Адамдардың жарақаттануларына немесе қаза болуларына әкеп соққан жол-көлік оқиғалары туралы" есеп нысанын және оны қалыптастыру жөніндегі нұсқаулықты бекіту туралы

Жаңартылған

Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының 2015 жылғы 16 қарашадағы № 131 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2015 жылы 11 желтоқсанда № 12397 болып тіркелді.

      Ескерту. Бұйрықтың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Бас Прокурорының 27.09.2022 № 191 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      "Мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 12-бабының 4-тармағын, 3-тармағының 13) тармақшасын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасы Президентінің 2017 жылғы 13 қазандағы № 563 Жарлығымен бекітілген "Қазақстан Республикасының прокуратура органдарының кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы туралы ереженің 19-тармағының 37) тармақшасын басшылыққа алып, БҰЙЫРАМЫН:

      Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Бас Прокурорының 24.08.2023 № 164 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      1. Мыналар:

      1) осы бұйрықтың 1-қосымшасына сәйкес "Адамдардың жарақаттануларына немесе қаза болуларына әкеп соққан жол көлік оқиғалары туралы" есеп нысаны;

      2) осы бұйрықтың 2-қосымшасына сәйкес "Адамдардың жарақаттануларына немесе қаза болуларына әкеп соққан жол көлік оқиғалары туралы" есебін қалыптастыру жөніндегі нұсқаулық бекітілсін.

      Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Бас Прокурорының 27.09.2022 № 191 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      2. Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитеті:

      1) осы бірлескен бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

      2) осы бұйрықтың мерзімді баспа басылымдарында және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде ресми жариялануын;

      3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының ресми интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

      3. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Бас Прокуроры
А. Дауылбаев

  Қазақстан Республикасы
Бас Прокурорының
2015 жылғы 16 қарашадағы
№ 131 бұйрығына
1-қосымша
  Нысан

"Адамдардың жарақаттануына немесе қаза болуына әкеп соққан жол көлік оқиғалары туралы" есеп

      Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Бас Прокурорының 27.09.2022 № 191 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      1-кесте

Өңірлер атауы

Өңірдің коды

Жол-көлік оқиғасының барлығы (бұдан әрі – ЖКО)

Оның ішінде есептік кезеңде келіп түскен Электрондық ақпараттық есепке алу құжаты (бұдан әрі – ЭАЕҚ) бойынша өткен жылы тіркелген ЖКО саны

ЖКО салдарынан зардап шеккен адамдар саны

Оның ішінде есептік кезеңде келіп түскен АЕҚ бойынша өткен кезеңдерде зардап шеккен адамдар саны

А

Б

1

2

3

4

Астана қаласы

1





Алматы қаласы

2





Шымкент қаласы

3





Ақмола облысы

4





Ақтөбе облысы

5





Алматы облысы

6





Атырау облысы

7





Шығыс Қазақстан облысы

8





Жамбыл облысы

9





Батыс Қазақстан облысы

10





Қарағанды облысы

11





Қостанай облысы

12





Қызылорда облысы

13





Маңғыстау облысы

14





Павлодар облысы

15





Солтүстік Қазақстан облысы

16





Түркістан облысы

17





Абай облысы

18





Жетісу облысы

19





Ұлытау облысы

20





Барлығы

21





      кестенің жалғасы

Жарақаттанғандар саны

Қаза болғандар саны

Барлығы

Ауруханаға орналастырылғандар саны

Ерлер

Әйелдер

Кәмелетке толмағандар

Барлығы

Ерлер

Әйелдер

Кәмелетке толмағандар

5

6

7

8

9

10

11

12

13










  Қазақстан Республикасы
Бас Прокурорының
2015 жылғы 16 қарашадағы
№ 131 бұйрығына
2-қосымша

"Адамдардың жарақаттанулары немесе қаза болуларына әкеп соққан жол көлік оқиғалары туралы" есепті қалыптастыру жөніндегі нұсқаулық

      Ескерту. Нұсқаулық жаңа редакцияда – ҚР Бас Прокурорының 27.09.2022 № 191 (алғашқы ресми жарияланған күнiнен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы "Адамдардың жарақаттанулары немесе қаза болуларына әкеп соққан жол көлік оқиғалары туралы" есепті қалыптастыру жөніндегі нұсқаулық (бұдан әрі – есеп) авариялық жағдай, жол-көлік жарақаттанулары және адам өлімі көрсеткіштерін құрайтын есепті қалыптастыру жөніндегі қағидаларды нақтылайды.

      2. Осы Нұсқаулықта мынадай ұғымдар пайдаланылады:

      1) жаяу жүргінші – жолда көлік құралынан тыс жерде тұрған және онда жұмыс жүргізіп жатпаған адам. Мүгедектігі бар адамдарға арналған кресло-арбалармен жүріп-тұратын, велосипедті, электр самокатты, шағын электр көлігі құралын, мопедті, мотоциклді жетелеп әкеле жатқан, шана, арба, балалар арбасын сүйретіп келе жатқан жеке адамдар жаяу жүргіншілерге теңестіріледі;

      2) жол-көлік оқиғасы (бұдан әрі – ЖКО) – көлік құралының жолда жүруі процесінде және оның қатысуымен туындаған, адамның денсаулығына зиян келтіруге, адам өліміне, көлік құралдарының, құрылыстардың, жүктердің бүлінуіне не өзге де материалдық залалға әкеп соққан оқиға;

      3) жолаушы – көлік құралының үстінде (ішінде) отыратын және оны басқармайтын адам;

      4) жүргізуші – көлік құралын басқаратын адам, жол бойымен мал, табын, жүк артылған, жегілген малды немесе мініс малын айдаушы;

      5) көлік құралы (бұдан әрі – КҚ) – жолдар бойынша адамдарды, үстінде орнатылған тауарлар немесе жабдықтарды тасымалдауға арналған құрылғы;

      6) уәкілетті орган – Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есепке алу жөніндегі комитеті (бұдан әрі – ҚСжАЕК) және оның аумақтық органдары;

      7) Ұлттық куәландырушы орталықтың электрондық цифрлық қолтаңбасы (бұдан әрі – ЭЦҚ) – электрондық цифрлық қолтаңба құралдарымен жасалған және электрондық құжаттың дұрыстығын, оның тиесілігін және мазмұнының өзгермегендігін растайтын электрондық цифрлық нышандар жиынтығы;

      8) жол – "Жол жүрісі туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен көлік құралдары мен жаяу жүргіншілердің жүруі үшін жайластырылған немесе ыңғайластырылған және пайдаланылатын жердің барлық бөлінген жолағы не жасанды құрылыстың үсті. Жол бір немесе бірнеше жүру бөліктерін, сондай-ақ трамвай жолдарын, тротуарларды, жол жиектерін және олар болған кезде бөлу жолақтарын қамтиды;

      9) денсаулыққа жеңіл зиян – денсаулықтың қысқа мерзімге (жиырма бір күннен аспайтын мерзімге) бұзылуына немесе жалпы еңбек қабiлетiн (оннан бiр бөлігiнен кем) тұрақты түрде болмашы жоғалтуға әкеп соққан адамның денсаулығына келтірілген зиян;

      10) денсаулыққа ауырлығы орташа зиян – адамның денсаулығына, оның өміріне қауіпті емес, денсаулықтың ұзақ уақыт (жиырма бір күннен астам мерзімге) бұзылуына немесе жалпы еңбек қабілетін (үштен бір бөлігінен кем) тұрақты түрде айтарлықтай жоғалтуға әкеп соққан зиян;

      11) денсаулыққа ауыр зиян – адамның денсаулығына, оның өміріне қауіпті немесе денсаулығына зиян: көру, сөйлеу, есту қабілетінен немесе қандай да бір ағзадан айырылуға; ағзаның өз функцияларын жоғалтуына; бет-әлпетінің қалпына келмейтіндей бұзылуына; жалпы еңбек қабілетінің кемінде үштен бірін айтарлықтай тұрақты түрде жоғалтумен ұласқан денсаулықтың бұзылуына; кәсіби еңбек қабілетін толық жоғалтуға; жүктілікті үзуге; психикалық, мінез-құлықтық, оның ішінде психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты бұзылушылыққа (ауруға) әкеп соққан өзге де зиян.

      Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Бас Прокурорының 24.08.2023 № 164 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      3. Есеп мынадай электрондық ақпараттық есепке алу құжаттарының (бұдан әрі – ЭАЕҚ) негізінде қалыптастырылады:

      осы Нұсқаулықтың 1-қосымшасына сәйкес нысан бойынша "Жол-көлік оқиғасын есепке алу карточкасы" (бұдан әрі – ЖКО-1);

      осы Нұсқаулықтың 2-қосымшасына сәйкес нысан бойынша "Жол көлік оқиғасы салдарынан жарақаттанған немесе қаза болған адам туралы карточка" (бұдан әрі – ЖКО-2);

      осы Нұсқаулықтың 3-қосымшасына сәйкес нысан бойынша "Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексiнің 200-бабының (бұдан әрі – ҚР ҚПК) тәртібінде енгізілген ұсынуларды есепке алу карточкасы" (бұдан әрі – ЖКО-3);

      осы Нұсқаулықтың 4-қосымшасына сәйкес нысан бойынша "ҚР ҚПК-нің 200-бабының тәртібінде енгізіліп қаралған ұсынулардың шешімдерін есепке алу карточкасы" (бұдан әрі – ЖКО-4).

      ЭАЕҚ адамдардың қайтыс болуына немесе жарақаттануына әкеп соққан ЖКО туралы мәліметтерді ғана қамтиды.

      Қаза болған адам ЖКО орнында алынған жарақаттардан қаза болған немесе оның өлімі оқиға болған сәттен бастап отыз тәулік ішінде құжаттамалық нақтыланған болса және жол-көлік оқиғасы арасындағы себеп-салдар байланысында қаза болған адам болып есептеледі.

      ЖКО салдарынан денсаулыққа жеңіл, ауырлығы орташа немесе ауыр зиян алған жағдайда адам жарақаттанған болып есептеледі.

      4. ЭАЕҚ-ны Сотқа дейінгі тергеп-тексерулердің бірыңғай тізіліміне (бұдан әрі – СДТБТ) енгізуді ішкі істер органдарының әкімшілік полициясының бөлімшелері (бұдан әрі – әкімшілік полиция бөлімшелері) қамтамасыз етеді.

      5. ҚСжАЕК-нің аумақтық органдары ЭАЕҚ-ны СДТБТ-ға енгізудің толықтығына, нақтылығы мен уақтылығына бақылауды іске асырады және осы мәселелер бойынша жарты жылда кемінде бір рет аталған мәселе бойынша тексерістер жүргізеді.

2-тарау. ЭАЕҚ-ны енгізу

      6. Жоқ (белгісіз) мәліметтерді қоспағанда, толтыруға арналған ЭАЕҚ-ның деректемелері.

      7. ЖКО-1 ЭАЕҚ әрбір ЖКО-ға толтырылады.

      "Карточка нөмірі" 1-деректемеде бірінші жұп санмен – толтырған жыл, екінші жұп санмен – облыстар, республикалық маңызы бар қалалар мен астана коды, үшінші жұп санмен – ауданның немесе қаланың коды, төртінші жұп санмен – ведомство коды, тоғызыншы санмен – резервті нөмірі және соңғы сандармен (5 белгі) әкімшілік полиция бөлімшесінің ЖКО есепке алу журналында тіркелген карточканың реттік нөмірі белгіленеді, одан әрі тіркеуші орган көрсетіледі.

      3-деректеме ЖКО-ның күні туралы мәліметті қамтиды, ол санмен белгіленеді мысалы, 01.01.2015ж.

      6-деректемеде ЖКО-ның орны көрсетіледі, мәлімет сәйкес коды қойылған мәтінде енгізіледі.

      7.3-деректемесінде жолдағы жолақтарының жалпы саны көрсетіледі. Мысалы, әр бағытта екі жолақты жол үшін "4" көрсетілген. Қиылысу бағытында қозғалып бара жатқан көлік құралдарының соқтығысуы кезінде деректеме жолақтарының үлкен саны бар жолы бойынша толтырылады.

      7.4-деректемесінде жолдың нақты бөлігіндегі жылдамдықтың шегі көрсетіледі. Алдағы немесе қиылысу бағыттары үшін түрлі жылдамдық режимдері орнатылған жағдайда, ЖКО-ға кінәлі адам үшін қойылған шектеу көрсетіледі.

      11-деректемеде КҚ нөмірі реті бойынша көрсетіледі. Егер ЖКО-ға кінәлі жүргізуші болса, онда осы КҚ туралы мәліметтер №1 деп енгізіледі.

      КҚ-нің санаты, маркасы, моделі және мемлекеттік нөмірі олардың кодификаторына сәйкес толтырылады және мәтінмен жазылады.

      12-деректеме ЖКО-ның авариялық жағдайдың қысқаша сипаттамасы бар фабуланы қамтиды, КҚ-ның маневр жасауы және ЖКО-ға әкеп соққан жол қозғалысына қатысушылардың әрекеттері қоса көрсетіледі.

      14-деректемеде ЖКО-ға кінәлі қатысушысы көрсетіледі. "ЖКО орнынан жасырынған" (3) дерегін толтыру кезінде – осы ЖКО қатысушысы және КҚ туралы мәліметті толығымен толтырмауға жол беріледі. ЖКО мән-жайларын және адамдарды, кінәлі адамды анықтағаннан кейін Әкімшілік полиция бөлімшесі дереу ЖКО-1 ЭАЕҚ-ға өзгерістер енгізеді және жаңартылған деректерді көрсетіп аумақтық органдарды хабардар етедi.

      14.1-деректемеде ЖКО-ға кінәлі адамның масаң күйінің түрі көрсетіледі, бұл ретте "Денсаулықтың күрт нашарлауы" (5) деген ұғым жолаушылар, жүктер, оның ішінде қауіпті жүктер тасымалының бағыттары бойынша жиі және сирек жұмыс істейтін көлік құралдарын және рейстен кейінгі және оның алдындағы медициналық сараптама талабы қойылатын жүргізушілерге қатысты толтырылады.

      8. ЖКО-2 ЭАЕҚ ЖКО-да қаза болған немесе жарақаттанған әрбір адам үшін толтырылады.

      1 және 2-деректемелер тіркеу органы туралы деректері бар 1-деректемені қоспағанда, ЖКО-1 ЭАЕҚ-ның деректемелеріне ұқсас толтырылады.

      4-деректемеде зардап шеккен адам болған КҚ-ның сериялық нөмірі көрсетіледі, ЖКО-1 ЭАЕҚ 11-деректемесінде көрсетілген КҚ-ның нөмірленуіне сәйкес жаяу жүргіншілер немесе басқа жол пайдаланушылар үшін "0" қойылады.

      5-деректемеде ЖКО-ның қатысушысы көрсетіледі. Жаяу жүргінші үшін (1); КҚ-ның жүргізушілері үшін (А, B1 санаттарынан басқа, велосипед, электр самокатты, шағын электр көлігі құралын, тасымалды, мопедті – (2)); B1 санатынан басқа, B, C санаттары КҚ-ның жолаушылары үшін (3); D, DE, Tm (трамвайлар), Tb (троллейбустар) санаттары жолаушылары үшін – (4); А (оның ішінде А1) және B1 санаттары КҚ-ның жүргізушілері мен жолаушылары үшін көрсетіледі (5); велосипедте – (6), тасымалда – (7), жануарларда – (8), мопедте – (9), электр самокатта (10), шағын электр көлігі құралында (11) көрсетіледі.

      8-деректемеде ЖКО-да зардап шеккен адам туралы мәлімет көрсетіледі, оның ішінде "Белгісіз адам" (3) жәбірленушінің жеке басын куәландыру мүмкін болмаған жағдайда толтыруға рұқсат етіледі.

      ЖКО-да зардап шеккен адам туралы мәліметтер анықталған жағдайда, әкімшілік полиция бөлімшесі ЖКО-2 ЭАЕҚ-ға дереу өзгерістер енгізеді, барлық жаңа деректі көрсетіп, ҚСжАЕК аумақтық органдарын жазбаша хабардар етеді.

      ЖКО-да жарақаттанған және кемінде бір тәулік мерзімде амбулаторлық ем қабылдаған адамның жағдайы медициналық мекеменің құжаттарымен расталады.

      Ескерту. 8-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Бас Прокурорының 24.08.2023 № 164 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      9. ЖКО-3 ЭАЕҚ ҚР ҚПК-нің қылмыстық құқық бұзушылықтар және басқа да заң бұзушылықтар жасауға ықпал еткен мән-жайларды жою туралы 200-бабы тәртібінде ұсыну енгізілген әрбір ЖКО-ға толтырылады (бұдан әрі – ұсыну).

      1-деректеме ЖКО-1 ЭАЕҚ тиісті деректемесіне ұқсас толтырылады.

      2-деректемеде тіркеу органы көрсетіледі.

      3-деректеме ЖКО-ның күні туралы санмен белгіленетін мәліметті қамтиды, мысалы, 01.01.2015.

      4-деректеме санмен көрсетілетін ұсынуды енгізу күні туралы мәліметті қамтиды.

      5-деректемеде ұсынудың шығыс нөмірі толтырылады.

      6-деректемеде ұсыну енгізілген ұйымның атауы көрсетіледі.

      7-деректеме ұсыну енгізілген ұйымның меншік нысанын қамтиды.

      8-деректемеде іс жүргізу кезінде ұсыну енгізілген қылмыстық істің нөмірі толтырылады.

      9-деректемеде Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің (бұдан әрі – ҚР ҚК) ЖКО бойынша саралануы көрсетіледі.

      10-деректемеде ұсынудың мәні және онда баяндалған шаралар жазылады.

      11-14-деректемелерінде ЭАЕҚ-ны толтырып қол қойған қызметкердің тегі, аты, әкесінің аты (бар болған кезде), лауазымы көрсетіледі.

      10. ЖКО-4 ЭАЕҚ енгізілген ұсынуға жауап алған әрбір ЖКО-ға толтырылады.

      1-деректемеде ЖКО-1 ЭАЕҚ-ның тиісті деректемесіне ұқсас толтырылады.

      2-деректемеде тіркеу органы көрсетіледі.

      3-деректеме ЖКО болған күні туралы санмен белгіленетін мәліметті қамтиды.

      4-деректеме санмен көрсетілетін ұсынуды енгізу күні туралы мәліметтерді қамтиды.

      4-деректеме санмен көрсетілетін ұсынуды енгізу күні туралы мәліметтерді қамтиды.

      5-деректемеде ұсынудың шығыс нөмірі толтырылады.

      6-деректемеде ұсыну енгізілген ұйымның атауы көрсетіледі.

      7-деректеме ұсыну енгізілген ұйымның меншік нысанын қамтиды.

      8-деректемеде іс жүргізу кезінде ұсыну енгізілген қылмыстық істің нөмірі толтырылады.

      9-деректемеде ҚР ҚК-нің ЖКО бойынша саралануы көрсетіледі.

      10-деректемеде ұсынудың мәні және онда баяндалған шаралар жазылады.

      11-деректемеде ұсынуға қол қойған ішкі істер органдары бөлімшесі қызметкерінің (тегі, аты, әкесінің аты (бар болған кезде) толтырылады.

      12-деректемеде осы ұсыну бойынша қабылданған шешім таңдалады: қаралды (1), қараусыз қалдырылды (2), ішінара қанағаттандырылды (3).

      Ұсыну қараусыз қалдырылған жағдайда 13-деректемеде негіздеме көрсетіледі.

      14-деректемеде санмен көрсетілетін ұсынуға жауап алынған күн толтырылады.

      15-деректемеде ұсынуға жауаптың шығыс нөмірі толтырылады.

      16-деректемеде ұсынуды қарау нәтижелері бойынша қабылданған шаралар көрсетіледі.

      17, 18-деректемелері ұсынуға жауапқа қол қойған басшының мәліметтерін (тегі, аты, әкесінің аты (бар болған кезде), лауазымы) қамтиды.

      19, 20-деректемелері карточканы толтырған ішкі істер органдарының бөлімшесі қызметкерінің мәліметтерін (тегі, аты, әкесінің аты (бар болған кезде), лауазымы) қамтиды.

      ЖКО-3 пен ЖКО-4 ЭАЕҚ ұсынулардың графикалық көшірмелері және жауап алған жағдайда, берілген жауаптардың графикалық көшірмелері салынады. Ұсынуды жіберген кезде қылмыстық қудалау органдары ұсынуды орындалу барысын бақылау және оларды қарау нәтижелерін одан әрі толтыру үшін көшірмесін әкімшілік полиция бөлімшелеріне жібереді.

      11. Әкімшілік полиция бөлімшелері ЖКО-1 және ЖКО-2 ЭАЕҚ СДТБТ АЖ-ға ЖКО болған сәттен бастап үш тәулік ішінде, ЖКО-3 ЭАЕҚ-ны қылмыстық қудалау органдары ЖКО-ны саралау нәтижелері бойынша СДТБТ АЖ-ға және ұсыну енгізілгеннен кейін үш тәулік ішінде енгізеді. ЖКО-4 ЭАЕҚ әкімшілік полиция бөлімшелері енгізілген ұсыныстарға жауап алу нәтижелері бойынша үш тәулік өткеннен кейін енгізеді.

      12. ЭАЕҚ мәліметтерін СДТБТ-ға енгізудің нақтылығын, толықтығын және уақтылығын әкімшілік полиция бөлімшелерінің, қылмыстық қудалау органдарының лауазымды адамдары ЖКО материалдары бойынша олар қабылдаған процестік шешімдерге сәйкес қамтамасыз етеді.

      13. Әкімшілік полиция бөлімшелері ай сайын есепті кезеңнен кейінгі айдың 1-күніне медициналық мекемелермен қосылып, ЖКО-да жарақаттанған немесе қаза болған адамдар туралы мәліметтерді салыстырып-тексеруін ұйымдастырады, осы Нұсқаулықтың 3-қосымшасына сәйкес есепті кезеңнен кейінгі айдың 2-күніне орай ҚСжАЕК-нің аумақтық органына берілетін салыстырып-тексеру актісін дайындайды.

      14. Медициналық ұйымдар (мекемелер) меншік түріне қарамастан қаза болған адамдар туралы жол полициясы органдарына, ал ауылдық өңірлерде ішкі істер органдарына дереу жазбаша немесе телефонограммамен:

      тұрғылықты орны немесе ЖКО болған орны бойынша немесе медициналық көмек үшін жеткізілген, сонымен қатар басқа да медициналық ұйымдарға бағытталған ЖКО-да жарақаттанған адамдар туралы;

      ЖКО болған күннен бастап отыз күн ішінде қаза болған адамдар туралы хабарлайды.

3-тарау. ЭАЕҚ-ға түзетулер енгізу

      15. ЭАЕҚ-ға әкімшілік полиция бөлімшелері қол қойғаннан кейін өзгертулер енгізуге тыйым салынады.

      16. СДТБТ-да ЭАЕҚ деректемелерін түзетуді әкімшілік полиция бөлімшелері мынадай негіздер бойынша жаңа ЖКО анықталған (есепке алынбаған) сәттен бастап 24 сағат ішінде:

      ҚСжАЕК-нің аумақтық органының ақпараты бойынша салыстырып-тексеру, мониторинг нәтижелері бойынша деректердің дұрыс еместігі расталған;

      егер жарақаттанған адам қаза болғандар санатына ауыстырылған;

      медициналық ұйымдармен салыстырып-тексеру жүргізген кезде басқа да жарақаттанғандар анықталған;

      ЖКО орнынан жасырынған адамдар анықталған;

      денсаулығына келтiрiлген залал ауырлығын анықтау бойынша сот-медициналық сараптама қорытындысын алған жағдайда жүргізеді.

      Енгізілген түзетулер туралы дереу ай сайын келесі айдың 2-күніне дейін СДТБТ АЖ-ға енгізілген түзетулердің негізділігін тексеретін ҚСжАЕК-нің аумақтық органы жазбаша хабардар етіледі.

      17. Егер осы жаңа (есептелмеген) ЖКО туралы деректерді енгізу түзетулері салдарынан бұрынғы есептік кезеңдерде бұрмалаушылықтар туындаса, онда ҚСжАЕК-нің аумақтық органы есептілікке түзетулер енгізу туралы қажетті құжаттарды 24 сағаттан кешіктірмей ҚСжАЕК-ке жібереді.

4-тарау. Есепті қалыптастыру

      18. Есеп бір бөлімнен тұрады және адамдардың жарақаттануына немесе қаза болуына әкеп соққан ЖКО туралы өңірлер бойынша деректерді көрсетеді.

      19. Есепке мынадай жағдайда жасалған ЖКО туралы мәліметтер қосылмайды:

      автокөлік немесе мотоцикл спорты бойынша іс-шаралары (жарыс, дайындық) кезінде көрермендер, қатысушылар және спорттық іс-шарада қызмет көрсетушілер жарақаттанған кезде;

      КҚ, адамдарды немесе жүкті тасымалдаумен қатысты емес технологиялық өндірістік операцияларды (трашнтарды тығыздау, ауылшаруашылық жұмыстары, жүктеу-түсіру жұмыстары, тіреуіштер) орындау кезінде;

      табиғи апаттар нәтижесінде;

      КҚ қауіпсіздік және жұмыс техникасын бұзу нәтижесінде (іске қосу арқылы қозғалтқышты ол қосылған кезде қосу, тетіктердің, құрылғылардың қосылып-ағытылуы кезінде);

      өз-өзіне қол жұмсау және есi дұрыс еместiк күйінде жасалған әрекеттерге байланысты;

      қасақана өмірге немесе денсаулыққа қолсұғушылық немесе мүліктік зақым келтіру мақсатында жасау нәтижесінде;

      жолдан тыс жерде;

      жол қозғалысына қатысушының кенеттен денсаулығының нашарлап кетуі себебінен толығымен жағдайды бақылау қабілетінен айырылу нәтижесінен (автокөлікпен жүру уақытында жүргізушінің жүрегінің тоқтап қалуы, жол жүру аумағына эпилепсияға шалдыққан адамның құлауы және ұқсас жағдайлар), жолаушыларды, багажды, жүкті жиі немесе сирек тасымалдаушы, оның ішінде сапар алдындағы және сапардан кейінгі медициналық қарау таралатын қауіпті жүкті тасымалдау кезінде.

5-тарау. Есепті қалыптастыру мерзімдері

      20. Есеп ЖКО болған күнінен, ай сайын өсу қорытындысымен құрастырылады. ҚСжАЕК-нің аумақтық органдары көрсеткіштерді СДТБТ АЖ-да растайды.

      21. ҚСжАЕК республика бойынша жинақталған есепті құрайды, оған ҚСжАЕК Төрағасы немесе оны алмастыратын лауазымды адам қол қояды және ол жинақталған есепті келесі есептік кезеңдегі айдың 6-күніне дейін Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасына, сонымен қатар Қазақстан Республикасы Ішкі істер және Дденсаулық сақтау министрліктеріне жолдайды.

      Егер мерзімнің аяқталуы мереке (демалыс күндері, мереке) күніне келген жағдайда, онда одан кейінгі бірінші жұмыс күні мерзімнің соңғы күні болып деп есептеледі.

  "Адамдардың
жарақаттануларына
немесе қаза болуларына әкеп
соққан жол көлік оқиғалары
туралы" есепті қалыптастыру
нұсқаулығына
1-қосымша
  Нысан

Жол-көлік оқиғасын есепке алу карточкасы (ЖКО-1)

      Ескерту. 1-қосымшаға өзгеріс енгізілді – ҚР Бас Прокурорының 24.08.2023 № 164 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      1. Карточканың нөмірі /__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/

      Тіркеу органы _________________________________________________

      2. Бастапқы тіркеу: Мағлұмат есеп кітабы (1), Әліпбилік журнал (2), кіріс құжаттарын есепке алу журналы (3), басқа да көздер (4), № ___________ "_____" _______________ 20_____ жылы.

      3. Жол-көлік оқиғасы (одан әрі - ЖКО) болған күн: "__" ________ 20__ жыл

      4. ЖКО болған апта күні: Дүйсенбі (1), Сейсенбі (2), Сәрсенбі (3), Бейсенбі (4), Жұма (5), Сенбі (6), Жексенбі (7).

      5. ЖКО болған тәулік: "_____" сағат "_____" минут

      6. ЖКО болған орын: елді мекен (1), елді мекен атауы __________________,

      көше атауы_________________; халықаралық, республикалық маңызы бар жол бойында (2), облыстық, аудандық маңызы бар жол бойында (3), қоршалған және қорғалатын аумақта (4), қозғалысқа арналмаған аумақтарда (5).

      6.1. Километр, метр, тасжол № ____________________________________

      6.2. Көше, жол элементтері,: көпір (жол өтпесі) (01), виадук (02), эстакада (03), қоғамдық көліктің тоқтайтын аймағы (04), реттелетін жаяу жүргіншілерге арналған жол (05), реттелмейтін жаяу жүргіншілерге арналған жол (06), реттелетін көше қиылысы (07), реттелмейтін көше қиылысы (08), шлагбаум қойылған теміржол өткелі (09), шлагбаум қойылмаған теміржол өткелі (10), айналмалы қозғалыс (11).

      7. Жол шарттары: жол жабынының түрі - дымқыл (01), қар басқан (02), мұз қатқан (03), жол жөндеу кезінде (04), құрғақ (05), ластанған (06), жаңадан төселген (07), жеңіл-желпі өңдеу (тайғақтыққа қарсы материалмен өңделген) (08);

      жарықтық: күндіз (09), ымырт уақыты (10), түнде (11);

      қараңғы уақытта сырттағы жарық: қосылған (12), қосылмаған (13), жарық жоқ (14).

      7.1. Жол торабында анықталған кемшіліктер: тайғақ жабын (01), тегіс емес жабын (02), жолдың дағдылылығы (03), ойымдар (04), жол жиегінің қанағаттандырмайтын жағдайы (05), жол өтпесі қаранымының жол кеңдігіне сәйкес келмеуі (06), теміржол өткелінің ұсынылған талаптарға сай келмеуі (07), ағаштар (08), жарықтандыру шамдарының тірегі (қағып өту, көру мүмкіндігі шектеулі болған жағдайда) (09), жаяужолдың жоқтығы (10), жаяу жүргіншілерге арналған жолдың жоқтығы (11), қауіпті өңірлерде қоршаудың болмауы (12), жол бөлігінің жеткіліксіз жарықтандырылуы (13), жұмыс өндірісі орындарында қоршаудың және белгі беру құралдарының болмауы (14), жол белгілерінің жоқтығы немесе олардың дұрыс қолданылмауы (15), жол қозғалысын қамтамасыз ететін техникалық құралдардың ақауы немесе олардың нашар көрінуі (16), ол белгілеуінің жоқтығы немесе оның нашар көрінуі (17), өзге жағдай (18), жоқтығы (19).

      7.2. Ауа-райы жағдайлары: ашық (1), бұлтты (2), тұман (3), жауын (4), қар (5).

      7.3. Жолда қозғалыс жолақтарының жалпы саны: ____

      7.4. Учаскедегі жылдамдық шектелуі: ___

      8. ЖКО түрлері: қарсы соқтығысу (1), бүйірімен соқтығысу (2), жол-жөнекей соқтығысу (3), жолаушының құлауы (4), аударылу (5), тоқтап тұрған көлік құралын қағып өту (бұдан әрі – КҚ) (6), кедергілерді қағып өту (7), жаяу жүргіншіні қағып өту (8); велосипед жүргізушісін қағып өту (9), жегін көлікті қағып өту (10); жануарды қағып өту (11), басқа да оқиға түрлері (12), мопед жүргізушісін қағып өту (13), электр самокаттардың (14) және шағын электр көлігі құралдарының (15) жүргізушісін қағып өту.

      9. Жол қозғалысы қағидаларын бұзу (одан әрі – ЖҚЕ): ЖҚЕ немесе жол белгілерімен белгіленген жылдамдықтан асыру (01), қызыл жарық немесе реттеушінің белгі беруіне бағынбау (02); жол белгілері мен белгі қою талаптарын сақтамау (03); жаяу жүргіншілер немесе басқа жол пайдаланушыларға қозғалыстағы басымдылықты ұсынбау (04); жолаушыларды тасымалдау қағидаларын сақтамау (05); жүк тасымалдары (06); КҚ бағыттарын тоқтату (07), тұрғын аудандардағы қозғалыс (08), сүйрету (09); басқа да ЖҚҚ-ның талаптарын өрескел бұзушылықтар (10); жол қиылыстарынан өту немесе жолдың жүру бөлігін қиып өту қағидаларын бұзу (11); маневр жасау (12); КҚ-нің жолдың жүріс бөлігінде орналасуы (13); қарама-қарсы жол қозғалысы сызығына шығу, немесе басып озу (14); аялдамалар немесе КҚ тұрақтары (15); жүру кезінде артықшылық құқықтары берілген КҚ кедергісіз жүру мүмкіндігін беру (16); жарық беру құралдарын қолдану (17); төтенше дабылдарды пайдалану (18); жол қозғалысы қатысушысы төтенше жағдайға әкеп соққан ЖҚЕ қағидаларын бұзу (19); теміржол өткелдерінен өту (20); ара-қашықтықты сақтамау (21); жол қозғалысы қауіпіне әкеле алатын жағдайлардан қашу мақсатында КҚ ауру және шаршаған күйде жүргізу (22); алкогольдік, есірткілік және (немесе) уытқұмарлықты масаң күйінде КҚ жүргізу (23); КҚ жүргізушілердің жол қозғалысы қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету ережелерiн бұзу (24);

      жүргізушінің тыйым салынатын ЖКО байланысты міндеттерді орындамауы (26); жаяу жүргіншілермен ЖҚҚ бұзудың басқа да түрлері (27).

      10. ЖКО қатысқан көлік құралдарының саны: _________________________

      11. КҚ туралы мәліметтер:

№ КҚ
р/с

КҚ санаты

Рөлді басқарудың орналасуы (оң/сол)

Мемлекеттік тіркеу нөмірі

Шанақ №

КҚ маркасы, моделі, шығарылған жылы

Шығарылған жылы

Жүргізушінің тегi, аты, әкесiнiң аты (болған жағдайда) (бұдан әрі - ТАӘА)

Жүргізуші жасы

КҚ санатымен жүргізу құқығы (бар\ құқығынан айырылған \ жоқ)

Жүргізуші куәлі гінің №, берілген күні

ЖКО орнынан жасырынған кетті (жоқ \ иә)

Жолаушылар саны














      12. ЖКО фабуласы: ________________________________________________________

      13. Саны: жарақаттанғандар ____________, қаза болғандар _____________

      13-1. Медициналық қызметтің шақыру уақыты:___.

      13-2. Медициналық қызметтің келу уақыты:___.

      14. ЖКО-ға кінәлі қатысушы: жүргізуші (1); жаяу жүргінші (2); ЖКО орнынан жасырынған (3); кәмелет жасқа толмаған (4), шетел азаматы /азаматтығы жоқ адам (5), жол қызметі (6), жөндеу және құрылыс жұмыстарын жүргізетін мердігерлер (7), коммуналдық қызмет (8), велосипед жүргізушісі (9), мопед жүргізушісі (10), электр самокатының (11), шағын электр көлігі құралының (12) жүргізушісі.

      14.1. ЖКО-ға кінәлі адамның жай-күйі: масаң күйде болуы, масаң күйде болмауы (1), алкогольдік масаң (2), есірткілік масаң (3), уытқұмарлық масаң (4); денсаулығының күрт нашарлануы (5), үздіксіз жол жүру уақыты (6).

      14.2. Кінәлі жаяу жүргіншінің Т.А.Ә (бар болған жағдайда):

      14.3. Туған күні ____________, ЖКО кезіндегі жасы ____, кінәлі жүргізуші немесе жаяу жүргіншілердің жеке сәйкестендіру нөмірі (бұдан әрі – ЖСН), кінәлі жүргізуші, жүргінші жынысы___: ___/___/___/___/___/___/___/___/___/___/___/___/.

      15. Карточканы толтырған әкімшілік полиция бөлімшесінің қызметкерінің Т.А.Ә (бар болған жағдайда) және лауазымы_______________________________________________________

      16. ЖКО туралы қабылданған шешім: әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс бойынша хаттама нөмірі; ___________________________ немесе СДТБТ _________________________, заңының _______________________________________________________ тармақ, бөлім, бап.

  "Адамдардың
жарақаттануларына
немесе қаза болуларына әкеп
соққан жол көлік оқиғалары
туралы" есепті қалыптастыру
бойынша нұсқаулығына
2-қосымша

      Нысан

"Жол көлік оқиғасы салдарынан жарақаттанған немесе қаза болған адам туралы карточка" (ЖКО-2)

      Ескерту. 2-қосымшаға өзгеріс енгізілді – ҚР Бас Прокурорының 24.08.2023 № 164 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Карточка нөмірі /___/___/___/___/___/___/___/___/___/___/___/___/___/___/
2. ЖКО болған күн "____" ________________ 20___ жыл "___" "_____" сағат "_____" минут.
3. ЖКО болған апта күні: Дүйсенбі (1), Сейсенбі (2), Сәрсенбі (3), Бейсенбі (4), Жұма (5), Сенбі (6), Жексенбі (7).
4. Зардап шегуші орын алған көлік құралының (бұдан әрі – КҚ) реттік нөмірі (№ ЖКО-1 карточкасының 11-тармағына сәйкес КҚ нөмірлеу, жаяу жүргіншілер және қозғалыстың өзге қатысушылары үшін "0" қойылады): "__".
5. ЖКО қатысушысы: жаяу жүргінші (1); КҚ жүргізуші (А, В1, велосипед, тасымал санаттарын, электр самокаттар және шағын электр көлігі құралдарын жүргізушісін қоспағанда) (2); B1 санатынан басқа B, C санаттағы КҚ жолаушысы (3); D, DE, Tm, Tb санаттағы КҚ жолаушысы (4); А, B1 санаттағы КҚ қозғалған адам (5); велосипед (6); тасушы (7); жануар тасымалы (8), мопед (9), электр самокаттардың (10) және шағын электр көлігі құралдарының (11) жүргізушісі.
7. Қауіпсіздік белбеуі/дулыға: тағылған (1)/киілген (2), тағылмаған (3)/киілмеген (4), анықталмаған (5), көзделмеген (6).
7.1. Баланы ұстап тұруға арналған құрылғының болуы: бар (1), жоқ (2), оның ішінде баланы ұстап тұру құрылғысының белбеуі тағылған (3), тағылмаған (4), анықталмаған (5); көзделмеген (6).
7.2. Қауіпсіздік жастықтарының болуы: бар (1), жоқ (2), оның ішінде қауіпсіздік жастықтары: жұмыс істеді (3), жұмыс істеген жоқ (4).
7.3. КҚ жолаушысының орналасқан жері: орын анықталмаған (1), алдыңғы орында (2), сол жақ артқы орында (3), оң жақ артқы орында (4), артқы орынның ортаңғы бөлігінде (5), бесік арбада (6), тұру күйінде (7).
8. ЖКО-да зардап шеккен адам туралы мәлімет: жарақаттанған (1), қаза болды (2), оның ішінде белгісіз адам (3).
8.1. Қаза болды: ЖКО болған орнында (1), аурухана жолында (2), ауруханада (3), басқа (4)
9. ЖКО-да зардап шеккен адамның Т.А.Ә. (бар болған жағдайда):

Тегі

Аты

Әкесінің аты (бар болған жағдайда)




 
10. Жынысы: ер адам (1), әйел адам (2).
11. Туған күні "___"___________ 20__ жылғы және ЖКО зардап шеккен адамның ЖСН
___/___/___/___/___/___/___/___/___/___/___/___/
12. Азаматтығы: Қазақстан Республикасының азаматы (1), шетел азаматы (3), азаматтығы жоқ адам (4).
13. Жасы: 6 жасқа дейін (1), 7-13 жас (2), 14-17 жас (3), 18-20 жас (4), 21-29 жас (5), 30-39 жас (6), 40-49 жас (7), 50-59 жас (8), 60 жас және жоғары (9).
13.1. Әлеуметтік мәртебесі: әскери қызметкер (1), зейнеткер (2), жұмысшы (3), мемлекеттік қызметкер (4), құқық қорғау органдарының қызметкері (5), жұмыссыз (6), студент (7), басқалар (8).
14. Карточканы толтырған әкімшілік полиция бөлімшесі қызметкерінің Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) және лауазымы
________________________________________________________________________________
15. Медициналық мекеме атауы: _________________________________________________
16. Зардап шеккен адамның медициналық мекемеге келіп түскен күні: "___" ___ 20_ жылы.
17. Денсаулық келген залал: жеңіл (1), орташа ауырлықта (2), ауыр (3), анықталмаған (4)
18. Медициналық көмектің көлемі: алғашқы медициналық көмек көрсетілді (1), ауруханаға жатқызылды(2), ауруханаға жатқызудан бас тарту (3), медициналық көмектен бас тарту (4).

  "Адамдардың
жарақаттануларына немесе
қаза болуларына әкеп соққан
жол көлік оқиғалары туралы"
есепті қалыптастыру бойынша
нұсқаулығына
3-қосымша
  Нысан

Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінің 200-бабы тәртібінде енгізілген ұсынуларды есепке алу карточкасы (ЖКО-3)

      1. Карточканың нөмірі /__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/

      2. Тіркеу органы _________________________________________________

      3. ЖКО жасалған күні мен уақыты "___" __________ 20__ жыл "_ _ _" сағат "___" минут.

      4. Ұсынуды енгізу күні "___" __________ 20__ жауап:

      5. Ұсынудың шығыс нөмірі _________________________________________________

      6. Ұсыну енгізілген ұйымның атауы __________________________________________

      7. Ұсыну енгізілген ұйымның меншік нысаны __________________________________

      8. Іс жүргізу кезінде ұсыну енгізілген қылмыстық істің нөмірі ____________________

      9. Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінің саралануы ________________ тармақ, бөлім, бап.

      10. Ұсынуда баяндалған шаралар: (шаралар белгілері).

      11. Ұсынуға қол қойған ішкі істер органдары бөлімшесі қызметкерінің Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) __________________________________________________________

      12. Ұсынуға қол қойған ішкі істер органдары бөлімшесі қызметкерінің лауазымы _____

      _____________________________________________________________________________

      13. Карточканы толтырған ішкі істер органдары бөлімшесі қызметкерінің Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) ____________________________________________________________

      14. Карточканы толтырған ішкі істер органдары бөлімшесі қызметкерінің лауазымы

      _______________________________________________________________

  "Адамдардың
жарақаттануларына
немесе қаза болуларына әкеп
соққан жол көлік оқиғалары
туралы" есепті қалыптастыру
нұсқаулығына
4-қосымша
  Нысан

Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінің 200-бабы тәртібінде енгізілген қаралған ұсынулардың шешімдерін есепке алу карточкасы (ЖКО-4)

      1. Карточканың нөмірі/__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/__/.

      2. Тіркеу органы __________________________________________________

      3. ЖКО жасалған күні мен уақыты "___" ____ 20__ жыл "_ _ _" сағат "___" минут

      4. Ұсынуды енгізу күні "___" __________ 20__ жауап:

      5. Ұсынудың шығыс нөмірі _______________________________________

      6. Ұсыну енгізілген ұйымның атауы ____________________________________

      7. Ұсыну енгізілген ұйымның меншік нысаны _________________________

      8. Іс жүргізу кезінде ұсыну енгізілген қылмыстық істің нөмірі____________

      9. ҚР Қылмыстық кодексінің саралануы __________________ тармақ, бөлім, бап.

      10. Ұсынуда баяндалған шаралар: (шаралар белгілері).

      11. Ұсынуға қол қойған ішкі істер органдары бөлімшесі қызметкерінің Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) лауазымы

      ______________________________________________________________

      12. Осы ұсыну бойынша қабылданған шешім: қаралды (1), қараусыз қалдырылды (2), ішінара қанағаттандырылды (3).

      13. Ұсынуды қараусыз қалдыру негізі

      __________________________________________________________________________

      14. Ұсынуға жауап алу күні "___" __________ 20__ жауап.

      15. Ұсыну жауаптың шығыс нөмірі ___________________________________

      16. Ұсыну қарау нәтижелері бойынша қабылданған шаралар ____________

      17. Ұсынуға жауапқа қол қойған басшының Т.А.Ә. (бар болған жағдайда)

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      18. Ұсынуға жауапқа қол қойған басшының лауазымы ________________________

      19. Карточканы толтырған ішкі істер органдары бөлімшесі қызметкерінің Т.А.Ә. (бар болған жағдайда) _________________________________

      20. Карточканы толтырған ішкі істер органдары бөлімшесі қызметкерінің лауазымы

      __________________________________________________________________________

  "Адамдардың
жарақаттануларына немесе
қаза болуларына әкеп соққан
жол көлік оқиғалары туралы"
есепті қалыптастыру бойынша
нұсқаулығына
5-қосымша
  Нысан

Жол-көлік оқиғаларында қайтыс болған және жараланғандар туралы мәліметтерді салыстыру актісі 20_ жылғы "__" ________ № ____ "__" ___________ бастап "__" _____________ дейін (салыстыратын кезең)

№ р/с

Медициналық ұйымға түскен күні (өтініш)

Зардап шеккеннің Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), туған жылы, ЖСН

Тұрғылықты мекенжайы, байланыс телефондары

ЖКО жасалған күні, орны, қысқаша фабуласы

Жарақат сипаты, жарақат ауырлығының дәрежесі

ЖКО-да зардап шеккен адамдардың масаң күйінде болғаны, не болмағаны

Медициналық ұйымның қабылдау бөлімінде көрсетілген медициналық көмек ауқымы (одан әрі госпитализациялаусыз және емханалық емдеу тағайындаусыз)

Емханалық емдеу тағайындалды

Ауруханаға жатқызылды

Алған дене жарақаттарынан медициналық ұйымда қайтыс болды, күні (қабылдау бөлімінде немесе бөлімшеде, көрсетілсін)

Басқа мединицалық мекемеге жіберілді (атауы, күні)













      Медициналық ұйым өкілі ____________________________ мөр қойылатын жер

      (Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), лауазымы, медициналық

      ұйым атауы, мекенжайы, байланыс телефондары, қолы)

      Жол полициясының лауазымды адамы __________________ мөр қойылатын жер

      (Т.А.Ә. (бар болған жағдайда), лауазымы, жол полициясы

      бөлінісінің атауы, мекенжайы, байланыс телефондары, қол

     

Егер Сіз беттен қате тапсаңыз, тінтуірмен сөзді немесе фразаны белгілеңіз және Ctrl+Enter пернелер тіркесін басыңыз

 

бет бойынша іздеу

Іздеу үшін жолды енгізіңіз

Кеңес: браузерде бет бойынша енгізілген іздеу бар, ол жылдамырақ жұмыс істейді. Көбінесе, ctrl-F пернелері қолданылады