Радиациялық бақылауды жүргізу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018 жылғы 5 ақпандағы № 121 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2018 жылғы 12 наурызда № 16543 болып тіркелді.

"Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің 402-бабы 4-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 12.01.2023 № 21 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған Радиациялық бақылауды жүргізу қағидалары бекітілсін.

2. Мыналардың:

1) "Радиациялық бақылауды жүргізу ережесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2011 жылғы 11 шілдедегі № 360 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7125 болып тіркелген);

2) "Радиациялық бақылауды жүргізу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2011 жылғы 11 шілдедегі № 360 бұйрығына өзгеріс енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2017 жылғы 26 сәуірдегі № 276 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 15296 болып тіркелген, 2017 жылғы 13 шілдеде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитеті (А.М. Теңгебаев) заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнде мемлекеттiк тiркелуін;

2) осы бұйрықты мемлекеттік тіркеген күнінен бастап он күнтізбек күн ішінде оның көшірмесін қағаз және электрондық түрде қазақ және орыс тілдерінде Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне ресми жариялау және енгізу үшін Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлiгiнің "Республикалық құқықтық ақпараттық орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жолдауды;

3) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің интернет-ресурсында орналастырылуын қамтамасыз етсін;

4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Заң қызметі департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Қаржы министрі

Б. Сұлтанов

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Денсаулық сақтау министрі

_____________ Е.Біртанов

2018 жылғы 23 ақпан

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Энергетика министрі

___________ Қ. Бозымбаев

2018 жылғы 19 ақпан

Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2018 жылғы 5 ақпандағы № 121 бұйрығымен бекітілген

Радиациялық бақылауды жүргізу қағидалары

Ескерту. Қағида жаңа редакцияда – ҚР Қаржы министрінің 02.09.2020 № 809 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Радиациялық бақылауды жүргізу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Қазақстан Республикасындағы кедендік реттеу туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 402-бабы 4-тармағына сәйкес әзірленген және мемлекеттік кірістер органдарының радиациялық бақылауды жүргізу тәртібін айқындайды.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 12.01.2023 № 21 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) иондандырушы сәулелену көздері – радиоактивті заттар, құрамында радиоактивті заттар бар аппараттар немесе құрылғылар, сондай-ақ иондандырушы сәуле шығаратын немесе шығаруға қабілетті электрофизикалық аппараттар немесе құрылғылар;

2) мөлшердің қуаты – уақыт бірлігі (секунд, минут, сағат) аралығында сәулелену мөлшері;

3) қаптама - радиациялық қауіптілік белгілері бар тасымалдауға ұсынылған, оның радиоактивтік құрамы бар қаптамалық жиынтығы;

4) радиациялық авария – атом энергиясын қолдану объектісін қауіпсіз пайдалану шегінің бұзылып, бұл орайда адамдардың немесе қоршаған ортаның белгіленген нормалардан жоғары радиоактивті ластануына әкеп соғуы мүмкін немесе әкеп соққан радиоактивті өнімдердің және/немесе иондаушы сәулелендірудің қалыпты пайдалану жобасында көзделген шектен асып кетуі;

5) радиациялық бақылау – Еуразиялық экономикалық одақтың (бұдан әрі - ЕАЭО) кедендік шекарасы арқылы өткізілетін тауарлардың және/немесе көлік құралдарының иондаушы сәуле шығару деңгейін тексеру және халықтың және қоршаған ортаның қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында оны табиғи ортамен салыстыру;

6) радиоактивті заттар (бұдан әрі – РЗ) – құрамында радионуклидтері бар, кез келген агрегаттық жағдайдағы, табиғи немесе техногендік тегі кез келген материалдар;

7) уәкілетті лауазымды тұлға – радиациялық бақылауды жүзеге асыру бойынша оқудан өткен және медициналық қарсы көрсетілімдері жоқ мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғасы.

3. Тауарлар мен көлік құралдарын радиациялық бақылау – ЕАЭО кедендік шекарасы арқылы өткізу пункттері мен өзге де орындарда өткізілетін кедендік бақылау түрлерінің бірі бола тұрып, ЕАЭО құқығына және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ЕАЭО және Қазақстан Республикасының кедендік аумағында халықтың радиациялық қауіпсіздігін, ядролық қару мен ядролық материалдарды таратпау халықаралық режимін сақтау, радиоактивтік заттар, гамма-сәулеленудің эквиваленттік мөлшердің қуатының, нейтрон, альфа-, бета- сәулеленудің ағымы тығыздығының (бұдан әрі – иондаушы сәулелену) жоғары деңгейі бар тауарлар мен көлік құралдарын ЕАЭО кедендік шекарасы арқылы өткізу пункттері арқылы тасымалдау кезінде Кодекс талаптарының бұзылуын болдырмау мақсатында жүзеге асырылады.

4. Мемлекеттік кірістер органдары радиациялық бақылауды жүргізу үшін мемлекеттік кірістер органдарының жергілікті қызмет аймағына бейімделген РЗ радиациялық бақылаудың стационарлық және жылжымалы жүйелерін пайдаланады.

Радиациялық бақылауды жүргізу барысында Кодексінің 428-бабына сәйкес кедендік бақылаудың техникалық құралдары пайдаланылуы мүмкін.

2-тарау. Тауарлар мен көлік құралдарына радиациялық бақылауды жүргізу тәртібі

5. "Еуразиялық экономикалық одақтың Сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасын және Еуразиялық экономикалық одақтың Бірыңғай кедендік тарифін бекіту туралы" Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесінің 2012 жылғы 16 шілдедегі № 54 шешімімен бекітілген Еуразиялық экономикалық одақтың Сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасының жіне Еуразиялық экономикалық одақтың Бірыңғай кедендік тарифінің тауар позицияларына кіретін тауарлар:

2612 – урандық немесе торийлік кендер мен концентраттар;

2844 – химиялық радиоактивті элементтер және радиоактивті изотоптар (бөлінетін және химиялық элементтерді және изотоптарды шығаратын қоса алғанда) және олардың қосындылары; осы өнімдер бар қосындылар мен қалдықтар;

2845 – 2844 тауар позициясының изотоптарынан басқа изотоптар; белгілі немесе белгісіз химиялық құрамды осы изотоптарының органикалық немесе органикалық емес қосылыстары;

кіші субпозицияға кіретін тауарлар:

8401 30 000 0 – жылу шығаратын элементтер (твэлдар), сәулеленбеген;

9022 – медициналық, хирургиялық, стоматологиялық немесе ветеринарлық пайдалануға арналған немесе арналмаған, соның ішінде рентгенографиялық немесе сәулеліктерапия аппараттарында рентген, альфа-, бета- немесе гамма- немесе басқа иондаушы сәулелерін қолдануға негізделген аппаратура, рентген түтіктері және басқа рентгендік сәулелену генераторлар, жоғары кернеу генераторлар, қалқандар мен басқару пульттар, экрандар, үстелдер, орындықтар және зерттеуге немесе емдеуге арналған ұқсас заттар басым тәртіппен радиациялық бақылауға жатады.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 12.01.2023 № 21 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6. Пайдаланылатын аппаратураның типін ескере отырып ЕАЭО кедендік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде және өткізілетін өзге де орындарда радиациялық бақылау мынадай кезеңдерден тұрады:

бастапқы радиациялық бақылау;

қосымша радиациялық бақылау;

тереңдетілген радиациялық зерттеу;

сараптама.

7. Бастапқы радиациялық бақылаудың мақсаты тауарлар мен көлік құралдары ағыннан сәулелену мөлшерінің деңгейі жоғары (табиғи радиациялық фонға қарағанда) объектілерді (бұдан әрі – объектілер) жедел анықтау және бөлу болып табылады, оны тауарлар мен көлік құралдарын кедендік бақылау аймағына орналасуын бақылайтын мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғалары жүзеге асырады.

8. Бастапқы радиациялық бақылау мақсатында РЗ радиациялық бақылау автоматтандырылған жүйелері (бұдан әрі – РЗ РБАЖ), ал ол болмаған немесе ақаулық болған кезде РЗ жылжымалы радиациялық бақылау құралдары пайдаланылады.

9. РЗ РБАЖ арқылы тауарлар мен көлік құралдарын өткізу кезінде радиациялық бақылауды жүзеге асыру мынадай шектеулерді сақтай отырып жүзеге асырылуы тиіс:

жеке тұлғалардың жаяу жүруші РЗ РБАЖ тіректері арқылы тауармен өтуі кезек тәртібімен жүзеге асырылады және өткізу пунктінде кедендік бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік кірістер органының лауазымды тұлғасымен бақыланады. Бұл ретте басқа жеке тұлғалардың РЗ РБАЖ жанында болуына жол берілмейді;

көлік құралдардың автомобильді РЗ РБАЖ тіректері арқылы өтуі 5 км/сағ жылдамдықтан аспау керек. РЗ РБАЖ жұмыс аймағында көлік құралдарының тоқтауына және болуына жол берілмейді;

теміржол көліктердің теміржол РЗ РБАЖ тіректері арқылы өтуі 25 км/сағ жылдамқтан аспау керек. РЗ РБАЖ жұмыс аймағында теміржол көліктің тоқтауына жол берілмейді.

Көрсетілген шектеулерді сақтау үшін РЗ РБАЖ жұмыс аймағы тиісті ақпараттық белгілермен жабдықталады.

10. Иондалған сәулеленудің көздерімен жұмыс істейтін немесе радиоактивті тауарларды жеке тексеруді жүзеге асыратын мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғалары жеке дозиметриялық бақылаудан өтеді.

11. Сәулелену мөлшерінің жоғары деңгейі бар ретінде тексерілетін объектіні жіктеу критерийі РЗ РБАЖ тұрақты (бейімсіз) іске қосылуы болып табылады.

12. РЗ РБАЖ нейтрон арнасы бойынша іске қосылған жағдайда иондаушы сәулелену көздерін локализациялау мен сәйкестендіру бойынша уәкілетті лауазымды тұлғаның одан әрі іс-қимылдары нейтрондық сәулелену детекторлары бар РЗ өлшеу құралдарын пайдаланыла отырып жүзеге асырылады.

13. РЗ РБАЖ немесе радиациялық бақылаудың жылжымалы аппаратураның әрбір дыбыстық немесе жарықтық сигнализациясының іске қосылуы осы Қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес нысаны бойынша Радиоактивты заттар анықтаудың стационарлық жүйесінің және радиациялық бақылаудың жылжымалы аппаратураның іске қосылуы туралы мәліметтерді тіркеу журналына (бұдан әрі – РЗ РБАЖ іске қосылуы журналы) енгізіледі.

Ақпараттық жүйе болған жағдайда РЗ РБАЖ іске қосылуы журналын жүргізу электрондық нысанда атқарылады.

14. Қосымша радиациялық бақылау жүргізу үшін негіздер:

бастапқы радиациялық бақылаудың нәтижелері;

жедел іздестіру қызметінің субъектілерінен жедел ақпарат алу;

тауарға ілеспе құжаттарды тексеру нәтижелері;

РЗ және радионуклидтердің жоғары мөлшері бар тауарлардың болуының белгілері, оның ішінде радиациялық қауіптілік белгілерінің, тән қорғаушы контейнерлерінің (қаптамаларының) анықталуы.

15. Қосымша радиациялық бақылаудың мақсаттары:

РЗ РБАЖ іске қосылу себептерін айқындау;

сәулелену мөлшері жоғары деңгейдегі объектілерді іздестіру және локализациялау, қаптаманы немесе көлік құралын ашпастан гамма- және нейтронды сәулелері бойынша радиациялық сипаттамаларын өлшеу;

объектінің радиациялық қауіптілік дәрежесін бағалау.

16. Уәкілетті лауазымды тұлға объект анықталған кезден бастап қосымша радиациялық бақылауды бір тәуліктің ішінде жүзеге асырады.

Қосымша радиациялық бақылауды жүргізу үшін мемлекеттік салыстырып тексеруден өткен дозиметрлік және радиометрлік аппаратура пайдаланылады.

17. Сәулелену мөлшері жоғары деңгейдегі объектілерді іздеу және локализациялау кезінде көлік құралдарының бөліктерін, жүк ыдыстарын ашу "Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 15 желтоқсандағы № ҚР ДСМ-275/2020 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21822 болып тіркелген) (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) және "Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын гигиеналық нормативтерді бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 2 тамыздағы № ҚР ДСМ-71 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29012 болып тіркелген) (бұдан әрі – Гигиеналық нормативтер) белгіленген талаптарына сәйкес жүргізіледі.

Қаптамаларды ашуға жол берілмейді.

Ескерту. 17-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 12.01.2023 № 21 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

18. Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында қосымша радиациялық бақылау жүргізу барысында келесі талаптар орындалады:

сәулелену мөлшері жоғары деңгейдегі объект тұрғын үйлер мен қызметтік үй-жайлардан 20 метрден кем емес қашықтыққа алыстатылады. 20 метрге дейінгі қашықтықта тұрғын және қызметтік үй-жайлар болмаған жағдайда қауіпсіздік техникасын сақтай отырып темір жолдарда қосымша радиациялық бақылауды жүргізуге жол беріледі;

сәулелену мөлшері жоғары деңгейдегі объектілерінің маңайында мемлекеттік кірістер органдарының лауазымды тұлғалардың және/немесе басқа тұлғалардың болу уақыты шектеулі болуы тиіс;

қойылған қоршауда кемінде 3 метр қашықтықтан анық көрінетін радиациялық қауіптіліктің ескерту белгілерінің болуы.

19. Тауарлар мен көлік құралдарына қосымша радиациялық бақылау мынадай тәртіпті көздейді.

Едәуір ұзындығы бар (темір жол вагоны, жүк автокөлік, контейнер) сәулелену мөлшерінің жоғары деңгейлі объектіні өлшеу бүкіл периметрі бойынша іздестіру режимінде объектінің ұзын бүйірлік қабырғасының орташа сызығы (биіктігі бойынша) бойынша жүргізіледі.

Құрал көрсеткіштері барынша жоғары нүктеде өлшеу оның және екі көршілес өлшеу нүктелерінің арасындағы аралықтардың ортасында жүргізіледі. Бұл рәсім өлшенетін шаманың мәні барынша жоғары нүктенің өлшеу желісі бойынша орналасуын анықтағанға дейін бірнеше рет қайталанады. Бұл нүкте үшін ұқсас өлшеу процедурасы тік бағытта да жүргізіледі.

Осыған ұқсас рәсім қарама-қарсы бүйір беті үшін де қайталанады. Егер құралдың осы өлшеу серияларындағы ең көп және ең аз көрсеткіштері бір-бірінен 10 еседен астам ерекшеленетін болса, радиацияның көздің локальді сипаты бар және өлшенетін шаманың максимумы анықталған орында орналасқан деген болжам жасалады. Егер ең көп және ең аз шамалар 2 есе артық мөлшерде ерекшеленетін болса, радиацияның көзі жүктің барлық көлемі бойынша бөлінді деп санау қажет. Аралық жағдайларда радиация көзінің мөлшерлері объектің мөлшерлерімен теңдес деп санауға болады.

Объектіде радиоактивті көздің болуы анықталғаннан және оның оқшаулану дәрежесін бағалағаннан кейін объектінің бетіндегі ең жоғары нүктесінде иондаушы сәулелену деңгейі өлшенеді.

Егер объектінің көлемі шағын (чемодан, сөмке) болса, онда оның бетінде сәуле мөлшерінің жоғары деңгейі бар екеніне көз жеткізу керек. Ол ең жоғары нүктені анықтау және иондаушы сәулелену деңгейін өлшеу.

Қосымша радиациялық бақылау жүргізу кезінде фото- және/немесе бейнетүсірілім жүргізілуі мүмкін.

20. Қосымша радиациялық бақылаудың нәтижелері осы Қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес нысаны бойынша Радиациялық бақылау актісіне және осы Қағидаларға 3-қосымшаға сәйкес нысаны бойынша Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасы арқылы өткізу пункттері мен өткізілетін өзге де орындар арқылы сәулелену мөлшерінің деңгейі жоғары тауарлар мен көлік құралдарын тасымалдау туралы мәліметтер журналына (бұдан әрі – Тасымалдау туралы журнал) енгізіледі.

Ақпараттық жүйе болған жағдайда Тасымалдау туралы журналды жүргізу электрондық нысанда атқарылады.

21. Қосымша радиациялық бақылау нәтижесінде жоғары деңгейде сәулелену объектісі расталған жағдайда, уәкілетті лауазымды тұлға "Еуразиялық экономикалық одағында санитариялық шаралар қолдану туралы" Кедендік одағы комиссиясының 2010 жылғы 28 мамырдағы № 299 Шешіміне сәйкес берілген рұқсат құжаттарында көрсетілген мәліметтерді қосымша радиациялық бақылау нәтижелерімен салыстырады.

Қосымша радиациялық бақылаудың нәтижелері бойынша мынадай шешімдердің бірі қабылданады:

тауарға іліспе құжаттарда көрсетілген мәліметтердің сәйкес және рұқсат құжаттардың болған жағдайда "Радиациялық бақылаудан өтті" деген мөртабанды қойып, тауарды ЕАЭО кедендік шекарасы арқылы өткізу туралы;

тауарға іліспе құжаттарда көрсетілген мәліметтердің сәйкес емес не рұқсат құжаттар болмаған жағдайда "Радиоактивті! Кері қайтаруға жатады" деген мөртабанды қойып Кодекстің 32-бабына сәйкес ЕАЭО кедендік аумағына тауарларды әкелуге тыйым салу туралы, не ЕАЭО кедендік аумағынан тауарларды әкетуге тыйым салу туралы. Бұл ретте осы Қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес Тауарды қайтару туралы актісі толтырылады;

тереңдетілген радиациялық зерттеу жүргізу туралы.

22. Объект бетіндегі гамма-сәулелену мөлшердің үш қуат өлшемінің (Н_өлш) орташа арифметикалық мәні шамасының 0,2 Н_ф шамасына кедендік бақылау аймағында өлшенген табиғи фоны мәнінен (Н_ф) асуы тереңдетілген радиациялық зерттеу жүргізу қажеттігін айқындайтын ден қою критерии болып табылады, яғни

Н_өлш ≥ 0,2+ Н_ф,

мұнда Н_өлш – гамма-сәулелену мөлшердің үш қуат өлшемінің орташа арифметикалық мәнінің шамасы, мкЗв/сағ., ол мынадай формула бойынша есептеледі:

Н_өлш = 1/3 Н_өлш.і, (і = 3 болғанда)

мұнда Н_өлш.і - і-ші өлшеу кезінде объект бетіндегі гамма-сәулелену мөлшердіңі қуатының мәні, мкЗв/сағ.;

Н_ф - кедендік бақылау аймағында өлшенген табиғи фонның гамма-сәулелену мөлшердің қуатының мәні, мкЗв/сағ.

Осы ден қою критерии құрамында табиғи радионуклидтар бар тауарларға арналған, оларға мынадай тауарлар жатады: құрылыс материалдары (құм, балшық, қиыршықтық масса, граниттық масса, керамикалық бұйымдар, керамогранит, қиыршықтық тас, инерттық материалдар, кірпіш, керамзит, темірбетон бұйымдары, металл сынығы, ағаш), химиялық тыңайтқыштар, ауыр және жеңіл өнеркәсіп өнімдері, азық-түлік өнімдері, ауыл шаруашылық өнімдері және материалдардың қосымша топтары.

Құрамында табиғи радионуклидтері жоқ өзге тауарлар үшін объект бетіндегі гамма-сәулелену мөлшердің үш қуат өлшемінің (Н_өлш) орташа арифметикалық мәні шамасының 0,2 Н_ф шамасына кедендік бақылау аймағында өлшенген табиғи фоны мәнінен (Н_ф) асуы, яғни Н_өлш≥0,2+Н_ф, және/немесе объектінің Санитариялық қағидалар мен Гигиеналық нормативтер белгіленген рұқсат деңгейлерінен асырылған альфа- және бета- сәулеленетін нуклидтарымен сыртқы ластануы тереңдетілген радиациялық зерттеу жүргізу қажеттілігін айқындайтын ден қою критерийі болып табылады.

Нейтрондық сәулелену ағыны тығыздығының жоғары деңгейі бар көздерді локализациялау және сәйкестендіру бойынша тереңдетілген радиациялық зерттеу жүргізуді айқындайтын ден қою критерийі Санитариялық қағидалар мен Гигиеналық нормативтерде белгіленген рұқсат етілген мәндерден асып кету болып табылады.

23. Тереңдетілген радиациялық зерттеудің мақсаты зерттелетін объектідегі бар РЗ барынша мүмкіндігінше локализациялау мен бастапқы сәйкестендіру болып табылады.

24. Тереңдетілген радиациялық зерттеу уәкілетті лауазымды тұлғамен тереңдетілген радиациялық зерттеуді жүргізу туралы шешім қабалданғаннан кейін бір тәуліктің ішінде жүзеге асырылады.

Мөлшердің қуаты 1 мкЗв/сағ артқан жағдайда уәкілетті лауазымды тұлға тереңдетілген радиациялық зерттеуді халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің келісімімен жүргізеді.

Егер тауар бойынша шешім қабылдау үшін арнайы білім қажет болған жағдайда, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті ведомствоның аумақтық бөлімшесіне Қорытынды алу үшін тауарға ілеспе құжаттар мен Радиациялық бақылау актісін қоса бере отырып, жазбаша сұрау жіберіледі. Қорытынды жедел байланыс арналары бойынша бір жұмыс күн ішінде берілуі тиіс.

"Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы есепке алу мен есеп құжаттамасының нысандарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 20 тамыздағы № ҚР ДСМ-84 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 24082 болып тіркелген) бекітілген нысан бойынша үлгілер алу актісін жасай отырып, зертханалық зерттеу жүргізу үшін объект (үлгі) уәкілетті лауазымды адамдардың бақылауымен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің мамандандырылған зертханасына тапсырылады.

Зертханалық зерттеу нәтижелері Тасымалдау туралы журналға енгізіледі.

Ескерту. 24-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 12.01.2023 № 21 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

25. Тереңдетілген радиациялық зерттеу жүргізу үшін мемлекеттік салыстырып тексеруден өткен спектрометриялық және радиометриялық аппаратура пайдаланылады.

26. Сәулелену көзін іздестіру және локализациялау іздестіру режимінде радиометриялық аппаратурасының көмегімен жүргізіледі.

27. Сәулелену деңгейі жоғары мөлшердегі объектілерді іздестіру және локализациялау кезінде көлік құралдарының бөліктерін, жүк орындарын және қаптама ыдыстарын ашуы Санитариялық қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

28. Тауарлар мен көлік құралдарына тереңдетілген радиациялық зерттеу жүргізу мынадай тәртіпті көздейді.

Едәуір ұзындығы бар (теміржол вагоны, жүк автокөлік, контейнер) және жүк ыдысы жүкпен (қораптар, жәшіктер, канистрлер) толтырылған объектіні өлшеу әрбір жүк ыдысының барлық бетінде жүргізіледі.

Радиоактивтік көзі аталған жүк ыдысында бар екендігінің болжамы ретінде, оны табылған объектіден объектінің максималды төрт көлденең мөлшерінен кем емес шамаға тең қашықтыққа алыстату кезіндегі құрал көрсеткіштерінің азаюы болып табылады.

Егер жүк ыдысы жеткілікті үлкен болса, анықталған объект шегінде радиоактивтік көзді барынша ықтимал локализациялау және нейтрондар ағымы тығыздығының ең жоғары мәндерін және оның бетіндегі гамма-сәулелену мөлшердің қуатын, сондай-ақ альфа- және бета-сәулелену радионуклидтерімен беттік ластануды айқындау мақсатында жоғарыда сипатталған схема бойынша қосымша өлшеулер жүргізіледі.

Зерттелетін объектідегі сәулелену көзін локализацияланғаннан кейін ондағы РЗ бастапқы сәйкестендәру жүргізіледі. Алдымен объектінің бетінде нейтрондық сәулеленудің бар-жоқтығын айқындайды (егер локализация гамма-сәулелену бойынша жүргізілсе). Ол үшін гамма-сәулелену мөлшердің қуатының абсолюттік жоғары нүктесінде нейтронды ағымының тығыздығын өлшейді. Егер көзді локализациялау нейтрондық сәулелену бойынша жүргізілсе, онда абсолюттік жоғары нүктесінде гамма-сәулелену мөлшердің қуаты өлшенеді.

Елеулі нейтрондықтың сәулелену болуы (фоннан 2 немесе 3 есе асатын) зерттелетін объектінің құрамында РЗ болу мүмкіндігін куәландырады.

Объектінің бетінде нейтрондардың тіркелетін ағымы болмаған жағдайда жылжымалы гамма-спектрометр немесе спектрометрлік арнасы бар радиометр болса, қаптаманы ашпастан объектіге гамма-спектрометриялық зерттеу жүргізіледі. Датчик арнайы штативте гамма-сәулелену мөлшерінің абсолюттік ең жоғары қуат нүктесіне қарама-қарсы объектінің бетіне жақын немесе спектрометрдің қалыпты жұмысын қамтамасыз ететін одан біршама қашықтықта орнатылады. Сәулелену қарқындылығы мен спектрометрдің сезімталдығына байланысты спектр жиынтығының уақытын таңдау радионуклидтерді сенімді сәйкестендіру үшін жеткілікті статистикалық деректерді алуды қамтамасыз етуі тиіс.

Тереңдетілген радиациялық зерттеу жүргізу кезінде фото- және/немесе бейнетүсірілім жүргізілуі мүмкін.

Ескерту. 28-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 12.01.2023 № 21 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

29. Тереңдетілген радиациялық зерттеу нәтижелері бойынша тауарға іліспе құжаттардағы, Радиациялық бақылау актідегі, кедендік жеке тексеру актідегі мәліметтерді және/немесе халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы уәкілетті органның қорытындысын ескере отырып, мынадай шешімдердің бірі қабылданады:

"Радиациялық бақылаудан өтті" деген мөртабанды қойып, тауарды ЕАЭО кедендік шекарасы арқылы өткізу туралы;

"Радиоактивті! Кері қайтаруға жатады" деген мөртабанды қойып және Тауарды қайтару туралы актісін толтырып, Кодекстің 32-бабына сәйкес ЕАЭО кедендік аумағына тауарларды әкелуге тыйым салу, не ЕАЭО кедендік аумағынан тауарларды әкетуге тыйым салу туралы;

тауарды сараптамаға тапсыру туралы.

30. Радиациялық объектіге сараптама Кодекске сәйкес және тауарды тереңдетілген радиациялық зерттеудің нәтижелері бойынша тауарлар мен көлік құралдарына кедендік сараптама тағайындау туралы мемлекеттік кіріс органының шешімі негізінде халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінде жүргізіледі.

31. Объектілерді сараптамаға тапсыру және оны тасымалдау Санитариялық қағидаларды сақтай отырып уәкілетті лауазымды тұлғаның бақылауымен жүзеге асырылады.

Сараптаманың/зертханалық зертеулердің нәтижелері Тасымалдау журнаына енгізіледі.

32. Сараптаманың/зертханалық зертеулердің нәтижелері бойынша мемлекеттік кірістер органымен бір тәуліктің ішінде мынадай шешімдердің біреуі қабылданады:

"Радиациялық бақылаудан өтті" деген мөртабанды қойып, тауарды ЕАЭО кедендік шекарасы арқылы өткізу туралы;

"Радиоактивті! Кері қайтаруға жатады" деген мөртабанды қойып және Тауарды қайтару туралы актісін толтырып, Кодекстің 32-бабына сәйкес ЕАЭО кедендік аумағына тауарларды әкелуге тыйым салу туралы, не ЕАЭО кедендік аумағынан тауарларды әкетуге тыйым салу туралы;

"Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне немесе Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне сәйкес шаралар қабылдау үшін материалдарды құқық қорғау немесе арнайы органға тапсыру туралы.

Ескерту. 32-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 12.01.2023 № 21 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3-тарау. Жеке тұлғалар тасымалдайтын тауарлар мен багажды радиациялық бақылау

33. Жеке тұлғалар тасымалдайтын тауарлар мен багажды бастапқы радиациялық бақылау РЗ РБАЖ (жаяу жүруші), ал ол болмаған немесе ақаулық болған кезде радиациялық бақылаудың жылжымалы аппаратурасын пайдалана отырып жүзеге асырылады.

34. Тауарды және/немесе багажды жеке тұлға тасымалдаған кезінде РЗ РБАЖ немесе жылжымалы радиациялық бақылау аппаратурасы іске қосылған жағдайда мынадай іс-шаралар жүргізіледі:

жеке тұлғадан оның тауарында және/немесе багажында иондандырушы сәулелену көздерінің болуы, оның радиофармацефтикалық дәрі-дәрмектерімен емдеу курсын өтуі, оған кардиоынталандыру аппаратын орнатуға байланысты жүрекке ота жасағаны туралы ауызша сұрау;

тауарды және/немесе багажды радиациялық бақылаудың жылжымалы аппаратурасын қолданып тексеру;

жеке тұлғада көрсетілген медициналық рәсімдерін жүргізілгенін растайтын медициналық құжаттардың болуын тексеру;

жылжымалы дозиметрдің көмегімен жеке тұлғаның дене бойының және ауру мүшесінің (қалқанша без, бауыр, жүрек) эквиваленттік мөлшердің қуатын өлшеу.

35. Медициналық құжаттары болмаған немесе медициналық құжаттарда көрсетілген мәліметтер өлшем нәтижелерімен сәйкес келмеген кезде, мемлекеттік кірістер органының тиісті лауазымды тұлғасының рұқсатымен Кодекстің талаптарына сәйкес жеке тұлғаға жеке кедендік жете тексеру жүргізіледі.

Радиациялық бақылау және жеке кедендік жете тексеру нәтижелері бойынша мынадай шешімдердің бірі қабылданады:

жеке тұлғаны және багажды ЕАЭО кедендік шекарасы арқылы өткізу туралы;

жеке тұлғаны және багажды ЕАЭО кедендік аумағына кіргізуге тыйым салу немесе жеке тұлғаны және багажды ЕАЭО кедендік аумағынан шығаруға тыйым салу туралы;

"Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне немесе Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне сәйкес шаралар қабылдау үшін жеке тұлғаны, багажды және жеке тұлғаға қатысты материалдарды құқық қорғау немесе арнайы органға тапсыру туралы.

Ескерту. 35-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 12.01.2023 № 21 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

4-тарау. Радиоактивті заттар, тауарлар мен көлік құралдарды радиациялық бақылау жүйелері

36. РЗ радиациялық бақылау жүйелері мақсаты мен қолданылу сипаты бойынша үш топқа бөлінеді:

1-топ – бастапқы радиациялық бақылауды жүргізуге арналған стационарлық РЗ радиациялық бақылау жүйелері;

2-топ – бастапқы радиациялық бақылауды және қосымша радиациялық бақылауды жүргізуге арналған жылжымалы РЗ радиациялық бақылау құралдары;

3-топ – тереңдетілген радиациялық зерттеу мен сараптама жүргізу мақсатында РЗ сәйкестендіруге арналған жылжымалы РЗ радиациялық бақылау құралдары.

Радиациялық бақылау жүйелерді пайдалану және оларға техникалық қызмет көрсету өндірушілердің техникалық талаптарына сәйкес жүргізіледі.

37. Бастапқы радиациялық бақылауды жүргізуге арналған стационарлық РЗ радиациялық бақылау жүйелері РЗ РБАЖ жұмыс істеу аймағында радиациялық фонның өзгеруін сезетін детекторлар болып табылады және өлшеу құралдарына жатпайды.

38. ЕАЭО кедендік шекарасы арқылы өткізу пункттерін кесіп өтетін тауарларды және көлік құралдарды бастапқы радиациялық бақылау әр түрлі модификациялық РЗ РБАЖ (жаяу жүруші, автомобильдік, теміржол және қоймалық) немесе жылжымалы іздеу дозиметрлерінің көмегімен жүргізіледі.

39. РЗ РБАЖ бақыланатын объектінің екі жағында орналасатын нейтрондық және гамма-сәулелену детекторларымен, сондай-ақ дыбыстық және жарықтық сигнализациясымен және ақпараттарды бейнелеу құрылғысымен жабықталады. Көрсетілген жүйелерде РЗ жедел бастапқы сәйкестендіруге арналған, атап айтқанда,тексерілетін объектіде РЗ болуының мүмкіндігі туралы ақпарат беруге арналған датчиктердің сигналдарын өңдеудің арнайы құрылғыларының болуы рұқсат.

Тауарлардың немесе көлік құралдарының бетіндегі гамма-сәулеленудің эквиваленттік мөлшердің қуатын өлшеу үшін гамма-сәулелену дозиметрлері қолданылады.

40. Қосымша радиациялық бақылау жүргізу үшін жылжымалы құралдар пайдаланылады: микропроцессорлық іздестіру дозиметрлері, радиометр-дозиметрлер, іздестіру режиміндегі және өлшеу режиміндегі сәулеленудің әрбір түрі үшін датчиктерімен радиометр-спектрометрлері, рентгендік гамма-сәулелену дозиметрлері.

Өлшеу құралдары болып табылатын қосымша радиациялық бақылауды және тереңдетілген радиациялық зерттеуді жүргізуге арналған радиациялық бақылаудың жылжымалы құралдары өлшеуді жүргізгенге дейін "Өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес тексеруге жатады.

Ескерту. 40-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 12.01.2023 № 21 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

41. Тереңдетілген радиациялық зерттеу жүргізу үшін радиометр-спектрометрлері, жылжымалы сцинтиляциялық гамма-спектрометрлері және жартылай өткізгішті гамма-спектрометрлері пайдаланылады.

5-тарау. Қорытынды ережелер

42. Радиациялық аварияны анықтаған кезде уәкілетті лауазымды адамдар 100 мкЗв/сағ қауіпсіздік периметрін айқындайды және шұғыл шараларды жүзеге асырады:

периметрі бойынша мөлшердің қуаты 2 мкЗв/сағ болатын қауіпті объектінің орналасқан аймағы қоршалады;

қоршалған аймақтың периметрі бойынша 3 метрден кем емес қашықтықта көрінетін радиациялық қауіптілік белгілері ілінеді;

аймақта және қоршау периметрі бойынша тұрған адамдар көшіріледі;

объектімен бірге жүретін тұлғалармен бірлесіп (егер ондайлар болса), "Автомобиль көлігімен қауіпті жүктерді тасымалдау қағидаларын және Қазақстан Республикасының аумағында автокөлік құралдарымен тасымалдауға жол берілетін қауіпті жүктердің тізбесін бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Инвестициялар және даму министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 17 сәуірдегі № 460 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11779 болып тіркелген) және "Ядролық материалдарды, радиоактивті заттарды және радиоактивті қалдықтарды тасымалдау қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Энергетика министрінің 2021 жылғы 28 мамырдағы № 183 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22905 болып тіркелген) бұйрығымен белгіленген талаптарға сәйкес радиоактивті материалдарды қауіпсіз тасымалдау жөніндегі іс-шаралар жүргізіледі;

шекара қызметі, десаулық сақтау, атом энергетика, ішкі істер органдары сондай-ақ жергілікті өзін-өзі басқару органдары хабарландырылады;

радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін қажетті өзге де шаралар қабылданады.

Ескерту. 42-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 12.01.2023 № 21 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

43. ЕАЭО кедендік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде және өткізілетін өзге де орындарда РЗ және сәулелену мөлшері жоғары деңгейдегі тауарларды тасымалдау кезінде бұзушылықтың әрбір фактісі бойынша аумақтық мемлекеттік кірістер органы ақпаратты талдағаннан кейін бір тәуліктің ішінде ақпаратты Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің тиісті бөлімшесіне (арнайы хабарлама түрінде электронды мекенжайға, кейіннен Электрондық құжат айналымының бірынғай жүйесіне жолдап) хабарлайды.

44. РЗ РБАЖ жай-күйі мен ЕАЭО кедендік шекарасы арқылы өткізу пункттерінде және өткізілетін өзге де орындарда РЗ және сәулелену мөлшері жоғары деңгейдегі тауарларды тасымалдауын анықталған кезде қабылданған шаралар туралы мәліметтерді аумақтық мемлекеттік кірістер органдары есеп беру тәртібімен ай сайын Қазақстан Республикасының Қаржы министрлігі Мемлекеттік кірістер комитетінің тиісті бөлімшесіне жолдайды.

Радиациялық бақылауды жүргізу қағидасына 1-қосымша Нысан

Радиоактивті заттар анықтаудың стационарлық жүйесінің және радиациялық бақылаудың жылжымалы аппаратураның іске қосылуы туралы мәліметтерді тіркеу журналы

Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда - ҚР Премьер-Министрінің орынбасары - Қаржы министрінің 12.01.2023 № 21 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Р/с №	Іске қосылғаны жабдықтың атауы	Дабылдың түрі (жалған/расталған)	Іске қосылу күні, уақыты	Іске қосылған арнаның түрі	Табиғи фонның деңгейі	Зерттелетін обьект (жеке тұлға, көлік құрал, теміржол вагоны, почта-багажды жіберілу және тағы сол сияқты)	Тауардың атауы (орындар саны, орау түрі, Еуразиялық экономикалық одақтың Сыртқы экономикалық қызметінің тауарлық номенклатурасының коды)	Жөнелтуші (жөнелтуші елі)
1	2	3	4	5	6	7	8	9

Кестенің жалғасы

Алушы (межелі елі)	Радияциялық бақылау кезеңдеріне сәйкес қабылданған шаралар	Қосымша қолданған бөлінетін радиоактивті заттар радиациялық бақылаудың жүйелері	Бақылау нәтижелері бойынша анықталған	Ұсынылған құжаттар	Қабылданған шешім	Іске қосылумен жұмыс істеген маманның аты-жөні (болған кезде)	Ескерту
10	11	12	13	14	15	16	17

	Радиациялық бақылауды жүргізу қағидасына 2-қосымша
	Нысан

Радиациялық бақылау АКТІСІ

202____ жылғы "___"___________

Мемлекеттік кірістер департаменті_________________________ _________________________ кеден бекеті

Біз,_________________________________________________________________

_____________________________________________________________ қатысты

________________________________ қосымша радиациялық бақылау жүргіздік.

Жөнелтуші __________________________________________________________

Алушы ______________________________________________________________

Қосымша радиациялық бақылау: ________________________________________

___________________________________________________ негізінде жүргізілді.

Қосымша радиациялық бақылау кезінде ________________________________

_____________________________________________________________________

(атауы, типі, инвентарлық номері, салыстырып тексеру күәліктің күні мен номері)

жылжымалы радиациялық бақылау құралдары пайдалынды.

Қосымша радиациялық бақылау нәтижесінде мыналар анықталған:

Аумақтың табиғи фоны_______________ мкЗв/час құрады.

Объектінің бетіндегі радиациялық фонының мөлшері________________________

______________________________________________ ______________________

(Лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты) (болған жағдайда) (қолы, жеке нөмерлік мөр)

______________________________________________ ______________________

(Лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты) (болған жағдайда) (қолы, жеке нөмерлік мөр)

	Радиациялық бақылауды жүргізу қағидасына 3-қосымша
	Нысан

Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік шекарасы арқылы өткізу пункттері мен өткізілетін өзге де орындар арқылы сәулелену мөлшерінің деңгейі жоғары тауарлар мен көлік құралдарын тасымалдау туралы мәліметтер журналы

Р/с№	Анықталған күні	Өткізу пункті	Анықтау тәсілі	Тауардың атауы	Жөнелтуші	Алушы	Көлік құралы
1	2	3	4	5	6	7	8

Кестенің жалғасы

Кедендік рәсім	Анықтаудың егжей-тегжейі	Қосымша радиациялық бақылаудың нәтижелері	Тереңдетілген радиациялық зерттеудің нәтижелері	Сараптама/зертханалық зерттеулер нәтижелері	Анықталған заттың түрі	Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулының мазмұны	Ескерту
9	10	11	12	13	14	15	16

	Радиациялық бақылауды жүргізу қағидасына 4-қосымша
	Нысан

Тауарды қайтару АКТІСІ

202____ жылғы "___"___________

Мемлекеттік кірістер департаменті_________________________ _________________________ кеден бекеті

Біз, _________________________________________________________________

радиациялық фоны жоғары тауарды қайтару туралы акт жасадық:

Автокөлік құраланың №_______________________________________________

Тауардың атауы ______________________________________________________

Жөнелтуші___________________________________________________________

____________________________________________________________________

Алушы______________________________________________________________

____________________________________________________________________

Тауардың радиациялық фоны жоғары болу, тауарға іліспе құжаттарында мәліметтердің

болмауы/сәйкес болмауы, рұқсат құжатының болмауы/сәйкес болмауы себептері

бойынша аталған көлік құралы тауарларымен жүк жөнелтушіге қайтаруға жатады.

Тауарды қайтару актіне мына құжаттар қоса беріледі:______________________

____________________________________________________________________

____________________________________________________________________

______________________________________________ ______________________

(Лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты) (болған жағдайда) (қолы, жеке нөмерлік мөр)

______________________________________________ ______________________

(Лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты) (болған жағдайда) (қолы, жеке нөмерлік мөр)

Об утверждении Правил проведения радиационного контроля

Приказ Министра финансов Республики Казахстан от 5 февраля 2018 года № 121. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 12 марта 2018 года № 16543.

В соответствии с пунктом 4 статьи 402 Кодекса Республики Казахстан "О таможенном регулировании в Республике Казахстан" ПРИКАЗЫВАЮ:

Сноска. Преамбула – в редакции приказа заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 12.01.2023 № 21 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить прилагаемые Правила проведения радиационного контроля.

2. Признать утратившим силу:

1) приказ Министра финансов Республики Казахстан от 11 июля 2011 года № 360 "Об утверждении Правил проведения радиационного контроля" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 7125);

2) приказ Министра финансов Республики Казахстан от 26 апреля 2017 года № 276 "О внесении изменения в приказ Министра финансов Республики Казахстан от 11 июля 2011 года № 360 "Об утверждении Правил проведения радиационного контроля" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 15296, опубликован 13 июля 2017 года в Эталонном контрольном банке нормативных правовых актов Республики Казахстан).

3. Комитету государственных доходов Министерства финансов Республики Казахстан (Тенгебаев А.М.) в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней со дня государственной регистрации настоящего приказа направление его копии в бумажном и электронном виде на казахском и русском языках в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного ведения "Республиканский центр правовой информации" Министерства юстиции Республики Казахстан для официального опубликования и включения в Эталонный контрольный банк нормативных правовых актов Республики Казахстан;

3) размещение настоящего приказа на интернет-ресурсе Министерства финансов Республики Казахстан;

4) в течение десяти рабочих дней после государственной регистрации настоящего приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан представление в Департамент юридической службы Министерства финансов Республики Казахстан сведений об исполнении мероприятий, предусмотренных подпунктами 1), 2) и 3) настоящего пункта.

4. Настоящий приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Министр финансов Республики Казахстан

Б. Султанов

"СОГЛАСОВАН"
Министр здравоохранения
Республики Казахстан
_______________ Е. Биртанов
23 февраля 2018 года

"СОГЛАСОВАН"
Министр энергетики
Республики Казахстан
_______________ К. Бозумбаев
19 февраля 2018 года

Утверждены приказом Министра финансов Республики Казахстан от 5 февраля 2018 года № 121

Правила проведения радиационного контроля

Сноска. Правила - в редакции приказа Министра финансов РК от 02.09.2020 № 809 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила проведения радиационного контроля (далее – Правила) разработаны в соответствии с пунктом 4 статьи 402 Кодекса Республики Казахстан "О таможенном регулировании в Республике Казахстан" (далее – Кодекс) и определяют порядок проведения органами государственных доходов радиационного контроля.

Сноска. Пункт 1 – в редакции приказа заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 12.01.2023 № 21 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) источники ионизирующего излучения – радиоактивные вещества, аппараты или устройства, содержащие радиоактивные вещества, а также электрофизические аппараты или устройства, испускающие или способные испускать ионизирующее излучение;

2) мощность дозы – доза излучения за единицу времени (секунду, минуту, час);

3) упаковка – упаковочный комплект с его радиоактивным содержимым в представленном для перевозки виде, имеющий знаки радиационной опасности;

4) радиационная авария – нарушение пределов безопасной эксплуатации объекта использования атомной энергии, при котором произошел выход радиоактивных продуктов и/или ионизирующего излучения за предусмотренные проектом нормальной эксплуатации границы, которые могли привести или привели к облучению людей или радиоактивному загрязнению окружающей среды выше установленных норм;

5) радиационный контроль – проверка уровня ионизирующего излучения, исходящего из товаров и/или транспортных средств, перемещаемых через таможенную границу Евразийского экономического союза (далее – ЕАЭС), и сравнение его с естественным фоном в целях обеспечения безопасности для населения и окружающей среды;

6) радиоактивные вещества (далее – РВ) – любые материалы природного или техногенного происхождения в любом агрегатном состоянии, содержащие радионуклиды;

7) уполномоченное должностное лицо – должностное лицо органов государственных доходов, прошедшее обучение по осуществлению радиационного контроля и не имеющее медицинских противопоказаний.

3. Радиационный контроль товаров и транспортных средств – один из видов таможенного контроля, проводимый в пунктах пропуска и иных местах перемещения через таможенную границу ЕАЭС, который осуществляется в целях радиационной безопасности населения на таможенной территории ЕАЭС и Республики Казахстан в соответствии с правом ЕАЭС и законодательством Республики Казахстан, соблюдения международного режима нераспространения ядерного оружия и ядерных материалов, предотвращения нарушений требований Кодекса при перемещении в пунктах пропуска через таможенную границу ЕАЭС радиоактивных веществ, товаров и транспортных средств с повышенным уровнем мощности эквивалентной дозы гамма-излучения, плотности потока нейтронных, альфа-, бета-излучений (далее – ионизирующее излучение).

4. Для проведения радиационного контроля органы государственных доходов используют стационарные и переносные системы радиационного контроля РВ, адаптированные к местности зоны деятельности органа государственных доходов.

В ходе проведения радиационного контроля могут использоваться технические средства таможенного контроля в соответствии со статьей 428 Кодекса.

Глава 2. Порядок проведения радиационного контроля товаров и транспортных средств

5. Радиационному контролю в приоритетном порядке подлежат товары, входящие в товарные позиции единой Товарной номенклатуры внешнеэкономической деятельности Евразийского экономического союза и Единого таможенного тарифа Евразийского экономического союза, утвержденной Решением Совета Евразийской экономической комиссии от 14 сентября 2021 года № 80 "Об утверждении единой Товарной номенклатуры внешнеэкономической деятельности Евразийского экономического союза и Единого таможенного тарифа Евразийского экономического союза, а также об изменении и признании утратившими силу некоторых решений Совета Евразийской экономической комиссии":

2612 – руды и концентраты урановые или ториевые;

2844 – элементы химические радиоактивные и изотопы радиоактивные (включая делящиеся и воспроизводящие химические элементы и изотопы) и их соединения; смеси и остатки, содержащие эти продукты;

2845 – изотопы, кроме изотопов товарной позиции 2844; соединения неорганические или органические этих изотопов, определенного или неопределенного химического состава;

товары, входящие в подсубпозиции:

8401 30 000 0 – тепловыделяющие элементы (твэлы), не облученные;

9022 – аппаратура, основанная на использовании рентгеновского, альфа-, бета-, гамма- или другого ионизирующего излучения, предназначенная или не предназначенная для медицинского, хирургического, стоматологического или ветеринарного использования, включая аппаратуру рентгенографическую или радиотерапевтическую, рентгеновские трубки и прочие генераторы рентгеновского излучения, генераторы высокого напряжения, щиты и пульты управления, экраны, столы, кресла и аналогичные изделия для обследования или лечения.

Сноска. Пункт 5 – в редакции приказа заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 12.01.2023 № 21 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

6. С учетом типа используемой аппаратуры радиационный контроль в пунктах пропуска и иных местах через таможенную границу ЕАЭС состоит из следующих этапов:

первичный радиационный контроль;

дополнительный радиационный контроль;

углубленное радиационное обследование;

экспертиза.

7. Целью первичного радиационного контроля является оперативное выявление и выделение из потока товаров и транспортных средств объектов с повышенным (по отношению к естественному радиационному фону) уровнем дозы излучения (далее – объекты), которое осуществляется должностными лицами органов государственных доходов, контролирующими помещение товаров и транспортных средств в зону таможенного контроля.

8. В целях первичного радиационного контроля используются автоматизированные системы радиационного контроля РВ (далее – АСРК РВ), а при их отсутствии или неисправности – переносные приборы радиационного контроля РВ.

9. Осуществление радиационного контроля при перемещении товаров и транспортных средств через АСРК РВ должно осуществляться с соблюдением следующих ограничений:

прохождение физических лиц с товаром через стойки пешеходного АСРК РВ осуществляется в порядке очереди и контролируется должностным лицом органа государственных доходов, осуществляющим таможенный контроль в пункте пропуска. При этом нахождение других физических лиц рядом с АСРК РВ не допускается;

перемещение транспортных средств через стойки автомобильного АСРК РВ допускается со скоростью не более 5 км/час. Остановка и нахождение автотранспортных средств в зоне работы АСРК РВ не допускается;

перемещение железнодорожного транспорта через стойки железнодорожного АСРК РВ допускается со скоростью не более 25 км/час. Остановка железнодорожного транспорта в зоне работы АСРК РВ не допускается.

Для соблюдения указанных ограничений зона действия АСРК РВ оборудуется соответствующими информационными знаками.

10. Должностные лица органов государственных доходов, работающие с источниками ионизирующего излучения и/или осуществляющие досмотр радиоактивных товаров, проходят индивидуальный дозиметрический контроль.

11. Критерием классификации проверяемого объекта, как имеющего повышенный уровень дозы излучения, является устойчивое (неложное) срабатывание АСРК РВ.

12. В случае срабатывания АСРК РВ по нейтронному каналу дальнейшие действия уполномоченного должностного лица по локализации и идентификации источника ионизирующего излучения осуществляются с использованием измерительного средства РВ, имеющего детектор нейтронного излучения.

13. Каждое срабатывание звуковой или световой сигнализации АСРК РВ или переносной аппаратуры радиационного контроля вносится в Журнал регистрации сведений о срабатывании стационарной системы обнаружения радиоактивных веществ и переносной аппаратуры радиационного контроля (далее – Журнал срабатывания АСРК РВ) по форме согласно приложению 1 к настоящим Правилам.

При наличии информационной системы ведение Журнала срабатывания АСРК РВ производится в электронной форме.

14. Основаниями для проведения дополнительного радиационного контроля являются:

результаты первичного радиационного контроля;

получение оперативной информации от субъектов оперативно-розыскной деятельности;

результаты проверки товаросопроводительных документов;

выявление признаков наличия РВ и товаров с повышенным содержанием радионуклидов, в том числе обнаружение знаков радиационной опасности, характерных защитных контейнеров (упаковок).

15. Целями дополнительного радиационного контроля являются:

выяснение причин срабатывания АСРК РВ;

поиск и локализация объектов, имеющих повышенный уровень дозы излучения, измерение радиационных характеристик объекта по гамма- и нейтронному излучениям без вскрытия упаковки или транспортного средства;

оценка степени радиационной опасности объекта.

16. Дополнительный радиационный контроль осуществляется уполномоченным должностным лицом в течение суток с момента обнаружения объекта.

Для проведения дополнительного радиационного контроля используется прошедшая государственную поверку дозиметрическая и радиометрическая аппаратура.

17. Вскрытие отсеков транспортных средств, грузовых емкостей при поиске и локализации объектов с повышенным уровнем дозы излучения производится в соответствии с требованиями, установленными приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 15 декабря 2020 года № ҚР ДСМ-275/2020 "Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к обеспечению радиационной безопасности" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 21822) (далее – Санитарные правила) и приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 2 августа 2022 года № ҚР ДСМ-71 "Об утверждении гигиенических нормативов к обеспечению радиационной безопасности" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29012) (далее – Гигиенические нормативы).

Вскрытие упаковок не допускается.

Сноска. Пункт 17 – в редакции приказа заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 12.01.2023 № 21 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

18. В ходе проведения дополнительного радиационного контроля в целях обеспечения радиационной безопасности выполняются следующие требования:

объект с повышенным уровнем дозы излучения помещается на расстояние не менее 20 метров от жилых и служебных помещений. Допускается проведение дополнительного радиационного контроля на железнодорожных путях с соблюдением техники безопасности, при условии отсутствия жилых и служебных помещений на расстоянии до 20 метров.

время пребывания должностных лиц органов государственных доходов и/или иных лиц вблизи объекта с повышенным уровнем дозы излучения должно быть ограничено;

наличие на выставленном ограждении предупредительных знаков радиационной опасности, отчетливо видимых с расстояния не менее 3 метров.

19. Дополнительный радиационный контроль товаров и транспортных средств предусматривает следующий порядок.

Измерение объекта с повышенным уровнем дозы излучения, имеющего значительную протяженность (железнодорожный вагон, грузовой автомобиль, контейнер), проводится по средней линии (по высоте) длинной боковой стенки объекта в поисковом режиме по всему периметру.

В точке, где показания прибора максимальны, измерения проводятся в серединах промежутков между ней и двумя соседними точками измерений. Эта процедура повторяется несколько раз, пока не определится положение по линии измерений точки, в которой значение измеряемой величины максимально. Для этой точки аналогичная процедура измерений проводится также в вертикальном направлении.

Аналогичная процедура проводится и для противоположной боковой поверхности. Если максимальное и минимальное показания прибора в этой серии измерений отличаются друг от друга более чем в 10 раз, делается предположение, что источник радиации имеет локальный характер и расположен в месте обнаруженного максимума измеряемой величины. Если максимум и минимум величины отличаются более чем в 2 раза, источник радиации следует считать распределенным по всему объему обследуемого объекта. В промежуточных случаях размеры источника радиации следует считать сравнимыми с размерами объекта.

После установления наличия радиоактивного источника в объекте и оценки степени его локализации, измеряется уровень ионизирующего излучения в точке максимума на поверхности объекта.

Если объект имеет небольшие размеры (чемодан, сумка), то следует убедиться, что на его поверхности действительно имеется повышенный уровень дозы излучения. Определить точку, в которой он максимален, и измерить в ней уровень ионизирующего излучения.

При проведении дополнительного радиационного контроля могут проводиться фото- и/или видеосъемка.

20. Результаты дополнительного радиационного контроля вносятся в Акт радиационного контроля по форме согласно приложению 2 к настоящим Правилам и в Журнал сведений о перемещении товаров и транспортных средств с повышенным уровнем дозы излучения в пунктах пропуска и иных местах перемещения через таможенную границу Евразийского экономического союза (далее – Журнал о перемещении) по форме согласно приложению 3 к настоящим Правилам.

При наличии информационной системы ведение Журнала о перемещении производится в электронной форме.

21. При подтверждении в ходе дополнительного радиационного контроля наличия объекта с повышенным уровнем дозы излучения уполномоченное должностное лицо сверяет сведения, указанные в разрешительных документах, выданных в соответствии с Решением Комиссии Таможенного союза от 28 мая 2010 года № 299 "О применении санитарных мер в Евразийском экономическом союзе", с результатами дополнительного радиационного контроля.

По результатам дополнительного радиационного контроля принимается одно из следующих решений:

о пропуске товара через таможенную границу ЕАЭС при соответствии сведений, заявленных в товаросопроводительных документах и наличии разрешительных документов, с проставлением штампа "Прошел радиационный контроль";

о запрете ввоза товаров на таможенную территорию ЕАЭС, либо о запрете вывоза товаров с таможенной территории ЕАЭС в соответствии со статьей 32 Кодекса, с проставлением штампа "Радиоактивно! Подлежит возврату" при несоответствии сведений, заявленных в товаросопроводительных документах либо отсутствии разрешительных документов. При этом составляется Акт возврата товара по форме согласно приложению 4 к настоящим Правилам;

о проведении углубленного радиационного обследования.

22. Критерием реагирования, определяющим необходимость проведения углубленного радиационного обследования является превышение величины среднеарифметического значения трех измерений мощности дозы гамма-излучения на поверхности объекта (Н_изм.), над значением естественного фона (Н_ф.), измеренного в зоне таможенного контроля, на величину 0,2 Н_ф, то есть

Н_изм ≥ 0,2+Н_ф

где, Н_изм - величина среднеарифметического значения трех измерений мощности дозы гамма-излучения, мкЗв/ч, которая рассчитывается по формуле:

Н_изм.= 1/3 Н_изм.i, (при i=3)

где, Н_изм.i - значение мощности дозы гамма-излучения на поверхности объекта при i-том измерении, мкЗв/ч;

Н_ф - значение мощности дозы гамма-излучения естественного фона, измеренного в зоне таможенного контроля, мкЗв/ч.

Данный критерий реагирования предназначен для товаров, содержащих естественные природные радионуклиды, к которым относятся следующие товары: строительные материалы (песок, глина, гравийная масса, гранитная масса, керамические изделия, керамогранит, щебень, инертные материалы, кирпич, керамзит, железобетонные изделия, металлолом, лес), химические удобрения, промышленная продукция тяжелой и легкой промышленности, пищевая продукция, сельскохозяйственная продукция и дополнительные группы материалов.

Для прочих товаров, не содержащих естественные природные радионуклиды, критерием реагирования, определяющим необходимость проведения углубленного радиационного обследования, является превышение величины среднеарифметического значения трех измерений мощности дозы гамма-излучения на поверхности объекта (Н_изм.), над значением естественного фона (Н_ф.), измеренного в зоне таможенного контроля, на величину 0,2 Н_ф., то есть Н_изм.≥0,2+Н_ф. и/или наличие поверхностного загрязнения объекта альфа- и бета- излучающими нуклидами, превышающего допустимые уровни, установленные Санитарными правилами и Гигиеническими нормативами.

Критерием реагирования, определяющим проведение углубленного радиационного обследования по локализации и идентификации источников с повышенным уровнем плотности потока нейтронных излучений, является превышение допустимых значений, установленных Санитарными правилами и Гигиеническими нормативами.

23. Целью углубленного радиационного обследования является максимально возможная локализация и первичная идентификация РВ, содержащихся в обследуемом объекте.

24. Углубленное радиационное обследование осуществляется уполномоченным должностным лицом в течение суток после принятия решения о проведении углубленного радиационного обследования.

В случае превышения мощности дозы 1 мкЗв/ч углубленное радиационное обследование производится уполномоченным должностным лицом по согласованию с территориальным подразделением уполномоченного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

Если для принятия решения по товару требуется наличие специальных познаний, в территориальное подразделение ведомства уполномоченного в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения направляется письменный запрос с приложением товаросопроводительных документов и Акта радиационного контроля для получения Заключения. Заключение должно быть предоставлено по оперативным каналам связи в течение одного рабочего дня.

Для проведения лабораторных исследований объект (образец) под контролем уполномоченных должностных лиц, передается в специализированную лабораторию территориального подразделения ведомства уполномоченного в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения с составлением акта отбора проб по форме, утвержденной приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 20 августа 2021 года № ҚР ДСМ-84 "Об утверждении форм учетной и отчетной документации в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 24082).

Результаты лабораторных исследований вносятся в Журнал о перемещении.

Сноска. Пункт 24 с изменениями, внесенными приказом заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 12.01.2023 № 21 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

25. Для проведения углубленного радиационного обследования используется прошедшая государственную поверку спектрометрическая и радиометрическая аппаратура.

26. Поиск и локализация источника излучения производится с помощью радиометрической аппаратуры в поисковом режиме.

27. Вскрытие отсеков транспортных средств, грузовых мест и упаковки при поиске и локализации объектов с повышенным уровнем дозы излучения осуществляется в соответствии с Санитарными правилами.

28. Проведение углубленного радиационного обследования товаров и транспортных средств предусматривает следующий порядок.

Измерение объекта, имеющего значительную протяженность (железнодорожный вагон, грузовой автомобиль, контейнер) и заполненного грузом в грузовой емкости (коробки, ящики, канистры), проводится на всей поверхности каждой грузовой емкости.

Предположением того, что радиоактивный источник содержится именно в данной грузовой емкости, является уменьшение показаний прибора при удалении его от найденного объекта на расстояние, равное не менее чем четырем максимальным поперечным размерам объекта.

Если грузовая емкость достаточно велика, с целью максимально возможной локализации радиоактивного источника в пределах выявленного объекта и определения максимальных значений плотности потока нейтронов и мощности дозы гамма-излучения на ее поверхности, а также поверхностного загрязнения альфа- и бета-излучающими радионуклидами, проводятся дополнительные измерения по вышеописанной схеме.

После локализации источника излучения в обследуемом объекте проводят первичную идентификацию содержащихся в нем РВ. Сначала определяют, имеется ли на поверхности объекта регистрируемое нейтронное излучение (если локализация велась по гамма-излучению). Для этого в точке абсолютного максимума мощности дозы гамма-излучения измеряют плотность потока нейтронов. Если же локализация источника велась по нейтронному излучению, то в точке его абсолютного максимума измеряется мощность дозы гамма-излучения.

Наличие заметного нейтронного излучения (в 2 или 3 раза превышающее фоновое) свидетельствует о вероятности присутствия в составе обследуемого объекта РВ.

В случае отсутствия на поверхности объекта фиксируемого потока нейтронов, при наличии переносного гамма-спектрометра или радиометра со спектрометрическим каналом, проводят гамма-спектрометрическое обследование объекта без вскрытия упаковки. Датчик устанавливают на специальном штативе против точки абсолютного максимума мощности дозы гамма-излучения вплотную к поверхности объекта или на некотором расстоянии от нее, обеспечивающем нормальную работу спектрометра. Выбор времени набора спектра, зависящий от интенсивности излучения и чувствительности спектрометра, должен обеспечивать получение достаточных статистических данных для надежной идентификации радионуклидов.

При проведении углубленного радиационного обследования могут проводиться фото- и/или видеосъемка.

Сноска. Пункт 28 с изменениями, внесенными приказом заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 12.01.2023 № 21 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

29. По результатам углубленного радиационного обследования, с учетом сведений в товаросопроводительных документах, Акте радиационного контроля, акте таможенного досмотра и/или заключения территориального уполномоченного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, принимается одно из следующих решений:

о пропуске товара через таможенную границу ЕАЭС, с проставлением штампа "Прошел радиационный контроль";

о запрете ввоза товаров на таможенную территорию ЕАЭС, либо о запрете вывоза товаров с таможенной территории ЕАЭС в соответствии со статьей 32 Кодекса, с проставлением штампа "Радиоактивно! Подлежит возврату" и составлением Акта возврата товара;

о передаче товара на экспертизу.

30. Экспертиза радиационного объекта проводится в соответствии с Кодексом и на основании решения органа государственных доходов о назначении таможенной экспертизы товаров и транспортных средств по результатам углубленного радиационного обследования товара в территориальном подразделении уполномоченного органа в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

31. Передача объектов на экспертизу и его транспортировка осуществляется под контролем уполномоченного должностного лица с соблюдением Санитарных правил.

Результаты экспертизы/лабораторных исследований вносятся в Журнал перемещения.

32. По результатам экспертизы/лабораторных исследований органом государственных доходов в течение суток принимается одно из следующих решений:

о пропуске товара через таможенную границу ЕАЭС, с проставлением штампа "Прошел радиационный контроль";

о запрете ввоза товаров на таможенную территорию ЕАЭС, либо о запрете вывоза товаров с таможенной территории ЕАЭС в соответствии со статьей 32 Кодекса, с проставлением штампа "Радиоактивно! Подлежит возврату" и составлением Акта возврата товара;

о передаче материалов в правоохранительный или специальный орган для принятия мер в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "Об административных правонарушениях" или Уголовным кодексом Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 32 с изменениями, внесенными приказом заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 12.01.2023 № 21 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Радиационный контроль товаров и багажа, перемещаемых физическими лицами

33. Первичный радиационный контроль товаров и багажа, перемещаемых физическими лицами, осуществляется с использованием АСРК РВ (пешеходный), а при ее отсутствии или неисправности – переносной аппаратуры радиационного контроля.

34. В случае срабатывании АСРК РВ или переносной аппаратуры радиационного контроля при перемещении товара и/или багажа физическим лицом, проводятся следующие мероприятия:

устный опрос физического лица о наличии в его товаре и/или багаже источника ионизирующего излучения, о прохождении им курса лечения радиофармацевтическими препаратами, о проведении ему операции на сердце, связанной с установкой кардиостимулирующих аппаратов;

проверка товара и/или багажа с использованием переносной аппаратуры радиационного контроля;

проверка наличия у физического лица медицинских документов, подтверждающих проведение указанных медицинских процедур;

измерение мощности эквивалентной дозы по всей поверхности тела и в области больного органа физического лица (щитовидная железа, печень, сердце) с помощью переносного дозиметра.

35. При отсутствии медицинских документов или несоответствия сведений, указанных в медицинских документах, с результатами измерений, с разрешения соответствующего должностного лица органа государственных доходов проводится личный таможенный досмотр физического лица в соответствии с требованиями Кодекса.

По результатам радиационного контроля и личного таможенного досмотра принимается одно из следующих решений:

о пропуске физического лица и багажа через таможенную границу ЕАЭС;

о запрете въезда физического лица и багажа на таможенную территорию ЕАЭС либо о запрете выезда физического лица и багажа с таможенной территории ЕАЭС;

о передаче физического лица, багажа и материалов в отношении физического лица в правоохранительный или специальный орган для принятия мер в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "Об административных правонарушениях" или Уголовным кодексом Республики Казахстан.

Сноска. Пункт 35 с изменениями, внесенными приказом заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 12.01.2023 № 21 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. Системы радиационного контроля радиоактивных веществ, товаров и транспортных средств

36. Системы радиационного контроля РВ по назначению и характеру применения подразделяются на три группы:

1 группа – стационарные системы радиационного контроля РВ для проведения первичного радиационного контроля;

2 группа – переносные приборы радиационного контроля РВ для проведения первичного радиационного контроля и дополнительного радиационного контроля;

3 группа – переносные приборы радиационного контроля РВ для идентификации РВ, в целях проведения углубленного радиационного обследования и экспертизы.

Эксплуатация и техническое обслуживание систем радиационного контроля производится в соответствии с техническими требованиями изготовителей.

37. Стационарные системы радиационного контроля РВ для проведения первичного радиационного контроля являются детекторами, реагирующими на изменение радиационного фона в зоне действия АСРК РВ и не относятся к средствам измерений.

38. Первичный радиационный контроль товаров и транспортных средств, пересекающих пункты пропуска через таможенную границу ЕАЭС проводится с помощью АСРК РВ различных модификаций (пешеходных, автомобильных, железнодорожных и складских) или переносных поисковых дозиметров.

39. АСРК РВ оснащаются детекторами нейтронного и гамма-излучения, расположенными по обеим сторонам контролируемого объекта, а также звуковой и световой сигнализацией и устройством отображения информации. В указанных системах допускаются специальные устройства обработки сигналов датчиков для оперативной первичной идентификации РВ и для информирования о возможном наличии в обследуемом объекте РВ.

Для измерения мощности эквивалентной дозы гамма-излучения на поверхности товаров или транспортных средств применяются дозиметры гамма-излучения.

40. Для дополнительного радиационного контроля используются переносные приборы: дозиметры поисковые микропроцессорные, радиометры-дозиметры, радиометры-спектрометры в поисковом режиме и в режиме измерения с датчиками для каждого вида излучений, дозиметры рентгеновского гамма-излучения.

Переносные приборы радиационного контроля для проведения дополнительного радиационного контроля и углубленного радиационного обследования, являющиеся средствами измерений, до проведения измерений подлежат поверке в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обеспечении единства измерений".

Сноска. Пункт 40 с изменениями, внесенными приказом заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 12.01.2023 № 21 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

41. Для углубленного радиационного обследования используют радиометры-спектрометры, переносные сцинтиляционные гамма-спектрометры и полупроводниковые гамма-спектрометры.

Глава 5. Заключительные положения

42. При выявлении радиационной аварии, уполномоченными должностными лицами определяется периметр безопасности в 100 мкЗв/час, и осуществляются безотлагательные меры:

ограждается зона местонахождения опасного объекта с мощностью дозы по периметру 2 мкЗв/час;

по периметру огражденной зоны вывешиваются знаки радиационной опасности, видимых с расстояния не менее 3 метров;

удаляются лица, находящиеся в зоне и по периметру ограждения;

совместно с лицами, сопровождающими объект (если таковые имеются) проводятся мероприятия по безопасной перевозке радиоактивных материалов, согласно требованиям, установленным приказом исполняющего обязанности Министра по инвестициям и развитию Республики Казахстан от 17 апреля 2015 года № 460 "Об утверждении Правил перевозки опасных грузов автомобильным транспортом и перечня опасных грузов, допускаемых к перевозке автотранспортными средствами на территории Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 11779) и приказом Министра энергетики Республики Казахстан от 28 мая 2021 года № 183 "Об утверждении Правил транспортировки ядерных материалов, радиоактивных веществ и радиоактивных отходов" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 22905);

информируются пограничная служба, органы здравоохранения, атомной энергетики, внутренних дел, а также органы местного самоуправления;

принимаются иные меры, необходимые для обеспечения радиационной безопасности.

Сноска. Пункт 42 с изменениями, внесенными приказом заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 12.01.2023 № 21 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

43. По каждому факту нарушений при перемещении РВ и товаров с повышенным уровнем дозы излучения в пунктах пропуска и иных местах перемещения через таможенную границу ЕАЭС территориальный орган государственных доходов после анализа информации в течение суток передает информацию соответствующему структурному подразделению Комитета государственных доходов Министерства финансов Республики Казахстан (в виде специального сообщения на электронный адрес с последующим направлением по Единой системе электронного документооборота).

44. Сведения о состоянии АСРК РВ и мерах, принятых при обнаружении перемещений в пунктах пропуска и иных местах перемещения через таможенную границу ЕАЭС РВ и товаров с повышенным уровнем дозы излучения, территориальные органы государственных доходов в порядке отчетности ежемесячно направляют в соответствующее структурное подразделение Комитета государственных доходов Министерства финансов Республики Казахстан.

	Приложение 1 к Правилам проведения радиационного контроля
	Форма

Журнал регистрации сведений о срабатывании стационарной системы обнаружения радиоактивных веществ и переносной аппаратуры радиационного контроля

Сноска. Приложение 1 – в редакции приказа заместителя Премьер-Министра - Министра финансов РК от 12.01.2023 № 21 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

№ п/п	Наименование оборудования, по которому зафиксировано срабатывание	Тип тревоги (ложная/ подтвержденная)	Дата, время срабатывания	Тип канала, по которому произошло срабатывание	Уровень естественного фона	Обследуемый объект (транспортное средство, железнодорожный вагон, почтово-багажное отправление и тому подобное)	Наименование товара (количество мест, тип упаковки, код Товарной номенклатуры внешнеэкономической деятельности Евразийского экономического союза)	Отправитель (страна отправления)
1	2	3	4	5	6	7	8	9

Продолжение таблицы

Получатель (страна назначения)	Принятые меры в соответствии с этапами радиационного контроля	Дополнительно примененные системы радиационного контроля делящихся радиоактивных веществ	Установлено по результатам контроля	Предоставленные документы	Принятое решение	Фамилия, имя, отчество (при его наличии) специалиста, производившего отработку по срабатыванию	Примечание
10	11	12	13	14	15	16	17

	Приложение 2 к Правилам проведения радиационного контроля
	Форма

АКТ
радиационного контроля

"___"___________ 202____ года

Департамент государственных доходов __________________________ таможенный пост__________________

Нами,____________________________________________________________
проведен дополнительный радиационный контроль:__________________________
в отношении ___________________________________________________________
Отправитель ___________________________________________________________
Получатель ____________________________________________________________
Дополнительный радиационный контроль проводился на основании: ___________
_______________________________________________________________________
При дополнительном радиационном контроле использовались переносные аппаратуры радиационного контроля:
_______________________________________________________________________
(наименование, тип, инвентарный номер, дата и номер свидетельства о поверке)
По результатам дополнительного радиационного контроля установлено следующее:
Естественный фон местности составил _____________________________ мкЗв/час.
Уровень радиационного фона на поверхности объекта ________________________
_______________________________________________________________________
___________________________________________________ ____________________
(Должность, фамилия, имя, отчество) (при его наличии) (подпись, личная номерная печать)
___________________________________________________ ____________________
(Должность, фамилия, имя, отчество) (при его наличии) (подпись, личная номерная печать)

	Приложение 3 к Правилам проведения радиационного контроля
	Форма

Журнал сведений о перемещении товаров и транспортных средств с повышенным уровнем дозы излучения в пунктах пропуска и иных местах перемещения через таможенную границу Евразийского экономического союза

№ п/п	Дата обнаружения	Пункт пропуска	Способ обнаружения	Наименование товара	Отправитель	Получатель	Транспортное средство
1	2	3	4	5	6	7	8

продолжение таблицы

Таможенная процедура	Подробности обнаружения	Результаты дополнительного радиационного контроля	Результаты углубленного радиационного обследования	Результаты экспертизы/ лабораторных исследований	Тип обнаруженного вещества	Содержание постановления по делу об административном правонарушении	Примечание
9	10	11	12	13	14	15	16

	Приложение 4 к Правилам проведения радиационного контроля
	Форма

АКТ
возврата товара

"___"___________ 202____ года

Департамент государственных доходов ______________________________ таможенный пост______________________

Нами, _______________________________________________________________
составлен акт о возврате товара с повышенным радиационным фоном:
Автотранспортного средства №__________________________________________
Наименование товара __________________________________________________
Отправитель__________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Получатель___________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
По причине повышенного радиационного фона товара, отсутствия/несоответствия сведений
в товаросопроводительных документах, отсутствия/несоответствия разрешительного
документа (нужное подчеркнуть), данное транспортное средство с товаром подлежит
возврату грузоотправителю. К Акту возврата товара прилагаются следующие документы:
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________ _________________
(Должность, фамилия, имя, отчество) (при его наличии) (подпись, личная номерная печать)
_____________________________________________________ ________________
(Должность, фамилия, имя, отчество) (при его наличии) (подпись, личная номерная печать)