Қазақстан Республикасының Фармацевтiк және медицина өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламасы туралы

Күшін жойған

Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1997 жылғы 20 тамыздағы N 3621 Жарлығы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2009 жылғы 18 маусымдағы N 829 Жарлығымен

Ескерту. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Президентінің 2009.06.18 N 829 Жарлығымен.

Республика денсаулық сақтау iсiнiң дәрi-дәрмек препараттары импортына тәуелдiлiгiн жоспарлы түрде төмендетудi қамтамасыз ету, өзiнiң өндiрiстiк қуаттарын, шикiзат ресурстарын, ғылыми-техникалық әлеуетiн неғұрлым толық пайдалану және осы заманғы технологиялар базасында жаңа фармацевтiк өндiрiстер құру мақсатында қаулы етемiн:

1. Қазақстан Республикасының Үкiметi ұсынған, қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасының Фармацевтiк және медициналық
өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламасы бекiтiлсiн.

2. Қазақстан Республикасының Үкiметi Қазақстан Республикасының Фармацевтiк және медициналық өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламасын iске асыру жөнiнде шаралар қолдансын.

3. Осы Жарлық қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Президентi

Қазақстан Республикасы
Президентiнiң
1997 жылғы 20 тамыздағы
N 3621 Жарлығымен
бекiтiлген

Қазақстан Республикасының Фармацевтiк және медициналық
өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламасы
КIРIСПЕ

Қазақстан Республикасының Фармацевтiк және медициналық өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1996-1998 жылдарға арналған реформаларды тереңдету жөнiндегi iс-қимыл жоспарына, Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 1996 жылға арналған реформаларды тереңдету жөнiндегi кеңейтiлген шаралар жоспарына сәйкес әзiрлендi.
Мемлекеттiк бағдарламаны әзiрлеудiң қажеттiгi республикамызда фармацевтiк саланың болмауына байланысты туындап отыр. КСРО тарағаннан кейiн Қазақстан дәрi-дәрмектер импортына тәуелдi болып қалды, ол нарықтық экономикаға өту кезеңiндегi және ТМД мемлекеттерi арасындағы экономикалық байланыстардың үзiлуiнен туған қаржы тапшылығымен ұштасып, халықты дәрi-дәрмекпен қамтамасыз етудi күрт нашарлатып жiбердi.
Бағдарламада өзіміздің өндірістік қуаттарымызды, шикізат ресурстарымызды және ғылыми-техникалық әлеуетімізді неғұрлым толық пайдалану қарастырылады.
Бағдарламада Қазақстан Республикасында фармацевтiк индустрия құру жөнiндегi шаралар кешенi қамтылған. Бұл саланы дамытудың негiзгi бағыттары мыналар болып табылады:
жұмыс iстеп тұрған кәсiпорындарды жаңарту, бұл жай дәрi-дәрмек түрлерi мен субстанциялар дайындаудан осы заманғы дайын дәрi-дәрмек түрлерiн шығаруға көшуге мүмкiндiк бередi;
осы заманғы дәрi-дәрмек препараттарын шығаратын жаңа өндiрiстер құру;
импортталатын және өз шикiзатымыздың базасында синтетикалық және биотехникалық субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттары өндiруді ұйымдастыру;
өсiмдiк, жануарлар, органикалық емес және минералдық шикiзаттан жасалатын субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсiн дамыту;
Фармацевтiк өнеркәсiпке арналған қосалқы өндiрiстер құру;
медициналық мақсаттағы бұйымдар шығаратын кәсiпорындар құру.
Орындалу уақыты бойынша Бағдарлама жеке жобаларының жүзеге асу мерзiмдерi әртүрлi кешендi бағдарламаға жатады және екi кезеңнен тұрады: орындалу мерзiмi 5-10 жылдық ұзақ мерзiмдi және орындалу мерзiмi 2 жылға дейiнгi қысқа мерзiмдi. Бағдарламаны тұтас жүзеге асырудың жалпы құны 700 миллионға жуық АҚШ доллары.
Бағдарламаны әзiрлеудiң маңызды принципi кешендiлiк болып табылады, онда алға қойылған мiндеттердi оңтайлы шешудi қамтамасыз ететiн барлық қажеттi: ғылыми, техникалық, ұйымдық, экономикалық, әлеуметтiк және экологиялық шаралар тоғысып жатыр;
Бағдарламаның мақсаты - өзіміздің өндірістік қуаттарымызды, шикізат ресурстарымызды, ғылыми-техникалық әлеуетімізді неғұрлым толық пайдалану және осы заманғы технологиялар базасында жаңа фармацевтік өндірістер құру жолымен Қазақстан Республикасының дәрі-дәрмектер импортына тәуелділігін жоспарлы түрде төмендету.
Бағдарламаның негізгі міндеттері:
сала кәсіпорындарының дамуы үшін қолайлы нормативтік-құқықтық және экономикалық жағдайлар жасау;
жұмыс істеп тұрған өндірістерді техникалық жағынан жаңарту мен ішкі және сыртқы рынокқа бейімделген жаңа жоғары технологиялы өндірістерді дамыту үшін жағдай жасау;
фармацевтік өнеркәсіпке арналған қосалқы өндірістер құру;
саланың ұйымдық, ғылыми-техникалық және өндірістік инфрақұрылымын жасау;
фармацевтік өнеркәсіп үшін жоғары білікті кадрлар даярлау;
саланың өнімнің бәсекелестікке төтеп беру қабілетін арттыруға бағытталған кәсіпорындарына мемлекеттік қолдау көрсету.
ЕСКЕРТУ. Кіріспе өзгерді және толықтырылды - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

I Бөлiм
Фармацевтік және медициналық өнеркәсіптің
жағдайына талдау жасау

Осы заманғы әлемдiк медицина әртүрлi дәрi-дәрмектердiң 10000-дай атауын пайдаланады. Медициналық практикада қолданылатын маңызды препараттар тiзбесiне 700-ге жуық атаулар кiредi. Әлемде бiрде-бiр ел медикаменттердiң толық номенклатурасын шығара алмайды. Әлемнiң анағұрлым дамыған елдерi олардың маңыздыларының өндiрiсiн қамтамасыз етуге, ал тапшылықты өзара жабдықтаулармен толықтыруға тырысады. Қазақстан Республикасы тәуелсiздiк алғаннан кейiн фармацевтiк өнеркәсiпсiз қалды. Бiздiң мемлекетiмiздiң дәрi-дәрмектерге деген сұранымы жылына 300 млн. АҚШ доллары бола тұра, қолда бар қуаттар оның 3 процентiн ғана қамтамасыз етедi. Қалғандары таяу және алыс шетелдерден импортталады. Сөйтiп, бүгiнгi таңда республикамыздың денсаулық сақтау iсi шетелден дайын дәрi-дәрмек препараттарын сатып алу үшiн валюта қаражаттарының болуына 97 процент тәуелдi болып отыр.
Қазақстан Республикасындағы нарықтық экономикаға өтеу кезеңiндегi қалыптасқан қаржы тапшылығы кезiндегi орын алып отырған дәрi-дәрмек препараттарының импортына тәуелдiлiк халықты дәрi-дәрмекпен қамтамасыз етудi күрт нашарлатып жiбердi. ЮСАИД баяндамасының деректерi бойынша Қазақстандағы дәрi-дәрмек құны 1993 жылмен салыстырғанда 154 есеге дейiн өскен. Нәтижесiнде өзiмiздiң дамыған фармацевтiк өндiрiсiмiздiң болмауы әлеуметтiк маңызды проблемаға айналып отыр. Сонымен қатар дәрi-дәрмек препараттарын импорт бойынша сатып алуды одан әрi жалғастыру экономикалық тұрғыдан алғанда бiр ғана нәрсенi - шетелдiк фармацевтiк фирмаларды қазақстандық қаржы көздерiмен қаржыландыруды бiлдiредi.
Фармацевтік өнімдерді негізгі тұтынушылар халықтың табысы төмен жігі (мүгедектер, зейнеткерлер, үш жасқа дейінгі балалар) болып табылатындықтан, олар негізінен арзан әрі тиімділігі төмен дәрілік заттарды сатып алады.
Республикада дәрілік заттардың қауіпсіздігіне, тиімділігіне және сапасына мемлекеттік бақылау әлі жеткіліксіз түрде жүзеге асырылуда. Дәрілік заттарды контрабандалық жолмен әкелудің көлемі кейбір көрсеткіштер бойынша фармацевтік өнімнің заңды айналымының көлемімен теңесіп отыр. Бұл жағдай өндірушілер қызметіне де, сонымен қатар фармацевтік өнімдерді ресми түрде импорттаушылар қызметіне де мүлдем кері әсерін тигізуде. Тұтастай алғанда фармацевтік рынокқа мемлекеттің ықпалы әлсіз, мұның өзі саладағы тігінен басқару жүйесінің бұзылуымен тікелей байланысты.
Шетелдік инвесторлар негізгі 2 себепке байланысты Қазақстанда фармацевтік өнеркәсіпті дамытуға мүдделі болмай отыр:
- фармацевтік рыноктың жеткілікті түрде кең болмауы;
- Қазақстанда фармацевтік өнеркәсіптің дамуы шетелдік тауар өндірушілер өндіретін дайын өнімдерді өткізетін рынокты жоғалтуға әкеліп соғады.
Фармацевтік саланы дамыту мен халықты дәрі-дәрмек препараттарымен қамтамасыз етудің мемлекеттік саясатын қалыптастыруды ұзақ мерзімді жоспарлау мақсатында Қазақстан Республикасының негізгі (өмірлік маңызды) дәрілік заттарының тізімі дайындалып, бекітілді.
Жасалған талдау өмірлік маңызды дәрілік заттардың Тізіміндегі 300 атаудың 70-ке жуық атауы Қазақстанда шығарылатынын және республиканың толық қажеттілігі оның 46-сы бойынша ғана өзіміздің отандық фармацевтік кәсіпорындардың өндірістік қуаттары есебінен қанағаттандырылатынын көрсетті.
Бұл проблеманы шешу үшiн Қазақстан Республикасының Үкiметi 1993 жылғы 18 қарашада N 1149 "Қазақстан Республикасының фармацевтiк өнеркәсiбiн дамыту жөнiндегi шаралар туралы" қаулы қабылдады. Соған сәйкес Қазақстан Республикасының фармацевтiк және медициналық өнеркәсiбiн дамытудың мемлекеттiк бағдарламасы жасалды.
Қазақстан Республикасының фармацевтiк өнеркәсiбiн дамытудың базасы мыналар болып табылады:
фармацевтiк кәсiпорындар: "Алматы фармацевтiк фабрикасы" АҚ-ы, "Шипа" АҚ-ы, "Химфарм" ААҚ, Шымкент қ., "Павлодар фармацевтiк зауыты" ЖҰАҚ-ы;
Қазақстан Республикасының Биотехнологиялар жөнiндегi ұлттық орталығының кәсiпорындары: "Биомедпрепарат" АҚ, "Алматы биокомбинаты" республикалық мемлекеттік кәсіпорны;
Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң ет комбинаттары мен сүт зауыттарындағы медициналық препараттар зауыттары және цехтары: "Ертiс" АҚ-ы, "Қазақ Аджанта фарм" ЖШС БК", "Ромат" фармацевтік компаниясы", "Таймаз" АҚ" және "Береке" АҚ-ы;
жекеменшiк фармацевтiк кәсiпорындар: "Ромат" фирмасы, Семей қаласы, "Вита-Вент" фирмасы, "Қызыл май" фирмасы, Алматы қаласы және т.б.;
Республикадағы жұмыс iстеп тұрған фармацевтiк бағдардағы өндiрiстiк қуаттар табиғи және моральдық жағынан ескiрген. Негiзгi қорлар мен айналым қаражаттары қайта жаңғыртуды қамтамасыз ете алмайды, жаңа дәрi-дәрмек түрлерiн шығаруды ұйымдастыру үшiн өндiрiстiк әлеуеттi өрiстетуге мүмкiндiк бермейдi, сондықтан фармацевтiк өнеркәсiптi жұмыс iстеп тұрған фармацевтiк өндiрiстi халықаралық стандарттардың талаптарына сәйкес жаңғырту және жаңа, сондай-ақ қосалқы өндiрiстер құру арқылы дамыту жоспарланып отыр.
Республикамыздың фармацевтiк өнеркәсiбiне өсiмдiктер мен жануарлардан алынатын субстанциялар өндiрiсi, сондай-ақ қарапайым дәрiлердiң түрлерi: тұнбалар, экстрактiлер, майлар, микстуралар және т.б. өндiру тән. Соңғы жылдары таблеткалар, ампулалар сияқты дайын дәрілік нысандар игеріліп, табысты шығарылуда.
Өзiмiздiң фармацевтiк өнеркәсiбiмiздi дамытудың негiзгi жергiлiктi шикiзаттың молдығында, соған сәйкес субстанциялар мен дайын дәрi-дәрмек препараттарын 7 топқа бөлуге болады:
синтетикалық шикiзаттан алынатын субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттары;
биотехникалық шикiзаттан алынатын субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттары;
жануарлар шикiзатынан алынатын субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттары;
өсiмдiк шикiзатынан алынатын субстанциялар мен дәрi-дәрмек;
органикалық емес және минералдық шикiзаттан алынатын субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттары;
қан препараттары;
радиофармпрепараттары.
Аталған топтар өндiрiсте бiр-бiрiнен айтарлықтай өзгеше, сондықтан фармацевтiк өнеркәсiптi дамыту Бағдарламада әр топ бойынша жеке-жеке қарастырылады.
Қорытындылар:
жұмыс істеп тұрған фармацевтік өндірістер ескірді және жаңартуды қажет етеді;
мемлекеттің салық және инвестиция саясатын жетілдіру саласында заңдар базасына өзгерістер енгізу қажет;
салаға тартылған инвестиция көлемінің мардымсыздығы оның дамуының тежеуші факторы болып табылады;
саланың бірыңғай инфрақұрылымы жоқ;
салаға мемлекет тарапынан басшылық жасау әлсіз;
дәрілік заттардың қауіпсіздігіне, тиімділігіне және сапасына мемлекеттік бақылау жеткіліксіз;
төлем қабілетінің төмендігі халықты арзан әрі тиімділігі аз дәрілік заттарды тұтынуға итермелейді;
саланың бірыңғай ақпараттық қамтамасыз етілуі жолға қойылмаған.
ЕСКЕРТУ. I Бөлiм өзгерді және толықтырылды - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

II бөлім.
Фармацевтік және медициналық өнеркәсіпті дамытудың
тұжырымдамасы

Қазақстан Республикасының фармацевтік және медициналық өнеркәсібін тұрақты түрде дамыту үшін бұл процесті басқару мен мемлекеттік қолдау көрсетудің жаңа оңтайлы әдістерінің жасалуын қамтамасыз ету қажет.
Саланың экономикалық өсуін қамтамасыз ету артықшылықтар мен резервтерді мейлінше пайдалану, көтерілуге кедергі жасайтын проблемаларды шешу тұрғысында еліміздің ерекшеліктерін ескеруден келіп шығуы тиіс.
Салаға жеке меншік инвестицияларды тартудың тетіктерінсіз, сондай-ақ мемлекеттік қолдау көрсетудің деңгейін анықтап алмай Қазақстанның фармацевтік және медициналық өнеркәсібін дамытудың басымдығын құрғақ жариялап қана қоюдың болашағы жоқ.
Сол себепті бұл Бағдарламаны іске асырудың шеңберінде меншік иесі мен жеке меншік инвестордың мүдделерін дәрі-дәрмек саясаты саласындағы жалпыұлттық басымдықтармен нақты үйлестіру қажет.
Мемлекеттің ролі: Өндірістік секторды дамыту және мемлекеттік бюджетті толтыру үшін оңтайлы жағдайларға қол жеткізу бағытында салық жүйесін жетілдіру;
Қаржы ресурстарын жинақтау және фармацевтік өнеркәсіпке инвестициялау үшін ынталандыру шараларын енгізу;
Тұрақты тауар-ақша айналымын, кредитке төмен проценттік ставкаларды, тікелей инвестициялар үшін қолайлы инвестициялық жағдай жасауды қамтамасыз ету;
Кедендік әкімшілік етуді жетілдіру және контрабандаға қарсы күрес;
Мемлекеттік сатып алу кезінде қолданылып жүрген заңдар шеңберінде отандық фармацевтік өндірушілерге басымдық беру;
Өмірлік маңызды дәрілік заттарды өндіруге мемлекеттік тапсырыс;
Сыртқы экономикалық шаралардың барлық арсеналын іске қосу арқылы ішкі рыноктың ашықтық деңгейін реттеу (кедендік тарифтер, импортты саны жағынан шектеу, дәрілік заттарды Қазақстан Республикасының аумағында пайдалану құқығына тіркеуге шектеу енгізу);
Банкроттық, жекешелендіру және мемлекет қарамағына алу құралдары арқылы фармацевтік және медициналық кәсіпорындардың тиімсіз меншік иелерін ауыстыру;
Фармацевтік өнеркәсіпті мемлекеттік басқарудың құрылымы мен жүйесін жетілдіру;
Халықты сапасыз фармацевтік өнімдерден қорғау; денсаулық сақтау мәселелері жөніндегі орталық уәкілетті мемлекеттік органның жанынан бақылау-қадағалау қызметін ашу;
GMP (тиісті өндірістік практика) нормаларын сақтаудың мемлекеттік инспекциясын құру.

Денсаулық сақтау мәселелері жөніндегі уәкілетті орталық мемлекеттік органның ролі:

Жекешелендірілген кәсіпорындар жедел шешімдер қабылдауда еркін. Органның рөлі стратегияны әзірлеумен, өндіріс жағдайларына бақылау жасаумен және мемлекеттік қолдау көрсету үшін инвестициялық жобаларды іріктеумен шектеледі.
Аумақтық органдардың тапсырыстарын жинау арқылы денсаулық сақтау саласының дәрілік заттарға деген жалпы қажеттілігін анықтау және өндірушілерді хабардар ету;
Жекелеген ауру түрлеріне қарсы күрестің республикалық бағдарламасы шеңберіндегі дәрілік заттарға қажеттілікті анықтау;
Негізгі өмірлік маңызды дәрілік заттардың тізімін жасау;
Өндірушілерге лицензиялар беру;
Дәрілік заттардың қауіпсіздігіне, тиімділігіне және сапасына бақылауды жүзеге асыру;
Дәрілік заттарды сатып алу жөнінде конкурстар ұйымдастыру;
Медициналық және фармацевтік ақпараттың ақпараттық-талдау жүйесін жасау;
Дәрілік заттар өндірісі мен айналымы саласындағы қолданылып жүрген заңдарға өзгерістер мен толықтырулар әзірлеу.
Бағдарламаның қысқа мерзімді кезеңінде мынадай міндеттер белгіленді:
отандық тауар шығарушыларды, сондай-ақ республиканың фармацевтік өнеркәсібін дамытуға шетелдік инвестицияларды тарту үшін қолайлы жағдай туғызуды қамтамасыз ететін заңдар базасын қалыптастыру;
саланың ұйымдық, ғылыми-техникалық және өндірістік инфрақұрылымын жасау;
саланы ақпараттық қамтамасыз ету жүйесін жасау;
өзінің өсімдік және жануарлар шикізатымен жұмыс істейтін фармацевтік өндірісті шетелдік озық технологияларды пайдалана отырып және халықаралық стандарттар талаптарына сай қайта құру;
таблеткалар мен капсулалар, сондай-ақ импортталатын шикізаттан синтетикалық жолмен алынатын дайын қатты дәрі-дәрмек түрлерін дайындау үшін блистерлік және орау өндірісін ұйымдастыру;
ампулалық препараттар өндірісін құру;
өзіміздегі шикізаттың барлық түрінен жасалған республика үшін жаңа дәрі-дәрмек препараттарын өндіріске енгізу. Бұл орайда негізінен өндіріске енгізілуі көп уақытты және қаражатты керек етпейтін және таяу арада оларды импорттаудың қажеттілігін толық жоюға мүмкіндік беретін өнім түрлеріне баса ден қойылады;
өз шикізатымыз негізінде медициналық мақсаттағы бұйымдардың өндірісін құру;
Бағдарламаның ұзақ мерзімді кезеңінің мақсаттары мыналар болып табылады:
қан препараттарын шығаратын кәсіпорындарды жаңғырту;
базалық және көмекші фармацевтік өндірісті және онымен байланысты өнеркәсіптік және ғылыми-техникалық инфрақұрылымдарды дамытуды қамтамасыз ету;
фармацевтік өнеркәсіп үшін кадрлар даярлау;
қазақстандық ғалымдар жасаған жаңа фармацевтік препараттар бойынша ғылыми әзірлемелер жоспарын іске асыру;
ТМД-ның басқа мемлекеттерімен арадағы кооперация шеңберінде
синтетикалық препараттар өндірістерін құру.
ЕСКЕРТУ. II Бөлiм жаңа редакцияда - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

III Бөлiм
Бағдарламалық тапсырмалар мен күтiлетiн нәтижелер,
олардың (әлеуметтiк және экономикалық) тиiмдiлiгi

1 қосымша бағдарлама
Синтетикалық препараттар өндiру

Республикада фармацевтiк индустрияның бұл бағыты жоқтың қасы. Сондықтан синтетикалық спазмолитиктер, анальгетиктер, транквилизаторлар және т.б. шығаратын осы заманғы өндiрiстi құру осы Бағдарламаның маңызды мiндеттерiнiң бiрi болып табылады. Бұл жұмысты орындау үшiн республикада түпнұсқалық синтетикалық дәрiлiк заттар жасаудың ғылыми тәжiрибесi өнеркәсiптiк әлеует бар және органикалық синтез саласындағы жоғары бiлiктi мамандар жеткiлiктi.
Республикада дамыған химия өнеркәсiбiнiң болмауына байланысты синтетикалық субстанциялар мен дайын дәрi түрлерi өндiрiсiн құруды екi бағытта жүргiзу жоспарланып отыр.
Бiрiншi бағыт тауарлық кредиттер бойынша дайын дәрiлер сатып алудан оларды "ин балк" бойынша жабдықтауға iшiнара көшуден, кейiннен таблеткалау, капсульдеу, блистирлеу, ампула жасау және сатып алынған дәрi-дәрмектердi Қазақстан кәсiпорындарында буып-түю жұмыстарынан тұрады.
Екiншi бағытқа дәстүрлi дәрiлiк препараттар, сондай-ақ қазақстандық ғалымдар жасаған түпнұсқалық дәрi-дәрмек шығаратын өндiрiстер құру кiредi.
Бiрiншi бағытты жүзеге асыру қазақстандық фармацевтiк өнеркәсiптi дамытудың қысқа мерзiмдi кезеңiне жоспарланып отыр, бұл дәрiлiк препараттардың құнын 25-30 процентке төмендетуге мүмкiндiк бередi.
Экономикалық тұрғыдан алғанда синтетикалық препараттар өндiрiсiн патенттiк мерзiмi өтiп кеткен ("дженериктер" деп аталатын)
жалпыға мәлiм дәрiлiк заттардан бастаған жөн, олардың құны
патенттелген дәрi-дәрмектен әлдеқайда төмен.
Осы бағытты iске асыру үшiн мыналар ат салысады деп жоспарлануда:

"Алматы фармацевтiк фабрикасы" Шетел инвестицияларын
АҚ-ы тарту жолымен
"Құлан" АҚ-ының медициналық Үндi кредит желiсiнiң
репараттар зауыты, Алматы бiрiншi кезегi
қаласы шеңберiнде
"Химфарм" АҚ-ы, ШХФЗ, Шымкент Шетел
инвесторларынақаласы, және iшкi инвесторларға
"Сарыарқа АҚ-ы медициналық сыртқы басқаруға беру
препараттар зауыты, "Ромат" жолымен
фирмасы, Семей қаласы
"Шипа" АҚ-ы, Алматы қаласы Шетел инвестицияларын
тарту жолымен
"Алматы биокомбинаты" АҚ-ы Бұл да

"Павлодар фармацевтiк зауыты" Бұл да
ЖҮАҚ-ы
"Биомедпрепарат" ҚҒӨК-i, Конверсиялық бағдарлама
Степногор қаласы шеңберiнде
Жұмыс істеп тұрған қуаттарды жаңғыртумен қатар сапаның халықаралық стандарттарының осы заманғы талаптарына сай жаңа өндірістік қуаттар құрылатын болады. Сол тәріздес өндірістерді құру модульдік сызба бойынша жүзеге асырылады.
Синтетикалық шикiзаттан дәрi-дәрмек шығаратын жаңа қуаттар құрумен қатар, инфузиялық белок ерiтiндiлерi мен қанның консерванттарын өндiретiн жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердi кеңейтуге және жаңғыртуға едәуiр көңiл бөлiнетiн болады. Бұл топқа кiретiндер:
"Береке" АҚ-дағы медициналық Шетел инвестициялары және
препараттар цехы, Орал қаласы iшкi инвестициялар
есебiнен
"Наргез" АҚ-дағы медициналық Бұл да
препараттар цехы, Ақмола қаласы

"Сарыарқа" АҚ-ы медициналық Бұл да
препараттар зауыты, "Ромат"
фирмасы, Семей қаласы
Екiншi бағытты iске асыру жөнiнде Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің А.Б.Бектұров атындағы Химиялық ғылымдар институтында (ХҒИ), Д.В.Сокольский атындағы Органикалық катализ және электрхимия институтында (ОКЭИ) және Органикалық синтез және көмiр химиясы институтында (ОСКИ) едәуiр жұмыс көлемi атқарылды.
Шикiзат базасы ретiнде Батыс Қазақстан Республикасының көмiрсутектi шикiзаты. "Карбид" ӨБ-i ацетилен өндiрiсiнiң өнiмдерi, "Испат-Кармет" АҚ-ы кокс өндiрiсiнiң қалдықтары. Темiртау қаласы Ақтөбенiң "Фосфохим" ӨБ-i күкiрт қышқылы, Алға қаласы, Павлодар, Шымкент және Атырау мұнай өңдеу зауыттарының, сондай-ақ Қазақ және Теңiз газ өңдеу зауыттарының қалдықтары пайдаланылатын болады. Бұл бағытты құру шеңберiнде Мемлекеттiк бағдарламаны жүзеге асырудың бiрiншi кезеңiнде мыналар жоспарланып отыр:
Шымкент қаласындағы "Химфарм" Ақ-да просидол өндiрiсiн жолға қою. Жылдық шығару көлемi 100 млн. таблетка мен 1,0 млн. ампула;
Қазақстандық ғалымдар жасаған технологиялар бойынша Шымкент "Химпром" ААҚ-да жаңавалидол, корвалол, нафтизин, фурациллин, промедол, рихлокаин өндірісін құру.
ЕСКЕРТУ. III Бөлiмнің 1 қосымшасы өзгерді және толықтырылды - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

2 қосымша бағдарлама
Биотехнологиялық препараттар өндiру

Биотехнологиялық препараттар өндiрiсi Биотехнология жөнiндегi ұлттық орталықтың кәсiпорындарында: "Биомедпрепарат" ҚҒӨК-i, "Прогресс" АҚ-ы, Алматы биокомбинатында жолға қойылған және Қазақстан Республикасы Президентiнiң 1993 жылғы 21 қаңтардағы N 1090 Жарлығы мен Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң 1993 жылғы 22 қаңтардағы N 161 қаулысын жүзеге асыру мақсатында жасалған "Биотехнология және гендiк инженерия әдiстерiн медицинада, ауыл шаруашылығында және өнеркәсiпте пайдалану" Республикалық мақсатты ғылыми-техникалық бағдарламасымен үйлестiрiлген. Осы Бағдарламаға сәйкес бiрiншi кезеңде 16 препарат (антибиотиктер, витаминдер, ферменттер мен белоктар) өндiрiсiн құру, әрi қарай олардың номенклатурасын 50-ге дейiн жеткiзу жоспарланып отыр.
Мемлекеттiк бағдарламаны жүзеге асырудың бiрiншi кезеңi шеңберiнде "Биомедпрепарат" ҚҒҒӨК-i, Фармацевтік биотехнология институты синтетикалық дәрi-дәрмектi таблеткалау және буып-түю желiсiн құруға кiрiседi.
Екiншi бағытта пробиотикалық препараттар: бифидумбактерин, колибактерин, лактобактерин, бификол өндiрiсiнiң көлемiн ұлғайту жоспарланған - жылына 3,1 млн. сауыт. "Биомедпрепарат" ҚҒӨК-iн дамытудың үшiншi бағыты протеолитикалық иммобилизациялық ферменттер өндiрiсiн кеңейту болып табылады:
профезим - жылына 7 млн. сауыт;
иммозимаз немесе ұқсас түрлерi - жылына 7 млн. сауыт.
Негiзгi өнiмдермен қатар "Биомедпрепарат" ҚҒӨК-да құны 10 млн. АҚШ доллары тұратын екiншi желiнi монтаждаудың есебiнен бiр реттiк шприцтердi шығаруды кеңейту, сондай-ақ 750 000 АҚШ долларын қажет ететiн медициналық препараттар мен бұйымдарды радиоизотопты тазарту учаскесiн құру жөнiндегi жұмыстарды аяқтау көзделген.
Осы бағдарламаны жүзеге асырудың екiншi кезеңiнде "Биомедпрепарат" ҚҒӨК-да антибиотиктер шығаруды жолға қою жоспарланып отыр. Негізінен бұл кең ауқымды әсер ететін антибиотиктер.
Осы препараттарды кең ауқымда өндiрудi ұйымдастыру кеңiнен қолданылатын антибиотиктердi сатып алуды тең жартысына дейiн кемiтуге мүмкiндiк бередi. Цефалоспориндiк қатар антибиотиктерiн шығару жоғары улылығы мен өндiрiстi химиялық жаңғырту қажеттiгiне байланысты қарастырылмаған.
Ұзақ мерзiмдi кезең шеңберiнде жоспарланатын басқа бағыт гендiк-инженерлiк препараттар: адам инсулинi - жылына 400-600 кг, интерлейкин, интерферон, соматропин өндiрiсiн құру болып табылады. Бұрынғы КСРО-да гендiк-инженерлiк өндiрiс бағдарламасы шеңберiнде "Биомедпрепарат" ҚҒӨК-да адамның рекомбинанттық инсулинiн өндiрудiң лабораториялық және тәжiрибелiк-өнеркәсiптiк регламенттерi жасалған болатын. Бұл бағытты ТМД мемлекеттерiнiң Үйлестiру Кеңесi аясында медицина және денсаулық сақтау саласындағы бiртұтас инвестициялық шаралар жоспары шеңберiнде ресейлiк кәсiпорындарымен бiрлесе жүзеге асыру керек.
Ұзақ мерзiмдiк кезеңге жататын соңғы бағыт - микробиология мен биотехнологияда пайдаланылатын микроорганизмдердi бөлуге және бiрiздi етуге арналған құрғақ қоректiк заттарды өндiрудi ұйымдастыру. Жобаның құны - 2,5 млн. АҚШ доллары.
Биотехнологиялық препараттар өндiрiсiне арналған шикiзаттар, құрал-жабдықтар және жұмсалатын материалдардың әлемдiк рыногын талдау экономикалық тұрғыдан алғанда жоғарыда аталған өндiрiстердi ұйымдастыру үшiн құрал-жабдықтарды конверсиялық бағдарламалар мен шетел инвестициялары шеңберiнде шетелдерден сатып алу, ал шикiзатты (балық-сүйек ұны, агар-агар, соя ұны, казиен гидролизаты, қант, фосфорлы органикалық қосылыстар, тұз, қышқыл, витамин) Қазақстанда немесе ТМД-ның басқа елдерiнен алу тиiмдi болатындығын көрсетiп отыр.
Алматы биокомбинатында жалпы көлемi жылына 507 млн. бiрлiк болатын 10 дайын дәрi түрлерi (таблеткалар мен капсулалар) өндiрiсiн құру жоспарланып отыр. Жобаның құны - 2,8 млн. АҚШ доллары.
Сонымен қатар бұл кәсiпорында оның бұрынғы атқарған қызметiн, сондай-ақ жұқпалы ауруларға байланысты Қазақстанда орын алып отырған көкейкестi проблемаларды ескере отырып, дамудың ұзақ мерзiмдiк кезеңi шеңберiнде шетел инвестицияларын тарта отырып, диагностикумдар, вакциналар және сарысу өндiрiсiн құру жоспарланып отыр. Бұл жобаны iске асыру үшiн Қазақстан Республикасының Ғылым министрлiгi - Ғылым академиясының Микробиология және вирусология ғылыми-зерттеу институтын, сондай-ақ Гигиена және эпидемиология ғылыми орталығы мен Қазақстанның Обаға қарсы күрес жүргізу ғылыми-зерттеу институтында жұмылдыру қажет.
Бұл бағдарламаны iске асырудың әртүрлi кезеңдерi үшiн
Биотехнологиялар жөнiндегi ұлттық орталық 1 және 2 қосымшаларда келтiрiлген жаңа дәрi-дәрмек препараттарын жасау жөнiндегi тапсырыстық зерттеулер тiзбесiн жасады.
ЕСКЕРТУ. III Бөлiмнің 2 қосымшасы өзгерді және толықтырылды - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

3 қосымша бағдарлама
Жануарлар шикiзатынан алынатын
дәрi-дәрмек препараттарын өндiру

Қазақстан Республикасының жануарлардан алынатын құнды эндокриндiк-ферменттiк және арнайы шикiзаттан жасалатын дәрi-дәрмек шығаруға едәуiр әлеуеттiк мүмкiндiгi бар. Бұл шикiзаттың сойылатын малдың етiн өңдейтiн кәсiпорындардағы жылдық жинаулы елдегi iрi қара (IҚМ) және ұсақ мүйiздi (ҰММ) малдың, сондай-ақ шошқаның санына байланысты мына мөлшерде болуы мүмкiн:
тоннамен
IҚМ, ҰММ, шошқа бездерi 190
IҚМ, ҰММ, шошқаның етi 160
IҚМ ұлтабарының шырыш қабыршығы 280
IҚМ гипофизi: алдыңғы бөлiгi 0,93
артқы бөлiгi 0,18
шошқа гипофизi 0,1
IҚМ бүйрек бездерi 9
шошқаның бүйрек бездерi 1,7
IҚМ, ҰММ, шошқаның қалқанша бездерi 20
IҚМ қалқанша қосымша безi 0,23
жемсау безi 10
IҚМ эпифизi (қалқанша бездерi) 0,13
IҚМ жұлыны 80
IҚМ миы 240
IҚМ, шошқа көздерiнiң шыны тәрiздi денесi 21
IҚМ, ҰММ, шошқа ұрық бездерi 100
Алайда бүгiнгi таңда Қазақстанның 20 ет комбинатының 2-сi ғана және 2 сүт зауыты дәрiлiк препараттар шығарады. Бұл "Сарыарқа" АҚ-ы, Семей қаласы, "Ертiс" АҚ-ы, Павлодар қаласы, Батыс Қазақстан облыстық "Береке" сүт комбинаты АҚ-ы, Орал қаласы және "Наркез" қалалық сүт зауыты, Ақмола қаласы. Бұл кәсiпорындар жануарлардан алынатын шикiзаттан жасалатын 7 түрлi дәрi-дәрмек препараттарын шығарады, бұл бұрынғы КСРО өндiретiн номенклатураның 15 проценттейi ғана. "Ертiс" АҚ-да 1995 жылы iске қосылған медициналық препараттар зауытын (МПЗ) қоспағанда, аталған зауыттардың барлығы да жеке жобалармен салынған және 70 жылдардың басында iске қосылған. Қазiргi жұмыс iстеп тұрған, моральдық және табиғи жағынан ескiрген, iшiнара жарамай қалатын қуаттарда өнiмдердiң номенклатурасы мен шығару көлемiн одан әрi ұлғайту мүмкiн емес.
Сөйтiп, жануарлардан алынатын шикiзаттан жасалатын дәрi-дәрмек өндiрiсiн одан әрi дамыту кәсiпорындарды жаңартуды және жаңа кәсiпорындар құруды талап етедi.
Дәрiлiк заттарды шығаруды ұлғайтудағы басқа бағыт - жануарлардан алынатын шикiзатты жинау, алғашқы өңдеу, сақтау және тасымалдау жүйесiн құру.
1994 жылғы 6 тамыздағы Фармацевтiк өнеркәсiп пен денсаулық сақтау саласындағы ынтымақтастықты тереңдету туралы үкiметаралық келiсiмге сәйкес бұл жүйеге тек бiздiң мемлекетiмiздiң ғана емес, Қырғыз Республикасының да ет өңдеу кәсiпорындарын қосу керек, онда жануарлар шикiзатынан дәрi-дәрмек өндiрiлмейдi және ол Қазақстанға туберкулезбен ауырғандарды емдеуге қажеттi құрғақ қымыз бере алады.
Мұндай жүйенi құру дәрi-дәрмек шығару көлемiн ұлғайтуды қамтамасыз етiп қана қоймай, Қазақстан үшiн жаңа дәрi-дәрмек (цитомединдер) есебiнен олардың номенклатурасын кеңейтуге де мүмкiндiк бередi, бұл жануарлардан алынатын шикiзат негiзiнде өз фармацевтiк өнеркәсiбiмiздi дамытудағы үшiншi маңызды бағыт болып табылады.
Осы айтылғандардың негiзiнде жануарлардан алынатын шикiзат негiзiнде дәрi-дәрмек препараттарын шығару өндiрiсiн дамытудағы
негiзгi үш бағытты бөлуге болады:
жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердi жаңарту және жаңа өндiрiстер
құру - 1 кезең;
дәрi-дәрмек өндiрiсiнiң аймақтық орталықтарына барлық ет өңдеу
кәсiпорындарынан жануарлардан алынатын шикiзатты жинау, алғашқы
өңдеу, сақтау және тасымалдау жүйесiн құру - 1 кезең;
жануарлардан алынатын шикiзаттан жасалатын дәрi-дәрмек шығару
номенклатурасын арттыру - 1 және 2 кезеңдер.

Жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердi жаңарту
және жаңа өндiрiстер құру

Бұл бағытта мынадай жұмыс көлемiн атқару жоспарланып отыр.
Батыс Қазақстан облыстық "Береке" сүт комбинаты АҚ-да Орал қаласы:
өндiрiске және инъекциялық ерiтiндiлердi тазартып ампулаға құю желiсiн орнату, сондай-ақ ерiтiндiлердi сауыттарға құю желiсiн толық алмастыру;
Қазақстан үшiн жаңа полиглюкин, гемодез-Н поликсидин
препараттарын полимер қаптамада өндiру;
плоцефин емдеу-профилактикалық препаратын өндiру;
лактовит препаратын өндiру;
қазiргi уақытта шығарылып жатқан казеин гидролизатының орнына белоктык қоректер жасап шығару.
Үндi кредит желiсiнiң шеңберiнде, "Құлан" АҚ-да "Аджанта фарма
Лтд" фирмасымен бiрлесе отырып, таблеткаланған және
капсулдандырылған дәрi түрлерiн жасау жөнiндегi оның iшiнде
жергiлiктi шикiзаттан жасау БК құрылды.
___________________________________________________________________
Препараттың атауы |Өлшем бiрлiгi | Саны| Бастапқы шикiзаты
___________________________________________________________________
Гемостимулин млн дана/жылына 17 IҚМ қаны
Аллохол -"- 60 IҚМ өтi
Тиреоидин -"- 25 IҚМ қалқанша безi
Холензим -"- 5 IҚМ безi
Панкреатин -"- 5 Бұл да
Липоцеребин -"- 10 IҚМ бауыры
Жобаның құны - 1,4 млн. АҚШ доллары.
"Сарыарқа" АҚ-да, "Ромат" фирмасында төмендегi номенклатура
бойынша дәрi-дәрмек препараттарын шығаратын БК құру көзделген:
___________________________________________________________________
Препараттың атауы |Өлшем бiрлiгi | Саны | Бастапқы шикiзаты
___________________________________________________________________
Тазартылған инсулин млн 7 Ұйық безi
жылына/сауыт
Химопсин -"- Бұл да
Трипсин -"- Бұл да
Гепарин -"- IҚМ өкпесi
Эпиталамин мың 200 Эпифиз (қалқанша
жылына/сауыт безi)
Простатилен -"- 100 Қуық түбi безi
Жобаның құны - 3,5 млн. АҚШ доллары.
"Ертiс" АҚ Павлодар ет комбинатында төмендегi номенклатура
бойынша дәрi-дәрмек шығаратын медициналық препараттар зауытының
екiншi кезегiн iске қосу жоспарланған:
________________________________________________________________
Препараттың атауы | Өлшем бiрлiгi |Саны |Бастапқы шикiзаты
________________________________________________________________
Шыны тәрiздi дене мың 500 IҚМ мен шошқа
жылына/сауыт көздерi
Тималин -"- 500 Бұзаулардың немесе
тайыншалардың
жемсау бездерi
Инъекцияға арналған -"- 200 IҚМ шырышынан
гепарин және алынған кептiрiлген
гипарин майы мукоза

Жануарлардан алынатын шикiзатты жинау, алғашқы
өңдеу, сақтау және тасымалдау жүйесiн құру

Мұндай жүйенi құрудың қажеттiлiгi iрi ет комбинаттарындағы
өңдеу көлемiнiң едәуiр төмендеп кетуiнен және мал соятын шағын пункттердiң пайда болуынан туындап отыр. Бұл жүйенi аймақтық принцип бойынша ұйымдастырған жөн;

Оңтүстiк және Қырғыз Республикасы - "Құлан" АҚ-ы, Алматы қаласы;
Солтүстiк - "Ертiс" АҚ-ы, Павлодар қаласы
Шығыс - "Сарыарқа" АҚ-ы, Семей қаласы
Батыс - Батыс Қазақстан ет-консервi
комбинаты, Орал қаласы.
Құрылатын жүйе шеңберiнде әрбiр ет өңдеу комбинатында жануарлар шикiзатын жинау және алғашқы өңдеу пункттерi құрылады,
бұл өнiмдер рефрижатор машиналармен дәрi-дәрмек препараттарын шығаратын аймақтық зауыттарға жеткiзiледi. Жобаның құны 3,0 млн. АҚШ долларын құрайды.
ЕСКЕРТУ. III Бөлiмнің 3 қосымшасы өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

4 Қосымша бағдарлама
Өсiмдiк шикiзатынан субстанциялар мен дайын
дәрi-дәрмек препараттарын өндiру

Қазақстан Республикасы өзiнiң аумақтық-географиялық жағдайының ерекшелiктерiне орай өсiмдiк шикiзатынан алынатын дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсi үшiн болашағы мол база болып табылады. Әртүрлi климаттық аймақтардың, табиғи жасыл әлемнiң үлкен алаңдарының астасып жатуы Қазақстанда өсетiн 6000-дай өсiмдiктiң кең ауқымды пайдаланылуына мүмкiндiк бередi.
КСРО фармацевтiк өнеркәсiбiне арналған жабайы өсiмдiк шикiзатының 80 проценттен астамы Қазақстан мен Орта Азияда дайындалды. Қазақстан Республикасында жылына "Қаздәрөсөнеркәсiп" бiрлестiгi 500-600 тонна, Орман және аң шаруашылығы кәсiпорындары - 50-60 тонна, Ботаника және фитоинтродукция институты - 10 тоннаға дейiн, Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау министрлігінің ұйымдары - 5-7 тонна дәрiлiк өсiмдiк жинайды, олардың атауы 100-ге жетедi.
Алайда, Қазақстан кәсiпорындарында тек 20 тоннадайы ғана өңделдi, бұл жалпы жиналған мөлшерiнiң 3 процентiнен де аз. Қалғандары жартылай өңделген немесе өңделмеген түрде экспортқа шығарылады және шығарылып жатыр. 80 жылдың iшiнде Шымкентте дерменеден шетелге экспорттау үшiн сантонин жасалды. Жыл сайын 30 тоннаға дейiн әртүрлi дәрiлiк шөп пен таушымылдық тамырлары тұнба жасау үшiн Батуми зауытына жөнелтiлдi, кейiн Қазақстанда оның азғана мөлшерi сатылды Левзеяның, алтын тамырдың және т.б. жай-күйi де осы iспеттес. Мия тамырының ахуалы да дәл осындай. Нәтижесiнде республикаға экономикалық шығын тартады, өйткенi дайын дәрi-дәрмектiң құны бастапқы өсiмдiк шикiзатынан 7-10 есе қымбат.
Өсiмдiк шикiзатынан жасалатын дәрi-дәрмектiң негiзгi өндiрушiсi Алматы фармацевтiк фабрикасы (АФФ) болып табылады, ол тұнба, эликсип, тамшы, экстракт, мазь, сприт, май, жаққыш, линимент, ерiтiндi және қоспа (барлығы 116 атау) шығарады.
Өсiмдiк шикiзатынан субстанция шығарумен Шымкент
химиялық-фармацевтiк зауыты (ШХФЗ) айналысады - 37 атау.
Алайда бұл кәсiпорындар бүгiнгi жағдайлары жағынан қолда бар мүмкiндiктердi толық пайдалана алмайды. Өсiмдiк шикiзатынан осы заманғы дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсiн құру үшiн мынадай жұмыс
көлемiн атқару жоспарланды:
жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердi жаңарту және
қайта құру - 1 кезек;
Өсiмдiк шикiзатынан дәрi-дәрмек препараттарын алудың осы заманғы технологиялық процестерiн
енгiзу - 1 кезең;
дәрiлiк өсiмдiктердi жинау және алғашқы
өңдеудiң осы заманғы жүйесiн жасау және енгiзу - 1 кезең;
анағұрлым перспективтi дәрiлiк өсiмдiктерiн
қолдан өсiруге кiрiсу және интродукция - 1 және
2 кезеңдер;
қазақстандық ғалымдар жасаған талдамалар
негiзiнде дәрi-дәрмек препараттарын шығару
номенклатурасын кеңейту - 1 және
2 кезеңдер.

Жұмыс iстеп тұрған өндiрiстердi жаңарту және қайта құру

АФФ мен ШХФЗ-ды жаңарту мен қайта құруды шетел инвестицияларын тарату есебiнен жүргiзу жоспарланып отыр. Қарапайым галендiк препараттар мен субстанциялар өндiруден таблеткалар, капсулалар және ампулалар сияқты осы заманғы дәрi түрлерiн шығаруға көшу мүмкiндiгi туады.
АФФ-ны қайта құруға 0,5 млн АҚШ долларын құрайтын мөлшердегi "Ронк Пулен Рорер" фирмасының инвестициясы тартылған. Қайта құрылғаннан кейiн АФФ жылына бес атаудан тұратын 200 миллион таблетка шығаратын болады. Осы заманғы техниканы (таблетка престерi, блистерлер, буып-түю машиналары) орнату жергiлiктi шикiзаттан алынатын дәрi-дәрмек: кальций глюконаты, димедрол, пиперазин адипенаты, натрий безонаты және т.б. шығаруды да ұлғайтуға мүмкiндiк бередi. Сонымен қатар АФФ-да дәрiлiк өсiмдiктi таза күйде өңдеу мен қаптау жөнiндегi учаскенi жаңарту қажет.
ШХФЗ-ны қайта құру нәтижесiнде мынадай мөлшерде 12 түрлi дәрi-дәрмек препараты өндiрiсiн құру жоспарлануда: ампулалар - жылына 120 млн.; таблеткалар - жылына 300 млн.; капсулалар - жылына 150 млн. Бұл жобаның жалпы құны 5,0 млн. АҚШ долларын құрайды.
ШХФЗ-да таблеткаланған және ампулалы препараттар өндiру желiсiн орнату бұл кәсiпорынға субстанциялар шығарудан мукалтин, аллапинин, сапарал, эфедрин, глидеринин және т.б. сияқты дайын дәрi-дәрмек түрлерiн шығаруға көшуге мүмкiндiк бередi.
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігінің Фитохимия институтында өсімдік шикізатынан қазақстандық ғалымдар әзірлеген әрі жоғары дайындық дәрежесі бар жоғары дәрі-дәрмек өндірісін жаңарту жоспарланып отыр. Оның сыртында, облыстарда галендік препараттар өндірісі, оның ішінде өсімдік шикізатынан жасалатын препараттар өндірісі қалпына келтірілуге тиіс.

Өсiмдiк шикiзатынан дәрi-дәрмек препараттарын алудың
осы заманғы технологиялық процестерiн енгiзу

Өсiмдiктен алынатын шикiзат базасында емдiк препараттар өндiрiсiн одан әрi дамыту дәрi-дәрмек алудың осы заманғы технологияларына көшпейiнше атап айтқанда:
эфир майларын өндiру;
көмiрқышқыл экстрактiлерiн өндiру;
криопрепараттар өндiру мүмкiн емес.
Қазiргi уақытта эфир майларының орнықты рыногы қалыптасып отыр, оның жалпы тенденциясы - өнiмге деген тұрақты сұранымы. Эфир майларының аса iрi тұтынушылары фармацевтiк саламен қатар парфюмерлiк және тамақ өнеркәсiбi болып табылады. Эфир майының әлемдiк рыноктағы 1 кг-ның бағасы оның түрiне қарай 1,6-дан 3990-ға дейiнгi АҚШ долларын құрайды. Халықаралық саудада эфир майының 200 түрi бар. Сату көлемi бiрнеше килограмнан 10 мың тоннаға дейiн және одан жоғары деңгейге ауытқып тұрады. Әлемдiк өндiрiстiң жалпы деңгейi 40 мың тоннаға жуық. Оның 40 проценттейi америка континентiнiң үлесiне тисе, Азия елдерiнiң үлесi 30 процентке дейiн, қалғандары Африка, Австралия және Океания мемлекеттерiнiң үлесiнде.
Бұл өнiмдi көтерме сатып алушыларға АҚШ, Ұлыбритания, Жапония, ГФР жатады. Соңғы 10 жылда эфир майларының импорты Еуропа мемлекеттерiнде 2 есе, АҚШ-та 2,5 есе, Жапонияда 1,5 есе өскен. Бұрынғы КСРО аумағында эфир майын шығаратын және плантациялық шикiзатпен жұмыс iстейтiн 40-тан аса кеңшар-зауыттар болған. Алайда сол кездiң өзiнде бұл өнiмге деген сұраным 40 процентке ғана қанағаттандырылды. Қазақстан Республикасында таяу уақытқа дейiн эфир майлары мен көмiрқышқылды экстрактiлерiнiң өндiрiсi болған жоқ. Қазiргi кезде Қазақстанда меншiк түрлерi әртүрлi бiрқатар кәсiпорындар эфир майлары негiзiнде жаңа дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсiн игерiп үлгердi. Қазақстанның эфир майларына деген iшкi сұранымы үлкен емес, бiрақ шет елдер оны жылына 60 мың литр мөлшерiнде сатып алуға дайын. Сөйтiп, эфир майларының өндiрiсiн құру негiзiнен республика үшiн басқа фармацевтiк жобаларды жүзеге асыруға соншалықты қажет валюта табу мақсатында экспортқа бағытталған.
Алайда эфир майының мұнша мөлшерiн алу үшiн орта есеппен 6000 тоннаға дейiн шикiзат өңдеуге тура келедi. Мұнша мөлшердегi жабайы өсетiн шикiзатты дайындауды және өңдеудi ұйымдастыру экономикалық жағынан да, экологиялық тұрғыдан да тиiмсiз, сондықтан эфир майы дақылдарының плантациясын құру қажет.
Медициналық препараттар алу үшiн дәрiлiк өсiмдiктердi өңдеу базаларын құрған кезде экологиялық таза аудандардың шикiзатын пайдалануға баса ден қойылады. Алайда оны дайындау, сақтау және өңдейтiн жерге тасымалдау көбiне-көп экономикалық тиiмсiз болып табылады. Осыған байланысты жабайы өсетiн шикiзатты жинаудан гөрi оны плантациялық өсiруге және қазақстандық ғалымдар жасаған қалдықсыз технологияны пайдалана отырып эфир майын алатын жылжымалы шағын зауыттар құруға көшу пайдалы. Осы технология бойынша өңделген өсiмдiк шикiзатынан азықтық витаминделген ұн алынады.
Жылжымалы эфир майы зауытының негiзгi технологиялық модулi КрАЗ автомобилiнiң шассиiне орнатылған өнiмдiлiгi бiр ауысымда (8 сағат) 4-5 литр эфир майы болатын бу генераторлы қондырғы болып табылады. Жобаның есептiк құны 25-30 мың АҚШ доллары. Өтем мерзiмi 1-1,5 жыл. Осы зауыттардың өндірісін, сондай-ақ дәрілік шикізатты өңдеу, жинау және ұқсату үшін мамандандырылған басқа да техникалар осы өнімдерді шығаруға барлық мүмкіндігі бар Қазақстанның конверсиялық кәсіпорындарында жолға қойылуы қажет.
Сонымен қатар өсiмдiктiң бұл түрлерiн өңдеу үшiн Алматы облысында жалпы өңдеу көлемi жылына 400 тонна шикiзат болатын және 4000 литр эфир майын алатын үш қондырғыдан тұратын тұрақты өңдеу кешендерiн құру ұсынылады.
Қазақстан Республикасының аумағында эфир майы бар 450-ден астам өсiмдiк түрлерi анықталған, олардың 68-i өзiнiң жоғары эфир майымен және мол құрамды бөлiгiмен ерекшеленедi. Эфир майының құрамы 1 проценттен асатын 38 түр анықталған. Эфир майлары өндiрiсiн құрудың бiрiншi кезеңiнде эфир майлы дақылдардың құраушы бөлiгi құнды мына түрлерi таңдалынған: киiкоты, Бунге зизиформасы, лимон мелиссасы, ақ топырақ жусаны, ақбас жусан. Алдағы уақытта, ұзақ мерзiмдiк кезеңде, Қазақстан Республикасы Ғылыми министрлiгi - Ғылым академиясының ХҒИ Өсiмдiктер химиясы лабораториясында және "Вита-Вент" ШҒЕК - да жасалған негiзбен Қазақстанда аршадан, самырсыннан, жусаннан, тас шөптен, құлмақтан, шалфейден, иссоптан, андыздан, түймедағынан, шышадан және т.б. жалпы саны 50-ден астам атаудағы эфир майын өндiрудiң нақты мүмкiндiгi бар.
Көмiрқышқылды экстракция - шығымдылығы жоғары (2 процентке дейiн) және өз бетiнше тиiмдi дәрiлiк зат болып табылатын аралық өнiмнiң жоғары биологиялық белсендiлiгiмен сипатталған эфир майын алудың тәсiлi. Бұл технологиялық процесс жоғары экологиялық тазалығымен сипатталады.
Көмiртегiнiң сұйық қос тотығының сұрыпталушылығы мен жоғары диффузиялық қасиетi көмiрқышқылды экстрактiлердiң қасиетi мен құрамын реттеуге мүмкiндiк бередi. Бұл орайда алынатын биологиялық активтi заттар (БАЗ) табиғи ортада болады және витаминдерге, провитаминдерге және карантиноидтерге бай болады, ол көмiрқышқылды экстрактiлердiң тканьдарды радионуклеидтерден қорғайтын биокатализаторларға жақындата түседi.
Реактор көлемi 100 кг болғандағы көмiрқышқылды экстракцияның технологиялық мүмкiншiлiктерi жылына 120 тонна шикiзат өңдеуге және 4800 кг экстракт алуға мүмкiндiк бередi. Қазақстан Республикасындағы алғашқы көмiрсутектi экстракция цехы Талғар қаласындағы "Аромат" ШК-да пайдалануға берiлген, оның өнiмдiлiгi күнiне 10 килограмға дейiн эфир майы.
Көкiнiс пен жемiс-жидектен вакуумды кептiру және криогендi ұнтақтау арқылы ұнтақ алу тәсiлi бастапқы шикiзаттың биологиялық құндылығын толық сақтауға мүмкiндiк бередi және алынатын өнiмдi арнайы сақтауды талап етпейдi. Алынатын криоұнтақ - түйiршiктерiнiң өлшемi 5 мкм-ден аспайтын және ылғалдылығы 2-3 процент болатын ұсақ дисперстi жүйе сақталу мерзiмi шектелмеген витаминдердi, пектиндiк заттарды, микроэлементтердi және т.б. қоса алғандағы биологиялық активтi заттардың бiрқатарының табиғи концентраторы болып табылады. Ең төзiмсiз витаминдердiң бiрi - С витаминiнiң өзi мұндай әдiспен кептiргенде барлық сақтау мерзiмiнде өзiнiң бастапқы деңгейiнiң 63 процентiн сақтап қалады.
Криоұнтақтардың жоғары сапалық сипаттамалары оны балалар тағамын жасауда бағалы шикiзатқа айналдырады. Криоұнтақтарды балаларға арналған ұндық және сүттiк негiздегi құрғақ қоспаларға қосу, сондай-ақ оларды сусын даярлауда пайдалану Қазақстанда әлi кездеспеген балалар тағамының жаңа өнiмдерiн алуға мүмкiндiк бередi.

Дәрiлiк өсiмдiктердi жинаудың және алғашқы өңдеудiң
осы заманғы жүйесiн жасау және енгiзу

Дәрiлiк өсiмдiктердi жинаудың және алғашқы өңдеудiң осы заманғы жүйесiн жасау үшiн мынадай негiзгi екi мiндеттi шешу қажет: жабайы дәрiлiк өсiмдiктердiң қорын анықтау жөнiнде жұмыс жүргiзу, оларды есепке алуды және экологиялық қолайлы аймақтардағы өнiмдiлiгiн болжауды ұйымдастыру. Алынған деректердiң негiзiнде гендiк қорымыздың қалпына келуi мен сақталуын қамтамасыз етiп дайындау мөлшерiн анықтау керек;
жабайы өскен шикiзатты жинаумен қатар, анағұрлым болашағы мол өсiмдiктердi қолдан өсiрудi, басым дамытуға жағдай жасау. Оларды дақылға айналдырып, агротехникалық шараларды жүзеге асыру.
Қазақстанның шығыс және солтүстiк облыстарындағы қылқан жапырақты орман қорын жылына 30 тонна самырсын және қарағай эфир майын алу, соңынан камфора мен мүсәтiр жасау үшiн шикiзат көзi ретiнде пайдалану жоспарлануда. Қайың ағашынан қара май мен активтелген көмiр алу жоспарлануда. Қазақстанның оңтүстiк облыстарындағы жабайы алма, долана, зерек және т.б. пектин, сироп және қоспа алуға арналған шикiзат болып табылады.
Бұл мiндеттердi шешу үшiн Өсiмдiк шикiзаты жөнiндегi республикалық салааралық орталық құру жоспарлануда, оған филиалдары ретiнде мына ұйымдар кiредi:
Қазақстан Республикасы Ғылым министрлiгi - Ғылым академиясының
Ботаника институты, Ботаникалық бақ және Ө.О.Оспанов атындағы топырақтану институты, Алматы қаласы;
Фитохимия институты, Қарағанды қаласы;
Қазақ орман шаруашылығы агроорманмелиорациясы ғылыми-зерттеу
институты;
Р.Р.Вильямс атындағы Қазақ жер өңдеу ҒЗИ-i, Алматы қаласы;
"Фармбиопром" ЖШС-i, Шымкент қаласы.
Сол сияқты Алматы, Жамбыл және Шығыс Қазақстан облыстарында бұл орталықтың филиалдарын ашқан жөн.

Неғұрлым перспективалы дәрiлiк өсiмдiктердi
қолдан өсiруге кiрiсу

Өсiмдiк ресурстарын аяусыз пайдалану кейбiр өсiмдiк түрлерiнiң: алтын тамырдың, феруланың, таушымылдықтың, марья түбiрiнiң және т.б. жойылуына әкелiп соқты. Олардың көбiне жойылып кету қаупi төнiп тұр.
Бұл түрлердi қалпына келтiру және өсiмдiк шикiзатынан дәрi-дәрмек препараттарын әзiрлеудiң шикiзат базасын жасау үшiн дәрiлiк шөптi қолдан өсiруге кiрiсу, яғни плантациялар құру керек. Бұл жағдайда фитомассаның үлкен көлемiн алып және оның фармацевтiк өнеркәсiпке арналған өндiрiсiн жоспарлап қана қоймай, дәрiлiк шөптi өскен жерiнiң өзiнде өңдеу процесiн механикаландыру мүмкiндiгi пайда болады.
Сонымен қатар, плантациялық шикiзат жабайы түрiне қарағанда алынатын шикiзаттың бiртектiлiгi, табиғаттағы жабайы өсiмдiктердi сақтап қалу, басқа аймақтардағы бағалы өсiмдiктердi олардың қасиетiн арттыра және климатқа бейiмдей интродукциялау сияқты бiрқатар артықшылықтарға ие.
Қазiрдiң өзiнде Қазақстан Республикасында дәрiлiк шөп өсiретiн бiрқатар ұйымдар бар: "Клон" ҒӨБ-i Алматы облысының орман шаруашылықтары мен кеңшарларында бүрген, итмұрын, ырғай элиталық сорттарының плантациясы құрылған, "Ареал" ШК-i аршаны интродукциялау және қолдан өсiру жұмысын жүргiзуде, "Әлем-Ген" агрофирмасы маралшөп, шүйгiншөп, шалфей, түймедағы, жасыл сасық шөп өсiру жөнiндегi агротехникалық шараларды жасап жатыр, оларды өсiруге Томаровский атындағы кеңшар аумағынан 30 га жер бөлiнген.
Ауыл шаруашылығы министрлiгiнiң Экологиялық-биологиялық орталығы Iле Алатауының Талғар және Қаскелең аудандарына қарасты аумақтарында сафлора тәрiздес маралшөп, қызғылт родиола, дәрiлiк шалфей, жуан жапырақты бадан, дәрiлiк шүйгiншөп, дәрiханалық түймедағы және бұрыш жалбызы аналық плантацияларын салды. Қазақ жер өңдеу ҒЗИ-i 80 түрлi дәрiлiк өсiмдiктердiң аналық плантацияларын салған.
Фитохимия институты (Қарағанды қаласы) 530 гектардан астам алаңға дәрілік шөптердің 34 түрін екті. 3 гектар алаңда дәрілік өсімдіктердің тұқымдық питомнигі бар.
"Дермене" және Фрунзе атындағы кеңшарларда "Химфарм" АҚ-ы қажеттiгiне арналған дәрiлiк өсiмдiктер шикiзатын өндiру жұмыстары өз жалғасын табуда.
Өсiмдiк шикiзатын жинауды, өңдеудi және интродукциялауды оңтайлы ету жөнiнде ғылыми ұсыныстар жасау мақсатында жұмысқа жоғарыда аталған Республикалық салааралық орталық құрамында қосымша Қазақстан Республикасы Экология және биоресурстар министрлiгiнiң Ормандардың гендiк қорын сақтау және интродукциялау салааралық лабораториясын, Орманжобалауды, Орман тәжiрибе станциясын, Алматы қаласы, Балық шаруашылығы ҒЗИ-iн, Қазақстан фирмалары "Вита-Вена" ШҒЕК-iн және "Аслан" ШК-iн тарту жоспарланып отыр.
Плантациялар құрумен қатар жабайы өсiмдiктер шикiзатын жинау жүйесiн Қазақстан Республикасында нарықтық экономикаға өту процесiнде қалыптасып отырған жаңа жағдайларға сай жетiлдiру керек.
Жабайы өсiмдiктер шикiзатын жинауды лицензиялық негiзде дәйектелген ғылыми ұсынымдарды ескере отырып, жүзеге асыру қажет. Өсiмдiктiң дәрiлiк шикiзатын дайындау көлемiн жоспарлағанда Үкiметаралық келiсiм шеңберiнде бұл өнiмнiң бiзге Қырғыз Республикасынан қаншалықты келiп түсетiндiгiн ескерген жөн. Қырғыз Республикасы Қазақстанның фармацевтiк кәсiпорындарына мия тамырын, қылша, гармал шөбiн, жусан, итмұрын жемiстерiн, аконит тамыры мен бүрген жемiстерiн жеткiзiп бере алады.

Өсiмдiк шикiзатынан алынатын дәрi-дәрмек
препараттарының жаңа түрлерiн өндiру

Соңғы жылдары қазақстандық ғалымдар жергiлiктi өсiмдiк шикiзатынан дайындалатын жаңа дәрi-дәрмек жасап шығарды. Бұл препараттардың тiзбесiн фармацевтiк өнеркәсiптi дамытудың екi кезеңi шеңберiнде шығару жоспарланған және осы Бағдарламаның 1 және 2 қосымшаларында келтiрiлген.
Бұл талдамаларды өсiмдiк шикiзатынан алынатын фармацевтiк өнiмдердi шығару өндiрiсiн дамыту негiзiне алу жоспарлануда. Бағдарламаның осы бөлiмiне енгiзiлген барлық жобаларды жүзеге асыруды фармацевтiк кәсiпорындардың тапсырысы бойынша жасалатын қолданбалы зерттеулер ретiнде атқару жоспарлануда, бұл дәрi-дәрмек номенклатурасын екi-үш есе көбейтудi қамтамасыз етедi және олардың импортын күрт азайтып қана қоймай, шикiзат пен субстанция экспортынан дайын дәрi-дәрмек экспортына көшуге мүмкiндiк бередi.
ЕСКЕРТУ. III Бөлiмнің 4 қосымшасы өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

5 қосымша бағдарлама
Органикалық емес және минералдық шикiзаттан
субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттарын өндiру

Дәрiлiк заттар өндiрiсiнде әртүрлi топтағы металдардың үлес салмағы елеулi, олар тұз бен негiздеме және таза түрiнде пайдаланылады. Республикамызда дамыған металлургия өнеркәсiбiнiң болуы, оның табиғи қорларының жеткiлiктiлiгi және Қазақстанның түстi металлургия кәсiпорындарының өнiмдерi мен жартылай өнiмдерiне баға беру айтарлықтай шығын жұмсамай және қысқа мерзiм iшiнде осы сыныптағы дәрi-дәрмек, сондай-ақ фармацевтiк салада пайдаланылатын органикалық емес қосылыстар өндiрiсiн ұйымдастыруға болады деген тұжырым жасауға мүмкiндiк бередi.
Дәрi-дәрмек препараттары бұл тобының ерекшелiгi күрделi органикалық субстанциялардың көп компоненттi көп кезеңдiк синтезiмен салыстырғанда оны алудың технологиялық циклiнiң қарапайымдылығында. Осы заманғы медициналық практикада металдан және олардың тұз бен негiздеме түрiндегi қосылыстарынан алынатын 20-дан астам препарат пайдаланылады. Таза металдан өндiрiлетiн гомеоптикалық препараттардың саны одан да көп. Сөйте тұрса да бұл препараттарды Қазақстан Республикасы Ресейден импорттайды.
Қазақстан Республикасында iрi тұз кенiштерi, минералдық шикiзаттың басқа да түрлерi (цалит, бишофит, гипс, бор, смектит және т.б.) кенiштерiнiң және оларды өңдеу кәсiпорындарының болуы да фармацевтiк индустрияның бұл бағытының ойдағыдай дамитынына болжам жасауға мүмкiндiк бередi.
Қазақстан Республикасының фармацевтiк өнеркәсiбiн дамыту шеңберiнде мыналар жоспарлануда:
"Механобр" мемлекеттік ғылыми-өндірістік өнеркәсіптік экология бірлестігінің базасында дәрілік заттар шығару үшін қажетті субстанциялар өндірісін құру;
өзiмiздiң органикалық емес және минерал шикiзаттарымызды пайдалана отырып, жаңа медициналық препараттарды жасау және қолдану жөнiнде зерттеулер жүргiзу. Қазақстан Республикасының өнеркәсiптiк қолдануға жарамды емдiк минералдар кенiшi картасын түзу және оларды игеру жөнiнде ұсыныстар жасау.
Бұл бағыттарды дамыту жолында мына өндiрiстердi игеру жоспарланып отыр.
"КАЗМЕХАНОБР" ӨЭМҒӨБ-i кәсiпорнында - психотропты препараттар: натрий, бромидi, калий бромидi, магний сульфаты, магний тиосульфаты;
опырушы және адсорбтеушi заттар: тальк, аз саз балшық, алюминий гидрототығы, магний трисиликаты, активтелген көмiр;
қарыстыратын заттар: негiзгi висмут нитраты, қорғасын ацетаты, алюминий ацетаты, алюминий сульфаты, ашудас;
әлсiреткiш заттар: натрий сульфаты;
спазмолитикалық заттар: - натрий нитраты;
осматикалық диуретиктер: калий ацетаты;
тканьдiк алмасу процесiне ықпал етушi заттар: натрий гидрокарбонаты, магний окисi, магний перекисi, магний карбонаты, тұндырылған кальций карбонаты, натрий хлоридi, кальций хлоридi, кальций глюконаты, калий хлоридi, натрий арсенаты, калий арсенитi ерiтiндiсi, мышьяктi ангидрид;
микробқа қарсы және паразиттерге қарсы заттар: калий йодидi, натрий йодидi, қалпына келтiрiлген темiр, ашыған сульфатты темiр, натрий тиосульфаты, калий перманганаты, синап дихлоридi, сынап оксицианидi, сынаптың сары тотығы, күмiс нитраты, мыс сульфаты, қорғасын тотығы, мырыш сульфаты, мырыш тотығы;
диагностикалық заттар - рентгеноскопияға арналған барий сульфаты;
"Экосервис" ҒТО-да - цисплатин (ракқа қарсы препарат), жұмыс
iстеп тұрған өндiрiстi кеңейту;
"Биохим" ШМК-да -Индер кенiшiндегi бишофат, жұмыс iстеп тұрған
өндiрiстi кеңейту.
Тұзды инфузиялық ерiтiндiлердi шығару өндiрiсiн дамыту
төмендегi бағыттарда жүргiзiлуге тиiс:
1. Бұл препараттарды шығаратын жұмыс iстеп тұрған өндiрiстерд жаңарту.
2. Модульдi негiздегi инфузиялық ерiтiндi өндiретiн шағын зауыттар құру.
3. <*>
Модульдiк негiздегi шағын зауыттар құру орталық қана емес, облыстық бюджет қаражаттарын да iске қосуға, аз шығынмен халықаралық стандарттар талабын қамтамасыз етуге және қосымша модульдер қондыру жолымен өндiрiстi бiртiндеп ұлғайтуға, Қазақстанның кең-байтақ аумақтарын ескере отырып, көлiк шығындарын азайтуға мүмкiндiк бередi, яғни мұндай жол Қазақстанның дәрi-дәрмек рыногын ескергенде, республиканың әртүрлi аймақтарында iрi-iрi фармацевтiк орталықтар жасақтауға мүмкiндiк бередi.
Бұл айтылғандарға байланысты осындай шағын зауыттарды салуды жұмыс iстеп тұрған кәсiпорындарда аймақтық принцип бойынша жүзеге асыру жоспарланып отыр: Оңтүстiк - "Химфарм" АҚ-ы немесе Алматы қаласындағы жаңа кәсiпорын. Шығыс - "Ромат" фирмасы. Батыс - "Береке" АҚ-ы. Орталық - "Биомедпрепарат" КӨҒК-i. Солтүстiк - "Павлодар фармацевтiк зауыты" ЖҮАҚ-ы. Стационарлардың дәрi-дәрмек препараттарына деген қажеттерiнiң 20 проценттейiн инфузиялық ерiтiндiлер құрайтындықтан, сондай-ақ бұл өндiрiстi олардың орналастырылған жерлерiндегi облыстық ауруханаларда немесе бұрынғы "Фармация" холдингiнiң шағын кәсiпорындарында орналастыруға болады.
Шағын зауыттар құру үшiн шетел фирмалары шығарған құрал-жабдықтарды пайдалану керек және де жабдықтаушы шығынды азайту үшiн тендерлiк негiзде аз таңдауы қажет, ал модульдер өндiру үшiн әртүрлi модульдер шығаруға барлық мүмкiндiктерi бар Қазақстанның конверсиялық кәсiпорындарын тартқан жөн.
Модульдер өндiрiсiн ұйымдастырумен қатар инфузиялық ерiтiндiлер өндiрiсiн ұлғайту үшiн Ақтау пластмасса зауыты ("Акпо" АҚ-ы) мен Атырау химия зауыты ("Полипропилен" АҚ-ы) негiзiнде полимер ыдыстар (пакеттер мен қапшықтар) шығаруды жолға қою керек.
Фармацевтiк өнеркәсiптi дамытудың екiншi кезеңi дәрiлiк заттардың осы тобының өндiрiсi бойынша мыналарды көздейдi:
Сарыөзек поселкесi түбiндегi кенiштен "Рыстас" АҚ-ы қазып алатын циалиттi Степногор қаласындағы "Биомедпрепарат" КҒӨК-да антисептикалық таңғыштар мен гельдер жасау үшiн қолданудың мүмкiндiгiн зерттеу;
таза металдардан және т.б. алынған суспензияларды медициналық препараттар ретiнде қолдану жөнiнде зерттеулер жүргiзу;
"Петролеум" ЖШС-де тиолдар, металдар кешенi негiзiнде химиялық синтездеу әдiсiмен алынатын iсiкке қарсы және вирустарға қарсы жаңа дәрiлiк заттарды жасау жөнiнде зерттеулер жүргiзу.
Мемлекеттiк бағдарламаның бұл кезеңiн жүзеге асыру үшiн Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгiнiң, Ғылым министрлiгi - Ғылым академиясының, ҒЗИ-i мен жоғары оқу орындары жұмылдырылатын болады.
ЕСКЕРТУ. III Бөлiмнің 5 қосымшасы өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

6 қосымша бағдарлама
Қанның компоненттерi мен препараттарын өндiру

Қанның компоненттерi мен препараттары әдетте медициналық препараттарға жатпайды. Алайда республиканы дәрiлiк заттармен қамтамасыз ету iсiндегi оның маңыздылығы ескерiле отырып, осы бағытты дамыту мәселелерi Бағдарламаға жеке бөлiм болып енгiзiлген.
Қазақстан Республикасында қанның компоненттерi мен препараттары өндiрiсiн дамыту қазiргi жұмыс iстейтiн қан қызметi базасында мына бағыттар бойынша жүргiзу жоспарлануда:
жұмыс iстеп тұрған донорлық шикiзаттан алынатын қанның компоненттерi мен препараттары өндiрiсiн жаңарту және кеңейту;
донорлық шикiзаттан плазмаферез өндiрiсiн құру;
плацентаралық және аборттық шикiзаттан қан препараттары өндiрiсiн құру.
Жұмыс iстеп тұрған донорлық шикiзаттан алынатын қанның компоненттерi мен препараттары өндiрiсiн жаңарту және кеңейту
Қазақстан Республикасының жұмыс iстеп тұрған қан қызметi мекемелерiнiң жүйесiне кiретiндер:
Алматы қаласындағы Республикалық қан орталығы РҚО - 1
Облыстық қан орталығы (ОҚО) - 19
Қалалық қан орталықтары (ҚҚО) - 9
Қан дайындайтын ауруханалар (ҚДА) - 56
Қан құю бөлiмшелерi (ҚҚБ) - 185
РҚО-ның қуаттылығы жылына 20000 литр плазманы фракциялау корпусы бар, алайда, оның өңдеу көлемiн 40000 литрге дейiн жеткiзуге болады, ол 1989 жылы жүзеге асырылды да. Бұл өндiрiсте альбумин ерiтiндiсiн, протеин, қалыпты адам иммуноглобулинiн, гиперимундiк және гемостатикалық препараттар және т.б. алынады.
Жартылай өнеркәсiптiк жолмен қан препараттарын өндiру тағы да екi облыстық және бiр қалалық қан орталықтарында жолға қойылған (Өскемен қаласы, Шығыс Қазақстан облысы, Шахтинск қаласы, Қарағанды облысы мен Қарағанды қаласы). Сонымен қатар 9 қан орталығында гемостатикалық препараттарды - криопреципитаттар мен фибрионгендердi алғашқы фракциялау және алу жүргiзiледi. Плазманы препаратқа айналдыру бөлiмшелерiнiң барлығы 1960-1970 жылдары жабдықталған, ал РҚО-дағы фракциялау корпусы - 1980-1982 жылдары жабдықталған. Содан бергi мерзiм iшiнде құрал-жабдықтар моральдық және табиғи жағынан тозғандықтан белоктың iшiнара бұзылуы орын алады, дайын өнiмнiң шығуын және оның сапасын төмендетедi, плазмадан белоктың препараттардың толық спектрiн алуға мүмкiндiк бермейдi.
Қан қызметiнiң барлық өндiрiстерiн жаңарту 50 млн. АҚШ долларын қажет етедi. Сондай-ақ ол жылына кемiнде 70 тонна плазма өңдеп шығаратын фракциялау жөнiндегi зауыт құрылысын, сондай-ақ 15 донорлық қан жинау станциясын қайта жабдықтауды қамтиды.
Сондай-ақ өнiмдiлiгi жылына 1,25 дана гемакондар (қан мен оның компоненттерiн дайындауға арналған бiр жолғы пластикалық контейнерлер) шығару жөнiндегi өндiрiстi құру жоспарланып отыр.
Осы жобаларды жүзеге асыру нәтижесiнде мына мүмкiндiктерге:
қанның барлық компоненттерiн толық пайдалануды қамтамасыз етуге және шығарылатын өнiмнiң сапасын халықаралық стандарттар деңгейiне дейiн көтеруге;
оған деген қажеттiлiк бүгiнгi таңда тек 10 процентке ғана қанағаттандырылып отырған шикiзат бiрлiгiнен шығатын өнiмдi, әсiресе альбуминдi ұлғайтуға;
өндiрiлетiн қан препараттарының ассортиментiн ұлғайтуға және антигемофильды препараттар (антитромбин 3,VIII, IХ, Х, ХII факторлар), фибронектин, сондай-ақ ерекше иммуноглобулиндер алуға жол ашылады.

Плазмоферез әдiсiмен плазма дайындау көлемiн одан
әрi өсiру. Аппараттық плазмоферездi игеру

Емдеу мекемелерiнiң плазмаға және оның препараттарына деген сұранымның үнемi өсiп отыруына байланысты донорлық және аппараттық плазмоферездердiң маңызы плазмалардың үлкен мөлшерiн алудың ұтымды және нәтижелi әдiсi ретiнде арта түсуде. Донорға нысанды элементтерiн қайтара отырып тек қана плазманы алу плазма беру аралықтарын 7-14 күнге дейiн қысқартуға және бiр донордан алынатын плазма дайындауды едәуiр арттыруға (жылына 10-15 литр) мүмкiндiк бередi.
Соңғы жылдары плазмоферез емдеу практикасында да әртүрлi аурулар кезiнде қанды тазартудың экстракорпоральдық әдiсi ретiнде, сондай-ақ апаттар медицинасындағы тосын жағдайларда кеңiнен қолданыла бастады.
Осы бағытты дамыту мақсатында Қазақстан Республикасында мыналардың базасында аппараттық плазмоферездi игеру жоспарлануда:
Қарағанды облыстық қан орталығы.
Республикалық қан орталығы, Алматы қаласы, қуаттылығы жылына 5000 кг плазма. РҚО мәлiметтерi бойынша, Қазақстан Республикасында бiрнеше плазмоферез орталықтарын құру қажет, ол үшiн құны 3,36 млн. АҚШ доллары тұратын 20 аферез аппаратын сатып алу керек: 4-РҚО үшiн және 16-ОҚО үшiн. Осы мақсатта "Дәмел ЖШС плазмоферез орталығы" құрылды.
Сонымен қатар республиканың жетекшi медициналық орталықтары мен мекемелерiнде донорлық плазмоферез бөлiмшелерiн ұйымдастыру үшiн "ЭССЕР-ЖОЛЫ" корпорациясы ықшам мембраналық плазмосүзгiлер шығару өндiрiсiн құру жоспарлануда. Жобаның құны - 3,0 млн. АҚШ доллары.

Плаценттiк және абортталатын шикiзаттан қанның
препараттары өндiрiсiн құру

Қазақстан Республикасының қанның компонентiне деген сұранымын ДДҰ талаптарына сәйкес донорлық жүйе қанағаттандыра алмайды. Егер 1988 жылы бұл сұраным 70 процентке орындалса, 1994 жылы ол республика бойынша бар болғаны 30 процентке және Алматы қаласы бойынша 50 процентке жуық қамтамасыз етiлген. Осындай жағдайларда донорлық қанды ғана емес, осы уақытқа дейiн Қазақстанда қолданылмаған басқа шикiзат көздерiн де неғұрлым тиiмдi пайдалану қажеттiгi туып отыр.
Мұндай шикiзат көзi плаценттiк және абортталатын шикiзаттан қанның препараттарын шығаруды ұйымдастыру болып табылады. Бұрындары КСРО-да бұл шикiзат орталықтандырылып жиналып, Ресейдiң әртүрлi қалалары мен Ташкент қаласына жеткiзiлетiн. Бүгiндерi республикада орталықтандырылған дайындау жүргiзiлмейдi. Бiр облыстарда (Қызылорда, Павлодар, Маңғыстау және т.б.) бұл аса бағалы шикiзат лақтырып тасталса, басқаларында (Қарағанды, Қостанай, Солтүстiк Қазақстан) жиналып алынып, Омбы, Уфа, Томск қалаларына жөнелтiлiп, дәрi-дәрмектерге, вакциналарға, биопрепараттарға алмастырылады немесе сатылады. Жамбыл мен Оңтүстiк Қазақстан облыстарында плаценттiк шикiзат жиналып алынып, Ташкент қаласына қанның препараттарына алмастыруға жiберiледi.
Тұтас алғанда Қазақстан Республикасы бойынша плаценттiк қанды жылдық жинау көлемi 65 тоннадай және 105 тонна плацент шамасында. Ұлттық шектеулi ресурстың осындай мөлшерiнiң қанның препаратын алу үшiн пайдаланылмауы республикаға елеулi экономикалық шығын тигiзiп отыр. Бұл бағытты дамыту үшiн фармацевтiк өнеркәсiптi дамытудың бiрiншi кезеңiнде мыналар жоспарлануда:
бұл шикiзатты жинаудың және алғашқы өңдеудiң жүйесiн оны Қазақстан Республикасынан Өзбекстан Республикасына және Ресей Федерациясына қанның препараттарын өндiретiн жерлерге және дайын өнiмдердi (қан препараттарын) керi Қазақстанның әртүрлi аймақтарына тасымалдаудың оңтайлы схемасымен қоса жасау. Жобаның құны 2,5 млн. АҚШ доллары;
Қазақстан Республикасының РҚО базасында абортталатын шикiзаттан альфа-фетопротеин өндiрiсiн құру. Мұндай өндiрiстi құру 0,5 млн.ға жуық АҚШ долларын қажет етедi.
Екiншi, ұзақ мерзiмдiк кезеңде Қазақстан Республикасы, Қырғыз Республикасы және Өзбекстан Республикасы арасындағы Үкiметаралық келiсiм шеңберiнде Ташкент қаласындағы жұмыс iстеп тұрған плаценттiк және абортталатын шикiзаттан қанның препараттарын жасау өндiрiсiн кеңейту жоспарлануда, оның жылдық өңдеу көлемi 80 тонна. Осы кәсiпорында плаценттiк және абортталатын шикiзаттан мынадай препараттар алынады: иммуноглобулин, гисаглобулин, альбумин, протеин және лактопротеин. Сонымен қатар ол глюнат, гемодез және глюгицир шығарады.
Бағдарламаның бұл бөлiмiнде аталған барлық жобалардың орындалуы Қазақстан Республикасы денсаулық сақтау iсiнiң қанның компоненттерi мен препараттарына деген сұранымын толық қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.
ЕСКЕРТУ. III Бөлiмнің 6 қосымшасы өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

7 қосымша бағдарлама
Радиофармпрепараттар өндiру

Бұрындары препараттардың бұл тобы Қазақстанда өндiрiлмедi, ол Өзбекстаннан және Ресейден импортталады. Шаруашылық байланыстардың үзiлуiне байланысты республикаға радиофармпрепараттармен жабдықтау тоқтап қалған. Нәтижесiнде жетекшi медициналық орталықтардың радиоизотоптық диагностика лабораториялары осы уақытқа дейiн өз жұмысын жалғастыра алмай отыр.
Дей тұрсақ та Қазақстан Республикасында қысқа мерзiм iшiнде аз шығынмен радиофармпрепараттар өндiрiсiн ұйымдастырудың барлық жағдайлары бар. Осы мақсатпен Қазақстан Республикасы Ғылым министрлiгi - Ғылым академиясының Ядролық физика институтының базасында, Алматы қаласы, 12 атаудан тұратын номенклатура бойынша препараттардың бұл тобының өндiрiсiн құрып, таяу арада олардың импортынан толық бас тарту жоспарлануда.

IV БӨЛIМ
Қазақстан Республикасының фармацевтiк саласының
өнеркәсiптiк инфрақұрылымы

Базалық өндiрiс құру

Фармацевтiк өнеркәсiптiң дамуы құрал-жабдықтардың, әртүрлi шикiзат, қосалқы және буып-түю материалдарының кең ауқымды номенклатурасын талап етедi. Базалық өндiрiс құру кезiнде өсiмдiк, жануарлар және органикалық емес, сондай-ақ минералдық шикiзаттан субстанциялар мен дәрi-дәрмек препараттарын шығаруға басты назар аударылған. Бұл Қазақстанда аталған шикiзат түрлерiнiң бай қорына байланысты. Бұл орайда базалық өндiрiстердi жұмыс iстеп тұрған кәсiпорындарды жаңарту жолымен және жаңа кәсiпорындар құру есебiнен дамыту жоспарлануда. Жаңа кәсiпорындарды модульдiк негiзде қалыптастыру пайдалы, ол дәрi-дәрмектiң Қазақстан рыногындағы сұранымның өзгеру мүмкiндiгiн ескере отырып, қуаттылығын бiртiндеп арттыруға мүмкiндiк бередi.
Сонымен бiрге Қазақстанның химия, мұнай химиясы және орман қағаз өнеркәсiбiнiң жай-күйiн талдау республикада мемлекеттiң бастапқы мұнай химия шикiзатына деген қажеттерiн аз дәрежеде болса да қанағаттандыра алатын, соның iшiнде дәрi-дәрмек өндiрiсiне арналған технологиялық өзектескен тұтас өндiрiс кешенi қалыптаспағанын көрсетiп отыр. Нәтижесiнде бүгiнгi таңда химиялық шикiзаттың 90 проценттен астамы республикаға ТМД елдерiнен (Ресей, Өзбекстан, Украина) әкелiнiп жүр.
Бұл жағдайларда фармацевтiк өнеркәсiптiң қалыптасуының алғашқы кезеңдерiнде синтетикалық дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсiн импорттық шикiзатпен және құрал-жабдықтармен жүзеге асыруға тура келедi. Бұл импорттық дәрi-дәрмектi таблеткалаушы, блистирлеушi және буып-түюшi кәсiпорындар болады. Қазiрдiң өзiнде орныққан жұмыс тәжiрибесi көрсеткенiндей, бұл дәрi-дәрмектiң өзiндiк құны республикаға импортталатын дайын дәрi-дәрмекпен салыстырғанда 20-25 процент арзанға түседi. Соңынан бұл базада отандық шикiзаттан отандық синтетикалық дәрi-дәрмек жасалуы мүмкiн.

Фармацевтiк өнеркәсiпке арналған құрал-саймандар
шығару жөнiндегi өнеркәсiптiк өндiрiс құру

Фармацевтiк өнеркәсiптi дамыту дәрi-дәрмек препараттарын алудың технологиялық процестерiнде пайдаланылатын құрал-жабдықтар шығару өндiрiсiн құруды талап етедi. Алайда бұл жерде мұндай өндiрiс құрудың экономикалық тиiмдiлiгiн ескерген жөн. Осы тұрғыдан алғанда Қазақстан Республикасында мынадай өндiрiстердiң болғаны экономикалық жағынан тиiмдi:
халықаралық стандарттарға сай келетiн модульдердiң әр түрiн өндiру, атап айтқанда:
дайын дәрi-дәрмек түрлерiн әзiрлеу және буып-түю;
фармацевтiк препараттарды барлық қажеттi қойма құралдарымен және жабдықтарымен жасақталған қоймаға қою және сақтау;
төтенше жағдайларға арналған госпитальдық модульдер;
дәрiханаларға арналған типтiк құралдар мен жабдықтар өндiрiсi;
эфир майларын шығаратын жылжымалы шағын зауыттар өндiрiсi;
арнайы температуралық режимдi талап ететiн қанның препараттарын, жануарлардан алынатын шикiзатты, дайын дәрi-дәрмектi сақтауға және тасымалдауға арналған криогендiк және тоңазытқыш құрал-жабдықтар өндiрiсi.
Жоғарыда аталған өндiрiстi құрудың базасы "Қазақстан Республикасының қорғаныс өнеркәсiбi конвенсиясы" Мемлекеттiк бағдарламасы шеңберiнде кәсiбi ауыстырылатын конверсиялық кәсiпорындар болып табылады.
Сонымен қатар таблеткалық престер, блистер және буып-түю машиналары сияқты құрал-жабдықтардың түрлерiн тендерлiк негiзде шетел фирмаларынан сатып алуға тура келедi, республика фармацевтiк
өнеркәсiбiнiң оларға деген сұранымы 20-30 бiрлiктен аспайды.

Медициналық мақсаттағы бұйымдар (ММБ)
өндiрiсiн құру

Фармацевтiк препараттар шығаратын жаңа кәсiпорындар құру және жұмыс iстеп тұрған кәсiпорындарды жаңартумен қатар осы Бағдарлама шеңберiнде ММБ шығару өндiрiсiн құру жоспарлануда. Өз шикiзатымызбен шығаруға болатын олардың iшiндегi неғұрлым маңыздыларына мыналар жатады:
медициналық гипс пен гипс бинттерi өндiрiсi;
медициналық дәке мен мақта, таңу материалдары өндiрiсi;
бiр реттiк шприцтер мен қан құю жүйелерi өндiрiсi;
тiгу материалдары (кетгут) өндiрiсi.
ЕСКЕРТУ. IV Бөлiм өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

V Бөлiм
Фармацевтiк саланың ұйымдық, ғылыми-техникалық
және кадрлық қамтамасыз етiлуi

Қазақстанда фармацевтiк өнеркәсiп инфрақұрылымдары мүлдем жоқ. Фармацевтiк машина жасау мүлде жоқ. Өндiрiлген дәрi-дәрмек препараттарын сату жүйесi ретке келтiрiлмеген.
Мұндай жағдайларда фармацевтiк саланы басқарудың тиiмдi жүйесiн құру оның ойдағыдай қалыптасуының маңызы бар бөлiгi болып табылады, өйткенi олай болмаған жағдайда бүкiл Мемлекеттiк бағдарламаны iске асыруды қамтамасыз ету мүмкiн емес.
Басқа жағынан алғанда, республикада қаржы тапшылығының болуы жаңа ұйымдық құрылымдар құру үшiн елеулi бюджет қаражатының бөлiнуiне үмiт артуға мүмкiндiк бермейдi. Бұл жағдайларда фармацевтiк саланың инфрақұрылымын жасақтаудың мынадай схемасы ұсынылады.
Мемлекеттiк бағдарламаны жасаудағы негiзгi атқарушы тұтас фармацевтiк саланың жұмысына жауап беретiн мемлекеттiк құрылым ретiнде Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi болып табылады.
Инфрақұрылымды өсiмдiк, жануарлар, минералдық, биотехнологиялық, синтетикалық шикiзат түрлерiнiң бiрiне негiзделiп дәрiлiк заттар, қан препараттарын шығаруға маманданатын ұйымдар мен кәсiпорындарды бiрiктiретiн Республикалық салааралық химиялық-фармацевтiк орталық, сондай-ақ ведомствоаралық орталықтар, үйлестiру кеңестерiн немесе қоғамдық ұйымдар не коммерциялық құрылымдар (ЖШС, АҚ) түрiндегi ассоциациялар құру жолымен қалыптастыру жоспарлануда. Бұл ұйымдар өзiн-өзi өтеу принципiмен жұмыс iстеп, жаңа дәрi-дәрмек препараттарын жасау және оларды өндiрудiң технологияларын Қазақстанның фармацевтiк өнеркәсiбiне енгiзу процесiн жеделдетуге тиiс.

Фармацевтика саласын мемлекеттiк басқарудың
жүйесiн ұйымдастыру

Фармацевтика саласын басқарудың мемлекеттiк жүйесiн ұйымдастыруды Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi басқа мүдделi министрлiктер мен ведомстволардың қатысуымен жүзеге асырады.

Қаржы-өнеркәсiптiк топтар (ҚӨКТ) ұйымдастыру

Қаржы өнеркәсiптiк топтар (ҚӨКТ) ұйымдастыру басқа мемлекеттердiң қаржы қаражатын Қазақстан Республикасының фармацевтiк индустриясын дамытуға тарта отырып, медицина өнiмдерiн өндiру және сату жөнiндегi бiртұтас технологиялық тiзбек жасауға мүмкiндiк бередi.
Құрылатын ҚӨКТ фармацевтiк өнеркәсiптi дамытуға және Қазақстан Республикасында экономиканың жоғары рентабельдi және импорт алмастырушы салаларының бiрi ретiнде дәрi-дәрмек препараттары рыногын құруға бағытталады. Бұл жобаның тұтас Бағдарлама сияқты әлеуметтiк маңызы бар, Қазақстан халқын дәрiмен қамтамасыз етудi жақсартуға бағытталған.
Сонымен қатар ҚӨКТ құру мыналарға:
қаржы ресурстары мен өнеркәсiп әлеуетiн шоғырландыруға, бұл өз кезегiнде фармацевтiк өнеркәсiптi дамытуға едәуiр инвестицияны жүзеге асыруға мүмкiндiк бередi;
бұрынғы КСРО республикалары арасындағы өндiрiстiк байланыстың үзiлуi және өтпелi кезеңнiң тұрақсыз экономикасы кезiнде шикiзатты өндiруден дайын дәрi-дәрмектi сатуға дейiнгi технологиялық тiзбектi қалыптастырудың есебiнен дер кезiнде шикiзатты, жұмсалатын материалдарды жеткiзiп отыру және дайын өнiмдердi өткiзудi қамтамасыз ету мәселесiн шешуге;
дәрi-дәрмек пен медициналық мақсаттағы жаңа бұйымдар өндiрiсiн ашуға және жұмыс iстеп тұрғандарын жаңартуға шетел инвесторларын тарту үшiн жағдай жасауға мүмкiндiк бередi.
ҚӨКТ қалыптасу процесiн екi кезеңге бөлу керек. Бiрiншi кезеңде ҚӨКТ республика iшiндегi барлық меншiк түрiндегi өнеркәсiптiк, сауда-өткiзу, тасымалдау, ғылыми және басқа мекемелермен және ұйымдармен арадағы технологиялық және өндiрiстiк байланыстарды iздестiруге және жолға қоюға күш салады (экономиканың iшкi бiрлiгi).
Бұл байланыстарды қалыптастырып, орнықты жолға қойғаннан кейiн екiншi кезең - ТМД басқа республикаларының, бiрiншi кезекте Ресей, Украина және Орталық Азия аймағы мемлекеттерiнiң қаржы және өнеркәсiптiк ұйымдары мен кәсiпорындарының қатысуымен мемлекетаралық қаржы-өнеркәсiп топтарын құру кезеңi басталады.

Салааралық химиялық-фармацевтiк орталық
(СХФО) ұйымдастыру

СХФО мемлекеттiк кәсiпорын ретiнде қазiргi кездегi өзара алшақтап кеткен фармация, биология, химия, медицина саласындағы ғылыми кадрлар мен олар жасаған ғылыми бағыттарды сақтап қалу және бiрiктiру мақсатында құрылады. Ғылыми эксперименттен бастап өндiрiске енгiзуге дейiнгi жаңа дәрi-дәрмек препараттарын жасау жөнiндегi жұмыстарды (эксперименттiк зерттеулер, клиникаға дейiнгi сынақтар, нормативтiк-техникалық құжаттамалар жасау, тiркеу, жартылай өнеркәсiптiк технологиясын жасау, өндiрiске енгiзу) үйлестiру орталықтың негiзгi мiндетiне айналады. Бұл жерде ғылыми әлеуеттi дәстүрлi субстанциялар мен дәрiлiк заттар өндiрiсiн шапшаң iске қосуға шоғырландыру ерекше маңызды. Қаржыландыру кезiнде түпкiлiктi нәтижеге - жаңа дәрi-дәрмек препараттарын жасау мен олардың өндiрiсiн ұйымдастыруға анағұрлым жақын отандық түпнұсқалық жұмыстарға басымдық берген дұрыс.
Орталық қызметiнде маркетингтiк және техникалық-экономикалық зерттеулер жүргiзуге, фармацевтiк ғылым мен өнеркәсiп дамуының қысқа және ұзақ мерзiмдiк болжамдарын жасауға баса көңiл бөлiнедi. Алынған мәлiметтердiң негiзiнде салалық қолданбалы ғылымды қаржыландыру жоспарланады.

Фармацевтiк өнеркәсiпке арналған тапсырыстық
қолданбалы зерттеулердi өрiстету

Республиканы дәрi-дәрмек препараттарымен қамтамасыз ету проблемасын шешу медициналық препараттар өндiрiсi саласында ғана емес, олардың жаңа түрлерiн жасауда да мемлекеттiк бiртұтас саясатқа негiзделуi тиiс, яғни отандық дәрi-дәрмек iздестiру, жасау және өндiру саласында теңестiрiлген мемлекеттiк ғылыми-техникалық саясат қажет.
Дәрi-дәрмектердiң ғылыми iзденiстен өндiрiске және клиникалық практикаға енгiзiлгенге дейiнгi өткен жолы өте ұзақ, қиын және қымбат болып табылады. Мысалы, АҚШ-та жаңа дәрiлiк препараттың жасалу құны 160-180 млн. доллар, ал жасалу уақыты 8-12 жыл болады екен. Және де әрбiр препарат саудаға түскенге дейiн 8 мың көрсеткiш бойынша скриннингтен өтуi керек.
Бұл зерттеулердiң тапсырыс берушiсi Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi және фармацевтiк сала кәсiпорындары болып табылады. Негiзгi орындаушылар - жоғары оқу орындары, әртүрлi министрлiктер мен ведомстволардың жобалау институттары мен ҒЗИ-лерi, жеке фармацевтiк фирмалар.
Қолданбалы зерттеулердi қаржыландыру эксперимент және скриннинг сатысында Қазақстан Республикасының Ғылым министрлiгi - Ғылым академиясы арқылы жүргiзiледi. Клиникаға дейiнгi және клиникалық сынақтарды жүргiзу, дәрiлiк заттарды сертификаттау және тiркеу Фармакологиялық комитет аясында Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлiгi ғылыми зерттеулерге бөлген және импорттық дәрi-дәрмектi тiркеуден түскен қаражат есебiнен жүзеге асырылады.

Саланы кадрмен қамтамасыз ету

Фармацевтiк саланы кадрмен қамтамасыз етудi жұмыс iстеп тұрған оқу орындарының базасында жүзеге асыру жоспарлануда: Қазақтың мемлекеттiк ұлттық университетi (ҚазМҰУ), Алматы қаласы, Қазақтың мемлекеттiк медицина университетi, Алматы қаласы, Шымкент медицина институты, Шымкент химия-технология институты, Биотехнологиялық институт, Степногор қаласы.
Нарықтық экономикаға көшу, кәсiпкерлiк қызметтiң дамуы, шаруашылық ету түрiнiң әртүрлi болуы фармацевт-мамандардың бiлiм аясының кеңеюiн, демек, республикадағы фармацевтiк бiлiм беру тұжырымдамасын жасауға жаңаша жол салуды талап етедi. Мұндай жағдайда жоғары оқу орындары мен фармацевтiк сала арасындағы өзара байланыста экономикалық ынталандыру негiзге алынуға тиiс. Алайда фармацевтiк саладағы коммерциялық құрылымдар ендi қалыптасу сатысында екендiгiн ескере отырып, кадрлар даярлаудың аралас жүйесiн құру жоспарлануда, бұл жерде оларды даярлаудың бюджеттiк және келiсiм-шарттық жүйесi орын алатын болады.
Сөйтiп фармацевтiк өнеркәсiп дамуының қысқа мерзiмдiк кезеңiнде дайындау жүйесi негiзiнен бюджеттiк болып қалады, алайда қазiрдiң өзiнде келiсiм-шарттық негiзде оқу мүмкiншiлiгi бар студенттер тобын жасақтау қажет. Келiсiм-шарттық жүйенi оқудың кешкi және сырттай оқу бөлiмдерiнен бастаған тиiмдi болады. Сала дамыған сайын келiсiм-шарттық оқу жүйесi тұрақты түрде ұлғайып отырады және түбiнде мерзiмдiк кезеңнiң орындалуының соңына қарай басымдыққа ие болады, ал бюджеттiк оқыту мемлекеттiк денсаулық сақтау мекемелерiнiң сұранымдарын қанағаттандыру және Қазақстан Республикасы экономикасы дамуының стратегиялық мүдделерiн ескергендегi жаңа мамандықтарды құру үшiн жететiндей көлемде қалады.
Республиканың фармацевтiк саласындағы болып жатқан өзгерiстер 25-тен астам мамандықтар бойынша мамандар, соның iшiнде жаңа профильдi маман-фармацевтер дайындауды ұйымдастыруды көздейдi:
фармацевт-ұйымдастырушы (менеджер) - фармацевтiк мекемелердi, фармацевтiк және медициналық сауда iсiн, фармацевтiк iс экономикасын ұйымдастыру және басқару жөнiндегi маман. Бұл профильдiң мамандары нарықтық экономика және менеджмент, маркетинг, осы заманғы дәрiхана кәсiпорындарын ұйымдастыру және қызметi саласындағы бiлiмдi меңгеруi тиiс. Бұл мамандықтың иелерiне заң және құқық мәселелерiн бiлу ерекше маңызды;
фармацевт-клиницист - фармацевтiң ақпарат, клиникалық және биохимиялық талдауларды жүргiзу және шешу, химиялық фармакология жөнiндегi маман, өндiрiстегi ТББ бақылаушысы. Әсiресе бұл мамандық халықпен тiкелей жұмыс iстейтiн дәрiхана қызметкерлерi үшiн қажет. Статистика көрсеткенiндей, пациенттер дәрi-дәрмектi пайдалану туралы мәселемен дәрiгерлерден гөрi дәрiхана қызметкерлерiне үш есе көп барады екен. Сонымен қатар мұндай мамандар сақтық медицинасы жүйесiнде инспекторлар ретiнде қажет;
Барлық аталған профильдегi мамандарды даярлауды С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ мемлекеттiк медициналық университетi мен Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік медицина академиясының базасында жандандыру керек. Бұл оқу орындарының мәлiметтерi бойынша республика үшiн жыл сайын қажет болатыны:
жалпы профилдегi провизорлар - 15-20 адам;
инженер-биотехнологтар - 10-15 адам;
провизор менеджерлер -15-20 адам;
клиникалық провизорлар -10-15 адам.
Тағы бiр мамандық - фармацевтiк өндiрiстердiң химик-технологы - дәрiлiк, косметикалық заттарды, тамақ өнiмдерiн зерттеу, сот-химиялық сараптама жөнiндегi жоғары бiлiктi маман. Бұл мамандардың жұмыс iстейтiн жерлерi зауыттар, жоғары оқу орындары, ҒЗИ, химиялық, биологиялық, талдау, сот-химиялық лабораториялар, фармацевтiк, тамақ, парфюмерлiк-косметикалық өнеркәсiп лабораториялары болуы мүмкiн. Қазiргi жағдайда оларды даярлауды Әл-Фараби атындағы ҚазМҰУ-дың химия факультетiнде жүзеге асыруға болады. Бұл жоғары оқу орнында фармацевтiк өндiрiске бейiмделген химик-технологтар даярлаудың барлық шарттары бар.
Фармацевтiк өнеркәсiпке қажет инженер мамандарды даярлауды М. Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университетінде, Қазақтың ұлттық техникалық университетiнде, Алматы қаласы, Энергетикалық институтта, Алматы қаласы, Қарағанды мемлекеттік техникалық университетінде ұйымдастырған жөн.
Мамандарды даярлаумен қатар оларды дипломнан кейiнгi үздiксiз оқытуды ұйымдастыру мәселелерi де маңызды болып табылады. Мамандарды дипломнан кейiнгi даярлауды келiсiм-шарттық негiзде Қазақтың мемлекеттiк медициналық университетiнде, Алматы қаласы Шымкент медициналық институтында және Қарағанды қаласының Фитохимия институтында ашу жоспарланып отыр. Мамандардың жетiлдiру курсынан және аттестациядан өтуiн олардың жұмыс iстейтiн кәсiпорындарының меншiк түрiне қарамастан әр бес жыл сайын жүргiзiп тұру жоспарланып отыр.
Жоспарланған жұмыс көлемi дамып келе жатқан фармацевтiк өнеркәсiптiң қажеттерiн мамандармен оның қалыптасуы барысында толық қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.

Қазақстанның фармацевтiк өнеркәсiбi дамуын
реттеудiң экономикалық әдiстерi

Әлемдiк тәжiрибенiң көрсеткенiндей, фармацевтiк өнеркәсiп өзiнiң бастапқы қалыптасу кезеңiнде белгiлi бiр мемлекеттiк жеңiлдiктер жүйесiнсiз дами алмайды.
Өмiр сүрудiң төмен деңгейiн, демек, Қазақстан Республикасы халқының сатып алу қабiлетiнiң төмендiгiн ескере отырып, қазiргi кезде фармацевтiк индустрияның қалыптасуымен байланысты мiндеттердi дәрi-дәрмектерге әлемдiк баға қою арқылы шешуге болмайды.
Қазақстан фармацевтiк индустриясының қалыптасуы кезеңiнде дәрi-дәрмек өндiрушiлерге қолдау көрсетудiң оңтайлы жүйесiн жасау қажет. Нарықтық экономикаға өту сатысындағы қалыптасқан бюджет тапшылығын ескере отырып, бұл жүйе тiкелей дотациялардың есебiнен емес, керiсiнше инвестициялар, кредит желiлерiн тарту және мемлекеттiк тапсырыс жолымен жасақталуы тиiс. Бұған қоса республиканың фармацевтiк өнеркәсiбiн дамытуға шетел инвестицияларын тарту үшiн қолайлы жағдай туғызатын заң базасын жасау қажет.
ЕСКЕРТУ. V Бөлiм өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

VI Бөлiм.
Медицина өнiмдерiнiң сапасын бақылау,
сертификаттау және стандарттау жүйесi

Медицина өнiмдерiнiң сапасын бақылаудың, сертификаттаудың және стандарттаудың мемлекеттiк жүйесi қолданылып жүрген нормативтiк заңдық негiзге сәйкес құрылады.
Қазақстан Республикасының аумағында дәрiлiк заттардың қауiпсiздiгiн, тиiмдiлiгiн, және сапасын қамтамасыз ету жөнiндегi заңдылық және нормативтiк актiлердiң сақталуына Мемлекеттiк бақылаудың өздерiне берiлген өкiлеттiк шеңберiнде мыналар жүзеге асырады:
Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi - дәрiлiк заттарға бақылау жасау жөнiндегi мемлекеттiк қызмет арқылы;
Қазақстан Республикасының Энергетика, индустрия және сауда министрлігінің стандарттау, метрология және сертификаттау комитетi;
Қазақстан Республикасының есiрткiлердi бақылау жөнiндегi мемлекеттiк органы.
Сонымен қатар дәрiлiк заттардың қауiпсiздiгi мен сапасын ведомстволық және тәуелсiз бақылау жүйесi ұйымдастырылады. Оны тиiстi тiркелген ұйымдар жүйеге асырады.
Сөйтiп, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгiне халықты қауiпсiз, тиiмдi және сапалы дәрiлiк, диагностикалық, профилактикалық және косметикалық заттармен, гигиеналық мақсаттағы бұйымдармен, медициналық техникамен, емдiк тағамдармен және тамақ қоспаларымен кепiлдi қамтамасыз ету мақсатында республикада ведомстволық тиесiлiгiне және меншiк түрiне қарамастан кәсiпорындар мен ұйымдар өндiретiн, импортталатын және сатылатын дәрiлiк заттарды бақылау жөнiндегi мемлекеттiк қызметтi үйлестiру мiндетi жүктелген.
Жинақталған жұмыс тәжiрибесi республикада аудандық деңгейден бастап республикалық деңгейге дейiнгi орталықтандырылған бiрыңғай жалпы фармацевтiк қызметтi бақылау қызметiн құру жолымен дәрiлiк заттардың сапасына, тиiмдiлiгiне және қауiпсiздiгiне жауап беретiн жүйенi одан әрi жетiлдiру қажеттiгiн көрсетiп бердi. Бұл жұмысты Тәуелсiз Мемлекеттер Достастығы елдерiн осы мәселе жөнiнде одан әрi үйлестiру мен интеграциялауды ұштастыра жүргiзу жоспарлануда.
ЕСКЕРТУ. VI Бөлiм өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

VII БӨЛIМ.
Медицина өнiмдерiн сату және бөлу жүйесi

Қазақстан Республикасындағы медицина өнiмдерiнiң негiзгi тұтынушылары соңғы кезге дейiн мыналар болып келдi:
халық, 17 млн. адам шамасында;
мемлекеттiк денсаулық сақтау, оның құрамында 1994 жылы 1899 аурухана мекемесi мен 1493 емхана болды.
Бұл тұтынушыларды дәрi-дәрмекпен қамтамасыз ету бiр орталықтан "Фармация" Мемлекеттiк акционерлiк холдингтiк компаниясы арқылы жүзеге асырылды, оның 1832 дәрiханасы болды, оның iшiнде:
аурухана дәрiханалары - 64;
дербестерi -1768.
"Фармация" холдингi монополиядан алынып, дәрiхана мекемелерi жекешелендiрiлгеннен кейiн дәрi-дәрмекпен қамтамасыз етудiң орталықтандырылған жүйесi бұзылды. Дәрiханалардың бiр бөлiгi экономикалық себептермен жабылып қалса, басқалары ауруханаларға берiлдi және жекешелендiрiлдi.
Сонымен бiр мезгiлде жеке меншiк дәрiханалар, дүңгiршектер, қоймалар және т.с.с. құру процесi жедел қарқын ала бастады, республикада қазiр олардың саны 3000-нан асады. Жеке меншiк медицина мекемелерi пайда болды. Нәтижесiнде мемлекеттiк денсаулық сақтаумен қатар республикада сақтандыру және жеке меншiк медицина пайда болды.
Осылайша 1996 жылдың ортасында дәрi-дәрмекпен қамтамасыз етудiң барлық жүйесi толық өзгердi және де бұл өзгерiстер күнi бүгiн де жүрiп жатыр. Осы ахуалды талдай отырып, Қазақстанның дәрi-дәрмек рыногында жұмыс iстеп тұрған мына құрылымдарды бөлiп көрсетуге болады:

Мемлекеттiк сектор

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi;
облыстық денсаулық сақтау бөлiмдерi мен департаменттерi;
Астана және Алматы қалаларының қалалық денсаулық сақтау
басқармалары;
iрi облыстық, қалалық және аудандық стационарлар;
аурухана және ауруханалық дәрiханалар;
министрлiктер мен ведомстволардың емдеу мекемелерi;

Жеке меншiк сектор

Жеке меншiк дәрiхана мекемелерi (дәрiханалар, дәрiхана пункттерi, дүңгiршектер, көтерме сауда қоймалары) және олардың ассоциациялары;
кәсiпорындар мен ұйымдардың медсанбөлiмшелерi;
жеке меншiк медицина фирмалары мен олардың ассоциациялары;
медициналық сақтандыру фирмалары мен олардың ассоциациялары;
Қазақстанның, ТМД елдерiнiң және алыс шетелдердiң фармацевтiк кәсiпорындары мен компанияларының өкiлдiктерi.
Дәрi-дәрмекпен қамтамасыз етудiң орталықтандырылған жүйесi бұзылғаннан кейiн әрбiр облыс өз денсаулық сақтау бөлiмдерi арқылы дәрi-дәрмектi өздерi төтесiнен сатып алуда. Дәрi-дәрмек сатып алу құқығы сол сияқты iрi аудандық және облыстық стационарларға да берiлген. Осындай жағдай ведомстволық денсаулық сақтау жүйелерiнде де орын алып отыр. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлiгiнiң еншiсiне Қазақстан Республикасына басқа мемлекеттер мен халықаралық ұйымдар берген тауарлық кредиттер бойынша дәрi-дәрмек сатып алу, гуманитарлық көмектi алу және бөлiп беру, тендерлiк негiзде республикалық денсаулық сақтау мекемелерi мен ұйымдары үшiн медицина өнiмдерiн сатып алу, сондай-ақ мемлекеттiк жұмылдыру қорын құру мiндеттерi тиiп отыр.
Мұндай жағдай әртүрлi себептермен мемлекеттiк денсаулық сақтау мекемелерiнiң медицина өнiмдерiн сатып алуына кететiн шығындардың арта түсуiне ықпал еттi. Бұл құбылысты жою мақсатында осы бағдарламаны жүзеге асырудың қысқа мерзiмдiк кезеңiнде фармацевтiк және медицина өнiмдерi жөнiндегi ұлттық ақпараттық-талдау жүйесiн құру жоспарланған, бұл оны өндiрушiлер мен тұтынушылар арасында тiкелей байланыс орнатуға, яғни делдалдарға жүгiнуден бас тартуға, сатып алынатын препараттардың көлемiн ұлғайтуға, демек, олардың бағасын арзандатуға мүмкiндiк бередi.
Қазақстан Республикасында фармацевтiк және медициналық өнеркәсiптiң дамуын ынталандыру үшiн заңдылық базасы жасалған, соған сәйкес бюджеттiк денсаулық сақтауға арналған дәрi-дәрмек, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық-техника сатып алу тек тендерлiк негiзде ғана қазақстандық өндiрушiлерге басымдық бере отырып жүргiзiледi. Бұл жерде бiрiншi кезекте негiзгi, өмiрлiк маңызды дәрi-дәрмек тiзiмiне кiретiндерi сатып алынуы тиiс, өйткенi олардың меншiк түрiне қарамастан кез келген медициналық мекемелерде болуы мiндеттi. Сонымен қатар бұл тiзбеге кiретiн арнайы дәрi-дәрмектiң жекелеген түрлерiн дайындау Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Дәрiлiк заттар туралы" Заң күшi бар Жарлығына сәйкес тендерлiк негiзде Қазақстан кәсiпорындарының арасына қойылуы және Денсаулық сақтау министрлiгiнiң тапсырысы бойынша орталықтандырылған түрде бюджеттен қаржы төленуi мүмкiн.
Қазақстан Республикасының ерекшелiктерiн, атап айтқанда кең байтақ жерi мен халықтың кең орналасуын ескере отырып, фармацевтiк және медициналық өнеркәсiптi дамытуды көлемi жағынан кiшi және орташа бизнеске жататын өндiрiстер құру арқылы жүзеге асырған анағұрлым тиiмдi. Осы айтылғанға қоса, мұндай жол экономиканың осы саласының дамуына тiкелей инвестицияларды тартуға қолайлы жағдай туғызуға мүмкiндiк бередi.
Қазақстанда өндiрiлген және импорт бойынша сатып алынған медицина өнiмiн сату бiрдей. Әрбiр препаратқа, медициналық мақсаттағы бұйымға немесе құрал-жабдық түрiне нормативтiк-техникалық құжаттама берiледi. Медицина бұйымы Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгiнде тiркелуi тиiс. Қазақстан Республикасының аумағында қолдануға байланысты мәселелер бойынша дәрi-дәрмек - фармакологиялық комитетте, ал медициналық мақсаттағы бұйымдар мен құрал-жабдықтар - медициналық техника жөнiндегi комитетте сараптамадан өтедi. Дәрi-дәрмек препараттарының әрбiр сериясы осы мақсатта тiркелген бақылау-талдау лабораториясында тексерiледi, сонан соң бұл дәрi-дәрмекке сәйкестiк сертификаты берiледi.
Қазақстандағы дәрi-дәрмекпен қамтамасыз етудiң қиын жағдайын және халықаралық рыноктағы өндiрiс сапасына қойылатын қатаң талаптарды ескере отырып, Қазақстан экспортқа дайын дәрi-дәрмектiң, субстанциялардың және жартылай фабрикаттардың аз ғана бөлiгiн шығара алады деп болжауға болады. Белгiлi дәрiлiк шикiзаттардың жетiп артылуынан республика кiшi және орташа бизнестi дамытудың бiр бағыты ретiнде оларды шетелдiк фирмаларды тарта отырып Қазақстанның өзiнде өңдеудi ұйымдастырған дұрыс.
ЕСКЕРТУ. VII Бөлiм өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

VIII БӨЛIМ.
Фармацевтiк өнеркәсiптi аймақтық бөлiкте
қалыптастыру схемасы

___________________________________________________________________
Жобаның атауы Атқарушы
___________________________________________________________________
1 2
___________________________________________________________________

Ақмола облысы

Ферменттiк және белоктық препараттар "Биомедпрепарат"
антибиотиктерi өндiрiсiн ұйымдастыру КҒӨБ, Степногор қаласы

Бiр реттiк шприцтер өндiрiсiн ұлғайту Бұл да
Импортталатын синтетикалық шикiзаттан Бұл да
дәрi-дәрмек жасау өндiрiсiн құру
(таблеткалар мен капсулалар)
Алюминий қақпақшалар өндiрiсiн "Союз-Инкорнер" АҚ,
ұйымдастыру Степногор қаласы
Жұмыс iстеп тұрған инфузиялық "Наркез" АҚ, Ақмола
ерiтiндiлер өндiрiсiн жаңарту қаласы

Ақтөбе облысы

Күкiрт қышқылы өндiрiсi "Фосфохим" ӨБ, Алға
қаласы

Алматы облысы

Үнді несие желісі бойынша "Қазақ Аджанта Фарма"
таблеткалар, капсулалар мен ЛТД" ЖШС БК;
ампулалар шығаратын
фармацевтік зауыт құру

Өсiмдiк шикiзаттарынан алынатын дәрi-дәрмек "АФФ" АҚ, Алматы
препараттары өндiрiсiн жаңарту қаласы
Импорттық синтетикалық шикiзаттан Бұл да
таблеткалар мен капсулалар жасау
өндiрiсiн құру
Импортталатын синтетикалық шикiзаттан "Шипа" АҚ, Алматы
дәрi-дәрмек жасау өндiрiсiн ұлғайту қаласы
(таблеткалар мен капсулалар)
Вакциналар мен сарысу өндiрiсiн құру Биокомбинат, Алматы
Импортталатын синтетикалық шикiзаттан қаласы
дәрi-дәрмек препараттары (таблеткалар
мен капсулалар) жасау өндiрiсiн құру
Эфир майларынан дәрi-дәрмек препараттарын "Вита-Вент" ШҒЕК,
өндiрудi кеңейту Алматы қаласы

Жемiс-жидек пен көкiнiс криоұнтақтарынан Тамақ институты
балалар тағамын дайындау

Эфир майларын алудың кешендi өндiрiсiн "Вита-Вент" ШҒЕК,
құру "Әлемген" ҒӨФ,
Алматы қаласы
Бүрген және итмұрын негiзiнде қатқыл май "Клон" ҒӨК,
өндiрiсiн құру ЖШС, "Аквитол" ЖШС

"Қызыл май" полифит майы өндiрiсiн "Фитолиум" ЖШС, "Қызыл
май" кеңейту Алматы қаласы

Өсiмдiк шикiзатынан алынған биологиялық "Аромат" ЖШС,
активтi заттардың көмiрқышқылды Талғар қаласы
экстракциясы өндiрiсiн кеңейту
Инфузиялық ерiтiндiлер өндiру жөнiндегi Алматы облысы
модульдық зауытын салу
Қан препараттары өндiрiсiн жаңарту Республикалық қан
орталығы, Алматы қаласы
Плазмаферез өндiрiсiн құру "Дәмел" ЖШС, Алматы
қаласы
Плазмоферезге арналған сүзгiлер "Эссер-Жолы" ААЭК
өндiрiсiн құру Алматы қаласы
Ведомствоаралық химиялық-фармацевтiк Алматы қаласы
орталық құру
Дәрiлiк өсiмдiк шикiзаты жөнiндегi Алматы қаласы
ведомствоаралық орталық құру
Балалар тағамы (ет, көкiнiс, жемiс-жидек, Талдықорған қаласы
құрастырмалы консервiлер) өндiрiсiн
кеңейту
Гален препараттары өндiрiсiн құру Талдықорған қаласы
Дәрiлiк өсiмдiк шикiзаты жөнiндегi Талдықорған қаласы
аймақтық орталық құру
"Смекта" сынды препарат өндiрiсiн Талдықорған қаласы
ұйымдастыру
Фармацевтiк өнеркәсiп мұқтажына арналған Қағаз зауыты,
қағаз өндiрiсiн ұйымдастыру Талдықорған қаласы

Атырау облысы

Полимер ыдыстар шығару өндiрiсiн "Полипропилен" АҚ,
ұйымдастыру Атырау қаласы
Медициналық мақсатқа арналған бишофит "Геохим" ШМК,
өндiрiсiн кеңейту Индер поселкесi

Шығыс Қазақстан облысы

Өсiмдiк шикiзатынан гален өндiрiсiн "Фармация" АҚ,
ұйымдастыру Өскемен қаласы
Қайың қара майынан Вишневский майын облыстың орман
өндiрудi ұйымдастыру шаруашылықтары

Пластмассадан медициналық мақсаттағы Органикалық емес
бұйымдар өндiрiсiн ұйымдастыру өндiрiс зауыты,АҚ

Жануарлардан алынатын шикiзаттан жасалатын "Ротам" фирмасы,
дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсiн жаңарту Семей қаласы,
Галендiк препараттар өндiрiсiн ұлғайту Бұл да
Кетгут өндiрiс құру Бұл да
Фармацевтiк өнеркәсiп мұқтажына арналған Қағаз комбинаты,
картон мен қапталған қағаз өндiрiсiн Семей қаласы
ұйымдастыру

Жамбыл облысы

Медициналық гипс және гипс таңғыштары Гипс зауыты, Тараз
өндiрiсiн құру қаласы
Гален өндiрiсiн кеңейту "Галеника" ЖШС
Тараз қаласы

Батыс Қазақстан облысы

Инфузиялық (тұзды және белоктық) "Береке" АҚ, Орал
ерiтiндiлер өндiрiсiн жаңарту қаласы

Лактовит және плацефин препараттарын Бұл да
шығаруды ұйымдастыру
Жануарлардан алынатын шикiзаттан Ет комбинаты,
жасалатын дәрi-дәрмек өндiрiсiн құру Орал қаласы

Қарағанды облысы

Дәрілік өсімдіктер мен
фитохимия жөнінде республикалық Фитохимия институты,
орталық құру. Қарағанды қаласы;
Галендік препараттар Бұл да
өндірісін кеңейту
Плазмоферез өндiрiсiн құру АҚО, Қарағанды қаласы

Қызылорда облысы

Фармацевтiк өнеркәсiп мұқтажына арналған Целлюлоза-картон
картон мен буып-түю қағазы өндiрiсiн комбинаты,
ұйымдастыру
Хлорды натрий өндiрiсiн жаңарту "Аралтұз" АҚ
Қызылорда қаласы

Қостанай облысы

Қыша жағылған қағаз (горчичник) өндiрiсiн Қостанай қаласы
ұйымдастыру

Маңғыстау облысы

Пластикалық контейнерлер мен бөтелкелер "Акпо" АҚ, Ақтау
өндiрiсiн ұйымдастыру қаласы

Павлодар облысы

Импортталатын шикізаттан таблетка "Павлодар фармацевтiк
түріндегі дәрілік заттар өндірудің зауыты" ЖҮАҚ
номенклатурасын ұлғайту

Жануарлардан алынатын шикiзаттан жасалатын "Ертiс" АҚ,
дәрi-дәрмек препараттары өндiрiсiн құру Павлодар қаласы
Бiр реттiк шприцтер өндiрiсiн кеңейту "Медполимер" АҚ,
Павлодар қаласы
Қан құюға арналған бiр реттiк жүйе Бұл да
өндiрiсiн құру

Полимер материалдардан медициналық "Шаңырақ" кәсiпорыны,
бұйымдар өндiрiсiн құру Павлодар қаласы

Солтүстiк Қазақстан облысы

Ресей технологиясы негiзiнде дәрi-дәрмек "Петромедфарм"
препараттарын өндiру жөнiндегi БҚ құру ЖШС Петропавл қаласы,
"Иммунопрепарат"
ҒӨБ, Уфа қаласы, Ресей

Оңтүстiк Қазақстан облысы

Жергiлiктi өсiмдiк шикiзатынан дәрi-дәрмек ШХФЗ, Шымкент қаласы
(таблеткалар, капсулалар, ампулалар)
өндiрiсiн ұйымдастыру. Есiрткi заттары
өндiрiсiн жаңарту
Таңу материалдары өндiрiсiн құру Бұл да
Цитефат, этифат, анафин, арглабин, Бұл да
солкосерил, просидол, вокацит, фурацилин
және т.б. препараттар өндiрiсiн iске қосу

Дәрiлiк өсiмдiк шикiзатын плантациялық "Дермене" кеңшары,
өсiрудi кеңейту Фрунзе атындағы кеңшар
Импортталатын синтетикалық шикiзаттан "Казфармбиопром"
дәрi-дәрмек препараттарын шығару ЖШС, Шымкент қаласы
жөнiндегi өндiрiс құру
ЕСКЕРТУ. VIII Бөлiм өзгерді - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

Қазақстан Республикасы фармацевтiк және медициналық
өнеркәсiбiн дамытудың Мемлекеттiк бағдарламасы

1 Қосымша

ЕСКЕРТУ. 1 қосымша өзгерді және толықтырылды - ҚР Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.
ЕСКЕРТУ. 1 қосымша толықтырылды - ҚР Президентінің 2000.12.14. N 512 Жарлығымен.

Әртүрлi шикiзаттан субстанциялар мен дәрi-дәрмек
өндiру

___________________________________________________________________
N | Жобаның атауы | жылдық шығару| Ұйымдар
р/с| | көлемi | Атқарушылар
___________________________________________________________________
1 | 2 | 3 | 4
___________________________________________________________________

Синтетикалық шикiзаттан субстанциялар мен дайын
дәрi-дәрмек өндiру
1. Есірткі анальгетиктер: "Химпром" ӨБ
ампулалар, 1,0 млн. Павлодар қ.
таблеткалар, 100 млн. "Химфарм" АҚ,
субстанциялар 200 кг Шымкент қ.
өндірісін құру "Ақжол" АҚ,
Алматы қ.

2. Медициналық этил спиртi 10 тонна "Химфарм" АҚ,
өндiрiсiн құру Шымкент қ.
3. Блистерлеу желісі 500 млн. "СелтраИнвест"
бойынша, Шымкент қ.
май желісі 1 т.
бойынша өндіріс
құру

4. <*>
5. 13 атаулы дәрi-дәрмек 200 млн. Алматы фармацевтiк
(таблеткалар мен капсулалар) бiрлiк фабрикасы
шығару өндiрiсiн құру
6. 14 атаулы дәрi-дәрмек 250 млн. "Шипа" АҚ,
(таблеткалар) шығару өндiрiсiн Алматы қаласы
құру
7. 10 атаулы дәрi-дәрмек 507 млн. Алматы биокомбинаты
(таблеткалар мен капсулалар)
шығару өндiрiсiн құру
8. Дәрi-дәрмек шығару өндiрiсiн ШХФЗ, Шымкент қ.
құру: таблеткалар 300 млн. "Donnadale Lim"
капсулалар 150 млн. фирмасы, Ирландия
ампулалар 120 млн.
9. Дәрi-дәрмек шығару өндiрiсiн "Ромат" фирмасы,
құру: таблеткалар, капсулалар Семей қ.
ампулалар
10.Конверсиялық жобалар "Биомедпрепарат"
шеңберiнде дәрi-дәрмек ҚҒӨК,Степногорск қ.
шығару өндiрiсiн құру
11.Белокты және тұзды инфузиялық "Береке" АҚ,Орал қ,
ерiтiндiлер шығару өндiрiсiн "Наргиз" АҚ,Ақмолақ.
жетiлдiру "ДЭГ" неміс
фирмасымен бірлесіп

"Ромат" фирмасы,
Семей қ.
12.100 атаудан астам дәрi-дәрмек "Экобиофарм" ЖШС,
шығару жөнiндегi БҚ құру "Фармбиофарм" ЖШС
және "Селтра
Инвест" Шымкент қ.
"Экофарма"
қазақстан-бельгия
бірлескен кәсіпорны

13.40 атаудан астам "ШенТон-Қазақстан БК"
дәрі-дәрмек
препараттарын:
ампулалар, капсулдар,
таблеткалар, инфузиондық
ерітінділер шығару
жөнінде БК құру

14. <*>
15. <*>
16. <*>
17.Импортталатын шикізаттан 80 млн. Павлодар
таблетка түріндегі дәрілік 7,5 млн. ЖҮАҚ
заттар өндірудің номенклатурасын 4,5 млн.
ұлғайту
18.Ресей шикiзаты негiзiнде "Петромедбиофарм"
дәрi-дәрмектер өндiрiсiн құру: ЖШС, Петропавл
ампулалар 60 млн.
флакондар 2,8 млн.
таблеткалар 30 млн.
19. <*>
20.Жаңавалидол, ментол,корвалол 500 бума ИЖХТМ ТӨ,
өндiрiсi "Фамакон" фирмасы,
Алматы қ.
21.Фурацилин өндiрiсi:
ұнтақ 1 тонна "Рауан" фирмасы,
таблетка 13 млн. ШХФЗ, Шымкент қ.

Биотехнологиялық препараттар өндiру

22.Антибиотиктер өндiрiсiн құру: "Биомедпрепарат"
линкомицин 100 млн. ҚҒӨК,
канамицин 31 млн. Степногор қ.
гентамицина 50 млн.
флакон
рифампицина 50 млн.
флакон
23.Протеодиттiк ферменттер Бұл да
өндiрiсiн құру:
флакон
иммозимаз 3 млн.
флакон
24.Пробиотикалық препараттар Бұл да
өндiрiсiн ұлғайту:
бифилумбактерин 3,1 млн. колибактерин
флакон
лактобактерин
бификол
25. <*>
26.Өндiрiстi қайта құру: Бұл да
мазь жасау желiсiн орнату 4000 Бұл да
сықи./сағ.
таблеткалау желiсiн орнату 120000
ампула жасау желiсiн орнату табыл./сағ.
12000
ампула/сағ.
27 Құрғақ қоректiк заттар 25 тонна Бұл да
өндiрiсiн ұлғайту
28. <*>
29. <*>
30. <*>
31.Этил спиртi 4,5 мың "Биопрепарат"
өндiрiсiн құру тонна ЖҮАҚ

32.Вакциналар, антисывороткалар Алматы
биокомбинаты,
және диагностикумдар Микробиология және
өндiрiсiн құру вирусология ҒЗИ,
Эпидемиология ҒЗИ,
Обаға қарсы тұру
институты

Жануарлардан алынатын шикiзаттан субстанциялар мен
дәрi-дәрмек препараттарын өндiру

33.Таблеткалар, капсулалар, "Қазақ Аджанта фарма",
инъекциалар ерітінділер: ЖШС БК
ампулдар мен сауыттар
шығару жөніндегі
өндірісті құру
34.Жануарлардан алынатын "Ромат" фирмасы,
шикізаттан дәрілік заттар фармацевтік
шығару жөніндегі өндірісті компаниясы
кеңейту
35.<*>
36.Флакондардағы дәрi-дәрмек "Ертiс" АҚ, Павлодар
өндiру қуаттылықтарын қаласы
пайдалануға iске қосу:
шыны тәрiздес дене 500 мың
тималин 500 мың
гепарин 200 мың
37.Жануарлар шикiзатынан Батыс Қазақстан ет
медициналық препараттар комбинаты, Орал қ.
өндiрiсiн құру
38.<*>
39.Панты негізінде 100 мың "Ақсу-Дэен"БК"
"Пантокрин" және бума. ШҚО, Дэен
басқа препараттардың корей фирмасымен
өндірісін кеңейту бірлесіп
40.Балық майы өндiрiсiн құру 20 тонна Балық зауыты,
Ақтау қ.
41.Аймақтар бойынша шикiзатты
жинау, алғашқы өңдеу және
тасымалдау жүйесiн құру:
Оңтүстiк және Қырғыз "Құлан" АҚ,
Республикасы Алматы қ.
Солтүстiк "Ертiс" АҚ,
Павлодар қ.
Шығыс "Ромат" фирмасы
Семей қ.
Батыс Батыс Қазақстан ет
консервi комбинаты,
Орал қаласы
42.<*>
43.Балаларға арналған құрғақ 6000 Қазақстан сүт
сүт қоспаларын шығару тонна зауыттары
өндiрiсiн құру
44.Балалар және арнайы айран 600 Аймақтық тамақтану
өнiмдерiн жасау тонна проблемалары
институты,Алматы қ.
45.Балаларға арналған емдiк 50 млн. Қазақ балалар қорегi
қорек өндiрiсiн құру бiрлiк қоры, Аймақтық
тамақтану
проблемалары
институты, Алматы қ.
46.Балалар қорегi өндiрiсiн 100 млн. Агрофирма,
ұлғайту - ет, ет-жемiс, шартты Талдықорған қаласы
ет-көкөнiс және көкөнiс банка
консервiлерi

Өсiмдiктерден алынатын шикiзаттан субстанциялар мен
дәрi-дәрмек препараттарын өндiру

47.Дәрiлiк шөптердi өңдеу 800 мың "АФФ" АҚ, Алматы қ.
цехын жетiлдiру бума

48.Тырнақгүл, сасықшөп, 300 мың ШХФЗ, Шымкент қ.
аллапенин, хинозол, сауыт көлемінде
бронхолитин, "Ордабасы"
бальзамы, ксиолин
тұнбалары өндiрiсiнiң
технологиялық процестерiн
жетiлдiру

49."Роман" (антидерматикалық 100 мың ҚазМҮУ, Алматы қ.
зат) препаратын өндiру бума ШХФЗ, Шымкент қ.
50. <*>
51.Препараттар шығару өндiрiсiн "Вита-Вент" ШҒЕК,
ұлғайту: Алматы қ.
лорофит
стомафит
генефит
"Антипедикулин" су сабыны
52."Қызыл май" полифит майын 1,2 млн. "Қызыл май" ЖШС,
шығару өндiрiсiн ұлғайту флакон, Алматы қ.
балауыз
50 мың бума
53.Көмiрқышқылды экстракция 1,66 "Аромат" ШК,
өндiрiсiн ұлғайту тонна Талғар қ.
"Жанды су" ШЖС.
Алматы қ.
54.Аскорбин қышқылы ("С" 1000 ШХФЗ, Шымкент қ.
витаминi) өндiрiсiн құру тонна

55. <*>
56.Жемiс-жидектер мен 1183 тонна "Тамақ институты"
көкөнiстер криоұнтақтары Алматы қ.
өндiрiсiн құру
57. <*>
58.15 атаулы эфир майлары 400 литр "Вита-Вент" ШҒЕК
кешендi өндiрiсiн құру өңделген "Alemgen" ҒӨФ,
шикiзат 400 Алматы қ.
тоннаға дейiн
59.Бүрген және итмұрын қатқыл 10 кг/тәулiк "Клон" ҒӨК, "Илона"
майы өндiрiсiн құру ЖШС, "Аквитол" ЖШС
Алматы қ. және
"Фитохимия
институты",
Қарағанды қ.
60.<*>
61.Вишневский майы үшiн қайың 2,0 тонна Қазақстанның
қарамайы өндiрiсiн құру солтүстiк және
шығыс облыстарының
орман шаруашылықтары
62.<*>
63.<*>
64.Арглабин препараты 250 мың Фитохимия институт,
флакон Қарағанды қ.
салсоколлин препараты 10 мың -"-
(гепатопротектор) таблетка
өндiрiсiн құру
65. <*>
литр
экстрактiлердiң 16800 кг
66.Өсiмдiк дәрiлiк шикiзаты Топырақтану институты
жөнiндегi салааралық Ботаника институты,
орталығын құру Ботаника бағы,
Экобиологиялық
орталық, Р.Вильямс
атындағы жерөңдеу
институты,
"Казэлекрасфармация"
ӨБ, Алматы қ.
Казфармбиопром,
Шымкент қ. Дәрiлiк
өсiмдiктер мен
фитохимия жөнiндегi
Аймақтық орталық,
Қарағанды қ. Орман
шаруашылығы ҒЗИ,
Щучинск қ. СҚО,
Облыстық орман
шаруашылықтары.
67.ОШӨБ меморманқоры бойынша "Орманжобалау"
жабайы дәрiлiк өсiмдiктердiң сарааралық орман
алаңдары мен қорларын анықтау: және интродукция
Ақмола лабораториясы
Ақтөбе "Ареал" ШК,
Алматы "Вита-Вент" ШҒЕК,
Оңтүстiк Қазақстан "Аслан" ШК,
Iле "Жанды су" ШЖК
Атырау Ботаника институты,
Шығыс Қазақстан Жемiс институты,
Жамбыл Қазақтың орман
Батыс Қазақстан орналастыру
Қарағанды кәсiпорны,
Қызылорда Алматы қ.
Қостанай
Маңғыстау
Павлодар
Солтүстiк Қазақстан
68.Дәрiлiк өсiмдiктердiң жалпы Орман шаруашылығы
және пайдалану қорын анықтау комитетi,
әдiстерiне түзету енгiзу "Орманжобалау",
Ботаника институты,
Алматы қ.
69.Дәрiлiк шикiзаттарды Орман шаруашылығы
дайындаудың оңтайлы комитетi, Салааралық
табиғат қорғау көлемiн орман гендiк қорын
анықтаушы критерийлердi қорғау және
күнтiзбелiк мерзiмге интродукция
байланысты биологиялық лабораториясы,
активтi заттар құрамын, "Орманжобалау",
бiр учаскеден әртүрлi Ботаника институты,
өсiмдiктердi жинау "Қазлекрасфарамация"
жиiлiгiн анықтауды ӨБ, Алматы қ.
ескере отырып түзету
70.Өсiмдiк шикiзатын "Орманжобалау",
өнеркәсiптiк дайындауға "Қазлекрасфармация"
арналған техникалық ӨБ, Алматы қ.
шарттарды түзеу
71.Өсiмдiк шикiзатын қорғау Орман шаруашылығы
жөнiндегi шараларды, комитетi
шикiзат жинауға лицензия "Орманжобалау",
беру жүйесiн жасау, "Қазлекрасфармация"
жабайы өсiмдiктердi ӨБ, Алматы қ.
жинау лимитiн анықтау
72.Өсiмдiк шикiзаттарын Экобиоресурстарминi,
жинау, кептiру, дайындау Орман шаруашылығы
жұмыстарын аяқтау және комитетi,
сақтау, медицинада "Қазлекрасфармация"
қолданылатын осы ӨБ, Алматы қ.
шикiзаттар үшiн
стандарттарды бекiту,
оның сапасын анықтау
әдiстемесiн құрастыру,
әртүрлi салаларда
қолданылатын өсiмдiк
шикiзаттары үшiн
сертификаттар жасау
73.Келешегi мол эфирлi "Ареал" ШК,
өсiмдiктердiң бiрi - Алматы қ.
аршаларды финологиялық
зерттеулер, қолдан
өсiру және плантациялар
құру, агротехникалық
шаралар жасау
74.Дәрiлiк өсiмдiктер және 34 түрi Қарағанды ҒИ,
фитохимия жөнiндегi кеңшар-институты,
аймақтық орталықты фитохимия ҒЗИ,
құру жұмыстарын аяқтау Қарағанды ботаника
бағы, Қарағанды
және Ақмол амедицина институттары
75.<*>
76.Бүргендi, итмұрынды "Клон" кооперативi,
және т.б. "Аквитол" ЖШС Алматық.
плантацияда өсiру
77.<*>

Органикалық емес және минераль шикiзаттан дәрi-дәрмек
препараттарын өндiру

78. <*>
79. <*>
80. <*>
81.Күмiс нитраты препараты 0,5 тонна ҚазГиналмаззолото
өндiрiсiн құру ҒЗИ Алматы қ.
82.Дәрi-дәрмектік заттар өндiрiсi "Механобр"өнеркәсiп
үшін субстанциялар өндірісін экологиясы
құру мемлекеттiк
ғылыми-өндiрiстiк
бiрлестiгi
"Экосервиз" ШК,
Алматы қ.

83.Бишофит өндiрiсiн ұлғайту 3-5 тонна "Биохим" ШМК
84."Смектит-К",смектиттен алынатын 2,5 млн. Шығыс Қазақстан
препараттар өндiрiсiн құру тонна облысының Облыстық
денсаулық сақтау
бөлiмi,
"Жибек жолы" ЖШС"

85. <*>
86.Радиофармацевтiк препараттар 12 атау Ядролық физика
өндiрiсiн құру институты
87.Медициналық мақсаттарға 200 тонна "Аралтұз" ӨБ,
арналған хлорлы натрий Қызылорда қ, ИЖХТМ,
өндiрiсiн ұлғайту Алматы қ.
88.Стоматология цементтерi: 6 тонна "Рауан" ҚазҒӨО,
"Висфат", "Фосфат", Шымкент қ.
"Силицин-2" "Силидонт-2"
және отандық шикізаттан жасалған
басқа стоматологиялық материалдар
өндiрiсiн ұлғайту

Қанның компоненттерi мен препараттарын өндiру

89.Қан препараты өндiрiсiн 90000 литр Республикалық қан
ұлғайту және жетiлдiру плазма орталығы, Алматы қ.
90.Гемакондар (қанды дайындауға 1250000 "ДАТ" БҚ ЖШС
арналған бiрреттiк дана Алматы қ.
пластикалық комплект)
91. <*>
92.Республикалық қан орталығында 5000 кг Республикалық қан
(РҚО) және облыстық қан орталығы, Алматы қ.
орталықтарында (ОҚО) облыстық қан
плазмоферез бөлiмшелерiн құру орталықтары
плазмоферезге арналған 20
аппаратты орнату:
4 аппарат РҚО-ға
16 аппарат ОҚО-ға
93.Ықшам мембраналы "Эссер-жолы"
плазмосүзгiлер өндiрiсiн корпорациясы,
құру Алматы қ.
94.Орталық Азия 5 атау, Қан препараттары
республикаларының 80 тонна зауыты
үкiметаралық келiсiмi Ташкент қ.
шеңберiнде плаценттiк және
аборттық шикiзаттан
алынатын қанның
препараттары өндiрiсiн
ұлғайту
95.Плаценттiк және аборттық 65 тонна Республикалық қан
шикiзаттарды жинау, алғашқы орталығы, Алматы қ.
өңдеу, сақтау және қанның
препаратын өндiретiн жерге
тасымалдау жүйесiн құру
96.Альфа-фетопротеин өндiрiсiн Бұл да
құру

Медициналық жабдықтар, медициналық техникалар мен
медициналық мақсаттағы бұйымдар және тағы басқалар
өндiру

97.Медициналық гипс пен гипс 6 тонна "Жамбылоблагро-
бинттерi өндiрiсiн құру өнеркәсiпқұрылыс"
АҚ
98.Медициналық дәке 60 млн. қума АММК, Алматы қ.
өндiрiсiн құру метр

99.Медициналық мақта мен 60 тонна
гигиеникалық бұйымдар "Коттони" ЖШС,
Алматы қ.
100.Таңғыш материалдар ШХФЗ, Шымкент қ.
өндiрiсiн ұлғайту
101. <*>
102.Бiрреттiк шприцтер 100 млн. "Медполимер" АҚ,
өндiрiсiн ұлғайту және Павлодар қ.
қан құю жүйесi өндiрiсiн 15 млн.
құру
Медициналық өнімдерді газбен
стерилизациялау цехын іске
қосу жұмыстарын аяқтау
103.Бiрреттiк шприцтер 200 млн. "Биомедпрепарат"
өндiрiсiн ұлғайту КҒӨК, Степногор қ.
104.Медициналық өнiмдердi Бұл да
радиоизотопты тазарту
цехын құру жұмыстарын
аяқтау
105.Медициналық өнiмдердi "Шатыр" АҚ,
екiншi реттiк Алматы қ.
гамма-сәулесiмен тазарту
өндiрiсiн ұлғайту
106.Тiгiс материалдары 72 мың бума "Ромат" АҚ,
өндiрiсiн құру Семей қ.
107.Полимер материалдардан 3,5 млн. дана "Шаңырақ" ЖШС,
жасалатын медициналық Павлодар қ.
бұйымдар өндiрiсiн құру:
гинекологиялық айналар,
мазок алатын шпательдер,
астыға қоятын дәрет ыдысы,
әйелдер катеттерi,
бүрiккiш ұштамасы,
клизмаға арналған ұштама,
медициналық науа,
құлақ воронкасы,
штативтер,
дәрi-дәрмек тарату стаканы,
лапростамикалық (балалар,
ересектер) створы,
отоларинголог шпателi,
Y-тәрiздес ұштаған.
108.Оттегімен тыныс алу 120 млн. "Тыныс" АҚ
аппаратуралары өндірісін Көкшетау қ.
кеңейту және жетілдіру
109.Аллюминий қақпақшалар 117 млн. дана "Союз-инкорнер" АҚ,
өндiрiсiн құру Степногорск қ.
110.Рентген аппаратуралары "Ақтөберентген" АҚ
өндірісін жетілдіру
111. <*>
112.Полимер материалдардан "Акпо" АҚ, Ақтау қ.
буып-түю ыдыстары "Полипропилен" АҚ,
өндiрiсiн құру Атырау қ.
113. <*>
114.Хирургиялық тантал 5 млн. бiрлiк "Мирас" ЖШС,
қапсырма және жiптер Өскемен қ.
өндiрiсiн құру
115. <*>
______________________________________________________________
Жобаның құны, | Орындалу мерзiмi
қаржыландыру көздерi |______________________________
| басы | соғы
| (жыл) | (жыл)
______________________________________________________________
5 | 6 | 7
______________________________________________________________
1. 40 млн $ Инвестициялар 1997 2002
32 млн, $ Инвестициялар 1998 2003
2. 50 мың $ Инвестициялар 1998 1999
3. $ 1.3 млн. 2000 2002
$ 100 мың
(Өз қаражаты+инв.)
4. <*>
5. 1,4 млн. $ Инвестициялар 1997 1999
6. 1,15 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
7. 2,80 млн. $ Инвестициялар 2000 2003
8. 10 млн. $ Басқаруға беру 1997 2000
9. 7 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
10. 5,8 млн. $ Инвестициялар 2000 2003
11. 3,5 млн. $ 1998 2000
4,2 млн. ДМ
12. 23,0 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
4,0 млн. $ Инвестициялар 2000 2002
13. $ 10-28 млн.Инвестициялар 1999 2003
14. <*>
15. <*>
16. <*>
17. 3,7 млн $ 1999 2002
50 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
18. Инвестициялар
2,9 млн. $ 1998 2000
1,8 млн. $
2,0 млн. $
19. <*>
20. 900 мың $ Инвестициялар 2000 2002
21. 50 мың $ Инвестициялар 1996 1998
22. 5,6 млн. $ Инвестициялар 1998 2004
23. 0,54 млн. $ Инвестициялар 1998 2004
24. 0,5 млн. $ Инвестициялар 1998 1999
25. <*>
26. 996800 $ Инвестициялар 2000 2002
4,4 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
27. 2,5 млн $ Инвестициялар 1998 2000
28. <*>
29 <*>
30. <*>
31. өз қаражаты 1999 2001
32. 50 млн. $ Инвестициялар 1998 2005
33. 6 млн. $ Кредит желiлерi 1998 2001
34. 3,5 млн. $ Инвестициялар 2000 2002
35. <*>
36. 05 млн $ Инвестициялар 2000 2002
37. 10 млн. $ Инвестициялар 1998 2002
38. <*>
39. 50 мың $ Инвестициялар 1998 2000
40. 120 мың $ Инвестициялар 2001 2005
41. 3 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
42. <*>
43. 7 млн. $ Инвестициялар 2000 2002
44. 0,55 млн $ Инвестициялар 1998 1999
45. 16 млн. $ Инвестициялар 2000 2002
46. 6,8 млн. $ Өз қаражаттары 2000 2003
47. 0,35 млн. $ Инвестициялар 1998 1999
48. 0,3 млн. $ 1997 1999
Сыртқы басқаруға беру
49. 30 мың $ Инвестициялар 1999 2002
50.<*>
51. 1,0 млн. $ Инвестициялар 1997 1999
52. 2 млн. $ Инвестициялар 1996 2000
53. 620 мың $ Инвестициялар 2000 2002
54. 12,0 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
55. <*>
56. 20 млн. $ Инвестициялар 1998 2003
57. <*>
800 мың $ Инвестициялар
58. 0,7 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
59. 1 млн. $ Инвестициялар 1998 2000
60. <*>
61. Инвестициялар 2000 2003
62. <*>
63. <*>
64. 600 мың $ Инвестициялар 1997 2000
65. <*>
66. 1,0 млн. $ Өз қаражаттары, 1998 2000
инвестициялар
67. 1,4 млн $ Бюджет 1998 2000
68. 15 мың $ Бюджет 2000 2002
69. 30 мың $ Бюджет 2000 2002
70. 60 мың $ Бюджет 1998 1998
71. 90 мың $ Бюджет 2000 2002
72. 124 мың $ Бюджет 1998 1998
73. 150 мың $ Бюджет 1997 2000
74. 2,5 млн $ Инвестициялар 1998 1999
75. <*>
76. 250 мың $ Инвестициялар 1997 2000
77. <*>
78. <*>
79. <*>
80. <*>
81. Бұл да 2000 2003
82. 530 мың $ Өз қаражаттары 1999 2005
Өз қаражаттары 1996 1998
83. Бұл да 2000 2002
84. 1 млн. $ Өз қаражаттары 1998 2000
Инвестициялар
110 мың АҚШ доллары
85. <*>
86. 200 мың $ Инвестициялар 2000 2002
87. 500 мың $ Инвестициялар 2000 2002
88. 130 мың АҚШ доллары,инв. 1998 1999
89. 50 млн. $ Инвестициялар 1997 2000
90. 10 млн. $ Инвестициялар 2002 2005
91. <*>
92. 3,4 млн. $ Инвестициялар 1997 2000
3,35 млн. $ Инвестициялар
93. 3,0 млн $ Инвестициялар 1998 2000
94. 300 мың $ Инвестициялар 2002 2005
95. 2,5 млн. $ Инвестициялар 2002 2005
96. 0,5 млн. $ Инвестициялар 2000 2005
97. 1,5 млн. $ Инвестициялар 2000 2003
98. Өз қаражаттары 2000 2003
99. 5,0 млн. $ Инвестициялар 1997 1999
100. Өз қаражаттары 1995 1998
101. <*>
102. 16 млн. $ Инвестициялар 1995 1999
500 мың АҚШ доллары
103. 10 млн. $ Инвестициялар 1998 1999
104. 750 мың $ Инвестициялар 2000 2002
105. Өз қаражаттары 1995 1998
106. 3,7 млн. $ Инвестициялар 2000 2003
107. 250 мың $ Инвестициялар 2000 2003
108 $ 10 млн. инвест. 1999 2005
109. Бұл да 1996 1998
110. $ 10-15 млн. инвест. 1999 2005
111. <*>
112. 5 млн. $ Инвестициялар 2000 2003
113. <*>
114. Өз күшiмен 1998 2000
115. <*>

2 Қосымша

ЕСКЕРТУ. 2 қосымша өзгерді және толықтырылды - ҚР
Президентінің 2000.01.06. N 323 Жарлығымен.

Жаңа дәрi-дәрмек препараттарын жасау жөнiндегi
тапсырыстық қолданбалы зерттеулер жобаларының тiзбесi

___________________________________________________________________
N | Жобаның атауы | Жылдық шығару| Ұйым,
р/с| | көлемi | жасаушы
___________________________________________________________________
1 | 2 | 3 | 4
___________________________________________________________________
Қазақстан Республикасының Ғылым министрлiгi -
Ғылым академиясының ұсыныстары
1. Қазқайың (анестетик және 100 мың бума Химиялық ғылымдар
антиаримик) өндiрiсi институты (ХҒИ),
Алматы қ.
2. Туберкулезге қарсы 3 тонна Химиялық ғылымдар
препараттар өндiру: 0,3 институты, Алматық. тубазид, фтивазид, тоннадан "Карбид" ӨБ,
ацетальдегид пайдаланылған Қарағанды қ.
пиразинамид
3. Алмагель препаратын 100 мың бума Химиялық ғылымдар
өндiру институты, Алматық.
4. Қызметiн ұзартуға болатын 100 мың дана Бұл да
бактерицидтi хирургиялық
таңғыштар өндiру
5. Розеофунгин (қабынуға 100 мың бума Микробиология және
қарсы, саңырауқұлаққа вирусология институ
қарсы препарат) өндiру ты, Алматы қ.
6. Егу және диагностикалық 1000 жиынтық Бұл да
препараттар әзiрлеуге
арналған активтiлiгi жоғары
тазартылған беттiк
антигендер алу әдiсi
7. Плацефин (бактериялық 1000 бума Бұл да
гинекологиялық ауру үшiн)
өндiрiсiн ұйымдастыру
8. Құрғақ бифидумлактобактерин 150 мың бума Аймақтық тамақтану
билакт өндiру проблемалары
институты, Алматы қ.
9. Калиор өндiру (антисептик, 20 мың бума Фитохимия институты,
өсiмдiк шикiзаты негiзiнде Қарағанды қ.
жасалған қабынуға қарсы зат)
10.Цепсеудин өндiру 15 мың бума Бұл да
(саңырауқұлаққа қарсы
препарат)
11.Цитизин алколоидi негiзiнде 100 мың бума Органикалық синтез
цитафат ("Эссенциалеге" және көмiр химиясы
ұқсас) өндiру институты (ОСКХИ),
Алматы қ.
12.Этифат (эфедрин алколоидi 100 мың бума Бұл да
негiзiндегi инотропты зат)
өндiру
13.Анафин (анабазин алколоидi 100 мың бума Бұл да
негiзiндегi iсiкке қарсы
препарат) өндiру
14.Табиғи газды тотықтыру 2 тонна Органикалық катализ
жолымен құмырсқа қышқылы және электрохимия
мен сутегi қостотығын өндiру институты (ОКЭИ),
Қарағанды қ.
"Химпром" Павлодар қ
"Шымкент-Фосфор" АҚ
15.Радионуклеидтер мен Ядролық физика
радиофармпрепараттар институты,
өндiрiсi технологиясын Алматы қ.
жасау

Қазақтың Мемлекеттiк Ұлттық университетiнiң ұсыныстары

16.Дибунол (агидол синтезi 300 мың ҚазМҰУ, Жаңа
күйгенге қарсы препарат) технологиялар мен
өндiру материалдар
институты (ЖХТМИ)
17.Крахмалдан және басқа 2 тонна Бұл да
полисахаридтерден глюкоза,
Д-сорби, ксилит, маннит
және глицерин өндiру
18.Поливинилпиролидон 2 тонна Бұл да
(гемодез, полиглюкин және
т.б. үшiн) өндiру
19.Х-бромизовалерян қышқылы 1,1 тонна "Фармакон"
этил эфирiн өндiру фирмасы, Алматы қ.
20.Отандық шикiзаттан 40 тонна ҚазМҰУ, "Медполимер"
полимерлi гидрогельдер алу ЖШС, Павлодар қ.
технологиясы мен
өнеркәсiптiк өндiрiсiн
құру (ультрадыбыстық
диагностикаға арналған
айшықты зат, дәрi-дәрмектер
үшiн гидрофильдiк негiз)
21.Изопромедол (анальгетик) 2 тонна "Софарм" ЖШС,
синтезi технологиясын "Альфарм" ЖШС
жасау Алматы қ.
22.Алкаин дәрiсiн жасау және 5 тонна "Софарм" ЖШС,
өндiрiске енгiзу (кең Алматы қ.
ауқымды әсер ететiн
синтетикалық препарат:
анальгетик, антиритмик,
дерматопротектор)
23.Жаңа дәрiлiк заттар мен 5 млн. бума, "Софарм" ЖШС,
рихлокаин полимерлi 30 млн. таспа, "Альфарм" ЖШС,
композицияларын (ауруды май, таблетка Алматы қ.
қойдырушы, микробқа қарсы)
жасау және өндiрiске енгiзу
24.Нәтижелi iсiкке қарсы, 500 кг "Бойтұмар" АҚ,
радиациядан қорғайтын, Алматы қ.
иммунмодульдеушi
препараттар жасау
25.Синтетикалық шикiзаттан 2,5 мың тонна ЖХМТИ Тәжiрибе
никотин қышқылы (РР өндiрiсi,
витаминi) алуды ұйымдастыру Алматы қ.
26.Вокацит өндiрiсi (өсiмдiк 1 тонна Фитохимия
шикiзатты негiзiндегi институты,
энтеросорбент) Қарағанды қ.
27.Венерологиялық аурулардың 500 мың бума "Рауан" ҚазҒӨО,
алдын алу үшін "Цидипол", Шымкент қ.
"Циминоль" және басқа
препараттарының өндірісін
ұйымдастыру
28. <*>

Қазақстан Республикасының Ұлттық биотехнологиялық
орталығының ұсыныстары

29.Синтетикалық пептидтер 10 тонна Микробиология
негiзiндегi iске қарсы және вирусология
жаңа препарат жасау институты (МБВИ),
Биотехнология
жөнiндегi ұлттық
орталық, Алматы қ.
30.Тамақ өнiмдерiнiң 2 мың жиынтық Бұл да
стафилакоктiк
А-энтеротоксинiн анықтауға
арналған диагностикалық
тест-жүйесiн жасау және
өндiру
31.Бауыр рагi мен трофобласт 5 мың жиынтық Бұл да
iсiктерiн иммундi
диагностикалау құралдарын
жасау және өндiру
32.Онкологияда, акушерлiк 2-3 мың Бұл да
пен гинекалогияда жиынтық
пайдалануға жарамды,
альфафетопротеинге (АФП)
моноклональды антидене
негiзiнде диагностикалық
тест-жүйенi жасау және
өндiру
33.Бал арасы уының 100-150 г МБВИ, Физиология
фармацевтiк маңызы бар мелиттин, 15 г және генетика
компоненттерiн бөлiп фосфолипаз институты (ФГИ),
алудың және тазартудың Алматы қ.
жоғары тиiмдi әдiстерiн
жасау
34.Эссенциал және липостабил 3 тонна МБВИ, Алматы қ.
алуға арналған лецитин
жасау және өндiру
35.Адамның гендiк-инженерлiк 400-600 кг Ұлттық
инсулинiн, сондай-ақ биотехнология
интерлейкин, интерферон, жөнiндегi орталық
соматотропин алудың осы (ҰБО) Степногор қ.
заманғы технологиясын
жасау
36.Гистаминге антиденелер 1000 жиынтық МБВИ, ҰБО
негiзiнде in-vitro Қазақтың
алергиясын диагностикалауға эпидемиология,
арналған иммуноферменттi микробиология
тест-жүйе жасау және және жұқпалы
өндiру аурулар институты
(КЗМИ),Алматы қ.
37.Папая жемiспен алынған 1000 жиынтық МБВИ, ҰБО,
латекс негiзiнде Алматы қ.
ферментативтiк
препараттар алудың
технологиясын жасау
38.Колхицин туындыларының 1 тонна Бұл да
iсiкке қарсы белсендiлiгiн
синтездеу әдiсi
39.Стевиозид-диабетпен 2 тонна ФГИ, Алматы қ.
ауырғандарға арналған
қанттың табиғи
алмастырғышын өндiру
40.Жануарлар шикiзатынан 1000 тонна ҰБО, Алматы қ.
биологиялық активтi
субстанциялар өндiру
41.Глиофен-гидрохлорид 3 мың ампула ФГИ, ХҒИ,
(iсiкке қарсы препарат) Алматы қ.
жасау және өндiру
42.Бунге зизифорасынан 1000 тонна ФГИ, Алматы қ.
препарат (сұйық экстракт) брикет
жасау және өндiру
43.Циалиттi қолданған ҰБО, "Рыстас"
дәрi-дәрмектер өндiру АҚ, Алматы қ.

Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлiгi
ҒЗИ, жоғары оқу орындарының және бөлiмшелерiнiң ұсыныстары

44.Тозаңдық, шаңдық, 40 атау ҚЗМИ, Алматы қ.
эпидермальдық, тұрмыстық
диагностикалық және
емдiк аллергендердi өндiру
45.Максилин пробиотиктiк 200 тонна "Макс" СҒӨК,
препарат өндiру Мемлекеттiк
медициналық
университет,
Алматы қ.
46.Альнусидин (iсiкке 80 мың флакон Бұл да
қарсы препарат) өндiру

________________________________________________________________
Қаржыландыру | Орындалу мерзiмi | Жобаның дайындық
көлемi |___________________| деңгейi
| басы | соңы |
| жыл | жыл |
________________________________________________________________
5 | 6 | 7 | 8
________________________________________________________________
1. 800 мың $ 2000 2004 Клиникалық зерттеулер
жүргiзiлген
2. 700 мың $ 2000 2003 ҒЗЖ жүргiзiлген КСРО
фармакопейндік бап
3. 1 млн. теңге 2000 2004 ҒЗТКЖ және клиника
+500 мың $ алдындағы сынақтан өткен
4. 700 мың $ 2000 2004 КСРО Медтехникасының
рұқсаты бар
5. 100 мың $ 2000 2004 Клиника алдындағы
тексеруден өткен,
фармакопейндік бап
6. 100 мың $ 2000 2004 Лабораториялық зерттеулер
жүргiзiлген
7. 1.0 млн $ 2000 2004 Клиника алдындағы
сынақтан өткен
8. 700 мың $ 1997 1999 Өндiрiске дайын
9. 700 мың $ 2000 2003 Клиникалық сынақтан
өтуде
10. 400 мың $ 2000 2003 Клиника алдындағы
сынақтан өткен
11. 500 мың $ 2000 2003 Клиника алдындағы
сынақтан өткен
12. 450 мың $ 2000 2003 Клиника алдындағы
сынақтан өткен
13. 500 мың $ 2000 2004 Клиника алдындағы
сынақтан өткен
14. 500 мың $ 2000 2003 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
15. 203 мың $ 2000 2003 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
16. 500 мың $ 2000 2004 ҒЗЖ мен ҒЗТКЖ
жүргiзiлген,
лабораториялық қондырғы
жасалған
17. 2 млн. $ 2000 2004 ҒЗЖ мен ҒЗТКЖ
жүргiзiлген,
фармакопейндік бап
18. 2 млн $ 2000 2004 Алу технологиясын
жасау жұмыстары аяқталған
19. 150 мың $ 2000 2004 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
20. 170 мың $ 2000 2003 Қолдануға рұқсаты бар
21. 200 мың $ 2000 2004 Клиника алдындағы
сынақтан өткен
22. 2,5 млн $ 2000 2004 Клиника алдындағы
сынақтан өтуде
23. 3,0 млн. $ 2000 2004 Клиникада сынақтан өтуде
24. 4 млн. теңге 2000 2004 Клиникада сынақтан өтуде
+2,5 млн $
25. 7 млн $ 2000 2004 Нормативтiк-техникалық
құжаттамасы (НТҚ) бар

26. 50 мың $ 1997 1999 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
27. 50 мың $ 1997 1999 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
Препараттар тіркеуде
жатыр
28.<*>
29. 1,2 млн. $ 2000 2004 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
30. 4 млн теңге 2000 2004 Клиника алдындағы
+ 50 мың $ сынақтан өтуде
31. 6,5 млн $ 2000 2004 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
теңге
32. 600 мың $ 2000 2004 Клиника алдындағы
сынақтан өтуде
33. 600 мың $ 2000 2004 Клиника алдындағы
сынақтан өтуде
34. 9 млн. теңге 2000 2004 Өндiрiске дайын
+ 100 мың $
35. 26,5 млн. $ 2000 2004 фармакопейндік бап
36. 1,0 млн. $ 2000 2004 ҒЗТКЖ орындалып жатыр
37. 100 мың $ 2000 2004 ҒЗТКЖ орындалып жатыр
38. 7 млн, теңге 2000 2004 ҒЗТКЖ орындалып жатыр
+ 80 мың $
39. 70 мың $ 2000 2004 ҒЗТКЖ орындалып жатыр
40. 660 мың $ 2000 2004 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
41. 900 мың $ 2000 2003 Клиника сынақтан өтуде
42. 1,1 млн.$ 2000 2003 Клиника сынақтан өтуде
фармакопейндік бап
43. 1,0 млн. $ 1997 2000 ҒЗТКЖ жүргiзiлiп жатыр
44. 100 мың $ 1997 2000 фармакопейндік бап
45. 100 мың $ 1997 2000 ҒЗТКЖ жүргiзiлген
46. 500 мың $ 2000 2004 Клиникада сынақтан өтуде