведения прямых переговоров с национальной компанией в области урана

      1. Прямые переговоры по предоставлению права недропользования на добычу национальной компании в области урана проводятся между уполномоченными представителями национальной компании в области урана и рабочей группой компетентного органа. Положение о рабочей группе и ее состав утверждаются компетентным органом.

      2. Прямые переговоры проводятся в течение двух месяцев со дня поступления заявления в компетентный орган. Срок проведения прямых переговоров может быть продлен по решению компетентного органа.

      3. В случае, если на этапе подачи заявления на проведение прямых переговоров либо в ходе прямых переговоров национальной компанией в области урана предложены обязательства по внутристрановой ценности в работах и услугах в размере более пятидесяти процентов, предложенные обязательства закрепляются в контракте на добычу урана.

      4. По результатам прямых переговоров компетентный орган принимает решение о заключении контракта или об отказе в его заключении.

      5. В случае принятия решения о заключении контракта на добычу урана национальная компания в области урана в течение двенадцати календарных месяцев со дня его принятия:

      1) уплачивает подписной бонус, определенный по результатам прямых переговоров;

      2) обязана обеспечить разработку проекта опытно-промышленной добычи урана и его экспертизу в соответствии с настоящим Кодексом;

      3) направляет в компетентный орган подтверждение оплаты подписного бонуса и подписанный со своей стороны контракт на добычу урана, разработанный в соответствии с типовым контрактом на добычу урана, утверждаемым компетентным органом.

      В контракте на добычу урана закрепляется период опытно-промышленной добычи, продолжительность которого определяется по результатам прямых переговоров.

      Срок, указанный в настоящем пункте, может быть продлен по решению компетентного органа на срок до шести месяцев, когда разработка и согласование соответствующего проекта не были завершены в срок по обстоятельствам, не зависящим от воли недропользователя.

      6. Компетентный орган в течение двадцати рабочих дней со дня получения контракта на добычу урана и подтверждения оплаты подписного бонуса заключает контракт на добычу урана и направляет национальной компании в области урана ее экземпляр (экземпляры).

Параграф 2. Прекращение права недропользования на добычу урана

Статья 163. Досрочное прекращение компетентным органом действия контракта на добычу урана в одностороннем порядке

      1. Компетентный орган письменно уведомляет недропользователя о допущенном нарушении в случаях:

      1) непредставления либо представления заведомо недостоверной отчетности, предусмотренной статьей 180 настоящего Кодекса;

      2) выполнения недропользователем финансовых обязательств, установленных контрактом на добычу урана, менее чем на тридцать процентов за отчетный год;

      3) проведения операций по добыче урана, связанных с нарушением целостности земной поверхности, без формирования суммы обеспечения в соответствии с установленным графиком либо в нарушение графика формирования суммы обеспечения;

      4) в иных случаях нарушения недропользователем обязательств, установленных контрактом на добычу урана.

      Недропользователь обязан устранить нарушения, указанные в подпунктах 1), 2), 3) настоящего пункта, в течение трех месяцев со дня получения уведомления о допущенном нарушении, а нарушения иных обязательств, установленных контрактом на добычу урана, – в срок, указанный в уведомлении, и письменно сообщить об этом компетентному органу с приложением документов, подтверждающих устранение.

      2. В случае неустранения недропользователем в трехмесячный срок одного из нарушений, указанных в подпунктах 1), 2), 3) пункта 1 настоящей статьи, а также при неустранении в указанный в уведомлении компетентного органа срок более двух нарушений иных обязательств, установленных контрактом на добычу урана, компетентный орган вправе досрочно прекратить действие контракта на добычу урана в одностороннем порядке.

      3. Компетентный орган досрочно прекращает действие контракта на добычу урана в одностороннем порядке в случаях:

      1) вступления в силу решения суда о запрете деятельности по недропользованию;

      2) проведения операций по добыче урана без соответствующих утвержденных недропользователем и получивших положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом экспертиз проектных документов;

      3) нарушения недропользователем требований настоящего Кодекса, относящихся к переходу права недропользования и объектов, связанных с правом недропользования.

      4. Досрочное прекращение действия контракта на добычу урана в одностороннем порядке производится компетентным органом путем направления недропользователю письменного уведомления.

      Контракт прекращает действие по истечении двух месяцев со дня получения недропользователем такого уведомления.

      5. Недропользователь вправе оспорить законность досрочного прекращения компетентным органом действия контракта на добычу урана в суде в течение двух месяцев со дня получения им уведомления. В случае обращения недропользователя в суд срок, указанный в пункте 4 настоящей статьи, приостанавливается до вступления решения суда в законную силу.

      6. По решению Правительства Республики Казахстан компетентный орган вправе досрочно прекратить действие контракта на добычу урана в одностороннем порядке, в том числе заключенного до введения в действие настоящего Кодекса, в случае, если действия недропользователя при проведении операций по добыче урана на участке недр, имеющем стратегическое значение, приводят к изменению экономических интересов Республики Казахстан, создающему угрозу национальной безопасности.

      В случае одностороннего прекращения действия контракта по указанному основанию компетентный орган должен предупредить об этом недропользователя не позднее чем за два месяца.

      7. В случае, если действия недропользователя при проведении операций по добыче урана в отношении участков недр, имеющих стратегическое значение, приводят к изменению экономических интересов Республики Казахстан, создающему угрозу национальной безопасности, компетентный орган вправе потребовать изменение и (или) дополнение условий контракта, в том числе заключенного до введения в действие настоящего Кодекса, с целью восстановления экономических интересов Республики Казахстан.

      Компетентный орган вправе досрочно прекратить действие такого контракта на добычу урана в одностороннем порядке, если:

      1) в срок до двух месяцев со дня получения уведомления от компетентного органа об изменении и (или) дополнении условий контракта недропользователь письменно не подтвердит свое согласие на проведение переговоров по изменению и (или) дополнению условий контракта либо откажется от их проведения;

      2) в срок до четырех месяцев со дня получения согласия недропользователя на проведение переговоров по изменению и (или) дополнению условий контракта стороны не достигнут соглашения по изменению и (или) дополнению условий контракта;

      3) в срок до шести месяцев со дня достижения согласованного решения по восстановлению экономических интересов Республики Казахстан стороны не подпишут изменение и (или) дополнение в условия контракта.

Статья 164. Участок недр и имущество при прекращении права недропользования на добычу урана

      1. Со дня прекращения действия контракта на добычу урана участок (участки) недр, закрепленный (закрепленные) в таком контракте, является (являются) возвращенным (возвращенными) государству.

      2. Со дня завершения периода добычи участок (участки) добычи является (являются) возвращенным (возвращенными) государству.

      В случае если в контракте на добычу урана закреплены два и более участка добычи, то со дня завершения периода добычи по одному из участков добычи такой участок является возвращенным государству.

      3. При прекращении действия контракта на добычу урана компетентный орган уведомляет недропользователя об одном из следующих решений:

      1) ликвидировать последствия недропользования на таком участке недр;

      2) произвести консервацию участка недр;

      3) передать участок недр в доверительное управление национальной компании в области урана.

      4. Уведомление направляется в следующие сроки:

      1) в случае истечения срока действия контракта на добычу урана по завершении периода добычи – не позднее чем за два месяца до такого завершения;

      2) в случае досрочного прекращения компетентным органом действия контракта на добычу урана в одностороннем порядке – одновременно с направлением уведомления о досрочном прекращении действия контракта на добычу урана;

      3) в случае расторжения контракта на добычу урана по соглашению сторон – одновременно с подписанием соглашения о расторжении контракта.

      5. Лицо, получившее уведомление компетентного органа о решении ликвидировать последствия недропользования на участке недр либо произвести консервацию участка недр:

      1) обязано прекратить операции по добыче урана на участке недр, за исключением операций, незамедлительное прекращение которых связано с угрозой возникновения чрезвычайных ситуаций. Прекращение таких операций должно быть осуществлено в течение двух месяцев со дня получения уведомления;

      2) обязано незамедлительно после утверждения и получения положительных заключений предусмотренных настоящим Кодексом экспертиз проекта ликвидации или консервации начать работы по ликвидации последствий недропользования или консервации участка недр в соответствии с требованиями, установленными настоящим Кодексом;

      3) вправе в течение шести месяцев со дня получения уведомления вывезти добытый им уран, а также оборудование и иное имущество, являющиеся его собственностью. Оборудование и иное имущество, не вывезенные в указанный срок, подлежат ликвидации или консервации в соответствии с требованиями, установленными настоящим Кодексом.

      6. В случае отсутствия прежнего недропользователя либо его уклонения от исполнения обязанности, предусмотренной подпунктом 2) пункта 5 настоящей статьи, проведение работ по ликвидации последствий недропользования или консервации участка недр осуществляется за счет средств обеспечения.

      При этом в случае, указанном в подпункте 1) пункта 4 настоящей статьи, уполномоченный орган в области добычи урана имеет право обратить взыскание на предмет залога в полном объеме, а в случае, указанном в подпункте 2) пункта 4 настоящей статьи, – в объеме фактически понесенных затрат на проведение работ по консервации участка недр.

      7. Лицо, получившее уведомление компетентного органа о решении передать участок недр в доверительное управление национальной компании в области урана:

      1) обязано в месячный срок со дня получения уведомления передать оборудование и иное имущество, обеспечивающие непрерывность технологического процесса и промышленную безопасность на участке недр, в доверительное управление национальной компании в области урана на срок до передачи имущества новому недропользователю.

      В случае отсутствия прежнего недропользователя либо его уклонения от передачи имущества национальной компании в области урана компетентный орган выступает в качестве его поверенного в отношении такого имущества и передает его национальной компании в области урана по акту, содержащему перечень, предусматривающий указание о состоянии передаваемого имущества;

      2) вправе в течение шести месяцев со дня получения уведомления вывезти добытый им уран, а также оборудование и иное имущество, являющиеся его собственностью, за исключением объектов, указанных в подпункте 1) настоящего пункта.

      8. В случае, предусмотренном в подпункте 3) пункта 3 настоящей статьи:

      1) доверительный управляющий организует проведение оценки имущества, указанного в подпункте 1) пункта 7 настоящей статьи;

      2) имущество, указанное в подпункте 1) пункта 7 настоящей статьи, со дня заключения контракта на добычу урана переходит в собственность нового недропользователя, который уплачивает прежнему недропользователю стоимость такого имущества.

      9. В случаях, предусмотренных подпунктами 1) и 2) пункта 8 настоящей статьи:

      1) компетентный орган в течение десяти рабочих дней со дня заключения контракта на добычу урана направляет прежнему недропользователю уведомление о необходимости передачи прав по банковскому вкладу, обеспечивающему исполнение обязательства по ликвидации, новому недропользователю и сроках такой передачи;

      2) прежний недропользователь в сроки, указанные в уведомлении, передает права по банковскому вкладу, обеспечивающему исполнение обязательства по ликвидации, новому недропользователю.

Статья 165. Доверительное управление участком недр и имуществом при прекращении права недропользования

      1. В случае, предусмотренном пунктом 7 статьи 164 настоящего Кодекса, компетентный орган в течение пяти рабочих дней со дня направления уведомления о решении передать участок недр в доверительное управление национальной компании в области урана для последующего предоставления его иному лицу заключает с национальной компанией в области урана договор доверительного управления таким участком недр.

      2. Договор доверительного управления участком недр разрабатывается и заключается в форме электронного документа, удостоверенного посредством электронных цифровых подписей уполномоченных должностных лиц, путем использования единой государственной системы управления недропользованием в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан, требованиями законодательства Республики Казахстан об электронном документе и электронной цифровой подписи и предоставляет доверительному управляющему право:

      1) осуществлять операции по добыче урана без заключения контракта на добычу урана;

      2) получить земельный участок на праве землепользования для осуществления деятельности по доверительному управлению участком недр.

      3. Доверительный управляющий имеет право на возмещение расходов, произведенных при доверительном управлении участком недр и подтвержденных в установленном порядке, за счет доходов от его использования при представлении документов, подтверждающих необходимость произведенных расходов.

      В случае такого возмещения расходов новый недропользователь не возмещает затраты доверительного управляющего, ранее возмещенные в соответствии с настоящей статьей.

      В случае отсутствия дохода либо его недостаточности возмещение расходов осуществляется за счет учредителя (выгодоприобретателя).

      4. Доходы от доверительного управления, за исключением сумм, направленных на возмещение расходов доверительного управляющего и уплату налогов, связанных с исполнением договора доверительного управления, по результатам прекращения действия договора доверительного управления направляются учредителю (выгодоприобретателю).

      5. Приобретение товаров, работ и услуг в рамках договора доверительного управления участком недр осуществляется без соблюдения требований, предусмотренных настоящим Кодексом.

      6. Доверительный управляющий отвечает своим имуществом по обязательствам, вытекающим из сделок, совершенных им с превышением полномочий, предоставленных ему договором доверительного управления участком недр, или с нарушением установленных ограничений.

      7. Земельный участок переоформляется на доверительного управляющего на срок действия договора доверительного управления участком недр, но не более десяти лет со дня его заключения.

      Сноска. Статья 165 с изменением, внесенным Законом РК от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие с 01.01.2024).

Глава 23. Участки и территории добычи урана

Статья 166. Участки недр, предоставляемые для проведения операций по добыче урана

      1. Участки недр для добычи урана предоставляются национальной компании в области урана на основании прямых переговоров.

      2. Участки недр для добычи урана ограничиваются глубиной залегания обнаруженных в их пределах залежей урана.

      3. В контракте на добычу урана может быть предусмотрено несколько участков недр.

      4. Размер участков недр, предоставляемых национальной компании в области урана на основании прямых переговоров, в рамках одного контракта на добычу урана в совокупности не может превышать двести блоков.

Статья 167. Предоставление участка недр

      1. Со дня регистрации контракта на добычу урана участок недр является переданным в пользование недропользователю.

      2. Заключение контракта на добычу урана или дополнения к контракту на добычу урана, предусматривающего закрепление участка и периода опытно-промышленной добычи и периода добычи, является основанием для предоставления недропользователю права землепользования на необходимый ему земельный участок в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан.

Статья 168. Понятие и виды преобразования

      1. Преобразованием участков недр является изменение их пространственных границ, производимое путем:

      1) увеличения участка недр;

      2) уменьшения участка недр.

      2. Преобразование участков недр допускается при условии, что пользователем преобразуемых участков является одно лицо (одни лица).

Статья 169. Увеличение участка недр

      1. Увеличение участка недр по контракту на добычу урана производится по заявлению недропользователя при одновременном соблюдении следующих условий:

      1) недропользователем при проведении разведочных работ обнаружена залежь (совокупность залежей), установленная в утвержденном недропользователем и получившем положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом экспертиз проектном документе, примыкающая к участку недр для добычи;

      2) запрашиваемый участок недр свободен от недропользования по урану;

      3) участок недр запрашивается блоками, в пределах которых располагаются контуры обнаруженной залежи (совокупности залежей), установленные в утвержденном недропользователем и получившем положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом экспертиз проектном документе;

      4) отсутствуют не устраненные недропользователем нарушения обязательств по контракту на добычу урана, указанные в уведомлении компетентного органа.

      2. Заявление об увеличении участка недр должно содержать:

      1) наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на добычу урана;

      3) указание на запрашиваемый участок недр, на котором предполагается увеличить территорию первоначального участка недр.

      3. К заявлению дополнительно прилагаются:

      1) подписанное недропользователем дополнение к контракту, предусматривающее увеличение участка недр;

      2) отчет компетентного лица по запасам на запрашиваемый участок.

      4. Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган:

      1) принимает решение об увеличении участка недр или отказывает в увеличении;

      2) уведомляет заявителя о принятом решении, а в случае принятия решения об увеличении участка недр – дополнительно о размере подписного бонуса по запрашиваемому участку недр.

      5. Компетентный орган отказывает в увеличении участка недр в случае:

      1) если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим Кодексом;

      2) несоблюдения условий, установленных в пункте 1 настоящей статьи.

      Отказ компетентного органа в увеличении участка недр не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления.

      6. Компетентный орган в течение десяти рабочих дней со дня получения от заявителя подтверждения оплаты подписного бонуса заключает с заявителем дополнение к контракту на добычу урана и направляет заявителю его подписанный экземпляр.

      7. Увеличение участка недр не является основанием для увеличения периода добычи по контракту на добычу урана.

Статья 170. Уменьшение участка недр

      1. В любое время до окончания периода добычи урана недропользователь вправе уменьшить территорию и соответствующий ей участок недр посредством возврата государству любой их части при одновременном соблюдении следующих условий:

      1) завершение на возвращаемом участке недр работ по ликвидации последствий недропользования до дня возврата в порядке, установленном настоящим Кодексом;

      2) возврат территории и соответствующего ей участка недр осуществляется блоками;

      3) имеется предварительное согласие залогодержателя на возврат, если право недропользования обременено залогом;

      4) отсутствуют не устраненные недропользователем нарушения обязательств по контракту на добычу урана.

      2. Заявление об уменьшении участка недр должно содержать:

      1) наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на добычу урана;

      3) указание на участок недр (его часть), который (которую) предполагается вернуть государству;

      4) указание на участок (участки) недр, остающийся (остающиеся) у недропользователя.

      3. К заявлению дополнительно прилагаются:

      1) копия акта ликвидации последствий недропользования на возвращаемом участке недр;

      2) подписанное недропользователем дополнение к контракту, предусматривающее уменьшение участка недр.

      4. Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган принимает решение об уменьшении участка недр или отказывает в уменьшении.

      5. Компетентный орган отказывает в уменьшении участка недр в случае:

      1) если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим Кодексом;

      2) несоблюдения условий, установленных в пункте 1 настоящей статьи.

      Отказ компетентного органа в уменьшении участка недр не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления.

      6. Компетентный орган в течение десяти рабочих дней со дня принятия решения об уменьшении участка недр заключает с заявителем дополнение к контракту на добычу урана и направляет заявителю его подписанный экземпляр.

      7. Возврат недропользователем всей территории и участка недр влечет прекращение контракта на добычу урана.

Глава 24. Периоды добычи урана

Статья 171. Период опытно-промышленной добычи

      1. По контрактам на добычу урана при их заключении закрепляются участок недр и период опытно-промышленной добычи.

      2. В течение периода опытно-промышленной добычи недропользователь вправе осуществлять разработку, утверждение и проведение предусмотренных настоящим Кодексом экспертиз проекта разработки месторождения, а также опытно-промышленную добычу урана.

      3. Продолжительность периода опытно-промышленной добычи составляет не более четырех лет с соответствующим сокращением максимальной продолжительности периода добычи урана, указанной в пункте 1 статьи 172 настоящего Кодекса.

      Период опытно-промышленной добычи по контракту на добычу урана устанавливается компетентным органом в извещении по результатам прямых переговоров с национальной компанией в области урана.

      4. Обязательным условием закрепления участка добычи и периода опытно-промышленной добычи по контракту на добычу урана является получение недропользователем недр отчета по подсчету геологических запасов и положительного заключения экспертиз в отношении проекта опытно-промышленной добычи, предусмотренных настоящим Кодексом.

      5. Заявление о закреплении участка добычи и периода опытно-промышленной добычи должно содержать:

      1) наименование недропользователя;

      2) положительное заключение государственной экспертизы на проект опытно-промышленной добычи и сведения о наличии запасов;

      3) указание на участок (участки) недр для добычи;

      4) продолжительность периода опытно-промышленной добычи.

      6. Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган.

      7. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган принимает решение о закреплении участка добычи и периода опытно-промышленной добычи или отказывает в таком закреплении.

      8. Компетентный орган отказывает в закреплении участка добычи и периода опытно-промышленной добычи в случае, если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим Кодексом.

      Отказ компетентного органа в закреплении участка добычи и периода опытно-промышленной добычи не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления.

Статья 172. Период добычи урана

      1. Максимальная продолжительность периода добычи урана при заключении контракта на добычу урана составляет не более двадцати пяти лет, включая период опытно-промышленной добычи.

      2. Период добычи урана в пределах срока, предусмотренного пунктом 1 настоящей статьи, определяется на основе проекта разработки месторождения, утвержденного недропользователем и получившего положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом экспертиз.

      Период опытно-промышленной добычи и добычи на участке недр исчисляется со дня регистрации контракта на добычу урана.

      3. Недропользователь вправе досрочно прекратить период добычи посредством возврата всей территории добычи урана в порядке и на условиях, установленных настоящим Кодексом.

Статья 173. Продление периода добычи урана

      1. Период добычи продлевается компетентным органом по заявлению недропользователя на период до двадцати пяти последовательных лет.

      2. Заявление о продлении периода добычи подается недропользователем по установленной форме в компетентный орган не позднее шести месяцев до завершения продлеваемого периода добычи.

      3. Заявление о продлении периода добычи должно содержать:

      1) наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на добычу урана;

      3) указание на участок (участки) недр, по которому (которым) запрашивается продление периода добычи;

      4) запрашиваемый срок продления периода добычи.

      4. К заявлению дополнительно прилагаются:

      1) исключен Законом РК от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      2) утвержденный недропользователем и получивший положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проект разработки месторождения урана, предусматривающий разработку месторождения в течение запрашиваемого срока продления периода добычи.

      4-1. Если объемы прироста запасов месторождения урана превышают начальные запасы на тридцать и более процентов согласно отчету по подсчету геологических запасов, положения контракта на добычу урана в отношении такого месторождения должны содержать дополнительные обязательства недропользователя по реализации проекта, направленного на социально-экономическое развитие региона.

      5. Заявление подлежит рассмотрению в течение двух месяцев со дня его поступления в компетентный орган.

      5-1. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган принимает одно из следующих решений:

      1) о продлении периода добычи, за исключением случая, предусмотренного пунктом 4-1 настоящей статьи;

      2) в случае, предусмотренном пунктом 4-1 настоящей статьи, – о проведении с недропользователем переговоров в сроки и порядке, предусмотренные настоящей статьей;

      3) об отказе в продлении периода добычи.

      5-2. В случае, предусмотренном подпунктом 2) пункта 5-1 настоящей статьи, компетентный орган в течение двух месяцев со дня принятия такого решения проводит переговоры с недропользователем по определению условий и порядка выполнения обязательства, предусмотренного пунктом 4-1 настоящей статьи.

      5-3. По результатам переговоров компетентный орган в течение пяти рабочих дней принимает и уведомляет недропользователя об одном из следующих решений о (об):

      1) продлении периода добычи, а также условиях и порядке выполнения обязательства, предусмотренного пунктом 4-1 настоящей статьи;

      2) отказе в продлении периода добычи.

      6. Компетентный орган отказывает в продлении периода добычи в следующих случаях:

      1) если заявление подано позже срока, установленного пунктом 2 настоящей статьи;

      2) если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим Кодексом;

      3) если проект разработки месторождения предусматривает разработку месторождения в течение срока меньшего, чем запрашивается в заявлении;

      4) при наличии не устраненных недропользователем нарушений обязательств по контракту на добычу урана, указанных в уведомлении компетентного органа;

      5) при отсутствии намерения компетентного органа продлевать период добычи урана.

      Продление периода добычи производится только по участку (участкам) недр, указанному (указанным) в заявлении.

      7. В случае, если контракт на дату подачи заявления о продлении периода добычи соответствует действующему на дату подачи заявления типовому контракту на добычу урана, утверждаемому компетентным органом, при продлении периода добычи между недропользователем и компетентным органом в течение одного месяца со дня принятия решения о продлении заключается дополнение к контракту на добычу урана, предусматривающее продление периода добычи.

      8. В случае, если контракт на дату подачи заявления о продлении периода добычи не соответствует действующему на дату подачи заявления типовому контракту на добычу урана, утверждаемому компетентным органом, при продлении периода добычи между недропользователем и компетентным органом в течение двух месяцев со дня принятия решения о продлении заключается контракт на добычу урана в новой редакции, разработанный в соответствии с типовым контрактом на добычу урана.

      9. В случае, если период добычи урана в рамках контракта установлен на срок не менее двадцати лет, при продлении периода добычи условия контракта подлежат приведению в соответствие с законодательством Республики Казахстан, действующим на дату такого продления.

      Условия продления периода добычи контракта не могут быть менее выгодными для Республики Казахстан, чем условия, на которых право недропользования было предоставлено.

      Сноска. Статья 173 с изменениями, внесенными законами РК от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 174. Охрана недр и окружающей среды, рациональное и комплексное использование недр при добыче урана

      1. Обязательными условиями проведения добычи урана являются:

      1) обеспечение охраны недр;

      2) рациональное и экономически эффективное использование недр на основе применения высоких технологий и положительной практики пользования недрами;

      3) соблюдение требований экологического законодательства Республики Казахстан.

      Под положительной практикой пользования недрами понимается общепринятая международная практика, применяемая при проведении операций по добыче урана, которая является рациональной, безопасной, необходимой и экономически эффективной.

      2. Охрана недр и окружающей среды включает систему правовых, организационных, экономических, технологических и других мероприятий, направленных на:

      1) охрану жизни и здоровья населения;

      2) сохранение естественных ландшафтов и рекультивацию нарушенных земель, иных геоморфологических структур.

      3. Требованиями в области рационального и комплексного использования и охраны недр являются:

      1) обеспечение рационального и экономически эффективного использования недр на всех этапах проведения операций по добыче урана;

      2) обеспечение полноты извлечения из недр полезных ископаемых, не допуская выборочную отработку;

      3) достоверный учет запасов урана и попутных компонентов;

      4) предотвращение накопления промышленных и бытовых отходов на площадях водосбора и в местах залегания подземных вод, используемых для питьевого или промышленного водоснабжения;

      5) охрана недр от обводнения, пожаров и других стихийных факторов, осложняющих эксплуатацию и разработку месторождений урана;

      6) предотвращение загрязнения недр при хранении урана или иных веществ и материалов, захоронении вредных веществ и отходов;

      7) соблюдение установленного порядка приостановления, прекращения операций по добыче урана, ликвидации последствий недропользования, консервации участков недр;

      8) обеспечение экологических и санитарно-эпидемиологических требований при складировании и размещении отходов.

      4. Недропользователи при проектировании работ, связанных с пользованием недрами, проведении работ по разработке месторождений урана обязаны обеспечить требования по рациональному и комплексному использованию недр и охране недр, установленные настоящим Кодексом.

      5. Размер ущерба, причиненного вследствие нарушения требований по рациональному и комплексному использованию недр, предусмотренных в соответствии с настоящим Кодексом, устанавливается уполномоченным органом в области добычи урана в порядке, им определенном.

Глава 25. Условия добычи урана

Статья 175. Общие условия добычи урана

      1. Обязательными условиями проведения добычи урана являются рациональное и экономически эффективное использование недр на основе применения высоких технологий и положительной практики пользования недрами, а также обеспечение безопасности жизни и здоровья людей.

      2. Для целей учета количества добытого урана определяется уран, поднятый на поверхность с продуктивными растворами, за вычетом урана, возвращаемого с выщелачивающими растворами в недра.

Статья 176. Условия добычи урана

      1. Операции по добыче урана должны проводиться в соответствии с утвержденным недропользователем и получившим положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом экспертиз проектом опытно-промышленной добычи и (или) проектом разработки месторождения.

      2. Все работы по добыче урана подлежат документированию.

      3. При проведении добычи урана недропользователь обязан обеспечить:

      1) оптимальность и безопасность применяемых технических средств добычи;

      2) достоверный учет добытых и оставляемых в недрах запасов урана, продуктов их переработки и отходов производства, образующихся при добыче;

      3) соблюдение норм и стандартов, применяемых методов и способов опытно-промышленной добычи и (или) добычи;

      4) выполнение экологических и санитарно-эпидемиологических требований при складировании и размещении отходов добычи и продуктов переработки;

      5) извлечение урана в порядке, предусмотренном проектом опытно-промышленной добычи и проектом разработки месторождения.

      4. Извлекаемые в ходе добычи уран и другие попутные полезные ископаемые являются собственностью недропользователя, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом или контрактом.

      5. Поднятые на поверхность продуктивные растворы при способе подземного выщелачивания, связанные с операциями по извлечению минерального сырья, не относятся к добыче подземных вод в случае, если данные растворы после извлечения из них урана и других попутных полезных ископаемых закачиваются в недра в том же объеме.

      6. Недропользователь вправе без получения в соответствии с водным законодательством Республики Казахстан разрешения на специальное водопользование при условии соблюдения требований экологического законодательства Республики Казахстан осуществлять в пределах участка недр добычу урана и других попутных полезных ископаемых из продуктивных растворов, содержащих полезный компонент, поднятых на поверхность.

      Дальнейшее использование попутно добытых подземных вод осуществляется в соответствии с водным и экологическим законодательством Республики Казахстан.

      7. В период добычи урана допускается проведение доизучения (доразведки) участка добычи с целью уточнения геологического строения и запасов месторождения урана.

      8. Работы по доразведке проводятся в соответствии с проектом разработки месторождения.

      В случае, если в течение доизучения недропользователем на участке добычи обнаружена новая залежь (совокупность залежей), ее оценка производится в соответствии с дополнением к проекту разработки месторождения.

      Сноска. Статья 176 с изменениями, внесенными Законом РК от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 177. Ликвидация последствий добычи урана

      1. Ликвидация последствий добычи урана проводится в соответствии с проектом ликвидации последствий добычи, утвержденным недропользователем и получившим положительные заключения экспертиз, предусмотренных настоящим Кодексом.

      Требования к проведению работ по ликвидации последствий добычи урана устанавливаются в правилах консервации и ликвидации при проведении добычи урана, утверждаемых уполномоченным органом в области добычи урана.

      2. Ликвидация последствий добычи урана проводится:

      1) на участке недр, право недропользования по которому прекращено, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами 2) и 3) пункта 3 статьи 164 настоящего Кодекса;

      2) на участке недр (его части), который (которую) недропользователь намеревается вернуть государству.

      3. В случае, предусмотренном подпунктом 1) пункта 2 настоящей статьи, лицо, право недропользования которого в отношении такого участка недр прекращено, обязано:

      1) в течение двух месяцев со дня прекращения права недропользования утвердить и представить для прохождения предусмотренных настоящим Кодексом экспертиз проект ликвидации последствий недропользования по урану;

      2) завершить ликвидацию последствий добычи на участке недр в сроки, установленные в проекте ликвидации последствий добычи урана.

      4. Ликвидация последствий добычи урана считается завершенной со дня подписания акта ликвидации:

      1) недропользователем либо лицом, право недропользования которого прекращено на соответствующем участке недр;

      2) представителем компетентного органа;

      3) представителями уполномоченных органов в области охраны окружающей среды, в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения и местных исполнительных органов области, города республиканского значения, столицы;

      4) в случае проведения ликвидации последствий добычи на земельном участке, находящемся в частной собственности или долгосрочном землепользовании, – собственником земельного участка или землепользователем.

      При этом в случае если в течение десяти лет после подписания акта ликвидации будет установлено, что недропользователь либо лицо, право недропользования которого прекращено по соответствующему участку недр, выполнили работы по ликвидации последствий добычи в нарушение проекта ликвидации, то такие лица обязаны за свой счет устранить выявленное нарушение в сроки, согласованные с компетентным органом.

      5. Исполнение обязательства по ликвидации последствий добычи урана обеспечивается залогом банковского вклада.

      6. Банковский вклад, являющийся предметом залога, обеспечивающего исполнение обязательства по ликвидации последствий добычи, формируется посредством взноса денег в размере суммы, определенной в проекте опытно-промышленной добычи и проекте разработки месторождения, пропорционально планируемым объемам добычи урана.

      Размеры взносов в банковский вклад определяются в проекте опытно-промышленной добычи и проекте разработки месторождения на основе рыночной стоимости работ по ликвидации последствий добычи урана и подлежат пересчету не реже одного раза в три года в рамках анализа разработки.

      7. Передача права недропользования является безусловным основанием переоформления (передачи) прав по заложенному банковскому вкладу, сформированному по условиям контракта.

      8. При прекращении контракта сумма обеспечения с согласия компетентного органа может быть уменьшена соразмерно части стоимости ликвидационных работ, выполненных на участке недр и принятых в порядке, предусмотренном пунктом 4 настоящей статьи.

      9. Если фактические затраты на ликвидацию последствий операций по добыче урана превысят размер обеспечения, то недропользователь обязан осуществить дополнительное финансирование работ по ликвидации. Если фактические затраты на ликвидацию окажутся меньше размера обеспечения, то оставшиеся деньги остаются у недропользователя, за исключением случаев, установленных настоящим Кодексом.

Статья 178. Обязательства недропользователей в области обучения, науки, цифровизации и социально-экономического развития региона в течение периода добычи урана

      Сноска. Заголовок статьи 178 в редакции Закона РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. В течение периода добычи, начиная со второго года, недропользователь обязан ежегодно:

      1) осуществлять финансирование обучения казахстанских кадров в размере одного процента от затрат на добычу, понесенных недропользователем в период добычи урана по итогам предыдущего года, в порядке, утверждаемом уполномоченным органом в области добычи урана совместно с уполномоченным органом в области образования;

      2) осуществлять финансирование научно-исследовательских, научно-технических и (или) опытно-конструкторских работ в порядке, определенном уполномоченным органом в области добычи урана совместно с уполномоченным органом в области науки, и (или) проектов цифровизации в области добычи урана в порядке, определенном уполномоченным органом в области добычи урана совместно с уполномоченным органом в сфере информатизации, в размере одного процента от затрат на добычу, понесенных недропользователем в период добычи урана по итогам предыдущего года;

      3) осуществлять финансирование социально-экономического развития региона и развития его инфраструктуры в размере одного процента от инвестиций по контракту на добычу урана в период добычи урана по итогам предыдущего года.

      2. К финансированию расходов на социально-экономическое развитие региона и развитие его инфраструктуры относятся расходы недропользователя на развитие и поддержание объектов социальной инфраструктуры региона, поддержку субъектов социального предпринимательства, а также средства, перечисляемые им на эти цели в государственный бюджет.

      3. Объем финансирования, осуществленного в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, превышающий установленный минимум, учитывается в счет исполнения соответствующих обязательств недропользователя в следующем году.

      Сноска. Статья 178 с изменениями, внесенными Законом РК от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводятся в действие с 01.01.2023).

Статья 179. Приобретение товаров, работ и услуг при проведении операций по добыче урана

      1. Приобретение товаров, работ и услуг при проведении операций по добыче урана, в том числе подрядчиками, осуществляется одним из следующих способов:

      1) открытый конкурс;

      2) из одного источника;

      3) открытый конкурс на понижение (электронные торги);

      4) закуп товаров, работ и услуг без применения способов, указанных в настоящем пункте;

      5) на товарных биржах.

      Приобретение товаров, работ и услуг, используемых недропользователем при проведении операций по добыче урана, производится способами, указанными в подпунктах 1), 2) и 3) настоящего пункта, с обязательным применением реестра товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию, и их производителей или иных систем электронного закупа, расположенных в казахстанском сегменте интернета, работа которых синхронизирована с работой такого реестра.

      Организатор конкурса по приобретению работ и услуг при определении победителя конкурса условно уменьшает цену конкурсной заявки участников конкурса – казахстанских производителей работ и услуг на двадцать процентов. Казахстанскими производителями работ и услуг признаются индивидуальные предприниматели и (или) юридические лица, созданные в соответствии с законодательством Республики Казахстан, с местом нахождения на территории Республики Казахстан, привлекающие не менее девяноста пяти процентов граждан Республики Казахстан от общей численности работников без учета количества руководителей, менеджеров и специалистов, осуществляющих трудовую деятельность на территории Республики Казахстан в рамках внутрикорпоративного перевода в соответствии с законодательством Республики Казахстан о миграции населения.

      При этом количество иностранных руководителей, менеджеров и специалистов, осуществляющих трудовую деятельность на территории Республики Казахстан в рамках внутрикорпоративного перевода в соответствии с законодательством Республики Казахстан о миграции населения, должно быть не более пятидесяти процентов от общей численности руководителей, менеджеров и специалистов по каждой соответствующей категории.

      Порядок приобретения недропользователями и их подрядчиками товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по добыче урана, определяется уполномоченным органом в области добычи урана.

      Приобретение товаров через товарные биржи осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о товарных биржах по перечню биржевых товаров. В случае, если годовые объемы закупок товаров, включенных в перечень биржевых товаров, не превышают минимальный размер партии, предусмотренный в перечне биржевых товаров, недропользователь вправе выбрать иной способ осуществления закупок товаров.

      Недропользователи за нарушение ими и (или) их подрядчиками установленного порядка приобретения товаров, работ и услуг при проведении операций по добыче урана несут ответственность, предусмотренную контрактами на добычу урана.

      2. Порядок синхронизации работ систем электронного закупа в отношении добычи урана с работой реестра товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию, и их производителей утверждается уполномоченным органом в области добычи урана.

      3. Для целей настоящей статьи:

      1) под реестром товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию, и их производителей понимается государственная информационная система, предназначенная для контроля и мониторинга закупа товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию, а также проведения электронных закупок и формирования перечня товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию;

      2) под системой электронных закупок понимается электронная информационная система, используемая организаторами закупа (недропользователем или лицами, уполномоченными недропользователями) для приобретения товаров, работ и услуг, создаваемая и эксплуатируемая в соответствии с порядком приобретения товаров, работ и услуг при проведении операций по добыче урана, утверждаемым уполномоченным органом в области добычи урана.

      4. Исключен Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      5. Исключен Законом РК от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      6. Недропользователи обязаны представлять уполномоченному органу в области добычи урана годовые (на один финансовый год) и среднесрочные (на пять финансовых лет) программы закупа товаров, работ и услуг по формам и порядку, определяемым уполномоченным органом в области добычи урана.

      Под годовой программой закупа товаров, работ и услуг понимается документ, составляемый недропользователем, определяющий планируемые им на один календарный год номенклатуру и объемы товаров, работ и услуг, способы и сроки их приобретения.

      Под среднесрочной программой закупа товаров, работ и услуг понимается документ, составляемый недропользователем, определяющий планируемые им на период до пяти лет номенклатуру и объемы товаров, работ и услуг, способы и сроки их приобретения.

      7. Требования пункта 1 настоящей статьи не распространяются на:

      1) недропользователей, приобретающих товары, работы и услуги в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках;

      2) юридические лица, обладающие правом недропользования, пятьюдесятью и более процентами голосующих акций (долей участия) которых прямо или косвенно владеет национальный управляющий холдинг.

      Сноска. Статья 179 с изменениями, внесенными законами РК от 02.04.2019 № 241-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.01.2022 № 101-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 180. Отчетность недропользователя при проведении опытно-промышленной добычи и добычи урана

      По контракту на добычу урана недропользователь обязан представлять следующие отчеты:

      1) геологический отчет;

      2) отчет компетентного лица по запасам, подготовленный в соответствии с Казахстанским кодексом публичной отчетности о результатах геологоразведочных работ, минеральных ресурсах и минеральных запасах (Кодекс KAZRC);

      3) отчет об исполнении контрактных условий;

      4) отчет о произведенных операциях по опытно-промышленной добыче урана, расходах на них;

      5) отчет о произведенных операциях по добыче урана, расходах на них;

      6) отчет о внутристрановой ценности в кадрах;

      7) отчет о расходах по финансированию обучения казахстанских кадров;

      8) отчет о расходах на научно-исследовательские, научно-технические и опытно-конструкторские работы;

      9) отчет по добыче урана;

      10) отчет о приобретенных товарах, работах и услугах, а также объеме внутристрановой ценности в них;

      11) отчет о составе лиц и (или) организаций, прямо или косвенно контролирующих недропользователя.

      Отчеты, предусмотренные подпунктами 1) и 2) настоящей статьи, представляются уполномоченному органу по изучению недр в утверждаемом им порядке.

      Отчеты, предусмотренные подпунктами 3) – 5) настоящей статьи, представляются компетентному органу в утверждаемом им порядке.

      Отчеты, предусмотренные подпунктами 6) – 11) настоящей статьи, представляются уполномоченному органу в области добычи урана по утверждаемым им формам и порядку.

Статья 181. Ответственность за нарушение недропользователями условий контрактов на добычу урана

      1. За нарушение недропользователем обязательств, предусмотренных контрактом на добычу урана, предусматриваются следующие виды ответственности:

      1) неустойка, уплачиваемая недропользователем в случаях, порядке и размере, установленных контрактом на добычу урана;

      2) досрочное прекращение действия контракта на добычу урана компетентным органом в одностороннем порядке, осуществляемое в случаях и порядке, предусмотренных статьей 163 настоящего Кодекса.

      При этом уплата неустойки не освобождает недропользователя от исполнения соответствующего обязательства.

      2. Компетентный орган письменно уведомляет недропользователя о допущенном нарушении условий контракта на добычу урана, а также о его обязанности по уплате неустойки и (или) устранению такого нарушения в установленный срок в следующих случаях:

      1) выполнения недропользователем финансовых обязательств, установленных контрактом на добычу урана, менее чем на тридцать процентов за отчетный год;

      2) проведения операций по добыче урана, связанных с нарушением целостности земной поверхности, без предоставления обеспечения в соответствии с установленным графиком либо в нарушение графика формирования размера обеспечения;

      3) в иных случаях нарушения недропользователем обязательств, установленных контрактом на добычу урана.

      3. Срок устранения нарушения недропользователем условий контракта по физическому объему обязательств не должен превышать шесть месяцев, по обязательствам, указанным в подпунктах 1) и 2) пункта 2 настоящей статьи, – три месяца, по иным обязательствам, предусмотренным в контракте на добычу урана, – один месяц со дня получения письменного уведомления.

      4. Недропользователь обязан устранить допущенное нарушение в срок, указанный в уведомлении, и письменно сообщить об этом компетентному органу с приложением документов, подтверждающих устранение.

      5. Недропользователь вправе направить в компетентный орган предложение о продлении срока устранения нарушения обязательств, предусмотренных контрактом на добычу урана, с обоснованием причин такого продления. По результатам рассмотрения предложения о продлении срока устранения допущенных нарушений компетентный орган в течение десяти рабочих дней со дня его получения уведомляет недропользователя о согласии на продление срока или предоставляет мотивированный отказ в таком продлении.

      6. В случае очевидной невозможности устранения нарушения обязательств, предусмотренных контрактом на добычу урана, в срок, определенный в пункте 3 настоящей статьи, компетентный орган вправе установить иной срок, в течение которого возможно устранение такого нарушения.

Глава 26. Проектные документы в области добычи урана

Статья 182. Общие положения о проектных документах в области добычи урана

      1. Проектными документами в области добычи урана являются:

      1) проект опытно-промышленной добычи урана;

      2) проект разработки месторождения урана;

      3) проект ликвидации последствий добычи урана.

      2. Проектные документы в области добычи урана составляются привлекаемой недропользователем на основе договора проектной организацией, имеющей лицензию на соответствующий вид деятельности.

      3. Исключен Законом РК от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      4. Проектные документы в области добычи урана утверждаются недропользователем.

      5. Исключен Законом РК от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      6. Изменения видов, способов, технологий, объема и сроков проведения операций по добыче урана, предусмотренных проектными документами, допускаются после внесения соответствующих изменений и дополнений в такие проектные документы.

      7. Проекты изменений и (или) дополнений к утвержденным проектам не составляются в случае, если ежегодно объемы добычи, определенные утвержденными проектами, изменяются менее чем на двадцать процентов в физическом выражении от утвержденных показателей за год без изменения горно-геологических и технологических условий отработки месторождения урана.

      Проектные документы составляются в соответствии с едиными правилами по рациональному и комплексному использованию недр.

      8. Проект опытно-промышленной добычи и проект разработки месторождения подлежат экспертизе по промышленной безопасности и государственной экологической экспертизе, если иное не вытекает из положений экологического законодательства Республики Казахстан.

      9. Недропользователь обязан каждые три года направлять в компетентный орган на экспертизу анализ выполнения проектных условий в соответствии с показателями проекта разработки.

      Сноска. Статья 182 с изменениями, внесенными законами РК от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 182-1. Проект опытно-промышленной добычи урана

      1. Проект опытно-промышленной добычи урана составляется в соответствии с требованиями, предусмотренными настоящим Кодексом.

      2. Проект опытно-промышленной добычи урана разрабатывается на весь период опытно-промышленной добычи.

      3. В проекте опытно-промышленной добычи урана описываются виды, методы и способы работ по опытно-промышленной добыче, примерные объемы и сроки их проведения, а также используемые технологические решения.

      4. Требования к содержанию проектов опытно-промышленной добычи урана устанавливаются в единых правилах по рациональному и комплексному использованию недр.

      5. Запрещается проведение работ по опытно-промышленной добыче урана, не указанных в утвержденном недропользователем и получившем положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проекте опытно-промышленной добычи урана, а также при отсутствии такого проекта.

      Сноска. Глава 26 дополнена статьей 182-1 в соответствии с Законом РК от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 183. Проект разработки месторождения урана

      1. Проект разработки месторождения составляется в период опытно-промышленной добычи в соответствии с требованиями, предусмотренными настоящим Кодексом.

      2. Проект разработки месторождения разрабатывается на период полной отработки запасов.

      3. Проект разработки месторождения должен содержать:

      1) отчет компетентного лица по запасам;

      2) мероприятия по обеспечению рационального использования и охраны недр;

      3) информацию о сроках, условиях и стоимости выполнения работ по ликвидации последствий добычи урана;

      4) предполагаемые ежегодные объемы добычи урана на весь период разработки месторождения.

Статья 183-1. Государственная экспертиза проектных документов и анализов разработки месторождения урана

      1. Государственная экспертиза проектных документов и анализов разработки месторождения урана проводится в целях обеспечения рационального пользования недрами при разработке месторождений урана в соответствии с положительной практикой пользования недрами.

      2. Государственная экспертиза проектных документов и анализов разработки осуществляется центральной комиссией по разработке месторождений урана Республики Казахстан (далее – центральная комиссия) с привлечением независимых экспертов, обладающих специальными знаниями в области геологии и разработки и не заинтересованных в результатах экспертизы.

      3. Организация деятельности центральной комиссии, ее состав, регламент работы и ведение делопроизводства определяются положением о центральной комиссии, утверждаемым уполномоченным органом в области добычи урана.

      4. Государственная экспертиза проектных документов и анализов разработки месторождения урана проводится в течение двух месяцев.

      Срок проведения государственной экспертизы по решению центральной комиссии может быть увеличен, но не более чем на три месяца.

      5. Результаты проведения государственной экспертизы проектного документа или анализа разработки оформляются экспертным заключением, которое может быть положительным или отрицательным. Копия экспертного заключения в течение пяти рабочих дней со дня его подписания направляется недропользователю.

      6. Основаниями для вынесения отрицательного экспертного заключения являются:

      1) несоответствие проектного документа или анализа разработки требованиям законодательства Республики Казахстан, в том числе требованиям по содержанию, структуре и оформлению, установленным в единых правилах по рациональному и комплексному использованию недр, и (или) положениям контракта;

      2) несоответствие проектного документа или анализа разработки положительной практике пользования недрами;

      3) несоответствие проектного документа или анализа разработки отчету об оценке ресурсов и запасов урана;

      4) недостаточная техническая и (или) экономическая обоснованность проектных решений, представленных в проектном документе или в анализе разработки.

      7. В отрицательном заключении государственной экспертизы проектного документа или анализа разработки приводится обоснование его вынесения и рекомендации по доработке проектного документа или анализа разработки.

      Сноска. Глава 26 дополнена статьей 183-1 в соответствии с Законом РК от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 184. Мониторинг исполнения проектных документов

      1. Исключен Законом РК от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      2. Мониторинг исполнения недропользователем проектов опытно-промышленной добычи и разработки месторождения осуществляется посредством проведения анализа разработки месторождения урана, выполняемого не реже одного раза в три года.

      3. Требования к проведению анализа разработки месторождения урана устанавливаются в единых правилах по рациональному и комплексному использованию недр, утверждаемых уполномоченным органом в области добычи урана.

      4. Исключен Законом РК от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      5. Исключен Законом РК от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      6. Едиными правилами по рациональному и комплексному использованию недр устанавливаются случаи, когда в рамках анализа разработки могут быть несущественно (менее двадцати процентов) скорректированы отдельные показатели проектных документов.

      7. Анализ разработки месторождения представляет собой комплексное изучение результатов геологических, геофизических, гидродинамических и других исследований в процессе разработки на предмет выявления необходимости совершенствования системы разработки месторождения. Анализ разработки месторождения подлежит государственной экспертизе проектных документов.

      8. Анализ разработки месторождения урана проводится привлекаемой недропользователем проектной организацией, имеющей лицензию на соответствующий вид деятельности, и направляется недропользователем в уведомительном порядке в компетентный орган.

      9. В случае существенных (двадцать и более процентов) расхождений между фактическими и проектными показателями разработки месторождения при наличии обоснованного вывода по результатам анализа разработки месторождения урана о необходимости внесения изменений в проект разработки месторождения результаты анализа подлежат рассмотрению центральной комиссией в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом для государственной экспертизы проекта разработки месторождения.

      10. В случае принятия центральной комиссией положительного заключения по анализу разработки месторождения урана проектные решения и показатели такого анализа расцениваются в качестве проектных решений и показателей проекта разработки месторождения на период разработки, утверждения и проведения государственной экспертизы изменений и дополнений к проекту разработки месторождения, который не должен превышать один год.

      Сноска. Статья 184 с изменениями, внесенными Законом РК от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

РАЗДЕЛ IX. РАЗВЕДКА И ДОБЫЧА ТВЕРДЫХ ПОЛЕЗНЫХ ИСКОПАЕМЫХ

Глава 27. Разведка твердых полезных ископаемых

Статья 185. Лицензия на разведку твердых полезных ископаемых

      По лицензии на разведку твердых полезных ископаемых ее обладатель имеет исключительное право пользоваться участком недр в целях проведения операций по разведке твердых полезных ископаемых, включающей поиск месторождений твердых полезных ископаемых и оценку их ресурсов и запасов для последующей добычи.

Статья 186. Территории для выдачи лицензии на разведку твердых полезных ископаемых

      1. Лицензия на разведку твердых полезных ископаемых выдается по территориям, определяемым программой управления государственным фондом недр.

      2. Выдача лицензии на разведку твердых полезных ископаемых не допускается:

      Примечание ИЗПИ!
      Действие пп. 1) п. 2 было приостановлено до 01.01.2023 Кодексом РК от 27.12.2017 № 125-VI.

      1) в случаях, предусмотренных пунктом 2 статьи 25 настоящего Кодекса;

      2) в отношении блока, полностью расположенного в пределах территории участка недр, находящегося в пользовании у другого лица для проведения операций по добыче углеводородов, без его согласия;

      3) в отношении блока, полностью расположенного в пределах территории участка недр, предоставленного для проведения операций по использованию пространства недр;

      4) в отношении блока, полностью или частично относящегося к территории участка разведки твердых полезных ископаемых по другой лицензии на разведку твердых полезных ископаемых;

      5) в отношении блока, полностью расположенного в пределах территории участка добычи твердых полезных ископаемых или территории, на которую имеется заявление на выдачу лицензии на добычу твердых полезных ископаемых;

      6) в отношении блока, полностью расположенного в пределах территории, на котором проводится ликвидация последствий разведки или добычи твердых полезных ископаемых;

      7) в отношении блока, полностью расположенного в пределах территории участка добычи урана.

      3. Лицензия на разведку твердых полезных ископаемых, помимо полных блоков, может также быть выдана в отношении следующих неполных (частичных) блоков:

      1) блока, стороны которого полностью охватывают территории (территорию), указанные (указанную) в подпунктах 2), 3), 5), 6) и 7) пункта 2 настоящей статьи;

      2) блока, который частично расположен на территориях (территории), указанных (указанной) в подпунктах 2), 3), 5), 6) и 7) пункта 2 настоящей статьи, при условии, что такой блок имеет хотя бы одну общую сторону с другим неполным (частичным) или полным блоком и такая общая сторона не расположена на указанных территориях;

      3) блока, который частично относится к территориям, указанным в пункте 1 статьи 25 настоящего Кодекса.

      Включение в лицензию на разведку блока, частично приходящегося на территорию участка недр для проведения операций по добыче углеводородов или твердых полезных ископаемых, допускается только с письменного согласия недропользователей по данным участкам.

      В этом случае территория участка разведки считается сформированной, в том числе из неполных (частичных) блоков по границам территорий, указанных в подпунктах 1), 2) и 3) части первой настоящего пункта. При прекращении обстоятельств, послуживших основанием для формирования неполного (частичного) блока, включенного в лицензию на разведку, данный блок признается полным в целях определения границ территории участка разведки.

      Правило, предусмотренное в части третьей настоящего пункта, не применяется к блокам, частично относящимся к территориям, указанным в пункте 1 статьи 25 настоящего Кодекса, и включенным в территорию участка разведки. В пределах таких блоков применяется запрет на проведение операций по недропользованию в той части, в которой данные блоки затрагивают территории и объекты, предусмотренные пунктом 1 статьи 25 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 186 с изменениями, внесенными Законом РК от 26.12.2019 № 284-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 187. Заявление о выдаче лицензии на разведку твердых полезных ископаемых

      1. Лицо, заинтересованное в получении лицензии на разведку твердых полезных ископаемых, подает в компетентный орган заявление по установленной им форме.

      2. Территория, указываемая в заявлении на выдачу лицензии на разведку твердых полезных ископаемых, не может быть более двухсот блоков.

      3. Заявление должно содержать следующие сведения:

      1) для физических лиц – фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) заявителя, место жительства, гражданство, сведения о документах, удостоверяющих личность заявителя;

      для юридических лиц – наименование заявителя, его место нахождения, сведения о государственной регистрации в качестве юридического лица (выписка из торгового реестра или другой легализованный документ, удостоверяющий, что заявитель является юридическим лицом по законодательству иностранного государства), сведения о руководителях, юридических и физических лицах, государствах и международных организациях, прямо или косвенно контролирующих заявителя;

      2) указание на блок (блоки), составляющий (составляющие) территорию разведки и определяющий (определяющие) участок недр, который заявитель просит предоставить в пользование.

      Если указываемая в заявлении территория разведки включает в себя часть блока в случаях, предусмотренных пунктом 2 статьи 186 настоящего Кодекса, для целей определения условий лицензии при рассмотрении заявления указанный блок считается полным.

      4. К заявлению прилагаются следующие документы:

      1) копии документов, подтверждающих сведения, предусмотренные подпунктом 1) пункта 3 настоящей статьи;

      2) документ, подтверждающий полномочия лица, действующего от имени заявителя при подаче заявления, если такое лицо назначено заявителем;

      3) письменное описание видов, методов, способов, примерных сроков по годам и объемов работ по разведке, которые заявитель намерен проводить на запрашиваемом участке недр;

      4) согласие лица на выдачу лицензии на разведку твердых полезных ископаемых, если на запрашиваемом участке или его части такое лицо осуществляет операции по добыче углеводородов на основании контракта на недропользование;

      5) документы, подтверждающие наличие у заявителя финансовых и профессиональных возможностей осуществлять операции по разведке твердых полезных ископаемых;

      6) соглашение о социально-экономической поддержке местного населения, предусмотренное подпунктом 1) пункта 3 статьи 25 настоящего Кодекса, если территория запрашиваемого участка недр полностью или частично относится к землям населенных пунктов и прилегающим к ним территориям на расстоянии одной тысячи метров;

      7) справка налогового органа об отсутствии у заявителя налоговой задолженности, превышающей шестикратный размер месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете, выданная не ранее чем за десять календарных дней, предшествующих дате подачи заявления.

      5. Для подтверждения наличия у заявителя финансовых возможностей, достаточных для проведения операций по разведке, представляется один из следующих документов:

      1) выписка об остатке и движении денег по банковскому счету в банке второго уровня Республики Казахстан или у Национального оператора почты, подтверждающая постоянное в течение тридцатидневного срока наличие (остаток) у заявителя денег в пределах трех месяцев, предшествующих дате подачи заявления на выдачу лицензии, в количестве, достаточном для покрытия требуемых минимальных расходов на разведку в первый год действия запрашиваемой лицензии;

      2) копия договора займа денег (предварительный договор займа) или договора о финансировании деятельности, предусматривающего в качестве целевого назначения займа финансирование деятельности заявителя по разведке твердых полезных ископаемых, а также подтверждающего сумму займа (финансирования) достаточной для покрытия требуемых минимальных расходов на разведку в первый год действия запрашиваемой лицензии;

      3) финансовая отчетность заявителя с аудиторским отчетом, составленным в соответствии с законодательством Республики Казахстан об аудиторской деятельности, подготовленная за шесть последовательных календарных месяцев или предыдущий календарный год, предшествующих дате подачи заявления на выдачу лицензии, в которой размер чистых активов заявителя превышает его обязательства на величину минимальных расходов на разведку в первый год действия запрашиваемой лицензии;

      4) письмо рейтингового агентства, признаваемого фондовой биржей, осуществляющей деятельность в Республике Казахстан, о присвоении заявителю в течение года, предшествующего дате подачи заявления, рейтинговой оценки не ниже минимальной рейтинговой оценки, определяемой компетентным органом.

      Если в качестве документа, подтверждающего наличие у заявителя финансовых возможностей, представлена копия договора займа денег (предварительного договора займа) или договора о финансировании деятельности, займодателем по которому выступает (финансирует) лицо, не являющееся финансовой организацией, к заявлению дополнительно прилагается один из документов, подтверждающих наличие у данного лица финансовых возможностей, предусмотренных подпунктами 1), 3) или 4) настоящего пункта.

      6. Для подтверждения наличия у заявителя профессиональных возможностей, достаточных для проведения операций по разведке, представляются любые из следующих документов:

      1) справка о наличии в штате специалиста или копия договора оказания услуг со специалистом в области геологии или геофизики;

      2) копия договора оказания услуг с подрядной организацией или договора оказания услуг оператора, назначаемого заявителем в соответствии с главой 6 настоящего Кодекса, в случае выдачи заявителю запрашиваемой лицензии на разведку, в штате которого имеется один из специалистов, перечисленных в подпункте 1) настоящего пункта.

      Если в качестве документа, подтверждающего наличие у заявителя профессиональных возможностей, представлены копии договора оказания услуг с подрядной организацией или договора оказания услуг оператора, назначаемого заявителем в соответствии с главой 6 настоящего Кодекса, к заявлению дополнительно прилагается справка о наличии у привлекаемой организации (оператора) в штате одного из специалистов, указанных в подпункте 1) части первой настоящего пункта, или копия договора оказания услуг с соответствующим специалистом.

      7. Копии документов, прилагаемых к заявлению, должны быть нотариально засвидетельствованы.

      8. Заявление подается на казахском и русском языках. Документы, прилагаемые к заявлению, должны быть составлены на казахском и русском языках. Копии документов, составленных на иностранном языке, прилагаемые к заявлению, представляются с переводом на казахский и русский языки, верность которого засвидетельствована нотариусом.

      9. Момент подачи заявления определяется датой и временем поступления заявления в компетентный орган и подлежит учету.

      10. Сведения о поданном заявлении подлежат размещению на интернет-ресурсе компетентного органа в течение двух дней со дня подачи заявления и должны содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) либо наименование заявителя;

      2) код блока (блоков), определяющего (определяющих) участок недр, который заявитель просит предоставить в пользование;

      3) дату и время поступления заявления.

      Сноска. Статья 187 с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 188. Рассмотрение заявления о выдаче лицензии на разведку твердых полезных ископаемых

      1. Компетентный орган рассматривает заявление в течение десяти рабочих дней со дня его поступления и при отсутствии оснований для отказа в выдаче лицензии на разведку твердых полезных ископаемых, предусмотренных подпунктами 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7) и 8) пункта 1 статьи 190 настоящего Кодекса, а также с учетом положений пунктов 2 и 3 настоящей статьи направляет заявителю уведомление о необходимости представления обеспечения исполнения обязательств по ликвидации последствий операций по разведке твердых полезных ископаемых, предусмотренного статьей 198 настоящего Кодекса.

      Уведомление должно быть размещено на интернет-ресурсе компетентного органа в течение пяти рабочих дней со дня его направления заявителю.

      Обеспечение исполнения обязательств по ликвидации последствий операций по разведке твердых полезных ископаемых должно быть представлено заявителем в компетентный орган не позднее сорока рабочих дней со дня направления уведомления.

      Компетентный орган выдает заявителю лицензию на разведку твердых полезных ископаемых не позднее пяти рабочих дней со дня представления надлежащего обеспечения исполнения обязательств по ликвидации последствий операций по разведке твердых полезных ископаемых либо отказывает в ее выдаче по истечении тридцати пяти рабочих дней со дня размещения уведомления на интернет-ресурсе компетентного органа.

      2. Если к территории, указанной в заявлении, относится блок, предусмотренный подпунктами 1), 2), 3), 4), 5), 6) и 7) пункта 2 статьи 186 настоящего Кодекса, или блок, не имеющий общую сторону с другим блоком заявленной территории, такой блок не включается в лицензию, о чем компетентный орган уведомляет заявителя. В течение пяти рабочих дней со дня получения уведомления заявитель вправе отказаться от всех или части подлежащих предоставлению ему блоков. Если по истечении указанного срока заявитель не отказался от всех блоков или отказался от части блоков, заявление рассматривается по существу с учетом положений настоящего пункта.

      Если какой-либо неполный (частичный) блок или неполные (частичные) блоки, указанные в заявлении, не отвечают условиям, предусмотренным в подпунктах 1), 2) и 3) пункта 3 статьи 186 настоящего Кодекса, данный блок (блоки) также не включается (включаются) в лицензию по правилам части первой настоящей статьи.

      3. В случае, предусмотренном пунктом 2 настоящей статьи, заявление рассматривается в отношении блоков, указанных в заявлении, за исключением блоков, не подлежащих включению в лицензию, и блоков, от которых заявитель отказался.

      4. Если в результате применения положений пунктов 2 и 3 настоящей статьи блоки формируют два и более подлежащих предоставлению в пользование раздельных участка недр, которые соответствуют требованиям пункта 2 статьи 19 настоящего Кодекса, компетентный орган выдает отдельные лицензии на каждый из таких участков недр.

      5. Если блок, указанный в заявлении на выдачу лицензии, является неполным, такой неполный блок подлежит включению в выдаваемую лицензию при условии, что это не противоречит положениям настоящей главы.

      Если выданная лицензия на разведку твердых полезных ископаемых включает неполный (частичный) блок, для целей исчисления количества блоков данный блок рассматривается полным.

      6. Порядок подачи и рассмотрения заявлений на выдачу лицензий на разведку твердых полезных ископаемых определяется компетентным органом.

      Сноска. Статья 188 с изменениями, внесенными законами РК от 26.12.2019 № 284-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021); от 05.01.2021 № 407-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 189. Приоритетность рассмотрения заявлений на выдачу лицензии на разведку твердых полезных ископаемых на один и тот же блок

      1. Заявления на выдачу лицензий на разведку твердых полезных ископаемых, включающие один и тот же блок, рассматриваются компетентным органом в порядке очередности их поступления.

      2. Очередное заявление рассматривается только после отказа в выдаче лицензии по предыдущему рассмотренному заявлению.

      Компетентный орган приступает к рассмотрению очередного заявления по истечении десяти рабочих дней со дня уведомления заявителя об отказе в выдаче лицензии по предыдущему заявлению.

      Если решение об отказе было обжаловано заявителем в суд, вопрос о рассмотрении очередного заявления решается компетентным органом после вступления в силу решения суда по результатам рассмотрения жалобы.

      3. По заявлению на выдачу лицензии на разведку твердых полезных ископаемых, включающему только блоки, которые к моменту рассмотрения данного заявления уже включены в другую лицензию на разведку твердых полезных ископаемых, принимается решение об отказе в выдаче лицензии.

      Сноска. Статья 189 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 190. Отказ в выдаче лицензии на разведку твердых полезных ископаемых

      1. Компетентный орган отказывает в выдаче лицензии при наличии одного из следующих оснований:

      1) заявление или прилагаемые к нему документы не соответствуют требованиям, предусмотренным настоящим Кодексом;

      2) к заявлению не приложены документы, требуемые настоящим Кодексом;

      3) в течение одного года до подачи заявления у заявителя или лица, прямо или косвенно контролирующего заявителя или находящегося под его контролем, компетентным органом по основаниям, предусмотренным настоящим Кодексом, была отозвана лицензия на разведку или лицензия на добычу твердых полезных ископаемых, включающая полностью или частично запрашиваемый участок недр;

      4) запрашиваемая территория полностью относится к территории и (или) блокам, указанным в пункте 2 статьи 186 настоящего Кодекса;

      5) в течение одного календарного года до подачи заявления заявитель или лицо, прямо или косвенно контролирующее заявителя или находящееся под его контролем, отказались от запрашиваемого участка недр или его части;

      6) выдача лицензии повлечет угрозу национальной безопасности страны или концентрацию прав недропользования;

      7) территория запрашиваемого участка недр превышает ограничение по размеру или не соответствует требованиям, установленным настоящим Кодексом;

      8) в течение пяти лет, предшествующих дате подачи заявления, заявитель или лицо, прямо или косвенно контролирующее заявителя или находящееся под его контролем, не исполнили или ненадлежащим образом исполнили обязательства по ликвидации последствий операций по недропользованию на участках недр, находившихся у них в пользовании;

      9) несоблюдение заявителем срока представления компетентному органу надлежащего обеспечения исполнения обязательств по ликвидации последствий операций по разведке твердых полезных ископаемых в соответствии с требованиями настоящего Кодекса.

      2. Отказ в выдаче лицензии выносится в письменной форме, должен быть мотивирован.

      Отказ в соответствии с подпунктом 6) пункта 1 настоящей статьи выносится без указания причин, послуживших основанием для такого отказа.

      3. Отказ в выдаче лицензии может быть обжалован заявителем в соответствии с законодательством Республики Казахстан не позднее десяти рабочих дней со дня получения уведомления об отказе в выдаче лицензии.

      4. Отказ в выдаче лицензии не лишает заявителя права на повторную подачу заявления.

      Сноска. Статья 190 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 191. Содержание лицензии на разведку твердых полезных ископаемых

      Лицензия на разведку твердых полезных ископаемых помимо сведений и условий, указанных в статье 31 настоящего Кодекса, должна содержать следующие условия недропользования:

      1) обязательство об уплате подписного бонуса и платы за пользование земельными участками (арендного платежа) в размере и порядке, которые установлены налоговым законодательством Республики Казахстан;

      2) размер обязательства по ежегодным минимальным расходам на операции по разведке твердых полезных ископаемых;

      3) основания отзыва лицензии за нарушение обязательств.

Статья 192. Ежегодные минимальные расходы на операции по разведке твердых полезных ископаемых

      1. Недропользователь, обладающий лицензией на разведку твердых полезных ископаемых, обязан соблюдать требования о ежегодных минимальных расходах на операции по разведке, установленные настоящей статьей.

      2. Ежегодные минимальные расходы на операции по разведке устанавливаются в следующих размерах:

      1) в течение каждого года с первого по третий год срока разведки включительно:

      1200-кратного месячного расчетного показателя при одном блоке по лицензии на разведку;

      1800-кратного месячного расчетного показателя при количестве блоков от двух до пяти по лицензии на разведку;

      2300-кратного месячного расчетного показателя при количестве блоков от шести до десяти по лицензии на разведку;

      120-кратного месячного расчетного показателя дополнительно за каждый последующий блок свыше десяти блоков по лицензии на разведку;

      2) в течение каждого года с четвертого по шестой год срока разведки включительно:

      1200-кратного месячного расчетного показателя при одном блоке по лицензии на разведку;

      2300-кратного месячного расчетного показателя при количестве блоков от двух до пяти по лицензии на разведку;

      3500-кратного месячного расчетного показателя при количестве блоков от шести до десяти по лицензии на разведку;

      180-кратного месячного расчетного показателя дополнительно за каждый последующий блок свыше десяти блоков по лицензии на разведку;

      3) в течение каждого года с седьмого по восьмой год срока разведки включительно:

      1800-кратного месячного расчетного показателя при одном блоке по лицензии на разведку;

      3500-кратного месячного расчетного показателя при количестве блоков от двух до пяти по лицензии на разведку;

      5800-кратного месячного расчетного показателя при количестве блоков от шести до десяти по лицензии на разведку;

      230-кратного месячного расчетного показателя дополнительно за каждый последующий блок свыше десяти блоков по лицензии на разведку;

      4) в течение каждого года с девятого по десятый год срока разведки включительно:

      2300-кратного месячного расчетного показателя при одном блоке по лицензии на разведку;

      5800-кратного месячного расчетного показателя при количестве блоков от двух до пяти по лицензии на разведку;

      8000-кратного месячного расчетного показателя при количестве блоков от шести до десяти по лицензии на разведку;

      350-кратного месячного расчетного показателя дополнительно за каждый последующий блок свыше десяти блоков по лицензии на разведку;

      5) в течение каждого года с одиннадцатого года срока разведки:

      3500-кратного месячного расчетного показателя при одном блоке по лицензии на разведку;

      8000-кратного месячного расчетного показателя при количестве блоков от двух до пяти по лицензии на разведку;

      11500-кратного месячного расчетного показателя при количестве блоков от шести до десяти по лицензии на разведку;

      460-кратного месячного расчетного показателя дополнительно за каждый последующий блок свыше десяти блоков по лицензии на разведку.

      3. При неполном последнем годе срока разведки минимальные расходы рассчитываются пропорционально за каждый полный месяц срока разведки в указанном году.

      4. При отказе от участка разведки в течение любого года разведки минимальные расходы рассчитываются пропорционально за каждый полный месяц срока разведки в указанном году.

      5. При предоставлении для разведки участка недр, определенного неполным блоком или неполными блоками, расчет минимальных расходов производится в размере, соответствующем участку разведки, определяемому полным блоком или полными блоками.

      6. Расчет минимальных расходов на операции по разведке производится на основе месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января отчетного года. Расчет минимальных расходов на операции по разведке производится только в отношении расходов, осуществленных по участку разведки.

      7. К расходам на операции по разведке твердых полезных ископаемых по отдельной лицензии относятся любые из следующих видов расходов недропользователя по участку разведки на:

      1) геологоразведочные работы: геологическое картирование, отбор проб, бурение, документирование керна, документирование образцов бескернового бурения, интерпретация и обработка геологических данных, петрология, планирование геологоразведочных программ, подготовка отчетов в связи с геологоразведочными работами;

      2) геохимические работы: отбор геохимических проб, анализ, обработка и интерпретация геохимических данных;

      3) геофизические работы, включая наземную геофизику и аэрогеофизику: геофизические исследования, промысловые геофизические исследования, обработка и интерпретация геофизических данных;

      4) работы по дистанционному зондированию: аэрофотосъемка, съемка с космоса, воспроизведение дистанционного зондирования, анализ изображений, обработка и интерпретация снимков;

      5) изыскательные работы: геодезические и землеустроительные работы, нанесение координатной сетки, уточнение линий координат, их пересечения, границ участков и тому подобное;

      6) керновое бурение: алмазное бурение, подготовка подъездных дорог и буровых площадок;

      7) бескерновое бурение: расходы по бурению, работы по подготовке подъездных дорог и буровых площадок;

      8) проведение канав, траншей, шурфов и других разведочных горных выработок: расходы по проведению горных выработок, включая аренду техники и оборудования;

      9) снабжение полевых групп: разведочная экипировка, расходные материалы и провиант, аренда техники и оборудования, горюче-смазочные материалы, износ непосредственного разведочного оборудования, оплата услуг нештатного рабочего персонала;

      10) проектно-конструкторские и эскизные работы: оборудование для эскизной и проектно-конструкторской работы, расходные материалы, оплата труда персонала, выполняющего эскизные и проектно-конструкторские работы;

      11) транспортировку: транспортные расходы, непосредственно связанные с геологоразведочными работами по твердым полезным ископаемым, проводимыми на участке разведки;

      12) работы по разбивке полевого лагеря: разбивка и содержание полевого геологоразведочного лагеря, питание и проживание, транспортировка, услуги вертолетного транспорта;

      13) исследования состояния окружающей среды;

      14) подготовку технико-экономического обоснования дальнейшей разведки или последующей разработки обнаруженного месторождения твердых полезных ископаемых;

      15) работы по ликвидации последствий разведки, рекультивации нарушенных земель;

      16) разработку проектных документов для разведки по соответствующей лицензии;

      17) исследования по выбору технологии переработки твердых полезных ископаемых.

      8. К расходам на операции по разведке по отдельной лицензии могут относиться расходы на управленческие и административные нужды, ведение бухгалтерского учета, научные исследования, обучение персонала и другие аналогичные расходы.

      При расчете расходов на разведку доля таких расходов не должна превышать двадцать процентов от общих расходов, заявленных недропользователем в периодическом отчете.

      9. К расходам на разведку не могут относиться расходы на:

      1) размещение межевых и геодезических обозначений границ участка разведки на местности, в том числе землеустроительные работы;

      2) приобретение права недропользования, включая сопутствующие такому приобретению расходы;

      3) научно-исследовательские работы, не связанные непосредственно с участком разведки по имеющейся лицензии;

      4) компенсацию в связи с возмещением убытков собственникам и пользователям земельных участков.

      10. В случае нарушения обязательств по минимальным расходам на разведку, предусмотренным настоящей статьей, недропользователь обязан произвести недостающие расходы и представить об этом отчет компетентному органу в срок не позднее четырех месяцев, следующих за отчетным годом.

      Расходы, произведенные недропользователем в соответствии с настоящим пунктом, не учитываются в расходах текущего года.

      Сноска. Статья 192 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 193. Срок лицензии на разведку твердых полезных ископаемых

      1. Лицензия на разведку твердых полезных ископаемых выдается на шесть последовательных лет.

      2. Срок лицензии на разведку твердых полезных ископаемых может быть однократно продлен на период до пяти последовательных лет по заявлению недропользователя.

      3. Если лицензия на разведку включает десять и более блоков, продление ее срока допускается при условии отказа недропользователя от части участка разведки, территория которой составляет не менее чем сорок процентов блоков, исчисляемых от общего количества блоков, включенных в территорию разведки при выдаче лицензии, за вычетом блоков, в пределах которых недропользователем заявлена территория для получения лицензии на добычу твердых полезных ископаемых.

      4. Заявление о продлении подается в компетентный орган по утвержденной им форме в течение шестого года действия лицензии на разведку. Заявление подлежит рассмотрению в течение пятнадцати рабочих дней со дня его подачи в компетентный орган. Если в период рассмотрения заявления срок лицензии на разведку истек, лицензия продолжает действовать в период такого рассмотрения. Исчисление срока продления лицензии на разведку начинается со дня, следующего за последним днем шестого года действия лицензии.

      5. Срок лицензии на разведку не подлежит продлению в случаях:

      1) если заявленный срок продления не соответствует пункту 2 настоящей статьи;

      2) нарушения срока подачи заявления о продлении срока лицензии, предусмотренного пунктом 4 настоящей статьи;

      3) наличия не устраненных недропользователем нарушений условий лицензии на разведку по уплате платы за пользование земельными участками (арендных платежей) и минимальным расходам на разведку за отчетные периоды, предшествующие дате заявления о продлении;

      4) невыполнения условия, предусмотренного пунктом 3 настоящей статьи.

Статья 194. Порядок проведения операций по разведке твердых полезных ископаемых

      1. В пределах участка разведки недропользователь вправе в соответствии с планом разведки проводить операции по разведке любых видов твердых полезных ископаемых с соблюдением требований экологической и промышленной безопасности.

      2. Все работы по разведке твердых полезных ископаемых подлежат документированию. В документации отражаются все сведения о работах, необходимые для достоверного изучения недр.

      3. При проведении операций по разведке недропользователь обязан обеспечить:

      1) достоверность и сохранность всей первичной геологической информации, полученной в ходе разведки, включая данные лабораторных исследований и анализов;

      2) своевременность и качество ведения геологической документации (в том числе планов опробования, геологических карт и разрезов к ним, нанесения геологических контуров рудных тел, зон, зарисовок горно-разведочных выработок).

      4. Выполнение гидрогеологических исследований при проведении разведки является обязательным. Оценивая ресурсы выявленной минерализации, недропользователь обязан установить ее гидрогеологические характеристики с описанием физико-химических свойств подземных вод.

      5. Проведение горно-вскрышных работ в целях опытно-промышленной добычи на участке разведки допускается только в случае выявления минерализации твердых полезных ископаемых. Недропользователь, выявивший минерализацию и планирующий провести указанные горно-вскрышные работы на месте ее выявления, обязан уведомить об этом уполномоченный орган по изучению недр до начала таких работ.

      Уведомление должно содержать:

      1) сведения об обнаруженных твердых полезных ископаемых (вид твердых полезных ископаемых, контуры выявленной минерализации и другие характеристики минерализации);

      2) площадь, объем и сроки планируемых горно-вскрышных работ.

      6. Недропользователь не вправе возводить на участке разведки капитальные сооружения, а также размещать техногенные минеральные образования горно-перерабатывающих производств.

      7. Извлечение горной массы и (или) перемещение почвы на участке разведки в объеме, превышающем одну тысячу кубических метров, осуществляются с разрешения уполномоченного органа в области твердых полезных ископаемых, выдаваемого по заявлению недропользователя.

      Заявление должно содержать указание на объем запрашиваемого превышения.

      К заявлению прилагаются заключение компетентного лица, подтверждающее обоснованность запрашиваемого превышения объема извлекаемой горной массы и (или) перемещаемой почвы для целей оценки ресурсов твердых полезных ископаемых, а также экологическое разрешение или заключение о результатах скрининга воздействий намечаемой деятельности, содержащее вывод об отсутствии необходимости проведения оценки воздействия на окружающую среду.

      Уполномоченный орган в области твердых полезных ископаемых в течение десяти рабочих дней со дня поступления заявления принимает решение о выдаче разрешения или отказе в выдаче разрешения. Отказ в выдаче разрешения производится в случае несоответствия заявления и прилагаемых документов требованиям настоящего пункта.

      Недропользователь вправе приступить к извлечению горной массы и (или) перемещению почвы в объеме, превышающем одну тысячу кубических метров, только при условии представления уполномоченному органу в области твердых полезных ископаемых дополнительного обеспечения, покрывающего стоимость ликвидации последствий указанных работ.

      Полезные ископаемые, а также иная горная порода, извлеченные недропользователем в результате разведки твердых полезных ископаемых, являются собственностью недропользователя.

      8. Для целей настоящего Кодекса компетентным лицом признается физическое лицо, являющееся членом профессиональной организации, предусмотренной Казахстанским кодексом публичной отчетности о результатах геологоразведочных работ, минеральных ресурсах и минеральных запасах (Кодекс KAZRC), в соответствии с ее правилами.

      Компетентным лицом также признается физическое лицо, являющееся членом иностранной профессиональной организации, признанной таковой казахстанской профессиональной организацией, предусмотренной в части первой настоящего пункта, для целей Кодекса KAZRC.

      Сноска. Статья 194 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 195. Отчетность недропользователя при проведении операций по разведке твердых полезных ископаемых

      1. По лицензии на разведку твердых полезных ископаемых недропользователь обязан представлять следующие периодические отчеты:

      1) отчет об исполнении лицензионных обязательств;

      2) отчет о приобретенных товарах, работах и услугах и доле внутристрановой ценности в них;

      3) отчет о составе лиц и (или) организаций, прямо или косвенно контролирующих недропользователя;

      4) геологические отчеты.

      2. Периодические отчеты представляются ежегодно за предыдущий календарный год не позднее тридцатого апреля каждого года.

      Отчеты за неполный календарный год представляются за фактический период недропользования.

      Отчеты за последний неполный календарный год периода пользования участком недр представляются не позднее двух месяцев после окончания указанного периода.

      3. Отчет, предусмотренный подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи, представляется компетентному органу в утверждаемом им порядке.

      Сведения о расходах по участку разведки, указанных в отчете об исполнении лицензионных обязательств, должны быть подтверждены аудитором в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об аудиторской деятельности".

      Данные сведения также признаются подтвержденными аудитором, если отдельно приведены (раскрыты) в финансовой отчетности, по которой проведен аудит.

      Отчеты, предусмотренные подпунктами 2) и 3) пункта 1 настоящей статьи, представляются уполномоченному органу в области твердых полезных ископаемых в утверждаемом им порядке.

      Геологические отчеты, предусмотренные подпунктом 4) пункта 1 настоящей статьи, представляются уполномоченному органу по изучению недр в утверждаемом им порядке.

      После прекращения действия лицензии лицо, являвшееся ее обладателем, обязано представить в уполномоченный орган по изучению недр окончательный отчет о результатах геологоразведочных работ на участке разведки не позднее трех месяцев со дня прекращения действия лицензии.

      Геологические отчеты основываются на материалах первичной геологической информации и содержат данные о состоянии и результатах научных исследований, испытаний и изысканий в области геологии, бурения, деятельности по сбору и опробованию почвы, породы, подземных вод, минеральных образцов и так далее.

Статья 196. План разведки

      1. Проектным документом для проведения операций по разведке твердых полезных ископаемых является план разведки.

      2. План разведки разрабатывается и утверждается недропользователем.

      После утверждения плана разведки его копия представляется уполномоченному органу в области твердых полезных ископаемых.

      Если в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан операции по разведке твердых полезных ископаемых, указанные в плане разведки, требуют получения экологического разрешения или положительного заключения государственной экологической экспертизы, копия плана разведки представляется уполномоченному органу в области твердых полезных ископаемых после получения такого разрешения или, соответственно, положительного заключения государственной экологической экспертизы.

      Недропользователь вправе проводить операции по разведке твердых полезных ископаемых только после представления копии плана разведки уполномоченному органу в области твердых полезных ископаемых.

      Проведение работ по разведке, не предусмотренных в плане разведки, представленном уполномоченному органу в области твердых полезных ископаемых, запрещается.

      3. В плане разведки описываются виды, методы и способы работ по разведке твердых полезных ископаемых, примерные объемы и сроки проведения работ в перспективе не менее трех последовательных лет со дня утверждения плана или внесения последних изменений по видам, методам, способам и объемам планируемых работ по разведке.

      Состав, виды, методы и способы работ по разведке твердых полезных ископаемых, примерные объемы и сроки проведения работ в плане разведки определяются недропользователем самостоятельно в соответствии с утверждаемой инструкцией по составлению плана разведки.

      Инструкция по составлению плана разведки разрабатывается и утверждается уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых совместно с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. В случае изменения видов, методов и (или) способов планируемых работ по разведке, а также объемов и сроков проведения работ недропользователь обязан внести соответствующие изменения в план разведки и представить копию измененного плана разведки уполномоченному органу в области твердых полезных ископаемых.

      Если в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан данные изменения требуют получения экологического разрешения или положительного заключения государственной экологической экспертизы, измененный план разведки представляется уполномоченному органу в области твердых полезных ископаемых после получения такого разрешения или, соответственно, положительного заключения государственной экологической экспертизы.

      Сноска. Статья 196 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 197. Ликвидация последствий операций по разведке твердых полезных ископаемых

      1. Ликвидация последствий операций по разведке твердых полезных ископаемых проводится путем рекультивации нарушенных земель в соответствии с Земельным кодексом Республики Казахстан.

      Обязательство по ликвидации последствий операций по разведке твердых полезных ископаемых на участке недр, предоставленном для добычи твердых полезных ископаемых на основании исключительного права по лицензии на разведку, включается в объем обязательства по ликвидации последствий операций по добыче.

      2. Лицо, право недропользования которого прекращено на участке разведки, обязано завершить ликвидацию последствий операций по разведке на таком участке не позднее шести месяцев после прекращения действия лицензии на разведку твердых полезных ископаемых.

      По заявлению указанного лица уполномоченный орган в области твердых полезных ископаемых продлевает срок ликвидации последствий операций по разведке на период до шести месяцев со дня истечения срока, предусмотренного в части первой настоящего пункта, если проведение ликвидации было невозможно или существенно затруднено в силу погодных и (или) природно-климатических условий.

      3. Ликвидация последствий операций по разведке твердых полезных ископаемых на части участка разведки, от которой недропользователь отказался в соответствии со статьей 199 настоящего Кодекса, производится до такого отказа.

      4. Если недропользователь не осуществлял операции по разведке твердых полезных ископаемых на участке разведки или части участка разведки, от которого или которой недропользователь отказался, или операции проводились без нарушения земной поверхности (дна водоемов), проведение ликвидационных работ на таком участке разведки или части участка разведки не требуется.

      В этом случае составляется акт обследования участка разведки (части участка разведки), подтверждающий отсутствие необходимости проведения ликвидационных работ, который подписывается лицами, указанными в пункте 5 настоящей статьи.

      5. Ликвидация последствий операций по разведке на участке разведки (его части) считается завершенной со дня подписания акта ликвидации. Акт ликвидации подписывается комиссией, создаваемой соответствующим местным исполнительным органом области, города республиканского значения или столицы из его представителей и представителей уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды и промышленной безопасности, и недропользователем (лицом, право недропользования которого прекращено, при его наличии). Если ликвидация осуществляется на земельном участке, находящемся в частной собственности, постоянном или долгосрочном временном возмездном землепользовании, акт ликвидации подписывается также собственником земельного участка или землепользователем.

      6. Подписание акта ликвидации последствий операций по разведке является основанием для внесения соответствующих сведений в единый кадастр государственного фонда недр в целях последующего предоставления права недропользования иным лицам.

      Сноска. Статья 197 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 198. Обеспечение исполнения обязательств по ликвидации последствий разведки твердых полезных ископаемых

      1. Операции по разведке твердых полезных ископаемых, исполнение обязательств по ликвидации последствий которых не обеспечено в соответствии с требованиями настоящей статьи, запрещаются.

      2. Обеспечение исполнения обязательств недропользователя по ликвидации последствий операций по разведке твердых полезных ископаемых может быть представлено в сочетании любых способов, предусмотренных настоящим Кодексом.

      3. Общая сумма обеспечения рассчитывается на основе количества блоков, составляющих территорию разведки твердых полезных ископаемых, и размера месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете. Размер обеспечения за один блок определяется уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых по утверждаемой им методике.

      Сумма обеспечения, предусмотренная настоящим пунктом, по заявлению недропользователя подлежит соразмерному уменьшению при отказе недропользователя от части участка разведки и завершении на нем ликвидации последствий разведки. Уполномоченный орган в области твердых полезных ископаемых уведомляет лицо, выдавшее обеспечение, об уменьшении суммы обеспечения в течение пяти рабочих дней со дня получения заявления от недропользователя.

      4. Недропользователь обязан представить дополнительное обеспечение исполнения обязательств по ликвидации последствий работ по разведке в случае, предусмотренном пунктом 7 статьи 194 настоящего Кодекса. Сумма такого обеспечения рассчитывается на основании составляемого в этом случае плана ликвидации в соответствии с пунктом 3 статьи 219 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 198 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 199. Отказ от участка разведки твердых полезных ископаемых

      1. В любое время до истечения срока лицензии на разведку твердых полезных ископаемых недропользователь вправе отказаться от всего участка разведки либо его части, письменно заявив о таком отказе в компетентный орган.

      Отказ от части участка разведки, предусмотренный настоящим пунктом, должен осуществляться блоками с соблюдением требований о территории участка разведки.

      2. Заявление об отказе от части участка разведки должно содержать указание на блок (блоки), подлежащий (подлежащие) исключению из лицензии на разведку.

      К заявлению об отказе от всего или части участка прилагаются:

      1) согласие залогодержателя, если право недропользования по лицензии на разведку обременено залогом;

      2) акт ликвидации последствий операций по разведке либо акт обследования, составляемый в случаях, предусмотренных пунктом 4 статьи 197 настоящего Кодекса.

      3. Отказ от части участка разведки влечет переоформление лицензии на разведку и является основанием для внесения соответствующих сведений в единый кадастр государственного фонда недр.

      Сноска. Статья 199 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 200. Отзыв лицензии на разведку твердых полезных ископаемых и его порядок

      1. Лицензия на разведку твердых полезных ископаемых подлежит отзыву компетентным органом при наличии одного из следующих оснований:

      1) нарушение требований пункта 1 статьи 44 настоящего Кодекса, повлекшее угрозу национальной безопасности;

      2) нарушение условий лицензии на разведку твердых полезных ископаемых, предусмотренных статьей 191 настоящего Кодекса.

      2. При выявлении нарушения компетентный орган письменно уведомляет об этом недропользователя.

      3. В случае, предусмотренном подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи, нарушение подлежит устранению в срок не более одного года путем восстановления положения, существовавшего до нарушения, а при невозможности восстановления – путем совершения с разрешения компетентного органа иных сделок по переходу объектов, связанных с правом недропользования.

      В случае совершения нарушения, предусмотренного подпунктом 2) пункта 1 настоящей статьи, недропользователь обязан устранить нарушение в течение трех месяцев со дня получения уведомления от компетентного органа.

      Недропользователь в предусмотренные настоящим пунктом сроки письменно уведомляет компетентный орган об устранении нарушений с приложением документов, подтверждающих такое устранение.

      В случае неустранения нарушения в установленный срок компетентный орган отзывает лицензию в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи.

      4. Отзыв лицензии производится компетентным органом путем направления письменного уведомления недропользователю об отзыве лицензии.

      Лицензия прекращает действие через три месяца со дня получения недропользователем уведомления об отзыве лицензии.

      5. Недропользователь вправе оспорить отзыв лицензии в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан, в течение пятнадцати рабочих дней со дня получения уведомления об отзыве лицензии. В период такого оспаривания срок, указанный в пункте 4 настоящей статьи, продлевается до вступления в силу решения, вынесенного по результатам оспаривания.

      6. Отзыв лицензии не допускается, если неисполнение или ненадлежащее исполнение обязанностей, послужившее основанием для отзыва лицензии, имело место по причине действия непреодолимой силы, то есть чрезвычайных и непредотвратимых при данных условиях обстоятельств (стихийных явлений, военных действий и т.п.). К таким обстоятельствам не относятся отсутствие у недропользователя технических и (или) финансовых средств, отсутствие на рынке необходимых товаров, работ или услуг, а также наложение административного взыскания.

      7. Лицо, лишенное лицензии на разведку в соответствии с настоящей статьей, обязано немедленно прекратить операции по недропользованию и приступить к работам по ликвидации в срок, предусмотренный настоящим Кодексом.

      8. Отзыв лицензии на разведку твердых полезных ископаемых является основанием для внесения сведений о соответствующем участке недр в единый кадастр государственного фонда недр.

Статья 201. Исключительное право на получение лицензии на добычу твердых полезных ископаемых и лицензии на использование пространства недр

      1. Владелец одной или нескольких лицензий на разведку твердых полезных ископаемых, участки недр которых имеют общие границы (смежные участки), обладает исключительным правом:

      1) на получение лицензии (лицензий) на добычу твердых полезных ископаемых на участке недр, расположенном в пределах участка разведки (смежных участков разведки), в случае обнаружения месторождения твердых полезных ископаемых, ресурсы и запасы которого подтверждены отчетом об оценке ресурсов и запасов твердых полезных ископаемых;

      2) на получение лицензии (лицензий) на добычу общераспространенных полезных ископаемых на участке недр, расположенном в пределах участка разведки (смежных участков разведки), в случае обнаружения месторождения общераспространенных полезных ископаемых, ресурсы и запасы которого подтверждены отчетом об оценке ресурсов и запасов общераспространенных полезных ископаемых;

      3) на получение лицензии на использование пространства недр в случаях отсутствия месторождения полезных ископаемых или малозначительности его ресурсов, подтвержденных отчетом о результатах геологоразведочных работ.

      2. Исключительное право может быть реализовано в любое время срока действия лицензии (лицензий) на разведку.

      3. Недропользователь утрачивает исключительное право при прекращении действия лицензии (лицензий) на разведку.

      4. Исключительное право реализуется недропользователем путем обращения в компетентный орган, уполномоченный орган по изучению недр или местный исполнительный орган области, города республиканского значения, столицы с заявлением о выдаче соответственно лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, лицензии на использование пространства недр или лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых в приоритетном порядке.

      Рассмотрение заявления и выдача указанных лицензий производятся в соответствии с положениями настоящего Кодекса.

      5. Если после подачи заявления о выдаче лицензии на добычу на участок недр, находящийся в пределах территории лицензии на разведку, срок лицензии на разведку истек, лицензия на разведку продолжает действовать в части заявленного участка недр до выдачи лицензии, предусмотренной пунктом 4 настоящей статьи, либо отказа в ее выдаче.

      В период действия лицензии на разведку в соответствии с настоящим пунктом по участку недр, заявленному для выдачи лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, использование пространства недр или добычу общераспространенных полезных ископаемых, недропользователь:

      1) не несет обязательств по минимальным расходам на разведку;

      2) обязан уплачивать плату за пользование земельными участками (арендные платежи) в установленном размере;

      3) вправе осуществлять разведку на таком участке.

      6. Уступка исключительного права, предусмотренного настоящей статьей, не допускается.

Глава 28. Добыча твердых полезных ископаемых

Статья 202. Лицензия на добычу твердых полезных ископаемых

      По лицензии на добычу твердых полезных ископаемых ее обладатель имеет исключительное право пользоваться участком недр в целях проведения следующих операций:

      1) добыча твердых полезных ископаемых (извлечение);

      2) использование пространства недр в целях проведения горных работ, размещения горнодобывающего и (или) горно-перерабатывающего производств, техногенных минеральных образований;

      3) разведка участка добычи (эксплуатационная разведка).

      Под добычей твердых полезных ископаемых понимается комплекс работ, направленных и непосредственно связанных с отделением твердых полезных ископаемых из мест их залегания и (или) извлечением их на земную поверхность, включая работы по подземной газификации и выплавлению, химическому и бактериальному выщелачиванию, дражной и гидравлической разработке россыпных месторождений путем выпаривания, седиментации и конденсации, а также сбор, временное хранение, дробление и сортировку извлеченных полезных ископаемых на территории участка добычи.

Статья 203. Территории для выдачи лицензии на добычу твердых полезных ископаемых

      1. Лицензия на добычу твердых полезных ископаемых выдается по территориям, определяемым программой управления государственным фондом недр.

      2. Выдача лицензии на добычу твердых полезных ископаемых не допускается:

      Примечание ИЗПИ!
      Действие пп. 1) п. 2 было приостановлено до 01.01.2023 Кодексом РК от 27.12.2017 № 125-VI.

      1) в случаях, предусмотренных пунктом 2 статьи 25 настоящего Кодекса;

      2) на территории участка недр, находящегося в пользовании у другого лица для проведения операций по добыче углеводородов, без его согласия;

      3) на территории участка недр, предоставленного для проведения операций по разведке и (или) добыче твердых полезных ископаемых, по использованию пространства недр;

      4) на территории участка недр, на котором проводится ликвидация последствий разведки или добычи твердых полезных ископаемых;

      5) на территории участка недр, содержащего месторождение урана или редкоземельно-урановое месторождение.

Статья 204. Заявление о выдаче лицензии на добычу твердых полезных ископаемых

      1. Лицо, заинтересованное в получении лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, подает в компетентный орган заявление по установленной им форме.

      2. Заявление должно содержать следующие сведения:

      1) для физических лиц – фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) заявителя, место жительства, гражданство, сведения о документах, удостоверяющих личность заявителя;

      для юридических лиц – наименование заявителя, место нахождения, сведения о государственной регистрации в качестве юридического лица (выписка из торгового реестра или другой легализованный документ, удостоверяющий, что заявитель является юридическим лицом по законодательству иностранного государства), сведения о руководителях, о физических, юридических лицах, государствах и международных организациях, прямо или косвенно контролирующих заявителя;

      2) описание территории участка недр, который заявитель просит предоставить в пользование, с расчетами (размер) площади и географическими координатами угловых точек;

      3) указание на срок пользования запрашиваемым участком недр, не превышающий сроки, предусмотренные настоящей главой.

      3. К заявлению прилагаются следующие документы:

      1) копии документов, подтверждающих сведения о заявителе;

      2) документы, содержащие сведения о территории запрашиваемого участка недр: картограмма расположения участка, выполненная в масштабе, обеспечивающем наглядность, обзорная (ситуационная) схема, топографическая карта поверхности;

      3) документ, подтверждающий полномочия лица, действующего от имени заявителя при подаче заявления, если такое лицо назначено заявителем;

      4) проект плана горных работ, разработанный в соответствии со статьей 216 настоящего Кодекса;

      5) проект плана ликвидации, разработанный в соответствии со статьей 217 настоящего Кодекса;

      6) отчет об оценке ресурсов и запасов твердых полезных ископаемых участка недр, который заявитель просит предоставить в пользование;

      7) отчет об исполнении лицензионных обязательств по участку разведки за отчетный период, предшествующий дате заявления, если заявление подается обладателем лицензии на разведку по исключительному праву и к моменту подачи заявления такой отчет в компетентный орган не представлен;

      8) документ, подтверждающий уплату платы за пользование земельными участками (арендных платежей) за текущий отчетный период по лицензии на разведку, если заявление подается обладателем лицензии на разведку по исключительному праву;

      9) документы, подтверждающие наличие у заявителя финансовых, профессиональных и технических возможностей осуществлять операции по добыче твердых полезных ископаемых, если заявление подается помимо исключительного права;

      10) согласие недропользователя, проводящего операции по добыче углеводородов на запрашиваемом участке недр (его части);

      11) соглашение о социально-экономической поддержке местного населения, предусмотренное подпунктом 1) пункта 3 статьи 25 настоящего Кодекса, если территория запрашиваемого участка недр полностью или частично относится к землям населенных пунктов и прилегающим к ним территориям на расстоянии одной тысячи метров;

      12) справка налогового органа об отсутствии у заявителя налоговой задолженности, превышающей шестикратный размер месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете, выданная не ранее чем за десять календарных дней, предшествующих дате подачи заявления.

      4. Для подтверждения наличия у заявителя финансовых возможностей, достаточных для проведения операций по добыче, представляется один из следующих документов:

      1) выписка об остатке и движении денег по банковскому счету в банке второго уровня Республики Казахстан или у Национального оператора почты, подтверждающая постоянное наличие (остаток) денег у заявителя в течение тридцатидневного срока в пределах шести месяцев, предшествующих дате подачи заявления на выдачу лицензии, в количестве, достаточном для покрытия требуемых минимальных расходов на добычу в первый год действия запрашиваемой лицензии;

      2) копии договора займа денег (предварительного договора займа), договора о финансировании деятельности, предусматривающих в качестве целевого назначения займа финансирование деятельности заявителя по добыче твердых полезных ископаемых, а также подтверждающих сумму займа (финансирования) достаточной для покрытия требуемых минимальных расходов на добычу в первый год действия запрашиваемой лицензии;

      3) финансовая отчетность заявителя с аудиторским отчетом, составленным в соответствии с законодательством Республики Казахстан об аудиторской деятельности, подготовленная за шесть последовательных календарных месяцев или предыдущий календарный год, предшествующих дате подачи заявления на выдачу лицензии, в которой размер чистых активов заявителя превышает его обязательства на величину минимальных расходов на добычу в первый год действия запрашиваемой лицензии;

      4) письмо рейтингового агентства, признаваемого фондовой биржей, осуществляющей деятельность в Республике Казахстан, о присвоении заявителю в течение года, предшествующего дате подачи заявления, рейтинговой оценки не ниже минимальной рейтинговой оценки, определяемой компетентным органом.

      Если в качестве документа, подтверждающего наличие у заявителя финансовых возможностей, представлена копия договора займа денег (предварительного договора займа) или договора о финансировании деятельности, займодателем по которому выступает (финансирует) лицо, не являющееся финансовой организацией, к заявлению дополнительно прилагается один из документов, подтверждающих наличие у данного лица финансовых возможностей, предусмотренных подпунктами 1), 3) или 4) части первой настоящего пункта.

      5. Для подтверждения наличия у заявителя профессиональных возможностей, достаточных для проведения операций по добыче, представляются любые из следующих документов:

      1) справка о наличии в штате специалистов или копия договора оказания услуг со специалистами в следующих областях:

      геологии или геофизики;

      горной инженерии;

      геодезии или маркшейдерии;

      2) копии договора оказания услуг с подрядной организацией или договора оказания услуг оператора, назначаемого заявителем в соответствии с главой 6 настоящего Кодекса, в случае выдачи заявителю запрашиваемой лицензии на добычу, в штате которых имеются специалисты, перечисленные в подпункте 1) части первой настоящего пункта.

      Если в качестве документа, подтверждающего наличие у заявителя профессиональных возможностей, представлены копии договора оказания услуг с подрядной организацией или договора оказания услуг оператора, назначаемого заявителем в соответствии с главой 6 настоящего Кодекса, к заявлению дополнительно прилагаются справка о наличии у подрядной организации (оператора) в штате специалистов, указанных в подпункте 1) части первой настоящего пункта, или копии договоров оказания услуг с соответствующими специалистами.

      6. Подтверждением наличия у заявителя технических возможностей, достаточных для проведения операций по добыче, являются любые из следующих документов:

      1) копия лицензии на осуществление деятельности по эксплуатации горных и химических производств, выданная заявителю в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях";

      2) копии договора о намерениях, предварительного или основного договора оказания услуг с подрядной организацией, предварительного или основного договора оказания услуг оператора, назначаемого заявителем в соответствии с главой 6 настоящего Кодекса, в случае выдачи заявителю запрашиваемой лицензии на добычу, являющемуся обладателем лицензии, предусмотренной в подпункте 1) части первой настоящего пункта.

      Если в качестве документа, подтверждающего наличие у заявителя технических возможностей, представлены копии договора о намерениях, предварительного или основного договора оказания услуг с подрядной организацией либо предварительного или основного договора оказания услуг оператора, назначаемого заявителем в соответствии с главой 6 настоящего Кодекса, к заявлению дополнительно прилагается копия лицензии, предусмотренной в подпункте 1) части первой настоящего пункта.

      7. Отчет об оценке ресурсов и запасов твердых полезных ископаемых, предусмотренный настоящей статьей, должен быть подготовлен компетентным лицом в соответствии с Казахстанским кодексом публичной отчетности о результатах геологоразведочных работ, минеральных ресурсах и минеральных запасах (Кодекс KAZRC).

      8. Копии документов, прилагаемых к заявлению, должны быть нотариально засвидетельствованы.

      9. Заявление и документы, прилагаемые к заявлению, должны быть составлены на казахском и русском языках. Копии документов, составленных на иностранном языке, прилагаемые к заявлению, представляются с переводом на казахский и русский языки, верность которого засвидетельствована нотариусом.

      10. Момент подачи заявления определяется датой и временем поступления заявления в компетентный орган и подлежит учету.

      11. Сведения о поданном заявлении подлежат размещению на интернет-ресурсе компетентного органа в течение двух дней со дня подачи заявления и должны содержать:

      1) наименование (фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) заявителя;

      2) координаты территории, определяющей участок недр, который заявитель просит предоставить в пользование для добычи твердых полезных ископаемых;

      3) дату и время поступления заявления.

      Сноска. Статья 204 с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021); от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 205. Рассмотрение заявления о выдаче лицензии на добычу твердых полезных ископаемых

      1. Компетентный орган рассматривает заявление в течение десяти рабочих дней со дня его поступления и при отсутствии оснований для отказа в выдаче лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, предусмотренных подпунктами 1) – 6) пункта 1 статьи 207 настоящего Кодекса, направляет уполномоченному органу по изучению недр заявление, прилагаемые к заявлению отчет об оценке ресурсов и запасов твердых полезных ископаемых и документы, содержащие сведения о территории запрашиваемого участка недр.

      2. Уполномоченный орган по изучению недр заносит сведения из отчета об оценке ресурсов и запасов твердых полезных ископаемых в единый кадастр государственного фонда недр и рассматривает заявление и прилагаемые к нему документы на предмет наличия оснований для отказа в выдаче лицензии, предусмотренных подпунктами 7) и 8) пункта 1 статьи 207 настоящего Кодекса, в течение десяти рабочих дней.

      Если часть участка недр, указанного в заявлении, относится к участку недр, находящемуся в пользовании у другого лица по лицензии на использование пространства недр, на разведку или добычу твердых полезных ископаемых, уполномоченный орган по изучению недр уведомляет об этом заявителя и компетентный орган. В уведомлении указываются координаты и площадь совмещенной территории и рекомендации о способах исключения данной территории из территории запрашиваемого участка недр. В течение двадцати рабочих дней со дня получения уведомления заявитель вправе отказаться от заявления или представить измененные сведения о запрашиваемом участке недр с учетом замечаний уполномоченного органа по изучению недр.

      Если границы запрашиваемого участка недр, обозначенные заявителем, не соответствуют требованиям статьи 209 настоящего Кодекса, уполномоченный орган по изучению недр уведомляет об этом заявителя и компетентный орган. В уведомлении указываются выявленные несоответствия и рекомендации о способах их устранения. В течение двадцати рабочих дней со дня получения уведомления заявитель устраняет выявленные несоответствия, о чем уведомляет уполномоченный орган по изучению недр с приложением подтверждающих документов либо письменно направляет свое возражение. В течение десяти рабочих дней со дня получения уведомления уполномоченный орган по изучению недр заново рассматривает вопрос о соответствии границ запрашиваемого участка недр требованиям статьи 209 настоящего Кодекса.

      По итогам рассмотрения вопроса о соответствии границ запрашиваемого участка недр уполномоченный орган по изучению недр согласовывает данные границы либо отказывает в согласовании, о чем уведомляет компетентный орган и заявителя. Уполномоченный орган по изучению недр отказывает в согласовании границ запрашиваемого участка недр в случае нарушения заявителем сроков представления измененных сведений о границах запрашиваемого участка недр, предусмотренных настоящим пунктом.

      В случае несогласия уполномоченного органа по изучению недр с границами запрашиваемого участка недр компетентный орган отказывает заявителю в выдаче лицензии в соответствии с подпунктом 7) или 8) пункта 1 статьи 207 настоящего Кодекса.

      3. В случае согласования с уполномоченным органом по изучению недр границ запрашиваемого участка недр компетентный орган в течение трех рабочих дней направляет заявителю уведомление о необходимости получения соответствующего экологического разрешения на операции по добыче, описанные в плане горных работ, проведения экспертиз и согласований плана горных работ и плана ликвидации, предусмотренных соответственно статьями 216 и 217 настоящего Кодекса. Уведомление должно быть размещено на интернет-ресурсе компетентного органа в течение двух рабочих дней со дня его направления заявителю.

      Копия соответствующего экологического разрешения на операции по добыче, описанные в плане горных работ, соответствующие согласования и положительные заключения экспертиз должны быть представлены заявителем в компетентный орган не позднее одного года со дня уведомления, предусмотренного частью первой настоящего пункта.

      Заявитель вправе обратиться в компетентный орган за продлением указанного срока с обоснованием необходимости такого продления. Компетентный орган продлевает данный срок на период не более одного года со дня истечения срока, указанного в части второй настоящего пункта, если необходимость такого продления вызвана обстоятельствами, не зависящими от заявителя.

      4. Компетентный орган выдает заявителю лицензию на добычу твердых полезных ископаемых не позднее пяти рабочих дней со дня представления необходимых согласований, положительных заключений экспертиз и копии соответствующего экологического разрешения на операции по добыче, описанные в плане горных работ.

      5. В случае предоставления заявителю участка недр, расположенного в пределах земельного участка, принадлежащего или находящегося в пользовании у другого лица, недропользователь не вправе без согласия такого лица проводить операции на данном участке недр в пределах тридцати метров от самой нижней точки земной поверхности указанного земельного участка.

      6. Уведомление, предусмотренное пунктом 3 настоящей статьи, является основанием для резервирования местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы земель для целей недропользования в порядке, установленном земельным законодательством Республики Казахстан.

      7. Выдача лицензии на добычу твердых полезных ископаемых является основанием для предоставления недропользователю местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы права землепользования на земельный участок в соответствии с Земельным кодексом Республики Казахстан.

      8. Порядок подачи и рассмотрения заявлений на выдачу лицензий на добычу твердых полезных ископаемых определяется компетентным органом.

      Сноска. Статья 205 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 206. Приоритетность выдачи лицензий на добычу твердых полезных ископаемых

      1. Заявления на выдачу лицензий на добычу твердых полезных ископаемых, поданные в компетентный орган, включающие одну и ту же территорию, рассматриваются в порядке очередности их поступления.

      2. Очередное заявление рассматривается только после отказа в выдаче лицензии по предыдущему рассмотренному заявлению.

      Компетентный орган приступает к рассмотрению очередного заявления по истечении десяти рабочих дней со дня уведомления заявителя об отказе в выдаче лицензии по предыдущему заявлению.

      Если решение об отказе было обжаловано заявителем в суде, вопрос о рассмотрении очередного заявления решается компетентным органом после вступления в силу решения по результатам рассмотрения жалобы.

      3. Лицензия на добычу выдается заявителю, чье заявление первым из числа поступивших заявлений соответствует требованиям настоящего Кодекса.

      4. По заявлениям, поступившим после заявления, по которому принято решение о выдаче лицензии, принимается решение об отказе в выдаче лицензий.

Статья 207. Отказ в выдаче лицензии на добычу твердых полезных ископаемых

      1. Компетентный орган отказывает в выдаче лицензии на добычу твердых полезных ископаемых при наличии одного из следующих оснований:

      1) заявление или прилагаемые к нему документы не соответствуют требованиям, предусмотренным настоящим Кодексом;

      2) к заявлению не приложены документы, требуемые настоящим Кодексом;

      3) в течение одного года до подачи заявления у заявителя или у лица, прямо или косвенно контролирующего заявителя или находящегося под его контролем, компетентным органом была отозвана лицензия на недропользование по запрашиваемому участку недр по основаниям, предусмотренным настоящим Кодексом;

      4) в течение пяти лет, предшествующих дате подачи заявления, заявитель или лицо, прямо или косвенно контролирующее заявителя или находящееся под его контролем, не исполнили или ненадлежаще исполнили обязательства по ликвидации последствий недропользования на участках недр, находившихся у них в пользовании;

      5) в течение одного года до подачи заявления право недропользования, ранее предоставленное заявителю либо лицу, прямо или косвенно контролирующему заявителя или находящемуся под его контролем, в отношении запрашиваемого участка недр (его части) было прекращено;

      6) выдача лицензии повлечет возникновение угрозы национальной безопасности;

      7) запрашиваемый участок недр или его часть относится к участку недр, находящемуся в пользовании у другого лица по лицензии на использование пространства недр либо лицензии на разведку или добычу твердых полезных ископаемых;

      8) границы запрашиваемого участка недр не соответствуют требованиям настоящего Кодекса;

      9) несоблюдение заявителем срока представления компетентному органу проекта плана горных работ, согласованного в соответствии с требованиями настоящего Кодекса.

      2. Отказ в выдаче лицензии должен быть мотивирован.

      Отказ в выдаче лицензии в соответствии с подпунктом 6) пункта 1 настоящей статьи выносится без указания причин, послуживших основанием для такого отказа.

      3. Отказ в выдаче лицензии может быть обжалован заявителем в соответствии с законодательством Республики Казахстан не позднее десяти рабочих дней со дня получения уведомления об отказе в выдаче лицензии.

      4. Отказ в выдаче лицензии не лишает заявителя права на повторную подачу заявления.

      5. Отказ в выдаче лицензии на добычу твердых полезных ископаемых по заявлению недропользователя, поданному на основании исключительного права по лицензии на разведку твердых полезных ископаемых, допускается только при наличии неустраненных нарушений условий лицензии на разведку либо в соответствии с подпунктом 9) пункта 1 настоящей статьи.

      Если при подаче заявления о выдаче лицензии на добычу по исключительному праву имеются обстоятельства, предусмотренные подпунктами 1) и 2) пункта 1 настоящей статьи, компетентный орган принимает заявление и уведомляет заявителя о необходимости устранения выявленных замечаний. В этом случае срок рассмотрения заявления продлевается на тридцать календарных дней для устранения заявителем указанных замечаний и повторной подачи заявления в компетентный орган.

      В случае неустранения указанных замечаний либо непредставления повторного заявления в установленный срок компетентный орган отказывает в выдаче лицензии на добычу твердых полезных ископаемых.

Статья 208. Содержание лицензии на добычу твердых полезных ископаемых

      Лицензия на добычу твердых полезных ископаемых помимо сведений и условий, указанных в статье 31 настоящего Кодекса, должна содержать следующие условия недропользования:

      1) обязательство об уплате подписного бонуса и платы за пользование земельными участками (арендного платежа) в размере и порядке, установленных налоговым законодательством Республики Казахстан;

      2) размер обязательства по ежегодным минимальным расходам на операции по добыче твердых полезных ископаемых;

      3) размер минимальной доли внутристрановой ценности в работах и услугах, используемых при проведении операций по добыче;

      4) размер обязательства недропользователя по финансированию обучения казахстанских кадров;

      5) размер обязательства недропользователя по финансированию научно-исследовательских, научно-технических и (или) опытно-конструкторских работ;

      6) основания отзыва лицензии за нарушение обязательств.

Статья 209. Участок добычи твердых полезных ископаемых

      1. Внешние границы территории участка добычи твердых полезных ископаемых должны соответствовать требованиям пункта 3 статьи 19 настоящего Кодекса и определяться способом, обеспечивающим эффективное использование производственной территории. При невозможности определения внешних границ территории участка добычи твердых полезных ископаемых в соответствии с указанными требованиями они могут образовывать многоугольник с наименее возможным количеством углов.

      При определении границ участка добычи твердых полезных ископаемых учитываются: контуры ресурсов твердых полезных ископаемых, обозначенные в отчете, предусмотренном подпунктом 6) пункта 3 статьи 204 настоящего Кодекса, наблюдательные гидрогеологические скважины, расположение рудника и перспектива развития его границ, вспомогательные объекты рудника и объекты инфраструктуры, объекты размещения вскрыши (вмещающей породы) и бедных (некондиционных) руд.

      Объекты размещения техногенных минеральных образований горно-перерабатывающего производства также могут располагаться и учитываться при определении границ участка добычи. Объекты размещения техногенных минеральных образований горно-обогатительного производства могут располагаться на отдельном участке недр в соответствии с лицензией на использование пространства недр.

      2. Территория участка добычи твердых полезных ископаемых может также иметь внутренние границы, если границы иного участка недр для проведения операций по разведке или добыче твердых полезных ископаемых, добыче углеводородов не позволяют сформировать ее только по внешним границам. В этом случае внутренние границы территории участка добычи определяются внешними территориальными границами указанного иного участка недр.

      Сноска. Статья 209 в редакции Закона РК от 26.12.2019 № 284-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 210. Ежегодные минимальные расходы на операции по добыче твердых полезных ископаемых

      1. Недропользователь, обладающий лицензией на добычу, обязан соблюдать требования о ежегодных минимальных расходах на операции по добыче, установленные настоящей статьей.

      2. Ежегодные минимальные расходы на операции по добыче устанавливаются по отдельной лицензии на добычу в следующих размерах:

      530-кратного месячного расчетного показателя при добыче на территории участка площадью до пяти гектаров включительно;

      1063-кратного месячного расчетного показателя при добыче на территории участка площадью свыше пяти до ста гектаров включительно;

      10-кратного месячного расчетного показателя дополнительно при расчете за каждый последующий гектар свыше ста до десяти тысяч гектаров включительно;

      120-кратного месячного расчетного показателя дополнительно при расчете за каждый последующий гектар свыше десяти тысяч гектаров.

      3. Если в соответствии с лицензией на добычу и планом горных работ предусматривается добыча руд черных металлов, ежегодные минимальные расходы на операции по добыче по такой лицензии устанавливаются в следующих размерах:

      3170-кратного месячного расчетного показателя при добыче на территории участка площадью до пяти гектаров включительно;

      6350-кратного месячного расчетного показателя при добыче на территории участка площадью свыше пяти до ста гектаров включительно;

      60-кратного месячного расчетного показателя дополнительно при расчете за каждый последующий гектар свыше ста до десяти тысяч гектаров включительно;

      720-кратного месячного расчетного показателя дополнительно при расчете за каждый последующий гектар свыше десяти тысяч гектаров.

      4. При неполном последнем годе срока добычи минимальные расходы рассчитываются пропорционально за каждый полный месяц периода добычи в указанном году.

      5. При отказе от участка добычи в течение любого года действия лицензии на добычу минимальные требования по расходам рассчитываются пропорционально за каждый полный месяц срока добычи в указанном году.

      6. Расчет минимальных расходов на операции по добыче производится на основе размера месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января отчетного года.

      7. Для целей настоящей статьи к расходам на операции по добыче по отдельной лицензии на добычу твердых полезных ископаемых относятся расходы недропользователя на следующие виды работ:

      1) проходческие работы или вскрышные работы;

      2) обеспечение вентиляции;

      3) буровзрывные работы;

      4) крепление или поддержание горных выработок;

      5) управление горным давлением;

      6) транспортировку руды или породы;

      7) отвалообразование и (или) складирование руды;

      8) дробление руды, породы;

      9) выщелачивание (кучное и (или) подземное);

      10) все работы по строительству рудника, обогатительного производства и вспомогательных объектов производственной инфраструктуры на участке добычи.

      8. Для целей настоящей статьи к расходам на операции по добыче по отдельной лицензии могут относиться расходы на управленческие и административные нужды, ведение бухгалтерского учета, научные исследования, обучение персонала и другие аналогичные расходы.

      При расчете расходов на операции по добыче доля таких расходов не должна превышать двадцать процентов от общих расходов, заявленных недропользователем в периодическом отчете.

      9. К расходам на операции по добыче не могут относиться расходы на:

      1) размещение межевых и геодезических обозначений границ участка добычи на местности, в том числе землеустроительные работы;

      2) приобретение права недропользования, права землепользования или права собственности на земельный участок, включая сопутствующие такому приобретению расходы;

      3) научно-исследовательские работы, не связанные непосредственно с участком добычи;

      4) компенсацию в связи с выкупом земельных участков или возмещением убытков собственникам и пользователям земельных участков и приведением земель в состояние, пригодное для их использования по целевому назначению.

      10. В случае нарушения обязательств по минимальным расходам на операции по добыче, предусмотренным настоящей статьей, недропользователь обязан произвести недостающие расходы и представить об этом отчет компетентному органу в срок не позднее трех месяцев, следующих за отчетным годом.

      Расходы, произведенные недропользователем в соответствии с настоящим пунктом, не учитываются в расходах текущего года.

      Сноска. Статья 210 с изменениями, внесенными Законом РК от 26.12.2019 № 284-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 211. Срок лицензии на добычу твердых полезных ископаемых

      1. Срок лицензии на добычу твердых полезных ископаемых не может превышать двадцать пять последовательных лет.

      2. Срок лицензии на добычу может быть продлен по заявлению недропользователя на период, не превышающий первоначальный срок лицензии.

      Количество продлений срока лицензии на добычу не ограничивается.

      3. Заявление о продлении подается в компетентный орган по утверждаемой им форме не ранее чем за четыре года до истечения срока лицензии.

      Если в период рассмотрения заявления срок лицензии на добычу истек, лицензия продолжает действовать в период такого рассмотрения. Исчисление срока продления лицензии на добычу начинается со дня, следующего за последним днем завершившегося срока.

      4. Срок лицензии на добычу не подлежит продлению в случаях:

      1) если заявленный срок продления не соответствует пункту 2 настоящей статьи;

      2) нарушения срока подачи заявления о продлении действия лицензии, предусмотренного пунктом 3 настоящей статьи;

      3) наличия не устраненных недропользователем нарушений условий лицензии на добычу по уплате платы за пользование земельными участками (арендных платежей) и минимальным расходам на добычу за отчетные периоды, предшествующие дате заявления о продлении.

Статья 212. Обязательства недропользователя в области обучения и науки при добыче твердых полезных ископаемых

      1. Начиная со второго года действия лицензии на добычу, недропользователь обязан ежегодно:

      1) осуществлять финансирование обучения казахстанских кадров в размере одного процента от расходов на добычу, понесенных недропользователем в предыдущем году, в порядке, определяемом компетентным органом совместно с уполномоченным органом в области образования;

      2) осуществлять финансирование научно-исследовательских, научно-технических и (или) опытно-конструкторских работ в размере одного процента от расходов на добычу, понесенных недропользователем в предыдущем году, в порядке, определяемом компетентным органом совместно с уполномоченным органом в области науки.

      2. Объем финансирования, осуществленного в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, превышающий установленный минимум, учитывается в счет исполнения соответствующих обязательств недропользователя в следующем году. 

Статья 213. Приобретение товаров, работ и услуг для операций по добыче твердых полезных ископаемых

      1. Приобретение товаров, работ и услуг при проведении операций по добыче твердых полезных ископаемых, в том числе подрядчиками, осуществляется одним из следующих способов:

      1) открытый конкурс;

      2) из одного источника;

      3) открытый конкурс на понижение (электронные торги);

      4) закуп товаров, работ и услуг без применения норм настоящего пункта;

      5) на товарных биржах.

      Приобретение товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по добыче, производится способами, указанными в подпунктах 1), 2) и 3) части первой настоящего пункта, с обязательным использованием реестра товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию, и их производителей или с использованием недропользователем иных систем электронного закупа, расположенных в казахстанском сегменте Интернета, работа которых синхронизирована с работой такого реестра.

      Организатор конкурса по приобретению работ и услуг при определении победителя конкурса условно уменьшает цену конкурсной заявки участников конкурса – казахстанских производителей работ и услуг на двадцать процентов. Казахстанскими производителями работ и услуг признаются индивидуальные предприниматели и (или) юридические лица, созданные в соответствии с законодательством Республики Казахстан, с местом нахождения на территории Республики Казахстан, привлекающие не менее девяноста пяти процентов граждан Республики Казахстан от общей численности работников без учета количества руководителей, менеджеров и специалистов, осуществляющих трудовую деятельность на территории Республики Казахстан в рамках внутрикорпоративного перевода в соответствии с законодательством Республики Казахстан о миграции населения.

      При этом количество иностранных руководителей, менеджеров и специалистов, осуществляющих трудовую деятельность на территории Республики Казахстан в рамках внутрикорпоративного перевода в соответствии с законодательством Республики Казахстан о миграции населения, должно быть не более пятидесяти процентов от общей численности руководителей, менеджеров и специалистов по каждой соответствующей категории.

      Порядок приобретения недропользователями и их подрядчиками товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по добыче твердых полезных ископаемых, определяется уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых.

      Расходы по приобретению товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по добыче твердых полезных ископаемых, по результатам конкурса, состоявшегося за пределами Республики Казахстан, или приобретенных в нарушение установленного порядка, исключаются из расходов, учитываемых компетентным органом в качестве исполнения недропользователем лицензионных обязательств.

      2. Порядок синхронизации работы систем электронного закупа в отношении твердых полезных ископаемых с работой реестра товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию, и их производителей утверждается уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых.

      3. Для целей настоящей статьи:

      1) под реестром товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию, и их производителей понимается государственная информационная система, предназначенная для контроля и мониторинга закупа товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию, и их производителей, а также проведения электронных закупок и формирования перечня товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию;

      2) под системой электронных закупок понимается электронная информационная система, используемая организаторами закупа (недропользователями или лицами, уполномоченными недропользователями) для приобретения товаров, работ и услуг в соответствии с порядком приобретения товаров, работ и услуг при проведении операций по недропользованию, утверждаемым уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых.

      4. Недропользователи обязаны представлять уполномоченному органу в области твердых полезных ископаемых в порядке, им определенном, годовые (на один финансовый год) и среднесрочные (на пять финансовых лет) программы закупа товаров, работ и услуг, а также информацию о планируемом закупе возмездных услуг оператора в случае его привлечения недропользователем в соответствии с главой 6 настоящего Кодекса.

      Под годовой программой закупа товаров, работ и услуг понимается документ, составляемый недропользователем, определяющий планируемые недропользователем на один календарный год номенклатуру и объемы товаров, работ и услуг, способы и сроки их приобретения.

      Под среднесрочной программой закупа товаров, работ и услуг понимается документ, составляемый недропользователем, определяющий планируемые им на период до пяти лет номенклатуру и объемы товаров, работ и услуг, способы и сроки их приобретения.

      Под информацией о планируемом закупе услуг оператора понимается документ, составляемый недропользователем, определяющий объем и сроки оказания услуг, предоставляемых оператором на возмездной основе.

      5. Требования пункта 1 настоящей статьи не распространяются на:

      1) недропользователей, приобретающих товары, работы и услуги в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках;

      2) юридические лица, обладающие правом недропользования, пятьюдесятью и более процентами голосующих акций (долей участия) которых прямо или косвенно владеет национальный управляющий холдинг.

      Сноска. Статья 213 с изменениями, внесенными Законом РК от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 214. Порядок проведения операций по добыче твердых полезных ископаемых

      1. На участке недр по лицензии на добычу твердых полезных ископаемых недропользователь вправе проводить добычу и разведку любых видов твердых полезных ископаемых.

      2. Добыча твердых полезных ископаемых проводится на участке недр с запасами и (или) ресурсами, включенными в государственный учет полезных ископаемых и представляющими для недропользователя коммерческий интерес.

      3. Все работы по добыче твердых полезных ископаемых подлежат документированию. Документация должна содержать описание работ, необходимое для достоверного изучения и последующего освоения участка недр.

      4. При проведении добычи твердых полезных ископаемых недропользователь обязан обеспечить:

      1) оптимальность и безопасность применяемых технических средств добычи;

      2) охрану месторождения твердых полезных ископаемых от проявлений опасных техногенных процессов, приводящих к осложнению его освоения, снижению качества ресурсов месторождения;

      3) достоверный учет добытых твердых полезных ископаемых, отходов производства, образующихся при добыче;

      4) достоверность и сохранность всей первичной и вторичной геологической информации, полученной при добыче, включая данные лабораторных исследований и анализов.

      5. Объем горной массы и (или) перемещаемой почвы в ходе добычи твердых полезных ископаемых не ограничивается, если это не противоречит требованиям экологической и промышленной безопасности.

      Извлекаемые в ходе добычи твердые полезные ископаемые (полезные компоненты) являются собственностью недропользователя.

      6. При проведении операций по добыче твердых полезных ископаемых недропользователь обязан выполнять водоохранные мероприятия, а также соблюдать иные требования по охране водных объектов, установленные водным и экологическим законодательством Республики Казахстан, в отношении подземных вод, поступающих в горные выработки.

      Технологически неизбежное поступление подземных вод в горные выработки при проведении операций по добыче твердых полезных ископаемых не требует получения специальных разрешений или лицензий.

      Использование подземных вод, поступающих в горные выработки, осуществляется в соответствии с водным и экологическим законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 214 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2023 № 52-VIII (вводится в действие с 31.12.2023).

Статья 215. Отчетность недропользователя при проведении добычи твердых полезных ископаемых

      1. По лицензии на добычу твердых полезных ископаемых недропользователь обязан представлять следующие периодические отчеты:

      1) отчет об исполнении лицензионных обязательств;

      2) отчет о приобретенных товарах, работах и услугах и доле внутристрановой ценности в них;

      3) отчеты о составе лиц и (или) организаций, прямо или косвенно контролирующих недропользователя;

      4) геологические отчеты – в случае проведения разведки на участке добычи;

      5) отчет о добытых твердых полезных ископаемых;

      6) отчет о выполнении программы работ – в случае присвоения статуса удержания.

      2. Периодические отчеты представляются ежегодно за предыдущий календарный год не позднее тридцатого апреля каждого года, за исключением отчета, предусмотренного подпунктом 2) пункта 1 настоящей статьи, представляемого ежеквартально не позднее двадцать пятого числа месяца, следующего за отчетным периодом.

      Отчеты за неполный календарный год представляются за фактический период недропользования.

      Отчеты за последний неполный календарный год периода пользования участком недр представляются не позднее двух месяцев после окончания указанного периода.

      3. Отчеты, предусмотренные подпунктами 1) и 6) пункта 1 настоящей статьи, представляются компетентному органу в утверждаемом им порядке.

      Сведения о расходах по участку добычи, указанных в отчете об исполнении лицензионных обязательств, должны быть подтверждены аудитором в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об аудиторской деятельности".

      Данные сведения также признаются подтвержденными аудитором, если они отдельно приведены (раскрыты) в финансовой отчетности, по которой проведен аудит.

      Отчеты, предусмотренные подпунктами 2) и 3) пункта 1 настоящей статьи, представляются уполномоченному органу в области твердых полезных ископаемых в определяемом им порядке.

      Отчеты, предусмотренные подпунктами 4) и 5) пункта 1 настоящей статьи, представляются уполномоченному органу по изучению недр в определяемом им порядке.

      Сноска. Статья 215 с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021); от 15.11.2021 № 72-VII (вводится в действие с 01.01.2022).

Статья 216. План горных работ

      1. Проектным документом для проведения операций по добыче твердых полезных ископаемых является план горных работ.

      2. План горных работ разрабатывается и утверждается недропользователем.

      3. В плане горных работ описываются виды, методы и способы работ по добыче твердых полезных ископаемых, примерные объемы и сроки проведения работ, а также используемые технологические решения.

      Инструкция по составлению плана горных работ разрабатывается и утверждается уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых.

      Содержание плана горных работ определяется недропользователем самостоятельно с учетом требований экологической и промышленной безопасности.

      4. Операции по добыче твердых полезных ископаемых, описываемые в плане горных работ, осуществляются при наличии соответствующего экологического разрешения. План горных работ согласовывается с уполномоченным органом в области промышленной безопасности.

      Если проведение операций по добыче твердых полезных ископаемых, предусмотренных в плане горных работ, предполагается в пределах водоохранных зон поверхностных водных объектов, план горных работ также согласовывается с региональными органами уполномоченного органа в области использования и охраны водного фонда, водоснабжения, водоотведения.

      Недропользователь вправе проводить операции по добыче твердых полезных ископаемых только в случае согласования плана горных работ в соответствии с настоящей статьей и получения соответствующего экологического разрешения.

      5. В случае изменения видов, методов и (или) способов планируемых работ по добыче, а также технологий, объемов и сроков проведения работ, изменения состава производственных объектов и объектов инфраструктуры недропользователь обязан внести соответствующие изменения в план горных работ и представить его уполномоченному органу в области твердых полезных ископаемых. Если указанные изменения требуют согласования по вопросам промышленной безопасности, проведения оценки воздействия на окружающую среду и получения (переоформления) экологического разрешения, план горных работ с внесенными изменениями представляется уполномоченному органу в области твердых полезных ископаемых только после такого согласования, проведения оценки воздействия на окружающую среду и получения (переоформления) экологического разрешения.

      6. Проведение работ по измененному плану горных работ до его представления уполномоченному органу в области твердых полезных ископаемых запрещается.

      Сноска. Статья 216 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 217. План ликвидации

      1. План ликвидации является документом, содержащим описание мероприятий по выводу из эксплуатации рудника и других производственных и инфраструктурных объектов, расположенных на участке добычи, по рекультивации земель, нарушенных в результате проведения операций по добыче, мероприятий по проведению прогрессивной ликвидации, иных работ по ликвидации последствий операций по добыче, а также расчет приблизительной стоимости таких мероприятий по ликвидации.

      Если объекты размещения техногенных минеральных образований горнодобывающего или горно-обогатительного производства, расположенные на другом участке (участках) недр по лицензии (лицензиям) на использование пространства недр, непосредственно связаны с эксплуатацией рудника, находящегося на участке добычи (участках добычи), или эксплуатация двух рудников, расположенных на смежных участках добычи, осуществляется в едином технологическом процессе, недропользователь вправе разработать единый план ликвидации в целях осуществления всех запланированных работ по ликвидации последствий операций по недропользованию на данных участках недр.

      План ликвидации составляется с привлечением лица, имеющего лицензию на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды, и утверждается недропользователем. План ликвидации подлежит экспертизе промышленной безопасности в соответствии с законодательством Республики Казахстан о гражданской защите, а после ее проведения – государственной экологической экспертизе в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан.

      2. Недропользователь обязан вносить изменения в план ликвидации, включая внесение изменения в расчет стоимости работ по ликвидации последствий операций по добыче:

      1) не позднее трех лет со дня получения последних положительных заключений экспертизы промышленной безопасности и государственной экологической экспертизы;

      2) в случае внесения изменений в план горных работ в соответствии с пунктом 5 статьи 216 настоящего Кодекса.

      3. Осуществление операций по добыче твердых полезных ископаемых, ликвидация последствий которых не предусмотрена планом ликвидации, получившим положительные заключения экспертизы промышленной безопасности и государственной экологической экспертизы, запрещается.

      4. Инструкция по составлению плана ликвидации и методика расчета приблизительной стоимости ликвидации последствий операций по добыче твердых полезных ископаемых разрабатываются и утверждаются уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 217 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 218. Ликвидация последствий операций по добыче твердых полезных ископаемых

      1. Ликвидация последствий операций по добыче твердых полезных ископаемых проводится в соответствии с проектом ликвидации, разработанным на основе плана ликвидации.

      2. Недропользователь обязан обеспечить разработку, согласование, экспертизу и утверждение в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан и законодательством Республики Казахстан об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан проекта работ по ликвидации последствий добычи твердых полезных ископаемых не позднее чем за два года до истечения срока лицензии.

      В случае отказа от всего или части участка добычи проект ликвидации последствий добычи твердых полезных ископаемых разрабатывается, согласовывается, подлежит экспертизе и утверждению до такого отказа, если необходимость в ликвидации таких последствий не вытекает из положений части пятой настоящего пункта.

      Если действие лицензии на добычу твердых полезных ископаемых прекратилось по иным основаниям, лицо, право недропользования которого прекращено, обязано обеспечить разработку и утверждение проекта работ по ликвидации последствий добычи твердых полезных ископаемых не позднее восьми месяцев со дня прекращения действия лицензии.

      Ликвидация последствий операций по добыче твердых полезных ископаемых на части участка добычи, от которого недропользователь отказался в соответствии со статьей 220 настоящего Кодекса, проводится до такого отказа. Проведение операций по добыче или иное пользование частью такого участка в период после завершения ликвидации и до момента исключения его из лицензии на добычу не допускается.

      Если пользование частью участка добычи, от которой недропользователь отказался, осуществлялось без проведения операций, предусмотренных лицензией на добычу, и нарушения земной поверхности (дна водоемов), проведение ликвидационных работ на части участка добычи не требуется. В этом случае составляется акт обследования, подтверждающий отсутствие необходимости проведения ликвидационных работ, который подписывается лицами, указанными в пункте 4 настоящей статьи.

      3. Лицо, право недропользования которого прекращено по участку добычи, обязано приступить к ликвидации последствий операций по добыче в срок не позднее восьми месяцев со дня такого прекращения. В течение данного периода указанное лицо вправе вывезти с территории участка недр добытые твердые полезные ископаемые. По истечении восьми месяцев после прекращения действия лицензии не вывезенные с территории участка добычи твердые полезные ископаемые признаются включенными в состав недр и подлежат ликвидации в соответствии с настоящей статьей.

      4. Ликвидация последствий операций по добыче на участке добычи (его части) считается завершенной после подписания акта ликвидации. Акт ликвидации подписывается комиссией, создаваемой соответствующим местным исполнительным органом области, города республиканского значения или столицы из его представителей и представителей уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды, промышленной безопасности, государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, и недропользователем (лицом, право недропользования которого прекращено, при его наличии). Если ликвидация осуществляется на земельном участке, находящемся в частной собственности, постоянном или долгосрочном временном возмездном землепользовании, акт ликвидации также подписывается собственником земельного участка или землепользователем.

      5. Подписание акта ликвидации последствий операций по добыче твердых полезных ископаемых (акта обследования) является основанием внесения соответствующих сведений в единый кадастр государственного фонда недр для последующего предоставления права недропользования иным лицам.

      6. Положения настоящей статьи не применяются в случае прекращения права недропользования на участке добычи или его части, на котором не проводились операции по добыче, требующие проведения ликвидации их последствий. В случае проведения на данном участке операций по разведке ликвидация их последствий проводится в соответствии со статьей 197 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 218 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 219. Обеспечение исполнения обязательств по ликвидации последствий добычи твердых полезных ископаемых

      1. Недропользователь вправе приступить к операциям по добыче твердых полезных ископаемых на участке добычи при условии предоставления обеспечения исполнения обязательств по ликвидации последствий таких операций в уполномоченный орган в области твердых полезных ископаемых.

      2. Обеспечение исполнения обязательств недропользователя по ликвидации последствий операций по добыче может быть предоставлено в сочетании любых его видов, предусмотренном настоящим Кодексом, с соблюдением следующих условий: в течение первой трети срока лицензии на добычу обеспечение в виде гарантии банка или залога банковского вклада должно составлять не менее сорока процентов от общей суммы обеспечения, в течение второй трети – не менее шестидесяти процентов, и в оставшийся период – сто процентов.

      Если проведение ликвидации планируется осуществлять по плану ликвидации, составленному в соответствии с частью второй пункта 1 статьи 217 настоящего Кодекса для двух и более участков недр, недропользователь вправе предоставить общее обеспечение исполнения обязательств по ликвидации последствий недропользования на данных участках.

      3. Сумма обеспечения должна покрывать общую расчетную стоимость работ по ликвидации последствий операций по добыче и операций, планируемых на предстоящие три года со дня получения последних положительных заключений экспертизы промышленной безопасности и государственной экологической экспертизы плана ликвидации.

      Сумма обеспечения подлежит окончательному пересчету в соответствии со сметой, предусмотренной проектом работ по ликвидации.

      В стоимость работ по ликвидации должны быть включены административные и управленческие расходы, а также расходы на:

      демонтаж и удаление технологического оборудования, зданий и сооружений, расположенных на территории участка (участков);

      закрытие рудника (шахты, штольни, карьера и тому подобное), объектов размещения техногенных минеральных образований (при их наличии);

      захоронение вредных веществ и материалов (при их наличии);

      рекультивацию нарушенных земель;

      восстановление русел рек, ручьев и водотоков (при их наличии);

      мониторинг качества поверхностных и подземных вод, воздуха, состояния почвы и растительности.

      4. При прекращении действия лицензии на добычу сумма обеспечения с согласия уполномоченного органа в области твердых полезных ископаемых может быть уменьшена соразмерно стоимости части ликвидационных работ, выполненных на участке недр и принятых в порядке, предусмотренном пунктом 4 статьи 218 настоящего Кодекса. Уполномоченный орган в области твердых полезных ископаемых уведомляет лицо, выдавшее обеспечение, об уменьшении суммы обеспечения в течение пяти рабочих дней со дня получения заявления от недропользователя.

      Запрещается уменьшение суммы обеспечения после прекращения действия лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, если в результате такого уменьшения оставшаяся сумма обеспечения не покрывает расходы, приходящиеся на незавершенные работы по ликвидации, предусмотренные в смете проекта работ по ликвидации.

      5. Операции по добыче твердых полезных ископаемых, ликвидация последствий которых не обеспечена в соответствии с требованиями настоящего Кодекса, запрещаются.

      Сноска. Статья 219 с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021); от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 220. Отказ от участка добычи твердых полезных ископаемых

      1. В любое время до истечения срока лицензии на добычу твердых полезных ископаемых недропользователь вправе отказаться от всего участка добычи либо его части, письменно заявив о таком отказе в компетентный орган.

      В случае отказа от части участка добычи остающийся в пользовании участок добычи должен соответствовать положениям статьи 19 настоящего Кодекса.

      2. Заявление о досрочном отказе от всего или части участка добычи должно содержать указание на территорию участка недр, подлежащего отказу.

      К заявлению прилагаются:

      1) акт ликвидации последствий добычи на всем участке добычи или его части, от которых недропользователь отказывается;

      2) описание территории участка недр, от которого недропользователь отказывается, с расчетами (размером) площади и географическими координатами угловых точек;

      3) описание территории участка добычи, формируемого после отказа от части участка недр, с расчетами (размером) площади и географическими координатами угловых точек, приложенной картограммой расположения участка, выполненной в масштабе, обеспечивающем наглядность, обзорной (ситуационной) схемой, а также топографической картой поверхности.

      3. Отказ от части участка добычи влечет переоформление лицензии на добычу.

      4. Отказ от части или всего участка добычи является основанием для внесения сведений о соответствующем участке недр (или его части) в единый кадастр государственного фонда недр как об участке (или его части), который может быть предоставлен для проведения операций по добыче твердых полезных ископаемых.

Статья 221. Ответственность за нарушение обязательств по лицензии на добычу твердых полезных ископаемых и ее отзыв

      1. Нарушение обязательств, предусмотренных лицензией на добычу твердых полезных ископаемых, влечет ответственность недропользователя в виде неустойки или отзыва лицензии.

      2. Неустойка взыскивается за нарушение обязательства по обеспечению минимальной доли внутристрановой ценности в работах и услугах, используемых при проведении операций по добыче, а также за нарушение обязательства по финансированию обучения казахстанских кадров и (или) обязательства по финансированию научно-исследовательских, научно-технических и (или) опытно-конструкторских работ.

      Уплата неустойки за нарушение обязательства прекращает основное обязательство, исполнение которого предусмотрено в соответствующем календарном году.

      Неустойка за нарушение обязательства по обеспечению минимальной доли внутристрановой ценности в работах и услугах, используемых при проведении операций по добыче, взыскивается в размере тридцати процентов от стоимости работ и услуг, относящихся к неисполненному объему обязательств.

      Неустойка за неисполнение обязательств по финансированию обучения казахстанских кадров и финансированию научно-исследовательских, научно-технических и (или) опытно-конструкторских работ взыскивается в размере суммы неисполненного обязательства.

      3. Лицензия на добычу твердых полезных ископаемых подлежит отзыву компетентным органом при наличии одного из следующих оснований:

      1) нарушение требований пункта 1 статьи 44 настоящего Кодекса, повлекшее угрозу национальной безопасности;

      2) нарушение обязательств об уплате подписного бонуса, платы за пользование земельными участками (арендных платежей) и (или) обязательств по ежегодным минимальным расходам на операции по добыче твердых полезных ископаемых.

      4. При выявлении нарушения компетентный орган письменно уведомляет об этом недропользователя.

      5. В случае совершения нарушения, предусмотренного подпунктом 1) пункта 3 настоящей статьи, данное нарушение подлежит устранению в срок не более одного года путем восстановления положения, существовавшего до нарушения, а при невозможности восстановления – путем совершения с разрешения компетентного органа иных действий по переходу объектов, связанных с правом недропользования.

      В случае совершения нарушения, предусмотренного подпунктом 2) пункта 3 настоящей статьи, недропользователь обязан устранить нарушение в течение трех месяцев со дня получения уведомления от компетентного органа.

      Недропользователь в предусмотренные настоящим пунктом сроки письменно уведомляет компетентный орган об устранении нарушений с приложением документов, подтверждающих такое устранение.

      В случае неустранения нарушения в установленный срок компетентный орган отзывает лицензию в соответствии с пунктом 6 настоящей статьи.

      6. Отзыв лицензии производится компетентным органом путем направления письменного уведомления недропользователю об отзыве лицензии.

      Лицензия прекращает действие через три месяца со дня получения недропользователем уведомления об отзыве лицензии.

      7. Недропользователь вправе оспорить отзыв лицензии в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан, в течение пятнадцати рабочих дней со дня получения уведомления об отзыве лицензии. В период такого оспаривания срок, указанный в пункте 6 настоящей статьи, продлевается до вступления в силу решения, вынесенного по результатам оспаривания.

      8. Отзыв лицензии не допускается, если неисполнение или ненадлежащее исполнение обязанностей, послужившее основанием для отзыва лицензии, имело место по причине действия непреодолимой силы, то есть чрезвычайных и непредотвратимых при данных условиях обстоятельств (стихийных явлений, военных действий и тому подобное). К таким обстоятельствам не относятся отсутствие у недропользователя технических и (или) финансовых средств, отсутствие на рынке необходимых товаров, работ или услуг, а также наложение административного взыскания.

      9. Лицо, лишенное лицензии на добычу в соответствии с настоящей статьей, обязано немедленно прекратить операции по недропользованию и приступить к работам по поддержанию участка недр в безопасном состоянии в соответствии с планом ликвидации.

      10. Отзыв лицензии на добычу твердых полезных ископаемых является основанием для внесения сведений о соответствующем участке недр в единый кадастр государственного фонда недр.

Глава 29. Статус удержания участка добычи твердых полезных ископаемых

Статья 222. Понятие статуса удержания и основания его предоставления

      1. Статусом удержания признается особый правовой режим участка недр по лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, предусматривающий право недропользователя не начинать или приостановить добычу твердых полезных ископаемых на указанном участке (или его части) на условиях и в порядке, предусмотренных настоящим Кодексом.

      Положения настоящей главы могут применяться во всякое время в период действия срока лицензии на добычу твердых полезных ископаемых.

      2. Присвоение участку недр статуса удержания освобождает недропользователя на период действия статуса удержания от исполнения обязанностей, предусмотренных статьей 210 настоящего Кодекса, а также связанных с ними обязательств по представлению отчетности.

      Присвоение статуса удержания части участка недр по лицензии на добычу влечет пропорциональное уменьшение размера обязательств недропользователя, предусмотренных подпунктом 2) статьи 208 настоящего Кодекса.

      3. Статус удержания присваивается на период до пяти последовательных лет с возможностью его продления на последующий срок до пяти лет. Общий срок статуса удержания с учетом его продления применительно к участку недр по лицензии на добычу твердых полезных ископаемых не может превышать десять лет.

      4. Присвоение статуса удержания подтверждается путем выдачи недропользователю переоформленной лицензии на добычу с указанием территории участка недр, к которому применяется статус удержания, и срока действия такого статуса.

      5. Статус удержания присваивается при наличии любого из следующих оснований:

      1) добыча выявленных минеральных ресурсов является нерентабельной для недропользователя в связи с неблагоприятными рыночными условиями при наличии разумных оснований полагать, что такая добыча может стать рентабельной в течение будущих пяти лет;

      2) отсутствие технологии, позволяющей осуществлять добычу твердых полезных ископаемых в соответствии с требованиями экологической безопасности;

      3) наличие непреодолимой силы, то есть чрезвычайных и непредотвратимых при данных условиях обстоятельств (стихийные явления, военные действия и тому подобное);

      4) вступление в силу решения суда о применении реабилитационной процедуры к недропользователю.

      Сноска. Статья 222 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 223. Порядок присвоения статуса удержания

      1. Статус удержания присваивается по заявлению недропользователя либо реабилитационного управляющего.

      2. В заявлении указываются и описываются обстоятельства, являющиеся основанием для обращения недропользователя за присвоением статуса удержания.

      3. К заявлению прилагаются:

      1) документы, подтверждающие наличие обстоятельств, предусмотренных подпунктами 1 – 4) пункта 5 статьи 222 настоящего Кодекса;

      2) утвержденная недропользователем программа работ.

      4. Компетентный орган рассматривает заявление и при отсутствии оснований для отказа в присвоении статуса удержания, предусмотренных подпунктами 1), 2) и 4) пункта 1 статьи 224 настоящего Кодекса, а также после согласования программы работ в течение десяти рабочих дней со дня поступления заявления направляет заявителю уведомление о необходимости представления проекта консервации.

      Проект консервации разрабатывается в соответствии с экологическим разрешением и представляется заявителем в компетентный орган не позднее четырех месяцев со дня уведомления. Заявитель вправе обратиться в компетентный орган за продлением указанного срока с обоснованием необходимости такого продления.

      Компетентный орган продлевает данный срок на период не более четырех месяцев со дня истечения срока, указанного в части второй настоящего пункта, если необходимость такого продления вызвана обстоятельствами, не зависящими от заявителя.

      5. Компетентный орган присваивает статус удержания участку добычи (его части) и выдает недропользователю переоформленную лицензию в срок не позднее пяти рабочих дней со дня представления проекта консервации, разработанного в порядке, предусмотренном статьей 226 настоящего Кодекса. В лицензии, переоформленной в связи с присвоением участку добычи (его части) статуса удержания, указывается территория данного участка (его части) со статусом удержания.

      Сноска. Статья 223 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 224. Отказ в присвоении статуса удержания

      1. Компетентный орган отказывает в присвоении участку добычи (его части) по лицензии на добычу твердых полезных ископаемых статуса удержания при наличии одного из следующих оснований:

      1) заявление или прилагаемые к нему документы не соответствуют требованиям, предусмотренным настоящим Кодексом;

      2) к заявлению не приложены документы, требуемые настоящим Кодексом;

      3) несоблюдение заявителем срока представления компетентному органу проекта консервации, разработанного в порядке, предусмотренном статьей 223 настоящего Кодекса;

      4) обоснования, приведенные недропользователем, и представленные документы являются недостаточными, чтобы подтвердить наличие обстоятельств, являющихся основанием для присвоения участку добычи (его части) статуса удержания.

      2. Отказ в присвоении участку добычи (его части) статуса удержания выносится в письменной форме, должен быть мотивирован и выдан заявителю в течение срока, предусмотренного для присвоения статуса удержания.

      3. Компетентный орган уведомляет заявителя об отказе в присвоении участку добычи (его части) статуса удержания в течение двух рабочих дней со дня принятия решения об отказе.

      4. Отказ в присвоении участку добычи (его части) статуса удержания может быть обжалован заявителем в соответствии с законодательством Республики Казахстан не позднее десяти рабочих дней со дня уведомления заявителя об отказе.

      5. Отказ в присвоении участку добычи (его части) статуса удержания не лишает заявителя права на повторную подачу заявления.

Статья 225. Программа работ по статусу удержания

      1. Программа работ является документом, разрабатываемым недропользователем в целях вывода участка добычи (его части) из статуса удержания и возобновления на нем (ней) операций по добыче.

      2. Программа работ содержит описание и сроки:

      1) мероприятий по консервации на участке добычи (его части), которому (которой) присваивается статус удержания;

      2) мероприятий, проводимых недропользователем для вывода участка добычи (его части) из статуса удержания и возобновления операций по добыче;

      3) мер поддержки социально-экономического характера, которые недропользователь обязуется предпринять в отношении работников, занятых на работах на участке добычи (его части), которому (которой) присваивается статус удержания (перевод на другую работу (другой участок работы), переподготовка в целях обучения новым специальностям (профессиям), повышение квалификации и другое).

      3. Инструкция по разработке программы работ по статусу удержания утверждается компетентным органом.

Статья 226. Консервация участка недр

      1. Консервацией участка добычи твердых полезных ископаемых является комплекс мероприятий, проводимых при временном прекращении работ по добыче полезных ископаемых на участке недр с целью обеспечения возможности приведения производственных сооружений и иных объектов в состояние, пригодное для их эксплуатации в будущем при возобновлении операций по добыче полезных ископаемых, а также сокращения вредного воздействия опасных производственных факторов и предупреждения чрезвычайных ситуаций.

      2. Консервация участка недр проводится в соответствии с проектом консервации, разрабатываемым на основании программы работ, согласованной недропользователем с компетентным органом.

      3. Проект консервации разрабатывается в соответствии с экологическим разрешением и подлежит согласованию с уполномоченным органом в области промышленной безопасности.

      4. Проектирование и реализация консервации осуществляются за счет недропользователя.

      5. Работы по консервации считаются завершенными после подписания акта консервации недропользователем и комиссией, создаваемой компетентным органом из представителей уполномоченных органов в области охраны окружающей среды и промышленной безопасности, а также собственником земельного участка или землепользователем, если консервация осуществляется на земельном участке, находящемся в частной собственности, постоянном или долгосрочном временном возмездном землепользовании.

      Сноска. Статья 226 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 227. Условия статуса удержания

      1. При присвоении участку добычи (его части) статуса удержания период добычи по данному участку недр (его части) продлевается на весь срок действия данного статуса.

      2. Недропользователь обязан использовать участок недр, находящийся в статусе удержания, в соответствии с программой работ.

      3. На участке недр, находящемся в статусе удержания, недропользователь вправе проводить разведку ресурсов твердых полезных ископаемых при условии, что такая разведка предусмотрена программой работ.

      4. Исключен Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).
      Сноска. Статья 227 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 228. Продление статуса удержания

      1. Продление статуса удержания производится по заявлению недропользователя, представляемому до окончания первичного срока статуса удержания.

      2. Продление статуса удержания производится в порядке, предусмотренном для присвоения участку недр статуса удержания. При продлении статуса удержания проект консервации участка недр не составляется.

      3. В случае подачи недропользователем заявления о продлении статуса удержания статус удержания продолжает применяться к участку недр до выдачи недропользователю переоформленной лицензии с указанием продленного срока статуса удержания.

      Исчисление срока продления статуса удержания начинается со дня, следующего за последним днем предыдущего срока статуса удержания.

Статья 229. Прекращение статуса удержания

      1. Статус удержания прекращает свое действие по истечении срока, на который он был присвоен, или досрочно по заявлению недропользователя.

      2. Заявление о досрочном прекращении статуса удержания подается недропользователем в компетентный орган в случае, когда обстоятельства, явившиеся основанием для присвоения статуса удержания, перестали существовать.

      3. Прекращение статуса удержания является основанием для переоформления лицензии на добычу и применения к недропользователю требований подпункта 2) статьи 208 настоящего Кодекса в полном объеме.

Статья 230. Прекращение статуса удержания по требованию компетентного органа

      1. Компетентный орган вправе в любое время по истечении шести месяцев со дня присвоения участку недр статуса удержания потребовать от недропользователя представить документы, подтверждающие, что обстоятельства, явившиеся основанием для присвоения статуса удержания, продолжают существовать.

      Недропользователь обязан представить данные документы в срок не позднее сорока рабочих дней со дня получения уведомления. Недропользователь вправе обратиться в компетентный орган за продлением указанного срока с обоснованием необходимости такого продления. Компетентный орган может продлить данный срок на период не более двадцати рабочих дней, если необходимость такого продления вызвана обстоятельствами, не зависящими от недропользователя.

      2. Если по результатам рассмотрения представленных документов компетентный орган установит, что обстоятельства, явившиеся основанием для присвоения статуса удержания, перестали существовать либо данные документы не были представлены в указанный срок, компетентный орган уведомляет недропользователя о необходимости обратиться с заявлением о прекращении статуса удержания и возобновлении операций по добыче твердых полезных ископаемых на участке недр, находящемся в статусе удержания.

      В этом случае заявление о прекращении статуса удержания должно быть подано недропользователем в срок не позднее двадцати рабочих дней со дня поступления уведомления компетентного органа.

      Если в указанный срок недропользователь не обратится с заявлением о прекращении статуса удержания, компетентный орган отзывает лицензию на добычу в порядке, предусмотренном пунктом 6 статьи 221 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 230 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Глава 30. Добыча общераспространенных полезных ископаемых

Статья 231. Отношения, возникающие при добыче общераспространенных полезных ископаемых

      1. Положения настоящей главы применяются в случаях добычи только общераспространенных полезных ископаемых.

      2. К отношениям, возникающим при проведении операций по добыче исключительно общераспространенных полезных ископаемых, применяются положения главы 28 в части, не противоречащей положениям настоящей главы, за исключением подпункта 9) пункта 3 статьи 204, статей 212, 213, частей второй и третьей пункта 3 статьи 215 настоящего Кодекса. При этом регулирование и государственный контроль за операциями по добыче исключительно общераспространенных полезных ископаемых и контроль за соблюдением условий лицензий на добычу общераспространенных полезных ископаемых осуществляются соответствующим местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы.

      Если территория участка добычи общераспространенных полезных ископаемых расположена в двух и более областях Республики Казахстан, регулирование и государственный контроль за операциями по добыче общераспространенных полезных ископаемых и контроль соблюдения условий лицензий на добычу общераспространенных полезных ископаемых осуществляются местным исполнительным органом той области, на которую приходится большая часть территории участка добычи.

      Сноска. Статья 231 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 232. Добыча общераспространенных полезных ископаемых в предпринимательских целях

      1. Добыча исключительно общераспространенных полезных ископаемых в предпринимательских целях осуществляется по лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых.

      2. По лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых ее обладатель имеет исключительное право пользоваться участком недр в целях проведения следующих операций:

      1) добычи общераспространенных полезных ископаемых;

      2) использования пространства недр в целях проведения горных работ, размещения горнодобывающего и (или) горно-перерабатывающего производства, техногенных минеральных образований;

      3) разведки участка добычи (эксплуатационная разведка).

      Под добычей общераспространенных полезных ископаемых понимается комплекс работ, направленных и непосредственно связанных с отделением и извлечением общераспространенных полезных ископаемых из мест их залегания.

      3. Заявление на выдачу лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых подается в местный исполнительный орган области. Рассмотрение заявления и выдача лицензии осуществляются местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы согласно положениям главы 28 настоящего Кодекса с учетом того, что в целях соблюдения требований пункта 4 настоящей статьи к заявлению дополнительно прилагается заключение территориального подразделения уполномоченного органа по изучению недр, подтверждающее отсутствие на заявленном участке недр ресурсов твердых полезных ископаемых, числящихся на государственном учете и не являющихся общераспространенным полезным ископаемым.

      Если территория участка недр, который заявитель просит предоставить в пользование, располагается на территориях двух и более областей, городов республиканского значения, столицы, заявление на выдачу лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых подается в местный исполнительный орган области, города республиканского значения, столицы, в пределах которых расположена большая часть территории заявленного участка недр.

      4. Выдача лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых запрещается, помимо случаев, предусмотренных пунктом 2 статьи 203 настоящего Кодекса, на территориях с ресурсами или с перспективами ресурсов твердых полезных ископаемых, не являющихся общераспространенными полезными ископаемыми.

      Сноска. Статья 232 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 233. Содержание лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых

      1. Лицензия на добычу общераспространенных полезных ископаемых помимо сведений и условий, указанных в статье 31 настоящего Кодекса, должна содержать следующие условия недропользования:

      1) обязательство об уплате подписного бонуса и платы за пользование земельными участками (арендного платежа) в размере и порядке, установленных налоговым законодательством Республики Казахстан;

      2) размер ежегодных минимальных расходов на операции по добыче общераспространенных полезных ископаемых;

      3) основание отзыва лицензии за нарушение ее условий.

      2. Срок лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых составляет не более десяти последовательных лет.

Статья 234. Участок добычи общераспространенных полезных ископаемых

      1. Территория участка добычи общераспространенных полезных ископаемых определяется по результатам разведки.

      2. Нижняя граница участка добычи общераспространенных полезных ископаемых располагается на глубине не ниже тридцати метров от самой нижней точки земной поверхности участка недр.

Статья 235. Ежегодные минимальные расходы на участке добычи общераспространенных полезных ископаемых

      1. Недропользователь, обладающий лицензией на добычу общераспространенных полезных ископаемых, обязан соблюдать требования о ежегодных минимальных расходах на добычу, установленные настоящей статьей.

      2. Ежегодные минимальные расходы на добычу общераспространенных полезных ископаемых устанавливаются по отдельной лицензии в следующих размерах:

      1160-кратного месячного расчетного показателя при добыче на территории площадью до пяти гектаров;

      2300-кратного месячного расчетного показателя при добыче на территории площадью от пяти до восьми гектаров включительно;

      120-кратного месячного расчетного показателя дополнительно за каждый последующий гектар при добыче на территории площадью свыше восьми гектаров.

      3. Для целей настоящей статьи к расходам на добычу общераспространенных полезных ископаемых по отдельной лицензии относятся расходы недропользователя на следующие виды работ:

      1) вскрышные, буровзрывные и другие работы по извлечению общераспространенных полезных ископаемых;

      2) перемещение добытых общераспространенных полезных ископаемых, породы, горной массы, грунта и верхних слоев почвы в пределах участка добычи;

      3) отвалообразование и (или) складирование добытых общераспространенных полезных ископаемых;

      4) все работы по строительству рудника и созданию инфраструктуры на участке добычи.

Статья 236. Отчетность недропользователя при проведении операций по добыче общераспространенных полезных ископаемых

      1. По лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых недропользователь обязан представлять следующие периодические отчеты:

      1) отчет об исполнении лицензионных обязательств;

      2) геологические отчеты – в случае проведения разведки на участке добычи;

      3) отчет о добытых общераспространенных полезных ископаемых.

      2. Отчет, предусмотренный подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи, представляется местному исполнительному органу области, города республиканского значения, столицы в порядке, определенном уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых.

      Отчеты, предусмотренные подпунктами 2) и 3) пункта 1 настоящей статьи, представляются соответствующему территориальному подразделению уполномоченного органа по изучению недр в порядке, определенном уполномоченным органом по изучению недр.

      Сноска. Статья 236 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 237. Особенности добычи общераспространенных полезных ископаемых для целей, не связанных с предпринимательской деятельностью

      1. Собственники земельных участков и землепользователи вправе для удовлетворения личных, бытовых и иных хозяйственных нужд, не связанных с осуществлением предпринимательской деятельности, извлекать в границах принадлежащих им земельных участков общераспространенные полезные ископаемые.

      2. Добыча общераспространенных полезных ископаемых в соответствии с настоящей статьей осуществляется без применения взрывчатых веществ, химических реагентов и ядовитых веществ.

      3. Общераспространенные полезные ископаемые, находящиеся в границах земельного участка и используемые собственниками земельных участков или землепользователями для удовлетворения личных, бытовых и иных, не связанных с осуществлением предпринимательской деятельности нужд, не могут отчуждаться другому лицу.

      4. Пользование недрами собственниками земельных участков и землепользователями в соответствии с настоящей статьей не относится к операциям по недропользованию и является бесплатным.

      5. Право пользования недрами собственниками земельных участков и землепользователями в соответствии с настоящей статьей возникает и прекращается одновременно с правом собственности или правом землепользования на земельный участок соответственно.

      6. Право пользования недрами, возникшее в соответствии с настоящей статьей, неделимо от права на земельный участок.

      7. Пользование недрами в соответствии с настоящей статьей не требует получения разрешения, представления отчетности и иных документов, являющихся обязательными для лиц, пользующихся недрами на основании лицензии или контракта на недропользование.

Глава 31. Преобразование участков недр для разведки и добычи твердых полезных ископаемых

Статья 238. Понятие и виды преобразования

      1. Преобразованием участков недр, предоставленных для разведки или добычи твердых полезных ископаемых, является изменение их территориальных границ, производимое способом присоединения одного участка недр по одной лицензии к другому участку недр (основной участок) по другой лицензии или путем выделения из одного участка недр по одной лицензии другого участка (выделенный участок).

      2. Преобразование участков недр допускается при условии, что пользователем (пользователями) преобразуемых участков недр является (являются) одно лицо (одни лица).

      3. Преобразование участков недр производится компетентным органом по заявлению недропользователя в месячный срок со дня подачи заявления.

Статья 239. Присоединение участков недр

      1. Присоединение участков недр производится в случае присоединения одного участка добычи к другому участку добычи твердых полезных ископаемых.

      2. Присоединение одного участка добычи к другому участку добычи производится при соблюдении следующих условий:

      1) присоединяемый участок добычи имеет смежную границу с основным участком добычи;

      2) основному и присоединяемому участкам добычи не присвоен статус удержания полностью или в части;

      3) лицензия на присоединяемый участок добычи выдана позднее лицензии на добычу по основному участку;

      4) имеется предварительное согласие залогодержателя на присоединение, если право недропользования по лицензии на добычу основного или присоединяемого участка добычи обременено залогом;

      5) по лицензиям основного и присоединяемого участков добычи отсутствуют неисполненные обязательства.

      3. На присоединенный участок добычи распространяется действие лицензии основного участка добычи с учетом произведенного присоединения, а лицензия присоединяемого участка добычи прекращает свое действие. Присоединение участка добычи к основному участку добычи оформляется внесением изменений в лицензию на добычу основного участка.

Статья 240. Выделение участка недр

      1. Выделение участка недр проводится в случаях:

      1) выделения части участка недр по лицензии на разведку;

      2) выделения части участка недр по лицензии на добычу.

      2. Выделение участка недр проводится при соблюдении следующих условий:

      1) участок недр, по которому производится выделение, не имеет статуса удержания;

      2) имеется предварительное согласие залогодержателя на выделение, если право недропользования по лицензии на участок недр, по которому производится выделение, обременено залогом;

      3) по лицензии на участок недр, по которому производится выделение, отсутствуют неисполненные обязательства;

      4) вид операций по недропользованию на выделенном участке соответствует виду операций по недропользованию на участке недр, по которому производится выделение.

      3. Выделение участка недр оформляется внесением изменений в лицензию на участок недр, по которому производится выделение, и выдачей отдельной лицензии на выделенный участок недр.

      4. Срок лицензии на разведку по выделенному участку недр равен оставшемуся сроку лицензии на разведку на участке недр, по которому было произведено выделение части участка.

      5. Срок лицензии на добычу по выделенному участку определяется продолжительностью оставшегося срока лицензии на добычу на участке недр, по которому было произведено выделение части участка.

      6. Преобразование участков недр путем выделения участка влечет изменение и перерасчет размера обязательств, предусмотренных статьями 191 и 208 настоящего Кодекса, пропорционально размерам образовавшихся территорий участков недр.

Статья 241. Заявление на преобразование участка недр

      1. Заявление на преобразование участка недр составляется по форме, установленной компетентным органом.

      2. Заявление должно содержать следующие сведения:

      1) указание на способ преобразования;

      2) сведения о недропользователе, пользующемся преобразуемыми участками:

      для физических лиц – фамилия, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) заявителя, место жительства, гражданство, сведения о документах, удостоверяющих личность заявителя, сведения о регистрации заявителя в качестве налогоплательщика;

      для юридических лиц – наименование заявителя, место нахождения, сведения о государственной регистрации в качестве юридического лица и регистрации в налоговых органах, сведения о руководителях;

      3) указание на лицензии и участки недр, подлежащие преобразованию.

      3. Заявление подается на казахском и русском языках.

      4. К заявлению прилагается документ, подтверждающий полномочия лица, действующего от имени заявителя при подаче заявления, если такое лицо назначено заявителем.

      Документы, прилагаемые к заявлению, должны быть составлены на казахском и русском языках. Копии документов, составленных на иностранном языке, прилагаемые к заявлению, представляются с переводом на казахский и русский языки, верность которого засвидетельствована нотариусом.

      5. Вопрос о преобразовании лицензионных участков рассматривается компетентным органом в течение тридцати календарных дней со дня подачи заявления отдельно для каждого случая такого преобразования.

      6. Отказ компетентного органа в преобразовании участков недр должен быть мотивирован и может быть оспорен заявителем в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан, в течение пятнадцати рабочих дней со дня уведомления об отказе.

Глава 32. Соглашение о переработке твердых полезных ископаемых

Статья 242. Понятие соглашения о переработке твердых полезных ископаемых

      1. Соглашением о переработке твердых полезных ископаемых является договор, по которому Республика Казахстан обязуется предоставить преференции обладателю права (прав) недропользования на добычу твердых полезных ископаемых, а недропользователь обязуется на свой риск осуществить инвестиции в проект переработки твердых полезных ископаемых (соглашение о переработке).

      Проектом переработки твердых полезных ископаемых является комплекс мероприятий, предусматривающих создание новых, расширение или модернизацию действующих производств по переработке твердых полезных ископаемых.

      2. От имени Республики Казахстан соглашение о переработке заключает компетентный орган.

      Соглашение о переработке может быть заключено по проектам переработки твердых полезных ископаемых, объем инвестиций недропользователя по которым составляет не менее 7 000000-кратного размера месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете и действующего на дату заключения соглашения.

      3. Заключение соглашения о переработке не является условием выдачи лицензии на добычу твердых полезных ископаемых.

      4. По одному и тому же проекту переработки твердых полезных ископаемых или производственному объекту может быть заключено только одно соглашение о переработке.

      Сноска. Статья 242 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 243. Порядок заключения соглашения о переработке твердых полезных ископаемых

      1. Недропользователь, имеющий намерение заключить соглашение о переработке, подает заявление в компетентный орган по утверждаемой им форме.

      2. К заявлению прилагаются:

      1) справка о государственной регистрации (перерегистрации) недропользователя в качестве юридического лица;

      2) копия устава юридического лица, заверенная подписью руководителя и печатью юридического лица (при ее наличии);

      3) финансово-экономическая модель проекта переработки;

      4) бизнес-план проекта переработки, составленный в соответствии с требованиями, установленными компетентным органом;

      5) проект соглашения о переработке твердых полезных ископаемых.

      3. Компетентный орган регистрирует заявление и уведомляет заявителя о дате начала переговоров, которая не может быть позднее одного месяца со дня получения заявления.

      4. Переговоры со стороны компетентного органа проводятся рабочей группой. Положение о рабочей группе и ее состав утверждаются компетентным органом.

      5. Срок проведения переговоров не может превышать шесть месяцев. Итоги переговоров оформляются протоколом.

      6. Недропользователь вправе в любое время отказаться от переговоров и от заключения соглашения о переработке, письменно уведомив об этом компетентный орган.

      7. Согласованный по результатам переговоров проект соглашения о переработке представляется компетентному органу для организации проведения правовой и экономической экспертиз.

      В случае положительных заключений экспертиз компетентный орган направляет проект соглашения о переработке на утверждение в Правительство Республики Казахстан.

      В случае отрицательных заключений экспертиз недропользователь дорабатывает проект соглашения о переработке в целях устранения замечаний экспертиз.

      После устранения указанных замечаний экспертизы проводятся повторно.

      8. Правовая экспертиза проводится Министерством юстиции Республики Казахстан на предмет соответствия проекта соглашения о переработке требованиям законодательства Республики Казахстан.

      Для проведения правовой экспертизы проекта соглашения о переработке компетентный орган представляет в Министерство юстиции Республики Казахстан следующие документы:

      1) проект соглашения о переработке на казахском и русском языках, согласованный по результатам проведения переговоров;

      2) документы, указанные в подпунктах 1) и 2) пункта 2 настоящей статьи;

      3) копию протокола об итогах переговоров по условиям соглашения о переработке.

      9. Экономическая экспертиза проводится уполномоченным органом в области государственного планирования на предмет оценки экономической эффективности и целесообразности заключения соглашения о переработке, обоснованности планируемых вложений и затрат недропользователя при реализации проекта переработки, социального значения реализации проекта.

      Для проведения экономической экспертизы проекта соглашения о переработке компетентный орган представляет в уполномоченный орган в области государственного планирования следующие документы:

      1) проект соглашения о переработке на казахском и русском языках, согласованный по результатам проведения переговоров;

      2) документы, указанные в подпунктах 3) и 4) пункта 2 настоящей статьи;

      3) копию протокола об итогах переговоров по условиям соглашения о переработке.

      10. Экспертизы, предусмотренные настоящей статьей, проводятся в течение тридцати календарных дней со дня получения соответствующих документов, необходимых для проведения экспертизы.

      11. Проект соглашения о переработке, получивший положительные заключения экспертиз, в течение пяти рабочих дней со дня заключений экспертиз направляется на утверждение в Правительство Республики Казахстан.

      12. Соглашение о переработке подлежит подписанию компетентным органом не позднее пяти рабочих дней со дня утверждения его проекта Правительством Республики Казахстан.

      13. Соглашение о переработке считается заключенным после его подписания всеми сторонами.

      14. Соглашение о переработке подлежит учету компетентным органом в реестре заключенных соглашений о переработке.

      Сноска. Статья 243 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 244. Содержание соглашения о переработке твердых полезных ископаемых

      1. Соглашение о переработке должно содержать:

      1) предмет соглашения;

      2) указание на документ, на основании которого предоставлено право недропользования на добычу твердых полезных ископаемых, имеющийся у недропользователя;

      3) инвестиционные и социальные обязательства недропользователя;

      4) вид предоставленной инвестиционной преференции (преференций) в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан и законодательством Республики Казахстан в сфере предпринимательства;

      5) срок применения предоставленной инвестиционной преференции;

      6) обязательства по выводу из эксплуатации производственного имущества, созданного, расширенного или модернизированного в соответствии с соглашением, его демонтажу, утилизации и рекультивации нарушенных земель;

      7) ответственность за нарушение условий соглашения о переработке.

      2. Правом, применимым к соглашению о переработке, является законодательство Республики Казахстан.

      3. Соглашением о переработке могут быть предусмотрены иные условия о минимальных расходах на добычу и обязательствах недропользователя по финансированию обучения, научно-исследовательской и опытно-конструкторской деятельности в Республике Казахстан, чем предусмотренные настоящим Кодексом и лицензией (лицензиями) на добычу твердых полезных ископаемых.

      Изменение или исключение указанных условий влечет соответствующее переоформление лицензии на дату заключения соглашения о переработке.

      4. Соглашение о переработке может содержать и другие положения, определяемые сторонами.

      5. Соглашение о переработке не может содержать положения о предоставлении и прекращении права недропользования.

      6. Срок соглашения о переработке не может превышать срок лицензии на добычу, предусмотренный в таком соглашении. Если соглашение ссылается на две или более лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, то срок соглашения завершается в наиболее позднюю дату окончания срока одной из них.

      Прекращение действия лицензии (всех лицензий) на добычу твердых полезных ископаемых, предусмотренных в соглашении о переработке, влечет прекращение данного соглашения.

      7. Соглашение о переработке должно быть составлено на казахском и русском языках. По соглашению сторон текст соглашения о переработке может быть также переведен на иной язык.

      8. К отношениям по заключению, исполнению и прекращению соглашения о переработке гражданское законодательство Республики Казахстан применяется в случаях, не урегулированных настоящей главой.

Статья 245. Инвестиционные преференции по соглашению о переработке твердых полезных ископаемых

      1. Инвестиционные преференции предоставляются недропользователю, проводящему операции по добыче твердых полезных ископаемых, являющемуся юридическим лицом, созданным в Республике Казахстан, при реализации им проекта переработки твердых полезных ископаемых на территории Республики Казахстан, относящегося к приоритетному инвестиционному проекту в соответствии с законодательством Республики Казахстан в сфере предпринимательства.

      2. Инвестиционная преференция предоставляется на принципах взаимности, которые могут предусматривать социальные и инвестиционные обязательства недропользователя, в том числе по:

      1) созданию и сохранению рабочих мест для граждан Республики Казахстан на добывающем и (или) перерабатывающем производствах;

      2) созданию, расширению и (или) модернизации перерабатывающего производства;

      3) объему и уровню переработки твердых полезных ископаемых;

      4) объему выпускаемой продукции для реализации в качестве сырья на внутреннем рынке лицам, являющимся субъектами предпринимательской деятельности в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      5) финансированию программ казахстанских учебных заведений по подготовке специалистов научно-технической сферы, сферы защиты окружающей среды и сферы прикладных наук;

      6) финансированию строительства и (или) реконструкции объектов социального и (или) культурного назначения.

Статья 246. Последствия прекращения соглашения о переработке твердых полезных ископаемых

      Прекращение соглашения о переработке, предусматривающего изменение или исключение обязательств недропользователя по минимальным расходам на добычу твердых полезных ископаемых и (или) обязательств по финансированию обучения, научно-исследовательской и опытно-конструкторской деятельности по лицензии на добычу, влечет применение условий лицензии, действовавших до заключения данного соглашения.

      Прекращение соглашения о переработке влечет также прекращение предоставленных инвестиционных преференций.

Статья 247. Уступка прав и обязанностей по соглашению о переработке твердых полезных ископаемых

      1. Уступка недропользователем прав и обязанностей по соглашению о переработке без соответствующего перехода права недропользования по лицензии, на основании которой заключено указанное соглашение, запрещается.

      2. Переход права недропользования по лицензии, на основании которой заключено соглашение о переработке, влечет обязательную уступку прав и обязанностей по указанному соглашению.

Статья 248. Обременение прав по соглашению о переработке твердых полезных ископаемых

      1. Обременение прав по соглашению о переработке, включая залог, без обременения права недропользования по лицензии, на основании которой заключено указанное соглашение, не допускается.

      2. Обременение права недропользования, включая залог, по лицензии, на основании которой заключено соглашение о переработке, влечет обязательное обременение прав по данному соглашению.

РАЗДЕЛ X. ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ПРОСТРАНСТВА НЕДР, СТАРАТЕЛЬСТВО, ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ И ПЕРЕХОДНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Глава 33. Операции по использованию пространства недр

Статья 249. Лицензия на использование пространства недр

      По лицензии на использование пространства недр ее обладатель имеет исключительное право пользоваться участком недр в целях проведения одного из следующих подвидов операций:

      1) размещение и эксплуатация подземных хранилищ нефти и газа, газо- и нефтепродуктов на глубине ниже пяти метров от земной поверхности;

      2) размещение и (или) эксплуатация подземных мест (сооружений) для хранения или захоронения твердых, жидких и радиоактивных отходов, вредных ядовитых веществ, сброса (закачки) сточных, промышленных и технических вод в недра;

      3) закачка воды в недра для искусственного восполнения запасов подземных вод, в том числе строительство и (или) эксплуатация предназначенных для этих целей подземных сооружений;

      4) размещение и (или) эксплуатация объектов размещения техногенных минеральных образований горнодобывающего и (или) горно-обогатительного производств.

      Сноска. Статья 249 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 250. Территории для использования пространства недр

      1. Лицензия на использование пространства недр выдается на пользование участком недр, не содержащим месторождение полезных ископаемых или содержащим малозначительные ресурсы полезных ископаемых, не являющихся общераспространенными полезными ископаемыми.

      2. Выдача лицензии на использование пространства недр запрещается:

      1) в случаях, предусмотренных пунктом 2 статьи 25 настоящего Кодекса;

      2) на территории участка недр, находящегося в пользовании у другого лица для проведения операций по разведке или добыче полезных ископаемых или операций по использованию пространства недр;

      3) на территории участка недр, на котором проводится ликвидация последствий разведки или добычи полезных ископаемых;

      4) на участки недр с выявленными ресурсами полезных ископаемых или перспективами таковых, за исключением общераспространенных полезных ископаемых;

      5) на территории участка хозяйственно-питьевых подземных вод.

Статья 251. Заявление о выдаче лицензии на использование пространства недр

      1. Лицо, заинтересованное в получении лицензии на использование пространства недр, подает в уполномоченный орган по изучению недр заявление по установленной им форме.

      2. Заявление должно содержать следующие сведения:

      1) для физических лиц – фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) заявителя, место жительства, гражданство, сведения о документах, удостоверяющих личность заявителя;

      для юридических лиц – наименование заявителя, место нахождения, сведения о государственной регистрации в качестве юридического лица (выписка из торгового реестра или другой легализованный документ, удостоверяющий, что заявитель является юридическим лицом по законодательству иностранного государства);

      2) указание на территорию, определяющую соответствующий участок недр, который заявитель просит предоставить в пользование;

      3) указание на срок пользования запрашиваемым участком недр;

      4) указание на цель использования пространства недр в соответствии со статьей 249 настоящего Кодекса.

      3. К заявлению прилагаются следующие документы:

      1) копии документов, подтверждающих сведения, предусмотренные подпунктом 1) пункта 2 настоящей статьи;

      2) документ, подтверждающий полномочия лица, действующего от имени заявителя при подаче заявления, если такое лицо назначено заявителем;

      3) геологический отчет по форме, определяемой уполномоченным органом по изучению недр, содержащий характеристику объекта подземного сооружения, характеристику его изоляции, тип горных пород, глубину залегания и эффективную мощность пласта коллектора, его площадь, коэффициент пористости, характеристику подстилающего и перекрывающего водоупора, скорость естественного потока подземных вод, качественные и количественные показатели, горнотехнические, специальные инженерно-геологические, гидрогеологические и экологические условия захоронения, складирования и сброса;

      4) характеристика вредных, ядовитых веществ, твердых и жидких отходов, сточных и промышленных вод с указанием наименования продукта, технического производства или процесса, в котором он образуется, его физической характеристики, полного химического состава, содержания токсичных компонентов, пожароопасности, взрывоопасности, растворимости, совместимости с другими веществами при хранении, основных загрязняющих радионуклидов, их активности, а также характеристики системы транспортировки.

      4. Копии документов, прилагаемых к заявлению, должны быть нотариально засвидетельствованы.

      5. Заявление и прилагаемые к нему документы должны быть составлены на казахском и русском языках. Если заявление подается иностранцем или иностранным юридическим лицом, прилагаемые к заявлению документы могут быть составлены на ином языке с обязательным приложением к каждому документу перевода на казахский и русский языки, верность которого засвидетельствована нотариусом.

      6. Момент подачи заявления определяется датой и временем поступления заявления в уполномоченный орган по изучению недр и подлежит учету.

      7. Сведения о поданном заявлении подлежат размещению на интернет-ресурсе уполномоченного органа по изучению недр в течение двух рабочих дней со дня подачи заявления и содержат:

      1) наименование (фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) заявителя;

      2) координаты территории, определяющей участок недр, который заявитель просит предоставить в пользование;

      3) дату и время поступления заявления.

Статья 252. Рассмотрение заявления о выдаче лицензии на использование пространства недр

      1. Уполномоченный орган по изучению недр приступает к рассмотрению заявления и прилагаемых к нему документов в течение трех рабочих дней со дня поступления.

      В процессе рассмотрения заявления уполномоченный орган по изучению недр организует проведение государственной экспертизы геологического отчета, прилагаемого к заявлению. Государственная экспертиза геологического отчета проводится в течение двух месяцев государственной комиссией по экспертизе недр в порядке, определяемом уполномоченным органом по изучению недр. Данный срок может быть продлен государственной комиссией по экспертизе недр на срок, необходимый для проведения дополнительных исследований, представления необходимых материалов и устранения предварительных замечаний и предложений членов комиссии, но не более чем на шесть месяцев. Отрицательное заключение государственной экспертизы геологического отчета является основанием для отказа в выдаче лицензии на использование пространства недр.

      В случае положительного заключения государственной экспертизы и при отсутствии оснований для отказа в выдаче лицензии на использование пространства недр, предусмотренных подпунктами 1) – 7) пункта 1 статьи 254 настоящего Кодекса, уполномоченный орган по изучению недр в течение трех рабочих дней со дня вынесения государственной комиссией по экспертизе недр положительного заключения направляет заявителю уведомление о необходимости подготовки проекта эксплуатации пространства недр и плана ликвидации, а также проведения по ним экспертиз и согласования, предусмотренных настоящей главой.

      Положительные заключения экспертиз и согласования проекта эксплуатации пространства недр и плана ликвидации должны быть представлены заявителем в уполномоченный орган по изучению недр не позднее одного года со дня уведомления, предусмотренного частью третьей настоящего пункта.

      Заявитель вправе обратиться в уполномоченный орган по изучению недр за продлением указанного срока с обоснованием необходимости такого продления. Уполномоченный орган по изучению недр продлевает данный срок на период не более шести месяцев со дня истечения срока, указанного в части четвертой настоящего пункта, если необходимость такого продления вызвана обстоятельствами, не зависящими от заявителя.

      2. Уполномоченный орган по изучению недр выдает заявителю лицензию на использование пространства недр в течение пяти рабочих дней со дня представления положительных заключений экспертиз проекта эксплуатации пространства недр и плана ликвидации при соблюдении сроков, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи.

      3. Выдача лицензии на использование пространства недр является основанием для предоставления недропользователю местным исполнительным органом области права землепользования на земельный участок в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан.

      4. Для целей настоящей статьи подготовка, представление и экспертиза плана ликвидации требуются в случаях, предусмотренных статьей 260 настоящего Кодекса.

Статья 253. Приоритетность выдачи лицензий на использование пространства недр

      1. Заявления на выдачу лицензий на использование пространства недр, поданные в уполномоченный орган по изучению недр, включающие одну и ту же территорию, рассматриваются в порядке очередности их поступления.

      2. Очередное заявление рассматривается только после принятия решения об отказе в выдаче лицензии по предыдущему рассмотренному заявлению.

      Рассмотрение очередного заявления начинается по истечении десяти рабочих дней со дня вынесения решения об отказе в выдаче лицензии по предыдущему рассмотренному заявлению.

      Если решение об отказе было обжаловано заявителем в суд, вопрос о рассмотрении очередного заявления решается уполномоченным органом по изучению недр после вступления в силу решения суда.

      3. Лицензия на использование пространства недр выдается заявителю, чье заявление первым из числа рассмотренных заявлений соответствует требованиям настоящего Кодекса.

      4. По заявлениям, поступившим после заявления, по которому принято решение о выдаче лицензии, принимается решение об отказе в выдаче лицензий.

Статья 254. Отказ в выдаче лицензии на использование пространства недр

      1. Уполномоченный орган по изучению недр отказывает в выдаче лицензии на использование пространства недр при наличии одного из следующих оснований:

      1) заявление или прилагаемые к нему документы не соответствуют требованиям, предусмотренным настоящим Кодексом;

      2) к заявлению не приложены документы, требуемые настоящим Кодексом;

      3) запрашиваемый участок недр или его часть относится к участку недр, находящемуся в пользовании у другого лица по лицензии на использование пространства недр;

      4) запрашиваемый участок недр не соответствует требованиям пункта 1 статьи 250 настоящего Кодекса;

      5) запрашиваемый участок недр полностью или частично расположен на территориях, указанных в пункте 2 статьи 250 настоящего Кодекса;

      6) выдача лицензии повлечет угрозу национальной безопасности;

      7) в соответствии с заключением экспертизы геологического отчета, прилагаемого к заявлению, установлено, что по своим геологическим и (или) геотехническим характеристикам запрашиваемый участок недр не пригоден для проведения операций по использованию пространства недр в целях, указанных в заявлении;

      8) при несоблюдении заявителем срока представления уполномоченному органу по изучению недр требуемых положительных заключений экспертиз и согласования проекта эксплуатации пространства недр и плана ликвидации.

      2. Отказ в выдаче лицензии выносится в письменной форме, должен быть мотивирован и выдан заявителю в течение сроков, предусмотренных для рассмотрения и выдачи лицензии.

      Отказ в выдаче лицензии в соответствии с подпунктом 6) пункта 1 настоящей статьи выносится без указания причин, послуживших основанием для такого отказа.

      Отказ в выдаче лицензии может быть обжалован заявителем в соответствии с законодательством Республики Казахстан не позднее десяти рабочих дней со дня принятия решения об отказе.

      3. Отказ в выдаче лицензии не лишает заявителя права на повторную подачу заявления.

Статья 255. Содержание лицензии на использование пространства недр

      Лицензия на использование пространства недр помимо сведений и условий, указанных в статье 31 настоящего Кодекса, должна содержать следующие условия недропользования:

      1) обязательство об уплате подписного бонуса и уплате платы за пользование земельными участками (арендных платежей) в размере и порядке, установленных налоговым законодательством Республики Казахстан;

      2) целевое назначение использования пространства недр в соответствии со статьей 249 настоящего Кодекса;

      3) основания отзыва лицензии за нарушение обязательств.

Статья 256. Срок лицензии на использование пространства недр

      1. Срок лицензии на использование пространства недр не может превышать двадцать пять последовательных лет.

      Срок лицензии может быть продлен по заявлению недропользователя на период, не превышающий первоначальный срок лицензии.

      Количество продлений срока лицензии не ограничивается.

      2. Заявление о продлении подается в уполномоченный орган по изучению недр по утверждаемой им форме не ранее чем за год до истечения срока лицензии.

      Если в период рассмотрения заявления о продлении срок лицензии истек, лицензия продолжает действовать в период такого рассмотрения. Исчисление срока продления лицензии начинается со дня, следующего за днем окончания предыдущего срока.

      3. Срок лицензии на использование пространства недр не подлежит продлению в случае:

      1) если заявленный срок продления не соответствует положениям пункта 1 настоящей статьи;

      2) нарушения срока подачи заявления о продлении действия лицензии, предусмотренного пунктом 2 настоящей статьи;

      3) наличия неустраненных нарушений условий лицензии.

Статья 257. Проект эксплуатации пространства недр

      1. Проектным документом при использовании пространства недр является проект эксплуатации пространства недр, который определяет условия использования пространства недр.

      2. Проект эксплуатации пространства недр, а также вносимые в него изменения подлежат санитарно-эпидемиологической экспертизе и согласованию с уполномоченным органом в области промышленной безопасности. Недропользователь вправе осуществлять операции по использованию пространства недр только в случае получения соответствующего экологического разрешения, положительного заключения санитарно-эпидемиологической экспертизы и согласования по проекту эксплуатации пространства недр или, соответственно, его изменению.

      3. Инструкция по составлению проекта эксплуатации пространства недр разрабатывается и утверждается уполномоченным органом по изучению недр по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Сноска. Статья 257 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 258. Порядок проведения операций по использованию пространства недр

      1. Недропользователь, обладающий лицензией на использование пространства недр, обязан представлять уполномоченному органу по изучению недр в порядке и сроки, которые предусмотрены настоящим Кодексом, отчеты об эксплуатации подземного сооружения.

      2. Все работы по использованию пространства недр подлежат документированию. Документация должна содержать описание работ, необходимое для достоверного изучения и последующего освоения участка недр.

      3. При проведении операций по использованию пространства недр недропользователь обязан обеспечить:

      1) оптимальность и безопасность применяемых технических средств;

      2) охрану недр от проявлений опасных техногенных процессов;

      3) достоверный учет при хранении и (или) захоронении твердых, жидких и радиоактивных отходов, вредных ядовитых веществ, сбросе (закачке) сточных, промышленных и технических вод;

      4) достоверность и сохранность всей первичной и вторичной геологической информации, полученной при использовании пространства недр, включая данные лабораторных исследований и анализов.

      4. Объем извлекаемой горной массы, грунта и (или) перемещаемой почвы при проведении операций по использованию пространства недр не ограничивается, если это соответствует требованиям экологической и промышленной безопасности.

      Извлекаемые горная масса и грунт могут быть использованы исключительно в целях возведения и эксплуатации сооружений, устройств и других объектов, обеспечивающих использование пространства недр.

      Сноска. Статья 258 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 259. Ликвидация последствий использования пространства недр

      1. Ликвидация последствий операций по использованию пространства недр, за исключением последствий, предусмотренных статьей 260 настоящего Кодекса, проводится путем рекультивации нарушенных земель в соответствии с Земельным кодексом Республики Казахстан.

      2. Лицо, право недропользования которого прекращено по соответствующему участку недр, обязано приступить к ликвидации в срок не позднее восьми месяцев со дня такого прекращения. Техногенные минеральные образования, размещенные на территории участка недр в результате горнодобывающего или горно-обогатительного производства, признаются включенными в состав недр в качестве их ресурсов со дня прекращения лицензии и подлежат ликвидации в соответствии с настоящей статьей.

      3. Ликвидация последствий на части участка пространства недр, от которой недропользователь отказался в соответствии с положениями статьи 261 настоящего Кодекса, производится до такого отказа. Пользование такой частью участка в период после завершения ликвидации и до исключения ее из лицензии на использование пространства недр не допускается.

      4. Ликвидация последствий операций по использованию пространства недр на участке использования пространства недр (его части) считается завершенной со дня подписания акта ликвидации. Акт ликвидации подписывается комиссией, создаваемой соответствующим местным исполнительным органом области, города республиканского значения или столицы из его представителей и представителей уполномоченных государственных органов по изучению недр, в области охраны окружающей среды, промышленной безопасности, государственного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, и недропользователем (лицом, право недропользования которого прекращено, при его наличии). Если ликвидация осуществляется на земельном участке, находящемся в частной собственности, постоянном или долгосрочном временном возмездном землепользовании, акт ликвидации подписывается также собственником земельного участка или землепользователем.

      5. Завершение ликвидации последствий операций по использованию пространства недр является основанием для внесения соответствующих сведений в единый кадастр государственного фонда недр.

      Сноска. Статья 259 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 260. Особенности планирования и обеспечения работ по ликвидации последствий отдельных операций по использованию пространства недр

      1. Ликвидация последствий операций по использованию пространства недр в целях размещения и (или) эксплуатации объектов размещения техногенных минеральных образований горнодобывающего или горно-обогатительного производства осуществляется в соответствии с проектом работ по ликвидации, разработанным на основе плана ликвидации, предусмотренного пунктом 3 настоящей статьи.

      2. Недропользователь обязан обеспечить разработку и утверждение в соответствии с законодательством Республики Казахстан об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан проекта работ по ликвидации последствий деятельности по размещению и эксплуатации объектов техногенных минеральных образований горнодобывающего или горно-обогатительного производства за два года до истечения срока лицензии.

      Если действие лицензии на использование пространства недр прекратилось по иным основаниям, лицо, право недропользования которого прекращено, обязано обеспечить разработку и утверждение проекта работ по ликвидации не позднее восьми месяцев со дня прекращения действия лицензии.

      3. Для целей настоящей статьи план ликвидации последствий использования пространства недр является документом, содержащим описание мероприятий по поддержанию участка использования пространства недр в безопасном состоянии на случай отзыва лицензии, по ликвидации объектов размещения техногенных минеральных образований горнодобывающего или горно-обогатительного производства, а также приблизительный расчет стоимости работ по такой ликвидации.

      4. План ликвидации составляется с привлечением лица, имеющего лицензию на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды, и утверждается недропользователем. План ликвидации подлежит экспертизе промышленной безопасности в соответствии с законодательством Республики Казахстан о гражданской защите, а после ее проведения – государственной экологической экспертизе в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан.

      5. Недропользователь обязан вносить изменения в план ликвидации, включая внесение изменений в расчет стоимости работ по ликвидации, не позднее трех лет со дня получения последних положительных заключений экспертизы промышленной безопасности и государственной экологической экспертизы.

      6. Размещение и (или) эксплуатация объектов техногенных минеральных образований горнодобывающего или горно-обогатительного производства, ликвидация последствий которых не предусмотрена планом ликвидации, получившим положительные заключения экспертизы промышленной безопасности и государственной экологической экспертизы, запрещаются.

      7. План ликвидации и приблизительный расчет стоимости работ по ликвидации последствий операций по использованию пространства недр для размещения объектов хранения и захоронения техногенных минеральных образований горно-обогатительного или горнодобывающего производства составляются в порядке, предусмотренном пунктом 4 статьи 217 настоящего Кодекса.

      8. Недропользователь вправе приступить к операциям по использованию пространства недр для размещения и (или) эксплуатации объектов техногенных минеральных образований горнодобывающего или горно-обогатительного производства при условии предоставления обеспечения исполнения обязательств по ликвидации последствий таких операций.

      9. Обеспечение исполнения обязательств недропользователя по ликвидации может быть предоставлено в любом виде из предусмотренных настоящим Кодексом с соблюдением следующих условий: в течение первой трети срока лицензии на использование пространства недр обеспечение в виде гарантии банка второго уровня или залога банковского вклада должно составлять не менее сорока процентов от общей суммы обеспечения, в течение второй трети срока – не менее шестидесяти процентов, и в оставшийся период – сто процентов.

      10. Сумма обеспечения должна покрывать общую расчетную стоимость работ по ликвидации последствий произведенных операций и операций, планируемых на предстоящие три года со дня получения последних положительных заключений экспертизы промышленной безопасности и государственной экологической экспертизы плана ликвидации.

      В стоимость указанных работ должны быть включены административные и управленческие расходы, а также расходы:

      на демонтаж и удаление технологического оборудования, зданий и сооружений;

      на закрытие объектов размещения техногенных минеральных образований (хранилищ, отвалов и других мест размещения);

      по захоронению опасных материалов;

      на рекультивацию нарушенных земель;

      по восстановлению русел рек, ручьев и водотоков;

      на мониторинг качества поверхностных и подземных вод, воздуха, состояния почвы и растительности.

      11. Размещение и (или) эксплуатация объектов размещения техногенных минеральных образований горнодобывающего или горно-обогатительного производства, ликвидация которых не обеспечена в соответствии с требованиями настоящего Кодекса, запрещаются.

      Сноска. Статья 260 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 261. Отказ от участка недр, предоставленного в целях использования пространства недр

      1. В любое время до истечения срока лицензии на использование пространства недр недропользователь вправе отказаться от всего участка, письменно заявив о таком отказе в уполномоченный орган по изучению недр.

      2. В случае отказа от части участка пространства недр остающийся в пользовании участок пространства недр должен соответствовать положениям статьи 19 настоящего Кодекса.

      3. Заявление об отказе от части участка пространства недр должно содержать указание на территорию участка недр, подлежащую исключению из лицензии на использование пространства недр.

      К заявлению прилагаются:

      1) акт ликвидации последствий операций по использованию пространства недр на участке недр, от части которого недропользователь отказывается;

      2) описание территории участка недр, от части которого недропользователь отказывается, с расчетами (размерами) площади и географическими координатами угловых точек;

      3) описание территории участка пространства недр, формируемой после отказа от части участка недр, с расчетами (размерами) площади и географическими координатами угловых точек, приложенной картограммой расположения участка, выполненной в масштабе, обеспечивающем наглядность, обзорной (ситуационной) схемой, а также топографической картой поверхности.

      4. Отказ от части участка пространства недр влечет переоформление лицензии на использование пространства недр.

      5. Отказ от участка недр, предоставленного в целях использования пространства недр, является основанием для внесения сведений о соответствующем участке недр в единый кадастр государственного фонда недр.

Статья 262. Отзыв лицензии на использование пространства недр

      1. Лицензия на использование пространства недр подлежит отзыву уполномоченным органом по изучению недр в случаях нарушения условий лицензии, предусмотренных статьей 255 настоящего Кодекса, а также запрета деятельности, предусмотренного экологическим законодательством Республики Казахстан.

      2. При выявлении нарушения условий лицензии уполномоченный орган по изучению недр письменно уведомляет об этом недропользователя.

      Недропользователь обязан устранить нарушение и письменно уведомить об этом уполномоченный орган по изучению недр с приложением документов, подтверждающих устранение нарушения, в течение трех месяцев со дня получения уведомления о нарушении.

      В случае неустранения нарушения в установленный срок уполномоченный орган по изучению недр отзывает лицензию в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи.

      3. Отзыв лицензии производится уполномоченным органом по изучению недр путем направления письменного уведомления недропользователю об отзыве лицензии.

      Лицензия прекращает действие через три месяца со дня получения недропользователем уведомления об отзыве лицензии.

      4. Недропользователь вправе оспорить отзыв лицензии в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан, в течение пятнадцати рабочих дней со дня получения уведомления об отзыве лицензии. В период такого оспаривания срок, указанный в пункте 3 настоящей статьи, продлевается до вступления в силу решения, вынесенного по результатам оспаривания.

      5. Отзыв лицензии не допускается, если неисполнение или ненадлежащее исполнение обязанностей, послужившее основанием для отзыва лицензии, имело место по причине действия непреодолимой силы, то есть чрезвычайных и непредотвратимых при данных условиях обстоятельств (стихийных явлений, военных действий и тому подобное). К таким обстоятельствам не относится отсутствие у недропользователя технических и (или) финансовых средств либо отсутствие на рынке необходимых товаров, работ или услуг.

      6. Лицо, у которого отозвана лицензия в соответствии с настоящей статьей, обязано немедленно прекратить операции по недропользованию и приступить к работам по поддержанию участка недр в безопасном состоянии.

      7. Отзыв лицензии на использование пространства недр является основанием для внесения сведений о соответствующем участке недр в единый кадастр государственного фонда недр.

Глава 34. Старательство

Статья 263. Лицензия на старательство

      1. По лицензии на старательство ее обладатель имеет исключительное право пользоваться участком недр для проведения операций по старательской добыче драгоценных металлов и драгоценных камней на россыпных месторождениях и месторождениях техногенного характера (отвалах и заскладированных отходах горного производства и металлургии), осуществляемых ручным способом или с применением средств механизации и иного оборудования малой мощности, включая вскрышные работы, работы по промывке песка и грунта, а также иные связанные работы.

      Перечень указанных драгоценных металлов и драгоценных камней устанавливается Законом Республики Казахстан "О драгоценных металлах и драгоценных камнях".

      2. Обладателями лицензий на старательство могут быть только граждане Республики Казахстан.

      3. Одно лицо может обладать только одной лицензией на старательство.

      4. Переход или обременение права недропользования (доли в праве недропользования) по лицензии на старательство запрещается.

Статья 264. Территории для старательства

      1. Лицензия на старательство выдается на территории, определяемые местными исполнительными органами областей по согласованию с территориальными органами уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, территориальными подразделениями уполномоченного органа по изучению недр.

      2. Лицензии на старательство не выдаются на:

      1) особо охраняемые природные территории со статусом юридического лица и их охранные зоны;

      2) территории земель оздоровительного, рекреационного и историко-культурного назначения;

      3) территории земель для нужд космической деятельности, обороны и национальной безопасности;

      4) территории населенных пунктов и прилегающие к ним территории на расстоянии одна тысяча метров;

      5) территории земель, предназначенные для могильников, могил и кладбищ, и территории, в пределах которых размещены подземные сооружения, не связанные с разведкой и добычей полезных ископаемых;

      6) территории геологических и минералогических государственных природных заказников.

      3. Старательство на земельных участках, принадлежащих частным собственникам или землепользователям, а также на территории участков недр, находящихся в пользовании иных лиц, осуществляется только с их согласия.

Статья 265. Выдача лицензии на старательство

      1. Лицо, заинтересованное в получении лицензии на старательство, подает в местный исполнительный орган области письменное заявление по форме, утверждаемой уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых.

      2. Заявление должно содержать следующие сведения:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) заявителя, место жительства, сведения о документах, удостоверяющих личность заявителя;

      2) указание на территорию, определяющую участок старательства, который заявитель просит предоставить в пользование, в масштабе с географическими координатами угловых точек и указанием общей площади.

      3. К заявлению прилагаются следующие документы:

      1) копии документов, подтверждающих сведения, предусмотренные подпунктом 1) пункта 2 настоящей статьи;

      2) исключен Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021);

      3) документ, подтверждающий полномочия лица, действующего от имени заявителя при подаче заявления, если такое лицо назначено заявителем;

      4) документ, утвержденный заявителем и содержащий перечень средств механизации и оборудования, которые планируется использовать при старательстве, а также описание видов и способов работ по старательству, которые планируется проводить на участке старательства;

      5) согласие землепользователя или частного собственника земельного участка, а также пользователя участка недр, на территории которых подается заявление в соответствии с настоящим пунктом;

      6) план старательства, если заявитель намерен использовать средства механизации в течение первого года действия лицензии на старательство.

      4. Копии документов, прилагаемых к заявлению, должны быть нотариально засвидетельствованы.

      5. Заявление и прилагаемые к нему документы должны быть составлены на казахском и русском языках.

      6. Момент подачи заявления определяется датой и временем поступления заявления в местный исполнительный орган области и подлежит учету.

      7. Сведения о поданном заявлении подлежат размещению на интернет-ресурсе местного исполнительного органа области в течение двух рабочих дней со дня подачи заявления и содержат:

      1) фамилию, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) заявителя;

      2) координаты территории участка старательства, который заявитель просит предоставить в пользование;

      3) дату и время поступления заявления.

      8. Местный исполнительный орган области рассматривает заявление в течение семи рабочих дней со дня его поступления и выдает лицензию либо отказывает в ее выдаче.

      9. Лицо, получившее лицензию на старательство, обязано уплатить подписной бонус в размере, в порядке и сроки, которые предусмотрены налоговым законодательством Республики Казахстан.

      10. Порядок подачи и рассмотрения заявлений на выдачу лицензий на старательство определяется уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых.

      Сноска. Статья 265 с изменениями, внесенными Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 266. Приоритетность выдачи лицензий на старательство

      1. Заявления на выдачу лицензий на старательство, поданные в местный исполнительный орган области, включающие одну и ту же территорию, рассматриваются в порядке очередности поступления заявлений.

      2. Местный исполнительный орган области приступает к рассмотрению очередного заявления только после принятия решения об отказе в выдаче лицензии по предыдущему рассмотренному заявлению.

      Рассмотрение очередного заявления начинается по истечении десяти рабочих дней со дня вынесения решения об отказе в выдаче лицензии по предыдущему рассмотренному заявлению.

      Если решение об отказе было обжаловано заявителем в суд, вопрос о рассмотрении очередного заявления решается местным исполнительным органом области после вступления в силу решения суда.

      3. Лицензия на старательство выдается заявителю, чье заявление первым из числа рассмотренных заявлений соответствует требованиям настоящего Кодекса.

      4. По заявлениям, поступившим после заявления, по которому принято решение о выдаче лицензии, принимается решение об отказе в выдаче лицензии.

Статья 267. Отказ в выдаче лицензии на старательство

      1. Местный исполнительный орган области отказывает в выдаче лицензии при наличии одного из следующих оснований:

      1) заявление или прилагаемые к нему документы не соответствуют требованиям, предусмотренным настоящим Кодексом;

      2) к заявлению не приложены документы, требуемые настоящим Кодексом;

      3) в течение двух лет до подачи заявления у заявителя была отозвана лицензия на старательство по основаниям, предусмотренным настоящим Кодексом;

      4) запрашиваемая территория или ее часть относится к участку недр по лицензии на старательство, выданной другому лицу, или к территории, в отношении которой в соответствии с настоящим Кодексом выдача лицензии на старательство запрещена;

      5) в течение одного года до подачи заявления лицензия на старательство, ранее выданная заявителю в отношении запрашиваемого участка недр (его части), была прекращена;

      6) территория запрашиваемого участка старательства не соответствует требованиям статьи 269 настоящего Кодекса.

      2. Отказ в выдаче лицензии выносится в письменной форме, должен быть мотивирован и выдан заявителю в течение сроков, предусмотренных для рассмотрения и выдачи лицензии на старательство.

      3. Отказ в выдаче лицензии может быть обжалован заявителем в соответствии с законодательством Республики Казахстан не позднее десяти рабочих дней со дня принятия решения об отказе.

      4. Отказ в выдаче лицензии не лишает заявителя права на повторную подачу заявления.

Статья 268. Срок лицензии на старательство

      1. Лицензия на старательство выдается сроком на три года. Указанный срок по заявлению обладателя лицензии подлежит продлению один раз на три года.

      2. Местный исполнительный орган, выдавший лицензию на старательство, отказывает в продлении срока ее действия, если на дату рассмотрения заявления границы территории участка старательства полностью располагаются в пределах территории участка недр, предоставленного в пользование другому лицу по контракту на недропользование или по лицензии на недропользование, выданной компетентным органом.

      Положения настоящего пункта не применяются в случае, если старатель получил согласие такого лица на продолжение старательства.

Статья 269. Участок старательства

      1. Границы участка старательства должны соответствовать требованиям пункта 3 статьи 19 настоящего Кодекса.

      2. Площадь территории участка старательства должна составлять не менее пятисот квадратных метров и не более пяти гектаров.

Статья 270. Содержание лицензии на старательство

      Лицензия на старательство помимо сведений и условий, указанных в статье 31 настоящего Кодекса, должна содержать следующие условия недропользования:

      1) обязательство об уплате подписного бонуса в размере и порядке, установленных налоговым законодательством Республики Казахстан;

      2) права недропользователя на:

      использование средств механизации в виде одной грузовой машины грузоподъемностью не более десяти тонн, бурового оборудования, а также экскаватора и (или) бульдозера с объемом ковша в совокупности не более половины кубического метра, принадлежащих ему на праве собственности;

      осуществление бурения и иных земляных работ на глубине не более трех метров от самой нижней точки земной поверхности территории участка старательства;

      3) при проведении старательства по россыпному золоту недропользователю допускается добывать золото не более пятидесяти килограммов в календарный год;

      4) на участке старательства недропользователь не вправе:

      использовать экскаваторы и бульдозеры на водных объектах и землях водного фонда, приходящихся на участок старательства;

      применять химические реагенты и взрывчатые вещества;

      возводить и строить капитальные сооружения;

      вывозить за пределы участка старательства грунт и извлеченную горную массу.

Статья 271. Порядок проведения старательства

      1. Недропользователь, обладающий лицензией на старательство, вправе проводить старательскую добычу любых видов драгоценных металлов и драгоценных камней по перечню, указанному в части второй пункта 1 статьи 263 настоящего Кодекса.

      2. При проведении старательства недропользователь обязан:

      1) исключить разрушение естественного рельефа берегов и дна водоемов и рек, водные ресурсы которых используются в целях старательства;

      2) рекультивировать земли, нарушенные в ходе старательства;

      3) соблюдать ограничения по использованию средств механизации, предусмотренные условиями лицензии.

      3. Объем почвы и породы, перемещаемой в ходе старательства в пределах предоставленного участка недр, не ограничивается, если иное не вытекает из требований настоящей главы, экологической или промышленной безопасности.

      4. При проведении старательства недропользователь вправе свободно без необходимости получения специальных разрешений или лицензий пользоваться водными ресурсами.

      В случае использования водных ресурсов недропользователь обязан выполнять водоохранные мероприятия, а также соблюдать иные требования по охране водных объектов, установленные водным и экологическим законодательством Республики Казахстан.

      На землях водного фонда и водных объектах старательство осуществляется только ручным способом.

Статья 272. Отчетность недропользователя при проведении старательства

      1. По лицензии на старательство недропользователь обязан представлять периодический отчет о добытых драгоценных металлах и драгоценных камнях местному исполнительному органу области, выдавшему лицензию на старательство, в порядке, определяемом уполномоченным органом по изучению недр.

      2. Отчеты представляются ежегодно за предыдущий календарный год не позднее тридцатого января каждого года.

      Отчеты за неполный календарный год представляются за фактический период недропользования.

      Отчеты за последний неполный календарный год периода пользования участком недр представляются не позднее двух месяцев после окончания указанного периода.

Статья 273. План старательства

      1. Недропользователь, использующий средства механизации, вправе проводить операции по старательству только при наличии плана старательства. Старательство, намечаемое с использованием средств механизации в руслах рек или на землях водного фонда, подлежит скринингу воздействия в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан.

      2. План старательства разрабатывается и утверждается недропользователем.

      В плане старательства описываются виды, методы и способы работ по старательству, примерные объемы и сроки проведения работ.

      Инструкция по составлению плана старательства утверждается уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых.

      Содержание плана старательства определяется недропользователем самостоятельно с учетом требований экологической безопасности.

      3. План старательства подлежит государственной экологической экспертизе. Недропользователь вправе проводить операции по старательству с использованием средств механизации только в случае получения положительного заключения государственной экологической экспертизы плана старательства.

      Сноска. Статья 273 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.07.2021).

Статья 273-1. Ликвидация последствий старательства

      1. Ликвидация последствий старательства проводится путем рекультивации нарушенных земель в соответствии с Земельным кодексом Республики Казахстан.

      2. Лицо, право недропользования которого прекращено на участке старательства, обязано завершить ликвидацию последствий старательства на таком участке не позднее шести месяцев после прекращения действия лицензии на старательство.

      По заявлению указанного лица местный исполнительный орган области продлевает срок ликвидации последствий старательства на период до четырех месяцев со дня истечения срока, предусмотренного в части первой настоящего пункта, если проведение ликвидации было невозможно или существенно затруднено в силу погодных и (или) природно-климатических условий.

      3. Ликвидация последствий старательства на части участка старательства, от которой недропользователь отказался до истечения срока действия лицензии на старательство в соответствии со статьей 275 настоящего Кодекса, проводится до такого отказа.

      4. Если недропользователь не осуществлял старательство на участке старательства (его части), от которого (которой) недропользователь отказался, проведение ликвидационных работ на таком участке старательства (его части) не требуется.

      В этом случае составляется акт обследования участка старательства (его части), подтверждающий отсутствие необходимости проведения ликвидационных работ, который подписывается лицами, указанными в пункте 5 настоящей статьи.

      5. Ликвидация последствий операций на участке старательства (его части) считается завершенной после подписания акта ликвидации. Акт ликвидации подписывается комиссией, создаваемой соответствующим местным исполнительным органом области из его представителей и представителей уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, и недропользователем (лицом, право недропользования которого прекращено, при его наличии). Если ликвидация осуществляется на земельном участке, находящемся в частной собственности, постоянном или долгосрочном временном возмездном землепользовании, акт ликвидации также подписывается собственником земельного участка или землепользователем.

      6. Подписание акта ликвидации последствий старательства является основанием для внесения соответствующих сведений в единый кадастр государственного фонда недр в целях последующего предоставления права недропользования для проведения старательства иным лицам.

      Сноска. Закон дополнен статьей 273-1 в соответствии с Законом РК от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021).

Статья 274. Обеспечение ликвидации последствий старательства

      Обеспечение исполнения обязательств недропользователя по ликвидации последствий старательства предоставляется в виде залога банковского вклада или гарантии, выданной банком второго уровня.

      Общая сумма обеспечения рассчитывается на основе количества гектаров, составляющих территорию участка старательства, и месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете и действующего в год подачи заявления на выдачу лицензии на старательство. Размер обеспечения за один гектар определяется местным исполнительным органом области.

      Сумма обеспечения может быть уменьшена недропользователем соразмерно количеству гектаров, соответствующих части территории участка старательства, возвращенной государству.

Статья 275. Отказ от участка старательства

      В любое время до истечения срока действия лицензии на старательство недропользователь вправе отказаться от любой части участка старательства.

      Досрочный отказ от участка старательства полностью или от его части влечет соответственно прекращение действия лицензии на старательство или ее переоформление.

Статья 276. Ответственность за нарушение обязательств по лицензии на старательство и ее отзыв

      1. Нарушение условий лицензии на старательство влечет ответственность недропользователя в виде неустойки или отзыва лицензии.

      2. Неустойка взыскивается за нарушение условия лицензии на старательство об ограничении добычи золота.

      Неустойка взыскивается в размере ста процентов от рыночной стоимости золота, добытого сверх установленного ограничения.

      3. Лицензия на старательство подлежит отзыву местным исполнительным органом области при наличии одного из следующих оснований:

      1) вступление в силу решения суда о запрете деятельности по недропользованию вследствие нарушения требований экологической и промышленной безопасности;

      2) в случае неуплаты подписного бонуса в срок, предусмотренный налоговым законодательством Республики Казахстан;

      3) проведение работ по старательству без предоставления обеспечения исполнения обязательств по ликвидации последствий старательства;

      4) нарушение условий лицензии на старательство об ограничении проведения работ по старательству, использования средств механизации, запрете использования химических реагентов, взрывчатых веществ, возведения капитальных сооружений, вывоза грунта и горной массы за пределы участка старательства;

      5) проведение работ по старательству без плана старательства, когда его наличие требуется в соответствии с положениями настоящей главы.

      4. В случаях, предусмотренных подпунктами 3) и 4) пункта 3 настоящей статьи, местный исполнительный орган области письменно уведомляет недропользователя о допущенном нарушении.

      Недропользователь обязан устранить нарушение и письменно сообщить об этом местному исполнительному органу области с приложением документов, подтверждающих устранение нарушения, в течение месяца со дня получения уведомления о нарушении.

      В случае неустранения нарушения в указанный срок местный исполнительный орган области отзывает лицензию на старательство в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи.

      5. Отзыв лицензии на старательство производится местным исполнительным органом области путем направления письменного уведомления недропользователю об отзыве лицензии на старательство.

      Лицензия прекращает действие через месяц со дня получения недропользователем уведомления, если до указанной даты не истечет срок ее действия.

      6. Недропользователь обязан прекратить работы по отзываемой лицензии по истечении пятнадцати рабочих дней со дня получения уведомления об отзыве лицензии и приступить к работам по ликвидации в порядке, предусмотренном настоящей главой.

      7. Недропользователь вправе оспорить законность отзыва лицензии в суде в течение двух месяцев со дня получения им уведомления. В случае обращения недропользователя в суд срок, указанный в пункте 5 настоящей статьи, приостанавливается до вступления решения суда в законную силу.

      8. Отзыв лицензии не допускается, если неисполнение или ненадлежащее исполнение обязанностей, послужившее основанием для отзыва лицензии, имело место по причине действия непреодолимой силы, то есть чрезвычайных и непредотвратимых при данных условиях обстоятельств (стихийных явлений, военных действий и тому подобное). К таким обстоятельствам не относится отсутствие у недропользователя технических и (или) финансовых средств либо отсутствие на рынке необходимых товаров, работ или услуг.

Глава 35. Заключительные и переходные положения

Статья 277. Порядок введения в действие настоящего Кодекса

      1. Настоящий Кодекс вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования, за исключением:

      1) части третьей пункта 4 статьи 278, которая вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования;

      2) пунктов 5 и 6 статьи 144, которые вводятся в действие с 1 января 2020 года;

      2-1) заголовка статьи 98 в оглавлении, пункта 3 статьи 94, пунктов 5 и 6 статьи 95, заголовка, пунктов 1, 2, 5 и 6 статьи 98, статьи 99, которые вводятся в действие с 1 сентября 2020 года;

      3) пункта 2 статьи 153, который вводится в действие с 1 января 2021 года.

      2. Установить, что настоящий Кодекс применяется к отношениям по недропользованию, возникшим после введения его в действие, за исключением случаев, предусмотренных настоящей главой.

      3. Установить, что со дня введения в действие настоящего Кодекса к отношениям по разрешениям, лицензиям и контрактам на недропользование, выданным и заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, применяются его положения, регулирующие соответствующие отношения, предусмотренные:

      главой 1;

      главой 2 с учетом того, что до 1 января 2024 года при отнесении месторождений по контрактам на добычу твердых полезных ископаемых, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, к категории крупных учитывается количество запасов, включенных в государственный баланс полезных ископаемых;

      главой 3, за исключением пункта 3 статьи 17, пунктов 2 и 3 статьи 19, пункта 1 статьи 20, статьи 22, статьи 24, статьи 25, части первой пункта 2 статьи 28;

      статьей 38;

      главой 5 с учетом того, что выдача разрешения на переход права недропользования по контрактам на недропользование, заключенным с местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы, и регистрация залога такого права недропользования осуществляются указанными местными исполнительными органами;

      главой 6;

      главой 7;

      статьей 54, пунктами 1, 2, 3, 5 и 6 статьи 55 (в отношении разрешений, лицензий и контрактов на недропользование по углеводородам, заключенных (выданных) до введения в действие настоящего Кодекса);

      главой 9;

      главой 10;

      главой 11, за исключением статьи 77;

      главой 12 с учетом того, что действие пункта 1 статьи 80 не распространяется на контракты по твердым полезным ископаемым и общераспространенным полезным ископаемым, за исключением урана, заключенные до введения в действие настоящего Кодекса;

      главой 13;

      параграфом 3 главы 15, за исключением пункта 2 статьи 106 в отношении соглашений (контрактов) о разделе продукции, утвержденных Правительством Республики Казахстан, и контракта на недропользование, утвержденного Президентом Республики Казахстан;

      статьями 113 и 114;

      статьей 120, за исключением отношений по соглашениям (контрактам) о разделе продукции, утвержденным Правительством Республики Казахстан, и контракту на недропользование, утвержденному Президентом Республики Казахстан. Дополнительное продление срока действия указанных соглашений (контрактов) и контракта на недропользование возможно по договоренности сторон;

      статьями 121 – 125;

      статьей 126, за исключением:

      пункта 6, который применяется к отношениям по разрешениям и лицензиям на недропользование по углеводородам, выданным, а также по контрактам на недропользование по углеводородам, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, по истечении тридцати шести месяцев со дня введения в действие настоящего Кодекса в следующей редакции:

      "6. Исполнение обязательства по ликвидации последствий недропользования по углеводородам обеспечивается сформированным недропользователем в установленном порядке ликвидационным фондом, используемым недропользователем с разрешения компетентного органа.

      При этом недропользователи с разрешения компетентного органа вправе заменить всю сумму обеспечения по ликвидации последствий недропользования по углеводородам, сформированную в виде ликвидационного фонда, на залог банковского вклада путем перечисления средств ликвидационного фонда на банковский вклад, выступающий обеспечением соответствующего залога.

      В случае отсутствия сформированного ликвидационного фонда или превышения суммы рыночной стоимости работ по ликвидации последствий операций по разведке и (или) добыче углеводородов над суммой средств фактически сформированного ликвидационного фонда исполнение обязательства по ликвидации последствий недропользования по углеводородам в недостающей части обеспечивается залогом банковского вклада, формируемого согласно пунктам 7 или 8 настоящей статьи, и (или) полной, безусловной и безотзывной гарантией, предоставляемой на срок до завершения ликвидации последствий недропользования в соответствии с требованиями настоящего Кодекса:

      1) в отношении недропользователей, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия в уставном капитале) которых прямо или косвенно принадлежат национальному управляющему холдингу, – национальным управляющим холдингом, национальной компанией в области углеводородов, дочерней организацией национальной компании в области углеводородов и (или) партнерами национальной компании в области углеводородов или их дочерними организациями, владеющими пакетом акций (долей участия в уставном капитале) недропользователей.

      Гаранты, указанные в части первой настоящего подпункта, за исключением национального управляющего холдинга, национальной компании в области углеводородов, должны иметь ежегодно подтверждаемый минимальный долгосрочный кредитный рейтинг в иностранной валюте не ниже уровня "ВВ-" по шкале Standard and Poor’s или аналогичного уровня по шкалам рейтинговых агентств Moody’s, FitchRatings;

      2) в отношении недропользователей, не указанных в подпункте 1) настоящего пункта, – иной организацией, имеющей ежегодно подтверждаемый минимальный долгосрочный кредитный рейтинг в иностранной валюте не ниже уровня "ВВ-" по шкале Standard and Poor’s или аналогичного уровня по шкалам рейтинговых агентств Moody’s, FitchRatings.

      В случае неподтверждения кредитного рейтинга гаранта на уровне и в сроки, которые требуются согласно настоящему пункту, снижения кредитного рейтинга гаранта ниже уровня, минимально допустимого согласно настоящему пункту, или утраты гарантом кредитного рейтинга, указанного в настоящем пункте, недропользователь, в отношении которого данным гарантом предоставлена гарантия, обязан в течение одного календарного года произвести замену такого обеспечения в соответствии с настоящей статьей либо приостановить операции по недропользованию до восстановления обеспечения, предусмотренного настоящим пунктом.

      Правом, применимым к содержанию и условиям гарантии, предоставляемой согласно настоящему пункту, а также к отношениям, возникающим в связи с такой гарантией, является законодательство Республики Казахстан. Положения настоящей части не применяются в отношении гарантий, выданных до введения в действие настоящего Кодекса в соответствии с соглашениями (контрактами) о разделе продукции, утвержденными Правительством Республики Казахстан, либо контрактом на недропользование, утвержденным Президентом Республики Казахстан.";

      пунктов 7 и 8, которые применяются к отношениям по разрешениям, лицензиям и контрактам на недропользование по углеводородам, выданным и заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, по истечении тридцати шести месяцев со дня введения в действие настоящего Кодекса;

      статьями 127, 128;

      статьями 130 (за исключением пунктов 2 и 3 в отношении соглашений (контрактов) о разделе продукции, утвержденных Правительством Республики Казахстан, и контракта на недропользование, утвержденного Президентом Республики Казахстан, в которых установлены положения о преимущественном праве государства на приобретение отчуждаемого сжиженного нефтяного газа и (или) широкой фракции легких углеводородов), 131 (за исключением случаев, предусмотренных пунктом 30 статьи 278 настоящего Кодекса), 132, 133;

      главой 19, за исключением статьи 143, в случае внесения изменений и дополнений в утвержденные проектные документы;

      статьями 144 – 152;

      главой 21, за исключением статьи 153;

      параграфом 2 главы 22;

      статьями 173, 174, пунктами 7 и 8 статьи 176, статьями 178 – 181;

      пунктом 7 статьи 182;

      пунктами 2, 3 и 6 статьи 194, статьей 195, за исключением частей второй и третьей пункта 3, и статьей 197;

      статьей 213, статьей 214, за исключением пункта 1, статьей 215, за исключением частей второй и третьей пункта 3, и статьей 218;

      статьей 236;

      статьями 258, 259, пунктами 1 – 6 статьи 260.

      3-1. Приостановить до 1 января 2023 года действие пункта 2 статьи 25 в части предоставления права недропользования на разведку или добычу твердых полезных ископаемых и общераспространенных полезных ископаемых, подпункта 1) пункта 2 статьи 186, подпункта 1) пункта 2 статьи 203 настоящего Кодекса.

      3-2. Установить, что в отношении крупных месторождений углеводородов, по которым по состоянию на 1 января 2023 года осуществлялась добыча по контракту на недропользование, в том числе по соглашению о разделе продукции, контракту, утвержденному Президентом Республики Казахстан, заключенному до введения в действие настоящего Кодекса, после истечения срока действия соответствующего контракта на недропользование не применяются положения части четвертой пункта 1, части третьей пункта 2 статьи 28, подпунктов 1) и 2) пункта 1-1, пунктов 1-2 и 2-1, частей второй и четвертой пункта 4, пункта 5-1 статьи 36, пункта 2 статьи 78, пункта 2-1 статьи 95, пунктов 2 – 8, 11 статьи 116, пункта 1-1, части второй пункта 7, части третьей пункта 8, пунктов 18-1 – 18-4 статьи 119, части третьей пункта 16 статьи 121, пункта 15 статьи 123, пунктов 6-1 – 6-4, части третьей пункта 7 статьи 126, части третьей пункта 1 статьи 130, пункта 8 статьи 131 настоящего Кодекса.

      4. Установить, что до 1 сентября 2020 года статья 99 настоящего Кодекса действует в следующей редакции:

      "Статья 99. Проведение аукциона

      1. В случаях, если в сроки, указанные в статье 95 настоящего Кодекса, не было представлено ни одного заявления на участие в аукционе и (или) если по итогам рассмотрения заявлений не был допущен к участию в аукционе ни один заявитель (кроме лица, подавшего заявление на проведение аукциона), комиссия по проведению аукционов в течение трех рабочих дней со дня окончания срока, предоставленного для подачи заявлений на участие в аукционе, либо со дня окончания срока рассмотрения заявлений на участие в аукционе принимает решение об отмене аукциона. В этом случае с лицом, подавшим заявление на проведение аукциона, заключается контракт на недропользование в порядке, установленном статьей 100 настоящего Кодекса для заключения контракта с победителем аукциона, при условии уплаты таким лицом стартового размера подписного бонуса.

      Информация об отмене аукциона в течение трех рабочих дней со дня принятия комиссией соответствующего решения должна быть размещена на интернет-ресурсе компетентного органа, а также опубликована в периодическом печатном издании, распространяемом на всей территории Республики Казахстан, на казахском и русском языках.

      2. В аукционе участвуют заявители, допущенные к участию в аукционе и зарегистрированные в качестве участников аукциона.

      3. Аукцион проводится в день согласно дате, указанной в извещении о проведении аукциона.

      4. Компетентный орган не менее чем за десять рабочих дней до даты проведения аукциона информирует заявителей, допущенных к участию в аукционе, о дате, времени и месте проведения аукциона.

      5. Регистрация представителей заявителей, допущенных к участию в аукционе, начинается за один час и заканчивается за пять минут до начала проведения аукциона.

      6. Зарегистрировавшиеся участники аукциона вправе проводить аудио- и видеофиксацию проводимого аукциона.

      7. Аукцион проводится в открытой форме посредством объявления участниками аукциона своих предложений по величине размера подписного бонуса, начиная со стартового размера подписного бонуса, указанного в извещении о проведении аукциона, на шаг аукциона.

      Величина шага аукциона составляет от пяти до пятидесяти процентов от стартового размера подписного бонуса.

      8. Непосредственное проведение аукциона может быть поручено аукционисту, привлекаемому комиссией либо избранному из состава комиссии.

      9. Участникам аукциона выдаются таблички с присвоенными регистрационными номерами, которые они поднимают после оглашения очередной величины размера подписного бонуса, если они готовы заявить эту сумму.

      10. Аукцион начинается с объявления количества участников аукциона, сведений об участке недр, его основных характеристик, а также условий предоставления права недропользования, порядка проведения аукциона, стартового размера подписного бонуса и шага аукциона.

      11. При проведении аукциона участники аукциона подают предложения о размере подписного бонуса, предусматривающие повышение текущего минимального предложения о размере подписного бонуса на величину шага аукциона.

      12. Аукционист объявляет первое значение размера подписного бонуса, равное его стартовому размеру, увеличенному на величину шага аукциона.

      13. Если после объявления первого значения размера подписного бонуса и трехкратного повторения этого значения ни один из участников аукциона не поднял табличку со своим регистрационным номером, аукцион прекращается и признается несостоявшимся.

      14. Участник аукциона вправе подать предложение о размере подписного бонуса выше стартового размера подписного бонуса независимо от величины шага аукциона при условии отсутствия текущего минимального предложения.

      15. В случае поднятия одной таблички аукционист называет регистрационный номер участника аукциона, поднявшего свою табличку. В случае поднятия нескольких табличек аукционист называет регистрационный номер участника аукциона, который первым поднял свою табличку.

      16. В ведомость прохождения шагов аукциона вносится только номер участника аукциона, который назван аукционистом.

      17. Каждое последующее значение размера подписного бонуса аукционист назначает путем увеличения текущего значения на величину шага аукциона.".

      5. Установить, что до 1 января 2020 года пункты 5 и 6 статьи 140 настоящего Кодекса действуют в следующей редакции:

      "5. Центральная комиссия в течение десяти рабочих дней со дня получения базового проектного документа или анализа разработки направляет их определяемому ею эксперту (экспертам) для проведения независимой экспертизы.".

      5-1. Установить, что подпункт 16-1) статьи 64 настоящего Кодекса действует до 1 января 2026 года.

      6. Установить, что до 1 января 2026 года:

      пункты 3, 4 и 5 статьи 141 настоящего Кодекса действуют в следующей редакции:

      "3. Отчет по подсчету (оперативному подсчету) геологических запасов составляется в соответствии с нормативно-техническими документами, утверждаемыми уполномоченным органом в области изучения недр.

      4. Государственная экспертиза недр осуществляется государственной комиссией по запасам углеводородов Республики Казахстан (государственная комиссия по запасам) с привлечением независимых экспертов, обладающих специальными знаниями в области геологии и недропользования и не заинтересованных в результатах экспертизы.

      5. Организация деятельности государственной комиссии по запасам, ее состав, регламент работы и ведение делопроизводства определяются положением о государственной комиссии по запасам полезных ископаемых Республики Казахстан, утверждаемым уполномоченным органом по изучению недр.";

      7. Установить, что для целей применения положений пункта 2 статьи 186, пункта 2 статьи 203 и пункта 2 статьи 250 настоящего Кодекса при выдаче соответствующей лицензии на недропользование:

      1) к территории участка недр, находящегося в пользовании у другого лица для проведения операций по добыче углеводородов, приравниваются контрактная территория, определенная горным отводом к контракту на недропользование по углеводородам, а также территория, в отношении которой действует протокол о заключении контракта на добычу углеводородов по результатам прямых переговоров либо по итогам конкурса на предоставление права недропользования, состоявшихся до введения в действие настоящего Кодекса;

      2) к территории участка недр, предоставленного для проведения операций по разведке твердых полезных ископаемых (территория участка разведки), приравниваются контрактная территория, определенная геологическим отводом к контракту по твердым полезным ископаемым или общераспространенным полезным ископаемым, а также территория, в отношении которой действует протокол о заключении контракта на разведку твердых полезных ископаемых или общераспространенных полезных ископаемых по результатам прямых переговоров либо по итогам конкурса на предоставление права недропользования, состоявшихся до введения в действие настоящего Кодекса;

      3) к территории участка недр, предоставленного для проведения операций по добыче твердых полезных ископаемых или общераспространенных полезных ископаемых (территория участка добычи) или использования пространства недр, приравниваются контрактная территория, определенная горным отводом к контракту по твердым полезным ископаемым или общераспространенным полезным ископаемым или, соответственно, к контракту на строительство и (или) эксплуатацию подземных сооружений, не связанных с разведкой и (или) добычей, а также территория, в отношении которой действует протокол о заключении контракта на добычу твердых полезных ископаемых или общераспространенных полезных ископаемых или контракта на строительство и (или) эксплуатацию подземных сооружений, не связанных с разведкой и (или) добычей, по результатам прямых переговоров либо по итогам конкурса на предоставление права недропользования, состоявшихся до введения в действие настоящего Кодекса.

      8. Установить, что с 1 июля 2019 года к отношениям по контрактам на недропользование по использованию пространства недр для целей, указанных в статье 249 настоящего Кодекса, заключенным до введения его в действие, применяются положения статьи 258 настоящего Кодекса.

      9. Техногенные минеральные образования, заскладированные на объектах размещения, находящихся в эксплуатации на дату введения в действие настоящего Кодекса, и возникшие в результате деятельности горно-обогатительного и металлургического производств, расположенных за пределами находящегося в пользовании участка недр, являются принадлежностью указанных производств. Право собственности на такие техногенные минеральные образования сохраняется за собственником производства до даты закрытия полигона (части полигона) размещения данных техногенных минеральных образований в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан.

      10. Установить, что к объектам размещения и (или) эксплуатации техногенных минеральных образований горнодобывающего и (или) горно-обогатительного производств, возникшим до введения в действие настоящего Кодекса, в том числе в случае их реконструкции с изменением территориальных границ, требование о получении лицензии на использование пространства недр для целей, указанных в статье 249, а также ограничения, предусмотренные подпунктом 2) пункта 1 статьи 25 настоящего Кодекса, не распространяются.

      11. Обладатели права недропользования по контрактам на разведку твердых полезных ископаемых, заключенным в соответствии с Законом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании", имеют исключительное право на получение лицензии на добычу твердых полезных ископаемых в пределах контрактной территории путем подачи заявления в соответствии с пунктами 1, 4 и 6 статьи 201, статьей 204, за исключением подпункта 7) пункта 3, настоящего Кодекса.

      Отказ заявителю в выдаче лицензии на добычу твердых полезных ископаемых по заявлению, поданному в соответствии с настоящим пунктом, допускается по основаниям, предусмотренным подпунктом 9) пункта 1 и частью второй пункта 5 статьи 207 настоящего Кодекса.

      В случае отказа компетентного органа в выдаче лицензии на добычу твердых полезных ископаемых заявитель обязан осуществить ликвидацию последствий недропользования в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом для ликвидации последствий операций по разведке твердых полезных ископаемых.

      Обладатели права недропользования по контрактам на разведку общераспространенных полезных ископаемых, заключенным в соответствии с Законом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании", имеют исключительное право на получение лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых в пределах контрактной территории путем подачи заявления в соответствии с положениями главы 30 настоящего Кодекса с учетом особенностей, предусмотренных настоящим пунктом.

      12. Установить, что до 1 января 2026 года:

      1) в пункте 4 и подпункте 2) пункта 7 статьи 118, подпункте 2) пункта 10 статьи 119, пункте 4 статьи 139, подпунктах 6) и 7) пункта 10 статьи 140 и статье 141 настоящего Кодекса слова "геологические запасы", "геологических запасов", "геологическим запасам", "геологических запасах" заменяются соответственно словами "запасы", "запасов", "запасам", "запасах";

      2) в статье 141 настоящего Кодекса слова "центральной комиссией", "центральной комиссии" заменяются соответственно словами "государственной комиссией", "государственной комиссии";

      3) статья 143 настоящего Кодекса действует в следующей редакции:

      "Статья 143. Показатели проектных документов по разведке и добыче углеводородов, относимые к контрактным обязательствам недропользователя

      В контракте на недропользование по углеводородам в качестве обязательства недропользователя устанавливается выполнение следующих показателей проектных документов:

      1) плотность сетки эксплуатационных скважин;

      2) соотношение добывающих и нагнетательных скважин по каждому эксплуатационному объекту;

      3) коэффициент компенсации по залежам;

      4) отношение пластового и забойного давления к давлению насыщения или давлению конденсации;

      5) отношение пластового давления к забойному давлению;

      6) максимально допустимая величина газового фактора по скважинам;

      7) объемы добычи углеводородов;

      8) объемы обратной закачки рабочего агента для повышения пластового давления;

      9) показатели ввода эксплуатационных скважин.

      При этом значения показателей, указанных в настоящем пункте, не включаются в контракт и определяются исходя из проектных документов.".

      13. Установить, что до 1 января 2022 года части четвертая и пятая пункта 1 статьи 131, части третья и четвертая пункта 1 статьи 179 и части третья и четвертая пункта 1 статьи 213 действуют в следующей редакции:

      "Организатор конкурса по приобретению работ и услуг при определении победителя конкурса условно уменьшает цену конкурсной заявки участников конкурса – казахстанских производителей работ и услуг на двадцать процентов. Казахстанскими производителями работ и услуг признаются индивидуальные предприниматели и (или) юридические лица, созданные в соответствии с законодательством Республики Казахстан, с местом нахождения на территории Республики Казахстан, привлекающие не менее девяноста пяти процентов граждан Республики Казахстан от общей численности работников без учета количества руководителей, менеджеров и специалистов, осуществляющих трудовую деятельность на территории Республики Казахстан в рамках внутрикорпоративного перевода в соответствии с законодательством Республики Казахстан о занятости населения и миграции населения.

      При этом количество иностранных руководителей, менеджеров и специалистов, осуществляющих трудовую деятельность на территории Республики Казахстан в рамках внутрикорпоративного перевода в соответствии с законодательством Республики Казахстан о занятости населения и миграции населения, должно быть не более двадцати пяти процентов от общей численности руководителей, менеджеров и специалистов по каждой соответствующей категории.".

      14. Признать утратившим силу со дня введения в действие настоящего Кодекса Закон Республики Казахстан от 24 июня 2010 года "О недрах и недропользовании" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2010 г., № 12, ст.60; 2011 г., № 1, ст.2; № 11, ст.102; № 12, ст.111; 2012 г., № 2, ст.11, 14; № 3, ст.21; № 4, ст.30; № 6, ст.46; № 8, ст.64; № 11, ст.80; № 15, ст.97; № 23-24, ст.125; 2013 г., № 9, ст.51; № 14, ст.75; № 15, ст.81; 2014 г., № 4-5, ст.24; № 7, ст.37; № 10, ст.52; № 19-I, 19-II, ст.96; № 21, ст.122; № 23, ст.143; № 24, ст.145; 2015 г., № 8, ст.45; № 11, ст.52, 57; № 19-II, ст.102; № 20-IV, ст.113; 2016 г., № 2, ст.9; № 6, ст.45; № 7-II, ст.56; № 8-II, ст.71, 72; № 22, ст.116; 2017 г., № 4, ст.7; № 14, ст.51, 54), за исключением следующих положений, применяемых к соответствующим отношениям в сфере недропользования, возникшим по контрактам на недропользование, заключенным, и лицензиям, выданным до введения в действие настоящего Кодекса, а также в иных случаях, предусмотренных настоящим Кодексом:

      1) подпункта 29) статьи 1, действующего до 1 января 2026 года;

      2) подпунктов 25), 90) статьи 1;

      3) пункта 7 статьи 10;

      4) подпунктов 8), 15), 32-2) статьи 20;

      5) статьи 24;

      6) статьи 30;

      7) частей третьей, четвертой и шестой пункта 2, пункта 6 статьи 61;

      8) пункта 2-1 статьи 61 и пункта 4 статьи 69, которые действуют до 1 января 2021 года;

      9) частей второй и третьей пункта 1, пункта 6 статьи 68;

      10) части второй пункта 3 и пункта 4 статьи 69;

      11) пункта 2 статьи 70;

      12) пунктов 2, 3, 3-1, 6, 7, 7-1, 8, 9 и 11 статьи 72;

      13) подпункта 12) пункта 1 статьи 76, действующего с учетом того, что порядок финансирования обучения казахстанских кадров по контрактам на недропользование по углеводородам и добыче урана, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, определяется в соответствии с подпунктом 1) пункта 1 статьи 129 и подпунктом 1) пункта 1 статьи 178 настоящего Кодекса;

      13-1) подпункта 12-1) пункта 1 статьи 76, действующего с учетом того, что порядок финансирования научно-исследовательских, научно-технических и (или) опытно-конструкторских работ по контрактам на недропользование по углеводородам и добыче урана, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, определяется в соответствии с подпунктом 2) пункта 1 статьи 129 и подпунктом 2) пункта 1 статьи 178 настоящего Кодекса;

      14) пункта 6 статьи 77, за исключением контрактов на недропользование по углеводородам и добыче урана;

      15) пункта 2, а также пунктов 6 и 7 статьи 111, действующих в следующей редакции:

      "6. Финансирование работ, связанных с ликвидацией или консервацией объекта, осуществляется за счет средств ликвидационного фонда. Отчисления в ликвидационный фонд производятся недропользователем на специальный депозитный счет в любом банке второго уровня на территории Республики Казахстан.

      По контрактам на недропользование, заключенным и действие которых не было прекращено до 1 января 2009 года, по которым недропользователь начал осуществлять отчисления в ликвидационный фонд и отнес их на вычеты в налоговом периоде до 1 января 2009 года в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан, сумма указанных отчислений должна быть размещена на специальном депозитном счете в любом банке второго уровня на территории Республики Казахстан. Данная сумма отчислений, подлежащая размещению на специальном депозитном счете, уменьшается на сумму, использованную недропользователем за счет средств такого ликвидационного фонда на ликвидацию последствий разработки месторождений.

      При этом использование ликвидационного фонда осуществляется недропользователем с разрешения компетентного органа, а по контрактам, заключенным с местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы, – с разрешения указанных органов. Условия о порядке формирования ликвидационного фонда, размере отчислений в ликвидационный фонд, периодичности таких выплат устанавливаются контрактом.

      7. Если фактические затраты на ликвидацию объектов недропользования превысят размер ликвидационного фонда, недропользователь обязан осуществлять дополнительное финансирование ликвидации объектов недропользования. Если фактические затраты на ликвидацию меньше размера ликвидационного фонда, то оставшиеся деньги остаются у недропользователя.";

      16) статей 121 и 122.

      При этом в отношении разрешений и лицензий на недропользование по углеводородам, выданных, а также контрактов на недропользование по углеводородам, заключенных до введения в действие настоящего Кодекса, пункты 6 и 7 статьи 111 действуют в течение тридцати шести месяцев со дня введения в действие настоящего Кодекса.

      При этом статьи 121 и 122 Закона Республики Казахстан от 24 июня 2010 года "О недрах и недропользовании" продолжают действовать в случаях, предусмотренных пунктом 10 статьи 278 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 277 с изменениями, внесенными законами РК от 26.12.2019 № 284-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 30.12.2019 № 297-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 29.06.2018); от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 278. Переходные положения

      1. Установить, что разрешения, лицензии и контракты на недропользование, выданные и заключенные до введения в действие настоящего Кодекса, а также все связанные с ними акты исполнительных органов Республики Казахстан сохраняют свое действие, за исключением случаев, предусмотренных настоящей главой.

      Функции лицензионного органа – Правительства Республики Казахстан в отношении ранее выданных лицензий на недропользование возлагаются на компетентный орган.

      Компетентный орган, а также местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы осуществляют контроль за соблюдением условий заключенных с ними контрактов.

      2. Установить, что обладатель права недропользования по контракту на добычу подземных вод обязан в течение трех лет со дня введения в действие настоящего Кодекса получить разрешение на специальное водопользование в пределах границ территории участка недр, определенного контрактом, в соответствии с водным законодательством Республики Казахстан.

      Действие контракта на добычу подземных вод прекращается со дня выдачи разрешения на специальное водопользование либо по истечении указанного срока, если разрешение на специальное водопользование не было получено.

      3. Установить, что предоставление права недропользования лицу, ставшему победителем конкурса на предоставление права недропользования по твердым полезным ископаемым или общераспространенным полезным ископаемым, состоявшегося до дня введения в действие настоящего Кодекса, а также лицу, в отношении которого компетентным органом или местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы принято решение о заключении контракта на недропользование по твердым полезным ископаемым или общераспространенным полезным ископаемым по результатам прямых переговоров либо по итогам конкурса на предоставление права недропользования, признанного несостоявшимся, осуществляется путем заключения контракта с компетентным органом или местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы в порядке и на условиях, установленных Законом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании", действовавшим на день введения в действие настоящего Кодекса, с учетом следующего:

      1) контракт на недропользование заключается на основе положений модельных контрактов, утвержденных компетентным органом;

      2) проект контракта на разведку твердых полезных ископаемых или общераспространенных полезных ископаемых с утвержденным планом разведки, разработанным в соответствии со статьей 196 настоящего Кодекса и получившим положительное заключение государственной экологической экспертизы, должен быть представлен компетентному органу или местному исполнительному органу области, города республиканского значения, столицы не позднее десяти месяцев со дня объявления итогов конкурса на предоставление права недропользования (признания конкурса несостоявшимся) или подписания протокола прямых переговоров. Указанный срок может быть продлен компетентным органом или местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы по заявлению лица, которому предоставляется право недропользования;

      3) проект контракта на добычу твердых полезных ископаемых или общераспространенных полезных ископаемых с утвержденным планом горных работ, составленным в соответствии со статьей 216 настоящего Кодекса и получившим предусмотренные настоящим Кодексом согласования, должен быть представлен компетентному органу или местному исполнительному органу области, города республиканского значения, столицы не позднее двадцати одного месяца со дня объявления итогов конкурса на предоставление права недропользования (признания конкурса несостоявшимся) или подписания протокола прямых переговоров. Указанный срок может быть продлен компетентным органом или местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы по заявлению лица, которому предоставляется право недропользования.

      Условия контракта на недропользование определяются рабочей группой компетентного органа или местного исполнительного органа области, города республиканского значения, столицы, создаваемой в соответствии с частью шестой пункта 12 настоящей статьи. Согласованный сторонами проект контракта на недропользование подлежит правовой экспертизе. Проект контракта на добычу твердых полезных ископаемых также подлежит экономической экспертизе уполномоченным органом в области государственного планирования. Проект контракта на добычу общераспространенных полезных ископаемых подлежит экономической экспертизе местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы. Контракт на недропользование должен быть заключен в срок не позднее шести месяцев с даты представления проекта контракта в соответствии с частью первой настоящего пункта. Указанный срок может быть продлен компетентным органом или местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы по заявлению лица, которому предоставляется право недропользования.

      По контрактам на добычу, заключенным в соответствии с настоящим пунктом, недропользователь обязан обеспечить наличие плана ликвидации, получившего положительное заключение комплексной экспертизы уполномоченного органа по твердым полезным ископаемым, не позднее одного года со дня заключения контракта на добычу. Последующие внесение изменений в план ликвидации и проведение комплексной экспертизы плана ликвидации осуществляются в порядке, предусмотренном пунктом 2 статьи 217 настоящего Кодекса.

      Контракты на недропользование, заключенные в соответствии с настоящим пунктом, для целей применения положений настоящей главы приравниваются к контрактам на недропользование, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса.

      3-1. Установить, что по письменному обращению заявителя право на разведку или добычу общераспространенных полезных ископаемых, используемых для строительства (реконструкции) и ремонта автомобильных дорог общего пользования, железных дорог, находящихся в государственной собственности, а также для реконструкции и ремонта гидросооружений и гидротехнических сооружений, до 1 января 2026 года предоставляется путем выдачи письменного разрешения местного исполнительного органа области, города республиканского значения, столицы по согласованию с территориальными подразделениями уполномоченного органа по изучению недр и уполномоченного органа в области охраны окружающей среды в порядке, определенном уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых. Срок действия такого разрешения не может превышать срок действия соответствующего договора на строительство (реконструкцию) и ремонт автомобильных дорог общего пользования, железных дорог, гидросооружений и гидротехнических сооружений, находящихся в государственной собственности, для осуществления которых было предоставлено право недропользования. Государственный орган, являющийся заказчиком строительства (реконструкции) и ремонта объектов, находящихся в государственной собственности, утверждает перечень подрядчиков (субподрядчиков), которые вправе осуществлять разведку или добычу общераспространенных полезных ископаемых для целей строительства (реконструкции) и ремонта. Недропользователи, осуществляющие добычу общераспространенных полезных ископаемых на основании разрешения, выданного в соответствии с настоящим пунктом, не вправе отчуждать их третьим лицам.

      Разрешение на разведку или добычу общераспространенных полезных ископаемых выдается в пределах территорий, расположенных на расстоянии не более десяти километров от реконструируемых или спроектированных автомобильных дорог общего пользования, железных дорог, заказчиком которых является соответствующий государственный орган, а также гидросооружений и гидротехнических сооружений. При этом такое разрешение выдается на территории, не указанные в подпункте 2) пункта 3 статьи 70 настоящего Кодекса.

      Наличие разрешения на разведку или добычу общераспространенных полезных ископаемых, выданного на основании настоящего пункта, не препятствует предоставлению права недропользования другим лицам в соответствии с настоящим Кодексом. В этом случае проведение операций по недропользованию несколькими недропользователями регулируется статьей 24 настоящего Кодекса.

      Разрешение на разведку или добычу общераспространенных полезных ископаемых может быть выдано на территории, занятые другими недропользователями, с их предварительного письменного согласия и при условии заключения соглашения, предусмотренного пунктом 2 статьи 24 настоящего Кодекса.

      Разрешение на разведку или добычу общераспространенных полезных ископаемых не относится к разрешениям, регулируемым в соответствии с законодательством Республики Казахстан о разрешениях и уведомлениях.

      4. Установить, что программа управления государственным фондом недр помимо сведений, указанных в пункте 3 статьи 70 настоящего Кодекса, дополнительно может содержать:

      1) географические координаты участков недр, содержащих запасы промышленных категорий твердых полезных ископаемых, за исключением общераспространенных и урана, включенных в государственный баланс полезных ископаемых до дня введения в действие настоящего Кодекса;

      2) географические координаты территорий, обозначенных линиями, расположенными на расстоянии, не превышающем тридцать километров от внешнего периметра границ горного отвода (участка добычи), контракта на добычу или совмещенную разведку и добычу твердых полезных ископаемых, заключенного до 31 декабря 2017 года недропользователем, являющимся юридическим лицом, отнесенным в соответствии с законодательством Республики Казахстан к градообразующим.

      Территория участка недр, включенная в программу управления государственным фондом недр в соответствии с частью первой настоящего пункта, не должна превышать двести блоков.

      Территории, указанные в подпункте 2) части первой настоящего пункта, включаются в программу управления государственным фондом недр по заявлению соответствующего недропользователя. Заявление подается в компетентный орган в письменной форме не позднее трех месяцев после дня первого официального опубликования настоящего Кодекса с указанием географических координат территории и приведением обоснования необходимости ее включения.

      Участки недр для проведения операций по разведке или добыче твердых полезных ископаемых в пределах территорий, предусмотренных частью первой настоящего пункта, предоставляются в пользование на основании аукциона. Порядок проведения аукциона и выдачи по его итогам лицензии на разведку или добычу твердых полезных ископаемых определяется компетентным органом. Аукцион проводится по решению компетентного органа. По территориям, предусмотренным подпунктом 2) части первой настоящего пункта, решение компетентного органа о проведении аукциона принимается по предложению недропользователя, по заявлению которого соответствующие территории включены в программу управления государственным фондом недр.

      Аукцион проводится конкурсной комиссией, состав которой утверждается компетентным органом. Конкурсная комиссия вправе включить в условия аукциона более высокие требования к размеру ежегодных минимальных расходов, предусмотренных настоящим Кодексом для соответствующей лицензии на недропользование. Помимо обязательств, предусмотренных статьями 191 и 208 настоящего Кодекса, выданная лицензия на недропользование может содержать дополнительные обязательства недропользователя и основания отзыва лицензии или уплаты неустойки за нарушение указанных обязательств.

      Помимо иных требований, устанавливаемых правилами проведения аукциона, к участию в аукционе могут быть допущены заявители, обладающие:

      для проведения операций по разведке – профессиональными и финансовыми возможностями, достаточными для покрытия минимальных расходов на операции по разведке не менее чем на десяти блоках в течение первого года;

      для проведения операций по добыче – профессиональными, техническими и финансовыми возможностями, достаточными для покрытия минимальных расходов на добычу не менее чем на ста гектарах в течение первого года. Несоответствие заявителя указанным требованиям является основанием для отказа в допуске к участию в аукционе.

      Объявление о проведении аукциона должно быть опубликовано не ранее чем за три месяца до даты его проведения. Извещение о проведении аукциона, его условиях и итогах публикуется в периодических печатных изданиях, распространяемых на всей территории Республики Казахстан, на казахском и русском языках. Условия аукциона должны предусматривать стартовый размер подписного бонуса. Победителем аукциона становится участник, предложивший наибольший размер подписного бонуса. Итоги аукциона могут быть обжалованы его участниками в установленном законодательством Республики Казахстан порядке.

      Аукцион не проводится в случаях:

      1) отсутствия заявлений на участие в аукционе;

      2) предоставления менее двух заявлений на участие в аукционе;

      3) допуска к участию в аукционе менее двух лиц.

      Если аукцион не проведен по основанию, предусмотренному в подпункте 3) части девятой настоящего пункта, лицензия на недропользование выдается единственному лицу, допущенному к участию в аукционе.

      Аукцион признается несостоявшимся в следующих случаях:

      1) на дату проведения аукциона зарегистрировались менее двух участников аукциона;

      2) на дату проведения аукциона не зарегистрировался ни один участник аукциона.

      Если аукцион признан несостоявшимся по основанию, предусмотренному подпунктом 1) части одиннадцатой настоящего пункта, лицензия на недропользование выдается зарегистрированному участнику аукциона.

      Если аукцион, на основании которого предоставляется право недропользования для проведения операций по разведке или добыче твердых полезных ископаемых в пределах территории, указанной в подпункте 1) части первой настоящего пункта, не проведен в случаях, предусмотренных подпунктами 1) и 2) части девятой настоящего пункта, или признан несостоявшимся в случае, указанном в подпункте 2) части одиннадцатой настоящего пункта, данная территория подлежит исключению из программы управления государственным фондом недр для целей настоящего пункта. В этом случае право недропользования для проведения операций по разведке или добыче твердых полезных ископаемых в пределах такой территории предоставляется в порядке, предусмотренном разделом 9 настоящего Кодекса, с учетом положений пункта 6 настоящей статьи.

      Особый порядок предоставления права недропользования по участкам недр в пределах территорий, включенных в программу управления государственным фондом недр в соответствии с подпунктами 1) и 2) части первой настоящего пункта, применяется до 1 января 2023 года.

      5. В случае досрочного прекращения контракта на добычу (контракта на совмещенную разведку и добычу, по которому проводились операции по добыче) по твердым полезным ископаемым, заключенного до введения в действие настоящего Кодекса, решением компетентного органа участок недр, затрагивающий контрактную территорию по прекращенному контракту, предоставляется в пользование для проведения операций по разведке или добыче твердых полезных ископаемых по итогам аукциона, проводимого в порядке, предусмотренном пунктом 4 настоящей статьи, с учетом особенностей, установленных настоящим пунктом.

      Объявление о проведении аукциона должно быть опубликовано не позднее трех месяцев со дня прекращения права недропользования либо со дня вступления в силу решения суда в случае обжалования решения компетентного органа о прекращении права недропользования. Срок между объявлением о проведении аукциона и датой его проведения должен составлять не менее месяца.

      Если лицензия на добычу твердых полезных ископаемых не была выдана, лицо, являвшееся обладателем права недропользования по прекратившему действие контракту, обязано ликвидировать последствия операций по недропользованию в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.

      В случае выдачи лицензии на добычу твердых полезных ископаемых на участке недр, выставленном на аукцион, лицо, являвшееся обладателем права недропользования по прекратившему действие контракту, освобождается от обязательства по ликвидации последствий операций по недропользованию. Обязательства по ликвидации последствий операций по недропользованию на таком участке недр переходят в полном объеме к обладателю лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, выданной по результатам аукциона, после предоставления обеспечения ликвидации последствий добычи в соответствии со статьей 219 настоящего Кодекса.

      В период со дня прекращения контракта и до дня выдачи лицензии на добычу твердых полезных ископаемых либо начала работ по ликвидации лицо, являвшееся обладателем права недропользования по прекратившему действие контракту, обязано принять меры по поддержанию территории участка недр в состоянии, обеспечивающем безопасность окружающей среды и населения.

      6. Установить, что программа управления государственным фондом недр должна предусматривать дату начала приема компетентным органом заявлений на выдачу лицензий на разведку твердых полезных ископаемых в пределах территорий, впервые включаемых в программу управления государственным фондом недр и не относящихся к территориям, указанным в пунктах 4 и 5 настоящей статьи. Указанная дата устанавливается не ранее чем через два месяца со дня утверждения программы управления государственным фондом недр или внесения в нее соответствующих изменений.

      Установить следующие особенности рассмотрения и выдачи лицензий на разведку твердых полезных ископаемых в пределах территорий, впервые включаемых в программу управления государственным фондом недр:

      1) заявления, поступившие в течение месяца со дня начала их приема, рассматриваются без учета положений, предусмотренных пунктами 1, 2 и 3 статьи 188 настоящего Кодекса, и считаются имеющими одинаковую приоритетность;

      2) если в результате рассмотрения заявлений, поступивших в течение срока, предусмотренного подпунктом 1) настоящей части, будет установлено, что один и тот же блок (блоки) включен в несколько заявлений, по которым не принято решение об отказе в выдаче лицензии, по данному блоку (блокам) среди заявителей проводится аукцион в порядке и сроки, которые определяются компетентным органом. Отказ от участия в аукционе или неявка на аукцион заявителя является основанием для отклонения его заявки по соответствующему блоку;

      3) по итогам аукциона выдача лицензий по заявлениям, указанным в подпункте 2) настоящей части, осуществляется согласно статье 188 и положениям о приоритетности статьи 189 настоящего Кодекса с учетом того, что заявление лица, признанного победителем аукциона, считается приоритетным в отношении блока (блоков), по которому (которым) проведен аукцион. Заявления на выдачу лицензии на разведку, поданные после истечения срока, предусмотренного подпунктом 1) настоящей части, рассматриваются согласно положениям о рассмотрении заявления и выдаче лицензии на разведку твердых полезных ископаемых, предусмотренным главой 27 настоящего Кодекса.

      7. Установить, что субъекты промышленно-инновационной деятельности, реализующие промышленно-инновационные проекты, включенные в единую карту индустриализации в соответствии с Законом Республики Казахстан "О промышленной политике", деятельность (технологический процесс) которых связана (связан) с недропользованием, вправе получить лицензию на разведку или добычу твердых полезных ископаемых на основании заявления, поданного на участок недр, расположенный в пределах территории, не указанной в подпункте 2) пункта 3 статьи 70 настоящего Кодекса, с учетом особенностей, предусмотренных настоящим пунктом. Данное право может быть реализовано субъектами промышленно-инновационной деятельности в течение пяти лет со дня введения в действие настоящего Кодекса.

      К заявлению о выдаче лицензии на разведку или добычу твердых полезных ископаемых, поданному в соответствии с настоящим пунктом, помимо документов, предусмотренных соответственно статьей 187 или статьей 204 настоящего Кодекса, прилагается заключение уполномоченного органа в области государственного стимулирования промышленности, подтверждающее, что производственная деятельность (технологический процесс) заявителя связана (связан) с недропользованием.

      Порядок признания производственной деятельности (технологического процесса) субъектов промышленно-инновационной деятельности деятельностью (технологическим процессом), связанной (связанным) с недропользованием, определяется уполномоченным органом в области государственного стимулирования промышленности в сфере предпринимательства.

      Условия лицензии на разведку или добычу твердых полезных ископаемых, выданной в соответствии с настоящим пунктом, помимо условий, предусмотренных соответственно статьей 191 или статьей 208 настоящего Кодекса, должны предусматривать:

      1) обязательства субъекта промышленно-инновационной деятельности по реализации промышленно-инновационного проекта;

      2) обязательства по поставкам добытых твердых полезных ископаемых в приоритетном порядке для нужд производственной деятельности (технологического процесса) субъектов промышленно-инновационной деятельности.

      Недропользователь на участке недр, предоставленном в соответствии с положениями настоящего пункта, не вправе начинать добычу полезных ископаемых до начала эксплуатации производственного объекта по соответствующему промышленно-инновационному проекту.

      Лицензия на разведку или добычу, выданная в соответствии с настоящим пунктом, может быть отозвана помимо оснований, предусмотренных соответственно статьей 200 или статьей 221 настоящего Кодекса, в случае неисполнения обязательств, предусмотренных частью четвертой настоящего пункта.

      8. Установить, что национальные компании в сфере недропользования вправе получить лицензию на разведку или добычу твердых полезных ископаемых путем подачи заявления в отношении участков недр, расположенных в пределах территории, не указанной в подпункте 2) пункта 3 статьи 70 настоящего Кодекса, за исключением территорий, на которых проведение операций по недропользованию не допускается согласно статье 25 настоящего Кодекса. Данное право может быть реализовано национальными компаниями в сфере недропользования с учетом разграничения деятельности национальных компаний в сфере недропользования, утвержденного Правительством Республики Казахстан, в течение двух лет со дня введения в действие настоящего Кодекса.

      9. Установить, что до 1 января 2023 года для целей статьи 72 настоящего Кодекса учет потерь при добыче твердых полезных ископаемых осуществляется на основании данных о нормируемых потерях, представляемых недропользователями в уполномоченный орган по изучению недр в установленном им порядке. К данным о нормируемых потерях должны быть приложены подтверждающие документы. Уполномоченный орган по изучению недр в течение пятнадцати рабочих дней после представления данных о нормируемых потерях вправе направить недропользователю обоснованное возражение по размеру нормируемых потерь. В случае направления такого возражения в указанный срок нормируемые потери определяются уполномоченным органом по изучению недр самостоятельно на основании имеющихся данных о нормируемых потерях по аналогичным проектам либо исходя из ранее представленных сведений.

      10. Установить, что с 1 января 2024 года в отношении территорий участков недр и (или) месторождений, по которым действуют контракты на добычу, заключенные, либо лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, выданные до 31 декабря 2023 года, недропользователи вправе осуществлять подсчет запасов твердых полезных ископаемых в соответствии со статьей 121 Закона Республики Казахстан "О недрах и недропользовании".

      Заявители при подаче заявления на получение лицензии на добычу твердых полезных ископаемых в соответствии со статьей 204 настоящего Кодекса вправе представить в компетентный орган отчет по подсчету запасов твердых полезных ископаемых в соответствии со статьей 121 Закона Республики Казахстан "О недрах и недропользовании".";

      11. Установить, что для целей подпункта 16) пункта 14 статьи 277 настоящего Кодекса государственный баланс запасов полезных ископаемых ведется уполномоченным органом по изучению недр.

      При этом с 1 января 2024 года ведение сведений из государственного баланса запасов полезных ископаемых осуществляется в государственном учете полезных ископаемых в рамках ведения единого кадастра государственного фонда недр в соответствии со статьей 72 настоящего Кодекса.

      12. В контракты на недропользование, заключенные до введения в действие настоящего Кодекса, по соглашению сторон, а также в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан или контрактами, могут быть внесены изменения.

      Соглашение об изменении контракта на недропользование, указанного в части первой настоящего пункта, заключается в порядке, установленном настоящим пунктом, с учетом особенностей, предусмотренных пунктами 13, 14, 16 настоящей статьи.

      Недропользователь, имеющий намерение заключить соглашение о внесении изменений и дополнений в контракт на недропользование, направляет в компетентный орган (государственный орган, являющийся стороной контракта) заявление, в котором должны быть изложены предлагаемые изменения в контракт, их обоснование и иные сведения, необходимые для принятия решения по заявлению. К заявлению прилагается проект дополнения к контракту на недропользование.

      Компетентный орган в срок не позднее пяти рабочих дней выносит поступившее заявление на рассмотрение экспертной комиссии по вопросам недропользования, создаваемой согласно статье 45 настоящего Кодекса. По контракту, стороной которого является иной государственный орган, экспертная комиссия создается решением такого государственного органа. Экспертная комиссия является консультативно-совещательным органом при компетентном органе (государственном органе, являющемся стороной контракта) в целях выработки рекомендаций при рассмотрении заявлений недропользователей по вопросам внесения изменений и дополнений в контракт. Экспертная комиссия рассматривает заявление в срок не более двадцати рабочих дней со дня его поступления и направляет свои рекомендации компетентному органу (государственному органу, являющемуся стороной контракта).

      На основании рекомендаций экспертной комиссии компетентный орган (государственный орган, являющийся стороной контракта) в течение пяти рабочих дней со дня поступления рекомендаций экспертной комиссии выносит решение об отказе во внесении изменений и дополнений в контракт на недропользование или о начале переговоров по внесению изменений и дополнений в контракт на недропользование с учетом рекомендаций экспертной комиссии.

      Переговоры по внесению изменений и дополнений в контракт на недропользование проводятся рабочей группой компетентного органа (государственного органа, являющегося стороной контракта). Положение о рабочей группе и ее состав утверждаются компетентным органом (государственным органом, являющимся стороной контракта).

      Переговоры проводятся в течение двух месяцев со дня представления недропользователем компетентному органу (государственному органу, являющемуся стороной контракта) проекта дополнения и иных необходимых документов на рассмотрение рабочей группы. По соглашению сторон данный срок может быть продлен.

      Результаты переговоров оформляются протоколом. Одобренный рабочей группой проект изменений и дополнений в контракт на недропользование подписывается компетентным органом (государственным органом, являющимся стороной контракта). Если проект дополнения к контракту на недропользование затрагивает ключевые финансово-экономические показатели контракта на недропользование, по решению рабочей группы компетентного органа (государственного органа, являющегося стороной контракта) указанный проект до его подписания направляется на экономическую экспертизу. Порядок проведения экономической экспертизы определяется уполномоченным органом в области государственного планирования.

      По общераспространенным полезным ископаемым порядок проведения экономической экспертизы определяется местным исполнительным органом области.

      Условия изменений в контракт не могут быть менее выгодными для Республики Казахстан, чем условия, на которых право недропользования было предоставлено.

      Настоящий пункт не применяется к внесению изменений и дополнений в контракты на недропользование по углеводородам и по урану.

      12-1. В контракты на недропользование по углеводородам, урану, заключенные до введения в действие настоящего Кодекса, по соглашению сторон, а также в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан или контрактами, могут быть внесены изменения и дополнения.

      Дополнение в контракт на недропользование, указанное в части первой настоящего пункта, заключается в порядке, установленном настоящим пунктом, с учетом особенностей, предусмотренных пунктами 13 и 16 настоящей статьи.

      Недропользователь, имеющий намерение заключить дополнение к контракту на недропользование по углеводородам, урану, направляет в компетентный орган заявление, в котором должны быть изложены предлагаемые изменения и дополнения в контракт на недропользование по углеводородам, урану, их обоснование и иные сведения, необходимые для принятия решения по заявлению.

      Компетентный орган в срок не позднее пяти рабочих дней выносит поступившее заявление на рассмотрение экспертной комиссии по вопросам недропользования, создаваемой согласно статье 45 настоящего Кодекса. Экспертная комиссия является консультативно-совещательным органом при компетентном органе в целях выработки рекомендаций при рассмотрении заявлений недропользователей по вопросам внесения изменений и дополнений в контракт на недропользование по углеводородам, урану. Экспертная комиссия рассматривает заявление в срок не более пяти рабочих дней со дня его поступления и направляет свои рекомендации в компетентный орган.

      На основании рекомендаций экспертной комиссии компетентный орган в течение пяти рабочих дней со дня поступления рекомендаций экспертной комиссии выносит решение об отказе от внесения изменений и дополнений в контракт на недропользование по углеводородам, урану или о начале переговоров по внесению изменений и дополнений в контракт на недропользование по углеводородам, урану с учетом рекомендаций экспертной комиссии.

      В решении компетентного органа о начале переговоров указывается срок его действия.

      Переговоры по внесению изменений и дополнений в контракт на недропользование по углеводородам, урану проводятся рабочей группой компетентного органа. Положение о рабочей группе и ее состав утверждаются компетентным органом.

      Переговоры проводятся в течение пятнадцати рабочих дней со дня представления недропользователем в компетентный орган проекта дополнения к контракту на недропользование по углеводородам, урану и иных необходимых документов на рассмотрение рабочей группы. По соглашению сторон данный срок может быть продлен. Результаты переговоров оформляются протоколом.

      Одобренный рабочей группой проект дополнения к контракту на недропользование по углеводородам, урану подписывается компетентным органом в течение двадцати рабочих дней с даты представления его недропользователем в компетентный орган.

      Условия изменений и дополнений в контракт на недропользование по углеводородам, урану не могут быть менее выгодными для Республики Казахстан, чем условия, на которых право недропользования было предоставлено.

      Внесение изменений и дополнений в контракт на недропользование по углеводородам, урану в соответствии с настоящим пунктом, предусматривающих продление срока действия такого контракта, не допускается.

      13. В случае необходимости внесения изменений и дополнений в рабочую программу контракта на недропользование, заключенного до введения в действие настоящего Кодекса, к заявлению, направляемому согласно пункту 12 или 12-1 настоящей статьи, прилагаются:

      1) проект рабочей программы, составленной по форме, утвержденной компетентным органом;

      2) письменное обоснование необходимости предлагаемых изменений и дополнений в контракт на недропользование.

      В случае принятия компетентным органом (государственным органом, являющимся стороной контракта) решения о проведении переговоров о внесении изменений и дополнений в контракт на недропользование недропользователь помимо документов, указанных в части первой настоящего пункта, должен представить в компетентный орган (государственный орган, являющийся стороной контракта) на рассмотрение рабочей группы:

      1) по контрактам на разведку и (или) добычу твердых полезных ископаемых, за исключением урана, а также общераспространенных полезных ископаемых – проектные документы и план (проект) ликвидации, разработанные, согласованные, утвержденные и получившие положительные заключения экспертиз в соответствии с настоящим Кодексом;

      2) по контрактам на разведку и (или) добычу углеводородов, урана – проектные документы, разработанные, согласованные, утвержденные и получившие положительные заключения экспертиз в соответствии с настоящим Кодексом.

      Если объемы добычи общераспространенных полезных ископаемых или твердых полезных ископаемых, кроме урана, предусмотренные рабочей программой контракта на недропользование, фактически изменяются менее чем на двадцать процентов в физическом выражении, внесение изменений в рабочую программу не требуется. Такие изменения в объеме добычи считаются соответствующими условиям контракта. Содержание рабочей программы контракта на недропользование и ее форма определяются компетентным органом.

      Положения настоящего пункта не применяются к контрактам на разведку твердых полезных ископаемых, заключенным по типовой форме до введения в действие настоящего Кодекса.

      14. Внесение изменения в контракт на разведку или на совмещенную разведку и добычу (в период разведки) твердых (общераспространенных) полезных ископаемых, за исключением урана, заключенный до введения в действие настоящего Кодекса, в целях продления срока его действия (периода разведки по контракту на совмещенную разведку и добычу) допускается в случае обнаружения минерализации (проявления) твердых (общераспространенных) полезных ископаемых, разведка которых предусмотрена контрактом, для оценки такого обнаружения.

      Внесение изменения в контракт на добычу (совмещенную разведку и добычу в период добычи) твердых (общераспространенных) полезных ископаемых, за исключением урана, заключенный до введения в действие настоящего Кодекса, в целях продления срока его действия (периода добычи по контракту на совмещенную разведку и добычу) допускается в случае, если такое продление предусмотрено контрактом.

      Заявление о продлении срока действия контракта на недропользование может быть подано в государственный орган, являющийся стороной контракта, до истечения периода разведки или периода добычи соответственно.

      К заявлению о продлении срока контракта на недропользование по твердым (общераспространенным) полезным ископаемым, за исключением урана, помимо сведений, указанных в пунктах 12 и 13 настоящей статьи, прилагается письменное обоснование проведения работ и расходов на них в период продления.

      К заявлению о продлении срока разведки по контракту на недропользование по твердым (общераспространенным) полезным ископаемым, за исключением урана, для оценки обнаруженной минерализации (проявления) твердых (общераспространенных) полезных ископаемых, разведка которых предусмотрена условиями контракта, помимо документов, указанных в части четвертой настоящего пункта, прилагаются сведения, подтверждающие такое обнаружение (заключение уполномоченного органа по изучению недр об обнаружении минерализации (проявления), требующей оценки), и географические координаты участка недр, на котором предполагается осуществлять оценку обнаруженной минерализации (проявления). Порядок подтверждения минерализации (проявления) твердых (общераспространенных) полезных ископаемых по контракту на недропользование определяется уполномоченным органом по изучению недр.

      Контракт на добычу (период добычи по контракту на совмещенную разведку или добычу) твердых полезных ископаемых, за исключением урана, может быть продлен на срок не более пяти лет в целях определения возможности извлечения полезных компонентов из техногенных минеральных образований, расположенных в пределах контрактной территории.

      В случае продления срока контракта в соответствии с частью шестой настоящего пункта недропользователь вправе до истечения срока такого продления обратиться в компетентный орган с заявлением о продлении контракта на срок, необходимый для добычи полезных ископаемых из техногенных минеральных образований в целях дальнейшего извлечения из них полезных компонентов. В этом случае недропользователь обязан отказаться от части контрактной территории (части участка недр), не используемой для указанных целей.

      Контракт на разведку (совмещенную разведку и добычу в период разведки) твердых (общераспространенных) полезных ископаемых, за исключением урана, для оценки обнаруженной минерализации (проявления) может быть продлен на срок, необходимый для проведения работ по оценке обнаруженного месторождения, предусмотренных рабочей программой, который определяется сторонами по результатам переговоров.

      Контракт на добычу (совмещенную разведку и добычу в период добычи) твердых (общераспространенных) полезных ископаемых, за исключением урана, может быть продлен на срок, не превышающий первоначального срока (первоначального периода добычи по контракту на совмещенную разведку и добычу) контракта на добычу, но не больше максимального срока лицензии на добычу, установленного настоящим Кодексом. С учетом указанных ограничений срок продления контракта на добычу (совмещенную разведку и добычу в период добычи) твердых (общераспространенных) полезных ископаемых, за исключением урана, определяется на основе планируемых работ по добыче, предусмотренных рабочей программой.

      В случае продления контракта на добычу (совмещенную разведку и добычу) твердых (общераспространенных) полезных ископаемых, за исключением урана, на участке недр, содержащем крупное месторождение, заключенного до введения в действие настоящего Кодекса, на срок свыше десяти лет компетентный орган вправе потребовать включение в условия такого продления одного из следующих обязательств недропользователя:

      1) по созданию им или его дочерней организацией, или совместным предприятием перерабатывающих производств;

      2) по модернизации либо реконструкции действующих добывающих производств недропользователя;

      3) по модернизации либо реконструкции действующих перерабатывающих производств;

      4) по поставкам добываемого полезного ископаемого для переработки на перерабатывающие предприятия (производства), расположенные на территории Республики Казахстан;

      5) по обеспечению реализации (им или его дочерней организацией, или совместным предприятием) инвестиционного проекта в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан или проекта, направленного на социально-экономическое развитие региона.

      В случае отказа недропользователя от продления контракта на условиях, указанных в части восьмой настоящего пункта, по истечении срока действия контракта соответствующий участок недр подлежит выставлению на аукцион в порядке, предусмотренном пунктом 5 настоящей статьи.

      Недропользователь по контракту на добычу твердых (общераспространенных) полезных ископаемых (совмещенную разведку и добычу в период добычи), за исключением урана, заключенному до введения в действие настоящего Кодекса, условия которого на дату введения в действие настоящего Кодекса не предусматривали право недропользователя на продление срока такого контракта (периода добычи по контракту на совмещенную разведку и добычу), обладает исключительным правом в течение срока действия контракта на получение лицензии на добычу твердых (общераспространенных) полезных ископаемых в соответствии со статьей 201 (лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых в соответствии со статьей 232) настоящего Кодекса. Заявление на получение лицензии на добычу по исключительному праву может быть подано не ранее чем за три года до истечения срока действия контракта. Если в период рассмотрения заявления срок контракта истек, контракт считается возобновленным на период такого рассмотрения.

      Продление срока контракта (договора) на государственное геологическое изучение недр, заключенного до введения в действие настоящего Кодекса и финансируемого за счет внебюджетных средств, не допускается, если иное не предусмотрено условиями такого контракта. Если условиями данного контракта предусмотрена возможность продления его срока, такое продление допускается на срок не более одного года. В период такого продления применяются положения об ограничении работ, предусмотренные статьей 89 настоящего Кодекса.

      14-1. Внесение изменения в контракт на разведку урана, заключенный до введения в действие настоящего Кодекса, в целях продления срока его действия допускается в случае обнаружения месторождения урана для оценки такого обнаружения.

      К заявлению о продлении срока контракта на недропользование по урану, помимо сведений, указанных в пунктах 12-1 и 13 настоящей статьи, прилагается письменное обоснование проведения работ и расходов на них в период продления.

      К заявлению о продлении периода разведки по контракту на разведку урана для оценки обнаруженного месторождения урана, помимо документов, указанных в части второй настоящего пункта, прилагаются сведения, подтверждающие обнаружение месторождения урана (заключение уполномоченного органа по изучению недр об обнаружении месторождения урана, требующего оценки), и географические координаты участка недр, на котором предполагается осуществлять оценку обнаруженного месторождения.

      Компетентным органом по контрактам на разведку урана, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, определяется уполномоченный орган в области добычи урана.

      15. Установить, что к праву на участок недр, предоставленному лицу по контракту (договору) на государственное геологическое изучение недр, заключенному до введения в действие настоящего Кодекса и финансируемому за счет внебюджетных средств, применяются положения о праве недропользования, предусмотренные пунктом 2 статьи 84 настоящего Кодекса.

      Такое лицо не вправе препятствовать пользованию участком недр иным лицам, обладающим правом недропользования в соответствии с настоящим Кодексом.

      16. По контрактам на недропользование, за исключением урана, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, изменение границ участка недр осуществляется путем внесения соответствующих изменений в контракт.

      В этом случае пространственные границы участка недр определяются территорией, обозначаемой угловыми точками в географической системе координат и условными плоскостями, исходящими от границ такой территории до определенной глубины.

      По контрактам на добычу твердых (общераспространенных) полезных ископаемых, за исключением урана, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, расширение территории участка недр допускается в размере, не превышающем половины участка недр, определенного на дату введения в действие настоящего Кодекса.

      Изменение границ участка недр по контрактам на недропользование по твердым (общераспространенным) полезным ископаемым, за исключением урана, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, осуществляется путем переоформления геологического и (или) горного отвода. Порядок выдачи и переоформления геологического и горного отводов определяется уполномоченным органом по изучению недр.

      17. По решению Правительства Республики Казахстан компетентный орган вправе в одностороннем порядке прекратить действие контракта на недропользование на участке недр, содержащем крупное месторождение твердых полезных ископаемых, заключенного до введения в действие настоящего Кодекса, если действия недропользователя при проведении им операций по недропользованию приводят к изменению экономических интересов Республики Казахстан, создающему угрозу национальной безопасности. В случае одностороннего прекращения действия контракта по указанному основанию компетентный орган обязан предупредить об этом недропользователя не позднее чем за два месяца.

      18. Компетентный орган в одностороннем порядке прекращает действие контракта на недропользование по твердым полезным ископаемым на участке недр, содержащем крупное месторождение или стратегическое месторождение, заключенного до введения в действие настоящего Кодекса, в случае нарушения требований, предусмотренных пунктом 1 статьи 44 настоящего Кодекса, повлекшего угрозу национальной безопасности, кроме случаев, когда получение разрешения компетентного органа в соответствии с настоящим Кодексом не требуется.

      В случае нарушения указанных требований данное нарушение подлежит устранению в срок не более одного года путем восстановления положения, существовавшего до нарушения, а при невозможности восстановления – путем совершения с разрешения компетентного органа иных действий по переходу объектов, связанных со стратегическим участком недр. В случае устранения нарушения недропользователь в сроки, предусмотренные настоящей частью, письменно уведомляет об этом компетентный орган с приложением документов, подтверждающих устранение.

      В случае неустранения нарушения в установленный срок компетентный орган в одностороннем порядке отказывается от исполнения контракта путем направления недропользователю письменного уведомления. Действие контракта прекращается через три месяца со дня получения недропользователем уведомления об одностороннем отказе от исполнения контракта.

      19. При прекращении действия контракта, заключенного до введения в действие настоящего Кодекса, исполнение обязательств по ликвидации последствий недропользования осуществляется в порядке, определенном настоящим Кодексом, с учетом следующего:

      в отсутствие плана ликвидации за два года до истечения срока действия контракта на добычу твердых полезных ископаемых, за исключением урана, или контракта на добычу общераспространенных полезных ископаемых либо к моменту их досрочного прекращения при разработке проекта ликвидации принимаются во внимание соответствующие технические особенности ликвидации, предусмотренные в инструкции по составлению плана ликвидации;

      при прекращении действия разрешения на разведку или добычу общераспространенных полезных ископаемых для использования в целях строительства (реконструкции) и ремонта автомобильных дорог общего пользования, железных дорог, находящихся в государственной собственности, гидросооружений и гидротехнических сооружений исполнение обязательств по ликвидации последствий недропользования осуществляется путем рекультивации нарушенных земель в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан.

      Лица, приступившие к ликвидации последствий операций по добыче полезных ископаемых до введения в действие настоящего Кодекса, обязаны обеспечить ее завершение в порядке и сроки, установленные настоящим Кодексом.

      20. Недропользователи, осуществляющие в рамках одного контракта на недропользование в области углеводородов, заключенного до 1 января 2004 года, добычу на нескольких месторождениях углеводородов, часть из которых включена в перечень высоковязких, обводненных, малодебитных или выработанных месторождений, утвержденный Правительством Республики Казахстан, в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан, вправе обратиться в компетентный орган о заключении в отношении таких месторождений отдельного контракта на добычу. Такой контракт может быть заключен на срок, оставшийся до завершения срока первоначального контракта.

      Недропользователи, осуществляющие в рамках одного контракта на недропользование в области углеводородов, заключенного с 1 января 2004 года и до введения в действие настоящего Кодекса, добычу на нескольких месторождениях углеводородов, часть из которых включена в перечень высоковязких, обводненных, низкорентабельных, малодебитных или выработанных месторождений в соответствии с законодательством Республики Казахстан, вправе обратиться в компетентный орган с заявлением о заключении в отношении такого (таких) месторождения (месторождений) отдельного контракта на добычу. Такой контракт может быть заключен на срок, оставшийся до завершения первоначального контракта.

      21. Окончательные отчеты о проведенных геологоразведочных работах, представленные недропользователями в государственные органы в целях получения заключения о рентабельности разведанных запасов полезных ископаемых, подлежат рассмотрению согласно положениям статьи 121 Закона Республики Казахстан "О недрах и недропользовании" с учетом положений пункта 11 статьи 277 настоящего Кодекса.

      22. Обладатели права недропользования по контрактам, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, вправе осуществлять деятельность на участке недр в соответствии с проектными документами, утвержденными в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, действовавшим до введения в действие настоящего Кодекса.

      Изменения в указанные проектные документы с учетом положения части третьей настоящего пункта вносятся согласно положениям о внесении изменений в проектные документы, предусмотренным настоящим Кодексом. При этом показатели проектных документов должны соответствовать аналогичным показателям, предусмотренным рабочей программой контракта.

      Если объемы добычи общераспространенных полезных ископаемых или твердых полезных ископаемых, за исключением урана, по контрактам на недропользование, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, определенные утвержденными проектными документами, изменяются менее чем на двадцать процентов в физическом выражении от утвержденных проектных показателей, такие изменения не являются основанием для обязательного внесения изменения в указанные проектные документы (разработки проектного документа в соответствии с настоящим Кодексом).

      22-1. По контрактам на разведку урана, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, недропользователи вправе осуществлять опытно-промышленную добычу урана.

      Проект опытно-промышленной добычи утверждается недропользователем и подлежит прохождению предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз. При этом для проведения таких экспертиз не требуется наличие отчета об оценке ресурсов и запасов твердых полезных ископаемых.

      Внесение изменений в контракты на разведку урана, заключенные до введения в действие настоящего Кодекса, в связи с проведением опытно-промышленной добычи осуществляется в соответствии с пунктом 14-1 настоящей статьи.

      23. По контрактам на добычу твердых полезных ископаемых, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, к операциям по недропользованию помимо операций, указанных в настоящем Кодексе, относится деятельность по первичной переработке (обогащению) добытых твердых полезных ископаемых в соответствии с перечнем работ, определяемым соответствующим контрактом.

      Для целей настоящего пункта к первичной переработке (обогащению) извлеченных из недр твердых полезных ископаемых относится вид горнопромышленной деятельности, который включает сбор на месте, дробление или измельчение, классификацию (сортировку), брикетирование, агломерацию и обогащение физико-химическими методами (без качественного изменения минеральных форм полезных ископаемых, их агрегатно-фазового состояния, кристаллохимической структуры), а также может включать перерабатывающие технологии, являющиеся специальными видами работ по добыче полезных ископаемых (подземная газификация и выплавление, химическое и бактериальное выщелачивание, дражная и гидравлическая разработка россыпных месторождений). При этом переработкой признаются работы, связанные с извлечением полезных компонентов из добытого сырья, а также работы (при наличии первичной переработки), следующие за первичной переработкой.

      24. Установить, что государственные техногенные минеральные образования, размещенные раздельно с негосударственными техногенными минеральными образованиями на разных объектах размещения (отвал, хвостохранилище, шламохранилище, полигон и тому подобное):

      1) в пределах контрактных территорий контрактов на добычу (периода добычи по контрактам на совмещенную разведку и добычу) твердых полезных ископаемых, заключенных с недропользователями до введения в действие настоящего Кодекса, либо

      2) на земельных участках горно-перерабатывающих предприятий, эксплуатируемых на дату введения в действие настоящего Кодекса и принадлежащих негосударственным юридическим лицам на праве частной собственности, подлежат безвозмездной передаче в собственность указанных лиц на основании их заявлений, подаваемых в компетентный орган в течение двух лет со дня введения в действие настоящего Кодекса.

      Государственные техногенные минеральные образования, расположенные за пределами контрактных территорий и земельных участков, указанных в подпунктах 1) и 2) части первой настоящего пункта, и образованные до 30 мая 1992 года, подлежат передаче на безвозмездной основе в частную собственность по заявлению заинтересованного лица, подаваемому им в компетентный орган. Такое заявление может быть подано в течение двух лет со дня введения в действие настоящего Кодекса при соблюдении следующих условий:

      заявитель является собственником действующего горнодобывающего, горно-перерабатывающего, металлургического предприятия на дату введения в действие настоящего Кодекса;

      такие техногенные минеральные образования размещены на территориях, прилегающих к контрактной территории или земельному участку, на которых расположено соответствующее горнодобывающее, горно-перерабатывающее, металлургическое предприятие.

      Передача государственных техногенных минеральных образований, указанных в части второй настоящего пункта, в частную собственность заявителя производится путем расширения контрактной территории на площадь размещения таких техногенных минеральных образований, если заявитель является недропользователем, либо путем предоставления прав на земельные участки, в пределах которых размещены данные техногенные минеральные образования.

      Государственные техногенные минеральные образования, не переданные в собственность в соответствии с частями первой и второй настоящего пункта, расположенные за пределами контрактных территорий и земельных участков, указанных в подпунктах 1) и 2) части первой настоящего пункта, включаются в состав недр. Недропользователи, не подавшие заявления на приобретение государственных техногенных минеральных образований, обязаны осуществить возврат части контрактной территории, на которой размещены такие государственные техногенные минеральные образования, по истечении четырех лет со дня введения в действие настоящего Кодекса.

      Установить, что государственные техногенные минеральные образования, размещенные совместно с техногенными минеральными образованиями действующих предприятий на одном объекте размещения, принадлежащих негосударственным юридическим лицам на праве частной собственности, либо размещенные на одном объекте размещения совместно с техногенными минеральными образованиями, возникшими в результате деятельности недропользователей, безвозмездно передаются в собственность указанных лиц на основании их заявления, подаваемого в уполномоченный орган по изучению недр. Такое заявление может быть подано в течение двух лет со дня введения в действие настоящего Кодекса.

      Если техногенные минеральные образования, указанные в части пятой настоящего пункта, могут быть разделены в силу их физических свойств (техногенные минеральные образования в твердом состоянии), по заявлению лица, указанного в части пятой настоящего пункта, составляется разделительный баланс между заявителем и уполномоченным органом по изучению недр. Такое заявление может быть подано в течение двух лет со дня введения в действие настоящего Кодекса. В этом случае передача техногенных минеральных образований осуществляется на основании разделительного баланса. После составления разделительного баланса к выделенным государственным техногенным минеральным образованиям, не принятым на баланс заявителем, применяются положения части четвертой настоящего пункта.

      Если заявление о передаче в частную собственность государственных техногенных минеральных образований не было подано либо разделительный баланс не был составлен в установленные сроки, объекты размещения негосударственных и государственных техногенных минеральных образований подлежат ликвидации за счет такого лица. Ликвидация производится в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан, с последующим возвратом государству территорий, на которых расположены ликвидированные объекты.

      Реализация прав на техногенные минеральные образования, переданные в собственность на основании настоящего пункта, осуществляется в соответствии со статьей 13 настоящего Кодекса.

      Государственные техногенные минеральные образования, переданные в частную собственность в соответствии с настоящим пунктом, подлежат списанию с государственного баланса запасов полезных ископаемых.

      Порядок передачи государственных техногенных минеральных образований, предусмотренной настоящим пунктом, определяется уполномоченным органом в области твердых полезных ископаемых.

      25. Обладатели права недропользования по контрактам на недропользование по твердым полезным ископаемым, а также по контрактам на добычу общераспространенных полезных ископаемых, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, вправе по решению комиссии, создаваемой соответственно компетентным органом или местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы, перейти на лицензионный режим недропользования (переоформить право недропользования), предусмотренный настоящим Кодексом, путем получения лицензии на разведку или добычу твердых полезных ископаемых, лицензии на добычу общераспространенных полезных ископаемых взамен соответствующих контрактов на недропользование. При этом, если обладателем права недропользования по контрактам на разведку твердых полезных ископаемых и разведку общераспространенных полезных ископаемых либо по контрактам на добычу твердых полезных ископаемых и добычу общераспространенных полезных ископаемых с контрактными территориями, расположенными в границах формируемого участка разведки или участка добычи твердых полезных ископаемых, является одно и то же лицо, переход на лицензионный режим недропользования (переоформление прав недропользования) осуществляется одновременно по обоим контрактам на разведку твердых полезных ископаемых и разведку общераспространенных полезных ископаемых либо по контрактам на добычу твердых полезных ископаемых и добычу общераспространенных полезных ископаемых путем выдачи одной лицензии соответственно на разведку твердых полезных ископаемых или добычу твердых полезных ископаемых.

      По контрактам на недропользование по твердым полезным ископаемым компетентным органом создается комиссия. Положение и состав комиссии определяются компетентным органом. В состав комиссии также включаются представители центрального уполномоченного органа по бюджетному планированию, центрального уполномоченного органа по исполнению бюджета, уполномоченного органа в области охраны окружающей среды и Министерства юстиции Республики Казахстан.

      По контрактам на добычу общераспространенных полезных ископаемых соответствующим местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы создается комиссия. Положение и состав комиссии определяются местным исполнительным органом. В состав комиссии также включаются представители местного уполномоченного органа по исполнению бюджета, территориального органа уполномоченного органа в области охраны окружающей среды и территориального органа Министерства юстиции Республики Казахстан.

      Порядок перехода на лицензионный режим недропользования в соответствии с настоящим пунктом, в том числе порядок работы комиссии, определяется компетентным органом.

      Лицензия выдается на срок, определяемый в соответствии с настоящим Кодексом. Данный срок не должен превышать срок контракта на недропользование, взамен которого выдается лицензия, а в случае переоформления права недропользования одновременно по контрактам по твердым полезным ископаемым и общераспространенным полезным ископаемым – срок контракта по твердым полезным ископаемым. При этом для целей части первой пункта 2 статьи 211 настоящего Кодекса срок лицензии на добычу твердых полезных ископаемых, выданной взамен контракта (контрактов) на недропользование, может быть продлен на период до двадцати пяти последовательных лет.

      Помимо обязательств, предусмотренных статьями 191, 208 и 233 настоящего Кодекса, выданная лицензия на недропользование может содержать дополнительные обязательства недропользователя и основания отзыва лицензии или уплаты неустойки за нарушение указанных обязательств.

      Действие контракта на недропользование прекращается со дня выдачи соответствующей лицензии на недропользование.

      В случае выдачи лицензии на недропользование в соответствии с настоящим пунктом положения подпунктов 2), 4) пункта 1 статьи 25 и подпункта 1) пункта 2 статьи 40 настоящего Кодекса к указанной лицензии не применяются.

      Переоформление права недропользования в соответствии с настоящим пунктом не прекращает право недропользования, возникшее на основании контракта, а также не влечет прекращение имеющихся на момент переоформления обременений права недропользования.

      26. По контрактам на недропользование, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, отчеты по исполнению контрактных обязательств по расходам, направляемым на обучение, повышение квалификации и переподготовку работников, являющихся гражданами Республики Казахстан, а также обязательств по финансированию научно-исследовательских, научно-технических и (или) опытно-конструкторских работ представляются в порядке и сроки, которые установлены настоящим Кодексом для соответствующих видов обязательств.

      27. Установить, что в течение пяти лет со дня введения в действие настоящего Кодекса недропользователи, осуществляющие по лицензии на добычу твердых полезных ископаемых добычу рудных твердых полезных ископаемых с содержанием металла (металлов) более тридцати процентов, обязаны осуществлять их переработку в объеме не менее половины от общего количества добычи в календарный год на территории Республики Казахстан.

      В случае невозможности осуществления переработки указанных твердых полезных ископаемых в предусмотренном количестве по технологическим причинам, причинам отсутствия, недостаточности производственной мощности или экономической нецелесообразности недропользователи вправе вывезти их с территории Республики Казахстан.

      28. По контрактам (лицензиям) на разведку и (или) добычу углеводородов, заключенным (выданным) до введения в действие настоящего Кодекса, к участкам недр, состоящим из блоков, применяются координаты и идентификационные указатели блоков, установленные в соответствии с постановлениями Правительства Республики Казахстан от 16 ноября 1995 года № 1552 "Об утверждении Карты блоков и месторождений углеводородов, подготовленных к геологическому изучению и освоению" и от 10 декабря 1996 года № 1514 "Об утверждении Карты блоков для геологического изучения и освоения углеводородов в казахстанском секторе Каспийского моря", если иное не предусмотрено условиями таких контрактов.

      29. По контрактам на недропользование, заключенным до 1 января 2015 года, при осуществлении закупок товаров в соответствии с порядком приобретения товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по недропользованию, утвержденным в соответствии с настоящим Кодексом, организатор конкурса в процессе определения победителя условно уменьшает цену конкурсной заявки участников конкурса – казахстанских производителей товаров на двадцать процентов.

      Положение настоящего пункта применяется до истечения срока действия указанных контрактов или до 1 января 2021 года в зависимости от того, что наступит раньше. По контрактам на недропользование по углеводородам, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, расчет контрактных обязательств недропользователей по обучению граждан Республики Казахстан осуществляется в соответствии с методикой, утверждаемой уполномоченным органом в области углеводородов.

      30. Порядок приобретения товаров, работ и услуг недропользователями и их подрядчиками, осуществляющими свою деятельность в рамках соглашений (контрактов) о разделе продукции, утвержденных Правительством Республики Казахстан, либо в рамках контракта на недропользование, утвержденного Президентом Республики Казахстан, определяется процедурами, установленными в соответствии с такими соглашениями (контрактами). При этом такой порядок должен обеспечивать:

      1) выполнение утвержденных программ развития местных поставщиков товаров, работ и услуг;

      2) предоставление всем потенциальным поставщикам товаров, работ и услуг полных и справедливых возможностей для участия в конкурсе на приобретение товаров, работ и услуг;

      3) применение объективных критериев предварительного отбора потенциальных поставщиков товаров, работ и услуг.

      31. По контрактам на недропользование по углеводородам и добыче урана, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса, расходы недропользователей и их подрядчиков по приобретению товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов и добыче урана, по результатам конкурса, состоявшегося вне территории Республики Казахстан, или приобретенных в нарушение установленного порядка приобретения товаров, работ и услуг, используемых при проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов и добыче урана, либо процедур, установленных в рамках соглашений (контрактов) о разделе продукции, утвержденных Правительством Республики Казахстан, либо в рамках контракта на недропользование, утвержденного Президентом Республики Казахстан, исключаются из расходов, учитываемых компетентным органом в качестве исполнения соответствующим недропользователем контрактных обязательств. Положение, предусмотренное настоящим пунктом, применяется также к недропользователям и их подрядчикам, осуществляющим свою деятельность в рамках соглашений (контрактов) о разделе продукции, утвержденных Правительством Республики Казахстан, либо в рамках контракта на недропользование, утвержденного Президентом Республики Казахстан.

      32. Недропользователи, осуществляющие деятельность по разведке углеводородов в рамках контрактов на недропользование, заключенных до введения в действие настоящего Кодекса, имеют право перехода на условия недропользования, предусмотренные настоящим Кодексом, посредством заключения контракта на разведку и добычу углеводородов в новой редакции, разработанного в соответствии с типовым контрактом на разведку и добычу углеводородов, утверждаемым компетентным органом, при одновременном соблюдении следующих условий:

      1) у недропользователя отсутствуют неустраненные нарушения по действующему контракту на недропользование, заключенному до введения в действие настоящего Кодекса, указанные в уведомлении компетентного органа;

      2) недропользователем в полном объеме уплачен подписной бонус в соответствии с требованиями налогового законодательства Республики Казахстан по действующему контракту на недропользование, заключенному до введения в действие настоящего Кодекса;

      3) недропользователем в соответствии с требованиями настоящего Кодекса утвержден проект разведочных работ, получивший положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз;

      4) заявление о заключении контракта на разведку и добычу углеводородов в новой редакции в соответствии с типовым контрактом на разведку и добычу углеводородов, утверждаемым компетентным органом, подано недропользователем при одновременном соблюдении следующих условий:

      до истечения срока действия контракта на недропользование, заключенного до введения в действие настоящего Кодекса, в рамках которого недропользователь осуществляет деятельность по разведке углеводородов;

      в течение восемнадцати месяцев со дня введения в действие настоящего Кодекса.

      Заявление о заключении контракта на разведку и добычу углеводородов в новой редакции в соответствии с типовым контрактом на разведку и добычу углеводородов, утверждаемым компетентным органом, должно содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации действующего контракта на недропользование, в рамках которого недропользователем осуществляется деятельность по разведке углеводородов;

      3) указание на участок разведки, который должен соответствовать участку недр согласно геологическому отводу по действующему контракту на недропользование, в рамках которого недропользователем осуществляется деятельность по разведке углеводородов.

      К заявлению дополнительно прилагаются:

      1) подписанный недропользователем контракт на разведку и добычу углеводородов, соответствующий типовому контракту на разведку и добычу углеводородов, утверждаемому компетентным органом;

      2) программа работ, прилагаемая к контракту на разведку и добычу углеводородов в качестве его неотъемлемой части, содержащая объемы, описание и сроки выполнения работ в период разведки и соответствующая требованиям по объемам и видам работ, предусмотренным рабочей программой по действующему контракту на недропользование, в рамках которого недропользователем осуществляется деятельность по разведке углеводородов;

      3) утвержденный недропользователем и получивший положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проект разведочных работ.

      При этом в таком контракте закрепляется период разведки в соответствии с положениями, предусмотренными частью первой пункта 1 статьи 116 настоящего Кодекса, уменьшенный на фактический срок действующего контракта на недропользование, в рамках которого недропользователем осуществляется деятельность по разведке углеводородов, на дату подачи заявления о заключении контракта на разведку и добычу в новой редакции, разработанного в соответствии с типовым контрактом, утверждаемым компетентным органом.

      Инвестиционные обязательства, предусмотренные действующим контрактом на недропользование, в рамках которого недропользователем осуществляется деятельность по разведке углеводородов (при их наличии), за исключением обязательств в области обучения, науки и социально-экономического развития региона, включаются в полном объеме в контракт на разведку и добычу углеводородов, соответствующий типовому контракту на разведку и добычу углеводородов, утверждаемому компетентным органом.

      Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган.

      По результатам рассмотрения заявления компетентный орган принимает решение о заключении контракта на разведку и добычу углеводородов или отказывает в его заключении.

      Компетентный орган отказывает в заключении контракта на разведку и добычу углеводородов в случаях:

      1) если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим пунктом;

      2) несоблюдения недропользователем требований, предусмотренных настоящим пунктом.

      Отказ компетентного органа не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления в течение срока действующего контракта на недропользование и с соблюдением иных требований, предусмотренных настоящим пунктом.

      Заключение контракта на разведку и добычу углеводородов, соответствующего типовому контракту на разведку и добычу углеводородов, утверждаемому компетентным органом, не является основанием освобождения недропользователя от ответственности за нарушение законодательства Республики Казахстан, допущенное в период действия контракта на недропользование, в рамках которого недропользователем осуществлялась деятельность по разведке углеводородов.

      Последующие условия продления периода разведки и осуществления деятельности по контракту на разведку и добычу углеводородов, заключенному в соответствии с настоящим пунктом, определяются согласно положениям настоящего Кодекса.

      33. Недропользователи, осуществляющие деятельность по разведке углеводородов в рамках контрактов на недропользование, заключенных до введения в действие настоящего Кодекса, имеют право однократного продления периода разведки по основаниям и без соблюдения требований по общей продолжительности периода разведки, которые предусмотрены пунктами 2 и 3 статьи 117 настоящего Кодекса, при одновременном соблюдении следующих условий:

      1) заявление о продлении периода разведки подано в течение восемнадцати месяцев со дня введения в действие настоящего Кодекса;

      2) у недропользователя отсутствуют неустраненные нарушения по действующему контракту на недропользование, заключенному до введения в действие настоящего Кодекса, указанные в уведомлении компетентного органа;

      3) заявление подается и рассматривается в порядке, предусмотренном пунктами 4 – 11 статьи 117 настоящего Кодекса;

      4) в случае проведения в рамках контракта на недропользование, заключенного до введения в действие настоящего Кодекса, пробной эксплуатации ее продолжительность не превышает три года на момент подачи заявления;

      5) к заявлению дополнительно прилагается подписанный со стороны недропользователя контракт на разведку и добычу углеводородов в новой редакции в соответствии с типовым контрактом на разведку и добычу углеводородов, утверждаемым компетентным органом.

      При этом в таком контракте закрепляется период разведки, соответствующий запрашиваемому сроку продления, но не превышающий три года.

      Последующее продление периода разведки по контракту, заключенному по основанию, предусмотренному пунктом 2 статьи 117 настоящего Кодекса, в соответствии с частью первой настоящего пункта допускается только по основанию, предусмотренному пунктом 3 статьи 117 настоящего Кодекса.

      Последующее продление периода разведки по контракту, заключенному по основанию, предусмотренному пунктом 3 статьи 117 настоящего Кодекса, в соответствии с частью первой настоящего пункта запрещается.

      Заключение контракта на разведку и добычу углеводородов, соответствующего типовому контракту на разведку и добычу углеводородов, утверждаемому компетентным органом, не является основанием освобождения недропользователя от ответственности за нарушение законодательства Республики Казахстан, допущенное в период действия контракта на недропользование, в рамках которого недропользователем осуществлялась деятельность по разведке углеводородов.

      33-1. По контрактам на недропользование, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса и перешедшим на условия недропользования, предусмотренные настоящим Кодексом, в соответствии с пунктом 32 или 33 настоящей статьи, уменьшение участка недр допускается без соблюдения требований подпункта 2) пункта 1 статьи 114 настоящего Кодекса.

      При таком уменьшении участка недр допускается изменение программы работ, установленной в контракте на недропользование, по видам и объемам работ, связанным с возвращаемым участком недр, при одновременном соблюдении следующих условий:

      на возвращаемом участке недр недропользователем проведены сейсморазведочные работы;

      недропользователем утверждено дополнение к проекту разведочных работ, предусматривающее уменьшение участка недр и отсутствие на возвращаемом участке недр структур для бурения, получившее положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз.

      В этом случае к заявлению об уменьшении участка недр прилагается также утвержденное недропользователем и получившее положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз дополнение к проекту разведочных работ в связи с уменьшением участка недр.

      34. Недропользователи, осуществляющие либо осуществлявшие деятельность по разведке углеводородов по контрактам на недропользование, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса (первоначальный контракт), имеют право на заключение контракта на добычу углеводородов, соответствующего типовому контракту на добычу углеводородов, утверждаемому компетентным органом, на основании заявления при одновременном соблюдении следующих условий:

      1) недропользователь не перешел на условия недропользования, предусмотренные настоящим Кодексом, посредством заключения контракта на разведку и добычу углеводородов в новой редакции в соответствии с положениями пунктов 32 и 33 настоящей статьи;

      2) недропользователем в рамках первоначального контракта в соответствии с требованиями настоящего Кодекса составлен и утвержден отчет по подсчету запасов месторождения, получивший положительное заключение государственной экспертизы недр;

      3) у недропользователя по первоначальному контракту отсутствуют неустраненные нарушения обязательств, указанные в уведомлении компетентного органа.

      В случае если по первоначальному контракту недропользователем были открыты два или более месторождения углеводородов, то недропользователь вправе заключить один контракт на добычу углеводородов либо отдельные контракты по каждому месторождению.

      В случае, указанном в части первой настоящего пункта, контракт на добычу углеводородов заключается на подготовительный период, продолжительность которого определяется недропользователем в заявлении, но не может превышать три года.

      Если начальные геологические запасы месторождения углеводородов, отчет по подсчету которых получил положительное заключение предусмотренной настоящим Кодексом государственной экспертизы недр, превышают значение сто миллионов тонн нефти или пятьдесят миллиардов кубических метров природного газа, положения контракта на добычу в отношении такого месторождения должны содержать одно из обязательств, указанных в пункте 7 статьи 119 настоящего Кодекса.

      Заявление о заключении контракта на добычу углеводородов подается недропользователем в компетентный орган в течение срока действия либо в течение двенадцати месяцев после прекращения действия первоначального контракта.

      Компетентный орган в течение срока, указанного в части пятой настоящего пункта, а также в период рассмотрения заявления и осуществления действий, предусмотренных частями девятой – шестнадцатой настоящего пункта, не вправе предоставлять право недропользования по такому участку недр иным лицам.

      Заявление о заключении контракта на добычу углеводородов должно содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации первоначального контракта;

      3) указание на участок добычи;

      4) продолжительность подготовительного периода, не превышающую три года.

      К заявлению дополнительно прилагаются:

      1) подписанный недропользователем контракт на добычу углеводородов, соответствующий типовому контракту на добычу углеводородов, утверждаемому компетентным органом, за исключением случаев, предусмотренных частью четвертой настоящего пункта;

      2) утвержденный недропользователем и получивший положительное заключение государственной экспертизы недр отчет по подсчету запасов.

      Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган. По результатам рассмотрения заявления компетентный орган принимает одно из следующих решений:

      1) о заключении контракта на добычу углеводородов, за исключением случаев, предусмотренных частью четвертой настоящего пункта;

      2) о проведении с недропользователем переговоров в сроки и порядке, которые предусмотрены настоящим пунктом, в случае, предусмотренном частью четвертой настоящего пункта;

      3) об отказе в заключении контракта на добычу углеводородов.

      Компетентный орган отказывает в заключении контракта на добычу углеводородов в случае, если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим пунктом.

      Отказ компетентного органа не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления в течение срока, указанного в части пятой настоящего пункта.

      В случае, предусмотренном подпунктом 1) части девятой настоящего пункта, компетентный орган в течение двадцати рабочих дней со дня принятия такого решения заключает с заявителем на срок, определенный в соответствии с частью третьей настоящего пункта, контракт на добычу углеводородов и направляет заявителю его подписанный экземпляр.

      В случае, предусмотренном подпунктом 2) части девятой настоящего пункта, компетентный орган в течение двадцати четырех месяцев со дня принятия такого решения проводит переговоры с недропользователем по определению условий и порядка выполнения обязательства, предусмотренного в пункте 7 статьи 119 настоящего Кодекса.

      По результатам переговоров компетентный орган в течение пяти рабочих дней принимает и уведомляет недропользователя об одном из следующих решений:

      1) о заключении контракта на добычу углеводородов;

      2) об отказе в его заключении.

      В случае, предусмотренном подпунктом 1) части четырнадцатой настоящего пункта, недропользователь в течение двадцати рабочих дней со дня получения уведомления направляет в компетентный орган подписанный со своей стороны контракт на добычу углеводородов, определяющий условия и порядок выполнения обязательства, предусмотренного пунктом 7 статьи 119 настоящего Кодекса.

      Компетентный орган в течение двадцати рабочих дней со дня получения контракта на добычу углеводородов заключает такой контракт и направляет недропользователю его подписанный экземпляр.

      В случае, предусмотренном подпунктом 2) части четырнадцатой настоящего пункта, прежний недропользователь имеет право на возмещение затрат на обнаружение и оценку месторождения.

      Такое возмещение осуществляется новым недропользователем в порядке единовременной выплаты полной суммы соответствующих затрат с учетом инфляции, определяемой на основе официальной статистической информации уполномоченного органа в области государственной статистики.

      Срок возмещения таких затрат устанавливается компетентным органом и не должен превышать двенадцать месяцев со дня заключения контракта с новым недропользователем.

      Новый недропользователь вправе провести аудит возмещаемых им затрат. В случае спора о размере возмещаемых затрат между новым и прежним недропользователями такой спор подлежит разрешению в судебном порядке.

      35. Недропользователи, осуществляющие деятельность по добыче углеводородов по контрактам на недропользование, заключенным до введения в действие настоящего Кодекса (действующий контракт), имеют право перейти на условия недропользования, предусмотренные настоящим Кодексом, посредством заключения контракта на добычу углеводородов в новой редакции, соответствующего типовому контракту на добычу углеводородов, утверждаемому компетентным органом, на основании заявления при одновременном соблюдении следующих условий:

      1) недропользователем в соответствии с требованиями настоящего Кодекса утвержден проект разработки месторождения, получивший положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз;

      2) период добычи по контракту на добычу углеводородов определен на основе проекта разработки месторождения, но не превышает срок действующего контракта на недропользование, оставшийся на момент подачи заявления;

      3) инвестиционные обязательства, предусмотренные действующим контрактом (при их наличии), включаются в полном объеме в контракт на добычу углеводородов;

      4) у недропользователя на момент подачи заявления отсутствуют неустраненные нарушения обязательств по действующему контракту на недропользование, указанные в уведомлении компетентного органа.

      В случае, если в действующем контракте на недропользование закреплены два или более месторождения углеводородов, недропользователь вправе заключить один контракт на добычу углеводородов.

      Заявление о заключении контракта на добычу углеводородов должно содержать:

      1) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), наименование недропользователя;

      2) номер и дату регистрации контракта на недропользование.

      К заявлению дополнительно прилагаются:

      1) подписанный недропользователем контракт на добычу углеводородов, соответствующий типовому контракту на добычу углеводородов, утверждаемому компетентным органом, и учитывающий положения, предусмотренные частью первой настоящего пункта;

      2) утвержденный недропользователем и получивший положительные заключения предусмотренных настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан экспертиз проект разработки месторождения.

      Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган.

      По результатам рассмотрения заявления компетентный орган принимает решение о заключении контракта на добычу углеводородов или отказывает в его заключении.

      Компетентный орган отказывает в заключении контракта на добычу углеводородов в случаях:

      1) если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим пунктом;

      2) несоблюдения требований, предусмотренных частью первой настоящего пункта.

      Отказ компетентного органа не лишает недропользователя права на подачу повторного заявления в течение срока действующего контракта на недропользование.

      В случае принятия решения о заключении контракта на добычу углеводородов компетентный орган в течение двадцати рабочих дней заключает такой контракт и направляет заявителю его подписанный экземпляр.

      Заключение контракта на добычу углеводородов, соответствующего типовому контракту на добычу углеводородов, утверждаемому компетентным органом, не является основанием освобождения недропользователя от ответственности за нарушение законодательства Республики Казахстан, допущенное в период действия контракта на недропользование, в рамках которого недропользователем осуществлялась деятельность по добыче углеводородов.

      Недропользователи, заключившие контракт на добычу углеводородов в новой редакции в соответствии с настоящим пунктом, не вправе производить выделение участка (участков) недр по такому контракту.

      36. Лица, являющиеся победителями конкурса на предоставление права недропользования на разведку или добычу углеводородов (победитель конкурса), проведенного в соответствии с требованиями Закона Республики Казахстан "О недрах и недропользовании", итоги которого в установленном законодательством Республики Казахстан порядке подведены до введения в действие настоящего Кодекса, имеют право на заключение контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов, разработанного в соответствии с типовым контрактом, утверждаемым компетентным органом, при одновременном соблюдении следующих условий:

      1) с победителем конкурса не заключен контракт на недропользование в порядке и на условиях, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании";

      2) победителем конкурса в полном объеме уплачен подписной бонус в соответствии с требованиями налогового законодательства Республики Казахстан;

      3) заявление о заключении контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов подано в течение двенадцати месяцев со дня введения в действие настоящего Кодекса.

      Заявление о заключении контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов, направляемое победителем конкурса в компетентный орган в соответствии с настоящим пунктом, должно содержать:

      1) наименование лица, являющегося победителем конкурса на предоставление права недропользования на разведку или добычу углеводородов;

      2) сведения и документы, подтверждающие соблюдение условий, предусмотренных настоящим пунктом;

      3) сведения и документы, предусмотренные пунктами 2 – 4 статьи 96 настоящего Кодекса.

      К заявлению должны быть приложены:

      1) подписанный победителем конкурса контракт на разведку и добычу или добычу углеводородов, разработанный в соответствии с типовым контрактом, утверждаемым компетентным органом, и с учетом требований, предусмотренных настоящим пунктом;

      2) программа работ, содержащая объемы, описание и сроки выполнения работ в период разведки, составленная на основе разработанного и согласованного в соответствии с требованиями Закона Республики Казахстан "О недрах и недропользовании" проекта поисковых работ или на основе условий по объемам, описанию и срокам выполнения работ в период разведки, установленных в конкурсном предложении для участия в тендере или в заявке для участия в аукционе.

      Для целей настоящего пункта:

      1) при заключении контракта на разведку и добычу углеводородов, соответствующего типовому контракту, утверждаемому компетентным органом:

      участок разведки определяется в соответствии с требованиями настоящего Кодекса и не может превышать размер участка недр, указанного в условиях конкурса на предоставление права недропользования на разведку углеводородов, проведенного в соответствии с Законом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании";

      разработка и экспертиза проекта разведочных работ по контракту на разведку и добычу углеводородов, заключенному в соответствии с настоящим пунктом, осуществляются в соответствии с настоящим Кодексом;

      2) при заключении контракта на добычу углеводородов, соответствующего типовому контракту, утверждаемому компетентным органом:

      участок добычи определяется в соответствии с требованиями настоящего Кодекса и не может превышать размер участка недр, указанного в условиях конкурса на предоставление права недропользования на добычу углеводородов, проведенного в соответствии с Законом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании";

      в контракте на добычу углеводородов победитель конкурса вправе инициировать закрепление подготовительного периода либо периода добычи в соответствии с положениями, предусмотренными настоящим Кодексом (в том числе в части разработки и экспертизы проектных документов, а также инвестиционных обязательств и иных вопросов), с учетом особенностей, предусмотренных настоящим пунктом;

      3) в контракте на разведку и добычу углеводородов, заключенном в соответствии с настоящим пунктом, должны быть предусмотрены обязательства, соответствующие обязательствам, принятым на себя победителем конкурса согласно его конкурсному предложению для участия в тендере или заявке для участия в аукционе, касающиеся доли внутристрановой ценности в кадрах, работах, услугах, необходимых для выполнения работ по контракту;

      4) в контракте на добычу углеводородов, заключенном в соответствии с настоящим пунктом, должны быть предусмотрены обязательства, соответствующие обязательствам, принятым на себя победителем конкурса согласно его конкурсному предложению для участия в тендере или заявке для участия в аукционе, касающиеся размера расходов на социально-экономическое развитие региона и развитие его инфраструктуры; доли внутристрановой ценности в кадрах, работах, услугах, необходимых для выполнения работ по контракту; размера расходов на обучение казахстанских кадров, научно-исследовательские, научно-технические и опытно-конструкторские работы на территории Республики Казахстан, необходимые для выполнения работ по контракту.

      Заявление подлежит рассмотрению в сроки, установленные настоящим Кодексом для рассмотрения заявлений о заключении контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов.

      Компетентный орган принимает решение об отказе в заключении контракта на разведку и добычу углеводородов в случаях:

      1) если заявление не соответствует требованиям, установленным настоящим пунктом;

      2) несоблюдения победителем конкурса требований, предусмотренных настоящим пунктом;

      3) предусмотренных подпунктами 2) – 6), 8) и 9) пункта 3 статьи 97 настоящего Кодекса.

      Отказ компетентного органа не лишает победителя конкурса права на подачу повторного заявления в течение сроков и с соблюдением иных требований, предусмотренных настоящим пунктом.

      37. Положения, предусмотренные пунктом 36 настоящей статьи в отношении порядка и условий заключения контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов, соответствующего типовому контракту, утверждаемому компетентным органом, с победителем конкурса на предоставление права недропользования на разведку углеводородов, проведенного согласно требованиям Закона Республики Казахстан "О недрах и недропользовании" (за исключением подпункта 3) части второй и подпункта 3) части шестой пункта 36 настоящей статьи), применяются также к заключению контрактов на разведку и добычу или добычу углеводородов с национальной компанией в области углеводородов в случае подписания протокола прямых переговоров в соответствии с положениями Закона Республики Казахстан "О недрах и недропользовании".

      При этом условия проведения операций по недропользованию определяются на основании протокола прямых переговоров.

      38. Установить, что в соответствии с международными договорами, заключенными до введения в действие настоящего Кодекса, компетентным органом может быть предоставлено право недропользования по контракту на разведку углеводородов на основании прямых переговоров лицам, указанным в таких международных договорах.

      Лицо, имеющее намерение получить в пользование участок недр для разведки углеводородов на основании прямых переговоров в соответствии с настоящим пунктом, направляет в компетентный орган заявление с указанием:

      1) наименования заявителя, его места нахождения, сведений о государственной регистрации в качестве юридического лица (выписка из торгового реестра или другой легализованный документ, удостоверяющий, что заявитель является юридическим лицом по законодательству иностранного государства), сведений о руководителе, о физических, юридических лицах, государствах и международных организациях, прямо или косвенно контролирующих заявителя;

      2) сведений о предыдущей деятельности заявителя, включая список государств, в которых он осуществлял свою деятельность за последние три года;

      3) территории участка недр, на который претендует заявитель.

      Заявление и все прилагаемые к нему документы должны быть составлены на казахском и русском языках. Если заявление подается иностранцем или иностранным юридическим лицом, прилагаемые к нему документы могут быть составлены на ином языке с обязательным приложением к каждому документу перевода на казахский и русский языки, верность которого засвидетельствована нотариусом.

      Прямые переговоры по предоставлению права недропользования по контракту на разведку углеводородов проводятся между уполномоченными представителями заявителя и рабочей группой компетентного органа.

      Прямые переговоры проводятся в течение двух месяцев со дня поступления заявления в компетентный орган. Срок проведения прямых переговоров может быть продлен по решению компетентного органа.

      По результатам прямых переговоров компетентный орган принимает решение о заключении контракта на разведку углеводородов или об отказе в его заключении.

      В случае принятия решения о заключении контракта на разведку в течение двадцати рабочих дней со дня его принятия заявитель уплачивает подписной бонус, размер которого определен по результатам прямых переговоров, и направляет в компетентный орган:

      1) подтверждение уплаты подписного бонуса;

      2) проект контракта на разведку углеводородов;

      3) программу работ, содержащую объемы, описание и сроки выполнения работ в период разведки, определенных по результатам прямых переговоров, прилагаемую к контракту на разведку углеводородов в качестве его неотъемлемой части.

      Проект контракта на разведку углеводородов должен включать следующие условия:

      1) вид операций по недропользованию;

      2) срок действия контракта;

      3) границы участка (участков) недр;

      4) обязательства недропользователя по объемам и видам работ на участках недр, предусмотренных программой работ;

      5) обязательства недропользователя по минимальной доле внутристрановой ценности в кадрах;

      6) обязательства недропользователя по доле внутристрановой ценности в товарах, работах и услугах, соответствующей требованиям настоящего Кодекса, в том числе по видам товаров, работ и услуг, включенных в перечень приоритетных товаров, работ и услуг, утверждаемый уполномоченным органом в области углеводородов;

      7) обязательства недропользователя по ликвидации последствий недропользования;

      8) ответственность недропользователя за нарушение контрактных обязательств, включая нарушение показателей базовых проектных документов по разведке углеводородов, относимых настоящим Кодексом к контрактным обязательствам;

      9) иные условия, на основании которых недра были предоставлены в пользование для проведения операций по разведке.

      Проект контракта на разведку углеводородов подлежит экспертизе компетентным органом и правовой экспертизе. Экспертиза проекта контракта компетентным органом проводится в течение двадцати рабочих дней со дня его получения.

      Проект контракта на разведку углеводородов в течение трех рабочих дней со дня его получения направляется компетентным органом для прохождения обязательной правовой экспертизы, проводимой на предмет соответствия положений контракта требованиям законодательства Республики Казахстан. Правовая экспертиза проводится в течение двадцати рабочих дней. Результаты экспертиз оформляются экспертными заключениями, которые могут быть отрицательными или положительными.

      Заявитель дорабатывает проект контракта в целях устранения замечаний, изложенных в экспертных заключениях. В случае устранения указанных замечаний государственный орган в течение десяти рабочих дней проводит повторную экспертизу.

      В течение десяти рабочих дней со дня получения положительных заключений экспертиз, предусмотренных настоящим пунктом, заявитель направляет в компетентный орган подписанный со своей стороны контракт на разведку углеводородов.

      Компетентный орган в течение двадцати рабочих дней со дня получения контракта заключает контракт на разведку углеводородов и направляет заявителю его подписанный экземпляр.

      Запрещается заключение дополнительных соглашений к контракту на разведку углеводородов, предусматривающих сокращение или исключение обязательств, изначально заявленных в программе работ.

      39. Положения настоящего Кодекса по сложным проектам и контрактам на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложным проектам не применяются к:

      1) контрактам на недропользование (дополнениям к контрактам на недропользование), заключенным в соответствии со статьей 120 настоящего Кодекса;

      2) соглашениям (контрактам) о разделе продукции, утвержденным Правительством Республики Казахстан, и контракту на недропользование, утвержденному Президентом Республики Казахстан.

      40. Недропользователь, осуществляющий деятельность по разведке и (или) добыче углеводородов по контракту на недропользование, заключенному до 1 января 2023 года, имеет право перехода на условия типового контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту в соответствии с условиями, предусмотренными подпунктами 1) или 2) пункта 1-1 статьи 36 настоящего Кодекса, в отношении участков недр, соответствующих не менее чем одному из критериев сложного (сложных) проекта (проектов), предусмотренных пунктом 1-2 статьи 36 настоящего Кодекса, при одновременном соблюдении следующих условий:

      по участку недр, соответствующему одному или нескольким критериям, указанным в подпункте 1) или 2) пункта 1-2 статьи 36 настоящего Кодекса, недропользователь находится на этапе разведки либо по участку недр, соответствующему критерию, указанному в подпункте 3) пункта 1-2 статьи 36 настоящего Кодекса, недропользователь находится на этапе разведки и (или) добычи;

      у недропользователя на момент подачи заявления отсутствуют неустраненные нарушения обязательств по первоначальному контракту, указанные в уведомлении компетентного органа;

      недропользователь исполнил полностью физический объем работ, предусмотренный рабочей программой, за период, предшествующий году подачи заявления, или исполнил в полном объеме программу работ периода разведки.

      Переход на условия типового контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту осуществляется по заявлению недропользователя, подаваемому в компетентный орган.

      В заявлении помимо сведений о недропользователе указываются основания перехода на условия типового контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту.

      К заявлению прилагаются:

      проект дополнения к контракту на недропользование, предусматривающего изложение такого контракта в новой редакции в соответствии с условиями типового контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту;

      минимальные обязательства по внутристрановой ценности в кадрах, определенные заявителем в соответствии с пунктом 5-1 статьи 36 настоящего Кодекса, подлежащие включению в контракт на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту;

      в отношении сложных проектов, указанных в подпунктах 2) и 3) пункта 1-2 статьи 36 настоящего Кодекса, – любой из документов, указанных в части второй пункта 1-3 статьи 36 настоящего Кодекса.

      При переходе на условия типового контракта на разведку и добычу углеводородов по сложному проекту в соответствии с настоящим пунктом срок (период) разведки определяется в пределах максимального срока разведки, определяемого с учетом положений статей 116 и 117 настоящего Кодекса, за вычетом фактически использованного срока разведки по такому контракту.

      В случае, если право недропользования по контракту, заключенному до даты введения в действие настоящего Кодекса, за исключением контрактов на участках недр, полностью или частично расположенных в пределах казахстанского сектора Каспийского или Аральского моря, было предоставлено недропользователю как субъекту индустриально-инновационной деятельности в соответствии с положениями Закона Республики Казахстан от 24 июня 2010 года "О недрах и недропользовании" при переходе на условия типового контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту, такой контракт должен предусматривать обязательства недропользователя по обеспечению реализации соответствующего инвестиционного проекта, а также иные сопутствующие обязательства, связанные с реализацией такого инвестиционного проекта, предусмотренные условиями контракта, в том числе обязательства по обеспечению сырьем.

      Если по первоначальному контракту имеется несколько участков недр (месторождений), часть из которых не соответствует критерию сложного (сложных) проекта (проектов), предусмотренных пунктом 1-2 статьи 36 настоящего Кодекса, переход на условия типового контракта по сложным проектам в соответствии с настоящим пунктом осуществляется только в отношении участка недр (месторождения), соответствующего критерию сложного проекта, предусмотренного пунктом 1-2 статьи 36 настоящего Кодекса, путем выделения соответствующего участка недр (участков недр) и (или) месторождения (месторождений) в отдельный контракт на условиях типового контракта по сложному проекту.

      Заявление подлежит рассмотрению в течение двадцати рабочих дней со дня его поступления в компетентный орган.

      Если по результатам рассмотрения заявления по проекту дополнения к контракту имеются замечания, компетентный орган уведомляет об этом заявителя. В случае согласия с замечаниями компетентного органа заявитель вправе устранить их и направить в компетентный орган доработанный проект дополнения к контракту. На период устранения замечаний срок рассмотрения заявления приостанавливается. В случае несогласия заявителя с замечаниями компетентного органа заявитель вправе оспорить их в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

      По результатам рассмотрения заявления компетентный орган подписывает дополнение к контракту и направляет его заявителю либо отказывает в переходе на условия типового контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту в следующих случаях:

      несоответствия заявления и (или) прилагаемых к нему документов требованиям настоящего пункта;

      неустранения заявителем или отказа заявителя от устранения замечаний компетентного органа, направленных в соответствии с частью седьмой настоящего пункта.

      Положения пунктов 12, 13, 32, 33, 34 и 35 настоящей статьи не применяются к переходу на условия типового контракта на разведку и добычу или добычу углеводородов по сложному проекту в соответствии с настоящим пунктом.

      Сноска. Статья 278 с изменениями, внесенными законами РК от 26.12.2019 № 284-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 25.06.2020 № 347-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); ); от 02.01.2021 № 401-VI (вводится в действие с 01.03.2021); от 05.01.2021 № 407-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 09.03.2021 № 14-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2021 № 87-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2023 № 52-VIII (порядок введения в действие см. ст. 2).

      Президент
Республики Казахстан 		Н. НАЗАРБАЕВ