Микроқаржылық қызмет туралы

Қазақстан Республикасының 2012 жылғы 26 қарашадағы № 56-V Заңы.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 32-б. қараңыз.
      Қолданушылар назарына!
      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

      Ескерту. Заңның тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

      Осы Заң микрокредиттер беру жөнiндегi қызметтi жүзеге асыруға байланысты қоғамдық қатынастарды реттейдi, микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдарды құрудың және қайта ұйымдастырудың, микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың құқықтық жағдайының, қызметiнiң ерекшелiктерiн белгiлейдi, сондай-ақ микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдарды мемлекеттік реттеудің, олардың қызметін бақылаудың және қадағалаудың ерекшелiктерiн айқындайды.

      Ескерту. Кіріспеге өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар

      Осы Заңның мақсаттары үшін мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:

      1) алып тасталды – ҚР 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      1-1) банк және микроқаржы активтері сатылатын электрондық сауда алаңы – сауда-саттық өткізу үшін қатысушыларға инфрақұрылымды қамтамасыз ететін, "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес қолданылатын интернет-ресурс;

      2) кредиттiк дерекнама – микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым әрбiр қарыз алушыға қалыптастыратын құжаттар мен мәлiметтер;

      3) қарыз алушы – микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйыммен микрокредит беру туралы шарт жасасқан жеке немесе заңды тұлға;

      4) микрокредит – микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым қарыз алушыға осы Заңда айқындалған мөлшерде және тәртiппен ақылылық, мерзімділік және қайтарымдылық шарттарымен Қазақстан Республикасының ұлттық валютасында беретiн ақша;

      5) микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйым – микрокредиттер беру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын микроқаржы ұйымы, кредиттік серіктестік, ломбард;

      6) алып тасталды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      6-1) микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымның ірі қатысушысы – микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымның жарғылық капиталына қатысу үлестерінің немесе дауыс беретін (артықшылықты акцияларды шегере отырып) акцияларының он немесе одан көп пайызын тікелей немесе жанама иеленетін жеке немесе заңды тұлға;

      6-2) мінсіз іскерлік бедел – өтелмеген немесе алынбаған сотталғандының болмауы, оның ішінде қаржы ұйымының, банк және (немесе) сақтандыру холдингінің басшы қызметкері лауазымын атқару және қаржы ұйымының ірі қатысушысы (ірі акционері) болу құқығынан өмір бойына айыру түрінде қылмыстық жаза қолдану туралы заңды күшіне енген сот шешімінің болмауы;

      7) өтініш беруші – микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымға микрокредит алуға өтініш берген жеке немесе заңды тұлға;

      7-1) сервистік компания – "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 36-1-бабы 4-тармағының бірінші бөлігінде және (немесе) осы Заңның 9-1-бабы 5-тармағының бірінші бөлігінде аталған тұлғамен жасалған банктік қарыз шарттары және (немесе) микрокредит беру туралы шарттар бойынша құқықтарды (талаптарды) сенімгерлік басқару шарты (бұдан әрі – сенімгерлік басқару шарты) шеңберінде банктік қарыз шарттары және (немесе) микрокредит беру туралы шарттар бойынша құқықтарды (талаптарды) сенімгерлік басқару бойынша, оның ішінде банктік қарыз шартының және (немесе) микрокредит беру туралы шарттың талаптарын өзгерту бойынша, өзімен сенімгерлік басқару шарты жасалған тұлғаның мүдделерін сотта білдіру бойынша, борышкерден ақша және (немесе) өзге де мүлік қабылдау бойынша өкілеттіктерге және осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және сенімгерлік басқару шартында көзделген өзге де өкілеттіктерге ие болған, бас банктің күмәнді және үмітсіз активтеріне ие болатын банктің еншілес ұйымы, коллекторлық агенттік;

      7-2) тұтынушылық микрокредит – жылжымайтын мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген микрокредит болып табылмайтын, жеке тұлғаға тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алуға және (немесе) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес өзге де мақсаттарға берілетін микрокредит;

      8) уәкілетті орган – қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеуді, бақылау мен қадағалауды жүзеге асыратын мемлекеттік орган.

      Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді – ҚР 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 04.07.2022 № 133-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Қазақстан Республикасының микроқаржылық қызмет туралы заңнамасы

      Ескерту. 2-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

      1. Қазақстан Республикасының микроқаржылық қызмет туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінен, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.

      2. "Акционерлік қоғамдар туралы", "Шаруашылық серіктестіктері туралы", "Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы" және "Кредиттік серіктестіктер туралы" Қазақстан Республикасының заңдары микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдарға осы Заңда реттелмеген бөлiгiнде қолданылады.

      3. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда қамтылғандардан өзгеше қағидалар белгiленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

      4. "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес енгізілген ерекше реттеу режимі шеңберінде қызметін жүзеге асыратын микроқаржы ұйымдарына және өзге де заңды тұлғаларға осы Заңның және осы Заңға сәйкес қабылданатын уәкілетті органның, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінің нормалары ерекше реттеу режимінің шарттарында көзделген шекте қолданылады.

      5. Осы Заңның екінші деңгейдегі банктерге қатысты қолданылатын ережелері Қазақстан Республикасының аумағында ашылған Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдарына қолданылады.

      Ескерту. 2-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (16.12.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-тарау. МИКРОҚАРЖЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТ

      Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

3-бап. Микроқаржылық қызмет, микрокредиттер беру тәртібі мен шарттары

      Ескерту. 3-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).
      1. Алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

      1.1. Микроқаржылық қызметке:

      1) кредиттік серіктестіктердің өз қатысушыларына микрокредиттер беру жөніндегі қызметі;

      2) ломбардтардың жеке тұлғаларға жеке пайдалануына арналған жылжымалы мүлкін кепілге қойғыза отырып республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің сегіз мың еселенген мөлшерінен аспайтын мөлшерде бір жылға дейінгі мерзімге микрокредиттер беру жөніндегі қызметі;

      3) микроқаржы ұйымдарының жеке және (немесе) заңды тұлғаларға республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің жиырма мың еселенген мөлшерінен аспайтын мөлшерде қамтамасыз етілетін не қамтамасыз етілмейтін микрокредиттер беру жөніндегі қызметі жатады.

      1-2. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдар (бұдан әрі – микроқаржы ұйымдары) осы баптың 1-1-тармағында көрсетілген қызметтен басқа мынадай операцияларды жүзеге асыруға құқылы:

      1) Қазақстан Республикасының резиденттерінен және бейрезиденттерінен қарыз тарту (кәсіпкерлік қызмет ретінде азаматтардан қарыз түрінде ақша тартуды қоспағанда);

      2) өз активтерін бағалы қағаздарға және өзге де қаржы құралдарына инвестициялау;

      3) микрокредиттер беру жөніндегі қызметке байланысты мәселелер бойынша консультациялық қызметтер көрсету;

      4) өз мүлкін мүліктік жалға (жалдауға) беру;

      4-1) меншікті мүлкін өткізу;

      5) лизингтік қызметті жүзеге асыру;

      6) ақпарат жеткізгіштердің кез келген түрінде микроқаржы ұйымдары қызметінің мәселелері бойынша арнаулы әдебиетті өткізу;

      7) төлем агентінің және қосалқы төлем агентінің функцияларын жүзеге асыру;

      8) Қазақстан Республикасы резидент-сақтандыру ұйымдарының атынан және тапсырмасы бойынша сақтандыру агенті ретінде сақтандыру шарттарын жасасу;

      9) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес электрондық ақша жүйесі агентінің функцияларын жүзеге асыру;

      10) факторингтік операциялар: тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатып алушыдан төлем жасамау тәуекелін қабылдай отырып, төлемді талап ету құқықтарын сатып алу;

      11) форфейтингтік операциялар (форфетирлеу): тауарларды (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді) сатып алушының борыштық міндеттемесін сатушыға айналым түспейтін жолмен вексель сатып алу арқылы төлеу;

      12) заңды тұлғаларға ақшалай нысанда орындауды көздейтін кепілдіктерді, кепілгерліктерді және өзге де міндеттемелерді беру.

      1-3. Жеке тұлғаларға жеке пайдалануына арналған жылжымалы мүлкін кепілге қойғыза отырып микрокредиттер беру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын микроқаржы ұйымы құрамында бағалы металдар және асыл тастар бар зергерлік бұйымдарды есепке алуды, сақтауды және сатуды қосымша жүзеге асыруға құқылы.

      1-4. Микроқаржы ұйымдарына осы Заңда көзделмеген өзге кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға тыйым салынады.

      1-5. Микроқаржы ұйымы "Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген тәртіппен соттан тыс банкроттық рәсімінің немесе сот арқылы банкроттық рәсімінің аяқталғаны туралы хабарландыру орналастырылған күннен бастап бес жыл бойы Қазақстан Республикасының азаматына микрокредиттер беруге, сондай-ақ мұндай адамдардан микрокредит беру туралы шарттар бойынша кепіл, кепілдік және кепілгерлік түріндегі қамтамасыз етуді қабылдауға құқылы емес.

      Осы тармақтың талаптары ломбардтардың мемлекеттік тіркелуге жатпайтын жылжымалы мүлікті кепілге қойып беретін микрокредиттеріне қолданылмайды.

      1-6. Микроқаржы ұйымдары бейрезиденттердің жеке басын куәландыратын құжаттардың көшірмелерін осы Заңда көзделген мақсаттар үшін жинауға құқылы.

      2. Микроқаржы ұйымы өзінің жоғары органы бекіткен микрокредиттер беру қағидалары болғанда ғана микрокредиттерді беруге құқылы.

      2-1. Алып тасталды - ҚР 29.03.2016 № 479-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      3. Алып тасталды - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      3-1. Микроқаржы ұйымы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен электрондық тәсілмен микрокредиттер беруге құқылы.

      3-2. Жеке тұлға микрокредиттер алудан ерікті түрде бас тартуын кредиттік бюрода не "электрондық үкімет" веб-порталы арқылы тегін белгілеуге не оны алып тастауға құқылы.

      3-3. Микроқаржы ұйымы микрокредит беру туралы шешім қабылданғанға дейін алған жеке тұлғаның кредиттік есебінде оның микрокредиттер алудан ерікті түрде бас тартуын белгілегені туралы ақпарат болған кезде микроқаржы ұйымының оған микрокредиттер беруіне тыйым салынады.

      Бұл тыйым ломбардтың микрокредит беруі жағдайларына қолданылмайды.

      Микроқаржы ұйымының жеке тұлғаға жұбайының (зайыбының) келісімінсіз микрокредиттер беруіне тыйым салынады, келісімді алу тәртібі және келісім қажет болатын микрокредиттің ең төмен мөлшері уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

      Жеке тұлғаның микрокредит алудан ерікті түрде бас тартуын белгілегені туралы ақпарат болған кезде оған микрокредит беруге тыйым салу жеке тұлғаның микрокредиті бойынша берешегін өтеу мақсатында микрокредит беру жағдайларына қолданылмайды.

      Микроқаржы ұйымы клиент-жеке тұлғаның кредиттік есебінде оның микрокредит алудан ерікті түрде бас тартуын белгілегені туралы ақпарат болған кезде, сондай-ақ жұбайының (зайыбының) келісімінсіз микрокредит берген жағдайда, микроқаржы ұйымы жеке тұлғадан осындай микрокредит бойынша міндеттемелерді орындауды талап етуге құқылы емес.

      Микроқаржы ұйымы осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген, жеке тұлғаның кредиттік есебінде оның микрокредит алудан ерікті түрде бас тартуын белгілегені туралы ақпарат болған кезде, сондай-ақ жұбайының (зайыбының) келісімінсіз микрокредит беру фактісі анықталған күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей мынадай шараларды қабылдайды:

      клиенттің осындай микрокредит бойынша берешегін есептен шығару туралы шешім қабылдайды;

      клиенттің осындай микрокредит бойынша берешегін өндіріп алуды және талап-арыз жұмысын тоқтатады;

      осындай микрокредит бойынша ақпарат туралы жазбаларды жою арқылы клиенттің кредиттік бюролардағы кредиттік тарихына түзетулер енгізеді;

      осындай микрокредит бойынша сыйақының және (немесе) тұрақсыздық айыбының бұрын ұсталған (төленген) сомаларын клиентке қайтаруды жүзеге асырады.

      3-4. Микрокредит беру құпиясын құрайтын ақпаратқа құқыққа сыйымсыз қол жеткізілгені, оның құқыққа сыйымсыз өзгертілгені, үшінші тұлғалар тарапынан құқыққа сыйымсыз әрекеттердің не жеке тұлғалардың микрокредиттерімен өзге де заңсыз (алаяқтық) әрекеттердің жүзеге асырылғаны анықталған кезден бастап микроқаржы ұйымы екі жұмыс күні ішінде осындай әрекеттердің себептері мен салдарын жою үшін шаралар қабылдайды, сондай-ақ бұл туралы клиентке және уәкілетті органға бір жұмыс күні ішінде хабар береді.

      Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексіне сәйкес құқық қорғау органдары енгізген (шығарған) қылмыстық құқық бұзушылық жасауға ықпал еткен мән-жайларды жою жөніндегі шараларды қабылдау туралы ұсынымның не қарыз алушы-жеке тұлғаны жәбірленуші деп тану туралы қаулының негізінде микроқаржы ұйымы күнтізбелік үш күннен кешіктірмей:

      клиенттің осындай микрокредиті бойынша берешекті өндіріп алуды және талап-арыз жұмысын тоқтата тұрады;

      клиенттің осындай микрокредиті бойынша сыйақы және (немесе) тұрақсыздық айыбын есепке жазуды тоқтата тұрады.

      Микроқаржы ұйымы клиенттің қатысуынсыз алаяқтық тәсілмен микрокредитті ресімдеу фактісі анықталған заңды күшіне енген сот актісін алған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей, клиенттің микрокредит бойынша берешегін есептен шығару туралы шешімді, сондай-ақ осындай микрокредит бойынша бұрын ұсталған (төленген) сомаларды клиентке қайтару жөніндегі шараларды қабылдайды.

      3-5. Микроқаржы ұйымының жеке тұлғаны биометриялық сәйкестендіруді жүргізбей онымен интернет арқылы микрокредит беру туралы шарт жасасуына тыйым салынады, оны жүргізу тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

      4. Алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

      5. Кез келген валютаның баламасына байланыстырылып, теңгемен берілген микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемені және төлемдерді индекстеуге жол берілмейді.

      6. Микроқаржы ұйымы микрокредит беру туралы шарттың талаптарын, қарыз алушы үшін оларды жақсарту жағдайларын қоспағанда, біржақты тәртіппен өзгертуге құқылы емес.

      Осы тармақтың мақсаттары үшін:

      тұрақсыздық айыбын (айыппұлды, өсімпұлды) азайту жағына қарай өзгерту немесе толық жою;

      микрокредит беру туралы шарт бойынша сыйақы мөлшерлемесін азайту жағына қарай өзгерту;

      микрокредит бойынша сыйақыны есепке жазбай, қарыз алушының мерзімді әскери қызмет өткеру мерзімін және ол аяқталғаннан кейінгі 60 күнді қамтитын кезеңге микрокредит беру туралы шарт бойынша негізгі борыш пен есепке жазылған сыйақы бойынша төлемдерді кейінге қалдыру қарыз алушы үшін микрокредит беру туралы шарттың талаптарын жақсарту деп түсініледі.

      Микроқаржы ұйымы жақсарту талаптарын қолданған жағдайда, қарыз алушы микрокредит беру туралы шартта көзделген тәртіппен микрокредит беру туралы шарт талабының өзгергені туралы хабардар етіледі.

      Қарыз алушы хабарламаны алған күннен бастап күнтізбелік он төрт күн ішінде, микроқаржы ұйымы қолданған жақсарту талаптарынан микрокредит беру туралы шартта көзделген тәртіппен бас тартуға құқылы.

      7. Микроқаржы ұйымы банк және микроқаржы активтері сатылатын электрондық сауда алаңында сауда-саттық өткізу арқылы мынадай мүлікті:

      бұрын микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету болып табылған, оған өндіріп алуды қолдану нәтижесінде микроқаржы ұйымының меншігіне өткен кепіл мүлкін;

      микроқаржы ұйымының микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемені орындаудың орнына бас тарту төлемін алуы нәтижесінде микроқаржы ұйымының меншігіне түскен мүлікті өткізуге міндетті.

      Микроқаржы ұйымының меншігіндегі жер учаскесін қоспағанда, осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген мүлікті микроқаржы ұйымы микроқаржы ұйымының меншігіне өткен күннен бастап үш жыл ішінде өткізуге тиіс. Жер учаскесін өткізу мерзімі Қазақстан Республикасының Жер кодексінде көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып айқындалады.

      Осы тармақта белгіленген талаптар ломбардтарға қолданылмайды.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген мүлік сауда-саттық өтпеді деп танылған жағдайда уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде бекітілген, банк және микроқаржы активтері сатылатын электрондық сауда алаңында сауда-саттық өткізу қағидаларына сәйкес тікелей атаулы сату арқылы өткізілуі мүмкін.

      Ескерту. 3-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 422-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (01.08.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 04.07.2022 № 133-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 179-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.12.2023 № 44-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

4-бап. Микрокредит беру туралы шарт

      1. Микрокредит беру туралы шарт мәміленің жазбаша нысанына қойылатын Қазақстан Республикасы азаматтық заңнамасының талаптары ескеріле отырып жасалады.

      2. Микроқаржы ұйымы жасаған микрокредит беру туралы шарт жөніндегі ақпарат Қазақстан Республикасының кредиттік бюролар және кредиттік тарихты қалыптастыру туралы заңнамасында айқындалған талаптарда мемлекет қатысатын кредиттік бюроға міндетті түрде берілуге жатады.

      2-1. Микроқаржы ұйымы сомасы уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген талаптарға сай келмейтін тұтынушылық микрокредитті беруге құқылы емес.

      Осы тармақта белгіленген талаптар ломбард немесе кредиттік серіктестік жасасатын микрокредит беру туралы шарттарға қолданылмайды.

      3. Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген талаптар ескеріле отырып, уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісімен микрокредит беру туралы шарт жасасу тәртібі, оның ішінде шарттың және микрокредиттің толық құны (микрокредит бойынша артық төлем сомасы, микрокредит нысанасы) туралы ақпаратты қамтитын бірінші бетінің мазмұнына, ресімделуіне, микрокредит беру туралы шарттың міндетті шарттарына қойылатын талаптар, сондай-ақ микрокредитті өтеу кестесінің нысаны бекітіледі.

      3-1. Алып тасталды – ҚР 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      4. Алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4-1. Микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) үшінші тұлғаға берілген кезде Қазақстан Республикасының заңнамасымен кредитордың қарыз алушымен микрокредит беру туралы шарт шеңберіндегі өзара қатынастарына қойылатын талаптар мен шектеулердің күші қарыз алушының өзіне микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) берілген үшінші тұлғамен құқықтық қатынастарына қолданылады, ал микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) сервистік компанияның сенімгерлік басқаруына берілген жағдайда, Қазақстан Республикасының заңнамасымен кредитордың қарыз алушымен микрокредит беру туралы шарт шеңберіндегі өзара қатынастарына қойылатын талаптар мен шектеулердің күші қарыз алушының сервистік компаниямен құқықтық қатынастарына қолданылады.

      Өзіне микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) берілген үшінші тұлғаның, сондай-ақ сервистік компанияның Қазақстан Республикасының заңнамасымен кредитордың қарыз алушымен микрокредит беру туралы шарт шеңберіндегі өзара қатынастарына қойылатын талаптар мен шектеулерді бұзуы Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа алып келеді.

      5. Алып тасталды – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      6. Жеке тұлғаға берілген тұрғынжай және (немесе) тұрғынжай орналасқан жер учаскесі болып табылатын жылжымайтын мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес микрокредит беру туралы шартты орындау талаптарын өзгерту немесе жеке тұлғаға берілген тұрғынжай және (немесе) тұрғынжай орналасқан жер учаскесі болып табылатын жылжымайтын мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес микрокредитті өтеу мақсатында жаңа микрокредит беру кезінде мерзімі өткен сыйақыны, тұрақсыздық айыбын (айыппұлды, өсімпұлды) негізгі борыш сомасына капиталдандыруға (жинақтап қосуға) жол берілмейді.

      7. Жеке тұлғамен жасалған, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес және тұрғынжай және (немесе) тұрғынжай орналасқан жер учаскесі болып табылатын жылжымайтын мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілмеген микрокредит беру туралы шартты орындау талаптарын өзгерту немесе жеке тұлғаның кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес және тұрғынжай және (немесе) тұрғынжай орналасқан жер учаскесі болып табылатын жылжымайтын мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілмеген микрокредитін өтеу мақсатында жаңа микрокредит беру кезінде негізгі борыш сомасына капиталдандырылған (жинақтап қосылған) мерзімі өткен сыйақыға, тұрақсыздық айыбына (айыппұлдарға, өсімпұлдарға) сыйақыны есепке жазуға жол берілмейді.

      Ескерту. 4-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.05.2017 № 63-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2021 № 43-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б.қараңыз); 04.07.2022 № 133-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

5-бап. Микрокредит бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесі

      1. Микрокредит бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесінің мөлшері уәкілетті органның және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің бірлескен нормативтік құқықтық актісінде айқындалған шекті мөлшерден аспауға тиіс.

      2. Берілетін микрокредиттер бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу қағидасын уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

      2-1. Микроқаржы ұйымы микрокредит бойынша сыйақы шамалары туралы ақпарат бар жарнаманы таратқан және (немесе) орналастырған кезде жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін көрсетуге міндетті.

      3. Алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2021 № 43-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-бап. Қарыз алушының микрокредит беру туралы шарт бойынша мiндеттемелерді орындауын қамтамасыз ету

      1. Қарыз алушының микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемелерді орындауы Қазақстан Республикасының заңнамасында немесе микрокредит беру туралы шартта көзделген тәсiлдермен қамтамасыз етiледi.

      1-1. Жеке тұлғамен жасалған микрокредит беру туралы шарт бойынша қарыз алушының жүргізген төлем сомасы, егер бұл қарыз алушының микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемелерін орындау үшін жеткіліксіз болса, қарыз алушының берешегін мынадай кезектілікпен өтейді:

      1) негізгі борыш бойынша берешек;

      2) сыйақы бойынша берешек;

      3) микрокредит беру туралы шартта айқындалған мөлшердегі тұрақсыздық айыбы (айыппұл, өсімпұл);

      4) төлемдердің ағымдағы кезеңі үшін негізгі борыш сомасы;

      5) төлемдердің ағымдағы кезеңі үшін есепке жазылған сыйақы;

      5-1) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

      6) микроқаржы ұйымының орындауды алу бойынша шығасылары.

      Осы тармақта белгіленген талаптар ломбард жасасатын микрокредит беру туралы шартқа қолданылмайды.

      2. Алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

      3. Жеке тұлғамен жасалған, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес микрокредит беру туралы шарт бойынша микрокредит сомасын қайтару және (немесе) сыйақы төлеу жөніндегі міндеттемені бұзғаны үшін тұрақсыздық айыбының (айыппұлдың, өсімпұлдың) мөлшері мерзімін өткізіп алудың тоқсан күні ішінде мерзімі өткізіп алынған әрбір күн үшін мерзімі өткізіп алынған төлем сомасының 0,5 пайызынан аспауға тиіс, мерзімін өткізіп алудың тоқсан күні өткеннен кейін мерзімі өткізіп алынған әрбір күн үшін мерзімі өткізіп алынған төлем сомасының 0,03 пайызынан аспауға, бірақ микрокредит беру туралы шарт қолданылатын әрбір жылға берілген микрокредит сомасының он пайызынан артық болмауға тиіс.

      Ескерту. 6-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 422-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 02.07.2018 № 168-VІ (01.01.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2021 № 43-VII (01.10.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-бап. Микроқаржы ұйымының құқықтары мен мiндеттерi

      1. Микроқаржы ұйымы:

      1) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

      1-1) микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықты (талап етуді) осы Заңның 9-1-бабының 4 және 5-тармақтарында көрсетілген тұлғаға беруге;

      2) микрокредиттер беру қағидаларында айқындалған, микрокредит беру туралы шартты жасау және ол бойынша мiндеттемелердi орындау үшiн қажетті құжаттар мен мәлiметтердi қарыз алушыдан (өтініш берушіден) сұратуға;

      2-1) қарыз алушының өтініші бойынша тауарлар, жұмыстар немесе көрсетілетін қызметтер үшін ақы төлеу мақсатында екінші деңгейдегі банктер арқылы микрокредитті үшінші тұлғаға аударуды жүзеге асыруға;

      3) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және микрокредит беру туралы шартта белгіленген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.

      2. Микроқаржы ұйымы:

      1) орналасқан жерi өзгерген не атауы өзгерген жағдайда бұл туралы уәкілетті органға, сондай-ақ қарыз алушыларды (өтініш берушілерді) микроқаржы ұйымының орналасқан жері бойынша, сондай-ақ қарыз алушы (өтініш беруші) – жеке тұлғаның заңды мекенжайы бойынша және қарыз алушы (өтініш беруші) – заңды тұлғаның орналасқан жері бойынша екi баспа басылымында қазақ және орыс тілдерінде тиiстi ақпарат жариялау арқылы не мұндай өзгерiстер болған күннен бастап күнтiзбелiк отыз күннен кешіктірілмейтін мерзімде әрбір қарыз алушыны (өтініш берушіні) жазбаша хабардар ету арқылы жазбаша хабарлауға;

      1-1) қатысушылардың (акционерлердің) құрамы өзгерген жағдайда, бұл туралы және қатысушылардың (акционерлердің) осы Заңның 14-бабы 6-тармағының талаптарына сай келуі туралы уәкілетті органға мұндай өзгеріс болған күннен бастап күнтізбелік он күннен кешіктірілмейтін мерзімде жазбаша хабарлауға;

      2) микрокредиттер беру қағидаларының көшiрмесiн микроқаржы ұйымы қарыз алушысының (өтініш берушісінің) көруі және онымен танысуы үшін қолжетiмдi жерде, оның ішінде микроқаржы ұйымының интернет-ресурсы бар болса, сонда орналастыруға;

      3) өтініш берушіге микрокредитті алуға, оған қызмет көрсетуге және оны өтеуге (қайтаруға) байланысты төлемдер туралы толық және анық ақпарат беруге;

      4) микрокредит беру туралы шартты жасасқанға дейін өтініш берушіге микрокредитті өтеу әдісімен танысу және оны таңдау үшін түрлі әдістермен есептелген өтеу кестелерінің жобаларын беруге міндетті. Қарыз алушыға микроқаржы ұйымдары жеке тұлғаларға беретін микрокредиттер бойынша тұрақты төлемдерді есептеу әдістемесіне және уәкілетті органның нормативтік-құқықтық актісінде белгіленген осындай микрокредиттер бойынша сыйақыны есептеуге арналған уақытша базаларға сәйкес микрокредит беру туралы шартта белгіленген кезектілікпен есептелген микрокредитті өтеу кестелерінің жобалары мынадай өтеу әдістерімен міндетті түрде ұсынылуға тиіс:

      сараланған төлемдер әдісі, бұл ретте микрокредит бойынша берешектерді өтеу негізгі борыш бойынша төлемдердің тең сомаларын және негізгі борыштың қалдығы кезеңіне есептелген сыйақыны қамтитын азайтылып отыратын төлемдермен жүзеге асырылады;

      аннуитеттік төлемдер әдісі, бұл ретте микрокредит бойынша берешектерді өтеу негізгі борыш бойынша ұлғайтылып отыратын төлемдерді және негізгі борыштың қалдығы кезеңіне есептелген сыйақы бойынша азайтылып отыратын төлемдерді қамтитын микрокредиттің бүкіл мерзімі ішінде тең төлемдермен жүзеге асырылады. Бірінші және соңғы төлем мөлшерлері бір-бірінен ерекшеленуі мүмкін.

      Микроқаржы ұйымы микрокредиттер беру қағидаларына сәйкес есептелген микрокредитті өтеу кестелерінің қосымша жобаларын ұсыныуы мүмкін;

      4-1) алып тасталды – ҚР 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      5) қарыз алушыға (өтініш берушіге) микрокредит алуға байланысты оның құқықтары мен міндеттері, сондай-ақ микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемелер орындалмаған жағдайда ықтимал салдары туралы ақпарат беруге;

      5-1) "Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға мәліметтерді хабарлауға;

      6) микрокредит беру құпиясын сақтауға;

      7) салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер түсімін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органмен келісім бойынша уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес, берілген микрокредиттер бойынша активтер мен шартты міндеттемелерді сыныптауды жүзеге асыруға және оларға қарсы провизияларды (резервтерді) құруға міндетті.

      Осы тармақшада белгіленген талап ломбардтарға қолданылмайды;

      8) уәкілетті орган белгiлеген пруденциялық нормативтерді және сақталуы міндетті өзге де нормалар мен лимиттерді, оларды есептеу әдістемесін сақтауға;

      8-1) уәкiлеттi органның нормативтiк құқықтық актiсiнде белгіленген, микроқаржы ұйымы қарыз алушысының борыштық жүктемесі коэффициентін есептеу тәртiбiн және оның шекті мәнін сақтауға міндетті.

      Осы тармақшада белгіленген талап ломбардтарға қолданылмайды;

      9) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тізбесі, нысандары, ұсыну мерзімдері мен тәртібі уәкілетті органмен келісу бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінде белгіленетін қаржылық және өзге де есептілікті ұсынуға;

      10) уәкілетті орган анықтаған Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықты жоюға;

      11) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

      11-1) "Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларда микрокредит беруден бас тартуға";

      11-2) мерзімді әскери қызметтегі әскери қызметшілерге микрокредит беру туралы шарт бойынша уәкілетті орган айқындаған тәртіппен микрокредит бойынша сыйақыны есепке жазбай, мерзімді әскери қызмет өткеру мерзімін және ол аяқталғаннан кейінгі 60 күнді қамтитын кезеңге негізгі борыш пен сыйақы бойынша төлемді кейінге қалдыруды ұсынуға міндетті.

      Мерзімді әскери қызметке шақырылған әскери қызметшілер, сондай-ақ оларды қызметтен шығару, оларда микрокредиттің болуы не болмауы, ол бойынша төлемді кейінге қалдырудың ұсынылуы туралы мәліметтерді алмасу Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігімен келісу бойынша уәкілетті орган айқындаған тәртіппен мемлекеттік органдар мен микроқаржы ұйымдарының ақпараттық жүйелерінің өзара іс-қимылын қамтамасыз ету арқылы жүзеге асырылады.

      Осы тармақтың екінші бөлігінде көзделген жағдайларда дербес деректерді жинау, өңдеу және пайдалану Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады;

      12) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында белгiленген өзге де талаптарды сақтауға мiндеттi.

      3. Микроқаржы ұйымы:

      1) сыйақы мөлшерлемелерін (оларды төмендету жағдайларын қоспағанда) және (немесе) микрокредиттi өтеу тәсiлi мен әдісін біржақты тәртіппен өзгертуге;

      1-1) банктік қарыз және (немесе) микрокредит бойынша күнтізбелік тоқсан күннен астам мерзімі өткен берешегі бар жеке тұлғаға кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес микрокредитті беруге құқылы емес.

      Осы тармақшада белгіленген талап жеке тұлғаның кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес банктік қарызын және (немесе) микрокредитін өтеу мақсатында сыйақы мөлшерлемесін және (немесе) мерзімді төлемдер мөлшерін азайту жағына қарай өзгертуді және (немесе) тұрақсыздық айыбын (айыппұлды, өсімпұлды) азайту жағына қарай өзгертуді немесе толық жоюды көздейтін жақсарту талаптарында берілетін микрокредиттерге, сондай-ақ ломбардтардың міндетті тіркелуге жатпайтын жылжымалы мүлікті кепілге қойып беретін микрокредиттеріне қолданылмайды;

      1-2) микрокредит бойынша сыйақы мен тұрақсыздық айыбын (айыппұлды, өсімпұлды) қоспағанда, кез келген төлемдерді белгілеуге және қарыз алушыдан (өтініш берушіден) алуға;

      2) жеке тұлға болып табылатын, микроқаржы ұйымына микрокредит сомасын мерзімінен бұрын толық немесе ішінара қайтарған қарыз алушыдан микрокредитті мерзімінен бұрын қайтарғаны үшін тұрақсыздық айыбын (айыппұлды, өсімпұлды) және басқа да төлемдерді талап етуге;

      3) кепілге салынған заттарды пайдалануға және оларға билік етуге;

      4) қарыз алушы – жеке тұлғаның кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес микрокредиті бойынша негізгі борыш және (немесе) сыйақы сомалары бойынша төлемдердің кез келгенін өтеу жөніндегі міндеттемені орындаудың мерзімін өткізіп алудың қатарынан күнтізбелік тоқсан күні өткен соң есепке жатқызылған сыйақыны, тұрақсыздық айыбын (айыппұлдарды, өсімпұлдарды) төлеуді талап етуге құқылы емес.

      Осы тармақшаның талабы микрокредит беру туралы шартқа, егер оны жасасу күні негізгі борыш сомасы тіркеуге жататын мүлік кепілімен және (немесе) ақша кепілімен толық қамтамасыз етілген болса, қолданылмайды;

      5) қарыз алушы – жеке тұлғаның кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес жылжымайтын мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген микрокредиті бойынша негізгі борыш және (немесе) сыйақы сомалары бойынша төлемдердің кез келгенін өтеу жөніндегі міндеттемені орындаудың мерзімін өткізіп алудың қатарынан күнтізбелік бір жүз сексен күні өткен соң есепке жазылған сыйақыны, сондай-ақ тұрақсыздық айыбын (айыппұлдарды, өсімпұлдарды) төлеуді талап етуге;

      6) микрокредит беру туралы шарт бойынша қарыз алушыдан борыш сомасын өндіріп алу үшін жеке сот орындаушыларымен ынтымақтастықты көздейтін шарттарды жасасуға, сондай-ақ "Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 12-1-бабының 2-тармағына және (немесе) "Акционерлік қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 64-бабының 1-тармағына сәйкес микроқаржы ұйымының үлестес тұлғасы болып табылатын жеке сот орындаушысымен атқарушылық құжатты орындау шарттары туралы келісім (шарт) жасасуға;

      7) "Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 12-1-бабының 2-тармағына және (немесе) "Акционерлік қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 64-бабының 1-тармағына сәйкес микроқаржы ұйымының үлестес тұлғасы болып табылатын нотариусқа нотариаттық әрекеттер жасау үшін жүгінуге;

      8) жеке тұлғамен жасалған микрокредит беру туралы шарттың қолданылу мерзімін оның келісімінсіз және микрокредит беру туралы шарттың талаптарын сақтауды не жақсартуды қамтамасыз етпейтін талаптармен ұлғайтуға құқылы емес.

      Ескерту. 7-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 10.06.2014 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 422-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 06.05.2017 № 63-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (04.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2021 № 43-VII (01.10.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 31.12.2021 № 100-VII (01.07.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

8-бап. Өтініш берушінің құқықтары мен мiндеттерi

      1. Өтініш беруші:

      1) микрокредиттер беру қағидаларымен, микроқаржы ұйымының микрокредиттер беру тарифтерімен танысуға;

      2) микрокредитті алуға, оған қызмет көрсетуге және оны өтеуге (қайтаруға) байланысты төлемдер туралы толық және анық ақпарат алуға;

      3) микрокредит беру туралы шарт жасасудан бас тартуға құқылы.

      2. Өтініш беруші микроқаржы ұйымына микрокредит беру туралы шарт және қарыз алушының міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ететін шарттар жасасу үшін қажетті, микрокредит алуға қажетті құжаттардың тізбесінде, сондай-ақ микрокредит беру туралы шарт бойынша кредиттік дерекнаманы жүргізу тәртібінде айқындалған құжаттар мен мәліметтерді ұсынады.

      3. Өтініш берушінің осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген өзге де құқықтары мен мiндеттерi бар.

      Ескерту. 8-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-бап. Қарыз алушының құқықтары мен мiндеттерi

      1. Қарыз алушының:

      1) микрокредиттер беру қағидаларымен, микроқаржы ұйымының микрокредиттер беру тарифтерімен танысуға;

      2) алған микрокредитке микрокредит беру туралы шартта белгіленген тәртіппен және талаптармен билік етуге;

      3) өз құқықтарын Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен қорғауға;

      4) микрокредит беру туралы шарт бойынша берілген микрокредит сомасын микроқаржы ұйымына мерзімінен бұрын толық немесе ішінара қайтаруға;

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4-1) тармақшаны алып тастау көзделген – ҚР 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4-1) микрокредит беру туралы өзі жасасқан шарт бойынша құқық (талап ету) басқаға берілген жағдайда, осы Заңның 9-1-бабы 4 және 5-тармақтарында көрсетілген тұлғамен келіспеушіліктерді реттеу үшін банк омбудсманына жүгінуге құқығы бар. Көрсетілген құқық жеке тұлға болып табылатын қарыз алушыға қолданылады;

      5) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және микрокредит беру туралы шартта белгіленген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар.

      2. Қарыз алушы:

      1) микрокредит беру туралы шартта белгiленген мерзiмдерде және тәртiппен алынған микрокредиттi қайтаруға және ол бойынша сыйақыны төлеуге;

      2) микроқаржы ұйымы осы Заңға сәйкес сұрататын құжаттар мен мәлiметтердi беруге;

      3) осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамасында және микроқаржы ұйымымен жасалған шарттарда белгіленген өзге де талаптарды орындауға мiндеттi.

      Ескерту. 9-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.05.2017 № 63-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

9-1-бап. Микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтарды (талаптарды) басқаға беру тәртібі

      Ескерту. 9-1-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      1. Алып тастау көзделген – ҚР 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      2. Алып тастау көзделген – ҚР 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      3. Алып тастау көзделген – ҚР 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4. Мынадай талаптардың бірі сақталған кезде:

      құқықтарды (талап етулерді) сатып алу Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген осындай ұйым қызметі түрлерінің бірі болып табылғанда;

      құқықтарды (талап етулерді) сатып алу жеке тұлғаларды қолдау жөніндегі мемлекеттік және үкіметтік бағдарламалар немесе мемлекеттік органдардың құқықтық актілері шеңберінде жүзеге асырылғанда, құқықты (талап етуді) жарғылық капиталдарына қатысу үлестерінің не орналастырылған акцияларының елу пайыздан астамы мемлекетке тиесілі ұйымдарға беруді қоспағанда, микроқаржы ұйымының жеке тұлғамен жасасылған және тұрғынжай түріндегі кепілмен қамтамасыз етілген микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықты (талап етуді) басқаға беруді жүргізуіне тыйым салынады.

      5. Микроқаржы ұйымының құқықтарды (талаптарды) мынадай тұлғаларға:

      екінші деңгейдегі банкке;

      коллекторлық агенттікке;

      микроқаржы ұйымына;

      секьюритилендіру мәмілесі кезінде Қазақстан Республикасының жобалық қаржыландыру және секьюритилендіру туралы заңнамасына сәйкес құрылған арнайы қаржы компаниясына;

      микроқаржы ұйымы қамтамасыз етілген облигацияларды шығарған немесе қарыз алған кезде микрокредит беру туралы шарт бойынша талап ету құқықтарын кепіл ұстаушы – заңды тұлғаға;

      қаражатты микроқаржы ұйымдарында шартты түрде орналастыру арқылы жеке кәсіпкерлік субъектілерін қаржыландыру жөніндегі мәміле шеңберінде жасалған микрокредит беру туралы шарт бойынша – жеке кәсіпкерлікті дамытудың арнайы қорына;

      қарыз алушы-жеке тұлғаға кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты микрокредит беру туралы шарт бойынша, қарыз алушы-заңды тұлғаға микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтарға (талаптарға) қатысты, егер көрсетілген микрокредиттер бойынша басқаға беру күніне халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес құнсыздану белгілері болса, өзге тұлғаға беруді қоспағанда, микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтарды (талаптарды) үшінші тұлғаға беруді жүргізуіне тыйым салынады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің сегізінші абзацында аталған тұлға микрокредит беру туралы шарт бойынша алынған құқықтарды (талаптарды) мынадай жағдайлардың бірінде:

      құқықтар (талаптар) жеке тұлғаның кәсіпкерлік қызметті жүзеге асырумен байланысты микрокредит беру туралы шарты бойынша алынғанда;

      құқықтар (талаптар) берешегінің мөлшері басқаға беру күніне республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 16 500 еселенген мөлшерінен аспайтын заңды тұлғаның микрокредит беру туралы шарты бойынша алынғанда;

      егер өзіне микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) берілген тұлға Қазақстан Республикасының бейрезиденті болып табылса, сервистік компанияның сенімгерлік басқаруына береді.

      Микрокредит беру туралы шарттар бойынша құқықтар (талаптар) мынадай шарттар бір мезгілде орындалған кезде:

      1) коллекторлық агенттік жарғылық капиталының, бас банктің күмәнді және үмітсіз активтеріне ие болатын банктің еншілес ұйымы бас ұйымының меншік капиталының мөлшері уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген ең аз мәннен төмен емес мәнді құрағанда;

      2) қызметті:

      банкке немесе банк холдингіне банктің бас банктің күмәнді және үмітсіз активтеріне ие болатын еншілес ұйым құруына рұқсат берілген;

      коллекторлық агенттік коллекторлық агенттіктер тізіліміне енгізілген кезден бастап үш жыл бойы жүзеге асырғанда;

      3) сервистік компаниялар тізіліміне енгізу күніне уәкілетті орган қолданған орындалмаған және (немесе) қолданыстағы қадағалап ден қою шаралары немесе шектеулі әсер ету шаралары және Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 211-1-бабында және 227-бабының бірінші бөлігінде көзделген әкімшілік құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік жазалар болмағанда;

      4) сервистік компанияның бірінші басшысында алынбаған немесе жойылмаған сотталғандығы болмағанда;

      5) сервистік компания уәкілетті орган белгілеген талаптарға сәйкес келгенде сервистік компанияға берілуі мүмкін.

      Бас банктің күмәнді және үмітсіз активтеріне ие болатын банктің еншілес ұйымдарына және микрокредит беру туралы шарттар бойынша құқықтар (талаптар) сенімгерлік басқаруға берілуі мүмкін сервистік компаниялар ретінде әрекет ететін коллекторлық агенттіктерге қойылатын талаптар уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

      Уәкілетті орган Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келетін сервистік компаниялардың тізілімін жүргізеді және оны өзінің интернет-ресурсында орналастырады.

      Сервистік компанияны сервистік компаниялар тізілімінен шығару сенімгерлік басқару шартын бұзу үшін негіз болып табылады.

      Микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) сервистік компанияның сенімгерлік басқаруына берілген жағдайда, осы тармақтың бірінші бөлігінің сегізінші абзацында аталған тұлға микрокредит беру туралы шарт бойынша өзіне берілген құқыққа (талапқа) қатысты кредитордың құқықтарын сервистік компаниямен жасалған сенімгерлік басқару шарты шеңберінде не осы тармақтың бірінші бөлігінде аталған тұлғаларға қайта беру арқылы іске асырады.

      Сервистік компаниямен сенімгерлік басқару шарты бұзылған жағдайда, осы тармақтың бірінші бөлігінің сегізінші абзацында аталған тұлға басқа сервистік компаниямен жаңа сенімгерлік басқару шартын жасасуға не құқықтарды (талаптарды) осы тармақтың бірінші бөлігінде аталған тұлғаларға қайта беруге міндетті.

      Осы тармақтың талаптары осы баптың 4-тармағында көзделген жағдайларға қолданылмайды.

      5-1. Басқаға беру күнінде халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкес құнсыздану белгілері бар микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтарды (талаптарды) басқаға беруді микроқаржы ұйымы мынадай талаптарды сақтай отырып жүзеге асырады:

      1) құқықтарды (талаптарды) осы баптың 5-тармағы бірінші бөлігінің бесінші, алтыншы және жетінші абзацтарында көрсетілген тұлғаларға беруді қоспағанда, пайдасына микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) берілетін тұлға банк және микроқаржы активтері сатылатын электрондық сауда алаңында микроқаржы ұйымы өткізетін осы құқықтарға (талаптарға) қатысты сауда-саттық нәтижелері бойынша айқындалады;

      2) микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтарды (талаптарды) басқаға беру осы баптың 5-тармағында белгіленген шектеулер мен қағидалар сақтала отырып жүзеге асырылады.

      Осы тармақта белгіленген талаптар ломбардтарға қолданылмайды.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      5-2-тармақтың қолданысы 01.05.2026 дейін тоқтатыла тұрады, тоқтатыла тұру кезеңінде осы редакцияда қолданыста болады - ҚР 19.06.2024 № 97-VIII Заңымен.

      5-2. Микроқаржы ұйымының жеке тұлғаның кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес микрокредитті беру туралы шарты бойынша құқықтарды (талаптарды) коллекторлық агенттікке беруді жүргізуіне тыйым салынады.

      6. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында немесе микрокредит беру туралы шартта өзгеше көзделмесе, микроқаржы ұйымы микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықты (талап етуді) қарыз алушының келісімінсіз басқаға беруге құқылы емес.

      6-1. Микроқаржы ұйымы мүлік кепілімен қамтамасыз етілген микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықты (талапты) осы баптың 5-тармағының бірінші бөлігінде аталған тұлғаларға құқық (талап) басқаға берілгенге дейін соңғы алты ай ішінде "Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бағалаушы жүргізген мүлік құнын бағалаусыз беруге құқылы емес.

      7. Бір қарыз алушыға қатысты микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтарды (талаптарды), бұл құқықтар (талаптар) секьюритилендіру мәмілесінің нысанасы болып табылатын жағдайларды қоспағанда, бірнеше тұлғаға беруге жол берілмейді.

      8. Микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтарды (талаптарды) басқаға беру туралы шарт (бұдан әрі – басқаға беру шарты) жасалған кезде, микроқаржы ұйымы:

      1) басқаға беру шарты жасалғанға дейін кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес микрокредит беру туралы шарт бойынша қарыз алушы-жеке тұлғаны микрокредитті беру туралы көрсетілген шарт бойынша кредитордың құқықтарын (талаптарын) үшінші тұлғаға берудің жоспарланып отырғаны, сондай-ақ осындай басқаға беруге байланысты қарыз алушының дербес деректерінің өңделетіні (берілетіні) туралы микрокредит беру туралы шартта көзделген тәсілмен, сондай-ақ микроқаржы ұйымына "Төлемдер және төлем жүйелері туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген сәйкестендіру құралдарын қолдану арқылы клиент-жеке тұлғаны сәйкестендіруді жүзеге асыруға мүмкіндік беретін ақпараттандыру объектілері (бұдан әрі – ақпараттандыру объектілері) арқылы хабардар етуге;

      2) қарыз алушыны (немесе оның уәкілетті өкілін) микрокредит беру туралы шартта көзделген тәсілмен, сондай-ақ ақпараттандыру объектілері арқылы, микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтардың (талаптардың) үшінші тұлғаға өтіп кеткені туралы, басқаға беру шарты жасалған күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде, микрокредит беру туралы шарт бойынша одан әрі төлемдерді үшінші тұлғаға (өзіне микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) берілген тұлғаның не микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) сенімгерлік басқаруға берілген жағдайда – сервистік компанияның атауын, орналасқан жерін және банктік деректемелерін) жүзеге асыру қажеттілігін, микрокредит беру туралы шарт бойынша берілген құқықтардың (талаптардың) көлемін, микрокредит беру туралы шарт бойынша берешектің мөлшері мен құрылымын (негізгі борышты, сыйақыны, комиссияларды, тұрақсыздық айыбын (айыппұлды, өсімпұлды) және төленуге жататын басқа да сомаларды көрсете отырып, хабардар етуге;

      3) өзіне микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) берілген тұлғаға не сервистік компанияға (микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) сервистік компанияның сенімгерлік басқаруына берілген жағдайда) мынадай құжаттарды:

      микрокредит беру туралы шартты;

      кепіл шартын және кепіл затына құқық белгілейтін құжаттарды (микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемелерді орындау кепілмен қамтамасыз етілген жағдайда);

      кепілгерлік немесе кепілдік шартын (микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемелерді орындау кепілгерлікпен немесе кепілдікпен қамтамасыз етілген жағдайда);

      құқықтарды (талаптарды) басқаға беру күніне қарыз алушы берешегінің есеп-қисабын;

      қарыз алушымен наразылық хат алмасуды (бар болса);

      қарыз алушы-заңды тұлғаның құрылтай құжаттарын, қарыз алушы-жеке тұлғаның жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесін;

      қарыз алушының берешекті өтегенін растайтын құжаттарды;

      кепілге салынған мүлікті өткізу жөніндегі құжаттарды (бар болса);

      басқаға беру шартына сәйкес өзге де құжаттарды беруге міндетті.

      Барлық құқықтар (талаптар) қарыз алушыға берілген жағдайда, микроқаржы ұйымы өзіне микрокредит беру туралы шарт бойынша құқық (талап) берілген тұлғаға өзінде бар барлық құжаттардың түпнұсқаларын береді, ал микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) сервистік компанияның сенімгерлік басқаруына берілген жағдайда, көрсетілген құжаттардың түпнұсқалары сервистік компанияға беріледі.

      Қарыз алушыға қойылатын құқықтардың (талап етулердің) бір бөлігі басқаға берілген жағдайда, микроқаржы ұйымы осындай құқықтарды (талап етулерді) куәландыратын құжаттардың түпнұсқаларын сақтауға және көрсетілген құжаттардың нотариат куәландырған көшірмелерін микрокредит беру туралы шарт бойынша құқық (талап ету) ішінара берілген тұлғаға беруге құқылы, ал микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтардың (талаптардың) бір бөлігі сервистік компанияның сенімгерлік басқаруына берілген жағдайда, көрсетілген құжаттардың нотариат куәландырған көшірмелері сервистік компанияға беріледі.

      Микроқаржы ұйымы, өзіне микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) берілген тұлға, сервистік компания микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемелерді орындауды қамтамасыз ету болып табылатын мүлікке құқық белгілейтін құжаттардың түпнұсқаларын жоғалтқаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады;

      4) басқаға беру шарты жасалғаннан кейін микрокредит беру туралы шарт бойынша берешекті өтеу есебіне алынған ақшаны өзіне микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) берілген тұлғаның банктік шотына әрбір қарыз алушы бойынша төлемдердің таратып жазылуын бере отырып, аударуға міндетті.

      9. Өзіне микрокредит беру туралы шарт бойынша микроқаржы ұйымының құқығы (талабы) берілген тұлғаның осындай құқықты (талапты) осы бапта көзделген шарттарды сақтамай, басқаға беруіне тыйым салынады.

      Ескерту. 2-тарау 9-1-баппен толықтырылды - ҚР 06.05.2017 № 63-VI Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2021 № 43-VII (01.10.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 04.07.2022 № 133-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

9-2-бап. Берешекті реттеу шарттары мен тәртібі және төлемге қабілетсіз қарыз алушыға қатысты қолданылатын шаралар

      1. Микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемені орындаудың өткізіп алынған мерзімі болған кезде, бірақ ол басталған күннен бастап күнтізбелік он күннен кешіктірмей микроқаржы ұйымы микрокредит беру туралы шартта көзделген тәсілмен және мерзімдерде, сондай-ақ ақпараттандыру объектілері арқылы қарыз алушыны:

      1) микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемені орындау бойынша мерзімді өткізіп алудың туындағаны және хабарламада көрсетілген күнге мерзімі өткізіп алынған берешектің мөлшерін көрсете отырып, төлемдер енгізу қажеттігі;

      2) микрокредит беру туралы шарт бойынша қарыз алушы-жеке тұлғаның осы баптың 2-тармағында көзделген өтінішпен микроқаржы ұйымына жүгіну құқығы;

      3) қарыз алушының микрокредит беру туралы шарт бойынша өз міндеттемелерін орындамауының салдары туралы хабардар етуге міндетті.

      Микроқаржы ұйымы қарыз алушыны хабардар ету үшін коллекторлық агенттікті тартуға құқылы.

      2. Микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемені орындау мерзімін өткізіп алу басталған күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде қарыз алушы-жеке тұлға микроқаржы ұйымына баруға және (немесе) өзінің микрокредит беру туралы шарттың талаптарына, оның ішінде:

      1) сыйақы мөлшерлемесін не микрокредит беру туралы шарт бойынша сыйақы мәнін азайту жағына қарай өзгертуге;

      2) негізгі борыш және (немесе) сыйақы бойынша төлемді кейінге қалдыруға;

      3) берешекті өтеу әдісін немесе өтеу кезектілігін, оның ішінде негізгі борышты басым тәртіппен өтей отырып өзгертуге;

      4) микрокредит мерзімін өзгертуге;

      5) микрокредит бойынша мерзімі өткізіп алынған негізгі борышты және (немесе) сыйақыны кешіруге, тұрақсыздық айыбының (айыппұлдың, өсімпұлдың) күшін жоюға;

      6) тараптардың келісімімен белгіленген мерзімдерде кепіл берушінің ипотека нысанасы болып табылатын жылжымайтын мүлікті дербес өткізуіне;

      7) микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемені орындаудың орнына микроқаржы ұйымына кепілге қойылған мүлікті беру арқылы бас тарту төлемін ұсынуға;

      8) сатып алушыға микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемені бере отырып, ипотека нысанасы болып табылатын жылжымайтын мүлікті өткізуге байланысты өзгерістер енгізу туралы өтінішін негіздейтін, микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемені орындау мерзімін өткізіп алудың туындау себептері, кірістер және басқа да расталған мән-жайлар (фактілер) туралы мәліметтерді қамтитын өтінішті жазбаша нысанда, сондай-ақ ақпараттандыру объектілері арқылы не микрокредит беру туралы шартта көзделген тәсілмен ұсынуға құқылы.

      3. Қарыз алушы-жеке тұлғаның өтінішін алған күннен кейін күнтізбелік он бес күн ішінде микроқаржы ұйымы микрокредит беру туралы шарттың талаптарына ұсынылған өзгерістерді уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен қарайды және қарыз алушы-жеке тұлғаға мынадай шешімдердің бірі туралы:

      1) микрокредит беру туралы шарттың талаптарына ұсынылған өзгерістермен келісетіні туралы;

      2) микрокредит беру туралы шарт талаптарын өзгерту бойынша қарсы ұсыныс туралы;

      3) микрокредит беру туралы шарттың талаптарын өзгертуден бас тарту себептерінің уәжді негіздемесін көрсете отырып, осындай бас тарту туралы жазбаша нысанда, сондай-ақ ақпараттандыру объектілері арқылы не микрокредит беру туралы шартта көзделген тәсілмен хабарлайды.

      Қарыз алушы-жеке тұлғаның микрокредит беру туралы шарттың талаптарына өзгерістер енгізу туралы өтінішін қарау кезеңінде микроқаржы ұйымы микрокредитті мерзімінен бұрын өтеуді талап етуге құқылы емес.

      Микроқаржы ұйымының осы тармақтың бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген шешімі алынған күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде микроқаржы ұйымы мен қарыз алушы-жеке тұлға арасында өзара қолайлы шешімге қол жеткізілмеуі микрокредит беру туралы шарттың талаптарын өзгертуден бас тарту болып есептеледі. Бұл мерзім екі тараптың келісімі болған кезде ұзартылуы мүмкін.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4. Қарыз алушы-жеке тұлға микроқаржы ұйымының осы баптың 3-тармағының 3) тармақшасында көзделген шешімін алған күннен бастап күнтізбелік он бес күн ішінде немесе микрокредит беру туралы шарттың талаптарын өзгерту туралы өзара қолайлы шешімге қол жеткізбеген кезде бір мезгілде микроқаржы ұйымын хабардар ете отырып, уәкілетті органға өтініш жасауға құқылы.

      Уәкілетті орган қарыз алушы – жеке тұлғаның өтінішін оның микроқаржы ұйымына өтініш жасауының дәлелдемесі ұсынылған және микроқаржы ұйымымен микрокредит беру туралы шарттың талаптарын өзгерту туралы өзара қолайлы шешімге қол жеткізілмеген кезде қарайды.

      Уәкілетті орган "Тұрғын үй қатынастары туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес халықтың әлеуметтік осал топтарына жататын қарыз алушы – жеке тұлғаның тұрғынжай болып табылатын жылжымайтын мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруға байланысты емес микрокредит беру туралы шарт жөніндегі өтінішін қарау кезеңінде кепілге қойылған мүлікке сотқа талап қоюды беру арқылы өндіріп алуды қолдануға жол берілмейді.

      Осы тармақтың үшінші бөлігінде белгіленген талап уәкілетті орган өтінішті өтініш жасалған күннен бастап күнтізбелік алпыс күннен астам қараған, сондай-ақ қарыз алушы – жеке тұлғаның бұрын қаралған мәселе бойынша өтініші қайта берілген жағдайларда қолданылмайды.

      Қарыз алушы жеке тұлғаның өтінішін уәкілетті орган Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қарайды.

      5. Осы баптың 1-тармағы бірінші бөлігінің 1) тармақшасында көзделген талап қанағаттандырылмаған, сондай-ақ микрокредит беру туралы шарт бойынша қарыз алушы-жеке тұлға осы баптың 2-тармағында көзделген құқықтарды іске асырмаған не қарыз алушы-жеке тұлға мен микроқаржы ұйымы арасында микрокредит беру туралы шарттың талаптарын өзгерту бойынша келісім болмаған жағдайларда, микроқаржы ұйымы:

      1) қарыз алушыға қатысты шаралар қолдану туралы мәселені қарауға құқылы.

      Шаралар қолдану туралы шешім микрокредиттер беру қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады;

      2) берешекті сотқа дейін өндіріп алу және реттеу үшін коллекторлық агенттікке беруге құқылы.

      Микрокредит беру туралы шартта қарыз алушы микрокредит беру туралы шарт бойынша міндеттемелерді орындау мерзімін өткізіп алуға жол берген жағдайда микроқаржы ұйымының коллекторлық агенттікті тарту құқығы болған кезде берешекті сотқа дейін өндіріп алу және реттеу үшін коллекторлық агенттікке беруге жол беріледі;

      Микроқаржы ұйымы берешекті сотқа дейін өндіріп алуға және берешекті реттеуге берген күні бұл туралы қарыз алушыны коллекторлық агенттіктің атауын, тұрған жерін, коллекторлық агенттіктің борышкерлермен байланысуға арналған телефон нөмірлерін көрсете отырып, микрокредит беру туралы шартта көзделген тәсілмен, сондай-ақ ақпараттандыру объектілері арқылы хабардар етеді;

      2-1) тұлғаға микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтарды (талаптарды) қарыз алушыда:

      жеке тұлғаның жылжымайтын мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген микрокредит беру туралы шарты бойынша – қатарынан күнтізбелік бір жүз сексен күннен асатын;

      жеке тұлғаның микрокредит беру туралы өзге де шарттары бойынша – қатарынан күнтізбелік тоқсан күннен асатын ақшалай міндеттемені орындау мерзімін өткізіп алу болған кезде осы Заңның 9-1-бабында белгіленген талаптарды сақтай отырып беруге құқылы.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      2-1) тармақшаның төртінші абзацы 01.05.2026 бастап қолданысқа енгізіледі – ҚР 19.06.2024 № 97-VIII Заңымен (мәтін алып тасталды).

      Осы тармақшаның ережелері қарыз алушы-Қазақстан Республикасының азаматына қатысты "Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген тәртіппен төлем қабілеттілігін қалпына келтіру, соттан тыс немесе сот арқылы банкроттық рәсімдері қолданылған жағдайларға қолданылмайды;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында және (немесе) микрокредит беру туралы шартта көзделген шараларды қолдануға, оның ішінде сотқа микрокредит беру туралы шарт бойынша борыш сомасын өндіріп алу туралы талап қоюмен жүгінуге, сондай-ақ кепілге қойылған мүлікке соттан тыс тәртіппен ("Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларды қоспағанда) не сот тәртібімен өндіріп алуды қолдануға;

      4) сотқа Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қарыз алушы – дара кәсіпкерді, заңды тұлғаны банкрот деп тану туралы талап қоюмен жүгінуге құқылы.

      6. Берешекті сотқа дейін өндіріп алу және реттеу, сондай-ақ берешекке байланысты ақпарат жинау жөніндегі көрсетілетін қызметтерді микроқаржы ұйымына коллекторлық агенттік және (немесе) сервистік компания көрсететін жағдайларды қоспағанда, микроқаржы ұйымының мұндай көрсетілетін қызметтерді үшінші тұлғалардан алуына тыйым салынады.

      7. Микроқаржы ұйымының коллекторлық агенттікпен берешегі тұрғынжай болып табылатын жылжымайтын мүлік ипотекасымен қамтамасыз етілген жеке тұлғаға қатысты берешекті сотқа дейін өндіріп алу және реттеу, сондай-ақ берешекке байланысты ақпарат жинау туралы шарт жасасуына жол берілмейді.

      8. Берешек коллекторлық агенттікте сотқа дейін өндіріп алуда және реттеуде болған кезеңде микроқаржы ұйымы:

      сотқа берешекті өндіріп алу туралы талап қойып жүгінуге;

      берешек коллекторлық агенттікте жұмыста болған кезең үшін сыйақы төлеуді талап етуге, сондай-ақ негізгі борышты және сыйақыны уақтылы өтемегені үшін көрсетілген кезеңге тұрақсыздық айыбын (айыппұлды, өсімпұлды) есепке жазуға құқылы емес.

      Ескерту. 9-2-баппен толықтырылды – ҚР 24.05.2021 № 43-VII (01.10.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 19.06.2024 № 97-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

10-бап. Микрокредит беру туралы шарт бойынша мiндеттемелердi тоқтату

      1. Микрокредит беру туралы шарт бойынша мiндеттемелер Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында көзделген негiздер бойынша тоқтатылады.

      2. Қарыз алушыларға микроқаржы ұйымдарының микрокредиттерді беру туралы шарттарды тиісінше орындамағаны бойынша талап қою мерзімдерінің ескіру мерзімі бес жылды құрайды.

      Ескерту. 10-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-тарау. МИКРОҚАРЖЫ ҰЙЫМДАРЫН ҚҰРУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ҚЫЗМЕТI

11-бап. Микроқаржы ұйымының құқықтық жағдайы

      1. Микроқаржы ұйымы (кредиттік серіктестікті қоспағанда) акционерлік қоғамның немесе шаруашылық серiктестiктің ұйымдық-құқықтық нысанында құрылады.

      2. Облигацияларды Қазақстан Республикасының ұйымдастырылған бағалы қағаздар нарығында орналастыру және (немесе) "Астана" халықаралық қаржы орталығының аумағында жұмыс істейтін қор биржасындағы сауда-саттыққа жіберу мақсаттары үшін шығаруды қоспағанда, микроқаржы ұйымына облигациялар шығаруға тыйым салынады.

      Ескерту. 11-бап жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

12-бап. Микроқаржы ұйымының жарғылық капиталын қалыптастыру

      1. Микроқаржы ұйымының құрылтайшылары құрылатын микроқаржы ұйымын мемлекеттiк тiркеу (қайта тіркеу) кезінде оның жарғылық капиталының ең төменгi мөлшерiн толық төлеуге мiндеттi.

      2. Микроқаржы ұйымының жарғылық капиталының ең төменгi мөлшерi уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

      3. Микроқаржы ұйымының жарғылық капиталы тек қана Қазақстан Республикасының ұлттық валютасындағы ақшамен қалыптастырылады.

13-бап. Микроқаржы ұйымының атауы

      1. Микроқаржы ұйымының (кредиттік серіктестікті және ломбардты қоспағанда) атауында мiндеттi түрде "микроқаржы ұйымы" деген сөздер немесе "MҚҰ" деген аббревиатура болуға тиіс.

      1-1. Кредиттік серіктестіктің немесе ломбардтың атауында мiндеттi түрде тиісінше "кредиттік серіктестік" немесе "ломбард" деген сөздер болуға тиіс.

      2. Микроқаржы ұйымы, кредиттік серіктестік, ломбард ретінде тiркелмеген заңды тұлғаның өз атауында "микроқаржы ұйымы", "кредиттік серіктестік", "ломбард" деген сөздерді, оның микрокредиттер беру жөнiндегi қызметті жүзеге асыратындығын меңзейтін, солардан туындайтын сөздерді немесе аббревиатураларды пайдалануға құқығы жоқ.

      Ескерту. 13-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

14-бап. Микроқаржылық қызметті лицензиялау және микроқаржы ұйымының басшы қызметкерлері мен құрылтайшыларына (қатысушыларына) қойылатын талаптар

      1. Заңды тұлға "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясында микроқаржы ұйымы, кредиттік серіктестік, ломбард ретінде мемлекеттік тіркелген (қайта тіркелген) күнінен бастап алты ай ішінде микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензия алу үшін уәкілетті органға өтініш жасайды.

      1-1. Микрокредиттер беру жөніндегі қызметті жүзеге асыруға ниеті бар заңды тұлға уәкілетті органды, қаржы мониторингін жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органды өзінің "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясында микроқаржы ұйымы, кредиттік серіктестік, ломбард ретінде мемлекеттік тіркелгені (қайта тіркелгені) туралы осы тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде хабардар етеді.

      2. Микроқаржы ұйымы микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға арналған лицензияны алу (қайта ресімдеу) үшін уәкілетті органға "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында айқындалған құжаттардан басқа, микроқаржылық қызметті лицензиялау қағидаларында айқындалған жағдайларда, микроқаржылық қызметті лицензиялау кезінде қойылатын біліктілік талаптарына сәйкес келуін растайтын құжаттарды ұсынады.

      Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға арналған лицензияны қайта ресімдеу "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 33-бабының 1-тармағында көзделген, сондай-ақ жарғылық капиталдың ұлғаюына алып келетін, микроқаржы ұйымының орналасқан жерін өзгерту жағдайларында жүзеге асырылады.

      Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға арналған лицензияны қайта ресімдеу кезінде микроқаржы ұйымының біліктілік талаптарына сай келуін тексеру лицензияны қайта ресімдеуге себеп болған негіз микроқаржылық қызмет түрінің немесе ұйымдық-құқықтық нысанның өзгеруіне не орналасқан жерін өзгертумен байланысты жарғылық капиталдың ұлғаюына алып келген жағдайларда жүзеге асырылады.

      Осы тармақтың екінші бөлігінде көзделген жағдайларда микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға арналған лицензияны қайта ресімдеу туралы өтінішті микроқаржы ұйымы лицензияны қайта ресімдеуге негіз болған өзгерістер туындаған кезден бастап күнтізбелік отыз күн ішінде береді.

      3. Уәкілетті орган құжаттардың толық топтамасы алынған күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде микроқаржы ұйымына микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияны не микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензия беруден уәжді бас тартуды береді.

      4. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияның көшірмесі микроқаржы ұйымы клиенттерінің көруіне қолжетімді жерде орналастырылуға тиіс.

      5. Атқарушы органның (алқалы немесе жеке-дара) бірінші басшысы мен мүшелері, байқау кеңесінің (болған кезде) мүшелері, директорлар кеңесінің (болған кезде) мүшелері, бас бухгалтер микроқаржы ұйымының басшы қызметкерлері деп танылады.

      Мынадай:

      1) жоғары білімі жоқ;

      2) мінсіз іскерлік беделі жоқ;

      3) уәкілетті орган оларды таратуға және (немесе) қаржы нарығында қызметін жүзеге асыруды тоқтатуға алып келген, банкті, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалын төлемге қабілетсіз банктер, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары санатына жатқызу, қаржы ұйымын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының филиалын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерінің филиалын лицензиядан айыру туралы шешім қабылдағанға дейін не Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қаржы ұйымын мәжбүрлеп тарату немесе оны банкрот деп тану туралы сот шешімі заңды күшіне енгенге дейін не Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларда Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы филиалының қызметін мәжбүрлеп тоқтату туралы сот шешімі заңды күшіне енгенге дейін бір жылдан аспайтын кезеңде бұрын қаржы ұйымының басқарушы органының басшысы, мүшесі, атқарушы органының басшысы, мүшесі, бас бухгалтері, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы филиалының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокері филиалының басшысы немесе басшысының орынбасары, ірі қатысушы – жеке тұлға, қаржы ұйымының ірі қатысушы (банк холдингі) – заңды тұлғасының басшысы болған жеке тұлға микроқаржы ұйымының басшы қызметкері бола алмайды.

      Көрсетілген талап уәкілетті орган оларды таратуға және (немесе) қаржы нарығында қызметін жүзеге асыруды тоқтатуға алып келген, банкті, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалын төлемге қабілетсіз банктер, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары санатына жатқызу, сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымын консервациялау не оның акцияларын мәжбүрлеп сатып алу, қаржы ұйымын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының филиалын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерінің филиалын лицензиядан айыру туралы шешім қабылдағаннан кейін не Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қаржы ұйымын мәжбүрлеп тарату немесе оны банкрот деп тану туралы сот шешімі заңды күшіне енгеннен кейін не Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларда Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы филиалының қызметін мәжбүрлеп тоқтату туралы сот шешімі заңды күшіне енгеннен кейін бес жыл бойы қолданылады;

      4) осы және (немесе) өзге қаржы ұйымында, осы және (немесе) өзге Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалында, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының филиалында, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерінің филиалында басшы қызметкер лауазымына тағайындауға (сайлауға) берілген келісім кері қайтарып алынған жеке тұлға микроқаржы ұйымының басшы қызметкері бола алмайды. Көрсетілген талап уәкілетті орган басшы қызметкер лауазымына тағайындауға (сайлауға) келісімді кері қайтарып алу туралы шешім қабылдағаннан кейін қатарынан соңғы он екі ай бойы қолданылады;

      5) сыбайлас жемқорлық қылмыс жасаған не тағайындау (сайлау) күніне дейін сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасағаны үшін әкімшілік жазаға тартылған;

      6) қатарынан төрт және одан көп кезең ішінде шығарылған эмиссиялық бағалы қағаздар бойынша купондық сыйақы төлеу бойынша дефолтқа жол берген не дефолтқа жол берілген шығарылған эмиссиялық бағалы қағаздар бойынша купондық сыйақы төлеу жөніндегі берешегінің сомасы купондық сыйақының төрт еселенген және (немесе) одан көп мөлшерін құрайтын не шығарылған эмиссиялық бағалы қағаздар бойынша негізгі борышты төлеу бойынша дефолт мөлшері төлем күніне республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептік көрсеткіштің мөлшерінен он мың есе асып түсетін соманы құрайтын, бұрын қаржы ұйымының басқарушы органының басшысы, мүшесі, атқарушы органының басшысы, мүшесі, бас бухгалтері, ірі қатысушы (ірі акционер) – жеке тұлға, ірі қатысушы (ірі акционер) – эмитент-заңды тұлғаның басқарушы органының басшысы, мүшесі, атқарушы органының басшысы, мүшесі, бас бухгалтері болған жеке тұлға микроқаржы ұйымының басшы қызметкері бола алмайды. Көрсетілген талап осы тармақшада көзделген мән-жайлар туындаған кезден бастап бес жыл бойы қолданылады.

      5-1. Микроқаржы ұйымының ірі қатысушысы микроқаржы ұйымы атқарушы органының басшысы лауазымына тағайындала (сайлана) алмайды.

      Алқалы атқарушы орган мүшелерінің саны кемінде үш адамды құрауға тиіс.

      Жеке-дара атқарушы орган бір адамнан тұрады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің талабы шаруашылық серіктестік нысанында құрылған микроқаржы ұйымына қолданылмайды.

      6. Мынадай:

      1) өтелмеген немесе алынбаған сотталғандығы бар жеке тұлға болып табылатын;

      2) тізбесін уәкілетті орган белгілейтін офшорлық аймақтарда тіркелген, тұрғылықты жері немесе орналасқан жері бар;

      3) уәкілетті орган микроқаржы ұйымын осы Заңның 16-бабы 2-тармағының 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7) және 9) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензиядан айыру туралы шешім қабылдағанға дейін бір жылдан аспайтын кезеңде құрылтайшысы (акционері, қатысушысы) не басшы қызметкері бұдан бұрын осы микроқаржы ұйымының бірінші басшысы немесе құрылтайшысы (қатысушысы) болып табылған заңды тұлға болып табылатын;

      4) уәкілетті орган банкті, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалын төлемге қабілетсіз банктер, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банктерінің филиалдары санатына жатқызу, қаржы ұйымын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының филиалын, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокерінің филиалын лицензиядан айыру туралы шешім қабылдағанға дейін не Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қаржы ұйымын мәжбүрлеп тарату немесе оны банкрот деп тану туралы сот шешімі заңды күшіне енгенге дейін не Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жағдайларда Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы филиалының қызметін мәжбүрлеп тоқтату туралы сот шешімі заңды күшіне енгенге дейін бір жылдан аспайтын кезеңде бұрын ірі қатысушы – жеке тұлға не ірі қатысушы – заңды тұлғаның бірінші басшысы және (немесе) қаржы ұйымының басшы қызметкері, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкі филиалының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымы филиалының, Қазақстан Республикасы бейрезидент-сақтандыру брокері филиалының басшысы немесе басшысының орынбасары болған не болып табылатын тұлға микроқаржы ұйымының ірі қатысушысы бола алмайды.

      Ескерту. 14-бап жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (04.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2021 № 43-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б.қараңыз); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-1-бап. Микроқаржы ұйымының филиалдары мен өкілдіктерін құру, жабу

      1. Микроқаржы ұйымы уәкілетті органның келісімінсіз Қазақстан Республикасының аумағында да, оның шегінен тыс жерде де өзінің оқшауланған бөлімшелерін – филиалдары мен өкілдіктерін құруға құқылы.

      2. Микроқаржы ұйымы өзінің филиалы немесе өкілдігі "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясында есептік тіркелген күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде олардың құрылғаны туралы уәкілетті органды:

      1) филиал немесе өкілдік туралы ереженің нотариат куәландырған көшірмесін;

      2) филиалды (өкілдікті) есептік тіркеу туралы анықтаманы;

      3) филиалдың немесе өкілдіктің бірінші басшысына берілген сенімхаттың нотариат куәландырған көшірмесін;

      4) филиалдың үй-жайы орналасқан мекенжай көрсетілген филиалдың үй-жайлары туралы мәліметтерді (бар болса) қоса бере отырып, жазбаша хабардар етуге міндетті.

      3. Микроқаржы ұйымы филиалының микроқаржы ұйымымен бірыңғай балансы және микроқаржы ұйымының атауымен толық сәйкес келетін атауы болады.

      Микроқаржы ұйымының филиалы бір облыс шегінде бірнеше мекенжай бойынша орналасқан үй-жайларға ие болуға құқылы.

      Микроқаржы ұйымының астанада және (немесе) республикалық маңызы бар қалада орналасқан филиалы бірнеше мекенжай бойынша:

      астанада және (немесе) республикалық маңызы бар қалада;

      астанаға (республикалық маңызы бар қалаға) іргелес жатқан облыс шегінде орналасқан үй-жайларға ие болуға құқылы.

      4. Микроқаржы ұйымының өкілдігі микроқаржы ұйымының атынан және тапсыруы бойынша әрекет етеді және микроқаржылық қызметті жүзеге асырмайды.

      5. Филиал "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясында есептік тіркелген күннің немесе микроқаржы ұйымының тиісті органы микроқаржы ұйымының жұмыс істеп тұрған филиалының қосымша үй-жайларының, оның ішінде бірнеше мекенжайдағы үй-жайларының санын көбейту туралы шешім қабылдаған күннің алдындағы үш ай ішінде уәкілетті органның микроқаржы ұйымына микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға арналған лицензияның қолданысын тоқтата тұру түрінде санкцияны, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 211-бабының бірінші және үшінші бөліктерінде, 227-бабының үшінші бөлігінде көзделген әкімшілік құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік жазаларды қолданбауы микроқаржы ұйымының филиалдар құруының, жұмыс істеп тұрған филиалдарының қосымша үй-жайларының, оның ішінде бірнеше мекенжайдағы үй-жайларының санын көбейтудің міндетті шарты болып табылады.

      6. Филиал, өкілдік туралы ережелерге "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясында есептік қайта тіркеуді талап ететін өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілген кезде микроқаржы ұйымы "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясында есептік қайта тіркелген күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде уәкілетті органға филиал, өкілдік туралы ережелерге өзгерістердің және (немесе) толықтырулардың нотариат куәландырған көшірмесін ұсынуға міндетті.

      Филиал, өкілдік туралы ережелерге "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясында есептік қайта тіркеуді талап етпейтін өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілген кезде микроқаржы ұйымы "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының микроқаржы ұйымының хатын қабылдағаны туралы белгісі соғылған күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде уәкілетті органға микроқаржы ұйымының көрсетілген хатының көшірмесін, филиал, өкілдік туралы ережелерге өзгерістердің және (немесе) толықтырулардың нотариат куәландырған көшірмелерін ұсынуға міндетті.

      7. Микроқаржы ұйымы филиалының қосымша үй-жайларының саны көбейген немесе микроқаржы ұйымы филиалы үй-жайларының саны азайған жағдайда, микроқаржы ұйымының органы тиісті шешім қабылдаған күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде микроқаржы ұйымы уәкілетті органға микроқаржы ұйымы органының шешімінен микроқаржы ұйымы филиалының көрсетілген үй-жайларының мекенжайларын қамтитын үзінді көшірмені қоса бере отырып, қабылданған шешім туралы жазбаша хабарлама ұсынуға міндетті.

      8. Микроқаржы ұйымы өзінің филиалы және (немесе) өкілдігі "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясында есептік тіркеуден шығарылған күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде уәкілетті органды микроқаржы ұйымы филиалының және (немесе) өкілдігінің есептік тіркеуден шығарылғанын растайтын "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы құжатының көшірмесін қоса бере отырып, олардың қызметінің тоқтатылғаны туралы жазбаша хабардар етуге тиіс.

      9. Уәкілетті орган осы баптың 2, 3, 4, 5 және 7-тармақтарының талаптары орындалмаған жағдайда микроқаржы ұйымының филиалын не үй-жайын немесе өкілдігін жабуды талап етеді.

      Ескерту. 14-1-баппен толықтырылды - ҚР 02.01.2021 № 399-VI (04.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

15-бап. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензия беруден бас тарту негіздері

      Ескерту. 15-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензия беруден бас тарту:

      1) ұсынылған құжаттар уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген талаптарға сәйкес келмеген, сондай-ақ осы құжаттарда көрсетілуге жататын анық емес мәліметтер мен ақпарат берілген;

      2) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

      3) егер микроқаржы ұйымы "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясында мемлекеттік тіркелген (қайта тіркелген) күнінен бастап алты ай ішінде микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензия алу туралы өтініш жасамаған;

      4) осы Заңның 11, 12, 13-баптарында, 14-бабының 5 және 6-тармақтарында, 14-1-бабының 3-тармағында белгіленген талаптардың бірі сақталмаған;

      5) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

      6) осы Заңның 31-бабының 1-тармағында белгіленген мемлекеттік қайта тіркеу мерзімі сақталмаған;

      7) микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға арналған лицензияны алуға өтініш беру үшін осы Заңның 31-бабының 2-1-тармағында белгіленген мерзім сақталмаған жағдайларда жүргізіледі.

      2. Осы баптың 1-тармағының 1) және 4) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша лицензия беруден бас тарту алынған жағдайда, микроқаржы ұйымы, кредиттік серіктестік, ломбард ретінде тіркелген заңды тұлға бас тартуды алған күннен кейін отыз жұмыс күні ішінде сәйкессіздіктерді жойғаннан кейін лицензия алуға өтініш пен өзге де құжаттарды қайта ұсынуға құқылы.

      Қайта ұсынылған өтініш пен өзге де құжаттар отыз жұмыс күні ішінде қаралады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген құқықтан бас тартылған, сондай-ақ осы баптың 1-тармағының 3), 6) және 7) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша бас тарту алынған кезде, микроқаржы ұйымы, кредиттік серіктестік, ломбард ретінде тіркелген заңды тұлға бас тартуды алған күннен кейін отыз жұмыс күні ішінде өзінің атауынан "микроқаржы ұйымы", "кредиттік серіктестік", "ломбард" деген сөздерді, олардан туындайтын сөздерді немесе көрсетілген заңды тұлғаның микрокредиттер беру қызметін жүзеге асыратынын болжайтын аббревиатураны алып тастау арқылы қайта тіркеу рәсімін жүргізуге не қайта ұйымдастыру немесе тарату туралы шешім қабылдауға міндетті.

      Заңды тұлға осы тармақтың бірінші және үшінші бөліктерінде көрсетілген әрекеттерді жүзеге асырмаған жағдайда, ол Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен мәжбүрлеп қайта ұйымдастыруға не таратуға жатады.

      Ескерту. 15-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.04.2019 № 241-VI Заңымен (01.07.2019 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-бап. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияның қолданысын тоқтата тұру, тоқтату не одан айыру үшін негіздер

      1. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияның қолданысы мынадай негіздердің бірі бойынша алты айға дейінгі мерзімге тоқтатыла тұрады:

      1) қызметін осы Заңның 14-бабының 5 және 6-тармақтарында, 14-1-бабының 3, 5 және 7-тармақтарында көзделген талаптарды бұза отырып жүзеге асырған;

      2) пруденциялық нормативтерді және (немесе) сақталуы міндетті өзге де нормалар мен лимиттерді бұзу;

      3) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне есептілікті бірнеше рет (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде екі және одан көп рет) ұсынбау;

      4) анық емес қаржылық немесе өзге де есептілікті ұсынғаны үшін бірнеше рет (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде екі және одан көп рет) әкімшілік жауаптылыққа тартылу;

      5) уәкілетті органның жазбаша нұсқамасын орындамау;

      6) тексеруді белгіленген мерзімдерде жүргізуге мүмкіндік бермеуге алып келетін оны жүргізуге кедергі келтіру;

      7) "Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген талаптарды бірнеше рет (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде екі және одан көп рет) бұзу;

      8) микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензия алу үшін ұсынылған құжаттарда анық емес мәліметтер мен ақпараттың анықталуы.

      2. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензиядан айыру мынадай негіздердің бірі бойынша жүргізіледі:

      1) микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензия қолданысының жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан көп рет) тоқтата тұрылуы;

      2) қызметін Қазақстан Республикасы заңдарының талаптарын, сондай-ақ уәкілетті органның, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерін жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан көп рет) бұза отырып жүзеге асыру;

      3) уәкілетті органның жазбаша нұсқамаларын жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан көп рет) орындамау;

      4) осы Заңда көзделмеген қызмет түрлерін жүзеге асыру;

      5) анық емес қаржылық немесе өзге де есептілікті ұсынғаны үшін әкімшілік жауаптылыққа жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан көп рет) тартылу;

      6) микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияны алған күннен бастап қатарынан күнтізбелік алты ай ішінде қызметті жүзеге асырмау;

      7) микроқаржы ұйымының қызметін тоқтату туралы сот шешімінің заңды күшіне енуі;

      8) қайта ұйымдастыру немесе тарату арқылы өз қызметін ерікті түрде тоқтату туралы шешім қабылдау.

      Микроқаржы ұйымы микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияның қолданысын тоқтатуға өтініш бергенге дейін өзінің барлық міндеттемесін орындауға тиіс. Өтінішке бір мезгілде барлық міндеттеменің орындалғанын растау туралы хат қоса беріледі;

      9) тексеруді белгіленген мерзімдерде жүргізуге мүмкіндік бермеуге алып келетін оны жүргізуге екі реттен артық кедергі келтіру.

      3. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияның қолданылуын тоқтата тұру не одан айыру түріндегі санкцияларды қолданудың орындылығын айқындау кезінде мыналар:

      1) тәуекел деңгейі, бұзушылықтардың және (немесе) анықталған кемшіліктердің сипаты және олардың салдары;

      2) жол берілген бұзушылықтардың және (немесе) анықталған кемшіліктердің ауқымы мен маңыздылығы және олардың салдары;

      3) бұзушылықтардың және (немесе) анықталған кемшіліктердің жүйелілігі мен ұзақтығы;

      4) жол берілген бұзушылықтардың және (немесе) анықталған кемшіліктердің микроқаржы ұйымының қаржылық жағдайына ықпалы;

      5) жол берілген бұзушылықтардың және (немесе) анықталған кемшіліктердің туындауына негіз болған себептер;

      6) анықталған кемшіліктерді, тәуекелдерді немесе бұзушылықтарды жоюға бағытталған дербес шаралар қабылдауы ескеріледі.

      4. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға арналған лицензияның қолданысын тоқтату мынадай жағдайларда:

      1) микроқаржы ұйымы банк болып мемлекеттік қайта тіркелген кезден бастап;

      2) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген негіздер бойынша жүргізіледі."

      5. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияның қолданысын тоқтата тұру немесе одан айыру туралы шешім қабылданған күнінен бастап күшіне енеді.

      Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияның қолданысы мұндай шешім микроқаржы ұйымының назарына жеткізілген күннен бастап тоқтатыла тұрды деп есептеледі.

      Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияның қолданысын тоқтата тұру немесе одан айыру туралы қабылданған шешім жөніндегі ақпарат уәкілетті органның интернет-ресурсында қазақ және орыс тілдерінде жарияланады.

      6. Уәкілетті органның микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияның қолданысын тоқтата тұру не одан айыру туралы шешіміне сот тәртібімен шағым жасалады.

      Уәкілетті органның микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияның қолданысын тоқтата тұру немесе одан айыру туралы шешіміне шағым жасау мұндай шешімнің орындалуын тоқтата тұрмайды.

      7. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияның қолданысын тоқтата тұру микроқаржы ұйымының микрокредит беру туралы жаңа шарттар жасасуына, оның ішінде микрокредит беру туралы қолданыстағы шарттардың қолданылу мерзімін ұзартуына және оларды микроқаржы ұйымының міндеттемелері мен жауапкершілігін, сондай-ақ қарыз алушының міндеттемелері мен жауапкершілігін ұлғайтуды көздейтіндей етіп өзгертуіне тыйым салуға алып келеді. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензиясы тоқтатыла тұрған микроқаржы ұйымы микрокредит беру туралы бұрын жасалған шарттар бойынша өзіне қабылдаған міндеттемелерді орындауға міндетті.

      8. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензиядан айырылған не оның қолданысы тоқтатыла тұрған микроқаржы ұйымы микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға құқылы емес.

      9. Микроқаржы ұйымы уәкілетті орган микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензиядан айыру туралы шешім қабылдаған күннен бастап күнтізбелік отыз күн ішінде өзінің атауынан "микроқаржы ұйымы", "кредиттік серіктестік", "ломбард" деген сөздерді, олардан туындайтын, көрсетілген заңды тұлғаның микрокредиттер беру жөніндегі қызметті жүзеге асыратынын болжайтын сөздерді немесе аббревиатураны алып тастау арқылы қайта тіркеу рәсімін жүргізуге не қайта ұйымдастыру немесе тарату туралы шешім қабылдауға міндетті.

      Ескерту. 16-бап жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

17-бап. Микрокредиттер беру қағидалары

      Микрокредиттер беру қағидаларында мынадай мәлiметтер:

      1) микрокредит беруге арналған өтінішті беру тәртібі және оны қарау тәртібі;

      2) микрокредит беру туралы шартты жасасу тәртібі;

      3) микрокредиттiң шекті сомалары және оны беру мерзiмдерi;

      4) берiлетiн микрокредиттер бойынша сыйақы мөлшерлемелерінің шектi шамалары;

      5) берiлген микрокредиттер бойынша сыйақы төлеу тәртiбi;

      6) микроқаржы ұйымы қабылдайтын қамтамасыз етуге қойылатын талаптар;

      7) берілетін микрокредиттер бойынша жылдық тиімді сыйақы мөлшерлемесін есептеу қағидалары;

      8) микрокредитті өтеу әдістері қамтылуға тиіс.

      Микрокредиттер беру қағидаларында микрокредит берудің өзге де шарттары және Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтін мәліметтер де қамтылуы мүмкін.

18-бап. Iшкi бақылау қызметi

      1. Микроқаржы ұйымы өзiнiң қаржы-шаруашылық қызметiн бақылауды жүзеге асыруы үшiн iшкi бақылау қызметiн құруы мүмкін.

      2. Iшкi бақылау қызметiнiң жұмыс тәртiбi Қазақстан Республикасының заңнамасында, сондай-ақ микроқаржы ұйымының iшкi қызметiн реттейтiн қағидаларда, ережеде және өзге де құжаттарда айқындалады.

19-бап. Микроқаржы ұйымдары қызметiнiң қосымша түрлерi

      Ескерту. 19-бап алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

20-бап. Берiлген микрокредит бойынша құжаттама жүргiзу тәртiбi

      Ескерту. 20-бап алып тасталды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

21-бап. Микрокредит беру құпиясы

      1. Микрокредит беру құпиясы қарыз алушылар, микрокредиттердiң мөлшерлерi туралы, микрокредит беру туралы шарттың қарыз алушыға қатысты өзге де талаптары туралы және микроқаржы ұйымының операциялары туралы (микрокредиттер беру қағидаларын қоспағанда) мәлiметтердi қамтиды.

      Тарату процесіндегі микроқаржы ұйымының микрокредиттер беру туралы жасасқан шарттары жөнiндегi мәлiметтер микрокредит беру құпиясына жатпайды.

      2. Микроқаржы ұйымдары микрокредит бepу құпиясына кепiлдiк бередi.

      3. Микрокредит беру құпиясы Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес берілген микрокредиттер бойынша қарыз алушыға, қарыз алушының жазбаша нысанда, сондай-ақ ақпараттандыру объектілері арқылы берген келісімі негізінде үшінші тұлғаға, кредиттік бюроға, сондай-ақ осы баптың 4, 5, 5-1 және 6-тармақтарында көрсетiлген тұлғаларға ғана ашылуы мүмкiн.

      4. Қарыз алушылар, микрокредиттердiң мөлшерлерi туралы, микрокредит беру туралы шарттың қарыз алушыға қатысты өзге де талаптары туралы, микроқаржы ұйымы жүргiзген операциялар туралы мәлiметтер:

      1) қылмыстық қудалау функциясын жүзеге асыратын мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдарға: олар жүргiзiп жатқан қылмыстық iстер бойынша мөрмен расталған және прокурор санкция берген жазбаша сұрау салу негiзiнде;

      1-1) прокурордың санкциясымен Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздік органдарына және Мемлекеттік күзет қызметіне: барлау және (немесе) нұқсан келтіру акцияларының алдын алу, оларды әшкерелеу және жолын кесу үшін қажетті ақпаратты беру туралы олардың талап етуі бойынша;

      1-2) активтерді қайтару жөніндегі уәкілетті органға бірінші басшы не оның міндетін атқарушы адам қол қойған, "Заңсыз иемденілген активтерді мемлекетке қайтару туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бекітілген тізілімнің үзінді-көшірмесі қоса берілген жазбаша сұрау салу бойынша;

      2) соттарға: олар жүргiзiп жатқан iстер бойынша соттың ұйғарымы, қаулысы, шешiмi және үкiмi негiзiнде;

      3) мемлекеттік және жеке сот орындаушыларына: олар жүргізіп жатқан атқарушылық іс жүргізу істері бойынша әділет органдарының мөрімен немесе жеке сот орындаушысының мөрімен расталған, сот орындаушысының прокурор санкциялаған қаулысы негізінде;

      4) прокурорға: оның құзыретi шегiнде өзінің қарауында жатқан материал бойынша тексеру ісін жүргізу туралы қаулы негiзiнде;

      5) салықтық әкімшілендіру мақсатында ғана мемлекеттік кіріс органдарына: тексерiлетiн тұлғаға салық салуға байланысты мәселелер бойынша нұсқама негiзiнде;

      6) қарыз алушының өкiлдерiне: сенімхат негізінде, жеке тұлға болып табылатын қарыз алушы бойынша нотариат куәландырған сенімхат негізінде;

      7) оңалту және банкроттық саласындағы уәкілетті органға: өзі жөнінде соттың банкрот деп тану туралы заңды күшіне енген шешімі бар тұлғаға қатысты, банкроттық және (немесе) оңалту туралы іс қозғалғанға дейін бес жыл ішіндегі кезең үшін прокурордың санкциясымен;

      8) Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы бойынша мемлекеттік басқару саласындағы уәкілетті органға: "Қазақстан Республикасы азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген рәсімдерді қолдану туралы арыз берген азаматқа қатысты сұрау салу негізінде осындай сұрау салу берілгенге дейінгі үш жыл ішіндегі кезең үшін;

      9) қаржы басқарушысына: төлем қабілеттілігін қалпына келтіру немесе сот арқылы банкроттық рәсімін қолдану туралы іс қозғалған азаматқа қатысты сұрау салу негізінде прокурордың санкциясымен беріледі. Өкілеттіктерді растау мақсатында сұрау салуға соттың рәсімді қолдану туралы іс қозғау жөніндегі ұйғарымы қоса беріледі.

      5. Қарыз алушы, микрокредит мөлшерi туралы, микрокредит беру туралы шарттың қарыз алушыға қатысты өзге де талаптары жөнiндегi мәлiметтер қарыз алушы қайтыс болған жағдайда, осы баптың 4-тармағында көзделген тұлғалардан басқа, жазбаша сұрау салу негiзiнде, сондай-ақ:

      1) қарыз алушы өсиетте көрсеткен тұлғаларға;

      2) нотариустарға: өздерінің іс жүргізуіндегі мұрагерлiк iстер бойынша нотариустың сұрау салуы негiзiнде беріледі.

      3) шетелдiк консулдық мекемелерге: олар жүргiзiп жатқан мұрагерлiк iстер бойынша берiледi.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      5-1-тармақ жаңа редакцияда көзделген – ҚР 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      5-1. Микрокредит беру құпиясы банк омбудсманына өзінің қарауында жатқан, қарыз алушы – жеке тұлғалардың микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) осы Заңның 9-1-бабының 4-тармағында және 5-тармағының бірінші бөлігінде аталған тұлғаға берілген осы шарттан туындайтын келіспеушіліктерді реттеу жөніндегі өтініштері бойынша ашылуы мүмкін.

      6. Мыналар:

      1) кредиттік бюроларға микроқаржы ұйымдарының теріс ақпарат беруі және күнтізбелік жүз сексен күннен асатын мерзімі өткен берешегі жөнінде кредиттік тарих субъектісі туралы кредиттік бюролардың теріс ақпарат беруі;

      2) микрокредит беру туралы шарт бойынша құқықтар (талаптар) басқаға берілген (қайта берілген) кезде осы Заңның 9-1-бабы 5-тармағының бірінші бөлігінде аталған тұлғалардың микрокредит беру туралы шарт (берілген микрокредит) бойынша ақпаратты осы Заңның 9-1-бабының 4-тармағында және 5-тармағының бірінші бөлігінде аталған тұлғаларға беруі;

      3) осы Заңның 9-1-бабы 5-тармағының бірінші бөлігінде аталған тұлғалардың коллекторлық агенттікпен жасалған, нысанасы берешекті сотқа дейін өндіріп алу және реттеу, сондай-ақ қарыз алушының берешегіне байланысты ақпарат жинау жөніндегі қызметтерді көрсету болып табылатын шарт шеңберінде осы коллекторлық агенттікке немесе осы Заңның 9-1-бабына сәйкес сенімгерлік басқару шарты шеңберінде сервистік компанияға микрокредит жөнінде ақпарат беруі;

      4) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен уәкілетті орган арасында ақпарат, оның ішінде микрокредит беру құпиясын құрайтын мәліметтер алмасу;

      5) мемлекеттік органның лауазымды адамының немесе микроқаржы ұйымында басқарушылық функцияларды орындайтын адамның қылмыстық қудалау органына қылмыстық құқық бұзушылық туралы хабар жіберілген кезде растау құжаттары мен материалдары ретінде микрокредит беру құпиясын қамтитын құжаттар мен мәліметтерді ұсынуы;

      6) алаяқтық белгілері бар төлем транзакциялары бойынша деректер алмасу орталығы, микроқаржы ұйымдары, өзге де қаржы ұйымдары, төлем ұйымдары, ұялы байланыс операторлары, қылмыстық қудалау органдары, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, уәкілетті орган арасында микрокредит беру құпиясын құрайтын, алаяқтық белгілері бар төлем транзакциялары бойынша мәліметтер алмасу микрокредит беру құпиясын ашу болып табылмайды.

      Ескерту. 21-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 07.03.2014 N 177-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 28.11.2014 № 257-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 10-баптың 12) тармақшасынан қараңыз); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 28.12.2016 № 36-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.05.2017 № 63-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.01.2019 № 217-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап үш ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 14.07.2022 № 141-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2022 № 133-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 179-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2023 № 23-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2024 № 86-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.06.2024 № 97-VIII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

22-бап. Бухгалтерлiк есепті жүргiзу және қаржылық есептiлiкті жасау

      Микроқаржы ұйымының бухгалтерлік есепті жүргізуі және қаржылық есептілікті жасауы, бухгалтерлік есептің жүргізілуін автоматтандыру Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 22-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

23-бап. Құжаттарды сақтау

      Микроқаржы ұйымының қызметiне байланысты құжаттарды сақтау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

24-бап. Микрокредиттер беру жөнiндегi қызметке және шындыққа сай келмейтiн жарнамаға тыйым салу

      1. Микроқаржы ұйымдары, кредиттік серіктестіктер, ломбардтар ретiнде тiркелмеген заңды тұлғалардың микрокредиттер беру жөнiндегi кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыруға құқығы жоқ.

      2. Микроқаржы ұйымдарына:

      1) өздерiнiң қызметі туралы жарнаманы жариялау күніне шындыққа сәйкес келмейтін жарнама жасауға;

      2) Қазақстан Республикасының микроқаржылық қызмет туралы заңнамасына сәйкес келмейтін шарттарда микрокредит ұсынумен байланысты жарнама жасауға тыйым салынады.

      3. Уәкілетті орган микроқаржы ұйымынан шындыққа сәйкес келмейтін жарнамаға өзгерістер енгізуді, оны тоқтатуды немесе оны теріске шығару туралы жариялауды талап етуге құқылы.

      Осы талап уәкілетті орган белгілеген мерзімде орындалмаған жағдайда, уәкілетті орган жарнамадағы мәліметтердің шындыққа сәйкес келмейтіні туралы ақпаратты жариялауға не осындай жарнаманы жариялаған микроқаржы ұйымы есебінен оларды нақтылауға құқылы.

      4. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға арналған лицензиясы жоқ заңды тұлғалардың микроқаржылық қызмет санатына жататын, жүзеге асырылатын қызмет көрсетулерді жарнамалауына тыйым салынады.

      Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-бап. Микроқаржы ұйымдарын қайта ұйымдастыру және тарату

      1. Микроқаржы ұйымдарын қайта ұйымдастыру және тарату Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртiппен жүзеге асырылады.

      Микроқаржы ұйымын банкке айналдыру нысанында қайта ұйымдастыру осы Заңда көзделген ерекшеліктер ескеріле отырып жүзеге асырылады.

      2. Микроқаржы ұйымын банкке айналдыру нысанында ерікті түрде қайта ұйымдастыру (бұдан әрі – микроқаржы ұйымын банкке айналдыру) деп осы Заңда және "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген талаптарға сәйкес банк мәртебесін алу және қызметті жүзеге асыру мақсатында микроқаржы ұйымының қызметін өзгертуге бағытталған іс-шаралар кешені түсініледі.

      Акционерлік қоғам нысанында қызметін жүзеге асыратын микроқаржы ұйымдары ғана микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға жатады.

      Микроқаржы ұйымын банкке айналдыру нәтижесінде құрылған банк оның барлық құқықтары (талаптары) мен міндеттемелерінің құқықтық мирасқоры болып табылады.

      3. Микроқаржы ұйымын банкке айналдыру шеңберінде микроқаржы ұйымын банк етіп мемлекеттік қайта тіркеуді "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы микроқаржы ұйымын банкке айналдыру нысанында ерікті түрде қайта ұйымдастыруға уәкілетті органның рұқсаты және микроқаржы ұйымын банкке айналдыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында көзделген іс-шаралардың іске асырылуы туралы ол мақұлдаған есеп негізінде жүзеге асырады.

      Ескерту. 25-бап жаңа редакцияда – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

25-1-бап. Микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға уәкілетті органның рұқсаты

      1. Микроқаржы ұйымын банкке айналдыру уәкілетті органның рұқсатымен микроқаржы ұйымы акционерлерінің жалпы жиналысының шешімі бойынша жүзеге асырылады.

      Уәкілетті орган микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға рұқсат беру туралы өтінішті уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген құжаттар берілген күннен бастап алпыс бес жұмыс күні ішінде қарауға тиіс.

      Микроқаржы ұйымын банкке айналдыру нысанында ерікті түрде қайта ұйымдастыруға рұқсат беру тәртібі, сондай-ақ микроқаржы ұйымын банкке айналдыру нысанында ерікті түрде қайта ұйымдастыруға уәкілетті органның рұқсатын беру үшін қажетті құжаттардың тізбесі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

      Уәкілетті орган микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға рұқсат берумен бір мезгілде "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 11-1 және 17-1-баптарында көзделген тәртіппен рұқсат және келісім береді.

      2. Микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға рұқсаттың уәкілетті орган банкке банк операцияларын жүргізуге лицензия беру туралы шешім қабылдағанға дейін заңды күші болады.

      3. Микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға берілген рұқсаттың мынадай:

      1) микроқаржы ұйымы өзге нысанда қайта ұйымдастыру немесе тарату арқылы өз қызметін ерікті түрде тоқтату туралы шешім қабылдаған;

      2) сот микроқаржы ұйымының қызметін тоқтату туралы шешім қабылдаған;

      3) "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 26-бабында көзделген тәртіппен банк операцияларын немесе өзге де операцияларды жүргізуге лицензия алынбаған жағдайларда күші жойылды деп есептеледі.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген жағдайларда, "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 11-1 және 17-1-баптарында көзделген тәртіппен бұрын берілген рұқсат беру құжаттарының күші жойылды деп есептеледі.

      Ескерту. 3-тарау 25-1-баппен толықтырылды – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

25-2-бап. Микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға рұқсат беруден бас тарту негіздері

      1. Микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға рұқсат беруден бас тарту мынадай негіздердің кез келгені бойынша жүргізіледі:

      1) банк атауының "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 15-бабының талаптарына сәйкес келмеуі;

      2) микроқаржы ұйымы акционерлерінің қаржылық жағдайының орнықсыздығы.

      Қаржылық жағдайдың орнықсыздығы деп "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 17-1-бабының 10-тармағында белгіленген белгілердің болуы түсініледі;

      3) акционер-жеке тұлға не акционердің-заңды тұлғаның атқарушы органының не басқару органының бірінші басшысы:

      оның жойылмаған немесе алынбаған сотталғандығы бар болған;

      Қазақстан Республикасының бейрезидент-қаржы ұйымы резиденті болып табылатын мемлекеттің уәкілетті органы немесе қаржылық қадағалау органы банкті төлемге қабілетсіз банктер санатына жатқызу не оның акцияларын мәжбүрлеп сатып алу туралы, қаржы ұйымын, оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-қаржы ұйымын таратуға және (немесе) қаржы нарығындағы қызметін жүзеге асыруды тоқтатуға алып келген, оларды лицензиядан айыру туралы шешім қабылдағанға дейін не қаржы ұйымын, оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-қаржы ұйымын Қазақстан Республикасының заңнамасында немесе Қазақстан Республикасының бейрезидент-қаржы ұйымы резиденті болып табылатын мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен мәжбүрлеп тарату немесе оны банкрот деп тану туралы сот шешімі заңды күшіне енгенге дейін бір жылдан аспайтын кезеңде қаржы ұйымының, оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-қаржы ұйымының басқару органының бірінші басшысы, атқарушы органының бірінші басшысы немесе оның орынбасары, бас бухгалтері лауазымын атқарған жағдайларда.

      Көрсетілген талап Қазақстан Республикасының бейрезидент-қаржы ұйымы резиденті болып табылатын мемлекеттің уәкілетті органы немесе қаржылық қадағалау органы банкті төлемге қабілетсіз банктер санатына жатқызу не оның акцияларын мәжбүрлеп сатып алу туралы, қаржы ұйымын, оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-қаржы ұйымын таратуға және (немесе) қаржы нарығындағы қызметін жүзеге асыруды тоқтатуға алып келген, оларды лицензиядан айыру туралы шешім қабылдағаннан кейін не қаржы ұйымын, оның ішінде Қазақстан Республикасының бейрезидент-қаржы ұйымын Қазақстан Республикасының заңнамасында немесе Қазақстан Республикасының бейрезидент-қаржы ұйымы резиденті болып табылатын мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен мәжбүрлеп тарату немесе оны банкрот деп тану туралы сот шешімі заңды күшіне енгеннен кейін бес жыл бойы қолданылады. Осы тармақшаның мақсаттары үшін қаржы ұйымы деп Қазақстан Республикасының бейрезидент-банкінің филиалы, Қазақстан Республикасының бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының филиалы, Қазақстан Республикасының бейрезидент-сақтандыру брокерінің филиалы да түсініледі;

      4) "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 17-бабында белгіленген талаптардың сақталмауы;

      5) уәкілетті органның "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 17-1-бабына сәйкес банктің ірі қатысушысы, банк холдингі мәртебесін иеленуге келісім беруден бас тартуы;

      6) "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 11-1-бабына сәйкес банк холдингінің еншілес ұйымын құруға (сатып алуға) рұқсат беруден бас тартылуы;

      7) банктің бизнес-жоспарының және өтініш беруші ұсынған өзге де құжаттардың:

      алғашқы үш қаржы жылы (операциялық жыл) өткеннен кейін банк қызметінің рентабельді болатынын;

      банк тәуекелді шектеуге қойылатын талаптарды сақтауға және тиісті басқару құрылымын құруға ниетті екенін;

      банктің өз қызметінің жоспарларына сәйкес келетін ұйымдық, есептік және бақылау құрылымының бар екенін көрсетпеуі;

      8) ұсынылған құжаттар бойынша уәкілетті орган ескертулерінің ол белгілеген мерзімде жойылмауы;

      9) микроқаржы ұйымын банкке айналдыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының осы Заңның 25-3-бабында көзделген талаптарға сәйкес келмеуі;

      10) микроқаржы ұйымын банкке айналдыру салдарының қаржылық болжамынла микроқаржы ұйымын банкке айналдыру салдарынан микроқаржы ұйымының қаржылық жағдайының нашарлауының және (немесе) құрамына банк және (немесе) банк холдингі кіретін банк конгломератының пруденциялық нормативтерді сақтамауының күтілуі;

      11) микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға рұқсат беру туралы өтініш берілген күннің алдындағы соңғы үш ай ішінде және (немесе) өтінішті қарау кезеңінде микроқаржы ұйымының белгіленген пруденциялық нормативтерді және (немесе) сақталуы міндетті басқа да нормалар мен лимиттерді сақтамауы;

      12) өтініш берілген күнге және құжаттарды қарау кезеңінде микроқаржы ұйымында осы Заңның 28-бабы 2-тармағы бірінші бөлігінің 1) тармақшасында көзделген қолданыстағы шектеулі әсер ету шарасының және (немесе) Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 211-бабының бірінші, 3-1, төртінші бөліктерінде және 227-бабының үшінші бөлігінде көзделген әкімшілік құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік жазалардың болуы;

      13) осы Заңның 25-1-бабының және "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 18 және 21-баптары талаптарының сақталмауы.

      2. Уәкілетті орган өтініш берушіні бас тарту негіздері туралы жазбаша хабардар етуге міндетті.

      3. Рұқсат беруге негіз болған анық емес мәліметтер анықталған жағдайда, уәкілетті орган микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға берілген рұқсатты кері қайтарып алады.

      Микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға рұқсатты кері қайтарып алған немесе микроқаржы ұйымы осы рұқсатты ерікті түрде қайтарған кезде уәкілетті орган рұқсатты кері қайтарып алуға негіз болып табылатын факт анықталған немесе микроқаржы ұйымы рұқсатты ерікті түрде қайтару туралы өтініш берген күннен бастап екі ай ішінде бұрын берілген рұқсаттың күшін жою туралы шешім қабылдайды.

      Микроқаржы ұйымы микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға өзіне берілген рұқсатты уәкілетті органның микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға рұқсатында көрсетілген айналдыру мерзімі өткенге дейін ерікті түрде қайтаруға құқылы.

      Микроқаржы ұйымы микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға рұқсатты ерікті түрде қайтарған кезде микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға бұрын берілген рұқсаттың және "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 11-1 және 17-1-баптарына сәйкес берілген рұқсат беру құжаттарының күші жойылды деп есептеледі.

      Ескерту. 3-тарау 25-2-баппен толықтырылды – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

25-3-бап. Микроқаржы ұйымын банкке айналдыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

      1. Микроқаржы ұйымын банкке айналдыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын микроқаржы ұйымының директорлар кеңесі бекітеді.

      2. Микроқаржы ұйымын банкке айналдыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында іске асыру мерзімдерін қоса алғанда, мынадай іс-шаралардың егжей-тегжейлі сипаттамасы қамтылуға тиіс:

      1) банктің банк операцияларын жүргізу туралы шарттардың үлгілік шарттарын әзірлеу;

      2) айналдыру туралы хабарландыруды Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында таратылатын мерзімді баспасөз басылымдарында қазақ және орыс тілдерінде жариялау және микроқаржы ұйымының интернет-ресурсында орналастыру;

      3) қызметтің жаңа түрлерін ескере отырып, микроқаржы ұйымын корпоративтік басқаруды және оның ішкі саясаттары мен рәсімдерін, өзге де ішкі құжаттарын қайта қарау және өзгерту;

      4) микроқаржы ұйымын банкке айналдыру жөніндегі іс-шаралар жоспарының орындалуына жауапты микроқаржы ұйымының басшы қызметкерлерін айқындау;

      5) осы Заңның 25-4-бабына сәйкес микрокредит беру туралы шарттар бойынша клиенттермен жұмыс жүргізу;

      6) барлық ұйымдастырушылық-техникалық іс-шараларды жүргізу, оның ішінде уәкілетті органның және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына сәйкес келетін, бухгалтерлік есепке алу мен бас бухгалтерлік кітаптың жүргізілуін автоматтандыру бойынша үй-жайларды, жабдықты және бағдарламалық қамтылымды дайындау, банктің банк операцияларын және өзге де операцияларды жүргізуі үшін бағдарламалық қамтылымды пысықтау, тиісті персоналды жалдау үшін қызметкерлердің тегін, атын, әкесінің атын (егер олар жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) көрсете отырып, штат кестесінің, банк қызметін және өзге де қызметті жүзеге асыру қағидаларының, ішкі аудит қызметі, кредит комитеті туралы ереженің жобаларын дайындау;

      7) қойылатын талаптары уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде көзделетін автоматтандырылған банктік ақпараттық жүйеге орталықтандырылған қолжетімділік бар, банктің атқарушы органы орналасатын елді мекенде меншікті үй-жайды дайындау;

      8) "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабына сәйкес банктің басшы қызметкерлері лауазымына кандидаттарды келісу;

      9) осы тармақтың 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7) және 8) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың іске асырылуы туралы есепті уәкілетті органға ұсыну;

      10) микроқаржы ұйымын банк етіп мемлекеттік қайта тіркеу туралы өтінішпен "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясына жүгіну;

      11) микроқаржы ұйымы банк болып мемлекеттік қайта тіркелгеннен кейін банк қызметін және өзге де қызметті жүзеге асыру қағидаларын, қызметкерлердің тегін, атын және әкесінің атын (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілсе) көрсете отырып, штат кестесін бекіту, банктің директорлар кеңесінің ішкі аудит қызметі, кредит комитеті туралы ережені бекітуі;

      12) банктің банк операцияларын және өзге де операцияларды жүргізуге лицензия беру туралы өтінішпен уәкілетті органға жүгіну;

      13) микроқаржы ұйымын банкке айналдырудың осы Заңның 25-4-бабының 4-тармағында көрсетілген мерзімнен аспауға тиісті жоспарланатын мерзімі;

      14) микроқаржы ұйымын банкке айналдыру үшін қажетті өзге де іс-шаралар.

      3. Уәкілетті органның рұқсатында көрсетілген айналдыру мерзімі аяқталғанға дейін екі айдан кешіктірмей, микроқаржы ұйымы уәкілетті органға іс-шаралардың орындалуын растайтын құжаттарды қоса бере отырып, микроқаржы ұйымын банкке айналдыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында көзделген іс-шаралардың іске асырылуы туралы есепті ұсынады.

      4. Осы баптың 3-тармағында көрсетілген есепке ескертулер болған кезде уәкілетті орган микроқаржы ұйымынан қосымша іс-шаралардың орындалуын және (немесе) қосымша ақпарат пен құжаттардың берілуін талап етуге құқылы. Микроқаржы ұйымы уәкілетті органның ескертулерін ескеруге (талап етілетін қосымша іс-шараларды орындауға және (немесе) қосымша ақпарат пен құжаттарды беруге) және уәкілетті орган белгілеген мерзімде растайтын құжаттарды қоса бере отырып, микроқаржы ұйымын банкке айналдыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында көзделген іс-шаралардың іске асырылуы туралы есепті уәкілетті органға қайта ұсынуға міндетті.

      5. Уәкілетті орган микроқаржы ұйымын банкке айналдыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында көзделген іс-шаралардың іске асырылуы туралы есеп уәкілетті органға ұсынылған күннен бастап екі ай ішінде оны мақұлдайды немесе мақұлдаудан бас тартады.

      Ескерту. 3-тарау 25-3-баппен толықтырылды – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

25-4-бап. Микроқаржы ұйымының банкке айналуы кезеңіндегі қызметі

      1. Айналдыру кезеңінде микроқаржы ұйымы микроқаржы ұйымын банкке айналдыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында көзделген іс-шараларды жүзеге асыруға міндетті.

      2. Микроқаржы ұйымы микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға уәкілетті органның рұқсатын алғаннан кейін он жұмыс күні ішінде:

      1) микроқаржы ұйымын банкке айналдыру туралы хабарландыруды Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында таратылатын мерзімді баспасөз басылымдарында қазақ және орыс тілдерінде жариялайды және микроқаржы ұйымының интернет-ресурсында (бар болса) орналастырады;

      2) микроқаржы ұйымының клиенттеріне микрокредит беру туралы шартта көзделген тәсілмен жүргізілуі жоспарланатын банк операциялары мен өзге де операциялардың тізбесін көрсете отырып, микроқаржы ұйымын банкке айналдыру жүргізілетіні туралы хабарламаны жібереді.

      3. Микроқаржы ұйымына микрокредит беру туралы жаңа шарттар жасасуға және осы Заңда көзделген өзге де қызмет түрлерін жүзеге асыруға және, банк болып мемлекеттік қайта тіркелгеннен кейін қарыз алушылар үшін шарттарды жақсарту жағына қарай өзгертуді қоспағанда, клиенттермен жасалған микрокредит беру туралы шарттардың талаптарын өзгертуге тыйым салынады.

      4. Микроқаржы ұйымын банкке айналдыру мерзімін бір жылдан асыруға болмайды. Осы мерзімді уәкілетті орган микроқаржы ұйымын банкке айналдыру жөніндегі іс-шаралар жоспарында көзделген іс-шаралардың іске асырылуы туралы есепті қарау және микроқаржы ұйымының осы Заңның 25-3-бабының 4-тармағына сәйкес уәкілетті органның ескертулерін жою мерзіміне тоқтата тұрады.

      Ескерту. 3-тарау 25-4-баппен толықтырылды – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

25-5-бап. Микроқаржы ұйымын мемлекеттік қайта тіркеу және банктің банк операцияларын және өзге де операцияларды жүргізуге лицензия беру

      1. Уәкілетті орган осы Заңның 25-3-бабының 3-тармағында көрсетілген есепті мақұлдағаннан кейін микроқаржы ұйымын банк етіп мемлекеттік қайта тіркеу үшін микроқаржы ұйымы "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясына жүгінуге міндетті.

      2. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға бұрын берілген лицензия микроқаржы ұйымы банк болып мемлекеттік қайта тіркелген кезден бастап өз қолданысын тоқтатады.

      3. Микроқаржы ұйымы уәкілетті органның рұқсатында көрсетілген айналдыру мерзімі аяқталғанға дейін күнтізбелік отыз күннен кешіктірмей, уәкілетті органға "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 26-бабында көзделген тәртіппен банк операцияларын және өзге де операцияларды жүргізуге лицензия беру туралы өтінішпен жүгінуге міндетті.

      4. Банк операцияларын немесе өзге де операцияларды жүргізуге лицензия беруден бас тарту "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 27-бабында көзделген жағдайларда жүргізіледі.

      5. Микроқаржы ұйымына банктің банк операцияларын және өзге де операцияларды жүргізуге лицензия берілген кезден бастап микроқаржы ұйымын банкке айналдыру аяқталды деп есептеледі.

      Ескерту. 3-тарау 25-5-баппен толықтырылды – ҚР 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-тарау. МИКРОҚАРЖЫ ҰЙЫМДАРЫН МЕМЛЕКЕТТІК РЕТТЕУ, ОЛАРДЫҢ
ҚЫЗМЕТІН БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ҚАДАҒАЛАУ

26-бап. Микроқаржы ұйымы үшін белгіленетін пруденциялық нормативтер және сақталуы мiндеттi өзге де нормалар мен лимиттер

      Пруденциялық нормативтердің және сақталуы мiндеттi өзге де нормалар мен лимиттердің құрамына:

      1) жарғылық капиталдың ең төменгi мөлшерi;

      2) меншікті капиталдың ең төменгi мөлшерi;

      3) меншікті капиталдың жеткiлiктiлiгi;

      4) бір қарыз алушыға тәуекелдің ең жоғарғы мөлшері;

      5) левередж коэффициенті;

      6) қарыз алушының борыштық жүктемесінің коэффициенті;

      7) қарыз алушының кірісіне қатысты борыш коэффициенті кіреді.

      Ескерту. 26-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

27-бап. Уәкілетті органның және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің құзыреті

      Ескерту. 27-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі).

      Уәкілетті орган:

      1) микроқаржылық қызметті лицензиялауды жүзеге асырады;

      2) алып тасталды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      3) тиісті микроқаржылық қызмет түріне қатысты пруденциялық нормативтердi және микроқаржы ұйымының сақтауы мiндеттi өзге де нормаларды және лимиттердi, оларды есептеу әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

      4) алып тасталды - ҚР 03.07.2019 № 262-VI Заңымен (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі);

      4-1) микроқаржы ұйымы (ломбардты қоспағанда) қарыз алушысының борыштық жүктемесінің коэффициентін есептеу тәртібін және оның шекті мәнін айқындайды;

      4-2) микрокредит алуға қажетті құжаттардың тізбесін, сондай-ақ микрокредит беру туралы шарт бойынша кредиттік дерекнаманы жүргізу тәртібін айқындайды;

      4-3) Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігімен келісу бойынша ломбардта заттарды сақтау, ломбардтардың үй-жайларының қауіпсіздігін және техникалық нығайтылуын қамтамасыз ету жөніндегі талаптарды, ломбардтарда заңсыз алынған заттардың айналымына қарсы іс-қимыл жөніндегі шараларды белгілеу мәселелерін қоса алғанда, ломбардтардың қызметін ұйымдастыру тәртібін бекітеді;

      4-4) рұқсаттар және хабарламалар саласындағы уәкілетті органмен және ақпараттандыру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша микроқаржылық қызметті лицензиялау қағидаларын бекітеді;

      4-5) рұқсаттар және хабарламалар саласындағы уәкілетті органмен және ақпараттандыру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша микроқаржы ұйымын банкке айналдыру нысанында ерікті түрде қайта ұйымдастыруға рұқсат беру қағидаларын, сондай-ақ микроқаржы ұйымын банкке айналдыру нысанында ерікті түрде қайта ұйымдастыруға уәкілетті органның рұқсатын беру үшін қажетті құжаттар тізбесін, микроқаржы ұйымын банкке айналдыруға уәкілетті органның рұқсатын алуға арналған өтініштің, рұқсаттың нысандарын және мәліметтердің нысандарын бекітеді;

      5) берілген микрокредиттер бойынша активтер мен шартты міндеттемелерді сыныптауды жүзеге асыру және оларға қарсы провизиялар (резервтер) құру қағидаларын әзірлейді және салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсімін қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік органмен келісім бойынша бекітеді;

      6) микроқаржы ұйымының қызметіне тексеруді жүзеге асырады;

      6-1) микроқаржы ұйымдарының Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы заңнамасында көзделген талаптарды сақтауын бақылауды жүзеге асырады;

      7) сотқа:

      осы Заңның 16-бабының 9-тармағында көзделген талап орындалмаған жағдайда, микроқаржы ұйымдарын;

      микроқаржы ұйымдары, кредиттік серіктестіктер, ломбардтар ретінде тіркелген, микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензия алуға осы Заңның 14-бабының 1-тармағында белгіленген мерзім ішінде өтініш жасамаған, сондай-ақ осы Заңның 15-бабы 2-тармағының бірінші және үшінші бөліктерінде көзделген талаптарды орындамаған заңды тұлғаларды;

      2021 жылға дейін микроқаржы ұйымдары, кредиттік серіктестіктер, ломбардтар ретінде тіркелген, микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға арналған лицензияны алуға осы Заңның 31-бабының 2-1-тармағында белгіленген мерзім ішінде өтініш жасамаған заңды тұлғаларды;

      қарыз беру жөніндегі қызметті жүзеге асыратын (микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензия алған, кредиттік серіктестіктер, ломбардтар, сондай-ақ микроқаржы ұйымдары ретінде тіркелген тұлғаларды қоспағанда), осы Заңға сәйкес микроқаржы ұйымы ретінде мемлекеттік тіркеуден (қайта тіркеуден) өтпеген заңды тұлғаларды;

      осы Заңның 31-бабының 1-тармағына сәйкес мемлекеттік қайта тіркеуден өтпеген микрокредиттік ұйымдарды мәжбүрлеп қайта ұйымдастыру не тарату туралы талап қою береді;

      8) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі уәкілетті органмен келісу бойынша мыналарды бекітеді:

      1) микроқаржы ұйымының пруденциялық нормативтерді және сақталуы міндетті өзге де нормаларды және лимиттерді орындауы туралы есептіліктің тізбесі, нысандары, оны Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне ұсыну мерзімдері мен тәртібі;

      2) микроқаржы ұйымының қаржылық пен өзге де есептілігінің тізбесі, нысандары, оны Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне ұсыну мерзімдері мен тәртібі.

      Ескерту. 27-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 10.06.2014 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2019 № 262-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 12.07.2022 № 138-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

28-бап. Микроқаржы ұйымына қолданылатын ықпал ету шаралары және оларды қолдану негіздері

      1. Уәкілетті орган микроқаржы ұйымы пруденциялық нормативтерді және сақталуы міндетті өзге де нормалар мен лимиттерді бұзған, микроқаржы ұйымының лауазымды адамдары мен жұмыскерлерінің заңсыз әрекеттері немесе әрекетсіздігі анықталған, Қазақстан Республикасы заңдарының және уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінің талаптары сақталмаған кезде, осы бапта белгіленген ықпал ету шараларын қолданады.

      Ықпал ету шаралары деп шектеулі ықпал ету шаралары мен санкциялар түсініледі.

      2. Уәкілетті орган шектеулі ықпал ету шаралары ретінде микроқаржы ұйымына мынадай шектеулі шараларды қолдануға:

      1) орындалуы мiндеттi жазбаша нұсқама беруге;

      2) жазбаша ескерту шығаруға;

      3) жазбаша келісім жасауға құқығы бар.

      Анықталған бұзушылықтарды және (немесе) оларды жасауға ықпал еткен себептерді, сондай-ақ жағдайларды белгiленген мерзiмде жоюға бағытталған орындалуы міндетті түзету шараларын қолдануға және (немесе) анықталған бұзушылықтарды және (немесе) оларды жасауға ықпал еткен себептерді, сондай-ақ жағдайларды жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын (бұдан әрі – іс-шаралар жоспары) белгiленген мерзiмде ұсыну қажеттілігіне арналған микроқаржы ұйымына берілген нұсқау жазбаша нұсқама болып табылады.

      Жазбаша нұсқамада белгіленген мерзімде ұсынылған іс-шаралар жоспарында бұзушылықтардың, олардың туындауына алып келген себептердің сипаттамасы, жоспарланған іс-шаралар тізбесі, оларды жүзеге асыру мерзімдері, сондай-ақ жауапты лауазымды адамдар көрсетіледі.

      Уәкiлеттi органның жазбаша нұсқамасына шағым жасау Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады. Уәкiлеттi органның жазбаша нұсқамасына шағым жасау оның орындалуын тоқтата тұрмайды.

      Уәкілетті орган жазбаша ескерту шығарылғаннан кейін бір жыл ішінде осы ескерту шығарылған бұзушылыққа ұқсас Қазақстан Республикасының заңнамасының нормалары қайтадан бұзылғанын анықтаған жағдайда, уәкiлеттi органның микроқаржы ұйымына осы баптың 4-тармағында көзделген санкцияларды қолдану мүмкiндiгi туралы хабарламасы жазбаша ескерту болып табылады.

      Жазбаша келісім уәкілетті орган мен микроқаржы ұйымының арасында анықталған бұзушылықтарды дереу жою қажеттілігі және осы бұзушылықтарды жою мерзімдерін көрсете отырып, оларды жою жөніндегі шаралар тізбесін және (немесе) анықталған бұзушылықтар жойылғанға дейін микроқаржы ұйымы өзіне алған шектеулердің тізбесін бекіту туралы жасалады.

      Жазбаша келісім микроқаржы ұйымының қызметінде қаржылық жай-күйді жақсарту бойынша тиімді үйлестірілген шаралар қолдануды талап ететін қаржылық нашарлау байқалған жағдайларда жасалуы қажет. Жазбаша келісімде микроқаржы ұйымының басқару органы және (немесе) атқарушы органы алдағы уақытта кемшіліктерді жою, қаржылық жай-күйді жақсарту бойынша қолданатын іс-қимылдар мен олардың орындалу мерзімдері көрсетіледі. Жазбаша келісімге қол қоя отырып, микроқаржы ұйымы оның шарттарын орындау жөнінде өзіне міндеттемелер қабылдайды.

      Жазбаша келісімге микроқаржы ұйымы тарапы міндетті түрде қол қоюға тиіс.

      3. Микроқаржы ұйымы уәкілетті органды жазбаша нұсқамада және жазбаша келісімде көрсетілген шаралардың осы құжаттарда көзделген мерзімдерде орындалғаны туралы хабардар етуге міндетті.

      Егер бұзушылықты жою үшін белгіленген мерзім бір айдан асатын болса, микроқаржы ұйымы орын алған кемшіліктерді жою жөніндегі іс-шаралардың орындалуы туралы уәкілетті органды ай сайын айдың жиырмасына дейін хабардар етеді.

      Бір шектеулі ықпал ету шарасын қолдану Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда басқа шектеулі ықпал ету шараларының қолданылуын жоққа шығармайды, бұдан бұрын қабылданған шаралардың қолданылуын тоқтата тұрмайды және тоқтатпайды.

      4. Уәкілетті орган микроқаржы ұйымына осы Заңның 16-бабында белгіленген негіздер бойынша микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензияның қолданысын тоқтата тұру не одан айыру түрінде санкция қолданады.

      5. Уәкiлеттi органның микроқаржы ұйымына осы бапта көзделген ықпал ету шараларын қолдану туралы шешіміне Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасалуы мүмкін.

      6. Бұзушылықты іс-шаралар жоспарында, жазбаша келісімде не жазбаша нұсқамада белгіленген мерзімдерде микроқаржы ұйымына байланысты емес себептер бойынша жою мүмкіндігі болмаған жағдайда, іс-шаралар жоспарын, жазбаша келісімді не жазбаша нұсқаманы орындау мерзімін уәкілетті орган өзінің нормативтік-құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен ұзартуы мүмкін.

      Ескерту. 28-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 24.11.2015 № 422-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.03.2016 № 479-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.05.2017 № 63-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2020 № 351-VI (01.07.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

29-бап. Микроқаржы ұйымының қызметін тексеру

      1. Микроқаржы ұйымының қызметiн тексерудi уәкілетті орган дербес не басқа мемлекеттік органдарды және (немесе) ұйымдарды тарта отырып жүзеге асырады.

      2. Микроқаржы ұйымы уәкiлеттi органның тексеруге берген тапсырмасында көрсетiлген мәселелер бойынша тексерушi органға жәрдемдесуге, сондай-ақ кез келген лауазымды адамдар мен қызметкерлерден жауап алу мүмкiндiгiн және тексерудi орындауға қажеттi кез келген ақпарат көзіне қолжетімділікті қамтамасыз етуге мiндеттi.

      3. Уәкiлеттi органның қызметкерлерiне микроқаржы ұйымының қызметiн тексеру барысында алынған мәлiметтердi жария етуге не үшiншi тұлғаларға беруге тыйым салынады.

      4. Тексерудi жүзеге асыратын адамдар микроқаржы ұйымының қызметiн тексеру барысында алынған, заңмен қорғалатын құпияны құрайтын мәлiметтердi жария еткенi үшiн Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      4-1-тараумен толықтыру көзделген – ҚР 19.06.2024 № 97-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЖӘНЕ ӨТПЕЛІ ЕРЕЖЕЛЕР

30-бап. Қазақстан Республикасының микроқаржылық қызмет туралы заңнамасын бұзғаны үшiн жауаптылық

      Қазақстан Республикасының микроқаржылық қызмет туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа алып келеді.

      Ескерту. 30-бап жаңа редакцияда – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

31-бап. Өтпелі ережелер

      1. Коммерциялық емес микрокредиттік ұйымдарды қоспағанда, микрокредиттік ұйымдар 2016 жылғы 1 қаңтарға дейінгі мерзімде Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мемлекеттік қайта тіркелуге жатады.

      Осы тармақта белгіленген талаптар сақталмаған жағдайда, микрокредиттік ұйымдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес мәжбүрлеп қайта ұйымдастырылуға не таратылуға жатады.

      2. Коммерциялық емес микрокредиттік ұйымдар 2016 жылғы 1 қаңтарға дейінгі мерзімде Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қайта ұйымдастырылуға не таратылуға жатады.

      2-1. Микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензия алу үшін 2021 жылғы 1 маусымға дейін өтініш беруге құқылы кредиттік серіктестіктерді қоспағанда, 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін құрылған және 2021 жылғы 1 наурызға дейін уәкілетті органға микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға лицензия алу үшін өтініш бермеген микроқаржы ұйымдары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қайта ұйымдастырылуға не таратылуға жатады.

      2-2. Ешбір тұлға, егер ол көрсетілген ұйымдар өзінің қызметін қайта ұйымдастыру немесе тарату арқылы ерікті түрде тоқтату туралы шешім қабылдауына байланысты микроқаржы ұйымдарының тізілімінен алып тасталған жағдайды қоспағанда, уәкілетті орган микроқаржы ұйымдарының тізілімінен алып тастау туралы шешім қабылдағанға дейін бір жылдан аспайтын кезеңде құрылтайшысы (акционері, қатысушысы) не басшы қызметкері бұрын микроқаржы ұйымының бірінші басшысы немесе құрылтайшысы (қатысушысы) болған заңды тұлға болып табылса, микроқаржы ұйымдарының жарғылық капиталдарына қатысу үлестерін не орналастырылған акцияларын дербес өзі немесе басқа тұлғамен (тұлғалармен) бірлесіп тікелей немесе жанама түрде иелене және (немесе) пайдалана және (немесе) оларға билік ете алмайды.

      2-3. Микроқаржы ұйымдары микроқаржылық қызметті жүзеге асыруға арналған лицензияны алуға өтініш бергенге дейін орналасқан жері осы Заңның 14-1-бабы 3-тармағының талаптарына сәйкес келмейтін филиалдардың үй-жайларын жабуға міндетті.

      3. Алып тасталды – ҚР 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      4. Алып тасталды – ҚР 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      5. Алып тасталды – ҚР 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      6. Алып тасталды – ҚР 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 31-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 02.07.2018 № 168-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 359-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.05.2021 № 43-VII (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

31-1-бап. Микроқаржы ұйымының қаржы өнімдерінің бекітілгені туралы хабардар етуі

      Микроқаржы ұйымы уәкілетті органды қаржы өнімдерін бекітуге уәкілеттік берілген микроқаржы ұйымы органының қаржы өнімдерін бекіткені туралы олар бекітілген күннен бастап он жұмыс күні ішінде хабардар етеді.

      Микроқаржы ұйымы бекітілгені туралы уәкілетті органды хабардар ететін қаржы өнімдерінің тізбесі, уәкілетті органды микроқаржы ұйымының қаржы өнімдерінің бекітілгені туралы хабардар ету тәртібі, сондай-ақ хабарламаға қоса берілетін құжаттардың тізбесі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінде айқындалады.

      Ескерту. 5-тарау 31-1-баппен толықтырылды - ҚР 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР 02.01.2021 № 399-VI (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

32-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

      1. Осы Заң, 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін осы Заңның 14-бабының 3 және 4-тармақтарын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      2. "Микрокредиттік ұйымдар туралы" 2003 жылғы 6 наурыздағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2003 ж., № 4, 23-құжат; 2006 ж., № 11, 55-құжат; № 23, 140-құжат; 2010 ж., № 7, 28-құжат; 2011 ж., № 3, 32-құжат) күші жойылды деп танылсын.

      Қазақстан Республикасының
Президентi 		Н.НАЗАРБАЕВ

О микрофинансовой деятельности

Закон Республики Казахстан от 26 ноября 2012 года № 56-V.

      Сноска. Заголовок в редакции Закона РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).
      Вниманию пользователей!
      Для удобства пользования РЦПИ создано Оглавление
      Порядок введения в действие настоящего Закона см. ст. 32

      Настоящий Закон регулирует общественные отношения, связанные с осуществлением деятельности по предоставлению микрокредитов, устанавливает особенности создания и реорганизации организаций, осуществляющих микрофинансовую деятельность, правового положения, деятельности организаций, осуществляющих микрофинансовую деятельность, а также определяет особенности государственного регулирования организаций, осуществляющих микрофинансовую деятельность, контроля и надзора за их деятельностью.

      Сноска. Преамбула с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

      Для целей настоящего Закона используются следующие основные понятия:

      1) исключен Законом РК от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021);

      1-1) электронная торговая площадка по продаже банковских и микрофинансовых активов – интернет-ресурс, обеспечивающий инфраструктуру участникам для проведения торгов, действующий в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственном регулировании, контроле и надзоре финансового рынка и финансовых организаций";

      2) кредитное досье – документы и сведения, формируемые организацией, осуществляющей микрофинансовую деятельность, на каждого заемщика;

      3) заемщик – физическое или юридическое лицо, заключившее с организацией, осуществляющей микрофинансовую деятельность, договор о предоставлении микрокредита;

      4) микрокредит – деньги, предоставляемые организацией, осуществляющей микрофинансовую деятельность, заемщику в национальной валюте Республики Казахстан в размере и порядке, определенных настоящим Законом, на условиях платности, срочности и возвратности;

      5) организация, осуществляющая микрофинансовую деятельность, – микрофинансовая организация, кредитное товарищество, ломбард, осуществляющие деятельность по предоставлению микрокредитов;

      6) исключен Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021);

      6-1) крупный участник организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность, – физическое или юридическое лицо, которое владеет прямо или косвенно десятью или более процентами долей участия в уставном капитале или голосующих (за вычетом привилегированных) акций организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность;

      6-2) безупречная деловая репутация – отсутствие непогашенной или неснятой судимости, в том числе отсутствие вступившего в законную силу решения суда о применении уголовного наказания в виде лишения права занимать должность руководящего работника финансовой организации, банковского и (или) страхового холдинга и являться крупным участником (крупным акционером) финансовой организации пожизненно;

      7) заявитель – физическое или юридическое лицо, подавшее заявление в организацию, осуществляющую микрофинансовую деятельность, на получение микрокредита;

      7-1) сервисная компания – дочерняя организация банка, приобретающая сомнительные и безнадежные активы родительского банка, коллекторское агентство, обладающие в рамках договора доверительного управления правами (требованиями) по договорам банковского займа и (или) договорам о предоставлении микрокредита (далее – договор доверительного управления), заключенного с лицом, указанным в части первой пункта 4 статьи 36-1 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан" и (или) части первой пункта 5 статьи 9-1 настоящего Закона, полномочиями по доверительному управлению правами (требованиями) по договорам банковского займа и (или) договорам о предоставлении микрокредита, в том числе по изменению условий договора банковского займа и (или) договора о предоставлении микрокредита, по представлению интересов лица, с которым заключен договор доверительного управления, в суде, по приему от должника денег и (или) иного имущества, и иными полномочиями, предусмотренными настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и договором доверительного управления;

      7-2) потребительский микрокредит – микрокредит, не являющийся микрокредитом, обеспеченным ипотекой недвижимого имущества, предоставляемый физическому лицу на приобретение товаров, работ, услуг и (или) иные цели, не связанные с осуществлением предпринимательской деятельности;

      8) уполномоченный орган – государственный орган, осуществляющий государственное регулирование, контроль и надзор финансового рынка и финансовых организаций.

      Сноска. Статья 1 в редакции Закона РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 04.07.2022 № 133-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан о микрофинансовой деятельности

      Сноска. Заголовок статьи 2 с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

      1. Законодательство Республики Казахстан о микрофинансовой деятельности основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из Гражданского кодекса Республики Казахстан, настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

      2. Законы Республики Казахстан "Об акционерных обществах", "О хозяйственных товариществах", "О товариществах с ограниченной и дополнительной ответственностью" и "О кредитных товариществах" распространяются на организации, осуществляющие микрофинансовую деятельность, в части, не урегулированной настоящим Законом.

      3. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

      4. На микрофинансовые организации и иные юридические лица, осуществляющие деятельность в рамках введенного в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственном регулировании, контроле и надзоре финансового рынка и финансовых организаций" особого режима регулирования, нормы настоящего Закона и нормативных правовых актов уполномоченного органа, Национального Банка Республики Казахстан, принимаемых в соответствии с настоящим Законом, распространяются в пределах, предусмотренных условиями особого режима регулирования.

      5. Положения настоящего Закона, применяемые по отношению к банкам второго уровня, распространяются на филиалы банков-нерезидентов Республики Казахстан, открытые на территории Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 2 с изменениями, внесенными законами РК от 02.07.2018 № 168-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 16.12.2020).

Глава 2. МИКРОФИНАНСОВАЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ

      Сноска. Заголовок главы 2 в редакции Закона РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 3. Микрофинансовая деятельность, порядок и условия предоставления микрокредитов

      Сноска. Заголовок статьи 3 с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).
      1. Исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

      1-1. К микрофинансовой деятельности относится:

      1) деятельность кредитных товариществ по предоставлению микрокредитов своим участникам;

      2) деятельность ломбардов по предоставлению микрокредитов физическим лицам под залог движимого имущества, предназначенного для личного пользования, на срок до одного года в размере, не превышающем восьмитысячекратного размера месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

      3) деятельность микрофинансовых организаций по предоставлению микрокредитов физическим и (или) юридическим лицам с обеспечением либо без обеспечения в размере, не превышающем двадцатитысячекратного размера месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

      1-2. Организации, осуществляющие микрофинансовую деятельность (далее – микрофинансовые организации), помимо деятельности, указанной в пункте 1-1 настоящей статьи, вправе осуществлять следующие операции:

      1) привлечение займов (за исключением привлечения денег в виде займа от граждан в качестве предпринимательской деятельности) от резидентов и нерезидентов Республики Казахстан;

      2) инвестирование собственных активов в ценные бумаги и иные финансовые инструменты;

      3) оказание консультационных услуг по вопросам, связанным с деятельностью по предоставлению микрокредитов;

      4) сдачу в имущественный наем (аренду) собственного имущества;

      4-1) реализация собственного имущества;

      5) осуществление лизинговой деятельности;

      6) реализацию специальной литературы по вопросам деятельности микрофинансовых организаций на любых видах носителей информации;

      7) осуществление функций платежного агента и платежного субагента;

      8) заключение договоров страхования от имени и по поручению страховых организаций – резидентов Республики Казахстан в качестве страхового агента;

      9) осуществление функций агента системы электронных денег в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      10) факторинговые операции: приобретение прав требования платежа с покупателя товаров (работ, услуг) с принятием риска неплатежа;

      11) форфейтинговые операции (форфетирование): оплата долгового обязательства покупателя товаров (работ, услуг) путем покупки векселя без оборота на продавца;

      12) выдачу юридическим лицам гарантий, поручительств и иных обязательств, предусматривающих исполнение в денежной форме.

      1-3. Микрофинансовая организация, осуществляющая деятельность по предоставлению микрокредитов физическим лицам под залог движимого имущества, предназначенного для личного пользования, вправе дополнительно осуществлять учет, хранение и продажу ювелирных изделий, содержащих драгоценные металлы и драгоценные камни.

      1-4. Микрофинансовым организациям запрещается осуществлять иную не предусмотренную настоящим Законом предпринимательскую деятельность.

      1-5. Микрофинансовая организация не вправе предоставлять микрокредиты гражданину Республики Казахстан со дня размещения объявления о завершении процедуры внесудебного банкротства или процедуры судебного банкротства в порядке, предусмотренном Законом Республики Казахстан "О восстановлении платежеспособности и банкротстве граждан Республики Казахстан", а также принимать от таких лиц обеспечение в виде залога, гарантии и поручительства по договорам о предоставлении микрокредита в течение пяти лет.

      Требования настоящего пункта не распространяются на микрокредиты, предоставляемые ломбардами под залог движимого имущества, не подлежащий государственной регистрации.

      1-6. Микрофинансовые организации вправе собирать копии документов, удостоверяющих личность нерезидентов, для целей, предусмотренных настоящим Законом.

      2. Микрофинансовая организация вправе предоставлять микрокредиты только при наличии правил предоставления микрокредитов, утвержденных ее высшим органом.

      2-1. Исключен Законом РК от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

      3. Исключен Законом РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016).

      3-1. Микрофинансовая организация вправе предоставлять микрокредиты электронным способом в порядке, определяемом уполномоченным органом.

      3-2. Физическое лицо вправе установить бесплатно добровольный отказ от получения микрокредитов либо снять его в кредитном бюро либо посредством веб-портала "электронного правительства".

      3-3. Микрофинансовой организации запрещается предоставлять микрокредиты физическому лицу при наличии информации об установлении им добровольного отказа от получения микрокредитов в его кредитном отчете, полученном микрофинансовой организацией до принятия решения о предоставлении микрокредита.

      Данный запрет не распространяется на случаи выдачи микрокредита ломбардом.

      Микрофинансовой организации запрещается предоставлять микрокредиты физическому лицу без согласия супруга (супруги), порядок получения которого и минимальный размер микрокредита, по которому необходимо согласие, определяются нормативным правовым актом уполномоченного органа.

      Запрет на предоставление микрокредита физическому лицу при наличии информации об установлении им добровольного отказа от получения микрокредита не распространяется на случаи выдачи микрокредита в целях погашения задолженности по микрокредиту физического лица.

      В случае выдачи микрофинансовой организацией микрокредита при наличии информации об установлении клиентом – физическим лицом добровольного отказа от получения микрокредита в его кредитном отчете, а также без согласия супруга (супруги) микрофинансовая организация не вправе требовать от физического лица исполнения обязательств по такому микрокредиту.

      Микрофинансовая организация не позднее трех рабочих дней с даты выявления факта выдачи микрокредита при наличии информации об установлении физическим лицом добровольного отказа от получения микрокредита в его кредитном отчете, предусмотренной частью первой настоящего пункта, а также без согласия супруга (супруги) принимает следующие меры:

      принимает решение о списании задолженности клиента по такому микрокредиту;

      прекращает взыскание задолженности и претензионно-исковую работу по такому микрокредиту клиента;

      вносит корректировки в кредитную историю клиента в кредитных бюро путем устранения записей об информации по такому микрокредиту;

      осуществляет возврат клиенту ранее удержанных (уплаченных) сумм вознаграждения и (или) неустойки по такому микрокредиту.

      3-4. С момента обнаружения неправомерного доступа к информации, составляющей тайну предоставления микрокредита, ее неправомерного изменения, осуществления неправомерных действий со стороны третьих лиц либо иных незаконных (мошеннических) действий с микрокредитами физических лиц микрофинансовая организация в течение двух рабочих дней принимает меры для устранения причин и последствий таких действий, а также в течение одного рабочего дня информирует об этом клиента и уполномоченный орган.

      На основании внесенного (вынесенного) правоохранительными органами в соответствии с Уголовно-процессуальным кодексом Республики Казахстан представления о принятии мер по устранению обстоятельств, способствовавших совершению уголовного правонарушения, либо постановления о признании заемщика – физического лица потерпевшим микрофинансовая организация не позднее трех календарных дней:

      приостанавливает взыскание задолженности и претензионно-исковую работу по такому микрокредиту клиента;

      приостанавливает начисление вознаграждения и (или) неустойки по такому микрокредиту клиента.

      Микрофинансовая организация не позднее десяти рабочих дней с даты получения вступившего в законную силу судебного акта, в котором установлен факт оформления микрокредита мошенническим способом без участия клиента, принимает решение о списании задолженности клиента по микрокредиту, а также меры по возврату клиенту ранее удержанных (уплаченных) сумм по такому микрокредиту.

      3-5. Микрофинансовой организации запрещается заключать договор о предоставлении микрокредита с физическим лицом посредством Интернета без проведения его биометрической идентификации, порядок проведения которой определяется уполномоченным органом.

      4. Исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

      5. Не допускается индексация обязательства и платежей по договору о предоставлении микрокредита, выданного в тенге, с привязкой к любому валютному эквиваленту.

      6. Микрофинансовая организация не вправе изменять условия договора о предоставлении микрокредита в одностороннем порядке, за исключением случаев их улучшения для заемщика.

      Под улучшением условий договора о предоставлении микрокредита для заемщика для целей настоящего пункта понимаются:

      изменение в сторону уменьшения или полная отмена неустойки (штрафа, пени);

      изменение в сторону уменьшения ставки вознаграждения по договору о предоставлении микрокредита;

      отсрочка платежей по основному долгу и начисленному вознаграждению по договору о предоставлении микрокредита на период, включающий срок прохождения срочной воинской службы и 60 дней после его окончания, без начисления вознаграждения по микрокредиту.

      В случае применения микрофинансовой организацией улучшающих условий заемщик уведомляется об изменении условия договора о предоставлении микрокредита в порядке, предусмотренном в договоре о предоставлении микрокредита.

      Заемщик вправе в течение четырнадцати календарных дней с даты получения уведомления отказаться в порядке, предусмотренном договором о предоставлении микрокредита, от примененных микрофинансовой организацией улучшающих условий.

      7. Микрофинансовая организация обязана реализовать путем проведения торгов на электронной торговой площадке по продаже банковских и микрофинансовых активов следующее имущество:

      залоговое имущество, ранее являвшееся обеспечением исполнения обязательств по договору о предоставлении микрокредита, перешедшее в собственность микрофинансовой организации в результате обращения на него взыскания;

      имущество, поступившее в собственность микрофинансовой организации в результате получения микрофинансовой организацией отступного взамен исполнения обязательства по договору о предоставлении микрокредита.

      Имущество, указанное в части первой настоящего пункта, должно быть реализовано микрофинансовой организацией в течение трех лет со дня его перехода в собственность микрофинансовой организации, за исключением земельного участка, находящегося в собственности микрофинансовой организации. Срок реализации земельного участка определяется с учетом особенностей, предусмотренных Земельным кодексом Республики Казахстан.

      Требования, установленные настоящим пунктом, не распространяются на ломбарды.

      Имущество, указанное в части первой настоящего пункта, в случае признания торгов несостоявшимися, может быть реализовано путем проведения прямой адресной продажи в соответствии с правилами проведения торгов на электронной торговой площадке по продаже банковских и микрофинансовых активов, утвержденными нормативным правовым актом уполномоченного органа.

      Сноска. Статья 3 с изменениями, внесенными законами РК от 16.05.2014 № 203-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 422-V (порядок введения в действие см. ст. 2); от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 168-VІ (вводится в действие с 01.08.2018); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 04.07.2022 № 133-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2022 № 179-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.12.2023 № 44-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.06.2024 № 97-VIII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 4. Договор о предоставлении микрокредита

      1. Договор о предоставлении микрокредита заключается с учетом требований гражданского законодательства Республики Казахстан к письменной форме сделки.

      2. Информация по договору о предоставлении микрокредита, заключенному микрофинансовой организацией, подлежит в обязательном порядке предоставлению в кредитное бюро с государственным участием на условиях, определенных законодательством Республики Казахстан о кредитных бюро и формировании кредитных историй.

      2-1. Микрофинансовая организация не вправе предоставлять потребительский микрокредит, сумма которого не соответствует требованиям, установленным нормативным правовым актом уполномоченного органа.

      Требования, установленные настоящим пунктом, не распространяются на договоры о предоставлении микрокредита, заключаемые ломбардом или кредитным товариществом.

      3. Нормативным правовым актом уполномоченного органа с учетом требований, установленных гражданским законодательством Республики Казахстан, утверждается порядок заключения договора о предоставлении микрокредита, в том числе требования к содержанию, оформлению договора и его первой страницы, содержащей информацию о полной стоимости микрокредита (сумме переплаты по микрокредиту, предмете микрокредита), обязательным условиям договора о предоставлении микрокредита, а также форма графика погашения микрокредита.

      3-1. Исключен Законом РК от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      4. Исключен Законом РК от 02.07.2018 № 168-VI (вводится в действие с 01.01.2019).

      4-1. При уступке прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита третьему лицу требования и ограничения, предъявляемые законодательством Республики Казахстан к взаимоотношениям кредитора с заемщиком в рамках договора о предоставлении микрокредита, распространяют свое действие на правоотношения заемщика с третьим лицом, которому уступлены права (требования) по договору о предоставлении микрокредита, а в случае передачи прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита в доверительное управление сервисной компании требования и ограничения, предъявляемые законодательством Республики Казахстан к взаимоотношениям кредитора с заемщиком в рамках договора о предоставлении микрокредита, распространяют свое действие на правоотношения заемщика с сервисной компанией.

      Нарушение третьим лицом, которому уступлены права (требования) по договору о предоставлении микрокредита, а также сервисной компанией требований и ограничений, предъявляемых законодательством Республики Казахстан к взаимоотношениям кредитора с заемщиком в рамках договора о предоставлении микрокредита, влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      5. Исключен Законом РК от 02.07.2018 № 168-VI (вводится в действие с 01.01.2019).

      6. При изменении условий исполнения договора о предоставлении микрокредита, не связанного с осуществлением предпринимательской деятельности, обеспеченного ипотекой недвижимого имущества, являющегося жилищем и (или) земельным участком с расположенным на нем жилищем, выданного физическому лицу, или выдаче нового микрокредита в целях погашения микрокредита, не связанного с осуществлением предпринимательской деятельности, обеспеченного ипотекой недвижимого имущества, являющегося жилищем и (или) земельным участком с расположенным на нем жилищем, выданного физическому лицу, капитализация (суммирование) просроченного вознаграждения, неустойки (штрафа, пени) к сумме основного долга не допускается.

      7. При изменении условий исполнения заключенного с физическим лицом договора о предоставлении микрокредита, не связанного с осуществлением предпринимательской деятельности и не обеспеченного ипотекой недвижимого имущества, являющегося жилищем и (или) земельным участком с расположенным на нем жилищем, или выдаче нового микрокредита в целях погашения микрокредита физического лица, не связанного с осуществлением предпринимательской деятельности и не обеспеченного ипотекой недвижимого имущества, являющегося жилищем и (или) земельным участком с расположенным на нем жилищем, начисление вознаграждения на капитализированные (суммированные) к сумме основного долга просроченное вознаграждение, неустойку (штрафы, пени) не допускается.

      Сноска. Статья 4 с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 06.05.2017 № 63-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 168-VI (вводится в действие с 01.01.2019); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 24.05.2021 № 43-VII (вводится в действие с 01.08.2021); от 24.05.2021 № 43-VII (вводится в действие с 01.10.2021); от 04.07.2022 № 133-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 5. Годовая эффективная ставка вознаграждения по микрокредиту

      1. Размер годовой эффективной ставки вознаграждения по микрокредиту не должен превышать предельный размер, определенный совместным нормативным правовым актом уполномоченного органа и Национального Банка Республики Казахстан.

      2. Правила расчета годовой эффективной ставки вознаграждения по предоставляемым микрокредитам разрабатываются и утверждаются уполномоченным органом.

      2-1. Микрофинансовая организация при распространении и (или) размещении рекламы, содержащей информацию о величинах вознаграждения по микрокредиту, обязана указывать годовую эффективную ставку вознаграждения.

      3. Исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).
      Сноска. Статья 5 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 24.05.2021 № 43-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 6. Обеспечение исполнения заемщиком обязательств по договору о предоставлении микрокредита

      1. Исполнение обязательств заемщиком по договору о предоставлении микрокредита обеспечивается способами, предусмотренными законодательством Республики Казахстан или договором о предоставлении микрокредита.

      1-1. Сумма произведенного заемщиком платежа по договору о предоставлении микрокредита, заключенному с физическим лицом, в случае, если она недостаточна для исполнения обязательства заемщика по договору о предоставлении микрокредита, погашает задолженность заемщика в следующей очередности:

      1) задолженность по основному долгу;

      2) задолженность по вознаграждению;

      3) неустойка (штраф, пеня) в размере, определенном договором о предоставлении микрокредита;

      4) сумма основного долга за текущий период платежей;

      5) вознаграждение, начисленное за текущий период платежей;

      5-1) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

      6) издержки микрофинансовой организации по получению исполнения.

      Требования, установленные настоящим пунктом, не распространяются на договор о предоставлении микрокредита, заключаемый ломбардом.

      2. Исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

      3. Размер неустойки (штрафа, пени) за нарушение обязательства по возврату суммы микрокредита и (или) уплате вознаграждения по заключенному с физическим лицом договору о предоставлении микрокредита, не связанного с осуществлением предпринимательской деятельности, не может превышать в течение девяноста дней просрочки 0,5 процента от суммы просроченного платежа за каждый день просрочки, по истечении девяноста дней просрочки не может превышать 0,03 процента от суммы просроченного платежа за каждый день просрочки, но не более десяти процентов от суммы выданного микрокредита за каждый год действия договора о предоставлении микрокредита.

      Сноска. Статья 6 с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.07.2016); от 02.07.2018 № 168-VI (вводится в действие с 01.01.2019); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 24.05.2021 № 43-VII (вводится в действие с 01.10.2021); от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 7. Права и обязанности микрофинансовой организации

      1. Микрофинансовая организация вправе:

      1) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

      1-1) уступить право (требование) по договору о предоставлении микрокредита лицу, указанному в пунктах 4 и 5 статьи 9-1 настоящего Закона;

      2) запрашивать у заемщика (заявителя) документы и сведения, необходимые для заключения договора о предоставлении микрокредита и исполнения обязательств по нему, определенных правилами предоставления микрокредитов;

      2-1) по заявлению заемщика осуществлять через банки второго уровня перевод микрокредита третьему лицу в целях оплаты за товары, работы или услуги;

      3) осуществлять иные права, установленные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и договором о предоставлении микрокредита.

      2. Микрофинансовая организация обязана:

      1) в случае изменения места нахождения либо изменения наименования письменно известить об этом уполномоченный орган, а также заемщиков (заявителей) путем опубликования соответствующей информации в двух печатных изданиях на казахском и русском языках по месту нахождения микрофинансовой организации, а также по юридическому адресу заемщика (заявителя) – физического лица и по месту нахождения заемщика (заявителя) – юридического лица либо путем письменного уведомления каждого заемщика (заявителя) в срок не позднее тридцати календарных дней с даты таких изменений;

      1-1) в случае изменения состава участников (акционеров) письменно известить уполномоченный орган об этом и о соответствии участников (акционеров) требованиям пункта 6 статьи 14 настоящего Закона в срок не позднее десяти календарных дней с даты такого изменения;

      2) разместить копию правил предоставления микрокредитов в месте, доступном для обозрения и ознакомления заемщиком (заявителем) микрофинансовой организации, в том числе на интернет-ресурсе микрофинансовой организации при его наличии;

      3) предоставлять заявителю полную и достоверную информацию о платежах, связанных с получением, обслуживанием и погашением (возвратом) микрокредита;

      4) предоставить заявителю до заключения договора о предоставлении микрокредита для ознакомления и выбора метода погашения микрокредита проекты графиков погашения, рассчитанных различными методами. В обязательном порядке заемщику должны быть представлены проекты графиков погашения микрокредита, рассчитанных в соответствии с методиками расчета регулярных платежей по микрокредитам, выдаваемым микрофинансовыми организациями физическим лицам, и временными базами для расчета вознаграждения по таким микрокредитам, установленнными нормативным правовым актом уполномоченного органа, с периодичностью, установленной в договоре о предоставлении микрокредита, следующими методами погашения:

      методом дифференцированных платежей, при котором погашение задолженности по микрокредиту осуществляется уменьшающимися платежами, включающими равные суммы платежей по основному долгу и начисленное за период на остаток основного долга вознаграждение;

      методом аннуитетных платежей, при котором погашение задолженности по микрокредиту осуществляется равными платежами на протяжении всего срока микрокредита, включающими увеличивающиеся платежи по основному долгу и уменьшающиеся платежи по вознаграждению, начисленному за период на остаток основного долга. Размеры первого и последнего платежей могут отличаться от других.

      Микрофинансовой организацией могут быть предложены дополнительные проекты графиков погашения микрокредита, рассчитанных в соответствии с правилами предоставления микрокредитов.

      4-1) исключен Законом РК от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      5) проинформировать заемщика (заявителя) о его правах и обязанностях, связанных с получением микрокредита, а также возможных последствиях в случае невыполнения обязательств по договору о предоставлении микрокредита;

      5-1) сообщать уполномоченному органу по финансовому мониторингу сведения в соответствии с Законом Республики Казахстан "О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма";

      6) соблюдать тайну предоставления микрокредита;

      7) осуществлять классификацию активов и условных обязательств по предоставленным микрокредитам и создавать против них провизии (резервы) в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом по согласованию с государственным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет.

      Требование, установленное настоящим подпунктом, не распространяется на ломбарды;

      8) соблюдать пруденциальные нормативы и иные обязательные к соблюдению нормы и лимиты, методику их расчетов, установленные уполномоченным органом;

      8-1) соблюдать порядок расчета и предельное значение коэффициента долговой нагрузки заемщика микрофинансовой организации, установленные нормативным правовым актом уполномоченного органа.

      Требование, установленное настоящим подпунктом, не распространяется на ломбарды;

      9) представлять в Национальный Банк Республики Казахстан финансовую и иную отчетность, перечень, формы, сроки и порядок представления которой устанавливаются нормативными правовыми актами Национального Банка Республики Казахстан по согласованию с уполномоченным органом;

      10) устранять нарушения законодательства Республики Казахстан, выявленные уполномоченным органом;

      11) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

      11-1) отказывать в предоставлении микрокредита в случаях, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма";

      11-2) предоставить по договору о предоставлении микрокредита военнослужащим срочной воинской службы отсрочку платежа по основному долгу и вознаграждению на период, включающий срок прохождения срочной воинской службы и 60 дней после его окончания, без начисления вознаграждения по микрокредиту в порядке, определенном уполномоченным органом.

      Обмен сведениями о призванных на срочную воинскую службу военнослужащих, а также их увольнении, наличии либо отсутствии микрокредита, предоставлении отсрочки платежа по нему осуществляется посредством обеспечения взаимодействия информационных систем государственных органов и микрофинансовых организаций в порядке, определенном уполномоченным органом по согласованию с Министерством обороны Республики Казахстан.

      В случаях, предусмотренных частью второй настоящего пункта, сбор, обработка и использование персональных данных осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      12) соблюдать иные требования, установленные настоящим Законом и иным законодательством Республики Казахстан.

      3. Микрофинансовая организация не вправе:

      1) в одностороннем порядке изменять ставки вознаграждения (за исключением случаев их снижения) и (или) способ и метод погашения микрокредита;

      1-1) предоставлять микрокредит, не связанный с осуществлением предпринимательской деятельности, физическому лицу, имеющему просроченную задолженность по банковскому займу и (или) микрокредиту свыше девяноста календарных дней.

      Требование, установленное настоящим подпунктом, не распространяется на микрокредиты, выдаваемые в целях погашения банковского займа и (или) микрокредита физического лица, не связанного с осуществлением предпринимательской деятельности, на улучшающих условиях, предусматривающих изменение в сторону уменьшения ставки вознаграждения и (или) размера периодических платежей и (или) изменение в сторону уменьшения или полную отмену неустойки (штрафа, пени), а также микрокредиты, предоставляемые ломбардами под залог движимого имущества, не подлежащий обязательной регистрации;

      1-2) устанавливать и взимать с заемщика (заявителя) любые платежи, за исключением вознаграждения и неустойки (штрафа, пени) по микрокредиту;

      2) требовать от заемщика, являющегося физическим лицом, досрочно полностью или частично возвратившего микрофинансовой организации сумму микрокредита, неустойку (штраф, пеню) и другие платежи за досрочный возврат микрокредита;

      3) пользоваться и распоряжаться заложенными вещами;

      4) требовать выплаты вознаграждения, неустойки (штрафов, пени), начисленных по истечении девяноста последовательных календарных дней просрочки исполнения обязательства по погашению любого из платежей по суммам основного долга и (или) вознаграждения по микрокредиту заемщика – физического лица, не связанному с осуществлением предпринимательской деятельности.

      Требование настоящего подпункта не распространяется на договор о предоставлении микрокредита в случае, если на дату его заключения сумма основного долга полностью обеспечивалась залогом имущества, подлежащего регистрации, и (или) залогом денег;

      5) требовать выплаты вознаграждения, а также неустойки (штрафов, пени), начисленных по истечении ста восьмидесяти последовательных календарных дней просрочки исполнения обязательства по погашению любого из платежей по суммам основного долга и (или) вознаграждения по микрокредиту заемщика – физического лица, обеспеченному ипотекой недвижимого имущества, не связанному с осуществлением предпринимательской деятельности.

      6) заключать договоры, предусматривающие сотрудничество с частными судебными исполнителями для взыскания с заемщика суммы долга по договору о предоставлении микрокредита, а также заключать соглашение (договор) об условиях исполнения исполнительного документа с частным судебным исполнителем, являющимся аффилированным лицом микрофинансовой организации в соответствии с пунктом 2 статьи 12-1 Закона Республики Казахстан "О товариществах с ограниченной и дополнительной ответственностью" и (или) пунктом 1 статьи 64 Закона Республики Казахстан "Об акционерных обществах";

      7) обращаться за совершением нотариальных действий к нотариусу, являющемуся аффилированным лицом микрофинансовой организации в соответствии с пунктом 2 статьи 12-1 Закона Республики Казахстан "О товариществах с ограниченной и дополнительной ответственностью" и (или) пунктом 1 статьи 64 Закона Республики Казахстан "Об акционерных обществах";

      8) увеличивать срок действия договора о предоставлении микрокредита, заключенного с физическим лицом, без его согласия и на условиях, не обеспечивающих сохранение либо улучшение условий договора о предоставлении микрокредита.

      Сноска. Статья 7 с изменениями, внесенными законами РК от 10.06.2014 № 206-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2015 № 422-V (порядок введения в действие см. ст. 2); от 06.05.2017 № 63-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 27.12.2019 № 291-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 04.01.2021); от 24.05.2021 № 43-VII (вводится в действие с 01.10.2021); от 31.12.2021 № 100 (вводится в действие с 01.07.2022); от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 8. Права и обязанности заявителя

      1. Заявитель вправе:

      1) ознакомиться с правилами предоставления микрокредитов, тарифами микрофинансовой организации по предоставлению микрокредитов;

      2) получать полную и достоверную информацию о платежах, связанных с получением, обслуживанием и погашением (возвратом) микрокредита;

      3) отказаться от заключения договора о предоставлении микрокредита.

      2. Заявитель представляет в микрофинансовую организацию документы и сведения, определенные перечнем документов, необходимых для получения микрокредита, а также порядком ведения кредитного досье по договору о предоставлении микрокредита, необходимые для заключения договора о предоставлении микрокредита и договоров, обеспечивающих исполнение обязательств заемщика.

      3. Заявитель имеет иные права и обязанности, установленные настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 8 с изменением, внесенным Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Статья 9. Права и обязанности заемщика

      1. Заемщик имеет право:

      1) ознакомиться с правилами предоставления микрокредитов, тарифами микрофинансовой организации по предоставлению микрокредитов;

      2) распоряжаться полученным микрокредитом в порядке и на условиях, установленных договором о предоставлении микрокредита;

      3) защищать свои права в порядке, установленном законами Республики Казахстан;

      4) досрочно полностью или частично возвратить микрофинансовой организации сумму микрокредита, предоставленную по договору о предоставлении микрокредита;

      Примечание ИЗПИ!
      Подпункт 4-1) предусмотрено исключить Законом РК от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      4-1) обратиться к банковскому омбудсману в случае уступки права (требования) по заключенному им договору о предоставлении микрокредита для урегулирования разногласий с лицом, указанным в пунктах 4 и 5 статьи 9-1 настоящего Закона. Указанное право распространяется на заемщика, являющегося физическим лицом;

      5) осуществлять иные права, установленные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и договором о предоставлении микрокредита.

      2. Заемщик обязан:

      1) возвратить полученный микрокредит и выплатить вознаграждение по нему в сроки и порядке, которые установлены договором о предоставлении микрокредита;

      2) представлять документы и сведения, запрашиваемые микрофинансовой организацией в соответствии с настоящим Законом;

      3) выполнять иные требования, установленные настоящим Законом, иным законодательством Республики Казахстан и договорами, заключенными с микрофинансовой организацией.

      Сноска. Статья 9 с изменением, внесенным Законом РК от 06.05.2017 № 63-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 9-1. Порядок уступки прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита

      Сноска. Заголовок статьи 9-1 - в редакции Закона РК от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      1. Исключен Законом РК от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      2. Исключен Законом РК от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      3. Исключен Законом РК от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      4. Микрофинансовой организации запрещается производить уступку права (требования) по договору о предоставлении микрокредита, заключенному с физическим лицом и обеспеченному залогом в виде жилища, за исключением уступки права (требования) организациям, более пятидесяти процентов долей участия в уставных капиталах либо размещенных акций которых принадлежат государству, при соблюдении одного из следующих условий:

      приобретение прав (требований) является одним из видов деятельности такой организации, предусмотренной законами Республики Казахстан;

      приобретение прав (требований) осуществляется в рамках государственных и правительственных программ или правовых актов государственных органов по поддержке физических лиц.

      5. Микрофинансовой организации запрещается производить уступку прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита третьему лицу, за исключением уступки прав (требований) следующим лицам:

      банку второго уровня;

      коллекторскому агентству;

      микрофинансовой организации;

      специальной финансовой компании, созданной в соответствии с законодательством Республики Казахстан о проектном финансировании и секьюритизации, при сделке секьюритизации;

      юридическому лицу – залогодержателю прав требования по договору о предоставлении микрокредита при выпуске микрофинансовой организацией обеспеченных облигаций или получении займов;

      специальному фонду развития частного предпринимательства – по договору о предоставлении микрокредита, заключенному в рамках сделки по финансированию субъектов частного предпринимательства путем обусловленного размещения средств в микрофинансовых организациях;

      иному лицу – в отношении прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита заемщику – физическому лицу, связанного с осуществлением предпринимательской деятельности, договору о предоставлении микрокредита заемщику – юридическому лицу в случае, если по указанным микрокредитам на дату уступки имеются признаки обесценения в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности.

      Лицо, указанное в абзаце восьмом части первой настоящего пункта, передает в доверительное управление сервисной компании полученные права (требования) по договору о предоставлении микрокредита в одном из следующих случаев:

      права (требования) получены по договору о предоставлении микрокредита физического лица, связанного с осуществлением предпринимательской деятельности;

      права (требования) получены по договору о предоставлении микрокредита юридического лица, размер задолженности по которому не превышает 16 500-кратный размер месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете на дату уступки;

      если лицо, которому уступлены права (требования) по договору о предоставлении микрокредита, является нерезидентом Республики Казахстан.

      Права (требования) по договорам о предоставлении микрокредита могут быть переданы сервисной компании при одновременном выполнении следующих условий:

      1) размер уставного капитала коллекторского агентства, собственного капитала родительской организации дочерней организации банка, приобретающей сомнительные и безнадежные активы родительского банка, составляет значение не ниже минимального значения, установленного нормативным правовым актом уполномоченного органа;

      2) осуществление деятельности в течение трех лет с момента:

      выдачи банку или банковскому холдингу разрешения на создание банком дочерней организации, приобретающей сомнительные и безнадежные активы родительского банка;

      включения коллекторского агентства в реестр коллекторских агентств;

      3) отсутствие на дату включения в реестр сервисных компаний неисполненных и (или) действующих мер надзорного реагирования или ограниченных мер воздействия, примененных уполномоченным органом, и административных взысканий за административные правонарушения, предусмотренные статьей 211-1 и частью первой статьи 227 Кодекса Республики Казахстан об административных правонарушениях;

      4) отсутствие у первого руководителя сервисной компании неснятой или непогашенной судимости;

      5) соответствие сервисной компании требованиям, установленным уполномоченным органом.

      Требования к дочерним организациям банка, приобретающим сомнительные и безнадежные активы родительского банка, и коллекторским агентствам, выступающим в качестве сервисных компаний, которым могут быть переданы в доверительное управление права (требования) по договорам о предоставлении микрокредита, устанавливаются нормативным правовым актом уполномоченного органа.

      Уполномоченный орган ведет и размещает на своем интернет-ресурсе реестр сервисных компаний, соответствующих требованиям законодательства Республики Казахстан.

      Исключение сервисной компании из реестра сервисных компаний является основанием для расторжения договора доверительного управления.

      В случае передачи прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита в доверительное управление сервисной компании лицо, указанное в абзаце восьмом части первой настоящего пункта, реализует права кредитора в отношении уступленного ему права (требования) по договору о предоставлении микрокредита в рамках договора доверительного управления, заключенного с сервисной компанией, либо путем переуступки лицам, указанным в части первой настоящего пункта.

      В случае расторжения договора доверительного управления с сервисной компанией лицо, указанное в абзаце восьмом части первой настоящего пункта, обязано заключить новый договор доверительного управления с другой сервисной компанией либо переуступить права (требования) лицам, указанным в части первой настоящего пункта.

      Требования настоящего пункта не распространяются на случаи, предусмотренные пунктом 4 настоящей статьи.

      5-1. Уступка прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита, по которому на дату уступки имеются признаки обесценения в соответствии с международными стандартами финансовой отчетности, осуществляется микрофинансовой организацией с соблюдением следующих условий:

      1) лицо, в пользу которого уступаются права (требования) по договору о предоставлении микрокредита, определяется по результатам торгов в отношении данных прав (требований), проводимых микрофинансовой организацией на электронной торговой площадке по продаже банковских и микрофинансовых активов, за исключением уступки прав (требований) лицам, указанным в абзацах пятом, шестом и седьмом части первой пункта 5 настоящей статьи;

      2) уступка прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита осуществляется с соблюдением ограничений и правил, установленных в пункте 5 настоящей статьи.

      Требования, установленные настоящим пунктом, не распространяются на ломбарды.

      Примечание ИЗПИ!

      Действие пункта 5-2 приостановлено до 01.05.2026 Законом РК от 19.06.2024 № 97-VIII и в период приостановления данный пункт действует в следующей редакции.

      5-2. Микрофинансовой организации запрещается производить уступку прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита физического лица, не связанного с осуществлением предпринимательской деятельности, коллекторскому агентству.

      6. Микрофинансовая организация не вправе уступать право (требование) по договору о предоставлении микрокредита без согласия заемщика, если иное не предусмотрено законами Республики Казахстан или договором о предоставлении микрокредита.

      6-1. Микрофинансовая организация не вправе уступать право (требование) по договору о предоставлении микрокредита, обеспеченного залогом имущества, лицам, указанным в части первой пункта 5 настоящей статьи, без оценки стоимости имущества, проведенной оценщиком в течение последних шести месяцев до уступки права (требования) в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об оценочной деятельности в Республике Казахстан".

      7. Не допускается уступка прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита в отношении одного заемщика нескольким лицам, за исключением случаев, когда данные права (требования) являются предметом сделки секьюритизации.

      8. При заключении договора уступки прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита (далее – договор уступки) микрофинансовая организация обязана:

      1) до заключения договора уступки уведомить заемщика – физическое лицо по договору о предоставлении микрокредита, не связанного с осуществлением предпринимательской деятельности, о планируемой уступке прав (требований) кредитора по указанному договору о предоставлении микрокредита третьему лицу, а также об обработке (передаче) персональных данных заемщика в связи с такой уступкой способом, предусмотренным договором о предоставлении микрокредита, а также через объекты информатизации, предоставляющие микрофинансовой организации возможность осуществить идентификацию клиента – физического лица посредством применения идентификационных средств, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О платежах и платежных системах" (далее – объекты информатизации);

      2) уведомить заемщика (или его уполномоченного представителя) о состоявшемся переходе прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита третьему лицу способом, предусмотренным договором о предоставлении микрокредита, а также через объекты информатизации в течение тридцати календарных дней со дня заключения договора уступки с указанием необходимости осуществления дальнейших платежей по договору о предоставлении микрокредита третьему лицу (наименование, место нахождения и банковские реквизиты лица, которому уступлены права (требования) по договору о предоставлении микрокредита, либо в случае передачи прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита в доверительное управление – сервисной компании), объема переданных прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита, размера и структуры задолженности по договору о предоставлении микрокредита (основной долг, вознаграждение, комиссии, неустойка (штраф, пеня) и других подлежащих уплате сумм;

      3) передать лицу, которому уступлены права (требования) по договору о предоставлении микрокредита, либо сервисной компании (в случае передачи прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита в доверительное управление сервисной компании) следующие документы:

      договор о предоставлении микрокредита;

      договор залога и правоустанавливающие документы на предмет залога (в случае, если исполнение обязательств по договору о предоставлении микрокредита обеспечено залогом);

      договор поручительства или гарантии (в случае, если исполнение обязательств по договору о предоставлении микрокредита обеспечено поручительством или гарантией);

      расчеты задолженности заемщика на дату уступки прав (требований);

      претензионную переписку с заемщиком (при наличии);

      учредительные документы заемщика – юридического лица, копию документа, удостоверяющего личность заемщика – физического лица;

      документы, подтверждающие погашение заемщиком задолженности;

      документы по реализации заложенного имущества (при наличии);

      иные документы в соответствии с договором уступки.

      В случае уступки всех прав (требований) к заемщику микрофинансовая организация передает лицу, которому уступлено право (требование) по договору о предоставлении микрокредита, все имеющиеся у нее оригиналы документов, а в случае передачи прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита в доверительное управление сервисной компании оригиналы указанных документов передаются сервисной компании.

      В случае уступки части прав (требований) к заемщику микрофинансовая организация вправе сохранить оригиналы документов, удостоверяющих такие права (требования), и передать лицу, которому частично уступлено право (требование) по договору о предоставлении микрокредита, нотариально засвидетельствованные копии указанных документов, а в случае передачи части прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита в доверительное управление сервисной компании нотариально засвидетельствованные копии указанных документов передаются сервисной компании.

      За утерю оригиналов правоустанавливающих документов на имущество, являющееся обеспечением исполнения обязательств по договору о предоставлении микрокредита, микрофинансовая организация, лицо, которому уступлены права (требования) по договору о предоставлении микрокредита, сервисная компания несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан;

      4) после заключения договора уступки переводить деньги, полученные в счет погашения задолженности по договору о предоставлении микрокредита, на банковский счет лица, которому уступлены права (требования) по договору о предоставлении микрокредита, с предоставлением расшифровки платежей в разрезе каждого заемщика.

      9. Лицу, которому уступлено право (требование) микрофинансовой организации по договору о предоставлении микрокредита, запрещается переуступать такое право (требование) без соблюдения условий, предусмотренных настоящей статьей.

      Сноска. Глава 2 дополнена статьей 9-1 в соответствии с Законом РК от 06.05.2017 № 63-VI (порядок введения в действие см. ст. 2); с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 13.05.2020 № 325-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2021 № 43-VII (вводится в действие с 01.10.2021); от 04.07.2022 № 133-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.06.2024 № 97-VIII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 9-2. Условия и порядок урегулирования задолженности и меры, применяемые в отношении неплатежеспособного заемщика

      1. При наличии просрочки исполнения обязательства по договору о предоставлении микрокредита, но не позднее десяти календарных дней с даты ее наступления микрофинансовая организация обязана уведомить заемщика способом и в сроки, предусмотренные договором о предоставлении микрокредита, а также через объекты информатизации о:

      1) возникновении просрочки по исполнению обязательства по договору о предоставлении микрокредита и необходимости внесения платежей с указанием размера просроченной задолженности на дату, указанную в уведомлении;

      2) праве заемщика – физического лица по договору о предоставлении микрокредита обратиться в микрофинансовую организацию с заявлением, предусмотренным пунктом 2 настоящей статьи;

      3) последствиях невыполнения заемщиком своих обязательств по договору о предоставлении микрокредита.

      Микрофинансовая организация вправе привлечь коллекторское агентство для уведомления заемщика.

      2. В течение тридцати календарных дней с даты наступления просрочки исполнения обязательства по договору о предоставлении микрокредита заемщик – физическое лицо вправе посетить микрофинансовую организацию и (или) представить в письменной форме, а также через объекты информатизации либо способом, предусмотренным договором о предоставлении микрокредита, заявление, содержащее сведения о причинах возникновения просрочки исполнения обязательства по договору о предоставлении микрокредита, доходах и других подтвержденных обстоятельствах (фактах), которые обуславливают его заявление о внесении изменений в условия договора о предоставлении микрокредита, в том числе связанных с:

      1) изменением в сторону уменьшения ставки вознаграждения либо значения вознаграждения по договору о предоставлении микрокредита;

      2) отсрочкой платежа по основному долгу и (или) вознаграждению;

      3) изменением метода погашения или очередности погашения задолженности, в том числе с погашением основного долга в приоритетном порядке;

      4) изменением срока микрокредита;

      5) прощением просроченного основного долга и (или) вознаграждения, отменой неустойки (штрафа, пени) по микрокредиту;

      6) самостоятельной реализацией залогодателем недвижимого имущества, являющегося предметом ипотеки, в сроки, установленные соглашением сторон;

      7) представлением отступного взамен исполнения обязательства по договору о предоставлении микрокредита путем передачи микрофинансовой организации заложенного имущества;

      8) реализацией недвижимого имущества, являющегося предметом ипотеки, с передачей обязательства по договору о предоставлении микрокредита покупателю.

      3. Микрофинансовая организация в течение пятнадцати календарных дней после дня получения заявления заемщика – физического лица рассматривает предложенные изменения в условия договора о предоставлении микрокредита в порядке, определенном нормативным правовым актом уполномоченного органа, и в письменной форме, а также через объекты информатизации либо способом, предусмотренным договором о предоставлении микрокредита, сообщает заемщику – физическому лицу об одном из следующих решений:

      1) о согласии с предложенными изменениями в условия договора о предоставлении микрокредита;

      2) о встречном предложении по изменению условий договора о предоставлении микрокредита;

      3) об отказе в изменении условий договора о предоставлении микрокредита с указанием мотивированного обоснования причин такого отказа.

      В период рассмотрения заявления заемщика – физического лица о внесении изменений в условия договора о предоставлении микрокредита микрофинансовая организация не вправе требовать досрочного погашения микрокредита.

      Недостижение взаимоприемлемого решения между микрофинансовой организацией и заемщиком – физическим лицом в течение тридцати календарных дней с даты получения решения микрофинансовой организации, предусмотренного подпунктом 2) части первой настоящего пункта, считается отказом в изменении условий договора о предоставлении микрокредита. Данный срок может быть продлен при наличии согласия обеих сторон.

      Примечание ИЗПИ!
      Пункт 4 преусмотрен в редакции Закона РК от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      4. Заемщик – физическое лицо в течение пятнадцати календарных дней с даты получения решения микрофинансовой организации, предусмотренного подпунктом 3) пункта 3 настоящей статьи, или при недостижении взаимоприемлемого решения об изменении условий договора о предоставлении микрокредита вправе обратиться в уполномоченный орган с одновременным уведомлением микрофинансовой организации.

      Уполномоченный орган рассматривает обращение заемщика – физического лица при представлении доказательств его обращения в микрофинансовую организацию и недостижения с микрофинансовой организацией взаимоприемлемого решения об изменении условий договора о предоставлении микрокредита.

      В период рассмотрения уполномоченным органом обращения от заемщика – физического лица, относящегося к социально уязвимым слоям населения в соответствии с Законом Республики Казахстан "О жилищных отношениях", по договору о предоставлении микрокредита, обеспеченного ипотекой недвижимого имущества, являющегося жилищем, не связанного с осуществлением предпринимательской деятельности, не допускается обращение взыскания на заложенное имущество путем подачи иска в суд.

      Требование, установленное частью третьей настоящего пункта, не распространяется на случаи рассмотрения уполномоченным органом обращения свыше шестидесяти календарных дней с даты обращения, а также повторного обращения заемщика – физического лица по ранее рассмотренному вопросу.

      Обращение заемщика – физического лица рассматривается уполномоченным органом в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      5. В случаях неудовлетворения требования, предусмотренного подпунктом 1) части первой пункта 1 настоящей статьи, а также нереализации заемщиком – физическим лицом по договору о предоставлении микрокредита прав, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи, либо отсутствия согласия между заемщиком – физическим лицом и микрофинансовой организацией по изменению условий договора о предоставлении микрокредита микрофинансовая организация вправе:

      1) рассмотреть вопрос о применении мер в отношении заемщика.

      Принятие решения о применении мер осуществляется в соответствии с правилами предоставления микрокредитов;

      2) передать задолженность на досудебные взыскание и урегулирование коллекторскому агентству.

      Передача задолженности на досудебные взыскание и урегулирование коллекторскому агентству допускается при наличии в договоре о предоставлении микрокредита права микрофинансовой организации на привлечение коллекторского агентства при допущении заемщиком просрочки исполнения обязательств по договору о предоставлении микрокредита;

      Микрофинансовая организация в день передачи задолженности на досудебные взыскание и урегулирование задолженности уведомляет об этом заемщика способом, предусмотренным договором о предоставлении микрокредита, а также через объекты информатизации с указанием наименования, места нахождения коллекторского агентства, телефонных номеров коллекторского агентства для контактов с должниками;

      2-1) уступить с соблюдением требований, установленных в статье 9-1 настоящего Закона, права (требования) по договору о предоставлении микрокредита лицу при наличии у заемщика просрочки исполнения денежного обязательства:

      по договору о предоставлении микрокредита физического лица, обеспеченного ипотекой недвижимого имущества, – свыше ста восьмидесяти последовательных календарных дней;

      по иным договорам о предоставлении микрокредита физического лица – свыше девяноста последовательных календарных дней.

      Примечание ИЗПИ!
      Абзац четвертый подпункта 2-1) вводится в действие с 01.05.2026 в соответствии с Законом РК от 19.06.2024 № 97-VIII (текст исключен).

      Положения настоящего подпункта не распространяются на случаи применения в отношении заемщика – гражданина Республики Казахстан процедуры восстановления платежеспособности, внесудебного или судебного банкротства в порядке, предусмотренном Законом Республики Казахстан "О восстановлении платежеспособности и банкротстве граждан Республики Казахстан";

      3) применить меры, предусмотренные законодательством Республики Казахстан и (или) договором о предоставлении микрокредита, в том числе обратиться с иском в суд о взыскании суммы долга по договору о предоставлении микрокредита, а также обратить взыскание на заложенное имущество во внесудебном порядке, за исключением случаев, предусмотренных Законом Республики Казахстан "Об ипотеке недвижимого имущества", либо в судебном порядке;

      4) обратиться с иском в суд о признании заемщика – индивидуального предпринимателя, юридического лица банкротом в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      6. Микрофинансовой организации запрещается получать от третьих лиц услуги по досудебным взысканию и урегулированию задолженности, а также сбору информации, связанной с задолженностью, за исключением случаев, когда такие услуги оказываются микрофинансовой организации коллекторским агентством и (или) сервисной компанией.

      7. Не допускается заключение микрофинансовой организацией договора о досудебном взыскании и урегулировании задолженности, а также сборе информации, связанной с задолженностью, с коллекторским агентством в отношении физического лица, задолженность которого обеспечена ипотекой недвижимого имущества, являющегося жилищем.

      8. В период нахождения задолженности на досудебных взыскании и урегулировании у коллекторского агентства микрофинансовая организация не вправе:

      обращаться с иском в суд о взыскании задолженности;

      требовать выплаты вознаграждения за период нахождения задолженности в работе у коллекторского агентства, а также начислять в указанный период неустойку (штраф, пеню) за несвоевременное погашение основного долга и вознаграждения.

      Сноска. Глава 2 дополнена статьей 9-2 в соответствии с Законом РК от 24.05.2021 № 43-VII (вводится в действие с 01.10.2021); с изменениями, внесенными Законом РК от 19.06.2024 № 97-VIII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 10. Прекращение обязательств по договору о предоставлении микрокредита

      1. Обязательства по договору о предоставлении микрокредита прекращаются по основаниям, предусмотренным гражданским законодательством Республики Казахстан.

      2. Срок исковой давности по требованию микрофинансовых организаций к заемщикам по ненадлежащему исполнению договоров о предоставлении микрокредитов составляет пять лет.

      Сноска. Статья 10 с изменением, внесенным Законом РК от 02.07.2018 № 168-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования).

Глава 3. СОЗДАНИЕ И ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ МИКРОФИНАНСОВЫХ ОРГАНИЗАЦИЙ

Статья 11. Правовое положение микрофинансовой организации

      1. Микрофинансовая организация (за исключением кредитного товарищества) создается в организационно-правовой форме акционерного общества или хозяйственного товарищества.

      2. Микрофинансовой организации запрещается выпускать облигации, за исключением выпуска облигаций для целей их размещения на организованном рынке ценных бумаг Республики Казахстан и (или) допуска к торгам на фондовой бирже, функционирующей на территории Международного финансового центра "Астана".

      Сноска. Статья 11 в редакции Закона РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 12. Формирование уставного капитала микрофинансовой организации

      1. Учредители микрофинансовой организации обязаны полностью оплатить минимальный размер уставного капитала создаваемой микрофинансовой организации к моменту ее государственной регистрации (перерегистрации).

      2. Минимальный размер уставного капитала микрофинансовой организации устанавливается нормативным правовым актом уполномоченного органа.

      3. Уставный капитал микрофинансовой организации формируется исключительно деньгами в национальной валюте Республики Казахстан.

Статья 13. Наименование микрофинансовой организации

      1. Наименование микрофинансовой организации (за исключением кредитного товарищества и ломбарда) должно в обязательном порядке содержать слова "микрофинансовая организация" или аббревиатуру "МФО".

      1-1. Наименование кредитного товарищества или ломбарда должно в обязательном порядке содержать соответственно слова "кредитное товарищество" или "ломбард".

      2. Юридическое лицо, не зарегистрированное в качестве микрофинансовой организации, кредитного товарищества, ломбарда, не имеет право использовать в своем наименовании слова "микрофинансовая организация", "кредитное товарищество", "ломбард", производные от них слова или аббревиатуры, предполагающие, что оно осуществляет деятельность по предоставлению микрокредитов.

      Сноска. Статья 13 с изменениями, внесенными Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 14. Лицензирование микрофинансовой деятельности и требования, предъявляемые к руководящим работникам и учредителям (участникам) микрофинансовой организации

      1. Юридическое лицо обращается в уполномоченный орган за получением лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности в течение шести месяцев со дня его государственной регистрации (перерегистрации) в Государственной корпорации "Правительство для граждан" в качестве микрофинансовой организации, кредитного товарищества, ломбарда.

      1-1. Юридическое лицо, имеющее намерение осуществлять деятельность по предоставлению микрокредитов, уведомляет уполномоченный орган, уполномоченный государственный орган, осуществляющий финансовый мониторинг, о государственной регистрации (перерегистрации) в Государственной корпорации "Правительство для граждан" в качестве микрофинансовой организации, кредитного товарищества, ломбарда в течение десяти календарных дней со дня данной регистрации.

      2. Для получения (переоформления) лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности, помимо документов, определенных Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях", микрофинансовая организация представляет в уполномоченный орган документы, подтверждающие соответствие квалификационным требованиям, предъявляемым при лицензировании микрофинансовой деятельности, в случаях, определенных правилами лицензирования микрофинансовой деятельности.

      Переоформление лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности осуществляется в случаях, предусмотренных пунктом 1 статьи 33 Закона Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях", а также изменения места нахождения микрофинансовой организации, влекущего увеличение уставного капитала.

      При переоформлении лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности проверка соответствия микрофинансовой организации квалификационным требованиям осуществляется в случаях, когда основание, послужившее для переоформления лицензии, влечет изменение вида микрофинансовой деятельности или организационно-правовой формы либо увеличение уставного капитала в связи с изменением места нахождения.

      Заявление о переоформлении лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности в случаях, предусмотренных частью второй настоящего пункта, подается микрофинансовой организацией в течение тридцати календарных дней с момента возникновения изменений, послуживших основанием для переоформления лицензии.

      3. Уполномоченный орган выдает микрофинансовой организации лицензию на осуществление микрофинансовой деятельности либо мотивированный отказ в выдаче лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности в течение тридцати рабочих дней со дня получения полного пакета документов.

      4. Копия лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности подлежит размещению в месте, доступном для обозрения клиентам микрофинансовой организации.

      5. Руководящими работниками микрофинансовой организации признаются первый руководитель и члены исполнительного органа (коллегиального или единоличного), члены наблюдательного совета (при наличии), члены совета директоров (при наличии), главный бухгалтер.

      Руководящим работником микрофинансовой организации не может являться физическое лицо:

      1) не имеющее высшего образования;

      2) не имеющее безупречной деловой репутации;

      3) ранее являвшееся руководителем, членом органа управления, руководителем, членом исполнительного органа, главным бухгалтером финансовой организации, руководителем или заместителем руководителя филиала банка-нерезидента Республики Казахстан, филиала страховой (перестраховочной) организации-нерезидента Республики Казахстан, филиала страхового брокера-нерезидента Республики Казахстан, крупным участником – физическим лицом, руководителем крупного участника (банковского холдинга) – юридического лица финансовой организации в период не более чем за один год до принятия уполномоченным органом решения об отнесении банка, филиала банка-нерезидента Республики Казахстан к категории неплатежеспособных банков, филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан, лишении лицензии финансовой организации, филиала банка-нерезидента Республики Казахстан, филиала страховой (перестраховочной) организации-нерезидента Республики Казахстан, филиала страхового брокера-нерезидента Республики Казахстан, повлекших их ликвидацию и (или) прекращение осуществления деятельности на финансовом рынке, либо вступления в законную силу решения суда о принудительной ликвидации финансовой организации или признании ее банкротом в установленном законодательством Республики Казахстан порядке, либо вступления в законную силу решения суда о принудительном прекращении деятельности филиала банка-нерезидента Республики Казахстан, филиала страховой (перестраховочной) организации-нерезидента Республики Казахстан в случаях, установленных законами Республики Казахстан.

      Указанное требование применяется в течение пяти лет после принятия уполномоченным органом решения об отнесении банка, филиала банка-нерезидента Республики Казахстан к категории неплатежеспособных банков, филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан, консервации страховой (перестраховочной) организации либо принудительном выкупе ее акций, лишении лицензии финансовой организации, филиала банка-нерезидента Республики Казахстан, филиала страховой (перестраховочной) организации-нерезидента Республики Казахстан, филиала страхового брокера-нерезидента Республики Казахстан, повлекших их ликвидацию и (или) прекращение осуществления деятельности на финансовом рынке, либо вступления в законную силу решения суда о принудительной ликвидации финансовой организации или признании ее банкротом в установленном законодательством Республики Казахстан порядке, либо вступления в законную силу решения суда о принудительном прекращении деятельности филиала банка-нерезидента Республики Казахстан, филиала страховой (перестраховочной) организации-нерезидента Республики Казахстан в случаях, установленных законами Республики Казахстан;

      4) у которого было отозвано согласие на назначение (избрание) на должность руководящего работника в данной и (или) иной финансовой организации, данном и (или) ином филиале банка-нерезидента Республики Казахстан, филиале страховой (перестраховочной) организации-нерезидента Республики Казахстан, филиале страхового брокера-нерезидента Республики Казахстан. Указанное требование применяется в течение последних двенадцати последовательных месяцев после принятия уполномоченным органом решения об отзыве согласия на назначение (избрание) на должность руководящего работника;

      5) совершившее коррупционное преступление либо подвергнутое административному взысканию до даты назначения (избрания) за совершение коррупционного правонарушения;

      6) ранее являвшееся руководителем, членом органа управления, руководителем, членом исполнительного органа, главным бухгалтером финансовой организации, крупным участником (крупным акционером) – физическим лицом, руководителем, членом органа управления, руководителем, членом исполнительного органа, главным бухгалтером крупного участника (крупного акционера) – юридического лица-эмитента, допустившего дефолт по выплате купонного вознаграждения по выпущенным эмиссионным ценным бумагам в течение четырех и более последовательных периодов, либо сумма задолженности которого по выплате купонного вознаграждения по выпущенным эмиссионным ценным бумагам, по которым был допущен дефолт, составляет четырехкратный и (или) более размер купонного вознаграждения, либо размер дефолта по выплате основного долга по выпущенным эмиссионным ценным бумагам составляет сумму, в десятитысячекратный раз превышающую размер месячного расчетного показателя, установленный законом о республиканском бюджете на дату выплаты. Указанное требование применяется в течение пяти лет с момента возникновения обстоятельств, предусмотренных настоящим подпунктом.

      5-1. Крупный участник микрофинансовой организации не может быть назначен (избран) на должность руководителя исполнительного органа микрофинансовой организации.

      Число членов коллегиального исполнительного органа должно составлять не менее трех человек.

      Единоличный исполнительный орган состоит из одного человека.

      Требование части первой настоящего пункта не распространяется на микрофинансовую организацию, созданную в форме хозяйственного товарищества.

      6. Не может являться крупным участником микрофинансовой организации лицо, которое:

      1) является физическим лицом, имеющим непогашенную или неснятую судимость;

      2) имеет регистрацию, место жительства или место нахождения в офшорных зонах, перечень которых устанавливается уполномоченным органом;

      3) является юридическим лицом, учредитель (акционер, участник) либо руководящий работник которого ранее являлся первым руководителем или учредителем (участником) микрофинансовой организации в период не более чем за один год до принятия уполномоченным органом решения о лишении данной микрофинансовой организации лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности по основаниям, предусмотренным подпунктами 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7) и 9) пункта 2 статьи 16 настоящего Закона;

      4) ранее являлось либо является крупным участником – физическим лицом либо первым руководителем крупного участника – юридического лица и (или) руководящим работником финансовой организации, руководителем или заместителем руководителя филиала банка-нерезидента Республики Казахстан, филиала страховой (перестраховочной) организации-нерезидента Республики Казахстан, филиала страхового брокера-нерезидента Республики Казахстан в период не более чем за один год до принятия уполномоченным органом решения об отнесении банка, филиала банка-нерезидента Республики Казахстан к категории неплатежеспособных банков, филиалов банков-нерезидентов Республики Казахстан, лишении лицензии финансовой организации, филиала банка-нерезидента Республики Казахстан, филиала страховой (перестраховочной) организации-нерезидента Республики Казахстан, филиала страхового брокера-нерезидента Республики Казахстан, либо вступления в законную силу решения суда о принудительной ликвидации финансовой организации или признании ее банкротом в установленном законодательством Республики Казахстан порядке, либо вступления в законную силу решения суда о принудительном прекращении деятельности филиала банка-нерезидента Республики Казахстан, филиала страховой (перестраховочной) организации-нерезидента Республики Казахстан в случаях, установленных законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 14 в редакции Закона РК от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021); с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 04.01.2021); от 24.05.2021 № 43-VII (порядок введения в действие см. ст. 2); от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14-1. Создание, закрытие филиалов и представительств микрофинансовой организации

      1. Микрофинансовая организация без согласия уполномоченного органа вправе создавать свои обособленные подразделения – филиалы и представительства как на территории Республики Казахстан, так и за ее пределами.

      2. Микрофинансовая организация в течение тридцати рабочих дней с даты учетной регистрации своего филиала или представительства в Государственной корпорации "Правительство для граждан" обязана письменно уведомить уполномоченный орган об их создании с приложением:

      1) нотариально засвидетельствованной копии положения о филиале или представительстве;

      2) справки об учетной регистрации филиала (представительства);

      3) нотариально засвидетельствованной копии доверенности, выданной первому руководителю филиала или представительства.

      4) сведений о помещениях филиала с указанием адреса, по которому расположено помещение филиала (при наличии).

      3. Филиал микрофинансовой организации имеет единые с микрофинансовой организацией баланс и наименование, полностью совпадающее с наименованием микрофинансовой организации.

      Филиал микрофинансовой организации вправе иметь помещения, расположенные по нескольким адресам в пределах одной области.

      Филиал микрофинансовой организации с местом нахождения в столице и (или) городе республиканского значения вправе иметь помещения, расположенные по нескольким адресам:

      в столице и (или) городе республиканского значения;

      в пределах области, прилегающей к столице (городу республиканского значения).

      4. Представительство микрофинансовой организации действует от имени и по поручению микрофинансовой организации и не осуществляет микрофинансовую деятельность.

      5. Обязательным условием создания микрофинансовой организацией филиалов, увеличения количества дополнительных помещений действующих филиалов, в том числе находящихся по нескольким адресам, является неприменение уполномоченным органом к микрофинансовой организации в течение трех месяцев, предшествующих дате учетной регистрации филиала в Государственной корпорации "Правительство для граждан" или дате принятия соответствующим органом микрофинансовой организации решения об увеличении количества дополнительных помещений действующего филиала микрофинансовой организации, в том числе находящихся по нескольким адресам, санкции в виде приостановления действия лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности, а также административных взысканий за административные правонарушения, предусмотренные частями первой и третьей статьи 211, частью третьей статьи 227 Кодекса Республики Казахстан об административных правонарушениях.

      6. При внесении изменений и (или) дополнений в положения о филиале, представительстве, требующих учетной перерегистрации в Государственной корпорации "Правительство для граждан", микрофинансовая организация обязана в течение тридцати рабочих дней с даты учетной перерегистрации в Государственной корпорации "Правительство для граждан" представить в уполномоченный орган нотариально засвидетельствованную копию изменений и (или) дополнений в положения о филиале, представительстве.

      При внесении изменений и (или) дополнений в положения о филиале, представительстве, не требующих учетной перерегистрации в Государственной корпорации "Правительство для граждан", микрофинансовая организация обязана в течение тридцати рабочих дней с даты отметки Государственной корпорации "Правительство для граждан" о приеме письма микрофинансовой организации представить в уполномоченный орган копию указанного письма микрофинансовой организации, нотариально засвидетельствованные копии изменений и (или) дополнений в положения о филиале, представительстве.

      7. В случае увеличения количества дополнительных помещений филиала микрофинансовой организации или уменьшения количества помещений филиала микрофинансовой организации микрофинансовая организация обязана в течение тридцати рабочих дней с даты принятия органом микрофинансовой организации соответствующего решения представить в уполномоченный орган письменное уведомление с приложением выписки из решения органа микрофинансовой организации о принятом решении, содержащей адреса указанных помещений филиала микрофинансовой организации.

      8. Микрофинансовая организация в течение тридцати рабочих дней с даты снятия с учетной регистрации своего филиала и (или) представительства в Государственной корпорации "Правительство для граждан" должна письменно уведомить уполномоченный орган о прекращении их деятельности с приложением копии документа Государственной корпорации "Правительство для граждан", подтверждающего снятие с учетной регистрации филиала и (или) представительства микрофинансовой организации.

      9. Уполномоченный орган требует закрытия филиала либо помещения или представительства микрофинансовой организации в случае невыполнения требований пунктов 2, 3, 4, 5 и 7 настоящей статьи.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 14-1 в соответствии с Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 04.01.2021); с изменениями, внесенными Законом РК от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 15. Основания отказа в выдаче лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности

      Сноска. Заголовок статьи 15 в редакции Закона РК от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

      1. Отказ в выдаче лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности производится в случаях:

      1) несоответствия представленных документов требованиям, установленным нормативным правовым актом уполномоченного органа, а также предоставления недостоверных сведений и информации, подлежащих отражению в данных документах;

      2) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

      3) если микрофинансовая организация в течение шести месяцев со дня ее государственной регистрации (перерегистрации) в Государственной корпорации "Правительство для граждан" не обратилась с заявлением о получении лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности;

      4) несоблюдения одного из требований, установленных статьями 11, 12, 13, пунктами 5 и 6 статьи 14, пунктом 3 статьи 14-1 настоящего Закона;

      5) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

      6) несоблюдения срока государственной перерегистрации, установленного пунктом 1 статьи 31 настоящего Закона;

      7) несоблюдения срока, установленного пунктом 2-1 статьи 31 настоящего Закона, для подачи заявления на получение лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности.

      2. В случае получения отказа в выдаче лицензии по основаниям, предусмотренным подпунктами 1) и 4) пункта 1 настоящей статьи, юридическое лицо, зарегистрированное в качестве микрофинансовой организации, кредитного товарищества, ломбарда, в течение тридцати рабочих дней после дня получения отказа вправе после устранения несоответствия повторно представить заявление и иные документы на получение лицензии.

      Повторно представленные заявление и иные документы рассматриваются в течение тридцати рабочих дней.

      При отказе от права, предусмотренного частью первой настоящего пункта, а также получении отказа по основаниям, предусмотренным подпунктами 3), 6) и 7) пункта 1 настоящей статьи, юридическое лицо, зарегистрированное в качестве микрофинансовой организации, кредитного товарищества, ломбарда, в течение тридцати рабочих дней после дня получения отказа обязано провести процедуру перерегистрации путем исключения из своего наименования слов "микрофинансовая организация", "кредитное товарищество", "ломбард", производных от них слов или аббревиатуры, предполагающих, что указанное юридическое лицо осуществляет деятельность по предоставлению микрокредитов, либо принять решение о реорганизации или ликвидации.

      В случаях неосуществления юридическим лицом действий, указанных в частях первой и третьей настоящего пункта, оно подлежит принудительной реорганизации либо ликвидации в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 15 с изменениями, внесенными законами РК от 02.07.2018 № 168-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования); от 02.04.2019 № 241-VІ (вводится в действие с 01.07.2019); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Статья 16. Основания для приостановления, прекращения действия либо лишения лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности

      1. Действие лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности приостанавливается на срок до шести месяцев по одному из следующих оснований:

      1) осуществление деятельности с нарушением требований, предусмотренных пунктами 5 и 6 статьи 14, пунктами 3, 5 и 7 статьи 14-1 настоящего Закона;

      2) нарушение пруденциальных нормативов и (или) иных обязательных к соблюдению норм и лимитов;

      3) неоднократное (два и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) непредставление отчетности Национальному Банку Республики Казахстан;

      4) неоднократное (два и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) привлечение к административной ответственности за представление недостоверной финансовой или иной отчетности;

      5) невыполнение письменного предписания уполномоченного органа;

      6) воспрепятствование проведению проверки, повлекшее невозможность ее проведения в установленные сроки;

      7) неоднократное (два и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) нарушение требований, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма";

      8) выявление недостоверных сведений и информации в документах, представленных для получения лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности.

      2. Лишение лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности производится по одному из следующих оснований:

      1) систематическое (три и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) приостановление действия лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности;

      2) осуществление деятельности с систематическими (три и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) нарушениями требований законов Республики Казахстан, а также нормативных правовых актов уполномоченного органа, Национального Банка Республики Казахстан;

      3) систематическое (три и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) невыполнение письменных предписаний уполномоченного органа;

      4) осуществление видов деятельности, не предусмотренных настоящим Законом;

      5) систематическое (три и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) привлечение к административной ответственности за представление недостоверной финансовой или иной отчетности;

      6) неосуществление деятельности в течение шести последовательных календарных месяцев со дня получения лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности;

      7) вступление в законную силу решения суда о прекращении деятельности микрофинансовой организации;

      8) принятие решения о добровольном прекращении своей деятельности путем реорганизации или ликвидации.

      Микрофинансовая организация до подачи заявления на прекращение действия лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности должна исполнить все свои обязательства. К заявлению одновременно прилагается письмо о подтверждении исполнения всех обязательств;

      9) воспрепятствование более двух раз проведению проверки, повлекшее невозможность ее проведения в установленные сроки.

      3. При определении целесообразности применения санкции в виде приостановления действия либо лишения лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности учитываются:

      1) уровень риска, характер нарушений и (или) выявленных недостатков и их последствий;

      2) масштаб и значительность допущенных нарушений и (или) выявленных недостатков и их последствий;

      3) систематичность и длительность нарушений и (или) выявленных недостатков;

      4) влияние допущенных нарушений и (или) выявленных недостатков на финансовое состояние микрофинансовой организации;

      5) причины, обусловившие возникновение допущенных нарушений и (или) выявленных недостатков;

      6) принятие самостоятельных мер, направленных на устранение выявленных недостатков, рисков или нарушений.

      4. Прекращение действия лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности производится в следующих случаях:

      1) с момента государственной перерегистрации микрофинансовой организации в банк;

      2) по основаниям, предусмотренным Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      5. Решение о приостановлении действия или лишении лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности вступает в силу с даты его принятия.

      Действие лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности считается приостановленным со дня доведения такого решения до сведения микрофинансовой организации.

      Информация о принятом решении о приостановлении действия или лишении лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности публикуется на интернет-ресурсе уполномоченного органа на казахском и русском языках.

      6. Решение уполномоченного органа о приостановлении действия или лишении лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности обжалуется в судебном порядке.

      Обжалование решения уполномоченного органа о приостановлении действия или лишении лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности не приостанавливает исполнения такого решения.

      7. Приостановление действия лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности влечет запрет на заключение микрофинансовой организацией новых договоров о предоставлении микрокредита, в том числе на продление срока действия действующих договоров о предоставлении микрокредита и их изменение, предусматривающее увеличение обязательств и ответственности микрофинансовой организации, а также обязательств и ответственности заемщика. Микрофинансовая организация, действие лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности которой приостановлено, обязана выполнить принятые на себя обязательства по ранее заключенным договорам о предоставлении микрокредита.

      8. Микрофинансовая организация, лишенная лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности либо действие лицензии которой было приостановлено, не вправе осуществлять микрофинансовую деятельность.

      9. Микрофинансовая организация обязана в течение тридцати календарных дней со дня принятия уполномоченным органом решения о лишении лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности провести процедуру перерегистрации путем исключения из своего наименования слов "микрофинансовая организация", "кредитное товарищество", "ломбард", производных от них слов или аббревиатуры, предполагающих, что указанное юридическое лицо осуществляет деятельность по предоставлению микрокредитов, либо принять решение о реорганизации или ликвидации.

      Сноска. Статья 16 в редакции Закона РК от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021); с изменениями, внесенными законами РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 17. Правила предоставления микрокредитов

      Правила предоставления микрокредитов должны содержать следующие сведения:

      1) порядок подачи заявления на предоставление микрокредита и порядок его рассмотрения;

      2) порядок заключения договора о предоставлении микрокредита;

      3) предельные суммы и сроки предоставления микрокредита;

      4) предельные величины ставок вознаграждения по предоставляемым микрокредитам;

      5) порядок выплаты вознаграждения по предоставленным микрокредитам;

      6) требования к принимаемому микрофинансовой организацией обеспечению;

      7) правила расчета годовой эффективной ставки вознаграждения по предоставляемым микрокредитам;

      8) методы погашения микрокредита.

      Правила предоставления микрокредитов могут содержать также иные условия предоставления микрокредита и сведения, не противоречащие законам Республики Казахстан.

Статья 18. Служба внутреннего контроля

      1. Для осуществления контроля за своей финансово-хозяйственной деятельностью микрофинансовой организацией может быть образована служба внутреннего контроля.

      2. Порядок работы службы внутреннего контроля определяется законодательством Республики Казахстан, а также правилами, положением и иными документами, регулирующими внутреннюю деятельность микрофинансовой организации.

Статья 19. Дополнительные виды деятельности микрофинансовых организаций

      Сноска. Статья 19 исключена Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 20. Порядок ведения документации по предоставленному микрокредиту

      Сноска. Статья 20 исключена Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Статья 21. Тайна предоставления микрокредита

      1. Тайна предоставления микрокредита включает в себя сведения о заемщиках, размерах микрокредитов, об иных условиях договора о предоставлении микрокредита, относящихся к заемщику, и об операциях микрофинансовой организации (за исключением правил предоставления микрокредитов).

      Не относятся к тайне предоставления микрокредита сведения о заключенных договорах о предоставлении микрокредитов микрофинансовой организацией, находящейся в процессе ликвидации.

      2. Микрофинансовые организации гарантируют тайну предоставления микрокредита.

      3. Тайна предоставления микрокредита может быть раскрыта только заемщику, третьему лицу на основании согласия заемщика, данного в письменной форме, а также через объекты информатизации, кредитному бюро по предоставленным микрокредитам в соответствии с законами Республики Казахстан, а также лицам, указанным в пунктах 4, 5, 5-1 и 6 настоящей статьи.

      4. Сведения о заемщиках, размерах микрокредитов, об иных условиях договора о предоставлении микрокредита, относящихся к заемщику, об операциях, проводимых микрофинансовой организацией, выдаются:

      1) государственным органам и должностным лицам, осуществляющим функции уголовного преследования: по находящимся в их производстве уголовным делам на основании письменного запроса, заверенного печатью и санкционированного прокурором;

      1-1) органам национальной безопасности и Службе государственной охраны Республики Казахстан с санкции прокурора по их требованию о предоставлении информации, необходимой для предупреждения, вскрытия и пресечения разведывательных и (или) подрывных акций;

      1-2) уполномоченному органу по возврату активов по письменному запросу, подписанному первым руководителем либо лицом, исполняющим его обязанности, с приложением выписки из реестра, утвержденного в соответствии с Законом Республики Казахстан "О возврате государству незаконно приобретенных активов";

      2) судам: по находящимся в их производстве делам на основании определения, постановления, решения и приговора суда;

      3) государственным и частным судебным исполнителям: по находящимся в их производстве делам исполнительного производства на основании санкционированного прокурором постановления судебного исполнителя, заверенного печатью органов юстиции или печатью частного судебного исполнителя;

      4) прокурору: на основании постановления о производстве проверки в пределах его компетенции по находящемуся у него на рассмотрении материалу;

      5) органам государственных доходов исключительно в целях налогового администрирования: по вопросам, связанным с налогообложением проверяемого лица, на основании предписания;

      6) представителям заемщика: на основании доверенности, по заемщику, являющемуся физическим лицом, на основании нотариально удостоверенной доверенности;

      7) уполномоченному органу в области реабилитации и банкротства: в отношении лица, по которому имеется вступившее в законную силу решение суда о признании банкротом, за период в течение пяти лет до возбуждения дела о банкротстве и (или) реабилитации с санкции прокурора.

      8) уполномоченному органу в сфере государственного управления по восстановлению платежеспособности и банкротства граждан Республики Казахстан: на основании запроса в отношении гражданина, подавшего заявление о применении процедур, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О восстановлении платежеспособности и банкротстве граждан Республики Казахстан", за период в течение трех лет до подачи такого запроса;

      9) финансовому управляющему: на основании запроса в отношении гражданина, по которому возбуждено дело о применении процедуры восстановления платежеспособности или судебного банкротства с санкции прокурора. В целях подтверждения полномочий к запросу прикладывается определение суда о возбуждении дела о применении процедуры.

      5. Сведения о заемщике, размере микрокредита, об иных условиях договора о предоставлении микрокредита, относящихся к заемщику, в случае смерти заемщика, помимо лиц, предусмотренных в пункте 4 настоящей статьи, также выдаются на основании письменного запроса:

      1) лицам, указанным заемщиком в завещании;

      2) нотариусам: по находящимся в их производстве наследственным делам на основании запроса нотариуса.

      3) иностранным консульским учреждениям: по находящимся в их производстве наследственным делам.

      Примечание ИЗПИ!
      Пункт 5-1 предусмотрен в редакции Закона РК от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

      5-1. Тайна предоставления микрокредита может быть раскрыта банковскому омбудсману по находящимся у него на рассмотрении обращениям заемщиков – физических лиц по урегулированию разногласий, возникающих из договора о предоставлении микрокредита, права (требования) по которому уступлены лицу, указанному в пункте 4 и части первой пункта 5 статьи 9-1 настоящего Закона.

      6. Не является раскрытием тайны предоставления микрокредита:

      1) предоставление микрофинансовыми организациями негативной информации в кредитные бюро и предоставление кредитными бюро негативной информации о субъекте кредитной истории в части просроченной задолженности свыше ста восьмидесяти календарных дней;

      2) предоставление лицами, указанными в части первой пункта 5 статьи 9-1 настоящего Закона, информации по договору о предоставлении микрокредита (выданному микрокредиту) лицам, указанным в пункте 4 и части первой пункта 5 статьи 9-1 настоящего Закона, при уступке (переуступке) прав (требований) по договору о предоставлении микрокредита;

      3) предоставление лицами, указанными в части первой пункта 5 статьи 9-1 настоящего Закона, информации по микрокредиту коллекторскому агентству в рамках договора , предметом которого является оказание услуг по досудебным взысканию и урегулированию задолженности, а также сбору информации, связанной с задолженностью заемщика, заключенного с данным коллекторским агентством, или сервисной компании в рамках договора доверительного управления в соответствии со статьей 9-1 настоящего Закона;

      4) обмен информацией, в том числе сведениями, составляющими тайну предоставления микрокредита, между Национальным Банком Республики Казахстан и уполномоченным органом;

      5) представление должностным лицом государственного органа или лицом, выполняющим управленческие функции в микрофинансовой организации, документов и сведений, содержащих тайну предоставления микрокредита, в качестве подтверждающих документов и материалов при направлении органу уголовного преследования сообщения об уголовном правонарушении.

      6) обмен сведениями по платежным транзакциям с признаками мошенничества, составляющими тайну предоставления микрокредита, между центром обмена данными по платежным транзакциям с признаками мошенничества, микрофинансовыми организациями, иными финансовыми организациями, платежными организациями, операторами сотовой связи, органами уголовного преследования, Национальным Банком Республики Казахстан, уполномоченным органом.

      Сноска. Статья 21 с изменениями, внесенными законами РК от 07.03.2014 № 177-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.11.2014 № 257 (порядок введения в действие см. пп. 12) ст. 10); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 28.12.2016 № 36-VІ (вводится в действие по истечении двух месяцев после дня его первого официального опубликования); от 06.05.2017 № 63-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 21.01.2019 № 217-VI (вводится в действие по истечении трех месяцев со дня его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 14.07.2022 № 141-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 04.07.2022 № 133-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2022 № 179-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.07.2023 № 23-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 21.05.2024 № 86-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.06.2024 № 97-VIII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 22. Ведение бухгалтерского учета и составление финансовой отчетности

      Ведение бухгалтерского учета и составление финансовой отчетности микрофинансовой организацией, автоматизация ведения бухгалтерского учета осуществляются в соответствии с нормативными правовыми актами Национального Банка Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 22 с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

Статья 23. Хранение документов

      Хранение документов, связанных с деятельностью микрофинансовой организации, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 24. Запрет на деятельность по предоставлению микрокредитов и рекламу, не соответствующую действительности

      1. Юридические лица, не зарегистрированные в качестве микрофинансовых организаций, кредитных товариществ, ломбардов, не вправе осуществлять предпринимательскую деятельность по предоставлению микрокредитов.

      2. Микрофинансовым организациям запрещается:

      1) реклама их деятельности, не соответствующая действительности на день ее опубликования;

      2) реклама, связанная с предложением микрокредита на условиях, не соответствующих законодательству Республики Казахстан о микрофинансовой деятельности.

      3. Уполномоченный орган вправе потребовать от микрофинансовой организации внесения изменений в рекламу, не соответствующую действительности, ее прекращения и (или) публикации ее опровержения.

      В случае невыполнения данного требования в установленный уполномоченным органом срок уполномоченный орган вправе опубликовать информацию о несоответствии действительности сведений, содержащихся в рекламе, либо уточнить их за счет микрофинансовой организации, опубликовавшей такую рекламу.

      4. Юридическим лицам, не имеющим лицензию на осуществление микрофинансовой деятельности, запрещается реклама осуществляемых услуг, подпадающих под категорию микрофинансовой деятельности.

      Сноска. Статья 24 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Статья 25. Реорганизация и ликвидация микрофинансовых организаций

      1. Реорганизация и ликвидация микрофинансовых организаций осуществляются в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан.

      Реорганизация микрофинансовой организации в форме конвертации в банк осуществляется с учетом особенностей, предусмотренных настоящим Законом.

      2. Под добровольной реорганизацией микрофинансовой организации в форме конвертации в банк (далее – конвертация микрофинансовой организации в банк), понимается комплекс мероприятий, направленных на изменение деятельности микрофинансовой организации в целях получения статуса банка и осуществления деятельности в соответствии с требованиями, установленными настоящим Законом и Законом Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан".

      Конвертации микрофинансовой организации в банк подлежат исключительно микрофинансовые организации, осуществляющие деятельность в форме акционерного общества.

      Банк, созданный в результате конвертации микрофинансовой организации в банк, является правопреемником всех ее прав (требований) и обязательств.

      3. Государственная перерегистрация микрофинансовой организации в банк в рамках конвертации микрофинансовой организации в банк осуществляется Государственной корпорацией "Правительство для граждан" на основании разрешения уполномоченного органа на добровольную реорганизацию микрофинансовой организации в форме конвертации в банк и одобренного им отчета о реализации мероприятий, предусмотренных планом мероприятий по конвертации микрофинансовой организации в банк.

      Сноска. Статья 25 - в редакции Закона РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25-1. Разрешение уполномоченного органа на конвертацию микрофинансовой организации в банк

      1. Конвертация микрофинансовой организации в банк осуществляется по решению общего собрания акционеров микрофинансовой организации с разрешения уполномоченного органа.

      Заявление о выдаче разрешения на конвертацию микрофинансовой организации в банк должно быть рассмотрено уполномоченным органом в течение шестидесяти пяти рабочих дней со дня подачи документов, установленных нормативным правовым актом уполномоченного органа.

      Порядок выдачи разрешения на добровольную реорганизацию микрофинансовой организации в форме конвертации в банк, а также перечень документов, необходимых для выдачи разрешения уполномоченного органа на добровольную реорганизацию микрофинансовой организации в форме конвертации в банк, определяются нормативным правовым актом уполномоченного органа.

      Уполномоченный орган одновременно с выдачей разрешения на конвертацию микрофинансовой организации в банк выдает разрешения и согласия в порядке, предусмотренном статьями 11-1 и 17-1 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан".

      2. Разрешение на конвертацию микрофинансовой организации в банк имеет юридическую силу до принятия уполномоченным органом решения о выдаче банку лицензии на проведение банковских операций.

      3. Выданное разрешение на конвертацию микрофинансовой организации в банк считается отмененным в случаях:

      1) принятия микрофинансовой организацией решения о добровольном прекращении своей деятельности путем реорганизации в иной форме или ликвидации;

      2) принятия судом решения о прекращении деятельности микрофинансовой организации;

      3) неполучения лицензии на проведение банковских или иных операций в порядке, предусмотренном статьей 26 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан".

      В случаях, предусмотренных частью первой настоящего пункта, ранее выданные в порядке, предусмотренном статьями 11-1 и 17-1 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан", разрешительные документы считаются отмененными.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 25-1 в соответствии с Законом РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25-2. Основания отказа в выдаче разрешения на конвертацию микрофинансовой организации в банк

      1. Отказ в выдаче разрешения на конвертацию микрофинансовой организации в банк производится по любому из следующих оснований:

      1) несоответствие наименования банка требованиям статьи 15 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан";

      2) неустойчивость финансового положения акционеров микрофинансовой организации.

      Под неустойчивостью финансового положения понимается наличие признаков, установленных пунктом 10 статьи 17-1 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан";

      3) в случаях, когда акционер-физическое лицо либо первый руководитель исполнительного органа либо органа управления акционера-юридического лица:

      имеет непогашенную или неснятую судимость;

      занимал должность первого руководителя органа управления, первого руководителя исполнительного органа или его заместителя, главного бухгалтера финансовой организации, в том числе финансовой организации – нерезидента Республики Казахстан, в период не более чем за один год до принятия уполномоченным органом или органом финансового надзора государства, резидентом которого является финансовая организация – нерезидент Республики Казахстан решения об отнесении банка к категории неплатежеспособных банков либо принудительном выкупе его акций, о лишении лицензии финансовой организации, в том числе финансовой организации – нерезидента Республики Казахстан, повлекших их ликвидацию и (или) прекращение осуществления деятельности на финансовом рынке, либо вступления в законную силу решения суда о принудительной ликвидации финансовой организации, в том числе финансовой организации – нерезидента Республики Казахстан, или признании ее банкротом в установленном законодательством Республики Казахстан или законодательством государства, резидентом которого является финансовая организация – нерезидент Республики Казахстан порядке.

      Указанное требование применяется в течение пяти лет после принятия уполномоченным органом или органом финансового надзора государства, резидентом которого является финансовая организация – нерезидент Республики Казахстан решения об отнесении банка к категории неплатежеспособных банков либо принудительном выкупе его акций, о лишении лицензии финансовой организации, в том числе финансовой организации – нерезидента Республики Казахстан, повлекших их ликвидацию и (или) прекращение осуществления деятельности на финансовом рынке, либо вступления в законную силу решения суда о принудительной ликвидации финансовой организации, в том числе финансовой организации – нерезидента Республики Казахстан, или признании ее банкротом в установленном законодательством Республики Казахстан или законодательством государства, резидентом которого является финансовая организация – нерезидент Республики Казахстан порядке. Для целей настоящего подпункта под финансовой организацией также понимаются филиал банка – нерезидента Республики Казахстан, филиал страховой (перестраховочной) организации – нерезидента Республики Казахстан, филиал страхового брокера – нерезидента Республики Казахстан;

      4) несоблюдение требований, установленных статьей 17 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан";

      5) отказ в выдаче согласия уполномоченным органом на приобретение статуса крупного участника банка, банковского холдинга в соответствии со статьей 17-1 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан";

      6) отказ в выдаче разрешения на создание (приобретение) дочерней организации банковского холдинга в соответствии со статьей 11-1 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан";

      7) бизнес-план банка и иные представленные заявителем документы не показывают, что:

      по истечении первых трех финансовых (операционных) лет деятельность банка будет рентабельной;

      банк намерен соблюдать требования к ограничению риска и создать надлежащую структуру управления;

      банк обладает организационной, учетной и контрольной структурой, соответствующей планам его деятельности;

      8) неустранение замечаний уполномоченного органа по представленным документам в установленный им срок;

      9) несоответствие плана мероприятий по конвертации микрофинансовой организации в банк требованиям, предусмотренным статьей 25-3 настоящего Закона;

      10) финансовый прогноз последствий конвертации микрофинансовой организации в банк предполагает ухудшение финансового состояния микрофинансовой организации вследствие конвертации микрофинансовой организации в банк и (или) несоблюдение пруденциальных нормативов банковским конгломератом, в состав которого войдет банк и (или) банковский холдинг;

      11) несоблюдение микрофинансовой организацией установленных пруденциальных нормативов и (или) других обязательных к соблюдению норм и лимитов в течение последних трех месяцев, предшествующих дате подачи заявления о выдаче разрешения на конвертацию микрофинансовой организации в банк и (или) в период рассмотрения заявления;

      12) наличие у микрофинансовой организации действующей ограниченной меры воздействия, предусмотренной подпунктом 1) части первой пункта 2 статьи 28 настоящего Закона, и (или) административных взысканий за административные правонарушения, предусмотренные частями первой, 3-1, четвертой статьи 211 и частью третьей статьи 227 Кодекса Республики Казахстан об административных правонарушениях, на дату подачи заявления и в период рассмотрения документов;

      13) несоблюдение условий статьи 25-1 настоящего Закона, статей 18 и 21 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан".

      2. Уполномоченный орган обязан письменно уведомить заявителя об основаниях отказа.

      3. Уполномоченный орган отзывает выданное разрешение на конвертацию микрофинансовой организации в банк в случае выявления недостоверных сведений, на основании которых было выдано разрешение.

      При отзыве разрешения на конвертацию микрофинансовой организации в банк или добровольном возврате микрофинансовой организацией данного разрешения уполномоченный орган принимает решение об отмене ранее выданного разрешения в течение двух месяцев с даты обнаружения факта, являющегося основанием для отзыва разрешения, или подачи микрофинансовой организацией заявления о добровольном возврате разрешения.

      Микрофинансовая организация вправе добровольно возвратить выданное ей разрешение на конвертацию микрофинансовой организации в банк до истечения срока конвертации, указанного в разрешении уполномоченного органа на конвертацию микрофинансовой организации в банк.

      При добровольном возврате микрофинансовой организацией разрешения на конвертацию микрофинансовой организации в банк ранее выданные разрешение на конвертацию микрофинансовой организации в банк и разрешительные документы, выданные в соответствии со статьями 11-1 и 17-1 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан", считаются отмененными.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 25-2 в соответствии с Законом РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25-3. План мероприятий по конвертации микрофинансовой организации в банк

      1. План мероприятий по конвертации микрофинансовой организации в банк утверждается советом директоров микрофинансовой организации.

      2. План мероприятий по конвертации микрофинансовой организации в банк должен содержать детальное описание следующих мероприятий, включая сроки их реализации:

      1) разработка типовых условий договоров о проведении банковских операций банка;

      2) публикация объявления о конвертации в периодических печатных изданиях, распространяемых на всей территории Республики Казахстан, на казахском и русском языках, и размещение на интернет-ресурсе микрофинансовой организации;

      3) пересмотр и изменение корпоративного управления и внутренних политик и процедур, иных внутренних документов микрофинансовой организации с учетом новых видов деятельности;

      4) определение руководящих работников микрофинансовой организации, ответственных за исполнение плана мероприятий по конвертации микрофинансовой организации в банк;

      5) проведение с клиентами работы по договорам о предоставлении микрокредита в соответствии со статьей 25-4 настоящего Закона;

      6) проведение всех организационно-технических мероприятий, в том числе подготовка помещений, оборудования и программного обеспечения по автоматизации ведения бухгалтерского учета и главной бухгалтерской книги, соответствующих требованиям нормативных правовых актов уполномоченного органа и Национального Банка Республики Казахстан, доработка программного обеспечения для проведения банковских и иных операций банка, подготовка проектов штатного расписания с указанием фамилий, имен и отчеств (если они указаны в документе, удостоверяющем личность) сотрудников для найма соответствующего персонала, правил осуществления банковской и иной деятельности, положения о службе внутреннего аудита, кредитном комитете;

      7) подготовка собственного помещения в населенном пункте, где будет расположен исполнительный орган банка с централизованным доступом к автоматизированной банковской информационной системе, требования к которому предусматриваются нормативным правовым актом уполномоченного органа;

      8) согласование кандидатов на должности руководящих работников банка в соответствии со статьей 20 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан";

      9) представление в уполномоченный орган отчета о реализации мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2), 3), 4), 5), 6), 7) и 8) настоящего пункта;

      10) обращение в Государственную корпорацию "Правительство для граждан" с заявлением о государственной перерегистрации микрофинансовой организации в банк;

      11) после государственной перерегистрации микрофинансовой организации в банк утверждение правил осуществления банковской и иной деятельности, штатного расписания с указанием фамилий, имен и отчеств (если они указаны в документе, удостоверяющем личность) сотрудников, утверждение советом директоров банка положения о службе внутреннего аудита, кредитном комитете;

      12) обращение в уполномоченный орган с заявлением о выдаче лицензии на проведение банковских и иных операций банка;

      13) планируемый срок конвертации микрофинансовой организации в банк, который не должен превышать срок, указанный в пункте 4 статьи 25-4 настоящего Закона;

      14) иные мероприятия, необходимые для конвертации микрофинансовой организации в банк.

      3. Не позднее двух месяцев до окончания срока конвертации, указанного в разрешении уполномоченного органа, микрофинансовая организация представляет в уполномоченный орган отчет о реализации мероприятий, предусмотренных планом мероприятий по конвертации микрофинансовой организации в банк, с приложением документов, подтверждающих исполнение мероприятий.

      4. При наличии замечаний к отчету, указанному в пункте 3 настоящей статьи, уполномоченный орган вправе потребовать от микрофинансовой организации выполнения дополнительных мероприятий и (или) предоставления дополнительной информации и документов. Микрофинансовая организация обязана учесть замечания уполномоченного органа (выполнить требуемые дополнительные мероприятия и (или) предоставить дополнительную информацию и документы) и повторно представить в уполномоченный орган отчет о реализации мероприятий, предусмотренных планом мероприятий по конвертации микрофинансовой организации в банк, с приложением подтверждающих документов в установленный уполномоченным органом срок.

      5. Уполномоченный орган одобряет или отказывает в одобрении отчета о реализации мероприятий, предусмотренных планом мероприятий по конвертации микрофинансовой организации в банк, в течение двух месяцев с даты его представления в уполномоченный орган.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 25-3 в соответствии с Законом РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25-4. Деятельность микрофинансовой организации в период ее конвертации в банк

      1. В период конвертации микрофинансовая организация обязана осуществить мероприятия, предусмотренные планом мероприятий по конвертации микрофинансовой организации в банк.

      2. Микрофинансовая организация в течение десяти рабочих дней после получения разрешения уполномоченного органа на конвертацию микрофинансовой организации в банк:

      1) публикует в периодических печатных изданиях, распространяемых на всей территории Республики Казахстан, и размещает на интернет-ресурсе микрофинансовой организации (при наличии) объявление о конвертации микрофинансовой организации в банк на казахском и русском языках;

      2) направляет уведомление клиентам микрофинансовой организации способом, предусмотренным договором о предоставлении микрокредита, о проведении конвертации микрофинансовой организации в банк с указанием перечня планируемых к проведению банковских и иных операций.

      3. Микрофинансовой организации запрещается заключать новые договоры о предоставлении микрокредита и осуществлять иные виды деятельности, предусмотренные настоящим Законом, и изменять условия заключенных с клиентами договоров о предоставлении микрокредита, за исключением изменения условий в сторону их улучшения для заемщиков, после государственной перерегистрации в банк.

      4. Срок конвертации микрофинансовой организации в банк не может превышать один год. Данный срок приостанавливается уполномоченным органом на срок рассмотрения отчета о реализации мероприятий, предусмотренных планом мероприятий по конвертации микрофинансовой организации в банк и устранения микрофинансовой организацией замечаний уполномоченного органа в соответствии с пунктом 4 статьи 25-3 настоящего Закона.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 25-4 в соответствии с Законом РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25-5. Государственная перерегистрация микрофинансовой организации и выдача лицензии на проведение банковских и иных операций банка

      1. После одобрения уполномоченным органом отчета, указанного в пункте 3 статьи 25-3 настоящего Закона, микрофинансовая организация обязана обратиться в Государственную корпорацию "Правительство для граждан" для государственной перерегистрации микрофинансовой организации в банк.

      2. Ранее выданная лицензия на осуществление микрофинансовой деятельности прекращает свое действие с момента государственной перерегистрации микрофинансовой организации в банк.

      3. Микрофинансовая организация обязана не позднее тридцати календарных дней до окончания срока конвертации, указанного в разрешении уполномоченного органа, обратиться в уполномоченный орган с заявлением о выдаче лицензии на проведение банковских и иных операций в порядке, предусмотренном статьей 26 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан".

      4. Отказ в выдаче лицензии на проведение банковских или иных операций производится в случаях, предусмотренных статьей 27 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан".

      5. С момента выдачи микрофинансовой организации лицензии на проведение банковских и иных операций банка конвертация микрофинансовой организации в банк считается завершенной.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 25-5 в соответствии с Законом РК от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ
МИКРОФИНАНСОВЫХ ОРГАНИЗАЦИЙ, КОНТРОЛЬ
И НАДЗОР ЗА ИХ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ

Статья 26. Пруденциальные нормативы и иные обязательные к соблюдению нормы и лимиты, устанавливаемые для микрофинансовой организации

      В состав пруденциальных нормативов и иных обязательных для соблюдения норм и лимитов входят:

      1) минимальный размер уставного капитала;

      2) минимальный размер собственного капитала;

      3) достаточность собственного капитала;

      4) максимальный размер риска на одного заемщика;

      5) коэффициент левереджа.

      6) коэффициент долговой нагрузки заемщика;

      7) коэффициент долга к доходу заемщика.

      Сноска. Статья 26 с изменениями, внесенными Законом РК от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 27. Компетенция уполномоченного органа и Национального Банка Республики Казахстан

      Сноска. Заголовок статьи 27 с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020).

      Уполномоченный орган:

      1) осуществляет лицензирование микрофинансовой деятельности;

      2) исключен Законом РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021);

      3) разрабатывает и утверждает пруденциальные нормативы и иные обязательные к соблюдению микрофинансовой организацией нормы и лимиты, методику их расчетов в отношении соответствующего вида микрофинансовой деятельности;

      4) исключен Законом РК от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020);

      4-1) определяет порядок расчета и предельное значение коэффициента долговой нагрузки заемщика микрофинансовой организации (за исключением ломбарда);

      4-2) определяет перечень документов, необходимых для получения микрокредита, а также порядок ведения кредитного досье по договору о предоставлении микрокредита;

      4-3) по согласованию с Министерством внутренних дел Республики Казахстан утверждает порядок организации деятельности ломбардов, включая вопросы хранения вещей в ломбарде, установления требований по обеспечению безопасности и технической укрепленности помещений ломбардов, мер по противодействию обороту в ломбардах незаконно добытых вещей;

      4-4) утверждает по согласованию с уполномоченным органом в сфере разрешений и уведомлений и уполномоченным органом в сфере информатизации правила лицензирования микрофинансовой деятельности;

      4-5) утверждает по согласованию с уполномоченным органом в сфере разрешений и уведомлений и уполномоченным органом в сфере информатизации правила выдачи разрешения на добровольную реорганизацию микрофинансовой организации в форме конвертации в банк, а также перечень документов, необходимых для выдачи разрешения уполномоченного органа на добровольную реорганизацию микрофинансовой организации в форме конвертации в банк, формы заявления для получения разрешения, разрешения уполномоченного органа на конвертацию микрофинансовой организации в банк и формы сведений;

      5) разрабатывает и утверждает по согласованию с государственным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, правила осуществления классификации активов и условных обязательств по предоставленным микрокредитам и создания провизии (резервов) против них;

      6) осуществляет проверку деятельности микрофинансовой организации;

      6-1) осуществляет контроль за соблюдением микрофинансовыми организациями требований, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма;

      7) подает иск в суд о принудительной реорганизации либо ликвидации:

      микрофинансовых организаций в случае невыполнения требования, предусмотренного пунктом 9 статьи 16 настоящего Закона;

      юридических лиц, зарегистрированных в качестве микрофинансовых организаций, кредитных товариществ, ломбардов, не обратившихся за получением лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности в течение срока, установленного пунктом 1 статьи 14 настоящего Закона, а также не выполнивших требования, предусмотренные частями первой и третьей пункта 2 статьи 15 настоящего Закона;

      юридических лиц, зарегистрированных в качестве микрофинансовых организаций, кредитных товариществ, ломбардов до 2021 года, не обратившихся за получением лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности в течение срока, установленного пунктом 2-1 статьи 31 настоящего Закона;

      юридических лиц, осуществляющих деятельность по предоставлению займов (за исключением лиц, зарегистрированных в качестве кредитных товариществ, ломбардов, а также микрофинансовых организаций, получивших лицензию на осуществление микрофинансовой деятельности), не прошедших государственную регистрацию (перерегистрацию) в качестве микрофинансовой организации в соответствии с настоящим Законом;

      микрокредитных организаций, не прошедших государственную перерегистрацию в соответствии с пунктом 1 статьи 31 настоящего Закона;

      8) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

      Национальный Банк Республики Казахстан по согласованию с уполномоченным органом утверждает:

      1) перечень, формы отчетности о выполнении пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов микрофинансовой организацией, сроки и порядок ее представления в Национальный Банк Республики Казахстан;

      2) перечень, формы финансовой и иной отчетности, сроки и порядок ее представления микрофинансовой организацией в Национальный Банк Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 27 с изменениями, внесенными законами РК от 10.06.2014 № 206-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 168-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования); от 03.07.2019 № 262-VI (вводится в действие с 01.01.2020); от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 12.07.2022 № 138-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 28. Меры воздействия, применяемые к микрофинансовой организации, и основания их применения

      1. Уполномоченным органом применяются меры воздействия, установленные настоящей статьей, при нарушении микрофинансовой организацией пруденциальных нормативов и иных обязательных к соблюдению норм и лимитов, выявлении неправомерных действий или бездействия должностных лиц и работников микрофинансовой организации, несоблюдении требований законов Республики Казахстан и нормативных правовых актов уполномоченного органа.

      Под мерами воздействия понимаются ограниченные меры воздействия и санкции.

      2. В качестве ограниченных мер воздействия уполномоченный орган имеет право применить к микрофинансовой организации следующие ограниченные меры:

      1) дать обязательное для исполнения письменное предписание;

      2) вынести письменное предупреждение;

      3) составить письменное соглашение;

      Письменным предписанием является указание микрофинансовой организации на принятие обязательных к исполнению коррективных мер, направленных на устранение выявленных нарушений и (или) причин, а также условий, способствовавших их совершению, в установленный срок и (или) на необходимость предоставления в установленный срок плана мероприятий по устранению выявленных нарушений и (или) причин, а также условий, способствовавших их совершению (далее – план мероприятий).

      В плане мероприятий, представленном в срок, установленный письменным предписанием, указываются описания нарушений, причин, приведших к их возникновению, перечень запланированных мероприятий, сроки их осуществления, а также ответственные должностные лица.

      Обжалование письменного предписания уполномоченного органа осуществляется в порядке, установленном законами Республики Казахстан. Обжалование письменного предписания уполномоченного органа не приостанавливает его исполнения.

      Письменное предупреждение является уведомлением уполномоченного органа о возможности применения к микрофинансовой организации санкций, предусмотренных пунктом 4 настоящей статьи, в случае выявления уполномоченным органом в течение одного года после вынесения данного предупреждения повторного нарушения норм законодательства Республики Казахстан, аналогичного нарушению, за которое вынесено письменное предупреждение.

      Письменное соглашение заключается между уполномоченным органом и микрофинансовой организацией о необходимости незамедлительного устранения выявленных нарушений и утверждении перечня мер по устранению этих нарушений с указанием сроков их устранения и (или) перечня ограничений, которые на себя принимает микрофинансовая организация, до устранения выявленных нарушений.

      Заключение письменного соглашения необходимо в случаях, когда в деятельности микрофинансовой организации намечено финансовое ухудшение, требующее принятия эффективных скоординированных мер по его улучшению. В письменном соглашении указываются действия и сроки их исполнения, которые предстоит предпринять органу управления и (или) исполнительному органу микрофинансовой организации по устранению недостатков, улучшению финансового состояния. Подписав письменное соглашение, микрофинансовая организация принимает на себя обязательства по выполнению его условий.

      Письменное соглашение подлежит обязательному подписанию со стороны микрофинансовой организации.

      3. Микрофинансовая организация обязана уведомить уполномоченный орган об исполнении мер, указанных в письменном предписании и письменном соглашении, в сроки, предусмотренные данными документами.

      В случае, если срок, установленный для устранения нарушения, будет превышать один месяц, микрофинансовая организация ежемесячно до двадцатого числа месяца уведомляет уполномоченный орган об исполнении мероприятий по устранению имеющихся недостатков.

      Применение одной ограниченной меры воздействия не исключает применения других ограниченных мер воздействия в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан, не приостанавливает и не прекращает действия ранее принятых мер.

      4. Уполномоченный орган применяет к микрофинансовой организации санкцию в виде приостановления действия либо лишения лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности по основаниям, установленным статьей 16 настоящего Закона.

      5. Решение уполномоченного органа о применении к микрофинансовой организации мер воздействия, предусмотренных настоящей статьей, может быть обжаловано в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

      6. В случае отсутствия возможности устранения нарушения в сроки, установленные в плане мероприятий, письменном соглашении либо письменном предписании, по независящим от микрофинансовой организации причинам, срок исполнения плана мероприятий, письменного соглашения либо письменного предписания может быть продлен уполномоченным органом в порядке, установленном нормативным правовым актом уполномоченного органа.

      Сноска. Статья 28 с изменениями, внесенными законами РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 29.03.2016 № 479-V (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 06.05.2017 № 63-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования); от 29.06.2020 № 351-VI (вводится в действие с 01.07.2021); от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Статья 29. Проверка деятельности микрофинансовой организации

      1. Проверка деятельности микрофинансовой организации осуществляется уполномоченным органом самостоятельно либо с привлечением других государственных органов и (или) организаций.

      2. Микрофинансовая организация обязана оказывать содействие проверяющему органу по вопросам, указанным в задании уполномоченного органа на проверку, а также обеспечивать возможность опроса любых должностных лиц и работников и доступ к любым источникам необходимой для выполнения проверки информации.

      3. Работникам уполномоченного органа запрещается разглашение либо передача третьим лицам сведений, полученных в ходе проверки деятельности микрофинансовой организации.

      4. Лица, осуществляющие проверку, несут ответственность за разглашение сведений, полученных в ходе проверки деятельности микрофинансовой организации, составляющих охраняемую законом тайну, в соответствии с законами Республики Казахстан.

      Примечание ИЗПИ!
      Закон предусмотрено дополнить главой 4-1 в соответствии с Законом РК от 19.06.2024 № 97-VIII (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 5. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ И ПЕРЕХОДНЫЕ
ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 30. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан о микрофинансовой деятельности

      Нарушение законодательства Республики Казахстан о микрофинансовой деятельности влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 30 в редакции Закона РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Статья 31. Переходные положения

      1. Микрокредитные организации, за исключением некоммерческих микрокредитных организаций, в срок до 1 января 2016 года подлежат государственной перерегистрации в соответствии с законами Республики Казахстан.

      В случае несоблюдения требования, установленного настоящим пунктом, микрокредитные организации подлежат принудительной реорганизации либо ликвидации в соответствии с законами Республики Казахстан.

      2. Некоммерческие микрокредитные организации в срок до 1 января 2016 года подлежат реорганизации либо ликвидации в соответствии с законами Республики Казахстан.

      2-1. Микрофинансовые организации, созданные до 1 января 2021 года и не подавшие до 1 марта 2021 года в уполномоченный орган заявления на получение лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности, подлежат реорганизации либо ликвидации в соответствии с законами Республики Казахстан, за исключением кредитных товариществ, которые вправе подать заявление на получение лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности до 1 июня 2021 года.

      2-2. Ни одно лицо самостоятельно или совместно с другим (другими) лицом (лицами) не может (не могут) прямо или косвенно владеть и (или) пользоваться, и (или) распоряжаться долями участия в уставных капиталах либо размещенными акциями микрофинансовых организаций, если оно является юридическим лицом, учредитель (акционер, участник) либо руководящий работник которого ранее являлся первым руководителем или учредителем (участником) микрофинансовой организации в период не более чем за один год до принятия уполномоченным органом решения об исключении из реестра микрофинансовых организаций, за исключением случая, когда указанные организации были исключены из реестра микрофинансовых организаций в связи с принятием ими решения о добровольном прекращении своей деятельности путем реорганизации или ликвидации.

      2-3. Микрофинансовые организации до подачи заявления на получение лицензии на осуществление микрофинансовой деятельности обязаны закрыть помещения филиалов, расположение которых не соответствует требованиям пункта 3 статьи 14-1 настоящего Закона.

      3. Исключен Законом РК от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021).
      4. Исключен Законом РК от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021).
      5. Исключен Законом РК от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021).
      6. Исключен Законом РК от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021).
      Сноска. Статья 31 с изменениями, внесенными законами РК от 02.07.2018 № 168-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его первого официального опубликования); от 03.07.2020 № 359-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021); от 24.05.2021 № 43-VII (вводится в действие с 01.01.2021).

Статья 31-1. Уведомление об утверждении финансовых продуктов микрофинансовой организацией

      Микрофинансовая организация уведомляет уполномоченный орган об утверждении финансовых продуктов органом микрофинансовой организации, уполномоченным на утверждение финансовых продуктов, в течение десяти рабочих дней со дня их утверждения.

      Перечень финансовых продуктов, об утверждении которых микрофинансовая организация уведомляет уполномоченный орган, порядок уведомления уполномоченного органа об утверждении финансовых продуктов микрофинансовой организацией, а также перечень документов, прилагаемых к уведомлению, определяются нормативными правовыми актами уполномоченного органа.

      Сноска. Глава 5 дополнена статьей 31-1 в соответствии с Законом РК от 16.05.2014 № 203-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 02.01.2021 № 399-VI (вводится в действие с 01.01.2021).

Статья 32. Порядок введения в действие настоящего Закона

      1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования, за исключением пунктов 3 и 4 статьи 14 настоящего Закона, которые вводятся в действие с 1 января 2016 года.

      2. Признать утратившим силу Закон Республики Казахстан от 6 марта 2003 года "О микрокредитных организациях" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2003 г., № 4, ст. 23; 2006 г., № 11, ст. 55; № 23, ст. 140; 2010 г., № 7, ст. 28; 2011 г., № 3, ст. 32).

     
      Президент
Республики Казахстан 		Н. НАЗАРБАЕВ