Республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімін бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2020 жылғы 14 сәуірдегі № 88 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 15 сәуірде № 20397 болып тіркелді.

"Тарихи-мәдени мұра объектілерін қорғау және пайдалану туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 21-бабына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Мәдениет және спорт министрінің 14.01.2022 № 9 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімі бекітілсін.

2. "Республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрінің 2019 жылғы 30 мамырдағы № 156 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 18756 болып тіркелген, 2019 жылғы 7 маусымда Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің Эталондық бақылау банкінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Мәдениет және өнер істері департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелуін;

2) осы бұйрық қолданысқа енгізілгеннен кейін екі жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы тармақпен көзделген іс-шаралар орындалғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрлігінің Заң қызметі департаментіне іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Мәдениет және спорт вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрі

А. Раимкулова

Қазақстан Республикасы Мәдениет және спорт министрі 2020 жылғы 14 сәуірі № 88 Бұйрықпен бекітілген

Республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізімі

Ескерту. Тізімге өзгеріс енгізілді - ҚР Мәдениет және спорт министрінің 14.01.2022 № 9 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.04.2022 № 107 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

Р/с №	Ескерткіштің атауы	Ескерткіштің түрі	Орналасқан жері
1	2	3	4
Нұр-Сұлтан қаласы
1.	Мұсылман мектебі, қазіргі – Тарихи-мәдени мұра объектілерін және ескерткіштерді сақтауды қамтамасыз ету жөніндегі дирекция, сәулетші белгісіз, ХІХ ғасырдың соңы	қала құрылысы және сәулет	Отырар көшесі, 1/3
2.	Тың игерушілер сарайы, қазіргі – Астана" концерт залы, сәулетшілер П.Ю.Фогелс, О.Н. Крауклис, Д. К. Даннеберг, 1963 жыл, 2000-2001 жылдары қалпына келтірілді	қала құрылысы және сәулет	Кенесары көшесі, 32
3.	Бозоқ қалашығы, VІІІ-ІV ғасырлар	археология	Нұр-Сұлтан қаласының оңтүстік-батыс шеті, Бұзықты көлінің шығыс жағалауы
Барлығы: 3 тарих және мәдениет ескерткіштері (2 - қала құрылысы және сәулет, 1 - археология)
Алматы қаласы
4.	Қазақстан Республикасы Ғылым академиясының бас корпусы, сәулетші А.В. Щусев, 1948-1953 жылдар, 1980 жылғы жапсарлас құрылыс	қала құрылысы және сәулет	Шевченко көшесі, 28
5.	А.С. Пушкин атындағы мемлекеттік кітапхана, қазіргі – Қазақстан Республикасының Ұлттық кітапханасы, сәулетшілер В.П. Ищенко, В.Н. Ким, К.К. Кальпой, В.Н. Тютин, Э.К. Кузнецова, 1970 жыл	қала құрылысы және сәулет	Абай даңғылы, 14
6.	Верный ерлер гимназиясы, қазіргі –Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университеті, сәулетші П. Гурдэ, 1892-1895 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Қазыбек би көшесі, 28
7.	Республика сарайы, сәулетшілер Н.И. Рипинский, В.Н. Ким, Л.Л. Ухоботов, Н.Г. Ратушный, В. И. Кукушкин, Б.Н. Делов, 1970 жыл	қала құрылысы және сәулет	Достық даңғылы, 54 Абай алаңы
8.	Қазақ КСР Үкіметінің үйі, қазіргі –Т.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының ғимараты, сәулетші М.Я. Гинзбург, 1927-1931 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Бөгенбай батыр көшесі, 136 а
9.	М.О. Әуезовтың әдеби-мемориалдық музей үйі, сәулетші Г.Г. Герасимов, 1961 жыл	қала құрылысы және сәулет	Төлебаев көшесі, 185
10.	Сәулетшілер Зенковтардың үйі, қазіргі – қалалық жедел жәрдем станциясының ғимараты, сәулетші белгісіз, XIX ғасыр соңы	қала құрылысы және сәулет	Қазыбек би көшесі, 115
11.	Қазақ КСР-нің Үкімет үйі, қазіргі –Қазақ-британ техникалық университеті, сәулетшілер Б.Р. Рубаненко, Т.А. Симонов, 1947-1957 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Төле би көшесі, 59, Астана алаңы
12.	Верный қаласының құрметті азаматы Т.А. Головизиннің үйі, қазіргі – № 4 Мемлекеттік резиденцияның ғимараты, сәулетші белгісіз, 1905-1908 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Н. Назарбаев даңғылы, 162
13.	Көпес М.А. Гавриловтың үйі, сәулетші А.П. Зенков, XX ғасырдың басы	қала құрылысы және сәулет	Желтоқсан көшесі, 167
14.	Көпес И. Ғабдувалиевтің сауда үйі, қазіргі – "Қызыл-Таң" маталар үйінің ғимараты, сәулетші А.П.Зенков, 1912 жыл.	қала құрылысы және сәулет	Жібек жолы көшесі, 39
15.	Офицерлер үйі, қазіргі – Ықылас атындағы халық музыкалық аспаптар музейінің ғимараты, сәулетші А.П. Зенков, 1908 жыл	қала құрылысы және сәулет	Зенков көшесі, 24
16.	Көпес Шахворостовтың үйі, қазіргі – Қазақстан Республикасындағы Америка Құрама Штаттарының консулдығы ғимараты, сәулетші А.П. Зенков, 1890 жыл	қала құрылысы және сәулет	Н. Назарбаев даңғылы, 99
17.	"Медеу" спорт кешені, сәулетшілер В.З. Кацев, А.С. Қайнарбаев, инженер С.Б. Матвеев,1969-1972 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Медеу шатқалы
18.	Мемлекеттік Ә. Қастеев атындағы өнер музейі ғимараты, сәулетшілер Э.К. Кузнецова, О.А. Наумова, Б.М. Новиков, 1976 жыл	қала құрылысы және сәулет	Сәтпаев көшесі, 30 а
19.	Верный ерлер гимназиясы пансионы, қазіргі – С. Бегалин атындағы орталық қалалық балалар кітапханасы ғимараты, сәулетші П.В. Гурде, А.П. Зенковтың қатысуымен, 1907 жыл	қала құрылысы және сәулет	Достық даңғылы, 15
20.	Вознесенск кафедралдық соборы, сәулетшілер К.А. Борисоглебский, С.К. Тропаревский, Н.И. Степанов пен А.П. Зенковтың қатысуымен, 1904-1906 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Гоголь көшесі, 40, 28 Гвардияшы-Панфиловшылар атындағы саябақ
21.	Абай атындағы Қазақ мемлекеттік академиялық опера және балет театрының ғимараты, сәулетшілер А.Н. Простаков, Н.О. Оразымбетов, 1939-1941 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Қабанбай батыр көшесі, 110
22.	А.Колпаковский атындағы нақты бастауыш қалалық училище, қазіргі – "Қазқайтажаңарту" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорынның ғимараты, сәулетші А.П. Зенков, 1890 жыл	қала құрылысы және сәулет	Гоголь көшесі, 37
23.	Мемлекет және қоғам қайраткері, Қазақстан КП ОК бірінші хатшысы Дінмұхамед Ахмедұлы Қонаевтың бюсті, мүсіншілер Т.С. Досмағамбетов, А.Б. Татаринов, 1978 жыл	монументтік өнер құрылысы	Бөгенбай батыр және Д.Қонаев көшелерінің қиылысы
24.	Екі мәрте Кеңес Одағының Батыры С.Д. Луганскийдің бюсті, мүсінші Б. Павлов, сәулетші И. Белоцерковский, 1947 жыл	монументтік өнер құрылысы	Абылай хан даңғылы, (Гоголь және Әйтеке би көшелерінің қиылысы)
25.	Даңқ мемориалы, мүсіншілер А.В. Артимович, В.В.Андрюшенко, сәулетшілер Т.К. Басенов, Р.А. Сейдалин, 1975 жыл	монументтік өнер құрылысы	28 Гвардияшы-Панфиловшылар атындағы саябақ
26.	Абай Құнанбайұлы (Ибраһим) ескерткіші, мүсінші Х.И. Наурызбаев, сәулетші И. Белоцерковский, 1961 жыл	монументтік өнер құрылысы	Достық даңғылы, Абай атындағы алаң
27.	Мұхтар Әуезов ескерткіші, мүсінші Е.А. Сергебаев, сәулетшілер О. Баймырзаев, А. Қайнарбаев, 1980 жыл	монументтік өнер құрылысы	Абай даңғылы, М.Әуезов атындағы Қазақ академиялық драма театрының алды
28.	Шоқан Уәлиханов ескерткіші, мүсінші Х.И. Наурызбаев, сәулетші Ш.Е. Уәлиханов, 1969 жыл	монументтік өнер құрылысы	Шевченко көшесі, Қазақстан Республикасы Ғылым Академиясының алдындағы алаң
29.	Әліби Жангелдин ескерткіші, мүсіншілер Т.С. Досмағамбетов, О. Г. Прокопьева, сәулетші Ш.Е. Уәлиханов, 1975 жыл	монументтік өнер құрылысы	Алматы-1 станциясы, вокзал алды алаңы
30.	Амангелді Иманов ескерткіші, мүсінші Х. Асқар-Сарыджа, сәулетші Т. Басенов, 1947 жыл	монументтік өнер құрылысы	Абылай хан даңғылы, Амангелді саябағы
31.	Алып тасталды - ҚР Мәдениет және спорт министрінің м.а. 27.04.2022 № 107 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
32.	Нан өнімдері министрлігінің ғимараты, қазіргі – Мемлекеттік музей "Мәдениеттерді жақындастыру орталығы" республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорнының ғимараты, сәулетші В.Твердхлебов, мүсінші И.Вахек, 1936 жыл	қала құрылысы және сәулет	Қабанбай батыр көшесі, 94
33.	Ахмет Байтұрсыновтың музей үйі, сәулетшісі белгісіз, 1917 жыл	қала құрылысы және сәулет	Байтұрсынов көшесі, 60
34.	Қазақстан Республикасының Орталық мемлекеттік музейі ғимараты, сәулетшілер Ю. Ратушный, З. Мустафина, Б. Рзагалиев, 1985 жыл	қала құрылысы және сәулет	Н.Назарбаев даңғылы, Самал-1 ықшам ауданы, 44
35.	Орталық мемлекеттік архив ғимараты, сәулетшісі С.Суховский, Д.Страховский, 1962 жыл	қала құрылысы және сәулет	Абай даңғылы, 39
36.	Ш.Айманов атындағы "Қазақфильм" ғимараты кешені (тонстудия, өндірістік, екі павильонды блок), сәулетшілер Д. Фомичев, В. Райлян, 1940 жыл	қала құрылысы және сәулет	Әл-Фараби даңғылы, 176
Барлығы: 33 тарих және мәдениет ескерткіштері (25 - қала құрылысы және сәулет, 8 - монументтік өнер құрылысы)
Шымкент қаласы
37.	Сайрам (Исфиджаб) қалашығы VІІІ-ХVІІ ғасырлар	археология	Сайрам тұрғын үй алабының аумағы
38.	Әбдел-Әзіз баб кесенесі, XIII-ХVIІI ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Сайрам тұрғын үй алабының аумағы
39.	Ибрагим ата кесенесі, XIII-ХVIІI ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Сайрам тұрғын үй алабының аумағы
40.	Қожа Салық кесенесі, XIII-ХVIІI ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Сайрам тұрғын үй алабының аумағы
41.	Мірәлі баб кесенесі, XIII-ХVIІI ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Сайрам тұрғын үй алабының аумағы
42.	Қарашаш ана кесенесі, XII-ХVIІI ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Сайрам тұрғын үй алабының аумағы
43.	Хызыр мұнарасы, ХІХ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Сайрам тұрғын үй алабының аумағы
Барлығы: 7 тарих және мәдениет ескерткіштері (6 - қала құрылысы және сәулет, 1 - археология)
Ақмола облысы
44.	В.В. Куйбышев музей-үйі, қазіргі – Көкшетау қаласының тарихи музейінің ғимараты, 1889-1905 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Көкшетау қаласы, Қанай би көшесі, 32
45.	Шоқан Уәлихановтың ескерткіші, мүсінші Т.С. Досмағамбетов, сәулетші К.А. Әбдіков, 1971 жыл	монументтік өнер құрылысы	Көкшетау қаласы, Әуезов және М.Сағдиев көшелерінің қиылысы
46.	Халық композиторы Біржан Қожағұловтың (1832-1897 жылдар) жерленген жері (бюст, стела), мүсінші Т.С. Досмағамбетов, 1950 жыл	қала құрылысы және сәулет	Біржан сал ауданының Степняк қаласы, Біржан сал көшесі, қала шетіндегі ескі зират маңы
47.	Ботағай кесенесі, XIV-XV ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Қорғалжын ауданының Қорғалжын ауылынан шығысқа қарай 2 км
47-1.	Сәулеттік-мемориалдық монумент, 2004 жыл	монументтік өнер құрылысы	Бурабай кенті, Абылай хан алаңқайы
Барлығы: 5 тарих және мәдениет ескерткіштері (3 - қала құрылысы және сәулет, 2 - монументтік өнер құрылысы)
Ақтөбе облысы
48.	Теміржолшылар мәдениет үйі, сәулетшісі белгісіз, 1928 жыл	қала құрылысы және сәулет	Ақтөбе қаласы, Ш.Уәлиханов көшесі, 39
49.	Кеңес Одағының Батыры ұшқыш-космонавт В.И. Пацаевтың мүсіні, мүсіншісі Ю.А.Тур, сәулетшісі А.А.Заварзин, 1976 жыл	монументтік өнер құрылысы	Ақтөбе қаласы, Әбілқайыр хан даңғылы
50.	Кеңес Одағы Батыры Әлия Молдағұлованың ескерткіші, мүсіншісі Е.Н.Штамм, сәулетшісі Л.В.Распутов, 1960 жыл	монументтік өнер құрылысы	Ақтөбе қаласы, Шернияз көшесі
51.	Дауымшар мазары: кесене, сағанатам, құлпытастар, шағын сәулет нысандары, ХVІІІ-ХХ ғасырлар	ансамбльдер мен кешендер	Байғанин ауданының Жарқамыс ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 40 км
52.	Қарасақал мазары: кесене, сағанатам, құлпытастар, шағын сәулет нысандары, ХVІІ-ХХ ғасырлар	ансамбльдер мен кешендер	Байғанин ауданының Жарқамыс ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 60 км
53.	Сүндет кесенесі, шебер Дәулетнияз, XIX ғасырдың аяғы	қала құрылысы және сәулет	Байғанин ауданының Жарқамыс ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 66,9 км
54.	Асан-Қожа мазары: кесене, сағанатам, құлпытастар, шағын сәулет нысандары, ХVІІІ-ХХ ғасырлар	ансамбльдер мен кешендер	Байғанин ауданының Миялы аулынан оңтүстік-батысқа 22,7 км, Оймауыт ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 43 км
55.	Тоқпан кесенесі, сәулетшісі белгісіз, XIX ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Шалқар ауданының Аққайтым аулынан солтүстік-батысқа 18 км, Шалқар қаласынан оңтүстік-батысқа 38,3 км
56.	Абат-Байтақ қорымы: кесене, құлпытастар, ХІV ғасырдың басы-ХV ғасыр	ансамбльдер мен кешендер	Қобда ауданының Талдысай ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 12 км
Барлығы: 9 тарих және мәдениет ескерткіштері (3 - қала құрылысы және сәулет, 2 - монументтік өнер құрылысы, 4 – ансамбльдер мен кешендер)
Алматы облысы
57.	Қапшағай гидроторабы, инженер Н.В. Вологдин, сәулетші Е.В. Эрхарт, 1965-1971 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Қапшағай қаласындағы Іле өзенінде
58.	Ақын Сара Тастанбекованың (1878-1916 жж.) кесенесі, 1972 жыл	қала құрылысы және сәулет	Ақсу ауданының Көшкентал ауылынан солтүстік-батысқа қарай 8 км
59.	Екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Н. Алдабергеновтің мүсіні, сәулетші Х. Наурызбаев, 1960 жыл	монументтік өнер құрылысы	Ескелді ауданының Алдабергенов ауылы, Батырлар аллеясы
60.	Қарамерген қалашығы, ІХ-ХІІІ ғасырлар	археология	Балқаш ауданының Бақанас ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 200 км., Ортасу құрғақ арнасынан солтүстікке қарай 3 км
61.	"Тамғалы" археологиялық ландшафт петроглифтері, қола дәуірі, орта ғасыр	археология	Жамбыл ауданының Қарабастау кенті, Қопа станциясынан солтүстік-батысқа қарай 40 км
62.	Жамбыл музей - үйінің кешені, 1938–1946 жылдар: Жамбылдың тұрғын үйі (1936-1938 жылдары тұрған, 1945-1978 жылдары Жамбылдың кіші ұлы Тезекбай тұрған (фонд қоймасы), 1935 жыл; Әдеби-мемориалдық музей-үйі, сәулетшілер В.В. Бирюков, А.К. Деев, 1938 жыл, 1995 жылы жапсарлас құрылыс салынды; Жамбыл кесенесі (1846-1865 жж.), сәулетші И.И. Белоцерковский, 1957 жыл; әкімшілік ғимарат, 1960 жыл; саябақ	ансамбльдер мен кешендер	Жамбыл ауданының Жамбыл ауылы
63.	Бесшатыр обалы қорымы, біздің заманымызға дейінгі VII-IV ғасырлар	археология	Кербұлақ ауданының Басши ауылы, ауылдан солтүстікке қарай 65 км, Іле өзенінің оң жағалауында, Шылбыр шатқалының кіре берісі
64.	Ш. Уәлиханов атындағы мемориалды музей-паркі, 1985 жыл: Ш.Уәлихановтың (1835-1865 жж,) зираты, сәулетші М. Ващенко, горельеф авторы П.Усачев, 1958 жыл; Ш.Уәлихановтың ескерткіші, мүсіншілер Ю. Рукавишников, Н. Милоидов, 1979 жыл; Ш. Уәлихановтың "Алтынемел" музейі, сәулетшілер Б. Ыбыраев, А. Рүстембек, Р. Сейдалин, Б. Маманбаев, 1985 жыл.	ансамбльдер мен кешендер	Кербұлақ ауданының Шоқан ауылынан батысқа қарай 3 км
65.	"Жаркент мешіті" сәулеттік- көркемдік музей кешені (мешіт, медресе, бас қақпа, бүйір қақпалары (оңтүстік, солтүстік), сәулетшісі Хон Пик, XIX ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Панфилов ауданының Жаркент қаласы, Юлдашев көшесі, 40
66.	Черкасск қорғанысының мемориалы, 1918-1919 жылдар: Сарқан ауданының тарихы музейі, 1974 жыл музей, 1974 жыл; Черкасск қорғанысының мемориалы, мүсінші В. Ю. Рахманов, сәулетшілер А. Ордабаев, Т. Б. Сүлейменов, 1973 жыл; Тұрғын үй - штаб, 1918-1919 жылдар.	ансамбльдер мен кешендер	Сарқан ауданының Черкасск ауылынан солтүстікке қарай 2,5 км
67.	Қойлық (Каялык) қалашығы, VIII ғасырдың соңы - XIV ғасыр	археология	Сарқан ауданының Қойлық ауылының шығыс шекарасы
68.	Талғар қалашығы, VIII-XIV ғасырлар	археология	Талғар қаласы шетінің оңтүстік бөлігі, Талғар өзенінің оң жағалауы, Шатқал ауызы
Барлығы: 12 тарих және мәдениет ескерткіштері (3 - қала құрылысы және сәулет, 1 - монументтік өнер құрылысы, 3 - ансамбльдер мен кешендер 5 - археология)
Атырау облысы
69.	Мұнайшылар тұратын қалашық (тұрғын үйлер (4), су қысымды мұнара, Құрманғазы атындағы мәдениет сарайы), сәулетшілер А.В. Арефьев, С.В. Васильковский, 1943-1948 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Атырау қаласы, мұнайшылардың тұрғын қалашығы, С.Сауырғалиев көшесі, 1
70.	Жұбан кесенесі, шеберлер Оңалбай, Мұңалбай, Өмірбай, Итбай, Иманбай Қаражүсіповтер,1880-1898 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Жылыой ауданының Құлсары қаласынан солтүстікке қарай 90 км
71.	Ақын 1836-1838 жылдардағы көтеріліс басшысы Махамбет Өтемісовтің жерленген жері, (1803-1846 жылдар) 1995 жылы кесене салынған	киелі объекті	Индер ауданының Индербор кентінен оңтүстік-шығысқа қарай 40 км
72.	Сарайшық қалашығы, ХІІІ-ХVІ ғасырлар	археология	Махамбет ауданының Сарайшық ауылынан шығысқа қарай 1,5 км
Барлығы: 4 тарих және мәдениет ескерткіштері (2 - қала құрылысы және сәулет, 1 – археология, 1 – киелі объект)
Батыс Қазақстан облысы
73.	Орыс-қырғыз (қазақ) мектебі, қазіргі –Батыс Қазақстан облыстық тарихи-өлкетану музейі, сәулетші белгісіз, 1864 жыл	қала құрылысы және сәулет	Орал қаласы, Нұрсұлтан Назарбаев даңғылы, 184 үй
74.	Қала құрылысы кешені - ескі Оралдың қала орталығынан Е. Пугачев алаңына дейінгі бөлігі, XVII-XX ғасырлар Коммерциялық банк, қазіргі –облыстық әкімшілігі, 1896 жыл; Жазалы атамандар үйі, қазіргі – Ішкі істер басқармасы емхана, 1823 жыл; көпес Қаревтің үйі, қазіргі – Ғ.Құрманғалиев атындағы облыстық филармония, 1901 жыл; әскери шаруашылық басқармасы, қазіргі – Х.Есенжанов атындағы балалар кітапханасы, 1869 жыл; Михаил Архангел Соборы,1740-1751 жылдар;типтік қалалық үй-жай, 1878 жыл; Құтқарушы Христің храмы, сәулетші В.Н.Чалин, 1891-1907 жылдар	ансамбльдер мен кешендер	Орал қаласы, Нұрсұлтан Назарбаев даңғылы, 184 Нұрсұлтан Назарбаев даңғылы, 179 Н.Савичев көшесі, 43 Қарев көшесі, 47 Нұрсұлтан Назарбаев даңғылы, 166 Нұрсұлтан Назарбаев даңғылы, 63 Нұрсұлтан Назарбаев даңғылы, 147 Нұрсұлтан Назарбаев даңғылы, 202
75.	В.И. Чапаевтың музей кешені, 1919 жыл: В.И. Чапаев дивизиясының 25-ші штабы (музей), 1919 жыл; Василий Чапаевтың қайтыс болған жері (обелиск және стела), 1971 жыл; Чапаевшылардың бауырластар ескерткіші, 1971 жыл	ансамбльдер мен кешендер	Ақжайық ауданының Чапаев ауылы, мәдениет және демалыс саябағы, ескерткіштер аллеясы
76.	Орда баспаханасы, қазіргі – тұрғын үй, сәулетші белгісіз, ХІХ ғасырдың ІІ-ші жартысы	қала құрылысы және сәулет	Бөкей ордасы ауданының Хан Ордасы ауылы, Абдолла Теңізбаев көшесі, 19
77.	Кеңес Одағының Батыры Мәншүк Мәметованың мүсіні, мүсіншілер Ю.П. Поммер, Н.А. Ковальчук, 1971 жыл	монументтік өнер құрылысы	Жәнібек ауданының Жәнібек ауылы, Өтемісов көшесі, 26
78.	Батыс Қазақстан облыстық Хан ордасы тарихи-мәдени, архитектуралық-этнографиялық музей-қорығы: Хан сарайы ғимараты, 1828 жыл; Хан мешіті, қазіргі – Тәуелсіздік музейі, 1835 жыл; Дәрігер А.А.Сергачев үйі, қазіргі –музейдің әкімшілік ғимараты, 1830 жыл; Қазынашылық ғимараты, қазіргі – "Бөкей Ордасы тарихы музейі", 1867 жыл; Әйелдер гимназиясы, қазіргі – "Халыққа білім беру музейі", 1883 жыл; Аурухана ғимараты, 1872 жыл; Халық училищелері инспекторы Данилевскийдің үйі, қазіргі – "Тұңғыш қазақ баспаханасы" музейі, 1841 жыл; Жәңгір училищесі мұғалімі Ольдекоптың үйі, қазіргі –А.Тажетдиновтың мемориалдық музейі, 1841 жыл; Халық училищелері инспекторы А.Е.Алекторовтың үйі, қазіргі –С.Меңдешевтің мемориалдық музейі, 1842 жыл; А.Оразбаева тұрған Халық училищелері инспекторы И.И.Проскуряковтың үйі, 1842 жыл; Аурухана ғимараты, қазіргі –Денсаулық сақтау мемориалдық музейі, 1852 жыл; Халық училищелері инспекторы А.А.Воскресенскийдің үйі, қазіргі –Табиғат музейі, 1890 жыл; Хан Жәңгір кесенесі, 1997 жыл; Күйші Дәулеткерей кесенесі, 2000 жыл; Ғалым М.Бабажанов кесенесі, 2001 жыл; Тарғын мектебі ғимараты, қазіргі – Педтехникум, 1868 жыл	ансамбльдер мен кешендер	Бөкей ордасы ауданының Хан Ордасы ауылы, Жәңгір хан көшесі, 31
79.	Жайық қалашығы, ХІV-ХV ғасырлар	археология	Орал қаласының Круглоозерный ауылдық округі, қаладан оңтүстік-шығысқа қарай 12 км, Жайық өзенінің 2-ші жайылма үсті террассасында орналасқан
Барлығы: 7 тарих және мәдениет ескерткіштері (2 - қала құрылысы және сәулет, 1 - монументтік өнер құрылысы, 3 - ансамбльдер мен кешендер, 1 - археология)
Жамбыл облысы
80.	Тараз қалашығы, I-ХIХ ғасырлар	археология	Тараз қаласы, Ташкент көшесі 2
81.	Талас өзенінен өтетін ортағасырлық көпірдің қирандылары, XIII ғасыр	археология	Тараз қаласының оңтүстік-шығыс шетінде, Талас өзенінің оң жағалауы, Тектұрмас кесенесінің маңы
82.	Қали Жүніс моншасы, сәулетшісі белгісіз, XX ғасырдың басы.	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, Байзақ батыр көшесі, 38
83.	Қарахан кесенесі, сәулетшісі белгісіз, XI-ХІІ ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, Төле би және Байзақ батыр көшелерінің қиылысы
84.	Тектұрмас кесенісі, сәулетшісі белгісіз, X-XIV ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласының оңтүстік-шығыс шеті, Талас өзенінің оң жағалауы, Тектұрмас тауының шыңында
85.	Дәуітбек (Шамансұр) кесенесі, сәулетшісі белгісіз, XIII ғ.	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, Карахан көшесі, 1
86.	Әбдіқадір мешіті, сәулетшісі белгісіз, XХ ғасырдың басы.	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, Абай көшесі, 5, Көшеней көшесінің қиылысы
87.	Жүнісбай мешіті, сәулетшісі, 1906-1913 жылдар.	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, Адамбаев көшесі, 24, Қылышбай ақын көшесінің қиылысы
88.	Нәметбай мешіті, сәулетшісі, 1887-1897 жылдар.	қала құрылысы және сәулет	Тараз қаласы, Ташкент көшесі, 21, Байзақ батыр көшесінің қиылысы
89.	Жамбыл Жабаевтың ескерткіші, мүсіншісі Х. Наурызбаев, сәулетшісі В.В. Сашенко, 1961 жыл.	монументтік өнер құрылысы	Тараз қаласы, Абай көшесі, Жамбыл облысы әкімдігі ғимаратының алдындағы алаң
90.	Төменгі Барысхан қалашығы, VI-XII ғасырлар	археология	Байзақ ауданының Талас ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 1,5 км., Талас өзенінің оң жағалауында, Тараз-Алматы жолынан солтүстікке қарай 0,5 км.
91.	Түймекент қалашығы, VI-XII ғасырлар	археология	Байзақ ауданының Түймекент ауылынан оңтүстік-шығыс шеті, Талас өзенінің оң жағалауында
92.	Оххум қалашығы, VI-XII ғасырлар	археология	Байзақ ауданының Тегістік ауылынан солтүстік-батысқа қарай 13 км, Тегістік-Бостандық тас жолының сол жағынан 300 метр қашықтықта орналасқан
93.	Айша Бибі кесенесі, сәулетшісі белгісіз, XI-XII ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Жамбыл ауданының Айшабибі ауылының орталығы
94.	Бабаджа Хатун кесенесі, сәулетшісі белгісіз, XІ-XIІ ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Жамбыл ауданының Айшабибі ауылының орталығы
95.	Ақыртас сәулет-археологиялық кешені, VIII-XIV ғасырлар	ансамбльдер мен кешендер	Жамбыл ауданының Ақшолақ станциясынан оңтүстікке қарай 6 км, Қырғыз Алатауы етегінде
96.	Жалпақтөбе (Жікіл) қалашығы, VI–XII ғасырлар	археология	Жамбыл ауданының Жалпақтөбе ауылы
97.	Берікқара қорымы, б.з.д. ІІ ғасыры - б.з. IV ғасыры.	археология	Жуалы ауданының Қарабастау ауылынан оңтүстікке қарай 3 км
98.	Меркі қалашығы, VII-XIII ғасырлар	археология	Мерке ауданы Мерке ауылының батыс шеті
99.	Жазылбек Қуанышбаевтың ескерткіші, мүсінші Б. Түлеков, сәулетші Т. Басенов, 1962 жыл.	монументтік өнер құрылысы	Мойынқұм ауданының Бірлік ауылы, әкімдік ғимаратының алды
100.	Шоқай Датқа кесенесі, сәулетшісі белгісіз, XVIII ғ.	қала құрылысы және сәулет	Сарысу ауданының Саудакент ауылынан шығыс шеті, ескі зират
101.	Ақкөл тұрағы, Палеолит дәуірі, шелль-ашель мәдениеті.	археология	Талас ауданының Ақкөл ауылынан батысқа қарай 13 км, Ақкөл көлінен солтүстікке қарай 8 км
102.	Бөріқазған тұрағы, төменгі палеолит.	археология	Талас ауданының Қызылаут ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 8 км, Қаратау қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 38 км
103.	Тәңірқазған тұрағы, төменгі палеолит.	археология	Талас ауданының Қызылаут ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 10 км, Қаратау қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 34 км, Көктал өзенінің шығысқа қарай 13–15 км
104.	Қарақожа мешіті, сәулетшісі белгісіз, ХХ ғасырдың басы, 1909 жыл.	қала құрылысы және сәулет	Талас ауданының Сейілбек ауылынан шығыс шеті
105.	Абдулла Ишан мешіті, сәулетшісі белгісіз, ХХ ғасырдың басы, 1900 жыл.	қала құрылысы және сәулет	Талас ауданының Үшарал ауылы, Ештайбек көшесі, 7
106.	Құлан қалашығы,VI ғасыр - XIII ғасырдың басы.	археология	Тұрар Рысқұлов ауданы Құлан ауылының шығыс және солтүстік-шығыс шеті
107.	Ақтөбе қалашығы,VI-XIII ғасырлар	археология	Шу ауданының Ақсу ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 3 км., Ақсу өзенінің екі жағалауында
108.	Өрнек қалашығы, VIII-XII ғасырлар	археология	Т. Рысқұлов ауданының Өрнек ауылынан оңтүстікке қарай 6 км
109.	Қостөбе қалашығы, VI-XII ғасырлар	археология	Байзақ ауданы Сарыкемер ауылының шығысында
Барлығы: 30 тарих және мәдениет ескерткіштері (12 - қала құрылысы және сәулет, 15 - археология, 2 - монументтік өнер құрылысы, 1 - ансамбльдер мен кешендер)
Қарағанды облысы
110.	Кеңес Одағының Батыры Нүркен Әбдіровтің ескерткіші, мүсіншілер А.П. Билык, Ю.В. Гуммель, сәулетші Л.Е. Воробьев, 1958 жыл	монументтік өнер құрылысы	Қарағанды қаласы, Н. Әбдіров даңғылы
111.	Беғазы қорымы, біздің заманымызға дейінгі XII-X ғасырлар	археология	Ақтоғай ауданының Беғазы ауылынан батысқа қарай 1 км, Бегазы өзенінің оң жағалауы, Тоқырау өзенінің шектескен жерден 18 км. жоғары, Ақтоғай ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 40 км
112.	Айдарлы қорымдар тобы, кейінгі қола дәуірі, ерте темір дәуірі	археология	Жаңарқа ауданының Айшырақ ауылынан батысқа қарай 2 км, Атасу өзенінің оң жағалауы, Ақсай алқабы
113.	Саңғыру қорымы II (150 тас қоршаулар), қола дәуірі – ерте темір дәуірі	археология	Жаңаарқа ауданының Айшырақ ауылынан батысқа қарай 5,5 км, Дарат қосалқы шаруашылығынан солтүстік-батысқа қарай 4 км, Санғуыр шатқалы, Атасу өзенінің жоғары ағысында
114.	Айшырақ қорымы, қола дәуірі	археология	Жаңаарқа ауданының Ақтау ауылынан солтүстікке қарай 20 км, Атасу өзенінің сол жағалауында, Қаражал кенішінен оңтүстік-шығысқа қарай 93 км
115.	Саңғыру I қорымы (40 тас қоршаулар), кейінгі қола дәуірі	археология	Жаңаарқа ауданының Ақтау ауылы, ауылдан шығысқа қарай 45 км., Саңғуыр шатқалында, Дарат шатқалынан солтүстік-шығысқа қарай 3 км
116.	Жұбан-ана кесенесі, сәулетші белгісіз, XI-ХII ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Жаңаарқа ауданының Монадыр станциясынан солтүстік-батысқа қарай 12 км, Сарысу өзенінің оң жағалауында
117.	Халық композиторы Мәди Бәпиұлының зираты (1880-1921 жылдар), сәулетші белгісіз	қала құрылысы және сәулет	Қарқаралы қаласынан солтүстікке қарай 200 м, Ақбейіт зираты
118.	Қызылкент сарайының қирандылары, XIV-XV ғасырлар	археология	Қарқаралы ауданының Кент ауылынан шығысқа қарай 3 км, Қызылсу өзені Талды өзеніне құятын арнасы, Кент тауларында, Қарқаралы қаласынан оңтүстік-шығысқа қарай 40 км
119.	Айранбай (Бескүмбез) кесенесі, сәулетші белгісіз, XIX ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданының Алғабас ауылынан оңтүстікке қарай 35 км, Сарысеңгір өзенінің оң жағалауы
120.	Аяққамыр кесенесі, сәулетші белгісіз, XI-ХII ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданының Жезді ауылынан солтүстік-батысқа қарай 9 км, Жезді өзенінің сол жағалауы
121.	Алаша-хан кесенесі, сәулетші белгісіз, XI-ХII ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданының Малшыбай ауылынан оңтүстік – батысқа қарай 2 км, Қаракеңгір өзенінің оң жағалауында
122.	Жошы хан кесенесі (Жучихан), сәулетші белгісіз, XIII ғасырдың І-ші жартысы	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданының Малшыбай ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 28 км, Кеңгір өзенінің сол жағалауы, Жезқазған қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 50 км
123.	Дүзен кесенесі (Жүзден), шебер Еманұлы Сералы, 1863-1866 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданының Малшыбай ауылынан солтүстік-батысқа қарай 30 км, Қаракеңгір өзенінің оң жағалауы
124.	Домбауыл салт-жоралғы құрылысы, VIII-IX ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданының Малшыбай ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 24 км, Кеңгір өзенінің сол жағалауы, Жезқазған қаласынан солтүстік-шығысқа қарай 55 км
125.	Лабақ кесенесі, сәулетші белгісіз, XIХ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданының Малшыбай ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 20 км, Қаракеңгір өзенінің сол жағалауы
126.	Кетебай кесенесі, сәулетші белгісіз, 1898 жыл	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданының Малшыбай ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 20 км, Қаракеңгір өзенінің сол жағалауы
127.	Болған-ана кесенесі, сәулетші белгісіз, XII-ХIII ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданының Талап ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 30 км
128.	Басқамыр қалашығы, IX-XII ғасырлар	археология	Ұлытау ауданының Талдысай ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 0,5 км, Жезді кентінен солтүстікке қарай 18 км, Жезды өзенінің сол жағалауы, Талдысай өзенінің сағасы
129.	Мақат кесенесі, сәулетші белгісіз, 1923 жыл	қала құрылысы және сәулет	Ұлытау ауданының Шеңбер ауылынан солтүстік-батысқа қарай 8 км
130.	Талды І қорымы (48), біздің заманымызға дейінгі XIV-XI ғасырлар	археология	Шет ауылдық округінің Жаңажұрт кентінен солтүстік-шығысқа қарай 10 км, Талды өзенінің сол жағалауы
131.	Бұғылы II қорымы, соңғы қола - ерте темір дәуірі	археология	Шет ауданының Жарық станциясынан солтүстік-шығысқа қарай 40 км, Шопа өзенінің жағалауы, Бұғылы тауларының солтүстік-батыс етегі
132.	Ақмешіт әулие кешені, ХІV-ХV ғасырлар	археология	Ұлытау ауданының Ұлытау кентінен батысқа қарай Ақмешіт әулие тауының шыңы
Барлығы: 23 тарих және мәдениет ескерткіштері (1 - монументтік өнер құрылысы, 12 - қала құрылысы және сәулет, 10 - археология)
Қостанай облысы
133.	Екі мәрте Кеңес Одағының Батыры Леонид Беданың мүсіні, мүсінші Д.П. Шварц, 1951 жыл	монументтік өнер құрылысы	Қостанай қаласы, Пушкин көшесі, 98
134.	Екі мәрте Кеңес Одағының Батыры Иван Павловтың мүсіні, мүсінші Д.П. Шварц, 1952 жыл	монументтік өнер құрылысы	Қостанай қаласы, Пушкин көшесі, 98
135.	Ыбырай Алтынсариннің ескерткіші, мүсінші Н.А. Щербаков, сәулетшілер И.А. Покровский, В.Д. Горчинский, 1970 жыл	монументтік өнер құрылысы	Қостанай қаласы, Алтынсарин көшесі, 118 а, Ы. Алтынсарин атындағы мектеп-интернатының саябағы
136.	Екідің I рәсім құрылысы, VII-IX ғасырлар	киелі объекті	Арқалық қаласының Екідің ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 1,5 км, Қараторғай өзенінің оң жағалауы
137.	Екідің IІ рәсім құрылысы, VII-IX ғасырлар	киелі объекті	Арқалық қаласының Екідің ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 1,5 км, Қараторғай өзенінің сол жағалауы
Барлығы: 5 тарих және мәдениет ескерткіштері (3 - монументтік өнер құрылысы, 3 - киелі объекті)
Қызылорда облысы
138.	Екі мәрте Социалистік Еңбек Ері Ыбырай Жақаевтың мүсіні, мүсінші А. Пекарев, сәулетшілері А. Борецкий, К. Күлбашев, 1975 жыл	монументтік өнер құрылысы	Қызылорда қаласы, Ы. Жақаев көшесі
139.	Айтбай мешіті, шеберлер Ысқан және Камал, 1878 жыл	қала құрылысы және сәулет	Қызылорда қаласы, Сатпаев көшесі, 18
140.	Құтқарушы Христос шіркеуі, сәулетшілері Есаков, Калинин, ХIХ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Қызылорда қаласы, Тоқтыбаев көшесі, 5
141.	Көтібар мұнарасы, сәулетші белгісіз, ХIХ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Қызылорда қаласы, Баймұрат батыр ауылынан солтүстік-батысқа қарай 7 км
142.	Бегім-Ана мұнарасы, сәулетші белгісіз, ІХ-ХI ғасыр	киелі объекті	Арал ауданының Жаңақұрылыс ауылынан оңтүстікке қарай 30 км
143.	Жент (Жанқала) қалашығы, Х-ХV ғасырлар	археология	Жалағаш ауданынан Аққыр ауылынан оңтүстікке қарай 37 км
144.	Қарасопы кесенесі, сәулетші белгісіз, ХVIII-XIX ғасырлар	киелі объекті	Жаңақорған ауданының Жаңақорған кентінен оңтүстікке қарай 5 км
145.	Айқожа кесенесі, сәулетші белгісіз, ХVIII-XIX ғасырлар	киелі объекті	Жаңақорған ауданының Бесарық ауылынан оңтүстік-батысқа 11 км
146.	Ақтас мешіті, сәулетші белгісіз, 1884 жыл	киелі объекті	Жаңақорған ауданының Бесарық ауылынан оңтүстік-батысқа 11 км
147.	Сығанақ (Сунақата) қалашығы, Х-ХVІІІ ғасырлар	археология	Жаңақорған ауданының Сунақата ауылынан солтүстік-батысқа қарай 2 км
148.	Қорасан ата кесенесі, сәулетші белгісіз, ХІХ ғасырдың аяғы	киелі объекті	Жаңақорған ауданының Жанарық кентінен оңтүстік-батысқа қарай 20 км
149.	Қазалы қаласы ескі бөлігі - қала құрылыс кешені, ХІХ ғасырдың соңы-ХХ ғасырдың басы: 1) Ғанибай үйі, сәулетші белгісіз, XIX ғасыр; 2) депутаттар кеңесінің ғимараты, қазіргі – Ғ. Мұратбаевтың мемориалдық музей ғимараты, сәулетші белгісіз, ХІХ ғасырдың соңы-ХХ ғасырдың басы; 3) Ғанибай мешіті, қазіргі – қалалық кітапхана, сәулетші белгісіз, ХІХ ғасырдың соңы-ХХ ғасырдың басы; 4) Ноғай (Нұралы) мешіті, сәулетші Муравин, ХІХ ғасырдың соңы-ХХ ғасырдың басы	ансамбльдер мен кешендер	Қазалы ауданының Қазалы қаласы, № 7 мектептің ауласы Қорқыт ата көшесі, 24 Шляпин көшесі, 17 Жанұзақов көшесі, 51
150.	Шіркеу, қазіргі – теміржолшылар клубы ғимараты, сәулетші белгісіз, 1904 жыл	қала құрылысы және сәулет	Қазалы ауданының Әйтеке би кенті, Әйтеке би көшесі 1
151.	Сараман-Қос (Сарман-Қожа) мұнарасы, сәулетші белгісіз, Х-ХI ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Қазалы ауданының Кәукей ауылынан шығысқа қарай 3 км
152.	Құттыбай кесенесі, сәулетші белгісіз, XVIІI-XІX ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Қазалы ауданының Жанкент ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 4 км
153.	Жанкент (Янгикент) қалашығы, ІХ-ХІ ғасырлар	археология	Қазалы ауданының Жанкент ауылынан оңтүстікке қарай 1 км
154.	Баланды ІІ кесенесі, сәулетші белгісіз, біздің заманымызға дейінгі VI-II ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Қармақшы ауданының Қуаңдария ауылынан оңтүстікке қарай 69,5 км
155.	Жетіасар ІІІ (Алтынасар) қалашығы, біздің заманымызға дейінгі І мыңжылдықтың соңы- біздің заманымыздың ІV-V ғасырлар	археология	Қармақшы ауданының Тұрмағамбет ауылынан солтүстік-батысқа қарай 33,7 км
156.	Сырлытам кесенесі, ХІІ-ХІІІ ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Қармақшы ауданының Көмекбаев ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 106,5 км
157.	Қорқыт ата ескерткіші кешені (стелла, амфитеатр, төбе, қошқар тас, музей), сәулетшілері Б.А. Ибраев, С.И. Исатаев, 1980 жыл	ансамбльдер мен кешендер	Қармақшы ауданының Жусалы ауылынан солтүстік-батысқа қарай 18 км
158.	Шірік-рабат қалашығы, біздің заманымызға дейінгі V-ІІ ғасырлар	археология	Қармақшы ауданының Көмекбаев ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 87 км
159.	Бәбіш-Мола ескерткіштер кешені, біздің заманымызға дейінгі ІV-ІІ ғасырлар	археология	Қармақшы ауданының Көмекбаев кентінен оңтүстігінен 47 км
160.	Сырлытам кесенесі, сәулетші белгісіз, ХІІІ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Сырдария ауданының Іңкәрдария ауылынан оңтүстікке қарай 25 км
161.	Молқалан (Молла-Қалан) кесенесі, сәулетші белгісіз, ХVI ғасыр	киелі объекті	Сырдария ауданының Іңкәрдария ауылынан солтүстікке қарай 6 км
162.	Асанас кесенесі, сәулетші белгісіз, ХVІІ ғасыр	киелі объекті	Сырдария ауданының Айдарлы ауылының батысынан 15 км
163.	Бақатам кесенесі, сәулетші белгісіз, ХІХ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Қазалы ауданының Сарбұлақ ауылынан батысқа қарай 29 км
164.	Қожан қожа кесенесі, сәулетші белгісіз, ХVІІІ ғасыр	киелі объекті	Сырдария ауданының Айдарлы ауылынан солтүстікке қарай 15 км
165.	Асан-ата кесенесі, сәулетші белгісіз, ХVI ғасыр	киелі объекті	Шиелі ауданының Бәйгеқұм ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 6,5 км
166.	Сауысқандық петроглифтері, қола, ерте темір дәуірлері	археология	Шиелі ауданының Еңбекші кентінен солтүстік- шығысқа қарай 50 км
167.	Оқшы ата кесенесі, ХІ ғасыр	киелі объекті	Шиелі ауданының Бәйгеқұм ауылынан шығысқа қарай 5 км
167-1.	Төлегетай-Қылышты ата кесенесі, ХІ-ХІІ ғасырлар, 2008 жылы кесене салынған	киелі объекті	Жаңақорған ауданының Қыркеңсе ауылынан оңтүстікке қарай 7 км
Барлығы: 31 тарих және мәдениет ескерткіштері (10 - қала құрылысы және сәулет, 1 - монументтік өнер құрылысы, 11 - киелі объекті, 2 - ансамбльдер мен кешендер, 7 - археология)
Маңғыстау облысы
168.	Бекет ата жерасты мешіті және Ескі Бейнеу қорымы (130 бірлік), ХI-ХIХ ғасырлар; Атауы бірлік күмбезтам 2; сағанатам 25; құлпытас, сағанатам 9; құлпытас 26; қойтас 15; қошқартас 1; қойтас, құлпытас 14; тас қоршау, құлпытас 8: үштас 2; сандықтас, құлпытас 5; сандықтас 7; тас қоршау 6; тас белгі 5; тас қоршау, тас белгі 5.	ансамбльдер мен кешендер	Бейнеу ауданының Бейнеу ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 17 км
169.	Омар-Тұр күмбезтамы, шеберлері Ө. Еламанұлы, Н. Шорабайұлы, Е. Мыңбайұлы, Ә. Аманжолұлы, Р. Жиенбайұлы, 1898 жыл	қала құрылысы және сәулет	Бейнеу ауданының Бейнеу ауылынан шығысқа қарай 20 км
170.	Оғланды жеріндегі Бекет ата жерасты мешіті, ХVIII ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Қарақия ауданының Сенек ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 95 км
171.	Қызылсу қорымы (113 бірлік), ХVIII-ХХ ғасырлар; Атауы бірлік мешіт 1; күмбезтам 1; сағанатам 57; құлпытас 2; қойтас 11; қойтас; құлпытас 1; құлпытас, қойтас, сандықтас 1; қойтас, үштас 6; қойтас, бестас 2; құлпытас, үштас 1; құлпытас, бестас, 1; үштас 7; бестас 6; жетітас 1; сандықтас 4; тас қоршау 9; тас белгі 2.	ансамбльдер мен кешендер	Қарақия ауданының Сенек ауылынан солтүстікке қарай 21 км
172.	Сенек қорымы (34 бірлік), шеберлер Е. Дүтбай, Н. Жарасұлы, ХVII-ХХ ғасырлар; Атауы бірлік күмбезтам 3; сағанатам 30; үштас 1.	ансамбльдер мен кешендер	Қарақия ауданының Сенек ауылынан шығысқа қарай 1 км
173.	Шопан ата жерасты мешіті және қорымы (1661 бірлік), Х-ХIХ ғасырлар; Атауы бірлік мешіт 1; құдық 1; күмбезтам 6; сағанатам 205; сағанатам, құлпытас 16; сандықтас, құлпытас 21 сандықтас 32; сандықтас,тас белгі 10; сандықтас, қойтас 8; сандықтас, құлпытас 17; сандықтас, құлпытас, қойтас 2; сандықтас, қойтас, тас белгі 1; қойтас 660; қойтас, төрттас 2; қойтас, бестас 1; қойтас, тас белгі 6; қойтас, үйінді тас 1; қойтас, үштас, тас белгі 1; қойтас, екітас, тас белгі 1; құлпытас 49; құлпытас, екітас 1; құлпытас, үштас 35; құлпытас, төрттас 8; құлпытас, бестас 6; құлпытас, алтытас 1; құлпытас, жетітас 5; құлпытас, қойтас 146; құлпытас, үйінді тас 6; құлпытас, тас қоршау 50; құлпытас, қойтас, бестас 4; құлпытас, қойтас, тас қоршау 2; құлпытас, қойтас,тас белгі( 4; құлпытас, тас белгі 3; тас қоршау 172; тас қоршау,тас белгі 43; тас қоршау, қойтас 10; үйінді тас, тас белгі 20; қойтас, тас қоршау, қос тас белгі 1; композициялық, бестас, төрттас 1; үштас 36; төрттас 1; бестас 4; үйінді тас 29; тас белгі 32.	ансамбльдер мен кешендер	Қарақия ауданының Сенек ауылынан солтүстік-батысқа қарай 20 км
174.	Қырғын қорымы (26 бірлік), ХIХ-ХХ ғасырлар; Атауы бірлік күмбезтам 1 сағанатам 3 қойтас 5 екітас 15 үштас 1 төрттас 1	ансамбльдер мен кешендер	Қарақия ауданының Жетібай ауылынан батысқа қарай 5 км
175.	Сисем ата қорымы (1327 бірлік), ХIII-ХIХ ғасырлар; Атауы бірлік күмбезтам 22; сағанатам 139; сағанатам, құлпытас 18; тас қоршау 134; тас қоршау, тас белгі 56; сандықтас 80; сандықтас, құлпытас 16; сандықтас, қойтас 46; сандықтас, тас белгі 6; сандықтас, құлпытас, қойтас 25; құлпытас 46; құлпытас, қойтас 149; құлпытас, тас белгі 11; құлпытас, екітас 5; құлпытас, үштас 4; құлпытас, төрттас 11; құлпытас, бестас 3; құлпытас, қойтас, тас белгі 2; құлпытас, тас қоршау 92; қойтас 136; қойтас, тас белгі 21; қойтас, үйінді тас 4; қос тас белгі, екітас 1 үштас 2; үштас, тас белгі 1; үйінді тас 48; үйінді тас, тас белгі 83; тас белгі 159; үйінді тас, қойтас,тас белгі 2; тас қоршау, құлпытас, қойтас 1; композициялық құлпытас, қойтас 4;	ансамбльдер мен кешендер	Маңғыстау ауданының Өтес селосынан солтүстікке қарай 35 км
176.	Уәли қорымы (328 бірлік), ХI-ХХ ғасырлар; Атауы бірлік мешіт 1; күмбезтам 2; сағанатам 21; құлпытас, сағанатам 2; құлпытас 8; құлпытас, сандықтас 2; құлпытас, үйінді тас 6; құлпытас, қойтас 8; құлпытас, тас қоршау 27; құлпытас, төрттас,тас қоршау 1; қойтас 13; қойтас,сандықтас 1; қойтас, тас белгі 2; тас қоршау 89; сандықтас 1; бестас 1; үштас 4; екітас 6; тас белгі 16; қос тас белгі 12; тас белгі, тас қоршау 39; үйінді тас, тас белгі 22; үйінді тас 44;	ансамбльдер мен кешендер	Маңғыстау ауданының Өтес селосынан солтүстік-шығысқа қарай 60 км.
177.	Қарамола (Шытша, Төбеқұдық) қорымы (134 бірлік), ХII-ХV ғасырлар; Атауы бірлік күмбезтам 1; сағанатам 1; қойтас 107; сандықтас 5; тас қоршау 13; тастан қаланған төбешік 7;	ансамбльдер мен кешендер	Маңғыстау ауданының Таушық ауылынан солтүстікке қарай 20 км
178.	Шақпақ ата жерасты мешіті және қорымы (57 бірлік), IХ-Х ғасырлар, XIV-XIX ғасырлар; Атауы бірлік мешіт 1; сағанатам 18; сағанатам, құлпытас 2; құлпытас 6; құлпытас, тас қоршау 1; құлпытас, қойтас 2; құлпытас, қойтас, сандықтас 1; сандықтас 2; сандықтас, қойтас 9; сандықтас, шырақтас 1; тас қоршау,құлпытас 1; қойтас 13.	ансамбльдер мен кешендер	Маңғыстау ауданының Таушық ауылынан солтүстік-батысқа қарай 30 км
179.	Масат ата жерасты мешіті және қорымы (526 бірлік), Х-ХIХ ғасырлар.; Атауы бірлік мешіт 1; күмбезтам 4; сағанатам 28; құлпытас, сағанатам 3; сағанатам, қойтас 1; тас қоршау 39; тас қоршау, тас белгі 5; тас қоршау, қойтас 6; қойтас 280; қойтас, тас белгі 6; комозициялық қойтас 20; құлпытас 15; құлпытас, қойтас 46; құлпытас, төрттас 5; құлпытас, үштас 1; құлпытас, бестас 1; құлпытас, жетітас 1; құлпытас, үйінді тас 3; құлпытас, сандықтас 7; құлпытас, тас қоршау 4; сандықтас 16; сандықтас, қойтас 5; сандықтас, тас белгі 3; үйінді тас 8; екітас 1; тас белгі 14; композициялық қойтас, төрттас 1; композициялық тас белгі, үйінді тас 1; композициялық құлпытас, қойтас 1;	ансамбльдер мен кешендер	Маңғыстау ауданының Ұштаған селосынан оңтүстік-шығысқа қарай 20 км
180.	Қапаш мешіті, шебер Капаш Қинақұлы, 1928 жыл	қала құрылысы және сәулет	Маңғыстау ауданының Жармыш ауылынан солтүстік-батысқа қарай 20 км
181.	Ақүйік қорымы (13 бірлік), ХIХ-ХХ ғасырлар; Атауы бірлік күмбезтам 2; сағанатам 5; тас қоршау 5; тас үйінді 1;	ансамбльдер мен кешендер	Маңғыстау ауданының Шетпе аулынан оңтүстік-шығысқа қарай 17 км
182.	Бекі қорымы (113 бірлік), ХVIII-ХIХ ғасырлар; Атауы бірлік күмбезтам 3; сағанатам 13; құлпытас 7 қойтас 35; қойтас, құлпытас 6; құлпытас, қойтас, сандықтас 2; құлпытас, төрттас 5; қоршау, құлпытас 5 сандықтас, құлпытас 2; сандықтас 4; қоршау 8; үйінді тастар 7; тас белгі 9; тас қоршау 1; тас белгі 6;	ансамбльдер мен кешендер	Маңғыстау ауданының Бекі ауылынан батысқа қарай 1 км
183.	Каратөбе қорымы (225 бірлік), ХVIII-ХХ ғасырлар; Атауы бірлік сағанатам 20; құлпытас 40; қойтас 22; қойтас, құлпытас 63; құлпытас, қойтас, сандықтас 1 құлпытас, үштас 3; тас қоршау, құлпытас 3; сандықтас, құлпытас 4; сандықтас 3; қоршау 39; үйінді тастар 8; тас белгі 19;	ансамбльдер мен кешендер	Маңғыстау ауданының Шебір ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 15 км
184.	Қараман ата жерасты мешіті және қорымы (470 бірлік), ХIII-ХIХ ғасырлар; Атауы бірлік жер асты мешіті 1; күмбезтам 4; сағанатам 41 сағанатам, құлпытас 1; құлпытас 9; қойтас 99; құлпытас, қойтас 47; сандықтас 26; сандықтас, қойтас 17; сандықтас, үштас 2; сандықтас, құлпытас, қойтас 1; сандықтас, тас белгі 1 сандықтас, құлыптас 3 қос тас белгі 59; тас қоршау 55; композициялық үштас 1; үштас 1; төрттас 2; бестас 5; құлпытас, төрттас 2; құлпытас, үштас 1; үйінді тас белгі 21; құлпытас, тас қоршау, қос тас белгі 2; тас қоршау, тас белгі 30; композициялық құлпытас, қойтас 5; құлпытас, тас белгі 2; құлпытас, қойтас, қос тас белгі 5; тас қоршау, қойтас 1; қос қойтас 1; қойтас, тас белгі 8; үштас, тас белгі 1; құлпытас, тас қоршау 16;	ансамбльдер мен кешендер	Маңғыстау ауданының Шетпе ауылынан оңтүстік-батысқа 35 км
185.	Қамысбай қорымы (430 бірлік), ХV-ХIХ ғасырлар; Атауы бірлік күмбезтам 12; сағанатам 53; құлпытас 7; құлпытас, қойтас 86; құлпытас, тас қоршау 13; құлпытас, үйінді тастар 2; құлпытас, сандықтас, қойтас 3; композициялық құлпытас, қойтас 1; құлпытас, үштас 1; қойтас 86; қойтас, шырақтас 1; композициялық қойтас 9; қойтас, тас белгі 3; қойтас, екітас 1; тас қоршау 58; тас қоршау, қойтас 6; тас қоршау, үйінді тастар 1; тас қоршау, екі тас 2; сандықтас 7; сандықтас, қойтас 9; сандықтас, құлпытас 1; сандықтас, тас белгі 1 бестас 4; төрттас 15; үштас 18; төрттас, бестас 1; екітас 15; үйінді тастар 9; қос тас белгі 5;	ансамбльдер мен кешендер	Маңғыстау ауданының Шетпе ауыланан оңтүстік-шығысқа қарай 14 км
186.	Бесінбай қорымы (81 бірлік), ХVII-ХIХ ғасырлар; Атауы бірлік күмбезтам 2; сағанатам 15; құлпытас, қойтас 14; тас қоршау 15; тас қоршау, қойтас 2; сандықтас 1; сандықтас, қойтас 1; шырақтас 1; қойтас 12; төрттас 1; үйінді тас 14; композициялық төрттас 1; композициялық тас қоршау, құлпытас, қойтас 1; композициялық құлпытас, қойтас 1.	ансамбльдер мен кешендер	Түпқараған ауданының Форт-Шевченко қаласынан шығысқа қарай 25 км
187.	Тарас Шевченко мемориалдық кешені (1847-1857 жылдар), сәулетші белгісіз: Т. Г. Шевченконың жер үйі, 1853 жыл; музей-үйі, 1853 жыл; құдық, 1853-1857 жылдар; Т. Г. Шевченконың мүсіні, 1888 жыл	қала құрылысы және сәулет	Түпқараған ауданының Форт-Шевченко қаласы, Т. Г. Шевченко атындағы парк, Б.Маяұлы көшесі, 7
Барлығы: 20 тарих және мәдениет ескерткіштері (4 - қала құрылысы және сәулет, 16 - ансамбльдер мен кешендер)
Павлодар облысы
188.	Көпес Деровтың сауда үйі, қазіргі –Г.Н. Потанин атындағы облыстық тарихи-өлкетану музейі, сәулетші П.П. Батов, 1896 жыл	қала құрылысы және сәулет	Павлодар қаласы, Астана көшесі, 149
189.	Халық ақыны Естай Беркімбаевтың мазары (1874-1946 жж.), сәулетші белгісіз, 1969 жыл	қала құрылысы және сәулет	Ақтоғай ауданының Мүткенов ауылынан оңтүстікке қарай
190.	Халық композиторы Жаяу Мұса Байжановтың мазары (1835–1929 жылдар), сәулетші белгісіз, 1929 жыл	қала құрылысы және сәулет	Баянауыл ауданының Жаңатілек ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 30 км
Барлығы: 3 тарих және мәдениет ескерткіштері (қала құрылысы және сәулет)
Солтүстік Қазақстан облысы
191.	Абылай үйі (әскери лазарет, казармалар), қазіргі – "Абылай хан Резиденциясы" музей кешені, сәулетші белгісіз, 1829 жыл	қала құрылысы және сәулет	Петропавл қаласы, Карима Сутюшева көшесі, 1б
192.	Көпес Янгуразовтың үйі, жоба авторлары белгісіз италяндық сәулетшілер, XX ғасырдың басы	қала құрылысы және сәулет	Петропавл қаласы, Жамбыл көшесі, 160
193.	Көпес Юзефовичтің үйі, қазіргі –Бейнелеу өнері музейі, сәулетші А.П.Зенков, 1909 жыл	қала құрылысы және сәулет	Петропавл қаласы, 314-ші атқыштар дивизиясы көшесі, 83
194.	Қарасай және Ағынтай батырлар ескерткіштері, мүсінші Б.Досжанов,1999 жыл	монументтік өнер құрылысы	Петропавл қаласы, Театральный алаңы
195.	Қарасай және Ағынтай батырлар мемориалдық кешені, сәулетшілер Б.Ибраев, С.Агитаев, 1999 жыл	киелі объекті	Айыртау ауданының Қарасай ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 4 км
196.	Ботай қонысы, біздің заманымызға дейінгі XXIV-XXII ғасырлар	археология	Айыртау ауданының Сырымбет ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 1,5 км, Иман-Бүрлік өзенінің оң жағалауы
197.	Сырымбет үй-жайы, құрылысшы Ермолаев, XIX ғасыр	ансамбльдер мен кешендер	Айыртау ауданының Сырымбет ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 3 км
198.	Қожаберген жыраудың жерленген жері (1663-1762 жылдар), 2000 жылы кесене салынған, сәулетші А.Социалұлы	киелі объекті	Жамбыл ауданының Благовещенка ауылы
Барлығы: 8 тарих және мәдениет ескерткіштері (3 - қала құрылысы және сәулет, 1 - монументтік өнер құрылысы, 2 - киелі объекті, 1 - ансамбльдер мен кешендер 1 - археология)
Түркістан облысы
199.	Қожа Ахмет Ясауи кесенесі, сәулетші белгісіз, XIV ғасырдың соңы	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласының оңтүстік-шығыс бөлігі, Түркістан қалашығының аумағы
200.	Күлтөбе қалашығы, ІІІ-ІV – ХІV-ХІХ ғасырлар	археология	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстікке қарай 350 м
201.	Ежелгі Түркістан қалашығы, ХV-ХІХ ғасырлар	археология	Түркістан қаласының оңтүстік-шығыс бөлігінде
202.	Қылует жер асты мешіті, сәулетші белгісіз, XII-ХХ ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи ханакасынан оңтүстікке қарай 150 м, Түркістан некрополінің аумағында
203.	Әулие Құмшық ата жер асты мешіті, сәулетші белгісіз, XI-ХIІ ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстік-шығысқа қарай 1 км.
204.	Шілдехана, сәулетші белгісіз, XI-ХIІ ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен солтүстік-батысқа қарай 22 м, Түркістан мазарының аумағында
205.	Тәуке хан кесенесі, авторы белгісіз, XIV-XVII ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстікке қарай 40 м
206.	Рәбия Сұлтан Бегім кесенесі, сәулетші белгісіз, XV ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстік-шығысқа қарай 60 м
207.	Белгісіз сағана, сәулетші белгісіз, XVI ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстік-шығысқа қарай 45 м
208.	Цитадель қамал қабырғасы, сәулетші белгісіз, ХVІ-ХІХ ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, ежелгі Түркістан қаласы шығыс қамалының бөлігі
209.	Шығыс моншасы, сәулетші белгісіз, ХVІ-ХХ ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстік-батысқа қарай 150 м
210.	Есім хан кесенесі, сәулетші белгісіз, XVII ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінің батыс мұнарасынан оңтүстікке қарай 12 м
211.	Цитадель қамал қақпасы, сәулетші белгісіз, ХVI-ХІХ ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, ежелгі Түркістан қалашығы қамалының шығыс жағы
212.	Жұма мешіті, сәулетші белгісіз, XIX ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен оңтүстікке қарай 150 м, Қылует жер асты мешітінің жанында
213.	Темір жол станциясы кешені, (вокзал; депо; тұрғын үйлер; мұздықтар) сәулетші белгісіз, 1903 жыл	қалақұрылысы және сәулет	Түркістан темір жол станциясы
214.	Сауран археологиялық сәулеттік кешені, I-ХІХ ғасырлар	археология	Кентау қаласының Сауран ауылынан солтүстік-батысқа қарай 9 км,
215.	Қарасу тұрағы (Ш.Уәлиханов атындағы), Мустье дәуірі	археология	Бәйдібек ауданының Қарасу ауылынан 2 км солтүстік-батысқа қарай, Арыстанды өзенінің оң жағалауы
216.	Аппақ Ишан сәулет кешені (мешіт; медресе; дәрісхана), сәулетші белгісіз, XIX ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Бәйдібек ауданының Шаян ауылының батыс шетінде
217.	Ысмайыл ата сәулет кешені, XI−XIX ғасырлар: Ысмайыл ата кесенесі, орта ғасыр; Жәбірейіл кесенесі, XІX ғасыр; Кошқар-ата кесенесі, орта ғасыр; Мешіт, кейінгі орта ғасыр; Шілдехана, орта ғасыр; Қақпа, XIX ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Қазығұрт ауданының Тұрбат ауылының орталығы
218.	Арыстанбаб кесенесі, XIV-XV ғасырлар, XX ғасырдың басында қайта салынған	қала құрылысы және сәулет	Отырар ауданының Қоғам ауылынан солтүстік-батысқа қарай 3 км
219.	Оқсыз (Оксус) қалашығы, I-XIV ғасырлар	археология	Отырар ауданының Маяқұм ауылынан солтүстіке 8 км, Сырдария өзенінің сол жағалауы
220.	Отырар қалашығы, I-XVIII ғасырлар	археология	Отырар ауданы, Талапты ауылының оңтүстік-шығыс шеті
221.	Медресе, сәулетші белгісіз, XIX ғасырдың аяғы	қала құрылысы және сәулет	Созақ ауданы, Баба-ата ауылының солтүстік шеті
222.	Баба ата мешіт-кесенесі, шеберлері Әбдірахман, Әбдіразақ, XIX ғасырдың аяғы	қала құрылысы және сәулет	Созақ ауданы, Баба ата ауылының солтүстік шеті
223.	Қорған қирандылары, VI-X ғасырлар	археология	Созақ ауданы, Баба ата ауылының солтүстік шеті, Баба ата қалашығының аумағы
224.	Ноғай Ишан мешіті, сәулетші белгісіз, XIX ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Созақ ауданы, Созақ ауылының орталығы
225.	Ишан базар мешіті (Ақмешіт), сәулетші белгісіз, XIX ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Ордабасы ауданы, Аққойлы ауылының орталығы
226.	Ақсүмбе мұнарасы, сәулетші белгісіз, ХІІІ-ХІV ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Созақ ауданының Ақсүмбе ауылынан батысқа қарай 1 км
227.	Үкаша ата кешені (мазар, құдық), сәулетші белгісіз, ІХ-Х ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласынан 35 км, Бабайқорған ауылдық округі, 128 квартал, 017 учаске
228.	Гаухар ана кесенесі, сәулетші белгісіз, ХІІ-ХІV ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласынан 4 км Шойтөбе-Гаухар ана учаскесі
229.	Гарнизон штабының ғимараты, сәулетші белгісіз, ХІХ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Әйтеке би көшесі, 1
229-1.	Ордабасы қорымы, VІІ-ХІІ ғасырлар	археология	Ордабасы ауданының Бадам ауылынан шығысқа қарай 2 км
229-2.	Әлқожа ата кесенесі, ХІІ ғасыр	қала құрылысы және сәулет	Түркістан қаласы, Ә. Тұтқабаев көшесі, Қожа Ахмет Ясауи кесенесінен шығысқа қарай 2,5 км
229-3.	Жүсіп ата кесенесі, ХІІ-XV ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Сауран ауданының Ескі Иқан ауылы
Барлығы: 34 тарих және мәдениет ескерткіштері (26 - қала құрылысы және сәулет, 8 - археология)
Шығыс Қазақстан облысы
230.	Халық үйі, қазіргі – Жамбыл атындағы облыстық драма театры, сәулетші белгісіз, 1902 жыл	қала құрылысы және сәулет	Өскемен қаласы, Тоқтаров көшесі, 47
231.	Металлургтер мәдениет сарайы, сәулетші Л.И.Маковеев, 1957 жыл	қала құрылысы және сәулет	Өскемен қаласы, Тәуелсіздік даңғылы, 68
232.	Бірінші қоғамдық кітапхана, сәулетші белгісіз, ХІХ ғасырдың соңы	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Мәңгілік Ел көшесі, 22
233.	Ямышевский бекініс қақпасы, сәулетші Андреев, XVIII ғасыр (1776 жыл)	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Абай көшесі
234.	Губернатор үйі, қазіргі – облыстық тарихи-өлкетану музейі, сәулетші белгісіз, 1856 жыл	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Абай көшесі, 90
235.	Почтальон Липухиннің үйі, қазіргі – Ф.М. Достоевскийдің әдеби-мемориалдық музей-үйі (1857-1859 жылдары жазушы Ф.М. Достоевский тұрған), сәулетші белгісіз, XІX ғасырдың ортасы	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Достоевский көшесі, 118
236.	Революция және азамат соғысы батырларының мемориалы, мүсіншілер А.В. Тихомиров, О.С. Клюшкин, А.М. Семченко, сәулетші М.И. Михайлов, 1977 жыл	монументтік өнер құрылысы	Семей қаласы, Мамай батыр көшесі
237.	Екі мұнаралы мешіт, сәулетшілері А.Болотов, Манашев, 1856-1862 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Абай көшесі, 50
238.	Бір мұнаралы мешіт, сәулетшілері Ғабдулла Эфенди, Баязид Сатбаев, 1908-1910 жылдар	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Жұмабаев көшесі, 17
239.	Кеңес Одағының Батыры Төлеген Тоқтаровтың ескерткіші, мүсінші П.В. Шишов, сәулетшілер В.С. Раппопорт, А.Е. Матиросов, 1970 жыл	монументтік өнер құрылысы	Риддер қаласы, Тоқтаров көшесі
240.	Мұхтар Әуезов дүниеге келеген үй, сәулетші белгісіз, XIX ғасырдың ІІ-ші жартысы	қала құрылысы және сәулет	Абай ауданының Бөрілі ауылы аумағынан Қасқабұлақ ауылына солтүстік-шығысқа қарай
241.	Абай Құнанбаев үй-жайының кешені (Абайдың музей-үйі, Абай зираты), 1894-1904 жылдар	ансамблдер мен кешендер	Абай ауданының Қарауыл ауылынан оңтүстікке қарай 23-25 км, Жидебай шатқалы
242.	Қозы-Көрпеш – Баян сұлу кесені, VIІІ-X ғасырлар	қала құрылысы және сәулет	Аягөз ауданының Тарлаулы ауылынан оңтүстікке қарай 7 км, Аягөз өзенінің оң жағалауы, Тансық станциясынан батысқа қарай 11 км
243.	Шілікті обалы қорымы, біздің заманымызға дейінгі VII-V ғасырлар	археология	Зайсан ауданының Шілікті ауылынан оңтүстік-батысқа қарай 3 км және солтүстік шығысқа қарай 5 км
244.	Зейнолла кесенесі, құрылысшы-шебер Баязи Сатбаев, 1925 жыл	қала құрылысы және сәулет	Зайсан ауданының Жолшы ауылынан солтүстік-шығысқа қарай 0,5 км
245.	Аблайкет ғибадатханасының қирандылары, 1654-1657 жылдар	археология	Ұлан ауданының Бозанбай ауылынан оңтүстік-шығысқа қарай 15 км
246.	Шаяхметов Бағдат Мұхаметұлының бюсті, мүсінші В.Б.Самойлов, сәулетші С.М.Артеменко, 2014 жыл	монументтік өнер құрылысы	Өскемен қаласы, Менделеев көшесі, 6, "Өскемен титан-магний комбинаты" акционерлік қоғамының Мәдениет үйінің алдындағы алаң
247.	Абайдың республикалық әдеби-мемориалдық музейі, ғимараттар тобы (әкімшілік ғимарат; көпес Р. Ершовтың үйі; жалғасқан құрылыс) сәулетші белгісіз, 1860 жыл	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Мұхамедханов көшесі, 29, Мәңгілік Ел көшесі, 12
248.	Абай Құнанбайұлы оқыған Ахмет Риза медресесі, сәулетші белгісіз, XIX ғасырдың 60 жылдары	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Мұхамедханов көшесі, 29
249.	Абай Құнанбайұлы тұрған үй (Анияр Молдабаевтың үйі), қазіргі – "Алаш арыстары-М.Әуезов" музейі, сәулетші белгісіз, XIX ғасырдың соңы	қала құрылысы және сәулет	Семей қаласы, Бөгенбай батыр көшесі, 132
250.	Берел қорғаны, Ерте темір дәуірінің шегі - ерте орта ғасыр	археология	Қатонқарағай ауданының Жамбыл ауылы
Барлығы: 21 тарих және мәдениет ескерткіштері (14 - қала құрылысы және сәулет, 3 - монументтік өнер құрылысы, 1 - ансамблдер мен кешендер 3 - археология)