ИПС "Әділет"

Қолданушылар назарына!
Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңмен реттелетін мәселелер

Осы Заңмен реттелетiн мәселелер коммерциялық емес ұйымдардың құрылуына, қызметiне, қайта ұйымдастырылуына және таратылуына байланысты туындайтын қатынастар болып табылады.

Саяси партиялардың, кәсiптiк одақтардың құқықтық жағдайларының, құрылуының, қызметiнiң, қайта ұйымдастырылуының және таратылуының ерекшелiктерi арнайы заңдармен регламенттеледi.

2-бап. Коммерциялық емес ұйым ұғымы

Кiрiс түсiру негiзгi мақсаты болып табылмайтын және алынған таза кiрiстi қатысушылар арасында бөлмейтiн заңды тұлға коммерциялық емес ұйым деп танылады.

3-бап. Коммерциялық емес ұйымдар туралы заңдар

1. Қазақстан Республикасының коммерциялық емес ұйымдар туралы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және Азаматтық кодекстен, осы Заңнан және басқа да заң актiлерiнен тұрады.

2. Осы Заңның күшi Қазақстан Республикасының аумағында құрылған және әрекет ететiн шетелдiк және халықаралық коммерциялық емес ұйымдардың филиалдары мен өкiлдiктерiнiң (оқшауланған бөлiмшелерiнiң) кез-келген ұйымдық-құқықтық нысандағы коммерциялық емес ұйымының қызметiне қолданылады.

3. Жекелеген коммерциялық емес ұйымдардың құрылуына, қызметiне, қайта ұйымдастырылуына және таратылуына байланысты ерекшелiктер осы Заңмен және өзге де заң актiлерiмен реттеледi.

4-бап. Коммерциялық емес ұйымдар қызметiнiң мақсаттары

Коммерциялық емес ұйымдар әлеуметтiк, мәдени, ғылыми, бiлiм беру, қайырымдылық, басқару мақсаттарына қол жеткiзу; азаматтардың және ұйымдардың құқықтарын, заңды мүдделерiн қорғау; даулар мен жанжалдарды шешу; азаматтардың рухани және өзге қажеттiлiктерiн қанағаттандыру; азаматтардың денсаулығын сақтау, қоршаған ортаны қорғау, дене шынықтыру мен спортты дамыту заң көмегiн көрсету үшiн, сондай-ақ қоғамдық игiлiктердi және өз мүшелерiнiң (қатысушылардың) игiлiктерiн қамтамасыз етуге бағытталған басқа да мақсаттарда құрылуы мүмкiн.

Коммерциялық емес ұйымдар қызметiнiң мақсаттары құрылтай құжаттармен айқындалады.

5-бап. Коммерциялық емес ұйымдардың құқықтары мен мiндеттерi

1. Жарғылық мақсаттарды жүзеге асыру үшiн коммерциялық емес ұйымдардың:

1) заңдарда белгiленген тәртiппен банктерде шоттар ашуға;

2) мемлекеттiк және орыс тiлдерiнде ұйымның толық атауы бар мөрi, мөртабаны және бланкiлерi, сондай-ақ белгiленген тәртiппен тiркелген эмблемасы (нышаны) болуына;

3) меншiгiнде немесе оралымды басқаруында оқшауланған мүлкi, сондай-ақ дербес балансы немесе сметасы болуға;

4) мүлiктiк және жеке мүлiктiк емес құқықтарды иемденiп алуға және жүзеге асыруға;

5) егер заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, басқа заңды тұлғалар құруға;

6) филиалдар мен өкiлдiктер ашуға;

7) қауымдастықтар мен одақтарға кiруге, сондай-ақ олардың қызметiне қатысуға;

8) жарғыда көзделген мақсаттарды жүзеге асыруға қаражаттарды пайдалануға;

9) сотта талап қоюшы және жауапкер болуға;

10) Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтiн өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар.

2. Коммерциялық емес ұйымдар:

1) Қазақстан Республикасының заңдарын сақтауға;

2) белгiленген тәртiппен салық және бюджетке төленетiн басқа

да мiндеттi төлемдердi төлеуге;

3) өз мiндеттемелерi бойынша өзiне тиесiлi барлық мүлкiмен (мекемелердi қоспағанда) жауап беруге;

4) Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес жауапкершiлiкте болуға мiндеттi.

6-бап. Коммерциялық емес ұйымдардың нысандары

Коммерциялық емес ұйымдар мекеме, қоғамдық бiрлестiк, акционерлiк қоғам, тұтыну кооперативi, қор, дiни бiрлестiк, қауымдастық (одақ) нысанындағы заңды тұлғалардың бiрлестiгi нысанында және заң актiлерiнде көзделген өзге де нысанда құрылуы мүмкiн.

7-бап. Коммерциялық емес ұйымның атауы және орналасқан жерi

1. Коммерциялық емес ұйымның атауы оның атын және ұйымдық-құқықтық нысанының көрсетпесiн қамтиды. Ол заңдарда көзделген қосымша ақпаратты қамтуы мүмкiн.

Коммерциялық емес ұйымның атауында заңдардың талаптарына немесе қоғамдық мораль нормаларына қайшы келетiн атауларды; егер (қатысушылардың есiмiмен үйлесiмдi болмаса не егер жеке есiмiн пайдалануға бұл адамдардың (олардың мұрагерлерiнiң) рұқсатын қатысушылар алмаған болса, адамдардың өз аттарын пайдалануға жол берiлмейдi.

2. Коммерциялық емес ұйымның тұрақты қызмет iстейтiн органы орналасқан жер оның орналасқан жерi деп танылады.

3. Коммерциялық емес ұйымның атауы мен орналасқан жерi оның құрылтай құжаттарында көрсетiледi.

2-тарау. КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС ҰЙЫМДАРДЫҢ ҰЙЫМДЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ НЫСАНДАРЫ

8-бап. Мекеме

1. Құрылтайшысы басқару, әлеуметтiк-мәдени немесе коммерциялық емес сипаттағы өзге де қызметтердi жүзеге асыру үшiн құрған және қаржыландыратын ұйым мекеме деп танылады.

Мекеменiң өзiне бекiтiлiп берiлген мүлiкке құқығы азаматтық заңдарға сәйкес айқындалады.

2. Меншiк нысанына байланысты мекемелер мемлекеттiк және жеке меншiк мекемелер болып бөлiнедi.

3. Мекемелердiң жекелеген түрлерiнiң құқықтық жағдайының ерекшелiктерi заң актiлерiмен реттеледi.

9-бап. Мемлекеттiк мекеме

Ескерту. 9-бап алып тасталды - ҚР 2011.03.01 № 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-бап. Жеке меншiк мекеме

1. Басқарушылық, әлеуметтiк-мәдени немесе коммерциялық емес сипаттағы өзге де қызметтердi жүзеге асыру үшiн жеке және (немесе) мемлекеттiк емес заңды тұлғалар құрған, мемлекеттiк құрылымның бөлiгi болып табылмайтын ұйым жеке меншiк мекеме деп танылады.

2. Жеке меншiк мекеменiң мүлкi оған оралымды басқару құқығымен бекiтiлiп берiледi.

3. Жеке меншiк мекеме өз мiндеттемелерi бойынша өзiнiң билiгiндегi ақшамен жауап бередi. Ақшасы жеткiлiксiз болған жағдайда мемлекеттiк емес мекеменiң мiндеттемелерi бойынша оның құрылтайшысы жауапты болады.

11-бап. Қоғамдық бiрлестiк

1. Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтiн ортақ мақсаттарға жету үшiн азаматтардың ерiктi бiрiгуi нәтижесiнде құрылған ұйым, егер заңдарда өзгеше белгіленбесе қоғамдық бiрлестiк болып табылады.

2. Алып тасталды – ҚР 21.12.2023 № 49-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3. Қоғамдық бiрлестiктердiң құқықтық жағдайының ерекшелiктерi "Қоғамдық бiрлестiктер туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі.

4. Қоғамдық бірлестік "Өзін-өзі реттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес, қызметін ерікті мүше болуға (қатысуға) негізделген өзін-өзі реттейтін ұйым ретінде жүзеге асыра алады.

Ескерту. 11-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.01.12 № 537-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.12.2023 № 49-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-бап. Қор

1. Азаматтар және (немесе) заңды тұлғалар ерiктi мүлiктiк жарналар негiзiнде құрған, әлеуметтiк, қайырымдылық, мәдени, бiлiм беру және өзге де қоғамдық пайдалы мақсаттарды көздейтiн, мүшелiгi жоқ коммерциялық емес ұйым қор деп танылады.

1-1. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда қордың мүлкін осы баптың 1-тармағында көрсетілген мақсаттар үшін міндетті мүліктік жарналар негізінде қалыптастыруға жол беріледі.

2. Қорды құрған кезде құрылтайшылардың (құрылтайшының) шешiмiмен тұрақты жұмыс iстейтiн алқалы басқару органы - қордың атқарушы органы тағайындайтын қамқоршылық кеңесi құрылады, ол қор қызметiнiң оның жарғылық мақсаттарына сай келуiне бақылау жасайды, сондай-ақ қордың жарғысында бекiтiлген өзге де өкiлеттiктердi жүзеге асырады.

Жұбайлық және жақын туыстық байланысы бар адамдар қордың қамқоршылық кеңесiнiң көпшiлiк мүшесi, сондай-ақ осы қордың штаттағы қызметкерлерi бола алмайды.

3. Қордың атқарушы органы қордың жоғары басқару органының және тұрақты жұмыс iстейтiн алқалы басқару органының (қамқоршылық кеңестiң) шешiмдерi негiзiнде және оларды орындау мақсатында жұмыс iстейдi және соларға есеп бередi.

Қордың атқарушы органының басшысы мен мүшелерi қордың құрылтай құжаттарын, осы заңды және Қазақстан Республикасының басқа да заң актiлерiн бұза отырып өздерi қабылдаған шешiмдерiнiң салдарынан келтiрiлген шығынның орнын бiрлесе толтыруға мiндеттi. Мұндай шешiм қабылданған кезде қарсы дауыс берген, қалыс қалған немесе отырысқа қатыспаған адамдар шығынның орнын толтыру мiндетiнен босатылады.

4. Қордың некеде тұрумен, жақын туыстықпен немесе жекжаттықпен байланыспаған басшысы мен бухгалтерi болуға тиiс. Бiр адамның екi қызметтi қатар iстеуiне болмайды. Басшы құрылтай құжаттарының, қорды басқару органының шешiмдерi негiзiнде қордың атынан мәмiлелер жасауға құқылы. Қордың жарғысында өз бетiнше әрекет етiп, мәмiлелер жасай алатын басқа уәкiлеттi адамдардың қызмет аясы белгiленуi мүмкiн. Қор басшысының сотта, мемлекеттiк органдарда, сондай-ақ ұйымдарда қордың атынан сенiмхатсыз өкiлдiк етуге құқығы бар.

5. Қорға оның құрылтайшылары берген мүлiк қордың меншiгi болып табылады.

Қор құрылтайшыларының қордың мүлкiне мүлiктiк құқығы жоқ және оларды мiндеттемелерiн орындамағаны үшiн жарғыда белгiленген тәртiппен құрылтайшылардың жалпы жиналысы қордан шығаруы мүмкiн.

6. Қор жарғыда белгiленген мерзiмде қаржы қызметiн тексерудi жүзеге асыруға мiндеттi. Тексерудi тексерушi немесе аудиторлық ұйым жүзеге асырады. Тексерушiнi сайлау тәртiбi жарғыда белгiленедi; аудиторлық ұйымдар заңдарда белгiленген тәртiппен тартылады.

7. Қор өз мүлкін пайдалануы туралы есептерді жыл сайын интернет-ресурстарда орналастыруға және (немесе) оларды Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында таратылатын мерзімді баспасөз басылымдарында жариялауға мiндеттi.

Ескерту. 12-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.05.05 № 139; 02.12.2015 № 429-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

13-бап. Қордың түрлерi

1. Құрылтайшылардың құрамына, сондай-ақ қызмет саласына қарай жеке, корпоративтiк, қоғамдық, мемлекеттiк қорлар құрылуы мүмкiн.

Қызмет мақсаттарына қарай әлеуметтiк, қайырымдылық, мәдени, бiлiм қорлары және өзге де қорлар құрылуы мүмкiн.

2. Бiр жеке адамның немесе жеке адамдардың - бiр отбасы мүшелерiнiң өзiнiң (өздерiнiң) жеке қаражаттары есебiнен құрған қоры жеке қор деп танылады. Жеке қор, сондай-ақ жеке адамның нотариалды куәландырылған өсиетi бойынша да құрылуы мүмкiн.

Жеке қордың мүлкi жеке тұлғадан (құрылтайшыдан) немесе жеке тұлғалардан - бiр отбасы мүшелерiнен (құрылтайшылардан) бiр жолғы және (немесе) тұрақты түсетiн түсiмдер есебiнен, өсиет бойынша түскен мүлiктен, сондай-ақ осы Заңның 35-бабында көзделген және жеке қор қызметiнiң мақсаттарына сай келетiн басқа да көздерден құралады.

Жеке меншік қор құрылтайшысының (құрылтайшыларының) құқықтары, егер ол құрылтай құжаттарында көзделген жағдайда, мұраның құрамына кіргізілуі мүмкін.

3. Бiр заңды тұлғаның немесе бiрнеше заңды тұлғалардың - коммерциялық және (немесе) коммерциялық емес ұйымдардың осы ұйымдардың қаражаттары есебiнен құрған қоры корпоративтiк қор деп танылады.

Корпоративтiк қордың мүлкi бiр немесе бiрнеше заңды тұлғалардан - коммерциялық және (немесе) коммерциялық емес ұйымдардан (құрылтайшылардан) бiр жолғы және (немесе) тұрақты түсетiн түсiмдер есебiнен, сондай-ақ осы Заңның 35-бабында көзделген және корпоративтiк қор қызметiнiң мақсаттарына сай келетiн басқа да көздерден құралады.

4. Бiр отбасының мүшелерi болып табылмайтын жеке адамдардың және (немесе) заңды тұлғалардың - қоғамдық бiрлестiктердiң құрған қоры қоғамдық қор деп танылады.

Қоғамдық қордың мүлкi заңды тұлғалардан - қоғамдық бiрлестiктер мен жеке тұлғалардан бiр жолғы және (немесе) тұрақты түсетiн түсiмдер есебiнен, сондай-ақ осы Заңның 35-бабында көзделген және қоғамдық қор қызметiнiң мақсаттарына сай келетiн басқа да көздерден құралады.

Қоғамдық қордың мүлкi бiр отбасы мүшелерiнен - аталған қордың бiрден бiр қатысушыларынан түсетiн түсiмдер есебiнен құрала алмайды.

5. Мемлекеттiк органдардың шешiмiмен құрылған, белгiленген тәртiппен мемлекеттiк меншiктi иелену, пайдалану және оған билiк ету құқығы берiлген; қордың мақсаттары мен мiндеттерiн мемлекеттiк бюджет қаражаты есебiнен жүзеге асыратын қор мемлекеттiк қор деп танылады.

Мемлекеттiк қордың мүлкi заңдарда белгiленген тәртiппен Қазақстан Республикасы мемлекеттiк бюджетiнiң қаражаты есебiнен, сондай-ақ осы Заңның 35-бабында көзделген және мемлекеттiк қор қызметiнiң мақсаттарына сай келетiн басқа да көздерден құралады.

6. Қазақстан Республикасының заңдарымен белгiленген мiндеттi төлемдер есебiнен құрылған қорлардың құрылуына, қызметiне, қайта ұйымдастырылуына және (немесе) таратылуына байланысты туындайтын қатынастар осы Заңмен реттелетiн мәселелер болып табылмайды.

Ескерту. 13-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.12.28 № 524-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

14-бап. Тұтыну кооперативi

1. Мүшелiк негiзде қатысушыларының материалдық және өзге де қажеттiлiктерiн қанағаттандыру үшiн өз мүшелерiнiң мүлiктiк (пайлық) жарналарын бiрiктiру жолымен жүзеге асырылатын азаматтардың ерiктi бiрлестiгi тұтыну кооперативi деп танылады.

Заң актiлерiнде көзделген жағдайларда тұтыну кооперативiне заңды тұлғалар да кiре алады.

2. Алып тасталды - ҚР 29.10.2015 № 373-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

3. Тұтыну кооперативтерiнiң мүшелерi оның мiндеттемелерi бойынша кооператив мүшелерiнiң қосымша жарнасының енгiзiлмеген бөлiгi шегiнде ортақ субсидиарлық жауаптылықта болады.

4. Тұтыну кооперативi алған кiрiстердi оның мүшелерi арасында бөлуге болмайды және олар жарғылық мақсаттарға жұмсалады.

5. Тұтыну кооперативiнiң мүшелерi жинақталып қалған шығынды жыл сайынғы баланс бекiтiлгеннен кейiн үш ай iшiнде қосымша жарналар арқылы жабуға мiндеттi. Бұл мiндеттеме орындалмаған жағдайда кооператив кредит берушiлердiң талабы бойынша сот тәртiбiмен таратылуы мүмкiн.

6. Тұтыну кооперативтерін құқықтық реттеу ерекшеліктері арнаулы заңнамалық актілерде реттеледі.

Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.10.2015 № 373-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

15-бап. Дiни бiрлестiк

1. Рухани қажеттiлiктерiн қанағаттандыру үшiн өз мүдделерiнiң ортақтығы негiзiнде заң актiлерiнде белгiленген тәртiппен бiрiккен азаматтардың ерiктi бiрлестiгi дiни бiрлестiк деп танылады.

2. Дiни бiрлестiк қатысушыларының (мүшелерiнiң) осы ұйымға өздерi берген мүлiкке, соның iшiнде мүшелiк жарналарға құқықтары сақталмайды. Олар дiни бiрлестiктiң мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi, ал дiни бiрлестiк өз мүшелерiнiң мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi.

3. Дiни бiрлестiктiң құқықтық жағдайының ерекшелiктерi заңмен реттеледi.

16-бап. Коммерциялық емес акционерлiк қоғам

1. Өзiнiң қызметiн жүзеге асыру үшiн қаражат тарту мақсатымен акциялар шығаратын, кiрiстерi тек қана осы қоғамды дамытуға пайдаланылатын заңды тұлға коммерциялық емес акционерлiк қоғам деп танылады.

2. Коммерциялық емес акционерлiк қоғамдардың артықшылықты акциялар, туынды және айырбасталатын бағалы қағаздар шығаруды жүзеге асыруға құқығы жоқ.

3. Коммерциялық емес акционерлiк қоғамның құрылтай шарты осы шартқа әрбiр құрылтайшының немесе оның уәкiлеттi өкiлiнiң қол қоюы арқылы жасалады.

4. Коммерциялық емес ұйым ретiнде құрылған қоғамның коммерциялық ұйым болып қайта құрыла алмайтыны сияқты коммерциялық ұйым ретiнде құрылған қоғам да коммерциялық емес ұйым болып қайта құрыла алмайды.

Осы тармақтың бiрiншi бөлiгiндегi талаптар:

1) Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар рыногы туралы заңнамасына сәйкес құрылған қор биржаларының қайта құрылу;

2) коммерциялық акционерлік қоғамдардың "Назарбаев Университеті", "Назарбаев Зияткерлік мектептері" және "Назарбаев Қоры" мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес дербес білім беру ұйымдары болып, сондай-ақ "Инновациялық технологиялар паркі" инновациялық кластері туралы" Қазақстан Республикасы Заңына сәйкес дербес кластерлік қор болып қайта құрылуы;

2-1) коммерциялық ұйымдар ретінде құрылған жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының қайта құрылуы;

3) Қазақстан Республикасының кредиттік бюролар және кредиттік тарихты қалыптастыру туралы заңнамасына сәйкес құрылған кредиттік бюролардың қайта құрылуы;

4) мемлекет қатысатын жинақтаушы зейнетақы қорының бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры болып қайта құрылуы;

5) кепілдік беру жағдайы басталған кезде құрылысты аяқтауға және көппәтерлі тұрғын үйдегі үлесті үлескерлерге беруге кепілдік беретін, жарғылық капиталына мемлекет тікелей немесе жанама қатысатын, акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанындағы коммерциялық емес ұйымның қайта құрылуы жағдайларына қолданылмайды.

Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.07.21 № 309, 2011.01.19 № 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), 2011.12.28 № 524-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 21.06.2013 № 106-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2014 № 208-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2018 № 171-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.06.2020 № 341-VI (01.07.2020 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

17-бап. Коммерциялық емес ұйымның өзге де ұйымдық-құқықтық нысаны

1. Коммерциялық емес ұйымдар өзге де ұйымдық-құқықтық нысанда құрылуы мүмкін.

2. Дербес білім беру ұйымдары, дербес кластерлік қор, нотариаттық палаталар, адвокаттар алқалары, адвокаттық кеңселер, Республикалық заң консультанттары алқасы, Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы, Қазақстан Республикасының Сот сарапшылары палатасы, Жеке сот орындаушыларының республикалық палатасы, Қазақстанның төрелік палатасы, кәсiби аудиторлық ұйымдар, аудиторлық қызмет жөніндегі кәсіби кеңес, көппәтерлі тұрғын үйлер мүлкінің меншік иелері бірлестіктері, жоғары ғылыми ұйым және басқа да коммерциялық емес ұйымдар өзге ұйымдық-құқықтық нысанда құрылуы мүмкін.

3. Өзге де ұйымдық-құқықтық нысандардың құқықтық жағдайының ерекшелiктерi заң актiлерiмен реттеледi.

Ескерту. 17-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.05.05 № 139, 2003.07.09 № 482, 2010.04.02 № 262-IV (2010.10.21 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.01.19 № 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.06.2014 № 208-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 130-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін бір жыл өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2014 № 269-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 08.04.2016 № 489-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.02.2017 № 45-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.07.2018 № 166-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2018 № 177-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 26.12.2019 № 284-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 03.07.2020 № 358-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап бір жыл өткен соң қолданысқа енгізіледі); 09.06.2021 № 49-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-бап. Дара кәсiпкерлердiң және (немесе) заңды тұлғалардың қауымдастық (одақ) нысанында бірігуі

Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР 2012.04.27 № 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

1. Дара кәсiпкерлер және (немесе) заңды тұлғалар өздерiнiң кәсiпкерлiк қызметiн үйлестiру, сондай-ақ ортақ мүдделерiн бiлдiру және қорғау мақсатында қауымдастықтар (одақтар) құра алады.

2. Коммерциялық емес ұйымдар осы ұйымдардың қауымдастықтарына (одақтарына) ерiктi түрде бiрiге алады.

3. Қауымдастықтың (одақтың) мүшелерi өзiнiң дербестiгiн және заңды тұлға құқықтарын сақтап қалады.

4. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында және құрылтай құжаттарында өзгеше көзделмесе, қауымдастық (одақ) өз мүшелерiнiң мiндеттемелерi бойынша жауап бермейдi. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, қауымдастықтың (одақтың) мүшелерi оның мiндеттемелерi бойынша қауымдастықтың (одақтың) құрылтай құжаттарында көзделген мөлшерде және тәртiппен субсидиарлық жауаптылықта болады.

5. Қауымдастық (одақ) мүшелерi, егер құрылтай құжаттарында өзгеше көзделмесе, қаржы жылы аяқталған соң өзiнiң қалауы бойынша қауымдастықтан (одақтан) шығуға құқылы. Бұл жағдайда қауымдастық (одақ) мүшесi өзi қауымдастықтан шыққанға дейiн туындаған мiндеттемелерi бойынша шыққан кезiнен бастап екi жыл бойына оның өзiнiң жарнасына бара-бар субсидиарлық жауаптылықта болады.

Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, қауымдастықтың (одақтың) мүшесi қауымдастықтың (одақтың) құрылтай құжаттарында белгiленген жағдайларда және тәртiппен қауымдастық (одақ) мүшелерiнiң шешiмi бойынша одан шығарылуы мүмкiн. Қауымдастықтың (одақтың) шығарылған мүшесiнiң жауапкершiлiгiне қатысты қауымдастықтан (одақтан) шығуға қатысты қағидалар қолданылады.

6. Қауымдастық (одақ) мүшелерiнiң келiсiмiмен оған қауымдастықтың жаңа мүшесi кiре алады. Қауымдастыққа (одаққа) жаңа мүшенiң кiруi қауымдастықтың (одақтың) ол кiргенге дейiн туындаған мiндеттемелерi бойынша оның субсидиарлық жауаптылықта байланыстырылуы мүмкiн.

7. Қауымдастықтың (одақтың) атауында "қауымдастық" немесе "одақ" деген сөздердi қоса отырып, осы қауымдастық (одақ) мүшелерi қызметiнiң негiзгi мәнiне көрсетпе болуға тиiс.

8. Қауымдастық (одақ) қызметін "Өзін-өзі реттеу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес өзін-өзі реттейтін ұйым ретінде жүзеге асыра алады.

Ескерту. 18-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.04.27 № 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.11.2015 № 391-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-тарау. КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС ҰЙЫМДЫ ҚҰРУ, ҚАЙТА ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ТАРАТУ

19-бап. Коммерциялық емес ұйымды құру

1. Коммерциялық емес ұйым, оны қалыптастыру арқылы, сондай-ақ бұрын бар коммерциялық емес ұйымды қайта ұйымдастыру нәтижесiнде құрылуы мүмкін.

Жоғары ғылыми ұйымның немесе дербес білім беру ұйымының ұйымдық-құқықтық нысанындағы коммерциялық емес ұйым "Ғылым және технологиялық саясат туралы" немесе "Назарбаев Университеті", "Назарбаев Зияткерлік мектептері" және "Назарбаев Қоры" мәртебесі туралы" Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда акционерлік қоғам болып қайта құрылуы нәтижесінде құрылуы мүмкін.

Коммерциялық емес акционерлік қоғамның немесе мекеменің ұйымдық-құқықтық нысанындағы коммерциялық емес ұйым коммерциялық ұйым ретінде құрылған жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымын қайта құру нәтижесінде құрылуы мүмкін.

Дербес кластерлік қор ұйымдық-құқықтық нысанындағы коммерциялық емес ұйым "Инновациялық технологиялар паркі" инновациялық кластері туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайда акционерлік қоғам болып қайта құрылуы нәтижесінде құрыла алады.

2. Коммерциялық емес ұйымды (қоғамдық және діни бірлестіктерді қоспағанда) оны қалыптастыру арқылы құру құрылтайшылардың (құрылтайшының) шешімі бойынша жүзеге асырылады.

Қоғамдық және діни бірлестіктерді құру Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.

3. Заңды тұлға ретiнде коммерциялық емес ұйымның құқық қабiлеттiлiгi ол мемлекеттiк тiркелуден өткен кезден бастап туындайды.

Коммерциялық емес ұйымның айналысуға лицензия алу қажет болатын қызмет саласындағы құқық қабiлеттiлiгi осындай лицензияны алған кезден бастап туындайды.

Ескерту. 19-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.19 № 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi), ҚР 2011.10.11 № 484-ІV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.01.12 № 537-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.06.2014 № 208-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2014 № 212-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 04.07.2018 № 171-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.12.2023 № 49-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Коммерциялық емес ұйымның құрылтайшылары (қатысушылары)

Ескерту. 20-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 02.08.2015 № 343-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

1. Коммерциялық емес ұйымның ұйымдық-құқықтық нысанына қарай, егер осы Заңда, Қазақстан Республикасының басқа да заң актiлерiнде өзгеше белгiленбесе, жеке және (немесе) заңды тұлғалар оның құрылтайшылары бола алады.

2. Коммерциялық емес ұйымды, тұтыну кооперативiн, қауымдастықтарды (одақтарды) құру жағдайларын және коммерциялық емес ұйымдардың жекелеген түрлерi туралы заң актiлерiнде көзделген өзге де жағдайларды қоспағанда, жеке тұлға құруы мүмкiн.

3. Жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне және (немесе) терроризмді және экстремизмді қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес енгізілген тұлға коммерциялық емес ұйымның құрылтайшысы (қатысушысы) бола алмайды.

Ескерту. 20-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 02.08.2015 № 343-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-бап. Коммерциялық емес ұйымның құрылтай құжаттары

1. Коммерциялық емес ұйымдардың құрылтай құжаттары:

1) мекеме үшiн - меншiк иесi (меншiк иелерi) бекiткен ереже (жарғы) және меншiк иесiнiң (меншiк иелерiнiң) құру туралы шешiмi;

2) қор, тұтыну кооперативi, коммерциялық емес акционерлiк қоғам қауымдастық (одақ) нысанындағы, өзге де ұйымдық-құқықтық нысандардағы заңды тұлғалар бiрлестiктерi үшiн - құрылтайшылар бекiткен жарғы және құрылтай шарты;

3) қоғамдық бiрлестiк, дiни бiрлестiк үшiн - жарғы болып табылады.

2. Коммерциялық емес ұйымның құрылтай құжаттарының талаптары коммерциялық емес ұйымның өзiнiң, оның құрылтайшыларының (қатысушыларының) орындауы үшiн мiндеттi.

3. Коммерциялық емес ұйымның бiрiнiң құрылтай шарты мен жарғысы арасында қарама-қайшылықтар болған жағдайда:

1) егер олар құрылтайшылардың өзара қатынастарына қатысты болса, құрылтай шартының;

2) егер олардың қолданылуы заңды тұлғаның үшiншi тұлғалармен қатынасы үшiн маңызды болса, жарғының талаптары қолданылуға тиiс.

Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.02.2017 № 49-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

22-бап. Коммерциялық емес ұйымның жарғысы

1. Коммерциялық емес ұйымның жарғысы:

1) коммерциялық емес ұйымның атауын, соның iшiнде ұйымдық-құқықтық нысанын, қызметiнiң мәнi мен мақсатын;

2) коммерциялық емес ұйымның орналасқан жерiн;

3) коммерциялық емес ұйымның басқару органдарының құрылымын, қалыптастыру тәртiбiн және құзыретiн;

4) коммерциялық емес ұйым мүшелерінің (қатысушыларының) құқықтары мен мiндеттерiн;

5) коммерциялық емес ұйымның мүшелiгiне (егер коммерциялық емес ұйымның мүшелiгi болған жағдайда) қабылдау және одан шығу шарты мен тәртiбiн;

6) коммерциялық емес ұйымның мүлкiн құрау көздерiн;

7) коммерциялық емес ұйымның құрылтай құжаттарына өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу тәртiбiн;

8) коммерциялық емес ұйымды қайта ұйымдастыру және оның қызметiн тоқтату шартын;

9) коммерциялық емес ұйым таратылған жағдайда оның мүлкiн пайдалану тәртiбiн;

10) филиалдар мен өкiлдiктер туралы мәлiметтердi көздеуге тиiс.

2. Коммерциялық емес ұйымның жарғысы Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтiн, өзге де ережелердi көздеуi мүмкiн.

3. Егер коммерциялық емес ұйымды бiр тұлға құрған болса, онда оның жарғысында мүлiктердi құрау және кiрiстердi пайдалану тәртiбi де белгiленедi.

4. Осы баптың 1-тармағы 4) және 5)-тармақшаларының ережелерi қорларға қолданылмайды. Қордың жарғысында осы баптың 1-тармағында көрсетiлген мәлiметтерден басқа, қор органдары туралы, қордың лауазымды адамдарын тағайындау және оларды қызметiнен босату тәртiбi туралы, ол таратылған жағдайда қор мүлкiнiң тағдыры туралы нұсқау болуға тиiс.

4-1. Осы баптың 1-тармағы 4), 5) және 6) тармақшаларының ережелері аудиторлық қызмет жөніндегі кәсіби кеңеске қолданылмайды. Аудиторлық қызмет жөніндегі кәсіби кеңестің жарғысы "Аудиторлық қызмет туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес мәліметтерді қамтуға тиіс.

5. Тұтыну кооперативiнiң жарғысында осы баптың 1-тармағында көрсетiлген мәлiметтерден басқа, кооператив мүшелерi пайларының мөлшерi туралы; кооператив мүшелерiнiң пайларын енгiзу құрамы мен тәртiбi және пай енгiзу жөнiндегi мiндеттемелердi бұзғандығы үшiн олардың жауапкершiлiгi туралы; кооперативтi басқару органдарының құрамы мен құзыретi және олардың шешiмдер қабылдау тәртiбi туралы, соның iшiнде шешiмдi бiрауыздан немесе басым көпшiлiк дауыспен қабылдау мәселелерi туралы; кооператив мүшелерiнiң оларға келтiрiлген шығынның орнын толтыру тәртiбi туралы шарттар болуға тиiс.

6. Адвокаттар алқасының жарғысында мүшелiктi тоқтата тұру тәртiбi, заң консультацияларын құрудың және олардың қызметiнiң тәртiбi, мүлiктi құрайтын көздер және оларға билiк ету тәртiбi, мүшелiк жарналарды төлеу тәртiбi, адвокаттардың тегiн заң көмегiн көрсету тәртiбi және соттың, анықтау және алдын ала тергеу органдарының тағайындауы бойынша адвокаттар арасында заң көмегiн реттеп бөлу тәртiбi, адвокаттарды аттестациядан өткiзу тәртiбi, адвокаттар алқасы мүшелерi мен тағылымдамадан өтушi адвокаттардың тәртiптiк жауапкершiлiгi және жауапкершiлiкке тарту тәртiбi, адвокатты лицензиясынан айыру туралы өтiнiш қозғау тәртiбi болуға тиiс.

6-1. Республикалық адвокаттар алқасының жарғысы Республикалық адвокаттар алқасының құрылымын, оның органдарының құрылу тәртібі мен құзыретін, мүлкін қалыптастыру көздерін және оған иелік ету тәртібін, адвокаттар алқалары жүзеге асыратын аударымдар мөлшерін, сондай-ақ Республикалық адвокаттар алқасын қайта ұйымдастыру және тарату тәртібін қамтуға тиіс.

6-2. Жоғары ғылыми ұйымның жарғысында жоғары ғылыми ұйым қызметінің нысанасы мен мақсаттары, құрылымы, оның органдарын қалыптастыру тәртібі мен құзыреті, мүлкінің пайда болу көздері және оған билік ету тәртібі, қызметтер көрсету және функцияларды жүзеге асыру шарттары мен тәртібі қамтылуға тиіс.

7. Қауымдастықтың (одақтың) құрылтай құжаттарында олардың органдарының құрамы және құзыретi, олардың шешiмдер қабылдау тәртiбi туралы және қауымдастық (одақ) таратылғаннан кейiн қалған мүлiктi бөлу тәртiбi туралы шарттар да болуға тиiс.

8. Коммерциялық емес ұйымның жарғысына өзгерiстер мен толықтырулар оның жоғары органының (жалпы жиналыс, съезд, конференция, құрылтайшы) шешiмi бойынша енгiзiледi. Қор жарғысына өзгерiстер мен толықтыруларды, егер қор жарғысында оған осындай құқық берiлген болса, қордың басқару органы енгiзедi.

9. Коммерциялық емес акционерлiк қоғам жарғысында қоғамның коммерциялық емес ұйым екендiгi де, дауыс беру рәсiмi, дивидендтердi төлемеу туралы ережелер де, Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген басқа талаптар да көрсетiлуге тиiс.

Ескерту. 22-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.01.12 № 222 (ресми жарияланған күнінен бастап алты ай өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі), 2012.01.01 № 523-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 358-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап бір жыл өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

23-бап. Құрылтай шарты

1. Құрылтай шарты - коммерциялық емес ұйым құру туралы құрылтайшылардың келiсiмi, мұнда оны құру жөнiндегi бiрлескен қызмет тәртiбi, оның меншiгiне (жедел басқару) өз мүлкiн беру және оның қызметiне қатысу шарттары айқындалады. Мұнда, егер коммерциялық емес ұйымдардың жекелеген түрлерi туралы заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, коммерциялық емес ұйымның қызметiн басқару, құрылтайшылардың оның құрамынан шығу шарты мен тәртiбi де белгiленедi.

Құрылтай шартына құрылтайшылардың келiсiмi бойынша Қазақстан Республикасының қолданылып жүрген заңдарына қайшы келмейтiн басқа да ережелер енгiзiлуi мүмкiн.

2. Құрылтай шартына барлық құрылтайшылар немесе олар уәкiлеттiк берген адамдар қол қояды.

3. Қорды, жекеше мекемені, дербес білім беру ұйымын, дербес кластерлік қорды бір тұлға құрған жағдайда, онда құрылтай шарты жасалмайды.

Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың кәсіпкерлер палаталары құрылған кезде құрылтай шарты жасалмайды.

Ескерту. 23-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.19 № 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 04.07.2013 № 130-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2014 № 208-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

24-бап. Коммерциялық емес ұйымның филиалдары мен өкiлдiктерi

1. Коммерциялық емес ұйым Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес Қазақстан Республикасының аумағында филиалдар құрып, өкiлдiктер аша алады.

Қоғамдық және дiни бiрлестiктер, мекемелер осы ұйымдар туралы заң актiлерiне сәйкес өздерiнiң құрылымдық бөлiмшелерiн құра алады.

2. Коммерциялық емес ұйымның филиалы оның тұрған жерiнен тыс орналасқан және оның мiндеттерiнiң бәрiн немесе бiр бөлiгiн, соның iшiнде өкiлдiктiң мiндетiн жүзеге асыратын коммерциялық емес ұйымның оқшауланған бөлiмшесi болып табылады.

3. Коммерциялық емес ұйымның өкiлдiгi оның тұрған жерiнен тыс орналасқан және коммерциялық емес ұйымның мүдделерiн қорғауды және оның өкiлдiгiн жүзеге асыратын, оның атынан мәмiлелер және өзге де құқықтық iс-әрекеттер жасайтын коммерциялық емес ұйымның оқшауланған бөлiмшесi болып табылады.

4. Филиалдар мен өкiлдiктер заңды тұлғалар болып табылмайды. Олар өздерiн құрған коммерциялық емес ұйымның мүлкiн иемденеді және ол бекiткен ереже негiзiнде әрекет етедi. Филиалдың немесе өкiлдiктiң мүлкi жеке баланста және оларды құрған коммерциялық емес ұйымның балансында ескерiледi.

5. Коммерциялық емес ұйымның филиалдары мен өкiлдiктерiнiң (қоғамдық және дiни бiрлестiктердi қоспағанда) басшыларын коммерциялық емес ұйымның уәкiлеттi органы тағайындайды және оның сенiмхаты негiзiнде әрекет етедi.

Қоғамдық бiрлестiктердiң құрылымдық бөлiмшелерiнiң (филиалдар мен өкiлдiктер) басшылары қоғамдық бiрлестiктiң жарғысында және оның филиалы немесе өкiлдiгi туралы ережеде көзделген тәртiппен сайланады.

Дiни бiрлестiктердiң құрылымдық бөлiмшелерiнiң (филиалдар мен өкiлдiктер) басшылары дiни бiрлестiктiң жарғысында және оның филиалы мен өкiлдiгi туралы ережеде көзделген тәртiппен сайланады не тағайындалады.

6. Филиал және өкiлдiк өздерiн құрған коммерциялық емес ұйымның атынан қызметiн жүзеге асырады. Өз филиалының не өкiлдiгiнiң қызметi үшiн оларды құрған коммерциялық емес ұйым жауапкершiлiкте болады.

6-1. Коммерциялық емес ұйымның филиалы мен өкілдiгiнiң атауы өздерiн құрған коммерциялық емес ұйымның атауын көрсетуді қамтуға тиіс.

7. Коммерциялық емес ұйымның филиалдары мен өкiлдiктерi есептiк тiркелуге, ал атауын өзгерткен жағдайда - қайта тiркелуге жатады.

Есептiк тiркеудің (қайта тiркеудің) тәртiбi мен мерзiмдерi Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларды мемлекеттік тiркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу туралы заңнамасында айқындалады.

Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2004.03.18 № 537, 2012.12.24 № 60-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

25-бап. Коммерциялық емес ұйымды қайта ұйымдастыру

1. Коммерциялық емес ұйым Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнде, осы заңда, басқа да заң актiлерiнде көзделген тәртiппен қайта ұйымдастырылуы мүмкiн.

2. Коммерциялық емес ұйымды қайта ұйымдастыру қосу, бiріктіру, бөлу, бөлiп шығару, қайта құру нысанында және заңдарда көзделген басқа да нысандарда жүргiзiлуi мүмкiн.

3. Коммерциялық емес ұйым, бiрiктiру нысанындағы қайта ұйымдастыру жағдайларын қоспағанда, жаңадан пайда болған ұйымның (ұйымдардың) мемлекеттiк тiркеуден өткен кезiнен бастап қайта ұйымдастырылған болып есептеледi.

Коммерциялық емес ұйым оған екінші бір ұйымның қосылуы нысанында қайта ұйымдастырылған кезде қосылған ұйым қызметiнің тоқтатылғаны туралы мәліметтер Бизнес-сәйкестендіру нөмірлерінің ұлттық тізіліміне енгiзiлген кезден бастап олардың біріншісі қайта ұйымдастырылды деп есептеледi.

4. Қайта ұйымдастыру нәтижесiнде жаңадан пайда болған ұйымды (ұйымдарды) мемлекеттiк тiркеу және қайта ұйымдастырылған ұйым (ұйымдар) қызметiнің тоқтатылғаны туралы мәліметтерді Бизнес-сәйкестендіру нөмірлерінің ұлттық тізіліміне енгiзу Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу туралы заңнамасында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.12.24 № 60-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

26-бап. Коммерциялық емес ұйымды тарату

1. Коммерциялық емес ұйым Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнде, осы Заңда және басқа да заң актiлерiнде көзделген негiзде және тәртiппен ерiктi түрде (оның мүлкiн иеленушiнiң немесе меншiк иесi уәкiлеттiк берген органның шешiмi бойынша, сондай-ақ бұған құрылтай құжаттарында уәкiлеттiк берiлген заңды тұлға органының шешiмi бойынша) және мәжбүрлеп (сот шешiмi бойынша) таратылуы мүмкiн.

2. Коммерциялық емес ұйымды тарату туралы шешiм қабылдаған коммерциялық емес ұйымның құрылтайшылары (қатысушылары) немесе орган бұл туралы заңды тұлғаларды тiркеудi жүзеге асырған әдiлет органына дереу жазбаша хабарлауға мiндеттi.

Коммерциялық емес ұйымды тарату туралы шешiм қабылдаған құрылтайшылар немесе орган тарату комиссиясын тағайындайды және Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiне, осы Заңға сәйкес коммерциялық емес ұйымды таратудың тәртiбi мен мерзiмiн белгiлейдi.

3. Тарату комиссиясы тағайындалған кезден бастап оған коммерциялық емес ұйымның мүлкiн және iсiн басқару жөнiндегi өкiлеттiк көшедi. Тарату комиссиясы таратылатын коммерциялық емес ұйымның атынан сотта әрекет етедi.

27-бап. Коммерциялық емес ұйымды тарату тәртiбi

1. Тарату комиссиясы орталық әдiлет органының ресми басылымдарында заңды тұлғаның таратылуы туралы, сондай-ақ оның кредит берушiлерiнiң талаптарын мәлiмдеудiң тәртiбi мен мерзiмi туралы ақпарат жариялайды. Талаптарды мәлiмдеудiң мерзiмi коммерциялық емес ұйымды тарату туралы жарияланған кезден бастап екi айдан кем болмауға тиiс.

Тарату комиссиясы кредит берушiлердi айқындауға және берешектерiн алуға, филиалдар мен өкiлдiктердi есептен шығаруға шара қолданады, сондай-ақ кредит берушiлердi коммерциялық емес ұйымның таратылғандығы туралы жазбаша хабардар етедi.

2. Кредит берушiлердiң талаптар қоюына арналған мерзiм аяқталған соң тарату комиссиясы аралық тарату балансын жасайды, мұнда таратылатын коммерциялық емес ұйымның мүлiк құрамы туралы мәлiметтер, кредит берушiлер мәлiмдеген талаптардың тiзбесi, сондай-ақ олардың қаралу нәтижелерi туралы мәлiметтер болады.

Аралық тарату балансын коммерциялық емес ұйымның мүлкiн иеленушi немесе коммерциялық емес ұйымды тарату туралы шешiм қабылдаған орган бекiтедi.

3. Егер таратылған коммерциялық емес ұйымның (мемлекеттiк мекемелерден басқа) ақшасы кредит берушiлердiң талаптарын қанағаттандыру үшiн жеткiлiксiз болса, тарату комиссиясы сот шешiмдерiн орындау үшiн белгiленген тәртiппен, коммерциялық емес ұйымның мүлкiн ашық сауда арқылы сатуды жүзеге асырады.

4. Таратылатын коммерциялық емес ұйымның кредит берушiлерiне ақша төлеудi Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексiнiң 51-бабында белгiленген кезектiлiк тәртiбiмен, аралық тарату балансына сәйкес, ол бекiтiлген күннен бастап тарату комиссиясы жүргiзедi.

5. Кредит берушiлермен есеп айырысу аяқталған соң тарату комиссиясы тарату балансын жасайды, оны коммерциялық емес ұйымның мүлкiн меншiктенушi немесе коммерциялық емес ұйымды тарату туралы шешiм қабылдаған орган бекiтедi.

6. Таратылатын мекеменiң ақшасы кредит берушiлердiң талаптарын қанағаттандыру үшiн жеткiлiксiз болған жағдайда, соңғысы талаптардың қалған бөлiгiн осы мекеменiң мүлкiн меншiктенушiнiң есебiнен қанағаттандыру туралы шағыммен сотқа жүгiнуге құқылы.

Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.03.18. № 537 Заңымен.

28-бап. Таратылатын коммерциялық емес ұйымның мүлкi

1. Коммерциялық емес ұйымның таратылған кезде кредит берушiлердiң талаптарын қанағаттандырғаннан кейiн қалған мүлкi, егер заң актілерiнде өзгеше тәртiп көзделмесе, құрылтай құжаттарында көрсетiлген мақсаттарға жұмсалады.

Коммерциялық емес ұйым салық жеңiлдiктерiн және басқа да жеңiлдiктердi пайдаланған және мүшелерiнiң және (немесе) құрылтайшыларының жарналары мен өз қызметiнен түскен кiрiстерi, жұртшылықтың қайырмалдықтары есебiнен жұмыс жасаған, мемлекеттен немесе мемлекеттiк емес ұйымдардан гранттар алған жағдайда, таратылған кезде кредит берушiлермен есеп айырысқаннан кейiн қалған мүлiктi ұйымның мүшелерi, құрылтайшылары, лауазымды адамдары немесе жалдамалы қызметкерлерi арасында қайта бөлуге болмайды, ол ұйымның жарғысына сәйкес оның жарғылық мақсаттарына пайдаланылуға тиiс. Егер ұйымның жарғысында мұндай тәртiп көзделмесе, тарату туралы шешiм қабылдаған органның ұйғаруы бойынша қалған мүлiк таратылатын ұйымдiкi сияқты мақсаттарды немесе оларға жақын мақсаттарды ұстанатын коммерциялық емес ұйымға берiлуi мүмкiн.

2. Тұтыну кооперативi таратылған немесе кооператив мүшесi одан шыққан жағдайда оның тұтыну кооперативiнiң мүлкiнен үлесiн өз пайына бара-бар бөлiп алуға құқығы бар.

Тұтыну кооперативiнiң мүшесi қайтыс болған жағдайда, егер заң актiлерiнде және кооператив жарғысында өзгеше көзделмесе, оның мұрагерлерiнiң кооператив мүшелiгiне қабылдануға бiрiншi кезекте құқығы болады. Заң актiлерiнде және кооператив жарғысында өзгеше көзделген жағдайда кооператив мұрагерлерге тұтыну кооперативi мүлкiнен оның пайына бара-бар үлесiн төлейдi.

3. Құрылтайшылар мекеменiң мүлкiне меншiк құқығын сақтайды.

4. Коммерциялық емес акционерлiк қоғамның кредит берушiлермен есеп айырысқаннан кейiн қалған мүлкi барлық акционерлер арасында оларға тиесiлi акциялардың санына бара-бар бөлiнедi.

Ескерту. 28-бап өзгерді - ҚР 16.05.2003 № 416 Заңымен; 29.10.2015 № 373-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

29-бап. Коммерциялық емес ұйымды таратудың аяқталуы

Коммерциялық емес ұйымның таратылуы аяқталды, ал коммерциялық емес ұйым өз қызметін тоқтатты деп бұл жөнінде мәліметтер Бизнес-сәйкестендіру нөмірлерінің ұлттық тізіліміне енгiзiлгеннен кейiн есептеледi.

Ескерту. 29-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.12.24 № 60-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

30-бап. <*>

Ескерту. 30-бап алып тасталды - Қазақстан Республикасының 2004.03.18. № 537 Заңымен.

31-бап. Коммерциялық емес ұйымды мемлекеттiк тiркеу және қайта тiркеу

Коммерциялық емес ұйымды мемлекеттiк тiркеу және қайта тiркеу Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларды мемлекеттiк тiркеу және филиалдар мен өкілдіктерді есептік тіркеу туралы заңнамасында белгiленген тәртiппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 31-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2012.12.24 № 60-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

4-тарау. КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС ҰЙЫМДАРДЫҢ ҚЫЗМЕТI

32-бап. Коммерциялық емес ұйымның қызмет түрлерi

1. Коммерциялық емес ұйым Қазақстан Республикасының заңдарында тыйым салынбаған және коммерциялық емес ұйымның мақсаттарына сәйкес келетiн, оның құрылтай құжаттарында көзделген бiр немесе бiрнеше қызмет түрiн жүзеге асыра алады.

2. Жекелеген ұйымдық-құқықтық нысандағы коммерциялық емес ұйымдар айналысуға құқылы қызмет түрлерiне Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде шектеулер қойылуы мүмкiн.

3. Коммерциялық емес ұйымдар заң актiлерiне сәйкес жекелеген қызмет түрлерiн лицензиялар негiзiнде ғана жүзеге асыра алады.

33-бап. Коммерциялық емес ұйымның кәсiпкерлiк қызметпен айналысуға құқығы

1. Коммерциялық емес ұйым өзiнiң жарғылық мақсаттарына сәйкес келетiндей ғана кәсiпкерлiк қызметпен айналыса алады.

2. Жекелеген ұйымдық-құқықтық нысандағы коммерциялық емес ұйымдардың кәсiпкерлiк қызметiне Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде шектеулер қойылуы мүмкiн.

3. Коммерциялық емес ұйым кәсіпкерлiк қызметі бойынша кірістер мен шығыстардың есебiн жүргiзедi.

4. Коммерциялық емес ұйымдардың кәсiпкерлiк қызметiне салық салу Қазақстан Республикасының салық заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.

5. Коммерциялық емес ұйымдардың кәсiпкерлiк қызметiнен алынатын кiрiстердi коммерциялық емес ұйымдардың мүшелерi (қатысушылары) арасында бөлiсуге болмайды, ол жарғылық мақсаттарға жұмсалады. Қоғамдық және дiни бiрлестiктердiң, қорлардың өз қаражаттарын қайырымдылық көмекке пайдалануына жол берiледi.

Ескерту. 33-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 16.11.2015 № 403-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

34-бап. Коммерциялық емес ұйымның мүлкi

1. Коммерциялық емес ұйымның меншiгiнде немесе оралымды басқаруында оның жарғысында көзделген қызметiн материалдық жағынан қамтамасыз етуге қажеттi, заң актiлерiне сәйкес коммерциялық емес ұйымдардың меншiгiнде болуға болмайтын мүлiктiң жекелеген түрлерiн қоспағанда, объектiлер, мүлiк, сондай-ақ өзiнiң қаражаты есебiнен құрылған ұйымдар болуы мүмкiн.

Дiни бiрлестiктердiң өз қаражаты есебiнен иемденiп алған немесе өздерi құрған, азаматтар, ұйымдар қайырмалдық ретiнде берген, немесе мемлекет берген және заң актiлерiне қайшы келмейтiн басқа да негiздер бойынша иемденiп алынған мүлiкке меншiк құқығы болады.

Мекеменің өзiне бекiтiлiп берiлген мүлiктi және оған смета бойынша бөлiнген қаражат есебiнен сатып алынған мүлiктi өз бетiнше иелiктен айыруға немесе өзгеше әдiспен оған билiк етуге құқығы жоқ.

2. Коммерциялық емес ұйым (мекемелердi қоспағанда) өз мiндеттемелерi бойынша өзiне тиесiлi барлық мүлкiмен жауап бередi.

35-бап. Коммерциялық емес ұйымның мүлкiн құрау көздерi

1. Мыналар:

1) құрылтайшылардан (қатысушылардан, мүшелерден) түскен түсiмдер;

2) ерiктi мүлiктiк жарналар мен қайырмалдықтар;

2-1) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда міндетті мүліктік жарналар;

3) заңдарда белгiленген жағдайларда тауарлар сатудан, жұмыстардан, қызмет көрсетуден түскен түсiмдер (кiрiс);

4) акциялар, облигациялар, басқа да бағалы қағаздар және салымдар (депозиттер) бойынша алынған дивидендтер (кiрiстер, сыйақы (мүдде);

5) заңмен тыйым салынбаған басқа да түсiмдер, заң актілерiне сәйкес, коммерциялық емес ұйымның мүлкін ақшалай және өзге де нысандардағы құрау көздерi болып табылады.

2. Коммерциялық емес ұйымдардың жекелеген түрлерiнiң кiрiс көздерiне заң актiлерiмен шектеулер қойылуы мүмкiн.

3. Құрылтайшылардан (қатысушылардан, мүшелерден) түсетiн қаржы және өзге де қаражат түсiмдерiнiң тәртiбi коммерциялық емес ұйымның құрылтай құжаттарында белгiленедi.

4. Коммерциялық емес ұйымның мүлкiн, ақшалай нысаннан басқа, заттай және өзге нысандарда құрауға құрылтайшылардың салымдары барлық құрылтайшылардың келiсiмi бойынша ақшалай нысанда бағаланады. Егер мұндай салымның құны жиырма мың айлық есептiк көрсеткiшке тең сомадан асып кетсе, оны бағалауды аудиторлық ұйым растауға тиiс.

Ескерту. 35-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2006.05.05 № 139; 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-бап. Мүдделер қайшылығы

1. Коммерциялық емес ұйым мен мүдделi адамдардың арасындағы ұйымның мүлкiн пайдалануға байланысты мәмiлелер мүдделер қайшылығы орын алуын ұйғарымдайды.

2. Коммерциялық емес ұйымның басқару органының (басшылық етушi органының) мүшелерi, сондай-ақ осы өз ұйымымен жеке өзi немесе өкiлi арқылы мәмiлелер жасасатын, ұйыммен қатынастарына орай өз мүлкiмен ұйымға билiк етуге ықпал ете алатын адамдар мүдделi адамдар деп танылады.

3. Коммерциялық емес ұйым мүдделi адамдардың туыстарымен, сондай-ақ олардың кредит берушiлерiмен мәмiлелер жасаса да мүдделер қайшылығы ұйғарымдалады.

37-бап. Мүдделер қайшылығын шешу

Мүдделер қайшылығы ұйғарымдалған мәмiленi коммерциялық емес ұйымның уәкiлеттi органы бекiтуге тиiс. Мүдделi адам осындай мәмiле жасасудың ұйғарымдалғаны туралы ұйымның уәкiлеттi органын хабардар етуге тиiс.

Егер мәмiленi уәкiлеттi органдар бекiтпеген болса, мүдделер қайшылығы орын алған мұндай мәмiленiң жасалуы нәтижесiнде коммерциялық емес ұйымға келтiрiлген шығындардың орнын толтыруға мүдделi адам жауап бередi.

Шығындардың орнын толтыруға қоса, осындай мүдделi адам осындай мәмiленi жасау нәтижесiнде алған сол адамның бүкiл кiрiсiн коммерциялық емес ұйымға қайтаруға тиiс.

Егер шығындар бiрнеше мүдделi адамның iс-қимылдары нәтижесiнде туындаған болса, олар коммерциялық емес ұйымның алдында ортақ жауап беруi тиiс.

5-тарау. КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС ҰЙЫМДЫ БАСҚАРУ

38-бап. Коммерциялық емес ұйымды басқару негiздерi

Коммерциялық емес ұйымның басқару органдарының құрылымы, құзыретi, құрылу тәртiбi мен өкiлеттiктерiнiң мерзiмi, олардың шешiмдер қабылдау мен коммерциялық емес ұйымның атынан әрекет жасау тәртiбi заңдарда және коммерциялық емес ұйымның құрылтай құжаттарында белгiленедi.

39-бап. Коммерциялық емес ұйымның басқару органдары

1. Коммерциялық емес ұйымдардың, мемлекеттiк мекемелердi, аудиторлық қызмет жөніндегі кәсіби кеңесті қоспағанда, құрылтай құжаттарына сәйкес олардың басқару органдары мыналар болып табылады:

1) жоғары басқару органы (жалпы жиналыс, съезд, конференция, құрылтайшы, қамқоршылық кеңес) - коммерциялық емес ұйым қызметiнiң кез келген мәселелерi бойынша шешiмдер қабылдауға құқылы;

2) басқарудың атқарушы органы (алқалы немесе дара басқару) - коммерциялық емес ұйымның құрылтай құжаттарымен жоғары басқару органының ерекше құзыретiне жатқызылған мәселелердi қоспағанда, коммерциялық емес ұйымның қызметiн ағымдағы басқаруды жүзеге асырады, жоғары басқару органына есеп бередi;

3) коммерциялық емес ұйымның басқару органдары сайлайтын немесе тағайындайтын тексеру органы (тексеру комиссиясы, тексерушi);

4) заңдарға және коммерциялық емес ұйымның құрылтай құжаттарына сәйкес басқа да органдар.

2. Аудиторлық қызмет жөніндегі кәсіби кеңесті қоспағанда, коммерциялық емес ұйымның жоғары басқару органының ерекше құзыретiне:

1) коммерциялық емес ұйымның құрылтай құжаттарын қабылдау, оларға өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу;

2) коммерциялық емес ұйымды ерiктi түрде қайта ұйымдастыру және тарату;

3) коммерциялық емес ұйымның басқару органдарының құзыретiн, ұйымдық құрылымын, оларды құру және өкiлеттiктерiн тоқтату тәртiбiн айқындау;

4) атқарушы органдардың қаржы есептемесiн табыс етуiнiң тәртiбi мен мерзiмдiлiгiн, сондай-ақ бақылау органының тексеру жүргiзу тәртiбiн және олардың нәтижелерiн бекiтудi айқындау;

5) заң актiлерiнде белгiленген шекте коммерциялық емес ұйымның басқа заңды тұлғаларды, өз филиалдары мен өкiлдiктерiн құруы немесе олардың қызметiне қатысуы туралы шешiм қабылдау мәселелерi жатады.

Жоғары басқару органының ерекше құзыретiне заң актiлерiне сәйкес коммерциялық емес ұйымның құрылтай құжаттарымен осы ұйым қызметiнiң басқа да мәселелерi жатқызылуы мүмкiн.

3. Коммерциялық емес ұйым өзiнiң жоғары басқару органының мүшелерiне, жоғары басқару органының жұмысына қатысуына тiкелей байланысты шығыстардың өтемiн қоспағанда, өздерiне жүктелген мiндеттердi олардың орындағаны үшiн сыйақы төлеудi жүзеге асыруға құқылы емес.

4. Коммерциялық емес ұйымның еңбек шарты бойынша жұмыс істейтін штаттағы қызметкерлеріне Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы және Қазақстан Республикасының әлеуметтік қамсыздандыру және сақтандыру туралы заңнамасы қолданылады.

5. Осы баптың 1 – 3-тармақтарының ережелері дербес білім беру ұйымдарына және дербес кластерлік қорға қолданылмайды.

6. Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы басқару органдарының құқықтық жағдайының ерекшеліктері "Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасы туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес айқындалады.

7. Аудиторлық қызмет жөніндегі кәсіби кеңестің басқару органдарының құқықтық жағдайының ерекшеліктері "Аудиторлық қызмет туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес айқындалады.

Ескерту. 39-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 200.05.15 № 253, 2011.01.19 № 395-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 04.07.2013 № 130-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2014 № 208-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.11.2015 № 391-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.07.2020 № 358-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап бір жыл өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2022 № 134-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-тарау. МЕМЛЕКЕТ ЖӘНЕ КОММЕРЦИЯЛЫҚ ЕМЕС ҰЙЫМДАР

40-бап. Мемлекет және коммерциялық емес ұйымдар

1. Мемлекет коммерциялық емес ұйымдарды құруды және олардың белсендi қызмет етуiн көтермелейдi. Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес коммерциялық емес ұйымдарға салық, кеден жеңiлдiктерi және басқа да жеңiлдiктер берiлуi мүмкiн.

2. Коммерциялық емес ұйымдар өз қызметiнiң мақсаттарына сәйкес мемлекеттiк органдармен келiсiмдер жасасып, ынтымақтасуы және олар үшiн белгiлi бiр жұмыстарды орындауы мүмкiн.

41-бап. Коммерциялық емес ұйымның қызметiн бақылау

1. Коммерциялық емес ұйым Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен бухгалтерлік есепті жүргізеді және алғашқы статистикалық деректерді мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органға береді.

2. Коммерциялық емес ұйым Қазақстан Республикасының заңнамасына және коммерциялық емес ұйымның құрылтай құжаттарына сәйкес мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті органға және мемлекеттік кіріс органдарына, құрылтайшыларға және өзге де тұлғаларға өз қызметi туралы ақпарат бередi.

Шет мемлекеттер, халықаралық және шетелдiк ұйымдар, шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдар өтеусiз негiзде беретін қаражат есебiнен қызметін жүзеге асыратын коммерциялық емес ұйым Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік кіріс органдарына осы қаражатты пайдалануы туралы есептi ұсынады.

3. Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асыратын шетелдiк және халықаралық коммерциялық емес ұйымдардың филиалдары мен өкiлдiктерi (оқшауланған бөлiмшелерi) баспасөз басылымдарында жыл сайын өз қызметі туралы, оның ішінде өз құрылтайшылары, мүліктің құрамы туралы, ақшаны қалыптастыру көздерi мен жұмсау бағыттары туралы ақпарат жариялайды.

4. Коммерциялық емес ұйым кiрiстердің мөлшерi мен құрылымы, сондай-ақ коммерциялық емес ұйым мүлкiнiң мөлшерi мен құрамы туралы, оның шығыстары, қызметкерлерiнiң саны мен құрамы туралы, олардың еңбегіне ақы төлеу, коммерциялық емес ұйымның қызметiнде азаматтардың өтеусiз еңбегiн пайдалану туралы мәлiметтер коммерциялық құпияның нысаны бола алмайды.

5. Жекеше мекеме, қоғамдық бірлестік, коммерциялық емес акционерлік қоғам, қоғамдық, корпоративтік және жекеше қорлар, заңды тұлғалардың қауымдастық (одақ) нысанындағы бірлестігі нысанында құрылған коммерциялық емес ұйымдар, сондай-ақ шетелдiк және халықаралық коммерциялық емес ұйымдардың Қазақстан Республикасының аумағында қызметін жүзеге асыратын филиалдары мен өкiлдiктерi (оқшауланған бөлiмшелерi) үкіметтік емес ұйымдармен өзара іс-қимыл саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен өз қызметі туралы, оның ішінде өзінің құрылтайшылары (қатысушылары), мүлкінің құрамы, ақшаның қалыптасу көздерi және жұмсалу бағыттары туралы мәліметтерді жыл сайын 31 наурызға дейін үкіметтік емес ұйымдармен өзара іс-қимыл саласындағы уәкілетті органға ұсынады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген талаптар құрылтайшысы немесе акционері мемлекет болып табылатын коммерциялық емес акционерлік қоғамдарға, еншілес, тәуелді және Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiне сәйкес олармен үлестес болып табылатын өзге де заңды тұлғаларға, саяси партиялар, діни бірлестіктер және кәсіптік одақтар түрінде құрылған қоғамдық бірлестіктерге, сондай-ақ осы Заңның 17-бабында көзделген коммерциялық емес ұйымдарға қолданылмайды.

Ескерту. 41-бап жаңа редакцияда - ҚР 2005.07.8 № 67-ІІІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.03.19 № 258-IV; 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 02.12.2015 № 429-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2018 № 160-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

42-бап. Коммерциялық емес ұйымның қызметiн тоқтата тұру

1. Коммерциялық емес ұйымның қызметi коммерциялық емес ұйым Қазақстан Республикасының Конституциясы мен Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзған немесе өзінің жарғысында айқындалған қызметтiң нысанасы мен мiндеттерi шегiнен шығатын әрекеттердi күнтізбелік бір жылдың ішінде екі және одан көп рет жасаған жағдайларда прокуратура органдарының ұсынуы негiзiнде сот шешiмiмен үш айдан алты айға дейiнгi мерзiмге тоқтатыла тұруы мүмкiн.

2. Осы баптың 1-тармағында көзделгендей, коммерциялық емес ұйымның қызметi тоқтатыла тұрған жағдайда оған құрылтай құжаттарында көзделген қызметпен айналысуға тыйым салынады. Оның банк шоттарын пайдалану құқығы да тоқтатыла тұрады, бұған еңбек шарттары бойынша есеп айырысу, өз қызметi салдарынан келтiрiлген шығындардың орнын толтыру мен айыппұл төлеу қосылмайды.

Егер коммерциялық емес ұйым өз қызметiн тоқтата тұруға негiз болған бұзушылықтарды қызметi тоқтатыла тұруы белгiленген мерзiм iшiнде жойса, онда аталған мерзiм аяқталған соң коммерциялық емес ұйым өз қызметiн қайта бастайды. Коммерциялық емес ұйым бұзушылықтарды жоймаған жағдайда прокуратура органдары оны тарату туралы сотқа арыз берiп жолдануға құқылы.

3. Коммерциялық емес ұйымның қызметiн тоқтата тұру туралы шешiм қабылдаған сот коммерциялық емес ұйымның бұзушылықты жоюына байланысты ұсынысы бойынша осы шектеудi мерзiмiнен бұрын алып тастауға құқылы.

Ескерту. 42-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.06.2020 № 352-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

43-бап. Коммерциялық емес ұйымның, жеке және заңды тұлғалардың жауапкершілігі

1. Заңдарды бұзу коммерциялық емес ұйымның Қазақстан Республикасының заң актілерінде көзделген тәртіппен жауапты болуына әкеп соқтырады.

2. Коммерциялық емес ұйымдар туралы заңдарды бұзғандығы үшін бұған кінәлі жеке және заңды тұлғалар, соның ішінде мемлекеттік органдардың лауазымды адамдары да жауапты болады.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Вниманию пользователей!
Для удобства пользования РЦПИ создано ОГЛАВЛЕНИЕ

Глава 1.
Общие положения

Статья 1. Предмет регулирования настоящего Закона

Предметом регулирования настоящего Закона являются отношения, возникающие в связи с созданием, деятельностью, реорганизацией и ликвидацией некоммерческих организаций.

Особенности правового положения, создания, деятельности, реорганизации и ликвидации политических партий, профессиональных союзов регламентируются специальными законами.

Статья 2. Понятие некоммерческой организации

Некоммерческой организацией признается юридическое лицо, не имеющее в качестве основной цели извлечение дохода и не распределяющее полученный чистый доход между участниками.

Статья 3. Законодательство о некоммерческих организациях

1. Законодательство Республики Казахстан о некоммерческих организациях основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из Гражданского кодекса, настоящего Закона и других законодательных актов.

2. Действие настоящего Закона распространяется на деятельность некоммерческих организаций любой организационно-правовой формы, созданных и действующих на территории Республики Казахстан филиалов и представительств (обособленных подразделений) иностранных и международных некоммерческих организаций.

3. Особенности, связанные с созданием, деятельностью, реорганизацией и ликвидацией отдельных некоммерческих организаций, регулируются настоящим Законом и иными законодательными актами.

Статья 4. Цели деятельности некоммерческих организаций

Некоммерческие организации могут создаваться для достижения социальных, культурных, научных, образовательных, благотворительных, управленческих целей; защиты прав, законных интересов граждан и организаций; разрешения споров и конфликтов; удовлетворения духовных и иных потребностей граждан; охраны здоровья граждан, охраны окружающей среды, развития физической культуры и спорта; оказания юридической помощи, а также в других целях, направленных на обеспечение общественных благ и благ своих членов (участников).

Цели деятельности некоммерческих организаций определяются учредительными документами.

Статья 5. Права и обязанности некоммерческих организаций

1. Для осуществления уставных целей некоммерческие организации имеют право:

1) открывать счета в банках в установленном законодательством порядке;

2) иметь печать, штампы и бланки с полным наименованием организации на государственном и русском языках, а также эмблему (символику), зарегистрированную в установленном порядке;

3) иметь в собственности или в оперативном управлении обособленное имущество, а также самостоятельный баланс или смету;

4) приобретать и осуществлять имущественные и личные неимущественные права;

5) создавать другие юридические лица, если иное не предусмотрено законодательными актами;

6) открывать филиалы и представительства;

7) вступать в ассоциации и союзы, а также участвовать в их деятельности;

8) использовать средства на осуществление предусмотренных в уставе целей;

9) быть истцом и ответчиком в суде;

10) осуществлять иные права, не противоречащие законодательству Республики Казахстан.

2. Некоммерческие организации обязаны:

1) соблюдать законодательство Республики Казахстан;

2) уплачивать налоги и другие обязательные платежи в бюджет в установленном порядке;

3) отвечать по своим обязательствам всем принадлежащим им имуществом (за исключением учреждений);

4) нести ответственность в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 6. Формы некоммерческих организаций

Некоммерческие организации могут быть созданы в форме учреждения, общественного объединения, акционерного общества, потребительского кооператива, фонда, религиозного объединения, объединения юридических лиц в форме ассоциации (союза) и в иной форме, предусмотренной законодательными актами.

Статья 7. Наименование и место нахождения некоммерческой организации

1. Наименование некоммерческой организации включает в себя ее название и указание на организационно-правовую форму. Оно может включать в себя дополнительную информацию, предусмотренную законодательством.

В наименовании некоммерческой организации не допускается использование названий, противоречащих требованиям законодательства или нормам общественной морали, собственных имен лиц, если они не совпадают с именем участников либо если участники не получили разрешение этих лиц (их наследников) на использование собственного имени.

2. Местом нахождения некоммерческой организации признается место нахождения его постоянно действующего органа.

3. Наименование и место нахождения некоммерческой организации указываются в ее учредительных документах.

Глава 2. Организационно-правовые формы
некоммерческих организаций

Статья 8. Учреждение

1. Учреждением признается организация, созданная и финансируемая его учредителем для осуществления управленческих, социально-культурных или иных функций некоммерческого характера.

Права учреждения на закрепленное за ним имущество определяются в соответствии с гражданским законодательством.

2. В зависимости от формы собственности учреждения подразделяются на государственные и частные.

3. Особенности правового положения отдельных видов учреждений регулируются законодательными актами.

Статья 9. Государственное учреждение

Сноска. Статья 9 исключена Законом РК от 01.03.2011 № 414-IV (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Статья 10. Частное учреждение

1. Частным учреждением признается не являющаяся частью государственной структуры организация, созданная физическими и (или) негосударственными юридическими лицами для осуществления управленческих, социально-культурных или иных функций некоммерческого характера.

2. Имущество частного учреждения закрепляется за ним на праве оперативного управления.

3. Частное учреждение отвечает по своим обязательствам находящимися в его распоряжении деньгами. При их недостаточности ответственность по обязательствам частного учреждения несет его учредитель.

Статья 11. Общественное объединение

1. Общественным объединением является организация, созданная в результате добровольного объединения граждан, если иное не предусмотрено законами, с целью достижения ими общих целей, не противоречащих законодательству Республики Казахстан.

2. исключен Законом РК от 21.12.2023 № 49-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

3. Особенности правового положения общественных объединений регулируются Законом Республики Казахстан "Об общественных объединениях".

4. Общественное объединение может осуществлять деятельность в качестве саморегулируемой организации, основанной на добровольном членстве (участии), в соответствии с Законом Республики Казахстан "О саморегулировании".

Сноска. Статья 11 с изменениями, внесенными законами РК от 12.01.2012 № 537-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 21.12.2023 № 49-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 12. Фонд

1. Фондом признается не имеющая членства некоммерческая организация, учрежденная гражданами и (или) юридическими лицами на основе добровольных имущественных взносов, преследующая социальные, благотворительные, культурные, образовательные и иные общественно-полезные цели.

1-1. В случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан, допускается формирование имущества фонда на основе обязательных имущественных взносов для целей, указанных в пункте 1 настоящей статьи.

2. При создании фонда решением учредителей (учредителя) формируется постоянно действующий коллегиальный орган управления - попечительский совет, который назначает исполнительный орган фонда, осуществляет контроль за соответствием деятельности фонда его уставным целям, а также иные полномочия, закрепленные уставом фонда.

Большинство членов попечительского совета фонда не могут составлять лица, связанные браком и близким родством, а также быть штатными работниками этого фонда.

3. Исполнительный орган фонда действует на основании и во исполнение решений высшего органа управления и постоянно действующего коллегиального органа управления фонда (попечительского совета) и подотчетен им.

Руководитель и члены исполнительного органа управления фонда обязаны солидарно возместить фонду убытки, причиненные вследствие принятия ими решений в нарушение учредительных документов фонда, настоящего Закона и других законодательных актов Республики Казахстан. От обязанности возместить убытки освобождаются лица, голосовавшие против, воздержавшиеся или не участвовавшие в заседании при принятии такого решения.

4. Фонд должен иметь руководителя и бухгалтера, которые не связаны браком, близким родством или свойством. Одно и то же лицо не может находиться на обеих должностях. Руководитель на основании учредительных документов, решений органа управления фонда вправе совершать сделки от имени фонда. В уставе фонда могут быть установлены сферы деятельности других уполномоченных лиц, которые могут действовать самостоятельно и совершать сделки. Руководитель фонда имеет право представлять фонд в суде, государственных органах, а также в организациях без доверенности.

5. Имущество, переданное фонду его учредителями, является собственностью фонда.

Учредители фонда не имеют имущественных прав на имущество фонда и за невыполнение обязательств могут быть исключены из фонда общим собранием учредителей в порядке, установленном уставом.

6. Фонд обязан в установленный уставом срок осуществлять проверки финансовой деятельности. Проверки осуществляются ревизором или аудиторской организацией. Порядок избрания ревизора определяется уставом, аудиторские организации привлекаются в порядке, установленном законодательством.

7. Фонд обязан ежегодно размещать отчеты об использовании своего имущества на интернет-ресурсах и (или) публиковать их в периодических печатных изданиях, распространяемых на всей территории Республики Казахстан.

Сноска. Статья 12 c изменениями, внесенными законами РК от 05.05.2006 N 139 (порядок введения в действие см. ст.2 Закона РК N 139); от 02.12.2015 № 429-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 13. Виды фондов

1. В зависимости от состава учредителей, а также от сферы деятельности могут быть созданы частный, корпоративный, общественный, государственный фонды.

В зависимости от целей деятельности могут быть созданы социальные, благотворительные, культурные, образовательные и иные фонды.

2. Частным фондом признается фонд, учрежденный одним физическим лицом или физическими лицами - членами одной семьи за счет его (их) собственных средств. Частный фонд может быть создан также по нотариально заверенному завещанию физического лица.

Имущество частного фонда формируется за счет единовременных и (или) регулярных поступлений от физического лица (учредителя) или физических лиц - членов одной семьи (учредителей), имущества, поступившего по завещанию, а также других источников, предусмотренных в статье 35 настоящего Закона и соответствующих целям деятельности частного фонда.

Права учредителя (учредителей) частного фонда могут быть включены в состав наследства в случае, если это предусмотрено учредительными документами.

3. Корпоративным фондом признается фонд, учрежденный одним юридическим лицом или несколькими юридическими лицами - коммерческими и (или) некоммерческими организациями за счет средств этих организаций.

Имущество корпоративного фонда формируется за счет единовременных и (или) регулярных поступлений от одного или нескольких юридических лиц - коммерческих и (или) некоммерческих организаций (учредителей), а также других источников, предусмотренных в статье 35 настоящего Закона и соответствующих целям деятельности корпоративного фонда.

4. Общественным фондом признается фонд, учрежденный физическими лицами, не являющимися членами одной семьи, и (или) юридическими лицами - общественными объединениями.

Имущество общественного фонда формируется за счет единовременных и (или) регулярных поступлений от юридических лиц - общественных объединений и физических лиц, а также других источников, предусмотренных в статье 35 настоящего Закона и соответствующих целям деятельности общественного фонда.

Имущество общественного фонда не может формироваться за счет поступлений от членов одной семьи - единственных участников указанного фонда.

5. Государственным фондом признается фонд, созданный решением государственных органов, которым в установленном порядке передано право владения, пользования, распоряжения государственной собственностью, осуществляющих цели и задачи фонда за счет средств государственного бюджета.

Имущество государственного фонда формируется за счет средств государственного бюджета Республики Казахстан в установленном законодательством порядке, а также других источников, предусмотренных в статье 35 настоящего Закона и соответствующих целям деятельности государственного фонда.

6. Отношения, возникающие в связи с созданием, деятельностью, реорганизацией и (или) ликвидацией фондов, образованных за счет обязательных платежей, установленных законодательством Республики Казахстан, не являются предметом регулирования настоящего Закона.

Сноска. Статья 13 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2011 № 524-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 14. Потребительский кооператив

1. Потребительским кооперативом признается добровольное объединение граждан на основе членства для удовлетворения материальных и иных потребностей участников, осуществляемое путем объединения его членами имущественных (паевых) взносов.

В случаях, предусмотренных законодательными актами, в потребительский кооператив могут вступать юридические лица.

2. Исключен Законом РК от 29.10.2015 № 373-V (вводится в действие с 01.01.2016).

3. Члены потребительского кооператива солидарно несут субсидиарную ответственность по его обязательствам в пределах невнесенной части дополнительного взноса членов кооператива.

4. Доходы, полученные потребительским кооперативом, не могут распределяться между его членами и направляются на уставные цели.

5. Члены потребительского кооператива обязаны в течение трех месяцев после утверждения ежегодного баланса покрыть образовавшиеся убытки путем дополнительных взносов. В случае невыполнения этой обязанности кооператив может быть ликвидирован в судебном порядке по требованию кредиторов.

6. Особенности правового регулирования потребительских кооперативов регулируются специальными законодательными актами.

Сноска. Статья 14 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.10.2015 № 373-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 15. Религиозное объединение

1. Религиозным объединением признается добровольное объединение граждан, в установленном законодательными актами порядке объединившихся на основе общности их интересов, для удовлетворения духовных потребностей.

2. Участники (члены) религиозного объединения не сохраняют прав на переданное ими этой организации имущество, в том числе на членские взносы. Они не отвечают по обязательствам религиозного объединения, а религиозное объединение не отвечает по обязательствам своих членов.

3. Особенности правового положения религиозного объединения регулируются законом.

Статья 16. Некоммерческое акционерное общество

1. Некоммерческим акционерным обществом признается юридическое лицо, выпускающее акции с целью привлечения средств для осуществления своей деятельности, доходы которого используются исключительно на развитие этого общества.

2. Некоммерческие акционерные общества не вправе осуществлять выпуск привилегированных акций, производных и конвертируемых ценных бумаг.

3. Учредительный договор некоммерческого акционерного общества заключается путем подписания этого договора каждым учредителем или его уполномоченным представителем.

4. Общество, учрежденное как некоммерческая организация, не может быть преобразовано в коммерческую организацию так же, как и общество, учрежденное как коммерческая организация, не может быть преобразовано в некоммерческую организацию.

Требования части первой настоящего пункта не распространяются на случаи преобразования:

1) фондовых бирж, созданных в соответствии с законодательством Республики Казахстан о рынке ценных бумаг;

2) коммерческих акционерных обществ в автономные организации образования в соответствии с Законом Республики Казахстан "О статусе "Назарбаев Университет", "Назарбаев Интеллектуальные школы" и "Назарбаев Фонд", а также в автономный кластерный фонд в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об инновационном кластере "Парк инновационных технологий";

2-1) организаций высшего и (или) послевузовского образования, учрежденных как коммерческие организации;

3) кредитных бюро, созданных в соответствии с законодательством Республики Казахстан о кредитных бюро и формировании кредитных историй;

4) накопительного пенсионного фонда с участием государства в единый накопительный пенсионный фонд;

5) некоммерческой организации в организационно-правовой форме акционерного общества с прямым или косвенным участием государства в уставном капитале, гарантирующей при наступлении гарантийного случая завершение строительства и передачу доли в многоквартирном жилом доме дольщикам.

Сноска. Статья 16 с изменениями, внесенными законами РК от 21.07.2007 N 309; от 19.01.2011 № 395-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 28.12.2011 № 524-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 21.06.2013 № 106-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.06.2014 № 208-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 04.07.2018 № 171-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 09.06.2020 № 341-VI (вводится в действие с 01.07.2020).

Статья 17. Иная организационно-правовая форма некоммерческой организации

1. Некоммерческие организации могут быть образованы в иной организационно-правовой форме.

2. В иной организационно-правовой форме могут быть образованы автономные организации образования, автономный кластерный фонд, нотариальные палаты, коллегии адвокатов, адвокатские конторы, Республиканская коллегия юридических консультантов, Национальная палата предпринимателей Республики Казахстан, Палата судебных экспертов Республики Казахстан, Республиканская палата частных судебных исполнителей, Арбитражная палата Казахстана, профессиональные аудиторские организации, профессиональный совет по аудиторской деятельности, объединения собственников имущества многоквартирных жилых домов, высшая научная организация и другие некоммерческие организации.

3. Особенности правового положения иных организационно-правовых форм регулируются законодательными актами.

Сноска. Статья 17 с изменениями, внесенными законами РК от 05.05.2006 N 139 (порядок введения в действие см. ст. 2); от 02.04.2010 № 262-IV (вводится в действие с 21.10.2010); от 19.01.2011 № 395-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 130-V (вводится в действие по истечении одного года после его первого официального опубликования); от 10.06.2014 № 208-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2014 № 269-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 08.04.2016 № 489-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 10.02.2017 № 45-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.07.2018 № 166-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.07.2018 № 177-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 26.12.2019 № 284-VI (порядок введения в действие см. ст. 2); от 03.07.2020 № 358-VI (вводится в действие по истечении одного года со дня его первого официального опубликования); от 09.06.2021 № 49-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 18. Объединение индивидуальных предпринимателей и (или) юридических лиц в форме ассоциации (союза)

Сноска. Заголовок статьи 18 в редакции Закона РК от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

1. Индивидуальные предприниматели и (или) юридические лица в целях координации их предпринимательской деятельности, а также представления и защиты общих интересов могут создавать ассоциации (союзы).

2. Некоммерческие организации могут добровольно объединяться в ассоциации (союзы) этих организаций.

3. Члены ассоциации (союза) сохраняют свою самостоятельность и права юридического лица.

4. Ассоциация (союз) не отвечает по обязательствам своих членов, если иное не предусмотрено законами Республики Казахстан и учредительными документами. Члены ассоциации (союза) несут субсидиарную ответственность по ее обязательствам в размере и порядке, предусмотренным учредительными документами ассоциации (союза), если иное не установлено законами Республики Казахстан.

5. Члены ассоциации (союза) вправе по своему усмотрению выйти из ассоциации (союза) по окончании финансового года, если учредительными документами не предусмотрено иное. В этом случае член ассоциации (союза) несет субсидиарную ответственность по ее обязательствам, возникшим до его выхода из ассоциации, пропорционально своему взносу в течение двух лет с момента выхода.

Член ассоциации (союза) может быть исключен из нее по решению членов ассоциации (союза) в случаях и порядке, установленных в учредительных документах ассоциации (союза), если иное не установлено законами Республики Казахстан. В отношении ответственности исключенного члена ассоциации (союза) применяются правила, относящиеся к выходу из ассоциации (союза).

6. С согласия членов ассоциации (союза) в нее может войти новый член ассоциации. Вступление в ассоциацию (союз) нового члена может быть обусловлено его субсидиарной ответственностью по обязательствам ассоциации (союза), возникшим до его вступления.

7. Наименование ассоциации (союза) должно содержать указание на основной предмет деятельности членов этой ассоциации (союза) с включением слов "ассоциация" или "союз".

8. Ассоциация (союз) может осуществлять деятельность в качестве саморегулируемой организации в соответствии с Законом Республики Казахстан "О саморегулировании".

Сноска. Статья 18 с изменениями, внесенными законами РК от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 12.11.2015 № 391-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. Создание, реорганизация и ликвидация некоммерческой организации

Статья 19. Создание некоммерческой организации

1. Некоммерческая организация может быть создана путем ее образования, а также в результате реорганизации существующей некоммерческой организации.

Некоммерческая организация в организационно-правовой форме высшей научной организации или автономной организации образования может быть создана в результате преобразования акционерного общества в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан "О науке и технологической политике", "О статусе "Назарбаев Университет", "Назарбаев Интеллектуальные школы" и "Назарбаев Фонд".

Некоммерческая организация в организационно-правовой форме некоммерческого акционерного общества или учреждения может быть создана в результате преобразования организации высшего и (или) послевузовского образования, учрежденной как коммерческая организация.

Некоммерческая организация в организационно-правовой форме автономного кластерного фонда может быть создана в результате преобразования акционерного общества в случае, предусмотренном Законом Республики Казахстан "Об инновационном кластере "Парк инновационных технологий".

2. Создание некоммерческой организации (за исключением общественных и религиозных объединений) путем ее образования осуществляется по решению учредителей (учредителя).

Создание общественных и религиозных объединений осуществляется в соответствии с законами Республики Казахстан.

3. Правоспособность некоммерческой организации как юридического лица возникает с момента ее государственной регистрации.

Правоспособность некоммерческой организации в сфере деятельности, на занятие которой необходимо получение лицензии, возникает с момента получения такой лицензии.

Сноска. Статья 19 с изменениями, внесенными законами РК от 19.01.2011 № 395-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 11.10.2011 № 484-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 12.01.2012 № 537-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.06.2014 № 208-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2014 № 212-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 04.07.2018 № 171-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 21.12.2023 № 49-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20. Учредители (участники) некоммерческой организации

Сноска. Заголовок статьи 20 в редакции Закона РК от 02.08.2015 № 343-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

1. Учредителями некоммерческой организации в зависимости от ее организационно-правовой формы могут быть физические и (или) юридические лица, если иное не установлено настоящим Законом, другими законодательными актами Республики Казахстан.

2. Некоммерческая организация может быть учреждена одним лицом, за исключением случаев учреждения потребительского кооператива, ассоциаций (союзов) и иных случаев, предусмотренных законодательными актами об отдельных видах некоммерческих организаций.

3. Лицо, включенное в перечень организаций и лиц, связанных с финансированием распространения оружия массового уничтожения, и (или) в перечень организаций и лиц, связанных с финансированием терроризма и экстремизма, в соответствии с законодательством Республики Казахстан не может быть учредителем (участником) некоммерческой организации.

Сноска. Статья 20 с изменениями, внесенными законами РК от 02.08.2015 № 343-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 325-VІ (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 21. Учредительные документы некоммерческой организации

1. Учредительными документами некоммерческих организаций являются:

1) для учреждения - положение (устав), утвержденное собственником (собственниками), и решение собственника (собственников) о создании;

2) для фонда, потребительского кооператива, некоммерческого акционерного общества, объединения юридических лиц в форме ассоциации (союза), иных организационно-правовых форм - устав, утвержденный учредителями, и учредительный договор;

3) для общественного объединения, религиозного объединения - устав.

2. Требования учредительных документов некоммерческой организации обязательны для исполнения самой некоммерческой организацией, ее учредителями (участниками).

3. В случае противоречий между учредительным договором и уставом одной некоммерческой организации должны применяться условия:

1) учредительного договора, если они относятся к взаимоотношениям учредителей;

2) устава, если их применение может иметь значение для отношений юридического лица с третьими лицами.

Сноска. Статья 21 с изменением, внесенным Законом РК от 27.02.2017 № 49-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 22. Устав некоммерческой организации

1. Устав некоммерческой организации должен предусматривать:

1) наименование, в том числе организационно-правовую форму, предмет и цели деятельности некоммерческой организации;

2) место нахождения некоммерческой организации;

3) структуру, порядок формирования и компетенцию органов управления некоммерческой организации;

4) права и обязанности членов (участников) некоммерческой организации;

5) условия и порядок приема в члены некоммерческой организации и выхода из нее (в случае, если некоммерческая организация имеет членство);

6) источники формирования имущества некоммерческой организации;

7) порядок внесения изменений и дополнений в учредительные документы некоммерческой организации;

8) условия реорганизации и прекращения деятельности некоммерческой организации;

9) порядок использования имущества в случае ликвидации некоммерческой организации;

10) сведения о филиалах и представительствах.

2. Устав некоммерческой организации может предусматривать иные положения, не противоречащие законодательству Республики Казахстан.

3. Если некоммерческая организация учреждена одним лицом, то в ее уставе определяются также порядок образования имущества и использования доходов.

4. Положения подпунктов 4) и 5) пункта 1 настоящей статьи не распространяются на фонды. Устав фонда, помимо сведений, содержащихся в пункте 1 настоящей статьи, должен содержать указания об органах фонда, о порядке назначения должностных лиц фонда и их освобождения, судьбе имущества фонда в случае его ликвидации.

4-1. Положения подпунктов 4), 5) и 6) пункта 1 настоящей статьи не распространяются на профессиональный совет по аудиторской деятельности. Устав профессионального совета по аудиторской деятельности должен содержать сведения в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об аудиторской деятельности".

5. Устав потребительского кооператива должен содержать, помимо сведений, содержащихся в пункте 1 настоящей статьи, условия о размере паев членов кооператива, о составе и порядке внесения паев членами кооператива и их ответственности за нарушение обязательства по внесению пая, о составе и компетенции органов управления кооперативом и порядке принятия ими решений, в том числе о вопросах, решения по которым принимаются единогласно или квалифицированным большинством голосов, о порядке покрытия членами кооператива понесенных ими убытков.

6. Устав коллегии адвокатов должен содержать порядок приостановления членства, порядок создания и деятельности юридических консультаций, источники образования имущества и порядок распоряжения им, порядок уплаты членских взносов, порядок оказания адвокатами бесплатной юридической помощи и порядок распределения между адвокатами юридической помощи по назначению суда, органов дознания и предварительного следствия, порядок проведения аттестации адвокатов, дисциплинарную ответственность членов коллегии адвокатов и стажеров адвокатов и порядок привлечения к ней, порядок возбуждения ходатайства о лишении лицензии адвоката.

6-1. Устав Республиканской коллегии адвокатов должен содержать структуру Республиканской коллегии адвокатов, порядок формирования и компетенцию ее органов, источники образования имущества и порядок распоряжения им, размер отчислений, осуществляемых коллегиями адвокатов, а также порядок реорганизации и ликвидации Республиканской коллегии адвокатов.

6-2. Устав высшей научной организации должен содержать предмет и цели деятельности, структуру высшей научной организации, порядок формирования и компетенцию ее органов, источники образования имущества и порядок распоряжения им, условия и порядок оказания услуг и осуществления функций.

7. Учредительные документы ассоциации (союза) также должны содержать условия о составе и компетенции их органов, порядке принятия ими решений и о порядке распределения имущества, оставшегося после ликвидации ассоциации (союза).

8. Изменения и дополнения в устав некоммерческой организации вносятся по решению ее высшего органа (общее собрание, съезд, конференция, учредитель). В устав фонда изменения и дополнения вносятся органом управления фонда, если такое право ему предоставлено уставом.

9. Устав некоммерческого акционерного общества также должен содержать указание на то, что общество является некоммерческой организацией, положения о процедуре голосования, невыплате дивидендов и другие требования, установленные законодательными актами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 22 с изменениями, внесенными законами РК от 12.01.2007 № 222 (вводится в действие по истечении 6 месяцев со дня его официального опубликования); от 28.12.2011 № 523-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2020 № 358-VI (вводится в действие по истечении одного года со дня его первого официального опубликования); от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 23. Учредительный договор

1. Учредительный договор - соглашение учредителей о создании некоммерческой организации, в котором определяются порядок совместной деятельности по ее созданию, условия передачи в ее собственность (оперативное управление) своего имущества и участия в ее деятельности. В нем также устанавливаются условия и порядок управления деятельностью некоммерческой организации, выхода учредителей из ее состава, если иное не предусмотрено законодательными актами об отдельных видах некоммерческих организаций.

В учредительный договор по согласию учредителей могут быть включены и другие условия, не противоречащие законодательству Республики Казахстан.

2. Учредительный договор подписывается всеми учредителями или уполномоченными ими лицами.

3. В случае если фонд, частное учреждение, автономная организация образования, автономный кластерный фонд образованы одним лицом, то учредительный договор не заключается.

Учредительный договор не заключается при образовании Национальной палаты предпринимателей Республики Казахстан и палат предпринимателей области, города республиканского значения и столицы.

Сноска. Статья 23 с изменениями, внесенными законами РК от 19.01.2011 № 395-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 130-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.06.2014 № 208-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 24. Филиалы и представительства некоммерческой организации

1. Некоммерческая организация может создавать филиалы и открывать представительства на территории Республики Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Общественные и религиозные объединения, учреждения могут создавать свои структурные подразделения в соответствии с законодательными актами об этих организациях.

2. Филиалом некоммерческой организации является обособленное подразделение некоммерческой организации, расположенное вне места ее нахождения и осуществляющее все или часть ее функций, в том числе функции представительства.

3. Представительством некоммерческой организации является обособленное подразделение некоммерческой организации, расположенное вне места ее нахождения и осуществляющее защиту и представительство интересов некоммерческой организации, совершающее от ее имени сделки и иные правовые действия.

4. Филиалы и представительства не являются юридическими лицами. Они наделяются имуществом создавшей их некоммерческой организации и действуют на основании утвержденного ею положения. Имущество филиала или представительства учитывается на отдельном балансе и на балансе создавшей их некоммерческой организации.

5. Руководители филиалов и представительств некоммерческих организаций (за исключением общественных и религиозных объединений) назначаются уполномоченным органом некоммерческой организации и действуют на основании его доверенности.

Руководители структурных подразделений (филиалов и представительств) общественных объединений избираются в порядке, предусмотренном уставом общественного объединения и положением о его филиале или представительстве.

Руководители структурных подразделений (филиалов и представительств) религиозных объединений избираются либо назначаются в порядке, предусмотренном уставом религиозного объединения и положением о его филиале или представительстве.

6. Филиал и представительство осуществляют деятельность от имени создавшей их некоммерческой организации. Ответственность за деятельность своего филиала либо представительства несет создавшая их некоммерческая организация.

6-1. Наименование филиала и представительства некоммерческой организации должно содержать указание наименования создавшей их некоммерческой организации.

7. Филиалы и представительства некоммерческой организации подлежат учетной регистрации, а в случае изменения наименования - перерегистрации.

Порядок и сроки учетной регистрации (перерегистрации) определяются законодательством Республики Казахстан о государственной регистрации юридических лиц и учетной регистрации филиалов и представительств.

Сноска. Статья 24 с изменениями, внесенными законами РК от 18.03.2004 N 537 (вводится в действие по истечении шести месяцев со дня его официального опубликования); от 24.12.2012 № 60-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 25. Реорганизация некоммерческой организации

1. Некоммерческая организация может быть реорганизована в порядке, предусмотренном Гражданским кодексом Республики Казахстан, настоящим Законом, другими законодательными актами.

2. Реорганизация некоммерческой организации может быть произведена в форме слияния, присоединения, разделения, выделения, преобразования и в других формах, предусмотренных законодательством.

3. Некоммерческая организация считается реорганизованной, за исключением случаев реорганизации в форме присоединения, с момента государственной регистрации вновь возникшей организации (организаций).

При реорганизации некоммерческой организации в форме присоединения к ней другой организации первая из них считается реорганизованной с момента внесения в Национальный реестр бизнес-идентификационных номеров сведений о прекращении деятельности присоединенной организации.

4. Государственная регистрация вновь возникшей в результате реорганизации организации (организаций) и внесение в Национальный реестр бизнес-идентификационных номеров сведений о прекращении деятельности реорганизованной организации (организаций) осуществляются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о государственной регистрации юридических лиц и учетной регистрации филиалов и представительств.

Сноска. Статья 25 с изменениями, внесенными Законом РК от 24.12.2012 № 60-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 26. Ликвидация некоммерческой организации

1. Некоммерческая организация может быть ликвидирована добровольно (по решению собственника его имущества или уполномоченного собственником органа, а также по решению органа юридического лица, уполномоченного на то учредительными документами) и принудительно (по решению суда) на основании и в порядке, предусмотренными Гражданским кодексом Республики Казахстан, настоящим Законом и другими законодательными актами.

2. Учредители (участники) некоммерческой организации или орган, принявший решение о ликвидации некоммерческой организации, обязан незамедлительно письменно сообщить об этом органу юстиции, осуществляющему регистрацию юридических лиц.

Учредители или орган, принявший решение о ликвидации некоммерческой организации, назначает ликвидационную комиссию и устанавливает в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан, настоящим Законом порядок и сроки ликвидации некоммерческой организации.

3. С момента назначения ликвидационной комиссии к ней переходят полномочия по управлению имуществом и делами некоммерческой организации. Ликвидационная комиссия от имени ликвидируемой некоммерческой организации выступает в суде.

Статья 27. Порядок ликвидации некоммерческой организации

1. Ликвидационная комиссия публикует информацию о ликвидации юридического лица, а также о порядке и сроке заявления претензий его кредиторами в официальных печатных изданиях центрального органа юстиции. Срок заявления претензий не может быть менее двух месяцев с момента публикации о ликвидации некоммерческой организации.

Ликвидационная комиссия принимает меры к выявлению кредиторов и получению задолженности, снятию с учета филиалов и представительств, а также письменно уведомляет кредиторов о ликвидации некоммерческой организации.

2. После истечения срока для предъявления претензий кредиторами ликвидационная комиссия составляет промежуточный ликвидационный баланс, который содержит сведения о составе имущества ликвидируемой некоммерческой организации, перечне заявленных кредиторами претензий, а также о результатах их рассмотрения.

Промежуточный ликвидационный баланс утверждается собственником имущества некоммерческой организации или органом, принявшим решение о ликвидации некоммерческой организации.

3. Если у ликвидируемой некоммерческой организации (кроме государственных учреждений) недостаточно денег для удовлетворения требований кредиторов, ликвидационная комиссия осуществляет продажу имущества некоммерческой организации с публичных торгов в порядке, установленном для исполнения судебных решений.

4. Выплата денег кредиторам ликвидируемой некоммерческой организации производится ликвидационной комиссией в порядке очередности, установленной статьей 51 Гражданского кодекса Республики Казахстан, в соответствии с промежуточным ликвидационным балансом, начиная со дня его утверждения.

5. После завершения расчетов с кредиторами ликвидационная комиссия составляет ликвидационный баланс, который утверждается собственником имущества некоммерческой организации или органом, принявшим решение о ликвидации некоммерческой организации.

6. При недостаточности у ликвидируемого учреждения денег для удовлетворения требований кредиторов последние вправе обратиться в суд с иском об удовлетворении оставшейся части требований за счет собственника имущества этого учреждения.

Сноска. В статью 27 внесены изменения - Законом РК от 18 марта 2004 г. N 537 (вводится в действие по истечении шести месяцев со дня его официального опубликования).

Статья 28. Имущество ликвидируемой некоммерческой организации

1. При ликвидации некоммерческой организации оставшееся после удовлетворения требований кредиторов имущество направляется на цели, указанные в учредительных документах, если иной порядок не предусмотрен законодательными актами.

В случае, когда некоммерческая организация пользовалась налоговыми и другими льготами и существовала на взносы членов и (или) учредителей, доходы от своей деятельности, пожертвования общественности, получала гранты от государства или негосударственных организаций, имущество, оставшееся при ликвидации после расчетов с кредиторами, не может быть перераспределено между членами, учредителями, должностными лицами или наемными работниками организации, а должно быть использовано в соответствии с уставом организации на ее уставные цели. Если уставом организации такой порядок не предусмотрен, по решению органа, принявшего решение о ликвидации, оставшееся имущество может быть передано некоммерческой организации, преследующей те же или близкие цели, что и ликвидируемая организация.

2. В случае ликвидации потребительского кооператива или выхода из него члена кооператива он имеет право на выделение своей доли в имуществе потребительского кооператива, пропорциональной его паю.

В случае смерти члена потребительского кооператива его наследники имеют первоочередное право на принятие в члены кооператива, если иное не предусмотрено законодательными актами и уставом кооператива. В последнем случае кооператив выплачивает наследникам долю в имуществе потребительского кооператива, пропорциональную его паю.

3. Учредители сохраняют право собственности на имущество учреждения.

4. Имущество некоммерческого акционерного общества, оставшееся после расчетов с кредиторами, распределяется между всеми акционерами пропорционально количеству принадлежащих им акций.

Сноска. Статья 28 с изменениями, внесенными законами РК от 16.05.2003 N 416; от 29.10.2015 № 373-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 29. Завершение ликвидации некоммерческой организации

Ликвидация некоммерческой организации считается завершенной, а некоммерческая организация прекратившей свою деятельность после внесения об этом сведений в Национальный реестр бизнес-идентификационных номеров.

Сноска. Статья 29 в редакции Закона РК от 24.12.2012 № 60-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 30. (Статья 30 исключена - Законом РК от 18 марта 2004 г. N 537 (вводится в действие по истечении шести месяцев со дня его официального опубликования)

Статья 31. Государственная регистрация и перерегистрация некоммерческой организации

Государственная регистрация и перерегистрация некоммерческой организации осуществляются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о государственной регистрации юридических лиц и учетной регистрации филиалов и представительств.

Сноска. Статья 31 с изменениями, внесенными Законом РК от 24.12.2012 № 60-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Глава 4. Деятельность некоммерческих организаций

Статья 32. Виды деятельности некоммерческой организации

1. Некоммерческая организация может осуществлять один вид деятельности или несколько видов деятельности, не запрещенных законодательством Республики Казахстан и соответствующих целям деятельности некоммерческой организации, которые предусмотрены ее учредительными документами.

2. Законодательными актами Республики Казахстан могут устанавливаться ограничения на виды деятельности, которыми вправе заниматься некоммерческие организации отдельных организационно-правовых форм.

3. Отдельные виды деятельности в соответствии с законодательными актами могут осуществляться некоммерческими организациями только на основании лицензий.

Статья 33. Право некоммерческой организации на занятие предпринимательской деятельностью

1. Некоммерческая организация может заниматься предпринимательской деятельностью лишь постольку, поскольку это соответствует ее уставным целям.

2. Законодательными актами Республики Казахстан могут устанавливаться ограничения на предпринимательскую деятельность некоммерческих организаций отдельных организационно-правовых форм.

3. Некоммерческая организация ведет учет доходов и расходов по предпринимательской деятельности.

4. Налогообложение предпринимательской деятельности некоммерческих организаций осуществляется в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан.

5. Доходы от предпринимательской деятельности некоммерческих организаций не могут распределяться между членами (участниками) некоммерческих организаций и направляются на уставные цели. Допускается использование общественными и религиозными объединениями, фондами своих средств на благотворительную помощь.

Сноска. Статья 33 с изменениями, внесенными Законом РК от 16.11.2015 № 403-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 34. Имущество некоммерческой организации

1. Некоммерческая организация может иметь в собственности или в оперативном управлении объекты, имущество, необходимые для материального обеспечения деятельности, предусмотренной ее уставом, а также организации, создаваемые за счет ее средств, за исключением отдельных видов имущества, которые в соответствии с законодательными актами не могут принадлежать некоммерческим организациям.

Религиозное объединение имеет право собственности на имущество, приобретенное или созданное им за счет собственных средств, пожертвованное гражданами, организациями или переданное государством и приобретенное по другим основаниям, не противоречащим законодательным актам.

Учреждение не вправе самостоятельно отчуждать или иным способом распоряжаться закрепленным за ним имуществом и имуществом, приобретенным за счет средств, выделенных ему по смете.

2. Некоммерческая организация (за исключением учреждений) отвечает по своим обязательствам всем принадлежащим ей имуществом.

Статья 35. Источники формирования имущества некоммерческой организации

1. Источниками формирования имущества некоммерческой организации в денежной и иных формах в соответствии с законодательными актами являются:

1) поступления от учредителей (участников, членов);

2) добровольные имущественные взносы и пожертвования;

2-1) обязательные имущественные взносы в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан;

3) поступления (доход) от реализации товаров, работ, услуг в установленных законодательством случаях;

4) дивиденды (доходы, вознаграждение (интерес), получаемые по акциям, облигациям, другим ценным бумагам и вкладам (депозитам);

5) другие не запрещенные законом поступления.

2. Законодательными актами могут устанавливаться ограничения на источники доходов некоммерческих организаций отдельных видов.

3. Порядок поступлений финансовых и иных средств от учредителей (участников, членов) определяется учредительными документами некоммерческой организации.

4. Вклады учредителей в формирование имущества некоммерческой организации в натуральной и иных формах, кроме денежной, оцениваются в денежной форме по соглашению всех учредителей. Если стоимость такого вклада превышает сумму, эквивалентную двадцати тысячам размеров месячных расчетных показателей, ее оценка должна быть подтверждена аудиторской организацией.

Сноска. Статья 35 с изменениями, внесенными законами РК от 5 мая 2006 года N 139 (порядок введения в действие см. ст.2 Закона РК N 139); от 30.12.2022 № 177-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 36. Конфликт интересов

1. Сделки между некоммерческой организацией и заинтересованными лицами, связанные с распоряжением имуществом организации, предполагают наличие конфликта интересов.

2. Заинтересованными лицами признаются члены органа управления (руководящего органа) некоммерческой организации, а также лица, которые в силу своих отношений с организацией могут влиять на распоряжение организацией своим имуществом, заключающие сделки со своей организацией лично или через представителя.

3. Конфликт интересов также предполагается, если некоммерческая организация заключает сделки с родственниками заинтересованных лиц, а также их кредиторами.

Статья 37. Разрешение конфликта интересов

Сделка, в которой предполагается конфликт интересов, должна быть утверждена уполномоченным органом некоммерческой организации. Заинтересованное лицо должно проинформировать уполномоченный орган организации о предполагаемом заключении такой сделки.

Заинтересованное лицо несет ответственность по возмещению убытков, причиненных некоммерческой организации в результате такой сделки, заключенной при наличии конфликта интересов, если сделка не была утверждена уполномоченным органом.

Дополнительно к возмещению убытков такое заинтересованное лицо должно также вернуть некоммерческой организации весь доход, полученный этим лицом в результате заключения такой сделки.

Если убытки возникли в результате действий нескольких заинтересованных лиц, они должны нести солидарную ответственность перед некоммерческой организацией.

Глава 5. Управление некоммерческой организацией

Статья 38. Основы управления некоммерческой организацией

Структура, компетенция, порядок формирования и срок полномочий органов управления некоммерческой организации, порядок принятия ими решений и выступлений от имени некоммерческой организации устанавливаются законодательством и учредительными документами некоммерческой организации.

Статья 39. Органы управления некоммерческой организации

1. Органами управления некоммерческой организации, за исключением государственных учреждений, профессионального совета по аудиторской деятельности, в соответствии с их учредительными документами являются:

1) высший орган управления (общее собрание, съезд, конференция, учредитель, попечительский совет) - вправе принимать решения по любым вопросам деятельности некоммерческой организации;

2) исполнительный орган управления (коллегиальный или единоличный) - осуществляет текущее руководство деятельностью некоммерческой организации, за исключением вопросов, отнесенных учредительными документами некоммерческой организации к исключительной компетенции высшего органа управления, подотчетен этому органу;

3) контрольный орган (ревизионная комиссия, ревизор), избираемый или назначаемый органами управления некоммерческой организации;

4) другие органы в соответствии с законами и учредительными документами некоммерческой организации.

2. К исключительной компетенции высшего органа управления некоммерческой организации, за исключением профессионального совета по аудиторской деятельности, относятся вопросы:

1) принятия, внесения изменений и дополнений в учредительные документы некоммерческой организации;

2) добровольной реорганизации и ликвидации некоммерческой организации;

3) определения компетенции, организационной структуры, порядка формирования и прекращения полномочий органов управления некоммерческой организации;

4) определения порядка и периодичности представления финансовой отчетности исполнительных органов, а также порядка проведения проверки контрольным органом и утверждения их результатов;

5) принятия в пределах, установленных законодательными актами, решения об участии некоммерческой организации в создании или деятельности других юридических лиц, своих филиалов и представительств.

К исключительной компетенции высшего органа управления учредительными документами некоммерческой организации могут быть отнесены и другие вопросы деятельности этой организации в соответствии с законодательными актами.

3. Некоммерческая организация не вправе осуществлять выплату вознаграждения членам ее высшего органа управления за выполнение ими возложенных на них функций, за исключением компенсации расходов, непосредственно связанных с участием в работе высшего органа управления.

4. На штатных работников некоммерческих организаций, работающих по трудовому договору, распространяются трудовое законодательство Республики Казахстан и законодательство Республики Казахстан о социальном обеспечении и страховании.

5. Положения пунктов 1 – 3 настоящей статьи не распространяются на автономные организации образования и автономный кластерный фонд.

6. Особенности правового положения органов управления Национальной палаты предпринимателей Республики Казахстан определяются в соответствии с Законом Республики Казахстан "О Национальной палате предпринимателей Республики Казахстан".

7. Особенности правового положения органов управления профессионального совета по аудиторской деятельности определяются в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об аудиторской деятельности".

Сноска. Статья 39 с изменениями, внесенными законами РК от 15.05.2007 N 253; от 19.01.2011 № 395-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 130-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.06.2014 № 208-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.11.2015 № 391-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 03.12.2015 № 433-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 03.07.2020 № 358-VI (вводится в действие по истечении одного года со дня его первого официального опубликования); от 04.07.2022 № 134-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 6. Государство и некоммерческие организации

Статья 40. Государство и некоммерческие организации

1. Государство поощряет формирование и активную деятельность некоммерческих организаций. Некоммерческим организациям могут быть предоставлены налоговые, таможенные и другие льготы в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

2. Некоммерческие организации в соответствии с целями своей деятельности могут сотрудничать с государственными органами, заключая с ними соглашения, и выполнять для них определенные работы.

Статья 41. Контроль за деятельностью некоммерческой организации

1. Некоммерческая организация ведет бухгалтерский учет и представляет первичные статистические данные уполномоченному органу в области государственной статистики в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан.

2. Некоммерческая организация предоставляет информацию о своей деятельности уполномоченному органу в области государственной статистики и органам государственных доходов, учредителям и иным лицам в соответствии с законодательством Республики Казахстан и учредительными документами некоммерческой организации.

Некоммерческая организация, осуществляющая деятельность за счет средств, предоставляемых безвозмездно иностранными государствами, международными и иностранными организациями, иностранцами и лицами без гражданства, представляет отчет об использовании данных средств органам государственных доходов в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

3. Филиалы и представительства (обособленные подразделения) иностранных и международных некоммерческих организаций, осуществляющих деятельность на территории Республики Казахстан, ежегодно публикуют в печатных изданиях информацию о своей деятельности, в том числе о своих учредителях, составе имущества, об источниках формирования и о направлениях расходования денег.

4. Размеры и структура доходов некоммерческой организации, а также сведения о размерах и составе имущества некоммерческой организации, о ее расходах, численности и составе работников, об оплате их труда, использовании безвозмездного труда граждан в деятельности некоммерческой организации не могут быть предметом коммерческой тайны.

5. Некоммерческие организации, созданные в форме частного учреждения, общественного объединения, некоммерческого акционерного общества, общественного, корпоративного и частного фондов, объединения юридических лиц в форме ассоциации (союза), а также филиалы и представительства (обособленные подразделения) иностранных и международных некоммерческих организаций, осуществляющие деятельность на территории Республики Казахстан, ежегодно до 31 марта представляют в уполномоченный орган в сфере взаимодействия с неправительственными организациями сведения о своей деятельности, в том числе о своих учредителях (участниках), составе имущества, источниках формирования и направлениях расходования денег, в порядке, определяемом уполномоченным органом в сфере взаимодействия с неправительственными организациями.

Требования, предусмотренные частью первой настоящего пункта, не распространяются на некоммерческие акционерные общества, учредителем или акционером которых является государство, на дочерние, зависимые и иные юридические лица, являющиеся аффилированными с ними в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан, на общественные объединения, созданные в виде политических партий, религиозных объединений и профессиональных союзов, а также на некоммерческие организации, предусмотренные статьей 17 настоящего Закона.

Сноска. Статья 41 в редакции Закона РК от 08.07.2005 N 67 (порядок введения в действие см. ст. 2); с изменениями, внесенными законами РК от 19.03.2010 № 258-IV; от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 02.12.2015 № 429-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.06.2018 № 160-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 42. Приостановление деятельности некоммерческой организации

1. Деятельность некоммерческой организации может быть приостановлена на срок от трех до шести месяцев по решению суда на основании представлений органов прокуратуры в случаях нарушения Конституции Республики Казахстан и законодательства Республики Казахстан или совершения два и более раза в течение одного календарного года некоммерческой организацией действий, выходящих за пределы предмета и целей деятельности, определенных ее уставом.

2. В случае приостановления деятельности некоммерческой организации, предусмотренной в пункте 1 настоящей статьи, запрещается заниматься деятельностью, предусмотренной учредительными документами. Приостанавливается также ее право пользоваться банковскими счетами, за исключением расчетов по трудовым договорам, возмещения убытков, причиненных в результате ее деятельности, и уплаты штрафов.

Если в течение установленного срока приостановления деятельности некоммерческая организация устраняет нарушения, послужившие основанием приостановления ее деятельности, то после окончания указанного срока некоммерческая организация возобновляет свою деятельность. В случае неустранения некоммерческой организацией нарушений органы прокуратуры вправе обратиться в суд с заявлением о ее ликвидации.

3. Суд, принявший решение о приостановлении деятельности некоммерческой организации, вправе досрочно снять это ограничение в связи с устранением нарушения по ходатайству некоммерческой организации.

Сноска. Статья 42 с изменением, внесенным Законом РК от 29.06.2020 № 352-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 43. Ответственность некоммерческой организации, физических и юридических лиц

1. Нарушение законодательства влечет ответственность некоммерческой организации в порядке, предусмотренном законодательными актами Республики Казахстан.

2. Ответственность за нарушение законодательства о некоммерческих организациях несут виновные в этом физические и юридические лица, в том числе должностные лица государственных органов.

Президент
Республики Казахстан

Коммерциялық емес ұйымдар туралы