Республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімін бекіту туралы

Күшін жойған

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2019 жылғы 30 мамырдағы № 156 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2019 жылғы 31 мамырда № 18756 болып тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2020 жылғы 14 сәуірдегі № 88 бұйрығымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі)

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Мәдениет және спорт министрінің 14.04.2020 № 88 бұйрығымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

"Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы" 1992 жылғы 2 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының 19-бабы 14-7) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса беріліп отырған Республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімі бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Мәдениет және өнер істері департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде тіркелуін;

2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркелген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оны электронды түрде қазақ және орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялау және енгізу үшін "Қазақтсан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институты" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберілуін;

3) қолданысқа енген күннен кейін екі жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

4) осы бұйрықта көзделген іс-шаралар орындалғаннан кейін екі жұмыс күн ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Заң қызметі департаментіне іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күннен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі

Министр

А. Мұхамедиұлы

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2019 жылғы _____________ № ____ бұйрығымен бекітілген

Республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімі

Р/с №	Ескерткіштің атауы	Ескерткіштің түрі	Орналасқан жері
1	2	3	4
Нұр-Сұлтан қаласы
1.	Тарихи-мәдени мұра объектілерін және ескерткіштерді сақтауды қамтамасыз ету жөніндегі дирекция ғимараты (бұрынғы Мұсылман мектебі), ХІХ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Отырар көшесі, 1/3
2.	"Астана" концерт залының ғимараты (бұрынғы Тың игерушілер сарайы), сәулетшілер О. Н. Крауская, Д. К. Даннеберг, 1963 жыл, 2000–2001 жылдары қайта қалпына келтірілген	қала құрылысы және сәулет	Кенесары көшесі, 32
3.	Бозоқ қалашығы, ХІІІ-ІV ғғ.	археология	Нұр-Сұлтан қаласының оңтүстік-батыс шеті, Бұзықты көлінің шығыс жағалауы
Барлығы: 3 тарих және мәдениет ескерткіштері (2 - қала құрылысы және сәулет, 1 - археология)
Алматы қаласы
4.	Қазақстан Республикасы Ғылым академиясының бас корпусы, сәулетші А.В. Щусев, 1948–1953 жылдары, 1980 жылы жапсарлас құрылыс	қала құрылысы және сәулет	Шевченко көшесі, 28
5.	Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы (бұрынғы А.С. Пушкин атындағы мемлекеттік кітапхана), сәулетшлер В.П. Ищенко, В.Н. Ким, К.К. Кальпой, В.Н. Тютин, Э.К. Кузнецова, 1970 жыл	қала құрылысы және сәулет	Абай даңғылы, 14
6.	Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің ғимараты (бұрынғы Верный ерлер гимназиясы), сәулетші П. Гурде, 1892–1895 жылдары	қала құрылысы және сәулет	Қазыбек би көшесі, 28
7.	Республика сарайы, сәулетшілер Н.И. Рипинский, В.Н. Ким, Л.Л. Ухоботов, Н.Г. Ратушный, В.И. Кукушкин, Б.Н. Делов, 1970 жыл	қала құрылысы және сәулет	Достық даңғылы, 54, Абай алаңы
8.	Т. Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясы (бұрынғы Қазақ КСР Үкіметінің үйі), сәулетші М.Я. Гинзбург, 1927–1931 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Бөгенбай батыр көшесі, 136 а
9.	М.О. Әуезовтың әдеби-мемориалдық музей үйі, сәулетші Г.Г. Герасимов, 1961 жыл	қала құрылысы және сәулет	Төлебаев көшесі, 185
10.	Қалалық жедел жәрдем станциясының ғимараты (бұрынғы сәулетші Зенковтардың үйі), сәулетшісі белгісіз, XIX ғасыр соңы	қала құрылысы және сәулет	Қазыбек би көшесі, 115.
11.	Қазақ-британ техникалық университетінің ғимараты (бұрынғы Қазақ КСР-нің Үкімет үйі), сәулетшілер Б.Р. Рубаненко, Т.А. Симонов, 1947−1957 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Төле би көшесі, 59, Астана алаңы
12.	№ 4 Мемлекеттік резиденцияның ғимараты (Верный Қаласының құрметті азаматы Т. А. Головизиннің үйі), 1905–1908 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Н. Назарбаев даңғылы, 162
13.	Бұрынғы көпес М.А. Гавриловтың үйі, сәулетші А.П. Зенков, XX ғасыр басы	қала құрылысы және сәулет	Желтоқсан көшесі, 167
14.	"Қызыл-Таң" маталар үйі (бұрынғы көпес И. Ғабдувалиевтің сауда үйі), сәулетші А.П. Зенков, 1912 жыл	қала құрылысы және сәулет	Жібек жолы көшесі, 39
15.	Ықылас атындағы халық музыкалық аспаптар музейі (бұрынғы офицерлер үйі), сәулетші А.П. Зенков, 1908 жыл	қала құрылысы және сәулет	Зенков көшесі, 24
16.	Қазақстан Республикасындағы АҚШ консулдығы ғимараты (бұрынғы көпес Шахворостовтың үйі), сәулетші А.П. Зенков, 1890 жыл	қала құрылысы және сәулет	Н. Назарбаев даңғылы, 99
17.	"Медеу" спорт кешені, сәулетшілер В.З. Кацев, А.С. Қайнарбаев, инженер С.Б. Матвеев, 1969–1972 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Медеу шатқалы
18.	Мемлекеттік Ә. Қастеев атындағы өнер музейі ғимараты, сәулетшілер Э.К. Кузнецова, О.А. Наумова, Б.М. Новиков, 1976 жыл	қала құрылысы және сәулет	Сәтпаев көшесі, 30 а
19.	С. Бегалин атындағы орталық қалалық балалар кітапханасы ғимараты (бұрынғы Верный ерлер гимназиясы пансионы), сәулетші П.В. Гурде, А.П. Зенковтың қатысуымен, 1907 жыл	қала құрылысы және сәулет	Достық даңғылы, 15
20.	Вознесенск кафедралы соборы, сәулетшілер К.А. Борисоглебский, С.К. Тропаревский, Н.И. Степанов пен А.П. Зенковтың қатысуымен, 1904–1906 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Гоголь көшесі, 40, 28 гвардияшы-панфиловшылар атындағы парк
21.	Абай атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық опера және балет театрының ғимараты, сәулетшілер А.Н. Простаков, Н.О. Оразымбетов, 1939–1941 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Қабанбай батыр көшесі, 110
22.	"Қазқайтажаңғырту" республикалық мемлекеттік кәсіпорны ғимараты (бұрынғы А. Колпаковский атындағы нақты бастауыш Қалалық училище), сәулетші А.П. Зенков, 1890 жыл	қала құрылысы және сәулет	Гоголь көшесі, 37
23.	Мемлекет және қоғам қайраткері, Қазақстан КП ОК бірінші хатшысы Д.А. Қонаевтың бюсті, мүсіншілер Т.С. Досмағамбетов, А.Б. Татаринов, 1978 жыл	қала құрылысы және сәулет	Бөгенбай батыр және Қонаев көшелерінің қиылысы
24.	Екі мәрте Кеңес Одағының Батыры С.Д. Луганскийдің бюсті, Мүсінші Б. Павлов, сәулетші И. Белоцерковский, 1947 жыл	қала құрылысы және сәулет	Абылай хан даңғылы, Гоголь және Әйтеке би көшелерінің қиылысы
25.	Даңқ мемориалы, мүсіншілер А.В.Артимович, В.В. Андрюшенко, сәулетшілер Т.К. Басенов, Р.А. Сейдалин, 1975 жыл	қала құрылысы және сәулет	28 гвардияшы-панфиловшылар атындағы парк, Зенков көшесінің бойында
26.	Абай Құнанбаев (Ибраһим) ескерткіші, мүсінші Х.И. Наурызбаев, сәулетші И. Белоцерковский, 1961 жыл	қала құрылысы және сәулет	Достық даңғылы, Абай атындағы алаң
27.	М. Әуезов ескерткіші, мүсінші Е.А. Сергебаев, Сәулетшілер О. Баймырзаев, А. Қайнарбаев, 1980 жыл	қала құрылысы және сәулет	Абай даңғылы, М. Әуезов атындағы Қазақ академиялық драма театрының алдында
28.	Шоқан Уәлиханов ескерткіші, мүсінші Х.И. Наурызбаев, сәулетші Ш.Е. Уәлиханов, 1969 жыл	қала құрылысы және сәулет	Шевченко көшесі, Қазақстан Республикасы Ғылым Академиясының алдындағы алаң
29.	Ә. Жангелдин ескерткіші, мүсіншілер Т.С. Досмағамбетов, О.Г. Прокопьева, сәулетші Ш.Е. Уәлиханов, 1975 жыл	қала құрылысы және сәулет	Алматы 1 станция вокзал алды алаңы
30.	А. Иманов ескерткіші, мүсінші Х. Асқар-Сарыджа, сәулетші Т. Басенов, 1947 жыл	қала құрылысы және сәулет	Абылай хан даңғылы, Амангелді саябақ
31.	Қазақстан Республикасы Тұңғыш Президентінің резиденциясы, ХХ ғасыр 90-шы жылдардың басы	қала құрылысы және сәулет	Н. Назарбаев даңғылы, 205
32.	Мемлекеттік музей "Мәдениеттерді жақындастыру орталығы" республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорнының ғимараты (бұрынғы Нан өнімдері министрлігінің ғимараты), сәулетші В. Ввердхлебов, мүсінші И. Вахек, 1936 жыл	қала құрылысы және сәулет	Қабанбай батыр көшесі, 94 үй
33.	А. Байтұрсынов музей үйі, сәулетші белгісіз, 1917 жыл	қала құрылысы және сәулет	Байтұрсынов көшесі, 60
34.	Қазақстан Республикасының Орталық Мемлекеттік музейі ғимараты, сәулетшілер Ю. Ратушный, З. Мустафина, Б. Рзагалиев	қала құрылысы және сәулет	Н.Назарбаев даңғылы, Самал ықшам ауданы, 1 үй 44
35.	Орталық мемлекеттік архив ғимараты, 1962 жыл	қала құрылысы және сәулет	Абай даңғылы, 39
Барлығы: 32 тарих және мәдениет ескерткіштері (қала құрылысы және сәулет)
Шымкент қаласы
36.	Сайрам (Исфиджаб) қалашығы ҮІІІ-ХҮІІ ғғ.	археология	Шымкент қаласы, Сайрам тұрғын үй алабының аумағында.
37.	Әбдель Әзиз баб кесенесі ХІХ ғ. ортасы.	қала құрылысы және сәулет	Шымкент қаласы, Сайрам тұрғын үй алабының аумағында.
38.	Ибрагим ата кесенесі ХҮІІ ғ. басы, ХХ ғ.	қала құрылысы және сәулет	Шымкент қаласы, Сайрам тұрғын үй алабының аумағында.
39.	Қожа Салық кесенесі ХІХ ғ.	қала құрылысы және сәулет	Шымкент қаласы, Сайрам тұрғын үй алабының аумағында.
40.	Мірәлі баб кесенесі ХІХ ғ. аяғы	қала құрылысы және сәулет	Шымкент қаласы, Сайрам тұрғын үй алабының аумағында.
41.	Қарашаш ана кесенесі ХҮІІІ ғ.	қала құрылысы және сәулет	Шымкент қаласы, Сайрам тұрғын үй алабының аумағында.
42.	Қызыр мұнарасы ХҮІІІ-ХІХ ғғ.	қала құрылысы және сәулет	Шымкент қаласы, Сайрам тұрғын үй алабының аумағында.
Барлығы: 7 тарих және мәдениет ескерткіштері (6 - қала құрылысы және сәулет, 1 - археология)
Ақмола облысы
43.	Көкшетау қаласының тарихи мұражайының ғимараты (бұрынғы В.В. Куйбышевтың мұражай-үйі), 1889–1905 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Көкшетау қаласы, Қанай би көшесі, 32
44.	Ш. Уәлихановтың ескерткіші, мүсінші Т.С. Досмағамбетов, сәулетші К. А. Әбдіков, 1971 жыл	қала құрылысы және сәулет	Көкшетау қаласы, Әуезов көшесі М. Сағдиев көшесінің қиылысында
45.	Халық композиторы Біржан Қожағұловтың бейіті (1832 –1897жылдар), мүсінші Т.С. Досмағамбетов, 1950 жыл	қала құрылысы және сәулет	Біржан сал ауданы, Степняк қаласы, Біржан сал көшесі, қала шетіндегі ескі зират жанында
46.	Ботағай мавзолейі (Боғатай), XI–XII ғасырлары	археология	Қорғалжын ауданы, Қорғалжын ауылынан шығысқа қарай 2 шақырым жерде
Барлығы: 4 тарих және мәдениет ескерткіштері (3 - қала құрылысы және сәулет, 1 - археология)
Ақтөбе облысы
47.	Теміржолшылар мәдениет үйі, 1928 жыл	қала құрылысы және сәулет	Ақтөбе қаласы, Уәлиханов көшесі, 39
48.	Кеңес Одағының Батыры ұқыш-космонавт В.И. Пацаевтың мүсіні, мүсінші Ю.А. Тур, сәулетші А.А. Заварзин, 1976 жыл	қала құрылысы және сәулет	Ақтөбе қаласы, Әбілқайыр хан даңғылы
49.	Кеңес Одағы Батыры Ә. Молдағұлованың ескерткіші, мүсінші Е.Н. Штамм, сәулетші Л.В. Распутов, 1960 жыл	қала құрылысы және сәулет	Ақтөбе қаласы, Молдағұлова атындағы бақ, Шернияз к-сі
50.	Дауымшар мазары: мавзолей, сағанатам, құлпытастар, шағын сәулет нысандары, ХVІІ-ХХ ғғ.	ансамбль	Байғанин ауданы, Жарқамыс кентінен оңтүстік-батысқа қарай 37 км.
51.	Қарасақал мазары: мавзолей, сағанатам, құлпытастар, шағын сәулет нысандары, ХVІІ-ХХ ғғ.	ансамбль	Байғанин ауданы, Жарқамыс кентінен оңтүстік-батысқа қарай 60 км.
52.	Сүндет мавзолейі, шебер Дәулетнияз, XIX ғ. аяғы	қала құрылысы және сәулет	Байғанин ауданы, Жарқамыс кентінен оңтүстік-батысқа қарай 68 км.
53.	Асан-Қожа мазары, мавзолей, сағанатам, құлпытастар, шағын сәулет нысандары, ХVІІ-ХХ ғғ.	қала құрылысы және сәулет	Байғанин ауданы, Оймауыт кентінен оңтүстік-батысқа қарай 48 км.
54.	Тоқпан мавзолейі, XIX ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Шалқар ауданы, Шалқар қаласынан оңтүстік-батысқа қарай 38 км.
55.	Абат-Байтақ қорымы: мавзолей, құлпытастар, ХІV ғасыр басы -ХХ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Қобда ауданы, Талдысай ауылынан Оңтүстік-батысқа қарай 12 км.
Барлығы: 9 тарих және мәдениет ескерткіштері (7 - қала құрылысы және сәулет, 2 - ансамбль)
Алматы облысы
56.	Қапшағай гидроторабы, инженер Н.В. Вологдин, сәулетші Е.В. Эрхарт, 1965–1971 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Қапшағай Қаласы, Іле өзенінде
57.	Ақын Сара Тастанбекованың бейіті (1878–1916 жылдар), 1972 жыл	қала құрылысы және сәулет	Ақсу ауданы, Көшкентал ауылы, ауылдан солтүстік-батысқа қарай 8 км.
58.	Екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Н. Алдабергеновтің мүсіні, сәулетші Х. Наурызбаев, 1960 жыл	қала құрылысы және сәулет	Ескелді ауданы, Алдабергенов ауылы, Батырлар аллеясы,
59.	Қарамерген қалашығы, ІХ-ХІІІ ғғ.	археология	Балқаш ауданы, Бақанас ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 200 км., Ортасу құрғақ арнасынан солтүстікке қарай 3 км.
60.	"Тамғалы" археологиялық ландшафт петроглифтері, қола кезеңі, орта ғасыр	археология	Жамбыл ауданы, Қарабастау кенті, Қопа станциясынан солтүстік-батысқа қарай 40 км.
61.	Жамбыл мұражай - үйінің кешені, 1938–1946 жылдар (Жамбылдың тұрғын үйі (1936–1938 жылдары тұрған, 1945–1978 жылдар – Жамбылдың кіші ұлы Тезекбай тұрған (фонд қоймасы), 1935 жыл; әдеби-мемориалдық мұражай-үйі сәулетшілер В.В. Бирюков, А. К. Деев. 1938-1995 жылдары – жапсарлас құрылыс Жамбыл мавзолейі (1846 – 1865), сәулетші И. И. Белоцерковский, 1957, 1978 жыл – қайта қалпына келтірілген, әкімшілік корпус, 60-шы жылдар; парк)	қала құрылысы және сәулет	Жамбыл ауданы, Жамбыл ауылы
62.	Бесшатыр обалы қорымы, біздің заманымызға дейінгі VII–IV ғасыр	археология	Кербұлақ ауданы, Басши ауылы, ауылдан солтүстікке қарай 65 шақырым, Іле өзенінің оң жағалауында, Шылбыр шатқалының кіре берісі
63.	Ш. Уәлиханов атындағы мемориалды мұражай-паркі, 1985 жыл (Ш. Уәлиханов бейіті (1835–1865), 1865, 1881 жыл – құлпытас орнатылды; Ш. Уәлихановтың ескерткіші. мүсіншілер Ю. Рукавишников, Н. Милоидов, 1979 жыл; Ш. Уәлихановтың "Алтынемел" мұражайы, сәулетшілер Б. Ыбыраев, А. Рүстембек, Р. Сейдалин, 1985 жыл)	қала құрылысы және сәулет	Кербұлақ ауданы, Шоқан ауылы, ауылдан батысқа қарай 3 км.
64.	"Жаркент мешіті" сәулеттік- көркемдік мұражай кешені (мешіт, медіресе, бас қақпа, бүйір қақпалары (оңтүстік, солтүстік), XIX ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Панфилов ауданы, Жаркент Қаласы, Юлдашев көшесі, 40
65.	Черкасск қорғанысының мемориалы, 1918–1919 жылдар, (Сарқан ауданының тарихы музейі, 1974 жыл музей, 1974 жыл; Черкасск қорғанысының мемориалы, мүсінші В. Ю. Рахманов, сәулетшілер А. Ордабаев, Т. Б. Сүлейменов, 1973 жыл; тұрғын үй - штаб, 1918–1919 жылдар)	қала құрылысы және сәулет	Сарқанд ауданы, Черкасск ауылы, ауылдан солтүстікке қарай 2,5 км.
66.	Қойлық қалашығы, ХІ ғасыр басы – ХІІІ ғасыр	археология	Саркан ауданы, Қойлық ауылының шығыс шекарасы
67.	Талғар Қалашығы, VIII–XIV ғасырлар	археология	Талғар қаласы, қала шетінің оңтүстік бөлігі, Талғар өзенінің оң жағалауы, Шатқал ауызы
Барлығы: 12 тарих және мәдениет ескерткіштері (7 - қала құрылысы және сәулет, 5 - археология)
Атырау облысы
68.	Мұнайшылар тұратын қалашық, 1945 – 1947 жылдар, сәулетшілер А.В. Арефьев, С.В. Васильковский 1943–1948 жылдар	ансамбль	Атырау қаласы, мұнайшылардың тұрғын қалашығы ауданы, Әуезов көшесі, 1, 2, Волгоградская көшесі, 8, 10, С. Сауырғалиев көшесі, 1, Әуезов көшесі, Шарипов көшесінің қиылысы
69.	Жұбан мавзолейі, шеберлер Оңалбай, Мұңалбай, Өмірбай, Итбай, Иманбай Қаражүсіповтер, 1880–1898 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Жылыой ауданы Құлсары қаласы, қаладан солтүстікке қарай 90 км.
70.	Ақын 1836–1838 жылдар, көтеріліс басшысы Махамбет Өтемісовтің жерленген орны, (1803–1846 жылдар) 1995 жылы мавзолей салынған	қала құрылысы және сәулет	Индер ауданы, Индербор кенті, кенттен оңтүстік-шығысқа қарай 40 км.
71.	Сарайшық қалашығы, ХІІІ–ХVІ ғасыр	археология	Махамбет ауданы, Сарайшық ауылы, ауылдан шығысқа қарай 1,5 км.
Барлығы: 4 тарих және мәдениет ескерткіштері (2 - қала құрылысы және сәулет, 1 – археология, 1 - ансамбль)
Батыс Қазақстан облысы
72.	Батыс Қазақстан облыстық тарихи-өлкетану музейінің ғимараты (бұрынғы орыс-қырғыз мектебі), 1864 жыл	қала құрылысы және сәулет	Орал қаласы, Достық-Дружба даңғылы, 184 үй
73.	Қала құрылысы кешені - ескі Оралдың қала орталығынан Е. Пугачев алаңына дейінгі бөлігі, XVII-XX ғасырлар	ансамбль	Орал Қаласы Достық-Дружба даңғылы, 184
	(Облыстық әкімшіліктің ғимараты (бұрынғы коммерциялық банк), 1896 жыл; ішкі істер басқармасы емханасының ғимараты (бұрынғы жазалы атамандар үйі), 1823 жыл; Ғ. Құрманғалиев атындағы облыстық филармония ғимараты (бұрынғы көпес Қаревтің үйі), 1901 жыл; Х. Есенжанов атындағы балалар кітапхана (бұрынғы әскери шаруашылық басқармасы), 1869 жыл; Михаил Архангел Соборы, 1740–1751 жылдар; бұрынғы типтік Қалалық үй-жай, 1878 жыл; Құтқарушы (Спаситель) Христтің храмы, сәулетші В.Н. Чагин, 1891–1907 жылдар)		Достық-Дружба даңғылы, 179 Н. Савичев көшесі, 43 Қарев көшесі, 47 Достық–Дружба даңғылы, 166 Достық–Дружба даңғылы, 63 "Курени" ауданы Достық–Дружба даңғылы, 147 Достық–Дружба даңғылы, 202
74.	В.И. Чапаевтың музей-кешені; 1919 жыл (В.И. Чапаев дивизиясының 25-ші штабы (музей), 1919 жыл; Василий Чапаевтың қайтыс болған жері, 1919 жыл; Чапаевшылардың бауырластар бейіті, 1957 жыл)	қала құрылысы және сәулет	Ақжайық ауданы, Чапаев ауылы, мәдениет және демалыс саябағы, ескерткіштер аллеясы
75.	Тұрғын үй (1918 жылдан бастап Орда баспасы, кейіннен тұрғын үй), ХІХ ғасырдың 2-ші жартысы	қала құрылысы және сәулет	Бөкей ордасы ауданы, Хан Ордасы ауылы, Абдолла Теңізбаев көшесі, 19
76.	Кеңес одағының Батыры М. Мәметованың мүсіні, мүсіншілер Ю.П. Поммер, Н.А. Ковальчук, 1971 жыл	қала құрылысы және сәулет	Жәнібек ауданы, Жәнібек ауылы Өтемісов көшесі, 26
77.	Батыс Қазақстан облыстық Хан ордасы тарихи-мәдени, архитектуралық-этнографиялық музей-қорығы Хан сарайы ғимараты, 1828 ж.; Бұрынғы Хан мешіті (қазіргі Тәуелсіздік музейі), 1835 ж.; Дәрігер А.А.Сергачев үйі (қазіргі музейдің әкімшілік ғимараты), 1830 ж.; Бұрынғы қазынашылық ғимараты (қазіргі "Бөкей Ордасы тарихы музейі"), 1867 ж.; Бұрынғы әйелдер гимназиясы (қазіргі "Халыққа білім беру музейі"), 1883 ж.; Аурухана ғимараты, 1872 ж.; Халық училищелері инспекторы Данилевскийдің үйі (қазіргі "Тұңғыш қазақ баспаханасы" музейі, 1841 ж.; Жәңгір учелищесі мұғалімі Ольдекоптың үйі (А.Тажетдиновтың мемориалдық музейі), 1841 ж.; Халық училищелері инспекторы А.Е. Алекторовтың үйі (С. Меңдешевтің мемориалдық музейі), 1842 ж.; А. Оразбаева тұрған Халық училищелері инспекторы И.И. Проскуряковтың үйі, 1842 ж.; Аурухана ғимараты (Денсаулық сақтау мемориалдық музейі), 1852 ж.; Халық училищелері инспекторы А.А. Воскресенскийдің үйі (Табиғат музейі), 1890 ж.; Хан Жәңгір кесенесі, 1997 ж.; Күйші Дәулеткерей кесенесі, 2000 ж.; Ғалым М.Бабажанов кесенесі, 2001 ж. Бұрынғы Тарғын мектебі ғимараты (Педтехникум), 1868 ж.;	қала құрылысы және сәулет	Батыс Қазақстан облысы, Бөкей ордасы ауданы, Хан Ордасы ауылы, Жәңгір хан көшесі, 31.
78.	Жайық қалашығы, ХІV ғ.	археология	Батыс Қазақстан облысы, Орал қаласы, Круглоозерный ауылдық округі. Орал қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 12 км, Жайық өзенінің 2-ші жайылма үсті терассасында орналасқан.
Барлығы: 7 тарих және мәдениет ескерткіштері (5 - қала құрылысы және сәулет, 1 – архитектура, 1 - ансамбль)
Жамбыл облысы
79.	Тараз қалашығы, I–ХIХ ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, қалалық орталық базар
80.	Талас өзен арқылы өтетін көпір, XIII ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, қаланың оңтүстік-шығыс шеті, Самарқант және Жангелдин көшелерінің Талас өзеннен шығар жерде, Тектұрмас кешенінің жанында
81.	Қали Жүніс моншасы, XX ғасырының басы	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, Байзақ батыр көшесі, 38, Қазыбек би көшесімен қиылыс
82.	Қарахан мавзолейі, XI ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, қала орталығында, Төле би және Байзақ батыр көшелерінің қиылысы
83.	Тектұрмас мавзолейі, X–XIV ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, қаланың оңтүстік-шығыс шеті, Талас өзен оң жағалауы, Тектұрмас тауының шыңында
84.	Шамансұр (Дәуітбек) мавзолейі, XIII ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, қаланаң орталығында, Карахан көшесі, 1
85.	Әбдіқадыр мешіт-медіресесі, XХ ғасыр басы	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, Абай көшесі, 5, Көшеней көшесінің қиылысы
86.	Жүнісбай Мешіті (Әулие ата), 1913 жыл	қала құрылысы және сәулет	Адамбаев көшесі, 24, Қылымбай ақын көшесінің қиылысы
87.	Нәметбай мешіті, 1887, 1897 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, Ташкент көшесі, 21, Байзақ батыр көшесінің қиылысы
88.	Жамбыл Жабаевтың ескерткіші, мүсінші Хакімжан Наурызбаев, сәулетші В.В. Сашенко, 1961 жыл	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, Жамбыл алаңы
89.	Төменгі Барысхан (Төрткөл) қалашығы, VI–XII ғасырлар	археология	Байзақ ауданы, Талас ауылы, ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 1,5 км., Талас өзенінің оң жағалауында, Тараз – Алматы жолынан солтүстікке қарай 0,5 км.
90.	Түймекент қалашығы, VI–XII ғасыр	археология	Байзақ ауданы, Түймекент ауылы, ауылдың оңтүстік-шығыс шеті, Талас өзенінің оң жағалауында
91.	Оххум қалашығы, VI–XII ғасырлар	археология	Жамбыл ауданы, Шахан ауылы, ауылдан солтүстік-шығысқа қарай 13 км., Сәмбет –Бостандық авто-жолынан батысқа қарай 0,3 км.
92.	Айша Бибі кесенесі, XI–XII ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Жамбыл ауданы, Айшабибі ауылы, ауыл орталығы, Тараз қаласынан батысқа қарай 20 км.
93.	Бабажы Қатын кесенесі, X–XI ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Жамбыл ауданы, Айшабибі ауылының орталығында, Тараз қаласынан батысқа қарай 20 км.
94.	Ақыртас сәулет-археологиялық кешені, VIII–XII ғасыр	ансамбль	Жамбыл ауданы, Ақшолақ станциясы, станциядан 6 км оңтүстікке қарай, Қырғыз Алатауы етегінде, Тараз қаласынан шығысқа қарай 40 км.
95.	Жалпақтөбе (Жікіл) қалашығы, VI–XII ғасырлар	археология	Жамбыл ауданы, Жалпақтөбе ауылы
96.	Берікқара обалы қорымы (500), біздің заманымызға дейінгі ІІ ғасыр – біздің заманымыздың IV ғасыры	археология	Жуалы ауданы, Қарабастау ауылы, ауылдан оңтүстікке қарай 3 км
97.	Меркі қалашығы, VII–XIII ғасырлар	археология	Мерке ауданы, Мерке ауылы, ауылдың батыс шеті
98.	Екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Жазылбек Қуанышбаевтың ескерткіші, мүсінші Б. Түлеков, сәулетші Төлеу Басенов, 1962 жыл	қала құрылысы және сәулет	Мойынқұм ауданы, Бірлік ауылы, әкімдік ғимараты алдында
99.	Шоқай Датқа мавзолейі, XVIII ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Сарысу ауданы, Саудакент ауылы, ауылдың шығыс шеті, ескі зиратта
100.	Ақкөл тұрағы, Шелль-ашель	археология	Талас ауданы, Ақкөл ауылы, ауылдан батысқа қарай 13 км, Ақкөл көлінен солтүстікке қарай 8 км
101.	Бөріқазған тұрағы, Шелль-ашель	археология	Талас ауданы, Қызылаут ауылы, ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 8 км, Қаратау Қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 38 км
102.	Тәңірқазған тұрағы, Шелль-ашель	археология	Талас ауданы, Қызылаут ауылы, ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай10 км., Қаратау Қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 34 км, Көктал өзенінің шығысқа қарай 13–15 км
103.	Қарақожа мешіті, ХХ ғасырдың басы	қала құрылысы және сәулет	Талас ауданы, Сейілбек ауылы, ауылдың шығыс шеті.
104.	Абдолла ишан мешіті, ХХ ғасырдың басы	археология	Талас ауданы, Үшарал ауылы, Ештайбек көшесі, 7
105.	Құлан Қалашығы, VI ғасыр - XIII ғасырдың басы	археология	Тұрар Рысқұлов ауданы, Құлан ауылы, ауылдың шығыс және солтүстік-шығыс шеті
106.	Актөбе Қалашығы, VI–XIII ғасырлар	археология	Шу ауданы, Ақсу ауылы, ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 3 км., Ақсу өзенінің екі жағалауында
107.	Өрнек Қалашығы VIII-XII ғасыр	археология	Т. Рысқұлов ауданы, Өрнек ауылынан оңтүстікке қарай 6 км
108.	Қостөбе Қалашығы VI-XII ғасыр	археология	Байзақ ауданы, Сарыкемер ауылының шығысында орналасқан
Барлығы: 30 тарих және мәдениет ескерткіштері (15 - қала құрылысы және сәулет, 14 – археология, 1 - ансамбль)
Қарағанды облысы
109.	Кеңес Одағының Батыры Нүркен Әбдіровтің ескерткіші, мүсіншілер: А.П. Билык, Ю. В. Гуммель, сәулетші Л. Е. Воробьев, 1958 жыл	қала құрылысы және сәулет	Қарағанды қаласы, Н. Әбдіров даңғылы
110.	Беғазы қорымы, біздің заманымызға дейінгі XII–X ғасырлар	археология	Ақтоғай ауданы, Беғазы ауылы, ауылдан батысқа қарай 1 км., Бегазы өзенінің оң жағалауы, Тоқырау өзенінің шектескен жерден 18 км. жоғары, Ақтоғай ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 40 км.
111.	Айдарлы қорымдар тобы, Кейінгі қола дәуірі, ерте темір дәуірі	археология	Жаңарқа ауданы, Айшырақ ауылы, ауылдан батысқа қарай 2 км. Атасу өзенінің оң жағалауы, Ақсай алқабы
112.	Саңғыру қорымы II, 150 тас қоршаулар, қола дәуірі, ерте темір дәуірі	археология	Жаңаарқа ауданы, Айшырақ ауылы, ауылдан батысқа қарай 5,5 км., Дарат қосалқы шаруашылығынан солтүстік-батысқа қарай 4 км., Санғуыр шатқалы, Атасу өзенінің жоғары ағысында
113.	Айшырақ қорымы, қола дәуірі	археология	Жаңаарқа ауданы, Ақтау ауылы, ауылдан солтүстікке қарай 20 км., Атасу өзенінің сол жағалауында, Қаражал кенішінен оңтүстік-шығысқа қарай 93 км.
114.	Саңғыру I қорымы, 40 тас қоршаулар, кейінгі қола дәуірі	археология	Жаңаарқа ауданы, Ақтау ауылы, ауылдан шығысқа қарай 45 км., Саңғуыр шатқалында, Дарат шатқалынан солтүстік-шығысқа қарай 3 км.
115.	Жұбан-ана кесенесі, XI–ХII ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Жаңаарқа ауданы, Монадыр станциясы, станциядан солтүстік-батысқа қарай 12 км., Сарысу өзенінің оң жағалауында
116.	Халық композиторы Мәди Бәпиұлының бейіті (1880 - 1921 жылдар)	қала құрылысы және сәулет	Қарқаралы қаласы, қаладан солтүстікке қарай 200 м., Ақбейіт зиратында
117.	Қызылкент сарайының қираған орны, XIV–XV ғасырлар	археология	Қарқаралы ауданы, Кент ауылы, ауылдан шығысқа қарай 3 км., Қызылсу өзені Талды өз. құятын арнасы, Кент тауларында, Қарқаралы Қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 40 км.
118.	Айранбай (Бескүмбез) кесенесі, XIX ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданы, Алғабас ауылы, ауылдан оңтүстікке қарай 35 км., Сарысеңгір өзенінің оң жағалауында
119.	Аяққамыр кесенесі, XI–ХII ғасылар	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданы, Жезді ауылы, ауылдан солтүстік-батысқа қарай 9 км., Жезді өзенінің сол жағалауында
120.	Алаша-хан кесенесі, XI–ХII ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданы, Малшыбай ауылы, ауылдан оңтүстік – батысқа қарай 2 км., Қаракеңгір өзенінің оң жағалауында
121.	Жошы хан кесенесі (Жучихан), XIII ғасыр І-ші жартысы	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданы, Малшыбай ауылы, ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 28 км., Кеңгір өзенінің сол жағалауы, Жезказған Қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 50 км.
122.	Дүзен кесенесі (Жүзден), Шебер Еманұлы Сералы, 1863–1866 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданы, Малшыбай ауылы, ауылдан солтүстік-батысқа қарай 30 км., Қаракеңгір өзенінің оң жағалауында
123.	Домбауыл салт-жоралғы құрылысы, VIII–IX ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданы, Малшыбай ауылы, ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 24 км., Кеңгір өзенінің сол жағалауында, Жезказған Қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 55 км.
124.	Лабақ кесенесі, XIХ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданы, Малшыбай ауылы, ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 20 км., Қаракеңгір өзенінің сол жағалауында
125.	Кетебай кесенесі, 1898 жыл	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданы, Малшыбай ауылы, ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 20 км., Қаракеңгір өзенінің сол жағалауында
126.	Болған-ана кесенесі, XII–ХIII ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданы,Талап ауылы, ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 30 км.
127.	Басқамыр Қалашығы, IX–XII ғасырлар	археология	Ұлытау ауданы, Талдысай ауылы, ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 0,5 км., Жезді кентінен солтүстікке қарай 18 км., Жезды өзенінің сол жағалауында, Талдысай өзенінің сағасы
128.	Мақат кесенесі, 1923 жыл	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданы, Шеңбер ауылы, ауылдан солтүстік-батысқа қарай 8 км.
129.	Талды І қорымы (48), біздің заманымызға дейінгі XIV-XI ғасырлар	археология	Шет ауылы, Жаңажұрт кенті, кенттен солтүстік-шығысқа қарай 10 км., Талды өзенінің сол жағалауында
130.	Бұғылы II қорымы соңғы қола – ерте темір дәуірі	археология	Шет ауданы, Жарық станциясынан солтүстік-шығысқа қарай 40 км., Шопа өзенінің жағалауы, Бұғылы тауларының солтүстік-батыс етегі
131.	Ақмешіт әулие кешені, ХІV- ХV ғасырлар	археология	Ұлытау ауданы, Ұлытау кентінен батысқа қарай Ақмешіт әулие тауының шыңы
Барлығы: 23 тарих және мәдениет ескерткіштері (13 - қала құрылысы және сәулет, 10 - археология)
Қостанай облысы
132.	Екі мәрте Кеңес Одағының Батыры Леонид Беданың мүсіні, мүсінші Д.П. Шварц, 1951 жыл	қала құрылысы және сәулет	Қостанай қаласы, Пушкин көшесі, 98
133.	Екі мәрте Кеңес Одағының Батыры Иван Павловтың мүсіні, мүсінші Д.П. Шварц, 1952 жыл	қала құрылысы және сәулет	Қостанай қаласы, Пушкин көшесі, 98
134.	Ы. Алтынсариннің ескерткіші, мүсінші Н.А. Щербаков, сәулетшілер И.А. Покровский, В.Д. Горчинский, 1970 жыл	қала құрылысы және сәулет	Қостанай қаласы, Алтынсарин көшесі, 118 а, Ы. Алтынсарин атындағы мектеп-интернатының саябағы
135.	Екідің I рәсім құрылысы, VII–IX ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Арқалық қаласының әкімдігіне қарасты аумақ, Екідін ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 1,5 км., Қараторғай өзенінің оң жағалауы
136.	Екідің IІ рәсім құрылысы, VII–IX ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Арқалық қаласының әкімдігіне қарасты аумақ, Екідін ауылы, ауылдан солтүстік-шығысқа қарай 1,5 км., Қараторғай өзенінің сол жағалауы
Барлығы: 5 тарих және мәдениет ескерткіштері (5 - қала құрылысы және сәулет)
Қызылорда облысы
137.	Екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Ы. Жақаевтың мүсіні, мүсінші А. Пекарев, сәулетшілер А. Борецкий, К. Күлбашева, 1975 жыл	қала құрылысы және сәулет	Қызылорда қаласы, Ы. Жақаев көшесі,
138.	Айтбай мешіті, шеберлер Ысқан және Камал, 1878 жыл	қала құрылысы және сәулет	Қызылорда қаласы, Сатпаев көшесі, 18
139.	Құтқарушы Христос (Христос Спаситель) шіркеуі, ХIХ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Қызылорда қаласы, Тоқтыбаев көшесі, 5
140.	Көтібар мұнарасы, ХIХ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Қызылорда қаласы, Баймұрат батыр ауылынан солтүстік-батысқа қарай 7 км. орналасқан
141.	Бегім-Ана мұнарасы, ІХ-ХI ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Арал ауданы, Жаңақұрылыс ауылынан оңтүстікке қарай 30 км. орналасқан
142.	Жент (ЖанҚала) Қалашығы, Х-ХY ғасырлар	археология	Жалағаш ауданы, Аққыр ауылынан оңтүстікке қарай 37 км. орналасқан
143.	Қарасопы кесенесі, ХVIII–XIX ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Жаңақорған ауданы, Жаңақорған кентінен оңтүстікке 5 км. орналасқан
144.	Айқожа кесенесі, ХVIII–XIX ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Жаңақорған ауданы, Бесарық ауылынан оңтүстік-батысқа 11 км. орналасқан
145.	Ақтас мешіті, 1884 жыл	қала құрылысы және сәулет	Жаңақорған ауданы, Бесарық ауылынан оңтүстік-батысқа 11 км. орналасқан
146.	Сығанақ (Сунақата) қалашығы, Х-ХVІІІ ғасырлар	археология	Жаңақорған ауданы, Сунақата ауылынан солтүстік-батысқа қарай 2 км. орналасқан
147.	Қорасан ата мавзолейі ХІХ ғасырдың аяғы	қала құрылысы және сәулет	Жаңақорған ауданы, Жанарық кентінің оңтүстік-батысынан 20 км. жерде
148.	Қазалы қаласы ескі бөлігі - қала құрылыс кешені, ХІХ ғасырдың соңы-ХХ ғасырдың басы Ғанибай үйі, XIX ғасыр; Ғ. Мұратбаевтың мемориалдық мұражай ғимараты (бұрынғы депутаттар кеңесінің ғимараты); қалалық кітапхананың ғимараты (бұрынғы Ғанибай мешіті); Ноғай (Нұралы) мешіті	қала құрылысы және сәулет	Қазалы ауданы, Қазалы қаласы, № 17 мектептің ауласында Қорқыт ата көшесі, 24 Шаляпин көшесі, 17 Жанұзақов көшесі, 51
149.	Теміржолшылар клубы ғимараты (бұрынғы шіркеу), 1904 жыл	қала құрылысы және сәулет	Қазалы ауданы, Әйтеке би кенті, Әйтеке би көшесі, 1
150.	Сараман-Қос (Сарман-Қожа) мұнарасы, Х-ХI ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Қазалы ауданы, Кәукей ауылынан шығысқа қарай 3 км. орналасқан
151.	Құттыбай кесенесі, XVIІI-XІX ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Қазалы ауданы, Жанкент ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 4 км. орналасқан
152.	Жанкент (Янгикент) қалашығы, ІХ-ХІ ғасырлар	археология	Қазалы ауданы, Жанкетн ауылынан оңтүстікке қарай 1 км. орналасқан
153.	Баланды ІІ кесенесі, біздің заманымызға дейінгі VI–II ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Қармақшы ауданы, Қуаңдария ауылынан оңтүстікке қарай 69,5 км. орналасқан
154.	Жетіасар ІІІ (Алтынасар) қалашығы, біздің заманымызға дейінгі І мыңжылдықтың соңы- біздің заманымыздың ІV-V ғасырлары	археология	Қармақшы ауданы, Тұрмағамбет ауылынан солтүстік-батысқа қарай 33,7 км. орналасқан
155.	Сырлытам кесенесі, ХІІ-ХІІІ ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Қармақшы ауданы, Көмекбаев ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 106,5 км. орналасқан
156.	Қорқыт ата ескерткіші кешені (стелла, амфитеатр, төбе, қошқар тас, музей), 1980 жыл.	қала құрылысы және сәулет	Қармақшы ауданы, Жусалы ауылынан солтүстік-батысқа қарай 18 км. жерде
157.	Шірік-Рабат қалашығы б.з.д V-ІІ ғғ.	археология	Қармақшы ауданы, Көмекбаев ауылынан 87 км. оңтүстік-батысқа қарай орналасқан
158.	Бәбіш-мола ескерткіш кешені Б.з.д ІV-ІІ ғғ.	археология	Қармақшы ауданы, Көмекбаев кентінің оңтүстігінен 47 км. жерде
159.	Сырлытам кесенесі, ХІІІ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Сырдария ауданы, Іңкәрдария ауылынан оңтүстікке қарай 25 км.
160.	Молқалан (Молла-Қалан) кесенесі, ХVI ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Сырдария ауданы, Іңкәрдария ауылынан солтүстікке қарай 6 км. орналасқан
161.	Асанас кесенесі, ХVІІ ғ.	қала құрылысы және сәулет	Сырдария ауданы, Айдарлы ауылының батысынан 15 км. жерде
162.	Бақатам кесенесі, ХІХ ғ.	қала құрылысы және сәулет	Қазалы ауданы, Сарбұлақ ауылынан батысқа қарай 29 км. жерде
163.	Қожан қожа кесенесі, ХVІІІ ғ.	қала құрылысы және сәулет	Сырдария ауданы, Айдарлы ауылының солтүстігінен 15 км. жерде
164.	Асан-ата кесенесі, ХVI ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Шиелі ауданы, Бәйгеқұм ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 6,5 км. орналасқан
165.	Сауысқандық петроглифі, қола дәуірі, ерте темір ғасыры	археология	Шиелі ауданы, Еңбекші кентінен солтүстік- шығысқа қарай 50 шақырым
166.	Оқшы ата кесенесі, ХІ ғ	қала құрылысы және сәулет	Шиелі ауданы, Бәйгеқұм кентінен шығысқа қарай 5 км.
Барлығы: 30 тарих және мәдениет ескерткіштері (23 - қала құрылысы және сәулет, 7 - археология)
Маңғыстау облысы
167.	Көне Бейнеу қорымы және Бекет-ата жерасты мешіті (130 объект), ХI–ХIХ ғасырлар; Атауы саны күмбезтам 2; сағанатам 25; құлпытас, сағанатам 9; құлпытас 26; қойтас 15; қошқартас 1; қойтас, құлпытас 14; тас қоршау, құлпытас 8: үштас 2; сандықтас, құлпытас 5; сандықтас 7; тас қоршау 6; тас белгі 5; тас қоршау, тас белгі 5.	ансамбль	Бейнеу ауданы, Бейнеу ауылынан 17 км. оңтүстік-батыс бағытта
168.	Омар-Тұр күмбезтамы, 1898 жыл	қала құрылысы және сәулет	Бейнеу ауданы, Бейнеу ауылынан 20 км. шығыс бағытта
169.	Оғланды жеріндегі Бекет ата жерасты мешіті, ХVIII ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Қарақия ауданы, Сенек ауылынан 95 км. солтүстік-шығыс бағытта
170.	Қызылсу қорымы (113 объект), ХVIII–ХХ ғасырлар; Атауы саны мешіт 1; күмбезтам 1; сағанатам 57; құлпытас 2; қойтас 11; қойтас; құлпытас 1; құлпытас, қойтас, сандықтас 1; қойтас, үштас 6; қойтас, бестас 2; құлпытас, үштас 1; құлпытас, бестас, 1; үштас 7; бестас 6; жетітас 1; сандықтас 4; тас қоршау 9; тас белгі 2.	ансамбль	Қарақия ауданы, Сенек ауылынан 21 км. солтүстік бағытта
171.	Сенек қорымы (34 объект), ХVII–ХХ ғасырлар; Атауы саны күмбезтам 3; сағанатам 30; үштас 1.	ансамбль	Қарақия ауданы, Сенек ауылынан 1 шақырым шығыс бағытта
172.	Шопан ата қорымы және жерасты мешіті (1661 объект), Х–ХIХ ғасырлар; Атауы саны мешіт 1; құдық 1; күмбезтам 6; сағанатам 205; сағанатам, құлпытас 16; сандықтас, құлпытас 21 сандықтас 32; сандықтас,тас белгі( 10; сандықтас, қойтас 8; сандықтас, құлпытас 17; сандықтас, құлпытас, қойтас 2; сандықтас, қойтас, тас белгі 1; қойтас 660; қойтас, төрттас 2; қойтас, бестас 1; қойтас, тас белгі 6; қойтас, үйінді тас 1; қойтас, үштас, тас белгі 1; қойтас, екітас, тас белгі 1; құлпытас 49; құлпытас, екітас 1; құлпытас, үштас 35; құлпытас, төрттас 8; құлпытас, бестас 6; құлпытас, алтытас 1; құлпытас, жетітас 5; құлпытас, қойтас 146; құлпытас, үйінді тас 6; құлпытас, тас қоршау 50; құлпытас, қойтас, бестас 4; құлпытас, қойтас, тас қоршау 2; құлпытас, қойтас,тас белгі( 4; құлпытас, тас белгі 3; тас қоршау 172; тас қоршау,тас белгі 43; тас қоршау, қойтас 10; үйінді тас, тас белгі 20; қойтас, тас қоршау, қос тас белгі 1; композициялық, бестас, төрттас 1; үштас 36; төрттас 1; бестас 4; үйінді тас 29; тас белгі 32.	ансамбль	Қарақия ауданы, Сенек ауылынан 20 шақырым солтүстік-батыс бағытта
173.	Қырғын қорымы (26 объект), ХIХ–ХХ ғасырлар; Атауы саны күмбезтам 1 сағанатам 3 қойтас 5 екітас 15 үштас 1 төрттас 1	ансамбль	Қарақия ауданы, Жетібай ауылынан 5 км. батысқа бағытта
174.	Сисем ата қорымы (1327 объект), ХIII–ХIХ ғасырлар; Атауы саны күмбезтам 22; сағанатам 139; сағанатам, құлпытас 18; тас қоршау 134; тас қоршау, тас белгі 56; сандықтас 80; сандықтас, құлпытас 16; сандықтас, қойтас 46; сандықтас, тас белгі 6; сандықтас, құлпытас, қойтас 25; құлпытас 46; құлпытас, қойтас 149; құлпытас, тас белгі 11; құлпытас, екітас 5; құлпытас, үштас 4; құлпытас, төрттас 11; құлпытас, бестас 3; құлпытас, қойтас, тас белгі 2; құлпытас, тас қоршау 92; қойтас 136; қойтас, тас белгі 21; қойтас, үйінді тас 4; қос тас белгі, екітас 1 үштас 2; үштас, тас белгі 1; үйінді тас 48; үйінді тас, тас белгі 83; тас белгі 159; үйінді тас, қойтас,тас белгі 2; тас қоршау, құлпытас, қойтас 1; композициялық құлпытас, қойтас 4;	ансамбль	Маңғыстау ауданы, Өтес селосынан 35 км. солтүстік бағытта
175.	Уәли қорымы (328 объект), ХI–ХХ ғасырлар; Атауы саны мешіт 1; күмбезтам 2; сағанатам 21; құлпытас, сағанатам 2; құлпытас 8; құлпытас, сандықтас 2; құлпытас, үйінді тас 6; құлпытас, қойтас 8; құлпытас, тас қоршау 27; құлпытас, төрттас,тас қоршау 1; қойтас 13; қойтас,сандықтас 1; қойтас, тас белгі 2; тас қоршау 89; сандықтас 1; бестас 1; үштас 4; екітас 6; тас белгі 16; қос тас белгі 12; тас белгі, тас қоршау 39; үйінді тас, тас белгі 22; үйінді тас 44;	ансамбль	Маңғыстау ауданы, Өтес селосынан 60 км. солтүстік-шығыс бағытта
176.	Қарамола (Шытша, Төбеқұдық) қорымы (134 объект), ХII–ХV ғасырлар; Атауы саны күмбезтам 1; сағанатам 1; қойтас 107; сандықтас 5; тас қоршау 13; тастан қаланған төбешік 7;	ансамбль	Маңғыстау ауданы, Таушық ауылынан 20 км. солтүстік бағытта
177.	Шақпақ ата қорымы және жерасты мешіті (57 объект), IХ–Х ғасырлар және XIV–XIX ғасырлар; Атауы саны мешіт 1; сағанатам 18; сағанатам, құлпытас 2; құлпытас 6; құлпытас, тас қоршау 1; құлпытас, қойтас 2; құлпытас, қойтас, сандықтас 1; сандықтас 2; сандықтас, қойтас 9; сандықтас, шырақтас 1; тас қоршау,құлпытас 1; қойтас 13.	ансамбль	Маңғыстау ауданы, Таушық ауылынан 30 км. солтүстік-батыс бағытта
178.	Масат ата қорымы және жерасты мешіті (526 объект), Х–ХIХ ғасырлар; Атауы саны мешіт 1; күмбезтам 4; сағанатам 28; құлпытас, сағанатам 3; сағанатам, қойтас 1; тас қоршау 39; тас қоршау, тас белгі 5; тас қоршау, қойтас 6; қойтас 280; қойтас, тас белгі 6; комозициялық қойтас 20; құлпытас 15; құлпытас, қойтас 46; құлпытас, төрттас 5; құлпытас, үштас 1; құлпытас, бестас 1; құлпытас, жетітас 1; құлпытас, үйінді тас 3; құлпытас, сандықтас 7; құлпытас, тас қоршау 4; сандықтас 16; сандықтас, қойтас 5; сандықтас, тас белгі 3; үйінді тас 8; екітас 1; тас белгі 14; композициялық қойтас, төрттас 1; композициялық тас белгі, үйінді тас 1; композициялық құлпытас, қойтас 1;	ансамбль	Маңғыстау ауданы, Ұштаған селосынан 20 км. оңтүстік-шығысқа бағытта
179.	Қапаш мешіті, шебер Капаш Қинақұлы, 1928 жыл	қала құрылысы және сәулет	Маңғыстау ауданы, Жармыш ауылынан 20 км. солтүстік-батыс бағытта
180.	Ақүйік қорымы (13 объект), ХIХ–ХХ ғасырлар; Атауы саны күмбезтам 2; сағанатам 5; тас қоршау 5; тас үйінді 1;	ансамбль	Маңғыстау ауданы, Шетпе аулынан 17 км. оңтүстік-шығыс бағытта
181.	Бекі қорымы (113 объект), ХVIII–ХIХ ғасырлар; Атауы саны күмбезтам 3; сағанатам 13; құлпытас 7 қойтас 35; қойтас, құлпытас 6; құлпытас, қойтас, сандықтас 2; құлпытас, төрттас 5; қоршау, құлпытас 5 сандықтас, құлпытас 2; сандықтас 4; қоршау 8; үйінді тастар 7; тас белгі 9; тас қоршау 1; тас белгі 6;	ансамбль	Маңғыстау ауданы, Бекі ауылынан 1 км. батыс бағытта
182.	Каратөбе қорымы (225 объект), ХVIII–ХХ ғасырлар; Атауы саны сағанатам 20; құлпытас 40; қойтас 22; қойтас, құлпытас 63; құлпытас, қойтас, сандықтас 1 құлпытас, үштас 3; тас қоршау, құлпытас 3; сандықтас, құлпытас 4; сандықтас 3; қоршау 39; үйінді тастар 8; тас белгі 19;	ансамбль	Маңғыстау ауданы, Шебір ауылынан 15 км. оңтүстік-шығыс бағытта
183.	Қараман ата қорымы және жерасты мешіті (470 объект), ХIII–ХIХ ғасырлар; Атауы саны жер асты мешіті 1; күмбезтам 4; сағанатам 41 сағанатам, құлпытас 1; құлпытас 9; қойтас 99; құлпытас, қойтас 47; сандықтас 26; сандықтас, қойтас 17; сандықтас, үштас 2; сандықтас, құлпытас, қойтас 1; сандықтас, тас белгі 1 сандықтас, құлыптас 3 қос тас белгі 59; тас қоршау 55; композициялық үштас 1; үштас 1; төрттас 2; бестас 5; құлпытас, төрттас 2; құлпытас, үштас 1; үйінді тас белгі 21; құлпытас, тас қоршау, қос тас белгі 2; тас қоршау, тас белгі 30; композициялық құлпытас, қойтас 5; құлпытас, тас белгі 2; құлпытас, қойтас, қос тас белгі 5; тас қоршау, қойтас 1; қос қойтас 1; қойтас, тас белгі 8; үштас, тас белгі 1; құлпытас, тас қоршау 16;	ансамбль	Маңғыстау ауданы, Шетпе ауылынан 35 км. оңтүстік-батыс бағытта
184.	Қамысбай қорымы (430 объект), ХV–ХIХ ғасырлар; Атауы саны күмбезтам 12; сағанатам 53; құлпытас 7; құлпытас, қойтас 86; құлпытас, тас қоршау 13; құлпытас, үйінді тастар 2; құлпытас, сандықтас, қойтас 3; композициялық құлпытас, қойтас 1; құлпытас, үштас 1; қойтас 86; қойтас, шырақтас 1; композициялық қойтас 9; қойтас, тас белгі 3; қойтас, екітас 1; тас қоршау 58; тас қоршау, қойтас 6; тас қоршау, үйінді тастар 1; тас қоршау, екі тас 2; сандықтас 7; сандықтас, қойтас 9; сандықтас, құлпытас 1; сандықтас, тас белгі 1 бестас 4; төрттас 15; үштас 18; төрттас, бестас 1; екітас 15; үйінді тастар 9; қос тас белгі 5;	ансамбль	Маңғыстау ауданы, Шетпе ауыланан 14 км. оңтүстік-шығыс бағытта
185.	Бесінбай қорымы (81 объект), ХVII–ХIХ ғасырлар; Атауы саны күмбезтам 2; сағанатам 15; құлпытас, қойтас 14; тас қоршау 15; тас қоршау, қойтас 2; сандықтас 1; сандықтас, қойтас 1; шырақтас 1; қойтас 12; төрттас 1; үйінді тас 14; композициялық төрттас 1; композициялық тас қоршау, құлпытас, қойтас 1; композициялық құлпытас, қойтас 1.	ансамбль	Түпқараған ауданы, Форт-Шевченко қаласынан 25 км. шығыс бағытта
186.	Т. Г.Шевченко мемориалды кешені (1847-1857 жылдар) (Т. Г. Шевченконың жер үйі, мұражай-үйі, 1853 жыл, құдық; Т. Г. Шевченконың мүсіні, 1888 жыл)	қала құрылысы және сәулет	Түпқараған ауданы, Форт-Шевченко қаласы, Т. Г. Шевченко атындағы парк, Б.Маяұлы көшесі, 7
Барлығы: 20 тарих және мәдениет ескерткіштері (4 - қала құрылысы және сәулет, 16 - ансамбль)
Түркістан облысы
187.	Қожа Ахмет Ясауи кесенесі, XIV ғасырдың соңы	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, қаланың оңтүстік-шығыс бөлігі, Түркістан Қалашығының аумағында
188.	Күлтөбе қалашығы ІІІ-ІV – ХІV-ХІХ ғғ.	археология	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстікке қарай 350 м.
189.	Көне Түркістан қаласы ХV-ХІХ ғғ.	археология	Түркістан қаласы, қазіргі қаланың оңтүстік-шығыс бөлігінде
190.	Қылует жер асты мешіті XII-ХХ ғғ.	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи ханакасынан оңтүстікке қарай 150 м., Түркістан некрополінің аумағында
191.	Әулие Құмшық ата жер асты мешіті XI-ХIІ ғғ.	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстік-шығысқа қарай 1 км.
192.	Шілдехана XI-ХIІ ғғ.	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен солтүстік-батысқа қарай 22 м, Түркістан мазарының аумағында.
193.	Сегіз қырлы кесене ХІV-ХVІІ ғғ.	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласысы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің шығыс мұнарасынан оңтүстікке қарай 40 м.
194.	Рәбия Сұлтан Бегім кесенесі XV ғ.	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстік-шығысқа қарай 60 м.
195.	Белгісіз сағана XVI ғ.	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстік-шығысқа қарай 45 м.
196.	Цитадель қамал қабырғасы ХVІ-ХІХ ғғ.	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Көне Түркістан қаласы шығыс қамалының бөлігі.
197.	Шығыс моншасы ХVІ-ХХ ғғ.	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстік-батысқа қарай 150 м.
198.	Есім ханның кесенесі, XVII ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің батыс мұнарасынан оңтүстікке қарай 12 м.
199.	Цитадель қамал қақпасы ХVI-ХІХ ғғ.	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Түркістан қалашығы қамалының шығыс жағы
200.	Жұма мешіті, XIX ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстікке қарай 150 м, Қылует жер асты мешітінің жанында.
201.	Темір жол станциясы кешені, 1903 жыл (вокзал; депо; тұрғын үйлер; мұздықтар)	қалақұрылысы және сәулет	Түркістан т.ж. станциясы
202.	Сауран археологиялық сәулеттік кешені ХIII-ХІV-ХVІІІ ғғ.	археология	Кентау қаласы, Сауран ауылы, ауылдан солтүстік-батысқа қарай 9 км., Түркістан қаласынан солтүстік-батысқа қарай 40 км.
203.	Қарасу тұрағы (Ш.Уәлиханов атындағы) Мустье	археология	Бәйдібек ауданы, Қарасу ауылынан 2 км. солтүстік-батыста, Арыстанды өзенінің оң жағалауында.
204.	Аппақ Ишан сәулет кешені, XIX ғасыр (мешіт; медресе; дәрісхана)	қала құрылысы және сәулет	Бәйдібек ауданы, Шаян ауылының батыс шетінде
205.	Ысмайыл ата сәулет кешені, XI−XIX ғасырлар (Ысмайыл ата кесенесі, орта ғасыр; Жәбірейіл кесенесі, XIX ғасыр; Кошқар-ата кесенесі, орта ғасыр; мешіт, кейінгі орта ғасыр; шілдехана, орта ғасыр; қақпалар, XIX ғасыр)	қала құрылысы және сәулет	Қазығұрт ауданы, Тұрбат ауылының орталығында.
206.	Арыстанбаб кесенесі, XX ғасырдың басы	қала құрылысы және сәулет	Отырар ауданы, Қоғам ауылынан 3 км. солтүстік-батыста.
207.	Оқсыз (Оксус) Қалашығы, I−XIVғасырлар	археология	Отырар ауданы, Маяқұм ауылынан 8 км. солтүстікте, Сырдария өзенінің сол жағалауы.
208.	Отырар қалашығы, I−XVIII ғасырлар	археология	Отырар ауданы, Талапты ауылының оңтүстік-шығыс шетінде.
209.	Медресе, XIX ғ. аяғы	қала құрылысы және сәулет	Созақ ауданы, Баба-ата ауылының солтүстік шетінде
210.	Баба-ата мешіт-кесенесі, XIX ғ. аяғы	қала құрылысы және сәулет	Созақ ауданы, Баба ата ауылының солтүстік шетінде.
211.	Қорғанның қираған орны VI−X ғғ	археология	Созақ ауданы, Баба ата ауылының солтүстік шетінде, Баба ата қалашығының аумағында.
212.	Ноғай-Ишан мешіті, XIX ғ.	қала құрылысы және сәулет	Созақ ауданы, Созақ ауылының орталығында.
213.	Ишан-базар мешіті (Ақмешіт), XIX ғ.	қала құрылысы және сәулет	Ордабасы ауданы, Аққойлы ауылының орталығында
214.	Ақсүмбе мұнарасы, ХІІІ-ХІV ғғ.	қала құрылысы және сәулет	Созақ ауданы, Ақсүмбе ауылынан 1 км. батыста
215.	Үкаша (Үкаш) ата кешені (мазар, құдық), ІХ-Х ғғ.	қала құрылысы және сәулет	Түркістан облысы, Түркістан қаласынан 35 км. жерде Бабайқорған ауылдық округі, 128 кварт., 017 учаскеде
216.	Гаухар ана кесенесі, ХІІ-ХІV ғғ.	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласынан 4 км. жерде Шойтөбе-Гаухар ана учаскесінде
217.	Гарнизон штабы ғимараты, ХІХ ғ.	қала құрылысы және сәулет	Түркістан облысыны, Түркістан қаласы Әйтеке би көшесі, 1
Барлығы: 31 тарих және мәдениет ескерткіштері (24 - қала құрылысы және сәулет, 7 - археология)
Павлодар облысы
218.	Г.Н. Потанин атындағы облыстық тарихи-өлкетану музейі ғимараты (бұрынғы көпес Деровтың сауда үйі), 1899 жыл	қала құрылысы және сәулет	Павлодар қаласы, Астана көшесі, 149
219.	Халық композиторы Естайдың бейіті (1874–1946 жылдар), 1946 жыл	қала құрылысы және сәулет	Ақтоғай ауданы, Мүткенов ауылы, ауылдан оңтүстікке қарай
220.	Халық композиторы Жаяу Мұсаның бейіті (1835–1929 жылдар), 1929 жыл	қала құрылысы және сәулет	Баянауыл ауданы, Жаңатілек ауылы, ауылдан оңтүстік-батысқа қарай 30 км.
Барлығы: 3 тарих және мәдениет ескерткіштері (қала құрылысы және сәулет)
Солтүстік Қазақстан облысы
221.	Абылай үйі (әскери лазарет, казармалар), 1829 жыл	қала құрылысы және сәулет	Петропавл қаласы, Карима Сутюшева көшесі, 1Б
222.	Облыстық қаржы бөлімінің ғимараты (бұрынғы көпес Янгуразовтың үйі, 1988 жыл бастап мектеп, 2005 жыл бастап Қазақстан мұсұлмандары рухани бірлестігінің бөлімі), XX ғасырдың басы	қала құрылысы және сәулет	Петропавл қаласы, Ульянов көшесі, 94
223.	Бейнелеу өнері мұражайының ғимараты (бұрынғы көпес Юзефовичтің үйі), 1909 жыл	қала құрылысы және сәулет	Петропавл қаласы, 314-ші атқыштар дивизиясы көшесі, 83
224.	Қарасай және Ағынтай батырлар ескерткіштері, 1999 жыл	қала құрылысы және сәулет	Петропавл қаласы, Театральный алаңы
225.	Қарасай және Ағынтай батырлар мемориалдық кешені, 1999 жыл	қала құрылысы және сәулет	Айыртау ауданы, Қарасай ауылы, ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 4 км.
226.	Ботай елді-мекені, біздің заманымызға дейінгі XXIV-XXII ғасырлар	археология	Айыртау ауданы Сырымбет ауылы, ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 1,5 км. Иман-Бүрлік өзенінің оң жағалауында
227.	Сырымбеттің үй-жайы (Уәлихановтардың үй-жайы), XIX ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Айыртау ауданы, Сырымбет ауылы, ауылдан оңтүстік-шығысқа қарай 3 км.
228.	Қожаберген жыраудың зираты (1663-1762), 2000 жыл	қала құрылысы және сәулет	Жамбыл ауданы, Благовещенка ауылы
Барлығы: 8 тарих және мәдениет ескерткіштері (7 - қала құрылысы және сәулет, 1 - археология)
Шығыс Қазақстан облысы
229.	Жамбыл атындағы облыстық драма театрының ғимараты (бұрынғы Халық үйі), 1902 жыл	қала құрылысы және сәулет	Өскемен қаласы, Тоқтаров көшесі, 47
230.	Металлургтер мәдениет сарайы, сәулетші Л.И. Маковеев, 1957 жыл	қала құрылысы және сәулет	Өскемен қаласы, Тәуелсіздік даңғылы, 68
231.	ЦентрКредит банктің ғимараты (бұрынғы Н.В. Гоголь атындағы бірінші қоғамдық кітапхана, кейіннен Абай атындағы кітапхана), ХІХ ғасырдың соңы	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Мәңгілік Ел көшесі, 22
232.	Ямышевский бекініс қақпалары, XVIII ғасыр (1776 жыл)	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Абай көшесі
233.	Облыстық тарихи-өлкетану музейінің ғимараты (бұрынғы губернатор үйі), 1856 жыл	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Абай көшесі, 90
234.	Ф.М. Достоевскийдің әдеби-мемориалдық музей-үйінің ғимараты (бұрынғы почтальон Липухиннің үйі, 1857–1859 жылдары жазушы Ф.М. Достоевский тұрған), 1838 жыл	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Достоевский көшесі, 118
235.	Революция және азамат соғысы батырларының мемориалы, мүсіншілер А. В. Тихомиров, О. С. Клюшкин, А. М. Семченко, сәулетші М.И. Михайлов, 1977 жыл	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Мамай батыр көшесі
236.	Екі мұнаралы мешіт, сәулетші Болбатов, инженер Поручик Манашев, 1856-1862 жылдары	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Абай көшесі, 50
237.	Бір мұнаралы мешіт, шебер Ғабдулла Эфенди, XIX ғасырдың 2-ші жартысы	қала құрылысы және сәулет	Семей Қаласы, Жұмабаев көшесі, 17
238.	Кеңес Одағының Батыры Т. Тоқтаровтың ескерткіші, мүсінші П.В. Шишов, сәулетшілер В.С. Рапопорт, А. Е. Мартиросов, 1970 жыл	қала құрылысы және сәулет	Риддер Қаласы, Тоқтаров көшесі
239.	Жазушы М.О. Әуезов туылған үй, XIX ғасырдың 2-ші жартысы	қала құрылысы және сәулет	Абай ауданы, Бөрілі ауылы, ауыл аумағынан Қасқабұлақ ауылына қарай солтүстік-шығыста
240.	Абай Құнанбаев үй-жайының кешені (тұрғын үй, Абайдың музей–үйі, Абай бейіті), 1894–1904 жылдары	қала құрылысы және сәулет	Абай ауданы, Бөрілі ауылы, Қарауыл ауылы, ауылдан оңтүстікке қарай 23-25 км., Жидебай шатқалында
241.	Қозы-Көрпеш – Баян сұлу мазары, IX–X ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Аягөз ауданы, Тарлаулы ауылы, ауылдан оңтүстікке қарай 7 км., Аягөз өзенінің оң жағалауында, Тансық станциясынан батысқа қарай 11 км.
242.	Шілікті обалы қорымы (57), біздің заманымызға дейінгі VII–V ғасырлары	археология	Зайсан ауданы, Шілікті ауылы, ауылдан оңтүстік-батысқа қарай 3 км. және солтүстік шығысқа қарай 5 км.
243.	Зейнолла мавзолейі, құрылысшы-шебер Баязит, 1925 жыл	қала құрылысы және сәулет	Зайсан ауданы, Жолшы ауылы, ауылдан солтүстік-шығысқа қарай 0,5 км.
244.	Аблайкет шіркеуінің қираған орны, 1654 жыл	археология	Ұлан ауданы, Бозанбай ауылы, оңтүстік-шығысқа қарай 15 км.
245.	Б.М. Шаяхметовтың бюсті, мүсінші Самойлов В.Б., сәулетші Артеменко С.М.	қала құрылысы және сәулет	Өскемен қаласы, Менделеев көшесі, 6, "Өскемен титан-магний комбинаты" акционерлік қоғамының Мәдениет үйінің алдындағы алаң
246.	Абайдың Республикалық әдеби-мемориалдық музей, ғимараттар тобы (әкімшілік ғимарат; көпес Р. Ершовтың бұрынғы үйі, 1860 жыл; жалғасқан құрылыс)	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Мұхамедханов көшесі, 29 Мәңгілік Ел көшесі, 12
247.	Абай оқыған Ахмет Риза медресесі, XIX ғасырдың 60 жылдары	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Мұхамедханов көшесі, 29
248.	Абай тұрған үй, XIX ғасырдың соңы ("Алаш арыстары-М.Әуезов" музейі, Анияр Молдабаевтың үйі, Абай өмір сүрген Семейдегі үй).	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Бөгенбай батыр көшесі, 132
Барлығы: 20 тарих және мәдениет ескерткіштері (18 - қала құрылысы және сәулет, 2 - археология)