ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы бұйрықтың қолданысқа енгізілу тәртібін 5 т. қараныз.
БҰЙЫРАМЫН:
1. "Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8424 болып тіркелген, "Егемен Қазақстан" газетінің 2013 жылғы 12 маусымдағы № 198-199 (27472-27473) санында жарияланған) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
1), 2) және 3) тармақшалар алынып тасталсын;
4) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"4) осы бұйрыққа 109-113-2-қосымшаларға сәйкес негізгі орта білім берудің және жалпы орта білім берудің таңдау курстары мен факультативтерінің үлгілік оқу бағдарламалары;";
13) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"13) осы бұйрыққа 546-609-қосымшаларға сәйкес ерекше білім беруге қажеттілігі бар білім алушыларға арналған жаңартылған мазмұн бойынша бастауыш білімнің жалпы білім беретін пәндерінің үлгілік оқу бағдарламалары;";
мынадай мазмұндағы 14) тармақшамен толықтырылсын:
"14) осы бұйрыққа 610-637-қосымшаларға сәйкес бастауыш, негізгі және жалпы орта білімнің жалпы білім беретін пәндерінің қысқартылған оқу жүктемелерімен үлгілік оқу бағдарламалары бекітілсін.";
көрсетілген бұйрыққа 175, 175-1, 176 және 176-1 қосымшалар осы бұйрыққа 1, 2, 3 және 4-қосымшаларға сәйкес редакцияда жазылсын;
"Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" пәнінен жаңартылған мазмұн бойынша үлгілік оқу бағдарламасы" 188-2-қосымшасында:
тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
"Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнінен жаңартылған мазмұн бойынша үлгілік оқу бағдарламасы";
2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"2. Цифрлық сауаттылық" оқу пәнін оқыту мақсаты – білім алушыларды компьютер құрылғысы, ақпаратты ұсыну және өңдеу, Интернет желісінде жұмыс істеу, есептік ойлау, робототехника мәселелері бойынша заманауи ақпараттық технологияларды практикада пайдалану үшін базалық біліммен, іскерлікпен және дағдылармен қамтамасыз ету болып табылады.";
2-тараудың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
"2-тарау. "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру;
8-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"8. "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнін оқытудағы негізгі талап – компьютерлік жүйелерге қолжетімділік. "Цифрлық сауаттылық" оқу пәні бойынша сабақтарды тиімді өткізуге арналған қажетті жабдықтардың тізімі:
1) гарнитурамен жабдықталған дербес компьютерлер (микрофоны бар құлаққаптар);
2) мұғалімдер мен білім алушылардың құрылғылары мен қарым-қатынасы арасында деректермен алмасуды қамтамасыз ететін кең жолақты Интернетке жоғары сапалы ашық қатынас желісі;
3) перифериялық құрылғылар: принтер, сканер, көшіру техникасы, интерактивті проектор/интерактивті тақта;
4) робототехникаға арналған жиынтықтар.";
19-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"19. 4-сыныпқа арналған "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Компьютер": компьютер құрылғылары: ғылыми-техникалық прогрестің компьютерлік және мобильді техниканың ескіруіне әсері.
Қауіпсіздік: сенімді пароль өлшемшарттары;
2) "Ақпаратты ұсыну және өңдеу".
Мәтін: мәтіндегі кестелер.
Презентациялар: слайдтың макеті; объектілердің анимациясы; бейне мен дыбысты орналастыру.
Мультимедиа: бейнеролик жасау.
3) "Интернет желісіндегі жұмыс".
Ақпарат іздеу: компьютерде файл мен бумаларды іздеу.
Ақпарат алмасу: браузерді реттеу (бетбелгі, журнал мен жүктеу).
Электрондық пошта: хабарлама қабылдау және жіберу, файлдары қоса берілген хабарлама.
4) "Есептей білу".
Алгоритмдер: енгізілген циклдер, логикалық операторлар, салыстыру операторлары.
Программалау: программалау ойын алаңында айнымалыларды қолдану; өз жеке сценарийі бойынша ойын әзірлеу.
5) "Робототехника": түс датчигі; ультрадыбыс датчигі.";
22-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"22. Осы оқу бағдарламасы бастауыш білім беру деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған "Цифрлық сауаттылық" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес осы оқу бағдарламасының қосымшасына сәйкес іске асырылады.";
тақырып мынадай редакцияда жазылсын:
"Бастауыш білім деңгейінің 1-4 сыныптарына арналған "Цифрлық сауаттылық" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар";
2. "Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің кейбір бұйрықтарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2019 жылғы 26 шілдедегі № 334 бұйрығына (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 19105 болып тіркелген, Қазақстан Республикасының 2019 жылғы 08 қазанда Нормативтік құқықтық актілердің электронды түрдегі эталондық бақылау банкінде жарияланған) мынадай өзгерістер енгізілсін:
"Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар" пәнінен жаңартылған мазмұны бойынша үлгілік оқу бағдарламасы" 4-қосымшасында:
қосымшаның тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
"Бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Цифрлық сауаттылық" пәнінен жаңартылған мазмұны бойынша үлгілік оқу бағдарламасы";
7-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"7. "Цифрлық сауаттылық" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 1-сыныпта, аптасына 0,5 сағатты, оқу жылында 17 сағатты;
2) 2-сыныпта аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты;
3) 3-сыныпта аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты;
4) 4-сыныпта аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты құрайды.";
15-16-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"15. 1-сыныпқа арналған "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Компьютер": Информатика кабинетінде жүріс-тұрыс ережелері; Интернет желісінде жұмыс істеу қауіпсіздігі;
2) "Интернет желісіндегі жұмыс": желіде орналастырылған ақпараттың сенімділігі мен пайдалылығы; желідегі қалаусыз байланыс тәуекелдері;
3) "Есептей білу": алгоритмдер; сызықты алгоритмдерді орындаушы; программалау ойын алаңынының интерфейсі (Scratch (сретч)); программалау ойын алаңында жобаны құру, сақтау және ашу;
4) "Робототехника": білім беру роботының негізгі моделін құру; роботқа арналған программаны жүктеп алу және іске қосу; роботтың доңғалақ бұрылыстарының белгіленген саны бойынша қозғалысы, роботтың берілген бұрышта қозғалысы (90, 180 градус).";
"16. 2-сыныпқа арналған "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Компьютер": компьютер құрылғылары; енгізу (тінтуір, пернетақта, микрофон) және шығыс (монитор, принтер, динамиктер/ құлаққаптар) құрылғылары.
Программалық қамтамасыз ету: файл және бума туралы түсінік; файл мен буманы құру, көшіру, орнын ауыстыру және жою; контекстік мәзірді пайдалану.
Қауіпсіздік: цифрлық құрылғылармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік ережелері;
2) "Ақпаратты ұсыну және өңдеу":
Мәтіндер: пернетақта симуляторы мен мәтін редакторында сөйлемдерді теру;
Графика: суретті өңдеу, суретті кесу, айналдыру, өлшемін өзгерту, сурет фрагментін көшіру және көрсету.
Мультимедиа: дыбысты жазу және ойнату, аудиофайлдарды өңдеу;
3) "Интернет желісіндегі жұмыс": берілген тақырып бойынша ақпарат іздеу үшін браузерді қолдану, қосымшалар арасындағы мәліметтермен ауысу;
4) "Есептей білу": алгоритмдер: тармақталған алгоритм, алгоритмнің ауызша түрі. Программалау: программалау ойын алаңының кірістірілген графикалық редакторында жеке өзінің кейіпкерін жасау, пернетақтадан спрайтты басқаруды ұйымдастыру, кейіпкерлер арасындағы мәтіндік диалогті ұйымдастыру;
5) "Робототехника": ауызша түрінде берілген алгоритм бойынша роботтың қозғалысын ұйымдастыру, жанап өтетін датчикті қолдану, роботқа арналған аудиофайлды жүктеу, роботқа арналған программаны әзірлеуде дыбысты қолдану, құрылған роботты аудиторияға ұсыну.";
18-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"18. 3-сыныпқа арналған "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Компьютер": компьютер құрылғылары: таңба регистрін, пернетақтаның орналасуын, меңзерді басқаруды өзгертуге арналған пернетақталар. Программалық қамтамасыз ету: қолданбалы программаларда "қызу" пернетақталарді пайдалану. Қауіпсіздік: Интернет желісінде жұмыс істеуде жеке қауіпсіздігінің негізгі ережелері;
2) "Ақпаратты ұсыну және өңдеу": мәтіндер: мәтінді теру ережелері, маркіленген және нөмірленген тізімдер, мәтінді өңдеу, шрифт пен абзацты пішімдеу (жазылуы, түсі, тегістеу), кесу, көшіру, белгіленген мәтінді құжатқа қою, мәтінге суретті қою және орналастыруын реттеу, Презентациялар: презентация конструкторы, программа мәзірі, презентацияның ашылуы мен сақталуы, мәтінді және суреттерді слайдқа орналастыру, слайдтар арасында ауысу, презентация дизайны. Графика: фотосуреттерді өңдеуге арналған программа (жарықтық, контраст, жиектеме);
3) "Интернет желісіндегі жұмыс": ақпарат іздеу: құжаттан мәтін үзіндісін іздеу. Ақпарат алмасу: желідегі ақпарат алмасу жолдары, жоба бойынша бірлесіп жұмыс істеуге арналған мессенджерлерді пайдалану;
4) "Есептей білу".
Алгоритмдер: цикл; циклдік алгоритмді іске асыру кезінде орындаушының командалар жүйесі.
Программалау: программалау ойын алаңын құру барысында алгоритмді жүзеге асыру, дайын сценарий бойынша ойын әзірлеу, программалау ойын алаңында бірнеше көріністер және кейіпкерлермен жұмыс істеу;
5) "Робототехника": орта мотордың жылдамдығы мен айналымның санын күйге келтіру, робот қозғалысын ұйымдастыру үшін циклді қолдану.";
5-тармақтың 2) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
"2) 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап 1-сыныптар үшін, 2022 жылғы 1 қыркүйектен бастап 2 сыныптар үшін, 2023 жылғы 1 қыркүйектен бастап 3 сыныптар үшін, 2024 жылғы 1 қыркүйектен бастап 4 сыныптар үшін қолданысқа енгізілетін көрсетілген қосымшаға қосымшада бастауыш білім беру деңгейінің 1-4-сыныптарына арналған "Цифрлық сауаттылық" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспардың 7 және 21-тармақтары;
2022 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 15-тармақ;
2021 жылғы 1 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізілетін 16 және 18-тармақтар;
2019-2020 және 2020-2021 оқу жылдарындағы 1 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізілетін 17-тармақ;
2019 жылғы 1 қыркүйектен бастап қолданысқа енгізілетін 19-тармақ;";
осы бұйрыққа 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37 және 38-қосымшаларға сәйкес 113-1 ,113-2, 192-1, 193-1, 392-1, 395-1, 610, 611, 612, 613, 614, 615, 616, 617, 618, 619, 620, 621, 622, 623, 624, 625, 626, 627, 628, 629, 630, 631, 632, 633, 634, 635, 636 және 637-қосымшалармен толықтырылсын.
3. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Мектепке дейінгі және орта білім беру комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:
1) осы бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;
2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;
3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметті Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Заң қызметі департаментіне ұсынуды қамтамасыз етсін.
4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Білім және ғылым вице-министріне жүктелсін.
5. Осы бұйрық 2021 жылғы 1 қаңтарда күшіне енетін 710, 11, 12, 14, 16, 17, 18, 24, 40, 42, 45, 46, 48, 54, 55, 60, 71, 72, 80 және 81-абзацтарды қоспағанда, алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
|
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрі |
А. Аймагамбетов |
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 қарашасы № 496 бұйрығына 1-қосымша |
|
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына 175-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Әліппе" пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Әліппе"пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленді.
2. Бағдарлама құрылымы мен мазмұны А.Байтұрсынұлының мынадай ұстанымдары негізінде айқындалды, олар оқулық жазуда басшылыққа алынады:
1) дыбыспен жаттығу;
2) әрбір дыбыстың сөз жасаудағы қызметін есепке алу;
3) оңайдан қиынға, жеңілден күрделіге өту;
4) білімді тәжірибе арқылы өздігінен алу.
3. Әріп таныту реті А. Байтұрсынұлының еңбектерімен қатар лингвист және әдіскер ғалымдардың зерттеулері негізінде, олардың мәтінде кездесу жиілігіне, өзара тіркесімі мен сөзжасау қызметіне қарай құрылды.
4. "Әліппе" пәнінің мақсаты – дыбыспен жаттығу, әріп таныту, оқуға, жазуға, ауызша және жазба мәтін құрауға үйрету арқылы білім алуға ынталы жеке тұлғаның дамуына мүмкіндік жасау.
5. Оқу бағдарламасының міндеттері білім алушының мынадай дағдыларын қалыптастыруды көздейді:
1) оқу әрекетіне бейімдеу;
2) дыбыс, буын, сөз, сөйлем, сөйлеу (мәтін) туралы қарапайым түсінік қалыптастыру;
3) мәтіннен/сөйлеуден сөйлемді, сөйлемнен жаңа үйретілетін дыбысы бар сөзді, сөзден буынды, буыннан дыбысты бөліп алу арқылы жаңа дыбыс пен әріпті таныту;
4) дыбысты әріппен таңбалап, әріптердің баспа және жазба түрлерін үйрету;
5) дыбыстан буын, буыннан сөз, сөзден сөйлем құрап оқуға үйрету;
6) сөзді буындап оқуға, тұтас оқуға, мәтінді мәнерлеп, түсініп оқуға машықтандыру;
7) жазу дағдысын (қатесіз, көркем жазу) қалыптастыру;
8) сөздік қорын байыту;
9) коммуникативтік дағдыларын (өз ойын толық жеткізе білу, өзгенің пікірімен санаса білу, әңгімелесу, сөйлеу әдебін сақтау) қалыптастыру;
10) тілдік бірліктерді (мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс) ажырату, салыстыру, топтастыру, талдауға үйрету;
11) тілдік білімі мен дағдыларын тәжірибеде қолдана алу;
12) танымдық, шығармашылық қабілетін дамыту;
13) ана тіліне, Отанына, туған еліне, оның мәдениеті мен салт-дәстүріне деген сүйіспеншілігін арттыру арқылы рухани-адамгершілік қасиеттерін дамыту;
14) жеке тұлғалық қасиеті мен әлеуетін ашу;
15) тұрақты зейіні мен есте сақтауын, логикалық ойлауы мен білім алуға деген қызығушылығын қалыптастыру;
16) физиологиялық ерекшеліктерін ескеру және санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау.
2-тарау. "Әліппе" пәнінің мазмұны
6. "Әліппе" пәні бойынша оқу жүктемесі аптасына 6 сағаттан, барлығы І жартыжылдықта 96 сағатты құрайды.
7. Оқу пәнінің мазмұны:
1) қазақ тілінің дыбыстық және әріптік жүйесінен;
2) негізгі тілдік бірліктерден (мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс);
3) қазақ тілі бойынша қарапайым грамматикалық дағдылардан;
4) орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық нормалардың қарапайым түсініктерінен құралады.
8. "Әліппе" пәнін оқыту екі кезең бойынша (әліппеге дейінгі кезең – 12 сағат, әліппе кезеңі – 84 сағат) ұйымдастырылады.
9. "Әліппе" пәнінің мазмұны І жартыжылдықта "Әліппе" оқулығы (әліппеге дейінгі және әліппе кезеңдері) арқылы жүзеге асырылады.
10. Әліпбидегі әріптер мен әрбір әріптің дыбыстық мәнін, қарапайым тілдік ұғым мен түсініктерді меңгертудің реті мен көлемі:
1) 1-тоқсан: тілдік ұғымдар туралы қарапайым түсінік (сөйлеу дағдылары) (әліппеге дейінгі кезең) – 12 сағат;
а, р, л, у, н, бекіту (2 сағ) – 12 сағат;
с, о, т, қ, ы, з, м, е, д, ш, ұ, бекіту (2 сағ) – 24 сағат;
2) 2-тоқсан: б, й, к, і, ң, ғ, ж, ә, п, ү, бекіту (3 сағ) – 24 сағат;
ө, г, и, я, ю, х, h, щ, в, э, Ұ, ц, ф, ч, ь-ъ, әліпби – 2 сағ, бекіту (4 сағ) –24 сағат.
Ескерту: ң – 3 сағат, я, ю, х, һ, щ, в, э, Ұ, ц, ф, ч, ь-ъ 1 сағаттан; қалған дыбыс пен әріпке 2 сағаттан беріледі.
11. Әліппеге дейінгі кезеңнің міндеттері:
1) оқу әрекетіне қызығушылығын ояту;
2) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, туралы қарапайым түсінік қалыптастыру;
3) сөйлеу, сөйлем, сөз, буын, дыбыс сызба-модельдерін ажырату және қолдану дағдыларын қалыптастыру;
4) дыбыспен жаттығу: сөзге дыбыстық талдау жасау, сөзді созып айту арқылы неше буын бар екенін анықтау, сөздерді буынға бөлуге дағдыландыру,сөз ішіндегі және екі, үш буынды сөз ішіндегі дыбыстарды айыру, дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырату, дыбыстарды, буындарды қосып, сөз айтуға дағдыландыру;
5) жазуға даярлау (бояу, сурет салу, түрлі бағытта сызықтар жүргізу, сұлба сызу, әріп элементтерін жазу);
6) қабылдау, елестету, есте сақтау, ойлау қабілетін дамыту, зейінін тұрақтандыру;
7) байланыстырып сөйлеуін қалыптастыру.
Әліппеге дейінгі кезеңнің міндеттерін айқындауда А. Байтұрсынұлының шағын сөзді әдісі, дыбыспен жаттығу әдісі негізге алынды.
Ескерту: тыңдау материалының көлемі 10 сөйлемнен, өлең шумақтары 3-тен аспауы керек.
12. Әліппе кезеңінің міндеттері:
1) дыбысты әдіс арқылы жаңа дыбыс пен әріпті таныту;
2) дыбыстық талдау дағдыларын дамыту: мәтіннен/сөйлеуден сөйлемді, сөйлемнен жаңа үйретілетін дыбысы бар сөзді, сөзден буынды, буыннан дыбысты бөліп алу;
3) дыбысты дұрыс айтуға жаттықтыру;
4) естілген дыбыстардың типтерін, яғни фонемаларды ажырата білуге үйрету;
5) жеке дыбыстарды әріптермен таңбалау: әріптердің баспа және жазба түрлерін үйрету;
6) дыбыстық жинақтау дағдыларын дамыту: дыбыстардан буын, буындардан сөз, сөздерден сөйлем құрап оқуға, жазуға үйрету.
7) оқу әрекеттерін дамыта отырып, тілдік дағдыларын жетілдіру;
8) сөзді біртіндеп тұтас, дұрыс, түсініп оқуға дағдыландыру;
9) көркем жазу дағдыларын қалыптастыру;
10) сөздік қорын байыту;
11) өз ойын жеткізе білуге үйрету.
Әліппе кезеңінің міндеттерін айқындауда А.Байтұрсынұлының дыбысты әдісі, жалқылаулы-жалпылау әдісі, жазу-оқу әдісі негізге алынды.
Ескерту:
І-жартыжылдық бойынша жазба жұмыстарының көлемі: әліппеге дейінгі кезеңде графикалық диктант – 1-3 таңба, әліппе кезеңінде әріптік диктант – 3-5 әріп, буын диктанты – 3-6 буын, сөздік диктант – 2-5 сөз, диктант –3-12 сөз. Жазба жұмыстарының санын мұғалім білім алушылардың меңгеру деңгейі мен қажеттілігіне орай белгілейді. Жазба жұмыстарын күнделікті жүйелі ұйымдастыру ұсынылады.
13. "Әліппе"пәнінің базалық білім мазмұны.
Тыңдалым мен айтылым:
1) мұғалімнің, өзге білім алушылардың сөзін тыңдау; тыңдалым материалының мазмұнын түсіну; сұраққа дұрыс әрі нақты жауап беру; сөз мағынасын түсіну; сөзді дұрыс қолдана білу; сөз әдебін сақтай отырып, өз ойын айта алу;
2) сөйлеу барысында ым-ишара, қимылды қолдану; сөз сазын (ырғақ, екпін, әуен, қарқын, кідіріс) сақтау; ертегі айту; өлең, санамақ, мақал-мәтел, жаңылтпаш, жұмбақты жатқа айту;
3) фонетика: дауысты дыбыстар; дауыссыз дыбыстар; дауысты дыбыстардың жуан, жіңішке болып жіктелуі; буын, сөздің буынға бөлінуі; дауысты дыбыстардың буын құрауы; сөздің дыбыс, әріп құрамын анықтау; сөздің дыбыс құрылымы туралы алғашқы білімдерді игеру;
4) орфоэпия: сөзді үндестік заңына сәйкес айта білу; жаңылтпаш айта білу, ойын жаттығуларын орындай алу;
5) сөздік қорын байыту, сөздерден сөйлем, сөйлемдерден шағын мәтін құрау;
6) тыңдалым материалын мазмұндау, сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрау; көрген-білгені, естігені туралы әңгімелеу;
7) сөйлеу барысында (әңгімелесу, әңгімелеу, пікір алмасу, сахналау,рөлдік ойындар) сөз әдебіне үйрену;
Ескерту: тыңдалым материалының көлемі: 30 сек-1мин.
14. Оқылым:
1) сөздегі дыбыс саны мен ретін анықтау, дыбыстық талдау жасау;
2) дыбыстардың мағына ажыратушы қызметін түсіну;
3) сөздер мен сөйлемдердің құрылымын сызба арқылы түсініп, тани білуі (сөздегі буын санын, сөйлемдегі сөз санын анықтау);
4) сөздің мағынасын, сөйлемде айтылған ойды түсіну;
5) дыбыс пен әріпті ажырату, дыбыстың айтылу ерекшелігін, әріппен таңбаланатынын білу, жазылған сөздің әріптік құрылымын тану;
6) қазақ тіліндегі жұп дыбыстардың (а-ә, о-ө, ұ-ү, ы-і, л-р, н-ң, с-з, с-ш, ж-ш, п-б, к-қ, г-ғ) ерекшеліктерін тану, өзге тілден енген сөздерде кездесетін дыбыстарды дұрыс айтуға дағдылану;
7) сөйлемді (2-6 сөз), мәтінді (4-10 сөйлем) дауыстап оқу; түсініп оқу;
8) сөздерді оқу барысында дыбыс үндестігін сақтау;
9) мәтін туралы жалпы түсінік қалыптастыру.
10) сурет, сызба түрінде берілген ақпаратты түсіну;
Ескерту: оқуға берілген мәтіннің көлемі әліппе кезеңінің басында 4-6 сөйлемнен, соңында 10 сөйлемнен аспауы керек. Әр сөйлемдегі сөз саны 2-6-ден аспауы керек.
15. Жазылым:
1) тілдік бірліктерді (мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс) сызбалар арқылы модельдеу;
2) жазу жұмысына дайындық (денені дұрыс ұстау, қолды дұрыс қойып отыру, дәптерді дұрыс қою, қарындашты, қаламды дұрыс ұстау); кеңістікте бағдарлау дағдысы (жазу жолы, жоларалық кеңістік, жолдың жоғарғы және төменгі сызығы, босаралық, көлбеу, тік); сурет салу, үзік сызықтар, ирек сызықтар, әріп элементтерін жазу;
3) бас әріп пен кіші әріптерді талапқа сай көркем жазу; дыбыстардан буын, буындардан сөз құрап, әріптерді бір-бірімен дұрыс байланыстырып, үздіксіз әрі үзбей (ырғақты) жазу;
4) әр сөйлемнің бас әріптен басталатынын, сөйлем ішіндегі сөздердің бөлек жазылатынын, сөйлемнің соңына тыныс белгі қойылатынын білу, қолдану;
5) көшіріп жазу, есту, есте сақтау арқылы сөздерді (3-7 сөз), жай сөйлемдерді (1-2 сөйлем) жатқа жазу, жазғанын үлгіге қарап тексеру;
6) сөздерден сөйлем құрау;
7) қатесіз және көркем жазуға дағдылану;
8) бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі аттары, жер-су атаулары, үй жануарларына арнайы қойылған аттар) ажырату, дұрыс жазу;
9) сөйлеу барысында жалғауларды қолдана білу.
3-тарау. Оқу мақсаттарының жүйесі
16. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші саны негізгі дағдылардың ретін, төртінші саны оқу мақсатының ретін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" – сынып, "2.1" – негізгі дағдылар, "1" – оқу мақсатының реті.
17. Оқу мақсаттары күтілетін нәтиже түрінде айқындалған:
Тыңдалым мен айтылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
1.1 Тыңдалым материалы арқылы бастапқы тілдік ұғымдарды түсіну | 1.1.1.1 сөйлеу (мәтін), сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы бастапқы тілдік ұғымдарды түсіну |
1.2 Тыңдаған материалды мазмұндау | 1.1.2.1 көмекші құралдар (тірек сызба, сюжетті сурет) арқылы оқиғаның ретін сақтай отырып баяндау |
1.3 Оқиғаны болжау | 1.1.3.1 тақырыбы мен иллюстрациясы бойынша мәтіннің мазмұнын болжау |
1.4 Коммуникативтік қатынаста тілдік нормаларды дұрыс қолдану | 1.1.4.1 коммуникативтік қатынаста сөз әдебін (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, өтініш айту, рұқсат сұрау, қоштасу) дұрыс қолдану |
1.5 Тыңдаушының назарын аудару |
1.1.5.1 заттар мен құбылыстарды сипаттауға, салыстыруға қажет сөздерді қолдану |
1.6 Тыңдаған материал бойынша өз ойын айту | 1.1.6.1 тыңдалым материалына қатысты өз ойын білдіру |
1.7 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 1.1.7.1 сюжетті сурет бойынша шағын әңгіме құрау |
1.8 Сөздерді орфоэпиялық нормаға сәйкес айту | 1.1.8.1 сөздерді үндестік заңына сәйкес дұрыс айту |
Оқылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
2.1 Оқу түрлерін қолдану | 1.2.1.1 сөйлем, сөз, буын, дыбыстың графикалық сызбасын "оқу" |
1.2.1.2 оқу түрлерін (буындап оқу, тұтас оқу, мәнерлеп оқу, түсініп оқу) қолдану | |
2.5 Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақ қою, жауап беру | 1.2.5.1 мұғалімнің қолдауымен мәтіннің, сюжетті суреттің мазмұны бойынша сұрақ қою, сұраққа жауап беру |
2.8 Дыбыс пен әріпті тану, ажырату | 1.2.8.1 дыбыстың таңбасы – әріпті тану, дыбыс пен әріпті бір-бірінен ажырату |
1.2.8.2 дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырату; дауысты дыбыстардың жуан, жіңішке болып бөлінетінін түсіну; | |
2.9 Сөзді буынға бөлу | 1.2.9.1 дауысты дыбыстардың буын құрайтынын білу, буын санын анықтау |
Жазылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
3.3 Шағын мәтін құрастыру. | 1.3.3.1 сызба, сурет, белгілер арқылы шағын мәтін құрастыру |
3.5 Қатені табу, түзету | 1.3.5.1 мұғалімнің қолдауымен сөз, сөйлем, мәтінді тексеру, қатені түзету |
3.6 Көркем жазу талаптарын сақтау | 1.3.6.1 жазу жолын, жоларалықты, жолдың жоғарғы және төменгі сызықтарын сақтап, әріп элементтерін, әріптердің бір-бірімен байланысын көркемжазу талаптарына сай жазу |
Тілдік норманың қолданысы | |
4.1 Орфографиялық дағдылар | 1.4.1.1 айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді көшіріп және есту, есте сақтау арқылы жазу |
4.2 Грамматикалық дағдылар | 1.4.2.2 сөйлеу барысында жалғауларды дұрыс қолдану |
4.3 Пунктуациялық дағдылар | 1.4.3.1 сөйлемді бас әріптен бастап жазып, соңына тиісті тыныс белгіні қою |
18. Осы оқу бағдарламасы қосымшада келтірілген Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Әліппе"пәнінің үлгілік оқу бағдарламасының ұзақмерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
19. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Әліппе" пәнінің үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Әліппе"пәнінің үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асырудың ұзақмерзімді жоспары (оқыту қазақ тілінде)
1-тоқсан | ||||
Кезең | Тыңдалым мен айтылым | Оқылым | Жазылым | Тілдік норманың қолданысы |
Әліппеге дейінгі кезең |
1. 1. 1. 1* сөйлеу (мәтін), сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы бастапқы тілдік ұғымдарды түсіну; |
1. 2. 1. 1* сөйлем, сөз, буын, дыбыстың графикалық сызбасын "оқу"; | 1. 3. 6. 1 жазу жолын, жоларалықты, жолдың жоғарғы және төменгі сызықтарын сақтап, әріп элементтерін, әріптердің бір-бірімен байланысын көркем жазу талаптарына сай жазу | |
Әліппе кезеңі |
1. 1. 2. 1* көмекші құралдар (тірек сызба, сюжетті сурет) арқылы оқиғаның ретін сақтай отырып баяндау; |
1. 2. 1. 2* оқу түрлерін (буындап оқу, тұтас оқу, мәнерлеп оқу, түсініп оқу) қолдану; |
1. 3. 3. 1* сызба, сурет, белгілер арқылы шағын мәтін құрастыру; |
1. 4. 1. 1* айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді көшіріп және есту, есте сақтау арқылы жазу; |
2-тоқсан | ||||
Әліппе кезеңі |
1. 1. 2. 1* көмекші құралдар (тірек сызба, сюжетті сурет) арқылы оқиғаның ретін сақтай отырып баяндау; |
1. 2. 1. 1* сөйлем, сөз, буын, дыбыстың графикалық сызбасын "оқу"; |
1. 3. 3. 1* сызба, сурет, белгілер арқылы шағын мәтін құрастыру; |
1. 4. 1. 1* айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді көшіріп және есту, есте сақтау арқылы жазу; |
Ескерту:
- білім алушылардың қажеттілігін ескере отырып, әр сабаққа 3-4 оқу мақсаты, оның ішінде біреуі жетекші мақсат ретінде алынады;
- "*" белгісімен көрсетілген оқу мақсатының бөлігін таңдап жүзеге асыруға болады.
Жазылым дәптерлердің (№1, №2, №3) көмегімен жүзеге асырылады.
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 қарашасы № 496 бұйрығына 2-қосымша |
|
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына 175-1-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Ана тілі"пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. "Ана тілі" пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленді.
2. Бағдарлама құрылымы мен мазмұны А.Байтұрсынұлының мынадай ұстанымдары негізінде айқындалды, олар оқулық жазуда басшылыққа алынады:
1) оңайдан қиынға, жеңілден күрделіге өту;
2) білімді тәжірибе арқылы өздігінен алу.
3. "Ана тілі" пәнінің мақсаты – білім алушының оқу-жазу дағдыларын жетілдіру және тілін дамыту.
4. Оқу бағдарламасының міндеттері білім алушының мынадай дағдыларын қалыптастыруды көздейді:
1) сөзді тұтас оқуға, мәтінді түсініп оқуға, мәнерлеп оқуға және шапшаң оқуға машықтандыру;
2) жазу дағдысын (қатесіз, сауатты, көркем жазу) қалыптастыру;
3) сөздік қорын байыту;
4) коммуникативтік дағдыларын (өз ойын толық жеткізе білу, өзгенің пікірімен санаса білу, әңгімелесу, сөйлеу әдебін сақтау) қалыптастыру;
5) тілдік бірліктерді (мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс) ажырату, салыстыру, топтастыру, талдау дағдыларын дамыту;
6) тілдік білімі мен дағдыларын тәжірибеде қолдана алу;
7) кітап оқуға қызығушылығын ояту, сөз өнеріне баулу;
8) танымдық, шығармашылық қабілетін дамыту;
9) ана тіліне, Отанына, туған еліне, оның мәдениеті мен салт-дәстүріне деген сүйіспеншілігін арттыру арқылы рухани-адамгершілік қасиеттерін дамыту;
10) жеке тұлғалық қасиеті мен әлеуетін ашу;
11) тұрақты зейіні мен есте сақтауын, логикалық ойлауы мен білім алуға деген қызығушылығын қалыптастыру;
12) физиологиялық ерекшеліктерін ескеру және санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау.
2-тарау. "Ана тілі"пәнінің мазмұны
5. "Ана тілі" пәні бойынша оқу жүктемесі аптасына 6 сағаттан, барлығы ІІ жартыжылдықта 102 сағатты құрайды.
6. Оқу пәнінің мазмұны:
1) негізгі тілдік бірліктерден (мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс);
2) қазақ тілі бойынша қарапайым грамматикалық дағдылардан;
3) орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық нормалардың қарапайым түсініктерінен;
4) балалар әдебиетінен (ауыз әдебиеті мен көркем әдебиет) құралады.
7. "Ана тілі" пәнін оқыту әліппеден кейінгі кезең бойынша ІІ жартыжылдықта "Ана тілі" оқулығы арқылы жүзеге асырылады.
8. Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттері:
1) тыңдалым, айтылым әрекеттері арқылы сөз өнеріне баулу;
2) ауызша тіл мен жазба тілін дұрыс дамыту;
3) мәтінді дұрыс оқу, түсініп оқу, мәнерлеп оқу, шапшаң оқу дағдыларын қалыптастыру;
4) ауыз әдебиет үлгілері мен көркем шығармалар арқылы ұлттық құндылықтарды қадірлеуге тәрбиелеу;
5) тілдік білімнің алғашқы негіздерін меңгерту;
6) бастапқы жазу нормаларын сақтап, сауатты жазуға дағдыландыру;
7) көркем жазу дағдыларын дамыту;
8) мәтінмен жұмыста дереккөздерді пайдалана білуге машықтандыру.
Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттерін жүзеге асыруда А.Байтұрсынұлының жалқылаулы-жалпылау әдісі, тұтас сөзді әдісі, жазу-оқу әдісі басшылыққа алынды.
9. "Ана тілі" пәнінің базалық білім мазмұны.
Тыңдалым мен айтылым:
1) тыңдалым материалының мазмұнын түсіну; сұраққа дұрыс әрі нақты жауап беру; сөз мағынасын түсіну; сөзді дұрыс қолдана білу; сөз әдебін сақтай отырып, өз ойын айта алу;
2) сөйлеу барысында ым-ишара, қимылды қолдану; сөз сазын (ырғақ, екпін, әуен, қарқын, кідіріс) сақтау; ертегі айту; өлең, санамақ, мақал-мәтел, жаңылтпаш, жұмбақты жатқа айту;
3) орфоэпия: сөзді үндестік заңына сәйкес айта білу; жаңылтпаш айта білу, ойын жаттығуларын орындай алу;
4) сөздік қорын байыту, сөздерден сөйлем, сөйлемдерден шағын мәтін құрау;
5) тыңдалым материалын мазмұндау, сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрау; көрген-білгені, естігені туралы әңгімелеу;
6) сөйлеу барысында (әңгімелесу, әңгімелеу, пікір алмасу, сахналау, рөлдік ойындар) сөз әдебіне үйрену;
10. Оқылым:
1) сөздің мағынасын, сөйлемде айтылған ойды түсіну;
2) сөйлемді, мәтінді дауыстап оқу; мәнерлеп, түсініп оқу, мұғалімнің қолдауымен мәтіннен қажет ақпаратты тауып оқу;
3) айтылу мақсатына қарай сөйлемнің интонациясын (хабарлы, лепті, сұраулы) сақтап оқу;
4) сөздерді оқу барысында дыбыс үндестігін сақтау;
5) сөздердің мағынасын (мәндес; мағынасы қарама-қарсы; айтылуы бірдей, мағынасы әртүрлі сөздер) ажырату, сөздік қорын байыту;
6) мәтін тақырыбын "Кім (не) туралы?" деген сауалдар арқылы анықтау, оқылған мәтін мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру;
7) оқыған мәтіні бойынша өз ойын, алған әсерін білдіру;
8) әліпби ретімен құрылған дереккөздерден (суретті кітап, сөздік, анықтамалық, энциклопедия) мұғалімнің қолдауымен қажетті ақпараттарды табу;
9) сурет, сызба түрінде берілген ақпаратты түсіну;
Ескерту: көркем шығарма көлемі – 45-65 сөз, ғылыми-танымдық мәтін көлемі – 20-30 сөз.
ІІ жартыжылдықтың соңында оқу жылдамдығының нормасы: минутына 25-30 сөз; шылау, одағай, еліктеу сөздер, қос сөздер жеке сөз ретінде саналады.
11. Балалар әдебиетінен (ауыз әдебиеті мен көркем әдебиет) тілі жеңіл, Отан, туған жер, табиғат, жан-жануарлар, отбасы, еңбек, денсаулық туралы мәтіндер беріледі.
12. Жазылым:
1) әріптерді талапқа сай көркем жазу; әріптерді бір-бірімен дұрыс байланыстырып, үздіксіз әрі үзбей (ырғақты) жазу;
2) әр сөйлемнің бас әріптен басталатынын, сөйлем ішіндегі сөздердің бөлек жазылатынын, сөйлемнің соңына тыныс белгі қойылатынын білу, қолдану;
3) көшіріп жазу және есту, есте сақтау арқылы сөздерді (7-10 сөз), жай сөйлемдерді (3-4 сөйлем) жатқа жазу, жазғанын үлгіге қарап тексеру;
4) сөздерден сөйлем, сөйлемдерден шағын мәтін құрау;
5) сауатты және көркем жазуға дағдылану;
6) заттың атын, сынын, санын, қимылын білдіретін сөздерді дұрыс қолдану;
7) бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі аттары, жер-су атаулары, үй жануарларына арнайы қойылған аттар) ажырату, дұрыс жазу;
8) сөйлеу барысында жалғауларды қолдана білу;
9) мұғалімнің қолдауымен сөзді тасымалдау.
Ескерту:
2-жартыжылдық бойынша жазба жұмыстарының көлемі: сөздік диктант – 4-5 сөз, диктант – 12-20 сөз, мазмұндама – 10-15 сөз, мәтінді көшіріп жазу – 10-20 сөз, шығармашылық мәтін – 3-4 сөйлем (10-15 сөз). Жазба жұмыстарының санын мұғалім білім алушылардың меңгеру деңгейі мен қажеттілігіне орай белгілейді. Жазба жұмыстарын күнделікті жүйелі ұйымдастыру ұсынылады.
3-тарау. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші саны негізгі дағдылардың ретін, төртінші саны оқу мақсатының ретін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" – сынып, "2.1" – негізгі дағдылар, "1" – оқу мақсатының реті.
14. Оқу мақсаттары күтілетін нәтиже түрінде айқындалған:
Тыңдалым мен айтылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
1.1 Тыңдалым материалы арқылы бастапқы тілдік ұғымдарды түсіну | 1. 1. 1. 1 мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы бастапқы тілдік ұғымдарды түсіну |
1.2 Тыңдаған материалды мазмұндау | 1. 1. 2. 1 көмекші құралдар (тірек сызба, сюжетті сурет) арқылы оқиғаның ретін сақтай отырып баяндау |
1.3 Оқиғаны болжау | 1. 1. 3. 1 тақырыбы мен иллюстрациясы бойынша мәтіннің мазмұнын болжау |
1.4 Коммуникативтік қатынаста тілдік нормаларды дұрыс қолдану | 1. 1. 4. 1 коммуникативтік қатынаста сөз әдебін (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, өтініш айту, рұқсат сұрау, қоштасу) дұрыс қолдану |
1.5 Тыңдаушының назарын аудару |
1. 1. 5. 1 заттар мен құбылыстарды сипаттауға, салыстыруға қажет сөздерді қолдану; |
1.6 Тыңдаған материал бойынша өз ойын айту | 1. 1. 6. 1 тыңдалым материалына қатысты өз ойын білдіру |
1.7 Берілген тақырып бойынша әңгіме құрау | 1. 1. 7. 1 сюжетті сурет бойынша шағын әңгіме құрау |
1.8 Сөздерді орфоэпиялық нормаға сәйкес айту | 1. 1. 8. 1 сөздерді үндестік заңына сәйкес дұрыс айту |
Оқылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
2.1 Оқу түрлерін қолдану | 1. 2. 1. 2 оқу түрлерін (тұтас оқу, мәнерлеп оқу, түсініп оқу) қолдану |
2.2 Мәтіннің тақырыбы мен негізгі ойын анықтау | 1. 2. 2. 1 мұғалімнің қолдауымен мәтінде кім (не) туралы айтылғанын анықтау |
2.3 Мәтіннің құрылымдық бөлігін анықтау | 1. 2. 3. 1 ауыстырылып берілген мәтін бөліктерін мұғалімнің қолдауымен орнына қоя білу |
2.4 Мәтіндегі сөздердің мағынасын түсіну | 1. 2. 4. 1 мұғалімнің қолдауымен сөздердің мағыналарын (мәндес; мағынасықарама-қарсы; айтылуы бірдей, мағынасы әртүрлі) ажырату |
2.5 Мәтіннің мазмұны бойынша сұрақ қою, жауап беру | 1. 2. 5. 1 мұғалімнің қолдауымен мәтіннің, сюжетті суреттің мазмұны бойынша сұрақ қою, сұраққа жауап беру |
2.6 Мәтіннің жанрын анықтау | 1. 2. 6. 1 мұғалімнің қолдауымен мәтіннің жанрын (жаңылтпаш, жұмбақ, мақал-мәтел, өлең, әңгіме, ертегі) ажырату |
2.7 Түрлі дереккөздерден қажет ақпаратты алу | 1. 2. 7. 1 мұғалімнің қолдауымен дереккөздерден (сөздік, анықтамалық, суретті кітапша, энциклопедия) ақпарат табу |
2.8 Дыбыс пен әріпті тану, ажырату | 1. 2. 8. 2 дауысты және дауыссыз дыбыстарды ажырату; дауысты дыбыстардың жуан, жіңішке болып бөлінетінін түсіну |
Жазылым | |
Негізгі дағдылар | Оқу мақсаттары |
3.1 Жоспар құру |
1. 3. 1. 1 сюжетті суреттердің ретін анықтап, ат қою арқылы қарапайым жоспар құру |
3.2 Оқылым, тыңдалым материалының мазмұнын жазу | 1. 3. 2. 1 мұғалімнің қолдауымен оқылым, тыңдалым материалы бойынша шағын мазмұндама жазу |
3.4 Түрлі мәтіндер құрау | 1. 3. 4. 1 мұғалімнің қолдауымен түрлі шағын мәтін (хат, құттықтау хат, хабарлама) жазу |
3.5 Қатені табу, түзету | 1. 3. 5. 1 мұғалімнің қолдауымен сөз, сөйлем, мәтінді тексеру, қатені түзету |
3.6 Көркем жазу талаптарын сақтау | 1. 3. 6. 1 жазу жолын, жоларалықты, жолдың жоғарғы және төменгі сызықтарын сақтап, әріп элементтерін, әріптердің бір-бірімен байланысын көркем жазу талаптарына сай жазу |
Тілдік норманың қолданысы | |
4.1 Орфографиялық дағдылар | 1. 4. 1. 1 айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді көшіріп және есту, есте сақтау арқылы жазу |
1. 4. 1. 2 мұғалімнің қолдауымен сөзді дұрыс тасымалдауды, тасымалданбайтын сөздерді білу | |
1. 4. 1. 3 бас әріппен жазылатын сөздерді (кісі аттары, жер-су аттары, жануарларға арнайы қойылған аттар) анықтау | |
4.2 Грамматикалық дағдылар | 1. 4. 2. 1 заттың атын, қимыл-әрекетін, сынын, санын білдіретін сөздерді ажыратып, орынды қолдану |
4.3 Пунктуациялық дағдылар | 1. 4. 3. 1 сөйлемді бас әріптен бастап жазып, соңына тиісті тыныс белгіні қою |
15. Осы оқу бағдарламасы қосымшада келтірілген Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Ана тілі"пәнінің үлгілік оқу бағдарламасының ұзақмерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
16. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Ана тілі" пәнінің үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Ана тілі" пәнінің үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асырудың ұзақмерзімді жоспары (оқыту қазақ тілінде)
Кезең | Тыңдалым мен айтылым | Оқылым | Жазылым | Тілдік норманың қолданысы |
3-тоқсан | ||||
Әліппеден кейінгі кезең |
1. 1. 1. 1 мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс туралы бастапқы тілдік ұғымдарды түсіну; |
1. 2. 1. 2 оқу түрлерін (тұтас оқу, мәнерлеп оқу, түсініп оқу) қолдану; |
1. 3. 1. 1 сюжетті суреттердің ретін анықтап, ат қою арқылы қарапайым жоспар құру; |
1. 4. 1. 1* айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді көшіріп және есту, есте сақтау арқылы жазу; |
4-тоқсан | ||||
Әліппеден кейінгі кезең |
1. 1. 3. 1* тақырыбы мен иллюстрациясы бойынша мәтіннің мазмұнын болжау; |
1. 2. 1. 2 оқу түрлерін (тұтас оқу, мәнерлеп оқу, түсініп оқу) қолдану; |
1. 3. 1. 1 сюжетті суреттердің ретін анықтап, ат қою арқылы қарапайым жоспар құру; |
1. 4. 1. 1* айтылуы мен жазылуы бірдей сөздерді көшіріп және есту, есте сақтау арқылы жазу; |
Ескерту:
- білім алушылардың қажеттілігін ескере отырып, әр сабаққа 3-4 оқу мақсаты, оның ішінде біреуі жетекші мақсат ретінде алынады;
- "*" белгісімен көрсетілген оқу мақсатының бөлігін таңдап жүзеге асыруға болады.
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Букварь" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына сәйкес (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) әзірленді.
2. "Букварь" пәнінің мақсаты – қарапайым грамматикалық түсініктерді қалыптастыра отырып, тыңдалым, айтылым, оқылым және жазылым дағдыларын меңгеру процесінде тұлғаның функционалды сауаттылығын қалыптастыруға мүмкіндік жасау.
3. Қойылған мақсатқа жету үшін сабақта келесі міндеттерді жүзеге асыру қажет:
1) тыңдау, сөйлеу, оқу және жазуға үйрету;
2) сөйлеудің бірліктері (дыбыс, буын, сөз, сөйлем) туралы қарапайым түсінік қалыптастыру);
3) фонематикалық естуді дамыту (дыбыстарды бірізділікпен бөліп көрсете білу, олардың саны мен сапасын анықтау);
4) сөздерді буындап оқу, тұтас оқу, мәтінді түсініп оқу, мәнерлеп оқу және жылдам оқу дағдыларын дамыту;
5) әліпбидің баспа және жазба әріптерін ажырата білуге және каллиграфиялық жазуға үйрету; жазу дағдыларын қалыптастыру;
6) сөздік қорын байыту;
7) мәтінді мақсатты түрде түсіну арқылы білім алушылардың дұрыс оқу іс-әрекетін қалыптастыру;
8) оқуға және кітапқа деген қызығушылығын арттыру;
9) ақпаратты талдау, салыстыру, жалпылау, жүйелеу қабілетін дамыту;
10) айналасындағыларға достық қарым-қатынасты қалыптастыру, сөйлеу мәдениеті мен қарым-қатынас мәдениетін дамыту;
11) танымдық қызығушылықты қалыптастыру және өзінің сөйлеуін жетілдіруге ұмтылу арқылы шығармашылық қабілеттерін дамыту;
12) қоршаған әлемді тану арқылы оқылатын тілге деген қызығушылық пен сүйіспеншілікті арттыру;
13) коммуникативтік біліктері мен дағдыларын дамыту: әңгімелесушіні ести және тыңдай білу, диалог жүргізу және әркімнің өз көзқарасы болатынын түсіну, өз пікірін айқын және негіздей отырып жеткізу.
4. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлікте дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты құндылықтарын бойына сіңіруіне, Отанына риясыз қызмет ететін, білімді, білікті, рухани терең азамат болып қалыптасуына ықпал етеді.
2-тарау. "Букварь" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
5. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі аптасына 6 сағат, барлығы – 96 сағат.
6. Оқу пәнінің мазмұнын іріктеу бірліктері:
1) орыс тілінің дыбыстары мен әріптерінің жүйесі;
2) тіл бірліктері: мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс;
3) орыс тілінің кейбір грамматикалық құбылыстары;
4) орфографиялық және пунктуациялық нормалардың минимумы;
5) балалар көркем әдебиетінің туындылары.
7. "Букварь" оқу пәнінің базалық мазмұны оқыту процесінде үш кезеңге бөлінеді: әліппеге дейінгі кезең – 12 сағат, әліппе кезеңі – 84 сағат.
8. Әліппеге дейінгі және әліппе кезеңдерінің міндеттері "Букварь" оқулығының көмегімен жүзеге асырылады.
9. "Букварь" оқулығында әріптерді енгізудің топтар реті қолданылады:
1) а, у, и, о, ы;
2) м, т, н, л, с, р, ш;
3) к, п, б, г, д, з, ж;
4) е, Ұ, в, й, ь, э, я, ю, х, ц, ч, щ, ф, ъ (айыру).
10. Әліппеге дейінгі кезеңнің міндеттері:
1) оқу әрекетіне деген қызығушылығын арттыру;
2) фонематикалық есту қабілетін дамыту;
3) сөйлеу туралы бастапқы түсініктерді (дыбыс, буын, екпін, сөз, сөйлем) қалыптастыру;
4) сөйлемнің басы бас әріппен жазылатыны, сөйлемнің соңында нүкте, сұрақ, леп белгілері қойылатыны туралы түсінік қалыптастыру;
5) екпінді, екпінсіз дауысты дыбыстар, ұяң/қатаң дауыссыз дыбыстар туралы түсініктерді қалыптастыру;
6) сөзге дыбыстық талдау жасау, сөздің екпінді буынын таба білуді қалыптастыру;
7) дауысты дыбыстарға бағдарлай отырып, сөздің дыбыстық моделін "оқуға" үйрету; сөйлемдердің сызба-модельдерін "оқуға" үйрету;
8) қолдың ұсақ моторикасын (бояу, сурет салу, әртүрлі бағытта штрихтеу, контуры бойынша бастыра сызу, әріптердің элементтерін жазу) дамыту;
9) ойлау, есте сақтау, қиял, қабылдау, зейінді дамыту;
11. Сауат ашудың әліппе кезеңі бірінші тоқсанда басталып, екінші тоқсанда аяқталады. Мұғалім дыбыс және әріппен танысу сағаттарының санын оқу материалын игеру деңгейіне, оқу мақсаттарына қол жеткізуге және әр кезеңнің тапсырмаларын орындауға байланысты өзі реттейді.
12. Әліппе кезеңінің міндеттері:
1) орыс әліпбиінің әріптерімен таныстыру, дыбыстардың артикуляциясын үйрету;
2) оқу әрекетіне қызығушылықты қалыптастыру, сөйлеу әрекетінің дағдыларын қалыптастыру;
3) фонематикалық есту, сөйлеу қабілетін дамыту;
4) екпінді, екпінсіз дауысты дыбыстар ұғымымен таныстыру;
5) әліпби әріптерінің қызметін меңгерту, әріптердің баспа және жазба түрлерін, бас әріп және кіші әріпті ажыратуға үйрету;
6) тіл бірліктері (дыбыс, буын, сөз, сөйлем, мәтін) туралы қарапайым ұғымдарды меңгерту;
7) әріптерді, буындарды, сөздерді, сөйлемдерді жазуда каллиграфиялық жазу дағдыларын қалыптастыру;
8) оқулық мәтіндерін тұтас сөздермен оқуға ауыса отырып, дұрыс, бірқалыпты буындап оқу дағдыларын қалыптастыру;
9) орфографиялық және орфоэпиялық оқуды меңгерту;
10) ауызша және жазбаша сөйлеу дағдыларын қалыптастыру;
11) білім алушылардың сөздік қорын байыту.
Ескерту:
І-жартыжылдық бойынша жазба жұмыстарының көлемі: әліппеге дейінгі кезеңде графикалық диктант – 1-3 таңба, әліппе кезеңінде әріптік диктант – 3-5 әріп, буын диктанты – 3-6 буын, сөздік диктант – 2-5 сөз, диктант –3-12 сөз. Жазба жұмыстарының санын мұғалім білім алушылардың меңгеру деңгейі мен қажеттілігіне орай белгілейді. Жазба жұмыстарын күнделікті жүйелі ұйымдастыру ұсынылады.
13. Базалық білім мазмұны.
14. Тыңдалым және айтылым (ауызша сөйлеуді және фонематикалық естуді дамыту):
1) мұғалім мен өзге білім алушылардың сөзін, аудио/бейнежазбаларды тыңдау, естігеннің мәнін түсіну, сұраққа дұрыс және нақты жауап беру; коммуникативтік мақсаттарға сай қарым-қатынас дағдыларын (топта қарым-қатынас жасау, диалогке қатысу, сахналау, рөлдік ойындар) дамыту, сөйлеу этикетінің сөздерін пайдалану, лексикалық тақырыптар негізінде сөздік қорын кеңейту;
2) бейвербальді қарым-қатынас құралдарын қолдану (интонация, мимика, ым-ишара, қалып); сөйлеудің негізгі ережелерін сақтау (ырғақ, екпін, қарқын, кідіріс);
3) жаңылтпаштар, санамақтар, өлеңдер, мақал-мәтелдер, жұмбақтарды жатқа айту арқылы артикуляциялық аппаратты дамыту;
4) берілген және қызықтырған тақырыптарға монолог және диалог түрінде өз ойын айтуды қалыптастыру, сурет, бақылағаны, көргені, басынан өткені және естігені/оқығаны туралы әңгімелеу, басқа адамдардың әрекеттері мен басынан өткеніне қарым-қатынасын білдіру, өзінің эмоционалдық жай-күйін берудің әртүрлі тәсілдерін қолдану;
5) сюжеттік суреттер сериясына сүйене отырып және көмексіз ертегілерді айту, сюжеттік сурет бойынша және сюжеттік суреттер сериясы бойынша әңгімелер құрастыру, тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, мәтін картасына сүйене отырып және оған сүйенбей тыңдалған/оқылған мәтінді мазмұндау;
6) сөздің мәні мен мағынасын түсіну, сөздерді мақсатына қарай қолдану, сөздік қорын кеңейту, сөздерді орфоэпиялық нормаларға сәйкес айту, сөздегі екпінді дұрыс қою;
7) сөйлемдер мен шағын мәтіндер құрастыру;
8) тыңдалымға арналған материал көлемі: 30 сек. – 1 мин.
15. Оқылым (оқылым дағдыларын қалыптастыру, әліпби әріптерін үйрету):
1) фонетика және графика;
2) дыбыс – тілдің ең кіші бірлігі, сөз бен буынның дыбыстық құрылымы;
3) дыбыстардың дауысты және дауыссыз болып жіктелуі (артикуляциялық, акустикалық, функционалдық аспектілер: дауыстылар еркін, дауыссыздар кедергімен айтылады, дауыстылар үннен, дауыссыздар – үн мен ызыңнан жасалады (ұяң), тек ызың (қатаң), дауыссыздар тек дауысты дыбыстармен тіркесіп қана өз бетінше буын құрай алады: [и-р’ис], [а-ист]);
4) дауыссыз дыбыстардың жуан/жіңішке және ұяң/қатаң болып жіктелуі;
5) дауысты дыбыстардың әлсіз және күшті позициялары;
6) дыбыс пен екпіннің мағынаажыратушылық рөлі ([мал] – [м’aл], [з
7) сөздің дыбыстық құрамының бірлігін және оның лексикалық мәнін ұғыну;
8) дыбысты әріппен таңбалау, сөздің дыбыстық және әріптік құрамының сәйкестігін/сәйкес еместігін, орыс тілінің орфоэпиялық нормаларын сақтай отырып, сөздердің айтылуын анықтау;
9) буын – ең кіші айтылым бірлігі, сөздердің буындарға бөлінуі, екпінді және екпінсіз буынға бөлу;
10) сөздің графикалық дыбыстық моделінен схема-модельдегі дыбыстарды әріптермен белгілеуге көшу; дауысты әріпке бағдарланған сөздің дыбыстық-әріптік моделін "оқу" ;
11) дыбыстық және дыбыстық-әріптік талдау жүргізу;
12) дыбыс пен әріптерді ажырату (дыбыстарды естиміз және айтамыз, әріптерді көреміз, жазамыз, оқимыз);
13) сөздің дыбыстық формасын оның әріптік жазбасы бойынша (оқылым) және керісінше (жазылым) айту;
14) орыс графикасының позициялық принципін меңгеру, дауысты дыбыстардың (я, ю, е, е, и) және ь әріптерінің көмегімен дауыссыз дыбыстардың жұмсақтығын белгілеу, я, ю, е, е әріптерінің көмегімен [й'] дыбысын белгілеу;
15) я, ю, е, Ұ дыбыстарының қосарлы рөлі;
16) әріптердің белгілі бір бірізділігі ретінде орыс әліпбиімен танысу;
17) 2-6 сөзден тұратын сөйлемдерді, тұтас сөздерді оқуға және 4-8 сөйлемнен тұратын мәтіндерді дұрыс оқуға көшу арқылы әртүрлі құрылымдағы сөздерді бірқалыпты буындап оқуға үйрету, мұғалімнің сұрақтары бойынша мәтіндерден шағын үзінділерді іріктеп оқуды үйрету;
18) сөйлеудің интонациялық ұйымдастырылуына бақылау жасау (сөйлем соңындағы, сұраулы, лепті интонация);
19) тыныс белгілеріне сәйкес сөйлемдердің интонациясы: нүкте, үтір, сұрау және леп белгілері, бір сөйлемді екіншісінен бөлетін кідірісті сақтау;
20) әртүрлі жанрдағы шығармаларды олардың ерекшеліктері негізінде салыстыру, шығармада не туралы айтылатынын анықтай білуін қалыптастыру, автордың айтқысы келген ойына, шығарманың негізгі әрекет етуші тұлғаларына сипаттама беру;
21) сөздің мағынасын бақылау (мағынасы бойынша жақын және қарама-қарсы сөздер, көпмағыналы сөздер);
22) мәтіннің мазмұнын өз бетінше оқып-түсіну;
23) оқылған мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру;
24) әртүрлі жанрдағы мәтіндердің ерекшеліктерін анықтау, шығарманың тақырыбын, негізгі ойын анықтау;
25) мәтінді мәнерлеп оқу, оқылған мәтіннің мазмұнына қатынасын білдіру (ұнайды/ұнамайды, себебі...);
26) оқу тапсырмаларын орындау үшін қажетті ақпаратты іздеу (мұғалімнің жетекшілігімен);
27) мәтін, суреттер, схемалар, пиктограммалар, белгілер түрінде ұсынылған ақпаратты түсіну;
28) дауысты және дауыссыз дыбыстарды айту дағдыларын меңгеру, оқу кезінде тұтас сөздерді және мағыналық бірліктерді дұрыс екпінмен айту (орфоэпиялық оқу);
29) орфографиялық оқу – айтып тұрып жазу және көшіріп жазу кезінде өзін-өзі бақылау құралы
Ескерту: оқуға берілген мәтіннің көлемі әліппе кезеңінің басында 4-6 сөйлемнен және соңында 10 сөйлемнен аспауы тиіс. Әр сөйлемдегі сөздердің саны 2-6-дан аспауы керек.
16. Жазылым (жазылым дағдыларын қалыптастыру):
1) жазу жұмысына дайындық (денені дұрыс ұстау, жарық, дәптерді дұрыс қою, жазу кезінде қарындашты/қаламды дұрыс ұстау); дәптер бетіндегі кеңістікте бағдарлау дағдысы (жазу жолы, жоларалық кеңістік, жолдың жоғарғы және төменгі сызығы, вертикальды көлбеу сызығы); сурет салу, штрихтеу, жиектеу; сұлбалардың көмегімен сөздің дыбыстық құрамын модельдеу; сөйлемдерді модельдеу;
2) каллиграфиялық нормаларды сақтай отырып, әріп элементтерін, бас және кіші әріптерді және олардың қосылыстарын, буындарды, сөздерді, сөйлемдерді жазу;
3) каллиграфиялық жазу дағдыларын қалыптастыру: жазба әріптерінің (кіші және бас әріп) графикалық бейнесін талдау, олардың құрылымдық элементтерін сәйкестендіру, кіші және бас әріптерді және олардың қосылыстарын (жоғарғы, орта, төменгі үзілетін және үзілмейтін) жазу, буынға бөліп жазудан кейінгі іс-әрекетті жетілдіру (дауысты дыбыстарды білдіретін әріптерді жазу процесінде, жуан-жіңішкелігі, ұяң-қатаңдығы), алдын ала модельдей отырып, сөйлемдерді жазу.
4) айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздерді, сөз тіркестерін және сөйлемдерді айту арқылы жазу;
5) қолжазба және баспа мәтінінен сөйлемдерді, мәтінді арнайы ережелері бойынша көшіріп жазу;
6) пунктуация ережелерін ескере отырып, сөйлемдерді жазу: сөйлем соңында нүкте, леп, сұрау белгілері, сөйлемде сөздерді бөліп жазу;
7) сөйлемнің басындағы бас әріп;
8) сөз және сөйлем туралы бастапқы түсінік, "зат" және "сөз" ұғымдарын заттың атауы ретінде ажырату;
9) заттың, қоршаған орта құбылыстарының атын білдіретін сөздер, заттардың сынын білдіретін сөздер; заттың айту кезіндегі, айтқанға дейінгі, айтқаннан кейінгі іс-әрекетін білдіретін сөздер; бір затты, көп затты білдіретін сөздер, "ол", "олар" деген сөздерімен сәйкес келетін сөздер;
10) сурет бойынша сөйлем құрастыру, берілген сөздерден сөйлем құрастыру, сөйлемдегі сөздердің санын анықтау, сөйлемдердің графикалық үлгілерін құру.
3-тарау. Оқу мақсаттарының жүйесі
17. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші саны негізгі дағдылардың ретін, төртінші саны оқу мақсатының ретін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" – сынып,"2.1" – негізгі дағдылар, "1" – оқу мақсатының реті.
18. Оқу мақсаттарының жүйесі:
Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрлері) – тыңдалым және айтылым | |
Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1.1 | 1. 1. 1. 1 сөйлеу, мәтін, сөйлем, сөз, дыбыс туралы түсіну |
1.2 | 1. 1. 2. 1 мәтінде кім, не туралы айтылғанын анықтау мәтінде кім/не туралы айтылғанын анықтау және мәтін авторының не айтқысы келетінін түсіну |
1.3 | 1. 1. 3. 1 оқиғалар ретін сақтай отырып, тыңдалған материалды мазмұндау (мұғалімнің көмегімен) |
1.4 | 1. 1. 4. 1 тақырып/аты және иллюстрациялар бойынша мәтіннің мазмұнын болжау |
1.5 | 1. 1. 5. 1 сөйлеу этикетін қарым-қатынастың әртүрлі жағдайларында қолдану (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, рұқсат сұрау, қоштасу) |
1.6 | 1. 1. 6. 1 сөйлеуде сипаттау/салыстыру сөздерін, вербальді емес қарым-қатынас құралдарын (мимика, ым-ишара) қолдану, сөйлеудің мағынасын жеткізу үшін мәлімдеменің, сұрақтың, сезім білдірудің интонациясын сақтау |
1.7 | 1. 1. 7. 1 тыңдалған мәтінге пікірін білдіру, оны жай сөйлемдермен негіздеу |
1.8 | 1. 1. 8. 1 сюжеттік иллюстрация/суреттер топтамасы бойынша әңгіме құрастыру |
1.9 | 1. 1. 9. 1 сөздегі дыбыстарды ажырату, олардың санын анықтау, олардың белгілерін ажырату (дауысты/дауыссыз, екпінді/ екпінсіз дауысты, жіңішке/жуан дауыссыз, ұяң/қатаң дауыссыз); сөздің дыбыстық сызбасын жасау |
1. 1. 9. 2 сөздердің буындардан тұратынын түсіну, сөздегі буындардың саны мен ретін анықтау, екпінді буынды анықтау және белгілеу | |
1. 1. 9. 3 дыбыстың буынның және екпіннің мағынаажыратушылық рөлін түсіну | |
Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрлері) – оқылым | |
Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
2.1 | 1. 2. 1. 1 сөз, сөйлем сызбасын оқу және құрастыру |
1. 2. 1. 2 оқудың негізгі түрлерін қолдану (буындап оқудан сөздерді тұтас оқуға көшу, түсініп оқу) | |
2.2 | 1. 2. 2. 1 мәтіннің тақырыбын, автордың ойын анықтау |
2.3 | 1. 2. 3. 1 мұғалімнің көмегімен мәтіннің басын, ортасын және соңын анықтау |
2.4 | 1. 2. 4. 1 сөздердің мағыналарының жалпылануын ескере отырып, лексикалық мәні мен мағынасын түсіну (заттың атын/сынын/қимылын білдіретін сөздер), мағынасы жуық/қарама-қарсы/көпмағыналы сөздер (мұғалімнің көмегімен) |
2.5 Сұрақ қою және жауап беру | 1. 2. 5. 1 суреттерге/мәтінге сұрақтар қою (мұғалімнің көмегімен) және сұрақтарға жауап беру |
2.6 | 1. 2. 6. 1 мұғалімнің көмегімен әңгімелеу мәтінін, мәтіннің ерекшеліктері бойынша жанрын (жаңылтпаш, жұмбақ, мақал-мәтел, өлең, әңгіме, ертегі) анықтау |
2.7 | 1. 2. 7. 1 әріпті тану және оны дыбыспен сәйкестендіру, сөздегі дыбыстар мен әріптердің алшақтығы туралы білу (йотты дауысты дыбыстары бар сөздер, ь бар сөздер) |
1. 2. 7. 2 сөздегі позициясына байланысты әріптің қызметін түсіну (дауысты дыбыс дауыссыз дыбыстардың жіңішкелік/жуандық көрсеткіші ретінде) | |
1. 2. 7. 3 сөздегі ь, ъ белгілерінің рөлін түсіну | |
Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрлері) – жазылым | |
Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
3.1 | 1. 3. 1. 1 суреттік жоспар, мәтіннің сызба- жоспарын құру және тақырып қою (мұғалімнің көмегімен) |
3.2 | 1. 3. 2. 1 мұғалімнің көмегімен сурет, сызба, белгілерді қолдана отырып, тыңдалған/оқылған мәтіндердегі ақпаратты беру |
3.3 Түрлі ұсыну формаларын пайдаланып, мәтін құру | 1. 3. 3. 1 сурет, белгі, сызба, тірек сөздерді қолдана отырып, берілген тақырыпқа жай сөйлемдер/мәтіндер құрастыру/жазу |
3.4 | 1. 3. 4. 1 мұғалімнің көмегімен жай сөйлемдер/мәтіндер (хабарлама, құттықтау, хат) жазу |
3.5 Жұмыстағы қателерді табу және түзету | 1. 3. 5. 1 мұғалімнің көмегімен сөздердің, сөйлемдердің/мәтіннің жазылуын тексеру және қателерді түзету |
3.6 | 1. 3. 6. 1 әріптердің элементтерін, жазба (бас және кіші) әріптер мен олардың қосылыстарын жазу, каллиграфия нормаларына сәйкес анық жазу, жазуда күшті позицияның дыбыстарын әріптермен таңбалау |
3.7 | 1. 3. 7. 1 жазылуы мен айтылуында айырмашылығы бар (вода, снег, пенал) сөздерді көшіріп жазу/жазу, тасымалдау ережелерін сақтау (мұғалімнің көмегімен) |
1. 3. 7. 2 жи-ши/ча-ща/чу-щу/-чк-, -чн-/-нщ-, -шн- дұрыс жазу ережесін қолдану | |
1. 3. 7. 3 жалқы есімдерді, сөйлем басындағы сөздерді бас әріппен жазу (мұғалімнің көмегімен) | |
3.8 | 1. 3. 8. 1 жазбаша сөйлеуде заттың атын, сынын, қимылын білдіретін сөздерді ажырату, пайдалану, оларды жекеше және көпше түрде өзгерту |
3.9 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 1. 3. 9. 1 сөйлемнің соңында тыныс белгілерін: нүкте, сұрау, леп белгілерін қою |
19. Осы оқу бағдарламасы қосымшада келтірілген бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Букварь" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасының ұзақмерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
20. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Букварь"пәнінің үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Букварь" пәнінің үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асырудың ұзақмерзімді жоспары (оқыту орыс тілінде)
1-тоқсан | |||
Кезең | Тыңдалым және айтылым | Оқылым | Жазылым |
Әліппеге дейінгі кезең |
1. 1. 1. 1* сөйлеу, мәтін, сөйлем, сөз, дыбыс туралы түсіну |
1. 2. 1. 1* сөз, сөйлем сызбасын оқу және құрастыру; |
1. 3. 1. 1* суреттік жоспар, мәтіннің сызба- жоспарын құру және тақырып қою (мұғалімнің көмегімен); |
Әліппе кезеңі |
1. 1. 1. 1 сөйлеу, мәтін, сөйлем, сөз, дыбыс туралы түсіну; |
1. 2. 1. 1* сөз, сөйлем сызбасын оқу және құрастыру; |
1. 3. 6. 1 әріптердің элементтерін, жазба (бас және кіші) әріптер мен олардың қосылыстарын жазу, каллиграфия нормаларына сәйкес анық жазу, жазуда күшті позицияның дыбыстарын әріптермен таңбалау; |
2-тоқсан | |||
Әліппе кезеңі |
1. 1. 1. 1* сөйлеу, мәтін, сөйлем, сөз, дыбыс туралы түсіну; |
1. 2. 1. 1* сөз, сөйлем сызбасын оқу және құрастыру; |
1. 3. 2. 1* мұғалімнің көмегімен сурет, сызба, белгілерді қолдана отырып, тыңдалған/оқылған мәтіндердегі ақпаратты беру; |
Ескертпе:
1) бір тоқсан ішінде оқу мақсаттары сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша біріктіріледі;
2) "*" белгісімен белгіленген оқу мақсаттарынының бір бөлігін іске асыру ұсынылады.
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 қарашасы № 496 бұйрығына 4-қосымша |
|
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына 176-1-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленді.
2. "Обучение грамоте" пәнінің мақсаты – қарапайым грамматикалық түсініктерді қалыптастыра отырып, тыңдалым, айтылым, оқылым және жазылым дағдыларын меңгеру процесінде тұлғаның функционалды сауаттылығын қалыптастыруға мүмкіндік жасау.
3. Қойылған мақсатқа жету үшін сауат ашу сабақтарында келесі міндеттерді жүзеге асыру қажет:
1) сөздерді оқу, мәтінді түсініп оқу, мәнерлеп және жылдам оқу дағдыларын дамыту;
2) сөздік қорын байыту;
3) мәтінді мақсатты түрде түсіну арқылы білім алушылардың дұрыс оқу іс-әрекетін қалыптастыру;
4) оқуға және кітапқа деген қызығушылығын арттыру;
5) ақпаратты талдау, салыстыру, жалпылау, жүйелеу қабілетін дамыту;
6) айналасындағыларға достық қарым-қатынасты қалыптастыру, сөйлеу мәдениеті мен қарым-қатынас мәдениетін дамыту;
7) танымдық қызығушылықты қалыптастыру және өзінің сөйлеуін жетілдіруге ұмтылу арқылы шығармашылық қабілеттерін дамыту;
8) қоршаған әлемді тану арқылы оқылатын тілге деген қызығушылық пен сүйіспеншілікті арттыру;
9) коммуникативтік біліктері мен дағдыларын дамыту: әңгімелесушіні ести және тыңдай білу, диалог жүргізу және әркімнің өз көзқарасы болатынын түсіну, өз пікірін айқын және негіздей отырып жеткізу;
10) қойылған міндет пен оны іске асыру шарттарына сәйкес оқу іс-әрекеттерін жоспарлау, бақылау және бағалау іскерлігін қалыптастыру;
11) нәтижеге жетудің ең тиімді тәсілдерін анықтау;
12) оқу іс-әрекетінің сәттілік/сәтсіздік себептерін түсіне білуді қалыптастыру.
4. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлікте дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты құндылықтарын бойына сіңіруіне негіз болып табылады. Бұл құндылықтар білім алушының мінез-құлқы мен күнделікті іс-әрекетін ынталандыратын тұрақты жеке бағдарлары болуға бағытталған.
2-тарау. "Обучение грамоте" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
5. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі аптасына 6 сағат, барлығы – 102 сағатты құрайды.
6. Оқу пәнінің мазмұнын іріктеу бірліктері:
1) тіл бірліктері: мәтін, сөйлем, сөз, буын, дыбыс;
2) орыс тілінің кейбір грамматикалық құбылыстары;
3) орфографиялық және пунктуациялық нормалардың минимумы;
4) балалар көркем әдебиетінің туындылары.
7. Әліппеден кейінгі кезеңнің міндеттері 2-жартыжылдықта "Обучение грамоте" оқулығының көмегімен жүзеге асырылады.
8. Әліппе кезеңінің міндеттері:
1) тұтас сөзбен оқуға көшу, "іштей" оқи білуді қалыптастыру;
2) мәтінмен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру;
3) байланыстырып сөйлеуді дамыту (мазмұндау, әңгімелеу, "ауызша суреттеу", суреттер, өзінің алған әсері бойынша әңгіме құрастыру);
4) каллиграфиялық және графикалық нормаларға сәйкес жазу дағдыларын дамыту;
5) ауыз әдебиеті мен көркем шығармалар арқылы ұлттық құндылықтарға құрметпен қарауға тәрбиелеу;
6) тыңдалым, айтылым арқылы сөйлеу өнеріне баулу.
9. Базалық білім мазмұны.
10. Тыңдалым және айтылым (ауызша сөйлеуді және фонематикалық естуді дамыту):
1) мұғалім мен өзге білім алушылардың сөзін, аудио/бейнежазбаларды тыңдау, естігеннің мәнін түсіну, сұраққа дұрыс және нақты жауап беру; коммуникативтік мақсаттарға сай қарым-қатынас дағдыларын (топта қарым-қатынас жасау, диалогке қатысу, сахналау, рөлдік ойындар) дамыту, сөйлеу этикетінің сөздерін пайдалану, лексикалық тақырыптар негізінде сөздік қорын кеңейту;
2) бейвербальді қарым-қатынас құралдарын қолдану (интонация, мимика, ым-ишара, қалып); сөйлеудің негізгі ережелерін сақтау (ырғақ, екпін, қарқын, кідіріс);
3) жаңылтпаштар, санамақтар, өлеңдер, мақал-мәтелдер, жұмбақтарды жатқа айту арқылы артикуляциялық аппаратты дамыту;
4) берілген және қызықтырған тақырыптарға монолог және диалог түрінде өз ойын айтуды қалыптастыру, сурет, бақылағаны, көргені, басынан өткені және естігені/оқығаны туралы әңгімелеу, басқа адамдардың әрекеттері мен басынан өткеніне қарым-қатынасын білдіру, өзінің эмоционалдық жай-күйін берудің әртүрлі тәсілдерін қолдану;
5) сюжеттік суреттер сериясына сүйене отырып және көмексіз ертегілерді айту, сюжеттік сурет бойынша және сюжеттік суреттер сериясы бойынша әңгімелер құрастыру, тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, мәтін картасына сүйене отырып және оған сүйенбей тыңдалған/оқылған мәтінді мазмұндау;
6) сөздің мәні мен мағынасын түсіну, сөздерді мақсатына қарай қолдану, сөздік қорын кеңейту арқылы тіл дамыту, сөздерді орфоэпиялық нормаларға сәйкес айту, сөздегі екпінді дұрыс қою;
7) сөйлемдер мен шағын мәтіндер құрастыру;
8) тыңдалымға арналған материал көлемі: 30 сек. – 1 мин.
11. Оқылым (оқылым дағдыларын қалыптастыру, әліпби әріптерін үйрету):
1) фонетика және графика;
2) дыбыс – тілдің ең кіші бірлігі, сөз бен буынның дыбыстық құрылымы;
3) дыбыстардың дауысты және дауыссыз болып жіктелуі (артикуляциялық, акустикалық, функционалдық аспектілер: дауыстылар еркін, дауыссыздар кедергімен айтылады, дауыстылар үннен, дауыссыздар – үн мен ызыңнан жасалады (ұяң), тек ызың (қатаң), дауыссыздар тек дауысты дыбыстармен тіркесіп қана өз бетінше буын құрай алады: [и-р’ис], [а-ист]);
4) дауыссыз дыбыстардың жуан/жіңішке және ұяң/қатаң болып жіктелуі;
5) дауысты дыбыстардың әлсіз және күшті позициялары;
6) дыбыс пен екпіннің мағынаажыратушылық рөлі ([мал] – [м’aл], [з
7) сөздің дыбыстық құрамының бірлігін және оның лексикалық мәнін ұғыну;
8) дыбысты әріппен таңбалау, сөздің дыбыстық және әріптік құрамының сәйкестігін/сәйкес еместігін, орыс тілінің орфоэпиялық нормаларын сақтай отырып, сөздердің айтылуын анықтау;
9) буын – ең кіші айтылым бірлігі, сөздердің буындарға бөлінуі, екпінді және екпінсіз буынға бөлу;
10) сөздің графикалық дыбыстық моделінен схема-модельдегі дыбыстарды әріптермен белгілеуге көшу; дауысты әріпке бағдарланған сөздің дыбыстық-әріптік моделін "оқу" ;
11) дыбыстық және дыбыстық-әріптік талдау жүргізу;
12) дыбыс пен әріптерді ажырату (дыбыстарды естиміз және айтамыз, әріптерді көреміз, жазамыз, оқимыз);
13) сөздің дыбыстық формасын оның әріптік жазбасы бойынша (оқылым) және керісінше (жазылым) айту;
14) орыс графикасының позициялық принципін меңгеру, дауысты дыбыстардың (я, ю, е, е, и) және ь әріптерінің көмегімен дауыссыз дыбыстардың жұмсақтығын белгілеу, я, ю, е, е әріптерінің көмегімен [й'] дыбысын белгілеу;
15) я, ю, е, Ұ дыбыстарының қосарлы рөлі;
16) әріптердің белгілі бір бірізділігі ретінде орыс әліпбиімен танысу;
17) 2-6 сөзден тұратын сөйлемдерді, тұтас сөздерді оқуға және 4-8 сөйлемнен тұратын мәтіндерді дұрыс оқуға көшу арқылы әртүрлі құрылымдағы сөздерді бірқалыпты буындап оқуға үйрету, мұғалімнің сұрақтары бойынша мәтіндерден шағын үзінділерді іріктеп оқуды үйрету;
18) сөйлеудің интонациялық ұйымдастырылуына бақылау жасау (сөйлем соңындағы, сұраулы, лепті интонация);
Ескерту: көркем шығарма көлемі 0,5-1,5 беттен (сюжетті суретті қоса есептегенде); ғылыми танымдық мәтін көлемі 0,3-0,5 беттен аспауы керек.
19) тыныс белгілеріне сәйкес сөйлемдердің интонациясы: нүкте, үтір, сұрау және леп белгілері, бір сөйлемді екіншісінен бөлетін кідірісті сақтау;
20) сөздің мағынасын бақылау (мағынасы бойынша жақын және қарама-қарсы сөздер, көпмағыналы сөздер);
21) мәтіннің мазмұнын өз бетінше оқып-түсіну, әңгімелеу сипатындағы өзгерген мәтінді оқу, берілген басы мен соңы бойынша мәтін құрастыру, оқылған мәтіннің мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру;
22) әртүрлі жанрдағы мәтіндердің ерекшеліктерін анықтау, шығарманың тақырыбын, негізгі ойын анықтау;
23) мәтінді мәнерлеп оқу, оқылған мәтіннің мазмұнына қатынасын білдіру (ұнайды/ұнамайды, себебі...);
24) оқу тапсырмаларын орындау үшін қажетті ақпаратты іздеу (мұғалімнің жетекшілігімен);
25) мәтін, суреттер, схемалар, пиктограммалар, белгілер түрінде ұсынылған ақпаратты түсіну;
26) дауысты және дауыссыз дыбыстарды айту дағдыларын меңгеру, оқу кезінде тұтас сөздерді және мағыналық бірліктерді дұрыс екпінмен айту (орфоэпиялық оқу);
27) орфографиялық оқу – айтып тұрып жазу және көшіріп жазу кезінде өзін-өзі бақылау құралы;
28) оқу жылдамдығының нормасы: минутына 30-40 сөз (шылау, одағай, еліктеу сөздер жеке сөз ретінде саналады), бірінші жартыжылдықта оқу техникасы тексерілмейді.
12. Жазылым (жазылым дағдыларын қалыптастыру):
1) айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздерді, сөз тіркестерін және сөйлемдерді айту арқылы жазу;
2) қолжазба және баспа мәтінінен сөйлемдерді, мәтінді арнайы ережелері бойынша көшіріп жазу;
3) пунктуация ережелерін ескере отырып, сөйлемдерді жазу: нүкте, сөйлем соңында леп сұрау белгілері, сөйлемде сөздерді бөлек жазу;
4) сөйлемнің басындағы бас әріп;
5) айтумен анықталмайтын сөздің әріптік жазудағы орын ретінде орфограмма туралы жалпы түсінік қалыптастыру;
6) дыбыстарды әріптермен белгілеуге байланысты емес орфограммалар: сөйлем басындағы, жалқы есімдердегі бас әріп, қөмекші сөз бен сөз арасындағы босаралық, сөздерді жолдан келесі жолға буын арқылы тасымалдау, сөйлем соңындағы тыныс белгілері;
7) дыбыстарды әріптермен белгілеумен байланысты орфограммалар: ызыңнан кейінгі дауысты әріптер (жи-ши, ча-ща, чу-щу), -чк -чн,- чт, - щн әріп тіркестері, ь және ъ әріптері – айыру белгілері, екпінсіз дауысты дыбыстарды дұрыс жазу (екі буынды сөздер), сөздің соңында ұяң және қатаң дауыссыз дыбыстарды дұрыс жазу;
8) сөз және сөйлем, "зат" және "сөз" ұғымдарын заттың атауы ретінде ажырату;
9) заттың, қоршаған орта құбылыстарының атын білдіретін сөздер, заттардың сынын білдіретін сөздер; заттың айту кезіндегі, айтқанға дейінгі, айтқаннан кейінгі іс-әрекетін білдіретін сөздер; бір затты, көп затты білдіретін сөздер, "ол", "олар" деген сөздерімен сәйкес келетін сөздер;
10) сурет бойынша сөйлем құрастыру, берілген сөздерден сөйлем құрастыру, сөйлемдегі сөздердің санын анықтау, сөйлемдердің графикалық үлгілерін құру;
11) жазба жұмыстардың көлемі: сөздік диктант – 4-5 сөз, диктант – 12-20 сөз, үйрету мазмұндамасы мәтінінің көлемі – 15-25 сөз, мәтінді көшіріп жазу – 15-20 сөзден артық емес, шығармашылық мәтіннің көлемі – 3-5 сөйлем (мұғалімнің көмегімен).
3-тарау. Оқу мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші саны негізгі дағдылардың ретін, төртінші саны оқу мақсатының ретін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" – сынып,"2.1" – негізгі дағдылар, "1" – оқу мақсатының реті.
14. Оқу мақсаттарының жүйесі:
Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрлері) – тыңдалым және айтылым | |
Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
1.1 | 1.1.1.1 сөйлеу, мәтін, сөйлем, сөз, дыбыс туралы түсіну |
1.2 | 1.1.2.1 мәтінде кім, не туралы айтылғанын анықтау мәтінде кім/не туралы айтылғанын анықтау және мәтін авторының не айтқысы келетінін түсіну |
1.3 | 1.1.3.1 оқиғалар ретін сақтай отырып, тыңдалған материалды мазмұндау (мұғалімнің көмегімен) |
1.4 | 1.1.4.1 тақырып/аты және иллюстрациялар бойынша мәтіннің мазмұнын болжау |
1.5 | 1.1.5.1 сөйлеу этикетін қарым-қатынастың әртүрлі жағдайларында қолдану (сәлемдесу, алғыс білдіру, кешірім сұрау, рұқсат сұрау, қоштасу) |
1.6 | 1.1.6.1 сөйлеуде сипаттау/салыстыру сөздерін, вербальді емес қарым-қатынас құралдарын (мимика, ым-ишара) қолдану, сөйлеудің мағынасын жеткізу үшін мәлімдеменің, сұрақтың, сезім білдірудің интонациясын сақтау |
1.7 | 1.1.7.1 тыңдалған мәтінге пікірін білдіру, оны жай сөйлемдермен негіздеу |
1.8 | 1.1.8.1 сюжеттік иллюстрация/суреттер топтамасы бойынша әңгіме құрастыру |
1.9 | 1.1.9.1 сөздегі дыбыстарды ажырату, олардың санын анықтау, олардың белгілерін ажырату (дауысты/дауыссыз, екпінді/ екпінсіз дауысты, жіңішке/жуан дауыссыз, ұяң/қатаң дауыссыз); сөздің дыбыстық сызбасын жасау |
1.1.9.2 сөздердің буындардан тұратынын түсіну, сөздегі буындардың саны мен ретін анықтау, екпінді буынды анықтау және белгілеу | |
1.1.9.3 дыбыстың буынның және екпіннің мағынаажыратушылық рөлін түсіну | |
1.1.9.4 сөздегі йотты әріптердің қызметін түсіну | |
Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрлері) – оқылым | |
Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
2.1 | 1.2.1.1 сөз, сөйлем сызбасын оқу және құрастыру |
1.2.1.2 оқудың негізгі түрлерін қолдану (буындап оқудан сөздерді тұтас оқуға көшу, түсініп оқу) | |
2.2 | 1.2.2.1 мәтіннің тақырыбын, автордың ойын анықтау |
2.3 | 1.2.3.1 мұғалімнің көмегімен мәтіннің басын, ортасын және соңын анықтау |
2.4 | 1.2.4.1 сөздердің мағыналарының жалпылануын ескере отырып, лексикалық мәні мен мағынасын түсіну (заттың атын/сынын/қимылын білдіретін сөздер), мағынасы жуық/қарама-қарсы/көпмағыналы сөздер (мұғалімнің көмегімен) |
2.5 Сұрақ қою және жауап беру | 1.2.5.1 суреттерге/мәтінге сұрақтар қою (мұғалімнің көмегімен) және сұрақтарға жауап беру |
2.6 | 1.2.6.1 мұғалімнің көмегімен әңгімелеу мәтінін, мәтіннің ерекшеліктері бойынша жанрын (жаңылтпаш, жұмбақ, мақал-мәтел, өлең, әңгіме, ертегі) анықтау |
2.7 | 1.2.7.1 мәтіндердің әліпбилік орналасу ретін пайдалана отырып, бір дереккөзден (сөздік, анықтамалық, балалар энциклопедиясы) ақпаратты табу |
2.8 | 1.2.8.1 мұғалімнің көмегімен әртүрлі жанрдағы (ертегі, әңгіме, өлең) мәтіндерді салыстыру |
2.9 | 1.2.9.1 әріпті тану және оны дыбыспен сәйкестендіру, сөздегі дыбыстар мен әріптердің алшақтығы туралы білу (йотты дауысты дыбыстары бар сөздер, ь бар сөздер) |
1.2.9.2 сөздегі позициясына байланысты әріптің қызметін түсіну (дауысты дыбыс дауыссыз дыбыстардың жіңішкелік/жуандық көрсеткіші ретінде) | |
1.2.9.3 сөздегі ь, ъ белгілерінің рөлін түсіну | |
Бөлім (сөйлеу әрекетінің түрлері) – жазылым | |
Бөлімшелер | Оқу мақсаттары |
3.1 | 1.3.1.1 суреттік жоспар, мәтіннің сызба- жоспарын құру және тақырып қою (мұғалімнің көмегімен) |
3.2 | 1.3.2.1 мұғалімнің көмегімен сурет, сызба, белгілерді қолдана отырып, тыңдалған/оқылған мәтіндердегі ақпаратты беру |
3.3 Түрлі ұсыну формаларын пайдаланып, мәтін құру | 1.3.3.1 сурет, белгі, сызба, тірек сөздерді қолдана отырып, берілген тақырыпқа жай сөйлемдер/мәтіндер құрастыру/жазу |
3.4 | 1.3.4.1 мұғалімнің көмегімен жай сөйлемдер/мәтіндер (хабарлама, құттықтау, хат) жазу |
3.5 Жұмыстағы қателерді табу және түзету | 1.3.5.1 мұғалімнің көмегімен сөздердің, сөйлемдердің/мәтіннің жазылуын тексеру және қателерді түзету |
3.6 | 1.3.6.1 әріптердің элементтерін, жазба (бас және кіші) әріптер мен олардың қосылыстарын жазу, каллиграфия нормаларына сәйкес анық жазу, жазуда күшті позицияның дыбыстарын әріптермен таңбалау |
3.7 | 1.3.7.1 жазылуы мен айтылуында айырмашылығы бар (вода, снег, пенал) сөздерді көшіріп жазу/жазу, тасымалдау ережелерін сақтау (мұғалімнің көмегімен) |
1.3.7.2 жи-ши/ча-ща/чу-щу/-чк-, -чн-/-нщ-, -шн- дұрыс жазу ережесін қолдану | |
1.3.7.3 жалқы есімдерді, сөйлем басындағы сөздерді бас әріппен жазу (мұғалімнің көмегімен) | |
1.3.7.4 сөздің соңында және ортасында жіңішкелік белгісі бар сөздерді жазу | |
3.8 | 1.3.8.1 жазбаша сөйлеуде заттың атын, сынын, қимылын білдіретін сөздерді ажырату, пайдалану, оларды жекеше және көпше түрде өзгерту |
3.9 Пунктуациялық нормаларды сақтау | 1.3.9.1 сөйлемнің соңында тыныс белгілерін: нүкте, сұрау, леп белгілерін қою |
15. Осы оқу бағдарламасы қосымшада келтірілген бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасының ұзақмерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
16. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте"пәнінің үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 1-сыныбына арналған "Обучение грамоте" пәнінің үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асырудың ұзақмерзімді жоспары (оқыту орыс тілінде)
3-тоқсан | |||
|
1. 1. 1. 1 сөйлеу, мәтін, сөйлем, сөз, дыбыс туралы түсіну; |
1. 2. 1. 1 сөз, сөйлем сызбасын оқу және құрастыру; |
1. 3. 1. 1 суреттік жоспар, мәтіннің сызба- жоспарын құру және тақырып қою (мұғалімнің көмегімен); |
4-тоқсан | |||
Әліппеден кейінгі кезең |
1. 1. 1. 1 сөйлеу, мәтін, сөйлем, сөз, дыбыс туралы түсіну; |
1. 2. 1. 2 оқудың негізгі түрлерін қолдану (буындап оқудан сөздерді тұтас оқуға көшу, түсініп оқу); |
1. 3. 3. 1* сурет, белгі, сызба, тірек сөздерді қолдана отырып, берілген тақырыпқа жай сөйлемдер/мәтіндер құрастыру/жазу; |
Ескертпе:
1) бір тоқсан ішінде оқу мақсаттары сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша біріктіріледі;
2) "*" белгісімен белгіленген оқу мақсаттарынының бір бөлігін іске асыру ұсынылады.
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 қарашасы № 496 бұйрығына 5-қосымша |
|
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына 113-1- қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің мамандандырылған қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Абайтану" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. "Абайтану" пәнінің жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының мақсаты:
1) Абай шығармаларының тілдік қабаты арқылы қазақ әдеби тілінің құнарын, көркем сөздің қуатын, эстетикалық күшін, идеялық мазмұнын меңгертіп, бейнеленген құбылысты көркемдік тұрғыда қабылдауға қажетті білім, білік, дағдылар қалыптастыру, ұлттық мінез-құлық, сапалық ерекшеліктерді, ұлттық кодты таныту, гуманистік-көркемдік, мәдени-тарихи, ұлттық құндылықтарды бағалай алу құзыретін дамыту, әдеби-эстетикалық талғамдары мен ізгілік және іскерлік құндылықтарын, шығармашылық құзыреттерін жетілдіру;
2) Абайдың "Толық адам", ар ілімі, адамшылық мұрат-мақсаты, пәлсапалық көзқарастары арқылы тұлғалық қасиеттерді танытып, білімгерлердің өзіндік даму бағытын, сыни ой-пайымын қалыптастыру;
3) әдеби тіл және әдеби формалар арқылы өз ойын еркін жеткізе алатын, өзіндік ұстанымы бар, түрлі жағдайда оңтайлы шешім қабылдауға қабілетті тұлға қалыптастыру.
3. "Абайтану" пәнінің жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының міндеттері:
1) Абай шығармашылығының идеялық, мазмұндық-құрылымдық сипатын, тілдік, стильдік, жанрлық ерекшеліктерінен жүйелі білім беру;
2) Абай шығармаларындағы ізгілік, имандылық, мораль қағидаттарын таразылау арқылы Абай ілімдерінің негізін терең таныту;
3) Абайдың қарасөздері мен өлеңдеріндегі ой-толғамдарды интерпретациялай алу;
4) өзіндік ой-пікірлерін жазба тіл мен сөйлеу тілінде еркін жеткізе алу, оқу материалдарын салыстыру, саралау, талдай алу;
5) Абай шығармаларындағы заман адамының тұлғалық ерекшеліктерін саралау арқылы пәлсапалық толғаныстарын пайымдау, қажетті тұлғалық қасиеттерді, өз заманына лайық тұлға болу харекеттерін сыни пайымдау;
6) "Абайды ұлтымыздың мәдени капиталы" ретінде бағалау.
2-тарау. "Абайтану" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Абайтану" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;
2) 6-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;
3) 7-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;
4) 8-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат;
5) 9-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат.
5. "Абайтану" пәні білімінің мазмұны бөлімдерге бөлінген:
1) оқу және түсіну;
2) талдау және жинақтау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім).
6. "Оқу және түсіну" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтінді түсініп, мәнерлеп негізгі ой түйіндерін пайымдап оқу;
2) мәтіннің тілдік қабатын (лексикалық, образдық мәнін) игеру;
3) шығарма үзінділерімен жұмыс;
4) шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн;
5) (ауызша, жазбаша) интерпретация.
7. "Талдау және жинақтау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әдеби шығарманың композициялық құрылымы;
2) көркем шығарманың идеялық мазмұны, образдар жүйесі, типтік характер;
3) көркем шығарманың тілі, стилі;
4) көркемдік тәсілдер.
8. "Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім)" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) шығармадағы тарихи шындық және көркемдік шешім;
2) рухани және көркем-эстетикалық құндылық;
3) әдеби шығармашылық;
4) әдеби сын.
9. 5-сыныпқа арналған "Абайтану" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну:
мәтінді түсініп оқи отырып, негізгі ой түйіндерін анықтау; шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу арқылы сөз, сөз тіркестерінің лексикалық және ауыспалы мағынасын ашып, мәтіндегі қолданысын түсіну; шығарманы құрылысы мен құрылымына қарай жіктеп, бөліктеріне тақырып қойып, мәтінге жоспар құру; көркем шығармадағы көтерілген мәселені (ғибратын) анықтау; көркем, шығармадағы оқиға желісін мәтінге жуық баяндап айту; мысал өлеңдерді (диалогте, сахналық көріністе, сурет, мозайка, комикс) интерпретациялау; көркем мәтіндегі ой-түйіндерді салыстырмалы үлгіде (мақал, мысал, дәйек) әңгімелеу;
2) талдау және жинақтау:
сюжетті шығармадағы фабула, композициясын тауып, жоспар құру; лирикалық шығарманы құрылысына талдау; қарасөздерді мағыналық жігіне қарай бөлу; шығармадағы кейіпкерлердің іс-әрекеті арқылы образын ашу; жас Абайды ерекшелейтін қасиеттерді шығармадағы іс-әрекеті арқылы дәйектеу; Абайдың білімді игерудің шарттары мен талаптары туралы ой-тұжырымдарын (ментальді картада, кластер) жинақтау; көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, қайталау) қызметін анықтау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; көркем мәтіндегі сөз образдарының эстетикалық құндылығын бағалау; шығарманы автор ізімен баяндап жазу; көркем шығармадағы көріністі әңгімелеп жазу; шығармадан алған әсерін зерделеп, ойтолғау, авторға, замандастарына хат жазу; "Абай қарасөздеріндегі талап пен еңбек тақырыбы" эссе жазу; оқырман ретінде шығармадан алған әсерін зерделеп, сыни хабарлама жазу.
10. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Мұхтар Әуезов "Абайдың өмірбаяны" мақаласы;
2) Мұхтар Әуезов "Зерек те талапты жас";
3) "Ғылым таппай мақтанба", "Интернатта оқып жүр", "Жасымда ғылым бар деп ескермедім", "Қыс", "Күз", "Жаз", "Жазғытұры" өлеңдері;
4) "Отыз бірінші", "Отыз екінші" қарасөздері;
5) "Есек пен бұлбұл", "Шегіртке мен құмырсқа", "Қарға мен түлкі", "Емен мен шілік" мысал өлеңдері;
6) қосымша оқуға:
Мұхтар Әуезов "Кәрі әже – Зере" ("Абай жолы" роман-эпопеясынан);
Тұрағұл Абайұлы "Менің әкемнің ерекше қасиеті";
Уәсила Мағауияқызының Абай туралы естеліктері;
Бейбіт Сапаралы "Өскенбай" (тарихи ғұмырбаяндық еңбегінен);
Мұхтар Әуезов "Құнанбай" ("Абай жолы" роман-эпопеясынан);
Мұхтар Әуезов "Ұлжан" ("Абай жолы" роман-эпопеясынан).
11. 6-сыныпқа арналған "Абайтану" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну:
мәтіндерді интонацияның құрамдас бөліктерін сақтай отырып оқу; мәнерлеп (логикалық екпін мен кідіріс жасай) оқу арқылы сөз, сөз тіркестерінің лексикалық, образдық мәнін ашып, мәтіндегі жұмсалу мақсатын түсіну; шығармадан қажетті дәйектерді жинау, негізгі ой түйіндерін анықтау; көркем шығармадағы кейіпкерлер әрекеті, шығарманың өзекті ойына қатысын анықтау арқылы көркем мәтіндегі өзекті ойды анықтау; көркем шығармадағы тұлғаның ерекшелігін (слайд, ментальді карта) сипаттау; лирикалық кейіпкерге ауызша/жазбаша сипаттама жасау;
2) талдау және жинақтау:
лирикалық шығармаларды композициялық құрылымына талдау; қарасөздерді идеялық бөліктерге бөлу; ортақ негізгі ойқазығын, лирикалық образдарды анықтау, ой-толғамдарды (ментальді картада, кластер) жинақтау; шығарма тіліндегі этномәдени бірліктерді айқындау, поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; шығармадағы көркем ауыстыруларды (троптарды: метафора, кейіптеу, метонимия, аллегория, антитеза, градация) анықтау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау, мәтіндегі нысандарды ұлттық, тарихи құндылық тұрғысында бағалау; мәтіннің көркемдік-эстетикалық құндылығына баға беру; шығарманың идеялық мазмұнын пайымдай отырып (ойтолғау, хат, пост, ертегі, өтірік өлең) жазу; шығармада көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі туралы сыни хабарлама жасау.
12. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы", "Мен жазбаймын өлеңді ермек үшін", "Біреудің кісісі өлсе, қаралы ол", "Білімдіден шыққан сөз", "Біреуден біреу артылса", "Сенбе жұртқа тұрса да қанша мақтап", "Әсемпаз болма әрнеге", "Адамның кейбір кездері", "Көңіл құсы құйқылжыр шартарапқа", "Құлақтан кіріп бойды алар" өлеңдері;
2) "Жетінші", "Он бесінші", "Он сегізінші", "Он тоғызыншы", "Жиырма бірінші" қарасөздері;
3) қосымша оқуға:
Ахмет Байтұрсынұлының "Қазақтың бас ақыны" мақаласы;
Кәкітай Ысқақұлы "Абай (Ибраһим) Құнанбайұлының өмірі" мақаласы; Ахмет Жұбанов "Абайдың музыкалық мұрасы"
13. 7-сыныпқа арналған "Абайтану" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну:
көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістермен) оқу; мәтіндегі тілдік бірліктерді дербес және мәнмәтіндегі (контексте) қызметін түсініп, идеялық мазмұндағы маңызын айқындау; көркем мәтіндегі ой-түйіндерді тауып, негізгі ой қазығына топтастыру; әдеби шығармадағы өзекті ойды, көтерілген әлеуметтік-қоғамдық, эстетикалық мәселені анықтау; көркем шығармадағы, образдарды, мінездеулерді ауызша мәтінге жуық суреттеу, сипаттау; қарасөздердегі автордың түйінді ойын (түрлі нысанды: ментальді карта, сызба) қолдана отырып баяндау;
2) талдау және жинақтау:
шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын айқындау, жоспар құру; көркем шығармадағы лирикалық образдың жасалу тәсілдерін айқындау; автордың түрлі мінез-құлық, адам болмысы туралы тұжырымдарын түрлі нысанда жинақтау; көркем шығарма тілінің, ақпараттық, фразеологиялық қырын мәнмәтінде анықтау; шығармадағы көркемдегіш құралдардың (символ, синекдоха, қайталау түрлері: эпифора, анафора, аллитерация, ассонанс, риторикалық сұрақ, арнау) қолданысын талдау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес автордың өзге шығармаларымен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; көркем образдардың тұлғалық ерекшеліктерін ашудағы автор шеберлігіне баға беру; кейіпкер болмысын сипаттап (өлең, кейіпкер монологі, диалогі, әңгіме, ) жазу; әдеби шығарманың эстетикалық құндылығы туралы шағын сыни шолу жазу.
14. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Ұяламын дегенің көңіл үшін", "Жүрек – теңіз, қызықтың бәрі – асыл тас...", "Жастықтың оты жалындап", "Жүректе қайрат болмаса", "Қансонарда бүркітші шығады аңға", "Желсіз түнде жарық ай", "Көзімнің қарасы", "Қараңғы түнде тау қалғып", "Өзгеге, көңілім, тоярсың" өлеңдері;
2) "Екінші", "Бесінші", "Жиырма үшінші", "Жиырма алтыншы", "Жиырма тоғызыншы", "Қырық төртінші" қарасөздері;
3) қосымша оқуға:
Жүсіпбек Аймауытов пен М.Әуезовтің "Абайдың өнері һәм қызметі" мақаласы; Көкбай Жанатайұлы "Абай туралы естелік"; "Біржан сал Абай ауылында" ("Абай жолы" роман-эпопеясынан үзінді).
15. 8-сыныпқа арналған "Абайтану" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну:
көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; тілдік бірліктердің семантикалық мәнін түсініп, мәтіннің ішкі бірлігіндегі қызметін айқындау, образдық қызметін ашу; әке жоқтауындағы эмоционалды-экспрессивті сөздерді зерделеу, авторлық идеяны өмір шындығымен байланыстыру; шығармадағы Абайдың ой-тұжырымдарын өзге шығармаларымен байланыстыру, тұтастыру; шығармадағы өзекті ойды анықтау, сөз образдарының идеяны берудегі қызметін ашу; көркем мәтіннен дәйектер келтіре отырып, образдардың тұлғалық ерекшеліктерін жазу/тұжырым айту; қарасөздердегі автордың түйінді ойын (түрлі нысанды: ментальді карта, сызба ) дәйектеу;
2) талдау және жинақтау:
шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын жинақтау; көркем шығармадағы образ құраушы элементтерді табу, образ сомдаушы бірліктерді жинақтау; көркем шығармадағы автордың суреттеу тілін талдау, өзіндік ерекшеліктерін айқындау; шығармадағы көркемдегіш құралдардың (психологиялық параллелизм, перифраз, аксиморон, сатира, ирония, гротеск, эллипсис) қолданысын талдау, мәтіндегі көркемдік қызметін анықтау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
шығармадағы тұлғалық қасиеттерді автордың өзге шығармаларымен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; шығарма поэтикасындағы автордың айшықты қолтаңбасына баға беру; шығарманың көркемдік-идеялық құндылығын талдап, шығарма, блог, әңгіме жазу; көркем мәтінді жалпы адамзаттық құндылық тұрғысынан бағалап, әдеби эссе жазу; шығарма бойынша жазылған әдеби сын-пікірлерге сүйене отырып, өзіндік сыни пікір жазу.
16. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Тұла бойың ұят-ар едің", "Жиырма жеті жасында", "Талаптың мініп тұлпарын", "Кешегі өткен ер Әбіш", "Орынсызды айтпаған", "Жастықтың оты қайдасың?", "Бір дәурен кемді күнге – бозбалалық", "Дүтбайға", "Мен боламын демеңдер", "Қақтаған ақ күмістей кең маңдайлы", "Білектей арқасында өрген бұрым", "Аттың сыны", "Бүркіт сыны" өлеңдері;
2) "Төртінші", "Алтыншы", "Он төртінші", "Отызыншы", "Отыз үшінші", "Отыз тоғызыншы" қарасөздері;
3) қосымша оқуға:
Мұхтар Әуезов "Халқын сүйген Әбіш" еңбегі;
Мұхтар Әуезов "Абай Құнанбаев" монографиясы;
Зәки Ахметов "Абайдың ақындық әлемі" еңбегі.
17. 9-сыныпқа арналған "Абайтану" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну:
көркем мәтінді талдап оқу; тілдік бірліктердің мәтіндегі қызметін айқындай отырып, жекелеген қолданыстардағы автордың ой-ниетін танытудағы рөлі мен концептілік мәнін ашу; шығарма бөліктерін ұқсас белгілеріне/айырмашылығына қарай топтастыру, белгілі нысандарды зерделеу; мәнмәтіндегі астарлы ойды анықтау, көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені беруде авторлық ниетті (дітті/интенцияны) түсіну; көркем шығарманың идеялық мазмұнына сүйене отырып, оқырмандық ой-пайымын ауызша/жазбаша түйіндеу; қарасөздердегі ой-толғамдарды оқырмандық ұстаным тұрғысында дәйектеп айту/жазу;
2) талдау және жинақтау:
шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, композициялық амалдарды айқындау; шығармадағы образдар жүйесін салыстыра талдау, типтік характерлерді ашу, әртүрлі мінез-құлықты саралап тану, "адал жар", "адал дос", "мағыналы жастық" тұжырымдарын айқындау, автордың ойын айқындау; көркем шығармадағы автордың стилін айқындау; шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдау, көркемдік қызметін пайымдау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; көркем шығармалардың рухани-эстетикалық құндылығына баға беру; шығарманың идеясын қоғамдық-әлеуметтік тұрғыда талдап, әдеби эссе, сценарий, өлең, блог, әңгіме, кейіпкер монологі, жоба жазу; әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, рецензия жазу.
18. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Сегіз аяқ", "Заманақыр жастары", "Жасөспірім замандас қапа қылды", "Көзінен басқа ойы жоқ", "Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат", "Адасқанның алды-жөн, арты соқпақ", "Көңілім қайтты достан да, дұшпаннан да", "Өкінішті көп өмір кеткен өтіп", "Сабырсыз, арсыз, еріншек", "Қартайдық, қайғы ойладық, ұйқы сергек", "Қыран бүркіт не алмайды салса баптап", "Ғашықтық құмарлықпен ол – екі жол", "Ғашықтың тілі – тілсіз тіл", "Жарқ етпес қара көңілім не қылса да", "Қызарып, сұрланып" өлеңдері;
2) "Тоғызыншы", "Жиырмасыншы", "Отыз алтыншы", "Отыз жетінші", "Қырқыншы" қарасөздері;
3) "Ескендір" поэмасы;
4) қосымша оқуға:
Мекемтас Мырзахметұлының "Абайдың адамгершілік мұраттары" еңбегі;
Тұрсын Жұртбайдың "Күйесің жүрек... Сүйесің" еңбегі.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
19. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші саны негізгі бөлімдердің ретін, төртінші саны оқу мақсатының ретін көрсетеді. 7.2.1.1 кодында: "7" – сынып, "2.1" – негізгі дағдылар, "1" – оқу мақсатының реті.
20. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) оқу және түсіну:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Мәтінді түсініп, мәнерлеп негізгі ой түйіндерін пайымдап оқу | 5. 1. 1. 1 мәтінді түсініп оқи отырып, негізгі ой түйіндерін анықтау | 6. 1. 1. 1 мәтіндерді интонациның құрамдас бөліктерін сақтай отырып оқу | 7. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістер мен) оқу | 8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу | 9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу |
2. Мәтіннің тілдік қабатын (лексикалық, образдық мәнін) игеру | 5. 1. 2. 1 шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу арқылы сөз, сөз тіркестерінің лексикалық және ауыспалы мағынасын ашып, мәтіндегі қолданысын түсіну | 6. 1. 2. 1 мәнерлеп (логикалық екпін мен кідіріс жасай) оқу арқылы сөз, сөз тіркестері нің лексикалы, образдық мәнін ашып, мәтіндегі жұмсалу мақсатын түсіну | 7. 1. 2. 1 мәтіндегі тілдік бірліктерді дербес және мәнмәтіндегі (контексте) қызметін түсініп, идеялық мазмұндағы маңызын айқындау |
8. 1. 2. 1 тілдік бірліктердің семантикалық мәнін түсініп, мәтіннің ішкі бірлігіндегі қызметін айқындау, образдық қызметін ашу; | 9. 1. 2. 1 тілдік бірліктердің мәтіндегі қызметін айқындайотырып, жекелеген қолданыстардағы автордың ой-ниетін танытудағы рөлі мен концептілік мәнін ашу |
3. Шығарма үзінділерімен жұмыс | 5. 1. 3. 1 шығарманы құрылысымен құрылымына қарай жіктеп, бөліктеріне тақырып қойып, мәтінге жоспар құру | 6. 1. 3. 1 шығармадан қажетті дәйектерді жинау, негізгі ой түйіндерін анықтау | 7. 1. 3. 1 көркем мәтіндегі ой-түйіндердітауып, негізгі ой қазығына топтастыру | 8. 1. 3. 1 шығармадағы Абайдың ой-тұжырымдарын өзге шығармаларымен байланыстыру, тұтастыру | 9. 1. 3. 1 шығарма бөліктерін ұқсас белгілеріне/айырмашылығына қарай топтастыру, белгілі нысандарды зерделеу |
4. Шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн | 5. 1. 4. 1 көркем шығармадағы көтерілген мәселені (ғибратын) анықтау | 6. 1. 4. 1 көркем шығармадағы кейіпкерлер әрекеті, шығарманың өзекті ойына қатысын анықтау арқылы көркем мәтіндегі өзекті ойды анықтау | 7. 1. 4. 1 әдеби шығармада өзекті ойды, көтерілген әлеуметтік-қоғамдық, эстетикалық мәселені анықтау | 8. 1. 4. 1 шығармадағы өзекті ойды анықтау, сөз образдарының идеяны берудегі қызметін ашу | 9. 1. 4. 1 мәнмәтіндегі астарлы ойды анықтау, көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені беруде авторлық ниетті (дітті/интенцияны) түсіну |
5. Интерпретация (ауызша, жазбаша) |
5. 1. 5. 1 көркем, шығармадағы оқиға желісін мәтінге жуық баяндап айту; | 6. 1. 5. 1 көркем шығармадғы тұлғаның ерекшелігін(слайд, ментальді карта) сипаттау; 6. 1. 5. 2 лирикалық кейіпкерге ауызша/жазбаша сипаттама жасау |
7. 1. 5. 1 көркем шығармадағы, образдарды, мінездеулерді ауызша мәтінге жуық суреттеу, сипаттау; |
8. 1. 5. 1 көркем мәтіннен дәйектер келтіре отырып, образдардың тұлғалық ерекшеліктерін жазу/тұжырып айту; |
9. 1. 5. 1 көркем шығарманың идеялық мазмұнына сүйене отырып, оқырмандық ой-пайымын ауызша/жазбаша түйіндеу; |
2) талдау және жинақтау:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Әдеби шығарманың композиция лық құрылымы |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармадағы фабула композиция сын тауып, жоспар құру; |
6. 2. 1. 1 лирикалық шығармаларды композициялық құрылымына талдау; | 7. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылы мына талдай отырып, негізгі тұжырымын айқындау, жоспар құру | 8. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын жинақтау | 9. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, композициялық амалдарды айқындау |
2. Көркем шығарманың идеялық мазмұны, образдар жүйесі, типтік характер |
5. 2. 2. 1 шығармадағы кейіпкерлердің іс-әрекеті арқылы образын ашу; | 6. 2. 2. 1 шығармаларға ортақ ойқазығын, образдарды анықтау, ой-толғамдарды (ментальді картада, кластер) жинақтау |
7. 2. 2. 1 көркем шығармадағы лирикалық образдың жасалу тәсілдерін айқындау; | 8. 2. 2. 1 көркем шығармадағы образ құраушы элементтерді табу, образ сомдаушы бірліктерді жинақтау | 9. 2. 2. 1 шығармадағы образдар жүйесін салыстыра талдау, типтік характерлерді ашу, әртүрлі мінез-құлықты саралап тану, "адал жар", "адал дос", "мағыналы жастық" тұжырымдарын айқындау, автордың ойын айқындау |
3. Көркем шығарманың тілі, стилі | 5. 2. 3. 1 көркем шығарма дағы поэтикалық тілдің ерекшелігінайқындау | 6. 2. 3. 1 шығарма тіліндегі этномәдени бірліктерді талдау, поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау | 7. 2. 3. 1 көркем шығарма тілінің, ақпараттық, фразеологияық қырын мәнмәтінде анықтау | 8. 2. 3. 1 көркем шығармадағы автордың суреттеу тілін талдау, өзіндік ерекшеліктерін айқындау | 9. 2. 3. 1 көркем шығармадағы автордың стилін айқындау |
4. Көркемдік тәсілдер | 5. 2. 4. 1 шығармада ғы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, қайталау) қызметін анықтау | 6. 2. 4. 1 шығармадағы көркем ауыстыруларды (троптар ды: метафора, кейіптеу, метонимия, аллегория, антитеза, градация ) анықтау | 7. 2. 4. 1 шығармадағы көркемдегіш құралдардың (троптың түрлері мен символ, синекдоха, қайталау түрлері: эпифора, анафора, аллитерация, ассонанс, риторикалық сұрақ, арнау) қолданысын талдау | 8. 2. 4. 1 шығармадағы көркемдегіш құралдардың (троп пен фигура, психологиялық параллелизм, перифраз, аксиморон, сатира, ирония, гротеск, эллипсис) қолданысын талдау, мәтіндегі көркемдік қызметін анықтау | 9. 2. 4. 1 шығармада ғы әдеби тілді құбылтумен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдау, көркемдік қызметін пайымдау |
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
1. Шығармадағы тарихи шындық және көркемдік шешім | 5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау |
6. 3. 1. 1 шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; | 7. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес автордың өзге шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау | 8. 3. 1. 1 шығармадағы тұлғалық қасиеттерді автордың өзге шығармаларымен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығы на баға беру | 9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау |
2. Рухани және көркем-эстетикалық құндылығы | 5. 3. 2. 1 көркем мәтіндегі сөз образының эстетикалық құндылығын бағалау | 6. 3. 2. 1 мәтіннің көркемдік-эстетикалық құндылығына баға беру | 7. 3. 2. 1 көркем образдардың тұлғалық ерекшелікте рін ашудағы автор шеберлігіне баға беру | 8. 3. 2. 1 шығарма поэтикасындағы автордың айшықты қолтаңбасына баға беру | 9. 3. 2. 1 көркем шығармалардың рухани-эстетикалық құндылығына баға беру |
3. Әдеби шығармашылық |
5. 3. 3. 1 шығарманы автор ізімен баяндап жазу; | 6. 3. 3. 1 шығарманың идеялық мазмұнын пайымдай отырып (ой толғау, хат, пост, ертегі, өтірік өлең ) жазу | 7. 3. 3. 1 кейіпкер болмысын сипаттап (өлең, кейіпкер монологі, диалогі, әңгіме ) жазу |
8. 3. 3. 1 шығарманың көркемдік-идеялық құндылы ғын талдап, шығарма, блог, әңгіме жазу; | 9. 3. 3. 1 шығарманың идеясын қоғамдық-әлеуметтік тұрғыда талдап, әдеби эссе, сценарий, өлең, блог, әңгіме, кейіпкер монологі, жоба жазу |
4. Әдеби сын | 5. 3. 4. 1 оқырман ретінде шығармадан алған әсерін зерделеп, сыни хабарлама жазу | 6. 3. 4. 1 шығармада көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі туралы сыни хабарлама жасау | 7. 3. 4. 1 әдеби шығарманың эстетикалық құндылығы туралы шағын сыни шолу жазу | 8. 3. 4. 1 шығарма бойынша жазылған әдеби сын-пікірлерге сүйене отырып, өзіндік сыни пікір жазу | 9. 3. 4. 1 әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, рецензия жазу |
21. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Абайтану" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
22. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімшелер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
Негізгі орта білім беру деңгейінің мамандандырылған қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Абайтану" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Оқу жоспарының концепциялық негіздері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Білім мазмұнының мақсаты | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
Абайдың өскен ортасы, тұлғалық ерекшеліктері |
"Абайтану" пәнінің ерекшелігі, пән ретіндегі сипаттамасы, Абайдың балалық шағы мен өскен ортасын жайында жазылған мақала мен көркем шығармалар арқылы игеру; Ғылымның пайдасы мен оны игерудің шарттары туралы Абай пайымын тану. | Оқу және түсіну |
5. 1. 2. 1 шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу арқылы сөз, сөз тіркестерінің лексикалық және ауыспалы мағынасын ашып, мәтіндегі қолданысын түсіну; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармадағы фабула композициясын тауып, жоспар құру; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығарма шылық (өнім) |
5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Білімдіден шыққан сөз" |
Абайдың тұлғалық болмысы мен өскен ортасын ғылыми мақалалар мен көркем шығармалар арқылы игеру; білім алу шарттарын шығармалары арқылы игеру. | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 мәтінді түсініп оқи отырып, негізгі ой түйіндерін анықтау; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 2 лирикалық шығарманы құрылысына талдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығарма шылық (өнім) |
5. 3. 2. 1 көркем мәтіндегі сөз образының эстетикалық құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
"Мініңді ұрлап жасырып..." |
Адамның түрлі мінез-құлық, іс-әрекеттерін, болмысын мысал өлеңдері мен сатирасы арқылы сын тұрғысында пайымдау. | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 мәтінді түсініп оқи отырып, негізгі ой түйіндерін анықтау; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармада ғы фабула композициясын тауып, жоспар құру; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығарма шылық (өнім) |
5. 3. 3. 1 шығарманы автор ізімен баяндап жазу; | ||
4-тоқсан | |||
"Түрлендірген дүниені тәңірім шебер" |
А.Құнанбайұлының сомдаған көркем образдарын эстетикалық-танымдық тұрғыда бейнелі әрі зерделі игеру. | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 мәтінді түсініп оқи отырып, негізгі ой түйіндерін анықтау; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 2 лирикалық шығарманы құрылысына талдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығарма шылық (өнім) |
5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; | ||
2) 6-сынып:
Оқу жоспарының концепция лық негіздері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Білім мазмұнының мақсаты | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
"Сөз түзелді, тыңдаушы, сен де түзел" |
Сөз мәдениеті, сөйлеу мәдениеті, талапты тыңдарман, адамдық болмыс жөнінде Абай көзқарастарын таныту, тағылымдық мәнін зерделеу. | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 мәтіндерді интонацияның құрамдас бөліктерін сақтай отырып оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 лирикалық шығармаларды композициялық құрылымына талдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
6. 3. 1. 2 мәтіндегі нысандарды ұлттық, тарихи құндылық тұрғысында бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Бір ғылымнан басқаның кеселі көп асқанға" |
А.Құнанбайұлының адамға тән жақсы, жаман әрекеттерді салыстыра отырып, адамшылықтың жолын нұсқайтын ой-пайымдарын саралап тану, өзіндік көзқарас қалыптастыру. | Оқу және түсіну |
6. 1. 2. 1 мәнерлеп (логикалық екпін мен кідіріс жасай) оқу арқылы сөз, сөз тіркестерінің лексикалық, образдық мәнін ашып, мәтіндегі жұмсалу мақсатын түсіну; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 2 қарасөздерді идеялық бөліктерге бөлу; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
6. 3. 1. 2 мәтіндегі нысандарды ұлттық, тарихи құндылық тұрғысында бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Абай - ақылдың бойтұмары |
Абайдың тұлғалық кемелдік туралы ойларын өмірлік ұстаным тұрғысында таразылау, оқушылардың көзқарасы мен өмірлік бағыттарына негіз етіне ықпал ету. | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 мәтіндерді интонацияның құрамдас бөліктерін сақтай отырып оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 лирикалық шығармаларды композициялық құрылымына талдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
6. 3. 1. 1 шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
"Сылдырап өңкей келісім" |
Абайдың сөз өнеріне эстетикалық талғамы мен талабын зерделеу, эстетикалық, танымдық мақсатта игеру. | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 мәтіндерді интонацияның құрамдас бөліктерін сақтай отырып оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 лирикалық шығармаларды композициялық құрылымына талдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашы лық (өнім) |
6. 3. 2. 1 мәтіннің көркемдік-эстетикалық құндылығына баға беру; | ||
3) 7-сынып:
Оқу жоспарының концепциялық негіздері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Білім мазмұнының мақсаты | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
"Пайда ойлама, ар ойла..." |
Абайдың ізгілік имандылық, мораль қағидаттары туралы ой-толғамдарын саралап тану, адамшылық негіздерді тұтынуға ықпал ету. | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістер мен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын айқындау, жоспар құру; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
7. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес автордың өзге шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Жүректе қайрат болмаса..." |
Абайдың ақыл, қайрат, жігер туралы өлеңінің мәнін түсініп, адамға рухани нәр беретін негіздерді түйсінуге талаптану. | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістермен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын айқындау, жоспар құру; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашы лық (өнім) |
7. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес автордың өзге шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
"Жақсы ат пен тату жолдас – бір ғанибет" | Қазақтың ұлттық мәдениеті мен саятшылық өнерінен түсініктерін кеңейтіп, көркемдық танымдарын дамыту, қазақ қауымындағы кейбір мінез-құлықты саралап тану. "Қансонарда бүркітші шығады аңға", "Екінші", "Жиырма алтыншы" қарасөздері. Қосымша оқуға: Көкбай Жанатайұлы "Абай туралы естелік" | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістермен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын айқындау, жоспар құру; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
7. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес автордың өзге шығармаларымен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
"Ұйықтап жатқан жүректі ән оятар" |
Абайдың музыкалық мұрасын рухани-эстетикалық, танымдық мақсатта игеру. | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістермен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын айқындау, жоспар құру; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
7. 3. 1. 1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес автордың өзге шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4) 8-сынып:
Оқу жоспарының концепциялық негіздері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Білім мазмұнының мақсаты | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
"Тұла бойың ұят, ар едің" |
Әбдірахманға арналған өлеңдері арқылы кемел адамға тән тұлғалық қасиеттерді саралап тану, сүйікті ұлына деген әке жоқтауының мәнін түсіну. | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
8. 3. 1. 1 шығармадағы тұлғалық қасиеттерді автордың өзге шығармаларымен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; | ||
2-тоқсан | |||
"Жастықтың оты қайдасың?" |
Адам өміріндегі жастық шақтың қадірін жете түсініп, қадірлі уақытты пайдалы іске, еңбекке жұмсау жөніндегі Абай тағылымын тану, тұлғалық қасиеттерді дамытып, ынтымақ, бірлікке жұмылдыру. | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
8. 3. 1. 1 шығармадағы тұлғалық қасиеттерді автордың өзге шығармаларымен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
"Біріңді қазақ, бірің дос, көрмесең істің бәрі бос" |
Адам мінезіндегі түрлі қасиеттердің жамандығы мен жақсылығын ой таразысына түсіру, адамшылық болмыс арқылы таным-түсінігін кеңейту. | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
8. 3. 2. 1 шығарма поэтикасындағы автордың айшықты қолтаңбасына баға беру; | ||
4-тоқсан | |||
"Қиыннан қиыстырар ер данасы" |
Абайдың портрет жасаудағы шеберлігін эстетикалық, танымдық мақсатта игеру. | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 шығарманы композициялық құрылымына талдай отырып, негізгі тұжырымын жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
8. 3. 2. 1 шығарма поэтикасындағы автордың айшықты қолтаңбасына баға беру; | ||
5) 9-сынып:
Оқу жоспарының концепциялық негіздері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Білім мазмұнының мақсаты | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
"Ұятын, арың оянсын, бұл сөзімді ойлансын" |
Абайдың заман адамының қайғы-қасіретін арқалаған наласы мен терең мұңын, пәлсапалық толғаныстарын зерделеп, өз заманына лайық тұлға болу харекеттерін сыни пайымдау. | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 1. 1 шығармаларды композициялық құрылымына талдай отырып, композициялық амалдарды айқындау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашлық (өнім) |
9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Жігіттер, ойын арзан, күлкі қымбат" |
Абайдың жастарға қажетті жақсы қасиеттер туралы ғылыми-пәлсапалық трактаттарын пайымдату, ақынның көркем-әдеби туындыларындағы ұлттық таным мен рухани-мәдени құндылықтарды таныту, ақын идеяларын күнделікті тұрмыста басшылыққа алуға бағыттау. | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 2. 1 шығармадағы образдар жүйесін салыстыра талдау, "мағыналы жастық" тұжырымдарын айқындап, автордың айтар ойын пайымдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
9. 3. 2. 1 көркем шығармалардың рухани- эстетикалық құндылығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
"Ер ісі ақылға ермек, бойды жеңбек" |
Хәкімнің заман келбеті мен заман адамының мінез-құлқын (мақтангөйлік, парақорлық, жағымпаздық, жалқаулық) саралату, тарихи кезеңдегі қазақ болмысын таразылау арқылы жаңа заман адамына қажетті тұлғалық қасиеттерді сыни пайымдату. | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 2. 1 шығармадағы образдар жүйесін салыстыра талдау, типтік характерлерді ашу, әртүрлі мінез-құлықты саралап тану, автордың айтар ойын айқындау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашлық (өнім) |
9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлер дің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
"Толқынын жүрегіңнің хаттай таныр" |
Адамзатқа тән шынайы сезім, сүйіспеншілік пен нәпсіқұмарлықтың аражігін саралап тану, өлең жолдары арқылы әдептілік, сүйіспеншілік, татулық сияқты қасиеттерді зерделеу, тағылымдық мәнін пайымдау. | Оқу және түсіну |
9. 1. 2. 1 тілдік бірліктердің мәтіндегі қызметін айқындай отырып, жекелеген қолданыстардағы автордың ой-ниетін танытудағы рөлі мен концептілік мәнін ашу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 3. 1 көркем шығармадағы автордың стилін айқындау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
9. 3. 2. 1 көркем шығармалардың рухани- эстетикалық құндылығына баға беру; | ||
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 қарашасы № 496 бұйрығына 6-қосымша |
|
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына 113-2 қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Абайтану" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы(оқыту қазақ тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. "Абайтану" пәнінің жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының мақсаты:
1) Абай шығармашылығының идеялық, мазмұндық-құрылымдық сипатын, тілдік, стильдік, жанрлық ерекшеліктерінен жүйелі білім беру;
2) білім алушылардың танымдық (тілдік танымдық, дүниетанымдық, тұлғатанымдық) қабілеттерін дамыту;
3) Абай ілімдері арқылы тұлғалық қасиеттерді: адамгершілік, этномәдени, тарихи, ұлттық құндылықтарды таныту, бағалай алу құзыретін дамыту, шығармашылық қабілетін шыңдау;
4) білім алушылардың өзіндік даму бағытын, сыни ой-пайымын қалыптастыру;
5) әдеби-эстетикалық талғамдары мен ізгілік және іскерлік құндылықтарын, коммуникативті құзыреттерін жетілдіру;
6) білім алушылардың сөздік қорын дамыту.
3. "Абайтану" пәнінің жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының міндеті:
1) Абайдың өлеңдері мен қарасөздерінде өрнектелген "қуатты ойды" таразылау, пәлсапалық сөздерінің мән-мағынасын ашу арқылы тәлімгерлік тағылымын таныту;
2) ақынның аудармашылық шеберлігін және нәзиралық дәстүрін таныту;
3) Абайдың қазақ әдебиетінің көшбасшысы ретіндегі құбылыстық сипатын, ұлттық әдебиетіміздің өркендеуіне жасаған идеялық-көркемдік ықпалын, өлең өнеріндегі қайталанбас қолтаңбасы мен шеберлігін, ақындық мектебін таныту;
4) ақын шығармалары арқылы ұлттық болмысымызды ұғыну, түрлі ұлттар әдебиетіндегі ұқсастықтарды ажырату, басқа ел әдебиетінің көрнекті үлгілерімен салыстыра алу;
5) Абайдың иман жолын таразылайтын ой толғамдарын шығармалары арқылы игеру, Алланы ақылмен тану қағидаттарын пайымдау;
6) ақынның шығармашылық бастауларын, қазақтың дәстүрлі өнерінен үйренгенін, сөз өнерін дамытудағы реформаторлық қырын, шығыс әдебиетімен байланысын зерделеу, Абай шығармашылығына шығыс мәдениетінің ықпалын тану, Абайдың тұлғалық кемелдену жолын саралау;
7) Абайдың орыс, еуропа әдебиеті классиктерімен шығармашылық өзектестігін, орыс, батыс қаламгерлерімен шығармашылық байланысын зерделеу, ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын бағалау.
2-тарау. "Абайтану" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Абайтану" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат;
2) 11-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат.
5. "Абайтану" пәні білімінің мазмұны бөлімдерге бөлінген:
1) білу және түсіну
2) талдау және жинақтау
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім).
6. "Білу және түсіну" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем шығармадағы поэтикалық қолданыстардың мәнін ашу, мәтіндегі қызметін түсіну;
2) шығарма үзінділерімен жұмыс;
3) шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн;
4) көркем шығармадағы форма мен мазмұн бірлігі;
5) интерпретация (ауызша және жазбаша).
7. "Талдау және жинақтау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын талдау;
2) көркем шығарманың образдар жүйесі, типтік характер;
3) көркем шығарманың тілі, стилі;
4) көркемдік тәсілдер.
8. "Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім)" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) шығармадағы тарихи шындық және көркемдік шешім;
2) рухани және көркем-эстетикалық құндылық;
3) әдеби шығармашылық;
4) әдеби сын.
9. Оқу пәнінің 10-сыныптағы базалық білім мазмұны:
1) білу және түсіну:
көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; жекелеген нысандардың, сөз образының идеяны ашудағы рөлін түсіну; мәтіннің өзекті ойын/шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын түсіну; шығармадағы объективті идеяны (пәлсапалық трактаттардағы мәнді), көркемдік шешімді айқындау; әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен мазмұн бірлігін талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; шығарманың идеялық мазмұнын заманауи көзқарастармен кіріктіре отырып интерпретациялау; көркем шығарманы өзге жанрда (әңгіме, мысал, миниатюра) ауызша/жазбаша интерпретациялау;
2) талдау және жинақтау:
әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын, талдау, (ментальді карта, кластер, тұжырым кестесі нысандарында) жинақтау; көркем шығармадағы образдарды жинақтау мен даралау; шығарманың идеялық-көркемдік мазмұнын ашуда қаламгер қолданған тіл ерекшелігі: лексика-семантикалық, мәнмәтіндік, образдық, мәнін талдау; шығармадағы көркемдік тәсілдерге талдау (троп пен фигура түрлері) авторлық идеалды айқындау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
көркем мәтіндегі шығарманың ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; көркем мәтіндегі мәселені мазмұндас туынды үлгілерімен салыстырып бағалау; шығарманың танымдық, көркем-эстетикалық құндылығына баға беру; шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби хат, лирикалық эссе, миниатюра жазу; шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын (рецензия) жазу.
10. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) "Әуелде бір суық мұз – ақыл зерек", "Жапырағы қуарған ескі үмітпен...", "Малға достың мұңы жоқ малдан басқа", "Аш қарын жұбана ма майлы ас жемей", "Көк тұман – алдыңдағы келер заман", "Өлсе өлер табиғат, адам өлмес", "Әзелде жас қартаймақ", "Базарға қарап тұрсам әркім барар", "Тоты құс түсті көбелек", "Сағаттың шықылдағы емес ермек, "Нұрлы аспанға тырысып өскенсің сен", "Алланың өзі де рас, сөзі де рас", "Алла деген сөз жеңіл", "Лай суға май бітпес қой өткенге", "Болыс болдым, мінеки", "Мәз болады болысың", "Болды да партия", "Сәулең болса кеудеңде" өлеңдері;
2) "Бірінші", "Сегізінші", "Он екінші", "Он үшінші", "Он жетінші", "Жиырма екінші", "Жиырма жетінші", "Қырық үшінші" қарасөздері;
3) қосымша оқуға:
Мекемтас Мырзахметұлы "Абайдың "Толық адам" ілімі";
Ғарифолла Есім "Хәкім Абай";
Ғарифолла Есім "Абай дүниетанымындағы Алла мен Адам болмысы".
11. Оқу пәнінің 11-сыныптағы базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну:
шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің образдық, концептілік мәнін түсіну; көркем шығарманың құрамды бірліктерімен шығармашылық жұмыс; көркем шығармадағы образдар (сөз образдары) мен мотивтердің туынды идеясымен байланысын түсіну, шығарманың өзекті ойын, концепциялық мәнін өмір шындығымен байланыста түсіну; әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен мазмұн тұтастығын талдау арқылы көтерілген әлеуметтік, гуманистік, тұлғатанымдық, психологиялық, заманауи мәселелерді терең түсіну; көркем шығарманың идеялық концепциясын сақтай отырып өзге нысанда (сценарий, мозайка, комикс) интерпретациялау;
2) талдау және жинақтау:
әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнына талдау, авторлық ұстанымды айқындау; көркем шығармадағы образдарды жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету; қаламгердің даралық стилін (шығарма тілінің лексика-семантикалық, этномәдени, когнитивті мәнін, образдық-эстетикалық өрісін) талдау; шығармадағы көркемдік тәсілдерге (троп пен фигура түрлеріне) талдау; авторлық интенция, идеалды айқындау;
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап баға беру; көркем шығарманың гуманистік, жалпы адамзаттық, рухани құндылығына баға бере отырып объективті, субъективті эссе жазу; шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын, мақала жазу.
12. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Абай және қазақтың төл өнері;
2) Абай және шығыс әдебиеті;
3) "Шығыс ақындарынша", "Жалын мен оттан жаралып", "Мен көрдім ұзын қайың құлағанын" өлеңдері;
4) Абай және Пушкин;
5) "Амал жоқ, қайттім білдірмей", "Тәңірі қосқан жар едің сен", "Онегиннің сипаты", "Онегиннің Татьянаға жауабы" өлеңдері;
6) Абай және Лермонтов;
7) "Теректің сыйы", "Жолға шықтым бір жым-жырт түнде жалғыз", "Жалғыз жалау", "Жартас", "Дұға", "Босқа әуре боп келдің бе тағы мұнда", "Қараңғы түнде тау қалғып" өлеңдері;
8) "Өзіңе сенбе, жас ойшыл", "Ауру жүрек ақырын соғады жай", "Қалың елім, қазағым, қайран жұртым", "Жүрегім менің - қырық жамау", "Өлсем орным қара жер сыз болмай ма", "Көлеңке басын ұзартып", "Қарашада өмір тұр", "Қажымас дос халықта жоқ" өлеңдері;
9) Абайдың ақын шәкірттері (Шәкәрім, Көкбай, Ақылбай, Мағауия) Абайдың қазақ өлеңіне әкелген жаңалығы;
10) "Бойы бұлғаң", "Жарым жақсы киім киіп", "Бай секілді", "Ата-анаға көз қуаныш", "Сен мені не етесің" өлеңдері;
11) "Абай дастандарындағы шығыстық сарын", "Масғұт", "Әзім әңгімесі" дастандары;
12) қосымша оқуға:
Мекемтас Мырзахметов "Абай және шығыс";
Қайым Мұхамедханов "Абай шығармаларының текстологиясы жайында";
Қажым Жұмалиев "Абайға дейінгі қазақ поэзиясы және Абай поэзиясының тілі";
Қайым Мұхамедханов "Абайдың ақын шәкірттері";
Рабиға Сыздықова "Абай шығармаларының тілі".
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші саны негізгі бөлімдердің ретін, төртінші саны оқу мақсатының ретін көрсетеді. 10.2.1.1 кодында: "10" – сынып, "2.1" – негізгі дағдылар, "1" – оқу мақсатының реті.
14. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) білу және түсіну:
Негізгі дағдылар | Оқыту мақсаттары | |
10-сынып | 11-сынып | |
1. Көркем шығармадағы поэтикалық қолданыстардың мәнін ашу, мәтіндегі қызметін түсіну | 10. 1. 1. 1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау | 11. 1. 1. 1 шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің образдық, концептілік мәнін түсіну |
2. Шығарма үзінділерімен жұмыс | 10. 1. 2. 1 жекелеген нысандардың, сөз образының идеяны ашудағы рөлін түсіну | 11. 1. 2. 1 көркем шығарманың құрамды бірліктерімен шығармашылық жұмыс |
3. Шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн | 10. 1. 3. 1 мәтіннің өзекті ойын/шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын түсіну |
11. 1. 3. 1 көркем шығармадағы образдар (сөз образдары) мен мотивтердің туынды идеясымен байланысын түсіну; |
4. Көркем шығармадағы форма мен мазмұн бірлігі |
10. 1. 4. 1 шығармадағы объективті идеяны, (пәлсапалық трактаттардағы мәнді), көркемдік шешімді айқындау; | 11. 1. 4. 1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен мазмұн тұтастығын талдау арқылы көтерілген әлеуметтік, гуманистік, тұлғатанымдық, психологиялық, заманауи мәселелерді терең түсіну |
5. Интерпретация (ауызша, жазбаша) |
10. 1. 5. 1 шығарманың идеялық мазмұнын заманауи көзқарастармен кіріктіре отырып интерпретациялау; | 11. 1. 5. 1 көркем шығарманың идеялық концепциясын сақтай отырып өзге нысанда (сценарий, мозайка, комикс) интрепретациялау |
2) талдау және жинақтау:
Негізгі дағдылар | Оқыту мақсаттары | |
10-сынып | 11-сынып | |
1. Әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын талдау | 10. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын, талдау, (ментальді карта, кластер, тұжырым кестесі нысандарда) жинақтау | 11. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнына талдау, авторлық ұстанымды айқындау |
2. Көркем шығармадағы образ, типтік характер | 10. 2. 2. 1 көркем шығармадағы образдарды жинақтау мен даралау | 11. 2. 2. 1 көркем шығармадағы образдарды жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету |
3. Көркем шығарманың тілі, стилі | 10. 2. 3. 1 шығарманың идеялық-көркемдік мазмұнын ашуда қаламгер қолданған тіл ерекшелігі: лексика- семантикалық, мәнмәтіндік, образдық, мәнін талдау | 11. 2. 3. 1 қаламгердің даралық стилін (шығарма тілінің лексика- семантикалық, этномәдени, когнитивті мәнін, образдық-эстетикалық өрісін) талдау |
4. Көркемдік тәсілдер | 10. 2. 4. 1 шығармадағы көркемдік тәсілдерге талдау (троп пен фигура түрлері), авторлық идеалды айқындау | 11. 2. 4. 1 шығармадағы көркем дік тәсілдерге (троп пен фигура түрлеріне) талдау, авторлық интенция, идеалды айқындау |
3) бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім):
Негізгі дағдылар | Оқыту мақсаттары | |
10-сынып | 11-сынып | |
1. Тарихи шындық және көркемдік шешім |
10. 3. 1. 1 көркем мәтіндегі шығарманың ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | 11. 3. 1. 1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау |
2. Көркемдік құндылығы | 10. 3. 2. 1 шығарманың танымдық, көркем-эстетикалық құндылығына баға беру | 11. 3. 2. 1 шығарманың идеясын көркемдік- эстетикалық құндылық тұрғысынан әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап баға беру |
3. Әдеби эссе | 10. 3. 3. 1 шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби хат, лирикалық эссе, миниатюра жазу | 11. 3. 3. 1 көркем шығарманың гуманистік, жалпы адамзаттық, рухани құндылығына баға бере отырып объективті, субъективті эссе жазу |
4. Әдеби сын | 10. 3. 4. 1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын (рецензия) жазу | 11. 3. 4. 1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын, мақала жазу |
15. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Абайтану" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
16. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімшелер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік"Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Абайтану" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Оқу жоспарының концепциялық негіздері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Білім мазмұнының мақсаты | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
"Толық адам" ілімі |
Адамның толық (кемел) адам болу идеяларын, қоғамдағы адам болмысы мәселелерін зерделеу. | Білу және түсіну |
10. 1. 1. 1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; |
Талдау және жинақтау |
10. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын, талдау, (ментальді карта, кластер, тұжырым кестесі нысандарында) жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
10. 3. 1. 1 көркем мәтіндегі шығарманың ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Өлсе өлер табиғат, адам өлмес" (Абайдың пәлсапалық ой- орамдары) |
Ғылымның пайдасы мен оны игерудің шарттары туралы Абай пайымы, "...Мені" мен "менікінің" айырмасын ажырата отырып, өмір сүрудегі өсиеттерін өлең жолдары мен қарасөздері арқылы талдап, ой таразысына салу. | Білу және түсіну |
10. 1. 1. 1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; |
Талдау және жинақтау |
10. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын, талдау, (ментальді карта, кластер, тұжырым кестесі нысандарда) жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
10. 3. 1. 1 көркем мәтіндегі шығарманың ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
"Алла өзгермес, адамзат күнде өзгерер" |
Абайдың мұсылман діні мен иман жолын таразылайтын ой толғамдарын шығармалары арқылы игереді, Алланы ақылмен тану қағидаттарын пайымдайды. | Білу және түсіну |
10. 1. 1. 1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; |
Талдау және жинақтау |
10. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын, талдау, (ментальді карта, кластер, тұжырым кестесі нысандарында) жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
10. 3. 1. 1 көркем мәтіндегі шығарманың ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
4. "Заманды қай жан билемек?" |
ХІХ ғасырда қазақ даласында орнаған саяси-әлеуметтік жағдайдан билік жүйесінің өзгеруі, оның қазақ қоғамына тиігізген әсері, ұлттық құндылық пен мінез өзгерістері, ел міні туралы ой-пайымдарын өлеңдері мен қарасөздері арқылы саралап тану, өзіндік сыни көзқарас қалыптастыру. | Білу және түсіну |
10. 1. 1. 1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; |
Талдау және жинақтау |
10. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнын, талдау, (ментальді карта, кластер, тұжырым кестесі нысандарында) жинақтау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
10. 3. 1. 1 көркем мәтіндегі шығарманың ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2) 11-сынып:
Оқу жоспарының концепция лық негіздері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Білім мазмұны ның мақсаты | Білім алушыларға тиісті құзыреттіліктер мен оқу міндеттері |
1-тоқсан | |||
"Ғылымды іздеп, дүниені көздеп екі жаққа үңілдім" |
Ақынның шығармашылық бастауларын: қазақтың дәстүрлі өнерінен үйренгенін, сөз өнерін дамытудағы реформаторлық қырын, шығыс әдебиетімен байланысын зерделеу, Абай шығармашылығына шығыс мәдениетінің ықпалын, назиралық дәстүрін таныту, Абайдың тұлғалық кемелдену жолын таныту; | Білу және түсіну |
11. 1. 1. 1 шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің образдық, концептілік мәнін түсіну; |
Талдау және жинақтау |
11. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнына талдау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
11. 3. 1. 1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Абай және батыс әдебиеті |
Абайдың орыс, еуропа әдебиеті классиктері шығармашылық өзектестігін пайымдату. | Білу және түсіну |
11. 1. 1. 1 шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің образдық, концептілік мәнін түсіну; |
Талдау және жинақтау |
11. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнына талдау, авторлық ұстанымды айқындау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
11. 3. 1. 1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
3. "Мыңмен жалғыз алыстым" |
"Соқтықпалы, соқпақсыз" өміріндегі жалғыздық күйін, мұң мен зарын пайымдату, Абайдың ойшылдығы мен ақындық өрісін таныту. | Білу және түсіну |
11. 1. 1. 1 шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің образдық, концептілік мәнін түсіну; |
Талдау және жинақтау |
11. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнына талдау, авторлық ұстанымды айқындау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
11. 3. 1. 1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Абай шығармаларындағы дәстүр мен жаңашылдық |
Абайдың ақындық мектебі, ақындық өрісі, Абайдың қазақ өлеңіне әкелген жаңалығын, Абайдың сөз саптасы, тілінің көркемдік қырларын қазақ әдебиетіндегі көшбасшылық орнын таныту; | Білу және түсіну |
11. 1. 1. 1 шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің образдық, концептілік мәнін түсіну; |
Талдау және жинақтау |
11. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициялық құрылымы мен идеялық мазмұнына талдау, авторлық ұстанымды айқындау; | ||
Бағалау (салыстыру) және шығармашылық (өнім) |
11. 3. 1. 1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 қарашасы № 496 бұйрығына 7-қосымша |
|
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына 192-1 қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. Қазақ тілі пәнін оқыту мақсаты – мемлекеттік тілді қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, қазақ әдеби тілі нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, шығармашылыққа үйрету, ең бастысы, орта мектепке сай лингвистикалық білім беру.
3. "Қазақ тілі" оқу пәнін тереңдетіп оқытудың негізгі міндеттері:
1) қазақ тілін Қазақстан Республикасының аумағында қоғамның барлық салаларында еркін қолдана білуі үшін білім алушының коммуникативтік дағдыларын жетілдіру, еркін сөйлеуге және сауатты жазуға үйрету;
2) мәтіннің типтерін, стилін, жанрын тану үшін мәтінді құрайтын барлық тілдік құралдарды, синтаксистік құрылымдарды, лексикалық бірліктерді, сөздің дыбыстық және морфемдік құрамын тануға үйрету;
3) ауызша және жазбаша мәтінтудыру дағдыларын жетілдіру үшін орфоэпия және орфография нормаларын білу, сөйлеу мәдениетін және шешендік өнерді меңгеру, түрлі стильдер мен жанрларда мәтінтудырудың әдіс-тәсілдерін жетілдіру;
4) мәтіндерге қойылған мақсатқа сәйкес қорытынды синтез, анализ жасау, бағалау дағыларын қалыптастыру.
2-тарау. "Қазақ тілі" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Қазақ тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;
2) 6-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;
3) 7-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;
4) 8-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат;
5) 9-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді.
5. Оқу мақсаттары қазақ тілін ғылыми пән ретінде оқитын білім алушыларға мәтінтану мен мәтінтудыру дағдыларын жетілдіру арқылы өмірге қажет функционалды білім беруді көздейді. Мұның өзі орта мектеп деңгейіне сай лингвистикалық білім алуға негізделеді.
Оқу мазмұны 3 бөлімнен тұрады:
1) мәтінтану: тыңдау және оқу арқылы мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ойды таба білу, мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу, әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпаратты алумен қатар, мәтіннің стилі мен жанрын, мәтіннің типтерін және әр типке тиісті қолданылатын тілдік құралдарын ажырата білуден тұрады;
2) мәтінтудыру: мәтіннің мазмұнын айту кезінде орфоэпиялық нормаларды сақтаудан бастап, тіл мәдениетінің талаптарын орындай отырып, шешен сөйлеу деңгейіне жетуді көздейді. Орфографияжәне пунктуация талаптарын сақтай отырып, барлық стильдер мен жанрларда мәтін жаза алу арқылы мәтінтудыру дағдысын жетілдіруді көздейді;
3) әдеби тіл нормалары: айту және жазу әрекеті кезінде лексика-грамматикалық нормаларды, оның ережелерін және ерекшеліктерін қатаң сақтауды үйретуді көздейді.
6. "Мәтінтану" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтіннің мазмұнын тану;
2) мәтіннің стилі мен жанрын тану.
7. "Мәтінтудыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ауызекі сөйлеу және көркем әдебиет стильдерінде мәтінтудыру;
2) ауызекі және көркем әдебиет стилінде ауызша сөйлеу;
3) ресми стильде мәтінтудыру, сөйлеу;
4) публицистикалық стильде мәтінтудыру, сөйлеу;
5) ғылыми стильде мәтінтудыру, сөйлеу.
8. "Әдеби тіл нормаларын сақтау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) лексика-грамматикалық норма;
2) орфографиялық норма;
3) орфоэпиялық норма;
4) пунктуациялық норма.
9. 5-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; тыңдалым мәтіні бойынша тірек сөздер мен жетекші сұрақтар құрастыру; мәтін құрылымын сақтай отырып жоспар құру; мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау; мәтіндегі шешімге пікір білдіру, балама шешімдер ұсыну; мәтіннен ауызекі сөйлеу стиліне тән элементтерді ажырата білу; мәтіннен ауызекі сөйлеу және жазба тілдердің стильдік айырмашылықтарын тану; ауызекі сөйлеу стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау;
2) мәтінтудыру:
әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер бойынша сипаттау мәтінін жазу; ауызекі сөйлеу үлгілері кездесетін сипаттау, баяндау мәтіндерін жазу дағдыларын қалыптастыру; сәлемдесу, танысу, рұқсат сұрау, қоштасу кезінде ұлттық этикетті сақтау; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (құттықтау хат, хабарлама хат) мәтін жазу; өзін және қоршаған ортаны таныстырумәтінін сөйлеу нормасына сай құрап айту; мәтіндегі негізгі ойды айқындап, жинақы мәтін жазу дағдысын қалыптастыру; әдеби тіл нормалары бойынша өз бетінше ереже, анықтама құрап жазу, ойын ауызша дәлелдеу;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату; есім сөздердің түрленуін анықтау; сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; қазақ тілінің дыбыстық жүйесін білу, фонетикалық талдау жасау; сөз мағыналарын ажырата білу, лексикалық талдау жасау; сөйлемнің айтылу сазы мен мақсатына қарай түрлерін ажырату, синтаксистік талдау жасау;
айтылым-жазылым нормалары:
орфографиялық норма: әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жазу;
пунктуациялық норма: сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін білу;
орфоэпиялық норма: сөздердің жуан, жіңішке үндесімі мен қосымша жалғану кезіндегі айтылым нормаларын сақтау.
10. 6-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау; тыңдалым мәтінінде көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру; мәтін құрылымын анықтау; мәтінде баяндалған дәлелдер мен фактілерді ажырату арқылы негізгі ойды анықтау; әртүрлі дереккөздерден алынған ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру; көркем әдебиет стилінің құрылымын және өзіндік белгілерін білу; ауызекі тіл мен көркем әдебиет жанрының ерекшеліктерін білу; көркем әдебиет стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау;
2) мәтінтудыру:
Әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу; көркем әдебиет стилінің нормаларын сақтап берілген тақырып бойынша шығармашылық диктант жазу; қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өтініш, түсініктеме) мәтін жазу; тұрмыстық зат және техника құралдары туралы мақтау, жарнамалау мәтінін аритикуляциялық талаптарға сай айту; көтерілген мәселеге (тақырыпқа) өз ойын білдіру арқылы шағын мәтін жазу; түсіндірме сөздіктің стилімен жеке сөздердің мағынасын ашу, көпшілікке түсіндіру;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату; есім сөздер мен есімдіктің түрленуін (септеу) анықтау; сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау; айтылым кезіндегі үндестік заңының сақталуын білу, фонологиялық талдау жасау; сөздік құрамның толығу ерекшеліктерін білу, лексикалық талдау жасау; сөз тіркестері және оларға тән синтаксиситік белгілерді ажырата білу, синтаксистік талдау жасау.
Айтылым-жазылым нормалары:
орфографиялық норма: есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларының орфографиялық нормасын сақтау;
пунктуациялық норма: үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу;
орфоэпиялық норма: түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау.
11. 7-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
оқылым стратегияларын қолданып, зерттеп оқу; тыңдалым мәтіні бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; мәтіннің қарым-қатынас формасын ажырату (диалогтік, монологтік, полилогтік); мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыру арқылы негізгі ойды анықтау; мәтіннің функционалдық-мағыналық типін талқылау; көркем әдебиет пен публицистикалық стильдің өзіне тән белгілерін салыстыру; публицистикалық стильге тән жанрларды ажырата білу; публицистикалық стильге тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау;
2) мәтінтудыру:
әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру; бейнебаян желісіне сүйеніп оқиғаны көркем мәтін стилінде мазмұндау дағдыларын қалыптастыру; тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өмірбаян, мінездеме, түйіндеме) мәтін жазу; публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, монолог айту немесе диалогқа белсене қатысу дағдыларын жетілдіру; тақырыпқа сәйкес сипаттау, баяндау түрінде эссе жазу; ғылыми мәтінді жинақтап аннотация жазу және оны тезиске айналдырып баяндау;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: атауыш және көмекші сөздерді ажырату; етістіктің түрлері мен категорияларының ерекшеліктерін тану; сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; айтылым, жазылым кезіндегі үндестік заңын тану, фонологиялық талдау жасау; сөздердің түпкі және туынды мағынасын ажырата білу, лексикалық талдау жасау; сөйлем мүшелерінің сөйлемдегі қызметін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау.
Айтылым-жазылым нормалары:
орфографиялық норма: буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу;
пунктуациялық норма: сөйлем соңына қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу;
орфоэпиялық норма: сөздердің жуан-жіңішкелік үндесімі мен ерін үндестігі нормаларын сақтауға дағдылану;
12. 8-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
оқылым стратегияларын қолданып, талдап оқу; тыңдалым мәтіні бойынша альтернативті сұрақтар құрастыру; тақырыбы ұқсас әртүрлі стильдегі мәтіндердің түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау, пайымдау) салыстыра талдау; мәтіннің коммуникациялық табиғатына талдау жасау арқылы негізгі ойды анықтау; мәтінді ақпараттың өзектілігі мен құндылығы тұрғысынан бағалау; ресми стильдің қызметі мен өзіне тән рәсімделу үлгілерін білу; ресми стильге тән жанрларды ажырата білу; ресми іс-қағаздар стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау;
2) мәтінтудыру:
берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу; көркем мәтін стилінің тілдік ерекшеліктерін сақтап, түрлі жанрларда мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру; ауызша сөйлеу және өлең оқу кезінде интонацияның құрамдас бөліктерін сақтау; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (алғыс хат, сұраныс хат) мәтін жазу; публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, көпшілік алдында оқуға арналған үндеу, уағыз, үгіт-насихат мәтіндерін құрастыру; автордың негізгі ойын сақтай отырып, сұхбат құрастыру; берілген тақырып бойынша презентация дайындау және оны көпшілік алдында қорғау;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: сөз таптары (одағай, еліктеу, оқшау сөздер) және оның мағыналық түрлерін ажырату; сөз таптарының сөйлемдегі қызметін тану; сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау; сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді ажырата білу; етістіктерді лексика-грамматикалық топтарға ажырата білу, лексикалық мағынасын ашу; сөз тіркесінің сөйлемдегі байланысу тәсілдері мен түрлерін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау.
Айтылым-жазылым нормалары:
орфографиялық норма: дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі;
пунктуациялық норма: сөйлем ішіне қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу;
орфоэпиялық норма: сөйлеу ішіндегі, сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау.
13. 9-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
белгілі мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу; тыңдалым мәтіні бойынша сократтық сұрақтар құрастыру; мәтіннің мағыналық құрылымын қамтамасыз ететін талаптарына талдау жасау (байланыстылық, бүтіндік, қисындылық, ақпараттылық); мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау;проблемалық мәтіннің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалау, оны шешу жөнінде өз болжамын айту; ресми стиль мен ғылыми стильдің өзіне тән ерекшеліктерін салыстыру; мәтіннің құрылымы мен рәсімделуі арқылы ғылыми стильге тән жанрлық ерекшеліктерін ажырату; ғылыми стильге тән ерекшеліктерді білу және қолдану;
2) мәтінтудыру:
берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру; түрлі жанрларда көркем мәтін тудыру кезінде паймыдау және қорытындылау дағдыларын қалыптастыру; сөздің композициясын, сөйлеу техникасын, сөз өнерін игеру дағдыларын жетілдіру; берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (заң баптарын құрастыру) мәтін жазу; көпшілік алдында сөйлеу техникасын жетілдіру, келтірген фактілерге сендіру қабілетін және суырыпсалма өнерін, ділмарлықты жетілдіру; берілген тақырыпта салыстыру, дәлелдеу эссесін жазу;
терминдер мен кәсіби сөздерді қолданып ғылыми жұмыс жазу және қорғау;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: сөз таптары және оның мағыналық түрлерін ажырату; грамматикалық ұғымдарды (форма, мағына, категория) ажырату; мәтіндегі барлық сөздердің морфологиялық құрамын білу, барлық сөз таптарына морфологиялық талдау жасау; сөйлемдерді сөз сазына қарай ырғақтық топтарға бөлу; сөз мағынасының түрлері және оларды типтендіре білу, лексикалық талдау жасау; сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге кешенді синтаксистік талдау жасау.
Айтылым-жазылым нормалары:
орфографиялық норма: кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау;
пунктуациялық норма: тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу;
орфоэпиялық норма: сөйлемді ырғақты топтарға бөліп, сөйлеу сазын сақтап айту дағдыларын жетілдіру.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
14. Бағдарламада оқыту мақсаттары сан мен әріптен тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші, үшінші сандар бөлім мен бөлімше, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік номерін көрсетеді. 5.1.2.1 кодында: "5" – сынып, "1.2" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқыту мақсатының реттік саны.
15. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
1) мәтінтану: | |||||
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Мәтіннің мазмұнын тану | 5. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау | 6. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау | 7. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, зерттеп оқу | 8. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, талдап оқу | 9. 1. 1. 1 белгілі мақсат үшін оқылым стратегияларын тиімді қолдана білу |
5. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша тірек сөздер мен жетекші сұрақтар құрастыру | 6. 1. 1. 2 тыңдалым мәтінінде көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру | 7. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру | 8. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша альтернативті сұрақтар құрастыру | 9. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша сократтық сұрақтар құрастыру | |
5. 1. 1. 3 мәтін құрылымын сақтай отырып жоспар құру | 6. 1. 1. 3 мәтін құрылымын анықтау | 7. 1. 1. 3 мәтіннің қарым-қатынас формасы ажырату (диалогтік, монологтік, полилогтік) | 8. 1. 1. 3 тақырыбы ұқсас әртүрлі стильдегі мәтіндердің түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау, пайымдау) салыстыра талдау | 9. 1. 1. 3 мәтіннің мағыналық құрылымын қамтамасыз ететін талаптарына талдау жасау (байланыстылық, бүтіндік, қисындылық, ақпараттылық) | |
5. 1. 1. 4 мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау | 6. 1. 1. 4 мәтінде баяндалған дәлелдер мен фактілерді ажырату арқылы негізгі ойды анықтау | 7. 1. 1. 4 мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыру арқылы негізгі ойды анықтау | 8. 1. 1. 4 мәтіннің коммуника циялық табиғатына талдау жасау арқылы негізгі ойды анықтау | 9. 1. 1. 4 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау | |
5. 1. 1. 5 мәтіндегі шешімге пікір білдіру, балама шешімдер ұсыну | 6. 1. 1. 5 әртүрлі дереккөздерден алынған ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру | 7. 1. 1. 5 мәтіннің функционалдық-мағыналық типін талқылау | 8. 1. 1. 5 мәтінді ақпараттың өзектілігі мен құндылығы тұрғысынан бағалау | 9. 1. 1. 5 проблемалық мәтіннің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалау, оны шешу жөнінде өз болжамын айту | |
2. Мәтіннің стилі мен жанрын тану | 5. 1. 2. 1 мәтіннен ауызекі сөйлеу стиліне тән элементтерді ажырата білу | 6. 1. 2. 1 көркем әдебиет стилінің құрылымын және өзіндік белгілерін білу | 7. 1. 2. 1 көркем әдебиет пен публицистикалық стильдің өзіне тән белгілерін салыстыру | 8. 1. 2. 1 ресми стильдің қызметі мен өзіне тән рәсімделу үлгілерін білу | 9. 1. 2. 1 ресми стиль мен ғылыми стильдің өзіне тән ерекшеліктерін салыстыру |
5. 1. 2. 2 мәтіннен ауызекі сөйлеу және жазба тілдердің стильдік айырмашылықтарын тану | 6. 1. 2. 2 ауызекі тіл мен көркем әдебиет жанрының ерекшеліктерін білу | 7. 1. 2. 2 публицистикалық стильге тән жанрларды ажырата білу | 8. 1. 2. 2 ресми стильге тән жанрларды ажырата білу | 9. 1. 2. 2 мәтіннің құрылымы мен рәсімделуі арқылы ғылыми стильге тән жанрлық ерекшеліктерін ажырату | |
5. 1. 2. 3 ауызекі сөйлеу стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау | 6. 1. 2. 3 көркем әдебиет стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау | 7. 1. 2. 3 публицистикалық стильге тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау | 8. 1. 2. 3 ресми іс-қағаздар стиліне тән тілдік ерекшеліктерді тану және талдау | 9. 1. 2. 3 ғылыми стильге тән ерекшеліктерді білу және қолдану | |
2) мәтінтудыру: | |||||
1) Көр кем әдебиет және ауызекі сөйлеу стильдерінде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдірУ | 5. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер бойынша сипаттау мәтінін жазу | 6. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу | 7. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру | 8. 2. 1. 1 берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу | 9. 2. 1. 1 берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру |
5. 2. 1. 2 ауызекі сөйлеу үлгілері кездесетін сипаттау, баяндау мәтіндерін жазу дағдыларын қалыптастыру | 6. 2. 1. 2 көркем әдебиет стилінің нормаларын сақтап, берілген тақырып бойынша шығармашылық диктант жазу | 7. 2. 1. 2 бейнебаян желісіне сүйеніп, оқиғаны көркем мәтін стилінде мазмұндау дағдыларын қалыптастыру | 8. 2. 1. 2 көркем мәтін стилінің тілдік ерекшеліктерін сақтап, түрлі жанрларда мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру | 9. 2. 1. 2 түрлі жанрларда көркем мәтін тудыру кезінде паймыдау және қорытындылау дағдыларын қалыптастыру | |
5. 2. 1. 3 сәлемдесу, танысу, рұқсат сұрау, қоштасу кезінде ұлттық этикетті сақтау | 6. 2. 1. 3 қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру | 7. 2. 1. 3 тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану | 8. 2. 1. 3 ауызша сөйлеу және өлең оқу кезінде интонацияның құрамдас бөліктерін сақтау | 9. 2. 1. 3 сөздің композициясын, сөйлеу техникасын, сөз өнерін игеру дағдыларын жетілдіру | |
2) Ресми іс-қағаздар стилінде жазылым дағдыларын жетілдіру | 5. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (құттықтау хат, хабарлама хат) мәтін жазу | 6. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өтініш, түсініктеме) мәтін жазу | 7. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өмірбаян, мінездеме, түйіндеме) мәтін жазу | 8. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (алғыс хат, сұраныс хат) мәтін жазу | 9. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (заң баптарын құрастыру) мәтін жазу |
3) Публицистикалық стильде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру | 5. 2. 3. 1 өзін және қоршаған ортаны таныстыру мәтінін сөйлеу нормасына сай құрап айту | 6. 2. 3. 1 тұрмыстық зат және техника құралдары туралы мақтау, жарнамалау мәтінін аритикуляциялық талаптарға сай айту | 7. 2. 3. 1 публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, монолог айту немесе диалогқа белсене қатысу дағдыларын жетілдіру | 8. 2. 3. 1 публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, көпшілік алдында оқуға арналған үндеу, уағыз, үгіт-насихат мәтіндерін құрастыру | 9. 2. 3. 1 көпшілік алдында сөйлеу техникасын жетілдіру, келтірген фактілерге сендіру қабілетін және суырыпсалма өнерін, ділмарлықты жетілдіру |
5. 2. 3. 2 мәтіндегі негізгі ойды айқындап, жинақы мәтін жазу дағдысын қалыптастыру | 6. 2. 3. 2 көтерілген мәселеге (тақырыпқа) өз ойын білдіру арқылы шағын мәтін жазу | 7. 2. 3. 2 тақырыпқа сәйкес сипаттау, баяндау түрінде эссе жазу | 8. 2. 3. 2 автордың негізгі ойын сақтай отырып, сұхбат құрастыру | 9. 2. 3. 2 берілген тақырыпта салыстыру, дәлелдеу эссесін жазу | |
4) Ғылыми стильде айтылым және жазылым дағдыларын жетілдіру | 5. 2. 4. 1 әдеби тіл нормалары бойынша өз бетінше ереже, анықтама құрап жазу, ойын ауызша дәлелдеу | 6. 2. 4. 1 түсіндірме сөздіктің стилімен жеке сөздердің мағынасын ашу, көпшілікке түсіндіру | 7. 2. 4. 1 ғылыми мәтінді жинақтап аннотация жазу және оны тезиске айналдырып баяндау | 8. 2. 4. 1 берілген тақырып бойынша презентация дайындау және оны көпшілік алдында қорғау | 9. 2. 4. 1 терминдер мен кәсіби сөздерді қолданып ғылыми жұмыс жазу және қорғау |
3) әдеби тіл нормалары: | |||||
1) Лексика-грамматикалық норма | 5. 3. 1. 1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату | 6. 3. 1. 1 сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату | 7. 3. 1. 1 атауыш және көмекші сөздерді ажырату | 8. 3. 1. 1 сөз таптары (одағай, еліктеу, оқшау сөздер) және оның мағыналық түрлерін ажырату | 9. 3. 1. 1 сөз таптары және оның мағыналық түрлерін ажырату |
5. 3. 1. 2 есім сөздердің түрленуін анықтау | 6. 3. 1. 2 есім сөздер мен есімдіктің түрленуін анықтау | 7. 3. 1. 2 етістіктің түрлері мен категорияларының ерекшеліктерін тану | 8. 3. 1. 2 сөз таптарының сөйлемдегі қызметін тану | 9. 3. 1. 2 грамматикалық ұғымдарды (форма, мағына, категория) ажырату | |
5. 3. 1. 3 сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау | 6. 3. 1. 3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау | 7. 3. 1. 3 сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау | 8. 3. 1. 3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау | 9. 3. 1. 3 мәтіндегі барлық сөздердің морфологиялық құрамын білу, барлық сөз таптарына морфологиялық талдау жасау | |
5. 3. 1. 4 қазақ тілінің дыбыстық жүйесін білу, фонетикалық талдау жасау | 6. 3. 1. 4 айтылым кезіндегі үндестік заңының сақталуын білу, фонологиялық талдау жасау | 7. 3. 1. 4 айтылым, жазылым кезіндегі үндестік заңын тану, фонологиялық талдау жасау | 8. 3. 1. 4 сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді ажырата білу | 9. 3. 1. 4 сөйлемдерді сөз сазына қарай ырғақтық топтарға бөлу | |
5. 3. 1. 5 сөз мағыналарын ажырата білу, лексикалық талдау жасау | 6. 3. 1. 5 сөздік құрамның толығу ерекшеліктерін білу, лексикалық талдау жасау | 7. 3. 1. 5 сөздердің түпкі және туынды мағынасын ажырата білу, лексикалық талдау жасау | 8. 3. 1. 5 етістіктерді лексика-грамматикалық топтарға ажырата білу, лексикалық мағынасын ашу | 9. 3. 1. 5 сөз мағынасының түрлері және оларды типтендіре білу, лексикалық талдау жасау | |
5. 3. 1. 6 сөйлемнің айтылу сазы мен мақсатына қарай түрлерін ажырату, синтаксистік талдау жасау | 6. 3. 1. 6 сөз тіркестері және оларға тән синтаксиситік белгілерді ажырата білу, синтаксистік талдау жасау | 7. 3. 1. 6 сөйлем мүшелерінің сөйлемдегі қызметін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау | 8. 3. 1. 6 сөз тіркесінің сөйлемдегі байланысу тәсілдері мен түрлерін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау | 9. 3. 1. 6 сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге кешенді синтаксистік талдау жасау | |
2) Айтылым- жазылым нормалары | 5. 3. 2. 1 әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жазу | 6. 3. 2. 1 есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларыныңорфографиялық нормасын сақтау | 7. 3. 2. 1 буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу | 8. 3. 2. 1 дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі | 9. 3. 2. 1 кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау |
5. 3. 2. 2 сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатынтыныс белгілерін білу | 6. 3. 2. 2 үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу | 7. 3. 2. 2 сөйлем соңына қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу | 8. 3. 2. 2 сөйлем ішіне қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу | 9. 3. 2. 2 тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу | |
5. 3. 2. 3 сөздердің жуан, жіңішке үндесімі мен қосымша жалғану кезіндегі айтылым нормаларын сақтау | 6. 3. 2. 3 түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау | 7. 3. 2. 3 сөздердің жуан-жіңішкелік үндесімі мен ерін үндестігі нормаларын сақтауға дағдылану | 8. 3. 2. 3 сөйлеу ішіндегі сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау | 9. 3. 2. 3 сөйлемді ырғақты топтарға бөліп, сөйлеу сазын сақтап айту дағдыларын жетілдіру | |
16. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады. Ұзақ мерзімді жоспарда барлық сынып бойынша әр тарауда қамтылуы тиіс оқу мақсаттарының көлемі белгіленген.
17. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімшелер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде)
1) 5-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Заттар | |||
Атаулар әлемі (деректі, дерексіз заттар, кісі есімдері, жер-су атаулары, қоршаған орта, жалпы зат атаулары) |
1.1. Зат атаулары. Зат есім. Зат есімнің сұрақтары | Мәтінтану |
5. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 1. 1әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер бойынша сипаттау мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 5. 3. 2. 2. сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін білу | ||
2. Дыбыстар | |||
У да шу әлем (табиғи дыбыстар, жасанды дыбыстар, тіл дыбыстары, дыбыс күші) |
2.1 Қазақ әліпбиі | Мәтінтану |
5. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша тірек сөздер мен жетекші сұрақтар құрастыру; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 1. 2 ауызекі сөйлеу үлгілері кездесетін сипаттау, баяндау мәтіндерін жазу дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 5. 3. 1. 4 қазақ тілінің дыбыстық жүйесін білу, фонетикалық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 5. 3. 2. 1 әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жаз | ||
2-тоқсан | |||
3. Заттың белгісі | |||
Халықтан әділ сыншы жоқ (адамның сырт келбеті, мінез-құлқы, қазақ ұғымындағы кей түстердің қасиеті, жылқы атаулары) |
3.1 Сын есім. Сын есімнің сұрақтары | Мәтінтану |
5. 1. 1. 4 мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру | 5. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (құттықтау хат, хабарлама хат) мәтін жазу | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 5. 3. 2. 1 әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жазу | ||
4. Заттың саны | |||
Сандар сөйлейді (қазақ ұғымындағы киелі сандар, халық өлшемдері, біз қаншаумыз) |
4.1 Сан есім. Дара және күрделі сан есімдер | Мәтінтану |
5. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 3. 2 мәтіндегі негізгі ойды айқындап, жинақы мәтін жазу дағдысын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 5. 3. 2. 3 сөздердің жуан, жіңішке үндесімі мен қосымша жалғану кезіндегі айтылым нормаларын сақтау | ||
3-тоқсан | |||
5. Сөздің мағынасы | |||
Сөздің сырын сөз ашады (сөз туралы мақал-мәтелдер, мәндес, тұлғалас, қарсы мағынадағы сөздер, кірме сөздер) |
5.1 Сөздің тура және ауыспалы мағынасы | Мәтінтану |
5. 1. 1. 3 мәтін құрылымын сақтай отырып жоспар құру; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 3. 1 өзін және қоршаған ортаны таныстырумәтінін сөйлеу нормасына сай құрап айту; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 3 сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
6. Әрекет | |||
Қазақтың ұлттық ойындары (көкпар, асық ойнау, бәйге, арқан тарту) |
6.1 Етістік | Мәтінтану |
5. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша тірек сөздер мен жетекші сұрақтар құрастыру; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер бойынша сипаттау мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 1 сөз таптары (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) және олардың мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 5. 3. 2. 1 әріптердің емлесі, түбір сөздердің сақталуы мен қосымшалардың жалғануын ескере отырып, терме диктантын жазу | ||
7. Сөйлем | |||
"Пай, пай, пай, киелі неткен жер!" (табиғат- туған анамыз, табиғатпен үндес қазақтың бұрынғы тұрмысы, табиғатты қорғау туралы тыйым сөздер) |
7.1 Сөйлем түрлері | Мәтінтану |
5. 1. 1. 4 мәтінде баяндалған оқиғаның себебі мен мақсаты арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 1. 2 ауызекі сөйлеу үлгілері кездесетін сипаттау, баяндау мәтіндерін жазу дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 6 сөйлемнің айтылу сазы мен мақсатына қарай түрлерін ажырату, синтаксистік талдау жасау; | ||
4-тоқсан | |||
8. Күрделі сөздер | |||
Аңызға айналған өлке (еліміздегі белгілі жерлер мен елге тұтқа болған тұлғалар) |
8.1 Күрделі сөздердің түрлері | Мәтінтану |
5. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, негізгі және қосымша ақпаратты анықтау; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 1. 3 сәлемдесу, танысу, рұқсат сұрау, қоштасу кезінде ұлттық этикетті сақтау; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 3 сөз таптарына (зат есім, сын есім, сан есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
9. Тілдің табиғаты | |||
"Бабам тілі сен қалдың" (әлем тілдері, тілдің, жазудың пайда болуы, тілдің міндеті...) |
9.1 Тілдің анықтамасы және қызметі | Мәтінтану |
5. 1. 1. 3 мәтін құрылымын сақтай отырып жоспар құру; |
Мәтінтудыру |
5. 2. 3. 1 өзін және қоршаған ортаны таныстыру мәтінін сөйлеу нормасына сай құрап айту; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
5. 3. 1. 5 сөз мағыналарын ажырата білу, лексикалық талдау жасау; | ||
2) 6-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Сөз құрамы | |||
Жылдың төрт мезгілі (көктем туады, жаз шығады, күз түседі, қыс келеді ...) |
1.1 Түбір | Мәтінтану |
6. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 1әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 6. 3. 1. 3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 1 есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларының орфографиялық нормасын сақтау | ||
2. Мәтін | |||
"Толғауы тоқсан қызыл тіл" (әдебиет пәнінен өткен көркем мәтіннің түрлі жанрлары...) |
2.1 Мәтіннің құрамы | Мәтінтану |
6. 1. 1. 3 мәтін құрылымын анықтау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 2 көркем әдебиет стилінің нормаларын сақтап берілген тақырып бойынша шығармашылық диктант жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 4 айтылым кезіндегі үндестік заңының сақталуын білу, фонологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 2 үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу | ||
2-тоқсан | |||
3. Сөз байлығы | |||
Он сегіз мың ғалам (ғарыш, күн жүйесі, аспан әлеміне қатысты қазақи түсініктер, мақал-мәтелдер...) |
3.1 Сөздік қор және сөздік құрам | Мәтінтану |
6. 1. 1. 4 мәтінде баяндалған дәлелдер мен фактілерді ажырату арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (өтініш, түсініктеме) мәтін жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары |
6. 3. 1. 3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 6. 3. 2. 3 түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау | ||
4. Зат есімнің сөзжасамдық және грамматикалық сипаты | |||
"Сәлем – сөздің анасы" (жөн сұрасу, бата беру, тілек айту, қоштасу...) |
4.1 Зат есімнің жасалуы | Мәтінтану |
6. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 3 қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 2 есім сөздер мен есімдіктің түрленуін анықтау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 2 үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу | ||
3-тоқсан | |||
5. Есімдік | |||
"...Кетігін тап та бар, қалан!" (менің отбасым, әр мамандық иесінің міндеттері, жөн сілтеу, белмегенді сұрау...) |
5.1 Есімдік туралы жалпы сипаттама. Есімдіктің мағыналық түрлері | Мәтінтану |
6. 1. 1. 2 тыңдалым мәтінінде көтерілген мәселені анықтауға бағытталған нақтылау сұрақтарын құрастыру; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 1 сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 1 есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларының орфографиялық нормасын сақтау | ||
6. Етістіктің түрлері | |||
"Денсаулық – зор байлық" (танымал спортшылар, күн тәртібі, спорт үйірмелері, салауатты өмір салты ...) |
6.1 Етістіктің етіс түрлері | Мәтінтану |
6. 1. 1. 5 әртүрлі дереккөздерден алынған ақпаратты шынайы өмірмен байланыстыру; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 2 көркем әдебиет стилінің нормаларын сақтап берілген тақырып бойынша шығармашылық диктант жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 3 сөз таптарына (есімдік, үстеу, шылау, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 2 үтірді қоюдың ұстанымдары мен әртүрлі орындарын білу | ||
7. Үстеу | |||
Сөйлеудегі анықтық пен дәлдік (көркем әдебиеттен мезгілді, мекенді, мөлшерді, мақсатты дәл, анық білдіретін диалогтар) |
7.1 Негізгі және туынды үстеулер | Мәтінтану |
6. 1. 1. 4 мәтінде баяндалған дәлелдер мен фактілерді ажырату арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 3 қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 1 сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 3 түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау | ||
4-тоқсан | |||
8. Шылау сөздер | |||
Табиғи құбылыстар (жауын неге жауады, найзағай мен кемпірқосақ қайдан пайда болады, табиғи құбылыстар туралы мақалдар ...) |
8.1 Жалғаулық шылаулар. Ыңғайластық қатынасты білдіретін жалғаулықтар және олардың қызметі | Мәтінтану |
6. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, комментарий жасау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, суреттер, сызба, кесте бойынша әңгімелеу мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 1 сөз таптары (есімдік, үстеу, шылау) және оның мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 3 түбір мен қосымша және күрделі сөз ішіндегі дыбыстардың ықпалдастығын (ілгерінді, кейінді, тоғыспалы) сақтау | ||
9. Сөз тіркестері | |||
Ұлттық мерекелер (көрісу мерекесі, Наурыз тойы, жиын-терін, төрт түлікке қатысты маусымдық мерекелер) |
9.1 Сөз тіркесіне тән белгілер | Мәтінтану |
6. 1. 1. 3 мәтін құрылымын анықтау; |
Мәтінтудыру |
6. 2. 1. 3 қазақ тілінде қалыптасқан қаратпаларды қолдану нормаларын сақтау дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
6. 3. 1. 4 айтылым кезіндегі үндестік заңының сақталуын білу, фонологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 6. 3. 2. 1 есту диктантын жазу кезінде күрделі сөздер мен сөз тіркестерінің сыңарларының орфографиялық нормасын сақтау | ||
3) 7-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1.Үндестік заңы | |||
"Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы" (әдебиет пәніне байланысты және оқушы деңгейіне сай өлеңдер ...) |
1.1 Үндестік заңы. Буын үндестігі | Мәтінтану |
7. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, зерттеп оқу; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 7. 3. 1. 4 айтылым, жазылым кезіндегі үндестік заңын тану, фонологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары |
7. 3. 2. 1 буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу; | ||
2. Мәтін және стиль | |||
Қазақ халқының салт-дәстүрлері (қазақтың басты салттары, бүгінгі күні өзекті болып табылатын дәстүрдің қазақ тілінің функционалдық стильдеріндегі көрінісі) |
2.1 Мәтіндегі негізгі ой/негізгі ақпарат | Мәтінтану |
7. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 2 бейнебаян желісіне сүйеніп оқиғаны көркем мәтін стилінде мазмұндау дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 3 сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 7. 3. 2. 2 сөйлем соңына қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу | ||
2-тоқсан | |||
3. Сөз байланыстыру құралдары | |||
Еліміздің кешегісі, бүгіні, ертеңі (елдің тарихы, бүгіні, болашағы туралы түрлі стильдегі мәтіндер) |
3.1 Сөзді бастауға қатысты тілдік құралдар | Мәтінтану |
7. 1. 1. 4 мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыру арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 3 тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 3 сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 7. 3. 2. 3 сөздердің жуан-жіңішкелік үндесімі мен ерін үндестігі нормаларын сақтауға дағдылану | ||
4. Сөйлеу мәдениеті | |||
Мәдениет – адамзат әлемінің айнасы (мәдениет пен өнер егіз, қазақ мәдениеті,қазақ өнері, сөйлеу мәдениеті) |
4.1 Норма және әдеби тіл | Мәтінтану |
7. 1. 1. 3 мәтіннің қарым-қатынас формасын ажырату (диалогтік, монологтік, полилогтік); |
Мәтінтудыру |
7. 2. 3. 1 публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, монолог айту немесе диалогқа белсене қатысу дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 4 айтылым, жазылым кезіндегі үндестік заңын тану, фонологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 7. 3. 2. 1 буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу | ||
3-тоқсан | |||
5. Тілтанушы ғалым | |||
Ұлт ұстазы – А.Байтұрсынұлы (А.Байтұрсынұлы еңбектері, А.Байтұрсынұлы туралы жазылған еңбектер, А.Байтұрсынұлының тіл туралы айтқандары) |
5.1 А.Байтұрсынұлы және қазақ әліпбиі | Мәтінтану |
7. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, зерттеп оқу; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 7. 3. 1. 4 үндестік заңының тілдік қасиетін тану арқылы фонологиялық талдау жасау | ||
6. Сын есім | |||
Көркем әдебиет стилі (ауызекі сөйлеу стилі мен көркем әдебиет стилінің айырмашылығы көрсетілген мәтіндер, көркем әдебиет стилінің түрлі жанрдағы үлгілері) |
6.1 Сын есімнің лексика-семантикалық топтары: Заттың көлемін, қасиетін сипаттайтын сөздер | Мәтінтану |
7. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 3 тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 3 сөз таптарына (сын есім, етістік) морфологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 7. 3. 2. 3 сөздердің жуан-жіңішкелік үндесімі мен ерін үндестігі нормаларын сақтауға дағдылану | ||
7. Етістік | |||
Әлеуметтік теңсіздік (байлық пен кедейлік, қазақтың кешегі және бүгінгі байлары, Қазақстандағы әлеуметтік топтар) |
7.1 Етістіктің шақтары | Мәтінтану |
7. 1. 1. 3 мәтіннің қарым-қатынас формасын ажырату (диалогтік, монологтік, полилогтік); |
Мәтінтудыру |
7. 2. 3. 1 публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, монолог айту немесе диалогқа белсене қатысу дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 2 етістіктің түрлері мен категорияларының ерекшеліктерін тану; | ||
4-тоқсан | |||
8. Синтаксис | |||
"Еңбек – бәрін жеңбек" (еңбек тақырыбындағы функционалдық стильдердегі мәтіндер) |
8.1 Сөйлем мүшелері | Мәтінтану |
7. 1. 1. 4 мәтіндегі ақпаратты ғаламдық мәселелермен байланыстыру арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 1 әдеби тіл нормаларын сақтай отырып, өлеңдерді сюжетті мәтінге айналдыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 5 сөздердің түпкі және туынды мағынасын ажырата білу, лексикалық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 7. 3. 2. 1 буын үндестігінің нормасын және оларға жалғанатын қосымшалар мен буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалардың жазылу ерекшеліктерін білу | ||
9. Зат есімнің рең мәнін тудыратын жұрнақтары. Атауыш және көмекші сөздер | |||
Қазақ тіліндегі қаратпалар (еркелету, құрметтеу мәніндегі қаратпалар, жас ерекшелігіне байланысты атаулар) |
9.1 Рең мәнді тудырушы жұрнақтар | Мәтінтану |
7. 1. 1. 5 мәтіннің функционалдық-мағыналық типін талқылау; |
Мәтінтудыру |
7. 2. 1. 3 тілдік қарым-қатынас кезінде бейвербалды құралдарды ұлттық талаптарға сай қолдану; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
7. 3. 1. 1 атауыш және көмекші сөздерді ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 7. 3. 2. 2 сөйлем соңына қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу | ||
3) 8-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Фонетика | |||
"Тілге жеңіл, құлаққа жылы тиіп..." ( "Әдебиет танытқыш" еңбегімен жұмыс) |
1.1 Қазақ фонетикасы | Мәтінтану |
8. 1. 1. 1 оқылым стратегияла рын қолданып, талдап оқу; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 1. 1 берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 8. 3. 1. 4 сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді ажырата білу | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 1 дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі | ||
2. Сөз мағынасы | |||
Қазақтың айтыс өнері (түрлі тақырыптардағы кешегі, бүгінгі айтыс үлгілері) |
2.1 Омонимдердің жасалу жолдары | Мәтінтану |
8. 1. 1. 3 тақырыбы ұқсас әртүрлі стильдегі мәтіндердің түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау, пайымдау) салыстыра талдау; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 1. 3 ауызша сөйлеу және өлең оқу кезінде интонацияның құрамдас бөліктерін сақтау; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 8. 3. 1. 3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 3 сөйлеу ішіндегі сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау | ||
2-тоқсан | |||
3. Ұлттық этикет | |||
"Жақсы сөз жан семіртеді" (ӘТН-де берілген тақырыптарға байланысты диалог, монолог түріндегі мәтіндер) |
3.1 Сәлемдесу этикеті | Мәтінтану |
8. 1. 1. 4 мәтіннің коммуникациялық табиғатына талдау жасау арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 3. 1 публицистикалық стильге тән ерекшеліктерді сақтай отырып, көпшілік алдында оқуға арналған үндеу, уағыз, үгіт-насихат мәтіндерін құрастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 8. 3. 1. 3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау | ||
4. Қимылдың өту сипаты | |||
Алғашқы махаббат (Қожа мен Жанардың балалық махаббаты, халық ауыз әдебиетіндегі махаббат үлгілері) |
4.1 Қимылдың қайталануы | Мәтінтану |
8. 1. 1. 5 мәтінді ақпараттың өзектілігі мен құндылығы тұрғысынан бағалау; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 1. 1 берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 8. 3. 1. 5 етістіктерді лексика-грамматикалық топтарға ажырата білу, лексикалық мағынасын ашу | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 1 дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі | ||
3-тоқсан | |||
5. Еліктеу және оқшау сөздер | |||
Ауызекі сөйлеу стилі (ӘТН-де көрсетілген тілдік құралдары бар ауызекі сөйлеу стиліндегі мәтіндер) |
5.1 Еліктеу сөздердің түрлері. Еліктеуіш сөздер | Мәтінтану |
8. 1. 1. 1 оқылым стратегияларын қолданып, талдап оқу; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 1. 2 көркем мәтін стилінің тілдік ерекшеліктерін сақтап, түрлі жанрларда мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
8. 3. 1. 1 сөз таптары (одағай, еліктеу, оқшау сөздер) және оның мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 2 сөйлем ішіне қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу | ||
6. Сөйлемнің бірыңғай мүшелері | |||
Ұлы дала өркениеті (кәсібі, тұрмысы, мемлекеттік құрылымы, қорғану тәсілдері) |
6.1 Сөйлемнің бірыңғай мүшелері | Мәтінтану |
8. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша альтернативті сұрақтар құрастыру; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (алғыс хат, сұраныс хат) мәтін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
8. 3. 1. 2 сөз таптарының сөйлемдегі қызметін тану; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 2 сөйлем ішіне қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді білу | ||
8. Жазу нормалары | |||
Өркениет көрсеткіші – жазу (жазудың тарихы, бүгінгі латын әліпбиіне дейінгі қазақ жазуының тарихына қатысты мәтіндер) |
7.1 Орфографиялық сөздіктер | Мәтінтану |
8. 1. 1. 3 тақырыбы ұқсас әртүрлі стильдегі мәтіндердің түрлерін (әңгімелеу, сипаттау, талқылау, пайымдау) салыстыра талдау; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 3. 2 автордың негізгі ойын сақтай отырып, сұхбат құрастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
8. 3. 1. 3 сөз таптарына (еліктеу, одағай, оқшау сөздер) морфологиялық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 1 дыбыстардың түрленімі, құранды дауысты дыбыстар, буын жігі және тасымал, күрделі атаулар мен қысқарған сөздер емлесі | ||
4-тоқсан | |||
8. Сөз таптарының сөйлемдегі қызметі | |||
Саяхат және туризм (түрлі стильдегі және жанрлардағы көрсетілген тақырыпқа қатысты мәтіндер) |
8.1 Зат есімнің сөйлемдегі қызметі | Мәтінтану |
8. 1. 1. 4 мәтіннің коммуникациялық табиғатына талдау жасау арқылы негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 1. 1 берілген тақырыптардың бірін таңдап, пайымдау мәтінін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 8. 3. 1. 2 сөз таптарының сөйлемдегі қызметін тану | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 3 сөйлеу ішіндегі сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау | ||
9. Сөздердің байланысу тәсілдері мен түрлері | |||
Алаш арыстары (А.Байтұрсынұлынан бастап, тілге қатысты еңбектері бар тұлғалар туралы мәтіндер) |
9.1 Сөздердің байланысу тәсілдері | Мәтінтану |
8. 1. 1. 5 мәтінді ақпараттың өзектілігі мен құндылығы тұрғысынан бағалау; |
Мәтінтудыру |
8. 2. 1. 3 ауызша сөйлеу және өлең оқу кезінде интонацияның құрамдас бөліктерін сақтау; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 8. 3. 1. 6 сөз тіркесінің сөйлемдегі байланысу тәсілдері мен түрлерін ажырата білу, синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 8. 3. 2. 3 сөйлеу ішіндегі сөз арасындағы дыбыс өзгерістерінің орфоэпиялық нормаларын сақтау | ||
5) 9-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Ұғым | |||
"Сөздің түбін сөз табар" (жеке сөздердің мағынасын ашу, мәдени код, мәдени лексика, аялық білім) |
1.1 Ұғымдық мағына | Мәтінтану |
9. 1. 1. 1 белгілі мақсат үшін оқылым стратегияла рын тиімді қолдана білу; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 1. 1 берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
9. 3. 1. 2 грамматикалық ұғымдарды (форма, мағына, категория) ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары |
9. 3. 2. 1 кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау; | ||
2. Синтаксистік қатынастар | |||
"Бақыт деген - сенің бала күндерің" (бақыт жайлы пәлсапалық ойлардан бастап, М.Мақатаев өлеңдеріне дейін ...) |
2.1. Анықтауыштық қатынас | Мәтінтану |
9. 1. 1. 3 мәтіннің мағыналық құрылымын қамтамасыз ететін талаптарына талдау жасау (байланыстылық, бүтіндік, қисындылық, ақпараттылық); |
Мәтінтудыру |
9. 2. 1. 3 сөздің композициясын, сөйлеу техникасын, сөз өнерін игеру дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
9. 3. 1. 3 мәтіндегі барлық сөздердің морфологиялық құрамын білу, барлық сөз таптарына морфологиялық талдау жасау; | ||
2-тоқсан | |||
3. Шешен сөйлеу | |||
"Сөйлей-сөйлей шешен боларсың" (кешегі және бүгінгі шешендік сөз үлгілері) |
3.1 Шешендік сөз табиғаты | Мәтінтану |
9. 1. 1. 4 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 3. 1 көпшілік алдында сөйлеу техникасын жетілдіру, келтірген фактілерге сендіру қабілетін және суырыпсалма өнерін, ділмарлықты жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 9. 3. 1. 5 сөз мағынасының түрлері және оларды типтендіре білу, лексикалық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 9. 3. 2. 3 сөйлемді ырғақты топтарға бөліп, сөйлеу сазын сақтап айту дағдыларын жетілдіру | ||
4. Сөйлем түрлері | |||
"Дос – ажарың, жолдас – базарың" (достықтың үлгілері, деңгейі, М. Шахановтың "Достық өлкесінің заңы" өлеңі, халық ауыз әдебиетіндегі достық үлгілері) |
4.1 Сөйлемнің құрылысына қарай түрлері | Мәтінтану |
9. 1. 1. 5 проблемалық мәтіннің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалау, оны шешу жөнінде өз болжамын айту; |
Мәтінтудыру | 9. 2. 1. 1 берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру; 9. 2. 4. 1 терминдер мен кәсіби сөздерді қолданып ғылыми жұмыс жазу және қорғау | ||
Лексика-грамматикалық норма | 9. 3. 1. 6 сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге сатылай кешенді синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 9. 3. 2. 2 тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу | ||
3-тоқсан | |||
5. Жай сөйлем синтаксисі | |||
Ресми іс-қағаздар стилі (өтініш, түсініктеме, қолхат, хабарлау ...) |
5.1 Жалаң, жайылма сөйлемдердің құрылымдық-семантикалық ерекшеліктері | Мәтінтану |
9. 1. 1. 1 белгілі мақсат үшін оқылым стратегияла рын тиімді қолдана білу; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 1. 2 түрлі жанрларда көркем мәтін тудыру кезінде пайымдау және қорытындылау дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
9. 3. 1. 1 сөз таптары және оның мағыналық түрлерін ажырату; | ||
Айтылым-жазылым нормалары |
9. 3. 2. 1 кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау; | ||
6. Құрмалас сөйлемнің жасалу жолдары | |||
Қазақ тілінің бүгінгі ахуалы (тіл саясаты әлеуметтік-лингвистикалық зерттеу, қазақ тіліне қатысты заңдар...) |
6.1 Салалас құрмалас сөйлем | Мәтінтану |
9. 1. 1. 2 тыңдалым мәтіні бойынша сократтық сұрақтар құрастыру; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 2. 1 берілген үлгі бойынша іс-қағаздар стилінде (заң баптарын құрастыру) мәтін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
9. 3. 1. 5 сөз мағынасының түрлері және оларды типтендіре білу, лексикалық талдау жасау; | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 9. 3. 2. 2 тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу | ||
7. Құрмалас сөйлемнің түрлері | |||
"Мен қазақ қыздарына қайран қалам" (кешегі және бүгінгі қазақ қыздары, гендерлік саясат, ұлттық тәрбие, қызға қырық үйден тыю) |
7.1 Қарсылықты білдіретін | Мәтінтану |
9. 1. 1. 4 мәтінде көтерілген мәселені (тұрмыстық, әлеуметтік) талдай отырып, негізгі ойды анықтау; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 3. 2 берілген тақырыпта салыстыру, дәлелдеу эссесін жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 9. 3. 1. 6 сөйлемнің құрылымдық, мағыналық түрлерін білу, сөйлемдерге сатылай кешенді синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары |
9. 3. 2. 1 кірме сөздердің игерілген және игерілмеген түрлерін жазу ережелерін және жалпы қазақ тілінің емле ережелерін сақтау; | ||
4-тоқсан | |||
8. Сөйлем талдау | |||
Кәсіпкерліктің бастаулары (кәсіп ашудың негіздері, нарықтық қатынас, мемлекеттік және мемлекеттік емес кәсіпорындар) |
8.1 Сөйлем талдаудың мақсаты | Мәтінтану |
9. 1. 1. 5 проблемалық мәтіннің мазмұнын сыни тұрғыдан бағалау, оны шешу жөнінде өз болжамын айту; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 1. 1 берілген шығарманы талқылап, сыни мәтін тудыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма |
9. 3. 1. 3 мәтіндегі барлық сөздердің морфологиялық құрамын білу, барлық сөз таптарына морфологиялық талдау жасау; | ||
9. Пунктуация | |||
"Мен жастарға сенемін" (қазақ елінің тарихындағы еңбегі елге үлгі болған жастар) |
9.1 Сөйлем соңында келетін тыныс белгілер. Нүкте | Мәтінтану |
9. 1. 1. 3 мәтіннің мағыналық құрылымын қамтамасыз ететін талаптарына талдау жасау (байланыстылық, бүтіндік, қисындылық, ақпараттылық; |
Мәтінтудыру |
9. 2. 1. 3 сөздің композициясын, сөйлеу техникасын, сөз өнерін игеру дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 9. 3. 1. 4 сөйлемдерді сөз сазына қарай ырғақтық топтарға бөлу | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 9. 3. 2. 2 тыныс белгілердің қойылым ұстанымдарын (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) білу | ||
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 қарашасы № 496 бұйрығына 8-қосымша |
|
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына 193-1 қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. Қазақ әдебиеті пәні бағдарламасының басты бағыты – білім алушылардың ақыл-ой қабілеті мен тұлғалық қасиеттерін дамыту, коммуникативті құзыреттіліктерін жетілдіру, өздігінен және үздіксіз білім алуға жұмылдыру, алған білім негіздерін өмірлік жағдайларда қолдана білетін жеке тұлға қалыптастыру. Қазақ әдебиеті пәні арқылы білім алушылардың оқырмандық мәдениетін жетілдіру, қазақ халқының әдеби мұралары туралы жүйелі білім беру, әдеби-эстетикалық талғамдарын, ізгілік және іскерлік құндылықтарын дамыту көзделеді. Сондай-ақ бағдарлама әдеби шығармалардың идеялық мазмұны, композициялық құрылым жүйесі, сөз қолданысы, стилі, жанрлық сипатын әдеби-теориялық ұғымдармен сіңіріп, әдеби шығарманы ұлттық, көркем-эстетикалық құндылық ретінде білім алушылардың бағалай алу құзіретін қалыптастыруға бағытталған. Адамзаттың мәңгілік сұрақтары, қазіргі заманғы диллемалар, көп қырлы мәселелер қарастырылады, білім алушылардың ой-пайымдарын шығармашылық жұмыстарымен тиянақтау көзделеді.
3. Қазақ әдебиеті бағдарламасының мақсаты – сөз өнерін мәдени мұра, ұлттық құндылық ретінде түсініп, бағалай алатын, интелектуалдық эстетикалық деңгейі, адамгершілік ұстанымы жоғары шығармашыл тұлға қалыптастыру.
Қазақ әдебиеті пәні арқылы білім алушыларға әдеби шығармада бейнеленген құбылысты көркемдік тұрғыда қабылдауға қажетті білім, білік, дағдыларды меңгертіп, өз ой-пайымдарын сөйлеу тілі мен жазба тілде еркін жеткізе алу, эстетикалық талғамын, өзіндік дүниетаным мен көзқарасын таныта алу, оқу материалдарын салыстыру, сараптау, бағалай алу дағдыларын қалыптастыру көзделеді. Білімгердің образды ойлау жүйесі мен шығармашылық қиялын дамыту, сөз мағынасы мен көркем сөздің мәнін түсініп, қазақ әдеби тілін сауатты қолдана білу құзыретін қалыптастыру, креативті ойлауға бағыттау мақсат етіледі.
4. Теориялық материалдар білім алушының әдеби теориялық ұғымдарын кеңейтуге, әдебиет туралы дүниетанымын қалыптастыруға және адамзатқа ортақ ойларды, диллемаларды, мінездерді зерттеуге мүмкіндік береді. Қазақ әдебиеті білім деңгейі, ой-өрісі дамыған, әдеби тіл және әдеби формалар арқылы өз ойын еркін жеткізе алатын және көркем тілмен шұрайлы сөйлей алатын, өзіндік ұстанымы бар, туындаған мәселелерді шеше білетін өмірге бейім ұрпақ тәрбиелейді.
5. Бағдарламаны түзуде білім мазмұнын ізгілендіру, адамгершілік-эстетикалық, мәдени-тарихи құндылықтарды, ұлттық құндылықтарды, ұлттық кодты таныту, білім алушылардың тілдік қорын байытып, шығармашылық қабілетін дамыту мақсат етілді.
Әдеби білім жүйелілік, сабақтастық, білім мазмұнының тарихилық сипаты және пәнаралық, пәнішілік байланыс ұстанымдарына негізделіп, жеңілден күрделіге бағытталған шиыршық әдісінде ұсынылды.
6. Қазақ әдебиеті пәнін оқу арқылы білім алушылар:
1) төл әдебиеттің ұлттық сипатын, халықтың әдет-ғұрып, салт-санасының көрінісін, көркем туындының идеялық-адамгершілік мәнін түсінеді;
2) көркем шығарманың тақырыптық-идеялық бірлігін, сюжеттегі, образ жасалуындағы типтік байланысты ұғынып, жанрлық, стильдік ерекшеліктерін көркем шығарма мазмұны мен құрылысындағы көркем заңдылықтарды терең танып, мазмұн мен форма тұтастығын, өмірлік шындық пен көркем шындықтың аражігін ажырата алады;
3) қазақ әдебиетінің ұлттық болмысын ұғынып, түрлі ұлттар әдебиетіндегі ұқсастықтарды ажырата біледі, басқа ел әдебиетінің көрнекті үлгілерімен салыстыра алады;
4) көркем шығарманы эмоционалды қабылдауға, бейнелі ойлау мен жан-жақты танымға, қаламгер пайымын түсінуге машықтанады;
5) қазақ әдебиетінің құндылық ретіндегі болмысын, ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын құрметтейді және бағалайды;
6) қазақ әдебиетінің мәдениетаралық қарым-қатынастағы рөлін, қазақ халқының қалыптасқан тарихын, әдеби үдерісін, дәстүр сабақтастығын, әдеби байланыстарды зерделейді;
7) саналы оқырман ретінде түрлі жағдайларда өз ұстанымын білдіріп, өздігінен шешім қабылдау дағдыларын қалыптастырады;
8) заманауи, ғылыми және қоғамдық дамуға сәйкес дүниетанымы дамиды;
9) көркем туындыларды оқу арқылы мәнерлі сөйлеу дағдыларын қалыптастырып, тарихи оқиғаларды бүгінгі күнмен салыстыра алады;
10) білім алушылардың көркем шығарманы өз бетімен оқуға, үздіксіз ізденуге деген рухани қажеттілігі мен сұранысы туындайды.
2-тарау. "Қазақ әдебиеті" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
7. "Қазақ әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 5-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат;
2) 6-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат;
3) 7-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат;
4) 8-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат;
5) 9-сынып – аптасына 5 сағат, оқу жылында – 170 сағат.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
8. "Қазақ әдебиеті" пәнінің мазмұны бөлімдерге бөлінген:
"Оқу және түсіну", "Талдау және жинақтау", "Бағалау және шығармашылық өнім", сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден құралған. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады.
9. "Оқу және түсіну" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) пайымдап, мәнерлеп, талдап оқу (сөздің, сөз оралымдарының мәнін ашу, мәтіндегі қолданысын анықтау);
2) шығарма үзінділерімен жұмыс;
3) шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн;
4) интерпретация (ауызша, жазбаша).
10. "Талдау және жинақтау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әдеби шығарманың композициялық құрылымы;
2) көркем шығарманың образдар жүйесі, типтік характер;
3) көркем шығарманың тілі, стилі;
4) көркемдік тәсілдер.
11. "Бағалау және шығармашылық өнім" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) шығармадағы тарихи шындық және көркемдік шешім;
2) рухани және көркем-эстетикалық құндылығы;
3) әдеби шығармашылық;
4) әдеби сын.
12. 5-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну: әдеби шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу, сөз, сөз тіркестерінің ауыспалы мағынасын ашып, мәтіндегі қолданысын білу; шығарманы құрылысы мен құрылымына қарай жіктеп, бөліктеріне тақырып қою; шығармадағы көтерілген мәселені (басты және жанама тақырыптарды) анықтау; көркем шығарманың оқиға желісін мәтінге жуық баяндап айту;
2) талдау және жинақтау: сюжетті шығармадағы фабула композициясын тауып, жоспар құру;лирикалық шығарманы құрылысына талдау; шығармадағы кейіпкерлердің іс-әрекеті арқылы образын ашу; көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін айқындау; шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының (теңеу, эпитет, қайталау) қызметін анықтау, өлең құрылысы, ұйқасы, оның түрлерін анықтау;
3) бағалау және шығармашылық өнім: шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; көркем мәтіндегі сөз образының эстетикалық құндылығын бағалау; шығарманы автор ізімен баяндап жазу; көркем шығармадағы көріністі әңгімелеп жазу; оқырман ретінде шығармадан алған әсерін зерделеп, сыни хабарлама жазу.
13. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
Халық ауыз әдебиеті
1) Тұрмыс-салт жырлары және олардың түрлері;
2) Мақал-мәтелдер;
3) Жұмбақтар;
4) Жаңылтпаштар.
Ертегілер
5) "Керқұла атты Кендебай" ертегісі;
6) "Қырық өтірік" ертегісі;
7) "Күн астындағы Күнікей қыз" ертегісі.
Әдеби ертегі
8) Ә.Тәжібаевтың "Толағай" ертегісі;
9) Ж.Смақов "Бұршақ туралы ертегі";
10) Ө.Тұрманжановтың "Құмырсқалар, аралар қиыспас дос құдалар" ертегісі.
Аңыз-әңгімелер
11) "Асанқайғының Жерұйықты іздеуі";
12) С.Қалиев "Бақ атай туралы аңыз";
Шешендік сөздер
13) Жиренше шешен мен Қарашаш сұлу.
ХІХ ғасыр мен ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті
14) Ы.Алтынсариннің "Дүние қалай етсең табылады?", "Әке мен бала", "Бақша ағаштары" әңгімелері;
15) С.Көбеевтің "Мектепке шақыру" өлеңі;
16) С.Торайғыровтың "Туған еліме" өлеңі;
17) Ш.Құдайбердіұлының "Адамдық борышың" өлеңі;
18) А.Байтұрсынұлының "Балаларды оқуға шақыру","Егіннің бастары", "Адамдық диқаншысы" өлеңдері;
19) Т.Ізтілеуовтің "Өнер бәйгесі" өлеңі.
ХХ ғасыр әдебиеті
20) Ж.Аймауытовтың "Шұбар тайым табылды", "Көк өгіз","Жан-жануардың иісшілдігі", "Әркімдікі өз қамы" шығармалары;
21) М.Жұмабаевтың "Қарағым", "Тез барам" өлеңдері;
22) І.Жансүгіровтің "Бөбек бөлеу", "Сәлемдеме" өлеңдері;
23) М.Әуезовтің "Жетім" әңгімесі;
24) Б.Соқпақбаевтың "Менің атым Қожа" хикаяты;
25) С.Бақбергеновтің "Қасиет" әңгімесі;
26) С.Бегалиннің "Бала Шоқан" әңгімесі;
27) М.Мақатаевтың "Үш бақытым" өлеңі;
28) М.Қабанбайдың "Бауыр" әңгімесі.
Қазіргі заман әдебиеті
29) М.Әлімбаевтың "Серуендетем атамды" өлеңі;
30) С.Оспанов "Мектебінен қашқандар мен ертегіден қашқандар жайындағы ертегі";
31) Т.Нұрмағамбетовтің "Анасын сағынған бала" әңгімесі;
32) Н.Ақыштың "Нағыз әже қайда?" әңгімесі;
33) Т.Шапайдың "Қазақпен саудаласу" әңгімесі;
34) С.Сейітманның "Тәуелсіздік" өлеңі;
35) А.Әлменбеттің "Аңшы" әңгімесі;
36) Б.Сарыбайдың "Рауғаш ерте гүлдейді" әңгімесі.
14. 6-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну: әдеби шығарманы, пайымдап, мәнерлеп (логикалық екпін мен кідіріс жасай) оқу, сөз, сөз тіркестерінің мәнін ашу, мәтіндегіжұмсалу мақсатын түсіну; шығармадан қажетті дәйектерді жинау, үзіндідегі суреттеу, сипаттау құралдарын анықтау; көркем шығармадағы кейіпкерлер әрекеті, оның шығарманың өзекті ойына қатысын анықтау; кейіпкерге, лирикалық кейіпкерге ауызша/жазбаша сипаттама жасау;
2) талдау және жинақтау:әдеби шығарманы сюжет композициясына талдау, жай, күрделі жоспар құру, шығармадағы тура және жанама мінездеулерді табу, кейіпкер образын берудегі қызметін айқындау,шығармадағы автор мен кейіпкер тіліндегі айымашылықты (кейіпкер тіліндегі ауызекі сөз, диалект сөздердің болуы, автордың әдеби шығармаға сәйкес сөз қолданыстарын) салыстыра талдау, шығармадағы көркем ауыстыруларды(троптарды: метафора, кейіптеу, метонимия, гипербола, литота, аллегория, антитеза, градация) анықтау;
3) бағалау және шығармашылық өнім: шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; мәтіндегі пейзаж, монологтің, диалогтіңкөркемдік құндылығына баға беру, шығарманың идеялық мазмұнын пайымдай отырып (ой толғау, хат, пост т.б.) жазу, шығармада көтерілген мәселенің әлеуметтік рөлі туралы сыни хабарлама жасау.
15. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
Ертегі
1) "Аяз би" ертегісі;
2) "Ер Төстік" ертегісі.
Аңыз-әңгіме
3) "Кетбұғаның естіртуі"
Батырлар жыры
4) "Алпамыс батыр" жыры;
5) Қорқыт "Байбөрі баласы Бамсы-Байрақ туралы жыр";
6) "Қобыланды батыр" жыры;
7) "Қамбар батыр" жыры.
Ежелгі дәуір әдебиеті
8) "Еділ патша";
9) "Тұмар патшайым", "Зарина сұлу";
10) Қорқыттың нақыл сөздері.
ХІХ ғасыр мен ХХ ғасыр басындағы әдебиет
11) М.Өтемісұлының "Ұл туса" өлеңі;
12) С.Аронұлының "Жақсы мен жаман адамның қасиеттері" өлеңі;
13) Ы.Алтынсариннің "Мейірімді бала", "Асан мен Үсен" әңгімелері;
14) С.Көбеевтің "Көлбақа мен Юпитер" мысалы;
15) С.Дөнентаевтың "Бозторғай" мысал өлеңі;
16) А.Байтұрсынұлының "Аққу, шортан, һәм шаян", "Қара бұлт" мысалдары;
17) С.Торайғыровтың "Шығамын тірі болсам адам болып", "Шәкірт ойы" өлеңдері.
ХХ ғасыр әдебиеті
18) М.Жұмабаевтың "Сүйемін" өлеңі;
19) Б.Майлиннің"Кемпірдің ертегісі" поэмасы;
20) А. Тоқмағанбетовтің "Алыптар туралы аңыз" шығармасы;
21) Ә.Тәжібаевтың "Сырдария" өлеңі;
22) Ә.Сәрсенбаевтың "Туған жер" өлеңі;
23) С.Мұратбековтің "Жусан иісі" әңгімесі;
24) С.Сейфуллиннің"Ақсақ киік" өлеңі, "Әупілдек" әңгімесі;
25) Ғ.Мүсіреповтің "Боранды түнде" әңгімесі;
26) Ж. Нәжімеденовтің "Дастархан" өлеңі;
27) М.Жаманбалиновтың "Бала пілдің қалаға саяхаты" ертегісі.
Қазіргі заман әдебиеті
28) Қ.Мырза-Әлінің "Ана" өлеңі;
29) К.Ахметованың "Қазағым менің" өлеңі;
30) Ж. Ахмадидің "Кие" әңгімесі;
31) А.Егеубаевтың "Аламан" поэмасы;
32) Р.Ниязбековтің "Әлемдегі жетінші ұлы" өлеңі;
33) Ұ.Есдәулеттің "Біз түркілерміз" өлеңі;
34) С.Дүйсенбиевтің "Алматының апорты" ертегісі;
35) С.Балғабаевтың "Жымбала, Мико және қасқыр" драмасы;
36) Қ.Сариннің "Тәуелсіздік" өлеңі;
37) Қ.Әбілқайырдың "Атасының баласы" әңгімесі;
38) М.Мұқаштың "Меруерт" әңгімесі.
16. 7-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну:көркем мәтінді, пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістермен) оқу; жекелеген сөздердің, фразалардың эмотивті мәнін түсіну, мәнмәтіндегі(контекс) қызметін ашу; көркем шығармадағы пейзаж, монологтің құрылымдық-бірлігін ажырату; мәтінге жоспар құру; әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені анықтау; көркем шығармадағы пейзаж, портрет, мінездеулерді ауызша мәтінге жуық суреттеу, сипаттау;
2) талдау және жинақтау: әдеби шығармадағы сюжеттен тыс композицияны анықтау; көркем шығармадағы образдың жасалу тәсілдерін талдау; шығарма тіліндегі синоним, архаизм, диалектизм, неологизмдердің қызметін мәнмәтінде анықтау; шығармадағы көркемдегіш құралдардың (символ, синекдоха, қайталау түрлері: эпифора, анафора, аллитерация, ассонанс, риторикалық сұрақ, арнау) қолданысын талдау;
3) бағалау және шығармашылық: шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; кейіпкерлердің жан дүниесін (психологиялық параллелизм, күйініш-сүйініш) ашудағы автор шеберлігіне баға беру; шығармадағы көріністі (пейзаж, оқиға) суреттеп жазу; кейіпкер болмысын сипаттап (өлең, кейіпкер монологі, әңгіме т.б.) жазу; әдеби шығарманың эстетикалық құндылығы туралы шағын сыни шолу жазу.
17. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
Батырлар жыры
1) "Ер Тарғын" жыры;
2) "Едіге батыр" жыры.
Ғашықтық жырлар
3) "Қозы Көрпеш-Баян сұлу" жыры;
4) "Айман-Шолпан" жыры.
Ежелгі дәуір әдебиеті
5) "Күлтегін" жыры;
6) "Тоныкөк" жыры.
Шешендік өнер
7) Майқы би мен Мөңке бидің шешендік сөздері;
8) Әнет баба "Не арсыз? Не ғайып? Не даусыз?";
9) Төле би "Ердің бақыты – әйел";
10) Әйтеке би "Қасқакөл дауы";
11) Қазыбек би "Кім жақын? Не қымбат? Не қиын?";
12) Бөлтірік шешен "Сөз мәнісі", "Ақыл сөз".
ХІХ ғасырдағы қазақ әдебиеті
13) Д.Бабатайұлының "Аягөз қайда барасың","Ақжайлау мен Сандықтас" өлеңдері;
14) Ш.Қанайұлының "Зар заман" өлеңі;
15) М.Өтемісұлының "Ереуіл атқа ер салмай", "Тарланым","Мен–құстан туған құмаймын" өлеңдері;
16) М.Сұлтанқожаұлының "Ілімге толса көкірек" толғауы;
17) Т.Ізтілеуұлының "Адамдық іс", "Ақыл-тон аңдағанға тозбайтұғын" өлеңдері;
18) С.Дөнентаевтың "Ауырған арыстан" мысалы.
ХХ ғасыр әдебиеті
19) М.Дулатовтың "Елім-ай" өлеңі;
20) М.Жұмабаев "Түркістан", "Толқын", "Мен жастарға сенемін" өлеңдері;
21) С.Торайғыровтың "Мен қазақ", "Бір адамға" өлеңдері;
22) Ж.Аймауытовтың "Әнші" әңгімесі;
23) М.Әуезовтің "Көксерек" әңгімесі;
24) І.Жансүгіровтің "Домбыра","Жетісу суреттері" өлеңдері;
25) Ғ.Мүсіреповтің "Ананың анасы" әңгімесі;
26) Қ.Қайсеновтің "Жау тылындағы бала" повесі;
27) Қ.Аманжоловтың "Туған жер" өлеңі;
28) Ғ.Ормановтың "Қарағай" өлеңі;
29) С.Сарғасқаевтың "Тәмпіш қара"повесі;
30) Ш.Смаханұлы шымшымалары.
Қазіргі заман әдебиеті
31) Қ.Мырза-Әлінің "Кәрі қыран" өлеңі;
32) М.Шахановтың "Арман" өлеңі;
33) Т.Медетбектің "Тәуелсізбін" өлеңі;
34) Т.Әбдіктің "Қонақтар" әңгімесі;
35) А.Мархабаевтың "Ғарыштағы қымыз" фантастикалық әңгімесі;
36) О.Бөкейдің "Қайдасың, қасқа құлыным?" драмасы;
37) М.Мақатаевтың "Аққулар ұйықтағанда" поэмасы;
38) Ф.Оңғарсынованың "Жерошақ" өлеңі;
39) С. Жиенбаевтың "Қарттарым, аман сау жүрші" өлеңі;
40) Ж.Бөдештің "Аңырақай бекетіндегі ой" поэмасы;
41) Н.Ораздың "Бала махаббат" әңгімесі;
42) Б.Беделханның "Өтеуіл" хамса-поэмасы.
18. 8-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну: көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; сөз, сөз оралымдарының семантикалық мәнін түсіну, мәтіннің ішкі бірлігіндегі қызметін айқындау; шығарма үзіндісін өзге нысанмен салыстыру, салғастыру; шығармадағы образдардың идеяны берудегі қызметін ашу; көркем мәтіннен дәйектер келтіре отырып шығарма идеясын жазу;
2) талдау және жинақтау: әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтеріне талдау; көркем шығармадағы образ композициясын құраушы элементтерді табу, образ сомдаушы бөліктерді жинақтау; көркем шығармадағы автордың баяндау тілін талдау, өзіндік ерекшеліктерін айқындау; шығармадағы көркемдегіш құралдардың (психологиялық параллелизм, перифраз, сатира, ирония, гротеск, эллипсис) қолданысын талдау, мәнмәтіндегі көркемдік қызметін анықтау;
3) бағалау және шығармашылық өнім: шығарманы басқа өнер түрлеріндегі мазмұндас туындылармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; шығармапоэтикасындағы автордың айшықты қолтаңбасына баға беру; шығарманың көркемдік-идеялық құндылығын талдап, әдеби эссе, шығарма, блог, әңгіме жазу; шығарма бойынша жазылған әдеби сын-пікірлерге сүйене отырып, өзіндік сыни пікір жазу.
19. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
Ғашықтық жырлар
1) "Қыз Жібек" жыры
Айтыс
2) "Біржан- Сара" айтысы;
3) Қазіргі заман айтысы.
Ежелгі дәуір әдебиеті
4) "Оғыз-Қаған" жыры;
5) Махмұт Қашқари "Махмұт Қашқари жинаған түркі мақал-мәтелдері";
6) Ахмет Йассауи "Даналық кітабы";
7) Жүсіп Баласағұн "Құтты білік" дастаны;
8) А.Йүгнеки "Ақиқат сыйы";
9) Әл-Фарабидің "Қашықтасың туған жер", "Тіршілікте құрыштай бол төзімді" өлеңдері;
10) Рабғузидың "Қарлығаштың адамға достығы", "Лұқпан Хакім" қиссалары.
ХІХ ғасыр мен ХХ ғ.б. әдебиет
11) Д.Бабатайұлының "Еспембет" поэмасы;
12) М. Мөңкеұлының "Үш қиян", "Сарыарқа" өлеңдері;
13) М.Көпейұлының "Сарыарқаның кімдікі екендігі" өлеңі;
14) Базар жырау "Халық үшін туған қайратты ер" өлеңі;
15) А.Құнанбайұлының "Арғы атасы қажы еді" өлеңі;
16) Ш.Құдайбердіұлының "Еңлік-Кебек" дастаны, "Жастарға" өлеңі;
17) Н.Орманбетұлының "Замана" өлеңі;
18) Ғ.Қараштың "Бармысың?" өлеңі;
19) М.Сералиннің "Гүлхашима" поэмасы.
ХХ ғасыр әдебиеті
20) Ж.Жабаевтың "Сұраншы батыр" жыры;
21) М.Жұмабаевтың "Батыр Баян" поэмасы;
22) Н.Байғаниннің "Нарғыз" дастаны;
23) И.Байзақовтың "Құралай сұлу" поэмасы;
24) С.Мұқановтың "Балуан шолақ" повесі;
25) Б.Момышұлының "Ұшқан ұя" повесі;
26) О.Әубәкіровтің "Адам жетектеген адам" сықақ өлеңі;
27) Қ.Қазиевтің "Менің шешем" әңгімесі;
28) Қ.Жұмаділовтің "Қаздар қайтып барады" әңгімесі;
29) Д.Исабековтің "Әпке" драмасы;
30) Т.Ахтановтың "Күй аңызы" әңгімесі;
31) Т.Айбергеновтің "Ана"өлеңі.
Қазіргі заман әдебиеті
32) Ж.Сахиевтің "Айдағы жасырынбақ", "Дабыл" фантастикалық әңгімелері;
33) Ш.Мұртазаның "Бесеудің хаты" драмасы;
34) Ү.Уайдиннің "Күлкім келсе көршіме қараймын", "Ұйқының оқуы" сатиралары;
35) Б.Бәмішұлының "Оспан батыр" поэмасы;
36) Г.Салықбайдың "Менің тауым" өлеңі;
37) М.Мағауиннің "Тазының өлімі" повесі;
38) Т.Әсемқұловтың "Бекторының қазынасы" әңгімесі;
39) И. Сапарбайдың "Анаңнан асыл бар ма екен?" өлеңі;
40) Ә.Қайранның "Ерасыл" дастаны;
41) А.Кемелбаеваның "Қоңырқаз" әңгімесі;
42) М.Омарованың "Көмбе нанның дәмі" драмасы.
20. 9-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну: көркем мәтінді талдап оқу; сөз, сөз оралымы, фразалық тіркестердің мәтіндегі қызметін айқындау, сөздердің концептілік мәнін ашу; шығарма бөліктерін ұқсас белгілеріне/айырмашылығына қарай топтастыру, белгілі нысандарды зерделеу; шығармадағы объективті идеяны, көркемдік шешімді айқындау; көркем шығарманың идеялық мазмұнына сүйене отырып, оқырмандық ой-пайымын ауызша/жазбаша түйіндеу;
2) талдау және жинақтау: эпикалық, лирикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; шығарманың образдар жүйесін салыстыра талдау, типтік характерлерді ашу; көркем шығармадағы автордың стилін айқындау; шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлерін талдау, көркемдік қызметін пайымдау;
3) бағалау(салыстыру) және шығармашылық (өнім): туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; көркем шығарманы басқа өнер түрлерімен салыстыра отырып, шығарманың эстетикалық құндылыған баға беру; шығарманың идеясын қоғамдық-әлеуметтік тұрғыда талдап, әдеби эссе, сценарий, өлең, әңгіме, кейіпкер монологі, жоба жазу; әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, рецензия жазу.
21. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
Ежелгі дәуір әдебиеті
1) Әл-Фараби "Қайырымды қала тұрғындары" трактаты;
2) Сайф Сараи "Түркіше Гүлстан" дастаны;
3) Хорезми "Мұхаббат-наме" дастаны.
Хандық дәуір әдебиеті
4) Асанқайғы "Бұл заманда не ғаріп" толғауы;
5) Қазтуған жырау "Алаң да алаң, алаң жұрт"толғауы;
6) Шалкиіз жырау "Би Темірге бірінші толғауы";
7) Доспамбет жырау "Қоғалы көлдер, қом сулар", "Айналайын, Ақ Жайық" тоғаулары;
8) Ақтамберді жырау "Күлдір-күлдір кісінетіп", "Балаларыма өсиет" толғаулары;
9) Жиембет жырау "Еңсегей бойлы Ер Есім"толғауы;
10) Үмбетей жырау "Бөгенбай өлімін Абылай ханға естірту" толғауы;
11) Бұқар жырау "Тілек", "Әй, Абылай, Абылай", "Асқар таудың өлгені" толғаулары.
ХІХ ғасыр әдебиеті
12) М.Өтемісұлының "Махамбеттің Баймағамбет сұлтанға айтқан сөзі", "Мен едім", "Бағаналы терек жарылса" өлеңдері;
13) Нысанбай жыраудың "Кенесары-Наурызбай" дастаны;
14) Ш.Уәлиханов "Жоңғария очерктері", "Қазақтың халық поэзиясының түрлері";
15) Ш. Бөкеевтің "Құйрық атып құлия" өлеңі;
16) М. Көпеевтің "Тірлікте көп жасағаннан көрген тамашамыз" өлеңі.
ХХ ғасыр әдебиеті
17) С. Сейфуллиннің "Сыр сандық" өлеңі, "Аққудың айырылуы" поэмасы;
18) І.Жансүгіровтің "Күйші" поэмаcы;
19) Б.Майлиннің "Шұғаның белгісі" хикаяты;
20) М.Әуезовтің "Оқыған азамат" әңгімесі;
21) Ғ.Мүсіреповтің "Кездеспей кеткен бір бейне" повесі;
22) Ж.Молдағалиевтің "Мен-қазақпын!" поэмасы;
23) Ә.Шәріповтің "Партизан қызы" повесі;
24) Қ.Әбдіқадыровтың "Қажымұқан" повесі.
Қазіргі заман әдебиеті
25) М.Шахановтың "Рух пен тіл" өлеңі, "Ғашықтық ғаламаты" поэмасы;
26) Н.Айтұлының "Ту" поэмасы;
27) Қ.Мұқанбетқалиұлының "Тар кезең" романы;
28) Қ.Ілиясұлының "Мысыққа мінездеме" мысал-дастаны;
29) С.Асылбекұлының "Желтоқсан түні" драмасы;
30) Р.Мұқанованың "Мәңгілік бала бейне" әңгімесі;
31) Е.Раушановтың "Ғайша-Бибі" поэмасы.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
22. Бағдарламада оқыту мақсаттары санмен тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші, үшінші сандар бөлім мен бөлімше, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 7.2.1.2 кодында "7" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
23. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) оқу және түсіну:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
Көркем шығарманы пайымдап, мәнерлеп, талдап оқи отырып, сөздің, сөз оралымдары ның мәнін ашу, мәтіндегі қолданысын анықтау. |
5. 1. 1. 1 |
6. 1. 1. 1 |
7. 1. 1. 1 |
8. 1. 1. 1 |
9. 1. 1. 1 |
Шығарма үзінділерімен жұмыс |
5. 1. 2. 1 |
6. 1. 2. 1 |
7.1 2.1 |
8. 1. 2. 1 |
9. 1. 2. 1 |
Шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн |
5. 1. 3. 1 |
6. 1. 3. 1 |
7. 1. 3. 1 |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
Интерпретация (ауызша, жазбаша) |
5. 1. 4. 1 |
6. 1. 4. 1 |
7. 1. 4. 1 |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 |
2) талдау және жинақтау:
Білім алушылар: | |||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
Әдеби шығарманың композиция лық құрылымы |
5. 2. 1. 1 |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
Көркем шығарманың образдар жүйесі, типтік характер |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 |
Көркем шығарманың тілі, стилі |
5. 2. 3. 1 |
6. 2. 3. 1 |
7. 2. 3. 1 |
8. 2. 3. 1 |
9. 2. 3. 1 |
Көркемдік тәсілдер |
5. 2. 4. 1 |
6. 2. 4. 1 |
7. 2. 4. 1 |
8. 2. 4. 1 |
9. 2. 4. 1 |
3) бағалау және шығармашылық өнім:
Шығармадағы тарихи шындық және көркемдік шешім |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 |
8. 3. 1. 1 |
9. 3. 1. 1 |
Рухани және көркем-эстетикалық құндылығы |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 |
8. 3. 2. 1 |
9. 3. 2. 1 |
Әдеби шығармашылық |
5. 3. 3. 1 | 6. 3. 3. 1 шығарманың идеялық мазмұнын пайымдай отырып (ой толғау, хат, пост, ертегі, өтірік өлең) жазу |
7. 3. 3. 1 | 8. 3. 3. 1 шығарманың көркемдік-идеялық құндылығын талдап, шығарма, әдеби эссе,блог, әңгіме т.б.жазу |
9. 3. 3. 1 |
Әдеби сын |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 |
7. 3. 4. 1 |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
23. Осы оқу бағдарламасы негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
24. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімшелер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
Негізгі орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Таза мінсіз асыл сөз |
Халық ауыз әдебиеті | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармадағы фабула композициясын тауып, жоспар құру; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Оқу – білім азығы |
ХІХ ғасыр мен ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиеті | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармадағы фабула композициясын тауып, жоспар құру; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Адамгершілік – асыл қасиет |
XX ғасыр әдебиеті | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармадағы фабула композициясын тауып, жоспар құру; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Отан – қуат, отбасы - шуақ |
Қазіргі заман әдебиеті | Оқу және түсіну |
5. 1. 1. 1 әдеби шығарманы пайымдап (алған әсерін анықтай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
5. 2. 1. 1 сюжетті шығармадағы фабула композициясын тауып, жоспар құру; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
5. 3. 1. 1 шығарма үзінділері арқылы шығарманың ұлттық, тарихи құндылығын бағалау; | ||
2) 6-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Білгенге маржан |
Ертегі: | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманы, пайымдап, мәнерлеп (логикалық екпінмен кідіріс жасай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 әдеби шығарманы сюжет композициясына талдау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
6. 3. 1. 1 шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Тәрбиенің қайнар бұлағы |
ХІХ ғасыр мен ХХ ғасыр басындағы әдебиет М.Өтемісұлының | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманы, пайымдап, мәнерлеп (логикалық екпінмен кідіріс жасай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 әдеби шығарманы сюжет композициясына талдау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
6. 3. 1. 1 шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Туған жерім-аялы алтын бесігім |
ХХ ғасыр әдебиеті М.Жұмабаевтың "Сүйемін" өлеңі, Б.Майлиннің "Кемпірдің ертегісі" поэмасы, А.Тоқмағанбетовтің "Алыптар туралы аңыз" шығармасы, Ә.Тәжібаевтың "Сырдария" өлеңі, Ә.Сәрсенбаевтың"Ту-ған жер" өлеңі, С.Мұратбековтің "Жусан иісі" әңгімесі, | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманы, пайымдап, мәнерлеп (логикалық екпінмен кідіріс жасай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 әдеби шығарманы сюжет композициясына талдау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
6. 3. 1. 1 шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Өнерліге өріс кең | Қазіргі заман әдебиеті Қ.Мырза-Әлінің "Ана" өлеңі, К.Ахметованың "Қазағым менің" өлеңі, Ж.Ахмадидің "Кие" әңгімесі, А.Егеубаевтың "Аламан" поэмасы, Р.Ниязбековтің "Әлемдегі жетінші ұлы" өлеңі, Ұ.Есдәулеттің "Біз түркілерміз" өлеңі, С.Дүйсенбиевтің "Алматының апорты" ертегісі, С.Балғабаевтың "Жымбала, Мико және қасқыр" драмасы, Қ.Сариннің "Тәуелсіздік" өлеңі, Қ.Әбілқайырдың "Атасының баласы" әңгімесі, М.Мұқаштың "Меруерт" әңгімесі. | Оқу және түсіну |
6. 1. 1. 1 әдеби шығарманы, пайымдап, мәнерлеп (логикалық екпінмен кідіріс жасай) оқу; |
Талдау және жинақтау |
6. 2. 1. 1 әдеби шығарманы сюжет композициясына талдау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
6. 3. 1. 1 шығарма образдарын ұлттық сипаттың ашылуы тұрғысынан бағалау; | ||
3) 7-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Дананың сөзі – ақылдың көзі |
Батырлар жыры: | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді, пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістер мен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 әдеби шығармағы сюжеттен тыс композицияны анықтау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
7. 3. 1. 1 көркем шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Даналық -өшпес жарық, кетпес байлық" | ХІХ ғасыр және ХХ ғасыр басындағы әдебиет Д.Бабатайұлының "Аягөз, қайда барасың?", "Ақжайлау мен Сандықтас" өлеңдері, Ш.Қанайұлының "Зар заман" өлеңі, М.Өтемісұлының "Ереуіл атқа ер салмай", "Мен-құстан туған құмаймын", "Тарланым" өлеңдері, М.Сұлтанқожаұлының "Ілімге толса көкірек" толғауы, Т.Ізтілеуұлының "Адамдық іс", "Ақыл – тон аңдағанға тозбайтұғын" өлеңдері, С.Дөнентаевтың "Ауырған арыстан" мысалы | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді, пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістермен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 әдеби шығармағы сюжеттен тыс композицияны анықтау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
7. 3. 1. 1 көркем шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Менің туған өлкем | ХХ ғасыр әдебиеті М.Дулатовтың "Елім-ай" өлеңі, М.Жұмабаевтың "Түркістан", "Толқын", "Мен жастарға сенемін" өлеңдері, С.Торайғыровтың "Мен қазақ", "Бір адамға" өлеңдері, Ж.Аймауытовтың "Әнші" әңгімесі, М.Әуезовтің "Көксерек" әңгімесі, І.Жансүгіровтің "Домбыра", "Жетісу суреттері" өлеңдері, Ғ.Мүсіреповтің "Ананың анасы" әңгімесі, Қ.Қайсеновтің "Жау тылындағы бала" повесі, Қ.Аманжоловтың "Туған жер" өлеңі, Ғ.Ормановтың "Қарағай" өлеңі, С.Сарғасқаевтың "Тәмпіш қара" повесі, Ш.Смаханұлы шымшымалары | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді, пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістер мен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 әдеби шығармағы сюжеттен тыс композицияны анықтау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
7. 3. 1. 1 көркем шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Қиял мен шындық | Қазіргі қазақ әдебиеті Қ.Мырза-Әлінің "Кәрі қыран" өлеңі, М.Шахановтың "Арман" өлеңі, Т.Медетбектің "Тәуелсізбін" өлеңі, Т.Әбдіктің "Қонақтар" әңгімесі, А.Мархабаевтың "Ғарыштағы қымыз", фантастикалық әңгімесі, О.Бөкейдің "Қайдасың, қасқа құлыным?" драмасы, М.Мақатаевтың "Аққулар ұйықтағанда" поэмасы, Ф.Оңғарсынованың "Жерошақ" өлеңі, С.Жиенбаевтың "Қарттарым, аман сау жүрші" өлеңі, Ж.Бөдештің "Аңырақай бекетіндегі ой" поэмасы, Н.Ораздың "Бала махаббат" әңгімесі, Б.Беделханның "Өтеуіл" хамса-поэмасы. | Оқу және түсіну |
7. 1. 1. 1 көркем мәтінді, пайымдап, мәнерлеп (логикалық, психологиялық кідірістер мен) оқу; |
Талдау және жинақтау |
7. 2. 1. 1 әдеби шығармағы сюжеттен тыс композицияны анықтау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
7. 3. 1. 1 көркем шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4) 8-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Көнеден жеткен көркем сөз |
Ғашықтық жырлар | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтеріне талдау; | ||
Бағалау және шығармашы-лық өнім |
8. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі мазмұндас туындылармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; | ||
2-тоқсан | |||
Ел мен жер тағдыры | ХІХ ғасыр мен ХХ ғасыр басындағы әдебиет Д.Бабатайұлының "Еспембет" поэмасы, М.Мөңкеұлының "Үш қиян", "Сарыарқа" өлеңдері, М.Көпейұлының "Сарыарқаның кімдікі екендігі" өлеңі,Базар жыраудың "Халық үшін туған қайратты ер" өлеңі, А.Құнанбайұлының "Арғы атасы қажы еді" өлеңі, Ш.Құдайбердіұлы-ның "Еңлік-Кебек" дастаны, "Жастарға" өлеңі, Н.Орманбетұлының "Замана" өлеңі, Ғ.Қараштың "Бармысың?" өлеңі, М.Сералиннің "Гүлхашима" поэмасы | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтеріне талдау; | ||
Бағалау және шығармаш-лық өнім |
8. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі мазмұндас туындылармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Көркем әдебиет және эпикалық сарын | ХХ ғасыр әдебиеті Ж.Жабаевтың "Сұраншы батыр" жыры, М.Жұмабаевтың "Батыр Баян" поэмасы, Н.Байғаниннің "Нарғыз" дастаны, И.Байзақовтың "Құралай сұлу" поэмасы,С.Мұқановтың "Балуан шолақ" повесі,Б.Момышұлы-ның "Ұшқан ұя" повесі, О.Әубәкіровтің "Адам жетектеген адам" сықақ өлеңі, Қ.Қазиевтің "Менің шешем" әңгімесі, Қ.Жұмаділовтің "Қаздар қайтып барады" әңгімесі, Д.Исабековтің "Әпке" драмасы, Т.Ахтановтың "Күй аңызы" әңгімесі, Т.Айбергеновтің "Ана" өлеңі | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтеріне талдау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
8. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі мазмұндас туындылармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; | ||
4-тоқсан | |||
Артық ғылым кітапта | Қазіргі заман әдебиеті Ж.Сахиевтің "Айдағы жасырынбақ", "Дабыл" фантастикалық әңгімелері, Ш.Мұртазаның "Бесеудің хаты" драмасы, Ү.Уайдиннің "Күлкім келсе көршіме қараймын", "Ұйқының оқуы" сатиралары, Б.Бәмішұлының "Оспан батыр" поэмасы, Г.Салықбайдың "Менің тауым" өлеңі, М.Мағауиннің "Тазының өлімі" повесі, Т.Әсемқұловтың "Бекторының қазынасы" әңгімесі, И.Сапарбайдың "Анаңнан асыл бар ма екен?" өлеңі, Ә.Қайранның "Ерасыл" дастаны, А.Кемелбаеваның "Қоңырқаз" әңгімесі, М.Омарованың "Көмбе нанның дәмі" драмасы | Оқу және түсіну |
8. 1. 1. 1 көркем мәтінді пайымдап, мәнерлеп (оқырмандық ұстанымын білдіре) оқу; |
Талдау және жинақтау |
8. 2. 1. 1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтеріне талдау; | ||
Бағалау және шығармашы-лық өнім |
8. 3. 1. 1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі мазмұндас туындылармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығына баға беру; | ||
5) 9-сынып:
Оқу жоспарындағы ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Атадан қалған асыл сөз |
Ежелгі дәуір әдебиеті | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 1. 1 эпикалық, лирикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
"Жапанға біткен бәйтерек" | ХІХ ғасыр және ХХ ғасыр басындағы әдебиет М.Өтемісұлының "Махамбеттің Баймағамбет сұлтанға айтқан сөзі", "Мен едім", "Бағаналы терек жарылса" өлеңдері, Нысанбай жыраудың "Кенесары-Наурызбай" дастаны, Ш.Уәлиханов "Жоңғария очерктері", "Қазақтың халық поэзиясының түрлері",Ш. Бөкеев "Құйрық атып құлия" өлеңі, М.Көпеевтің "Тірлікте көп жасағаннан көрген тамашамыз" өлеңі | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 1. 1 эпикалық, лирикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және шығармашылық өнім |
9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Тарихи шындықпен көркемдік шешім | ХХ ғасыр әдебиеті С. Сейфуллиннің "Сыр сандық" өлеңі, "Аққудың айырылуы" поэмасы, І.Жансүгіровтің "Күйші" поэмасы, Б.Майлиннің "Шұғаның белгісі" хикаяты, М.Әуезовтің "Оқыған азамат" әңгімесі, Ғ.Мүсіреповтің "Кездеспей кеткен бір бейне" повесі, Ж.Молдағалиевтің "Мен-қазақпын!" поэмасы, Ә.Шәріповтің "Партизан қызы" повесі, Қ.Әбдіқадыровтың "Қажымұқан" повесі | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу; |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 1. 1 эпикалық, лирикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және шығармашы-лық өнім |
9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Қазақтың қилы тағдыры | Қазіргі заман әдебиеті М.Шахановтың "Рух пен тіл" өлеңі, "Ғашықтық ғаламаты" поэмасы, Н.Айтұлының "Ту" поэмасы, Қ.Мұқанбетқалиұлы-ның "Тар кезең" романы, Қ.Ілиясұлының "Мысыққа мінездеме" мысал-дастаны, С.Асылбекұлының "Желтоқсан түні" драмасы, Р.Мұқанованың "Мәңгілік бала бейне" әңгімесі, Е.Раушановтың "Ғайша-Бибі" поэмасы | Оқу және түсіну |
9. 1. 1. 1 көркем мәтінді талдап оқу |
Талдау және жинақтау |
9. 2. 1. 1 эпикалық, лирикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және шығармашы- лық өнім |
9. 3. 1. 1 туындыдағы даралық образдар мен типтік характерлердің ұлттық және тарихи құндылығын әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра бағалау; | ||
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 қарашасы № 496 бұйрығына 9-қосымша |
|
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына 392-1 қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. Қазақ тілі пәнін оқыту мақсаты – мемлекеттік тілді қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, қазақ әдеби тілі нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, шығармашылыққа үйретуге, ең бастысы, орта мектепке сай лингвистикалық білім беру.
3. "Қазақ тілі" оқу пәнін тереңдетіп оқытудың негізгі міндеттері:
1) қазақ тілін Қазақстан Республикасының аумағында қоғамның барлық салаларында еркін қолдана білуі үшін білім алушының коммуникативтік дағдыларын жетілдіру, еркін сөйлеуге және сауатты жазуға үйрету;
2) мәтіннің типтерін, стилін, жанрын тану үшін мәтінді құрайтын барлық тілдік құралдарды: синтаксистік құрылымдарды, лексикалық бірліктерді, сөздің дыбыстық және морфемдік құрамын тануға үйрету;
3) ауызша және жазбаша мәтінтудыру дағдыларын жетілдіру үшін орфоэпия және орфография нормаларын білу, сөйлеу мәдениетін және шешендік өнерді меңгеру, түрлі стильдер мен жанрларда мәтінтудыру тәсілдерін жетілдіру.
2-тарау. "Қазақ тілі" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Қазақ тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 10-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат;
2) 11-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді.
5. Оқу мақсаттары қазақ тілін ғылыми пән ретінде оқитын білім алушыларға мәтінтану мен мәтінтудыру дағдыларын жетілдіру арқылы өмірге қажет функционалды білім беруді көздейді. Мұның өзі орта мектеп деңгейіне сай лингвистикалық білім алуға негізделеді. Оқу мазмұны 3 бөлімнен тұрады:
1) мәтінтану тыңдау және оқу арқылы мәтіннің мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ойды таба білу, мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу, әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпаратты алумен қатар мәтіннің стилі мен жанрын, мәтіннің типтерін және әр типке тиісті қолданылатын тілдік құралдарын ажырата білуден тұрады;
2) мәтінтудыру мәтіннің мазмұнын айту кезінде орфоэпиялық нормаларды сақтаудан бастап, тіл мәдениетінің талаптарын орындай отырып, шешен сөйлеу деңгейіне жетуді көздейді. Орфография және пунктуация талаптарын сақтай отырып, барлық стильдер мен жанрларда мәтін жаза алу арқылы мәтінтудыру дағдысын жетілдіруді көздейді;
3) әдеби тіл нормалары айту және жазу әрекеті кезінде лексика-грамматикалық нормаларды, оның ережелерін және ерекшеліктерін қатаң сақтауды үйретуді көздейді.
6. "Мәтінтану" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтіннің мазмұнын тану;
2) мәтіннің стилі мен жанрын тану.
7. "Мәтінтудыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ауызекі сөйлеу және көркем әдебиет стильдерінде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру;
2) ресми іс-қағаздары стилінде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру;
3) публицистикалық стильде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру;
4) ғылыми стильде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру.
8. "Әдеби тіл нормаларын сақтау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) лексика-грамматикалық норма;
2) айтылым-жазылым нормалары (орфография, орфоэпия, пунтуация).
9. 10-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, талқылау сұрақтары арқылы ақпаратты анықтау, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, графиктік мәтіндерді талдау, қорытынды жасау, мәтіннің стилін ажырата білу, әр стильге тән жалпы ерекшеліктерді анықтау, әр стильге тән жанрларды білу, ажырату, құрылымын, типтік ерекшеліктерін, жазылу мақсатын анықтау; әр стильдің өзіне тән тілдік (лексика-грамматикалық) ерекшеліктерін ажырату;
2) мәтінтудыру:
көркем мәтін стилінің талаптарын сақтап, күрделі жоспар бойынша берілген тақырыпта шығарма жазу; көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру; ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын игеру; сәлемдесу, қарату, танысу, өтініш айту, рұқсат сұрау, шақыру, кешірім сұрау, алғыс айту, қоштасу кезінде ұлттық этикет талаптарын сақтау; өлең оқу, монолог айту, диалогқа түсу кезінде сөз сазын және бейвербалды құралдарды пайдалану талаптарын білу; іскери этикетті, ділмарлықты, қозғалу әрекеттерін әсерлі сөйлеу мен үйлестіру арқылы тыңдаушыны тарту тәсілдерін игеру; ресми стильдің өмірге қажетті үлгілерін талапқа сай жазуды қалыптастыру; публицистикалық стиль ерекшеліктерін сақтап, көпшілік алдында сөйлеу техникасын қалыптастыру: тыңдаушының назарын аударту, аудиториямен байланыс, үйлесімді қозғалыс, өзіне деген сенімділік дағдыларын қалыптастыру; қоғамдағы өзекті мәселелер бойынша материалдарды талдап, жинақы мәтін, сөйлейтін сөзге тезис және эссе жазу, сұхбат алу үшін сұрақтар құрастыру дағдыларын қалыптастыру; ғылыми стильдің қолдану аясын, стильдік сипатын және тілдік ерекшеліктерін сақтап, ғылыми жұмыстар жазу, слайдтар дайындау және оларды көпшілік алдында қорғау дағдыларын қалыптастыру;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: дыбыстың жіктелімін, жасалуын, буын түрлерін, буын үндесімін, тасымал тәртібін, сөйлеудегі ырғақты топтарды, сөз ішіндегі және сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді, интонацияның құрамдас бөліктерін анықтау, фонетика-фонологиялық талдау жасау; сөздердің тура, туынды мағынасын, тіркесу сипатын, қолданылу аясы мен стильдік қызметін көрсете отырып, толық лексикалық талдау жасау; сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау;
орфографиялық норма: қосымшалар мен шылауларды үндестік заңына сай жазу, ықшамдалған, кіріккен, біріккен, тіркескен сөздердің емлесін сақтау;
орфоэпиялық норма: айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын орнықтыру;
пунктуациялық норма: жазбаша мәтін тудыру кезінде сөйлем ішіндегі және сөйлем соңындағы тыныс белгілерді қоюдағы ұстанымдарды (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сақтай білу.
10. 11-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) мәтінтану:
мәтін үзінділері бойынша қорытынды жасау, проблемалық сұрақтар арқылы ақпаратты анықтау, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау, әртүрлі формадағы мәтіндерді талдау, баға беру, кең көлемді мәтіндердегі көтерілген мәселе мен мақсатты аудиториясын талдау, мәтіннің стилін ажырата білу, әр стильге тән жалпы ерекшеліктерді салыстыру; әр стильге тән жанрларды білу, ажырату, құрылымын, типтік ерекшеліктерін, жазылу мақсатын салыстыру; әр стильдің өзіне тән тілдік (лексика-грамматикалық) ерекшеліктерін салыстыру;
2) мәтінтудыру:
күрделі жоспар бойынша берілген талаптарға шығарма жазу кезінде жоспар жүйесін сақтау және шығарманы дұрыс қорытындылау; көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын жетілдіру; ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын жетілдіру; әлеуметтік-тұрмыстық қатынас (тілек айту, бата беру, құттықтау, көңіл айту, қолдау көрсету) кезінде ұлттық тілде қалыптасқан шаблондарды сақтау; өлең оқу, монолог айту, диалогқа түсу кезінде сөз сазын және бейвербалды құралдарды пайдалану талаптарын жетілдіру; іскери этикетті, ділмарлықты, қозғалу әрекеттерін әсерлі сөйлеу мен үйлестіру арқылы тыңдаушыны тарту тәсілдерін жетілдіру; ресми стильдің өмірге қажетті үлгілерін талапқа сай жазуды жетілдіру; публицистикалық стиль ерекшеліктерін сақтап, көпшілік алдында сөйлеу техникасын дамыту: тыңдаушының назарын аударту, аудиториямен байланыс, үйлесімді қозғалыс, өзіне деген сенімділік дағдыларын жетілдіру; қоғамдағы өзекті мәселелер бойынша материалдарды талдап, жинақы мәтін, сөйлейтін сөзге тезис және эссе жазу, сұхбат алу үшін сұрақтар құрастыру дағдыларын жетілдіру; ғылыми стильдің қолдану аясын, стильдік сипатын және тілдік ерекшеліктерін сақтап, ғылыми жұмыстар жазу, слайдтар дайындау және оларды көпшілік алдында қорғау дағдыларын жетілдіру;
3) әдеби тіл нормаларын сақтау:
лексика-грамматикалық норма: әр стильге тән лексика-грамматикалық ерекшеліктерді анықтай отырып, сөйлемдерді фонологиялық-ырғақтық топтарға бөліп, айтылуы бойынша өрнектеп, ішіндегі дыбыстық өзгерістерді анықтау; мәтіннің стилін, жанрын, қолдану аясын, лексика-грамматикалық ерекшеліктерін көрсетіп, ондағы сөздерге толық лексикалық талдау жасау;
сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау;
орфографиялық норма: қазақ тілінің орфографиялық ережелеріне сүйеніп бас әріптің игерілген/игерілмеген кірме сөздер мен бейімдеу сөздердің емлесін білу;
орфоэпиялық норма: айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді, ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын жетілдіру;
пунктуациялық норма: сөйлем соңында, сөйлем ішінде қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді пунктуациялық ұстанымдарға (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сай қоя білу.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" сандардан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші, үшінші сандар бөлім мен бөлімше, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік санын көрсетеді. 10.1.2.1 кодында: "10" – сынып, "1.2" – бөлім мен бөлімше,"1" – оқыту мақсатының реттік саны.
12. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
1) Мәтінтану | ||
Білім алушы: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Мәтін мазмұнын тану | 10. 1. 1. 1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, ойды жалғастыру | 11. 1. 1. 1 мәтін бойынша өз көзқарастарын айту, өз көзқарастарын дәлелдеу үшін дұрыс қорытынды шығару |
10. 1. 1. 2 мәтіннен автор позициясын және жалпы ақпаратты талқылау сұрақтары арқылы анықтау | 11. 1. 1. 2 оқиғалар, идеялар, құндылықтар, деректер арасындағы байланысты проблемалық сұрақтар арқылы анықтау | |
10. 1. 1. 3 ойын (автордың көзқарасы мен ақпарат берілген тұстарын) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу | 11. 1. 1. 3 ойын (автордың көзқарасы мен ақпарат берілген тұстарын) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау | |
10. 1. 1. 4 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді талдау | 11. 1. 1. 4 әртүрлі формадағы мәтіндердегі оқиғалар мен құбылыстардың уақытша және себеп-салдарлық өзара байланысын анықтау | |
10. 1. 1. 5 мәтіндегі қорытынды бөлімнің орнына өз біліміне сүйеніп қорытынды жасау | 11. 1. 1. 5 мәтінде көтерілген мәселенің (саяси-қоғамдық, тәрбиелік) маңыздылығын анықтап, баға беру | |
2. Мәтіннің стилі мен жанрын тану | 10. 1. 2. 1 мәтіннің стилін ажырата білу, әр стильге тән жалпы ерекшеліктерді анықтау | 11. 1. 2. 1 мәтіннің стилін ажырата білу, әр стильге тән жалпы ерекшеліктерді салыстыру |
10. 1. 2. 2 әр стильге тән жанрларды білу, ажырату, құрылымын, типтік ерекшеліктерін, жазылу мақсатын анықтау | 11. 1. 2. 2 әр стильге тән жанрларды білу, ажырату, құрылымын, типтік ерекшеліктерін, жазылу мақсатын салыстыру | |
10. 1. 2. 3 әр стильдің өзіне тән тілдік (лексика-грамматикалық) ерекшеліктерін ажырату | 11. 1. 2. 3 әр стильдің өзіне тән тілдік (лексика-грамматикалық) ерекшеліктерін салыстыру | |
2) Мәтінтудыру | ||
1) Ауызекі сөйлеу және көркем әдебиет стильдерінде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру | 10. 2. 1. 1 көркем мәтін стилінің талаптарын сақтап, күрделі жоспар бойынша берілген тақырыпта шығарма жазу | 11. 2. 1. 1 күрделі жоспар бойынша берілген талаптарға шығарма жазу кезінде жоспар жүйесін сақтау және шығарманы дұрыс қорытындылау |
10. 2. 1. 2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру | 11. 2. 1. 2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын жетілдіру | |
10. 2. 1. 3 ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын игеру | 11. 2. 1. 3 ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын жетілдіру | |
10. 2. 1. 4 сәлемдесу, қарату, танысу, өтініш айту, рұқсат сұрау, шақыру, кешірім сұрау, алғыс айту, қоштасу кезінде ұлттық этикет талаптарын сақтау | 11. 2. 1. 4 әлеуметтік-тұрмыстық қатынас (тілек айту, бата беру, құттықтау, көңіл айту, қолдау көрсету және т.б.) кезінде ұлттық тілде қалыптасқан шаблондарды сақтау | |
10. 2. 1. 5 өлең оқу, монолог айту, диалогқа түсу кезінде сөз сазын және бейвербалды құралдарды пайдалану талаптарын білу | 11. 2. 1. 5 өлең оқу, монолог айту, диалогқа түсу кезінде сөз сазын және бейвербалды құралдарды пайдалану талаптарын жетілдіру | |
2) Ресми іс-қағаздар стилінде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру | 10. 2. 2. 1 іскери этикетті, ділмарлықты, қозғалу әрекеттерін әсерлі сөйлеу мен үйлестіру арқылы тыңдаушыны тарту тәсілдерін игеру | 11. 2. 2. 1 іскери этикетті, ділмарлықты, қозғалу әрекеттерін әсерлі сөйлеу мен үйлестіру арқылы тыңдаушыны тарту тәсілдерін жетілдіру |
10. 2. 2. 2 ресми стильдің өмірге қажетті үлгілерін талапқа сай жазуды қалыптастыру | 11. 2. 2. 2 ресми стильдің өмірге қажетті үлгілерін талапқа сай жазуды жетілдіру | |
3) Публицистикалық стильде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру | 10. 2. 3. 1 публицистикалық стиль ерекшеліктерін сақтап, көпшілік алдында сөйлеу техникасын қалыптастыру, тыңдаушының назарын аударту, аудиториямен байланыс, үйлесімді қозғалыс, өзіне деген сенімділік дағдыларын қалыптастыру | 11. 2. 3. 1 публицистикалық стиль ерекшеліктерін сақтап, көпшілік алдында сөйлеу техникасын дамыту, тыңдаушының назарын аударту, аудиториямен байланыс, үйлесімді қозғалыс, өзіне деген сенімділік дағдыларын жетілдіру |
10. 2. 3. 2 қоғамдағы өзекті мәселелер бойынша материалдарды талдап, жинақы мәтін, сөйлейтін сөзге тезис және эссе жазу, сұхбат алу үшін сұрақтар құрастыру дағдыларын қалыптастыру | 11. 2. 3. 2 қоғамдағы өзекті мәселелер бойынша материалдарды талдап, жинақы мәтін, сөйлейтін сөзге тезис және эссе жазу, сұхбат алу үшін сұрақтар құрастыру дағдыларын жетілдіру | |
4) Ғылыми стильде айтылым, жазылым дағдыларын жетілдіру | 10. 2. 4. 1 ғылыми стильдің қолдану аясын, стильдік сипатын және тілдік ерекшеліктерін сақтап, ғылыми жұмыстар жазу, слайдтар дайындау және оларды көпшілік алдында қорғау дағдыларын қалыптастыру | 11. 2. 4. 1 ғылыми стильдің қолдану аясын, стильдік сипатын және тілдік ерекшеліктерін сақтап, ғылыми жұмыстар жазу, слайдтар дайындау және оларды көпшілік алдында қорғау дағдыларын жетілдіру |
1) Әдеби тіл нормаларын сақтау | ||
1) Лексика-грамматикалық норма | 10. 3. 1. 1 дыбыстың жіктелімін, жасалуын, буын түрлерін, буын үндесімін, тасымал тәртібін, сөйлеудегі ырғақты топтарды, сөз ішіндегі және сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді, интонацияның құрамдас бөліктерін анықтау, фонетика-фонологиялық талдау жасау | 11. 3. 1. 1 әр стильге тән лексика-грамматикалық ерекшеліктерді анықтай отырып, сөйлемдерді фонологиялық- ырғақтық топтарға бөліп, айтылуы бойынша өрнектеп, ішіндегі дыбыстық өзгерістерді анықтау |
10. 3. 1. 2 сөздердің тура, туынды мағынасын, тіркесу сипатын, қолданылу аясы мен стильдік қызметін көрсете отырып, толық лексикалық талдау жасау | 11. 3. 1. 2 мәтіннің стилін, жанрын, қолдану аясын, лексика-грамматикалық ерекшеліктерін көрсетіп, ондағы сөздерге толық лексикалық талдау жасау | |
10. 3. 1. 3 сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау | 11. 3. 1. 3 сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау | |
2) Айтылым-жазылым нормалары | 10. 3. 2. 1 қосымшалар мен шылауларды үндестік заңына сай жазу, ықшамдалған, кіріккен, біріккен, тіркескен сөздердің емлесін сақтау | 11. 3. 2. 1 қазақ тілінің орфографиялық ережелеріне сүйеніп бас әріптің, игерілген/игерілмеген кірме сөздердің емлесін білу |
10. 3. 2. 2 жазбаша мәтін тудыру кезінде сөйлем ішіндегі және сөйлем соңындағы тыныс белгілерді қоюдағы ұстанымдарды (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сақтай білу | 11. 3. 2. 2 сөйлем соңында, сөйлем ішінде қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді пунктуациялық ұстанымдарға (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сай қоя білу | |
10. 3. 2. 3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын орнықтыру | 11. 3. 2. 3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын жетілдіру | |
13. Осы оқу бағдарламасы жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады. Ұзақ мерзімді жоспарда барлық сынып бойынша әр тарауда қамтылуы тиіс оқу мақсаттарының көлемі белгіленген.
14. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімшелер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде)
1) 10-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Фонетика/Фонология | |||
Қазақ тілінің дыбыс жүйесі (А.Байтұрсынұлы, Ә.Жүнісбек, С.Мырзабеков және басқа да ғалымдардың еңбектерінен алынған мәтіндер) |
1.1 Фонетиканың/ Фонологияның зерттеу нысаны | Мәтінтану |
10. 1. 1. 1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, ойды жалғастыру; |
Мәтінтудыру |
10. 2. 1. 1 көркем мәтін стилінің талаптарын сақтап, күрделі жоспар бойынша берілген тақырыпта шығарма жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10. 3. 1. 1 дыбыстың жіктелімін, жасалуын, буын түрлерін, буын үндесімін, тасымал тәртібін, сөйлеудегі ырғақты топтарды, сөз ішіндегі және сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді, интонацияның құрамдас бөліктерін анықтау, фонетика-фонологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10. 3. 2. 3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын орнықтыру | ||
2. Лексика. Фразеология | |||
Сөзтану ғылымы |
2.1. Тарихи лексикология: этимология | Мәтінтану |
10. 1. 1. 2 мәтіннен автор позициясын және жалпы ақпаратты талқылау сұрақтары арқылы анықтау; |
Мәтінтудыру |
10. 2. 1. 2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10. 3. 1. 2 сөздердің тура, туынды мағынасын, тіркесу сипатын, қолданылу аясы мен стильдік қызметін көрсете отырып, толық лексикалық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10. 3. 2. 1 қосымшалар мен шылауларды үндестік заңына сай жазу, ықшамдалған, кіріккен, біріккен, тіркескен сөздердің емлесін сақтау | ||
2-тоқсан | |||
3. Сөз таптары | |||
Сөз топтары емес, сөз таптары (сөз таптарының сандық және сапалық ерекшеліктері туралы мәтіндер) |
3.1 Сөз таптары туралы түсінік | Мәтінтану |
10. 1. 1. 3 ойын (автордың көзқарасы мен ақпарат берілген тұстарын) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу; |
Мәтінтудыру |
10. 2. 1. 3 ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын игеру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10. 3. 1. 2 сөздердің тура, туынды мағынасын, тіркесу сипатын, қолданылу аясы мен стильдік қызметін көрсете отырып, толық лексикалық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10. 3. 2. 2 жазбаша мәтін тудыру кезінде сөйлем ішіндегі және сөйлем соңындағы тыныс белгілерді қоюдағы ұстанымдарды (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сақтай білу | ||
4. Сөзжасам | |||
Сөз қалай жасалады? (Н.Оралбаева, А.Салқынбай секілді ғалымдардың еңбектерінен сөзжасамға қатысты мәтіндер) |
4.1 Сөз жасаудың тәсілдері | Мәтінтану |
10. 1. 1. 1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, ойды жалғастыру; |
Мәтінтудыру |
10. 2. 1. 4 сәлемдесу, қарату, танысу, өтініш айту, рұқсат сұрау, шақыру, кешірім сұрау, алғыс айту, қоштасу кезінде ұлттық этикет талаптарын сақтау; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10. 3. 1. 3 сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10. 3. 2. 1 қосымшалар мен шылауларды үндестік заңына сай жазу, ықшамдалған, кіріккен, біріккен, тіркескен сөздердің емлесін сақтау | ||
3-тоқсан | |||
5. Зат есім. Есімдік | |||
Сөз қалай түрленеді? |
5.1 Зат есімнің жасалу жолдары | Мәтінтану |
10. 1. 1. 2 мәтіннен автор позициясын және жалпы ақпаратты талқылау сұрақтары арқылы анықтау; |
Мәтінтудыру |
10. 2. 1. 5 өлең оқу, монолог айту, диалогқа түсу кезінде сөз сазын және бейвербалды құралдарды пайдалану талаптарын білу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10. 3. 1. 3 сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10. 3. 2. 3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын орнықтыру | ||
6. Сын есім. Сан есім | |||
Заттың сыны мен саны (сын есім мен сан есімді зерттеген ғалымдардың мәтіндерінен үзінділер) |
6.1 Сан есімнің лексика-семантикалық ерекшеліктері | Мәтінтану |
10. 1. 1. 4 |
Мәтінтудыру |
10. 2. 1. 1 көркем мәтін стилінің талаптарын сақтап, күрделі жоспар бойынша берілген тақырыпта шығарма жазу; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10. 3. 1. 3 сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10. 3. 2. 2 жазбаша мәтін тудыру кезінде сөйлем ішіндегі және сөйлем соңындағы тыныс белгілерді қоюдағы ұстанымдарды (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сақтай білу | ||
7. Етістік | |||
Түрленімге бай сөз табы (етістікті зерттеген ғалымдардың еңбектерінен үзінділер) |
7.1 Етістіктің жіктелу ерекшеліктері | Мәтінтану |
10. 1. 1. 1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, ойды жалғастыру; |
Мәтінтудыру |
10. 2. 1. 2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын қалыптастыру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10. 3. 1. 3 сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10. 3. 2. 1 қосымшалар мен шылауларды үндестік заңына сай жазу, ықшамдалған, кіріккен, біріккен, тіркескен сөздердің емлесін сақтау | ||
4-тоқсан | |||
8.Үстеу | |||
Мағынаны қалай толықтырамыз? (үстеуді зерттеген ғалымдардың еңбектерінен алынған мәтіндер) |
8.1 Үстеудің лексика-грамматикалық топтары: мезгіл және мекен үстеулері | Мәтінтану |
10. 1. 1. 2 мәтіннен автор позициясын және жалпы ақпаратты талқылау сұрақтары арқылы анықтау; |
Мәтінтудыру |
10. 2. 1. 3 ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын игеру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10. 3. 1. 3 сөздің морфемдік құрамын, негізгі немесе туынды түбір екенін, сөзжасамдық тәсілін (синтетикалық, аналитикалық), грамматикалық мағыналарын көрсете отырып, сөзжасамдық-морфологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10. 3. 2. 3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын орнықтыру | ||
9. Шылау, еліктеу, одағай сөздер | |||
Сөйлемдегі көмекшілер мен оқшаулар (шылау, оқшау, еліктеу сөздерді зерттеген ғалымдардың еңбектерінен алынған мәтіндер) |
9.1 Жалғаулықтар: ыңғайластық жалғаулықтар | Мәтінтану |
10. 1. 1. 4 |
Мәтінтудыру |
10. 2. 1. 4 сәлемдесу, қарату, танысу, өтініш айту, рұқсат сұрау, шақыру, кешірім сұрау, алғыс айту, қоштасу кезінде ұлттық этикет талаптарын сақтау; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 10. 3. 1. 1 дыбыстың жіктелімін, жасалуын, буын түрлерін, буын үндесімін, тасымал тәртібін, сөйлеудегі ырғақты топтарды, сөз ішіндегі және сөз арасындағы дыбыстық өзгерістерді, интонацияның құрамдас бөліктерін анықтау, фонетика-фонологиялық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 10. 3. 2. 1 қосымшалар мен шылауларды үндестік заңына сай жазу, ықшамдалған, кіріккен, біріккен, тіркескен сөздердің емлесін сақтау | ||
2) 11-сынып:
Лексикалық бөлім | Әдеби тіл нормалары | Білім алу әрекетінің түрлері | Білім алушылар білуге тиісті оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Сөз тіркесі синтаксисі | |||
Синтаксистік қатынастар (М.Балақаев, Т.Сайрамбаев, Ә.Әбілақов еңбектерінен алынған мәтіндер) |
1.1 Тұрақты тіркес | Мәтінтану |
11. 1. 1. 1 мәтін бойынша өз көзқарастарын айту, өз көзқарастарын дәлелдеу үшін дұрыс қорытынды шығару; |
Мәтінтудыру |
11. 2. 1. 1 күрделі жоспар бойынша берілген талаптарға шығарма жазу кезінде жоспар жүйесін сақтау және шығарманы дұрыс қорытындылау; | ||
Лексика-грамматика-лық норма | 11. 3. 1. 3 сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11. 3. 2. 1 қазақ тілінің орфографиялық ережелеріне сүйеніп бас әріптің, игерілген/игерілмеген кірме сөздер мен бейүндес сөздердің емлесін білу | ||
2. Жай сөйлем синтаксисі | |||
Сөйлем (жай сөйлем синтаксисі мамандарының еңбектерінен алынған мәтіндер) |
2.1 Белгілі жақты сөйлем | Мәтінтану |
11. 1. 1. 2 оқиғалар, идеялар, құндылықтар, деректер арасындағы байланысты проблемалық сұрақтар арқылы анықтау; |
Мәтінтудыру |
11. 2. 1. 2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 11. 3. 1. 3 сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11. 3. 2. 1 қазақ тілінің орфографиялық ережелеріне сүйеніп бас әріптің, игерілген/игерілмеген кірме сөздер мен бейүндес сөздердің емлесін білу | ||
2-тоқсан | |||
3. Құрмалас сөйлем синтаксисі | |||
Күрделі ойды білдіретін құрылымдар (құрмалас сөйлем синтаксисі мамандарының еңбектерінен алынған мәтіндер) |
3.1 Құрмалас сөйлемнің қалыптасу жолдары мен өзіндік белгілері | Мәтінтану |
11. 1. 1. 4 әртүрлі формадағы мәтіндердегі оқиғалар мен құбылыстардың уақытша және себеп-салдарлық өзара байланысын анықтау; |
Мәтінтудыру |
11. 2. 1. 3 ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматика-лық норма | 11. 3. 1. 3 сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11. 3. 2. 2 сөйлем соңында, сөйлем ішінде қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді пунктуациялық ұстанымдарға (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сай қоя білу | ||
4. Сабақтас құрмалас сөйлем | |||
Тілдегі сабақтаса байланыс (бір-біріне бағына байланысқан сабақтас сөйлемдер мен сөз тіркестеріне қатысты мәтіндер) |
4.1 Көсемше, есімше, шартты рай арқылы жасалған сабақтас құрмалас сөйлемдер | Мәтінтану |
11. 1. 1. 1 мәтін бойынша өз көзқарастарын айту, өз көзқарастарын дәлелдеу үшін дұрыс қорытынды шығару; |
Мәтінтудыру |
11. 2. 1. 4 әлеуметтік-тұрмыстық қатынас (тілек айту, бата беру, құттықтау, көңіл айту, қолдау көрсету және т.б.) кезінде ұлттық тілде қалыптасқан шаблондарды сақтау; | ||
Лексика-грамматика-лық норма | 11. 3. 1. 3 сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11. 3. 2. 2 сөйлем соңында, сөйлем ішінде қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді пунктуациялық ұстанымдарға (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сай қоя білу | ||
3-тоқсан | |||
5. Төл сөз бен төлеу сөз | |||
Қысқа әңгіме шеберлері (қысқа әңгіме шеберлерінің шығармаларынан алынған мәтіндер) |
5.1. Төл сөздің құрылымдық мазмұны | Мәтінтану |
11. 1. 1. 2 оқиғалар, идеялар, құндылықтар, деректер арасындағы байланысты проблемалық сұрақтар арқылы анықтау; |
Мәтінтудыру |
11. 2. 1. 5 өлең оқу, монолог айту, диалогқа түсу кезінде сөз сазын және бейвербалды құралдарды пайдалану талаптарын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 11. 3. 1. 3 сөйлемдердің айтылу мақсатын, түрлерін, құрылысын, сөз ішіндегі байланысу түрлері мен тәсілдерін, сөйлем мүшелерін, құрмаластың құрамындағы сөйлемдердің байланысу тәсілдерін, тыныс белгілерін анықтай отырып, толық синтаксистік талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11. 3. 2. 2 сөйлем соңында, сөйлем ішінде қабаттаса қойылатын тыныс белгілерді пунктуациялық ұстанымдарға (мағыналық, грамматикалық, интонациялық) сай қоя білу | ||
6. Мемлекеттік тілдің қоғамдағы қызметі | |||
Қазақ тілі - Қазақстан Республикасының мемлкеттік тілі (мемлекеттік тілдің ахуалына байланысты әлеуметтік зерттеулер, тіл ахуалына қатысты БАҚ мақалалары) |
6.1 Қазақ тілі – Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі | Мәтінтану |
11. 1. 1. 3 ойын (автордың көзқарасы мен ақпарат берілген тұстарын) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау; |
Мәтінтудыру |
11. 2. 1. 3 ауызекі сөйлеу стилінің элементтері бар әңгіме жанрында мәтін жазу дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 11. 3. 1. 1 әр стильге тән лексика-грамматикалық ерекшеліктерді анықтай отырып, сөйлемдерді фонологиялық- ырғақтық топтарға бөліп, айтылуы бойынша өрнектеп, ішіндегі дыбыстық өзгерістерді анықтау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11. 3. 2. 3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын жетілдіру | ||
7. Қазақ тіліндегі функционалдық стильдер | |||
Ауызекі сөйлеу және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндер (ауызекі сөйлеу және көркем әдебиет стилінен алынған мәтіндер) |
7.1 Ауызекі сөйлеу стилі. Ауызекі сөйлеу стилінің лингвистикалық белгілері | Мәтінтану |
11. 1. 1. 1 мәтін бойынша өз көзқарастарын айту, өз көзқарастарын дәлелдеу үшін дұрыс қорытынды шығару; |
Мәтінтудыру |
11. 2. 1. 2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 11. 3. 1. 1 әр стильге тән лексика-грамматикалық ерекшеліктерді анықтай отырып, сөйлемдерді фонологиялық- ырғақтық топтарға бөліп, айтылуы бойынша өрнектеп, ішіндегі дыбыстық өзгерістерді анықтау | ||
Айтылым-жазылым нормалары |
11. 3. 2. 1 қазақ тілінің орфографиялық ережелеріне сүйеніп бас әріптің, игерілген/игерілмеген кірме сөздер мен бейүндес сөздердің емлесін білу; | ||
4-тоқсан | |||
8. Ғылыми стиль | |||
Ғылыми стильдің қалыптасу тарихы (білім, ғылым, инновация тақырыбындағы ғылыми мәтіндер) |
8.1 Ғылыми стильдің лексикасы | Мәтінтану |
11. 1. 1. 2 оқиғалар, идеялар, құндылықтар, деректер арасындағы байланысты проблемалық сұрақтар арқылы анықтау; |
Мәтінтудыру |
11. 2. 1. 2 көркем әдебиетке жататын жанрларда (поэзия, проза, эссе, новелла) мәтін тудыру дағдыларын жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 11. 3. 1. 2 мәтіннің стилін, жанрын, қолдану аясын, лексика-грамматикалық ерекшеліктерін көрсетіп, ондағы сөздерге толық лексикалық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11. 3. 2. 3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын жетілдіру | ||
9. Терминдер және кірме сөздер | |||
Қазақ тіл білімінің терминдер жүйесі (А.Байтұрсынұлы, Ө.Айтбайұлы, Ш.Құрманбайұлы ғылыми сияқты ғалымдардыі еңбектерінен алынған мәтіндер) |
9.1 Тіл білімі терминдері | Мәтінтану |
11. 1. 1. 3 ойын (автордың көзқарасы мен ақпарат берілген тұстарын) дұрыс жүйелеп, логикалық және стильдік түзетулер енгізу, редакциялау; |
Мәтінтудыру |
11. 2. 1. 1 күрделі жоспар бойынша берілген талаптарға шығарма жазу кезінде жоспар жүйесін сақтау және шығарманы дұрыс қорытындылау; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 11. 3. 1. 2 мәтіннің стилін, жанрын, қолдану аясын, лексика-грамматикалық ерекшеліктерін көрсетіп, ондағы сөздерге толық лексикалық талдау жасау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11. 3. 2. 1 қазақ тілінің орфографиялық ережелеріне сүйеніп бас әріптің, игерілген/игерілмеген кірме сөздер мен бейүндес сөздердің емлесін білу | ||
10. Ресми іс-қағаздар стилінің тілі. Публицистикалық стиль | |||
Бұқаралық ақпарат құралдары (Тіл мәселесін көтерген публицистикалық мәтіндер) |
10.1 Ресми іс-қағаздар стилінің қолданылу аясы | Мәтінтану |
11. 1. 1. 5 мәтінде көтерілген мәселенің (саяси-қоғамдық, тәрбиелік) маңыздылығын анықтап, баға беру; |
Мәтінтудыру |
11. 2. 2. 2 ресми стильдің өмірге қажетті үлгілерін талапқа сай жазуды жетілдіру; | ||
Лексика-грамматикалық норма | 11. 3. 1. 1 әр стильге тән лексика-грамматикалық ерекшеліктерді анықтай отырып, сөйлемдерді фонологиялық- ырғақтық топтарға бөліп, айтылуы бойынша өрнектеп, ішіндегі дыбыстық өзгерістерді анықтау | ||
Айтылым-жазылым нормалары | 11. 3. 2. 3 айтылым кезінде сөзді сазына келтіріп, лебізді ырғақты топтарға бөліп, сөз ішіндегі және сөз арасындағы өзгерістерді сақтап айту дағдыларын жетілдіру | ||
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 қарашасы № 496 бұйрығына 10-қосымша |
|
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына 395-1 қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы №604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. Қазақ әдебиеті пәні бағдарламасының басты бағыты – білім алушылардың ақыл-ой қабілеті мен тұлғалық қасиеттерін дамыту, коммуникативті құзыреттіліктерін жетілдіру, өздігінен және үздіксіз білім алуға жұмылдыру, алған білім негіздерін өмірлік жағдайларда қолдана білетін жеке тұлға қалыптастыру. Қазақ әдебиетінің қысқаша курсы арқылы әдебиет пәнін тереңдете оқыту, сөз өнері арқылы дүниетанымын кеңейту, ғаламның шындық болмысын таныту және олардың функционалдық сауаттылығы мен прагматикалық қабiлеттерiн жетiлдiру көзделеді.
3. Қазақ әдебиеті бағдарламасының мақсаты – сөз өнерін мәдени мұра, ұлттық құндылық ретінде түсініп, бағалай алатын, интеллектуалдық эстетикалық деңгейі, адамгершілік ұстанымы жоғары шығармашыл тұлға қалыптастыру.
Қазақ әдебиеті пәні арқылы қажетті білім, білік дағдыларды қалыптастырып, білімгерді өз ой-пайымдарын сөйлеу тілі мен жазба тілде еркін жеткізе алу, эстетикалық талғамын, өзіндік дүниетаным мен көзқарасын таныта алу, оқу материалдарын салыстыру, сараптау, бағалай алу дағдыларын қалыптастыру, креативті ойлауға бағыттау мақсаты көзделеді.
Әдеби және теориялық материалдар оқушының әдеби білім мен дүниетанымын кеңейтуге және адамзатқа ортақ ойларды, дилеммаларды, мінездерді зерттеуге мүмкіндік береді. Қазақ әдебиеті білім деңгейі, ой-өрісі дамыған, әдеби тіл және әдеби формалар арқылы өз ойын еркін жеткізе алатын және көркем тілмен шұрайлы сөйлей алатын, өзіндік ұстанымы бар, туындаған мәселелерді шеше білетін өмірге бейім ұрпақ тәрбиелейді.
Білім алушылар әдеби жанрларға интерпретация жасау арқылы шығармашылыққа машықтанады.
4. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінің 10-11-сыныптардағы білім мазмұнына әдебиеттің тарихи кезеңдері, әдеби тектер мен жанрлардың даму сипаты, әдеби ағымдар мен бағыттар, әдебиеттiң теориялық мәселелерi, әдеби көркем шығармаларды тұтас талдау жүйесi, әдеби шығарма және болмыс, ұлттық мәдениет, әдебиеттегі ұлттық рух мәселесі, әдебиет және ғаламның шындық бейнесi, әдебиеттiң өзге ғылымдармен байланысы, қазiргi әдебиеттегi заманауи мәселелер, әдеби оқырмандық мәдениет, сөз өнерi және шығармашылық даму, көркем шығарманың стильдiк ерекшелiктерi, авторлық ұстаным және оқырман танымы қарастырылып, сөз өнерінен бiртұтас ұғым қалыптастыру көзделді.
5. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) көркем шығарманың тақырыптық-идеялық бірлігін, поэтикалық тілін, сюжеттік-композициялық құрылым жүйесін, образдық, типтік байланысты ұғынып, жанрлық, стильдік ерекшеліктерін көркем шығарма мазмұны мен құрылысындағы көркем заңдылықтарды терең танып, көркем шындық пен әдеби шешім, мазмұн мен форма тұтастығын талдап тану;
2) төл әдебиеттің ұлттық сипатын, халықтың әдет-ғұрып, салт-санасының көрінісін, көркем туындының идеялық өзегін түсіну;
3) қазақ әдебиетінің құндылық ретіндегі болмысын, дәстүр сабақтастығын ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын білу, бағалай алу;
4) қазақ әдебиетінің ұлттық болмысын, ұлттық кодты тану, түрлі ұлттар әдебиетіндегі көрнекті үлгілерімен салыстыра отырып, ұқсастықтары мен даралық қасиеттерін ажырата алу;
5) білімгердің заманауи, ғылыми және қоғамдық дамуға сәйкес дүниетанымын қалыптастыру;
6) білімгердің сыни пайымы мен шығармашылық қабілетін дамыту, көркем әдебиеттің өзекті мәселелеріне зерттеу жұмыстарын жүргізуге бағыттау.
2-тарау. "Қазақ әдебиеті" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
6. "Қазақ әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 10-сынып – аптасына 6 сағат, оқу жылында 204 сағатты;
2) 11-сынып – аптасына 6 сағат, оқу жылында 204 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
7. "Қазақ әдебиеті" пәндік білімінің мазмұны бөлімдерге бөлінген:
"Оқу және түсіну", "Талдау және жинақтау", "Бағалау және шығармашылық өнім", сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады.
8. "Оқу және түсіну" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем шығармадағы поэтикалық қолданыстардың мәнін ашу, мәтіндегі қолданысын түсіну;
2) шығарма үзінділерімен жұмыс;
3) шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн;
4) көркем шығармадағы форма мен мазмұн бірлігі;
5) интерпретация (ауызша, жазбаша).
9. "Талдау және жинақтау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әдеби шығарманың композициялық құрылымы;
2) көркем шығарманың образдар жүйесі, типтік характер;
3) көркем шығарманың тілі, стилі;
4) көркемдік тәсілдер;
5) қазақ және әлем әдебиетіндегі құндылықтар.
10. "Бағалау және шығармашылық өнім" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) тарихи шындық және көркемдік шешім;
2) көркемдік құндылығы;
3) әдеби эссе;
4) әдеби сын.
11. Оқу пәнінің 10-сыныптағы базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну: шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін білу; жекелеген нысандардың (деталь, портрет, монолог) кейіпкер образын ашудағы рөлін түсіну; шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын түсіну; әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; көркем шығарманы өзге жанрда ауызша/жазбаша интерпретациялап, шығарманың идеялық мазмұнын заманауи көзқарастармен кіріктіре отырып ой толғау;
2) талдау және жинақтау: әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау; шығарманың идеялық-көркемдік мазмұнын ашуда қаламгер қолданған тіл ерекшелігі: лексикалық, фразеологиялық, стилистикалық талдау; шығармадағы көркемдік тәсілдерге талдау (троп пен фигура түрлері) авторлық пафос, идеалды айқындау; әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту;
3) бағалау және шығармашылық өнім: шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; шығарманың көркемдік-эстетикалық құндылығына баға беру; шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби хат, лирикалық эссе, миниатюра жазу; шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын (рецензия) жазу.
12. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
ХІХ ғасыр әдебиеті
1) Сал-серілер поэзиясы;
2) Біржан сал Қожағұлұлының "Ләйлім шырақ", "Жанбота" ән-өлеңдері;
3) Ақан сері Қорамсаұлының "Маңмаңгер", "Сырымбет", "Құлагер", "Қараторғай" ән-өлеңдері;
4) Әнші ақындар шығармашылығы: Әсет, Жаяу Мұса, Мұхит, Мәди, Үкілі Ыбырай, Естай, Балуан шолақ, Шашубай, Иман Жүсіптердің ән-өлеңдері.
ХХ ғасыр басындағы әдебиет
5) Ш.Құдайбердіұлының "Қалқаман – Мамыр" поэмасы;
6) А.Байтұрсынұлының "Жиған-терген", "Маса" өлеңдері;
7) М.Дулатовтың "Бақытсыз Жамал" романы;
8) Жүсіпбек Аймауытовтың "Қартқожа" романы;
9) С.Торайғыровтың "Кім жазықты?" поэмасы, "Таныстыру" өлеңі;
10) М.Жұмабаевтың "Оқжетпестің қиясында", "Қойлыбайдың қобызы" поэмалары;
11) Ж. Жабаев "Зілді бұйрық" өлеңі.
1920-1940 жылдардағы әдебиет
12) С.Сейфуллиннің "Көкшетау" поэмасы;
13) Б.Майлиннің "Майдан" пьесасы;
14) І.Жансүгіровтің "Құлагер" поэмасы;
15) М.Әуезовтің "Абай жолы" роман-эпопеясы.
1950-1960 жылдардағы әдебиет
16) Ғ.Мүсіреповтің "Ұлпан" романы;
17) Қ.Аманжоловтың "Ақын өлімі туралы аңыз" поэмасы;
18) Қ.Бекхожиннің "Батыр Науан" поэмасы;
19) М.Иманжановтың "Алғашқы айлар" повесі;
20) Ж Молдағалиевтің "Қыран дала" поэмасы;
21) Д.Әбіловтің "Ақын арманы" романы.
13. Оқу пәнінің 11-сыныптағы базалық білім мазмұны:
1) оқу және түсіну: шығарма мәтініндегі жекелеген ұғымдардың концептілік, символдық қызметін түсіну; көркем шығарманың құрамды бірліктерімен шығармашылық жұмыс; көркем шығармадағы образдар мен мотивтердің туынды идеясымен байланысын түсіну; әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген әлеуметтік, гуманистік, заманауи мәселелерді терең түсіну; көркем шығарманың сюжеті мен идеялық концептісін сақтай отырып өзге нысанда (киносценарий, инсцинировка) интерпретациялау;
2) талдау және жинақтау: әдеби шығарманың композициясын, жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, баяндау композициясын ажырату; көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету, авторлық ұстанымды айқындау; қаламгердің даралық стилін талдау (шығарма тілінің лексика, синтаксистік құрылымындағы ерекшеліктерін талдау); шығармадағы көркемдік тәсілдерге (троп пен фигура түрлеріне) талдау, көркем деталь, авторлық пафос, идеалды айқындау; қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау;
3) бағалау және шығармашылық өнім: шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап баға беру; көркем шығарманың гуманистік, жалпыадамзаттық, рухани құндылығына баға бере отырып объективті, субъективті эссе жазу; шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын, мақала жазу.
14. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1960-1980 жылдардағы әдебиет
1) І.Есенберлиннің "Қаһар" романы;
2) К.Тоқаевтың "Түнде атылған оқ" повесі;
3) Ж.Нәжімеденовтің "Келін" поэмасы;
4) Ә.Нұршайықовтың "Ақиқат пен аңыз" роман-диалогі;
5) Ш.Мұртазаның "Қызыл жебе" романы;
6) Ә.Кекілбаевтің "Үркер" романы;
7) Т.Ахтановтың "Шырағың сөнбесін" романы.
1990 жылдардағы қазақ әдебиеті
8) Ә.Нұрпейісовтің "Соңғы парыз" романы;
9) Қ.Мырза-Әлінің "Қызыл кітап" поэмасы;
10) С.Жүнісовтің "Аманай мен Заманай" романы;
11) М.Мағауиннің "Шақан-шері" романы;
12) Ш. Құсайыновтың "Томирис" драмасы.
Тәуелсіздік жылдардағы әдебиет
13) Б.Мұқайдың "Өмірзая" романы;
14) Қ.Жұмаділовтің "Тағдыр" романы;
15) О.Бөкейдің "Атау кере" повесі;
16) Ұ. Есдәулетовтің "Натюрморд" поэмасы;
17) Р.Отарбаевтың "Бейбарыс сұлтан" драмасы.
ХХІ ғасырдағы қазақ әдебиеті
18) Қазіргі қазақ лирикасы;
19) Поэмадағы көркемдік ізденістер;
20) Жаңа ғасыр романы;
21) Повестегі дәстүр және жаңашылдық;
22) Қазақ әңгімесінің көркемдік көкжиегі;
23) Драматургияның жаңа өрісі;
24) Әдебиеттану және сын.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
15. Бағдарламада оқыту мақсаттары сандардан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" – сынып, "2.1" – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" – оқыту мақсатының реттік саны.
16. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) оқу және түсіну:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
Көркем шығармадағы поэтикалық қолданыстардың мәнін ашу, мәтіндегі қолданысын түсіну |
10. 1. 1. 1 |
11. 1. 1. 1 |
Шығарма үзінділерімен жұмыс |
10. 1. 2. 1 |
11. 1. 2. 1 |
Шығармадағы өзекті мәселе, идеялық мазмұн |
10. 1. 3. 1 |
11. 1. 3. 1 |
Көркем шығармадағы форма мен мазмұн бірлігі |
10. 1. 4. 1 |
11. 1. 4. 1 |
Интерпретация (ауызша, жазбаша) |
10. 1. 5. 1 |
11. 1. 5. 1 |
2) талдау және жинақтау:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
Әдеби шығарманың композициялық құрылымы |
10. 2. 1. 1 |
11. 2. 1. 1 |
Көркем шығарманың образдар жүйесі, типтік характер |
10. 2. 2. 1 |
11. 2. 2. 1 |
Көркем шығарманың тілі, стилі; |
10. 2. 3. 1 |
11. 2. 3. 1 |
Көркемдік тәсілдер |
10. 2. 4. 1 |
11. 2. 4. 1 |
Қазақ және әлем әдебиетіндегі құндылықтар |
10. 2. 5. 1 |
11. 2. 5. 1 |
3) бағалау және шығармашылық өнім:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
Тарихи шындық және көркемдік шешім |
10. 3. 1. 1 |
11. 3. 1. 1 |
Көркемдік құндылығы |
10. 3. 2. 1 |
11. 3. 2. 1 |
Әдеби эссе |
10. 3. 3. 1 |
11. 3. 3. 1 |
Әдеби сын |
10. 3. 4. 1 |
11. 3. 4. 1 |
17. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
18. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
"Құлақтан кіріп бойды алар" |
ХІХ ғасыр әдебиеті. | оқу және түсіну |
10. 1. 1. 1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін білу; |
талдау және жинақтау |
10. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
10. 3. 1. 1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Тарихтыңшертіп пернесін |
ХХ ғ. басындағы әдебиет. | оқу және түсіну |
10. 1. 1. 1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін білу; |
талдау және жинақтау |
10. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
10. 3. 1. 1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Әдебиеттің алтын ғасыры | 1920-1940 жылдардағы әдебиет. С.Сейфуллиннің "Көкшетау" поэмасы, Б.Майлиннің "Майдан" пьесасы, І.Жансүгіровтің "Құлагер" поэмасы, М.Әуезовтің "Абай жолы" роман-эпопеясы | оқу және түсіну |
10. 1. 1. 1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін білу; |
талдау және жинақтау |
10. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
10. 3. 1. 1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Заман, дәуір тұлғасы | 1950-1960 жылдардағы әдебиет. Ғ.Мүсіреповтің "Ұлпан" романы, Қ.Аманжоловтың "Ақын өлімі туралы аңыз" поэмасы, Қ.Бекхожиннің "Батыр Науан" поэмасы, М.Иманжановтың "Алғашқы айлар" повесі, Ж.Молдағалиевтың "Қыран дала" поэмасы, Д.Әбіловтің "Ақын арманы" романы | оқу және түсіну |
10. 1. 1. 1 көркем шығармадағы поэтикалық тілдің ерекшелігін білу; |
талдау және жинақтау |
10. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
10. 3. 1. 1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2) 11-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Прозадағы көркем ой | 1960-1980 жылдардағы әдебиет. І.Есенберлиннің "Қаһар" романы, Кемел Тоқаевтың "Түнде атылған оқ" повесі, Ж.Нәжімеденовтің "Келін" поэмасы, Ә.Нұршайықовтың "Ақиқат пен аңыз" роман- диалогі, Ш.Мұртазаның "Қызыл жебе" романы, Ә.Кекілбаевтың "Үркер" романы, Т.Ахтановтың "Шырағың сөнбесін" романы | оқу және түсіну |
11. 1. 1. 1 шығарма мәтініндегі жекелеген ұғымдардың концептілік мәнін түсіну; |
талдау және жинақтау |
11. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, баяндау композициясын ажырату; | ||
бағалау және шығармаылық өнім |
11. 3. 1. 1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Пайым мен парасат | 1990 жылдардағы қазақ әдебиеті. Ә.Нұрпейісовтің "Соңғы парыз" романы, Қ.Мырза- Әлінің "Қызыл кітап" поэмасы, М.Мағауиннің "Шақан-шері" романы, С.Жүнісовтің "Аманай мен Заманай" романы, Ш.Құсайыновтың "Томирис" драмасы | оқу және түсіну |
11. 1. 1. 1 шығарма мәтініндегі жекелеген ұғымдардың концептілік мәнін түсіну; |
талдау және жинақтау |
11. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, баяндау композициясын ажырату; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
11. 3. 1. 1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Шындықжәне шығарма |
Тәуелсіздік тұсындағы әдебиет. | оқу және түсіну |
11. 1. 1. 1 шығарма мәтініндегі жекелеген ұғымдардың концептілік мәнін түсіну; |
талдау және жинақтау |
11. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, баяндау композициясын ажырату; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
11. 3. 1. 1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Көркем әдебиет және әдеби сын |
ХХІ ғасырдағы қазақ әдебиеті. | оқу және түсіну |
11. 1. 1. 1 шығарма мәтініндегі жекелеген сөздердің концептілік мәнін түсіну; |
талдау және жинақтау |
11. 2. 1. 1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, баяндау композициясын ажырату; | ||
бағалау және шығармашылық өнім |
11. 3. 1. 1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, ұлттық және тарихи құндылығын бағалау; | ||
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы 27 қарашасы № 496 бұйрығына 11-қосымша |
|
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына 610-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 2, 4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде емес)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669) сәйкес әзірленген.
2. "Қазақ тілі" пәнін оқытудың мақсаты – қоғамдық ортада қазақ тілінде қарым-қатынас жасау мүмкіндіктерін қамтамасыз ететін коммуникативтік дағдылардың негізін қалыптастыру және тілдік нормаларды қолдануға, сауатты жазуға үйрету.
3. Қойылған мақсатқа жету үшін мынадай міндеттердің шешілуі көзделеді:
1) тілдік дағдыларды (айтылым, тыңдалым, оқылым, жазылым) дамыту;
2) қазақ тіліндегі сөздік қорды үздіксіз дамыту әдістерін меңгерту;
3) тұрмыста, қоғамдық орындарда, мәдени орталарда қазақ тілінде қарым-қатынас жасау қабілеттері мен дағдыларын дамыту;
4) қазақ тілінде меңгерген білім, білік, дағдыларын күнделікті өмірде өз бетінше қолдануға дағдыландыру;
5) шығармашылықпен жұмыс істеуді, сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамыту.
4. "Қазақ тілі" пәні бойынша білім алушылардың білім, білік, дағдыларына қойылатын талаптар "Шет тілін меңгерудің жалпы еуропалық құзыреті" (CEFR) деңгейлерін (А1, А2, В1, В2, С1) ескере отырып құрастырылды; білім алушылар бастауыш сыныпты аяқтағанда, қазақ тілін қарапайым А1, А2 (бастапқы) деңгейінде меңгереді.
5. Оқу бағдарламасында үш тілде білім беруді жүзеге асыру қарастырылған, онда үш тілді меңгертіп қана қоймай, сондай-ақ білім алушылардың сыныптан тыс жұмыстарын да үш (қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде) тілде ұйымдастыру қарастырылған.
6. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлесе дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты құндылықтарын бойына сіңіруіне, Отанына риясыз қызмет ететін, білімді, білікті, рухани терең азамат болып қалыптасуына көмектеседі.
2-тарау. "Қазақ тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
7. Оқу жүктемесінің бөлінуі:
1) 2-сынып – аптасына 2 сағат, барлығы – 68 сағат;
2) 4-сынып – аптасына 3 сағат, барлығы – 102 сағат.
8. "Қазақ тілі" оқу пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым: тақырыпқа байланысты шағын диалог/монологтің мазмұнын түсіну, тыңдау/көру материалдарындағы негізгі ойды анықтау, тірек сөздер бойынша тақырыбын болжау, кесте толтыру және суреттерді орналастыру арқылы түсінгенін білдіру, тыңдалым бойынша жағымды/жағымсыз кейіпкерлерді ажырату;
2) айтылым: тақырып бойынша шағын диалог/монолог, сұрақтар құрастыру, шағын мәтінді мазмұндау, сурет/иллюстрция/постер бойынша сөйлеу;
3) оқылым: оқудың түрлері, шағын мәтінді рөлге бөліп, мәнерлеп, түсініп оқу, қарапайым фразалар, мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату, сөздікпен, анықтамалықтармен жұмыс;
4) жазылым: сурет/комикс/иллюстрация бойынша мәтін құрастыру, тыңдау/көру материалдарының мазмұны, төл әріптердің каллиграфиясы, айтылуы мен жазылуында айырмашылығы жоқ сөздер, орфография, тасымал;
5) сөйлеу әрекеттері аясындағы тілдік дағдылар (лингвистикалық терминдер қолданылмайды) бойынша: фонетика: төл дыбыстардың артикуляциясы, орфоэпия, дауыс ырғағы, буын, интонация, буын және дыбыс үндестігі; лексика: тақырыпқа қатысты лексикалық минимум, жиі қолданылатын сөздер, қаратпа сөздер, антонимдер; грамматика: заттың атын (жалпы/жалқы) білдіретін сөздер, ілік, табыс, жатыс септіктері, көмекші есімдер, ауызша/жазбаша тілдегі етістіктің шақтары, қалып етістіктері, сұрау есімдіктері, мекен үстеулер, жалғаулық шылаулар, әдеп сөздер, сөз тіркестері, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі.
9. "Қазақ тілі" оқу пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:
1) тыңдалым; әңгімелер мен ақпаратты тыңдау және негізгі ойды түсіну, мәтінді көркемдеу үшін қолданылған жеке сөздерді өз бетімен түсіне алу, жиі қолданылатын кейбір сөздерді өз бетімен түсіне алу;
2) айтылым; берілген тақырып бойынша пікір алмасу, айтылған немесе тыңдау/көру материалдарындағы әңгіме немесе ақпараттағы негізгі ойдың сипаттамасы, әдеп сөздер мен сөз тіркестерін қолдану, тақырып бойынша диалог/монолог құрастыру, жағдаяттарды талдау, шағын көркем шығармаларды оқып түсіну, үлгі бойынша тапсырмаларды орындау, сөйлеу стилін сақтау;
3) оқылым; мәтіннің түрлері, шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну, мәтіннің жанрын ажырату, мәтіннің тақырыбын және ондағы негізгі ойды анықтау, мәтінге сұрақтар (қандай? қай? қашан? қайда?) құрастыру және оған жауап беру, тірек сөздер арқылы мәтіннің мазмұнын болжау;
4) жазылым; шағын сюжетті комикс/буклет/коллаж/жарнама/ презентацияны сөйлемдермен толықтыру, оқыған, тыңдаған, тыңдау/көру материалдары, сұрақтар мен жоспар бойынша мазмұнын жазу, дұрыс құрылмаған мәтінді түзеп қайта жазу, жазу емлесі;
5) сөйлеу әрекеттері аясындағы тілдік дағдылар (лингвистикалық терминдер қолданылмайды) бойынша; фонетика, төл дыбыстардың артикуляциясы, орфоэпия, дауыс ырғағы, буын, интонация, үндестік заңы. Лексика; тақырыпқа қатысты лексикалық минимум, жиі қолданылатын сөздер, бейтарап сөздер, репликалар, қаратпа сөздер, антонимдер; грамматика; ауызша/жазбаша тілдегі сөз таптары, көмекші сөздер, ауызша/жазбаша тілдегі көптік/тәуелдік/жіктік/септік жалғаулар, етістіктің ауыспалы осы шағы, жедел/бұрынғы өткен шақ, ортақ етіс, ауыспалы келер шақ, қалау рай формалары, жіктеу/сұрау/сілтеу есімдіктері және олардың септелуі, үстеу және оның түрлері, одағай, модаль, еліктеуіш сөздер, сөз тіркестері, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібі, қарсылықты және себеп-салдар жалғаулық шылаулар, сөйлемнің бірыңғай мүшелері, жай сөйлемдер.
3-тарау. Оқу мақсаттарының жүйесі
10. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 2.2.1.1 кодында "2" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
11. Оқу мақсаттарының жүйесі:
1) "Тыңдалым" бөлімі:
Білім алушылар: | ||
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Тыңдалым" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |
2-сынып |
4-сынып | |
1.1 | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату | 4.1.1.1 анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын түсіну |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1 тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру | 4.1.3.1 тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру |
1.4 | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну мұғалімнің қолдауымен жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді анықтау | 4.1.4.1 тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) анықтау |
1.5 | 2.1.5.1 мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркестері бойынша мазмұнын болжау | 4.1.5.1 тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау |
2) "Айтылым" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Айтылым" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |
2-сынып |
4-сынып | |
2.1 | 2.2.1.1 өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | 4.2.1.1 берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану |
2.2 |
2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру |
2.3 | 2.2.3.1 күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша диалогке қатысу | 4.2.3.1 белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау |
2.4 Оқыған/тыңдаған материалды мазмұндау | 2.2.4.1 суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау |
4.2.4.1 жоспар/жазбалар |
2.5 | 2.2.5.1 мәлімет, кейіпкер, оқиғаларды салыстыру негізінде қарапайым пікір ("мен... деп ойлаймын", "мен... деп санаймын", "маған ... сияқты", "маған ... тәрізді") білдіру |
4.2.5.1 шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді |
2.6 | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту |
3) "Оқылым" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Оқылым" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |
2-сынып |
4-сынып | |
3.1 | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып)/рөлге бөліп оқу |
4.3.1.1 мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/шолып/бел |
3.2 | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған сөйлемдердің мағынасын түсіну | 4.3.2.1 бейтаныс сөздер кездесетін шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну |
3.3 | 2.3.3.1 мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату | 4.3.3.1 мәтіннің жанрын (мақал-мәтелдер, бата, аңыз, мысал, өсиет әңгімелердің) жанрлық ерекшеліктерін және көмекші сөздердің қолдауымен пайымдау мәтінін анықтау |
3.4 | 2.3.4.1 мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | 4.3.4.1 мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру |
3.5 | 2.3.5.1 мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | 4.3.5.1 қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу және ақпаратты кестеге салу (жіктеу)/сызба түрінде беру |
4) "Жазылым" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Жазылым" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |
2-сынып |
4-сынып | |
4.1 | 2. 4. 1. 1 заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, сөйлемді суретпен толықтырып жазу/постер құрастыру/ берілген иллюстрация бойынша мәтін (3 сөйлемнен кем емес) құрау |
4.4.1.1 шағын сюжетті комикс/буклет/ |
4.2 | 2.4.2.1 оқыған/ аудио/бейнематериалдың мазмұны бойынша сұраққа жауап (сөйлем) жазу |
4.4.2.1 оқыған/аудио/ |
4.3 | 2.4.3.1 мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | 4.4.3.1 сөйлемнің бірыңғай мүшелерінің тыныс белгісін (үтір, қос нүкте)/қаратпа сөзден кейінгі сөйлемнің тиісті тыныс белгілерін қолдану |
4.4 | 2.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын, азат жолдың және тақырыптың өлшемін сақтап жазу | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу |
4.5 | 2. 4. 5. 1 ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді анықтап, теріп жазу | 4.4.5.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс жазу |
2.4.5.2 сөзді буынға бөлу және мұғалімнің қолдауымен сөзді тасымалдап жазу | 4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | |
5) "Тілдік нормаларды қолдану" бөлімі:
Бөлімше (түйінді дағдылар) | "Тілдік нормаларды қолдану" бөлімі бойынша оқу мақсаттары | |
2-сынып |
4-сынып | |
5.1 | 2.5.1.1 мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | 4.5.1.1 мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану |
2.5.1.2 мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/ тәуелдік/ | 4.5.1.2 көптік/ тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.3 мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақтарын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | 4.5.1.3 өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.4 мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында есімдіктерді (сілтеу, сұрау есімдіктерін) қолдану | 4.5.1.4 септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.5 мұғалімнің қолдауымен үлгі бойынша жай сөйлемдегі сөз тіркестерінің байланысын түсіну және сақтау | 4.5.1.5 сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |
12. Осы оқу бағдарламасы 1-қосымшада берілген бастауыш білім беру деңгейінің 2,4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
13. Шет тілін игеру деңгейін бағалаудың жалпыеуропалық жүйесіне сәйкес білім алушылар А1, А2 деңгейлеріне жету үшін осы үлгілік оқу бағдарламасының 2-қосымшасында келтірілген лексикалық-грамматикалық минимумды игереді.
14. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Бастауыш білім беру деңгейінің 2, 4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" оқу пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына 1-қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 2, 4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде емес)
1) 2-сынып:
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекеттерінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Өзім туралы | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейне материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1* өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу |
2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 2.2.3.1* күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша диалогке қатысу | ||
2.4 Оқыған/ | 2.2.4.1* суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып), рөлге бөліп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған сөйлемдердің мағынасын түсіну | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1* мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 2.4.1.1* заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, сөйлемді суретпен толықтырып жазу/постер құрастыру/берілген иллюстрация бойынша мәтін (3 сөйлемнен кем емес) құрау | |
2.4 Оқыған/ тыңдаған материалды мазмұн желісі бойынша баяндау | 2.4.2.1* оқыған/ аудио/бейнематериалдың мазмұны бойынша сұраққа жауап (сөйлем) жазу | ||
4.3 Пунктуация лық нормаларды сақтау | 2.4.3.1* мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | ||
4.5 | 2.4.5.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді анықтап, теріп жазу | ||
Тілдік |
5.1 | 2.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
2.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақтарын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | |||
2-тоқсан | |||
3. Менің мектебім | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 2.1.5.1* мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркесі бойынша мазмұнын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1* өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу |
2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу | ||
2.3 Түрліжағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 2.2.3.1* күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша диалогке қатысу | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 2.2.5.1* мәлімет, кейіпкер, оқиғаларды салыстыру негізінде қарапайым пікір ("мен ... деп ойлаймын", "мен ... деп санаймын", "маған ... сияқты", маған ... тәрізді") білдіру | ||
2.6 Оқылған/ | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып), рөлге бөліп оқу | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 2.3.3.1* мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату | ||
3.5 Түрлі дереккөздер | 2.3.5.1* мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 2.4.2.1* оқыған/ аудио/бейнематериалдың мазмұны бойынша сұраққа жауап (сөйлем) жазу | |
4.4 | 2.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын, азат жолдың және тақырыптың өлшемін сақтап жазу | ||
Тілдік дағдылар |
5.1 | 2.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу, сұрау есімдіктерін қолдану | |||
2.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен үлгі бойынша жай сөйлемдегі сөз тіркестерінің байланысын түсіну және сақтау | |||
3-тоқсан | |||
5. Дені саудың жаны сау | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.1.1 баяу және анық айтылған сөзді тыңдау және интонациясы бойынша сұраулы және лепті сөйлемдерді ажырату |
1.3 Тыңдаған аудио/бейне материалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну, мұғалімнің қолдауымен жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді анықтау | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 2.1.5.1* мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркесі бойынша мазмұнын болжау | ||
Айтылым | 2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 2.2.3.1* күнделікті өмірде кездесетін жағдаяттарда қызығушылығы бойынша диалогке қатысу | |
2.4 Оқыған/ | 2.2.4.1* суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 2.2.5.1* мәлімет, кейіпкер, оқиғаларды салыстыру негізінде қарапайым пікір ("мен ... деп ойлаймын", "мен ... деп санаймын", "маған ... сияқты", маған ... тәрізді") білдіру | ||
2.6 | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 2.3.1.1 шағын мәтінді түсініп, мәнерлеп (дауыс ырғағын дұрыс қойып)/рөлге бөліп оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған сөйлемдердің мағынасын түсіну | ||
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 2.3.3.1* мәтіннің жанрын (өлең, жаңылтпаш, жұмбақ, ертегі, әңгіме) ажырату | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1* мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздер | 2.3.5.1* мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 2.4.1.1* заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, сөйлемді суретпен толықтырып жазу/постер құрастыру/берілген иллюстрация бойынша мәтін (3 сөйлемнен кем емес) құрау | |
4.2 Тыңдаған/ | 2.4.2.1* оқыған/ аудио/бейнематериалдың мазмұны бойынша сұраққа жауап (сөйлем) жазу | ||
4.5 | 2.4.5.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді анықтап, теріп жазу | ||
4.3 | 2.4.3.1* мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | ||
4.4 | 2.4.4.1 бас әріптер мен кіші әріптердің биіктігін, енін, көлбеулігін және олардың байланысын, азат жолдың және тақырыптың өлшемін сақтап жазу | ||
Тілдік дағдылар |
5.1 | 2.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен заттың атын/сынын/санын/іс-қимылын білдіретін сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
2.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақтарын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | |||
2.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу, сұрау есімдіктерін қолдану | |||
2.5.1.5* мұғалімнің қолдауымен үлгі бойынша жай сөйлемдегі сөз тіркестерінің байланысын түсіну және сақтау | |||
4-тоқсан | |||
7. Қоршаған орта | Тыңдалым | 1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 2.1.2.1 баяу және анық айтылған жиі қолданылатын сөздердің мағынасын түсіну |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 2.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 1-1,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 2.1.4.1 тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну, мұғалімнің қолдауымен жағымды және жағымсыз кейіпкерлерді анықтау | ||
1.5 Тыңдалым материалын болжау | 2.1.5.1* мәтіннің тақырыбы мен тірек сөздері, сөз тіркесі бойынша мазмұнын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 2.2.1.1* өз сөзінде ақпаратты сұрау, іс-әрекетке түсініктеме беру үшін сөздер және сөз тіркестерін қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша сөйлеу |
2.2.2.1 сюжетті сурет негізінде сөйлеу | ||
2.4 Оқыған/ | 2.2.4.1* суретті жоспар және тірек сөздер/сұрақтар негізінде шағын мәтінді мазмұндау | ||
2.6 | 2.2.6.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ дыбыстарын артикуляциялау | ||
Оқылым | 3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 2.3.2.1 шағын мәтіндегі жиі қолданылатын сөздерден құрастырылған сөйлемдердің мағынасын түсіну | |
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 2.3.4.1* мәтіннің мазмұны немесе иллюстрация/постер бойынша қарапайым сұрақтар кім? не? қандай? қанша? не істеді?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздер | 2.3.5.1*мұғалімнің қолдауымен сөздік, анықтамалықтардан қажетті ақпаратты табу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну | 2.4.1.1* заттың сынын білдіретін сөздерді қолдана отырып, сөйлемді суретпен толықтырып жазу/постер құрастыру/ берілген иллюстрация бойынша мәтін (3 сөйлемнен кем емес) құрау | |
4.3 | 2.4.3.1* мұғалімнің қолдауымен сөйлем түрлерін айтылу мақсатына қарай ажырату және тиісті тыныс белгілерін (нүкте, сұрақ белгісі, леп белгісі) қолдану | ||
4.5 | 2.4.5.1* ә, ө, ү, ұ, і, ң, қ, ғ, һ әріптері кездесетін сөздерді анықтап, теріп жазу | ||
2.4.5.2 сөзді буынға бөлу және мұғалімнің қолдауымен сөзді тасымалдап жазу | |||
4.2 Тыңдаған/ оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 2.4.2.1* оқыған/ аудио/бейнематериалдың мазмұны бойынша сұраққа жауап (сөйлем) жазу | ||
Тілдік нормаларды қолдану |
5.1 | 2.5.1.2* мұғалімнің қолдауымен шағын мәтіндегі көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
2.5.1.3* мұғалімнің қолдауымен сөйлемдегі етістіктің шақтарын ауызша сөйлеу тілінде қолдану | |||
2.5.1.4* мұғалімнің қолдауымен сөйлеу барысында сілтеу, сұрау есімдіктерін қолдану | |||
2) 4-сынып:
Ортақ тақырыптар | Сөйлеу әрекеттерінің түрлері | Бөлімше (түйінді дағдылар) | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Менің Отаным – Қазақстан | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 4.1.4.1* тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) және негізгі ойды мұғалімнің қолдауымен анықтау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1* берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойын жеткізу | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (сұхбат) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау | ||
2.6 Оқылған/ | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.3.1.1* мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/шолып/белгі қойып оқу | |
3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 4.3.2.1 бейтаныс сөздер кездесетін шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну |
4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/буклет/ | |
4.5 | 4.4.5.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс жазу | ||
4.4 Каллиграфиялық дағдыларды дамыту | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу | ||
Тілдік дағдылар |
5.1 | 4.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ажырату, ауызекі және жазба тілде қолдану | |
4.5.1.2* көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің грамматикалық категорияларын ауызекі және жазба тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.5 *сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |||
2-тоқсан | |||
3. Мәдени мұра | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 4.1.5.1* тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1* берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойды жеткізу | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау | ||
2.4 Оқыған/ | 4.2.4.1* жоспар/жазбаларын қолданып, мәтінді толық мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдары негізінде ойын айту | 4.2.5.1* шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... , оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, ...) салыстыра отырып бағалау | ||
2.6 | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.3.1.1* мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/шолып/белгі қойып оқу | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 4.3.3.1* мәтіннің жанрын (мақал-мәтелдер, бата, аңыз, мысал, өсиет әңгімелердің) жанрлық ерекшеліктерін және көмекші сөздердің қолдауымен пайымдау мәтінін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздер | 4.3.5.1* қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну |
4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/буклет/ | |
4.2 Тыңдаған/оқыған/көрген материалдың мазмұнын жазу | 4.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу | ||
4.5 | 4.4.5.1 мұғалімнің қолдауымен айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс жазу | ||
4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | |||
Тілдік |
5.1 | 4.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ажырату, ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
4.5.1.2* көптік/ тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
3-тоқсан | |||
5. Табиғат құбылыстары | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.2 Сөздердің лексикалық мағынасын түсіну | 4.1.2.1 бейтаныс сөздер мен сөз тіркестері бар мәтіннің мағынасын мәнмәтінге қатысты анықтап түсіну | ||
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 4.1.4.1* тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) және негізгі ойды мұғалімнің қолдауымен анықтау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 4.1.5.1* тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау | ||
Айтылым | 2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау | |
2.4 Оқыған/ | 4.2.4.1* жоспар/жазбаларын қолданып, мәтінді толық мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдар негізінде ойды айту | 4.2.5.1* шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... , оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, ...) салыстыра отырып бағалау | ||
2.6 | 4.2.6.1 айтылуы мен жазылуында айырмашылығы бар сөздерді дұрыс айту | ||
Оқылым | 3.2 Мәтіннің мазмұнын түсіну | 4.3.2.1 бейтаныс сөздер кездесетін шағын мәтіндегі негізгі ойды түсіну | |
3.3 Мәтіннің жанрлары мен түрлерін анықтау | 4.3.3.1* мәтіннің жанрын (мақал-мәтелдер, бата, аңыз, мысал, өсиет әңгімелердің) жанрлық ерекшеліктерін және көмекші сөздердің қолдауымен пайымдау мәтінін анықтау | ||
3.4 Сұрақтар мен жауаптар құрастыру | 4.3.4.1* мұғалімнің қолдауымен мәтін мазмұнын және кейіпкерлердің іс-әрекетін бағалауға бағытталған сұрақтар (неліктен? не үшін?) құрастыру және оған жауап беру | ||
3.5 Түрлі дереккөздер | 4.3.5.1* қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну |
4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/буклет/ | |
4.2 Тыңдаған/ | 4.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу | ||
4.3 | 4.4.3.1* сөйлемнің бірыңғай мүшелерінің тыныс белгісін (үтір, қос нүкте)/қаратпа сөзден кейінгі сөйлемнің тиісті тыныс белгілерін қолдану | ||
4.4 | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу | ||
4.5 | 4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | ||
Тілдік |
5.1 | 4.5.1.1* мұғалімнің қолдауымен шылауларды, көмекші сөздерді ажырату, ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
4.5.1.2* көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.5* сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |||
4-тоқсан | |||
7. Ғарышқа саяхат | Тыңдалым | 1.1 Тыңдаған материалдың мазмұнын түсіну | 4.1.1.1* анық айтылған сөзді тыңдап, қысқаша жазба (тірек сөздер) жасау және нақтылау мақсатында сұрақтар құру |
1.3 Тыңдаған аудио/бейнематериалдың мазмұнын түсіну | 4.1.3.1* тыңдаған материалдың (ұзақтығы 2-2,5 мин) мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беру/сөйлемді толықтыру | ||
1.4 Мәтіндегі негізгі, қосалқы мәліметтерді түсіну | 4.1.4.1* тыңдаған мәтін бойынша оқиғаның себеп-салдарлық байланысын (кейіпкерлер, оқиға) және негізгі ойды мұғалімнің қолдауымен анықтау | ||
1.5 Тыңдау-көру материалдарының мазмұнын түсіну | 4.1.5.1* тыңдаған оқиға/әңгіме бөліктерінің жалғасын болжау | ||
Айтылым | 2.1 Сөздік қорды толықтыру | 4.2.1.1* берілген сөздерге қарама-қарсы мағыналы, мағыналас сөздерді табу және сөйлеу барысында қолдану | |
2.2 Берілген тақырып бойынша ойды жеткізу | 4.2.2.1 берілген тірек сөздер мен жоспардың негізінде қысқа монолог құру | ||
2.3 Түрлі жағдаяттарда қарым-қатынасқа түсу (диалог) | 4.2.3.1* белгілі бір тақырыпта сұхбаттасу барысында шағын мәліметті (4-5 сөйлем) баяндау | ||
2.4 Оқыған/ | 4.2.4.1* жоспар/жазбаларын қолданып, мәтінді толық мазмұндау | ||
2.5 Тыңдау-көру материалдарынегізінде өз ойын айту | 4.2.5.1* шығарманың кейіпкері туралы пікірлерді (менің түсінігім бойынша, ... оның пікірінше, ... , оның айтуынша, ..., кейбір адамдардың ойынша, ...) салыстыра отырып бағалау | ||
Оқылым | 3.1 Оқу түрлерін қолдану | 4.3.1.1* мәтінді іштей, түсініп және қажетті ақпаратты тауып/шолып/белгі қойып оқу | |
3.5 Түрлі дереккөздер ден қажетті ақпаратты алу | 4.3.5.1* қажетті ақпараттарды табу үшін түрлі дереккөздерді (сөздіктер, инфографикалар, энциклопедиялар, ғаламтор) қолдана білу | ||
Жазылым | 4.1 Мәтінді түрлі формада ұсыну |
4.4.1.1* шағын сюжетті комикс/буклет/ | |
4.2 Тыңдаған/ | 4.4.2.1* оқыған/аудио/бейне материалдың мазмұнын дайын жоспар негізінде жазу | ||
4.3 | 4.4.3.1* сөйлемнің бірыңғай мүшелерінің тыныс белгісін (үтір, қос нүкте)/қаратпа сөзден кейінгі сөйлемнің тиісті тыныс белгілерін қолдану | ||
4.4 | 4.4.4.1 каллиграфиялық нормаларға сәйкес әріптердің өзара байланысын сақтап, бір сызықта көркем жазу | ||
4.5 | 4.4.5.2 сөзге қосымшалар жалғау кезінде үндестік заңын сақтау | ||
Тілдік дағдылар |
5.1 | 4.5.1.2* көптік/тәуелдік/септік/жіктік жалғаулы сөздерді ауызша/жазбаша тілде қолдану | |
4.5.1.3* өз бетінше шағын мәтіннен етістіктің шақ, рай формаларын ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.4* септік/жіктік формалардағы жіктеу есімдіктерін және септеулік шылауларды ауызша/жазбаша тілде қолдану | |||
4.5.1.5* сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтап жай және құрмалас сөйлем құрастыру | |||
Ескерту:
1) сөйлеу әрекетінің түрлері бойынша оқу мақсаттары кешенді және түрлі нұсқада қолданыла алады;
2) "*" – белгіленген оқу мақсаттарының бөлігін жүзеге асыруға болады;
3) "/" – белгісі оқу мақсатындағы бөліп қарастыруға болатын бөліктерді көрсетеді.
| Бастауыш білім беру деңгейінің 2, 4-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына 2-қосымша |
2, 4-сыныптарына арналған лексикалық-грамматикалық минимум
2-сынып:
№ | № | Лексика (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
Өзім туралы – 24 сөз | |||||
1 | ән | зт | 3544 |
Меншіктік мағына: | |
2 | биле | ет | 1032 | ||
3 | бірге | үс | 2618 | ||
4 | бөлме | зт | 937 | ||
5 | жина | ет | 2138 | ||
6 | жүз | ет | 737 | ||
7 | көйлек | зт | 576 | ||
8 | ки | ет | 1205 | ||
9 | мынау | ес | 760 | ||
10 | кешке | үс | 177 | ||
11 | көмектес | ет | 1162 | ||
12 | тіл | зт | 19604 | ||
13 | жарық | зт | 1313 | ||
14 | пәтер | зт | 376 | ||
15 | сурет | зт | 4079 | ||
16 | сүйікті | сн | 641 | ||
17 | кел | ет | 34526 | ||
18 | тәртіпті | сн | 229 | ||
19 | ту | ет | 2966 | ||
20 | үйрен | ет | 2311 | ||
21 | түс (мезгіл) | үс | 397 | ||
22 | шалбар | зт | 212 | ||
23 | жейде | зт | 130 | ||
24 | іс | зт | 8726 | ||
Менің отбасым және достарым – 26 сөз | |||||
25 | адам | зт | 25614 |
Кім? | |
26 | емес | ет | 18238 | ||
27 | әдепті | сн | 488 | ||
28 | бауыр (омоним) | зт | 1088 | ||
29 | бой | зт | 5218 | ||
30 | дастарқан | зт | 581 | ||
31 | дәмді | сн | 325 | ||
32 | және | шл | 39765 | ||
33 | көп | сн | 12872 | ||
34 | жақсы | сн | 8118 | ||
35 | көрші | зт | 1009 | ||
36 | күл (у) | ет | 2408 | ||
37 | қамқор | зт | 208 | ||
38 | ең | үс | 9017 | ||
39 | қуан | ет | 1286 | ||
40 | қысқа | сн | 961 | ||
41 | немере | зт | 561 | ||
42 | бол | ет | 108133 | ||
43 | сыйлық | зт | 1395 | ||
44 | тату | сн | 393 | ||
45 | гүл | зт | 2753 | ||
46 | тілек | зт | 942 | ||
47 | ұзын | сн | 878 | ||
48 | үлкен | сн | 7146 | ||
49 | шақыр | ет | 3229 | ||
50 | қандай? | ес | 21378 | ||
Менің мектебім – 18 сөз | |||||
51 | апта | зт | 939 |
Қайда? | |
52 | асхана | зт | 394 | ||
53 | аш | ет | 2918 | ||
54 | біз | ес | 21267 | ||
55 | дайында | ет | 1939 | ||
56 | жатыр | ет | 5815 | ||
57 | қой | ет | 7522 | ||
58 | дәптер | зт | 2223 | ||
59 | доп | зт | 751 | ||
60 | қайтала | ет | 1588 | ||
61 | сана | ет | 980 | ||
62 | сөйле | ет | 5530 | ||
63 | үзіліс | зт | 163 | ||
64 | сұра | ет | 5 187 | ||
65 | орындық | зт | 296 | ||
66 | сыз | зт | 291 | ||
67 | ұл | зт | 1974 | ||
68 | қыз | зт | 2277 | ||
Менің туған елім – 20 сөз | |||||
69 | ауа | зт | 2472 |
Кімнің? | |
70 | биік | сн | 2211 | ||
71 | бақша | зт | 360 | ||
72 | бұлақ | зт | 837 | ||
73 | дала | зт | 3997 | ||
74 | құс | зт | 559 | ||
75 | ел | зт | 22098 | ||
76 | елорда | зт | 209 | ||
77 | жануар | зт | 1228 | ||
78 | жер | зт | 19611 | ||
79 | кең | сн | 1936 | ||
80 | қай? | ес | 3889 | ||
81 | жасыл | сн | 389 | ||
82 | мөлдір | сн | 176 | ||
83 | орман | зт | 2249 | ||
84 | отан | зт | 1878 | ||
85 | сақта | ет | 5789 | ||
86 | әдемі | сн | 1303 | ||
87 | табиғат | зт | 2 925 | ||
88 | өсімдік | зт | 1620 | ||
Тәні саудың-жаны сау – 30 сөз | |||||
89 | дәрумен | зт | 84 |
Меншіктік мағына: | |
90 | дәрігер | зт | 768 | ||
91 | дәріхана | зт | 32 | ||
92 | дене | зт | 1734 | ||
93 | денсаулық | зт | 2 403 | ||
94 | емде | ет | 370 | ||
95 | емхана | зт | 146 | ||
96 | жеңіл | сн | 721 | ||
97 | жөтел | зт | 89 | ||
98 | кеңес | зт | 4388 | ||
99 | жүгір | ет | 1849 | ||
100 | тон | зт | 351 | ||
101 | күт | ет | 2 878 | ||
102 | қайда? | ес | 3480 | ||
103 | етік | зт | 412 | ||
104 | жаттығу | зт | 506 | ||
105 | бал | зт | 489 | ||
106 | қысқы | сн | 330 | ||
107 | мықты | сн | 23 | ||
108 | керек | мд | 14306 | ||
109 | пайдалы | сн | 974 | ||
110 | сабын | зт | 133 | ||
111 | ауыр | ет | 1441 | ||
112 | жұқа | сн | 153 | ||
113 | қазір | үс | 7047 | ||
114 | тұмау | зт | 37 | ||
115 | қалың | сн | 1351 | ||
116 | көрсет | ет | 11867 | ||
117 | үнемі | үс | 461 | ||
118 | шынық | ет | 77 | ||
Салт-дәстүр және ауыз әдебиеті – 25 сөз | |||||
119 | аспап | зт | 476 |
Өрнек: | |
120 | асық | зт | 204 | ||
121 | бауырсақ | зт | 180 | ||
122 | бәрі | ес | 8 756 | ||
123 | салқын | сн | 352 | ||
124 | жаңылтпаш | зт | 259 | ||
125 | қашан? | ес | 1538 | ||
126 | тақпақ | зт | 207 | ||
127 | бәйге | зт | 367 | ||
128 | аз | сн | 2427 | ||
129 | көже | зт | 203 | ||
130 | қонақ | зт | 1 772 | ||
131 | арқан | зт | 322 | ||
132 | құрт | зт | 174 | ||
133 | күрес | ет | 714 | ||
134 | санамақ | зт | 37 | ||
135 | мақал | зт | 454 | ||
136 | мол | сн | 1 508 | ||
137 | өлең | зт | 13532 | ||
138 | өте | үс | 5404 | ||
139 | бата | зт | 703 | ||
140 | тақия | зт | 90 | ||
141 | төр | зт | 675 | ||
142 | әртүрлі | сн | 3727 | ||
143 | шапан | зт | 238 | ||
Қоршаған орта – 24 сөз | |||||
144 | қарлығаш | зт | 451 |
Қайда? | |
145 | аспан | зт | 1 537 | ||
146 | ауа райы | зт | 34 | ||
147 | бәйшешек | зт | 76 | ||
148 | ит | зт | 1578 | ||
149 | байқа | ет | 3238 | ||
150 | тоқта | ет | 2008 | ||
151 | жұлдыз | зт | 1 028 | ||
152 | жаз | зт | 603 | ||
153 | көбелек | зт | 323 | ||
154 | бағдаршам | зт | 162 | ||
155 | жаңбыр | зт | 652 | ||
156 | көктем | зт | 1024 | ||
157 | жау | ет | 923 | ||
158 | сары | сн | 1132 | ||
159 | құй | ет | 762 | ||
160 | аң | зт | 918 | ||
161 | торғай | зт | 572 | ||
162 | сындыр | ет | 244 | ||
163 | жапырақ | зт | 827 | ||
164 | қара | ет | 11895 | ||
165 | мысық | зт | 1035 | ||
166 | қыс | зт | 611 | ||
167 | күз | зт | 1050 | ||
Саяхат – 21 сөз | |||||
168 | аялдама | зт | 154 |
Шақтық мағына | |
169 | ерекше | үс | 3361 | ||
170 | жаяу | сн | 427 | ||
171 | жет | ет | 8527 | ||
172 | жолақы | зт | 10 | ||
173 | сапар | зт | 413 | ||
174 | зат | зт | 1543 | ||
175 | көне | сн | 972 | ||
176 | кеме | зт | 875 | ||
177 | қыдыр | ет | 156 | ||
178 | көл | зт | 1505 | ||
179 | теңге | зт | 2283 | ||
180 | саябақ | зт | 307 | ||
181 | шомыл | ет | 160 | ||
182 | серуен | зт | 126 | ||
183 | сияқты | шл | 6 311 | ||
184 | кептер | зт | 74 | ||
185 | төле | ет | 1 382 | ||
186 | жоғары | үс | 5364 | ||
187 | өйткені | шл | 693 | ||
188 | ұста | ет | 3355 | ||
2) 4-сынып:
Менің Отаным – Қазақстан – 32 сөз | |||||
№ | № | Лексика (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
1 | аймақ | зт | 2735 |
Қандай? | |
2 | аудан | зт | 3405 | ||
3 | ұлт | зт | 6005 | ||
4 | барыс | зт | 2481 | ||
5 | батыс | зт | 2104 | ||
6 | бейнеле | ет | 451 | ||
7 | елбасы | зт | 1159 | ||
8 | елтаңба | зт | 119 | ||
9 | еркін | сн | 1250 | ||
10 | міне | ес | 2849 | ||
11 | көк | сн | 1461 | ||
12 | қыран | зт | 421 | ||
13 | мақтан | ет | 440 | ||
14 | мәңгі | үс | 462 | ||
15 | мемлекет | зт | 8993 | ||
16 | оңтүстік | зт | 1026 | ||
17 | жинал | зт | 1266 | ||
18 | орталық | зт | 4772 | ||
19 | орын | зт | 1892 | ||
20 | рәміз | зт | 104 | ||
21 | солтүстік | зт | 1698 | ||
22 | сүр | ет | 1574 | ||
23 | таны | ет | 1908 | ||
24 | анау | ес | 577 | ||
25 | тәуелсіз | сн | 2232 | ||
26 | күзет | ет | 329 | ||
27 | ту | зт | 474 | ||
28 | ұлан | зт | 175 | ||
29 | халық | зт | 16505 | ||
30 | шаңырақ | зт | 561 | ||
31 | шегара | зт | 1098 | ||
32 | шығыс | зт | 1711 | ||
Құндылықтар – 36 сөз | |||||
33 | адал | сн | 1566 |
Өрнек: | |
34 | азамат | зт | 3651 | ||
35 | алғашқы | сн | 1784 | ||
36 | атамекен | зт | 1119 | ||
37 | сабырлы | сн | 85 | ||
38 | әдет | зт | 722 | ||
39 | баспана | зт | 279 | ||
40 | борыш | зт | 376 | ||
41 | достық | зт | 893 | ||
42 | ыстық | сн | 805 | ||
43 | жауапты | сн | 660 | ||
44 | жомарт | сн | 523 | ||
45 | еңбекқор | сн | 96 | ||
46 | шындық | зт | 1516 | ||
47 | көрікті | сн | 192 | ||
48 | қарапайым | сн | 1433 | ||
49 | қарт | зт | 748 | ||
50 | қасиет | зт | 2981 | ||
51 | таныстыр | ет | 1044 | ||
52 | осындай | сн | 3292 | ||
53 | құрмет | зт | 1260 | ||
54 | мақсат | зт | 6876 | ||
55 | мейірімді | сн | 226 | ||
56 | міндет | зт | 3536 | ||
57 | ойымша | үс | 69 | ||
58 | пікір | зт | 3214 | ||
59 | рет | зт | 5304 | ||
60 | себебі | шл | 816 | ||
61 | орта | ес | 5646 | ||
62 | сыйлы | сн | 128 | ||
63 | шыдам | зт | 109 | ||
64 | тірек | зт | 663 | ||
65 | туысқан | зт | 177 | ||
66 | уәде | зт | 454 | ||
67 | ұмыт | ет | 1607 | ||
68 | ұял | ет | 521 | ||
Мәдени мұра – 24 сөз | |||||
69 | айтыс | зт | 299 |
Нені? | |
70 | баспа | зт | 514 | ||
71 | саз | зт | 489 | ||
72 | ғасыр | зт | 4919 | ||
73 | қасы | ке | 1502 | ||
74 | сәнді | зт | 181 | ||
75 | жетіген | зт | 49 | ||
76 | жыр | зт | 1725 | ||
77 | мәдениет | зт | 3782 | ||
78 | кесене | зт | 173 | ||
79 | қолжазба | зт | 273 | ||
80 | құмыра | зт | 183 | ||
81 | қымбат | сн | 886 | ||
82 | маңызды | сн | 2925 | ||
83 | текемет | зт | 63 | ||
84 | қоржын | зт | 284 | ||
85 | мұра | зт | 1338 | ||
86 | ескерткіш | зт | 827 | ||
87 | таңғал | ет | 366 | ||
88 | тап | ет | 6204 | ||
89 | тиын | зт | 273 | ||
90 | құжат | зт | 4907 | ||
91 | мыс | зт | 551 | ||
92 | туралы | шл | 8011 | ||
Мамандықтар әлемі – 28 сөз | |||||
93 | аспаз | зт | 123 |
Жіктік жалғау: | |
94 | осы | ес | 25995 | ||
95 | болашақ | зт | 2438 | ||
96 | даяшы | зт | 40 | ||
97 | диқан | зт | 77 | ||
98 | есепте | ет | 1406 | ||
99 | есепші | зт | 14 | ||
100 | жүргізуші | зт | 643 | ||
101 | қи | ет | 253 | ||
102 | құрылысшы | зт | 123 | ||
103 | қызмет | зт | 11732 | ||
104 | әнші | зт | 755 | ||
105 | ек | ет | 471 | ||
106 | мамандық | зт | 1319 | ||
107 | наубайшы | зт | 7 | ||
108 | сазгер | зт | 144 | ||
109 | сат | ет | 6132 | ||
110 | сатушы | зт | 232 | ||
111 | сәнгер | зт | 9 | ||
112 | таңда | ет | 1803 | ||
113 | тігуші | зт | 5 | ||
114 | тік | ет | 527 | ||
115 | тілші | зт | 160 | ||
116 | түр | зт | 9399 | ||
117 | биші | зт | 109 | ||
118 | ұста | зт | 282 | ||
119 | ұшқыш | зт | 215 | ||
120 | шаштараз | зт | 52 | ||
Табиғат құбылыстары – 40 сөз | |||||
121 | абайла | ет | 144 |
Шақтық мағына | |
122 | аққала | зт | 120 | ||
123 | гүлде | ет | 95 | ||
124 | ашық | сн | 1889 | ||
125 | аяз | зт | 611 | ||
126 | биыл | үс | 655 | ||
127 | боран | зт | 419 | ||
128 | ауыс | ет | 770 | ||
129 | бұлт | зт | 481 | ||
130 | бұршақ | зт | 198 | ||
131 | былтыр | үс | 628 | ||
132 | дауыл | зт | 242 | ||
133 | еру | ет | 623 | ||
134 | қаш | ет | 1231 | ||
135 | жаңбырлы | сн | 26 | ||
136 | жел | зт | 820 | ||
137 | кемпірқосақ | зт | 98 | ||
138 | күркіре | ет | 252 | ||
139 | қатты | сн | 2995 | ||
140 | қолайлы | сн | 615 | ||
141 | қолшатыр | зт | 31 | ||
142 | қорық | ет | 604 | ||
143 | құла | ет | 211 | ||
144 | құлақшын | зт | 47 | ||
145 | құрғақ | сн | 243 | ||
146 | құтқар | ет | 610 | ||
147 | қоңыр | сн | 693 | ||
148 | найзағай | зт | 208 | ||
149 | өрт | зт | 448 | ||
150 | сарғай | ет | 107 | ||
151 | сәуле | зт | 657 | ||
152 | тағы | шл | 6215 | ||
153 | жайсыз | сн | 45 | ||
154 | сөндір | ет | 103 | ||
155 | тайғақ | сн | 63 | ||
156 | қайта | үс | 4920 | ||
157 | тоң | ет | 176 | ||
158 | тұман | зт | 22 | ||
159 | шана | зт | 177 | ||
160 | шаңғы | зт | 186 | ||
Қоршаған ортаны қорғау – 36 сөз | |||||
161 | азаю | ет | 694 |
Көптік мағына: | |
162 | киік | зт | 284 | ||
163 | артық | сн | 1881 | ||
164 | ая | ет | 787 | ||
165 | тамыр | зт | 828 | ||
166 | бұтақ | зт | 536 | ||
167 | гүлзар | зт | 33 | ||
168 | дән | зт | 1739 | ||
169 | емен | зт | 138 | ||
170 | жақ | ет | 656 | ||
171 | жойыл | ет | 515 | ||
172 | жылан | зт | 717 | ||
173 | ін | зт | 319 | ||
174 | бағала | ет | 4586 | ||
175 | көгал | зт | 46 | ||
176 | қайың | зт | 188 | ||
177 | жусан | зт | 115 | ||
178 | бозторғай | зт | 62 | ||
179 | қоректен | ет | 194 | ||
180 | қорық | зт | 168 | ||
181 | маса | зт | 234 | ||
182 | мұхит | зт | 568 | ||
183 | өрмекші | зт | 114 | ||
184 | немқұрайды | үс | 46 | ||
185 | раушнгүл | зт | 5 | ||
186 | сексеуіл | зт | 50 | ||
187 | сирек | сн | 470 | ||
188 | тер | ет | 156 | ||
189 | терек | зт | 235 | ||
190 | тоғай | зт | 326 | ||
191 | марал | зт | 30 | ||
192 | түтін | зт | 318 | ||
193 | тышқан | зт | 3 | ||
194 | қорға | ет | 3787 | ||
195 | шөл | зт | 409 | ||
196 | аяла | ет | 153 | ||
Ғарышқа саяхат – 31 сөз | |||||
197 | айлақ | зт | 67 |
Қосымша: -кер | |
198 | арнайы | үс | 2219 | ||
199 | айнал | ет | 6002 | ||
200 | әуе | зт | 426 | ||
201 | жарқыра | ет | 428 | ||
202 | батыл | сн | 477 | ||
203 | ғаламшар | зт | 306 | ||
204 | ғарыш | зт | 773 | ||
205 | ғарышкер | зт | 95 | ||
206 | ғылым | зт | 3739 | ||
207 | дөңгелек | сн | 518 | ||
208 | тар | сн | 441 | ||
209 | жымыңда | ет | 45 | ||
210 | жоғал | ет | 682 | ||
211 | зымыран | зт | 99 | ||
212 | ізде | ет | 2409 | ||
213 | үркер | зт | 50 | ||
214 | кеңістік | зт | 867 | ||
215 | тозаң | зт | 42 | ||
216 | құпия | зт | 888 | ||
217 | марапат | зт | 62 | ||
218 | мәзір | зт | 62 | ||
219 | орал | ет | 2160 | ||
220 | ұқсас | сн | 673 | ||
221 | салмақ | зт | 662 | ||
222 | серік | зт | 591 | ||
223 | сынақ | зт | 312 | ||
224 | түзу | сн | 319 | ||
225 | алыс | сн | 698 | ||
226 | жақын | сн | 2073 | ||
227 | шақырым | зт | 351 | ||
Болашаққа саяхат – 29 сөз | |||||
228 | ақпарат | зт | 3514 |
Сұраулы сөйлем: | |
229 | ақта | ет | 504 | ||
230 | алға | үс | 2755 | ||
231 | арман | зт | 1520 | ||
232 | атқар | ет | 3368 | ||
233 | әсіресе | үс | 2002 | ||
234 | бірнеше | ес | 1953 | ||
235 | даму | ет | 6059 | ||
236 | ақырын | үс | 310 | ||
237 | жақында | ет | 1025 | ||
238 | көпір | зт | 292 | ||
239 | заман | зт | 3318 | ||
240 | келесі | сн | 844 | ||
241 | күнтізбе | зт | 122 | ||
242 | озық | сн | 396 | ||
243 | өзге | сн | 2802 | ||
244 | қатыс | ет | 8733 | ||
245 | меңгер | ет | 1400 | ||
246 | ойлас | ет | 127 | ||
247 | пән | зт | 933 | ||
248 | сенім | зт | 1275 | ||
249 | сұйық | сн | 632 | ||
250 | шарша | ет | 547 | ||
251 | үлгер | ет | 594 | ||
252 | үміт | зт | 1179 | ||
253 | кезінде | үс | 3296 | ||
254 | шетел | зт | 957 | ||
255 | шешім | зт | 2315 | ||
256 | өзгер | ет | 3481 | ||
Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. Бастауыш мектептегі "Жаратылыстану" пәнінің оқу бағдарламасының мақсаты әлемнің қазіргі заманғы жаратылыстану ғылымы тұрғысынан бейнесі туралы білім негіздерін қалыптастыру және білім алушылардың зерттеу біліктері мен дағдыларын дамыту болып табылады.
3. Оқу пәнінің бағдарламасы келесі міндеттерге жетуге бағытталған:
1) зерттеу, ойлау, коммуникативтік дағдылары мен біліктерінің негізін қалыптастыру;
2) техника мен технологияның дамуына елеулі ықпал еткен жаратылыстанудың маңызды идеяларымен, жетістіктерімен танысу;
3) қоршаған әлемнің құбылыстарын түсіндіру үшін және әртүрлі ақпарат көздерінен алынған жаратылыстану-ғылымдық тұрғысынан маңызды және өмірлік маңызы бар мазмұнды ақпаратты қабылдау үшін алынған білімді қолдана білу біліктерін меңгеру;
4) зияткерлік, шығармашылық қабілеттерін, сыни тұрғыдан ойлау қабілетін қарапайым зерттеулер, құбылыстарды талдау, жаратылыстану-ғылымдық ақпаратты қабылдау және түсіндіру барысында дамыту;
5) табиғат заңдарын тану және жаратылыстану ғылымдарының жетістіктерін өркениеттің дамуы мен өмір сапасын жақсарту үшін пайдалану мүмкіндігіне сенімділікті тәрбиелеу;
6) күнделікті өмірде тіршілік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, заманауи технологияларды сауатты пайдалану, денсаулық пен қоршаған ортаны қорғау үшін жаратылыстану ғылымдары бойынша білімдерін қолдану дағдыларын қалыптастыру.
4. Жеке тұлғалық қасиеттердің кең ауқымды дағдылармен бірлесе дамытылуы білім берудің "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "құрмет", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық", "ашықтық", "өмір бойы білім алу" сияқты басты құндылықтарын білім алушы бойына сіңіруге негіз болып табылады.
2-тарау. "Жаратылыстану" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
5. "Жаратылыстану" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 3-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;
2) 4-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат.
6. "Жаратылыстану" пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден құралады:
1) "Мен зерттеушімін": ғылыми жаңалықтар және олардың күнделікті өмірге әсері, ақпарат көздерінің түрлері, экспериментті жоспарлау және жүргізу, эксперимент нәтижесін диаграмма түрінде белгілеу, қорытынды жасау;
2) "Жанды табиғат": өсімдіктердің оттек бөлуі туралы түсінік, жылусүйгіш, суыққа төзімді, көлеңкесүйгіш, жарықсүйгіш, шөлге төзімді, ылғалсүйгіш өсімдіктер; табиғат бірлестіктері – жанды және жансыз табиғаттың қауымдастығы, өз өлкесінің табиғат бірлестіктері, адам тіршілік әрекеттерінің өсімдіктердің алуантүрлілігіне әсері, өсімдіктердің табиғаттағы және адам өміріндегі рөлі, сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктер (өз өлкесінің өсімдіктері негізінде), сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктерді сақтаудағы Қызыл кітаптың маңызы, жануарлар, омыртқалы және омыртқасыз жануарлар, жануарлар мен өсімдіктер арасындағы өзара байланыс, жануарлар санының өзгеруі және олардың санының азаюына әсер ететін факторлар, тіршілік ортасындағы жағдайлардың өзгеруіне байланысты жануарлардың санының өзгеруі, адамның жануарлардың санының азаюына әкелетін іс-әрекеттері, адамның ішкі ағзалары, асқорыту жүйесі, оның адам тіршілігіндегі рөлі, тыныс алу жүйесі және оның ағзалары, тыныс алудың адам ағзасындағы рөлі, қанайналым жүйесі, оның адам ағзасындағы ролі, жүрек, тамыр соғуы, адамның ағзасын ауру мен инфекциялардан қорғау;
3) "Заттар және олардың қасиеттері": заттар мен денелер, заттарды шығу тегі бойынша жіктеу, табиғи және жасанды денелер, заттарды агрегаттық күйі бойынша жіктеу (қатты, сұйық, газ тәрізді); ауа және оның құрамы (көмірқышқыл газ, оттек, азот, тағы басқалар), ауаның жануды қолдайтын қасиеті, жанды ағзалар мен жансыз табиғаттағы су, негізгі табиғи су көздері, мұхиттар, теңіздер, өзендер, көлдер; ащы және тұщы су, тұщы суды үнемді пайдалану, суды тазалау тәсілдері, фильтр арқылы тазалау, судың тіршілік үшін маңызы; топырақ, топырақтың құрамы (құм, саз, жануарлар мен өсімдіктердің қалдықтары, су, ауа), топырақ түрлері, топырақтың қасиеті, құнарлылық, топырақтың кейбір ағзалардың тіршілігіндегі ролі, топырақты қорғау;
4) "Жер және ғарыш": Жер сфералары туралы алғашқы түсінік (литосфера, гидросфера, атмосфера, биосфера), Жер сфераларының орналасуын графикалық кескіндеу, ғарышты игерудегі айтулы оқиғалар, Жердің алғашқы жасанды серігін ұшыру, адамның ғарышқа алғашқы ұшуы, Айға адамның қонуы, ғарыштың маңызы, ғарыш игерудегі Қазақстанның үлесі, Байқоңыр ғарыш айлағы, Жердің өз осінен айналуы, Күн мен түннің ауысуы;
5) "Табиғат физикасы": серпімділік күші, серпімді және пластикалық денелер, ауырлық күші, табиғаттағы ауырлық күші, үйкеліс күші, табиғаттағы үйкеліс күші, күштің әсер ету бағыты, көлеңке, оның пайда болу себептері, заттардың жарықты шағылдыру қасиеті, дыбыс. дыбыстың көздері мен дыбыс қабылдағыштар, дыбыс қаттылығының дыбыс көзі мен қабылдағыш арасындағы қашықтыққа тәуелділігі, электр энергиясы, электр энергиясының көздері, электр тізбегінің элементтері, қарапайым электр тізбегін құру сызбасы, электр энергиясын үнемді пайдалану, әртүрлі металдардың магниттелуі.
7. "Жаратылыстану" пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны келесі бөлімдерден құралады:
1) "Мен зерттеушімін": зерттеудің өз пайымдауы негізінде анықталған өзекті бағыты, зерттеу әдісін таңдау, бақылау мен эксперименттің артықшылығы мен кемшілігі, нәтижені білім алушы таңдауы бойынша көрсету;
2) "Жанды табиғат": қоректік тізбек, өсімдік – қоректік тізбектің маңызды буыны, өсімдіктің тіршілік циклі, тұқым түзілу, тұқым таралу жолдары (өздігінен, жел, су, жануарлар, адамдар арқылы таралу), жоғары және төменгі сатыдағы өсімдіктер, өсімдіктерді қорғау жолдары, өз өлкесінің жануарлары, жануарлардың қоректену ерекшеліктері, өсімдікқоректі және жыртқыш жануарлар, жануарлардың табиғаттағы өзара қарым-қатынасы, қоректік тізбек құрылымы, тіршілік ортасына байланысты қоректік тізбек модельдері, жойылу шегінде тұрған жануарлар, Қазақстанның Қызыл кітабы, Ұлттық саябақтар мен қорықтарды құру мақсаты, Қазақстанның ұлттық саябақтары мен қорықтары; адам, зәр шығару жүйесі мен оның рөлі, жүйке жүйесі, оның адам ағзасындағы рөлі;
3) "Заттар және олардың қасиеттері": заттардың қасиеттері, заттарды қасиеттеріне байланысты қолдану, құрастырылған эксперимент жоспарына сәйкес жаңа зат алу, адам тіршілігінің түрлі салаларында ауаны қолдану, ауаның ластануы, ауаның ластануының табиғи және жасанды көздері, ауа тазалығын сақтау, ауаны тазарту жолдары, ауаның орын ауыстыруы, желдің пайдасы мен зияны, табиғаттағы су айналымы, атмосферада жауын-шашынның түзілуі, судың ластану көздері (тұрмыстық, өндірістік, ауылшаруашылық), судың ластануының түрлі ағзаларға әсерін түсіндіру, түрлі заттардың судағы ерігіштігі, пайдалы қазбалар (бор, тұз, әктас, саз, мұнай, гранит, көмір, табиғи газ), пайдалы қазбаларды қолдану, Қазақстанның негізгі пайдалы қазбалары өндірілетін кен орындары, пайдалы қазбаларды қорғау және үнемді қолдану;
4) "Жер мен ғарыш": Жер бетінің ірі элементтері, ғарыш денелері (астероидтар, кометалар, метеориттер, жұлдыздар, галактикалар), Жердегі тіршілікке ғарыштың әсері, Жердің орбита бойынша қозғалысы, жыл мезгілдерінің ауысуы;
5) "Табиғат физикасы": Архимед күші, оның білінуіне мысалдар келтіру, көлеңкенің кедергі өлшеміне және жарық көзінен кедергіге дейінгі қашықтыққа тәуелділігі, жарықтың қасиеттері, шағылу, жұтылу, белгілі бір кедергілердің дыбыстың қаттылығы мен таралуына әсері, түрлі материалдардың жылуөткізгіштігі, түрлі материалдардың электрөткізгіштігі.
3-тарау. Оқу мақсаттарының жүйесі
8. Бағдарламада оқу мақсаттары кодтық белгімен белгіленген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 1.2.1.1 кодында: "1" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "1" – оқу мақсатының реттік нөмірі.
9. Оқу мақсаттарының жүйесі:
Бөлімше | Оқу мақсаттары | |
3-сынып | 4-сынып | |
1) "Мен зерттеушімін" | ||
1.1 Ғылым мен зерттеушілер | 3.1.1.1 маңызды ғылыми жаңалықтар мен олардың адамның күнделікті өміріне әсері туралы әңгімелеу | 4.1.1.1 зерттеудің өзекті бағытын өз пайымдауы негізінде анықтау |
1.2 Табиғатты тану әдістері |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне байланысты негіздеу; |
2) "Жанды табиғат" | ||
2.1 Өсімдіктер |
3.2.1.1 өсімдіктердің оттек бөлуін түсіндіру; |
4.2.1.1 қоректік тізбектегі өсімдіктердің рөлін анықтау; |
2.2 Жануарлар |
3.2.2.1 жануарларды омыртқалыларға және омыртқасыздарға жіктеу; |
4.2.2.1 өз өлкесіндегі жануарларды жіктеу; |
2.3 Адам |
3.2.3.1 адамның ішкі ағзаларының орналасуын анықтау; |
4.2.3.1 зәр шығару жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау; |
3) "Заттар және олардың қасиеттері" | ||
3.1 Заттардың типтері | 3.3.1.1 заттарды шығу тегі және агрегаттық күйі бойынша жіктеу |
4.3.1.1 заттың қасиетіне байланысты қолдану аясын анықтау; |
3.2 Ауа |
3.3.2.1 ауаның құрамын сипаттау; |
4.3.2.1 адам тіршілігінің түрлі салаларында ауаны қолдану жолдарын анықтау; |
3.3 Су |
3.3.3.1 судың жанды ағзаларда және жансыз табиғатта кездесетінін түсіндіру; |
4.3.3.1 табиғаттағы су айналымын сипаттау; |
3.4 Табиғат ресурстары |
3.3.4.1 топырақтың рөлін және негізгі қасиеттерін түсіндіру; |
4.3.4.1 кейбір пайдалы қазбалардың (бор, тұз, әктас, саз, мұнай, гранит, көмір, табиғи газ) қолданылу саласын анықтау және олардың кен орындарын Қазақстан картасынан көрсету; |
4) "Жер және ғарыш" | ||
4.1 Жер | 3.4.1.1 Жер сфераларының орналасу реттілігін түсіндіру және кескіндеу | 4.4.1.1 жер бетінің ірі элементтерін атау және сипаттау |
4.2 Ғарыш | 3.4.2.1 ғарышты игерудің кейбір айтулы оқиғалары туралы әңгімелеу және ғарыштың маңызын түсіндіру |
4.4.2.1 жекелеген ғарыш денелерін сипаттау; |
4.3 Кеңістік және уақыт | 3.4.3.1 Жердің өз осінен айналуының салдарын түсіндіру | 4.4.3.1 Жердің орбиталық айналуының салдарын түсіндіру |
5) "Табиғат физикасы" | ||
5.1 Күш және қозғалыс |
3.5.1.1 серпімділік күшін зерттеу және оның білінуіне мысал келтіру; | 4.5.1.1 Архимед күшін сипаттау және оның білінуіне мысал келтіру |
5.2 Жарық |
3.5.2.1 көлеңкенің пайда болу себептері түсіндіру және мысалдар келтіру; |
4.5.2.1 көлеңкенің кедергі өлшеміне және жарық көзінен кедергіге дейінгі қашықтыққа тәуелділігін зерттеу және түсіндіру; |
5.3 Дыбыс | 3.5.3.1 дыбыс қаттылығының дыбыс көзі мен қабылдағыш арасындағы қашықтыққа тәуелділігін түсіндіру | 4.5.3.1 белгілі бір кедергілердің дыбыстың қаттылығы мен таралуына әсерін зерттеу және түсіндіру |
5.4 Жылу | 4.5.4.1 түрлі материалдардың жылуөткізгіштігін зерттеу | |
5.5 Электрлік |
3.5.5.1 электр энергиясы көздерін анықтау; |
4.5.5.1 түрлі |
5.6 Магниттілік | 3.5.6.1 магнит көмегімен әртүрлі металдардың магниттелу қасиетін зерттеу | |
10. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
12. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Бастауыш білім беру деңгейінің 3-4-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар
1) 3-сынып:
Ортақ тақырыптар | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Бағдарлама бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Жанды табиғат | 1 Мен зерттеушімін | 1.1 Ғылым мен зерттеушілердің рөлі | 3.1.1.1 маңызды ғылыми жаңалықтар мен олардың адамның күнделікті өміріне әсері туралы әңгімелеу |
1.2 Табиғатты тану әдістері |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; | ||
2 Жанды табиғат | 2.1 Өсімдіктер |
3.2.1.1 өсімдіктердің оттек бөлуін түсіндіру; | |
2.2 Жануарлар |
3.2.2.1 жануарларды омыртқалыларға және омыртқасыздарға жіктеу; | ||
2-тоқсан | |||
3. Уақыт | 2 Жанды табиғат | 2.3 Адам |
3.2.3.1 адамның ішкі ағзаларының орналасуын анықтау; |
3 Заттар және олардың қасиеттері | 3.1 Заттардың типтері | 3.3.1.1 заттарды шығу тегі және агрегаттық күйі бойынша жіктеу | |
3.2 Ауа |
3.3.2.1 ауаның құрамын сипаттау; | ||
3.3 Су |
3.3.3.1 судың жанды ағзаларда және жансыз табиғатта кездесетінін түсіндіру; | ||
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; | |
3-тоқсан | |||
5. Өнер | 3 Заттар және олардың қасиеттері | 3.4 Табиғат ресурстары |
3.3.4.1 топырақтың рөлін және негізгі қасиеттерін түсіндіру; |
4 Жер және ғарыш | 4.1 Жер | 3.4.1.1 Жер сфераларының орналасу реттілігін түсіндіру және кескіндеу | |
4.2 Ғарыш | 3.4.2.1 ғарышты игерудің кейбір айтулы оқиғалары туралы әңгімелеу және ғарыштың маңызын түсіндіру | ||
4.3 Кеңістік және уақыт | 3.4.3.1 Жердің өз осінен айналуының салдарын түсіндіру | ||
5 Табиғат физикасы | 5.1 Күш және қозғалыс |
3.5.1.1 серпімділік күшін зерттеу және оның білінуіне мысал келтіру; | |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; | |
4-тоқсан | |||
7. Су – тіршілік көзі | 5 Табиғат физикасы | 5.2 Жарық |
3.5.2.1 көлеңкенің пайда болу себептері түсіндіру және мысалдар келтіру; |
5.3 Дыбыс | 3.5.3.1 дыбыс қаттылығының дыбыс көзі мен қабылдағыш арасындағы қашықтыққа тәуелділігін түсіндіру | ||
5.5 Электрлік |
3.5.5.1 электр энергиясы көздерін анықтау; | ||
5.6 Магниттілік | 3.5.6.1 магнит көмегімен әртүрлі металдардың магниттелу қасиетін зерттеу | ||
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
3.1.2.1 ақпарат көзінің түрлерін анықтау; | |
Ескерту: зерттеушілік білік пен дағдыларын қалыптастыру мен дамытуға бағытталған "Мен зерттеушімін" бөлімінің оқу мақсаттары "Жанды табиғат", "Заттар және олардың қасиеттері", "Жер және ғарыш", "Табиғат физикасы" бөлімдерінің оқу мақсаттарымен кіріктіріле жүзеге асырылады.
2) 4-сынып:
Ортақ тақырыптар | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Бағдарлама бөлімшелері | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
1. Менің Отаным – Қазақстан | 1 Мен зерттеушімін | 1.1 Ғылым мен зерттеушілердің рөлі | 4.1.1.1 зерттеудің өзекті бағытын өз пайымдауы негізінде анықтау |
1.2 Табиғатты тану әдістері |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне байланысты негіздеу; | ||
2Жанды табиғат | 2.1 Өсімдіктер |
4.2.1.1 қоректік тізбектегі өсімдіктердің рөлін анықтау; | |
2. Құндылықтар | 2.2 Жануарлар |
4.2.2.1 өз өлкесіндегі жануарларды жіктеу; | |
2-тоқсан | |||
3. Мәдени мұра | 2 Жанды табиғат | 2.3 Адам |
4.2.3.1 зәр шығару жүйесі мен оның адам ағзасындағы рөлін сипаттау; |
3 Заттар және олардың қасиеттері | 3.1 Заттардың типтері |
4.3.1.1 заттың қасиетіне байланысты қолдану аясын анықтау; | |
4. Мамандықтар әлемі | 3.2 Ауа |
4.3.2.1 адам тіршілігінің түрлі салаларында ауаны қолдану жолдарын анықтау; | |
3.3 Су |
4.3.3.1 табиғаттағы су айналымын сипаттау; | ||
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне негізінде таңдау себебін түсіндіру; | |
3-тоқсан | |||
5. Табиғат құбылыс | 5 Табиғат физикасы | 5.2 Жарық |
4.5.2.1 көлеңкенің кедергі өлшеміне және жарық көзінен кедергіге дейінгі қашықтыққа тәуелділігін зерттеу және түсіндіру; |
5.3 Дыбыс | 4.5.3.1 белгілі бір кедергілердің дыбыстың қаттылығы мен таралуына әсерін зерттеу және түсіндіру | ||
5.4 Жылу | 4.5.4.1 түрлі материалдардың жылуөткізгіштігін зерттеу | ||
5.5 Электрлік | 4.5.5.1 түрлі материалдардың электрөткізгіштігін зерттеу | ||
6. Қоршаған ортаны қорғау | 3 Заттар және олардың қасиеттері | 3.4 Табиғат ресурстары |
4.3.4.1 кейбір пайдалы қазбалардың (бор, тұз, әктас, саз, мұнай, гранит, көмір, табиғи газ) қолданылу саласын анықтау және олардың кен орындарын Қазақстан картасынан көрсету; |
1 | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне негізінде таңдау себебін түсіндіру; | |
4-тоқсан | |||
7. Ғарышқа саяхат | 4 Жер және ғарыш | 4.1 Жер | 4.4.1.1 жер бетінің ірі элементтерін атау және сипаттау |
4.2 Ғарыш |
4.4.2.1 жекелеген ғарыш денелерін сипаттау; | ||
4.3 Кеңістік және уақыт | 4.4.3.1 Жердің орбиталық айналуының салдарын түсіндіру | ||
8. Болашаққа саяхат | 5 Табиғат физикасы | 5.1 Күш және қозғалыс | 4.5.1.1 Архимед күшін сипаттау және оның білінуіне мысал келтіру |
1 Мен зерттеушімін | 1.2 Табиғатты тану әдістері |
4.1.2.1 зерттеу әдісін (бақылау мен эксперимент) таңдау себебін оның артықшылығы мен кемшілігіне негізінде таңдау себебін түсіндіру; | |
Ескерту: зерттеушілік білік пен дағдыларын қалыптастыру мен дамытуға бағытталған "Мен зерттеушімін" бөлімінің оқу мақсаттары "Жанды табиғат", "Заттар және олардың қасиеттері", "Жер және ғарыш", "Табиғат физикасы" бөлімдерінің оқу мақсаттарымен кіріктіріле жүзеге асырылады.
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-сыныбына арналған "Қазақ тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
Қазақ тілі пәнін оқыту мақсаты – ана тілін қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, қазақ әдеби тілі нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, еркін сөйлесуге және сауатты жазуға үйрету.
3. "Қазақ тілі" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
қазақ тілін ана тілі ретінде тани отырып, өмірлік қажеттіліктеріне коммуникативтік әрекеттер түрінде (тыңдалым, оқылым, айтылым, жазылым) сауаттылықпен қолдану;
тіл сауаттылығы мен сөйлеу сауаттылығын, сөз байлығын, басқалармен еркін қарым-қатынасқа түсу;
аудиовизуалды материалды тыңдау барысында өз көзқарастарын білдіру;
мәтіндерге қойылған мақсатқа сәйкес қорытынды, синтез, анализ жасау дағдыларын қалыптастыру.
2-тарау. "Қазақ тілі" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Қазақ тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 7-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат.
Оқу мақсаттары мұғалім мен білім алушыларға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсететін 4 бөлімнен тұрады:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау.
6."Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) болжау;
2) әртүрлі жанрдағы мәтіндерді талдау;
3) мәтіннен ақпаратты анықтау;
4) негізгі ойды анықтау;
5) тыңдалым материалы бойынша жауап беру және бағалау;
6) сөйлеу мәдениетін дамыту.
7."Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ақпаратты түсіну;
2) мәтіннің стильдік ерекшелігін тану;
3) мәтіннің жанрлық ерекшелігін ажырату;
4) мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу;
5) мәтіндерге салыстырмалы анализ жасау;
6) оқылым стратегияларын қолдану;
7) әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу.
8."Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
жоспар құру;
2) әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру;
3) жазба жұмыстарын әртүрлі формада ұсыну;
4) эссе жазу;
5) оқылым және тыңдалым материалдары негізінде жинақы мәтін жазу;
6) мәтіндерді түзету және редакциялау.
9."Әдеби тіл нормаларын сақтау бөлімі" келесі бөлімшелерден тұрады:
1) орфографиялық норма;
2) орфоэпиялық норма;
3) лексикалық норма;
4) грамматикалық норма;
5) пунктуациялық норма.
10. 7-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым және айтылым:
мәтін негізінде оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау, әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалардан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау, факті мен көзқарасты ажырату, дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау, дәлелді жауап беру, салыстыру, талқылау, коммуникативтік жағдаятқа сайкөркем бейнелеуіш, эмоционалды-экспрессивті сөздерді және мақал-мәтелдер мен тұрақты тіркестерді еркін қолданып, диалогке қатысу, пікірталаста тез және дұрыс шешім қабылдай білу;
2) оқылым:
мәтіндік және графиктік ақпаратты интерпретациялау, тілдік құралдар арқылы публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін тану, хроника, хабар, очерктердің және кеңсе құжаттарының қызметтік жазбалардың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату, мәтіннің тақырыбын, құрылымын, мақсатты аудиториясын, тілдік ерекшеліктерін талдау, мәтін негізінде проблемалық сұрақтар құрастыра білу, комментарий жасау, іріктеп оқу, зерттеп оқу, сілтеме жасау;
3) жазылым:
күрделі жоспар құру, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу, графиктік мәтін түрінде берілген процесті сипаттап жазу, дискуссивті эссе жазу, жинақы мәтін жазу, мәтін негізінде лексикалық түзетулер енгізу, редакциялау;
4) әдеби тіл нормалары:
орфографиялық норма: жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазу;
орфоэпиялық норма: сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп қолдану;
лексикалық норма: фразеологизм, мақал-мәтелдердің эмоционалды мәнін, көркемдік ерекшеліктерін түсініп қолдану;
грамматикалық норма: есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлері, еліктеу сөздер, шылау түрлері, одағай, оқшау сөздер;
пунктуациялық норма: сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін (даралаушы және ерекшелеуші) дұрыс қолдану.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" сан мен әріптен тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, әріппен берілген белгі сөйлеу әрекетінің дағдысын (тыңдалым және айтылым, оқылым, жазылым, әдеби тіл нормалары), әріппен қоса берілетін сандар бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1" – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
12. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар: | |
7-сынып | |
1.Болжау | 7.1.1.1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау |
2.Әртүрлі жанрдағы мәтін | 7.1.2.1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырып-тарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (интервью, пікірталас, жаңалық, ән, көркем әдеби шығармалар дан үзінді) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау |
3. Мәтіннен ақпаратты анық тау | 7.1.3.1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу |
4.Негізгі ойды анық | 7.1.4.1 мәтін тақырыбы, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау |
5. Тыңдалым матер иалы бойынша жауап беру және баға лау | 7.1.5.1 проблемалық сұрақтарға тыңдалған мәтіннен деректер келтіре отырып, дәлелді жауап беру, өз жауабын өзгенің жауабымен салыстыру, талқылау |
6. Сөйлеу мәдениетін дамыту |
7.1.6.1 коммуникатив тік жағдаятқа сай |
2) оқылым:
7-сынып | |
| 7.2.1.1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау |
| 7.2.2.1 публицистика лық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану |
3. | 7.2.3.1 хроника, хабар, очерктердің және кеңсе құжаттарының, қызметтік жазбалардың құрылымы мен ресімделуі арқылы жанрлық ерекшеліктерін ажырату |
4. | 7.2.4.1 идеясы ұқсас публицистика лық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау |
5. Мәтін бойынша сұрақтар құрастыра білу | 7.2.5.1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру |
6. Оқылым стратегияларын қолдану | 7.2.6.1 оқылым стратегияларын қолдану: комментарий жасау, іріктеп оқу, зерттеп оқу |
7. Әртүрлі ресурс көздерінен қажетті ақпарат алу |
7.2.7.1 |
3) жазылым:
7-сынып | |
1. Жоспар құру | 7.3.1.1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру |
2. Әртүрлі жанрда мәтіндер құрастыру | 7.3.2.1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала, нұсқаулық, әңгіме құрастырып жазу |
| 7.3.3.1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу |
4. Эссе жазу |
7.3.4.1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу |
5. Оқылым және тыңдалым материалдары негізінде жинақы мәтін (компрессия) жазу | 7.3.5.1 оқылым және тыңдалым материалдары бойынша тірек сөздер мен сөз тіркестерін синонимдік қатармен ауыстыра отырып, жинақы мәтін жазу |
4) әдеби тіл нормаларын сақтау:
1. Орфографиялық норма | 7.4.1.1 жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфография-лық нормаға сай жазу |
2.Орфоэпиялық норма | 7.4.2.1 сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп қолдану |
3.Лексикалық норма | 7.4.3.1 фразеологизм, мақал-мәтелдердің эмоционалды мәнін, көркемдік ерекшеліктерін түсініп қолдану |
4.Грамматикалық норма |
7.4.4.1 етістіктің есімше, көсемше, тұйық етістік, шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану; |
5. Пунктуациялық норма | 7.4.5.1 сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін (даралаушы және ерекшелеуші) дұрыс қолдану |
13. Берілген оқу бағдарламасы қосымшада берілген негізгі орта білім беру деңгейінің 7-сыныбына арналған "Қазақ тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
14. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-сыныбына арналған "Қазақ тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-сыныпқа арналған "Қазақ тілі" пәнінен жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде)
Лексика-грамматикалық бөлімдері |
Грамматикалық |
Тақырыптар/ | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
1. Ауа райы және климаттық өзгерістер. |
Интонация. | Тыңдалым және айтылым |
7.1.1.1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; |
Оқылым |
7.2.1.1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; | ||
Жазылым |
7.3.3.1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 7.4.2.1 сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп қолдану | ||
2. Көшпенділер мәдениеті. |
Шылаудың емлесі. | Тыңдалым және айтылым | 7.1.6.1 коммуникативтік жағдаятқа сай тілдік құралдарды (көркем бейнелеуіш, эмоционалды-экспрессивті сөздерді және мақал-мәтелдер мен тұрақты тіркестерді) еркін қолданып, диалогке қатысу, пікірталаста шешім қабылдай білу |
Оқылым | 7.2.4.1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау | ||
Жазылым |
7.3.1.1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормалары | 7.4.1.1 жалғаулар мен шылаулардың ерекшелігін ескере отырып, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай жазу | ||
3. Денсаулық – зор байлық. |
Қанатты сөздер. | Тыңдалым және айтылым | 7.1.3.1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; |
Оқылым |
7.2.1.1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; | ||
Жазылым |
7.3.2.1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, нұсқаулық құрастырып жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 7.4.3.1 фразеологизм, мақал-мәтелдердің эмоционалды мәнін, көркемдік ерекшеліктерін түсініп қолдану | ||
2-тоқсан | |||
4. Сүйіспеншілік пен достық. |
Етістіктің есімше, көсемше түрлері. | Тыңдалым және айтылым |
7.1.1.1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; |
Оқылым |
7.2.4.1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; | ||
Жазылым |
7.3.1.1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормалары | 7.4.4.1 етістіктің есімше, көсемше түрлерін, тұйық етістікті тілдесім барысында қолдану | ||
5. Музыка өнері және қазақтың киелі домбырасы. |
Етістіктің шақ түрлері. | Тыңдалым және айтылым | 7.1.4.1 мәтін тақырыбы, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым | 7.2.7.1 ғаламтор, энциклопедия, газет-журналдар, оқулықтардан алынған деректерді қолдану, авторына сілтеме жасау | ||
Жазылым |
7.3.2.1 жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай көркемдегіш құралдарды орынды қолдана отырып, шағын мақала құрастырып жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 7.4.4.1 етістіктің шақ, рай түрлерін тілдесім барысында қолдану | ||
3-тоқсан | |||
6. Ғаламтор ғаламаты. |
Шылау түрлері. | Тыңдалым және айтылым | 7.1.3.1 тыңдалған мәтіннің мазмұнын түсіну, ұсынылған ақпарат бойынша факті мен көзқарасты ажырата білу; |
Оқылым |
7.2.1.1 мәтіндік және графиктік (кесте, диаграмма, сурет, шартты белгілер) ақпаратты интерпретациялау; | ||
Жазылым |
7.3.3.1 мәтін құрылымын (кіріспе бөлім, жалпы мәлімет беру, детальді мәлімет беру) сақтай отырып, графиктік мәтін (шартты белгі, сурет, сызба) түрінде берілген процесті сипаттап жазу; | ||
Әдеби тіл нормалары | 7.4.4.3 шылау түрлерін ажырата білу, орынды қолдану | ||
7. Қазақстандағы ұлттар достастығы. |
Еліктеуіш сөз. | Тыңдалым және айтылым |
7.1.1.1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; |
Оқылым |
7.2.4.1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; | ||
Жазылым |
7.3.4.1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу (дискуссивті эссе); | ||
Әдеби тіл нормалары | 7.4.4.2 еліктеуіш сөздердің мәнмәтіндегі қолданысын түсіну | ||
8.Дұрыс тамақтану. Морфология |
Одағай. | Тыңдалым және айтылым |
7.1.2.1 әлеуметтік-қоғамдық, оқу-еңбек тақырыптарына байланысты диалог, монолог, полилогтердегі (пікірталас, жаңалық) автор көзқарасы мен көтерілген мәселені талдау; |
Оқылым |
7.2.5.1 мәтін бойынша проблемалық сұрақтар құрастыру; | ||
Жазылым |
7.3.1.1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормалары | 7.4.4.4 одағай түрлерін ажырата білу, қолдану | ||
4-тоқсан | |||
9.Жеңіс күні. Ұлы ерлікке тағзым. |
Оқшау сөздің түрлері. | Тыңдалым және айтылым | 7.1.4.1 мәтін тақырыбы, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау |
Оқылым |
7.2.2.1 публицистикалық және ресми стиль ерекшеліктерін қолданылған тілдік құралдар арқылы тану; | ||
Жазылым |
7.3.1.1 әртүрлі жанрдағы мәтіндерді жазу үшін құрылымын ескере отырып, күрделі жоспар құру; | ||
Әдеби тіл нормалары | 7.4.4.5 оқшау сөздердің қызметін түсіну, ажырата білу | ||
10. Ғылыми фантастика. |
Сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілер. | Тыңдалым және айтылым | 7.1.1.1 мәтін үзінділерін тыңдай отырып, оқиғаның дамуы мен аяқталуын болжау; |
Оқылым |
7.2.4.1 идеясы ұқсас публицистикалық және көркем әдебиет стиліндегі мәтіндердің тақырыбы, құрылымы, мақсатты аудиториясы, тілдік ерекшелігін салыстыра талдау; | ||
Жазылым | 7.3.4.1 эссе құрылымы мен даму желісін сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдары немесе себептеріне өз көзқарасын жазу (дискуссивті эссе) | ||
Әдеби тіл нормасы | 7.4.5.1 сөйлем соңында және сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерін (даралаушы және ерекшелеуші) дұрыс қолдану | ||
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2020 жылғы " " _________ № ___ бұйрығына 14-қосымша |
|
| Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 3 сәуірдегі № 115 бұйрығына 613-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-сыныбына арналған "Орыс тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669) сәйкес әзірленген.
2. Оқу процесінде "Орыс тілі" пәні екі функцияны орындайды: біріншіден, оқу пәні, екіншіден, басқа пәндерді оқыту құралы.
3. "Орыс тілі" пәнінің оқыту мақсаты – тіл білімін меңгеру негізінде сөйлеу қызметінің барлық түрлері бойынша коммуникативтік дағдыларды қалыптастыру, әртүрлі деңгейдегі құралдарды пайдалану нормалары мен оларды сөйлеу қызметінде жетілдіру, сондай-ақ сөздік қорын байыту арқылы шығармашыл, белсенді тілдік тұлғаны дамыту.
4. Оқыту пәніне қазіргі замандағы Қазақстанның көпұлттылық және көптілділік жағдайларында оның шынайы қызмет етуіндегі заманауи орыс әдеби тілі жатады.
5. Оқыту міндеттері:
орыс тілі туралы білімді қалыптастыру, оның түрлі салаларда және қарым-қатынас жағдайларында, стилистикалық ресурстарда, әдеби тілдің негізгі нормаларында (орфоэпиялық, орфографиялық, лексикалық және грамматикалық) және сөйлеу этикетінің ережелеріндегі қызметі;
пайдаланылатын грамматикалық құралдардың сөздік қорын байыту және аясын кеңейту;
нормативтілік, қарым-қатынас жағдайларының сәйкестігі тұрғысынан тілдік құралдарды бағалай және таңдай білуін қалыптастыру;
әртүрлі тілдік жанрларда ауызша және жазбаша монолог құра білуін дамыту және жетілдіру;
әртүрлі салаларда және коммуникативтік жағдайларда диалогтік қарым-қатынас, пікірталас жүргізе білу іскерліктерін жетілдіру;
орфоэпиялық, орфографиялық, пунктуациялық және стилистикалық сауаттылықты жетілдіру;
орыс тілінің ұлттық-мәдени спецификасы, орыс, қазақ және басқа да халықтардың мәдениеті туралы ұғымдарды қалыптастыру;
тілге қарым-қатынас құралы, білім көзі, рухани-адамгершілік құндылық, қоғамда ойдағыдай әлеуметтенуге ықпал ететін тілдік капитал ретінде танымдық тұрғыдан қарауға тәрбиелеу.
Грамматикалық материал тілдік тақырыптар контексінде оқытылады.
2 тарау. "Орыс тілі" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру"
7. "Орыс тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 7- сыныпта аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат құрайды.
8. "Орыс тілі" пәнінің оқу бағдарламасының мазмұны бөлімдерге бөлінеді. Бөлімдерді бөлімшелер құрайды, олар сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарынан тұрады.
9. Оқыту мақсаттары арқылы мұғалімдер сөйлеу қызметінің төрт дағдысын (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) қалыптастырады, сонымен қатар, оқушылардың жетістігін бағалайды және оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат береді.
10. Оқу пәнінің мазмұны 4 бөлімнен тұрады:
1) тыңдалым және айтылым;
2) оқылым;
3) жазылым;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау.
11. "Тыңдалым және айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) мәтін мазмұнын түсіну;
2) негізгі ойды анықтау;
3) тыңдалған материалды қайталау;
4) оқиғаларды болжау;
5) диалогке қатысу;
6) тыңдалған материалды бағалау;
7) монолог құру.
12. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) ақпаратты түсіну;
2) мәтіннің құрылымдық бөліктері мен негізгі ойды анықтау;
3) оқылған мәтіндегі лексикалық және синтаксистік бірліктерді қолдана білу;
4) мәтін түрлері мен стилдерін анықтау;
5) сұрақтар қою және бағалау;
6) оқылым түрлерін қолдану;
7) әртүрлі ақпарат көздерінен ақпарат алу;
8) мәтіндерге салыстырмалы талдау.
13. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
жоспару құру;
2) тыңдалым, оқылым және аудиовизуалды материалды мазмұндау;
3) жазба жұмыстарын әртүрлі формада ұсыну;
4) әртүрлі мәтін түрлері мен стилдерін қолдану;
5) эссе жазу;
6) шығармашылық хат;
9) мәтіндерді редакциялау.
14. "Әдеби тіл нормаларын сақтау бөлімі" келесі бөлімшелерден тұрады:
орфографиялық нормаларды сақтау;
лексикалық нормаларды сақтау;
грамматикалық нормаларды сақтау;
пунктуациялық нормаларды сақтау.
15. 7-сыныпқа арналған базалық мазмұн:
1) тыңдалым және айтылым: негізгі және қосымша ақпарат, тірек сөздердің көмегімен негізгі ойды анықтау, жағын ауыстырып толық, қысқаша, іріктеп мазмұндау, тірек сөздер бойынша оқиғаның дамуын болжау, диалогқа және дәлел келтіруге қатысу, тыңдалынған материалды өз көзқарасы тұрғысынан бағалау, материалдың мазмұнына, құрылымына, мазмұнының логикасына, жоспар, сұлбалар, иллюстрациялар, жарнама роликтері негізінде кемінде 2 шағын тақырыптан тұратын аргументтелген монологке (сипаттау, хабарлау) назар аударуға арналған тілдік құралдарды қолдану;
2) оқылым: бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндер, негізгі және қосымша ақпаратты, негізгі ойды ашатын құрылымдық бөлімдерін және олардың элементтерін (сөйлем, абзацтар) табу, мәтіндегі жекелеген сөздер мен ойлардың анық және астарлы (мәтін ішіндегі) мәні, паронимдер, кіріспе сөздер, қайталаулар, сөйлемдегі сөздердің тура және керісінше тәртібі,мәтіндердің аралас түрлері, сипаттық белгілері, публицистикалық және ресми-іскери стилдегі мәтіндердіңтілдік және жанрлық ерекшеліктері (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар,өтініштер, шақырулар),қорытындылар негізінде әртүрлі сұрақтар сұрақтар құрастыру,оқылым түрлері, соның ішінде іздестіру, дерек пен пікірлерді шектеу, композициясы мен тілдік ерекшеліктерін ескере отырып түрлі мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктері, мақсаттары мен мақсатты аудиториясы (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар, ақпараттар);
3) жазылым: қарапайым және күрделі жоспар,хабарлама-мәтіндер, сипаттама-мәтіндер мен талқылама-мәтіндерді жағын ауыстырып, толық, қысқаша, іріктеп мазмұндау, сұлбалар, кестелер, диаграммалар, хабарлау элементтері бар сипаттама-мәтіндер, талқылау элементттері бар хабарлама-мәтіндер, публицистикалық және ресми-іскери стилдегі мәтіндері (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар,өтініштер, шақырулар), өз пікірін білдіру, аргументтелген эссе, шығармашылық жұмыстар (200-250 сөз), белгілі бір әлеуметтік рөлі мен тілдік тәртібін таңдау, мәндік, деректік, логикалық кемшіліктерін түзету, мәтінді редакциялау, жекелеген сөйлемдердің немесе мәтін үзінділерінің құрылымын өзгерту;
4) әдеби тіл нормаларын сақтау: ызың дауыссыздардан кейінгі дауыстылар және Ц, әртүрлі сөз таптарымен бірге НЕ, етістіктердің жалғаулары, әр сөз таптарының жұрнақтары, паронимдер, терминдер, аллегория, инверсия, анафора, етістік және оның түрлері, көмекші сөздер, етістік нормалары, дара анықтауыш пен пысықтауыш қатысқан жай сөйлемдердің тыныс белгілері.
3 тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
16. Бағдарламада оқу мақсаттары кодталған. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бағдарламаның бөлімшесін, төртінші сан оқу мақсатының нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.4 кодында "7" – сынып, "2.1" – бөлімше, "4" – оқу мақсатының нөмірленуі.
17. Оқу мақсаттарының жүйесі әр сыныпқа арналған бөлімдермен жазылған:
1) тыңдалым және айтылым:
Білім алушылар: | |
Бөлімше | 7-сынып |
1. Мәтіннің мазмұнын түсіну | 7.1.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша, белгілі және белгісіз ақпаратты таба отырып, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну |
2. Негізгі ойды анықтау | 7.1.2.1 құрылымына сүйене отырып негізгі ойды анықтау |
3. Тыңдалған материалды мазмұндау |
7.1.3.1 мәтінді өзгерте отырып толық, |
4.Оқиғаларды болжау | 7.1.4.1 мәтіннің негізгі ойына сүйене отырып, мазмұнын болжау |
5. Диалогке қатысу | 7.1.5.1 өз көзқарасын дәлелдей отырып, ұсынылған проблема бойынша диалогке қатысу |
6. Тыңдалған материалды бағалау | 7.1.6.1 тыңдалған материалды мазмұны, материалды баяндау логикасы мен құрылымы, назарын аудару үшін тілдік құралдарды қолдану тұрғысынан бағалау |
7. Монолог құрастыру |
7.1.7.1 жоспар, сұлба, иллюстрациялар, жарнама роликтері негізінде кемінде 2 тақырыпшадан |
2) оқылым:
Білім алушылар: | |
Бөлімше | 7-сынып |
1. Ақпаратты түсіну | 7.2.1.1 негізгі және қосымша ақпаратты таба отырып, бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпаратты түсіну |
2. Мәтіннің құрылымдық бөліктерін анықтау және негізгі ойды анықтау | 7.2.2.1 негізгі ойды ашатын құрылымдық бөліктерін және олардың элементтерін (сөйлемдер, абзацтар) анықтау |
3. Оқылған мәтіннен лексикалық және синтаксистік бірліктерді қолдануды түсіну | 7.2.3.1 мәтіндегі жекелеген сөздердің және пікірлердің ашық және жасырын (мәтінішіндегі) мәнін, паронимдерді, кірмесөздерді, қайталауларды, сөйлемдегі сөздердің тура және керісінше тәртібін және қолданылуын түсіну |
4.Мәтіндердің түрлері мен стильдерін анықтау | 7. 2.4.1 аралас мәтін түрлерін анықтау және оларға тән белгілерін ажырату, публицистикалық және ресми-іскери стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар) мәтіндердің тілдік және жанрлық ерекшеліктерін анықтау |
5.Сұрақтарды құрастыру және бағалау | 7.2.5.1 қорытындылар мен нәтижелер негізінде түрлі сұрақтар құрастыру |
6. Оқылым түрлерін қолдану | 7.2.6.1 оқылым түрлерін қолдану, соның ішінде іздестіре оқу |
7. Әртүрлі дереккөздерден ақпараттар табу | 7.2.7.1 фактілер мен пікірлерді ажырата отырып, түрлі дереккөздерден ақпараттар табу |
8. Мәтіндерді салыстырмалы талдау | 7.2.8.1 композициясы мен тілдік ерекшеліктерін ескере отырып түрлі мәтіндердің стилистикалық ерекшеліктерін, мақсаттары мен мақсатты аудиториясын (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар, ақпараттар) салыстыру |
3) жазылым:
Білім алушылар: | |
Бөлімше | 7-сынып |
1. Жоспар құру | 7.3.1.1 қарапайым және күрделі жоспар құру, шығармаға жоспарға сәйкес материал жинау |
2. Тыңдалған, оқылған және аудиовизуалды материалдың мазмұндау | 7.3.2.1 хабарлама-мәтіндердің, сипаттама-мәтіндердің және талқылау-мәтіндерінің мазмұнын жағын өзгертіп, толық, қысқаша, іріктеп баяндау |
3. Әртүрлі формаларды қолдана отырып мәтіндер жазу | 7.3.3.1 ақпаратты әртүрлі сызбалар, кестелер, диаграммалар түрінде ұсыну |
4. Әртүрлі типтегі және стильдегі мәтіндерді құрастыру | 7.3.4.1 публицистикалық және ресми-іскери стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар) мақсатты аудиторияны ескере және өз пікірін білдіре отырып, хабарлау элементтері бар сипаттама-мәтін, талқылау элементтері бар хабарлама жазу |
5. Эссе жазу | 7.3.5.1 мәселеге және/немесе автор ұстанымына деген көзқарасыңызды білдіре отырып, мәтін негізінде аргументативті эссе жазу |
6. Шығармашылық хат | 7.3.6.1 белгілі бір әлеуметтік рөл мен сөйлеу мінез-құлқын таңдай отырып, шығармашылық жұмыстар (110-130 сөз) жазу |
7. Мәтіндерді түзету және редакциялау | 7.3.7.1 мағыналық, нақты, логикалық кемшіліктерді түзете отырып, мәтінді түзету; мәтіннің жеке сөйлемдерінің немесе фрагменттерінің құрылымын өзгерте отырып, мәтінді редакциялау |
4) әдеби тіл нормаларын сақтау:
Білім алушылар: | |
Бөлімше | 7-сынып |
1.Орфографиялық нормаларды | 7.4.1.1 ызың дауыссыздардан кейінгі дауыстыларды және Ц, әртүрлі сөз таптарымен бірге НЕ, етістіктердің жалғауларын, әр сөз таптарының жұрнақтарын дұрыс жазу |
2. Лексикалық нормаларды сақтау | 7.4.2.1 паронимдерді, терминдерді, аллегорияны, инверсияны, анафораны қолдану |
3. Грамматикалық нормаларды сақтау |
7.4.3.1 етістік және оның түрлерін, көмекші сөздерді қолдану; |
4. Пунктуациялық нормаларды сақтау | 7.4.4.1 дара анықтауыш пен пысықтауыш қатысқан жай сөйлемдердің тыныс белгілерін қолдану |
18. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген негізгі орта білім беру деңгейінің 7-сыныбына арналған "Орыс тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген Үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес іске асырылады.
19. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-сыныбына арналған "Орыс тілі" оқу пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-сыныбына арналған "Орыс тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар (оқыту орыс тілінде)
Тақырып. Бөлім |
Тілдік | Лексико-грамматикалық материал | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Климат климаттық өзгерістер. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. Орфография. |
7.1.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты таба отырып, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
7.2.1.1 негізгі және қосымша ақпаратты таба отырып, бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
7.3.2.1 хабарлама-мәтіндердің, сипаттама-мәтіндердің және талқылау-мәтіндерінің мазмұнын жағын өзгертіп, толық, қысқаша, іріктеп баяндау; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7.4.1.1 ызың дауыссыздардан кейінгі дауыстыларды және Ц, әртүрлі сөз таптарымен бірге НЕ, етістіктердің жалғауларын, әр сөз таптарының жұрнақтарын дұрыс жазу | ||
Салт-дәстүрлер. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. Орфография. |
7.1.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпаратты таба отырып, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
7.2.1.1 негізгі және қосымша ақпаратты таба отырып, бөлікке бөлінген және бөлінбеген мәтіндердегі негізгі ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
7.3.1.1 қарапайым және күрделі жоспар құру, шығармаға жоспарға сәйкес материал жинау; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7.4.1.1 ызың дауыссыздардан кейінгі дауыстыларды және Ц, әртүрлі сөз таптарымен бірге НЕ, етістіктердің жалғауларын, әр сөз таптарының жұрнақтарын дұрыс жазу; | ||
2-тоқсан | |||
Білім: әлем және шет тілдері. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика. |
7.1.2.1 құрылымына сүйене отырып негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
7.2.2.1 негізгі ойды ашатын құрылымдық бөліктерін және олардың элементтерін (сөйлемдер, абзацтар) анықтау; | ||
Жазылым |
7.3.1.1 қарапайым және күрделі жоспар құру, шығармаға жоспарға сәйкес материал жинау; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7.4.2.1 паронимдерді қолдану; | ||
Жыл мезгілдері. | Тыңдалым және айтылым |
Орфография. |
7.1.2.1 құрылымына сүйене отырып негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
7.2.2.1 негізгі ойды ашатын құрылымдық бөліктерін және олардың элементтерін (сөйлемдер, абзацтар) анықтау; | ||
Жазылым |
7.3.1.1 қарапайым және күрделі жоспар құру, шығармаға жоспарға сәйкес материал жинау; | ||
Әдеби тіл нормаларын сақтау |
7.4.2.1 паронимдерді, терминдерді, аллегорияны, инверсияны, анафораны қолдану; | ||
3-тоқсан | |||
Жастар мәдениеті. | Тыңдалым және айтылым |
Орфография. Сөйлеу мәдениеті. |
7.1.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша, белгілі және белгісіз ақпаратты таба отырып, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Оқылым |
7.2.2.1 негізгі ойды ашатын құрылымдық бөліктерін және олардың элементтерін (сөйлемдер, абзацтар) анықтау; | ||
Жазылым |
7.3.5.1 мәселеге және/немесе автор ұстанымына деген көзқарасыңызды білдіре отырып, мәтін негізінде аргументативті эссе жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
7.4.1.1 ызың дауыссыздардан кейінгі дауыстыларды және Ц, әртүрлі сөз таптарымен бірге НЕ, етістіктердің жалғауларын, әр сөз таптарының жұрнақтарын дұрыс жазу ; | ||
Қорғансыз азаматтарды әлеуметтік қорғау мәселелері. | Тыңдалым және айтылым |
Сөйлеу мәдениеті. |
7.1.6.1 тыңдалған материалды мазмұны, материалды баяндау логикасы мен құрылымы, назарын аудару үшін тілдік құралдарды қолдану тұрғысынан бағалау; |
Оқылым |
7.2.3.1 мәтіндегі жекелеген сөздердің және пікірлердің ашық және жасырын (мәтінішіндегі) мәнін, паронимдерді, кірмесөздерді, қайталауларды, сөйлемдегі сөздердің тура және керісінше тәртібін және қолданылуын түсіну; | ||
Жазылым |
7.3.4.1 публицистика лық және ресми-іскери стильдег (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар) мақсатты аудиторияны ескере және өз пікірін білдіре отырып, хабарлау элементтері бар сипаттама-мәтін, талқылау элементтері бар хабарлама жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
7.4.2.1 анафораны қолдану; | ||
Дұрыс тамақтану. | Тыңдалым және айтылым |
Лексика |
7.1.5.1 өз көзқарасын дәлелдей отырып, ұсынылған проблема бойынша диалогке қатысу; |
Оқылым |
7.2.2.1 негізгі ойды ашатын құрылымдық бөліктерін және олардың элементтерін (сөйлемдер, абзацтар) анықтау; | ||
Жазылым |
7.3.4.1 публицистикалық және ресми-іскери стильдегі (түсіндірме жазба, қолхат, ереже, құттықтау, нұсқаулық, жазба, сұхбат, күнделік, блог, хаттар, өтініштер, шақырулар) мақсатты аудиторияны ескере және өз пікірін білдіре отырып, хабарлау элементтері бар сипаттама-мәтін, талқылау элементтері бар хабарлама жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
7.4.1.1 ызың дауыссыздардан кейінгі дауыстыларды және Ц, әртүрлі сөз таптарымен бірге НЕ, етістіктердің жалғауларын, әр сөз таптарының жұрнақтарын дұрыс жазу; | ||
4-тоқсан | |||
Жеңіс күні. | Тыңдалым және айтылым |
Морфология. |
7.1.2.1 құрылымына сүйене отырып негізгі ойды анықтау; |
Оқылым |
7.2.7.1 фактілер мен пікірлерді ажырата отырып, түрлі дереккөздерден ақпараттар табу; | ||
Жазылым |
7.3.5.1 мәселеге және/немесе автор ұстанымына деген көзқарасыңызды білдіре отырып, мәтін негізінде аргументативті эссе жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
7.4.3.1 етістік және оның түрлерін, көмекші сөздерді қолдану; | ||
Егер мен әлемді билесем... | Тыңдалым және айтылым |
Синтаксис. Пунктуация. |
7.1.4.1 мәтіннің негізгі ойына сүйене отырып, мазмұнын болжау; |
Оқылым |
7.2.3.1 мәтіндегі жекелеген сөздердің және пікірлердің ашық және жасырын (мәтінішіндегі) мәнін, паронимдерді, кірмесөздерді, қайталауларды, сөйлемдегі сөздердің тура және керісінше тәртібін және қолданылуын түсіну; | ||
Жазылым |
7.3.6.1 белгілі бір әлеуметтік рөл мен сөйлеу мінез-құлқын таңдай отырып, шығармашылық жұмыстар (110-130 сөз) жазу; | ||
Әдеби нормаларды сақтау |
7.4.3.1 етістік және оның түрлерін, көмекші сөздерді қолдану; | ||
Негізгі орта білім беру деңгейінің 8-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. Қазақ әдебиеті пәні бағдарламасының басты бағыты – білім алушылардың ақыл-ой қабілеті мен тұлғалық қасиеттерінің қалыптасуына, тілдік-эстетикалық талғамдарының дамуына, коммуникативтік құзыреттіліктерінің жетілдірілуіне іргетас қалап, өмірлік дағдыларын шыңдауына, өздігінен білім алуларына мүмкіндік туғызу. Білім алушыларды ұлттық мәдениет пен әдеби мұраларды түсінуге, қазіргі заманғы әдебиетті бағалай білуге үйретеді. Бағдарламада әдеби-теориялық ұғымдар, талдауға, бағалау мен салыстыруға негізделген адамзаттың мәңгілік сұрақтары, қазіргі заманғы дилеммалар, мәселелер қарастырылған.
3. Қазақ әдебиеті бағдарламасының мақсаты – білім алушыларды креативті ойлауға бағыттау, өз халқының тарихын, дәстүрін, әдебиеті мен мәдениетін ұлттық құндылық ретінде бағалай алатын, ұлттық әдеби мұраны терең игеріп, сол негізде еліне қызмет ете алатын, сыни ойлай алатын, өркениеттi қоғамға сай парасатты тұлға қалыптастыру. Білім алушылардың ойларын ауызша еркін жеткізуіне және жаза білуіне қолдау көрсету, дәлелдер келтіру, салыстыру және анализ жасау, бағалау дағдыларын қалыптастыру, білім алушыларға жанрларды меңгерту.
4. Теориялық материалдар оқушының қазақ әдебиеті туралы ұғымдарын кеңейтуге, әдебиет туралы дүниетанымын қалыптастыруға және адамзатқа ортақ ойларды, дилеммаларды, мінездерді зерттеуге мүмкіндік береді. Қазақ әдебиеті білім деңгейі, ой-өрісі дамыған, әдеби тіл және әдеби формалар арқылы өз ойын еркін жеткізе алатын, туындаған мәселелерді шеше білетін өмірге бейім ұрпақ тәрбиелейді.
5. Қазақ әдебиеті пәнін оқу арқылы білім алушылар:
қазақ әдебиетінің құндылық ретіндегі болмысын, ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын құрметтейді және бағалайды;
қазақ әдебиетінің мәдениетаралық қарым-қатынастағы рөлін, қазақ халқының қалыптасқан тарихын, алға қойған міндеттерін, жеңістерін, мәселелерін, қарама-қайшылық пен қиындықтарын анықтайды және түсінеді;
түрлі жағдайларға бейімделе білу және өздігінен шешім қабылдау дағдыларын қалыптастырады;
заманауи, ғылыми және қоғамдық дамуға сәйкес дүниетанымын дамытады.
2-тарау. "Қазақ әдебиеті" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
6. Қазақ әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 8-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат;
2) 9-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
7. "Қазақ әдебиеті" пәндік білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген: түсіну және жауап беру, анализ және интерпретация,бағалау және салыстырмалы анализ, сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады.
8. "Түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
көркем шығарма мазмұны мен пішіні;
әдеби шығарманың тұжырымдамасы;
көркем шығармадағы образ;
шығарма үзінділерімен жұмыс.
9. "Анализ және интерпретация" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
әдеби шығарманың композициясы;
автор бейнесі;
көркем шығарманың тілі;
шығармашылық жұмыс.
10. "Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
тарихи және көркемдік құндылығы;
заманауилығы мен жаңашылдығы;
әдеби эссе;
әдеби сын.
11. 8-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілер, эпилог, прологтар, әдеби шығарманың идеясы мен пафосын ұлттық мүдде тұрғысынан ашу, көркем шығармадағы кейіпкерлерді сомдауда тура және жанама мінездеулер, көркем шығармалардан алған үзінділерді орынды қолдану;
2) анализ және интерпретация:
композицияны тұтастан бөлшекке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау, автор бейнесі мен кейіпкерлер қарым-қатынасының тілдік көрінісі, шығармадағы көркемдегіш құралдары: психологиялық параллелизм, перифраз, сатира, ирония, гротеск, эллипсис қолданысы, автор стилі, шығармадан алған үзінділерді өңдеп креативті жазу;
3) бағалау және салыстыру:
шығарманың тақырыбы мен идеясы, тарихи және көркемдік құндылығы, шығармадағы материалдық және рухани құндылықтарды заманауи тұрғыда салыстыру, жаңашылдығы, шығарманың көркемдік-идеялық құндылығының гуманистік тұрғысы, әдеби эссе, шығармада жазылған әдеби сын-пікірлерге сүйене отырып, өзіндік сыни пікір жазу.
12. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Қорқыт "Байбөрі баласы Бамсы-Байрақ туралы жыр", Қорқыттың нақыл сөздері;
2) Ахмет Йассауи "Даналық кітабы";
3) Ақтамберді жыраудың "Күлдір-күлдір кісінетіп", "Балаларыма өсиет" толғаулары;
4) Шалкиіз жырау "Би Темірге бірінші толғауы";
5) Мұрат Мөңкеұлы "Үш қиян", "Сарыарқа" өлеңдері;
6) Ш.Құдайбердіұлы "Еңлік- Кебек" поэмасы, "Жастарға" өлеңі;
7) М.Дулатов "Бақытсыз Жамал" романы;
8) Б.Момышұлы "Ұшқан ұя" әңгімесі;
9) Д.Исабеков " Әпке" драмасы;
10) М.Мақатаев "Аққулар ұйықтағанда" поэмасы;
11) Т.Ахтанов "Күй аңызы" әңгімесі;
12) Ж.Сахиев "Айдағы жасырынбақ" фантастикалық әңгімесі;
13) Р.Мұқанова "Мәңгілік бала бейне" әңгімесі.
13. 9-сыныпқа арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру:
әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау, әдеби шығармадағы психологизм, көркем шығарманың идеясына сай кейіпкерлер жүйесі, көркем шығармалардан алған үзінділерді шығармашылық жұмыстарда қолдану;
2) анализ және интерпретация:
эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдар, автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөлі, шығармадағы әдеби тілді құбылту мен айшықтаудың (троп пен фигура) түрлері, автор стилі, автор стиліне сүйене отырып, шығармашылық жұмыс жазу;
3) бағалау және салыстыру:
шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстыру, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау, шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру, әдеби эссе жазу, әдеби шығарманы қазақ әдебиеті мен әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдау, шағын сын мақала жазу.
14. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Ж. Баласағұн "Құтты білік";
2) Шешендік өнер: Майқы би мен Мөңке бидің шешендік сөздері, Әнет баба "Не арсыз? Не ғайып? Не даусыз?";
3) Төле би "Ердің бақыты –әйел", Әйтеке би "Қасқакөл дауы", Қазыбек би "Кім жақын? Не қымбат? Не қиын?";
4) Бұқар жырау "Тілек", "Әй, Абылай, Абылай";
5) "Біржан-Сара" айтысы;
6) Нысанбай жырау "Кенесары – Наурызбай";
7) Махамбет Өтемісұлы "Махамбеттің Баймағамбетке айтқаны", "Мен, мен, мен едім";
8) Ш.Уәлиханов "Ыстықкөл күнделігі";
9) І.Жансүгіров "Құлагер" поэмасы;
10) Б.Майлин "Шұғаның белгісі" хикаят;
11) Ғ.Мүсірепов "Ұлпан" романы;
12) Т.Айбергенов "Сағыныш", Ф.Оңғарсынова "Өлең, мен сені аялап өтем";
13) Н.Айтұлы "Бәйтерек" поэмасы;
14) Қажығали Мұхамбетқалиев "Тар кезең" романы.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
15. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" сан мен әріптен тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар сәйкесінше бөлім мен бөлімшенің ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
16. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) түсіну және жауап беру:
8-сынып | 9-сынып | |
1.Көркем шығарманың мазмұны мен пішіні |
8.1.1.1 |
9.1.1.1 |
2.Әдеби шығарманың тұжырымда |
8.1.2.1 |
9.1.2.1 |
3.Көркем шығармада |
8.1.3.1 |
9.1.3.1 |
4.Шығарма үзінділерімен жұмыс |
8.1.4.1 |
9.1.4.1 |
2) анализ және интерпретация:
8-сынып | 9-сынып | |
1.Әдеби шығарманың композиция |
8.2.1.1 |
9.2.1.1 |
2. Автор бейнесі |
8.2.2.1 |
9.2.2.1 |
3.Көркем шығарманың тілі |
8.2.3.1 |
9.2.3.1 |
4. Шығармашы |
8.2.4.1 шығармадан алған үзінділерді қайта өңдеп |
9.2.4.1 |
3) бағалау және салыстыру:
8-сынып | 9-сынып | |
1.Тарихи және көркемдік құндылығы |
8.3.1.1 |
9.3.1.1 |
2.Заманауи |
8.3.2.1 |
9.3.2.1 |
3. Әдеби эссе |
8.3.3.1 |
9.3.3.1 |
4.Әдеби сын |
8.3.4.1 |
9.3.4.1 |
17. Осы оқу бағдарлама қосымшада берілген негізгі орта білім беру деңгейінің 8-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
18. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Негізгі орта білім беру | |
| деңгейінің 8-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" оқу пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 8-9-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде)
1) 8-сынып:
Оқу жоспарында | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
Дананың сөзі – ақылдың көзі |
Қорқыт "Байбөрі баласы Бамсы-Байрақ туралы жыр", | Түсіну және жауап беру |
8.1.2.1 әдеби шығарманың идеясы мен пафосын ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; |
Анализ және интерпретация |
8.2.2.1 автор бейнесі мен кейіпкерлер қарым-қатынасының тілдік көрінісін талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8.3.1.1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Көркем әдебиет және эпикалық сарын |
Мұрат Мөңкеұлы "Үш қиян", "Сарыарқа", | Түсіну және жауап беру |
8.1.1.1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8.2.1.1 композицияны тұтастан бөлшекке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8.3.2.1 шығармадағы материалдық және рухани құндылықтарды заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Махаббат және абырой |
М.Дулатов "Бақытсыз Жамал" романы, | Түсіну және жауап беру |
8.1.1.1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8.2.1.1 композицияны тұтастан бөлшеккке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8.3.1.1 шығарманың тақырыбы мен идеясын осы тектес басқа шығармалармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Қиял мен шындық |
Т.Ахтанов "Күй аңызы" әңгімесі, | Түсіну және жауап беру |
8.1.1.1 әдеби шығарманың жанрына байланысты сюжеттік желілерін, эпилог, прологтарды анықтау; |
Анализ және интерпретация |
8.2.1.1 композицияны тұтастан бөлшекке, бөлшектен тұтасқа қарай талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
8.3.2.1 шығармадағы материалдық және рухани құндылықтарды заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
2) 9-сынып:
Оқу жоспарында | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Сөйлеу қызметінің түрлері | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті |
1-тоқсан | |||
Атадан қалған асыл сөз |
Ж. Баласағұн "Құтты білік", | Түсіну және жауап беру |
9.1.2.1 әдеби шығармадағы психологизмді анықтау; |
Анализ және интерпретация |
9.2.2.1 автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9.3.1.1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Тарихи шындық пен көркемдік шешім |
Нысанбай жырау "Кенесары – Наурызбай", | Түсіну және жауап беру |
9.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9.2.2.1 автор бейнесінің идеялық-стилистикалық тұтастырушы ретіндегі рөліне талдау жасау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9.3.2.1 шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
3-тоқсан | |||
Адам жанының құпиясы |
І.Жансүгіров "Құлагер" поэмасы, | Түсіну және жауап беру |
9.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9.2.1.1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9.3.1.1 шығарманы басқа өнер түрлеріндегі осы мазмұндас туындылармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Мәңгілік Ел – мәңгілік мұрат |
Н.Айтұлы "Бәйтерек" поэмасы, | Түсіну және жауап беру |
9.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік-композициялық талдау жасау; |
Анализ және интерпретация |
9.2.1.1 эпикалық, поэтикалық, драмалық мәтіндердегі композициялық амалдарды талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
9.3.2.1 шығармадағы ұрпақтар сабақтастығы көрінісін заманауи тұрғыда салыстырып, жаңашылдығына баға беру; | ||
Негізгі орта білім беру деңгейінің 8-9-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. "Орыс әдебиеті" пәнін оқытудың мақсаты - адамның рухани құндылықтарын көркемдік шығармаларды қабылдау мен талдау арқылы қалыптастыру, әлемді және жеке таңдау негізінде өз білімін, дағдыларын және білімін қолдануға қабілетті құзыретті оқырмандарды тәрбиелеу.
3. "Орыс әдебиеті" академиялық пәнін оқытудың міндеттері:
1) орыс, қазақ және әлем әдебиеті мен мәдениеті негізінде табысты әлеуметтік бейімделуге ықпал ететін білім мен білік дағдыларды қалыптастыру;
2) көркем әдебиет туындылардағы автордың ойын тереңірек түсінуге мүмкіндік беретін әдеби тұжырымдамаларды меңгеруіне көмектесу;
3) туындыларды талдау негізінде логикалық және критикалық ойларды, сыни талдау, салыстыру, жалпылау, ұқсастықтар мен себеп-салдар байланысын қалыптастыру, құбылыстарды классификациялау, ой түю мен тұжырымдар жасау дағдыларын қалыптастыру;
4) әртүрлі жанрлардағы көркем туындыларды терең түсіну және талдау негізінде коммуникативтік дағдыларды дамыту.
2-тарау. "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Орыс әдебиеті" оқу пәнінің оқу жүктемесінің көлемі:
1) 8 – сыныпта-аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;
2) 9 – сыныпта-аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат.
5. "Орыс әдебиеті" пәні бойынша бағдарламаның мазмұны оқыту бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Бөлімдер күтілетін нәтижелер түрінде сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады: дағды немесе дағды, білім немесе түсіну.
6. Жүйелі түрде ұйымдастырылған әрбір бөлімшелердің ішкі білім беру мақсаты: мұғалімдердің өз жұмыстарын жоспарлау және оқушылардың жетістігін бағалау, сонымен қатар оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпараттандыру:
7. Оқыту пәнінің базалық мазмұны 3 бөлімнен тұрады: "Мәтінді түсіну және жауап беру", "Мәтінді талдау және интерпретациялау", "Баға және салыстырмалы талдау".
8. "Мәтін бойынша түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) терминдерді түсіну;
2) көркем шығарманы түсіну;
3) жатқа оқу және дәйексөз табу;
4) жоспар құру;
5) мазмұнын айтып беру;
6) сұрақтарға жауап беру.
9. "Мәтінді талдау және түсіндіру" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) жанр;
2) тақырып және идея;
3) композиция;
4) эпизодтарды талдау;
5) кейіпкерлердің сипаттамасы;
6) шығарманың көркемдік әлемі әр түрлі формада;
7) автордың көзқарасы;
8) көркем-бейнелеу құралдары;
9) шығармашылық хат.
10. "Бағалау және салыстырмалы талдау" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем шығарманы бағалау;
2) көркем туындыны басқа өнердің туындыларымен салыстыру;
3) әдеби шығармаларды салыстыру;
4) пікірлерді бағалау.
11. 8-сыныпқа арналған базалық мазмұн:
1) мәтін бойынша түсіну және жауап беру: әдеби бағыттағы романтизм және реализм, тарихи бейне (кейіпкер), трагедия, комедия, поэма, символ, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, өмірбаян, өнер туындысын түсіну, ашық және жасырын (сөздің астары) ақпараттардың айырмашылығы, мәтіннен өз бетінше тауып мәнерлеп оқу, туындының тақырыбын, дәйексөзді жоспарды ашатын дәйексөзді жатқа оқу, туындының мазмұнын немесе үзінділерін мазмұндау, әртүрлі дәйектемелерді қолдану, проблемалық сұраққа дәлелді жауап беру;
2) талдау және түсіндіру: жанрды (трагедия, комедия, поэма) және оның белгілерін анықтау, шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтау, проблема туралы өз пікірін білдіру, шығарманың мәтінінде композиция элементтерін бөліп көрсету, кірістірілген эпизодтардың мәнін түсіндіру, шығармалардың эпизодтарын талдау, олардың сюжетті дамытудағы проблемалары мен рөлімен байланысын түсіндіру, шығарма кейіпкерлерінің, олардың іс-әрекеттерінің, мінез-құлық мотивтерінің сипаттамасы, бейнелер жүйесін, хронотопты, шығарманың құрылымын талдау және ақпаратты жинақтаудың әртүрлі тәсілдері (сызбалар, кестелер, интеллект-карталар, менталды карталар, диаграммалар), кейіпкерлерге авторлық қатынасты білдіру тәсілдері, кейіпкерлерді авторлық сипаттау тәсілдері, бейнелеу құралдары, оның ішінде дыбыс жазу және түс жазу, поэтикалық синтаксис фигуралары (риторикалық фигуралар, антитездер, перифразалар, инверсиялар, анафорлар, градация), әдеби тәсілдер (символ, психологиялық параллелизм, автобиографизм), шығармашылық жұмыстар жазу (әдеби кейіпкерге хат), кейіпкерге, оның іс-әрекеттеріне деген көзқарасты білдіру, бейнелеу құралдарын пайдалану;
3) бағалау және салыстырмалы талдау: шығарманы талқылауға қатысу, өз көзқарасын қорғау, кейіпкерлердің мінез-құлқын, іс-әрекетін, автордың ұстанымын бағалау, көркем шығарманы өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру, өнердің әртүрлі түрлерінде бейнелер жасаудың ерекше құралдарына сипаттама беру, тақырып бойынша жақын орыс, қазақ және әлем әдебиеттерінің туындыларын (немесе үзінділерін) салыстыру, ұлттық мәдениеттің ерекшеліктерін ескере отырып, проблемалық жанрға талдау жасау, тақырыпты толық және терең ашу, композициялық бірлік және фактологиялық дәлдік тұрғысынан сөздерді (өзінің, сыныптастарының) ауызша және жазбаша бағалау.
12. Оқылатын шығармалар:
1) Жунусов (мұғалімнің таңдауы бойынша) "Первый вагон" - әңгімелер жинағы,
В.Астафьев "Фотография, на которой меня нет", А.Алексин "А тем временем где-то" (мұғалімнің таңдауы бойынша)
2) В. Распутин. "Уроки французского";
3) Ш. Айтматов. "Первый учитель", "Красное яблоко"
4) У. Шекспир. "Ромео мен Джульетта";
5) А.С. Пушкин. "Капитанская дочка";
6) 19 ғасыр ақындарының лирикасы;
7) О.О. Сулейменов. "Последнее слово акына Смета";
8) Н.В. Гоголь. "Ревизор";
9) А.П. Чехов. Әңгімелер (мұғалімнің таңдауы бойынша);
10) В. М. Шукшин. Әңгімелер (мұғалімнің таңдауы бойынша);
11) М.Ю. Лермонтов. "Мцыри";
12) А. Грин. "Алые паруса";
13) Антуан де Сент-Экзюпери. "Маленький принц";
14) М. Цветаева. Лирика;
15) А. Ахматова. "У самого моря".
13. 9-сыныпқа арналған базалық мазмұн:
1) мәтін бойынша түсіну және жауап беру: жанр, сонет, роман, киелі әңгіме, лирикалық шегіну, типизация, психологизм, ішкі монолог, оксиморон, хронотоп, градация, парцелляция, афоризм, көркем шығарманы түсіну, ақпаратты сыни тұрғыдан түсіну, естігені немесе оқығанына өз көзқарасын білдіру, мәтіннен өз бетінше табу және шығарманың проблемаларымен байланысты үзінділерді жатқа мәнерлеп оқу, тезистік жоспар, шығарманың мазмұнын қайталау, қайталаудың әртүрлі тәсілдерін қолдану, сюжеттің дамуын шығармашылық тұрғыдан қайта қарастыру, проблемалық сұраққа толық дәлелді жауап беру;
2) Талдау және түсіндіру: жанрды және оның белгілерін анықтау (сонет, роман, хаттардағы роман, киелі әңгіме), шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтау, олардың өзектілігі туралы пікір білдіру, шығарманың мәтінінде композиция элементтерін бөліп көрсету, композиция түрлерінің айырмашылығы, лирикалық а шегінудің мағынасын түсіндіру, шығармадағы жанжалды анықтау үшін маңызды эпизодтарды талдау, басқа эпизодтармен байланысты түсіндіру, шығарма кейіпкерлерінің әлеуметтік және тұлғааралық қарым-қатынасы негізінде сипаттамасы, шығарманың көркем әлемін талдау, ақпаратты жинақтаудың әртүрлі тәсілдері (сызбалар, кестелер, интеллект-карталар, менталды карталар, диаграммалар), кейіпкерлерге және бейнеленген оқиғаларға авторлық қатынасты білдіру тәсілдері, образдарды, бейнелеу құралдары мен поэтикалық синтаксистің фигураларының (эпитеттер, салыстырулар, метафоралар, бейнелеулер, риторикалық фигуралар, антитездер, перифразалар, аллитерациялар, ассонанс, аллегориялар, инверсиялар, анафорлар, градациялар, парцелляциялар) көмегімен өз ұсынымын ресімдеу, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма жазу (спектакльдерге және/немесе туындыны бейімдеу);
3) бағалау және салыстырмалы талдау: шығарманы талқылауға қатысу, әртүрлі пікірлерді ескере отырып, өз ұстанымын түсіндіру, көркем шығарманы өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру, образдарды жасау құралдарындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарға сипаттама беру, жеке авторлық тәсілдерді бөліп көрсету, орыс әдебиетінің туындыларын (немесе фрагменттерін) ұлттық мәдениеттің ерекшеліктерін ескере отырып, қазақ және әлем әдебиетінің тақырып/ проблематика/ жанрға жақын шығармаларымен салыстыру, авторлардың ұстанымдарын түсіндіру, ауызша және жазбаша, тақырыптың толық және терең ашылуы, композициялық және стильдік бірлік, фактологиялық дәлдік тұрғысынан сөздерді (өзінің, сыныптастарының) бағалау.
14. Оқылатын шығармалар:
1) У. Шекспир. Сонетталар;
2) П.Н. Васильев. "И имя твоҰ..." басқа да өлеңдері;
3) А.С. Пушкин. Лирика, "Цыганы";
4) И.С. Тургенев. "Ася";
5) А.И. Куприн. "Олеся";
6) Н.В. Гоголь. "Шинель";
7) Ф.М. Достоевский. "Бедные люди";
8) Л.Н. Толстой. "После бала";
9) А.И. Куприн. "Гранатовый браслет";
10) А.С. Грибоедов. "Горе от ума";
11) Н.В. Гоголь. "Мертвые души";
12) А.С. Пушкин. "Пиковая дама";
13) А.П. Чехов. "Ионыч", "Человек в футляре" (мұғалімнің таңдауы бойынша);
14) Н.С. Лесков. "Жемчужное ожерелье".
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
15. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтауды қамтиды. Кодтың бірінші саны сыныпты, екінші және үшінші сандар сәйкесінше бағдарламаның бөлімі мен бөлімшесін, төртінші сан осы бөлімшеде оқу мақсатының нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.4 кодында "7" – сынып, "2.1" – бөлім және бөлімше, "4" – оқу мақсатының нөмірленуі.
16. Әр сыныпқа арналған бөлімдер бойынша оқу мақсаттарының жүйесі:
1) мәтін бойынша түсіну және жауаптар:
Бөлімшелер | 8-сынып | 9-сынып |
1.Терминдерді түсіну | 8.1.1.1 терминдерді түсіну: әдеби үрдістер ретінде романтизм мен реализм, тарихи бейне (кейіпкер), трагедия, комедия, символ, сипаты, психологиялық параллелизм,афоризм, эпиграф, прототип, автобиографизм |
9.1.1.1 терминдерді түсіну: жанр, сонет, романс, киелі әңгіме, лирикалық шегініс, типтендіру, психологизм, ішкі монолог, оксюморон, хронотоп, афоризмдер |
2. Көркем шығарманы түсіну | 8.1.2.1 көркем шығарманы түсіну, ашық және жасырын (сөздің астары) ақпаратты ажырату |
9.1.2.1көркем шығарманы түсіну, сыни тұрғыдан түсіну; |
3.Жатқа оқу және дәйексөз табу | 8.1.3.1 мәтіннен өз бетінше шығарманың тақырыбын көрсететін дәйексөздерді тауып, мәнерлеп жатқа оқу |
9.1.3.1 мәтіннен өз бетінше шығарманың мәселесімен байланысты үзінділерді |
4.Жоспар құру | 8.1.4.1 дәйексөзді жоспар құру | 9.1.4.1 тезистік жоспар құру |
5. Мазмұнын айтып беру | 8. 1.5.1 әртүрлі дәйексөзді тәсілдерді қолданып, шығарманы немесе үзіндіні мазмұндау | 9.1.5.1 әртүрлі тәсілдерді қолданып, сюжеттің дамуын шығармашылық түрде қайта қарастырып, шығарманы мазмұндау |
6. Сұрақтарға жауап беру | 8.1.6.1 дәйексөзді пайдалана отырып проблемалық сұраққа дәлелді жауап беру | 9.1.6.1 проблемалық сұраққа толық, дәлелге жауап беру |
2) мәтінді талдау және түсіндіру:
8-сынып | 9-сынып | |
1.Жанр | 8.2.1.1жанр мен оның белгілерін анықтау (трагедия, комедия, өлең) | 9.2. 1.1 жанр мен оның белгілерін анықтау (сонет, роман, хаттардағы роман, киелі әңгіме) |
2 Тақырып пен идея | 8.2.2.1 проблема бойынша өз пікірін білдіре отырып, шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтау | 9.2.2.1 өзектілігі туралы өз ойын білдіре отырып, шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтау |
3. | 8.2.3.1 шығарма мәтінінде композиция элементтерін көрсету, қойылған эпизодтардың мәнін түсіндіру | 9.2.3.1 шығарма мәтінінен композиция элементтерін көрсету, композиция түрін ажырату, лирикалық шегінудің мәнін түсіндіру |
4. | 8.2.4.1 шығармалар эпизодтарын талдау, олардың проблемалармен байланысын және сюжетті дамытудағы рөлін түсіндіреді | 9.2.4.1 қақтығысты айқындау үшін маңызды эпизодтарды талдау, басқа эпизодтармен байланысын түсіндіру |
5. | 8.2.5.1 шығарманың кейіпкерлерін, олардың іс-әрекеттерін, мінез-құлық мотивтерін сипаттау | 9.2.5.1 шығарманың кейіпкерлерін әлеуметтік және тұлғааралық қатынастар негізінде сипаттау |
6. Шығарманың көркемдік әлемі әртүрлі формада | 8.2.6.1.бейнелер жүйесін, хронотоп, шығарма құрылымын талдау және ақпаратты (сызбалар, кестелер, интеллект-карталар, менталды карталар, формулалар, диаграммалар)жинақтаудың әртүрлі әдістері арқылы өз көзқарасын көрсету | 9.2.6.1.шығарманың көркемдік әлемін талдау, ақпаратты (сызбалар, кестелер, интеллект-карталар, менталды карталар, формулалар, диаграммалар)жинақтаудың әртүрлі әдістері арқылы өз көзқарасын көрсету |
7. | 8.2. 7.1. кейіпкерлерге авторлық қатынасты білдіру тәсілдерін анықтау | 9.2.7.1кейіпкерлерге және көрсетілетін оқиғаларға авторлық қатынасты білдіру тәсілдерін анықтау |
8. Көркем-бейнелеу құралдары | 8.2.8.1 кейіпкерлердің авторлық сипаттамаларының тәсілдерін, бейнелеу құралдарын, оның ішінде дыбыс жазу мен түс жазбасын, поэтикалық синтаксис фигураларын (риторикалық фигуралар, антитездер, перифразалар, инверсиялар, анафорлар, градация), әдеби тәсілдерді (символ, психологиялық параллелизм, автобиографизм) талдау | 9.2.8.1 бейне құрудың құралдары мен тәсілдерін, поэтикалық синтаксистің бейнелеу құралдары мен фигураларын (эпитеттер, метафораны салыстыру, бейнелеу, риторикалық фигуралар, антитездер, перифразалар, аллитерациялар, ассонанс, аллегориялар, инверсиялар, анафорлар, градация, парцелляция) талдау |
9. | 8.2.9.1 шығармашылық жұмыстар жазу (әдеби кейіпкерге хат), кейіпкерге, оның іс-әрекеттеріне деген көзқарасын білдіру, бейнелеу құралдарын қолдану | 9.2.9.1әдеби және еркін тақырыптарға шығарма жазу (спектакльдер және / немесе шығарманы экранға түсіру ) |
бағалау және салыстырмалы талдау:
Бөлімшелер | 8-сынып | 9-сынып |
1. | 8.3.1.1 өз көзқарасын дәлелдей отырып, шығарманы талқылауға қатысу, кейіпкерлердің мінез-құлқын, әрекетін, автордың позициясын бағалау | 9.3.1.1 әртүрлі пікірлерді ескере отырып, өз ұстанымын түсіндіре отырып, шығарманы талқылауға қатысу |
2. | 8.3.2.1көркем шығарманы өнердің әртүрлі нұсқасында бейнелер жасаудың нақты құралдарын сипаттай отырып, өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру | 9.3.2.1көркем шығарманы өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру, жеке авторлық әдістерді бөліп көрсете отырып, бейнелер жасау құралдарындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттау |
3. Әдеби шығармаларды салыстыру | 8.3.3.1 ұлттық мәдениеттің ерекшеліктерін ескере отырып, тақырып/ проблема/ жанр бойынша жақын орыс, қазақ және әлем әдебиетінің туындыларын (немесе фрагменттерін) салыстыру | 9.3.3.1 ұлттық мәдениеттің ерекшеліктерін ескере отырып, тақырып/проблема/ жанр бойынша жақын орыс, қазақ және әлем әдебиетінің туындыларын (немесе үзінділерін) салыстыру; авторлардың ұстанымын түсіндіру |
4. | 8.3..4.1тақырыпты толық және терең ашу, композициялық бірлік және фактологиялық дәлдік тұрғысынан ауызша және жазбаша (өзінің, сыныптастарының және басқалардың) сөздерін бағалау | 9.3.4. 1тақырыпты толық және терең ашу, композициялық және стильдік бірлік, фактологиялық дәлдік тұрғысынан ауызша және жазбаша (өзінің, сыныптастарының және басқалардың) сөздерін бағалау |
23. Бұл оқу бағдарламасы қосымшада берілген негізгі орта білім деңгейінің 8, 9 сыныптары үшін "Орыс әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген бойынша типтік оқу жоспарының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
24. Тоқсан бойынша кварталдар бойынша бөлімдер мен секциялар бойынша бөлу оқытушының қалауы бойынша өзгереді.
| Негізгі орта білім беру деңгейінің 8,9-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 8,9-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (оқыту орыс тілінде)
8-сынып:
Тақырыптар/ | Зерттелген әдеби шығармалар | Білім алушылар білуге тиісті | Оқыту мақсаттары. |
1-тоқсан | |||
Балалар мен ересектер |
1. В. Распутин. "Уроки французского" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
8.1.1.1 Терминдерді түсіну: әдеби үрдістер ретінде романтизм мен реализм, тарихи бейне (кейіпкер), трагедия, комедия, символ, сипаты, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, автобиографизм; |
Анализ және интерпретация |
8.2.2.1 проблема бойынша өз пікірін білдіре отырып, шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 8.3.1.1өз көзқарасын дәлелдей отырып, шығарманы талқылауға қатысу, кейіпкерлердің мінез-құлқын, әрекетін, автордың позициясын бағалау | ||
2-тоқсан | |||
Любовь и честь |
1. У. Шекспир. "Ромео мен Джульетта" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
8.1.2.1 көркем шығарманы түсіну, ашық және жасырын (сөздің астары) ақпаратты ажырату; |
Анализ және интерпретация |
8.2.1.1 жанр мен оның белгілерін анықтау (трагедия, комедия, өлең) | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
8.3.2.1 көркем шығарманы өнердің әртүрлі нұсқасында бейнелер жасаудың нақты құралдарын сипаттай отырып, өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру; | ||
3-тоқсан | |||
Сатира және әзіл |
Н.В. Гоголь. "Ревизор" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
8.1.1.1 терминдерді түсіну: әдеби үрдістер ретінде романтизм мен реализм, тарихи бейне (кейіпкер), трагедия, комедия, символ, сипаты, психологиялық параллелизм, афоризм, эпиграф, прототип, автобиографизм; |
Анализ және интерпретация |
8.2.4.1 шығармалар эпизодтарын талдау, олардың проблемалармен байланысын және сюжетті дамытудағы рөлін түсіндіреді; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
8.3.2.1 көркем шығарманы өнердің әртүрлі нұсқасында бейнелер жасаудың нақты құралдарын сипаттай отырып, өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру; | ||
4-тоқсан | |||
Армандар мен шындық |
1.М.Ю.Лермонтов. "Мцыри" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
8.1.3.1 мәтіннен өз бетінше шығарманың тақырыбын көрсететін дәйексөздерді тауып, мәнерлеп жатқа оқу; |
Анализ және интерпретация |
8.2.1.1. жанр мен оның белгілерін анықтау (трагедия, комедия, өлең); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
8.3.1.1 өз көзқарасын дәлелдей отырып, шығарманы талқылауға қатысу, кейіпкерлердің мінез-құлқын, әрекетін, автордың позициясын бағалау; | ||
9-сынып:
Тақырыптар/ | Зерттелген әдеби шығармалар | Білім алушылар білуге тиісті | Оқыту мақсаттары. |
1-тоқсан | |||
Махаббаттың қызығы |
1.У.Шекспир. Сонетталар | Түсіну және жауап беру мәселелері |
9.1.1.1 терминдерді түсіну: жанр, сонет, романс, киелі әңгіме, лирикалық шегініс, типтендіру, психологизм, ішкі монолог, оксюморон, хронотоп, афоризмдер |
Анализ және интерпретация |
9.2.2.1. өзектілігі туралы өз ойын білдіре отырып, шығарманың тақырыбы мен идеясын анықтау; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 9.3.1.1 әртүрлі пікірлерді ескере отырып, өз ұстанымын түсіндіре, шығарманы талқылауға қатысу | ||
2-тоқсан | |||
Кішкентай адамның тақырыбы |
Н.В.Гоголь. "Шинель" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
9.1.2.1көркем шығарманы түсіну, сыни тұрғыдан түсіну, |
Анализ және интерпретация |
9.2.1.1 жанр мен оның белгілерін анықтау (сонет, роман, хаттардағы роман, киелі әңгіме); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау | 9.3.2.1 көркем шығарманы өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру, жеке авторлық әдістерді бөліп көрсете отырып, бейнелер жасау құралдарындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттау | ||
3-тоқсан | |||
Қоғамдағы сатира |
А.С.Грибоедов. "Горе от ума" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
9.1.1.1 терминдерді түсіну: жанр, сонет, романс, киелі әңгіме, лирикалық шегініс, типтендіру, психологизм, ішкі монолог, оксюморон, хронотоп, афоризмдер |
Анализ және интерпретация |
9.2.4.1 қақтығысты айқындау үшін маңызды эпизодтарды талдау, басқа эпизодтармен байланысын түсіндіру; | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
9.3.2.1 көркем шығарманы өнердің басқа түрлерінің туындыларымен салыстыру, жеке авторлық әдістерді бөліп көрсете отырып, бейнелер жасау құралдарындағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды сипаттау; | ||
4-тоқсан | |||
Адам жанының құпиялары |
А.С.Пушкин. "Пиковая дама" | Түсіну және жауап беру мәселелері |
9.1.3.1мәтіннен өз бетінше шығарманың мәселесімен байланысты үзінділерді тауып, мәнерлеп жатқа оқу; |
Анализ және интерпретация |
9.2.1.1 жанр мен оның белгілерін анықтау (сонет, роман, хаттардағы роман, киелі әңгіме); | ||
Бағалау және салыстырмалы талдау |
9.3.3.1ұлттық мәдениеттің ерекшеліктерін ескере отырып, тақырып/проблема/ жанр бойынша жақын орыс, қазақ және әлем әдебиетінің туындыларын (немесе үзінділерін) салыстыру; авторлардың ұстанымын түсіндіру; | ||
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде емес)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнін оқыту мақсаты: негізгі орта білім беру деңгейіне арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" бағдарламасының мақсаты–оқушылардың тілдік дағдыларын дамыту, қазақ тілін қадірлейтін, қоғамдық мәнін түсінетін тұлға қалыптастыру, тіл нормаларын сақтап, дұрыс қолдана білуге, еркін сөйлесуге және сауатты жазуға үйрету.
3. "Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу бағдарламасының негізгі міндеттері:
шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге, сын тұрғысынан ойлауға дағдыландыру;
білім деңгейі жоғары, ой-өрісі дамыған тұлға қалыптастыру;
туындаған мәселелерді шеше білетін, шынайы өмірге бейім жаңашыл ұрпақ тәрбиелеу;
оқушыларды сөйлесім әрекетінің түрлерін әлеуметтік ортада қолдана білуге үйрету;
оқушылардың тілдік дағдысы мен ойлау қабілетін дамыту;
оқушыны қазақ халқының мәдениетімен, әдебиетімен, ұлттық салт-дәстүрімен таныстырып, мәдени ортада пайдалануға баулу, қазақ еліне, мемлекеттік тілге деген құрмет сезімін тәрбиелеу.
4. Негізгі орта білім беру деңгейіндегі "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәні бойынша оқушылардың білім, білік және дағдыға қойылатын талаптары "Шет тілін меңгерудің жалпы еуропалық құзыреті" деңгейлерін (B1, B2) негізге ала
отырып, айқындалған.
5. Бағдарлама әр деңгейдің соңындағы күтілетін нәтижелер түрінде берілген.
2-тарау.."Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
6. "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
5-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат;
6-сынып – аптасына 4 сағат, оқу жылында – 136 сағат;
7-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;
8-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;
9-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат.
7. "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінің оқу мазмұны 5 бөлімге бөлінеді. Бөлімдерді бөлімшелер құрайды, олар сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түрінде оқыту мақсаттарынан тұрады.
8. Оқыту мақсаттары арқылы мұғалімдер сөйлеу қызметінің төрт дағдысын(тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) қалыптастырады, сонымен қатар, оқушылардың жетістігін бағалайды және оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат береді.
9. Оқыту пәнінің мазмұнын 5 бөлім құрайды:
1) тыңдалым;
2) айтылым;
3) оқылым;
4) жазылым;
5) тілдік бағдар.
10. "Тыңдалым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) болжау;
2) назарын шоғырландырып тыңдау;
3) сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну;
4) көркем шығармаларды тыңдау;
5) негізгі ойды анықтау;
6) тыңдалым материалдары бойынша жауап беру.
11. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) мәтіндегі ақпаратты анықтау;
2) стильдік ерекшеліктерді анықтау;
3) көркем шығармаларды оқу;
4) мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;
5) қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді оқу;
6) өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау.
12. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру;
2) эссе жазу;
3) көркемдегіш құралдарды қолданып жазу;
4) мәліметтерді жинақтау;
5) орфография және пунктуация.
13. "Айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сөздік қорының алуандығы;
2) сөз мәнері мен сөйлеу этикеті;
3) орфоэпиялық нормаларды сақтау;
4) мәтіннің негізгі аспектілерін анықтау және талқылау;
5) сенімді және еркін жауап беру;
6) визуалды материалдар арқылы тілді дамыту.
14. "Тілдік бағдар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сөз таптары;
2) сөйлем.
15. 5-сыныпқа арналған"Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым:
тірек сөздер арқылы болжау, негізгі мазмұнын түсіну, нақты ақпаратты анықтау, күнделікті тұрмыстық тақырыптарға байланысты сөздердің мағынасын түсіну, сұрақтарға жауап беру;
2) айтылым:
жаңа сөздерді олардың синонимдерімен, антоним, омонимдерімен қатар қолдану, ойын жеткізе білу, қазақ тіліндегі төл дыбыстары мен үндестік заңы, берілген сұраққа лайықты жауап беру, шағын диалогке қатысу, иллюстрацияларды сипаттау;
3) оқылым:
негізгі ақпаратты анықтау, хат, хабарлама, жарнама мазмұнын түсіну, стильдік ерекшелігін анықтау, көркем әдеби шығармаларды түсіну, мазмұндық құрылымын салыстыру, қосымша ақпарат көздерінен тақырыпқа байланысты мәліметтерді ала білу, тақырып бойынша үйренген сөздерін қолдана отырып, мәтінде көтерілген мәселеге өз көзқарасын білдіру;
4) жазылым:
ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарына сай хабарлама, хабарландыру, хат жазу, эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу, жазба жұмыстарында сипаттау, бейнелеу құралдарын қолданып жазу, мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер жасау, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
5)тілдік бағдар:
сөз таптары: жалпы және жалқы есімдерді ажырата білу, жалғау түрлерін дұрыс жалғау, заттың түрін, түсін, сапасын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, сан есім (бірліктер, ондықтар, жүз, мың) атауларын білу, жіктеу, сілтеу, сұрау есімдіктерін орынды қолдану, болымды және болымсыз етістіктер, мекен және мезгіл үстеулер, ыңғайластық қатынасты білдіретін және қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу;
сөйлем: хабарлы, сұраулы, лепті сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру.
16. 6-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым:
Мәтіндi тыңдау арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау, негізгі ойды анықтау, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау, әңгіме, хикаялардың және шағын поэзиялық шығармалардың мазмұнын талдай отырып кейіпкерлерге сипаттама жасау, тыңдалым материалдары бойынша шынайы өмірмен байланыстырып жауап беру;
туған өлкенің табиғаты және тарихы сипатталатын поэтикалық және прозалық шығармаларды білу;
2) айтылым:
тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану, ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу, тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтаудың ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын білу, сұраулы, хабарлы, лепті және бұйрықты сөйлемдердің интонациялық ерекшелігін ескеріп айту, шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау және тілдік ерекшелігіне салыстыру жасау, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру;
туған өлкенің ақындары мен жазушыларының шығармашылығын білу; Мәтіннің ақпараттылық сипаттамаларын талдау;
3) оқылым:
мәтіндегі негізгі және жанама ақпаратты анықтау, ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян, түйіндеме, орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау, мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру, қосымша ақпарат көздерінен тақырыпқа байланысты мәліметтерді мәтін мазмұнымен салыстыру, қарама-қайшы ақпараттарды анықтау, мәтінде көтерілген мәселені шынайы өмірмен байланыстыру;
туған өлкеге арналған бір өлеңді жатқа мәнерлеп оқу;
4) жазылым:
мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, күнделік, мінездеме, түсініктеме, өмірбаян жазу, эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастыру, жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолданып жазу, мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер, сызба-кестелер жасау, үндестік заңын ескеріп, орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу, сөйлем соңында қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
олардың шығармашылығы туралы деректер жинау және презентация дайындау. Өлкетану аясында прозалық үзінділер жазудың алғашқы дағдыларын меңгеру;
5) тілдік бағдар:
сөз таптары: деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу, жазбаша, заттың сипатын, көлемін, салмағын, аумағын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, реттік сан есімдер мен жинақтық сан есімдерді қолдана білу, өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін орынды қолдану, етістіктің шақтарының (нақ осы шақ, ауыспалы осы шақ, жедел өткен шақ, ауыспалы келер шақ)қызметін білу, сын-қимыл (бейне) және мөлшер үстеулерді орынды қолдану, талғаулықты немесе кезектестік мәнді білдіретін және себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу;
сөйлем: жазба жұмыстарында сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтай отырып жай сөйлем құрастыру.
мәтіннің ақпараттылық, оның көркемдік, тілдік ерекшеліктері негізінен өлкетану сипаттамаларын талдау.
17. 7-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым:
мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың өзектілігін анықтау, әлеуметтік-мәдени тақырыптарға байланысты қажетті сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну, повестердің және лирикалық поэзиялық шығармалардың тақырыбы мен идеясын талдау, сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау, өз пікірін өзгелердің пікірімен салыстыра отырып жауап беру;
өңірде шығатын газет-журналдарды білу;
энциклопедия ұғымын түсіну, өлкетанудың бағыттарын анықтау;
2) айтылым:
мақал-мәтелдер, терминдер мен неологизмдерді орынды қолдану, мәтін мазмұнын дамыту, кеңес беру, ұсыныс жасау, өтініш, талап ету, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу, екпін түрлерін сөз және сөйлем ішінде орынды қолданып айту, шығармадағы кейіпкерлерге автор берген мінездеменің тілдік құралдарын талдау, коммуникативтік жағдаяттың талаптарына сай "сөйлеуші →тыңдаушы" позицияларын еркін ауыстыру, кесте, диаграмма, шартты белгілер, суреттер мен сызбаларда берілген ақпаратты сипаттау;
туған өлке туралы, шындық көзқарас тұрғысынан адамдар туралы мақалалар мен очерктерді ақпараттылығы, мазмұнының тереңдігі, эмоционалдық әсері тұрғысынан талдау;
өлкетанудың бағыттары бойынша электрондық энциклопедия құрастырудың ұжымдық жұмысына қатысу;
3) оқылым:
кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде берілген ақпаратты түсіну, ресми-іскерлік (өтініш, нұсқаулық, ресми құттықтаулар, ұсыныстар) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін талдау, прозалық және поэзиялық шығармалардағы кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образын талдау, мәтіндердің идеясын аныктау, қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде ұсыну, мәтінде көтерілген мәселеге өз ойын дәлелдеп жеткізу;
туған өлке туралы, шындық көзқарас тұрғысынан адамдар туралы мақалалар мен очерктерді оқу;
Энциклопедияға қажетті материалдарды іріктей білу;
4) жазылым:
мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, өтініш, түйіндеме, ресми құттықтаулар жазу, эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу, жазба жұмыстарында теңеу мен метафораны қолданып жазу, тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, презентация түрінде ұсыну, сөздердің маңызды бөліктерін дұрыс жазу (күрделі сөздер), оқшау сөздерге қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
5) тілдік бағдар:
сөз таптары: мәтіндерден көмекші есімдерді ажырата білу, салыстырмалы, күшейтпелі, шырайлардың қызметін білу, топтау сан есімдерін, одағай түрлерін орынды қолдану, етістіктің шақтары (бұрынғы және ауыспалы өткен шақ, мақсатты және болжалды келер шақ) мен қалау райдың қызметін білу, мақсат және себеп-салдар үстеулерді орынды қолдану, септеулік шылаулардың қызметін білу;
сөйлем: ыңғайлас құрмалас сөйлемдер құрастыру.
18. 8-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым:
мәтін тақырыбы, тірек сөздер, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, детальді ақпараттарды анықтау, орта көлемді прозалық, драмалық және поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, тақырыбы мен идеясын талдау, автор көзқарасы мен көңіл күйі арқылы негізгі ойды анықтау, деректер келтіре отырып, дәлелді жауап беру;
2) айтылым:
тұрақты тіркестерді қолданып, ауызша мәтіндер құрау, көңіл-күйді білдіруде ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу, идеялық жағынан ұқсас мәтіндердегі оқиғалар желісін салыстыру және талдау, тақырып бойынша өз пікірлерін сенімді дәлелдеу және қойылған сұрақтарға еркін жауап беру, кесте, диаграмма, нұсқаулық шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпаратты талдау, баға беру;
3) оқылым:
перифраз түрінде берілген сұрақ арқылы қажетті ақпаратты анықтау, публицистикалық стильдің (мақала, интервью, қысқа очерк, жолдаулар) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын, прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылымын анықтау, кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру, мәтіндердің түрлерін, тілдік ерекшеліктерін салыстырып талдау, мәтінге өзгеріс енгізу;
4) жазылым:
мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала, пікір, интервью жазу, эссе құрылымы мен дамуын сақтап, берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну, тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
5)тілдік бағдар:
сөз таптары:болжалдық және бөлшектік сан есімдерді орынды қолдану, еліктеу сөздерді орынды қолдану, етістіктің шартты рай және бұйрық рай қызметін білу, күшейткіш үстеулерді орынды қолдану, демеулік шылаулардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарында орынды қолдану;
сөйлем: жазба жұмыстарында құрмалас сөйлемдерді құрастыру.
19. 9-сыныпқа арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінің базалық білім мазмұны:
1) тыңдалым:
тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау, мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау, әлеуметтік-қоғамдық тақырыптар аясында айтылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну, орта көлемді прозалық, поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, көтерілген (тұрмыстық, әлеуметтік, қоғамдық) мәселені анықтап, өз пікірін, сыни көзқарасын білдіру;
2) айтылым:
ауызша мәтіндер құрау, коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу, сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс мәнін түсініп, өз ойын жеткізу, шығарманың идеясы мен мазмұнына байланысты "автордың ойын" бағалау, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу, кесте, диаграмма, шартты белгілер мен сызбаларда берілген ақпараттарды өзара салыстырып бағалау;
3) оқылым:
мәтіндегі ақпараттың өзектілігін анықтау, қорытынды жасау, тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтау, прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерден қорытынды жасау, өз көзқарасын білдіру, мәтінде көтерілген мәселені ғаламдық мәселелермен байланыстыра отырып сыни тұрғыда баға беру;
4) жазылым:
мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала, шолу, эссе құрылымы мен дамуын сақтап, өз ойын дәлелдеп жазу, дереккөздеріне сілтеме көрсетіп жазу, тақырып бойынша бас әріппен жазылатын күрделі, атауларды дұрыс жазу, сөйлем ішінде қойылатын тыныс белгілерді орынды қолдану;
5) тілдік бағдар:
сөз таптары: өздік, өзгелік, ортақ және ырықсыз етістің қызметін білу, мекен және мезгіл үстеулерді орынды қолдану, ыңғайластық қатынасты білдіретін және қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану;
сөйлем: жазба жұмыстарында (шартты, қарсылықты, мезгіл, себеп, қимыл-сын, мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
20. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
21. Оқыту мақсаттары:
1) "Тыңдалым":
Білім алушылар: | |||||
Дағдылар | Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Болжау | 5. 1. 1. 1 тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау |
6. 1. 1. 1 |
7. 1. 1. 1 |
8. 1. 1. 1 | 9. 1. 1. 1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылап, мәселені болжау |
2. Назарын шоғырландырып тыңдау |
5. 1. 2. 1 | 6. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау | 7. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау | 8. 1. 2. 1 тыңдалған мәтіннен детальді ақпараттарды анықтау |
9. 1. 2. 1тыңдалған мәтіннен ақпараттың шынайылы |
Сөздік қорларының аз болуына байланысты мәтіндегі ақпаратты табу оқушыға қиындау болады | |||||
3. Сөздер мен сөз тіркестері |
5. 1. 3. 1 |
6. 1. 3. 1 | 7. 1. 3. 1 әлеуметтік - мәдени тақырыптарға байланысты қажетті сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну |
8. 1. 3. 1 |
9. 1. 3. 1 |
тірек сөздермен жұмыс,мәтіндегі ойды анықтау оқушыларға күрделілеу | |||||
4. Көркем шығармаларды тыңдау | 5. 1. 4. 1 шағын көлемді көркем әдеби мәтіндердің мазмұнын түсіну |
6. 1.4.1 | 7. 1.4.1 әдеби көркем шығармалардан үзінді тыңдау, тақырыбы мен идеясын талдау |
8. 1. 4. 1 |
9. 1. 4. 1 |
5.Негізгі ойды анықтау |
5. 1. 5. 1 |
6. 1. 5. 1 |
7. 1. 5. 1 |
8. 1. 5. 1 |
9. 1. 5. 1 |
6. Тыңдалым |
5. 1. 6. 1 |
6. 1.6.1 |
7. 1. 6. 1 |
8. 1. 6. 1 |
9. 1. 6. 1 |
2) "Айтылым":
Білім алушылар: | |||||
| Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Сөздік қорының алуандылығы |
5. 2. 1. 1 |
6. 2. 1. 1 |
7. 2. 1. 1 |
8. 2. 1. 1 |
9. 2. 1. 1 |
2.Сөз мәнері мен сөйлеу этикеті |
5. 2. 2. 1 |
6. 2. 2. 1 |
7. 2. 2. 1 |
8. 2. 2. 1 |
9. 2. 2. 1 коммуника |
3. Орфоэпия |
5. 2. 3. 1 |
6. 2. 3. 1 |
7. 2. 3. 1 |
8. 2. 3. 1 |
9. 2. 3. 1 |
4. Мәтіннің негізгі аспектіле |
5. 2. 4. 1 | 6. 2. 4. 1 шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау |
7. 2. 4. 1 шығармадағы кейіпкерлер |
8. 2. 4. 1 |
9. 2. 4. 1 шығарма |
5. Сенімді және еркін жауап беру |
5. 2. 5. 1 | 6. 2. 5. 1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке өзара түсу |
7. 2. 5. 1 | 8. 2. 5. 1 пікірталасқа қатысушылар берілген тақырып бойынша қойылған сұрақтарға еркін жауап беру |
9. 2. 5. 1 |
6.Визуалды материал |
5. 2. 6. 1 |
6. 2. 6. 1 |
7. 2. 6. 1 |
8. 2. 6. 1 |
9. 2. 6. 1 |
3) "Оқылым":
Білім алушылар: | |||||
| Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Мәтіндегі ақпаратты анықтау |
5. 3. 1. 1 |
6. 3. 1. 1 |
7. 3. 1. 1 |
8. 3. 1. 1 |
9. 3. 1. 1 |
2. Стильдік ерекшеліктерді анықтау |
5. 3. 2. 1 |
6. 3. 2. 1 |
7. 3. 2. 1 | 8. 3. 2. 1 публицистикалық стильдің (мақала, интервью тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау |
9. 3. 2. 1 |
3.Көркем шығарма |
5. 3. 3. 1 |
6. 3. 3. 1 |
7. 3. 3. 1 |
8. 3. 3. 1 |
9. 3. 3. 1 |
4. Мәтіндерге салыстырма |
5. 3. 4. 1 |
6. 3. 4. 1 | 7. 3. 4. 1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау |
8. 3. 4. 1 |
9. 3. 4. 1 |
5. |
5. 3. 5. 1 |
6. 3. 5. 1 |
7. 3. 5. 1 |
8. 3. 5. 1 |
9. 3. 5. 1 |
6. Өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау |
5. 3. 6. 1 |
6. 3. 6. 1 |
7. 3. 6. 1 |
8. 3. 6. 1 |
9. 3. 6. 1 |
4) "Жазылым":
Білім алушылар: | |||||
| Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру |
5.4.1.1 | 6.4.1.1 мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, мінездеме, өмірбаян жазу |
7.4.1.1 |
8.4.1.1 |
9.4.1.1 |
2. |
5.4.2.1 |
6.4.2.1 |
7.4.2.1 |
8.4.2.1 |
9.4.2.1 |
3. Көркемде |
5.4.3.1 |
6.4.3.1 |
7.4.3.1 |
8.4.3.1 |
9.4.3.1 |
4. |
5.4.4.1 |
6.4.4.1 |
7.4.4.1 |
8.4.4.1 |
9.4.4.1 |
5. Орфогра |
5.4.5.1 |
6.4.5.1 |
7.4.5.1 |
8.4.5.1 |
9.4.5.1 |
5)"Тілдік бағдар":
Білім алушылар: | |||||
| Оқыту мақсаттары | ||||
5-сынып | 6-сынып | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып | |
1. Сөз таптары | 5.5.1.1 мәтіндерден жалпы және жалқы есімдерді ажырата білу, жалғау түрлерін дұрыс жалғау |
6.5.1.1 |
7.5.1.1 | - | - |
5.5.1.2 лексикалық мағынасы жағынан заттың түрін, түсін сапасын білдіретін сын есімдерді ажырата білу |
6.5.1.2 |
7.5.1.2 | - | - | |
5.5.1.3 |
6.5.1.3 |
7.5.1.3 |
8.5.1.1 | ||
5.5.1.4 |
6.5.1.4 |
7.5.1.4 |
8.5.1.2 | ||
5.5.1.5 |
6.5.1.5 |
7.5.1.5 |
8.5.1.3 |
9.5.1.1 | |
5.5.1.6 |
6.5.1.6 |
7.5.1.6 |
8.5.1.4 |
9.5.1.2 | |
5.5.1.7 |
6.5.1.7 |
7.5.1.7 |
8.5.1.5 |
9.5.1.3 | |
2. Сөйлем |
5.5.2.1 |
6.5.2.1 |
7.5.2.1 |
8.5.2.1 |
9.5.2.1 |
22. Осы оқу бағдарламасы 1-қосымшада берілген негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарға арналған "Қазақ тілі және әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
23. Тоқсандағы бөлімдер мен бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
24. Шет тілін игеру деңгейін бағалаудың жалпыеуропалық жүйесі бойынша В1, В2 деңгейлеріне жету үшін білім алушылар осы Үлгілік оқу бағдарламасының қосымшасына сәйкес оқу басылымдарында көрсетілген лексикалық-грамматикалық минимумды игереді.
| Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі және әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына 1-қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі және әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде емес)
1) 5-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуника-тивтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан (45 сағат) | |||
Отбасындағы дәстүр мен мерекелер | М.Мақатаев "Тоқта, ботам!" өлеңі | Тыңдалым |
5.1.1.1 тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5.2.3.1 ауызша мәтіндер құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
5.3.1.1мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
5.4.5.1 жазба жұмыстарында жалғаулардың ерекшелігін ескеріп, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5.5.1.1мәтін құрауда жалғау түрлерін дұрыс жалғау | ||
Мектеп өмірі. | Б. Соқпақбаев "Менің атым Қожа" повесі (үзінді) | Тыңдалым |
5.1.2.1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
5.2.2.1 қазақша амандасу мәнері мен ұлттық этикет формаларын пайдалану; | ||
Оқылым |
5.3.2.1 хат, хабарлама, жарнама мазмұнын түсіну; | ||
Жазылым |
5.4.1.1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хат жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5.5.1.1 мәтіндерден жалпы және жалқы есімдерді ажырата білу | ||
Қазақстандағы жан -жануарлар мен өсімдіктер әлемі | Жан - жануарлар туралы ертегілер, жұмбақтар | Тыңдалым |
5.1.4.1 шағын көлемді көркем әдеби мәтіндердің мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
5.2.6.1 тірек сөздерді дұрыс қолданып иллюстрацияларды сипаттау; | ||
Оқылым |
5.3.3.1 шағын көлемді көркем әдеби шығармаларды түсіну, тақырыбын анықтау; | ||
Жазылым |
5.4.3.1 жазба жұмыстарында бейнелеу құралдарын қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5.5.1.2лексикалық мағынасы жағынан заттың түрін, түсін сапасын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
2-тоқсан (40 сағат) | |||
Ежелгі көшпелілер мәдениеті | Тұмар ханшайым туралы аңыз | Тыңдалым |
5.1.2.1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Айтылым | 5.2.1.1 тақырып бойынша меңгерген жаңа сөздерді олардың синонимдерімен, антоним, омонимдерімен қатар қолдану; 5.2.3.1 ауызша мәтіндер құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын ескеріп айту | ||
Оқылым |
5.3.2.1хат мазмұнын түсіну; | ||
Жазылым |
5.4.1.1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хат жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5.5.1.3 сан есім (бірліктер, ондықтар, жүз, мың) атауларын білу, орынды қолдану | ||
Су – тіршілік көзі | Ә.Тәжібаев "Сырдария" өлеңі | Тыңдалым |
5.1.1.1тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5.2.4.1 шағын көлемді мәтіндердің мазмұнына сүйеніп баяндау ; | ||
Оқылым |
5.3.2.1 хат, хабарлама, жарнама мазмұнын түсіну; | ||
Жазылым |
5.4.2.1эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5.5.1.4жіктеу, сілтеу, сұрау есімдіктерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
Әлемдегі ірі кітапханалар | Абай Құнанбайұлы "Ғылым таппай, мақтанба" өлеңі | Тыңдалым |
5.1.3.1 күнделікті тұрмыстық тақырыптарға байланысты жаңа сөздердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
5.2.3.1 ауызша мәтіндер құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
5.3.2.1 хат, хабарлама, жарнама мазмұнын түсіну; | ||
Жазылым | 5.4.5.1 жазба жұмыстарында жалғаулардың ерекшелігін ескеріп, үндестік заңына сәйкес орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу; 5.4.2.1эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу | ||
Тілдік бағдар |
5.5.1.5болымды, болымсыз етістіктерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды | ||
3- тоқсан (50 сағат) | |||
Денсаулық – зор байлық | "Ең үлкен байлық" ертегісі | Тыңдалым |
5.1.4.1 шағын көлемді көркем әдеби мәтіндердің мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
5.2.4.1 шағын көлемді мәтіндердің мазмұнына сүйеніп баяндау; | ||
Оқылым |
5.3.1.1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
5.4.3.1 жазба жұмыстарында бейнелеу құралдарын қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар |
5.5.1.6 мекен және мезгіл үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды | ||
Менің Тәуелсіз Қазақстаным | Қ. Сарин "Тәуелсіздік" өлеңі | Тыңдалым |
5.1.1.1 тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5.2.1.1 тақырып бойынша меңгерген жаңа сөздерді олардың синонимдерімен, антоним, омонимдерімен қатар қолдану; | ||
Оқылым |
5.3.5.1 қосымша ақпарат көздерінен тақырыпқа байланысты мәліметтерді ала білу; | ||
Жазылым |
5.4.4.1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хабарландыру жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5.5.1.7 ыңғайластық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Аспан әлемінің құпиялары | Жұлдыздар туралы аңыздар, ертегілер | Тыңдалым |
5.1.1.1тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5.2.3.1 ауызша мәтіндер құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
5.3.4.1 мәтіндердің мазмұндық құрылымын салыстыру; | ||
Жазылым |
5.4.2.1 эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5.5.1.7қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Компьютер | Ы.Алтынсарин"Өнер-білім бар жұрттар" өлеңі | Тыңдалым |
5.1.1.1 тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5.2.4.1 шағын көлемді мәтіндердің мазмұнына сүйеніп баяндау; | ||
Оқылым |
5.3.1.1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
5.4.4.1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша постер жасау; | ||
Тілдік бағдар | 5.5.2.1 жазба жұмыстарында хабарлысөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
4-тоқсан (35 сағат) | |||
Қазақстандағы ұлттар достастығы | М.Мағауин "Бір атаның балалары" (үзінді) | Тыңдалым |
5.1.2.1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну; |
Айтылым |
5.2.3.1 ауызша мәтіндер құрауда қазақ тіліндегі төл дыбыстардың дыбысталуын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
5.3.2.1 хат, хабарлама, жарнама мазмұнын түсіну; | ||
Жазылым |
5.4.2.1 эссе құрылымын сақтай отырып, адамды, табиғатты, белгілі бір оқиғаны сипаттап жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5.5.2.1жазба жұмыстарында сұраулы сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
Ұлы Дала табиғаты | Қ. Мырзалиев"Табиғат – жаратылыс пернесі" өлеңі | Тыңдалым |
5.1.1.1тақырыпты тірек сөздер арқылы болжау; |
Айтылым |
5.2.1.1 тақырып бойынша меңгерген жаңа сөздерді олардың синонимдерімен, антоним, омонимдерімен қатар қолдану; | ||
Оқылым |
5.3.3.1 шағын көлемді көркем әдеби шығармаларды түсіну, тақырыбын анықтау; | ||
Жазылым |
5.4.1.1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хат жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5.5.2.1 жазба жұмыстарында лепті сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
Ер есімі – ел есінде! | Ғ. Мүсірепов"Қазақ солдаты" романы (үзінді) | Тыңдалым |
5.1.3.1 күнделікті тұрмыстық тақырыптарға байланысты жаңа сөздердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
5.2.2.1 қазақша амандасу мәнері мен ұлттық этикет формаларын пайдалану; | ||
Оқылым |
5.3.1.1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
5.4.1.1 ресми стильдің тілдік ерекшеліктері мен талаптарын дұрыс қолдана отырып, хат жазу; | ||
Тілдік бағдар | 5.5.2.1 жазба жұмыстарында бұйрықты сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
2) 6-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1 -тоқсан (45 сағат) | |||
Отан отбасынан басталады | М.Әуезов "Абай жолы" романы, "Қайтқанда" тарауы (үзінді) | Тыңдалым |
6.1.1.1 тірек сөздер арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
6.2.2.1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтау формаларын білу; | ||
Оқылым |
6.3.2.1ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (мінездеме); | ||
Жазылым |
6.4.4.1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша сызба-кестелер жасау; | ||
Тілдік бағдар | 6.5.1.1 мәтіндерден деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу | ||
Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі | Ә.Дүйсенбиев "Бәтіңке, шұжық, балқаймақ" өлеңі | Тыңдалым |
6.5.2.1тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
6.2.4.1 шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау; | ||
Оқылым |
6.3.2.1 ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (күнделік); | ||
Жазылым |
6.4.1.1 мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, мінездеме, өмірбаян жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6.5.1.2 лексикалық мағынасы жағынан заттың сипатын, көлемін, салмағын, аумағын білдіретін сын есімдерді ажырата білу | ||
Таулар сыры. | М. Мақатаев "Мен таулықпын" өлеңі | Тыңдалым |
6.1.3.1 тұрмыстық-әлеуметтік тақырып-тарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердіңмағынасын түсіну; |
Айтылым |
6.2.6.1 тірек сөздерге сүйеніп, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру; | ||
Оқылым |
6.3.1.1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттармен байланыстыру; | ||
Жазылым |
6.4.2.1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастыру; | ||
Тілдік бағдар | 6.5.1.3 реттік сан есімдер мен жинақтық сан есімдерді жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
2- тоқсан (40 сағат) | |||
Қуат көзін үнемдей білеміз бе? | М. Жұмабаев "От" өлеңі (үзінді) | Тыңдалым |
6.1.2.1 тыңдалған мәтіннен негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
6.2.2.1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтау формаларын білу; | ||
Оқылым |
6.3.2.1ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (түсініктеме); | ||
Жазылым |
6.4.4.1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша сызба-кестелер жасау; | ||
Тілдік бағдар | 6.5.1.4 өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
Менің туған өлкем өлеңдер мен прозада | Тыңдалым |
6.1.1.1 тірек сөздер арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; | |
Айтылым |
6.2.2.1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтау формаларын білу; | ||
Оқылым |
6.3.1.1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттар | ||
Жазылым |
6.4.4.1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша сызба-кестелер жасау; | ||
Тілдік бағдар |
6.5.1.1 мәтіндерден деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу; | ||
Астана – мәдениет пен өнер | Ә. Ысқақ "Күн ұлымын" | Тыңдалым |
6.1.3.1 тұрмыстық-әлеуметтік тақырыптарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердіңмағынасын түсіну; |
Айтылым |
6.2.6.1 тірек сөздерге сүйеніп, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру; | ||
Оқылым |
6.3.3.1 орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6.4.1.1 мәтіндердің стильдік ерекшелігін сақтай отырып, өмірбаян жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6.5.1.5 етістіктің шақтарының (нақ осы шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Қазақстан қорықтары | Ө.Тұрманжанов "Қарлығаш, дәуіт, жылан" | Тыңдалым |
6.1.1.1 тірек сөздер арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
6.2.4.1 шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау; | ||
Оқылым |
6.3.1.1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттар | ||
Жазылым |
6.4.2.1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастыру; | ||
Тілдік бағдар | 6.5.1.5 етістіктің шақтарының (ауыспалы осы шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
3- тоқсан (50 сағат) | |||
Болашақ мамандықтары | А.Машанов "Жер астына саяхат" | Тыңдалым |
6.1.4.1 шағын поэзиялық шығармалардың мазмұнын талдай отырып кейіпкерлерге сипаттама жасау; |
Айтылым |
6.2.2.1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтау формаларын білу; | ||
Оқылым |
6.3.1.1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттар | ||
Жазылым |
6.3.1.1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттар | ||
Тілдік бағдар | 6.5.1.5етістіктің шақтарының (жедел өткен шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Қазақстан және Ұлы Жібек жолы | Д. Досжан "Жібек жолы" романы (үзінді) | Тыңдалым |
6.1.1.1 тірек сөздер арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
6.2.5.1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке өзара түсу; | ||
Оқылым |
6.3.2.1 ресми стильдегі мәтіндердің стильдік ерекшелігін анықтау (өмірбаян); | ||
Жазылым |
6.4.4.1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша сызба-кестелер жасау; | ||
Тілдік бағдар | 6.5.1.5 етістіктің шақтарының (ауыспалы келер шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Жер байлығына аяулы көзқарас | Ш. Айтматов "Ана - Жер Ана" | Тыңдалым |
6.1.2.1 тыңдалған мәтіннен негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
6.2.1.1 тура және ауыспалы мағынадағы сөздерді қолдану, ойын әсерлі, мазмұнды жеткізу; | ||
Оқылым |
6.3.4.1 мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру; | ||
Жазылым |
6.4.5.1 жазба жұмыстарында сөзге қосымша жалғауда үндестік заңын ескеріп, орфографиялық нормаға сай дұрыс жазу; | ||
Тілдік бағдар |
6.5.1.6 сын-қимыл (бейне) және мөлшер | ||
Олимпиада жеңімпаздары – Қазақстан мақтанышы |
М.Әлімбаев"Шынықсаң, шымыр боларсың" өлеңі, | Тыңдалым |
6.1.3.1 тұрмыстық-әлеуметтік тақырып-тарға байланысты жаңа сөздер мен тірек сөздердіңмағынасын түсіну; |
Айтылым |
6.2.5.1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке өзара түсу; | ||
Оқылым |
6.3.3.1 орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6.4.2.1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастыру; | ||
Тілдік бағдар | 6.5.1.7 талғаулықты немесе кезектестік мәнді білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
4-тоқсан (35 сағат) | |||
Абайды оқы, таңырқа! |
Абай Құнанбайұлы | Тыңдалым |
6.1.2.1 тыңдалған мәтіннен негізгі және қосымша ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
6.2.6.1 тірек сөздерге сүйеніп, сюжетті суреттердің желісі бойынша әңгіме құрастыру; | ||
Оқылым |
6.3.3.1 орта көлемді шығармаларды түсіну, тақырыбы мен негізгі ойды анықтау; | ||
Жазылым |
6.4.3.1 жазба жұмыстарында теңеу, эпитет сөздерін қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 6.5.1.7 себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Қазақ ұлттық қолөнері |
О. Бөкей "Апамның астауы" | Тыңдалым |
6.1.1.1 тірек сөздер арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
6.2.2.1 тақырып бойынша диалогті бастау, жалғастыру, аяқтау формаларын білу; | ||
Оқылым |
6.3.4.1 мәтіндердің тақырыбына, мазмұндық құрылымына сүйене отырып, түрлерін салыстыру; | ||
Жазылым |
6.4.2.1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастыру; | ||
Тілдік бағдар | 6.5.2.1жазба жұмыстарында сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтай отырып жай сөйлем құрастыру | ||
Өлкені сипаттау өнері | Тыңдалым |
6.1.1.1 тірек сөздер арқылы тақырыпты және көтерілетін мәселені болжау; | |
Айтылым |
6.2.5.1 коммуникативтік жағдаят бойынша диалогке өзара түсу; | ||
Оқылым |
6.3.1.1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттар | ||
Жазылым |
6.4.2.1 эссе тақырыбының желісінен шықпай, әрбір абзацты жүйелі құрастыру; | ||
Тілдік бағдар |
6.5.1.1 мәтіндерден деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу; | ||
Саяхат және туризм | Шоқан Уалиханов "Жоңғария очерктері" (үзінді) | Тыңдалым |
6.1.4.1 шағын поэзиялық шығармалардың мазмұнын талдай отырып кейіпкерлерге сипаттама жасау; |
Айтылым |
6.2.4.1 шағын көлемді мәтіндегі жеке эпизодтарды сипаттау; | ||
Оқылым |
6.3.1.1 мәтіндегі негізгі ақпаратты анықтау, өмірдегі кейбір жағдаяттар | ||
Жазылым |
6.4.4.1 мәліметтерді жинақтай отырып, тақырып бойынша сызба-кестелер жасау; | ||
Тілдік бағдар | 6.5.2.1 жазба жұмыстарында сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтай отырып жай сөйлем құрастыру | ||
3) 7-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1- тоқсан (45 сағат) | |||
Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі - қазақ тілін оқып-үйренеміз. | М. Жұмабаев "Қазақ тілі" өлеңі | Тыңдалым |
7.1.2.1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7.2.1.1 мақал-мәтелдер, терминдер мен неологизмдерді орынды қолдану; | ||
Оқылым |
7.3.1.1 кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде берілген ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
7.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7.5.1.1 мәтіндерден көмекші есімдерді ажырата білу | ||
Уақыт – ұлы күш | Абай Құнанбаев"Сағаттың шықылдағы емес ермек" | Тыңдалым |
7.1.1.1 мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау; |
Айтылым |
7.2.2.1 ұсыныс жасау, өтініш, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7.3.2.1 ресми-іскерлік (өтініш) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
7.4.3.1 жазба жұмыстарында метафораны қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7.5.1.2 салыстырмалы, күшейтпелі шырайлардың қызметін білу | ||
Жердегі климаттық өзгерістер | Д. Дефо "Робинзон Крузо" романы (үзінді) | Тыңдалым |
7.1.2.1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7.2.2.1 ұсыныс жасау, өтініш, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7.3.2.1 ресми-іскерлік (өтініш) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
7.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7.5.1.3 топтау сан есімдерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
2- тоқсан (40 сағат) | |||
Қазақстанның ежелгі қалалары және Ұлы Жібек жолы | Б. Ұзақов "Жантаза" | Тыңдалым |
7.1.1.1 мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау; |
Айтылым |
7.2.2.1 ұсыныс жасау, өтініш, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7.3.2.1 ресми-іскерлік (өтініш) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
7.4.1.1мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, ресми құттықтаулар жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7.5.1.4одағай түрлерін мәтіннен ажырата алады, ауызша жұмыстарда орындықолдану | ||
Туған өлке публицистика беттерінде | Тыңдалым |
7.1.2.1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; | |
Айтылым |
7.2.3.1 ауызша мәтіндер құрауда екпін түрлерін сөз және сөйлем ішінде орынды қолданып айту; | ||
Оқылым |
7.3.1.1 кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде берілген ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
7.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар |
7.5.1.1 мәтіндерден көмекші есімдерді ажырата білу; | ||
Спорт және денсаулық күтімі |
Т.Нұрмаған | Тыңдалым |
7.1.1.1 мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау; |
Айтылым |
7.2.6.1 кесте, диаграмма, шартты белгілер, суреттер мен сызбаларда берілген ақпаратты сипаттау; | ||
Оқылым |
7.3.1.1 кесте, диаграмма, сызба, шартты белгілер түрінде берілген ақпаратты түсіну; | ||
Жазылым |
7.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, өтініш жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7.5.1.5 етістік шақтарының (бұрынғы және ауыспалы өткен шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Ұқсатым. Сән. Талғам | Ақан сері "Жігіт сипаты", "Қыз сипаты" | Тыңдалым |
7.1.5.1 сөйлеушінің дауыс ырғағы мен сөйлеу мәнері арқылы негізгі ойды анықтау; |
Айтылым |
7.2.1.1 мақал-мәтелдер, терминдер мен неологизмдерді орынды қолдану; | ||
Оқылым |
7.3.2.1 ресми-іскерлік (өтініш) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
7.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7.5.1.5 етістік шақтарының (мақсатты және болжалды келер шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
3- тоқсан (50 сағат) | |||
Ғаламтормен дұрыс жұмыс жасау – мәдениет | Жюль Верн"Әлемді сексен күн ішінде шарлау" романы (үзінді) | Тыңдалым |
7.1.3.1 әлеуметтік-мәдени тақырыптарға байланысты қажетті сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
7.2.6.1 кесте, диаграмма, шартты белгілер, суреттер мен сызбаларда берілген ақпаратты сипаттау; | ||
Оқылым |
7.3.4.1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, түйіндемежазу; | ||
Тілдік бағдар | 7.5.1.5 етістіктің қалау рай қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
Музыка. Қазақтың киелі домбырасы |
І.Жансүгі | Тыңдалым |
7.1.2.1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7.2.2.1 ұсыныс жасау, өтініш, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7.3.4.1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7.5.1.6 мақсат және себеп-салдар үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану. | ||
Төрт түлік мал мен егіншілік – ел берекесі | Ғ.Мұстафин "Шығанақ" романы (үзінді) | Тыңдалым |
7.1.2.1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7.2.5.1 диалогке қатысушылар коммуникативтік жағдаяттың талаптарына сай "сөйлеуші→тыңдаушы" позицияларын еркін ауыстыру; | ||
Оқылым |
7.3.4.1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7.5.1.7 септеулік шылаулардың қызметін білу; | ||
Наурыз мейрамы. Ақ мол болсын! Ұлыс оң болсын! | М.Мақатев"Наурыз" | Тыңдалым |
7.1.2.1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7.2.2.1 ұсыныс жасау, өтініш, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7.3.2.1 ресми-іскерлік (өтініш) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
7.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, ресми құттықтаулар жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7.5.2.1 жазба жұмыстарында ыңғайлас салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
4-тоқсан (35 сағат) | |||
Жастықтың оты қайдасың? | М.Жұмабаев "Мен жастарға сенемін" өлеңі | Тыңдалым |
7.1.1.1 мәтін үзінділері арқылы оқиғаның дамуын болжау; |
Айтылым |
7.2.2.1 ұсыныс жасау, өтініш, бұйрық берудің түрлі формалары мен жағдаяттарына сай сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
7.3.3.1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы кейіпкердің образын талдау; | ||
Жазылым |
7.4.3.1 жазба жұмыстарында метафораны қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7.5.2.1 жазба жұмыстарында түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
"Менің туған өлкем" электрондық энциклопедиясы | Тыңдалым |
7.1.2.1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; | |
Айтылым |
7.2.1.1 мақал-мәтелдер, терминдер мен неологизмдерді орынды қолдану; | ||
Оқылым |
7.3.4.1 мәтіндердің идеясын, мақсатты аудиториясын салыстырып, талдау жасау; | ||
Жазылым |
7.4.4.1 тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, презентация түрінде ұсыну; | ||
Тілдік бағдар |
7.5.1.5 етістіктің шақтары (бұрынғы және ауыспалы өткен шақ, мақсатты және болжалды келер шақ) мен қалау райдың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану; | ||
Ғылым мен техниканың соңғы жаңалықтары | Майкл Х.Харт "100 ұлы адам" атты кiтабынан -"Альберт Эйнштейн" | Тыңдалым |
7.1.2.1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7.2.1.1 мақал-мәтелдер, терминдер мен неологизмдерді орынды қолдану; | ||
Оқылым |
7.3.3.1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы кейіпкердің образын талдау; | ||
Жазылым |
7.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, көтерілген мәселе бойынша келісу-келіспеу себептерін айқын көрсетіп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 7.5.2.1 жазба жұмыстарында түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Батыр туса – ел ырысы | А. Нұршайықов "Аңыз бен ақиқат" (үзінді) | Тыңдалым |
7.1.2.1 тыңдалған мәтіннен ақпараттың өзектілігін анықтау; |
Айтылым |
7.2.1.1 мақал-мәтелдерді орынды қолдана отырып, мәтін мазмұнын дамыту; | ||
Оқылым |
7.3.2.1 ресми-іскерлік (өтініш) салаға қатысты мәтіндердің тілдік ерекшелігін анықтау; | ||
Жазылым |
7.4.4.1 тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, презентация түрінде ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 7.5.2.1 жазба жұмыстарында ыңғайлас, түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
4) 8-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1- тоқсан (45 сағат) | |||
Білім. Ғылым. Инновация | Т. Сұлтанбеков "Ғажайып планета" әңгімесі (үзінді) | Тыңдалым |
8.1.1.1 мәтін тақырыбы, тірек сөздер, иллюстрациялар арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
8.2.1.1 тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
8.3.2.1 публицистикалық стильдің (интервью) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, интервью жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8.5.1.1 болжалдық сан есімдердіжазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
Сауда жасай білесің бе? | Абай Құнанбаев "Базарға қарап тұрсам әркім барар" | Тыңдалым |
8.1.4.1 орта көлемді прозалық, драмалық және поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, тақырыбы мен идеясын талдау; |
Айтылым |
8.2.2.1 түрлі жанрдағы көркем мәтіндерге сүйене отырып,көңіл-күйді білдіруде ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
8.3.3.1 прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылымын анықтау, кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру; | ||
Жазылым |
8.4.2.1эссе құрылымы мен дамуын сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 8.5.1.1 бөлшектік сан есімдердіжазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
Жаһандық энергетикалық дағдарыс | Ш.Айтматов "Кассандра таңбасы" | Тыңдалым |
8.1.2.1тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, детальді ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
8.2.5.1 пікірталасқа қатысушылар берілген тақырып бойынша өз пікірлерін сенімді дәлелдеу және қойылған сұрақтарға еркін жауап беру; | ||
Оқылым |
8.3.2.1 публицистикалық стильдің (мақала) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақалажазу; | ||
Тілдік бағдар | 8.5.1.2 еліктеу сөздерді ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
2 -тоқсан (40 сағат) | |||
Достық пен татулық - таптырмас бақыт | Т. Айбергенов "Бір тойым бар" | Тыңдалым |
8.1.5.1 тірек сөздер, автор көзқарасы мен көңіл күйі арқылы негізгі ойды анықтау; |
Айтылым |
8.2.5.1 пікірталасқа қатысушылар берілген тақырып бойынша өз пікірлерін сенімді дәлелдеу және қойылған сұрақтарға еркін жауап беру; | ||
Оқылым |
8.3.2.1 публицистикалық стильдің (мақала) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап,пікір жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8.5.1.3 етістіктің шартты рай қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Кәсіп – бақыттың шырағы, | С. Мұқанов "Саятшы Ораз" әңгімесі | Тыңдалым |
8.1.3.1 оқу-еңбек тақырыптарына байланысты күрделі сөздер мен тұрақты тіркестердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
8.2.1.1 тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
8.3.2.1публицистикалық стильдің (жолдаулар) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 8.5.1.3 етістіктің бұйрық рай қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Қазақстанның су ресурстары | Ә. Нұрпейісов "Қан мен тер" | Тыңдалым |
8.1.1.1мәтін тақырыбы, тірек сөздер, иллюстрациялар арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
8.2.3.1 ауызша мәтіндер құрауда сөз ішіндегі және сөз аралығындағы ілгерінді, кейінді және тоғыспалы ықпал заңдылықтарын ескеріп айту; | ||
Оқылым |
8.3.1.1 перифраз түрінде берілген сұрақ арқылы қажетті ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
8.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап,интервью жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8.5.1.1күшейткіш үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
3- тоқсан (50 сағат) | |||
Тарихи тұлғалар тағылымы | Т.Әлімқұлов "Қараой" әңгіме | Тыңдалым |
8.1.1.1 мәтін тақырыбы, тірек сөздер, иллюстрациялар арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
8.2.1.1 тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
8.3.2.1 публицистикалық стильдің (қысқа очерк) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 8.5.1.5 демеулік шылаулардың (сұраулық, күшейткіш) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Қызым – жағадағы құндызым, | "Қозы Көрпеш – Баян сұлу" жыры (үзінді) | Тыңдалым |
8.1.2.1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, детальді ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
8.2.5.1 пікірталасқа қатысушылар берілген тақырып бойынша өз пікірлерін сенімді дәлелдеу және қойылған сұрақтарға еркін жауап беру; | ||
Оқылым |
8.3.3.1 прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылымын анықтау, кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру; | ||
Жазылым |
8.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, пікір жазу; | ||
Тілдік бағдар |
8.5.1.5 демеулік шылаулардың (болжалдық, шектік) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды | ||
Биоалуан түрлілік. Жойылып бара жатқан жануарлар мен өсімдіктер | М.Әуезов"Көксерек" | Тыңдалым |
8.1.3.1 оқу-еңбек тақырыптарына байланысты күрделі сөздер мен тұрақты тіркестердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
8.2.4.1 идеялық жағынан ұқсас мәтіндердегі оқиғалар желісіне бақылау жасай отырып, мазмұнның дамуын салыстыру және талдау; | ||
Оқылым |
8.3.1.1 перифраз түрінде берілген сұрақ арқылы қажетті ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
8.4.4.1 тақырып бойынша мәліметтерді жинақтап, эссе жазуда тиімді қолдану; | ||
Тілдік бағдар | 8.5.1.5 демеулік шылаулардың (болымсыздық немесе қарсы мәнді, нақтылау) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Наурыз және әлем халықтарының оны қарсы алу ерекшелік |
Б.Ж.Бопай | Тыңдалым |
8.1.4.1 орта көлемді прозалық, драмалық және поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, тақырыбы мен идеясын талдау; |
Айтылым |
8.2.2.1 түрлі жанрдағы көркем мәтіндерге сүйене отырып,көңіл-күйді білдіруде ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
8.3.3.1 прозалық және поэзиялық шығармалардың композициялық құрылымын анықтау, кейіпкердің іс-әрекетіне немесе лирикалық кейіпкердің образына баға беру; | ||
Жазылым |
8.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, тақырыпқа байланысты берілген мәселенің оңтайлы шешілу жолдарын ұсыну; | ||
Тілдік бағдар | 8.5.2.1 жазба жұмыстарында себеп-салдарсалалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
4- тоқсан (35 сағат) | |||
"Мәңгілік елдің нұрлы жолы!" | Н.Ә.Назарбаев "Қазақстан жолы" (үзінді) | Тыңдалым |
8.1.3.1 оқу-еңбек тақырыптарына байланысты күрделі сөздер мен тұрақты тіркестердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
8.2.2.1 түрлі жанрдағы көркем мәтіндерге сүйене отырып,көңіл-күйді білдіруде ұлттық сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын қолдана білу; | ||
Оқылым |
8.3.2.1 публицистикалық стильдің (қысқа очерк) тілдік ерекшеліктері арқылы мәтіндердің жанрын анықтау; | ||
Жазылым |
8.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8.5.2.1 жазба жұмыстарында талғаулысалалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Қазақтың айтыс өнері мен сөз мәдениеті | Ринат Заитов пен Аманғазы Кәріпжанов айтысы | Тыңдалым |
8.1.2.1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, детальді ақпараттарды анықтау; |
Айтылым |
8.2.1.1 тұрақты тіркестер мен көркемдегіш құралдарды қолданып, ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
8.3.1.1перифраз түрінде берілген сұрақ арқылы қажетті ақпаратты анықтау; | ||
Жазылым |
8.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, пікір жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8.5.2.1жазба жұмыстарында кезектес салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Қазақстан - Байқоңыр-Ғарыш | Нұртөре Жүсіп "Қыран қазақ" (деректі әңгіме) | Тыңдалым |
8.1.1.1 мәтін тақырыбы, тірек сөздер, иллюстрациялар арқылы көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
8.2.4.1 идеялық жағынан ұқсас мәтіндердегі оқиғалар желісіне бақылау жасай отырып, мазмұнның дамуын салыстыру және талдау; | ||
Оқылым |
8.3.5.1 қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді қолдана отырып, мәтінге өзгеріс енгізу, ерекшеліктерді бақылау; | ||
Жазылым |
8.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, интервью жазу; | ||
Тілдік бағдар | 8.5.2.1 жазба жұмыстарында себеп-салдар, талғаулы, кезектес салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
5) 9-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1- тоқсан (45 сағат) | |||
Қазақ жазуының даму жолы | "Күлтегін" жыры | Тыңдалым |
9.1.1.1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
9.2.1.1 берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
9.3.2.1 ғылыми стильде (мақала) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9.5.1.1 өздік етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Жолың болсын, жолаушы | М. Мақатаев "Ертең біз жол жүреміз" | Тыңдалым |
9.1.2.1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9.2.4.1 шығарманың идеясы мен мазмұнына байланысты "автордың ойын" бағалау; | ||
Оқылым |
9.3.2.1 ғылыми стильде (пікір, мақала) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, нұсқаулық жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9.5.1.1 өзгелік етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Көшпенділер мәдениеті. Қазақтың халық күнтізбесі |
І. Есенбер | Тыңдалым |
9.1.3.1 әлеуметтік-қоғамдықтақырыптар аясындаайтылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
9.2.5.1 сөйлеу барысында түрлі стильде берілген тақырып бойынша қажетті аргументтерді орынды қолдану, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу; | ||
Оқылым |
9.3.3.1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақалажазу; | ||
Тілдік бағдар | 9.5.1.1ортақ етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстардаорынды қолдану | ||
2 -тоқсан (40 сағат) | |||
Заң – қоғамның тірегі |
Айбатыр Сейтақ | Тыңдалым |
9.1.4.1 орта көлемді прозалық, поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, көтерілген (тұрмыстық, әлеуметтік, қоғамдық) мәселені анықтап, өз пікірін білдіру; |
Айтылым |
9.2.3.1 коммуникативтік жағдаятқа сай сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп, өз ойын жеткізу; | ||
Оқылым |
9.3.2.1 ғылыми стильде (аннотация, тезис) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9.4.1.1мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, аннотация жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9.5.1.1ырықсыз етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті күні – Тәуелсіз Қазақстанның айбынды мейрамы. | Маралтай Ыбыраев "Елбасыма" | Тыңдалым |
9.1.1.1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
9.2.1.1 берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
9.3.2.1 ғылыми стильде (пікір, мақала, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шолужазу; | ||
Тілдік бағдар | 9.5.1.2 мезгіл үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
Жастар және бұқаралық ақпарат құралдары |
Қ.Аманжо | Тыңдалым |
9.1.2.1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9.2.2.1 коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу; | ||
Оқылым |
9.3.3.1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9.5.1.2 мекен үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
3-тоқсан (50 сағат) | |||
ЭКСПО-2017 – Қазақстан белесі |
Н.Ә.Назар | Тыңдалым |
9.1.1.1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
9.2.3.1 коммуникативтік жағдаятқа сай сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп, өз ойын жеткізу; | ||
Оқылым |
9.3.1.1 мәтіндегі ақпараттың өзектілігін анықтау, қорытынды жасау; | ||
Жазылым |
9.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақалажазу; | ||
Тілдік бағдар | 9.5.1.3 ыңғайластық қатынасты білдіретін және қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орындықолдану | ||
Биотехнология жаңалықтары | Сахиев Жүніс "Уақыт қайтарымы" | Тыңдалым |
9.1.2.1 тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9.2.3.1 коммуникативтік жағдаятқа сай сөйлеу тіліндегі интонация, кідіріс, логикалық екпіннің мәнін түсініп, өз ойын жеткізу; | ||
Оқылым |
9.3.3.1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9.5.1.2 жазба жұмыстарында (шарттыбағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Болашақ энергия көздері. | Медеу Сәрсеке "Жетінші толқын" | Тыңдалым |
9.1.4.1 орта көлемді прозалық, поэзиялық шығармалардан үзінді тыңдау, көтерілген (тұрмыстық, әлеуметтік, қоғамдық) мәселені анықтап, өз пікірін білдіру; |
Айтылым |
9.2.1.1 берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
9.3.2.1 ғылыми стильде (мақала, баяндама, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9.5.1.2 жазба жұмыстарында (қарсылықтыбағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Алаш идеясы мен қайраткерлері |
Д.Әшімханов | Тыңдалым |
9.1.2.1тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9.2.2.1 коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу; | ||
Оқылым |
9.3.3.1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шолужазу; | ||
Тілдік бағдар | 9.5.2.1 жазба жұмыстарында (мезгілбағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
4- тоқсан (35 сағат) | |||
Жаһандық мәселе: демография |
Абай Құнанбай | Тыңдалым |
9.1.3.1 әлеуметтік-қоғамдық тақырыптар аясында айтылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
9.2.5.1 сөйлеу барысында түрлі стильде берілген тақырып бойынша қажетті аргументтерді орынды қолдану, диалогте, полилогте сенімді сөйлеу; | ||
Оқылым |
9.3.3.1 прозалық және поэзиялық шығармалардағы автордың ойы мен көтерілген мәселені анықтап, оқырманға әсерін бағалау; | ||
Жазылым |
9.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, шағын мақала жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9.5.2.1 жазба жұмыстарында (себеп) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Роботтар мен киборгтар әлемі |
Айзек Азимов | Тыңдалым |
9.1.2.1тыңдалған мәтіннің негізгі мазмұнын түсіну, ақпараттың шынайылығы мен нақтылығын анықтау; |
Айтылым |
9.2.1.1 берілген тақырыпқа сай сөздерді орынды қолдана отырып, мақсатты аудиторияға арналған ауызша мәтіндер құрау; | ||
Оқылым |
9.3.1.1 мәтіндегі ақпараттың өзектілігін анықтау, қорытынды жасау; | ||
Жазылым |
9.4.2.1 эссе құрылымы мен дамуын сақтап, мәселе бойынша ұсынылған шешімнің артықшылығы мен кемшілік тұстарын салыстыра отырып, өз ойын дәлелдеп жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9.5.2.1 жазба жұмыстарында (қимыл-сынбағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
Қазақстандағы туризм және экотуризм | І.Жансүгіров "Жетісу суреттері" | Тыңдалым |
9.1.1.1 тыңдалатын мәтіндегі фразалар мен дәйексөздерді талқылай отырып, тақырып пен көтерілетін мәселені болжау; |
Айтылым |
9.2.2.1 коммуникативтік жағдаяттарға байланысты сөйлеу этикеті формаларын дұрыс таңдай білу; | ||
Оқылым |
9.3.2.1 ғылыми стильде (пікір, аннотация, мақала, презентация) жазылған еңбектердің тілдік және жанрлық ерекшелігін анықтап, талдау жасау; | ||
Жазылым |
9.4.1.1 мәтіндердің жанрлық және стильдік ерекшелігін сақтап, аннотация, нұсқаулық жазу; | ||
Тілдік бағдар | 9.5.2.1 жазба жұмыстарында (мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
| Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9-сыныптарына арналған "Қазақ тілі және әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына 2-қосымша |
5-сыныпқа арналған лексикалық-грамматикалық минимум
1 тоқсан –86 сөз | |||||
Отбасындағы дәстүр мен мерекелер | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
балалық | зт | 163 | Мәтін құрауда жалғау түрлерін дұрыс жалғау | ||
шақ | зт | 567 | |||
ата-ана | зт | 2122 | |||
жәрдем | зт | 399 | |||
күлкі | зт | 403 | |||
қария | зт | 365 | |||
дәстүр | зт | 1402 | |||
қонақжай | сн | 67 | |||
мерейтой | зт | 279 | |||
ие | зт | 9430 | |||
ауызбірлік | зт | 38 | |||
нәресте | зт | 169 | |||
зейнеткер | зт | 179 | |||
көпбалалы | сн | 36 | |||
сағын | ет | 493 | |||
құрметте | ет | 452 | |||
бесік | зт | 511 | |||
бақытты | сн | 267 | |||
тәрбиелі | сн | 183 | |||
амандас | ет | 323 | |||
сүйінші | зт | 130 | |||
мәпеле | ет | 55 | |||
жай | ет | 554 | |||
тамашала | ет | 146 | |||
таңдан | ет | 329 | |||
шілдехана | зт | 58 | |||
шығар | ет | 4593 | |||
сондай | үс | 1097 | |||
төрлет | ет | 7 | |||
Мектеп өмірі | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
ар | зт | 666 | Мәтіндерден жалпы және жалқы есімдерді ажырата білу | ||
жағымсыз | сн | 293 | |||
ес | зт | 675 | |||
лақтыр | ет | 752 | |||
алда | ет | 904 | |||
мінез-құлық | зт | 490 | |||
көшбасшы | зт | 489 | |||
баға | зт | 1960 | |||
дайындық | зт | 724 | |||
зерек | сн | 98 | |||
мазақта | ет | 49 | |||
үлгі | зт | 3132 | |||
өтірік | сн | 871 | |||
еріншек | сн | 58 | |||
емтихан | зт | 269 | |||
белсенді | сн | 824 | |||
ұрлық | зт | 244 | |||
айналыс | ет | 813 | |||
уәделес | ет | 23 | |||
төбелес | ет | 48 | |||
көшір | ет | 955 | |||
өтін | ет | 540 | |||
кейіпкер | зт | 1180 | |||
бауырмал | сн | 46 | |||
тапсыр | ет | 1001 | |||
тиянақты | сн | 79 | |||
ізден | ет | 269 | |||
еңбек | зт | 13259 | |||
қалжың | зт | 323 | |||
әділ | сн | 620 | |||
Қазақстандағы жан-жануарлар мен өсімдіктер әлемі | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
аққу | зт | 321 | Лексикалық мағынасы жағынан заттың түрін, түсін сапасын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
аққайың | зт | 13 | |||
аю | зт | 766 | |||
қырғауыл | зт | 98 | |||
жыртқыш | зт | 193 | |||
жабайы | зт | 306 | |||
құрлық | зт | 325 | |||
арқар | зт | 71 | |||
қанат | зт | 1184 | |||
қарағай | зт | 238 | |||
қауырсын | зт | 132 | |||
қонжық | зт | 88 | |||
өрмеле | ет | 126 | |||
қақпан | зт | 95 | |||
мүйізтұмсық | зт | 32 | |||
шың | зт | 262 | |||
тұмсық | зт | 710 | |||
тіршілік | зт | 1318 | |||
итбалық | зт | 39 | |||
айлакер | сн | 74 | |||
қорқақ | сн | 230 | |||
қон | ет | 772 | |||
тиін | зт | 273 | |||
жиде | сн | 16 | |||
көпжылдық | сн | 18 | |||
батпақ | зт | 167 | |||
түлкі | зт | 1074 | |||
2- тоқсан–66 сөз | |||||
Ежелгі көшпелілер мәдениеті | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
шаруашылық | зт | 462 | Сан есім (бірліктер, ондықтар, жүз, мың) атауларын білу, орынды қолдану | ||
жүк | зт | 649 | |||
тұрақ | зт | 2246 | |||
бейне | шл | 196 | |||
дерек | зт | 1757 | |||
тұрмыс | зт | 1313 | |||
қыстау | зт | 717 | |||
азық-түлік | зт | 613 | |||
мал | зт | 2205 | |||
мекен | зт | 1027 | |||
күздеу | зт | 8 | |||
арба | зт | 473 | |||
қазан | зт | 1199 | |||
ханшайым | зт | 54 | |||
ханзада | зт | 34 | |||
жайлау | зт | 520 | |||
керуен | зт | 264 | |||
көктеу | зт | 16 | |||
әшекей | ет | 208 | |||
сауда | ет | 1842 | |||
көшпелі | сн | 476 | |||
садақ | зт | 204 | |||
Су – тіршілік көзі | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
арық | зт | 197 | Жіктеу, сілтеу, сұрау есімдіктерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
таяз | зт | 46 | |||
нөсер | зт | 76 | |||
тартыл | сн | 726 | |||
қамыс | зт | 264 | |||
жағалау | зт | 594 | |||
дария | зт | 179 | |||
е | шағала | зт | 112 | ||
тұзды | сн | 54 | |||
шипалы | сн | 45 | |||
арна | зт | 488 | |||
толқын | зт | 586 | |||
баяу | үс | 278 | |||
құра | ет | 221 | |||
тасы | ет | 1486 | |||
ернеу | зт | 34 | |||
пайдалан | ет | 5283 | |||
шаш | ет | 546 | |||
суар | ет | 251 | |||
жайылым | зт | 307 | |||
қаз | зт | 402 | |||
ағыс | зт | 441 | |||
Әлемдегі ірі кітапханалар | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
оқырман | зт | 972 | Болымды, болымсыз етістіктерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
кездес | зт | 3750 | |||
тізімде | ет | 17 | |||
сирек | сн | 470 | |||
қанағат | зт | 152 | |||
шол | ет | 99 | |||
мұқаба | зт | 64 | |||
тақтайша | зт | 67 | |||
қор | зт | 650 | |||
бөлім | зт | 2816 | |||
тап | зт | 285 | |||
кітапхана | зт | 2634 | |||
рақым | зт | 109 | |||
тіркел | ет | 165 | |||
зерде | зт | 67 | |||
пайда/бол | зт | 142/108133 | |||
қайтар | ет | 561 | |||
тапсырыс | зт | 462 | |||
мекенжай | зт | 703 | |||
жуық | үс | 975 | |||
тек | үс | 111 | |||
сөре | зт | 155 | |||
3 тоқсан –96 сөз | |||||
Денсаулық – зор байлық | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
дәулет | зт | 146 |
Қалау рай,жекеше түрі: | ||
ақуыз | зт | 56 | |||
итмұрын | зт | 34 | |||
күш-қуат | зт | 70 | |||
түшкір | ет | 46 | |||
құрам | зт | 2918 | |||
өнім | зт | 2822 | |||
көмірсу | зт | 47 | |||
шұбат | зт | 117 | |||
зиянды | сн | 217 | |||
жұқпалы | сн | 79 | |||
күнделікті | сн | 74 | |||
сергек | сн | 104 | |||
зор | сн | 2179 | |||
ірімшік | зт | 126 | |||
ескерт | ет | 814 | |||
жалық | ет | 187 | |||
қуыр | зт | 86 | |||
нашарла | ет | 691 | |||
сау | сн | 640 | |||
сезін | ет | 847 | |||
жұмыртқа | зт | 417 | |||
май | ет | 722 | |||
тұтын | ет | 298 | |||
Менің Тәуелсіз Қазақстаным | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
жетістік | зт | 987 | Ыңғайластық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
отар | зт | 324 | |||
қойнау | зт | 1366 | |||
ата-баба | зт | 477 | |||
дүниежүзі | зт | 430 | |||
зәулім | сн | 86 | |||
береке-бірлік | зт | 43 | |||
еркіндік | зт | 476 | |||
әкім | зт | 1904 | |||
тату-тәтті | сн | 152 | |||
ұрпақ | зт | 603 | |||
егеменді | сн | 327 | |||
дамы | ет | 6059 | |||
таңба | зт | 790 | |||
таныт | ет | 1281 | |||
сипат | зт | 1838 | |||
мойында | ет | 145 | |||
өлке | зт | 1269 | |||
елшілік | зт | 221 | |||
аманат | зт | 202 | |||
ресми | сн | 1253 | |||
құрсау | сн | 89 | |||
жарияла | ет | 1997 | |||
киелі | сн | 275 | |||
Аспан әлемінің құпиялары | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
қараңғы | сн | 525 | Қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
шоқжұлдыз | зт | 26 | |||
қашықтық | зт | 313 | |||
құсжолы | зт | 1 | |||
жылт-жылт | ел | 24 | |||
қыстыгүні | үс | 35 | |||
ұсақ | сн | 502 | |||
әне | ес | 351 | |||
шырақ | зт | 442 | |||
көкжиек | зт | 135 | |||
темірқазық | зт | 41 | |||
бақыла | ет | 1669 | |||
таңғажайып | сн | 127 | |||
аңыз | зт | 871 | |||
бағыт | зт | 3077 | |||
жұлдызшы | зт | 15 | |||
жетіқарақшы | зт | 10 | |||
шолпан | зт | 101 | |||
жүйе | зт | 5034 | |||
тұтыл | ет | 19 | |||
қозғал | ет | 785 | |||
теңел | ет | 41 | |||
шексіз | зт | 403 | |||
жаздыгүні | үс | 35 | |||
Компьютердің тілін табу – өнер | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
парақ | зт | 478 | Жазба жұмыстарында хабарлысөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
пернетақта | зт | 37 | |||
желі | зт | 594 | |||
орнат | ет | 1528 | |||
енгіз | ет | 2511 | |||
ғаламтор | зт | 262 | |||
дербес | зт | 1467 | |||
тегін | зт | 725 | |||
ақылы | сн | 84 | |||
байланыс | ет | 2230 | |||
шапшаң | үс | 169 | |||
хат | зт | 2512 | |||
жібер | ет | 5740 | |||
алмас | ет | 196 | |||
бағдарлама | зт | 4592 | |||
көмекші | зт | 420 | |||
тінтуір | зт | 4 | |||
қабілет | зт | 1890 | |||
қарым-қатынас | зт | 1478 | |||
шам | зт | 371 | |||
сондықтан | шл | 4836 | |||
сұрақ | зт | 4727 | |||
құпиясөз | зт | 3 | |||
жүкте | ет | 232 | |||
4-тоқсан – 76сөз | |||||
Қазақстандағы ұлттар достастығы | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
ақылдас | ет | 251 | Жазба жұмыстарында сұраулы сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
баспасөз | зт | 761 | |||
бейбітшілік | зт | 593 | |||
белгі | зт | 3869 | |||
бірлес | ет | 995 | |||
негіз | зт | 7596 | |||
қазақша | үс | 431 | |||
дос-жаран | зт | 32 | |||
төзімді | сн | 8 | |||
аударыл | зт | 597 | |||
құрыл | ет | 2607 | |||
пейіл | зт | 133 | |||
мүше | зт | 2676 | |||
ортақ | сн | 967 | |||
жетім | зт | 1345 | |||
өкіл | зт | 3812 | |||
пана | зт | 170 | |||
салтанатты | сн | 199 | |||
төраға | зт | 1365 | |||
тұрақты | сн | 1599 | |||
ұжым | зт | 603 | |||
келісім | зт | 1934 | |||
шеш | ет | 3486 | |||
ынтымақ | зт | 244 | |||
іс-шара | зт | 415 | |||
Ұлы Дала табиғаты | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
тегіс | сн | 188 | Жазба жұмыстарында лепті сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
самал | зт | 136 | |||
жазық | сн | 334 | |||
көрініс | зт | 1400 | |||
бұғы | зт | 138 | |||
шырша | зт | 383 | |||
аласа | сн | 248 | |||
қысым | зт | 664 | |||
ылғал | зт | 67 | |||
балауса | зт | 29 | |||
жартас | сн | 215 | |||
сарқырама | зт | 55 | |||
өзгеше | үс | 1104 | |||
қалдыр | ет | 2415 | |||
жұл | ет | 455 | |||
қазына | зт | 585 | |||
құйын | сн | 158 | |||
қоңыз | зт | 147 | |||
тасбақа | зт | 295 | |||
кірпі | зт | 209 | |||
бақбақ | зт | 39 | |||
жұпар | зт | 79 | |||
байтақ | зт | 159 | |||
құмды | сн | 95 | |||
жазира | зт | 30 | |||
Ер есімі – ел есінде! | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
есім | зт | 2119 | Жазба жұмыстарында лепті (бұйрықты) сөйлемдердің жасалу жолдарын білу, құрастыру | ||
ардагер | зт | 310 | |||
әскер | зт | 1786 | |||
бітір | ет | 3068 | |||
марапатта | зт | 336 | |||
ержүрек | сн | 114 | |||
ерлік | зт | 1019 | |||
майдан | зт | 865 | |||
ұран | зт | 312 | |||
тағзым | зт | 87 | |||
соғыс | зт | 2809 | |||
жаралан | ет | 55 | |||
жау | зт | 1452 | |||
бірде | үс | 456 | |||
жауынгер | зт | 632 | |||
дұшпан | зт | 362 | |||
белгісіз | сн | 445 | |||
ересек | сн | 309 | |||
ешқашан | ес | 680 | |||
ұмытыл | ет | 57 | |||
атау | зт | 5632 | |||
кенеттен | үс | 57 | |||
жара | зт | 725 | |||
алау | зт | 96 | |||
отансүйгіш | сн | 50 | |||
оқиға | зт | 2501 | |||
6-сыныпқа арналған лексикалық-грамматикалық минимум
6-сыныпқа арналған лексикалық-грамматикалық минимум
1- тоқсан–86 сөз | |||||
Отан отбасынан басталады | |||||
№ | № | Лексика (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
туыс | зт | 595 | Мәтіндерден деректі және дерексіз зат, көптік мәнді есімдерді ажырата білу, жазбаша, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
асық | ет | 763 | |||
жауапкершілік | зт | 869 | |||
намыс | зт | 609 | |||
береке | зт | 447 | |||
ағайын | зт | 579 | |||
бір-бірі | ес | 1021 | |||
бастал | ет | 1139 | |||
аяқтал | ет | 1166 | |||
қатал | сн | 353 | |||
сезімтал | сн | 77 | |||
өзімшіл | сн | 62 | |||
отбасылық | сн | 711 | |||
еркеле | ет | 131 | |||
қолда | ет | 4922 | |||
түсін | ет | 5113 | |||
пікірлес | ет | 197 | |||
ескер | ет | 1423 | |||
шәкірт | зт | 742 | |||
тіле | ет | 55 | |||
шағын | сн | 3369 | |||
үйрет | ет | 3739 | |||
тәрбиеле | ет | 1855 | |||
үйлен | ет | 427 | |||
шыда | ет | 463 | |||
нағашы | зт | 239 | |||
ал | шл | 8393 | |||
өнеге | зт | 815 | |||
жасырын | ет | 299 | |||
түс | ет | 8712 | |||
хабарлас | ет | 363 | |||
қайт | ет | 5669 | |||
Қазіргі қазақ ауылы мен қаланың тыныс-тіршілігі | |||||
жергілікті | сн | 1879 | Лексикалық мағынасы жағынан заттың сипатын, көлемін, салмағын, аумағын білдіретін сын есімдерді ажырата білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану | ||
айырмашылық | зт | 704 | |||
тыныс | зт | 262 | |||
қора | зт | 456 | |||
бақташы | зт | 72 | |||
қармақ | зт | 176 | |||
шұжық | зт | 92 | |||
балқаймақ | зт | 16 | |||
жент | зт | 26 | |||
кептеліс | зт | 11 | |||
отшашу | зт | 29 | |||
тынық | ет | 258 | |||
ауылдық | сн | 402 | |||
қалалық | сн | 410 | |||
жидек | зт | 88 | |||
ойын-сауық | зт | 134 | |||
дайын | үс | 997 | |||
шымыр | сн | 61 | |||
нәзік | сн | 380 | |||
бейімдел | ет | 250 | |||
хауыз | зт | 13 | |||
шулы | сн | 25 | |||
тыныш | сн | 345 | |||
қарбалас | үс | 16 | |||
күні-түні | үс | 42 | |||
епті | сн | 76 | |||
Таулар сыры. | |||||
асқар | сн | 540 | Реттік сан есімдер мен жинақтық сан есімдерді жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
етек | зт | 621 | |||
көшкін | зт | 32 | |||
сел | зт | 174 | |||
нүкте | зт | 664 | |||
көтеріл | ет | 1587 | |||
биіктік | зт | 527 | |||
тік | сн | 204 | |||
әдемілік | зт | 108 | |||
бұзыл | ет | 761 | |||
тастақ | сн | 38 | |||
кенді | сн | 28 | |||
орташа | сн | 521 | |||
үңгір | зт | 368 | |||
қарлы | сн | 50 | |||
үгіл | ет | 2 | |||
мұздық | зт | 200 | |||
жолық | ет | 258 | |||
белгіле | ет | 2111 | |||
шіркін | од | 299 | |||
алақай | од | 175 | |||
тайғанақ | сн | 10 | |||
абайсызда | үс | 31 | |||
өрле | ет | 363 | |||
жота | зт | 349 | |||
шоқы | зт | 36 | |||
гүріл | зт | 16 | |||
біресе | шл | 392 | |||
2- тоқсан – 66 сөз | |||||
Қуаткөзінүнемдейбілемізбе? | |||||
қуат | зт | 796 | Өздік, болымсыздық, белгісіздік, жалпылау есімдіктерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
ылғи | үс | 347 | |||
сұраным | зт | 19 | |||
көмір | зт | 540 | |||
өндір | ет | 2917 | |||
жап-жарық | сн | 32 | |||
жан | ет | 847 | |||
өш | ет | 304 | |||
балауыз | зт | 19 | |||
жалға | ет | 1971 | |||
жетеле | ет | 336 | |||
соқ | ет | 2443 | |||
отын | зт | 289 | |||
жұмса | ет | 685 | |||
жылыт | ет | 104 | |||
есептеуіш | зт | 17 | |||
шығын | зт | 491 | |||
тұрғын | зт | 2635 | |||
тұтынушы | зт | 592 | |||
күй | ет | 296 | |||
қап | од | 50 | |||
мазмұн | зт | 2321 | |||
Астана – мәдениет пен өнер ордасы | |||||
ұйымдастыр | ет | 2132 | Болымды, болымсыз етістіктерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
көрермен | зт | 216 | |||
шырқа | ет | 190 | |||
шетелдік | сн | 1158 | |||
отандық | сн | 480 | |||
ауыстыр | ет | 739 | |||
көріктендір | ет | 13 | |||
мәдени | сн | 1308 | |||
ұзындық | зт | 632 | |||
тыныс-тіршілік | зт | 81 | |||
нышан | зт | 152 | |||
өнерлі | сн | 159 | |||
кезек | зт | 1586 | |||
іскери | сн | 28 | |||
жаға | зт | 771 | |||
әкімшілік | зт | 1356 | |||
сәулетті | сн | 63 | |||
шаһар | зт | 245 | |||
саяси | сн | 3568 | |||
рухани | сн | 1466 | |||
алақан | зт | 397 | |||
жарыс | зт | 796 | |||
Қазақстан қорықтары | |||||
аң-құс | зт | 176 | Етістіктің шақтарының (нақ осы шақ, ауыспалы осы шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
ну | зт | 100 | |||
шөлейт | зт | 102 | |||
молай | ет | 92 | |||
таутеке | зт | 17 | |||
сазан | зт | 45 | |||
бекіре | зт | 40 | |||
суыр | зт | 38 | |||
қамысты | сн | 4 | |||
бұлақтай | сн | 3 | |||
өсіп-дамы | ет | 3 | |||
кесіртке | зт | 36 | |||
құнды | сн | 492 | |||
алуан | сн | 1125 | |||
қорықша | зт | 24 | |||
дәуіт | зт | 65 | |||
жар | зт | 253 | |||
мекендеуші | зт | 12 | |||
құры | ет | 141 | |||
көлем | зт | 2898 | |||
парыз | зт | 360 | |||
күзет | зт | 358 | |||
3- тоқсан – 96 сөз | |||||
Болашақ мамандықтары. | |||||
кәсіп | зт | 853 | Етістіктің шақтарының (ауыспалы келер шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
мүмкіндік | зт | 4074 | |||
салыстыр | ет | 1646 | |||
анықта | ет | 4906 | |||
тырыс | ет | 1254 | |||
білікті | сн | 133 | |||
ірікте | ет | 321 | |||
дамыт | ет | 4478 | |||
сәйкес | сн | 3668 | |||
шығармашыл | сн | 13 | |||
талдат | ет | 18 | |||
тәжірибе | зт | 1676 | |||
сұраныс | зт | 743 | |||
заңгер | зт | 273 | |||
қаржыгер | зт | 36 | |||
сәулетші | зт | 30 | |||
ғой | шл | 6508 | |||
дәріс | зт | 573 | |||
талапкер | зт | 120 | |||
дінтанушы | зт | 6 | |||
оқытушы | зт | 552 | |||
бағдарламашы | зт | 5 | |||
сала | зт | 6726 | |||
арманда | ет | 356 | |||
Қазақстан және Ұлы Жібек жолы. | |||||
созыл | ет | 288 | Етістіктің шақтарының (жедел өткен шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | ||
торғын | зт | 28 | |||
жалғас | ет | 78 | |||
гүлден | ет | 103 | |||
бағалы | сн | 521 | |||
отырықшы | сн | 52 | |||
базар | зт | 560 | |||
тарал | ет | 643 | |||
тауар | зт | 2088 | |||
саудагер | зт | 257 | |||
өрік | зт | 117 | |||
мейіз | зт | 42 | |||
барқыт | зт | 74 | |||
жібек | зт | 819 | |||
тие | ет | 69 | |||
жәрмеңке | зт | 188 | |||
негізгі | сн | 4762 | |||
киім-кешек | зт | 460 | |||
мата | зт | 244 | |||
мақпал | сн | 17 | |||
мақта | зт | 247 | |||
қорған | зт | 330 | |||
соқпақ | зт | 99 | |||
торап | зт | 118 | |||
Жер байлығына аяулы көзқарас. | |||||
мұнай | зт | 1174 | Сын-қимыл (бейне) және мөлшер үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
қазба | зт | 403 | |||
шикізат | зт | 225 | |||
құбыр | зт | 360 | |||
мәрмәр | зт | 48 | |||
қорғасын | зт | 130 | |||
арпа | зт | 101 | |||
бидай | зт | 18 | |||
күріш | зт | 246 | |||
жез | зт | 57 | |||
кен | зт | 5547 | |||
тоз | ет | 185 | |||
кеніш | зт | 134 | |||
қалпы | зт | 1124 | |||
келтір | ет | 2838 | |||
бедер | зт | 383 | |||
таусыл | ет | 324 | |||
қасиетті | сн | 604 | |||
ері | ет | 519 | |||
жанғыш | сн | 26 | |||
сарғыш | сн | 57 | |||
топырақ | зт | 1408 | |||
құмтас | зт | 26 | |||
мырыш | зт | 20 | |||
Олимпиада жеңімпаздары – Қазақстан мақтанышы. | |||||
мәрте | үс | 292 | Талғаулықты немесе кезектестік мәнді білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
сайыс | зт | 474 | |||
иегер | зт | 196 | |||
жігер | зт | 249 | |||
жеңімпаз | сн | 610 | |||
жанкүйер | зт | 72 | |||
зілтемір | зт | 15 | |||
жүлде | зт | 327 | |||
оз | ет | 647 | |||
көзде | ет | 1151 | |||
жаттықтырушы | зт | 71 | |||
жүлделі | сн | 68 | |||
алайда | шл | 1310 | |||
табанды | сн | 100 | |||
мәре | зт | 73 | |||
мерей | зт | 136 | |||
жең | ет | 865 | |||
ұт | ет | 280 | |||
үлес | зт | 1457 | |||
ұпай | зт | 535 | |||
баулы | ет | 372 | |||
жар | ет | 725 | |||
тынымсыз | сн | 86 | |||
жұдырықтас | ет | 11 | |||
4-тоқсан – 76 сөз | |||||
Абайды оқы, таңырқа! | |||||
жазғытұрым | үс | 37 | Себеп-салдарлық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
шеберлік | зт | 758 | |||
данышпан | сн | 175 | |||
надандық | зт | 52 | |||
шаттан | ет | 90 | |||
талаптан | ет | 72 | |||
рақымшыл | сн | 3 | |||
әділдік | зт | 428 | |||
мәнерле | ет | 322 | |||
сипатта | ет | 853 | |||
көн | ет | 469 | |||
жирен | ет | 18 | |||
әсемпаз | зт | 16 | |||
өнерпаз | зт | 192 | |||
зейінді | сн | 12 | |||
суретте | ет | 1060 | |||
әділетсіздік | зт | 116 | |||
ертеден | үс | 180 | |||
әлек | зт | 103 | |||
көгорай | зт | 24 | |||
таңырқа | ет | 69 | |||
әуес | сн | 122 | |||
денелі | сн | 39 | |||
сыз | ет | 291 | |||
дымқыл | сн | 55 | |||
арқылы | шл | 8120 | |||
Қазақ ұлттық қолөнері | |||||
білезік | зт | 127 | Жазба жұмыстарында сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтай отырып жай сөйлем құрастыру | ||
сақина | зт | 127 | |||
жіп | зт | 575 | |||
құрақ | зт | 316 | |||
сырмақ | зт | 57 | |||
сәукеле | зт | 59 | |||
тұскиіз | зт | 17 | |||
кесте | зт | 1224 | |||
жон | ет | 53 | |||
ине | зт | 193 | |||
қайшы | зт | 61 | |||
көрпе | зт | 255 | |||
сүйек | зт | 765 | |||
бас | ет | 2962 | |||
әйел | зт | 12265 | |||
жасау | зт | 88 | |||
былғары | зт | 103 | |||
жиһаз | зт | 214 | |||
ер-тұрман | зт | 36 | |||
құрал-сайман | зт | 79 | |||
киімілгіш | зт | 73 | |||
әшекейле | ет | 51 | |||
ши | зт | 120 | |||
ілмек | зт | 21 | |||
Саяхат және туризм. | |||||
бағдар | зт | 356 | Жазба жұмыстарында сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін сақтай отырып жай сөйлем құрастыру | ||
жоспарла | ет | 970 | |||
көркем | сн | 2135 | |||
таңғаларлық | сн | 26 | |||
заңғар | сн | 45 | |||
ғажайып | сн | 454 | |||
ұйым | зт | 3743 | |||
өлкетану | зт | 35 | |||
танымдық | сн | 460 | |||
шатқал | зт | 110 | |||
анықтама | зт | 317 | |||
көпшілік | зт | 1936 | |||
әуесқой | сн | 50 | |||
мүмкін | мд | 4980 | |||
көркемде | ет | 42 | |||
өзара | үс | 2122 | |||
мәселе | зт | 8871 | |||
туынды | зт | 846 | |||
керемет | сн | 1224 | |||
нысан | зт | 1283 | |||
мән | зт | 3329 | |||
әйгілі | сн | 578 | |||
мейрамхана | зт | 442 | |||
аспалы | сн | 24 | |||
шырағдан | зт | 39 | |||
немесе | шл | 9532 | |||
7-сыныпқа арналған лексикалық-грамматикалық минимум
1 тоқсан – 86 сөз | ||||||||
Қазақстан Республикасыныңмемлекеттіктілі–қазақтіліноқыпүйренеміз. | ||||||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум | |||
аудар | ет | 3174 | Мәтіндерден көмекші есімдерді ажырата білу, жазбаша, ауызша жұмыстарда қолдану | |||||
бап | зт | 3281 | ||||||
көңіл | зт | 3749 | ||||||
әлемдік | сн | 896 | ||||||
әңгімелес | ет | 241 | ||||||
білім | зт | 22915 | ||||||
жетік | cн | 262 | ||||||
білік | зт | 360 | ||||||
кейде | үс | 1474 | ||||||
көптілді | сн | 10 | ||||||
дағды | зт | 778 | ||||||
тұғыр | зт | 219 | ||||||
оқыт | ет | 3847 | ||||||
деңгей | зт | 11218 | ||||||
мүлдем | үс | 417 | ||||||
оқып-үйрен | ет | 31 | ||||||
халықаралық | сн | 3888 | ||||||
аралас | сн | 542 | ||||||
тілмаш | зт | 20 | ||||||
туған | сн | 3478 | ||||||
орысша | үс | 558 | ||||||
ағылшынша | үс | 14 | ||||||
қызығушылық | зт | 725 | ||||||
ой | зт | 4849 | ||||||
тең | сн | 2097 | ||||||
сөздік | зт | 2374 | ||||||
сұхбат | зт | 591 | ||||||
Уақыт – ұлы күш | ||||||||
басқар | ет | 3725 | Салыстырмалы, күшейтпелі, асырмалы шырайлардың қызметін білу, жазба, ауызша жұмыстарда қолдану | |||||
қайрат-жігер | зт | 8 | ||||||
құр | ет | 2936 | ||||||
таңсәрі | зт | 15 | ||||||
санас | ет | 265 | ||||||
ақшам | зт | 70 | ||||||
талтүс | үс | 11 | ||||||
зая | үс | 43 | ||||||
кедергі | зт | 850 | ||||||
қас | зт | 194 | ||||||
арасы | ке | 2048 | ||||||
шырылда | ет | 112 | ||||||
қадағала | ет | 624 | ||||||
қарай | шл | 12912 | ||||||
міндетті | сн | 38 | ||||||
орында | ет | 4811 | ||||||
өнімді | сн | 77 | ||||||
әрі | шл | 3368 | ||||||
асығыс | үс | 203 | ||||||
тапшы | сн | 140 | ||||||
тексер | ет | 2289 | ||||||
тиімді | сн | 1571 | ||||||
өт | ет | 9067 | ||||||
зымыра | ет | 131 | ||||||
өкініш | зт | 675 | ||||||
шұғыл | үс | 401 | ||||||
ермек | зт | 140 | ||||||
тоқсан | зт | 274 | ||||||
мысал | зт | 5529 | ||||||
яғни | шл | 3434 | ||||||
Жердегі климаттық өзгерістер | ||||||||
түсіндір | ет | 2165 | Топтау сан есімдерін жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | |||||
қолайсыз | сн | 121 | ||||||
аптап | зт | 116 | ||||||
жұқар | ет | 22 | ||||||
үсік | зт | 35 | ||||||
қорытынды | зт | 1309 | ||||||
ғаламдық | сн | 94 | ||||||
қапырық | сн | 38 | ||||||
шаң | зт | 341 | ||||||
талқыла | ет | 688 | ||||||
жылын | ет | 300 | ||||||
жаратылыс | зт | 190 | ||||||
көзқарас | зт | 1587 | ||||||
күрт | үс | 27 | ||||||
құбылмалы | сн | 48 | ||||||
қатерлі | сн | 60 | ||||||
құбылыс | зт | 1795 | ||||||
болжам | зт | 413 | ||||||
тасқын | зт | 331 | ||||||
өзгеріссіз | сн | 22 | ||||||
жоғарыла | ет | 114 | ||||||
үздіксіз | сн | 78 | ||||||
тосын | сн | 164 | ||||||
үдеріс | зт | 540 | ||||||
сынап | зт | 21 | ||||||
бағана | зт | 94 | ||||||
өсіп-өн | ет | 82 | ||||||
үндеу | зт | 408 | ||||||
кейбір | ес | 2270 | ||||||
I2-тоқсан – 66 сөз | ||||||||
Қазақстанның ежелгі қалалары және Ұлы Жібек жолы. | ||||||||
бекініс | зт | 586 | Одағай түрлерін мәтіннен ажырата алады, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | |||||
билік | зт | 4149 | ||||||
алыс-беріс | зт | 106 | ||||||
монша | зт | 188 | ||||||
дерекқор | зт | 8 | ||||||
жабық | сн | 212 | ||||||
қира | ет | 164 | ||||||
кәріз | зт | 16 | ||||||
қалашық | зт | 116 | ||||||
қуғын | зт | 90 | ||||||
жандан | ет | 264 | ||||||
қорша | ет | 1121 | ||||||
діни | сн | 788 | ||||||
наразы | сн | 119 | ||||||
ойранда | ет | 30 | ||||||
опасыздық | зт | 66 | ||||||
өркенде | ет | 333 | ||||||
рух | зт | 903 | ||||||
сүйен | ет | 1051 | ||||||
ұстахана | зт | 19 | ||||||
Спорт және денсаулық күтімі | ||||||||
бауыр | зт | 1088 | Етістіктің шақтарының (бұрынғы және ауыспалы өткен шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | |||||
бүйрек | зт | 116 | ||||||
бұлшық | зт | 100 | ||||||
саламатты | сн | 36 | ||||||
жүрек | зт | 2983 | ||||||
иық | зт | 496 | ||||||
іш | зт | 9025 | ||||||
е | расында | мд | 267 | |||||
өкпе | зт | 312 | ||||||
рақаттан | ет | 93 | ||||||
құрама | сн | 509 | ||||||
бапкер | зт | 272 | ||||||
ұйқышыл | сн | 3 | ||||||
шалдық | ет | 464 | ||||||
асқорыту | зт | 18 | ||||||
бел | зт | 708 | ||||||
дағдылан | ет | 114 | ||||||
еңкей | ет | 256 | ||||||
иіл | ет | 261 | ||||||
өкше | зт | 116 | ||||||
шалқай | ет | 43 | ||||||
Ұқсатым. Сән.Талғам. | ||||||||
әсем | сн | 321 | Етістіктің шақтарының (мақсатты және болжалды келер шақ) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | |||||
безендір | ет | 196 | ||||||
бәсекелес | ет | 39 | ||||||
сапалы | сн | 458 | ||||||
белбеу | зт | 165 | ||||||
бөрік | зт | 95 | ||||||
жарасымды | сн | 86 | ||||||
жең | зт | 91 | ||||||
жеңілдік | зт | 350 | ||||||
түйреуіш | зт | 27 | ||||||
жұмсақ | сн | 352 | ||||||
қалта | зт | 635 | ||||||
күртеше | зт | 40 | ||||||
бау | зт | 400 | ||||||
сән | зт | 326 | ||||||
тақ | ет | 385 | ||||||
талғам | зт | 241 | ||||||
айна | зт | 348 | ||||||
топтама | зт | 117 | ||||||
түйме | зт | 291 | ||||||
сұңғақ | сн | 49 | ||||||
көрсетілім | зт | 10 | ||||||
ұқсастық | зт | 368 | ||||||
ыңғайлы | сн | 114 | ||||||
сымбат | зт | 82 | ||||||
3-тоқсан – 96 сөз | ||||||||
Ғаламтормендұрысжұмысжасаумәдениеті | ||||||||
ажыра | ет | 644 | Етістік қалау райдың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда қолдану | |||||
болдыр | ет | 291 | ||||||
жылдамдық | зт | 611 | ||||||
әлеуметтік | сн | 3507 | ||||||
дәйексөз | зт | 13 | ||||||
қызықтыр | ет | 332 | ||||||
жөнелт | ет | 176 | ||||||
ой-пікір | зт | 230 | ||||||
санаулы | сн | 72 | ||||||
кеңей | ет | 266 | ||||||
қосыл | ет | 1195 | ||||||
басқа | сн | 12229 | ||||||
сілтеме | зт | 560 | ||||||
сым | зт | 192 | ||||||
өшір | ет | 221 | ||||||
тәуелді | сн | 379 | ||||||
жақындат | зт | 119 | ||||||
жасаушы | зт | 413 | ||||||
түпнұсқа | зт | 381 | ||||||
шарла | ет | 119 | ||||||
саяхатта | ет | 33 | ||||||
семіздік | зт | 11 | ||||||
омыртқа | зт | 124 | ||||||
ешқандай | ес | 1069 | ||||||
Музыка. Қазақтың киелі домбырасы | ||||||||
әуен | зт | 483 | Мақсат және себеп-салдар үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | |||||
елестет | ет | 346 | ||||||
сүйемелде | ет | 115 | ||||||
байқау | зт | 358 | ||||||
бөлік | зт | 3056 | ||||||
домалақ | сн | 126 | ||||||
мұңды | сн | 54 | ||||||
мойын | зт | 1657 | ||||||
қиялда | ет | 36 | ||||||
тиек | зт | 140 | ||||||
кеуде | зт | 668 | ||||||
қуаныш | зт | 1069 | ||||||
ырғақ | зт | 311 | ||||||
перне | зт | 48 | ||||||
талай | үс | 1038 | ||||||
жасал | ет | 4348 | ||||||
ән-күй | зт | 67 | ||||||
ішекті | сн | 21 | ||||||
сазды | сн | 84 | ||||||
арнал | ет | 3125 | ||||||
мәнер | зт | 166 | ||||||
үкі | зт | 245 | ||||||
орындаушы | зт | 391 | ||||||
жүлдегер | зт | 145 | ||||||
үрмелі | сн | 8 | ||||||
шаңқобыз | зт | 23 | ||||||
шерт | ет | 268 | ||||||
айтыскер | зт | 39 | ||||||
шертпе | зт | 2 | ||||||
сырнай | зт | 61 | ||||||
бұра | ет | 159 | ||||||
сыбызғы | зт | 75 | ||||||
Төрт түлік мал мен егіншілік – ел берекесі | ||||||||
түлік | зт | 125 | Септеулік шылаулардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | |||||
соғым | зт | 41 | ||||||
малшаруашылық | зт | 31 | ||||||
қаймақ | зт | 125 | ||||||
дән-дақыл | зт | 1 | ||||||
диірмен | зт | 95 | ||||||
ауылшаруашылық | зт | 462 | ||||||
тыңайтқыш | зт | 211 | ||||||
егіс | зт | 161 | ||||||
егістік | зт | 168 | ||||||
жүйрік | сн | 266 | ||||||
жемшөп | зт | 46 | ||||||
сеп | ет | 164 | ||||||
құнарлы | сн | 164 | ||||||
құрғақшылық | зт | 50 | ||||||
молшылық | зт | 49 | ||||||
сіңімді | сн | 15 | ||||||
бақ | ет | 813 | ||||||
тікенді | сн | 10 | ||||||
өріс | зт | 668 | ||||||
ер-тоқым | зт | 33 | ||||||
байла | ет | 841 | ||||||
Наурыз мейрамы. Ақ мол болсын! Ұлыс оң болсын! | ||||||||
тоғызқұмалақ | зт | 68 | Жазба жұмыстарында ыңғайлас салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | |||||
алтыбақан | зт | 137 | ||||||
әткеншек | зт | 83 | ||||||
көріс | ет | 1 | ||||||
жаңар | ет | 312 | ||||||
жылда | үс | 211 | ||||||
игі | сн | 320 | ||||||
көкпар | зт | 122 | ||||||
отырғыз | ет | 164 | ||||||
қызыр | зт | 27 | ||||||
мерекелік | сн | 181 | ||||||
наным | зт | 143 | ||||||
құшақ | зт | 615 | ||||||
салт | зт | 1102 | ||||||
сыбаға | зт | 96 | ||||||
тағам | зт | 724 | ||||||
ұлыс | ет | 10 | ||||||
құтты | сн | 306 | ||||||
4-тоқсан – 76 сөз | ||||||||
Жастықтыңотықайдасың? | ||||||||
айбынды | сн | 69 | Жазба жұмыстарында қарсылықты салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | |||||
айбатты | сн | 26 | ||||||
ашушаң | сн | 15 | ||||||
икемдел | ет | 34 | ||||||
жастық | зт | 401 | ||||||
білімпаздық | зт | 4 | ||||||
құрдас | зт | 192 | ||||||
сыныптас | зт | 176 | ||||||
еңбектен | ет | 109 | ||||||
кекшіл | сн | 9 | ||||||
қайратты | сн | 75 | ||||||
құрбы | зт | 304 | ||||||
жалында | ет | 54 | ||||||
талапты | сн | 126 | ||||||
табандылық | зт | 132 | ||||||
табыс | ет | 1055 | ||||||
танымпаз | сн | 2 | ||||||
төзімділік | зт | 79 | ||||||
қос | ет | 2086 | ||||||
ұялшақ | сн | 20 | ||||||
қайрат | зт | 1583 | ||||||
шыдамдылық | зт | 73 | ||||||
мүдде | зт | 1732 | ||||||
Ғылым мен техниканыңсоңғыжаңалықтары | ||||||||
атақ | зт | 1082 | Жазба жұмыстарында түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | |||||
ғылыми-техникалық | сн | 553 | ||||||
әдіс | зт | 2181 | ||||||
үрдіс | зт | 831 | ||||||
жақсарт | ет | 423 | ||||||
заманауи | сн | 297 | ||||||
қарқынды | сн | 1121 | ||||||
кейінгі | сн | 807 | ||||||
ұсыныс | зт | 1163 | ||||||
күрделендір | ет | 34 | ||||||
қаржы | зт | 4020 | ||||||
жасанды | сн | 221 | ||||||
құрылғы | зт | 150 | ||||||
негізде | ет | 147 | ||||||
талда | ет | 513 | ||||||
мекеме | зт | 1804 | ||||||
өнертабыс | зт | 22 | ||||||
өнертапқыш | зт | 32 | ||||||
нәтиже | зт | 3978 | ||||||
жаңаша | үс | 288 | ||||||
тереңдет | ет | 45 | ||||||
дәлдік | зт | 133 | ||||||
салыстырмалы | сн | 300 | ||||||
қайраткер | зт | 400 | ||||||
жаңғырт | ет | 461 | ||||||
келіссөз | зт | 313 | ||||||
құндылық | зт | 1082 | ||||||
ерекшелік | зт | 2266 | ||||||
біршама | үс | 173 | ||||||
Батыр туса – ел ырысы | ||||||||
жігіт | зт | 2847 | Жазба жұмыстарында ыңғайлас, қарсылықты, түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | |||||
ырыс | зт | 170 | ||||||
сүйіспеншілік | зт | 451 | ||||||
құтқарушы | зт | 52 | ||||||
бейбіт | сн | 445 | ||||||
даңқты | сн | 70 | ||||||
ер | зт | 2653 | ||||||
жекпе-жек | зт | 155 | ||||||
қайырымды | сн | 118 | ||||||
із | зт | 1191 | ||||||
кез | зт | 12221 | ||||||
қайсар | зт | 196 | ||||||
ару | зт | 160 | ||||||
қылмыс | зт | 1217 | ||||||
арқасында | шл | 1944 | ||||||
лайықты | сн | 396 | ||||||
жұт | ет | 542 | ||||||
оқ | зт | 880 | ||||||
өл | ет | 3211 | ||||||
күнбе-күн | үс | 14 | ||||||
ұқса | ет | 930 | ||||||
қалыптас | ет | 3148 | ||||||
жүректі | сн | 122 | ||||||
ақиқат | зт | 583 | ||||||
8-сыныпқа арналған лексикалық-грамматикалық минимум
1 тоқсан – 86 сөз | |||||
Білім. Ғылым. Инновация. | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
зертхана | зт | 182 | Болжалдық сан есімдерді жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
ошақ | зт | 269 | |||
артықшылық | зт | 511 | |||
әзірле | ет | 1477 | |||
құлтемір | зт | 11 | |||
түлек | зт | 287 | |||
жарықтандыр | сн | 5 | |||
кемшілік | зт | 559 | |||
талап | зт | 4121 | |||
бөлін | ет | 2609 | |||
үздік | сн | 727 | |||
қыш | зт | 105 | |||
дәреже | зт | 1584 | |||
тағылымдама | зт | 45 | |||
зияткерлік | сн | 125 | |||
тың | сн | 471 | |||
жаратылыстану | зт | 97 | |||
түйін | зт | 464 | |||
жөнінде | шл | 2531 | |||
нақты | сн | 2250 | |||
қоғамтану | зт | 6 | |||
шоғырлан | ет | 313 | |||
жеделдет | ет | 128 | |||
өзекті | сн | 478 | |||
білімпаз | зт | 157 | |||
шыңда | ет | 617 | |||
ертелі-кеш | үс | 29 | |||
зиялы | сн | 702 | |||
кісі | зт | 3668 | |||
тіркелуші | зт | 1 | |||
Сауда жасай білесің бе? | |||||
қаражат | зт | 1143 | Бөлшектік сан есімдерді жазба, ауызша жұмыстарда орынды қолдану | ||
айналым | зт | 602 | |||
назар | зт | 1342 | |||
маржан | зт | 144 | |||
жарамдылық | зт | 19 | |||
кәдесый | зт | 64 | |||
кіріс-шығыс | зт | 6 | |||
табыс | зт | 2466 | |||
қыл | ет | 9713 | |||
төлем | зт | 1493 | |||
дана | зт | 413 | |||
сапа | зт | 1429 | |||
сатылым | зт | 65 | |||
сауда-саттық | зт | 210 | |||
анда-санда | үс | 115 | |||
сауаттылық | зт | 172 | |||
арзан | сн | 342 | |||
ұтымды | сн | 170 | |||
ұрла | ет | 386 | |||
тәуекел | зт | 551 | |||
таразы | зт | 257 | |||
сауат | зт | 236 | |||
дәнекер | зт | 20 | |||
тым | үс | 1129 | |||
уақтылы | үс | 161 | |||
азын-аулақ | үс | 48 | |||
қолма-қол | үс | 189 | |||
әркім | ес | 616 | |||
түбіртек | зт | 37 | |||
қаржыландыр | ет | 314 | |||
Жаһандық энергетикалық дағдарыс | |||||
бәсеке | зт | 1383 | Еліктеу сөздерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
дағдарыс | зт | 491 | |||
жаңашылдық | зт | 73 | |||
қатер | зт | 468 | |||
қажеттілік | зт | 584 | |||
әрекет | зт | 2810 | |||
жаһандық | зт | 247 | |||
өндіруші | зт | 671 | |||
байыт | ет | 324 | |||
көмірсутек | зт | 94 | |||
ысырап | зт | 39 | |||
сараптама | зт | 1197 | |||
шама | зт | 1467 | |||
кездейсоқ | үс | 198 | |||
біт | ет | 4478 | |||
күтіл | ет | 121 | |||
тарат | ет | 1291 | |||
тасымалда | ет | 38 | |||
көрсеткіш | зт | 1535 | |||
ула | ет | 61 | |||
ахуал | зт | 567 | |||
алдын ал |
ке+ | 566 + 43359 | |||
балама | зт | 457 | |||
құрал | зт | 4934 | |||
жүргіз | сн | 3133 | |||
дақ | зт | 66 | |||
2- тоқсан – 66 сөз | |||||
Достық пен татулық - таптырмас бақыт | |||||
жақындық | зт | 105 | Етістіктің шартты рай қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
сәтсіздік | зт | 137 | |||
жаны | ке | 1296 | |||
жылат | ет | 86 | |||
жолдас | зт | 2034 | |||
залал | зт | 90 | |||
замандас | зт | 222 | |||
қиыншылық | зт | 330 | |||
жан | зт | 3820 | |||
татулық | зт | 224 | |||
ынтымақтастық | зт | 557 | |||
жанашыр | зт | 277 | |||
сыр | зт | 1619 | |||
күлдір | ет | 85 | |||
кілт | зт | 355 | |||
мәдениетті | сн | 115 | |||
игілікті | сн | 75 | |||
көпшіл | сн | 24 | |||
парасатты | сн | 65 | |||
берік | сн | 1559 | |||
сөйтіп | шл | 175 | |||
қызған | ет | 632 | |||
жалған | сн | 246 | |||
той | үс | 3471 | |||
ұйымшылдық | зт | 42 | |||
адалдық | зт | 623 | |||
Кәсіп–бақыттыңшырағы,еңбек–ырыстыңбұлағы | |||||
қамтамасыз | сн | 3174 | Етістіктің бұйрық райдың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
бірлестік | зт | 664 | |||
егіншілік | зт | 239 | |||
еңбекақы | зт | 557 | |||
кәсіпқой | сн | 101 | |||
жарнама | зт | 328 | |||
қиналыс | зт | 71 | |||
е | кәсіпкер | зт | 3915 | ||
сый-құрмет | зт | 42 | |||
құрал-жабдық | зт | 263 | |||
серіктес | зт | 217 | |||
өңір | зт | 2025 | |||
шаруа | зт | 1929 | |||
орта | сн | 2764 | |||
пайда | зт | 4123 | |||
берекелі | сн | 50 | |||
мамандан | ет | 100 | |||
сенімді | сн | 598 | |||
өтімді | сн | 16 | |||
зейнет | зт | 88 | |||
іскер | сн | 480 | |||
айрықша | үс | 609 | |||
игер | ет | 708 | |||
құпта | ет | 206 | |||
жеткіз | ет | 3891 | |||
егер | шл | 8982 | |||
Қазақстанның су ресурстары | |||||
текше | зт | 336 | Күшейткіш үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
ауызсу | зт | 59 | |||
қойма | зт | 266 | |||
ағын | зт | 433 | |||
тереңдік | зт | 180 | |||
емдік | сн | 46 | |||
ызғарлы | сн | 76 | |||
сергелдең | зт | 31 | |||
пайыз | зт | 1794 | |||
бөгет | зт | 1107 | |||
лайлан | ет | 11 | |||
тұнық | сн | 139 | |||
суармалы | сн | 66 | |||
тола | үс | 38 | |||
3- тоқсан – 96 сөз | |||||
Тарихи тұлғалар тағылымы | |||||
ағартушы | зт | 322 | Демеулік шылаулардың (сұраулық, күшейткіш) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
патша | зт | 2199 | |||
айып | зт | 597 | |||
сұлтан | зт | 1030 | |||
өсиет | зт | 306 | |||
саясаткер | зт | 280 | |||
тағылым | зт | 222 | |||
айқын | сн | 951 | |||
кемеңгер | сн | 111 | |||
хан | зт | 4507 | |||
көрнекті | сн | 691 | |||
беделді | сн | 219 | |||
айдал | ет | 108 | |||
іскерлік | зт | 577 | |||
тарихи | сн | 2321 | |||
қолбасшы | зт | 252 | |||
бұрмалаушылық | зт | 14 | |||
көсем | зт | 580 | |||
нығайт | ет | 739 | |||
таныл | ет | 879 | |||
ақсүйек | зт | 190 | |||
саясат | зт | 3077 | |||
алаш | зт | 894 | |||
ішкі | сн | 1888 | |||
сыртқы | сн | 980 | |||
жебе | зт | 124 | |||
Қызым – жағадағы құндызым, ұлым – аспандағы жұлдызым | |||||
тектілік | зт | 36 | Демеулік шылаулардың (болжалдық, шектік) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
бойжеткен | зт | 209 | |||
абырой | зт | 467 | |||
қалыңдық | зт | 432 | |||
менсін | ет | 1215 | |||
жасөспірім | зт | 391 | |||
махаббат | зт | 1081 | |||
тәлім-тәрбие | зт | 176 | |||
имандылық | зт | 210 | |||
келін | зт | 517 | |||
отау | зт | 747 | |||
сезім | зт | 1870 | |||
алғыр | сн | 166 | |||
жеткіншек | зт | 117 | |||
құрбы-құрдас | зт | 32 | |||
ғашық | зт | 355 | |||
ибалы | сн | 28 | |||
перзент | зт | 235 | |||
қылықты | сн | 51 | |||
шынайы | сн | 809 | |||
ардақта | ет | 151 | |||
еңбексүйгіш | сн | 75 | |||
жеңге | зт | 260 | |||
саналы | сн | 364 | |||
ар-ұят | зт | 54 | |||
қылық | зт | 510 | |||
мүшел | зт | 102 | |||
шежіре | зт | 397 | |||
Биоалуантүрлілік | |||||
елік | зт | 158 | Демеулік шылаулардың (болымсыздық немесе қарсы мәнді, нақтылау) қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
сүтқоректі | зт | 129 | |||
жорыт | ет | 56 | |||
қосмекенділер | зт | 11 | |||
сарышұнақ | зт | 42 | |||
құлан | зт | 140 | |||
қоқиқаз | зт | 23 | |||
бұлан | зт | 22 | |||
сілеусін | зт | 22 | |||
алып | сн | 148 | |||
құндыз | зт | 80 | |||
борсық | зт | 72 | |||
кемі | ет | 254 | |||
тырна | зт | 56 | |||
төн | ет | 686 | |||
бапта | ет | 198 | |||
шегіртке | зт | 46 | |||
қиянат | зт | 230 | |||
улы | сн | 88 | |||
жолбарыс | зт | 265 | |||
шаян | зт | 78 | |||
төменде | ет | 714 | |||
азық | зт | 337 | |||
саңырауқұлақ | зт | 142 | |||
қаншама | ес | 239 | |||
зиянкес | зт | 45 | |||
тобылғы | зт | 90 | |||
Наурыз және әлем халықтарының оны қарсы алу ерекшеліктері | |||||
1 | үндестік | зт | 136 | Жазба жұмыстарында себеп-салдар салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | |
2 | шаттық | зт | 141 | ||
3 | көңіл күй | зт | 200 | ||
4 | наурызкөже | зт | 40 | ||
5 | түрлі | сн | 3996 | ||
6 | кешір | ет | 937 | ||
7 | өзіндік | сн | 1088 | ||
8 | дегенмен | шл | 247 | ||
9 | жылылық | зт | 75 | ||
10 | даналық | зт | 293 | ||
11 | оян | ет | 690 | ||
12 | тойла | ет | 392 | ||
13 | ежелгі | сн | 1085 | ||
14 | ырыздық | зт | 16 | ||
15 | барынша | үс | 662 | ||
4-тоқсан-76 сөз | |||||
"Мәңгілік елдің нұрлы жолы!" | |||||
атақоныс | зт | 31 | Жазба жұмыстарында талғаулы салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
естелік | зт | 273 | |||
жылнама | зт | 52 | |||
салт-сана | зт | 103 | |||
жолдау | зт | 366 | |||
тағдыр | зт | 1182 | |||
діл | зт | 92 | |||
ашықтық | зт | 151 | |||
ұғым | зт | 2193 | |||
қадам | зт | 1634 | |||
шартарап | зт | 26 | |||
азат | сн | 666 | |||
мығым | сн | 28 | |||
жарқын | сн | 542 | |||
жасампаз | сн | 47 | |||
мәлім | сн | 481 | |||
нұрлы | сн | 190 | |||
қосымша | сн | 5588 | |||
салиқалы | сн | 72 | |||
ашаршылық | зт | 179 | |||
біртұтас | сн | 192 | |||
кемелден | ет | 66 | |||
түбегейлі | сн | 257 | |||
өтпелі | сн | 146 | |||
Қазақтың айтыс өнері мен сөз мәдениеті | |||||
дүлдүл | зт | 43 | Жазба жұмыстарында кезектес салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
бөл | ет | 3655 | |||
жеңіліс | зт | 161 | |||
көркемсөз | зт | 34 | |||
ақындық | зт | 476 | |||
маңыз | зт | 1615 | |||
тыңдарман | зт | 210 | |||
шешен | зт | 469 | |||
ықылас-ілтипат | зт | 24 | |||
сынас | ет | 29 | |||
ділмар | сн | 22 | |||
майталман | сн | 59 | |||
қарсылас | зт | 271 | |||
жұп | са | 112 | |||
төрелік | зт | 152 | |||
суырыпсалма | сн | 32 | |||
ұтқыр | сн | 201 | |||
бөлен | ет | 147 | |||
сына | ет | 475 | |||
тапқырлық | зт | 113 | |||
астам | үс | 1311 | |||
әдеби | сн | 1513 | |||
елеулі | сн | 514 | |||
әдептілік | зт | 308 | |||
бейнелі | сн | 149 | |||
ұйқас | зт | 76 | |||
ойын-той | зт | 7 | |||
дәлелді | сн | 9 | |||
Қазақстан – Байқоңыр-Ғарыш | |||||
дабыл | зт | 195 | Жазба жұмыстарында себеп-салдар, талғаулы, кезектес салалас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
ғылыми-зерттеу | сн | 216 | |||
қаһарман | зт | 339 | |||
түйіс | ет | 129 | |||
тетік | зт | 412 | |||
қондырғы | зт | 122 | |||
жаттықтыр | ет | 128 | |||
зақым | зт | 64 | |||
ақаусыз | сн | 5 | |||
беймәлім | сн | 87 | |||
тұнжыра | ет | 76 | |||
елді: елді мекен | зт | 95 | |||
иелік | зт | 321 | |||
айтулы | сн | 141 | |||
тамамда | ет | 118 | |||
аттан | ет | 532 | |||
бағындыр | ет | 294 | |||
алдымен | үс | 210 | |||
қалқы | ет | 87 | |||
өршіл | сн | 42 | |||
аумақ | зт | 2146 | |||
ұшыр | ет | 482 | |||
шаршы | зт | 497 | |||
ұзақ | сн | 1803 | |||
9-сыныпқа арналған лексикалық-грамматикалық минимум
9-сыныпқа арналған лексикалық-грамматикалық минимум
1-тоқсан– 79 сөз | |||||
Қазақ жазуының даму жолы | |||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік | Грамматикалық минимум |
қыпшақ | зт | 332 | Өздік етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
дүниетаным | зт | 397 | |||
емле | зт | 64 | |||
әліпбилік | сн | 19 | |||
жазба | зт | 662 | |||
жан-жақты | сн | 857 | |||
жетілдір | ет | 836 | |||
зерделе | ет | 255 | |||
көшірме | зт | 383 | |||
ретте | ет | 6233 | |||
қаша | ет | 3 | |||
құлпытас | зт | 33 | |||
дыбыс | зт | 1431 | |||
латын | зт | 675 | |||
дәуір | зт | 1441 | |||
нұсқа | зт | 254 | |||
сәйкестендір | ет | 256 | |||
сауыт | зт | 251 | |||
сия | зт | 89 | |||
жүйеле | ет | 140 | |||
төл | сн | 50 | |||
төте | сн | 124 | |||
түркі | сн | 1007 | |||
үңіл | ет | 313 | |||
дыбыстал | ет | 97 | |||
үндес | сн | 72 | |||
Жолың болсын, жолаушы | |||||
жолсапар | зт | 7 | Өзгелік етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
бағын | ет | 518 | |||
жүрдек | сн | 26 | |||
жолшыбай | үс | 11 | |||
аялда | ет | 73 | |||
жолазық | зт | 1 | |||
жолайрық | зт | 16 | |||
апат | сн | 656 | |||
жолсерік | зт | 30 | |||
жиіле | ет | 60 | |||
жолдама | зт | 165 | |||
жол-жөнекей | үс | 44 | |||
бекет | зт | 159 | |||
аралық | зт | 1222 | |||
тасымал | зт | 279 | |||
жүргінші | зт | 56 | |||
зуылда | ет | 23 | |||
құн | зт | 803 | |||
сақтан | ет | 386 | |||
сәтті | сн | 278 | |||
куәлік | зт | 195 | |||
зымырандай | сн | 2 | |||
жедел | үс | 407 | |||
бекер | үс | 431 | |||
әрі-бері | үс | 87 | |||
Көшпенділер мәдениеті | |||||
байырғы | сн | 272 | Ортақ етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
көшіп-қон | ет | 105 | |||
хандық | зт | 1139 | |||
жәдігер | зт | 106 | |||
жиһанкез | зт | 54 | |||
доңыз | зт | 27 | |||
жұлдызнамашы | зт | 2 | |||
жорамал | зт | 91 | |||
диқаншылық | зт | 11 | |||
күндіз-түні | үс | 37 | |||
күнкөріс | зт | 103 | |||
лашық | зт | 51 | |||
күнұзақ | үс | 4 | |||
күншуақ | зт | 18 | |||
күншығыс | зт | 83 | |||
адамзат | зт | 1442 | |||
би-шешен | зт | 23 | |||
шұбырынды | сн | 40 | |||
ер-тоқым | зт | 33 | |||
мәжіліс | зт | 661 | |||
өжет | сн | 113 | |||
тайпа | зт | 910 | |||
көшпенді | зт | 68 | |||
тұрмыстық | сн | 142 | |||
ұзақтық | зт | 103 | |||
ұлу | зт | 123 | |||
бек | зт | 129 | |||
руналық | сн | 1 | |||
2- тоқсан – 63 сөз | |||||
Заң – қоғамның тірегі | |||||
азаматша | зт | 13 | Ырықсыз етістің қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
ар-намыс | зт | 130 | |||
арыз | зт | 485 | |||
шекте | ет | 726 | |||
әділет | зт | 621 | |||
құқылы | сн | 161 | |||
бұзақылық | зт | 47 | |||
бүлдір | ет | 115 | |||
жаза | зт | 324 | |||
жой | ет | 805 | |||
жүзегеас | ет | 3570 | |||
жарғы | зт | 312 | |||
қоғамдық | сн | 2412 | |||
кепіл | зт | 393 | |||
құқық | зт | 6287 | |||
ірге | зт | 446 | |||
өтініш | зт | 2062 | |||
қылмыскер | зт | 249 | |||
мақұлда | ет | 196 | |||
себеп | зт | 4408 | |||
ұр | ет | 54 | |||
тергеу | зт | 59 | |||
куәгер | зт | 67 | |||
Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті күні – | |||||
алғышарт | зт | 191 | Мезгіл үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
сайын | шл | 1653 | |||
арна | ет | 787 | |||
атал | ет | 5637 | |||
үміткер | зт | 204 | |||
бекіт | ет | 1370 | |||
белес | зт | 180 | |||
е | бүкілхалықтық | сн | 31 | ||
бірауыз | сн | 45 | |||
дарын | зт | 291 | |||
дауыс | зт | 2415 | |||
кенші | зт | 42 | |||
туып-өс | ет | 72 | |||
бастамашы | зт | 52 | |||
сайлан | ет | 264 | |||
құштар | сн | 139 | |||
лауазым | зт | 784 | |||
сайлау | зт | 773 | |||
тұтқа | зт | 167 | |||
қазақстандық | зт | 639 | |||
Жастар және бұқаралық ақпарат құралдары | |||||
алаңдат | ет | 15 | Мекен үстеулерді ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
ауқымды | сн | 369 | |||
әзіл | зт | 197 | |||
сыншыл | сн | 41 | |||
орынбасар | зт | 456 | |||
бұқара | зт | 233 | |||
дәлел | зт | 473 | |||
дәурен | зт | 113 | |||
жоба | зт | 3941 | |||
жағымды | сн | 293 | |||
айдар | зт | 259 | |||
аудандық | сн | 853 | |||
басылым | ет | 1147 | |||
іс-тәжірибе | зт | 56 | |||
қамты | ет | 1590 | |||
үгітте | ет | 108 | |||
пікірталас | зт | 203 | |||
сыни | сн | 109 | |||
мақала | зт | 1925 | |||
соңғы | сн | 2828 | |||
3-тоқсан – 108 сөз | |||||
ЭКСПО-2017 –Қазақстан белесі. Н.Ә.Назарбаев "Тәуелсіздік толғауы" | |||||
алдыңғы | сн | 337 | Ыңғайластық қатынасты білдіретін және қарсылықтық қатынасты білдіретін жалғаулықтардың қызметін білу, ауызша және жазба жұмыстарда орынды қолдану | ||
әмбебап | сн | 155 | |||
көршілес | сн | 107 | |||
баламалы | сн | 92 | |||
баянда | ет | 1103 | |||
бетбұрыс | зт | 26 | |||
ерікті | сн | 221 | |||
шектес | ет | 68 | |||
дау | зт | 612 | |||
тұрақтылық | зт | 599 | |||
өкілдік | зт | 344 | |||
қатарлы | сн | 148 | |||
қауымдастық | зт | 1051 | |||
құрылтай | зт | 386 | |||
тағайында | ет | 613 | |||
тұжырымдама | зт | 298 | |||
тұрғыз | ет | 404 | |||
күллі | ес | 157 | |||
жекешелендір | зт | 434 | |||
қарастыр | ет | 1994 | |||
үкімет | зт | 3140 | |||
елшілік-мәмілегерлік | зт | 221/1 | |||
билеуші | зт | 506 | |||
демеуші | зт | 95 | |||
нағыз | сн | 931 | |||
ру | зт | 782 | |||
іргетас | зт | 137 | |||
Биотехнология жаңалықтары | |||||
тірі | сн | 1065 | Жазба жұмыстарында (шартты бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
булан | ет | 51 | |||
тектес | сн | 104 | |||
будандастыр | ет | 124 | |||
жасуша | зт | 59 | |||
дерт | зт | 298 | |||
ретіндегі | шл | 19 | |||
құнарлық | зт | 13 | |||
кешенді | сн | 344 | |||
қышқыл | сн | 631 | |||
құнарландыр | зт | 25 | |||
қоспа | зт | 249 | |||
тұқым | зт | 693 | |||
тығыз | сн | 521 | |||
ұлпа | зт | 74 | |||
нәрлі | сн | 36 | |||
ықпал | зт | 1665 | |||
ізденіс | зт | 43 | |||
дәрі-дәрмек | зт | 227 | |||
асылтұқымды | сн | 2 | |||
көбей | ет | 1000 | |||
жиынтық | зт | 677 | |||
тағамдық | сн | 8 | |||
ашыт | ет | 43 | |||
күрделі | сн | 2374 | |||
жылыжай | зт | 33 | |||
араластыр | ет | 183 | |||
Болашақ энергия көздері. | |||||
асыл | сн | 1108 | Жазба жұмыстарында (қарсылықты) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
әбден | үс | 1277 | |||
байланыстыр | ет | 409 | |||
бүкіл | ес | 1484 | |||
басшылық | зт | 1184 | |||
бірталай | үс | 173 | |||
жалпы | сн | 3177 | |||
байланысты | сн | 5855 | |||
басқарма | зт | 1581 | |||
несібе | зт | 51 | |||
қосылыс | зт | 19 | |||
ыдыра | ет | 378 | |||
енді | үс | 6031 | |||
босқа | үс | 239 | |||
сай | сн | 1595 | |||
сыйымдылық | зт | 92 | |||
қала | ет | 3456 | |||
бірік | ет | 1710 | |||
шарт | зт | 2612 | |||
сұқ | ет | 198 | |||
кезең | зт | 3927 | |||
негіздел | ет | 217 | |||
біріктір | ет | 722 | |||
бөтен | сн | 248 | |||
сонымен | ес | 11241 | |||
тұтастық | зт | 244 | |||
Алаш идеясы мен қайраткерлері | |||||
сана-сезім | зт | 127 | Жазба жұмыстарында (мезгіл бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
меншік | зт | 1260 | |||
тұтқында | ет | 128 | |||
бодандық | зт | 81 | |||
ілім-білім | зт | 91 | |||
зорлық | зт | 199 | |||
жазала | ет | 307 | |||
алашордалықтар | зт | 2 | |||
абақты | зт | 249 | |||
аян | ет | 119 | |||
қауым | зт | 960 | |||
құрбан | зт | 355 | |||
мұрат | зт | 67 | |||
мінбер | зт | 63 | |||
тартыс | зт | 245 | |||
осал | сн | 105 | |||
қатыгез | сн | 133 | |||
ұлтжанды | сн | 90 | |||
ақтал | ет | 504 | |||
отаршыл | сн | 24 | |||
болмыс | зт | 654 | |||
адамгершілік | зт | 1797 | |||
мазақ | зт | 445 | |||
намысшыл | зт | 16 | |||
мұрагер | зт | 248 | |||
қуғын-сүргін | зт | 167 | |||
насихат | зт | 223 | |||
бейресми | сн | 94 | |||
4- тоқсан – 74 сөз | |||||
Жаһандық мәселе: демография | |||||
ажырас | ет | 68 | Жазба жұмыстарында (себеп бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
айқында | ет | 1401 | |||
саяси-әлеуметтік | сн | 64 | |||
сан | зт | 6592 | |||
аштық | зт | 286 | |||
туыл | ет | 272 | |||
ағайынды | сн | 141 | |||
бойдақ | сн | 52 | |||
егіз | сн | 300 | |||
жағдай | зт | 6802 | |||
жәрдемақы | зт | 90 | |||
жетім | сн | 516 | |||
заңдылық | зт | 804 | |||
қартай | ет | 255 | |||
ұлғай | ет | 254 | |||
неке | зт | 265 | |||
некелес | ет | 59 | |||
өсім | зт | 274 | |||
санақ | зт | 71 | |||
тоқыра | ет | 60 | |||
төсбелгі | зт | 20 | |||
ұдайы | үс | 114 | |||
үшем | зт | 7 | |||
жаһандану | зт | 24 | |||
дүмпу | зт | 7 | |||
әдетте | үс | 724 | |||
Роботтар мен киборгтар әлемі | |||||
бастапқы | сн | 679 | Жазба жұмыстарында (қимыл-сын бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
бағдарламалық | сн | 48 | |||
бұйрық | зт | 1221 | |||
бұрыл | ет | 485 | |||
жабдық | зт | 172 | |||
жартылай | үс | 433 | |||
мінсіз | сн | 103 | |||
иелен | ет | 427 | |||
дәл | үс | 3781 | |||
ажырат | ет | 631 | |||
қалып | зт | 1262 | |||
әрекеттен | ет | 24 | |||
үдемелі | сн | 16 | |||
пішін | зт | 694 | |||
жанды | сн | 104 | |||
көптеген | үс | 2560 | |||
енгізіл | ет | 1330 | |||
ұшыра | ет | 753 | |||
құрастырушы | зт | 69 | |||
жалдамалы | сн | 58 | |||
нұсқа | ет | 297 | |||
адамша | үс | 55 | |||
ым-ишара | зт | 25 | |||
өздігінен | үс | 128 | |||
Қазақстандағы туризм және экотуризм. І.Жансүгіров "Жетісу суреттері" | |||||
жайлы | сн | 407 | Жазба жұмыстарында (мақсат бағыныңқы) сабақтас құрмалас сөйлемдерді құрастыру | ||
табиғи-географиялық | сн | 5 | |||
қолжетімді | сн | 265 | |||
демалушы | зт | 8 | |||
баурай | зт | 63 | |||
насихатта | ет | 240 | |||
рәсімде | ет | 282 | |||
тартымды | сн | 179 | |||
телегей | зт | 9 | |||
үйлесімді | сн | 41 | |||
сауықтыр | ет | 175 | |||
алғаш | үс | 2699 | |||
сақтандыр | ет | 502 | |||
ынталандыр | ет | 387 | |||
шабадан | зт | 51 | |||
үйлесімділік | зт | 128 | |||
заңнама | зт | 487 | |||
белсендір | ет | 15 | |||
құқықтық | зт | 1163 | |||
сапасыз | сн | 42 | |||
жауһар | зт | 69 | |||
ерекшелен | ет | 256 | |||
жерасты | сн | 60 | |||
жиһангер | зт | 11 | |||
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Алгебра" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. Оқу бағдарламасының мақсаты – білім алушыларға алгебраның базистік негізін меңгерту, оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру, сонымен қатар басқа пәндермен кіріктіре отырып, жалпы адами құндылықтар негізінде және ұлттық мәдениеттің озық салт-дәстүрлері арқылы оқушылардың зияткерлік деңгейін дамыту.
3. Міндеттері:
тұлғаның интеллектуалдық қасиеттерін: логикалық ойлау, интуиция, танымдық қызығушылығын, өздігінен жұмыс атқару, жігерлілік және т.б. қасиеттерін дамытуға бағытталған алгебраның базистік негізін сапалы меңгертуді қамтамасыз ету;
әртүрлі мәнмәтіндідегі есептерді шешуде математикалық тілді және негізгі математикалық заңдарды қолдануға, санды қатынастар мен кеңістіктік формаларды оқып білуге мүмкіндік беру;
есептерді шешу мақсатында оқушылардың білімдерін математикалық модельдерді құруға және керісінше, шынайы процестерді сипаттайтын математикалық модельдерді түсіндіруге бағыттау;
өзіндік жұмыс, өздігінен білім алу қабілетін, топта жұмыс істеу және жеке тапсырмаларды орындаудағы өзіндік бағалау дағдыларын дамыту; келіп түскен ақпараттар ағынында бағдарлау білігін дамыту;
практикалық есептерді шешуде, алынған нәтижелерді бағалау мен анықтылығын орнатуда лайықты математикалық әдістерді таңдап алу үшін логикалық және сыни тұрғыдан ойлауын, шығармашылық қабілеттерін дамыту;
коммуникативтік дағдыларын, оның ішінде, ақпаратты дұрыс және сауатты түрде беру, сонымен қатар әртүрлі ақпарат көздерінен, басылымдар мен электрондық құралдардан алынған ақпаратты қолдану қабілетін дамыту;
әлеуметтік ұтқырлықты, өзіндік шешімді қабылдау мүмкіндігін қамтамасыз ететін тұлғалық қасиеттерін тәрбиелеу;
оқушылардың математика ғылымының түрлі даму кезеңдерінде жинақталған құндылықтарға қатыстыру арқылы оқушының тұлғасын, рухани өрісін дамыту;
математика оқыту процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану дағдыларын дамыту.
2-тарау. "Алгебра" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
"Алгебра" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 7-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат;
2) 8-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат;
3) 9-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат.
7-сыныпқа арналған "Алгебра" пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
5-6 сыныптардағы математика курсын қайталау;
"Бүтін көрсеткішті дәреже". Натурал көрсеткішті дәреже және оның қасиеттері. Бүтін көрсеткішті дәреже және оның қасиеттері. Құрамында дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру. Санның стандарт түрі. Өте кіші және өте үлкен сандармен байланысты практикалық есептер шығару. Абсолютті және салыстырмалы қателік;
"Көпмүшелер". Бірмүшелер және оларға амалдар қолдану. Көпмүшелер және оларға амалдар қолдану. Бірмүше мен көпмүшені стандарт түрі. Көпмүшені көбейткіштерге жіктеу. Өрнектерді тепе-тең түрлендіру;
"Функция. Функцияның графигі". Функция ұғымы. Функцияның графигі. Сызықтық функция және оның графигі. Сызықтық функциялардың графиктерінің өзара орналасуы. Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін графиктік тәсілмен шешу.
"Статистика элементтері". Бас жиынтық, кездейсоқ таңдама, вариациялық қатар, варианта ұғымдары. Абсолютті жиілік және салыстырмалы жиілік. Жиілік кестесі. Жиілік алқабы;
"Қысқаша көбейту формулалары". Екі өрнектің квадраттарының айырымының формуласы. Екі өрнектің қосындысының квадраты және айырымының квадратының формулалары. Екі өрнектің қосындысының кубы және айырымының кубының формулалары. Екі өрнектің кубтарының қосындысы және кубтарының айырымының формулалары. Өрнектерді тепе-тең түрлендіру;
"Алгебралық бөлшектер". Алгебралық бөлшектер және оның негізгі қасиеті. Алгебралық бөлшектерді қосу, азайту, көбейту, бөлу және дәрежеге шығару. Алгебралық өрнектерді тепе-тең түрлендіру;
7-сыныптағы алгебра курсын қайталау.
8-сыныпқа арналған алгебра пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
7-сыныптағы алгебра курсын қайталау;
"Квадрат түбір және иррационал өрнектер". Иррационал сандар. Нақты сандар. Квадрат түбір. Квадрат түбірдің жуық мәні. Арифметикалық квадрат түбір. Арифметикалық квадрат түбірдің қасиеттері. Көбейткішті түбір таңбасының алдына шығару. Көбейткішті түбір таңбасының астында енгізу. Бөлшектің бөлімін иррационалдықтан босату. Құрамында квадрат түбірлері бар өрнектерді түрлендіру.
"Квадрат теңдеулер". Квадрат теңдеу. Толымсыз квадрат теңдеулер. Келтірілген квадрат теңдеу. Екімүшенің толық квадратын айыру. Квадрат теңдеу түбірлерінің формулалары. Дискриминант. Виет теоремасы. Виет теоремасына кері теорема. Квадрат үшмүше. Квадрат үшмүшенің түбірі. Квадрат үшмүшені көбейткіштерге жіктеу. Квадрат теңдеуге келтірілетін теңдеулер. Биквадрат теңдеу. Бүтін рационал теңдеу. Бөлшек-рационал теңдеу. Мәтінді есептерді шығару;
"Квадраттық функция". Квадраттық функция. у=а(x-m)2, у=аx2+n және у=а(x-m)2+n (а
"Статистика элементтері". Жиілік. Жиіліктер кестесі. Интервалдық кесте. Гистограмма. Жинақталған жиілік;
"Теңсіздіктер". Квадрат теңсіздік. Квадрат теңсіздіктерді квадраттық функцияның графигі арқылы шығару. Рационал теңсіздік. Интервалдар әдісі;
8-сыныптағы алгебра курсын қайталау.
9-сыныпқа арналған алгебра пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
8-сыныптағы алгебра курсын қайталау;
"Екі айнымалысы бар теңдеулер, теңсіздіктер және олардың жүйелері". Екі айнымалысы бар сызықты емес теңдеулер. Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеулер жүйесі. Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеулер жүйесін шешу. Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеулер жүйесі көмегімен мәтінді есептер шығару. Екі айнымалысы бар теңсіздіктер. Екі айнымалысы бар теңсіздіктер жүйесі;
"Комбинаторика элементтері". Комбинаториканың негізгі ұғымдары мен ережелері (қосу және көбейту ережелері). Санның факториалы. Қайталанбайтын "орналастыру", "алмастыру" және "теру" ұғымдары. Комбинаториканың негізгі формулалары. Комбинаторика формулаларын қолдану арқылы есептер шығару. Ньютон биномы және қасиеттері;
"Тізбектер". Сандар тізбегі, оның берілу тәсілдері және қасиеттері. Арифметикалық прогрессия. Арифметикалық прогрессияның п-ші мүшесінің формуласы. Арифметикалық прогрессияның алғашқы п мүшесінің қосындысының мәнін есептеу формуласы. Геометриялық прогрессия. Геометриялық прогрессияның n-ші мүшесінің формуласы. Геометриялық прогрессияның алғашқы n мүшесінің қосындысының мәнін есептеу формуласы. Шексіз кемімелі геометриялық прогрессия. Шексіз кемімелі геометриялық прогрессия мүшелерінің қосындысы; Математикалық индукция әдісі;
"Тригонометрия". Бұрыш пен доғаның градустық және радиандық өлшемдері. Кез келген бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсі. Бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсінің мәндері. Тригонометриялық функциялар және олардың қасиеттері. Негізгі тригонометриялық тепе-теңдіктер. Келтіру формулалары. Екі бұрыштың қосындысы мен айырымының синусы, косинусы, тангенсі және котангенсінің формулалары. Тригонометриялық функциялардың қосбұрышы және жартыбұрышының формулалары. Тригонометриялық функциялардың қосындысы мен айырымын көбейтіндіге түрлендіру формулалары. Тригонометриялық функциялардың көбейтіндісін қосынды немесе айырымға түрлендіру формулалары. Тригонометриялық өрнектерді тепе-тең түрлендіру;
"Ықтималдықтар теориясының элементтері". Оқиға, кездейсоқ оқиға, ақиқат оқиға, мүмкін емес оқиға. Элементар оқиғалар. Қолайлы нәтижелер. Тең мүмкіндікті және қарама-қарсы оқиғалар. Ықтималдықтың классикалық анықтамасы;
7-9 сыныптардағы алгебра курсын қайталау.
Оқу пәнінің мазмұны төрт бөлімді қамтиды: "Сандар", "Алгебра", "Статистика және ықтималдықтар теориясы", "Математикалық модельдеу және анализ".
"Сандар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
Сандар және шамалар туралы түсініктер;
Сандарға амалдар қолдану.
"Алгебра" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
Алгебралық өрнектер және оларды түрлендіру;
Теңдеулер және теңсіздіктер, олардың жүйелері және жиынтықтары;
Тізбектер және олардың қосындысы;
Тригонометрия.
"Статистика және ықтималдықтар теориясы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
Комбинаторика негіздері;
Ықтималдықтар теориясының негіздері;
Статистика және деректерді талдау.
"Математикалық модельдеу және анализ" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
Математикалық анализ бастамалары;
Математикалық модельдеудің көмегімен есептер шығару;
Математикалық тіл және математикалық модель.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
Бағдарламада, оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында "7" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
Білім алушыларға қойылатын мақсаттар:
1-бөлім. Сандар | |||
1. Сандар және шамалар туралы түсініктер | 7.1.1. | 8.1.1. | 9.1.1. |
7.1.1.1 - сандарды стандарт түрде жазу; |
8.1.1.1 - иррационал және нақты сандар ұғымдарын меңгеру; |
9.1.1.1 - бұрыштың радиандық өлшемі ұғымын меңгеру;
| |
2. Сандарға амалдар қолдану | 7.1.2. | 8.1.2. | 9.1.2. |
7.1.2.1 - натурал көрсеткішті дәреже анықтамасын және оның қасиеттерін білу; |
8.1.2.1 - арифметикалық квадрат түбірдің қасиеттерін қолдану; | 9.1.2.1 - градусты радианға және радианды градусқа айналдыру; | |
2-бөлім. Алгебра | |||
1. | 7.2.1. | 8.2.1. | 9.2.1. |
7.2.1.1 - санды өрнектердің мәндерін табуда бүтін көрсеткішті дәреже қасиеттерін қолдану;
қысқаша көбейту формулаларын білу және қолдану;
қысқаша көбейту формулаларын білу және қолдану; 7.2.1.12 - алгебралық өрнектерді ортақ көбейткішті жақша сыртына шығару және топтау тәсілдері арқылы көбейткіштерге жіктеу; 7.2.1.13 - алгебралық өрнектерді тепе-тең түрлендірулерді орындау; 7.2.1.14 - алгебралық өрнектерді қысқаша көбейту формулалары арқылы көбейткіштерге жіктеу; 7.2.1.15 - қысқаша көбейту формулалары арқылы алгебралық өрнектерді тепе-тең түрлендірулерді орындау ; 7.2.1.16 - алгебралық бөлшектерді танып білу; 7.2.1.17 - алгебралық бөлшектегі айнымалылардың мүмкін мәндер жиынын табу; 7.2.1.18 - алгебралық бөлшектің негізгі қасиетін қолдану:
7.2.1.19 - алгебралық бөлшектерді қосу және азайтуды орындау; 7.2.1.20 - алгебралық бөлшектерді көбейту және бөлуді, дәрежеге шығаруды орындау; 7.2.1.21 - құрамында алгебралық бөлшектері бар өрнектерді түрлендіруді орындау; |
8.2.1.1 - квадрат үшмүшенің түбірі ұғымын меңгеру; | ||
2. Теңдеу-лер және теңсіз-діктер, олардың жүйелері және жиын-тықтары | 7.2.2. | 8.2.2. | 9.2.2. |
8.2.2.1 - квадрат теңдеудің анықтамасын білу; |
9.2.2.1 - екі айнымалысы бар сызықтық және сызықтық емес теңдеулерді ажырату; | ||
3. Тізбектер және қосын | 7.2.3. | 8.2.3. | 9.2.3. |
9.2.3.1 - сандар тізбегі туралы түсінік болу және тізбектерді беру тәсілдерін білу; | |||
4.Триго-нометрия | 7.2.4. | 8.2.4. | 9.2.4. |
9.2.4.1 – кез келген бұрыштың синусының, косинусының, тангенсінің, котангенсінің анықтамаларын білу; | |||
3-бөлім. Статистика және ықтималдықтар теориясы | |||
1. Комби-натори-ка негіздері | 7.3.1. | 8.3.1. | 9.3.1. |
9.3.1.1 - комбинаториканың ережелерін білу (қосу және көбейту ережелері); | |||
2. Ықти-малдықтар теория-сының негіздері | 7.3.2. | 8.3.2. | 9.3.2. |
9.3.2.1 - оқиға, кездейсоқ оқиға, ақиқат оқиға, мүмкін емес оқиға, қолайлы нәтижелер, тең мүмкіндікті және қарама-қарсы оқиғалар ұғымдарын меңгеру; | |||
3. Статис-тика және деректерді талдау | 7.3.3. | 8.3.3. | 9.3.3. |
7.3.3.1 - басты жиынтық, кездейсоқ таңдама, вариациялық қатар, нұсқалық ұғымдарын меңгеру; |
8.3.3.1 - таңдама нәтижелерін жиіліктердің интервалдық кестесі арқылы беру; | ||
4-бөлім. Математикалық модельдеу мен талдау | |||
1.Мате- | 7.4.1. | 8.4.1. | 9.4.1. |
7.4.1.1 - функция және функцияның графигі ұғымдарын меңгеру;
7.4.1.5 - сызықтық функция графигінің координата осьтерімен қиылысу нүктелерін табу; 7.4.1.6 - у = kx + b сызықтық функциясының графигінен k және b таңбаларын анықтау; 7.4.1.7 - коэффициенттеріне байланысты сызықтық функция графиктерінің өзара орналасуын ажырату; 7.4.1.8 - графигі берілген функцияның графигіне параллель немесе қиятын сызықтық функцияны формуламен беру; 7.4.1.9 -
7.4.1.10 -
7.4.1.11 –
функциясының графигін салу және оның қасиеттерін білу; | 8.4.1.1 -
8.4.1.2 –
түрдегі квадраттық функциялардың қасиеттерін білу және графиктерін салу; 8.4.1.3 -
түріндегі квадраттық функцияның қасиеттерін білу және графигін салу; 8.4.1.4 - аргументтің берілген мәндері бойынша функцияның мәндерін табу және функцияның мәні бойынша аргументтің мәнін табу; | ||
2. Матема-тикалық модель-деудің көмегімен есептер шығару | 7.4.2. | 8.4.2. | 9.4.2. |
7.4.2.3 - екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін графиктік тәсілмен шешу; |
8.4.2.1 - мәтінді есептерді квадрат теңдеулердің көмегімен шешу; | 9.4.2.1 - мәтінді есептерді теңдеулер жүйелері арқылы шығару; | |
3. Матема-тикалық тіл және матема-тикалық модель | 7.4.3. | 8.4.3. | 9.4.3. |
8.4.3.1 - есеп шарты бойынша математикалық модель құру; | 9.4.3.1 - есеп шарты бойынша математикалық модель құру; | ||
16. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Алгебра" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
17. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Алгебра" оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасына қосымша (төмендетілген оқу жүктемесімен) |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Алгебра" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар
1) 7-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
5-6-сыныптардағы математика курсын қайталау | ||
Бүтін көрсеткішті дәреже | Натурал көрсеткішті дәреже және оның қасиеттері |
7.1.2.1 - натурал көрсеткішті дәреже анықтамасын және оның қасиеттерін білу; |
Бүтін көрсеткішті дәреже және оның қасиеттері |
7.1.2.2 - нөл және бүтін теріс көрсеткішті дәреженің анықтамасын және оның қасиеттерін білу; | |
Құрамында дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру | 7.1.2.5 - алгебралық өрнектерді ықшамдауда дәрежелердің қасиеттерін қолдану; | |
Санның стандарт түрі |
7.1.1.1 - сандарды стандарт түрде жазу; | |
Көпмүшелер | Бірмүшелер және оларға амалдар қолдану. Бірмүшенің дәрежесі және стандарт түрі |
7.2.1.2 - бірмүше анықтамасын білу, оның коэффициенті мен дәрежесін табу; |
Көпмүшелер. Көпмүшенің дәрежесі және стандарт түрі |
7.2.1.5 - көпмүше анықтамасын білу және оның дәрежесін табу; | |
Көпмүшелерге амалдар қолдану |
7.2.1.7 - көпмүшелерді қосу және азайтуды орындау; | |
Көпмүшені көбейткіштерге жіктеу | 7.2.1.12 - алгебралық өрнектерді ортақ көбейткішті жақша сыртына шығару және топтау тәсілдері арқылы көбейткіштерге жіктеу; | |
Өрнектерді тепе-тең түрлендіру | 7.2.1.13 - алгебралық өрнектерді тепе-тең түрлендірулерді орындау; | |
2-тоқсан | ||
Функция. Функцияның графигі | Функция және функцияның графигі |
7.4.1.1 - функция және функцияның графигі ұғымдарын меңгеру; |
Сызықтық функция және оның графигі | 7.4.1.4
7.4.1.5 - сызықтық функция графигінің координата осьтерімен қиылысу нүктелерін графикті салмай табу; 7.4.1.6 - у = kx + b сызықтық функциясының графигінен k және b таңбаларын анықтау; | |
Сызықтық функциялардың графиктерінің өзара орналасуы |
7.4.1.7 - коэффициенттеріне байланысты сызықтық функция графиктерінің өзара орналасуын ажырату; | |
Екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін графиктік тәсілмен шешу | 7.4.2.3 - екі айнымалысы бар сызықтық теңдеулер жүйесін графиктік тәсілмен шешу; | |
у=ах2, у=ах3 және
( k
| 7.4.1.9 -
7.4.1.10 -
7.4.1.11 -
| |
Статистика элементтері | Вариациялық қатар | 7.3.3.1 - басты жиынтық, кездейсоқ таңдама, вариациялық қатар, нұсқалық ұғымдарын меңгеру; |
Абсолютті жиілік және салыстырмалы жиілік. Жиілік кестесі |
7.3.3.2 - нұсқалықтың абсолютті және салыстырмалы жиіліктерін есептеу; | |
Жиілік алқабы |
7.3.3.6 - таңдама нәтижесін жиілік алқабы түрінде көрсету; | |
3-тоқсан | ||
Қысқаша көбейту формулалары | Қысқаша көбейту формулалары |
қысқаша көбейту формулаларын білу және қолдану;
қысқаша көбейту формулаларын білу және қолдану; |
Қысқаша көбейту формулаларының көмегімен өрнектерді түрлендіру |
7.1.2.9 - тиімді есептеу үшін қысқаша көбейту формулаларын қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Алгебралық бөлшектер | Алгебралық бөлшек және оның негізгі қасиеті |
7.2.1.16 - алгебралық бөлшектерді танып білу;
|
Алгебралық бөлшектерге амалдар қолдану |
7.2.1.19 - алгебралық бөлшектерді қосу және азайтуды орындау; | |
Алгебралық өрнектерді тепе-тең түрлендіру | 7.2.1.21 - құрамында алгебралық бөлшектері бар өрнектерді түрлендіруді орындау; | |
7-сыныптағы алгебра курсын қайталау | ||
8-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
7-сыныптағы алгебра курсын қайталау | ||
Квадрат түбір және иррационал өрнек | Нақты сандар | 8.1.1.1 - иррационал және нақты сандар ұғымдарын меңгеру; |
Квадрат түбір |
8.1.1.2 - санның квадрат түбірі және арифметикалық квадрат түбірі анықтамаларын білу және ұғымдарын ажырату; | |
Құрамында квадрат түбірлері бар өрнектерді түрлендіру |
8.1.2.3 - көбейткішті квадрат түбір белгісінің алдына шығару және көбейткішті квадрат түбір белгісінің астына алу ; | |
| 8.4.1.1 -
8.4.1.4 - аргументтің берілген мәндері бойынша функцияның мәндерін табу және функцияның мәні бойынша аргументтің мәнін табу; | |
2-тоқсан | ||
Квадрат теңдеулер | Квадрат теңдеу |
8.2.2.1 - квадрат теңдеудің анықтамасын білу; |
Квадрат теңдеулерді шешу |
8.2.2.3 - квадрат теңдеулерді шешу; | |
Квадрат үшмүше |
8.2.1.1 - квадрат үшмүшенің түбірі ұғымын меңгеру; | |
Теңдеулерді шешу |
8.2.2.5 - бөлшек-рационал теңдеулерді шешу; | |
3-тоқсан | ||
Квадрат теңдеулер | Мәтінді есептерді шығару |
8.4.3.1 - есеп шарты бойынша математикалық модель құру; |
Квадраттық функция | Квадраттық функция және оның графигі |
түрдегі квадраттық функциялардың қасиеттерін білу және графиктерін салу;
түріндегі квадраттық функцияның қасиеттерін білу және графигін салу; 8.4.1.4 - аргументтің берілген мәндері бойынша функцияның мәндерін табу және функцияның мәні бойынша аргументтің мәнін табу; |
Статистика элементтері | Жиілік алқабы, жиілік гистограммасы |
8.3.3.1 - таңдама нәтижелерін жиіліктердің интервалдық кестесі арқылы беру; |
Орта мән. Дисперсия. Стандартты ауытқу |
8.3.3.3 - жинақталған жиілік анықтамасын білу; | |
4-тоқсан | ||
Теңсіздіктер | Квадрат теңсіздік | 8.2.2.7 - квадрат теңсіздіктерді шешу; |
Рационал теңсіздік | 8.2.2.8 - рационал теңсіздіктерді шешу; | |
8-сыныптағы алгебра курсын қайталау | ||
9-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
8-сыныптағы алгебра курсын қайталау | ||
Екі айнымалысы бар теңдеулер, теңсіздіктер, және олардың жүйелері | Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңдеулер және олардың жүйелері |
9.2.2.1 - екі айнымалысы бар сызықтық және сызықтық емес теңдеулерді ажырату; |
Екі айнымалысы бар теңсіздіктер | 9.2.2.3 - екі айнымалысы бар теңсіздіктерді шешу; | |
Екі айнымалысы бар сызықтық емес теңсіздіктер жүйелері | 9.2.2.4 - екі айнымалысы бар сызықтық емес теңсіздіктер жүйесін шешу; | |
Комбинаторика элементтері | Комбинаториканың негізгі ұғымдары мен ережелері (қосу және көбейту ережелері) |
9.3.1.1 - комбинаториканың ережелерін білу (қосу және көбейту ережелері); |
2-тоқсан | ||
Тізбектер | Сандар тізбегі, оның берілу тәсілдері және қасиеттері | 9.2.3.1 - сандар тізбегі туралы түсінік болу және тізбектің берілу тәсілдерін білу; |
Арифметикалық және геометриялық прогрессиялар |
9.2.3.2 - сандар тізбектерінің арасынан арифметикалық және геометриялық прогрессияны ажырату; | |
Шексіз кемімелі геометриялық прогрессия | 9.2.3.5 - шексіз кемімелі геометриялық прогрессия қосындысының формуласын периодты ондық бөлшекті жай бөлшекке айналдыру үшін қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Тригонометрия | Бұрыш пен доғаның градустық және радиандық өлшемдері |
9.1.1.1 - бұрыштың радиандық өлшемі ұғымын меңгеру;
сандарын белгілеу; |
Кез келген бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсі. Бұрыш синусының, косинусының, тангенсінің және котангенсінің мәндері | 9.2.4.1 - Кез келген бұрыштың синусының, косинусының, тангенсінің және котангенсінің анықтамаларын білу; | |
Тригонометрия формулалары |
9.2.4.2 – негізгі тригонометриялық тепе-теңдіктерді білу және қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Тригонометрия | Тригонометрия формулалары |
9.2.4.5 - тригонометриялық функциялардың қосындысы мен айырымын көбейтіндіге және көбейтіндісін қосындыға немесе айырымға түрлендіру формулаларын |
Тригонометриялық өрнектерді тепе-тең түрлендіру | 9.2.4.6 - тригонометриялық өрнектерді тепе-тең түрлендіруді орындау; | |
Ықтималдықтар теориясының элементтері | Ықтималдықтар теориясының негіздері |
9.3.2.1 - оқиға, кездейсоқ оқиға, ақиқат оқиға, мүмкін емес оқиға, қолайлы нәтижелер, тең мүмкіндікті және қарама-қарсы оқиғалар ұғымдарын меңгеру; |
7-9-сыныптардағы алгебра курсын қайталау | ||
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Геометрия" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген
2. Оқу бағдарламасының мақсаты - "Геометрия" пәнінің мазмұнын сапалы игеруді қамтамасыз ету, оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру, сонымен қатар басқа пәндермен кіріктіре отырып, жалпы адами құндылықтар негізінде және ұлттық мәдениеттің озық салт-дәстүрлері арқылы оқушылардың зияткерлік деңгейін дамыту.
3. Міндеттері:
"Геометриялық фигуралар туралы түсінік", "Геометриялық фигуралардың өзара орналасуы", "Метрикалық қатыстар", "Векторлар және түрлендірулер" бөлімдері бойынша математикалық білім, және дағдыларын қалыптастыру мен дамытуға жағдай жасау;
есептерді шешу мақсатында оқушылардың білімдерін математикалық модельдерді құруға және керісінше, шынайы процестерді сипаттайтын математикалық модельдерді түсіндіруге бағыттау;
практикалық есептерді шешуде, алынған нәтижелерді бағалау мен анықтылығын орнатуда лайықты математикалық әдістерді таңдап алу үшін логикалық және сыни тұрғыдан ойлауын, шығармашылық қабілеттерін дамыту;
коммуникативтік дағдыларын, оның ішінде, ақпаратты дұрыс және сауатты түрде беру, сонымен қатар әртүрлі ақпарат көздерінен, басылымдар мен электрондық құралдардан алынған ақпаратты қолдану қабілетін дамыту;
өздігінен және топта жұмыс істеуде қажетті тәуелсіздік, жауапкершілік, бастамашылдық, табандылық, шыдамдылық пен толеранттылық сияқты тұлғалық қасиеттерді дамыту;
математиканың даму тарихымен, математикалық ұғымдардың пайда болу тарихымен таныстыру;
математика оқыту процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану дағдыларын дамыту.
2-тарау. "Геометрия" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Геометрия" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
7-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;
8-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;
9-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат.
5. 7-сыныпқа арналған геометрия пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Геометрияның алғашқы мәліметтері". Геометрияның негізгі ұғымдары. Геометрияның қарапайым фигуралары. Аксиома және теорема. Фигуралардың теңдігі. Теореманы дәлелдеу. Сыбайлас және вертикаль бұрыштар және олардың қасиеттері. Бұрыштың биссектрисасы;
2) "Үшбұрыштар". Үшбұрыш және оның түрлері. Үшбұрыштардың теңдігі. Үшбұрыштардың теңдігінің белгілері. Теңбүйірлі үшбұрыш. Үшбұрыштың биссектрисасы, медианасы және биіктігі;
3) "Түзулердің өзара орналасуы". Екі түзуді қиюшымен қиғанда пайда болған бұрыштар. Түзулердің параллельдік белгілері. Параллель түзулердің қасиеттері. Үшбұрыштардың бұрыштарының қосындысы. Үшбұрыштың сыртқы бұрышы. Үшбұрыштардың теңсіздігі. Тікбұрышты үшбұрыштың теңдік белгілері. Тік бұрышты үшбұрыштың қасиеттері. Перпендикуляр түзулер. Көлбеу және оның проекциясы;
4) "Шеңбер. Геометриялық салулар". Шеңбер, дөңгелек және оның элементтері мен бөліктері. Центрлік бұрыш. Түзу мен шеңбердің өзара орналасуы. Екі шеңбердің өзара орналасуы. Шеңберге жүргізілген жанама. Шеңберге жүргізілген жанамалардың қасиеттері. Үшбұрышқа іштей және сырттай сызылған шеңберлер. Салу есептері.
5) 7-сыныптағы геометрия курсын қайталау.
6. 8-сыныпқа арналған геометрия пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 7-сыныптағы геометрия курсын қайталау;
2) "Көпбұрыштар. Төртбұрыштар". Сынық сызық. Көпбұрыш. Көпбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы. Көпбұрыштың сыртқы бұрышы. Көпбұрыштың сыртқы бұрыштарының қосындысы. Параллелограмм және оның қасиеттері. Параллелограмның белгілері. Тіктөртбұрыш, ромб және шаршы, олардың қасиеттері және белгілері. Фалес теоремасы. Пропорционал кесінділер. Трапеция. Тікбұрышты және теңбүйірлі трапециялар, олардың қасиеттері. Үшбұрыштың орта сызығы. Трапецияның орта сызығы. Үшбұрыштың тамаша нүктелері. Үшбұрыштың медианаларының қасиеті;
3) "Тікбұрышты үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштары арасындағы қатыстар". Тікбұрышты үшбұрыштағы сүйір бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсі. Пифагор теоремасы. Синус, косинус, тангенс және котангенстің бұрыштарындағы мәндері. Тікбұрышты үшбұрыштарды шешу. a және
4) "Аудан". Аудан ұғымы. Шаршының, тіктөртбұрыштың, параллелограммның, ромбтың, үшбұрыштың және трапецияның аудандары;
5) "Жазықтықтағы тікбұрышты координаталар жүйесі. Жазықтықтағы нүктенің координаталары. Кесінді ортасының координаталары. Екі нүктенің арақашықтығы. Шеңбердің теңдеуі. Түзудің теңдеуі;
8-сыныптағы геометрия курсын қайталау;
7. 9-сыныпқа арналған геометрия пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 8-сыныптағы геометрия курсын қайталау;
2) "Жазықтықтағы векторлар". Вектор ұғымы. Нөлдік вектор. Бірлік вектор. Коллинеар векторлар. Вектордың ұзындығы (модулі). Векторлардың теңдігі. Векторларды қосу және оның қасиеттері, векторларды азайту, векторды санға көбейту. Векторлардың арасындағы бұрыш. Векторлардың скалярлық көбейтіндісі. Вектордың координаталары. Координаталық түрде берілген векторларға амалдар қолдану. Векторлардың коллинеарлық белгісі. Нүктенің радиус-векторы. Жазықтықтағы нүктелердің координаталары мен векторлардың координаталары арасындағы байланыс. Векторларды есептерді шығаруда қолдану;
3) "Жазықтықта түрлендіру". Жазықтықты түрлендіру, қозғалыс және оның қасиеттері. Фигуралардың теңдігі және оның қасиеттері. Осьтік және центрлік симметриялар, параллель көшіру, бұру. Ұқсас фигуралар. Гомотетия. Үшбұрыштар ұқсастығының белгілері. Тікбұрышты үшбұрыштардың ұқсастығы;
4) "Үшбұрыштарды шешу". Синустар теремасы. Косинустар теоремасы. Үшбұрыштарды шешу. Шеңберге іштей немесе сырттай сызылған үшбұрыштың ауданын пайдаланып шеңбердің радиусын табу формулалары;
5) "Шеңбер. Көпбұрыштар". Іштей сызылған бұрыш және оның қасиеттері. Шеңбердің хордалары мен қиюшы кесінділерінің пропорционалдығы туралы теорема. Шеңберге іштей және сырттай сызылған төртбұрыштар. Шеңбер доғасының ұзындығы. Сектор мен сегмент ауданы. Іштей және сырттай сызылған шеңберлердің радиустарын көпбұрыштың қабырғаларымен, периметрімен және ауданымен байланыстыратын формулалар;
6) 7-9 сыныптардағы геометрия курсын қайталау.
8. Оқу пәнінің мазмұны бір бөлімді қамтиды: "Геометрия".
9. "Геометрия" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
Геометриялық фигуралар туралы түсінік;
Геометриялық фигуралардың өзара орналасуы;
Метрикалық қатыстар;
Векторлар және түрлендірулер.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
10. Бағдарламада, оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар сәйкесінше бөлімнің және бөлімшенің ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында "7" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
11. Білім алушыларға қойылатын мақсаттар:
1-бөлім. Геометрия | ||||||
1.Гео-метрия-лық фигура-лар туралы түсінік | 7.1.1. | 8.1.1. | 9.1.1. | |||
7.1.1.1 - планиметрияның негізгі фигураларын білу: нүкте, түзу; |
8.1.1.1 – сынық сызық ұғымын білу; |
9.1.1.1 - доға ұзын- | ||||
2. Гео- | 7.1.2. | 8.1.2. | 9.1.2. | |||
7.1.2.1 - нүктелердің түзу мен жазықтықта орналасу аксиомаларын білу және қолдану (реттік аксиомасы); |
9.1.2.1 - шеңберге іштей және сырттай сызылған төртбұрыштардың қасиеттері мен белгілерін білу және қолдану; | |||||
3.Метр- | 7.1.3. | 8.1.3 | 9.1.3. | |||
7.1.3.1 - үш- |
8.1.3.1 - үшбұрыштың қабырғаларына жүргізілген медианалар, биссектрисалар, биіктіктер және орта перпендикулярлар қасиеттерін білу және қолдану;
8.1.3.17 - түзудің теңдеуін білу: ax +by + c = 0; 8.1.3.18 - Пифагор теоремасын пайдаланып,
8.1.3.19 - a және (900-a) бұрыштарының синусы, косинусы, тангенсі және котангенсі арасындағы байланыстарды білу және қолдану; |
9.1.3.1 - вектордың координаталарының анықтамасын білу;
9.1.3.9 - шеңберге іштей немесе сырттай сызылған үшбұрыштардың аудандарын пайдаланып шеңбердің радиусын табу формулаларын білу және қолдану; | ||||
4. Век- | 7.1.4. | 8.1.4. | 9.1.4. | |||
9.1.4.1 - вектордың, коллинеар векторлардың, тең векторлардың, нөлдік вектордың, бірлік вектордың және вектор ұзындығының анықтамаларын білу; | ||||||
12. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Геометрия" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
13. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Геометрия" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Геометрия" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар
7-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Геометрияның алғашқы мәліметтері | Геометрияның негізгі ұғымдары. Аксиома. Теорема |
7.1.1.1 - планиметрияның негізгі фигураларын білу: нүкте, түзу; |
Фигуралар теңдігі | 7.1.1.7 - тең фигуралардың анықтамасы мен қасиеттерін білу және қолдану; | |
Теореманы дәлелдеу әдістері | 7.1.1.4 - теоремаларды дәлелдеу әдістерін білу | |
Сыбайлас және вертикаль бұрыштар, олардың қасиеттері |
7.1.1.9 - сыбайлас және вертикаль бұрыштардың анықтамаларын білу; | |
2-тоқсан | ||
Үшбұрыштар | Үшбұрыш және оның түрлері | 7.1.1.13 - үшбұрыштардың түрлерін ажырату; |
Үшбұрыштың биссектрисы, медианасы, биіктігі және орта сызығы |
7.1.1.14 - теңқабырғалы, теңбүйірлі, тікбұрышты үшбұрыштардың элементтерін білу; | |
Үшбұрыштар теңдігінің белгілері | 7.1.1.20 - үшбұрыштар теңдігінің белгілерін білу; | |
Теңбүйірлі үшбұрыш, оның қасиеттері және белгілері | 7.1.1.21 - теңбүйірлі үшбұрыштың белгілері мен қасиеттерін білу және қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Түзулердің өзара орналасуы | Параллель түзулер, олардың белгілері және қасиеттері |
7.1.2.3 - екі түзуді қиюшымен қиғанда пайда болған бұрыштарды танып білу; |
Үшбұрыш бұрыштарының қосындысы. Үшбұрыштың сыртқы бұрышы |
7.1.1.15 - үшбұрыштың ішкі бұрыштарының қосындысы туралы теорема мен оның салдарларын білу; | |
Үшбұрыш теңсіздігі |
7.1.1.19 - үшбұрыштың бұрыштары мен қабырғалары арасындағы қатысты білу және есептер шығаруда қолдану; | |
Тікбұрышты үшбұрыштардың теңдігінің белгілері. Тікбұрышты үшбұрыштың қасиеттері |
7.1.1.22 - тікбұрышты үшбұрыштар теңдігінің белгілерін білу және қолдану; | |
Перпендикуляр түзулер. Перпендикуляр, көлбеу және оның проекциясы |
7.1.2.6 - перпендикуляр, көлбеу және көлбеудің проекциясы ұғымдарын меңгеру; | |
4-тоқсан | ||
Шеңбер. Геометриялық салулар | Шеңбер, дөңгелек, олардың элементтері мен бөліктері. Центрлік бұрыш |
7.1.1.24 - шеңбер мен дөңгелектің және олардың элементтерінің (центр, радиус, диаметр, хорда) анықтамаларын білу; |
Түзу мен шеңбердің өзара орналасуы. Екі шеңбердің өзара орналасуы | 7.1.2.10 - түзу мен шеңбердің, екі шеңбердің өзара орналасу жағдайларын талдау; | |
Шеңберге жүргізілген жанама. Шеңберге жүргізілген жанамалардың қасиеттері |
7.1.2.9 - шеңберге жүргізілген жанама мен қиюшының анықтамаларын білу; | |
Үшбұрышқа іштей және сырттай сызылған шеңберлер |
7.1.2.12 - үшбұрышқа іштей және сырттай сызылған шеңберлердің анықтамаларын білу; | |
Салу есептері |
7.1.2.14 - берілген бұрышқа тең бұрыш салу, бұрыштың биссектрисасын салу, кесіндіні қақ бөлу; | |
7-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
8-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
7-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
Көпбұрыштар. Төртбұрыштар | Көпбұрыш. |
8.1.1.1 – сынық сызық ұғымын білу; |
Параллелограмм, ромб, тіктөртбұрыш, шаршы және олардың қасиеттері мен белгілері |
8.1.1.4 - параллелограмм анықтамасын білу; | |
Фалес теоремасы. Пропорционал кесінділер |
8.1.1.8 - Фалес теоремасын білу және қолдану; | |
Трапеция, оның түрлері мен қасиеттері. Трапеция мен үшбұрыштың орта сызықтары |
8.1.1.10 - трапецияның анықтамасын, түрлерін және қасиеттерін білу; | |
Үшбұрыштың тамаша нүктелері | 8.1.3.1 - үшбұрыштың қабырғаларына жүргізілген медианалар, биссектрисалар, биіктіктер және орта перпендикулярлар қасиеттерін білу және қолдану; | |
2-тоқсан | ||
Тікбұрышты үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштары арасындағы қатыстар | Тікбұрышты үшбұрыштың сүйір бұрыштарының тригонометриялық функциялары. Пифагор теоремасы |
8.1.3.2 - бұрыштың синусы, косинусы, тангенсі және котангенсінің тікбұрышты үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштарының қатыстары арқылы берілген анықтамаларын білу; |
Негізгі тригонометриялық тепе-теңдіктер | 8.1.3.18 - Пифагор теоремасын пайдаланып,
8.1.3.19 - a және (900-a) бұрыштарының синусы, косинусы, тангенсі және котангенсі арасындағы байланыстарды білу және қолдану; 8.1.3.5 - бұрышты оның синусы, косинусы, тангенсі және котангенсінің белгілі мәні бойынша салу; | |
Тікбұрышты үшбұрыштарды шешу |
8.1.3.6 - тікбұрышты үшбұрышты 300, 450, 600 -қа тең бұрыштардың синус, косинус, тангенс және котангенсінің мәндерін табу үшін қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Аудан | Фигураның ауданы және оның қасиеттері |
8.1.3.9 - көпбұрыш ауданының анықтамасы мен қасиеттерін білу; |
Төртбұрыштар мен үшбұрыштардың аудандары |
8.1.3.11 - параллелограммның, ромбтың ауданы формулаларын білу және қолдану; | |
4-тоқсан | ||
Жазықтықтағы тікбұрышты координаталар жүйесі | Жазықтықтағы координаталар әдісі |
8.1.3.14 - жазықтықта координаталарымен берілген екі нүктенің арақашықтықтығын есептеу;
8.1.3.17 - түзудің теңдеуін білу: ax +by + c = 0; |
8-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
9-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
8-сыныптағы геометрия курсын қайталау | ||
Жазықтықтағы векторлар | Вектор. Векторларға амалдар қолдану. Коллинеар және коллинеар емес векторлар |
9.1.4.1 - вектордың, коллинеар векторлардың, тең векторлардың, нөлдік вектордың, бірлік вектордың және вектор ұзындығының анықтамаларын білу; |
Вектордың координаталары. Координаталық түрде берілген векторларға амалдар қолдану |
9.1.3.1 - вектордың координаталарының анықтамасын білу; | |
2-тоқсан | ||
Жазықтықтағы түрлендірулер | Қозғалыс және оның қасиеттері |
9.1.4.5 - қозғалыстың түрлерін және қасиеттерін білу; |
Ұқсас фигуралар және олардың қасиеттері. Үшбұрыштар ұқсастығының белгілері |
9.1.4.7 - ұқсас фигуралардың анықтамасын және қасиеттерін білу; | |
3-тоқсан | ||
Үшбұрыштарды шешу | Үшбұрыштарды шешу |
9.1.3.6 - косинустар теоремасын білу және қолдану;
9.1.3.9 - шеңберге іштей немесе сырттай сызылған үшбұрыштардың аудандарын пайдаланып шеңбердің радиусын табу формулаларын білу және қолдану; |
4-тоқсан | ||
Шеңбер. Көпбұрыштар | Шеңбер және дөңгелек. Доғаның ұзындығы. Дөңгелек, сектор және сегменттің аудандары |
9.1.1.1 - доға ұзындығының формуласын білу және қолдану; |
Дұрыс көпбұрыштар және шеңбер |
9.1.2.1 - шеңберге іштей және сырттай сызылған төртбұрыштардың қасиеттері мен белгілерін білу және қолдану; | |
7-9-сыныптардағы геометрия курсын қайталау | ||
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. Бағдарлама бастауыш мектепке арналған "Жаратылыстану" пәні бағдарламасының логикалық жалғасы болып табылады.
3. 5-6-сыныптың оқушыларына жаратылыстану бағытында білім беру, олардың білім құмарлықтарының дамуына, әлем жайлы ой-өрістерінің кеңеюіне, ғылымды ұғыну мен қоршаған әлемді тұтастай қабылдауларының дамуына, қоршаған әлемді бағалай және қорғай білу біліктіліктерінің дамуына көмектеседі.
4. Негізгі мектепте "Жаратылыстану" пәнін оқу:
1) қоршаған әлемнің көп қырлылығын, табиғи құбылыстар мен үдерістердің өзара байланысын және себептерін;
2) көптүрлі табиғат құбылыстары мен нысандарын жүйелеу принциптерін түсінуге мүмкіндік береді;
5. "Жаратылыстану" пәнінен оқу бағдарламасы негізгі мектепте зерттеу, ойлау, коммуникативтік дағдылар мен біліктіліктер негіздерінің қалыптасуына бағытталған:
1) гипотеза құру және оларды тексерудің жолдарын ұсыну, эксперименттер арқылы алынған мәліметтер негізінде қорытынды жасау;
2) зерттеу мәселелерін дұрыс алу, зерттеу жұмысының жоспарын құру, бақылаулар мен эксперименттер нәтижелерін бағалау және сипаттау, қорытынды шығару;
3) бұқаралық ақпараттық құралдары хабарламаларындағы, интернет желісі ресурстарындағы, ғылыми-көпшілік әдебиеттердегі жаратылыстану бағытындағы ақпараттармен жұмыс: іздеу әдістерін игеру, ақпараттың мағыналық негізін анықтау және ақпараттың растығын бағалау;
4) зерттеу қорытындыларын түрлі формада ұсыну;
5) жаратылыстану ғылымы бағытындағы маңызды жетістіктердің қолданбалы мәнін түсіндіру.
6. "Жаратылыстану" пәні негізгі мектептегі "Биология", "География", "Химия", "Физика" пәндерін зерделеу, негізін қалауға бағытталған кіріктірілген курс болып табылады.
7. Бағдарламаның мақсаты оқушыларды жаратылыстану ғылымы тұрғысынан табиғат пен қоғамның өзара байланысы, табиғаттағы заңдылықтардың біртұтастығы туралы білім, ұғым, түсінік қалыптастыру және білімдерін күнделікті өмірде кездесетін табиғат құбылыстары мен үдерістерін түсіндіру, сипаттау, болжау үшін қолдану білігін дамытуға бағытталған.
8. Пән бағдарламасы келесі міндеттерді шешуге бағытталған:
1) әлемнің қазіргі заманғы жаратылыстану ғылымы тұрғысынан қалыптасқан бейнесі мен жаратылыстану ғылымдарының әдістері туралы білім негіздерін қалыптастыру; жаратылыстанудың техника мен технология дамуына елеулі ықпал еткен маңызды идеяларымен, жетістіктерімен таныстыру;
2) білімдерін қоршаған әлемнің құбылыстарын түсіндіру үшін қолдану және бұқаралық ақпараттық құралдары, интернет ресурстары, арнайы және ғылыми-көпшілік әдебиеттерден алынған жаратылыстану ғылымы тұрғысынан және өмірлік маңызды мазмұны бар ақпаратты қабылдау біліктіліктеріне ие болу;
3) зияткерлік, шығармашылық қабілеттерді, сын тұрғысынан ойлау қабілетін қарапайым зерттеулер, құбылыстарды талдау, жаратылыстану ғылымдық ақпаратты қабылдау және түсіндіру барысында дамыту;
4) күнделікті өмірде тіршілік қауіпсіздігін қамтамасыз ету, заманауи технологияларды сауатты пайдалану, денсаулық пен қоршаған ортаны қорғау үшін жаратылыстану ғылымдары бойынша білімдерін қолдану.
2-тарау. "Жаратылыстану" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
9. "Жаратылыстану" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 5-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты;
2) 6-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
10. "Жаратылыстану" пәні бойынша оқу бағдарламасының мазмұны оқу бөлімдерінен тұрады.
11. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарынан құралған бөлімшелерден тұрады.
12. Әрбір бөлімшенің ішінде бірізділікті сақтай отырып құрастырылған оқу мақсаттары мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға және оқушылардың жетістіктерін бағалауға, сонымен қатар оларға оқудың келесі кезеңдерінен хабардар болуға мүмкіндік береді.
13. Оқу пәнінің мазмұны 7 бөлімді қамтиды:
ғылым әлемі;
ғалам. Жер. Адам;
заттар және материалдар;
тірі және жансыз табиғаттағы үдерістер;
энергия және қозғалыс;
экология және тұрақты даму;
әлемді өзгертетін жаңалықтар.
"Ғылым әлемі" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
ғылымның рөлі. зерттеуді жоспарлау;
деректерді жинау және талдау;
15. "Ғалам. Жер. Адам" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) макро- және микроәлем. жер ғаламшарының пайда болуы ;
2) жердің құрылысы мен құрамы. жер қабықтары;
3) жерде тіршіліктің пайда болуы;
4) жергілікті жердің жоспары. шартты белгілер;
5) материктермен мұхититтарды игеру, зерттеу тарихы;
6) әлем халқының нәсілдік құрамы;
16. "Заттар және материалдар" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
қатты, сұйық және газтәрізді заттардың құрылымы;
заттардың құрылымы және қасиеттері;
қоспа түрлері және бөлу әдістері;
заттарды жіктеу;
17."Тірі және жансыз табиғаттағы үдерістер" бөлімі келесі бөлімшелерді
қамтиды:
табиғаттағы кездесетін үдерістер;
тірі табиғаттағы үдерістер;
табиғатта жүретін үдерістердің себептері;
тірі ағзалардың қасиеттері;
фотосинтезге қажетті жағдайлар. фотосинтез.
18. "Энергия және қозғалыс" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) энергия түрлері;
2) температура және жылу энергиясы;
3) ғимараттарды жылулық оқшаулау;
4) энергияның өзара айналуы;
5) жанды және табиғаттағы қозғалыс;
19. "Экология және тұрақты даму" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
1) экожүйе түрлері және құрамдас бөліктері;
2) табиғи және жасанды экожүйелер мен оларға әсер етітін экологиялық факторлар;
3) тірі ағзалардың алуан түрлілігі;
4) Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы
5) Қазақстан Республикасының экологиялық мәселелері (жергілікті компонент негізінде).
20."Әлемді өзгертетін ашылулар" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:
әлемді өзгерткен жаңалықтар;
болашақ жаңалықтары.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
21. Бағдарламада оқыту мақсаттарын пайдалану ыңғайлылығы үшін кодтау енгізілді. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшенің, төртінші сан – оқыту мақсатының реттік санын білдіреді. Мысалы, 5.1.2.1 кодында "5" сынып, "1.2" екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "1" оқыту мақсатының реттік саны.
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
Бөлімдер | Бөлімшелер | 5-сынып | 6-сынып |
1. Ғылым әлемі |
Ғылымның рөлі |
5.1.1.1 ғылымның қызметтерін адам іс-әрекетінің түрі ретінде анықтау |
6.1.1.1 жаратылыстану ғылымдарының зерттеу нысандарын тізіп атау |
Деректерді жинау және талдау |
5.1.3.1 нысандар параметрлерін өлшем бірліктермен анықтау; |
6.1.3.1 Халықаралық бірліктер жүйесінің өлшем бірліктерін пайдалану | |
2. Ғалам. Жер. Адам | Макроәлем және микроәлем Жер ғаламшарының пайда болуы |
5.2.1.1 макро- және микроәлем нысандарын ажырата білу және мысалдар келтіру | 6.2.1.1 макро- және микроәлем нысандарының параметрлерін атау |
Жердің құрылысы мен құрамы |
5.2.2.2 Жердің құрылысы мен құрамын атау. | 6.2.3.1 жердің сыртқы қабықтарының өзара әрекеттесу тәсілдерін түсіндіру | |
Жерде тіршіліктің пайда болуы | 5.2.4.1 Жерде тіршіліктің пайда болуын сипаттау | 6.2.3.2 жерде байқалатын үдерістер мен құбылыстарды түсіндіру; | |
Жергілікті жердің жоспары. Шартты белгілер |
5.2.5.1 "жоспар" және "шартты белгілер" ұғымдарын түсіндіру | 6.2.5.1 шартты белгілерді, масштабты қолданып, географиялық координаттарды анықтау, географиялық карталарды оқу; | |
Материктермен мұхититтарды игеру, зерттеу тарихы |
5.2.6.1 материктер мен дүние бөліктерін игеру және зерттеу тарихын сипаттау; | 6.2.6.1 жоспар бойынша материктер мен олардың физикалық-географиялық аймақтарының ерекшеліктерін анықтап, сипаттау | |
Дүниежүзі халқының нәсілдік құрамы | 5.2.7.1 дүниежүзі халқының нәсілдік құрамын, негізгі нәсілдер мен нәсіларалық топтардың таралу аймақтарын анықтау. | 6.2.7.1 халықтың қоныстану заңдылықтарын және халық тығыздығын анықтау; | |
3. Заттар және материалдар | Қатты, сұйық және газтәрізді заттардың құрылымы |
5.3.1.1 бөлшектердің сұйық және газтектес заттарда таралуын түсіндіру; |
6.3.1.1 атом мен молекулаларды, қарапайым және күрделі заттарды айыра білу; |
| 5.3.1.3 заттардың қасиеттерін: тығыздығын, аққыштығын, жылу және электрөткізгіштігін, созылғыштығын, иілімділігін сипаттау. |
6.3.1.3 заттардың | |
Физикалық және химиялық құбылыстар | 5.3.1.4 физикалық және химиялық құбылыстарды ажырату; | 6.3.3.2 тұрмыстық химия өнімдерін қолдану саласын және оларды қауіпсіз пайдалану ережелерін түсіндіру; | |
Таза заттар және қоспалар | 5.3.2.1 қоспалар мен таза заттарды ажырату; | 6.3.2.1 заттарды органикалық және бейорганикалық заттар күйінде жіктеу | |
Қоспа түрлері және бөлу әдістері | 5.3.2.2 қоспалардың түрлерін сипаттайды және бөлу әдістерін ұсыну; | 6.3.2.2 тірі және жансыз табиғатта қышқыл, сілтілі және бейтарап ортаны айыра біледі және әмбебап индикатор көмегімен ортаны анықтау | |
Заттарды жіктеу | 5.3.2.3 құрамы белгілі қоспалар дайындау; |
6.3.2.1 заттарды органикалық және бейорганикалық заттар күйінде жіктеу | |
Заттардың түзілуі және оларды алу | 5.3.3.1 кейбір табиғатта түзілген және жасанды жолмен алынған заттарға мысалдар келтіру. |
6.3.3.1 жасанды материалдардың артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтау; | |
4. Тірі және жансыз табиғаттағы үдерістер | Жансыз табиғаттағы кездесетін үдерістер | 5.4.1.1 жансыз табиғатта болатын үдерістерді атау (табиғатта заттардың айналымы, тау түзілу, үгілу, климаттық үдерістер) | 6.4.1.1 жансыз табиғаттағы болып жатқан үдерістерді модельдеу (таудың жасалу, мүжілу үдерістері, табиғатта заттардың айналымы); |
Жансыз табиғатта жүретін үдерістердің себептері | 5.4.1.2 жансыз табиғаттағы болып жатқан үдерістердің себеп-салдарларын түсіндіру | 6.4.1.2 табиғаттағы заттардың химиялық айналымын түсіндіру | |
Тірі ағзалардың қасиеттері | 5.4.2.1 тірі ағзалардың ортақ қасиеттерін сипаттау |
6.4.2.1 жасушаның негізгі компоненттерін анықтау; | |
Фотосинтез. |
5.4.2.2 фотосинтез үдерісін түсіндіру; |
6.4.2.3 тыныс алғанда және тыныс шығарғандағы ауа құрамындағы айырмашылықты зерттеу; | |
5. Энергия және қозғалыс | Энергия түрлері | 5.5.1.1 энергия түрлерін ажырату; | 6.5.1.1 энергия көздерін атау |
Температура және жылу энергиясы |
5.5.1.2 температура және жылу энергиясын ажырату; | 6.5.1.2 энергияны шығарумен және оның жұтылуымен байланысты үдерістерді атау және мысалдар келтіру; | |
Ғимараттарды жылулық оқшаулау | 5.5.1.4 Ғимараттарда жылу оқшаулағыштарын; пайдаланудың практикалық әдістерін түсіндіру; | 6.5.1.3 электр энергиясының бірлігін атау; құнын есептеу; баламалы көздерін ұсыну; | |
Энергияның өзара айналуы | 5.5.1.5 энергияның өзара айналымына мысалдар келтіру; | 6.5.1.2 энергияны шығарумен және оның жұтылуымен байланысты үдерістерді атау және мысалдар келтіру; | |
Жанды және табиғаттағы қозғалыс |
5.5.2.1 тірі және жансыз табиғатта қозғалыстың маңыздылығына мысалдар келтіреді және түсіндіру; |
6.5.2.1 қозғалыстың салыстырмалылығына мысалдар келтіру және түсіндіру; | |
6. Экология және тұрақты даму | Экожүйе |
5.6.1.1 экожүйенің құрамдас бөліктерін анықтау; | 6.6.1.1 экожүйе құрамдас бөліктерінің өзара байланысын график түрінде көрсету және түсінду; |
Экожүйелердің қызмет етуіне экологиялық |
5.6.1.3 экологиялық факторлардың экожүйе қызметіне ықпал етуін түсіндіру; |
6.6.1.2 экожүйе ауысымдарының себептерін түсіндіру | |
Тірі ағзалардың алуан түрлілігі | 5.6.2.1 ағзаларды тірі табиғат дүниелеріне жіктеу; |
6.6.2.1 өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін анықтау үшін ағзалардың өзіндік ерекшеліктерін қолдану; | |
Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы | 5.6.3.1 Қазақстанның Қызыл кітабының маңыздылығын анықтау | 6.6.3.1 өзінің аймағындағы кейбір экологиялық мәселелердің себептерін талдау | |
Қазақстан Республикасының экологиялық мәселелері (жергілікті компонент негізінде) |
5.6.3.2 Қазақстан Республикасының экологиялық мәселелерін атау; | 6.6.3.2 экологиялық мәселелерді шешу жолдарын ұсыну | |
7.Әлемді өзгертетін жаңалықтар | Әлемді өзгертетін жаңалықтар | 5.7.1.1 әлемді өзгерткен ғылыми жаңалықтарға мысалдар келтіру |
6.7.1.1 әлемді өзгерткен жаңалықтардың маңызын талқылау; |
Болашақ жаңалықтары | 5.7.1.2 болашақ ғылыми зерттеулер үшін зерттеу идеяларын ұсыну | 6.7.1.3 ғылыми зерттеулердің бағыттарының болашақтағы дамуына болжам жасау | |
22. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
23. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6-сыныптарына арналған "Жаратылыстану" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 5-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1. Ғылым әлемі |
Ғылымның рөлі |
5.1.1.1 ғылымның қызметтерін адам іс-әрекетінің түрі ретінде анықтау |
Деректерді жинау және талдау |
5.1.3.1 нысандар параметрлерін өлшем бірліктермен анықтау; | |
2. Ғалам. Жер. Адам | Макроәлем және микроәлем Жер ғаламшарының пайда болуы |
5.2.1.1 макро- және микроәлем нысандарын ажырата білу және мысалдар келтіру |
Жердің құрылысы мен құрамы |
5.2.2.2 Жердің құрылысы мен құрамын атау. | |
Жерде тіршіліктің пайда болуы | 5.2.4.1 Жерде тіршіліктің пайда болуын сипаттау | |
Жергілікті жердің жоспары. Шартты белгілер |
5.2.5.1 "жоспар" және "шартты белгілер" ұғымдарын түсіндіру | |
Материктермен мұхититтарды игеру, зерттеу тарихы |
5.2.6.1 материктер мен дүние бөліктерін игеру және зерттеу тарихын сипаттау; | |
Дүниежүзі халқының нәсілдік құрамы | 5.2.7.1 дүниежүзі халқының нәсілдік құрамын, негізгі нәсілдер мен нәсіларалық топтардың таралу аймақтарын анықтау. | |
2-тоқсан | ||
3. Заттар және материалдар | Қатты, сұйық және газтәрізді заттардың құрылымы |
5.3.1.1 бөлшектердің сұйық және газтектес заттарда таралуын түсіндіру; |
| 5.3.1.3 заттардың қасиеттерін: тығыздығын, аққыштығын, жылу және электрөткізгіштігін, созылғыштығын, иілімділігін сипаттау. | |
Физикалық және химиялық құбылыстар | 5.3.1.4 физикалық және химиялық құбылыстарды ажырату; | |
Таза заттар және қоспалар | 5.3.2.1 қоспалар мен таза заттарды ажырату; | |
Қоспа түрлері және бөлу әдістері | 5.3.2.2 қоспалардың түрлерін сипаттайды және бөлу әдістерін ұсыну; | |
Заттарды жіктеу | 5.3.2.3 құрамы белгілі қоспалар дайындау; | |
Заттардың түзілуі және оларды алу | 5.3.3.1 кейбір табиғатта түзілген және жасанды жолмен алынған заттарға мысалдар келтіру. | |
3-тоқсан | ||
4. Тірі және жансыз табиғаттағы үдерістер | Жансыз табиғаттағы кездесетін үдерістер | 5.4.1.1 жансыз табиғатта болатын үдерістерді атау (табиғатта заттардың айналымы, тау түзілу, үгілу, климаттық үдерістер) |
Жансыз табиғатта жүретін үдерістердің себептері | 5.4.1.2 жансыз табиғаттағы болып жатқан үдерістердің себеп-салдарларын түсіндіру | |
Тірі ағзалардың қасиеттері | 5.4.2.1 тірі ағзалардың ортақ қасиеттерін сипаттау | |
Фотосинтез. |
5.4.2.2 фотосинтез үдерісін түсіндіру; | |
5. Энергия және қозғалыс | Энергия түрлері | 5.5.1.1 энергия түрлерін ажырату; |
Температура және жылу энергиясы |
5.5.1.2 температура және жылу энергиясын ажырату; | |
Ғимараттарды жылулық оқшаулау | 5.5.1.4 Ғимараттарда жылу оқшаулағыштарын; пайдаланудың практикалық әдістерін түсіндіру; | |
Энергияның өзара айналуы | 5.5.1.5 энергияның өзара айналымына мысалдар келтіру; | |
Жанды және табиғаттағы қозғалыс |
5.5.2.1 тірі және жансыз табиғатта қозғалыстың маңыздылығына мысалдар келтіреді және түсіндіру; | |
4-тоқсан | ||
6. Экология және тұрақты даму | Экожүйе |
5.6.1.1 экожүйенің құрамдас бөліктерін анықтау; |
Экожүйелердің қызмет етуіне экологиялық |
5.6.1.3 экологиялық факторлардың экожүйе қызметіне ықпал етуін түсіндіру; | |
Тірі ағзалардың алуан түрлілігі | 5.6.2.1 ағзаларды тірі табиғат дүниелеріне жіктеу; | |
Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы | 5.6.3.1 Қазақстанның Қызыл кітабының маңыздылығын анықтау | |
Қазақстан Республикасының экологиялық мәселелері (жергілікті компонент негізінде) |
5.6.3.2 Қазақстан Республикасының экологиялық мәселелерін атау; | |
7.Әлемді өзгертетін жаңалықтар | Әлемді өзгертетін жаңалықтар | 5.7.1.1 әлемді өзгерткен ғылыми жаңалықтарға мысалдар келтіру |
Болашақ жаңалықтары | 5.7.1.2 болашақ ғылыми зерттеулер үшін зерттеу идеяларын ұсыну | |
2) 6 класс:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1. Ғылым әлемі |
Ғылымның рөлі |
6.1.1.1 жаратылыстану ғылымдарының зерттеу нысандарын тізіп атау |
Деректерді жинау және талдау |
6.1.3.1 Халықаралық бірліктер жүйесінің өлшем бірліктерін пайдалану | |
2. Ғалам. Жер. Адам | Макроәлем және микроәлем Жер ғаламшарының пайда болуы | 6.2.1.1 макро- және микроәлем нысандарының параметрлерін атау |
Жердің құрылысы мен құрамы | 6.2.3.1 жердің сыртқы қабықтарының өзара әрекеттесу тәсілдерін түсіндіру | |
Жерде тіршіліктің пайда болуы | 6.2.3.2 жерде байқалатын үдерістер мен құбылыстарды түсіндіру; | |
Жергілікті жердің жоспары. Шартты белгілер | 6.2.5.1 шартты белгілерді, масштабты қолданып, географиялық координаттарды анықтау, географиялық карталарды оқу; | |
Материктермен мұхититтарды игеру, зерттеу тарихы | 6.2.6.1 жоспар бойынша материктер мен олардың физикалық-географиялық аймақтарының ерекшеліктерін анықтап, сипаттау | |
Дүниежүзі халқының нәсілдік құрамы | 6.2.7.1 халықтың қоныстану заңдылықтарын және халық тығыздығын анықтау; | |
2-тоқсан | ||
3. Заттар және материалдар | Қатты, сұйық және газтәрізді заттардың құрылымы |
6.3.1.1 атом мен молекулаларды, қарапайым және күрделі заттарды айыра білу; |
|
6.3.1.3 заттардың | |
Физикалық және химиялық құбылыстар | 6.3.3.2 тұрмыстық химия өнімдерін қолдану саласын және оларды қауіпсіз пайдалану ережелерін түсіндіру; | |
Таза заттар және қоспалар | 6.3.2.1 заттарды органикалық және бейорганикалық заттар күйінде жіктеу | |
Қоспа түрлері және бөлу әдістері | 6.3.2.2 тірі және жансыз табиғатта қышқыл, сілтілі және бейтарап ортаны айыра біледі және әмбебап индикатор көмегімен ортаны анықтау | |
Заттарды жіктеу |
6.3.2.1 заттарды органикалық және бейорганикалық заттар күйінде жіктеу | |
Заттардың түзілуі және оларды алу |
6.3.3.1 жасанды материалдардың артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтау; | |
3-четверть | ||
4. Тірі және жансыз табиғаттағы үдерістер | Жансыз табиғаттағы кездесетін үдерістер | 6.4.1.1 жансыз табиғаттағы болып жатқан үдерістерді модельдеу (таудың жасалу, мүжілу үдерістері, табиғатта заттардың айналымы); |
Жансыз табиғатта жүретін үдерістердің себептері | 6.4.1.2 табиғаттағы заттардың химиялық айналымын түсіндіру | |
Тірі ағзалардың қасиеттері |
6.4.2.1 жасушаның негізгі компоненттерін анықтау; | |
Фотосинтез. |
6.4.2.3 тыныс алғанда және тыныс шығарғандағы ауа құрамындағы айырмашылықты зерттеу; | |
5. Энергия және қозғалыс | Энергия түрлері | 6.5.1.1 энергия көздерін атау |
Температура және жылу энергиясы | 6.5.1.2 энергияны шығарумен және оның жұтылуымен байланысты үдерістерді атау және мысалдар келтіру; | |
Ғимараттарды жылулық оқшаулау | 6.5.1.3 электр энергиясының бірлігін атау; құнын есептеу; баламалы көздерін ұсыну; | |
Энергияның өзара айналуы | 6.5.1.2 энергияны шығарумен және оның жұтылуымен байланысты үдерістерді атау және мысалдар келтіру; | |
Жанды және табиғаттағы қозғалыс |
6.5.2.1 қозғалыстың салыстырмалылығына мысалдар келтіру және түсіндіру; | |
4-тоқсан | ||
6. Экология және тұрақты даму | Экожүйе | 6.6.1.1 экожүйе құрамдас бөліктерінің өзара байланысын график түрінде көрсету және түсінду; |
Экожүйелердің қызмет етуіне экологиялық |
6.6.1.2 экожүйе ауысымдарының себептерін түсіндіру | |
Тірі ағзалардың алуан түрлілігі |
6.6.2.1 өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін анықтау үшін ағзалардың өзіндік ерекшеліктерін қолдану; | |
Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы | 6.6.3.1 өзінің аймағындағы кейбір экологиялық мәселелердің себептерін талдау | |
Қазақстан Республикасының экологиялық мәселелері (жергілікті компонент негізінде) | 6.6.3.2 экологиялық мәселелерді шешу жолдарын ұсыну | |
7.Әлемді өзгертетін жаңалықтар | Әлемді өзгертетін жаңалықтар |
6.7.1.1 әлемді өзгерткен жаңалықтардың маңызын талқылау; |
Болашақ жаңалықтары | 6.7.1.3 ғылыми зерттеулердің бағыттарының болашақтағы дамуына болжам жасау | |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Физика" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. 7-9-сыныптардағы физика курсын оқытудың мақсаты – оқушылардың ғылыми көзқарасының негізін қалыптастыру. Әлемнің жаратылыстанымдық-ғылыми бейнесін тұтастай қабылдауды, бақылау қабілеттерін дамыту және табиғат құбылыстарын талдау және таңдау арқылы өмірге қажетті практикалық есептердің шешімдерін таба білуге дағдыландыру.
3. Мақсатқа сәйкес оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
оқушылардың әлемнің қазіргі физикалық бейнесінің негізінде жатқан іргелі заңдылықтар мен принциптер туралы білімді, табиғатты танудың ғылыми әдістерін меңгеру;
оқушылардың зияткерлік, ақпараттық, коммуникативтік және рефлективтік мәдениетін дамытуға, физикалық экспериментті орындау және зерттеу жұмыстарын жүргізу дағдыларын дамыту;
оқу және зерттеу қызметіне жауапкершілікпен қарауға тәрбиелеу;
табиғат ресурстарын пайдалануда және қоршаған ортаны қорғауда, адамды және қоғамды қауіпсіз өмір сүрумен қамтамасыз етуде меңгерген дағдыларды қолдану болып табылады.
2-тарау. "Физика" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Физика" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 7-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты;
2) 8-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты;
3) 9-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
5. Оқу пәнінің мазмұны 8 бөлімді қамтиды: физикалық шамалар мен өлшеулер, механика, жылу физикасы, электр және магнетизм, геометриялық оптика, кванттық физика элементтері, астрономия негіздері, әлемнің қазіргі физикалық бейнесі.
6. "Физикалық шамалар мен өлшеулер" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: физика – табиғат туралы ғылым, физикалық шамалар мен өлшеулер.
7. "Механика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: кинематика негіздері, динамика негіздері, сақталу заңдары, статика, тербелістер мен толқындар.
8. "Жылу физикасы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: молекулалы-кинетикалық теория негіздері, термодинамика негіздері.
9. "Электр және магнетизм" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: электростатика негіздері, электр тогы, магнит өрісі, электромагниттік толқындар және тербеліс.
10. "Геометриялық оптика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: геометриялық оптика заңдары.
11. "Кванттық физика элементтері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
атом мен атом ядросының құрылысы, радиоактивтілік, элементар бөлшектер.
12. "Астрономия негіздері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады: жер және ғарыш, астрофизика элементтері.
13. "Әлемнің қазіргі физикалық бейнесі" бөлімі "Физиканың дүниетанымдық мәні" бөлімшесінен тұрады.
14. Оқу пәнінің 7-сыныптағы базалық білім мазмұны:
"Физика – табиғат туралы ғылым".Физика – табиғат туралы ғылым,табиғатты зерттеудің ғылыми әдістері; "Физикалық шамалар мен өлшеулер".Халықаралық бірліктер жүйесі (SI); скаляр және векторлық физикалық шамалар, өлшеулер мен есептеулердің дәлдігі, үлкен және кіші сандарды ықшамдап жазу;
№ 1-зертханалық жұмыс: кішкентай денелердің өлшемін анықтау;
№ 2-зертханалық жұмыс: физикалық шамаларды өлшеу;
"Механикалық қозғалыс". Механикалық қозғалыс және оның сипаттамалары, санақ жүйесі, қозғалыстың салыстырмалылығы, түзусызықты бірқалыпты және бірқалыпсыз қозғалыстар, жылдамдық және орташа жылдамдықты есептеу, әртүрлі механикалық қозғалыстардың графиктері;
"Тығыздық". Масса және денелердің массасын өлшеу, дұрыс және дұрыс емес пішінді денелердің көлемін өлшеу, заттың тығыздығы және тығыздықтың өлшем бірлігі, тығыздықты есептеу;
№ 3-зертханалық жұмыс: сұйықтар мен қатты денелердің тығыздығын анықтау;
"Денелердің өзара әрекеттесуі". Инерция құбылысы, күш, тартылыс құбылысы және ауырлық күші, салмақ, деформация, серпімділік күші, Гук заңы, үйкеліс күші, үйкеліс әрекетін техникада ескеру, бір түзу бойымен денеге әсер еткен күштерді қосу;
№ 4-зертханалық жұмыс: серпімді деформацияларды зерделеу;
№ 5-зертханалық жұмыс: сырғанау үйкеліс күшін зерттеу;
"Қатты денелер, сұйықтар және газдардағы қысым". Газдардың, сұйықтардың және қатты денелердің молекулалық құрылымы, қатты денелердегі қысым, сұйықтар мен газдардағы қысым, Паскаль заңы, қатынас ыдыстар, гидравликалық машиналар, атмосфералық қысым, атмосфералық қысымды өлшеу, манометрлер, сорғылар, кері итеруші күш;
№ 6-зертханалық жұмыс: Архимед заңын зерделеу;
№ 7-зертханалық жұмыс: дененің сұйықта жүзу шарттарын анықтау;
"Жұмыс және қуат". Механикалық жұмыс, қуат;
"Энергия". Кинетикалық энергия, потенциалдық энергия, энергияның сақталуы және басқа түрге айналуы;
"Жай механизмдер". Жай механизмдер, дененің массалық центрі, иіндіктің тепе-теңдік шарты, пайдалы әрекет коэффициенті;
№ 8-зертханалық жұмыс: Жазық фигураның массалар центрін анықтау;
№ 9-зертханалық жұмыс: иіндіктің тепе-теңдік шарттарын анықтау;
№ 10-зертханалық жұмыс: көлбеу жазықтықтың пайдалы әрекет коэффициентін анықтау;
9) "Жер және Ғарыш". Аспан денелері туралы ғылым, күн жүйесі, күнтізбе негіздері (тәулік, ай, жыл).
Оқу пәнінің 8-сыныптағы базалық білім мазмұны:
1) "Жылулық құбылыстар". Жылулық қозғалыс, броундық қозғалыс, диффузия, температура, оны өлшеу тәсілдері, температураның шкалалары, ішкi энергия, ішкi энергияны өзгерту тәсiлдерi, жылуөткізгіштік, конвекция, сәуле шығару, табиғаттағы және техникадағы жылу берілу, жылу мөлшері, заттың меншікті жылу сыйымдылығы, отынның энергиясы, отынның меншікті жану жылуы, жылу үдерістеріндегі энергияның сақталу және басқа түрге айналу заңы;
№ 1-зертханалық жұмыс: әртүрлi температурадағы суларды араластырғандағы жылу мөлшерлерін салыстыру;
2) "Заттың агрегаттық күйлері". Қатты денелердiң балқуы және қатаюы, балқу температурасы, меншiктi балқу жылуы, булану және конденсация, қаныққан және қанықпаған булар, қайнау, меншiктi булану жылуы, қайнау температурасының атмосфералық қысымға байланыстылығын анықтау;
№ 2-зертханалық жұмыс: мұздың меншiктi балқу жылуын анықтау;
практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару, заттың фазалық ауысу графигін зерттеу, мұздың балқу температурасын зерттеу, булану жылдамдығының әртүрлі факторларға тәуелділігін зерттеу;
3) "Термодинамика негiздерi". Термодинамиканың бiрiншi заңы, газдың және будың жұмысы, жылу үдерістерінің қайтымсыздығы, термодинамиканың екінші заңы, жылу қозғалтқыштары,жылу қозғалтқыштарының пайдалы әрекет коэффициенті, Жылу машиналарын пайдаланудағы экологиялық мәселелер;
4) "Электростатика негіздері". Денелердің электрленуі, электр заряды, өткізгіштер мен диэлектриктер, электр зарядының сақталу заңы,қозғалмайтын зарядтардың өзара әрекеттесуi, Кулон заңы, элементар электр заряды, электр өрiсi, электр өрісінің кернеулігі, электр өрісінің потенциалы және потенциалдар айырымы, конденсатор;
5) "Тұрақты электр тогы. Электр тогы, электр тогы көздері, электр тізбегі және оның құрамды бөліктері, ток күшi, кернеу, тiзбек бөлiгi үшiн Ом заңы, өткiзгiштiң электр кедергiсi, өткiзгiштiң меншiктi кедергiсi, реостат, өткiзгiштердi тiзбектей және параллель қосу, электр тогының жұмысы мен қуаты, электр тогының жылулық әсері, Джоуль-Ленц заңы, металдардағы электр кедергісінің температураға тәуелділігі, асқын өткізгіштік, электрқыздырғыш құралдар, кыздыру шамдары, қысқа тұйықталу, балқымалы сақтандырғыштар, электр тогының химиялық әсерi (Фарадейдiң заңы);
№ 3-зертханалық жұмыс: электр тiзбегiн құрастыру және оның әртүрлi бөлiктерiндегi ток күшiн өлшеу;
№ 4-зертханалық жұмыс: тiзбек бөлiгi үшiн ток күшінің кернеуге тәуелділігін зерттеу;
№ 5-зертханалық жұмыс: өткiзгiштердi тiзбектей және параллель қосуды зерделеу;
№ 6-зертханалық жұмыс: электр тогының жұмысы мен қуатын анықтау;
6) "Электромагниттік құбылыстар". Тұрақты магниттер, магнит өрiсi, тогы бар түзу өткізгіштің магнит өрiсi, тогы бар шарғының магнит өрiсi, электромагниттер және оларды қолдану;магнит өрiсiнiң тогы бар өткiзгiшке әрекеті, электроқозғалтқыш; электр өлшеуіш құралдар,электромагниттiк индукция, генераторлар;
№ 7-зертханалық жұмыс: тұрақты магниттiң қасиеттерiн оқып-үйрену және магнит өрiсiнiң бейнесiн алу;
№ 8-зертханалық жұмыс: электрмагниттi құрастыру және оның әсерiн сынау;
7) "Жарық құбылыстары". Жарықтың түзу сызықты таралу заңы, жарықтың шағылуы, шағылу заңдары, жазық айналар, сфералық айналар, сфералық айна көмегімен кескін алу, жарықтың сынуы, жарықтың сыну заңы, толық ішкі шағылу, линзалар, линзаның оптикалық күшi, жұқа линзаның формуласы, линзаның көмегімен кескiн алу, көз - оптикалық жүйе, көздiң көру кемшіліктері және оларды түзету әдiстері, оптикалық аспаптар;
№ 9-зертханалық жұмыс: шынының сыну көрсеткiшiн анықтау;
№ 10-зертханалық жұмыс: жұқа линзаның фокустық қашықтығын анықтау;
Оқу пәнінің 9-сыныптағы базалық білім мазмұны:
"Кинематика негіздері". Механикалық қозғалыс, векторлар және оларға амалдар қолдану, вектордың координаталар осьтеріне түсірілген проекциялары, түзусызықты теңайнымалы қозғалыс, үдеу, түзусызықты теңайнымалы қозғалыс кезіндегі жылдамдық және орын ауыстыру, дененiң еркiн түсуi, еркiн түсу үдеуi, қисықсызықты қозғалыс, материялық нүктенiң шеңбер бойымен бiрқалыпты қозғалысы, сызықтық және бұрыштық жылдамдықтар, центрге тартқыш үдеу;
№ 1-зертханалық жұмыс:теңүдемелі қозғалыс кезiндегi дененiң үдеуiн анықтау;
№ 2-зертханалық жұмыс: горизонталь лақтырылған дененің қозғалысын зерделеу;
"Астрономия негіздері". Жұлдызды аспан, аспан сферасы, аспан координаталарының жүйесі, әртүрлі географиялық ендіктегі аспан шырақтарының көрінерлік қозғалысы, жергілікті, белдеулік және бүкіләлемдік уақыт, Күн жүйесіндегі ғаламшарлардың қозғалыс заңдары, Күн жүйесі денесіне дейінгі ара қашықтықты параллакс әдісімен анықтау;
"Динамика негіздері". Ньютонның бiрiншi заңы, инерциялық санақ жүйелерi, механикадағы күштер, Ньютонның екiншi заңы, масса, Ньютонның үшінші заңы, Бүкiләлемдiк тартылыс заңы, дененің салмағы, салмақсыздық, денелердiң ауырлық күшiнiң әрекетiнен қозғалуы, Жердің жасанды серіктерінің қозғалысы;
"Сақталу заңдары". Дене импульсі және күш импульсі, импульстің сақталу заңы, реактивтi қозғалыс, механикалық жұмыс және энергия, энергияның сақталу және айналу заңы;
"Тербелістер және толқындар". Тербелмелі қозғалыс, тербелістер кезіндегі энергияның түрленуі, тербелмелі қозғалыстың теңдеуі, математикалық және серіппелі маятниктердің тербелістері, еркін және еріксіз тербелістер, резонанс, еркін электромагнитік тербелістер, толқындық қозғалыс, дыбыс, дыбыстың сипаттамалары, акустикалық резонанс, жаңғырық, электромагниттік толқындар, электромагниттік толқындар шкаласы;
№ 3-зертханалық жұмыс: математикалық маятниктің көмегімен еркін түсу үдеуін анықтау;
№ 4-зертханалық жұмыс: беттік толқындардың таралу жылдамдығын анықтау.
"Атом құрылысы. Атом құбылысы". Жылулық сәуле шығару; жарық кванттары туралы Планк гипотезасы, фотоэффект құбылысы, рентген сәулелері, радиоактивтілік, радиоактивті сәулеленудің табиғаты, Резерфорд тәжірибесі, атомның құрамы;
"Атом ядросы. Ядролық өзара әрекеттесу, ядролық күштер, массалар ақауы, атом ядросының байланыс энергиясы, ядролық реакциялар, радиоактивті ыдырау заңы, ауыр ядролардың бөлінуі, тізбекті ядролық реакция, ядролық реактор, термоядролық реакциялар, радиоизотоптар, радиациядан қорғану, элементар бөлшектер;
"Әлемнің қазіргі физикалық бейнесі". Физика және астрономияның дүниетанымдық маңызы, экологиялық мәдениет.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
17. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында "7" – сынып, "2.1" – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" – оқыту мақсатының реттік саны.
18. Білім алушылар білуі тиіс:
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1.1 Физика –табиғат туралы ғылым | ||
7.1.1.1 физикалық құбылыстарға мысалдар келтіру, табиғатты зерттеудің ғылыми әдістерін ажырату | ||
1.2 Физикалық шамалар | ||
7.1.2.1 физикалық шамаларды олардың SI(Халықаралық бірліктер жүйесі) жүйесіндегі өлшем бірліктерімен сәйкестендіру | ||
7.1.2.2 скаляр және векторлық шамаларды ажырату және мысалдар келтіру; | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1.3 Физикалық өлшеулер | ||
7.1.3.1 дененің ұзындығын, көлемін, температурасын және уақытты өлшеу, өлшеу нәтижелерін аспаптардың қателіктерін есепке ала отырып жазу | 8.1.3.1 эксперимент-тен деректерін жинақтау, талдау және өлшеу және қателіктерін ескеріп жазу | 9.1.3.1 алған нәтижені түсіндіру және қорытынды жасау |
7.1.3.2 кішкентай денелердің өлшемін қатарлау әдісі арқылы анықтау | 8.1.3.2 тәжірибені жүргізуге әсер ететін факторларды анықтау | 9.1.3.2 эксперименттің нәтижесіне әсер ететін факторларды талдау және экспериментті жүргізуді жақсарту жолдарын ұсыну |
7.1.3.3 физика кабинетінде қауіпсіздік ережелерін білу және сақтау | 8.1.3.3 физика кабинетінде қауіпсіздік ережелерін білу және сақтау | 9.1.3.3 физика кабинетінде қауіпсіздік ережелерін білу және сақтау |
2.1 Кинематика негіздері | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.2.1.1 терминдердің физикалық мағынасын түсіндіру - материялық нүкте, санақ жүйесі, қозғалыстың салыстырмалылығы, траектория, жол, орын ауыстыру, механикалық қозғалыстың салыстырмалылығына мысалдар келтіру | 9.2.1.1 материялық нүкте, санақ жүйесі, механикалық қозғалыстың салыстырмалылығы ұғымдарының мағынасын түсіндіру, жылдамдықтарды қосу және орын ауыстыру теоремаларын қолдану | |
7.2.1.2 түзу сызықты бірқалыпты қозғалысты және бірқалыпсыз қозғалысты ажырата білу | 9.2.1.2 векторларды қосу, азайту, векторды скалярға көбейту вектордың координаталар остеріне проекцияларын анықтау, векторларды құраушыларға жіктеу | |
7.2.1.3 қозғалыстағы дененің жылдамдығы мен орташа жылдамдығын есептеу | 9.2.1.3 уақытқа тәуелділік графиктерінен орын ауыстыру, жылдамдық, үдеуді анықтау | |
7.2.1.4 s -тің t-ға тәуелділік графигін тұрғызуда координата осьтерінде және кестелерде өлшем бірліктерін дұрыс белгілеу | 9.2.1.4 түзу сызықты теңайнымалы қозғалыс кезіндегі жылдамдық және үдеу формулаларын есептер шығаруда қолдану, түзу сызықты теңайнымалы қозғалыс кезіндегі координата мен орын ауыстыру теңдеулерін есептер шығаруда қолдану | |
7.2.1.5 дененің орын ауыстыруының уақытқа тәуелділік графигінен келесі жағдайларды анықтау: | 9.2.1.5 тең үдемелі қозғалыс кезіндегі дененің үдеуін эксперименттік жолмен анықтау, тең үдемелі қозғалыс кезiндегiорын ауыстырудың және жылдамдықтың уақытқа тәуелділік графиктерін тұрғызу және оларды түсіндіру | |
7.2.1.6 бірқалыпты қозғалған дененің орын ауыстыруының уақытқа тәуелділік графигінен жылдамдығын анықтау | 9.2.1.6 еркін түсуді сипаттау үшін теңайнымалы қозғалыстың кинематикалық теңдеулерін қолдану | |
9.2.1.7 теңайнымалы және бірқалыпты қозғалыстың кинематикалық теңдеулерін қолдана отырып, горизонталь лақтырылған дененің қозғалысын сипаттау | ||
9.2.1.8 горизонталь лақтырылған дененің қозғалыс жылдамдығын анықтау, горизонталь лақтырылған дененің қозғалыс траекториясын сызу | ||
9.2.1.9 дененің шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалысын сызықтық және бұрыштық шамалар арқылы сипаттау, сызықтық және бұрыштық жылдамдықты байланыстыратын өрнекті есептер шығаруда қолдану | ||
9.2.1.10 центрге тартқыш үдеу формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
2.2 Динамика негіздері | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.2.2.1 инерция құбылысын түсіндіру және мысалдар келтіру | 9.2.2.1 инерция, инерттілік және инерциялық санақ жүйесі ұғымдарының мағынасын түсіндіру, Ньютонның бірінші заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | |
7.2.2.2 күнделікті өмірден күштердің әрекет етуіне мысалдар келтіру | 9.2.2.2 ауырлық күші, серпімділік күші, және үйкеліс күші табиғатын түсіндіру | |
7.2.2.3 пластикалық және серпімді деформацияларды ажырату, мысалдар келтіру | 9.2.2.3 Ньютонның екінші заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | |
7.2.2.4 серпімділік күшінің серіппенің ұзаруына тәуелділік графигінен қатаңдық коэффициентін анықтау | 9.2.2.4 Ньютонның үшінші заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | |
7.2.2.5 Гук заңының формуласы бойынша серпімділік күшін есептеу | 9.2.2.5 бүкіләлемдік тартылыс заңын тұжырымдау және оны есептер шығаруда қолдану | |
7.2.2.6 Үйкеліс күшінің түрлерін ажырату, оның пайдасы мен зиянына мысалдар келтіру | 9.2.2.6 үдеумен қозғалған дененің салмағын анықтау, салмақсыздық күйді түсіндіру | |
7.2.2.7 күштерді берілген масштабта графикалық түрде көрсету, денеге бір түзудің бойымен әрекет ететін күштердің тең әрекетті күшінің модулі мен бағытын анықтау | 9.2.2.7 ғарыш аппараттардың орбиталарын салыстыру, бірінші ғарыштық жылдамдықтың формуласын есептер шығаруда қолдану | |
7.2.2.8 масса, салмақ және ауырлық күші ұғымдарын ажырату | 9.2.2.8 тартылыс өрісіндегі дененің қозғалысын сипаттайтын шамаларды анықтау | |
7.2.2.9 электронды, серіппелі, иінді таразылардың көмегімен дененің массасын өлшеу | ||
7.2.2.10 әртүрлі пішіндегі қатты дененің немесе сұйықтың көлемін өлшеу үшін өлшеуіш цилиндрді(мензурка) қолдану | ||
7.2.2.11 тығыздықтың физикалық мағынасын түсіндіру, | ||
7.2.2.12 сұйықтар мен қатты денелердің тығыздығын тәжірибе арқылы анықтау, тығыздықтың формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
2.3 Сақталу заңдары | ||
7.2.3.1 механикалық жұмыс деген физикалық ұғымның мағынасын түсіндіру | 9.2.3.1 дене импульсі мен күш импульсін ажырату | |
7.2.3.2 механикалық энергияның екі түрін ажырату | 9.2.3.2 импульстің сақталу заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | |
7.2.3.3 кинетикалық энергия формуласын есептер шығаруда қолдану | 9.2.3.3 табиғаттағы және техникадағы реактивті қозғалысқа мысалдар келтіру Байқоныр ғарыш айлағының аймақтық және халықаралық маңыздылығына баға беру | |
7.2.3.4 жоғары көтерілген дене үшін потенциалдық энергиясының және серпімді дененің формуласын қолдану | 9.2.3.4 механикалық жұмысты аналитикалық және графиктік тәсілмен анықтау, жұмыс пен энергияның байланысын түсіндіру | |
7.2.3.5 энергияның түрленуіне мысалдар келтіру, және механикалық энергияның сақталу заңын есептер шығаруда қолдану | 9.2.3.5 энергияның сақталу заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | |
7.2.3.6 қуат ұғымының физикалық мағынасын түсіндіру | ||
7.2.3.7 механикалық жұмыс пен қуаттың формулаларын есептер шығаруда қолдану | ||
2.4 Статика | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.2.4.1 "Механиканың алтын ережесін" тұжырымдау және қарапайым механизмдердің қолданылуына мысалдар келтіру, күш моменті ұғымының физикалық мағынасын түсіндіру | ||
7.2.4.2 жазық фигураның массалық центрін тәжірибеде анықтау | ||
7.2.4.3 тәжірибеде иіндіктің тепе-теңдік шарттарын анықтау тепе-теңдікте тұрған денелер үшін күш моменттер ережесін тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | ||
7.2.4.4 көлбеу жазықтықтың пайдалы әсер коэффициентін тәжірибеде анықтау | ||
2.5 Тербелістер мен толқындар | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
9.2.5.1 еркін және еріксіз тербелістерге мысалдар келтіру, эксперименттік әдіспен амплитуда, период, жиілікті анықтау | ||
9.2.5.2 формулаларды қолданып, период, жиілік, циклдік жиілікті анықтау | ||
9.2.5.3 тербелмелі процесте энергияның сақталу заңын сипаттау | ||
9.2.5.4 гармоникалық тербелістердің графиктері бойынша координатаның, жылдамдықтың және үдеудің теңдеулерін жаза білу | ||
9.2.5.5 әртүрлі тербелмелі жүйедегі тербелістің пайда болу себептерін түсіндіру, маятниктер тербелісі периодының әртүрлі параметрлерге тәуелділігін зерттеу | ||
9.2.5.6 математикалық маятник периодының формуласынан еркін түсу үдеуін анықтау, период квадратының маятник ұзындығына тәуелділік графигін тұрғызу және талдау | ||
9.2.5.7 еріксіз тербеліс амплитудасының мәжбүрлеуші күштің жиілігіне тәуелділігін график бойынша сипаттау,резонанс құбылысын сипаттау | ||
9.2.5.8 толқын жылдамдығы, жиілігі және толқын ұзындығы формулаларын есеп шығаруда қолдану, көлденең және бойлық толқындарды салыстыру | ||
9.2.5.9 су бетіндегі толқындардың таралу жылдамдығын эксперимент түрінде анықтау | ||
9.2.5.10 дыбыстың пайда болу және таралу шарттарын атау, дыбыс сипаттамаларын дыбыс толқындарының жиілігі және амплитудасымен сәйкестендіру | ||
9.2.5.11 резонанстың пайда болу шарттарын атау және оның қолданылуына мысалдар келтіру | ||
9.2.5.12 жаңғырықтың пайда болу табиғатын және оны қолдану әдістерін сипаттау, табиғатта және техникада ультрадыбыс пен инфрадыбысты қолдануға мысалдар келтіру | ||
3.1 Молекулалы- кинетикалық теория негіздері | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.3.1.1 заттардың молекулалық құрылысы негізінде, газдардың сұйықтар мен қатты денелердің құрылымын сипаттау | 8.3.1.1 молекулалы- кинетикалық теорияның негізгі қағидаларын дәлелдейтін мысалдар келтіру және тәжірибені сипаттау | |
7.3.1.2 қысымның физикалық мағынасын түсіндіру және өзгерту әдістерін сипаттау, есептер шығаруда қатты дененің қысымының формуласын қолдану | 8.3.1.2 температураның мәндерін әр түрлі шкала (Цельсий, Кельвин) бойынша өрнектеу, температураны өлшеуді жылулық ұлғаю негізінде сипаттау | |
7.3.1.3 газ қысымын молекулалық құрылым негізінде түсіндіру | 8.3.1.3 молекула-кинетикалық теория негізінде қатты күйден сұйыққа және кері айналуды сипаттау | |
7.3.1.4 сұйықтықтағы гидростатикалық қысымның формуласын шығару және оны есептер шығаруда қолдану | 8.3.1.4 молекула-кинетикалық теория негізінде заттың сұйық күйден газ күйіне және кері айналуын сипаттау | |
7.3.1.5 қатынас ыдыстардың қолданылуына мысалдар келтіру | ||
7.3.1.6 гидравликалық машиналардың жұмыс істеу принципін сипаттау, гидравликалық машиналарды қолдану кезіндегі күштен ұтысты есептеу | ||
7.3.1.7 атмосфералық қысымның табиғатын түсіндіру және оны өлшеудің әдістерін ұсыну, манометр мен сорғылардың жұмыс істеу принципін сипаттау | ||
7.3.1.8 кері итеруші күшті анықтау және оның сұйыққа батырылған дененің көлеміне тәуелділігін зерттеу | ||
7.3.1.9 сұйықтар мен газдардағы кері итеруші күштің табиғатын түсіндіру | ||
7.3.1.10 есептер шығару кезінде Архимед заңын қолдану | ||
3.2 Термодинамика негіздері | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.3.2.1 дененің ішкі энергиясын өзгерту тәсілдерін сипаттау | ||
8.3.2.2 жылу берілудің түрлерін салыстыру, техникада және тұрмыста жылу берілу түрлерінің қолданылуына мысалдар келтіру | ||
8.3.2.3 жылу алмасу процесі кезінде алған немесе берген жылу мөлшерін анықтау | ||
8.3.2.4 заттың меншікті жылу сыйымдылығының мағынасын түсіндіру | ||
8.3.2.5 отынның жануы кезінде бөлінген жылу мөлшерін анықтау | ||
8.3.2.6 жылу құбылыстарындағы энергияның сақталу және айналу заңын зерттеу, жылулық тепе-теңдік теңдеуін есептер шығаруда қолдану | ||
8.3.2.7 балқу/кристалдану кезіндегі жұтылатын/бөлінетін жылу мөлшерінің формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
8.3.2.8 заттың балқу және қатаю процесі кезіндегі температураның уақытқа тәуелділік графигін талдау | ||
8.3.2.9 эксперимент көмегімен мұздың меншікті балқу жылуын анықтау | ||
8.3.2.10 заттың булану және конденсациялану кезіндегі температураның уақытқа тәуелділік графигін талдау, су буының мысалында қанығу күйін сипаттау | ||
8.3.2.11 меншікті булану жылуын анықтау, қайнау температурасының сыртқы қысымға тәуелділігін түсіндіру | ||
8.3.2.12 термодинамиканың бірінші заңының мағынасын түсіндіру | ||
8.3.2.13 термодинамиканың екінші заңының мағынасын түсіндіру | ||
8.3.2.14 жылу қозғалтқышының пайдалы әсер | ||
8.3.2.15 іштен жану қозғалтқышының, бу турбинасының жұмыс істеу принципін түсіну және сипаттау | ||
8.3.2.16 жылу қозғалтқыштарын жетілдіру жолдарын ұсыну, жылу машиналарының қоршаған ортаның экологиясына әсерін бағалау | ||
8.3.2.17 жылу қозғалтқыштарындағы энергияның түрленуін сипаттау | ||
4.1 Электростатика негіздері | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.4.1.1 электр зарядын сипаттау, үйкеліс арқылы денені электрлендіру және индукция құбылысын түсіндіру | ||
8.4.1.2 электрленудің оң және теріс әсерлеріне мысалдар келтіру | ||
8.4.1.3 электр зарядының сақталу заңын түсіндіру, Кулон заңын есептер шығаруда қолдану | ||
8.4.1.4 электр өрісі және оның күштік сипаттамасы ұғымдарының физикалық мағынасын түсіндіру | ||
8.4.1.5 біртекті электростатикалық өрістегі зарядқа әсер етуші күшті есептеу, электр өрісін күш сызықтар арқылы графиктік кескіндеу | ||
8.4.1.6 потенциалдың физикалық мағынасын түсіндіру, конденсаторлардың құрылысын және қолданылуын сипаттау | ||
4.2 Электр тогы | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.4.2.1 электр тогы ұғымын және электр тогының пайда болу шарттарын түсіндіру | ||
8.4.2.2 электр схемасын графикалық бейнелеуде электр тізбегі элементтерінің шартты белгілерін қолдану, кернеудің физикалық мағынасын, оның өлшем бірлігін түсіндіру | ||
8.4.2.3 электр тізбегіндегі ток күші мен кернеуді анықтау | ||
8.4.2.4 тұрақты температурада металл өткізгіштің вольт-амперлік сипаттамасын графикалық түрде бейнелеу және түсіндіру | ||
8.4.2.5 тізбек бөлігі үшін Ом заңын есептер шығаруда қолдану | ||
8.4.2.6 кедергінің физикалық мағынасын, оның өлшем бірлігін түсіну, есеп шығаруғанда өткiзгiштiң меншiктi кедергiсiн формуласын қолдану | ||
8.4.2.7 өткізгіштерді тізбектей жалғаудың заңдылықтарын эксперимент арқылы анықтау, өткізгіштерді параллель жалғаудың заңдылықтарын эксперимент арқылы анықтау | ||
8.4.2.8 өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғауда тізбек бөлігі үшін Ом заңын қолданып, электр тізбектеріне есептеулер жүргізу | ||
8.4.2.9 жұмыс және қуат формулаларын есептер шығаруда қолдану | ||
8.4.2.10 Джоуль-Ленц заңын есептер шығару үшін қолдану | ||
8.4.2.11 эксперимент көмегімен электр тогының жұмысы мен қуатын анықтау, кВтсағ өлшем бірлігін қолданып, электр энергиясының құнын практикалық есептеулермен алу | ||
8.4.2.12 металл өткізгіштердегі электр тогын және оның кедергісінің температураға тәуелділігін сипаттау | ||
8.4.2.13 қысқа тұйықталудың пайда болу себептерін және алдын алу амалдарын түсіндіру, сұйықтардағы электр тогын сипаттау | ||
4.3 Магнит өрісі | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.4.3.1 магниттердің негізгі қасиеттеріне сипаттама беру және магнит өрісін күш сызықтары арқылы графикалық бейнелеу | ||
8.4.3.2 магнит өрісінің сипаттамаларын түсіндіру; тогы бар түзу өткізгіштің және соленоидтің айналасында магнит өрісі сызықтарының бағытын анықтау; | ||
8.4.3.3 жолақ магнит пен соленоидтың магнит өрістерін салыстыру; | ||
8.4.3.4 магнит өрісінің тогы бар өткізгішке әсерін сипаттау | ||
8.4.3.5 электр қозғалтқыштың және электр өлшеуіш құралдардың жұмыс істеу принципін түсіндіру | ||
8.4.3.6 электро магниттік индукция құбылысын түсіндіру. Қазақстанда және дүние жүзінде электр энергиясын өндірудің мысалдарын келтіру | ||
4.4 Электромагниттік толқындар және тербеліс | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
9.4.4.1 тербелмелі контурдағы еркін электромагниттік тербелістерді сапалы сипаттау | ||
9.4.4.2 механикалық толқындар мен электромагниттік толқындардың ұқсастығы мен айырмашылығын салыстыру, электро магниттік толқындар шкаласын сипаттау және әртүрлі диапазондағы толқындардың қолданылуына мысалдар келтіру | ||
9.4.4.3шыны призма арқылы өткен жарықтың дисперсиясына сапалы сипаттама беру | ||
5.1 Геометриялық оптика заңдары | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
8.5.1.1 Күннің және Айдың тұтылуын графикалық бейнелеу | ||
8.5.1.2 эксперимент арқылы түсу және шағылу бұрыштарының тәуелділігін анықтау | ||
8.5.1.3 айналық және шашыранды шағылудың мысалдарын келтіру және түсіндіру | ||
8.5.1.4 жазық айнада дененің кескінін алу және оны сипаттау | ||
8.5.1.5 дененің кескінін алу үшін сфералық айнада сәуленің жолын салу және алынған кескінді сипаттау | ||
8.5.1.6 жазық параллель пластинада сәуленің жолын салу | ||
8.5.1.7 жарықтың сыну заңын пайдаланып есептер шығару | ||
8.5.1.8 тәжірибеге сүйене отырып толық ішкі шағылу құбылысын түсіндіру | ||
8.5.1.9 экспериментте шынының сыну көрсеткiшiн анықтау сыну көрсеткішінің анықталған мәнін кестелік мәндермен салыстыру және эксперимент нәтижесін бағалау | ||
8.5.1.10 жұқа линза формуласын есептер шығару үшін қолдану | ||
8.5.1.11 линзаның сызықтық ұлғаю формуласын сандық және графиктік есептер шығару үшін қолдану жұқа линзада сәуленің жолын салу және кескінге сипаттама беру | ||
8.5.1.12 жұқа линзаның фокустық қашықтығын және оптикалық күшін анықтау | ||
8.5.1.13 көздің алыстан көргіштігі мен жақыннан көргіштігін түзетуді сипаттау. қарапайым оптикалық құралдарды (перископ, Обскура камерасы) құрастыру | ||
6.1 Атом мен атом ядросының құрылысы | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
9.6.1.1 сәулелік энергияның температураға тәуелділігін сипаттау | ||
9.6.1.2 Планк формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
9.6.1.3 фотоэффект құбылысын сипаттау және фотоэффект құбылысының техникада пайдаланылуына мысалдар келтіру фотоэффект үшін Эйнштейн формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
9.6.1.4 рентген сәулесін электромагниттік сәулелердің басқа түрлерімен салыстыру рентген сәулесін қолдануға мысалдар келтіру | ||
9.6.1.5 a-бөлшегінің шашырауы бойынша Резерфорд тәжірибесін сипаттау | ||
9.6.1.6 ядролық күштердің қасиеттерін сипаттау | ||
9.6.1.7 атом ядросының масса ақауын анықтау, атом ядросының байланыс энергиясы формуласын есептер шығаруда қолдану; | ||
9.6.1.8 ядролық реакцияның теңдеуін шешуде зарядтық және массалық сандардың сақталу заңын қолдану | ||
6.2 Радиоактивтілік | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
9.6.2.1 a, b және g - сәулеленудің табиғаты мен қасиеттерін түсіндіру | ||
9.6.2.2 радиоактивті ыдыраудың ықтималдық сипатын түсіндіру, радиоактивті ыдырау заңын есептер шығаруда қолдану | ||
9.6.2.3 тізбекті ядролық реакциялардың өту шарттарын сипаттау, ядролық реактордың жұмыс істеу принципін сипаттау | ||
9.6.2.4 ядролық ыдырау мен ядролық синтезді салыстыру | ||
9.6.2.5 радиоактивті изотоптарды қолданудың мысалдарын келтіру, радиациядан қорғану әдістерін сипаттау | ||
6.3 Элементар бөлшектер | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
9.6.3 элементар бөлшектерді жіктеу | ||
7.1 Жер және Ғарыш | ||
7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.7.1.1 геоцентрлік және гелиоцентрлік жүйелерді салыстыру | ||
7.7.1.2 Күн жүйесінің нысандарын жүйелеу | ||
7.7.1.3 жыл мезгілдерінің ендіктерге байланысты ауысуын және күн мен түннің ұзақтығын түсіндіру | ||
7.2 Астро-физика элементтері | ||
7 - сынып | 8 - сынып | 9 - сынып |
9.7.2.1 абсолюттік және көрінерлік жұлдыздық шамаларды ажырату жұлдыздырдың жарқырауына әсер ететін факторларды атау | ||
97.2.2 аспан сферасының негізгі элементтерін атау, жұлдызды аспанның жылжымалы картасынан жұлдыздардың аспан координатасын анықтау | ||
9.7.2.3 әртүрлі ендіктегі жұлдыздардың шарықтау айырмашылығын түсіндіру, жергілікті, белдеулік және бүкіләлемдік уақытты сәйкестендіру | ||
9.7.2.4 Кеплер заңдарының негізінде аспан денелерінің қозғалысын түсіндіру | ||
9.7.2.5 Күн жүйесіндегі денелердің ара қашықтығы мен өлшемдерін анықтау үшін параллакс әдісін қолдануды түсіндіру | ||
8.1 Физиканың дүниетанымдық мәні | ||
7 - сынып | 8 - сынып | 9 - сынып |
9.8.1.1 адамның дүниетанымдық көзқарасының қалыптасуына физика және астрономияның дамуының әсерін түсіндіру | ||
9.8.1.2 жаңа технологиялардың қоршаған ортаға әсерінің артықшылығы мен қауіптілігін бағалау | ||
19. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Физика" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
20. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Физика" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Физика" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
7-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары |
Білім алушылар: | ||
1-тоқсан | ||
Физика – табиғат туралы ғылым | Физика – табиғат туралы ғылым | 7.1.1.1 - физикалық құбылыстарға мысалдар келтіру |
Табиғатты зерттеудің ғылыми әдістері | 7.1.1.2 - табиғатты зерттеудің ғылыми әдістерін ажырату | |
Физикалық шамалар мен өлшеулер | Халықаралық бірліктер жүйесі (SI) | 7.1.2.1 - физикалық шамаларды олардың SI- жүйесіндегі өлшем бірліктерімен сәйкестендіру |
Скаляр және векторлық физикалық шамалар | 7.1.2.2 - скаляр және векторлық физикалық шамалар ажырату және мысалдар келтіру | |
Өлшеулер мен есептеулердің дәлдігі |
7.1.2.3 - үлкен және кіші сандарды жазған кезде еселік және үлестік қосымшаларды білу және қолдану, : санды: стандартты түрде жазу; | |
Механикалық қозғалыс |
Механикалық қозғалыс және оның сипаттамасы | 7.2.1.1 - келесі терминдердің физикалық мағынасын түсіндіру - материялық нүкте, санақ жүйесі, қозғалыстың салыстырма-лылығы, траектория, жол, орын ауыстыру |
Қозғалыстың салыстырмалылығы | 7.2.1.2 - механикалық қозғалыстың салыстырмалылығына мысалдар келтіру | |
Түзусызықты бірқалыпты және бірқалыпсыз қозғалыстар | 7.2.1.3 - түзу сызықты бірқалыпты қозғалыс пен бірқалыпсыз қозғалысты ажырата білу | |
Жылдамдық және орташа жылдамдықты есептеу* | 7.2.1.4 - қозғалыстағы дененің жылдам-дығы мен орташа жылдамдығын есептеу | |
Әртүрлі механикалық қозғалыстардың графиктері* |
7.2.1.5 - s -тің t-ға тәуелділік графигін тұрғызуда координаталар осьтерінде және кестелерде өлшем бірліктерін дұрыс белгілеу; | |
2-тоқсан | ||
Тығыздық | Масса және денелердің массасын өлшеу | 7.2.2.11 - электронды, серіппелі, иінді таразылардың көмегімен дененің массасын өлшеу |
Дұрыс және дұрыс емес пішінді денелердің көлемін өлшеу | 7.2.2.12 - әртүрлі пішіндегі қатты дененің немесе сұйықтың көлемін өлшеу үшін өлшеуіш цилиндрді (мензурка) қолдану | |
Заттың тығыздығы және тығыздықтың өлшем бірлігі. |
7.2.2.13 - тығыздықтың физикалық мағынасын түсіндіру; | |
Тығыздықты есептеу | 7.2.2.15 - тығыздықтың формуласын есептер шығаруда қолдану | |
Денелердің өзара әрекеттесуі | Инерция құбылысы | 7.2.2.1 - инерция құбылысын түсіндіру және мысалдар келтіру |
Күш | 7.2.2.2 - күнделікті өмірден күштердің әрекет етуіне мысалдар келтіру | |
Тартылыс құбылысы және ауырлық күші. Салмақ | 7.2.2.10 - масса, салмақ және ауырлық күші ұғымдарын ажырату | |
№4 зертханалық жұмыс* "Серпімді деформацияларды зерделеу" |
7.2.2.4 - серпімділік күшінің серіппенің ұзаруына тәуелділік графигінен қатаңдық коэффициентін анықтау; | |
Деформация* | 7.2.2.3 - пластикалық және серпімді деформацияларды ажырату, мысалдар келтіру | |
Серпімділік күші, Гук заңы | 7.2.2.5 - Гук заңының формуласы бойынша серпімділік күшін есептеу | |
Үйкеліс күші. |
7.2.2.6 - тыныштық, домалау және сырғанау үйкелістерін сипаттау; | |
Бір түзу бойымен денеге әрекет еткен күштерді қосу |
7.2.2.8 - күштерді берілген масштабта графикалық түрде көрсету; | |
3-тоқсан | ||
Қысым | Газдардың сұйықтар және қатты денелердің молекулалық құрылымы | 7.3.1.1 - заттардың молекулалық құрылысы негізінде, газдардың сұйықтар мен қатты денелердің құрылымын сипаттау |
Қатты денелердегі қысым |
7.3.1.2 - қысымның физикалық мағына-сын түсіндіру және өзгерту әдістерін сипаттау; | |
Сұйықтар мен газдардағы қысым, Паскаль заңы |
7.3.1.4 - газ қысымын молекулалық құрылым негізінде түсіндіру; | |
Қатынас ыдыстар* | 7.3.1.6 - қатынас ыдыстарды қолдануға мысалдар келтіру | |
Гидравликалық машиналар* |
7.3.1.7 - гидравликалық машиналардың жұмыс істеу принципін сипаттау; | |
Атмосфералық қысым* Атмосфералық қысымды өлшеу* | 7.3.1.9 - атмосфералық қысымның табиғатын түсіндіру және оны өлшеудің әдістерін ұсыну | |
Манометрлер. Сорғылар* | 7.3.1.10 - манометр мен сорғылардың жұмыс істеу принципін сипаттау | |
№ 5 зертханалық жұмыс. "Архимед заңын зерделеу" |
7.3.1.11 - кері итеруші күшті анықтау және оның сұйыққа батырылған дененің көлеміне тәуелділігін зерттеу; | |
Кері итеруші күш |
7.3.1.12 - сұйықтар мен газдардағы кері итеруші күштің табиғатын түсіндіру; | |
№ 6 зертханалық жұмыс* "Дененің сұйықта жүзу шарттарын анықтау" |
7.3.1.14 - дененің сұйықта жүзу шарттарын зерттеу; | |
Жұмыс және қуат |
Механикалық жұмыс |
7.2.3.1 - механикалық жұмыс ұғымының физикалық мағынасын түсіндіру; |
4-тоқсан | ||
Энергия |
Кинетикалық энергия. |
7.2.3.2 - механикалық энергияның екі түрін ажырату; |
Энергияның сақталуы және айналуы |
7.2.3.5 - энергияның түрленуіне мысалдар келтіру; | |
Күш моменті | Жай механизмдер |
7.2.4.1 - "Механиканың алтын ережесін" тұжырымдау және қарапайым механизмдердің қолданылуына мысалдар келтіру; |
Дененің массалық центрі* |
7.2.4.3 - жазық фигураның массалық центрін тәжірибеде анықтау | |
Иіндіктің тепе-теңдік шарты | 7.2.4.4 - тепе-теңдікте тұрған денелер үшін күш моменттер ережесін тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | |
Пайдалы әрекет коэффициенті* |
7.2.4.6 - көлбеу жазықтықтың пайдалы әрекет коэффициентін тәжірибеде анықтау; | |
Жер және Ғарыш | Аспан денелері туралы ғылым* | 7.7.1.1 - геоцентрлік және гелиоцентрлік жүйелерді салыстыру |
Күн жүйесі* | 7.7.1.2 - Күн жүйесінің нысандарын жүйелеу | |
Күнтізбе негіздері (тәулік, ай, жыл) | 7.7.1.3 - жыл мезгілдерінің ендіктерге байланысты ауысуы және күн мен түннің ұзақтығын түсіндіру | |
8-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары |
Білім алушылар: | ||
1-тоқсан | ||
Жылу құбылыстары | Жылулық қозғалыс, броундық қозғалыс, диффузия | 8.3.1.1 - молекула-кинетикалық теорияның негізгі қағидаларын дәлелдейтін мысалдар келтіру және тәжірибені сипаттау |
Температура, оны өлшеу тәсілдері, температураның шкалалары |
8.3.1.3 - Температураны өлшеуді жылулық ұлғаю негізінде сипаттау; | |
Ішкi энергия, ішкi энергияны өзгерту тәсiлдерi | 8.3.2.1 - дененің ішкі энергиясын өзгерту тәсілдерін сипаттау; | |
Жылуөткізгіштік, конвекция, сәуле шығару | 8.3.2.2 - жылу берілудің түрлерін салыстыру | |
Табиғаттағы және техникадағы жылу берілу* | 8.3.2.3 - техникада және тұрмыста жылу беру түрлерінің қолданылуына мысалдар келтіру | |
Жылу құбылыстарының тірі ағзалардың өмірлеріндегі ролі* | 8.3.2.4 - әр түрлі температураларда тірі ағзалардың бейімделуіне мысалдар келтіру | |
Жылу мөлшері. |
8.3.2.5 - жылу алмасу процесі кезінде алған немесе берген жылу мөлшерін анықтау; | |
Отынның энергиясы | 8.3.2.7 - отынның жануы кезінде бөлінген жылу мөлшерін анықтау | |
№ 1 зертханалық жұмыс. "Температуралары әр түрлi суды араластырғандағы жылу мөлшерлерін салыстыру" |
8.3.2.8 - жылу құбылыстарындағы энергияның сақталу және айналу заңын зерттеу; | |
Жылу үдерістеріндегі энергияның сақталу және айналу заңы | 8.3.2.9 - жылулық тепе-теңдік теңдеуін есептер шығаруда қолдану | |
Заттың агрегаттық күйлері | Қатты денелердiң балқуы және қатаюы, балқу температурасы, меншiктi балқу жылуы |
8.3.1.4 - молекула-кинетикалық теория негізінде қатты күйден сұйыққа және кері айналуды сипаттау; |
№ 2 зертханалық жұмыс. "Мұздың меншiктi балқу жылуын анықтау" |
8.3.2.12 - эксперимент көмегімен мұздың меншікті балқу жылуын анықтау; | |
Булану және конденсация* |
8.3.1.5 - молекула-кинетикалық теория негізінде заттың сұйық күйден газ күйіне және кері айналуын сипаттау; | |
Қайнау, меншiктi булану жылуы. |
8.3.2.15 - меншікті булану жылуын анықтау; | |
2-тоқсан | ||
Термодинами | Термодинамиканың бiрiншi заңы, газдың және будың жұмысы | 8.3.2.17 - термодинамиканың бірінші заңының мағынасын түсіндіру |
Жылу үдерістерінің қайтымсыздығы, термодинамиканың екінші заңы | 8.3.2.18 - термодинамиканың екінші заңының мағынасын түсіндіру | |
Жылу қозғалтқыштары* |
8.3.2.22 - жылу қозғалтқыштарындағы энергияның түрленуін сипаттау; | |
Жылу қозғалтқыштарының пайдалы әрекет коэффициенті* |
8.3.2.19 - жылу қозғалтқышының пайдалы әрекет коэффициентін анықтау; | |
Жылу машиналарын пайдаланудағы экологиялық мәселелер* | 8.3.2.23 - жылу машиналарының қоршаған ортаның экологиясына әсерін бағалау | |
Электростатика негіздері | Денелердің электрленуі, электр заряды, өткізгіштер мен диэлектриктер |
8.4.1.1 - электр зарядын сипаттау; |
Электр зарядының сақталу заңы,қозғалмайтын зарядтардың өзара әрекеттесуi, Кулон заңы, элементар электр заряды |
8.4.1.4 - электр зарядының сақталу заңын түсіндіру; | |
Электр өрiсi, электр өрісінің кернеулігі |
8.4.1.6 - электр өрісі және оның күштік сипаттамасы ұғымдарының физикалық мағынасын түсіндіру; | |
Электр өрісінің потенциалы және потенциалдар айырымы, конденсатор |
8.4.1.9 - потенциалдар айырымының және потенциалдың физикалық мағынасын түсіндіру; | |
3-тоқсан | ||
Тұрақты электр тогы | Электр тогы, электр тогы көздері | 8.4.2.1 - электр тогы ұғымын және электр тогының пайда болу шарттарын түсіндіру |
Электр тізбегі және оның құрамды бөліктері, ток күшi, кернеу |
8.4.2.2 - электр схемасын графикалық бейнелеуде электр тізбегі элементтерінің шартты белгілерін қолдану; | |
№ 3 зертханалық жұмыс. "Электр тiзбегiн құрастыру және оның әртүрлi бөлiктерiндегi ток күшiн өлшеу"* |
8.4.2.4 - электр тізбегіндегі ток күші мен кернеуді анықтау; | |
№ 4 зертханалық жұмыс. "Тiзбек бөлiгi үшiн ток күшінің кернеуге тәуелділігін зерттеу"* |
8.4.2.5 - тұрақты температурада металл өткізгіштің вольт-амперлік сипаттамасын графикалық түрде бейнелеу және түсіндіру; | |
Тiзбек бөлiгi үшiн Ом заңы | 8.4.2.6 - тізбек бөлігі үшін Ом заңын есептер шығаруда қолдану; | |
Өткiзгiштiң электр кедергiсi, өткiзгiштiң меншiктi кедергiсi, реостат |
8.4.2.7- кедергінің физикалық мағынасын, оның өлшем бірлігін түсіндіру; | |
№ 5 зертханалық жұмыс. "Өткiзгiштердi тiзбектей қосуды зерделеу"* |
8.4.2.9 - өткізгіштерді тізбектей жалғаудың заңдылықтарын эксперимент арқылы алу; | |
№ 6 зертханалық жұмыс. "Өткiзгiштердi параллель қосуды зерделеу"* |
8.4.2.10 - өткізгіштерді параллель жалғаудың заңдылықтарын эксперимент арқылы анықтау; | |
Өткiзгiштердi тiзбектей және параллель қосу | 8.4.2.11 - өткізгіштерді тізбектей және параллель жалғауда тізбек бөлігі үшін Ом заңын қолданып, электр тізбектеріне есептеулер жүргізу | |
Электр тогының жұмысы мен қуаты | 8.4.2.12 - жұмыс және қуат формулаларын есептер шығаруда қолдану | |
Электр тогының жылулық әсері, Джоуль-Ленц заңы | 8.4.2.13 - Джоуль-Ленц заңын есептер шығару үшін қолдану; | |
№ 7 зертханалық жұмыс. "Электр тогының жұмысы мен қуатын анықтау" |
8.4.2.14 - эксперимент көмегімен электр тогының жұмысы мен қуатын анықтау; | |
Металдардағы электр кедергісінің температураға тәуелділігі, асқын өткізгіштік* | 8.4.2.16 - металл өткізгіштердегі электр тогын және оның кедергісінің температураға тәуелділігін сипаттау | |
Электрқыздырғыш құралдар, кыздыру шамдары, қысқа тұйықталу, балқымалы сақтандырғыштар* | 8.4.2.17 - қысқа тұйықталудың пайда болу себептерін және алдын алу амалдарын түсіндіру | |
Электр тогының химиялық әсерi (Фарадейдiң заңы) | 8.4.2.18 - сұйықтардағы электр тогын сипаттау | |
Электромагниттік құбылыстар |
Тұрақты магниттер, магнит өрiсi. |
8.4.3.1 - магниттердің негізгі қасиеттеріне сипаттама беру және магнит өрісін күш сызықтары арқылы бейнелеу; |
Тогы бар түзу өткізгіштің магнит өрiсi. |
8.4.3.2 - магнит өрісінің сипаттамаларын түсіндіру; | |
Электромагниттер және оларды қолдану. |
8.4.3.4 - жолақ магнит пен соленоидтың магнит өрістерін салыстыру; | |
Магнит өрiсiнiң тогы бар өткiзгiшке әрекеті, электроқозғалтқыш, электр өлшеуіш құралдар* |
8.4.3.5 - магнит өрісінің тогы бар өткізгішке әсерін сипаттау; | |
Электромагниттiк индукция, генераторлар* |
8.4.3.7 - электромагниттік индукция құбылысын түсіндіру; | |
4-тоқсан | ||
Жарық құбылыстары | Жарықтың түзу сызықты таралу заңы. | 8.5.1.1 - Күннің және Айдың тұтылуын графикалық бейнелеу; |
Жарықтың шағылуы, шағылу заңдары, жазық айналар |
8.5.1.2 - эксперимент арқылы түсу және шағылу бұрыштарының тәуелділігін анықтау; | |
Сфералық айналар, сфералық айна көмегімен кескін алу | 8.5.1.5 - дененің кескінін алу үшін сфералық айнада сәуленің жолын салу және алынған кескінді сипаттау | |
Жарықтың сынуы, жарықтың сыну заңы, толық ішкі шағылу* |
8.5.1.6 - жазық параллель пластинада сәуленің жолын салу; | |
№ 10 зертханалық жұмыс. "Шынының сыну көрсеткiшiн анықтау" |
8.5.1.9 - экспериментте шынының сыну көрсеткiшiн анықтау; | |
Линзалар, линзаның оптикалық күшi, жұқа линзаның формуласы. |
8.5.1.11 - жұқа линза формуласын есептер шығару үшін қолдану; | |
№ 11 зертханалық жұмыс. "Жұқа линзаның фокустық қашықтығын және оптикалық күшін анықтау" |
8.5.1.14 - жұқа линзаның фокустық қашықтығын және оптикалық күшін анықтау; | |
Көз - оптикалық жүйе, көздiң көру кемшіліктері және оларды түзету әдiстері | 8.5.1.15 - көздің алыстан көргіштігі мен жақыннан көргіштігін түзетуді сипаттау | |
Оптикалық аспаптар | 8.5.1.16 - қарапайым оптикалық құралдарды (перископ, обскура камерасы) құрастыру | |
9-сынып:
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары |
Білім алушылар: | ||
1-тоқсан | ||
Кинематика негіздері | Механикалық қозғалыс | 9.2.1.1 - Материялық нүкте, санақ жүйесі, механикалық қозғалыстың салыстырмалылығы ұғымдарының мағынасын түсіндіру, жылдамдықтарды қосу және орын ауыстыру теоремаларын қолдану |
Векторлар және оларға амалдар қолдану. |
9.2.1.2 - векторларды қосу, азайту, векторды скалярға көбейту; | |
Түзусызықты теңайнымалы қозғалыс, үдеу* | 9.2.1.4 - уақыттан тәуелділік графиктерінен орын ауыстыруды, жылдамдықты, үдеуді анықтау; | |
Түзусызықты теңайнымалы қозғалыс кезіндегі жылдамдық және орын ауыстыру* |
9.2.1.5 - түзу сызықты теңайнымалы қозғалыс кезіндегі жылдамдық және үдеу формулаларын есептер шығаруда қолдану; | |
№ 1 зертханалық жұмыс. "Теңүдемелі қозғалыс кезiндегi дененiң үдеуiн анықтау" |
9.2.1.7 - теңүдемелі қозғалыс кезіндегі дененің үдеуін эксперименттік жолмен анықтау; | |
Дененiң еркiн түсуi, еркiн түсу үдеуi | 9.2.1.9 - еркін түсуді сипаттау үшін теңайнымалы қозғалыстың кинематикалық теңдеулерін қолдану | |
№ 2 зертханалық жұмыс. "Горизонталь лақтырылған дененің қозғалысын зерделеу" |
9.2.1.10 - теңайнымалы және бірқалыпты қозғалыстың кинематикалық теңдеулерін қолдана отырып, горизонталь лақтырылған дененің қозғалысын сипаттау; | |
Қисықсызықты қозғалыс; материялық нүктенiң шеңбер бойымен бiрқалыпты қозғалысы* |
9.2.1.13 - дененің шеңбер бойымен бірқалыпты қозғалысын сызықтық және бұрыштық шамалар арқылы сипаттау; | |
Центрге тартқыш үдеу* | 9.2.1.15 - центрге тартқыш үдеу формуласын есептер шығаруда қолдану | |
Астрономия негіздері | Жұлдызды аспан* |
9.7.2.1 - абсолюттік және көрінерлік жұлдыздық шамаларды ажырату; |
Аспан сферасы, аспан координаталарының жүйесі* |
9.7.2.3 - аспан сферасының негізгі элементтерін атау; | |
Әртүрлі географиялық ендіктегі аспан шырақтарының көрінерлік қозғалысы, жергілікті, белдеулік және бүкіләлемдік уақыт |
9.7.2.5 - әртүрлі ендіктегі жұлдыздардың шарықтау айырмашылығын түсіндіру; | |
Күн жүйесіндегі ғаламшарлардың қозғалыс заңдары | 9.7.2.7 - Кеплер заңдарының негізінде аспан денелерінің қозғалысын түсіндіру | |
Күн жүйесі денесіне дейінгі ара қашықтықты параллакс әдісімен анықтау | 9.7.2.8 - Күн жүйесіндегі денелердің ара қашықтығын немесе өлшемдерін анықтау үшін параллакс әдісін қолдануды түсіндіру | |
2-тоқсан | ||
Динамика негіздері | Ньютонның бiрiншi заңы, инерциялық санақ жүйелерi |
9.2.2.1 - инерция, инерттілік және инерциялық санақ жүйесі ұғымдарының мағынасын түсіндіру; |
Механикадағы күштер | 9.2.2.3 - ауырлық күші, серпімділік күші, және үйкеліс күші табиғатын түсіндіру | |
Ньютонның екiншi заңы, масса | 9.2.2.2 - Ньютонның екінші заңын тұжырымдау және оны есептер шығаруда қолдану | |
Ньютонның үшінші заңы | 9.2.2.5 - Ньютонның үшінші заңын тұжырымдау және оны есептер шығаруда қолдану | |
Бүкiләлемдiк тартылыс заңы* | 9.2.2.6 - Бүкіләлемдік тартылыс заңын тұжырымдау және оны есептер шығаруда қолдану | |
Дененің салмағы, салмақсыздық* |
9.2.2.10 - үдеумен қозғалған дененің салмағын анықтау; | |
Денелердiң ауырлық күшiнiң әрекетiнен қозғалуы. |
9.2.2.9 - бірінші ғарыштық жылдамдықтың формуласын есептер шығаруда қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Сақталу заңдары | Дене импульсі және күш импульсі* | 9.2.3.1 - дене импульсі мен күш импульсін ажырату |
Импульстің сақталу заңы* |
9.2.3.2 - импульстің сақталу заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану; | |
Механикалық жұмыс және энергия |
9.2.3.5 - механикалық жұмысты аналитикалық және графиктік тәсілдермен анықтау; | |
Энергияның сақталу және айналу заңы | 9.2.3.7 - энергияның сақталу заңын тұжырымдау және есептер шығаруда қолдану | |
Тербелістер және толқындар | Тербелмелі қозғалыс |
9.2.5.1 - еркін және еріксіз тербелістерге мысалдар келтіру; |
Тербелістер кезіндегі энергияның түрленуі* |
9.2.5.4 - тербелмелі процесте энергияның сақталу заңын сипаттау; | |
Математикалық және серіппелі маятниктердің тербелістері* |
9.2.5.6 - әртүрлі тербелмелі жүйедегі тербелістің пайда болу себептерін түсіндіру; | |
№ 3 зертханалық жұмыс. "Математикалық маятниктің көмегімен еркін түсу үдеуін анықтау" |
9.2.5.8 - математикалық маятник периодының формуласынан еркін түсу үдеуін анықтау; | |
Еркін және еріксіз тербелістер, резонанс |
9.2.5.10 - еріксіз тербеліс амплитудасының мәжбүрлеуші күштің жиілігіне тәуелділігін график бойынша сипаттау; | |
Еркін электромагнитік тербелістер | 9.4.4.1 - тербелмелі контурдағы еркін электромагниттік тербелістерді сапалық түрде сипаттау | |
Толқындық қозғалыс* |
9.2.5.12 - толқын жылдамдығы, жиілігі және толқын ұзындығы формулаларын есеп шығаруда қолдану; | |
№4 зертханалық жұмыс. "Беттік толқындардың таралу жылдамдығын анықтау"* | 9.2.5.14 - су бетіндегі толқындардың таралу жылдамдығын эксперимент түрінде анықтау | |
Дыбыс, дыбыстың сипаттамалары, акустикалық резонанс, жаңғырық |
9.2.5.15 - дыбыстың пайда болу және таралу шарттарын атау; | |
Электромагниттік толқындар |
9.4.4.2 - механикалық толқындар мен электромагниттік толқындардың ұқсастығы мен айырмашылығын салыстыру; | |
4-тоқсан | ||
Атом құрылысы. Атомдық құбылыстар | Жылулық сәуле шығару | 9.6.1.1 - жылулық сәуле шығару энергиясының температураға тәуелділігін сипаттау |
Жарық кванттары туралы Планк гипотезасы | 9.6.1.2 - Планк формуласын есептер шығаруда қолдану | |
Фотоэффект құбылысы |
9.6.1.3 - фотоэффект құбылысын сипаттау және фотоэффект құбылысының техникада пайдаланылуына мысалдар келтіру; | |
Рентген сәулелері* |
9.6.1.5 - рентген сәулесін электромагниттік сәулелердің басқа түрлерімен салыстыру; | |
Радиоактивтілік* | 9.6.2.1 - a, b және g - сәулеленудің табиғаты мен қасиеттерін түсіндіру | |
Резерфорд тәжірибесі, атомның құрамы | 9.6.1.7- a-бөлшегінің шашырауы бойынша Резерфорд тәжірибесін сипаттау | |
Атом ядросы |
Ядролық өзара әрекеттесу, ядролық күштер. |
9.6.1.8 - ядролық күштердің қасиеттерін сипаттау; |
Ядролық реакциялар. |
9.6.1.11 - ядролық реакцияның теңдеуін шешуде зарядтық және массалық сандардың сақталу заңын қолдану; | |
Ауыр ядролардың бөлінуі, тізбекті ядролық реакция. |
9.6.2.4 - тізбекті ядролық реакциялардың өту шарттарын сипаттау; | |
Термоядролық реакциялар. |
9.6.2.6 - ядролық ыдырау мен ядролық синтезді салыстыру; | |
Элементар бөлшектер | 9. 6.3 - элементар бөлшектерді жіктеу | |
Әлемнің қазіргі физикалық бейнесі | Физика және астрономияның дүниетанымдық маңызы | 9.8.1.1 - адамның дүниетанымдық көзқарасының қалыптасуына физика және астрономияның дамуының ықпалын түсіндіру; |
Экологиялық мәдениет | 9.8.1.3 - жаңа технологиялардың қоршаған ортаға ықпалының артықшылығы мен қауіптілігін бағалау; | |
Ескертпе:
сағатты азайту үшін:
Негізгі орта білім деңгейінің 7-9 сыныптарына арналған "Физика" пәні бойынша типтік оқу жоспарын іске асырудың ұзақ мерзімді жоспарында негізгі мазмұн сақталады. Оқу жоспарының көлемін 1 сағатқа дейін төмендету үшін қажет болған жағдайда "*" қойылып белгіленген тақырыптарды мұғалімнің қалауы бойынша біріктіру ұсынылады.
сағаттарды көбейту үшін:
Негізгі орта білімнің 7-9 сыныптарына арналған "Физика" пәні бойынша типтік оқу жоспарын іске асырудың ұзақ мерзімді жоспарында негізгі мазмұн сақталды. Оқу жоспарының көлемін ұлғайту үшін мұғалімге эксперимент нәтижелерін жинау және талдау негізінде эмпирикалық тәуелділікті анықтауға, сандық және сапалық есептерді шешу, практикалық тапсырмаларды орындау үшін сағаттардың санын көбейтуге мүмкіндік бар.
Аймақтық және жергілікті аспектілерде қолданбалы құндылығы бар оқушылардың жобалық қызметін ұйымдастыру, физика саласындағы Қазақстанның ғылыми жетістіктерін зерттеу ұсынылады.
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Химия" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. "Химия" оқу пәні әлемнің біртұтас ғылыми бейнесін, оқушылардың жаратылыстану-ғылыми танымын табиғатты аялау, сын тұрғысынан ойлау және зерттеу дағдыларын дамытуды қалыптастыруда маңызды.
3. "Химия" оқу пәнінің мақсаты:
1) заттар мен олардың айналымы, заттар қасиеттерінің, олардың құрамы мен құрылысына тәуелділігін түсіндіретін заңдар мен теориялар туралы білім жүйесін қалыптастыру;
2) заттар және химиялық реакциялар туралы білімін өмірде пайдалану біліктерін дамыту.
4. Химия курсын оқып аяқтағаннан кейін оқушылар:
Заттардың атомдармен молекулаларының құрылымын, химиялық реакция барысында заттардың қасиеттерінің өзгеруін;
химиялық реакциялар кезіндегі зат массасы мен энергия сақталу заңдарын;
химиялық реакцияның жылдамдығының әртүрлі жағдайда өзгеру заңдылықтарын;
химиялық реакцияларды жүргізу ережелерін, өмір мен қоршаған орта қауіпсіздігі үшін техника қауіпсіздігі ережелерін сақтауды;
эксперименттерді жоспарлаудың ғылыми әдістері;
химиялық процестер мен олардың заңдылықтарын болжау және түсіндіру үшін химияның басты заңдылықтарын қолдануды және бағалауды білулері қажет.
2-тарау. "Химия" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
5. "Химия" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
7 сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
8 сыныпта – аптасына 1 сағты, оқу жылында 34 сағат;
9 сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағат.
6. Оқу пәнінің мазмұны бес бөлімді қамтиды:
1) Заттардың бөлшектері;
2) Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары;
3) Химиядағы энергетика;
4) Химия және қоршаған орта;
5) Химия және өмір.
7. Оқу пәнінің мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер білім, түсінік және дағдыларды қамтитын күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарынан тұратын бөлімшелерге бөлінген. Әр бөлімшеде көрсетілген оқу мақсаттары, мұғалімге оқушыларды дамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлауға, сонымен қатар олардың жетістіктерін бағалауға, оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік береді.
8. "Заттардың бөлшектері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) атомдар, иондар және молекулар;
2) атомның құрамы мен құрылысы;
3) атомда электрондардың қозғалысы мен таралуы. Атомдардан иондардың құрылуы;
4) химиялық байланыстардың түрлері.
9. "Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) периодтық заң мен химиялық элеметтердің периодтық жүйесі;
2) химиялық реакциялардың жіктелуі;
3) зат массасының сақталу заңы;
4) металдардың электрохимиялық кернеу қатары.
10. "Химиядағы энергетика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар;
2) химиялық реакциялардың жылдамдығы;
3) химиялық тепе-теңдік;
4) қышқылдар мен негіздер теориясы.
11. "Химия және қоршаған орта" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) заттардың жіктелуі;
2) Жер химиясы;
3) көміртек және оның қосылыстары химиясы.
12. "Химия және өмір" бөлімі "Биохимия" бөлімшесінен тұрады.
13. 8-сыныпқа арналған "Химия" оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Атомдардағы электрондардың қозғалысы". Атомдардағы электрондардың орналасуы; энергетикалық деңгейлер; s және p орбитальдарының пішіндері; электрондық конфигурация; электронды-графикалық формула; ион;
№1 зертханалық тәжірибе "Атомдардың модельдерін жасау";
2) "3аттардың формулалары және химиялық реакция теңдеулері". Химиялық формула; химиялық реакция теңдеулері; заттардың массасының сақталу заңы; химиялық реакциялардың типтері: бірігу, ажырау, алмастыру, алмасу; табиғаттағы, химиялық реакциялар тірі организмдер мен адам тіршілігіндегі химиялық реакциялар;
№ 1 көрсетілім "Заттардың массасының сақталу заңын дәлелдейтін тәжірибе";
№ 2 зертханалық тәжірибе "Әрекеттесуші заттардың массасының қатынасы";
Есептеуге берілген есептер: химиялық формула бойынша химиялық бірігудегі элементтің массалық үлесін есептеу; элементтердің массалық үлестері бойынша заттың қарапайым формуласын анықтау;
3) "Металдардың химиялық белсенділігі". Металдардың тотығуы; металдардың жемірілуі; металдардың сумен әрекеттесуі; металдардың қышқыл ерітінділерімен, металдардың тұз ерітінділерімен әрекеттесуі; металдардың белсенділік қатары; металдардың белсенділігін салыстыру;
№ 3 зертханалық тәжірибе "Металдардың қышқылдар ерітіндісімен әрекеттесуі";
№ 2 көрсетілім "Тұз ерітінділерінен металдарды ығыстыру";
№ 1 практикалық жұмыс "Металдардың белсенділігін салыстыру";
№ 1 бақылау жұмысы.
4) "Заттың мөлшері". Заттың мөлшері; моль; Авогадро саны; заттың молярлық массасы;
Есептеуге берілген есептер: жәй және күрделі заттардың салыстырмалы молярлық массасын есептеу; химиялық формула бойынша заттың молярлық массасын, массасын және заттың мөлшерін есептеу; заттың белгілі мөлшеріндегі атомдардың (молекулалардың) сандарын есептеу.
5) "Стехиометриялық есептеулер". Химиялық реакциялардың теңдеулері бойынша есептер шығару; молярлық көлем; газдардың салыстырмалы тығыздығы; көлемдік қатынастар заңы; қалыпты және стандартты жағдайлар.
Есептеуге берілген есептер: қалыпты жағдайлардағы газдың көлемін, газдардың салыстырмалы тығыздығын есептеу; оттек және ауа бойынша газдардың салыстырмалы тығыздықтарын есептеу; заттың мөлшері, молярлық масса, газдың молярлық көлемі, Авогадро заңы ұғымдарын пайдаланып формулалар бйынша есептеулер жасау; химиялық реакциялар кезіндегі газдардың көлемдік қатынастары түсініктерін қолданып есептеулер жасау;
6) "Химиялық реакциялардағы энергиямен танысу". Отынның жануы және энергияның бөлінуі; көміртекті отынның жануы кезінде көмірқышқыл газы, иіс газы немесе көміртек түзілуі мүмкіндігі; жылыжайлық эффектіcінің себептері және шешу жолдары; экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар; әртүрлі отындардың потенциалы; қоршаған ортаға әсері; кинетикалық бөлшектер теориясы тұрғысынан энергия өзгерісі; реакцияның жылу эффектісі;
7) "Сутек. Оттек және озон". Сутек – химиялық элемент және жәй зат, сутектің изотоптары (протий, дейтерий және тритий); сутектің қасиеттері, қолданылуы және алынуы; оттек – химиялық элемент және жәй зат, оттектің қасиеттері, қолданылуы және алынуы; сутектің және оттектің бинарлы қосылыстары; табиғатта таралуы; оттектің аллотропиялық түрөзгерісі, озон; сутек пен оттекті алу; Жер бетіндегі озон қабатының маңызы;
№ 3 көрсетілім "Сутек пероксидінің ажырауы";
№ 2 практикалық жұмыс "Сутекті алу және оның қасиеттерін зерттеу";
№ 3 практикалық жұмыс "Сутектің переоксидінен оттекті алу және оның қасиеттерін зерттеу";
Есептеуге берілген есептер: реакцияға қатысатын немесе реакция нәтижесінде түзілген өнімнің белгілі массасы, заттың мөлшері немесе көлемі бойынша заттың массасын, заттың мөлшерін, (газдың) көлемін есептеу;
№ 2 бақылау жұмысы.
8) "Химиялық элементтердің периодтық жүйесі". Химиялық элементтердің периодтық жүйесінің құрылымы, периодтың, топтың, атом нөмірінің физикалық мәні; химиялық элементтердің атомдарының кейбір қасиеттері мен сипаттамаларының периодты түрде өзгеруі; периодтық жүйедегі орыны бойынша элементтің сипатталуы; химиялық элементтердің табиғи тектестері; сілтілік металдардың, галогендердің, инертті газдардың тектестері; металдар мен бейметалдар; периодтық кестеде орналасуына байланысты химиялық элементтің қасиеттері;
9) "Химиялық байланыс түрлері". Химиялық элементтердің электртерістілігі, атомдар арасындағы химиялық байланыстар табиғатының бірлігі, ковалентті полярлық және полярлық емес байланыс, иондық байланыс, заттың аморфты және кристалдық күйлері, кристалл торларының типтері, заттардың қасиеттерінің оның құрылысына тәуелділігі;
10) "Ерітінділер және ерігіштік". Заттардың суда еруі, заттардың судағы ерігіштігі бойынша жіктелуі; ерітінділер; еріген заттың массалық үлесі, молярлық концентрация, қатты заттардың, сұйықтардың және газдардың суда ерігіштігі, кристаллогидраттар; ерітінділердің табиғаттағы және күнделікті өмірдегі рөлі; заттарды ерігіштігіне температураның әсері;
№ 4 зертханалық тәжірибе "Заттардың ерігіштігін зерттеу";
Есептеуге берілген есептер: заттардың судағы ерігіштігін есептеу;
№ 3 бақылау жұмысы.
11) "Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары". Бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары арасындағы генетикалық байланыс; қышқылдар: құрамы, номенклатурасы, жіктелуі, қасиеттері, алынуы және қолданылуы; негіздер: құрамы, номенклатурасы, жіктелуі, қасиеттері, алынуы және қолданылуы; тұздар: құрамы, номенклатурасы, жіктелуі, қасиеттері, алынуы және қолданылуы; бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары арасындағы генетикалық байланыс;
№ 5 зертханалық тәжірибе "Оксидтердің химиялық қасиеттерін зерттеу";
№ 6 зертханалық тәжірибе "Қышқылдардың химиялық қасиеттерін зерттеу";
№ 7 зертханалық тәжірибе "Негіздердің химиялық қасиеттерін зерттеу";
№ 8 зертханалық тәжірибе "Тұздардың қасиеттері және алынуы";
Есептеуге берілген есептер: химиялық реакция теңдеуі бойынша реакцияға қатысушы немесе реакция нәтижесінде түзілген бір заттың белгілі массасы, мөлшері немесе көлемі бойынша табиғатта жүретін процестер мен химиялық реакция нәтижесінде түзілген өнімнің немесе реагенттің массасын, заттың мөлшерін, көлемін есептеу; ерітіндінің белгілі массасы және еріген заттың массалық үлесі бойынша реакция өнімінің массасын, көлемін және заттың мөлшерін есептеу;
12) "Көміртек және оның қосылыстары". Көміртектің жалпы сипаттамасы; табиғатта көміртек және оның қосылыстарының таралуы; көміртектің аллотропиялық түр өзгерістері; көміртектің аллотропиялық түр өзгерістерінің қолдану аймағы; көміртектің қасиеттері; көміртектің оксидтері және олардың қасиеттері; тірі ағзаларға иіс газының физиологиялық әсері; көміртектің табиғаттағы айналымы;
№4 практикалық жұмыс "Көмірқышқыл газын алу және оның қасиеттері зерттеу";
Есептеуге берілген есептер: химиялық реакция теңдеуі бойынша реакцияға қатысушы немесе реакция нәтижесінде түзілген бір заттың белгілі массасы, мөлшері немесе көлемі бойынша табиғатта жүретін процестер мен химиялық реакция нәтижесінде түзілген өнімнің немесе реагенттің массасын, заттың мөлшерін, көлемін есептеу; ерітіндінің белгілі массасы және еріген заттың массалық үлесі бойынша реакция өнімінің массасын, көлемін және заттың мөлшерін есептеу;
13) "Су". Судың құрамы, қасиеттері және қолданылуы, табиғаттағы су, су – табиғи әмбебап еріткіш, сулы ерітінділер және жүзгіндер, судың бірегей қасиеттері және оның өмір үшін маңызы; судың табиғаттағы айналымы; судың ластану себептері; судың кермектігі және оны жою тәсілдері; судың және сулы ерітінділердің табиғаттағы, өндірістің түрлі салаларындағы және ауыл шаруашылығындағы маңызы; суды тазарту әдістері; ауыз суын тазарту, Қазақстан Республикасындағы ауыз су мәселесі, су басейнін ластанудан қорғау, Қазақстандағы су ресурстарының экологиялық мәселелері; сусыз мыс (ІІ) сульфатының көмегімен суды анықтау әдісі;
№ 9 зертханалық тәжірибе "Судың кермектігін анықтау";
Есептеуге берілген есептер: еріген заттың массалық үлесін, еріткіштің, еріген заттың массасын есептеу;
№ 4 бақылау жұмысы.
14. 9-сынып оқу пәнінің базалық мазмұны:
1) "Электролиттік диссоциация". Электролиттер және бейэлектролиттер, С.Аррениустың электролиттік диссоциациялану теориясының негізгі қағидалары, электролиттік диссоциациялану механизмі; ерітінділердің немесе заттың балқымаларының электр өткізгіштігінің химиялық байланыс түріне тәуелділігі; күшті және әлсіз электролиттер, диссоциациялану дәрежесі, қышқыл, сілті және тұздардың судағы ерітінділерінде электролиттік диссоциациялануы, көпнегізді қышқылдардың, қышқылдық және негіздік тұздардың диссоциациялануы, электролиттік диссоциациялану теориясы тұрғысынан қышқыл, негіз және тұз ерітінділерінің химиялық қасиеттері; тұздар гидролизі;
№ 1 зертханалық тәжірибе "Тұздар гидролизі";
Есептеуге берілген есептер: химиялық реакция теңдеуі бойынша заттың мөлшерін, массасын, реакция өнімінің көлемін есептеу; диссоциациялану дәрежесін есептеу.
2) "Бейорганикалық заттарға сапалық талдау". Катиондарға сапалық реакциялар; жалын түсінің боялуы бойынша Ca2+, Ba2+, Cu2+ металл катиондарын анықтау; аниондардың сапалық реакциялары; бейорганикалық қосылыстардың құрамын сапалық талдау;
№ 2 зертханалық тәжірибе жалын түсінің боялуы бойынша "Ca2+, Ba2+, Cu2+ катиондарын анықтау";
№ 3 зертханалық тәжірибе "Сулы ерітіндідегі Сl–, Br–, I–, PO43–,аниондарын анықтау";
Есептеуге берілген есептер: егер әрекеттесуші заттардың біреуі артық мөлшерде берілсе химиялық теңдеулер бойынша есептеу;
3) "Химиялық реакциялардың жылдамдығы". Химиялық реакциялардың жылдамдығы; химиялық реакциялардың жылдамдығына әсер ететін факторлар; бөлшектердің кинетикалық тұрғысынан реакция жылдамдығы; катализаторлар; ингибиторлар; катализаторлар мен ингибиторлардың реакция жылдамдығына әсері;
№ 4 зертханалық тәжірибе "Реакция жылдамдығына температура, концентрация мен бөлшектер өлшемінің әсері";
№ 1 практикалық жұмыс "Реакция жылдамдығына катализатордың әсері".
4) "Қайтымды реакциялар". Химиялық тепе-теңдік; тепе-теңдік динамикалық үдеріс ретінде; химиялық тепе-теңдіктің ығысуы; Ле-Шателье-Браун принципі; химиялық тепе-теңдік күйіне және химиялық реакция жылдамдығына жағдайлардың өзгерісінің әсері; бөлшектердің кинетикалық теориясы тұрғысынан химиялық тепе-теңдік;
№ 1 көрсетілім "Қайтымды химиялық реакциялар";
№1 Бақылау жұмысы
5) "Тотығу-тотықсыздану реакциялары". Химиялық элементтердің тотығу дәрежелері, қосылыстардың формулалары бойынша химиялық элементтердің тотығу дәрежелерін анықтау, тотықтырғыш және тотықсыздандырғыш туралы түсінік, тотығу-тотықсыздану реакциялары; электрондық баланс әдісі.
6) "Металдар мен қорытпалар". Металдардың жалпы сипаттамасы; металдық байланыс пен металдық кристалдық тор; темір мен мыстың физикалық және химиялық қасиеттері; металдардың тек тотықсыздандырғыш қасиеттерін көрсетуі; темір қорытпалары және олардың қолданылуы; металлургия туралы түсінік, шойын мен болат өндірісі; Қазақстанда металлургияның дамуы, металдар мен олардың қорытпаларын алу, Қазақстандағы металдар және оның қосылыстарының маңызды кен орындары; металдарды өндіру үдерістері, қоршаған ортаға әсері; № 4 көрсетілім "Металдардың кристалдық торы модельдері";
№ 2 көрсетілім "Металдар және қорытпалар";
Есептеуге берілген есептер: егер құрамында қоспаның белгілі бір массалық үлесі бар басқа заттың массасы белгілі болған жағдайда реакция теңдеуі бойынша заттың массасын есептеу; өндірістік және экологиялық мазмұндағы теориялық мүмкін мәнімен саластырғандағы заттың шығымы массасын есептеу.
7) 1 (I), 2 (II) және 13 (III) топтар элементтері және олардың қосылыстары. 1 (I)-топ элементтері және олардың қосылыстары; атомдары құрылысы негізінде сілтілік металдардың жалпы қасиеттері; сілтілік металдардың оксидтері мен гидроксидтерінің негіздік қасиеттері және олардың қолданылуы; 2 (ІІ)-топ элементтері және олардың қосылыстары; 1 (І)-ші және 2 (ІІ)-топ металдарының жалпы қасиеттері; кальций оксиді мен гидроксидінің негіздік қасиеттері және олардың қолданылуы; 3 (ІІІ)-топ элементтері; алюминий және оның қосылыстары; алюминийдің қосылыстары мен қорытпаларынның қолдану аймағы; алюминий, оның оксиді мен гидроксидінің екідайлы қасиеттері;
№ 3 көрсетілім "Натрийдің сумен әрекеттесуі";
№ 5 зертханалық тәжірибе "Кальцийдің сумен және қышқыл ерітіндісімен әрекеттесуі";
№ 4 көрсетілім "Алюминий мен оның қорытпалары";
№2 Практикалық жұмыс "Металдар" тақырыбына есептер шығару.
№ 2 бақылау жұмысы.
8) 17 (VII), 16 (VI), 15 (V), 14 (IV) - топтарының элементтері және олардың қосылыстары. (VII) топ элементтері, галогендер; топтағы галогендер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары; хлор; хлордың химиялық қасиеттері: металдармен, сутекпен және галогенидтермен әрекеттесуі; хлорсутек қышқылының құрамы қасиеттері мен қолданылуы; 16 (VI)-топ элементтері, күкірт, күкірттің негізгі қосылыстары және олардың физикалық және химиялық қасиеттері; қышқылдық жаңбырдың пайда болу себебі мен экологияға тигізетін әсері; күкірт қышқылы, күкірт қышқылы және оның тұздарының жалпы және ерекше қасиеттері, қасиеттері мен қолданылуы; 15 (V)-топ элементтері: азот, азоттың қасиеттері және табиғаттағы азот айналымы; аммиак, аммиактың қасиеттері, алынуы мен қолданылуы; аммиак өндірісі; (Габер синтезі): азот қышқылы; азот қышқылының қасиеттері; азот қышқылы мен нитраттардың өзіне тән қасиеттері; фосфор және оның қосылыстары; фосфорды аллотропиялық түрлендіру; фосфор қосылыстарының Қазақстандағы кен орындары; фосфор және оның қосылыстарының жалпы химиялық қасиеттері; минералды тыңайтқыштар, олардың Қазақстанда өндірілуі және оларды тиімді қолдану; азот және фосфор тыңайтқыштарының қоршаған ортаға әсері; 14 (IV) - топ элементтері; кремний және оның қосылыстары; кремнийдің қолданылу аймағы және оның жартылай өткізгіш ретінде маңызы; сұйық кристалдар, кремний, оның диоксиді мен карбидіндегі химиялық байланыс түрін және кристалдық тор типі; кремний мен оның қосылыстарының химиялық қасиеттері; Қазақстандағы силикат өнеркәсібі;
№ 3 практикалық жұмыс "Сұйылтылған күкірт қышқылы ерітіндісі және оның тұздарының химиялық қасиеттерін зерттеу";
№ 6 зертханалық тәжірибе "Азот молекуласының моделін дайындау";
№7 зертханалық тәжірибе "Аммиак молекуласының моделін дайындау";
№ 4 практикалық жұмыс "Аммиактың алынуы және оның қасиеттерін зерттеу";
№ 4 көрсетілім "Минералды тыңайтқыштар";
№ 5 көрсетілім "Алмаз, кремний, кремний диоксиді мен кремний карбидінің кристалдық торларының модельдері";
9) "Адам ағзасындағы химиялық элементтер". Адам ағзасының химиялық құрамы; макроэлементтер және микроэлементтер, олардың маңызы; адам ағзасының құрамына кіретін элементтер және олардың маңызы (О, С, Н, N, Ca, P, K, S, Cl, Mg, Fe); Қазақстан тұрғындарының теңгерімді тамақтану рационы; ауыр металдармен қоршаған ортаның ластануы көздері, ауыр металдардың ағзаларға әсері;
№ 3 бақылау жұмысы.
10) "Органикалық химияға кіріспе". Органикалық химия – көміртек қосылыстарының химиясы, А.М. Бутлеровтың органикалық қосылыстардың құрылыс теориясының негізгі қағидалары; органикалық заттардың ерекшеліктері; органикалық қосылыстардың жіктелуі; функционалдық топ түсінігі; органикалық қосылыстардың гомологтық қатарлары; органикалық қосылыстардың гомологтық қатарлары; органикалық қосылыстардың номенклатурасы; органикалық қосылыстардың изомериясы;
№ 6 көрсетілім "Алкандардың алғашқы бес өкілдерінің және сызықты құрылымды спирттердің модельдері";
№ 7 көрсетілім "Пентан изомерлерінің модельдері";
Есептеуге берілген есептер: элементтердің массалық үлесі және салыстырмалы тығыздығы бойынша газтәрізді заттардың молекулалық формулаларын табу.
11) "Көмірсутектер. Отын". Көмірсутектердің жіктелуі, номенклатурасы және изомериясы, қаныққан көмірсутектер, алкан, метан, қанықпаған көмірсутектер,алкендер, этилен, алкиндер,ацетилен; арендер, бензол; көмірсутектер арасындағы генетикалық байланыс, көмірсутектердің табиғи көздері, көмірсутекті отындар; табиғи газдың, мұнайдың, көмірдің Қазақстандағы кен орындары, оларды өндіру және өңдеу; көмірсутектерді өндіру, өңдеу және қолданудағы экологиялық мәселелер, көмірсутектерді экономиканың түрлі салаларында және тұрмыста пайдалану; альтернативті отын түрлері; мұнай, мұнай фракциялары және шикі мұнай өнімдерінің қолдану аймағы;
№ 8 көрсетілім "Этиленнің жануы, бром суы мен калий перманганаты ерітінділерін түссіздендіруі";
№ 9 көрсетілім "Отын түрлері";
№ 10 көрсетілім "Мұнай және мұнай өнімдері";
Есепетеуге берілген есептер: реакция өнімінің массасы немесе көлемі және белгілі заттың салыстырмалы тығыздығы бойынша органикалық заттың формуласын анықтау;
12) "Оттекті және азотты органикалық қосылыстар". Оттекті органикалық қосылыстардың жіктелуі және номенклатурасы, метанол, этанол, спирттердің улылығы және этил спиртінің адам организміне зиянды әсері, оттекті органикалық қосылыстардың өкілдері; этандиол, пропантриол, этан қышқылы, глюкоза, сахароза, крахмал, целлюлозаның қолданылуы; карбон қышқылдары, күрделі эфирлер мен майлар, сабын, синтетикалық жуғыш заттар, синтетикалық жуғыш заттардың қоршаған ортаға әсері; көмірсулар, нәруыздар, аминқышқылдары; биологиялық маңызды органикалық қосылыстар, Қазақстанның тамақ өнеркәсібі;
№ 8 зертханалық тәжірибе "Сірке қышқылының қасиеттерін зерттеу";
№ 9 зертханалық тәжірибе "Нәруыздардың денатурациясы";
Есептеуге берілген есептер: егер құрамында қоспаның массалық үлесі бар басқа заттың массасы белгілі болған жағдайда, реакция теңдеуі бойынша органикалық заттың (реагенттің немесе өнімнің) массасын есептеу; өндірістік және экологиялық мазмұндағы теориялық мүмкін мәнімен саластырғандағы заттың шығымы массасын есептеу; метан, бутан, этанолдың жану реакция теңдеуі бойынша оттектің, ауаның көлемдерін есептеу;
№ 4 бақылау жұмысы.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
15. Бағдарламада оқыту мақсаттары қолдануға ыңғайлы болу үшін төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімшені, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 9.2.1.2 кодында: "9" – сынып, "2.1." - бөлім мен бөлімше; "2" - оқу мақсатының реттік нөмірі.
Заттардың бөлшектері.
Білім алушылар білуі тиіс: | ||
8-сынып | 9-сынып | |
1.1 Атомдар, иондар және молеку-лар |
8.1.1.1 - зат мөлшерінің өлшем бірлігі ретінде – мольді және Авогадро санын білу | |
8-сынып | 9-сынып | |
1.2 Атом құрамы мен құрылы-сы | ||
8-сынып | 9-сынып | |
1.3 |
8.1.3.1 - атомда электрондар ядродан арақашықтығы артқан сайын біртіндеп энергетикалық деңгейлер бойынша таралатынын түсіну | |
8-сынып | 9-сынып | |
1.4 Химия-лық байланыстардың түрлері |
8.1.4.1 - электртерістілік ұғымына сүйеніп ковалентті және иондық байланыстың түзілуін түсіндіру |
9.1.4.1 - металдық байланыс пен металдық кристалдық тор жайындағы білімдерін қолданып металдардың қасиетін түсіндіре алу |
2) Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары
Білім алушылар білуі тиіс: | ||
1 Период | 8-сынып | 9-сынып |
8.2.1.1 - топ , период, атом нөмірінің физикалық мәнін түсіндіру бір топтағы элементтердің сыртқы электрондық деңгейінде электрондар санының бірдей болатындығын түсіну |
9.2.1.1 - атом құрылысы негізінде сілтілік металдардың жалпы қасиеттерін түсіндіру | |
2.2 Химиялық реакциялардың жіктелуі | 8-сынып | 9-сынып |
8.2.2.1 - бастапқы және түзілген заттардың саны мен құрамы бойынша химиялық реакцияларды жіктеу |
9.2.2.1 - реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құру | |
2.3 Зат массасы | 8-сынып | 9-сынып |
8.2.3.1 - заттар құрамындағы элементтердің массалық үлесін табу, элементтердің массалық үлесі бойынша заттардың формуласын шығару |
9.2.3.1 - әрекеттесуші заттардың біреуі артық берілген реакция теңдеулері бойынша есептеулер жүргізу | |
2.4 Металдар | 8-сынып | 9-сынып |
8.2.4.1 - кейбір металдар басқаларға қарағанда тотығуға тезірек ұшырайтындығын білу | ||
3) Химиядағы энергетика
Білім алушылар білуі тиіс: | ||
3.1 Экзотер-миялық және эндотермиялық реакциялар | 8-сынып | 9-сынып |
8.3.1.1 - заттың жану реак-циясының өнімі көбінесе оксидтер екенін және құрамында көміртегі бар отын оттекте жанғанда, көмірқышқыл газы, иіс газы немесе көміртек түзілетінін түсіну | ||
3.2 Химиялық реакция-лардың жылдам-дығы | 8-сынып | 9-сынып |
9.3.2.1 - реакция жылдамдығы және оған әсер ететін факторларды анықтау және оны бөлшектердің кинетикалық теориясы тұрғысынан түсіндіру | ||
3.3 Химиялық тепе-теңдік |
9.3.3.1 - тепе-теңдікті динамикалық үдеріс ретінде сипаттау; | |
8-сынып | 9-сынып | |
3.4 Қышқылдар мен негіздер теориясы |
8.3.4.1 – заттардың ерігіштігі, заттың 100 г судағы ерігіштігін есептеу, алынған нәтижелерді анықтамалық мәндермен салыстыру | 9.3.4.1 - қышқылдар, еритін және ерімейтін негіздер, орта тұздардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрастыру |
3.4 Қышқылдар мен негіздер теориясы |
8.3.4.8 - қышқылдардың жіктелуін, қасиеттерін білу және түсіну, олардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру |
9.3.4.2 - орта тұз ерітіндісінің ортасын тәжірибе жүзінде анықтау |
4)Химия және қоршаған орта
Білім алушылар білуі тиіс: | ||
8-сынып | 9-сынып | |
4.1 Заттардың жіктелуі |
9.4.1.1 - электролиттер мен бейэлектро-литтердің анықтамасын білу және мысалдар келтіру | |
8-сынып | 9-сынып | |
4.2 Жер химиясы |
8.4.2.1 - сутекті алу және оның қасиеттері мен қолдануын зерттеу; |
9.4.2.1 - қышқылдық жаңбырлардың пайда болу себебі мен экологияға тигізетін әсерін түсіндіру |
8-сынып | 9-сынып | |
4.3 Көміртек және оның қосылыс-тары |
8.4.3.1 – көміртектің сиптаттамасын, |
9.4.3.1 - органикалық қосылыстардың көптүрлілігінің себептерін түсіндіру; |
5) Химия және өмір
Білім алушылар білуі тиіс: | ||
8-сынып | 9-сынып | |
5.1 Биохимия |
9.5.1.1 - адам ағзасының құрамына кіретін элементтерді атау және олардың маңызын түсіндіру (О, С, Н, N, Ca, P, K, S, Cl, Mg, Fe) | |
16. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген негізгі орта білім беру деңгейінің 8-9-сыныптарына арналған "Химия" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
17. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Химия" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Химия" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
1) 8-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Тақырып \ Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі мазмұны | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
8.1 Атомдағы электрондардың қозғалысы | Атомда электрондардың таралуы | 8.1.3.1 - атомда электрондар ядродан арақашықтығы артқан сайын біртіндеп энергетикалық деңгейлер бойынша таралатынын түсіну |
Энергетикалық деңгейлер. |
8.1.3.2 - әрбір электрон қабатында электрон саны нақты максимал мәннен аспайтынын түсіну | |
8.1 | Химиялық формулалар бойынша есептеулер | 8.2.3.1 - заттар құрамындағы элементтердің массалық үлесін табу, элементтердің массалық үлесі бойынша заттардың формуласын шығару |
Химиялық реакция теңдеулерін құру. Зат масссасының сақталу заңы. |
8.2.3.2 - әрекеттесетін заттар қатынасын эксперименттік жолмен анықтап, заттар массасының сақталу заңын білу | |
Химиялық реакция типтері |
8.2.2.1 -бастапқы және түзілген заттардың саны мен құрамы бойынша химиялық реакцияларды жіктеу | |
8.1 | Металдардың оттекпен және сумен әрекеттесуі. |
8.2.4.1 - кейбір металдар басқаларға қараған-да тотығуға тезірек ұшырайтындығын білу |
Металдардың қышқыл ерітінділерімен әрекеттесуі. |
8.2.4.3 -қышқыл ерітінділерімен әртүрлі металдардың реакцияларын зерттеу | |
Металдардың тұз ерітінді-лерімен реакциялары. | 8.2.4.5- металдардың тұз ерітінділерімен әрекеттесуінің жоспарын жасау және жүргізу | |
Металдардың белсенділік қатары. | 8.2.4.6 - эксперимент нәтижесі бойынша металдардың белсенділік қатарын құру және оны анықтама мәліметтерімен сәйкестендіру | |
2-тоқсан | ||
8.2 |
Зат мөлшері. Моль. Авогадро саны. Заттардың молярлық массасы |
8.1.1.1 - зат мөлшерінің өлшем бірлігі ретінде – мольді білу және Авогадро санын білу |
8.2 | Химиялық реакция теңдеулері бойынша есептер шығару | 8.2.3.4 - химиялық реакция теңдеулері бойынша заттың массасын, зат мөлшерін есептеу |
Авагадро заңы.Молярлық көлем |
8.2.3.6 - Авогадро заңын білу | |
8.2 | Отынның жануы және энергияның бөлінуі |
8.3.1.1 - заттың жану реакциясының өнімі көбінесе оксид екенін және құрамында көміртегі бар отын оттекте жанғанда, көмірқышқыл газы, иіс газы немесе көміртек түзілетінін түсіну |
Экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар. |
8.3.1.3 - экзотермиялық реакциялар жылу бөле жүретінін, ал эндотермиялық реакциялар жылу сіңіре жүретінін білу | |
8.2 |
Сутек, алынуы, қасиеттері және қолданылуы. | 8.4.2.1 - сутекті алу және оның қасиеттері мен қолданылуын зерттеу |
Оттек, алынуы, қасиеттері, қолданылуы. |
8.4.2.2 - ауа құрамындағы және жер қырты-сындағы оттектің пайыздық мөлшерін білу | |
3-тоқсан | ||
8.3 |
Химиялық элементтердің периодтық жүйесінің құрылымы |
8.2.1.1 - топ, период, атом нөмірінің физикалық мәнін түсіндіру, бір топтағы элементтердің сыртқы электрондық деңгейінде электрондар санының бірдей болатындығын түсіну |
Периодтық жүйедегі орны бойынша элементтің сипаттамасы |
8.2.1.3 - периодтық жүйедегі орны бойынша химиялық элементті сипаттау | |
Металдар және бейметалдар | 8.2.1.5 - химиялық элементтің периодтық кестеде орналасуына сай қасиеттерін болжау | |
8.3 |
Электртерістілік. Ковалентті байланыс | 8.1.4.1 - электртерістілік ұғымы негізінде атомдар арасындағы ковалентті және иондық байланыстың түзілуін түсіндіру |
Кристалдық тор түрлері, | 8.1.4.2 - заттар қасиеттерінің кристалдық тор типтеріне тәуелділігін түсіндіру | |
8.3 |
Заттардың суда еруі. | 8.3.4.1 - – заттардың ерігіштігі, заттың 100 г судағы ерігіштігін есептеу, алынған нәтижелерді анықтамалық мәндермен салыстыру |
Еріген заттың массалық үлесі | 8.3.4.2 - еріген заттың массалық үлесі мен ерітіндінің белгілі массасы бойынша еріген заттың массасын, ерітіндідегі заттың молярлық концентрациясын есептеу | |
4-тоқсан | ||
8.4 |
Оксидтер. | 8.3.4.7 - оксидтердің жіктелуін және қасиет-терін білу, олардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру |
Қышқылдар. | 8.3.4.8 - қышқылдардың жіктелуін, қасиет-терін білу және түсіну, олардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру | |
Негіздер. | 8.3.4.9 - негіздердің жіктелуі мен қасиеттерін білу және түсіну, олардың химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру | |
Тұздар. |
8.3.4.10 - тұздарды алудың әртүрлі әдістерін білу, сәйкес реакция теңдеулерін құрастыру | |
Бейорганикалық қосылыстар арасындағы генетикалық байланыс |
8.3.4.12-бейорганикалық қосылыстардың негізгі кластары арасындағы генетикалық байланысты | |
8.4 Көміртек және оның қосылыстары |
Көміртектің жалпы сипаттамасы |
8.4.3.1 – көміртектің сиптаттамасын, |
Көміртектің қасиеттері. |
8.4.3.3 -көміртектің физикалық және химиялық қасиеттерін зерттеу | |
8.4 Су |
Табиғаттағы су |
8.4.2.6 - судың ластануының қауіптілігі мен себебін анықтау, суды тазарту әдістерін түсіндіру |
2) 9-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі мазмұны | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
9.1 | Электролиттер мен бейэлектролиттер. |
9.4.1.1 - электролиттер мен бейэлектролиттердің анықтамасын білу және мысалдар келтіру |
Электролиттік диссоциациялану теориясы | 9.4.1.3 - электролиттік диссоциация теориясының негізгі қағидаларын білу | |
Қышқыл, негіз, тұздардың электролиттік диссоциациясы. | 9.4.1.3 - ерітіндінің қышқылдығы мен сілтілігін ажырату | |
Диссоциациялану дәрежесі. Күшті және әлсіз электролиттер |
9.4.1.4 -күшті және әлсіз электролиттерге мысал келтіру және оларды ажырату, диссоциациялану дәрежесін анықтай білу | |
Электролиттік диссоциациялану теориясы тұрғысынан қышқыл, негіз, тұздардың химиялық қасиеттері | 9.3.4.1 - қышқылдар, еритін және ерімейтін негіздер, орта тұздардың химиялық қасиеттерін көрсететін реакция теңдеулерін молекулалық және иондық түрде құрастыру | |
Тұздар гидролизі. |
9.3.4.2 - орта тұз ерітіндісінің ортасын тәжірибе жүзінде анықтау | |
9.1 |
Катиондарға сапалық реакциялар. | 9.4.1.5 - Ca2+, Ba2+, Cu2+ металл катиондарын анықтау үшін жалын түсінің боялу реакциясын жүргізу және сипаттау |
Аниондардың сапалық реакциялары. № 3 зертханалық тәжірибе "Сулы ерітіндідегі Сl–, Br–, I–, PO43–,аниондарын анықтау" | 9.4.1.6 - хлорид-, бромид-, йодид-, сульфат, карбонат-, фосфат-, нитрат-, силикат- иондарына сапалық реакцияларды тәжірибе жүзінде жүргізу және ион алмасу реакцияларын бақылап нәтижесін сипаттау | |
Есептер шығару "Әрекеттесуші заттардың біреуі артық мөлшерде берілген реакция теңдеулері бойынша есептеулер" | 9.2.3.1 - әрекеттесуші заттардың біреуі артық берілген реакция теңдеулері бойынша есептеулер жүргізу | |
9.1 Химиялық реакция жылдамдығы |
Химиялық реакциялар-дың жылдамдығы. | 9.3.2.1 - реакция жылдамдығы және оған әсер ететін факторларды анықтау және оны бөлшектердің кинетикалық теориясы тұрғысынан түсіндіру |
Катализаторлар. Ингибиторлар. |
9.3.2.2 - катализатордың реагенттен айырмашы-лығын және реакция жылдамдығына әсерін түсіндіру | |
9.1 |
Қайтымды және қайтым-сыз химиялық реакция-лар. Химиялық тепе-теңдік. |
9.3.3.1 - қайтымды және қайтымсыз реакция-ларды білу |
2-тоқсан | ||
9.2 |
Тотығу дәрежесі. |
9.2.2.2 - тотығу дәрежесі ұғымының мәнін түсіндіру және оны заттың формуласы бойынша анықтау |
Электрондық баланс әдісі | 9.2.2.4 - электрондық баланс әдісімен тотығу-тотықсыздану реакцияларының коэффициенттерін қою | |
9.2 | Металдардың жалпы сипаттамасы. | 9.1.4.1 - металдық байланыс пен металдық кристалдық тор жайындағы білімдерін қолданып металдардың қасиетін түсіндіре алу |
Металдар құймалары. |
9.1.4.2 - құйма ұғымын және оның артықшылықтарын білу | |
Есептер шығару "Реакция теңдеуі бойынша қоспаның белгілі бір массалық үлесін құрайтын, басқа заттың массасы белгілі жағдайда зат массасын есептеу" | 9.2.3.2 - қоспаның белгілі бір массалық үлесін құрайтын, басқа заттың массасы белгілі жағдайда реакция теңдеуі бойынша зат массасын есептеу | |
9.2 |
1 (I)-топ элементтері және олардың қосылыстары. |
9.2.1.1 - атом құрылысы негізінде сілтілік металдардың жалпы қасиеттерін түсіндіру |
2 (ІІ)-топ металдары және олардың қосылыс-тары. |
9.2.1.3 - 1 (І)- ші және 2 (ІІ) топ металдарының жалпы қасиеттерін салыстыру және реакция теңдеулерін құрастыру | |
13 (ІІІ)-топ металдары. Алюминий және оның қосылыстары. № 4 көрсетілім "Алюминий мен оның құймалары". | 9.2.1.5 - атом құрылысы негізінде алюминийдің қасиеттерін түсіндіру, оның маңызды қосылыстары мен құймаларынның қолдану аймағын атау | |
3-тоқсан | ||
9.3 | Галогендер |
9.1.4.5 галоген молекулаларының электрондық формулаларын құрастыру |
Хлор | 9.2.1.7 - хлордың химиялық қасиеттерін сипаттау: металдармен, сутекпен және галогенидтермен әрекеттесуі | |
Хлорсутек қышқылы. | 9.2.1.8 - хлорсутек қышқылы ерітіндісінің химиялық қасиеттерін зерттеу және қолдану аясын білу | |
16 (VI)-топ элементтері. Күкірт. | 9.2.1.9 - 16 (VI)-топ элементтерінің жалпы қасиетін сипаттау | |
Күкірттің қосылыстары |
9.2.1.10 - күкірттің (IV) және (VI) оксидтерінің физикалық және химиялық қасиеттерін салыс-тыру және күкірт диоксидінің физиологиялық әсерін түсіндіру | |
Күкірт қышқылы және оның тұздары. | 9.2.1.11 - күкірт қышқылы ерітіндісі мен оның тұздарының физикалық және химиялық қасиеттерін зерттеу | |
Азот. № 6 зертханалық тәжірибе "Азот молекуласының моделі" | 9.2.1.12 - азоттың қасиеттерін және табиғаттағы азот айналымын түсіндіру | |
Аммиак. №7 зертхана-лық тәжірибе "Аммиак молекуласының моделі" | 9.1.4.6 - аммиактың молекулалық, электрондық және құрылымдық формуласын түсіндіру | |
Аммиактың қасиеттері, алынуы мен қолданы-луы. | 9.2.1.13 - аммиакты ты алуды қасиеттерін мен қолданылуын түсіндіру | |
Азот қышқылы. |
9.1.4.7 - азот қышқылының молекулалық, формулаларын білу және атомдар арасындағы химиялық байланыстардың түзілуін түсіндіру | |
Азот қышқылы мен нитраттардың өзіне тән қасиеттері |
9.2.1.15 - сұйылтылған және концентрлі азот қышқылының металмен әрекеттесуінің ерекшелігін сипаттау және реакция теңдеулерін құрастыру | |
Фосфор және оның қосылыстары |
9.2.1.17 - фосфордың аллотропиялық түр өзгерістерін салыстыру | |
Минералды тыңайтқыштар. |
9.4.2.3 - минералды тыңайтқыштардың жікте-луін және олардың құрамына кіретін қоректік элементтерді атау | |
Кремний және оның қосылыстары. |
9.2.1.18 - кремнийдің қолданылу аймағын және оның жартылай өткізгіш ретінде қолданылуын түсіндіру | |
9.3 |
Адам ағзасының химиялық құрамы. |
9.5.1.1 - адам ағзасының құрамына кіретін элементтерді атау және олардың маңызын түсіндіру (О, С, Н, N, Ca, P, K, S, Cl, Mg, Fe) |
Ауыр металдармен қоршаған ортаның ластануы | 9.5.1.3 - қоршаған ортаның ауыр металдармен ластану көздерін атау және олардың ағзаларға әсерін түсіндіру | |
4-тоқсан | ||
9.4 Органикалық химияға кіріспе | Органикалық заттардың ерекшеліктері | 9.4.3.1 - органикалық қосылыстардың көптүрлілігінің себебін түсіндіру |
Органикалық қосылыс-тардың жіктелуі. |
9.4.3.2 - көмірсутектердің және олардың туындылары: спирттер, альдегидтер, карбон қышқылдары, көмірсулар, аминқышқылдарының жіктелуін білу | |
Органикалық қосылыс-тардың гомологтық қатарлары. Органикалық қосылыстардың номенклатурасы |
9.4.3.4 - гомолог ұғымын және гомологтық айырмашылықты білу | |
Органикалық қосылыс-тардың изомериясы. | 9.4.3.6 - изомерия құбылысын білу және көмірсутектер құрылымдық изомерлерінің формулаларын құрастыру | |
Есеп шығару "Элемент-тердің массалық үлестері мен салыстырмалы тығыздық бойынша газтектес заттардың молекулалық формуласын табу" | 9.2.3.4 - газтектес заттардың молекулалық формуласын салыстырмалы тығыздық пен элементтердің массалық үлестері арқылы анықтау | |
9.4 Көмірсутек-тер. Отын | Алкандар | 9.4.3.7 - алкандардың химиялық қасиеттерін сипаттау және оны реакция теңдеулерімен дәлелдеу |
Алкендер. |
9.4.3.8 - қанықпағандық ұғымын сипаттау; | |
Алкиндер | 9.4.3.11 - этин мысалында алкиндердің химия-лық қасиеттерін оқып үйрену, химиялық реакция теңдеулерімен дәлелдеу | |
Ароматты көмірсутектер. Бензол | 9.4.3.12 - бензолдың алынуы, қасиеттері және қолданылуын сипаттау | |
Көмірсутекті отындар. |
9.4.3.13 - құрамында көміртек бар қосылыстар-дың отын ретінде пайдалану мүмкін екендігін білу және альтернативті отын түрлерін зерттеу, олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін атау | |
Мұнай. | 9.4.3.15 - мұнай фракцияларын және шикі мұнайды айдау өнімдерінің қолдану аймақтарын атау | |
9.4 | Оттекті органикалық заттар. Спирттер |
9.4.3.16 - оттекті органикалық заттардың жіктелуін білу |
Карбон қышқылдары. | 9.4.3.19 - карбон қышқылдарының құрамын білу және сірке қышқылының химиялық қасиеттері мен қолданылуын сипаттау | |
Күрделі эфирлер мен майлар | 9.4.3.20 - күрделі эфирлер мен майлардың ерек-шеліктері мен майлардың қызметін түсіндіру | |
Сабын мен синтетикалық жуғыш заттар |
9.4.3.21 - сабынның алынуы мен оның қолданылуын білу | |
Көмірсулар | 9.4.3.23 - көмірсулардың жіктелуін, биологиялық маңызы мен қызметін түсіндіру | |
Амин қышқылдары. |
9.4.3.24 - нәруыз денатурациясының реакциясын зерттеу | |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Биология" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. "Биология" пәнінің мақсаты – оқушыларға органикалық дүниенің көптүрлілігі, ондағы болып жатқан құбылыстар мен үдерістердің заңдары мен заңдылықтары, сонымен қатар адам оның ажырамас бөлігі туралы білім мен түсінік жүйелерін беру.
3. Оқу пәнінің міндеттері:
1) жер бетіндегі барлық тірі ағзалардың құндылығын түсіну үшін өмірдің құрылымды-функционалды және генетикалық негіздері туралы, тірі табиғаттың негізгі патшылықтары ағзаларының көбеюі мен дамуы, экожүйе, биоалуантүрлілік, эволюция туралы білім жүйесін қалыптастыру;
2) экологиялық этика нормалары мен ережелерін, табиғатқа жауапкершілікпен қарауын қалыптастыру;
3) генетикалық сауаттылықты қалыптастыру - салауатты өмір салты негіздері, психикалық, тән және моральдық денсаулық сақтау;
4) оқушылардың тұлғалық қасиеттерін дамыту, биологиялық білімдерін практикада қолдануға ұмтылу, медицина, ауыл шаруашылығы, биотехнология, экологиялық менеджмент және қоршаған ортаны қорғау саласындағы практикалық іс-шараларға қатысу.
2-тарау. "Биология" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Биология" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
7-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
8-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағат;
9-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағат.
5. "Биология" оқу пәнінің оқу бағдарламасының мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған.
6. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтиже түрінде берілген оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
7. Оқу пәнінің мазмұны 4 бөлімді қамтиды:
1) тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері;
2) көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму;
3) ағза мен қоршаған орта;
4) қолданбалы кіріктірілген ғылымдар.
8. "Тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) тірі ағзалардың көптүрлілігі;
2) қоректену;
3) заттардың тасымалдануы;
4) тыныс алу;
5) бөліп шығару;
6) қозғалыс;
7) координация және реттелу.
9. "Көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көбею;
2) жасушалық айналым;
3) өсу және даму;
4) тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары;
5) эволюциялық даму мен селекция негіздері.
10. "Ағза мен қоршаған орта" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) биосфера, экожүйе, популяция;
2) адам қызметінің қоршаған ортаға әсері.
11. "Қолданбалы кіріктірілген ғылымдар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) молекулалық биология мен биохимия;
2) жасушалық биология;
3) микробиология және биотехнология;
4) биофизика.
12. 7-сыныпқа арналған биология пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Экожүйелер". Ортаның экологиялық факторлары: абиотикалық (температура, жарық, рН, ылғалдылық) биотикалық (микроағзалар, жануарлар,өсімдіктер). №1 Зертханалық жұмыс: "Жергілікті жердің экожүйелерін зерттеу (мектеп ауласы мысалында)". Қоректік тізбектер және қоректік торлар. Модельдеу "Қоректік тізбек пен торды құру". Экологиялық сукцессиялар: Бірінші және екінші реттік сукцессиялар. Экожүйелердің алмасуы. Адам экожүйенің бір бөлігі. Антропогендік фактор. Адам әрекеттерінің экожүйеге жағымсыз әсері Қазақстанда ерекше қорғалатын аймақтар. Жергілікті жердің ерекше қорғалатын аймақтары. Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы. Жергілікті өңірдің ҚР Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктері;
2) "Тірі ағзаларды жүйелеу". Тірі ағзалардың бес патшалығына жалпы сипаттама: прокариоттар, протисталар, саңырауқұлақтар, өсімдіктер, жануарлар. Өсімдіктер мен жануарлардың негізгі жүйелік топтары: Патшалықтар. Типтер. Бөлімдер. Кластар. Өсімдіктер мен жануарларды жүйелеудің маңызы. Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың сыртқы құрылысындағы ерекшеліктер. Дихотомиялық әдіс. Дихотомиялық кілттерді қолдану;
3) "Жасушалық биология". Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйесі түсініктері. Өсімдіктер және жануарлар жасушаларын салыстыру. Жарық микроскобынан көрінетін жасуша құрылымдары: пластидтер, вакуоль, ядро, цитоплазма, жасушалық мембрана, жасушалық қабырға;
4) "Су және органикалық заттар". Судың қасиеттері: беттік керілу, судың қозғалысы, еріткіштігі, қайнау және балқу температурасы, жылу сыйымдылығы. Судың биологиялық маңызы және оның еріткіш ретіндегі, температураны сақтау мен реттеудегі рөлі. №2 зертханалық жұмыс "Судың тірі ағзалар үшін маңызы мен қасиеттерін зерттеу". Микро- (мырыш, темір, селен, фтор) және макроэлементтердің (магний, кальций, калий, фосфор) тірі ағзалардың тіршілік әрекеті үшін маңызы. Азық-түліктердегі органикалық заттар: нәруыздар, майлар, көмірсулар. №3 Зертханалық жұмыс: "Азық-түліктерде көмірсулар, нәруыздар және майлардың бар болуын зерттеу".
5) "Заттардың тасымалдануы". Заттар тасымалдануының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті үшін маңызы. Заттардың тасымалдануына қатысатын тірі ағзалардың мүшелері мен мүшелер жүйесі. Сабақ және тамыр. Сабақтың ішкі құрылысы: қабық, камбий, сүрек, өзек. Тамыр аймақтары: бөліну, өсу, сору және өткізу аймақтары. Тамырдың ішкі құрылысы: флоэма, ксилема, камбий. №4 зертханалық жұмыс : "Сабақтың ішкі құрылысын зерттеу". №5 зертханалық жұмыс: "Тамыр аймақтарын зерттеу". Жануарлардағы қанайналым мүшелері: буылтық құрттар, ұлулар, буынаяқтылар және омыртқалылар;
6) "Тірі ағзалардың қоректенуі". Жапырақтың құрылысы мен қызметі. Жапырақтың ішкі құрылысы. Лептесік. Жапырақ фотосинтездеуші негізгі арнайы мүше. Судың булануы мен газдардың алмасуы. Фотосинтезге қажетті жағдайлар. №6 зертханалық жұмыс: "Фотосинтез үдерісіне қажетті жағдайларды зерттеу";
7) "Тыныс алу". Өсімдіктер мен жануарлар үшін тыныс алудың маңызы. №7 зертханалық жұмыс: "Өсімдіктердің тыныс алуын зерттеу". Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелері (бунақденелілердің демтүтіктері, балықтарының желбезектері, құстардың және сүтқоректілердің өкпесі). Модельдеу: "Омыртқалы және омыртқасыз жануарлардың тыныс алу жүйесі мүшелерін салыстыру". Тыныс алу мүшелері. Адамның тыныс алу жолдарының құрылысы мен газ алмасу мүшелері. Тыныс алу мүшелерінің аурулары. Тыныс алу мүшелерінің ауруларының себептері мен алдын алу жолдары.
8) "Бөліп шығару". Бөліп шығарудың тірі ағзалар үшін маңызы. Жануарлар мен өсімдіктердегі бөліп шығару өнімдері. Зат алмасудың соңғы өнімдері.
9) "Қозғалыс". Өсімдіктердің қозғалысы. Қозғалыстың өсімдіктер тіршілігіндегі маңызы. Өсімдіктердің қозғалу тәсілдері (тропизмдер, таксистер, өсу қозғалыстары). Өсімдіктердің өсуі мен дамуына жарықтың әсері. Жануарлардың қозғалыс мүшелері. Тірі ағзалардағы қозғалыстың рөлі. Жануарлардың қозғалу тәсілдеріне мысалдар. Жануарлардың мекен ортасы мен қозғалыс тәсілдері арасындағы байланыстарды анықтау;
10) "Координация және реттелу". Жүйке жүйесінің типтері. Нейронның құрылысы: денесі, дендриттер, аксон. Нейронның қызметтері. Жүйке жүйесінің орталық және шеткі бөлімдері. Жұлын. Ми. Ми бөлімдерінің құрылысы мен қызметтері: сопақша ми, артқы (ми көпірі, мишық), орталық және аралық ми. Үлкен ми сыңарлары. Рефлекстік доға: рецептор, сезгіш, аралық, қозғалыс нейрондары, жұмыс мүшесі. №8 зертханалық жұмыс: "Тізе рефлексі". Адам ағзасы үшін ұйқының маңызы. Биологиялық ритмдер. Ұйқының кезеңдері: баяу және жылдам ұйқы. Жұмысқа қабілеттілік. Күн тәртібі. Оқу еңбегі мен дене еңбегінің гигиенасы. Жүйке жүйесінің қызметіне алкаголь, темекі, және наркотикалық заттардың әсері;
11) "Тұқымқуалау мен өзгергіштік". Адамда белгілердің тұқым қуалауында гендер мен дезоксирибонуклеин қышқылы рөлі. Жүре пайда болған және тұқым қуалайтын белгілер. Хромосоманың құрылымы. Генетикалық материалды сақтаушы және тасымалдаушы дезоксирибонуклеин қышқылы жайлы түсінік. Әртүрлі ағза түрлерінің хромосомалар саны. Соматикалық және жыныс жасушалар;
12) "Көбею". Өсімдіктердің өсімді жолмен көбеюі, оның түрлері және табиғаттағы биологиялық маңызы. Өсімдік өсіруде өсімді жолмен көбею тәсілдерін бау-бақшада қолдану. Қалемшелеу, сұлатпа өркен, телу (қалемшелермен, көзшелермен), көбею ұлпаларымен. Өсімдіктердегі ұрықтану туралы түсінік және зиготаның түзілуі. Қосарлы ұрықтану. Қосарлы ұрықтанудың биологиялық маңызы;
13) "Өсу және даму". Ағзалардың дамуы түсінігі. Өсімдіктер мен жануарлардағы онтогенез кезеңдері. Бөліну, өсу, көбею, қартаю. №9 зертханалық жұмыс: "Жылдық сақинаны санау". Жануарлардағы тура және түрленіп даму онтогенез типтері. Бунақденелілердің шала және толық түрленіп дамуына мысалдар.
14) "Микробиология және биотехнология". Бактериялардың формаларының әртүрлілігі. Бактериялардың таралуы. №10 зертханалық жұмыс: "Пішен таяқшасының сыртқы пішінін қарастыру". Бұршақ тұқымдастардың тамырындағы түйнек бактериялары. Бактерияларды пайдалану. Табиғаттағы және адам өміріндегі бактериялардың маңызы. №11 зертханалық жұмыс: "Өндірісте йогурт және ірімшік жасауды зерттеу".Патогендермен күрес тәсілдері. Бактериялардың антибиотиктерге тұрақтылығы. №12 зертханалық жұмыс: "Антибиотиктер, антисептиктер және залалсыздандыру өнімдерін қолдануды зерттеу". Вирустар. Жасушасыз құрылым иелері вирустардың құрылыс ерекшеліктері.
13. 8-сыныпқа арналған биология пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
"Жасушалық биология". Жасуша – тірі ағзалардың құрылымдық негізгі өлшем бірлігі. Прокариот және эукариот жасушалардың құрылысы: ядроның болуы және орналасуы, жасуша қабырғасы, жасуша мембранасы, пластидтер, митохондрия, рибосомалар, Гольджи аппараты, вакуоль. Өсімдік ұлпаларының әртүрлілігі: түзуші, жабын, негізгі, өткізгіш, механикалық, бөліп шығарушы ұлпа. Жануар ұлпаларының әртүрлілігі: эпителий, дәнекер, бұлшық ет, жүйке. №1 зертханалық жұмыс: "Өсімдіктер ұлпаларын жіктеу". №2 зертханалық жұмыс: "Жануарлар ұлпаларын жіктеу";
"Молекулалық биология". Жасушаның құрамындағы органикалық заттар. Көмірсулар – энергия көзі. Глюкоза, нәруыз, сахароза, гликоген, крахмал, жасұнық пен хитиннің маңызы және қызметтері. Липидтердің қасиеттері мен қызметі. Липидтердің әртүрлілігі: майлар, фосфолипидтер, балауыз.
"Тірі ағзалардың көп түрлілігі". Өсімдік бөлімдерінің ерекшелік белгілері. №3 зертханалық жұмыс: "Өсімдіктер бөлімдеріндегі ерекшелік белгілерді анықтау. Балдырлар, мүктәрізділер, қырықжапырақтәрізділер, ашық тұқымдылар және жабық тұқымдылар". Саңырауқұлақтар патшалығы. Зең саңырауқұлағы: мукор, пеницилл. Біржасушалы саңырауқұлақтар – ашытқы. Көпжасушалы саңырауқұлақтар. Қалпақшалы саңырауқұлақтар. Жеуге жарамды және улы саңырауқұлақтар. Дара жарнақты және қосжарнақты өсімдіктер. №4 зертханалық жұмыс: "Дара жарнақты және қосжарнақтылар өсімдіктер кластарының белгілерін зерттеу". Буынаяқтылар типі. Хордалылар типі. Сыртқы белгілеріне қарай салыстырмалы сипаттама. Демонстрация "Хордалы жануарлар мен буынаяқтылардың ерекшелік белгілерін анықтау";
"Қоректену". Жауын құртының, сиырдың және адамның ас қорыту жүйесінің құрылысы. Модельдеу "Адамның, сиырдың және жауынқұртының" асқорыту жүйесінің құрылысын салыстыру. Тістің құрылысы мен қызметі, сүт тістердің тұрақты тістерге ауысуы. Тіс гигиенасы. Адамның ас қорыту жолдарының құрылысы. Ас қорыту бездері. Ас қорыту мүшелерінің қызметі. Тамақтану гигиенасы. Асқорыту мүшелерінің жұқпалы аурулары және олардың алдын алу. Тағамнан уланудың алдын алу. Алғашқы жәрдем шаралары. Ішек құрт ауруларының алдын алу. Дәрумендер және олардың маңызы. Суда еритін және майда еритін дәрумендер. Дәрумендердің тәуліктік мөлшері. Авитаминоз, гиповитаминоз және гипервитаминоз. А авитаминоздағы ақшам соқыр, В1 авитаминоздағы бери-бери ауруы, С авитаминоздағы қырқұлақ, Д авитаминоздағы мешел аурулары. №5 зертханалық жұмыс: "Тағамдық заттар құрамынан С дәруменді анықтау;
"Заттардың тасымалдануы". Ағзаның ішкі ортасы және оның маңызы. Лимфа. Лимфа айналымы мен оның маңызы. Гомеостаз. Ағзаның ішкі ортасы: қан, лимфа, ұлпа сұйықтығы. Қанның құрамы мен қызметі. Қан түйіршіктері: эритроциттер, лейкоциттер, тромбоциттер. Плазма. Қанның қызметі: транспорттық, гомеостаздық, қорғаныштық;
Иммунитет. Гуморальдық және жасушалық иммунитет. Лейкоциттер. Эритроциттер. Жұқпалы аурулар және олардың алдын алу: амебалық қантышқақ, фитофтороз, оба, күл, лейшмания, герпес (ұшық). Иммунитет. Иммунитеттің түрлері: туа пайда болған және жүре пайда болған иммунитет. Екпенің (вакцин) түрлері және оның жасанды иммунитетті қалыптастырудағы маңызы. Жұқпалы аурулардың алдын алу. Буылтық құрттардың (жауын құрт), ұлулардың, буынаяқтылардың және омыртқалылардың жүрегі және қан тамырларының құрылысы мен қызметі. Қан тамырлар жүйесінің түрлері. Үлкен және кіші қанайналым шеңберлері. Адамның қанайналым жүйесі. Жүрек - қантамырлар жүйесі ауруларының себеп-салдары.
"Тыныс алу". Альвеола мен қан арасындағы газ алмасу. Тыныс алудың минуттық көлемі. Әртүрлі жастағы, физикалық дамыған, ер және әйел адамдардың өкпесінің тіршілік сыйымдылығы. Тыныс алу қозғалыстарының жиілігі. Шылым шегудің өкпенің тіршілік сыйымдылығына әсері. №6 зертханалық жұмыс: "Өкпенің тіршілік сыйымдылығын зерттеу";
"Бөліп шығару". Зәр шығару жүйесі мүшелерінің құрылысы (бүйрек, несепағар, қуық, несеп жолы) мен қызметі. Бөліп шығару және сүзу мүшелері. Терінің маңызы, құрылысы мен қызметі. Тер бөлінудің реттелуі. Тері ауруларының пайда болу себептері мен салдары. Белгілері мен алдын алу шаралары;
"Қозғалыс". Адам қаңқасының құрылысы. Тірек – қимыл жүйесінің маңызы мен қызметі. Буынның құрылысы және қызметтері. Сүйек буындарының атқаратын қызметіне сәйкес бейімделуі. Бұлшықет ұлпаларының құрылысы мен қызметі. Сымбаттың бұзылуы және жалпақтабандылықтың пайда болу себептері. Сымбаттың бұзылуы мен жалпақтабандылықтың алдын алу шаралары;
"Биофизика". Тік жүруге байланысты адам қозғалуының биомеханикалық ерекшеліктері. Тік жүруге байланысты адамның қаңқа құрылысының ерекшеліктері. Тік жүруге байланысты бұлшық еттің маңызы. Тік жүру кезіндегі дененің ауырлық орталығы. Адам денесіндегі иіндер;
"Координация және реттелу". Көру мүшелерінің құрылысы. Көрудің маңызы. Көру қызметінің бұзылуы. Көру гигиенасы. №7 зертханалық жұмыс: "Көру жітілігі мен көру аймағының шегін зерттеу". Есту мүшесінің құрылысы. Естудің маңызы. Естудің бұзылу себептері. Есту мүшесінің гигиенасы. №8 зертханалық жұмыс "Дыбысты қабылдау ерекшеліктерін зерттеу" (құлақтың есту қабілетін анықтау). "Гормондар", "Гуморальдық реттелу" ұғымдары. Эндокринді, экзокринді және аралас бездердің орналасуы және қызметі. Эндокринді бездер қызметінің бұзылуынан туындаған аурулар (гипо- және гиперфункция). Адам денесінде орналасқан тері рецепторлары (терморецепторлар, механорецепторлар, ноцицепторлар). №9 зертханалық жұмыс: "Тері сезімталдығын зерттеу".
"Көбею". Митоз. Мейоз. Митоз бен мейоздың биологиялық маңызы. Мүктер мен қырықжапырақтардың тіршілік циклі. Гаметофит. Спорофит. Ашық тұқымды және жабық тұқымды өсімдіктердің тіршілік циклі;
"Өсу және даму". Эмбрионалдық даму кезеңдері: бластула, гаструла, нейрула. Ұлпалар мен мүшелердің дифференциялануы. Органогенез;
"Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары". Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эволюциядағы маңызы. Өзгергіштік пен қоршаған орта жағдайларына бейімделгіштік арасындағы өзара байланыс. Қолдан сұрыптау және оның селекция үшін маңызы. Қолдан сұрыптау түрлері.
"Биосфера, экожүйе, популяция". Экожүйелердің компоненттері. Су және құрлық экожүйелері. Модельдеу "Су және құрлық экожүйелерін салыстыру". Популяцияның құрылымының негізгі сипаттамалары және ерекшеліктері. Популяция санының өзгеруі. Тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлері. Ағзалардың тікелей және жанама қарым-қатынас түрлері. Қоршаған орта жағдайларының өзгерістеріне ағзалардың бейімделуі;
"Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері". Адамның табиғаттағы рөлі. Табиғатты тиімді пайдалану. Табиғатты қорғау. Биологиялық алуан түрлілікті сақтау. Дүниежүзілік Тұқым қоры. Қазақстан Республикасының экологиялық проблемалары. Себептері мен салдарлары. Оларды шешу жолдары.
14. 9-сыныпқа арналған биология пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
"Жасушалық биология". Жасушаның негізгі компоненттерінің қызметтері. Жасуша құрылымдары: плазмалық мембрана, цитоплазма, ядро, эндоплазмалық тор, жасуша орталығы, рибосомалар, Гольджи аппараты мен лизосомалар, митохондрия, пластидтер, қозғалыс органоидтары, жасушаның қосындылары. Құрылыстары және атқаратын қызметтері.
"Тірі ағзалардың көп түрлілігі. Биосфера және экожүйе". Әртүрлі түрлерді сипаттауда бинарлық номенклатураны қолдану. №1 зертханалық жұмыс: "Анықтағыш көмегімен өсімдіктер мен жануарлар түрлерін (жергілікті жердің) анықтау". Экожүйедегі энергия тасымаланың тиімділігі. Энергия ағыны және қоректік тізбектер. Экологиялық пирамида түрлері. Табиғаттағы көміртек пен азот айналымы. Биосферадағы биохимиялық үрдістер. Топырақ пен шөгінді жыныстар түзудегі тірі ағзалардың рөлі;
"Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері". Пайдалы қазбаларды өндірудің қоршаған орта мен адам денсаулығына әсері. Пестицидтердің қоршаған орта мен адам денсаулығына әсері. Жылыжай эффктісі (булану) және озон қабатының жұқаруы. Дүниежүзілік мұхит деңгейінің, су мен атмосфера температурасының көтерілуінің тірі ағзаларға әсері;
"Қоректену". Ыдырау үдерісі. Асқорыту ферменттерінің әсері. Асқорытудағы ферменттердің маңызы. Сіңіру және бөліп шығару. Ферменттердің әсер ету механизмі. Ферменттің белсенді орталығы.
№2 зертханалық жұмыс: "Ферменттердің белсенділігіне әр түрлі жағдайлардың (температура, pH) әсерін зерттеу".
5) "Заттар тасымалы". Активті және пассивті тасымалдардың ұқсастығы мен айырмашылығы. Жасуша мембранасы арқылы тасымалдану. Белсенді тасымалдану кезіндегі энергияның жұмсалуы. Сыртқы және ішкі факторлардың транспирацияға әсері.
6) "Тыныс алу". Анаэробты және аэробты тыныс алу. Анаэробты және аэробты тыны салу үдерістерін химиялық реакция теңдеулерін қолданып қарастыру. Анаэробты және аэробты тыныс алудың тиімділіктері. Аэробты, анаэробты тынысалу үдерістерімен байланысты бұлшық еттердің қажуы. Аэробты және анаэробты тынысалуға физикалық жүктемелердің әсері;
7) "Бөліп шығару". Нефронның құрылысы және қызметі. Зәр шығару жүйесінің гигиенасы. Бүйрек және зәр шығару жүйесінің аурулары. және алдын алу шаралары. тірі ағзалардың зат алмасуының соңғы өнімдері. Құрамында азоты бар органикалық заттардың ыдырау өнімдері: аммиак, несепнәр, несеп қышқылы;
8) "Координация және реттелу". Нейрондардың түрлері мен қызметтері. Жүйке ұлпасының қызметі (глиальды жасушалар). Тірі ағзалардағы электрлік үдерістер. Электрорецепторлар және электрлі мүшелер. Тыныс алу мен тыныс шығарудың реттелуі мысалында нейрогуморальдық реттелу механизмі. Жүйкелік және гуморальдық реттелуді салыстыру. Ағзаның күйзеліске бейімделуі. Гомеостазды тұрақты ұстаудың механизмдері. Өсімдіктердің өсуі мен дамуын реттеуші. №3 зертханалық жұмыс: "Ауксиннің өсімдіктерге әсерін зерттеу";
9) "Қозғалыс". Бұлшық еттің жұмысы №4 зертханалық жұмыс: "Статикалық және динамикалық жұмыс кезіндегі бұлшық еттің қажуын зерттеу";
10) "Молекулалық биология". Дезоксирибонуклеин қышқылы молекулалық құрылысының принцптері: нуклеотидтердің комплементарлылығы. Модельдеу "Дезоксирибонуклеин қышқылы молекуласын құру";
11) "Жасушалық цикл". Митоз. Митоз фазалары. №5 зертханалық жұмыс: "Пияз тамыр ұшындағы жасушалардан митозды зерттеу". Митоз. Митоз фазалары. Модельдеу "Митоз кезеңдерін зерттеу";
12) "Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары". Г.Мендель анықтаған белгілердің тұқым қуалаушылық заңдылықтары. Тұқым қуалаушылықты зерттеудің гибридологиялық әдісі. Тұқым қуалаушылықтың генетикалық заңдылықтарының цитологиялық негіздері. Гамета тазалығы заңы және оның цитологиялық негіздемесі. Моногибридті және дигибридті будандастыру. Басымдылық заңы. Ажырау заңы. Басымдылық заңы. Ажырау заңы. Адам генетикасы. Адамның тұқымқуалау белгілерін зерттеу әдістері. Адамның генетикалық ауруларының алдын алу. Адамның генеалогиялық шежіре ағашын құру. Модельдеу "Адамның генеалогиялық шежіре ағашын құру". Өнімділікті арттыратын заманауи ауыл шаруашылық технологиялары. Өнімділігі жоғары ауылшаруашылықты жүргізудің жаңа баламалы жолдары;
13) "Микробиология және биотехнология". Биотехнологиялық үдерістің жалпы сызбасы және биотехнологияда алынатын өнімдері (медицинада, өнеркәсіпте және ауыл шаруашылығында).
14) "Көбею". Адамның жыныс жүйесінің құрылымы мен қызметі. Екінші реттік жыныстық белгілер. Ұлдар мен қыздардың жыныстық жетілуі. Биологиялық және әлеуметтік жетілу. Контрацепция түрлері, жыныстық жолмен берілетін аурулар: Жүре пайда болған иммундық дефицитiнiң синдромы, сифилис, гонорея, гепатит В,С. Алдын алу шаралары;
15) "Өсу және даму". Құрсақта даму. Ұрықтық дамудың алғашқы кезеңдері. Ұрықтың қалыптасуы мен дамуы. Шылым шегу, есірткі мен ішімдіктің адам ұрығының дамуына тигізетін әсері;
16) "Эволюциялық даму". Эволюциялық ұғымдардың қалыптасуы және дамуы. Ч.Дарвиннің эволюциялық ілімінің негізгі қағидалары. Эволюцияның қазіргі заман теориясының пайда болуы. Эволюцияның қозғаушы күштері. Табиғи сұрыпталу нәтижесіндегі бейімделушілік. Эволюциялық үдерістегі өзгергіштіктің (мутациялық, комбинтивтік) рөлі. Табиғи сұрыпталу, оның түрлері (қозғаушы және тұрақтандырушы). Тіршілік үшін күрес (түрішілік, түраралық). Модельдеу "Бейімделгіштікті табиғи сұрыпталу нәтижесі ретінде зерттеу (көбелек)". "Түр" ұғымының анықтамасы. Түрдің құрылымы. Түр критерийлері. "Түр түзілу" ұғымы. Түр түзілудің тәсілдері мен механизмдері;
17) Жердегі тіршіліктің пайда болуы кезеңдері.
3 3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
15. Бағдарламада оқыту мақсаттарын пайдалану ыңғайлылығы үшін кодтау енгізілді. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшенің, төртінші сан – оқыту мақсатының реттік санын білдіреді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында "7" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
16. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
1) тірі организмдердің көп түрлілігі, құрылымы мен қызметтері:
Білім алушылар білуі тиіс: | |||
Бөлім | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1. Тірі ағзалардың көптүрлілігі |
7.1.1.1 жүйелеудің маңызын түсіндіру |
8.1.1.1 балдырлар мүктәрізділер, қырықжапырақ тәріздестер, ашықтұқымдылар және жабықтұқымдылар мысалында өсімдіктердің ерекшеліктерін сипаттау | 9.1.1.1 өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін сипаттауда бинарлы номенклатураны қолдану (анықтағыш бойынша) |
2. Қоректену |
7.1.2.1 жапырақтың ішкі құрылысын сипаттау және құрылысы мен оның қызметі арасындағы өзара байланысты | 8.1.2.1 омыртқасыздар, күйіс қайыратын жануарлар мен адамның ас қорыту жүйесінің құрылысын салыстыру | 9.1.2.1 адамның асқорыту жолдарындағы үдерістерді сипаттау |
7.1.2.2 фотосинтез үдерісі үшін қажетті жағдайларды зерттеу |
8.1.2.2 әртүрлі типті тістердің құрылысы мен қызметтері арасындағы байланысын және тісті күту ережелерін сипаттау |
9.1.2.2 ас қорыту үдерісіндегі органикалық заттар мен сәйкес ферменттердің арасындағы байланысты орнату | |
3. Заттардың тасымалдануы |
7.1.3.1 тірі ағзалардағы қоректік заттардың тасымалының маңызын түсіндіру |
8.1.3.1 қан құрамы мен қызметін сипаттау |
9.1.3.1 активті және пассивті тасымалдарды салыстыру |
4. Тыныс алу |
7.1.4.1 тірі ағзалар үшін тыныс алудың маңызын сипаттау |
8.1.4.1 өкпе мен ұлпадағы газ алмасу механизмдерін сипаттау |
9.1.4.1 тыныс алу реакциясының химиялық теңдеуін пайдалана отырып, анаэробты және аэробты тыныс алуды салыстыру |
5. Бөліп шығару | 7.1.5.1 ағзалардың тіршілік әрекетіндегі бөліп шығарудың маңызын сипаттау |
8.1.5.1 адамның зәр шығару жүйесі мүшелерінің құрылысы мен қызметтерін сипаттау |
9.1.5.1 нефронның құрылысы мен қызметін сипаттау |
6. Қозғалыс |
7.1.6.1 өсімдіктердің қозғалу себептерін түсіндіріп, қозғалыстың маңызын сипаттау (тропизмдер, таксистер); |
8.1.6.1 тірек-қимыл жүйесінің құрылысы мен қызметтерін сипаттау | 9.1.6.1 қол бұлшық еттерінің максимальды жұмыс күшін және күшке төзімділігін зерттеу |
7. |
7.1.7.1 жүйке жүйесінің типтерін сипаттау |
8.1.7.1 көруді қабылдау ерекшеліктерін зерттеу және көру гигиенасы ережелерін сипаттау |
9.1.7.1 жүйке ұлпалары мен оның құрылымдық бөліктерінің қызметтерін талдау |
2) көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік, эволюциялық даму:
1. Көбею | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.2.1.1 өсімдіктердің жыныссыз және жынысты көбеюін сипаттау |
8.2.1.1 мүктер мен қырықжапырақтардың мысалында жынысты және жыныссыз ұрпақтарының ерекшеліктерін түсіндіру |
9.2.1.1 адамның жыныс жүйесінің құрылысын сипаттау | |
2. Жасушалық айналым | 7.2.2.1 әртүрлі ағзалар түрлеріндегі хромосомалардың санын салыстыру | 8.2.2.1 тірі ағзалардың өсуі мен дамуы үшін митоз бен мейоздың маңызын түсіндіру |
9.2.2.1 митоздың кезеңдерін сипаттау; |
3. Өсу және даму |
7.2.3.1 ағзадардың өсу мен даму үдерістерін сипаттау |
8.2.3.1 эмбрионалдық даму кезеңдерін сипаттау; |
9.2.3.1 ұрықтың дамуындағы плацентаның маңызын түсіндіру |
4. Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары |
7.2.4.1 адам ағзасындағы тұқым қуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді зерттеу |
8.2.4.1 тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эволюциядағы ролін дәйектеу |
9.2.4.1 генетиканың дамуымен қалыптасуындағы Мендель зерттеулерінің рөлін бағалау |
5. Эволюциялық даму мен селекция негіздері |
9.2.5.1 эволюцияның қозғаушы күштерін сипаттау |
3) ағза мен қоршаған орта:
1. Биосфера, экожүйе, популяция | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
7.3.1.1 жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта факторларының тірі ағзаларының тіршілік әрекеті мен таралуына әсерін зерттеу |
8.3.1.1 су және құрлық экожүйелерін салыстыру |
9.3.1.1 энергия ағымының тиімділігін есептеу; | |
2. Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері |
7.3.2.1 адам мен экожүйе арасындағы қарым-қатынастарды сипаттау |
8.3.2.1 биологиялық әртүрлілікті сақтаудың және қолдауды қажеттіктің себептерін негіздеу |
9.3.2.1 пестицидтерді пайдаланудың, қоршаған ортаға мен адам денсаулығы әсерін түсіндіру |
4) қолданбалы кіріктірілген ғылымдар:
Бөлім | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
1. Молекулалық биология мен биохимия |
7.4.1.1 судың қасиеті мен тірі ағзалар тіршілігі үшін маңызын сипаттау |
8.4.1.1 жасушадағы органикалық заттарды сипаттау |
9.4.1.1 дезоксирибонуклеин қышқылы |
2. Жасушалық биология | 7.4.2.1 "жасуша", "ұлпа", "мүше", "мүшелер жүйесі" туралы түсініктер |
8.4.2.1 өсімдік және жануар ұлпаларын жіктеу; | 9.4.2.1 өсімдік және жануар жасушаларының негізгі бөліктерінің құрылысы мен қызметін түсіндіру |
3. Микробиология және биотехнология |
7.4.3.1 бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттау | 8.4.3.1 қарапайымдылар, бактериялар, саңырауқұлақтар, вирустармен туындайтын аурулардың ерекшеліктері мен алдын алу шараларын сипаттау | 9.4.3.1 биотехнологияда өндірілетін өнімдерге мысал келтіру |
4. Биофизика | 8.4.4.1 тік жүруге байланысты адам қозғалуының биомеханикалық ерекшеліктерін зерттеу | 9.4.4.1 тірі ағзалардағы электрлі үдерістерді зерттеу |
17. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Биология" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
18. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Биология" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Биология" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
7-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Тақырыптар/Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқыту мақсаттары |
Білім алушылар: | ||
1-тоқсан | ||
Экожүйелер | Ортаның экологиялық факторлары: абиотикалық (температура, жарық, рН, ылғалдылық) биотикалық (микроағзалар, жануарлар, өсімдіктер). №1 Зертханалық жұмыс "Жергілікті жердің экожүйелерін зерттеу (мектеп ауласы мысалында)" | 7.3.1.1 жергілікті жер экожүйесі қоршаған орта факторларының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті мен таралуына әсерін зерттеу |
Қоректік тізбектер және қоректік торлар. | 7.3.1.2 табиғи қоректік тізбектерді құрастыру және салыстыру | |
Экологиялық сукцессиялар: Бірінші және екінші реттік сукцессиялар. Экожүйелердің алмасуы | 7.3.1.3 экологиялық сукцессия үдерісін сипаттау | |
Адам экожүйенің бір бөлігі. Антропогендік фактор | 7.3.2.1 адам мен экожүйе арасындағы қарым-қатынастарды сипаттау | |
Адам әрекеттерінің экожүйеге жағымсыз әсері | 7.3.2.2 экожүйеге жағымсыз әсер ететін адам тіршілігінің салаларына мысалдар келтіру | |
Қазақстанда ерекше қорғалатын аймақтар. Жергілікті жердің ерекше қорғалатын аймақтары | 7.3.2.3 Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аймақтарының өсімдіктері мен жануарларын сипаттау | |
Қазақстан Республикасының Қызыл кітабы. Жергілікті өңірдің ҚР Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктері | 7.3.2.4 жергілікті өңірдің Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына енгізілген жануарлары мен өсімдіктеріне мысал келтіру | |
Тірі ағзаларды жүйелеу | Тірі ағзалардың бес патшалығына жалпы сипаттама: прокариоттар, протисталар, саңырауқұлақтар, өсімдіктер, жануарлар. Өсімдіктер мен жануарлардың негізгі жүйелік топтары: Патшалықтар. Типтер. Бөлімдер. Кластар. Өсімдіктер мен жануарларды жүйелеудің маңызы | 7.1.1.1 жүйелеудің маңызын түсіндіру; |
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың сыртқы құрылысындағы ерекшеліктер | 7.1.1.2 омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың құрылысының ерекшеліктерін сипаттау | |
Дихотомиялық әдіс. | 7.1.1.3 жекелеген ағзаларға қарапайым дихотомиялық кілттерді қолдану | |
Жасушалық биология | Жасуша, ұлпа, мүше, мүшелер жүйесі түсініктері. Өсімдіктер және жануарлар жасушаларын салыстыру. Жарық микроскобынан көрінетін жасуша құрылымдары: пластидтер, вакуоль, ядро, цитоплазма, жасушалық мембрана, жасушалық қабырға | 7.4.2.1 "жасуша", "ұлпа", "мүше", "мүшелер жүйесі" туралы түсініктер |
Судың қасиеттері: беттік керілу, судың қозғалысы, еріткіштігі, қайнау және балқу температурасы, жылусыйымдылығы. Судың биологиялық маңызы және оның еріткіш ретіндегі, температураны сақтау мен реттеудегі ролі. № 2 зертханалық жұмыс "Судың тірі ағзалар үшін маңызы мен қасиеттерін зерттеу". | 7.4.1.1 судың қасиеті мен тірі ағзалар үшін маңызын сипаттау | |
Азық-түліктердегі органикалық заттар: нәруыздар, майлар, көмірсулар. №3 Зертханалық жұмыс "Азық-түліктерде көмірсулар, нәруыздар және майлардың бар болуын зерттеу" | 7.4.1.2 азық–түліктерде көмірсулар, нәруыздар және майлардың бар екендігін дәлелдеу | |
2-тоқсан | ||
Заттардың тасымалдануы | Заттар тасымалдануының тірі ағзалардың тіршілік әрекеті үшін маңызы. Заттардың тасымалдануына қатысатын тірі ағзалардың мүшелері мен мүшелер жүйесі |
7.1.3.1 тірі ағзалардағы қоректік заттардың тасымалының маңызын түсіндіру |
Сабақ және тамыр. Сабақтың ішкі құрылысы: қабық, камбий, сүрек, өзек. Тамыр аймақтары: бөліну, өсу, сору және өткізу аймақтары. |
7.1.3.3 тамыр және сабақтың ішкі құрылысын зерттеу | |
Жануарлардағы қанайналым мүшелері: буылтық құрттар, ұлулар, буынаяқтылар және омыртқалылар | 7.1.3.5 жануарларда заттар тасымалына қатысатын мүшелерді танып білу | |
Тірі ағзалардың қоректенуі | Жапырақтың құрылысы мен қызметі. Жапырақтың ішкі құрылысы. Лептесік. Жапырақ фотосинтездеуші негізгі арнайы мүше. Судың булануы мен газдардың алмасуы | 7.1.2.1 жапырақтың ішкі құрылысын сипаттау, құрылысы мен қызметі арасындағы өзара байланысты түсіндіру |
Фотосинтезге қажетті жағдайлар. №6 Зертханалық жұмыс "Фотосинтез үдерісіне қажетті жағдайларды зерттеу" | 7.1.2.2 фотосинтезге қажетті жағдайларды зерттеу | |
Тыныс алу |
Өсімдіктер мен жануарлар үшін тыныс алудың маңызы. Тыныс алу - энергия көзі. Тыныс алу типтері: анаэробты және аэробты. |
7.1.4.1 тірі ағзалардағы тыныс алу маңызын сипаттау |
Омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелері (бунақденелілердің демтүтіктері, балықтарының желбезектері, құстардың және сүтқоректілердің өкпесі). Модельдеу "Омыртқалы және омыртқасыз жануарлардың тынысалу жүйесі мүшелерін салыстыру" | 7.1.4.3 омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың тыныс алу мүшелерін салыстыру | |
Тынысалу мүшелері. Адамның тынысалу жолдарының құрылысы мен газалмасу мүшелері | 7.1.4.5 адамның тыныс алу мүшелері құрылысының ерекшеліктерін танып білу және тыныс алу мүшелерінің ауыруларының себептері мен олардың алдын алу жолдарын түсіндіру | |
3-тоқсан | ||
Бөліп шығару | Бөліп шығарудың тірі ағзалар үшін маңызы. Жануарлар мен өсімдіктердегі дағы бөліп шығару өнімдері. Зат алмасудың соңғы өнімдері | 7.1.5.1 ағзалардың тіршілік әрекетінде бөліп шығарудың маңыздылығын сипаттау |
Қозғалыс |
Өсімдіктердің қозғалысы. Қозға |
7.1.6.1 өсімдіктердің қозғалысы себептерін түсіндіріп, қозғалыстың маңызын сипаттау |
Жануарлардың қозғалыс мүшелері. Тірі ағзалардағы қозғалыстың рөлі. Жануарлардың қозғалу тәсілдеріне мысалдар. Жануарлардың мекен ортасы мен қозғалыстәсілдері арасындағы байланыстарды анықтау | 7.1.6.3 омыртқасыз және омыртқалы жануарлардың қозғалыс мүшелерін салыстыру | |
Координация және реттелу | Жүйке жүйесінің типтері | 7.1.7.1 жүйке жүйесінің типтерін сипаттау |
Жүйке жүйесінің қызметі. Нейронның құрылысы: денесі, дендриттер, аксон. Нейронның қызметтері | 7.1.7.2 жүйке жүйесінің қызметін және құрылымдық компоненттерін атау | |
Жүйке жүйесінің орталық және шеткі бөлімдері. Жұлын. Ми. Ми бөлімдерінің құрылысы мен қызметтері: сопақша ми, артқы (ми көпірі, мишық), орталық және аралық ми. Үлкен ми сыңарлары | 7.1.7.3 орталық және вегетативті жүйке жүйесі бөлімдерінің құрылысы мен қызметін салыстыру | |
Рефлекстік доға: рецептор, сезгіш, аралық, қозғалыс нейрондары, жұмыс мүшесі. | 7.1.7.4 рефлекстік доғаны зерттеу | |
Адам ағзасы үшін ұйқының маңызы. Биологиялық ритмдер. Ұйқының кезеңдері: баяу және жылдам ұйқы. Жұмысқа қабілеттілік. Күн тәртібі. Оқу еңбегі мен дене еңбегінің гигиенасы. Күйзеліс. | 7.1.7.5 ағзаның тіршілік әрекеттерінің қалпына келуіне және тынығуына ұйқының маңызын түсіндіру | |
Жүйке жүйесінің қызметіне алкаголь, темекі, және наркотикалық заттардың әсері | 7.1.7.6 жүйке жүйесінің қызметіне алкаголь, темекі, және наркотикалық заттардың әсерін түсіндіру | |
4-тоқсан | ||
Тұқымқуалау мен өзгергіштік |
Адамда белгілердің тұқым қуалауында гендер мен ДНҚ рөлі. |
7.2.4.1 адам ағзасындағы тұқымқуалайтын және тұқым қуаламайтын белгілерді зерттеу |
Әртүрлі ағзалар түрлерінің хромосомалар саны. | 7.2.2.1 әртүрлі ағзалардағы хромосомалардың санын салыстыру | |
Көбею. Өсу және даму | Өсімдіктердің жынысты және жыныссыз көбеюі. | 7.2.1.1 өсімдіктердің жынысты және жыныссыз көбеюін сипаттау |
Гүл құрылысы. Тозаңдану түрлері. Гүлдеу және тозаңдану. | 7.2.1.2 айқас тозаңдану мен өздігінен тозаңдануды және гүлді өсімдіктердегі қосарлы ұрықтанудың маңызын | |
Ағзалардың дамуы түсінігі. Өсімдіктер мен жануарлардағы онтогенез кезеңдері. Бөліну, өсу, көбею, қартаю. №9 Зертханалық жұмыс "Жылдық сақинаны санау" | 7.2.3.1 ағзалардың өсу және даму үдерістерін сипаттау | |
Жануарлардағы тура және түрленіп даму онтогенез типтері. Бунақденелілердің шала және толық түрленіп дамуына мысалдар. |
7.2.3.2 өсімдіктер мен жануарлардағы онтогенез кезеңдерін ажырату | |
Микробиология және биотехнология |
Бактериялардың формаларының әртүрлілігі. Бактериялардың таралуы. | 7.4.3.1 бактериялар формаларының әртүрлілігін сипаттау |
Бактерияларды пайдалану. Табиғаттағы және адам өміріндегі бактериялардың маңызы. | 7.4.3.2 ірімшік және йогурт өндірісін зерттеу | |
Патогендермен күрес тәсілдері. Бактериялардың антибиотиктерге тұрақтылығы. №12 Зертханалық жұмыс "Антибиотиктер, антисептиктер және залалсыздандыру өнімдерін қолдануды зерттеу" | 7.4.3.3 антибиотиктер, антисептиктер және залалсыздандыру өнімдерінің қолданылуын сипаттау | |
Вирустар. Жасушасыз құрылым иелері вирустардың құрылыс ерекшеліктері | 7.4.3.4 вирустардың тіршіліктің жасушасыз формасы екендігін түсіндіру | |
2) 8-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімдері | Тақырыптары/ұзақ мерзімді жоспардың бөлімдері | Оқыту мақсаты. Білім алушылар білуге тиісті. |
1-тоқсан | ||
Жасушалық биология | Жасуша – тірі ағзалардың құрылымдық негізгі өлшем бірлігі. Прокариот және эукариот жасушалардың құрылысы: ядроның болуы және орналасуы, жасуша қабырғасы, жасуша мембранасы, пластидтер, митохондрия, рибосомалар, Гольджи аппараты, вакуоль | 8.4.2.2 прокариот және эукариот жасушалардың құрылысын салыстыру |
Өсімдік ұлпаларының әртүрлілігі: түзуші, жабын, негізгі, өткізгіш, механикалық, бөліп шығарушы ұлпа. Жануар ұлпаларының әртүрлілігі: эпителий, дәнекер, бұлшықет, жүйке. | 8.4.2.1 өсімдіктер мен жануарлардың ұлпаларын классификациялау | |
Молекулалық биология | Жасушаның құрамындағы органикалық заттар. | 8.4.1.1 жасушадағы органикалық заттарды сипаттау |
Көмірсулар – энергия көзі. Глюкоза, нәруыз, сахароза, гликоген, крахмал, жасұнық пен хитиннің маңызы және қызметтері. Липидтердің қасиеттері мен қызметі. Липидтердің әртүрлілігі: майлар, фосфолипидтер, балауыз | 8.4.1.2 көмірсулар мен липидтердің, нәруыздардың биологиялық қызметтерін сипаттау | |
Тірі ағзалардың көп түрлілігі | Өсімдік бөлімдеріндегі ерекшелік белгілері.№3 Зертханалық жұмыс "Өсімдіктер бөлімдеріндегі ерекшелік белгілерді анықтау. Балдырлар, мүктәрізділер, қырықжапырақтәрізділер, ашықтұқымдылар және жабықтұқымдылар | 8.1.1.1. балдырлар, мүктер, қырықжапырақ тәріздестер, ашық және жабықтұқымдыар мысалында өсімдіктердің ерекшеліктерін сипаттау |
Саңырауқұлақтар патшалығы. Зең саңырауқұлағы: мукор, пеницилл. Біржасушалы саңырауқұлақтар – ашытқы. Көпжасушалы саңырауқұлақтар. Қалпақшалы саңырауқұлақтар. Жеуге жарамды және улы саңырауқұлақтар | 8.1.1.2 саңырауқұлақтардың негізгі белгілерін сипаттау | |
Дара жарнақты және қосжарнақты өсімдіктер №4 Зертханалық жұмыс "Дара жарнақты және қосжарнақтылар өсімдіктер кластарының белгілерін зерттеу" | 8.1.1.3 даражарнақты және қосжарнақты өсімдіктер кластарын салыстыру | |
Буынаяқтылар типі. Хордалылар типі. Сыртқы белгілеріне қарай салыстырмалы сипаттама. | 8.1.1.4 буынаяқтылар мен хордалы жануарлар кластарын ерекше белгілері бойынша сипаттау | |
Қоректену |
Жауын құртының, сиырдың және адамның асқорыту жүйесінің құрылысы. | 8.1.2.1 омыртқасыз (жауынқұрт), күйіс қайыратын (сиыр) жануарлар мен адамның ас қорыту жүйесінің құрылысын салыстыру |
Тістің құрылысы мен қызметі, сүт тістердің тұрақты тістерге ауысуы. Тіс гигиенасы. |
8.1.2.2 тістердің құрылысы, әртүрлі типтері мен қызметтері арасындағы байланысты және тісті күту ережелерін сипаттау | |
Тамақтану гигиенасы. Асқорыту мүшелерінің жұқпалы аурулары және олардың алдын алу. Тағамнан уланудың алдын алу. Алғашқы жәрдем шаралары. Ішек құрт ауруларының алдын алу | 8.1.2.4 асқорыту жолы ауруларының себептерін және астан улану себебін ашу | |
Дәрумендер және олардың маңызы. Суда еритін және майда еритін дәрумендер. Дәрумендердің тәуліктік мөлшері. Авитаминоз, гиповитаминоз және гипервитаминоз. А авитаминоздағы ақшам соқыр, В1 авитаминоздағы бери – бери ауруы, С авитаминоздағы қырқұлақ, Д авитаминоздағы мешел аурулары. |
8.1.2.5 адам ағзасындағы дәрумендердің маңыздылығын сипаттау және азық- түлік құрамындағы С дәруменін анықтау | |
2-тоқсан | ||
Қанның құрамы мен қызметі. Қан түйіршіктері: эритроциттер, лейкоциттер, тромбоциттер. Плазма. Қанның қызметі: транспорттық, гомеостаздық, қорғаныштық | 8.1.3.1 қан құрамы мен қызметін сипаттау | |
Иммунитет. Гуморальдық және жасушалық иммунитет. Лейкоциттер. Эритроциттер. |
8.1.3.2 лейкоциттердің, эритроциттердің қызметтерін сипаттау; | |
Жұқпалы аурулар және олардың алдын алу: амебалық қантышқақ, фитофтороз, оба, күл, лейшмания, герпес | 8.4.3.1 қарапайымдылар, саңырауқұлақтар, бактериялар мен вирустар қоздыратынмен туындайтын аурулардың ерекшеліктерін сипаттау және алдын алу шараларын сипаттау | |
Иммунитет. Иммунитеттің түрлері: туа пайда болған және жүре пайда болған иммунитет. Екпенің (вакцин) түрлері және оның жасанды иммунитетті қалыптастырудағы маңызы. Жұқпалы аурулардың алдын алу | 8.1.3.4 Иммунитет ролін және аурулардың алдын алуындағы вакцинацияның ролін анықтау | |
Буылтық құрттардың (жауын құрт), ұлулардың, буынаяқтылардың және омыртқалылардың жүрегі және қантамырларының құрылысы мен қызметі | 8.1.3.5 Адам жүрегінің құрылысы мен қантамыр жүйелерінің маңызын сипаттау және жүрек-қантамыр ауруларының себептерін анықтау | |
8.1.3.6 жануарлардың қантамырлар жүйесі түрлерін сипаттау | ||
Тыныс алу |
Альвеола мен қан арасындағы газ алмасу. Тыныс алудың минуттық көлемі. Әр түрлі жастағы, физикалық дамыған, ер және әйел адамдардың өкпесінің тіршілік сыйымдылығы. Тынысалу қозғалыстарының жиілігі. Шылым шегудің өкпенің тіршілік сыйымдылығына әсері. |
8.1.4.1 өкпе мен ұлпадағы газалмасу механизмдерін сипаттау |
3-тоқсан | ||
Бөліп шығару | Зәр шығару жүйесі мүшелерінің құрылысы (бүйрек, несепағар, қуық, несеп жолы) мен қызметі. Бөліпшығару және сүзу мүшелері. | 8.1.5.1 адамның зәр шығару жүйесі мүшелерінің құрылысы мен қызметін сипаттау |
Терінің маңызы, құрылысы мен қызметі. Тер бөлінудің реттелуі | 8.1.5.2 терінің құрылысын сипаттау және тері ауруларын және оның алдын алу шараларын түсіндіру | |
Қозғалыс. Биофизика | Адам қаңқасының құрылысы. Тірек-қимыл жүйесінің маңызы мен қызметі | 8.1.6.1 тірек-қимыл жүйесінің құрылысы мен қызметтерін сипаттау |
Бұлшықет ұлпаларының құрылысы мен қызметі. | 8.1.6.2 бұлшық ет ұлпасының түрлері мен олардың қызметтерін сипаттау | |
Сымбаттың бұзылуы және жалпақтабандылықтың пайда болу себептері. Сымбаттың бұзылуы мен жалпақтабандылықтың алдын алу шаралары | 8.1.6.3 сымбаттың бұзылуы және жалпақтабандылықтың пайда болу себептерін анықтау | |
Тік жүруге байланысты адам қозғалуының биомеханикалық ерекшеліктері. Тік жүруге байланысты адамның қаңқа құрылысының ерекшеліктері. Тік жүруге байланысты бұлшықеттің маңызы. Тік жүру кезіндегі дененің ауырлық орталығы. Адам денесіндегі иіндер | 8.4.4.1 тік жүруге байланысты адам қозғалуының биомеханикалық ерекшеліктерін зерттеу | |
Координация және реттелу |
Көру мүшелерінің құрылысы. Көрудің маңызы. Көру қызметінің бұзылуы. Көру гигиенасы. | 8.1.7.1 көруді қабылдаудың ерекшеліктерін зерттеу және көру гигиенасы ережесін сипаттау |
Есту мүшесінің құрылысы. Естудің маңызы. Естудің бұзылу себептері. Есту мүшесінің гигиенасы. | 8.1.7.2 дыбысты қабылдау ерекшеліктерін зерттеу және есту гигиенасының ережелерін сипаттау | |
"Гормондар", "Гуморальдық реттелу" ұғымдары. Эндокринді, экзокринді және аралас бездердің орналасуы және қызметі. | 8.1.7.3 эндокринді, экзокринді және аралас бездердің орналасқан жерлерін анықтау | |
Эндокринді бездер қызметінің бұзылуынан туындаған аурулар (гипо- және гиперфункция) | 8.1.7.4 эндкриндік бездер қызметінің бұзылуынан туындаған ауруларды атау | |
Адам денесінде орналасқан тері рецепторлары (терморецепторлар, механорецепторлар, ноцицепторлар). | 8.1.7.5 терінің сезімталдығын зерттеу | |
4-тоқсан | ||
Көбею | Митоз. Мейоз. Митоз бен мейоздың биологиялық маңызы | 8.2.2.1 тірі ағзалардың тіршілік әрекетіндегі митоз бен мейоздың маңызын түсіндіру |
Мүктер мен қырықжапырақтардың тіршілік циклі. Гаметофит. Спорофит | 8.2.1.1 мүктер мен қырықжапырақтардың мысалдарында жынысты және жыныссыз ұрпақтарының ерекшеліктерін түсіндіру | |
Ашықтұқымды және жабықтұқымды өсімдіктердің тіршілік циклі | 8.2.1.2 ашықтұқымды және жабықтұқымды өсімдіктердің тіршілік циклінің ерекшеліктерін түсіндіру | |
Өсу және даму |
Эмбрионалдық даму кезеңдері: бластула, гаструла, нейрула. |
8.2.3.1 эмбрионалдық даму кезеңдерін сипаттау; |
Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары | Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эволюциядағы маңызы. Өзгергіштік пен қоршаған орта жағдайларына бейімделгіштік арасындағы өзара байланыс | 8.2.4.1 тұқым қуалаушылық пен өзгергіштіктің эволюциядағы ролін дәйектеу |
Қолдан сұрыптау және оның селекция үшін маңызы. Қолдан сұрыптау түрлері | 8.2.4.2 ағзалар селекциясы үшін қолдан сұрыптаудың маңызын сипаттау | |
Мәдени өсімдіктер мен үй жануарларының шығу орталықтары | 8.2.4.3 мәдени өсімдіктер мен үй жануарларының шығу тегінің орталықтарын оқып білу | |
Биосфера, экожүйе, популяция |
Экожүйелердің компоненттері. Су және құрлық экожүйелері. | 8.3.1.1 су және құрлық экожүйелерін салыстыру |
Популяцияның құрылымының негізгі сипаттамалары және ерекшеліктері. Ағзалардың тіршілікке қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдері. | 8.3.1.2 ағзалардың тіршілікке қабілеттілігінің әртүрлі тәсілдерін зерттеу; | |
Тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлері. Ағзалардың тікелей және жанама қарымқатынас түрлері. Қоршаған орта жағдайларының өзгерістеріне ағзалардың бейімделуі |
8.3.1.3 тірі ағзалардың өзара қарым-қатынас түрлерін сипаттау; | |
Адам қызметінің қоршаған ортаға әсері | Адамның табиғаттағы ролі. Табиғатты тиімді пайдалану. Табиғатты қорғау. Биологиялық алуан түрлілікті сақтау. Дүниежүзілік Тұқым қоры |
8.3.2.1 биологиялық әртүрлілікті сақтаудың және қолдауды қажеттіктің себептеріннегіздеу; |
Қазақстан Республикасының экологиялық проблемалары. Себептері мен салдарлары. Оларды шешу жолдары | 8.3.2.3 Қазақстан аумағындағы экологиялық проблемалардың туындау себептері мен оларды шешу жолдарын түсіндіру | |
3) 9-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Тақырып/Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары. Білім алушылар білуге тиісті. |
1-тоқсан | ||
Жасушалық биология | Жасушаның негізгі компоненттерінің қызметтері. Жасуша құрылымдары:плазмалық мембрана, цитоплазма, ядро, эндоплазмалық тор, жасуша орталығы, рибосомалар, Гольджи аппараты мен лизосомалар, митохондрия, пластидтер, қозғалыс органоидтары, жасушаның қосындылары. Құрылыстары және атқаратын қызметтері | 9.4.2.1 өсімдік және жануар жасушаларының негізгі бөліктерінің құрылысы мен қызметін түсіндіру |
Тірі ағзалардың көп түрлілігі. | Әртүрлі түрлерді сипаттауда бинарлық номенклатураны қолдану. №1 Зертханалық жұмыс "Анықтағыш көмегімен өсімдіктер мен жануарлар түрлерін (жергілікті регионның) анықтау" | 9.1.1.1 өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін сипаттауда бинарлы номенклатураны қолдану |
Экожүйедегі энергия тасымаланың тиімділігі. Энергия ағыны және қоректік тізбектер. Экологиялық пирамида түрлері |
9.3.1.1 энергия ағымының тиімділігін есептеу; | |
Табиғаттағы көміртек пен азот айналымы. Биосферадағы биохимиялық үрдістер. Топырақ пен шөгінді жыныстар түзудегі тірі ағзалардың рөлі | 9.3.1.3 азот пен көміртектің табиғаттағы айналымының сызбасын құру | |
Пестицидтердің қоршаған орта мен адам денсаулығына әсері | 9.3.2.1 пестицидтерді пайдаланудың қоршаған орта мен адам денсаулығына әсерін түсіндіру | |
жылыжай эффктісі (булану) және |
9.3.2.2 парниктік эффектінің тірі ағзаларға әсерін түсіндіру; | |
Қоректену | Ыдырау үдерісі. Асқорыту ферменттерінің әсері. Асқорытудағы ферменттердің маңызы. Сіңіру және бөліп шығару |
9.1.2.1 адамның асқорыту жолдарындағы үдерістерді сипаттау; |
Ферменттердің әсер ету механизмі. Ферменттің белсенді орталығы. №2 Зертханалық жұмыс "Ферменттердің белсенділігіне әр түрлі жағдайлардың (температура, pH) әсерін зерттеу" | 9.1.2.3 ферменттердің белсенділігіне әр түрлі жағдайлардың (температура, pH) әсерін зерттеу | |
Заттар тасымалы | Активті және пассивті тасымалдардың ұқсастығы мен айырмашылығы. Жасуша мембранасы арқылы тасымалдану. Белсенді тасымалдану кезіндегі энергияның жұмсалуы | 9.1.3.1 активті және пассивті тасымалдарды салыстыру |
Сыртқы және ішкі факторлардың транспирацияға әсері. | 9.1.3.2 өсімдіктердегі транспирация үдерісінің мәнін түсіндіру | |
2-тоқсан | ||
Тыныс алу | Анаэробты және аэробты тыныс алу. Анаэробты және аэробты тыны салу үдерістерін химиялық реакция теңдеулерін қолданып қарастыру. Анаэробты және аэробты тыныс алудың тиімділіктері | 9.1.4.1 тыныс алу реакциясының химиялық теңдеуін пайдалана отырып, анаэробты және аэробты тыныс алуды салыстыру |
Аэробты, анаэробты тынысалу үдерістерімен байланысты бұлшық еттердің қажуы. Аэробты және анаэробты тынысалуға физикалық жүктемелердің әсері | 9.1.4.2 бұлшықет қажуы және аэробты, анаэробты тыныс алу үдерістері арасындағы байланысты қарастыру | |
Бөліп шығару | Нефронның құрылысы және қызметі. Зәр шығару жүйесінің ауруларының алдын алу жолдары |
9.1.5.1 нефронның құрылысы мен қызметін сипаттау; |
Тірі ағзалардың зат алмасуының соңғы өнімдері. Құрамында азоты бар органикалық заттардың ыдырау өнімдері: аммиак, несепнәр, несеп қышқылы | 9.1.5.3 әртүрлі ағзалардың мекен ету ортасы мен зат алмасудың соңғы өнімдері арасындағы байланысты орнату | |
Координация және реттелу | Нейрондардың түрлері мен қызметтері. Жүйке ұлпасының қызметі (глиальды жасушалар). | 9.1.7.1 жүйке ұлпалары мен оның құрылымдық бөліктерінің қызметтерін талдау |
Тірі ағзалардағы электрлік үдерістер. Электрорецепторлар және электрлі мүшелер | 9.4.4.1 тірі ағзалардағы электрлік үдерістерді зерттеу | |
Тынысалу мен тыныс шығарудың реттелуі мысалында нейрогуморальдық реттелу механизмі. Жүйкелік және гуморальдық реттелуді салыстыру. Ағзаның күйзеліске бейімделуі | 9.1.7.2 нейрогуморалды және гомеостаз механизмін түсіндіру | |
Өсімдіктердің өсуі мен дамуын реттеуші. №3 Зертханалық жұмыс "Ауксиннің өсімдіктерге әсерін зерттеу" | 9.1.7.3 өсімдіктердің өсуі мен дамуына әсер ететін заттардың әрекетін талдау | |
3-тоқсан | ||
Қозғалыс |
Бұлшық еттің жұмысы. | 9.1.6.1 қол бұлшық еттерінің максималды жұмыс күшін және күшке төзімділігін зерттеу; |
Молекулалық биология |
Дезоксирибонуклеин қышқылының |
9.4.1.1 дезоксирибонуклеин қышқылының молекуласының қос шиыршықты құрылымын сипаттау; |
Жасушалық цикл | Митоз. Митоз фазалары. №5 Зертханалық жұмыс "Пияз тамыр ұшындағы жасушалардан митозды зерттеу" | 9.2.2.1 митоздың кезеңдерін сипаттау |
Митоз. Митоз фазалары. Модельдеу "Митоз кезеңдерңн зерттеу" | 9.2.2.2 мейоз кезеңдерін сипаттау | |
Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары | Мендель ашқан белгілердің тұқымқуалаузаңдылықтары. Тұқымқуалаушылықты зерттеудің гибридологиялық әдісі | 9.2.4.1 генетиканың дамуы мен қалыптасуындағы Мендель зерттеулерінің рөлін бағалау |
Тұқымқуалаушылық заңдылықтарының цитологиялық негіздері. Гаметалар тазалығы және оның цитологиялық негіздемесі. Моногибридті және дигибридті будандастыру. Басымдылық заңы. Ажырау заңы |
9.2.4.2 моногибридті будандастырудың цитологиялық негіздерін дәлелдеу және есептер шығару; | |
Адам қан топтарының тұқымқуалау заңдылықтары. Резус-фактор | 9.2.4.4 адамның қан тобының тұқымқуалауын және қан топтарын анықтау механизмін түсіндіру | |
Адам генетикасы. Адамның тұқымқуалау белгілерін зерттеу әдістері. Адамның генетикалық ауруларының алдын алу. Модельдеу "Адамның генеалогиялық шежіре ағашын құру" |
9.2.4.5 адам генетикасын зерттеудің негізгі әдістерін сипаттау; | |
Өнімділікті арттыратын заманауи ауыл шаруашылық технологиялары. | 9.2.4.7 мәдени өсімдіктердің өнімділігін арттыру үшін заманауи ауылшаруашылық технологияларды қолданылуын зерттеу | |
Микробиология және биотехнология | Биотехнологиялық үдерістін жалпы сызбасы және биотехнологияда алынатын өнімдері (медицинада, өнеркәсіпте және ауылшаруашылықта). | 9.4.3.1 биотехнологияда өндірілетін өнімдерге мысал келтіру |
4-тоқсан | ||
Көбею | Адамның жыныс жүйесінің құрылымы мен қызметі | 9.2.1.1 адамның жыныс жүйесінің құрылысын сипаттау |
Екінші реттік жыныстық белгілер. Ұлдар мен қыздардың жыныстық жетілуі. Биологиялық және әлеуметтік жетілу | 9.2.1.2 жыныстық жетілу кезеңіндегі екінші реттік жыныстық белгілердің дамуын сипаттау | |
Контрацепция түрлері. | 9.2.1.3 контрацепцияның түрлерін және жыныстық жолмен таралатын аурулардың алдын алу шараларын түсіндіру | |
Өсу және даму | Құрсақта даму. Ұрықтық дамудың алғашқы кезеңдері. Ұрықтың қалыптасуы мен дамуы | 9.2.3.1 ұрықтың дамуындағы плацентаның маңызын түсіндіру |
Шылым шегу, есірткі мен ішімдіктің адам ұрығының дамуына тигізетін әсері | 9.2.3.2 адам ұрығының дамуына шылым шегу, алкоголь мен басқа есірткілер әсерінің салдарын түсіндіру | |
Жердегі тіршіліктің пайда болуы кезеңдері | 9.2.5.1 Жердегі тіршіліктің дамуының негізгі кезеңдерін оқып білу | |
Эволюциялық ұғымдардың қалыптасуы және дамуы. Ч.Дарвиннің эволюциялық ілімінің негізгі қағидалары. Эволюцияның қазіргі заман теориясының пайда болуы |
9.2.5.2 К. Линней мен Ж.Б. Ламарк еңбектерінің негізгі қағидаларын оқып зерттеу; | |
"Түр" ұғымының анықтамасы. Түрдің құрылымы. Түр критерийлері. "Түр түзілу" ұғымы. Түр түзілудің тәсілдері мен механизмдері | 9.2.5.5 түрдің құрылымы мен критерийлері мен түр түзілу үдерісін түсіндіру сипаттау | |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "География" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. "География" пәні – табиғи, қоғамдық, әлеуметтік нысандарды, құбылыстарды, үдерістерді бірлікте қарастыратын маңызды пән. Ол табиғи және антропогендік нысандардың арасындағы кеңістіктік-уақыттық өзара байланыстар мен өзара тәуелділіктерді зерттейді.
3. "География" пәнінің мақсаты – дүниенің географиялық бейнесін тұтас қабылдайтын, географиялық ойлау қабілеті дамыған, географияның әдістері мен тілін білетін және қолданатын, географиялық мәдениеті бар тұлға тәрбиелеу.
4. Тұлғаның географиялық мәдениеті – тұлғаның бойындағы Жер, қоршаған орта, табиғат туралы, оның алуантүрлілігінің себептері, халқы мен шаруашылық әрекеті туралы білім мен "адам – табиғат – қоғам – мәдениет" жүйесіндегі өмірлік құндылықтарды меңгеруінің көрінісі.
5. Дүниенің географиялық бейнесі – аумақтық табиғи-қоғамдық жүйелердің қасиеттері мен заңдылықтары туралы көзқарастар жиынтығы.
6. Географиялық ойлау – географиялық нысандар, үдерістер мен құбылыстарды, олардың арасындағы байланыстарды тану және олардың маңызды қасиеттерін бейнелеу.
7. "География" пәнінің міндеттері:
1) географияның ғылыми пән ретіндегі рөлі мен оның қазіргі заманғы адамзат мәселелерін, сондай-ақ ғаламдық мәселелерді шешудегі әлеуетін түсінуге мүмкіндік беру;
2) оқушылардың бойында табиғат пен қоғам арасындағы өзара байланыстарға, осы байланыстардың кеңістіктік ерекшеліктеріне ғылыми көзқарастарды қалыптастыру;
3) қоғамдық өндірістің, табиғатты қорғау мен табиғатты тиімді пайдаланудың ғылыми-жаратылыстану, әлеуметтік-экономикалық негіздерін ашу;
4) оқушылардың географиялық зерттеу әдістері мен зерттеу дағдыларын игеруіне ықпал жасау;
5) оқушылардың география ғылымының түсініктері мен терминдерін меңгеруіне ықпал жасау;
6) кеңістіктік ойлау мен картографиялық дағдыларды қалыптастыру;
7) географиялық білімді күнделікті өмірде, өз іс-тәжірибесінде пайдалану дағдыларын қалыптастыру.
2-тарау. "География" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
8. Қысқартылған "География" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 7-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты;
2) 8-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты;
3) 9-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
9. "География" пәні оқу бағдарламасының мазмұны оқытудың бөлімдері
арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер сыныптар бойынша күтілетін нәтиже түрінде берілген оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
10. Әр бөлімшеде көрсетілген оқу мақсаттары, мұғалімге оқушылардыдамыту бойынша жұмысты жүйелі жоспарлауға, сонымен қатар олардың жетістіктерін бағалауға, оқытудың келесі кезеңдері туралы ақпарат беруге мүмкіндік береді.
11. Оқу пәнінің мазмұны 6 бөлімді қамтиды:
1) географиялық зерттеу әдістері;
2) картография және географиялық деректер базасы;
3) физикалық география;
4) әлеуметтік география;
5) экономикалық география;
6) елтану және саяси география негіздері.
12. "Географиялық зерттеу әдістері" бөлімі "Зерттеу және зерттеушілер" бөлімшесінен тұрады.
13. "Картография және географиялық деректер базасы" бөлімі келесібөлімшелерден тұрады:
1) географиялық карталар;
2) географиялық деректер базасы.
14. "Физикалық география" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) литосфера;
2) атмосфера;
3) гидросфера;
4) биосфера;
5) табиғи-аумақтық кешендер.
15. "Әлеуметтік география" бөлімі келесі бөлімшеден тұрады:
1) халықтар географиясы.
16. "Экономикалық география" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) табиғи ресурстар;
2) әлеуметтік-экономикалық ресурстар;
3) дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы;
4) дүниежізілік шаруашылықтың даму үрдістері мен көрсеткіштері;
17. "Елтану және саяси география негіздері" бөлімі "Дүниежүзі елдері"
бөлімшесін қамтиды.
18. Пәннің 7-сыныпқа арналған базалық білім мазмұны келесітараулардан тұрады:
1) географиялық зерттеу әдістері, зерттеу және зерттеушілер, географияны зерттеу нысандары, география ғылымының дамуы, географиялық дерек көздері, географиялық тәжірибелер, далалық зерттеу әдістері, географияда графикалық әдістердің қолданылуы;
2) картография және географиялық деректер базасы, географиялықкарталар, географиялық картосхемаларды қолдану, географиялық номенклатура, географиялық деректер базасы, географиялық деректерді ұйымдастыру;
3) физикалық география, литосфера, литосфераның құрылысы мен заттыққұрамы, жердің тектоникалық құрылысы, литосфераның тектоникалық қозғалыстары, литосфералық катаклизмдер, атмосфера, атмосфера және оның құрамдас бөліктері, ауа райы және метеорологиялық элементтер, атмосфералық қолайсыз құбылыстар, гидросфера, гидросфера және оның құрамдас бөліктері, су ресурстарының маңыздылығы, дүниежүзілік мұхиттың географиялық жағдайы, дүниежүзілік мұхит суларының қасиеттері, мұхит суларының қозғалыстары, мұхиттармен байланысты апаттар, дүниежүзілік мұхиттың проблемалары, биосфера, биосфера және оның құрамдас бөліктері, туған өлкенің флорасы мен фаунасы, топырақ, оның құрамы мен құрылымы, Қазақстанның топырақ түрлері, топырақтың экологиялық проблемалары, табиғи-аумақтық кешендер, табиғи-аумақтық кешендердің қалыптасуы, табиғи-аумақтық кешендердің түрлері; туған өлкемнің визит карточкасы: өлкетанудың деректер базасын әзірлеу;
4) әлеуметтік география, халық географиясы, дүниежүзі халқының тілдікәулеттері мен топтары, дүниежүзі халқының діни құрамы, дүниежүзінің тарихи-мәдени аймақтары, ұлтаралық және дінаралық келісім;
5) экономикалық география, табиғи ресурстар, табиғи ресурстардыңжіктелуі, табиғи ресурстарды игерумен байланысты проблемалар, әлеуметтік-экономикалық ресурстар, көлік инфрақұрылымы, әлеуметтік инфрақұрылым, дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы, дүниежүзілік шаруашылықтың салалары: ауыл шаруашылығы мен өнеркәсіп;
6) елтану және саяси география негіздері, дүниежүзі елдері, дүниежүзі елдерінің географиялық жағдайы, дүниежүзі елдерінің географиялық және экономикалық-географиялық жағдайы.
19. Пәннің 8-сыныпқа арналған базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) географиялық зерттеу әдістері, зерттеу және зерттеушілер, география ғылымының салалары, географиялық зерттеу әдістерінің түрлері, географиялық деректерді өңдеу және талдау, географиялық модельдер, зерттеу нәтижелерінің ұсыну формалары;
2) картография және географиялық деректер базасы, географиялық карталар, тақырыптық карталар және оларды қосымша сипаттау элементтері, тақырыптық карталарды оқу, тақырыптық географиялық номенклатура, географиялық деректер базасы, географиялық деректер базасын құрастыруда ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың рөлі;
3) физикалық география, литосфера, жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтары, жер бедерінің жіктелуі, материктер мен мұхиттардың ірі орографиялық объектілері, тау жыныстары мен минералдардың жіктелуі, пайдалы қазбалардың тау жыныстары мен минералдардың қалыптасу заңдылықтарына байланысты таралуы, тау жыныстары мен минералдардың қасиеттері, тау жыныстарының жасын анықтау, геологиялық жыл санау мен геохронологиялық кесте, жер бедерінің адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсері, атмосфера, климат қалыптастырушы факторлар, атмосфераның ғаламдық циркуляциясы, климаттық белдеулер, материктердің климаттық ерекшеліктері, климаттың адамзат тіршілігі мен шаруашылығына тигізетін әсері, адам әрекетінің атмосфераға тигізетін кері әсері, гидросфера, құрлық суларының түрлері мен қалыптасуы, құрлық суларының шаруашылық маңызы, өзен аңғарының құрылысы, өзендердің гидрологиялық режимі, көлдер мен мұздықтар, құрлық суларының экологиялық проблемалары, су апаттары, биосфера, табиғат зоналары мен биіктік белдеулер, материктердің табиғи зоналары, мұхиттардың тіршілік дүниесі, өсімдік әлемі мен жануарлар дүниесін қорғау, табиғи-аумақтық кешендер, географиялық қабықтың құрамы мен құрылысы, географиялық қабықтың заңдылықтары;
4) әлеуметтік география, халық географиясы, халық санағы, дайы өсудің түрлері, демографиялық көрсеткіштер мен демографиялық жағдай, демографиялық проблемалар, демографиялық саясат;
5) экономикалық география, табиғи ресурстар, табиғи ресурстарды экономикалық және экологиялық тұрғыдан бағалау, дүниежүзі аймақтарының табиғи-ресурстық әлеуеті, табиғи ресурстарды өңдеу технологиясы, орталықтары және дайын өнім түрлері, әлеуметтік-экономикалық ресурстар, экономикалық инфрақұрылымның элементтері мен функциялары, дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы, дүниежүзілік шаруашылықтың салалық құрамы: өндіруші, өңдеуші және қызмет салалары, ауылшаруашылық, өнеркәсіп және қызмет салаларын ұйымдастыру түрлері, ауылшаруашылық, өнеркәсіп және қызмет салаларын орналастыру факторлары, дүниежүзілік шаруашылық салаларын сипаттау;
6) елтану және саяси география негіздері, дүние жүзі елдері, дүниежүзінің саяси картасы, елдердің саяси типологиясы, саяси картадағы сандық және сапалық өзгерістер, дүние жүзі елдерінің саяси-географиялық жағдайы, саяси интеграция, Қазақстанның саяси-интеграциялық үдерістердегі мүдделері,бағыттары және бастамалары.
20. "Қазақстан географиясы" пәнінің 9-сыныпқа арналған базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) географиялық зерттеу әдістері, зерттеу және зерттеушілер, қазақстандық географтардың зерттеулері, география ғылымы зерттеулерінің қазіргі заманғы өзекті проблемалары, географиялық нысандар мен құбылыстарды номинациялау ерекшеліктері, қазақтың халықтық географиялық терминдері, зерттеу нәтижелерін ұсынудың академиялық формалары;
2) картография және географиялық деректер базасы, географиялық карталар, географиялық нысандарды, үдерістер мен құбылыстарды картадан көрсету тәсілдері, географиялық номенклатура нысандарын көрсету тәсілдері, географиялық деректер базасы, жерді қашықтықтан зерделеу әдістері, геоақпараттық жүйе технологияларын қолдану аясы;
3) физикалық география, литосфера, Қазақстан аумағының геологиялық тарихы және тектоникалық құрылымы, Қазақстанның басты орографиялық нысандары, қазақ оронимдері, Қазақстанда минералды ресурстардың таралу заңдылықтары, минералды ресурстарды өндіру және өңдеу орталықтары, Қазақстанның минералды ресурстарына баға беру, минералды ресурстарды игерумен байланысты проблемалар, атмосфера, Қазақстанның климатын түзуші факторлар, Қазақстанның климаттық жағдайы, Қазақстанның климаттық ресурстары, Қазақстанда қолайсыз және қауіпті атмосфералық құбылыстар, қазақ халқының атмосфералық және климаттық құбылыстарды номинациялау ерекшеліктері, гидросфера, Қазақстанның ішкі суларының түрлері, қазақ гидронимдері, Қазақстанның су ресурстарына экономикалық баға беру, су ресурстарының экологиялық проблемалары, Қазақстанның ішкі суларының геосаяси проблемалары, биосфера, Қазақстанның табиғат зоналары мен биіктік белдеулері, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың түрлері, Қазақстанның табиғи мұрасы, табиғи хоронимдердің (ерекше қорғауға алынған аумақтар) мағынасы, ноосфераның қалыптасуы, Қазақстанның ноосфераның дамуына қосқан үлесі, табиғи-аумақтық кешендер, Қазақстанның ірі физикалық-географиялық аудандары, Қазақтың табиғи хоронимдері (физикалық-географиялық аудандардың атауы), табиғат кешендеріне әсер ететін антропогендік факторлар, антропогендік ландшафтарды жақсарту жолдары;
4) әлеуметтік география, халық географиясы, Қазақстан халқының ұлттық және діни құрамы, дүниежүзі халқының көші-қоны, Қазақстандағы халықтың көші-қоны, көші-қон саясаты, еңбек ресурстарының сандық және сапалық құрамы, Қазақстанның демографиялық жағдайы мен демографиялық саясаты, елді мекендердің жіктелуі, елді мекендердің функционалды зоналары, Қазақстандағы ойконимдер, Қазақстандағы елді мекендердің проблемалары, урбандалу үдерісі, Қазақстандағы урбандалу үдерісіне баға беру;
5) экономикалық география, табиғи ресурстар, Қазақстанның табиғи-ресурстық әлеуеті, Қазақстанда жекелеген ресурс түрлерін өңдеу технологиялары, орталықтары және дайын өнім түрлері, табиғатты пайдалану үлгілері мен түрлері, тұрақты даму, Қазақстанда табиғатты пайдаланумен байланысты проблемалар, Әлеуметтік-экономикалық ресурстар, ғылыми-техникалық революция үдерісі, бағыттары, адам әлеуеті даму индексінің көрсеткіштері, Қазақстанда адамдық капиталды дамыту, Қазақстанның индустриялы-инновациялық даму бағыттары, Қазақстанның инновациялық инфрақұрылымы, Қазақстан аймақтары инфрақұрылымының даму деңгейі, дүниежүзілік шаруашылықтың салалық және аумақтық құрылымы, Қазақстан шаруашылығының салалары, Қазақстанның экономикалық аудандарының шаруашылық салалары мен мамандануы, дүниежүзілік шаруашылықтың даму үрдістері мен көрсеткіштері, дүниежүзілік шаруашылықтың субъектілері, халықаралық географиялық еңбек бөлінісі, халықаралық экономикалық қатынас түрлері, дүниежүзілік шаруашылықтың даму көрсеткіштері, дүниежүзілік шаруашылықтың даму модельдері мен аумақтық құрылымы, дүниежүзілік шаруашылықтың даму үрдістері, Қазақстанның дүниежүзілік шаруашылықта алатын орны, Қазақстанның халықаралық экономикалық интеграциядағы мүдделері мен мақсаттары, орны;
6) елтану және саяси география негіздері, дүниежүзі елдері, елдердің экономикалық даму деңгейі бойынша топтастырылуы, халықаралық ұйымдардың деңгейлері мен мақсаттары, Қазақстан Республикасының әлеуметтік, экономикалық, саяси-географиялық жағдайы, Қазақстандағы саяси-әкімшілік хоронимдер, Қазақстан Республикасы туралы кешенді географиялық ақпаратты ұсыну формалары.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
21. Бағдарламада оқыту мақсаттарын пайдалану ыңғайлылығы үшінкодтау енгізілді. Кодтық белгіде бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшенің, төртінші сан – оқыту мақсатының реттік санын білдіреді. Мысалы, 7.2.1.4. кодында "7" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
Оқыту мақсаттары:
Білім алушылар білуі тиіс: | ||||
Бөлім | Бөлімше | 7-сынып | 8-сынып | 9-сынып |
Географиялық зерттеу әдістері | Географиялық зерттеу объектілері, география ғылымының дамуы |
7.1.1.1 географияның зерттеу нысандарын анықтайды; |
8.1.1.1 |
9.1.1.1 |
Географиялық дерек көздері | 7.1.1.3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар; |
8.1.1.3 |
9.1.1.2 | |
Зерттеудің далалық әдістері |
7.1.1.4 географиялық нысандардың қасиеттерін тәжірибелік жолмен анықтайды; |
8.2.1.1 |
9.2.1.1 | |
2. Картография және географиялық деректер базасы |
2.1 Геогра |
7.2.1.1 |
8.2.1.1 |
9.2.2.1 |
Географиялық номенклатура, географиялық деректерді ұйымдастыру |
7.2.1.2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді 7.2.2.1 |
8.2.1.2 географиялық номенклатура нысандарын контур картадан көрсетеді |
9.2.1.2 маңызды географиялық объектілерді, процестер мен құбылыстарды картадан түсініктеме беріп көрсетеді 9.2.2.2 шаруашылық пен ғылым салаларында геоақпараттық технологияла | |
3. Физика | Жердің тектоникалық құрылымы, литосфераның тектоникалық қозғалысы |
7.3.1.1литосфераның құрылысы мен заттық құрамын анықтайды; |
8.3.1.1жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтарын зерттеп, жіктейді; |
9.3.1.1 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде Қазақстанның жер бедерінің геологиялық тарихын және тектоникалық құрылымын анықтайды |
Литосфералық катаклизмалар |
7.3.1.4 жергілікті компонент бойынша литосфералық катаклизмдердің себеп-салдарын, таралуын түсіндіреді; |
8.3.1.3 тау жыныстарының жасын анықтау әдістерін түсіндіреді |
9.3.1.3 қазақ оронимдерін жіктеп, мағынасын түсіндіреді және транслитерациясын үш тілде ұсынады | |
3. Физикалық география | Атмосфера және оның құрамы |
7.3.2.1 атмосфераның құрамын сипаттайды; |
8.3.2.1 |
9.3.2.1 |
Ауа-райы және метеорологиялық элементтер |
7.3.2.3 |
8.3.2.2 |
9.3.2.2 Қазақстанның климаттық жағдайын талдайды | |
Қолайсыз атмосфералық құбылыстар |
7.3.2.5 |
8.3.2.4 |
9.3.2.4 Қазақстанда атмосфералық қолайсыз және қауіпті құбылыстардың қалыптасуын,таралу аумақтарын картада көрсетіп, сақтану шараларын ұсынады; | |
3.3 Гидросфера | Гидросфера және оның құрамдас бөліктері, су ресурстарының маңызы |
7.3.3.1 |
8.3.3.1 | 9.3.3.1 Қазақстанның ішкі суларын топтастырады, көрсеткіштерін талдайды және сипаттайды: өзендер мен көлдер, мұздықтар мен мәңгі тоң, жерасты сулары; |
Мұхит суларының географиялық орналасуы мен қасиеттері | 7.3.3.3 дүниежүзілік мұхиттың құрамын, географиялық жағдайын, қасиеттерін анықтайды |
8.3.3.3 |
9.3.3.2 | |
Мұхиттағы су қозғалысы | 7.3.3.4 мұхит суының қозғалыстарын жіктеп, түсіндіреді |
8.3.3.5 |
9.3.3.3 | |
Мұхитпен байланысты апаттар және Мұхит проблемалары | 7.3.3.5 мұхитар мен теңіздермен байланысты апаттар мен проблемаларды топтастырып, сақтану шараларын және шешу жолдарын ұсынады |
8.3.3.6 |
9.3.3.4 Қазақстандағы су ресурстары | |
3.Физическая география | Биосфера және оның құрамдас бөліктері |
7.3.4.1 |
8.3.4.1 | 9.3.4.1 Қазақстанның табиғат зоналары мен биіктік белдеулеріне салыстырмалы талдау жасайды |
Өсімдік және жануарлар әлемі |
7.3.4.2 | 8.3.4.3 құрлықтағы және Мұхиттағы ұқсас табиғи аймақтарды және әртүрлі континенттерде орналасқан биіктік белдеулерін салыстырады |
9.3.4.2 | |
Қазақстандағы топырақ түрлері |
7.3.4.3 |
8.3.4.4 | ||
Топырақтың экологиялық мәселелері |
7.3.4.5 |
8.3.4.5 | ||
3.5 Табиғи-аумақтық кешендер | Табиғи-аумақтық кешендердің қалыптасуы | 7.3.5.1 географиялық қабық, материктер мен мұхиттар, зоналар және белдеулер, ландшафт табиғи-аумақтық кешендерінің қалыптасуын түсіндіреді; |
8.3.5.1 |
9.3.5.1 Қазақстанның ірі табиғи кешендерін жоспар бойынша сипаттайды; |
Табиғи-аумақтық кешендердің түрлері |
7.3.5.2 |
8.3.5.1 |
9.3.5.1 Қазақстанның ірі табиғи кешендерін жоспар бойынша сипаттайды; | |
4. Әлеумет | Тілдік отбасылар және әлем халықтарының топтары |
7.4.1.1 |
8.4.1.1 |
9.4.1.1 |
Әлем халқының діни құрамы |
7.4.1.2 |
8.4.1.2 | 9.4.1.2 дүниежүзі халқы миграцияларының басты бағыттарын, себеп-салдарын түсіндіреді | |
Әлемнің тарихи-мәдени аймақтары |
7.4.1.3 |
8.4.1.3 |
9.4.1.3Қазақстандағы көші-қон үдерістерді талдап, басты бағыттарын анықтайды; | |
Ұлтаралық және конфессияаралық келісім |
7.4.1.4 |
8.4.1.4 |
9.4.1.6 Қазақстандағы елді мекендерді жіктейді; | |
5. Экономикалық география | Табиғи ресурстардың жіктелуі |
7.5.1.1 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде табиғи ресурстарды жіктеп, таралу заңдылықтарын талдайды; |
8.5.1.1 |
9.5.1.1 |
Табиғат ресурстарын игеру мәселелері |
7.5.1.3 |
8.5.1.2 |
9.5.1.5 Қазақстанда табиғатты пайдалану проблемаларын анықтап, шешу жолдарын ұсынады; | |
5.2 Әлеуметтік-экономикалық ресурстар | Көлік инфрақұрылымы. Әлеуметтік инфрақұрылым |
7.5.2.1 |
8.5.2.1 |
9.5.2.1 |
5.3 әлемдік экономиканың салалық және аумақтық құрылымы | Әлемдік шаруашылық салалары: өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы |
7.5.3.1 |
8.5.3.1-шаруашылық салаларын жіктейді: өндіру және қайта өңдеу салалары, қызмет көрсету саласы |
9.5.2.2 Қазақстанның индустриялық-инновациялық даму бағытта |
6. Елтану және саяси география негіздері6.1 Дүние жүзі елдері | Әлем елдерінің географиялық жағдайы | 7.6.1.1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдерді географиялық орнына байланысты топтастырып, елдердің географиялық орнын жоспар бойынша сипаттайды |
8.6.1.1 |
9.6.1.1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдерді экономикалық даму деңгейі бойынша топтастырады; |
Әлем елдерінің экономикалық-географиялық жағдайы |
7.6.1.2 |
8.6.1.3 |
9.6.1.3 | |
7.6.1.3 |
8.6.1.4 |
9.6.1.4 | ||
22. Оқу бағдарламасы қосымшада берілген негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "География" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
23. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "География" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "География" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
7-сынып:
Бөлімше | Тақырып | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1.Географиялық зерттеу әдістері | Географиялық зерттеу объектілері, география ғылымының дамуы |
7.1.1.1 географияның зерттеу нысандарын анықтайды; |
Географиялық дерек көздері | 7.1.1.3 географиялық дереккөздермен жұмыс істейді: карта, сурет, мәтін, фотосуреттер, графикалық материалдар; | |
Зерттеудің далалық әдістері |
7.1.1.4 географиялық нысандардың қасиеттерін тәжірибелік жолмен анықтайды; | |
2. Картография және географиялық деректер базасы |
2.1 Геогра |
7.2.1.1 |
Географиялық номенклатура, географиялық деректерді ұйымдастыру |
7.2.1.2 географиялық номенклатура нысандарын картадан көрсетеді 7.2.2.1 | |
3. Физика | Жердің тектоникалық құрылымы, литосфераның тектоникалық қозғалысы |
7.3.1.1литосфераның құрылысы мен заттық құрамын анықтайды; |
Литосфералық катаклизмалар |
7.3.1.4 жергілікті компонент бойынша литосфералық катаклизмдердің себеп-салдарын, таралуын түсіндіреді; | |
2-тоқсан | ||
3. Физикалық география | Атмосфера және оның құрамы |
7.3.2.1 атмосфераның құрамын сипаттайды; |
Ауа-райы және метеорологиялық элементтер |
7.3.2.3 | |
Қолайсыз атмосфералық құбылыстар |
7.3.2.5 | |
3.3 Гидросфера | Гидросфера және оның құрамдас бөліктері, су ресурстарының маңызы |
7.3.3.1 |
Мұхит суларының географиялық орналасуы мен қасиеттері | 7.3.3.3 дүниежүзілік мұхиттың құрамын, географиялық жағдайын, қасиеттерін анықтайды | |
Мұхиттағы су қозғалысы | 7.3.3.4 мұхит суының қозғалыстарын жіктеп, түсіндіреді | |
Мұхитпен байланысты апаттар және Мұхит проблемалары | 7.3.3.5 мұхитар мен теңіздермен байланысты апаттар мен проблемаларды топтастырып, сақтану шараларын және шешу жолдарын ұсынады | |
3-тоқсан | ||
3.Физическая география | Биосфера және оның құрамдас бөліктері |
7.3.4.1 |
Өсімдік және жануарлар әлемі |
7.3.4.2 | |
Қазақстандағы топырақ түрлері |
7.3.4.3 | |
Топырақтың экологиялық мәселелері |
7.3.4.5 | |
3.5 Табиғи-аумақтық кешендер | Табиғи-аумақтық кешендердің қалыптасуы | 7.3.5.1 географиялық қабық, материктер мен мұхиттар, зоналар және белдеулер, ландшафт табиғи-аумақтық кешендерінің қалыптасуын түсіндіреді |
Табиғи-аумақтық кешендердің түрлері |
7.3.5.2 | |
4. Әлеумет | Тілдік отбасылар және әлем халықтарының топтары |
7.4.1.1 |
Әлем халқының діни құрамы |
7.4.1.2 | |
Әлемнің тарихи-мәдени аймақтары |
7.4.1.3 | |
Ұлтаралық және конфессияаралық келісім |
7.4.1.4 | |
4-тоқсан | ||
5. Экономикалық география | Табиғи ресурстардың жіктелуі |
7.5.1.1 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде табиғи ресурстарды жіктеп, таралу заңдылықтарын талдайды; |
Табиғат ресурстарын игеру мәселелері |
7.5.1.3 | |
5.2 Әлеуметтік-экономикалық ресурстар | Көлік инфрақұрылымы. Әлеуметтік инфрақұрылым |
7.5.2.1 |
5.3 әлемдік экономиканың салалық және аумақтық құрылымы | Әлемдік шаруашылық салалары: өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы |
7.5.3.1 |
6. Елтану және саяси география негіздері | Әлем елдерінің географиялық жағдайы | 7.6.1.1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдерді географиялық орнына байланысты топтастырып, елдердің географиялық орнын жоспар бойынша сипаттайды |
Әлем елдерінің экономикалық-географиялық жағдайы |
7.6.1.2 | |
7.6.1.3 | ||
8-сынып:
Бөлімше | Тақырып | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Географиялық зерттеу әдістері | Географиялық зерттеу объектілері, география ғылымының дамуы |
8.1.1.1 |
Географиялық дерек көздері |
8.1.1.3 | |
Зерттеудің далалық әдістері |
8.2.1.1 | |
2. Картография және географиялық деректер базасы |
2.1 Геогра |
8.2.1.1 |
Географиялық номенклатура, географиялық деректерді ұйымдастыру |
8.2.1.2 географиялық номенклатура нысандарын контур картадан көрсетеді | |
3. Физика | Жердің тектоникалық құрылымы, литосфераның тектоникалық қозғалысы |
8.3.1.1жер бедерінің қалыптасу және таралу заңдылықтарын зерттеп, жіктейді; |
Литосфералық катаклизмалар |
8.3.1.3 тау жыныстарының жасын анықтау әдістерін түсіндіреді | |
2-тоқсан | ||
3. Физикалық география | Атмосфера және оның құрамы |
8.3.2.1 |
Ауа-райы және метеорологиялық элементтер |
8.3.2.2 | |
Қолайсыз атмосфералық құбылыстар |
8.3.2.4 | |
3.3 Гидросфера | Гидросфера және оның құрамдас бөліктері, су ресурстарының маңызы |
8.3.3.1 |
Мұхит суларының географиялық орналасуы мен қасиеттері |
8.3.3.3 | |
Мұхиттағы су қозғалысы |
8.3.3.5 | |
Мұхитпен байланысты апаттар және Мұхит проблемалары |
8.3.3.6 | |
3.Физическая география | Биосфера және оның құрамдас бөліктері |
8.3.4.1 |
Өсімдік және жануарлар әлемі | 8.3.4.3 құрлықтағы және Мұхиттағы ұқсас табиғи аймақтарды және әртүрлі континенттерде орналасқан биіктік белдеулерін салыстырады | |
Қазақстандағы топырақ түрлері |
8.3.4.4 | |
Топырақтың экологиялық мәселелері |
8.3.4.5 | |
3-тоқсан | ||
3.5 Табиғи-аумақтық кешендер | Табиғи-аумақтық кешендердің қалыптасуы |
8.3.5.1 |
Табиғи-аумақтық кешендердің түрлері |
8.3.5.1 | |
4. Әлеумет | Тілдік отбасылар және әлем халықтарының топтары |
8.4.1.1 |
Әлем халқының діни құрамы |
8.4.1.2 | |
Әлемнің тарихи-мәдени аймақтары |
8.4.1.3 | |
Ұлтаралық және конфессияаралық келісім |
8.4.1.4 | |
5. Экономикалық география | Табиғи ресурстардың жіктелуі |
8.5.1.1 |
Табиғат ресурстарын игеру мәселелері |
8.5.1.2 | |
4-тоқсан | ||
5.2 Әлеуметтік-экономикалық ресурстар | Көлік инфрақұрылымы. Әлеуметтік инфрақұрылым |
8.5.2.1 |
5.3 әлемдік экономиканың салалық және аумақтық құрылымы | Әлемдік шаруашылық салалары: өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы |
8.5.3.1-шаруашылық салаларын жіктейді: өндіру және қайта өңдеу салалары, қызмет көрсету саласы |
6. Елтану және саяси география негіздері6.1 Дүние жүзі елдері | Әлем елдерінің географиялық жағдайы |
8.6.1.1 |
Әлем елдерінің экономикалық-географиялық жағдайы |
8.6.1.3 | |
8.6.1.4 | ||
9-сынып:
Бөлімше | Тақырып | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Географиялық зерттеу әдістері | Географиялық зерттеу объектілері, география ғылымының дамуы |
9.1.1.1 |
Географиялық дерек көздері |
9.1.1.2 | |
Зерттеудің далалық әдістері |
9.2.1.1 | |
2. Картография және географиялық деректер базасы |
2.1 Геогра |
9.2.2.1 |
Географиялық номенклатура, географиялық деректерді ұйымдастыру |
9.2.1.2 маңызды географиялық объектілерді, процестер мен құбылыстарды картадан түсініктеме беріп көрсетеді 9.2.2.2 шаруашылық пен ғылым салаларында геоақпараттық технологияла | |
3. Физика | Жердің тектоникалық құрылымы, литосфераның тектоникалық қозғалысы |
9.3.1.1 жергілікті компонентті қосымша қамту негізінде Қазақстанның жер бедерінің геологиялық тарихын және тектоникалық құрылымын анықтайды |
Литосфералық катаклизмалар |
9.3.1.3 қазақ оронимдерін жіктеп, мағынасын түсіндіреді және транслитерациясын үш тілде ұсынады | |
2-тоқсан | ||
3. Физикалық география | Атмосфера және оның құрамы |
9.3.2.1 |
Ауа-райы және метеорологиялық элементтер |
9.3.2.2 Қазақстанның климаттық жағдайын талдайды | |
Қолайсыз атмосфералық құбылыстар |
9.3.2.4 Қазақстанда атмосфералық қолайсыз және қауіпті құбылыстардың қалыптасуын,таралу аумақтарын картада көрсетіп, сақтану шараларын ұсынады; | |
3.3 Гидросфера | Гидросфера және оның құрамдас бөліктері, су ресурстарының маңызы | 9.3.3.1 Қазақстанның ішкі суларын топтастырады, көрсеткіштерін талдайды және сипаттайды: өзендер мен көлдер, мұздықтар мен мәңгі тоң, жерасты сулары; |
Мұхит суларының географиялық орналасуы мен қасиеттері |
9.3.3.2 | |
Мұхиттағы су қозғалысы |
9.3.3.3 | |
Мұхитпен байланысты апаттар және Мұхит проблемалары |
9.3.3.4 Қазақстандағы су ресурстары | |
3-тоқсан | ||
3.Физическая география | Биосфера және оның құрамдас бөліктері | 9.3.4.1 Қазақстанның табиғат зоналары мен биіктік белдеулеріне салыстырмалы талдау жасайды |
Өсімдік және жануарлар әлемі |
9.3.4.2 | |
Қазақстандағы топырақ түрлері | ||
Топырақтың экологиялық мәселелері | ||
3.5 Табиғи-аумақтық кешендер | Табиғи-аумақтық кешендердің қалыптасуы |
9.3.5.1 Қазақстанның ірі табиғи кешендерін жоспар бойынша сипаттайды; |
Табиғи-аумақтық кешендердің түрлері |
9.3.5.1 Қазақстанның ірі табиғи кешендерін жоспар бойынша сипаттайды; | |
4. Әлеумет | Тілдік отбасылар және әлем халықтарының топтары |
9.4.1.1 |
Әлем халқының діни құрамы | 9.4.1.2 дүниежүзі халқы миграцияларының басты бағыттарын, себеп-салдарын түсіндіреді | |
Әлемнің тарихи-мәдени аймақтары |
9.4.1.3Қазақстандағы көші-қон үдерістерді талдап, басты бағыттарын анықтайды; | |
Ұлтаралық және конфессияаралық келісім |
9.4.1.6 Қазақстандағы елді мекендерді жіктейді; | |
4-тоқсан | ||
5. Экономикалық география | Табиғи ресурстардың жіктелуі |
9.5.1.1 |
Табиғат ресурстарын игеру мәселелері |
9.5.1.5 Қазақстанда табиғатты пайдалану проблемаларын анықтап, шешу жолдарын ұсынады; | |
5.2 Әлеуметтік-экономикалық ресурстар | Көлік инфрақұрылымы. Әлеуметтік инфрақұрылым |
9.5.2.1 |
5.3 әлемдік экономиканың салалық және аумақтық құрылымы | Әлемдік шаруашылық салалары: өнеркәсіп және ауыл шаруашылығы |
9.5.2.2 Қазақстанның индустриялық-инновациялық даму бағытта |
6. Елтану және саяси география негіздері6.1 Дүние жүзі елдері | Әлем елдерінің географиялық жағдайы |
9.6.1.1 қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде елдерді экономикалық даму деңгейі бойынша топтастырады; |
Әлем елдерінің экономикалық-географиялық жағдайы |
9.6.1.3 | |
9.6.1.4 | ||
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы №604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. Тарихи сана – тарихты білу, тарихи тәжірибе мен оның сабақтарын ұғынып түсіну, әлеуметтік болжау, өз іс-әрекеті үшін тарихи жауапкершілікті түсіну. Оқу-тәрбие процесінің маңызды құрамдас бөлігі болып табылатын тарихи білім тұлғаның, азамат пен патриоттың қалыптасуына көмектеседі.
3. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің мазмұны әлем тарихындағы Қазақстанның алатын орны мен рөлін, оның жалпыәлемдік өркениеттің дамуына қосқан үлесін түсінуге мүмкіндік береді.
4. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің мақсаты – білім алушылардың бойында тарихи сана, қазақстандық патриотизм, өз елінің тарихы мен мәдениетіне құрмет, өз ата-бабаларының жетістіктеріне деген мақтаныш сезімін қалыптастыру, ұлттық және жалпы адамзаттық құндылықтарды дарыту, зерттеушілік, ойлау, коммуникативті дағдыларды дамыту.
5. Оқу пәнінің міндеттері:
1) Қазақстан аумағындағы XVIII ғасырдың бастап бүгінгі күнге дейінгі қоғамның әлеуметтік, мәдени, саяси, экономикалық дамуының негізгі кезеңдері мен ерекшеліктері туралы білімін қалыптастыру;
2) Қазақстанның тарихи дамуы барысында қалыптасқан ұлттық құндылықтар жүйесі туралы білім беру;
3) Қазақстанның тарихи дамуының негізгі оқиғалары, құбылыстары мен процестердің мәні туралы түсінік қалыптастыру;
4) тарихи оқиғаларды, құбылыстар мен процестерді және тарихи тұлғалардың қызметін Отандық тарих контекстінде сын тұрғысынан талдау және баға беру дағдыларын қалыптастыру мен дамыту;
5) тарихи деректердің негізінде дәлелді пайымдау дағдыларын дамыту;
6) тарихи зерттеу жүргізу дағдыларын қалыптастыру мен дамыту (гипотезаларды ұсыну, зерттеу сұрақтарын құрастыру, деректерді талдау, әртүрлі көзқарастарды салыстыру, нәтижелер мен қорытындыларды шығару, өзінің ұстанымын анықтау);
7) қазіргі кездегі саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени процестерде бағдарлану үшін тарихи білімдерін қолдана білу дағдыларын қалыптастыру;
8) коммуникативті дағдыларды қалыптастыру, өз ойын ауызша және жазбаша түрде анық білдіру, командада жұмыс істей алу, түрлі деректерден алынған ақпараттарды қоса алғанда, жарияланым мен электронды құралдарды қолдану.
2-тарау. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
6. "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
7-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
8-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;
9-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелді).
7. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінен білім мазмұны бөлімдер арқылы қамтылған. Аталған бөлімдер сыныптар бойынша оқу мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
8. Оқу пәнінің білім мазмұны төрт бөлімді қамтиды:
әлеуметтік қатынастардың дамуы;
мәдениеттің дамуы;
мемлекеттің дамуы;
Қазақстанның экономикалық дамуы.
9. "Әлеуметтік қатынастардың дамуы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
этникалық қатынастар;
әлеуметтік қатынастар.
10. "Мәдениеттің дамуы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
дүниетаным мен дін;
өнер мен әдебиет;
білім және ғылым.
11. "Мемлекеттің дамуы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
мемлекеттің ішкі саясаты;
мемлекеттің сыртқы саясаты.
12. "Қазақстанның экономикалық дамуы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
шаруашылық;
өндірістік қатынастар және сауда.
13. Оқу мақсаттары әр бөлімше ішінде мұғалім мен білім алушыға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсетеді.
14. Оқу бағдарламасы базалық тарихи ойлау дағыдыларын: тарихи деректердің интерпретациясы, уақыт пен кеңістікте бағдарлану, тарихи талдау және түсіндіруді қалыптастыруға бағытталған.
15. "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша тарихи ойлау дағдыларын қалыптастыру және оқу мақсаттарын тиімді жүзеге асыру төмендегі тарихи концептілерге (түсініктерге) негізделеді:
1) өзгеріс пен сабақтастық;
2) себеп пен салдар;
3) дәлел;
4) ұқсастық пен айырмашылық;
5) маңыздылық;
6) интерпретация.
16. Тарихи концептілер негізінде оқытудың қүтілетін нәтижелері:
1) "Өзгеріс пен сабақтастық" бойынша білім алушылар: сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды уақыт пен кеңістікте талдайды және бағалайды, сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды ұзақ уақыт бойы ауқымды тарихи процестер мен тақырыптарға дейін біріктіреді, тарихи оқиғалар мен процестердің белгілі бір уақыт межесінде жүйеленуі мен ұйымдасуының негізін (критерийлер) түсіндіреді;
2) "Себеп және салдар" бойынша білім алушылар: бір немесе бірнеше себептердің және/немесе ықпалдардың өзара әрекеттесуін талдайды және бағалайды; ұқсастықтарды, себеп-салдарды, өзара байланысты көрсете отырып тарихи себептілікті түсінеді, тарихи құбылыс, оқиға немесе процесті басқа ұқсас тарихи құбылыстармен уақыт пен кеңістікте байланыстырудың әдістерін түсіндіреді және бағалайды;
3) "Дәлел" бойынша білім алушылар: қарастырылып отырған дәлелге қатысты: аудитория, мақсаттар, көзқарастар, формат, аргумент, шектеулер және контекст сынды тарихи айғақтың ерекшеліктерін талдайды, тарихи айғақтарды талдау және бағалау негізінде дәйекті қорытынды жасайды, өткен заман туралы объективті түсінік қалыптастыру мақсатында түпнұсқалық және қосалқы деректерден әртүрлі, қарама-қайшы айғақтарды талдайды;
4) "Ұқсастық пен айырмашылық" бойынша білім алушылар: белгілі бір жерде, белгіленген бір уақыт кезеңінде және/немесе әртүрлі қоғамдарда, немесе бір қоғамның ішіндегі өзара байланысқан тарихи оқиғаларды салыстырады.
5) "Маңыздылық" бойынша білім алушылар: қоғамның дамуы үшін тарихи оқиғаның, құбылыстың, процестің маңыздылығын анықтайды;
6) "Интерпретация" бойынша білім алушылар: белгілі бір тарихи оқиғаға, құбылысқа, процеске қатысты әртүрлі көзқарастарды түсіндіреді және бағалайды.
17. 7-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) XVIII ғасырдың басындағы Қазақстан: сыртқы және ішкі саяси жағдай. Жоңғар мемлекеті. Қазақ-жоңғар соғыстары. "Ақтабан шұбырынды, алқакөл сұлама" заманы. Қарақұм мен Ордабасыдағы құрылтайлар – қазақ жасағының құрылуы. Аңырақай шайқасы. Отан қорғаушы батырлар. XVIII ғасырдың 30-40 жылдарындағы қазақ-жоңғар соғыстары;
2) XVIII ғасырдың бірінші жартысындағы Қазақ хандығы. XVIII ғасырдың басына дейінгі қазақ-орыс қатынастары. XVIII ғасырдың басындағы Ресей империясы назарындағы Қазақстан (саяси және экономикалық мақсаттар, әскери-барлау экспедициялары, алғашқы әскери бекіністердің салынуы). Кіші жүз ханы Әбілқайырдың Ресей бодандығын қабылдауы себептері мен мақсаттары. XVIII ғасырдың 30-50-жылдарындағы Қазақстандағы Ресей империясының саясаты. ХVІІІ ғасырдың 40-жылдарындағы Қазақстандағы ішкі саяси жағдайдың асқынуы. Абылай хан тұсындағы Қазақ хандығы: ішкі және сыртқы саясаты;
3) XVIII ғасырдағы Қазақстан мәдениеті. XVІII ғасыр ақын-жырауларының шығармашылығы. XVІII ғасыр тарихы бойынша қазақ деректері. Қазақтардың қолданбалы өнері;
4) отарлау және ұлт-азаттық күрес. Ресей империясының отаршылдық саясаты: мақсаттары мен әдістері. Сырым Датұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс (себептері, қозғалыстың қозғаушы күші, кезеңдері мен барысы, нәтижелері). 1822-1824 жылдардағы патша реформалары (Кіші және Орта жүздегі хандық биліктің жойылуы). 1836-1838 жылдардағы Бөкей ордасындағы қазақтардың көтерілісі (себептері, негізгі кезеңдері мен шайқастары). XIX ғасырдың бірінші жартысындағы қазақ халқының ұлт-азаттық қозғалыстары (Жоламан Тіленшіұлы, Саржан Касымов бастаған көтеріліс). Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс (себептері, мақсаттары мен қозғаушы күштері, негізгі кезеңдері). Кенесары Қасымұлы: тұлға және саясаткер. Жанхожа Нұрмұхамедұлы және Есет Көтібарұлы бастаған ұлт-азаттық көтеріліс (себептері, көтеріліс барысы). Ресей империясының Қазақстанның оңтүстік аймақтарын қосып алуы. ХVІІІ ғасырдың соңы – XIX ғасырдағы Қазақстандағы ұлт-азаттық қозғалыстардың тарихи маңызы;
5) Қазақстан Ресей империясының құрамында. XIX ғасырдың екінші жартысындағы Қазақстандағы патшалық реформалар. 1867-1868 жылдардағы реформалар. Қазақстандағы патшалық Ресейдің аграрлық және қоныстандыру саясаты. 1860-1870 жылдардағы ұлт-азаттық күрес (себептері мен көтеріліс барысы). ХIХ ғасырдың екінші жартысындағы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуы. Капиталистік қатынастардың ене бастауы. ХIХ ғасырдың 80-90 - жылдарындағы әкімшілік-аумақтық реформалар: мазмұны мен салдары. Сауда қатынастарының дамуы. Жетісу аумағына ұйғырлар мен дүнгендердің қоныс аударуы. Дәстүрлі қазақ қоғамының трансформациясы. XIX ғасырдың екінші жартысындағы қоғамдық-саяси ойлардың дамуы;
6) XIХ ғасыр-ХХ ғасырдың басындағы Қазақстанның мәдениеті. XIX ғасырдағы Қазақстандағы ағарту ісі мен ғылымның дамуы. Бөкей ордасының ханы Жәңгірдің ағартушылық қызметі. Қазақстанның ғылыми зерттелуі (П. Семенов-Тянь-Шанский, Г.Н. Потанин, В.В. Радлов, М. Шорманов, М. Бабаджанов, А. Диваев). Зайырлы және діни білім беру мекемелері. Жадиттік және білім берудегі жаңашылдық. Шоқан Уәлиханов – ұлы қазақ ғалымы. Ыбырай Алтынсарин –ағартушы, жаңашыл-педагог, қоғам қайраткері. Абай Құнанбайұлы – ұлы ойшыл, қазақ жазба әдебиетінің негізін салушы. Қазақ музыкалық мәдениетінің дамуы (Құрманғазы Сағырбайұлы, Тәттімбет Қазанғапұлы, Дәулеткерей Шығайұлы). Әйгілі суретшілер шығармашылығындағы ұлттық контекст. Шәкәрім Құдайбердіұлы, Мәшһүр Жүсіп Көпеев және К. Халидтің тарихи еңбектері.
7) өлкетану: Туристік маршруттар. Жомарт жүрек. Туған өлкенің шежіресі. Мектебімнің тарихы.
18. 8-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан. XX ғасырдың басындағы Қазақстандағы қоғамдық-саяси үдерістер. XX ғасырдың басындағы Қазақстанның экономикалық дамуы. Столыпиннің аграрлық реформасы және шаруалардың Қазақстанға жаппай қоныс аударуы. XX ғасырдың басындағы Қазақстандағы өнеркәсіптің дамуы. Сауданың дамуы. 1916 жылғы ұлт-азаттық көтеріліс. Қазақ ұлттық зиялылар қауымы және оның XX ғасырдың басындағы қоғамдық-саяси үдерістерге әсері. Ұлттық баспаның дамуы ("Қазақ" газеті, "Айқап" журналы). 1917 жылғы революциялар. "Алаш" партиясының құрылуы. "Алаш-Орда" үкіметі. Қазақ халқының саяси көшбасшылары (Ә. Бөкейхан, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, Б. Қаратаев, М. Тынышпаев, М. Шоқаев). XX ғасырдың басындағы қазақ зиялыларының ғылыми еңбектері;
2) Қазақстандағы Кеңес үкіметінің орнығуы. "Үш Жүз" қазақ социалистік партиясы. Азамат соғысы жылдарындағы (1918-1920 жылдар) Қазақстандағы соғыс қимылдары. Кеңес билігі органдарының "Алаш-Орда" үкіметі, Қоқан автономиясымен қарым-қатынасы. "Әскери коммунизм саясаты".1921 жылғы жұт және аштық. Қазақ Автономиялы Кеңестік Социалистік Республикасының құрылуы. Қазақ АКСР-ы аумағының қалыптасуы. Қазақ жерлерінің біртұтастығын қалпына келтірудегі қазақ зиялыларының рөлі. Қазақстандағы Жаңа экономикалық саясат (1921-1925 жылдар). ХХ ғасырдың 20-30 жылдарындағы әміршіл-әкімшіл жүйе саясаты. Кеңес үкіметінің діни саясаты;
3) Қазақстан тоталитарлық жүйенің нығаюы кезеңінде. Қазақстандағы социалистік индустрияландыру (мәні мен ерекшеліктері). "Кіші Қазан" (мазмұны және жүзеге асырылуы). Бай шаруашылықтарының тәркіленуі. Ауыл шаруашылығындағы күштеп ұжымдастыру саясаты. Қазақстандағы күштеп ұжымдастыру саясатының экономикалық салдары. 1931-1933 жылдардағы аштық - ХХ ғасырдағы қазақстандық қасірет. Қазақстандағы ұжымдастырудың демографиялық салдарлары. Ұжымдастыруды жүзеге асырудың әдістеріне қатысты ұлттық зиялылардың ("Бесеудің хаты") қоғамдық-саяси көзқарасы мен қатынасы. 1920-1930 жылдардағы Қазақстандағы қоғамдық-саяси процестер. Сталиндік репрессиялар. Қазақстан аумағындағы кеңестік "еңбек түзеу" концентрациялық лагерлері (Степлаг, Карлаг, Алжир және тағы басқалар);
4) Кеңестік Қазақстанның мәдениеті: білім мен ғылым .Халыққа білім беру (жалпыға бірдей міндетті сауат ашу, орта білім, қазақ жазуының араб тілінен латын тіліне көшуі, орыс графикасына негізделген жаңа әліпбиге көшу). А. Байтұрсынов – "ұлт ұстазы". Жоғары оқу орындарының ашылуы. КСРО Ғылым Академиясының Қазақ филиалы. Қ.Сәтбаевтың Қазақстан ғылымын дамытудағы рөлі. Қазақстандық ғалымдар мен олардың ғылыми жетістіктері. Әдебиеттің дамуы (Ж. Аймауытов, М. Жұмабаев, Б. Майлин, І. Жансүгіров, С. Сейфуллин, С. Мұқанов, Ғ. Мүсірепов, Ғ. Мұстафин шығармашылығы). Театр, кино, бейнелеу өнері және оның қайраткерлері. Мәдениет саласындағы кеңестік идеология. Социалистік реализм;
5) Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында. Ұлы Отан соғысының басталуы. Қазақстандағы мобилизация және қазақстандық әскери бөлімдердің құрылуы. Қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысы жылдарындағы ерлігі мен тағдыры. Қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысы шайқастарына қатысуы. Қазақстандықтар – Кеңес Одағының батырлары. Б. Момышұлы – аңызға айналған тұлға. Қазақстан – майдан арсеналы. КСРО халықтарының Қазақстанға депортациялануы. Ұлы Отан соғысы жылдарындағы мәдениет. Ғылымның дамуы. Әдебиеттегі жетістіктер (М. Әуезов, Ж. Жабаев, Д. Снегин,
И. Шухов және тағы басқалар). Өнердің дамуы (театр, кино).
19. 9-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) Қазақстан соғыстан кейінгі жылдарда (1946-1953 жылдар). Соғыстан кейінгі жылдардағы әлеуметтік-экономикалық өзгерістер. Пайдалы қазбаларды өңдеу және өнеркәсіптің дамуы. Ауыл шаруашылығының дамуы. Қазақстанның әскери-өнеркәсіптік кешенінің қалыптасуы (Қазақстандағы ядролық полигон). Соғыстан кейінгі жылдардағы қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктері. "Бекмаханов ісі";
2) Қазақстан "Жылымық" кезеңінде (1954-1964 жылдар). Қазақстанда "Хрущевтік кезеңдегі" өнеркәсіптің дамуы. Тың және тыңайған жерлерді игеру (тың игерудің экономикалық, экологиялық және демографиялық салдары). Қазақстандағы әскери-өнеркәсіптік кешен ("Байқоңыр" ғарыш айлағы). "Жылымық кезеңі". 1954-1965 жылдардағы республикадағы қоғамдық-саяси өмір;
3) Қазақстан "Тоқырау" кезеңінде (1965-1985 жылдар). 1965-1985-жылдардағы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуы. Экономиканың шикізаттық бағыты. Урбанизация. 1970-1980 жылдардағы ауыл шаруашылығындағы дағдарыс. 1965-1985 жылдардағы қоғамдық-саяси өмір. 1979 жылғы Целиноградтағы оқиғалар. Қазақ Кеңестік Социалистік Республикасы басшыларының қызметі (Ж. Шаяхметов, Д. Қонаев, Ж. Тәшенов);
4) кеңестік Қазақстанның мәдениеті (1946-1985-жылдар.). Білім беру саласындағы мемлекеттік саясат. Жалпыға бірдей міндетті орта білім. Қазақ тілінің жағдайы. Ғылымның дамуы. Әдебиеттің дамуы (Ә. Нұрпейісов, Б. Момышұлы, І. Есенберлин, О. Сүлейменов, М. Шаханов). Өнер (театр, кино);
5) Қазақстан Қайта құру кезеңінде (1986-1991 - жылдар). "Қайта құру" жылдарындағы әлеуметтік-экономикалық өзгерістер: мақсаттары, проблемалары мен қарама-қайшылықтары. Қазақстандағы 1986 жылғы желтоқсан оқиғалары (себептері, барысы мен салдары). 1986 жылғы желтоқсан оқиғаларының қатысушыларына қатысты жазалау шаралары. "Қазақ КСР-ның мемлекеттік егемегендігі туралы Декларация" (1990 жылғы қазан). Кеңестік саяси жүйенің дағдарысы (1991 жылғы "Тамыз бүлігі"). КСРО-ның ыдырауы. Қазақстандағы қоғамдық-саяси қозғалыстар. Семей ядролық полигонының жабылуы. "Қазақ КСР-ның тілдер туралы Заңының" қабылдануы;
6) Қазақстан мемлекеттілігінің қайта жаңғыруы (1991-1997 жылдар). "Мемлекеттік тәуелсіздік туралы" Конституциялық заңның қабылдануының тарихи маңызы. Н.Ә. Назарбаев – Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті. Тәуелсіз Қазақстанның қоғамдық-саяси институттарының қалыптасуы. Нарықтық экономикаға көшудегі қиыншылықтар. Қазақстанның әлемдік қауымдастыққа кірігуі. Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы әлеуметтік-демографиялық үдерістер. 1995 жылғы Конституцияның қабылдануы;
7) Қазақстан Республикасының нығаюы (1997 жылдан бастап бүгінгі күнге дейін).Қазақстан Республикасының ұзақ мерзімді басым мақсаттары мен стратегиялары. "Қазақстан – 2030" стратегиясының қабылдануы. Қазақстан Республикасының халықаралық сахнадағы беделінің өсуі. Қазақстанның аймақтық және халықаралық ұйымдармен қарым-қатынасы. Қазақстанның ЕҚЫҰ және ИЫҰ-на төрағалық етуі. Әлемдік экономикалық байланыстар жүйесіндегі Қазақстан. Мемлекеттің экономикалық және әлеуметтік жағдайы. Астана – Қазақстан Республикасының жаңа астанасы. "Қазақстан-2050" стратегиясы – қалыптасқан мемлекеттің жаңа саяси бағыты. "5 институтционалды реформаларды жүзеге асырудағы 100 нақты қадам" Ұлт жоспары – қазіргі заманның сын-тегеуріндеріне жауап. Ұлт көшбасшысы – Н.Ә. Назарбаевтың тәуелсіз мемлекетті құрудағы және дамытудағы рөлі;
8) қазіргі заманғы Қазақстан мәдениеті (1991 жылдан бүгінгі күнге дейін). Білім және ғылым саласындағы мемлекеттік саясат. "Болашақ" мемлекеттік бағдарламасы. Инновациялық ғылыми-білім беру мекемелерінің құрылуы. Этносаралық және дінаралық келісімнің қазақстандық моделі. Қазақстан халқы Ассамблеясы. Жаһандану дәуіріндегі ұлттық мәдениетті жаңғырту және сақтап қалу мәселелері. Қазіргі кездегі өнер мен әдебиеттің даму тенденциялары. "Мәдени мұра" мемлекеттік бағдарламасы. "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық біріктіруші идеясы. "Болашаққа бағдар:рухани жаңғыру" бағдарламасы.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
20. Оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 7.2.1.2 кодында: "7" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
21. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) әлеуметтік қатынастардың дамуы:
Бөлімше |
7- сынып |
8- сынып |
9- сынып |
1.1 |
7.1.1.1 |
8.1.1.1 |
9.1.1.1 |
7.1.1.2 |
9.1.1.2 | ||
9.1.1.3 | |||
1.2 |
7.1.2.1 |
8.1.2.1 |
9.1.2.1 |
7.1.2.2 |
8.1.2.2 |
2) мәдениеттің дамуы:
Бөлімше |
7- сынып |
8- сынып |
9- сынып |
2.1 |
7.2.1.1 |
8.2.1.1 |
9.2.1.1 |
7.2.1.2 |
9.2.1.2 | ||
9.2.1.3 | |||
2.2 |
7.2.2.1 |
8.2.2.1 |
9.2.2.1 |
7.2.2.2 |
8.2.2.2 |
9.2.2.2 | |
7.2.2.3 |
8.2.2.3 |
9.2.2.3 | |
7.2.2.4 |
8.2.2.4 |
9.2.2.4 | |
7.2.2.5 |
8.2.2.5 | ||
7.2.2.6 | |||
2.3 |
7.2.3.1 |
8.2.3.1 |
9.2.3.1 |
7.2.3.2 |
8.2.3.2 |
9.2.3.2 | |
7.2.3.3 |
8.2.3.3 | ||
7.2.3.4 |
8.2.3.4 | ||
7.2.3.5 |
3) мемлекеттің дамуы:
Бөлімше |
7-сынып |
8-сынып |
9-сынып |
3.1. |
7.3.1.1 |
8.3.1.1 |
9.3.1.1 |
7.3.1.2 |
8.3.1.2 |
9.3.1.2 | |
7.3.1.3 |
8.3.1.3 |
9.3.1.3 | |
7.3.1.4 |
8.3.1.4 |
9.3.1.4 | |
7.3.1.5 |
8.3.1.5 |
9.3.1.5 | |
7.3.1.6 |
8.3.1.6 |
9.3.1.6 | |
8.3.1.7 |
9.3.1.7 | ||
9.3.1.8 | |||
9.3.1.9 | |||
9.3.1.10 | |||
9.3.1.11 Астананы жаңа Қазақстанның өркендеуінің нышаны ретінде айқындау | |||
3.2 |
7.3.2.1 |
8.3.2.1 |
9.3.2.1 |
7.3.2.2 |
8.3.2.2 |
9.3.2.2 | |
7.3.2.3 |
9.3.2.3 | ||
9.3.2.4 |
4) Қазақстанның экономикалық дамуы:
Бөлімше |
7-сынып |
8-сынып |
9-сынып |
4.1 |
7.4.1.1 |
8.4.1.1 |
9.4.1.1 |
7.4.1.2 |
8.4.1.2 |
9.4.1.2 | |
7.4.1.3 |
9.4.1.3 | ||
7.4.1.4 | |||
4.2 Өндіріс |
7.4.2.1 |
8.4.2.1 |
9.4.2.1 |
7.4.2.2 |
8.4.2.2 |
9.4.2.2 | |
9.4.2.3 | |||
9.4.2.4 |
22. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
23. Тоқсандағы бөлімдер және бөлім ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына |
|
| арналған "Қазақстан тарихы" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9-сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
7-сынып:
Бөлім | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1- тоқсан | ||
Қазақ-жоңғар соғыстары |
Жоңғар басқыншылығына қарсы Отан соғысының басталуы |
7.1.1.1 жоңғар шапқыншылығы кезіндегі демографиялық өзгерістерді және миграциялық процестерді түсіндіру; |
Біртұтас халық жасағының ұйымдастырылуы |
7.3.1.2 Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайын талдау; | |
Қазақ-жоңғар шайқастары |
7.3.2.1 жоңғар шапқыншылығына қарсы күресте танылған хандар мен батырлардың рөлін түсіндіру; | |
XVIII ғасырдағы Қазақ хандығы |
XVIII ғасырдың басына дейінгі қазақ-орыс қарым-қатынастарының тарихы |
7.3.1.2 Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайын талдау; |
Қазақ хандығының Ресей империясына қосылуының басталуы |
7.3.1.2 Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайын талдау; | |
Абылай ханның ішкі және сыртқы саясаты |
7.3.1.2 Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайын талдау; | |
Өлкетану | Туристік маршруттар | 7.2.3.5 туристік маршруттарды құру жолдарын ұсыну |
Қайталау | ||
2-тоқсан | ||
XVIII ғасырдағы Қазақстанның мәдениеті |
XVIII ғасырдағы халық ауыз әдебиеті және материалдық мәдениет |
7.2.2.1 халық ауыз әдебиеті мен музыка өнері туындыларының тарихи дереккөзі ретінде құндылығын бағалау; |
Отарлау және ұлт-азаттық күрес |
XVIII ғасырдағы Қазақстандағы казак-әскери отаршылдығы | 7.3.1.3 Ресей империясының отарлық саясатының себеп-салдарын анықтау |
Сырым Датұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс |
7.3.1.5 халықтың отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық күресінің себеп-салдарын анықтау; | |
1822-1824 жылдардағы патша реформалары |
7.3.1.4 Патша үкіметі реформалары нәтижесіндегі әкімшілік-аумақтық өзгерістерді түсіндіру; | |
1836-1838 жылдардағы Бөкей Ордасындағы қазақтардың көтерілісі |
7.3.1.5 қазақ халықының отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық күресінің себеп-салдарын анықтау; | |
Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс |
7.3.1.5 халықтың отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық күресінің себеп-салдарын анықтау; | |
Өлкетану | Жомарт жүрек | 7.4.1.3 өлкені дамытуға қолдау көрсеткен тұлғалардың қызметіне баға беру |
Қайталау | ||
3-тоқсан | ||
Отарлау және ұлт-азаттық күрес |
XIX ғасырдың 40-60 жылдарындағы қазақтардың ортаазиялық хандықтармен қарым-қатынастары |
7.3.1.5 халықтың отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық күресінің себеп-салдарын анықтау; |
Қазақстанның Ресей империясына қосылуының аяқталуы |
7.3.1.2 Қазақ хандығының ішкі саяси жағдайын талдау; | |
Қазақстан Ресей империясы |
XIX ғасырдың екінші жартысындағы Қазақстандағы әкімшілік-аумақтық реформалар |
7.3.1.3 Ресей империясының отарлық саясатының себеп-салдарын анықтау; |
Қазақтардың 1860-1870 жылдардағы азаттық күресі | 7.3.1.5 қазақ халықының отаршылдыққа қарсы ұлт-азаттық күресінің себеп-салдарын анықтау | |
Қазақстандағы жаппай отаршылдық қоныс аудару саясаты |
7.4.1.2 отарлау саясатының қазақтардың дәстүрлі шаруашылығына тигізген әсерін талдау; | |
Қазақстан Ресей империясы |
Қазақстанда капиталистік қатынастардың дамуы | 7.4.2.1 капиталистік қатынастар дамуының Қазақстанның экономикасына ықпалын анықтау |
Жәрмеңке саудасының дамуы | 7.4.2.2 сауда қатынастарына жәрмеңкелердің әкелген өзгерістерін анықтау | |
XIX ғасырдың екінші жартысындағы қазақ қоғамы |
7.2.1.2 ұлттық құндылықтарға отаршылдық саясаттың кері әсерін талдау; | |
Өлкетану | Туған өлкенің шежіресі |
7.4.1.4 өлке дамуының маңызды кезеңдерін анықтау; |
Қайталау | ||
4- тоқсан | ||
XIХ ғасыр -XX ғасырдың басындағы |
XIX ғасырдағы мәдениеттің дамуы |
7.2.1.1 салт-дәстүрлер мен әдет-ғұрыптардың құндылықтары мен маңыздылығын анықтау; |
XIX ғасырдағы білім беру мен ағарту ісі | 7.2.3.2 XIX ғасырдағы білім беру мен ағарту ісінің даму ерекшеліктерін түсіндіру | |
Шоқан Уәлиханов – алғашқы қазақ ғалымы | 7.2.3.1 Шоқан Уәлихановтың ғылыми зерттеулерінің тарихи құндылығын анықтау | |
Ы. Алтынсарин – жаңашыл –педагог | 7.2.3.3 Ыбырай Алтынсариннің ағарту саласына қосқан үлесін бағалау | |
Абай Құнанбаев – ұлы ойшыл | 7.2.2.2 Абай Құнанбаевтың ақын, ойшыл, қоғам қайраткері ретіндегі қызметіне баға беру | |
XIX ғасырдың соңы – XX ғасырдың басындағы Қазақтардың ауызша тарихи дәстүрлерінің дамуы | 7.2.3.4 Шәкәрім Құдайбердіұлы, Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы, Қ.Халид еңбектерін тарихи дерек ретіндегі маңызын айқындау | |
Өлкетану | Менің мектебімнің тарихы | 7.2.2.6 түрлі дереккөздер негізінде өз мектебінің тарихын анықтау |
Қайталау | ||
8- сынып:
Бөлім | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1- тоқсан | ||
ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан |
Қазақстанның ХХ ғасырдың басындағы әлеуметтік-экономикалық жағдайы |
8.3.1.1 қазақ зиялыларының Ресей империясының Мемлекеттік Думасындағы қызметіне баға беру; |
Қазақстандағы 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыс | 8.3.1.3 1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілістің тарихи маңызын анықтау және тұлғалардың рөліне баға беру | |
1917 жылғы ақпан буржуазиялық-демократиялық революциясы және оның Қазақстанға әсері | 8.3.1.2 XX ғасыр басындағы Қазақстандағы қоғамдық-саяси процестерге баға беру | |
"Алаш" қозғалысы және қазақ ұлттық идеясы |
8.1.2.1 қазақ зиялыларының қоғамдағы рөлі мен қызметін талдау; | |
XX ғасырдың басындағы қазақ зиялыларының көрнекті өкілдері |
8.2.2.1 қазақ зиялыларының шығармашылық мұрасын талдау және қоғамдық санаға тигізген әсеріне баға беру; | |
Қайталау | ||
2- тоқсан | ||
Қазақстанда кеңестік биліктің орнығуы |
Қазақстан азаматтық қарсыластық жылдарында (1917-1920 жылдар) | 8.3.1.2 XX ғасырдың басындағы Қазақстандағы қоғамдық-саяси процестерге баға беру |
Қазақстандағы ұлттық автономиялар |
8.3.1.6 Қазақстанда құрылған ұлттық автономиялардың маңыздылығына баға беру; | |
Қырғыз (Қазақ) АКСР-нің құрылуы |
8.3.1.6 Қазақстанда құрылған ұлттық автономиялардың маңыздылығына баға беру; | |
Әскери коммунизм саясатынан Жаңа экономикалық саясатқа көшу |
8.3.1.7 ХХ ғасырдың 20-30 жылдардағы әміршіл-әкімшіл жүйе саясатының зардаптарын талдау; | |
Қайталау | ||
3-тоқсан | ||
Қазақстан тоталитарлық жүйе кезеңінде |
Қазақстандағы 1920-1930 жылдардағы индустрияландыру | 8.4.2.1 Қазақстандағы индустриялан дырудың жетістіктері мен кемшіліктерін талдау |
Қазақстандағы ұжымдастыру |
8.4.1.2 күштеп ұжымдастыру саясатының ауыл шаруашылығына тигізген зардап тарын талдау; | |
1920-1930 жылдардағы саяси репрессиялар |
8.3.1.7 ХХ ғасырдың 20-30 жылдардағы әміршіл-әкімшіл жүйе саясатының зардаптарын талдау; | |
Кеңестік Қазақстанның мәдениеті: білім мен ғылым |
Ахмет Байтұрсынов – "ұлт ұстазы" | 8.2.2.2 Ахмет Байтұрсыновты қазақ тіл білімінің негізін салушы, қоғам қайраткері ретінде бағалау |
XX ғ. 20-30 жылдарындағы білім беру жүйесі мен ғылым |
8.2.3.2 кеңес дәуіріндегі қазақ тілінің ахуалын анықтау; | |
Қ.Сатбаев – жан-жақты ғалым | 8.2.3.4 Қаныш Сәтбаевтың Қазақстан өнеркәсібі мен ғылымын дамытудағы рөліне баға беру | |
Қайталау | ||
4- тоқсан | ||
Кеңестік Қазақстанның мәдениеті: әдебиет пен өнер |
XX ғасырдың 20-30 жылдарындағы қазақ әдебиетінің дамуы | 8.2.2.1 қазақ зиялыларының шығармашылық мұрасын талдау және қоғамдық санаға тигізген әсеріне баға беру |
XX ғасырдың 20-30 жылдарындағы қазақ өнерінің дамуы |
8.2.2.4 Әміре Қашаубаев пен Қажымұқан Мұңайтпасұлының қазақ халқын әлемге танытудағы рөліне баға беру; | |
Қазақстан Ұлы Отан соғысы жылдарында |
Қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысы шайқастарына қатысуы |
8.3.2.1 қазақстандықтардың Екінші дүниежүзілік соғысының жеңісіне қосқан үлесін бағалау; |
Қазақстан – майдан арсеналы |
8.4.2.2 Қазақстан экономикасының соғыс жағдайларына бейімделгендігін дәлелдеу; | |
Ұлы Отан соғысы жылдарындағы Қазақ КСР мәдениеті | 8.2.2.5 соғыс жылдарындағы өнер мен әдебиеттің халық рухын көтерудегі маңызын бағалау | |
Қазақстанға КСРО халықтарының депортациясы | 8.1.1.1 демографиялық өзгерістердің себептері мен салдарын анықтау | |
Қайталау | ||
9- сынып:
Бөлім | Тақырыптар, мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1- тоқсан | ||
Қазақстан соғыстан кейінгі жылдарда (1946-1953 жылдар) |
Соғыстан кейінгі Қазақ КСР-нің әлеуметтік-экономикалық дамуы |
9.4.1.1 Кеңес үкіметі кезіндегі ауыл шаруашылығында орын алған өзгерістерге |
Қазақстандағы әскери-өнеркәсіп кешені |
9.3.1.1 қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктерін түсіндіру және өзіндік интерпретация жасау; | |
Сталиндік идеологияның Қазақстандағы қоғамдық-саяси өмірге әсері |
9.2.3.1 Ермұхан Бекмахановтың Қазақстан тарихы ғылымына қосқан үлесін бағалау; | |
Қазақстан "жылымық" кезеңінде (1954-1964 жылдар) |
"Жылымық" кезеңіндегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуы | 9.3.1.1 қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктерін түсіндіру және өзіндік интерпретация жасау |
Тың игеру жылдарындағы Қазақстан |
9.1.1.1 демографиялық өзгерістердің себеп-салдарлық байланысын талдау арқылы дәйекті қорытынды жасау; | |
Қазақ КСР экономикасы- ның шикізатқа бағытталуы |
9.3.2.1 XX ғасырдың екінші жартысындағы әскери-өнеркәсіп кешендерінің Қазақстанға тигізген зардаптарын талдау; | |
Повторение | ||
2-тоқсан | ||
Қазақстан "тоқырау" кезеңінде (1965-1985 жылдар) |
1965-1985 жылдардағы Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуы |
9.4.2.1 өнеркәсіптің ахуалын анықтап, қорытынды жасау; |
XX ғ. 60-80 жылдарындағы Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуындағы қарама-қайшылықтар |
9.3.1.4 әміршіл-әкімшіл саясатқа қарсы халық наразылықтарын салыстырып, талдау; | |
"Тоқырау" жылдарындағы демографиялық процестер |
9.1.1.1 демографиялық өзгерістердің себеп-салдарлық байланысын талдау арқылы дәйекті қорытынды жасау; | |
Кеңестік Қазақстанның мәдениеті (1946-1985 жылдар) |
XX ғасырдың екінші жартысындағы білім беру жүйесінің дамуы | 9.2.3.2 білім мен ғылым саласындағы мемлекеттік саясатқа баға беру |
XX ғасырдың 40-80 жылдарындағы қазақстандық ғалымдардың ғылымды дамытудағы жетістіктері | 9.2.3.2 білім мен ғылым саласындағы мемлекеттік саясатқа баға беру | |
XX ғасырдың 40-80 жылдарындағы әдебиет пен өнердің дамуы |
9.2.2.1 кеңестік әдебиет пен өнер туындыларында қоғамдық өмірдің бейнеленуін талдау; | |
Қайталау | ||
3-тоқсан | ||
Қазақстан қайта құру кезеңінде (1986-1991 жылдар) |
Қазақстан "Қайта құрудың" бастапқы кезеңінде |
9.3.1.1 қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктерін түсіндіру және өзіндік интерпретация жасау; |
Қазақстандағы 1986 жылғы Желтоқсан оқиғалары |
9.3.1.5 1986 жылғы Желтоқсан оқиғасының тарихи маңыздылығына баға беру; | |
"Қайта құру" жылдарындағы Қазақстандағы демократиялық процестер | 9.3.1.1 қоғамдық-саяси өмірдің ерекшеліктерін түсіндіру және өзіндік интерпретация жасау | |
Қазақстан мемлекеттілігінің қайта жаңғыруы (1991 – 1996 жылдар) |
Қазақстан Республикасы тәуелсіздігінің жариялануы |
9.3.1.6 Қазақстанның тәуелсіздік жолындағы алғашқы қадамдарын анықтап, қорытындылау; |
Н.Ә. Назарбаев - Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президенті | 9.3.1.10 Тәуелсіз мемлекеттің қалыптасуындағы Елбасы Н. Назарбаевтың рөліне баға беру | |
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы мемлекеттілікті қалыптастырудағы іс-шаралар |
9.3.1.8 Тәуелсіз Қазақстанның қоғамдық – саяси дамуын талдау; | |
Қазақстан – халықаралық құқық субеъектісі |
9.3.2.2 Қазақстан Республикасының халықаралық аренада танылуына баға беру; | |
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы Қазақстанның экономикалық дамуы |
9.4.1.3 Қазақстан Республикасындағы жекешелендіру процесінің экономикаға ықпалын талдау; | |
Тәуелсіздіктің алғашқы жылдарындағы әлеуметтік-демографиялық процестер |
9.1.1.2 өткен тарихи кезеңдермен сабақтастықты орнату арқылы қазіргі кезеңдегі демографиялық процестерге баға беру; | |
Қайталау | ||
4-тоқсан | ||
Қазақстан Республикасының дамуы (1997 жылдан бастап бүгінгі күнге дейін) |
Қазақстанның 1997 жылдан бастап экономикалық және әлеуметтік дамуы |
9.4.2.2 нарықтық экономиканың өндірістік қатынастарға әсерін талдау; |
Халықаралық қатынастар жүйесіндегі Қазақстан |
9.3.2.3 Қазақстанның аймақтық және халықаралық ұйымдарымен байланыстарын талдау; | |
Қазіргі кездегі Қазақстанның дамуындағы басым бағыттары |
9.3.1.9 ұзақ мерзімді мемлекеттік стратегияларды талдау; | |
Қазіргі заманғы Қазақстан мәдениеті (1991 жылдан бүгінгі күнге дейін) |
Тәуелсіздік жылдарындағы білім, ғылым және мәдениеттің дамуы |
9.2.3.2 білім мен ғылым саласындағы мемлекеттік саясатқа баға беру; |
Діннің қазіргі Қазақстан қоғамындағы рөлі |
9.2.1.1 дәстүрлі және деструктивті діни ағымдар мен ұйымдардың іс-әрекетін талдау; | |
"Мәңгілік Ел" ұлттық идеясы |
9.2.1.3 "Мәңгілік Ел" Жалпыұлттық идеясының маңыздылығын бағалау; | |
Қайталау | ||
Жалпы білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы (жаратылыстану-математикалық бағыт, қоғамдық-гуманитарлық бағыт)
1-тарау. Жалпы ережелер
Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
"Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінің оқу мақсаты – қазақ тілі мен әдебиетін кіріктіріп оқыту негізінде білім алушылардың тілдік дағдыларын жетілдіру, тіл нормаларын сақтап, еркін сөйлеу және сауатты жазу дағдыларын дамыту, мемлекеттік тілге құрметпен қарауын қалыптастыру.
"Қазақ тілі мен әдебиеті" оқу пәнінің негізгі міндеттері:
білім алушының мемлекеттік тілге деген құрмет сезімін қазақ халқының мәдениетімен танысу арқылы тәрбиелеу;
адамзаттық ойдағыдай кірігу үшін қазақ тілін мемлекеттік тіл ретінде оқыту;
қазақ тілі мен әдебиеті пәніне құндылық ретінде қарауды қалыптастыру;
коммуникативтік оқыту негізінде барлық сөйлеу әрекетінің түрлерін әлеуметтік ортада қолдану дағдыларын дамыту;
қазақ әдебиетінің стилистикалық және жанрлық ерекшеліктерін тану негізінде шығармашылық тұрғыда жұмыс істеу, сын тұрғысынан ойлау дағдыларын дамыту;
көпмәдени ортада лингвистикалық қажеттілікті іске асыруға дайын жеке тұлғаны тәрбиелеу;
білім деңгейі жоғары, ой-өрісі дамыған тұлғаны қалыптастыру.
4. Жалпы орта білім беру деңгейіндегі "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәні бойынша білім алушылардың білім, білік және дағдыға қойылатын талаптары СEFR -Шет тілін меңгерудің жалпы еуропалық құзыреті деңгейлерін (B2-С1) негізге ала отырып айқындалған.
2-тарау. "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
5. "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
10-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты;
11-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты құрайды;
6. Оқыту мақсаттары арқылы мұғалімдер сөйлеу қызметінің төрт дағдысын (тыңдалым, айтылым, оқылым, жазылым) қалыптастырады, сонымен қатар, оқушылардың жетістігін бағалайды және оқытудың келесі кезеңі туралы ақпарат береді.
7. Оқыту пәнінің мазмұнын 5 бөлім құрайды:
1) тыңдалым;
2) айтылым;
3) оқылым;
4) жазылым;
5) тілдік бағдар.
8. "Тыңдалым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
болжау;
назарын шоғырландырып тыңдау;
сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну;
көркем шығармаларды тыңдау;
негізгі ойды анықтау;
тыңдалым материалдары бойынша жауап беру.
9. "Оқылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
мәтіндегі ақпаратты анықтау;
стильдік ерекшеліктерді анықтау;
көркем шығармаларды оқу;
мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау;
қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді оқу;
өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау.
10. "Жазылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру;
эссе жазу;
шығармашылық жазба жұмысы;
мәліметтерді жинақтау;
жинақы мәтін құрастыру;
орфография және пунктуация.
11. "Айтылым" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
сөздік қорының алуандығы;
сөз мәнері мен сөйлеу этикеті;
орфоэпиялық нормаларды сақтау;
мәтіннің негізгі аспектілерін анықтау және талқылау;
сенімді және еркін жауап беру;
визуалды материалдар арқылы тілді дамыту.
12. "Тілдік бағдар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) сөз таптары;
2) сөйлем.
13. "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінің 10-сыныптағы білім мазмұны:
1) тыңдалым: мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тыңдалған мәтіндегі негізгі ақпараттарды түртіп жазу, оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында қолданылған сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну, драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдай отырып, астарлы ойды анықтау, мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу;
2) айтылым: ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау, ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау, сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану, мәтіндегі абзацтардың, бөлімдердің орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау, пікірталастың "пікірталас-монолог", "пікірталас-диалог", "пікірталас-полилог" түрлерінде сенімді және еркін сөйлеу, әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру, негізгі идеясын түсіндіру;
3) оқылым: мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факт мен көзқарасты ажырату, мәтін идеясымен байланысын анықтау, ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, тезис, интервью) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау, әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселені талдау және кейіпкерлерді шынайы өмірмен салыстырып бағалау, ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, эссе, тезис, интервью) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау, мәтін тақырыбына байланысты қосымша материалдарды энциклопедиялардан тауып, ортақ қорытындылар жасау, мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру және оны бағалау;
4) жазылым: публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, баспасөз парағы, тезис, интервью жазу, қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу, шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен тиімді қолданып жазу, тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтап ұсыну, ғылыми-көпшілік және көркем мәтіндердегі негізгі ұғымдарды анықтай отырып, жинақы мәтін құрастыру, мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, сөйлем деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу;
5) тілдік бағдар: сөз таптары, тәуелдік жалғауды (оңаша және ортақ тәуелдеу) және көптік мәнді есімдер мен көптік жалғауларды ажырата танып дұрыс қолдану, сын есімнің жасалу жолдарын білу, сан есімнің жасалу жолдарын білу, есімдіктердің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда есімше сөздерді стильдік қызметіне сай орынды қолдану, үстеудің жасалу жолы мен сөйлемдегі қызметін білу, шылаулардың сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану, сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдерін орынды қолдану, құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу.
14. "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінің 11-сыныптағы білім мазмұны:
1) тыңдалым: мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу, тыңдалған мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды түртіп жазу және ақпараттарды жүйелеу, оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегісөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну, көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, тақырып ортақтығына сипаттама жасау, мәтін бойынша автор позициясын және көтерілген мәселеге қарым-қатынасын, негізгі ойды анықтау, көтерілген мәселе бойынша әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз ойын логикалық дұрыс, аргументті және айқын жеткізу;
2) айтылым: ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау, ауызша мәтін құрауда орынды қолдану, ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монолог пен диалогті үйлестіре қолдану, сөз әдебі мен сөйлеу этикеті формаларын орынды қолданып, тыңдаушылармен қарым-қатынас орнату, сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану, кәсіби бағыттағы түпнұсқа мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау, олардың қолданылу мақсатын талдау, көпшілік алдында сенімді және еркін сөйлеу, әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау, негізгі үрдістерді анықтау;
3) оқылым: мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты, анықтау, ақпараттың оқырманға әсерін және автор позициясын талқылау, ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация,) құрылымы мен рәсімделуін білу, жанрлық және тілдік ерекшеліктерін талдау, әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру және әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыру, ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, аннотация, үндеу) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау, қосымша ғылыми-анықтамалық ақпарат көздерінен алынған материалдар негізінде мәтін мазмұнына сыни тұрғыдан талдау жасау, мәтінді негізгі мәселеге баға бере отырып, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу;
4) жазылым: ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, мақала, аннотация, өз ойын дәлелдеп эссе жазу, шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарын тиімді қолданып жазу, тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация), кәсіби және публицистикалық бағыттағы мәтіндердегі басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру, мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу; мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу;
5) тілдік бағдар: сөз таптары, ғылыми және кәсіби мәтіндер құрауда грамматикалық омонимдерді ажырата танып, ауызша және жазбаша дұрыс қолдану, сын есім сөздердің синонимдік қатарын стильдік ерекшеліктеріне сәйкес қолдану, мәтін құрауда сан есімнің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану, есімдіктердің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану, мәтіндерден көсемше оралымды сөйлемдерді анықтап,оларды ауызша және жазбаша мәтіндер құрауда орынды қолдану, үстеудің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай орынды қолдану, мәтін құрауда шылаудың мағыналық түрлерін стильдік қызметіне сай орынды қолдану, сөйлем, оқшау сөздердің қызметін білу, айқындауыш мүшелер (қосалқы, қосарлы, оңашаланған) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану.
3-тарау. Оқу мақсаттарының жүйесі
15. Бағдарламада "оқу мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
16. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген:
1) тыңдалым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Болжау | 10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау | 11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу |
2. Назарын шоғырландырып тыңдау | 10.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу) | 11.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды ақпараттарды жүйелеу |
3. Сөздер мен сөз тіркестерінің мағынасын түсіну |
10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында |
11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі |
4. Көркем шығармаларды тыңдау | 10.1.4.1 драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау | 11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, сипаттама жасау |
5. Негізгі ойды анықтау | 10.1.5.1 мәтіннен автордың көзқарасын (негізгі ойын) негіздейтін аргументтерді талдау | 11.1.5.1 мәтін бойынша автор позициясын және көтерілген мәселеге қарым-қатынасын талдай отырып, негізгі ойды анықтау |
6. Тыңдалым | 10.1.6.1 мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз көзқарасын аргументтер негізінде дәлелдеу | 11.1.6.1 әртүрлі дереккөздерден алынған мәтіндерді тыңдау және салыстыру, өз ойын логикалық дұрыс, аргументті және айқын жеткізу |
2) айтылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Сөздік қорының алуандығы | 10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау | 11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау |
2. Сөз мәнері мен сөйлеу этикеті | 10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау | 11.2.2.1 ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монологпен диалогті үйлестіре қолдану |
3. Орфоэпиялық нормаларды сақтау | 10.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану | 11.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану |
4. Мәтіннің негізгі аспектілерін анықтау және талқылау | 10.2.4.1 мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау | 11.2.4.1 кәсіби бағыттағы мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау |
5. Сенімді және еркін жауап беру | 10.2.5.1 пікірталастың "пікірталас -монолог", "пікірталас-диалог", "пікірталас-полилог" түрлерінде сенімді және еркін сөйлеу | 11.2.5.1 көпшілік алдында сенімді және еркін сөйлеу |
6. Визуалды материалдар арқылы тілді дамыту | 10.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (иллюстрация, фотосурет, сызба, шартты белгі) ақпараттарды салыстыру, | 11.2.6.1 әртүрлі графиктік мәтіндердегі (кесте, диаграмма, сызба, шартты белгі) мәліметтерді салыстырып талдау |
3) оқылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Мәтіндегі ақпаратты анықтау | 10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату | 11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты анықтау |
2. Стильдік ерекшеліктерді анықтау | 10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, тезис, интервью, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу | 11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, аннотация, үндеу, очерк, дәріс, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу |
3. Көркем шығармаларды оқу | 10.3.3.1 әдеби шығарманың кейіпкерлерін шынайы өмірмен салыстырып бағалау | 11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру |
4. Мәтіндерге салыстырмалы талдау жасау | 10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, эссе, тезис, интервью) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау | 11.3.4.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, аннотация, очерк, үндеу, дәріс, баспасөз парағы) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау |
5. Қосымша ақпарат көздерінен алынған мәліметтерді оқу | 10.3.5.1 мәтін тақырыбына байланысты қосымша материалдарды энциклопедиялардан тауып, ортақ қорытындылар жасау | 11.3.5.1 қосымша ғылыми-анықтамалық ақпарат көздерінен алынған материалдар негізінде мәтін мазмұнына сыни тұрғыдан талдау жасау |
6. Өзіндік көзқарасын білдіру және бағалау | 10.3.6.1 мәтін мазмұнындағы деректі ақпаратты толық анықтап, негізгі ойға өз көзқарасын білдіру | 11.3.6.1 мәтіндегі негізгі ойды анықтап, көтерілген мәселеге баға беру, өзіндік көзқарасын жүйелі, дәлелді жеткізу |
4) жазылым:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Әртүрлі стильде мәтіндер құрастыру | 10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала, баспасөз парағы, тезис, интервью жазу | 11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала, баспасөз парағы, аннотация, үндеу жазу |
2. Эссе жазу | 10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу | 11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу |
3. Шығармашылық жазба жұмысы | 10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдарды қолданып жазу | 11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарындакөркемдегіш құралдарын тиімді қолданып жазу |
4. Мәліметтерді жинақтау | 10.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтап ұсыну (тірек-схема, менталды карта, презентация) | 11.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация) |
5. Жинақы мәтін құрастыру (компрессия) | 10.4.5.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден негізгі ұғымдарды анықтай отырып, жинақы мәтін (компрессия) құрастыру | 11.4.5.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру |
6. Орфография және пунктуация | 10.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, сөйлем деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу | 11.4.6.1 мәнмәтін бойынша тілдік бірліктерді орфографиялық нормаға сай жазу, мәтін деңгейінде тыныс белгілерін қолдана білу |
тілдік бағдар:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Сөз таптары | 10.5.1.1 тәуелдік жалғауды (оңаша және ортақ тәуелдеу) және көптік мәнді есімдер мен көптік жалғауларды ажырата танып, дұрыс қолдану | 11.5.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндер құрауда грамматикалық омонимдерді ажырата танып, ауызша және жазбаша дұрыс қолдану |
10.5.1.2 сын есімнің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.2 сын есім сөздердің синонимдік қатарын стильдік ерекшеліктеріне сәйкес қолдану | |
10.5.1.3 сан есімнің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.3 мәтін құрауда сан есімнің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану | |
10.5.1.4 есімдіктердің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.4 мәтін құрауда есімдіктердің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану | |
10.5.1.5 мәтін құрауда есімше сөздерді стильдік қызметіне сай орынды қолдану | 11.5.1.5 мәтіндерден көсемше оралымды сөйлемдерді анықтап,оларды ауызша және жазбаша мәтіндер құрауда орынды қолдану | |
10.5.1.6 үстеудің жасалу жолы мен сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.6 мәтін құрауда үстеудің мағынанылқ түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай орынды қолдану | |
10.5.1.7 шылаулардың сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану | 11.5.1.7 мәтін құрауда шылаудың мағыналық түрлерін стильдік қызметіне сай орынды қолдану | |
2. Сөйлем | 10.5.2.1 мәтін құрауда сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдерін орынды қолдану | 11.5.2.1 оқшау сөздердің қызметін білу,жазба жұмыстарында орынды қолдану |
10.5.2.2 құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | 11.5.2.2 айқындауыш мүшелелер (қосалқы, қосарлы, оңашаланған) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | |
17. Осы оқу бағдарламасы 1-қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған (жаратылыстану-математикалық бағыт, қоғамдық-гуманитарлық бағыт) "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
18. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына 1-қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар (жаратылыстану-математикалық бағыт, қоғамдық-гуманитарлық бағыт)
10-сынып:
Тақырыптар | Көркем шығармалар | Коммуникативтік дағдылар | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Еңбек нарығы және сұраныс |
Балғабек Қыдырбекұлы | Тыңдалым |
10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау; |
Айтылым |
10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау; | ||
Оқылым |
10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала) құрылымы мен рәсімделуін білу; | ||
Жазылым |
10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала жазу; | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.1 тәуелдік жалғауды (оңаша және ортақ тәуелдеу) дұрыс қолдану | ||
Отандық өнеркәсіп өнімі | Ғабиден Мұстафин "Қарағанды" романынан үзінді | Тыңдалым |
10.1.4.1 драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау; |
Айтылым |
10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау; | ||
Оқылым |
10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (интервью) құрылымы мен рәсімделуін білу; | ||
Жазылым |
10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, интервью жазу; | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.1 көптік мәнді есімдер мен көптік жалғауларды ажырата танып, дұрыс қолдану | ||
Қазақ киносы мен театрының қазіргі келбеті | Дулат Исабеков "Әпке" драмасы | Тыңдалым |
10.1.4.1 драмалық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау; |
Айтылым |
10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау; | ||
Оқылым |
10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (эссе) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау; | ||
Жазылым |
10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу; | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.2. сын есімнің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Ұлттық экологиялық мәдениет | Қадыр Мырзалиев "Аралым" өлеңі | Тыңдалым |
10.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу); |
Айтылым |
10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау; | ||
Оқылым |
10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (тезис) құрылымы мен рәсімделуін білу; | ||
Жазылым |
10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, тезис жазу; | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.3 сан есімнің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
Мұхит – тіршілік мекені | Әбдіжәміл Нұрпейсов "Қан мен тер" | Тыңдалым |
10.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды (ақпараттарды) қысқаша түртіп жазу (конспектілеу); |
Айтылым |
10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау; | ||
Оқылым |
10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу; | ||
Жазылым |
10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, баспасөз парағын жазу; | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.4 есімдіктердің жасалу жолдарын білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
Ұлттық таным және мерекелер | Жүсіпбек Аймауытов "Әнші" әңгімесі | Тыңдалым |
10.1.4.1 прозалық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау; |
Айтылым |
10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау; | ||
Оқылым |
10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, интервью) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау; | ||
Жазылым |
10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, интервью жазу; | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.5 мәтін құрауда есімше сөздерді стильдік қызметіне сай орынды қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Сауда мен көмек: екі жақты келісімді сауда | Ыбырай Алтынсарин "Дүние қалай етсең табылады?" | Тыңдалым |
10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында |
Айтылым |
10.2.4.1 мәтіндегі бөлімдердің, абзацтардың орналасу тәртібін, ақпараттың тақырыппен байланысын анықтау; | ||
Оқылым |
10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу; | ||
Жазылым |
10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу; | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.6 үстеудің жасалу жолы мен сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
Бұқаралық ақпарат құралдарын |
Жанболат Ауыпбаев | Тыңдалым |
10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау; |
Айтылым |
10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау; | ||
Оқылым |
10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату; | ||
Жазылым |
10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдарды қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 10.5.1.7 шылаулардың сөйлемдегі қызметін білу, мәтін құрауда орынды қолдану | ||
Жер планетасын |
Думан Рамазан "Соңғы дем" әңгімесі, | Тыңдалым |
10.1.4.1 прозалық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау; |
Айтылым |
10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау; | ||
Оқылым |
10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, тезис) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау; | ||
Жазылым |
10.4.1.1 публицистикалық және ғылыми стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақала жазу; | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.1 мәтін құрауда сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдерін орынды қолдану | ||
Әлеуметтік теңсіздік: адам құқықтары және көмек | Ұлықбек Есдәулет "Қара пима" поэмасы | Тыңдалым |
10.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында |
Айтылым |
10.2.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық мәтіндерге сүйеніп, монолог және диалог құрау; | ||
Оқылым |
10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату; | ||
Жазылым |
10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу; | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.1 мәтін құрауда сөздердің байланысу түрлері мен тәсілдерін орынды қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Жастардың денсаулығы - қоғам байлығы | Бердібек Соқпақбаев "Он алты жасар чемпион" әңгімесі | Тыңдалым |
10.1.4.1 прозалық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау; |
Айтылым |
10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау; | ||
Оқылым |
10.3.2.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, эссе, баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу; | ||
Жазылым |
10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу; | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.2 құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
Сандық технология | Мұхтар Шаханов "Өркениеттің адасуы" романынан үзінді "Компьютер басты жарты адамдар" | Тыңдалым |
10.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау; |
Айтылым |
10.2.5.1 пікірталастың "пікірталас -монолог", "пікірталас-диалог", "пікірталас-полилог" түрлерінде сенімді және еркін сөйлеу; | ||
Оқылым |
10.3.1.1 мәтіндегі негізгі және қосымша ақпараттарды анықтай отырып, факті мен көзқарасты ажырату; | ||
Жазылым |
10.4.2.1 қажетті клишелер мен лексикалық құрылымдарды қолданып, өз ойын дәлелдеп эссе жазу; | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.2 құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
Қоғам және заң |
Ермек | Тыңдалым |
10.1.4.1 драмалық, прозалық, поэзиялық шығарманы тыңдау, шығармада көтерілген мәселені айқындау; |
Айтылым |
10.2.1.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндерден күрделі сөздердің жасалу жолын анықтау; | ||
Оқылым |
10.3.4.1 ғылыми-көпшілік және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, интервью,баспасөз парағы) бойынша салыстырмалы (жанры, құрылымы, тілдік құралдары, мақсатты аудиториясы) талдау жасау; | ||
Жазылым |
10.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарында көркемдегіш құралдарды қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 10.5.2.2 құрмалас сөйлемдердің (аралас) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
2) 11-сынып:
Тақырып | Көркем шығармалар |
Коммуника | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Қазіргі қоғамдағыәлеуметтік теңсіздік | Ерболат Әбікенұлы "Пәтер іздеп жүр едік" әңгімесі | Тыңдалым |
11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; |
Айтылым |
11.2.4.1 кәсіби бағыттағы мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау; | ||
Оқылым |
11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала) құрылымы мен рәсімделуін білу; | ||
Жазылым |
11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, шағын мақалажазу; | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндер құрауда грамматикалық омонимдерді ажырата танып, ауызша және жазбаша дұрыс қолдану | ||
Экология.Мұнай және атомдық индустрия | Гауһар Сейітжан "Қара алтыны халқымның ..." | Тыңдалым |
11.1.3.1 оқу-кәсіби, қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени тақырыптар аясында және мамандандырылған тар аядағы арнайы мәтіндердегі сөздер мен термин сөздердің мағынасын түсіну; |
Айтылым |
11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; | ||
Оқылым |
11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (аннотация) құрылымы мен рәсімделуін білу; | ||
Жазылым |
11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, аннотация жазу; | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндер құрауда грамматикалық омонимдерді ажырата танып, ауызша және жазбаша дұрыс қолдану | ||
Тіл. Өнер. Әдебиет | Ілияс Жансүгіров "Күй" поэмасы | Тыңдалым |
11.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды ақпараттарды жүйелеу; |
Айтылым |
11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; | ||
Оқылым |
11.3.4.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (дәріс) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау; | ||
Жазылым |
11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарындакөркемдегіш құралдарын тиімді қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.2 сын есім сөздердің синонимдік қатарын стильдік ерекшеліктеріне сәйкес қолдану | ||
2-тоқсан | |||
Қоғамдағы жұмыссыздық мәселесі | Ыбырай Алтынсарин "Атымтай жомарт" | Тыңдалым |
11.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды ақпараттарды жүйелеу; |
Айтылым |
11.2.4.1 кәсіби бағыттағы мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау; | ||
Оқылым |
11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (үндеу) құрылымы мен рәсімделуін білу; | ||
Жазылым |
11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, үндеу жазу; | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.3 мәтін құрауда сан есімнің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану | ||
Тәуелсіз еліміздің өткені мен келешегі |
Дүкенбай Досжан | Тыңдалым |
11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, сипаттама жасау; |
Айтылым |
11.2.2.1 ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монологпен диалогті үйлестіре қолдану; | ||
Оқылым |
11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (очерк) құрылымы мен рәсімделуін білу; | ||
Жазылым |
11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарындакөркемдегіш құралдарын тиімді қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.4 мәтін құрауда есімдіктердің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай қолдану | ||
Ұлттық театр –өнер ордасы | Сәбит Оразбай "Өмірдің өзі театр" әңгімесі | Тыңдалым |
11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; |
Айтылым |
11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; | ||
Оқылым |
11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (баспасөз парағы) құрылымы мен рәсімделуін білу; | ||
Жазылым |
11.4.3.1 шығармашылық жазба жұмыстарындакөркемдегіш құралдарын тиімді қолданып жазу; | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.5 мәтіндерден көсемше оралымды сөйлемдерді анықтап, оларды ауызша және жазбаша мәтіндер құрауда орынды қолдану | ||
3-тоқсан | |||
Туризм: экотуризм |
Сәкен Сейфуллин "Көкшетау" | Тыңдалым |
11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, сипаттама жасау; |
Айтылым |
11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; | ||
Оқылым |
11.3.4.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, аннотация, үндеу) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау; | ||
Жазылым |
11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, үндеу жазу; | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.5 мәтіндерден көсемше оралымды сөйлемдерді анықтап,оларды ауызша және жазбаша мәтіндер құрауда орынды қолдану | ||
Әлемдегі ерлер мен әйелдердің құқықтары мен теңдігі |
Мұхтар Әуезов "Абай жолы" романы | Тыңдалым |
11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; |
Айтылым |
11.2.3.1 сөйлеу ағымындағы интонацияның құрамдас бөліктері: әуен, тембр, қарқын, кідірісті сөйлеу мәнеріне сай қолдану; | ||
Оқылым |
11.3.4.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндер (мақала, баспасөз парағы) бойынша салыстырмалы (құрылымы, қызметі, мақсатты аудиториясы, оқырманға әсері) талдау жасау; | ||
Жазылым |
11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу; | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.6 мәтін құрауда үстеудің мағыналық түрлерін стильдік ерекшеліктеріне сай орынды қолдану | ||
Жастар мәселесі |
Мұхтар Әуезов "Абай жолы" романы | Тыңдалым |
11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, сипаттама жасау; |
Айтылым |
11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; | ||
Оқылым |
11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты анықтау; | ||
Жазылым |
11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу; | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.7 мәтін құрауда шылаудың мағыналық түрлерін стильдік қызметіне сай орынды қолдану | ||
Жаһандық мәселелер: көші-қон саясаты | Қабдеш Жұмаділов "Қаздар қайтып барады" | Тыңдалым |
11.1.2.1 мәтінді тыңдай отырып, негізгі идеяларды ақпараттарды жүйелеу; |
Айтылым |
11.2.4.1 кәсіби бағыттағы мәтіндерден қажетті ақпаратты (деректерді, сипаттамаларды, сандық көрсеткіштерді, сілтемелерді) анықтау; | ||
Оқылым |
11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру; | ||
Жазылым |
11.4.5.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндерден басты лексикалық бірліктерді нақтылап, мәтіннің ақпараттық-маңызды фрагменттерін анықтап, (компрессия) жинақы мәтін құрастыру; | ||
Тілдік бағдар | 11.5.1.7 мәтін құрауда шылаудың мағыналық түрлерін стильдік қызметіне сай орынды қолдану | ||
4-тоқсан | |||
Толерант тылық – ел бірлігі | Сайын Мұратбеков "Телі өскен ұл" повесі | Тыңдалым |
11.1.4.1 көркем шығарманы тыңдау, басқа өнер туындыларымен (кино, театр, музыка, би, сурет-мүсін өнері, сәулет) салыстырып, тақырып ортақтығына сипаттама жасау; |
Айтылым |
11.2.2.1 ғылыми және кәсіби мәтіндерге сүйеніп, монологпен диалогті үйлестіре қолдану; | ||
Оқылым |
11.3.2.1 ғылыми және публицистикалық стильдегі мәтіндердің (мақала, дәріс,очерк) құрылымы мен рәсімделуін білу; | ||
Жазылым |
11.4.1.1 ғылыми және публицистикалық стильдің жанрлық және стильдік ерекшеліктеріне сай тілдік құралдарды орынды қолданып, баспасөз парағын жазу; | ||
Тілдік бағдар |
11.5.2.1 оқшау сөздердің қызметін білу, | ||
Ұлт мұраты - ұлттық қауіпсіздік | Несіпбек Айтұлы "Бәйтерек" | Тыңдалым |
11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; |
Айтылым |
11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; | ||
Оқылым |
11.3.3.1 әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық мәселеге баға беру; | ||
Жазылым |
11.4.2.1 қажетті ақпараттарды орынды қолданып, көтерілген мәселе бойынша өз ойын дәлелдеп эссе жазу; | ||
Тілдік бағдар | 11.5.2.1 оқшау сөздердің қызметін білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
Бос уақыт – қоғам дамуыныңкөрсеткіші | Мұқағали Мақатаев "Сағатым қайда, сағатым?" өлеңі | Тыңдалым |
11.1.1.1 мәтін үзінділері бойынша болжам жасау, тиісті ақпаратты анықтай білу; |
Айтылым |
11.2.1.1 ғылыми және кәсіби мәтіндердегі күрделі сөздер мен терминдердің жасалу жолын анықтау; | ||
Оқылым |
11.3.1.1 мәтіннен детальді ақпараттарды, факті мен көзқарасты анықтау; | ||
Жазылым |
11.4.4.1 тақырып бойынша мәтінге жоспар құрып, әр тармақшаға қажетті негізгі және қосымша мәліметтерді жинақтау, дереккөздерге сілтеме көрсетіп таныстыру (тірек-схема, менталды карта, презентация); | ||
Тілдік бағдар | 11.5.2.2 айқындауыш мүшелелер (қосалқы, қосарлы, оңашаланған) жасалу жолдарын білу, жазба жұмыстарында орынды қолдану | ||
| Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына 2-қосымша |
10-сыныпқа арналған лексикалық минимум
I тоқсан – 68 сөз | ||||
Еңбек нарығы және сұраныс. | ||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік |
уақытша | үс | 698 | ||
бағам | зт | 87 | ||
біліктілік | зт | 1808 | ||
жалақы | зт | 434 | ||
қала | ет | 3456 | ||
келісімшарт | зт | 590 | ||
нарық | зт | 2166 | ||
несие | зт | 837 | ||
жайлы | шл | 1225 | ||
салық | зт | 1616 | ||
кәсіподақ | зт | 256 | ||
серіктестік | зт | 296 | ||
өндірістік | сн | 447 | ||
тәртіп | зт | 4144 | ||
сыйақы | зт | 188 | ||
тез | үс | 1978 | ||
жанама | сн | 169 | ||
жарамды | сн | 170 | ||
көтерме | сн | 12 | ||
қысқамерзімді | сн | 6 | ||
пысық | сн | 85 | ||
үстеме | сн | 59 | ||
айырбаста | ет | 156 | ||
саудалас | ет | 13 | ||
Отандық өнеркәсіп. | ||||
бөлшек | зт | 834 | ||
кәсіпорын | зт | 2805 | ||
серпін | зт | 162 | ||
өнеркәсіп | зт | 1420 | ||
кеден | зт | 178 | ||
жекеменшік | зт | 200 | ||
одақ | зт | 1858 | ||
қосалқы | сн | 10 | ||
отандық | сн | 480 | ||
жабдықта | ет | 239 | ||
күшейт | ет | 260 | ||
құрастыр | ет | 1236 | ||
өндіріл | ет | 24 | ||
ілгері | үс | 30 | ||
кеңейт | ет | 706 | ||
тігіншілік | зт | 12 | ||
тұс | зт | 1830 | ||
бәсекелестік | зт | 491 | ||
барабар | сн | 40 | ||
әртараптандыру | зт | 71 | ||
Қазақ киносы мен театрының қазіргі келбеті. | ||||
жетекші | зт | 1057 | ||
бойынша | шл | 12861 | ||
қаламгер | зт | 352 | ||
аудармашы | зт | 225 | ||
орда | зт | 934 | ||
өнертанушы | зт | 22 | ||
сыншы | зт | 253 | ||
деректі | сн | 202 | ||
қолтаңба | зт | 142 | ||
тұсаукесер | зт | 121 | ||
үгіт-насихат | зт | 62 | ||
шабыт | зт | 180 | ||
астарлы | сн | 21 | ||
тарихи-рухани | сн | 6 | ||
көкейкесті | сн | 114 | ||
түсірілім | зт | 37 | ||
шығармашылық | зт | 1720 | ||
әсерлен | ет | 7 | ||
сомда | ет | 164 | ||
сүйсін | ет | 149 | ||
түй | ет | 593 | ||
ғылыми-көпшілік | сн | 73 | ||
қазы | зт | 302 | ||
ойландыр | зт | 3 | ||
II тоқсан – 52 сөз | ||||
Ұлттық экологиялық мәдениет. | ||||
ғалам | зт | 269 | ||
арт | ет | 925 | ||
жер-ана | зт | 35 | ||
зардап | зт | 299 | ||
қуаңшылық | зт | 50 | ||
өзгеріс | зт | 2082 | ||
өкілеттік | зт | 317 | ||
өркениет | зт | 444 | ||
экожүйе | зт | 23 | ||
жойқын | сн | 101 | ||
мұздақ | зт | 8 | ||
жігерлендір | ет | 20 | ||
өрші | ет | 167 | ||
нұқсан | зт | 204 | ||
тапшылық | зт | 137 | ||
Мұхит – тіршілік мекені. | ||||
бұғаз | зт | 63 | ||
балдыр | зт | 72 | ||
игілік | зт | 365 | ||
құрлық | зт | 325 | ||
мүйіс | зт | 60 | ||
ғаламат | сн | 80 | ||
себеп-салдар | зт | 47 | ||
е | сүңгі | ет | 227 | |
шығанақ | зт | 100 | ||
айдын | зт | 95 | ||
қырыл | ет | 217 | ||
оқшаула | ет | 76 | ||
гауһар | зт | 287 | ||
бат | ет | 597 | ||
уылдырық | зт | 30 | ||
қайшылық | зт | 350 | ||
Ұлттық таным және мерекелер. | ||||
ағым | зт | 634 | ||
азап | зт | 510 | ||
айт | зт | 63 | ||
ғибадатхана | зт | 60 | ||
күнә | зт | 293 | ||
қажылық | зт | 39 | ||
құдірет | зт | 353 | ||
құлшылық | зт | 77 | ||
мешіт | зт | 326 | ||
құрбандық | зт | 154 | ||
сабыр | зт | 377 | ||
төзім | зт | 184 | ||
шіркеу | зт | 250 | ||
от | зт | 1527 | ||
мүшкіл | сн | 57 | ||
тылсым | зт | 80 | ||
өкін | ет | 303 | ||
сен | ет | 2006 | ||
табын | ет | 364 | ||
ұстан | ет | 506 | ||
ұсын | ет | 3260 | ||
III тоқсан – 76 сөз | ||||
Сауда мен көмек: екіжақты келісімді сауда. | ||||
әріптес | зт | 707 | ||
басымдық | зт | 403 | ||
бедел | зт | 726 | ||
делдал | зт | 62 | ||
қожалық | зт | 263 | ||
өтемақы | зт | 147 | ||
екіжақты | сн | 110 | ||
мәміле | зт | 149 | ||
әлі | үс | 3087 | ||
ақшалай | үс | 116 | ||
бөгде | сн | 297 | ||
көпсалалы | сн | 18 | ||
үшін | шл | 22598 | ||
кіріс | зт | 596 | ||
барлық | ес | 8146 | ||
қаржылай | үс | 28 | ||
көмек | зт | 3322 | ||
тарап | зт | 2228 | ||
толыққанды | сн | 1825 | ||
берешек | зт | 88 | ||
Бұқаралық ақпарат құралдарындағы гендерлік бейне. | ||||
әлеует | зт | 660 | ||
хабарлама | зт | 437 | ||
бөлініс | зт | 86 | ||
бейне | зт | 1647 | ||
зорлық-зомбылық | зт | 104 | ||
хабар | зт | 1676 | ||
теңдік | зт | 330 | ||
байыпты | сн | 33 | ||
жеткілікті | сн | 458 | ||
тән | сн | 1622 | ||
дамушы | сн | 329 | ||
екіталай | үс | 76 | ||
шамамен | үс | 697 | ||
екіұшты | сн | 30 | ||
бұқаралық | сн | 168 | ||
шиеленіс | зт | 171 | ||
ізгілендір | ет | 28 | ||
тапта | ет | 291 | ||
бері | шл | 1169 | ||
Жер планетасындағы қауіпті қалдықтар. | ||||
айыппұл | зт | 183 | ||
қауіпсіздік | зт | 1192 | ||
қалдық | зт | 547 | ||
өрте | ет | 374 | ||
сарапшы | зт | 728 | ||
үйінді | зт | 51 | ||
жұмыр | сн | 64 | ||
кері | үс | 635 | ||
бықсы | ет | 30 | ||
жарыл | ет | 718 | ||
залалсыздандыру | ет | 13 | ||
тірлік | зт | 367 | ||
өңде | ет | 1386 | ||
сұрыпта | ет | 19 | ||
шірі | ет | 149 | ||
жарамсыз | сн | 105 | ||
орай | шл | 281 | ||
талпыныс | зт | 111 | ||
төтенше | сн | 212 | ||
көм | ет | 281 | ||
Әлеуметтік теңсіздік: адам құқықтары және көмек. | ||||
бірдей | үс | 3537 | ||
дәйек | зт | 70 | ||
жарлық | зт | 344 | ||
жат | ет | 14144 | ||
қақтығыс | ет | 40 | ||
қарар | зт | 149 | ||
мұқтаж | зт | 252 | ||
нәсіл | зт | 120 | ||
саты | зт | 953 | ||
тепе-теңдік | зт | 490 | ||
түсіністік | зт | 622 | ||
дәулетті | сн | 72 | ||
жарлы | сн | 98 | ||
кемсіт | ет | 98 | ||
ұғын | ет | 246 | ||
ұлтаралық | сн | 342 | ||
сот | зт | 3781 | ||
IV тоқсан – 60 сөз | ||||
Жастардың денсаулығы – қоғам байлығы. | ||||
әл-ауқат | зт | 110 | ||
екпе | зт | 17 | ||
емші | зт | 61 | ||
есірткі | зт | 94 | ||
жүйке | зт | 178 | ||
құмарлық | зт | 85 | ||
жігерлі | сн | 62 | ||
ем | зт | 686 | ||
айырыл | ет | 1155 | ||
шарасыз | сн | 31 | ||
амал | зт | 955 | ||
ширақ | сн | 54 | ||
арыл | ет | 303 | ||
әуестен | ет | 41 | ||
сырқаттан | ет | 34 | ||
әрбір | ес | 2595 | ||
душар | үс | 74 | ||
Сандық технологияны пайдаланудағы теңсіздік. | ||||
бейнежазба | зт | 32 | ||
бейнетаспа | зт | 78 | ||
ұшқыр | сн | 62 | ||
адас | ет | 446 | ||
біркелкі | сн | 584 | ||
желілік | сн | 23 | ||
сандық | сн | 375 | ||
қарышта | ет | 57 | ||
тиіс | мд | 9179 | ||
теңсіздік | зт | 112 | ||
ілгеріле | ет | 129 | ||
жарты | сн | 1457 | ||
шектеулі | сн | 184 | ||
ұялы | сн | 176 | ||
бүкіләлемдік | сн | 1204 | ||
Қоғам және заң. | ||||
айыпталушы | зт | 171 | ||
бостандық | зт | 985 | ||
қатаң | сн | 537 | ||
жәбірленуші | зт | 156 | ||
қорғаушы | зт | 474 | ||
жоқшылық | зт | 92 | ||
кек | зт | 377 | ||
қастандық | зт | 118 | ||
қорлық | зт | 218 | ||
сотталушы | зт | 98 | ||
түрме | зт | 634 | ||
үкім | зт | 281 | ||
үстемдік | зт | 280 | ||
бейкүнә | сн | 26 | ||
бейхабар | сн | 123 | ||
даулы | сн | 19 | ||
кінәлі | сн | 395 | ||
отырыс | зт | 383 | ||
құзырлы | сн | 71 | ||
бұз | ет | 1928 | ||
жүгін | ет | 567 | ||
кесіл | ет | 346 | ||
қамау | зт | 310 | ||
әділетті | сн | 53 | ||
ізгі | сн | 159 | ||
ұрын | ет | 162 | ||
қасақана | үс | 80 | ||
тәркіле | ет | 289 | ||
11-сыныпқа арналған лексикалық минимум
I тоқсан – 68 сөз | ||||
Қазіргі қоғамдағы әлеуметтік теңсіздік. | ||||
№ | № | Лексикалық минимум (актив) | CT | Абсолютті жиілік |
ауқатты | сн | 108 | ||
аянышты | сн | 93 | ||
әлсіз | сн | 265 | ||
жіктел | ет | 237 | ||
садақа | зт | 55 | ||
баршылық | зт | 116 | ||
бейшара | сн | 267 | ||
билеп-төсте | ет | 33 | ||
жарылқа | ет | 117 | ||
жетім-кедей | зт | 1 | ||
жоқтық | зт | 365 | ||
кәріп | зт | 10 | ||
күйзеліс | зт | 54 | ||
күйлі | сн | 9 | ||
қарыз | зт | 1273 | ||
қиын-қыстау | сн | 95 | ||
құнсыздан | ет | 53 | ||
шағым | зт | 434 | ||
сес | зт | 48 | ||
сүйеніш | зт | 52 | ||
тоқ | сн | 170 | ||
шиеттей | сн | 7 | ||
бақытсыз | сн | 87 | ||
панасыз | сн | 37 | ||
жанталас | ет | 87 | ||
Экология. Мұнай және атомдық индустрия. | ||||
қыр | ет | 320 | ||
жаңашыл | сн | 70 | ||
бастама | зт | 788 | ||
тоқтат | ет | 1039 | ||
биоәртүрлілік | зт | 2 | ||
жанармай | зт | 80 | ||
жарылыс | зт | 106 | ||
залал-зардап | зт | 1 | ||
ұңғыма | зт | 21 | ||
кемтар | сн | 31 | ||
қайғылы | сн | 86 | ||
қару | зт | 940 | ||
қасірет | зт | 312 | ||
қират | ет | 98 | ||
қозғалыс | зт | 1271 | ||
қою | сн | 297 | ||
құлдыра | ет | 213 | ||
мұнайлы | сн | 54 | ||
мұншалықты | сн | 9 | ||
нәрсе | зт | 2834 | ||
ерітінді | зт | 1962 | ||
шаң-тозаң | зт | 42 | ||
қошқыл | сн | 19 | ||
Тіл. Өнер. Әдебиет. | ||||
арқау | зт | 314 | ||
ойшыл | сн | 269 | ||
әуезді | сн | 27 | ||
бедерле | ет | 7 | ||
жөн-жоралғы | зт | 12 | ||
зерле | ет | 15 | ||
қағида | зт | 1202 | ||
нақыш | зт | 120 | ||
өнегелі | сн | 66 | ||
өрнекте | ет | 97 | ||
өткір | сн | 443 | ||
жазу | зт | 1034 | ||
тоқыма | сн | 247 | ||
шешендік | зт | 278 | ||
сырла | ет | 44 | ||
сондай-ақ | мд | 1522 | ||
шанақ | зт | 27 | ||
ғажап | зт | 450 | ||
бойы | шл | 2340 | ||
шытырман | сн | 32 | ||
II тоқсан – 52 сөз | ||||
Қоғамдағы жұмыссыздық мәселесі. | ||||
асыра | ет | 1168 | ||
асыраушы | зт | 28 | ||
боса | ет | 272 | ||
тіркеу | зт | 420 | ||
даярла | ет | 888 | ||
жалдан | ет | 99 | ||
жұмыскер | зт | 64 | ||
жұмыссыздық | зт | 160 | ||
жұмысшы | зт | 1040 | ||
кеңсе | зт | 327 | ||
қызметкер | зт | 2242 | ||
қысқарт | ет | 405 | ||
кепілдік | зт | 470 | ||
қоғам | зт | 4463 | ||
өтіл | зт | 13 | ||
мәселен | мд | 1254 | ||
түйіндеме | зт | 18 | ||
Тәуелсіз еліміздің өткені мен келешегі. | ||||
айғақ | зт | 366 | ||
наразылық | зт | 461 | ||
баяндама | зт | 389 | ||
бекем | сн | 62 | ||
буын | зт | 2842 | ||
еңселі | сн | 39 | ||
төңкеріс | зт | 520 | ||
желбіре | ет | 80 | ||
бірегей | сн | 190 | ||
қарбалас | ет | 30 | ||
мәртебе | зт | 791 | ||
некен-саяқ | сн | 27 | ||
өрескел | сн | 95 | ||
өскелең | сн | 103 | ||
серпіліс | зт | 264 | ||
тұғырлы | сн | 33 | ||
ізбасар | зт | 28 | ||
Ұлттық театр – өнер ордасы. | ||||
қошемет | зт | 122 | ||
әзіл-оспақ | зт | 15 | ||
есептік | сн | 181 | ||
жаңғыр | ет | 172 | ||
көрнекі | сн | 134 | ||
қойылым | зт | 283 | ||
маусымдық | сн | 25 | ||
әншілік | зт | 87 | ||
сабақтастық | зт | 170 | ||
тарлан | сн | 45 | ||
ұстаным | зт | 573 | ||
үзінді | зт | 660 | ||
шапалақ | зт | 112 | ||
шымылдық | зт | 163 | ||
саңлақ | сн | 55 | ||
ықылас | зт | 395 | ||
ынтызар | сн | 10 | ||
ілтипат | зт | 91 | ||
III тоқсан – 76 сөз | ||||
Туризм: экотуризм. | ||||
бүлін | ет | 120 | ||
алыс-жақын | сн | 65 | ||
күдіктен | ет | 39 | ||
күмәндан | ет | 67 | ||
қажетсін | ет | 13 | ||
қыруар | сн | 190 | ||
ойластыр | ет | 113 | ||
сәт | зт | 1688 | ||
солай | үс | 1923 | ||
таңсық | сн | 37 | ||
тапаталтүс | үс | 14 | ||
тап-тұйнақтай | сн | 18 | ||
төңірек | зт | 574 | ||
түрлі-түрлі | сн | 21 | ||
тамсан | ет | 118 | ||
ішінара | үс | 100 | ||
ізденімпаз | сн | 344 | ||
заң | зт | 5799 | ||
керісінше | үс | 606 | ||
сағым | зт | 65 | ||
Әлемдегі ерлер мен әйелдердің құқықтары мен теңдігі. | ||||
дәстүршілдік | зт | 2 | ||
белсенділік | зт | 719 | ||
жабырқау | сн | 9 | ||
жанжал | зт | 181 | ||
зайырлы | сн | 220 | ||
итермеле | ет | 117 | ||
ғана | шл | 18395 | ||
сыйластық | зт | 171 | ||
татулас | ет | 81 | ||
тұрпайы | сн | 43 | ||
ұйытқы | зт | 121 | ||
өзін-өзі | үс | 1517 | ||
ұрыс-төбелес | зт | 2 | ||
әлеумет | зт | 124 | ||
ерік-жігер | зт | 113 | ||
Жастар мәселесінің түйіткілдері. | ||||
бозбала | зт | 124 | ||
нашақорлық | зт | 68 | ||
елікте | ет | 210 | ||
ескір | ет | 122 | ||
тәкаппар | сн | 86 | ||
жора-жолдас | зт | 14 | ||
жылжы | ет | 555 | ||
жіті | сн | 84 | ||
келбет | зт | 253 | ||
қамсыздандыр | ет | 29 | ||
мәңгүрт | зт | 23 | ||
сауалнама | зт | 322 | ||
субмәдениет | зт | 2 | ||
жалғыз | сн | 2213 | ||
тоғыс | ет | 224 | ||
бастамашыл | сн | 36 | ||
түйткіл | зт | 101 | ||
бұзақы | сн | 77 | ||
Жаһандық мәселелер: көші-қон саясаты | ||||
ас | ет | 2511 | ||
әділеттілік | зт | 51 | ||
белең | зт | 83 | ||
біржолата | ус | 55 | ||
жемқор | сн | 35 | ||
жырақ | сн | 58 | ||
теңқұқылы | сн | 8 | ||
көші-қон | зт | 170 | ||
қоныс | зт | 901 | ||
жалынды | сн | 60 | ||
шенеунік | зт | 440 | ||
сатқындық | зт | 40 | ||
сылтау | зт | 186 | ||
талан-тараж | зт | 62 | ||
тәлкек | зт | 40 | ||
тәрк ет | ет | 15 | ||
келімсек | сн | 70 | ||
атажұрт | зт | 133 | ||
қатынас | ет | 184 | ||
мәжбүрлі | сн | 26 | ||
ушық | ет | 397 | ||
жаппай | үс | 517 | ||
теже | ет | 238 | ||
IV тоқсан – 60 сөз | ||||
Толеранттылық – ел бірлігі. | ||||
алауыздық | зт | 30 | ||
демеулік | зт | 11 | ||
төзімсіз | сн | 4 | ||
қандас | зт | 1 | ||
құт-қазына | зт | 1 | ||
ауызбіршілік | зт | 31 | ||
көнбіс | сн | 17 | ||
отандас | сн | 121 | ||
қарама-қайшы | сн | 106 | ||
ниет | зт | 451 | ||
сән-салтанат | зт | 32 | ||
тауқымет | зт | 74 | ||
төз | ет | 129 | ||
тұс-тұстан | үс | 10 | ||
ұлттық-этностық | сн | 5 | ||
шегаралас | сн | 1277 | ||
сіңір | ет | 1379 | ||
қызуқанды | сн | 8 | ||
сенімділік | зт | 107 | ||
Ұлт мұраты - ұлттық қауіпсіздік. | ||||
абзал | сн | 301 | ||
аңса | ет | 431 | ||
ая | зт | 1506 | ||
бақуатты | сн | 3 | ||
берекесіздік | зт | 3 | ||
мағлұмат | зт | 242 | ||
төлтума | зт | 16 | ||
кедендік | сн | 547 | ||
қайталанбас | сн | 27 | ||
қауіптілік | зн | 23 | ||
құрдым | зт | 103 | ||
лаңкес | зт | 85 | ||
мәңгілік | зт | 489 | ||
өміршең | сн | 101 | ||
текті | сн | 103 | ||
түйсін | ет | 70 | ||
түпқазық | сн | 10 | ||
ұлықта | ет | 89 | ||
Бос уақыт – қоғам дамуының көрсеткіші. | ||||
мөлшер | зт | 1349 | ||
рақат | зт | 360 | ||
бесін | зт | 240 | ||
ғұмыр | зт | 337 | ||
елең-алаң | үс | 81 | ||
енжар | сн | 9 | ||
зер | зт | 121 | ||
зерік | ет | 58 | ||
кәсіби | сн | 908 | ||
көңілсіз | сн | 85 | ||
күйтабақ | зт | 9 | ||
кірбің | зт | 22 | ||
қанағаттандыр | ет | 335 | ||
қаяу | зт | 25 | ||
мезет | зт | 102 | ||
құлшын | ет | 87 | ||
құштарлық | зт | 179 | ||
сәске | зт | 70 | ||
сергі | ет | 67 | ||
бағыт-бағдар | зт | 120 | ||
теңдессіз | сн | 39 | ||
ымырт | зт | 71 | ||
іңір | зт | 22 | ||
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
Chapter 1. General provisions
The subject program was developed in accordance with the State Compulsory Education Standard (primary, lower secondary and upper secondary education) approved by order №604 of the Minister of education and science of the Republic of Kazakhstan dated 31 August, 2018 (registered in the Register of state registration of normative legal acts No 17669).
The distinctive feature of the subject programmes is that they are focused on forming not only subject knowledge, but also a wide range of skills. The system of learning objectives is based on the following core values: Kazakhstani patriotism and civil responsibility respect cooperation work and creativity transparency lifelong learning. The English curriculum aims to provide opportunities for learners to communicate effectively with different audiences. It will achieve this aim through frequent opportunities in the school environment for interaction with peers, teachers and visitors, and through interactive tasks which involve informal and formal spoken and written presentations. There will also be a focus on out-of-school interaction with learners communicating online and face-to face with speakers of English from other cultures.
3. Through the study of English learners will understand:
1) how English works and rules related to language learning.
2) how to deal with a wide range of global and curricular topics both receptively and productively.
3) both gist and detailed information in unsupported, extended written texts, talks and narratives.
4) how to use a wide range of subject specific vocabulary when developing an argument.
4. Learners will be able to:
1) understand a wide range of fiction of unfamiliar vocabulary from the context.
2) speak with an appropriate level of fluency, accuracy, word stress, intonation and formality.
3) interact with peers to hypothesise and give opinions, comments and answers useful for learners hoping to use English at university and beyond
4) read a wide range of fiction and non-fiction with confidence and enjoyment.
5) successfully communicate with native English and non-native English speakers.
5. The English curriculum aims to develop learners who gain the high B2 level of language skills through the following:
1) varied tasks which foster analysis, evaluation and creative thinking;
2) exposure to a wide variety of spoken and written sources;
3) stimulating and challenging subject matter
Chapter 2. Organization of the content of the subject of "The English language"
6. In the study of the subject "The English language"
in the 10th grade-2 hours a week, 68 hours a year;
in the 11th grade-2 hours a week, 68 hours a years.
7. The English language programme content
8. Grade 10
1) Content. Using speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups; to provide sensitive feedback to peers. Respect differing points of view. Evaluate and respond constructively to feedback from others; use feedback to set personal learning objectives. Organize and present information clearly to others.
2) Listening. Understanding the main points in unsupported extended talk; specific information and the detail of an argument in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a limited range of unfamiliar topics. Recognizing the attitude or opinion of the speaker(s) in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a limited range of unfamiliar topics.
3) Speaking. Using formal and informal language registers; asking and responding to complex questions to get information about a wide range of general and curricular topics. Explaining and justifying own and others’ point of view; evaluating and giving comments on the views of others in a growing variety of talk contexts on a growing range of general and curricular topics.
4) Reading. Understanding the main points in extended texts; specific information and detail in extended texts on a range of familiar general and curricular topics, and some unfamiliar topics. Skimming a range of lengthy texts with speed to identify content meriting closer reading on a range of general and curricular topics. Reading a wide range of extended fiction and non-fiction texts on familiar and unfamiliar general and curricular topics. Deducing meaning from context in extended texts on a wide range of familiar general and curricular topics, and some unfamiliar topics.
5) Writing. Planning, writing, editing and proofreading at text level independently using a growing range of vocabulary, which is appropriate to topic and genre, and which is spelt accurately in a wide range of written genres. Writing with grammatical accuracy, using style and register to achieve appropriate degree of formality in a growing variety of written genres on a range of general and curricular topics. develop with support coherent arguments supported when necessary by examples and reasons for a wide range of written genres in familiar general and curricular topics. Coherent writing at text level using a variety of connectors on a range of familiar general and curricular topics. Independent use of appropriate layout at text level on a range of general and curricular topics. 6) Use of English. Using a variety of abstract compound nouns and complex noun phrases; a variety of quantifiers for countable and uncountable nouns and a variety of noun phrases; a variety of compound adjectives, adjectives as participles, comparative structures indicating degree, and intensifying adjectives on a wide range of familiar general and curricular topics; a wide variety of determiners and pre-determiner structures; a wide variety of question types; relative, demonstrative, indefinite, quantitative pronouns and reflexive pronoun structures on a wide range of familiar general and curricular topics. Using perfect continuous forms and a variety of simple perfect active and passive forms including time adverbials ... so far, lately, all my life; a variety of future active and passive and future continuous forms; a wide variety of active and passive simple present and past forms and past perfect simple forms in narrative and reported speech; present continuous and past continuous active and passive forms on a wide range of general and familiar curricular topics. Using a variety of reported statements and question forms on a wide range of familiar general and curricular topics; a variety of comparative degree adverb structures with regular and irregular adverbs; a wide variety of pre-verbal, post-verbal and end-position adverbs; a growing variety of past modal forms including must have, can’t have, might have to express speculation and deduction about the past; a variety of prepositional phrases before nouns and adjectives; a number of dependent prepositions following nouns and adjectives and a variety of prepositions following verbs. Using infinitive forms after an increased number of verbs and adjectives; gerund forms after a variety of verbs and prepositions; a variety of prepositional and phrasal verb. A wide variety of conjunctions on a wide range of familiar general and curricular topics. If / if only in third conditional structures; use a variety of relative clauses including with which [whole previous clause reference] on a wide range of familiar general and curricular topics.
9. Grade 11
1) Content. Speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups; to provide sensitive feedback to peers. Respect differing points of view. Evaluate and respond constructively to feedback from others; use feedback to set personal learning objectives. Develop and sustain a consistent argument when speaking or writing. Develop intercultural awareness through reading and discussion. Use imagination to express thoughts, ideas, experiences and feelings. Use talk or writing as a means of reflecting on and exploring a range of perspectives on the world.
2) Listening. Understanding the main points, specific information, the detail of an argument implied meaning; recognizing the attitude or opinion of the speaker(s) in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a growing range of unfamiliar topics.
3) Speaking. Using formal and informal language registers in talk. Asking and responding with appropriate syntax and vocabulary to open-ended higher-order thinking questions. Explaining and justifying own and others’ point of view; evaluating and giving comments on the views of others in a growing variety of talk contexts;
4) Reading. Understanding complex and abstract main points in extended texts; specific information and detail in extended texts. Skimming a range of lengthy texts with speed to identify content meriting closer reading on a range of more complex and abstract, general and curricular topics. Reading a wide range of extended fiction and non-fiction texts on a variety of more complex and abstract general and curricular topics. Deducing meaning from context in extended texts;
5) Writing. Planning, writing, editing and proofreading at text level independently on a wide range of general and curricular topics using a wide range of vocabulary, which is appropriate to topic and genre, and which is spelt accurately; writing with grammatical accuracy on a wide range of general and curricular topics using style and register to achieve an appropriate degree of formality in a wide variety of written genres on general and curricular topics. Developing with minimal support coherent arguments supported when necessary by examples and reasons for a wide range of written genres in familiar general and curricular topics. Writing coherently at text level using a variety of connectors on a wide range of familiar general and curricular topics.
6) Use of English. Using a variety of past modal forms to express appropriate functions; a variety of near modal structures including supposed to, bound to, due, willing to on a wide range of general and curricular topics; a variety of dependent prepositions with less common nouns, adjectives and verbs; a growing variety of more complex prepositional phrases including those relating to concession and respect; a variety of multi-word verbs of different syntactic types on a wide range of general and curricular topics; a growing variety of more complex conjunctions to express condition concession and contrast on a wide range of general and curricular topics; a variety of pre- and post- modifying noun structures on a wide range of general and curricular topics; a variety of determiners relating to nouns for generic uses, some appositional uses and textual reference on a wide range of general and curricular topics; a variety of adjectives complemented by that, infinitive and wh- clauses, affixes with appropriate meaning and correct spelling on a wide range of general and curricular topics; a range of transitive and intransitive verb complementation patterns, a growing variety of impersonal and cleft structures on a wide range of general and curricular topics; a wide variety of simple perfect active and passive forms and a variety of perfect continuous forms on a wide range of general and curricular topics; a wide variety of future forms, including future perfect forms on a wide range of general and curricular topics, a wide variety of present and past forms, including a growing number of more nuanced contrasts [past and perfective aspect/simple and progressive aspect] on a wide range of general and curricular topics, a wide variety of reported statement, command and question forms on a wide range of general and curricular topics, a wide variety of pre-verbal, post-verbal and end-position adverbs/adverbial phrases on a wide range of general and curricular topics, use a variety of adjectives complemented by that, infinitive and wh- clauses on a wide range of general and curricular topics
This is the substantive knowledge of the programme and comprises what we know in the subject and how we gain that knowledge. Knowledge in the subject is organized into strands of learning. Strands are further broken down into sub-strands, which will be at the level of a skill or topic, knowledge or understanding. Sub-strands, when expressed as grade-related expectations, form the learning objectives for a subject.
10. The learning objectives demonstrate the progression within each sub-strand allowing teachers to plan and assess, sharing with learners the next steps they should take.
11. Strand 1: Content. Learners develop skills needed for success in a range of academic subjects such as using speaking and listening skills to solve problems, organizing information clearly for others and developing intercultural awareness through reading and discussion.
12. Strand 2: Listening. A learner understands the main ideas of authentic texts of a range of genres, conversations on familiar and partially unfamiliar topics recognizes functionally important meanings, including details and specific information to fill in forms, tables, schemes understands the meaning of terms and the key units of texts on a range of curricular topics and general topics; distinguishes between a fact and an opinion recognizes and compares inconsistencies in medium-length texts of a range of genres and styles on general and curricular topics, deduces the meanings of unfamiliar words using the context.
13. Strand 3: Speaking. A learner participates in a conversation in situations of formal and informal everyday communication correctly formulates utterances using the lexical and grammatical resources of the language expresses an emotional and evaluative attitude to the reality using a previously suggested strategy of oral communication analyses and compares texts providing arguments to support their point of view reasons evaluating events, opinions, and problems makes conclusions and suggests ways to solve a given problem.
14. Strand 4: Reading. A learner understands the main ideas of fiction and non-fiction texts in a range of genres and styles on Humanities uses a range of reading strategies identifies the time and cause-effect connections of events and phenomena analyses and compares the meanings of words using paper and digital resources critically evaluates the content of texts of a range of genres and styles.
15. Strand 5: Writing. A learner plans and makes a brief outline of a written text, edits and proofreads texts of a range of genres and styles; observes spelling and grammar rules; provides arguments in a written text based on media information; writes business letters and other documents; writes discursive texts expressing an opinion of an issue on a range of topics, including those related to social studies and humanities.
16. Strand 6: A learner expresses themselves using a good lexical range and variety of language with a generally high degree of accuracy. A learner develops an ability to use a wide range of past, present and future forms, modals, active and passive verb forms, direct and reported speech patterns.
Chapter 3. Learning objectives system
17. Education aims in the programme are presented by the codes. The first number in the code is a grade, the second one is the number of the strand, the third one is the number of the aim.
18. 1) Strand 1: Content
Grade 10 | Grade 11 |
Low-mid B2 | High B2 |
10.1.1 - use speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups | 11.1.1 - use speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups |
10.1.2 - use speaking and listening skills to provide sensitive feedback to peers | 11.1.2 - use speaking and listening skills to provide sensitive feedback to peers |
10.1.3 - respect differing points of view | 11.1.3 - respect differing points of view |
10.1.4 - evaluate and respond constructively to feedback from others | 11.1.4 - evaluate and respond constructively to feedback from others |
10.1.5 - use feedback to set personal learning objectives | 11.1.5 - use feedback to set personal learning objectives |
10.1.6 - organize and present information clearly to others | 11.1.6 - organize and present information clearly to others |
2) Strand 2: Listening
Grade 10 | Grade 11 |
Low-mid B2 | High B2 |
10.2.1 - understand the main points in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a limited range of unfamiliar topics | 11.2.1 - understand the main points in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a growing range of unfamiliar topics |
10.2.2 - understand specific information in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a limited range of unfamiliar topics | 11.2.2 - understand specific information in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a growing range of unfamiliar topics |
10.2.3 - understand the detail of an argument in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a limited range of unfamiliar topics | 11.2.3 - understand the detail of an argument in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a growing range of unfamiliar topics |
10.2.4 - understand implied meaning in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a limited range of unfamiliar topics | 11.2.4 - implied meaning in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a growing range of unfamiliar topics |
10.2.5 - recognize the attitude or opinion of the speaker(s) in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a limited range of unfamiliar topics | 11.2.5 - recognize the attitude or opinion of the speaker(s) in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a growing range of unfamiliar topics |
3) Strand 3: Speaking
Grade 10 | Grade 11 |
Low-mid B2 | High B2 |
10.3.1 - use formal and informal language registers in talk on a wide range of general and curricular topics | 11.3.1 - use formal and informal language registers in talk on a range of general and curricular topics, including some unfamiliar topics |
10.3.2 - ask and respond to complex questions to get information about a wide range of general and curricular topics | 11.3.2 - ask and respond with appropriate syntax and vocabulary to open-ended higher-order thinking questions on a range of general and curricular topics, including some unfamiliar topics |
10.3.3 - explain and justify own and others’ point of view on a wide range of general and curricular topics | 11.3.3 - explain and justify own and others’ point of view on a range of general and curricular topics, including some unfamiliar topics |
10.3.4 - evaluate and comment on the views of others in a growing variety of talk contexts on a growing range of general and curricular topics | 11.3.4 - evaluate and comment on the views of others in a growing variety of talk contexts on a wide range of general and curricular topics, including some unfamiliar topics |
4) Strand 4: Reading
Grade 10 | Grade 11 |
Low-mid B2 | High B2 |
10.4.1 - understand main points in extended texts on a wide range of unfamiliar general and curricular topics | 11.4.1 - understand complex and abstract main points in extended texts on a wide range of familiar and unfamiliar general and curricular topics |
10.4.2 - understand specific information and detail in extended texts on a range of familiar general and curricular topics, and some unfamiliar topics | 11.4.2 - understand specific information and detail in extended texts on a wide range of familiar and unfamiliar general and curricular topics |
10.4.3 - skim a range of lengthy texts with speed to identify content meriting closer reading on a range of general and curricular topics | 11.4.3 - skim a range of lengthy texts with speed to identify content meriting closer reading on a range of more complex and abstract, general and curricular topics |
10.4.4 - read a wide range of extended fiction and non-fiction texts on familiar and unfamiliar general and curricular topics | 11.4.4 - read a wide range of extended fiction and non-fiction texts on a variety of more complex and abstract general and curricular topics |
10.4.5 - deduce meaning from context in extended texts on a wide range of familiar general and curricular topics, and some unfamiliar topics | 11.4.5 - deduce meaning from context in extended texts on a wide range of familiar and unfamiliar general and curricular topics |
5) Strand 5: Writing
Grade 10 | Grade 11 |
Low-mid B2 | High B2 |
10.5.1 - plan, write, edit and proofread work at text level independently on a range of general and curricular topics | 11.5.1 - plan, write, edit and proofread work at text level independently on a wide range of general and curricular topics |
10.5.2 - use a growing range of vocabulary, which is appropriate to topic and genre, and which is spelt accurately | 11.5.2 - use a wide range of vocabulary, which is appropriate to topic and genre, and which is spelt accurately |
10.5.3 - write with grammatical accuracy on a range of familiar general and curricular topics | 11.5.3 - write with grammatical accuracy on a wide range of general and curricular topics |
10.5.4 - use style and register to achieve appropriate degree of formality in a growing variety of written genres on a range of general and curricular topics | 11.5.4 - use style and register to achieve an appropriate degree of formality in a wide variety of written genres on general and curricular topics |
10.5.5 - develop with support coherent arguments supported when necessary by examples and reasons for a wide range of written genres in familiar general and curricular topics | 11.5.5 - develop with minimal support coherent arguments supported when necessary by examples and reasons for a wide range of written genres in familiar general and curricular topics |
10.5.6 - write coherently at text level using a variety of connectors on a range of familiar general and curricular topics | 11.5.6 - write coherently at text level using a variety of connectors on a wide range of familiar general and curricular topics |
6) Strand 6: Use of English
Grade 10 | Grade 11 |
Low-mid B2 | High B2 |
10.6.1 - use a variety of abstract compound nouns and complex noun phrases on a range of familiar general and curricular topics, and some unfamiliar general and curricular topics | 11.6.1 - use a variety of pre- and post- modifying noun structures on a wide range of general and curricular topics |
10.6.2 - use a variety of quantifiers for countable and uncountable nouns and a variety of noun phrases on a wide range of familiar general and curricular topics | 11.6.2 - use a variety of determiners relating to nouns for generic uses, some appositional uses and textual reference on a wide range of general and curricular topics |
10.6.3 - use a variety of compound adjectives, adjectives as participles, comparative structures indicating degree, and intensifying adjectives on a wide range of familiar general and curricular topics | 11.6.3 - use a variety of adjectives complemented by that, infinitive and wh- clauses on a wide range of general and curricular topics |
10.6.4 - use a wide variety of determiners and pre-determiner structures on a wide range of familiar general and curricular topics | 11.6.4 - use a range of affixes with appropriate meaning and correct spelling on a wide range of general and curricular topics |
10.6.5 - use a wide variety of question types on a wide range of familiar general and curricular topics | 11.6.5 - use a range of transitive and intransitive verb complementation patterns on a wide range of general and curricular topics |
10.6.6 - use a wide variety of relative, demonstrative, indefinite, quantitative pronouns and reflexive pronoun structures on a wide range of familiar general and curricular topics | 11.6.6 - use a growing variety of impersonal and cleft structures on a wide range of general and curricular topics |
10.6.7 - use perfect continuous forms and a variety of simple perfect active and passive forms including time adverbials ... so far, lately, all my life, on a wide range of familiar general and curricular topics | 11.6.7 - use a wide variety of simple perfect active and passive forms and a variety of perfect continuous forms on a wide range of general and curricular topics |
10.6.8 - use a variety of future active and passive and future continuous forms on a wide range of familiar general and curricular topics | 11.6.8 - use a wide variety of future forms, including future perfect forms on a wide range of general and curricular topics |
10.6.9 - use appropriately a wide variety of active and passive simple present and past forms and past perfect simple forms in narrative and reported speech on a wide range of familiar general and curricular topics | 11.6.9 - use a wide variety of present and past forms, including a growing number of more nuanced contrasts [past and perfective aspect/simple and progressive aspect] on a wide range of general and curricular topics |
10.6.10 - use present continuous and past continuous active and passive forms on a wide range of general and familiar curricular topics | 11.6.10 - use a wide variety of reported statement, command and question forms on a wide range of general and curricular topics |
10.6.11 - use a variety of reported statements and question forms on a wide range of familiar general and curricular topics | 11.6.11 - use a wide variety of pre-verbal, post-verbal and end-position adverbs/adverbial phrases on a wide range of general and curricular topics, |
10.6.12 - use a variety of comparative degree adverb structures with regular and irregular adverbs; |
11.6.12 - use a wide variety of past modal forms to express appropriate functions ; |
10.6. 13 - use a growing variety of past modal forms including must have, can’t have, might have to express speculation and deduction about the past on a wide range of familiar general and curricular topics | 11.6.13 - use a variety of dependent prepositions with less common nouns, adjectives and verbs on a wide range of general and curricular topics |
10.6.14 - use a variety of prepositional phrases before nouns and adjectives; |
11.6.14 - use a growing variety of more complex prepositional phrases including those relating to concession and respect; |
10.6.15 - use infinitive forms after an increased number of verbs and adjectives | 11.6.15 - use a growing variety of more complex conjunctions to express condition concession. and contrast on a wide range of general and curricular topics |
10.6.16.1 - use a wide variety of conjunctions on a wide range of familiar general and curricular topics | |
11.6.17 - use if / if only in third conditional structures |
19. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
20. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
grade 10:
Units | Subunits | Learning objectives |
Term 1 | ||
Science and scientific phenomena |
Introductory | |
Interesting facts about genetics. DNA |
10.1.6 - organise and present information clearly to others; | |
Myth busters (Physics, Chemistry, Biology) |
10.1.2 - use speaking and listening skills to provide sensitive feedback to peers; | |
Writing an article |
10.5.4 - use style and register to achieve appropriate degree of formality in a growing variety of written genres on a range of general and curricular topics; | |
Natural Disasters | Causes and consequences of natural disasters (atmosphere, lithosphere, hydrosphere) |
10.2.1 - understand the main points in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a limited range of unfamiliar topics; |
Focus on Kazakhstan: reporting on the causes and consequences of natural disasters |
10.1.1 - use speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups; | |
Prediction and prevention of natural disasters |
10.1.1 - use speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups; | |
Term 2 | ||
Virtual reality | Developing and evaluating mobile applications |
10.1.1 - use speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups; |
Expressing and justifying opinions about 2D games |
10.3.3 - explain and justify own and others’ point of view on a wide range of general and curricular topics; | |
Organic and non-organic worlds | Discussing the difference between organic and non-organic food |
10.1.5 - use feedback to set personal learning objectives; |
Analyzing the advantages and disadvantages of biofuels |
10.2.4 - understand implied meaning in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a limited range of unfamiliar topics; | |
Term 3 | ||
Reading for pleasure | Learners read a non-fiction text |
10.1.2 - use speaking and listening skills to provide sensitive feedback to peers10.C3 respect differing points of view; |
Capabilities of human brain | Investigate and report on the functions of the brain |
10.1.1 - use speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups; |
Multiple intelligences (self-study project) |
10.1.2 - use speaking and listening skills to provide sensitive feedback to peers; | |
Describing the symptoms of stress and giving advice on how to reduce stress |
10.1.5 - use feedback to set personal learning objectives; | |
Breakthrough technologies | Nanotechnology |
10.1.3 - respect differing points of view; |
Robotics |
10.1.1 - use speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups; | |
Term 4 | ||
Space X | Things you did not know about space |
10.2.5 - recognise the attitude or opinion of the speaker(s) in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a limited range of unfamiliar topics; |
Analysis of sci-fi film from different perspectives (physics, biology, economics) |
10.1.6 - organise and present information clearly to others; | |
Independent project |
10.1.1 - use speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups; | |
Grade 11
Units | Subunits | Learning objectives |
Term 1 | ||
Making connections in biology |
Introductory lessons | |
Journey to biological understanding |
11.2.5 -recognise the attitude or opinion of the speaker(s) in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a growing range of unfamiliar topics; | |
Formal and informal writing |
11.1.2 - use speaking and listening skills to provide sensitive feedback to peers; | |
Investigate and report on animal world: bats, eagles, bees and dolphins. | Introduction to the topic |
11.1.1 - use speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups; |
Analyzing the specific features of animals |
11.1.2 - use speaking and listening skills to provide sensitive feedback to peers; | |
Presentation of the animals’ specific features |
11.1.4 - evaluate and respond constructively to feedback from others; | |
Term 2 | ||
Human brain | Amazing human brain facts (based on the latest science) |
11.1.2 - use speaking and listening skills to provide sensitive feedback to peers |
Giving and following instructions (How to use a device) |
11.2.2- understand specific information in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a growing range of unfamiliar topics; | |
Using memory techniques |
11.2.4 - understand implied meaning in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a growing range of unfamiliar topics; | |
Investigate and report on timekeeping devices/Science video | Introduction to the topic |
11.1.1 - use speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups; |
The history of timekeeping devices |
11.1.1- use speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups; | |
Presenting the information through the PPT |
11.1.2 - use speaking and listening skills to provide sensitive feedback to peers; | |
Term 3 | ||
Work and inventions | Investigating the world of work |
11.1.6 - organise and present information clearly to others; |
Considering success in business |
11.2.4 - understand implied meaning in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a growing range of unfamiliar topics ; | |
Comparing, analysing and ranking inventions |
11.1.1 - use speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups; | |
STEM | Intelligent energy storage |
11.1.2 - use speaking and listening skills to provide sensitive feedback to peers; |
Discussing controversial issues |
11.2.1.-. understand the main points in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a growing range of unfamiliar topics; | |
Reading for Pleasure | Learners read non-fiction |
11.1.1 - use speaking and listening skills to solve problems creatively and cooperatively in groups; |
Term 4 | ||
Recent advances in technology | A variety of technological, mobile and application tools for personal, educational and professional use |
11.2.2 - understand specific information in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a growing range of unfamiliar topics; |
Options for future careers |
11.2.2 - understand specific information in unsupported extended talk on a wide range of general and curricular topics, including talk on a growing range of unfamiliar topics; | |
The clothes of chemistry | Introduction to the topic |
11.1.10 - use talk or writing as a means of reflecting on and exploring a range of perspectives on the world; |
Investigating the resources and processes involved in manufacturing clothes |
11.1.6 - organise and present information clearly to others ; | |
Researching an issue related to the industry |
11.1.2 - use speaking and listening skills to provide sensitive feedback to peers; | |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Неміс тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
Kapitel 1. Allgemeines
1. Das Bildungsprogramm ist in Übereinstimmung mit dem Staatlichen all gemein verbindlichen Standard der Mittelausbildung (Elementarbildung, Grundallgemeinbildung, allgemeine Mittelschulbildung), durch den Befehl des Ministers für Bildung und Wissenschaft der Republik Kasachstan vom 31 oktober 2018 №604 genehmigt wurde eingetragen im Register für staatliche Registrierung der verbindlichen Gesetzgebungsakten unter Nr. 17669, ausgearbeitet.
2. Die Relevanz des Schulfachs wird dadurch bestimmt, dass es als Kommunikations-, Wissenschafts-, Geschäfts-, Tourismus- und Sportssprache gilt. Das Erlernen der deutschen Sprache:
1) erhöht die Sicherheit der Lernenden bei der Kommunikation in verschiedenen Lebenssituationen;
2) ermöglicht den Zugang zur Hochschulausbildung nicht nur in Kasachstan, sondern auch im Ausland;
3) ermöglicht die berufliche Weiterbildung in Kasachstan und im Ausland;
4) ermöglicht den Lernenden den Zugang zu den Nachrichten und Informationen, die in der deutschen Sprache verbreitet werden;
5) ermöglicht den Lernenden den Zugang zu den authentischen Texten der schöngeistigen Literaturwerken in der deutschen Sprache;
6) ermöglicht den Lernenden Kasachstan im In- und Ausland vorzustellen;
7) ermöglicht das lebenslange Lernen, das auf die Fertigkeiten, Lernstrategien und Kenntnisse, die in der Schule erworben wurden, basiert.
3. Das Bildungsprogramm zum Schulfach „Deutsch“ ist auf die Entwicklung von Sprachfertigkeiten der Lernenden in vier Sprechtätigkeiten (Hören, Sprechen, Lesen und Schreiben) gerichtet. Nach dem Abschluss der allgemeinen Mittelschulbildung (10.-11. Klassen) erreichen die Lernenden Sprachniveau B1 (mittleres Niveau – B1.2) dem Common European Framework of Reference (CEFR) gemäß.
Kapitel 2. Inhaltsaufbau vom Schulfach „Deutsch“
4. Umfang von Unterrichtsbelastung im Schulfach „Deutsch“ beträgt:
1) in der 10. Klasse – 2 Unterrichtsstunden pro Woche, 68 Stunden im Schuljahr;
2) in der 11. Klasse – 2 Unterrichtsstunden pro Woche, 68 Stunden im Schuljahr.
5. Das Bildungsprogramm enthält Lernschritte für Schulfach „Deutsch“ (Klassen) in Übereinstimmung mit dem Sprachniveau, Bewertungskriterien für Sprachfertigkeiten und –fähigkeiten in vier Sprechtätigkeiten (Hören, Sprechen, Lesen und Schreiben), den Langzeitplan für die ganze Lernzeit (10.- 11. Klassen).
6. Der Inhalt des Bildungsprogramms in Schulfach „Deutsch“ ist nach Lernabschnitten (Hören, Sprechen, Lesen, Schreiben, Sprachverwendung) strukturiert.
7. Lernziele, die für jeden Abschnitt bestimmt sind, ermöglichen dem Lehrer, die Arbeit nach der Entwicklung der vier Sprechtätigkeiten (Hören, Sprechen, Lesen, Schreiben) systematisch zu planen, Leistungen der Lernenden einzuschätzen, sie über die weiteren Lernschritte zu informieren.
8. Im Grundinhalt sind allgemeine Lernziele im Bezug auf die deutsche Sprache für bestimmte Klassen dargestellt.
9. In Abschnitten „Hören“, „Sprechen“, „Lesen“ und „Schreiben“ sind die Lernziele in vier Sprechtätigkeiten niedergeschrieben, die mit den Sprachniveaus (10.Klasse - B1.1, 11.Klasse – B1.2) übereinstimmen. Das Erreichen der Lernziele entspricht dem Endlernergebnis in der deutschen Sprache.
10. Im Abschnitt „Sprachverwendung“ wird der Lernende mit Forderungen der korrekten Redeverwendung von lexisch-grammatischen, syntaktischen Strukturen der deutschen Sprache vertraut gemacht.
11. Grundinhalt 10 Klasse (Niveau В1.1)
12. Interkulturell-kommunikativer Aspekt:
1) mit Vertretern fremdsprachiger Kultur auf der sozialkulturellen Ebene kommunizieren;
2) den Grundinhalt dauernder Diskussionen verstehen; im freundschaftlichen Gespräch eigene Meinung äußern oder mit anderen Personen Interview führen; die Menge von einfachen Sprachmitteln ziemlich frei verwenden, um beliebigem Gedanken Ausdruck zu verleihen; normgerechtere Situationen, die im Leben entstehen, lösen;
3) an einem Gespräch zu einem bekannten Thema ohne Vorbereitung teil nehmen;
4) eine Beschwerdeerheben;
5) die Initiative bei Interview/ Beratung ergreifen;
6) einfache zusammenhängende Texte zu bekannten Themen, die den Lernen den interessieren, schreiben;
7) Briefe persönlichen Charakters über Erlebnisse und Eindrücke schreiben;
8) landeskundliche und kulturologische Kenntnisse haben; Umgangsnormen und Stereotype, Spezifik vom Nationalcharakter und Besonderheiten der Mentalität von Deutschsprache trägernkennen, sie im realen Sprach- und Kulturmilieu gebrauchen;
9) Regeln von Aussagebildung kennen, sie zu einem Text zusammenstellen;
10) Aussagen/ Erklärungen für verschiedene kommunikative Zwecke verwenden;
11) Aussagen gemäß den Kollaborationsschemen folgerichtig bilden.
13. Erzieherischer Aspekt:
1) positives Verhalten zur deutschen Sprache und Kultur bilden;
2) verschiedene Standpunkte respektieren, Toleranz, Vaterlandsliebe zeigen.
14. Allgemeinbildender Aspekt:
1) allgemeine Kulturerhöhen; den Gesichtskreis, Kenntnisse über deutschsprachige Länder und die Welt um unsherumanh and der deutschen Sprache erweitern.
15. Entwicklungsaspekt:
1) Sprachfähigkeiten und – Vermutungen, Kultur des Sprach verhaltens, Interesse and deutscher Sprache, positive Personen eigenschaften: Willensqualitäten, Gedächtnis u.a. entwickeln;
2) Nachschlagewerke, moderne Lerntechnologien, die Effizienz beim Spracherwerb gewährleisten, verwenden;
3) eigene Gedanken logisch und nachvollziehbar darstellen, zu allgemeinen Themen diskutieren, nichtstandardisierte kommunikative Situationen lösen;
4) breite Vorstellungen über Erfolge der Nationalkulturen (eigener und fremdsprachiger) bei der Entwicklung von menschheitlicher Kultur und über die Rolle der Muttersprache und Kultur im Spiegel fremder Kultur haben.
16. Strategischer Aspekt:
1) grundsätzliche Eigenschaften von sekundärer Sprachpersönlichkeit, die zu selbstständiger fremdsprachiger Kommunikation bereit und fähig ist, erwerben.
11 Klasse (NiveauВ1.2)
17. Interkulturell-kommunikativer Aspekt:
1) mit Vertretern fremdsprachiger Kulturpraktisch auf allen Ebenen erfolgreich kommunizieren;
2) den Grundinhaltdauernder Diskussion en detailiert verstehen;
3) Mitteilungen, Anfragen über entstandene Probleme annehmen;
4) bei Interview/ Beratung notwendige Informationen bereitstellen (z.B. eigene Symptome dem Arzt beschreiben);
5) erklären, warum etwas zu einem Problem wird;
6) Handlung von kurzer Erzählung, Artikel, Gesprächsinhalt, Diskussion, Besprechung eines Dokumentarfilms wiedergeben;
7) eigenes Verhalten äußern und Antwort auf Klärungsfragen geben;
8) im voraus vorbereitetes Gespräch führen, vorhandene Informationen nachprüfen und bestätigen; eine Erzählung mit deutlichen Anweisungen, wie etwas gemacht wird, zusammenstellen;
9) gesammelte Fakteninformationen zu Haushalts- und Nichthaushaltsfragen ziemlich sicher austauschen;
10) kurze einfache Essays zu den Themen, die den Lernen den interessieren, schreiben;
11) landeskundliche und kulturologische Kenntnisse haben; Umgangsnormen und Stereotype, Spezifik vom Nationalcharakter und Besonderheiten der Mentalität von Deutschspracheträgern kennen, sie im realen Sprach- und Kulturmilieu gebrauchen;
12) Regeln von Aussagebildung kennen, sie zu einem Text zusammenstellen;
13) Aussagen für verschiedene kommunikative Zwecke frei und unreflektiert verwenden;
14) Aussagen gemäß den Kollaborationsschemen folgerichtig bilden.
18. Erzieherischer Aspekt:
1) positives Verhalten zur deutschen Sprache und Kultur bilden;
2) verschiedene Standpunkte respektieren, Toleranz, Vaterlandsliebe zeigen.
19. Allgemeinbildender Aspekt:
1) allgemeine Kultur erhöhen;den Gesichtskreis, Kenntnisse über deutsch sprachige Länder und die Welt um unsheruman hand der deutschen Spracheerweitern.
20. Entwicklungsaspekt:
1) Sprachfähigkeiten und –Vermutungen, Kultur des Sprachverhaltens, Interesse and deutscher Sprache, positive Personen eigenschaften: Willensqualitäten, Gedächtnis u.a. entwickeln;
2) Nachschlagewerke, moderne Lerntechnologien, die Effizienz beim Spracherwerb gewährleisten, verwenden;
3)eigene Gedanken logisch und nachvollziehbar darstellen, zu allgemeinen Themen diskutieren, nichtstandardisierte kommunikative Situationen lösen
4) breite Vorstellungen über Erfolge der Nationalkulturen (eigener und fremdsprachiger) bei der Entwicklung von menschheitlicher Kultur und über die Rolle der Muttersprache und Kultur im Spiegel fremder Kultur haben.
21. Strategischer Aspekt:
5) grundsätzliche Eigenschaften von sekundärer Sprachpersönlichkeit, die zu selbstständiger fremdsprachiger Kommunikation bereit und fähig ist, erwerben.
Kapitel 3. System von Lernzielen
22. Lernziele werden im Bildungsprogrammkodiert. Im Kodesystem bezeichnet die erste Ziffer die Klasse, die zweite Ziffer – den Abschnitt, die dritte Ziffer - die Nummer vom Lernziel.
Abschnitt 1. Hören
Der Lernende muss:
10. Klasse | 11. Klasse |
В1.1 | В1.2 |
10.1.1 - grundsätzliche Festlegungen deutlich ausgesprochener Aussagen im Rahmen der Literaturnormen zu bekannten Themen, denen man in der Schule, in den Ferien u.a. begegnet, verstehen | 11.1.1 - grundsätzliche Festlegungen deutlich ausgesprochener Aussagen im Rahmen der Literaturnormen zu bekannten Themen, denen man im Berufsleben begegnet, verstehen |
10.1.2 - einfache Informationsmitteilungen über gewöhnliche alltägliche Fragen und Themen, die mit dem Lernen verbunden sind, verstehen; Hauptideen und konkrete Details verstehen, wenn man deutlich und richtig ausspricht | 11.1.2 - einfache Informationsmitteilungen über gewöhnliche alltägliche Fragen und Themen, die mit dem Lernen und zukünftiger Berufstätigkeit verbunden sind, detailiert verstehen |
10.1.3 - den Hauptfestlegungen dauernder Diskussion im Allgemeinen folgen, wenn alles deutlich und in der Literatursprache ausgesprochen wird | 11.1.3 - den Hauptfestlegungen dauernder Diskussion im Allgemeinen folgen, wenn alles deutlich und in der Literatursprache ausgesprochen wird |
10.1.4 - eine Vorlesung oder ein Gespräch zu Lernthemen verstehen, wenn deren Gegenstand bekannt ist und die Rede selbst einfach ist und klare Struktur hat | 11.1.4 - eine Vorlesung oder ein Gespräch zu Lern- und Berufsthemen verstehen, wenn deren Gegenstand bekannt ist und die Rede selbst einfach ist und klare Struktur hat |
10.1.5 - kurze einfache Gespräche zu bekannten Themen verstehen, wenn man langsam und normgerecht spricht | 11.1.5 - kurze einfache Gespräche zu bekannten Themen verstehen, wenn man langsam und normgerecht spricht |
10.1.6 - einfache technische Informationen verstehen, z.B. Betriebsanleitungen von Geräten alltäglichen Gebrauchs | 11.1.6 - detailierte technische Instruktionen verstehen |
10.1.7 - grundsätzliche Festlegungen der Nachrichten per Radio und einfache Texte zu bekannten Themen in Aufnahmen, die relativ langsam und deutlich klingen, verstehen | 11.1.7 - Informationen, die per Radio oder in Aufnahmen klingen und durch deutliche, normgerechte Aussprache gekennzeichnet sind, verstehen |
10.1.8 - den größten Teil von TV-Programmen zu Themen, die den Lernenden interessieren, verstehen, z.B. Interviews, kurze Vorlesungen, Reportagen beim langsamen und deutlichen Klingen | 11.1.8 – den größten Teilvon TV-Programmen zu Themen, die den Lernenden interessieren, verstehen, z.B. Interviews, kurze Vorlesungen, Reportagen beim langsamen und deutlichen Klingen |
Abschnitt 2. Sprechen
Der Lernende muss:
10. Klasse | 11. Klasse |
В1.1 | В1.2 |
10.2.1 - eine der Fragen, die den Lernenden interessieren, in Form der folgerichtigen Aussagen ganz flüssig und mit einfachen Sprachmitteln beschreiben können | 11.2.1 - eine der Fragen, die den Lernenden interessieren, in Form der folgerichtigen Aussagen ganz flüssig und mit einfachen Sprachmitteln beschreiben können |
10.2.2 - bekannte Themen, die den Lernenden interessieren, eigene Erfahrung und deren Reflexion, eigene Gefühle beschreiben | 11.2.2 - etwas ganz flüssig beschreiben oder in Form der folgerichtigen Aussagen erzählen; Handlung eines Buches oder eines Films erzählen, und eigene Reaktion darauf beschreiben |
10.2.3 - etwas auf solche Weise argumentieren, damit man den Gedanken des Sprechenden ohne Mühe folgen kann | 11.2.3 - eigenen Standpunkt erklären und begründen; die Meinung des Sprechpartners zu allgemeinen und Lernthemen einschätzen |
10.2.4 - Ursachen und verschiedene Lösungswege von etwas, Pläne und Handlungen kurz erklären | 11.2.4 - Ursachen und verschiedene Lösungswege von etwas, Pläne und Handlungen ausführlich erklären |
10.2.5 - kurze Anzeigen, die ungeachtet fehlerhafter Betonung und Intonation leicht zu verstehen sind, zu alltäglichen und Lernthemen machen | 11.2.5 - kurze Anzeigen, die ungeachtet fehlerhafter Betonung und Intonation leicht zu verstehen sind, zu Lern- und Berufsthemen machen |
10.2.6 - einfachen, im voraus vorbereiteten Vortrag zu bekannten Themen verstehen, dabei soll er so leichtverständlich sein, dass man dem Gedanken während ganzen Vortrags folgen kann und seine grundsätzlichen Festlegungen ganz eindeutig erklärt sind | 11.2.6 - umfassenden Vortrag zu bekannten Themen halten, dabei soll er so leichtverständlich sein, dass man dem Gedanken während ganzen Vortrags folgen kann und seine grundsätzlichen Festlegungen ganz eindeutig erklärt sind |
10.2.7 - auf die Fragen zu eigenem Redebeitrag antworten und dabei zwischendurch um Wiederholung der Frage bitten, wenn sie zu schnell gesprochen worden ist | 11.2.7 - auf die Fragen zu eigenem Redebeitrag antworten und dabei zwischendurch um Wiederholung der Frage bitten, wenn sie zu schnell gesprochen worden ist |
10.2.8 - eigene Erfahrung, Gefühle und Reaktionen auf die Erfahrung mit Hilfe von einem einfachen zusammenhängenden Text beschreiben | 11.2.8 - eigene Erfahrung, Gefühle und Reaktionen auf die Erfahrung mit Hilfe von einem komplizierten zusammenhängenden Text beschreiben |
Abschnitt 3: Lesen
Der Lernenden muss:
10. Klasse | 11.Klasse |
В1.1 | В1.2 |
10.3.1 - einfache Texte lesen, die Fakteninformationen zu Themen, die den Lernenden interessieren, enthalten, und diese Texte ganz gut verstehen | 11.3.1 - einfache Texte in Details verstehen, die Fakteninformationen zu Themen, die den Lernenden interessieren, enthalten |
10.3.2 - Beschreibung von Ereignissen, Gefühlen und Wünschen in regelmäßiger persönlicher Korrespondenz unter Freunden verstehen | 11.3.2 - Beschreibung von Ereignissen, Gefühlen und Wünschen in regelmäßiger persönlicher Korrespondenz unter Freunden verstehen |
10.3.3 - ziemlich langen Text durchsehen, um notwendige Informationen zu finden; Informationen aus verschiedenen Textteilen oder aus verschiedenen Texten sammeln, um konkrete Aufgabe zu erfüllen | 11.3.3 - langen umfangreichen Text durchsehen, um notwendige Informationen zu finden; Informationen aus verschiedenen Textteilen oder aus verschiedenen Texten sammeln, um konkrete Aufgabe zu erfüllen |
10.3.4 - aktuelle Informationen im alltäglichen schriftlichen Materialien finden und verstehen, z.B. in Briefen, Druckschriften und kurzen offiziellen Dokumenten | 11.3.4 - lange Texte schöngeistiger und nichtschöngeistiger Literatur zu einigen unbekannten allgemeinen und Lernthemen lesen |
10.3.5 - mitkriegen, welche Hauptschlußfolgerungen in den Texten, die auf die Beweise irgendeines Standpunktes offensichtlich gerichtet sind, gemacht worden waren | 11.3.5 - Überlegungsweise zum Thema, das in einem Text angeschnitten ist, mitkriegen |
10.3.6 - grundsätzliche Festlegungen eines einfachen Zeitungsartikels zu einem bekannten Thema aufzeigen | 11.3.6 - grundsätzliche Festlegungen verschiedenartiger Zeitungsartikel zu einem bekannten Thema aufzeigen |
10.3.7 - Regeln verstehen, z.B. Sicherheitsvorschriften, wenn sie einfach geschrieben sind | 11.3.7 - einfach geschriebene Betriebsanleitungen verstehen |
10.3.8 - einige unbekannte Papier- und Digitalhilfsmitteln für Bedeutungsüberprüfung und Erweiterung des Leseverstehens verwenden | 11.3.8 - unbekannte Papier- und Digitalhilfsmitteln für Bedeutungsüberprüfung und Erweiterung des Leseverstehens verwenden |
10.3.9 - Widersprüche in angeführten Argumenten in kurzen Texten zu allgemeinen und Lernthemen feststellen | 11.3.9 - Widersprüche in angeführten Argumenten in langen Texten zu verschiedenen allgemeinen und Lernthemen feststellen |
Abschnitt 4: Schreiben
Der Lernenden muss:
10. Klasse | 11.Klasse |
В1.1 | В1.2 |
10.4.1 - einfache zusammenhängende Texte zum breiten Kreis bekannter und den Lernenden interessierender Fragen schreiben, indem man einzelne kurze Elemente zusammen verbindet | 11.4.1 - einfache zusammenhängende Texte zum breiten Kreis bekannter und den Lernenden interessierender Fragen schreiben, indem man einzelne kurze Elemente zusammen verbindet |
10.4.2 - einfache, ausführliche Beschreibungen zu bekannten und den Lernenden interessierenden Fragen machen | 11.4.2 - eigene Erfahrung, Gefühle und Reaktionen auf die Erfahrung mit Hilfe von einem einfachen zusammenhängenden Text beschreiben |
10.4.3 - kurze einfache Essays zu den Themen, die den Lernenden interessieren, schreiben | 11.4.3 - eigene Meinung zu gesammelten Fakteninformationen zu bekannten alltäglichen und sozialen Fragen zusammenfassen und ganz frei äußern |
10.4.4 - persönliche Briefe und Zetteln schreiben; einfache notwendige Informationen anfragen; eindeutig darlegen, was man für wichtig hält | 11.4.4 - persönliche Briefe und Zetteln schreiben; beliebige notwendige Informationen anfragen; eindeutig darlegen, was man für wichtig hält |
10.4.5 - persönliche Briefe schreiben, indem man eigene Erfahrung, Ereignisse und Gefühle ausführlich beschreibt | 11.4.5 - persönliche Briefe schreiben, indem man über Nachrichten und eigene Gedanken zu abstrakten und kulturbezogenen Themen wie Musik und Film erzählt |
10.4.6 - Mitteilungen, die Probleme erläuternde Fragen enthalten, schriftlich niederlegen | 11.4.6 - Zetteln mit kurzer wichtiger Information den Freunden, Lehrern, dem Dienstpersonal und allen, die einen im Alltag umgeben, schreiben, indem man klar darlegt, was man für wichtig hält |
10.4.7 - ganz genaue Notizen, die man später gebrauchen kann, nach Diktat schreiben, wenn die Rede von einem Thema, das den Lernenden interessiert, geht | 11.4.7 - Notizen während einer Vorlesung in Form einer Liste von Schlüsselpunkten machen, wenn das Thema bekannt und die Rede einfach, klar ausgesprochen und dialektnormativ ist |
10.4.8 - kurze schriftliche Auszüge in einfachen Worten wiedergeben, indem man Formulierung und Struktur des Ausgangstextes verwendet | 11.4.8 - kurze schriftliche Auszüge in einfachen Worten wiedergeben, indem man Formulierung und Struktur des Ausgangstextes verwendet |
10.4.9 - eine Geschichte schriftlich wiedergeben | 11.4.9 - eine Geschichte schriftlich wiedergeben |
Abschnitt 5: Spracheverwendung
Der Lernenden muss:
10. Klasse | 11. Klasse |
В1.1 | В1.2 |
10.5.1 - abstrakte zusammengesetzte Substantive und komplizierte Nominalgruppen zu bekannten allgemeinen und Lernthemen, auch zu unbekannten Themen verwenden | 11.5.1 - abstrakte zusammengesetzte Substantive und komplizierte Nominalgruppen zu unbekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden |
10.5.2 - Demonstrativ-, Relativ- und unbestimmte Pronomen, auch Adjektive und Adverbien, ihre Steigerungsstufen im Redefluss unbegrenzt verwenden | 11.5.2 - Demonstrativ-, Relativ- und unbestimmte Pronomen, auch Adjektive und Adverbien, ihre Steigerungsstufen im Redefluss unbegrenzt verwenden |
10.5.3 - Wissen über Deklination der Substantive und Adjektive, Pluralbildung der Substantive systematisieren; dieses Wissen bei der Aussagebildung zu bekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden | 11.5.3 - Wissen über Deklination der Substantive und Adjektive, Pluralbildung der Substantive systematisieren; dieses Wissen bei der Aussagebildung zu bekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden |
10.5.4 - Wortbildungsarten (Affigierung, Wortzusammensetzung, Konversion); Hauptnormen der Sprachetikette (Klischees, verbreitete Bewertungslexik); Synonyme, Antonyme und andere Hilfswörter bei der Aussagebildung zu bekannten allgemeinen und Lernthemen unbegrenzt verwenden | 11.5.4 - produktive Wortbildungsarten (Affigierung, Wortzusammensetzung, Konversion); Hauptnormen der Sprachetikette (Klischees, verbreitete Bewertungslexik); Synonyme, Antonyme und andere Hilfswörter bei der Aussagebildung zu unbekannten allgemeinen und Lernthemen unbegrenzt verwenden |
10.5.5 - Fragen, die verschiedene Zeit- und Modalformen der Verben einschließen, zu bekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden | 11.5.5 - verschiedene Arten der Fragen, die verschiedene Zeit- und Modalformen der Verben einschließen, zu unbekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden |
10.5.6 - erweiterte Attribute mit Partizip I und Partizip II(der lesende Schűler; das gelesene Buch) im Rahmen bekannter allgemeiner und Lernthemen verwenden | 11.5.6 -erweiterte Attribute mit Partizip I und Partizip II(der lesende Schűler; das gelesene Buch) im Rahmen zum Teil unbekannter allgemeiner und Lernthemen verwenden |
10.5.7 - Vielfalt von Zeitformen der Verben, Modalverben und ihrer Äquivalente, einige Passivformen der Verben zu bekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden | 11.5.7 - Vielfalt von Zeitformen der Verben, Modalverben und ihrer Äquivalente, unter anderem Vielfalt von Passivformen der Verben zu bekannten und zum Teil unbekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden |
10.5.8 - Konstruktionen haben/ sein + zu + Infinitiv zum Ausdruck der Notwendigkeit, Möglichkeit verwenden; Wissen über verschiedene Arten vom Modalausdruck systematisieren | 11.5.8 -Vielfalt von Modalkonstruktionen, Satzreihe und Satzgefüge zu unbekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden |
10.5.9 - Konjunktivformen der Verben haben, sein, werden, kőnnen, mőgen zum Ausdruck der höfflichen Bitte, des Wunsches; indirekte Frage mit Konjunktion ob zu bekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden | 11.5.9 - substantivierte Partizipien, Konjunktivformen: wűrde + Infinitiv, Präteritum Konjunktiv im Rahmen bekannter allgemeiner und Kernthemen verwenden |
10.5.10 - oft gebräuchliche Rektionsverben verwenden; nach den Verben beginnen, vorhaben und Wortverbindungen wie den Wunsch haben + Bedeutungsverb im Infinitiv mit zu(Ichhabevor, eine Reisezumachen) zu bekannten und zum Teil unbekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden | 11.5.10 -Verben und dauerhafte Verbalgruppen mit komplizierterer Rektion wie aufhören mit D., gratulieren zu D., bedanken sich bei D./ für A., Angst haben vor D. zu bekannten und zum Teil unbekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden |
10.5.11 Satzreihe und Satzgefüge mit einleitenden Konjunktionen und Bindewörtern zu bekannten und zum Teil unbekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden | 11.5.11 - Konzessivsätze mit Konjunktionen obwohl/ obgleich zu bekannten und zum Teil unbekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden |
10.5.12 - Wissen über funktionale Bedeutung der Präpositionen, über verschiedene Verbindungsmitteln im Text für Gewährleistung seiner Ganzheit und Verbundenheit (z.B. mit Hilfe von Adverbien zuerst, dann, naсhher, zuletzt) im Redefluss verwenden | 11.5.12 - Wissen über funktionale Bedeutung der Präpositionen, über verschiedene Verbindungsmitteln im Text für Gewährleistung seiner Ganzheit und Verbundenheit (z.B. mit Hilfe von Adverbien zuerst, dann, naсhher, zuletzt) im Redefluss verwenden |
10.5.13 - Ausdrucksweisen der direkten und indirekten Rede zu bekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden | 10.5.13 - AusdrucksweisenderdirektenundindirektenRedezubekanntenundzumTeilunbekanntenallgemeinenundLernthemen verwenden |
23. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Неміс тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
24. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Неміс тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Неміс тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жопар
10 Klasse (В1.1)
Themen | Abschnitte | Lernziele. Der Lernende muss: |
1. Soziale Sicherheit – Staatsfortschritt: | Hören |
10.1.1 - grundsätzliche Festlegungen deutlich ausgesprochener Aussagen im Rahmen der Literaturnormen zu bekannten Themen, denen man in der Schule, in den Ferien u.a. begegnet, verstehen; |
Sprechen |
10.2.1 - eine der Fragen, die den Lernenden interessieren, in Form der folgerichtigen Aussagen ganz flüssig und mit einfachen Sprachmitteln beschreiben können; | |
Lesen |
10.3.1 - einfache Texte lesen, die Fakteninformationen zu Themen, die den Lernenden interessieren, enthalten, und diese Texte ganz gut verstehen; | |
Schreiben |
10.4.1 - einfache zusammenhängende Texte zum breiten Kreis bekannter und den Lernenden interessierender Fragen schreiben, indem man einzelne kurze Elemente zusammen verbindet; | |
Sprachverwendung |
10.5.1 - abstrakte zusammengesetzte Substantive und komplizierte Nominalgruppen zu bekannten allgemeinen und Lernthemen, auch zu unbekannten Themen verwenden; | |
2. Professionalismus – Forderung der Zeit: | Hören |
10.1.2 - einfache Informationsmitteilungen über gewöhnliche alltägliche Fragen und Themen, die mit dem Lernen verbunden sind, verstehen; Hauptideen und konkrete Details verstehen, wenn man deutlich und richtig ausspricht; |
Sprechen |
10.2.1 - eine der Fragen, die den Lernenden interessieren, in Form der folgerichtigen Aussagen ganz flüssig und mit einfachen Sprachmitteln beschreiben können; | |
Lesen |
10.3.1 - einfache Texte lesen, die Fakteninformationen zu Themen, die den Lernenden interessieren, enthalten, und diese Texte ganz gut verstehen; | |
Schreiben |
10.4.2 - einfache, ausführliche Beschreibungen zu bekannten und den Lernenden interessierenden Fragen machen; | |
Sprachverwendung |
10.5.1 - abstrakte zusammengesetzte Substantive und komplizierte Nominalgruppen zu bekannten allgemeinen und Lernthemen, auch zu unbekannten Themen verwenden; | |
3. Wie sind Führereigenschaften zu entfalten: | Hören |
10.1.1 - grundsätzliche Festlegungen deutlich ausgesprochener Aussagen im Rahmen der Literaturnormen zu bekannten Themen, denen man in der Schule, in den Ferien u.a. begegnet, verstehen; |
Sprechen |
10.2.1 - eine der Fragen, die den Lernenden interessieren, in Form der folgerichtigen Aussagen ganz flüssig und mit einfachen Sprachmitteln beschreiben können; | |
Lesen |
10.3.1 - einfache Texte lesen, die Fakteninformationen zu Themen, die den Lernenden interessieren, enthalten, und diese Texte ganz gut verstehen; | |
Schreiben |
10.4.1 - einfache zusammenhängende Texte zum breiten Kreis bekannter und den Lernenden interessierender Fragen schreiben, indem man einzelne kurze Elemente zusammen verbindet; | |
Sprachverwendung |
10.5.1 - abstrakte zusammengesetzte Substantive und komplizierte Nominalgruppen zu bekannten allgemeinen und Lernthemen, auch zu unbekannten Themen verwenden; | |
4. Wissenschaft und Technik: | Hören |
10.1.3 - den Hauptfestlegungen dauernder Diskussion im Allgemeinen folgen, wenn alles deutlich und in der Literatursprache ausgesprochen wird; |
Sprechen |
10.2.1 - eine der Fragen, die den Lernenden interessieren, in Form der folgerichtigen Aussagen ganz flüssig und mit einfachen Sprachmitteln beschreiben können; | |
Lesen |
10.3.1 - einfache Texte lesen, die Fakteninformationen zu Themen, die den Lernenden interessieren, enthalten, und diese Texte ganz gut verstehen; | |
Schreiben |
10.4.1 - einfache zusammenhängende Texte zum breiten Kreis bekannter und den Lernenden interessierender Fragen schreiben, indem man einzelne kurze Elemente zusammen verbindet; | |
Sprachverwendung |
10.5.1 - abstrakte zusammengesetzte Substantive und komplizierte Nominalgruppen zu bekannten allgemeinen und Lernthemen, auch zu unbekannten Themen verwenden; |
11.Klasse (В1.2)
Themen | Abschnitte | Lernziele. Der Lernende muss: |
1. Soz iale Sich erhe it – Staatsfortschritt: | Hören |
11.1.1 - grundsätzliche Festlegungen deutlich ausgesprochener Aussagen im Rahmen der Literaturnormen zu bekannten Themen, denen man im Berufsleben begegnet, verstehen; |
Sprechen |
11.2.1 - eine der Fragen, die den Lernenden interessieren, in Form der folgerichtigen Aussagen ganz flüssig und mit einfachen Sprachmitteln beschreiben können; | |
Lesen |
11.3.1 - einfache Texte in Details verstehen, die Fakteninformationen zu Themen, die den Lernenden interessieren, enthalten; | |
Schreiben |
11.4.2 - eigene Erfahrung, Gefühle und Reaktionen auf die Erfahrung mit Hilfe von einem einfachen zusammenhängenden Text beschreiben; | |
Sprachverwendung |
11.5.1 - abstrakte zusammengesetzte Substantive und komplizierte Nominalgruppen zu unbekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden; | |
2. Professionalismus – Forderung der Zeit: | Hören |
11.1.1 - grundsätzliche Festlegungen deutlich ausgesprochener Aussagen im Rahmen der Literaturnormen zu bekannten Themen, denen man im Berufsleben begegnet, verstehen; |
Sprechen |
11.2.1 - eine der Fragen, die den Lernenden interessieren, in Form der folgerichtigen Aussagen ganz flüssig und mit einfachen Sprachmitteln beschreiben können; | |
Lesen |
11.3.1 - einfache Texte in Details verstehen, die Fakteninformationen zu Themen, die den Lernenden interessieren, enthalten; | |
Schreiben |
11.4.1 - einfache zusammenhängende Texte zum breiten Kreis bekannter und den Lernenden interessierender Fragen schreiben, indem man einzelne kurze Elemente zusammen verbindet; | |
Sprachverwendung |
11.5.1 - abstrakte zusammengesetzte Substantive und komplizierte Nominalgruppen zu unbekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden; | |
3. Wiesind Führereigenschaften zu entfalten: | Hören |
11.1.1 - grundsätzliche Festlegungen deutlich ausgesprochener Aussagen im Rahmen der Literaturnormen zu bekannten Themen, denen man im Berufsleben begegnet, verstehen; |
Sprechen |
11.2.1 - eine der Fragen, die den Lernenden interessieren, in Form der folgerichtigen Aussagen ganz flüssig und mit einfachen Sprachmitteln beschreiben können; | |
Lesen |
11.3.1 - einfache Texte in Details verstehen, die Fakteninformationen zu Themen, die den Lernenden interessieren, enthalten; | |
Schreiben |
11.4.1 - einfache zusammenhängende Texte zum breiten Kreis bekannter und den Lernenden interessierender Fragen schreiben, indem man einzelne kurze Elemente zusammen verbindet; | |
Sprachverwendung |
11.5.1 - abstrakte zusammengesetzte Substantive und komplizierte Nominalgruppen zu unbekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden; | |
4. Wir tsch aft und Konkurrenzfähigkeit des Landes: | Hören |
11.1.1 - grundsätzliche Festlegungen deutlich ausgesprochener Aussagen im Rahmen der Literaturnormen zu bekannten Themen, denen man im Berufsleben begegnet, verstehen; |
Sprechen |
11.2.1 - eine der Fragen, die den Lernenden interessieren, in Form der folgerichtigen Aussagen ganz flüssig und mit einfachen Sprachmitteln beschreiben können; | |
Lesen |
11.3.1 - einfache Texte in Details verstehen, die Fakteninformationen zu Themen, die den Lernenden interessieren, enthalten; | |
Schreiben |
11.4.3 - eigene Meinung zu gesammelten Fakteninformationen zu bekannten alltäglichen und sozialen Fragen zusammenfassen und ganz frei äußern; | |
Sprachverwendung |
11.5.1 - abstrakte zusammengesetzte Substantive und komplizierte Nominalgruppen zu unbekannten allgemeinen und Lernthemen verwenden; |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Француз тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
Chapitre 1. Conditions générales
1. Programme scolaire de type est déterminé dans le cadre du Standart obligatoire d’Etat de l’enseignement secondaire (élémentaire, primaire, secondaire) approuvé par la Décision gouvernementale de la République du Kazakhstan du 31 oktobre 2018 № 604 (enregistré dans le Registre de l’enregistrement d’Etat des actes juridiques normatifs sous le numéro 17669).
2. L'importance de la discipline est définie par ce que le français est la langue de la communication, de la science, du business, du tourisme et du sport. La connaissance de la langue française permet de:
1) augmenter l'assurance des apprenants aux relations dans de diverses situations de vie;
2) accorder l'accès à l'enseignement supérieure non seulement au Kazakhstan, mais aussi à l'étranger;
3) continuer la formation technique au Kazakhstan et à l'étranger;
4) élargir l'accès des apprenants aux nouvelles et à l'information qui sont répandues en français;
5) accorder les apprenants l'accès aux textes authentiques des oeuvres littéraires en français;
6) présenter le Kazakhstan à l'intérieur du pays et à l’étranger;
7) apprendre pendant toute la vie en s'appuyant sur les habitudes, la stratégie de l'enseignement et les connaissances reçues à l'école.
3. Le programme scolaire de la discipline "Langue française" est orienté vers le développement des compétences langagières des apprenants (compréhension de l’oral, production orale, production écrite, compréhension des écrits). À la fin de l'enseignement secondaire général (10-11 classes) les apprenants doivent atteindre le niveau de langue B1.2 conformément au Cadre européen commun de référence pour les langues.
Chapitre 2. Organisation du contenu de la discipline "Langue française"
4. Le volume du travail scolaire selon la discipline "Langue française" est:
1) en classe de 10e - 2 heures par semaine, 68 heures de l’année scolaire;
2) en classe de 11e – 2 heures par semaine, 68 heures de l’année scolaire.
5. Le programme scolaire contient les étapes de l'enseignement de la langue française (les classes) conformément aux niveaux de langue, les critères d’évaluation de la langue selon compétences (compréhension de l’oral, production orale, production écrite, compréhension des écrits), le plan à long terme pour toute la période de l'enseignement (classes de 10e et 11e) avec le sujet, les buts de l'enseignement, les critères d’évaluation et les résultats attendus selon les classes et les niveaux.
6. Le contenu du programme scolaire selon la discipline " Langue française" est structuré selon les paragraphes de l'enseignement (Contenu, Compréhension de l’oral, Production orale, Production écrite, Compréhension des écrits, Utilisation de la langue française).
7. Les buts de l'enseignement désignés dans chaque chapitre permettent au professeur de planifier systématiquement le travail du développement de tous les aspects de langue (compréhension de l’oral, production orale, production écrite, compréhension des écrits), évaluer les compétences aquises des apprenants, les informer des étapes suivantes de l'apprentissage.
8. Dans le chapitre " Contenu " on présente les objectifs communs de l'enseignement de la langue française par classes.
9. Dans les chapitres " Compréhension de l’oral ", " Production orale ", " Production écrite ", " Compréhension des écrits " on préscrit les buts de l'enseignement selon les compétences langagières selon les niveaux de langue (B1.1, B1.2), l'acquisition desquels est orientée vers le résultat final de l'enseignement de la langue française.
10. Dans le chapitre "Utilisation de la langue française" l'apprenant fait connaissance avec les exigences de l'utilisation correcte des structures lexicales, grammaticales et syntaxiques de la langue française.
11. Contenu:
12. Classe de 10e (B1.1)
13. Aspect interculturel et communicatif :
1) participation à la communication interculturelle aux niveaux de vie sociau-culturelle avec les natifs ;
2) compréhension du contenu essentiel des discussions de longue durée, expression de son opinion ou interrogation sur les opinions des autres dans la conversation amicale, utilisation assez libre d'une grande quantité de moyens simples de langue pour exprimer presque n'importe quelle idée, décision des situations moins ordinaires de la vie ;
3) participation sans préparation à la conversation sur le sujet familier ;
4) dépose de la plainte ;
5) charge de son initiative dans l'interview/consultation ;
6) rédaction des textes simples cohérents sur des sujets familiers ou intéressants;
7) rédaction des lettres personnelles en présentant ses émotions personnelles et ses impressions ;
8) possession des connaissances de culture et de civilisation, connaissance des normes de la communication et des stéréotypes, des traits du caractère national et des particularités de la mentalité nationale des natifs, leur application dans la sphère réelle de langue et de culture ;
9) connaissances des règles de la construction des énonciations, leur groupement au texte ;
10) utilisation des énocés pour effectuer de diverses fonctions communicatives;
11) construction successive de l'énonciation conformément aux modèles de la coopération.
14. Aspect éducatif :
1) formation de l’attitude positive à la langue française et la culture ;
2) respect de divers points de vue, manifestation de la tolérance, du sens civique pour la Patrie.
15. Aspect instructif :
lévation du niveau de culture, de l’intelligence, de la connaissance du pays de la langue étudiée, du monde entier en employant la langue française.
16. Aspect pratique :
1) développement des compétences langagières et de la perspicacité linguistique ; intérêt pour l'apprentissage de la langue française, développement des caractéristiques positives de la personnalité : la volonté, la mémoire, etc. ;
2) utilisation de la littérature référentielle, des nouvelles technologies de l'enseignement assurant l'efficacité de l'apprentissage de la langue dans les paramètres donnés ;
3) exposé logique et successif de ses idées, discussion sur des sujets courants, décision des situations comminicatives inhabituelles ;
4) possession de larges représentations sur le succès des cultures nationales (propre et de langue étrangère) dans le développement de la culture humaine et sur le rôle de la langue maternelle et la culture et leur reflet dans la culture étrangère.
17. Aspect stratégique:
1) possession des caractéristiques principales la personnalité linguistique secondaire qui est de manière autonome capable et prête à la communication en langue étrangère.
18. Classe de 11e (B1.2)
19. Aspect interculturel et communicatif :
1) communication avec succès presque à tous les niveaux de vie avec les natifs ;
2) compréhension en détail du contenu essentiel des discussions de longue durée ;
3) compréhension du message-demande sur quelques problèmes ;
4) mise à disposition de l’information nécessaire en train des interviews/consultations (par exemple, décription des symptômes au médecin);
5) explication pourquoi il y a un problème ;
6) exposé en bref du sujet du récit, de l’article, du contenu de la conversation, de la discussion, du film documentaire ;
7) expression de son opinion et réponse à une série de questions ;
8) participation dans la conversation préparée d'avance en contrôlant et en confirmant l'information présentée, récit comment quelque chose se fait en donnant les instructions précises ;
9) échange de l'information sur les problèmes quotidiens et inhabituels ;
10) rédaction des essais courts et simples sur les sujets intéressés ;
11) possession des connaissances de culture et de civilisation, connaissance des normes de la communication et des stéréotypes, des traits du caractère national et des particularités de la mentalité nationale des natifs, leur application dans la sphère réelle de langue et de culture ;
12) connaissances des règles de la construction des énonciations, leur groupement au texte ;
13) utilisation des énonciations d’une manière autonome et sans conscience pour effectuer de diverses fonctions communicatives; savoir successivement construire l'énonciation conformément aux modèles de la coopération ;
14) construction successive de l'énonciation conformément aux modèles de la coopération.
20. Aspect éducatif :
1) formation de l’attitude positive à la langue française et la culture;
2) respect de divers points de vue, manifestation de la tolérance, du sens civique pour la Patrie.
21. Aspect instructif :
1) élévation du niveau de culture, de l’intelligence, de la connaissance du pays de la langue étudiée, du monde entier en employant la langue française.
22. Aspect pratique :
1) développement des compétences langagières et de la perspicacité linguistique ; intérêt pour l'apprentissage de la langue française, développement des caractéristiques positives de la personnalité : la volonté, la mémoire, etc. ;
2) utilisation de la littérature référentielle, des nouvelles technologies de l'enseignement assurant l'efficacité de l'apprentissage de la langue dans les paramètres donnés ;
3) exposé logique et successif de ses idées, discussion sur des sujets courants, décision des situations comminicatives inhabituelles ;
4) possession de larges représentations sur le succès des cultures nationales (propre et de langue étrangère) dans le développement de la culture humaine et sur le rôle de la langue maternelle et la culture et leur reflet dans la culture étrangère.
23. Aspect stratégique:
possession des caractéristiques principales la personnalité linguistique secondaire qui est de manière autonome capable et prête à la communication en langue étrangère.
Chapitre 3. Système des objectifs d’apprentissage
24. Les objectifs d’apprentissage dans le programme sont présentés par le codage. Dans le code la première chiffre désigne la classe, la deuxième chiffre désigne le sous-chapitre, la troisième montre le numérotage de l'objet.
1) Compréhension de l’oral
L'apprenant doit: | |
Classe de 10e | Classe de11e |
B1.1 | B1.2 |
10.1.1 - comprendre les pointsessentiels quand un langageclair et standard est utilisé et s’ils’agit de sujets familiers concernant l’école, lesloisirs, etc. | 11.1.1 - comprendre les points essentiels quand un langage clair et standard est utilisé et s’il s’agit de sujets familiers concernant la sphère professionnelle |
10.1.2 - comprendre une information factuelle directe sur des sujets de la vie quotidienne ou relatifs aux études en reconnaissant les messages généraux et les points de détail, à condition que l’articulation soit claire et l’accent courant. | 11.1.2 - comprendre les messages generaux et les points de detail sur des sujets de la vie quotidienne relatifs aux études et aux activités professionnelles |
10.1.3 - suivre les points principaux d’une longue discussion se déroulant en sa présence, à condition que la langue soit standard et clairement articulée | 11.1.3 - suivre les points principaux d’une longue discussion se déroulant en sa présence, à condition que la langue soit standard et clairement articulée |
10.1.4 - suivre une conférence ou un exposé dans le domaine scolaire à condition que le sujet soit familier et la presentation directe, simple et clairement structurée | 11.1.4 - suivre une conférence ou un exposé dans le domaine scolaire et professionnel à condition que le sujet soit familier et la presentation directe, simple et clairement structurée |
10.1.5 - suivre le plan général d’exposés courts sur des sujets familiers à condition que la langue en soit standard et clairement articulée | 11.1.5 - suivre le plan général d’exposés courts en détail sur des sujets familiers à condition que la langue en soit standard et clairement articulée |
10.1.6 - comprendre des informations techniques simples, tels que des modes d’emploi pour un équipement d’usage courant | 11.1.6 - comprendre des informations techniques en détail |
10.1.7 - comprendre l’information essentiel contenue dans la plupart des documents enregistrés ou radiodiffusés, dont le sujet est d’intérêt personnel et la langue standard clairement articulée | 11.1.7 - comprendre les points principaux des bulletins d’information radiophoniques et de documents enregistrés simples,sur un sujet familier, si le débit est assez lent et la langue relativement articulée |
10.1.8 - comprendre une grande partie des programmes télévisés sur des sujets d’intérêt personnel, tels que brèves interviews, conférences et journal télévisé si le débit est relativement lent et la langue assez clairement articulée | 11.1.8 - comprendre une grande partie des programmes télévisés sur des sujets d’intérêt personnel, tels que brèves interviews, conférences et journal télévisé si le débit est relativement lent et la langue assez clairement articulée |
Production orale
L'apprenant doit: | |
Classe de 10e | Classe de11e |
B1.1 | B1.2 |
10.2.1 - mener à assez bien une description directe et non compliquée de sujets variés dans son domaine en la présentant comme une succession linéaire de points | 11.2.1 - mener à bien une description directe et non compliquée de sujets variés dans son domaine en la présentant comme une succession linéaire de points |
10.2.2 - faire une description directe et simple de sujets familiers variés dans le cadre de son domaine d’intérêt, en décrivant ses sentiments et ses réactions | 11.2.2 - rapporter assez couramment une narration ou une description simples sous forme d’une suite de points, raconter une histoire ou l'intrigue d'un livre ou d'un film et exprimer mes réactions |
10.2.3 - développer une argumentation suffisamment bien pour être compris sans difficulté la plupart du temps | 11.2.3 - expliquer, argumenter le point de vue et estimer le point de vue de l'interlocuteur sur les sujets totaux et d'étude |
10.2.4 - donner brièvement raisons et explications relatives à des opinions, projets et actions | 11.2.4 - donner brièvement raisons et explications relatives à des opinions, projets et actions |
10.2.5 - faire de brèves annonces préparées sur un sujet proche des faits quotidiens dans son domaine scolaire, éventuellement même avec un accent et une intonation étrangers qui n’empêchent pas d’être clairement intelligible | 11.2.5 - faire de brèves annonces préparées sur un sujet total dans son domaine scolaire et professionnel, éventuellement même avec un accent et une intonation étrangers qui n’empêchent pas d’être clairement intelligible |
10.2.6 - faire un exposé simple et direct, préparé, sur un sujet familier dans son domaine qui soit assez clair pour être suivi sans difficulté la plupart du temps et dans lequel les points importants soient expliqués avec assez de précision | 11.2.6 - faire un exposé détaillé sur un sujet familier dans son domaine qui soit assez clair pour être suivi sans difficulté la plupart du temps et dans lequel les points importants soient expliqués avec assez de précision |
10.2.7 - gérer les questions qui suivent mais peut devoir faire répéter si le débit était rapide | 11.2.7 - gérer les questions qui suivent mais peut devoir faire répéter si le débit était rapide |
10.2.8 - |
11.2.8 - |
Compréhension des écrits
L'apprenant doit: | |
Classe de 10e | Classe de11e |
B1.1 | B1.2 |
10.3.1 - lire des textes factuels directs sur des sujets relatifs à son domaine et à ses intérêts avec un niveau satisfaisant de compréhension | 11.3.1 - comprendre dans les détails les textes simples contenant l'information réelle au sujet intéressant |
10.3.2 - comprendre la description d’événements, de sentiments et de souhaits suffisamment bien pour entretenir une correspondance régulière avec un correspondant ami | 11.3.2 - comprendre la description d’événements, de sentiments et de souhaits suffisamment bien pour entretenir une correspondance régulière avec un correspondant ami |
10.3.3 - parcourir un texte assez long pour y localiser une information cherchée et peut réunir des informations provenant de différentes parties du texte ou de textes différents afin d’accomplir une tâche spécifique | 11.3.3 - parcourir un texte long pour y localiser une information cherchée et peut réunir des informations provenant de différentes parties du texte ou de textes différents afin d’accomplir une tâche spécifique |
10.3.4 - trouver et comprendre l’information pertinente dans des écrits quotidiens tels que lettres, prospectus et courts documents officiels | 11.3.4 - lire de longs textes de belles lettres dans le cadre de certains sujets inconnus généraux et d'étude |
10.3.5 - saisir quelles conclusions principales sont faites dans les textes évidemment dirigés sur la preuve de quelque point de vue | 11.3.5 - saisir le fil des raisonnements selon le sujet abordé dans le texte |
10.3.6 - reconnaître les points significatifs d’un article de journal direct et non complexe sur un sujet familier | 11.3.6 - reconnaître les points significatifs d’un article de journal de différents type sur un sujet familier |
10.3.7 - comprendre le mode d’emploi d’un appareil s’il est direct, non complexe et rédigé clairement | 11.3.7 - comprendre le mode d’emploi d’un appareil |
10.3.8 - utiliser certaines ressources inconnues en papier et en chiffre pour le contrôle de la signification et l'élargissement de la compréhension | 11.3.8 - utiliser certaines ressources inconnues en papier et en chiffre pour le contrôle de la signification et l'élargissement de la compréhension |
10.3.9 - définir les non-conformités dans les arguments amenés dans les textes courts surdes sujets généraux et d'étude | 11.3.9 - définir les non-conformités dans les arguments amenés dans les textes longssur des sujets généraux et d'étude |
Production écrite
L'apprenant doit: | |
Classe de 10e | Classe de 11e |
B1.1 | B1.2 |
10.4.1 - écrire des textes articulés simplement sur une gamme de sujets variés dans son domaine en liant une série d’éléments discrets en une séquence linéaire | 11.4.1 - écrire des textes articulés simplement sur une gamme de sujets variés dans son domaine en liant une série d’éléments discrets en une séquence linéaire |
10.4.2 - écrire des descriptions détaillées simples et directes sur une gamme étendue de sujets familiers dans le cadre de son domaine d’intérêt | 11.4.2 - décrire l'expérience, en formulant les sentiments et la réaction à lui au texte simple cohérent |
10.4.3 - écrire de brefs essais simples sur des sujets d’intérêt général | 11.4.3 - additionner et communiquer assez librement opinion au sujet de l'information recueillie réelle sur les connaissances journalier et les problèmes sociaux se trouvant dans le cadre du champ d'activité |
10.4.4 - écrire les lettres personnelles et les notes, en demandant l'information simple nécessaire, en exposant nettement ce que trouve important | 11.4.4 - écrire les lettres personnelles et les notes, en demandant l'information simple nécessaire, en exposant nettement ce que trouve important |
10.4.5 - écrire les lettres personnelles, en décrivant assez en détail l'expérience, les événements et les sentiments | 11.4.5 - écrire les lettres personnelles, en racontant des nouvelles et les idées selon les sujets abstraits ou les sujets concernant la culture: les musiques, les films |
10.4.6 - inscrire les messages contenant les questions, les problèmes expliquant | 11.4.6 - écrire les notes avec une importante information courte aux amis, aux professeurs, au personnel ou celui qui figure dans la vie journalière, en exposant intélligiblement ce que trouve important |
10.4.7 - faire sous la dictée les inscriptions assez exactes, de qui on peut se servir plus tard, à condition qu'il s'agit du sujet intéressant | 11.4.7 - faire l'inscription en forme de la liste des moments clés pendant le cours simple, à condition que le sujet soit familier, les paroles sont simples et est prononcé nettement, sur le dialecte normatif |
10.4.8 - paraphraser par la langue simple les fragments courts écrits, en utilisant la formulation et la structure du texte initial | 11.4.8 - paraphraser par la langue simple les fragments courts écrits, en utilisant la formulation et la structure du texte initial |
10.4.9 - reproduire l’histoire à l’écrit | 10.4.9 - reproduire l’histoire à l’écrit |
Utilisation de la langue
L'apprenant doit: | |
Classe de 10e | Classe de 11e |
B1.1 | B1.2 |
10.5.1 - utiliser les noms abstraits composés et les groupes nominatifs composéssur des sujets familiers généraux et d'étude ainsi que des sujets inconnus | 11.5.1 - utiliser les noms abstraits composés et les groupes nominatifs composés sur des sujets familiers généraux et d'étude ainsi que des sujets inconnus |
10.5.2 - utiliser de divers adjectifs quantitatifs pour les noms calculables et incalculables sur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.2 - utiliser les adjectifs quantitatifs pour les noms calculables incalculables et les groupes nominatifs des sujets généraux et d'étude inconnus |
10.5.3 - utiliser de divers adjectifs complexes et les adjectifs ordinaires à titre des participes et les degré de comparaison sur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.3 - utiliser les adjectifs complexes et les adjectifs ordinaires à titre des participes, les structures comparatives à l'aide desquelles on peut former les structures comparatives sur des sujets généraux et d'étude inconnus |
10.5.4 - utiliser les synonymes, les antonymes et d'autres mots-outils à titre des prédeterminatifs sur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.4 - utiliser les mots déterminants et prédéterminantssur des sujets généraux et d'étude inconnus |
10.5.5 - utiliser les questions qui comprennent de différentes formes temporelles et modales des verbes sur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.5 - utiliser de différents types des questions sur des sujets généraux et d'étudeinconnus |
10.5.6 - utiliser les pronoms, y compris le pronom indéfini "on" et les pronoms quantitatifs sur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.6 - utiliser les pronoms relatifs, demonstratifs, indéfinis quantitatifs et une grande quantité de pronoms sur des sujets généraux et d'étude familiers et partiellement inconnus |
10.5.7 - utiliser la variété des formes achevées simples, y compris certaines formes passives, compléments circonstanciels de temps et de lieu sur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.7 - utiliser la variété des formes achevées simples, y compris certaines formes passives, compléments circonstanciels de temps et de lieu sur des sujets généraux et d'étude inconnus |
10.5.8 - utiliser de diverses formes du futur, y compris la forme passivesur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.8 - utiliser de diverses formes du futur, y compris la forme passive sur des sujets généraux et d'étude inconnus |
10.5.9 - utiliser une grande variété de formes actives et passives simples du Présent et du Passé au discours direct et indirect sur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.9 - utiliser une grande variété de formes actives et passives simples du Présent et du Passé au discours direct et indirect sur des sujets généraux et d'étude inconnus |
10.5.10 - utiliser les formes du présent continu et les formes inacchévees au passé, y compris la variété des formes passives sur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.10 - utiliser les formes du présent continu et les formes inacchévees au passé, y compris la variété des formes passives sur des sujets généraux et d'étude inconnus |
10.5.11 - utiliser une grande variété de formes présentées pour les demandes, les questions et les ordres, y compris les questions indirectes et insérées sur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.11 - utiliser une grande variété de formes présentées pour les demandes, les questions et les ordres, y compris les questions indirectes sur des sujets généraux et d'étude inconnus |
10.5.12 - utiliser une grande variété de formes des adverbes comparatifsréguliers et irrégulierssur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.12 - utiliser une grande variété de formes des adverbes comparatifs réguliers et irréguliers sur des sujets généraux et d'étude inconnus |
10.5.13 - utiliser les formes modales du passé pour exprimer le regret, la critique sur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.13 - utiliser les formes modales du passé pour exprimer le regret, la critique sur des sujets généraux et d'étude familiers et partiellement inconnus |
10.5.14 - utiliser les prépositions devant les noms et les adjectifs, les noms géographiques sur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.14 - utiliser les prépositions devant les noms et les adjectifs, les noms géographiques sur des sujets généraux et d'étude familierset partiellement inconnus |
10.5.15 - utiliser les formes de l'infinitif après les verbes et les adjectifs;les formes du gérondif et du Subjonctif et commencer à utiliser les verbes de phrase sur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.15 - utiliser les formes de l'infinitif des verbes, du gérondif utiliser les verbes de phrase, les propositions subordonnées composéesde but, de condition, de mode d'emploisur des sujets généraux et d'étude familiers |
10.5.16 - utiliser de différentes conjonctions, le conditionnel avec " SI "sur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.16 - utiliser le conditionnel avec SI, les structures infinitives (les compléments et les sujets composés); les constructions participes et impersonnelles dans les propositions sur des sujets généraux et d'étude familiers |
10.5.17 - employer activement les formes de l'Indicatif et du Subjonctif des verbessur des sujets généraux et d'étude familiers | 11.5.17 - employer activement les formes de l'Indicatif et du Subjonctif des verbes sur des sujets généraux et d'étude familierset partiellement inconnus |
25. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Француз тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
26. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Француз тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған (жаратылыстану-математикалық бағыт) "Француз тілі" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
Classe de 10e:
Sujet | Chapitres | Les objectifs d’apprentissage. |
1.Garanties sociales – réussite de l'État | Compréhension de l’oral |
10.1.1 - comprendre les points essentiels quand un langage clair et standard est utilisé et s’il s’agit de sujets familiers concernant l’école, les loisirs, etc.; |
Production orale |
10.2.2 - faire une description directe et simple de sujets familiers variés dans le cadre de son domaine d’intérêt, en décrivant ses sentiments et ses réactions; | |
Compréhension des écrits |
10.3.1 - lire des textes factuels directs sur des sujets relatifs à son domaine et à ses intérêts avec un niveau satisfaisant de compréhension; | |
Production écrite |
10.4.2 - écrire des descriptions détaillées simples et directes sur une gamme étendue de sujets familiers dans le cadre de son domaine d’intérêt; | |
Utilisation de la langue française |
10.5.5 - utiliser les questions qui comprennent de différentes formes temporelles et modales des verbes sur des sujets généraux et d'étude familiers; | |
2. Professionnalisme - exigence du temps: | Compréhension de l’oral |
10.1.2 - comprendre une information factuelle directe sur des sujets de la vie quotidienne ou relatifs aux études en reconnaissant les messages généraux et les points de détail, à condition que l’articulation soit claire et l’accent courant; |
Production orale |
10.2.1 - mener à assez bien une description directe et non compliquée de sujets variés dans son domaine en la présentant comme une succession linéaire de points; | |
Compréhension des écrits |
10.3.1 - lire des textes factuels directs sur des sujets relatifs à son domaine et à ses intérêts avec un niveau satisfaisant de compréhension; | |
Production écrite |
10.4.3 - écrire de brefs essais simples sur des sujets d’intérêt général; | |
Utilisation de la langue française |
10.5.1 - utiliser les noms abstraits composés et les groupes nominatifs composéssur des sujets familiers généraux et d'étude ainsi que des sujets inconnus; | |
3. Comment développer les qualités de leader: | Compréhension de l’oral |
10.1.3 - suivre les points principaux d’une longue discussion se déroulant en sa présence, à condition que la langue soit standard et clairement articulée; |
Production orale |
10.2.1 - mener à assez bien une description directe et non compliquée de sujets variés dans son domaine en la présentant comme une succession linéaire de points; | |
Compréhension des écrits |
10.3.2 - comprendre la description d’événements, de sentiments et de souhaits suffisamment bien pour entretenir une correspondance régulière avec un correspondant ami; | |
Production écrite |
10.4.1 - écrire des textes articulés simplement sur une gamme de sujets variés dans son domaine en liant une série d’éléments discrets en une séquence linéaire; | |
Utilisation de la langue française |
10.5.1 - utiliser les noms abstraits composés et les groupes nominatifs composéssur des sujets familiers généraux et d'étude ainsi que des sujets inconnus; | |
4. Science et technique : | Compréhension de l’oral |
10.1.3 - suivre les points principaux d’une longue discussion se déroulant en sa présence, à condition que la langue soit standard et clairement articulée; |
Production orale |
10.2.1 - mener à assez bien une description directe et non compliquée de sujets variés dans son domaine en la présentant comme une succession linéaire de points; | |
Compréhension des écrits |
10.3.1 - lire des textes factuels directs sur des sujets relatifs à son domaine et à ses intérêts avec un niveau satisfaisant de compréhension; | |
Production écrite |
10.4.2 - écrire des descriptions détaillées simples et directes sur une gamme étendue de sujets familiers dans le cadre de son domaine d’intérêt; | |
Utilisation de la langue française |
10.5.1 - utiliser les noms abstraits composés et les groupes nominatifs composéssur des sujets familiers généraux et d'étude ainsi que des sujets inconnus; |
Classe de 11e:
Sujet | Chapitres | Les objectifsd’apprentissage. |
1. Garanties sociales – réussite de l'État: | Compréhension de l’oral |
11.1.1 - comprendre les points essentiels quand un langage clair et standard est utilisé et s’il s’agit de sujets familiers concernant la sphère professionnelle; |
Production orale |
11.2.3 - expliquer, argumenter le point de vue et estimer le point de vue de l'interlocuteur sur les sujets totaux et d'étude; | |
Compréhension des écrits |
11.3.3 -parcourir un texte long pour y localiser une information cherchée et peut réunir des informations provenant de différentes parties du texte ou de textes différents afin d’accomplir une tâche spécifique; | |
Production écrite |
11.4.2 - décrire l'expérience, en formulant les sentiments et la réaction à lui au texte simple cohérent; | |
Utilisation de la langue française |
11.5.5 - utiliser de différents types des questions sur des sujets généraux et d'étudeinconnus | |
2. Professionnalisme - exigence du temps: | Compréhension de l’oral |
11.1.1 - comprendre les points essentiels quand un langage clair et standard est utilisé et s’il s’agit de sujets familiers concernant la sphère professionnelle; |
Production orale |
11.2.1 - mener à bien une description directe et non compliquée de sujets variés dans son domaine en la présentant comme une succession linéaire de points; | |
Compréhension des écrits |
11.3.1 - comprendre dans les détails les textes simples contenant l'information réelle au sujet intéressant; | |
Production écrite |
11.4.2 - décrire l'expérience, en formulant les sentiments et la réaction à lui au texte simple cohérent; | |
Utilisation de la langue française |
11.5.5 - utiliser de différents types des questions sur des sujets généraux et d'étude inconnus | |
3. Comment développer les qualités de leader: | Compréhension de l’oral |
11.1.1 - comprendre les points essentiels quand un langage clair et standard est utilisé et s’il s’agit de sujets familiers concernant la sphère professionnelle; |
Production orale |
11.2.1 - mener à bien une description directe et non compliquée de sujets variés dans son domaine en la présentant comme une succession linéaire de points; | |
Compréhension des écrits |
11.3.2 - comprendre la description d’événements, de sentiments et de souhaits suffisamment bien pour entretenir une correspondance régulière avec un correspondant ami; | |
Production écrite |
11.4.2 - décrire l'expérience, en formulant les sentiments et la réaction à lui au texte simple cohérent; | |
Utilisation de la langue française |
11.5.1 - utiliser les noms abstraits composés et les groupes nominatifs composés sur des sujets familiers généraux et d'étude ainsi que des sujets inconnus; | |
4. Economie et compétitivité du pays: | Compréhension de l’oral |
11.1.1 - comprendre les points essentiels quand un langage clair et standard est utilisé et s’il s’agit de sujets familiers concernant la sphère professionnelle; |
Production orale |
11.2.1 - mener à bien une description directe et non compliquée de sujets variés dans son domaine en la présentant comme une succession linéaire de points; | |
Compréhension des écrits |
11.3.1 - comprendre dans les détails les textes simples contenant l'information réelle au sujet intéressant; | |
Production écrite |
11.4.3 - additionner et communiquer assez librement opinion au sujet de l'information recueillie réelle sur les connaissances journalier et les problèmes sociaux se trouvant dans le cadre du champ d'activité; | |
Utilisation de la langue française |
11.5.1 - utiliser les noms abstraits composés et les groupes nominatifs composés sur des sujets familiers généraux et d'étude ainsi que des sujets inconnus; |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. Отандық тарихты зерделеу өткен тарихи оқиғаларды түсіну және оларды талдау негізінде қазіргі замандағы орнын анықтау, азаматтық ұстанымын қалыптастыру және оқиғалар мен құбылыстарға жеке көзқарасын білдіре отырып, олардың маңызы мен мәнін түсінуді қамтамасыз ететін жеке тұлғаның тарихи санасын қалыптастыруға бағытталған.
3. Оқу пәнінің мазмұны білім алушыларға әртүрлі тарихи кезеңдердегі Қазақстанның әлемдік тарихи процестегі орны мен рөлін анықтай отырып, этникалық, саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени даму жолдарының негізгі ерекшеліктерін түсінуге мүмкіндік береді.
4. Оқу пәнінің мақсаты – отандық тарихтың негізгі оқиғалары мен процестерін оқыту негізінде тарихи санаға, азаматтылық пен отансүйгіштік қасиеттерге ие, тарихи білім мен дағдыларды оқу және қоғамдық іс-әрекеттерде тиімді және шығармашылықпен қолдана алатын тұлға қалыптастыру.
5. Оқу пәнінің міндеттері:
1) Қазақстан аумағындағы қоғамның әртүрлі тарихи кезеңдеріндегі этникалық, әлеуметтік, экономикалық, саяси және мәдени дамуының негізгі мәселелері туралы білім қалыптастыру;
2) тарихи қалыптасқан мәдени, ұлттық дәстүр, әлеуметтік және адамгершілік нормаларды білімалушылардың түсінуі негізінде оларда азаматтылық пен қазақстандық бірегейлікті, дүниетанымдық ұстанымдарды тәрбиелеу;
3) әлемдік тарихи процестегі Қазақстанның орны мен рөлі туралы жалпы тұтас түсінік қалыптастыру;
4) тарихи оқиғалар, құбылыстарды тарихи заңдылықтарды ескере отырып зерттеу, оқиғалар мен тұлғаларға қатысты пікірлер мен берілген бағаларды салыстыру және сыни тұрғыдан талдау дағдыларын дамыту, өткен кезеңмен қазіргі уақытқа қатысты пікірталастық мәселелерге өзіндік көзқарасты қалыптастыру;
5) өлке тарихын зерделеу, өлкетанулық жұмыстарды жүргізу дағдыларын дамыту;
6) әртүрлі тарихи деректермен жұмыс істеу, тарихи ақпаратты іздеу және жүйелеу дағдыларын дамыту;
7) әртүрлі деректерді қолдана отырып, жобалық, зерттеу әрекетін және тарихи реконструкция дағдыларын дамыту;
8) қазіргі кездегі саяси, әлеуметтік-экономикалық және мәдени процестерді түсіну үшін тарихи білімдерін қолдана білу дағдыларын қалыптастыру;
9) коммуникативтік дағдыларды қалыптастыру, оның ішінде, өз ойын ауызша және жазбаша түрде анық білдіру, командада жұмыс істей алу, түрлі деректерден алынған ақпараттарды қолдану.
2-тарау. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
6. "Қазақстан тарихы" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты;
2) 11-сынып – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген).
7. "Қазақстан тарихы" оқу пәнінен білім мазмұны бөлімдер арқылы қамтылған. Аталған бөлімдер сыныптар бойынша оқыту мақсаттарын қамтитын бөлімшелерден тұрады.
8. Оқу пәнінің білім мазмұны төрт бөлімді қамтиды:
10-сыныпта:
1) өркениет: даму ерекшеліктері;
2) этникалық және әлеуметтік процестер;
3) мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан;
4) мәдениеттің дамуы.
11-сыныпта:
1) өркениет: даму ерекшеліктері;
2) саяси-құқықтық процестер;
3) қоғамдық-саяси ойдың дамуы;
4) білім мен ғылымның дамуы.
9. "Өркениет: даму ерекшеліктері" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Орталық Азия өркениеттері: саналуандылығы және мәдени ортақтығы;
2) Ұлы дала өркениеті;
3) Орталық Азия және әлемдік өркениет.
10. "Этникалық және әлеуметтік процестер" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) қазақ халқының шығу тегінің бастауы;
2) дәстүрлі қазақ қоғамы: этникалық құрылымы және әлеуметтік ұйымдасуы.
11. "Мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттер;
2) Ұлы даланың көшпенді империялары;
3) қазақ хандығы - Орталық Азиядағы алғашқы ұлттық мемлекет;
4) тәуелсіздікке жол және ұлттық мемлекеттілікті жаңғырту.
12. "Мәдениеттің дамуы" бөлімі 10-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) қазақ халқының дәстүрлі мәдениеті - дала өркениетінің мұрасы;
2) кеңестік кезеңдегі Қазақстан мәдениеті;
3) ұлттық жаңғыру кезеңіндегі мәдениет.
13. "Өркениет: даму ерекшеліктері" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) қазақтардың тіршілікті қамтамасыз етудің дәстүрлі жүйесі;
2) дала мен қала: өзара қарым-қатынас және өзара әсері;
3) Қазақстанның қазіргі замандағы әлеуметтік- экономикалық дамуы.
14. "Саяси-құқықтық процестер" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасу тарихы;
2) Қазақстан Республикасының этносаралық қатынастар саласындағы саясаты.
15. "Қоғамдық-саяси ойдың дамуы" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Қазақстандағы қоғамдық-саяси ойдың эволюциясы;
2) "Алаш" – қоғамдық ой және ұлттық идея;
3) "Мәңгілік Ел" ұлттық идеясы – ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамын біріктіруші негізі.
16. "Білім мен ғылымның дамуы" бөлімі 11-сыныпта келесі бөлімшелерден тұрады:
1) ортағасырлық Қазақстанның ғылыми мұрасы;
2) XVIII-XX ғасырлардағы Қазақстандағы білім мен ғылымның дамуы;
3) қазіргі кезеңдегі Қазақстандық білім және ғылым жүйесі.
17. Оқыту мақсаттары әр бөлімше ішінде мұғалім мен білім алушыға болашақ қадамдары жөнінде өзара ой бөлісуге, оларды жоспарлау мен бағалауға мүмкіндік беретін бірізділік пен сабақтастықты көрсетеді.
18. Оқу бағдарламасы базалық тарихи ойлау дағдыларын: тарихи деректердің интерпретациясы, уақыт пен кеңістікте бағдарлану, тарихи талдау және түсіндіруді қалыптастыруға бағытталған.
19. "Қазақстан тарихы" пәні бойынша тарихи ойлау дағдыларын қалыптастыру және оқыту мақсаттарын тиімді жүзеге асыру төмендегі тарихи концептілерге (түсініктерге) негізделеді:
1) өзгеріс пен сабақтастық;
2) себеп пен салдар;
3) дәлел;
4) ұқсастық пен айырмашылық;
5) маңыздылық;
6) интерпретация.
20. Тарихи концептілер негізінде оқытудың қүтілетін нәтижелері:
1) "Өзгеріс пен сабақтастық" бойынша білім алушылар: сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды уақыт пен кеңістікте талдайды және бағалайды; сабақтастық пен өзгеріске қатысты тарихи мысалдарды ұзақ уақыт бойы ауқымды тарихи процестер мен тақырыптарға дейін біріктіреді; тарихи оқиғалар мен процестердің белгілі бір уақыт межесінде жүйеленуі мен ұйымдасуының негізін (критерийлер) түсіндіреді;
2) "Себеп және салдар" бойынша білім алушылар: бір немесе бірнеше себептердің және/немесе ықпалдардың өзара әрекеттесуін талдайды және бағалайды; ұқсастықтарды, себеп-салдарды, өзара байланысты көрсете отырып тарихи себептілікті түсінеді; тарихи құбылыс, оқиға немесе процесті басқа ұқсас тарихи құбылыстармен уақыт пен кеңістікте байланыстырудың әдістерін түсіндіреді және бағалайды;
3) "Дәлел" бойынша білім алушылар: қарастырылып отырған дәлелге қатысты: аудитория, мақсаттар, көзқарастар, формат, аргумент, шектеулер және контекст сынды тарихи айғақтардың ерекшеліктерін талдайды, тарихи айғақтарды талдау және бағалау негізінде дәйекті қорытынды жасайды, өткен заман туралы объективті түсінік қалыптастыру мақсатында түпнұсқалық және қосалқы деректерден әртүрлі, қарама-қайшы айғақтарды талдайды;
4) "Ұқсастық пен айырмашылық" бойынша білім алушылар: белгілі бір жерде, белгіленген бір уақыт кезеңінде және/немесе әртүрлі қоғамдарда, немесе бір қоғамның ішіндегі өзара байланысқан тарихи оқиғаларды салыстырады;
5) "Маңыздылық" бойынша білім алушылар: қоғамның дамуы үшін тарихи оқиғаның, құбылыстың, процестің маңыздылығын анықтайды;
6) "Интерпретация" бойынша білім алушылар: белгілі бір тарихи оқиғаға, құбылысқа, процеске қатысты әртүрлі көзқарастарды түсіндіреді және бағалайды.
21. 10-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
өркениет: даму ерекшеліктері. Орталық Азия өркениеттері: саналуандылығы және мәдени ортақтығы. "Орталық Азия" ұғымының тарихи және географиялық аспектілері. Орталық Азияның дәстүрлі өркениеттерін зерттеу тарихы. Орталық Азия өркениеттері пайда болуының факторлары. Орталық Азия өркениеттерінің ежелгі ошақтарының ерекшеліктері. Ұлы Дала өркениеті. "Ұлы Дала" ұғымының тарихи-географиялық сипаттамасы. Ұлы дала өркениетінің қайнар көзі және қалыптасуының ерекшеліктері (энеолит, қола дәуірі). Қазақстан аумағындағы ежелгі археологиялық мәдениеттердің ерекшеліктері. Ерте көшпенділер дәуіріндегі Ұлы Дала өркениеті. Ұлы Дала ежелгі мәдениеттерінің сабақтастығы және өзара байланысы. Ерте көшпенділер өркениетінің әлемдік тарихи процестер барысына әсері. Орталық Азия және әлемдік өркениет. Орталық Азия халықтарының әлемдік материалдық мәдениеттің дамуына қосқан үлесі. Орталық Азия халықтарының әлемдік рухани мәдениеттің дамуына қосқан үлесі;
этникалық және әлеуметтік процестер. Қазақ халқының шығу тегі. "Антропогенез", "этногенез", "этнос" ұғымдары. Қазақстан аумағындағы этногенез және этникалық процестер. Қазақ этносының қалыптасуы – көп ғасырларлық этникалық процестердің нәтижесі. Мәдени-генетикалық код - ұлттың негізі. Дәстүрлі қазақ қоғамы: этникалық құрылымы және әлеуметтік ұйымдасуы. Қазақтарда ру-тайпалық құрылым қалыптасуының тарихи шарттары. Қазақтардың ру-тайпалық құрылымының эволюциясы. Туыстық принциптердің және рулық құрылымның функционалдық маңызы. "Ауызша тарихнама", "шежіре", "ру", "тайпа", "ата-жұрт", "атамекен", "ел" ұғымы. Қазақтардың ру-тайпалық ұйымдасыуының біріктіруші рөлі. Дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік жіктелуі. "Ақсүйек", "қарасүйек", "хан", "сұлтан", "би", "батыр" ұғымдары. Дәстүрлі қазақ қоғамындағы әлеуметтік институттардың қызметі;
мемлекет, соғыс және революциялар тарихынан. Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттер.Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттердің саяси ұйымдасуы. "Мемлекет", "билік", "саяси ұйым" ұғымдары. Ұлы Дала көшпенділерінің империялары. Түркі империясы - көшпенділер мемлекеттілігінің классикалық үлгісі. Ұлы Түрік қағанатының қалыптасуы мен дамуы. Түркі империясының мұрагерлері. Мемлекеттік құрылым түрлерінің сабақтастығы. Ерте және дамыған орта ғасырлардағы түркі мемлекеттерінің геосаяси белсенділігі. Түркі әлемінің қалыптасуы мен дамуындағы түркі империясының рөлі. Шыңғысхан империясы және оның мұрагерлері. Шыңғысханның әлем тарихындағы рөлі. Қазақстан аумағында ұлыс жүйесінің дамуы. XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердің геосаяси белсенділігі және олардың Еуразиядағы тарихи процестердің барысына әсер етуі. Қазақ хандығы – Орталық Азиядағы алғашқы ұлттық мемлекет. Ақ Орда мен Қазақ хандығының тарихи сабақтастығы. Қазақ хандығының құрылуы – Қазақстан аумағындағы тарихи процестердің заңды нәтижесі. Қазақ хандарының Қазақ мемлекетінің қалыптасуы мен нығаюындағы рөлі. Қазақ хандығының саяси институттары. Мемлекеттік құрылым түрлерінің сабақтастығы. Бабаларымыздың ұлан-ғайыр аумақты қорғап сақтаудағы рөлі. Тәуелсіздікке жол және ұлттық мемлекеттіліктің қайта жаңғыртылуы. Қазақстанның мемлекеттік егемендігінен айрылуы. Қазақ халқының мемлекеттік егемендікті қалпына келтіру үшін жүргізген ұлт-азаттық күресі. Түркістан (Қоқан) және Алаш автономиясы түрінде мемлекеттік егемендіктің қалпына келтірілуі. Қазақ мемлекеттілігінің кеңестік түрі. "Автономдық кеңес республикасы", "Кеңес одағы республикасы", "унитарлы мемлекет" ұғымдары. Кеңестік кезеңдегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуының жетістіктері мен қайшылықтары. Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуы. Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуындағы Тұңғыш Президент Н.Ә. Назарбаевтың рөлі. Қазақстанның мемлекеттік тәуелсіздігінің қалпына келтірілуі – тарихи процестердің заңды нәтижесі. Қазақстан Республикасының мемлекеттік стратегиялары мен бағдарламалары;
мәдениеттің дамуы. Қазақ халқының дәстүрлі мәдениеті – дала өркениетінің мұрасы.Қазақ халқының материалдық мәдениеті және қолданбалы қолөнері. "Мәдениет", "дала өркениеті", "материалдық мәдениет", "рухани мәдениет", "қолданбалы өнер", "мәдени мұра" ұғымдары. Қазақстандағы тарихи-этнографиялық процестердің эволюциясы және сабақтастығы. Қазақтардың дәстүрлі дүниетанымы. "Әдет-ғұрып" "рәсім", "салт-дәстүр", "діл (менталитет)" ұғымдары. Қазақ халқының рухани-адамгершілік құндылықтары: әдет-ғұрыптар мен салт-дәстүрлер. Туған жерге, оның мәдениеті мен салт-дәстүріне құрмет көрсету- шынайы патриотизмнің көрінісі. Дала өркениеті тарихымен мәдениетінің ескерткіштері. Тарихи және мәдени ескерткіштердің классификациясы. Қазақстанның рухани құндылықтары – ұлттық бірегейліктің негізі. Қазақ халқының әдеби және музыкалық мұрасы: бастауы, дәстүрі, қазіргі уақыттағы дамуы. Кеңестік кезеңдегі Қазақстанның мәдениеті. Кеңестік кезеңдегі мәдениет саласындағы жетістіктер мен қайшылықтар. Жаңа бағыттар мен жанрлар. Ұлттық жаңғыру кезеңіндегі мәдениет. Қазақстандық мәдениеттің дамуы. Жаңа бағыттар мен жанрлар. Халықаралық мәдени кеңістікке кірігу процесі.
22. 11-сыныпқа арналған "Қазақстан тарихы" пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
өркениет: даму ерекшеліктері. Қазақтардың тіршілігін қамтамасыз етудің дәстүрлі жүйесі.Қазақстан аумағындағы көшпелі мал шаруашылығы және егіншілік. Қазақстан халқының тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің қалыптасуына және дамуына табиғи-географиялық факторлардың әсері. "Тіршілікті қамтамасыз ету жүйесі", "қоныстану жүйесі", "экожүйе" ұғымдары. Дәстүрлі шаруашылық қызмет түрлерінің классификациясы.Қазақ халқының тіршілікті қамтамасыз етудің дәстүрлі жүйесіндегі кәсіптері мен қолөнері. Қазақтардың қолөнері мен кәсіптерінің этнографиялық зерттелуі. Дала мен қала: өзара қарым-қатынас және өзара әсері. Ұлы Жібек жолының Қазақстан аумағындағы бағыттары мен жолдары. Қазақстан аумағында қалалардың пайда болуы мен дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөлі. Отырықшы және көшпенді халықтардың экономикалық және мәдени өзара қарым-қатынасы және өзара әсері. Қазақстанның қазіргі замандағы әлеуметтік-экономикалық дамуы. "Экономикалық жүйе", "дәстүрлі (аграрлы) экономика", "жоспарлы (социалистік) экономика" ұғымдары. ХХ ғасырда Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық даму бағыттарын анықтаған факторлар. Қазақстан Республикасы экономикасының даму кезеңдері. Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық даму болашағы;
саяси-құқықтық процестер. Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасу тарихы. "Аграрлық саясат", "көші-қон саясаты", "моноэтностық құрам" ұғымдары.Қазақстан аумағындағы халықтың этникалық құрамының өзгеру кезеңдері. Кеңестік кезеңде Қазақстандағы полиэтникалық қоғамның қалыптасуы. "Депортация", "арнайы қоныс аударылғандар", "полиэтникалық қоғам", "ұлттық саясат", "интернационализм" ұғымдары. Кеңестік кезеңдегі Қазақстан этностарының өзара мәдени әсерлері. Қазақстан Республикасының этносаралық қатынастар саласындағы саясаты."Көші-қон", "эмиграция", "иммиграция", "репатриант", "диаспора", "ирридента" ұғымдары. Қазақстан Республикасының көші-қон саясатының негізгі бағыттары мен басымдықтары. Ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделі. Қазақстанның саяси-әлеуметтік және мәдени өміріндегі Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі;
қоғамдық-саяси ойдың дамуы. Қазақстандағы әлеуметтік-саяси ойдың эволюциясы.Ежелгі және ортағасырлық Қазақстанда қоғамдық-саяси ойдың дамуы. Қазақ хандығы дәуіріндегі қоғамдық-саяси ойдың дамуы. "Зар заман" ағымы өкілдерінің идеологиялық құндылықтары. ХІХ ғасырдағы қазақ ағартушыларының қоғамдық-саяси көзқарастары. "Алаш" – қоғамдық ой және ұлттық идея."Алаш" ұлттық идеясының тұжырымдамалық негіздері. Қазақ мемлекеттілігінің даму жолдары туралы ұлттық зиялылардың қоғамдық-саяси көзқарастары ("Алаш" қозғалысы және қазақ революционер-демократтарының саяси көзқарастары). "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясы – ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамын біріктіруші негіз."Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негізі. Қазақстан қоғамының жалпыұлттық құндылықтары. "Мәңгілік Ел" идеясының біріктіруші құндылықтарының маңыздылығы. Мемлекеттің идеология саласындағы саясаты("Мәңгілік Ел" – патриоттық актісі" және "Қазақстандық бірегейлікті және бірлікті нығайту және дамыту тұжырымдамасы");
білім мен ғылымның дамуы. Ортағасырлық Қазақстанның ғылыми мұрасы.Ортағасырлық Қазақстандағы ғылымның дамуы. Ортағасырлық Қазақстанның көрнекті ғалымдары мен ойшылдары. XVIII-XX ғасырлардағы Қазақстандағы білім мен ғылымның дамуы. XVIII-ХХ ғасырдың басындағы Қазақстандағы зерттеулер. Зерттеушілердің Қазақстандағы ғылымды дамытуға қосқан үлесі. XIX ғасырда Қазақстанда оқу орындарының пайда болуы мен дамуы. XIX ғасырда -ХХ ғасырдың басында Қазақстанда өмір сүрген білім беру мекемелерінің ерекшеліктері. Кеңестік білім беру жүйесінің жетістіктері мен қайшылықтары. Сауатсыздықты жою. Мектептік, кәсіби және жоғары білім беру. Кеңестік білім беру жүйесінің реформалары. Қазақстан ғылымын дамытудағы Қазақ КСР Ғылым академиясының рөлі. Қазақстанның көрнекті ғалымдары. Кеңестік саяси жүйе жағдайында Қазақстан ғылымы дамуының қиындықтары және қарама-қайшылықтары. Қазіргі кезеңдегі Қазақстандағы білім және ғылым жүйесі.Тәуелсіздік жылдарындағы Қазақстан Республикасының білім және ғылым жүйесінің дамуы: жетістіктері, проблемалары және болашағы. Қазақстан Республикасы білім беру жүйесінің жаңғыртылуы. Қазақстанның әлемдік білім және ғылым кеңістігіне кірігуі. Қазақстан Республикасының білім және ғылым саласындағы стратегиялары мен бағдарламалары. Қазақстан Республикасының "Болашақ" халықаралық білім беру бағдарламасы. Қазақстан Республикасының инновациялық ғылыми және білім беру ұйымдары.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
23. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік санын көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.2 кодында "10" – сынып, "2.1." – бөлім мен бөлімше, "2" – оқыту мақсатының реттік саны.
1- бөлім:
10-сынып |
11-сынып |
Білім алушылар: | |
10.1.1.1 "Орталық Азия" түсінігін аймақтың тарихи және географиялық ерекшеліктерін сипаттау үшін пайдалану | 11.1.1.1 Қазақстан халқының тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің қалыптасуына және дамуына табиғи-географиялық факторлардың әсерін зерттеу |
10.1.1.2 әлемдік өркениеттегі Орталық Азияның рөлі туралы ғалымдардың пікірін зерттеу | 11.1.1.2 көшпелі мал шаруашылығы мен егіншіліктің ерекшеліктерін "тіршілікті қамтамасыз ету жүйесі" , "қоныстану жүйесі", "экожүйе" ұғымдарын пайдалана отырып анықтау |
10.1.1.3 Орталық Азия өркениеттерінің ежелгі ошақтарының ерекшеліктерін сипаттау | 11.1.1.3 картаны пайдаланып дәстүрлі шаруашылық қызмет түрлерін классификациялау |
10.1.2.1 картаны пайдаланып "Ұлы Дала" тарихи-географиялық аймағын анықтау | 11.1.1.4 этнографиялық материалдар негізінде қазақтарда қолөнер мен кәсіптердің дамуын сипаттау |
10.1.2.2 тарихи дерек көздерді талдау негізінде "Ұлы Дала" ұғымының мәнін түсіндіру | 11.1.2.1 картаны пайдаланып, Ұлы Жібек жолының Қазақстан аумағындағы бағыттары мен жолдарын зерттеу |
10.1.2.3 Ұлы дала өркениетінің пайда болуы мен қалыптасу ерекшеліктерін түсіндіру | 11.1.2.2 Қазақстан аумағында қалалардың пайда болуы мен дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөліне талдау жасау |
10.1.2.4 Қазақстан аумағындағы ежелгі археологиялық мәдениеттердің ерекшеліктерін сипаттау | 11.1.2.3 сауда-экономикалық қарым-қатынастар жүйесіндегі көшпелі және отырықшы халықтың өзара қарым-қатынасын сипаттау |
10.1.2.5 Ұлы Дала ежелгі мәдениеттерінің сабақтастығын және өзара байланысын талдау | 11.1.2.4 дереккөздер негізінде көшпелі және отырықшы халықтың мәдени өзара әсерін анықтау |
10.1.2.6 "Өркениет" ұғымын айқындау критерийлерін пайдалана отырып, Ұлы Дала көшпелі өркениетінің ерекшеліктерін сипаттау | 11.1.3.1 Қазақстанның экономикалық даму ерекшеліктерін талдау үшін "экономикалық жүйе", "дәстүрлі (аграрлы) экономика", "жоспарлы (социалистік) экономика" ұғымдарын пайдалану |
10.1.2.7 әртүрлі көзқарастарды талдау арқылы ерте көшпенділер өркениетінің әлемдік тарихи процестер барысына әсерін бағалау | 11.1.3.2 ХХ ғасырда Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық даму бағыттарын анықтаған факторларды талдау |
10.1.3.1 Орталық Азия халықтарының материалдық және рухани мәдениет жетістіктерін талдау арқылы адамзаттың дамуына қосқан үлесін қорытындылау | 11.1.3.3 Қазақстан Республикасы экономикасының даму кезеңдерін талдау, олардың ерекшеліктерін анықтау |
11.1.3.4 мемлекеттік стратегиялар мен бағдарламалардың мазмұнын зерттеу және Қазақстан Республикасы әлеуметтік-экономикалық даму болашағын болжау | |
2-бөлім:
10- сынып |
11- сынып |
Білім алушылар: | |
10.2.1.1 Қазақстандағы этникалық процестерді түсіндіру үшін "антропогенез", "этногенез", "этнос" ұғымдарын пайдалану | 11.2.1.1 Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін "аграрлық саясат", "көші-қон саясаты", "моноэтностық құрам" ұғымдарын пайдалану |
10.2.1.2 этникалық процестердің сабақтастығын анықтай отырып, Қазақстан аумағында этногенездің кезеңдерін айқындау | 11.2.1.2 Қазақстан аумағындағы халықтың этникалық құрамының өзгеру кезеңдерін зерттеу |
10.2.2.1 қазақтардың этникалық құрылымын сипаттау үшін "ру", "тайпа ", "жүз", " ата-жұрт", "ата-мекен" ұғымдарын пайдалану | 11.2.1.3 Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін "депортация", "арнайы қонысаударылғандар", "полиэтникалық қоғам", "ұлттық саясат", "интернационализм" ұғымдарын пайдалану |
10.2.2.2 тарихи кезеңдерді талдау негізінде қазақтардың ру-тайпалық ұйымдасу түрінің қалыптасу алғышарттарын талдау | 11.2.2.1 көші-қон саясатының ерекшеліктерін анықтау үшін "көші-қон", "эмиграция", "иммиграция", "репатриант", "диаспора", "ирридента" ұғымдарын пайдалану |
10.2.2.3 қазақтардың ру-тайпалық құрылымының ерекшеліктерін ауызша тарихнама негізінде түсіндіру (шежіре, генеалогиялық аңыздар) | 11.2.2.2 Қазақстандық заңнаманың және мемлекеттік бағдарламалардың негізінде көші-қон саясатының негізгі бағыттары мен басымдықтарын түсіндіру |
10.2.2.4 қазақ көшпелі өркениетінің ерекшеліктерін ескере отырып, туыстық принциптердің және рулық құрылымның функционалдық маңызын түсіндіру | 11.2.2.3 мемлекеттік стратегияларды және бағдарламаларды зерттеу негізінде ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық үлгісін бағалау |
10.2.2.5 қазақтардың әлеуметтік жіктелуіне тән ерекшеліктерді анықтау үшін "ақсүйек", "қарасүйек ", "хан", "сұлтан", "би", "батыр" ұғымдарын пайдалану | 11.2.2.4 Ұлттық бірлікті және қазақстандық бірегейлікті нығайтудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлін сипаттау |
10.2.2.6 дәстүрлі қазақ қоғамындағы әлеуметтік институттардың функционалдық рөлін түсіндіру | |
10.2.2.7 туған жердің мәдениеті, салт дәстүрінің маңызына баға беруде "мәдени-генетикалық код" ұғымын қолдану | |
3- бөлім:
10-сынып |
11-сынып |
Білім алушылар: | |
10.3.1.1 Қазақстандағы ерте көшпенділердегі мемлекеттілік белгілерін анықтау үшін "мемлекет", "билік", "саяси ұйым" ұғымдарын пайдалану | 11.3.1.1 ежелгі және ортағасырлық Қазақстанның тарихи тұлғаларының қоғамдық-саяси идеяларын анықтау |
10.3.1.2 Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуының тарихи кезеңдерін түсіндіру | 11.3.1.2 Қазақстандағы қоғамдық-саяси ойдың дамуына тарихи қайраткерлердің қосқан үлесін бағалау |
10.3.1.3 Қазақстан территориясындағы ерте мемлекеттердің саяси құрылымының ерекшеліктерін сипаттау | 11.3.1.3 қазақ хандығы дәуіріндегі тарихи тұлғалардың қоғамдық-саяси идеяларын анықтау |
10.3.2.1 деректерді талдау негізінде түркі мемлекеттерінің дамуын зерттеу, мемлекет құрылысындағы сабақтастықты анықтау | 11.3.1.4 қазақ ұлттық мемлекеттілігінің тарихи тағдыры туралы "Зар-заман" өкілдерінің идеяларын түсіндіру |
10.3.2.2 ерте және дамыған ортағасырлардағы түркі мемлекеттерінің геосаяси белсенділігін бағалау | 11.3.1.5 XIX ғасырдағы қазақ ағартушыларының қоғамдық-саяси қызметін талдау |
10.3.2.3 мемлекет құрылысындағы сабақтастықты анықтай отырып, Қазақстан аумағындағы ұлыс жүйесінің дамуын талдау | 11.3.2.1 "Алаш" ұлттық идеясының тарихи негіздерін анықтау |
10.3.2.4 XIII -XV ғасырлардағы мемлекеттердің геосаяси белсенділігін сипаттау арқылы, олардың Еуразиядағы тарихи процестердің барысына әсер ету дәрежесін бағалау | 11.3.2.2 қазақ мемлекеттілігінің даму жолдары туралы ұлттық зиялылардың қоғамдық-саяси көзқарастарын салыстыру |
10.3.3.1 Ақ Орда және Қазақ хандығының тарихи сабақтастығын анықтау | 11.3.3.1 "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негіздерін анықтау |
10.3.3.2 Қазақ хандығының құрылуын Қазақстан аумағындағы тарихи процестердің заңды нәтижесі ретінде тұжырымдау | 11.3.3.2 "Мәңгілік Ел" – патриоттық актісін" және "Қазақстандық бірегейлікті және бірлікті нығайту және дамыту тұжырымдамасын" зерттеу негізінде мемлекеттің идеология саласындағы саясатын түсіндіру |
10.3.3.3 мемлекет құрылысындағы сабақтастықты анықтай отырып, Қазақ хандығының саяси институттарының ерекшеліктерін талдау | |
10.3.4.1 Қазақстанның мемлекеттік егемендігіненайрылуының себеп-салдарын анықтау | |
10.3.4.2 қазақ халқының мемлекеттік егемендікті қалпына келтіру үшін жүргізген күресін зерттеу | |
10.3.4.3 Қазақ мемлекеттілігінің кеңестік түрін түсіндіру үшін "автономдық кеңес республикасы", "кеңес одағы республикасы", "унитарлы мемлекет" ұғымдарын пайдалану | |
10.3.4.4 Кеңестік кезеңдегі Қазақстанның қоғамдық-саяси дамуының жетістіктері мен қайшылықтарын талдау | |
10.3.4.5 Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуындағы Тұңғыш Президент | |
10.3.4.6 мемлекеттік стратегиялар мен бағдарламалардың мазмұнын зерттей отырып, Қазақстан Республикасының даму бағдарларын болжау | |
4- бөлім:
10 - сынып |
11- сынып |
Білім алушылар: | |
10.4.1.1 қазақ халқының мәдени жетістіктерін сипаттау үшін "мәдениет", "дала өркениеті", "материалдық мәдениет", "рухани мәдениет", "қолданбалы өнер", "мәдени мұра" ұғымдарын пайдалану | 11.4.1.1 ғылымның дамуына Қазақстан ортағасырлық ғалымдардың қосқан үлесін зерттеу |
10.4.1.2 қазақ халқының материалдық мәдениетінің маңызды жетістіктерін анықтау; - Қазақстандағы тарихи-этнографиялық процестердің сабақтастығын талдау | 11.4.2.1 XVIII ғасырдағы-ХХ ғасырдың басындағы зерттеушілердің еңбектерін зерделеу негізінде Қазақстандағы ғылымды дамытуға қосқан үлесін бағалау |
10.4.1.3 қазақ халқының дәстүрлі дүниетанымын анықтау үшін "әдет-ғұрып" "рәсім", "салт-дәстүр", "діл (менталитет)" ұғымдарын пайдалану | 11.4.2.2 XIX-ХХғасырдың басында Қазақстан аумағында оқу орындарының дамуындағы өзгерістер мен сабақтастықты анықтау |
10.4.1.4 қазақ халқының рухани-адамгершілік құндылықтарын салт-дәстүрлерді зерттеу негізінде түсіндіру | 11.4.2.3 XIX-ХХ ғасырдың басындағы Қазақстандағы білім беру мекемелерін қызметтік ерекшеліктеріне сәйкес жіктеу |
10.4.1.5 дала өркениетінің белгілі тарихи және мәдени ескерткіштерін зерттеу | 11.4.2.4 Кеңестік білім беру жүйесінің даму ерекшеліктерін анықтау үшін "сауатсыздықты жою", "қызыл отау", "мұғалімдер институты", "мектептегі білім беру", "кәсіби білім беру", "жоғары оқу орындары" ұғымдарын пайдалану |
10.4.1.6 типологиялық ерекшеліктерін ескере отырып, тарихи және мәдени ескерткіштерді классификациялау | 11.4.2.5 Қазақстандағы кеңестік білім беру жүйесін реформалауды талдау, жетістіктері мен қайшылықтарын анықтау |
10.4.1.7 қазақ халқының мәдени мұрасындағы ауыз әдебиетінің маңызын анықтау | 11.4.2.6 Кеңестік кезеңде ғылымның дамуына Қазақстанның көрнекті ғалымдарының қосқан үлесін бағалау |
10.4.1.8 халықтың рухани -адамгершілік құндылықтарын сипаттайтын қазақ әдебиетінің маңызды жетістіктерін анықтау | 11.4.2.7 Кеңестік саяси жүйе жағдайында Қазақстан ғылымы дамуының қиындықтарын және қарама-қайшылықтарын талдау |
10.4.2.1 Кеңестік дәуірдегі Қазақстанның мәдениет саласындағы жаңа бағыттарын және жанрларды анықтау | 11.4.3.1 Қазақстан Республикасының стратегиялары мен бағдарламаларын зерттеу негізінде білім және ғылым жүйесін жаңартудың алғышарттары мен маңызын талдау |
10.4.2.2 кеңестік дәуірдегі мәдениеттің даму ерекшеліктерін қорытындылай келе, жетістіктер мен қайшылықтарды талдау | 11.4.3.2 әлемдік білім мен ғылым кеңістігіне ену үшін инновациялық ғылыми және білім беру ұйымдарын құру маңыздылығын бағалау |
10.4.3.1 Қазақстан Республикасының мәдениет саласындағы жаңа бағыттарын және жанрларды сипаттау | |
10.4.3.2 халықаралық мәдени кеңістікке кірігу процесін түсіндіру | |
10.4.3.3 халықтың тарихи мәдени мұрасының маңызын зерттеуде "Туған жер" ұғымын қолдану | |
24. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
25. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақстан тарихы" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
10-сынып:
Бөлім | Тарау | Тақырыптар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өркениет: даму ерекше |
Орталық Азия өркениеттері: саналуанды | Орталық Азия: ұғымының тарихи және географиялық аспектілері | 10.1.1.1 "Орталық Азия" түсінігін аймақтың тарихи және географиялық ерекшеліктерін сипаттау үшін пайдалану |
Орталық Азияның дәстүрлі өркениеттерін зерттеу тарихы | 10.1.1.2 әлемдік өркениеттегі Орталық Азияның рөлі туралы ғалымдардың пікірін зерттеу | ||
Орталық Азия өркениеттерінің ежелгі ошақтары | 10.1.1.3 Орталық Азия өркениеттері нің ежелгі ошақтарының ерекшелікте рін сипаттау | ||
"Ұлы Дала өркениеті |
"Ұлы Дала": |
10.1.2.1 картаны пайдаланып "Ұлы Дала" тарихи-географиялық аймағын анықтау; | |
Ұлы дала өркениетінің қайнар көзі және қалыптасуының ерекшеліктері (энеолит, қола дәуірі) |
10.1.2.3 Ұлы дала өркениетінің пайда болуы мен қалыптасуерекшеліктерін түсіндіру; | ||
Ерте көшпенділер дәуіріндегі Ұлы Дала өркениеті |
10.1.2.6 "Өркениет" ұғымын айқындау критерийлерін пайдалана отырып, Ұлы Дала көшпелі өркениетінің ерекшеліктерін сипаттау; | ||
Орталық Азия және әлемдік өркениет | Әлемдік мәдениеттің дамуына Орталық Азия халықтарының қосқан үлесі | 10.1.3.1 Орталық Азия халықтарының материалдық және рухани мәдениет жетістіктерін талдау арқылы адамзаттың дамуына қосқан үлесін қорытындылау | |
Қайталау | |||
2-тоқсан | |||
Этника | Қазақ халқының шығу тегі | Қазақстандағы этногенез және этникалық процестер |
10.2.1.1 Қазақстандағы этникалық процестерді түсіндіру үшін "антропогенез", "этногенез", "этнос" ұғымдарын пайдалану; |
Дәстүрлі қазақ қоғамы: этникалық құрылымы және әлеуметтік ұйымдасуы | Қазақтардың ру-тайпалық құрылымы қалыптасуының тарихи шарттары |
10.2.2.1 қазақтардың этникалық құрылымын сипаттау үшін "ру", "тайпа ", "жүз", " ата-жұрт", "ата-мекен" ұғымдарын пайдалану; | |
Қазақтардың ру-тайпалық құрылымының ерекшеліктері |
10.2.2.3 қазақтардың ру-тайпалық құрылымының ерекшеліктерін ауызша тарихнама негізінде түсіндіру (шежіре, генеалогиялық аңыздар); | ||
Дәстүрлі қазақ қоғамының әлеуметтік жіктелуінің ерекшеліктері |
10.2.2.5 қазақтардың әлеуметтік жіктелуіне тән ерекшеліктерді анықтау үшін "ақсүйек", "қарасүйек ", "хан", "сұлтан", "би", "батыр" ұғымдарын пайдалану; | ||
Қайталау | |||
3-тоқсан | |||
Мемлекет, соғыс және револю | Қазақстан территориясындағы ерте мемлекеттер | Қазақстан аумағындағы ерте мемлекеттердің саяси ұйымдасуы |
10.3.1.1 Қазақстандағы ерте көшпенділердегі мемлекеттілік белгілерін анықтау үшін "мемлекет", "билік ", "саяси ұйым" ұғымдарын пайдалану; |
Ұлы Дала көшпенділері | Түркі империясы - көшпенділер мемлекеттілігінің классикалық үлгісі. Түркі империясының мұрагерлері |
10.3.1.2 Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуыныңтарихи кезеңдерін түсіндіру; | |
Шыңғысхан империясы және оның мұрагерлері |
10.3.2.3 мемлекет құрылысындағы сабақтастықты анықтай отырып, Қазақстан аумағында ұлыс жүйесінің дамуын талдау; | ||
Қазақ хандығы - Орталық Азиядағы алғашқы ұлттық мемлекет | Ақ Орда - Қазақ хандығының негізі |
10.3.1.2 Қазақстанда мемлекеттіліктің қалыптасуының тарихи кезеңдерін түсіндіру; | |
Қазақ хандығы: мемлекеттің саяси институттары |
10.3.3.2 Қазақ хандығының құрылуын Қазақстан аумағындағы тарихи процестердің заңды нәтижесі ретінде тұжырымдау; | ||
Тәуелсіздікке жол және ұлттық мемлекеттілік | Мемлекеттік егемендікті қалпына келтіру жолындағы қазақ халқының күресі |
10.3.4.1 Қазақстанның мемлекеттік егемендігінен айрылуының себеп-салдарын анықтау; | |
Қазақ мемлекеттілігінің кеңестік түрі |
10.3.4.3 Қазақ мемлекеттілігінің кеңестік түрін түсіндіру үшін | ||
Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуы |
10.3.4.5 Ұлттық мемлекеттіліктің жаңғыртылуындағы Тұңғыш Президент Н.Ә. Назарбаевтың рөлін анықтау; | ||
Қайталау | |||
4-тоқсан | |||
Мәдениеттің дамуы | Қазақ халқының дәстүрлі мәдениеті - дала өркениетінің мұрасы | Қазақ халқының материалдық мәдениеті және қолданбалы қолөнері |
10.4.1.1 Қазақ халқының мәдени жетістіктерін сипаттау үшін |
Қазақтардың дәстүрлі дүниетанымы |
10.4.1.3 қазақ халқының дәстүрлі дүниетанымын анықтау үшін "әдет-ғұрып" "рәсім", "салт-дәстүр", "діл (менталитет)" ұғымдарын пайдалану; | ||
Тарихи және мәдени ескерткіштер |
10.4.1.5 дала өркениетінің белгілі тарихи және мәдени ескерткіштерін зерттеу; | ||
Қазақ халқының әдеби және музыкалық мұрасы |
10.4.1.7 Қазақ халқының мәдени мұрасындағы ауыз әдебиетінің маңызын анықтау; | ||
Кеңестік кезеңдегі Қазақстан мәдениеті | Кеңестік кезеңдегі мәдениет саласындағы жетістіктер мен қайшылықтар |
10.4.2.1 Кеңестік дәуірдегі Қазақстан мәдениеті саласындағы жаңа бағыттарды және жанрларды анықтау; | |
Ұлттық жаңғыру кезеңіндегі мәдениет | Мәдениеттің қазіргі кезеңдегі дамуы |
10.4.3.1 Қазақстан Республикасының мәдениет саласындағы жаңа бағыттарын және жанрларды сипаттау; | |
Қайталау | |||
11-сынып:
Бөлім | Тарау | Тақырып | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өркениет: даму ерекшелік | Қазақтардың тіршілікті қамтамасыз етудің дәстүрлі жүйесі | Қазақстанда көшпелі мал шаруашылығы және егіншіліктің дамуы |
11.1.1.1 Қазақстан халқының тіршілікті қамтамасыз ету жүйесінің қалыптасуына және дамуына табиғи-географиялық факторлардың әсерін зерттеу; |
Қолөнер мен кәсіптер | 11.1.3.4 этнографиялық материалдардың қазақтарда қолөнер мен кәсіптердің дамуын сипаттау | ||
Дала мен қала: өзара қарым-қатынас және өзара әсері | Қазақстан қала мәдениетінің дамуындағы Ұлы Жібек жолының рөлі |
11.1.2.1 картаны пайдаланып, Ұлы Жібек жолының Қазақстан аумағындағы бағыттары мен жолдарын зерттеу; | |
Экономикалық және мәдени өзара қарым-қатынас және өзара әсері |
11.1.2.3 сауда-экономикалық қарым-қатынастар жүйесінде көшпелі және отырықшы халықтың өзара қарым-қатынасын сипаттау; | ||
Қазақстанның қазіргі замандағы әлеуметтік- экономикалық дамуы | ХХ ғасырдағы Қазақстан экономикасының дамуы |
11.1.3.1 Қазақстанның экономикалық даму ерекшеліктерін талдау үшін "экономикалық жүйе", "дәстүрлі (аграрлы) экономика", "жоспарлы (социалистік) экономика" ұғымдарын пайдалану; | |
Қазақстан Республикасының экономикасының дамуы |
11.1.3.3 Қазақстан Республикасы экономикасының даму кезеңдерін талдау, олардың ерекшеліктерін анықтау; | ||
Қайталау | |||
2-тоқсан | |||
Саяси-құқық | Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасу тарихы | Қазақстан халқының моноэтникалық құрамының өзгеруі (XVIII ғасыр - XX ғасырдың басы) |
11.2.1.1 Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін "аграрлық саясат", "көші-қонсаясаты", "моноэтностыққұрам" ұғымдарын пайдалану; |
Кеңестік кезеңде Қазақстанда полиэтникалық қоғамның қалыптасуы |
11.2.1.3 Қазақстанның этникалық құрамының өзгеру үрдісін түсіндіру үшін "депортация", "арнайы қонысаударылған дар", "полиэтникалық қоғам", "ұлттық саясат", "интернационализм" ұғымдарын пайдалану; | ||
Қазақстан Республикасы | Қазақстан Республикасының көші-қон саясаты |
11.2.2.1 көші-қон саясатының ерекшеліктерін анықтау үшін "көші-қон", "эмиграция", "иммиграция", "репатриант", "диаспора", "ирридента" ұғымдарын пайдалану; | |
Ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделі | 11.2.2.3 мемлекеттік стратегияларды және бағдарламаларды зерттеу негізінде ұлтаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық үлгісін бағалау | ||
Қазақстанның саяси-әлеуметтік және мәдени өміріндегі Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлі | 11.2.2.4 Ұлттық бірлікті және қазақстандық бірегейлікті нығайтудағы Қазақстан халқы Ассамблеясының рөлін сипаттау | ||
Қайталау | |||
3-тоқсан | |||
Қоғам | Қазақстандағы әлеуметтік-саяси ойдың эволюциясы | Қоғамдық-саяси ойдың бастауы және дамуы |
11.3.1.1 Ежелгі және ортағасырлық Қазақстанның тарихи тұлғаларының қоғамдық-саяси идеяларын анықтау; |
Қазақ хандығы дәуіріндегі қоғамдық-саяси ойдың дамуы |
11.3.1.3 Қазақ хандығы дәуіріндегі тарихи тұлғалардың қоғамдық-саяси идеяларын анықтау; | ||
"Зарзаман" ағымы өкілдерінің идеологиялық құндылықтары |
11.3.1.4 Қазақ ұлттық мемлекеттілігінің тарихи тағдыры туралы "Зар-заман" өкілдерінің идеяларын түсіндіру; | ||
ХІХ ғасырдағы қазақ ағартушыларының қоғамдық-саяси көзқарастары |
11.3.1.5 XIX ғасырдағы қазақ ағартушыларының қоғамдық-саяси қызметін талдау; | ||
"Алаш" –қоғамдық ой және ұлттық идея | "Алаш" ұлттық идеясының тұжырымдамалық негіздері | 11.3.2.1 "Алаш" ұлттық идеясының тарихи негіздерін анықтау | |
"Алаш" қозғалысы және қазақ революционер-демократтарының саяси көзқарастары |
11.3.2.2 Қазақ мемлекеттілігінің даму жолдары туралы ұлттық зиялылардың қоғамдық-саяси көзқарастарын салыстыру; | ||
"Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясы - ХХІ ғасырдағы Қазақстан қоғамын біріктіруші негіз | "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негізі | 11.3.3.1 "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының тарихи негіздерін анықтау | |
Қазақстан қоғамының жалпыұлттық құндылықтары | 11.3.3.2 "Мәңгілік Ел – патриоттық актісін" және "Қазақстандық бірегейлікті және бірлікті нығайту және дамыту тұжырымдамасын" зерттеу негізінде мемлекеттің идеология саласындағы саясатын түсіндіру | ||
Қайталау | |||
4-тоқсан | |||
Білім мен ғылым | Ортағасырлық Қазақстанның ғылыми мұрасы | Ортағасырлық Қазақстандағы ғылымның дамуы | 11.4.1.1 ғылымның дамуына Қазақстан ортағасырлық ғалымдардың қосқан үлесін зерттеу |
XVIII-XX ғасырлардағы Қазақстандағы білім мен ғылымның дамуы | XVIII-ХХ ғасырдың басында Қазақстандағы зерттеулер | 11.4.2.1 XVIII-ХХ ғасырдың басындазерттеушілердің еңбектерін зерделеу негізінде Қазақстандағы ғылымды дамытуға қосқан үлесін бағалау | |
XIX - ХХ ғасырдың басында Қазақстандағы оқу орындарының қызметі |
11.4.2.2 XIX-ХХ ғасырдың басындағы Қазақстан аумағында оқу орындардың дамуындағы өзгерістер мен сабақтастықты анықтау; | ||
Кеңестік білім беру жүйесінің жетістіктері мен қайшылықтары |
11.4.2.4 Кеңестік білім беру жүйесінің даму ерекшеліктерін анықтау үшін "сауатсыздықты жою", "қызыл отау", "мұғалімдер институты", "мектептегі білім беру", "кәсіби білім беру", "жоғары оқу орындары" ұғымдарын пайдалану; | ||
Қазақ КСР Ғылым академиясы – КСРО-ның ірі ғылыми орталығы |
11.4.2.6 Кеңестік кезеңдегі ғылымның дамуына Қазақстанның көрнекті ғалымдарының қосқан үлесін бағалау; | ||
Бүгінгі таңдағы Қазақстандағы білім және ғылым жүйесі | Қазақстан Республикасы білімі мен ғылымы дамуының мәселелері мен болашағы |
11.4.3.1 Қазақстан Республикасының стратегиялары мен бағдарламаларын зерттеу негізінде білім және ғылым жүйесін жаңартудың алғышарттары мен маңызын талдау; | |
Қайталау | |||
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. Жалпы орта білім беру деңгейінде "Алгебра және анализ бастамалары" пәнін оқыту маңызды болып табылады, себебі оқушылардың функционалдық сауаттылығын қалыптастыру үшін неғұрлым тиімді әдістерді ұсынады және логикалық, абстрактілік, кеңістіктік, сыни ойлау қабілетін дамытуға ықпал етеді, шынайылықты танудың ғылыми әдістерін меңгереді, математиканың практикалық маңыздылығын жете түсінеді. Пайымдаулардағы қорытындыларды негіздеуде математикалық тілдің қолдану қажеттілігі оқушылардан математикалық терминологияны, логикалық конструкциялар мен таңбаларды еркін пайдалануын талап етеді, адамның жалпы мәдениетін қалыптастыруға ықпал етеді.
3. Мақсаты: практикалық іс-әрекетте қолдануға, басқа пәндерді игеруге, білім алуды жалғастыруға қажетті математикалық білімді оқушылардың меңгеруі; жалпы адами құндылықтар және ұлттық мәдениеттің озық салт-дәстүрлер негізінде оқушылардың зияткерлігін дамыту.
4. Міндеттері:
Бағдарламаның "Алгебра", "Статистика және ықтималдықтар теориясы", "Математикалық модельдеу және анализ" бөлімдері бойынша математикалық білім, білік және дағдыларын әрі қарай қалыптастыру мен дамытуға жағдай жасау;
математикалық тіл мен негізгі математикалық заңдарды қолдану дағдыларын дамытуға ықпал ету;
әртүрлі мәнмәтіндегі есептерді шешуде санды қатынастар мен кеңістіктік формаларды оқып білуге жәрдем беру;
нақты процестерді сипаттайтын математикалық модельдерді құру және интерпретациялау дағдыларын дамыту;
әртүрлі теориялық облыстар мен практикалық іс-әрекеттерде зерттеулер және есептер шешу үшін математикалық әдістерді қолданудың дағдыларын дамыту;
логикалық және сын тұрғысынан ойлау, шығармашылық қабілеттерін дамыту;
коммуникативтік, әртүрлі дереккөздерден ақпаратты іздеу және қолдану дағдыларын дамыту;
өздігінен, топта жұмыс істеуге қажетті тәуелсіздік, жауапкершілік, бастамашылдық, табандылық пен толеранттылық сияқты тұлғалық қасиеттерді дамыту;
қоғамның ілгерілеуі үшін математиканың маңыздылығын түсінуін қамтамасыз ету;
математиканы оқыту процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану дағдыларын дамыту.
2-тарау. "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
5. "Алгебра және анализ бастамалары" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
10-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат;
11-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында – 102 сағат.
6. 10-сыныпқа арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 7-9-сыныптардағы алгебра курсын қайталау;
2) "Функция, оның қасиеттері және графигі". Функция және оның берілу тәсілдері. Функциялардың графиктерін түрлендіру. Функцияның қасиеттері. Күрделі және кері функция ұғымдары;
3) "Тригонометриялық функциялар". Тригонометриялық функциялар, олардың қасиеттері мен графиктері. Тригонометриялық функциялардың графиктерін түрлендірулер көмегімен салу;
4) "Кері тригонометриялық функциялар". Арксинус, арккосинус, арктангенс, арккотангенс. Кері тригонометриялық функциялар, олардың қасиеттері мен графиктері;
5) "Тригонометриялық теңдеулер". Қарапайым тригонометриялық теңдеулер. Тригонометриялық теңдеулер және олардың жүйелерін шешу әдістері;
6) "Тригонометриялық теңсіздіктер". Тригонометриялық теңсіздіктерді шешу;
7) "Ықтималдық". Комбинаторика элементтері және оларды оқиғалардың ықтималдықтарын табуда қолданылуы. Жуықтап есептеулер үшін Ньютон биномы (натурал көрсеткішті). Оқиға ықтималдығы және оның қасиеттері. Шартты ықтималдық. Ықтималдықтарды қосу және көбейту ережелері;
8) "Функцияның шегі және үзіліссіздігі". Функцияның нүктедегі және шексіздіктегі шегі. Функция графигінің асимптоталары. Сан тізбегінің шегі. Функцияның нүктедегі және жиындағы үзіліссіздігі. Шектерді табу;
9) "Туынды". Туындының анықтамасы. Функция дифференциалы ұғымы. Туынды табу ережелері. Күрделі функция туындысы. Тригонометриялық функциялардың туындылары. Туындының физикалық және геометриялық мағынасы. Функция графигіне жүргізілген жанаманың теңдеуі;
10) "Туындының қолданылуы". Функцияның өсу және кему белгілері. Функцияның кризистік нүктелері мен экстремум нүктелері. Туындының көмегімен функцияны зерттеу және графигін салу. Функцияның кесіндідегі ең үлкен және ең кіші мәндері;
11) "Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары". Кездейсоқ шамалар. Дискретті кездейсоқ шамалар. Үзіліссіз кездейсоқ шама ұғымы. Дискретті кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамалары. Дискретті кездейсоқ шамалардың үлестірім түрлері;
12) 10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау.
7. 11-сыныпқа арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 10-сыныптағы математика курсын қайталау;
2) "Алғашқы функция және интеграл". Алғашқы функция және анықталмаған интеграл. Анықталмаған интеграл қасиеттері. Қисықсызықты трапеция және оның ауданы. Анықталған интеграл. Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы;
3)"Математикалық статистика элементтері". Бас жиын және таңдама. Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар. Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларын таңдамалар бойынша бағалау;
4) "Дәрежелер және түбірлер. Дәрежелік функция". n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері. Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру. Иррационал өрнектерді түрлендіру. Дәрежелік функция, оның қасиеттері және графигі. Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен алғашқы функциясы;
5) "Иррационал теңдеулер мен теңсіздіктер". Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері. Иррационал теңсіздіктер;
6) "Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар". Көрсеткіштік функция, оның қасиеттері және графигі. Санның логарифмі және оның қасиеттері. Логарифмдік функция, оның қасиеттері және графигі. Көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралы. Логарифмдік функцияның туындысы;
7) "Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер". Көрсеткіштік теңдеулер және олардың жүйелері. Көрсеткіштік теңсіздіктер. Логарифмдік теңдеулер және олардың жүйелері. Логарифмдік теңсіздіктер;
8) 10-11-сыныптардағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау.
8. Оқу пәнінің мазмұны төрт бөлімді қамтиды: "Алгебра", "Статистика және ықтималдықтар теориясы", "Математикалық модельдеу және анализ".
9. "Алгебра" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Алгебралық өрнектер және оларды түрлендіру;
2) Теңдеулер және теңсіздіктер, олардың жүйелері және жиынтықтары;
3) Тригонометрия.
10. "Статистика және ықтималдықтар теориясы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Комбинаторика негіздері;
2) Ықтималдықтар теориясының негіздері;
3) Статистика және деректерді талдау.
11. "Математикалық модельдеу және анализ" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Математикалық анализ бастамалары;
2) Математикалық тіл және математикалық модель;
3) Математикалық модельдеудің көмегімен есептер шығару.
3 тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
12. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
13. Білім алушыларға қойылатын талаптар:
1-бөлім. "Алгебра" | ||||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып | ||
1. Алгебралық өрнектер және түрлендірулер | 10.1.1. | 11.1.1. | ||
11.1.1.1 - n-ші дәрежелі түбір және n-ші дәрежелі арифметикалық түбір анықтамасын білу; | ||||
2. Теңдеулер және теңсіздіктер, олардың жүйелері және жиынтықтары | 10.1.2. | 11.1.2. | ||
; |
11.1.2.1 - иррационал теңдеудің анықтамасын білу, оның мүмкін мәндер жиынын анықтай алу; | |||
3.Тригонометрия | 10.1.3. | 11.1.3. | ||
10.1.3.1 - тригонометриялық функциялар анықтамаларын, қасиеттерін білу және олардың графиктерін сала білу; | ||||
2-бөлім. "Статистика және ықтималдықтар теориясы" | ||||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып | ||
1. Комбинаторика негіздері | 10.2.1. | 11.2.1. | ||
10.2.1.1 – қайталанатын "алмастырулар", "орналастырулар", "терулер" ұғымдарын ажырата білу; | ||||
2. Ықтималдықтар теориясының негіздері | 10.2.2. | 11.2.2. | ||
10.2.2.1 - кездейсоқ оқиға ұғымын, кездейсоқ оқиға түрлерін білу және оларға мысалдар келтіру; | ||||
3. Статистика және деректерді талдау | 10.2.3. | 11.2.3. | ||
11.2.3.1 - дискретті және интервалдық вариациялық қатарларды құрастыру үшін таңдаманы өңдеу; | ||||
3-бөлім. "Математикалық модельдеу мен анализ" | ||||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып | ||
1. Математикалық анализ бастамалары | 10.3.1. | 11.3.1. | ||
10.3.1.1 - функция анықтамасын және берілу тәсілдерін білу; |
11.3.1.1 - алғашқы функция және анықталмаған интеграл анықтамаларын білу;
білу және оларды есептер шығаруда қолдану; 11.3.1.4 - қисықсызықты трапецияның анықтамасын білу және оның ауданын табу үшін Ньютон – Лейбниц формуласын қолдану; 11.3.1.5 - анықталған интеграл ұғымын білу, анықталған интегралды есептей білу; 11.3.1.6 - берілген сызықтармен шектелген жазық фигураның ауданын есептеу; 11.3.1.7 - айналу денесінің көлемін анықталған интеграл көмегімен есептеу формуласын білу және қолдану; 11.3.1.8 - нақты көрсеткішті дәрежелік функция анықтамасын білу; дәреже көрсеткішіне тәуелді дәрежелік функция графигін салу; 11.3.1.9 - дәрежелік функция қасиеттерін білу; 11.3.1.10 - нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысын табу ережелерін білу және қолдану; 11.3.1.11 - нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның интегралын табу ережесін білу; 11.3.1.12 көрсеткіштік функцияның анықтамасын білу және оның графигін салу; 11.3.1.13 көрсеткіштік функция қасиеттерін есептер шығаруда қолдану; 11.3.1.14 сан логарифмі, ондық және натурал логарифмдер анықтамаларын білу; 11.3.1.15 логарифм қасиеттерін білу және оны логарифмдік өрнектерді түрлендіруде қолдану; 11.3.1.16 логарифмдік функцияның анықтамасын біл; 11.3.1.17 логарифмдік функция қасиеттерін білу және қолдану; 11.3.1.18 көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралын табу; 11.3.1.19 логарифмдік функцияның туындысын табу; | |||
2. Математикалық тіл және математикалық модель | 10.3.2. | 11.3.2. | ||
10.3.2.1 - туындының геометриялық мағынасын білу; |
11.3.2.1 - анықталған интегралды жұмыс пен арақашықтықты есептеуге берілген физикалық есептерді шығару үшін қолдану; | |||
3. Математикалық модельдеудің көмегімен есеп шығару | 10.3.3. | 11.3.3. | ||
10.3.3.1 - туындының физикалық мағынасына сүйене отырып, қолданбалы есептер шығару; | ||||
14. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
15. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған жаратылыстану-математикалық бағыттағы "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар
10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
7-9-сыныптардағы алгебра курсын қайталау | ||
Функция, оның қасиеттері және графигі | Функция және оның берілу тәсілдері. Функциялардың графиктерін түрлендіру |
10.3.1.1 - функция анықтамасын және берілу тәсілдерін білу; |
Функцияның қасиеттері |
10.3.1.3 - функция қасиеттерін анықтай алу; | |
Күрделі және кері функция ұғымдары |
10.3.1.5 - кері функцияның анықтамасын білу және берілген функцияға кері функцияны табу және өзара кері функциялар графиктерінің орналасу қасиетін білу; | |
Тригонометриялық функциялар | Тригонометриялық функциялар, олардың қасиеттері мен графиктері | 10.1.3.1 - тригонометриялық функциялар анықтамаларын, қасиеттерін білу және олардың графиктерін сала білу; |
Тригонометриялық функциялардың графиктерін түрлендірулер көмегімен салу | 10.1.3.2 - тригонометриялық функциялардың графиктерін түрлендірулер көмегімен сала білу; | |
Кері тригонометриялық функциялар | Арксинус, арккосинус, арктангенс және арккотангенс | 10.1.3.3 - арксинус, арккосинус, арктангенс, арккотангенс анықтамаларын білу және олардың мәндерін таба білу; |
Кері тригонометриялық функциялар, олардың қасиеттері мен графиктері | 10.1.3.4 - кері тригонометриялық функциялардың анықтамалары мен қасиеттерін білу; | |
2-тоқсан | ||
Тригонометриялық теңдеулер | Қарапайым тригонометриялық теңдеулер | 10.1.3.5 - қарапайым тригонометриялық теңдеулерді шеше алу; |
Тригонометриялық теңдеулер және олардың жүйелерін шешу әдістері |
10.1.3.6 - тригонометриялық теңдеулерді көбейткіштерге жіктеу арқылы шешу; | |
Тригонометриялық теңсіздіктер | Тригонометриялық теңсіздіктерді шешу |
10.1.3.14 - қарапайым тригонометриялық теңсіздіктерді шеше алу; |
Ықтималдық | Комбинаторика элементтері және оларды оқиғалардың ықтималдықтарын табуда қолданылуы. Жуықтап есептеулер үшін Ньютон биномы |
10.2.1.1 - қайталанптын "алмастырулар", "орналастырулар", "терулер" ұғымдарын ажырата білу; |
Оқиға ықтималдығы және оның қасиеттері |
10.2.2.1 - кездейсоқ оқиға ұғымын, кездейсоқ оқиға түрлерін білу және оларға мысалдар келтіру; | |
Шартты ықтималдық. Ықтималдықтарды қосу және көбейту ережелері |
10.3.2.3 - ықтималдықтарды қосу ережелерін түсіну және қолдану | |
3-тоқсан | ||
Функцияның шегі және үзіліссіздігі | Функцияның нүктедегі және шексіздіктегі шегі |
10.3.1.7 - функцияның нүктедегі шегінің анықтамасын білу және оны есептеу; |
Функция графигінің асимптоталары | 10.3.1.9 - функция графигіне жүргізілген асимптотаның анықтамасын білу және асимптоталардың теңдеулерін құра білу; | |
Сан тізбегінің шегі | 10.3.1.10 - функцияның шексіздіктегі шегінің қасиеттерін қолданып сан тізбектерінің шектерін табу; | |
Функцияның нүктедегі және жиындағы үзіліссіздігі |
10.3.1.11 - функцияның нүктедегі үзіліссіздігінің және функцияның жиындағы үзіліссіздігінің анықтамаларын білу; | |
Туынды | Туындының анықтамасы |
10.3.1.13 - аргумент өсімшесі мен функция өсімшесінің анықтамаларын білу; |
Функция дифференциалы ұғымы |
10.3.1.16 - функция дифференциалы анықтамасын және дифференциалдың геометриялық мағынасын білу; | |
Туынды табу ережелері | 10.3.1.18 - дифференциалдаудың ережелерін білу және қолдану; | |
Күрделі функция туындысы | 10.3.1.19 - күрделі функцияның туындысын табу; | |
Тригонометриялық функциялардың туындылары | 10.3.1.20 - тригонометриялық функциялардың туындыларын табу; | |
Туындының физикалық және геометриялық мағынасы |
10.3.2.1 - туындының геометриялық мағынасын білу; | |
Функция графигіне жүргізілген жанаманың теңдеуі | 10.3.1.21 - берілген нүктеде функция графигіне жүргізілген жанама теңдеуін құру; | |
4-тоқсан | ||
Туындының қолданылуы | Функцияның өсу және кему белгілері |
10.3.1.22 - функцияның аралықта өсуінің (кемуінің) қажетті және жеткілікті шартын білу; |
Функцияның кризистік нүктелері мен экстремум нүктелері |
10.3.1.24 - функцияның кризистік нүктелерінің және экстремум нүктелерінің анықтамаларын, функция экстремумының бар болу шартын білу; | |
Туындының көмегімен функцияны зерттеу және графигін салу. | 10.3.1.26 - туындының көмегімен функцияның қасиеттерін зерттеу және оның графигін салу; | |
Функцияның кесіндідегі ең үлкен және ең кіші мәндері | 10.3.1.27 - функцияның кесіндідегі ең үлкен және ең кіші мәндерін табу; 10.3.3.3 - функцияның ең үлкен (ең кіші) мәндерін табуға байланысты қолданбалы есептер шығару; | |
Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары | Кездейсоқ шамалар | 10.2.2.5 - кездейсоқ шаманың не екенін түсіну және кездейсоқ шамаларға мысалдар келтіру; |
Дискретті кездейсоқ шамалар |
10.3.2.6 - дискретті және үзіліссіз кездейсоқ шамалардың анықтамаларын білу және оларды ажырата алу; | |
Үзіліссіз кездейсоқ шама ұғымы | 10.3.2.8 - дискретті кездейсоқ шаманың математикалық күтімі ұғымын және оның қасиеттерін білу; | |
Дискретті кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамалары |
10.3.2.9 - дискретті кездейсоқ шаманың математикалық күтімін есептеу; | |
10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау | ||
11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау | ||
Алғашқы функция және интеграл | Алғашқы функция және анықталмаған интеграл. Анықталмаған интеграл қасиеттері |
11.3.1.1 - алғашқы функция және анықталмаған интеграл анықтамаларын білу;
білу және оларды есептер шығаруда қолдану; |
Қисықсызықты трапеция және оның ауданы. Анықталған интеграл. | 11.3.1.4 - қисықсызықты трапецияның анықтамасын білу және оның ауданын табу үшін Ньютон – Лейбниц формуласын қолдану; | |
Анықталған интегралдың геометриялық және физикалық есептерді шығаруда қолданылуы |
11.3.1.5 - анықталған интеграл ұғымын білу, анықталған интегралды есептей білу; | |
Математикалық статистика элементтері | Бас жиын және таңдама | 11.3.2.2 - математикалық статистиканың негізгі терминдерін білу және түсіну; |
Дискретті және интервалды вариациялық қатарлар | 11.2.3.1 - дискретті және аралық вариациялық қатарларды құрастыру үшін таңдаманы өңдеу; | |
Кездейсоқ шаманың сандық сипаттамаларын таңдамалар бойынша бағалау |
11.2.3.2 - берілген шартқа сәйкес вариациялық қатарлардың деректерін талдау; | |
2-тоқсан | ||
Дәрежелер мен түбірлер. Дәрежелік функция | n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері |
11.1.1.1 - n-ші дәрежелі түбір және n-ші дәрежелі арифметикалық түбір анықтамасын білу; |
Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру. |
11.1.1.3 - рационал көрсеткішті дәреже анықтамасын және қасиеттерін білу; | |
Иррационал өрнектерді түрлендіру. | 11.1.1.5 - иррационал өрнектерді түрлендіру үшін n-ші дәрежелі түбір қасиеттерін қолдану; | |
Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі |
11.1.1.8 - нақты көрсеткішті дәрежелік функция анықтамасын білу; дәреже көрсеткішіне тәуелді дәрежелік функция графигін салу; | |
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы |
11.2.1.10 - нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысын табу ережелерін білу және қолдану; | |
3-тоқсан | ||
Иррационал теңдеулер мен теңсіздіктер | Иррационал теңдеулер мен олардың жүйелері |
11.1.2.1 - иррационал теңдеудің анықтамасын білу, оның мүмкін мәндер жиынын анықтай алу; |
Иррационал теңсіздіктер | 11.1.2.5 - иррационал теңсіздіктерді шеше алу; | |
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар | Көрсеткіштік функция, оның қасиеттері және графигі |
11.3.1.12 көрсеткіштік функция анықтамасын білу және оның графигін салу; |
Сан логарифмі және оның қасиеттері |
11.3.1.14 сан логарифмі, ондық және натурал логарифмдер анықтамаларын білу; | |
Логарифмдік функция, оның қасиеттері және графигі |
11.3.1.16 логарифмдік функцияның анықтамасын білу және оның графигін салу; | |
Көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралы | 11.3.1.18 көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралын табу; | |
Логарифмдік функцияның туындысы | 11.3.1.19 логарифмдік функцияның туындысын табу; | |
Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер | Көрсеткіштік теңдеулер және олардың жүйелері |
11.1.2.6 - көрсеткіштік теңдеулерді шешу әдістерін білу және қолдану; |
Көрсеткіштік теңсіздіктер | 11.1.2.8 - көрсеткіштік теңсіздіктер мен олардың жүйелерін шеше білу; | |
4-тоқсан | ||
Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер | Логарифмдік теңдеулер және олардың жүйелері |
11.1.2.9 - логарифмдік теңдеулерді шешу әдістерін білу және қолдану; |
Логарифмдік теңсіздіктер | 11.2.2.11 - логарифмдік теңсіздіктер мен олардың жүйелерін шеше білу; | |
10-11-сыныптардағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау | ||
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11-сыныптары үшін "Физика" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669) сәйкес әзірленген.
2. 10-11-сыныптардағы физика курсын оқу мақсаты - білім алушылардың ғылыми дүиетанымдық негіздерін, әлемнің жаратылыстанымдық-ғылыми бейнесін тұтастай қабылдауын, өмірде маңызды практикалық мәселелерді шешуде табиғат құбылыстарын бақылау, жазу, талдау қабілеттерін қалыптастыру.
3. Мақсатқа сәйкес оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) білім алушылардың әлемнің заманауи физикалық бейнесінің негізінде жатқан заңдылықтар мен принциптер туралы іргелі білімді, табиғатты танудың ғылыми әдістерді меңгеруіне ықпал ету;
2) білім алушылардың интеллектуалдық, ақпараттық, коммуникативтік және рефлективтік мәдениетін дамытуға, физикалық экспериментті және зерттеу жұмыстарын орындау дағдыларын қалыптастыру;
3) оқу және зерттеу қызметіне жауапкершілікпен қарауға тәрбиелеу;
4) меңгерген дағдыларды табиғат ресурстарын пайдалану мен қоршаған ортаны қорғауда, қоғам мен адам өмірінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуде қолдану.
2-тарау. "Физика" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Физика" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
10-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты;
11-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
5. Оқу пәнінің мазмұны 10 бөлімді қамтиды:
механика;
жылу физикасы;
электр және магнетизм;
электромагниттік тербелістер;
электромагниттік толқындар;
оптика;
салыстырмалы теорияның элементтері;
кванттық физика;
нанотехнология және наноматериалдар;
космология.
6. "Механика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
кинематика;
динамика;
статика;
сақталу заңдары;
сұйықтар мен газдардың механикасы.
7. "Жылу физикасы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
молекулалы-кинетикалық теория негіздері;
газ заңдары;
термодинамика негіздері;
сұйық және қатты денелер.
8. "Электр және магнетизм" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
электростатика;
тұрақты ток;
әртүрлі ортадағы электр тогы;
магнит өрісі;
электромагниттік индукция.
9. "Электромагниттік тербелістер" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) механикалық тербелістер;
2) электромагниттік тербелістер;
3) айнымалы ток.
10. "Электромагниттік толқындар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) толқындық қозғалыс;
2) электромагниттік толқындар.
11. "Оптика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) толқындық оптика;
2) геометриялық оптика.
12. "Салыстырмалы теорияның элементтері" бөлімі "Салыстырмалы теорияның элементтері" бөлімшесінен тұрады.
13. "Кванттық физика" бөлімі келесі бөлімшесінен тұрады:
1) атомдық және кванттық физика;
2) атом ядросының физикасы.
14. "Нанотехнология және наноматериалдар" бөлімі "Нанотехнология және наноматериалдар" бөлімшесінен тұрады.
15. "Космология" бөлімі "Космология" бөлімшесінен тұрады.
16. Оқу пәнінің 10-сыныптағы базалық білім мазмұны:
1) "Кинематика". Қазіргі замандағы физиканың рөлі. Физикалық өлшеулер; физикалық шамалардың қателіктері; өлшеулер нәтижесін өңдеу;
Теңүдемелі қозғалыс кинематикасының негізгі теңдеулері мен ұғымдары; инвариантты және салыстырмалы физикалық шамалар; Галилейдің салыстырмалылық принципі; қисық сызықты қозғалыс кинематикасы; көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы.
№1 Зертханалық жұмыс: көлбеу жазықтық бойымен қозғалатын дененің үдеуін анықтау;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
2) "Динамика". Күштер; күштерді қосу; Ньютон заңдары; бүкіл әлемдік тартылыс заңы; абсолют қатты дененің инерция моменті; импульс моменті; импульс моментінің сақталу заңы және оның кеңістік қасиеттерімен байланысы; айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуі;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
3) "Статика". Массалар центрі; тепе-теңдік түрлері.
№ 2 Зертханалық жұмыс: бір-біріне бұрыш жасай бағытталған күштерді қосу;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
4) "Сақталу заңдары". Механикадағы импульс пен энергияның сақталу заңдары және олардың кеңістік пен уақыттың қасиеттерімен байланысы;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
5) "Сұйықтар мен газдардың механикасы". Гидродинамика. Сұйықтар мен газдардың ламинарлық және турбуленнтік ағыстары; Үзіліссіздік теңдеуі. Бернулли теңдеуі. Көтергіш күш; Тұтқыр сұйықтың қозғалысы. Стокс формуласы. Денелерді қапталдай ағуы;
№3 Зертханалық жұмыс: тұтқыр сұйықта қозғалатын кішкентай шардың жылдамдығының оның радиусынан тәуелділігін зерттеу;
6) "Газдардың молекулалық- кинетикалық теория негiздерi". Газдардың молекулалық кинетикалық теориясының негiзгi қағидалары және оның тәжiрибелiк дәлелдемелерi; термодинамикалық жүйелер және термодинамикалық параметрлер; тепе-теңдік және тепе-теңдік емес күйдегі термодинамикалық жүйе; температура - зат бөлшектерінің жылулық қозғалысының орташа кинетикалық энергиясының өлшемі; идеал газ; газдардың молекулалық-кинетикалық теориясының негiзгi теңдеуi;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
7) "Газ заңдары". Идеал газ күйінің теңдеуі; изопроцестер; изопроцесстер графиктері; Дальтон заңы;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару; молекулалық физиканың заңын компьютерлік модельдеу.
8) "Термодинамика негiздерi". Идеал газдың ішкі энергиясы; термодинамикалық жұмыс; жылу мөлшері; жылусыйымдылық; термодинамиканың бiрiншi заңы; термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерге қолдану; адиабаталық процесс, Пуассон теңдеуі; қайтымды және қайтымсыз процестер; энтропия; термодинамиканың екiншi заңы; айналмалы үдерістер және оның пайдалы әсер коэффициенті; Карно циклі;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
9) "Сұйық және қатты денелер". Қаныққан және қанықпаған бу; ауаның ылғалдылығы; фазалық диаграммалар; үштік нүкте; заттың кризистiк күйi; сұйықтың беткi қабатының қасиеттерi; жұғу, қылтүтіктік құбылыстар; кристалл және аморф денелер; қатты денелердің механикалық қасиеттері;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
10) "Электростатика". Электр заряды; зарядтың беттік және көлемдік тығыздығы; зарядтың сақталу заңы; Кулон заңы; электр өрісі; біртекті және біртекті емес электр өрісі; электр өрісінің кернеулігі; электр өрісінің суперпозиция принципі; электр өрісінің кернеулік векторының ағыны; Гаусс теоремасы; зарядтың орын ауыстыруы кезіндегі электр өрісінің жұмысы; потенциал; электр өрісінің потенциалдар айырымы; эквипотенциал беттер; біртекті электр өрісі үшін кернеулік пен потенциалдар айырымы арасындағы байланыс; электр өрісіндегі өткізгіштер мен диэлектриктер; электрсыйымдылығы; конденсаторлар; конденсаторларды жалғау; электр өрісінің энергиясы;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
11) "Тұрақты ток". Электр тогы; тізбек бөлігіне арналған Ом заңы; өткізгіштерді аралас жалғау; ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісі; толық тізбек үшін Ом заңы; Кирхгоф заңдары; электр тогының жұмысы мен қуаты; Джоуль –Ленц заңы; ток көзінің пайдалы әсер коэффициенті;
№4 Зертханалық жұмыс: өткізгіштерді аралас жалғауды оқып үйрену;
№5 Зертханалық жұмыс: ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісін анықтау;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
12) "Әртүрлі ортадағы электр тогы". Металдардағы электр тогы; асқын өткiзгiштiк; жартылай өткiзгiштердегi электр тогы; жартылайөткізгішті құралдар; электролит ерiтiндiлерiндегi және балқыламалардағы электр тогы; электролиз заңы; газдардағы электр тогы; вакуумдегi электр тогы; электронды-сәулелік түтікше;
№ 6 Зертханалық жұмыс: шамның қыл сымының, резистордың және жартылай өткізгішті диодтың вольт-амперлік сипаттамасы;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
13) "Магнит өрісі". Магнит өрісі; тогы бар өткізгіштің өзара әрекеттесуі, Ампер тәжірибелері; бұрғы ережесі; Ампер күші, сол қолы ережесі; Лоренц күші; магнит өрісіндегі зарядталған бөлшектердің қозғалысы; заттың магниттік қасиеттері; кюри температуры;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
14) "Электромагниттiк индукция". Ампер күшінің жұмысы; магнит ағыны; электромагниттiк индукция құбылысы; электромагниттiк индукция заңы; Ленц ережесі; өздік индукция; индуктивтілік; магнит өрісінің энергиясы; электр қозғалтқыш және тұрақты токтың электр генераторы.
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
17. Оқу пәнінің 11-сыныптағы базалық білім мазмұны:
1) "Механикалық тербелістер". Гармоникалық тербелістердің теңдеулері мен графиктері.
2) Электромагниттік тербелістер". Еркін және еріксіз электромагниттік тербелістер; механикалық тербелістер мен электромагниттік тербелістер арасындағы ұқсастық.
Практикалық жұмыстар: мазмұндық есептерді шығару; электромагниттік тербелістерді компьютерлік модельдеу; тербелмелі контурдың әртүрлі параметрлері үшін электрлік тербелістер кезіндегі кернеудің және ток күшінің, электр және магнит энергиясының уақытқа тәуелділігін компьютерлік модельдеу.
3) "Айнымалы ток". Айнымалы ток генераторы; еріксіз электромагниттік тербелістер; айнымалы ток; айнымалы ток тізбегінде активті және реактивті кедергі; активті және реактивті кедергілерден тұратын айнымалы токтың тізбектелген электр тізбегі үшін Ом заңы; айнымалы ток тізбегіндегі қуат; электр тізбегіндегі кернеу резонансы; Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану;
Практикалық жұмыстар: сапалық және мәтінді есептер шығару.
4) "Толқындық қозғалыс". Серпімді механикалық толқындар; бойлық және тұрғын толқындардың теңдеуі; механикалық толқындардың таралуы; механикалық толқындардың интерференциясы; Гюйгенс принципі; механикалық толқындардың дифракциясы;
№ 1 Зертханалық жұмыс: Ауадағы дыбыстың жылдамдығын анықтау.
"Электромагниттік толқындар".
5) Электромагниттік толқындардың жұтылуы мен шығарылу; радиобайланыс; детекторлы радиоқабылдағыш; аналогты-сандық түрлендірулер; байланыс арналары; байланыс құралдары;
Практикалық жұмыстар: эксперименттік есептерді шығару; электромагниттiк толқындарды компьютерлік модельдеу және олардың қасиеттерін зерделеу.
6) "Толқындық оптика". Жарықтың электромагниттік табиғаты; жарықтың жылдамдығы; жарықтың дисперсиясы; жарықтың интерференциясы; жарықтың дифракциясы; дифракциялық торлар; жарықтың поляризациясы;
№ 2 Зертханалық жұмыс: жарықтың интерференциясын, дифракциясын және поляризациясын бақылау;
7) "Геометриялық оптика". Гюйгенс принципі; жарықтың шағылу заңы; жазық және сфералық айналар; жарықтың сыну заңы; толық ішкі шағылу; линзалар жүйесінде кескін салу; жұқа линза формуласы; оптикалық құралдар;
№ 3 Зертханалық жұмыс: шынының сыну көрсеткішін анықтау;
Практикалық жұмыстар: сапалық және сандық есептер шығару; ойыс айнаға түскен және шағылған стандартты сәулелердің жүрісі; жинағыш және шашыратқыш линзадағы негізгі сәулелердің жүрісі; көз бен фотоаппараттың оптикалық жүйелерін салыстыру.
8) "Салыстырмалы теорияның элементтері".
Салыстырмалы теорияның постулаттары; Лоренц түрлендірулері; энергия; релятивистік динамикадағы импульс және масса; материалдық дене үшін энергия мен массаның байланыс заңы;
9) "Атомдық және кванттық физика".
Сәулеленудің түрлері; спектрлер; спектрлік құралдар; спектрлік анализ; инфракызыл және ультракүлгін сәулелену; рентген сәулелері; жылулық сәулелену; Стефан –Больцман және Винн заңдары; ультракүлгін апаты; Планк формуласы; фотондар; фотоэффект; электромагниттік сәулелену шкаласы фотоэффектіні қолдану; жарық қысымы; жарықтың химиялық әсері; рентгендік сәулелену; жарықтың корпускулярлық-толқындық табиғатының біртұтастығы; альфа бөлшектің шашырауы бойынша Резерфорд тәжірибесі; Бор постулаттары; Франк және Герц тәжірибелері; сызықты емес оптика туралы түсінік; лазерлер; бөлшектің толқындық қасиеттері; Бор теориясының қиыншылығы; де Бройль толқындары;
№ 4 Зертханалық жұмыс: сәулеленудің тұтас және сызықтық спектрлерін бақылау;
10) "Атом ядросның физикасы". Табиғи радиоактивтілік; радиоактивті ыдырау заңы; атомдық ядро; ядроның нуклондық моделі; изотоптар; ядродағы нуклондардың байланыс энергиясы; ядролық реакциялар; жасанды радиоактивтілік; ауыр ядролардық бөлінуі; тізбекті ядролық реакция; сындық масса; радиоактивті сәулелердің биологиялық әсері; радиациядан қорғану; ядролық реактор; ядролық энергетика; термоядролық реакциялар;
№ 5 Зертханалық жұмыс: дайын сурет бойынша зарядталған бөлшектердің тректерін оқып үйрену;
11) "Нанотехнология және наноматериалдар".
Нанотехнологияның негізгі жетістіктері, өзекті мәселелер және даму кезеңдері; наноматериалдар.
12) "Космология".
Жұлдыздар әлемі; жұлдызға дейінгі қашықтық; айнымалы жұлдыздар; Күн-Жер байланыстары; жұлдыздардың планеталық жүйелері; Жер топтарындағы планеталар және гигант-планеталар; Күн жүйесіндегі кіші денелер; біздің Галактика; басқа Галактикалардың ашылуы; квазарлар; Үлкен жарылыс теориясы; қызыл ығысу және Галактикаға дейінгі қашықтықты анықтау; Әлемнің ұлғаюы; Әлемнің эволюциясының негізгі кезеңдері; әлемнің моделдері; өмір және Әлем туралы ойлар; адамзаттың космостық болашағы және космосты игеру.
3-тарау. Оқу мақсаттарының жүйесі
18. Бағдарламада "оқу мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" – сынып, "2.1" – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" – оқу мақсатының реттік саны.
19. Білім алушылар білуі тиіс:
Бөлімшелер | 10-сынып | 11-сынып |
1.1 Кинематика | 10.1.1.1 - қазіргі заманғы физиканың рөлі туралы пікірін айту және өз пікірін дәлелдеу | |
10.1.1.2 - жүйелік және кездейсоқ қателіктерді ажырата білу | ||
10.1.1.3 - тәуелсіз, тәуелді және тұрақты физикалық шамаларды анықтау | ||
10.1.1.4 - физикалық шамалардың өлшеу дәлдігін ескере отырып, эксперименттік зерттеудің соңғы нәтижесін жазу | ||
10.1.1.5 - жылдамдықтың уақытқа тәуелділігі графигін пайдалана отырып, теңүдемелі қозғалыс кезіндегі орын ауыстыру формуласын қорытып шығару | ||
10.1.1.6 - сандық және графиктік есептерді шығаруда кинематика теңдеулерін қолдану | ||
10.1.1.7- инварианты және салыстырмалы физикалық шамаларды ажырату | ||
10.1.1.8 - жылдамдықтарды қосу мен орын ауыстыруды қосудың классикалық заңын есеп шығаруда қолдану | ||
10.1.1.9 - қисықсызықты қозғалыс кезіндегі траекторияның қисықтық радиусын, дененің тангенциалды, центрге тартқыш және толық үдеуін анықтау | ||
10.1.1.10 - көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы кезіндегі кинематикалық шамаларын анықтау | ||
1.2 Динамика | 10.1.2.1 - бірнеше күштің әрекетінен болатын дененің қозғалысына есеп шығарудың алгоритмдерін құру | |
10.1.2.2 - инертті масса мен гравитациялық массаның физикалық мағынасын түсіндіру | ||
10.1.2.3 - материалдық нүктенің гравитациялық өріс кернеулігі мен потенциалының қашықтыққа тәуелділік графигін түсіндіру | ||
10.1.2.4 - бүкіл әлемдік тартылыс заңын есептер шығаруда қолдану | ||
10.1.2.5 - материалдық дененің инерция моментін есептеу үшін Штейнер теоремасын қолдану | ||
10.1.2.6 - айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуін есеп шығаруда қолдану | ||
10.1.2.7 - айналмалы және ілгерілемелі қозғалысты сипаттайтын физикалық шамалардың арасындағы сәйкестікті жүргізу | ||
1.3 Статика | 10.1.3.1 - абсолют қатты дененің және денелер жүйесінің массалар центрін анықтау | |
10.1.3.2 - әртүрлі тепе-теңдікті түсіндіру кезінде себеп-салдар байланысын орнату | ||
10.1.3.3 - күштерді қосудың заңдылығын эксперименттік тексеру және күш шамасын тәжірибелік жолмен анықтау | ||
1.4. Сақталу заңдары | 10.1.4.1 - сақталу заңдарын сандық және эксперименттік есептерді шығаруда қолдану | |
1.5. Сұйықтар мен газдардың механикасы | 10.1.5.1 - сұйықтар мен газдардың ламинарлық және турбуленттік ағыстарын сипаттау | |
10.1.5.2 - үзіліссіздік теңдеуі мен Бернулли теңдеуін эксперименттік, сандық және сапалық есептерді шығаруда қолдану | ||
10.1.5.3 - Торричелли теңдеуін эксперименттік, сандық және сапалық есептерді шығаруда қолдану | ||
10.1.5.4 - эксперименттің нәтижесіне әсер етуші факторларды анықтау және нәтижені жақсартудың жолдарын ұсыну | ||
2.1 Молекулалық кинетикалық теорияның негіздері | 10.2.1.1 - температура мен молекулалардың ілгерілемелі қозғалысының орташа кинетикалық энергиясының байланысын сипаттау | |
10.2.1.2 - идеал газ моделін сипаттау | ||
10.2.1.3- молекулалық кинетикалық теорияның негізгі теңдеуін есептер шығаруда қолдану | ||
2.2 Газ заңдары | 10.2.2.1 - идеал газ күйінің негізгі теңдеуін есептер шығаруда қолдану | |
10.2.2.2 - тұрақты температура кезінде қысымның газ көлеміне тәуелділігін зерттеу(Бойль-Мариотт заңы) | ||
10.2.2.3 - тұрақты қысым кезінде газ көлемінің температураға тәуелділігін зерттеу (Гей-Люссак заңы) | ||
10.2.2.4 - тұрақты көлем кезінде қысымның газ температурасына тәуелділігін зерттеу (Шарль заңы) | ||
10.2.2.5 - газ заңдарын сандық және графиктік есептер шығаруда қолдану | ||
2.3 Термодинамика негіздері | 10.2.3.1 - бір атомды және екі атомды идеал газдың ішкі энергиясының формуласын есептер шығаруда қолдану | |
10.2.3.2 - термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерге және адиабаталық процеске қолдану | ||
10.2.3.3 - идеал жылу қозғалтқышы үшін Карно циклін сипаттау | ||
10.2.3.4 - жылу қозғалтқышының пайдалы әсер коэффициенті формуласын есептерді шығаруда қолдану | ||
2.4 Сұйық және қатты денелер | 10.2.4.1 - гигрометрдің және психрометрдің көмегімен ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау | |
10.2.4.2 - сұйықтың беттiк керiлу коэффициентiн әртүрлі тәсілдермен анықтау | ||
10.2.4.3 - әртүрлі қатты денелер мысалында кристалдық және аморфты денелердің құрылымын ажырату | ||
10.2.4.4 - серпімді деформация кезіндегі Юнг модулін анықтау | ||
3.1 Электростатика | 10.3.1.1 - электр зарядының сақталу заңы мен Кулон заңын есептер шығаруда қолдану | |
10.3.1.2 - суперпозиция принципін электр өрісінің қорытқы кернеулігін анықтау үшін пайдалану | ||
10.3.1.3 - зарядталған жазықтықтың, шардың, сфераның электр өрісінің кернеулігін анықтау | ||
10.3.1.4 - нүктелік зарядтың электр өрісінің потенциалы мен жұмысын есептеу | ||
10.3.1.5 - электростатикалық өрісте күшті және энергетикалық сипаттамаларды байланыстыратын формуланы есептер шығаруда қолдану | ||
10.3.1.6 - гравитациялық және электростатикалық өрістерде күшті және энергетикалық сипаттамаларды салыстыру | ||
10.3.1.7 - диэлектриктердегі поляризация құбылысы мен өткізгіштердегі электростатикалық индукция құбылысына салыстырмалы талдау жасау | ||
10.3.1.8 - конденсатор сыйымдылығының оның параметрлеріне тәуелділігін зерттеу | ||
10.3.1.9 - конденсаторларды тізбектей және параллель жалғау формулаларын есеп шығаруда | ||
10.3.1.10 - электр өрісінің энергиясын есептеу; | ||
3.2 Тұрақты ток | 10.3.2.1 - аралас жалғанған өткізгіштерден тұратын тізбек бөлігі үшін Ом заңын қолдану | |
10.3.2.2 - өткізгіштерді аралас жалғауды зерттеу | ||
10.3.2.3 - элерктр қозғаушы күші мен кернеу көзінің әртүрлі жұмыс режиминдегі (жұмыстық, бос жүріс, қысқа тұйықталу) байланысын зерттеу | ||
10.3.2.4 - толық тізбек үшін Ом заңын қолдану | ||
10.3.2.5 - эксперимент арқылы ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісін анықтау | ||
10.3.2.6 - электр тогының жұмысы, қуаты және ток көзінің пайдалы әсер коэффициентінің формулаларын есептер шығаруда қолдану | ||
3.3 Әртүрлі ортадағы электр тогы | 10.3.3.1 - металдардағы электр тогын сипаттау және кедергінің температураға тәуелділігін талдау | |
10.3.3.2 - жоғары температурада асқын өткізгішті материалдарды алудың келешегін талқылау | ||
10.3.3.3-жартылай өткізгіштердегі электр тогын сипаттау және жартылай өткізгіш құралдарын қолдану принципін түсіндіру | ||
10.3.3.4-шамның қылсымының, резистордың және жартылай өткізгіш диодтың вольт-амперлік сипаттамасын зерттеу | ||
10.3.3.5 - электролиттердегі электр тогын сипаттау және электролиз заңын есептер шығаруда қолдану | ||
10.3.3.6 - газдардағы және вакуумдағы электр тогын сипаттау | ||
3.4 Магнит өрісі | 10.3.4.1 - магнит индукция векторының физикалық мағынасын заманауи техниканың жетістіктері мен есептер шығару арқылы түсіндіру | |
10.3.4.2 - электр өлшеуіш құралдардың, электр қозғалтқыштың жұмыс істеу принципін түсіндіру | ||
10.3.4.3 - токомак, циклотрон, андронды коллайдер, магниттік тордың жұмыс істеу принципін талдау және поляр шұғыласының табиғатын түсіндіру | ||
10.3.4.4 - зарядталған бөлшектердің қозғалысына магнит өрісінің әсерін зерттеу | ||
10.3.4.5 - заттың магниттік қасиеттері бойынша топтастыру және олардың қолдану аймағын анықтау | ||
10.3.4.6 - магниттік материалдарды(неодим магниттер, датчиктер, сейсмометрлер, металл іздегіш) заманауи қолдану аймағын және олардың қолдану үрдісін талқылау | ||
3.5 Электромагниттік индукция |
10.3.5.1 - электромагниттік құралдардың | |
10.3.5.2 - электромагниттік индукция заңын есептер шығаруда қолдану | ||
10.3.5.3 - механикалық және магнит өрісінің энергиялары арасындағы сәйкестікті жүргізу | ||
10.3.5.4 - қолданыстағы электрқозғалтқыштың моделін зерттеу және Фарадей заңы мен Ленц ережесін қолданып алынған нәтижелерді пайдалана отырып дәлелді түрде түсіндіру | ||
4.1 Механикалық тербелістер | 11.4.1.1 - экперименттік, аналитикалық және графиктік тәсілмен гармоникалық тербелісті (х(t), v(t), a(t)) зерттеу | |
4.2 Электромагниттік тербелістер | 11.4.2.1 - еркін және еріксіз тербелістердің пайда болу шарттарын сипаттау | |
11.4.2.2 - механикалық тербелістер мен электромагниттік тербелістерді сәйкестендіру | ||
11.4.2.3 - компьютерлік моделдеу арқылы заряд пен ток күшінің уақытқа тәуелді графиктерін зерттеу | ||
4.3 Айнымалы ток | 11.4.3.1 - генератор моделін қолданып, айнымалы ток генераторының жұмыс істеу принципін зерттеу | |
11.4.3.2 - физикалық шамаларды (период, жиілік, кернеу, ток күші мен элерктр қозғаушы күшінің максималды және әсерлік мәндері) қолданып, айнымалы токты сипаттау | ||
11.4.3.3 - синусоидалы айнымалы ток немесе кернеуді гармоникалық функция түрінде көрсете алу | ||
114.3.4 - айнымалы ток тізбегінде тек активті жүктеме кезінде(резистор) фаза ығысуын сипаттау | ||
11.4.3.5 - айнымалы ток тізбегінде реактивті жүктемелер кезінде (катушка, конденсатор) фаза ығысуын сипаттау | ||
11.4.3.6 - R, L, C -дан тұратын айнымалы токтың тізбектелген электр тізбегін есептеу | ||
11.4.3.7 - айнымалы токтың активті және реактивті қуат ұғымының физикалық мағынасын түсіндіру | ||
11.4.3.8 - векторлық диаграмма салу арқылы қуат коэффициентін анықтау | ||
11.4.3.9 - резонанс шартын түсіндіру және оның қолданылуына мысал келтіру; | ||
11.4.3.10 - резонанстық жиілікті есептеу | ||
11.4.3.11 - қуат формуласының негізінде трансформатордың жұмыс істеу принципін талдау | ||
11.4.3.12 - электр энергиясын тасымалдау үшін жоғары кернеудегі айнымалы токтың экономикалық артықшылықтарын түсіндіру | ||
11.4.3.14 - Қазақстандағы электр энергиясы көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау | ||
5.1 Толқындық қозғалыс | 11.5.1.1 - ауадағы тұрғын дыбыс толқындарының пайда болуын зерттеу | |
11.5.1.2 - графикалық әдісті қолданып түйіндер мен шоғырларды анықтау және тұрғын толқындардың пайда болуын түсіндіру | ||
11.5.1.3 - судың бетінде екі көзде пайда болған интерференцияны зерттеу | ||
5.2 Электромагниттік толқындар | 11.5.2.1 - электромагниттік толқындардың пайда болу шарттарын түсіндіру және олардың қасиеттерін сипаттау | |
11.5.2.2 - жоғары жиілікті электромагниттік тербелістердің модуляциясы мен детекторлауды сипаттау | ||
11.5.2.3 - амплитудалық (АМ) және жиіліктік (FM) модуляцияны ажырату | ||
11.5.2.4 - детекторлы радиоқабылдағыштың жұмыс істеу принципін түсіндіру | ||
11.5.2.5 - аналогтықпен салыстырғанда сандық форматтағы сигналды берудің артықшылықтарын түсіндіру | ||
11.5.2.6 - байланыс құралдарын жүйелеу және оларды жетілдірудің жолдарын ұсыну | ||
6.1 Толқындық оптика | 11.6.1.1 - жарық жылдамдығын анықтаудың зертханалық және астрономиялық әдістерін түсіндіру | |
11.6.1.2 - призма арқылы өткен кездегі ақ жарықтың жіктелуін түсіндіру | ||
11.6.1.3 - механикалық және жарық толқындарының интерференциялық көріністеріне салыстырмалы талдау жүргізу | ||
11.6.1.4 - жұқа пленкаға түскен және шағылған жарықтардан пайда болған интерференциялық максимумдар мен минимумдарды бақылау шарттарын анықтау | ||
11.6.1.5 - Френель теориясын қолданып, қылдан, саңылаулардан, дөңгелек саңылаудан пайда болған дифракциялық көріністерді түсіндіру | ||
11.6.1.6 - жарықтың интерференция, дифракция және поляризация құбылысын талдай отырып, эксперимент арқылы жарықтың электромагниттік табиғатын дәлелдеу | ||
6.2 Геометриялық оптика | 11.6.2.1 - Гюйгенс принципінің көмегімен жарықтың шағылу заңын түсіндіру | |
11.6.2.2 - сфералық айнадағы сәуленің жолын салу және сфералық айнаның формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
11.6.2.3 - Гюйгенс принципінің көмегімен жарықтың сыну заңын түсіндіру | ||
11.6.2.4 - жарық сигналдарын тасымалдауда оптоталшықты технологияның артықшылығын түсіндіру | ||
11.6.2.5 - шынының сыну көрсеткішін эксперименттік жолмен анықтау және экспериментті жақсартудың жолдарын ұсыну | ||
11.6.2.6 - линзалар жүйесінде сәулелердің жолын салу; | ||
11.6.2.7 - телескоп, микроскоп және лупадағы сәуленің жолын салу және түсіндіру | ||
7.1 Салыстырмалы теорияның элементтері | 11.7.1.1 - Галилейдің салыстырмалы принципі мен Эйнштейннің салыстырмалы принципін сәйкестендіру | |
11.7.1.2 - Эйнштейн постулаттары мен Лоренц түрлендірулерін есептер шығаруда қолдана отырып, релятивистік эффектіні түсіндіру | ||
11.7.1.3 - зарядталған бөлшектердің үдеткіштерінің жұмыс істеу принципін, оларда орын алатын релятивистік эффектіні ескере отырып түсіндіру | ||
8.1 Атомдық және кванттық физика | 11.8.1.1 - сәулеленудің көздері мен түрлерін топтастыру | |
11.8.1.2 - электромагниттік сәулелену, олардың табиғатта пайда болуы мен затпен өзара әрекеттесуін ажырату | ||
11.8.1.3 - Стефан-Больцман, Винн заңдарын және Планк формуласын ультракүлгін апаттын негіздеу және абсолют қара дененің жылулық сәулеленуін сипаттау үшін қолдану | ||
11.8.1.4 - фотоэффектінің табиғатын түсіндіру және оны қолдануға мысалдар келтіру | ||
11.8.1.5 - фотоэффектінің заңдары мен Эйнштейн теңдеуін есеп шығаруда қолдану | ||
11.8.1.6 - жарықтың кванттық теориясы негізінде жарық қысымының табиғатын түсіндіру | ||
11.8.1.7 - фотосинтез және фотография үдерісін мысалға келтіре отырып, жарықтың химиялық әсерін сипаттау | ||
11.8.1.8 - компьютерлік және магниттік-резонанстық томографияны салыстыру | ||
11.8.1.9 - электромагнитік сәулеленудің корпускулярлық-толқындық табиғатынын дәлелдейтін мысалдар келтіру | ||
11.8.1.10 - атомның планетарлық моделін альфа бөлшектің ыдырауы бойынша Резерфорд тәжірибесіне сүйене отырып негіздеу | ||
11.8.1.11 - бор постулаттарына сүйеніп атомның орнықты күйінің шартын түсіндіру | ||
11.8.1.12 - сутегі атомының энергетикалық құрылымына сүйене отырып, сызықтық спектрдің табиғатын түсіндіру | ||
11.8.1.13 - лазер құрылғысын және әсер ету принципін түсіндіру | ||
11.8.1.14 - голографияның даму кезеңдерін талқылау | ||
11.8.1.15 - элементар бөлшектердің толқындық табиғатының пайда болуы мен практикада қолданылуына мысалдар келтіру | ||
11.8.1.16 - де Бройль толқын ұзындығының формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
8.2 Атом ядросының физикасы | 11.8.2.1 - радиоактивті ыдырау заңы негізінде ядролық қалдықтармен аймақтың зақымдануының ұзаққа созылу себептерін түсіндіру | |
11.8.2.2 - радиоактивті ыдыраудың формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
11.8.2.3 - атомдық ядроның байланыс энергиясын есептеу және меншікті байланыс энергиясының ядроның массалық санына тәуелділігін түсіндіру | ||
11.8.2.4 - ядролық реакцияны жазу кезінде массалық және зарядтық санның сақталу заңын қолдану | ||
11.8.2.5 - ядролық синтездің және табиғи радиоактивтіліктің табиғатын түсіну | ||
11.8.2.6 - магнит өрісіндегі зарядталған бөлшектердің қозғалыс сипатын түсіндіру | ||
11.8.2.7 - a, b және g сәулелерінің табиғатын, қасиеттерін және биологиялық әсерін түсіндіру | ||
11.8.2.8 - ядролық реакторлардың құрылысы мен жұмыс істеу принципін сипаттау | ||
11.8.2.9 - ядролық энергетиканың даму кезеңдерін талқылау | ||
9.1 Нанотехнология және наноматериалдар | 11.9.1.1 - наноматериалдардың физикалық қасиеттерін және оларды алудың жолдарын түсіндіру | |
11.9.2.2 - нанотехнологияның қолданылуын талқылау | ||
10.1 Космология | 11.10.1.1 - жұлдыздардың басты спектрлік класын сипаттау | |
11.10.1.2 - көрінерлік жұлдыздық шама және абсолют жұлдыздық шама ұғымдарын ажырату | ||
11.10.1.3 - көрінерлік және абсолют жұлдыздық шаманы анықтау үшін формулаларды қолдану | ||
11.10.1.4 - Жұлдыздар эволюциясын түсіндіру үшін Герцшпрунг-Рассель диаграммасын қолдану | ||
11.10.1.5 - қара құрдымдар, нейтронды жұлдыздар және аса жаңа жұлдыздардың қасиеттерін сипаттау | ||
11.10.1.6 - ара қашықтықты анықтау үшін, "қарапайым май шамдар" әдісін пайдалануды сипаттау | ||
11.10.1.7 - Әлемнің жеделдеуi мен қара энергия туралы пікірталасты талқылау | ||
11.10.1.8 - Хаббл заңын қолданып, Әлемнің жасын бағалай алу | ||
11.10.1.9 - микротолқынды фондық сәулелену туралы ақпаратты қолданып, Үлкен Жарылыс теориясын түсіндіру |
15. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Физика" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
16. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Физика" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған жаратылыстану-математикалық бағыттағы "Физика" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқу мақсаттары | ||
1-тоқсан | ||||
Кинематика | Қазіргі заманғы физиканың рөлі | 10.1.1.1 - қазіргі заманғы физиканың рөлі туралы пікір айту және өз пікірін дәлелдеу | ||
Физикалық шамалардың қателіктері. Өлшеулер нәтижесін өңдеу. |
10.1.1.2 - жүйелік және кездейсоқ қателіктерді ажырата білу; | |||
Теңүдемелі қозғалыс кинематикасының негізгі теңдеулері мен ұғымдары |
10.1.1.5 - жылдамдықтың уақытқа тәуелділігі графигін пайдалана отырып, теңүдемелі қозғалыс кезіндегі орын ауыстыру формуласын қорытып шығару; | |||
Инвариантты және салыстырмалы физикалық шамалар. |
10.1.1.7 - инварианты және салыстырмалы физикалық шамаларды ажырату; | |||
Қисық сызықты қозғалыс кинематикасы | 10.1.1.9 - қисықсызықты қозғалыс кезіндегі траекторияның қисықтық радиусын, дененің тангенциалды, центрге тартқыш және толық үдеуін анықтау; | |||
Көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы. | 10.1.1.10 - көкжиекке бұрыш жасай лақтырылған дененің қозғалысы кезіндегі кинематикалық шамаларын анықтау; | |||
Динамика | Күштер. Күштерді қосу. Ньютон заңдары | 10.1.2.1 - бірнеше күштің әрекетінен болатын дененің қозғалысына есеп шығарудың алгоритмдерін құру | ||
Бүкіл әлемдік тартылыс заңы |
10.1.2.2 - инертті масса мен гравитациялық массаның физикалық мағынасын түсіндіру; | |||
Абсолют қатты дененің инерция моменті | 10.1.2.5 - материалдық дененің инерция моментін есептеу үшін Штейнер теоремасын қолдану | |||
Импульс моменті. Импульс моментінің сақталу заңы және оның кеңістік қасиеттерімен байланысы. |
10.1.2.6 - айналмалы қозғалыс динамикасының негізгі теңдеуін есеп шығаруда қолдану; | |||
Статика | Массалар центрі. | 10.1.3.1 - абсолют қатты дененің және денелер жүйесінің массалар центрін анықтау | ||
Тепе-теңдік түрлері. | 10.1.3.2 - әртүрлі тепе-теңдікті түсіндіру кезінде себеп-салдар байланысын орнату | |||
№ 2 Зертханалық жұмыс | 10.1.3.3 - күштерді қосудың заңдылығын эксперименттік тексеру және күш шамасын тәжірибелік жолмен анықтау | |||
Сақталу заңдары | Механикадағы импульс пен энергияның сақталу заңдары және олардың кеңістік пен уақыттың қасиеттерімен байланысы. | 10.1.4.1 - сақталу заңдарын сандық және эксперименттік есептерді шығаруда қолдану | ||
Сұйықтар мен газдардың механикасы | Гидродинамика. Сұйықтар мен газдардың ламинарлық және турбуленнтік ағыстары | 10.1.5.1 - сұйықтар мен газдардың ламинарлық және турбуленттік ағыстарын сипаттау | ||
Үзіліссіздік теңдеуі. Бернулли теңдеуі. Көтергіш күшяяяяя | 10.1.5.2 - үзіліссіздік теңдеуі мен Бернулли теңдеуін эксперименттік, сандық және сапалық есептерді шығаруда қолдану | |||
Тұтқыр сұйықтың қозғалысы. Стокс формуласы. Денелерді қапталдай ағу | 10.1.5.3 - Торричелли теңдеуін эксперименттік, сандық және сапалық есептерді шығаруда қолдану | |||
№ 3 Зертханалық жұмыс | 10.1.5.4 - эксперименттің нәтижесіне әсер етуші факторларды анықтау және нәтижені жақсартудың жолдарын ұсыну | |||
2-тоқсан | ||||
Молекулалық- кинетикалық теория негiздерi |
Газдардың молекулалық кинетикалық теориясының негiзгi қағидалары және оның тәжiрибелiк дәлелдемелерi. | 10.2.1.1 - температура мен молекулалардың ілгерілемелі қозғалысының орташа кинетикалық энергиясының байланысын сипаттау | ||
Идеал газ. Газдардың молекулалық-кинетикалық теориясының негiзгi теңдеуi |
10.2.1.2 - идеал газ моделін сипаттау; | |||
Газ заңдары | Идеал газ күйінің теңдеуі | 10.2.2.1 - идеал газ күйінің негізгі теңдеуін есептер шығаруда қолдану; | ||
Изопроцестер. Изопроцесстер графиктері. |
10.2.2.2 - тұрақты температура кезінде қысымның газ көлеміне тәуелділігін зерттеу(Бойль-Мариотт заңы); | |||
Термодинамика негiздерi | Идеал газдың ішкі энергиясы. Термодинамикалық жұмыс. Жылу мөлшері, жылусыйымдылық | 10.2.3.1 - бір атомды және екі атомды идеал газдың ішкі энергиясының формуласын есептер шығаруда қолдану | ||
Термодинамиканың бiрiншi заңы. Термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерге қолдану. Адиабаталық процесс, Пуассон теңдеуі | 10.2.3.2 - термодинамиканың бірінші заңын изопроцестерге және адиабаталық процеске қолдану | |||
Қайтымды және қайтымсыз процестер. Энтропия. Термодинамиканың екiншi заңы. |
10.2.3.3 - идеал жылу қозғалтқышы үшін Карно циклін сипаттау; | |||
|
Қаныққан және қанықпаған бу. Ауаның ылғалдылығы. | 10.2.4.1 - гигрометрдің және психрометрдің көмегімен ауаның салыстырмалы ылғалдылығын анықтау | ||
Сұйықтың беткi қабатының қасиеттерi. Жұғу, қылтүтіктік құбылыстар | 10.2.4.2 - сұйықтың беттiк керiлу коэффициентiн әртүрлі тәсілдермен анықтау | |||
Кристалл және аморф денелер. |
10.2.4.3 - әртүрлі қатты денелер мысалында кристалдық және аморфты денелердің құрылымын ажырату; | |||
3-тоқсан | ||||
Электростатика | Электр заряды. Зарядтың беттік және көлемдік тығыздығы. Зарядтың сақталу заңы. Кулон заңы | 10.3.1.1 - электр зарядының сақталу заңы мен Кулон заңын есептер шығаруда қолдану | ||
Электр өрісі. Біртекті және біртекті емес электр өрісі. Электр өрісінің кернеулігі. Электр өрісінің суперпозиция принципі | 10.3.1.2 - суперпозиция принципін электр өрісінің қорытқы кернеулігін анықтау үшін пайдалану | |||
Электр өрісінің кернеулік векторының ағыны. | 10.3.1.3 - зарядталған жазықтықтың, шардың, сфераның электр өрісінің кернеулігін анықтау | |||
Зарядтың орын ауыстыруы кезіндегі электр өрісінің жұмысы. | 10.3.1.4 - нүктелік зарядтың электр өрісінің потенциалы мен жұмысын есептеу | |||
Эквипотенциал беттер. Біртекті электр өрісі үшін кернеулік пен потенциалдар айырымы арасындағы байланыс |
10.3.1.5 - электростатикалық өрісте күшті және энергетикалық сипаттамаларды байланыстыратын формуланы есептер шығаруда қолдану; | |||
Электр өрісіндегі өткізгіштер мен диэлектриктер | 10.3.1.7 - диэлектриктердегі поляризация құбылысы мен өткізгіштердегі электростатикалық индукция құбылысына салыстырмалы талдау жасау | |||
Электрсыйымдылығы. Конденсаторлар. Конденсаторларды жалғау |
10.3.1.8 - конденсатор сыйымдылығының оның параметрлеріне тәуелділігін зерттеу; | |||
Электр өрісінің энергиясы; | 10.3.1.10 - электр өрісінің энергиясын есептеу | |||
Тұрақты ток | Электр тогы. Тізбек бөлігіне арналған Ом заңы. Өткізгіштерді аралас жалғау | 10.3.2.1 - аралас жалғанған өткізгіштерден тұратын тізбек бөлігі үшін Ом заңын қолдану | ||
№ 4 Зертханалық жұмыс | 10.3.2.2 - өткізгіштерді аралас жалғауды зерттеу | |||
Ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісі | 10.3.2.3 - элерктр қозғаушы күші мен кернеу көзінің әртүрлі жұмыс режиминдегі (жұмыстық, бос жүріс, қысқа тұйықталу) байланысын зерттеу | |||
Толық тізбек үшін Ом заңы; | 10.3.2.4 - толық тізбек үшін Ом заңын қолдану | |||
№ 5 Зертханалық жұмыс | 10.3.2.5 - эксперимент арқылы ток көзінің элерктр қозғаушы күші мен ішкі кедергісін анықтау | |||
10.3.2.6 - электр тогының жұмысы, қуаты және ток көзінің пайдалы әсер коэффициентінің формулаларын есептер шығаруда қолдану | ||||
Әртүрлі ортадағы |
Металдардағы электр тогы. |
10.3.3.1 - металдардағы электр тогын сипаттау және кедергінің температураға тәуелділігін талдау; | ||
Жартылай өткiзгiштердегi электр тогы. Жартылай өткізгішті құралдар | 10.3.3.3 - жартылай өткізгіштердегі электр тогын сипаттау және жартылай өткізгіш құралдарын қолдану принципін түсіндіру | |||
№ 6 Зертханалық жұмыс | 10.3.3.4 - шамның қылсымының, резистордың және жартылай өткізгіш диодтың вольт-амперлік сипаттамасын зерттеу | |||
Электролит ерiтiндiлерiндегi және балқыламалардағы электр тогы. Электролиз заңы | 10.3.3.5 - электролиттердегі электр тогын сипаттау және электролиз заңын есептер шығаруда қолдану | |||
Газдардағы электр тогы. Вакуумдегi электр тогы. | 10.3.3.6 - газдардағы және вакуумдағы электр тогын сипаттау; | |||
4-тоқсан | ||||
Магнит өрiсi |
Магнит өрісі. Тогы бар өткізгіштің өзара әрекеттесуі. Ампер тәжірибелері | 10.3.4.1 - магнит индукция векторының физикалық мағынасын заманауи техниканың жетістіктері мен есептер шығару арқылы түсіндіру; | ||
Ампер күші, сол қолы ережесі; | 10.3.4.2 - электр өлшеуіш құралдардың, электр қозғалтқыштың жұмыс істеу принципін түсіндіру; | |||
Лоренц күші. Магнит өрісіндегі зарядталған бөлшектердің қозғалысы |
10.3.4.3 - токомак, циклотрон, андронды коллайдер, магниттік тордың жұмыс істеу принципін талдау және поляр шұғыласының табиғатын түсіндіру; | |||
Заттың магниттік қасиеттері. Кюри температуры |
10.3.4.5 - заттың магниттік қасиеттері бойынша топтастыру және олардың қолдану аймағын анықтау; | |||
Электромагниттiк |
Ампер күшінің жұмысы. Магнит ағыны. | 10.3.5.1 - Электромагниттік құралдардың( электромагниттік реле, генератор, трансформатор) жұмыс істеу принципін зерттеу | ||
Электромагниттiк индукция заңы. Ленц ережесі. | 10.3.5.2 - электромагниттік индукция заңын есептер шығаруда қолдану | |||
Магнит өрісінің энергиясы | 10.3.5.3 - механикалық және магнит өрісінің энергиялары арасындағы сәйкестікті жүргізу | |||
Электр қозғалтқыш және тұрақты токтың электр генераторы | 10.3.5.4 - қолданыстағы электрқозғалтқыштың моделін зерттеу және Фарадей заңы мен Ленц ережесін қолданып алынған нәтижелерді пайдалана отырып дәлелді түрде түсіндіру | |||
Физикалық практикум | ||||
11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспардың бөлімі | Тақырыптар/ Ұзақ мерзімді жоспардың мазмұны | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Механикалық тербелістер | Гармоникалық тербелістердің теңдеулері мен графиктері | 11.4.1.1 - экперименттік, аналитикалық және графиктік тәсілмен гармоникалық тербелісті (х(t), v(t), a(t)) зерттеу |
Электромагниттік тербелістер |
Еркін және еріксіз электромагниттік тербелістер |
11.4.2.1 - еркін және еріксіз тербелістердің пайда болу шарттарын сипаттау |
| Айнымалы ток генераторы | 11.4.3.1 - генератор моделін қолданып, айнымалы ток генераторының жұмыс істеу принципін зерттеу |
Еріксіз электромагниттік тербелістер. Айнымалы ток |
11.4.3.2 - физикалық шамаларды (период, жиілік, кернеу, ток күші мен элерктр қозғаушы күшінің максималды және әсерлік мәндері) қолданып, айнымалы токты сипаттау; | |
Айнымалы ток тізбегінде активті және реактивті кедергі |
11.4.3.4 - айнымалы ток тізбегінде тек активті жүктеме кезінде(резистор) фаза ығысуын сипаттау; | |
Активті және реактивті кедергілерден тұратын айнымалы токтың тізбектелген электр тізбегі үшін Ом заңы | 11.4.3.6 - R, L, C -дан тұратын айнымалы токтың тізбектелген электр тізбегін есептеу | |
Айнымалы ток тізбегіндегі қуат |
11.4.3.7 - айнымалы токтың активті және реактивті қуат ұғымының физикалық мағынасын түсіндіру; | |
Электр тізбегіндегі кернеу резонансы |
11.4.3.9 - резонанс шартын түсіндіру және оның қолданылуына мысал келтіру; | |
|
11.4.3.11 - қуат формуласының негізінде трансформатордың жұмыс істеу принципін талдау; | |
Қазақстандағы және дүние жүзіндегі электр энергиясын өндіру және қолдану | 11.4.3.13 - Қазақстандағы электр энергиясы көздерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау | |
2-тоқсан | ||
Толқындық қозғалыс |
Серпімді механикалық толқындар. Бойлық және тұрғын толқындардың теңдеуі. |
11.5.1.1 - ауадағы тұрғын дыбыс толқындарының пайда болуын зерттеу; |
Механикалық толқындардың таралуы. Механикалық толқындардың интерференциясы және дифракциясы | 11.5.1.3 – механикалық толқындардың интерференциясы мен дифракциясын мысалдармен түсіндіру | |
Электромагниттік толқындар | Электромагниттік толқындардың жұтылуы мен шығарылуы | 11.5.2.1 - электромагниттік толқындардың пайда болу шарттарын түсіндіру және олардың қасиеттерін сипаттау |
Радиобайланыс. Детекторлы радиоқабылдағыш |
11.5.2.2 - жоғары жиілікті электромагниттік тербелістердің модуляциясы мен детекторлауды сипаттау; | |
Аналогты-сандық түрлендірулер. Байланыс арналары | 11.5.2.5 - аналогтықпен салыстырғанда сандық форматтағы сигналды берудің артықшылықтарын түсіндіру | |
Байланыс құралдары | 11.5.2.6 - байланыс құралдарын жүйелеу және оларды жетілдірудің жолдарын ұсыну | |
Толқындық оптика | Жарықтың электромагниттік табиғаты. Жарықтың жылдамдығы | 11.6.1.1 - жарық жылдамдығын анықтаудың зертханалық және астрономиялық әдістерін түсіндіру |
Жарықтың дисперсиясы. |
11.6.1.2 - призма арқылы өткен кездегі ақ жарықтың жіктелуін түсіндіру; | |
Жарықтың дифракциясы. Дифракциялық торлар | 11.6.1.5 - Френель теориясын қолданып, қылдан, саңылаулардан, дөңгелек саңылаудан пайда болған дифракциялық көріністерді түсіндіру | |
Жарықтың поляризациясы. | 11.6.1.6 - жарықтың интерференция, дифракция және поляризация құбылысын талдай отырып, эксперимент арқылы жарықтың электромагниттік табиғатын дәлелдеу | |
3-тоқсан | ||
Геометриялық оптика | Гюйгенс принципі. Жарықтың шағылу заңы | 11.6.2.1 - Гюйгенс принципінің көмегімен жарықтың шағылу заңын түсіндіру |
Жазық және сфералық айналар | 11.6.2.2 - сфералық айнадағы сәуленің жолын салу және сфералық айнаның формуласын есептер шығаруда қолдану | |
Жарықтың сыну заңы | 11.6.2.3 - Гюйгенс принципінің көмегімен жарықтың сыну заңын түсіндіру | |
Толық ішкі шағылу | 11.6.2.4 - жарық сигналдарын тасымалдауда оптоталшықты технологияның артықшылығын түсіндіру | |
№ 3 Зертханалық жұмыс | 11.6.2.5 - шынының сыну көрсеткішін эксперименттік жолмен анықтау және экспериментті жақсартудың жолдарын ұсыну | |
Линзалар жүйесінде кескін салу. Жұқа линза формуласы. Оптикалық құралдар |
11.6.2.6 - линзалар жүйесінде сәулелердің жолын салу; | |
Салыстырмалы теорияның элементтері |
Салыстырмалы теорияның постулаттары. |
11.7.1.1 - Галилейдің салыстырмалы принципі мен Эйнштейннің салыстырмалы принципін сәйкестендіру; |
Энергия. Релятивистік динамикадағы импульс және масса. Материалдық дене үшін энергия мен массаның байланыс заңы | 11.7.1.3 - зарядталған бөлшектердің үдеткіштерінің жұмыс істеу принципін, оларда орын алатын релятивистік эффектіні ескере отырып түсіндіру | |
Атомдық және кванттық физика |
Сәулеленудің түрлері | 11.8.1.1 - сәулеленудің көздері мен түрлерін топтастыру |
Инфракызыл және ультракүлгін сәулелену. Рентген сәулелері. | 11.8.1.2 - электромагниттік сәулелену, олардың табиғатта пайда болуы мен затпен өзара әрекеттесуін ажырату | |
Жылулық сәулелену. Стефан –Больцман және Винн заңдары. Ультракүлгін апаты. | 11.8.1.3 - - Стефан-Больцман, Винн заңдарын және Планк формуласын ультракүлгін апаттын негіздеу және абсолют қара дененің жылулық сәулеленуін сипаттау үшін қолдану | |
Фотоэффектіні қолдану |
11.8.1.4 - фотоэффектінің табиғатын түсіндіру және оны қолдануға мысалдар келтіру; | |
Жарық қысымы | 11.8.1.6 - жарықтың кванттық теориясы негізінде жарық қысымының табиғатын түсіндіру | |
Жарықтың химиялық әсері | 11.8.1.7 - фотосинтез және фотография үдерісін мысалға келтіре отырып, жарықтың химиялық әсерін сипаттау | |
Рентгендік сәулелену | 11.8.1.8 - компьютерлік және магниттік-резонанстық томографияны салыстыру | |
Жарықтың корпускулярлық-толқындық табиғатының біртұтастығы | 11.8.1.9 - электромагнитік сәулеленудің корпускулярлық-толқындық табиғатынын дәлелдейтін мысалдар келтіру | |
Альфа бөлшектің шашырауы бойынша Резерфорд тәжірибесі. Бор постулаттары. Франк және Герц тәжірибелері |
11.8.1.10 - атомның планетарлық моделін альфа бөлшектің ыдырауы бойынша Резерфорд тәжірибесіне сүйене отырып негіздеу; | |
№ 4 Зертханалық жұмыс | 11.8.1.12- сутегі атомының энергетикалық құрылымына сүйене отырып, сызықтық спектрдің табиғатын түсіндіру; | |
Сызықты емес оптика туралы түсінік. Лазерлер |
11.8.1.13 - лазер құрылғысын және әсер ету принципін түсіндіру; | |
Бөлшектің толқындық қасиеттері. Бор теориясының қиыншылығы. де Бройль толқындары |
11.8.1.15 - элементар бөлшектердің толқындық табиғатының пайда болуы мен практикада қолданылуына мысалдар келтіру; | |
Атом ядросның физикасы | Табиғи радиоактивтілік. Радиоактивті ыдырау заңы |
11.8.2.1 - радиоактивті ыдырау заңы негізінде ядролық қалдықтармен аймақтың зақымдануының ұзаққа созылу себептерін түсіндіру; |
Атомдық ядро. Ядроның нуклондық моделі. Изотоптар. | 11. 8.2.3 - атомдық ядроның байланыс энергиясын есептеу және меншікті байланыс энергиясының ядроның массалық санына тәуелділігін түсіндіру | |
Ядролық реакциялар. Жасанды радиоактивтілік. |
11. 8.2.4 - ядролық реакцияны жазу кезінде массалық және зарядтық санның сақталу заңын қолдану; | |
№ 5 Зертханалық жұмыс | 11. 8.2.6 - магнит өрісіндегі зарядталған бөлшектердің қозғалыс сипатын түсіндіру | |
Радиоактивті сәулелердің биологиялық әсері. Радиациядан қорғану | 11. 8.2.7 - a, b және g сәулелерінің табиғатын, қасиеттерін және биологиялық әсерін түсіндіру | |
Ядролық реактор. Ядролық энергетика. Термоядролық реакциялар |
11. 8.2.8 - ядролық реакторлардың құрылысы мен жұмыс істеу принципін сипаттау; | |
Нанотехнология және наноматериалдар | Нанотехнологияның негізгі жетістіктері, өзекті мәселелер және даму кезеңдері. Наноматериалдар |
11.9.1.1 - наноматериалдардың физикалық қасиеттерін және оларды алудың жолдарын түсіндіру; |
4-тоқсан | ||
Космология |
Жұлдыздар әлемі. Жұлдызға дейінгі қашықтық. |
11.10.1.1 - жұлдыздардың басты спектрлік класын сипаттау; |
Жұлдыздардың планеталық жүйелері. Жер топтарындағы планеталар және гигант- планеталар. Күн жүйесіндегі кіші денелер |
11.10.1.4 - Жұлдыздар эволюциясын түсіндіру үшін Герцшпрунг-Рассель диаграммасын қолдану; | |
Біздің Галактика. Басқа Галактикалардың ашылуы. Квазарлар | 11.10.1.6 - ара қашықтықты анықтау үшін, "қарапайым май шамдар" әдісін пайдалануды сипаттау | |
Үлкен жарылыс теориясы. Қызыл ығысу және Галактикаға дейінгі қашықтықты анықтау. | 11.10.1.7 - Әлемнің жеделдеуi мен қара энергия туралы пікірталасты талқылау; | |
Әлемнің эволюциясының негізгі кезеңдері. Әлемнің моделдері. Өмір және Әлем туралы ойлар |
11.10.1.8 - Хаббл заңын қолданып, Әлемнің жасын бағалай алу; | |
Физикалық практикум | ||
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Химия" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. "Химия" пәнін оқытудың мақсаты - білім алушыларға зат және олардың айналымы, заттар қасиеттерінің олардың құрамы мен құрылысына тәуелділігін түсіндіретін заңдар мен теориялар туралы білім жүйесін ұсыну, білім алушыларға химиялық үдерістердің мағынасын, негізгі заңдар мен заңдылықтарды түсініп, оларды шынайы өмірде қауіпсіз қолдана алуға, ақпаратты сыни бағалауға және шешім қабылдауға мүмкiндiк беру.
3. Негізгі міндеттері:
заттар және олардың бір-бірімен әрекеттесу заңдылығы туралы білім жүйесін қалыптастыру
зияткерлік және экспериментальдық және зерттеушілік біліктер мен дағдылар түрінде іс-әрекеттердің танымал әдістерін жүзеге асыру тәжірибелерін қалыптастыру;
жаңа проблемаларды шешуде жаңа бір жағдайда бұрын меңгерілген білім және білікті өз бетімен жаңғыртуды талап ететін шығармашылық, ізденіс іс-әрекеттер тәжірибесін қалыптастыру, танымал іс-әрекеттер негізінде жаңа әдісін қалыптастыру;
4) қоғамның әрбір мүшесінің өмірлік проблемасын шешуге әсер ететін, "Химия" пәнінің жиынтық үлесі болып табылатын өзекті және пәндік құзіреттіліктің қалыптасуында көрінетін, қоршаған ортаға қарым-қатынасын көрсететін адам әрекетінің объектіге немесе қаражатқа құнды және сындарлы қарым-қатынас тәжірибесін қалыптастыру.
2-тарау. "Химия" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Химия" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің жоғары шекті көлемі:
1) 10-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағатты;
2) 11-сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылында 102сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
5. Оқу пәнінің мазмұны 5 бөлімнен тұрады:
1) заттардың бөлшектері;
2) химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары;
3) химиялық реакциялардың энергетикасы;
4) химия және қоршаған орта;
5) химия және өмір.
6. "Заттардың бөлшектері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) атомдар, иондар және молекулалар;
2) атом құрамы мен құрылысы;
3) атомда электрондардың қозғалысы мен таралуы;
4) химиялық байланыстың түрлері.
7. "Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) периодтық заң мен периодтық жүйе;
2) заттар массасының сақталу заңы;
3) стандартты электрондық потенциалдар.
8. "Химиялық реакциялардың энергетикасы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) экзотермиялық және эндотермиялық реакциялар;
2) химиялық реакцияның жылдамдығы;
3) химиялық тепе-теңдік;
4) қышқылдар мен негіздер теориялары. Электролиттер ерітінділеріндегі иондық тепе-теңдіктер.
9. "Химия және қоршаған орта" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Жер химиясы;
2) көміртек және оның қосылыстары.
10. "Химия және өмір" бөлімі "Биохимия" бөлімшесінен тұрады.
11. "Химия" оқу пәнінің 10-сыныптағы базалық білім мазмұны:
1) "Атом құрылысы. Атом – күрделі бөлшек", радиоактивтілік, энергетикалық деңгейлер және деңгейшелер, кванттық сандар және орбитальдар;
"Орташа салыстырмалы атомдық массаны есептеу" тақырыбына есептер шығару;
2) Периодтар мен топтардағы "Элементтер мен олардың қосылыстарының периодты өзгеруі", период және топ бойынша қышқылды-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары, периодтар және топтарда қосылыстардың тотығу-тотықсыздану қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары;
3) "Химиялық байланыс". Ковалентті байланыс, ковалентті байланыс қасиеттері, гибридтену түрлері: sp, sp2, sp3, электртерістілік және байланыс полярлығы, иондық байланыс, электронды жұптардың тебісу теориясы, металдық байланыс, сутекті байланыс, кристалдық торлар;
№ 1 зертханалық тәжірибе: "Ковалентті байланысты заттардың (N2, О2, алмаз) модельдерін құрастыру";
4) "Стехиометрия". Химияның негізгі стехиометриялық заңдары, салыстырмалы атомдық және молекулалық масса, зат мөлшері, стехиометриялық заңдар;
Реакция теңдеулері бойынша есептеулер. "Теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы өнімнің проценттік шығымын есептеу";
5) "Термодинамикаға кіріспе". Ішкі энергия және энтальпия, Гесс заңы, Гиббстің бос энергиясы, энтропия;
№ 1 практикалық жұмыс: "Бейтараптану реакциясының жылу эффектісін анықтау";
"Гесс заңы және оның салдарын қолдану" тақырыбына есептер шығару;
6) "Кинетика". Химиялық реакция жылдамдығы, концентрацияның реакция жылдамдығына әсері, қысымның химиялық реакция жылдамдығына әсері, температураның химиялық реакция жылдамдығына әсері, катализ;
"Әрекеттесуші массалар заңы" тақырыбына есептер шығару;
№ 2 практикалық жұмыс: "Химиялық реакция жылдамдығына әртүрлі факторлардың әсерін зерттеу";
№ 2 зертханалық тәжірибе: "Химиялық реакция жылдамдығына әртүрлі катализаторлар әсерінің тиімділігін зерттеу";
7) "Химиялық тепе-теңдік". Химиялық тепе-теңдікке әсер ететін факторлар, Ле-Шателье-Браун принципі, тепе-теңдік константасы, өнеркәсіптік процестердегі химиялық тепе-теңдік;
№ 3 зертханалық тәжірибе: "Әртүрлі факторлардың динамикалық тепе теңдік күйіне әсерін зерделеу";
"Тепе-теңдік константасын мен тепе-теңдік күйдегі концентрацияларды табу". Өнеркәсіптік процестердегі химиялық тепе-теңдік тақырыбына есептер шығару;
8) "Тотығу-тотықсыздану реакциялары". Электрохимиялық потенциалдар қатары, гальваникалық элементтер, электролиз;
№ 3 практикалық жұмыс: "Металдардың электрохимиялық кернеу қатарын құрастыру";
9) "17-топ элементтері". Галогендер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары, галогендердің тотығу-тотықсыздану қасиетттері, сулы ерітіндідегі галогенид иондарын анықтау, галогендер және олардың қосылыстарының қолданылуы;
10) "2 (ІІ)-топ элементтері". 2 (ІІ)-топ элементтерінің физикалық қасиеттері; 2 (ІІ)-топ элементтерінің химиялық қасиетттері; табиғи карбонаттар;
11) "Органикалық химияға кіріспе". Органикалық заттардың құрамы мен құрылысы, функционалдық топтар, гомологтық қатар, алифатты қосылыстардың IUPAC номенклатурасы, изомерия түрлері, алкандар, алкандардың жану өнімдері, алкандардың бос-радикалды орынбасу реакциясы механизмі, галогендеу;
№ 4 зертханалық тәжірибе: "Органикалық заттар молекулаларының модельдерін құрастыру";
"Жану өнімдері және гомологиялық қатар бойынша заттардың молекулярлық формулаларын анықтау" тақырыбына есептер шығару
12) "Қанықпаған көмірсутектер". Алкендердің құрамы, құрылымы және реакцияға түсу қабілеті, стереоизомерия; алкендердің, алкадиендердің, алкиндердің қосылу реакциялары, мұнайдың құрамы, мұнай өнімдерін өңдеу әдістері, табиғи газ және көмір, олардың өндірудегі негізгі өнімдер, полимеризация;
№ 5 зертханалық тәжірибе: "Байланыстың қанықпағандығына сапалық реакция";
13) "Галогеналкандар". Галогеналкандарды алу, Галогендердің нуклеофильді орынбасу реакциялары;
14) "Спирттер: біратомды, көпатомды спирттер". Спирттердің жіктелуі және химиялық қасиеттері, этил спиртін өнеркәсіптік өндіру, фенол, оның құрылысы мен қасиеттері;
№ 6 зертханалық тәжірибе: "Бір атомды және көпатомды спирттерге сапалық реакциялар";
Көрсетілім: "Глюкозаны ашыту арқылы этил спиртін алу";
12. "Химия" оқу пәнінің 11-сыныптағы базалық білім мазмұны
1) "Ароматты қосылыстар қатары". Бензол молекуласының құрылысы, бензол және оның гомологтарын алу, бензол және оның гомологтарының химиялық қасиеттері;
№ 1 зертханалық тәжірибе: "Бензол молекуласының моделін құрастыру";
2) "Карбонилді қосылыстар". Карбонильді қосылыстардың құрылысы және номенклатурасы, альдегидтер мен кетондардың алынуы, карбон қышқылдарының қасиеттері, этерификация реакциясы, күрделі эфирлер және сабын;
№2 зертханалық тәжірибе: "Сірке қышқылының қасиеттерін зерттеу";
3) "Аминдер және аминқышқылдары". Аминдердің жіктелуі және номенклатурасы, аминдердің физикалық, химиялық қасиеттері және алынуы, аминқышқылдарының құрамы, құрылысы, биологиялық рөлі, аминқышқылдардың физикалық және химиялық қасиеттері; № 3 зертханалық тәжірибе: "Аммиак және аминдер молекуласының модельдерін құрастыру"; пептидтік байланыс; нәруыздың түзілуі;
№ 4 зертханалық тәжірибе: "Аминқышқылы молекуласының модельдерін құрастыру және ассиметриялы көміртек атомын анықтау";
№ 5 зертханалық тәжірибе: "Аминқышқылдар қасиеттері";
4) "Тірі ағза химиясы". Көмірсулардың жіктелуі және олардың құрылысы, көмірсулардың қасиеттері және қолданылуы, нәруыздар, нәруыз молекулаларының құрылымы, полипептидтер құрылымын анықтау, ферменттер ролі және қолданылуы, ДНҚ құрылымы, ATФ және энергия, биологиялық маңызды металдар, қоршаған ортаның ауыр металдармен ластануы, ауыр металдардың нәруыздарға әсері;
№ 6 зертханалық тәжірибе: "Альдегидоспирт ретінде глюкозаның химиялық қасиеттері. Крахмалға сапалық реакция";
№ 1 практикалық жұмыс: "Денатурация және нәруыздардың түсті реакциялары";
№ 7 зертханалық тәжірибе: "ДНҚ моделін жасау";
5) "Синтетикалық полимерлер". Жоғары молекулалы қосылыстар, полимерлену реакциясы, поликонденсация реакциялары, полиамидтер мен полиэфирлер, пластиктердің қолданылуы және қоршаған ортаға әсері;
№ 8 зертханалық тәжірибе: "Полимерлер және олардың қасиеттері";
№ 2 практикалық жұмыс: "Пластмассаларды және талшықтарды тану";
6) "Органикалық синтез". Органикалық қосылыстардағы негізгі функционалдық топтар, органикалық заттардың генетикалық байланысы;
7) "14-топ элементтері". 14 (ІV)-топ элементтері қасиеттерінің өзгеруі;
14 (ІV) топ элементтері және олардың қосылыстарының химиялық қасиеттері, 14 (ІV)-топ элементтері оксидтерінің қасиеттері, жай заттардың табиғатта таралу түрлері және алыну әдістері;
8) "Азот және күкірт". Азот молекуласы құрылысының ерекшеліктері мен қасиеттері, аммиак және аммоний тұздары, аммиакты өнеркәсіпте алу, азотты тыңайтқыштардың өнеркәсіптік алынуы, азот оксидтері және нитраттарының қоршаған ортаға экологиялық әсері, күкірттісутек және сульфидтер, күкірт оксидтері, күкірт диоксидінің қоршаған ортаға әсері және қолданылуы; күкірт қышқылын алудың жанасу әдісі;
Көрсетілім: "Күкірт және азот қышқылдарының тотықтырғыш қасиеттері";
9) "Қышқыл және негіз ерітінділері". Қышқыл және негіздер теориясы, судың иондық көбейтіндісі, сутектік көрсеткіш, қышқыл және негіздер күші, буферлі ерітінділер;
10) "Металдар өндірісі". Металдар және құймаларды алу, электролизді өнеркәсіпте қолдану, химиялық өндірістің ғылыми принциптері, металл өндірісі кезіндегі қоршаған ортаны қорғау проблемалары;
11) "Ауыспалы металдар" Ауыспалы металдардың жалпы сипаттамасы; кешенді қосылыстар; ауыспалы металдардың биологиялық ролі;
12) "Жаңа заттарды және материалдарды өндіру". Жаңа материалдарды әзірлеу және құру, физиологиялық белсенді табиғи және синтетикалық қосылыстар, дәрілік препараттарды синтездеу және өндіру, нанотехнология, нанокөміртекті бөлшектердің құрылымы, жаңа полимерлерді алу, жаңа материалдардың практикалық мәні;
13) "Жасыл химия". "Жасыл химияның" 12 принципі. Атмосфера, гидросфера, литосфераның ластануы. Жердің озон қабатының бұзылуы, Ғаламдық жылыну.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10"-сынып, "2.1" – екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
1. Заттардың бөлшектері:
Білім алушылар жасай алады | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1.1 Атомдар, молекулалар және иондар |
10.1.1.1 химияның негізгі стехиометриялық заңдарының тұжырымдамасын, қолдану аясын атау: зат массасының сақталу заңы, көлем қатынастар заңы, Авогадро заңы; | |
1.2 Атомның құрамы мен құрылысы |
10.1.2.1 "нуклидтер" мен "нуклондар" ұғымының мағынасын түсіндіру; | |
1.3 Атомда электрондардың қозғалысы мен таралуы |
10.1.3.1 квант сандарының сипаттамасы мен мәндерін атау; | |
1.4 Химиялық байланыстың түрлері |
10.1.4.1 донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру; | |
2. Химиялық реакциялардың жүру заңдылықтары: | ||
Білім алушылар білуі тиіс: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
2.1 Периодтық заң және периодтық жүйе |
10.2.1.1 химиялық элемент атомдарының қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарының сипаттау: радиусы, иондану энергиясы, электронтартқыштық, электртерістілік және тотығу дәрежесі |
11.2.1.1 14 (ІV) топ элементтерінің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру; |
2.2 Заттар массасының сақталу заңы |
10.2.2.1 қалыпты және стандартты жағдайда "молярлық концентрация", "молярлық көлем" шамаларын қолданып есептеулер жүргізу; |
11.2.2.1 параллель жүретін реакциялар теңдеулері бойынша есептер шығару; |
2.3 Стандартты электрондық потенциалдар |
10.2.3.1 электронды баланс әдісімен тотығу-тотықсыздану реакциясы теңдеулерін құрастыру; |
11.2.3.1 металдарды алудың маңызды әдістерін талдау: гидрометаллургия, пирометаллургия, электрометаллургия және олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау; |
3. Химиялық реакциялар энергетикасы:
Білім алушылар жасай алады | ||
10-сынып | 11-сынып | |
3.1 Экзотермиялық және эндотермия-лық реакциялар |
10.3.1.1 ішкі энергия және энтальпия өзгерістер жылу эффектісі болып табылатындығын түсіну | |
3.2 Химиялық реакциялардың жылдамдығы |
10.3.2.1 гомогенді және гетерогенді реакциялар үшін жылдамдық өрнегін білу | |
3.3 Химиялық тепе-теңдік |
10.3.3.1 химиялық тепе-теңдіктің динамикалық сипатын түсіндіру; | |
3.4 Қышқылдар мен негіздер теориясы. Электролиттер ерітінділеріндегі иондық тепе-теңдіктер |
11.3.4.1 Аррениус, Льюис және Бренстед-Лоури теорияларын және олардың қолдану шектерін сипаттау және түсіну; | |
4. Химия және қоршаған орта
Білім алушылар жасай алады | ||
10-сынып | 11-сынып | |
4.1 Жер химиясы | 11.4.1.1 "Жасыл химияның" 12 принципін атау және оны түсіндіру;11.4.1.2 атмосфера, гидросфера және литосфераның ластану масштабын түсіндіру;11.4.1.3 озон қабатының бұзылу себептерін зерделеу;11.4.1.4 "парникті эффектінің" салдарларын болжау;11.4.1.5 "парникті эффектінің" және озон қабатының бұзылу мәселелерін ажырату;11.4.1.6 ғаламдық мәселелерді шешудің жолдарын бағалау | |
4.2 Көміртек және оның қосылыстары |
10.4.2.1 - органикалық химия - бұл көмірсутектер және олардың туындыларының химиясы деп түсіну |
11.4.2.1 альдегидтердің, кетондардың және карбон қышқылдарының функциональды топтарының құрылысын сипаттау; |
5. Химия және өмір:
Білім алушылар жасай алады | ||
10-сынып | 11-сынып | |
5.1 Биохимия |
11.5.1.1 аминдердің жіктелуін және номенклатурасын білу;
11.5.1.13 нәруыздар гидролизнің реакция теңдеуін құрастыру; 11.5.1.14 глюкоза, фруктоза, рибоза, дезоксирибоза, сахароза, крахмал және целлюлозаның молекулаларының сызықты және циклді формасын құрастыру; 11.5.1.15 глюкозаның функционалдық топтарын тәжірибе жүзінде анықтай алу; 11.5.1.16 глюкозаның спирттік, сүт қышқылды, май қышқылды ашу реакцияларының теңдеулерін құрастыру; 11.5.1.17 крахмалға сапалық реакция жүргізе алу; 11.5.1.18 сахароза, крахмал, целлюлозаның гидролиз өнімдерін атау; 11.5.1.19 крахмал және целлюлозаның құрылысын, қасиеттерін салыстыру; 11.5.1.20 нәруыздардың өмір үшін ролін сипаттау; 11.5.1.21 гидролиз реакциясы бойынша берілген деректер негізінде полипептидтің құрамын анықтау; 11.5.1.22 ақуызға сапалық реакцияларды тәжірибе жүзінде жасау; 11.5.1.23 "құлып және кілт" моделі тұрғысынан ферменттердің әрекетін және ферментативті катализ процесін түсіндіру; 11.5.1.24 ингибирлі бәсекелестікті түсіндіру; 11.5.1.25 ДНҚ құрылымының моделін сипаттау; 11.5.1.26 ДНҚ молекуласындағы ақуыздың біріншілік құрылымын кодтау жүйесін түсіндіру; 11.5.1.27 АТФ гидролизі құрылымын және сызбасын құрастыру; 11.5.1.28 биологиялық маңызды металдардың: темір, магний, кальций, калий, натрийдің ролін бағалау; 11.5.1.29 қоршаған ортаның ауыр металдармен ластану көздерін атау; 11.5.1.30 ауыр металдардың тірі ағзаға уытты әсерін түсіндіру | |
14. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Химия" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
15. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану- математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Химия" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Химия" оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Тақырыбы/Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
10.1 Атом құрылысы | Атом – күрделі бөлшек."Орташа салыстармалы атомдық массаны есептеу" тақырыбына есептер шығару | 10.1.2.1 "нуклидтер" мен "нуклондар" ұғымының физикалық мәнін түсіндіру10.1.2.2 табиғи қоспадағы химиялық элемент изотоптарының орташа салыстырмалы атомдық массаларын есептеу |
Радиоактивтілік | 10.1.2.3 радиоактивтіліктің табиғатын және радиоактивті изотоптарды қолдануды түсіндіру | |
Энергетикалық деңгейлер. Кванттық сандар және орбитальдар | 10.1.3.1 Квант сандарының мәні мен сипаттамасын атау10.1.3.2 алғашқы 36 химиялық элементтің электрондық конфигурациясын жазу | |
10.1 Элементтер мен олардың қосылыстарының периодты өзгеруі | Период және топ бойынша элементтер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары | 10.2.1.1 химиялық элемент атомдарының физикалық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарының сипаттау: атом радиусы, иондану энергиясы, электронтартқыштық, электртерістілік және тотығу дәрежесі |
Периодтар және топтарда қосылыстардың тотығу-тотықсыздану қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары | 10.2.1.2 период және топ бойынша химиялық элементтердің оксидтерінің, гидроксидтерінің және сутекті қосылыстарының қышқылдық-негіздік қасиеттерінің өзгеру заңдылығын түсіндіру10.2.1.3 периодтық кестеде орналасуы бойынша химиялық элементтердің және олардың қосылыстарының қасиеттерін болжау | |
10.1 Химиялық байланыс | Ковалентті байланыс.Ковалентті байланыс қасиеттері | 10.1.4.1 донор-акцепторлы және алмасу механизмі бойынша ковалентті байланыстың түзілуін түсіндіру10.1.4.2 қос және үш еселі байланыстың түзілуін түсіндіру10.1.4.3 ковалентті байланыстың қасиеттерін сипаттау |
Гибридтену түрлері: sp, sp2, sp3.№1 зертханалық тәжірибе"Ковалентті байланысты заттардың (N2, О2, алмаз) моделін құрастыру" | 10.1.4.4 гибридтелу түрінің әртүрлілігінің физикалық мәнін түсіндіру10.1.4.5 заттың құрылысы мен қасиеттерінің өзара байланысын түсіндіру | |
Электртерістілік және байланыс полярлығы | 10.1.4.6 атомдардың электртерістілік ұғымының физикалық мәнін түсіндіру және оның негізінде химиялық байланыстың түрін болжау | |
Иондық байланыс | 10.1.4.7 иондық байланыстың қарама-қарсы зарядталған иондардың электростатикалық тартылуы нәтижесінде түзілетіндігін түсіну | |
Металдық байланыс | 10.1.4.8 металдық байланыстың табиғатын және оның металдардың физикалық қасиеттеріне әсерін түсіндіру | |
Сутектік байланыс | 10.1.4.9 сутекті байланыстың түзілу механизмін түсіндіру | |
Кристалдық торлар. | 10.1.4.10 кристалл тор типтері және байланыс түрлері әртүрлі қосылыстардың қасиеттерін болжау | |
10.1 Стехио-метрия | Химияның негізгі стехиометриялық заңдары | 10.1.1.1 химияның негізгі стехиометриялық заңдарының тұжырымдамасын, қолдану аясын атау: зат массасының сақталу заңы, көлем қатынастар заңы, Авогадро заңы |
Салыстырмалы атомдық және молекулалық масса | 10.1.1.2 "салыстырмалы атомдық масса", "салыстырмалы молекулалық масса" және "молярлық масса" ұғымдарының физикалық мәнін түсіндіру | |
Реакция теңдеулері бойынша есептеулер. "Теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы өнімнің проценттік шығымын есептеу" | 10.2.2.1 қалыпты және стандартты жағдайда "молярлық концентрация", "молярлық көлем" ұғымдарын қолданып есептеулер жүргізу10.2.2.2 бастапқы заттардың белгiлi зат мөлшерлері (массалары, көлемдері, бөлшек сандары) бойынша реакцияға қатысқан заттардың бiреуi артық мөлшерде және құрамында белгілі үлесте қоспалары бар болған жағдайда реакция өнiмдерiнiң зат мөлшерлерін (массаларын, көлемдерін, бөлшек сандарын) есептеу10.2.2.3 теориялық мүмкіндікпен салыстырғандағы реакция өнімінің шығымын процентпен есептеу | |
2 тоқсан | ||
10.2 Термо-динамикаға кіріспе | Ішкі энергия және энтальпия.№1 практикалық жұмыс "Бейтараптану реакциясының жылу эффектісін анықтау" | 10.3.1.1 ішкі энергия және энтальпия өзгерістер жылу эффектісі болып табылатындығын түсіну;10.3.1.2 химиялық реакциялар - байланыстардың үзілуі мен жаңа байланыстардың түзілу процесін қамтитындығын түсіну;10.3.1.3 реакцияның энтальпия өзгерісін тәжірибе жүзінде анықтау және оны анықтамалық деректер негізінде есептеу |
Гесс заңы және оның салдары.Есеп шығару"Гесс заңы және оның салдарын қолдану" | 10.3.1.4 Гесс заңының физикалық мәнін түсіндіру және оны химиялық реакцияның энтальпия өзгерісін есептеу үшін қолдана алу | |
Энтропия | 10.3.1.5 энтропияны жүйенің ретсіздік өлшемі ретінде түсіндіру және оны анықтамалық деректер арқылы есептеу | |
10.2 Кинетика | Химиялық реакция жылдамдығы | 10.3.2.1 гомогенді және гетерогенді реакциялар үшін жылдамдық өрнегін білу10.3.2.2 қарапайым реакциялардың орташа жылдамдығына есептеулер жүргізу |
Концентрацияның реакция жылдамдығына әсері.Қысымның реакция жылдамдығына әсері.Есеп шығару"Әрекеттесуші массалар заңы" | 10.3.2.3 қайтымды реакциялар үшін әрекеттесуші массалар заңының қолданылатындығын түсіндіру10.3.2.4 әрекеттесуші массалар заңы бойынша есептеулер жүргізу10.3.2.5 химиялық реакция жылдамдығына қысымның әсерін түсіндіру | |
Температураның реакция жылдамдығына әсері.№ 2 практикалық жұмыс "Химиялық реакция жылдамдығына әр түрлі факторлардың әсерін зерттеу".жылдамдығы | 10.3.2.6 химиялық реакция жылдамдығына температураның әсерін тәжірибе жүзінде зерделеу;10.3.2.7 химиялық реакция жылдамдығына концентрацияның әсерін тәжірибе жүзінде зерделеу10.3.2.8 "белсендіру энергиясы" ұғымының физикалық мәнін түсіндіру | |
Катализ.№2 зертханалық тәжірибе "Реакция жылдамдығына әр түрлі катализаторлар әсерінің тиімділігін зерттеу" | 10.3.2.9 катализ процесінің мәнін түсіндіру10.3.2.10 гомогенді және гетерогенді катализді ажырату;10.3.2.11 катализаторлардың әсер ету механизмін түсіндіру | |
10.2 Химиялық тепе-теңдік | Химиялық тепе-теңдік | 10.3.3.1 химиялық тепе-теңдіктің динамикалық сипатын түсіндіру |
Химиялық тепе-теңдікке әсер ететін факторлар. Ле-Шателье-Браун принципі.№3 зертханалық тәжірибе "Динамикалық тепе-теңдік күйін зерттеу" | 10.3.3.2 химиялық тепе-теңдікке температура, концентрация және қысым өзгерісінің әсерін болжау10.3.3.3 не себепті катализатор тепе-теңдіктің тез орнауына әсер ететінін, бірақ ығысуына әсер етпейтіндігін түсіндіру;10.3.3.4 әр түрлі факторлардың тепе-теңдіктің ығысуына әсерін тәжірибе жүзінде зерттеу | |
Тепе-теңдік константасы."Тепе-теңдік константасын мен тепе-теңдік күйдегі концентрацияларды табу" тақырыбына есептер шығару | 10.3.3.5 берілген реакция үшін тепе-теңдік константасын жазу;10.3.3.6 тепе-теңдік константасына әр түрлі факторлардың әсерін болжау10.3.3.7 тепе-теңдік константасына қатысты есептерді шығару | |
3-тоқсан | ||
10.3 Тотығу-тотықсыздану реакциялары | Тотығу-тотықсыздану процесі | 10.2.3.1 электрондық-иондық баланс әдісімен тотығу-тотықсыздану реакциясы теңдеулерін құрастыру10.2.3.2 жартылай иондық реакция әдісімен тотығу-тотықсыздану реакция теңдеулерін құрастыру |
Электрохимиялық потенциалдар қатары | 10.2.3.3 "стандартты электродтық потенциал" ұғымын сипаттау | |
Гальваникалық элементтер. №3 практикалық жұмыс "Металдардың электрохимиялық кернеу қатарын құрастыру" | 10.2.3.4 сулы ерітіндідегі химиялық реакциялардың жүру мүмкіндігін болжау үшін стандартты электродтық потенциалдар кестесін қолдану;10.2.3.5 гальваникалық элементті химиялық реакция энергиясын электр энергиясына айналдыратын құрылғы есебінде түсіну;10.2.3.6 гальваникалық элементтің жұмыс принципін түсіндіру;10.2.3.7 аккумуляторларды зарядтау және разрядтау процесін сипаттау | |
10.3 17-топ элементтері | Галогендер қасиеттерінің өзгеру заңдылықтары | 10.2.1.4 топ бойынша галогендердің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру |
Галогендердің тотығу-тотықсыздану қасиетттері |
10.2.1.5 галогендердің тотығу-тотықсыздану реакция теңдеулерін құрастыру | |
2 (ІІ)-топ элементтерінің физикалық және химиялық қасиеттеріқасиеттері | 10.2.1.7 2 (ІІ) топ элементтерінің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіре алу | |
Табиғи карбонаттар | 10.2.1.8 табиғаттағы карбонаттар айналымының схемасын құру және олардың қолданылу аймағын атау | |
10.3 Органикалық химияға кіріспе | Органикалық заттардың құрамы мен құрылысы |
10.4.2.1 органикалық химия - бұл көмірсутектер және олардың туындыларының химиясы деп түсіну10.4.2.2 көмірсутектердің эмпирикалық, молекулалық, құрылымдық және кеңістіктік формулаларын ажырату |
Гомологтық қатар.Алифатты қосылыстардың Теориялық және қолданбалы химияның халықаралық одағы номенклатурасы.№4 зертханалық тәжірибе "Органикалық заттар молекулаларының модельдерін құрастыру" | 10.4.2.4 гомологтік қатардың қалыптасуын және оның өкілдері қасиеттерінің ұқсастығын түсіндіру;10.4.2.5 қосылыстардың құрылымдық формуласын құру және оларды Теориялық және қолданбалы химияның халықаралық одағы номенклатурасы бойынша атау | |
Изомерия түрлері. | 10.4.2.6 изомерия түрлерін атау және изомерлер формулаларын құрастыру: құрылымдық, байланыстың орны бойынша, функционалдық топтар және классаралық изомерлер | |
Алкандар. Алкандардың жану өнімдері."Жану өнімдері және гомологтық қатарлар бойынша заттардың формулаларын анықтау" тақырыбына есептер шығару |
10.4.2.7 әр түрлі алкандардың жану процесін зерттеу және олардың отын ретінде қолдануын түсіндіру | |
Алкандардың бос-радикалды орынбасу реакциясы механизмі.Галогендеу | 10.4.2.10 алкандардың галогендеу реакция теңдеулерін құру | |
4-тоқсан | ||
10.4 Қанықпаған көмірсутектер | Алкендердің құрамы, құрылымы және реакцияға түсу қабілеті.№5 зертханалық тәжірибе "Байланыстың қанықпағандығына сапалық реакция" |
10.4.2.11 "қанықпағандық" терминін және оның қосылыстың қасиеттеріне әсерін түсіндіру |
Алкендердің қосылу реакциялары | 10.4.2.13 электрофильді және нуклеофильді бөлшектерді ажырату | |
Полимеризация. | 10.4.2.14 полимерлеу реакциясының физикалық мәнін түсіндіру10.4.2.15 химиялық реагенттерге қатысы бойынша пластиктердің салыстырмалы инерттілігін тәжірибе жүзінде дәлелдеу10.4.2.16 полиэтилен өндірісі процесінің схемасын құру10.4.2.17 полиалкендердің қолдану аймағын атау және олардың өнімдерін қайта өңдеудің маңыздылығын бағалау | |
Алкадиендер | 10.4.2.18 алкадиендердің қасиеттерін олардың құрылысы негізінде түсіндіру10.4.2.19 алкиндердің табиғатта таралуын, каучук пен резинаның алынуын зерделеу | |
Алкиндер | 10.4.2.20 алкиндердің құрылымдық формулаларын құрастыру, алкиндердің химиялық қасиеттері мен алыну жолдарын зерделеу | |
Мұнай, құрамы, алыну жолдары.Табиғи газдар және көмір: негізгі өнімдер және оны өндіру жолдары | 10.4.2. 21 мұнайды фракциялау процесін және фракциялардың қолдану аясын түсіндіру10.4.2.22 термиялық және катализдік крекинг процесін түсіндіру10.4.2.23 мұнайға серік газдардан маңызды өнімдер алу жолдарын білу | |
10.4 Галоген-алкандар | Галогеналкандарды алу | 10.4.2.31 галогеналкандарды алу реакциясының радикалды механизімін түсіндіру;10.4.2.32 галогеналкандардың әсеріне байланысты қоршаған ортада туындаған мәселелерді айқындау |
Галогендердің нуклеофильді орынбасу реакциялары | 10.4.2.33 нуклеофильді реагенттермен галогеналкандардың реакция теңдеулерін құрастыру;10.4.2.34 нуклеофильді орынбасу реакциясының механизмін түсіндіру | |
10.4 Спирттер | Спирттердің жіктелуі және химиялық қасиетттері.№6 зертханалық тәжірибе "Біратомды және көпатомды спиртттерге сапалық реакция жүргізу". | 10.4.2.24 спирттерді функционалдық топтардың орналасуы және гидроксил тобының саны бойынша жіктеу10.4.2.25 молекуладағы атомдардың өзара әсері негізінде спирттердің химиялық қасиеттерін түсіндіру;10.4.2.26 біратомды және көпатомды спиртттерге сапалық реакция жүргізу |
Этил спиртін өнеркәсіптік өндіру Көрсетілім "Глюкозаны ашыту арқылы этил спиртін алу" | 10.4.2.27 этанолды этиленді гидратациялау және глюкозаны ашыту арқылы алу реакциясының теңдеулерін құрастыру;10.4.2.28 этанолды алу әдістерінің артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау10.4.2.29 спирттердің адам ағзасына уытты әсерін зерттеу | |
Фенол, оның құрамы мен қасиеттері | 10.4.2.30 фенолдың құрамы мен қасиеттерін білу, пластмасса өндіруде фенолдың қолданылуы | |
2) 11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Тақырып/Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1 тоқсан | ||
11.1 Ароматты қосылыстар қатары | Бензол молекуласының құрылысы.№1 зертханалық тәжірибе "Бензол және толуол молекуласының моделін құрастыру" | 11.4.2.9 бензол молекуласының құрылымын түсіндіру |
Бензол және оның гомологтарын алу | 11.4.2.10 бензол және оның гомологтарын алу реакцияларын құрастыру | |
Бензол және оның гомологтарының химиялық қасиеттері. | 11.4.2.11 бензолды нитрлеу және галогендеу реакциясының механизмін түсіндіру11.4.2.12 органикалық қосылыстар синтезі үшін бензол реакциясының маңыздылығын түсіндіру11.4.2.13 толуол молекуласындағы атомдардың өзара әсерлесуін түсіндіру | |
11.1 Карбонилді қосы-лыстар | Карбонильді қосылыстардың құрылысы және номенклатурасы | 11.4.2.1 альдегидтер және кетондардың; карбонды қышқылдар функциональды топтарының құрылысын білу;11.4.2.2 альдегидтер және кетондардың, карбонды қышқылдардың құрылымдық формулаларын құрастыру және оларды Теориялық және қолданбалы химияның халықаралық одағы бойынша атау |
Альдегидтер және кетондардың алынуы | 11.4.2.3 альдегидтер және кетондарды алудың түрлі әдістерін түсіндіру | |
Альдегидтер және кетондардың тотығу, нуклеофильді қосылу реакциялары. | 11.4.2.4 альдегидтер және кетондардың нуклеофильді қосылу реакциясына мысалдар келтіру | |
Карбон қышқылдарының қасиеттері. №2 зертханалық тәжірибе: "Сірке қышқылының қасиеттерін зерттеу" | 11.4.2.5 карбон қышқылдарының физикалық қасиеттерін және алыну жолдарын түсіндіру | |
Этерификация реакциясы.Күрделі эфирлер және сабын. | 11.4.2.6 этерификация реакциясының механизмін сипаттау11.4.2.7 карбон қышқылдары, күрделі эфирлер, сабын, синтетикалық жуғыш заттар және биодизельді отындардың қолданылу аймағын атау | |
Майлар. Майлардың құрылысы мен қасиеттері | 11.4.2. 8 майлардың құрамы мен құрылысын білу | |
2-тоқсан | ||
11.2 Аминдер және амин-қышқылдар | Аминдердің жіктелуі және номенклатурасы.№3 зертханалық тәжірибе "Аммиак және аминдер молекуласының модельдерін құрастыру" | 11.5.1.1 аминдердің жіктелуін және номенклатурасын атау11.5.1.2 аммиак және аминдер құрылымын салыстыру |
Аминдердің физикалық, химиялық қасиеттері және алынуы. | 11.5.1.3 аминдердің физикалық қасиеттерін түсіндіру11.5.1.4 аммиак, аминдер және анилиннің негіздік қасиеттерін салыстыру11.5.1.5 нитрилдерді тотықсыздандыру арқылы және галогеналкандардан нуклеофильді орынбасу реакциялары арқылы аминдердің түзілу механизмін сипаттау 11.5.1.6 нитроқосылыстарды тотықсыздандырып анилин алу реакциясы теңдеуін құрастыру | |
Аминқышқылдар: құрамы, құрылысы, биологиялық ролі№4 зертханалық тәжірибе "Аминқышқылы молекуласының модельдерін құрастыру және ассиметриялы көміртегі атомдарын анықтау" | 11.5.1.7 аминқышқылдардың жүйелі және тривиальді аталуын атау11.5.1.8 аминқышқылдардың құрамын, құрылысын сипаттау;11.5.1.9 алмастырылатын және алмастырылмайтын аминқышқылдардың биологиялық ролін түсіндіру | |
Аминқышқылдар қасиеттері.№5 зертханалық тәжірибе "Аминқышқылдар қасиеттері" | 11.5.1.10 аминқышқылдардың биполярлы иондар түзу қабілетін түсіндіру11.5.1.11 аминқышқылдардың екідайлылығын тәжірибе жүзінде дәлелдеу | |
Пептидтік байланыс. Нәруыздың түзілуі | 11.5.1.12 -аминқышқылдардан нәруыздар алу кезінде пептидтік байланыстардың түзілуін түсіндіру11.5.1.13 нәруыздар гидролизнің реакция теңдеуін құрастыру | |
11.2 Тірі ағза химиясы | Көмірсулар: глюкоза, фруктоза, рибоза, дезоксирибоза, сахароза, крахмал және целлюлоза | 11.5.1.14 глюкоза, фруктоза, рибоза, дезоксирибоза, сахароза, крахмал және целлюлозаның молекулаларының сызықты және циклді формасын құрастыру |
Құрылысы, қасиеттері және қолданылуы.№6 зертханалық тәжірибе "Альдегидоспирт ретінде глюкозаның химиялық қасиеттері. Крахмалға сапалық реакция" | 11.5.1.15 глюкозаның функционалдық топтарын тәжірибе жүзінде анықтау11.5.1.16 глюкозаның спирттік, сүт қышқылды, май қышқылды ашу реакцияларының теңдеулерін құрастыру11.5.1.17 крахмалға сапалық реакция жүргізу11.5.1.18 сахароза, крахмал, целлюлозаның гидролиз өнімдерін атау11.5.1.19 крахмал және целлюлозаның құрылысын, қасиеттерін салыстыру | |
Нәруыздар.Нәруыз молекулаларының құрылымы | 11.5.1.20 өмір үшін нәруыздардың ролін сипаттау;11.5.1.21 нәруыздың бірінші, екінші, үшінші реттік құрылымдарын ажырату11.5.1.22 нәруыздың әр түрлі құрылымдарының пішінін анықтайтын факторларды атау11.5.1.23 нәруыз қасиеттерінің аминқышқылдардың сапалық және сандық құрамына тәуелділігін сипаттау | |
Полипептидтер құрылымын анықтау.№1 практикалық жұмыс "Денатурация және нәруыздардың түсті реакциялары" | 11.5.1.24 гидролиз реакциясы бойынша берілген деректер негізінде полипептидтің құрамын анықтау11.5.1.25 нәруызға сапалық реакцияларды тәжірибе жүзінде жасау;11.5.1.26 нәруыздардың денатурациясы реакциясын тәжірибе жүзінде жасау | |
Ферменттер ролі және қолданылуы | 11.5.1.27 "құлып және кілт" моделі тұрғысынан ферменттердің әрекетін және ферментативті катализ процесін түсіндіру11.5.1.28 ингибирлі бәсекелестікті түсіндіру | |
Дезоксирибонуклеин қышқылының құрылымы.№7 зертханалық тәжірибе "Дезоксирибонуклеин қышқылының моделін жасау" | 11.5.1.29 дезоксирибонуклеин және рибонуклеин қышқылының құрылымы моделін сипаттау11.5.1.30 дезоксирибонуклеин қышқылының молекуласындағы ақуыздың біріншілік құрылымын кодтау жүйесін түсіндіру | |
Аденозинтрифосфат және энергия | 11.5.1.31 аденозинтрифосфат гидролизі құрылымын және сызбасын құрастыру | |
Биологиялық маңызды металдар | 11.5.1.32 биологиялық маңызды металдар: темір, магний, кальций, калий, натрийдің рөлін бағалау | |
Қоршаған ортаның ауыр металдармен ластануы | 11.5.1.33 қоршаған ортаның ауыр металдармен ластану көздерін атау | |
Ауыр металдардың нәруызға әсері. | 11.5.1.34 ауыр металдардың тірі ағзаға уытты әсерін түсіндіру | |
11.2 Синтетикалық полимерлер | Жоғары молекулалы қосылыстар | 11.4.2.14 "мономер", "құрылымдық" "буын", "олигомер", "полимер", "полимерлену дәрежесі" негізгі ұғымдарын білу |
Полимерлену реакциясы№8 зертханалық тәжірибе"Полимерлену реакциясы" Поликонденсация реакциялары: полиамидтер мен полиэфирлер |
11.4.2.15 полимерлену реакциясы теңдеулерін құрастыру, поликонденсация реакциясы теңдеулерін құру | |
Пластиктердің қолданылуы және қоршаған ортаға әсері. № 2 практикалық жұмыс "Пластмассаларды және талшықтарды тану" | 11.4.2.17 полиэтилен, полипропилен, полистирол, тефлон, поливинилхлорид, полиметилметакрилат, полиэфир, фенолформальдегид шайыры және олардың негізінде алынған пластмассалардың қасиеттерін, қолдану аймағын атау11.4.2.18 пластмасса және талшықтарды тәжірибе жүзінде анықтау11.4.2.19 қоршаған ортаға пластиктер өндірісінің және қолданысының әсерін талдау;11.4.2.20 полимерлерді утилизациялау процесін сипаттау | |
3 тоқсан | ||
11.3 Органикалық синтез | Органикалық қосылыстардағы негізгі функционалдық топтар. | 11.4.2.33 сапалық реакциялар көмегімен функционалды топтарды анықтау11.4.2.34 физикалық және химиялық сынақ көмегімен қосылыстарды анықтау |
Органикалық заттардың генетикалық байланысы. | 11.4.2.35 органикалық қосылыстардың негізгі кластарының генетикалық байланысын сипаттау11.4.2.36 қарапайым органикалық синтезді жүргізе алу және түзілген өнімнің шығымын бағалау | |
11.3 14-топ элементтері | 14 (ІV)топ элементтері қасиеттерінің өзгеруі | 11.2.1.1 14 (ІV) топ элементтерінің физикалық және химиялық қасиеттерінің өзгеру заңдылықтарын түсіндіру |
14(ІV) топ элементтері және олардың қосылыстарының химиялық қасиеттері. | 11.2.1.2 14 (ІV) элементтерінің және олардың қосылыстарының химиялық қасиеттерін сипаттайтын реакция теңдеулерін құрастыру;11.2.2.1 параллель жүретін реакциялар теңдеулері бойынша есептер шығару | |
Әр түрлі тотығу дәрежелерін көрсететін 14 (ІV) -топ элементтері оксидтерінің қасиеттері | 11.2.1.3 14 (ІV) топ элементтерінің +2 және +4 тотығу дәрежелі оксидтерінің қасиеттерін түсіндіру | |
Жай заттардың табиғатта таралу түрлері және алыну әдістері | 11.2.1.5 14 (ІV) топ элементтерінің жай заттары және химиялық қосылыстарының алыну әдістерінің реакция теңдеулерін құру11.2.1.6 14 (ІV) топ элементтерінің және оның қосылыстарының таралуы және қолданылуы туралы мәліметтерді талдай білу | |
11.3 Азот және күкірт | Азот молекуласы құрылысының ерекшеліктері мен қасиеттері | 11.2.1.7 азот молекуласының химиялық белсенділігінің төменділігін түсіндіру |
Аммиак және аммоний тұздары. | 11.2.1.8 аммоний ионындағы байланыстардың түзілу механизмін ажырату | |
Аммиакты өнеркәсіпте алу | 11.2.1.10 аммиакты өнеркәсіпте өндірудің (Габер процесі) ғылыми принциптерін түсіндіру | |
Азотты тыңайтқыштардың өнеркәсіптік алынуы | 11.2.1.11 азот тыңайтқыштары өндірісі үдерісінің химизмін түсіндіру | |
Азот оксидтері және нитраттарының қоршаған ортаға экологиялық әсері | 11.2.1.12 азот оксидтерінің атмосфераға, нитраттардың топыраққа және су ресурстарына әсерін талдау11.2.1.13 азот қосылыстарының қоршаған ортаға әсерін азайту мәселелерін шешудің жолдарын ұсыну | |
Күкірттісутек және сульфидтер | 11.2.1.14 күкіртсутектің тотықсыздандырғыш қасиеттерін түсіндіру11.2.1.15 сульфид ионын тәжірибе жүзінде анықтау | |
Күкірт диоксиді және қышқыл жаңбырлар.Тағам өнеркәсібінде күкірт диоксидін қолдану.№1 көрсетілім "Күкірт және азот қышқылдарының тотықтырғыш қасиеттері" | 11.2.1.16 атмосфераның күкірт диоксидімен ластану көздерін атау және қышқыл жаңбырдың түзілу мәселелерін сипаттау;11.2.1.17 тағам өнеркәсібінде күкірт диоксиді қолданылу аймағын атау11.2.2.2 тізбектеле жүретін реакция теңдеулері бойынша есептер шығару | |
Күкірт қышқылын алудың контакт әдісі | 11.2.1.18 күкірт қышқылын жанасу әдісімен алу процесін түсіндіру11.2.1.19 күкірт қышқылын өнеркәсіптік өндірудің ғылыми принциптерін түсіндіре алу11.2.1.20 күкірт қышқылының қолданылу аймағын атау11.2.2.3 олеумнің түзілуіне және сұйытылуына есептер шығару | |
11.3 Қышқыл және негіз ерітінділері | Қышқыл-негіздік теория | 11.3.4.1 Аррениус, Льюис және Бренстед-Лоури теорияларын және олардың қолдану шектерін сипаттау |
Судың иондық көбейтіндісі.Сутектік көрсеткіш | 11.3.4.2 судың иондық көбейтіндісін білу11.3.4.3 күшті қышқыл және күшті негіздің pHін есептеу | |
Буферлі ерітінділер | 11.3.4.4 буферлі ерітінділердің әсер ету принципін түсіндіру11.3.4.5 буферлі ерітінділердің қолдану аймағын атау | |
4 тоқсан | ||
11.4 Металдар өндірісі | Металдар және құймаларды алу | 11.2.3.1 металдарды алудың маңызды әдістерін талдау: гидрометаллургия, пирометаллургия, электрометаллургия және олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін бағалау11.2.3.2 ғылымда, техникада және тұрмыста қолданылатын маңызды құймалардың құрамын атау: шойын, болат, жез, қола, мельхиор, дюралюминий;11.2.3.3 шойын және болатты алу әдістерін және қасиеттерін сипаттау |
Электролизді өнеркәсіпте қолдану. | 11.2.3.4 металдарды электролизбен алу әдісін түсіндіру11.2.3.5 гальваностегия, гальванопластика процестерін ажырату11.2.3.6 коррозиядан қорғау және декоративті мақсаттар үшін гальваникалық жабындарды қолдану принциптерін зерделеу | |
Химиялық өндірістің ғылыми принциптері | 11.2.3.7 химиялық өндірістің жалпы ғылыми принциптерін атау11.2.3.8 екіншілік қайта өңдеудің қажеттілігін негіздеу | |
Металл өндірісі кезіндегі қоршаған ортаны қорғау проблемалары | 11.2.3.9 металлургия өнеркәсібінің экологиялық проблемаларын түсіндіру | |
11.4 Ауыспалы металдар | Ауыспалы металдардың жалпы сипаттамасы | 11. 2.1.22 ауыспалы элементтер айнымалы тотығу дәрежесін көрсететінін білу11.2.1.23 атомдар құрылысы негізінде ауыспалы металдардың физикалық және химиялық қасиеттерін түсіндіру;11.2.2.4 орынбасу реакциялары теңдеулері бойынша есептер шығару |
Кешенді қосылыстар. | 11.2.2.24 комплексті қосылыстардың құрылысын сипаттау11.2.1.25 ауыспалы металдардың кешенді қосылыстарының химиялық қасиеттерін сипаттау | |
Ауыспалы металдардың биологиялық ролі. | 11.2.1.26 гемоглобин құрамында темір (+2) кешенінің болатынын түсіндіру және оттегін тасымалдаудағы оның ролін түсіну11.2.1.27 иіс газымен улану қалай жүретіндігін түсіндіру және алғашқы көмек көрсету әдісін сипаттау | |
11.4 Жаңа заттарды және материалдарды өндіру | Жаңа материалдар | 11.4.2.21 жаңа материалдарды жасаумен және өндірумен айналысатын ғылымдар саласын білу |
Физиологиялық белсенді табиғи және синтетикалық қосылыстар | 11.4.2.22 аспиринді, таксолды физиологиялық белсендігі жоғары табиғи және синтетикалық қосылыстардың өкілдері ретінде атау11.4.2.23 физиологиялық белсенділік үшін хиральділік және молекулалық қабаттың маңыздылығын түсіндіру | |
Дәрілік препараттарды синтездеу және өндіру | 11.4.2.24 синтетикалық дәрілік препарат үлгісі ретінде аспиринді алу процесін сипаттау11.4.2.25 - дәрілік заттарды өндіру проблемаларын тізімдеу | |
Нанотехнология. | 11.4.2.26 "нанохимия" және "нанотехнология" ұғымдарының физикалық мәнін түсіндіру11.4.2.27 нанобөлшектерді синтездеу және зерттеу әдістерін сипаттау11.4.2.28 нанобөлшектердің қолдану аймағын атау | |
Нанокөміртекті бөлшектердің құрылымы | 11.4.2.29 наноматериалдардың ерекшеліктерін сипаттау11.4.2.30 көміртекті нанобөлшектер құрылымын сипаттау: фуллерен С60, графен, нанотүтік, наножіп, наноталшықтар11.4.2.31 кристалдарды өсіру және полимеризациялау жолымен наноматериалдардың алынуын сипаттау | |
11.4 "Жасыл химия" | "Жасыл химияның" 12 принципі.Атмосфера, гидросфера, литосфераның ластануы | 11.4.1.1 "Жасыл химияның" 12 принципін атау және оны түсіндіру11.4.1.2 атмосфера, гидросфера және литосфераның ластану масштабын түсіндіру |
Жердің озон қабатының бұзылуы | 11.4.1.3 озон қабатының бұзылу себептерін зерделеу | |
Ғаламдық жылынуМини- жоба: "Қоршаған ортаны қорғау" | 11.4.1.4 "парникті эффектінің" әсерін болжау;11.4.1.5 "парникті эффектінің" және озон қабатының бұзылу мәселелерін ажырату;11.4.1.6 ғаламдық мәселелерді шешудің жолдарын бағалау | |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Биология" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. "Биология" оқу пәнінің мақсаты – білім алушылардың заман талаптарына сай білімдері мен біліктерін дамыту; өмірдің мәнін, дамуын, оның түрлі ұйымдасу деңгейлерінде көрініс табуын түсіну; өмірдің ең басты құндылық ретіндегі маңызын түсінетін жан-жақты дамыған тұлғаны дайындау.
3. Оқу пәнінің міндеттері:
1) табиғаттың даму заңдарын түсінуге негізделе отырып, адамның табиғаттағы рөлін анықтайтын маңызды биологиялық білімдер мен біліктер ауқымын кеңейту;
2) табиғаттың даму және тіршілігін жалғастыру заңдарын жаңа білімдерді алу, оларды ары қарай дамыту және тереңдету негізі және құралы ретінде пайдалану;
3) жүйені меңгеру барысында ғылым білім мен дүниетаным негіздерін; шығармашылық дербестік пен сын тұрғысынан ойлау қабілетін; зерттеушілік дағдыларын қалыптастыру;
4) әдеп мәселелерімен және қоғамның әлеуметтік өмірі мен еңбек әрекетіне тікелей қатысумен байланысты қоршаған шынайылықта еркін бағдарлануға мүмкіндік беретін, бастамашыл тұлғаның қасиеттерін дамыту;
5) білім алушылардың білім алуды және өздігінен білім алуды жалғастыруы үшін қажетті зияткерлік біліктерді дамыту.
2-тарау. "Биология" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Биология" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
10-сыныпта – аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат;
11-сыныпта – аптасына 3 сағат, оқу жылында 102 сағат.
5. Оқу пәнінің мазмұны 4 бөлімді қамтиды:
1) тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері;
2) көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму;
3) ағза мен қоршаған орта;
4) қолданбалы кіріктірілген ғылымдар.
6. "Тірі ағзалардың көптүрлілігі, құрылымы мен қызметтері" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) тірі ағзалардың көптүрлілігі;
2) қоректену:
3) заттардың тасымалдануы;
4) тыныс алу;
5) бөліп шығару;
6) қозғалыс;
7) координация және реттелу.
7. "Көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көбею;
2) жасушалық айналым;
3) өсу және даму;
4) тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары;
5) селекция негіздері;
6) эволюциялық даму.
8. "Ағза мен қоршаған орта" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) биосфера, экожүйе, популяция;
2) адам қызметінің қоршаған ортаға әсері.
9. "Қолданбалы кіріктірілген ғылымдар" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) молекулалық биология мен биохимия;
2) жасушалық биология;
3) микробиология және биотехнология;
4) биомедицина және биоинформатика.
10. Биология пәнінің 10-сыныпқа арналған базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Тірі ағзалардың әртүрлілігі". Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдері. Филогенетикалық шежіре ағашы. Кладограммалар. Түсінік "Соңғы әмбебап жалпы ата тек". Модельдеу "Кладограмма құру". Филогенетикалық картаның әр түрлі формалары. Кладограммалар мен филогенетикалық ағаштардың эволюциялық маңызы.
2) "Қоректену". Ферменттер белсенділігіне әсер ететін факторлар мен жағдайлар: рН; температура;
3) "Заттардың тасымалдануы". Адам гемоглобині мен миоглобинінің құрылысы мен қызметі.
4) Пассивті тасымалдау механизмі:қарапайым тасымал, мембраналық каналдар арқылы диффузия, жеңілдетілген диффузия.
5) "Тыныс алу". Аденозинүшфосфаттың (АТФ) құрылысы мен қызметі. Аденозинүшфосфаттың синтезі: глюкозаның анаэробты және аэробты ыдырау кезеңдері. Метаболизм түрлері. Митохондрияның құрылымы мен қызметтері. Митохондрия құрылымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысы. Кребс циклі. Электрондық-тасымалдау тізбегі. Биологиялық жүйелер үшін маңызы.
6) "Бөліп шығару". Абсорбция және реабсорбция. Зәрдің түзілуі. Су мөлшерін реттеу. Нысана мүшелер. Әсер ету эффектсі. Гипофункция. Гиперфункция. Адам денесіндегі қан мен басқа сұйықтықтарды жасанды тазарту. Диализ әсерінің себептері. Диализ әдістері: перитонеальды, гемодиализ. Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі. Диализ және бүйрек трансплан-тациясы. Артықшылықтары мен кемшіліктері.
7) "Қозғалыс". Көлденең жолақты бұлшықет ұлпаларының құрылысы. Миофибрилла құрылымы (аймақ, дисклер, саркомерлер, актин, миозин). Жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшықтарының ортақ қасиеттерін, орналасуы мен құрылысы. Актинге қатысты қаңқа бұлшықет ұлпаларының түрлері.
8) "Координация және реттеу". Жүйке жасушаларының құрылысы. Орталық жүйке жүйесінің құрылысы. Мидың құрылысы мен қызметтері. Жұлынның құрылысы мен. Механорецепторлардың түрлері. Пачини денешігі мысалында рецепторлардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беру реакциясы. Холинергиялық синапстың құрылысы мен қызметі арасындағы байланыс.
9) "Жасушалық цикл". Митоз. Жасушада митоздың әр түрлі кезеңдерінде жүретін үрдістер.
Зертханалық жұмыс "Пияз тамыры ұшындағы жасушалардан митоздың белсенділік деңгейін анықтау".
10) Өсімдіктер мен жануарлардағы гаметогенез. Гаметалар. Гаметогенез кезеңдері. Өсімдіктердегі спорогенез және гаметогенез. Онкологиялық жаңатүзілулердің пайда болуы. Обыралды жағдайлардың туындауына әсер етуші факторлар. Қартаю. Қартаю үрдісі туралы теориялар.
11) "Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары". Модификациялық өзгергіштік. Белгілердің өзгеруіндегі вариациялық қатарлар.
Зертханалық жұмыс "Вариациялық қатар мен қисыққа құрылған модификациялық өзгергіштікті зерттеу".
13) Тұқымқуалаушылықтың хромосомалық теориясы. Кроссинговер нәтижесінде белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарының бұзылуы. Эпистаз. Комплиментарлық. Полимерия. Хуго де Фризадің мутация теориясы. Кенеттен және индуцияланған мутация. Нүктелік, хромосомалық, геномдық, ядролық және цитоплазмалық мутациялар. Модельдеу "Адам хромосомасы жиынтығынан кариограмм құру. Геномдық мутацияны оқып білу". Хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық аурулары.
14) "Селекция негіздері". Селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдері. Гибридизация (будандастыру). Полиплоидия. Жасанды мутагенез.
15) "Эволюциялық даму". Тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланыс. Тұқымқуалайтын өзгергіштік – эволюция негізі. Комбинативтік өзгергіштік, мутациялар. Табиғи сұрыпталу. Тіршілік үшін күрес. Гендер дрейфі. Популяциялық толқындар. Эволюцияның дәлелдемелері. Салыстырмалы-анатомиялық. Эмбриологиялық. Палеонтологиялық. Биогеографиялық. Биохимиялық. Антропогенез кезеңдері. Проантроптар. Архантроптар. Палеоантроптар. Неоантроптар.
16) "Молекулалық биология және биохимия". Жердегі тіршілік үшін судың маңызы. Көмірсуларды жіктеу: моносахаридтер, дисахаридтер, полисахаридтер. Көмірсулардың қасиеті және қызметтері.
17) Липидтердің құрылымдық компонентері. Майлардың құрамы мен қызметтері. Нәруыздарды құрамы (жай, күрделі) және қызметі бойынша жіктеу. Нәруыз денатурациясы мен ренатурациясы;
Зертханалық жұмыс "Нәруыздардың құрылымына әр түрлі жағдайлардың әсері (температура, pH)".
18) Дезоксирибонуклеин қышқылы (ДНҚ) құрылысы. Дезоксирибонуклеин қышқылы молекуласының қызметі. Репликация механизмі. Дезоксирибонуклеин қышқылы. Мезелсон мен Сталь тәжірибесі. Чаргафф ережесі. Рибонуклеин қышқылы (РНҚ) молекуласының құрылысы мен қызметтері. Матрицалық рибонуклеин қышқылы. Рибосомалық рибонуклеин қышқылы. Транспорттық рибонуклеин қышқылы.
19) "Жасушалық биология". Жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктері. Жасушаның негізгі компоненттері: жасуша қабырғасы, плазмалық мембрана, цитоплазма және оның органоидтары (мембранасыз, бірмембраналы және қосмембраналы). Ядро. Жасушаның негізгі компоненттерінің қызметтері. Жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланыс. Жасуша мембранасының сұйық кристалды моделі. Мембраналық нәруыздардың, фосфолипидтердің, гликопротеиндердің, гликолипидтердің, холестеролдың қызметі.
Зертханалық жұмыс "Жасуша мембранасына әр түрлі жағдайлардың әсері".
20) Бактерия, саңырауқұлақ, өсімдік және жануар жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері.
21) "Биотехнология". Микроағзаларды өндірісте, ауыл шаруашылығында, медицинада, тұрмыста қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктері. Полимеразды тізбекті реакцияны қолдану. Медициналық диагностикалауда, әкелікті негіздеуде, тұлғаларды дербестендіру медицинасында, гендерді клондауда, дезоксирибонуклеин қышқылы секвенирлеуде мутагенезде полимеразды тізбекті реакцияның маңызы. Гендік-инженериялық манипуляциялаудың кезеңдері. Гендік инженерияның маңызы. Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың оң және теріс тұстары. Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтары.
22) "Биомедицина және биоинформатика". Биомеханиканы робототехникада қолдану. Инженерлік биомеханика (экзоқаңқа, робототехника). Медициналық биомеханика (протездеу). Эргометриялық биомеханика (оптимизация). Модельдеу "Жердегі тірі ағзалар қозғалысының биомеханикасын зерттеу". Жүректің өткізгіш жүйесі. Жүрек автоматиясының механизмі. Жүректегі қозудың өту жылдамдығы. Жүрек бұлшықеттерінің жиырылғыштығы. Электрокардиография, оның диагностикалық маңызы. Модельдеу "Жүректе өтетін электрлік үрдісті зерттеу".
11. Биология пәнінің 11-сыныпқа арналған базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) "Қоректену". Хлоропластың құрылымдық компоненттері және олардың қызметтері. Фотосинтездің пигменттері. Rf мәні.
Зертханалық жұмыс "Әртүрлі өсімдік жасушаларында фотосинтездеуші пигменттердің болуын зерттеу".
2) Фотосинтездің жарық кезеңі. Фотофосфорлану. Фотосинтездің қараңғы кезеңі. Кальвин циклі.
3) Фотосинтездің жылдамдығына әсер ететін факторлар. Фотосинтездің шектеуші факторлары: жарық толқынының ұзындығы мен жарық интенсивтілігі, көмірқышқыл газының концентрациясы, температура.
Зертханалық жұмыс "Шектеуші факторлардың фотосинтездің интенсивтілігіне әсерін зерттеу".
4) Хемосинтез. Фотосинтез бен хемосинтез үдерістерін салыстыру.
5) "Заттардың тасымалдануы". Өсімдіктердегі заттар транслокациясының механизмі. Заттар тасымалдануының симпласттық, апопласттық, вакуолярлық жолдары және олардың маңызы. Жасуша мембранасы арқылы заттар тасымалдануының типтері. Мембраналық потенциалды сақтаудағы белсенді тасымалдың ролі.
6) "Координация және реттелу". Биологиядағы басқару жүйесі. "Басқару" жүйесі ұғымы. Басқару жүйесінің негізгі компоненттері. Температураның/көмірқышқыл газының/оттегі газының деңгейлерінің реттелуі мысалында кері байланыс принципі. Мембраналық рецепторлар арқылы гормондық сигналдардың берілуі. Инсулин мен эстроген мысалдарында гормондардың нысана-жасушаларға әсер ету механизмі. Өсіргіш заттар. Өсіргіш заттардың өсімдіктерге әсер ету механизмі.
7) "Көбею". Гаметогенез. Адам гаметогенезінің сатылары. Сперматогенез бен оогенездің айырмашылықтары. Сперматогенез бен оогенезді салыстыру.
8) "Өсу және даму". Бағаналы жасушалар ұғымы және олардың қасиеттері (қайта жаңаруы, жіктелуі). Бағаналы жасушалардың түрлері: эмбрионалды және соматикалық. Практикада қолданылуы. Этикалық аспектісі.
9) "Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылықтары". Дезоксирибонуклеин қышқылының кездейсоқ мутациясы. Репликацияның, репарацияның, рекомбинацияның генетикалық үдерістердің қателері.
10) "Адам геномы" жобасы. Адамның геномдық дезоксирибонуклеин қышқылын секвенирлеу. Жоба аясында жүргізілген зерттеулердің маңызы.
11) "Биосфера, экожүйе, популяция". Трофикалық деңгейлер. Қарым-қатынас түрлері. Модельдеу "Қоректік тізбектерде энергияның тасымалдануының сызбасын құрастыру".
Экологиялық жағдайлар мен экологиялық есептер шешу жолдары.
12) Түрлердің алуан түрлілігі. Харди - Вайнбергтің генетикалық тепе-теңдік заңы. Сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін қорғау. Жергілікті экожүйедегі ағзалардың саны мен таралуын анықтауда түрлі статистикалық әдістерді қолдану. Жергілікті экожүйенің биоалуантүрлілігін анықтауда кездейсоқ іріктеу әдісінің маңызы;
13) "Экология және адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері". Ғаламдық жылыну: себептері, салдарлары және шешу жолдары. Модельдеу "Климаттың ғаламдық жылынуын компьютерлік модельдеу". Қазақстанның экологиялық проблемалары және оларды шешу жолдары.
14) "Молекулярлық биология және биохимия". Антиденелердің құрылысы мен құрылымы. Антиденелердің арнайылығы (белсенді орталығының). Антиген мен антидененің әрекеттесуі. Фермент пен субстраттың өзара әрекеттесуі. Ферментативті катализде белсенді орталықтың ролі. Фишердің теориясы. Ферменттердің иммобилизациясы;
Зертханалық жұмыс "Иммобилизациялаудың ферменттердің белсенділігіне әсерін зерттеу".
15) Ферменттердің бәсекелес және бәсекелес емес ингибирленуі. Ферменттердің белсенділігін реттеу. Дәрілік препараттар мен ауыр металдар иондарының ферменттердің белсенділігіне әсері;
Зертханалық жұмыс "Активаторлар мен ингибиторлардың ферменттік реакцияның жылдамдығына әсерін зерттеу".
16) Транскрипция. Пре-м рибонуклеин қышқылы посттранскрипциялық модификациясы. Трансляцияның кезеңдері. Генетикалық кодтың қасиеттері: үшөрімділігі, көптігі, әмбебаптығы, бірін-бірі жаппайтындығы.
17) "Жасушалық биология". Жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау.
Зертханалық жұмыс "Жасушалардың негізгі компоненттерін микрофотографиялар қолданып сипаттау".
18) "Биотехнология". Микробиологиялық зерттеулердің кезеңдері. Микроағзалармен жұмыс жасағандағы дезинфекциялау және стерильдеу әдістері. Қоректік орталардың түрлері және оларды әзірлеу. Қоректік орталарға себу тәсілдері мен техникасы. Инкубация;
Зертханалық жұмыс "Сүтқышқылды өнімдердің түрлі қоректік ортадағы микрофлорасын зерттеу".
19) Грамм оң және грамм теріс бактериялар және олардың құрылыс ерекшеліктері. Өкілдері;
Зертханалық жұмыс "Бактерияларды Грамм әдісі бойынша бояу".
20) "Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы" ұғымы. Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылыалу тәсілдері. Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылының қолданылуы. Плазмиданың қасиеттері және олардың генетикалық клондауда қолданылуы. "Клондау" ұғымы. Ағзаларды клондау тәсілдері. "Микроклоналды көбею" ұғымы. Өсімдіктерді микроклоналды көбейтудің кезеңдері мен әдістері. Маңызы. Ферменттердің медицинада, химияда және өнеркәсіпте қолданылуы.
21) "Биомедицина және биоинформатика". Электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсер ету ерекшеліктері. "Эпигенетика" ұғымы. Эпигенетика туралы жалпы түсініктер. Эпигенетиканың молекулярлық негіздері. Адамдағы эпигенетикалық салдарлар. Эпигенетика және эпигеномика. дезоксирибонуклеин қышқылының метилденуі. "Биоинформатика" ұғымы. Биоинформатиканың құралдарын зерттеулерге қолдану. Экстракорпоральды ұрықтандыру әдісі және оның маңызы. Экстракорпоральды ұрықтандырудың этикалық аспектілері. Моноклоналды антиденелердің маңызы. Моноклоналды антиденелердің өндірісі. Моноклоналды антиденелер көмегімен ауруларды диагностикалау және емдеу.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
12. Бағдарламада оқыту мақсаттарын пайдалану ыңғайлылығы үшін кодтау енгізілді. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшенің, төртінші сан – оқыту мақсатының реттік санын білдіреді. Мысалы, 10.1.1.1. кодында "10" - сынып, "1.1" - бірінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "1" - оқыту мақсатының реттік саны.
13. Оқыту мақсаттарының жүйесі бөлім бойынша әр сыныпқа берілген.
Бөлім | Бөлімше | Оқыту мақсаттары | |
10-сынып | 11-сынып | ||
1. |
1.1 |
10.1.1.1 - Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдерін және сызбаларын сипаттау; | |
1.2 Қоректену | 10.1.2.1 - әр түрлі жағдайлардың (температура, pH, субстрат пен ингибитор концентрациясы) ферменттер белсенділігіне әсерін зерттеу |
11.1.2.1 - хлоропласттың құрылымы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату; | |
1.3 Заттардың тасымал- |
10.1.3.1 - эмбрион мен ересек ағзаның гемоглобині мен миогло-бині үшін оттектің диссоциациялануының қисық сызығын түсіндіру; |
11.1.3.1 - өсімдіктердегі заттар транслокация механизмін түсіндіру; | |
1.4 |
10.1.4.1 - аденозинүшфосфаттың (АТФ) құрылысы мен қызметтерін сипаттау; | ||
1.5 |
10.1.5.1 - зәрдің сүзілу (фильтрация) және түзілуі механизмін түсіндіру; | ||
1.6 |
10.1.6.1 - көлденең жолақты бұлшықеттердің ультрақұрылымын зерттеу; | ||
1.7 Координа-ция және реттеу |
10.1.7.1 - миеленденген нейрон аксонын сипаттау |
11.1.7.1 - биологиядағы басқару жүйесін сипаттау; | |
2. Көбею, тұқым қуалаушылық, өзгергіштік. Эволюциялық даму |
2.1 |
11.2.1.1 - адам гаметогенезінің сызбасын талдау; | |
2.2 Жасуша-лық цикл |
10.2.2.1 - дайын микропрепараттар көмегімен митоз фазаларын зерттеу; | ||
2.3 | 11.2.3.1 - бағаналы жасушалардың мамандану үдерісін және олардың практикалық қолданылуын түсіндіру | ||
2.4 |
10.2.4.1 - модификациялық өзгергіштіктің заңдылықтарын зерттеу; |
11.2.4.1 - мутациялардың дезоксирибонуклеин қышқылы репарациясы, дезоксирибонуклеин қышқылы рекомбинациясы, дезоксирибонуклеин қышқылы репликациясы арасындағы байланысын сипаттау; | |
2.5 | 10.2.5.1 - селекцияәдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдердің зерттеу | ||
2.6 Эволюциялық даму |
10.2.6.1 – тұқым қуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланысты түсіндіру | ||
3. Ағза мен қоршаған орта |
3.1 Биосфера, экожүйе, |
11.3.1.1 - экожүйелердегі трофикалық деңгейлердің сызбасын құрастыру; | |
3.2 |
11.3.2.1 - мүмкін болатын климаттың жаһандық жылыну салдарыа болжау; | ||
4.Қолдан-балы кіріктірілген ғылым |
4.1 Молекула |
10.4.1.1 - Жердегі тіршілік үшін судың іргелі маңызын түсіндіру; |
11.4.1.1 - антиген мен антидененің әрекеттесуін түсіндіру; |
4.2 Жасуша |
10.4.2.1 - жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктерін түсіндіру; | 11.4.2.1 - микрофотография қолданып жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау және сипаттау; | |
4.3 Биотехно |
10.4.3.1 - биотехнологияда қолданылатын тірі ағзалардың артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау; |
11.4.3.1 - микробиологиялық зерттеу кезеңдерін сипаттау және түсіндіру; | |
4.4 Биомедицина және биоинфор |
10.4.4.1 - биомеханиканы робототехникада қолдалынуын зерттеу; |
11.4.4.1 - электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсерін түсіндіру; | |
14. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Биология" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
15. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану- математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Биология" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Биология" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар
10-сынып
Тараулар | Тақырып | Оқыту мақсаты |
1-тоқсан | ||
Молекулалық биология және биохимия | Жердегі тіршілік үшін судың маңызы | 10.4.1.1 - Жердегі тіршілік үшін судың іргелі маңызын түсіндіру |
Көмірсуларды жіктеу: моносаха-ридтер, дисахаридтер, полисахаридтер. Көмірсулардың қасиеті және қызметтері | 10.4.1.2 - көмірсуларды құрамы және қызметтері бойынша жіктеу | |
Липидтердің құрылымдық компо-нен-тері. Майлардың құрамы мен қызметтері | 10.4.1.3 - майлардың құрамы мен қызметтерін сипаттау | |
Нәруыздарды құрамы (жай, күрде-лі) және қызметі бойынша жіктеу. Нәруыз денатурациясы мен ренатурациясы. Зертханалық жұмыс "Нәруыздардың құрылымына әр түрлі жағдай-лардың әсері (температура, pH)" | 10.4.1.4 - нәруыздарды олардың құрамы, атқаратын қызметтері бойынша жіктеу | |
10.4.1.5 - түрлі жағдайлардың нәруыздар құрылымына әсерін зерттеу | ||
Дезоксирибонуклеин қышқылы | 10.4.1.6 -дезоксирибонуклеин қышқылықұрылымы мен қызметі арасындағы байланысты түсіндіру | |
Репликация механизмі. Дезоксири-бонуклеин қышқылы. Мезелсон мен Сталь тәжірибесі. Чаргафф ережесі | 10.4.1.7 - Чаргафф ережелері негізінде дезоксирибонуклеин қышқылы репликациясы үдерісін сипаттау | |
Рибонуклеин қышқылы молекуласының құрылысы мен қызметтері. Матрицалық рибонуклеин қышқылы. Рибосомалық рибонуклеин қышқылы. Транспорттық рибонуклеин қышқылы |
10.4.1.8 -рибонуклеин қышқылы | |
Жасушалық биология | Жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктері. Жасушаның негізгі компоненттері: жасуша қабырғасы, плазмалық мембрана, цитоплазма және оның органоидтары. Ядро. Жасушаның негізгі компоненттерінің қызметтері | 10.4.2.1 - жасуша органоидтерінің құрылысы мен қызметтерінің ерекшеліктерін түсіндіру |
Жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланыс. Жасуша мембранасының сұйық кристалды моделі. Мембраналық нәруыздардың, фосфолипидтердің, гликопротеиндердің, гликолипид-тердің, холестеролдың қызметі. Зертханалық жұмыс "Жасуша мембранасына әр түрлі жағдайлардың әсері" | 10.4.2.2 - жасуша мембранасының сұйық кристалды моделін пайдаланып, жасуша мембранасының құрылымы, қасиеттері және қызметтері арасындағы байланысты орнату | |
Бактерия, саңырауқұлақ, өсімдік және жануар жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтері | 10.4.2.3 - прокариот және эукариот жасушаларының құрылым ерекшеліктері мен қызметтерін салыстыру | |
Қоректену | Ферменттер белсенділігіне әсер ететін факторлар мен жағдайлар: рН; температура; субстрат, ингибитор және активатор. | 10.1.2.1 - әр түрлі жағдайлардың (температура, pH, субстрат пен ингибитор концентрациясы |
2-тоқсан | ||
Заттардың тасымалда | Адам гемоглобині мен миоглобинінің құрылысы мен қыз-меті. Адам гемоглобині мен миоглобині үшін оттектің диссоциациялануының қисық сызығы | 10.1.3.1 - эмбрион мен ересек ағзаның гемоглобині мен миоглобині үшін оттектің диссоциациялануының қисық сызығын түсіндіру |
Пассивті тасымалдау механизмі:қарапайым тасымал, мембраналық каналдар арқылы диффузия, жеңілдетілген диффузия. | 10.1.3.2 - пассивті тасымалдау механизмін түсіндіру | |
Тыныс алу | Аденозинүшфосфаттың (АТФ)құрылысы мен қызметі | 10.1.4.1 -аденозинүшфосфаттың құрылысы мен қызметтерін сипаттау |
Аденозинүшфосфаттың синтезі: глюкозаның анаэробты және аэробты ыдырау кезеңдері | 10.1.4.2 - анаэробты және аэробты тыныс алу барысындағы аденозинүшфосфаттың синтезін салыстыру | |
Метаболизм түрлері. | 10.1.4.3 - метоболизмнің түрлерін атау | |
Митохондрияның құрылымы мен қызметтері. Митохондрия құры-лымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысы | 10.1.4.4 - митохондрия құрылымдары мен жасушалық тынысалу үдерістерінің өзара байланысты сипаттау | |
Кребс циклі..Электрондық-тасымалдау тізбегі. Биологиялық жүйелер үшін маңызы | 10.1.4.5 - Кребс циклін сипаттау | |
Бөліп шығару | Абсорбция және реабсорбция. Зәрдің түзілуі. | 10.1.5.1 - зәрдің сүзілу (фильтрация) және түзілуі механизмін түсіндіру |
Су мөлшерін реттеу. Нысана мүшелер. Әсер ету эффектісі. Гипофункция. Гиперфункция | 10.1.5.2 - су мөлшерін бақылаудағы антидиуретикалық гормонның рөлін түсіндіру | |
Адам денесіндегі қан мен басқа сұйықтықтарды жасанды тазарту. Диализ әсерінің себептері. Диализ әдістері: перитонеальды, гемодиализ | 10.1.5.3 - диализ механизмін түсіндіру | |
Созылмалы бүйрек жетіспеушілігі. Диализ және бүйрек трансплан-тациясы. Артықшылықтары мен кемшіліктері | 10.1.5.4 - бүйрек трансплантациясы мен диализдің артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау | |
3-тоқсан | ||
Жасушалық цикл | Митоз. Жасушада митоздың әр түрлі кезеңдерінде жүретін үрдістер. Зертханалық жұмыс "Пияз тамыры ұшындағы жасушалардан митоздың белсенділік деңгейін анықтау" | 10.2.2.1 - дайын микропрепараттар көмегімен митоз фазаларын зерттеу |
Өсімдіктер мен жануарлардағы гаметогенез. Гаметалар. Гаметогенез кезеңдері. Өсімдіктердегі спорогенез және гаметогенез | 10.2.2.2 - өсімдіктер мен жануарлардағы гаметалардың қалыптасу ерекшелігін түсіндіру | |
Онкологиялық жаңатүзілулердің пайда болуы. Обыралды жағдайлардың туындауына әсер етуші факторлар | 10.2.2.3 - жасушалардың бақылауға бағынбайтын бөлінуі нәтижесінде обырдың түзілуін түсіндіру | |
Қартаю. Қартаю үрдісі туралы теориялар. | 10.2.2.4 - қартаю үдерісін түсіндіру | |
Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштік заңдылық | Модификациялық өзгергіштік. Белгілердің өзгеруіндегі вариациялық қатарлар. Зертханалық жұмыс "Вариациялық қатар мен қисыққа құрылған модификациялық өзгергіштікті зерттеу". | 10.2.4.1 - модификациялық өзгергіштіктің заңдылықтарын зерттеу |
Тұқымқуалаушылықтың хромосо-малық теориясы. Кроссинговер нәтижесінде белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарының бұзылуы | 10.2.4.2 - кроссинговер нәтижесінде белгілердің тұқымқуалау заңдылықтарының бұзылуын түсіндіру | |
Хуго де Фризадің мутация теория-сы. Кенеттен және индуцияланған мутация. Нүктелік, хромосомалық, геномдық, ядролық және цитоплаз-малық мутациялар.Модельдеу "Адам хромосомасы жиынтығынан кариограмм құру. Геномдық мутацияны оқып білу" | 10.2.4.3 - Хуго де Фриздің мутация теориясын, мутагенез себептер, мутагенез себептерін және мутация түрлерін зерттеу | |
Хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық аурулары. | 10.2.4.4 - хромосомалар санының ауытқуымен байланысты адамның хромосомдық ауруларын (ауто-сомдық және жыныстық) сипаттау | |
Эволюциялық даму. Селекция негіздері. | Тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланыс. Тұқымқуалайтын өзгергіштік – эволюция негізі. Комбинативтік өзгергіштік, мутациялар. Табиғи сұрыпталу. Тіршілік үшін күрес. Гендер дрейфі. Популяциялық толқындар |
10.2.6.1 - тұқымқуалайтын өзгергіштік пен эволюция арасындағы өзара байланысты түсіндіру; |
Эволюцияның дәлелдемелері. Салыстырмалы-анатомиялық. Эмбриологиялық. Палеонтологиялық. Биогеографиялық. Биохимиялық | 10.2.6.3 - эволюцияның дәлелдемелерін талдау | |
Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдері | 10.1.1.1 - Жер бетінде тіршіліктің қалыптасу кезеңдерін және сызбаларын сипаттау | |
Филогенетикалық шежіре ағашы. Кладограммалар. Түсінік "Соңғы әмбебап жалпы ата тек". Модельдеу "Кладограмма құру".Филогенетикалық картның әр түрлі формалары. | 10.1.1.2 - филогенетикалық карталарды (кладограммалар мен филогенетикалық ағаштарды) құру және түсіндіріп беру | |
Селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдері. Гибридизация (будандастыру). Полиплоидия. Жасанды мутагенез | 10.2.5.1 - селекция әдістері арқылы ауыл шаруашылық өсімдіктері мен жануарлардың қолтұқымдарын жақсарту тәсілдердің зерттеу | |
Антропогенез кезеңдері. Проантроптар. Архантроптар. Палеоантроптар. Неоантроптар | 10.2.6.4 - антропогенездің кезеңдерін атау | |
4-тоқсан | ||
Координация және реттеу | Жүйке жасушаларының құрылысы. | 10.1.7.1 - миеленденген нейрон аксонын сипаттау |
Орталық жүйке жүйесінің құрылысы. Мидың құрылысы мен қызметтері. Жұлынның құрылысы мен | 10.1.7.2 - жұлын мен мидың құрылысы мен қызметтерін оқып білу | |
Механорецепторлардың түрлері. Пачини денешігі мысалында рецепторлардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беру реакциясы | 10.1.7.3 - механорецепторлардың тітіркендіргіштің өзгерісіне жауап беруін (Пачини денешігі) сипаттау | |
Холинергиялық синапстың құрылысы мен қызметі арасындағы байланыс. | 10.1.7.4 - холинергиялық синапстың құрылысы мен қызметі арасындағы байланысты орнату | |
Қозғалыс | Көлденең жолақты бұлшықет ұлпаларының құрылысы. Миофибрилла құрылымы (аймақ, дисклер, саркомерлер, актин, миозин) | 10.1.6.1 - көлденең жолақты бұлшықеттердің ультрақұрылымын зерттеу |
Жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшықтарының ортақ қасиеттері. Актинге қатысты қаңқа бұлшықет ұлпаларының түрлер | 10.1.6.2 - жылдам және баяу жиырылатын бұлшықет талшық-тарының ортақ қасиеттерін сипаттау | |
Биомедицина және биоинфор | Биомеханиканы робототехникада қолдану. Инженерлік биомеханика (экзоқаңқа, робототехника). Медициналық биомеханика (протездеу). Эргометриялық биомеханика(оптимизация).Модельдеу "Жердегі тірі ағзалар қозғалысының биомеханикасын зерттеу" | 10.4.4.1 - биомеханиканы робототехникада қолдалынуын зерттеу |
Жүректің өткізгіш жүйесі. Жүрек автоматиясының механизмі. Жүректегі қозудың өту жылдамды-ғы. Жүрек бұлшықеттерінің жиырылғыштығы. Электрокардио-графия, оның диагностикалық маңызы. Модельдеу " Жүректе өтетін электрлік үрдісті зерттеу" | 10.4.4.2 - электрокардиограмманы қолдана отырып жүрек автоматиясы механизмін түсіндіру | |
Биотехноло | Микроағзаларды өндірісте, ауыл шаруашылығында, медицинада, тұрмыста қолданудың артықшылықтары мен кемшіліктері | 10.4.3.1 биотехнологияда қолданылатын тірі ағзалардың артықшылықтары мен кемшіліктерін талқылау |
Полимеразды тізбекті реакцияны қолдану. Медициналық диагности-калауда, әкелікті негіздеуде, тұлға-ларды дербестендіру медицинасын-да, гендерді клондауда, дезоксирибонуклеин қышқылысеквенирлеуде мутагенезде полимеразды тізбекті реакцияның маңызы | 10.4.3.2 - полимеразды тізбекті реакцияның таксономияда, медицинада мен криминалистикада және,маңызын сипаттау | |
Гендік -инженериялық манипуля-циялаудың кезеңдері. Гендік инженерияның маңызы | 10.4.3.3 - гендік-инженериялық манипуляциялаудың кезеңдерін түсіндіру | |
Гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың оң және теріс тұстары. Гендік модификация-ланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтары | 10.4.3.4 - гендік модификацияланған ағзаларды қолданудың этикалық сұрақтарын талқылау | |
2) 11- сынып
Тараулар | Тақырыптар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
Молеку | Антиденелердің құрылысы мен құры-лымы. Антиденелердің арнайылығы (белсенді орталығының). Антиген мен антидененің әрекеттесуі | 11.4.1.1 - антиген мен антидененің әрекеттесуін түсіндіру |
Транскрипция. Премрибонуклеин қышқылыпосттранскрипциялық модификациясы. Трансляцияның кезеңдері | 11.4.1.2 - нәруыз биосинтезі үдерісіндегі транскрипция мен трансляцияны сипаттау | |
Генетикалық кодтың қасиеттері. | 11.4.1.3 - генетикалық кодтың қасиеттерін түсіндіру | |
Қоректену | Хлоропластың құрылымдық компо-ненттері және олардың қызметтері. Фотосинтездің пигменттері. Rf мәні. Зертханалық жұмыс "Әртүрлі өсімдік жасушаларында фотосинтездеуші пигменттердің болуын зерттеу" | 11.1.2.1 - хлоропласттың құрылымы мен қызметі арасындағы өзара байланысты орнату |
Фотосинтездің жарық және қараңғы кезеңі. Кальвин циклы. | 11.1.2.2 - фотосинтездің жарық және қараңғы кезеңінде өтетін үдерістерді түсіндіру | |
Фотосинтездің жылдамдығына әсер ететін факторлар. Фотосинтездің шектеуші факторлары: жарық толқынының ұзындығы мен жарық интенсивтілігі, көмірқышқыл газының концентрациясы, температура. Зертханалық жұмыс "Шектеуші факторлардың фотосинтездің интенсивтілігіне әсерін зерттеу" | 11.1.2.3 - фотосинтездің шектеуші факторларын зерттеу және түсіндіру | |
Хемосинтез. Фотосинтез бен хемосинтез үдерістерін салыстыру | 11.1.2.4- фотосинтез және хемосинтез үдерістерінің ерекшеліктерін салыстыру | |
Заттардың тасымал | Өсімдіктердегі заттар транслокациясының механизмі | 11.1.3.1 - өсімдіктердегі заттар транслокациясы механизмін түсіндіру |
Заттар тасымалдануының симпласттық, апопласттық, вакуолярлық жолдары және олардың маңызы | 11.1.3.2 - заттар тасымалданудың симпласттық, апопласттық, вакуолярлық жолдарының мәнін түсіндіру | |
Жасуша мембранасы арқылы заттар тасымалдануының типтері | 11.1.3.3 - жасуша мембранасы арқылы заттар тасымалының әр түрлі типтерінің механизмдерін түсіндіру | |
Мембраналық потенциалды сақтаудағы белсенді тасымалдың ролі | 11.1.3.4 - мембраналық потенциалды сақтаудағы активті тасымалдың маңызын анықтау | |
2-тоқсан | ||
Координация және реттелу | Биологиядағы басқару жүйесі. "Басқару жүйесі" ұғымы. Басқару жүйесінің негізгі компоненттері. Температураның/көмірқышқыл газының/оттегі газының деңгейлерінің реттелуі мысалында кері байланыс принципі | 11.1.7.1 - биологиядағы басқару жүйесін сипаттау |
Мембраналық рецепторлар арқылы гормондық сигналдардың берілуі. Инсулин мен эстроген мысалдарында гормондардың нысана-жасушаларға әсер ету механизмі | 11.1.7.2 - гормондардың әсер ету механизмін түсіндіру | |
Өсіргіш заттар. Өсіргіш заттардың өсімдіктерге әсер ету механизмі. | 11.1.7.3 - өсімдіктердің өсуіне стимуляторлардың (өсіргіш заттар) әсер ету механизмін түсіндіру | |
Көбею | Гаметогенез. Адам гаметогенезінің сатылары | 11.2.1.1 - адам гаметогенезінің сызбасын талдау |
Сперматогенез бен оогенездің айырмашылықтары. Сперматогенез бен оогенезді салыстыру | 11.2.1.2 - сперматогенез бен оогенездің айырмашылығын түсіндіру | |
Өсу және даму | Бағаналы жасушалар ұғымы және олардың қасиеттері (қайта жаңаруы, жіктелуі). Бағаналы жасушалардың түрлері: эмбрионалды және соматикалық. Практикада қолданылуы. Этикалық аспектісі | 11.2.3.1 - бағаналы жасушалардың мамандану үдерісін және олардың практикалық қолданылуын түсіндіру |
Тұқым |
Дезоксирибонуклеин қышқылының |
11.2.4.1 - мутациялардың дезоксирибонуклеинқышқылы |
"Адам геномы" жобасы. Адамның геномдық ДНҚ-ін секвенирлеу. Жоба аясында жүргізілген зерттеулердің маңызы | 11.2.4.2 - "Адам геномы" жобасының маңызын талқылау | |
3-тоқсан | ||
Жасуша | Жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау. Зертханалық жұмыс "Жасушалардың негізгі компоненттерін микрофотографиялар қолданып сипаттау" | 11.4.2.1 - микрофотография қолданып жасушалардың негізгі компоненттерін анықтау және сипаттау |
Биотехнология | Микробиологиялық зерттеулердің кезеңдері. Микроағзалармен жұмыс жасағандағы дезинфекциялау және стерильдеу әдістері. Қоректік орталардың түрлері және оларды әзірлеу. Қоректік орталарға себу тәсілдері мен техникасы. Инкубация. Зертханалық жұмыс "Сүтқышқылды өнімдердің түрлі қоректік ортадағы микрофлорасын зерттеу" | 11.4.3.1 - микробиологиялық зерттеу кезеңдерін сипаттау және түсіндіру |
Грамм оң және грамм теріс бактериялар және олардың құрылыс ерекшеліктері. Өкілдері. Зертханалық жұмыс №6 "Бактерияларды Грамм әдісі бойынша бояу" | 11.4.3.2 -грамм оң және грамм теріс бактерияларды зерттеу | |
"Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы" ұғымы. Рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы |
11.4.3.3 - рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылы | |
Ағзаларды клондау тәсілдері | 11.4.3.4 - ағзаларды клондау тәсілдерін түсіндіру | |
"Микроклоналды көбею" ұғымы. Өсімдіктерді микроклоналды көбейтудің кезеңдері мен әдістері. Маңызы | 11.4.3.5 - өсімдіктерді микроклоналды көбейту тәсілін сипаттау | |
Ферменттердің медицинада, химияда және өнеркәсіпте қолданылуы | 11.4.3.6 - ферменттерді медицинада, өнеркәсіпте қолдану мүмкіндігін талқылау | |
Биомеди | Электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсер ету ерекшеліктері | 11.4.4.1 - электромагниттік және дыбыс толқындарының адам ағзасына әсерін түсіндіру |
"Эпигенетика" ұғымы. Эпигенетика туралы жалпы түсініктер. Эпигенетиканың молекулярлық негіздері. Адамдағы эпигенетикалық салдарлар. Эпигенетика және эпигеномика. дезоксирибонуклеин қышқылың метилденуі. | 11.4.4.2 - гендердің реттілігін бұзбайтын, гендерді реттеудің механизмін зерттеудегі эпигенетиканың маңызын түсіндіру | |
"Биоинформатика" ұғымы. Биоинформатиканың құралдарын зерттеулерге қолдану. | 11.4.4.3 - биоинформатиканың ролін сипаттау | |
Экстракорпоральды ұрықтандыру | 11.4.4.4 -экстракорпоральды ұрықтандыру әдісінің маңызын түсіндіру | |
Моноклоналды антиденелердің маңызы. Моноклоналды антиденелердің өндірісі. Моноклоналды антиденелер көмегімен ауруларды диагностикалау және емдеу | 11.4.4.5 - ауруларды диагностикалау және емдеуде моноклоналды антиденелерді қолдануды түсіндіру | |
4-тоқсан | ||
Биосфера, экожүйе, | Экологиялық пирамидалар. Трофикалық деңгейлер. Қарым-қатынас түрлері. Модельдеу "Қоректік тізбектерде энергияның тасымалдануының сызбасын құрастыру". Экологиялық жағдайлар мен экологиялық есептер шешу | 11.3.1.1 - экожүйелердегі трофикалық деңгейлердің сызбасын құрастыру |
Түрлердің алуантүрлілігі. Харди - Вайнбергтің генетикалық тепе-теңдік заңы. Сирек кездесетін және жойылып бара жатқан өсімдіктер мен жануарлардың түрлерін қорғау. | 11.3.1.2 - экожүйенің алуан түрлілігі мен тұрақтылығы арасындағы өзара байланысты орнату | |
Жергілікті экожүйедегі ағзалардың саны мен таралуын анықтауда түрлі статистикалық әдістерді қолдану. Жергілікті экожүйенің биоалуантүрлі-лігін анықтауда кездейсоқ іріктеу әдісінің маңызы. | 11.3.1.3 - жергілікті экожүйенің биоалуантүрлілігін сипаттау | |
Экология және адам іс-әрекетінің қоршаған ортаға әсері | Ғаламдық жылыну: себептері, салдарлары және шешу жолдары. Модельдеу "Климаттың ғаламдық жылынуын компьютерлік модельдеу" | 11.3.2.1 - мүмкін болатын климаттың жаһандық жылыну салдарын болжау |
Қазақстанның экологиялық проблемалары және оларды шешу жолдары | 11.3.2.2 - Қазақстанның экологиялық проблемаларын оқып білу және шешу жолдарын ұсыну. | |
Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "География" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. Жоғары мектептегі "География" пәнінің мақсаты – оқушылардың қоғам мен географиялық кеңістіктің барлық деңгейлерінде туындаған геоэкологиялық, геоэкономикалық, әлеуметтік, геосаяси және ғаламдық проблемаларды шешуге бағытталған географиялық білімдерін, біліктері мен дағдыларын қолдану үшін жағдай жасау.
3. Пәннің міндеттері:
1) оқушылардың бойында географиялық кеңістіктік ойлауды, географиялық мәдениет пен тілді дамыту;
2) геоэкологиялық, геосаяси, геоэкономикалық, әлеуметтік үдерістер мен құбылыстарды зерттеу үшін ғаламдық, аймақтық және жергілікті ұстанымдардың түсінуін дамыту;
3) оқушыларға картографияны, геоэкологияны, геоэкономиканы, геосаясатты, елтану мен адамзаттың ғаламдық проблемаларын зерттеу барысында геокеңістіктік деректерді өңдеудің заманауи әдістерін қолдану үшін жағдай жасау;
4) оқушының бойында қазіргі дүниенің географиялық көрінісін іс-әрекеттер арқылы зерттеп-тану барысында құндылықтар жүйесін қалыптастыру;
5) геокеңістіктік әдістер және деректермен жұмыс істейтін мамандық пен кәсіп иелері атқаратын әрекеттерді орындату арқылы оқушыларға кәсіби бағдар беру.
2-тарау. "География" оқупәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "География" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
10-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты;
11-сыныпта – аптасына 3 сағатты, оқу жылында 102 сағатты құрайды.
5. Оқу пәнінің мазмұны 7 бөлімді қамтиды:
1) географиялық зерттеу әдістері;
2) картография және геоинформатика;
3) табиғатты пайдалану және геоэкология;
4) геоэкономика;
5) геосаясат;
6) елтану;
7) адамзаттың ғаламдық проблемалары.
6. Оқу пәнінің мазмұны оқытудың бөлімдері арқылы ұйымдастырылған. Бөлімдер білім, білік, түсінік және дағдыларды қамтитын күтілетін нәтижелер түріндегі оқу мақсаттарынан тұратын бөлімшелерге бөлінген.
7. "Географиялық зерттеу әдістері" бөлімі "Жалпы географиялық әдістер" бөлімшесінен тұрады
8. "Картография және геоинформатика" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) картография;
2) геоинформатика негіздері.
9. "Табиғатты пайдалану және геоэкология" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) табиғатты пайдалану;
2) геоэкологиялық зерттеу негіздері.
10. "Геоэкономика" бөлімі "Геоэкономика негіздері" бөлімшесінен тұрады.
11. "Геосаясат" бөлімі "Геосаясат негіздері" бөлімшесінен тұрады.
12. "Елтану" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) дүниежүзі аймақтары;
2) елдерді салыстыру әдістемесі.
13. "Адамзаттың ғаламдық проблемалары" бөлімі "Ғаламдық проблемаларды шешу" бөлімшесінен тұрады.
14. Оқу пәнінің 10-сыныпқа арналған базалық білім мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпы географиялық әдістер; зерттеу әдістерінің түрлері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалану түрлері. табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау; табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттары, экологиялық таза өндірістерді жобалау; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; геоэкологияның зерттеу пәні мен өзектілігі, геосфералардың ластануы, геоэкологиялық аудандастыру; гоэкологиядағы антропогендік факторлар; ғаламдық экологиялық проблемалар, экологиядағы инновациялық технологиялар; Қазақстанның экологиялық проблемалары,
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі; шаруашылықты ұйымдастырудың аумақтық факторлары; дүниежүзілік шаруашылықтың құрылымы; дүниежүзілік шаруашылықтың аумақтық модельдері; дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштері; экономикалық дамудағы әлемдік тәжірибе; Қазақстан Республикасы экономикалық дамуындағы мақсатты көрсеткіштер;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; геосаясаттың өзектілігі; дүниежүзінің геосаяси кеңістігі; геосаясат және географиялық факторлар; мемлекеттік аумақтың морфологиясы; мемлекеттік шекара;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; кешенді географиялық аудандастыру; дүниежүзі елдерін салыстыру әдістері; салыстырмалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемалардың географиялық аспектілері.
15. Оқу пәнінің 11-сыныпқа арналған базалық білім мазмұны:
1) "Географиялық зерттеу әдістері". Жалпыгеографиялық әдістер; географиялық зерттеулердің өзекті әдістері;
2) "Картография және геоинформатика". Картография; заманауи картографиялық әдістер; геоинформатика негіздері; геоақпараттық жүйелер; географиялық деректер базасы; географиялық деректерді визуализациялау;
3) "Табиғатты пайдалану және геоэкология". Табиғатты пайдалану; табиғатты пайдалануды реттеу, табиғатты қорғау шаралары; табиғатты қорғауда жеке тұлғаның рөлі; геоэкологиялық зерттеулер негіздері; қоршаған ортаның антропогендік өзгеруі; қоршаған ортаның сапасы; геоэкологиялық жобалау;
4) "Геоэкономика". Геоэкономика негіздері; Қазақстан Республикасы аймақтарының геоэкономикалық жағдайы мен әлеуеті; геоэкономикалық даму стратегиялары;
5) "Геосаясат". Геосаясат негіздері; заманауи геосаяси процестер; Қазақстанның геосаяси жағдайы; Қазақстанның геосаяси қауіпсіздігі; Қазақстанның геосаяси интеграциясы;
6) "Елтану". Дүниежүзі аймақтары; дүниежүзін аймақтарға аудандастырудың қолданбалы аспектілері; дүниежүзі аймақтары картасындағы Қазақстанның орны; елдері салыстыру әдістері; дүниежүзі елдерінің салыстырмалы көрсеткіштері; дүниежүзі елдерін халықаралық салыстырулардағы Қазақстанның орны; өмір сүру деңгейін жоғарлатудағы азаматтың рөлі; қолданбалы елтану;
7) "Адамзаттың ғаламдық проблемалары". Ғаламдық проблемаларды шешу; ғаламдық проблемаларды шешу жолдары.
3-тарау. Оқу мақсаттарының жүйесі
16. Бағдарламада оқу мақсаттары қолдануға ыңғайлы болу үшін төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімшені, төртінші сан оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.1 кодында: "10" – сынып, "2.1." - бөлімше; "1" - оқу мақсатының реттік нөмірі.
Бөлім | Бөлімше | Оқу мақсаттары | |
10-сынып | 11-сынып | ||
1. География-лық зерттеу әдістері | 1.1 Жалпы география-лық әдістер |
10.1.1.1 -зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық мониторинг әдістерін қолдану; |
11.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама, аудандастыру әдістерін қолдану; |
2. Карто-графия және геоинфор-матика | 2.1 Карто-графия | 10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану | 11.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес электронды картографиялық ресурстардың мүмкіндіктерін пайдалану (сандық карталарды оқу, олардың қолданысымен географиялық объектілер мен аумақтардың орналасуын, сандық және сапалық көрсеткіштерін анықтау, сипаттау және талдау) |
2.2 Геоинфор-матика негіздері |
10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру |
11.2.2.1 - қашықтықтан зерде-леу әдістерінің ерекшеліктерін түсіндіру; | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэколо-гия | 3.1 Табиғатты пайдалану |
10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну; |
11.3.1.1 - шаруашылық және тұтыну салалары бойынша табиғатты пайдалануды реттеу механизмін талдау; |
3.2 Геоэколо-гиялық зерттеулер негіздері |
10.3.2.1 - геоэкологиялық зерттеулердің мәнін, мазмұнын, бағыттарын графикалық түрде ұсыну; |
11.3.2.1 - қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерін жіктеу; | |
4. Геоэко-номика | 4.1 Геоэконо-мика негіздері |
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
11.4.1.1 - Қазақстан аймақтарын шаруашылығының салалық және аумақтық құрылымы мен экономикалық даму көрсеткіштері бойынша салыстырып талдау; |
5. Геосаясат | 5.1 Геосаясат негіздері |
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
11.5.1.1 - қазіргі заманның геосаяси үдерістерін түсіндіру; |
6. Елтану | 6.1 Дүниежүзі аймақтары |
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру; |
11.6.1.1 - дүниежүзін аймақ-тарға аудандастыру қажетті-лігін аргументтер келтіріп түсіндіру; |
6.2 Дүниежүзі елдерін салыстыру |
11.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау; |
11.6.2.1 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін индекстер мен рейтингтердегі Қазақстан орнының динамикасын зерттеу (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында); | |
7. Адамзатың ғаламдық проблема-лары | 7.1 Ғаламдық проблема-ларды шешу |
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру; |
11.7.1.1 - ғаламдық проблемаларды шешу жөнінде әлемдік тәжірибені зерттеу; |
17. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "География" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
18. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "География" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған жаратылыстану-математикалық бағытағы "География" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар
10-сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқу мақсаттары |
1-тоқсан | ||
1. Географиялық зерттеу әдістері | ||
1.1 Жалпы география-лық әдістер | Зерттеу әдістерінің түрлері |
10.1.1.1 -зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық мониторинг әдістерін қолдану; |
2. Картография және геоинформатика | ||
2.1 Карто-графия | Заманауи картографиялық әдістер | 10.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес картографиялық зерттеулер әдістерін қолдану |
2.2 Геоинфор-матика негіздері | География-лық дерек-тер базасы | 10.2.2.1 - Microsoft Excel бағдарламасын қолдану арқылы тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру |
География-лық дерек-терді визуа-лизациялау |
10.2.2.2 - статистикалық деректерді талдау нәтижелері бойынша картограммалар мен картодиаграммаларды жасау; | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.1 Табиғатты пайдалану | Табиғатты пайдалану түрлері | 10.3.1.1 - табиғатты пайдаланудың қажеттілігін түсіндіріп, түрлерін (шаруашылық тұрғысынан) анықтау, графикалық түрде ұсыну |
Табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға әсерін бағалау | 10.3.1.2 - табиғатты пайдалану түрлерінің қоршаған ортаға тигізетін әсерін анықтау, баға беру, кері әсерін азайтудың жолдарын ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде); | |
Табиғатты тиімді пайдалану-дың қағидаттары |
10.3.1.3 - табиғатты тиімді пайдаланудың қағидаттарын анықтау; | |
Экология-лық таза өндірістерді жобалау | 10.3.1.5 - экологиялық таза өндірістік жобаларды ұсыну (жергілікті/аймақтық компоненттің негізінде) | |
2-тоқсан | ||
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.2 Геоэколо-гиялық зерттеу негіздері | Геоэколо-гияның зерттеу пәні мен өзектілігі |
10.3.2.1 - геоэкологиялық зерттеулердің мәнін, мазмұнын, бағыттарын графикалық түрде ұсыну; |
Геосфера-лардың ластануы | 10.3.2.3 - геосфералардың ластану деңгейін анықтап, себеп-салдарын зерттеу | |
Геоэкологиялық аудан-дастыру | 10.3.2.4 - дүниежүзі аумағын ластану және табиғи ортаның бұзылу деңгейі бойынша аудандастыру | |
Геоэкологиядағы антро-погендік факторлар |
10.3.2.5 - табиғатқа әсер ететін антропогендік факторларды топтастыру және графикалық түрде ұсыну; | |
Ғаламдық экология-лық пробле-малар |
10.3.2.7 - ғаламдық экологиялық проблемалардың пайда болу механизмін түсіндіру; | |
Экология-дағы инно-вациялық техноло-гиялар | 10.3.2.10 - экологиялық проблемаларды шешудегі инновациялық технологиялардың рөлін анықтау | |
Қазақстан-ның эколо-гиялық проблемалары |
10.3.2.11 - Қазақстан аумағын экологиялық тұрғыдан аудандастыру; | |
3-тоқсан | ||
4. Геоэкономика | ||
4.1 Геоэконо-мика негіздері | Геоэкономиканың зерттеу пәні мен өзектілігі |
10.4.1.1 - геоэкономика бағытының мақсаты мен міндеттерін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
Шаруашы-лықты ұйымдасты-рудың аумақтық факторлары |
10.4.1.4 - шаруашылық салаларын орналастыруда кеңістіктік (аумақтық) факторларды талдау; | |
Дүниежүзі-лік шаруа-шылықтың құрылымы |
10.4.1.6 - дүниежүзі елдерінің шаруашылық құрылымын бағалау; | |
Дүниежүзі-лік шаруа-шылықтың аумақтық модельдері | 10.4.1.8 - дүниежүзі шаруашылығының аумақтық модельдерін талдау | |
Дүниежүзі елдерінің экономика-лық даму көрсеткіш-тері |
10.4.1.9 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму көрсеткіштерін салыстыру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде); | |
Экономика-лық дамуда-ғы әлемдік тәжірибе | 10.4.1.11 - дүниежүзі елдерінің экономикалық даму стратегияларына баға беру (қазақстандық компонентті қосымша қамту негізінде) | |
Қазақстан Республика-сы экономи-калық даму-ындағы мақ-сатты көр-сеткіштер мен индика-торлар | 10.4.1.12 - Қазақстан Республикасы үшін тиімді шаруашылықтың құрылымын, шаруашылық салаларының арақатынасын, шаруашылығының аумақтық құрылымын, экономикалық дамуындағы тиімді көрсеткіштерді анықтау | |
5. Геосаясат | ||
5.1 Геосаясат негіздері | Геосаясат-тың өзектілігі |
10.5.1.1 - геосаясаттың мақсаты мен міндеттерін, зерттеу пәнін, негізгі категорияларын түсіндіру; |
Дүниежүзі-нің геосаяси кеңістігі | 10.5.1.4 - дүниежүзінің геосаяси кеңістігін талдау | |
Геосаясат-тағы геогра-фиялық факторлар | 10.5.1.5 - геосаясаттағы физикалық-географиялық, экономикалық, әлеуметтік, демографиялық, саяси, әскери, технологиялық факторларға баға беру | |
Мемлекет-тік аумақтың морфологиясы |
10.5.1.6 - мемлекеттік аумақтың морфологиялық ерекшеліктерін талдау және жіктеу; | |
Мемлекет-тік шекара |
10.5.1.8 - мемлекеттік шекаралардың функциясын, түрлерін, анықтау және белгілеу шараларын, динамикасын талдау; | |
4-тоқсан | ||
6. Елтану | ||
6.1 Дүниежүзі аймақтары | Кешенді география-лық аудандас-тыру |
10.6.1.1 - дүниежүзінің түрлі белгілер бойынша физикалық географиялық, тарихи-мәдени, саяси-географиялық, геосаяси аудандарға бөлінуін түсіндіру; |
6.2 Дүниежүзі елдері | Салыстыр-малы елтану |
10.6.2.1 - дүниежүзі елдерін салыстыруда қолданылатын белгілерді анықтау; |
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары | ||
7.1 Ғаламдық проблемаларды шешу | Ғаламдық проблема-лардың география-лық аспектілері |
10.7.1.1 - адамзаттың дамуындағы проблемаларын топтастыру; |
11-сынып
Бөлімше | Тақырып | Оқу мақсаттары |
1 тоқсан | ||
1. Географиялық зерттеулер әдістері | ||
1.1 Жалпы географиялық әдістер | Өзекті география-лық зерттеу әдістері |
11.1.1.1 - зерттеу тақырыбына сәйкес географиялық сараптама, аудандастыру әдістерін қолдану; |
2. Картография және геоинформатика | ||
2.1 Карто-графия | Заманауи картографиялық әдістер | 11.2.1.1 - тақырыпқа сәйкес электронды картографиялық ресурстардың мүмкіндіктерін пайдалану (сандық карталарды оқу, олардың қолданысымен географиялық объектілер мен аумақтардың орналасуын, сандық және сапалық көрсеткіштерін анықтау, сипаттау және талдау) |
2.2 Геоинфор-матика негіздері | Геоақпарат-тық зерттеу әдістері |
11.2.2.1 - қашықтықтан зерделеу әдістерінің ерекшеліктерін түсіндіру; |
География-лық дерек-тер базасы | 11.2.2.3 - компьютерлік бағдарламаларды қолданумен тақырыпқа сәйкес географиялық деректер базасын құрастыру | |
География-лық дерек-терді визуа-лизациялау | 11.2.2.4 - компьютерлік бағдарламаларды қолданумен тақырыптық картасызбалар жасау | |
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.1 Табиғатты пайдалану | Табиғатты пайдалану-ды реттеу |
11.3.1.1 - шаруашылық және тұтыну салалары бойынша табиғатты пайдалануды реттеу механизмін талдау; |
Табиғатты қорғау шаралары | 11.3.1.3 - табиғатты қорғау шараларының тиімділігіне баға беру (жергілікті/аймақтық компонентті қосымша қамту негізінде) | |
Табиғатты қорғауда жеке тұлға-ның рөлі |
11.3.1.4 - жеке тұлғаның табиғатты пайдаланудағы рөлін анықтап, "экологиялық ізін" есептеу; | |
2-тоқсан | ||
3. Табиғатты пайдалану және геоэкология | ||
3.2 Геоэкология-лық зерттеулер негіздері | Қоршаған ортаның антропоген-дік өзгеруі | 11.3.2.1 - қоршаған ортаның антропогендік өзгерістерін жіктеу |
Қоршаған ортаның сапасы |
11.3.2.2 - қоршаған орта сапасының көрсеткіштерін жіктеу; | |
Геоэкологиялық жобалау | 11.3.2.7 - қоршаған ортаның бұзылған аумақтарын қалпына келтіру жөнінде жобаларды ұсыну (жергілікті / аймақтық компоненттің негізінде) | |
3-тоқсан | ||
4. Геоэкономика | ||
4.1 Геоэкономи-ка негіздері | Қазақстан Республика-сы аймақта-рының геоэкономи-калық жағдайы мен әлеуеті |
11.4.1.1 - Қазақстан аймақтарын шаруашылығының салалық және аумақтық құрылымы мен экономикалық даму көрсеткіштері бойынша салыстырып талдау; |
Геоэкономи-калық даму стратегия-лары |
11.4.1.5 - Қазақстан Республикасының аймақтарында қосымша құны жоғары өнімдер мен қызметтерді өндіру жөнінде бизнес-идеяларды ұсыну(өз аймағы негізінде); | |
5. Геосаясат | ||
5.1 Геосаясат негіздері | Заманауи геосаяси үдерістер | 11.5.1.1 - қазіргі заманның геосаяси үдерістерін түсіндіру |
Қазақстан-ның геосаяси жағдайы | 11.5.1.2 - Қазақстанның геосаяси жағдайына кешенді баға беру | |
Қазақстан-ның геосаяси қауіпсіздігі |
11.5.1.3 - Қазақстан Республикасының геосаяси қауіпсіздігіне әсер ететін факторларды анықтау; | |
Қазақстан-ның геосая-си интегра-циясы | 11.5.1.5 - Қазақстанның дүниежүзі елдері мен дүниежүзілік және аймақтық ұйымдармен байланыстарын күшейту жөнінде ұсыныстар әзірлеу | |
4-тоқсан | ||
6. Елтану | ||
6.1 Дүниежүзі аймақтары | Дүниежүзі елдерін аймақтарға аудандасты-рудың қолданбалы аспектілері |
11.6.1.1 - дүниежүзін аймақтарға аудандастыру қажеттілігін аргументтер келтіріп түсіндіру; |
Дүниежүзі аймақтар картасында Қазақстаның орны |
11.6.1.3 - Қазақстан Республикасының физикалық-географиялық, тарихи-географиялық, саяси-географиялық және геосаяси аймақтарында орналасуын анықтау; | |
6.2 Дүниежүзі елдерін салыстыру | Қазақстан-ның халықара-лық салыстыру-лардағы орны |
11.6.2.1 - жиынтық көрсеткіштер бойынша есептелінетін индекстер мен рейтингтердегі Қазақстан орнының динамикасын зерттеу (таңдау бойынша бір рейтингтің мысалында); |
Өмір сүру деңгейін жоғарылатудағы азамат-тың орны | 11.6.2.4 - елдің индекстер мен рейтингтерде орнын анықтағанда есепке алынатын өмір сүру деңгейінің жеке көрсеткіштерін жоғарлату жөнінде жеке азаматтың рөлін түсіндіру | |
Қолданбалы елтану |
11.6.2.5 - қолданбалы елтанушылық ақпараттың маңыздылығын, субъектілері мен тұтынушыларын анықтау; | |
7. Адамзаттың ғаламдық проблемалары | ||
7.1 Ғаламдық проблемалар-ды шешу | Ғаламдық проблемаларды шешу жолдары |
11.7.1.1 - ғаламдық проблемаларды шешу жөнінде әлемдік тәжірибені зерттеу; |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)
1-тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы №604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. Қазақ әдебиеті бағдарламасының мақсаты – білім алушыларды креативті ойлауға бағыттау. Олардың ойларын ауызша еркін жеткізуіне және жаза білуіне қолдау көрсету, дәлелдер келтіру, салыстыру және анализ жасау, бағалау дағдыларын қалыптастыру. Білім алушылар әдеби жанрларға эксперимент жасау арқылы драмалық шығарманы проза тілімен, прозаны поэзия тілімен жазу тәсілдерін меңгере алады.
3. "Қазақ әдебиеті" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) "Қазақ әдебиеті" бағдарламасы білім алушылардың сауаттылығын, олардың әдеби және эстетикалық талғамдары мен сезімдерін дамыту, ойлау қабілеттері мен танымдық және коммуникативтік дағдыларын қалыптастыру бағытында құрастырылған;
2) қазақ әдебиетінің құндылық ретіндегі болмысын, ұлттық мәдениеттегі маңызды орнын құрметтейді және бағалайды;
3) қазақ әдебиетінің мәдениетаралық қарым-қатынастағы рөлін, қазақ халқының қалыптасқан тарихын, алға қойған міндеттерін, мәселелерін, қарама-қайшылық пен қиындықтарын анықтайды және түсінеді;
4) түрлі жағдайларға бейімделе білу және өздігінен шешім қабылдау дағдыларын қалыптастырады;
5) заманауи, ғылыми және қоғамдық дамуға сәйкес дүниетанымын дамытады.
2-тарау. "Қазақ әдебиеті" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Қазақ әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
10-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты;
11-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.
Оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына тәуелді (Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерін мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 тіркелген).
5. "Қазақ әдебиеті" пәндік білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген: түсіну және жауап беру, анализ және интерпретация, бағалау және салыстырмалы анализ, сонымен қатар, дағдыларды қалыптастыратын бөлімшелерден тұрады. Бағдарламаның бұл бөлімі пән бойынша оқу мақсаттарынан тұрады.
6. "Түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
көркем шығарма мазмұны мен пішіні;
әдеби шығарманың тұжырымдамасы;
көркем шығармадағы образ;
шығарма үзінділерімен жұмыс;
қазақ әдебиетіндегі ұлттық құндылықтардың әлемдегі орнын білу.
7. "Анализ және интерпретация" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
әдеби шығарманың композициясы;
автор бейнесі;
көркем шығарманың тілі;
шығармашылық жұмыс;
қазақ және әлем әдебиетіндегі құндылықтар.
8. "Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
тарихи және көркемдік құндылығы;
заманауилығы мен жаңашылдығы;
әдеби эссе;
әдеби сын.
9. Оқу пәнінің 10-сыныптағы базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру: әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну, әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу, көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау, көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы мәселелермен байланыстыру, шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу;
2) анализ және интерпретация: әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысы, шығармадағы автор стилі мен көркемдегіш құралдардың қызметін ашу, көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс жазу, әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту;
3) бағалау және салыстыру: шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау, көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру, шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу, шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу.
10. Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) Абай Құнанбаев "Сегіз аяқ", "Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы", "Сабырсыз, арсыз, еріншек", "Қалың елім, қазағым, қайран жұртым", "Болыс болдым, мінеки", "Лай суға май бітпес қой өткенге" өлеңдері; Он жетінші қарасөз, Отыз екінші қарасөз, "Ескендір" поэмасы;
2) Жүсіпбек Аймауытов "Ақбілек" романы;
3) Ә. Кекілбаев "Аңыздың ақыры" повесі;
4) М. Мағауин "Шақан - шері" романы;
5) Ш. Айтматов "Алғашқы ұстаз" повесі;
6) Ұ. Есдәулет "Біз түркілерміз";
7) Қ. Жұмаділов "Тағдыр" романы;
8) Ш.Құсайынов "Томирис" драмасы;
9) Ш. Мұртаза "Тәуекел той" әңгімесі.
11. Оқу пәнінің 11-сыныптағы базалық білім мазмұны:
1) түсіну және жауап беру: әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну, әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету, көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы мәселелермен байланыстырып, шығармашылық жұмыстарда қолдану, шығармадағы ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу;
2) анализ және интерпретация: әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау, автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау, шығармадағы көркемдегіш құралдардың образ жасаудағы орны, көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс жазу, қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау;
3) бағалау және салыстыру: шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау, көркем шығарманың жаңашылдығын ғаламдық тақырыптармен байланыстыра отырып, сыни тұрғыдан баға беру, шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу, шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу.
12.Оқытылатын көркем шығармалар тізімі:
1) С. Сейфуллин "Сыр сандық" өлеңі;
2) І. Есенберлин "Қаһар" романы;
3) А. Сүлейменов "Бесатар" повесі;
4) С. Елубай "Жалған дүние" романы;
5) Қасым Аманжолов "Өзім туралы" өлеңі;
6) М. Әуезов "Абай жолы" роман-эпопеясы;
7) Т. Молдағалиев "Бауырлар" өлеңі;
8) Т.Әсемқұлов "Бекторының қазынасы" әңгімесі;
9) Эрнест Хемингуэй "Шал мен теңіз" повесі.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
13. Бағдарламада "оқыту мақсаттары" төрт саннан тұратын кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқыту мақсатының реттік саны.
1) түсіну және жауап беру:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Көркем шығарманың мазмұны мен пішіні | 10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну | 11.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну |
2. Әдеби шығарманың тұжырымдамасы | 10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу | 11.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу |
3. Көркем шығармадағы образ | 10.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау | 11.1.3.1 көркем шығармадағы кейіпкерлер жүйесін жинақтау мен даралау арқылы өмір шындығын көрсету |
4. Шығарма үзінділерімен жұмыс | 10.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстыру | 11.1.4.1 көркем шығармалардан алған үзінділерді ғаламдық тақырыптағы өзекті мәселелермен байланыстырып, шығармашылық жұмыстарда қолдану |
5. Қазақ әдебиетіндегі ұлттық құндылықтардың әлемдегі орнын білу | 10.1.5.1 шығармадағы ұлттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу | 11.1.5.1 шығармадағы ұлттық және жалпыадамзаттық құндылықтардың әлемдік тақырыптармен үндестігін ашу |
2) анализ және интерпретация:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Әдеби шығарманың композициясы |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын | 11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау |
2. Автор бейнесі | 10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын айқындау | 11.2.2.1 автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау |
3. Көркем шығарманың тілі | 10.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдау | 11.2.3.1 шығармадағы көркемдегіш құралдар мен айшықтау амалдарының қызметін талдай отырып, автор стилін анықтау |
4. Шығармашылық жұмыс | 10.2.4.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелерге талдау жасау арқылы өзіндік пікірін қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу | 11.2.4.1 көркем шығармадағы ғаламдық тақырыптарға креативті ой қосып, шығармашылық жұмыс (эссе, әңгіме, өлең, әдеби және еркін тақырыптарға шығарма) жазу |
5. Қазақ және әлем әдебиетіндегі құндылықтар | 10.2.5.1 әлем және қазақ әдебиетіндегі құндылықтардың үндесуін талдап, өзіндік ой қорыту | 11.2.5.1 қазақ әдебиеті мен әлем әдебиетіндегі ортақ бағыт, әдеби ағым, жалпыадамзаттық құндылықтарды анықтау, талдау жасау |
3) бағалау және салыстыру:
Білім алушылар: | ||
10-сынып | 11-сынып | |
1. Тарихи және көркемдік құндылығы | 10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау | 11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау |
2. Заманауилығы мен жаңашылдығы | 10.3.2.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру | 11.3.2.1 көркем шығарманың жаңашылдығын ғаламдық тақырыптармен байланыстыра отырып, сыни тұрғыдан баға беру |
3. Әдеби эссе | 10.3.3.1 шығарманың идеясын жалпыадамзаттық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу | 11.3.3.1 шығарманың идеясын көркемдік-эстетикалық құндылық тұрғысынан талдап, әдеби эссе жазу |
4. Әдеби сын | 10.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас туындылармен салыстыра отырып, әдеби сын жазу | 11.3.4.1 шығарманы идеялық жағынан мазмұндас әлем әдебиеті үлгілерімен салыстыра талдап, әдеби сын жазу |
15. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
16. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық- гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар
10-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Өлең – сөздің патшасы | Абай шығармашылығы"Сегіз аяқ", "Өлең – сөздің патшасы, сөз сарасы", "Сабырсыз, арсыз, еріншек", "Қалың елім, қазағым, қайран жұртым", "Болыс болдым, мінеки", "Лай суға май бітпес қой өткенге" өлеңдері, он жетінші қарасөз, отыз екінші қарасөз, "Ескендір" поэмасы | Түсіну және жауап беру |
10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; 10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; |
Анализ және интерпретация |
10.2.2.1 шығармадағы авторлық идеяның өмір шындығымен байланысын айқындау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Прозадағы көркем ой |
Жүсіпбек Аймауытов "Ақбілек" романы, | Түсіну және жауап беру |
10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; |
Анализ және интерпретация |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
3 -тоқсан | |||
Аңызбен өрілген көркем сөз |
М. Мағауин "Шақан-шері" романы, | Түсіну және жауап беру |
10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; 10.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; |
Анализ және интерпретация |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.2.1 көркем шығармадағы көтерілген мәселелердің жаңашылдығына сыни тұрғыдан баға беру; | ||
4-тоқсан | |||
Заман, дәуір тұлғасы |
Қ. Жұмаділов "Тағдыр" романы, | Түсіну және жауап беру |
10.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы идеялық мазмұнын терең түсіну; |
Анализ және интерпретация |
10.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.1.1 шығарманы мазмұндас туындылардың үлгілерімен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
11-сынып:
Бөлім | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Тарих |
С. Сейфуллин "Сыр сандық" өлеңі, | Түсіну және жауап беру |
11.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну; |
Анализ және интерпретация |
11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
2-тоқсан | |||
Пайым мен парасат |
Қасым Аманжолов "Өзім туралы" өлеңі, | Түсіну және жауап беру |
11.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну; |
Анализ және интерпретация |
11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Ғасыр | М. Әуезов "Абай жолы" роман-эпопеясы | Түсіну және жауап беру |
11.1.1.1 әдеби шығарманың сюжеттік-композициялық құрылысын талдау арқылы көтерілген ғаламдық мәселелерді терең түсіну; |
Анализ және интерпретация |
11.2.1.1 әдеби шығарманың композициясын жанрлық ерекшеліктерін айқындап, уақыт пен кеңістік тұрғысынан талдау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.1.1 шығарманы ғаламдық тақырыптармен салыстырып, тарихи және көркемдік құндылығын бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Әдебиеттегі сын- сарын |
Т. Молдағалиев "Бауырлар" өлеңі, | Түсіну және жауап беру |
11.1.2.1 әдеби шығармадағы көтерілген мәселелерді қазіргі өмірмен байланыстырып, ұлттық мүдде тұрғысынан ашу; |
Анализ және интерпретация |
11.2.2.1 автор бейнесінің шығарманың негізгі идеясымен байланысын айқындау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.2.1 көркем шығарманың жаңашылдығын ғаламдық тақырыптармен байланыстыра отырып, сыни тұрғыдан баға беру; | ||
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11 сыныптарға арналған "Орыс әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде)
1 тарау. Жалпы ережелер
1. Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы №604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. "Орыс әдебиеті" оқу пәні бағдарламасының мақсаты – өзін-өзі дамытуға және өзін-өзі жетілдіруге ынталы адамның рухани құндылықтарын қалыптастыруға үлес қосу, шығарманың әлеуметтік-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін есепке ала отырып, идеологиялық және көркем мазмұнды талдай алатын құзыретті, сын тұрғысынан ойлайтын оқырман тәрбиелеу.
3. "Орыс әдебиеті" оқу пәнін оқытудың негізгі міндеттері:
1) орыс әдебиетіне негізделген, қазақ және әлем әдебиетімен және мәдениетімен өзара байланысын ескере отырып, табысты әлеуметтік бейімделуге көмектесетін білім, дағды және қабілеттерді қалыптастыру;
2) патриотизмді, азаматтықты, "Мәңгілік Ел" жалпыұлттық идеясының негізінде көркем әдебиет арқылы белсенді өмірлік жағдайды қалыптастыру;
3) қазіргі әлемнің жаһандануы жағдайында әдебиеттің рухани мұра ретіндегі құндылығын түсінуді қалыптастыру;
4) сыни тұрғыдан талдау, салыстыру, жалпылау дағдыларын, ұқсастықтар мен себеп-салдарлық байланыстарды орнату, құбылыстарды жіктеу, логикалық және сыни пайымдаулар құру, шығармаларды талдау негізінде қорытындылар жасау дағдыларын жетілдіру;
5) оқудың рухани және зияткерлік қажеттілігін қалыптастыру, мәтінді сыни тұрғыдан оқу және түсіндіру дағдыларын жетілдіру, әрбір білім алушының шығармашылық қабілеттерін дамыту;
6) әртүрлі жанрдағы шығармалардың идеялық, көркем, әлеуметтік-тарихи және рухани-эстетикалық аспектілерін терең түсінуге негізделген қарым-қатынас дағдыларын дамыту;
7) зерттеу мәдениеті саласында құзыреттілік көрсете отырып, шығарманың мазмұнын, әдеби-сыни мақалаларды ауызша немесе жазбаша нысанда бағалау дағдыларын жетілдіру;
8) әдеби құбылыстарды контекстік тұрғыдан қарастыру, әдеби фактілерді салыстыру, аналогия жасау, әдеби параллельдер құру қабілеттерін жетілдіру.
2-тарау. "Орыс әдебиеті" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Орыс әдебиеті" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 10-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты;
2) 11-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68сағатты құрайды.
5. "Орыс әдебиеті" пәндік білімнің мазмұны бөлімдерге бөлінген. Бөлімдер біліктілік немесе қабілет, білім немесе түсінік күтілетін нәтижелер түрінде сыныпты оқыту мақсаттары бар бөлімшелерден тұрады.
6. Әрбір бөлімшеде реттік тәртіпті сақтап ұйымдастырылған оқыту мақсаттары мұғалімдерге өз жұмыстарын жоспарлауға және білім алушылардың жетістіктерін бағалауға, сондай-ақ оларды келесі оқу кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.
7. Оқу пәнінің мазмұны 3 бөлімнен тұрады: "Түсіну және жауап беру", "Анализ және түсіндіру", "Бағалау және салыстыру".
8. "Түсіну және жауап беру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) терминдерді түсіну;
2) көркем әдебиет шығармаларын түсіну;
3) жатқа оқу және дәйексөз келтіру;
4) жоспар құру;
5) мазмұндау;
6) сұраққа жауап беру.
9. "Анализ және түсіндіру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) жанр;
2) тақырып және идея;
3) композиция;
4) эпизодтарды талдау;
5) кейіпкерлерді сипаттау;
6) әртүрлі формасындағы шығарманың көркем әлемі;
7) автор көзқарасы;
8) әдеби тәсілдер және көрнекі құралдар;
9) шығармашылық жазу.
10. "Бағалау және салыстыру" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) көркем әдебиет шығармаларын бағалау;
2) көркем әдебиет шығармаларын басқа өнер туындыларымен салыстыру;
3) әдеби шығармаларды салғастыру;
4) сөйлеуді бағалау.
3-тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім және бөлімше ретін, төртінші сан бөлімшедегі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1 кодында "10" - сынып, "2" – бөлімшесі, "1" – оқыту мақсатының реттік саны.
түсіну және жауап беру:
Білім алушылар: | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1.Терминдерді түсіну |
10.1.1 |
11.1.1 |
2.Көркем әдебиет шығармаларын түсіну |
10.1.2 |
11.1.2 |
3.Жатқа оқу және дәйексөз келтіру |
10.1.3 |
11.1.3 |
4.Жоспар құру | 10.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, шығарма жоспарын құру | 11.1.4 әдеби және еркін тақырып бойынша эссе, сыни мақала, шығарма жоспарын құру |
5.Мазмұндау | 10.1.5 бейнелеу құралдарын пайдаланып мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау | 11.1.5 автор ерекшелігін сақтап, мазмұнды шығармашылық түрде қайта қарастыра отырып, шығарма мәтінін немесе эпизодты мазмұндау |
6.Сұраққа жауап беру | 10.1.6 тақырып, сюжет және бейне туралы өз пікірін білдіре, мәтіннің шығармасына сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру | 11.1.6 тақырып, проблема және бейне жүйесі туралы өз пікірін білдіре, әдеби материалға сілтеме жасай отырып, проблемалық сұраққа толық негізделген жауап беру |
анализ және интерпретация:
Білім алушылар: | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1.Жанр | 10.2.1 жанр және оның белгілерін (роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологиялық роман), философиялық лириканың ерекшеліктерін анықтау | 11.2.1 жанр және оның белгілерін (синкретикалық жанр), күміс ғасыр лирикасының ерекшеліктерін, әскери поэзия, бард әнін анықтау |
2.Тақырып және идея | 10.2.2 өз позициясын дәлелдеу және өзектілігіне байланысты ойын көрсету арқылы, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау | 11.2.2 мәтіннің көркем шығармалық ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау |
3.Композиция | 10.2.3 шығарманың идеясын ашуда композицияның рөлін, кейіпкерлердің бейнелерін анықтайды, сюжеттен тыс элементтердің мағынасын түсіндіреді | 11.2.3 автордың ниетін ашуда (тематика, проблематика, кейіпкер бейнелері) композицияның рөлін анықтау |
4.Эпизодтарды талдау | 10.2.4 эпизодтарды талдау, олардың шығарма композициясындағы ролі мен орнын айқындау, идеологиялық және тақырыптық ойын ашуда эпизодтың маңыздылығын түсіндіру | 11.2.4 эпизод ролін, көркем құралдар мен тәсілдерді талдау негізінде оның тақырыппен және шығарма проблемасымен байланысын анықтау |
5. Кейіпкерлерді сипаттау | 10.2.5 кейіпкерлердің жүйесінде рөлі мен маңыздылығын айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау | 11.2.5 шығарманың идеялық және тақырыптық мазмұнын ашудағы рөлін айқындай отырып, шығарма кейіпкерлерін сипаттау |
6.Әр түрлі формасындағы шығарманың көркем әлемі | 10.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау | 11.2.6 идеяны түрлі формада (қойылым, буктрейлер) көрсете отырып, көркем шығарма әлемін талдау |
7.Автор көзқарасы |
10.2.7 |
11.2.7 |
8.Әдеби тәсілдер және көрнекі құралдар | 10.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру | 11.2.8 поэтикалық синтаксис фигуралары және бейнелеу құралдары, көркем әдеби кеңістік пен уақыт, бейне құру тәсілдері мен құралдарын талдау, оларды пайдалануда автордың мақсатын түсіндіру |
9.Шығармашылық жазу | 10.2.9 әдеби материалдарға, әдеби терминдерге сүйене, тура және бейнелі тілдерді пайдалана отырып, шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, аннотациялар) логикалық және дәйекті түрде жазу | 11.2.9 әдеби материалдарға және өмірлік тәжірибеге сүйене сүйене, тура және бейнелі тілдерді пайдалана, өзектілік жайлы өз ойын білдіре отырып, шығармашылық жұмыстарды (эссе, әдеби және еркін тақырып бойынша шығарма, сыни мақалалар) логикалық және дәйекті түрде жазу |
бағалау және салыстыру:
Білім алушылар: | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1.Көркем әдебиет шығармаларын бағалау | 10.3.1 идеяға, кейіпкерге деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау | 11.3.1 мәтін проблематикасына деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты адамгершілік және эстетикалық құндылықтар, автор тәсілдері тұрғысынан сыни бағалау |
2.Көркем әдебиет шығармаларын басқа өнер туындыларымен салыстыру |
10.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалай, бейнелердің тұтас қабылдауын қалыптастыратын |
11.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалай, бейнелердің, тақырыптардың, проблемалардың тұтас қабылдауын қалыптастыратын |
3.Әдеби шығармаларды салғастыру | 10.3.3 оқырманға эстетикалық әсері тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру | 11.3.3 оқырманға адамгершілік және эстетикалық құндылық тұрғысынан жалпы және жеке ерекшеліктерін, автор позициясын түсіндіре отырып, шығармаларды (немесе үзінділерін) орыс, қазақ және әлем әдебиетімен салғастыру |
4.Сөйлеуді бағалау | 10.3.4 әдеби тақырып ашлыуының толықтығы мен тереңдігі, композициялық және стилистикалық бірлігі, тыңдаушы немесе оқырманға эмоционалдық әсер етуі және фактологиялық дұрыстығы бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (достар, сыныптастар) бағалау | 11.3.4 әдеби тақырып ашлыуының толықтығы мен тереңдігі, композициялық және стилистикалық бірлігі, тыңдаушы немесе оқырман назарын аудару құралдары және фактологиялық дұрыстығы бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелерді (достар, сыныптастар) бағалау |
12. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
13. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық- гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар
10-сынып:
Тақырыптар | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Артық адамдар |
1. А.С. Пушкин. "Евгений Онегин". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
10.1.1 синкретикалық жанр, алтын ғасыр, Онегин строфасы, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, полифония, әдеби егіз, фабула терминдерін түсіну; |
Анализ және интерпретация |
10.2.1 жанр және оның белгілерін (роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологиялық роман), философиялық лириканың ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 10.3.1 идеяға, кейіпкерге деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау | ||
2-тоқсан | |||
Біздің уақыттың кейіпкерлері |
1. М.Ю. Лермонтов. "Біздің уақыттың кейіпкерлері". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
10.1.2 проблематикасын, сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын |
Анализ және интерпретация |
10.2.2 өз позициясын дәлелдеу және өзектілігіне байланысты ойын көрсету арқылы, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.1 идеяға, кейіпкерге деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты оқырманға эстетикалық әсер ету тұрғысынан бағалау; | ||
3-тоқсан | |||
Адам және құқық |
1. Ф.М. Достоевский. "Қылмыс пен жаза". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
10.1.1 синкретикалық жанр, алтын ғасыр, Онегин строфасы, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, полифония, әдеби егіз, фабула терминдерін түсіну; |
Анализ және интерпретация |
10.2.3 шығарманың идеясын ашуда композицияның рөлін, кейіпкерлердің бейнелерін анықтайды, сюжеттен тыс элементтердің мағынасын түсіндіреді; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалай, бейнелердің тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру; | ||
4-тоқсан | |||
Отбасы құндылықтары |
1. Л.Н. Толстой. "Соғыс және бейбітшілік". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
10.1.1 синкретикалық жанр, алтын ғасыр, Онегин строфасы, мотив, роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологизм, полифония, әдеби егіз, фабула терминдерін түсіну; |
Анализ және интерпретация |
10.2.1 жанр және оның белгілерін (роман-эпопея, өлең түріндегі роман, психологиялық роман), философиялық лириканың ерекшеліктерін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
10.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалай, бейнелердің тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру; | ||
11-сынып:
Тақырыптар | Оқытылатын шығармалар | Дағдылар | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | |||
Адам өзгеріс дәуірінде |
1. Р. Брэдбери. "Улыбка". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
11.1.1 ретроспекция, күміс ғасыр, имажинизм, символизм, акмеизм, футуризм терминдерін түсіну; |
Анализ және интерпретация |
11.2.1 жанр және оның белгілерін (синкретикалық жанр), күміс ғасыр лирикасының ерекшеліктерін, әскери поэзия, бард әнін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.1 мәтін проблематикасына деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты адамгершілік және эстетикалық құндылықтар, автор тәсілдері тұрғысынан сыни бағалау | ||
2-тоқсан | |||
Тоталитарлық режим дәуіріндегі адам |
1. А. Н. Рыбаков "Арбат балалары". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
11.1.2 сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, әдеби процесте көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын және оның ролін түсіну; |
Анализ және интерпретация |
11.2.1 жанр және оның белгілерін (синкретикалық жанр), күміс ғасыр лирикасының ерекшеліктерін, әскери поэзия, бард әнін анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру | 11.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалай, бейнелердің, тақырыптардың, проблемалардың тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру | ||
3-тоқсан | |||
Адамдардың тағдырындағы соғыс |
1.В.В.Быков. "Сотников". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
11.1.2 сыни түсіндіріп, естігендеріне немесе оқығандарына деген көзқарасын білдіре отырып, әдеби процесте көркем әдебиет шығармаларының мазмұнын және оның ролін түсіну; |
Анализ және интерпретация |
11.2.2 мәтіннің көркем шығармалық ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.1 мәтін проблематикасына деген өз көзқарастарын ауызша және жазбаша өтініштер түрінде түсіндіре отырып, жұмысты адамгершілік және эстетикалық құндылықтар, автор тәсілдері тұрғысынан сыни бағалау; | ||
4-тоқсан | |||
Моральды таңдау тақырыбы |
1. А.В. Вампилов. "Үйрек аулау". | Түсіну және сұрақтарға жауап беру |
11.1.1 ретроспекция, күміс ғасыр, имажинизм, символизм, акмеизм, футуризм терминдерін түсіну; |
Анализ және интерпретация |
11.2.2 мәтіннің көркем шығармалық ерекшеліктеріне сүйене отырып, шығарманың тақырыбы мен проблематикасын анықтау; | ||
Бағалау және салыстыру |
11.3.2 эмоциялық әсер дәрежесін бағалай, бейнелердің, тақырыптардың, проблемалардың тұтас қабылдауын қалыптастыратын әдістер мен тәсілдердің ұқсастықтары мен айырмашылығын сипаттай отырып, көркем әдеби шығармаларды басқа өнер шығармаларымен салыстыру; | ||
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасы
1-тарау. Жалпы ережелер
Оқу бағдарламасы "Білім берудің барлық деңгейінің мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2018 жылғы 31 қазандағы № 604 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17669 болып тіркелген) сәйкес әзірленген.
2. "Алгебра және анализ бастамалары" пәнін оқыту мақсаты: жалпыадами және ұлттық негізде тұлғаның жалпы интеллектуалдық қасиеттерін дамытудың қажетті деңгейіне жетуіне, логикалық, абстрактты және ықтималдық ойлауды қалыптастыруға, әрі қарай оқытудың практикалық негізін құруға бағытталған алгебра және анализ бастамаларының базистік негізін сапалы игеруін қамтамасыз ету.
3. Міндеттері:
"Алгебра", "Статистика және ықтималдықтар теориясы", "Математикалық модельдеу және анализ" бөлімдері бойынша математикалық білім, білік және дағдыларын қалыптастыру мен дамытуға жағдай жасау;
әртүрлі мәнмәтіндегі есептерді шешуде математикалық тілді және негізгі математикалық заңдарды қолдануға, сандық қатынастар мен кеңістіктік формаларды оқып білуге ықпал ету;
есептерді шешу мақсатында оқушылардың білімдерін математикалық модельдерді құруға және керісінше, шынайы процестерді сипаттайтын математикалық модельдерді суреттеп беруге бағыттау;
практикалық есептерді шешуде, алынған нәтижелерді бағалау мен олардың нақтылығын айқындауда лайықты математикалық әдістерді таңдап алу үшін логикалық және сыни тұрғыдан ойлауын, шығармашылық қабілеттерін дамыту;
коммуникативтік дағдыларын, оның ішінде, ақпаратты дұрыс және сауатты түрде беру, сонымен қатар түрлі ақпарат көздерінен, басылымдар мен электрондық құралдардан алынған ақпаратты қолдану қабілетін дамыту;
өздігінен және топта жұмыс істеуде қажетті тәуелсіздік, жауапкершілік, белсенділік, табандылық пен толеранттылық сияқты тұлғалық қасиеттерді дамыту;
математиканы оқыту процесінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану дағдыларын дамыту.
2-тарау. "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру
4. "Алгебра және анализ бастамалары" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:
1) 10-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат;
2) 11-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағат.
5. 10-сыныпқа арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 7-9-сыныптардағы алгебра курсын қайталау;
2) "Функция, оның қасиеттері және графигі". Функция және оның берілу тәсілдері. Функциядың графиктерін түрлендіру. Функцияның қасиеттері. Кері функция ұғымы. Күрделі функция;
3) "Тригонометриялық функциялар". Тригонометриялық функциялар, олардың қасиеттері мен графиктері. Арксинус, арккосинус, арктангенс, арккотангенс;
4) "Тригонометриялық теңдеулер мен теңсіздіктер". Қарапайым тригонометриялық теңдеулер. Тригонометриялық теңдеулерді шешу әдістері. Қарапайым тригонометриялық теңсіздіктерді шешу;
5) "Ықтималдық". Оқиға ықтималдығы және оның қасиеттері. Ықтималдықтарды қосу және көбейту ережелері;
6) "Туынды". Функцияның нүктедегі және шексіздіктегі шегі. Функцияның нүктедегі және жиындағы үзіліссіздігі. Туындының анықтамасы. Туындыны табу ережелері. Туындының физикалық және геометриялық мағынасы. Функция графигіне жүргізілген жанаманың теңдеуі. Күрделі функцияның туындысы. Тригонометриялық функциялардың туындылары;
7) "Туындының қолданылуы". Функцияның өсу және кему белгілері. Функцияның кризистік нүктелері мен экстремум нүктелері. Туындының көмегімен функцияны зерттеу және оның графигін салу. Функцияның кесіндідегі ең үлкен және ең кіші мәндері;
8) "Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары". Кездейсоқ шамалар. Дискретті және үздіксіз кездейсоқ шамалар. Дискретті кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамалары;
9) 10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау.
6. 11-сыныпқа арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінің базалық білім мазмұны келесі тараулардан тұрады:
1) 10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау;
2) "Алғашқы функция және интеграл". Алғашқы функция және анықталмаған интеграл. Анықталмаған интеграл қасиеттері. Қисықсызықты трапеция және оның ауданы. Анықталған интеграл. Жазық фигуралар аудандары мен айналу денелерінің көлемдерін анықталған интеграл көмегімен есептеу;
3) "Дәреже және түбір. Дәрежелік функция". n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері. Рационал көрсеткішті дәреже. Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру. Иррационал өрнектерді түрлендіру. Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі. Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен интегралы;
4) "Иррационал теңдеулер". Иррационал теңдеулер. Иррационал теңдеулерді шешу әдістері;
5) "Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар". Көрсеткіштік функция, оның қасиеттері мен графигі. Санның логарифмі және оның қасиеттері. Логарифмдік функция, оның қасиеттері мен графигі. Көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралы. Логарифмдік функцияның туындысы;
6) "Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер". Көрсеткіштік теңдеулер. Логарифмдік теңдеулер. Көрсеткіштік теңсіздіктер. Логарифмдік теңдеулер. Логарифмдік теңсіздіктер;
7) 10-11 сыныптардағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау.
7. Оқу пәнінің мазмұны үш бөлімді қамтиды: "Алгебра", "Статистика және ықтималдықтар теориясы", "Математикалық модельдеу және анализ".
8. "Алгебра" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Алгебралық өрнектер және оларды түрлендіру,
2) Теңдеулер және теңсіздіктер, олардың жүйелері және жиынтықтары;
3) Тригонометрия.
9. "Статистика және ықтималдықтар теориясы" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Ықтималдықтар теориясының негіздері;
10. "Математикалық модельдеу және анализ" бөлімі келесі бөлімшелерден тұрады:
1) Математикалық анализ бастамалары;
2) Математикалық тіл және математикалық модель;
3) Математикалық модельдеудің көмегімен есептер шығару.
3 тарау. Оқыту мақсаттарының жүйесі
11. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 10.2.1.4. кодында "10" - сынып, "2.1" - екінші бөлімнің бірінші бөлімшесі, "4" - оқу мақсатының реттік саны.
12. Білім алушыларға қойылатын мақсаттар:
1-бөлім. "Алгебра" | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1.Алгебралық өрнектер және оларды түрлендіру | 10.1.1. | 11.1.1. |
11.1.1.1 - n-ші дәрежелі түбір және n-ші дәрежелі арифметикалық түбірдің анықтамасын білу; | ||
2. Теңдеулер және теңсіздіктер, олардың жүйелері және жиынтықтары | 10.1.2. | 11.1.2. |
11.1.2.1 - иррационал теңдеудің анықтамасын білу, оның мүмкін болатын мәндер жиынын анықтай алу; | ||
3.Тригонометрия | 10.1.3. | 11.1.3. |
10.1.3.1 - тригонометриялық функциялар анықтамаларын, қасиеттерін білу және олардың графиктерін сала білу; | ||
2-бөлім. "Статистика және ықтималдықтар теориясы" | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Ықтималдықтар теориясының негіздері | 10.2.1. | 11.2.1. |
10.2.1.1 - кездейсоқ оқиға ұғымын, кездейсоқ оқиға түрлерін білу және оларға мысалдар келтіру; | ||
3-бөлім. "Математикалық модельдеу және анализ" | ||
Бөлімше | 10-сынып | 11-сынып |
1. Математикалық анализ | 10.3.1. | 11.3.1. |
10.3.1.1 - функция анықтамасын және берілу тәсілдерін білу; |
11.3.1.1 - алғашқы функция және анықталмаған интеграл анықтамаларын білу;
білу және оларды есептер шығаруда қолдану; 11.3.1.4 - қисық сызықты трапецияның анықтамасын білу; 11.3.1.5 - анықталған интеграл ұғымын білу және оны есептеу; 11.3.1.6 - қисық сызықты трапецияның ауданын табу үшін Ньютон-Лейбниц формуласын қолдану; 11.3.1.7-берілген сызықтармен шектелген жазық фигураның ауданын есептеу; 11.3.1.8 - айналу денесінің көлемін анықталған интеграл көмегімен есептеу формуласын білу және қолдану; 11.3.1.9 - дәрежелік функция анықтамасын білу және дәреже көрсеткішіне тәуелді дәрежелік функция графигін салу; 11.3.1.10 - нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысын табу ережелерін білу және қолдану; 11.3.1.11 - нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның алғашқы функциясын табу ережелерін білу және қолдану; 11.3.1.12 - көрсеткіштік функция анықтамасын, қасиеттерін білу және оның графигін салу; 11.3.1.13 - сан логарифмі, ондық және натурал логарифмдер анықтамаларын білу; 11.3.1.14 - логарифм қасиеттерін білу және оны логарифмдік өрнектерді түрлендіруде қолдану; 11.3.1.15 - логарифмдік функцияның анықтамасын, қасиеттерін білу және оның графигін салу; 11.3.1.16 - көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралын табу; 11.3.1.17 - логарифмдік функцияның туындысын табу; | |
2. Математикалық тіл және математикалық модель | 10.3.2. | 11.3.2. |
10.3.2.1 - туындының геометриялық мағынасын білу және қолдану; | ||
3. Математикалық модельдеудің көмегімен есептер шығару | 10.3.3. | 11.3.3. |
10.3.3.1 - функцияның ең үлкен (ең кіші) мәндерін табуға байланысты есептер шығару; | ||
13. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасының Ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.
14. Тоқсандағы бөлімдер және бөлімдер ішіндегі тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.
| Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық- гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасына қосымша |
Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінен оқу жүктемесі төмендетілген үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша Ұзақ мерзімді жоспар
1) 10-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
7-9-сыныптардағы алгебра курсын қайталау | ||
Функция, оның қасиеттері және графигі | Функция және оның берілу тәсілдері | 10.3.1.1 - функция анықтамасын және берілу тәсілдерін білу; |
Функциялардың графиктерін түрлендіру | 10.3.1.2 - функция графигіне түрлендірулер орындай алу (параллель көшіру, сығу және созу); | |
Функция қасиеттері |
10.3.1.3- функцияның берілген графигі бойынша оның қасиеттерін: | |
Кері функция ұғымы | 10.3.1.4 - кері функцияның анықтамасын білу және берілген функцияға кері функцияны табу және өзара кері функциялар графиктерінің орналасу қасиетін білу; | |
Тригонометриялық функциялар | Тригонометриялық функциялар, олардың қасиеттері мен графиктері |
10.1.3.1 - тригонометриялық функциялар анықтамаларын, қасиеттерін білу және олардың графиктерін сала білу; |
Арксинус, арккосинус, арктангенс, арккотангенс |
10.1.3.3 - арксинус, арккосинус, арктангенс, арккотангенс анықтамаларын білу және олардың мәндерін таба білу; | |
2-тоқсан | ||
Тригонометриялық теңдеулер мен теңсіздіктер | Қарапайым тригонометриялық теңдеулер | 10.1.3.5 - қарапайым тригонометриялық теңдеулерді шеше алу; |
Тригонометриялық теңдеулерді шешу әдістері |
10.1.3.6 - тригонометриялық теңдеулерді көбейткіштерге жіктеу арқылы шеше алу; | |
Қарапайым тригонометриялық теңсіздіктерді шешу | 10.1.3.9 - қарапайым тригонометриялық теңсіздіктерді шеше алу | |
Ықтималдық | Оқиға ықтималдығы және оның қасиеттері |
10.2.1.1 - кездейсоқ оқиға ұғымын, кездейсоқ оқиға түрлерін білу және оларға мысалдар келтіру; |
Ықтималдықтарды қосу және көбейту ережелері |
10.2.1.3 - ықтималдықтарды қосу және көбейту ережелерін: | |
3-тоқсан | ||
Туынды | Функцияның нүктедегі және шексіздіктегі шегі | 10.3.1.5 - функцияның нүктедегі және шексіздіктегі шегінің анықтамасын білу; |
Функцияның нүктедегі және жиындағы үзіліссіздігі | 10.3.1.6 - үзіліссіз функцияның анықтамасын білу; | |
Туындының анықтамасы | 10.3.1.7 - функция туындысының анықтамасын білу білу және анықтама бойынша функцияның туындысын табу; | |
Туындыны табу ережелері |
10.3.1.8- тұрақты функцияның және дәрежелік функцияның туындыларын табу; | |
Туындының физикалық және геометриялық мағынасы |
10.3.2.1 - туындының геометриялық мағынасын білу; | |
Функция графигіне жүргізілген жанаманың теңдеуі | 10.3.1.10 - функция графигіне жүргізілген жанаманың теңдеуін құрастыру; | |
Күрделі функцияның туындысы | 10.3.1.11 - күрделі функцияның анықтамасын білу және оның туындысын табу; | |
Тригонометриялық функциялардың туындылары | 10.3.1.12 - тригонометриялық функциялардың туындыларын табу; | |
Туындының қолданылуы | Функцияның өсу және кему белгілері | 10.3.1.13 - функцияның аралықта өсуінің (кемуінің) қажетті және жеткілікті шартын білу және қолдану; |
Функцияның кризистік нүктелері мен экстремум нүктелері |
10.3.1.14 - функцияның кризистік нүктелері мен экстремум нүктелерінің анықтамаларын және экстремумының бар болу шартын білу; | |
4-тоқсан | ||
Туындының қолданылуы | Туындының көмегімен функцияны зерттеу және оның графигін салу | 10.3.1.16 - туындының көмегімен функция қасиеттерін зерттеу және оның графигін салу; |
Функцияның кесіндідегі ең үлкен және ең кіші мәндері |
10.3.1.17 - функцияның кесіндідегі ең үлкен және ең кіші мәндерін табу; | |
Кездейсоқ шамалар және олардың сандық сипаттамалары |
Кездейсоқ шамалар. | 10.2.1.4 - кездейсоқ шаманың не екенін түсіну және кездейсоқ шамаларға мысалдар келтіру; |
10.2.1.5 - дискретті және үзіліссіз кездейсоқ шамалардың анықтамаларын білу және оларды ажырата алу; | ||
Дискретті кездейсоқ шамалардың сандық сипаттамалары | 10.2.1.7 - дискретті кездейсоқ шаманың математикалық күтімін, дисперсиясы мен орташа квадраттық (стандартты) ауытқуын есептеу; | |
10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау | ||
2) 11-сынып
Ұзақ мерзімді жоспар бөлімі | Ұзақ мерзімді жоспар бөлімінің мазмұны | Оқыту мақсаттары |
1-тоқсан | ||
10-сыныптағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау | ||
Алғашқы функция және интеграл | Алғашқы функция және анықталмаған интеграл. Анықталмаған интеграл қасиеттері |
11.3.1.1 - алғашқы функция және анықталмаған интеграл анықтамаларын білу;
білу және оларды есептер шығаруда қолдану; |
Қисықсызықты трапеция және оның ауданы. Анықталған интеграл. |
11.3.1.4 - қисықсызықты трапецияның анықтамасын білу; | |
Жазық фигуралар аудандары мен айналу денелерінің көлемдерін анықталған интеграл көмегімен есептеу |
11.3.1.7- берілген сызықтармен шектелген жазық фигураның ауданын есептеу; | |
2-тоқсан | ||
Дәреже мен түбір. Дәрежелік функция | n-ші дәрежелі түбір және оның қасиеттері |
11.1.1.1 - n-ші дәрежелі түбір және n-ші дәрежелі арифметикалық түбірдің анықтамасын білу; |
Рационал көрсеткішті дәреже | 11.1.1.3 - рационал көрсеткішті дәреже анықтамасын және қасиеттерін білу; | |
Рационал көрсеткішті дәрежесі бар өрнектерді түрлендіру | 11.1.1.4 - алгебралық өрнектерді түрлендіру үшін рационал көрсеткішті дәреже қасиеттерін қолдану; | |
Иррационал өрнектерді түрлендіру | 11.1.1.5 - иррационал өрнектерді түрлендіруде n-ші дәрежелі түбір қасиеттерін қолдану; | |
Дәрежелік функция, оның қасиеттері мен графигі | 11.3.1.9 - дәрежелік функция анықтамасын білу және дәреже көрсеткішіне тәуелді дәрежелік функция графигін салу; | |
Нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысы мен алғашқы функциясы |
11.3.1.10 - нақты көрсеткішті дәрежелік функцияның туындысын табу ережелерін білу және қолдану; | |
Иррационал теңдеулер | Иррационал теңдеулер. Иррационал теңдеулерді шешу әдістері |
11.1.2.1 - иррационал теңдеудің анықтамасын білу, оның мүмкін болатын мәндер жиынын анықтай алу; |
3-тоқсан | ||
Көрсеткіштік және логарифмдік функциялар | Көрсеткіштік функция, оның қасиеттері мен графигі | 11.3.1.12 - көрсеткіштік функция анықтамасын, қасиеттерін білу және оның графигін салу; |
Сан логарифмі және оның қасиеттері |
11.3.1.13 - сан логарифмі, ондық және натурал логарифмдер анықтамаларын білу; | |
Логарифмдік функция, оның қасиеттері мен графигі | 11.3.1.15 - логарифмдік функцияның анықтамасын, қасиеттерін білу және оның графигін салу | |
Көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралы | 11.3.1.16 - көрсеткіштік функцияның туындысы мен интегралын табу; | |
Логарифмдік функцияның туындысы | 11.3.1.17 - логарифмдік функцияның туындысын табу; | |
Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер | Көрсеткіштік теңдеулер | 11.1.2.4 - көрсеткіштік теңдеулерді шешу; |
Көрсеткіштік теңсіздіктер | 11.1.2.5 - көрсеткіштік теңсіздіктерді шешу; | |
4-тоқсан | ||
Көрсеткіштік және логарифмдік теңдеулер мен теңсіздіктер | Логарифмдік теңдеулер | 11.1.2.6 - логарифмдік теңдеулерді шешу; |
Логарифмдік теңсіздіктер | 11.1.2.7 - логарифмдік теңсіздіктерді шешу; | |
10-11 сыныптардағы алгебра және анализ бастамалары курсын қайталау | ||
