Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы

Қазақстан Республикасының 2002 жылғы 17 қаңтардағы N 284 Заңы.

МАЗМҰНЫ

      Ескерту. Бүкiл мәтін бойынша "Мемлекеттiк кеме тізілiмінде", "мемлекеттік кеме тiзiлiмiнде", "Мемлекеттiк кеме тiзiлiмiне", "Мемлекеттiк кеме тiзiлiмi", "Мемлекеттік кеме тiзiлiмiнен" деген сөздер тиiсiнше "Теңiз кемелерінің мемлекеттiк кеме тiзiлiмiнде", "Теңiз кемелерiнің мемлекеттік кеме тiзілiмiне", "Теңiз кемелерінің мемлекеттік кеме тiзiмi", "Теңiз кемелерінің мемлекеттiк кеме тiзiлiмiнен" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 2005.06.02 № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз), бүкіл мәтін бойынша:
      "Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңдарымен", "Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңдарына", "Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңдарында", "Қазақстан Республикасының еңбек туралы заңдары" деген сөздер тиісінше "Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен", "Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына", "Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында", "Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы" деген сөздермен, "жеке еңбек шартының", "жеке еңбек шарты", "жеке еңбек шартын" деген сөздер тиісінше "еңбек шартының", "еңбек шарты", "еңбек шартын" деген сөздермен ауыстырылды - ҚР 2007.05.15 № 253 Заңдарымен.

      Осы Заң сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы мемлекеттiк басқарудың құқықтық, ұйымдық, экономикалық және халықаралық негiздерiн белгiлейдi және жүк, жолаушылар мен багаж тасымалдауға, теңiз көлiгiнде қауiпсiздiктi қамтамасыз етуге және қоршаған ортаны қорғауға байланысты қатынастарды реттейдi.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негiзгi ұғымдар

      Осы Заңда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады:

      1) авариялық жағдай – кеменің апатқа ұшырауына әкеп соққан және оның теңізде жүзу қасиеттерінен ішінара немесе толық айырылуына (жоғалтуына) алып келген, кеменің басқа кемені (кемелерді), навигациялық жабдық құралдарын, жағалау құрылысжайын зақымдауына, кеменің сүйретіп жүзу объектісін жоғалтуына немесе зақымдауына, адамның қаза болуына немесе денсаулығына зиян келуіне, кемеден адамның жоғалуына, сондай-ақ қоршаған ортаға зиян келуіне алып келген, кемемен болған оқиға;

      1-1) авариялық жарна – жалпы авария жағдайында шығыстардың орнын толтыру үшiн жалпы авариялық шығыстардағы тасымалдаушының үлесiн төлеудi қамтамасыз ету ретiнде алушы оған жүкті берген кезде енгiзуге мiндеттi болатын ақша сомасы;

      2) алушы - жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты бойынша жүк алуға уәкiлеттi тұлға;

      3) арнаулы персонал - экипаж мүшесi болып табылмайтын, кеменiң мақсатына байланысты бортта үнемi болатын адам (теңiздiң тiрi ресурстарын аулаумен және өңдеумен айналысатын, ғылыми, инженер-техник қызметкерлер, зертхана қызметкерлерi, жұмысшылар және басқалар);

      4) бербоут-чартер - жолаушылар, багаж бен жүк тасымалдауға және сауда мақсатында теңiзде жүзудiң өзге де мақсаттарына арнап жарақтандырылмаған және экипажбен жасақталмаған кеменi немесе бiрнеше кеменi жалдаушының иеленуiне және пайдалануына кемемен жалданушы келiсiлген ақы (жалдау ақысын) алып, белгiлi бiр мерзiмге беруге мiндеттенетiн жалға кеме беру (алу) шартының түрі;

      5) дағдылы маршрут - теңiз практикасында жалпы қабылданған кеме жүретiн маршрут;

      6) демерредж - контрсталиялық уақыт үшiн төленетiн ақы;

      7) диспач - кеменi жалдаушыға кемеге жүк тиеудi сталиялық уақыт бiткенге дейiн аяқтағаны үшiн төленетiн сыйақы;

      8) диспаша - жалпы авария бойынша залалдар мен шығыстарды есептеуді және оларды жалпы теңiз кәсiпорнына қатысушы тараптар арасында бөлуді қамтитын, диспашер жасайтын құжат;

      9) диспашерлер - теңiз құқығы саласында бiлiмi мен тәжiрибесi, бар, диспашаны анықтау жөнiнде есеп жасайтын тұлғалар;

      10) есеп айырысу бiрлiгi - қарызға алудың арнайы құқығының Халықаралық валюта қоры белгiлейтiн бiрлiгi;

      11) жалдау ақысы - жүктi тасымалдағаны үшiн алынатын ақы, сондай-ақ бербоут-чартер мен тайм-чартер шарттары бойынша берiлетiн сыйақы;

      12) жалпы теңiз кәсiпорны - мүлiк (кеме, жалдау ақысы және жүк), жалпы авария бойынша шығындар соның есебiнен өтелуге тиiс;

      13) жолаушы - тасымалдаушымен шарттық қатынастарда тұратын және билетте немесе оның жүру құқығын растайтын өзге де құжатта көрсетiлген, не тасымалдаушының келiсiмiмен теңiз арқылы тасымалдау шарты бойынша автокөлiк құралдарын, жануарларды және өзге де жүктi iлесе алып жүрудi жүзеге асыратын тұлға;

      14) жолаушылар тасымалдайтын кеме - жолаушылар тасымалдауға арналған және он екiден астам жолаушы тасымалдайтын кеме;

      15) жолаушылық куәлiк - жолаушылардың кемеге алуға жол берiлетiн ең көп саны туралы мәлiметтер бар кеме құжаты;

      16) жөнелтушi - теңiз тасымалы шартына сәйкес жүк жөнелткен және тасымал құжаттарында көрсетiлген тұлға;

      17) жүзбелi бұрғылау қондырғысы - теңiз түбiндегi жерасты ресурстарын барлау және (немесе) өндiру жөнiндегi бұрғылау жұмыстарын орындауға арналған кеме (жүзбелi құрылыс);

      18) жүк таситын кеме – жолаушы кемесі болып табылмайтын, жүктерді тасымалдауға арналған кеме;

      19) инцидент - нәтижесiнде зиян келтiрген немесе сондай зиян келтiрудiң елеулi және тiкелей қаупi төнген оқиға немесе шығу жағдайы белгiлi дәрежеде ұқсас бiрқатар оқиғалар;

      20) каботаж - Қазақстан Республикасының теңiз порттары арасындағы қатынаста, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңды құзырындағы тиеу портынан (пунктiнен) түсiру портына (пунктiне) дейiн тасымалдау мен сүйретiп жүзу;

      21) каюталық багаж - жолаушының белгiленген мөлшер мен көлем шегiнде өзiмен бiрге алып жүретiн, жинақы буып-түйiлген және каютаға немесе жалпы орындардағы сөрелерге еркiн орналастырылатын заттары;

      21-1) кәсіби диплом – кеме экипажы мүшесіне берілген және оның біліктілігін растайтын диплом;

      22) кеме - сауда мақсатында теңiзде жүзуге пайдаланылатын, су ығыстырмайтын кеме мен гидроұшақты қоса алғанда, өздiгiнен жүретiн немесе өздiгiнен жүрмейтiн жүзбелi құрылыс;

      23) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      24) кеме иесі – кеменiң меншiк иесі болып табылатынына немесе оны өзге де заңды негiзде пайдалануына қарамастан өз атынан кемені пайдаланатын тұлға;

      25) кеме ипотекасы - мемлекеттiк тiркелуге жататын теңiз кемесiнiң, ішкі суда жүзетiн кеменiң, "өзен-теңiзде" жүзетiн кеменiң, сондай-ақ жасалып жатқан кеменiң тиiстi тiзiлiмде тiркелген шарт негiзiнде туындайтын ипотекасы;

      25-1) Кеме қатынасының тіркелімі – кемелерді сыныптайтын және олардың техникалық қауіпсіздігін қамтамасыз ететін Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған республикалық мемлекеттік қазыналық кәсіпорын;

      26) кемелердi лоцмандық алып өту - лоцман жүзеге асыратын кемелердi алып өту;

      27) кемемен жалданушы - кеменi жалдау шартының жолаушыларды, багаж бен жүктi тасымалдау немесе сауда мақсатында теңiзде жүзудiң өзге де мақсаттары үшiн белгiлi бiр мерзiмге кеме немесе бiрнеше кеме беретiн тарабы;

      28) кеменi жалдаушы - кеменi жалдау шартының жолаушыларды, багаж бен жүктi тасымалдау немесе сауда мақсатында теңiзде жүзудiң өзге де мақсаттары үшiн белгiлi бiр мерзiмге кеме немесе бiрнеше кеме берiлетiн тарабы;

      29) кеменiң меншiк иесi - Кемелер мен оларға құқықты мемлекеттік тіркеу қағидасына сәйкес кеменiң меншiк иесi ретiнде тiркелген тұлға;

      30) кеменiң сыйымдылығы – кеменің текше метрмен не текше футпен есептелетін, оның жүк үй-жайларының көлеміне қарай тасымалдауға жүк мөлшерін қабылдай алатын мүмкіндігі;

      31) коносамент - тасымалдаушы жөнелтушiге беретiн және жүктiң тасымалдауға қабылданғанын куәландыратын құжат;

      32) контрсталиялық уақыт - кеме сталиялық уақыттан тыс жүк тиелiп тұратын уақыт кезеңi;

      33) қауiптi жүк - өзiне тән қасиеттерiне қарай тасымалдау, тиеу-түсiру жұмыстарын жүргiзу және сақтау кезiнде техникалық құралдардың, қондырғылардың, ғимараттар мен құрылыстардың жарылысына, өртенуiне немесе зақымдануына, сондай-ақ адамдардың, жануарлардың мерт болуына, жарақаттануына немесе ауруына, қоршаған ортаға зиян келтiруге себеп болуы мүмкiн жүк;

      34) лоцман - кеменi арқанға байлайтын, зәкiрге қоятын және портта кемелердiң орнын ауыстыратын жерге қауiпсiз жеткiзу саласында белгiлi бiр бiлiмi мен дағдылары бар маман;

      35) лоцмандық қызмет - лоцманның (лоцмандардың) қызметi;

      36) мұнай құйылатын кеме – мұнайды және мұнай өнiмдерiн тасымалдау және сақтау үшін жасалған немесе бейімделген жүк кемесі;

      37) нақты тасымалдаушы - жолаушыны, багаж бен жүктi немесе оның бiр бөлiгiн тасымалдауды нақты жүзеге асыратын тасымалдаушы;

      38) өткiзу коносаментi - тасымалдаушы жөнелтушiге беретiн және жүктiң тасымалдауға қабылданғанын куәландыратын құжат, онда тасымалдың бiр бөлiгiн басқа тасымалдаушының жүзеге асыруға тиiс екендiгi көзделедi;

      39) порт айдыны - порттың гидротехникалық және басқа да құрылыстарының теңiз жағындағы eң алыс нүктесi арқылы өтетiн сызықпен шектелген немесе Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттарға сәйкес белгiленетiн Қазақстан Республикасының iшкi сулары;

      39-1) порт құралдары – халықаралық рейстер жасайтын кемеге қызмет көрсететін теңіз терминалдары, сондай-ақ тоқтап тұру аудандарын, күту орындарын, теңіз портына кіреберістерді қоса алғанда, теңіз портының акваториясы;

      40) портта сүйрету - порт айдынында, соның iшiнде кеменi немесе өзге де жүзбелi объектiнi портқа кiргiзу не оны порттан шығару үшiн сүйрету және маневрлердi орындау;

      41) сауда мақсатында теңiзде жүзу - жолаушыларды, багаж бен жүктi кемемен тасымалдау жөнiндегi қызмет, сондай-ақ өздерiне жүктелген міндеттерді орындау үшiн пайдаланылатын әскери кемелердi және шекара корабльдерін, катерлерін қоспағанда, кемелердi өзге де коммерциялық және коммерциялық емес (гидрографиялық, ғылыми, гидротехникалық, құтқарушылық және басқа) мақсаттарда пайдалануға байланысты қызмет;

      42) сталиялық уақыт - жалдау ақысына қосымша төлемсiз, кеме жүк тиеуде тұратын уақыт кезеңi;

      43) суббербоут-чартер - кеменi жалдау шарты, ол бойынша кеменi жалдаушы жолаушыларды, багаж бен жүктi тасуға және сауда мақсатында теңiзде жүзудiң өзге де мақсаттарына арнап жарақтандырылмаған және экипажбен жасақталмаған кеменi немесе бiрнеше кеменi келiсiлген ақы (жалдау ақысын) алып, үшiншi тұлғаларға белгiлi бiр мерзiмге иелену және пайдалану үшiн беруге мiндеттенедi;

      44) субтайм-чартер - кеменi жалдау шарты, ол бойынша кеменi жалдаушы жолаушыларды, багаж бен жүктi тасымалдауға және сауда мақсатында теңiзде жүзудiң өзге де мақсаттарына арнап жарақталған және экипажбен жасақталған кеменi немесе бiрнеше кеменi сыйақы алып, үшiншi тұлғаларға белгiлi бiр мерзiмге беруге мiндеттенедi;

      44-1) суға батқан мүлікті аластау – суға батқан мүлікті шығарып алуды не оны қайраңнан алуды немесе белгіленген теңіз дәліздерінің шегінен тысқары жерге ығыстыруды не оны жоюды қоса алғанда, суға батқан мүлік тудыратын қауіпті болғызбауға, азайтуға немесе жоюға бағытталған іс-қимылдар, сондай-ақ қажет болған кезде көрсетілген іс-қимылдардың жиынтығы. Суға батқан мүлікті аластау суға батқан мүлікті тасымалдау және сақтау жөніндегі ілеспе жұмыстарды да қамтиды;

      45) сүйреткiш кеме - басқа кемелердi және жүзбелi құрылыстарды сүйрету мен жиекке келтiруге арналған кеме;

      46) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV№ 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      47) тайм-чартер - кемемен жалданушы келiсiлген ақыға (жалдау ақысы) кеменi жалдаушыға кеменi және кеме экипажы мүшелерiнiң көрсететiн қызметтерiн жолаушыларды, багаж бен жүктi тасымалдау және сауда мақсатында теңiзде жүзудiң өзге де мақсаттары үшiн белгiлi бiр мерзiмге пайдалануға беруге мiндеттенетiн уақытқа кеменi жалдау шарты;

      48) тасымалдау қағидалары - жолаушыларды, багажды, жүктi тасымалдауды жүзеге асыру кезiнде теңiз көлiгiнiң қызметiн реттейтiн, уәкілетті орган бекiтетiн нормативтiк құқықтық актiлер;

      49) тасымалдаушы – жолаушыларды, багажды, почта жөнелтілімдері мен жүктердi тасымалдау жөнiндегі қызметті көрсететiн және тасымалдау құжаттарында көрсетiлген кеме иесі;

      50) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      51) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      52) теңiз жолдары навигациялық жағдайының құралдары - жүзу қауiпсiздiгiн қамтамасыз ететiн маяктар, қалқымалар және басқа да навигациялық жабдықтар;

      53) теңiз жүкқұжаты - жүктердi теңiз көлiгiмен тасымалдау кезiнде ресiмделетiн тасымал құжаты;

      53-1) теңіз оқу-тренажер орталығы – теңіз көлігі мамандарын даярлауды (қайта даярлауды) және олардың біліктілігін арттыруды халықаралық талаптарға сәйкес жүзеге асыратын заңды тұлға;

      54) теңiз порты - Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен берiлген жер учаскелерiнде орналасқан, кемелерге, жолаушыларға, багажға қызмет көрсетуге және жүктермен жасалатын операцияларды жүзеге асыруға, сондай-ақ теңiз көлiгi қызметiнiң өзге де мақсаттарына арналған құрылыстар кешенi;

      55) теңiз талабы - кемелердi сауда мақсатында теңiзде жүзудi көздеп пайдалануға байланысты мәлiмделетiн талап (зиянның орнын толтыру, алымдар төлеу және өзгелер);

      56) теңiз терминалы - жүктердi тиеуге (түсiруге), оларды сақтауға, теңiз көлiгiнiң түрiмен сабақтас көлiк құралдарын жөнге келтiруге, сондай-ақ жолаушыларды отырғызуға, түсiруге және оларға өзге де қызмет көрсетуге арналған жағдайларды қамтамасыз ететiн техникалық құралдардың, инженерлiк құрылыстардың, көтергiш-көлiктiк және өзге де жабдықтардың жиынтығын қамтитын теңiз портындағы мамандандырылған учаске;

      57) теңiз терминалының операторы - теңiз портындағы терминалға меншiк немесе өзге де заңды негiздерде құқығы бар тұлға;

      57-1) теңiзде сүйрету – кеменi немесе өзге де жүзбелi объектiнi белгiлi бiр қашықтыққа сүйрету;

      57-2) теңiздегi наразылық – кеме жүзiп бара жатқан немесе тұрған кезеңде орын алған оқиға туралы кеме капитанының дәлелдемелердi қамтамасыз ету мақсатында кеме иесiне мүлiктiк талаптар қоюға негiздеме бола алатын мәлiмдемесi;

      58) уәкiлеттi орган – сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы басшылықты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген шекте салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

      58-1) Ұлттық теңіз тасымалдаушысы - жолаушыларды, багажды, почта жөнелтілімдерін, жүктерді халықаралық қатынаста теңізде тасымалдау бойынша қызметтер көрсететін және уәкілетті орган айқындайтын заңды тұлға;

      59) чартер - теңiз арқылы жолаушыларды, багаж бен жүктi тасымалдау шартының бiр түрi, бұл жағдайда жөнелтушiге бүкiл кеме, оның бiр бөлiгi немесе кеменiң белгiлi бiр жайы берiледi;

      59-1) шағын көлемді кеме – балық аулау, жүктерді тасымалдау, сүйретіп жүзу, пайдалы қазбаларды іздеуді, барлауды және өндіруді, құрылыс, жол, гидротехникалық және басқа да осыған ұқсас жұмыстарды, лоцмандық және мұзжарғышқа ілестіріп алып өтуді жүргізу, сондай-ақ су объектілерін ластанудан және қоқыстанудан қорғау жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру үшін жасалған немесе жабдықталған кемелерден басқа, ұзындығы жиырма метрден аспайтын, бортына алуға рұқсат етілген адамдар саны он екі адамнан аспайтын кеме;

      60) шетелдік сыныптау қоғамы – кемелердi техникалық байқауды, куәландыруды және сыныптауды, сондай-ақ теңіз көлігі мамандарын даярлауды (қайта даярлауды) және олардың біліктілігін арттыруды жүзеге асыратын білім беру ұйымдарын, теңіз оқу-тренажер орталықтарын куәландыруды жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында айқындалған тәртiппен уәкілетті орган таныған шетелдік ұйым.

      Ескерту. 1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.12.29 № 209, 2010.03.19 № 258-IV, 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 34-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 13.01.2015 № 276-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Сауда мақсатында теңiзде жүзу туралы заңдар

      1. Қазақстан Республикасының сауда мақсатында теңiзде жүзу туралы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заңнан, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.

      2. Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта осы Заңда көзделгенiнен өзгеше ережелер белгiленсе, халықаралық шарттың нормалары қолданылады.

2-1-бап. Халықаралық теңіз ұйымының (ИМО) қарарларын және ұсынымдарын қолдану

      Халықаралық теңіз ұйымының (ИМО) қарарларын және ұсынымдарын Қазақстан Республикасының аумағында қолдану Қазақстан Республикасының сауда мақсатында теңізде жүзу туралы заңнамасында көзделген тиісті нормативтік құқықтық актілерді қабылдау, оларға қажетті өзгерістер мен толықтырулар енгізу арқылы не оларда Халықаралық теңіз ұйымының (ИМО) нақты қарарларын және ұсынымдарын қолдану жөнінде сілтемелер көрсетіле отырып жүзеге асырылады.

      Ескерту. 1-тарау 2-1-баппен толықтырылды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

3-бап. Осы Заңның қолданылу аясы

      1. Осы Заң:

      1) теңiз кемелерiне - олардың Қазақстан Республикасының теңiз жолдарымен, өзендерiмен, көлдерiмен, су қоймаларымен және басқа да су жолдарымен жүзуi кезiнде;

      2) iшкi суда жүзу кемелерiне, "өзен-теңiзде" жүзетiн кемелерге - олардың Қазақстан Республикасының теңiз жолдарымен, өзендерiмен, көлдерiмен, су қоймаларымен және басқа су жолдарымен теңiз портына кiре отырып, жүктi, жолаушыларды және багажды тасымалдауды жүзеге асыру кезiнде, құтқару операциялары кезiнде және теңiз кемесiмен соқтығысуы кезiнде;

      3) Каспий теңізінде жүзуді жүзеге асыратын шағын көлемді кемелерге қолданылады.

      2. Осы Заң Қазақстан Республикасының Әскери-Теңiз Күштерi мен Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметi туын көтерiп жүзушi корабльдерге, катерлерге және басқа да кемелерге қолданылмайды.

      Ескерту. 3-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2005.06.02 № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2013.01.16 № 71-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-бап. Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы мемлекеттiк басқару

      1. Алып тасталды - ҚР 02.06.2005 № 55 Заңымен.

      2. Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласында Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң құзыретiне:

      1) сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы мемлекеттiк саясаттың негiзгi бағыттарын, оны жүзеге асыру жөнiндегi стратегиялық және тактикалық шараларды әзiрлеу;

      2) (алып тасталды)

      2-1) Халықаралық маңыздағы мәртебесі бар теңіз порттарын ұлттық басқарушы холдингтің, ұлттық холдингтің, ұлттық компанияның акциямен төлеуге беру қағидаларын бекіту;

      3) сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы мемлекетаралық және халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыру;

      4) Қазақстан Республикасының аумағы бойынша транзиттік жолаушылар қатынасына тыйым салу туралы шешiмдер қабылдау;

      5) Қазақстан Республикасының аумағына багаж бен жүктi әкелуге, одан әкетуге, транзитке тыйым салу туралы шешiмдер қабылдау;

      6) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      7) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      8) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      9) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      10) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      10-1) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      11) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      12) (Алып тасталды)

      13) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      14) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      15) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      15-1) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      16) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      17) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      18) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      19) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      20) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      21) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      22) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      23) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      24) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      25) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      26) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      27) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      28) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      29) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      30) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      31) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      31-1) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      31-2) Қазақстан Республикасының теңiзшiсi жеке куәлiгiнiң үлгiсiн және оны қорғауға қойылатын талаптарды, сондай-ақ оны ресімдеу, беру, ауыстыру, тапсыру, алып қою және жою тәртiбiн бекiту;

      31-3) Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидаларын бекіту;

      32) Қазақстан Республикасының Конституциясында, осы Заңда, өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру жатады.

      2-1. Уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған өкілеттіктер шегінде Қазақстан Республикасының Теңіз әкімшілігі ретінде әрекет етеді.

      3. Уәкiлеттi органның құзыретiне:

      1) өз құзыретi шегiнде сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы мемлекетаралық және халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыруға қатысу мен халықаралық ұйымдарда Қазақстан Республикасының мүдделерiн білдiру, оның ішінде халықаралық шарттардың орындалуын қамтамасыз ету;

      2) алынып тасталды - ҚР 13.01.2014 № 159-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      2-1) Халықаралық маңыздағы мәртебесі бар теңіз порттарын ұлттық басқарушы холдингтің, ұлттық холдингтің, ұлттық компанияның акцияларын төлеуге беру қағидаларын әзірлеу;

      2-2) алып тасталды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      3) теңiз көлiгiнiң жұмыс iстеу тәртiбiн белгiлейтiн заң актiлерi мен өзге де нормативтiк құқықтық актiлердi жеке және заңды тұлғалардың сақтауын бақылауды және қадағалауды қамтамасыз ету;

      4) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      5) теңiз портының капитаны туралы ереженi бекiту;

      5-1) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      6) Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтерiп жүзу құқығын беру және кеменi шет мемлекеттiң туын көтеріп жүзуге уақытша ауыстыру туралы шешiм қабылдау;

      6-1) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      7) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      8) алып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      9) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      9-1) кеме кітабында мемлекеттік тіркеуге жататын кемелердегі көлік оқиғаларын тексеру;

      10) алып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      11) алып тасталды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      12) нысанды киiм (погонсыз) берілетін теңіз көлігіндегі мемлекеттік бақылау қызметкерлері лауазымдарының (кәсіптерінің) тізбесін, нысанды киiмнің (погонсыз) және айырым белгiлерiнің үлгiлерiн, нысанды киiм (погонсыз) киiп жүру тәртiбiн бекiту;

      13) алып тасталды - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      13-1) алып тасталды - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      14) (алып тасталды)

      15) кеме кітабындағы кемелердi және оларға құқықтарды мемлекеттiк тiркеудi жүзеге асыру;

      16) порттың теңіз әкімшілігі арқылы жүзеге асырылатын теңізде жүзу қауіпсіздігінің қамтамасыз етілуін бақылау;

      17) шет мемлекеттiң туын көтерiп жүзетiн кеменi Каспий теңізінің қазақстандық секторында пайдалануға рұқсат беру;

      18) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      19) уәкілетті орган бекіткен Қағидаларға сәйкес кемелермен болған авариялық жағдайларды тергеп-тексеру және сыныптау;

      20) кеме экипажын жинақтауға қойылатын талаптардың сақталуын бақылау және қадағалау;

      21) алып тасталды - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      22) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      23) порттық құрылыстардың қауіпсіз пайдаланылуын бақылау және қадағалау;

      23-1) бұзылуы жедел ден қою шараларын қолдануға алып келетін талаптардың тізбесін айқындау, сондай-ақ талаптарды нақты бұзушылықтарға қатысты осы шараның қолданылу мерзімін (қажет болған кезде) көрсете отырып, жедел ден қою шарасының нақты түрін айқындау жатады.

      Бұзылуы жедел ден қою шараларын қолдануға алып келетін талаптардың тізбесіне Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 143-бабына сәйкес мемлекеттік бақылау нысанасы болып табылатын талаптар енгізіледі;

      23-2) сауда мақсатында теңізде жүзу саласындағы қадағалау актілерінің нысандарын бекіту;

      24) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      25) алып тасталды – ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      26) су көлiгiндегi қауiпсiздiктi қамтамасыз ету мәселелерi бойынша Қазақстан Республикасының мемлекеттiк органдарымен өзара iс-қимыл жасасу;

      27) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      28) кемеде кеме құжаттарының болуын тексеру;

      29) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      30) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      31) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      32) жеке және заңды тұлғалардың су көлiгiнiң жұмыс iстеу тәртiбiн айқындайтын Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің талаптарын сақтауын мемлекеттiк бақылау және қадағалау, оларды бұзушылықтарды анықтау және олардың жолын кесу жөнінде шаралар қолдану;

      33) алып тасталды – ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      34) алып тасталды – ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      35) алып тасталды – ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      36) алып тасталды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      37) жеке және заңды тұлғалардан уәкiлеттi органның құзыретiне кiретiн барлық мәселелер бойынша қажеттi ақпарат, материалдар, анықтамалық деректер сұрату;

      38) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      39) алып тасталды - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      40) өз құзыретi шегiнде тексерулердің нәтижелерi бойынша актiлер жасау және Қазақстан Республикасының сауда мақсатында теңізде жүзу туралы заңнамасының, су көлiгiнiң жұмыс iстеу тәртiбiн айқындайтын стандарттау жөніндегі құжаттардың және нормалардың анықталған бұзушылықтарын жою туралы нұсқамалар енгiзу;

      40-1) құзыреті шегінде стандарттау жөніндегі құжаттардың жобаларын қарау, сондай-ақ стандарттау саласындағы уәкілетті органға енгізу үшін ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, ұлттық техникалық-экономикалық ақпарат сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және күшін жою жөнінде ұсыныстар дайындау;

      41) хаттамалар жасау, Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы заңнамасына сәйкес әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстер бойынша iс жүргiзудi жүзеге асыру;

      42) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртiппен және жағдайларда теңiз және шағын көлемдi кемелердi әкiмшiлiк ұстауды жүзеге асыру, теңiз және шағын көлемдi кемелердi тексерiп қарауды жүргізу;

      42-1) жүзу қауіпсіздігіне, адамдардың өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, жүктердің сақталуына төнген қатер болған кезде шағын көлемді кемелердің қозғалысын (оларды пайдалануды) тоқтата тұру және оған тыйым салу;

      43) заңды тұлғаға тиесiлi, әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасаудың құралы немесе тiкелей объектiсi болған, әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасалған жерде не заңды тұлғаға тиесiлi аумақты, үй-жайларды, көлiк құралдарын, тауарларды, өзге мүлiктер мен заттарды тексерiп қарауды жүргiзу кезiнде табылған құжаттарды, тауарларды, өзге де мүлiктер мен заттарды алып қоюды жүзеге асыру;

      44) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      45) уәкiлеттi органның құзыретiне жатқызылған мәселелер бойынша сараптамаларға қатыстыру үшiн тиiстi мамандарды тарту;

      46) мемлекеттiк органдарға авариялық жағдайлардың және көлiк оқиғаларының, су көлiгiн пайдалану ережелерiн бұзушылықтың алдын алу жөнiндегi шаралар туралы ұсыныстар енгiзу;

      47) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      48) Теңiз кемелерiн сыныптау және жасау қағидасын бекіту;

      49) Теңiз кемелерiнiң жүк маркасы туралы қағиданы бекiту;

      49-1) кемелерді өлшеу жөніндегі қағидаларды бекіту;

      50) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      51) Теңіз кемелерінің жүк көтергіш құрылғыларын куәландыру қағидасын бекіту;

      52) Теңіз кемелерінің экипаждарын азық-түлікпен қамтамасыз ету қағидасын бекіту;

      53) еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органмен келісім бойынша Қазақстан Республикасының теңіз флоты кемелерінің жүзу құрамының жұмыс уақыты мен демалыс уақытын реттеу ерекшеліктерін белгілеу;

      54) еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органмен келісім бойынша теңізшілердің еңбегі мен олардың еңбекақысын реттеу ерекшеліктерін белгілеу;

      54-1) кеме экипажының ең аз құрамы туралы куәлiк беру тәртiбiн бекіту;

      54-2) кеме экипажының ең аз құрамы туралы куәлiктiң нысанын әзiрлеу және бекiту;

      55) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 N 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi);

      55-1) теңіздегі кеме қатынасы аясында навигация және байланыс саласындағы қызметтерді ұсыну жөніндегі уәкілетті ұйымды айқындау;

      55-2) Кемелердi және оларға құқықтарды мемлекеттiк тiркеу қағидаларын бекіту;

      55-3) кәсіби диплом үлгілерін, кәсіби диплом растамасын, теңізшілерге диплом беру қағидаларын бекіту;

      55-4) кемелермен тасымалдауға арналған қауiптi жүктердiң тiзбесiн бекiту;

      55-5) теңізде жүзу кітапшасының үлгісін, оны ресімдеу және беру тәртібін бекіту;

      55-6) шет мемлекеттiң туын көтерiп жүзетiн кемені Каспий теңізінің қазақстандық секторында пайдалануға рұқсат беру қағидаларын бекіту;

      55-7) Қазақстан Республикасының халықаралық шарттары негiзiнде шетелдік сыныптау қоғамын тану туралы шешiм қабылдау;

      55-8) теңiз көлiгi, теңіз оқу-тренажер орталықтары мамандарын даярлауды (қайта даярлауды) және олардың біліктілігін арттыруды жүзеге асыратын бiлiм беру ұйымдарын куәландыру жөнiндегi уәкiлеттi ұйымды айқындау;

      55-9) теңiз кемелерiн жабдықтау жөнiндегi қағидаларды бекiту;

      55-10) сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы техникалық регламенттердi бекiту;

      55-11) Қазақстан Республикасының теңіз порттарында және оларға кіреберістерде кемелердің жүзу және тұрақта тұру қағидаларын бекіту;

      55-12) кемелермен болған авариялық жағдайларды тергеп-тексеру қағидаларын бекіту;

      55-13) кеме құжаттарының тізбесін, кеме құжаттарын жүргізу қағидаларын және кеме құжаттарына қойылатын талаптарды бекіту;

      55-14) жолаушыларды, багаж бен жүктерді тасымалдау қағидаларын бекіту;

      55-15) теңіз порттарын, оның ішінде халықаралық маңыздағы мәртебесі бар теңіз порттарын, порт құрылыстарын және теңіз порты акваториясын пайдалану қағидаларын бекіту;

      55-16) кеме экипажының ең аз құрамына қойылатын талаптарды белгілеу;

      55-17) кеме кітабында мемлекеттік тіркелуге жататын кемелермен болған көлік оқиғаларын тергеп-тексеру қағидаларын бекіту;

      55-18) кеме жүргізушілерді шағын көлемді кемені басқару құқығына аттестаттау қағидаларын бекіту;

      55-19) шағын көлемді кемелерді және олар тоқтауға арнағлан базаларды (құрылыстарды) пайдалану қағидаларын бекіту;

      55-20) кеме тарихын үздіксіз тіркеу журналының нысанын және оны жүргізу тәртібін бекіту;

      55-21) Қазақстан Республикасының теңіз көлігі кемелеріндегі қызмет жарғысын бекіту;

      55-22) Қазақстан Республикасының сауда мақсатында теңізде жүзу саласындағы халықаралық шарттарының талаптарына сәйкес теңіз көлігі мамандарын даярлау куәліктерінің тізбесі мен нысандарын бекіту;

      55-23) теңiз порттарын салу үшiн оларды орналастыру тәртiбiн айқындау;

      55-24) бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша теңіз көлігіндегі мемлекеттік бақылау қызметкерлерін нысанды киiммен (погонсыз) қамтамасыз етудің заттай нормаларын бекiту;

      55-25) мұнайдан болатын ластанудан залал үшін азаматтық жауапкершілікті сақтандыру немесе өзге де қаржылық қамтамасыз ету туралы куәлік беру қағидаларын бекіту;

      55-26) палубалы шағын көлемді кемелерді техникалық қадағалау жөніндегі қағидаларды әзірлеу және бекіту;

      55-27) Қазақстан Республикасы теңізшісінің жеке куәліктерінің, кәсіби дипломдардың, кәсіби дипломдар растамаларының, жеңілдік рұқсаттарының, теңізде жүзу кітапшаларының тізілімдерін жүргізу тәртібін бекіту;

      55-28) кеме экипажы мүшелерін медициналық қарап-тексеру қағидаларын, олардың денсаулығы мен дене жарамдылығына қойылатын талаптарды, сондай-ақ денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша медициналық қорытындының нысанын бекіту;

      55-29) алып тасталды - ҚР 05.05.2017 № 59-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      55-30) теңiз көлiгi, теңіз оқу-тренажер орталықтары мамандарын даярлауды (қайта даярлауды) және олардың біліктілігін арттыруды жүзеге асыратын білім беру ұйымдарын куәландыру қағидаларын және оларға қойылатын талаптарды бекіту;

      55-31) теңiз көлiгi, теңіз оқу-тренажер орталықтары мамандарын даярлауды (қайта даярлауды) және олардың біліктілігін арттыруды жүзеге асыратын білім беру ұйымдарын куәландыру жөніндегі уәкілетті ұйымды айқындау қағидаларын бекіту;

      55-32) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      55-33) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      55-34) алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      55-35) порт құралдарын күзетуді бағалау туралы есеп пен порт құралдарын күзету жоспарын және оларға түзетулерді мақұлдау;

      55-36) кемелерді және порт құралдарын күзету жөніндегі қағидалар мен талаптарды бекіту;

      55-37) порт құралдарын күзетуге бағалау жүргізу және порт құралдарын күзету жоспарын әзірлеу үшін уәкілетті ұйымды айқындау;

      55-38) шағын көлемді кемелердің жүзу аудандарының разрядына қарай су бассейндерінің тізбесін бекіту;

      55-39) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша кемелерден ластануды болғызбау жөніндегі қағидаларды бекіту;

      55-40) басқа мемлекеттердің аумағында кемелермен болған авариялық жағдайларды тергеп-тексеруге қатысу;

      55-41) теңіз порты мәртебесін беру қағидаларын бекіту;

      55-42) теңіз портының міндетті көрсететін қызметтері үшін бағаларды (тарифтерді) қолдану қағидаларын бекіту;

      55-43) Қазақстан Республикасының аумақтық суларында жүзу қағидаларын бекіту;

      55-44) теңіз кемелерін куәландыру қағидаларын бекіту;

      55-45) суға батқан кемелерді аластағаны үшін жауапкершілікті сақтандыру немесе өзге де қаржылық қамтамасыз ету туралы куәлік беру қағидаларын және оның нысандарын бекіту;

      55-46) суға батқан мүлікті аластау қағидаларын бекіту;

      56) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асыру жатады.

      3-1. Жергiлiктi атқарушы органдар сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы көлiк инфрақұрылымы объектiлерiн салуды және қайта жаңартуды ұйымдастыру кезiнде жобаларды уәкiлеттi органмен келiседі.

      3-2. Жергілікті атқарушы органдардың құзыретіне:

      1) өздiгiнен жүзетін шағын көлемдi кемелердi басқару құқығына куәлiктер беру;

      2) шағын көлемді кемелердің кеме жүргізушілерін даярлау жөніндегі курстарды есепке алу;

      3) жағалау объектілерін жобалауды, орналастыруды, салуды және пайдалануды келісу жатады;

      4. Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің құзыретіне:

      1) теңіз жолдарын навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз етуді жүзеге асыру;

      2) жүзуге тыйым салынған жəне жүзуге уақытша қауіпті аудандарды белгілеу қағидаларын əзірлеу жəне бекіту;

      3) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Əскери-теңіз Күштерінің гидрографиялық қамтамасыз ету қызметі туралы ережені əзірлеу жəне бекіту;

      4) Каспий теңізінің қазақстандық секторында теңіз қызметін навигациялық-гидрографиялық қамтамасыз ету қағидаларын əзірлеу жатады.

      Ескерту. 4-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.12.20. № 13 (2005.01.01 бастап қолданысқа енгiзiледi), 2005.06.02. № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2006.01.31. № 125 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2006.12.29. № 109, 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.06 № 379-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 35-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.01.2014 № 159-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 13.01.2015 № 276-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 28.12.2016 № 34-VI (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-1-бап. Ұлттық теңіз тасымалдаушысы

      1. Ұлттық теңіз тасымалдаушысының мәртебесін уәкілетті орган халықаралық қатынаста тасымалдауды жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінде тіркелген, меншік құқығында немесе өзге де заңды негіздерде кемелері (танкерлер, құрғақ жүк кемелері, паромдар, контейнер тасушылар) бар Қазақстан Республикасының заңды тұлғаларына уәкілетті орган айқындаған тәртіппен және шарттарда береді.

      2. Ұлттық теңіз тасымалдаушысы:

      1) жолаушыларды, багажды, пошта жөнелтілімдерін, жүктерді халықаралық қатынаста, оның ішінде әлеуметтік маңызы бар, стратегиялық, гуманитарлық және арнайы жүктерді теңіз арқылы тасымалдау жөнінде қызметтер көрсетеді;

      2) Қазақстан Республикасының аумақтық сулары шегінде құтқару операцияларына және кемелерден мұнай және мұнай өнімдерінің төгілуін жоюға шарттық негізде қатысады;

      3) қазақстандық сауда флотын дамыту жөнінде шаралар қолданады;

      4) ұлттық теңіз көлігі мамандарын даярлауға қатысады;

      5) сауда мақсатында теңізде жүзу саласындағы халықаралық шарттарды іске асыруға қатысады.

      Ескерту. Заң 4-1-баппен толықтырылды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; жаңа редакцияда - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

5-бап. Каботаж

      Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінде тіркелген кемелерді қоспағанда, каботажды Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туын көтеріп жүзетін кемелер жүзеге асырады.

      Шет мемлекеттің туын көтеріп жүзетін кемелер каботажды шет мемлекеттің туын көтеріп жүзетін кемені Каспий теңізінің қазақстандық секторында пайдалануға уәкілетті орган өзі айқындаған тәртіппен берген рұқсат негiзiнде жүзеге асырады.

      Ескерту. 5-бап жаңа редакцияда - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 3-баптан қараңыз).

5-1-бап. Шет мемлекеттiң туын көтерiп жүзетiн кемелердi пайдалану

      Каспий теңізінің қазақстандық секторында осы Заңның 5-бабының ережелерін ескере отырып, қазақстандық кеме иелерінің шет мемлекеттің туын көтеріп жүзетін кемелерді жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларға, жер қойнауын пайдалану салдарларын жоюға, сондай-ақ гидротехникалық құрылысжайларды салуға және құтқару операцияларын жүргізуге байланысты қызметті жүзеге асыру үшін шет мемлекеттің туын көтеріп жүзетін кемені Каспий теңізінің қазақстандық секторында пайдалануға берілген рұқсат негізінде пайдалануына жол беріледі.

      Шет мемлекеттің туын көтеріп жүзетін кемені Каспий теңізінің қазақстандық секторында пайдалануға рұқсат Каспий теңізінің қазақстандық секторында ұлттық мүдделерді қорғауды, кемелердің жүзу қауіпсіздігін және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету ескеріле отырып беріледі.

      Ескерту. Заң 5-1-баппен толықтырылды - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; жаңа редакцияда - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі). Заңымен.

6-бап. Лицензиялау

      Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы жекелеген қызмет түрлерi Қазақстан Республикасының заң актiлерi негiзiнде лицензиялануға тиiс.

7-бап. Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы сақтандыру

      1. Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы ерiктi сақтандыруды жеке және заңды тұлғалар өздерiнiң ерiк бiлдiруiне қарай жүзеге асырады. Ерiктi сақтандырудың түрлерi, талаптары мен тәртiбi тараптардың келiсiмiмен белгіленедi.

      2. Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласында азаматтық-құқықтық жауапкершiлiктің мiндеттi сақтандырылуға тиiстi түрлерiне:

      1) жолаушының өмiрiне, денсаулығына және мүлкiне зиян келтiру салдарынан туындайтын мiндеттемелер бойынша тасымалдаушы жауапкершiлiгiнiң тәуекелi;

      2) алынып тасталды - ҚР 2009.12.30 № 234-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен;

      3) қауiптi жүктердi тасымалдау кезiндегi, сондай-ақ кемелерден аққан (екi мың және одан да көп тонна мұнай тасымалдау кезiнде) мұнаймен теңiздi ластаудан келтiрiлген залал үшiн тасымалдаушы жауапкершiлiгiнiң тәуекелі;

      4) суға батқан мүлікті аластағаны үшін кеменің меншік иесінің не кеме иесінің жауапкершілік тәуекелі жатады.

      Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы мiндеттi сақтандыруды жүргiзудiң талаптары мен тәртiбi Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленедi.

      Қызметкерлер еңбек (қызметтiк) міндеттерiн орындаған кезде Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру туралы заңнамалық актісіне сәйкес жазатайым оқиғалардан міндетті түрде сақтандырылуға жатады.

      Ескерту. 7-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2009.12.30 № 234-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Сәйкестiктi растау

      1. Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы қызметке жататын өнiмдi және оның өмiрлiк циклi процестерiнiң сәйкестiгiн растау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Шет мемлекет берген сәйкестiктi растау жөнiндегi құжат Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес танылады.

      Ескерту. 8-бап жаңа редакцияда - ҚР 2006.12.29. № 209 Заңымен.

1-1 тарау. Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы қауiпсiздiктiң жалпы талаптары

      Ескерту. 1-1-тараумен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2006.12.29. № 209 Заңымен.

8-1-бап. Жалпы талаптар

      1. Тасымалдау процесiне қатысушылар адам өмiрi мен денсаулығы, қоршаған орта үшiн қауiпсiздiк жағдайларын қамтамасыз етуге, сондай-ақ сауда мақсатында теңiзде жүзу қауiпсiздiгiне қойылатын талаптарды сақтауға мiндеттi.

      2. Сауда мақсатында теңiзде жүзу қауiпсiздiгi адам өмiрi мен денсаулығын, қоршаған ортаны қорғауға, тасымалдау процесiне қатысушылардың авариясыз жұмыс iстеу жағдайын ұйымдастыруға, су жолдарын теңiзде жүзетiн қалыпта ұстауға, кемелердi, порттарды, жағалаудағы объектiлердi және iшкi су жолдарындағы құрылыстарды техникалық жарамды жағдайда ұстауға, сондай-ақ кемелерде авариялардың алдын алуға бағытталған ұйымдастырушылық және техникалық iс-шаралар кешенiмен қамтамасыз етiледi.

      Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы техникалық реттеу және стандарттау объектiлерi:

      1) сауда мақсатында теңiзде жүзу үшiн пайдаланылатын кемелер, порттар, жағалаудағы объектiлер және су жолдарындағы құрылыстар;

      2) сауда мақсатында теңiзде жүзу үшiн пайдаланылатын кемелердi, порттарды, жағалаудағы объектiлердi және су жолдарындағы құрылыстарды жасау (салу, жөндеу, реконструкциялау), пайдалану процестерi болып табылады.

      3. Теңіз порттарында және оларға кіреберістерде кемелердің қауіпсіздігін навигациялық қамтамасыз етуді республикалық мемлекеттік кәсіпорынның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылатын навигациялық орталық жүзеге асырады.

      Ескерту. 8-1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 13.01.2015 № 276-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.10.2018 № 184-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-2-бап. Сауда мақсатында теңiзде жүзу үшiн пайдаланылатын кемелердi, порттарды, жағалаудағы объектiлердi және су жолдарындағы құрылыстарды жасау (салу, жөндеу, реконструкциялау) кезiндегi қауiпсiздiк талаптары

      1. Сауда мақсатында теңiзде жүзетiн кемелердi жасау (салу, жөндеу, реконструкциялау) кезiнде олардың жобалау құжаттамасы мен Қазақстан Республикасының сауда мақсатында теңiзде жүзу туралы заңнамасының талаптарына сәйкестiгi қамтамасыз етiлуге тиiс.

      2. Сауда мақсатында теңiзде жүзетiн кемелердi жасау (салу, жөндеу, реконструкциялау) кезiнде дайындаушы жобалық құжаттамада айқындалған қауiпсiздiктi қамтамасыз ету жөнiндегi шаралардың бүкiл кешенiн орындауға және теңiзде жүзу қауiпсiздiгiне қатысты болатын барлық технологиялық операциялардың орындалуын бақылау мүмкiндiгiн қамтамасыз етуге тиiс.

      3. Егер сауда мақсатында теңiзде жүзетiн кемелердi дайындау процесiнде немесе одан кейiн қауiпсiздiктi қамтамасыз ету үшiн сынақ жүргiзу талап етiлсе, онда олар жобалық құжаттамалардың барлық талаптарын орындай отырып, толық көлемде жүргiзiлуге тиiс.

      4. Әрбiр кеме корпусы сәйкестендiру нөмiрiмен таңбалануға тиiс. Таңбалау көрiнетiн, анық және өшiрiлмейтiн болуға тиiс.

      5. Кеме борттан асып құлап кету қаупiн болғызбайтындай және борттан тыс қалған адамдарды құтқаруды қамтамасыз ететiндей түрде әзiрленуге тиiс.

      6. Негiзгi рульдiк басқару орны айналаны шолуды қамтамасыз етуге тиiс.

      7. Кеме пайдалану жөнiндегi нұсқаулықпен жабдықталуға тиiс, онда өрт туындау және бату қаупiне ерекше назар аударылуы керек.

      8. Жағалау объектілерін жобалау, орналастыру, салу және пайдалану жергілікті атқарушы органмен келісу бойынша жүзеге асырылады.

      Ескерту. Заң 8-2-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

8-3-бап. Сауда мақсатында теңiзде жүзу үшiн пайдаланылатын кемелердi, порттарды, жағалау объектiлері мен су жолдарындағы құрылыстарды пайдалану кезiндегi қауiпсiздiк талаптары

      1. Кемелер, порттар, жағалау объектiлері мен сауда мақсатында теңiзде жүзу процесiмен байланысты теңiздегi құрылыстар қауiптiлiгi жоғары аймақтар болып табылады және сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлері мен Қазақстан Республикасы Үкiметi актiлерiнiң талаптарына сәйкес келуге тиiс.

      2. Кемелердi, порттарды, жағалау объектiлерін және теңiздегi құрылыстарды пайдалануды жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлғалар сауда мақсатында теңiзде жүзу саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлері мен Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң актiлерi талаптарының орындалуын қамтамасыз етуге тиiс.

      3. Сауда мақсатында теңiзде жүзу үшiн пайдаланылатын кемелердi пайдалану адам өмiрi мен денсаулығына және қоршаған ортаға терiс әсер етпеуге тиiс.

      4. Кеме кітабында мемлекеттік тіркеуге жататын палубалы шағын көлемді кемелер палубалы шағын көлемді кемелерді техникалық қадағалау жөніндегі қағидалардың талаптарына сәйкес келуге тиіс.

      5. Алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      6. Кеме кітабында мемлекеттік тіркеуге жататын кемелерді және олардың тұрағына арналған базаларды (құрылыстарды) пайдалану Шағын көлемді кемелерді және олардың тұрағына арналған базаларды (құрылыстарды) пайдалану қағидасына сәйкес жүзеге асырылады.

      7. Кеме кітабында мемлекеттік тіркеуге жататын өздігінен жүзетін кемелердің кеме жүргізушілері кеме жүргізушілерді даярлау бағдарламасы бойынша оқытудан өтуге және оларда өздігінен жүзетін шағын көлемді кемені басқару құқығына куәлігі өзімен бірге болуға тиіс.

      Шағын көлемдi кеменi басқару құқығына куәлiк берудi, кеме жүргiзушiлердi даярлау бағдарламасын келiсудi және шағын көлемдi кемелердiң кеме жүргiзушiлерiн даярлау жөнiндегi курстарды есепке алуды жергілікті атқарушы органдар Кеме жүргiзушiлерін шағын көлемдi кеменi басқару құқығына аттестаттау қағидаларына сәйкес жүзеге асырады.

      Ұйымдар шағын көлемдi кемелердiң кеме жүргiзушiлерiн даярлау жөнiндегi курстардың ашылуы кезiнде жергілікті атқарушы органға:

      1) оқытушылар құрамының су көлігі саласындағы мамандықтар бойынша жоғары немесе орта техникалық білімі туралы дипломдарының көшірмелерін;

      2) кеме жүргізушілерді шағын көлемді кемені басқару құқығына аттестаттау қағидаларына сәйкес шағын көлемді кемелердің кеме жүргізушілерін даярлаудың үлгі бағдарламасы негізінде әзірленген шағын көлемді кемелердің кеме жүргізушілерін даярлау бойынша оқу бағдарламасын;

      3) оқу процесін ұйымдастыру үшін меншік құқығында немесе жалға алынған үй-жайдың болуын растайтын құжаттың көшірмесін қоса бере отырып, шағын көлемді кемелердің кеме жүргізушілерін даярлау жөніндегі қызметті жүзеге асыруды бастағаны туралы хабарлама жібереді.

      Шағын көлемді кемелердің кеме жүргізушілерін даярлау жөніндегі қызметті жүзеге асырудың басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарлама "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен беріледі.

      Шағын көлемді кемелердің кеме жүргізушілерін даярлау жөніндегі курстарды ашқан ұйымдар жергілікті атқарушы органға шағын көлемді кемелердің кеме жүргізушілерін даярлау бағдарламасы бойынша оқудан табысты өткен адамдардың тізімдерін жіберуге міндетті. Оқудан өткен адамдар туралы ақпаратты беру тәртібі кеме жүргізушілерді шағын көлемді кемені басқару құқығына аттестаттау қағидаларында айқындалады.

      Ескерту. 8-3-бап жаңа редакцияда - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен, өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.07.10 № 36-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.05.2014 № 203-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 05.05.2017 № 59-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-4-бап. Кемелер жүрісін басқаруды ұйымдастыру

      1. Навигациялық орталықтың кемелерге қызмет көрсетуі мынадай кезектілікпен жүргізіледі:

      1) авариялық кемелер, көмек көрсету үшін жүзіп келе жатқан кемелер және бортында сырқаты ауыр адамдар бар кемелер;

      2) кесте бойынша жүзіп келе жатқан паромдар мен жолаушылар кемелері;

      3) тез бүлінетін жүктері бар кемелер;

      4) сүйретіп келе жатқан объектілері бар сүйреткіш кемелер;

      5) қауіпті жүктері бар кемелер;

      6) желілік кемелер;

      7) өтінімдер келіп түскен уақытқа сәйкес өзге де кемелер.

      2. Кемелерді радиолокациялық алып өтуді навигациялық орталық кеменің өтінімі бойынша кез келген көрінетіндей жағдайда жүзеге асырады.

      3. Радиолокациялық алып өту тәртібі радиолокациялық алып өту басталғанға дейін теңіз портының капитанымен келісіледі.

      4. Кемелер жүрісін басқару жүйесінің әрекет ету аймақтарындағы кемелер жүрісі (аймаққа кіру, зәкірге қою, зәкірден алу, айлақтың кіреберісіне келу және арқандап байлау және одан кету, қайта арқандап байлау және тағы басқалар) теңіз порты капитанының рұқсатымен жүзеге асырылады.

      5. Кемелер жүрісін басқару жүйесінің әрекет ету аймағына келгенге дейін теңізден жүзіп келе жатқан кемелер осы аймақтағы жүрісті реттейтін навигациялық орталықпен ультрақысқа толқындарда радиобайланыс орнатады.

      6. Навигациялық орталықпен радиобайланыс орнату кезінде кеме:

      1) кеменің типін, атауын және мемлекеттік тиесілігін (туын);

      2) аймаққа келу уақытын;

      3) маневр жасау режиміндегі жылдамдығын;

      4) межеленген портын;

      5) өлшем куәлігі бойынша жалпы сыйымдылығы мен негізгі мөлшерлерін;

      6) нақты шөгуін;

      7) жүктің түрі мен санын;

      8) кеменің радиолокациялық стансасының жай-күйі туралы мәліметтерді;

      9) жүзу және маневр жасау қауіпсіздігіне әсер ететін бар шектеулер туралы ақпаратты хабарлайды.

      7. Кемелер жүзіп келе жатқанда, егер басқа арна көрсетілмесе, өздері аймағында болатын навигациялық орталықтың жұмыс арнасында тұрақты радиовахтаны (кезекшілікті) атқарады.

      8. Навигациялық орталықтың кемелермен радиоалмасуы, сондай-ақ ағымдағы радиолокациялық ақпарат құжатталады. Жазбалар үш тәулік бойы сақталады. Егер авариялық ахуалдар немесе авариялық жағдайлар орын алса, жазбалар тергеп-тексеру аяқталғанға дейін сақталады.

      9. Навигациялық орталықтың көрсететін қызметтерін пайдалану Қазақстан Республикасының мемлекеттік мүлік туралы заңнамасына сәйкес уәкілетті орган бекітетін тарифтер (бағалар) бойынша ақылы негізде жүзеге асырылады.

      Ескерту. 1-1-тарау 8-4-баппен толықтырылды - ҚР 13.01.2015 № 276-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-5-бап. Жүзуге тыйым салынған аудандар жəне жүзуге уақытша қауіпті аудандар

      1. Оқу-жаттығулар өткізуді, Қазақстан Республикасының мемлекеттік мүдделерін қорғауды жəне қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету мақсатында, сондай-ақ терроризмге қарсы операцияны жəне күзету іс-шараларын жүргізу кезінде ішкі жəне аумақтық суларда жүзу, зəкірге қою, теңіз сүтқоректілерін ұстау, су биологиялық ресурстарын ұстаудың (аулаудың) су түбіндегі құралдарымен балық аулауды, суасты жарылыстарын жүзеге асыру, бос қойылған зəкір шынжырымен жүзу, ұшу аппараттарының ұшып өтуі, қалықтап тұруы жəне қонуы (су бетіне қонуы) жəне басқа да қызмет үшін шектелген жүзуге тыйым салынған аудандар жəне жүзуге уақытша қауіпті аудандар белгіленуі мүмкін.

      2. Жүзуге тыйым салынған аудандарда бүкіл кеме мен жүзу құралының жүзуіне тыйым салынады. Жүзуге тыйым салынған аудандарды белгілеу жəне оларды жүзу үшін ашу туралы шешімді мүдделі мемлекеттік органдардың жəне ұйымдардың ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі қабылдайды.

      Терроризмге қарсы операцияны жүргізу кезінде жүзуге тыйым салынған аудандарды белгілеу жəне оларды жүзу үшін ашу туралы шешімді – республикалық жедел штабтың басшысы, ал күзету іс-шараларын жүргізу кезінде Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің бастығы қабылдайды.

      3. Жүзуге уақытша қауіпті аудандар белгілі бір мерзімге белгіленеді. Жүзуге уақытша қауіпті аудандарды белгілеу туралы шешімді Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі қабылдайды. Көрсетілген шешім мүдделі мемлекеттік органдарды бұл туралы хабардар еткен кезден бастап күнтізбелік он күн өткен соң күшіне енеді.

      Ескерту. 1-1-тарау 8-5-баппен толықтырылды - ҚР 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-6-бап. Шағын көлемді кемелерді қарап-тексеру

      1. Шағын көлемді кемелерді қарап-тексеруді уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің лауазымды адамдары шағын көлемді кеменің (оның мемлекеттік тіркелген орнына қарамастан) және кеме жүргізушінің Қазақстан Республикасының сауда мақсатында теңізде жүзу туралы заңнамасының талаптарына сәйкес келуін анықтау мақсатында жүргізеді. Шағын көлемді кемелерді қарап-тексеру шағын көлемді кеменің кеме жүргізушісінің қатысуымен тұрақта тұрған, сол сияқты жүзіп келе жатқан кезде де жүргізілуі мүмкін.

      Шағын көлемді кемелерді қарап-тексеру кеме пайдаланылатын аудан мұздан тазартылғаннан кейін жүргізіледі.

      Шағын көлемді кемелерді бақылау мақсатында қарап-тексеру кемені пайдалану кезеңінде екі айда бір реттен жиілетпей немесе көлік оқиғасы болған кезде, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылық жасалған жағдайда жүргізіледі.

      2. Шағын көлемді кемелердi қарап-тексеру кезiнде:

      1) кеме билеті;

      2) өздігінен жүзетін шағын көлемді кемені басқару құқығына куәлік;

      3) техникалық куәландырудан өткендігі;

      4) шағын көлемді кемеде жолаушылар сыйымдылығы мен жүк көтеру нормаларының, жүзу ауданы мен шарттары бойынша шектеулердің, жолаушылар мен жүктердiң дұрыс орналастырылуының сақталуы;

      5) құтқару, өртке қарсы және су төгу құралдарының болуы;

      6) борттарда тіркеу нөмірінің болуы;

      7) орналасқан орнына қарамастан, кеме корпусын тесіп өткен ойықтардың болмауы, кеменің гермобөліктерінің және (немесе) әуе жәшіктерінің болмауы немесе тұмшалануының бұзылуы;

      8) руль құрылғысының конструкцияда көзделген бекіту бөлшектерінің болуы немесе оның құрамдас бөліктерінің зақымдалуы, оның жұмыс істеу сенімділігінің қамтамасыз етілмеуі;

      9) отын ағуының, дірілдің, қозғалтқышты қашықтықтан басқару жүйесінің зақымдалуының болмауы, бәсеңдеткіштің болуы және жарамдылығы, реверс-редуктордың сенімді қосылуының (ажыратылуының) қамтамасыз етілуі, реверс қосылып тұрған кезде қозғалтқыштың (мотордың) іске қосылуын бұғаттауыштың жарамдылығы;

      10) кеменің жиынтықтамасы мен жабдығының кеме типіне сәйкестігі;

      11) айырым оттарының болуы, жарамдылығы және сәйкестігі;

      12) кеменің белгіленген сыныбына сәйкес келетін бассейндерде (аудандарда) кеменің пайдаланылуы;

      13) руль, сигнал, зәкір және арқандап байлау құрылғысының болуы және жарамдылығы;

      14) орнатылған қозғалтқыштың ең жоғары қуатының сәйкестігі тексеруге жатады.

      Шағын көлемді кемені қарап-тексеру нәтижелерi бойынша уәкілетті органның аумақтық бөлiмшесінiң лауазымды адамы шағын көлемді кеменiң атауын (нөмірін) және тіркеу нөмiрiн, кеме иесiн (кеме жүргізушіні), қарап-тексеру күнін көрсете отырып, шағын көлемді кемені қарап-тексеру актісін жасайды. Қазақстан Республикасының сауда мақсатында теңізде жүзу туралы заңнамасын бұзушылықтар анықталған жағдайда, уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің лауазымды адамы анықталған бұзушылықтардың тiзбесiн және оларды жою мерзiмдерiн көрсете отырып нұсқама шығарады. Кеме құжаттары болмаған кезде және жүзу қауіпсіздігіне, адамдардың өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, жүктердің сақталуына қатер төндіретін жағдайларда, уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің лауазымды адамы осы баптың 3-тармағында көзделген жедел ден қою шараларын қабылдайды.

      Жедел ден қою шарасы қолданылған кезде қадағалау актісі ресімделеді.

      Аумақтық бөлімшенің шағын көлемді кемені қарап-тексеруді жүргізген лауазымды адамдары шағын көлемді кемені қарап-тексеру актісіндегі, нұсқамадағы және қадағалау актісіндегі жазбалардың дұрыстығына жауапты болады.

      Шағын көлемді кемені қарап-тексеру актісі және нұсқама уәкілетті орган бекітетін нысандар бойынша екі данада жасалады және оларға уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінің лауазымды адамы және кеме жүргізуші қол қояды. Кеме жүргізуші шағын көлемді кемені қарап-тексеру актісіне немесе нұсқамаға қол қоюдан бас тартқан жағдайда, мәлімделген бас тарту уәждері көрсетіле отырып жазба жасалады.

      Шағын көлемді кемені қарап-тексеру актісінің және нұсқаманың бірінші данасы – кеме иесінде, екіншісі уәкілетті органның аумақтық бөлімшесінде сақталады.

      3. Жүзу қауіпсіздігіне, адамдардың өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, жүктердің сақталуына төнген қатер болған кезде шағын көлемді кемелердің қозғалысын (оларды пайдалануды) тоқтата тұру және оған тыйым салу осы бапта көзделген жедел ден қою шараларына жатады.

      4. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген, осы бапқа сәйкес мемлекеттік бақылау нысанасы болып табылатын талаптарды бұзу жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылады.

      5. Уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды бұзушылықтар анықталған кезде шағын көлемді кемені қарап-тексеруді жүзеге асыру барысында және (немесе) оның нәтижелері бойынша қадағалау актісін ресімдейді.

      Қадағалау актісі Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 153-бабына сәйкес ресімделіп, бақылау және қадағалау субъектісіне табыс етіледі.

      6. Қадағалау актісі қолма-қол табыс етілген кезде оны қабылдаудан бас тартылған жағдайда, оған тиісті жазба жасалады және қадағалау актісін қабылдаудан бас тарту фактісін тіркейтін бейнежазу жүзеге асырылады.

      Қадағалау актісі бақылау және қадағалау субъектісінің заңды мекенжайы, тұрған жері немесе нақты мекенжайы бойынша оның табыс етілгені туралы хабарламасы бар тапсырысты хатпен жіберіледі.

      7. Қадағалау актісін алудан бас тарту оны орындамауға негіз болып табылмайды.

      8. Шағын көлемді кемені қарап-тексеруді жүзеге асыру барысында және (немесе) оның нәтижелері бойынша анықталған, жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды бұзушылықтар шағын көлемді кемені қарап-тексеру актісінде, сондай-ақ бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада көрсетіледі.

      9. Бақылау және қадағалау субъектісі бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада көрсетілген мерзімдерде жедел ден қою шарасын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды анықталған бұзушылықтарды жоюға міндетті.

      10. Шағын көлемді кемені қарап-тексеру нәтижелері бойынша талаптарды анықталған бұзушылықтарды жою мерзімдері өткеннен кейін жедел ден қою шарасын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды анықталған бұзушылықтарды жоюды бақылау бойынша шағын көлемді кемені жоспардан тыс қарап-тексеру жүргізіледі.

      Уәкілетті органның аумақтық бөлімшесі Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 144-бабы 5-тармағының 2-1) тармақшасына сәйкес шағын көлемді кемені жоспардан тыс қарап-тексеру нәтижелері туралы актінің негізінде жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды анықталған бұзушылықтардың жойылғанын растаған жағдайда қадағалау актісінің қолданылуы тоқтатылады.

      11. Жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды анықталған бұзушылықтар жойылмаған жағдайда, шағын көлемді кемені жоспардан тыс қарап-тексеру нәтижелері бойынша бұзушылықтарға жол берген адамдарды Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жауаптылыққа тарту жөнінде шаралар қабылданады.

      12. Анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқамада көзделген мерзімдер өткенге дейін бақылау және қадағалау субъектісі бұзушылықтардың жойылу фактісін дәлелдейтін материалдарды (қажет болған кезде) қоса бере отырып, талаптарды анықталған бұзушылықтардың жойылғаны туралы ақпаратты ұсынуға міндетті.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген ақпарат ұсынылған жағдайда, осы баптың 10-тармағының екінші бөлігіне сәйкес шағын көлемді кемені жоспардан тыс қарап-тексеру жүргізіледі.

      13. Бақылау және қадағалау субъектісі жедел ден қою шараларын қолдануға алып келген шағын көлемді кемені қарап-тексеру нәтижелерімен келіспеген жағдайда, қадағалау актісін жарамсыз деп тану және оның күшін жою туралы шағым бере алады.

      Шағым Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 29-тарауында көзделген тәртіппен жоғары тұрған лауазымды адамға, мемлекеттік органға не Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сотқа беріледі.

      Шағым беру қадағалау актісінің орындалуын тоқтата тұрмайды.

      14. Қадағалау актісін жарамсыз деп тану және оның күшін жою үшін мыналар негіз болып табылады:

      1) жедел ден қою шараларын қолдануға негіздің болмауы;

      2) осы шараға сай келмейтін негіз бойынша жедел ден қою шарасын қолдану;

      3) уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің өздерінің құзыретіне кірмейтін мәселелер бойынша жедел ден қою шараларын қолдануы.

      15. Жедел ден қою шараларын қолдану туралы ақпарат өз құзыреті шегінде мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік органға Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындаған тәртіппен жіберіледі.

      Ескерту. 1-1-тарау 8-6-баппен толықтырылды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-тарау. КЕМЕ

9-бап. Кемеге меншiк құқығы

      1. Кемелер:

      1) мемлекеттiң;

      2) Қазақстан Республикасының азаматтары мен мемлекеттiк емес заңды тұлғаларының;

      3) егер Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, шет мемлекеттердiң, шетелдiктердің, азаматтығы жоқ адамдардың, шетелдiк заңды тұлғалардың меншiгінде болуы мүмкiн.

      2. Кеменiң меншiк иесi кемеге қатысты өз қалауы бойынша кез келген әрекет iстеуге, соның iшiнде кеменi басқа тұлғалардың меншiгiне берiп, иелiктен айырылуға, меншiк иесi болып қала отырып, оларға кеменi иелену, пайдалану және оған билiк ету құқығын беруге, кеме ипотекасын белгiлеуге және оған басқа да әдiстермен ауыртпалық салуға, өзге де түрде билiк етуге құқылы.

10-бап. Кеме атауы. Кеменi дараландыру тәртiбi

      1. Теңіз кемелерінің мемлекеттік кеме тізілімінде немесе Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінде мемлекеттік тіркелуге жататын кеменің өз атауы болуға тиіс.

      Меншік иесі кеменің атауын береді және өзгертеді.

      Кемелерге бірдей атаулар беруге жол берілмейді.

      2. Кеме атауының өзгертiлгенi туралы меншiк иесi кеменiң тiркелген кепiлдерiн кепiлге ұстаушыларға дереу хабарлайды.

      3. Спутниктік байланыстың кеме станциясының шақыру сигналын және сәйкестендiру нөмірін беру тәртібін байланыс саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      Ескерту. 10-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.10.22 № 601 (өзгеріс 2005.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Кеменiң ұлттығы. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтерiп жүзу құқығы

      1. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтерiп жүзу құқығын пайдаланушы кеме Қазақстан Республикасының ұлттығында болады.

      2. Қазақстан Республикасының ұлттығын иеленушi кеме Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтерiп жүзуге мiндеттi.

      3. Кеме осы Заңның 16-бабының 1-тармағында аталған Қазақстан Республикасының кемелерi тiзiлiмдерiнiң бiрiнде мемлекеттік тiркелген кезден бастап, Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтерiп жүзу құқығына ие болады.

      3-1. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтерiп жүзу құқығы:

      1) мемлекеттiң;

      2) азаматтардың және Қазақстан Республикасы заңнамасында белгiленген тәртiппен тiркелген мемлекеттiк емес заңды тұлғалардың меншiгiндегi кемелерге;

      3) өнім бөлу туралы келісімге сәйкес Каспий теңізінде қызметін жүзеге асыратын шетелдік заңды тұлғалардың меншігіндегі кемелерге (мердігерлік компаниялар, оператор, агенттер) беріледі, бұл ретте осындай кемелерге Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтерiп жүзу құқығын берудің ерекшеліктері Кемелерді және оларға құқықтарды мемлекеттік тіркеу қағидасымен айқындалады.

      4. Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде меншiкке сатып алынған кеме Қазақстан Республикасының консулдық қызметi Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туын көтеріп жүзу құқығын куәландыратын және кеме Теңiз кемелерінің мемлекеттік кеме тiзiлiмiнде, Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінде немесе кеме кiтабында мемлекеттік тіркелгенге дейiн, бірақ бір жылдан аспайтын уақыт жарамды болатын уақытша куәлiк берген кезден бастап осындай құқықты пайдаланады.

      5. Кемелерді және оларға құқықтарды мемлекеттік тіркеу қағидасында көзделген тәртіппен уәкiлеттi органның шешiмi негiзiнде Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк Туын көтерiп жүзу құқығы бербоут-чартер бойынша:

      1) қазақстандық жалға кеме алушыға;

      2) өнім бөлу туралы келісімге сәйкес Қазақстан Республикасында белгіленген тәртіппен тіркелген филиалдары арқылы Каспий теңізінде қызметін жүзеге асыратын шетелдік заңды тұлғаларға (мердігерлік компанияларға, операторға, агенттерге, қосымша мердігерлерге) пайдалануға берілген, шет мемлекеттiң кемелер тiзiлiмiнде тiркелген кемеге уақытша берілуі мүмкін.

      6. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтерiп жүзу құқығын пайдаланбайтын кемеде осы тудың көтерiлгенi үшiн кiнәлi адамдар Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген жауаптылықты мойнына алады.

      Ескерту. 11-бапқа өзгерістер енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.10.22. № 601 (өзгеріс 2005 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі), 2005.06.02. № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

12-бап. Кемені шет мемлекеттің туын көтеріп жүруге уақытша ауыстыру

      Теңiз кемелерінің мемлекеттік кеме тiзiлiмiнде, Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінде немесе кеме кiтабында тiркелген кеме бербоут-чартер бойынша шетелдiк кемені жалдаушының иеленуiне немесе пайдалануына берiлген кезде, мұндай кеме уәкiлеттi органның шешiмi негiзiнде, кейіннен әрбір екі жыл сайын ұзарту құқығымен екi жылдан аспайтын мерзімге, бірақ бербоут-чартердiң қолданылу мерзiмiнен аспайтын мерзiмге тиiстi тiзiлiмге тiркеліп және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туын көтеріп жүзу құқығы тоқтатыла тұрып, шет мемлекеттің туын көтеріп жүзуге уақытша ауыстырылуы мүмкін.

      Ескерту. 12-бап жаңа редакцияда - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

13-бап. Кеменi сенiмгерлiк басқаруға беру

      1. Егер шартта өзгеше көзделмесе, кеменiң меншiк иесi меншiк иесiнiң мүдделерiне сыйақы алу үшiн кеменi басқаруды сенiмгерлiк басқару шарты бойынша жүзеге асыру үшiн сенiмгер басқарушыға беруге құқылы.

      Шаруашылық жүргiзудегi немесе оралымды басқарудағы кеменi меншiк иесiнің немесе уәкiлеттi органның келiсiмiнсiз сенiмгер басқаруға беруге болмайды.

      Кеменiң сенiмгерлiк басқаруға берiлуi оған меншiк құқығымен сенiмгерлiк басқарушыға ауысуына әкеп соқпайды.

      2. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      3. Алып тасталды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      4. Кеменi сенiмгерлiк басқару шарты Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарында көзделген талаптарға сәйкес келуге тиiс.

      Ескерту. 13-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.10.22. № 601 (01.01.2005 бастап қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Кеме құжаттары

      1. Кеменің уәкілетті орган тізбесін, жүргізу тәртібін және оларға қойылатын талаптарды айқындайтын кеме құжаттары болуға тиіс.

      Көшірмесін осы құжатты берген орган растауы немесе нотариус куәландыруы тиіс кемеге меншік құқығы туралы куәлікті қоспағанда, кеме құжаттарының түпнұсқалары кемеде болуға тиіс.

      2. Шетелде жүзуге шығатын кемелердiң, Қазақстан Республикасының суларында жүзуге арналған тиiстi қағидада көзделген құжаттардан басқа, Қазақстан Республикасының заңнамасында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгiленген құжаттары болуға тиiс.

      3. Шет мемлекеттердiң Қазақстан Республикасының аумақтық суларына кiретiн кемелерiнде Қазақстан Республикасының заңнамасында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгiленген құжаттар болуға тиiс.

      Ескерту. 14-бап жаңа редакцияда - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

15-бап. Кемелерді техникалық байқау, куәландыру және оларды сыныптау

      1. Кеме теңiзде жүзу қауiпсiздiгi талаптарын қанағаттандыратыны анықталғаннан кейiн ғана жүзуге жiберiлуi мүмкiн.

      2. Кемелерді техникалық байқауды, куәландыруды және оларды сыныптауды Кеме қатынасының тіркелімі немесе шетелдік сыныптау қоғамдары жүзеге асырады.

      Бұл ретте кемелерді куәландыру жөніндегі өкілеттіктер және оларды шетелдік сыныптау қоғамдарының беру шарттары уәкілетті орган мен шетелдік сыныптау қоғамдары арасындағы келісімдерде айқындалады.

      Кемеге сынып беру Кеме қатынасының тіркелімі немесе шетелдік сыныптау қоғамы беретін сыныптау куәлігімен куәландырылады.

      Қазақстан Республикасының өзге мемлекеттік органдары мен заңды тұлғаларының кемелерге және кеменің жекелеген элементтеріне техникалық байқауды жүзеге асыруына тыйым салынады.

      3. Кеме құжаттары болмаған кезде немесе шетел туын көтерiп жүзiп жүрген кеме Қазақстан Республикасының теңiз портына келген кезде, тиiстi құжаттарының болуына қарамастан, теңiзде қауiпсiз жүзудiң техникалық регламенттерде белгiленген талаптарын қанағаттандырмаса, уәкiлеттi орган мұндай кеменi Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк Туын көтерiп жүзушi кемелермен бiрдей негiзде куәландырудан өткiзуге құқылы.

      Ескерту. 15-бап жаңа редакцияда - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-тарау. КЕМЕЛЕРДI ЖӘНЕ ОЛАРҒА ҚҰҚЫҚТАРДЫ
МЕМЛЕКЕТТIК ТIРКЕУ

16-бап. Қазақстан Республикасының кеме тiзiлiмдерi

      1. Кеме Қазақстан Республикасы кеме тiзiлiмдерiнiң (бұдан әрi - кеме тiзiлiмдерi) бiрiнде:

      1) Теңiз кемелерінің мемлекеттiк кеме тiзiлiмiнде;

      2) кеме кiтабында;

      3) бербоут-чартер тiзiлiмiнде;

      4) Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінде мемлекеттік тіркелуге жатады.

      2. Кемеге меншiк құқығы және өзге де заттық құқықтар (оған ауыртпалықтар) Теңіз кемелерінің мемлекеттік кеме тізілімінде немесе кеме кітабында мiндеттi мемлекеттік тiркелуге жатады.

      Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінде тіркелген кемеге меншiк құқығы және өзге де заттық құқықтар (бербоут-чартер бойынша жалдап алынған кемеге осы құқықтарды қоспағанда), осы құқықтарды шектеулер (ауыртпалықтар), олардың туындауы, ауысуы және тоқтатылуы Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінде тіркелуге жатады.

      Меншік құқығына және өзге де заттық құқықтарға қатысты шектеу (ауыртпалықтар) белгіленген кемені Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінде тіркеу және аталған тізілімнен осындай кемені шығару, оның пайдасына тиісті шектеу (ауыртпалық) белгіленген тұлғаның жазбаша нысандағы келісімімен жүзеге асырылады.

      3. Мемлекеттiк тiркелуге тиiс, жасалып жатқан кеме жылжымайтын мүлiкке теңестiрiледi.

      Жасалып жатқан кемеге меншiк құқығы киль салынған немесе сарапшының қорытындысымен расталған тең бағалы құрылыс жұмыстары жағдайында жасалып жатқан кемелер тiзілiмiнде тiркелуi мүмкiн. Жасалып жатқан кемеге меншiк құқығын мемлекеттік тiркеген кезде тиiстi куәлiк берiледi.

      3-1. Алып тасталды – ҚР 26.01.2021 № 412-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңымен.

      4. Теңiз кемелерінің мемлекеттік кеме тiзiлiмiнде теңіз, жолаушылар, жүк-жолаушылар, мұнай құйылатын, сүйреткіш кемелер, қалқымалы бұрғылау құрылғылары, құрғақ жүк кемелері, қалқымалы крандар және техникалық флот кемелерi (жер снарядтары және басқалар), сондай-ақ шағын көлемді кемелер болып табылмайтын кемелер тiркеледi.

      5. Кеме кiтаптарында шағын көлемді кемелер тiркеледi.

      Массасы қоса алғанда екі жүз килограмға дейінгі және қозғалтқыштарының (орнатылған жағдайда) қуаты қоса алғанда сегіз киловатқа дейінгі шағын көлемді кемелер, сондай-ақ ұзындығы тоғыз метрден аспайтын, қозғалтқыштары жоқ және демалуға арналған орындармен жабдықталмаған спорттық желкенді кемелер мемлекеттік тіркелуге жатпайды.

      5-тармақтың үшінші абзацы 01.01.2018 дейін қолданыста болды - ҚР 05.05.2017 № 59-VI Заңымен (мәтін алып тасталды).

      6. Теңiз кемелерінің мемлекеттiк кеме тiзiлiмiнде және кеме кiтаптарында гидроұшақтар, сондай-ақ шлюпкалар мен кеменiң керек-жарақтары болып табылатын өзге де қалқымалы құралдар тiркелмейдi.

      7. Бербоут-чартер тiзiлiмiнде Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтерiп жүзуге уақытша құқық берiлген кемелер Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк Туын көтерiп жүзуге уақытша құқықтың қолданылу мерзімін әрбiр екi жыл сайын одан әрi ұзарта отырып, екi жыл мерзiмге, бірақ бербоут-чартердiң қолданылу мерзiмiнен аспайтын мерзімге тiркеледi.

      Кемелердің тіркелу мерзімін ұзарту Кемелерді және оларға құқықтарды мемлекеттік тіркеу қағидасында белгіленген, оңайлатылған тәртіппен жүзеге асырылады.

      8. Теңiз кемелерiн мемлекеттiк тiркеу, қайта тiркеу және мемлекеттік тiркеудi куәландыратын құжаттың телнұсқасын беру үшiн Қазақстан Республикасының салық заңдарында белгiленген тәртiппен және мөлшерде алым алынады.

      9. Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінде жүктерді, жолаушыларды және олардың багаждарын халықаралық тасымалдаулар, сүйретіп жүзу үшін пайдаланылатын кемелер, оның ішінде бербоут-чартер бойынша пайдалануға берілген кемелер тіркеледі.

      Егер кемелер шет мемлекеттердің кемелер тізілімдерінде тіркелген болса және Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінде тіркеу туралы өтініш берілген күні олардың жасалғанына жиырма жылдан асса, олар Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінде тіркелуге жатпайды.

      Ескерту. 16-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.10.22 № 601 (2005.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2005.06.02 № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2007.07.26 № 311, 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.03.25 № 421-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.05.2017 № 59-VI (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 26.01.2021 № 412-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

17-бап. Кеме тiзіліміне енгiзiлетiн мәлiметтердiң өзгертiлуi

      Кемелер тiзiлiмiне енгiзiлуге тиiстi мәлiметтердiң кез келген өзгерiсi туралы кеменің меншiк иесi немесе оны бербоут-чартер бойынша кеменi жалдаушы кеме тiркелген порттың теңiз әкiмшiлiгiне екi апта iшiнде хабарлауға мiндеттi.

18-бап. Мемлекеттiк органдар пайдаланатын кемелердi мемлекеттiк тiркеу

      Әскери корабльдердi, әскери-қосалқы кемелер мен шекара корабльдерiн қоспағанда, Қазақстан Республикасының меншiгiндегi және мемлекеттiк органдар өздерiне жүктелген функцияларды атқару үшiн пайдаланатын кемелердi мемлекеттiк тiркеу мемлекеттiк кеме тiзiлiмiнде немесе кеме кiтабында Кемелердi және оларға құқықтарды мемлекеттiк тiркеу қағидасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.10.22. № 601 (өзгеріс 2005 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі), 2005.06.02. № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-1-бап. Кемелердi қайта тiркеу

      Егер кеме оқиғаның немесе кез келген басқа себептiң салдарынан Теңіз кемелерінің мемлекеттік кеме тiзілімiне немесе кеме кiтабына бұрын енгізiлген мәлiметтерге сәйкес келмей қалған жағдайда, куәландырылғаннан және жүзуге жарамдылығы туралы куәлiкті алғаннан кейін Кемелерді және оларға құқықтарды мемлекеттік тіркеу қағидасында белгіленген тәртіппен кеменi мемлекеттік қайта тiркеу жүзеге асырылады.

      Қазақстан Республикасының меншiгіндегі және мемлекеттік органдар өздерiне жүктелген функцияларды орындау үшін пайдаланатын кеменi коммерциялық мақсатта пайдалану да кемені қайта тіркеу үшін негіз болып табылады.

      Ескерту. 18-1-баппен толықтырылды - ҚР 2005.06.02 № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, өзгерту енгізілді - 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

18-2-бап. Кеменi Теңiз кемелерінің мемлекеттік кеме тізiлiмiнен немесе кеме кiтабынан шығару

      Теңіз кемелерінің мемлекеттік кеме тiзiлiмiнен немесе кеме кiтабынан:

      1) опат болған немесе хабарсыз жоғалып кеткен;

      2) конструкциялық жағынан күйреген;

      3) қайта жасау немесе кез келген басқа да өзгерiстер салдарынан кеме сапасын жоғалтқан;

      4) осы Заңның 11-бабының 3-1-тармағында көзделген талаптарға сәйкес келмей қалған кеме шығарылуға жатады.

      Ескерту. 18-2-баппен толықтырылды - Қазақстан Республикасының 2005.06.02. № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

18-3-бап. Кемені бербоут-чартер тізілімінен шығару

      Бербоут-чартер тізілімінен:

      1) опат болған немесе хабарсыз жоғалып кеткен;

      2) конструкциялық жағынан күйреген;

      3) қайта жасау немесе кез келген басқа да өзгерiстер нәтижесінде кеме сапасын жоғалтқан;

      4) осы Заңның 11-бабының 5-тармағында көзделген талаптарға сәйкес келмей қалған;

      5) Кемелердi және оларға құқықтарды мемлекеттiк тiркеу қағидаларына сәйкес, оған қатысты уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туын көтеріп жүзу құқығын уақытша беру туралы шешімнің күшін жойған кеме шығарылуға жатады.

      Ескерту. 3-тарау 18-3-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

18-4-бап. Кемені Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінен шығару

      Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінен:

      1) опат болған немесе хабарсыз жоғалып кеткен;

      2) конструкциялық жағынан күйреген;

      3) қайта жасау немесе кез келген басқа да өзгерiстер нәтижесінде кеме сапасын жоғалтқан;

      4) осы Заңның 11-бабының 3-1-тармағында көзделген талаптарға сәйкес келмей қалған;

      5) оған қатысты уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтеріп жүзу құқығын уақытша беру туралы шешімнің күшін жойған;

      6) оған қатысты Қазақстан Республикасының аумақтық сулары шегінде сол кемеде қызметін жүзеге асыру фактісі анықталған кеме шығарылуға жатады.

      Ескерту. 3-тарау 18-4-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

18-5-бап. Хабарсыз жоғалып кеткен кеме

      Егер қалыпты жағдайларда кеме туралы соңғы хабарлама келіп түскен жерден бастап межеленген портқа барғанға дейін қажетті мерзімнен екі есе асатын мерзім ішінде кемеден ешқандай хабар келіп түспесе, кеме хабарсыз жоғалып кеткен болып саналады. Кемені хабарсыз жоғалып кеткен деп тану үшін қажетті мерзім кеме туралы соңғы хабар алынған күннен бастап бір айдан кем болмауға тиіс, әскери іс-қимыл жағдайларында алты айдан кем болмауға тиіс.

      Ескерту. 3-тарау 18-5-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

19-бап. Кеменi және оған құқықтарды мемлекеттiк тiркеуден бас тарту

      Кеменi және оған құқықтарды мемлекеттiк тiркеуден:

      1) мемлекеттiк тiркеу туралы өтiнiштi тиiстi емес тұлға жасаған;

      1-1) сот шешімі бойынша тәркіленген және (немесе) өндіріп алынған кемені қоспағанда, жаппай қырып-жою қаруын таратуды қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне және (немесе) терроризмді және экстремизмді қаржыландырумен байланысты ұйымдар мен тұлғалардың тізбесіне Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес енгізілген тұлға мемлекеттiк тiркеу туралы өтiнiшпен жүгінген;

      2) Кемелердi және оларға құқықтарды мемлекеттiк тiркеу қағидасында көзделген талаптар сақталмаған;

      3) мемлекеттiк тiркеу үшiн ұсынылған құжаттар Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген талаптарға сай келмеген жағдайларда бас тартылады.

      Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.04.27 № 15-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.05.2020 № 325-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Кеменi мемлекеттiк тiркеу портының өзгертiлуi

      Кеменi мемлекеттiк тiркеу порты кеменiң меншiк иесiнің өтiнiшi бойынша өзгертiлуi мүмкiн. Кеменi мемлекеттiк тiркеу портының өзгертiлуiн мемлекеттiк тiркеу Кемелердi және оларға құқықтарды мемлекеттiк тiркеу қағидасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 20-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2004.10.22 № 601 (өзгеріс 2005.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-бап. Кемелердi мемлекеттiк тiркеу ережелерiн бұзғандық үшiн жауаптылық

      Кеменi мiндеттi мемлекеттiк тiркеуден жалтарған тұлға, сондай-ақ кеменi кеме тiзiлiмдерiнiң бiрiнде белгіленген тәртiптi бұза отырып тiркеген немесе кеме тiзiлiмдерiне енгiзiлген мәлiметтердiң өзгергенi туралы хабарлау мiндетiн бұзған тұлға Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген жауаптылықты мойнына алады.

4-тарау. КЕМЕ ЭКИПАЖЫ

22-бап. Кеме экипажының құрамы

      1. Кеме экипажының құрамына кеме капитаны, кеменiң командалық құрамының басқа да адамдары мен кеме командасы кiредi.

      2. Кеменiң командалық құрамына кеме капитанының көмекшiлерi, механиктер, электр механиктерi, радиомамандар мен дәрiгерлер енедi. Уәкiлеттi орган басқа мамандарды да кеменiң командалық құрамына енгiзуi мүмкiн.

      3. Кеме командасы кеменiң командалық құрамына жатқызылмайтын адамдардан тұрады.

23-бап. Кеме экипажының ең аз құрамы

      1. Әрбiр кеменiң бортында экипаж болуға, оның құрамы кеменiң жүзу қауiпсiздiгi мен қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету үшiн кеме экипажының ең аз құрамына қойылатын талаптарға сай болуға тиiс.

      2. Кеменiң типi мен арналған мақсатына, сондай-ақ оның жүзу ауданы мен жүрген жерiне қарай экипаждың ең аз құрамын уәкілетті орган белгiлейдi.

      3. Кеменiң жүзу қауiпсiздiгi мен қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ететiн экипаждың ең аз құрамы туралы куәлiктi кеменi мемлекеттiк тiркеу жүзеге асырылған теңiз портының капитаны бередi.

      Ескерту. 23-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

24-бап. Кеме экипажының мүшелерiне қойылатын талаптар

      1. Кәсіби дипломдары, кәсіби дипломдардың растамалары, теңіз көлігі мамандарын даярлау куәліктері, медициналық қорытындылары бар адамдар кеме экипажы мүшелерiнiң лауазымдарын атқаруға жiберiледi.

      Кеме экипажының мүшелері жеңілдік рұқсатының негізінде сол лауазым бойынша тиісті кәсіби дипломы жоқ лауазымды атқаруға алты айдан аспайтын мерзімге жіберіледі.

      2. Кәсіби дипломдарды, кәсіби дипломдардың растамаларын, жеңілдік рұқсаттарын порттың теңіз әкімшілігі береді.

      3. Теңіз көлігі мамандарын даярлау куәліктерін теңіз көлігі мамандарын даярлауды (қайта даярлауды) және олардың біліктігін арттыруды жүзеге асыратын білім беру ұйымдары, теңіз оқу-тренажер орталықтары береді.

      4. Кәсіби дипломдардың растамалары кәсіби дипломдардың қолданылу мерзімі аяқталғаннан кейін күшін жояды.

      Ескерту. 24-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.01.2015 № 276-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

25-бап. Кеме экипажы мүшелерiнiң азаматтығы

      1. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтерiп жүзетін кеме экипажының құрамына Қазақстан Республикасының азаматтарынан басқа, шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар кiруі мүмкiн.

      РҚАО-ның ескертпесі!
      1-тармақтың екінші бөлігінің қолданылуы ҚР 2010.12.28 № 369-IV Заңына сәйкес 01.01.2025 дейін тоқтатыла тұрады.

      Шетелдiктер және азаматтығы жоқ адамдар кеме капитаны, капитанның аға көмекшiсi және аға механик қызметін атқара алмайды.

      2. Шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдар кеме экипажы құрамына кiре алатын жағдайларды Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес уәкілетті орган айқындайды.

      Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2005.06.02. № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

26-бап. Кемедегi еңбек қатынастары

      Кеме экипажының мүшелерімен еңбек шартын жасасу тәртібі, олардың құқықтары мен міндеттері, еңбек және ақы төлеу шарттары, сондай-ақ олармен еңбек шартын тоқтатудың тәртібі мен негіздері Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен және осы Заңмен айқындалады.

      Ескерту. 26-бап жаңа редакцияда - Қазақстан Республикасының 2007.05.15. № 253 Заңымен.

27-бап. Кеме экипажы мүшелерiнiң отанына оралуы

      1. Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде еңбек мiндеттерiн атқарушы кеме экипажы мүшелерiнiң:

      1) еңбек шартының қолданылу мерзiмi бiткен;

      2) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес кеме иесiнiң немесе кеме экипажы мүшесiнiң бастамасымен еңбек шарты бұзылған;

      3) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында көзделген тәртiппен кеме капитаны қызметтiк міндеттерiн атқарудан шеттеткен;

      4) кеме апатқа ұшыраған;

      5) кемеден тыс емдеудi талап ететiн аурумен ауырған;

      6) кеме иесiнiң банкроттық, кеменi сату немесе мемлекеттiң кеменi тiркеудi өзгертуi салдарынан өзiнiң кеме экипажының мүшелерiне қатысты Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы мен еңбек шарттарында көзделген мiндеттерiн орындауы мүмкiн болмаған;

      7) экипаж мүшелерiнiң келiсiмiнсiз кеме соғыс қимылдары аймағына немесе эпидемиологиялық қауiптi аймаққа жiберiлген жағдайда отанына оралуға құқығы бар.

      2. Кеме экипажы мүшесiнiң тiлегi бойынша:

      1) өзi тұратын мемлекетке;

      2) өзi кемеге жұмысқа алынған портқа;

      3) еңбек шартын жасау кезiнде көрсетiлген басқа пунктке қайтып оралуы жүзеге асырылады.

      3. Кеме иесi отанына оралтуды тиiсiнше әрi тез ұйымдастыруға мiндеттi. Отанына оралу әуе көлiгiмен, ал ол болмаған кезде немесе тараптардың келiсiмi бойынша, көлiктiң өзге де түрлерiмен жүзеге асырылады.

      4. Отанына оралу шығындарын кеме иесi көтередi.

      Кеме экипажы мүшелерiнiң отанына оралу шығындары:

      1) оралу орнына дейiнгi жолақы құнын;

      2) экипаж мүшесi кеменi тастап шыққан кезден бастап, экипаж мүшесi отанына оралу орнына жеткен кезге дейiнгi тамағы мен тұрағының құнын;

      3) егер қажет болса, экипаж мүшесi денсаулық жағдайы бойынша отанына оралу орнына баруға жарамды болғанға дейiнгi экипаж мүшесiнiң емделу құнын;

      4) отанына оралу орнына дейiн отыз килограмм багаж алып жүруді;

      5) экипаж мүшесi кеменi тастап шыққан кезден бастап, кеме экипажының мүшесi отанына оралу орнына жеткен кезге дейiнгi еңбек шарты бойынша төлемдi қамтиды.

      5. Экипаж мүшесiнiң отанына оралуын туғызған себептер оның еңбек мiндеттерiн орындау кезiндегi өз кiнәсiнен туындаған жағдайда не кеме экипажы мүшесiнiң бастамасы бойынша еңбек шарты бұзылған жағдайда оның отанына оралуына жұмсалған шығындарды кеме иесiнiң өтеткiзiп алуға құқығы бар.

28-бап. Кеме иесiнiң мiндеттерi

      1. Кеме иесi экипаж мүшелерi кемеде болған уақытта оларды:

      1) қауiпсiз еңбек жағдайларымен;

      2) денсаулығын сақтаумен және медициналық көмекпен;

      3) құтқару құралдарының болуымен;

      4) азық-түлiкпен және сумен iркiлiссiз жабдықтаумен;

      5) демалу, тамақтану, емделу, мәдени және тұрмыстық қызмет көрсетілуi үшiн санитариялық-гигиеналық талаптарға сай келетiн орындармен қамтамасыз етуге мiндеттi.

      2. Кеме иесі кеме экипажының мүшелері еңбек (қызметтiк) міндеттерiн орындаған кезде оларды Қазақстан Республикасының міндетті сақтандыру туралы заңнамалық актісіне сәйкес жазатайым оқиғалардан сақтандыруға міндетті.

      3. Кеме ұшыраған оқиғаның салдарынан экипаж мүшесiнiң мүлкi жойылған немесе зақымданған жағдайда кеме иесi экипаж мүшесiне келтiрiлген залалды өтеуге мiндеттi. Кеме ұшыраған оқиғаға кiнәлi экипаж мүшесiнiң мүлкiне келтiрiлген залал өтелуге жатпайды.

      4. Кеме иесі өзінің кемесімен болған авариялық жағдай туралы хабарлама алған кезден бастап жиырма төрт сағат ішінде бұл туралы теңіз порты капитанына хабарлауға, сондай-ақ өзінің кемесімен болған авариялық жағдайды тергеу кезінде жәрдем көрсетуге міндетті.

      5. Кеме иесі:

      1) кеме экипажының ең аз құрамына қойылатын талаптарға сәйкес экипаждың жасақталуын;

      2) кеме экипажының әрбір мүшесінде оның біліктілігін растайтын құжаттардың болуын;

      3) кеме экипажы мүшелерінің қайта даярлау және біліктілігін арттыру курстарынан өтуін;

      4) құжаттаманың, оның ішінде медициналық қорытындылардың, кеме экипажы мүшелерінің біліктілігі мен тәжірибесін растайтын құжаттардың капитан каютасында немесе қозғалыс бөлмесінде сақталуын;

      5) кеме экипажы мүшелерінің өз құқықтарымен және міндеттерімен, кеменің сипаттамаларымен және құрылғыларымен таныс болуын;

      6) авария жағдайында кеме экипажының іс-қимылдарын үйлестіруді қамтамасыз етуге міндетті.

      6. Кеме иесі шет мемлекеттің портында кемесінің ұсталғандығы туралы өзіне мәлім болған кезден бастап жиырма төрт сағат ішінде бұл туралы порттың теңіз әкімшілігіне және Қазақстан Республикасының консулдық мекемесіне жазбаша хабарлауға міндетті.

      Хабарда:

      1) кемені сәйкестендіретін деректер (кеменің атауы, порт немесе оның тіркелген орны, кеменің тіркеу нөмірі, типі және сыныбы, тоннажы);

      2) кеменің меншік иесінің тегі, аты, әкесінің аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетілген болса) немесе атауы;

      3) жүктің түрі мен мөлшері;

      4) ұсталған уақыты, күні мен мән-жайы;

      5) ұстау себебі, сондай-ақ кемені ұстауға байланысты өзге де мәліметтер қамтылуға тиіс.

      Ескерту. 28-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2005.06.02. № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2009.12.30 № 234-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз), 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.01.2015 № 276-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

28-1-бап. Теңіз көлігі мамандарын даярлау (қайта даярлау)

      1. Білім беру ұйымдары және теңіз оқу-тренажер орталықтары теңіз көлігі мамандарын даярлауды (қайта даярлауды) және олардың біліктілігін арттыруды уәкілетті органның хабарламасынан кейін жүзеге асырады. Хабарламаға уәкілетті орган айқындаған уәкілетті ұйымның оң қорытындысы қоса беріледі.

      Теңіз көлігі мамандарын даярлау (қайта даярлау) және олардың біліктілігін арттыру жөніндегі қызметтің басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламаны білім беру ұйымдары, теңіз оқу-тренажер орталықтары "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен береді.

      2. Білім беру ұйымдары теңіз көлігі мамандарын даярлау (қайта даярлау) кезінде жүзу практикасын ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.

      Ескерту. 4-тарау 28-1-баппен толықтырылды - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР 13.01.2015 № 276-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

5-тарау. КЕМЕ КАПИТАНЫ

29-бап. Кеме капитаны

      1. Кеме капитанына кеменi басқару, соның iшiнде кеме жүргiзу, кеменiң жүзу қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету, қоршаған ортаны қорғау, кемедегi тәртiптi сақтау, кемеге, кемедегi адамдар мен жүкке зиян келтiрудi болғызбау жөнiнде шаралар қолдану жүктеледi.

      2. Кеме иесi, жүк иесi немесе олардың заңды өкiлдерi болмағанда, кеме, жүк немесе жүзу жөнiнен қажеттi мәмiлелер жасалған кезде, сондай-ақ кемедегi мүлiкке қатысты талап қою жасалған жағдайда кеме капитаны кеме иесi мен жүк иесiнiң өкiлi болып табылады.

      3. Кеме капитанының қызметтiк мiндеттерiн орындауына кедергi болатын ерекше жағдайларда (қайтыс болуы, ауыруы және өзге де жағдайларда) кеме капитанының мiндеттерi кеме иесiнiң тиiстi өкiмi алынғанға дейiн кеме капитанының аға көмекшiсiне жүктеледi.

30-бап. Кеме капитанының құқықтары

      Капитан өз өкiлеттiктерi шегiнде:

      1) кемедегi барлық адамдар орындауға тиiстi өкiм беруге;

      2) кеменiң опат болу қатерi төнген жағдайда, кеме экипажы жолаушылардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiнде барлық шараларды қолданғаннан кейiн, экипаж мүшелерiнiң кемеден кетуiне рұқсат етуге;

      3) экипаж мүшелерiне Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес көтермелеудi қолдануға және жаза қолдануға;

      4) экипаж мүшелерiн қызметтiк мiндеттерiн атқарудан шеттетуге;

      5) кеменiң және (немесе) ондағы адамдар мен мүлiктiң қауiпсiздiгiне қатер төндiретiн адамды, соның iшiнде жұқпалы аурулар жұқтырады деп сезiк келтiрiлген адамды мiндеттi түрде оқшаулауға;

      6) Қазақстан Республикасының қылмыстық заңдарында көзделген қылмыс жасады деп сезiк келтiрiлген адамды ұстауға және оны Қазақстан Республикасының кеме кiретiн бiрiншi портындағы құзыреттi органдарға беру үшiн арнайы бейiмделген орында ұстауға;

      7) егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта көзделсе, Қазақстан Республикасының азаматын, сондай-ақ тұрақты тұрғылықты жерi Қазақстан Республикасы болып табылатын азаматтығы жоқ адамдарды қоспағанда, кеменiң теңiзде жүзу қауiпсiздiгiне қарсы бағытталған қылмыс жасады деп сезiк келтiрiлген адамды шет мемлекеттiң құзыреттi органдарына беруге;

      8) қажет болған жағдайда азаматтың өсиетiн куәландыруға құқылы, ол Қазақстан Республикасының нотариат туралы заңдарына сәйкес нотариаттың куәландыруына теңестiрiледi. Өсиеттi куәландырған кеме капитаны өсиет куәландырылған күннен бастап он күн iшінде, ал егер бұл дәлелдi себептермен мүмкiн болмаса, осындай мүмкiндiк тууына қарай куәландырылған өсиеттiң бiр данасын өсиет қалдырушының тұрақты тұрғылықты жерi бойынша нотариустың сақтауына беруге мiндеттi;

      9) Қазақстан Республикасының неке-отбасы заңдарына сәйкес куәлар қойған қолдың шын өз қолдары екенiн куәландыруға құқылы.

31-бап. Кеме капитанының міндеттері

      1. Кеме капитаны:

      1) осы Заңның 129-бабына сәйкес кеме иесi мен кеменi жалдаушының өкiмдерiн орындауға;

      2) егер көмек көрсету өз кемесіне, оның экипажы мен жолаушыларына елеулi қауiп төндiрiлмей жасалатын болса, теңiзде апатқа ұшыраған адамға көмек көрсетуге;

      3) кемелер соқтығысқан жағдайда, егер қолданылатын шараларды өз кемесiне, оның экипажы мен жолаушыларына елеулi қауiп төндiрмей жасау мүмкiн болса, екiншi кеменi құтқару үшiн тиiстi шаралар қолданып, мүмкiн болған жағдайда өз кемелерiнiң атауларын, олар тiркелген порттарды, сондай-ақ шыққан және баратын порттарын хабарлауға;

      4) кеме бортындағы адамға шұғыл медициналық көмек қажет болған жағдайда, ол көмектi кеме теңiзде жүрген кезде көрсету мүмкiн болмаса, мұндай жағдайды кеме иесiне хабарлап, ең жақын портқа кiруге немесе ондай адамды ең жақын портқа жеткiзу жөнiнде шаралар қолдануға; кеме шетелдiк портқа кiрген немесе әлгiндей адам шетелдiк портқа жеткiзiлген жағдайда Қазақстан Республикасының консулдық мекемесiне де хабарлауға;

      5) шығатын порт немесе баратын порт ауданында не кеме жүрiп өтуге тиiстi ауданда соғыс қимылдары жүрiп жатқан жағдайларда, сондай-ақ соғыс қаупi бар өзге де жағдайларда кемедегi адамдардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету, кеменiң опат болуы мен басып алынуын болғызбау, кеме құжаттарының, жүктiң және өзге де мүлiктiң сақталуы жөнiнде барлық шараларды қолдануға;

      6) кеменiң опат болу қаупi төнген жағдайда кемедегi жолаушылардың қауiпсiздiгiн және кеме құжаттары мен өзге де құжаттардың сақталуын қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қолдануға;

      7) кеменiң опат болу қаупi төнген жағдайда, кеме экипажы жолаушылардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi барлық шараларды қолданғаннан кейiн кемеден ең соңынан кетуге;

      8) қажет болған жағдайда 30-баптың 6) тармақшасында аталған адамды анықтау материалдарын берiп, Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтерiп жүзіп жүрген басқа кемемен Қазақстан Республикасына жiберуге;

      9) iс жүзiне асыруға болатын жағдайда кеме шет мемлекеттiң аумақтық суларына кiргенге дейiн оның құзыреттi органдарына 30-баптың 7) тармақшасында аталған адамды өзiнiң оларға беру ниетi және оны берудiң себептерi туралы хабар жiберуге, сондай-ақ аталған органдарға қолда бар дәлелдемелердi беруге;

      10) кеме Қазақстан Республикасының портында болған кезде Қазақстан Республикасының қылмыстық заңдарында көзделген қылмыс белгiлерi байқалған жағдайда, ол туралы құқық қорғау органдарына дереу хабарлауға;

      11) алыста жүзiп жүрген кемеде Қазақстан Республикасының қылмыстық заңдарында көзделген қылмыс белгілерi байқалған жағдайда Қазақстан Республикасының қылмыстық iс жүргiзу заңдарына сәйкес анықтау органының функцияларын атқаруға;

      12) кеме журналына азаматтың туу немесе қайтыс болу фактiлерi туралы жазба жасауға;

      13) азамат қайтыс болған жағдайда жұбайына (зайыбына) не жақын туыстарының бiрiне хабарлауға, сондай-ақ өлген адамның кемедегi мәйiтi мен мүлкiнiң сақталуын қамтамасыз етiп, оларды Қазақстан Республикасының кеме кiретiн алғашқы портының капитанына тiзбеге сәйкес беруге;

      14) карантиндiк немесе ерекше қауiптi жұқпалы ауру деген сезiк болған жағдайда өлген адамның немесе жануардың мәйiтiн зарарсыздандыру жөнiнде шаралар қолдануға;

      15) өлген адамның мәйiтiн сақтау және отанына жiберу жөнiнде шаралар қолдануға мiндеттi. Мұндай мүмкiндiк болмаған жағдайда өлген адамның мәйiтiн жерге көмуге немесе оны кремациялап, күл салынған сауытты оның отанына жiберуге;

      16) кеме иесiне авариялық жағдай туралы хабарлауға және Кемелер ұшыраған авариялық жағдайларды тергеу қағидасына сәйкес кеме не оның экипажы бiрiншi қазақстандық портқа келгеннен кейiн:

      бір тәулiк iшiнде порт капитанына авариялық жағдай туралы мәлімдеме мен техникалық акт;

      үш тәулік ішінде порт капитанына авариялық жағдай туралы егжей-тегжейлi хабарламаны, кеме құжаттарынан үзiндi-көшiрмелердi, қатысы бар адамдар мен куәлердiң түсiнiктемелерiн ұсынуға;

      17) порттың теңіз әкімшілігіне Қазақстан Республикасының аумақтық суларында анықталған ластанулар туралы хабарлауға;

      18) порттың теңіз әкімшілігіне Қазақстан Республикасының аумақтық суларының ластануына алып келген немесе осындай ластану қатерін туғызған, өз кемесімен болған оқыс оқиға туралы хабарлауға міндетті.

      Оқыс оқиға:

      мұнайдың, зиянды заттардың және құрамында осылар бар сулардың кез келген себеппен және кез келген түрде және қаптамада кемеден ағуына немесе ықтимал ағуына;

      соқтығысуды, қайраңға отырып қалуды, өртті, жарылысты, конструкцияның бұзылуын, жүктің суға батуын және жылжуын қоса алғанда, кеменің қауіпсіздігіне әсерін тигізетін, сондай-ақ руль тетігінің, күш қондырғысының, электрмен қамтамасыз ету жүйесінің зақымдалуын немесе бұзылуын қоса алғанда, теңізде жүзу қауіпсіздігінің нашарлауына және жүзуді қамтамасыз ету үшін басқа кеменің қосымша көмегінің қажеттігіне алып келетін, ұзындығы 15 метр немесе одан ұзын кеменің зақымдалуына, сынып қалуына немесе аварияға ұшырауына алып келетін кез келген жағдайда хабар беріледі.

      Кеме ұзақ уақыт бойы ашық теңiзде жүзуге тиiс болып және өлген адамның мәйiтiн сақтау мүмкiн болмаған ерекше жағдайда, өлген адамның мәйiтi тиiстi акт жасалып, теңiз ғұрыптарына сәйкес теңiзге тасталуы керек.

      2. Кеме капитаны осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында белгiленген мiндеттердi бұзғаны үшiн Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес жауапты болады.

      Ескерту. 31-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2005.06.02. № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-тарау. ТЕҢІЗ ПОРТЫ

32-бап. Теңiз порттарының құқықтық мәртебесi мен түрлерi

      1. Теңiз портының құқықтық мәртебесi осы Заңмен, өзге де нормативтiк құқықтық актiлермен айқындалады.

      2. Теңiз порттары мемлекеттiк меншiкте, сондай-ақ азаматтардың және мемлекеттiк емес заңды тұлғалардың меншiгiнде болуы мүмкiн.

      Халықаралық маңыздағы мәртебесі бар теңіз порттары жекешелендіруге жатпайды және Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін шарттармен және тәртіппен ұлттық басқарушы холдингтің, ұлттық холдингтің, ұлттық компанияның акцияларын төлеуге берілуі мүмкін.

      Халықаралық маңызы бар теңiз портының мәртебесiн уәкілетті орган айқындайды.

      3. Теңiз порттары жалпыға ортақ пайдалану объектiлерi болып табылады және мақсатына қарай - сауда порттары және мамандандырылған порттар (балық, мұнай және басқалар) болып бөлiнедi.

      4. Теңiз порты үшiн жер учаскелерiн беру, сондай-ақ бұл учаскелердi алып қою Қазақстан Республикасының жер заңдарында белгiленген тәртiппен жүргiзiледi.

      5. Мемлекеттiк маңызы бар, Қазақстан Республикасының Yкiметi анықтайтын теңiз порттарын салу, реконструкциялау үшiн жер учаскелерi Қазақстан Республикасының жер заңдарында белгiленген тәртiппен меншiк иесiнен немесе жер пайдаланушыдан алып қойылуы мүмкін.

      6. Жергілікті атқарушы органдар теңіз портының акваториясын қоса алғанда, теңіз портының шекарасын айқындайды.

      Ескерту. 32-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.03.01 № 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.07.10 № 35-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

33-бап. Теңiз порты режимiнiң сақталуы

      Теңiз портында болған уақытта кеменiң экипажы Қазақстан Республикасының портта жүзу қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiндегi заңдарын, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген бақылау және қадағалау функцияларын жүзеге асыратын мемлекеттiк органдардың талаптарын сақтауға мiндеттi.

      Теңіз портының иесі (теңіз терминалының операторы) тиісті мемлекеттік органдардың (көлік, шекара, санитариялық-карантиндік, фитосанитариялық, мемлекеттік кіріс органдарының және басқаларының) лауазымды адамдарының бақылау және қадағалау функцияларын жүзеге асыруы үшін олардың теңіз портына келетін кемелерге кіруін қамтамасыз етуге міндетті.

      Ескерту. 33-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

34-бап. Теңiз порты аумағын пайдалану

      Теңiз портындағы ғимараттардың, құрылыстардың және (немесе) үй-жайлардың иелерi өздерiне жүктелген функцияларды жүзеге асыратын мемлекеттiк органдарға Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес шарт талаптарымен қажеттi ғимараттар, құрылыстар және (немесе) үй-жайлар бередi және қызмет көрсетедi.

35-бап. Теңiз портында көрсетiлетiн қызметтер

      1. Теңiз порты жүк тиеудi (түсiрудi) және кемелерге олардың келу кезектiлiгi тәртiбiмен қызмет көрсетудi, жүкпен көлiктiк-экспедиторлық және қойма операцияларын, көлiктің басқа түрлерiнен жүктi теңiз көлiгiне ауыстырып тиеудi және керiсiнше iстеудi, теңiз кемелерi жолаушыларына қызмет көрсетудi, сондай-ақ порт кемелерiнде және көлiктiң басқа түрлерiнде жолаушылар, багаж бен жүк тасымалдауды жүзеге асырады.

      2. Тиеу-түсiру жұмыстарын және өзге де техникалық операцияларды теңiз терминалының операторы жүзеге асыра алады.

      Мемлекеттік меншiктегі теңiз порттарында теңіз терминалдарының кемiнде екi операторы болуы міндетті.

      3. Теңiз портының мiндеттi түрде көрсететін қызметтерінің тiзбесiн уәкілетті орган айқындайды. Теңiз портының мiндеттi түрде көрсететін қызметтеріне баға (тарифтер) және олардың шектi деңгейiн белгілеу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүргiзiледi.

      3-1. Осы портқа тіркелген кемелер кеменің теңізде автономды жұмыс істеу мерзімінен көп болуына байланысты жүктен тыс операцияларды (қорларды толықтыру, бункерлеу, қалдықтарды тапсыру немесе өзге де мәжбүрлі қажеттілік) жүзеге асыру үшін портқа кірген кезде теңіз портының иесі (теңіз терминалының операторы), мемлекет реттеп көрсететін қызметтерді қоспағанда, теңіз портының міндетті көрсететін қызметтеріне өзі айқындаған шарттарда және тәртіппен жеңілдіктер ұсынады.

      3-2. Теңіз портының иесі және навигациялық орталық кемелерге (субстандартты не шығарылғанына жиырма жылдан асқан), оның ішінде осы теңіз портының акваториясына кіретін шетелдік кемелерге қатысты теңіз портының міндетті көрсететін қызметтеріне арналған тарифтерге тәуекел коэффициенттерін қолдануға құқылы.

      Тәуекел коэффициенттерінің мөлшерін теңіз портының иесі немесе тиісті саланың уәкілетті органы (навигациялық қызметтер көрсетуге қатысты) теңіз портының міндетті көрсететін қызметтері үшін бағаларды (тарифтерді) қолдану қағидаларында айқындалған тәртіппен белгілейді.

      4. Тiзбеге енбейтiн мiндеттi қызмет көрсетулер үшiн төлем мөлшерi Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жасалған шарттармен айқындалады.

      5. Тіркеу портының акваториясында жүзу кезінде Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімінде тіркелген және халықаралық тасымалдарды жүзеге асыратын кемелер (бортында қауіпті жүктері бар кемелерді және шығарылғанына жиырма жылдан асқан кемелерді қоспағанда) үшін, олардың маневр операцияларын дербес жүргізуге мүмкіндік беретін рульді бұру құрылғысы және кеме капитанының осы порт акваториясында жүзу тәжірибесі кемінде он екі ай болған кезде сүйретіп жүзу қызметтерін пайдалану міндетті болмайды және ол осы порттың (теңіз терминалы операторымен) әкімшілігімен келісу бойынша жүзеге асырылады.

      Ескерту. 35-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2005.06.02. № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-бап. Теңiз портының (теңiз терминалы операторының) жауапкершiлiгi

      1. Теңiз порты (теңiз терминалының операторы) жүктiң жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi), сондай-ақ оны өз қарамағына қабылдап алған кезiнен бастап, берген кезiне дейiн берiлу мерзiмi өтiп кеткен уақыт үшiн мүлiктiк жауапкершiлiкте болады.

      2. Теңiз портына (теңiз терминалының операторына) техникалық операциялар салдарынан келтiрілген залал, оларға:

      1) жүк жоғалтылған немесе кем шыққан жағдайда - жоғалтылған немесе кем шыққан жүк құнының мөлшерiнде;

      2) жүк зақымданған (бүлiнген) жағдайда - оның құны төмендеген сома мөлшерiнде, ал зақымданған мүлiктi қалпына келтiру мүмкiн болмаған кезде оның құны мөлшерiнде өтеледi.

      3. Теңiз портының (теңiз терминалы операторының) жүк берiлу мерзiмi өтiп кеткен уақыт үшiн жауапкершiлiгi шартта белгіленедi.

37-бап. Мiндеттемелердi қамтамасыз ету

      1. Теңiз порты (теңiз терминалының операторы) тиеу-түсiру жұмыстары мен өзге де техникалық операцияларды жүзеге асырғаны үшiн өзiне тиесiлi төлемдердi қамтамасыз ету мақсатында жүктердi ұстап қалып, оны Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарында көзделген тәртiппен сатуға құқылы.

      2. Теңiз портының (теңiз терминалы операторының) контейнерлердi және (немесе) тасымалдаушыға немесе жөнелтушiге тиесiлi емес, өзге де сол сияқты тасымалдау және буып-түю құралдарын, осы құралдарды жөндеуге немесе жетiлдiруге жұмсалған шығындарды өтеу жағдайларын қоспағанда, сатуға құқығы жоқ.

38-бап. Талап қоюды қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қолдану кезiндегi шектеулер

      Соттардың немесе өзге де құзыреттi органдардың жалпыға ортақ пайдаланудағы теңiз порты мүлкiне тыйым салу түрiндегi талап қоюды қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қолдануы мұндай мүлiктi пайдаланудың әдеттегi тәртiбiн қамтамасыз етуге тиiс.

7-тарау. Теңіз портындағы және теңіз көлігіндегі мемлекеттік бақылау мен қадағалау

      Ескерту. 7-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

39-бап. Порттың теңiз әкiмшілiгi

      1. Порттың теңiз әкiмшiлiгi уәкілетті орган ведомствосының аумақтық бөлiмшесi болып табылады.

      Порттың теңіз әкімшілігі мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асырады.

      Мемлекеттік бақылау мен қадағалау Кәсіпкерлік кодекске және осы Заңға сәйкес бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау, жоспардан тыс тексеру нысанында жүзеге асырылады.

      Порттың теңіз әкімшілігі мемлекеттік бақылау мен қадағалауды іске асыру барысында осы Заңға сәйкес жедел ден қою шараларын қолдана алады.

      Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 129-бабы 4-тармағының 3) тармақшасында көзделген мемлекеттік бақылау кемені осы Заңның 41 және 41-1-баптарына сәйкес қарап-тексеру арқылы жүзеге асырылады.

      2. Порттың теңiз әкiмшiлiгi мынадай функцияларды:

      1) Теңiз кемелерiнiң мемлекеттiк кеме тiзiлiмiн, бербоут-чартер тiзiлiмi мен Қазақстан Республикасының халықаралық кеме тізілімін жүргiзудi және кемелердiң мемлекеттiк тiркелуiн, тиiстi кеме құжаттарын берудi;

      2) кемеге және жасалып жатқан кемеге меншiк құқықтарын, кеме немесе жасалып жатқан кеме кепiлiн және оларға өзге де құқықтарды мемлекеттiк тiркеудi, тиiстi құжаттар берудi;

      3) Қазақстан Республикасы теңізшісінің жеке куәліктерінің, теңiзде жүзу кiтапшаларының тізілімдерін жүргізуді және оларды беруді, сондай-ақ кәсіби дипломдарды, кәсіби дипломдардың растамаларын, жеңілдік рұқсаттарын беруді, олардың қолданылу мерзімін тоқтата тұруды, алып қоюды;

      4) кеме құжаттарын, дипломдарды, бiлiктiлiк куәлiктерiн және дипломдар мен бiлiктiлiк куәлiктерiне растамаларды тексерудi;

      5) кемелердiң портқа кiру және олардың порттан шығу тәртiбi туралы талаптардың сақталуына бақылау жасауды және қадағалауды;

      6) кемелердiң портқа келуiн және олардың порттан шығуын ресiмдеудi;

      7) лоцмандық қызмет көрсету жұмысына және кемелер жүрiсiн басқару жүйесiне бақылау жасауды және қадағалауды;

      8) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      9) суға батқан мүлiктi аластауға рұқсаттар берудi;

      10) портта құрылыс, гидротехникалық және өзге де жұмыстарды жүргiзуге рұқсаттар берудi;

      11) уәкілетті орган бекiткен Қағидаларға сәйкес уәкілетті органды авариялық жағдай туралы хабардар ету, кемелермен болған авариялық жағдайларды тергеп-тексеру үшін қажетті ақпарат пен дәлелдемелерді жинау;

      12) мемлекеттік органдардың (шекара, санитариялық-карантиндiк, фитосанитариялық, ветеринариялық, мемлекеттік кіріс органдарының және басқаларының) теңiз порты аумағында орналасатын жерiн белгiлеудi;

      13) порттағы құрылыстардың және оларды пайдаланудың техникалық жай-күйiне бақылау жасауды және қадағалауды;

      14) алып тасталды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      15) Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы заңнамасына сәйкес әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша хаттамалар жасауды, іс жүргізуді;

      16) осы Заңда көзделген жағдайларда және негіздер бойынша жедел ден қою шараларын қолдануды жүзеге асырады.

      Ескерту. 39-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 13.01.2015 № 276-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

40-бап. Теңiз портының капитаны

      1. Теңiз портының капитаны порттың теңiз әкiмшiлiгiн басқарады және өз қызметiн Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүзеге асырады.

      2. Теңіз порты капитанының лауазымына кеме жүргізу мамандығы бойынша жоғары білімі (кеме жүргізуші дипломы) және мамандығы бойынша кемінде бес жыл жұмыс өтілі бар адам тағайындалады.

      3. Порт капитанын Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес уәкiлеттi орган қызметке тағайындайды және қызметiнен босатады.

      4. Теңiз портының капитаны өз құзыретi шегiнде:

      1) порттағы барлық кемелерге, жеке және заңды тұлғаларға мiндеттi өкiмдер шығаруға, соның ішінде порттың айдынында және кіреберіс каналында кемелердің суға батып тұруының мөлшерлi шегін жариялауға;

      2) портта тұрған кеменi порт айдыны шегінде апатқа ұшыраған адамдар мен кемелердi құтқару iсiне қатыстыру үшiн тартуға;

      3) Қазақстан Республикасының әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы заңдарына сәйкес әкiмшiлiк жазалар қолдануға;

      4) кемелердiң мiндеттi түрде лоцмандық алып өтiлуiн белгiлеуге;

      5) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жағдайларда кеменi қарап тексеруге;

      6) кеменiң теңiз портынан шығуына рұқсат беруге кедергi жасайтын кемшiлiктердiң жойылуын тексеру мақсатында кемеге бақылаушылық тексеру жүргiзуге;

      7) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда кеменiң портқа кiруi мен одан шығуы туралы шешiмдер қабылдауға;

      8) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де функцияларды жүзеге асыруға құқылы.

      5. Теңiз портының капитаны:

      1) теңiзге шығатын кемелерге бақылау жасауды және қадағалауды жүзеге асыруға;

      2) кеменiң теңiз портынан шығуына рұқсат беруге;

      3) осы Заңда белгiленген жағдайларда кеменiң теңiз портынан шығуына рұқсат беруден бас тартуға;

      4) суға батқан мүлiктi аластау үшiн белгiленген мерзiмдер туралы мәлiметтердi бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауға;

      5) Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де функцияларды жүзеге асыруға мiндеттi.

      Ескерту. 40-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2005.06.02. № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2011.01.06 № 378-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

41-бап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туын көтеріп жүзетін кемелерді мемлекеттік бақылау мен қадағалау

      Ескерту. 41-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Теңiзге шығатын кемелерге мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру кезiнде порттың теңіз әкімшілігінің лауазымды адамы:

      1) кеме құжаттарының, дипломдардың, біліктілік куәліктерінің және дипломдар мен біліктілік куәліктеріне растаулардың болуын және олардың қолданылу мерзімдерін;

      2) кеменiң негiзгi сипаттамаларының кеме құжаттарына сәйкес келуiн;

      3) кеме экипажын жасақтауға қойылатын талаптардың сақталуын тексередi.

      2. Осы баптың 3-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туын көтеріп жүзетін кеме алты айда бір реттен жиілетпей міндетті түрде қарап-тексеруге жатады.

      Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген құжаттар болмаған немесе кеме Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген теңiзде жүзу қауiпсiздiгi талаптарын қанағаттандырмайды деп пайымдауға жеткiлiктi негiздер болған кезде порттың теңіз әкімшілігінің лауазымды адамы кеменi қарап-тексереді.

      3. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туын көтеріп жүзетін кеме:

      1) Қазақстан Республикасының теңіз портына бірінші рет кірген;

      2) порттың теңіз әкімшілігінің лауазымды адамы кемені соңғы қарап-тексерген күннен бастап алты және одан көп ай өткен;

      3) кеме соқтығысуға қатысушы болып, теңіз портына жүзу жолында жерге тиюі немесе қайраңға отырып қалуы орын алған;

      4) кеменің Қазақстан Республикасының аумақтық суларын болжамды ластауы туралы ақпарат болған;

      5) кеме ретсіз немесе қауіпсіз емес тәсілмен маневр жасаған не жүзу қауіпсіздігіне, адамдардың өмірі мен денсаулығына қатер, сондай-ақ теңіз ортасына залал келтіру қатерін туғызатын өзге де тәсілмен басқарылған;

      6) кеменің конструкциясы мен жабдығы жөніндегі міндетті куәліктерді, сондай-ақ сыныптау куәліктерін Қазақстан Республикасы танымаған ұйым берген;

      7) кеменің сыныбы алдындағы алты ай барысында қауіпсіздік тұрғысынан тоқтатыла тұрған немесе алып қойылған;

      8) Кеме қатынасының тіркелімінен немесе шетелдік сыныптау қоғамынан кеменің теңізде жүзу қауіпсіздігі талаптарын қанағаттандырмайтыны туралы жазбаша ақпарат болған;

      9) кеменің алдыңғы кіру портында ұсталғандығы туралы ақпарат болған;

      10) уәкілетті органнан кеменің адам өмірі мен денсаулығына, жеке және заңды тұлғалардың заңды мүдделеріне, қоршаған ортаға зиян келтіру ықтималдығы туралы ақпарат болған жағдайларда, міндетті түрде қарап-тексеруге жатады.

      Кемені қарап-тексеру нәтижелері бойынша кемені қарап-тексеру актісі жасалады.

      Кеменің теңіз портынан шығуына рұқсат беруден бас тарту үшін негіз болып табылатын қауіпсіздік талаптарын бұзушылықтар анықталған жағдайда, порттың теңіз әкімшілігінің лауазымды адамы оларды жою мерзімдерін көрсете отырып, анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқама ресімдейді. Нұсқама екі данада жасалады, оның біреуі кеме капитанына немесе оны алмастыратын адамға беріледі.

      4. Кеменiң теңiз портынан шығуына рұқсат беруге кедергi болатын анықталған бұзушылықтардың жойылғанын тексеру мақсатында порттың теңiз әкімшілігінің лауазымды адамы кеменi бақылау мақсатында қарап-тексеруді жүргізеді.

      Кемені бақылау мақсатында қарап-тексеру нәтижелері бойынша кемені қарап-тексеру актісі жасалады.

      Ескерту. 41-бап жаңа редакцияда - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

41-1-бап. Шет мемлекеттің туын көтеріп жүзетін кемелерді теңіз портында мемлекеттік бақылау мен қадағалау

      Ескерту. 41-1-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Теңiзге шығатын кемелерге мемлекеттік бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру кезiнде порттың теңіз әкімшілігінің лауазымды адамы:

      1) кеме құжаттарының, дипломдардың, біліктілік куәліктерінің және дипломдар мен біліктілік куәліктеріне растаулардың болуын және олардың қолданылу мерзімдерін;

      2) кеменiң негiзгi сипаттамаларының кеме құжаттарына сәйкес келуiн;

      3) кеме экипажын жасақтауға қойылатын талаптардың сақталуын тексередi.

      2. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген құжаттар болмаған немесе кеме Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген теңiзде жүзу қауiпсiздiгi талаптарын қанағаттандырмайды деп пайымдауға жеткiлiктi негiздер болған кезде порттың теңіз әкімшілігінің лауазымды адамы кеменi қарап-тексереді.

      3. Шет мемлекеттің туын көтеріп жүзетін кеме:

      1) Қазақстан Республикасының теңіз портына бірінші рет кірген;

      2) осы баптың 2-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, порттың теңіз әкімшілігінің лауазымды адамы оны соңғы қарап-тексерген күннен бастап алты және одан көп ай немесе Қазақстан Республикасының халықаралық шартында белгіленген өзге кезең өткен;

      3) кеме соқтығысуға қатысушы болып, портқа жүзу жолында жерге тиюі немесе қайраңға отырып қалуы орын алған;

      4) кеменің Қазақстан Республикасының аумақтық суларын болжамды ластауы туралы ақпарат болған;

      5) кеменің сыныбы алдындағы алты ай барысында қауіпсіздік тұрғысынан тоқтатыла тұрған немесе алып қойылған;

      6) кеме ретсіз немесе қауіпсіз емес тәсілмен маневр жасаған не жүзу қауіпсіздігіне, адамдардың өмірі мен денсаулығына қатер, сондай-ақ теңіз ортасына залал келтіру қатерін туғызатын өзге де тәсілмен басқарылған;

      7) кеменің конструкциясы мен жабдығы жөніндегі міндетті куәліктерді, сондай-ақ сыныптау куәліктерін уәкілетті орган танымаған ұйым берген;

      8) порттың теңіз әкімшілігінің немесе шет мемлекеттердің теңіз биліктерінің теңізде жүзу қауіпсіздігі талаптарын сақтау, теңізде адам өмірін сақтау және теңіз ортасын ластанудан қорғау жөніндегі нұсқамасы орындалмаған жағдайларда, міндетті түрде қарап-тексеруге жатады.

      4. Кемені қарап-тексеру нәтижелері бойынша анықталған кемшіліктер көрсетіле отырып, кемені қарап-тексеру актісі жасалады, ол екі данада жасалып, оның біреуі кеме капитанына немесе оны алмастыратын адамға беріледі.

      5. Кеменiң теңiз портынан шығуына рұқсат беруге кедергi болатын анықталған кемшiлiктердiң жойылғанын тексеру мақсатында порттың теңіз әкімшілігінің лауазымды адамы кемені бақылау мақсатында қарап-тексеруді жүргiзуі мүмкін.

      Кемені бақылау мақсатында қарап-тексеру нәтижелері бойынша кемені қарап-тексеру актісі жасалады.

      6. Анықталған кемшіліктерді теңіз портында жою мүмкін болмаған жағдайда, порттың теңіз әкімшілігінің лауазымды адамы кемеге, егер кеменің теңіз портына қауіпсіз жетуі үшін қажетті жағдайлар айқындалатын болса, басқа теңіз портына өтуге рұқсат береді. Бұл ретте порттың теңіз әкімшілігінің лауазымды адамы келесі кіру теңіз портының және ту мемлекетінің құзыретті органы бұл туралы хабардар етілгеніне көз жеткізуге тиіс.

      Ескерту. 7-тарау 41-1-баппен толықтырылды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

41-2-бап. Жедел ден қою шаралары және оларды қолдану тәртібі

      1. Егер бақылау және қадағалау субъектілерінің (объектілерінің) қызметі теңізде жүзу қауіпсіздігіне, адамдардың өмірі мен денсаулығына, қоршаған ортаға, жүктердің сақталуына тікелей қатер төндірсе, порттың теңіз әкімшілігінің лауазымды адамдары жедел ден қою шараларын қолданады.

      2. Тексеру жүргізуді, бақылау және қадағалау субъектісіне бару арқылы профилактикалық бақылауды жүзеге асыру барысында және (немесе) оның нәтижелері бойынша қолданылатын бақылау және қадағалау субъектілеріне (объектілеріне) әсер ету тәсілдері жедел ден қою шаралары болып табылады, олардың түрлері осы бапта көзделген.

      3. Жедел ден қою шараларына порт құрылысжайын (айлағын) пайдалануды тоқтата тұру жатады.

      4. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген, Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 143-бабына сәйкес мемлекеттік бақылау нысанасы болып табылатын талаптарды бұзу жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылады.

      5. Порттың теңіз әкімшілігі мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру барысында және (немесе) оның нәтижелері бойынша жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын талаптардың бұзылуын анықтаған кезде қадағалау актісін ресімдейді.

      Қадағалау актісі Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 153-бабына сәйкес ресімделіп, бақылау және қадағалау субъектісіне табыс етіледі.

      6. Қадағалау актісі қолма-қол табыс етілген кезде оны қабылдаудан бас тартылған жағдайда оған тиісті жазба жасалады және қадағалау актісін қабылдаудан бас тарту фактісін тіркейтін бейнежазу жүзеге асырылады.

      Қадағалау актісі бақылау және қадағалау субъектісінің заңды мекенжайы, тұрған жері немесе нақты мекенжайы бойынша оның табыс етілгені туралы хабарламасы бар тапсырысты хатпен жіберіледі.

      7. Қадағалау актісін алудан бас тарту оны орындамауға негіз болып табылмайды.

      8. Мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру барысында және (немесе) оның нәтижелері бойынша анықталған, жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды бұзушылықтар бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері туралы актіде, сондай-ақ Қазақстан Республикасының сауда мақсатында теңізде жүзу туралы заңнамасының анықталған бұзушылықтарын жою туралы нұсқамада көрсетіледі.

      9. Бақылау және қадағалау субъектісі Қазақстан Республикасының сауда мақсатында теңізде жүзу туралы заңнамасының анықталған бұзушылықтарын жою туралы нұсқамада көрсетілген мерзімдерде жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды анықталған бұзушылықтарды жоюға міндетті.

      10. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау және (немесе) тексеру нәтижелері бойынша талаптарды анықталған бұзушылықтарды жою мерзімдері өткеннен кейін жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды анықталған бұзушылықтарды жоюды бақылау бойынша жоспардан тыс тексеру жүргізіледі.

      Порттың теңіз әкімшілігі Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 144-бабы 5-тармағының 2-1) тармақшасына сәйкес жоспардан тыс тексеру нәтижелері туралы актінің негізінде жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды анықталған бұзушылықтардың жойылғанын растаған жағдайда, қадағалау актісінің қолданылуы тоқтатылады.

      11. Жедел ден қою шараларын қолдануға негіз болып табылатын, талаптарды анықталған бұзушылықтар жойылмаған жағдайда, жоспардан тыс тексеру нәтижелері бойынша бұзушылықтарға жол берген адамдарды Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жауаптылыққа тарту жөнінде шаралар қабылданады.

      12. Қазақстан Республикасының сауда мақсатында теңізде жүзу туралы заңнамасының анықталған бұзушылықтарын жою туралы нұсқамада көзделген мерзімдер өткенге дейін бақылау және қадағалау субъектісі бұзушылықтың жойылу фактісін дәлелдейтін материалдарды қоса бере отырып (қажет болған кезде), талаптарды анықталған бұзушылықтардың жойылғаны туралы ақпаратты ұсынуға міндетті.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген ақпарат ұсынылған жағдайда, осы баптың 10-тармағының екінші бөлігіне сәйкес жоспардан тыс тексеру жүргізіледі.

      13. Бақылау және қадағалау субъектісі жедел ден қою шараларын қолдануға алып келген мемлекеттік бақылау нәтижелерімен келіспеген жағдайда, қадағалау актісін жарамсыз деп тану және оның күшін жою туралы шағым бере алады.

      Шағым Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 29-тарауында көзделген тәртіппен жоғары тұрған мемлекеттік органға не Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сотқа беріледі.

      Шағым беру қадағалау актісінің орындалуын тоқтата тұрмайды.

      14. Қадағалау актісін жарамсыз деп тану және оның күшін жою үшін мыналар негіз болып табылады:

      1) жедел ден қою шараларын қолдануға негіздің болмауы;

      2) осы шараға сай келмейтін негіз бойынша жедел ден қою шарасын қолдану;

      3) порттың теңіз әкімшілігінің өзінің құзыретіне кірмейтін мәселелер бойынша жедел ден қою шараларын қолдануы.

      15. Жедел ден қою шараларын қолдану туралы ақпарат Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы айқындаған тәртіппен өз құзыреті шегінде мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу саласындағы қызметті жүзеге асыратын мемлекеттік органға жіберіледі.

      Ескерту. 41-2-баппен толықтырылды – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

42-бап. Кемелердің теңiз портынан шығуына рұқсат беру

      1. Әрбір кеме теңіз портынан шыққанға дейін порттың теңіз әкімшілігінің лауазымды адамының осыған рұқсатын алуға міндетті.

      2. Порттың теңіз әкімшілігінің лауазымды адамы кеменiң теңiз портынан шығуына мына жағдайларда:

      1) кеме техникалық регламенттерде, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген сауда мақсатында теңізде жүзу саласындағы қауіпсіздік талаптарына сәйкес келмегенде;

      2) тиеуге, жабдықтауға, экипаж жасақтауға қойылған талаптар бұзылғанда немесе кеменiң жүзу қауiпсiздiгiне, кемедегi адамдардың өмiрi мен денсаулығына қатер төндiретiн басқа да кемшiлiктер, сондай-ақ теңiз ортасына залал келтiру қаупi болғанда;

      3) кеме құжаттарына қойылатын талаптар бұзылғанда;

      4) тиісті мемлекеттік органдардың (шекара, санитариялық-карантиндік, фитосанитариялық, мемлекеттік кіріс органдарының және басқаларының) нұсқамасы болғанда;

      5) теңіз порты көрсеткен міндетті қызметтер үшін ақы төленбегенде рұқсат беруден бас тартады.

      Ескерту. 42-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.12.29 № 209, 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2013 № 132-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

43-бап. Кеменi кiдiрте тұру

      1. Теңiз портының капитаны құтқару операцияларын жүзеге асыруға, кемелердiң соқтығысуына, порт құрылыстарының, су бассейндерiнiң, кеме жүзетiн жолдар мен навигациялық жағдай құралдарының зақымдануына байланысты немесе өзге де зиян келтiрiлуiне байланысты туындаған талабы бар тұлғаның өтiнiшi бойынша кеменi кеме иесiнің, жүк иесiнiң мiндеттемелерi қамтамасыз етілгенге дейiн кiдіртіп қоюы мүмкiн.

      2. Осы баптың 1-тармағында тiзiп келтiрiлген талаптар бойынша кеменi кідiрте тұру туралы өкiм, ресми түрде жұмыс күндерi емес деп қаралатын күндердi қоспағанда, жетпiс екi сағат бойы күшiнде болады. Аталған мерзiм iшiнде кеменi құзыреттi органдар тұтқындамаған жағдайда, ол дереу босатылуға тиiс.

      3. Кеменi негiзсiз кiдiртуден келтiрiлген залал үшiн кiдiртiп қоюды талап еткен адам жауапты болады.

43-1-бап. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды жүргізу тәртібі

      Ескерту. 43-1-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды уәкілетті орган ақпараттық жүйелер деректерін, сондай-ақ бақылау және қадағалау субъектісінің (объектісінің) қызметі туралы басқа да мәліметтерді талдау негізінде жүзеге асырады.

      2. Кеме иелері, кемелерді, порттарды, порт құралдарын, жағалау объектілерін және теңіздегі құрылысжайларды пайдаланумен байланысты қызметті жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлғалар бақылау және қадағалау субъектілері болып табылады.

      3. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылаудың мақсаттары бұзушылықтардың дер кезінде жолын кесу және оларға жол бермеу, бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды өз бетінше жою құқығын бақылау және қадағалау субъектісіне беру мен бақылау және қадағалау субъектісіне әкімшілік жүктемені азайту болып табылады.

      4. Бақылау және қадағалау субъектілеріне бұзушылықтарды өз бетінше жою құқығын беру үшін бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес салдарын жою мүмкін болатын бұзушылықтар бойынша ғана жүргізіледі.

      5. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау қорытындысы бойынша бақылау және қадағалау субъектісіне жою тәртібі міндетті түрде түсіндіріле отырып, әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғамай, анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным жасалады.

      6. Ұсыным бақылау және қадағалау субъектісіне қол қойғызып, жеке өзіне немесе жөнелту және алу фактілерін растайтын өзге де тәсілмен табыс етілуге тиіс.

      7. Төменде санамаланған тәсілдердің бірімен жіберілген ұсыным мынадай жағдайларда:

      1) қолма-қол – ұсынымға алғаны туралы белгі қойылған күннен бастап;

      2) поштамен – тапсырысты хатпен;

      3) электрондық тәсілмен – сұрау салынған кезде хатта көрсетілген бақылау және қадағалау субъектісінің электрондық мекенжайына уәкілетті орган жөнелткен күннен бастап табыс етілді деп есептеледі.

      8. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсыным табыс етілген күнінен кейінгі күннен бастап жиырма жұмыс күні ішінде орындалуға тиіс.

      9. Бақылау және қадағалау субъектісі ұсынымда көрсетілген бұзушылықтармен келіспеген жағдайда, ұсынымды жіберген уәкілетті органға ұсыным табыс етілген күннен кейінгі күннен бастап бес жұмыс күні ішінде қарсылық жіберуге құқылы.

      10. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ұсынымды белгіленген мерзімде орындамау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізіміне енгізу жолымен бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық бақылауды тағайындауға алып келеді.

      11. Бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау жылына бір реттен жиілетпей жүргізіледі.

      Ескерту. 7-тарау 43-1-баппен толықтырылды - ҚР 24.05.2018 № 156-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

44-бап. Навигациялық жағдай құралдары қолданылатын аймақтағы құрылыс

      Каспий теңізінің жағалауында жəне қазақстандық секторында теңiз жолдары навигациялық жағдайының құралдары қолданылатын аймақта гидрографиялық құрылыстар салу Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігімен келісіледі.

      Ескерту. 44-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.06.2017 № 69-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

7-1-тарау. Авариялық жағдайларды тергеп-тексеру

      Ескерту. Заң 7-1-тараумен толықтырылды - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

44-1-бап. Авариялық жағдайларды тергеп-тексерудің жалпы ережелері

      1. Халықаралық және аумақтық суларда Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туын көтеріп, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумақтық суларында шет мемлекеттің туын көтеріп жүзетін кемелермен болған авариялық жағдайлар кемелермен болған авариялық жағдайларды тергеп-тексеру қағидаларында айқындалған тәртіппен міндетті тергеп-тексеруге жатады.

      2. Тергеп-тексерудің мақсаттары себептерді және (немесе) ілеспе факторларды анықтау, авариялық жағдайды болашақта болғызбау және теңізде жүзу қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөнінде ұсынымдарды әзірлеу болып табылады.

      3. Осы баптың 4-тармағында белгіленген жағдайларды қоспағанда, авариялық жағдайларды тергеп-тексеруді уәкілетті орган құратын комиссия жүзеге асырады.

      Авариялық жағдайларды тергеп-тексеру жөніндегі комиссия құрамына уәкілетті органның лауазымды адамы болып табылатын тергеп-тексеру жөніндегі уәкіл, уәкілетті органның аумақтық бөлімшелері, кеме иелері және мүдделі тұлғалар кіреді.

      4. Тізбесі Кемелермен болған авариялық жағдайларды тергеп-тексеру қағидаларында белгіленген авариялық жағдайлардың жекелеген түрлерін кеме иелері тергеп-тексереді. Тергеп-тексеру аяқталған соң кеме иесі материалдарды уәкілетті органға және порттың теңіз әкімшілігіне ұсынады.

      5. Авариялық жағдайларды тергеп-тексеру жөніндегі комиссияның жұмысы тергеп-тексеру жөніндегі уәкілдің төрағалық етуімен жүргізіледі.

      6. Тергеп-тексеру жөніндегі уәкіл авариялық жағдайларды тергеп-тексеру жөніндегі комиссияның жұмысын, сондай-ақ олармен байланысты барлық аспектілерді авариялық жағдай болған жерде ұйымдастырады және үйлестіреді.

      7. Тергеп-тексеру жөніндегі уәкіл кәсіптік деңгейін ұстап тұру және біліктілігін арттыру үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мерзімді оқудан өтеді.

      8. Жеке және заңды тұлғалар, мемлекеттік органдар авариялық жағдайларды тергеп-тексеру жөніндегі комиссияның сұрау салулары бойынша жүргізілетін тергеп-тексеруге қатысы бар ақпаратты және (немесе) құжаттаманы ұсынуға міндетті.

      9. Авариялық жағдайларды тергеп-тексеру жөніндегі комиссия авариялық жағдайларды тергеп-тексеруді жеке және басқа да мемлекеттік органдар жүргізетін басқа тергеп-тексеру түрлеріне қарамастан жүргізеді.

      10. Тергеп-тексеруді жүргізу кезінде, Қазақстан Республикасының заңдарында тікелей көзделген жағдайлардан басқа, жеке және (немесе) заңды тұлғалардың, басқа да мемлекеттік органдардың авариялық жағдайларды тергеп-тексеру жөніндегі комиссияның қызметіне араласуына жол берілмейді.

      Ескерту. 44-1-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

44-2-бап. Авариялық жағдайларды тергеп-тексеру жөніндегі комиссияның құқықтары мен міндеттері

      1. Авариялық жағдайларды тергеп-тексеру жөніндегі комиссия:

      1) тергеп-тексеру жүргізудің тәуелсіздігі мен объективтілігін қамтамасыз ету үшін, сондай-ақ тергеп-тексеруге жататын дәлелдемелердің жоғалуын немесе өзгертілуін болғызбау үшін басқа да мемлекеттік органдардың, мүдделі тұлғалардың өкілдерімен өзара іс-қимыл жасауды жүзеге асыруға;

      2) авариялық жағдай болған жерге және кемені пайдаланумен байланысты барлық құжаттамаға, оған қызмет көрсетуге және қауіпсіздікті қамтамасыз етуге тартылған персоналға кедергісіз қолжетімділігі болуға, оқиға орнын, объектілер мен сынықтарды, қосалқы бөлшектерді және авариялық жағдайға себеп болған немесе туындауына ықпал етуі, әсер етуі мүмкін кез келген басқа да объектілерді қарап-тексеруді және одан әрі зерттеп-қарауды жүргізуге;

      3) кемедегі объективті бақылау аспаптары немесе ақпарат жеткізгіш кез келген басқа да құрылғы деректерін, сондай-ақ жол жүрісіне қызмет көрсететін техникалық құралдар жазбаларын іздеуді, қалпына келтіруді, шығарып алуды, оқуды және алынған деректердің сақталуына толық бақылауды жүзеге асыруға құқылы. Объективті бақылау немесе ақпарат жеткізгіштің кез келген басқа да құрылғысы жазбаларын шығарып алу және оқу Қазақстан Республикасындағы тиісті құралдарды пайдалана отырып қандай да бір кідіріссіз жүргізілуге тиіс;

      4) оқиғаны көргендерден, персоналдан және авариялық жағдайға қатысы бар басқа да адамдардан сұрауға, авариялық жағдайдың себептерін және (немесе) ілеспе факторларды анықтау үшін қажетті зерттеулер мен сынақтар жүргізуді тағайындауға;

      5) сарапшыларды жұмысқа тартуға, олардың авариялық жағдайды тергеп-тексеруге қатысты есептерін сұратуға;

      6) кеме капитанымен және (немесе) кеме иесімен келісу бойынша авариялық жағдай оқиғасы болған жерге жүзу жолында кемеде болуға құқылы.

      2. Авариялық жағдайларды тергеп-тексеру жөніндегі комиссия Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтауға міндетті.

8-тарау. ТЕҢІЗ ЛОЦМАНДАРЫ

45-бап. Кемелердi лоцмандық алып өту

      1. Кемелердi лоцмандық алып өту уәкілетті орган бекiтетiн қағидаларға сәйкес жүзу қауіпсiздiгiн қамтамасыз ету және кемелердiң оқиғаларға ұшырауын болғызбау, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау мақсатында жүзеге асырылады.

      2. Теңiз лоцмандары ретiнде жұмысқа Қазақстан Республикасының азаматтары, олар уәкiлеттi орган белгiлеген бiлiктiлiк талаптарына сәйкес болған жағдайда, жiберiлуi мүмкiн.

      3. Уәкiлеттi орган кемелердi лоцмандық алып өтудiң мiндеттi аудандары мен мiндеттi емес аудандарын белгiлейдi және мұндай аудандарды теңiз порттары мен лоцияларына жалпыға бiрдей ақпарат етiп жеткiзедi.

      4. Айдындары шектес теңiз порттарындағы кемелердi лоцмандық алып өту тәртiбiн теңiз порттарының капитандары белгiлейдi.

      Ескерту. 45-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

46-бап. Кемелердi мiндеттi лоцмандық алып өту

      1. Кемелердi лоцмандық алып өтуді жүзеге асыру қағидасына сәйкес мiндеттi лоцмандық алып өтуден босатылатын кемелер санаттарын қоспағанда, кемелердi мiндеттi лоцмандық алып өту аудандарында кеме лоцмансыз жүзудi жүзеге асыруға құқылы емес.

      2. Лоцмандық алып өтуден босатылатын кемелер санаттары туралы ақпарат теңiз порттарына жалпыға бiрдей мәлiмет ретiнде мiндеттi түрде жеткiзiледi.

      Ескерту. 46-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

47-бап. Кемелердi мiндеттi емес лоцмандық алып өту

      1. Кемелердi лоцмандық алып өту мiндеттi болып табылмайтын аудандарда кеме капитаны кемеге лоцман алуға құқылы.

      2. Кемелердi лоцмандық алып өту мiндеттi емес аудандарда теңiз портының капитаны:

      1) кеме немесе ол тасымалдап келе жатқан жүк теңiз ортасына зиян келтiруi мүмкiн болған;

      2) кеменiң корпусында, механизмдерiнде немесе жабдықтарында порттағы теңiзде жүзу қауiпсiздiгiне едәуiр ықпал жасауы мүмкiн елеулi ақаулары болған жағдайларда кемелердi мiндеттi лоцмандық алып өтудi белгілеуге құқылы. Бұл жағдайда кеме капитанына теңiз портының капитаны оның кемесi мiндеттi лоцмандық алып өтуге ерiп отыруға тиiс екендiгi туралы хабарлайды.

48-бап. Кеме лоцманы мен капитанының жауапкершiлiгi

      Кемеде лоцманның болуы кеме капитанының кеме басқаруға жауапкершiлiгiн жоққа шығармайды. Лоцман ұсыныстарының дұрыстығына күдiктенуге жеткiлiктi негiздер болған кезде кеме капитаны кеме жүзуiнiң қауiпсiздiгi мақсатында ол лоцманның қызмет көрсетуiнен бас тартуға құқылы. Кеменi лоцмандық алып өту мiндеттi болған жағдайда кеме капитаны лоцманды ауыстыруды талап етуге тиiс.

49-бап. Кеменi тиiсiнше лоцмандық алып өтпегендiк үшiн жауапкершiлiк

      1. Лоцман қызметкерi болып табылатын ұйымның кеменi тиiсiнше лоцмандық алып өтпегендiгi үшiн жауапкершiлiгi осындай қызмет көрсету үшiн төленетiн ақының он есесiне тең сомамен шектеледi.

      2. Егер тиiсiнше лоцмандық алып өтпегендiк салдарынан кемеге келтiрiлген залалдар лоцманның немесе ол қызметкерi болып табылатын ұйымның қасақана немесе өрескел абайсыздықтан жасаған әрекетi (әрекетсiздiгi) салдарынан болғаны дәлелденсе, лоцман қызметкерi болып табылатын ұйым толық көлемiнде жауапты болады.

      3. Кеменi тиiсiнше лоцмандық алып өтпегендiгi үшiн кiнәлi лоцман кемелердi лоцмандық алып өтуді жүзеге асыру қағидасында белгiленген тәртiппен және жағдайларда бiлiктiлiк дәрежесiнен айырылуы мүмкiн.

      Ескерту. 49-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

9-тарау. СУҒА БАТҚАН МҮЛIК

49-1-бап. Суға батқан мүлік туралы хабарлау, суға батқан мүлік жатқан жерді анықтау және оны белгілеу

      1. Авариялық жағдайдың салдары болып табылатын суға батқан мүлікке мыналар жатады:

      1) суға батқан немесе қайраңға отырған кеме;

      2) Қазақстан Республикасының аумақтық суларында қайраңда тұрған, суға батқан немесе ығып ауытқыған кез келген объектіні қоса алғанда, суға батқан немесе қайраңға отырған кеменің кез келген бөлігі;

      3) теңізде кемеден жоғалған және Қазақстан Республикасының аумақтық суларында қайраңда тұрған, суға батқан немесе ығып ауытқыған кез келген объект;

      4) егер кемеге немесе басқа да мүлікке көмек көрсету жөнінде шаралар енді қолданылмайтын болса, суға батуға немесе қайраңға отыруға шақ қалған не суға бататын немесе қайраңға отыратын кеме.

      2. Қазақстан Республикасының аумақтық суларында авариялық жағдайда суға батқан кеменің меншік иесі мен капитаны порттың теңіз әкімшілігіне суға батқан мүлік туралы мәліметтерді уәкілетті орган көздеген тәртіппен дереу хабарлауға міндетті.

      3. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әскери-теңіз Күштерінің Гидрографиялық қамтамасыз ету қызметі суға батқан мүліктің жатқан жерін анықтау және оны навигациялық белгілермен белгілеу жөнінде шаралар қабылдауды қамтамасыз етеді.

      Ескерту. 9-тарау 49-1-баппен толықтырылды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

50-бап. Суға батқан мүлiктi оның меншiк иесiнің аластауы

      Ескерту. 50-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Суға батқан мүлiктiң меншiк иесi мүлiк суға батқан күннен бастап бiр жыл iшінде суға батқан мүлікті аластау қағидаларына сәйкес осындай мүлікті аластау ниетi бар екенiн ең жақын теңiз портының капитанына хабарлауға тиiс.

      2. Теңiз портының капитаны суға батқан мүлiктің меншiк иесiнің өтiнiшiн алған күннен бастап үш ай iшiнде суға батқан мүлiктi аластаудың мерзiмiн белгiлейдi. Суға батқан мүлiктің меншiк иесiнiң рұқсат алған кезден бастап бiр жыл iшiнде оны аластауды жүзеге асыруға құқығы бар.

      3. Егер суға батқан мүлiк теңiзде жүзу қауiпсiздiгiне немесе теңiздi ластау арқылы залал келтiру қатерiн төндiрсе, не судағы биологиялық ресурстар кәсіпшiлiгiн жүзеге асыруға, порт қызметiне және порттағы жұмыстарға кедергi келтiрсе, суға батқан мүлiктің меншiк иесi оны теңiз порты капитанының талабы бойынша және ол белгiлеген ақылға қонымды мерзiмде аластауға мiндеттi.

      4. Суға батқан мүлiк иесi белгiсiз болған жағдайда теңiз портының капитаны суға батқан мүлiктi аластау үшiн белгiленген мерзiмдер туралы бұқаралық ақпарат құралдарында мәлiмет жариялайды. Егер бұл орайда суға батқан кеменiң туы белгiлi болса, теңiз портының капитаны кеме тиесiлi мемлекеттiң дипломатиялық немесе консулдық тұлғасына тиiстi хабар жiбередi.

      5. Суға батқан мүлiктiң меншiк иесi мәлiмдеме жасамаған немесе мүлiктi белгіленген мерзімде аластамаған жағдайда мұндай мүлiктi құрайтын заттар иесiз деп танылады.

      Ескерту. Осы тараудың мақсаттары үшін Қазақстан Республикасының аумақтық суларында суға батқан кеменің иесі не кеменің меншік иесі суға батқан мүліктің меншік иесі болып табылады.

      Ескерту. 50-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

51-бап. Порттың теңiз әкiмшiлiгiнiң суға батқан мүлiктi аластауы

      Ескерту. 51-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Порттың теңiз әкiмшiлiгiнің, егер:

      1) суға батқан мүлiктiң иесi мүлiк суға батқан күннен бастап бiр жыл iшiнде анықталмаса;

      2) меншiк иесi осы Заңның 50-бабының 3-тармағында көзделген мiндеттемелердi орындамаса немесе тиiсiнше орындамаса;

      3) суға батқан мүлiктiң меншiк иесi оны аластау үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген техникалық қауiпсiздiк талаптарына сай келмейтiн құралдар қолданса;

      4) суға батқан мүлiктiң меншiк иесi анықталмаса, адамдардың өлiмiне, олардың денсаулығына, қоршаған орта мен шаруашылық жүргiзу объектiлерiне зиян келтiруге халықты едәуiр материалдық шығынға ұшыратуға және оның тiршiлiк жағдайларының бұзылуына әкеп соғуы мүмкiн аварияларды, зiлзалаларды немесе апаттарды болдырмау мақсатында Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау туралы заңнамасына сәйкес суға батқан мүлiктi аластауға құқығы бар.

      2. Осы баптың 1-тармағының 1) және 4) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, осы баптың 1-тармағында көзделген жағдайларда суға батқан мүлiктi аластау мүлiктiң меншiк иесiнiң есебiнен жүзеге асырылады.

      3. Егер суға батқан мүлiк аласталған кезден бастап бiр жылдан аспайтын уақыт өтсе, оның меншiк иесi суға батқан мүлікті аластауға жұмсалған шығындарды өтегеннен кейiн, суға батқан, осы баптың 1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес аласталған мүлікті талап етуi мүмкiн.

      Ескерту. 51-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

51-1-бап. Суға батқан мүліктің меншік иесінің жауапкершілігі

      1. Суға батқан мүліктің меншік иесі, суға батқан мүлікке:

      1) соғыс қимылдары, дұшпандық әрекеттер, азаматтық соғыс, көтеріліс немесе болмай қалмайтын және еңсерілмейтін дүлей құбылыс салдарынан;

      2) залал келтіру ниеті бар үшінші тұлғалардың қасақана әрекетімен (әрекетсіздігімен);

      3) оттарды немесе кемеден тысқары жерлердегі басқа да навигациялық құралдарды күтіп-ұстау жөніндегі жұмыстардың орындалмауынан немесе тиісінше орындалмауынан туындаған, олардың тиісінше жұмыс істемеуі салдарынан залал келтірілген жағдайларды қоспағанда, суға батқан мүліктің жатқан жерін анықтау, белгілеу және оны аластау шығыстары үшін жауапты болады.

      2. Сол бір авариялық жағдайдан туындаған, суға батқан мүліктің жатқан жерін анықтауға, белгілеуге және оны аластауға байланысты суға батқан мүліктің меншік иесі жауапкершілігінің мөлшері мынадай тәртіппен есептелетін жалпы сомамен шектеледі:

      сыйымдылығы қоса алғанда 2000 тіркелімдік тоннадан аспайтын кеме үшін – 1,51 миллион есептік бірлік;

      сыйымдылығы 2000 тіркелімдік тоннадан асатын кеме үшін осы тармақтың екінші абзацында көрсетілген сомаға мынадай сома қосылады:

      2001-ден 30000 тоннаға дейін қоса алғанда әрбір тоннаға – 604 есептік бірлік;

      30001-ден 70000 тоннаға дейін қоса алғанда әрбір тоннаға – 453 есептік бірлік; және

      70000 тоннадан астам әрбір тоннаға – 302 есептік бірлік.

      3. Жалпы сыйымдылығы 300 тіркелімдік тонна және одан астам кеменің меншік иесі суға батқан мүлікті аластағаны үшін жауапкершілік тәуекелін сақтандыруға не осы баптың 2-тармағына сәйкес айқындалатын мөлшерде суға батқан мүлікті аластағаны үшін жауапкершілікті өзге де қаржылық қамтамасыз етуді беруге міндетті.

      4. Қазақстан Республикасының аумақтық суларына кіретін кеменің бортында суға батқан кемелерді аластағаны үшін жауапкершілікті сақтандыру немесе өзге де қаржылық қамтамасыз ету туралы куәлігі болуы міндетті.

      5. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік туын көтеріп жүзетін кемелерге суға батқан кемелерді аластағаны үшін жауапкершілікті сақтандыру немесе өзге де қаржылық қамтамасыз ету туралы куәлікті порттың теңіз әкімшілігі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен және нысан бойынша береді.

      Ескерту. 51-1-баппен толықтырылды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

52-бап. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әскери-теңіз Күштері Гидрографиялық қамтамасыз ету қызметінің және порттың теңіз әкімшілігінің келтірілген шығыстарды толық өтеттіру құқығы

      1. Мыналардың:

      1) суға батқан мүліктің жатқан жерін анықтау және оны навигациялық белгілермен белгілеу кезінде келтірілген шығыстар бойынша Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әскери-теңіз Күштері Гидрографиялық қамтамасыз ету қызметінің;

      2) осы Заңның 51-бабының 1-тармағына сәйкес жүзеге асырылған суға батқан мүлікті аластауға байланысты келтірілген шығыстар бойынша порттың теңіз әкімшілігінің келтірілген шығыстарды толық өтеттіруге құқығы бар.

      2. Келтірілген шығыстарды өтеу:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен, аласталған суға батқан мүлікті өткізуден түскен сома есебінен жүзеге асырылады, қалған сома суға батқан мүліктің меншік иесіне беріледі;

      2) егер суға батқан мүлікті өткізуден түскен сома суға батқан мүліктің жатқан жерін анықтауға, белгілеуге және оны аластауға жұмсалған шығыстарды жаппаса, суға батқан мүліктің меншік иесінің есебінен жүзеге асырылады.

      Келтірілген шығыстарды өтеуден алынған қаражат мемлекет кірісіне есепке жатқызылады.

      Ескерту. 52-бап жаңа редакцияда – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

53-бап. Суға батып, кездейсоқ аласталған мүлiк (олжа)

      Ескерту. 53-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      Қазақстан Республикасының аумақтық суларында немесе ашық теңiзде сауда мақсатында теңiзде жүзуге байланысты операцияларды жүзеге асыру кезiнде суға батып, кездейсоқ аласталған мүлiк Қазақстан Республикасының ең жақын теңiз портына өткiзiлуге тиiс. Теңiз әкiмшiлiгi Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарында осындай мүлiкке қатысты көзделген шараларды қолдануға мiндеттi.

      Ескерту. 53-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-тарау. ЖҮКТІ ТЕҢІЗ АРҚЫЛЫ ТАСЫМАЛДАУ ШАРТЫ

54-бап. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты

      1. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты бойынша тасымалдаушы өзiне жөнелтушi сенiп тапсырған жүктi белгiленген портқа жеткiзуге және жүктi алуға уәкiлеттi тұлғаға (алушыға) беруге мiндеттенедi, ал жөнелтушi немесе алушы жүктi тасымалдағаны үшiн шартқа немесе тарифке сәйкес ақы төлеуге және жүктi қабылдап алуды қамтамасыз етуге мiндеттенедi.

      2. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты жүктi теңiз арқылы тасымалдау үшiн бүкiл кеменi, оның бiр бөлiгiн немесе кемедегi белгілi бiр жайларды (чартер) беру талабымен, сондай-ақ мұндай талап қойылмай жасалуы мүмкiн.

54-1-бап. Жүктерді аралас тасымалдау

      Бiрыңғай тауар-көлiк жүкқұжаты (бірыңғай коносамент) бойынша әртүрлi көлiк түрлерiмен жүктердi аралас тасымалдарға қатысатын тасымалдаушылардың, сондай-ақ басқа да тұлғалардың қарым-қатынастары Қазақстан Республикасының көлік туралы заңнамалық актiлерiнде айқындалады.

      Ескерту. 10-тарау 54-1-баппен толықтырылды - ҚР 27.10.2015 № 363-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

55-бап. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартының нысаны

      Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты коносаментпен, чартермен, теңiз жүкқұжатымен ресiмделедi. Коносаменттiң, чартердiң, теңiз жүкқұжатының нысаны тасымалдау ережелерiмен белгіленедi.

56-бап. Жүктi теңiз арқылы тасымалдауды ұйымдастыру туралы ұзақ мерзiмді шарт

      1. Жүк тасымалдауды үнемi жүзеге асыру қажет болған жағдайда тасымалдаушы мен жүк жөнелтуші жүкті теңіз арқылы тасымалдауды ұйымдастыру туралы ұзақ мерзiмдi шарттар жасаса алады.

      Жүктi теңiз арқылы тасымалдауды ұйымдастыру туралы шарт бойынша тасымалдаушы жүктi белгiленген мерзiмде қабылдауға, ал жүк жөнелтушi - жүктi тасымалдауға келiсiлген көлемде табыс етуге мiндеттенедi.

      Жүктi теңiз арқылы тасымалдауды ұйымдастыру туралы шартта тасымалдаудың көлемi, мерзiмдерi, сапасы және көлiк құралдарын беру мен тасымалданатын жүктi табыс етудiң басқа да талаптары, сондай-ақ тасымалдауды ұйымдастырудың Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген өзге де талаптары белгiленедi.

      2. Жүктi теңiз арқылы тасымалдауды ұйымдастыру туралы ұзақ мерзiмдi шарттағы келiсiлген жүктi тасымалдау талаптары, егер тараптар өзгеше келiсiмге келмесе, жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартына енгiзiлген болып есептеледi.

      Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартының талаптары жүктi теңiз арқылы тасымалдауды ұйымдастыру туралы ұзақ мерзiмдi шарттың талаптарына қайшы келген жағдайда жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартының ережесi қолданылады.

      3. Коносаментке енгiзiлмеген жүктi теңiз арқылы тасымалдауды ұйымдастыру туралы ұзақ мерзiмдi шарттың талаптары, үшiншi тұлға үшiн, егер ол кеменi жалдаушы болмаса, мiндеттi болмайды.

57-бап. Чартердiң мазмұны. Чартер бойынша құқықтар беру

      1. Чартерде тараптардың атауы, кеменiң атауы, жүктiң тегi мен түрiне сiлтеме, жалдау ақысының мөлшерi, жүктiң тиелген порты, тиелген орны, сондай-ақ кеменің баратын порты немесе бағыты көрсетiлуге тиiс. Тараптардың келiсiмi бойынша чартерге өзге де талаптар енгiзiлуi мүмкiн.

      2. Чартер бойынша жүк тасымалдау кезiнде кеменi жалдаушы тасымалдаушының келiсiмiмен жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты бойынша үшiншi тұлғаға өз құқығын беруге құқылы. Кеменi жалдаушы, сондай-ақ ол өзiнiң құқығын берген үшiншi тұлға, егер чартерде өзгеше көзделмесе, жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын орындамағаны үшiн тасымалдаушының алдында ортақ жауапкершiлiкте болады.

58-бап. Чартер мен коносаменттiң арақатынасы

      Чартер шартының тарабы болып табылмайтын тасымалдаушы және алушы арасындағы қатынастар коносаментпен айқындалады. Егер коносаментте чартердiң талаптарына сiлтеме жасалса, олар алушы үшiн мiндеттi болады.

59-бап. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты бойынша кеменiң теңiзде жүзу жағдайын қамтамасыз ету

      1. Тасымалдаушы дер кезiнде, рейс басталғанға дейiн кеменi теңiзде жүзетiн жағдайға келтiруге: кеменiң жүзуге қауiпсiздiгiн және техникалық жарамдылығын қамтамасыз етуге, кеменi тиiстi деңгейде жарақтауға, оны экипажбен жасақтауға және не қажеттiнiң бәрiмен жабдықтауға, сондай-ақ трюмдер мен кеменiң басқа да жүк тасымалданатын жайларын жүктi тиiсiнше қабылдауды, тасымалдауды және сақтауды қамтамасыз ететiн жағдайға келтiрiп қоюға мiндеттi.

      2. Егер жүктi тасымалдау коносамент негiзiнде жүзеге асырылса немесе коносамент чартерге сәйкес берiлiп, тасымалдаушы мен кеменi жалдаушы болып табылмайтын коносамент ұстаушының арасындағы қатынасты реттейтiн болса, тараптардың осы баптың 1-тармағына қайшы келетiн келiсiмi жарамсыз болады.

      Ескерту. 59-бапқа өзгеріс енгізілді - Қазақстан Республикасының 2006.12.29. № 209 Заңымен.

60-бап. Кеменi ауыстыру

      Жүк белгiлi бiр кемеде тасымалдануға тиiс болған жағдайда, оны тиеу басталғаннан кейiн пайда болған техникалық қажеттердің салдарынан жүктi қайта тиеудi қоспағанда, жүк кеменi жалдаушының немесе жөнелтушiнiң келiсiмiмен ғана басқа кемеге тиелуi мүмкiн.

61-бап. Кеменiң жүк тиеуге дайын екендiгi туралы хабарлау

      1. Чартер бойынша жүк тасымалдау кезiнде тасымалдаушы кеменi жалдаушыға немесе жөнелтушiге, егер ол кеменi жалдаушы болып көрсетiлсе, кеменің жүк тиеуге дайын екенiн немесе белгiлi бiр уақытта дайын болатынын жазбаша нысанда хабарлауға мiндеттi. Мұндай хабар кеме тиеу портында немесе осы порт үшiн әдеттегi күту орнында тұрған жағдайда ғана берiлуi мүмкiн.

      2. Осы баптың 1-тармағында көрсетiлген хабар берудің күнi мен сағаты тараптардың келiсiмiмен, ал келiсiм болмаған жағдайда - осы порттағы үрдiстермен белгiленедi.

      3. Кеме хабарда көрсетiлген уақытта жүк тиеуге дайын болмаған жағдайда, осыған байланысты кеменi жалдаушыға келтiрiлген залалды тасымалдаушы өтеуге тиiс.

62-бап. Жүк тиеу орны

      1. Чартер бойынша жүк тасымалдау кезiнде тасымалдаушы кеменi жалдаушы көрсеткен жүк тиелетiн орынға кеменi қоюға мiндеттi. Кеменi жалдаушы жүктi тиеу үшiн қауiпсiз және жарамды, кеме жүзетiн күйiнде тұра алатын орынды көрсетуге тиiс. Егер кеменi жалдаушы көрсеткен орын жүк тиеуге жарамсыз болса немесе бiрнеше кеменi жалдаушы жүк тиеуге әртүрлi орын көрсетсе, тасымалдаушы кеменi сол портта әдетте пайдаланып жүрген жүк тиеу орнына қоюға құқылы, бұл туралы кеменi жалдаушыға алдын ала ескертедi.

      Кеменi жалдаушы өз есебiнен кеменi басқа жүк тиеу орнына қоюды талап етуге құқылы.

      2. Желілік қатынаста жүк тасымалдау кезінде жүк тиелетiн орынды тасымалдаушы белгiлейдi. Егер жүк тиеу аталған порт үшiн әдеттен тыс орында жүргiзiлсе, тасымалдаушы жөнелтушiге жүк тиелетiн орын туралы хабарлайды.

63-бап. Кеменiң берiлу мерзiмi

      Чартер бойынша жүк тасымалдау кезiнде тасымалдаушы кеменi чартерде келiсiлген мерзiмде беруге мiндеттi. Кеме аталған мерзiмде берiлмеген жағдайда кеменi жалдаушы жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартынан бас тартып, зияндардың өтелуiн талап етуге құқылы.

64-бап. Сталиялық уақыт

      1. Сталиялық уақыт тараптардың келiсiмiмен, мұндай келiсiм болмаған жағдайда - тиеу портында әдетте қабылданған мерзiмдермен белгiленедi.

      2. Сталиялық уақыт жөнелтушiге, кеменi жалдаушыға кеменiң жүк тиеуге дайын екенi туралы хабар жiберiлгеннен кейiнгi келесi күннен бастап жұмыс күндерiмен, сағаттарымен және минуттарымен есептеледi.

      3. Тасымалдаушыға байланысты себептер бойынша не еңсерiлмейтiн күштiң салдарынан немесе жүктің сақталуына қауiп төндiретiн немесе оны қауiпсiз тиеуге кедергi келтiретiн гидрометеорологиялық жағдайлардың салдарынан жүк тиеу жүргiзiлмеген уақыт сталиялық уақытқа енгiзiлмейдi.

      Кеменi жалдаушыға байланысты себептер бойынша жүк тиеу жүргiзiлмеген уақыт сталиялық уақытқа енгiзiледi.

      4. Жүк тиеу сталиялық уақыт есептеле бастағанға дейiн басталған жағдайда жүк тиеуге нақты кеткен уақыт сталиялық уақытқа есептеледi.

      5. Осы бапта белгiленген ережелер жүк түсiру портында оны түсiру кезiнде де қолданылады.

65-бап. Контрсталиялық уақыт

      1. Контрсталиялық уақыттың ұзақтығы тараптардың келiсiмiмен, ал ол болмаған жағдайда - жүк тиеу портында әдетте қабылданған мерзiмдерiмен белгiленедi.

      2. Контрсталиялық уақыт сталиялық уақыт аяқталған кезден бастап күнтiзбелiк күндермен, сағаттармен және минуттармен есептеледi.

      3. Контрсталиялық уақытқа жексенбi және ресми белгiленген мерекелiк күндер, портта жұмыс iстемейтiн деп жарияланған уақыт, сондай-ақ еңсерiлмейтiн күш немесе жүктің сақталуына қатер төндiретiн не оны қауiпсiз тиеуге кедергi келтiретiн гидрометеорологиялық жағдайлар туғызған жүк тиеудегi үзiлiстер де кіреді. Тасымалдаушыға байланысты себептермен жүк тиеу жүргiзiлмеген уақыт контрсталиялық уақытқа енгiзiлмейдi.

      4. Осы бапта, сондай-ақ осы Заңның 66-68-баптарында белгiленген ережелер жүк түсiру портында оны түсiру кезiнде де қолданылады.

66-бап. Демерредж

      Демерредж тараптардың келiсiмiмен, ал мұндай келiсiм болмаған жағдайда - тиiстi портта әдетте қабылданған ставкаға сәйкес белгiленедi. Мұндай ставкалар болмаған жағдайда демерредж кеме мен оның экипажын күтiп-ұстауға жұмсалған шығыстармен анықталады.

67-бап. Диспач

      Тараптардың келiсiмiмен диспач белгiленуi мүмкiн. Мұндай келiсiм болмаған жағдайда диспач мөлшерi демерредждiң екiден бiрi мөлшерiнде есептеп шығарылады.

68-бап. Тасымалдаушының кеменi контрсталиялық уақыт бiткеннен кейiн жүзуге жөнелту құқығы

      1. Егер бүкiл келiсiлген жүк тасымалдаушыға байланысты емес себептер бойынша кемеге тиелмесе де, тасымалдаушының контрсталиялық уақыт бiткеннен кейiн кеменi жүзуге жөнелтуге құқығы бар. Бұл орайда тасымалдаушы жалдау ақысын толық алуға құқығын сақтап қалады.

      2. Жүк тасымалдау үшiн кеме тұтасымен берiлген жағдайда, жүктi қабылдау мен салып қою кеменi белгiленген мерзiмнен астам уақыт ұстауы мүмкiн болғанымен, тасымалдаушының сталиялық немесе контрсталиялық уақыт аяқталғанға дейiн, мұндай уақыт туралы келiсiм болған кезде, жеткiзiлген жүктi қабылдаудан бас тартуға құқығы жоқ.

      3. Жүк тасымалдау үшiн кеме тұтасымен берiлмеген жағдайда, тасымалдаушы сталиялық немесе контрсталиялық уақыт бiткенге дейiн, мұндай уақыт туралы келiсiм болған жағдайда, жүктi қабылдаудан бас тартуға құқығы бар, кейiн ол кiдiртiлiп берiлуi салдарынан кемеге тиiстi түрде және қалған жүк үшiн зиян келтiрiлмей кемеге кешiктiрiлiп қана тиелуi мүмкiн. Бұл орайда тасымалдаушы жалдау ақысын толық алуға құқығын сақтап қалады.

69-бап. Тасымалдау үшiн жүк қабылдауды уақытша тоқтату немесе шектеу

      1. Әлеуметтік, табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлар кезiнде жүктi қабылдау уәкiлеттi органға дереу хабарлана отырып, порттың теңiз әкiмшiлiгiнің өкiмiмен уақытша тоқтатылуы немесе шектелуi мүмкiн, уәкілетті орган тиiстi мемлекеттiк органдардың келiсуi бойынша тасымалдауға жүк қабылдауды уақытша тоқтатудың немесе шектеудiң қолданылу мерзiмiн белгiлейдi.

      2. Порттың теңiз әкiмшiлiгi аралас тасымалда немесе тiкелей теңiз қатынастарында және көлiктiң басқа түрлерiн ұйымдастыру кезiнде тасымалдау үшiн жүк қабылдауды уақытша тоқтату немесе шектеу туралы жүктi жөнелтушiлерге дереу хабарлайды.

      Ескерту. 69-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); ҚР 27.10.2015 № 363-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

70-бап. Кеменiң кiдiртiлгенi үшiн залалдарды өтеу

      Кеменiң контрсталиялық уақыттан артық кiдiртiлгенi үшiн жөнелтушi, кеменi жалдаушы, егер кеменiң кiдiртiлуi тасымалдаушыға байланысты емес себептерден болса, тасымалдаушыға келтiрiлген зияндарды өтеуге мiндеттi.

71-бап. Кеменi жалдаушының талап етуiмен жүзуге мерзiмiнен бұрын жөнелту

      Кеменi жалдаушыға жүк тасымалдау үшiн кеме тұтасымен берiлген жағдайда тасымалдаушы кеменi жалдаушының талап етуiмен, егер барлық жүк тиелмесе де, кеменi жүзуге жөнелтуге мiндеттi. Мұндай жағдайда тасымалдаушы толық жалдау ақысына құқығын сақтап қалады.

72-бап. Жүктi буып-түю және таңбалау

      1. Тасымалдау кезiнде жүктiң толық сақталуын қамтамасыз ету үшiн ыдысқа салуды және буып-түюді қажет ететiн жүктер, оның ішінде Қазақстан Республикасы халықаралық шарттарының талаптарына сәйкес буып-түйілген қауіпті жүктер тасымалдау үшiн жарамды ыдысқа салынып және буып-түйіліп берiлуге тиiс. Ыдыс және қаптама техникалық регламенттерде және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында белгiленген мiндеттi қауiпсiздiк талаптарына сәйкес келуге тиiс.

      2. Жөнелтушi жүктi тиiсiнше таңбалап, тасымалдаушыға ол туралы қажеттi мәлiметтердi табыс етуге мiндеттi. Жүк айрықша назар аударуды қажет ететiн жағдайда жөнелтушi жүктiң қасиеттерi мен оны қарап-ұстаудың тәртiбiн тасымалдаушыға хабарлауға мiндеттi.

      Ескерту. 72-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2006.12.29. № 209; 19.04.2019 № 249-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

73-бап. Палубалық жүк

      1. Тасымалдаушының тек тасымалдаушы мен жөнелтушiнiң арасындағы келiсiмге сәйкес қана палубада жүк тасымалдауға құқығы бар.

      2. Тасымалдаушы мен жөнелтушi жүктiң палубада тасымалдануы тиiс немесе мүмкiн екендiгi туралы келiсiмге келген жағдайда, тасымалдаушы мұндай келiсiмге қол жеткiзiлгенi туралы коносаментте немесе жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын растайтын басқа құжатта көрсетуге мiндеттi. Тасымалдаушы оны көрсетпеген жағдайда, ол жүктi палубада тасымалдау туралы келiсiмнiң жөнелтушiмен жасалғаны туралы дәлелдеуге тиiс. Тасымалдаушының коносаментті адал жолмен иемденген үшiншi тұлғаға қатысты, соның iшiнде алушыға қатысты мұндай келiсiмге сiлтеме жасауға құқығы жоқ.

      3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында белгiленген ережелердi бұза отырып, палубада жүк тасымалданған жағдайда, тасымалдаушы палубада жүк тасымалдау туралы келiсiмге сiлтеме жасай алмайды және жүктi тек қана палубада тасымалдау салдарынан жүктiң жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) немесе оның кешiктiрiлiп жеткiзiлгенi үшiн жауапты болады. Бұл орайда осы Заңның 102-бабында көзделген ережелер қолданылуға жатпайды.

      Тасымалдаушы жауапкершiлiгiнiң мөлшерi осы Заңның 104 және 105-баптарына сәйкес айқындалады.

      4. Егер жүктi трюмде тасымалдау туралы келiсiм болса, жүктi палубада тасымалдау осы Заңның 105-бабына сәйкес тасымалдаушының жауапкершiлiгiн шектеу құқығын жоғалтуға әкеп соғатын әрекетi (әрекетсiздiгi) деп қарастырылады.

74-бап. Қауiптi жүк

      1. Қауiптi жүктi тапсыру кезiнде оның атауы туралы терiс мәлiметтер берiлiп, тасымалдаушының сырттай қарау арқылы оның қасиеттерiне көз жеткiзуi мүмкiн болмаған жағдайда, тасымалдаушы жөнелтушiге шеккен зиянын өтемей, мұндай жүктi түсiрудi, жоюды және зарарсыздандыруды соның есебiнен кез келген уақытта жүзеге асыруға құқылы.

      Жөнелтушi тасымалдаушының алдында оған осындай жүктi тиеу салдарынан келтiрiлген зиян үшiн жауапты болады. Қауiптi жүктi тасымалдағаны үшiн жалдау ақысы қайтарылуға жатпайды. Жалдау ақысы төленбеген жағдайда тасымалдаушы жөнелтушiден оның құнын толық көлемінде өндірiп алуға құқылы.

      2. Қауіпті жүкті тасымалдауға арналған кемеде шетелдің сыныптаушы қоғамы берген қауіпті жүктерді тасымалдауға кеменің сәйкестігі туралы құжат болуы тиіс.

      Қауіпті жүктерді тасымалдауға кеменің сәйкестігі туралы құжат болмаған жағдайда, теңіз көлігімен қауіпті жүктерді тасымалдауға жол берілмейді.

      3. Егер тасымалдаушының келiсiмiмен кемеде тұрған қауiптi жүк кемеге, кемедегi адамдарға және жүкке қатер төндiрсе, тасымалдаушы мән-жайларға қарай, жалпы авария жағдайларын қоспағанда, жөнелтушiге шеккен зиянын өтемей, мұндай жүктi түсiрудi, жоюды немесе зарарсыздандыруды жүзеге асыруға құқылы.

      Тасымалдаушының қауiптi жүкпен кеменiң нақты жүрiп өткен қашықтығына бара-бар мөлшерде жалдау ақысын алуға құқығы бар.

      Ескерту. 74-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 04.07.2013 № 132-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

75-бап. Жүктi ауыстыру

      Чартерде тегi немесе түрi айқындалған жүк тек тасымалдаушының келiсiмiмен ғана өзге тектегi немесе түрдегi жүкпен ауыстырылуы мүмкiн.

76-бап. Бөгде жүктi түсiрiп тастау

      1. Жүк тасымалдау үшiн кеме тұтасымен, оның бөлiгi немесе кеменiң белгiлi бiр жайлары берiлген жағдайда жөнелтушi кемеден, кеменiң бөлiгiнен немесе кеменiң жайларынан жөнелту портында, жүк тасымалдау үшiн кеме тұтасымен берiлген жағдайда - кез келген кiру портында бөгде жүктi түсiрiп тастауды талап етуге құқылы.

      2. Жүк кемеден, кеменiң бөлiгiнен немесе кеменiң жайларынан уақтылы түсiрiлмеген жағдайда кеменi жалдаушының жалдау ақысын тиiсiнше азайтуды, сондай-ақ кеменi жалдаушыға келтiрiлген зияндарды өтеудi талап етуге құқығы бар.

77-бап. Жүкке қоса жүретiн құжаттар

      Жөнелтушi, жүктi кедергiсiз тасымалдау үшiн қажеттi, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген құжаттарды (сертификат, лицензия, ветеринариялық сертификат, кеден декларациясы және өзге де құжаттар) тасымалдаушыға беруге мiндеттi.

      Жөнелтушi мұндай құжаттардың уақтылы берілмегенi, дұрыс немесе толық болмауы салдарынан келтiрiлген зияндар үшiн тасымалдаушының алдында жауапты болады.

      Ескерту. 77-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

78-бап. Теңiз жүкқұжатын беру

      Жөнелтушi тасымалдаушыдан коносаменттiң орнына теңiз жүкқұжатын берудi талап етуге құқылы. Осы Заңның, тауарға билiк жасау құжаты ретiнде коносаментке қатысты, 80-бабын, 81-бабының 2-тармағын, 83, 84-баптарын және 85-бабының 2-тармағын қоспағанда, теңiз жүкқұжатына осы тарауда белгiленген ережелер қолданылады.

79-бап. Коносамент беру

      1. Жүктi тасымалдау үшiн қабылданғаннан кейiн тасымалдаушы жөнелтушiнiң талап етуiмен жөнелтушiге коносамент беруге мiндетті.

      Коносамент, жөнелтушi қол қойған, осы Заңның 81-бабы 1-тармағының 3)-8) тармақшаларында көрсетiлген деректер болуға тиiстi құжаттың негiзiнде жасалады.

      2. Жөнелтушi тасымалдаушыға коносаментке енгiзу үшiн табыс етiлген деректердiң дұрыстығына кепiлдiк бередi және мұндай деректердiң дұрыс еместiгi салдарынан тасымалдаушыға келтiрiлген залал үшiн жауапты болады.

      Тасымалдаушының жөнелтушiге залалдарды өтеттiрiп алуға құқығы жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты бойынша тасымалдаушының жөнелтушiден өзге тұлға алдындағы жауапкершiлiгiн жоймайды.

80-бап. Коносаменттiң түрлерi

      Коносамент белгiлi бiр алушының атына (атаулы коносамент), жөнелтушiнiң немесе алушының бұйрығына (ордерлiк коносамент), не ұсынушыға берiлуi мүмкiн. Жөнелтушiнiң немесе алушының бұйрығына берiлгенi туралы көрсетiлмеген ордерлiк коносамент жөнелтушiнiң бұйрығына берiлген болып есептеледi.

81-бап. Коносаменттiң мазмұны

      1. Коносаментке мынадай деректер енгiзiлуге тиiс:

      1) тасымалдаушының атауы және оның тұратын жерi;

      2) жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартына сәйкес тиеу портының атауы және тасымалдаушының тиеу портында жүктi қабылдаған датасы;

      3) жөнелтушiнiң атауы және оның тұратын жерi;

      4) жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартына сәйкес түсiру портының атауы;

      5) егер алушыны жөнелтушi көрсеткен болса, алушының атауы;

      6) жүктің атауы, жүктi бiрдейлендiруге қажеттi негiзгi таңбалар, тиiстi жағдайларда жүктiң қауiптi сипатын немесе ерекше қасиеттерiн көрсету, орынның немесе заттардың саны және жүктiң массасы немесе оның өзгеше түрде көрсетiлген саны. Бұл орайда барлық деректер жөнелтушi қалай ұсынса солай көрсетiледi;

      7) жүктiң сыртқы жай-күйi және оның буып-түйiлуi;

      8) алушы төлеуге тиiс мөлшердегi жалдау ақысы немесе жалдау ақысын олардың төлеуге тиiс екенiн өзге де түрде көрсету;

      9) коносаменттiң берiлген уақыты мен орны;

      10) егер коносамент бiреуден көп болса, олардың түпнұсқаларының саны;

      11) тасымалдаушының немесе оның атынан әрекет етушi адамның қойған қолы. Кеме капитаны қол қойған коносамент тасымалдаушының атынан қол қойылған деп есептеледi.

      Тараптардың келiсiмi бойынша коносаментке өзге де деректер енгiзiлуi мүмкiн.

      2. Жүк кеме бортына тиелгеннен кейiн тасымалдаушы жөнелтушiнiң талап етуiмен оған борт коносаментiн бередi, онда осы баптың 1-тармағында көзделген деректерге қосымша, жүктiң белгiлi бiр кеменiң немесе кемелердiң бортында екендiгi, сондай-ақ жүктiң тиелген датасы көрсетiлуге тиiс.

      3. Тасымалдаушы кеме бортына жүк тиелгенге дейiн жөнелтушiге тасымалдау үшiн қабылданған жүкке коносамент немесе сол жүкке қатысты өзге де тауарға билiк жасау құжатын берген жағдайда жөнелтушi тасымалдаушының талап етуi бойынша борт коносаментiнiң орнына сондай құжатты қайтаруға мiндеттi.

      4. Тасымалдаушы бұрын берiлген кез келген құжатты толықтыру арқылы, егер осылайша толықтырылған құжатқа борт коносаментiнде болуға тиiс деректердiң бәрi енгiзiлген болса, жөнелтушiнiң борт коносаментiне қойған талаптарын қанағаттандыра алады.

82-бап. Коносаменттегi ескертпелер. Коносаменттiң дәлелдеу күшi

      1. Коносаментте жүктiң атауына, оның негiзгi таңбаларына, орындар немесе заттар санына, жүктің массасына немесе санына қатысты деректер болып, тасымалдаушы немесе оның атынан коносамент берген басқа тұлға мұндай деректердiң нақты қабылданған немесе тиелген жүкке сәйкес еместiгiн бiлген немесе жеткiлiктi негiздер бар деп есептеген, борт коносаментiн беру кезiнде не тасымалдаушының немесе басқа да осындай тұлғаның аталған деректердi тексеруге ақылға сыйымды мүмкiндiгi болмаған жағдайда, тасымалдаушы немесе басқа да осындай тұлға коносаментке аталған деректердiң дәл еместігiн, жорамалдардың негiздемесiн немесе тексеруге ақылға сыйымды мүмкiндiктiң болмағанын нақты көрсететiн ескертпе енгiзуге тиiс.

      2. Тасымалдаушы немесе оның атынан коносамент берушi басқа тұлға коносаментте жүктiң сыртқы жай-күйiн көрсетпесе, коносаментте жүктiң тиiстi сыртқы жай-күйi көрсетiлген деп есептеледi.

      3. Осы баптың 1-тармағына сәйкес жол берiлетiн ескертпе енгiзiлген деректердi қоспағанда, егер өзгеше дәлелденбесе, коносамент тасымалдаушының жүктi тасымалдау үшiн қабылдауы коносаментте сипатталғандай етiп куәландырылады. Егер коносамент жүктiң коносаменттегi сипатталуын негiзге ала отырып адал әрекет еткен үшiншi тұлғаға берiлсе, тасымалдаушының өзгеше дәлелдеуiне жол берiлмейдi.

83-бап. Коносамент даналарының көп болуы

      Жөнелтушiнiң тiлегi бойынша оған коносаменттiң бiрнеше данасы (түпнұсқалары) берiлуi мүмкiн, әрi олардың әрқайсысында қолда бар коносамент түпнұсқаларының саны көрсетiледi. Ұсынылған коносамент түпнұсқаларының бiрiншiсiнiң негiзiнде жүк берiлгеннен кейiн оның қалған түпнұсқалары күшiн жоғалтады.

84-бап. Коносамент беру

      Коносамент мынадай ережелер сақтала отырып берiледi:

      1) атаулы коносамент атаулы өткiзу жазбалары бойынша немесе талапты басқаға беру нысанына қойылатын ережелерге сәйкес өзге де нысанда берiлуi мүмкiн;

      2) ордерлiк коносамент атаулы немесе бланкiдегi өткiзу жазбасы бойынша берiлуi мүмкiн;

      3) коносамент ұсынушыға жай ғана тапсыру арқылы берiлуi мүмкiн.

85-бап. Жүкке билiк ету құқығы

      1. Жөнелтушiнiң жүктi алушыға бергенге не осындай құқықты алушыға немесе үшiншi тұлғаға бергенге дейiн оған билiк етуге құқығы бар.

      2. Жөнелтушiнiң кеме кеткенге дейiн жөнелтiлетiн жерiнде жүктi керi қайтаруды, жүктi аралық портта берудi немесе оны, осы Заңның 89 және 91-баптарында көзделген талаптарды сақтай отырып, жөнелтушiге берiлген барлық коносамент түпнұсқаларын көрсеткен немесе тиiстi қамтамасыз етудi ұсынған кезде, тасымалдау құжатында көрсетiлген алушыдан басқаға берудi талап етуге құқығы бар.

86-бап. Тасымалдаушының жүкке қатысты мiндеттерi

      1. Тасымалдаушы жүктi тасымалдау үшiн қабылдаған кезден бастап оны берген кезге дейiн тиеудi, тасымалдауды және түсiрудi тиiстi түрде жүзеге асыруға және жүктiң сақталуын қамтамасыз етуге мiндеттi.

      2. Тасымалдау үшiн қабылданған жүкке оның ерекше қасиеттерiне қарай жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартында аталған тиiсiнше назар аударып қарау талап етiлетiн жағдайда, тасымалдаушы жүктiң осындай нұсқауларға сәйкес сақталуын қамтамасыз етуге мiндеттi.

      3. Осы баптың 1-тармағында белгiленген талаптарды бұза отырып жасалған шарттар жарамсыз болады.

87-бап. Жүк тасымалдаудың мерзiмi мен маршруты

      Тасымалдаушы жолаушыны, багаж бен жүктi тараптардың келiсiмiмен белгiленген мерзiмде және маршрут бойынша апарылатын портқа (пунктке) жеткiзуге мiндеттi. Мұндай келiсiм болмаған жағдайда ақылға қонымды мерзiмде және әдеттегi маршрут бойынша жеткiзiлуге тиiс.

88-бап. Кеменiң белгiленген портқа кiруiне кедергiлер

      1. Тасымалдаушыға байланысты емес себептердiң салдарынан кеме баратын портына кiре алмаған жағдайда, тасымалдаушы бұл туралы жөнелтушiге немесе кеменi жалдаушыға не мұндай тұлға тасымалдаушыға белгiлi болса, жүкке билiк жасауға уәкiлеттi тұлғаға дереу хабарлауға мiндеттi.

      2. Жүктi тасымалдау үшiн кеме тұтасымен берiлген және тасымалдаушы хабарлама жiберген кезден бастап ақылға сыйымды мерзiм iшiнде жүктi не iстеу керек екенi туралы нұсқау түспеген жағдайда, кеме капитанының пiкiрiнше, жөнелтушi немесе кеменi жалдаушы не жүкке билiк жасауға уәкiлеттi тұлға үшiн неғұрлым тиiмдi болып көрiнуiне қарай, кеме капитаны жүктi ең жақын порттардың бiрiнде түсiріп кетуге не жүктi жөнелтiлген портына қайтаруға құқылы.

      3. Жүктi тасымалдау үшiн кеме тұтасымен берiлмеген және тасымалдаушы хабарлама жiберген кезден бастап үш тәулiк iшiнде жүктi не iстеу керек екенi туралы нұсқау түспеген жағдайда, кеме капитаны жүктi ең жақын порттардың бiрiне түсiрiп кетуге және жөнелтушiге немесе кеменi жалдаушыға не жүкке билiк жасайтын уәкiлеттi тұлғаға бұл туралы хабарлауға құқылы. Кеме капитаны өзi алған өкiмдi кемедегi басқа жүктердің иелерiне залал келтiрмей орындай алмайтын болған жағдайда да солай iстеуге құқылы.

      4. Тасымалдаушы жөнелтушiнің немесе кеменi жалдаушының не жүкке билiк жасайтын уәкiлеттi тұлғаның өкiмiн күткен жағдайда, тасымалдаушының осындай күтуге байланысты шығыстарын, сондай-ақ кеменiң нақты жүріп өткен қашықтығына бара-бар мөлшерде жалдау ақысын өтеткiзiп алуға құқығы бар.

89-бап. Тараптардың жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын орындаудан бас тартуы

      1. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты тараптарының әрқайсысы екiншi тарапқа зияндарды өтемей, кеме жүк тиеу орнынан кеткенге дейiн:

      1) кеменi немесе жүктi басып алу қатерiн төнгiзетiн соғыс қимылдары мен өзге де iс-әрекеттер;

      2) жөнелтiлетiн орынның немесе баратын орынның қоршауға алынуы;

      3) жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартының тараптарына байланысты емес себептермен кеменiң кiдiртiлуi;

      4) төтенше сипаттағы жағдайлар кезiнде кеменi мемлекеттiк қажеттерге тарту;

      5) тасымалдануға тиiс жүктi жөнелтiлетiн жерден алып шығуға немесе баратын жерiне жүктi алып кiруге тыйым салынған мән-жайлар туындаған кезде ол шартты орындаудан бас тартуға құқылы.

      Осы тармақтың 3) және 5) тармақшаларында көзделген мән-жайлар, егер кеме қысқа мерзiмге кiдiртiледi деп көзделсе, екiншi тарапқа зияндарды өтемей жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын орындаудан бас тарту үшiн негiз бола алмайды.

      Осы тармақта көзделген мән-жайлар туындаған кезде тасымалдаушы жүктi түсiруге жұмсалған шығыстарды көтермейдi.

      2. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты тараптарының әрқайсысы, сондай-ақ рейс кезiнде осы баптың 1-тармағында көзделген кез келген мән-жайлардың бiрi туындауы салдарынан, оны орындаудан бас тартуға құқылы. Бұл орайда жөнелтушi немесе кеменi жалдаушы тасымалдаушыға жүкке жұмсалған барлық шығыстарын, соның iшінде оны түсiруге жұмсалған шығыстарын, сондай-ақ кеме нақты жүрiп өткен қашықтыққа бара-бар мөлшерде жалдау ақысын өтейдi.

90-бап. Тасымалдаушының жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын орындаудан бас тартуы

      Тиелген жүктің құны жалдау ақысы мен тасымалдаушының жүк бойынша басқа да шығыстарын жаппайтын, ал жөнелтушi немесе кеменi жалдаушы кеме жөнелтiлер алдында жалдау ақысын толық енгiзбеген не қосымша қамтамасыз етiп бермеген жағдайда тасымалдаушының кеме рейске шыққанға дейiн жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын орындаудан бас тартуға құқығы бар. Бұл жағдайда жөнелтушi немесе кеменi жалдаушы тасымалдаушыға толық жалдау ақысының екiден бiр бөлiгiн, ал босқа тұрып қалу болған жағдайда - босқа тұрып қалғаны үшiн ақы төлеуге және тасымалдаушының өзге де шығыстарын өтеуге тиiс. Жүктi түсiру жөнелтушiнiң немесе кеменi жалдаушының есебiнен жүзеге асырылады.

91-бап. Жөнелтушiнiң немесе кеменi жалдаушының жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын орындаудан бас тартуы

      1. Жүктi тасымалдау үшiн кеме тұтасымен берiлген жағдайда жөнелтушi немесе кеменi жалдаушы:

      1) егер жөнелтушi немесе кеменi жалдаушы сталиялық немесе контрсталиялық уақыт бiткенге дейiн бас тартса не кеме рейске шыққанға дейiн аталған жәйттердің қайсысы бұрын туындаса, толық жалдау ақысының екiден бiрiн, босқа тұрып қалу болған жағдайда - тасымалдаушы жүк есебiнен жасаған және шығыстар жалдау ақысының сомасына енгiзiлмеген босқа тұрып қалу үшiн төленетiн ақыны;

      2) егер жөнелтушiнің немесе кеменi жалдаушының бас тартуы осы тармақтың 1) тармақшасында аталған жәйттердiң бiрiнен кейiн болса және жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты бiр рейске жасалса, толық жалдау ақысын, осы тармақтың 1) тармақшасында аталған басқа да сомаларды;

      3) бiрiншi рейс үшiн толық жалдау ақысын, осы тармақтың 1) тармақшасында аталған басқа да сомаларды және жөнелтушi немесе кеменi жалдаушы осы тармақтың 1) тармақшасында аталған жәйттердiң бiрiнен кейiн бас тартса және жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты бiрнеше рейске жасалса, қалған рейстер үшiн жалдау ақысының екiден бiрiн төлеген жағдайда, жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын орындаудан бас тартуға құқылы.

      Жөнелтушi немесе кеменi жалдаушы кеме рейске шыққанға дейiн жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын орындаудан бас тартқан жағдайда тасымалдаушы, егер жүктi түсiру тiптi кеменi белгiленген мерзiмнен артық кiдiртетiн болса да, жүктi жөнелтушiге немесе кеменi жалдаушыға беруге мiндеттi.

      Жөнелтушi немесе кеменi жалдаушы жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын орындаудан рейс кезiнде бас тартқан жағдайда, жөнелтушi немесе кеменi жалдаушы жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартына сәйкес кеме кiруге тиiстi немесе қажеттiлiкке қарай кiрген портта ғана жүктің берiлуiн талап етуге құқылы.

      2. Жүктi тасымалдау үшiн кеме тұтасымен берiлмеген жағдайда, жөнелтушi немесе кеменi жалдаушы толық жалдау ақысы, бос тұрып қалғаны үшiн ақы төленген, тасымалдаушының жүк есебiнен жасалған және жалдау ақысы сомасына енгiзiлмеген шығыстары өтелген жағдайда, жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын орындаудан бас тартуға құқылы. Тасымалдаушы жөнелтушiнiң немесе кеменi жалдаушының талап етуiмен, егер бұдан тасымалдаушыға және басқа жөнелтушiге немесе кеменi жалдаушыға залал келтiрiлмейтiн болса ғана, жүктi белгiленген портқа жеткiзгенге дейiн беруге мiндеттi.

92-бап. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты бойынша мiндеттемелердi орындау мүмкiн болмағандықтан олардың тоқтатылуы

      1. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты, егер оны жасағаннан кейiн және кеме жүк тиеу орнынан кеткенге дейiн тараптарға байланысты емес мән-жайлар салдарынан:

      1) кеме опат болған немесе күшпен басып алынған;

      2) кеме жүзуге жарамсыз деп танылған;

      3) жеке-дара анықталған жүк жойылған;

      4) жүктi тиеу үшiн жөнелтушi теңiз портына өткiзгеннен кейiн және жөнелтушi тиеу үшiн басқа жүктi тапсырып үлгiрмеген, тектiк белгiлерi анықталған жүк жойылған болса, тараптардың бiрi екiншi тарапқа шарттың тоқтатылуы туғызған залалдарды өтеу мiндетiнсiз тоқтатылады.

      2. Тасымалдау жөнiндегi мiндеттеменi осы баптың 1-тармағында көзделген мән-жайлар бойынша рейс кезiнде орындау мүмкiн болмағандықтан ол тоқтатылған жағдайда, құтқарылған және сақтауға немесе алушыға өткiзiлген жүктiң саны негiзге алына отырып, тасымалдаушыға кеменiң нақты жүзiп өткен қашықтығына бара-бар мөлшерде жалдау ақысы төленедi.

93-бап. Жүктi алуға құқығы бар тұлға

      1. Тасымалдануы коносамент негiзiнде жүзеге асырылатын жүктi тасымалдаушы түсiру портында коносаменттiң түпнұсқасын:

      1) атаулы коносаменттiң түпнұсқасын - коносаментте аталған алушыға немесе коносамент атаулы өткiзу жазбасы бойынша немесе талапты басқаға беру үшiн белгiленген ережелерге сәйкес өзге де нысанда берiлген тұлғаға;

      2) ордерлiк коносаменттiң түпнұсқасын - бұйрығына коносамент жасалған тұлғаға, коносаментте өткiзу жазбалары болған жағдайда - өткiзу жазбаларының үзiлiссiз қатарындағы соңғы аталған тұлғаға немесе соңғы бланкiлiк жазбасы бар коносаменттi ұсынушыға;

      3) ұсынушыға арналған коносаменттiң түпнұсқасын - коносаменттi ұсынушыға бередi.

      2. Жүк тасымалдау теңiз жүкқұжаты негiзiнде немесе өзге де құжат негiзiнде жүзеге асырылатын жағдайда, тасымалдаушы жүктi осындай құжатта аталған алушыға немесе жөнелтушi көрсеткен алушыға беруге құқылы.

94-бап. Жүктi сақтауға өткiзу

      1. Жүктi тасымалдау үшiн кеменiң бiр бөлiгi берiлген жағдайда, егер түсiру портында алушы жүктi талап етпесе немесе одан бас тартса не жүк белгiленген уақытта түсiрiле алмайтындай етiп оны қабылдауды кешiктiрсе, тасымалдаушы жүкке билiк жасайтын уәкiлеттi тұлғаның есебiнен жүктi сақтауға өткiзіп, бұл туралы жөнелтушiге немесе кеменi жалдаушыға, сондай-ақ алушы тасымалдаушыға белгiлi болса, соған хабарлауға құқылы.

      2. Жүк тасымалдау үшiн кеме тұтасымен берiлген жағдайда, тасымалдаушы жүктi түсiрудi және сақтауға өткiзудi, егер сталиялық және контрсталиялық уақыт iшiнде жөнелтушiнің немесе кеменi жалдаушының не жүкке билiк жасайтын уәкiлеттi тұлғаның өзге өкiмi түспесе, сталиялық және контрсталиялық уақыт бiткеннен кейiн жүзеге асырады. Тасымалдаушының жүктi сақтауға өткiзу үшiн жұмсаған уақыты босқа тұрып қалған уақыт ретiнде қарастырылады.

      3. Кеменiң түсiру портына келген күнiнен бастап екi ай iшiнде сақтауға өткiзiлген жүк талап етiлмеген және жөнелтушi немесе кеменi жалдаушы не жүкке билiк жасайтын уәкiлеттi тұлға тасымалдаушыға жүктi тасымалдағаны үшiн тиесiлi төлемдердi төлемеген жағдайда тасымалдаушы жүктi белгiленген тәртіппен сатуға құқылы. Талап етiлмеген тез бүлiнетiн жүк, сондай-ақ сақтауға кететiн шығыны өз құнынан асып түсетiн жүк аталған мерзiм бiткенге дейiн, бiрақ ерте дегенде жүктi жеткiзу мерзiмiнде сатылуы мүмкiн.

      4. Жүктi сатудан түскен сома тасымалдаушыға тиесiлi төлемдер мен жүктi сақтауға және сатуға кеткен шығыстар шегерiлiп, жөнелтушiге немесе кеменi жалдаушыға берiледi.

      Жүктi сатудан түскен сома тасымалдаушыға тиесiлi төлемдердi және жүктi сақтау мен сатуға кеткен шығыстарды жабу үшiн жеткiлiксiз болған жағдайда, тасымалдаушы өзi алмаған соманы жөнелтушiден немесе кеменi жалдаушыдан өндiрiп алуға құқылы.

95-бап. Жүктi алушыға берген кездегi төлемдер. Жүктi ұстап қалу құқығы

      1. Алушы өзiне жүк берiлген кезде тасымалдаушы жүк есебiнен шығарған шығыстарды өтеуге, кеменiң жүк түсiру портында босқа тұрып қалғаны үшiн ақы төлеуге, сондай-ақ жалдау ақысын төлеуге және бұл коносаментте немесе негiзге алына отырып жүк тасымалы жүзеге асырылған басқа құжатта көзделсе, кеменiң жүк тиеу портында босқа тұрып қалғаны үшiн төлем енгiзуге мiндеттi, жалпы авария жағдайында авариялық жарна енгiзуге немесе тиiсiнше қамтамасыз етiп беруге мiндеттi.

      2. Тасымалдаушы осы баптың 1-тармағында көзделген сомалар төленгенге немесе қамтамасыз етiп берiлгенге дейiн жүктi ұстап қалуға құқылы.

      Алушыға тиесiлi емес қоймаға жүктi сақтауға өткiзген ретте, бұл туралы қойма иесiне дереу хабарлаған жағдайда тасымалдаушы жүктi ұстап қалу құқығын сақтайды.

      3. Жүк алушыға берiлгеннен кейiн, егер тек тасымалдаушы өзiне байланысты емес себептер бойынша жүктi ұстап қалу құқығын жүзеге асыра алмай қалғанда болмаса, тасымалдаушы жөнелтушіден немесе кеменi жалдаушыдан алушы төлемеген сомаларды талап ету құқығынан айрылады.

      4. Жүктi ұстап қалатын тасымалдаушының талабы жүктiң құны есебiнен, Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген көлемде және тәртiппен қанағаттандырылады.

      5. Жүктi сатудан түскен сома алушыға осы баптың 1-тармағына сәйкес тасымалдаушыға тиесiлi сома мен жүктi сатуға байланысты шығыстар шегерiле отырып берiледi.

      Жүктi сатудан түскен сомалар осы баптың 1-тармағына сәйкес тасымалдаушыға тиесiлi соманы төлеу үшiн жеткiлiксiз болған жағдайда, тасымалдаушы өзi алмаған соманы жөнелтушiден немесе кеменi жалдаушыдан өндiріп алуға құқылы.

96-бап. Жүктi қарап шығу немесе оның жай-күйiн тексеру

      Жүк нақты жоғалған немесе жоғалды, кем шықты не зақымданды (бүлiндi) деп жорамалданған жағдайында алушы мен тасымалдаушы бiр-бiрiне жүктi алушыға бергенге дейiн жүктi қарап шығуға немесе оның жай-күйiне тексеру жүргiзуге мүмкiндiк беруге мiндеттi. Жүктi қарап шығуға немесе жай-күйiн тексеруге жұмсалған шығыстарды қарап шығуды немесе тексерудi талап еткен тарап көтередi. Алушының талап етуi бойынша жүргiзiлген жүктi қарап шығу немесе оның жай-күйiн тексеру нәтижесiнде жауапкершiлiгi тасымалдаушыға жүктелетiн жүктiң жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) анықталған жағдайда, жүктi қарап шығуға немесе оның жай-күйiн тексеруге жұмсалған шығыстарды тасымалдаушы көтередi.

97-бап. Жүктiң жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) туралы мәлiмдеме

      1. Жүк берiлгенге дейiн немесе оның берiлуi кезiнде алушы жүктiң жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) туралы тасымалдаушыға жазбаша нысанда мәлiмдеме жасалмаған және жүк жоғалғанының, кем шыққанының немесе зақымданғанының (бүлiнгенiнің) жалпы сипаты көрсетiлмеген жағдайда, жүк өзге дәлелдер болмаған кезде коносамент талаптарына сәйкес алынды деп есептеледi.

      2. Жүктiң жоғалғанын, кем шыққанын немесе зақымданғанын (бүлiнгенiн) оны әдеттегi әдiспен қабылдау кезiнде анықтау мүмкiн болмаған жағдайда, алушы жүк берiлгеннен кейiн үш күн iшiнде тасымалдаушыға мәлiмдеме жасауы мүмкiн.

      3. Егер алушы жүктi беру кезiнде тасымалдаушымен бiрге жүктi қарап шықса немесе оның жай-күйiн тексерсе, ол осы баптың 1-тармағында аталған мәлiмдеменi жасамауға құқылы.

98-бап. Жүктердi тасымалдау кезiндегi төлемдер

      Тасымалдаушыға тиесiлi барлық төлемдердi жөнелтуші немесе кеменi жалдаушы төлейдi. Жөнелтушiнiң немесе кеменi жалдаушының және тасымалдаушының арасындағы келiсiмде көзделген жағдайларда және бұл туралы деректер коносаментке енгiзiлген кезде төлемдердi алушыға аударуға жол берiледi.

99-бап. Жалдау ақысының мөлшерi

      1. Жалдау ақысының мөлшерi тараптардың келiсiмiмен белгiленедi. Тараптардың келiсiмi болмаған жағдайда жалдау ақысының мөлшерi жүктi тиеу орнында және жүктi тиеу кезiнде қолданылатын ставкалар негiзге алына отырып есептеп шығарылады.

      2. Жүк кемеге жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартында көзделгеннен көп мөлшерде тиелген жағдайда жалдау ақысының мөлшерi тиiсiнше ұлғайтылады.

      3. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартында көзделгеннiң орнына кемеге басқа жүк тиелiп, оның тасымалданғаны үшiн жалдау ақысының мөлшерi жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартында көзделгеннен көп болған жағдайда, жалдау ақысы шын мәнiнде тиелген жүктiң тасымалданғаны үшiн төленедi.

      4. Шын мәнiнде тиелген жүктiң тасымалданғаны үшiн төленетiн жалдау ақысының мөлшерi жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартында көзделген жүктiң тасымалдағаны үшiн төленетiн жалдау ақысынан кем болған жағдайда, жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартында көзделген жалдау ақысы төленедi.

100-бап. Тасымалдау кезiнде жоғалған жүк үшiн жалдау ақысы

      1. Тасымалдау кезiнде жоғалған жүк үшiн жалдау ақысы алынбайды немесе қайтарылуға тиiс. Жоғалған жүк құтқарылған жағдайда, тасымалдаушының кеме жүрiп өткен қашықтыққа бара-бар мөлшерде жалдау ақысын алуға құқығы бар.

      Кеменің iс жүзiнде жүрiп өткен қашықтығы үшiн жалдау ақысын есептеу кезiнде жолдың кеме жүк алып өткен бөлiгi мен кеменiң келiсiлген рейсiнiң бүкiл жолының ұзақтығымен арақатынасы есепке алынады.

      2. Жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) табиғи қасиеттерiнiң немесе жөнелтушiге байланысты себептердiң салдарынан болған жүктер үшiн жалдау ақысы толық төленедi.

101-бап. Тасымалдаушының жауапкершiлiгi

      1. Тасымалдаушы тасымалдау үшiн қабылданған жүктің жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) үшiн, сондай-ақ жүктi қабылдаған кезден бастап берген кезге дейiн оның жеткiзiлу мерзiмiн өткiзiп алғаны үшiн жауапты болады.

      2. Егер жүк түсiру портына жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартында көзделген, тараптардың келiсiмiмен белгiленген мерзiмде, мұндай келiсiм болмаған жағдайда - салыстырмалы мән-жайлар кезінде талап етiлетiн мерзiмде жүк берiлмесе, тасымалдаушы жүктiң жеткiзiлу мерзiмiн өткiзiп алған деп танылады.

      3. Тасымалдаушыға жүктің жоғалуына байланысты талап мәлiмдеуге құқығы бар тұлға, егер жүк түсiру портындағы жүктi алуға уәкiлеттi тұлғаға осы баптың 2-тармағында белгiленген жүктi беру мерзiмi бiткеннен кейiн жүк күнтiзбелiк отыз күн iшінде берiлмесе, жүктi жоғалған деп есептей алады.

      4. Осы Заңның 105-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, тараптардың келiсуiмен тасымалдаушыны жауапкершiлiктен босатуға немесе оның жауапкершiлiгi мөлшерiн шектеуге жол берiлмейдi.

102-бап. Тасымалдаушыны жауапкершiлiктен босату

      1. Егер жоғалу, кем шығу, зақымдану (бүлiну) немесе мерзiмiн өткiзiп алу:

      1) еңсерілмейтiн күш;

      2) теңiздегi және басқа да кеме жүзетiн сулардағы қауiптер немесе кездейсоқтықтар;

      3) теңiзде адамдарды немесе мүлiктердi құтқару жөнiндегi шаралар;

      4) тасымалдаушының кiнәсiнсiз шыққан өрт;

      5) мемлекеттiк органдардың iс-әрекеттерi немесе өкiмдерi (ұстау, тұтқындау, карантин және басқалар);

      6) соғыс қимылдары;

      7) жөнелтушiнiң немесе алушының әрекетi (әрекетсiздiгi);

      8) жүктiң, оның қасиеттерiнiң байқалмайтын кемшiлiктерi немесе табиғи кемуi;

      9) жүктiң ыдыстары мен буып-түйiлуiнiң байқалмайтын кемшiлiктерi;

      10) жүктi таңбалаудың жетiспеушiлiгi немесе көмескiлiгi;

      11) теңiз портының жұмысын толық немесе iшiнара тоқтатуды не шектеудi туғызған ереуiлдер немесе өзге де мән-жайлар;

      12) тасымалдаушының, оның қызметкерлерiнiң немесе агенттерiнiң кiнәсiнсiз туындаған өзге де мән-жайлар салдарынан болғанын дәлелдесе, тасымалдаушы жүктiң жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) үшiн, сондай-ақ оның жеткiзiлу мерзiмiнiң өткiзiп алынғаны үшiн жауапкершiлiктен босатылады.

      2. Жүк баратын портына:

      1) жүк қойылатын жарамды жайларда, жөнелтушiнiң пломбалары бұзылмай;

      2) жолда ашылған iзi жоқ жарамды ыдыста;

      3) жөнелтушiнiң немесе алушының өкiлi бiрге келген жағдайда;

      4) тасымалдаушының кiнәсi жоқ екенiн дәлелдейтiн өзге де мән-жайлар болған кезде, егер алушы тасымалдау үшiн қабылданған жүктiң жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) тасымалдаушының кiнәсiнен болғанын дәлелдей алмаса, тасымалдаушы жүктiң жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) үшiн жауапкершiлiктен босатылады.

103-бап. Жүктің жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) үшiн тасымалдаушы жауапкершiлiгінiң мөлшерi

      1. Тасымалдаушы жүктi тасымалдау кезiнде келтiрiлген залалды:

      1) жүк жоғалған немесе кем шыққан жағдайда - жоғалған немесе кем шыққан жүктiң құны мөлшерiнде;

      2) жүк зақымданған (бүлiнген) жағдайда - оның құны төмендеген сома мөлшерiнде, ал зақымданған (бүлiнген) жүктi қалпына келтiру мүмкiн болмаған жағдайда - оның құны мөлшерiнде;

      3) тасымалдауға бағасы жарияланып өткiзiлген жүк жоғалған жағдайда - жүктің жарияланған құны мөлшерiнде өтейдi.

      2. Жүктiң жоғалуы, кем шығуы немесе зақымдануы (бүлiнуi) туғызғаны анықталған залалды өтеумен қатар, тасымалдаушы жоғалған, кем шыққан немесе зақымданған (бүлiнген) жүктi тасығаны үшiн өндіріп алынған жалдау ақысын, егер ол жүктің құнына кірмесе, жүк жөнелтушiге (жүк алушыға) қайтарып бередi.

      3. Тасымалдауға өткiзiлген жүктiң құны оның сатушы шотында көрсетiлген немесе шартта көзделген бағасы негiзге алына отырып, ал шот болмаған немесе шартта бағасы көрсетiлмеген жағдайда - мән-жайлар (жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартына сәйкес жүк түсiрiлген немесе түсiрiлуге тиiс болған жердегi және сол күнгi) салыстырыла отырып, әдетте сондай тауарлардан алынатын баға негiзге алына отырып анықталады.

      4. Жүктiң жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) үшiн өтелуге тиiстi сомадан жүк иесi жасауға тиiс болған, бiрақ жүктiң жоғалуы, кем шығуы немесе зақымдануы (бүлiнуi) салдарынан жасалмаған жүк тасымалына жұмсалған шығыстар (жалдау ақысы, баж және басқалар) шегерiледi.

104-бап. Тасымалдаушының жауапкершiлiгiн шектеу

      1. Жүктiң тегi мен түрiн, сондай-ақ құнын жүк тиелгенге дейiн жөнелтушi жарияламаған және коносаментке енгiзiлмеген жағдайда, тасымалдау үшiн қабылданған жүктiң жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) үшiн тасымалдаушының жауапкершiлiгi, қай соманың жоғары екендiгiне қарай, орын үшiн 666,67 есептiк бiрлiктен немесе жүк түсiрудiң басқа бiрлiгiнен не жоғалған, кем шыққан немесе зақымданған жүк брутто массасының бiр килограмы үшiн екi есептiк бiрлiктен аспауға тиiс.

      2. Тасымалдау үшiн қабылданған жүктің жеткiзiлу мерзiмiн өткiзiп алғаны үшiн тасымалдаушының жауапкершiлiгi жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартына сәйкес төленуге тиiс жалдау ақысы мөлшерiнен аспауы керек.

      3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарына сәйкес тасымалдаушы өтеуге тиiс жалпы сома осындай жауапкершілік туындаған жүкке қатысты оның толық жоғалғаны үшiн осы баптың 1-тармағына сәйкес белгiленген жауапкершiлiк шегiнен аспауы керек.

      4. Жүктi тасымалдауға контейнер немесе арнаулы құрылғы (тұғырық немесе өзгелерi) пайдаланылатын жағдайда, осындай құрылғымен тасымалданғандар ретiнде орындар саны немесе түсiру бiрлiктерi болып коносаментте тiзiп келтiрiлген орындар саны немесе жүк түсiру бiрлiктерi есептеледi. Өзге жағдайларда, мұндай құрылғы жүктiң орны немесе бiрлiгi болып есептеледi.

      5. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартының тараптары өздерiнiң келiсiмiмен осы баптың 1-3-тармақтарында көзделгендерден асып түсетiн жауапкершiлiк шектерiн белгiлей алады.

105-бап. Жауапкершiлiктi шектеу құқығын жоғалту

      Егер тасымалдау үшiн қабылданған жүктiң жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) не оны жеткiзу мерзiмiнiң өткiзiп алынғаны тасымалдаушының қасақана немесе өрескел абайсыздықтан жасаған әрекетiнiң (әрекетсiздiгiнiң) салдарынан болғаны дәлелденсе, оның осы Заңның 104-бабында көзделген жауапкершілiктi шектеуге құқығы жоқ.

106-бап. Нақты тасымалдаушының жауапкершiлiгi

      1. Осы тараудың тасымалдаушы жауапкершiлiгi жөнiнде белгiленген ережелерi нақты тасымалдаушының өзi жүзеге асырған жүк тасымалы үшiн жауапкершiлiгiне де қолданылады.

      2. Егер жүктi немесе оның бiр бөлiгiн тасымалдауды нақты тасымалдаушы жүзеге асырғанның өзiнде де, осы тарауда белгiленген ережелерге сәйкес бүкiл тасымалданған жүк үшін тасымалдаушы жауапты болады.

      3. Тасымалдаушы өзiне осы тарауда көзделмеген мiндеттемелердi алғанда немесе осы тарауға сәйкес берiлетiн құқықтардан бас тартқанда негiз болатын келiсiм, нақты тасымалдаушыға, ол бұған жазбаша нысанда келiсiм берген жағдайда ғана қолданылады.

      4. Тасымалдаушы мен нақты тасымалдаушы жауапты болған жағдайда олардың жауапкершiлiгi ортақ болып табылады.

      5. Тасымалдаушының және нақты тасымалдаушының тасымалдау үшiн қабылданған жүктің жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) не оны жеткiзу мерзiмiнiң өткiзiп алынғаны үшiн жауапкершiлiгiнiң мөлшерi осы тарауда көзделген шектi жауапкершiлiк мөлшерiнен аспауға тиiс.

107-бап. Жүкті толассыз тасымалдау

      1. Тасымалдаушы жүктiң бiр бөлiгiн тасымалдауды тасымалдаушы емес, басқа тұлға жүзеге асыруға тиiс екендiгi көзделетiн толассыз коносамент беретiн жағдайда, толассыз коносаментте тасымалдау үшiн қабылданған жүктiң жүк басқа тұлғаның қарауында болып, ол жүктiң бiр бөлiгiн тасымалдауды жүзеге асырған кезде орын алған мән-жайлардан туындаған жоғалуы, кем шығуы немесе зақымдануы (бүлiнуi) не оның жеткiзiлу мерзiмiнiң өткiзiп алынуы үшiн тасымалдаушының жауапты болмайтыны көзделуi мүмкiн. Тасымалдау үшiн қабылданған жүктiң жоғалуын, кем шығуын немесе зақымдануын (бүлiнуiн) не оның жеткiзiлу мерзiмiнiң өткiзiп алынуын осындай мән-жайлар туғызғанын дәлелдеу мiндетi тасымалдаушыға жүктеледi.

      2. Жүк тасымалдаудың бiр бөлiгiн жүзеге асырушы тұлға жүк өзiнiң қарауында болған кезде орын алған мән-жайлардан туындаған тасымалдау үшiн қабылданған жүктiң жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) үшiн не оның жеткiзiлу мерзiмiнiң өткiзiп алынғаны үшiн тасымалдаушының жауапкершiлiгi туралы осы тарауда белгiленген ережелерге сәйкес жауапты болады.

108-бап. Жөнелтушi мен кеменi жалдаушының жауапкершiлiгi

      Егер зиянның өз кiнәсiнен немесе әрекетi (әрекетсiздiгi) үшiн өздерi жауап беретiн тұлғалар кiнәсiнен келтiрiлмегенiн дәлелдемесе, тасымалдаушыға келтiрiлген зияндар үшiн жөнелтушi мен кеменi жалдаушы жауапты болады.

11-тарау. ТЕҢІЗ АРҚЫЛЫ ЖОЛАУШЫЛАР ТАСЫМАЛДАУ ШАРТЫ

109-бап. Теңiз арқылы жолаушылар тасымалдау шартының анықтамасы

      Теңiз арқылы жолаушылар тасымалдау шарты бойынша тасымалдаушы жолаушыны және жолаушы өткiзген жағдайда багажды баратын портына (пунктiне) апаруға және багажды жолаушыға немесе алуға уәкiлеттi тұлғаға беруге мiндеттенедi, ал жолаушы жол жүргенi, ал багажды өткiзген жағдайда багажды алып жүргенi үшiн де ақы төлеуге мiндеттенедi.

110-бап. Теңiз арқылы жолаушылар тасымалдау шартының нысаны

      Теңiз арқылы жолаушылар тасымалдау шарты - билетпен, ал багаж өткiзiлген кезде багаж квитанциясымен де ресiмделедi. Билет пен багаж квитанциясының нысаны Қазақстан Республикасының уәкілетті органы бекiткен Тасымалдау қағидаларында белгiленедi.

      Ескерту. 110-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.09.2014 № 239-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi).

111-бап. Багаж және каюталық багаж

      1. Жолаушының баратын портқа (пунктке) багаж және каюталық багаж алып жүруiне құқығы бар.

      2. Егер теңiз арқылы жолаушылар тасымалдау шартының талаптары бойынша автокөлiк құралдарын тасымалдау жүзеге асырылса, автокөлiк құралдарына салынған багаж да каюталық багаж деп саналады.

112-бап. Жолаушының жол жүргенi үшiн және оның багажды алып жүргенi үшiн төленетiн ақы

      1. Жолаушының жол жүргенi үшiн және оның багажды алып жүргенi үшiн төленетiн ақы тараптардың келiсiмiмен белгiленедi.

      2. Жолаушының жол жүргенi және оның багажды жалпыға ортақ пайдаланылатын көлiкпен алып жүргенi үшiн төленетiн ақыны тасымалдаушы белгiлейдi.

      3. Жолаушының:

      1) бөлек орын беру құқығынсыз өзiмен бiрге - жетi жасқа дейiнгi, ал халықаралық жол қатынастарында бес жасқа дейiнгi бiр баланы тегiн алып жүруге;

      2) жетi жастан он бес жасқа дейiнгi балаларға Қазақстан Республикасының тасымалдаушысы жүзеге асыратын тасымалдау кезiнде билеттiң толық құнының елу процентiн төлеп, билет сатып алуға;

      3) бес жастан он екi жасқа дейiнгi балаларға халықаралық жол қатынасында билеттiң толық құнының елу процентiн төлеп, билет сатып алуға;

      4) өзiмен бiрге белгiленген норма шегiнде каюталық багажды тегiн алып жүруге;

      5) багажды тасымалдауға белгiленген ақы төлеп өткiзуге құқығы бар.

113-бап. Жолаушылар мен багажды тасымалдау кезеңдерi

      1. Жолаушылар мен багажды тасымалдау мынадай кезеңдердi қамтиды:

      1) жолаушыға және оның каюталық багажына қатысты - жолаушыны кеме бортына отырғызу, одан түсiру, сондай-ақ жолаушының және каюталық багаждың кеме бортында болу кезеңi. Жолаушы мен багажды тасымалдауға, егер оның құны билет құнына енгiзiлсе немесе егер қосымша тасымалдау үшiн кеменi тасымалдаушы жолаушының билiгiне берсе, жағалаудан су жолымен кемеге не, керiсiнше, жағалауға жеткiзу кезеңi енгiзiледi;

      2) кемеге немесе баратын порттың (пункттiң) айлағына (вокзалына) жеткiзу үшiн жолаушы өткiзетiн каюталық багажға қатысты - тасымалдаушы, оның қызметкерi немесе агентi каюталық багажды қабылдаған кезден бастап, оны кеме бортындағы немесе баратын порттағы (пункттегi) жолаушыға бергенге дейiнгi кезең;

      3) багажға қатысты - тасымалдаушы, оның қызметкерi немесе агентi багажды жағалауда не кеме бортында қабылдаған кезден бастап, багажды жолаушыға немесе багажды алуға уәкiлеттi адамға бергенге дейiнгi кезең.

      2. Жолаушыға қатысты тасымалдауға жолаушы теңiз вокзалында, айлағында немесе өзге де порт ғимаратында болған кездегi кезең енгiзiлмейдi.

114-бап. Теңiз арқылы жолаушы тасу шартынан бас тарту

      1. Жолаушы кеме кеткенге дейiн, сондай-ақ рейс басталғаннан кейiн, жолаушыларды отырғызу немесе түсiру үшiн кеме кiрген кез келген портта теңiз арқылы жолаушы тасу шартынан бас тартуға құқылы.

      2. Тасымалдаушы теңiз арқылы жолаушы тасымалдау шартын орындаудан өзiне байланысты емес мынадай мән-жайлар туындаған кезде:

      1) соғыс қимылдары және кеменi басып алу қатерiн төндiретiн өзге де iс-қимылдар;

      2) жөнелту портының (пунктiнiң) немесе баратын портының (пунктiнiң) қоршауға алынуы;

      3) кеменi мемлекеттiк қажеттерге тарту;

      4) кеме опат болған немесе оны басып алған;

      5) кеме жүзуге жарамсыз деп танылған;

      6) әлеуметтік, табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайларда;

      7) Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген өзге де жағдайларда бас тартуға құқылы.

      3. Осы бапта көзделген мән-жайлар туындаған кезде теңiз арқылы жолаушы тасымалдау шартын орындаудан бас тартқан тасымалдаушы өз есебiнен жолаушыны оның талап етуi бойынша шыққан портына (пунктiне) жеткiзуге немесе жолаушыға шеккен шығыстарын өтеуге мiндеттi.

      4. Жолаушы теңiз арқылы тасымалдау шартын орындаудан кеме кеткенге дейiн бас тартқан жағдайда оған жол жүргенi және багажды алып жүргенi үшiн төленген соманың бәрi, ал рейс басталғаннан кейiн - жолаушыны тасымалдау жүзеге асырылмаған қашықтыққа бара-бар мөлшерде жол жүруi және багажды алып жүруi үшiн төленген соманың бiр бөлiгi қайтарылады.

      5. Жол жүргенi және багажды алып жүргенi үшiн төленген ақыны қайтару уәкiлеттi орган белгiлейтiн тәртiппен жүргiзiледi.

      Ескерту. 114-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

115-бап. Теңiз арқылы жолаушы тасымалдау шартының өзгертiлуi

      1. Егер жөнелту портындағы (пунктiндегi), межелі порттағы (пункттегi) немесе жолаушы тасымалдау маршрутымен жүрiп келе жатқан жолдағы әлеуметтік, табиғи және техногендiк сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарынан, сондай-ақ тасымалдаушыға байланысты емес басқа да мән-жайлардың салдарынан тасымалдаушы кеменiң кетуiн кiдiрте тұруға, жолаушыны тасымалдау маршрутын, жолаушыны отырғызу және (немесе) түсiру орнын өзгерту қажет болса, осындай әрекеттер жасауға құқылы.

      Осы тармақта аталған жағдайларда тасымалдаушы өз есебiнен жолаушыны оның талап етуi бойынша шыққан портына (пунктiне) жеткiзуге немесе жолаушыға шеккен шығыстарын өтеуге мiндеттi.

      2. Осы баптың 1-тармағында белгiленген ережелердiң жолаушының теңiз арқылы жолаушы тасу шартынан бас тарту құқығына қатысы жоқ.

      Ескерту. 115-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 121-V Конституциялық заңымен (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

116-бап. Жолаушының өмiрi мен денсаулығына зиян келтiрiлгенi үшiн тасымалдаушының жауапкершiлiгi

      1. Егер зиян жәбiрленушiнің қасақана пиғылы немесе еңсерiлмейтiн күш салдарынан келтiрiлгенiн дәлелдей алмаса, тасымалдаушы жолаушының өмiрi мен денсаулығына зиян келтiрiлуi салдарынан туындайтын мән-жайлар бойынша Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген жауапкершiлiктi мойнына алады.

      Егер тасымалдаушы басқа адамдардың құқыққа қарсы әрекеттерi салдарынан кеме өз иеленуiнен шығып қалғанын дәлелдесе, ол келтiрiлген зиян үшiн жауап бермейдi. Мұндай жағдайларда жолаушының өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген зиян үшiн кеменi құқыққа қарсы иеленiп алған тұлғалар жауапты болады. Кеменiң өз иеленуiнен құқыққа қарсы алып қойылуына тасымалдаушының кiнәсi болған жағдайда тасымалдаушыға да, кеменi иеленiп алған тұлғаларға да жауапкершiлiк жүктелуi мүмкiн.

      2. Егер жолаушының өрескел абайсыздығы оның қайтыс болуына немесе денсаулығының зақымдануына себеп болғанын не оның қайтыс болуына немесе денсаулығының зақымдануына себепшi болғанын дәлелдесе, тасымалдаушы жауапкершiлiктен iшiнара босатылуы мүмкiн.

117-бап. Тасымалдаушының багаждың жоғалуы, кем шығуы немесе зақымдануы (бүлiнуi) үшiн жауапкершiлiгi

      1. Егер багаждың жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) өз кiнәсiнен болмағанын дәлелдей алмаса, жолаушы багажының жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) үшiн тасымалдаушы жауап бередi.

      2. Тасымалдау кезiнде багажға келтiрiлген залал Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарында белгіленген тәртiппен өтеледi.

      3. Егер ақша, бағалы қағаздар, алтын, күмiстен, асыл заттардан жасалған бұйымдар, әшекей заттар, өнер туындылары немесе басқа да құндылықтар, оларды тұтас күйінде сақтауға келiскен тасымалдаушының сақтауына өткiзiлмесе, тасымалдаушы мұндай құндылықтардың жоғалуына, кем шығуына немесе зақымдануына (бүлiнуiне) жауап бермейдi. Сақтауға өткiзiлген құндылықтар үшiн тасымалдаушы толық көлемiнде жауапты болады. Шартта жауапкершiлiктiң осы Заңның 104-бабында белгiленгенiнен артық шектi мөлшерi көзделуi мүмкiн.

118-бап. Багаждың жоғалғаны, кем шыққаны немесе зақымданғаны (бүлiнгенi) туралы мәлiмдеме

      1. Жолаушы мынадай мерзiмдерде тасымалдаушыға немесе оның агентiне:

      1) каюталық багаж жоғалған, кем шыққан немесе зақымданған (бүлiнген) жағдайда - жолаушы түскенге дейiн немесе түскен кезде;

      2) багаж жоғалған, кем шыққан жағдайда - жолаушы түскен күннен немесе багаж берiлуге тиiс болған кезден бастап он бес күн iшiнде;

      3) багаж зақымданған (бүлiнген) жағдайда - оның берiлген кезiнде;

      4) багаж немесе каюталық багаж байқалмайтындай зақымданған (бүлiнген) жағдайда - ол берiлгенiнен бастап он бес күн iшiнде жазбаша нысанда мәлiмдеме жiберуге тиiс.

      2. Жолаушы осы бапта көзделген талаптарды орындамаған жағдайда, егер өзгеше дәлелденбесе, жолаушы өз багажын зақымданбаған күйiнде алды деп саналады.

      3. Егер багажды алу кезiнде тасымалдаушы жолаушымен бiрге багажды қарап шықса немесе оның жай-күйiн тексерiп, ол туралы тиiстi акт жасаса, жолаушының жазбаша нысандағы мәлiмдемесi талап етiлмейдi.

119-бап. Сақтаудың шектi мерзiмiнiң өтуi бойынша багажға билiк ету

      Егер жолаушы тасымалдаушыға байланысты емес себептер бойынша багажды алмаған болса, тасымалдаушы оны билетке сәйкес жолаушыны тасымалдау аяқталған теңiз портына өткiзуге құқылы.

      Мұндай багажды сақтау мен оған билiк ету тәртiбi тасымалдау ережелерiмен және өзге де нормативтiк құқықтық актiлермен белгiленедi.

120-бап. Тасымалдаушының кеменi жөнелтудi кiдiрткенi немесе кеменiң кешiгiп келгенi үшiн жауапкершiлiгi

      Егер тасымалдаушы кеменi жөнелтудi кiдiрткенi немесе оның кешiгiп келуi тасымалдаушыға байланысты емес мән-жайлардың салдарынан болғанын дәлелдей алмаса, жолаушыларды тасымалдаушы кеменi жөнелтудiң кiдiртiлгенi немесе кеменiң баратын портқа (пунктке) кешiгiп келгенi үшiн тасымалдаушы жолаушыға кiдiрiстiң әрбiр сағаты үшiн билет құнының үш процентi мөлшерiнде айыппұл төлейдi, бiрақ ол жолаушының жол жүруi үшiн төлеген және оның багажды алып жүруi үшiн төлеген ақысының елу процентiнен аспауы керек.

121-бап. Нақты тасымалдаушы

      1. Жолаушы тасымалдау немесе тасымалдаудың бiр бөлiгін жүзеге асыру нақты тасымалдаушыға тапсырылған жағдайда, тасымалдаушы бүкiл жолаушы тасымалы үшiн осы тарауда белгiленгендей жауапты болады. Бұл орайда нақты тасымалдаушының өзi жүзеге асыратын жолаушы тасымалдауға қатысты осы тарауда көзделген құқығы мен мiндетi болады.

      2. Нақты тасымалдаушы жүзеге асыратын жолаушы тасымалдауға қатысты өз мiндеттерi (өкiлеттiктерi) шегiнде әрекет еткен нақты тасымалдаушының, оның қызметкерлерiнiң немесе агенттерiнiң әрекетi (әрекетсiздiгi) үшiн тасымалдаушы жауапты болады.

      3. Нақты тасымалдаушының қосымша мiндеттерi жазбаша нысанда жасалған келiсiмде белгiленедi.

      4. Егер жауапкершiлiктi тасымалдаушы мен нақты тасымалдаушы мойнына алған жағдайда олардың жауапкершiлiгi ортақ болып табылады.

122-бап. Жолаушылар тасу кестесі

      Жолаушылар тасымалдайтын кемемен жолаушылар тасымалдауды кесте бойынша тасымалдаушы ұйымдастырады.

      Жолаушылар тасымалдау кестесiн өзгерту тасымалдау ережелерiне сәйкес жүзеге асырылады.

123-бап. Мүдделi тұлғалардың ұсыныстары бойынша жолаушылар тасымалдауды ұйымдастыру

      Жолаушылар тасымалдау тиiстi шарт жасала отырып, мүдделi тұлғалардың ұсыныстары бойынша ұйымдастырылуы мүмкiн. Мұндай тасымал үшiн төленетiн ақы, соның iшiнде жолаушы мен оның багажын алып жүру үшiн төленетiн ақы тараптардың келiсiмiмен белгiленедi.

12-тарау. КЕМЕНI ЭКИПАЖЫМЕН ЖАЛДАУ
(ТАЙМ-ЧАРТЕР) ШАРТЫ

124-бап. Тайм-чартердiң мазмұны

      Тайм-чартерде тараптардың атауы, кеменiң атауы, оның техникалық және пайдаланылу деректерi (жүккөтергiштiгi, жүксыйымдылығы, жылдамдығы және басқалар), жүзу ауданы, кеменi жалдау мақсаты, кеменiң берiлетiн және қайтарылатын уақыты, орны, жалдау ақысының ставкасы, шарттың қолданылу мерзiмi көрсетiлуге тиiс.

125-бап. Кеменi қосалқы жалдау (субтайм-чартер) шарты

      1. Тайм-чартерде өзгеше көзделмеген жағдайда, кеменi жалдаушының тайм-чартерде берiлген құқықтар шегiнде өз атынан субтайм-чартер жасасуға құқығы бар. Субтайм-чартер жасасу кеменi жалдаушыны кемесiмен жалданушымен жасасқан тайм-чартердi орындаудан босатпайды.

      2. Субтайм-чартерге осы тарауда көзделген ережелер қолданылады.

126-бап. Тайм-чартер бойынша кеменің теңiзде жүзу жағдайын қамтамасыз ету

      1. Жалға кеме беруші кеменi жалдаушыға кеменi берер кезде оны теңiзде жүзу жағдайына келтiрiп қоюға - тайм-чартерде көзделген кемені жалдау мақсаттары үшін кеменің (оның корпусының, двигателiнің және жабдықтарының) жарамдылығын қамтамасыз ету жөнiнде, кеме экипажын жасақтау және кеменi тиiсiнше жарақтандыру жөнiнде шаралар қолдануға мiндеттi.

      2. Кемесiмен жалданушы да тайм-чартердiң қолданылу мерзiмi ішінде кеменi теңiзде жүзу жағдайында ұстауға, кеменi және өзiнiң жауапкершілігiн сақтандыруға, сондай-ақ кеме экипажы мүшелерiн ұстауға жұмсалатын шығыстарды төлеуге мiндеттi.

      Ескерту. 126-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

127-бап. Кеменi жалдаушының кеменi коммерциялық мақсатта пайдалану және оны қайтару жөнiндегi мiндеттерi

      1. Кеменi жалдаушы кеменiң және оның экипажы мүшелерiнiң көрсететiн қызметтерiн олардың тайм-чартерде белгiленген мақсаттары мен талаптарына сәйкес пайдалануға мiндеттi. Кеменi жалдаушы кеменi коммерциялық мақсатта пайдалануға байланысты шығыстарды төлейдi.

      Жалдап алынған кеменiң және оның экипажы мүшелерiнiң көрсететiн қызметтерiн пайдалану нәтижесiнде алынған кiрiстер кеменi жалдаушының меншiгi болып табылады, бұған осы Заңның 132-бабына сәйкес кемесiмен жалданушы және кеменi жалдаушы арасында бөлiнетiн құтқарудан түскен кiрiстер қосылмайды.

      2. Тайм-чартердiң қолданылу мерзiмi аяқталғаннан кейiн кеменi жалдаушы кемесiмен жалданушыға, кеменiң қалыпты тозуын ескере отырып, ол қандай күйде алынған болса, сондай күйде қайтаруға мiндеттi.

      3. Кеменi уақтылы қайтармаған жағдайда кеменi жалдаушы кеменi кiдiрткенi үшiн тайм-чартерде көзделген жалдау ақысы мөлшерiндегi соманы немесе, егер ол тайм-чартерде көзделген жалдау ақысы ставкасынан асып түссе, жалдау ақысының рыноктық ставкасына сәйкес соманы төлейдi.

128-бап. Кеменi жалдаушының жүк иесi алдындағы жауапкершiлiгi

      Кеме жүк тасымалдау үшiн кеменi жалдаушыға берiлген жағдайда, кеменi жалдаушы өз атынан жүк тасымалдау шартын жасасуға, чартерлерге қол қоюға, коносаменттер, теңiз жүк құжаттарын беруге құқылы. Бұл жағдайда кеменi жалдаушы осы Заңның 101-108-баптарының нормаларына сәйкес жүк иесiнің алдында жауапты болады.

129-бап. Кеме экипажы мүшелерiнiң бағыныстылығы

      1. Кеме капитаны мен кеме экипажының басқа да мүшелерi кеменi жалдаушының кеменi басқаруға, соның ішінде кеменi жүргiзуге, кемедегi iшкi тәртiпке және кеме экипажының құрамына қатысты өкiмiне бағынады.

      2. Кеме капитаны мен кеме экипажының басқа да мүшелерi үшiн кеменi жалдаушының кеменi коммерциялық мақсатта пайдалануға қатысты өкiмi мiндеттi болады.

130-бап. Кеменi құтқарудан, оның опат болуынан немесе зақымдануынан келтiрiлген зияндар үшiн кеменi жалдаушының жауапкершiлiктен босатылуы

      Егер зиян кеменi жалдаушының кiнәсiнен келтiрiлгенi дәлелденбесе, кеменi жалдаушы кеменi құтқарудан, оның опат болуынан немесе зақымдануынан келтiрiлген зияндар үшiн жауапты болмайды.

131-бап. Жалдау ақысын төлеу

      1. Кеменi жалдаушы кемесiмен жалданушыға тайм-чартерде көзделген тәртiппен және мерзiмде жалдау ақысын төлейдi. Теңiзде жүзе алмайтын жағдайда болуы салдарынан кеменiң пайдалануға жарамсыз болған уақыты үшiн кеменi жалдаушы жалдау ақысы мен кемеге жұмсалатын шығыстарды төлеуден босатылады.

      Кеменi жалдаушының кiнәсiнен кеме пайдалануға жарамсыз болған жағдайда, кеменi жалдаушының кемесiмен жалданушыға келтiрген шығындарын өтегенiне қарамастан, кемесiмен жалданушының тайм-чартерде көзделген жалдау ақысына құқығы бар.

      2. Кеменi жалдаушы жалдау ақысын төлеудiң мерзiмiн күнтiзбелiк он бес күннен астам уақытқа өткiзiп алған жағдайда, кеме иесiнiң кеменi жалдаушыға ескертпестен одан кеменi алып қоюға және мерзiмiн өткiзiп алуынан келтiрiлген зияндарды өндiрiп алуға құқығы бар.

      3. Кеме опат болған жағдайда тайм-чартерде көзделген күннен бастап, кеме опат болған күнге немесе, егер бұл күндi анықтау мүмкiн болмаса, кеме туралы соңғы хабар алынған күнге дейiн жалдау ақысы төленуге тиiс.

132-бап. Құтқару жөнiндегi қызметтер көрсетiлгенi үшiн төленетiн сыйақы

      Тайм-чартердің қолданылуы бiткенге дейiн құтқару жөнiнде көрсетілген қызметтер үшін кемеге тиесілi сыйақы, құтқаруға жұмсалған шығыстар мен кеме экипажына тиесiлi сыйақы үлесi шегерiле отырып, кемесiмен жалданушы және кеменi жалдаушы арасында тең үлесте бөлiнедi.

13-тарау. КЕМЕНI ЭКИПАЖСЫЗ ЖАЛДАП АЛУ
ШАРТЫ (БЕРБОУТ-ЧАРТЕР)

133-бап. Бербоут-чартердiң мазмұны

      Бербоут-чартерде тараптардың атауы, кеме атауы, оның сыныбы, туы, техникалық және пайдалану деректерi (жүккөтергiштiгi, жүксыйымдылығы, жылдамдығы және басқалар), оған жұмсалатын отын мөлшерi, жүзу ауданы, кеменi жалдау мақсаты, кеменiң берiлетiн және қайтарылатын уақыты, орны, жалдау ақысының ставкасы, шарттың қолданылу мерзiмi көрсетiлуге тиiс.

134-бап. Кеменi қосалқы жалдау шарты (суббербоут-чартер)

      1. Бербоут-чартерде өзгеше көзделмеген жағдайда, кеменi жалдаушы бербоут-чартерде берiлген құқықтар шегiнде өз атынан суббербоут-чартер жасасуға құқылы. Суббербоут-чартердi жасасу кеменi жалдаушыны кемесiмен жалданушымен жасасқан бербоут-чартердi орындаудан босатпайды.

      2. Осы тарауда көзделген ережелер суббербоут-чартерге қолданылады.

135-бап. Бербоут-чартер шарты бойынша кеменiң теңiзде жүзу жағдайын қамтамасыз ету

      1. Кемесiмен жалданушы кеменi жалдаушыға кеменi берер кезде оны теңiзде жүзетiн жағдайына келтiрiп қоюға - бербоут-чартерде көзделген кеменi жалдау мақсаттары үшiн кеменiң (оның корпусының, двигателiнiң және жабдықтарының) жарамдылығын қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қолдануға мiндеттi.

      2. Кеменi жалдаушы бербоут-чартердiң қолданылу мерзiмi iшiнде кеменi теңiзде жүзетiн жағдайда ұстауға мiндеттi, бұл орайда кеменің жасырын кемшiлiктерiн жою кемесiмен жалданушының мiндетi болып табылады.

136-бап. Бербоут-чартер талаптары бойынша кеме экипажын жасақтау

      Кеме экипажын жасақтауды кеменi жалдаушы жүзеге асырады. Кеменi жалдаушы кеме экипажын бұрын осы кеменiң экипаж мүшелерi болмаған адамдардан немесе бербоут-чартердің талаптарына сәйкес, бұрын осы кеме экипажының мүшелерi болған адамдардан жасақтауға құқылы. Кеме экипажын жасақтау әдiсiне қарамастан, кеме капитаны мен кеме экипажының басқа да мүшелерi кеменi жалдаушыға бағынады.

137-бап. Кеменi жалдаушының кеменi пайдалану және оны қайтару жөнiндегi мiндеттерi

      1. Кеменi жалдаушы кеменi пайдалануды бербоут-чартердiң талаптарына сәйкес жүзеге асырады және оны пайдалануға байланысты барлық шығыстарды, соның iшiнде кеме экипажының мүшелерiн ұстауға арналған шығыстарды да көтередi.

      2. Бербоут-чартердiң қолданылу мерзiмi аяқталғаннан кейiн кеменi жалдаушы кемесiмен жалданушыға, кеменiң қалыпты тозуын ескере отырып, өзi қандай күйде алса, сондай күйде қайтаруға мiндеттi.

138-бап. Кеменi жалдаушының үшiншi тұлғалар алдындағы жауапкершiлiгi

      Кемеден аққан мұнайдан теңiздiң ластануы келтiрген залалды және қауiптi жүктердi теңiз арқылы тасымалдауға байланысты залалды өтеу талаптарын қоспағанда, кеменi жалдаушы кеменi пайдалануға байланысты туындайтын талаптар бойынша үшiншi тұлғалар алдында жауапты болады.

139-бап. Кеменi құтқарудан, оның опат болуынан немесе зақымдануынан келтiрiлген зияндар

      Егер зиян өзiнiң кiнәсiнен келтiрiлмегенiн дәлелдемесе, кеменi құтқарудан, оның опат болуынан немесе зақымдануынан келтiрiлген зияндарды кеменi жалдаушы көтередi.

140-бап. Кемесiмен жалданушыға жалдау ақысын төлеу

      1. Кемесiмен жалданушыға кеменi жалдаушы тараптар келiскен ставка бойынша бiр ай бұрын жалдау ақысын төлейдi. Егер кеменiң жарамсыздығы кеменi жалдаушының кiнәсiнен болмаса ғана, кеменi жалдаушы кеменің теңiзде жүзе алмайтын жағдайда болуы салдарынан пайдалануға жарамсыз уақыт үшiн кемеге жалдау ақысы мен шығыстар төлеуден босатылады.

      2. Осы Заңның 141-бабында көзделген жағдайды қоспағанда, жалдау ақысын төлеу мерзiмi күнтiзбелiк он бес күннен артық өткiзiлiп алған жағдайда, кемесiмен жалданушының кеменi жалдаушыдан кеменi ескертусiз алып қоюға және кеменi жалдаушыдан мерзiмiн өткiзiп алғандықтан келтiрiлген зияндарды өндiрiп алуға құқығы бар.

      3. Кеме опат болған жағдайда жалдау ақысы бербоут-чартерде көзделген күннен бастап, кеме опат болған күнге дейiн немесе, егер бұл күндi анықтау мүмкiн болмаса, кеме туралы соңғы хабар алынған күнге дейiн төленуге тиiс.

141-бап. Кеменi алып қоюға жол бермеу

      Осы Заңның 142-бабында белгiленген ережелерге сәйкес, кеменi сатып алу шартымен жасалған бербоут-чартер бойынша жалдау ақысын төлеу мерзiмi күнтiзбелiк он бес күннен астам өткiзiлiп алған жағдайда, егер мұндай мерзiмiн өткiзiп алу кеменi жалдаушыға байланысты емес мән-жайлардан туындаса, кеме иесiнiң кеменi жалдаушыдан кеменi алып қоюға құқығы жоқ, бiрақ кеменi жалдаушыдан мерзiмiн өткiзiп алу келтiрген зияндарды өндiрiп алуға құқылы.

142-бап. Кеменi сатып алу

      Егер кеменi жалдаушы бербоут-чартер бойынша өз мiндеттемелерiн орындап, осы Заңның 140-бабының 1-тармағына сәйкес ең соңғы жалдау ақысын төлесе, кеменi жалдаушы кеменi сатып алатын талаппен жасалған бербоут-чартер бойынша, бербоут-чартердiң қолданылу мерзiмi бiткеннен кейiн кеме кеменi жалдаушының меншiгiне өтедi.

143-бап. Сатып алынған кеменің кемшiлiктерi үшiн жауапкершiлiк

      Егер кеменi жалдаушы кеменiң кемшiлiктерi кеме өзiне берiлгенге дейiн, немесе ол берiлгенге дейiн туындаған себептерге байланысты пайда болғанын дәлелдесе, кеменi жалдаушы сатып алған кеменің кез келген кемшiлiктерi үшiн, соның iшiнде байқалмайтын кемшiлiктерi үшiн кемесiмен жалданушы жауапты болады.

14-тарау. СҮЙРЕТІП ЖҮЗУ ШАРТЫ

144-бап. Сүйретiп жүзу шарты

      Сүйретiп жүзу шарты бойынша бiр кеменің иесi сыйақы алып, екiншi кеменi немесе өзге де жүзбелi объектiнi белгiлi бiр қашықтыққа не порт айдынында маневрлер жасау үшiн, соның iшiнде кеменi немесе өзге де жүзбелi объектiнi портқа кiргiзу не оны порттан шығару үшiн сүйретiп жүзуге мiндеттенедi.

145-бап. Сүйретiп жүзу шарты тараптарының мiндеттерi

      Сүйретіп жүзу шартының әрбiр тарабы өз кемесiн немесе өзге де жүзбелi объектiнi сүйретiп жүзуге жарамды күйге алдын ала келтiрiп қоюға мiндеттi.

146-бап. Теңiзде сүйретiп жүзу кезiндегi жауапкершiлiк

      1. Теңiзде сүйретiп жүзу сүйретiп жүзушi кеме капитанының басқаруымен жүзеге асырылады.

      Теңiзде сүйретiп жүзу кезiнде сүйретуге алынған кемеге немесе өзге де жүзбелi объектiге не олардағы адамдарға немесе мүлiкке келтiрiлген залал үшiн, егер залал өз кiнәсiнен келтiрiлмегенiн дәлелдей алмаса, сүйретiп жүзушi кеменiң иесi жауапты болады.

      2. Теңiзде сүйретiп жүзу шартының тараптары жазбаша нысандағы келiсiммен теңiзде сүйретiп жүзудi басқару жөнiндегi мiндеттi сүйретуге алынған кеменiң немесе өзге де жүзбелi объектiнiң капитанына жүктей алады. Бұл жағдайда теңiзде сүйретiп жүзу кезiнде сүйретiп жүзушi кемеге не ондағы адамдарға немесе мүлiкке келтiрiлген залал үшiн, егер залал өз кiнәсiнен келтiрiлмегенiн дәлелдей алмаса, сүйретуге алынған кеменiң немесе өзге де жүзбелi объектiнiң иесi жауапты болады.

147-бап. Портта сүйретiп жүзу кезiндегi жауапкершiлiк

      1. Портта сүйретiп жүзу сүйретуге алынған кеме немесе өзге де жүзбелi объект капитанының басқаруымен жүзеге асырылады.

      Портта сүйретiп жүзу кезiнде сүйретiп жүзушi кемеге не ондағы адамдарға немесе мүлiкке келтiрiлген залал үшiн, егер залал өз кiнәсiнен келтiрiлмегенiн дәлелдей алмаса, сүйретуге алынған кеменiң немесе өзге де жүзбелi объектiнiң иесi жауапты болады.

      2. Портта сүйретiп жүзу шартының тараптары жазбаша нысандағы келiсiммен портта сүйретiп жүзудi басқару жөнiндегi мiндеттi сүйретiп жүзушi кеменiң капитанына жүктеуге құқылы. Бұл жағдайда портта сүйретiп жүзу кезiнде сүйретуге алынған кемеге немесе өзге де жүзбелi объектiге не олардағы адамдарға немесе мүлікке келтiрiлген залал үшiн, егер залал өз кiнәсiнен келтiрiлмегенiн дәлелдей алмаса, сүйретiп жүзушi кеменiң иесi жауапты болады.

148-бап. Мұз қатқан жағдайда сүйретiп жүзу кезiндегi жауапкершiлiк

      Мұз қатқан жағдайда сүйретіп жүзу кезiнде сүйретуге алынған кемеге немесе өзге де жүзбелi объектiге не олардағы адамдарға немесе мүлікке келтiрілген залал үшiн, егер залал сүйретiп жүзушi кеме иесiнiң кiнәсiнен келтiрiлгенi дәлелденбесе, ол жауапты болмайды.

15-тарау. КӨЛІК ЭКСПЕДИЦИЯСЫНЫҢ, ТЕҢІЗ АГЕНТТІГІН
ЖҮРГІЗУДІҢ, ТЕҢІЗ ДЕЛДАЛДЫҒЫНЫҢ ШАРТТАРЫ

149-бап. Көлiк экспедициясының шарты

      1. Көлiк экспедициясының шарты Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiне, осы Заңға және уәкілетті орган бекiткен Теңіз көлiгіндегi экспедиторлық қызметтi жүзеге асыру қағидаларына сәйкес жасалады.

      2. Көлiк экспедициясының шарты бойынша бiр тарап (экспедитор) сыйақы алып және екiншi тараптың (клиенттiң, жүктi жөнелтушiнiң немесе алушының) есебiнен экспедиция шартында белгiленген, жүк тасымалдауға байланысты қызметтердi орындауға немесе орындауды ұйымдастыруға, соның iшiнде клиенттiң атынан немесе өз атынан жүк тасымалдау шартын жасасуға мiндеттенедi.

      Ескерту. 149-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

150-бап. Теңiз агенттiгiн жүргiзу шарты

      1. Теңiз агенттiгiн жүргiзу шарты теңiз агентi мен кеме иесi арасында жасалған көлiк экспедициясының шарты болып табылады.

      2. Теңiз агенттiгiн жүргiзу шарты бойынша теңiз агентi сыйақы алып және кеме иесiнiң есебiнен жүк тасымалдауға байланысты, шартта белгiленген қызмет көрсетудi орындауға немесе орындауды ұйымдастыруға мiндеттенедi. Шартта белгiленген өкiлеттiктер шегiнде теңiз агентi өз атынан және кеме иесiнiң атынан:

      1) кеменiң портқа келуiне, кеменiң портта болуына және кеменің порттан шығуына байланысты қажеттi iс-әрекеттердi орындайды;

      2) кеменiң портта болуына байланысты төленуге тиiстi сомаларды төлейдi;

      3) кеменi жабдықтауды және оған портта қызмет көрсетудi ұйымдастыруда кеме капитанына көмек көрсетедi;

      4) жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартын жасасады;

      5) жүктiң құжаттарын ресiмдейдi;

      6) жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартынан туындайтын талаптар бойынша кеме иесiне тиесiлi соманы алады;

      7) шартқа сәйкес өзге де iс-әрекеттердi жасайды.

      3. Теңiз агентi кеме иесiнiң келiсiмiмен өзiне осындай әрекеттер жасауға уәкiлдiк берген екiншi тараптың пайдасына да заңдық және өзге де әрекеттердi жасауға құқылы.

      4. Шартты орындау мақсатында теңiз агентi кеме иесiнің алдында теңiз субагентiнiң әрекеттерi үшiн жауапты болып қала отырып, басқа тұлғалармен теңiз агенттiгiн жүргiзу шарттарын жасасуға құқылы. Егер теңiз субагентi сенiм бiлдiрудi беру негiзiнде әрекет етпесе ғана, теңiз субагентiнiң кеме иесi атынан үшiншi тұлғалармен мәмiлелер жасасуға құқылы емес.

      5. Теңiз агентi:

      1) кеме иесiнің мүдделерiн көздейтiн және теңiз агенттiгiн жүргiзу практикасына сәйкес қызметтi адал жүзеге асыруға;

      2) өз өкiлеттiктерi шегiнде әрекет етуге;

      3) кеме иесiне оның талап етуiмен тапсырмалардың орындалу барысы туралы барлық мәлiметтердi хабарлауға;

      4) жасалған мәмiле бойынша алынғандардың бәрiн кiдiртпей кеме иесiне беруге;

      5) қаражаттың жұмсалу есебiн жүргiзуге;

      6) кеме иесiне тиiстi құжаттарды қоса тiркеп, тапсырмалардың орындалуы туралы, егер тапсырмалардың сипаты бойынша бұл талап етiлсе, есеп беруге мiндеттi.

      6. Егер шартта өзгеше көзделмесе, кеме иесi:

      1) кеме агентiне теңiз агенттiгiн жүргiзу шартына сәйкес әрекеттер жасауға жеткiлiктi қаражат беруге;

      2) теңiз агентiне оның жұмсаған шығыстарын өтеуге;

      3) егер теңiз агентi кеме иесiнiң атынан және өз өкiлеттiктерi шегiнде әрекет жасаса, теңiз агентi әрекеттерiнің салдары үшiн жауапты болуға;

      4) теңiз агентiне теңiз агенттiгiн жүргiзу шартында белгiленген мөлшерде және тәртiппен сыйақы төлеуге;

      5) теңiз агентiнің шартқа сәйкес орындағандарының бәрiн кiдiртпей қабылдауға мiндеттi.

      7. Теңiз агенттiгiн жүргiзу шарты белгiсiз мерзiмге жасалған жағдайда, тараптардың әрқайсысы шартты бұзатындығы туралы екiншi тарапқа шарт бұзылғанға дейiн үш айдан кешiктiрмей хабарлап, мұндай шартты бұзуға құқылы.

151-бап. Теңiз делдалдығының шарты

      1. Теңiз делдалдығының шарты бойынша, делдал (теңiз брокерi) сенiм бiлдiрушiнiң тапсыруы бойынша оның атынан және соның есебiнен кемелердi сатып алу-сату, кемелердi жалдап алу, сүйретіп жүзу шарттарын, сондай-ақ теңiздегi сақтандыру шарттарын жасасқан кезде теңiз делдалдығының шартында белгiленген сыйақы үшiн делдалдық қызметтер көрсетуге мiндеттенедi.

      2. Теңiз брокерi, егер тараптар оған уәкiлеттiк берсе, шарттар жасасқан кезде екi тараптың өкiлi болуға құқылы. Бұл орайда теңiз брокерi тараптардың әрқайсысына өзiнiң екiншi тарапқа да өкiлдiк жасайтынын хабарлауға және делдалдық қызметтердi көрсеткен кезде екi тараптың да мүдделерiн көздеп әрекет жасауға мiндеттi.

16-тарау. ЖАЛПЫ АВАРИЯ

152-бап. Жалпы авария ұғымы және оны бөлу принциптерi

      1. Теңiздегi ортақ iске жалпы қауiпсiздiк және мүлiктi жалпы қауiптен сақтау мақсатында жасалған теңiз арқылы тасымалдау ережелерiне сәйкес теңiздегi ортақ iс аяқталған күнi және сол жерде кеменің, жүктiң және жалдау ақысы құнына мөлшерлес етiп кеме, жүк және жалдау ақысы арасында бөлiнетiн зияндар және (немесе) шығыстар жалпы авария деп танылады.

      Жалпы авария деп танылатын залалдарға:

      1) құтқару жөнiндегi шаралардың қолданылуы туғызған залалдар;

      2) жүктiң, отынның, жабдықтау заттарының зақымдануы немесе жоғалуы, жалдау ақысының ысырабы туғызған залалдар;

      3) кеменің, оның машиналарының немесе керек-жарақтарының зақымдануы туғызған залалдар жатады.

      Жалпы авария деп танылатын шығыстарға:

      1) кеменің паналайтын жерге кiруi туғызған шығыстар;

      2) кеменi уақытша жөндеу туғызған шығыстар;

      3) жалпы қауiпсiздiк үшiн кеменi кiдiрте тұру туғызған шығыстар;

      4) кеменi жүзуге жарамсыз деп танудың немесе кеменің рейстi жалғастырудан бас тартуының салдарынан туған шығыстар;

      5) құтқаруға жұмсалған шығыстар;

      6) қоршаған ортаға нұқсан келтiрудi болғызбау жөнiндегi шаралар туғызған шығыстар жатады.

      Жалпы аварияға жатқызылған шығыстардың орнына жұмсалған кез келген қосымша шығыстар (алмастырушы шығыстар) жалпы авария деп танылады. Алмастырушы шығыстар теңiздегi ортақ iске қатысушылардың қайсыбiреуi алған үнемге қарамастан, жол берiлмеген шығыстар мөлшерiнде ғана өтеледi.

      2. Осы баптың 1-тармағында аталған әрекеттердiң тiкелей салдары болып табылатын залалдар ғана жалпы авария деп танылады.

      3. Тасымалдау ережелерiне сәйкес, жалпы авария кеме, жүк және жалдау ақысы арасында олардың теңiздегi ортақ iстiң аяқталған күнi мен орнындағы құнына мөлшерлес бөлiнедi.

      4. Бiр немесе бiрнеше кеме басқа бiр кеменi немесе басқа кемелердi сүйретiп не итеріп жүзген, олардың бәрi құтқару операциясына емес, коммерциялық қызметке қатысқан жағдайда да теңiздегi ортақ iс орын алады.

      Егер кеме басқа кемеден немесе басқа кемелерден жай бөлiнiп кету нәтижесiнде қауiпсiз жағдайда болса, басқа кемемен немесе басқа кемелермен бiрге жалпы қауiпке ұшырамайды. Бөлiнiп кету жалпы авария актiсi болып табылатын жағдайда, теңiздегi ортақ iс жалғастырыла бередi.

153-бап. Кеменiң паналайтын орынға кiруi туғызған шығыстар

      1. Жазатайым оқиғаның немесе жалпы қауiпсiздiк үшiн осындай кiрудi немесе оралуды қажет еткен басқа бiр төтенше мән-жайдың салдарынан кеменiң портқа немесе өзге де бiр паналайтын жерге кiруi не кеменiң портқа немесе өзге де жүк тиеу орнына оралуына жұмсалған шығыстар жалпы авария деп танылады.

      2. Кеменiң паналайтын орынға кiруiне немесе оның жүк тиеу орнына оралуына жұмсалған шығыстар жалпы авария деп танылатын жағдайда, оған кеменiң осындай орыннан жүк немесе жүктің бiр бөлiгiн алып шығуына байланысты шығыстар да жатады.

      3. Осы баптың 1-тармағында аталған мән-жайлар кезiнде кеменің паналайтын орынға кiруi немесе оның жүк тиеу орнына оралуы салдарынан рейстің ұзартылуына байланысты кеме экипажының мүшелерiне жалақы мен жабдықталым төлеуге, отын мен жабдықтау заттарына жұмсалған шығыстар жалпы авария деп танылады.

      4. Осы баптың 1-3-тармақтарында белгiленген ережелер тиiсiнше кеменiң кiрген және оған жөндеу жүргiзу мүмкiн болмаған паналау орнынан басқа портқа немесе басқа жерге орын ауыстыруына жұмсалған шығыстарға қатысты, сондай-ақ кеменi уақытша жөндеуге, оның сүйретіп жүзуге алынуы мен рейстің ұзартылуына байланысты шығыстарға қатысты қолданылады.

154-бап. Кеменi уақытша жөндеу туғызған шығыстар

      Жүк тиеу орнында, кеме кiрген орында немесе жалпы қауiпсiздiк үшiн кеме паналаған орында кемеге уақытша жүргiзiлген жөндеуге не жалпы авариялық құрбандықтар салдарынан болған зақымдарды жоюға жұмсалған шығыстар жалпы аварияға жатқызылады. Рейстi аяқтау үшiн қажеттi кездейсоқ зақымдарды уақытша жоюға жұмсалған шығыстар жалпы аварияға жатқызылып, егер мұндай зақымдарды жою жүргiзiлмеген болса, ол әлгi алдын алу шығыстарының мөлшерiнде ғана өтеледi.

155-бап. Жалпы қауіпсiздiк үшiн кемені кiдiртуден туындаған шығыстар

      1. Жазатайым оқиғалар салдарынан әлдебiр портта немесе орында кеменi кiдiртіп қоюдан туындаған, кеме экипажына жалақы және жабдықталым төлеуге жұмсалған шығыстар немесе жалпы қауiпсiздiк үшiн не осындай жазатайым оқиғалар немесе басқа да төтенше оқиғалар келтiрген зақымдарды жою үшiн жұмсалған басқа да төтенше шығыстар, егер мұндай жою рейстi қауiпсiз жалғастыру үшiн қажет болса, жалпы авария деп танылады. Жалпы аварияға жатқызылмаған зақымдарды жоюға жұмсалған шығыстарды қоспағанда, осындай кiдiрту кезiнде туындаған отынға, жабдықтау заттарына жұмсалған шығыстар мен порттың шығыстары жалпы аварияны бөлу тәртiбiмен өтеледi.

      2. Осы баптың 1-тармағында белгiленген ережелер қайсыбiр жазатайым оқиғаға немесе рейс кезiнде орын алған өзге де төтенше жағдайға байланысты емес зақымдарды жою салдарынан кеменi кiдiрту туғызған шығыстарға қолданылмайды. Тiптi зақымдарды жою рейстi қауiпсiз жалғастыру үшiн қажет болса да, мұндай шығыстар жалпы авария деп танылмайды.

156-бап. Кеменi жүзуге жарамсыз деп тану немесе кеменiң рейстi жалғастырудан бас тартуы салдарынан туындаған шығыстар

      Кеме жүзуге жарамсыз деп танылған немесе кеме рейстi жалғастырудан бас тартқан жағдайда кеме жүзуге жарамсыз деп танылғанға немесе кеме рейстi жалғастырудан бас тартқанға дейiн не жүктi түсiру аяқталмаған жағдайда жүктi түсiру аяқталғанға дейiн (сақтауға, сақтандыруға, кеме экипажының жалақысына және оның жабдықталымына, отынға, жабдықтау заттарына, порт шығыстарына) жұмсалған шығыстар ғана жалпы аварияға жатқызылады.

157-бап. Құтқаруға жұмсалған шығыстар

      1. Егер құтқару осы Заңның 152-бабының 1-тармағында аталған мақсатта жүзеге асырылса, теңiздегi ортақ iске қатысушы тараптар құтқаруға жұмсаған шығыстар, құтқару шарт негiзінде немесе өзге де түрде жүзеге асырылғанына қарамастан, жалпы авария деп танылады.

      2. Осы баптың 1-тармағында аталған шығыстарда құтқару үшiн берiлетiн сыйақы қамтылады, оның мөлшерiн анықтаған кезде осы Заңның 183-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген талаптар ескерiледi.

      Құтқарушыға кеме иесi осы Заңның 184-бабының 4-тармағында көзделген мөлшерде төлейтiн арнаулы өтем жалпы авария деп танылмайды.

158-бап. Қоршаған ортаға залал келтiрудi болғызбау немесе азайту жөнiндегi шаралардан туындаған шығыстар

      Қоршаған ортаға залал келтiрудi болғызбау немесе азайту жөнiндегi шаралардан туындаған шығыстар, егер олар мына жағдайлардың бiрiнде немесе бәрiнде:

      1) жалпы қауiпсiздiк мақсатында жүзеге асырылған операцияның бөлiгi ретiнде, бiрақ оны теңiздегi ортақ iстен тыс тарап қолданған болып, сол тарапқа құтқарғаны үшiн сыйақыға құқық берiле қалған жағдайда;

      2) осы Заңның 153-бабында аталған мән-жайлар кезiнде кеменi портқа кiргiзу не кеменi порттан немесе орыннан шығару жағдайында;

      3) осы Заңның 153-бабында көзделген мән-жайлар кезiнде кеменi портта немесе орында кiдiрту жағдайында жасалса, жалпы аварияға жатқызылады. Кемеден ластаушы заттар ағуы немесе төгiлуi iс жүзiнде орын алған жағдайда, осыған байланысты қоршаған ортаға залал келтiрудi болғызбау немесе азайту жөнiндегi қажеттi қосымша шаралардан туындаған шығыстар жалпы авария деп танылмайды;

      4) жүктi түсiруге, қоймаға салуға немесе қайта тиеуге байланысты шығыстар, егер аталған операцияларға жұмсалған шығыстар жалпы авария деп танылса, жалпы аварияға жатқызылады.

159-бап. Құтқару жөнiнде шаралар қолданудан туындаған зияндар

      Осы Заңның 152-бабында аталған белгiлер болған жағдайда, атап айтқанда:

      1) жүктi кеме бортынан сыртқа лақтырғанда келтiрiлген зияндар, сондай-ақ жалпы қауiпсiздiк үшiн жасалған құрбандықтар салдарынан, атап айтқанда, жүктi лақтыру үшiн ашылған люктер немесе сол үшiн жасалған басқа да тесiктер арқылы трюмге судың кiру салдарынан кемеге немесе жүкке келтiрiлген зияндар;

      2) кемедегi өрттi сөндiруге байланысты кемеге немесе жүкке келтiрiлген зияндар, соның ішінде кеменi сол мақсатпен жағаға шығарып тастау немесе жанып жатқан кеменi суға батыру iсiн жүргiзуден болған зияндар;

      3) кеменің қайраңға өзi шыға алу-алмауына қарамастан, кеменi қайраңға әдейi отырғызу арқылы кемеге немесе жүкке келтiрiлген зияндар;

      4) кеменi қайраңнан шығару кезiнде кеме двигателiнің басқа да машиналары мен қазандарының зақымдануынан кемеге келтiрiлген зияндар;

      5) жүктi, отынды немесе жабдықтау заттарын кемеден лихтерлерге қайта тиеу арқылы қайраңда қалған кеменi жеңiлдетуге, лихтерлердi жалдауға және оларды кемеге қайта тиеуге жұмсалған төтенше шығыстар, сондай-ақ осының салдарынан келтiрiлген басқа да зияндар жалпы авария деп танылады.

160-бап. Жүктiң, отынның не жабдықтау заттарының зақымдануынан немесе жойылуынан, жалдау ақысының ысырабынан келтiрiлген зияндар

      1. Егер аталған операцияларды жүзеге асыруға жұмсалған шығыстар жалпы авария деп танылған жағдайларда, жүктің, отынның не жабдықтау заттарының кемедегi орнынан ауыстырып қою, кемеден түсiру, кемеге қайта тиеу мен орналастыру нәтижесiнде, сондай-ақ оларды сақтау нәтижесiнде келтiрiлген зақымдануынан немесе жойылуынан болған шығындар, жалпы авария деп танылады.

      2. Жүктiң жоғалуынан туындаған жалдау ақысының ысырабы, жүктiң жоғалуы жалпы аварияны бөлу тәртiбiмен өтелетiн жағдайларда, жалпы авария деп танылады. Бұл орайда кеме иесi алу мақсатында шығарып, бiрақ құрбандық салдарынан жүзеге асырылмаған шығыстар жалдау ақысынан шығарып тасталады.

161-бап. Кеменiң, оның машиналарының немесе керек-жарақтарының зақымдануынан туындаған зияндар

      1. Кеменiң, оның машиналарының немесе керек-жарақтарының зақымдануынан болған жалпы аварияны құрайтын зияндар зақымданған немесе жоғалған нәрсенi жөндеу, түзету немесе ауыстыру құны негiзге алына отырып анықталады. Бұл орайда осы Заңның 163-бабына сәйкес, "ескiнiң орнына жаңа үшiн" шегерiмi жасалады.

      2. Кемеге жөндеу жүргiзiлмеген жағдайда, кеменің зақымдануынан болған зиян кеменiң зақымдану салдарынан кемiген құнына және кеме жөндеу құнынан аспайтын сметаға сәйкес сомамен анықталады.

162-бап. Жалпы авария деп танылмайтын зияндар (жеке авария)

      1. Осы Заңның 152-бабының 1-тармағында белгiленген, жалпы авария белгiлерiне жатпайтын зияндар, сондай-ақ осы баптың 2-тармағында аталған зияндар жеке авария деп танылады. Мұндай зияндар кеме, жүк және жалдау ақысы арасында бөлiнбеуге тиiс және оларды зардап шеккендер көтередi немесе олардың келтiрiлгенi үшiн жауаптылар көтередi.

      2. Осы Заңның 152-бабының 1-тармағында аталған белгiлерi болған күннiң өзінде де:

      1) сауда мақсатында теңiзде жүзу ережелерi мен үрдiстерi бұзыла отырып, кемеде тасылып келе жатқан, борттан лақтырылып тасталған жүктің құны;

      2) кемедегi өрттi сөндiруге байланысты түтiннiң немесе қызудың әсер етуi салдарынан келтiрiлген зияндар;

      3) кеменiң теңiздегi қауiп салдарынан бұрын бұзылған немесе iс жүзiнде жойылған сынықтарын немесе бөлiктерiн шауып тастаудан келтiрiлген зияндар;

      4) жүзiп келе жатқан кеме двигательдерiнiң жұмысын немесе двигательдерiнiң, басқа да машиналарының, қазандарының өзге де жұмысын тездетуден келтiрiлген зияндар;

      5) рейс ұзақтығын ұлғайту салдарынан кемеге немесе жүкке келтiрiлген зияндар немесе ысыраптар (кiдiрiстен, бағаның өзгеруiнен болған және басқа зияндар) жалпы авария деп танылмайды.

163-бап. "Ескiнің орнына жаңа үшiн" шегерiмдер

      1. Жасалған уақыты он бес жылдан аспайтын кеменi жөндеу кезiнде ескi материалдар немесе кеменiң бөлiктерi жаңаларымен ауыстырылған жағдайда, осы Заңның 161-бабына сәйкес жалпы аварияға жатқызылатын жөндеу құны, осы баптың 2-4-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, жөндеу құнының үштен бiр бөлiгiне кемiтiледi.

      2. Соқтығысуға кемелердiң бiрi кiнәлi болған жағдайда жалпы авария деп танылатын кеменiң уақытша жөндеу құнынан, сондай-ақ азық-түлiктiң, жабдықтау заттарының, зәкiрлердiң және зәкiр шынжырларының құнынан "ескiнің орнына жаңа үшін" шегерімдер жасалмайды.

      3. Кеменi құрғақ докта, стапельде жөндеу және кеменің орнын ауыстыру қажеттiгi туғызатын шығыстар толығымен жалпы аварияға жатқызылады.

      4. Мұның алдындағы корпусты бояу мен жабу жалпы авария актiсiне дейiнгi соңғы он екi айда орын алған жағдайда да кеменi жөндеу кезiнде оны тазалауға, бояуға және корпусын жабуға жұмсалған шығыстар елу процент мөлшерiнде жалпы авария деп танылады.

      5. "Ескiнің орнына жаңа үшiн" шегерiмдердi қолдану үшiн кеменiң жасалған уақыты оны жасау аяқталған жылдың 31 желтоқсанынан бастап, жалпы авария актiсiнiң күнiне дейiн есептеледi. Кеменi оқшаулауға, оның құтқару және басқа шлюпкаларына, байланыс құралдарына, навигациялық аспаптары мен жабдықтарына, машиналары мен қазандарына қатысты олардың нақты жасалған уақыты есепке алынады.

164-бап. Диспаша және диспашерлер

      Мүдделi тараптардың өтiнiшi бойынша жалпы аварияны анықтау диспашерлердің диспаша жасауына әкеп соғады.

165-бап. Диспаша жасағанда негiзге алынатын дәлелдемелер мен материалдар

      1. Жалпы аварияны бөлудi талап ететiн тарап мәлiмделген зияндар шын мәнiнде жалпы авария деп танылуға тиiс екенiн дәлелдеуге мiндеттi.

      2. Диспаша жасауда мүдделерi қозғалуы мүмкiн тұлға диспашерге теңiздегi ортақ iс аяқтағанға дейiн бiр жыл iшiнде өтеудi талап ететiн ысыраптары немесе шығыстары туралы жазбаша нысанда өтiнiш бередi.

      Мұндай өтiнiш берiлмеген немесе мұндай өтiнiш туралы сұрау салудан кейiн он екi ай iшiнде тұлға мәлiмделген талапты негiздеу мақсатында дәлелдемелердi не мүлiктiң құны туралы деректердi табыс етпеген жағдайда, диспашер өзiнде бар ақпарат негiзiнде диспаша жасауға құқылы. Бұл орайда диспашаға оның көрiнеу дұрыс болмауы негiзiнде ғана дау туғызылуы мүмкiн.

      3. Диспаша жасалып жатқан кезде шешу үшiн арнаулы бiлiмдер (кеме жүргiзу, кеме жасау, кемелердi жөндеу, кемелер мен жүктердi бағалау, сондай-ақ өзге де арнаулы білiмдер) талап етiлетiн мәселелер туындаған жағдайда, диспашер өзi тағайындаған сарапшыға тиiстi қорытынды дайындауды тапсыруға құқылы. Мұндай қорытындыны диспашер басқа дәлелдемелермен қатар бағалайды.

      4. Диспаша жасаудың негiзiне алынған материалдар танысу үшiн ашық болуға тиiс және диспашер мүдделi тұлғалардың талап етуi бойынша оларға материалдар деректерiнiң куәландырылған көшiрмелерiн солардың есебiнен беруге мiндеттi.

166-бап. Диспаша жасау үшiн алым

      Диспаша жасалғаны үшiн алым алынады, ол диспашаға енгiзiлiп, барлық мүдделi тұлғалардың арасында олардың жалпы аварияға қатысу үлесiне бара-бар бөлiнедi.

167-бап. Диспашаны түзету және оған дауласу

      1. Диспашалар тiзiлiмiнде диспаша тiркелгеннен кейiн ондағы есептеулерден табылған қателердi диспашер өз бастамасымен немесе араларында жалпы авария бөлiнген тұлғалардың өтiнiшi бойынша диспашаға оның құрамдас бөлiгi болып табылатын қосымша (аддендум) жасау арқылы түзетуi мүмкiн.

      2. Араларында жалпы авария бөлiнген тұлғалар диспаша немесе оған аддендум алынған күннен бастап алты ай iшiнде, бұл туралы диспашерге оған талап-арыздың көшiрмесiн жiберу арқылы мiндеттi түрде хабарлай отырып, диспашерге сотта дау айта алады.

      3. Диспашер сотта диспаша туралы даудың қаралуына қатысуға және iстiң мәнi бойынша түсiнiктеме беруге құқылы немесе, егер талап етiлсе, міндеттi.

      4. Диспаша туралы дауды қарайтын сот диспашаны күшiнде қалдыруы, оған өзгерiстер енгiзуi немесе оның күшiн жойып, диспашерге сот шешiмiне сәйкес жаңа диспаша жасауды тапсыруы мүмкiн.

168-бап. Диспашаның орындалуы

      Осы Заңның 167-бабының 2-тармағында көзделген мерзiмде диспашаға дау айтылмаған немесе дау айтылып, бiрақ сот күшiнде қалдырған жағдайда, ол бойынша өндiрiп алу Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен жүргiзiлуi мүмкiн.

17-тарау. КЕМЕЛЕР СОҚТЫҒЫСҚАН ЖАҒДАЙДА
ЗИЯНДЫ ӨТЕУ

169-бап. Кемелердiң соқтығысуынан келтiрген зиян үшiн жауапкершiлiк

      1. Кемелердiң соқтығысуынан келтiрген зиян Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнде белгiленген тәртiппен өтеледi.

      2. Кемелердiң соқтығысуы лоцманның кiнәсiнен, соның iшiнде мiндеттi лоцмандық алып өту кезiнде болған жағдайда жауапкершiлiк нақ сол тәртiппен анықталады.

      3. Кемелердiң соқтығысуы екi немесе одан да көп тараптың кiнәсiнен болған жағдайда, келтiрiлген зиян үшiн жауапкершiлiк олардың әрқайсысы кiнәсiнiң деңгейiне мөлшерлес анықталады. Тараптардың әрқайсысы кiнәсiнің деңгейiн анықтау мүмкiн болмаған жағдайда, соқтығысудың мән-жайлары негiзге алына отырып, жауапкершiлiк олардың арасында тең бөлiнедi.

      4. Кеме иелерi зардап шегушiлер немесе Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарына сәйкес зиянды өтеттiруге құқығы бар адамдар алдында азаматтың өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген зиян үшiн ортақ жауапкершiлiкте болады.

      Келтiрiлген зиянды бiрлесiп өтеген кеме иесi зардап шегушiге зиян келтiрушiлердің әрқайсысынан осы зиян келтiрушi кiнәсiнің деңгейiне сәйкес келетiн мөлшерде зардап шегушiге төленген өтем үлесiн талап етуге құқылы.

170-бап. Жауапкершiлiктi жоққа шығаратын мән-жайлар

      1. Кемелердің соқтығысуы кездейсоқ соқтығысу, еңсерiлмейтiн күштiң салдарынан соқтығысу жағдайында зиян келтiрiлуiне тараптардың кiнәсi болмаған немесе соқтығысу себептерiн анықтау мүмкiн болмаған жағдайда тараптардың бiрде-бiреуiнiң зиянның өтелуiн талап етуге құқығы жоқ. Мұндай жағдайда тараптардың әрқайсысы өзi келтiрген зиянға тәуекел етедi.

      2. Кемелер немесе олардың бiрi соқтығысу кезiнде зәкiрде тұрған немесе өзге бiр әдiспен бекiтiлген жағдайда да осы баптың 1-тармағында белгiленген ережелер қолданылады.

18-тарау. ҚАУІПТІ ЖҮКТЕРДІ ТАСЫМАЛДАУДАН ЖӘНЕ
ТЕҢІЗДІҢ КЕМЕЛЕРДЕН АҚҚАН МҰНАЙМЕН
ЛАСТАНУЫНАН КЕЛТІРІЛГЕН ЗАЛАЛ ҮШІН
ЖАУАПКЕРШІЛІК

171-бап. Кеме иесiнiң жауапкершiлiгi

      1. Осы Заңның 175-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, кеме иесi қауiптi жүктi тасымалдау салдарынан және (немесе) теңiздiң кемеден аққан мұнаймен ластануынан оқыс жағдай туындаған кезден бастап зардап шегушi тұлғаға келтiрiлген зиян мен залал үшiн жауапты болады.

      2. Мыналар:

      1) қауiптi жүктің кемеде және кеме сыртында азаматтың өмiрi мен денсаулығына зиян келтiруi;

      2) қауiптi жүктiң салдарынан мүлiктiң кемеде немесе кеме сыртында жоғалуы, кем шығуы немесе зақымдануы (бүлiнуi);

      3) қауiптi жүк келтiрген, қалпына келтiру шараларына жұмсалатын шығыстармен шектелген қоршаған ортаның ластануынан болған залалдар, сондай-ақ осындай залал келтiрiлуi салдарынан қолдан шығып кеткен тиiмдiлiк;

      4) ескерту шараларына жұмсалған шығыстар және кейiннен осындай шаралар келтiрген залал қауiптi жүктердi тасымалдауға байланысты залал болып табылады.

      3. Мыналар:

      1) мұнайдың ағуы немесе төгiлуi қай жерде болса да, кемеден мұнайдың ағуы немесе төгiлуi салдарынан болған кеме сыртындағы ластанудан келтiрiлген, қалпына келтiру шараларына жұмсалатын шығыстармен шектелген залал, сондай-ақ осындай залал келтiрiлуi салдарынан қолдан шығып кеткен тиiмдiлiк;

      2) алдын алу шараларына жұмсалған шығыстар және кейiннен осындай шаралар келтiрген залал жүк немесе өз отыны ретiнде тасымалданатын кемеден аққан мұнайдың теңiздi ластауынан келтiрiлген залал болып табылады.

172-бап. Екi немесе одан да көп кеме иелерiнiң ортақ жауапкершiлiгi

      Екi немесе одан да көп кеме қатысқан оқыс жағдай салдарынан ластанудан залал келтiрiлген ретте, оқыс жағдайға қатысы бар барлық кеме иелерi, егер мұндай кеме иелерi осы Заңның 175-бабының негiзiнде жауапкершiлiктен босатылмаса, ластанудан болған барлық залал үшiн ортақ жауапкершiлiкте болады.

173-бап. Кеме иесiнiң толық жауапкершiлiгi

      Кеме иесi, егер:

      1) ластанудан болған залал оның қасақана немесе өрескел абайсыздықтан жасаған әрекетiнiң (әрекетсiздiгiнiң) салдарынан болғаны дәлелденсе;

      2) ол осы Заңның 176-бабында көзделген жауапкершiлiктi шектеу қорын құру жөнiндегi талапты орындамаған болса, толық көлемiнде жауапты болады.

174-бап. Кеме иесiнiң жауапкершiлiгiн шектеу

      1. Кеме иесiнiң қауiптi жүк тасымалдауға байланысты жауапкершiлiгiнiң мөлшерi бiр оқыс жағдайға қатынасы бойынша жалпы сомамен шектеледi, ол мынадай тәртiппен есептеп шығарылады:

      1) сыйымдылығы екi мың тоннадан аспайтын кеме үшiн он миллион есептiк бiрлiк;

      2) сыйымдылығы екi мың тоннадан асатын кеме үшiн осы тармақтың 1) тармақшасында аталған сомаға сыйымдылығы әрбiр келесi тоннасы үшiн, жалпы сомасы жүз миллион есептiк бiрлiктен аспайтын жағдайда:

      екi мың бiр тоннадан елу мың тоннаға дейiн - бiр жарым мың есептiк бiрлiк;

      елу мың тоннадан астам - үш жүз алпыс есептiк бiрлiк қосылады.

      2. Кеме иесi бiр оқыс жағдайға қатынасы бойынша теңiздiң мұнаймен ластануынан келтiрiлген залал үшiн өз жауапкершiлiгiн кеме сыйымдылығының әрбiр тоннасына шаққандағы бiр жүз отыз үш есептiк бiрлiктiң жалпы сомасымен шектеуге құқылы. Бұл орайда жалпы сома он төрт миллион есептiк бiрлiктен аспауы керек.

175-бап. Кеме иесiнiң жауапкершiлiктен босатылуы

      1. Егер залал:

      1) соғыс қимылдарының, дүлей зiлзалалардың салдарынан;

      2) үшiншi тұлғалардың қасақана әрекетiнен (әрекетсiздiгiнен);

      3) кеме сыртындағы навигациялық құралдардың тиiсiнше жұмыс iстемеу салдарынан келтiрiлгенiн дәлелдесе, кеме иесi қауiптi жүктердi тасымалдаудан және теңiздің мұнаймен ластануынан келтiрiлген зиян үшiн жауапты болмайды.

      2. Кеме иесi, зардап шеккен тұлғаның қасақана немесе өрескел абайсыздығынан залал келтiрiлгенiн дәлелдеген жағдайда зиянды өтеу мөлшерi кемiтiлуi мүмкiн немесе зиянды өтеуден бас тартылуы мүмкін.

      3. Азаматтың өмiрi мен денсаулығына зиян келтiрiлген жағдайда өтеуден толық бас тартуға жол берiлмейдi.

176-бап. Жауапкершiлiктi шектеудің мiндеттi қоры

      1. Қауiптi жүктердi тасымалдау кезiнде және (немесе) теңiздiң кемеден аққан мұнаймен ластануынан келтiрiлген зиянды өтеу жөнiндегi мiндеттемелерiн орындау үшiн кеме иесi өз жауапкершiлiгiнің шегiне тең жалпы сомада жауапкершiлiктi шектеу қорын құруға мiндеттi.

      Жауапкершiлiктi шектеу қоры өзiнен шығасы ақшаны сот атына депозит жағдайларында орналастыру немесе банк кепілдiгiн беру не сот жеткiлiктi деп таныған өзге де қаржылық қамтамасыз ету арқылы құрылуы мүмкiн.

      2. Кеме иесiнің қауiптi жүктердi тасымалдаудан және теңiздiң кемеден аққан мұнаймен ластануынан келтiрiлетiн залалды болғызбау немесе азайту жөнiндегi шығыстары оған жауапкершiлiктi шектеу қорына қатысты басқа кредиторларда қандай құқықтар болса, сондай құқықтар бередi.

      3. Сақтандырушының немесе мiндеттемелердi қаржымен қамтамасыз етiп берушi тұлғаның не кеме иесiнiң осы бапта көзделген ережелерге сәйкес жауапкершiлiктi шектеу қорын құруға құқығы бар. Қордың құрылуы кеме иесiне қатысты зардап шегушiнің құқығына қолданылмайды.

      4. Осы баптың 1-тармағына сәйкес құрылған жауапкершiліктi шектеу қорына осы Заңның 202-бабында жауапкершiлiктi шектеу қорын бөлу туралы белгiленген ережелер қолданылады.

      Азаматтың өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген залалды өтеу жөнiндегi талаптар басқа талаптар алдында мұндай талаптардың жиынтық сомасы осы Заңның 174-бабының 1-тармағында белгiленген жалпы сомадан аспайтын шамада басымдықпен қанағаттандырылуға тиiс.

      5. Кеме иесi жауапкершiлiктi шектеу қорын құрған жағдайда залалды өтеу туралы талаптар бойынша өндiрiп алуды кеме иесiнiң өзге мүлкiне қолдануға жол берiлмейдi. Бұл орайда соттың қауiптi жүктердi тасымалдау мен теңiздің кемеден аққан мұнаймен ластануынан келтiрiлген залалды өтеу туралы талап қоюды қамтамасыз ету жөнiнде шаралар қолдануына, оның iшiнде тыйым салуына болмайды.

177-бап. Жауапкершiлiктi сақтандыру немесе қаржымен қамтамасыз ету

      1. Қауiптi жүк, сондай-ақ екi мың тоннадан астам мөлшерде мұнай тасымалдаушы кеме иесi ластау үшiн жауапкершiлiк тәуекелiн сақтандыруға не Қазақстан Республикасының заңдарында немесе шартта көзделген мiндеттемелердiң орындалуын осы Заңның 174-бабына сәйкес анықталатын ластаудан болған залал үшiн жауапкершiлiк мөлшерiнде қаржымен қамтамасыз етiп беруге мiндеттi.

      2. (Алып тасталды)

      3. Кеменiң бортында жауапкершiлiктiң сақтандырылуын немесе қаржымен қамтамасыз етiлуiн растайтын куәлiктiң болуы мiндеттi. Куәлiктi, уәкiлеттi орган белгiлеген тәртiппен кеменi мемлекеттiк тiркеу органы бередi.

      Ескерту. 177-бапқа өзгеріс енгізілді - Қазақстан Республикасының 2005.06.02. № 55 (қолданысқа енгiзiлу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

178-бап. Ластанудан келтiрiлген зиянды өтеу туралы талап қою

      1. Кеме иесiне, сақтандырушыға немесе кеме иесi мiндеттемелерiнiң орындалуын қаржымен қамтамасыз етiп берген тұлғаға ластанудан келтiрiлген зиянды өтеу туралы талап қоюы Қазақстан Республикасының заң актiлерiне сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Сотта жауапкер ретiнде болатын сақтандырушы немесе кеме иесi мiндеттемелерiнiң орындалуын қаржымен қамтамасыз етiп берген тұлға, банкроттық және таратылу жағдайларын қоспағанда, соттың iс қарауы барысында кеме иесi жасайтын кез келген қарсылықты табыс етуге құқылы. Ластанудан болған залалды қасақана әрекеттер салдарынан кеме иесi келтiрген жағдайда, сот кеме иесiн тең жауапкер ретiнде тартуы мүмкiн.

19-тарау. КЕМЕЛЕРДІ ЖӘНЕ БАСҚА ДА
МҮЛІКТІ ҚҰТҚАРУ

179-бап. Құтқару туралы шарттар

      Кеме капитанының кеме иесi атынан құтқару операцияларын жүзеге асыру үшiн құтқару туралы шарттар жасасуға құқығы бар. Кеме капитанының немесе кеме иесiнiң мұндай шарттарды кеме бортындағы мүлiк иесiнiң атынан жасасуға құқығы бар.

180-бап. Шарттардың жарамсыздығы немесе олардың өзгертiлуi

      Шарт немесе оның кез келген талаптары, егер:

      1) шарт қауiптiң шамадан тыс әсерiмен немесе ықпалымен жасалып, оның талаптары әдiлетсiз болса;

      2) шартта көзделген ақы нақты көрсетiлген қызметтерге қатысты шамадан тыс жоғары немесе төмен болса, жарамсыз деп танылуы немесе өзгертiлуi мүмкiн.

181-бап. Құтқарушының, кеме иесiнiң және кеме капитанының мiндеттерi

      1. Қауiптi жағдайда тұрған кеме иесiне немесе қауiптi жағдайда тұрған басқа да мүлiк иесiне қатысты құтқарушы:

      1) құтқару операцияларын iстiң мән-жайлары бойынша қамқорлықпен және сақтықпен жүзеге асыруға;

      2) қоршаған ортаға залалды болғызбау немесе азайту жөнiнде шаралар қолдануға;

      3) iстiң мән-жайларынан туындаған қажеттiлiк кезiнде басқа құтқарушылардан көмек сұрауға;

      4) қауiптi жағдайда тұрған кеменiң капитаны немесе оның иесi не қауiптi жағдайда тұрған басқа да мүлiктiң иесi басқа құтқарушылардың қатысуын талап еткен кезде, егер бұл құтқарушы сыйақысының мөлшерiне әсер етпейтiн болса, және мұндай талап заңсыз деп танылмайтын болса, оған келiсуге мiндеттi.

      2. Қауiптi жағдайда тұрған кеменiң капитаны және оның иесi немесе қауiптi жағдайда тұрған басқа да мүлiктiң иесi құтқарушыға қатысты:

      1) құтқару операциялары барысында онымен ынтымақтасуға;

      2) қоршаған ортаға залалды болғызбау туралы немесе азайту туралы тиiстi қамқорлық көрсетуге;

      3) кеме немесе басқа да мүлiк қауiпсiз орынға жеткiзiлгеннен кейiн, егер мұны құтқарушы талап етсе, оны қабылдауға мiндеттi.

182-бап. Сыйақы төлеу шарттары

      1. Мүдделi тұлға үшiн оң нәтижеге жеткiзiп, құтқару операцияларын жүзеге асырған құтқарушының сыйақы алуға құқығы бар.

      2. Осы Заңның 184-бабында көзделген жағдайды қоспағанда, егер құтқару операцияларының оң нәтижесi болмаса, сыйақы төленбейдi.

183-бап. Сыйақы мөлшерiн белгiлеу өлшемдерi

      1. Құтқару операцияларын жүзеге асырғаны үшiн сыйақы мөлшерi мынадай өлшемдер ескерiле отырып белгiленедi:

      1) кеменің немесе басқа да мүлiктің құтқарылған құны;

      2) қоршаған ортаға залалды болғызбаудағы немесе азайтудағы құтқарушылардың шеберлiгi мен күш-жiгерi;

      3) құтқарушылар қол жеткiзген табыстың дәрежесi;

      4) қауiптiң сипаты мен дәрежесi;

      5) кеменi, басқа да мүлiктi және адамдарды құтқарудағы құтқарушылардың шеберлiгi мен күш-жiгерi;

      6) құтқарушылар жұмсаған уақыт және жасалған шығыстар мен келтiрiлген зияндар;

      7) жауапкершiлiк тәуекелi мен құтқарушылар немесе олардың жабдықтары ұшыраған өзге де тәуекелдер;

      8) қызметтер көрсетудiң жылдамдығы;

      9) кемелердiң немесе құтқару операцияларына арналған басқа да жабдықтардың болуы мен пайдаланылуы;

      10) құтқарушы жабдықтарының дайындық жағдайы, мұндай жабдықтардың тиiмдiлiгi және құны.

      2. Осы баптың 1-тармағына сәйкес белгiленген сыйақыны кемеге және басқа да мүлiкке барлық мүдделi тұлғалар кеме мен басқа да мүлiктiң тиiстi құтқарылған құнына бара-бар төлейдi.

      3. Сыйақы төлеуге байланысты төленуге тиiстi зияндар мен сот шығындарын қоспағанда, сыйақының мөлшерi құтқарылған кеменiң және басқа да мүлiктің құнынан аспауға тиiс.

      4. Осы Заңның 184-бабында көзделген арнаулы өтем анықталғанға дейiн кеменің және басқа да мүлiктiң ең жоғары құтқарылған құны мөлшерiнде сыйақы белгiлеуге жол берiлмейдi.

184-бап. Арнаулы өтем

      1. Қоршаған ортаға залал келтiру қатерiн төндiрген кемеге (не оның жүгiне) қатысты құтқару операцияларын жүзеге асырған және осы Заңның 183-бабына сәйкес сыйақы алуға құқығы жоқ құтқарушы кеме иесiнен осы баптың 3-тармағында белгiленген мөлшерде арнаулы өтем төлеудi талап етуге құқылы.

      2. Осы баптың 1-тармағында көзделген мән-жайлар болып, құтқарушы өзi жүргiзген құтқару операцияларының нәтижесiнде қоршаған ортаға залалды болғызбаған немесе азайтқан жағдайда, осы баптың 1-тармағына сәйкес құтқарушыға кеме иесi төлейтiн арнаулы өтем оған жұмсалған шығыстардың ең көп дегенде отыз пайызына дейiн көбейтiлуi мүмкiн. Сот немесе төрелік осы Заңның 183-бабының 1-тармағында көзделген критерийлердi ескере отырып, арнаулы өтемнiң мөлшерiн құтқару операциясының барысында құтқарушы жасаған шығыстардың толық сомасына дейiн көбейтуге құқылы.

      3. Арнаулы өтем мөлшерi анықталған кезде, осы Заңның 183-бабы 1-тармағының 8)-10) тармақшаларында көзделген өлшемдер ескерiле отырып, құтқарушының құтқару операцияларын жүзеге асыру кезiнде жасаған нақты шығыстары мен құтқару операциясында ақылға сыйымды пайдаланылған жабдықтар мен персонал үшiн төленген ақы ескерiледi.

      4. Құтқарушының осы Заңның 183-бабына сәйкес алуы мүмкiн сыйақысынан арнаулы өтем асып түсетiн жағдай мен мөлшерде ғана сондай өтем төленедi.

      5. Егер құтқарушы қоршаған ортаға залалды өзiнiң салақтығы салдарынан жоя алмаса немесе азайта алмаса, арнаулы өтем толық төленбейдi немесе iшiнара төленедi.

      Ескерту. 184-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 08.04.2016 № 489-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

185-бап. Сыйақының құтқарушылар арасында бөлiнуi

      Сыйақыны бiрнеше құтқарушы арасында бөлу, осы Заңның 183-бабында белгiленген өлшемдер ескерiле отырып, олардың әрқайсысының құтқару операциясына қатысу деңгейiне мөлшерлес жүргiзiледi.

186-бап. Сыйақының кеме иесi мен кеме экипажы мүшелерiнiң арасында бөлiнуi

      1. Құтқару операциясын жүзеге асыру үшiн төленетiн сыйақыны кеме иесi мен кеме экипажы мүшелерiнiң арасында бөлу құтқару операциясын жүзеге асыруға байланысты кеме иесi мен кеме экипажының мүшелерi жұмсаған шығыстар шегерiлгеннен кейiн мынадай тәртiппен жүргiзiледi:

      1) сыйақы мөлшерiнің бестен үшi кеме иесiне тиесiлi болады, бестен екiсi кеме экипажы мүшелерiнің арасында бөлiнедi;

      2) кеме экипажы мүшелерiне тиесiлi үлес осы тармақтың 1) тармақшасына сәйкес олардың арасында құтқару операциясын жүзеге асыру кезiндегi қатысу дәрежесiне және әрқайсысының жалақысына мөлшерлес бөлiнедi.

      Айрықша мән-жайлар болған ерекше жағдайларда сыйақыны бөлудің өзге де тәртiбi қолданылуы мүмкiн.

      2. Осы баптың 1-тармағында белгiленген ережелер құтқару операцияларын кәсiби қызмет ретiнде жүзеге асыратын кемелердің мұндай операцияларды жүргiзгенi үшiн алатын сыйақысын бөлуге қолданылмайды.

187-бап. Адамдарды құтқару

      1. Құтқару операцияларын жүргiзу кезiнде құтқарылған адамдардан сыйақы төлеудi талап етуге жол берiлмейдi.

      2. Адамдарды құтқару қажеттiгiн туғызған оқиғаға байланысты қызмет көрсетуге қатысқан құтқарушылардың кеменi және (немесе) басқа да мүлiктi құтқарғаны не қоршаған ортаға залалды болғызбағаны немесе азайтқаны үшiн құтқарушыларға тиесiлi сомадағы үлеске құқығы бар.

      3. Каспий теңізінің қазақстандық секторында құтқару операцияларын уәкілетті орган, азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті орган, Қорғаныс министрлігі және Ұлттық қауіпсіздік комитеті бірлесіп бекітілген Каспий теңізінің қазақстандық секторында құтқару операцияларын жүргізу қағидаларына сәйкес жүргізеді.

      4. Кемелерден апат сигналдарын қабылдауды және оларды құтқару операцияларын жүргізуге жауапты мүдделі мемлекеттік органдардың қызметтеріне беруді (қайталауды) өз қызметін навигациялық орталық базасында жүзеге асыратын теңізде құтқару-үйлестіру орталығы қамтамасыз етеді.

      Ескертпе. Осы баптың мақсаттары үшін Каспий теңізінің қазақстандық секторында апатқа ұшырау жағдайындағы немесе ұшыраған кемелердің жолаушылары мен экипаж мүшелерін іздеу және құтқару үшін қолданылатын жұмыстар құтқару операциясы болып табылады.

      Ескерту. 187-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 19.04.2019 № 249-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

188-бап. Құтқару шартын орындау кезiнде көрсетiлген қызметтер үшiн төленетiн ақы

      Көрсетiлген қызметтер үшiн жасалған шығыстар құтқару шартын тиiсiнше орындау кезiнде туындаған шығыстардың мөлшерiнен асып түспеген жағдайда сыйақы төленбеуге тиiс.

      Ескерту. 188-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

189-бап. Құтқару операцияларын тиiсiнше жүзеге асырмаудың салдары

      Құтқару операцияларын тиiстi түрде жүзеге асырмаған құтқарушыға оның кiнәсiнiң дәрежесiне қарай (қосымша құтқару операцияларын жүзеге асыру қажеттiгiнiң, құтқару операцияларын жүргiзу кезiндегi қиындықтардың және басқаларының туындауы) арнаулы өтем төлеуден толық немесе iшiнара бас тартылуы мүмкiн.

190-бап. Мүдделi тұлғаның құтқару операцияларына тыйым салуының салдары

      Кеме иесiнiң және (немесе) қауiптi жағдайда тұрған кеме капитанының немесе қауіптi жағдайда тұрған өзге де мүлік иесiнiң тыйым салуына қарамастан жүргiзiлген құтқару операциялары аталған тұлғалардың құтқарушыға немесе үшiншi тұлғаларға сыйақы төлеу жөнiндегi мiндеттемелерiне әкеп соқпайды.

191-бап. Кемелердiң белгiлi бiр иеленушiге тиесiлi болуы

      Осы тарауда белгiленген ережелер, құтқарылған кеме мен құтқару операцияларын жүзеге асырушы кеме белгiлi бiр кеме иесiне тиесiлi болған жағдайда да қолданылады.

192-бап. Құтқарушының талаптарын қамтамасыз ету

      1. Құтқарушының талап етуi бойынша сыйақы және (немесе) арнаулы өтем төлеуге жауапты тұлға өз мiндеттемелерiнiң орындалуын қамтамасыз етудi ұсынады.

      2. Құтқарылған кеме иесiнің, жөнелтушi (алушы) құтқарушының талаптарын тиiсiнше қамтамасыз етудi енгiзгенге дейiн, құтқарылған жүктi беруге құқығы жоқ.

      3. Құтқарылған кеме мен басқа да мүлiктi құтқарушының келiсiмiнсiз, мұндай кеме мен мүлiктi құтқару операциялары аяқталғаннан кейiн бастапқы жеткiзiлген теңiз портынан немесе орыннан тиiсті кемеге немесе мүлікке құтқарушының талаптарын тиiсiнше қамтамасыз етiп бергенге дейiн ауыстырылуға болмайды.

193-бап. Алдын ала төлем

      Құтқарушы құтқару кезiнде өзi жұмсаған шығыстарды өтеу есебiне алдын ала төлем төлеудi талап етуге құқылы. Ол төленген жағдайда құтқарушының талаптарын кейiнгi қамтамасыз ету тиiсiнше төмендейдi.

194-бап. Мемлекеттiк органдардың құтқару операцияларына қатысуы

      1. Мемлекеттiк органдар осы тарауда белгiленген қағидаға сәйкес құтқару операцияларына қатысады.

      2. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыретіне сәйкес құтқару операцияларын жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың сыйақы алуға құқығы жоқ.

      Ескерту. 194-бап жаңа редакцияда - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

20-тарау. ТЕҢІЗ ТАЛАПТАРЫ БОЙЫНША ЖАУАПКЕРШІЛІК
МӨЛШЕРІН ШЕКТЕУ

195-бап. Теңiз талаптары бойынша жауапкершiлiк мөлшерiн шектеуге құқығы бар тұлғалар

      1. Кеме иесi мен құтқарушы жауапкершiлiгiнің мөлшерi осы Заңның 196-бабында көзделген теңiз талаптары бойынша шектеледi. Бұл орайда құтқару операцияларын жүзеге асыру жөнінде, соның iшiнде осы Заңның 196-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген операциялар бойынша тiкелей қызмет көрсететiн тұлға құтқарушы болып табылады.

      2. Осы Заңның 196-бабында көзделген теңiз талабы, әрекетi (әрекетсiздiгi) үшiн осы баптың 1-тармағында аталған тұлғалар жауап беретiн тұлғаға қойылған жағдайда, сол тұлға жауапкершiлiгiнің мөлшерi осы тарауда көзделген ережелерге сәйкес шектеледi.

      3. Сақтандырушының сақтандыру шарты бойынша төлейтiн сақтандыру төлемiнiң мөлшерi осы тарауда белгiленген ережелерге сәйкес шектелген теңiз талаптары бойынша сақтандырылған жауапкершiлiк мөлшерiнен аспауы керек.

196-бап. Жауапкершiлiктi шектеу өлшемдерi

      1. Осы Заңның 197-бабында белгiленген ережелер сақталған жағдайда мынадай теңiз талаптары бойынша:

      1) адамның өмiрi мен денсаулығына зиян келтiрiлуiне не мүлiктiң жоғалуына, кем шығуына немесе зақымдануына (бүлiнуiне) байланысты, соның iшiнде кеме бортында не кеменiң пайдаланылуына немесе құтқару операцияларына тiкелей байланысты болған порт құрылыстарының, су бассейндерiнiң, кеме жүретiн жолдардың және навигациялық жағдай құралдарының зақымдануына байланысты қойылатын талаптар;

      2) жолаушыларды, багаж бен жүктердi теңiз арқылы тасымалдау кезiнде жеткiзу мерзiмiн өткiзiп алуы салдарынан келтiрiлген залалды өтеу туралы талаптар;

      3) шарттан туындамаған, қайта кеменi пайдалануға немесе құтқару операцияларын жүзеге асыруға байланысты құқықтарды бұзу салдарынан келтiрiлген өзге де залалды өтеу туралы талаптар;

      4) залалды болғызбау немесе азайту жөнiнде қолданылған шаралар келтірген залал үшін жауапты тұлғадан гөрi, осындай шаралар келтiрген келесi залал үшiн жауапты тұлға ол жөнiнде осы тарауда белгiленген нормаларға сәйкес өз жауапкершiлiгiн шектей алатын тұлғаның талаптары бойынша жауапкершiлiк шектеледi.

      2. Егер талаптар керi талап ету тәртiбiмен немесе шарттан немесе өзгеше түрде туындаған кепiлдiктер негiзiнде қойылса да, осы баптың 1-тармағында көзделген талаптар жауапкершiлiктi шектеуге жатады.

      Осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасында көзделген талаптар, залал үшiн жауапты тұлғамен жасалған шарт бойынша сыйақыға қандай дәрежеде қатысты болғанына қарай жауапкершiлiктi шектеуге жатпайды.

      Ескерту. 196-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2006 № 209 Заңымен.

197-бап. Жауапкершiлiктi шектеудiң қолданылмауы

      1. Осы тарауда белгiленген ережелер:

      1) кеме иесi мен жолаушы Қазақстан Республикасының азаматтары немесе ұйымдары болған жағдайларда, кеме жолаушыларының өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген зиянды өтеу туралы;

      2) кеме иесi, құтқарушы және зардап шегушi Қазақстан Республикасының азаматтары немесе ұйымдары болған жағдайларда, кеменi пайдалануға немесе құтқару операцияларына тiкелей байланысты азаматтың өмiрiне, денсаулығына немесе мүлкiне келтiрiлген зиянды өтеу туралы;

      3) еңбек мiндеттерi кемеге немесе құтқару операцияларына байланысты кеме иесi қызметкерлерiнің немесе құтқарушының өмiрiне, денсаулығына немесе мүлкiне келтiрiлген зиянды олардың мұрагерлерiне, сондай-ақ олардың асырауындағы немесе олардың күтiмiнде болуға құқығы бар адамдарға өтеу туралы;

      4) құтқару операцияларын жүзеге асырғаны үшiн сыйақы, соның iшiнде осы Заңның 183-бабына сәйкес арнаулы өтем немесе жалпы авария бойынша жарна төлеу туралы;

      5) теңiздің кемеден аққан мұнаймен ластануынан болған залалды өтеу туралы;

      6) қауiптi жүктердi теңiз арқылы тасымалдауға байланысты залалды өтеу туралы;

      7) ядролық залалы өтеу туралы;

      8) суға батқан мүлікті аластауға байланысты;

      9) кемеден жүктi аластауға, жоюға немесе зарарсыздандыруға байланысты талаптарға қолданылмайды.

      2. Залал үшiн жауапты тұлғаның, егер залал оның әрекетi (әрекетсiздiгi) салдарынан болғаны, қасақана немесе өрескел абайсыздықтан жасалғаны дәлелденсе, жауапкершiлiктi шектеуге құқығы жоқ.

      Ескерту. 197-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

198-бап. Жауапкершiлiктiң жалпы мөлшерi

      1. Осы Заңның 199-бабында көрсетiлгеннен өзгеше және белгiлi бiр оқиғадан туындаған талаптар бойынша жауапкершiлiктiң жалпы мөлшерi былайша есептеп шығарылады:

      1) азаматтың өмiрiне немесе денсаулығына келтiрiлген зиянды өтеу талаптары бойынша:

      сыйымдылығы екi мың тоннадан аспайтын кеме үшiн - екi миллион есептiк бiрлiк;

      сыйымдылығы екi мың тоннадан астам кеме үшін сыйымдылықтың әрбiр келесi тоннасына осы тармақшаның екiншi абзацында көрсетiлген сомаға:

      екi мың бiр тоннадан отыз мың тоннаға дейiн - сегiз жүз есептiк бiрлiк;

      отыз мың бiр тоннадан жетпiс мың тоннаға дейiн - алты жүз есептiк бiрлiк;

      жетпiс мың тоннадан жоғары - төрт жүз есептiк бiрлiк қосылады;

      2) басқа да кез келген талаптар бойынша:

      сыйымдылығы екi мың тоннадан аспайтын кеме үшiн - бiр миллион есептiк бiрлiк;

      сыйымдылығы екi мың тоннадан астам кеме үшiн сыйымдылықтың әрбiр келесi тоннасына осы тармақшаның екiншi абзацында көрсетiлген сомаға:

      екi мың бiр тоннадан отыз мың тоннаға дейiн - төрт жүз есептiк бiрлiк;

      отыз мың бiр тоннадан жетпiс мың тоннаға дейiн - үш жүз есептiк бiрлiк;

      жетпiс мың тоннадан жоғары - екi жүз есептiк бiрлiк қосылады.

      2. Азаматтың өмiрiне немесе денсаулығына келтiрiлген зиянды өтеу талаптары бойынша есептеп шығарылған сома, осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес, осындай талаптарды толық төлеу үшiн жеткiлiксiз болған жағдайда, осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасына сәйкес басқа талаптар бойынша есептеп шығарылған сома азаматтың өмiрiне немесе денсаулығына келтiрiлген зиянды өтеу талаптары бойынша төленбеген қалдықты төлеу үшiн пайдаланылады, ол басқа талаптармен қатар бара-бар негiзде қанағаттандырылады.

      3. Кемеден әрекет етпейтiн немесе тек қана кемеде әрекет ететiн құтқарушы өзiне немесе өзiне қатысты құтқару жөнiнде қызмет көрсетудi ұсынатын құтқарушы жауапкершiлiгiнiң мөлшерi кеме сыйымдылығының екi мың тонна болуы негiзге алына отырып есептеп шығарылады.

      4. Сыйымдылығы үш жүз тоннадан аспайтын кеме үшiн жауапкершiлiк мөлшерi осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген талаптар бойынша сыйымдылығы екi мың тоннадан аспайтын кеме үшiн белгiленген жауапкершiлiк мөлшерiнiң алтыдан бiрiне тең сомада есептеп шығарылады.

199-бап. Жолаушылардың талаптары бойынша жауапкершiлiктiң мөлшерi

      1. Кеме жолаушыларының өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген зиянды өтеу туралы талаптар бойынша, егер олар бiр оқыс жағдай нәтижесiнде пайда болса, кеме иесi жауапкершiлiгiнiң мөлшерi әрбiр жолаушыға шаққанда жүз жетпiс бес мың есептiк бiрлiкке тең сомамен шектеледi. Бұл орайда есеп айырысу жолаушылық куәлiкте көрсетiлген жолаушылар санына сәйкес жүргiзiледi.

      2. Осы бапта белгiленген ережелерге сәйкес кеме жолаушыларының өмiрiне немесе денсаулығына келтiрiлген зиянды өтеу туралы талаптар:

      1) теңiз арқылы жолаушы тасымалдау шарты бойынша;

      2) тасымалдаушының келiсiмiмен тасымалдау жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты бойынша жүзеге асырылатын автокөлiк құралдарымен, жануарлармен бiрге жүру үшiн зардап шегушi қойған немесе оның атынан қойылған талаптар болып табылады.

200-бап. Талаптарды бiрiктiру

      1. Осы Заңның 198-бабына сәйкес айқындалған жауапкершiлiк мөлшерi қандай да бiр оқиғадан туындаған барлық талаптар жиынтығына:

      1) кеме иесiне, сондай-ақ әрекетiне (әрекетсiздiгiне) кеме иесi жауапты болатын тұлғаға;

      2) осы кемеде құтқару жөнiнде қызмет көрсететiн кеме иесiне, осы кемеден әрекет ететiн құтқарушыға, сондай-ақ әрекетi (әрекетсiздігі) үшін кеме иесi немесе құтқарушы жауапты болатын тұлғаға;

      3) құтқару жөнiнде қызмет көрсетiлетiн, кемеде емес немесе тек қана кемеде әрекет ететiн құтқарушыға, сондай-ақ әрекетi (әрекетсiздiгi) үшiн құтқарушы жауапты болатын тұлғаға қолданылады.

      2. Осы Заңның 199-бабына сәйкес айқындалған жауапкершiлiк мөлшерi қандай да бiр оқиғадан туындауы мүмкiн барлық талаптардың жиынтығына, кеме иесiне, сондай-ақ әрекетi (әрекетсiздiгi) үшiн кеме иесi жауапты болатын тұлғаға қолданылады.

201-бап. Жауапкершiлiктi шектеудiң ерiктi қоры

      1. Жауапкершiлiгi жүктелуi мүмкiн тұлға, сол тұлғаның жауапкершiлiгi шектелген талап бойынша, оған талап қою берiлген сотта жауапкершiлiктi шектеу қорын құруы мүмкiн.

      2. Жауапкершiлiктi шектеу қоры жауапкершiлiкке әкеп соққан оқиға күнiнен бастап, осындай қор құрылған күнге дейiн осы Заңның 198 және 199-баптарына сәйкес есептеп шығарылатын сома мөлшерiнде құрылады. Жауапкершіліктi шектеу қоры жауапкершiлiктi шектеуге негiз болған талаптарды ғана төлеуге арналады.

      3. Жауапкершiлiктi шектеу қоры сот атына депозит жағдайларында ақша енгiзу не Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес сот жеткiлiктi деп таныған өзге де қаржымен қамтамасыз етудi ұсыну арқылы құрылуы мүмкiн.

      4. Бiрнеше кеме иелерiнiң немесе құтқарушылардың белгiлi бiр оқиғадан туындаған талаптары бойынша жауапкершiлiктi шектеуге құқығы болған жағдайда, осындай тұлғалардың бiрi құрған жауапкершiлiктi шектеу қоры барлық кеме иелерi немесе құтқарушылар құрған деп есептеледi.

202-бап. Жауапкершiлiктi шектеу қорын бөлу

      1. Жауапкершiлiктi шектеу қорын бөлу мәселелерi осындай қор құрылған сотта шешiледi.

      2. Жауапкершiлiктi шектеу қоры талаптардың белгiленген сомаларына бара-бар талаптары бар тұлғалардың арасында бөлiнедi.

      3. Жауапкершіліктi шектеу қорын бөлуге дейiн, талабы бойынша жауапты тұлға немесе оның сақтандырушысы осы қорға талап бойынша өтем төлеген жағдайда, мұндай тұлға осы тарауда белгiленген нормалар негiзiнде оның төлеген сомалары шегiнде өтем алған тұлға ие бола алатын құқықтарды иеленедi.

      4. Жауапкершiлiктi шектеу қорын құрған жағдайда, залалдың өтелуiн талап ететiн ешбiр тұлғаның мұндай қорды құрған тұлғалардың қандай да бiр басқа мүлкi есебiнен осындай талапты қанағаттандыруға құқығы жоқ. Бұл орайда сот кеменiң тұтқындалуы мен залалды өтеу туралы талап қоюды қамтамасыз ету жөнiндегi өзге де шаралардың күшiн жоюға тиiс.

21-тарау. КЕМЕГЕ ТЕҢІЗ КЕПIЛI. КЕМЕ НЕМЕСЕ
ЖАСАЛЫП ЖАТҚАН КЕМЕ ИПОТЕКАСЫ

203-бап. Орындалуы кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлетiн мiндеттемелер

      1. Кемеге теңiз кепiлiмен:

      1) кеме капитанына және кеме экипажының басқа мүшелерiне олардың кеме бортындағы жұмысы үшiн тиесiлi жалақыға және басқа да сомаларға, соның iшiнде қайтаруға арналған шығыстарға және кеме капитаны мен кеме экипажының басқа мүшелерi атынан әлеуметтiк сақтандыру бойынша төленетiн жарналарға;

      2) құрғақта немесе суда кеменi пайдалануға тiкелей байланысты азаматтың өмiрiне немесе денсаулығына келтiрiлген зиянды өтеуге;

      3) кеменi құтқару үшiн сыйақыға;

      4) осы Заңда көзделген алымдарды төлеуге, сондай-ақ лоцманның қызмет көрсетуi үшiн төлемге;

      5) кемемен тасымалданатын жүктен, контейнерлерден, багаждан, каюталық багаждан және жолаушылардың заттарынан басқа, кеменi пайдалану кезiнде өзге де мүлiктiң жоғалуы немесе зақымдануы салдарынан келтiрiлген нақты залалды өтеуге қатысты кеме иесiне қойылатын талаптар қамтамасыз етiледi.

      2. Егер осындай талаптар:

      1) кемелердiң ластануынан келтiрiлген залал немесе теңiз арқылы қауіптi жүктердi тасымалдауға байланысты залал келтiру;

      2) ядролық отынның, оның өнiмдерi мен қалдықтарының радиоактивтiк қасиеттерiнiң әсер етуi не олардың радиоактивтiк қасиеттерiнің қауiптi қасиеттерiмен ұштаса отырып әсер етуi салдарынан туындаса, осы баптың 1-тармағының 2) және 5) тармақшаларында көзделген талаптар кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлмейдi.

      3. Кеменi конкурстық сауда-саттық (тендер, аукцион) өткiзу арқылы соттан тыс тәртiппен мәжбүрлеп сату жағдайын қоспағанда, кемеге меншiк құқығы ауысқан, оның тiркелуi өзгертiлген немесе кеменің туы ауыстырылған жағдайда кемеге теңiз кепiлi күшiн сақтап қалады.

204-бап. Кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген талаптардың басымдықпен қанағаттандырылуы

      Осы Заңның 203-бабының 1-тармағына сәйкес кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген мiндеттемелерден туындайтын талаптар, осы Заңның 220-бабының 3-тармағында көзделген талаптарды қоспағанда, өзге барлық талаптар алдында басымдықпен қанағаттандырылуға тиiс.

205-бап. Кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген талаптарды қанағаттандырудың кезектiлiгi

      1. Осы Заңның 203-бабының 1-тармағына сәйкес, кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген талаптар олардың аталған тармақтағы кезектiлiк ретi бойынша қанағаттандырылады. Кемеге теңiз кепiлi құқығын беретiн құтқару операциялары жүзеге асырылардан бұрын туындаған, кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген басқа да барлық талаптардың алдында кеменi құтқару үшiн сыйақы талаптары қанағаттандырылады.

      2. Осы Заңның 203-бабы 1-тармағының 1), 2), 4) және 5) тармақшаларына сәйкес, кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген талаптар әрбiр кезек шегiнде талаптардың мөлшерiне бара-бар қанағаттандырылады.

      3. Осы Заңның 203-бабы 1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес, кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген, кеменi құтқару үшiн сыйақы талаптары кезектiлiк шегiнде осындай талаптардың туындаған уақытына керi тәртiппен қанағаттандырылуға тиiс. Талап құтқару операциясы аяқталған кезде туындады деп есептеледi.

206-бап. Кемеге теңiз кепiлінiң тоқтатылуы

      1. Егер аталған мерзiм бiткенге дейiн кеме мәжбүрлеу тәртiбiмен сатылмаған болса, кемеге теңiз кепiлi осы Заңның 203-бабының 1-тармағында көзделген, кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген талаптардың туындаған күнiнен бiр жыл өткен соң тоқтатылады.

      2. Осы баптың 1-тармағында белгiленген мерзiм:

      1) осы Заңның 203-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес, кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген талаптар бойынша - осындай талап қойған экипаж мүшесiнiң кемеден босатылу кезiнен бастап;

      2) осы Заңның 203-бабы 1-тармағының 2)-5) тармақшаларына сәйкес, кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген талаптар бойынша - осындай талап туындаған кезден бастап есептеледi.

      Аталған мерзiм тұтқынға алуға жол берiлмейтiн кезеңге тоқтатыла тұрады.

207-бап. Талап құқығын басқаға беру немесе талап құқығының ауысуы

      1. Кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген талап құқығын басқаға беру немесе талап құқығының ауысуы сонымен бiрге кемеге теңiз кепiлi талабы құқығын басқаға беруге немесе оған құқықтың ауысуына әкеп соғады.

      2. Азаматтың өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген зиянды өтеу туралы талаптардың және теңiзде сақтандыру шарты бойынша кеменің меншiк иесiне тиесiлi сақтандыру төлемiн төлеу туралы талаптардың кемеге теңiз кепiлi құқығы бар тұлғаға ауыстырылуына жол берiлмейдi.

208-бап. Кеменi немесе жасалып жатқан кеменi ұстап қалуға құқық

      1. Кеменi жасауға, сондай-ақ кеменi жөндеуге, соның iшiнде оны реконструкциялауға байланысты туындайтын талаптарды қамтамасыз ету үшiн кеме жасау және кеме жөндеу ұйымдарының (мердiгер) мұндай кеменi, пайдаланылмаған материалдардың қалдықтарын және тапсырысшы тиiстi сомаларды төлегенге дейiн өздерiнiң қолындағы тапсырысшының басқа да мүлкiн ұстап қалуға құқығы бар.

      2. Осы баптың 1-тармағында көзделген кеменi ұстап қалуға құқық, егер бұл тек оның тұтқындалуының салдары болмаса, кеме жасау немесе кеме жөндеу ұйымының (мердiгердiң) иелiгiнен кеме немесе жасалып жатқан кеме шығып қалған кезден бастап тоқтатылады.

      3. Кеме немесе жасалып жатқан кеме мәжбүрлеп сатылған жағдайда кеме жасау және кеме жөндеу ұйымдарының (мердiгердiң) осы Заңның 220-бабының 4-тармағына сәйкес әлгiндей кеменi сатудан алынған сома есебiнен өз талаптарын қанағаттандыруға құқығы бар.

209-бап. Кеме ипотекасын белгiлеу

      1. Кеме ипотекасы ақша мiндеттемесiнiң орындалуын қамтамасыз ету мақсатында кеменiң меншiк иесi (кепiл берушi) мен кредитор (кепiл ұстаушы) арасында осы Заңның 211 және 212-баптарына сәйкес, мемлекеттік тiркелуге тиiстi шарт жасасу арқылы белгiленедi.

      2. Кеменiң меншiк иесiнiң келiсiмiмен, оған шаруашылық жүргiзу құқығы бар тұлға да кеме ипотекасының кепiл берушiсi болуы мүмкін.

      Ескерту. 209-бапқа өзгеріс енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.10.22. № 601 Заңымен (өзгеріс 2005 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

210-бап. Кеме ипотекасының нысанасы

      1. Шартта өзгеше көзделмеген жағдайда, кеме ипотекасы нақ сол меншiк иесiне жататын кеме сияқты кеменiң керек-жарағына, сондай-ақ кеменiң опат болуы мен зақымдануына жауаптылық жағдайларында кеменiң теңiздегi сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемдерiне де қолданылады.

      Кеме ипотекасы жалдау ақысына қолданылмайды.

      2. Шартта өзгеше көзделмеген жағдайда, жасалып жатқан кеменiң ипотекасы оны жасауға арналған және кеме жасау ұйымы орналасқан жерде жатқан және таңбалау арқылы немесе өзге де әдiспен анық бiрдейлендiрiлген материалдар мен жабдықтарға, сондай-ақ жасалып жатқан кеменiң теңiздегi сақтандыру шарты бойынша жасалып жатқан кеменiң опат болуы мен зақымдануына жауаптылық жағдайларында сақтандыру төлемдерiне де қолданылады.

      3. Егер екi немесе одан да көп кеме не жасалып жатқан кеме ипотека нысанасы болса, жеке алғанда әрбiр кеменiң мiндеттеменi қамтамасыз ету мөлшерi туралы келiсiм болмаған жағдайда, мұндай кемелер мiндеттеменi толық мөлшерiнде қамтамасыз етушi болады.

211-бап. Кеме ипотекасын мемлекеттiк тiркеу

      1. Кеме ипотекасы нақ сол кеме тiркелген тiзiлiмде тiркеледi.

      2. Осы Заңның 11-бабының 2 және 3-тармақтарына сәйкес Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтерiп жүзуге құқық уақытша берiлген шетел кемесiнiң ипотекасын, сондай-ақ шетелдiк алушы үшiн жасалып жатқан кеменiң ипотекасын Қазақстан Республикасында тiркеуге болмайды.

      3. Жасалып жатқан кеменiң ипотекасы жасалып жатқан кемеге меншiк құқығы тiркелген жасалып жатқан кемелер тiзiлiмiнде тiркеледi.

      Ескерту. 211-бапқа өзгеріс енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.10.22. № 601 Заңымен (өзгеріс 2005 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

212-бап. Кеме ипотекасын мемлекеттiк тiркеудiң тәртiбi

      1. 31.12.2015 дейін қолданыста болды - ҚР 27.04.2015 № 311-V Заңымен (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз).

      Кеменің немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасы "Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 61-4-бабында көзделген тәртіппен операция жүзеге асырылған жағдайда, сондай-ақ екінші деңгейдегі банктер және өзге де заңды тұлғалардың активтер мен (талап ету) құқықтарын екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйымға берген кезде кепіл ұстаушының өтініші негізінде тіркеледі.

      2. Кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасын тiркеу туралы өтiнiште:

      1) кеменi (кеменiң атауы, порт немесе оның мемлекеттiк тiркелген орны, кеменiң тiркелiм нөмiрi, үлгiсi және сыныбы, тоннажы) немесе жасалып жатқан кеменi (кеме жасалу жүзеге асырылып жатқан орын, жасалу нөмiрi, кеменiң үлгiсi, кильдiң ұзындығы және басқа негiзгi өлшемдер, тiркелiм нөмiрi) бiрдейлендiретiн деректер;

      2) ипотекаға кепiл берушiнiң есiмi мен мекен-жайы;

      3) ипотекаға кепiл ұстаушының есiмi мен мекен-жайы немесе оның ұсынушыға белгiленгенi туралы мәлiметтер;

      4) екi немесе одан да көп кемелерге не жасалып жатқан кемелерге ипотеканы белгiлегенде, ипотекамен қамтамасыз етiлген мiндеттеменiң ең жоғары мөлшерi - тараптардың ол туралы келiсiмi болған жағдайда, мiндеттеменi жеке алғанда әрбiр кеме қамтамасыз ететiн мөлшер;

      5) кеме немесе жасалып жатқан кеме ипотекасының аяқталу күнi көрсетiлуге тиiс.

      Кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасын мемлекеттiк тiркеу туралы өтiнiшке кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасы туралы шарт осындай шартта аталған құжаттармен қоса берiледi.

      Осы баптың 1-тармағының екінші бөлігінде көзделген жағдайда кеменің немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасын мемлекеттік тіркеу туралы өтінішке активтер мен міндеттемелерді бір мезгілде беру туралы шарттың, екінші деңгейдегі банктердің кредиттік портфельдерінің сапасын жақсартуға маманданатын ұйымның активтер мен талап ету құқықтарын иеленуін көздейтін шарттың нотариат куәландырған көшірмесі (тапсыру актісін немесе одан үзінді-көшірме қоса беріле отырып), талап ету құқығын басқаға беру туралы талапты қамтитын шарт қоса беріледі.

      3. Кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасын тiркейтiн орган, егер кеменiң немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасы туралы шарт не осындай шартқа қоса берiлетiн құжаттар кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасын мемлекеттiк тiркеу талаптарына сай келмесе, оны мемлекеттiк тiркеуден бас тартуға құқылы.

      4. Кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасы мемлекеттiк тiркеу туралы өтiнiш алынған күнi тiркеледi.

      Теңiз кемелерінің мемлекеттiк кеме тiзiлiмiне, кеме кiтабына немесе жасалып жатқан кемелер тiзiлiмiне, осы баптың 2-тармағына сәйкес, мемлекеттiк тiркеу туралы өтiнiште аталған барлық мәлiметтер енгiзiледi.

      5. Кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасын тiркейтiн орган кепiл берушi мен кепiл ұстаушыға, Теңiз кемелерінің мемлекеттiк кеме тiзiлiмiнде, кеме кiтабында немесе жасалып жатқан кемелер тiзiлiмiнде бар жазбаларға сәйкес кеменiң ипотекасын мемлекеттiк тiркеу туралы белгiленген үлгiдегi куәлiк беруге тиiс.

      6. Кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасын мемлекеттiк тiркеу үшін Қазақстан Республикасының салық заңдарында белгiленген тәртiппен алым алынады.

      6-1. Алып тасталды - ҚР 25.11.2019 № 272-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      7. Кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасы тiркелетiн Теңiз кемелерінің мемлекеттiк тiзiлiмi, кеме кiтабы немесе жасалып жатқан кемелер тiзiлiмi мен тiркеу органына берiлуге тиiстi құжаттар ашық болып табылады және мүдделi тұлғаның олардан үзiндi жазбалар мен осындай құжаттардың көшiрмелерiн алуға құқығы бар.

      8. Кеме ипотекасын мемлекеттiк тiркеген кезде кеме құжаттарына ол туралы қандай да бiр жазбалар енгiзу талап етiлмейдi.

      Ескерту. 212-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2004.10.22 № 601 (2005.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2011.07.15 № 461-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 27.04.2015 № 311-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) ; 27.02.2017 № 49-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.11.2019 № 272-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

213-бап. Кеме ипотекасымен қамтамасыз етiлген талаптарды басымдықпен қанағаттандыру

      1. Орындалуы кеменiң тiркелген ипотекасымен қамтамасыз етiлетiн мiндеттемелер бойынша талаптар, 203-баптың 1-тармағында және 220-баптың 3 және 4-тармақтарында көзделген талаптарды қоспағанда, өзге де барлық талаптар алдында басымдықпен қанағаттандырылуға тиiс.

      2. Осы Заңның 220-бабының 4-тармағында көзделген талаптарды қоспағанда, жасалып жатқан кеменiң тiркелген ипотекасымен қамтамасыз етiлген мiндеттемелерден туындайтын талаптардың алдында ешқандай талаптар басымдықпен қанағаттандырылмауға тиiс.

214-бап. Кеме ипотекасымен қамтамасыз етiлген талаптардың қанағаттандырылу кезектiлiгi

      1. Егер ипотека белгiленген кеме кепiл берушiнiң басқа талаптарын қамтамасыз ететiн тағы бiр ипотеканың нысанасына айналса, одан кейiнгi кепiл ұстаушының талаптары оның алдындағы кепiл ұстаушылардың талаптарынан кейiн қанағаттандырылады. Кеме ипотекасымен қамтамасыз етiлген мұндай талаптардың қанағаттандырылу кезектiлiгi ипотеканың мемлекеттік тiркелген күнiмен белгiленедi.

      2. Кеменің немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасымен қамтамасыз етiлген мiндеттемелерден туындайтын талаптардың осы баптың 1-тармағында көзделген қанағаттандырылу кезектiлiгi кепiл берушi мен кепiл ұстаушының келiсiмiмен өзгертiлуi мүмкiн. Мұндай келiсiм Теңiз кемелерінің мемлекеттiк кеме тiзiлiмiнде, кеме кiтабында немесе жасалып жатқан кемелер тiзiлiмiнде тiркелуге тиiс.

      Ескерту. 214-бапқа өзгеріс енгізілді - Қазақстан Республикасының 2004.10.22. № 601 Заңымен (өзгеріс 2005 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

215-бап. Кеме ипотекасының шарты бойынша құқықтарды басқаға беру

      1. Кепiл ұстаушы талапты басқаға беру арқылы негiзгi мiндеттеме бойынша кредитордың құқықтарын беру туралы ережелердi сақтай отырып, Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарына сәйкес, өзiнiң кеме ипотекасының шарты бойынша құқықтарын басқа тұлғаға беруге құқылы.

      2. Кеме ипотекасының шарты бойынша құқықты басқаға берген жағдайда ол тiркелген Теңiз кемелерінің мемлекеттiк кеме тiзiлiмiне, кеме кiтабына немесе жасалып жатқан кемелер тiзiлiм не басқаға берiлген датасы туралы және пайдасына берiлген басқа тұлғаның атауы мен мекен-жайы туралы жазба енгiзiледi.

216-бап. Ипотекамен қамтамасыз етiлген кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң сақталуы

      Кепiл берушi ипотекамен қамтамасыз етiлген кеменi немесе жасалып жатқан кеменi сақтау және күтiп ұстау жөнiнде тиiстi шаралар қолдануға мiндеттi. Егер осындай мiндеттi орындамау кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң едәуiр құнсыздануына әкеп соқса, кепiл ұстаушы оны мiндеттеменiң орындалу мерзiмi басталғанға дейiн мәжбүрлеу тәртiбiмен сатуға құқылы.

217-бап. Кемеге немесе жасалып жатқан кемеге меншiк құқығының ауысуы немесе мемлекеттік тiркеудiң өзгертiлуi

      1. Кеменiң немесе жасалып жатқан кеменiң тiркелген ипотекасымен қамтамасыз етiлген талаптар қанағаттандырылмаған не барлық кепiл ұстаушылардың жазбаша келiсiмi болмаған жағдайда порттың теңiз әкiмшiлiгiнiң, осы Заңның 219 және 220-баптарында көзделген жағдайларды қоспағанда, кеменi Теңiз кемелерінің мемлекеттiк кеме тiзiлiмiнен немесе кеме кiтабынан шығарып тастауға не жасалып жатқан кемеге меншiк құқығын мемлекеттік тiркеу туралы жасалып жатқан кемелердiң тiзiлiмiнен алынған жазбаға өзгерiс енгiзуге құқығы жоқ.

      2. Кеменi Теңiз кемелерінің мемлекеттiк кеме тiзiлiмiнен немесе кеме кiтабынан не жасалып жатқан кемеге меншiк құқығын жасалып жатқан кемелер тiзiлімiнен шығарып тастау (ерiктi сату жағдайларын қоспағанда) мiндеттi болып табылған жағдайларда, тiркеу органы кепiл ұстаушылар өз мүдделерiн қорғау жөнiнде тиiсiнше шаралар қолдану үшiн кепiл ұстаушыларға кеменi немесе жасалып жатқан кемеге меншiк құқығын тиiстi тiзiлiмдерден алдағы уақытта шығарып тасталатыны туралы хабарлама жолдауға тиiс. Олардың келiсiмi алынбаған жағдайда, кеме немесе жасалып жатқан кемеге меншiк құқығы тиiстi тiзiлiмдерден ақылға қонымды кезең бiткеннен кейiн, бiрақ кепiл ұстаушыларға хабарланған соң кем дегенде үш айдан кейiн шығарылып тасталады.

      Ескерту. 217-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 22.10.2004 № 601 Заңымен (01.01.2005 бастап қолданысқа енгізіледі).

218-бап. Кеменi немесе жасалып жатқан кеменi мәжбүрлi сатудың негiздерi

      Кепiл берушi борышты төлеу жөнiндегi мiндеттеменi орындамаған жағдайда, ипотека салынған кеме немесе жасалып жатқан кеме тұтқындалған кеменiң немесе тұтқындалған жасалып жатқан кеменiң тұрған орнында сот шешiмiнiң негiзiнде сатылуы мүмкін.

219-бап. Кеменi немесе жасалып жатқан кеменi мәжбүрлi сату тәртiбi

      Кеменi немесе жасалып жатқан кеменi мәжбүрлi сату Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарына сәйкес жүзеге асырылады.

220-бап. Кеменi немесе жасалып жатқан кеменi мәжбүрлi сатудың салдары

      1. Кеменi немесе жасалып жатқан кеменi мәжбүрлi сату жағдайында, кеменiң немесе жасалып жатқан кемінiң барлық тiркелген ипотекалары, кепiл ұстаушылардың келiсiмiмен сатып алушы өз мойнына алғандарын қоспағанда, барлық кепiлдер және басқа да кез келген түрдегi ауыртпалықтар кемеге немесе жасалып жатқан кемеге қатысты қолданылуын тоқтатады.

      2. Кеменiң немесе жасалып жатқан кеменің тұтқындалуына және кейiнгi сатылуына байланысты шығыстар бiрiншi кезекте олардың сатылуынан алынған сомалар есебiнен төленедi. Мұндай шығыстар өзiне, атап айтқанда, кеменi тұтқындау кезiнен кеменi және кеме экипажының мүшелерiн ұстауға жұмсалған шығыстарды, сондай-ақ осы Заңның 203-бабының 1-тармағының 1) тармақшасында аталған жалақыны, басқа да сомалар мен шығыстарды қамтиды. Кеменi немесе жасалып жатқан кеменi сатудан алынған соманың қалдығы осы тарауға сәйкес тиiстi талаптарды қанағаттандыруға қажет болуына қарай бөлiнедi. Барлық тұлғалардың қойған талаптары қанағаттандырылғаннан кейiн кеменi немесе жасалып жатқан кеменi сатудан алынған сома, егер ол қалса, кеменің немесе жасалып жатқан кеменiң меншiк иесiне қайтарылады және еркiн аударылуы мүмкiн.

      3. Суға батқан кеменi мәжбүрлi сату жағдайында, теңiзде жүзу қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету немесе теңiз ортасын ластанудан қорғау мақсатында, оны судан аластауды порттың теңiз әкiмшiлiгi жүзеге асырады, суға батқан кеменi судан аластауға жұмсалған шығыстар, кемеге теңiздегi кепiлмен қамтамасыз етiлген кез келген талаптар қанағаттандырылғанға дейiн, оның сатылуынан алынған сома есебiнен төленедi.

      4. Өз мiндеттемелерiн қамтамасыз етуге кеменi ұстап қалатын кеме жасау немесе кеме жөндеу ұйымы (мердiгер) оны мәжбүрлеу тәртiбiмен сату үшiн беруге мiндеттi.

      Осы Заңның 203-бабының 1-тармағына сәйкес, кемеге теңiз кепiлiмен қамтамасыз етiлген талаптар болған жағдайда кеме жөндеу ұйымында мұндай құқық аталған талаптар қанағаттандырылғаннан кейiн пайда болады.

      5. Кеменi немесе жасалып жатқан кеменi сатып алушы Қазақстан Республикасының азаматы немесе заңды тұлғасы болған жағдайда, кеме немесе жасалып жатқан кемеге меншiк құқығы Қазақстан Республикасының тиiстi тiзiлiмiнде осындай сатып алушының атына тiркелуге тиiс. Кеме немесе жасалып жатқан кемеге меншiк құқығы Қазақстан Республикасының тиiстi тiзiлiмiнде тiркелген және мұндай кеменi немесе жасалып жатқан кеменi сатып алушы шетелдiк азамат немесе шетелдiк заңды тұлға болған жағдайда, кеменi тiркеу органы не жасалып жатқан кемеге меншiк құқығын тiркеу органы осындай сатып алушыға кеменiң Теңiз кемелерінің мемлекеттiк кеме тiзілiмiнен, кеме кiтабынан шығарып тасталғаны туралы немесе кеменi немесе жасалып жатқан кемеге меншiк құқығын шет мемлекеттiң тиiстi тiзiлiмiнде тiркеу мақсатында, жасалып жатқан кемеге меншiк құқығының жасалып жатқан кемелер тiзiлiмiнен шығарып тасталғаны туралы куәлiк беруге мiндеттi.

      Ескерту. 220-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

221-бап. Кеме ипотекасының тоқтатылуы

      1. Кеме ипотекасы:

      1) кепiлмен қамтамасыз етiлген мiндеттеме тоқтатылған;

      2) кеме немесе жасалып жатқан кеме конкурстық сауда-саттық (тендер, аукцион) арқылы сатылған жағдайларда, сондай-ақ оны сату мүмкiн болмай шыққан жағдайда;

      3) кеме немесе жасалып жатқан кеме ипотекасының кепiл ұстаушысы теңiздегi сақтандыру шартына сәйкес, кеменің немесе жасалып жатқан кеменің опат болуына байланысты тиесiлi сақтандыру төлемiне өз талабын жүзеге асыра алатын жағдайларды қоспағанда, кеме немесе жасалып жатқан кеме опат болған жағдайларда тоқтатылады.

      2. Осы баптың 1-тармағында көзделген жағдайларда кеменің немесе жасалып жатқан кеменiң ипотекасын тоқтату туралы дәлелдемелер табыс етiлген кезде, тiркеу органы тиiстi кемелер тiзiлiмiне немесе жасалып жатқан кемелер тiзiлiмiне кеменің немесе жасалып жатқан кеменің ипотекасын тоқтату туралы жазба жасайды.

22-тарау. КЕМЕНІ ТҰТҚЫНДАУ

222-бап. Кеменi тұтқындау негiздерi

      1. Кеменi тұтқындау теңiз талабын қамтамасыз ету үшiн кеменi кiдiртiп қою немесе оның жүрiс-тұрысын шектеу болып табылады.

      2. Осы баптың 4-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, теңiз талабы бойынша ғана кеме тұтқындалуы мүмкiн.

      3. Теңiз талабын қамтамасыз ету мақсатымен, басқа мемлекеттiң сотында қаралуға тиiс теңiз талабы туралы тиiстi шарттың талаптарына қарамастан, кеменiң тұтқындалуы мүмкiн.

      4. Теңiз талаптарына жатпайтын талаптар бойынша кеме:

      1) кеме иесiнің банкротқа ұшырауы немесе кеме иесiнiң - заңды тұлғаның таратылуы;

      2) қылмыстық iс бойынша тәркiлеудiң қамтамасыз етiлуi жағдайларында ғана тұтқындалуы мүмкiн.

      5. Бұл тарау осы Заңда көзделген теңiз порты капитанының кеменi теңiз портынан шығаруға рұқсат беруден бас тарту, кеме мен жүктi кiдiртiп қою құқықтарын қозғамайды.

      6. Осы тарауда реттелмеген, кеменi тұтқындаудан туындайтын құқық қатынастары Қазақстан Республикасының заңдарымен реттеледi.

      Ескерту. 222-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2010.12.28 № 369-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

223-бап. Теңiз талабы

      Мыналар:

      1) кеменi пайдалану кезiнде залал келтiрiлуiне;

      2) кеменi пайдаланумен тiкелей байланысты құрғақта не суда азаматтың өмiрi мен денсаулығына залал келтiрiлуiне;

      3) құтқару операциясын немесе құтқару туралы шартты жүзеге асыруға;

      4) егер мұндай талап Қазақстан Республикасының халықаралық шартынан, Қазақстан Республикасының заңынан немесе шарттан туындайтын болса, залалды болғызбау немесе азайту жөнінде шаралар қолдануға жұмсалған шығыстарға, соның iшiнде қоршаған ортаға келтiрiлген залалға, сондай-ақ осындай шаралар келтiрген немесе келтiруi мүмкiн залалға;

      5) суға батқан мүлікті аластауға жұмсалған шығыстарға;

      6) кеменi пайдалану туралы шартқа;

      7) жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартына немесе теңiзде жолаушылар тасымалдау шартына;

      8) кемедегi жүктің немесе багаждың жоғалуына, кем шығуына немесе зақымдануына (бүлiнуiне);

      9) жалпы аварияға;

      10) лоцмандық алып өтуге;

      11) сүйретiп жүзуге;

      12) тамақ өнiмдерiн, материалдар, отын, запастар, жабдықтар, соның iшiнде кеменi пайдалану немесе оны күтіп ұстау үшiн қажеттi контейнерлер беруге;

      13) кеменің жасалуына, жөнделуiне, жаңғыртылуына немесе қайта жабдықталуына;

      14) теңiз портында алынатын алымдар мен төлемдерге;

      15) кеме капитаны мен кеме экипажының басқа мүшелерiне тиесiлi жалақыға және басқа да сомаларға;

      16) кемеге қатысты жұмсалған шығыстарға;

      17) сақтандыру сыйлықақысына;

      18) теңiз агентiнiң, теңiз брокерiнiң сыйақысына;

      19) кемеге меншiк құқығы және өзге де заттық құқықтар туралы дауға;

      20) кеменiң меншiк иелерi арасындағы кеменi пайдалану мен пайданы бөлу туралы дауға;

      21) кеменi сатып алу-сату шартынан туындайтын дауға байланысты мәлiмделген кез келген талап теңiз талабы болып табылады.

      Ескерту. 223-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

224-бап. Тұтқынға алуға жол берiлмейтiн кеме

      1. Теңiз талаптары бойынша:

      1) тұтқынға алынатын кезге қарай кемеге меншiк құқығы үшiншi тұлғаларға берiлген;

      2) кеменi өзге кеме жалдаушы жалдап алған жағдайларда кеменi тұтқынға алуға жол берiлмейдi.

      2. Осы баптың 1-тармағында көзделген ережелер кемеге меншiк құқығы мен өзге де заттық құқыққа қатысты қолданылмайды.

225-бап. Тұтқындалған кеменiң иесiн қорғау

      1. Сот кеменi тұтқынға алудың немесе оның бұрынғы тұтқынға алынуының ұзартылу талабы ретiнде кеменi тұтқынға алуды немесе тұтқындаудың ұзартылуын талап етушi тұлғаға кеменi тұтқынға алу салдарынан келтiрілуi мүмкiн зияндарға байланысты сот айқындай алатын көлем мен жағдайларда қамтамасыз етудiң берiлуiн мiндеттеуге құқылы. Бұл ереже осы Заңның 223-бабының 15) тармақшасында көзделген талап бойынша кеменi тұтқынға алуды немесе тұтқынға алудың ұзартылуын талап етушi тұлғаға қатысты қолданылмайды.

      2. Тұтқындалған кеме иесiнің талап етуi бойынша кеменi тұтқынға алған немесе кеменiң тұтқынға алынуын болғызбау үшiн талаптың өзгеше қамтамасыз етiлуi жөнiнде шаралар қолданған сот талап етуi бойынша кеме тұтқынға алынған немесе қамтамасыз етiлген тұлғаның кеменiң тұтқынға алуынан келтiрілген зиян үшін жауапкершiлiк мөлшерiн анықтауға құқылы.

23-тарау. ТЕҢІЗДЕГІ НАРАЗЫЛЫҚ

226-бап. Теңiздегi наразылық

      1. Кеме жүзiп жүрген немесе тоқтап тұрған уақытта кеме иесiне мүлiктiк талаптар қою үшiн негiз бола алатын оқиға орын алған жағдайда, кеме капитаны дәлелдемелердi қамтамасыз ету мақсатында теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеме беруге тиiс.

      2. Теңiздегi наразылықта оқиғаның мән-жайы мен оны туғызған себептер жөнiнде толық ақпарат, соның iшiнде залал туралы және залалды болғызбау немесе азайту жөнiнде қолданылған шаралар туралы ақпарат болуға тиiс.

227-бап. Теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеме

      1. Теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеме:

      1) Қазақстан Республикасының портында - нотариуске;

      2) шетел портында - Қазақстан Республикасының консулдық мекемесiнің лауазымды адамына немесе тиiстi мемлекеттiң заңдарында белгiленген тәртiппен шет мемлекеттiң құзыреттi лауазымды адамына берiледi.

      2. Егер оқиға:

      1) теңiз портында болса, оқиға болған кезден бастап жиырма төрт сағат iшiнде;

      2) кеме жүзiп жүрген кезде болса, кеменiң немесе кеме капитанының оқиға болғаннан кейiн алғашқы теңiз портына келген кезiнен бастап жиырма төрт сағат iшiнде теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеме берiледi.

      Оқиға жүзiп жүрген кезде болған жағдайда, оқиға болғаннан кейiн алғашқы портқа кiруге байланысты кететiн уақыт пен жұмсалатын шығыстардың елеулi ысырабын болғызбау үшiн, теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеме кеменiң немесе кеме капитанының оқиға болғаннан кейiн алғашқы порт болып табылмайтын портқа келген кезiнде берiлуi мүмкiн.

      3. Осы баптың 2-тармағында белгiленген мерзiмде теңiздегi наразылықты мәлiмдеу мүмкiн болмаған жағдайда, мұның себептерi теңiздегi наразылық туралы мәлiмдемеде көрсетiлуге тиiс.

      4. Егер мұндай құқық тиiстi халықаралық шартта көзделсе, шетел кемелерi капитандарының өз кемесi туын көтерiп жүзіп жүрген мемлекеттiң консулдық мекемелерiне теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеме беруге құқығы бар.

228-бап. Жүкке келтiрiлген залалға қатысты теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеме

      Оқиға салдарынан кемедегi жүкке залал келтiрiлген жағдайда, теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеме люктер ашылғанға дейiн берiлуге тиiс. Теңiздегi наразылық мәлiмденгенге дейiн кемедегi жүктi түсiруге аса қажеттi жағдайда ғана жол берiледi.

229-бап. Теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеме жiберiлген тұлғаға кеме журналының берiлуi

      1. Кеме капитаны теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеме берiлген тұлғаға кеме немесе кеменiң капитаны теңiз портына келген, сондай-ақ оқиға портта орын алған болса, оқиғаның өзi болған кезден бастап жетi күн iшiнде танысу үшiн кеме журналын және кеме журналынан үзiндi жазбаны өзi куәландырып беруге мiндеттi.

      2. Кеме журналы жойылған (жоғалған) жағдайда кеме журналының жойылуының (жоғалуының) мән-жайы мен себептерi теңiздегi наразылық туралы мәлiмдемеде баяндалуға тиiс.

230-бап. Теңiздегi наразылық туралы акт жасау

      Теңiздегi наразылық туралы мәлiмдеменi қабылдауға уәкiлеттi тұлғалар кеме капитанының мәлiмдемесi, кеме журналының деректерi, кеме капитанынан және қажет болған жағдайда кеме экипажының басқа мүшелерiнен сұрастыру негiзiнде теңiздегi наразылық туралы акт жасайды.

24-тарау. АКТІЛЕР, КІНӘ ҚОЮ ЖӘНЕ ТАЛАП ҚОЮ.
ТАЛАП ҚОЮ МЕРЗІМІ

231-бап. Теңiзде жүк тасымалдауға қатысушылардың жауапкершiлiгi үшiн негiз бола алатын мән-жайларды куәландыру

      1. Тасымалдаушының, жөнелтушiнің, алушының және жолаушының жауапкершiлiгi үшiн негiз бола алатын мән-жайлар коммерциялық актiлермен немесе жалпы нысандағы актiлермен куәландырылады. Шет ел порттарында аталған мән-жайлар сол портта қолданылатын ережелерге сәйкес куәландырылады.

      2. Коммерциялық акт:

      1) жүктiң немесе нақты багаждың атауы, массасы немесе орындарының саны және тасымалдау құжатында көрсетiлген деректер арасындағы сәйкессiздiктi;

      2) жүктiң немесе багаждың жоғалғанын, кем шыққанын немесе зақымданғанын (бүлiнгенiн);

      3) құжатсыз жүк немесе багаж, сондай-ақ жүксiз немесе багажсыз құжаттар табылғанын;

      4) тасымалдаушыға ұрланған жүктiң немесе багаждың қайтарылғанын куәландыру үшiн жасалады.

      3. Актiлердiң нысандары, оларды жасау тәртiбi және акт жасауды талап етпейтiн мән-жайларды куәландыру тәртiбi уәкiлеттi орган бекiтетiн ережелермен белгiленедi.

232-бап. Кiнә қою

      Кiнә қою тәртiбiмен дауларды сотқа дейiнгi реттеу талап қоюдың мiндеттi шарты болып табылады.

233-бап. Кiнә қою мен талап қою құқығын беру

      1. Кiнә қою мен талап қою құқығын, мұндай құқықты жөнелтушiнiң алушыға беруi немесе керiсiнше жағдайларды, сондай-ақ жөнелтушiнің немесе алушының экспедиторға немесе сақтандырушыға беретiн жағдайларын қоспағанда, басқа ұйымдарға немесе азаматтарға беруге жол берiлмейдi.

      2. Кiнә қою мен талап қою құқығының берiлуi коносаменттегi немесе өзге де тасымалдау құжатындағы басқа бiреуге (теңiз жүкқұжаты, чартер) беру түрiндегi жазбамен куәландырылады.

234-бап. Кiнә қоюдың шарттары мен тәртiбi

      1. Теңiзде жүк тасымалдау шартынан туындайтын кiнә қою тасымалдаушыға талап қою мерзiмi iшiнде қойылуы мүмкiн.

      2. Кiнәрат жүк тасымалдауды жүзеге асырған тасымалдаушыға және жүктi тасымалдау жүргiзiлмеген болса, теңiзде жүк тасымалдау шартына сәйкес оны жүзеге асыруға мiндеттi тасымалдаушыға қойылады.

      3. Жүктiң жоғалуы, кем шығуы немесе зақымдануы (бүлiнуi) туралы кiнә қоюға, тасымалдау құжаттарынан басқа, кiнә қоюға құқықты растайтын құжаттар және жөнелтілген жүктің мөлшерi мен құнын куәландыратын құжаттар қоса берiлуге тиiс. Тасымалдау құжаттары (теңiз жүкқұжаты, коносамент, чартер) түпнұсқасында көрсетiледi.

      Ескерту. 234-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.10.2015 № 363-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

235-бап. Теңiзде жүк тасымалдау шартынан туындайтын кiнә қоюды қараудың тәртiбi мен мерзiмдерi

      1. Кiнә қою оның алынған күнiнен бастап бiр ай мерзiмде қаралуға тиiс.

      2. Бiр құжат бойынша көлiктiң әр түрiнiң тасымалдаушыларымен жүзеге асырылатын тасымал жөнiндегі кiнә қоюға қатысты - үш ай iшiнде. Егер кiнә қою қабылданбаса немесе осы бапта белгiленген мерзiмде жауап алынбаса, арызданушының талап қою құқығы пайда болады.

236-бап. Жолаушыны, багаж бен жүктi теңiз арқылы тасымалдау шартынан туындайтын талаптар бойынша талап қою мерзiмi

      1. Тасымалдаушыға теңiз арқылы тасымалдау шартынан туындайтын талап қою тасымалдаушы кiнә қоюды қанағаттандырудан толық немесе iшiнара бас тартқан жағдайда не кiнә қоюға тасымалдаушыдан жауап алынбаған жағдайда қойылуы мүмкiн.

      2. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты бойынша талап қою мерзiмi - бiр жыл, жолаушы мен багаж тасымалдау шарты бойынша - алты ай.

      3. Жүктi теңiз арқылы тасымалдау шарты бойынша аталған мерзiм:

      1) жүктiң жоғалуынан және жетіспеуінен болған залалды өтеу туралы талаптар бойынша – жүк берiлуге тиiс болған күннен бастап бiр ай өткен соң;

      2) жүктiң зақымданғаны (бүлiнгенi), жүктiң жеткiзiлу мерзiмiнiң өткiзіліп алынғаны үшiн залалды өтеу, тасымалдау ақысын қайтарып беру немесе өндiрiп алу туралы талаптар бойынша - жүк берiлген күннен бастап, егер жүк берiлмеген болса, ол берiлуге тиiс күннен бастап;

      3) кеменің берiлмегенi немесе оның дер кезiнде берiлмегенi үшiн залалдарды өтеу, демерредж бен диспач төлеу туралы талаптар бойынша - жүк тасымалдау басталған немесе тасымалдана бастауға тиiс болған айдан кейiнгi ай бiтетiн күннен бастап;

      4) басқа жағдайлардың бәрiнде - талапты беруге негiз болған оқиға басталған күннен бастап есептеледi.

      Ескерту. 236-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.10.2015 № 363-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

237-бап. Өзге талаптар бойынша талап қою мерзiмi

      1. Сүйретiп жүзу шартынан, теңiз агенттiгiн жүргiзу шартынан, теңiз делдалдығы шартынан, тайм-чартерден, бербоут-чартерден және жалпы авариядан туындайтын талаптар бойынша талап қою мерзiмi:

      1) сүйретіп жүзу шартынан, теңіз агенттігін жүргізу шартынан, теңiз делдалдығы шартынан, тайм-чартерден және бербоут-чартерден туындайтын талаптар бойынша - талап қою құқық пайда болған күннен бастап;

      2) жалпы авариядан туындайтын талаптар бойынша - диспаша алынған күннен бастап есептеледi.

      2. Осы Заңның 169-бабының 3 және 4-тармақтарында көзделген керi талаптар бойынша талап қою мерзiмi бiр жылға тиiстi сома төленген күннен бастап есептеледi.

238-бап. Теңiздiң кемеден аққан мұнаймен ластануы келтiрген залалды және теңiзде қауiптi жүктердi тасымалдауға байланысты залалды өтеу туралы талаптар бойынша талап қою мерзiмi

      Теңiздiң кемеден аққан мұнаймен ластануы келтiрген залалды және теңiзде қауiптi жүктердi тасымалдауға байланысты залалды өтеу туралы талаптар бойынша талап қою мерзiмi зардап шегушi мұндай залал келтiрiлгенiн бiлген немесе бiлуге тиiс болған күннен бастап үш жылдан соң бiтедi.

      Бұл орайда залалды өтеу туралы талап қоюды:

      1) теңiздiң кемеден аққан мұнаймен ластануы келтiрген залалды өтеу туралы талаптар бойынша - оқыс жағдай салдарынан осындай залал келтiрiлген күннен бастап алты жылдан кейiн;

      2) теңiзде қауiптi жүктердi тасымалдауға байланысты залалды өтеу талаптары бойынша - оқыс жағдай салдарынан осындай залал келтiрiлген күннен бастап он жылдан кейiн беруге болмайды.

238-1-бап. Суға батқан мүліктің жатқан жерін анықтауға және оны белгілеуге байланысты Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әскери-теңіз Күштерінің Гидрографиялық қамтамасыз ету қызметі және суға батқан мүлікті аластауға байланысты келтірілген шығыстарды өтеу туралы талаптар бойынша порттың теңіз әкімшілігі үшін талап қоюдың ескіру мерзімі

      Суға батқан мүліктің жатқан жерін анықтауға және белгілеуге байланысты келтірілген шығыстарды өтеу туралы талаптар бойынша Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Әскери-теңіз Күштерінің Гидрографиялық қамтамасыз ету қызметі және суға батқан мүлікті аластауға байланысты келтірілген шығыстарды өтеу туралы талаптар бойынша порттың теңіз әкімшілігі үшін талап қоюдың ескіру мерзімі суға батқан мүлікті аластау қағидаларында айқындалған тәртіппен суға батқан мүліктің қауіптілігі айқындалған күннен бастап үш жылды құрайды.

      Авариялық жағдай болып, салдарынан мүлік суға батқан күннен бастап алты жыл өткеннен кейін талап қойылмайды.

      Егер авариялық жағдай бірқатар оқиғалардан тұрса, онда алты жылдық мерзім осы оқиғалардың бірінші күнінен бастап есептеледі.

      Ескерту. 238-1-баппен толықтырылды – ҚР 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

239-бап. Жалпы мерзiмдердiң қолданылуы

      Осы Заңда талап қою мерзiмдерi белгiленбеген талаптар бойынша Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексiнде белгiленген талап қою мерзiмiнің жалпы мерзiмi қолданылады.

25-тарау. ҚОЛДАНЫЛАТЫН ҚҰҚЫҚ

240-бап. Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласында шетелдiк элемент қиындатқан қатынастарға қолданылуға тиiстi құқықты айқындау

      1. Сауда мақсатында теңiзде жүзу саласында шетелдiктердiң немесе шетелдiк заңды тұлғалардың қатысуымен не шетелдiк элемент қиындатқан қатынастарға қолданылуға тиiстi құқық Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексi, осы Заң, Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттар және сауда мақсатында теңiзде жүзудiң танылған үрдiстерi негiзiнде айқындалады.

      2. Осы Заңда көзделген шарт тараптардың келiсiмiмен таңдап алынған елдiң құқығымен реттеледi.

      Шарт тараптарының тұтас шарт үшiн де, оның жекелеген бөлiктерi үшiн де қолданылатын құқықты таңдап алуына болады.

      Шарт тараптарының келiсiмiмен құқық таңдау тасымалдаушыны жолаушының өмiрi мен денсаулығына келтiрiлген зиян, жүктiң немесе багаждың жоғалуы, кем шығуы немесе зақымдануы (бүлiнуi) үшiн осы Заңда белгiленген жауапкершiлiктен не оның жауапкершiлiгiн шектеуден босатпайды.

      3. Шарт тараптарының шартқа қолданылуға тиiстi құқық туралы келiсiмi болмаған жағдайда:

      1) теңiз тасымалы шартында - тасымалдаушы;

      2) теңiзде агенттiк ету, тайм-чартер және бербоут-чартер шартында - кеме иесi;

      3) сүйретiп жүзу шартында - сүйретiп жүзетiн кеменiң иесi;

      4) теңiз делдалдығы шартында - сенiмгер;

      5) теңiз сақтандыру шартында - сақтандырушы болып табылатын тарап құрылған, тұрғылықты жерi немесе қызметiнiң негiзгi орны бар елдiң құқығы қолданылады.

241-бап. Кемеге меншiк құқығы және өзге де заттық құқықтар

      1. Кемеге меншiк құқығы және өзге де заттық құқықтар, сондай-ақ олардың пайда болуы мен тоқтатылуы осы кеме мемлекеттiк тiзiлiмге енгiзiлген елдiң құқығы бойынша айқындалады.

      2. Жасалып жатқан кемелер тiзiлiмiнде тiркелмеген жасалып жатқан кемеге құқық, егер кеменi жасау туралы шартта өзгеше көзделмесе, кеменi жасауға қабылдаған немесе кеме жасалып жатқан елдiң заңымен айқындалады.

242-бап. Кеме экипажы мүшелерiнiң құқықтық жағдайы

      1. Кеме экипажы мүшелерiнiң құқықтық жағдайы мен кеменi пайдалануға байланысты кеме экипажы мүшелерiнiң арасындағы қатынастар кеме туы елiнiң заңымен айқындалады.

      2. Егер кеме иесi мен шетелдiктер болып табылатын кеме экипажы мүшелерiнiң арасындағы қатынастарды реттейтiн шартта өзгеше көзделмесе, кеме иесi мен кеме экипажы мүшелерiнің арасындағы қатынастар кеме туы елiнің құқығымен реттеледi.

      Кеме иесi мен кеме экипажы мүшелерiнің арасындағы еңбек қатынастарына қатысты қолданылуға тиiс құқықты еңбек шарты тараптарының таңдауы кеме экипажы мүшелерiнiң құқықтарын шектеуге, тараптардың келiсiмi болмаған кезде құқығы қолданылуға тиiс елдiң заңдарында белгiленген еңбек жағдайларының нашарлауына және кепілдiктердiң бұзылуына әкеп соқпауға тиiс.

243-бап. Суға батқан мүлiкке құқық

      1. Ішкі немесе аумақтық суларда суға батқан мүлiкке меншiк құқығы мен өзге де заттық құқықтар, сондай-ақ суға батқан мүлiкке байланысты туындайтын қатынастар аумағында мүлiк суға батқан елдiң құқығы бойынша айқындалады.

      2. Ашық теңiзде суға батқан кемеге, ондағы жүк пен өзге де мүлiкке меншiк құқығы мен басқа да заттық құқықтар кеме туы елiнiң құқығы бойынша айқындалады.

      Ескерту. 243-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

244-бап. Жалпы авария

      1. Жалпы авариядан туындайтын қатынастар тараптардың қолданылуға тиiс құқық туралы келiсiмi болмаған жағдайда, жалпы авария туғызған оқиғадан кейiн портында кеме рейсiн аяқтаған елдiң құқығымен реттеледi.

      Белгiлi бiр елдiң азаматтары немесе азаматтығы жоқ адамдары болып табылатын адамдар арасындағы жалпы авария бойынша қатынастарға сол елдiң құқығы қолданылады.

      2. Егер жалпы авария Қазақстан Республикасында бөлiнетiн болса, оны бөлу тәртiбi осы Заңның 16-тарауына сәйкес реттеледi.

245-бап. Кемелер соқтығысқан жағдайда туындайтын қатынастар

      1. Кемелердiң ішкі жəне аумақтық суларда соқтығысуынан туындайтын қатынастар аумағында соқтығысу болған елдің құқығымен реттеледі.

      2. Кемелердiң соқтығысуы ашық теңiзде болған және дау Қазақстан Республикасының сотында қаралатын жағдайда осы Заңның 17-тарауында белгiленген ережелер қолданылады.

      3. Бiр мемлекеттiң туын көтерiп жүзiп жүрген кемелердің соқтығысуы жағдайында туындайтын қатынастарға, кемелер соқтығысқан жерге қарамастан, кеме туы елiнiң құқығы қолданылады.

      Ескерту. 245-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

246-бап. Теңiздің кемелерден аққан мұнаймен ластануынан залал келтiрiлуi кезiнде туындайтын қатынастар

      Теңiздiң кемелерден аққан мұнаймен ластануынан залал келтiрiлген кезде осы Заңның 18-тарауында белгiленген ережелер:

      1) Қазақстан Республикасының аумағында теңiздің кемелерден аққан мұнаймен ластануынан келтiрiлген залалға;

      2) олар қай жерде қолданылса да, мұндай залалды болғызбау немесе азайту жөнiндегi ескерту шараларына қолданылады.

247-бап. Теңiзде қауiптi жүктердi тасымалдауға байланысты залал келтiрiлуi кезiнде туындайтын қатынастар

      Теңiзде қауiптi жүктердi тасымалдауға байланысты залал келтiрiлген кезде осы Заңның 18-тарауында белгіленген ережелер:

      1) Қазақстан Республикасының аумағында, соның iшiнде аумақтық суларда келтiрiлген залалға;

      2) Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерлерде, соның iшiнде аумақтық суларда қоршаған ортаның ластануынан келтiрiлген залалдан өзге залалға, егер мұндай залал Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк туын көтерiп жүзетiн кеменiң бортында тасымалданатын қауiптi және зиянды заттардан келтiрiлген болса;

      3) олар қай жерде қолданылса да, залалды болғызбау немесе азайту жөнiндегi ескерту шараларына қолданылады.

      Ескерту. 247-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 23.02.2021 № 11-VII (2018 жылғы 12 тамызда жасалған Каспий теңізінің құқықтық мәртебесі туралы конвенция күшіне енген күннен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

248-бап. Кеменi және өзге де мүлiктi құтқарудан туындайтын қатынастар

      1. Кеменi және өзге де мүлiктi аумақтық суларда құтқарудан туындайтын қатынастарға қолданылуға тиiс құқық туралы тараптардың келiсiмi болмаған жағдайда, аумағында құтқару орын алған елдің құқығы қолданылады, ал егер құтқару ашық теңiзде жүзеге асырылса және дау Қазақстан Республикасында қаралса, осы Заңның 19-тарауында белгiленген ережелер қолданылады.

      2. Құтқарушы және құтқарылған кемелер бiр мемлекеттiң туын көтерiп жүзген жағдайда, құтқару қайда орын алғанына қарамастан, кеме туы елiнiң құқығы қолданылады.

      3. Құтқарған кеме иесiнiң, оның капитанының және кеме экипажының басқа мүшелерiнiң арасында сыйақыны бөлуде кеме туы елiнiң құқығы қолданылады, ал, егер құтқару кемеден жүзеге асырылмаған болса, құтқарушы мен оның қызметкерлерi арасындағы қатынастарды реттейтiн шартқа күшiнiң ықпалы болатын заң қолданылады.

      Қазақстан Республикасының
      Президенті

О торговом мореплавании

Закон Республики Казахстан от 17 января 2002 года № 284.

ОГЛАВЛЕНИЕ

      Сноска. По всему тексту слова "Государственном судовом реестре", "Государственный судовой реестр", "Государственного судового реестра" заменены соответственно словами "Государственном судовом реестре морских судов", "Государственный судовой реестр морских судов", "Государственного судового реестра морских судов" - Законом РК от 2 июня 2005 г. № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования, за исключением абзаца третьего подпункта 12) статьи 1, который вводится в действие с 1 января 2010 г. - см. п.2).
      Сноска. По всему тексту слова "законодательством Республики Казахстан о труде" заменены словами "трудовым законодательством Республики Казахстан"; слова "индивидуального", "индивидуальному" исключены Законом РК от 15 мая 2007 г. № 253.

      Настоящий Закон определяет правовые, организационные, экономические и международные основы государственного управления в сфере торгового мореплавания и регулирует отношения, связанные с перевозкой пассажиров, багажа и грузов, обеспечением безопасности на морском транспорте и охраной окружающей среды.

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

      В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

      1) аварийный случай – событие с судном, приведшее к бедствию и повлекшее частичную или полную утрату (потерю) его мореходных качеств, приведшее к повреждению судном другого судна (судов), средств навигационного оборудования, берегового сооружения, потере или повреждению судном буксируемого объекта, гибели или нанесению вреда здоровью человека, потере человека с судна, а также причинению вреда окружающей среде;

      1-1) аварийный взнос – денежная сумма, которую получатель обязан внести перевозчику при выдаче ему груза для возмещения расходов в случае общей аварии в качестве обеспечения уплаты его доли в общеаварийных расходах;

      2) получатель - лицо, уполномоченное на получение груза по договору морской перевозки груза;

      3) спецперсонал - лица, не являющиеся членами экипажа, постоянно находящиеся на борту в связи с назначением судна (занятые добычей и обработкой живых ресурсов моря, научные, инженерно-технические работники, работники лабораторий, рабочие и другие);

      4) бербоут-чартер - вид договора фрахтования, по которому фрахтовщик обязуется за обусловленную плату (фрахт) предоставить фрахтователю во владение и пользование на определенный срок судно или несколько судов, не снаряженные и не укомплектованные экипажем для перевозки пассажиров, багажа и грузов и иных целей торгового мореплавания;

      5) обычный маршрут - общепринятый в морской практике маршрут следования судна;

      6) демерредж - плата за контрсталийное время;

      7) диспач - вознаграждение фрахтователю за окончание погрузки судна до истечения сталийного времени;

      8) диспаша - документ, составляемый диспашером, содержащий расчет убытков и расходов по общей аварии и распределение их между сторонами, участвующими в общем морском предприятии;

      9) диспашеры - лица, обладающие знаниями и опытом в области морского права, составляющие расчет по определению диспаши;

      10) расчетная единица - единица специального права заимствования, определяемая Международным валютным фондом;

      11) фрахт - плата за перевозку груза, а также вознаграждение по договорам бербоут-чартера и тайм-чартера;

      12) общее морское предприятие - имущество (судно, фрахт и груз), за счет которого подлежат возмещению расходы по общей аварии;

      13) пассажир - лицо, состоящее в договорных отношениях с перевозчиком и указанное в билете или ином документе, подтверждающем его право на проезд, либо осуществляющее по договору морской перевозки груза с согласия перевозчика сопровождение автотранспортного средства, животных и иного груза;

      14) пассажирское судно - судно, предназначенное для перевозки и перевозящее более двенадцати пассажиров;

      15) пассажирское свидетельство - судовой документ, содержащий сведения о максимально допустимом количестве пассажиров на судне;

      16) отправитель - лицо, отправляющее груз в соответствии с договором морской перевозки и указанное в перевозочных документах;

      17) плавучая буровая установка - судно (плавучее сооружение), предназначенное для выполнения буровых работ по разведке и (или) добыче подземных ресурсов морского дна;

      18) грузовое судно - судно, не являющееся пассажирским, предназначенное для перевозки грузов;

      19) инцидент - происшествие или ряд происшествий одного и того же происхождения, в результате которых причинен ущерб или возникла серьезная и непосредственная угроза причинения такого ущерба;

      20) каботаж - перевозка и буксировка в сообщении между морскими портами Республики Казахстан, а также из порта (пункта) погрузки до порта (пункта) разгрузки, находящихся в юрисдикции Республики Казахстан;

      21) каютный багаж - компактно упакованные и свободно размещаемые в каюте или на полках в общих местах вещи пассажира, перевозимые им при себе, в пределах установленных количества и габаритов;

      21-1) профессиональный диплом – диплом, выданный члену экипажа судна и подтверждающий его квалификацию;

      22) судно - самоходное или несамоходное плавучее сооружение, включая неводоизмещающее судно и гидросамолет, используемые в целях торгового мореплавания;

      23) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      24) судовладелец - лицо, эксплуатирующее судно от своего имени независимо от того, является ли оно собственником судна или использует его на ином законном основании;

      25) ипотека судна - ипотека подлежащего государственной регистрации морского судна, судна внутреннего водного плавания, судна плавания "река-море", а также строящегося судна, возникающая на основании договора, зарегистрированного в соответствующем реестре;

      25-1) Регистр судоходства - созданное по решению Правительства Республики Казахстан республиканское государственное казенное предприятие классификации и обеспечения технической безопасности судов;

      26) лоцманская проводка судов - проведение судов, осуществляемое лоцманом;

      27) фрахтователь - сторона договора фрахтования, которой предоставляется судно или несколько судов на определенный срок для перевозки пассажиров, багажа и грузов или иных целей торгового мореплавания;

      28) фрахтовщик - сторона договора фрахтования, предоставляющая судно или несколько судов на определенный срок для перевозки пассажиров, багажа и грузов или иных целей торгового мореплавания;

      29) собственник судна - лицо, зарегистрированное в качестве собственника судна в соответствии с Правилами государственной регистрации судов и прав на них;

      30) вместимость судна - способность судна принять к перевозке количество грузов в зависимости от объема его грузовых помещений, исчисляемого в кубических метрах либо кубических футах;

      31) коносамент - документ, выдаваемый перевозчиком отправителю и удостоверяющий прием груза к перевозке;

      32) контрсталийное время - период времени, в течение которого судно находится под погрузкой сверх сталийного времени;

      33) опасный груз - груз, который в силу присущих ему свойств при перевозке, производстве погрузочно-разгрузочных работ и хранении может послужить причиной взрыва, пожара или повреждения технических средств, устройств, зданий и сооружений, а также гибели, травмирования или заболевания людей, животных, нанести вред окружающей среде;

      34) лоцман - специалист, обладающий определенными знаниями и навыками в области безопасного проведения судов к месту швартовки, постановки на якорь и перестановки судов в порту;

      35) лоцманская служба - деятельность лоцмана (лоцманов);

      36) нефтеналивное судно - грузовое судно, построенное или приспособленное для перевозки и хранения нефти и нефтепродуктов;

      37) фактический перевозчик - перевозчик, фактически осуществляющий перевозку пассажира, багажа и груза или их часть;

      38) сквозной коносамент - документ, выдаваемый перевозчиком отправителю и удостоверяющий прием груза к перевозке, которым предусматривается, что часть перевозки должна осуществляться другим перевозчиком;

      39) акватория порта - внутренние воды Республики Казахстан, ограниченные линией, проходящей через наиболее удаленные в сторону моря точки гидротехнических и других сооружений портов или определяемой в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан;

      39-1) портовые средства – морские терминалы, обслуживающие суда, совершающие международные рейсы, а также акватория морского порта, включая районы стоянок, места ожидания, подходы к морскому порту;

      40) портовая буксировка - буксировка и выполнение маневров в акватории порта, в том числе для ввода судна или иного плавучего объекта в порт либо вывода его из порта;

      41) торговое мореплавание - деятельность по перевозке судами пассажиров, багажа и грузов, а также деятельность, связанная с использованием судов в иных коммерческих и некоммерческих целях (гидрографических, научных, гидротехнических, спасательных и других), за исключением военных судов и пограничных кораблей, катеров, используемых для выполнения возложенных на них функций;

      42) сталийное время - период времени, в течение которого судно находится под погрузкой без дополнительной к фрахту оплаты;

      43) суббербоут-чартер - договор фрахтования, по которому фрахтователь обязуется за обусловленную плату (фрахт) предоставить третьим лицам во владение и пользование на определенный срок судно или несколько судов, не снаряженные и не укомплектованные экипажем для перевозки пассажиров, багажа и грузов и иных целей торгового мореплавания;

      44) субтайм-чартер - договор фрахтования, по которому фрахтователь обязуется предоставить третьим лицам за вознаграждение на определенный срок судно или несколько судов, снаряженные и укомплектованные экипажем для перевозки пассажиров, багажа и грузов и иных целей торгового мореплавания;

      44-1) удаление затонувшего имущества – действия, направленные на предотвращение, уменьшение или устранение опасности, создаваемой затонувшим имуществом, включая подъем затонувшего имущества из воды либо снятие его с мели или смещение за пределы установленных морских коридоров, либо его уничтожение, а также, при необходимости, совокупность указанных действий. Удаление затонувшего имущества также включает сопутствующие работы по транспортировке и хранению затонувшего имущества;

      45) буксирное судно - судно, предназначенное для буксировки и кантовки других судов и плавучих сооружений;

      46) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      47) тайм-чартер - договор фрахтования судна на время, по которому фрахтовщик обязуется за обусловленную плату (фрахт) предоставить фрахтователю судно и услуги членов экипажа судна в пользование на определенный срок для перевозки пассажиров, багажа и грузов и иных целей торгового мореплавания;

      48) правила перевозок - нормативные правовые акты, регулирующие деятельность морского транспорта при осуществлении перевозки пассажиров, багажа, грузов, утверждаемые уполномоченным органом;

      49) перевозчик - судовладелец, предоставляющий услуги по перевозке пассажиров, багажа, почтовых отправлений и грузов и указанный в перевозочных документах;

      50) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      51) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      52) средства навигационной обстановки морских путей - маяки, буи и другое навигационное оборудование, обеспечивающее безопасность плавания;

      53) морская накладная - перевозочный документ, оформляемый при перевозке грузов морским транспортом;

      53-1) морской учебно-тренажерный центр – юридическое лицо, осуществляющее подготовку (переподготовку) и повышение квалификации специалистов морского транспорта в соответствии с международными требованиями;

      54) морской порт - комплекс сооружений, расположенных на предоставленных в установленном законодательством Республики Казахстан порядке земельных участках, предназначенных для обслуживания судов, пассажиров, багажа и осуществления операций с грузами, а также для иных целей деятельности морского транспорта;

      55) морское требование - требование, заявляемое в связи с использованием судов в целях торгового мореплавания (возмещение вреда, уплата сборов и иное);

      56) морской терминал - специализированный участок в морском порту, включающий совокупность технических средств, инженерных сооружений, подъемно-транспортного и иного оборудования, обеспечивающих условия для погрузки (разгрузки) грузов, их хранения, обработки транспортных средств, смежных с морским видом транспорта, а также посадки, высадки и иного обслуживания пассажиров;

      57) оператор морского терминала - лицо, владеющее на праве собственности или иных законных основаниях терминалом в морском порту;

      57-1) морская буксировка - буксировка судна или иного плавучего объекта на определенное расстояние;

      57-2) морской протест - заявление капитана судна о происшествии, имевшем место в период плавания или стоянки судна, которое может явиться основанием для предъявления к судовладельцу имущественных требований в целях обеспечения доказательств;

      58) уполномоченный орган - центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство в сфере торгового мореплавания, а также в пределах, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, - межотраслевую координацию;

      58-1) Национальный морской перевозчик - юридическое лицо, оказывающее услуги по морской перевозке пассажиров, багажа, почтовых отправлений, грузов в международном сообщении и определяемое уполномоченным органом;

      59) чартер - вид договора морской перевозки пассажиров, багажа, грузов, при котором отправителю предоставляются все судно, его часть или определенные судовые помещения;

      59-1) маломерное судно – судно длиной не более двадцати метров с допустимым количеством людей на борту не более двенадцати человек, кроме судов, построенных или оборудованных для рыболовства, перевозки грузов, буксировки, проведения поиска, разведки и добычи полезных ископаемых, строительных, путевых, гидротехнических и других подобных работ, лоцманской и ледокольной проводки, а также осуществления мероприятий по защите водных объектов от загрязнения и засорения;

      60) иностранное классификационное общество – иностранная организация, осуществляющая техническое наблюдение, освидетельствование и классификацию судов, а также освидетельствование организаций образования, осуществляющих подготовку (переподготовку) и повышение квалификации специалистов морского транспорта, морских учебно-тренажерных центров и признанная уполномоченным органом в порядке, определенном международными договорами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 1 в редакции Закона РК от 29.12.2006 № 209 (порядок введения в действие см. ст.2); с изменениями, внесенными законами РК от 19.03.2010 № 258-IV; от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.07.2012 № 34-V (вводится в действие со дня его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.01.2015 № 276-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Законодательство о торговом мореплавании

      1. Законодательство Республики Казахстан о торговом мореплавании основывается на Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

      2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые предусмотрены настоящим Законом, применяются нормы международного договора.

Статья 2-1. Применение резолюций и рекомендаций Международной морской организации (ИМО)

      Применение резолюций и рекомендаций Международной морской организации (ИМО) на территории Республики Казахстан осуществляется путем принятия соответствующих нормативных правовых актов, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о торговом мореплавании, внесения необходимых изменений и дополнений в них либо с указанием в них ссылок по применению конкретных резолюций и рекомендаций Международной морской организации (ИМО).

      Сноска. Глава 1 дополнена статьей 2-1 в соответствии с Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 3. Сфера действия настоящего Закона

      1. Настоящий Закон распространяется:

      1) на морские суда во время их плавания по морским путям, рекам, озерам, водохранилищам и другим водным путям Республики Казахстан;

      2) на суда внутреннего водного плавания, суда плавания "река-море" во время их следования по морским путям, рекам, озерам, водохранилищам и другим водным путям Республики Казахстан при осуществлении перевозки пассажиров, багажа и грузов с заходом в морской порт, во время спасательной операции и при столкновении с морским судном;

      3) на маломерные суда, осуществляющие плавание в Каспийском море.

      2. Настоящий Закон не распространяется на корабли, катера и другие суда, плавающие под флагом Военно-Морских Сил Республики Казахстан и Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 3 с изменениями, внесенными законами РК от 02.06.2005 № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования, за исключением абзаца третьего подпункта 12) статьи 1, который вводится в действие с 1 января 2010 г. - см. п. 2); от 16.01.2013 № 71-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 16.11.2020 № 375-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 4. Государственное управление в сфере торгового мореплавания

      1. Исключен Законом РК от 02.06.2005 № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования).

      2. К компетенции Правительства Республики Казахстан в сфере торгового мореплавания относятся:

      1) разработка основных направлений государственной политики в сфере торгового мореплавания, стратегических и тактических мер по ее осуществлению;

      2) исключен Законом РК от 20.12.2004 № 13 (вводится в действие с 01.01.2005);

      2-1) утверждение Правил передачи морских портов, имеющих статус международного значения, в оплату акций национального управляющего холдинга, национального холдинга, национальной компании;

      3) осуществление межгосударственного и международного сотрудничества в области торгового мореплавания;

      4) принятие решений о запрете транзитного пассажирского сообщения по территории Республики Казахстан;

      5) принятие решений о запретах на ввоз, вывоз, транзит багажа и груза на (с) территории Республики Казахстан;

      6) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      7) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      8) исключен Законом РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      9) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      10) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      10-1) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      11) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      12) исключен Законом РК от 20.12.2004 № 13 (вводится в действие с 01.01.2005);

      13) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      14) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      15) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      15-1) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      16) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      17) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      18) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      19) - 31-1) исключены Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      31-2) утверждение образца удостоверения личности моряка Республики Казахстан и требований к его защите, а также порядка его оформления, выдачи, замены, сдачи, изъятия и уничтожения;

      31-3) утверждение правил навигационно-гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря;

      32) осуществление иных полномочий, предусмотренных Конституцией, настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

      2-1. Уполномоченный орган выступает в качестве Морской администрации Республики Казахстан в пределах полномочий, определенных Правительством Республики Казахстан.

      3. К компетенции уполномоченного органа относятся:

      1) участие в пределах своей компетенции в осуществлении межгосударственного и международного сотрудничества в сфере торгового мореплавания и представление интересов Республики Казахстан в международных организациях, в том числе обеспечение выполнения международных договоров;

      2) исключен Законом РК от 13.01.2014 № 159-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      2-1) разработка Правил передачи морских портов, имеющих статус международного значения, в оплату акций национального управляющего холдинга, национального холдинга, национальной компании;

      2-2) исключен Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      3) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      4) исключен Законом РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      5) утверждение положения о капитане морского порта;

      5-1) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      6) принятие решения о предоставлении права плавания под Государственным флагом Республики Казахстан и временном переводе судна под флаг иностранного государства;

      6-1) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      7) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      8) исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      9) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      9-1) расследование транспортных происшествий с судами, подлежащими государственной регистрации в судовой книге;

      10) исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      11) исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      12) утверждение перечня должностей (профессий) работников государственного контроля на морском транспорте, которым выдается форменная одежда (без погон), образцов формы и знаков различия, порядка ношения форменной одежды (без погон);

      13) исключен Законом РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие с 30.01.2012);

      13-1) исключен Законом РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие с 30.01.2012);

      14) исключен Законом РК от 20.12.2004 № 13 (вводится в действие с 01.01.2005);

      15) осуществление государственной регистрации судов и прав на них в судовой книге;

      16) контроль за обеспечением безопасности мореплавания, осуществляемый через морскую администрацию порта;

      17) выдача разрешения на эксплуатацию судна, плавающего под флагом иностранного государства, в казахстанском секторе Каспийского моря;

      18) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      19) расследование и классификация аварийных случаев с судами в соответствии с Правилами, утвержденными уполномоченным органом;

      20) контроль и надзор за соблюдением требований, предъявляемых к комплектованию экипажа судна;

      21) исключен Законом РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие с 30.01.2012);

      22) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      23) контроль и надзор за безопасной эксплуатацией портовых сооружений;

      23-1) определение перечня требований, нарушение которых влечет применение мер оперативного реагирования, а также определение в отношении конкретных нарушений требований конкретного вида меры оперативного реагирования с указанием срока действия данной меры (при необходимости).

      В перечень требований, нарушение которых влечет применение мер оперативного реагирования, включаются требования, являющиеся предметом государственного контроля в соответствии со статьей 143 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан;

      23-2) утверждение форм актов надзора в сфере торгового мореплавания;

      24) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      25) исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      26) взаимодействие с государственными органами Республики Казахстан по вопросам обеспечения безопасности на водном транспорте;

      27) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      28) проверка наличия судовых документов на судне;

      29) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      30) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      31) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      32) государственный контроль и надзор за соблюдением физическими и юридическими лицами требований нормативных правовых актов Республики Казахстан, определяющих порядок функционирования водного транспорта, выявление и принятие мер по пресечению их нарушений;

      33) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      34) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      35) исключен Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      36) исключен Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      37) запрос у физических и юридических лиц необходимой информации, материалов, справочных данных по всем вопросам, входящим в компетенцию уполномоченного органа;

      38) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      39) исключен Законом РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования);

      40) составление в пределах своей компетенции актов по результатам проверок и внесение предписаний об устранении выявленных нарушений законодательства Республики Казахстан о торговом мореплавании, документов по стандартизации и норм, определяющих порядок функционирования водного транспорта;

      40-1) рассмотрение проектов документов по стандартизации в пределах компетенции, а также подготовка предложений по разработке, внесению изменений, пересмотру и отмене национальных, межгосударственных стандартов, национальных классификаторов технико-экономической информации и рекомендаций по стандартизации для внесения в уполномоченный орган в сфере стандартизации;

      41) составление протоколов, осуществление производства по делам об административных правонарушениях в соответствии с законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях;

      42) осуществление в порядке и случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, административного задержания морских и маломерных судов, произведение досмотра морских и маломерных судов;

      42-1) приостановление и запрещение движения (эксплуатации) маломерных судов при наличии угрозы безопасности плавания, жизни и здоровью людей, окружающей среде, сохранности грузов;

      43) изъятие документов, товаров, иного имущества и предметов, принадлежащих юридическому лицу, явившихся орудием совершения или непосредственным объектом административного правонарушения, обнаруженных на месте совершения административного правонарушения либо при проведении осмотра территорий, помещений, транспортных средств, товаров, иного имущества и предметов, принадлежащих юридическому лицу;

      44) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      45) привлечение соответствующих специалистов для участия в экспертизах по вопросам, отнесенным к компетенции уполномоченного органа;

      46) внесение в государственные органы предложений о мерах по предупреждению аварийных случаев и транспортных происшествий, нарушений правил эксплуатации водного транспорта;

      47) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      48) утверждение Правил классификации и постройки морских судов;

      49) утверждение Правил о грузовой марке морских судов;

      49-1) утверждение правил по обмеру судов;

      50) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      51) утверждение Правил освидетельствования грузоподъемных устройств морских судов;

      52) утверждение Правил обеспечения питанием экипажей морских судов;

      53) установление особенностей регулирования рабочего времени и времени отдыха плавательного состава судов морского флота Республики Казахстан по согласованию с уполномоченным государственным органом по труду;

      54) установление особенностей регулирования труда моряков и оплаты их труда по согласованию с уполномоченным государственным органом по труду;

      54-1) утверждение порядка выдачи свидетельства о минимальном составе экипажа судна;

      54-2) разработка и утверждение формы свидетельства о минимальном составе экипажа судна;

      55) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      55-1) определение уполномоченной организации по предоставлению услуг в области навигации и связи в сфере морского судоходства;

      55-2) утверждение Правил государственной регистрации судов и прав на них;

      55-3) утверждение образцов профессионального диплома, подтверждения профессионального диплома, правил дипломирования моряков;

      55-4) утверждение перечня опасных грузов, предназначенных для перевозки судами;

      55-5) утверждение образца мореходной книжки, порядка ее оформления и выдачи;

      55-6) утверждение правил выдачи разрешения на эксплуатацию судна, плавающего под флагом иностранного государства, в казахстанском секторе Каспийского моря;

      55-7) принятие на основании международных договоров Республики Казахстан решения о признании иностранного классификационного общества;

      55-8) определение уполномоченной организации по освидетельствованию организаций образования, осуществляющих подготовку (переподготовку) и повышение квалификации специалистов морского транспорта, морских учебно-тренажерных центров;

      55-9) утверждение правил по оборудованию морских судов;

      55-10) утверждение технических регламентов в сфере торгового мореплавания;

      55-11) утверждение правил плавания и стоянки судов в морских портах Республики Казахстан и на подходах к ним;

      55-12) утверждение правил расследования аварийных случаев с судами;

      55-13) утверждение перечня судовых документов, правил ведения судовых документов и требований к судовым документам;

      55-14) утверждение правил перевозок пассажиров, багажа и грузов;

      55-15) утверждение правил эксплуатации морских портов, в том числе морских портов, имеющих статус международного значения, портовых сооружений и акватории морского порта;

      55-16) установление требований минимального состава экипажа судна;

      55-17) утверждение правил расследования транспортных происшествий с судами, подлежащими государственной регистрации в судовой книге;

      55-18) утверждение правил аттестации судоводителей на право управления маломерным судном;

      55-19) утверждение правил пользования маломерными судами и базами (сооружениями) для их стоянок;

      55-20) утверждение формы и порядка ведения журнала непрерывной регистрации истории судна;

      55-21) утверждение Устава службы на судах морского транспорта Республики Казахстан;

      55-22) утверждение перечня и форм свидетельств подготовки специалистов морского транспорта в соответствии с требованиями международных договоров Республики Казахстан в области торгового мореплавания;

      55-23) определение порядка размещения морских портов для их строительства;

      55-24) утверждение по согласованию с центральным уполномоченным органом по бюджетному планированию натуральных норм обеспечения работников государственного контроля на морском транспорте форменной одеждой (без погон);

      55-25) утверждение правил выдачи свидетельства о страховании или ином финансовом обеспечении гражданской ответственности за ущерб от загрязнения нефтью;

      55-26) разработка и утверждение правил по техническому надзору за палубными маломерными судами;

      55-27) утверждение порядка ведения реестров удостоверений личности моряка Республики Казахстан, профессиональных дипломов, подтверждений профессиональных дипломов, льготных разрешений, мореходных книжек;

      55-28) утверждение правил медицинского осмотра членов экипажа судна, требований к состоянию их здоровья и физической пригодности, а также формы медицинского заключения по согласованию с уполномоченным органом в области здравоохранения;

      55-29) исключен Законом РК от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      55-30) утверждение правил освидетельствования организаций образования, осуществляющих подготовку (переподготовку) и повышение квалификации специалистов морского транспорта, морских учебно-тренажерных центров и требований к ним;

      55-31) утверждение правил определения уполномоченной организации по освидетельствованию организаций образования, осуществляющих подготовку (переподготовку) и повышение квалификации специалистов морского транспорта, морских учебно-тренажерных центров;

      55-32) исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      55-33) исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      55-34) исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      55-35) одобрение отчета об оценке охраны портовых средств и плана охраны портовых средств и поправок к ним;

      55-36) утверждение правил и требований по охране судов и портовых средств;

      55-37) определение уполномоченной организации для проведения оценки охраны портовых средств и разработки плана охраны портовых средств;

      55-38) утверждение перечня водных бассейнов в зависимости от разряда районов плавания маломерных судов;

      55-39) утверждение по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды правил по предотвращению загрязнений с судов;

      55-40) участие в расследовании аварийных случаев с судами на территории других государств;

      55-41) утверждение правил предоставления статуса морского порта;

      55-42) утверждение правил применения цен (тарифов) за обязательные услуги морского порта;

      55-43) утверждение правил плавания в территориальных водах Республики Казахстан;

      55-44) утверждение правил освидетельствования морских судов;

      55-45) утверждение правил выдачи и формы свидетельства о страховании или ином финансовом обеспечении ответственности за удаление затонувших судов;

      55-46) утверждение правил удаления затонувшего имущества;

      56) осуществление иных полномочий, предусмотренных настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      3-1. Местные исполнительные органы при организации строительства и реконструкции объектов транспортной инфраструктуры в сфере торгового мореплавания согласовывают проекты с уполномоченным органом.

      3-2. К компетенции местных исполнительных органов относятся:

      1) выдача удостоверений на право управления самоходными маломерными судами;

      2) учет курсов по подготовке судоводителей маломерных судов;

      3) согласование проектирования, размещения, строительства и эксплуатации береговых объектов.

      4. К компетенции Министерства обороны Республики Казахстан относятся:

      1) осуществление навигационно-гидрографического обеспечения морских путей;

      2) разработка и утверждение правил установления запретных для плавания и временно опасных для плавания районов;

      3) разработка и утверждение положения о службе гидрографического обеспечения Военно-морских Сил Вооруженных Сил Республики Казахстан;

      4) разработка правил навигационно-гидрографического обеспечения морской деятельности в казахстанском секторе Каспийского моря.

      Сноска. Статья 4 с изменениями, внесенными законами РК от 20.12.2004 № 13 (вводится в действие с 1 января 2005 г.); от 2 июня 2005 г. № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования); от 31 января 2006 года № 125; от 29 декабря 2006 г. № 209 (порядок введения в действие см. ст.2); от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 06.01.2011 № 379-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие с 30.01.2012); от 10.07.2012 № 35-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 03.07.2013 № 124-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 13.01.2014 № 159-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.05.2014 № 203-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.01.2015 № 276-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2016 № 34-VІ (вводится в действие с 01.01.2017); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (порядок введения в действие см. ст. 3); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 4-1. Национальный морской перевозчик

      1. Статус Национального морского перевозчика присваивается уполномоченным органом юридическим лицам Республики Казахстан, имеющим на праве собственности или иных законных основаниях суда (танкеры, сухогрузы, паромы, контейнеровозы), зарегистрированные в международном судовом реестре Республики Казахстан для осуществления перевозок в международном сообщении, в порядке и на условиях, определенных уполномоченным органом.

      2. Национальный морской перевозчик:

      1) оказывает услуги по морской перевозке пассажиров, багажа, почтовых отправлений, грузов в международном сообщении, в том числе социально значимых, стратегических, гуманитарных и специальных грузов;

      2) участвует в спасательных операциях и ликвидации розливов нефти и нефтепродуктов с судов в пределах территориальных вод Республики Казахстан на договорной основе;

      3) принимает меры по развитию казахстанского торгового флота;

      4) принимает участие в подготовке национальных специалистов морского транспорта;

      5) принимает участие в реализации международных договоров в области торгового мореплавания.

      Сноска. Закон дополнен статьей 4-1 в соответствии с Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 5. Каботаж

      Каботаж осуществляется судами, плавающими под Государственным флагом Республики Казахстан, за исключением судов, зарегистрированных в международном судовом реестре Республики Казахстан.

      Судами, плавающими под флагом иностранного государства, каботаж осуществляется на основании разрешения на эксплуатацию судна, плавающего под флагом иностранного государства, в казахстанском секторе Каспийского моря, выданного уполномоченным органом в порядке, им определенном.

      Сноска. Статья 5 в редакции Закона РК от 19.04.2019 № 249-VI (порядок введения в действие см. ст. 3).

Статья 5-1. Эксплуатация судов, плавающих под флагом иностранного государства

      В казахстанском секторе Каспийского моря с учетом положений статьи 5 настоящего Закона допускается эксплуатация казахстанскими судовладельцами судов, плавающих под флагом иностранного государства, на основании разрешения на эксплуатацию судна, плавающего под флагом иностранного государства, в казахстанском секторе Каспийского моря для осуществления деятельности, связанной с операциями по недропользованию, ликвидацией последствий недропользования, а также со строительством гидротехнических сооружений и с проведением спасательных операций.

      Разрешение на эксплуатацию судна, плавающего под флагом иностранного государства, в казахстанском секторе Каспийского моря выдается с учетом обеспечения защиты национальных интересов, безопасности плавания судов и охраны окружающей среды в казахстанском секторе Каспийского моря.

      Сноска. Закон дополнен статьей 5-1 в соответствии с Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении двадцати одного календарного дня после дня его первого официального опубликования).

Статья 6. Лицензирование

      Отдельные виды деятельности в сфере торгового мореплавания подлежат лицензированию на основании законодательных актов Республики Казахстан.

Статья 7. Страхование в сфере торгового мореплавания

      1. Добровольное страхование в сфере торгового мореплавания осуществляется физическими и юридическими лицами в силу их волеизъявления. Виды, условия и порядок добровольного страхования определяются соглашением сторон.

      2. К видам, подлежащим обязательному страхованию гражданско-правовой ответственности в сфере торгового мореплавания, относятся:

      1) риск ответственности перевозчика по обязательствам, возникающим вследствие причинения вреда жизни, здоровью и имуществу пассажира;

      2) исключен Законом РК от 30.12.2009 № 234-IV (вводится в действие с 09.08.2010);

      3) риск ответственности перевозчика при перевозке опасных грузов, а также за ущерб от загрязнения моря нефтью с судов (при перевозке нефти в объеме две тысячи и более тонн).

      4) риск ответственности собственника судна либо судовладельца за удаление затонувшего имущества.

      Условия и порядок проведения обязательного страхования в сфере торгового мореплавания определяются законодательными актами Республики Казахстан.

      Работники подлежат обязательному страхованию от несчастных случаев при исполнении ими трудовых (служебных) обязанностей в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан об обязательном страховании.

      Сноска. Статья 7 с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2009 № 234-IV (вводятся в действие с 09.08.2010); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 8. Подтверждение соответствия

      1. Подтверждение соответствия продукции, относящейся к деятельности в сфере торгового мореплавания, и процессов ее жизненного цикла осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      2. Документ по подтверждению соответствия, выданный иностранным государством, признается в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 8 в редакции - Закона РК от 29 декабря 2006 г. № 209 (порядок введения в действие см. ст.2).

Глава 1-1. Общие требования безопасности в сфере торгового мореплавания

      Сноска. Глава 1-1 дополнена - Законом РК от 29 декабря 2006 г. № 209 (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 8-1. Общие требования

      1. Участники перевозочного процесса обязаны обеспечить безопасные условия для жизни и здоровья человека, окружающей среды, а также соблюдение требований безопасности торгового мореплавания.

      2. Безопасность торгового мореплавания обеспечивается комплексом организационных и технических мероприятий, направленных на защиту жизни и здоровья человека, окружающей среды, создание условий безаварийной работы участников перевозочного процесса, содержание водных путей в мореходном состоянии, в технически годном состоянии судов, портов, береговых объектов и сооружений на внутренних водных путях, а также предупреждение аварийности судов.

      Объектами технического регулирования и стандартизации в сфере торгового мореплавания являются:

      1) суда, используемые для торгового мореплавания, порты, береговые объекты и сооружения на водных путях;

      2) процессы производства (строительства, ремонта, реконструкции), эксплуатации судов, используемых для торгового мореплавания, портов, береговых объектов и сооружений на водных путях.

      3. Навигационное обеспечение безопасности судов в морских портах и на подходах к ним осуществляет навигационный центр, создаваемый в организационно-правовой форме республиканского государственного предприятия.

      Сноска. Статья 8-1 с изменениями, внесенными законами РК от 13.01.2015 № 276-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.10.2018 № 184-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 8-2. Требования безопасности при производстве (строительстве, ремонте, реконструкции) судов, используемых для торгового мореплавания, портов, береговых объектов и сооружений на водных путях

      1. При производстве (строительстве, ремонте, реконструкции) судов торгового мореплавания необходимо обеспечить соответствие требованиям проектной документации и законодательства Республики Казахстан о торговом мореплавании.

      2. При производстве (строительстве, ремонте, реконструкции) судов торгового мореплавания изготовитель обязан выполнить весь комплекс мер по обеспечению безопасности, определенный проектной документацией, и обеспечить возможность контроля выполнения всех технологических операций, от которых зависит безопасность мореплавания.

      3. Если для обеспечения безопасности в процессе или после изготовления судов торгового мореплавания требуется проведение испытаний, то они должны быть проведены в полном объеме с выполнением всех требований проектной документации.

      4. Каждое судно должно быть промаркировано идентификационным номером, наносимым на корпус. Маркировка должна быть видимой, разборчивой и несмываемой.

      5. Судно должно быть разработано таким образом, чтобы свести к минимуму риск падения за борт и обеспечить спасение людей, оказавшихся за бортом.

      6. Место основного рулевого должно обеспечивать круговой обзор.

      7. Судно должно быть снабжено руководством по эксплуатации, в котором особое внимание должно уделяться риску пожара и затопления.

      8. Проектирование, размещение, строительство и эксплуатация береговых объектов осуществляются по согласованию с местным исполнительным органом.

      Сноска. Статья 8-2 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 8-3. Требования безопасности при эксплуатации судов, используемых для торгового мореплавания, портов, береговых объектов и сооружений на водных путях

      1. Суда, порты, береговые объекты и сооружения на море, связанные с процессом торгового мореплавания, являются зонами повышенной опасности и должны отвечать требованиям законодательных актов Республики Казахстан и актов Правительства Республики Казахстан в сфере торгового мореплавания.

      2. Физические или юридические лица, осуществляющие эксплуатацию судов, портов, береговых объектов и сооружений на море, должны обеспечить выполнение требований законодательных актов Республики Казахстан и актов Правительства Республики Казахстан в сфере торгового мореплавания.

      3. Эксплуатация судов, используемых для торгового мореплавания, не должна оказывать негативное воздействие на жизнь и здоровье человека и окружающую среду.

      4. Палубные маломерные суда, подлежащие государственной регистрации в судовой книге, должны соответствовать требованиям правил по техническому надзору за палубными маломерными судами.

      5. Исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      6. Пользование судами, подлежащими государственной регистрации в судовой книге, и базами (сооружениями) для их стоянок осуществляется в соответствии с Правилами пользования маломерными судами и базами (сооружениями) для их стоянок.

      7. Судоводители самоходных судов, подлежащих государственной регистрации в судовой книге, должны пройти обучение по программе подготовки судоводителей и иметь при себе удостоверение на право управления самоходным маломерным судном.

      Выдача удостоверения на право управления маломерным судном, согласование программы подготовки судоводителей и учет курсов по подготовке судоводителей маломерных судов осуществляются местными исполнительными органами в соответствии с Правилами аттестации судоводителей на право управления маломерным судном.

      Организации при открытии курсов по подготовке судоводителей маломерных судов направляют в местный исполнительный орган уведомление о начале деятельности с приложением:

      1) копии дипломов высшего или среднего технического образования по специальностям в области водного транспорта преподавательского состава;

      2) учебной программы по подготовке судоводителей маломерных судов, разработанной на основании типовой программы подготовки судоводителей маломерных судов согласно правилам аттестации судоводителей на право управления маломерным судном;

      3) копии документа, подтверждающего наличие помещения на праве собственности или арендованного для организации учебного процесса.

      Уведомление о начале или прекращении осуществления деятельности по подготовке судоводителей маломерных судов подается в порядке, установленном Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      Организации, открывшие курсы по подготовке судоводителей маломерных судов, обязаны направлять в местный исполнительный орган списки лиц, успешно прошедших обучение по программе подготовки судоводителей маломерных судов. Порядок предоставления информации о лицах, прошедших обучение, определяется правилами аттестации судоводителей на право управления маломерным судном.

      Сноска. Статья 8-3 в редакции Закона РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 10.07.2012 № 36-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 16.05.2014 № 203-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.05.2017 № 59-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 8-4. Организация управления движением судов

      1. Обслуживание навигационным центром судов производится в следующей очередности:

      1) аварийные суда, суда, следующие для оказания помощи, и суда с тяжелобольными на борту;

      2) паромы и пассажирские суда, следующие по расписанию;

      3) суда со скоропортящимися грузами;

      4) буксирные суда с буксируемыми объектами;

      5) суда с опасными грузами;

      6) линейные суда;

      7) иные суда в соответствии со временем поступления заявок.

      2. Радиолокационная проводка судов осуществляется навигационным центром по заявке судна при любых условиях видимости.

      3. Порядок радиолокационной проводки согласовывается с капитаном морского порта до начала радиолокационной проводки.

      4. Движение судов в зонах действия системы управления движением судов (вход в зону, постановка на якорь, съемках якоря, подход и швартовка к причалу и отход от него, перешвартовка и другие) осуществляется с разрешения капитана морского порта.

      5. Суда, следующие с моря, до подхода к зоне действия системы управления движением судов устанавливают радиосвязь на ультракоротких волнах с навигационным центром, регулирующим движение в этой зоне.

      6. Во время установления радиосвязи с навигационным центром судно сообщает:

      1) тип, название и государственную принадлежность (флаг) судна;

      2) время подхода к зоне;

      3) скорость в маневренном режиме;

      4) порт назначения;

      5) валовую вместимость и основные размеры по мерительному свидетельству;

      6) фактическую осадку;

      7) род и количество груза;

      8) сведения о состоянии судовой радиолокационной станции;

      9) информацию об имеющихся ограничениях, влияющих на безопасность плавания и маневрирования.

      7. Суда на ходу несут постоянную радиовахту (дежурство) на рабочем канале навигационного центра, в зоне которого они находятся, если не указан другой канал.

      8. Радиообмен навигационного центра с судами, а также текущая радиолокационная информация документируются. Записи хранятся в течение трех суток. Если имели место аварийные ситуации или аварийные случаи, записи хранятся до конца расследования.

      9. Пользование услугами навигационного центра осуществляется на платной основе по тарифам (ценам), утверждаемым уполномоченным органом в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственном имуществе.

      Сноска. Главу 1-1 дополнена статьей 8-4 в соответствии с Законом РК от 13.01.2015 № 276-V (вводится в действие с 01.01.2016); с изменением, внесенным Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 8-5. Запретные для плавания районы и временно опасные для плавания районы

      1. В целях обеспечения проведения учений, охраны государственных интересов Республики Казахстан и охраны окружающей среды, а также при проведении антитеррористической операции и охранных мероприятий во внутренних и территориальных водах могут устанавливаться запретные для плавания районы и временно опасные для плавания районы, ограниченные для плавания, постановки на якорь, добычи морских млекопитающих, осуществления рыболовства придонными орудиями добычи (вылова) водных биологических ресурсов, подводных взрывов, плавания с вытравленной якорной цепью, пролета, зависания и посадки (приводнения) летательных аппаратов и другой деятельности.

      2. В запретных для плавания районах плавание всех судов и плавучих средств запрещается. Решение об установлении запретных для плавания районов и открытии их для плавания принимает Министерство обороны Республики Казахстан по представлению заинтересованных государственных органов и организаций.

      Решение об установлении запретных для плавания районов при проведении антитеррористической операции и открытии их для плавания принимает руководитель республиканского оперативного штаба, а при проведении охранных мероприятий – начальник Службы государственной охраны Республики Казахстан.

      3. Временно опасные для плавания районы устанавливаются на определенный срок. Решение об установлении временно опасных для плавания районов принимает Министерство обороны Республики Казахстан. Указанное решение вступает в силу по истечении десяти календарных дней с момента извещения об этом заинтересованных государственных органов.

      Сноска. Глава 1-1 дополнена статьей 8-5 в соответствии с Законом РК от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменением, внесенным Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 8-6. Осмотр маломерных судов

      1. Осмотры маломерных судов проводятся должностными лицами территориальных подразделений уполномоченного органа в целях выявления соответствия маломерного судна (независимо от места его государственной регистрации) и судоводителя требованиям законодательства Республики Казахстан о торговом мореплавании. Осмотры маломерных судов могут проводиться как на стоянке, так и на ходу в присутствии судоводителя маломерного судна.

      Осмотр маломерных судов проводится после очищения района эксплуатации судна ото льда.

      Контрольный осмотр маломерных судов проводится в период эксплуатации судна не чаще чем один раз в два месяца или при совершении транспортного происшествия, а также в случае совершения административного правонарушения.

      2. При осмотре маломерных судов проверке подлежат:

      1) судовой билет;

      2) удостоверение на право управления самоходным маломерным судном;

      3) прохождение технического освидетельствования;

      4) соблюдение норм пассажировместимости и грузоподъемности, ограничений по району и условиям плавания, правильного размещения пассажиров и грузов на маломерном судне;

      5) наличие спасательных, противопожарных и водоотливных средств;

      6) наличие регистрационного номера на бортах;

      7) отсутствие сквозных пробоин корпуса судна независимо от их места нахождения, отсутствие или разгерметизация гермоотсеков и (или) воздушных ящиков судна;

      8) наличие предусмотренных конструкцией деталей крепления рулевого устройства или повреждение его составных частей, необеспечение надежности его работы;

      9) отсутствие утечек топлива, вибрации, повреждения системы дистанционного управления двигателем, наличие и исправность глушителя, обеспечение надежного включения (выключения) реверс-редуктора, исправность блокировки запуска двигателя (мотора) при включенном реверсе;

      10) соответствие комплектации и оборудования судна типу судна;

      11) наличие, исправность и соответствие отличительных огней;

      12) эксплуатация судна в бассейнах (районах), соответствующих установленному классу судна;

      13) наличие и исправность рулевого, сигнального, якорного и швартового устройств;

      14) соответствие максимальной мощности установленного двигателя.

      По результатам осмотра маломерного судна должностное лицо территориального подразделения уполномоченного органа составляет акт осмотра маломерного судна с указанием названия (номера) и регистрационного номера маломерного судна, судовладельца (судоводителя), даты осмотра. В случае выявления нарушений законодательства Республики Казахстан о торговом мореплавании должностное лицо территориального подразделения уполномоченного органа выносит предписание с указанием перечня выявленных нарушений и сроков их устранения. При отсутствии судовых документов и в случаях, угрожающих безопасности плавания, жизни и здоровью людей, окружающей среде, сохранности грузов, должностное лицо территориального подразделения уполномоченного органа принимает меры оперативного реагирования, предусмотренные пунктом 3 настоящей статьи.

      При применении меры оперативного реагирования оформляется акт надзора.

      Должностные лица территориального подразделения, проводившие осмотр маломерного судна, несут ответственность за достоверность записей в акте осмотра маломерного судна, предписании и акте надзора.

      Акт осмотра маломерного судна и предписание составляются по формам, утверждаемым уполномоченным органом, в двух экземплярах и подписываются должностным лицом территориального подразделения уполномоченного органа и судоводителем. В случае отказа судоводителя от подписи в акте осмотра маломерного судна или предписании делается запись с указанием заявленных мотивов отказа.

      Первый экземпляр акта осмотра маломерного судна и предписания хранится у судовладельца, второй – в территориальном подразделении уполномоченного органа.

      3. К мерам оперативного реагирования, предусмотренным настоящей статьей, относятся приостановление и запрещение движения (эксплуатации) маломерных судов при наличии угрозы безопасности плавания, жизни и здоровью людей, окружающей среде, сохранности грузов.

      4. Основаниями для применения мер оперативного реагирования являются нарушения установленных законодательством Республики Казахстан требований, являющихся предметом государственного контроля, в соответствии с настоящей статьей.

      5. Территориальное подразделение уполномоченного органа в ходе осуществления и (или) по результатам осмотра маломерного судна при обнаружении нарушений требований, являющихся основанием для применения мер оперативного реагирования, оформляет акт надзора.

      Акт надзора оформляется и вручается субъекту контроля и надзора в соответствии со статьей 153 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан.

      6. В случае отказа в принятии акта надзора при его вручении нарочно в него вносится соответствующая запись и осуществляется видеозапись, фиксирующая факт отказа в принятии акта надзора.

      Акт надзора направляется по юридическому адресу, месту нахождения или фактическому адресу субъекта контроля и надзора заказным письмом с уведомлением о его вручении.

      7. Отказ от получения акта надзора не является основанием для его неисполнения.

      8. Выявленные в ходе осуществления и (или) по результатам осмотра маломерного судна нарушения требований, являющиеся основанием для применения мер оперативного реагирования, отражаются в акте осмотра маломерного судна, а также в предписании об устранении нарушений.

      9. Субъект контроля и надзора обязан устранить выявленные нарушения требований, являющиеся основанием для применения меры оперативного реагирования, в сроки, указанные в предписании об устранении нарушений.

      10. По истечении сроков устранения нарушений требований, выявленных по результатам осмотра маломерного судна, проводится внеплановый осмотр маломерного судна по контролю устранения выявленных нарушений требований, являющихся основанием для применения меры оперативного реагирования.

      Действие акта надзора прекращается в случае подтверждения территориальным подразделением уполномоченного органа устранения выявленных нарушений требований, являющихся основанием для применения мер оперативного реагирования, на основании акта о результатах внепланового осмотра маломерного судна согласно подпункту 2-1) пункта 5 статьи 144 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан.

      11. В случае неустранения выявленных нарушений требований, являющихся основанием для применения мер оперативного реагирования, по результатам внепланового осмотра маломерного судна принимаются меры по привлечению лиц, допустивших нарушения, к ответственности в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

      12. До истечения сроков, предусмотренных предписанием об устранении выявленных нарушений, субъект контроля и надзора обязан предоставить информацию об устранении выявленных нарушений требований с приложением материалов (при необходимости), доказывающих факт устранения нарушения.

      В случае предоставления информации, предусмотренной частью первой настоящего пункта, проводится внеплановый осмотр маломерного судна в соответствии с частью второй пункта 10 настоящей статьи.

      13. Субъект контроля и надзора в случае несогласия с результатами осмотра маломерного судна, повлекшими применение мер оперативного реагирования, может подать жалобу о признании акта надзора недействительным и его отмене.

      Жалоба подается вышестоящему должностному лицу, государственному органу в порядке, предусмотренном главой 29 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан, либо в суд в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      Подача жалобы не приостанавливает исполнение акта надзора.

      14. Основаниями для признания недействительным акта надзора и его отмены являются:

      1) отсутствие оснований для применения мер оперативного реагирования;

      2) применение меры оперативного реагирования по основанию, не соответствующему данной мере;

      3) применение территориальными подразделениями уполномоченного органа мер оперативного реагирования по вопросам, не входящим в их компетенцию.

      15. Информация о применении мер оперативного реагирования направляется в государственный орган, осуществляющий в пределах своей компетенции деятельность в области государственной правовой статистики и специальных учетов, в порядке, определенном Генеральной прокуратурой Республики Казахстан.

      Сноска. Глава 1-1 дополнена статьей 8-6 в соответствии с Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. Судно

Статья 9. Право собственности на судно

      1. Суда могут находиться в собственности:

      1) государства;

      2) граждан и негосударственных юридических лиц Республики Казахстан;

      3) иностранных государств, иностранцев, лиц без гражданства, иностранных юридических лиц, если иное не предусмотрено законодательными актами Республики Казахстан.

      2. Собственник судна вправе по своему усмотрению совершать в отношении судна любые действия, в том числе отчуждать судно в собственность другим лицам, передавать им, оставаясь собственником, права владения, пользования и распоряжения судном, устанавливать ипотеку судна и обременять его другими способами, распоряжаться иным образом.

Статья 10. Название судна. Порядок индивидуализации судна

      1. Судно, подлежащее государственной регистрации в Государственном судовом реестре морских судов или международном судовом реестре Республики Казахстан, должно иметь свое название.

      Собственник присваивает и изменяет название судна.

      Присвоение одинаковых названий судам не допускается.

      2. Об изменении названия судна собственник незамедлительно уведомляет залогодержателей зарегистрированных залогов судна.

      3. Порядок присвоения позывного сигнала и идентификационного номера судовой станции спутниковой связи определяется уполномоченным органом в области связи.

      Сноска. Статья 10 с изменениями, внесенными законами РК от 22.10.2004 № 601 (вводится в действие с 01.01.2005); от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 11. Национальность судна. Право плавания под Государственным флагом Республики Казахстан

      1. Судно, пользующееся правом плавания под Государственным флагом Республики Казахстан, имеет национальность Республики Казахстан.

      2. Судно, имеющее национальность Республики Казахстан, обязано нести Государственный флаг Республики Казахстан.

      3. Судно приобретает право плавания под Государственным флагом Республики Казахстан с момента государственной регистрации его в одном из реестров судов Республики Казахстан, указанных в пункте 1 статьи 16 настоящего Закона.

      3-1. Право плавания под Государственным флагом Республики Казахстан предоставляется судам, находящимся в собственности:

      1) государства;

      2) граждан и негосударственных юридических лиц, зарегистрированных в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

      3) иностранных юридических лиц, осуществляющих деятельность в Каспийском море в соответствии с соглашением о разделе продукции (подрядные компании, оператор, агенты), при этом особенности предоставления права плавания под Государственным флагом Республики Казахстан таким судам определяются Правилами государственной регистрации судов и прав на них.

      4. Судно, приобретенное в собственность за пределами Республики Казахстан, пользуется правом плавания под Государственным флагом Республики Казахстан с момента выдачи консульской службой Республики Казахстан временного свидетельства, удостоверяющего такое право и действительного до государственной регистрации судна в Государственном судовом реестре морских судов, международном судовом реестре Республики Казахстан или судовой книге, но не более одного года.

      5. Право плавания под Государственным флагом Республики Казахстан на основании решения уполномоченного органа в порядке, предусмотренном Правилами государственной регистрации судов и прав на них, может быть временно передано зарегистрированному в реестре судов иностранного государства судну, предоставленному в пользование по бербоут-чартеру:

      1) казахстанскому фрахтователю;

      2) иностранному юридическому лицу, осуществляющему деятельность в Каспийском море через филиалы, зарегистрированные в установленном порядке в Республике Казахстан, в соответствии с соглашением о разделе продукции (подрядные компании, оператор, агенты, субподрядчики).

      6. За подъем Государственного флага Республики Казахстан на судне, не пользующемся правом плавания под этим флагом, виновные лица несут ответственность, установленную законодательными актами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 11 с изменениями, внесенными законами РК от 22.10.2004 № 601 (вводится в действие с 01.01.2005); от 02.06.2005 № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования); от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 12. Временный перевод судна под флаг иностранного государства

      При предоставлении судна, зарегистрированного в Государственном судовом реестре морских судов, международном судовом реестре Республики Казахстан или судовой книге, во владение или пользование иностранному фрахтователю по бербоут-чартеру такое судно может быть временно переведено под флаг иностранного государства на основании решения уполномоченного органа на срок, не превышающий двух лет, с правом последующего продления через каждые два года, но не свыше срока действия бербоут-чартера, с регистрацией в соответствующем реестре и приостановлением права плавания под Государственным флагом Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 12 в редакции Закона РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 13. Передача судна в доверительное управление

      1. Собственник судна вправе передать его доверительному управляющему по договору доверительного управления для осуществления управления судном за вознаграждение в интересах собственника, если иное не предусмотрено договором.

      Судно, находящееся в хозяйственном ведении или оперативном управлении, не может быть передано в доверительное управление без согласия собственника или уполномоченного органа.

      Передача судна в доверительное управление не влечет за собой перехода права собственности на него к доверительному управляющему.

      2. исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      3. исключен Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      4. Договор доверительного управления судном должен соответствовать требованиям, предусмотренным гражданским законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 13 с изменениями, внесенными законами РК от 22.10.2004 № 601 (вводится в действие с 01.01.2005); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 14. Судовые документы

      1. Судно должно иметь судовые документы, перечень, порядок ведения и требования к которым определяются уполномоченным органом.

      На судне должны находиться оригиналы судовых документов, за исключением свидетельства о праве собственности на судно, копия которого должна быть заверена органом, выдавшим такой документ, или засвидетельствована нотариусом.

      2. Суда, выходящие в заграничное плавание, кроме документов, предусмотренных соответствующими правилами для плавания в водах Республики Казахстан, должны иметь документы, установленные законодательством Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      3. Суда иностранных государств, входящие в территориальные воды Республики Казахстан, должны иметь документы, установленные законодательством Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      Сноска. Статья 14 в редакции Закона РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 15. Техническое наблюдение, освидетельствование судов и их классификация

      1. Судно может быть допущено к плаванию лишь после того, как будет установлено, что оно удовлетворяет требованиям безопасности мореплавания.

      2. Техническое наблюдение, освидетельствование судов и их классификация осуществляются Регистром судоходства или иностранными классификационными обществами.

      При этом полномочия по освидетельствованию судов и условия их предоставления иностранными классификационными обществами определяются в соглашениях между уполномоченным органом и иностранными классификационными обществами.

      Присвоение класса судну удостоверяется классификационным свидетельством, выдаваемым Регистром судоходства или иностранным классификационным обществом.

      Запрещается осуществление технического наблюдения за судами и отдельными элементами судна иными государственными органами и юридическими лицами Республики Казахстан.

      3. При отсутствии судовых документов или в случае, если судно, плавающее под иностранным флагом, при посещении морского порта Республики Казахстан не удовлетворяет требованиям безопасности мореплавания, установленным техническими регламентами, независимо от наличия соответствующих документов, уполномоченный орган вправе подвергнуть такое судно освидетельствованию на одинаковом основании с судами, плавающими под Государственным флагом Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 15 в редакции Закона РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Глава 3. Государственная регистрация судов и прав на них

Статья 16. Реестры судов Республики Казахстан

      1. Судно подлежит государственной регистрации в одном из реестров судов Республики Казахстан (далее - реестры судов):

      1) Государственном судовом реестре морских судов;

      2) судовой книге;

      3) бербоут-чартерном реестре;

      4) международном судовом реестре Республики Казахстан.

      2. Право собственности и иные вещные права на судно (обременения на него) подлежат обязательной государственной регистрации в Государственном судовом реестре морских судов или судовой книге.

      Право собственности и иные вещные права на зарегистрированное в международном судовом реестре Республики Казахстан судно (за исключением этих прав на судно, зафрахтованное по бербоут-чартеру), ограничения (обременения) этих прав, их возникновение, переход и прекращение подлежат регистрации в международном судовом реестре Республики Казахстан.

      Регистрация в международном судовом реестре Республики Казахстан судна, в отношении права собственности и иных вещных прав на которое установлены ограничения (обременения), и исключение из указанного реестра такого судна осуществляются с согласия в письменной форме лица, в пользу которого установлено соответствующее ограничение (обременение).

      3. Подлежащее государственной регистрации строящееся судно приравнивается к недвижимому имуществу.

      Право собственности на строящееся судно может быть зарегистрировано в реестре строящихся судов при условии закладки киля или проведения подтвержденных заключениями эксперта равноценных строительных работ. При государственной регистрации права собственности на строящееся судно выдается соответствующее свидетельство.

      3-1. Исключен Законом РК от 26.01.2021 № 412-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      4. В Государственном судовом реестре морских судов регистрируются морские, пассажирские, грузопассажирские, нефтеналивные, буксирные суда, плавучие буровые установки, сухогрузы, плавучие краны и суда технического флота (земснаряды и другое), а также суда, не являющиеся маломерными судами.

      5. В судовых книгах регистрируются маломерные суда.

      Не подлежат государственной регистрации маломерные суда массой до двухсот килограммов включительно и мощностью двигателей (в случае установки) до восьми киловатт включительно, а также спортивные парусные суда, длина которых не превышает девяти метров, которые не имеют двигателей и на которых не оборудованы места для отдыха.

      6. В Государственном судовом реестре морских судов и судовых книгах не регистрируются гидросамолеты, а также шлюпки и иные плавучие средства, которые являются принадлежностями судна.

      7. В бербоут-чартерном реестре регистрируются суда, которым временно предоставлено право плавания под Государственным флагом Республики Казахстан сроком на два года с дальнейшим продлением срока временного права плавания под Государственным флагом Республики Казахстан через каждые два года, но не свыше срока действия бербоут-чартера.

      Продление срока регистрации судов осуществляется в упрощенном порядке, определенном в Правилах государственной регистрации судов и прав на них.

      8. За государственную регистрацию, перерегистрацию и выдачу дубликата документа, удостоверяющего государственную регистрацию морских судов взимаются сборы в порядке и размерах, установленных налоговым законодательством Республики Казахстан.

      9. В международном судовом реестре Республики Казахстан регистрируются суда, используемые для международных перевозок грузов, пассажиров и их багажа, буксировки, в том числе суда, предоставленные в пользование по бербоут-чартеру.

      Не подлежат регистрации в международном судовом реестре Республики Казахстан суда, если они зарегистрированы в реестрах судов иностранных государств и их возраст на дату подачи заявления о регистрации в международном судовом реестре Республики Казахстан превышает двадцать лет.

      Сноска. Статья 16 с изменениями, внесенными законами РК от 22 октября 2004 г. № 601 (вводится в действие с 1 января 2005 года); от 2 июня 2005 г. № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования); от 26 июля 2007 года № 311 (вводится в действие по истечении 10 календарных дней после его официального опубликования); от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 25.03.2011 № 421-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 05.05.2017 № 59-VI (порядок введения в действие см. ст. 2); от 26.01.2021 № 412-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 17. Изменение сведений, вносимых в реестры судов

      О любом изменении сведений, подлежащих внесению в реестры судов, собственник или фрахтователь судна по бербоут-чартеру обязаны в течение двух недель сообщить морской администрации порта, в котором зарегистрировано судно.

Статья 18. Государственная регистрация судов, используемых государственными органами

      Государственная регистрация судов, находящихся в собственности Республики Казахстан и используемых государственными органами для выполнения возложенных на них функций, за исключением военных кораблей, военно-вспомогательных судов и пограничных кораблей, осуществляется в Государственном судовом реестре морских судов или судовой книге в соответствии с Правилами государственной регистрации судов и прав на них.

      Сноска. Статья 18 с изменениями, внесенными законами РК от 22.10.2004 № 601 (вводится в действие с 01.01.2005); от 02.06.2005 № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования); от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 18-1. Перерегистрация судов

      В случае, если в результате происшествия или любой другой причины судно перестает соответствовать сведениям, ранее внесенным в Государственный судовой реестр морских судов или судовую книгу, осуществляется государственная перерегистрация судна в порядке, установленном Правилами государственной регистрации судов и прав на них, после освидетельствования и получения свидетельства о годности к плаванию.

      Основанием для перерегистрации судна является также использование судна, находящегося в собственности Республики Казахстан и используемого государственными органами для выполнения возложенных на них функций, в коммерческих целях.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 18-1 в соответствии с Законом РК от 02.06.2005 № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 18-2. Исключение судна из Государственного судового реестра морских судов или судовой книги

      Из Государственного судового реестра морских судов или судовой книги подлежит исключению судно:

      1) погибшее или пропавшее без вести;

      2) конструктивно погибшее;

      3) утратившее качества судна в результате перестройки или любых других изменений;

      4) переставшее соответствовать требованиям, предусмотренным пунктом 3-1 статьи 11 настоящего Закона.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 18-2 в соответствии с Законом РК от 02.06.2005 № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования, за исключением абзаца третьего подпункта 12) статьи 1, который вводится в действие с 01.01.2010 см. п. 2).

Статья 18-3. Исключение судна из бербоут-чартерного реестра

      Из бербоут-чартерного реестра подлежит исключению судно:

      1) погибшее или пропавшее без вести;

      2) конструктивно погибшее;

      3) утратившее качества судна в результате перестройки или любых других изменений;

      4) переставшее соответствовать требованиям, предусмотренным пунктом 5 статьи 11 настоящего Закона;

      5) в отношении которого уполномоченным органом аннулировано решение о временном предоставлении права плавания под Государственным флагом Республики Казахстан в соответствии с Правилами государственной регистрации судов и прав на них.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 18-3 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 18-4. Исключение судна из международного судового реестра Республики Казахстан

      Из международного судового реестра Республики Казахстан подлежит исключению судно:

      1) погибшее или пропавшее без вести;

      2) конструктивно погибшее;

      3) утратившее качества судна в результате перестройки или любых других изменений;

      4) переставшее соответствовать требованиям, предусмотренным пунктом 3-1 статьи 11 настоящего Закона;

      5) в отношении которого уполномоченным органом аннулировано решение о временном предоставлении права плавания под Государственным флагом Республики Казахстан;

      6) в отношении которого выявлен факт осуществления на нем деятельности в пределах территориальных вод Республики Казахстан.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 18-4 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 18-5. Судно, пропавшее без вести

      Судно считается пропавшим без вести, если от судна не поступило никакого известия в течение срока, превышающего в два раза срок, необходимый в нормальных условиях для перехода от места, откуда поступило последнее известие о судне, до порта назначения. Срок, необходимый для признания судна пропавшим без вести, не может быть менее одного месяца со дня последнего известия о судне, в условиях военных действий не может быть менее шести месяцев.

      Сноска. Глава 3 дополнена статьей 18-5 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 19. Отказ в государственной регистрации судна и прав на него

      В государственной регистрации судна и прав на него отказывается в случаях, если:

      1) с заявлением о государственной регистрации обратилось ненадлежащее лицо;

      1-1) с заявлением о государственной регистрации обратилось лицо, включенное в перечень организаций и лиц, связанных с финансированием распространения оружия массового уничтожения, и (или) в перечень организаций и лиц, связанных с финансированием терроризма и экстремизма, в соответствии с законодательством Республики Казахстан, за исключением судна, конфискованного и (или) взысканного по решению суда;

      2) не соблюдены требования, предусмотренные Правилами государственной регистрации судов и прав на них;

      3) документы, представленные для государственной регистрации, не соответствуют требованиям, предусмотренным законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 19 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 27.04.2012 № 15-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 13.05.2020 № 325-VІ (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 20. Изменение порта государственной регистрации судна

      Порт государственной регистрации судна может быть изменен по просьбе собственника судна. Регистрация изменения порта государственной регистрации судна осуществляется в соответствии с Правилами государственной регистрации судов и прав на них.

      Сноска. Статья 20 с изменениями, внесенными законами РК от 22.10.2004 № 601 (вводится в действие с 01.01.2005); от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 21. Ответственность за нарушение правил государственной регистрации судов

      Лицо, уклоняющееся от обязательной государственной регистрации судна, а также лицо, зарегистрировавшее судно в одном из реестров судов с нарушением установленного порядка или нарушившее обязанность информировать об изменении сведений, вносимых в реестры судов, несет ответственность, предусмотренную законодательными актами Республики Казахстан.

Глава 4. Экипаж судна

Статья 22. Состав экипажа судна

      1. В состав экипажа судна входят капитан судна, другие лица командного состава судна и судовая команда.

      2. К командному составу судна относятся помощники капитана судна, механики, электромеханики, радиоспециалисты и врачи. Уполномоченным органом к командному составу судна могут быть отнесены также другие специалисты.

      3. Судовая команда состоит из лиц, не относящихся к командному составу судна.

Статья 23. Минимальный состав экипажа судна

      1. Каждое судно должно иметь на борту экипаж, состав которого соответствует требованиям минимального состава экипажа судна для обеспечения безопасности плавания судна и защиты окружающей среды.

      2. Минимальный состав экипажа в зависимости от типа и назначения судна, а также района его плавания и местонахождения устанавливается уполномоченным органом.

      3. Свидетельство о минимальном составе экипажа, обеспечивающем безопасность плавания судна и защиту окружающей среды, выдается капитаном морского порта, в котором осуществлена государственная регистрация судна.

      Сноска. Статья 23 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 24. Требования к членам экипажа судна

      1. К занятию должностей членов экипажа судна допускаются лица, имеющие профессиональные дипломы, подтверждения профессиональных дипломов, свидетельства подготовки специалистов морского транспорта, медицинские заключения.

      Члены экипажа судна на основании льготного разрешения допускаются к занятию должности, по которой не имеют соответствующего профессионального диплома, на срок не более шести месяцев.

      2. Профессиональные дипломы, подтверждения профессиональных дипломов, льготные разрешения выдаются морской администрацией порта.

      3. Свидетельства подготовки специалистов морского транспорта выдаются организациями образования, осуществляющими подготовку (переподготовку) и повышение квалификации специалистов морского транспорта, морскими учебно-тренажерными центрами.

      4. Подтверждения профессиональных дипломов теряют силу по истечении срока действия профессиональных дипломов.

      Сноска. Статья 24 в редакции Закона РК от 13.01.2015 № 276-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25. Гражданство членов экипажа судна

      1. В состав экипажа судна, плавающего под Государственным флагом Республики Казахстан, кроме граждан Республики Казахстан, могут входить иностранцы и лица без гражданства.

      Примечание РЦПИ!
      Действие части второй пункта 1 статьи 25 приостановлено до 01.01.2025 Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV.

      Иностранцы и лица без гражданства не могут занимать должности капитана судна, старшего помощника капитана и старшего механика.

      2. Условия, на которых иностранцы и лица без гражданства могут входить в состав экипажа судна, определяются уполномоченным органом в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 25 с изменениями, внесенными законами РК от 02.06.2005 № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования); от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 26. Трудовые отношения на судне

      Порядок заключения трудового договора с членами экипажа судна, их права и обязанности, условия труда и оплаты, а также порядок и основания прекращения с ними трудового договора определяются трудовым законодательством Республики Казахстан и настоящим Законом.

      Сноска. Статья 26 в редакции Закона РК от 15.05.2007 № 253.

Статья 27. Репатриация членов экипажа судна

      1. Члены экипажа судна, исполняющие трудовые обязанности за пределами Республики Казахстан, имеют право на репатриацию в случае:

      1) истечения срока действия трудового договора;

      2) расторжения трудового договора по инициативе судовладельца или члена экипажа судна в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан;

      3) отстранения от исполнения служебных обязанностей капитаном судна в порядке, предусмотренном трудовым законодательством Республики Казахстан;

      4) кораблекрушения;

      5) заболевания, требующего лечения вне судна;

      6) невозможности выполнения судовладельцем своих обязанностей в отношении членов экипажа судна, предусмотренных трудовым законодательством Республики Казахстан и трудовыми договорами, вследствие банкротства, продажи судна или изменения государства регистрации судна;

      7) направления судна без согласия членов экипажа в зону военных действий или зону эпидемиологической опасности.

      2. Репатриация осуществляется по желанию члена экипажа судна:

      1) в государство, в котором он проживает;

      2) в порт, в котором он был принят на работу на судно;

      3) в другой пункт, указанный при заключении трудового договора.

      3. Судовладелец обязан организовать надлежащую и быструю репатриацию. Репатриация осуществляется воздушным транспортом, а при его отсутствии или при соглашении сторон иными видами транспорта.

      4. Расходы на репатриацию несет судовладелец. Расходы на репатриацию члена экипажа судна включают в себя:

      1) стоимость проезда к месту репатриации;

      2) стоимость питания и проживания с момента, когда член экипажа покидает судно, и до момента, когда член экипажа прибывает к месту репатриации;

      3) стоимость лечения члена экипажа судна, если это необходимо, до тех пор, пока член экипажа по состоянию здоровья не будет годен для переезда к месту репатриации;

      4) провоз тридцати килограммов багажа до места репатриации;

      5) плату по трудовому договору с момента, когда член экипажа покидает судно, и до момента, когда член экипажа судна прибывает к месту репатриации.

      5. В случае, если причины, вызвавшие репатриацию члена экипажа судна, возникли по его вине при исполнении им трудовых обязанностей, либо в случае расторжения трудового договора по инициативе члена экипажа судна судовладелец имеет право на возмещение расходов на репатриацию.

Статья 28. Обязанности судовладельца

      1. Судовладелец обязан обеспечить членам экипажа во время их нахождения на судне:

      1) безопасные условия труда;

      2) охрану здоровья и медицинскую помощь;

      3) наличие спасательных средств;

      4) бесперебойное снабжение продовольствием и водой;

      5) помещения для отдыха, питания, лечения, культурного и бытового обслуживания, соответствующие санитарно-гигиеническим требованиям.

      2. Судовладелец обязан застраховать членов экипажа судна от несчастных случаев при исполнении ими трудовых (служебных) обязанностей в соответствии с законодательным актом Республики Казахстан об обязательном страховании.

      3. В случае гибели или повреждения имущества члена экипажа вследствие происшествия с судном судовладелец обязан возместить члену экипажа причиненный ущерб. Не подлежит возмещению ущерб, причиненный имуществу члена экипажа, виновного в происшествии с судном.

      4. Судовладелец обязан в течение двадцати четырех часов с момента получения сообщения об аварийном случае, произошедшем с его судном, сообщить об этом капитану морского порта, а также оказывать содействие при расследовании аварийного случая, произошедшего с его судном.

      5. Судовладелец обязан обеспечить:

      1) укомплектованность экипажа в соответствии с требованиями минимального состава экипажа судна;

      2) наличие у каждого члена экипажа судна документов, подтверждающих его квалификацию;

      3) прохождение членами экипажа судна курсов переподготовки и повышения квалификации;

      4) хранение в каюте капитана или ходовой рубке документации, в том числе медицинских заключений, документов, подтверждающих квалификацию и опыт членов экипажа судна;

      5) ознакомление членов экипажа судна с их правами и обязанностями, характеристиками и устройствами судна;

      6) координацию действий экипажа судна в аварийной ситуации.

      6. Судовладелец в течение двадцати четырех часов с момента, когда ему стало известно о задержании его судна в порту иностранного государства, обязан письменно сообщить об этом в морскую администрацию порта и консульское учреждение Республики Казахстан.

      Сообщение должно содержать:

      1) данные, идентифицирующие судно (название судна, порт или место его регистрации, регистровый номер, тип и класс, тоннаж судна);

      2) фамилию, имя, отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) или наименование собственника судна;

      3) род и количество груза;

      4) время, дату и обстоятельства задержания;

      5) причину задержания, а также иные сведения, связанные с задержанием судна.

      Сноска. Статья 28 с изменениями, внесенными законами РК от 02.06.2005 № 55; от 30.12.2009 № 234-IV (вводится в действие с 09.08.2010); от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 13.01.2015 № 276-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 28-1. Подготовка (переподготовка) специалистов морского транспорта

      1. Организации образования и морские учебно-тренажерные центры осуществляют подготовку (переподготовку) и повышение квалификации специалистов морского транспорта после уведомления уполномоченного органа. К уведомлению прилагается положительное заключение уполномоченной организации, определенной уполномоченным органом.

      Уведомление о начале или прекращении деятельности по подготовке (переподготовке) и повышению квалификации специалистов морского транспорта подается организациями образования, морскими учебно-тренажерными центрами в порядке, установленном Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      2. Организации образования обеспечивают организацию плавательной практики при подготовке (переподготовке) специалистов морского транспорта.

      Сноска. Глава 4 дополнена статьей 28-1 в соответствии с Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); в редакции Закона РК от 13.01.2015 № 276-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 5. Капитан судна

Статья 29. Капитан судна

      1. На капитана судна возлагается управление судном, в том числе судовождение, принятие мер по обеспечению безопасности плавания судна, защите окружающей среды, поддержанию порядка на судне, предотвращению причинения вреда судну, находящимся на судне людям и грузу.

      2. В отсутствие судовладельца, грузовладельца или их законных представителей капитан судна является представителем судовладельца и грузовладельца при совершении в случаях необходимости сделок в отношении судна, груза или плавания, а также предъявлении исков в отношении имущества, находящегося на судне.

      3. В исключительных случаях (смерть, болезнь и иное), препятствующих капитану судна выполнять свои служебные обязанности, обязанности капитана судна до получения соответствующего распоряжения судовладельца возлагаются на старшего помощника капитана судна.

Статья 30. Права капитана судна

      Капитан в пределах своих полномочий вправе:

      1) отдавать распоряжения, подлежащие исполнению всеми находящимися на судне лицами;

      2) в случае угрозы гибели судна после принятия экипажем судна всех мер по обеспечению безопасности пассажиров разрешить членам экипажа покинуть судно;

      3) применять поощрения и налагать взыскания на членов экипажа в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан;

      4) отстранять от исполнения служебных обязанностей членов экипажа;

      5) изолировать лицо, создающее угрозу безопасности судна и (или) находящимся на нем людям и имуществу, в том числе в обязательном порядке лицо с подозрением на инфекционное заболевание;

      6) задержать лицо, подозреваемое в совершении преступления, предусмотренного уголовным законодательством Республики Казахстан, и содержать его в специально приспособленном помещении до передачи его компетентным органам в первом порту Республики Казахстан, в который войдет судно;

      7) передать компетентным органам иностранного государства, если это предусмотрено международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, лицо, подозреваемое в совершении преступления, направленного против безопасности морского судоходства, за исключением гражданина Республики Казахстан, а также лица без гражданства, постоянным местом жительства которого является Республика Казахстан;

      8) в случае необходимости удостоверить завещание гражданина, которое в соответствии с законодательством Республики Казахстан о нотариате приравнивается к нотариально удостоверенному. Капитан судна, удостоверивший завещание, обязан в течение десяти дней со дня его удостоверения, а если это невозможно по уважительным причинам, по возникновению такой возможности передать один экземпляр удостоверенного завещания на хранение нотариусу по постоянному месту жительства завещателя;

      9) удостоверять подлинность подписи свидетелей в соответствии с брачно-семейным законодательством Республики Казахстан.

Статья 31. Обязанности капитана судна

      1. Капитан судна обязан:

      1) выполнять распоряжения судовладельца и фрахтователя в соответствии со статьей 129 настоящего Закона;

      2) оказать помощь лицу, терпящему бедствие на море, если эта помощь может быть оказана без серьезной опасности для своего судна, его экипажа и пассажиров;

      3) при столкновении судов принять должные меры для спасения другого судна, если эти меры могут быть приняты без серьезной опасности для своего судна, его экипажа и пассажиров, сообщив при возможности названия своих судов, порты их регистрации, а также порты отправления и назначения;

      4) в случае, если лицо, находящееся на борту судна, нуждается в неотложной медицинской помощи, которая не может быть оказана во время нахождения судна в море, зайти в ближайший порт или принять меры по доставке такого лица в ближайший порт, известив при этом судовладельца; при заходе судна в иностранный порт или доставке такого лица в иностранный порт известить также консульское учреждение Республики Казахстан;

      5) в случае военных действий в районе порта отправления или порта назначения либо в районе, через который судно должно пройти, а также в иных случаях военной опасности принять все меры по обеспечению безопасности находящихся на судне людей, предотвращению гибели и захвата судна, сохранности судовых документов, грузов и иного имущества;

      6) в случае угрозы гибели судна принять меры по обеспечению безопасности находящихся на судне пассажиров и сохранности судовых и иных документов;

      7) покинуть судно последним в случае угрозы гибели судна после принятия всех мер по обеспечению безопасности пассажиров экипажем судна;

      8) в случае необходимости направить лицо, указанное в подпункте 6) статьи 30, вместе с материалами дознания в Республику Казахстан на другом судне, плавающем под Государственным флагом Республики Казахстан;

      9) в случае практической осуществимости по возможности до входа судна в территориальные воды иностранного государства направить в его компетентные органы уведомление о своем намерении передать им лицо, указанное в подпункте 7) статьи 30, и причинах его передачи, а также представить указанным органам имеющиеся доказательства;

      10) в случае обнаружения на судне во время пребывания его в порту Республики Казахстан признаков преступления, предусмотренного уголовным законодательством Республики Казахстан, немедленно сообщить об этом правоохранительным органам;

      11) выполнять функции органа дознания в соответствии с уголовно-процессуальным законодательством Республики Казахстан в случае обнаружения на судне, находящемся в дальнем плавании, признаков преступления, предусмотренного уголовным законодательством Республики Казахстан;

      12) сделать запись в судовом журнале о фактах рождения или смерти гражданина;

      13) в случае смерти гражданина уведомить супруга (супругу) либо одного из близких родственников, а также обеспечить сохранность находящегося на судне тела и имущества умершего с передачей их согласно описи капитану первого порта Республики Казахстан, в который зайдет судно;

      14) принять меры по обеззараживанию трупа умершего человека или животного в случае подозрения на карантинное или особо опасное инфекционное заболевание;

      15) принять меры по сохранению и отправке тела умершего на родину. В случае отсутствия такой возможности предать тело умершего земле или кремировать его и отправить урну с прахом на его родину;

      16) об аварийном случае сообщить судовладельцу и в соответствии с Правилами расследования аварийных случаев с судами по прибытии судна либо его экипажа в первый казахстанский порт:

      в течение суток представить капитану порта заявление об аварийном случае и технический акт;

      в течение трех суток представить капитану порта подробное донесение об аварийном случае, выписки из судовых документов, объяснения причастных лиц и свидетелей;

      17) сообщить морской администрации порта об обнаруженных загрязнениях в территориальных водах Республики Казахстан;

      18) сообщить морской администрации порта об инциденте со своим судном, который повлек загрязнение территориальных вод Республики Казахстан или создал угрозу такого загрязнения.

      Сообщение предоставляется в любом случае, когда инцидент влечет:

      сброс с судна или возможный сброс нефти, вредных веществ и содержащих их вод по любой причине и в любом виде и упаковке;

      повреждение, поломку или аварию судна длиной 15 метров или более, которые влияют на безопасность судна, включая столкновение, посадку на мель, пожар, взрыв, разрушение конструкции, затопление и смещение груза, а также ведут к ухудшению безопасности мореплавания, включая повреждение или разрушение рулевого механизма, силовой установки, системы электрообеспечения, и необходимости дополнительной помощи другого судна для обеспечения плавания.

      В исключительном случае, если судно должно находиться длительное время в открытом море и тело умершего не может быть сохранено, предать тело умершего морю согласно морским обычаям с составлением соответствующего акта.

      2. За нарушение обязанности, указанной в подпункте 2) пункта 1 настоящей статьи, капитан судна несет ответственность в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 31 с изменениями, внесенными законами РК от 02.06.2005 № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования); от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 6. Морской порт

Статья 32. Правовой статус и виды морских портов

      1. Правовой статус морского порта определяется настоящим Законом, иными нормативными правовыми актами.

      2. Морские порты могут находиться в собственности государства, а также в собственности граждан и негосударственных юридических лиц.

      Морские порты, имеющие статус международного значения, не подлежат приватизации и могут передаваться в оплату акций национального управляющего холдинга, национального холдинга, национальной компании на условиях и в порядке, устанавливаемых Правительством Республики Казахстан.

      Статус морского порта международного значения определяется уполномоченным органом.

      3. Морские порты являются объектами общего пользования и подразделяются по назначению на торговые и специализированные (рыбные, нефтяные и другие).

      4. Предоставление земельных участков для морского порта, а также изъятие этих участков производится в порядке, установленном земельным законодательством Республики Казахстан.

      5. Для строительства, реконструкции морских портов, имеющих государственное значение, определяемых Правительством Республики Казахстан, земельные участки могут быть изъяты у собственника или землепользователя в порядке, установленном земельным законодательством Республики Казахстан.

      6. Местные исполнительные органы определяют границы морского порта, включая акваторию морского порта.

      Сноска. Статья 32 с изменениями, внесенным законами РК от 01.03.2011 № 414-IV (вводится в действие со дня его первого официального опубликования); от 10.07.2012 № 35-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 33. Соблюдение режима морского порта

      Во время пребывания в морском порту экипаж судна обязан соблюдать законодательство Республики Казахстан по обеспечению безопасности плавания в порту, требования государственных органов, осуществляющих контрольные и надзорные функции, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

      Владелец морского порта (оператор морского терминала) обязан обеспечить доступ к судам, прибывающим в морской порт, для осуществления контрольных и надзорных функций должностных лиц соответствующих государственных органов (транспортных, пограничных, санитарно-карантинных, фитосанитарных, органов государственных доходов и других).

      Сноска. Статья 33 с изменениями, внесенными законами РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 34. Использование территории морского порта

      Владельцы зданий, сооружений и (или) помещений в морском порту предоставляют государственным органам, осуществляющим возложенные на них функции, необходимые здания, сооружения и (или) помещения и услуги на условиях договора в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 35. Услуги, оказываемые в морском порту

      1. Морской порт осуществляет погрузку (разгрузку) и обслуживание судов в порядке очередности их прибытия, транспортно-экспедиторские и складские операции с грузами, перевалку на морской транспорт грузов с других видов транспорта и обратно, обслуживание пассажиров морских судов, а также перевозку пассажиров, багажа и грузов на судах порта и на других видах транспорта.

      2. Погрузочно-разгрузочные работы и иные технические операции могут осуществляться оператором морского терминала.

      В морских портах, находящихся в государственной собственности, обязательно наличие не менее двух операторов морских терминалов.

      3. Перечень обязательных услуг морского порта определяется уполномоченным органом. Установление цен (тарифов) и их предельного уровня на обязательные услуги морского порта производится в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      3-1. При заходе в порт судов, приписанных к данному порту, для осуществления внегрузовых операций (пополнение запасов, бункеровка, сдача отходов или иная вынужденная необходимость) в связи с нахождением в море свыше срока автономной работы судна владельцем морского порта (оператором морского терминала) предоставляются скидки на обязательные услуги морского порта на условиях и в порядке, им определенных, за исключением регулируемых государством услуг.

      3-2. Владелец морского порта и навигационный центр вправе применять коэффициенты риска к тарифам на обязательные услуги морского порта в отношении судов (субстандартных либо возрастом свыше двадцати лет), в том числе иностранных, заходящих в акваторию данного морского порта.

      Размеры коэффициентов риска устанавливаются владельцем морского порта или уполномоченным органом соответствующей отрасли (в отношении навигационных услуг) в порядке, определенном правилами применения цен (тарифов) за обязательные услуги морского порта.

      4. Размеры платы за услуги, не входящие в перечень обязательных, определяются договорами, заключенными в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      5. Использование услуг буксира при плавании в акватории порта приписки для судов (за исключением судов с опасными грузами на борту и судов возрастом свыше двадцати лет), зарегистрированных в Международном судовом реестре Республики Казахстан и осуществляющих международные перевозки, при наличии у них подруливающего устройства, позволяющего самостоятельно проводить маневровые операции, и опыта плавания в акватории данного порта у капитана судна не менее двенадцати месяцев является не обязательным и осуществляется по согласованию с администрацией данного порта (оператором морского терминала).

      Сноска. Статья 35 с изменениями, внесенными законами РК от 2 июня 2005 г. № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования, за исключением абзаца третьего подпункта 12) статьи 1, который вводится в действие с 1 января 2010 г. - см. п.2); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 36. Ответственность морского порта (оператора морского терминала)

      1. Морской порт (оператор морского терминала) несет имущественную ответственность за утрату, недостачу или повреждение (порчу) груза, а также за просрочку его выдачи с момента принятия его в свое ведение до момента передачи.

      2. Ущерб, причиненный вследствие технических операций морского порта (оператора морского терминала), возмещается им:

      1) в случае утраты или недостачи груза в размере стоимости утраченного или недостающего груза;

      2) в случае повреждения (порчи) груза в размере суммы, на которую понизилась его стоимость, а при невозможности восстановления поврежденного груза в размере его стоимости.

      3. Ответственность морского порта (оператора морского терминала) за просрочку в выдаче груза определяется договором.

Статья 37. Обеспечение обязательств

      1. Морской порт (оператор морского терминала) вправе удержать груз в обеспечение причитающихся ему платежей за осуществление погрузочно-разгрузочных работ и иных технических операций и реализовать его в порядке, предусмотренном гражданским законодательством Республики Казахстан.

      2. Морской порт (оператор морского терминала) не вправе реализовать контейнеры и (или) иные подобные средства транспортировки и упаковки, не принадлежащие перевозчику или отправителю, за исключением случаев возмещения расходов на ремонт или усовершенствование этих средств.

Статья 38. Ограничения при применении мер по обеспечению исков

      Применение судами и иными компетентными органами мер по обеспечению исков в виде наложения ареста на имущество морского порта общего пользования должно обеспечивать обычный порядок пользования таким имуществом.

Глава 7. Государственный контроль и надзор в морском порту и на морском транспорте

      Сноска. Заголовок главы 7 в редакции Закона РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 39. Морская администрация порта

      1. Морская администрация порта является территориальным подразделением ведомства уполномоченного органа.

      Морской администрацией порта осуществляются государственный контроль и надзор.

      Государственный контроль и надзор осуществляются в форме профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора, внеплановой проверки в соответствии с Предпринимательским кодексом и настоящим Законом.

      В ходе реализации государственного контроля и надзора морской администрацией порта могут применяться меры оперативного реагирования в соответствии с настоящим Законом.

      Государственный контроль, предусмотренный подпунктом 3) пункта 4 статьи 129 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан, осуществляется путем осмотра судна в соответствии со статьями 41 и 41-1 настоящего Закона.

      2. Морская администрация порта осуществляет следующие функции:

      1) ведение Государственного судового реестра морских судов, бербоут-чартерного реестра и международного судового реестра Республики Казахстан и государственную регистрацию судов, выдачу соответствующих судовых документов;

      2) государственную регистрацию прав собственности на суда и строящиеся суда, залога судна или строящегося судна и иных прав на них, выдачу соответствующих документов;

      3) ведение реестров и выдачу удостоверений личности моряка Республики Казахстан, мореходных книжек, а также выдачу, приостановление срока действия, изъятие профессиональных дипломов, подтверждений профессиональных дипломов, льготных разрешений;

      4) проверку судовых документов, дипломов, квалификационных свидетельств и подтверждений к дипломам и квалификационным свидетельствам;

      5) контроль и надзор за соблюдением требований о порядке захода судов в порт и выхода их из порта;

      6) оформление прихода судов в порт и выхода их из порта;

      7) контроль и надзор за деятельностью лоцманской службы и системой управления движением судов;

      8) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      9) выдачу разрешений на удаление затонувшего имущества;

      10) выдачу разрешений на проведение в порту строительных, гидротехнических и иных работ;

      11) оповещение уполномоченного органа об аварийном случае, сбор необходимой информации и доказательств для расследования аварийных случаев с судами в соответствии с Правилами, утвержденными уполномоченным органом;

      12) определение места нахождения на территории морского порта государственных органов (пограничных, санитарно-карантинных, фитосанитарных, ветеринарных, органов государственных доходов и других);

      13) контроль и надзор технического состояния портовых сооружений и их эксплуатации;

      14) исключен Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);

      15) составление протоколов, осуществление производства по делам об административных правонарушениях в соответствии с законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях.

      16) применение мер оперативного реагирования в случаях и по основаниям, предусмотренным настоящим Законом.

      Сноска. Статья 39 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 13.01.2015 № 276-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 40. Капитан морского порта

      1. Капитан морского порта возглавляет морскую администрацию порта и осуществляет свою деятельность в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      2. На должность капитана морского порта назначается лицо, имеющее высшее образование по специальности судовождение (диплом судоводителя) и стаж работы по специальности не менее пяти лет.

      3. Капитан порта назначается на должность и освобождается от должности уполномоченным органом в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      4. Капитан морского порта в пределах своей компетенции вправе:

      1) издавать распоряжения, обязательные для всех находящихся в порту судов, физических и юридических лиц, в том числе объявлять допустимую проходную осадку судов на акватории и подходном канале порта;

      2) привлекать находящиеся в порту суда для участия в спасании людей и судов, терпящих бедствие в пределах акватории порта;

      3) налагать административные взыскания в соответствии с законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях;

      4) устанавливать обязательную лоцманскую проводку судов;

      5) подвергать судно осмотру в случаях, установленных законодательством Республики Казахстан;

      6) проводить контрольный осмотр судна в целях проверки устранения недостатков, препятствующих выдаче разрешения на выход судна из морского порта;

      7) в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, принимать решения о заходе и выходе судна из порта;

      8) осуществлять иные функции, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

      5. Капитан морского порта обязан:

      1) осуществлять контроль и надзор за судами, выходящими в море;

      2) давать разрешение на выход судна из морского порта;

      3) отказывать в разрешении на выход судна из морского порта в случаях, установленных настоящим Законом;

      4) публиковать в средствах массовой информации сведения о сроках, установленных для удаления затонувшего имущества;

      5) осуществлять иные функции в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 40 с изменениями, внесенными законами РК от 02.06.2005 № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования); от 06.01.2011 № 378-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 41. Государственный контроль и надзор за судами, плавающими под Государственным флагом Республики Казахстан

      Сноска. Заголовок статьи 41 с изменением, внесенным Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. При осуществлении государственного контроля и надзора за судами, выходящими в море, должностное лицо морской администрации порта проверяет:

      1) наличие судовых документов, дипломов, квалификационных свидетельств и подтверждений к дипломам и квалификационным свидетельствам и сроки их действия;

      2) соответствие основных характеристик судна судовым документам;

      3) соблюдение требований, предъявляемых к комплектованию экипажа судна.

      2. Судно, плавающее под Государственным флагом Республики Казахстан, в обязательном порядке подлежит осмотру не чаще одного раза в шесть месяцев, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 3 настоящей статьи.

      При отсутствии документов, предусмотренных подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи, или наличии достаточных оснований полагать, что судно не удовлетворяет требованиям безопасности мореплавания, установленным законодательством Республики Казахстан, должностное лицо морской администрации порта подвергает судно осмотру.

      3. Осмотру в обязательном порядке подлежит судно, плавающее под Государственным флагом Республики Казахстан, в случаях:

      1) его первого захода в морской порт Республики Казахстан;

      2) если со дня последнего осмотра судна должностным лицом морской администрации порта прошло шесть и более месяцев;

      3) если судно явилось участником столкновения, имело место касание грунта или посадка на мель на пути следования в морской порт;

      4) наличия информации о предполагаемом загрязнении судном территориальных вод Республики Казахстан;

      5) если судно совершало маневрирование беспорядочным или небезопасным способом либо управлялось иным способом, создающим угрозу безопасности плавания, жизни и здоровью людей, а также угрозу причинения ущерба морской среде;

      6) если обязательные свидетельства по конструкции и оборудованию судна, а также классификационные свидетельства выданы организацией, не признанной Республикой Казахстан;

      7) если класс судна приостановлен или изъят по соображениям безопасности в ходе предшествовавших шести месяцев;

      8) наличия письменной информации от Регистра судоходства или иностранного классификационного общества о том, что судно не удовлетворяет требованиям безопасности мореплавания;

      9) наличия информации о задержании судна в предыдущем порту захода;

      10) наличия информации от уполномоченного органа о вероятности причинения судном вреда жизни и здоровью человека, законным интересам физических и юридических лиц, окружающей среде.

      По результатам осмотра судна составляется акт осмотра судна.

      В случае выявления нарушений требований безопасности, являющихся основанием для отказа в выдаче разрешения на выход судна из морского порта, должностное лицо морской администрации порта оформляет предписание об устранении выявленных нарушений с указанием сроков их устранения. Предписание составляется в двух экземплярах, один из которых выдается капитану судна или лицу, его замещающему.

      4. В целях проверки устранения выявленных нарушений, препятствующих выдаче разрешения на выход судна из морского порта, должностное лицо морской администрации порта проводит контрольный осмотр судна.

      По результатам контрольного осмотра судна составляется акт осмотра судна.

      Сноска. Статья 41 в редакции Закона РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 41-1. Государственный контроль и надзор за судами, плавающими под флагом иностранного государства, в морском порту

      Сноска. Статья 41-1 с изменением, внесенным Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. При осуществлении государственного контроля и надзора за судами, выходящими в море, должностное лицо морской администрации порта проверяет:

      1) наличие судовых документов, дипломов, квалификационных свидетельств и подтверждений к дипломам и квалификационным свидетельствам и сроки их действия;

      2) соответствие основных характеристик судна судовым документам;

      3) соблюдение требований, предъявляемых к комплектованию экипажа судна.

      2. При отсутствии документов, предусмотренных подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи, или наличии достаточных оснований полагать, что судно не удовлетворяет требованиям безопасности мореплавания, установленным законодательством Республики Казахстан, должностное лицо морской администрации порта подвергает судно осмотру.

      3. Осмотру в обязательном порядке подлежит судно, плавающее под флагом иностранного государства, в случаях:

      1) его первого захода в морской порт Республики Казахстан;

      2) если со дня его последнего осмотра должностным лицом морской администрации порта прошло шесть и более месяцев или иной период, установленный международным договором Республики Казахстан, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи;

      3) если судно явилось участником столкновения, имело место касание грунта или посадка на мель на пути следования в порт;

      4) наличия информации о предполагаемом загрязнении судном территориальных вод Республики Казахстан;

      5) если класс судна приостановлен или изъят по соображениям безопасности в ходе предшествовавших шести месяцев;

      6) если судно совершало маневрирование беспорядочным или небезопасным способом либо управлялось иным способом, создающим угрозу безопасности плавания, жизни и здоровью людей, а также угрозу причинения ущерба морской среде;

      7) если обязательные свидетельства по конструкции и оборудованию судна, а также классификационные свидетельства выданы организацией, не признанной уполномоченным органом;

      8) невыполнения предписания морской администрации порта или морских властей иностранных государств по соблюдению требований безопасности мореплавания, охране человеческой жизни на море и защите морской среды от загрязнения.

      4. По результатам осмотра судна составляется акт осмотра судна с указанием выявленных недостатков, который составляется в двух экземплярах, один из которых выдается капитану судна или лицу, его замещающему.

      5. В целях проверки устранения выявленных недостатков, препятствующих выдаче разрешения на выход судна из морского порта, должностное лицо морской администрации порта может провести контрольный осмотр судна.

      По результатам контрольного осмотра судна составляется акт осмотра судна.

      6. В случае если выявленные недостатки не могут быть устранены в морском порту, то должностное лицо морской администрации порта разрешает судну проследовать в другой морской порт, если будут определены необходимые условия для безопасного достижения судном морского порта. При этом должностное лицо морской администрации порта должно убедиться, что компетентный орган следующего морского порта захода и государства флага уведомлены об этом.

      Сноска. Глава 7 дополнена статьей 41-1 в соответствии с Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 41-2. Меры оперативного реагирования и порядок их применения

      1. Меры оперативного реагирования применяются должностными лицами морской администрации порта в случае, если деятельность субъектов (объектов) контроля и надзора представляет непосредственную угрозу безопасности мореплавания, жизни и здоровью людей, окружающей среде, сохранности грузов.

      2. Мерами оперативного реагирования являются способы воздействия на субъектов (объектов) контроля и надзора, применяемые в ходе осуществления и (или) по результатам проведения проверки, профилактического контроля с посещением субъекта контроля и надзора, виды которых предусмотрены настоящей статьей.

      3. К мере оперативного реагирования относится приостановление эксплуатации портового сооружения (причала).

      4. Основаниями для применения мер оперативного реагирования являются нарушения установленных законодательством Республики Казахстан требований, являющихся предметом государственного контроля в соответствии со статьей 143 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан.

      5. Морская администрация порта в ходе осуществления и (или) по результатам государственного контроля при обнаружении нарушений требований, являющихся основанием для применения мер оперативного реагирования, оформляет акт надзора.

      Акт надзора оформляется и вручается субъекту контроля и надзора в соответствии со статьей 153 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан.

      6. В случае отказа в принятии акта надзора при его вручении нарочно в него вносится соответствующая запись и осуществляется видеозапись, фиксирующая факт отказа в принятии акта надзора.

      Акт надзора направляется по юридическому адресу, месту нахождения или фактическому адресу субъекта контроля и надзора заказным письмом с уведомлением о его вручении.

      7. Отказ от получения акта надзора не является основанием для его неисполнения.

      8. Выявленные в ходе осуществления и (или) по результатам государственного контроля нарушения требований, являющиеся основанием для применения мер оперативного реагирования, отражаются в акте о результатах профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, а также в предписании об устранении выявленных нарушений законодательства Республики Казахстан о торговом мореплавании.

      9. Субъект контроля и надзора обязан устранить выявленные нарушения требований, являющиеся основанием для применения мер оперативного реагирования, в сроки, указанные в предписании об устранении выявленных нарушений законодательства Республики Казахстан о торговом мореплавании.

      10. По истечении сроков устранения нарушений требований, выявленных по результатам профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора и (или) проверки, проводится внеплановая проверка по контролю устранения выявленных нарушений требований, являющихся основанием для применения мер оперативного реагирования.

      Действие акта надзора прекращается в случае подтверждения морской администрацией порта устранения выявленных нарушений требований, являющихся основанием для применения мер оперативного реагирования, на основании акта о результатах внеплановой проверки согласно подпункту 2-1) пункта 5 статьи 144 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан.

      11. В случае неустранения выявленных нарушений требований, являющихся основанием для применения мер оперативного реагирования, по результатам внеплановой проверки принимаются меры по привлечению лиц, допустивших нарушения, к ответственности в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

      12. До истечения сроков, предусмотренных предписанием об устранении выявленных нарушений законодательства Республики Казахстан о торговом мореплавании, субъект контроля и надзора обязан предоставить информацию об устранении выявленных нарушений требований с приложением материалов (при необходимости), доказывающих факт устранения нарушения.

      В случае предоставления информации, предусмотренной частью первой настоящего пункта, проводится внеплановая проверка в соответствии с частью второй пункта 10 настоящей статьи.

      13. Субъект контроля и надзора в случае несогласия с результатами государственного контроля, повлекшими применение мер оперативного реагирования, может подать жалобу о признании акта надзора недействительным и его отмене.

      Жалоба подается в вышестоящий государственный орган в порядке, предусмотренном главой 29 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан, либо в суд в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      Подача жалобы не приостанавливает исполнение акта надзора.

      14. Основаниями для признания недействительным акта надзора и его отмены являются:

      1) отсутствие оснований для применения мер оперативного реагирования;

      2) применение меры оперативного реагирования по основанию, не соответствующему данной мере;

      3) применение морской администрацией порта мер оперативного реагирования по вопросам, не входящим в его компетенцию.

      15. Информация о применении мер оперативного реагирования направляется в государственный орган, осуществляющий в пределах своей компетенции деятельность в области государственной правовой статистики и специальных учетов, в порядке, определенном Генеральной прокуратурой Республики Казахстан.

      Сноска. Глава 1 дополнена статьей 41-2 в соответствии с Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 42. Разрешение на выход судов из морского порта

      1. Каждое судно до выхода из морского порта обязано получить на это разрешение должностного лица морской администрации порта.

      2. Должностное лицо морской администрации порта отказывает в выдаче разрешения на выход судна из морского порта в случаях:

      1) несоответствия судна требованиям безопасности в сфере торгового мореплавания, установленным техническими регламентами, законодательством Республики Казахстан;

      2) нарушения требований к погрузке, снабжению, укомплектованию экипажа или наличия других недостатков судна, создающих угрозу безопасности плавания, жизни и здоровью находящихся на судне людей, а также угрозу причинения ущерба морской среде;

      3) нарушения требований, предъявляемых к судовым документам;

      4) наличия предписания соответствующих государственных органов (пограничных, санитарно-карантинных, фитосанитарных, органов государственных доходов и других);

      5) неуплаты за обязательные услуги морского порта.

      Сноска. Статья 42 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2006 № 209 (порядок введения в действие см. ст.2); от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 43. Задержание судна

      1. Капитан морского порта по просьбе лица, имеющего требование, возникшее в связи с осуществлением спасательных операций, со столкновением судов, с повреждением портовых сооружений, водных бассейнов, судоходных путей и средств навигационной обстановки или в связи с иным причинением вреда, может задержать выход судна до обеспечения обязательств судовладельца, грузовладельца.

      2. Распоряжение о задержании судна по требованиям, перечисленным в пункте 1 настоящей статьи, действительно в течение семидесяти двух часов, за исключением дней, официально рассматриваемых как нерабочие. В случае, если в течение указанного срока судно не арестовано компетентными органами, оно подлежит немедленному освобождению.

      3. Ответственность за убытки, причиненные необоснованным задержанием судна, несет лицо, по требованию которого состоялось задержание.

Статья 43-1. Порядок проведения профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора

      Сноска. Заголовок статьи 43-1 с изменением, внесенным Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора осуществляется уполномоченным органом на основе анализа и данных информационных систем, а также других сведений о деятельности субъекта (объекта) контроля и надзора.

      2. Субъектами контроля и надзора являются судовладельцы, физические или юридические лица, осуществляющие деятельность, связанную с эксплуатацией судов, портов, портовых средств, береговых объектов и сооружений на море.

      3. Целями профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора являются своевременное пресечение и недопущение нарушений, предоставление субъекту контроля и надзора права самостоятельного устранения нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора, и снижение административной нагрузки на субъект контроля и надзора.

      4. Для предоставления субъектам контроля и надзора права самостоятельного устранения нарушений профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора проводится только по тем нарушениям, последствия которых возможно устранить в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      5. По итогам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора составляется рекомендация об устранении выявленных нарушений без возбуждения дела об административном правонарушении с обязательным разъяснением субъекту контроля и надзора порядка их устранения.

      6. Рекомендация должна быть вручена субъекту контроля и надзора лично под роспись или иным способом, подтверждающим факты отправки и получения.

      7. Рекомендация, направленная одним из нижеперечисленных способов, считается врученной в следующих случаях:

      1) нарочно – с даты отметки в рекомендации о получении;

      2) почтой – заказным письмом;

      3) электронным способом – с даты отправки уполномоченным органом на электронный адрес субъекта контроля и надзора, указанный в письме при запросе.

      8. Рекомендация об устранении нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора, должна быть исполнена в течение двадцати рабочих дней со дня, следующего за днем ее вручения.

      9. Субъект контроля и надзора в случае несогласия с нарушениями, указанными в рекомендации, вправе направить в уполномоченный орган, направивший рекомендацию, возражение в течение пяти рабочих дней со дня, следующего за днем вручения рекомендации.

      10. Неисполнение в установленный срок рекомендации об устранении нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора, влечет назначение профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора путем включения в полугодовой список проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

      11. Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля и надзора проводятся не чаще одного раза в год.

      Сноска. Глава 7 дополнена статьей 43-1 в соответствии с Законом РК от 24.05.2018 № 156-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 44. Строительство в зоне действия средств навигационной обстановки

      Строительство гидрографических сооружений на побережье и в казахстанском секторе Каспийского моря в зоне действия средств навигационной обстановки морских путей согласовывается с Министерством обороны Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 44 в редакции Закона РК от 13.06.2017 № 69-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 7-1. Расследование аварийных случаев

      Сноска. Закон дополнен главой 7-1 в соответствии с Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 44-1. Общие положения расследования аварийных случаев

      1. Аварийные случаи с судами, плавающими под Государственным флагом Республики Казахстан в международных и территориальных водах, а также под флагом иностранного государства в территориальных водах Республики Казахстан, подлежат обязательному расследованию в порядке, определенном правилами расследования аварийных случаев с судами.

      2. Целями расследования являются установление причин и (или) сопутствующих факторов, выработка рекомендаций по предотвращению аварийного случая в будущем и обеспечению безопасности мореплавания.

      3. Расследование аварийных случаев осуществляется комиссией, создаваемой уполномоченным органом, за исключением случаев, установленных пунктом 4 настоящей статьи.

      В состав комиссии по расследованию аварийных случаев входят уполномоченный по расследованию, который является должностным лицом уполномоченного органа, территориальные подразделения уполномоченного органа, судовладельцы и заинтересованные лица.

      4. Отдельные виды аварийных случаев, перечень которых установлен правилами расследования аварийных случаев с судами, расследуются судовладельцами. По завершению расследования судовладельцем материалы представляются в уполномоченный орган и морскую администрацию порта.

      5. Работа комиссии по расследованию аварийных случаев проводится под председательством уполномоченного по расследованию.

      6. Уполномоченный по расследованию организовывает и координирует работу комиссии по расследованию аварийных случаев, а также все аспекты, связанные с ними, на месте аварийного случая.

      7. Уполномоченный по расследованию для поддержания профессионального уровня и повышения квалификации периодически проходит обучение в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      8. Физические и юридические лица, государственные органы обязаны предоставлять по запросам комиссии по расследованию аварийных случаев информацию и (или) документацию, имеющие отношение к проводимому расследованию.

      9. Комиссия по расследованию аварийных случаев проводит расследование аварийных случаев отдельно и независимо от других видов расследований, проводимых другими государственными органами.

      10. При проведении расследования не допускается вмешательство в деятельность комиссии по расследованию аварийных случаев физических и (или) юридических лиц, других государственных органов, кроме случаев, прямо предусмотренных законами Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 44-1 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 44-2. Права и обязанности комиссии по расследованию аварийных случаев

      1. Комиссия по расследованию аварийных случаев вправе:

      1) осуществлять взаимодействие с представителями других государственных органов, заинтересованных лиц для обеспечения независимости и объективности проведения расследования, а также во избежание потери или изменения доказательств, относящихся к расследованию;

      2) иметь беспрепятственный доступ к месту аварийного случая и ко всей документации, связанной с эксплуатацией судна, к персоналу, привлеченному к его обслуживанию и обеспечению безопасности, проводить осмотр и дальнейшее обследование места происшествия, объектов и обломков, запасных частей и любых других объектов, которые являются причиной или могли способствовать, воздействовать возникновению аварийного случая;

      3) осуществлять поиск, восстановление, извлечение, считывание данных приборов объективного контроля или любого другого устройства носителя информации на судне, а также записей технических средств обслуживания движения и полный контроль над сохранением полученных данных. Извлечение и считывание записей объективного контроля или любого другого устройства носителя информации должны быть произведены без каких-либо задержек с использованием соответствующих средств в Республике Казахстан;

      4) опрашивать очевидцев, персонал и других лиц, причастных к аварийному случаю, назначать проведение исследований и испытаний, необходимых для установления причин аварийного случая и (или) сопутствующих факторов;

      5) привлекать к работам экспертов, запрашивать их отчеты, относящиеся к расследованию аварийного случая;

      6) находиться по согласованию с капитаном судна и (или) судовладельцем на судне в пути следования к месту происшествия аварийного случая.

      2. Комиссия по расследованию аварийных случаев обязана соблюдать законодательство Республики Казахстан.

Глава 8. Морские лоцманы

Статья 45. Лоцманская проводка судов

      1. Лоцманская проводка судов осуществляется в целях обеспечения безопасности плавания и предотвращения происшествий с судами, а также защиты окружающей среды в соответствии с Правилами, утвержденными уполномоченным органом.

      2. К работе в качестве морских лоцманов могут быть допущены граждане Республики Казахстан при условии соответствия их квалификационным требованиям, установленным уполномоченным органом.

      3. Уполномоченный орган устанавливает районы обязательной и районы необязательной лоцманской проводки судов и доводит информацию о таких районах до всеобщего сведения в морских портах и лоциях.

      4. Порядок лоцманской проводки судов в морских портах, имеющих смежные акватории, устанавливается капитанами морских портов.

      Сноска. Статья 45 с изменением, внесенным Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 46. Обязательная лоцманская проводка судов

      1. Судно не вправе осуществлять плавание без лоцмана в районах обязательной лоцманской проводки судов, за исключением категорий судов, освобождаемых от обязательной лоцманской проводки в соответствии с Правилами осуществления лоцманской проводки судов.

      2. Информация о категории судов, освобождаемых от обязательной лоцманской проводки, в обязательном порядке доводится до всеобщего сведения в морских портах.

      Сноска. Статья 46 с изменениями, внесенными Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 47. Необязательная лоцманская проводка судов

      1. В районах, где лоцманская проводка судов является необязательной, капитан судна вправе взять на судно лоцмана.

      2. В районах, где лоцманская проводка судов является необязательной, капитан морского порта вправе установить обязательную лоцманскую проводку судов в случаях:

      1) если судно или перевозимый им груз может причинить ущерб морской среде;

      2) если судно имеет серьезные повреждения корпуса, механизмов или оборудования, что может существенно влиять на безопасность мореплавания в порту. В этом случае капитан судна уведомляется капитаном морского порта о том, что его судно должно следовать под обязательной лоцманской проводкой.

Статья 48. Ответственность лоцмана и капитана судна

      Присутствие на судне лоцмана не исключает ответственности капитана судна за управление судном. При наличии достаточных оснований для сомнений в правильности рекомендаций лоцмана капитан судна вправе в целях безопасного плавания судна отказаться от услуг данного лоцмана. В случае, если лоцманская проводка судна является обязательной, капитан судна должен потребовать замены лоцмана.

Статья 49. Ответственность за ненадлежащую лоцманскую проводку судна

      1. Ответственность организации, работником которой является лоцман, за ненадлежащую лоцманскую проводку судна ограничена суммой, равной десятикратной оплате за такие услуги.

      2. Организация, работником которой является лоцман, несет ответственность в полном объеме, если доказано, что убытки, причиненные судну в результате ненадлежащей лоцманской проводки, явились результатом действия (бездействия) лоцмана или организации, работником которой он является, совершенного умышленно или по грубой неосторожности.

      3. Лоцман, виновный в ненадлежащей лоцманской проводке судна, может быть дисквалифицирован в порядке и на условиях, определенных Правилами осуществления лоцманской проводки судов.

      Сноска. Статья 49 с изменениями, внесенными Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Глава 9. Затонувшее имущество

Статья 49-1. Сообщение о затонувшем имуществе, установление местонахождения и обозначение затонувшего имущества

      1. К затонувшему имуществу, являющемуся результатом аварийного случая, относятся:

      1) затонувшее или севшее на мель судно;

      2) любая часть затонувшего или севшего на мель судна, включая любой объект, который находится на мели, затонул или дрейфует в территориальных водах Республики Казахстан;

      3) любой объект, который был утерян с судна в море и который находится на мели, затонул или дрейфует в территориальных водах Республики Казахстан;

      4) судно, которое почти затонуло или село на мель либо затонет или сядет на мель, если меры по оказанию помощи судну или другому имуществу уже не принимаются.

      2. Собственник и капитан судна, затонувшего при аварийном случае в территориальных водах Республики Казахстан, обязаны незамедлительно сообщить морской администрации порта сведения о затонувшем имуществе в порядке, предусмотренном уполномоченным органом.

      3. Служба гидрографического обеспечения Военно-морских Сил Вооруженных Сил Республики Казахстан обеспечивает принятие мер по установлению местонахождения и обозначению затонувшего имущества навигационными знаками.

      Сноска. Глава 9 дополнена статьей 49-1 в соответствии с Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 50. Удаление затонувшего имущества его собственником

      Сноска. Заголовок статьи 50 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Собственник затонувшего имущества должен известить капитана ближайшего морского порта о своем намерении удалить такое имущество в соответствии с правилами удаления затонувшего имущества в течение одного года со дня, когда имущество затонуло.

      2. Капитан морского порта в течение трех месяцев со дня получения заявления собственника затонувшего имущества устанавливает срок удаления затонувшего имущества. Собственник затонувшего имущества имеет право осуществить его удаление в течение одного года с момента получения разрешения.

      3. В случаях, если затонувшее имущество создает угрозу безопасности мореплавания или причинения ущерба морской среде загрязнением либо препятствует осуществлению промысла водных биологических ресурсов, деятельности порта и работам в порту, собственник затонувшего имущества обязан по требованию и в разумный срок, установленный капитаном морского порта, удалить его.

      4. В случае, если собственник затонувшего имущества не известен, капитан морского порта публикует сведения в средствах массовой информации о сроках, установленных для удаления затонувшего имущества. В случае, если при этом известен флаг затонувшего судна, капитан морского порта направляет соответствующее уведомление дипломатическому или консульскому лицу государства, которому принадлежит судно.

      5. В случаях, если собственник затонувшего имущества не сделает заявления или не удалит имущество в установленный срок, вещи, составляющие такое имущество, признаются бесхозяйными.

      Примечание. Для целей настоящей главы собственником затонувшего имущества является судовладелец либо собственник судна, затонувшего в территориальных водах Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 50 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 51. Удаление затонувшего имущества морской администрацией порта

      Сноска. Заголовок статьи 51 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Морская администрация порта имеет право удалить затонувшее имущество в случаях, если:

      1) собственник затонувшего имущества в течение одного года со дня, когда имущество затонуло, не установлен;

      2) собственник не выполнил или ненадлежаще выполнил обязательства, предусмотренные пунктом 3 статьи 50 настоящего Закона;

      3) собственник затонувшего имущества для удаления применяет средства, не соответствующие требованиям технической безопасности, установленным законодательством Республики Казахстан;

      4) собственник затонувшего имущества не установлен в целях предотвращения аварии, бедствия или катастрофы, которые могут повлечь гибель людей, ущерб их здоровью, окружающей среде и объектам хозяйствования, значительные материальные потери и нарушение условий жизнедеятельности населения, в соответствии с законодательством Республики Казахстан о гражданской защите.

      2. Удаление затонувшего имущества в случаях, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, осуществляется за счет собственника имущества, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами 1) и 4) пункта 1 настоящей статьи.

      3. Затонувшее имущество, удаленное в соответствии с подпунктом 3) пункта 1 настоящей статьи, может быть истребовано его собственником после возмещения им расходов на удаление затонувшего имущества при условии, если с момента удаления затонувшего имущества прошло не более одного года.

      Сноска. Статья 51 с изменениями, внесенными законами РК от 11.04.2014 № 189-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 51-1. Ответственность собственника затонувшего имущества

      1. Собственник затонувшего имущества несет ответственность за расходы по установлению местонахождения, обозначению и удалению затонувшего имущества, за исключением следующих случаев, когда ущерб причинен затонувшему имуществу:

      1) в результате военных действий, враждебных действий, гражданской войны, восстания или неизбежного и непреодолимого стихийного явления;

      2) умышленным действием (бездействием) третьих лиц с намерением причинить ущерб;

      3) в результате ненадлежащей работы огней или других навигационных средств вне пределов судна, вызванной неисполнением или ненадлежащим исполнением работ по их содержанию.

      2. Размер ответственности собственника затонувшего имущества в связи с установлением местонахождения, обозначением и удалением затонувшего имущества, возникшей из одного и того же аварийного случая, ограничивается общей суммой, исчисляемой в следующем порядке:

      1,51 миллиона расчетных единиц – для судна вместимостью не более 2000 регистровых тонн включительно;

      для судна вместимостью, превышающей 2000 регистровых тонн, к сумме, указанной в абзаце втором настоящего пункта, добавляется следующая сумма:

      на каждую тонну от 2001 до 30000 тонн включительно – 604 расчетные единицы;

      на каждую тонну от 30001 до 70000 тонн включительно – 453 расчетные единицы; и

      на каждую тонну свыше 70000 тонн – 302 расчетные единицы.

      3. Собственник судна валовой вместимостью 300 регистровых тонн и более обязан застраховать риск ответственности за удаление затонувшего имущества либо предоставить иное финансовое обеспечение ответственности за удаление затонувшего имущества в размере, определяемом в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи.

      4. Судно, заходящее в территориальные воды Республики Казахстан, обязано иметь на борту свидетельство о страховании или ином финансовом обеспечении ответственности за удаление затонувших судов.

      5. Судам, плавающим под Государственным Флагом Республики Казахстан, свидетельство о страховании или ином финансовом обеспечении ответственности за удаление затонувших судов выдается морской администрацией порта в порядке и по форме, которые установлены уполномоченным органом.

      Сноска. Глава 9 дополнена статьей 51-1 в соответствии с Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 52. Право Службы гидрографического обеспечения Военно-морских Сил Вооруженных Сил Республики Казахстан и морской администрации порта на полное возмещение понесенных расходов

      1. Право на полное возмещение понесенных расходов имеют:

      1) Служба гидрографического обеспечения Военно-морских Сил Вооруженных Сил Республики Казахстан – по расходам, понесенным при установлении местонахождения и обозначении затонувшего имущества навигационными знаками;

      2) морская администрация порта – по расходам, понесенным в связи с удалением затонувшего имущества, осуществленным в соответствии с пунктом 1 статьи 51 настоящего Закона.

      2. Возмещение понесенных расходов осуществляется за счет:

      1) суммы, вырученной от реализации удаленного затонувшего имущества, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, оставшаяся сумма передается собственнику затонувшего имущества;

      2) собственника затонувшего имущества в случае, если сумма, вырученная от реализации затонувшего имущества, не покрывает понесенные расходы за установление местонахождения, обозначение затонувшего имущества и его удаление.

      Средства, полученные от возмещения понесенных расходов, зачисляются в доход государства.

      Сноска. Статья 52 - в редакции Закона РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 53. Случайно удаленное затонувшее имущество (находка)

      Сноска. Заголовок статьи 53 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Затонувшее имущество, случайно удаленное в территориальных водах Республики Казахстан или в открытом море при осуществлении операций, связанных с торговым мореплаванием, должно быть сдано в ближайший морской порт Республики Казахстан. Морская администрация обязана принять в отношении такого имущества меры, предусмотренные гражданским законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 53 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 10. Договор морской перевозки груза

Статья 54. Договор морской перевозки груза

      1. По договору морской перевозки груза перевозчик обязуется доставить вверенный ему отправителем груз в порт назначения и выдать уполномоченному на получение груза лицу (получателю), а отправитель или получатель обязуется уплатить за перевозку груза плату согласно договору или тарифу и обеспечить приемку груза.

      2. Договор морской перевозки груза может быть заключен с условием предоставления для морской перевозки груза всего судна, его части или определенных судовых помещений (чартер), а также без такого условия.

Статья 54-1. Смешанные перевозки грузов

      Отношения перевозчиков, а также других лиц, участвующих в смешанной перевозке грузов различными видами транспорта по единой товарно-транспортной накладной (единому коносаменту), определяются законодательными актами Республики Казахстан о транспорте.

      Сноска. Глава 10 дополнена статьей 54-1 в соответствии с Законом РК от 27.10.2015 № 363-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 55. Форма договора морской перевозки груза

      Договор морской перевозки груза оформляется коносаментом, чартером, морской накладной. Форма коносамента, чартера, морской накладной устанавливается правилами перевозок.

Статья 56. Длительный договор об организации морских перевозок грузов

      1. Перевозчик и грузоотправитель при необходимости осуществления систематических перевозок груза могут заключать длительные договоры об организации морских перевозок грузов.

      По договору об организации морских перевозок грузов перевозчик обязуется в установленные сроки принимать, а грузоотправитель предъявлять к перевозке грузы в обусловленном объеме.

      В договоре об организации морских перевозок грузов определяются объемы, сроки, качество перевозок и другие условия предоставления транспортных средств и предъявления грузов для перевозки, а также иные условия организации перевозки, не предусмотренные законодательными актами Республики Казахстан.

      2. Условия перевозок грузов, согласованные в длительном договоре об организации морских перевозок грузов, считаются включенными в договор морской перевозки груза, если стороны не достигли соглашения об ином.

      В случае, если условия договора морской перевозки груза противоречат условиям длительного договора об организации морских перевозок грузов, применяются условия договора морской перевозки груза.

      3. Условия длительного договора об организации морских перевозок грузов, не включенные в коносамент, не являются обязательными для третьего лица, если оно не является фрахтователем.

Статья 57. Содержание чартера. Уступка прав по чартеру

      1. Чартер должен содержать наименование сторон, название судна, указание на род и вид груза, размер фрахта, порт погрузки, место погрузки груза, а также порт назначения или направления судна. По соглашению сторон в чартер могут быть включены иные условия.

      2. При перевозке груза по чартеру фрахтователь вправе с согласия перевозчика уступить свои права по договору морской перевозки груза третьим лицам. Фрахтователь, а также третье лицо, которому он уступил свои права, несут перед перевозчиком солидарную ответственность за неисполнение договора морской перевозки груза, если иное не предусмотрено чартером.

Статья 58. Соотношение чартера и коносамента

      Отношения между перевозчиком и получателем, не являющимся стороной договора чартера, определяются коносаментом. Условия чартера обязательны для получателя, если коносамент содержит ссылку на них.

Статья 59. Обеспечение мореходного состояния судна по договору морской перевозки груза

      1. Перевозчик обязан заблаговременно, до начала рейса, привести судно в мореходное состояние: обеспечить безопасность и техническую годность судна к плаванию, надлежащим образом снарядить судно, укомплектовать его экипажем и снабдить всем необходимым, а также привести трюмы и другие помещения судна, в которых перевозится груз, в состояние, обеспечивающее надлежащие прием, перевозку и сохранность груза.

      2. Соглашение сторон, противоречащее пункту 1 настоящей статьи, недействительно, если перевозка груза осуществляется на основании коносамента или коносамент выдается в соответствии с чартером и регулирует отношения между перевозчиком и не являющимся фрахтователем держателем коносамента.

      Сноска. Статья 59 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.12.2006 № 209 (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 60. Замена судна

      В случае, если груз должен быть перевезен на определенном судне, груз может быть погружен на другое судно только с согласия фрахтователя или отправителя, за исключением перегрузки груза вследствие технической необходимости, возникшей после начала его погрузки.

Статья 61. Уведомление о готовности судна к погрузке груза

      1. При перевозке груза по чартеру перевозчик обязан в письменной форме уведомить фрахтователя или отправителя, если он указан фрахтователем, о том, что судно готово или будет готово в определенное время к погрузке груза. Такое уведомление может быть подано только в случае, если судно находится в порту погрузки или в обычном для данного порта месте ожидания.

      2. День и час подачи указанного в пункте 1 настоящей статьи уведомления определяются соглашением сторон, а при отсутствии соглашения обычаями данного порта.

      3. В случае, если судно не готово к погрузке груза в указанное в уведомлении время, убытки, причиненные в связи с этим фрахтователю, подлежат возмещению перевозчиком.

Статья 62. Место погрузки груза

      1. При перевозке груза по чартеру перевозчик обязан подать судно в указанное фрахтователем место погрузки груза. Фрахтователь должен указать безопасное и пригодное для погрузки груза место, в котором судно может находиться, оставаясь на плаву. В случае, если фрахтователем указано место, непригодное для погрузки груза, или несколькими фрахтователями указаны разные места погрузки груза, перевозчик вправе подать судно в место погрузки груза, обычно используемое в данном порту, предупредив фрахтователей об этом заблаговременно.

      Фрахтователь вправе потребовать, чтобы судно было поставлено в другое место погрузки груза за его счет.

      2. При перевозке груза в линейном сообщении место погрузки груза определяется перевозчиком. Перевозчик извещает отправителя о месте погрузки груза, если погрузка груза проводится в необычном для данного порта месте.

Статья 63. Срок подачи судна

      При перевозке груза по чартеру перевозчик обязан подать судно в обусловленный чартером срок. В случае неподачи судна в указанный срок фрахтователь вправе отказаться от договора морской перевозки груза и потребовать возмещения убытков.

Статья 64. Сталийное время

      1. Сталийное время определяется соглашением сторон, при отсутствии такого соглашения сроками, обычно принятыми в порту погрузки.

      2. Сталийное время исчисляется в рабочих днях, часах и минутах, начиная со следующего дня после направления отправителю, фрахтователю уведомления о готовности судна к погрузке груза.

      3. В сталийное время не включается время, в течение которого погрузка груза не проводилась по причинам, зависящим от перевозчика, либо вследствие непреодолимой силы или гидрометеорологических условий, создающих угрозу сохранности груза или препятствующих его безопасной погрузке.

      Время, в течение которого погрузка груза не проводилась по причинам, зависящим от фрахтователя, включается в сталийное время.

      4. В случае, если погрузка груза началась до начала исчисления сталийного времени, фактически затраченное на погрузку груза время засчитывается в сталийное время.

      5. Правила, установленные настоящей статьей, применяются также при разгрузке груза в порту его разгрузки.

Статья 65. Контрсталийное время

      1. Продолжительность контрсталийного времени определяется соглашением сторон, а при его отсутствии сроками, обычно принятыми в порту погрузки.

      2. Контрсталийное время исчисляется в календарных днях, часах и минутах с момента окончания сталийного времени.

      3. В контрсталийное время включаются воскресные и официально установленные праздничные дни, объявленное нерабочим в порту время, а также перерывы в погрузке груза, вызванные непреодолимой силой или гидрометеорологическими условиями, создающими угрозу сохранности груза либо препятствующими его безопасной погрузке. Время, в течение которого погрузка груза не проводилась по зависящим от перевозчика причинам, не включается в контрсталийное время.

      4. Правила, установленные настоящей статьей, а также статьями 66-68 настоящего Закона, применяются при разгрузке груза в порту его разгрузки.

Статья 66. Демерредж

      Демерредж определяется соглашением сторон, а при отсутствии такого соглашения согласно ставкам, обычно принятым в соответствующем порту. В случае отсутствия таких ставок демерредж определяется расходами на содержание судна и его экипажа.

Статья 67. Диспач

      Соглашением сторон может быть установлен диспач. При отсутствии такого соглашения размер диспача исчисляется в размере одной второй демерреджа.

Статья 68. Право перевозчика отправить судно в плавание по истечении контрсталийного времени

      1. Перевозчик имеет право по истечении контрсталийного времени отправить судно в плавание, если даже весь условленный груз не погружен на судно по причинам, не зависящим от перевозчика. При этом перевозчик сохраняет право на получение полного фрахта.

      2. В случае предоставления для перевозки груза всего судна перевозчик не вправе отказаться от приема груза, доставленного до окончания сталийного или контрсталийного времени, при наличии соглашения о таком времени, хотя принятие и укладка груза могут задержать судно свыше установленного срока.

      3. В случае, если для перевозки груза предоставлено не все судно, перевозчик вправе до истечения сталийного или контрсталийного времени при наличии соглашения о таком времени отказаться от приема груза, который вследствие его предъявления с опозданием может быть погружен на судно надлежащим образом и без ущерба для остального груза только с задержкой судна. При этом перевозчик сохраняет право на получение полного фрахта.

Статья 69. Временное прекращение или ограничение приема грузов для перевозок

      1. При чрезвычайных ситуациях социального, природного и техногенного характера прием грузов может быть временно прекращен или ограничен распоряжением морской администрации порта с незамедлительным уведомлением уполномоченного органа, который устанавливает срок действия временного прекращения или ограничения приема грузов для перевозок по согласованию с соответствующими государственными органами.

      2. О временном прекращении или ограничении приема грузов для перевозок морская администрация порта немедленно уведомляет отправителей грузов при смешанной перевозке или прямом морском сообщении и организации транспорта других видов.

      Сноска. Статья 69 с изменениями, внесенными Конституционным Законом РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); Законом РК от 27.10.2015 № 363-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 70. Возмещение убытков за задержку судна

      За задержку судна свыше контрсталийного времени отправитель, фрахтователь обязаны возместить перевозчику причиненные убытки, если задержка судна произошла по причинам, не зависящим от перевозчика.

Статья 71. Досрочное отправление судна в плавание по требованию фрахтователя

      В случае, если фрахтователю предоставлено для перевозки груза все судно, перевозчик обязан по требованию фрахтователя отправить судно в плавание, даже если погружен не весь груз. Перевозчик в таком случае сохраняет право на полный фрахт.

Статья 72. Упаковка и маркировка груза

      1. Грузы, нуждающиеся в таре и упаковке для обеспечения их полной сохранности при перевозках, должны предъявляться для перевозок в исправной таре и упаковке, в том числе опасные грузы, упакованные в соответствии с требованиями международных договоров Республики Казахстан. Тара и упаковка должны соответствовать обязательным требованиям безопасности, установленным техническими регламентами и международными договорами Республики Казахстан.

      2. Отправитель обязан надлежащим образом маркировать груз и представлять перевозчику необходимые сведения о нем. В случае, если груз требует особого с ним обращения, отправитель обязан информировать перевозчика о свойствах груза и порядке обращения с ним.

      Сноска. Статья 72 с изменениями, внесенными законами РК от 29.12.2006 № 209 (порядок введения в действие см. ст.2); от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 73. Палубный груз

      1. Перевозчик имеет право перевозить груз на палубе только в соответствии с соглашением между перевозчиком и отправителем.

      2. В случае, если перевозчик и отправитель достигли соглашения о том, что груз должен или может перевозиться на палубе, перевозчик обязан сделать указание о достижении такого соглашения в коносаменте или другом документе, подтверждающем договор морской перевозки груза. В случае, если перевозчик не сделает такого указания, он должен доказать, что соглашение о перевозке груза на палубе было заключено им с отправителем. Перевозчик не вправе ссылаться на такое соглашение в отношении третьего лица, которое добросовестно приобрело коносамент, в том числе в отношении получателя.

      3. В случае, если груз перевозился на палубе с нарушением правил, установленных пунктами 1 и 2 настоящей статьи, перевозчик не может ссылаться на соглашение о перевозке груза на палубе и несет ответственность за утрату, недостачу или повреждение (порчу) груза или просрочку его доставки, вызванные исключительно перевозкой груза на палубе. При этом правила, предусмотренные статьей 102 настоящего Закона, не подлежат применению.

      Размер ответственности перевозчика определяется в соответствии со статьями 104 и 105 настоящего Закона.

      4. Перевозка груза на палубе, если имеется соглашение о перевозке груза в трюме, рассматривается как действие (бездействие) перевозчика, влекущее за собой утрату перевозчиком права на ограничение ответственности в соответствии со статьей 105 настоящего Закона.

Статья 74. Опасный груз

      1. В случае предоставления неправильных сведений о наименовании опасного груза при его сдаче и невозможности перевозчика удостовериться в его свойствах посредством наружного осмотра перевозчик вправе в любое время за счет отправителя осуществить разгрузку, уничтожение и обезвреживание такого груза без возмещения ему убытков.

      Отправитель несет ответственность перед перевозчиком за убытки, причиненные ему в результате погрузки такого груза.

      Фрахт за перевозку опасного груза не подлежит возврату. В случае неуплаты фрахта перевозчик вправе взыскать его стоимость с отправителя в полном объеме.

      2. Судно, предназначенное для перевозки опасного груза, должно иметь документ о соответствии судна для перевозки опасных грузов, выданный иностранным классификационным обществом.

      В случае отсутствия документа о соответствии судна для перевозки опасных грузов перевозка опасных грузов морским транспортом не допускается.

      3. В случае, если опасный груз, находящийся с согласия перевозчика на судне, создаст угрозу судну, находящимся на нем людям и грузу, то перевозчик вправе в зависимости от обстоятельств осуществить разгрузку, уничтожение или обезвреживание такого груза без возмещения отправителю убытков, за исключением случаев общей аварии.

      Перевозчик имеет право на получение фрахта в размере, пропорциональном расстоянию, фактически пройденному судном с опасным грузом.

      Сноска. Статья 74 с изменением, внесенным Законом РК от 04.07.2013 № 132-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 75. Замена груза

      Груз, род или вид которого определен в чартере, может быть заменен на груз иного рода или вида только с согласия перевозчика.

Статья 76. Удаление постороннего груза

      1. В случае предоставления для перевозки груза всего судна, его части или определенных судовых помещений отправитель вправе потребовать удаления постороннего груза с судна, части судна или из судовых помещений в порту отправления, в случае предоставления для перевозки груза всего судна - в любом порту захода.

      2. В случае, если груз не был своевременно удален с судна, части судна или из судовых помещений, фрахтователь имеет право потребовать соответствующего уменьшения фрахта, а также возмещения причиненных фрахтователю убытков.

Статья 77. Документы, сопровождающие груз

      Отправитель обязан передать перевозчику документы, необходимые для беспрепятственной перевозки груза, предусмотренные законодательством Республики Казахстан (сертификат, лицензию, ветеринарный сертификат, таможенные декларации и иные).

      Отправитель несет ответственность перед перевозчиком за убытки, причиненные вследствие несвоевременной передачи, недостоверности или неполноты таких документов.

      Сноска. Статья 77 с изменениями, внесенными Законом РК от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие с 30.01.2012).

Статья 78. Выдача морской накладной

      Отправитель вправе потребовать от перевозчика выдачи вместо коносамента морской накладной. К морской накладной применяются правила, установленные настоящей главой, за исключением статьи 80, пункта 2 статьи 81, статей 83, 84 и пункта 2 статьи 85 настоящего Закона, касающихся коносамента как товарораспорядительного документа.

Статья 79. Выдача коносамента

      1. После приема груза для перевозки перевозчик по требованию отправителя обязан выдать отправителю коносамент.

      Коносамент составляется на основании подписанного отправителем документа, который должен содержать данные, указанные в подпунктах 3) - 8) пункта 1 статьи 81 настоящего Закона.

      2. Отправитель гарантирует перевозчику достоверность данных, предоставленных для включения в коносамент, и несет ответственность за убытки, причиненные перевозчику вследствие недостоверности таких данных.

      Право перевозчика на возмещение убытков отправителем не устраняет ответственности перевозчика по договору морской перевозки груза перед лицом иным, чем отправитель.

Статья 80. Виды коносамента

      Коносамент может быть выдан на имя определенного получателя (именной коносамент), приказу отправителя или получателя (ордерный коносамент) либо на предъявителя. Ордерный коносамент, не содержащий указания о его выдаче приказу отправителя или получателя, считается выданным приказу отправителя.

Статья 81. Содержание коносамента

      1. В коносамент должны быть включены следующие данные:

      1) наименование перевозчика и место его нахождения;

      2) наименование порта погрузки согласно договору морской перевозки груза и дата приема груза перевозчиком в порту погрузки;

      3) наименование отправителя и место его нахождения;

      4) наименование порта выгрузки согласно договору морской перевозки груза;

      5) наименование получателя, если он указан отправителем;

      6) наименование груза, необходимые для идентификации груза основные марки, указание в соответствующих случаях на опасный характер или особые свойства груза, число мест или предметов и масса груза или обозначенное иным образом его количество. При этом все данные указываются так, как они представлены отправителем;

      7) внешнее состояние груза и его упаковки;

      8) фрахт в размере, подлежащем уплате получателем, или иное указание на то, что фрахт должен быть уплачен им;

      9) время и место выдачи коносамента;

      10) число оригиналов коносамента, если их больше чем один;

      11) подпись перевозчика или действующего от его имени лица. Коносамент, подписанный капитаном судна, считается подписанным от имени перевозчика.

      По соглашению сторон в коносамент могут быть включены и иные данные.

      2. После того, как груз погружен на борт судна, перевозчик по требованию отправителя выдает ему бортовой коносамент, в котором в дополнение к данным, предусмотренным пунктом 1 настоящей статьи, должно быть указано, что груз находится на борту определенного судна или судов, а также дата погрузки груза.

      3. В случае, если перевозчик до погрузки груза на борт судна выдал отправителю коносамент на принятый для перевозки груз или иной относящийся к данному грузу товарораспорядительный документ, отправитель обязан по требованию перевозчика возвратить такой документ в обмен на бортовой коносамент.

      4. Перевозчик может удовлетворить требования отправителя к бортовому коносаменту посредством дополнения любого ранее выданного документа при условии, если дополненный таким образом документ включает в себя все данные, которые должны содержаться в бортовом коносаменте.

Статья 82. Оговорки в коносаменте. Доказательственная сила коносамента

      1. В случае, если в коносаменте содержатся данные, касающиеся наименования груза, его основных марок, числа мест или предметов, массы или количества груза и в отношении которых перевозчик или выдающее коносамент от его имени другое лицо знают или имеют достаточные основания считать, что такие данные не соответствуют фактически принятому или погруженному грузу при выдаче бортового коносамента, либо у перевозчика или другого такого лица не было разумной возможности проверить указанные данные, перевозчик или другое такое лицо должны внести в коносамент оговорку, конкретно указывающую на неточности, основания для предположений или отсутствие разумной возможности проверки указанных данных.

      2. В случае, если перевозчик или другое выдающее коносамент от его имени лицо не указывает в коносаменте внешнее состояние груза, считается, что в коносаменте указано надлежащее внешнее состояние груза.

      3. За исключением данных, в отношении которых внесена оговорка, допустимая в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, коносамент удостоверяет, если не доказано иное, прием перевозчиком груза для перевозки, как он описан в коносаменте. Доказывание перевозчиком иного не допускается, если коносамент передан третьему лицу, которое, исходя из содержащегося в коносаменте описания груза, действовало добросовестно.

Статья 83. Множественность экземпляров коносамента

      По желанию отправителя ему может быть выдано несколько экземпляров (оригиналов) коносамента, причем в каждом из них отмечается число имеющихся оригиналов коносамента. После выдачи груза на основании первого из предъявленных оригиналов коносамента остальные его оригиналы теряют силу.

Статья 84. Передача коносамента

      Коносамент передается с соблюдением следующих правил:

      1) именной коносамент может передаваться по именным передаточным надписям или в иной форме в соответствии с правилами, предъявляемыми к форме уступки требования;

      2) ордерный коносамент может передаваться по именным или бланковым передаточным надписям;

      3) коносамент на предъявителя может передаваться посредством простого вручения.

Статья 85. Право распоряжения грузом

      1. Отправитель имеет право распоряжаться грузом до выдачи его получателю либо передачи такого права получателю или третьему лицу.

      2. Отправитель имеет право потребовать обратную выдачу груза в месте отправления до отхода судна, выдачу груза в промежуточном порту или выдачу его не тому получателю, который указан в перевозочном документе, при условии предъявления всех выданных отправителю оригиналов коносамента или предоставления соответствующего обеспечения и с соблюдением требований, предусмотренных статьями 89 и 91 настоящего Закона.

Статья 86. Обязанности перевозчика в отношении груза

      1. Перевозчик с момента приема груза для перевозки до момента его выдачи обязан надлежащим образом осуществлять погрузку, перевозку и разгрузку груза и обеспечить сохранность груза.

      2. В случае, если принятый для перевозки груз в силу его особых свойств требует соответствующего обращения, указанного в договоре морской перевозки груза, перевозчик обязан обеспечить сохранность груза согласно таким указаниям.

      3. Договоры, заключенные в нарушение требований, установленных пунктом 1 настоящей статьи, недействительны.

Статья 87. Срок и маршрут перевозки груза

      Перевозчик обязан доставить пассажира, багаж и груз в порт (пункт) назначения в срок и по маршруту, которые установлены соглашением сторон. В случае отсутствия такого соглашения доставка должна быть произведена в разумный срок и по обычному маршруту.

Статья 88. Препятствия заходу судна в порт назначения

      1. В случае, если вследствие причин, не зависящих от перевозчика, судно не может зайти в порт назначения, перевозчик обязан немедленно уведомить об этом отправителя или фрахтователя либо лицо, уполномоченное распоряжаться грузом, когда такое лицо известно перевозчику.

      2. В случае, если для перевозки груза предоставлено все судно и в течение разумного срока с момента отправки уведомления перевозчиком не поступило указания о том, как распорядиться грузом, капитан судна вправе выгрузить груз в одном из ближайших портов либо возвратить груз в порт отправления в зависимости от того, что, по мнению капитана судна, представляется более выгодным для отправителя или фрахтователя либо лица, уполномоченного распоряжаться грузом.

      3. В случае, если для перевозки груза предоставлено не все судно, и в течение трех суток с момента отправки уведомления перевозчиком не поступило указания о том, как распорядиться грузом, капитан судна вправе выгрузить груз в одном из ближайших портов и сообщить об этом отправителю или фрахтователю либо лицу, уполномоченному распоряжаться грузом. Капитан судна вправе поступить так и в случае, если полученное им распоряжение нельзя выполнить без причинения ущерба владельцам других находящихся на судне грузов.

      4. В случае ожидания перевозчиком распоряжения отправителя или фрахтователя либо лица, уполномоченного распоряжаться грузом, перевозчик имеет право на возмещение расходов, связанных с таким ожиданием, а также на фрахт в размере, пропорциональном фактически пройденному судном расстоянию.

Статья 89. Отказ сторон от исполнения договора морской перевозки груза

      1. Каждая из сторон договора морской перевозки груза вправе отказаться от его исполнения без возмещения другой стороне убытков при наступлении до отхода судна от места погрузки груза следующих обстоятельств:

      1) военных и иных действий, создающих угрозу захвата судна или груза;

      2) блокады места отправления или места назначения;

      3) задержания судна по причинам, не зависящим от сторон договора морской перевозки груза;

      4) привлечения судна для государственных нужд при обстоятельствах, носящих чрезвычайный характер;

      5) запрещения вывоза груза, который предназначен для перевозки, из места отправления или ввоза груза в место назначения.

      Обстоятельства, предусмотренные подпунктами 3) и 5) настоящего пункта, не могут служить основанием для отказа от исполнения договора морской перевозки груза без возмещения другой стороне убытков, если задержка судна предполагается на короткий срок.

      При наступлении обстоятельств, предусмотренных настоящим пунктом, перевозчик не несет расходов на разгрузку груза.

      2. Каждая из сторон договора морской перевозки груза вправе отказаться от его исполнения вследствие наступления любого из обстоятельств, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, также во время рейса. При этом отправитель или фрахтователь возмещает перевозчику все расходы на груз, в том числе расходы на его разгрузку, а также фрахт в размере, пропорциональном фактически пройденному судном расстоянию.

Статья 90. Отказ перевозчика от исполнения договора морской перевозки груза

      Перевозчик имеет право отказаться от исполнения договора морской перевозки груза до выхода судна в рейс в случае, если стоимость погруженного груза не покрывает фрахта и других расходов перевозчика по грузу, а отправитель или фрахтователь не внесли фрахт полностью перед отправлением судна либо не предоставили дополнительного обеспечения. В этом случае отправитель или фрахтователь должны выплатить перевозчику одну вторую полного фрахта, а при наличии простоя плату за простой и возместить иные расходы перевозчика. Разгрузка груза осуществляется за счет отправителя или фрахтователя.

Статья 91. Отказ отправителя или фрахтователя от исполнения договора морской перевозки груза

      1. При предоставлении всего судна для перевозки груза отправитель или фрахтователь вправе отказаться от исполнения договора морской перевозки груза при условии уплаты:

      1) одной второй полного фрахта, при наличии простоя платы за простой, произведенных перевозчиком за счет груза и не включенных в сумму фрахта расходов, если отказ отправителя или фрахтователя наступил до истечения сталийного или контрсталийного времени либо до выхода судна в рейс в зависимости от того, какой из указанных моментов наступил раньше;

      2) полного фрахта, других сумм, указанных в подпункте 1) настоящего пункта, если отказ отправителя или фрахтователя наступил после одного из моментов, указанных в подпункте 1) настоящего пункта, и договор морской перевозки груза заключен на один рейс;

      3) полного фрахта за первый рейс, других сумм, указанных в подпункте 1) настоящего пункта, и одной второй фрахта за остальные рейсы, если отказ отправителя или фрахтователя наступил после одного из моментов, указанных в подпункте 1) настоящего пункта, и договор морской перевозки груза заключен на несколько рейсов.

      При отказе отправителя или фрахтователя от исполнения договора морской перевозки груза до выхода судна в рейс перевозчик обязан выдать отправителю или фрахтователю груз, если даже выгрузка груза может задержать судно более установленного срока.

      При отказе отправителя или фрахтователя от исполнения договора морской перевозки груза во время рейса отправитель или фрахтователь вправе требовать выдачу груза только в том порту, в который судно должно зайти в соответствии с договором морской перевозки груза или зашло в силу необходимости.

      2. В случае, если для перевозки груза предоставлено не все судно, отправитель или фрахтователь вправе отказаться от исполнения договора морской перевозки груза при условии уплаты полного фрахта, платы за простой, возмещения расходов, произведенных перевозчиком за счет груза и не включенных в сумму фрахта. Перевозчик обязан по требованию отправителя или фрахтователя выдать груз до его доставки в порт назначения только в случае, если этим не будет причинен ущерб перевозчику и другому отправителю или фрахтователю.

Статья 92. Прекращение обязательств по договору морской перевозки груза невозможностью их исполнения

      1. Договор морской перевозки груза прекращается без обязанности одной стороны возместить другой стороне вызванные прекращением договора убытки, если после его заключения и до отхода судна от места погрузки груза вследствие не зависящих от сторон обстоятельств:

      1) судно погибнет или будет насильственно захвачено;

      2) судно будет признано непригодным к плаванию;

      3) погибнет груз, индивидуально определенный;

      4) погибнет груз, определенный родовыми признаками, после сдачи его отправителем для погрузки в морском порту и отправитель не успеет сдать другой груз для погрузки.

      2. В случае прекращения обязательства по перевозке невозможностью его исполнения во время рейса по обстоятельствам, предусмотренным в пункте 1 настоящей статьи, перевозчику выплачивается фрахт в размере, пропорциональном фактически пройденному судном расстоянию, исходя из количества спасенного и сданного на хранение или выданного получателю груза.

Статья 93. Лицо, имеющее право на получение груза

      1. Груз, перевозка которого осуществляется на основании коносамента, выдается перевозчиком в порту выгрузки при предъявлении оригинала коносамента:

      1) именного коносамента - получателю, который указан в коносаменте, или лицу, которому коносамент передан по именной передаточной надписи или в иной форме в соответствии с правилами, установленными для уступки требования;

      2) ордерного коносамента - лицу, приказу которого составлен коносамент, при наличии в коносаменте передаточных надписей - лицу, указанному в последней из непрерывного ряда передаточных надписей, или предъявителю коносамента с последней бланковой надписью;

      3) коносамента на предъявителя предъявителю коносамента.

      2. В случае, если перевозка груза осуществляется на основании морской накладной или на основании иного документа, перевозчик вправе выдать груз получателю, указанному в таком документе, или получателю, указанному отправителем.

Статья 94. Сдача груза на хранение

      1. При предоставлении для перевозки груза части судна, если в порту разгрузки получатель не востребовал груз или отказался от него, либо так задержал его прием, что груз не мог быть разгружен в установленное время, перевозчик вправе сдать груз на хранение за счет лица, уполномоченного распоряжаться грузом, с уведомлением об этом отправителя или фрахтователя, а также получателя, когда он известен перевозчику.

      2. При предоставлении для перевозки груза всего судна, разгрузка и сдача груза на хранение осуществляются перевозчиком по истечении сталийного и контрсталийного времени и при условии, если в течение сталийного и контрсталийного времени не поступило иное распоряжение отправителя или фрахтователя либо лица, уполномоченного распоряжаться грузом. Время, затраченное перевозчиком на сдачу груза на хранение, рассматривается как простой.

      3. В случае, если в течение двух месяцев со дня прихода судна в порт разгрузки сданный на хранение груз не будет востребован и отправитель или фрахтователь либо лицо, уполномоченное распоряжаться грузом, не уплатит перевозчику причитающиеся за перевозку груза платежи, перевозчик вправе продать груз в установленном порядке. Невостребованный скоропортящийся груз, а также груз, расходы на хранение которого превышают его стоимость, может быть продан до истечения указанного срока, но не ранее срока доставки груза.

      4. Вырученная от продажи груза сумма за вычетом причитающихся перевозчику платежей и расходов на хранение и продажу груза передается отправителю или фрахтователю.

      В случае, если суммы, вырученной от продажи груза, недостаточно для покрытия причитающихся перевозчику платежей и расходов на хранение и продажу груза, перевозчик вправе взыскать недополученную им сумму с отправителя или фрахтователя.

Статья 95. Платежи при выдаче груза получателю. Право удержания груза

      1. Получатель при выдаче ему груза обязан возместить расходы, произведенные перевозчиком за счет груза, внести плату за простой судна в порту разгрузки, а также уплатить фрахт и внести плату за простой судна в порту погрузки, если это предусмотрено коносаментом или другим документом, на основании которых осуществлялась перевозка груза, в случае общей аварии обязан внести аварийный взнос или предоставить надлежащее обеспечение.

      2. Перевозчик вправе удерживать груз до уплаты сумм или предоставления обеспечения, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи.

      В случае сдачи груза на хранение на склад, не принадлежащий получателю, перевозчик сохраняет право удержания груза при условии немедленного уведомления владельца склада об этом.

      3. После выдачи груза получателю перевозчик утрачивает право требовать от отправителя или фрахтователя суммы, не уплаченные получателем, если только перевозчик не смог осуществить право удержания груза по не зависящим от него обстоятельствам.

      4. Требования перевозчика, удерживающего груз, удовлетворяются за счет его стоимости в объеме и в порядке, установленных законодательством Республики Казахстан.

      5. Вырученная от продажи груза сумма за вычетом причитающихся перевозчику сумм в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи и связанных с продажей груза расходов передается получателю.

      В случае, если суммы, вырученной от продажи груза, недостаточно для уплаты причитающихся перевозчику сумм в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, перевозчик вправе взыскать недополученную им сумму с отправителя или фрахтователя.

Статья 96. Осмотр груза или проверка его состояния

      При фактической или предполагаемой утрате, недостаче либо повреждении (порче) груза получатель и перевозчик обязаны предоставлять друг другу возможность проводить осмотр груза или проверку его состояния до выдачи груза получателю. Расходы на осмотр груза или проверку его состояния несет сторона, потребовавшая осмотра или проверки. В случае, если в результате проведенных по требованию получателя осмотра груза или проверки его состояния установлены утрата, недостача или повреждение (порча) груза, ответственность за которые несет перевозчик, расходы на осмотр груза или проверку его состояния возмещаются перевозчиком.

Статья 97. Заявление об утрате, недостаче или повреждении (порче) груза

      1. В случае, если до выдачи груза или во время его выдачи получатель в письменной форме не сделал заявление перевозчику об утрате, недостаче или повреждении (порче) груза и не указал общего характера утраты, недостачи или повреждения (порчи) груза, считается, что груз получен в соответствии с условиями коносамента при отсутствии доказательств об ином.

      2. В случае, если утрата, недостача или повреждение (порча) груза не могли быть установлены при обычном способе его приемки, заявление перевозчику может быть сделано получателем в течение трех дней после выдачи груза.

      3. Получатель вправе не делать заявления, указанного в пункте 1 настоящей статьи, если он совместно с перевозчиком осмотрел груз или проверил его состояние во время выдачи груза.

Статья 98. Платежи при перевозках грузов

      Все причитающиеся перевозчику платежи уплачиваются отправителем или фрахтователем. В случаях, предусмотренных соглашением между отправителем или фрахтователем и перевозчиком и при включении данных об этом в коносамент, допускается перевод платежей на получателя.

Статья 99. Размер фрахта

      1. Размер фрахта устанавливается соглашением сторон. При отсутствии соглашения сторон размер фрахта исчисляется исходя из ставок, применяемых в месте и во время погрузки груза.

      2. В случае, если груз погружен на судно в большем количестве, чем предусмотрено договором морской перевозки груза, размер фрахта соответственно увеличивается.

      3. В случае, если вместо предусмотренного договором морской перевозки груза на судно погружен другой груз, размер фрахта за перевозку которого больше, чем предусмотренный договором морской перевозки груза, фрахт уплачивается за перевозку действительно погруженного груза.

      4. В случае, если размер фрахта за перевозку действительно погруженного груза меньше, чем фрахт за перевозку груза, предусмотренный договором морской перевозки груза, уплачивается фрахт, предусмотренный договором морской перевозки груза.

Статья 100. Фрахт за груз, утраченный при перевозке

      1. За груз, утраченный при его перевозке, фрахт не взимается или подлежит возврату. В случае, если утраченный груз будет спасен, перевозчик имеет право на фрахт в размере, пропорциональном пройденному судном расстоянию.

      При исчислении фрахта за фактически пройденное судном расстояние учитывается соотношение части пути, пройденного судном с грузом, с протяженностью всего пути, обусловленного рейсом судна.

      2. За груз, утрата, недостача или повреждение (порча) которого произошли вследствие его естественных свойств или зависящих от отправителя обстоятельств, фрахт уплачивается полностью.

Статья 101. Ответственность перевозчика

      1. Перевозчик несет ответственность за утрату, недостачу или повреждение (порчу) принятого для перевозки груза, а также за просрочку его доставки с момента принятия груза до момента выдачи.

      2. Перевозчик признается просрочившим доставку груза, если груз не выдан в порту выгрузки, предусмотренном договором морской перевозки груза, в срок, который определен соглашением сторон, при отсутствии такого соглашения - в срок, который требуется при сравнимых обстоятельствах.

      3. Лицо, имеющее право заявить требование к перевозчику в связи с утратой груза, может считать груз утраченным, если груз не выдан в порту выгрузки лицу, уполномоченному на получение груза, в течение тридцати календарных дней по истечении срока выдачи груза, установленного пунктом 2 настоящей статьи.

      4. Освобождение перевозчика от ответственности или ограничение размера его ответственности соглашением сторон не допускается, за исключением случаев, предусмотренных статьей 105 настоящего Закона.

Статья 102. Освобождение перевозчика от ответственности

      1. Перевозчик освобождается от ответственности за утрату, недостачу или повреждение (порчу) груза, а также за просрочку его доставки, если докажет, что утрата, недостача, повреждение (порча) или просрочка произошли вследствие:

      1) непреодолимой силы;

      2) опасностей или случайностей на море и в других судоходных водах;

      3) мер по спасанию людей или имущества на море;

      4) пожара, возникшего не по вине перевозчика;

      5) действий или распоряжений государственных органов (задержания, ареста, карантина и других);

      6) военных действий;

      7) действия (бездействия) отправителя или получателя;

      8) скрытых недостатков груза, его свойств или естественной убыли;

      9) скрытых недостатков тары и упаковки груза;

      10) недостаточности или неясности маркировок груза;

      11) забастовок или иных обстоятельств, вызвавших приостановление либо ограничение работы морского порта полностью или частично;

      12) иных обстоятельств, возникших не по вине перевозчика, его работников или агентов.

      2. Перевозчик освобождается от ответственности за утрату, недостачу или повреждение (порчу) груза, если получатель не докажет, что утрата, недостача или повреждение (порча) принятого для перевозки груза произошли по вине перевозчика, в случае прибытия в порт назначения груза:

      1) в исправных грузовых помещениях с исправными пломбами отправителя;

      2) в исправной таре без следов вскрытия в пути;

      3) в сопровождении представителя отправителя или получателя;

      4) при иных обстоятельствах, свидетельствующих об отсутствии вины перевозчика.

Статья 103. Размер ответственности перевозчика за утрату, недостачу или повреждение (порчу) груза

      1. Ущерб, причиненный при перевозке груза, возмещается перевозчиком в случае:

      1) утраты или недостачи груза - в размере стоимости утраченного или недостающего груза;

      2) повреждения (порчи) груза - в размере суммы, на которую понизилась его стоимость, а при невозможности восстановления поврежденного (испорченного) груза - в размере его стоимости;

      3) утраты груза, сданного к перевозке с объявлением его ценности, - в размере объявленной стоимости груза.

      2. Наряду с возмещением установленного ущерба, вызванного утратой, недостачей или повреждением (порчей) груза, перевозчик возвращает грузоотправителю (грузополучателю) фрахт, взысканный за перевозку утраченного, недостающего или поврежденного (испорченного) груза, если он не входит в стоимость груза.

      3. Стоимость сданного к перевозке груза определяется исходя из его цены, указанной в счете продавца или предусмотренной договором, а при отсутствии счета или указания цены в договоре - исходя из цены, которая при сравнимых обстоятельствах (в том же месте и в тот же день, когда груз был выгружен или должен был быть выгружен в соответствии с договором морской перевозки груза) обычно взимается за аналогичные товары.

      4. Из суммы, подлежащей возмещению за утрату, недостачу или повреждение (порчу) груза вычитаются расходы на перевозку груза (фрахт, пошлины и другие), которые должны были быть произведены грузовладельцем, но вследствие утраты, недостачи, повреждения (порчи) груза произведены не были.

Статья 104. Ограничение ответственности перевозчика

      1. В случае, если род и вид, а также стоимость груза не были объявлены отправителем до погрузки груза и не были внесены в коносамент, размер ответственности перевозчика за утрату, недостачу или повреждение (порчу) принятого для перевозки груза не должен превышать 666,67 расчетной единицы за место или другую единицу отгрузки либо две расчетные единицы за один килограмм массы брутто утраченного, недостающего или поврежденного (испорченного) груза в зависимости от того, какая сумма выше.

      2. Ответственность перевозчика за просрочку доставки принятого для перевозки груза не может превышать размер фрахта, подлежащего уплате согласно договору морской перевозки груза.

      3. Общая сумма, подлежащая возмещению перевозчиком в соответствии с пунктами 1 и 2 настоящей статьи, не может превышать размер ответственности, который был бы установлен в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи за полную утрату груза, в отношении которого возникла такая ответственность.

      4. В случае, если для перевозки груза используется контейнер, специальное приспособление (поддон и иное), количество мест или единиц отгрузки, перечисленных в коносаменте в качестве перевозимых в таком приспособлении, считается количеством мест или единиц отгрузки. В иных случаях такое приспособление считается местом или единицей груза.

      5. Стороны договора морской перевозки груза могут своим соглашением установить размеры ответственности, превышающие те, которые предусмотрены пунктами 1-3 настоящей статьи.

Статья 105. Утрата права на ограничение ответственности

      Перевозчик не имеет права на ограничение ответственности, предусмотренное статьей 104 настоящего Закона, если доказано, что утрата, недостача или повреждение (порча) принятого для перевозки груза либо просрочка его доставки явились результатом его действия (бездействия), совершенного умышленно или по грубой неосторожности.

Статья 106. Ответственность фактического перевозчика

      1. Правила, установленные настоящей главой в отношении ответственности перевозчика, применяются также к ответственности фактического перевозчика за осуществленную им перевозку груза.

      2. Перевозчик несет ответственность за всю перевозку груза в соответствии с правилами, установленными настоящей главой, даже если перевозка груза или ее часть осуществлялась фактическим перевозчиком.

      3. Соглашение, в соответствии с которым перевозчик принимает на себя обязательства, не предусмотренные настоящей главой, или отказывается от прав, предоставляемых в соответствии с настоящей главой, распространяется на фактического перевозчика только в случае, если он дал на это согласие в письменной форме.

      4. В случае, если ответственность несут перевозчик и фактический перевозчик, их ответственность является солидарной.

      5. Размер ответственности перевозчика и фактического перевозчика за утрату, недостачу или повреждение (порчу) принятого для перевозки груза либо просрочку его доставки не должен превышать предельный размер ответственности, предусмотренный настоящей главой.

Статья 107. Сквозная перевозка груза

      1. В случае, если перевозчик выдает сквозной коносамент, которым предусматривается, что часть перевозки груза должна осуществляться не перевозчиком, а другим лицом, сквозным коносаментом может быть предусмотрено, что перевозчик не несет ответственности за утрату, недостачу или повреждение (порчу) принятого для перевозки груза либо просрочку его доставки, вызванные обстоятельствами, имевшими место в то время, когда груз находился в ведении другого лица при осуществлении им части перевозки груза. Обязанность доказывания того, что утрата, недостача или повреждение (порча) принятого для перевозки груза либо просрочка его доставки вызваны такими обстоятельствами, лежит на перевозчике.

      2. Лицо, осуществляющее часть перевозки груза, несет ответственность за утрату, недостачу или повреждение (порчу) принятого им для перевозки груза либо за просрочку его доставки, вызванные обстоятельствами, которые имели место во время нахождения груза в его ведении, в соответствии с правилами, установленными настоящей главой об ответственности перевозчика.

Статья 108. Ответственность отправителя и фрахтователя

      Отправитель и фрахтователь несут ответственность за причиненные перевозчику убытки, если не докажут, что убытки причинены не по их вине или не по вине лиц, за действия (бездействие) которых они отвечают.

Глава 11. Договор морской перевозки пассажира

Статья 109. Определение договора морской перевозки пассажира

      По договору морской перевозки пассажира перевозчик обязуется перевезти в порт (пункт) назначения пассажира и багаж в случае его сдачи пассажиром и выдать багаж пассажиру или уполномоченному на получение лицу, а пассажир обязуется уплатить за проезд, а при сдаче багажа - и за провоз багажа.

Статья 110. Форма договора морской перевозки пассажира

      Договор морской перевозки пассажира оформляется билетом, а при сдаче багажа – также багажной квитанцией. Формы билета и багажной квитанции устанавливаются Правилами перевозок, утвержденными уполномоченным органом Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 110 в редакции Закона РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 111. Багаж и каютный багаж

      1. Пассажир имеет право провезти в порт (пункт) назначения багаж и каютный багаж.

      2. Если по условиям договора морской перевозки пассажира осуществляется перевозка автотранспортного средства, то каютным считается также багаж, находящийся в (на) автотранспортном средстве.

Статья 112. Плата за проезд пассажира и за провоз его багажа

      1. Плата за проезд пассажира и за провоз его багажа определяется соглашением сторон.

      2. Плата за проезд пассажира и провоз его багажа транспортом общего пользования определяется перевозчиком.

      3. Пассажир имеет право:

      1) перевозить с собой бесплатно без права предоставления отдельного места одного ребенка в возрасте до семи лет, а в международном сообщении - до пяти лет;

      2) приобрести билеты на детей в возрасте от семи до пятнадцати лет с оплатой пятидесяти процентов полной стоимости билета при перевозке, осуществляемой перевозчиком Республики Казахстан;

      3) приобрести билеты на детей в возрасте от пяти до двенадцати лет в международном сообщении с оплатой пятидесяти процентов полной стоимости билета;

      4) перевозить с собой бесплатно каютный багаж в пределах установленной нормы;

      5) сдавать к перевозке багаж за установленную плату.

Статья 113. Периоды перевозки пассажира и багажа

      1. Перевозка пассажира и багажа включает в себя следующие периоды:

      1) в отношении пассажира и его каютного багажа - период посадки, высадки и нахождения пассажира, а также каютного багажа на борту судна. В перевозку пассажира и багажа включается период доставки морским путем с берега на судно либо наоборот, если ее стоимость включена в стоимость билета или если судно для вспомогательной перевозки предоставлено в распоряжение пассажира перевозчиком;

      2) в отношении каютного багажа, сдаваемого пассажиром для доставки на судно или на причал (вокзал) в порту (пункте) назначения, - период с момента принятия каютного багажа перевозчиком, его работником или агентом до его выдачи пассажиру на борту судна или в порту (пункте) назначения;

      3) в отношении багажа - период с момента принятия багажа перевозчиком, его работником или агентом на берегу либо на борту судна до момента выдачи багажа пассажиру или уполномоченному на получение багажа лицу.

      2. В отношении пассажира перевозка не включает в себя период, в течение которого пассажир находится на морском вокзале, причале или ином портовом сооружении.

Статья 114. Отказ от договора морской перевозки пассажира

      1. Пассажир вправе отказаться от договора морской перевозки пассажира до отхода судна, а также после начала рейса в любом порту, в который судно зайдет для посадки или высадки пассажиров.

      2. Перевозчик вправе отказаться от исполнения договора морской перевозки пассажира при наступлении следующих не зависящих от него обстоятельств:

      1) военных или иных действий, создающих угрозу захвата судна;

      2) блокады порта (пункта) отправления или порта (пункта) назначения;

      3) привлечения судна для государственных нужд;

      4) гибели судна или его захвата;

      5) признания судна непригодным к плаванию;

      6) чрезвычайных ситуаций социального, природного и техногенного характера;

      7) в иных случаях, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан.

      3. Перевозчик, отказавшийся от исполнения договора морской перевозки пассажира при наступлении обстоятельств, предусмотренных настоящей статьей, обязан за свой счет доставить пассажира по его требованию в порт (пункт) отправления или возместить пассажиру понесенные им расходы.

      4. При отказе пассажира от исполнения договора морской перевозки до отхода судна ему возвращается вся сумма, уплаченная за проезд и провоз багажа, а после начала рейса - часть суммы, уплаченная за проезд и провоз багажа в размере, пропорциональном расстоянию, на которое перевозка пассажира не была осуществлена.

      5. Возврат платы за проезд и провоз багажа производится в порядке, определяемом уполномоченным органом.

      Сноска. Статья 114 с изменениями, внесенными Конституционным Законом РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 115. Изменение договора морской перевозки пассажира

      1. Перевозчик вправе задержать отход судна, изменить маршрут перевозки пассажира, место посадки и (или) высадки пассажира, если такие действия необходимы вследствие чрезвычайных ситуаций социального, природного и техногенного характера в порту (пункте) отправления, порту (пункте) назначения или пути следования по маршруту перевозки пассажира, а также вследствие других обстоятельств, не зависящих от перевозчика.

      В случаях, указанных в настоящем пункте, перевозчик обязан за свой счет доставить пассажира по его требованию в порт (пункт) отправления или возместить пассажиру понесенные им расходы.

      2. Правила, установленные пунктом 1 настоящей статьи, не затрагивают права пассажира отказаться от договора морской перевозки пассажира.

      Сноска. Статья 115 с изменениями, внесенными Конституционным Законом РК от 03.07.2013 № 121-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 116. Ответственность перевозчика за причинение вреда жизни и здоровью пассажира

      1. Перевозчик несет предусмотренную законодательными актами Республики Казахстан ответственность по обязательствам, возникающим вследствие причинения вреда жизни и здоровью пассажира, если не докажет, что вред возник вследствие умысла потерпевшего или непреодолимой силы.

      Перевозчик не отвечает за вред, если докажет, что судно выбыло из его обладания в результате противоправных действий других лиц. Ответственность за вред, причиненный жизни и здоровью пассажира, в таких случаях несут лица, противоправно завладевшие судном. При наличии вины перевозчика в противоправном изъятии судна из его обладания ответственность может быть возложена как на перевозчика, так и на лиц, завладевших судном.

      2. Перевозчик может быть освобожден от ответственности частично, если докажет, что грубая неосторожность пассажира явилась причиной его смерти или повреждения здоровья либо способствовала его смерти или повреждению здоровья.

Статья 117. Ответственность перевозчика за утрату, недостачу или повреждение (порчу) багажа

      1. Перевозчик отвечает за утрату, недостачу или повреждение (порчу) багажа пассажира, если не докажет, что утрата, недостача или повреждение (порча) багажа произошли не по его вине.

      2. Ущерб, причиненный при перевозке багажа, возмещается в порядке, установленном гражданским законодательством Республики Казахстан.

      3. Перевозчик не отвечает за утрату, недостачу или повреждение (порчу) денег, ценных бумаг, золота, изделий из серебра, драгоценностей, украшений, произведений искусства или других ценностей, если такие ценности не были сданы на хранение перевозчику, который согласился сохранять их в целости. За сданные на хранение ценности перевозчик несет ответственность в полном объеме. Договором может быть предусмотрен предельный размер ответственности, превышающий установленный статьей 104 настоящего Закона.

Статья 118. Заявление об утрате, недостаче или повреждении (порче) багажа

      1. Пассажир должен направить заявление в письменной форме перевозчику или его агенту в следующие сроки:

      1) при утрате, недостаче или повреждении (порче) каютного багажа - до или в момент высадки пассажира;

      2) при утрате, недостаче багажа - в течение пятнадцати дней со дня высадки пассажира или с момента, когда багаж должен быть выдан;

      3) при повреждении (порче) багажа - в момент его выдачи;

      4) при скрытом повреждении (порче) багажа или каютного багажа - в течение пятнадцати дней со дня его выдачи.

      2. В случае, если пассажир не выполнил требование, предусмотренное настоящей статьей, предполагается, если не доказано иное, что пассажир получил свой багаж неповрежденным.

      3. Заявление пассажира в письменной форме не требуется, если багаж осмотрен или состояние его проверено перевозчиком совместно с пассажиром в момент получения багажа, о чем составлен соответствующий акт.

Статья 119. Распоряжение багажом по истечении предельных сроков хранения

      Если пассажир не получил багаж по причинам, не зависящим от перевозчика, перевозчик вправе сдать его в морской порт, в котором перевозка пассажира окончена в соответствии с билетом.

      Порядок хранения и распоряжения таким багажом устанавливается правилами перевозок и иными нормативными правовыми актами.

Статья 120. Ответственность перевозчика за задержку отправления судна или прибытие судна с опозданием

      За задержку отправления судна, перевозящего пассажира, или прибытие судна с опозданием в порт (пункт) назначения перевозчик уплачивает пассажиру штраф в размере трех процентов от стоимости билета за каждый час задержки, но не более пятидесяти процентов платы за проезд пассажира и платы за провоз его багажа, если не докажет, что задержка отправления судна или прибытие его с опозданием произошли вследствие обстоятельств, не зависящих от перевозчика.

Статья 121. Фактический перевозчик

      1. В случае, если осуществление перевозки пассажира или ее части поручено фактическому перевозчику, перевозчик несет ответственность, установленную настоящей главой, за всю перевозку пассажира. При этом фактический перевозчик имеет права и обязанности, предусмотренные настоящей главой, в отношении осуществляемой им перевозки пассажира.

      2. В отношении перевозки пассажира, осуществляемой фактическим перевозчиком, перевозчик несет ответственность за действия (бездействие) фактического перевозчика, его работников или агентов, действовавших в пределах своих обязанностей (полномочий).

      3. Дополнительные обязанности фактического перевозчика устанавливаются соглашением, заключенным в письменной форме.

      4. В случае, если ответственность несут перевозчик и фактический перевозчик, их ответственность является солидарной.

Статья 122. Расписание перевозки пассажиров

      Перевозка пассажиров пассажирским судном организуется перевозчиком по расписанию.

      Изменение расписания перевозки пассажиров осуществляется в соответствии с правилами перевозок.

Статья 123. Организация перевозки пассажиров по предложениям заинтересованных лиц

      Перевозки пассажиров могут быть организованы по предложениям заинтересованных лиц с заключением соответствующего договора. Плата за такие перевозки, в том числе плата за провоз пассажира и его багажа, устанавливается соглашением сторон.

Глава 12. Договор фрахтования судна с экипажем
(тайм-чартер)

Статья 124. Содержание тайм-чартера

      В тайм-чартере должны быть указаны наименования сторон, название судна, его технические и эксплуатационные данные (грузоподъемность, грузовместимость, скорость и другие), район плавания, цель фрахтования, время, место передачи и возврата судна, ставка фрахта, срок действия договора.

Статья 125. Договор субфрахтования судна (субтайм-чартер)

      1. В случае, если тайм-чартером не предусмотрено иное, фрахтователь в пределах предоставленных тайм-чартером прав имеет право заключить от своего имени субтайм-чартер. Заключение субтайм-чартера не освобождает фрахтователя от исполнения им тайм-чартера, заключенного с фрахтовщиком.

      2. Правила, предусмотренные настоящей главой, применяются к субтайм-чартеру.

Статья 126. Обеспечение мореходного состояния судна по тайм-чартеру

      1. Фрахтовщик обязан привести судно в мореходное состояние к моменту его передачи фрахтователю принять меры по обеспечению годности судна (его корпуса, двигателя и оборудования) для целей фрахтования, предусмотренных тайм-чартером, по укомплектованию судна экипажем и надлежащему снаряжению судна.

      2. Фрахтовщик обязан также в течение срока действия тайм-чартера поддерживать судно в мореходном состоянии, оплачивать расходы на страхование судна и своей ответственности, а также на содержание членов экипажа судна.

      Сноска. Статья 126 с изменениями, внесенными Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 127. Обязанности фрахтователя по коммерческой эксплуатации судна и его возврату

      1. Фрахтователь обязан пользоваться судном и услугами членов его экипажа в соответствии с целями и условиями их предоставления, определенными тайм-чартером. Фрахтователь оплачивает расходы, связанные с коммерческой эксплуатацией судна.

      Доходы, полученные в результате пользования зафрахтованным судном и услугами членов его экипажа, являются собственностью фрахтователя, за исключением доходов, полученных от спасания, которые распределяются между фрахтовщиком и фрахтователем в соответствии со статьей 132 настоящего Закона.

      2. По окончании срока действия тайм-чартера фрахтователь обязан возвратить судно фрахтовщику в том состоянии, в каком оно было получено им, с учетом нормального износа судна.

      3. При несвоевременном возврате судна фрахтователь уплачивает за задержку судна сумму в размере фрахта, предусмотренного тайм-чартером, или сумму, соответствующую рыночной ставке фрахта, если она превышает ставку фрахта, предусмотренную тайм-чартером.

Статья 128. Ответственность фрахтователя перед грузовладельцем

      В случае, если судно предоставлено фрахтователю для перевозки груза, фрахтователь вправе от своего имени заключать договоры перевозки груза, подписывать чартеры, выдавать коносаменты, морские накладные. В этом случае фрахтователь несет ответственность перед грузовладельцем в соответствии с нормами статей 101-108 настоящего Закона.

Статья 129. Подчиненность членов экипажа судна

      1. Капитан судна и другие члены экипажа судна подчиняются распоряжениям фрахтовщика, относящимся к управлению судном, в том числе к судовождению, внутреннему распорядку на судне и составу его экипажа.

      2. Для капитана и других членов экипажа судна обязательны распоряжения фрахтователя, касающиеся коммерческой эксплуатации судна.

Статья 130. Освобождение фрахтователя от ответственности за убытки, причиненные спасанием, гибелью или повреждением судна

      Фрахтователь не несет ответственности за убытки, причиненные спасанием, гибелью или повреждением зафрахтованного судна, если не доказано, что убытки причинены по вине фрахтователя.

Статья 131. Уплата фрахта

      1. Фрахтователь уплачивает фрахтовщику фрахт в порядке и сроки, предусмотренные тайм-чартером. Фрахтователь освобождается от уплаты фрахта и расходов на судно за время, в течение которого судно было непригодно для эксплуатации вследствие немореходного состояния.

      В случае непригодности судна для эксплуатации по вине фрахтователя фрахтовщик имеет право на фрахт, предусмотренный тайм-чартером, независимо от возмещения фрахтователем причиненных фрахтовщику убытков.

      2. В случае просрочки фрахтователем уплаты фрахта свыше пятнадцати календарных дней судовладелец имеет право без предупреждения изъять судно у фрахтователя и взыскать с него причиненные просрочкой убытки.

      3. В случае гибели судна фрахт подлежит уплате со дня, предусмотренного тайм-чартером, на день гибели судна или, если этот день установить невозможно, на день получения последнего известия о судне.

Статья 132. Вознаграждение за оказание услуг по спасанию

      Вознаграждение, причитающееся судну за услуги по спасанию, оказанные до окончания действия тайм-чартера, распределяется в равных долях между фрахтовщиком и фрахтователем за вычетом расходов на спасание и причитающейся экипажу судна доли вознаграждения.

Глава 13. Договор фрахтования судна без экипажа
(бербоут-чартер)

Статья 133. Содержание бербоут-чартера

      В бербоут-чартере должны быть указаны наименования сторон, название судна, его класс, флаг, технические и эксплуатационные данные (грузоподъемность, грузовместимость, скорость и другие), количество расходуемого им топлива, район плавания, цель фрахтования, время, место передачи и возврата судна, ставка фрахта, срок действия договора.

Статья 134. Договор субфрахтования судна (суббербоут-чартер)

      1. В случае, если бербоут-чартером не предусмотрено иное, фрахтователь в пределах предоставленных бербоут-чартером прав вправе заключать от своего имени суббербоут-чартер. Заключение суббербоут-чартера не освобождает фрахтователя от исполнения бербоут-чартера, заключенного им с фрахтовщиком.

      2. Правила, предусмотренные настоящей главой, применяются к суббербоут-чартеру.

Статья 135. Обеспечение мореходного состояния судна по бербоут-чартеру

      1. Фрахтовщик обязан привести судно в мореходное состояние к моменту его передачи фрахтователю принять меры по обеспечению годности судна (его корпуса, двигателя и оборудования) для целей фрахтования, предусмотренных бербоут-чартером.

      2. Фрахтователь обязан в течение срока действия бербоут-чартера поддерживать судно в мореходном состоянии, при этом устранение скрытых недостатков судна является обязанностью фрахтовщика.

Статья 136. Комплектование экипажа судна по условиям бербоут-чартера

      Комплектование экипажа судна осуществляет фрахтователь. Фрахтователь вправе укомплектовать экипаж судна лицами, ранее не являвшимися членами экипажа данного судна, или в соответствии с условиями бербоут-чартера лицами, ранее являвшимися членами экипажа данного судна. Независимо от способа комплектования экипажа судна капитан судна и другие члены экипажа судна подчиняются фрахтователю.

Статья 137. Обязанности фрахтователя по эксплуатации судна и его возврату

      1. Фрахтователь осуществляет эксплуатацию судна в соответствии с условиями бербоут-чартера и несет все связанные с его эксплуатацией расходы, в том числе расходы на содержание членов экипажа судна.

      2. По окончании срока действия бербоут-чартера фрахтователь обязан возвратить судно фрахтовщику в том состоянии, в каком оно было получено им, с учетом нормального износа.

Статья 138. Ответственность фрахтователя перед третьими лицами

      Фрахтователь несет ответственность перед третьими лицами по их требованиям, возникающим в связи с эксплуатацией судна, за исключением требований возмещения ущерба от загрязнения моря с судов нефтью и ущерба в связи с морской перевозкой опасных грузов.

Статья 139. Убытки, причиненные спасанием, гибелью или повреждением судна

      Убытки, причиненные спасанием, гибелью или повреждением судна, несет фрахтователь, если не докажет, что убытки причинены не по его вине.

Статья 140. Уплата фрахта фрахтовщику

      1. Фрахтователь уплачивает фрахтовщику фрахт за месяц вперед по ставке, согласованной сторонами. Фрахтователь освобождается от уплаты фрахта и расходов на судно за время, в течение которого судно было непригодно к эксплуатации вследствие немореходного состояния, если только непригодность судна не наступила по вине фрахтователя.

      2. В случае просрочки уплаты фрахта свыше пятнадцати календарных дней фрахтовщик имеет право без предупреждения изъять судно у фрахтователя, за исключением случая, предусмотренного статьей 141 настоящего Закона, и взыскать с фрахтователя причиненные такой просрочкой убытки.

      3. В случае гибели судна фрахт подлежит уплате со дня, предусмотренного бербоут-чартером, на день гибели судна или, если этот день установить невозможно, на день получения последнего известия о судне.

Статья 141. Недопустимость изъятия судна

      По бербоут-чартеру с условием выкупа судна в соответствии с правилами, установленными статьей 142 настоящего Закона, фрахтовщик не вправе изъять судно у фрахтователя в случае просрочки уплаты фрахта свыше пятнадцати календарных дней, если такая просрочка вызвана обстоятельствами, не зависящими от фрахтователя, но вправе взыскать с фрахтователя причиненные просрочкой убытки.

Статья 142. Выкуп судна

      По бербоут-чартеру с условием выкупа судна фрахтователем по истечении срока действия бербоут-чартера судно переходит в собственность фрахтователя, если фрахтователь исполнил свои обязательства по бербоут-чартеру и произвел последнюю уплату фрахта в соответствии с пунктом 1 статьи 140 настоящего Закона.

Статья 143. Ответственность за недостатки выкупленного судна

      Фрахтовщик несет ответственность за любые недостатки выкупленного фрахтователем судна, в том числе за скрытые недостатки, если фрахтователь докажет, что такие недостатки возникли до передачи ему судна или по возникшим до его передачи причинам.

Глава 14. Договор буксировки

Статья 144. Договор буксировки

      По договору буксировки владелец одного судна обязуется за вознаграждение буксировать другое судно или иной плавучий объект на определенное расстояние либо для выполнения маневров в акватории порта, в том числе для ввода судна или иного плавучего объекта в порт либо вывода его из порта.

Статья 145. Обязанности сторон договора буксировки

      Каждая из сторон договора буксировки обязана заблаговременно привести свое судно или иной плавучий объект в состояние, годное для буксировки.

Статья 146. Ответственность при морской буксировке

      1. Морская буксировка осуществляется под управлением капитана буксирующего судна.

      Ответственность за ущерб, причиненный при морской буксировке буксируемому судну или иному плавучему объекту либо находящимся на них людям или имуществу, несет владелец буксирующего судна, если не докажет, что ущерб причинен не по его вине.

      2. Стороны договора морской буксировки вправе соглашением в письменной форме возложить обязанность по управлению морской буксировкой на капитана буксируемого судна или иного плавучего объекта. В этом случае ответственность за ущерб, причиненный при морской буксировке буксирующему судну либо находящимся на нем людям или имуществу, несет владелец буксируемого судна или иного плавучего объекта, если не докажет, что ущерб причинен не по его вине.

Статья 147. Ответственность при портовой буксировке

      1. Портовая буксировка осуществляется под управлением капитана буксируемого судна или иного плавучего объекта.

      Ответственность за ущерб, причиненный при портовой буксировке буксирующему судну либо находящимся на нем людям или имуществу, несет владелец буксируемого судна или иного плавучего объекта, если не докажет, что ущерб причинен не по его вине.

      2. Стороны договора вправе соглашением в письменной форме возложить обязанность по управлению портовой буксировкой на капитана буксирующего судна. В этом случае ответственность за ущерб, причиненный при портовой буксировке буксируемому судну или иному плавучему объекту либо находящимся на них людям или имуществу, несет владелец буксирующего судна, если не докажет, что ущерб причинен не по его вине.

Статья 148. Ответственность при буксировке в ледовых условиях

      Владелец буксирующего судна не отвечает за ущерб, причиненный при буксировке в ледовых условиях буксируемому судну или иному плавучему объекту либо находящимся на них людям или имуществу, если не доказано, что ущерб причинен по его вине.

Глава 15. Договоры транспортной экспедиции, морского
агентирования, морского посредничества

Статья 149. Договор транспортной экспедиции

      1. Договор транспортной экспедиции заключается в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан, настоящим Законом и Правилами осуществления экспедиторской деятельности на морском транспорте, утвержденными уполномоченным органом.

      2. По договору транспортной экспедиции одна сторона (экспедитор) обязуется за вознаграждение и за счет другой стороны (клиента, отправителя или получателя груза) выполнить или организовать выполнение определенных договором экспедиции услуг, связанных с перевозкой груза, в том числе заключить от имени клиента или от своего имени договор перевозки груза.

      Сноска. Статья 149 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 150. Договор морского агентирования

      1. Договор морского агентирования является договором транспортной экспедиции, заключенным между морским агентом и судовладельцем.

      2. По договору морского агентирования морской агент обязуется за вознаграждение и за счет судовладельца выполнить или организовать выполнение определенных договором услуг, связанных с перевозкой груза.

      В пределах полномочий, определенных договором, морской агент от своего имени или от имени судовладельца:

      1) выполняет необходимые действия, связанные с приходом судна в порт, пребыванием судна в порту и выходом судна из порта;

      2) оплачивает суммы, подлежащие уплате в связи с пребыванием судна в порту;

      3) оказывает помощь капитану судна в организации снабжения судна и его обслуживания в порту;

      4) заключает договор морской перевозки груза;

      5) оформляет документы на груз;

      6) получает причитающиеся судовладельцу суммы по требованиям, вытекающим из договора морской перевозки груза;

      7) совершает иные действия в соответствии с договором.

      3. Морской агент вправе совершать юридические и иные действия с согласия судовладельца также в пользу другой стороны, уполномочившей его на такие действия.

      4. В целях исполнения договора морской агент вправе заключать договоры морского агентирования с другими лицами, оставаясь ответственным перед судовладельцем за действия морского субагента. Морской субагент не вправе заключать с третьими лицами сделки от имени судовладельца, если только морской субагент не действует на основе передоверия.

      5. Морской агент обязан:

      1) добросовестно осуществлять деятельность в интересах судовладельца и в соответствии с практикой морского агентирования;

      2) действовать в пределах своих полномочий;

      3) сообщать судовладельцу по его требованию все сведения о ходе исполнения поручений;

      4) передать судовладельцу без промедления все полученное по совершенной сделке;

      5) вести учет расходования средств;

      6) предоставлять судовладельцу отчеты о выполнении поручений с приложением соответствующих документов, если это требуется по характеру поручений.

      6. Судовладелец, если иное не предусмотрено договором, обязан:

      1) предоставлять морскому агенту средства, достаточные для совершения действий, в соответствии с договором морского агентирования;

      2) возмещать морскому агенту произведенные им расходы;

      3) нести ответственность за последствия действий морского агента, если морской агент совершает их от имени судовладельца и в пределах своих полномочий;

      4) уплатить морскому агенту вознаграждение в размере и в порядке, установленных договором морского агентирования;

      5) принять без промедления все исполненное морским агентом в соответствии с договором.

      7. В случае, если договор морского агентирования заключен на неопределенный срок, каждая из сторон вправе расторгнуть такой договор, известив другую сторону об этом не позднее чем за три месяца до расторжения договора.

Статья 151. Договор морского посредничества

      1. По договору морского посредничества посредник (морской брокер) обязуется по поручению доверителя от его имени и за его счет оказывать посреднические услуги при заключении договоров купли-продажи судов, фрахтования, буксировки судов, а также договоров морского страхования за вознаграждение, установленное в договоре морского посредничества.

      2. Морской брокер вправе представлять обе стороны при заключении договоров, если стороны его уполномочили. При этом морской брокер обязан сообщать каждой из сторон, что он представляет также другую сторону и при оказании посреднических услуг действовать в интересах обеих сторон.

Глава 16. Общая авария

Статья 152. Понятие общей аварии и принципы ее распределения

      1. Общей аварией признаются убытки и (или) расходы, распределяемые между судном, грузом и фрахтом соразмерно стоимости судна, груза и фрахта в день и в месте окончания общего морского предприятия в соответствии с правилами морских перевозок, понесенные в целях общей безопасности и сохранения имущества в общем морском предприятии от общей опасности.

      К убыткам, признаваемым общей аварией, относятся:

      1) убытки, вызванные принятием мер по спасанию;

      2) убытки, вызванные повреждением или утратой груза, топлива, предметов снабжения, потерей фрахта;

      3) убытки, вызванные повреждением судна, его машин или принадлежностей.

      К расходам, признаваемым общей аварией, относятся:

      1) расходы, вызванные заходом судна в место убежища;

      2) расходы, вызванные временным ремонтом судна;

      3) расходы, вызванные задержкой судна ради общей безопасности;

      4) расходы, вызванные последствиями признания судна непригодным к плаванию или отказа судна от продолжения рейса;

      5) расходы на спасание;

      6) расходы, вызванные мерами по предотвращению ущерба окружающей среде.

      Общей аварией признаются любые дополнительные расходы, произведенные вместо расходов, отнесенных к общей аварии (заменяющие расходы). Заменяющие расходы возмещаются только в размере предотвращенных расходов, независимо от экономии, полученной кем-либо из участников общего морского предприятия.

      2. Общей аварией признаются только те убытки, которые являются прямым следствием действий, указанных в пункте 1 настоящей статьи.

      3. Общая авария распределяется между судном, грузом и фрахтом соразмерно их стоимости в день и в месте окончания общего морского предприятия в соответствии с правилами перевозок.

      4. Общее морское предприятие имеет также место в случае, если одно или несколько судов буксируют либо толкают другое судно или другие суда, при условии, если они все участвуют в коммерческой деятельности, но не в спасательной операции.

      Судно не подвергается общей опасности вместе с другим судном или другими судами, если в результате простого отсоединения от другого судна или других судов оно находится в безопасности. В случае, если отсоединение представляет собой акт общей аварии, общее морское предприятие продолжается.

Статья 153. Расходы, вызванные заходом судна в место убежища

      1. Общей аварией признаются расходы на заход судна в порт или иное место убежища либо возвращение судна в порт или иное место погрузки груза вследствие несчастного случая или другого чрезвычайного обстоятельства, вызвавшего необходимость такого захода или возвращения ради общей безопасности.

      2. В случаях, если расходы на заход судна в место убежища или возвращение его в место погрузки груза признаются общей аварией, к ней относятся также расходы, связанные с выходом судна с грузом или частью груза из такого места.

      3. Расходы на выплату заработной платы и довольствие членам экипажа судна, топливо и предметы снабжения, произведенные в связи с продлением рейса в результате захода судна в место убежища или возвращения его в место погрузки груза при обстоятельствах, указанных в пункте 1 настоящей статьи, признаются общей аварией.

      4. Правила, установленные пунктами 1-3 настоящей статьи, соответственно применяются в отношении расходов на перемещение судна из места убежища, в которое судно зашло и где его ремонт не может быть проведен, в другой порт или другое место, а также в отношении расходов в связи с временным ремонтом судна, его буксировкой и удлинением рейса.

Статья 154. Расходы, вызванные временным ремонтом судна

      Расходы на временный ремонт судна, проведенный в месте погрузки груза, месте захода судна или месте убежища судна ради общей безопасности либо для устранения повреждений, причиненных вследствие общеаварийных пожертвований, относятся к общей аварии. Расходы на временное устранение случайных повреждений, необходимое для завершения рейса, возмещаются в размере тех предотвращенных расходов, которые были бы отнесены к общей аварии, если такое устранение не было бы проведено.

Статья 155. Расходы, вызванные задержкой судна ради общей безопасности

      1. Общей аварией признаются расходы на выплату заработной платы и довольствие экипажу судна, вызванные задержкой судна в каком-либо порту или месте вследствие несчастного случая, или другие чрезвычайные расходы ради общей безопасности либо для устранения повреждений, причиненных таким несчастным случаем или другим чрезвычайным обстоятельством, если такое устранение необходимо для безопасного продолжения рейса. Расходы на топливо, предметы снабжения и портовые расходы, возникшие за время такой задержки, возмещаются в порядке распределения общей аварии, за исключением расходов на устранение повреждений, не относимых к общей аварии.

      2. Правила, установленные пунктом 1 настоящей статьи, не применяются к расходам, вызванным задержкой судна вследствие устранения повреждений, не связанных с каким-либо несчастным случаем или иным, имевшим место во время рейса, чрезвычайным обстоятельством. Такие расходы не признаются общей аварией, даже если устранение повреждений необходимо для безопасного продолжения рейса.

Статья 156. Расходы, вызванные последствиями признания судна непригодным к плаванию или отказа судна от продолжения рейса

      В случае признания судна непригодным к плаванию или отказа судна от продолжения рейса к общей аварии относятся только расходы (на хранение, страхование, заработную плату экипажу судна и его довольствие, топливо, предметы снабжения, портовые расходы), произведенные до признания судна непригодным к плаванию или до отказа судна от продолжения рейса либо до окончания разгрузки груза при условии, что разгрузка груза не закончена.

Статья 157. Расходы на спасание

      1. Расходы на спасание, произведенные участвующими в общем морском предприятии сторонами, если спасание осуществлялось в целях, указанных в пункте 1 статьи 152 настоящего Закона, признаются общей аварией независимо от того, осуществлялось спасание на основании договора или иным образом.

      2. Расходы, указанные в пункте 1 настоящей статьи, включают в себя вознаграждение за спасание, при определении размера которого учитываются условия, предусмотренные подпунктом 2) пункта 1 статьи 183 настоящего Закона.

      Специальная компенсация, выплачиваемая судовладельцем спасателю в размере, предусмотренном пунктом 4 статьи 184 настоящего Закона, не признается общей аварией.

Статья 158. Расходы, вызванные мерами по предотвращению или уменьшению ущерба окружающей среде

      Расходы, вызванные мерами по предотвращению или уменьшению ущерба окружающей среде, относятся к общей аварии, если они произведены в одном из следующих случаев или во всех следующих случаях:

      1) как часть операции, которая осуществлена в целях общей безопасности, но которая, если бы она была предпринята стороной вне общего морского предприятия, давала бы этой стороне право на вознаграждение за спасание;

      2) при условии захода судна в порт либо выхода судна из порта или места при обстоятельствах, предусмотренных статьей 153 настоящего Закона;

      3) при условии задержки судна в порту или месте при обстоятельствах, предусмотренных статьей 153 настоящего Закона. В случае, если фактически имеет место утечка или слив загрязняющих веществ с судна, расходы, вызванные необходимыми в связи с этим дополнительными мерами по предотвращению или уменьшению ущерба окружающей среде, не признаются общей аварией;

      4) в связи с разгрузкой, со складированием или с обратной погрузкой груза, если расходы на указанные операции признаются общей аварией.

Статья 159. Убытки, вызванные принятием мер по спасанию

      Общей аварией при наличии признаков, указанных в статье 152 настоящего Закона, в частности, признаются:

      1) убытки, причиненные выбрасыванием груза за борт судна, а также убытки, причиненные судну или грузу вследствие пожертвования ради общей безопасности, в частности вследствие проникновения воды в трюм через открытые для выбрасывания груза люки или другие сделанные для этого отверстия;

      2) убытки, причиненные судну или грузу в связи с тушением пожара на судне, в том числе убытки от проведенного в этих целях выбрасывания судна на берег или затопления горящего судна;

      3) убытки, причиненные судну или грузу намеренной посадкой судна на мель, независимо от того, могло ли судно быть вынесено на мель само;

      4) убытки, причиненные судну повреждением двигателей, других машин или котлов судна при снятии судна с мели;

      5) чрезвычайные расходы на облегчение находящегося на мели судна посредством перегрузки груза, топлива или предметов снабжения из судна на лихтеры, на найм лихтеров и на обратную их погрузку на судно, а также другие понесенные вследствие этого убытки.

Статья 160. Убытки от повреждения или гибели груза, топлива либо предметов снабжения, потери фрахта

      1. Убытки от повреждения или гибели груза, топлива либо предметов снабжения, причиненные в результате перемещения их на судне, выгрузки из судна, обратной погрузки на судно и укладки, а также в результате их хранения, признаются общей аварией в случаях, если расходы на осуществление указанных операций признаются общей аварией.

      2. Потеря фрахта, вызванная утратой груза, признается общей аварией в случаях, если утрата груза возмещается в порядке распределения общей аварии. При этом из фрахта исключаются расходы, которые в целях его получения были бы произведены судовладельцем, но вследствие пожертвования произведены не были.

Статья 161. Убытки, вызванные повреждением судна, его машин или принадлежностей

      1. Составляющие общую аварию убытки от повреждения судна, его машин или принадлежностей определяются исходя из стоимости ремонта, исправления или замены того, что повреждено или утрачено. При этом делаются скидки "за новое вместо старого" в соответствии со статьей 163 настоящего Закона.

      2. В случае, если ремонт судна не производился, убытки от повреждения судна определяются в сумме, на которую стоимость судна уменьшилась в результате повреждения и которая согласно смете не выше стоимости ремонта судна.

Статья 162. Убытки, не признаваемые общей аварией (частная авария)

      1. Убытки, не подпадающие под признаки общей аварии, установленные пунктом 1 статьи 152 настоящего Закона, а также убытки, указанные в пункте 2 настоящей статьи, признаются частной аварией. Такие убытки не подлежат распределению между судном, грузом и фрахтом, и их несет тот, кто их потерпел, или тот, кто несет ответственность за их причинение.

      2. Не признаются общей аварией даже при наличии признаков, указанных в пункте 1 статьи 152 настоящего Закона:

      1) стоимость выброшенного за борт груза, перевозившегося на судне с нарушением правил и обычаев торгового мореплавания;

      2) убытки, причиненные в связи с тушением пожара на судне вследствие воздействия дыма или нагревания;

      3) убытки, причиненные обрубанием обломков или частей судна, ранее снесенных или фактически утраченных вследствие морской опасности;

      4) убытки, причиненные форсированием работы двигателей либо иной работой двигателей, других машин или котлов судна, находившегося на плаву;

      5) убытки или потери, понесенные судном или грузом вследствие увеличения продолжительности рейса (убытки от простоя, изменения цен и другие).

Статья 163. Скидки "за новое вместо старого"

      1. В случае, если при ремонте судна, возраст которого не превышает пятнадцати лет, старые материалы или части судна заменяются новыми, стоимость ремонта, относимая к общей аварии в соответствии со статьей 161 настоящего Закона, уменьшается на одну третью часть стоимости ремонта, за исключением случаев, предусмотренных пунктами 2-4 настоящей статьи.

      2. Скидки "за новое вместо старого" не делаются со стоимости временного ремонта судна, признаваемой общей аварией при наличии вины одного из судов в столкновении, а также со стоимости продовольствия, предметов снабжения, якорей и якорных цепей.

      3. Вызываемые необходимостью ремонта судна расходы на сухой док, стапеля и перемещение судна полностью относятся к общей аварии.

      4. Расходы на очистку, окраску и покрытие корпуса судна при его ремонте признаются общей аварией в размере пятидесяти процентов и при условии, если предшествующие окраска и покрытие корпуса имели место в последние двенадцать месяцев до акта общей аварии.

      5. Для применения скидок "за новое вместо старого" возраст судна исчисляется с 31 декабря года окончания его постройки до дня акта общей аварии. В отношении изоляции, спасательных и других шлюпок, средств связи, навигационных приборов и оборудования, машин и котлов судна учитывается их действительный возраст.

Статья 164. Диспаша и диспашеры

      Установление наличия общей аварии по заявлению заинтересованных сторон влечет за собой составление диспаши диспашерами.

Статья 165. Доказательства и материалы, на основании которых составляется диспаша

      1. Сторона, требующая распределения общей аварии, обязана доказать, что заявленные убытки действительно должны быть признаны общей аварией.

      2. Лицо, интересы которого могут быть затронуты составлением диспаши, подает диспашеру заявление в письменной форме о потерях или расходах, возмещения которых оно требует, в течение двенадцати месяцев со дня окончания общего морского предприятия.

      В случае, если такое заявление не подано или в течение двенадцати месяцев после запроса о таком заявлении лицо не представит доказательства в целях обоснования заявленного требования либо данные о стоимости имущества, диспашер вправе составлять диспашу на основе имеющейся у него информации. При этом диспаша может оспариваться только на том основании, что она является явно неправильной.

      3. При возникновении во время составления диспаши вопросов, требующих для их разрешения специальных знаний (в области судовождения, судостроения, ремонта судов, оценки судов и грузов, а также иных специальных знаний), диспашер вправе поручить подготовку соответствующего заключения назначенному им эксперту. Такое заключение оценивается диспашером наряду с другими доказательствами.

      4. Материалы, на основании которых составляется диспаша, должны быть открыты для ознакомления, и диспашер по требованию заинтересованных лиц обязан за их счет выдавать им заверенные копии данных материалов.

Статья 166. Сбор за составление диспаши

      За составление диспаши взимается сбор, который включается в диспашу и распределяется между всеми заинтересованными лицами пропорционально долям их участия в общей аварии.

Статья 167. Исправление и оспаривание диспаши

      1. Ошибки в расчетах, обнаруженные в диспаше после ее регистрации в реестре диспаш, могут быть исправлены диспашером по своей инициативе или по заявлению лиц, между которыми распределена общая авария, посредством составления дополнения к диспаше (аддендума), являющегося ее составной частью.

      2. Лица, между которыми распределена общая авария, могут оспорить диспашу в суде в течение шести месяцев со дня получения диспаши или аддендума к ней с обязательным извещением об этом диспашера посредством направления ему копии искового заявления.

      3. Диспашер вправе или, если потребуется, обязан принять участие в рассмотрении спора о диспаше в суде и дать объяснения по существу дела.

      4. Суд, рассматривающий спор о диспаше, может оставить диспашу в силе, внести в нее изменения или отменить ее и поручить диспашеру составить новую диспашу в соответствии с решением суда.

Статья 168. Исполнение диспаши

      В случае, если диспаша не оспорена в срок, предусмотренный пунктом 2 статьи 167 настоящего Закона, или оспорена, но оставлена судом в силе, взыскание по ней может быть произведено в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Глава 17. Возмещение вреда при столкновении судов

Статья 169. Ответственность за вред, причиненный при столкновении судов

      1. Вред, причиненный при столкновении судов, возмещается в порядке, установленном Гражданским кодексом Республики Казахстан.

      2. В таком же порядке определяется ответственность в случае, если столкновение судов произошло по вине лоцмана, в том числе и при обязательной лоцманской проводке.

      3. В случае, если столкновение судов произошло по вине двух или более сторон, ответственность за причиненный вред определяется соразмерно степени вины каждой из них. При невозможности установить степень вины каждой из сторон, исходя из обстоятельств столкновения, ответственность распределяется между ними поровну.

      4. Судовладельцы несут перед потерпевшим или лицами, которые в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан имеют право на возмещение вреда, солидарную ответственность за вред, причиненный жизни и здоровью гражданина.

      Судовладелец, возместивший совместно причиненный вред, вправе требовать с каждого из причинителей долю выплаченного потерпевшему возмещения в размере, соответствующем степени вины этого причинителя.

Статья 170. Обстоятельства, исключающие ответственность

      1. В случае отсутствия вины сторон в причинении вреда при столкновении судов, случайном столкновении, столкновении вследствие непреодолимой силы или невозможности установления причин столкновения ни одна из сторон не имеет права требовать возмещения вреда. Каждая из сторон в таком случае несет риск понесенных ею убытков.

      2. Правила, установленные пунктом 1 настоящей статьи, применяются также в случае, если суда или одно из них в момент столкновения находились на якоре либо были закреплены иным способом.

Глава 18. Ответственность за ущерб от перевозки опасных
грузов и загрязнения моря с судов нефтью

Статья 171. Ответственность судовладельца

      1. Судовладелец с момента возникновения инцидента вследствие перевозки опасного груза и (или) от загрязнения моря с судов нефтью несет ответственность за вред и ущерб, причиненный потерпевшему лицу, за исключением случаев, предусмотренных статьей 175 настоящего Закона.

      2. Ущербом в связи с перевозкой опасных грузов является:

      1) причинение опасным грузом вреда жизни и здоровью гражданина на судне или вне судна;

      2) утрата, недостача или повреждение (порча) имущества, причиненные опасным грузом на судне или вне судна;

      3) ущерб от загрязнения окружающей среды, причиненный опасным грузом, ограниченный расходами на восстановительные меры, а также упущенная выгода в результате причинения такого ущерба;

      4) расходы на предупредительные меры и причиненный такими мерами последующий ущерб.

      3. Ущербом от загрязнения моря с судов нефтью, перевозимой в качестве груза или собственного топлива судном, является:

      1) ущерб, причиненный вне судна загрязнением, происшедшим вследствие утечки или слива нефти с судна, где бы такие утечка или слив ни произошли, ограниченный расходами на восстановительные меры, а также упущенная выгода в результате причинения такого ущерба;

      2) расходы на предупредительные меры и причиненный такими мерами последующий ущерб.

Статья 172. Солидарная ответственность собственников двух или более судов

      В случае причинения ущерба от загрязнения в результате инцидента с вовлечением двух или более судов собственники всех причастных к инциденту судов, если такие собственники не освобождаются от ответственности на основании статьи 175 настоящего Закона, несут солидарную ответственность за весь ущерб от загрязнения.

Статья 173. Полная ответственность судовладельца

      Судовладелец несет ответственность в полном объеме, если:

      1) доказано, что ущерб от загрязнения явился результатом его собственного действия (бездействия), совершенного умышленно или по грубой неосторожности;

      2) не исполнил требования по созданию фонда ограничения ответственности, предусмотренного статьей 176 настоящего Закона.

Статья 174. Ограничение ответственности судовладельца

      1. Размер ответственности судовладельца в связи с перевозкой опасного груза ограничивается по отношению к одному инциденту общей суммой, исчисляемой в следующем порядке:

      1) десять миллионов расчетных единиц для судна вместимостью не более чем две тысячи тонн;

      2) для судна вместимостью более чем две тысячи тонн к сумме, указанной в подпункте 1) настоящего пункта, за каждую последующую тонну вместимости при условии, что общая сумма не превышает ста миллионов расчетных единиц, добавляется:

      от двух тысяч одной до пятидесяти тысяч тонн полторы тысячи расчетных единиц;

      свыше пятидесяти тысяч тонн триста шестьдесят расчетных единиц.

      2. Судовладелец вправе ограничить свою ответственность за ущерб от загрязнения моря нефтью по отношению к одному инциденту общей суммой сто тридцать три расчетные единицы на каждую тонну вместимости судна. При этом общая сумма не может превышать четырнадцать миллионов расчетных единиц.

Статья 175. Освобождение судовладельца от ответственности

      1. Судовладелец не несет ответственности за ущерб от перевозки опасных грузов и загрязнения моря нефтью, если докажет, что ущерб причинен:

      1) вследствие военных действий, стихийных бедствий;

      2) умышленным действием (бездействием) третьих лиц;

      3) в результате ненадлежащей работы навигационных средств вне пределов судна.

      2. В случае, если судовладелец докажет, что ущерб причинен умышленно или по грубой неосторожности потерпевшего лица, размер возмещения вреда может быть уменьшен или в возмещении вреда может быть отказано.

      3. При причинении вреда жизни и здоровью гражданина полный отказ в возмещении не допускается.

Статья 176. Обязательный фонд ограничения ответственности

      1. Во исполнение обязательств по возмещению вреда при перевозке опасного груза и (или) загрязнении моря с судов нефтью судовладелец обязан создать фонд ограничения ответственности на общую сумму, равную размеру его ответственности.

      Фонд ограничения ответственности может быть создан посредством размещения причитающихся с него денег на условиях депозита на имя суда или предоставления банковской гарантии либо иного финансового обеспечения, признанного судом достаточным.

      2. Расходы судовладельца по предотвращению или уменьшению ущерба от перевозки опасных грузов и загрязнения моря с судов нефтью дают ему такие же права по отношению к фонду ограничения ответственности, какие имеют другие кредиторы.

      3. Страховщик или лицо, предоставляющее финансовое обеспечение обязательств, либо судовладелец имеют право создать фонд ограничения ответственности в соответствии с правилами, предусмотренными настоящей статьей. Создание фонда не распространяется на права потерпевшего лица в отношении судовладельца.

      4. На фонд ограничения ответственности, созданный в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, распространяются правила, установленные статьей 202 настоящего Закона, о распределении фонда ограничения ответственности.

      Требования по возмещению вреда, причиненного жизни и здоровью гражданина, подлежат преимущественному удовлетворению перед другими требованиями в той мере, в какой совокупная сумма таких требований не превышает общей суммы, установленной пунктом 1 статьи 174 настоящего Закона.

      5. В случае создания судовладельцем фонда ограничения ответственности обращение взыскания по требованиям о возмещении ущерба на иное имущество судовладельца не допускается. При этом не подлежат применению судом меры по обеспечению иска о возмещении ущерба от перевозки опасных грузов и загрязнения моря с судов нефтью, включая наложение ареста.

Статья 177. Страхование или финансовое обеспечение ответственности

      1. Судовладелец, перевозящий опасный груз, а также нефть в размере, превышающем две тысячи тонн, обязан застраховать риск ответственности за загрязнение либо предоставить финансовое обеспечение исполнения обязательства, предусмотренные законодательством Республики Казахстан или договором, в размере ответственности за ущерб от загрязнения, определяемом в соответствии со статьей 174 настоящего Закона.

      2. (исключен - № 55 от 6.06.2005 г.)

      3. Судно обязано иметь на борту свидетельство, подтверждающее страхование или финансовое обеспечение ответственности. Свидетельство выдается органом государственной регистрации судна в порядке, установленном уполномоченным органом.

      Сноска. В статью 177 внесены изменения - Законом РК от 2 июня 2005 г. № 55 (вводится в действие со дня его официального опубликования, за исключением абзаца третьего подпункта 12) статьи 1, который вводится в действие с 1 января 2010 г. - см. п.2).

Статья 178. Иск о возмещении ущерба от загрязнения

      1. Предъявление исков о возмещении ущерба от загрязнения к судовладельцу, страховщику или к лицу, предоставившему финансовое обеспечение исполнения обязательства судовладельцем, осуществляется в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

      2. Страховщик или лицо, предоставившее финансовое обеспечение исполнения обязательства судовладельцем, выступающие в суде в качестве ответчика, вправе представить в ходе судебного разбирательства любые возражения, предъявляемые судовладельцем, за исключением случаев банкротства и ликвидации. В случае, если ущерб от загрязнения причинен судовладельцем в результате умышленных действий, то судовладелец может быть привлечен судом в качестве соответчика.

Глава 19. Спасание судов и другого имущества

Статья 179. Договоры о спасании

      Капитан судна имеет право заключать договоры о спасании для осуществления спасательных операций от имени судовладельца. Капитан судна или судовладелец имеет право заключать такие договоры от имени владельца имущества, находящегося на борту судна.

Статья 180. Недействительность договоров или их изменение

      Договор или любые его условия могут быть признаны недействительными или изменены, если:

      1) договор заключен под чрезмерным воздействием или под влиянием опасности и его условия являются несправедливыми;

      2) плата, предусмотренная договором, чрезмерно завышена или занижена по отношению к фактически оказанным услугам.

Статья 181. Обязанности спасателя, владельца судна и капитана судна

      1. По отношению к владельцу находящегося в опасности судна или владельцу находящегося в опасности другого имущества спасатель обязан:

      1) осуществлять спасательные операции с необходимыми по обстоятельствам дела заботливостью и осмотрительностью;

      2) принимать меры по предотвращению или уменьшению ущерба окружающей среде;

      3) при необходимости, вызванной обстоятельствами дела, обращаться за помощью к другим спасателям;

      4) соглашаться на участие других спасателей, когда этого требует капитан находящегося в опасности судна или его владелец либо владелец находящегося в опасности другого имущества, при условии, если это не повлияет на размер вознаграждения спасателя и не будет признано, что такое требование неправомерно.

      2. По отношению к спасателю капитан находящегося в опасности судна и его владелец или владелец находящегося в опасности другого имущества обязаны:

      1) сотрудничать с ним в ходе спасательных операций;

      2) проявлять должную заботу о предотвращении или уменьшении ущерба окружающей среде;

      3) принять судно или другое имущество, после того как оно доставлено в безопасное место, если этого требует спасатель.

Статья 182. Условия выплаты вознаграждения

      1. Спасатель, осуществивший спасательные операции, которые привели к положительному результату для заинтересованного лица, имеет право на получение вознаграждения.

      2. Вознаграждение не выплачивается, если спасательные операции не имели положительного результата, за исключением случая, предусмотренного статьей 184 настоящего Закона.

Статья 183. Критерии установления размера вознаграждения

      1. Размер вознаграждения за осуществление спасательных операций устанавливается с учетом следующих критериев:

      1) спасенной стоимости судна и другого имущества;

      2) мастерства и усилий спасателей в предотвращении или уменьшении ущерба окружающей среде;

      3) степени успеха, достигнутого спасателями;

      4) характера и степени опасности;

      5) мастерства и усилий спасателей в спасании судна, другого имущества и людей;

      6) затраченного спасателями времени и понесенных расходов и убытков;

      7) риска ответственности и иных рисков, которым подвергались спасатели или их оборудование;

      8) быстроты оказания услуг;

      9) наличия и использования судов или другого предназначенного для спасательных операций оборудования;

      10) состояния готовности оборудования спасателя, эффективности и стоимости такого оборудования.

      2. Вознаграждение, установленное в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, выплачивается всеми лицами, заинтересованными в судне и другом имуществе, пропорционально соответствующей спасенной стоимости судна и другого имущества.

      3. Размер вознаграждения, за исключением убытков и судебных расходов, подлежащих уплате в связи с выплатой вознаграждения, не должен превышать спасенной стоимости судна и другого имущества.

      4. Не допускается установление вознаграждения в размере максимальной спасенной стоимости судна и другого имущества до определения специальной компенсации, предусмотренной статьей 184 настоящего Закона.

Статья 184. Специальная компенсация

      1. Спасатель, осуществивший спасательные операции в отношении судна, которое (либо груз которого) создавало угрозу причинения ущерба окружающей среде, и не имеющий права на получение вознаграждения, согласно статье 183 настоящего Закона вправе требовать от владельца судна выплаты специальной компенсации в размере, установленном в пункте 3 настоящей статьи.

      2. В случае, если при наличии обстоятельств, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, спасатель предотвратил или уменьшил ущерб окружающей среде в результате проведенной им спасательной операции, специальная компенсация, уплачиваемая владельцем согласно пункту 1 настоящей статьи спасателю, может быть увеличена максимально до тридцати процентов понесенных им расходов. Суд или арбитраж вправе с учетом критериев, предусмотренных пунктом 1 статьи 183 настоящего Закона, увеличить размер специальной компенсации до полной суммы расходов, понесенных спасателем в ходе спасательной операции.

      3. При определении размера специальной компенсации учитываются фактические расходы спасателя, понесенные при осуществлении спасательных операций, и плата за оборудование и персонал, разумно использованные в спасательной операции с учетом критериев, предусмотренных подпунктами 8)-10) пункта 1 статьи 183 настоящего Закона.

      4. Специальная компенсация выплачивается только в таком случае и в таком размере, в которых такая компенсация превышает вознаграждение, которое может быть получено спасателем согласно статье 183 настоящего Закона.

      5. Специальная компенсация не выплачивается полностью или выплачивается частично в случае, если спасатель не смог предотвратить или уменьшить ущерб окружающей среде вследствие своей небрежности.

      Сноска. Статья 184 с изменением, внесенным Законом РК от 08.04.2016 № 489-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 185. Распределение вознаграждения между спасателями

      Распределение вознаграждения между несколькими спасателями производится соразмерно степени участия каждого из них в спасательной операции с учетом критериев, установленных статьей 183 настоящего Закона.

Статья 186. Распределение вознаграждения между судовладельцем и членами экипажа судна

      1. Распределение между судовладельцем и членами экипажа судна вознаграждения за осуществление спасательной операции проводится после вычета расходов, понесенных судовладельцем и членами экипажа судна в связи с осуществлением спасательной операции, в следующем порядке:

      1) три пятых от размера вознаграждения причитается судовладельцу, две пятых распределяется между членами экипажа судна;

      2) доля, причитающаяся членам экипажа судна в соответствии с подпунктом 1) настоящего пункта, распределяется между ними соразмерно степени участия при осуществлении спасательной операции и заработной платы каждого.

      В исключительных случаях при наличии особых обстоятельств может быть применен иной порядок распределения вознаграждения.

      2. Правила, установленные пунктом 1 настоящей статьи, не применяются к распределению вознаграждения за проведение спасательной операции судами, осуществляющими такие операции в качестве профессиональной деятельности.

Статья 187. Спасание людей

      1. Не допускается требование о выплате вознаграждения от людей, спасенных при проведении спасательной операции.

      2. Спасатели, принявшие участие в оказании услуг в связи с происшествием, вызвавшим необходимость спасания людей, имеют право на долю в сумме, причитающейся спасателям за спасание судна и (или) другого имущества либо за предотвращение или уменьшение ущерба окружающей среде.

      3. Спасательные операции в казахстанском секторе Каспийского моря проводятся уполномоченным органом, уполномоченным органом в сфере гражданской защиты, Министерством обороны и Комитетом национальной безопасности в соответствии с совместно утвержденными правилами проведения спасательных операций в казахстанском секторе Каспийского моря.

      4. Прием с судов сигналов бедствия и их передача (дублирование) службам заинтересованных государственных органов, ответственных за проведение спасательных операций, обеспечиваются морским спасательно-координационным центром, осуществляющим свою деятельность на базе навигационного центра.

      Примечание. Для целей настоящей статьи спасательной операцией являются работы, предпринимаемые для поиска и спасания пассажиров и членов экипажей судов, терпящих или потерпевших бедствие в казахстанском секторе Каспийского моря.

      Сноска. Статья 187 с изменениями, внесенными Законом РК от 19.04.2019 № 249-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 188. Плата за услуги, оказанные при исполнении договора спасания

      Не подлежит выплате вознаграждение в случае, если понесенные расходы за оказанные услуги не превысили размер расходов, которые возникли при надлежащем исполнении договора спасания.

      Сноска. Статья 188 с изменениями, внесенными Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 189. Последствия ненадлежащего осуществления спасательных операций

      Спасателю, ненадлежащим образом осуществившему спасательные операции, может быть полностью или частично отказано в выплате специальной компенсации в зависимости от степени его вины (возникновение необходимости в осуществлении дополнительных спасательных операций, осложнения при проведении спасательных операций и другие).

Статья 190. Последствия запрета спасательных операций заинтересованным лицом

      Спасательные операции, совершенные вопреки запрету судовладельца и (или) капитана находящегося в опасности судна или владельца иного имущества, находящегося в опасности, не влекут для указанных лиц обязательств по выплате вознаграждения спасателю или третьим лицам.

Статья 191. Принадлежность судов одному и тому же владельцу

      Правила, установленные настоящей главой, применяются также в случае, если спасенное судно и судно, осуществляющее спасательные операции, принадлежат одному и тому же судовладельцу.

Статья 192. Обеспечение требований спасателя

      1. По требованию спасателя лицо, ответственное за выплату вознаграждения и (или) специальной компенсации, предоставляет обеспечение исполнения своих обязательств.

      2. Владелец спасенного судна не имеет права выдать спасенный груз до внесения отправителем (получателем) надлежащего обеспечения требований спасателя.

      3. Без согласия спасателя спасенные судно и другое имущество не могут быть перемещены из морского порта или места, в которые такое судно и имущество первоначально доставлены после завершения спасательных операций, до предоставления надлежащего обеспечения требований спасателя к соответствующему судну или имуществу.

Статья 193. Предварительный платеж

      Спасатель вправе потребовать уплаты предварительного платежа в счет возмещения расходов, произведенных им при спасании. В случае его уплаты последующее обеспечение требований спасателя соответственно снижается.

Статья 194. Участие государственных органов в спасательных операциях

      1. Государственные органы участвуют в спасательных операциях в соответствии с правилами, установленными настоящей главой.

      2. Государственные органы, осуществляющие спасательные операции в соответствии с компетенцией, установленной законодательством Республики Казахстан, не имеют права на получение вознаграждения.

      Сноска. Статья 194 в редакции Закона РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Глава 20. Ограничение размера ответственности по морским требованиям

Статья 195. Лица, имеющие право на ограничение размера ответственности по морским требованиям

      1. Размер ответственности судовладельца и спасателя ограничивается по морским требованиям, предусмотренным статьей 196 настоящего Закона. При этом спасателем является лицо, непосредственно предоставляющее услуги по осуществлению спасательных операций, в том числе по операциям, предусмотренным подпунктом 4) пункта 1 статьи 196 настоящего Закона.

      2. В случае, если морское требование, предусмотренное статьей 196 настоящего Закона, предъявлено к лицу, за действие (бездействие) которого несут ответственность лица, указанные в пункте 1 настоящей статьи, размер ответственности данного лица ограничивается в соответствии с правилами, предусмотренными настоящей главой.

      3. Размер страховой выплаты страховщика по договору страхования не может превышать размер ответственности застрахованного по морским требованиям, ограниченным в соответствии с правилами, установленными настоящей главой.

Статья 196. Критерии ограничения ответственности

      1. При условии соблюдения правил, установленных статьей 197 настоящего Закона, ограничивается ответственность по следующим морским требованиям:

      1) предъявляемым в связи с причинением вреда жизни и здоровью человека либо утратой, недостачей или повреждением (порчей) имущества, в том числе в связи с повреждением портовых сооружений, водных бассейнов, судоходных путей и средств навигационной обстановки, происшедшим на борту судна либо в прямой связи с эксплуатацией судна или со спасательными операциями;

      2) о возмещении ущерба, причиненного в результате просрочки доставки при морских перевозках пассажиров, багажа и грузов;

      3) о возмещении иного ущерба, причиненного в результате нарушения прав, возникших не из договора, а в связи с эксплуатацией судна или с осуществлением спасательных операций;

      4) лица иного, чем лицо, ответственное за ущерб, причиненный мерами, принятыми им по предотвращению или уменьшению ущерба, в отношении которого лицо, ответственное за ущерб, может ограничить свою ответственность в соответствии с нормами, установленными настоящей главой, и причиненный такими мерами последующий ущерб.

      2. Требования, предусмотренные пунктом 1 настоящей статьи, подпадают под ограничение ответственности, даже если они предъявлены в порядке регресса или на основании гарантий, возникших из договора или иным образом.

      Требования, предусмотренные подпунктом 4) пункта 1 настоящей статьи, не подпадают под ограничение ответственности в той мере, в какой они касаются вознаграждения по договору, заключенному с лицом, ответственным за ущерб.

      Сноска. В статью 196 внесены изменения - Законом РК от 29 декабря 2006 г. № 209 (порядок введения в действие см. ст.2).

Статья 197. Неприменение ограничения ответственности

      1. Правила, установленные настоящей главой, не применяются к требованиям:

      1) о возмещении вреда, причиненного жизни и здоровью пассажиров судна, в случаях, если судовладелец и пассажир являются гражданами или организациями Республики Казахстан;

      2) о возмещении вреда, причиненного жизни, здоровью или имуществу гражданина в прямой связи с эксплуатацией судна или со спасательными операциями, в случаях, если судовладелец, спасатель и потерпевший являются гражданами или организациями Республики Казахстан;

      3) о возмещении вреда, причиненного жизни, здоровью или имуществу работников судовладельца или спасателя, трудовые обязанности которых связаны с судном или со спасательными операциями, их наследникам, а также лицам, находившимся у них на иждивении или имевшим право на получение от них содержания;

      4) о вознаграждении за осуществление спасательной операции, в том числе уплаты специальной компенсации в соответствии со статьей 183 настоящего Закона или взноса по общей аварии;

      5) о возмещении ущерба от загрязнения моря с судов нефтью;

      6) о возмещении ущерба в связи с морской перевозкой опасных грузов;

      7) о возмещении ядерного ущерба;

      8) в связи с удалением затонувшего имущества;

      9) в связи с удалением, уничтожением или обезвреживанием груза с судна.

      2. Лицо, ответственное за ущерб, не имеет права на ограничение ответственности, если доказано, что ущерб явился результатом его действия (бездействия), совершенного умышленно или по грубой неосторожности.

      Сноска. Статья 197 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 198. Общие размеры ответственности

      1. Общий размер ответственности по требованиям иным, чем те, которые указаны в статье 199 настоящего Закона и которые возникли из одного и того же происшествия, исчисляется следующим образом:

      1) по требованиям о возмещении вреда, причиненного жизни и здоровью гражданина:

      два миллиона расчетных единиц для судна вместимостью не более чем две тысячи тонн;

      для судна вместимостью более чем две тысячи тонн к сумме, указанной в абзаце втором настоящего подпункта, за каждую последующую тонну вместимости добавляется:

      от двух тысяч одной до тридцати тысяч тонн восемьсот расчетных единиц;

      от тридцати тысяч одной до семидесяти тысяч тонн шестьсот расчетных единиц;

      свыше семидесяти тысяч тонн четыреста расчетных единиц;

      2) по любым другим требованиям:

      один миллион расчетных единиц для судна вместимостью не более чем две тысячи тонн;

      для судна вместимостью более чем две тысячи тонн к сумме, указанной в абзаце втором настоящего подпункта, за каждую последующую тонну вместимости добавляется:

      от двух тысяч одной до тридцати тысяч тонн четыреста расчетных единиц;

      от тридцати тысяч одной до семидесяти тысяч тонн триста расчетных единиц;

      свыше семидесяти тысяч тонн двести расчетных единиц.

      2. В случае, если сумма, исчисленная по требованиям о возмещении вреда, причиненного жизни и здоровью гражданина, в соответствии с подпунктом 1) пункта 1 настоящей статьи, недостаточна для оплаты полностью таких требований, сумма, исчисленная по другим требованиям в соответствии с подпунктом 2) пункта 1 настоящей статьи, используется для оплаты неоплаченного остатка по требованиям о возмещении причиненного жизни и здоровью гражданина вреда, который удовлетворяется на пропорциональной основе, наряду с другими требованиями.

      3. Размер ответственности спасателя, действующего не с судна или действующего исключительно на судне, которому или в отношении которого спасатель предоставляет услуги по спасанию, исчисляется, исходя из вместимости судна, в две тысячи тонн.

      4. Размер ответственности для судна вместимостью менее чем триста тонн исчисляется по требованиям, предусмотренным подпунктом 2) пункта 1 настоящей статьи, в сумме, равной одной шестой размера ответственности, установленного для судна вместимостью не более чем две тысячи тонн.

Статья 199. Размер ответственности по требованиям пассажиров

      1. По требованиям о возмещении вреда, причиненного жизни и здоровью пассажиров судна, если они возникли в результате одного инцидента, размер ответственности судовладельца ограничивается суммой, равной ста семидесяти пяти тысячам расчетных единиц на каждого пассажира. При этом расчет производится согласно количеству пассажиров, указанному в пассажирском свидетельстве.

      2. В соответствии с правилами, установленными настоящей статьей, требованиями о возмещении вреда, причиненного жизни и здоровью пассажиров судна, являются требования, предъявленные потерпевшим или от его имени:

      1) по договору морской перевозки пассажира;

      2) с согласия перевозчика для сопровождения автотранспортного средства, животных, перевозка которых осуществляется по договору морской перевозки груза.

Статья 200. Объединение требований

      1. Размеры ответственности, определенные в соответствии со статьей 198 настоящего Закона, применяются к совокупности всех требований, возникших из какого-либо одного происшествия, к:

      1) судовладельцу, а также лицу, за действие (бездействие) которого судовладелец несет ответственность;

      2) владельцу судна, оказывающему услуги по спасанию с данного судна, спасателю, действующему с такого судна, а также лицу, за действие (бездействие) которого судовладелец или спасатель несет ответственность;

      3) спасателю, действующему не с судна или исключительно на судне, которому оказываются услуги по спасанию, а также лицу, за действие (бездействие) которого спасатель несет ответственность.

      2. Размеры ответственности, определенные в соответствии со статьей 199 настоящего Закона, применяются к совокупности всех требований, которые могут возникнуть из какого-либо одного происшествия, к владельцу судна, а также лицу, за действие (бездействие) которого судовладелец несет ответственность.

Статья 201. Добровольный фонд ограничения ответственности

      1. Лицо, на которое может быть возложена ответственность, вправе создать фонд ограничения ответственности в суде, в котором к нему предъявлен иск по требованию, по которому ответственность данного лица ограничена.

      2. Фонд ограничения ответственности создается в размере суммы, исчисляемой в соответствии со статьями 198 и 199 настоящего Закона, со дня происшествия, повлекшего за собой ответственность, до дня создания такого фонда. Фонд ограничения ответственности предназначается только для оплаты требований, по которым ответственность ограничена.

      3. Фонд ограничения ответственности может быть создан посредством внесения денег на условиях депозита на имя суда либо предоставления иного финансового обеспечения, признанных судом достаточными в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      4. В случае, если несколько судовладельцев или спасателей имеют право на ограничение ответственности по требованиям, возникшим из одного и того же происшествия, фонд ограничения ответственности, созданный одним из таких лиц, считается созданным всеми судовладельцами или спасателями.

Статья 202. Распределение фонда ограничения ответственности

      1. Вопросы распределения фонда ограничения ответственности решает суд, в котором такой фонд создан.

      2. Фонд ограничения ответственности распределяется между имеющими требования лицами пропорционально установленным суммам требований.

      3. В случае, если до распределения фонда ограничения ответственности лицо, ответственное по требованию, или его страховщик уплатили компенсацию по требованию к данному фонду, такое лицо приобретает в пределах уплаченной им суммы права, которые на основании норм, установленных настоящей главой, имело бы лицо, получившее компенсацию.

      4. В случае создания фонда ограничения ответственности никакое лицо, требующее возмещения ущерба, не имеет права на удовлетворение такого требования за счет какого-либо другого имущества лиц, создавших такой фонд. При этом арест судна и иные меры по обеспечению иска о возмещении ущерба подлежат отмене судом.

Глава 21. Морской залог на судно.
Ипотека судна или строящегося судна

Статья 203. Обязательства, исполнение которых обеспечивается морским залогом на судно

      1. Морским залогом на судно обеспечиваются требования к судовладельцу в отношении:

      1) заработной платы и других сумм, причитающихся капитану судна и другим членам экипажа судна за их работу на борту судна, в том числе расходов на репатриацию и уплачиваемых от имени капитана судна и других членов экипажа судна взносов по социальному страхованию;

      2) возмещения вреда, причиненного жизни и здоровью гражданина на суше или на воде в прямой связи с эксплуатацией судна;

      3) вознаграждения за спасание судна;

      4) уплаты сборов, предусмотренных настоящим Законом, а также платы за услуги лоцмана;

      5) возмещения реального ущерба, причиненного при эксплуатации судна в результате утраты или повреждения иного имущества, чем перевозимые на судне грузы, контейнеры, багаж, каютный багаж и вещи пассажиров.

      2. Морским залогом на судно не обеспечиваются требования, предусмотренные подпунктами 2) и 5) пункта 1 настоящей статьи, если такие требования возникают в результате:

      1) причинения ущерба от загрязнения с судов или ущерба в связи с морской перевозкой опасных грузов;

      2) воздействия радиоактивных свойств ядерного топлива, его продуктов и отходов либо воздействия их радиоактивных свойств в сочетании с их опасными свойствами.

      3. Морской залог на судно сохраняет силу в случае перехода права собственности на судно, изменения его регистрации или смены флага судна, за исключением случая принудительной реализации судна во внесудебном порядке посредством проведения конкурсных торгов (тендера, аукциона).

Статья 204. Преимущественное удовлетворение требований, обеспеченных морским залогом на судно

      Требования, вытекающие из обязательств, обеспеченных морским залогом на судно в соответствии с пунктом 1 статьи 203 настоящего Закона, подлежат преимущественному удовлетворению перед всеми иными требованиями, за исключением требований, предусмотренных пунктом 3 статьи 220 настоящего Закона.

Статья 205. Очередность удовлетворения требований, обеспеченных морским залогом на судно

      1. Требования, обеспеченные морским залогом на судно в соответствии с пунктом 1 статьи 203 настоящего Закона, удовлетворяются в порядке той очередности, как они следуют в указанном пункте. Требования вознаграждения за спасание судна удовлетворяются перед всеми другими обеспеченными морским залогом на судно требованиями, возникшими ранее, чем были осуществлены спасательные операции, дающие право морского залога на судно.

      2. Требования, обеспеченные морским залогом на судно в соответствии с подпунктами 1), 2), 4) и 5) пункта 1 статьи 203 настоящего Закона, удовлетворяются в пределах каждой очереди пропорционально размеру требований.

      3. Требования вознаграждения за спасание судна, обеспеченные морским залогом на судно в соответствии с подпунктом 3) пункта 1 статьи 203 настоящего Закона, подлежат удовлетворению в пределах очереди в порядке, обратном времени возникновения таких требований. Требование считается возникшим в момент окончания спасательной операции.

Статья 206. Прекращение морского залога на судно

      1. Морской залог на судно прекращается по истечении одного года со дня возникновения обеспеченных морским залогом на судно требований, предусмотренных пунктом 1 статьи 203 настоящего Закона, если до истечения данного срока судно не было реализовано в принудительном порядке.

      2. Срок, установленный пунктом 1 настоящей статьи, исчисляется:

      1) по требованиям, обеспеченным морским залогом на судно в соответствии с подпунктом 1) пункта 1 статьи 203 настоящего Закона, с момента увольнения с судна члена экипажа, предъявляющего такое требование;

      2) по требованиям, обеспеченным морским залогом на судно в соответствии с подпунктами 2)-5) пункта 1 статьи 203 настоящего Закона, с момента возникновения такого требования.

      Течение указанного срока приостанавливается на период, в котором не допускается наложение ареста.

Статья 207. Уступка или переход права требования

      1. Уступка или переход права требования, обеспеченных морским залогом на судно, одновременно ведут к уступке или переходу права требования морского залога на судно.

      2. Переход к лицу, имеющему право морского залога на судно, требований о возмещении вреда, причиненного жизни и здоровью гражданина, и требований об уплате страховой выплаты, причитающейся собственнику судна по договору морского страхования, не допускается.

Статья 208. Право на удержание судна или строящегося судна

      1. Для обеспечения требований, возникающих в связи с постройкой судна, а также ремонтом судна, в том числе его реконструкцией, судостроительная и судоремонтная организации (подрядчик) имеют право удержания такого судна, остатков неиспользованных материалов и другого оказавшегося у них имущества заказчика до уплаты заказчиком соответствующих сумм.

      2. Право удержания судна, предусмотренное пунктом 1 настоящей статьи, прекращается в момент, когда судно или строящееся судно выбывает из владения судостроительной или судоремонтной организации (подрядчика), если только это не является следствием его ареста.

      3. В случае принудительной продажи судна или строящегося судна судостроительная и судоремонтная организации (подрядчик) имеют право на удовлетворение своих требований за счет суммы, вырученной от продажи такого судна, в соответствии с пунктом 4 статьи 220 настоящего Закона.

Статья 209. Установление ипотеки судна

      1. Ипотека судна устанавливается в целях обеспечения исполнения денежного обязательства путем заключения договора между собственником судна (залогодателем) и кредитором (залогодержателем), подлежащего государственной регистрации в соответствии со статьями 211 и 212 настоящего Закона.

      2. Залогодателем ипотеки судна может быть с согласия его собственника также лицо, имеющее на него право хозяйственного ведения.

      Сноска. В статью 209 внесены изменения - Законом РК от 22 октября 2004 г. № 601 (вводится в действие с 1 января 2005 года).

Статья 210. Предмет ипотеки судна

      1. В случае, если иное не предусмотрено договором, ипотека судна распространяется на принадлежности судна, принадлежащие тому же собственнику, что и судно, а также на страховые выплаты по договору морского страхования судна на условиях ответственности за гибель и повреждение судна.

      Ипотека судна не распространяется на фрахт.

      2. В случае, если иное не предусмотрено договором, ипотека строящегося судна распространяется на материалы и оборудование, которые предназначены для его постройки и находятся в месте расположения судостроительной организации и четко идентифицированы посредством маркировки или иным способом, а также на страховые выплаты по договору морского страхования строящегося судна на условиях ответственности за гибель и повреждение строящегося судна.

      3. В случае, если предметом ипотеки являются два или более судов либо строящихся судов при отсутствии соглашения о размере обеспечения обязательства каждым судном в отдельности, такие суда служат обеспечением обязательства в полном размере.

Статья 211. Государственная регистрация ипотеки судна

      1. Ипотека судна регистрируется в том же реестре, в котором зарегистрировано судно.

      2. Ипотека иностранного судна, которому временно предоставлено право плавания под Государственным флагом Республики Казахстан в соответствии с пунктами 2 и 3 статьи 11 настоящего Закона, а также ипотека судна, строящегося для иностранного получателя, не могут быть зарегистрированы в Республике Казахстан.

      3. Ипотека строящегося судна регистрируется в реестре строящихся судов, в котором зарегистрировано право собственности на строящееся судно.

      Сноска. В статью 211 внесены изменения - Законом РК от 22 октября 2004 г. № 601 (вводится в действие с 1 января 2005 года).

Статья 212. Порядок государственной регистрации ипотеки судна

      1. Действовал до 31.12.2015 в соответствии с Законом РК от 27.04.2015 № 311-V (порядок введения в действие см. ст. 2).

      Ипотека судна или строящегося судна регистрируется на основании заявления залогодержателя в случае осуществления операции в порядке, предусмотренном статьей 61-4 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан", а также при передаче банками второго уровня и иными юридическими лицами активов и прав (требований) организации, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня.

      2. В заявлении о государственной регистрации ипотеки судна или строящегося судна должны быть указаны:

      1) данные, идентифицирующие судно (название судна, порт или место его регистрации, регистровый номер, тип и класс, тоннаж судна) или строящееся судно (место, в котором осуществляется постройка судна, построечный номер, тип судна, длина киля и другие основные измерения, регистровый номер);

      2) имя и адрес залогодателя ипотеки;

      3) имя и адрес залогодержателя ипотеки или сведения о том, что она установлена на предъявителя;

      4) максимальный размер обязательства, обеспеченного ипотекой, при установлении ипотеки на два или более судов либо строящихся судов размер, в котором обязательство обеспечивается каждым судном в отдельности при наличии соглашения сторон об этом;

      5) дата окончания ипотеки судна или строящегося судна.

      К заявлению о государственной регистрации ипотеки судна или строящегося судна прилагается договор об ипотеке судна или строящегося судна с указанными в таком договоре документами.

      В случае, предусмотренном частью второй пункта 1 настоящей статьи, к заявлению о государственной регистрации ипотеки судна или строящегося судна прилагаются нотариально засвидетельствованные копии договора об одновременной передаче активов и обязательств, договора, предусматривающего приобретение организацией, специализирующейся на улучшении качества кредитных портфелей банков второго уровня, активов и прав требований (с приложением передаточного акта или выписки из него), договора, содержащего условие об уступке права требования.

      3. Орган регистрации ипотеки судна или строящегося судна вправе отказать в ее государственной регистрации, если договор об ипотеке судна или строящегося судна либо прилагаемые к такому договору документы не соответствуют требованиям государственной регистрации ипотеки судна или строящегося судна.

      4. Ипотека судна или строящегося судна регистрируется на день получения заявления о государственной регистрации.

      В Государственный судовой реестр морских судов, судовую книгу или реестр строящихся судов вносятся все сведения, указанные в заявлении о государственной регистрации, в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи.

      5. Орган регистрации ипотеки судна или строящегося судна должен выдать залогодателю и залогодержателю свидетельство о государственной регистрации ипотеки судна установленного образца в соответствии с записями, содержащимися в Государственном судовом реестре морских судов, судовой книге или реестре строящихся судов.

      6. За государственную регистрацию ипотеки судна или строящегося судна взимается сбор в порядке, определяемом налоговым законодательством Республики Казахстан.

      6-1. Исключен Законом РК от 25.11.2019 № 272-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      7. Государственный судовой реестр морских судов, судовая книга или реестр строящихся судов, в которых регистрируется ипотека судна или строящегося судна, и документы, которые подлежат передаче в орган регистрации, являются открытыми, и заинтересованное лицо имеет право получить выписки из них и копии таких документов.

      8. При государственной регистрации ипотеки судна не требуется вносить какие-либо записи об этом в судовые документы.

      Сноска. Статья 212 с изменениями, внесенными законами РК от 22.10.2004 № 601 (вводится в действие с 01.01.2005); от 15.07.2011 № 461-IV (вводится в действие с 30.01.2012); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.04.2015 № 311-V (порядок введения в действие см. ст. 2); от 27.02.2017 № 49-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 25.11.2019 № 272-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 213. Преимущественное удовлетворение требований, обеспеченных ипотекой судна

      1. Требования по обязательствам, исполнение которых обеспечивается зарегистрированной ипотекой судна, подлежат преимущественному удовлетворению перед всеми иными требованиями, за исключением требований, предусмотренных пунктом 1 статьи 203 и пунктами 3 и 4 статьи 220.

      2. Никакие требования не подлежат преимущественному удовлетворению перед требованиями, вытекающими из обязательств, обеспеченных зарегистрированной ипотекой строящегося судна, за исключением требований, предусмотренных пунктом 4 статьи 220 настоящего Закона.

Статья 214. Очередность удовлетворения требований, обеспеченных ипотекой судна

      1. Если судно, на которое установлена ипотека, становится предметом еще одной ипотеки в обеспечение других требований залогодателя, требования последующего залогодержателя удовлетворяются после требований предшествующих залогодержателей. Очередность удовлетворения таких требований, обеспеченных ипотекой судна, определяется датой государственной регистрации ипотеки.

      2. Очередность удовлетворения требований, вытекающих из обязательств, обеспеченных ипотекой судна или строящегося судна, предусмотренная пунктом 1 настоящей статьи, может быть изменена соглашением залогодателя и залогодержателей. Такое соглашение подлежит государственной регистрации в Государственном судовом реестре морских судов, судовой книге или реестре строящихся судов.

      Сноска. В статью 214 внесены изменения - Законом РК от 22 октября 2004 г. № 601 (вводится в действие с 1 января 2005 года).

Статья 215. Уступка прав по договору ипотеки судна

      1. Залогодержатель вправе передать свои права по договору ипотеки судна другому лицу с соблюдением правил о передаче прав кредитора по основному обязательству путем уступки требования в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

      2. При уступке права по договору ипотеки судна в Государственный судовой реестр морских судов, судовую книгу или реестр строящихся судов, в которых она зарегистрирована, вносится запись о дате уступки и об имени, адресе лица, в пользу которого уступка сделана.

Статья 216. Сохранение судна или строящегося судна, обеспеченного ипотекой

      Залогодатель обязан принимать надлежащие меры по сохранению и поддержанию судна или строящегося судна, обеспеченного ипотекой. В случае, если невыполнение такой обязанности ведет к значительному обесцениванию судна или строящегося судна, залогодержатель вправе реализовать его в принудительном порядке до наступления срока исполнения обязательства.

Статья 217. Переход права собственности на судно или строящееся судно или изменение государственной регистрации

      1. В случае, если не удовлетворены требования, обеспеченные зарегистрированной ипотекой судна или строящегося судна, либо отсутствует письменное согласие всех залогодержателей, морская администрация порта не вправе исключить судно из Государственного судового реестра морских судов или судовой книги либо вносить изменения в запись о государственной регистрации права собственности на строящееся судно в реестре строящихся судов, за исключением случаев, предусмотренных статьями 219 и 220 настоящего Закона.

      2. В случаях, если исключение судна из Государственного судового реестра морских судов или судовой книги либо права собственности на строящееся судно из реестра строящихся судов является обязательным (кроме случаев добровольной продажи), орган государственной регистрации должен направить залогодержателям уведомление о предстоящем исключении судна или права собственности на строящееся судно из соответствующих реестров, чтобы залогодержатели приняли надлежащие меры по защите своих интересов. При неполучении их согласия судно или право собственности на строящееся судно исключается из соответствующих реестров по истечении разумного периода, но не менее чем через три месяца после уведомления залогодержателей.

      Сноска. В статью 217 внесены изменения - Законом РК от 22 октября 2004 г. № 601 (вводится в действие с 1 января 2005 года).

Статья 218. Основания принудительной продажи судна или строящегося судна

      При неисполнении залогодателем обязательства по оплате долга обремененное ипотекой судно или строящееся судно может быть продано на основании решения суда по месту нахождения арестованного судна или арестованного строящегося судна.

Статья 219. Порядок принудительной продажи судна или строящегося судна

      Принудительная продажа судна или строящегося судна осуществляется в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

Статья 220. Последствия принудительной продажи судна или строящегося судна

      1. В случае принудительной продажи судна или строящегося судна все зарегистрированные ипотеки судна или строящегося судна, за исключением тех, которые приняты на себя покупателем с согласия их залогодержателей, все залоги и другие обременения любого рода прекращают действие в отношении судна или строящегося судна.

      2. Расходы, понесенные в связи с арестом и последующей продажей судна или строящегося судна, в первую очередь оплачиваются за счет суммы, вырученной от их продажи. Такие расходы включают в себя, в частности, понесенные с момента ареста судна расходы на содержание судна и членов экипажа судна, а также заработную плату, другие суммы и расходы, указанные в подпункте 1) пункта 1 статьи 203 настоящего Закона. Остаток суммы, вырученной от продажи судна или строящегося судна, распределяется в соответствии с настоящей главой в той мере, в какой это необходимо для удовлетворения соответствующих требований. После удовлетворения требований всех лиц, предъявивших их, сумма, вырученная от продажи судна или строящегося судна, если она остается, возвращается собственнику судна или строящегося судна и может свободно переводиться.

      3. В случае принудительной продажи затонувшего судна, удаление которого осуществляется морской администрацией порта в целях обеспечения безопасности мореплавания или защиты от загрязнения морской среды, расходы на удаление затонувшего судна оплачиваются за счет суммы, вырученной от его продажи, до удовлетворения требований, обеспеченных морским залогом на судно.

      4. Судостроительная или судоремонтная организация (подрядчик), удерживающая судно в обеспечение своих обязательств, обязана его выдать для продажи в принудительном порядке.

      При наличии требований, обеспеченных морским залогом на судно, в соответствии с пунктом 1 статьи 203 настоящего Закона, у судоремонтной организации такое право возникает после удовлетворения указанных требований.

      5. В случае, если покупателем судна или строящегося судна является гражданин или юридическое лицо Республики Казахстан, судно или право собственности на строящееся судно должно быть зарегистрировано на имя такого покупателя в соответствующем реестре в Республике Казахстан. В случае, если судно или право собственности на строящееся судно зарегистрировано в соответствующем реестре в Республике Казахстан и покупателем такого судна или строящегося судна является иностранный гражданин или иностранное юридическое лицо, орган регистрации судна либо орган регистрации права собственности на строящееся судно обязан выдать такому покупателю свидетельство об исключении судна из Государственного судового реестра морских судов, судовой книги или об исключении права собственности на строящееся судно из реестра строящихся судов в целях регистрации судна или права собственности на строящееся судно в соответствующем реестре иностранного государства.

      Сноска. Статья 220 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 221. Прекращение ипотеки судна

      1. Ипотека судна прекращается в случаях:

      1) прекращения обеспеченного залогом обязательства;

      2) продажи судна или строящегося судна с конкурсных торгов (тендер, аукцион), а также в случае, когда его реализация оказалась невозможной;

      3) гибели судна или строящегося судна, за исключением случаев, если залогодержатель ипотеки судна или строящегося судна может осуществить свое требование к страховой выплате, причитающейся в связи с гибелью судна или строящегося судна, в соответствии с договором морского страхования.

      2. При представлении доказательств о прекращении ипотеки судна или строящегося судна в случаях, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, орган регистрации вносит в соответствующий реестр судов или реестр строящихся судов запись о прекращении ипотеки судна или строящегося судна.

Глава 22. Арест судна

Статья 222. Основания ареста судна

      1. Арестом судна является задержание или ограничение в передвижении судна для обеспечения морского требования.

      2. Судно может быть арестовано только по морскому требованию, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 4 настоящей статьи.

      3. С целью обеспечения морского требования судно может быть арестовано независимо от условия соответствующего договора о том, что морское требование подлежит рассмотрению в суде другого государства.

      4. По требованиям, не относящимся к морским требованиям, судно может быть арестовано только в случаях:

      1) банкротства судовладельца или ликвидации судовладельца юридического лица;

      2) обеспечения конфискации по уголовному делу.

      5. Настоящая глава не затрагивает прав капитана морского порта на отказ в выдаче разрешения на выход судна из морского порта, на задержание судна и груза, предусмотренных настоящим Законом.

      6. Правоотношения, возникающие из ареста судна, не урегулированные настоящей главой, регулируются законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 222 с изменением, внесенным Законом РК от 28.12.2010 № 369-IV (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 223. Морское требование

      Морским требованием является любое требование, заявленное в связи с (со):

      1) причинением ущерба при эксплуатации судна;

      2) причинением вреда жизни и здоровью гражданина на суше либо на воде в прямой связи с эксплуатацией судна;

      3) осуществлением спасательной операции или договором о спасании;

      4) расходами на принятие мер по предотвращению или уменьшению ущерба, в том числе ущерба окружающей среде, если такое требование возникает из международного договора Республики Казахстан, закона Республики Казахстан или договора, а также ущербом, который причинен или может быть причинен такими мерами;

      5) расходами на удаление затонувшего имущества;

      6) договором об использовании судна;

      7) договором морской перевозки груза или договором морской перевозки пассажира;

      8) утратой, недостачей или повреждением (порчей) груза или

      багажа на судне;

      9) общей аварией;

      10) лоцманской проводкой;

      11) буксировкой;

      12) предоставлением продуктов питания, материалов, топлива, запасов, оборудования, в том числе контейнеров, для эксплуатации судна или его содержания;

      13) постройкой, ремонтом, модернизацией или переоборудованием судна;

      14) сборами и платежами, взимаемыми в морском порту;

      15) заработной платой и другими суммами, причитающимися капитану судна и другим членам экипажа судна;

      16) расходами, произведенными в отношении судна;

      17) страховой премией;

      18) вознаграждением морского агента, морского брокера;

      19) спором о праве собственности и иных вещных правах на судно;

      20) спором между собственниками судна об использовании судна и распределении прибыли;

      21) спором, возникающим из договора купли-продажи судна.

      Сноска. Статья 223 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 224. Судно, на которое не допускается наложение ареста

      1. По морским требованиям не допускается наложение ареста на судно в случаях:

      1) передачи права собственности на судно третьим лицам к моменту наложения ареста;

      2) фрахтования судна иным фрахтователем.

      2. Правила, предусмотренные пунктом 1 настоящей статьи, не применяются в отношении права собственности и иных вещных прав на судно.

Статья 225. Защита владельца арестованного судна

      1. Суд вправе в качестве условия наложения ареста или продления ранее наложенного ареста на судно обязать лицо, требующее наложения ареста или продления ареста на судно, предоставить обеспечение в размере и на условиях, которые могут быть определены судом в связи с убытками, которые могут быть причинены в результате наложения ареста на судно. Настоящее правило не применяется по отношению к лицу, требующему наложения ареста или продления ареста на судно по требованию, предусмотренному подпунктом 15) статьи 223 настоящего Закона.

      2. По требованию владельца арестованного судна суд, наложивший арест на судно или принявший меры по иному обеспечению требования для предотвращения наложения ареста на судно, вправе определить размер ответственности лица, по требованию которого на судно наложен арест или предоставлено обеспечение, за убытки, причиненные наложением ареста на судно.

Глава 23. Морской протест

Статья 226. Морской протест

      1. В случае, если во время плавания или стоянки судна имело место происшествие, которое может явиться основанием для предъявления к судовладельцу имущественных требований, капитан судна в целях обеспечения доказательств должен подать заявление о морском протесте.

      2. Морской протест должен содержать полную информацию относительно обстоятельств происшествия и причин, вызвавших его, в том числе информацию об ущербе и о принятых по предотвращению или уменьшению ущерба мерах.

Статья 227. Заявление о морском протесте

      1. Заявление о морском протесте подается:

      1) в порту Республики Казахстан нотариусу;

      2) в иностранном порту должностному лицу консульского учреждения Республики Казахстан или компетентному должностному лицу иностранного государства в порядке, установленном законодательством соответствующего государства.

      2. Заявление о морском протесте подается, если происшествие произошло:

      1) в морском порту в течение двадцати четырех часов с момента происшествия;

      2) во время плавания судна в течение двадцати четырех часов с момента прибытия судна или капитана судна в первый морской порт после происшествия.

      В случае, если происшествие произошло во время плавания, заявление о морском протесте может быть подано в момент прибытия судна или капитана судна в порт, не являющийся первым портом после происшествия, с тем чтобы избежать значительных потерь времени и расходов, связанных с заходом в первый порт после происшествия.

      3. В случае невозможности заявления морского протеста в сроки, установленные пунктом 2 настоящей статьи, причины этого должны быть указаны в заявлении о морском протесте.

      4. Капитаны иностранных судов имеют право подать заявление о морском протесте в консульские учреждения государства, под флагом которого плавает судно, если такое право предусмотрено соответствующим международным договором.

Статья 228. Заявление о морском протесте в отношении причинения ущерба грузу

      В случае причинения в результате происшествия ущерба находящемуся на судне грузу заявление о морском протесте должно быть подано до открытия люков. Выгрузка находящегося на судне груза до заявления морского протеста допускается только в случае крайней необходимости.

Статья 229. Предоставление судового журнала лицу, которому направлено заявление о морском протесте

      1. Капитан судна обязан в течение семи дней с момента прибытия судна или капитана судна в морской порт, а также самого происшествия, если оно имело место в порту, предоставить лицу, которому подано заявление о морском протесте, судовой журнал для ознакомления и заверенную им выписку из судового журнала.

      2. В случае уничтожения (утраты) судового журнала в заявлении о морском протесте должны быть изложены обстоятельства и причины его уничтожения (утраты).

Статья 230. Составление акта о морском протесте

      Лица, уполномоченные на принятие заявления о морском протесте, составляют акт о морском протесте на основании заявления капитана судна, данных судового журнала, опроса капитана судна и в случае необходимости других членов экипажа судна.

Глава 24. Акты, претензии и иски. Исковая давность

Статья 231. Удостоверение обстоятельств, которые могут служить основанием для ответственности участников морской перевозки груза

      1. Обстоятельства, которые могут служить основанием для ответственности перевозчика, отправителя, получателя и пассажира, удостоверяются коммерческими актами или актами общей формы. В иностранных портах указанные обстоятельства удостоверяются в соответствии с правилами, существующими в данном порту.

      2. Коммерческий акт составляется для удостоверения:

      1) несоответствия между наименованием, массой или количеством мест груза либо багажа в натуре и указанными в перевозочном документе данными;

      2) утраты, недостачи или повреждения (порчи) груза или багажа;

      3) обнаружения груза или багажа без документов, а также документов без груза или багажа;

      4) возвращения перевозчику похищенного груза или багажа.

      3. Формы актов, порядок их составления и порядок удостоверения обстоятельств, не требующих составления актов, устанавливаются правилами, утверждаемыми уполномоченным органом.

Статья 232. Претензии

      Досудебное урегулирование споров в претензионном порядке является обязательным условием предъявления иска.

Статья 233. Передача права на предъявление претензий и исков

      1. Передача права на предъявление претензий и исков другим гражданам или организациям не допускается, за исключением случаев передачи такого права отправителем получателю или наоборот, а также отправителем или получателем экспедитору либо страховщику.

      2. Передача права на предъявление претензии и иска удостоверяется переуступочной надписью на коносаменте или ином перевозочном документе (морская накладная, чартер).

Статья 234. Условия и порядок предъявления претензий

      1. Претензии, вытекающие из договора морской перевозки, могут быть предъявлены к перевозчику в течение срока исковой давности.

      2. Претензия предъявляется к перевозчику, который осуществлял перевозку груза, и, если перевозка груза не была произведена, к перевозчику, который в соответствии с договором морской перевозки груза был обязан осуществить ее.

      3. К претензии об утрате, недостаче или повреждении (порче) груза, кроме перевозочных документов, должны быть приложены документы, подтверждающие право на предъявление претензии, и документы, удостоверяющие количество и стоимость отправленного груза. Перевозочные документы (морская накладная, коносамент, чартер) предъявляются в подлиннике.

      Сноска. Статья 234 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.10.2015 № 363-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 235. Порядок и сроки рассмотрения претензии, вытекающей из договора морской перевозки груза

      1. Претензия подлежит рассмотрению в месячный срок со дня ее получения.

      2. В отношении претензий по перевозке, осуществляемой перевозчиками разных видов транспорта по одному документу, в течение трех месяцев. Если претензия отклонена или ответ не получен в срок, установленный настоящей статьей, у заявителя возникает право на предъявление иска.

Статья 236. Срок исковой давности по требованиям, вытекающим из договора морской перевозки пассажира, багажа и груза

      1. Иски к перевозчику, вытекающие из договора морской перевозки, могут быть предъявлены в случае полного или частичного отказа перевозчика удовлетворить претензию либо в случае неполучения ответа от перевозчика на предъявленную претензию.

      2. Срок исковой давности по договору морской перевозки груза один год, по договору перевозки пассажира и багажа шесть месяцев.

      3. Указанный срок по договору морской перевозки груза исчисляется:

      1) по требованиям о возмещении ущерба за утрату и недостачу груза – по истечении одного месяца со дня, когда груз должен быть выдан;

      2) по требованиям о возмещении ущерба за повреждение (порчу) груза, просрочки доставки груза, возврата или взыскания платы за перевозку со дня выдачи груза и, если груз не был выдан, со дня, когда он должен быть выдан;

      3) по требованиям о возмещении убытков за неподачу судна или несвоевременную его подачу, выплате демерреджа и диспача со дня окончания месяца, следующего за тем, когда началась или должна была начаться перевозка груза;

      4) во всех остальных случаях со дня наступления события, послужившего основанием для предъявления требования.

      Сноска. Статья 236 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.10.2015 № 363-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 237. Исковая давность по иным требованиям

      1. По требованиям, вытекающим из договора буксировки, договора морского агентирования, договора морского посредничества, тайм-чартера, бербоут-чартера и из общей аварии, срок исковой давности исчисляется:

      1) по требованиям, вытекающим из договора буксировки, договора морского агентирования, договора морского посредничества, тайм-чартера и бербоут-чартера, со дня возникновения права на иск;

      2) по требованиям, возникающим из общей аварии, со дня получения диспаши.

      2. По регрессным требованиям, предусмотренным пунктами 3 и 4 статьи 169 настоящего Закона, срок исковой давности в один год исчисляется со дня уплаты соответствующей суммы.

Статья 238. Исковая давность по требованиям о возмещении ущерба от загрязнения моря с судов нефтью и ущерба в связи с морской перевозкой опасных грузов

      Срок исковой давности по требованиям о возмещении ущерба от загрязнения моря с судов нефтью и ущерба в связи с морской перевозкой опасных грузов истекает через три года со дня, когда потерпевший узнал или должен был узнать о причинении такого ущерба.

      При этом иски о возмещении ущерба не могут быть предъявлены по требованиям:

      1) о возмещении ущерба от загрязнения моря с судов нефтью через шесть лет со дня инцидента, в результате которого был причинен такой ущерб;

      2) о возмещении ущерба в связи с морской перевозкой опасных грузов через десять лет со дня инцидента, в результате которого был причинен такой ущерб.

Статья 238-1. Исковая давность для Службы гидрографического обеспечения Военно-морских Сил Вооруженных Сил Республики Казахстан в связи с установлением местонахождения и обозначением затонувшего имущества и морской администрации порта по требованиям о возмещении расходов, понесенных в связи с удалением затонувшего имущества

      Срок исковой давности для Службы гидрографического обеспечения Военно-морских Сил Вооруженных Сил Республики Казахстан по требованиям о возмещении расходов, понесенных в связи с установлением местонахождения и обозначением затонувшего имущества, и морской администрации порта по требованиям о возмещении расходов, понесенных в связи с удалением затонувшего имущества, составляет три года со дня определения опасности затонувшего имущества в порядке, определенном правилами удаления затонувшего имущества.

      Иск не может быть предъявлен по истечении шести лет со дня, когда произошел аварийный случай, в результате которого имущество затонуло.

      Если аварийный случай состоял из ряда событий, то шестилетний срок исчисляется со дня первого из этих событий.

      Носка. Глава 24 дополнена статьей 238-1 в соответствии с Законом РК от 29.12.2022 № 174-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 239. Применение общих сроков

      По требованиям, для которых настоящим Законом сроки исковой давности не установлены, применяется общий срок исковой давности, установленный Гражданским кодексом Республики Казахстан.

Глава 25. Применимое право

Статья 240. Определение права, подлежащего применению к отношениям в сфере торгового мореплавания, осложненным иностранным элементом

      1. Право, подлежащее применению к отношениям в сфере торгового мореплавания с участием иностранцев или иностранных юридических лиц либо осложненным иностранным элементом, определяется на основании Гражданского кодекса Республики Казахстан, настоящего Закона, международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан, и признаваемых обычаев торгового мореплавания.

      2. Договор, предусмотренный настоящим Законом, регулируется правом страны, выбранным соглашением сторон.

      Стороны договора могут избрать применимое право как для договора в целом, так и для его отдельных частей.

      Выбор права соглашением сторон договора не влечет за собой освобождения перевозчика от ответственности либо ограничения его ответственности за вред, причиненный жизни и здоровью пассажира, утрату, недостачу или повреждение (порчу) груза или багажа, установленной настоящим Законом.

      3. При отсутствии соглашения сторон договора о праве, подлежащем применению к договору, применяется право страны, где учреждена, имеет место жительства или основное место деятельности сторона, являющаяся:

      1) перевозчиком в договоре морской перевозки;

      2) судовладельцем в договоре морского агентирования, тайм-чартера и бербоут-чартера;

      3) владельцем буксирующего судна в договоре буксировки;

      4) доверителем в договоре морского посредничества;

      5) страховщиком в договоре морского страхования.

Статья 241. Право собственности и иные вещные права на судно

      1. Право собственности и иные вещные права на судно, а также их возникновение и прекращение определяются по праву страны, где это судно внесено в государственный реестр.

      2. Права на строящееся судно, не зарегистрированное в реестре строящихся судов, определяются правом страны, в которой судно принято к постройке или строится, если иное не предусмотрено договором о постройке судна.

Статья 242. Правовое положение членов экипажа судна

      1. Правовое положение членов экипажа судна и связанные с эксплуатацией судна отношения между членами экипажа судна определяются правом страны флага судна.

      2. Отношения между судовладельцем и членами экипажа судна регулируются правом страны флага судна, если иное не предусмотрено договором, регулирующим отношения между судовладельцем и членами экипажа судна, являющимися иностранцами.

      Выбор сторонами трудового договора права, подлежащего применению к трудовым отношениям между судовладельцем и членами экипажа судна, не должен приводить к ограничению прав членов экипажа судна, ухудшению условий труда и нарушению гарантий, установленных законодательством страны, право которой подлежит применению при отсутствии соглашения сторон.

Статья 243. Право на затонувшее имущество

      1. Право собственности и иные вещные права на имущество, затонувшее во внутренних или территориальных водах, а также отношения, возникающие в связи с затонувшим имуществом, определяются по праву страны, на территории которой имущество затонуло.

      2. Право собственности и иные вещные права на затонувшие в открытом море суда, находящиеся на них грузы и иное имущество определяются по праву страны флага судна.

      Сноска. Статья 243 с изменением, внесенным Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 244. Общая авария

      1. При отсутствии соглашения сторон о подлежащем применению праве отношения, возникающие из общей аварии, регулируются правом страны, в порту которой судно закончило рейс после происшествия, вызвавшего общую аварию.

      К отношениям по общей аварии между лицами, являющимися гражданами или лицами без гражданства одной и той же страны, применяется право этой страны.

      2. Порядок распределения общей аварии, если она распределяется в Республике Казахстан, регулируется в соответствии с главой 16 настоящего Закона.

Статья 245. Отношения, возникающие при столкновении судов

      1. Отношения, возникающие при столкновении судов во внутренних и территориальных водах, регулируются правом страны, на территории которой произошло столкновение.

      2. В случае, если столкновение судов произошло в открытом море и спор рассматривается в суде Республики Казахстан, применяются правила, установленные главой 17 настоящего Закона.

      3. По отношениям, возникающим при столкновении судов, плавающих под флагом одного государства, применяется право страны флага судна, независимо от места столкновения судов.

      Сноска. Статья 245 с изменением, внесенным Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 246. Отношения, возникающие при причинении ущерба от загрязнения моря с судов нефтью

      При причинении ущерба от загрязнения моря с судов нефтью правила, установленные главой 18 настоящего Закона, применяются к:

      1) ущербу от загрязнения моря с судов нефтью, причиненному на территории Республики Казахстан;

      2) предупредительным мерам по предотвращению или уменьшению такого ущерба, где бы они ни принимались.

Статья 247. Отношения, возникающие при причинении ущерба в связи с морской перевозкой опасных грузов

      При причинении ущерба в связи с морской перевозкой опасных грузов правила, установленные главой 18 настоящего Закона, применяются к:

      1) ущербу, причиненному на территории Республики Казахстан, в том числе в территориальных водах;

      2) ущербу иному, чем ущерб от загрязнения окружающей среды, причиненному за пределами территории Республики Казахстан, в том числе территориальных вод, если такой ущерб причинен опасными и вредными веществами, перевозимыми на борту судна, плавающего под Государственным флагом Республики Казахстан;

      3) предупредительным мерам по предотвращению или уменьшению ущерба, где бы они ни принимались.

      Сноска. Статья 247 с изменениями, внесенными Законом РК от 23.02.2021 № 11-VII (вводится в действие с даты вступления в силу Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, совершенной 12.08.2018).

Статья 248. Отношения, возникающие из спасания судна и иного имущества

      1. При отсутствии соглашения сторон о подлежащем применению праве к отношениям, возникающим при спасании судна и иного имущества в территориальных водах, применяется право страны, на территории которой имело место спасание, и, если спасание осуществляется в открытом море и спор рассматривается в Республике Казахстан, применяются правила, установленные главой 19 настоящего Закона.

      2. В случае, если спасавшее и спасенное суда плавают под флагом одного государства, применяется право страны флага судна, независимо от того, где имело место спасание.

      3. К распределению вознаграждения между владельцем спасавшего судна, его капитаном и другими членами экипажа судна применяется право страны флага судна и, если спасание осуществлялось не с судна, закон, под действие которого подпадает договор, регулирующий отношения между спасателем и его работниками.

     
      Президент
Республики Казахстан