ИПС "Әділет"

Сноска. Утратил силу Кодексом РК от 18.09.2009 N 193-IV.

Настоящий Закон регулирует общественные отношения в области охраны здоровья граждан в Республике Казахстан, регламентирует участие государственных органов, физических и юридических лиц в реализации конституционных прав граждан на охрану здоровья.

Глава 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые
в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) анатомический дар - добровольное, совершенное посредством письменного распоряжения пожертвование дееспособным лицом частей, органов и тканей своего тела как при жизни, так и после смерти его;

2) необратимая гибель головного мозга - полная утрата интегральной функции нервных клеток головного мозга, сопровождающаяся гибелью всего вещества мозга, включая полушария большого мозга, ствол, мост, средний мозг и мозжечок;

3) биологическая смерть - прекращение жизнедеятельности организма, при котором жизненно важные функции необратимо угасли;

4) здоровье - состояние полного физического, духовного (психического) и социального благополучия, а не только отсутствие болезней и физических дефектов;

5) охрана здоровья - это комплекс политических, экономических, медицинских, социальных и других мероприятий, направленных на обеспечение здоровья населения;

6) уполномоченный орган в области здравоохранения - центральный исполнительный орган, осуществляющий государственное регулирование в области охраны здоровья граждан, медицинской и фармацевтической науки, медицинского и фармацевтического образования, санитарно-эпидемиологического благополучия населения, обращения лекарственных средств, контроля за качеством медицинских услуг;

7) инвазивные методы диагностики - методы диагностики заболеваний с помощью исследований, осуществляемых путем проникновения во внутреннюю среду организма человека;

8) донор - человек, труп человека, животное, от которых производится забор донорской крови, ее компонентов, иного донорского материала (спермы, яйцеклетки), а также изъятие ткани и (или) органов (части органов) для трансплантации к реципиенту;

9) доклиническое исследование - химические, физические, биологические, микробиологические, фармакологические, токсикологические и другие экспериментальные научные исследования или серия исследований по изучению испытываемого вещества в целях изучения специфического действия и (или) безопасности для здоровья человека;

10) клиническое испытание - исследование с участием человека в качестве испытуемого, проводимое для выявления или подтверждения клинических, фармакологических и (или) фармакодинамических эффектов исследуемого лекарственного препарата и (или) выявления всех побочных реакций на него, и (или) в целях изучения его всасывания, распределения, биотрансформации и выведения для установления его безопасности и эффективности;

11) консилиум - исследование больного в целях установления диагноза, определения тактики лечения и прогноза заболевания с участием не менее трех врачей;

12) медико-биологический эксперимент - установление закономерностей возникновения различных болезней, механизмов их развития, разработка и проверка эффективности новых методов профилактики и лечения;

13) медицинский учет - регистрация в организации здравоохранения обращений пациента к медицинскому работнику в профилактических целях, в связи с заболеванием, беременностью и другими случаями, связанными с жизнью и здоровьем;

14) защита прав пациентов - комплекс организационных и практических мероприятий, направленных на обеспечение своевременного, качественного и доступного получения пациентами услуг медицинского характера;

15) пациент - физическое лицо, являющееся (являвшееся) потребителем медицинских услуг;

16) реципиент - пациент, которому производится переливание донорской крови или ее компонентов, введение мужского или женского донорского материала (спермы или яйцеклетки) либо трансплантация органа (части органа) или ткани от донора;

17) межсекторальное взаимодействие - скоординированная совместная работа государственных органов, а также организаций и общественных объединений, направленная на охрану здоровья населения и обеспечение функционирования медицинских служб;

18) гарантированный объем бесплатной медицинской помощи - единый по перечню медицинских услуг объем медицинской помощи, оказываемой гражданам Республики Казахстан, определяемый Правительством Республики Казахстан;

19) трансплантация - пересадка, приживление тканей и (или) органов (части органов) на другое место в организме или в другой организм;

20) тканевые компоненты - составные части ткани или органа, используемые при приготовлении лекарственных средств и других биологически активных добавок;

21) тканевая совместимость - иммунологическое свойство органических тканей, способствующее их приживлению к тканям другого организма;

22) эвтаназия - удовлетворение просьбы больного об ускорении его смерти какими-либо действиями или средствами, в том числе введением лекарственных или иных средств, а также прекращением искусственных мер по поддержанию его жизни в случаях неблагоприятного исхода заболевания.

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан
об охране здоровья граждан

1. Законодательство Республики Казахстан об охране здоровья граждан основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Статья 3. Основные принципы государственной политики в
области охраны здоровья граждан

      Государственная политика Республики Казахстан в области охраны здоровья граждан проводится на основе следующих основных принципов:
      1) доступности и качества оказания медицинской помощи;
      2) солидарной ответственности государства, работодателей и граждан за сохранение и укрепление индивидуального и общественного здоровья;
      3) обеспечения оказания гарантированного объема бесплатной медицинской помощи гражданам Республики Казахстан;
      4) профилактической направленности медицинской помощи в деятельности системы здравоохранения;
      5) межсекторального взаимодействия;
      6) защиты прав пациентов.

Статья 4. Организация охраны здоровья граждан

1. Охрана здоровья граждан в Республике Казахстан обеспечивается государственными органами, а также физическими и юридическими лицами.

      2. Доступность и получение гарантированного объема бесплатной медицинской помощи гражданам обеспечиваются:
      1) уполномоченным органом;
      2) местными исполнительными органами области (города республиканского значения, столицы);
      3) имеющими соответствующий государственный заказ организациями здравоохранения и физическими лицами, занимающимися частной медицинской практикой.

Статья 5. Общественные объединения в сфере охраны
здоровья граждан в Республике Казахстан

Профессиональные союзы, ассоциации врачей и провизоров, средних медицинских работников, производителей медицинской и фармацевтической продукции и другие общественные объединения согласно их уставам принимают участие в обеспечении охраны здоровья граждан в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Статья 6. Ответственность работодателей за создание
                 условий, обеспечивающих сохранение и
                 укрепление здоровья работников

1. Работодатели ответственны за создание условий, обеспечивающих сохранение и укрепление здоровья работников в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

2. Работодатели несут ответственность за организацию проведения обязательных и периодических медицинских осмотров работников.

      Статья 7. Обеспечение санитарно-эпидемиологического,
                 экологического благополучия и радиационной
                 безопасности населения

1. Санитарно-эпидемиологическое, экологическое благополучие и радиационная безопасность населения обеспечиваются проведением мероприятий государственными органами и работодателями в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

2. Государство обеспечивает сохранение благоприятной окружающей среды, которая не оказывает отрицательного влияния на состояние здоровья настоящего и будущего поколений.

3. Местные исполнительные органы области (города республиканского значения, столицы) Республики Казахстан в целях профилактики заболеваний обеспечивают через средства массовой информации своевременное информирование населения о влиянии на жизнь и здоровье людей выявленных факторов медико-санитарного, экологического, природного, техногенного, производственного характера.

4. Военно-медицинские и другие медицинские службы информируют уполномоченный орган и местные исполнительные органы области (города республиканского значения, столицы) о выявленных факторах, перечисленных в пункте 3 настоящей статьи.

Глава 2. ГОСУДАРСТВЕННОЕ РЕГУЛИРОВАНИЕ
ОТНОШЕНИЙ В СФЕРЕ ОХРАНЫ ЗДОРОВЬЯ ГРАЖДАН

Статья 8. Компетенция Правительства Республики
Казахстан в области охраны здоровья граждан

      Правительство Республики Казахстан:
      1) разрабатывает и обеспечивает реализацию основных направлений государственной политики в области охраны здоровья граждан;
      2) обеспечивает разработку государственных программ в области охраны здоровья граждан;
      3) утверждает отраслевые (секторальные) программы в области охраны здоровья граждан;
      4) издает в пределах своей компетенции нормативные правовые акты в области охраны здоровья граждан;
      5) утверждает перечень гарантированного объема бесплатной медицинской помощи;
      6) утверждает перечень социально значимых заболеваний и заболеваний, представляющих опасность для окружающих;
      7) утверждает правила направления граждан Республики Казахстан на лечение за рубеж за счет бюджетных средств.

Статья 9. Компетенция уполномоченного органа

     Уполномоченный орган :
      1) обеспечивает формирование и реализацию государственной политики в области охраны здоровья граждан;
      2) осуществляет межотраслевую координацию, а также взаимодействие с общественными организациями по реализации государственных, отраслевых (секторальных) программ в области охраны здоровья граждан и формирования здорового образа жизни;
      3) разрабатывает и утверждает порядок проведения профилактических медицинских осмотров;
      4) разрабатывает и утверждает перечень видов заболеваний и отдельных категорий населения, при амбулаторном лечении которых лекарственные средства и специализированные продукты детского и лечебного питания отпускаются по рецептам бесплатно или на льготных условиях;
      5) разрабатывает и утверждает перечень заболеваний, лечение которых запрещается в негосударственном секторе здравоохранения; V085500
      6) устанавливает порядок выдачи листа или справки о временной нетрудоспособности;
      7) разрабатывает и утверждает правила медицинского освидетельствования и проведения смены пола для лиц с расстройствами половой идентификации;
      8) определяет порядок применения новых методов и средств профилактики, диагностики, лечения и медицинской реабилитации;
      9) разрабатывает и утверждает периодические протоколы диагностики и лечения;
      10) определяет порядок проведения доклинических исследований, медико-биологических экспериментов и клинических испытаний;
      11) разрабатывает и утверждает порядок и условия изъятия, консервации, проведения трансплантации тканей и (или) органов (части органов) от человека к человеку, от трупа к человеку и от животных к человеку;
      12) определяет перечень медицинских противопоказаний к помещению детей в дом ребенка и организации образования, организации для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей;
      13) контролирует деятельность специалистов нетрадиционной (народной) медицины;
      14) разрабатывает отраслевые (секторальные) программы в области охраны здоровья граждан;
      15) разрабатывает перечень гарантированного объема бесплатной медицинской помощи;
      16) разрабатывает перечень социально значимых заболеваний и заболеваний, представляющих опасность для окружающих;
      17) разрабатывает правила направления граждан Республики Казахстан на лечение за рубеж за счет бюджетных средств;
      18) в пределах своей компетенции оказывает электронные услуги с применением информационных систем в соответствии с законодательством Республики Казахстан об информатизации.
      Сноска. Статья 9 с изменениями, внесенными Законом РК от 11 января 2007 года N 218 (вводится в действие со дня официального опубликования).

      Статья 10. Компетенция органов местного
                  государственного управления области (города
                  республиканского значения, столицы) в области
                  охраны здоровья граждан

      1. Местные представительные органы области (города республиканского значения, столицы):
      1) утверждают региональные программы в области охраны здоровья граждан соответствующей административно-территориальной единицы;
      2) осуществляют контроль за исполнением региональной программы в области охраны здоровья граждан соответствующей административно-территориальной единицы.

      2. Местные исполнительные органы области (города республиканского значения, столицы):
      1) разрабатывают и вносят на утверждение представительных органов области (города республиканского значения, столицы) региональные программы в области охраны здоровья граждан;
      2) реализуют государственные, отраслевые (секторальные), региональные программы в области охраны здоровья граждан в пределах своей компетенции;
      3) осуществляют мероприятия, необходимые для укрепления здоровья, воспроизводства здорового потомства, профилактики заболеваний;
      4) обеспечивают санитарно-эпидемиологическое благополучие населения на соответствующей территории и осуществляют другие мероприятия в области здравоохранения, за исключением направлений, финансируемых за счет республиканского бюджета;
      5) организуют развитие массового физкультурно-оздоровительного движения и участие населения в ведении здорового образа жизни;
      6) организуют оказание населению первичной медико-санитарной, квалифицированной и специализированной медицинской помощи, в том числе профилактику и лечение социально значимых заболеваний и заболеваний, представляющих опасность для окружающих, включая лекарственное обеспечение в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи, с соблюдением установленных государственных стандартов.

Глава 3. ПРАВА И ОБЯЗАННОСТИ ГРАЖДАН,
ИНОСТРАНЦЕВ И ЛИЦ БЕЗ ГРАЖДАНСТВА В ОБЛАСТИ
ОХРАНЫ ЗДОРОВЬЯ

Статья 11. Право граждан на медицинскую помощь

      1. Граждане Республики Казахстан имеют право на:
      1) получение гарантированного объема бесплатной медицинской помощи в соответствии с перечнем, утверждаемым Правительством Республики Казахстан;
      2) дополнительные медицинские услуги сверх гарантированного объема бесплатной медицинской помощи за счет своих личных средств, средств организаций, системы добровольного медицинского страхования и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан;
      3) обеспечение лекарственными средствами в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи;
      4) получение медицинской помощи за рубежом за счет бюджетных средств;
      5) удостоверение факта временной нетрудоспособности;
      6) санитарно-эпидемиологическое, экологическое благополучие и радиационную безопасность;
      7) получение качественной и своевременной медицинской помощи;
      8) преемственность медицинской помощи на всех этапах ее оказания.
      Перечень гарантированного объема бесплатной медицинской помощи, утверждаемый Правительством Республики Казахстан, подлежит обязательному опубликованию в средствах массовой информации.

2. Граждане бесплатно обеспечиваются скорой медицинской помощью.

3. Получение платной медицинской помощи у субъектов здравоохранения производится на основаниях и в порядке, установленных Правительством Республики Казахстан.

      4. Факт временной нетрудоспособности удостоверяется документом - листом или справкой о временной нетрудоспособности.
      Лист о временной нетрудоспособности предоставляет гражданам право на освобождение от работы и получение пособия по временной нетрудоспособности.
      Справка о временной нетрудоспособности предоставляет гражданам право на освобождение от работы без получения пособия.

5. Лица с расстройствами половой идентификации имеют право на смену пола, кроме лиц с психическими заболеваниями.

6. Права граждан в области охраны репродуктивного здоровья регулируются специальным законом .

Статья 12. Право беременных женщин и матерей
на охрану здоровья

1. Материнство охраняется и поощряется государством.

2. Беременные женщины имеют право на бесплатные консультацию, обследование, лечение и диспансерное наблюдение в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи по сохранению беременности и рождению ребенка вне зависимости от места проживания в момент обращения за медицинской помощью.
Беременные женщины обеспечиваются лекарственными средствами бесплатно для лечения отдельных видов заболеваний на амбулаторном уровне, влияющих на репродуктивное здоровье и здоровье ребенка, в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.

3. Женщина имеет право решать вопрос о материнстве и в целях планирования семьи и охраны своего здоровья - свободного выбора современных методов предупреждения нежелательной беременности.

      4. Охрана материнства обеспечивается:
      1) проведением ежегодных медицинских осмотров в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи, диспансеризацией и оздоровлением женщин репродуктивного возраста;
      2) лечением по медицинским показаниям основных заболеваний, непосредственно влияющих на репродуктивное здоровье женщин и здоровье ребенка, при поступлении в стационар по уходу за больным ребенком.

5. Режим рабочего времени, отпуск по беременности и родам и условия труда беременных женщин и кормящих матерей устанавливаются в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан.

Статья 13. Право детей на охрану здоровья

1. Государство обеспечивает охрану здоровья детей, реализует их право на условия жизни, необходимые для физического, умственного, духовного, нравственного и социального развития.

2. Государственные органы, работодатели обеспечивают развитие сети специальных медицинских и детских реабилитационных, оздоровительных организаций и создают необходимые условия для их деятельности.

3. Дети имеют право на обязательные периодические медицинские осмотры и постоянное диспансерное наблюдение, лечение и оздоровление в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи.

4. При амбулаторном лечении отдельные категории детей по некоторым видам заболеваний обеспечиваются лекарственными средствами в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан о лекарственных средствах.

      5. При стационарном лечении детей:
      1) матери (отцу) или иному лицу, непосредственно осуществляющему уход за детьми в возрасте до трех лет, нуждающимися по заключению врачей в дополнительном уходе, предоставляется возможность находиться с ними в медицинской организации с выдачей листа или справки о временной нетрудоспособности в связи с уходом за заболевшими детьми.
      Перечень заболеваний у детей старше трех лет, нуждающихся в постороннем уходе, устанавливается Правительством Республики Казахстан;
      2) кормящая мать ребенка до одного года жизни обеспечивается бесплатным питанием в медицинской организации на весь период пребывания в стационаре по уходу за ребенком.

6. Дети школьного возраста в период стационарного, восстановительного, санаторного лечения имеют право на непрерывное образование в условиях стационара, реабилитационного центра, санатория.

7. Дети с ограниченными возможностями, а также ВИЧ-инфицированные, больные СПИД, несовершеннолетние имеют право на получение бесплатной социальной и медико-педагогической коррекционной поддержки в организациях образования, здравоохранения, социальной защиты населения.

8. Дети имеют право на получение знаний и воспитания в области охраны их здоровья.

9. ВИЧ-инфицированные дети имеют право на пребывание в домах ребенка и учебно-воспитательных организациях общего назначения.

      Статья 14. Право граждан на информацию о состоянии
                  своего здоровья и факторах, влияющих
                  на здоровье

      1. Граждане имеют право на:
      1) получение информации о состоянии своего здоровья, здоровья супруга (супруги), близких родственников, представляемых при соблюдении правил статьи 29 настоящего Закона;
      2) безвозмездное получение от государственных органов, организаций и лечащего врача в пределах их компетенции достоверной информации о методах профилактики, диагностики, лечения заболевания и медицинской реабилитации, факторах, влияющих на здоровье, включая состояние окружающей среды, условия труда, быта и отдыха;
      3) получение от объектов и (или) субъектов фармацевтической деятельности, занимающихся розничной реализацией лекарственных средств, а также медицинских организаций информации о качестве, безопасности и эффективности лекарственных средств;
      4) получение информации от организаций здравоохранения о возможных методах, способах лечения и последствиях клинических испытаний.

2. Информацию о состоянии здоровья гражданина предоставляет медицинский работник, проводящий обследование и (или) лечение, непосредственно больному, его супругу (супруге), близким родственникам, законным представителям при условии соблюдения правил статьи 29 настоящего Закона.

3. Гражданин имеет право знакомиться с медицинской документацией, отражающей состояние его здоровья, и получать консультации по ней у других специалистов. По требованию гражданина ему предоставляются копии медицинских документов, отражающих состояние его здоровья, если в них не затрагиваются интересы третьей стороны.

      Статья 15. Право граждан на обжалование действий
                  (бездействия) медицинских работников и
                  должностных лиц организаций здравоохранения

1. Граждане, не удовлетворенные качеством оказания медицинской помощи, имеют право на обжалование действий (бездействия) медицинских работников и должностных лиц организаций здравоохранения в уполномоченном органе либо в судебном порядке.

2. Граждане имеют право выражать несогласие с выводами уполномоченного органа и привлекать к экспертизе качества оказываемых медицинских услуг независимых экспертов.

Статья 16. Право граждан на отказ от получения
медицинской помощи

1. Гражданин или его законный представитель имеет право отказаться от оказания медицинской помощи, за исключением случаев, предусмотренных статьей 17 настоящего Закона.

2. При отказе от оказания медицинской помощи гражданину или его законному представителю в доступной для него форме должны быть разъяснены возможные последствия.

      3. Отказ от оказания медицинской помощи с указанием возможных последствий оформляется записью в медицинских документах и подписывается гражданином либо его законным представителем, а также медицинским работником.
      В случае неподписания гражданином либо его законным представителем отказа от оказания медицинской помощи соответствующая запись об этом в медицинской документации осуществляется и подписывается медицинским работником.
      При отказе законных представителей несовершеннолетнего либо недееспособного лица от медицинской помощи, необходимой для спасения жизни указанных лиц, медицинская организация вправе обратиться в орган опеки и попечительства и (или) в суд для защиты их интересов.

Статья 17. Оказание медицинской помощи
без согласия граждан

      1. Оказание медицинской помощи без согласия гражданина допускается в отношении лиц:
      1) находящихся в шоковом, коматозном состоянии, не позволяющем выразить свою волю;
      2) страдающих заболеваниями, представляющими опасность для окружающих;
      3) страдающих тяжелыми психическими расстройствами (заболеваниями);
      4) страдающих психическими расстройствами (заболеваниями) и совершивших общественно опасное деяние.

2. Согласие на оказание медицинской помощи в отношении лиц, не достигших возраста восемнадцати лет, и граждан, признанных в установленном законом порядке недееспособными, дают их законные представители. При отсутствии законных представителей решение об оказании медицинской помощи принимает консилиум, а при невозможности собрать консилиум - непосредственно медицинский работник с последующим уведомлением должностных лиц медицинской организации и законных представителей.

3. Оказание медицинской помощи без согласия граждан продолжается до исчезновения оснований, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, или по решению суда.

Статья 18. Обязанности граждан по сохранению и
укреплению здоровья

1. Для предупреждения распространения инфекционных заболеваний, представляющих опасность для окружающих, граждане обязаны выполнять предписания медицинских работников, органов и организаций здравоохранения.

2. Лица, находящиеся на стационарном и амбулаторном лечении, обязаны соблюдать режим, действующий в медицинских организациях.

3. Граждане Республики Казахстан обязаны проходить профилактические медицинские осмотры согласно законодательству Республики Казахстан.

4. Беременные женщины в сроки до двенадцати недель беременности обязаны становиться на медицинский учет.

5. Граждане Республики Казахстан обязаны заботиться о сохранении своего здоровья.

Статья 19. Обязанности граждан с заболеваниями,
представляющими опасность для окружающих

1. Граждане с заболеваниями, представляющими опасность для окружающих, обязаны по требованию медицинских организаций проходить обследование и лечение.

2. В случае уклонения от обследования и лечения граждане, больные заболеваниями, представляющими опасность для окружающих, подвергаются освидетельствованию и лечению в принудительном порядке в соответствии с законами Республики Казахстан.

3. Основания и порядок направления граждан, страдающих заболеваниями, представляющими опасность для окружающих, на принудительное лечение регулируются законодательством Республики Казахстан.

4. Граждане с заболеваниями, представляющими опасность для окружающих, и осведомленные об этом, обязаны при обращении за медицинской помощью информировать медицинский персонал о своем заболевании.

Статья 20. Права и обязанности иностранцев и лиц
без гражданства на охрану здоровья

1. Иностранцы и лица без гражданства, находящиеся на территории Республики Казахстан, получают медицинскую помощь в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

2. Иностранцы и лица без гражданства, находящиеся на территории Республики Казахстан, несут те же обязанности в сфере охраны здоровья, что и граждане Республики Казахстан.

Глава 4. ОСОБЕННОСТИ ОКАЗАНИЯ МЕДИЦИНСКОЙ И
МЕДИКО-СОЦИАЛЬНОЙ ПОМОЩИ ОТДЕЛЬНЫМ КАТЕГОРИЯМ ГРАЖДАН

       Статья 21. Оказание медицинской помощи военнослужащим,
                   сотрудникам органов национальной
                   безопасности, внутренних дел,
                   уголовно-исполнительной системы органов
                   юстиции, противопожарной службы, финансовой
                   полиции, членам их семей и пенсионерам этих
                   ведомств

Военнослужащим, сотрудникам органов национальной безопасности, внутренних дел, уголовно-исполнительной системы органов юстиции, противопожарной службы, финансовой полиции, членам их семей и пенсионерам этих ведомств медицинская помощь организуется в соответствии с законами Республики Казахстан.
При их отсутствии по месту прохождения службы или месту жительства или при отсутствии в ведомственных медицинских организациях соответствующих отделений, специалистов либо специального оборудования медицинская помощь оказывается в медицинских организациях в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи.

Статья 22. Оказание медицинской помощи больным
туберкулезом

1. Больные туберкулезом подлежат обязательному медицинскому наблюдению и лечению, обеспечиваются необходимыми лекарственными средствами в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи.

2. Больные заразной формой туберкулеза подлежат обязательной госпитализации и лечению.

      Статья 23. Оказание медицинской помощи больным
                  диабетом и злокачественными опухолевыми
                  заболеваниями

Больные диабетом и злокачественными опухолевыми заболеваниями подлежат обязательному медицинскому наблюдению, лечению и обеспечению необходимыми лекарственными средствами в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи.

      Статья 24. Оказание медицинской помощи больным
                  инфекциями, передаваемыми преимущественно
                  половым путем, СПИД и ВИЧ-инфицированным

1. Медицинская помощь больным инфекциями, передаваемыми преимущественно половым путем, оказывается в порядке, определяемом уполномоченным органом.

2. Медицинская помощь больным СПИД и ВИЧ-инфицированным осуществляется в порядке, установленном специальным законом Республики Казахстан.

      Статья 25. Оказание медико-социальной помощи лицам,
                  страдающим психическими и поведенческими
                  расстройствами (заболеваниями)

Оказание медико-социальной помощи лицам, страдающим психическими и поведенческими расстройствами (заболеваниями), и их реабилитация осуществляются в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

Статья 26. Оказание медицинской помощи гражданам,
свобода которых ограничена

Гражданам, свобода которых ограничена, а также отбывающим наказание по приговору суда в местах лишения свободы, помещенным в специальные учреждения, медицинская помощь оказывается в порядке, определяемом уполномоченным органом и уполномоченными органами внутренних дел, уголовно-исполнительной системы органов юстиции, национальной безопасности и обороны.

Глава 5. ПРАВА И ОБЯЗАННОСТИ МЕДИЦИНСКИХ
РАБОТНИКОВ ПРИ ОКАЗАНИИ МЕДИЦИНСКОЙ ПОМОЩИ

Статья 27. Профессиональные права медицинских работников

1. Медицинские работники имеют право на профессиональную деятельность по специальности и в соответствии с уровнем квалификации.

2. Вмешательство в профессиональную деятельность медицинских работников со стороны государственных органов и других организаций, а также граждан запрещается, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан.

Статья 28. Профессиональные обязанности медицинских
работников

      Медицинские работники обязаны:
      1) информировать пациента о возможности выбора методов и способов лечения, а также используемых средствах и изделиях медицинского назначения, если такой выбор предусмотрен результатами обследования;
      2) оказывать медицинскую помощь в соответствии со своими служебными обязанностями;
      3) соблюдать врачебную тайну, ставшую им известной при исполнении профессиональных обязанностей. Раскрытие этой информации допускается в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан;
      4) выполнять другие обязанности, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Статья 29. Врачебная тайна

1. Информация о факте обращения за медицинской помощью, состоянии здоровья гражданина, диагнозе его заболевания и иные сведения, полученные при его обследовании и (или) лечении, составляют врачебную тайну.

2. Не допускается разглашение сведений, составляющих врачебную тайну, лицами, которым они стали известны при обучении, исполнении профессиональных, служебных и иных обязанностей, кроме случаев, установленных пунктами 3 и 4 настоящей статьи.

3. С согласия гражданина или его законного представителя допускается передача сведений, составляющих врачебную тайну, другим гражданам в интересах обследования и лечения пациента, для проведения научных исследований, использования этих сведений в учебном процессе и в иных целях.

      4. Предоставление сведений, составляющих врачебную тайну, без согласия гражданина или его законного представителя допускается в следующих случаях:
      1) в целях обследования и лечения гражданина, не способного из-за своего состояния выразить свою волю;
      2) при угрозе распространения заболеваний, представляющих опасность для окружающих;
      3) по запросу органов дознания и предварительного следствия, прокурора и (или) суда в связи с проведением расследования или судебного разбирательства;
      4) при оказании медицинской помощи несовершеннолетнему или недееспособному лицу для информирования его законных представителей;
      5) при наличии оснований полагать, что вред здоровью гражданина причинен в результате противоправных деяний.

Глава 6. РЕГУЛИРОВАНИЕ ОТДЕЛЬНЫХ ОТНОШЕНИЙ
В МЕДИЦИНСКОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ

      Статья 30. Порядок хирургического вмешательства,
                  переливания крови и применения инвазивных
                  методов диагностики

1. Хирургическое вмешательство, переливание крови, инвазивные методы диагностики применяются с письменного согласия больных.
Больным, страдающим психическими расстройствами (заболеваниями), признанным судом недееспособными, лицам, не достигшим восемнадцатилетнего возраста, хирургическое вмешательство, переливание крови, инвазивные методы диагностики проводятся с письменного согласия их законных представителей.

2. Согласие может быть отозвано, за исключением тех случаев, когда медицинские работники по жизненным показаниям уже приступили к хирургическому вмешательству и его прекращение невозможно в связи с угрозой для жизни и здоровья данного лица.

3. В случаях, когда промедление выполнения хирургического вмешательства, переливания крови и ее препаратов, инвазивных методов диагностики угрожает жизни больного, а получить согласие больного или его законных представителей не представляется возможным, решение принимает врач или консилиум с последующим информированием больного или его законных представителей о принятых мерах.

      Статья 31. Проведение доклинических исследований и
                  медико-биологических экспериментов,
                  клинических испытаний, применение новых
                  методов и средств профилактики, диагностики,
                  лечения и медицинской реабилитации

1. Доклинические исследования и медико-биологические эксперименты проводятся на животных.

2. Клинические испытания на человеке могут проводиться только с его письменного информированного согласия либо по договору между ним и организацией здравоохранения при условии получения положительных результатов доклинических исследований и медико-биологических экспериментов на животных.
Клинические испытания прекращаются на любом этапе по требованию испытуемого, а также в случаях возникновения угрозы его жизни, здоровью.

3. Применение новых методов и средств профилактики, диагностики, лечения и медицинской реабилитации возможно при условии получения положительных результатов клинических испытаний.

      Статья 32. Определение биологической смерти.
                  Условия отключения поддерживающей жизнь
                  аппаратуры

1. Констатация смерти осуществляется врачом или фельдшером.

      2. Биологическая смерть констатируется на основании совокупности следующих признаков:
      1) остановки сердечной деятельности;
      2) прекращения дыхания;
      3) прекращения функций центральной нервной системы.

      3. Искусственные меры по поддержанию жизни могут быть прекращены только при:
      1) констатации биологической смерти;
      2) необратимой гибели головного мозга, зафиксированной консилиумом врачей-специалистов, при условии письменного единогласного согласия близких родственников и (или) законных представителей.

4. Запрещается участие лиц, обеспечивающих изъятие органов и тканей для последующей трансплантации, в констатации биологической смерти или необратимой гибели головного мозга.

Статья 33. Эвтаназия

Осуществление эвтаназии запрещается.

Статья 34. Проведение патологоанатомического
вскрытия

1. Патологоанатомическое вскрытие проводится в целях установления причины смерти и уточнения диагноза заболевания.

2. При отсутствии подозрения на насильственную смерть и наличии письменного заявления супруга (супруги), близких родственников или законных представителей либо волеизъявления самого умершего, высказанного при его жизни, выдача трупа разрешается без проведения вскрытия.

3. По требованию близких родственников или законного представителя умершего патологоанатомическое вскрытие может быть произведено независимыми организациями здравоохранения в порядке, установленном уполномоченным органом.

Статья 35. Анатомический дар

1. Анатомический дар осуществляется завещателем посредством надлежаще оформленного завещания.

2. Сведения об анатомическом даре разглашению не подлежат.

3. В качестве анатомического дара, помимо завещанных органов и тканей, признаются также трупы лиц, не опознанные и не востребованные в течение сорока пяти дней со дня их обнаружения.

4. Анатомический дар может быть использован в научных, научно-практических и учебных целях для проведения биомедицинских исследований.

Статья 36. Изъятие тканей и (или) органов
(части органов) для трансплантации

1. Донором по трансплантации тканей и (или) органов (части органов) может быть человек или труп человека, или животное.

2. Принудительное изъятие тканей и (или) органов (части органов) человека и их пересадка запрещаются.

3. Купля-продажа органов и тканей человека запрещается. Ввоз и вывоз органов и тканей человека осуществляются в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.

      4. Живым донором по трансплантации может быть лицо, находящееся с реципиентом в генетической связи или имеющее с ним тканевую совместимость, прошедшее всестороннее медицинское обследование и получившее заключение консилиума врачей-специалистов о возможности изъятия у него тканей и (или) органов (части органов).
      Изъятие органов и (или) тканей у живого донора, являющегося несовершеннолетним и (или) недееспособным лицом, возможно только при одновременном соблюдении, наряду с указанными в настоящей статье, следующих условий:
      согласие его законных представителей, получивших необходимую информацию о состоянии здоровья в соответствии со статьей 14 настоящего Закона;
      отсутствие другого совместимого донора, способного дать соответствующее согласие;
      реципиент является братом или сестрой донора;
      трансплантация призвана сохранить жизнь реципиента;
      потенциальный донор не возражает против изъятия.
      Согласие законных представителей несовершеннолетних и (или) недееспособных лиц может быть отозвано в любой момент до начала медицинского вмешательства.
      Изъятие органов и (или) тканей у живого донора может осуществляться только с его письменного нотариально удостоверенного согласия.
      Для трансплантации может быть изъят только один из парных органов, часть органа или ткань, отсутствие которых не повлечет за собой необратимого расстройства здоровья.

5. Изъятие тканей и (или) органов (части органов) для целей трансплантации может быть произведено только при констатации биологической смерти или при необратимой гибели головного мозга (смерть мозга), зафиксированной консилиумом врачей-специалистов, при условии отсутствия письменного несогласия на такое изъятие, данного лицом при жизни или его супругом (супругой), близким родственником и (или) законным представителем на момент изъятия органов и (или) тканей.

6. Медицинское заключение о необходимости трансплантации тканей и (или) органов (части органов) дается консилиумом врачей соответствующей организации здравоохранения.

7. Трансплантация тканей и (или) органов (части органов) осуществляется с письменного согласия реципиента либо законного представителя несовершеннолетнего реципиента, либо реципиента, признанного судом недееспособным.
Реципиент должен быть предупрежден о возможных осложнениях для его здоровья в связи с предстоящей трансплантацией.

8. Изъятие тканей и (или) органов (части органов) от трупов производится в организациях здравоохранения. Консервация и трансплантация тканей и (или) органов (части органов) допускаются только в государственных организациях здравоохранения.
Порядок и условия изъятия, консервации, проведения трансплантации органов (части органа) и (или) тканей от человека к человеку и от животных к человеку устанавливаются уполномоченным органом.

9. Лицо, изъявившее согласие на изъятие своих тканей и (или) органов (части органов), вправе требовать от организаций здравоохранения полной информации о возможных осложнениях для его здоровья в связи с предстоящим хирургическим вмешательством по изъятию тканей и (или) органов (части органов).

10. Донор имеет право получать лечение, в том числе медикаментозное, в организации здравоохранения в связи с проведенным хирургическим вмешательством по изъятию тканей и (или) органов (части органов) в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи.

11. Трансплантация инфицированных тканей и (или) органов (части органов) запрещается.

12. Реципиент, изъявивший согласие на пересадку тканей и (или) органов (части органов), вправе требовать от организаций здравоохранения полной информации о возможных осложнениях для его здоровья в связи с предстоящим хирургическим вмешательством по трансплантации тканей и (или) органов (части органов).

13. Реципиент имеет право получать лечение, в том числе медикаментозное, в организации здравоохранения в связи с проведенным хирургическим вмешательством в рамках гарантированного объема бесплатной медицинской помощи.

14. Медицинским и иным работникам организаций здравоохранения запрещается разглашать сведения о доноре и реципиенте.

15. Действие настоящей статьи не распространяется на органы, их части и ткани, имеющие отношение к процессу воспроизводства человека, включающие в себя репродуктивные ткани (половые клетки), а также на кровь и ее компоненты.

Глава 7. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

      Статья 37. Ответственность за нарушение
                  законодательства Республики Казахстан
                  об охране здоровья граждан

Нарушение законодательства Республики Казахстан об охране здоровья граждан влечет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 38. Порядок введения в действие настоящего
Закона

Настоящий Закон вводится в действие со дня его официального опубликования.
Признать утратившим силу Закон Республики Казахстан от 19 мая 1997 г. "Об охране здоровья граждан в Республике Казахстан" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., N 10, ст. 109; 1998 г., N 14, ст. 201; N 24, ст. 434; 1999 г., N 8, ст. 247; N 23, ст. 927; 2002 г., N 6, ст. 71; 2004 г., N 2, ст. 9).

Президент
Республики Казахcтан

Ескерту. Заңның күші жойылды - ҚР 2009.09.18. N 193-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 186-баптан қараңыз) Заңымен.

МАЗМҰНЫ

Осы Заң Қазақстан Республикасында азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы қоғамдық қатынастарды реттейдi, мемлекеттiк органдардың, жеке және заңды тұлғалардың азаматтардың денсаулығын сақтауға конституциялық құқықтарын iске асыруға қатысуын регламенттейдi.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар

Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:
1) анатомиялық сый - iс-әрекетке қабiлеттi адамның өз денесiнiң бөлiктерiн, органдарын және тiндерiн тiрi кезiнде де, қайтыс болғаннан кейiн де жазбаша өкiм жасау арқылы өз еркiмен құрбандыққа беруi;

2) бас миының бiржола семуi - үлкен ми сыңарын, дiңiн, көпiршесiн, орта ми мен мишықты қоса алғанда, мидың бүкiл қатпарының семуiмен қатар жүретiн, бас миы жүйке клеткаларының интегралдық функцияларын толық жоғалтуы;

3) биологиялық өлiм - өмiрлiк маңызды функциялар бiржола тынатын, организм тiршiлiгiнiң тоқтауы;

4) денсаулық - аурулар мен дене кемiстiктерiнiң болмауы ғана емес, тұтастай тәни, рухани (психикалық) және әлеуметтiк әл-ауқаттылық жағдайы;

5) денсаулық сақтау - халықтың денсаулығын қамтамасыз етуге бағытталған саяси, экономикалық, медициналық, әлеуметтiк және басқа да iс-шаралардың кешенi;

6) денсаулық сақтау саласындағы уәкiлеттi орган - азаматтардың денсаулығын сақтау, медициналық және фармацевтикалық ғылым, медициналық және фармацевтикалық бiлiм беру, халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы, дәрiлiк заттар айналымы, көрсетiлетiн медициналық қызметтiң сапасын бақылау саласындағы мемлекеттiк реттеудi жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

7) диагностиканың инвазиялық әдiстерi - адам организмнiң iшкi ортасына ену жолымен жүзеге асырылатын зерттеудiң көмегiмен ауруды диагностикалау әдiстерi;

8) донор - донорлық қан, оның компоненттерi, өзге де донорлық материал (шәует, аналық клетка) алу жүргiзiлетiн, сондай-ақ реципиентке транспланттау үшiн тiндер және (немесе) органдар (органдардың бөлiктерi) алынатын адам, адамның мәйiтi, жануар;

9) клиникаға дейiнгi зерттеулер - адамның денсаулығы үшiн ерекше әсер етуiн және (немесе) қауiпсiздiгiн зерттеу мақсатында сыналатын затты зерттеу жөнiндегi химиялық, физикалық, биологиялық, микробиологиялық, фармакологиялық, токсикологиялық және басқа эксперименттiк ғылыми зерттеулер немесе зерттеулер сериясы;

10) клиникалық сынау - зерттелетiн дәрiлiк препараттың клиникалық, фармакологиялық және (немесе) фармакодинамикалық әсерiн анықтау немесе растау және (немесе) оған барлық жанама әрекеттесулердi анықтау және (немесе) оның қауiпсiздiгi мен тиiмдiлiгiн анықтау үшiн оның сiңуiн, таралуын, биотрансформациялануы мен шығарылуын зерделеу мақсатында сыналушы ретiнде адамның қатысуымен жүргiзiлетiн зерттеу;

11) консилиум - кемiнде үш дәрiгердiң қатысуымен диагноз қою, емдеу тактикасын айқындау және ауруды болжау мақсатында науқас адамды зерттеу;

12) медициналық-биологиялық эксперимент - әртүрлi сырқаттардың пайда болу заңдылықтарын, олардың өрбу тетiктерiн анықтау, профилактика мен емдеудiң жаңа әдiстерiн әзiрлеу және олардың тиiмдiлiгiн тексеру;

13) медициналық есепке алу - пациенттiң ауруына, жүктiлiгiне және өмiрi мен денсаулығына қатысты басқа да жағдайларына байланысты профилактикалық мақсатта медицина қызметкерiне баруын денсаулық сақтау ұйымында тiркеу;

14) пациенттердiң құқықтарын қорғау - пациенттердiң медициналық сипатта көрсетiлетiн қызметтердi уақтылы, сапалы әрi қолжетiмдi түрде алуын қамтамасыз етуге бағытталған ұйымдастырушылық және практикалық iс-шаралар кешенi;

15) пациент - көрсетiлетiн медициналық қызметтердiң тұтынушысы болып табылатын (болып табылған) жеке адам;

16) реципиент - донорлық қан немесе оның компоненттерi құйылатын, ер немесе әйел адамның донорлық материалы (шәует немесе аналық клетка) енгiзiлетiн не донордан алынған орган (органның бөлiктерi) немесе тiндер транспланттау жасалатын пациент;

17) сектораралық өзара iс-қимыл - мемлекеттiк органдардың, сондай-ақ ұйымдар мен қоғамдық бiрлестiктердiң халықтың денсаулығын сақтауға және медициналық қызметтердiң жұмыс iстеп тұруын қамтамасыз етуге бағытталған үйлестiрiлген бiрлескен жұмысы;

18) тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемi - Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын медициналық қызметтердiң бiрыңғай тiзбесi бойынша Қазақстан Республикасының азаматтарына көрсетiлетiн медициналық көмектiң көлемi;

19) транспланттау - тiндердi және (немесе) органдарды (органдардың бөлiктерiн) организмнiң басқа жерiне немесе басқа организмге ауыстырып салу, сiңiстiру;

20) тiн компоненттерi - дәрiлiк заттарды және басқа да биологиялық жұғымды қоспаларды дайындау кезiнде пайдаланылатын тiннiң немесе органның құрамдас бөлiктерi;

21) тiн үйлесiмдiлiгi - органикалық тiндердiң өздерiнiң басқа организмнiң тiндерiне сiңiстiрiлуiне әсер ететiн иммунологиялық қасиеттерi;

22) эвтаназия - аурудың бетi берi қарамайтын жағдайда, науқастың қандай да бiр iс-әрекетпен немесе құралдармен, соның iшiнде дәрiлiк немесе өзге де заттарды енгiзу арқылы, сондай-ақ өмiрiне дем берiп тұрған жасанды шараларды тоқтату арқылы өз өлiмiн жеделдету туралы өтiнiшiн қанағаттандыру.

2-бап. Қазақстан Республикасының азаматтардың
денсаулығын сақтау туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының азаматтардың денсаулығын сақтау туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгiленсе, онда халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.

3-бап. Азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы
мемлекеттiк саясаттың негiзгi принциптерi

Қазақстан Республикасының азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы мемлекеттiк саясаты мынадай негiзгi принциптердiң:

1) медициналық көмек көрсетудiң қолжетiмдiлiгi мен сапасы;

2) мемлекеттiң, жұмыс берушiлер мен азаматтардың жеке және қоғамдық денсаулықты сақтау мен нығайту үшiн ортақ жауапкершiлiгi;

3) Қазақстан Республикасының азаматтарына тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемiн көрсетудi қамтамасыз ету;

4) денсаулық сақтау жүйесi қызметiндегi медициналық көмектiң профилактикалық бағыттылығы;

5) сектораралық өзара iс-қимыл жасау;

6) пациенттердiң құқықтарын қорғау негiзiнде жүргiзiледi.

4-бап. Азаматтардың денсаулығын сақтауды ұйымдастыру

1. Қазақстан Республикасында азаматтардың денсаулығын сақтауды мемлекеттiк органдар, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалар қамтамасыз етедi.

2. Тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемiнiң қолжетiмдiлiгiн және азаматтардың оны алуын:

1) уәкiлеттi орган;

2) облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi атқарушы органдары;

3) тиiстi мемлекеттiк тапсырысы бар денсаулық сақтау ұйымдары мен жекеше медициналық практикамен айналысатын жеке тұлғалар қамтамасыз етедi.

      5-бап. Қазақстан Республикасында азаматтардың
              денсаулығын сақтау саласындағы қоғамдық
              бiрлестiктер

Дәрiгерлер мен провизорлардың, орта медициналық қызметкерлердiң, медициналық және фармацевтикалық өнiм өндiрушiлердiң кәсiптiк одақтары, қауымдастықтары және басқа да қоғамдық бiрлестiктер азаматтардың денсаулығын сақтауды қамтамасыз етуге өздерiнiң жарғыларына сай Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қатысады.

      6-бап. Жұмыскерлердiң денсаулығын сақтау мен нығайтуды
              қамтамасыз ететiн жағдайлар жасау үшiн жұмыс
              берушiлердiң жауапкершiлiгi

1. Жұмыс берушiлер Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жұмыскерлердiң денсаулығын сақтау мен нығайтуды қамтамасыз ететiн жағдайлар жасау үшiн жауапты.

2. Жұмыс берушiлер жұмыскерлердiң мiндеттi және мерзiмдiк медициналық тексерiп-қараудан өтуiн ұйымдастыру үшiн жауапты болады.

      7-бап. Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық, экологиялық
              салауаттылығын және радиациялық қауiпсiздiгiн
              қамтамасыз ету

1. Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық, экологиялық салауаттылығы және радиациялық қауiпсiздiгi мемлекеттiк органдар мен жұмыс берушiлердiң Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес iс-шаралар жүргiзуi арқылы қамтамасыз етiледi.

2. Мемлекет бүгiнгi және келешек ұрпақтардың денсаулық жай-күйiне терiс әсер етпейтiн қолайлы қоршаған ортаның сақталуын қамтамасыз етедi.

3. Қазақстан Республикасы облысының (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi атқарушы органдары аурулардың профилактикасы мақсатында, медициналық-санитарлық, экологиялық, табиғи, техногендiк, өндiрiстiк сипаттағы анықталған факторлардың адамдардың өмiрi мен денсаулығына әсерi жөнiнде халықты бұқаралық ақпарат құралдары арқылы уақтылы хабардар етудi қамтамасыз етедi.

4. Әскери-медициналық және басқа да медициналық қызметтер уәкiлеттi органды және облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi атқарушы органдарын осы баптың 3-тармағында санамаланған, анықталған факторлар туралы хабардар етiп отырады.

2-тарау. АЗАМАТТАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҒЫН САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ
ҚАТЫНАСТАРДЫ МЕМЛЕКЕТТIК РЕТТЕУ

8-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң азаматтардың
денсаулығын сақтау саласындағы құзыретi

Қазақстан Республикасының Yкiметi:

1) азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы мемлекеттiк саясаттың негiзгi бағыттарын әзiрлейдi және оның iске асырылуын қамтамасыз етедi;

2) азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы мемлекеттiк бағдарламаларды әзiрлеудi қамтамасыз етедi;

3) азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы салалық (секторлық) бағдарламаларды бекiтедi;

4) өз құзыретi шегiнде азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы нормативтiк құқықтық актiлердi шығарады;

5) тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемiнiң тiзбесiн бекiтедi;

6) әлеуметтiк жағынан елеулi аурулардың және айналасындағылар үшiн қауiп төндiретiн аурулардың тiзбесiн бекiтедi;

7) Қазақстан Республикасының азаматтарын бюджет қаражаты есебiнен шетелге емделуге жiберудiң ережесiн бекiтедi.

9-бап. Уәкiлеттi органның құзыретi

Уәкiлеттi орган :
1) азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы мемлекеттiк саясаттың қалыптасуы мен iске асырылуын қамтамасыз етедi;

2) азаматтардың денсаулығын сақтау және салауатты өмiр салтын қалыптастыру саласындағы мемлекеттiк, салалық (секторлық) бағдарламаларды iске асыру жөнiндегi салааралық үйлестiрудi, сондай-ақ қоғамдық ұйымдармен өзара iс-қимылды жүзеге асырады;

3) профилактикалық медициналық тексерiп-қарау жүргiзудiң тәртiбiн әзiрлейдi және бекiтедi;

4) амбулаториялық емдеу кезiнде дәрiлiк заттар және балалар тағамы мен емдiк тағамның арнаулы өнiмдерi рецепттер бойынша тегiн немесе жеңiлдiктi жағдайда босатылатын аурулар түрлерi мен халықтың жекелеген санаттарының тiзбесiн әзiрлейдi және бекiтедi;

5) денсаулық сақтаудың мемлекеттiк емес секторында емдеуге тыйым салынатын аурулардың тiзбесiн әзiрлейдi және бекiтедi; V085500

6) уақытша еңбекке жарамсыздық туралы парақты немесе анықтаманы берудiң тәртiбiн белгiлейдi;
7) жыныстық сәйкестiгiнде ауытқушылық бар адамдарды медициналық куәландыру және олардың жынысын ауыстыруды жүргiзудiң ережесiн әзiрлейдi және бекiтедi;

8) профилактиканың, диагностиканың, емдеудiң және медициналық оңалтудың жаңа әдiстерi мен құралдарын қолданудың тәртiбiн айқындайды;

9) диагностика мен емдеудiң мерзiмдi хаттамаларын әзiрлейдi және бекiтедi;

10) клиникаға дейiнгi зерттеулердi, медициналық-биологиялық эксперименттердi және клиникалық сынауларды жүргiзудiң тәртiбiн айқындайды;

11) тiндердi және (немесе) органдарды (органдардың бөлiктерiн) алудың, консервациялаудың, адамнан адамға, мәйiттен адамға және жануардан адамға транспланттаудың тәртiбi мен шарттарын әзiрлейдi және бекiтедi;

12) балаларды балалар үйiне және бiлiм беру ұйымдарына, жетiм балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған ұйымдарға орналастыруға медициналық жарамсыздықтың тiзбесiн айқындайды;

13) дәстүрлi емес медицина (халық медицинасы) мамандарының қызметiн бақылайды;

14) азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы салалық (секторлық) бағдарламаларды әзiрлейдi;

15) тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемiнiң тiзбесiн әзiрлейдi;

16) әлеуметтiк жағынан елеулi аурулар мен айналасындағылар үшiн қауiп төндiретiн аурулардың тiзбесiн әзiрлейдi;

17) Қазақстан Республикасының азаматтарын бюджет қаражаты есебiнен шетелге емделуге жiберудiң ережесiн әзiрлейдi;

18) Қазақстан Республикасының ақпараттандыру туралы заңнамасына сәйкес өз құзыретi шегiнде ақпараттық жүйелердi пайдалана отырып, электрондық қызметтер көрсетедi.
Ескерту. 9-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасының 2007.01.11. N 218 Заңымен.

      10-бап. Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың,
               астананың) жергiлiктi мемлекеттiк басқару
               органдарының азаматтардың денсаулығын сақтау
               саласындағы құзыретi

1. Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi өкiлдi органдары:

1) тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы өңiрлiк бағдарламаларын бекiтедi;

2) тиiстi әкiмшiлiк-аумақтық бiрлiктiң азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы өңiрлiк бағдарламаларының орындалуын бақылауды жүзеге асырады.

2. Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергiлiктi атқарушы органдары:

1) азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы өңiрлiк бағдарламаларды әзiрлейдi және облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) өкiлдi органдарының бекiтуiне енгiзедi;

2) өз құзыретi шегiнде азаматтардың денсаулығын сақтау саласындағы мемлекеттiк, салалық (секторлық), өңiрлiк бағдарламаларды iске асырады;

3) денсаулықты нығайту, денi сау ұрпақ әкелу, аурулардың профилактикасы үшiн қажеттi iс-шараларды жүзеге асырады;

4) республикалық бюджеттен қаржыландырылатын бағыттарды қоспағанда, тиiстi аумақтағы халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығын қамтамасыз етедi және денсаулық сақтау саласындағы басқа да iс-шараларды жүзеге асырады;

5) бұқаралық дене шынықтыру-сауықтыру қозғалысын дамытуды және халықтың салауатты өмiр салтын ұстануға қатысуын ұйымдастырады;

6) белгiленген мемлекеттiк стандарттарды сақтай отырып, халыққа алғашқы медициналық-санитарлық, бiлiктi және мамандандырылған медициналық көмек көрсетудi, оның iшiнде тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемi шеңберiнде дәрiмен қамтамасыз етудi қоса алғанда, әлеуметтiк жағынан елеулi аурулар мен айналасындағылар үшiн қауiп төндiретiн аурулардың профилактикасы мен оларды емдеудi ұйымдастырады.

3-тарау. АЗАМАТТАРДЫҢ, ШЕТЕЛДIКТЕР МЕН АЗАМАТТЫҒЫ ЖОҚ
АДАМДАРДЫҢ ДЕНСАУЛЫҚ САҚТАУ САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН
МIНДЕТТЕРI

11-бап. Азаматтардың медициналық көмек алу құқығы

1. Қазақстан Республикасы азаматтарының:

1) Қазақстан Республикасының Yкiметi бекiтетiн тiзбеге сәйкес тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемiн алуға;

2) өздерiнiң жеке қаражаты, ұйымдардың, ерiктi медициналық сақтандыру жүйесiнiң қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған өзге де қаражат көздерi есебiнен тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемiнен тыс қосымша медициналық қызметтерге;

3) тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемi шеңберiнде дәрiлiк заттармен қамтамасыз етiлуге;

4) бюджет қаражаты есебiнен шетелде медициналық көмек алуға;

5) уақытша еңбекке жарамсыздық фактiсiн куәландыруға;

6) санитарлық-эпидемиологиялық, экологиялық салауаттылыққа және радиациялық қауiпсiздiкке;

7) сапалы әрi уақтылы медициналық көмек алуға;

8) медициналық көмек көрсетiлуiнiң барлық кезеңiнде оның сабақтастығына құқығы бар.

Қазақстан Республикасының Үкiметi бекiтетiн тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемiнiң тiзбесi бұқаралық ақпарат құралдарында мiндеттi түрде жариялануға тиiс.

2. Азаматтар жедел медициналық көмекпен тегiн қамтамасыз eтiледi.

3. Денсаулық сақтау субъектiлерiнен ақылы медициналық көмек алу Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген негiздерде және тәртiппен жүргiзiледi.

      4. Уақытша еңбекке жарамсыздық фактiсi құжатпен - уақытша еңбекке жарамсыздық туралы парақпен немесе анықтамамен куәландырылады.
      Уақытша еңбекке жарамсыздық туралы парақ азаматтарға жұмыстан босауға және уақытша еңбекке жарамсыздық бойынша жәрдемақы алуға құқық бередi.
      Уақытша еңбекке жарамсыздық туралы анықтама азаматтарға жәрдемақы алмай жұмыстан босауға құқық бередi.

5. Психикалық аурулары бар адамдардан басқа, жыныстық сәйкестiгiнде ауытқушылық бар адамдар жынысын ауыстыруға құқылы.

6. Азаматтардың ұрпақты болу денсаулығын қорғау саласындағы құқықтары арнаулы заңмен реттеледi.

12-бап. Жүктi әйелдер мен аналардың денсаулық сақтауға
құқығы

1. Ана болуды мемлекет қорғайды және көтермелейдi.

2. Жүктi әйелдер медициналық көмек сұраған кезде тұратын жерiне қарамастан, жүктiлiктi сақтау мен бала туу бойынша тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемiнiң шеңберiнде тегiн консультация алуға, тексерiлуге, емделуге және диспансерлiк бақылауда болуға құқылы.
Жүктi әйелдер ұрпақты болу денсаулығына және баланың денсаулығына әсерi болатын аурулардың жекелеген түрлерiн амбулаториялық деңгейде емдеу үшiн дәрiлiк заттармен Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен тегiн қамтамасыз етiледi.

3. Әйел ана болу туралы мәселенi өзi шешуге және отбасын жоспарлау мен өз денсаулығын сақтау мақсатында, ықтиярсыз жүктiлiктен сақтанудың қазіргі заманғы әдiстерiн epікті түрде таңдауға құқылы.

4. Ана болуды қорғау:

1) ұрпақты болу жасындағы әйелдердi тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемiнiң шеңберiнде жыл сайынғы медициналық тексерiп-қарау, диспансерлеу және сауықтыру жүргiзу;

2) науқас баланы күтiп-бағу үшiн стационарға түскен кезде әйелдердiң ұрпақты болу денсаулығына және баланың денсаулығына тiкелей әсерi болатын негiзгi ауруларды медициналық айғақтар бойынша емдеу арқылы қамтамасыз етiледi.

5. Жүктi әйелдер мен бала емiзетiн аналардың жұмыс уақытының режимi, жүктiлiгi мен босануы бойынша демалысы, еңбек жағдайлары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес белгiленедi.

13-бап. Балалардың денсаулық сақтауға құқығы

1. Мемлекет балалардың денсаулығын сақтауды қамтамасыз етедi, олардың дене бiтiмi, ақыл-ойы, рухани, адамгершiлiк және әлеуметтiк дамуы үшiн қажеттi өмір сүру жағдайларына құқықтарын iске асырады.

2. Мемлекеттiк органдар, жұмыс берушiлер арнаулы медициналық және балаларды оңалту, сауықтыру ұйымдарының желiсiн дамытуды қамтамасыз етедi және олардың қызметi үшiн қажеттi жағдайлар жасайды.

3. Балалардың мiндеттi мерзiмдiк медициналық тексерiп-қараудан өтiп тұруға және тұрақты диспансерлiк бақылауда болуға, тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемi шеңберiнде емделуге және сауықтырылуға құқығы бар.

4. Амбулаториялық емдеу кезiнде балалардың жекелеген санаттары аурулардың кейбiр түрлерi бойынша Қазақстан Республикасының дәрiлiк заттар туралы заңнамасында көзделген тәртiппен дәрiлiк заттармен қамтамасыз етiледi.

      5. Балаларды стационарлық емдеу кезiнде:
      1) дәрiгерлердiң қорытындысы бойынша қосымша күтiп-бағуға мұқтаж үш жасқа дейiнгi балаларды күтiп-бағуды тiкелей жүзеге асыратын анасына (әкесiне) немесе өзге адамға ауырып қалған баланы күтiп-бағуға байланысты уақытша еңбекке жарамсыздық туралы парақ немесе анықтама берiлiп, онымен медициналық ұйымда бiрге болу мүмкiндiгi жасалады.
      Бiреудiң күтiп-бағуына мұқтаж үш жастан асқан балалар ауруларының тiзбесiн Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейдi ;

2) бiр жасқа дейiнгi баланы емiзетiн ана баланы күтiп-бағу үшiн стационарда болған барлық кезеңде медициналық ұйымдағы тегiн тамақпен қамтамасыз етiледi.

6. Мектеп жасындағы балалар стационарлық, қалпына келтiру, санаториялық емделу кезеңiнде стационар, оңалту орталығы, санаторий жағдайында үздiксiз бiлiм алуға құқылы.

7. Мүмкiндiгi шектеулi балалардың, сондай-ақ АҚТҚ инфекциясын жұқтырған, ЖҚТБ-мен ауыратын, кәмелетке толмаған балалардың бiлiм беру, денсаулық сақтау, халықты әлеуметтiк қорғау ұйымдарында тегiн әлеуметтiк және медициналық-педагогикалық түзеу арқылы қолдау алуға құқығы бар.

8. Балалардың өздерiнiң денсаулығын қорғау саласында бiлiм алуға және тәрбиеленуге құқығы бар.

9. АҚТҚ инфекциясын жұқтырған балалардың балалар үйлерi мен жалпы мақсаттағы оқу-тәрбиелеу ұйымдарында болуға құқығы бар.

      14-бап. Азаматтардың өз денсаулығының жай-күйi және
               денсаулыққа әсерi болатын факторлар туралы
               ақпарат алу құқығы

1. Азаматтардың:
1) осы Заңның 29-бабының ережелерiн сақтаған кезде ұсынылатын, өз денсаулығының, жұбайы (зайыбы), жақын туыстары денсаулығының жай-күйi туралы ақпарат алуға;

2) аурудың профилактикасы, диагностикасы, ауруды емдеу және медициналық оңалту әдiстерi туралы, қоршаған ортаның жай-күйi, еңбек, тұрмыс және демалыс жағдайларын қоса алғанда, денсаулыққа әсерi болатын факторлар туралы мемлекеттiк органдардан, ұйымдардан және емдеушi дәрiгерден олардың құзыретi шегiнде ең анық ақпаратты тегiн алуға;

3) дәрiлiк заттарды бөлшек саудада сатумен айналысатын фармацевтикалық қызмет объектiлерiнен және (немесе) субъектiлерiнен, сондай-ақ медициналық ұйымдардан дәрiлiк заттардың сапасы, қауiпсiздiгi мен тиiмдiлiгi туралы ақпарат алуға;

4) денсаулық сақтау ұйымдарынан емдеудiң ықтимал әдiстерi, тәсiлдерi және клиникалық сынаулардың салдары туралы ақпарат алуға құқығы бар.

2. Азаматтың денсаулығының жай-күйi туралы ақпаратты тексеру және (немесе) емдеу жүргiзетiн медицина қызметкерi осы Заңның 29-бабының ережелерi сақталған кезде тiкелей науқасқа, оның жұбайына (зайыбына), жақын туыстарына, заңды өкiлдерiне бередi.

3. Азаматтың өз денсаулығының жай-күйiн көрсететiн медициналық құжаттамамен танысуға және сол бойынша басқа мамандардан консультациялар алуға құқығы бар. Егер медициналық құжаттарда үшiншi тараптың мүддесi қозғалмаса, азаматтың талабы бойынша оған өз денсаулығының жай-күйiн көрсететiн медициналық құжаттардың көшiрмелерi берiледi.

      15-бап. Денсаулық сақтау ұйымдарының медициналық
               қызметкерлерi мен лауазымды адамдарының
               әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне) азаматтардың
               шағымдану құқығы

1. Көрсетiлген медициналық көмектiң сапасына қанағаттанбаған азаматтар денсаулық сақтау ұйымдарының медициналық қызметкерлерi мен лауазымды адамдарының әрекеттерiне (әрекетсiздiгiне) уәкiлеттi органға не сот тәртiбiмен шағымдануға құқылы.

2. Азаматтардың уәкiлеттi органның қорытындыларына келiспеушiлiк бiлдiрiп, көрсетiлген медициналық қызметтердiң сапасына сараптама жасауға тәуелсiз сарапшыларды тартуға құқығы бар.

16-бап. Азаматтардың медициналық көмек алудан бас тарту
құқығы

1. Осы Заңның 17-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, азаматтың немесе оның заңды өкiлiнiң медициналық көмек алудан бас тартуға құқығы бар.

2. Медициналық көмек алудан бас тартқан кезде азаматқа немесе оның заңды өкiлiне, аурудың ықтимал салдары туралы түсiнiктi түрде түсiндiрiлуге тиiс.

      3. Медициналық көмек алудан бас тарту, оның ықтимал салдары көрсетiле отырып, медициналық құжаттарға жазу арқылы ресiмделедi және оған азамат не оның заңды өкiлi, сондай-ақ медицина қызметкерi қол қояды.
      Азамат не оның заңды өкiлi медициналық көмек алудан бас тартуға қол қоймаған жағдайда, медициналық құжаттамаға бұл туралы тиiстi жазуды медицина қызметкерi жүзеге асырады және қол қояды.
      Кәмелетке толмаған балалардың не iс-әрекетке қабiлетсiз адамның заңды өкiлдерi аталған адамдардың өмiрiн сақтап қалу үшiн қажеттi медициналық көмектен бас тартқан жағдайда, медициналық ұйымның олардың мүдделерiн қорғау үшiн қорғаншы және қамқоршы органға және (немесе) сотқа жүгiнуге құқығы бар.

17-бап. Азаматтардың келiсiмiнсiз медициналық көмек
көрсету

1. Азаматтың келiсiмiнсiз медициналық көмек көрсетуге:

1) өз еркiн бiлдiруге мүмкiндiк бермейтiн есеңгiреген, ес-түссiз жағдайдағы;

2) айналасындағы адамдарға қауiп төндiретiн аурулардан зардап шегушi;

3) психикасының ауыр түрде бұзылуынан (ауруынан) зардап шегушi;

4) психикасының бұзылуынан (ауруынан) зардап шегушi және қоғамға қауiптi әрекет жасаған адамдарға қатысты жол берiледi.

2. Он сегiз жасқа толмаған адамдарға және заңда белгiленген тәртiппен iс-әрекетке қабiлетсiз деп танылған азаматтарға қатысты медициналық көмек көрсетуге келiсiмдi олардың заңды өкiлдерi бередi. Заңды өкiлдерi болмаған кезде медициналық көмек көрсету туралы шешiмдi консилиум қабылдайды, ал консилиумды жинау мүмкiн болмаған кезде, медициналық ұйымның лауазымды адамдарын және заңды өкiлдердi кейiннен хабардар ете отырып, тiкелей медицина қызметкерi қабылдайды.

3. Азаматтардың келiсiмiнсiз медициналық көмек көрсету осы баптың 1-тармағында көзделген негiздер жойылғанға дейiн немесе соттың шешiмi бойынша жалғастырылады.

18-бап. Азаматтардың денсаулығын сақтау және нығайту
жөнiндегi мiндеттерi

1. Азаматтар айналасындағыларға қауiп төндiретiн жұқпалы аурулардың таралуының алдын алу үшiн медицина қызметкерлерiнiң, денсаулық сақтау органдары мен ұйымдарының нұсқамаларын орындауға мiндеттi.

2. Стационарлық және амбулаториялық емделудегi адамдар медициналық ұйымдардың қолданыстағы режимiн сақтауға мiндеттi.

3. Қазақстан Республикасының азаматтары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес профилактикалық медициналық тексерiп-қараудан өтуге мiндеттi.

4. Жүктi әйелдер жүктiлiктiң он екi аптасына дейiнгi мерзiмде медициналық есепке тұруға мiндеттi.

5. Қазақстан Республикасының азаматтары өз денсаулығын сақтаудың қамын жасауға мiндеттi.

19-бап. Айналасындағыларға қауiп төндiретiн аурулары бар
азаматтардың мiндеттерi

1. Айналасындағыларға қауiп төндiретiн аурулары бар азаматтар медициналық ұйымдардың талап етуi бойынша тексерiлуден өтуге және емделуге мiндеттi.

2. Айналасындағыларға қауiп төндiретiн аурулары бар азаматтар тексерiлуден және емделуден жалтарған жағдайда, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мәжбүрлеу тәртiбiмен куәландыруға және емдеуге тартылады.

3. Айналасындағыларға қауiп төндiретiн аурулардан зардап шегетiн азаматтарды мәжбүрлеп емдеуге жiберудiң негiздерi мен тәртiбi Қазақстан Республикасының заңнамасымен реттеледi.

4. Айналасындағыларға қауiп төндiретiн аурулары бар және бұл ауруынан хабардар азаматтар медициналық көмек алуға барған кезде медицина персоналын өзiнiң ауруы туралы хабардар етуге мiндеттi.

20-бап. Шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдардың
денсаулық сақтау құқықтары мен мiндеттерi

1. Қазақстан Республикасының аумағында жүрген шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдар медициналық көмектi Қазақстан Республикасының Үкіметі белгiлейтiн тәртiппен алады.

2. Қазақстан Республикасының аумағында жүрген шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдар денсаулық сақтау саласында Қазақстан Республикасының азаматтары сияқты мiндеттердi орындайды.

4-тарау. AЗAMATTAPДЫҢ ЖЕКЕЛЕГЕН САНАТТАРЫНА МЕДИЦИНАЛЫҚ ЖӘНЕ
МЕДИЦИНАЛЫҚ-ӘЛЕУМЕТТIК КӨМЕК КӨРСЕТУДІҢ ЕРЕКШЕЛIКТЕРI

      21-бап. Әскери қызметшiлерге, ұлттық қауiпсiздiк, iшкi
               iстер органдарының, әдiлет органдары
               қылмыстық-атқару жүйесiнiң, өртке қарсы күрес
               қызметiнiң, қаржы полициясының қызметкерлерiне,
               олардың отбасы мүшелерi мен осы ведомстволардың
               зейнеткерлерiне медициналық көмек көрсету

Әскери қызметшiлерге, ұлттық қауiпсiздiк, iшкi iстер органдарының, әдiлет органдары қылмыстық-атқару жүйесiнiң, өртке қарсы күрес қызметiнiң, қаржы полициясының қызметкерлерiне, олардың отбасы мүшелерi мен осы ведомстволардың зейнеткерлерiне медициналық көмек Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес ұйымдастырылады.
Қызметiн өткерiп жатқан жерде немесе тұрғылықты жерiнде олар болмаса немесе ведомстволық медициналық ұйымдарда тиiстi бөлiмшелер, мамандар не арнайы жабдықтар болмаса, медициналық көмек тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемi шеңберiнде медициналық ұйымдарда көрсетiледi.

22-бап. Туберкулезбен ауыратын науқастарға медициналық
көмек көрсету

1. Туберкулезбен ауыратындар мiндеттi медициналық байқауға алынуға және емделуге тиiс, олар тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемi шеңберiнде қажеттi дәрiлiк заттармен қамтамасыз етiледi.

2. Туберкулездiң жұқпалы түрiмен ауыратындар мiндеттi түрде ауруханаға жатқызылуға және емделуге тиiс.

23-бап. Диабетпен және қатерлi iсiк ауруларымен ауыратын
науқастарға медициналық көмек көрсету

Диабетпен және қатерлi iсiк ауруларымен ауыратын науқастар мiндеттi медициналық байқауға алынуға, емделуге және тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемi шеңберiнде қажеттi дәрiлiк заттармен қамтамасыз етiлуге тиiс.

      24-бап. Көбiнесе жыныстық жолмен берiлетiн жұқпалы
               аурулармен ауыратын, ЖҚТБ және АҚТҚ инфекциясын
               жұқтырған науқастарға медициналық көмек көрсету

1. Көбiнесе жыныстық жолмен берiлетiн жұқпалы аурулармен ауыратын науқастарға медициналық көмек уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен көрсетiледi.

2. ЖҚТБ және АҚТҚ инфекциясын жұқтырған науқастарға медициналық көмек Қазақстан Республикасының арнаулы заңында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

      25-бап. Психикасы және мiнез-құлқы бұзылудан
               (аурулардан) зардап шегетiн адамдарға
               медициналық-әлеуметтiк көмек көрсету

Психикасы және мiнез-құлқы бұзылудан (аурулардан) зардап шегетiн адамдарға медициналық-әлеуметтiк көмек көрсету және оларды оңалту Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

26-бап. Бас бостандығы шектеулi азаматтарға медициналық
көмек көрсету

Бас бостандығы шектеулi, сондай-ақ сот үкiмi бойынша жазасын бас бостандығынан айыру орындарында өтеп жүрген, арнайы мекемелерге орналастырылған азаматтарға медициналық көмек уәкiлеттi орган және ішкі істер, әдiлет органдары қылмыстық-атқару жүйесi, ұлттық қауiпсiздiк және қорғаныс уәкiлеттi органдары айқындайтын тәртiппен көрсетiледi.

5-тарау. МЕДИЦИНА ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРIНІҢ МЕДИЦИНАЛЫҚ КӨМЕК КӨРСЕТУ
КЕЗIНДЕГI ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МIНДЕТТЕРI

27-бап. Медицина қызметкерлерiнiң кәсiптiк құқықтары

1. Медицина қызметкерлерiнiң мамандығы бойынша және бiлiктiлiк деңгейiне сәйкес кәсiптiк қызметке құқығы бар.

2. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, медицина қызметкерлерiнiң кәсiптiк қызметiне мемлекеттiк органдар мен басқа ұйымдардың, сондай-ақ азаматтардың араласуына тыйым салынады.

28-бап. Медицина қызметкерлерiнiң кәсiптiк мiндеттерi

Медицина қызметкерлерi:

1) егер мұндай таңдау тексерiлу нәтижелерi бойынша көзделген болса, онда пациенттi емдеудiң әдiстерi мен тәсiлдерiн, сондай-ақ медициналық мақсатта пайдаланылатын құралдар мен бұйымдарды таңдау мүмкiндiгi туралы хабардар етуге;

2) өзiнiң қызметтiк мiндеттерiне сәйкес медициналық көмек көрсетуге;

3) кәсiптiк мiндеттерiн орындау кезiнде өздерiне мәлiм болған дәрiгерлiк құпияны сақтауға мiндеттi. Бұл ақпаратты Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда ғана ашуға жол берiледi;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басқа да мiндеттердi орындауға мiндеттi.

29-бап. Дәрiгерлiк құпия

1. Медициналық көмекке жүгiну фактiсi, азаматтың денсаулығының жай-күйі, оның ауруының диагнозы туралы ақпарат пен оны тексеру және (немесе) емдеу кезiнде алынған өзге де мәлiметтер дәрiгерлiк құпияны құрайды.

2. Осы баптың 3 және 4-тармақтарында белгiленген жағдайларды қоспағанда, оқыту, кәсiптiк, қызметтiк және өзге де мiндеттердi орындау кезiнде дәрiгерлiк құпияны құрайтын мәлiметтер белгiлi болған адамдардың оларды жария етуiне жол берiлмейдi.

3. Пациенттi тексеру мен емдеу мүддесiне орай, ғылыми зерттеулер жүргiзу, осы мәлiметтердi оқыту процесiнде және өзге де мақсаттарға пайдалану үшiн дәрiгерлiк құпияны құрайтын мәлiметтердi азаматтың немесе оның заңды өкiлiнiң келiсiмiмен басқа азаматтарға беруге рұқсат етiледi.

4. Азаматтың немесе оның заңды өкiлiнiң келiсiмiнсiз дәрiгерлiк құпияны құрайтын мәлiметтердi беруге мынадай жағдайларда:

1) өзiнiң жай-күйiне байланысты өз еркiн бiлдiруге қабiлетсiз азаматты тексеру және емдеу мақсатында;

2) айналасындағыларға қауiп төндiретiн аурулар таралу қатерi болған кезде;

3) тергеу немесе сот талқылауын жүргiзуге байланысты анықтау және алдын ала тергеу органдарының, прокурордың және (немесе) соттың сұрау салуы бойынша;

4) кәмелетке толмаған немесе әрекетке қабiлетсiз адамға медициналық көмек көрсету кезiнде оның заңды өкiлдерiн хабардар ету үшін;

5) азаматтың денсаулығына зақым құқыққа қарсы әрекеттер салдарынан келтiрiлдi деп есептеуге негiздер бар болған кезде жол берiледi.

6-тарау. МЕДИЦИНАЛЫҚ ҚЫЗМЕТТЕГI ЖЕКЕЛЕГЕН ҚАТЫНАСТАРДЫ РЕТТЕУ

30-бап. Хирургиялық араласу, қан құю және диагностиканың
инвазиялық әдiстерiн қолдану тәртiбi

1. Хирургиялық араласу, қан құю, диагностиканың инвазиялық әдiстерi науқастардың жазбаша келiсiмiмен қолданылады.
Сот iс-әрекетке қабiлетсiз деп таныған, психикасы бұзылудан (аурулардан) зардап шегетiн науқастарға, он сегiз жасқа толмаған адамдарға хирургиялық араласу, қан құю, диагностиканың инвазиялық әдiстерi олардың заңды өкiлдерiнiң жазбаша келiсiмiмен жасалады.

2. Медицина қызметкерлерi тiршiлiк сақтау айғақтары бойынша хирургиялық араласуға кiрiсiп кеткен және оны тоқтату осы адамның өмiрi мен денсаулығына қауiп төндiруiне байланысты мүмкiн болмаған жағдайларды қоспағанда, келiсiм керi қайтарып алынуы мүмкiн.

3. Хирургиялық араласуды, қанды және оның препараттарын құюды, диагностиканың инвазиялық әдiстерiн қолдануды кiдiрту науқастың өмiрiне қауiп төндiретiн, ал науқастың немесе оның заңды өкiлдерiнiң келiсiмiн алу мүмкiн болмаған жағдайда, дәрiгер немесе консилиум науқасты немесе оның заңды өкiлдерiн қолданылған шаралар туралы кейiннен хабардар ете отырып, шешiм қабылдайды.

      31-бап. Клиникаға дейiнгi зерттеулер және медициналық-
               биологиялық эксперименттердi, клиникалық
               сынауларды жүргiзу, профилактиканың,
               диагностиканың, емдеудiң және медициналық
               оңалтудың жаңа әдiстерi мен құралдарын қолдану

1. Клиникаға дейiнгi зерттеулер және медициналық-биологиялық эксперименттер жануарларға жүргiзiледi.

2. Адамға клиникалық сынау жасау жануарларға жасалған клиникаға дейiнгi зерттеулер мен медициналық-биологиялық эксперименттердiң оң нәтижелерi алынған жағдайда, оның хабардар етiлген жазбаша келiсiмiмен ғана не адам мен денсаулық сақтау ұйымының арасындағы шарт бойынша жасалады.
Клиникалық сынаулар сыналатын адамның талап етуi бойынша кез келген кезеңде, сондай-ақ оның өмiрiне, денсаулығына қауiп төнген жағдайда тоқтатылады.

3. Профилактиканың, диагностиканың, емдеу мен медициналық оңалтудың жаңа әдiстерi мен құралдары клиникалық сынаулардың оң нәтижелерi алынған жағдайда қолданылуы мүмкiн.

32-бап. Биологиялық өлiмдi анықтау. Өмiрге дем берiп
тұрған аппаратураны тоқтатудың жағдайлары

1. Өлiмдi растауды дәрiгер немесе фельдшер жүзеге асырады.

2. Биологиялық өлiм мынадай белгiлердiң жиынтығы негiзiнде расталады:

1) жүрек қызметiнiң тоқтауы;

2) тыныс алудың тоқтауы;

3) орталық жүйке жүйесi жұмысының тоқтауы.

3. Өмiрге дем беру жөнiндегi жасанды шаралар тек қана:

1) биологиялық өлiм расталған;

2) дәрiгер-мамандардың консилиумы бас миының бiржола семуiн тiркеген кезде, жақын туыстарының және (немесе) заңды өкiлдерiнiң бiрауызды жазбаша келiсiмi болған кезде тоқтатылуы мүмкiн.

4. Органдар мен тiндердi кейiннен транспланттау үшiн алуды қамтамасыз ететiн адамдардың биологиялық өлiмдi немесе бас миының бiржола семуiн растауға қатысуына тыйым салынады.

33-бап. Эвтаназия

Эвтаназияны жүзеге асыруға тыйым салынады.

34-бап. Патологиялық-анатомиялық ашуды жүргiзу

1. Патологиялық-анатомиялық ашу өлiмнiң себептерiн анықтау мен аурудың диагнозын нақтылау мақсатында жүргiзiледi.

2. Зорлықпен өлтiрiлгендiгiне күмән болмаған және жұбайының (зайыбының), жақын туыстарының немесе заңды өкiлдерiнiң жазбаша өтiнiшi болған кезде не өлген адамның өзiнiң тiрi кезiнде бiлдiрген еркiне сәйкес ашу жүргiзiлмей-ақ мәйiттi беруге рұқсат етiледi.

3. Өлген адамның жақын туыстарының немесе заңды өкiлiнiң талап етуi бойынша патологиялық-анатомиялық ашуды уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен тәуелсiз денсаулық сақтау ұйымдары жүргiзуi мүмкін.

35-бап. Анатомиялық сый

1. Анатомиялық сыйды өсиет етушi тиiсiнше ресiмделген өсиет арқылы жүзеге асырады.

2. Анатомиялық сый туралы деректер жария етуге жатпайды.

3. Өсиет етiлген органдар мен тiндерден басқа, табылған күннен бастап қырық бес күн iшiнде танылмаған және сұрауы болмаған адамдардың мәйiттерi де анатомиялық сый ретiнде танылады.

4. Анатомиялық сый биомедициналық зерттеулер жүргiзу үшiн ғылыми, ғылыми-практикалық және оқу мақсаттарында пайдаланылуы мүмкін.

36-бап. Транспланттау үшiн тiндердi және (немесе)
органдарды (органдардың бөлiктерiн) алу

1. Адам немесе адамның мәйiтi немесе жануар тiндердi және (немесе) органдарды (органдарының бөлiктерiн) транспланттау бойынша донор болуы мүмкiн.

2. Адамның тiндерiн және (немесе) органдарын (органдарының бөлiктерiн) мәжбүрлеп алуға және оларды ауыстырып салуға тыйым салынады.

3. Адамның органдары мен тiндерiн сатып алуға-сатуға тыйым салынады. Адамның органдары мен тiндерiн әкелу және әкету Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген тәртiппен жүзеге асырылады.

      4. Реципиентпен генетикалық байланыстағы немесе онымен тiнi үйлесетiн, жан-жақты медициналық тексеруден өткен және оның тiндерiн және (немесе) органдарын (органдарының бөлiктерiн) алуға болатындығы туралы дәрiгер-мамандар консилиумының қорытындысын алған адам транспланттау бойынша тiрi донор болуы мүмкiн.
      Кәмелетке толмаған және (немесе) әрекетке қабiлетсiз адам болып табылатын тiрi донордың органдарын және (немесе) тiндерiн алу осы бапта аталғандармен қатар бiр мезгiлде мына талаптарды сақтағанда ғана:
      осы Заңның 14-бабына сәйкес денсаулығының жай-күйi туралы қажеттi ақпаратты алған оның заңды өкiлдерiнiң келiсiмi;
      тиiстi келiсiм беруге қабiлеттi басқа үйлесетiн донордың болмауы;
      реципиент донордың ағасы-iнiсi немесе апасы-қарындасы болып табылғанда;
      транспланттау реципиенттiң өмiрiн сақтап қалуға арналса;
      ықтимал донор алуға қарсылық бiлдiрмесе, мүмкiн болады.
      Кәмелетке толмаған және (немесе) әрекетке қабiлетсiз адамдардың заңды өкiлдерiнiң келiсiмi медициналық араласу басталғанға дейiн кез келген сәтте керi қайтарылып алынуы мүмкiн.
      Тiрi донордан органдарды және (немесе) тiндердi алу оның нотариалды түрде куәландырылған жазбаша келiсiмiмен ғана жүзеге асырылуы мүмкiн.
      Транспланттау үшiн жұп органның бiрi, олардың болмауы денсаулықтың бiржола бұзылуына әкеп соқтырмайтын органның бiр бөлiгi немесе тiн ғана алынуы мүмкiн.

5. Тiндердi және (немесе) органдарды (органдардың бөлiктерiн) транспланттау мақсатымен алу биологиялық өлiм расталған кезде немесе бас миының бiржола семуiн (мидың өлiмiн) дәрiгер-мамандардың консилиумы тiркеген жағдайда ғана, органдарды және (немесе) тiндердi алатын сәтте осы адамның тiрi кезiндегi немесе оның жұбайының (зайыбының), жақын туыстарының және (немесе) заңды өкiлдерiнiң мұндай алуға жазбаша келiспеушiлiгi болмаған жағдайда ғана жүргiзiлуi мүмкін.

      6. Тiндердi және (немесе) органдарды (органдардың бөлiктерiн) транспланттаудың қажеттiгi туралы медициналық қорытындыны тиiстi денсаулық сақтау ұйымының дәрiгерлер консилиумы бередi.
       7. Тiндердi және (немесе) органдарды (органдардың бөлiктерiн) транспланттау реципиенттiң не кәмелетке толмаған реципиенттiң не сот iс-әрекетке қабiлетсiз деп таныған реципиенттiң заңды өкiлiнiң жазбаша келiсiмiмен iске асырылады.
      Реципиент алдағы уақытта жасалатын транспланттауға байланысты оның денсаулығында орын алуы ықтимал асқынулар туралы ескертiлуге тиiс.

8. Мәйiттерден тiндердi және (немесе) органдарды (органдардың бөлiктерiн) алу денсаулық сақтау ұйымдарында жүргiзiледi. Тiндердi және (немесе) органдарды (органдардың бөлiктерiн) консервациялау мен транспланттауды мемлекеттiк денсаулық сақтау ұйымдарында ғана жүргiзуге жол берiледi.
Органдарды (органдардың бөлiктерiн) және (немесе) тiндердi алудың, консервациялаудың, адамнан адамға және жануардан адамға транспланттаудың тәртiбi мен шарттарын уәкiлеттi орган белгiлейдi.

9. Тiндерiн және (немесе) органдарын (органдарының бөлiктерiн) алуға келiсiм бiлдiрген адам денсаулық сақтау ұйымдарынан тiндер және (немесе) органдарды (органдардың бөлiктерiн) алу бойынша алдағы хирургиялық араласуға байланысты оның денсаулығында орын алуы ықтимал асқынулар туралы толық ақпаратты талап етуге құқылы.

10. Донор тiндердi және (немесе) органдарды (органдардың бөлiктерiн) алу бойынша жүргiзiлген хирургиялық араласуға байланысты денсаулық сақтау ұйымында тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемi шеңберiнде емделуге, оның iшiнде медикаменттiк ем алуға құқылы.

11. Ауру жұқтырған тiндердi және (немесе) органдарды (органдардың бөлiктерiн) транспланттауға тыйым салынады.

12. Тiндерiн және (немесе) органдарын (органдарының бөлiктерiн) ауыстырып салуға келiсiм берген реципиент денсаулық сақтау ұйымдарынан тiндердi және (немесе) органдарды (органдардың бөлiктерiн) транспланттау бойынша алдағы хирургиялық араласуға байланысты оның денсаулығында орын алуы ықтимал асқынулар туралы толық ақпаратты талап етуге құқылы.

13. Реципиент жүргiзiлген хирургиялық араласуға байланысты денсаулық сақтау ұйымында тегiн медициналық көмектiң кепiлдi көлемi шеңберiнде емделуге, оның iшiнде медикаменттiк ем алуға құқылы.

14. Денсаулық сақтау ұйымының медициналық және өзге де қызметкерлерiне донор мен реципиент туралы мәлiметтердi жария етуге тыйым салынады.

15. Осы баптың күшi ұрпақ жаңғырту тiндерiн (жыныстық клеткаларды) қамтитын, адамның дүниеге келу процесiне қатысы бар органдарға, олардың бөлiктерi мен тiндерiне, сондай-ақ қан мен оның компоненттерiне қолданылмайды.

7-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

      37-бап. Қазақстан Республикасының азаматтардың
               денсаулығын сақтау туралы заңнамасын бұзғаны
               үшiн жауаптылық

Қазақстан Республикасының азаматтардың денсаулығын сақтау туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соғады.

38-бап. Осы Заңды қолданысқа енгiзу тәртiбi

1. Осы Заң ресми жарияланған күнiнен бастап қолданысқа енгiзiледi.
2. "Қазақстан Республикасында азаматтардың денсаулығын сақтау туралы" 1997 жылғы 19 мамырдағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 1997 ж., N 10, 109-құжат; 1998 ж., N 14, 201-құжат; N 24, 434-құжат; 1999 ж., N 8, 247-құжат; N 23, 927-құжат; 2002 ж., N 6, 71-құжат; 2004 ж., N 2, 9-құжат) күшi жойылды деп танылсын.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Об охране здоровья граждан

Азаматтардың денсаулығын сақтау туралы