"Білім туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 5-бабы 70) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.1. Бекітілсін:
1) Жаратылыстану-математика циклы пәндері бойынша Президенттік олимпиаданы ұйымдастыру және өткізу қағидалары осы бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес;
2) Жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық олимпиадаларды ұйымдастыру және өткізу қағидалары осы бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес;
3) Жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық ғылыми жобалар конкурстарын ұйымдастыру және өткізу қағидалары осы бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес;
4) Орындаушылардың республикалық конкурстарын ұйымдастыру және өткізу қағидалары осы бұйрыққа 4-қосымшаға сәйкес;
5) Кәсіби шеберліктің республикалық конкурстарын ұйымдастыру және өткізу қағидалары осы бұйрыққа 5-қосымшаға сәйкес.
2. Мектепке дейінгі және орта білім департаменті (Ж.А.Жонтаева):
1) осы бұйрықты белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді қамтамасыз етсін;
2) мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін осы бұйрықты бұқаралық ақпарат құралдарында жарияласын.
3. "Жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық олимпиадалар мен ғылыми жарыстар, орындаушылар мен кәсіби шеберліктің республикалық конкурстарын өткізу ережеcін бекіту туралы" Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі міндетін атқарушының 2007 жылғы 28 желтоқсандағы № 668 бұйрығының (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 5100-мен тіркелген, "Заң газетінің" 2008 жылғы 28 қарашадағы № 182 (1408) санында жарияланған) күші жойылды деп танылсын.
4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау вице-министр М.Н.Сарыбековке жүктелсін.
5. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
| Министр | Б. Жұмағұлов |
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 13 наурыздағы № 99 бұйрығына 1-қосымша |
Жаратылыстану-математика циклы пәндері бойынша Президенттік
олимпиаданы ұйымдастыру және өткізу қағидалары
Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Білім және ғылым министрінің 08.08.2014 № 340 бұйрығымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
1. Жалпы ережелер
1. Осы Жаратылыстану-математика циклы пәндері бойынша Президенттік олимпиаданы (бұдан әрі – Президенттік олимпиада) өткізу қағидаларын анықтайды, Президенттік олимпиадаға қатысу және жеңімпаздарды өткізіу тәртібін белгілейді.
2. Президенттік олимпиада Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі (бұдан әрі – Министрлік) өткізетін жыл сайынғы іс-шара болып табылады.
3. Президенттік олимпиаданың мақсаттары мен міндеттері:
1) орта білім беру ұйымдарының оқушылары арасында математика, физика, химия және биологиядан дарынды оқушыларды анықтау үшін кәсіптік бағдар мен болашақтағы интеллектуалдық дамуына қолайлы жағдай жасау;
2) жаратылыстану-математикалық бағыттағы пәндерді оқутуда оқушылардың қызығушылығын арттыру, теориялық білімдері мен дағдыларын тереңдету;
3) тұлғаның өзін-өзі жетілдіруіне және дамытуына жағдай жасау.
2. Президенттік олимпиаданы ұйымдастыру және өткізу тәртібі
4. Президенттік олимпиада жыл сайын үш кезеңде өткізіледі:
1) бірінші (өңірлік) кезең – 1 қыркүйектен 1 қарашаға дейін;
2) екінші (іріктеу) кезең – 2 турда өткізіледі:
1 тур (қашықтық) – 15 қарашаға дейін;
2 тур (шығармашылық) – қашықтық турды өткізу күні;
3) үшінші (республикалық) кезең – 30 қарашаға дейін.
Екінші (шығармашылық) турға қатысушылар 45 минут ішінде 1 беттен аспайтын көлемде эссені олардың оқу тілінде жазады.
Президенттік олимпиаданың әрбір қатысушысы барлық кезеңдерде мынадай төрт пән бойынша тапсырмаларды оқу тілінде орындайды: математика, физика, химия және биология.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 15.03.2019 № 114 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.5. Президенттік олимпиаданың барлық кезеңдерін тапсырмалармен 0амтамасыз етуді дарынды балалармен жұмыс жүргізу саласындағы ұйым - "Дарын" республикалық ғылыми-практикалық орталығы жүзеге асырады (бұдан әрі – "Дарын" РҒПО).
6. Президенттік олимпиаданың өңірлік кезеңін облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының білім басқармалары, республикалық білім беру ұйымдары (бұдан әрі – РББҰ), "Назарбаев Зияткерлік мектептері" дербес білім беру ұйымы (бұдан әрі – "НЗМ" ДББҰ) және "Республикалық физика-математика мектебі" коммерциялық емес акционерлік қоғамы (бұдан әрі – "РФММ" КеАҚ) өткізеді.
Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 15.03.2019 № 114 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.7. Президенттік олимпиаданың іріктеу кезеңі Интерактивті студия желісі арқылы республиканың барлық өңірлерінде бір уақытта өткізіледі.
8. Президенттік олимпиаданың іріктеу және республикалық кезеңі Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрінің бұйрығына сәйкес (бұдан әрі - Министрдің бұйрығы) "Дарын" республикалық ғылыми-практикалық орталығымен өткізіледі
3. Президенттік олимпиадаға қатысушылар
9. Президенттік олимпиадаға бұрын-соңды республикалық және халықаралық пән олимпиадаларына қатыспаған республиканың білім беру ұйымдарының 11-сынып оқушылары қатысады.
10. Өңірлік кезеңнің нәтижелері бойынша іріктеу кезеңіне әрбір облыс, Астана, Алматы және Шымкент қалалары, "НЗМ" ДББҰ құрамы 20 адамнан аспайтын команда (әрбір пән бойынша 5 қатысушыдан артық емес), РББҰ және "РФММ" КеАҚ құрамы 8 адамнан аспайтын команда (әрбір пән бойынша 2 қатысушыдан артық емес) ұсынады.
Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 15.03.2019 № 114 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.11. Республикалық ұйымдастыру комитетінің (бұдан әрі - ұйымдастыру комитеті) іріктеу кезеңінің 2 тур нәтижелері бойынша Президенттік олимпиаданың үшінші (қорытынды) кезеңіне қатысушылардың тізімін бекітеді.
4. Президенттік олимпиаданың қазылар алқасы және ұйымдастыру
комитеті
12. Ұйымдастыру комитетінің құрамы Министрдің бұйрығымен бекітіледі.
Ұйымдастыру комитетінің құрамына Министрліктің, Министрлікке ведомстволық бағынысты ұйымдардың, білім беруді басқару органдарының, Қазақстан Республикасы жоғары оқу орындарының ректорлар кеңесі өкілдері кіреді.
13. Ұйымдастыру комитетінің қызметі:
1) Президенттік олимпиаданы дайындау мен өткізудегі тікелей басшылық – ұйымдастыру-әдістемелік жұмыстарын қамтамасыз ету;
2) Президенттік олимпиаданың қазылар алқасын және академиялық тобының құрамын бекіту;
3) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министріне Президенттік олимпиаданың қорытындылары бойынша ақпарат беру.
14. Президенттік олимпиаданың қазылар алқасы төрағадан, мүшелерінен және хатшыдан тұрады. Қазылар алқасының құрамына алдыңғы қатардағы отандық және шетелдік жоғары оқу орындарының ғалымдары, бұрынғы халықаралық олимпиадалардың жеңімпаздары енеді.
15. Президенттік олимпиаданың қазылар алқасы:
1) Президенттік олимпиадаға қатысушылардың жазбаша жұмыстарын тексереді, олардың нәтижелерін бағалайды;
2) ұйымдастыру комитетіне жүлдегерлер мен жеңімпаздарды марапаттау жөніндегі ұсыныстар жасайды;
3) Президенттік олимпиада қатысушыларының орындаған жұмыстарына талдау жүргізеді.
5. Жеңімпаздар мен жүлдегерлерді марапаттау
16. Президенттік олимпиаданың республикалық кезеңінің барлық қатысушыларына осы бұйрыққа қоса беріліп отырған формасы бойынша сертификаттар тапсырылады.
17. Президенттік олимпиаданың жеңімпаздары мен жүлдегерлері әр пән бойынша Министірліктің дипломдармен марапатталады. Жеңімпаздар саны қатысушылар санының 25%-ын құрайды. Олимпиаданың қорытынды кезеңінде І, II және III дәрежелі дипломдар саны мына үйлесімділікпен анықталады: III дәрежелі дипломдармен жеңімпаздардың 50 %-ы, II дәрежелі дипломдармен 30 %-ы, І дәрежелі дипломдармен 20 %-ы марапатталады.
Жеңімпаздар мен жүлдегерлерге дипломдар бір пәннен жазылады (олардың белгілі бір пәннен неғұрлым көбірек жинаған балының санына сәйкес).
| Жаратылыстану-математика циклы пәндері бойынша Президенттік олимпиаданы ұйымдастыру және өткізу қағидасына қосымша |
Форма
Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрлігі
"Дарын" республикалық ғылыми-практикалық орталығы
Сертификат
Жаратылыстану-математикалық бағыттағы пәндерден
(математика, физика, химия және биология)
Президенттік олимпиадаға
қатысушы
_____________________________________________
______________________________________________
берілді
Директор (қолы) аты-жөні
М.О.
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 13 наурыздағы № 99 бұйрығына 2-қосымша |
Жалпы бiлiм беретiн пәндер бойынша республикалық олимпиадаларды
ұйымдастыру және өткiзу
ҚАҒИДАЛАРЫ
1. Жалпы ережелер
1. Жалпы бiлiм беретiн пәндер бойынша республикалық олимпиадаларды ұйымдастыру және өткiзу қағидалары (бұдан әрі – Олимпиада) республикалық олимпиаданың жалпы білім беретін пәндер бойынша жалпы орта білім беру бағдарламаларын іске асыратын барлық білім беру ұйымдарының оқушыларын, оны ұйымдастыру және өткiзу тәртiбiн анықтайды.
2. Олимпиаданың негiзгi мақсаттары мен мiндеттерi: шығармашылық қабілеттерін дамыту, теориялық білімі мен тәжірибелік шеберлігін тереңдету, жеке тұлғаның өзін-өзі дамытуына ықпал ету, дарынды балаларды анықтау үшін жағдай жасау, халықаралық олимпиадаларға қатысатын оқушыларды iрiктеу және даярлау, Қазақстан Республикасында білім берудің беделiн көтеру.
3. Министрлiктің бұйрығы негізінде Олимпиаданы дайындау және өткiзу жөнiндегi ұйымдастыру жұмыстарын үйлестiру және жүзеге асыру үшiн Республикалық ұйымдастыру комитетi (бұдан әрі - Республикалық ұйымдастыру комитетi) құрылады. Республикалық ұйымдастыру комитетiнiң құрамына Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым вице-министрi, төраға және тиісті құрылымдық бөлімшелер мен ведомстволық бағынысты білім беру ұйымдарының жетекшілері енеді.
4. Олимпиаданың республикалық ұйымдастыру комитетi:
1) осы қағидамен белгіленген Олимпиаданың өткiзілуін бақылайды;
2) Олимпиадаға басшылық жасауды жүзеге асырады;
3) Олимпиаданы өткiзудің қажеттi ғылыми-әдiстемелiк деңгейін қамтамасыз ету үшiн пәндер бойынша әдiстемелiк комиссияларды қалыптастырады;
4) Білім және ғылым министрiне немесе оның міндетін атқарушыға Олимпиаданың қазылар алқасы мүшелерiнiң құрамы және саны жөнiнде ұсыныс бередi;
5) Олимпиаданың қорытындысын талдайды;
6) Олимпиада материалдарын жариялайды.
5. Олимпиаданың бірінші-үшінші кезеңдерiне басшылық жасауды жүзеге асыру үшiн мектепішілік, аудандық, облыстық (қалалық) ұйымдастыру комитеттерi құрылады. Олардың құрамын тиiстi бiлiм беруді басқару органдары бекiтедi.
6. Құрамына пәндер бойынша қазылар алқасының төрағалары енетін уәкілетті органмен бекітілген Әдiстемелiк кеңес:
1) Олимпиаданың екiншi, үшiншi және төртінші кезеңдерiнiң теориялық және эксперименттiк тапсырмалары мәтiнiнің қазақ және орыс тілдеріндегі соңғы нұсқасын әзірлейді;
2) Олимпиаданың барлық кезеңдерiн өткiзу жөнiнде әдiстемелiк ұсыныс әзiрлейдi;
3) әр пән бойынша Олимпиаданы өткізу кезеңдерінің түрін, тапсырмалардың үлгiсiн және бағалау өлшемдерiн анықтайды.
7. Олимпиаданың республикалық кезеңінің пәндер бойынша қазылар алқасының құрамына төраға және мүшелер кіреді. Қазылар алқасының саны пәнге байланысты тақ саннан құралады (5 адамнан кем емес).
Олимпиаданың республикалық кезеңінің қазылар алқасының төрағасы мен құрамын Республикалық ұйымдастыру комитетiнiң ұсынысы бойынша Министрлiк бекiтедi. Олимпиаданың республикалық кезеңінің қазылар алқасының төрағасы мен мүшелерi Олимпиаданың алдыңғы өткен кезеңдердегi қазылар алқасының құрамына ене алмайды.
Қазылар алқасы құрамына жоғары оқу орындарының оқытушылары, әдiскерлер, тәжiрибелi мұғалiмдер және жоғары білікті бiлiм беруді басқару органдарының өкiлдерi, сондай-ақ республикалық және халықаралық олимпиадалардың жеңімпаздары енедi. Қазылар алқасының құрамына оқушылары Олимпиаданың облыстық және республикалық кезеңiне қатысатын мұғалiмдер енгізілмейді.
8. Олимпиаданың республикалық кезеңінің қазылар алқасының төрағалары:
1) Әдiстемелiк кеңеспен бiрлесе отырып, Олимпиаданың екiншi, үшiншi және төртінші кезеңдерiнiң теориялық және эксперименттiк тапсырмалары мәтiнiнің соңғы нұсқасын әзірлейді және құрады;
2) орыс тiлiндегi тапсырмалардың қазақ тiлiне дәлме-дәл аудармасына, берiлген тапсырмалардың ғылыми-әдiстемелiк деңгейiне, мiндеттердiң нақтылығына және олардың олимпиаданың тиiстi кезеңi талабына сәйкестiгiне жауап бередi;
3) тиiстi кезеңдерi өткенге дейiн тапсырмалардың құпиялығына жауап бередi;
4) тапсырмалардың орындалуын бағалау өлшемдері бойынша ұсыныс және пәндік олимпиадалардың регламенттерін (турлардың саны мен бағытын, әрбір турдың ұзақтығын, қажетті құралдардың тізбесін) әзірлеу жөніндегі қазылар алқасының жұмысын ұйымдастырады.
9. Олимпиаданың қазылар алқасы:
1) тапсырмалардың орындалуын бағалау өлшемдерін бекітеді, жұмыстарды тексереді және бағалайды, қатысушыларды үшiншi және төртінші кезең тапсырмаларының авторлық шешімімен және жұмыстарды тексеру нәтижесімен таныстырады;
2) қатысушылардың жұмысын бағалаудағы келiспеушiлiктi талқылайды және қажет болған жағдайда тиiстi түзетулер енгiзедi;
3) жеңiмпаздарды анықтайды және олардың тізімін бекіту үшін Министрлікке ұсынады;
4) Олимпиадаға қатысушылармен орындалған тапсырмаларды талқылауды және үйлестіруді жүргізеді;
5) Республикалық ұйымдастыру комитетiмен бiрлесе отырып, оқу-жаттықтыру жиынына қатысушылар құрамын және халықаралық олимпиадаларға қатысушы кандидаттарды анықтайды.
2. Олимпиаданы ұйымдастыру және өткізу тәртібі
10. Олимпиаданы оқу жылы бойы 9-11 сынып оқушылары арасында әр жалпы білім беретін пән бойынша білім басқармасының тиісті органдарымен төрт кезеңде өткізеді:
1) бірінші (мектептік) кезең ағымдағы оқу жылының 30 қарашасынан кешіктірмей орта білім беру ұйымдарында ауданның (қаланың) білім басқармасы органдары дайындаған тапсырмалар бойынша өткізіледі;
2) екінші (аудандық/қалалық) кезеңді аудандық немесе қалалық деңгейде ауданның (қаланың) білім басқармасының органдары өткізеді;
3) үшінші (облыстық) кезеңді облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының білім басқармалары, республикалық білім беру ұйымдары (бұдан әрі – РББҰ), "Назарбаев Зияткерлік мектептері" дербес білім беру ұйымы (бұдан әрі – НЗМ ДББҰ) және "Республикалық физика-математикалық мектебі" коммерциялық емес акционерлік қоғамы (бұдан әрі – "РФММ" КеАҚ) өткізеді";
4) төртінші (республикалық) кезең республиканың түрлі өңірлерінде жаратылыстану-математикалық және қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы пәндерді бөле отырып өткізіледі.
Қатысушылардың жұмыстарын Олимпиаданың барлық кезеңдерінде қазылар алқасы алдын ала шифрланған және сканерленген түрде ұсынады.
Қазылар алқасы мүшелерінің жұмыстарды бағалауы ұйымдастыру комитеті әзірлеген бағалау критерийлеріне сәйкес қамтамасыз етіледі.
Әр кезеңнің қорытындысы бойынша жұмыстарды бағалау нәтижелері ұйымдастыру комитетіне беріледі.
Ескерту. 10-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 15.03.2019 № 114 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.11. Алып тасталды – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 15.03.2019 № 114 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
12. Олимпиаданың екінші, үшінші және төртінші кезеңдерін өткізу уақыты және Олимпиаданы өткізу тізбесі жыл сайын Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің (бұдан әрі - Министр) бұйрығымен белгiленеді.
Олимпиаданың екінші, үшінші және төртінші кезеңдерінің тапсырмаларын жалпы орта білім беру бағдарламалары бойынша республикалық әдістемелік кеңес (бұдан әрі – олимпиаданың әдістемелік кеңесі) дайындайды және "Дарын" республикалық ғылыми-практикалық орталығы (бұдан әрі – "Дарын" РҒПО) бекітеді.
13. Әр кезеңдi өткiзуден бiр ай бұрын облыстық, Астана және Алматы қалаларының бiлiм басқармалары, "НЗМ" ДБҰ және РБҰ әр қатысушыға Олимпиада материалдарын дайындау үшiн оқыту тiлдерiне сәйкес әрбiр пән және сынып бойынша қатысушылар саны көрсетiлген өтінімді "Дарын" РҒПО-ға жiбередi.
14. Барлық төрт кезеңнің тапсырмалары "Дарын" РҒПО бекіткен әдістемелік ұсынымдамаларға сәйкес өлшемдер мен параметрлер бойынша бағаланады.
15. Олимпиаданың бiрiншi және екiншi кезеңдерiне орта және жалпы орта білім беру ұйымдарының оқушылары қатысады.
16. Алып тасталды – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 15.03.2019 № 114 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.17. Олимпиаданың үшiншi кезеңiне екiншi кезеңнен iрiктелiп алынған жалпы орта білім беру ұйымдарының ең үздiк үш оқушысы, Астана және Алматы қалалары, "НЗМ" ДБҰ және РБҰ үшiн – алты оқушы қатысады.
18. Олимпиадаға қатысу үшін тиiстi деңгейдегi бiлiмi бар қатысушылар жоғары сыныптардың бағдарламалары бойынша жіберіледі.
19. Олимпиаданың төртінші кезеңіне нәтижелеріне сәйкес, әр пән және сынып бойынша екі қатысушыдан артық емес жаратылыстану-математикалық бағыттағы пәндер бойынша 9-11 сынып оқушылары және қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы пәндер бойынша 10-11 сынып оқушылары, сондай-ақ олимпиада резервінің оқу-жаттығу жиындарына қатысушылар жіберіледі.
Олимпиаданың төртінші кезеңінің әрбір қатысушысы тапсырмаларды орындау үшін жеке жұмыс орнымен, дәптермен және/немесе "Дарын" РҒПО мөртабаны бар қағазбен, оқу тіліндегі тапсырмалар мәтінімен қамтамасыз етіледі.
Олимпиаданың төртінші кезеңі аяқталған соң қатысушылардың жұмыстарын бағалау нәтижелері "Дарын" РҒПО интернет-ресурсында және өткізу орындарында 1 сағат (60 минут) ішінде орналастырылады.
Олимпиаданың төртінші кезеңінің қорытындысы шығарылғаннан кейін қатысушылар жұмыстарының сканерленген көшірмелері "Дарын" РҒПО интернет-ресурсында қатысушылардың тегі, аты, әкесінің аты (бар болған жағдайда) көрсетілмей орналастырылады.
Олимпиаданың төртінші кезеңінің ашықтығы мен айқындылығын қамтамасыз ету үшін оны өткізу процесі онлайн режимінде қарау үшін бейнебақылау жүйесімен қамтамасыз етіледі.
Ескерту. 19-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 15.03.2019 № 114 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.20. Үшінші кезеңді ұйымдастыру комитеті Олимпиаданың республикалық кезеңiне тиісті командаларды қатыстыру үшін өтінімді "Дарын" РҒПО-ға ағымдағы оқу жылының 25 ақпанына дейін жіберуі қажет.
21. Олимпиаданың төртінші кезеңіне қатысатын облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының, "НЗМ" ДББҰ, РББҰ және "РФММ" КеАҚ командаларын Олимпиада барысында жалпы білім беретін пәндерді оқыту проблемалары бойынша семинарларға, пікірталастарға қатысатын, олимпиадашыларды дайындау бойынша тәжірибе алмасатын мамандар, әдіскерлер, сондай-ақ мұғалімдер алып жүреді.
Ескерту. 21-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 15.03.2019 № 114 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.22. Команда жетекшiсі Олимпиадаға қатысушылардың Олимпиада өтетiн жерге әкелу және тұратын жерiне қайту жолындағы, Олимпиада барысындағы қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.
23. Жұмыстарды бағалауда барынша әдiлдiктi қамтамасыз ету үшiн әрбір турдан соң Олимпиадаға қатысушылардың барлығымен тапсырмалар талқыланады. Тапсырмаларды талқылаудан кейiн қатысушылардың тiлегi бойынша жұмыстарды үйлестiру жүргiзiледi. Үйлестiрудiң мақсаты - жұмыстарды бағалауда Олимпиадаға қатысушылар мен қазылар алқасы мүшелерi арасында толық өзара түсiнiстiкке қол жеткiзу.
24. Үйлестiруді қазылар алқасының төрағасы және тапсырманы бағалаған қазылар алқасының мүшелері тiкелей Олимпиадаға қатысушымен өткiзедi.
25. Олимпиадаға қатысушы қазылар алқасының бағасымен келiспеген жағдайда, үйлестiруге бөлінген мерзiмде ұйымдастыру комитетiнiң төрағасына өтініш білдіреді, төраға осы мәселенi шешу жөнінде мамандар қатарынан тиiстi комиссия құрады.
26. Екінші және үшінші кезең жұмыстарын үйлестіру Олимпиаданың тиісті кезеңі, республикалық кезең аяқталғаннан кейін бір күн ішінде - Олимпиада нәтижелері жарияланғаннан кейін 5 сағат ішінде жүргізіледі.
Ескерту. 26-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 15.03.2019 № 114 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.3. Қорытынды ереже
27. Мектепішілік, аудандық және облыстық (қалалық) олимпиадалардың жүлдегерлерi бiлiм беру саласындағы жергілікті өкілді және атқарушы органдардың дипломдарымен, грамоталарымен және жүлделерімен марапатталады.
28. Олимпиаданың төртінші кезеңінің жеңiмпаздар саны әр пән және сынып бойынша Олимпиаданың төртінші кезеңіне қатысушылар санының 45%-ын құрайды.
Олимпиаданың әр кезеңінің жеңімпаздары I, II және III дәрежелi дипломдармен марапатталады. Олимпиаданың республикалық кезеңінің I, II және III дәрежелi дипломдар саны мына үйлесімдікпен анықталады: III дәрежелi дипломдармен жеңімпаздардың 50 %-ы, II дәрежелi дипломдармен 30 %-ы, I дәрежелi дипломдармен 20 %-ы марапатталады.
29. Егер бірнеше қатысушы жүлделі орындарды анықтау үшін қажетті төмен деңгейге сәйкес бірдей балл санын жинаған жағдайда, жүлдегерлер саны қазылар алқасының шешімімен көбеюі мүмкін.
| Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрiнің 2012 жылғы 13 наурыздағы № 99 бұйрығына 3-қосымша |
Жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық ғылыми жобалар
конкурстарын ұйымдастыру және өткізу
ҚАҒИДАЛАРЫ
Ескерту. 3-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Білім және ғылым министрінің 08.08.2014 № 340 бұйрығымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
1. Жалпы ережелер
1. Осы Жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық ғылыми жобалар конкурстарын ұйымдастыру және өткізу қағидалары (бұдан әрі – Ғылыми конкурс) Ғылыми конкурстардың ұйымдастыру және өткізу тәртібін анықтайды.
2. Ғылым мен техника бойынша Халықаралық жарыстардың Ғылыми конкурсын (Intel International Science and Engineering Fair (бұдан әрі – Іntel ISEF)) жыл сайын Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі (бұдан әрі – Министрлік) өткiзедi.
3. Ғылыми конкурстың мақсаттары мен мiндеттерi:
1) оқушылардың ғылыми-зерттеу және оқу-танымдық қызметін ынталандыру;
2) ең талантты және дарынды жас зерттеушiлердi iрiктеу және оларға қолдау көрсету;
3) Қазақстан Республикасының зияткерлік әлеуетiн қалыптастыруға ықпал ету.
4. Ғылыми конкурстың іріктеу кезеңі халықаралық қағидалардың (Intel ISEF) талаптарына сәйкес - Ғылыми Рецензиялау Комитетімен (бұдан әрі – ҒРК) өткізіледі. ҒРК – Ғылыми конкурстың әр кезеңіндегі заңдары, қаулылары және ережелері бар ғылыми жұмыстардың, сертификаттардың, ғылыми зерттеу жоспарларының, экспонаттарының бағалануына жауапты білікті мамандар тобы болып табылады.
Ғылыми конкурстың барлық деңгейлерінде ғылыми жалғандық және бұрмалауға, басқа конкурстарға бұрын-соңды ұсынылған жұмысты өз жұмысы ретінде пайдалану немесе ұсыну, жалған мәлеметтер беруге жол берілмейді.
Ғылыми конкурстың қорытынды кезеңінің қазылар алқасы Министрлікпен бекітеді.
5. ҒРК ұсынылған жұмыстарды қарайды, бағалау критерийлары бойынша қосындылап, Ғылыми конкурсты ұйымдастыру және өткізу жөніндегі республикалық ұйымдастыру комитетімен бекітілген әр жобаны рецензиялайды және қоғамдық-гуманитарлық бағыт бойынша облыстық кезеңге, жаратылыстану-математикалық бағыт бойынша республикалық кезеңге қатысушыларды анықтайды.
6. Ғылыми конкурстың қорытынды кезеңінің қазылар алқасы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым вице-министрімен бекітіледі.
7. Ғылыми конкурсқа:
1) аталған ғылым саласындағы фактiлер, оқиғалар, құбылыстар және бұрын танылмаған, ерекше жақтары көрсетілген;
2) мектеп тәжірибелерін жетiлдiруге, өндiрiстiк процесстердiң тиiмдiлiгiн арттыруға ықпал ететiн, практикалық міндеттерді шешуге жаңалықтар әкелетiн аппараттардың, модельдердің, құралдардың конструкциялары ұсынылған;
3) әлеуметтiк-экономикалық мәселелерді шешуге бағытталған экономикалық-заңдыққа негiзделген компьютерлiк модельдер және жобалар ұсынылады.
8. Ғылыми конкурсқа:
1) жарысқа кәмелетке толмағандар үшiн рұқсат етiлмейтiн аспаптармен жұмыстар, жануарларға қатігездік көрсетiлетiн эксперименттер, адам денсаулығы мен жануарлар үшiн зиян келтiретiн заттармен жүргізілетін жұмыстар (улы, радиоактивтiк, канцорегендік және мутагендік әсері бар зерттелмеген биологиялық белсендi қосылыстар, адам және жануарлар үшін патогенді немесе шартты патогенді заттар, микроағзалар, вирустар, iшiмдiк, никотин) жарысқа қатысуға жіберілмейді;
2) республикалық жарыстарда бұрын қаралған және қорғалған жұмыстар Ғылыми конкурсқа қатысуға жіберілмейді.
9. Зерттеу жұмыстарын рәсімдеуге қойылатын талаптар:
1) жұмыс мәтiнi компьютерде басылып мынадай құрылымнан тұруы тиіс:
титул парағы;
мазмұны;
абстракт (аннотация) қазақ немесе орыс тiлдерiнде (зерттеу жұмысының қай тiлде дайындалғанына байланысты), және ағылшын тiлiнде жазылады;
кiрiспе;
зерттеу бөлiмi;
қорытынды;
пайдаланылған әдебиеттер тiзiмi;
2) титул парағында мыналар көрсетiледi:
жұмыс орындалған ұйымның толық атауы, қаласы, мектебi;
автордың (бiрiккен автордың) тегi, аты, сыныбы;
жұмыстың атауы;
жұмыстың дайындалған бағыты, секциясы;
жетекшiнiң тегi, аты, әкесiнiң аты;
қаласы (жарыстың өтетiн жерi), жылы;
3) абстракт (аннотация) (250 сөзден артық емес) қамтылған жұмыстың қысқаша мазмұнын көрсетуі тиіс:
зерттеудің мақсаты;
гипотезасы;
кезеңдерi, зерттеудiң реті;
тәжірибенің әдiстемесi;
зерттеудiң жаңалығы және дербестiк дәрежесi;
жұмыстың нәтижесi және қорытындысы;
нәтижелерді практикада қолдану салалары;
4) кiрiспеде (2 беттен артық емес) мыналарар келтіріледі: таңдалған зерттеу тақырыбының өзектілігі, осы жұмыстың мақсаты (мiндетi); қойылған мiндеттердi шешу әдiсi қысқаша көрсетiледi;
5) жұмыстың зерттеу бөлiмi (20 беттен кем емес) жеке тараулардан (параграфтардан) тұрады және мыналарды қамтиды:
осы жұмысты жүргізудің қажеттiлiгiне көз жеткiзуге және оның мақсатын (мiндетiн) құрастыруға мүмкіндік беретін таңдалған тақырып бойынша белгілі нәтижелерге талдама шолу жасау;
қойылған мiндеттердi шешу әдiстерiн сипаттау;
жұмыстың нәтижелері және оларды талқылау;
суретті материалдар (сызбалар, кестелер, фотосуреттер, суреттер);
6) пайдаланылған әдебиеттерге сiлтеменi төртбұрышты жақшада беру керек. Мәтiнде кездесетiн сiлтемелердің шығуына қарай, нөмiрлеу реті болуы керек. Мәтінде кездесетін сілтемелердің шығуына қарай, нөмірлеу реті болады;
7) қорытынды (бір беттен артық емес) жұмыстың негiзгi нәтижелерi және олардың негiзiнде жасалған қорытындыларын, жұмыстың нәтижелерiн ғылыми және практикалық мақсаттарға пайдалану жөнiндегi ұсыныстарды қамтиды;
8) пайдаланылған әдебиеттер жұмыс соңында жалпы тiзiммен мынадай тәртiпте берiледi:
автордың тегi және қысқартылған аты-жөнi;
мақаланың және журналдың аты (журналдағы мақалалар үшiн);
журналдың, кiтаптың аты;
басып шығарылған орны және баспасы (кiтаптар үшiн);
басылған жылы, шығу нөмiрi, бетi;
9) әрбiр жұмыста таңдалған тақырыптың өзектілігі, автордың жұмысқа сiңiрген жеке еңбегi, жұмыстың кемшiлiктерi және нәтижелерiн әрi қарай пайдалану жөнiндегi ұсыныстары көрсетілген жетекшiнiң пiкiрi қоса берілуі керек;
10) төртiншi кезеңге (баяндамаға) 135х125 шаршы сантиметр көлемдегi стендке орналастыру үшін демонстрациялық материалдарды жасау ұсынылады.
10. Стендтi ресiмдеуге қойылатын талаптар:
стендтiң жоғарғы жағына көлденеңiнен абстрактыны, қатысушының атын, жасын, мектебiнiң, қаласының, облысының атын орналастыру қажет;
стенд материалдары жұмыстың мазмұнын сипаттайтын нөмірленген кестелер, фотосуреттер, суреттер, диаграммалар енгізіліп, қорытындылары көрсетіліп, талғаммен ресiмделеді;
мазмұнды дайындау кезiнде негiзгі назарды жоба авторының алған нәтижелерiн көрсетуге аударылады.
11. Уәкілдік мүшемен бекітілген ғылыми жетекші жұмыс нәтижелері диплом жұмыстарынан, магистрлік және кандидаттық диссертациялардан, ғылыми ұжымдардың есептерінен көшірілмеген, алынған нәтижелердің нақтылығы мен дұрыстығын қамтамасыз етеді. Оқушы жаңа білім мен өз бетінше зерттеу қызметінің дағдыларына ие болып, өз қолынан келетін жұмысты орындауы керек.
2. Ғылыми конкурсты ұйымдастыру және өткізу тәртібі
12. Зерттеу жұмыстарының тақырыптары "Дарын" республикалық ғылыми-практикалық орталығында (бұдан әрі – "Дарын" РҒПО) Intel ISEF-ке (Вашингтон, АҚШ қ.) тіркелінген жобаларды бекіту аффилендіру үшін тиісті жылдағы 20 қыркүйегінен кешiкпей тiркеледі.
13. Ғылыми конкурстар төрт кезеңде өткізіледі:
1) бірінші кезеңді (мектеп, аудандық) – білім бөлімдері;
2) екінші кезеңді (іріктеу алдындағы) – облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының білім басқармалары, республикалық білім беру ұйымдары (бұдан әрі – РББҰ), "Назарбаев Зияткерлік мектептері" дербес білім беру ұйымы (бұдан әрі – "НЗМ" ДББҰ), "Республикалық физика-математика мектебі" коммерциялық емес акционерлік қоғамы (бұдан әрі – "РФМШ" КеАҚ) екі турда өткізеді:
бірінші тур – жобаларды қорғау;
екінші тур – осы Қағидаларға қосымшада көрсетілген жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық ғылыми жобалар конкурстары өткізілетін пәндер тізбесіне сәйкес оқыту тіліне, сыныбына сай бейіндік пәнді тереңдетіп оқыту бағдарламасы бойынша тестілеу.
Әдістемелік кеңес құрастырған тесттілер 60 сұрақтан тұрады (120 балл), оларды орындауға 2 астрономиялық сағат беріледі.
Үшінші кезеңге тестілеу балдарының жалпы санынан кемінде 50% балл жинаған іріктеу алдындағы кезеңнің екінші турына қатысушылар жіберіледі. Командалық жұмысты үшінші кезеңге жіберу үшін өту баллы жұмыс авторларының жинаған балдарының орташа арифметикалық саны болып табылады;
3) үшінші кезеңді (іріктеу) – жаратылыстану-математикалық бағыттағы пәндер бойынша "Дарын" РҒПО және қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы пәндер бойынша облыстық білім беру ұйымдары (алдын ала сараптама) өткізеді.
Ғылыми конкурстың төртінші кезеңіне ең көп балл жинаған үшінші кезеңнің жүлдегерлері жіберіледі;
4) төртінші кезең (республикалық) - Республикалық ұйымдастыру комитеті (жобаларды қорғау).
Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 15.03.2019 № 114 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.14. Ғылыми конкурстың бірінші және екінші кезеңдерін өткізу мерзімдері облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының білім басқармалары, РББҰ, "НЗМ" ДББҰ және "РФММ" КеАҚ басшыларының бұйрығымен анықталады. Ғылыми конкурстың үшінші және төртінші кезеңдері Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің бұйрығымен айқындалған мерзімдерде өткізіледі. Ғылыми конкурс осы Қағидаларда қосымшаға сәйкес жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық ғылыми жобалар конкурстары өткізілетін пәндер тізбесі бойынша өткізіледі.
Ескерту. 14-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 15.03.2019 № 114 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.15. Ғылыми жетекшінің немесе оқушылардың ғылыми қоғамының ұсынуымен, ғылыми конкурстың бірінші кезеңіне 9-11 сынып оқушылары қатысады. Зерттеу жұмыстарын екі оқушыдан кем емес орындайды.
16. Екiншi кезеңге бiрiншi кезең жүлдегерлері қатысады, олар ғылыми жетекшiнiң пiкiрiн және ілеспе құжаттарды (өтiнiм, мектептiң есебi, зерттеу журналы) ұсынады.
17. Ғылыми конкурстың қорытынды кезеңіне қатысуға үміткер үшінші кезеңінің қорытындысы бойынша неғұрлым көп балл жинаған, Астана, Алматы қалаларының, РБҰ-ның, "НЗМ" ДББҰ (әр секция бойынша екі жобадан кем емес) жүлдегерлері.
18. Алып тасталды – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 15.03.2019 № 114 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.19. Алып тасталды – ҚР Білім және ғылым министрінің м.а. 15.03.2019 № 114 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
20. Төртінші кезең – зерттеу жұмысын қорғау және осы Қағидалардың 8-тармағының талаптарына сәйкес рәсімделген стенд материалын ұсыну. Жұмысты қорғау кезінде авторға (біріккен авторларға) баяндама үшін 10-15 минут беріледі.
3. Конкурста жеңімпаздарды марапаттау
21. Ғылыми конкурстың облыстық кезеңінің жеңімпаздары I, II және III дәрежелі дипломдармен марапатталады.
22. Республикалық кезең жеңiмпаздарының саны әр секция және әр жоба бойынша Ғылыми конкурстың республикалық кезеңіне қатысушылардың жалпы санының 45 %-ын құрайды.
Ғылыми конкурстың республикалық кезеңінің жеңімпаздары І, II және III дәрежелі дипломдармен марапатталады. І, II және III дәрежелі дипломдар саны мынадай үйлесімдікпен анықталады: III дәрежелі дипломдармен жеңімпаздардың 50%-ы, II дәрежелі дипломдармен 30%-ы, І дәрежелі дипломдармен 20%-ы марапатталады.
23. Егер бірнеше қатысушы жүлделі орындарды анықтау үшін қажетті төмен деңгейге сәйкес бірдей балл жинаған жағдайда, республикалық кезең жеңімпаздарының саны қазылар алқасының шешімімен көбейеді.
| Жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық ғылыми жоба конкурстарын ұйымдастыру және өткiзу қағидасына қосымша |
Жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық ғылыми
жобалар конкурстары өткізілетін пәндер тізімі
Секциясы | Пәні |
1. Физика | Физика |
2. Техника | Физика |
3. Жер және ғарыш туралы ғылымдар | Физика |
4. Математика | Математика |
5. Қолданбалы математика | Математика |
6. Информатика | Математика, информатика |
7. Экономика | Математика, география |
8. Биология | Биология |
9. Химия | Химия |
10. Қоршаған ортаны қорғау және адам денсаулығын сақтау | Биология |
11. Тарих | Дүниежүзі тарихы және Қазақстан тарихы |
12. Адам және қоғам | Дүниежүзі тарихы және адам және қоғам |
13. Өлкетану | География және Қазақстан тарихы |
14. Әдебиет | Қазақ әдебиеті және орыс әдебиеті |
15. Этномәдениеттану | Дүниежүзі тарихы және Қазақстан тарихы, Қазақ әдебиеті және орыс әдебиеті |
16. Тіл білімі | Қазақ тілі, орыс тілі, ағылшын, неміс және француз тілдері |
| Жалпы білім беретін пәндер бойынша республикалық ғылыми жоба конкурстарын ұйымдастыру және өткiзу қағидасына 4-қосымша |
Орындаушылардың республикалық конкурстарын ұйымдастыру
және өткізу қағидалары
1. Жалпы ережелер
1. Осы Орындаушылардың республикалық конкурстарын ұйымдастыру және өткізу қағидалары (бұдан әрі - Қағидалар) Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңына сәйкес әзірленді және техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының (бұдан әрі – білім беру ұйымдары) студенттері арасында орындаушылардың республикалық конкурстарын өткізуді ұйымдастыру тәртібін белгілейді.
2. Орындаушылардың республикалық конкурстарын (бұдан әрі – конкурстар) Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі білім беру ұйымдарының студенттері (бұдан әрі – қатысушы) арасында білім алушылардың кәсіби даярлығын арттыру, неғұрлым дарынды орындаушыларды анықтау, олардың шығармашылық өсіруі және Қазақстанның музыкалық өнерін насихаттау мақсатында өткізеді.
3. Конкурстардың негізгі міндеттері оқушы жастардың шығармашылық қабілеттерін дамыту Қазақстан Республикасында музыкалық білім беруді жетілдіру мен дамыту, орындаушыларды оқытудың жаңа тиімді әдістемелерін іріктеу және енгізу, білім беру ұйымдары педагогтерінің шығармашылық қызметін ынталандыру болып табылады.
Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің 07.04.2020 № 132 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.4. Конкурстар "Аспапта орындаушылық және музыкалық эстрада өнері", "Ән салу", "Музыка теориясы" мамандықтары бойынша осы Қағидаға 1-қосымшаға сәйкес мамандану бағыттары кезегімен ауысып өткізіледі.
5. Конкурстарға қатысуға орындайтын конкурстық бағдарлама дайындаған және білім беру ұйымы педагогикалық кеңесінің ұсынымын алған қатысушылар жіберіледі.
6. Білім беру ұйымы конкурстарға қатысуға әрбір номинация бойынша 2-ден көп емес қатысушы ұсынады.
7. "Музыка теориясы" мамандығы бойынша конкурстарға қатысуға өзге де музыкалық мамандықтардың студенттері жіберіледі.
8. Ұйым қатысушыларды алып жүру үшін концертмейстерді және бір оқытушыны анықтайды және жолдайды.
9. Конкурстарға қатысуға өтінімдер Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің ұйымдастыру комитеті көрсеткен мерзімде мемлекеттік және орыс тілдерінде басылған түрде ғана осы Қағиданың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша қабылданады.
Өтінімге мынадай құжаттар қоса беріледі:
1) туу туралы куәліктің көшірмесі (немесе жеке куәліктің көшірмесі);
2) 10х15 см көлеміндегі бір фотосурет;
3) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім беру ұйымдарының педагогикалық кеңесінің ұсынымы;
4) конкурсқа қатысушылардың турлар бойынша бағдарламасы.
10. Конкурстардың ұйымдастыру комитеті мен қазылар алқасының құрамы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің бұйрығымен бекітіледі.
11. Ұйымдастыру комитеті конкурстың өткізілетін орнын айқындайды, конкурс материалдарын дайындайды және оларды Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министріне бекітуге ұсынады.
12. Қазылар алқасы қатысушылардың конкурстың өнер көрсетулерін бағалайды, конкурстық тапсырмалар аяқталған соң нәтижелерді хабарлайды. Қазылар алқасының шешімі соңғы болып табылады және қайта қаралмайды.
13. Конкурстық комиссияның шешімі ашық түрде қарапайым дауыс беру арқылы конкурстық комиссия құрамының 3/2 қатысқан кезде қабылданады. Дауыстар тең болған жағдайда, төрағаның дауысы шешуші дауыс болып табылады.
14. Қазылар алқасының мүшесі қазіргі уақытта өзі оқытып жүрген қатысушылардың кандидатурасы бойынша дауыс беруге және талқылауға қатыспайды. Дауыстар тең болған жағдайда, төрағаның дауысы шешуші дауыс болып табылады.
15. Қазылар алқасы конкурсқа қатысушылардың шеберлігіне баға береді, оларға бірінші, екінші және үшінші орын береді, оларды дипломдармен және бағалы сыйлықтармен марапаттайды.
2. Конкурстарды ұйымдастыру және өткізу тәртібі
16. Қатысушылар орындайтын музыкалық шығармаларды Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің бұйрығымен бекітілетін Конкурс бағдарламасы жасалады, Конкурс бағдарламаға сәйкес өтеді. Қатысушылардың өнер көрсету кезегі ұйымдастыру комитеті 1-турдың алдында өткізетін жеребе бойынша анықталады және конкурс аяқталғанша сақталады.
17. "Аспапта орындаушылық және музыкалық эстрада өнері", "Ән салу" мамандықтары бойынша Конкурстың әрбір туры мына көрсеткіштер бойынша 25 балдық жүйемен бағаланады:
музыкалық дарындылықтың айқындылығы - 5 балл;
орындау техникасы (тазалығы, сауаттылығы, айшықталуы) - 5 балл;
шығарманы стильдік айшықтау - 5 балл;
әртістігі - 5 балл;
жеке-даралығы - 5 балл.
Екінші турға жиынтығында кемінде 18 балл алған қатысушылар жіберіледі.
Үшінші турға әрбір аспап (дауыс) бойынша жиынтығында кемінде 21 балл алған қатысушылар жіберіледі.
18. Қатысушылар ұсынған бағдарламаларды өзгертуге жол берілмейді. Барлық шығармалар жатқа орындалады. Әрбір шығарма бір рет қана орындалады.
19. "Музыка теориясы" мамандығы бойынша конкурстар нысандары мен мазмұны әртүрлі 3 турда өткізіледі:
1) сольфеджио және гармония мамандандыруы бойынша конкурс:
2 тапсырмадан тұрады, біреуі - сольфеджиодан, екіншісі - гармониядан.
Қатысушылар соңына дейін барлық турларға қатысады:
1 тур - жазбаша жұмыс;
2 тур - ауызша жауап;
3 тур - есту бойынша талдау және орындау.
Әрбір тапсырма 10 балдық бағалау жүйесі бойынша мына көрсеткіштермен бағаланады:
Бірінші тур екі бөлімге бөлінеді:
сольфеджиодан диктант;
гармониядан есеп.
Сольфеджиодан диктант мына параметрлерден тұрады:
диктантты сауатты әрі дұрыс жазу;
жазу уақыты.
Диктантты жатқа сақтағаны бойынша қайталаған қатысушы қосымша балл алады.
Гармониядан есептер шығару мына көрсеткіштермен бағаланады:
функционалды сауаттылық;
қызықты фонизм;
мүлтіксіз дауыс меңгеру.
Есепті 2 нұсқада шешкен қатысушы қосымша балл алады.
Екінші тур - парақтан оқу және секвенциядан тұрады.
Парақтан оқу мына параметрлермен белгіленеді:
мелодияны сауатты орындау;
мәнерліп ән салу.
Өзін-өзі сүйемелдеген қатысушы қосымша балл алады.
Секвенция мына параметрлермен анықталады:
сауатты орындау;
адым мен бағытты таңдау;
музыкалық сезімталдығы.
Ұсынылған 2 секвенцияның екіншісін орындаған қатысушы қосымша балл алады.
Үшінші тур екі бөлімнен тұрады: есту арқылы талдау және периодты ойнау.
Есту арқылы талдау мына параметрлермен бағаланады:
тональдық жоспарын есту арқылы анықтау;
музыкалық материалдың такт бойынша аккордтық мазмұнын анықтау.
Жатқа (алдын ала жазусыз) есту бойынша, талдау жасаған қатысушы қосымша балл алады.
Ойнау кезеңі мына көрсеткіштермен бағаланады:
Ойластырылған аккордтан тыс дыбыстарды қолдана отырып, дауыстың сауатты меңгерілуі (алдын ала берілген басталуы мен тональдық жоспар бойынша периодты ойнау - ең жоғары балл - 5; берілген тоналдық жоспар бойынша өздігінен периодты бастап ойнау - 4; алдын ала дайындалған периодты ойнау - 3);
Стильдік біркелкілік. Периодтың жанрлық өңдеуін жасаған қатысушы қосымша балл алады.
2) "Музыкалық әдебиет" мамандандыруы бойынша конкурс 3 турдан тұрады:
концертке кіріспе сөз;
викторина;
коллоквиум және музыкалық тақырыптарды орындау.
Бірінші тур "Концертке кіріспе сөз" екі бөлімнен тұрады:
концертке кіріспе сөзді жазба ресімдеу (90 мин.);
қатысушылардың ауызша сөйлеуі (5-7 мин.).
Бірінші турдың бөлімдері 10 балдық жүйе бойынша бағаланады.
Концертке кіріспе сөзді жазбаша ресімдеу мына көрсеткіштермен бағаланады:
баяндаудың толықтығы;
баяндаудың логикасы;
баяндаудың стилі.
Ауызша сөйлеу мына көрсеткіштермен бағаланады:
сөйлеу мәдениеті;
сөйлеу техникасы;
әртістігі.
Екінші тур "Викторина" 20 нөмірден тұрады. Бір нөмірді тыңдау уақыты - 1 минут, нөмірді ресімдеу - 1 минут.
Екінші тур 20 балдық жүйе бойынша мына көрсеткіштермен бағаланады:
табылған нөмірлерінің саны;
жауаптың толықтығы (композитор, шығарма, әрекет, бөлім, тональдығы).
Үшінші тур "Коллоквиум және музыкалық тақырыптарды орындау" екі бөлімнен тұрады:
коллоквиум (әңгіме түрінде 10 сұраққа ауызша жауап беру);
музыкалық тақырыптарды орындау. Тізімде кемінде 100 нөмір болуы керек.
Қатысушы 10 тақырыпты орындауы керек.
Үшінші турдың әрбір бөлімі 10 балдық жүйе бойынша бағаланады.
Коллоквиум мына көрсеткіштермен өлшенеді:
материалды толық білуі;
сөйлеу мәдениеті.
Музыкалық тақырыптарды орындау мынадай көрсеткіштермен бағаланады:
орындау сапасы (орындаудың дұрыстығы, сауаттылығы);
орындаудың музыкалық сезімталдығы.
"Музыка теориясы" мамандығы бойынша конкурстық тапсырмалар бойынша ең жоғарғы балдың қосындысы 60-қа тең.
3. Конкурстардың қорытындыларын шығару
20. "Аспапта орындаушылық" мамандығы бойынша конкурстарға қатысушыларға тиісті балл жинағанда мынадай орындар беріледі:
1 - орын және лауреат атағы - кемінде 24-25 балл;
2 - орын және лауреат атағы - кемінде 22-23 балл;
3 - орын және лауреат атағы - кемінде 20-21 балл.
Кемінде 18 балл алған конкурстарға қатысушыларға дипломант атағы беріледі.
21. "Музыка теориясы" мамандығы бойынша конкурстарға қатысушыларға мына орындар беріледі:
1-орын және лауреат атағы - кемінде 57-60 балл;
2-орын және лауреат атағы - кемінде 54-56 балл;
3-орын және лауреат атағы - кемінде 51-53 балл.
Дипломант атағы 48-50 балл жинаған қатысушыларға беріледі.
22. Барлық лауреаттар өз қалауларымен конкурс аяқталған соң ұйымдастыру комитеті ұйымдастырған қорытынды концертке қатысады.
| Орындаушылардың республикалық конкурстарын ұйымдастыру және өткізу қағидаларына 1-қосымша |
Орындаушылар конкурсының мамандану бағыттарының кезектесуі
конкурсты өткізудің 1-ші жылы | конкурсты өткізудің 2-ші жылы |
"Аспапта орындаушылық": 1) үрлемелі ағаш аспаптар (флейта, гобой, кларнет, фагот, саксофон-альт, саксофон-тенор); | "Аспапта орындаушылық": 1) фортепиано; |
2) үрлемелі мыс аспаптар (валторна, труба, тромбон, туба), урмалы аспаптар; | 2) скрипка, альт, виолончель, контрабас. |
3) қазақ халық аспаптары (домбыра, шертер, қобыз, қыл-қобыз); | "Ән салу" дауыс бойынша: 1) сопрано; |
4) орыс халық аспаптары (баян, аккордеон, гитара, домра-прима, домра-бас). | 2) меццо сопрано; |
3) тенор; | |
4) баритон; | |
5) бас. | |
"Теориялық музыка" кезекпен ауысып: 1) музыкалық әдебиет (бірінші жылы); | |
2) гармония және сольфеджио (екінші жылы). |
| Орындаушылардың республикалық конкурстарын ұйымдастыру және өткізу қағидаларына 2-қосымша |
Нысан
ӨТІНІШ
Мамандық ____________________________________________________________
Мамандану ___________________________________________________________
Қатысушының аты-жөні ________________________________________________
_____________________________________________________________________
Жынысы ______________________________________________________________
Туған жері мен күні _________________________________________________
_____________________________________________________________________
Оқу орнының аты, курс _______________________________________________
Мұғалімнің аты-жөні _________________________________________________
_____________________________________________________________________
Концертмейстердің аты-жөні __________________________________________
_____________________________________________________________________
Алып жүретін адамның аты-жөні _______________________________________
_____________________________________________________________________
Мекен-жайы __________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Телефон нөмірі, факс ________________________________________________
Код _________________________________________________________________
Өтінішті толтырған күні _____________________________________________
Қолы ________________________________________________________________
Оқу орны басшысының аты-жөні _______________________________________
_____________________________________________________________________
МО Қолы
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 13 наурыздағы № 99 бұйрығына 5-қосымша |
Республикалық кәсіби шеберлік конкурстарын ұйымдастыру және өткізу қағидалары
Ескерту. 5-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Білім және ғылым министрінің 16.08.2017 № 411 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Осы республикалық кәсіби шеберлік конкурстарын ұйымдастыру және өткізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) республикалық кәсіби шеберлік конкурсын (бұдан әрі – конкурс) ұйымдастыру және өткізу тәртібін анықтайды.
2. Осы қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:
1) әлеуметтік әріптестер – жұмыс берушілер және конкурсты ұйымдастыруға тікелей көмек көрсететін демеушілер;
2) құзыреттіліктің техникалық сипаттамасы – құзыреттіліктер атауын анықтайтын, сайыс кезеңдерінің жүргізілу бірізділігін, конкурсқа қатысушылардың конкурстық тапсырмаларын бағалау өлшемшарттарын, еңбекті қорғау және қауіпсіздік техникаларының салалық талаптарын, материалдар мен жабдықтарды анықтайтын құжат;
3) Competition Information System, CIS (Компетишн Информэйшн Систем, СИС – байқауға қатысушыларын бағалаудың ақпараттық жүйесі (бұдан әрі – БАЖ).
2-тарау. Республикалық кәсіби шеберлік конкурсын ұйымдастыру және өткізу тәртібі
3. Конкурсты ұйымдастыру және өткізу үшін Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі конкурстың ұйымдастыру комитетін (бұдан әрі - Ұйымдастыру комитеті) құрады. Ұйымдастыру комитетінің құрамы Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің (бұдан әрі - Министр) бұйрығымен бекітіледі.
Конкурстың ұйымдастыру комитетінің құрамына Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің (бұдан әрі - Министрлік) өкілі, Министрліктің қарамағына жататын ұйымдардың, облыстардың, Астана, Алматы қалаларының білім беру басқармаларының, тиісті қызмет салаларының жұмыс берушілер бірлестіктерінің және жұмыс берушілердің өкілдері кіреді.
4. Ұйымдастыру комитеті республикалық мерзімді басылымдарға және Министрліктің интернет-ресурсына конкурстың өткізілетін уақыты, күні және орны туралы, өтінім қабылдаудың басталу және аяқталу мерзімі туралы хабарлама жібереді.
5. Конкурсқа облыстардың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының білім басқармалары өткізетін өңірлік конкурстың жеңімпаздары (бұдан әрі – конкурсқа қатысушы) қатысады.
Конкурсқа қатысушы Ұйымдастыру комитетіне мынадай құжаттарды ұсынады:
1) осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша конкурсқа қатысуға өтінім;
2) осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша өңірлік деңгейдедегі конкурстық комиссия отырысының хаттамасының көшірмесі
3) жеке басын куәландыратын құжаттың көшірмесі;
4) 3х4 сантиметр көлеміндегі 4 фото сурет;
5) мінездеме – жіберіп отырған техникалық және кәсіптік білім беру ұйымының ұсынымы;
6) "Денсаулық сақтау саласындағы есепке алу құжаттамасының нысандарын, сондай-ақ оларды толтыру жөніндегі нұсқаулықтарды бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2020 жылғы 30 қазандағы № ҚР ДСМ-175/2020 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21579 болып тіркелген) нысан бойынша 075/е медициналық анықтама.
Ескерту. 5-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.6. Ұйымдастыру комитеті осы Қағидалардың 5-тармағында көрсетілген құжаттардың толықтығын тексереді. Толық құжаттардың жиынтығын ұсынған конкурсқа қатысушыларға қатысуға рұқсат етіледі.
Осы Ереженің 5-тармағында көрсетілген толық емес құжаттардың жиынтығы ұсынылған жағдайда, түскен күннен бастап 1 (бір) жұмыс күн ішінде құжаттар қайтарылады.
Ұйымдастыру комитеті хабарландыруда көрсетілген құжаттарды ұсынудың соңғы мерзімі аяқталған күннен кейін 5 (бес) жұмыс күн ішінде конкурсқа қатысушылардың тізімін жасайды.
7. Конкурс 1 (бір) кезеңнен тұрады.
8. Конкурстық тапсырмаларды құру және оларды бағалау өлшемшарттарын, алаңдарды салу өлшемшарттарын әзірлеу үшін, Министрдің бұйрығымен бекітілген сарапшылар кеңесі құрылады.
Сарапшылар кеңесі әлеуметтік әріптестердің өкілдерінен, орта білімнен кейінгі техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарының өндірістік оқыту шеберлерінен құрылады.
9. Ұйымдастыру комитеті жарыстың басталуына дейін 3 (үш) күнтізбелік күннен кешіктірмей үй-жайларды және конкурстық орындарды дайындауды (салуды) қамтамасыз етеді және конкурс басталмас бұрын 1 (бір) күн бұрын қатысушыларға жұмсалатын материалдармен, құралдармен, жабдықпен қамтамасыз етеді.
10. Конкурстың басталуына дейін 1 (бір) сағат бұрын сарапшылар кеңесі Ұйымдастыру комитеті бекіткен конкурстық тапсырманы бағалау өлшемшарттарына қатысушыларды таныстырады, оларды конкурстық тапсырмаларды, еңбек қорғау және қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқауларды ұсынады.
11. Осы Ереженің 5-тармағында көзделген ұсынылған құжаттарды және конкурстық тапсырмаларын орындау нәтижелерін бағалау үшін Министрдің бұйрығымен конкурстық комиссия құрылады. Конкурстық комиссия құрамына белгілі бір мамандық бойынша кемінде 3 (үш) сарапшыдан тұратын конкурстық комиссияның төрағасы мен мүшелері кіреді. Конкурстық комиссия мүшелерінің саны тақ сан. Конкурстық комиссияның хатшысы конкурстық комиссия отырысының хаттамасын жүргізеді және конкурстық комиссияның мүшесі болып табылмайды.
12. Конкурстық комиссияның мүшелері конкурстық тапсырмаларды орындағаннан кейін конкурстық комиссияға конкурсқа қатысушылардың конкурстық тапсырмаларды орындауы туралы қорытындысын (бұдан әрі - қорытынды) (ерікті нысанда) ұсынады.
13. Байқау комиссиясының мүшелері сарапшылардың ұсынған пікірлері негізінде конкурс қатысушыларын БАЖ-ды пайдалана отырып, құзыреттердің техникалық сипаттамаларына сәйкес бағалайды.
14. Конкурстың жеңімпаздары әрбір мамандық бойынша бірінші, екінші және үшінші орындарды иелену арқылы конкурстық комиссияның шешімімен еркін конкурстық комиссия отырысының хаттамасымен ресімделеді. Жеңімпаздар дипломдармен марапатталды.
| Республикалық кәсіби шеберлік конкурстарын ұйымдастыру және өткізу қағидаларына 1-қосымша |
|
| Нысан |
Конкурсқа қатысу үшін өтінім
____________________________________________________________
(облыстың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының атауы)
Ескерту. 1-қосымшаның тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Конкурсқа қатысушысының Т.А.Ә. (болған жағдайда) | Туған жылы/айы/күні | Ұйым атауы | Лауазымы (жұмыс істейтін адамдар үшін) | Кәсіптік құзыреті | Байланыс ақпараты (мекенжай, телефон, e-mail) | Ұйым басшысы |
Өңірлік деңгейде өткізілетін конкурстың сарапшылар кеңесінің мүшелері:
_____________________________
Т.А.Ә. (болған жағдайда)
______________________________
(қолы)
Ұйымдастыру комитетінің төрағасы
______________________________
Т.А.Ә. (болған жағдайда)
______________________________
(қолы)
Күні ____________20___ ж.
| Республикалық кәсіби шеберлік конкурстарын ұйымдастыру және өткізу қағидаларына 2-қосымша |
|
| Нысан |
Өңірлік деңгейдегі конкурстық комиссия отырысының хаттамасы
_______________________________________________
(облыстың, Астана, Алматы және Шымкент қалаларының атауы)
Ескерту. 2-қосымшаның тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 07.08.2023 № 248 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
Мамандық __________________
(атауы)
Қатысқандар:
сарапшылар кеңесінің мүшелері (Т.А.Ә. (болған жағдайда), лауазымы, жұмыс орны):
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
конкурстық комиссия мүшелері (Т.А.Ә. (болған жағдайда) лауазымы, жұмыс орны):
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
1. Конкурсқа ___ адам қатысты
Конкурсқа қатысушының Т.А.Ә. (болған жағдайда) | Ұйым атауы | Жинаған балл саны |
2. Конкурстық комиссия қойған балдарды есептеу нәтижесі бойынша жүлделі орындар тағайындалады:
Орын | Конкурсқа қатысушының Т.А.Ә. (болған жағдайда) | Жинаған балл саны |
I | ||
II | ||
III |
Қолы:
Сарапшылар кеңесінің мүшелері: ______________________________
Т.А.Ә. (болған жағдайда)
______________________________
(қолы)
Конкурстық комиссия мүшелері: ______________________________
Т.А.Ә. (болған жағдайда)
______________________________
(қолы)
Мерзімі ____________20___ ж.
