Ақша төлемi мен аударымы туралы

Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 29 маусымдағы N 237 Заңы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының 2016 жылғы 26 шілдедегі № 11-VІ Заңымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР 26.07.2016 № 11-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Қолданушылар назарына!
Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін РҚАО мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

1-Тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңмен реттелетiн қатынастар

1. Осы Заң, пошталық ақша аударымдарын жүзеге асыруға байланысты қатынастарды қоспағанда, Қазақстан Республикасындағы ақша төлемдерi мен аударымдарын жүзеге асыру кезiнде туындайтын қатынастарды реттейдi.
2. Қазақстан Республикасы банктерiнiң, банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдардың және шетел банктерiнiң (қаржы институттарының) арасында жүзеге асырылатын халықаралық ақша төлемдерi мен аударымдарына байланысты қатынастар Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы заңнамасында белгіленген талаптар ескеріле отырып, олардың арасындағы шарттармен және банк практикасында қолданылатын iскерлiк айналым дәстүрлерiмен реттеледi. Егер халықаралық ақша төлемдері мен аударымдары бойынша әрекеттерге Қазақстан Республикасының аумағында бастамашылық жасалса, онда мұндай қатынастар осы Заңмен және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтiн бөлiгiнде аталған шарттармен және банк практикасында қолданылатын iскерлiк айналым дәстүрлерімен реттеледi.
Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-бап. Осы Заңмен реттелетiн қатынастардың туындау
негiздерi

Осы Заңмен реттелетiн қатынастар:
азаматтық-құқықтық мәмiлелер бойынша төлем жасау шарттарына сәйкес ақша төлемi мен (немесе) аударымын;
банктiң немесе банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымның (бұдан әрi - банктер) клиентiнiң тапсырмасы бойынша, мұндай тапсырмалар азаматтық-құқықтық мәмiлелер бойынша төлем шарттарын орындаумен байланысты болмаса, ақша аударымын;
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүргiзiлетiн мiндеттi ақша төлемiн және (немесе) аударымын жүзеге асырған кезде туындайды.

3-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) ақша аударымы - алушы банктердің төлемді жүзеге асыруға немесе өзге мақсаттарға байланысты жөнелтушілердің ақша беру туралы нұсқауларын дәйектілікпен орындауы;
2) ақша аударымының бастамашысы (бұдан әрі - бастамашы) - ақша аудару туралы нұсқауды орындауға алғаш ұсынған тұлға;
3) ақша жөнелтуші - ақша төлемі және (немесе) аударымы соның есебінен жүзеге асырылатын тұлға;
4) ақша төлеміне және (немесе) аударымына қатысушылар - ақша төлемі және (немесе) аударымы жөнінде құқықтары және (немесе) міндеттері бар жеке және заңды тұлғалар, заңды тұлғалардың филиалдары мен өкілдіктері;
5) алушы банк - ақша аудару не ақша төлеу туралы нұсқау жіберілетін банк;
6) банк шотын тікелей дебеттеу - ақша жөнелтушіден ақшаны алып қою және ақша жөнелтушінің осы алып қою туралы белгілі бір уақыт кезеңі ішінде және (немесе) белгілі бір ақша сомасының шегінде қолданылатын алдын ала рұқсатының негізінде оны бенефициардың пайдасына беру жүргізілетін төлемді жүзеге асыру тәсілі;
7) бенефициар - ақша аударған кезде, сондай-ақ ақша аудармай-ақ жүзеге асырылатын қолма-қол ақшасыз төлем жасаған кезде тапсырмада не талапта ақша алушы ретінде көрсетілген тұлға;
8) бенефициар банкі - жөнелтушімен жасалған шарттың талаптарына және (немесе) жөнелтушінің нұсқауына сәйкес бенефициардың пайдасына түсетін ақшаны қабылдауға және (немесе) нұсқауда не жөнелтушімен жасалған шартта көзделген өзге де іс-қимылдарды орындауға тиісті банк;
9) делдал банк - ақша жөнелтушінің банкі және бенефициар банкі болып табылмайтын ақша аударымына кез келген қатысушы банк;
10) жөнелтуші - ақша төлеміне және (немесе) аударымына байланысты нұсқауды жөнелтетін, сонымен бірге ақша жөнелтуші, бастамашы немесе бенефициар болуы мүмкін тұлға;
11) инкассалық өкім - ақша жөнелтушінің банк шотынан оның келісімінсіз ақшаны алып қою үшін пайдаланылатын төлемді жүзеге асыру тәсілі;
12) клиринг - клирингтік ұйым жүзеге асыратын, клирингке қатысушылардың қарсы талаптарын жинау, салыстыру, сұрыптау мен есепке жатқызу және кейіннен олардың таза позицияларын (сальдо) айқындау процесі, сондай-ақ банктің өз клиенттері арасындағы қарсы талаптар бойынша көрсетілген іс-қимылдарды орындауы;
13) микропроцессорлық төлем карточкасы - тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) қолма-қол ақшасыз ақы төлеу, қолма-қол ақша алу, валюта айырбастауды және төлем карточкасының эмитенті айқындаған және оның шарттарымен басқа да операцияларды жүзеге асыру үшін пайдаланылатын, сондай-ақ карточканы ұстаушыға қажетті ақпараты бар интегралдық микросхемалы төлем карточкасы;
14) нұсқау - жөнелтушінің алушы банкке ақша аудару не төлеу туралы шартқа немесе заңға орай берілетін бұйрығы. Нұсқаулар тапсырма нысанында не талап нысанында жасалады;
15) операция күні - банк ақша аудару туралы нұсқауларды және клиенттерден түскен осындай нұсқауларды тоқтата тұру не кері қайтару туралы өкімдерді қабылдауды және олардың пайдасына ақша аударуды жүзеге асыруға байланысты хабарларды беруді жүзеге асыратын уақыт кезеңі;
16) өндіріп алушы - шартқа немесе заңға орай алушы банктің ақша жөнелтушінің келісімінсіз-ақ орындауына жататын ақша өндіріп алу туралы талап қоюшы тұлға;
17) төлем - ақша міндеттемесін қолма-қол ақшаны пайдалана отырып немесе оны пайдаланбай, ақша аудару немесе ішінде ақша міндеттемесі не ақша төлеу туралы бұйрығы бар төлем құжатын беру не электрондық ақша беру арқылы орындау;
18) төлем карточкаларының ұлттық банкаралық жүйесі - төлем карточкалары бойынша банкаралық операцияларға қызмет көрсету жүйесі, оны басқаруды жүйеге қатысушы банктер арнайы құрған, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде айқындалатын жалпыұлттық міндеттерді іске асыру үшін микропроцессорлық карточкалар технологияларын қолдана отырып, электрондық тәсілмен қажетті ақпаратты сақтауды, өңдеуді және беруді қамтамасыз етуге де қабілетті ұйым жүзеге асырады;
19) төлем карточкасы - электронды терминалдар немесе өзге құрылғылар арқылы ақшаға қол жеткізу құралы, онда мұндай карточканы ұстаушыға төлемдерді жүзеге асыруға, қолма-қол ақша алуға, валюта айырбастауға және төлем карточкасының эмитенті айқындаған және оның шарттарымен басқа да операцияларды жүргізуге мүмкіндік беретін ақпарат болады;
20) төлем тапсырмасы - нұсқауда айқындалған ақша сомасын бенефициардың пайдасына аудару туралы нұсқауды жөнелтушінің алушы банкке ұсынуын көздейтін ақша төлемін және (немесе) аударымын жүзеге асыру тәсілі;
21) төлемдік талап-тапсырма - төлемді жүзеге асыру тәсілі, бұл ретте ақша жөнелтушінің банкіне ақша жөнелтушіге аталған талапты растайтын құжаттар негізінде және олар қоса беріле отырып, мұндай талапта көрсетілген сомада ақша төлеу туралы жөнелтушінің талабы қойылады;
22) төлем құжаты - ақша төлемі мен аударымын жасауға негіз болатын немесе көмектесетін құжат;
23) чек - чек беруші мен алушы банк арасындағы шартқа негізделген, ішінде чек берушінің алушы банкке осы бұйрықта көрсетілген ақша сомасын чек ұстаушыға төлеуі туралы жазбаша бұйрығы бар төлем құжаты;
24) чек беруші - чек жазып берген адам;
25) чек ұстаушы - пайдасына чек жазылған адам, оның ішінде, егер чек беруші чекті өз атына жазса, ол да чек ұстаушы болады;
26) электрондық ақша – электрондық нысанда сақталатын және электрондық ақша жүйесінде жүйенің басқа да қатысушылары төлем құралы ретінде қабылдайтын электрондық ақша эмитентінің шартсыз және қайтарылмайтын ақшалай міндеттемесі;
27) электрондық ақша жүйесі - электрондық ақшамен төлемдерді және өзге де операцияларды жүзеге асыруды қамтамасыз ететін бағдарламалық-техникалық құралдардың, құжаттаманың және ұйымдастыру-техникалық іс-шаралардың жиынтығын;
28) электрондық ақша жүйесінің қатысушысы – жасалған шартқа сәйкес электрондық ақшаның белгілі бір жүйесі шеңберінде электрондық ақшаны шығару, беру, қабылдау, пайдалану, сатып алу, өткізу немесе өтеу жөніндегі құқық немесе міндеттеме туындайтын жеке немесе заңды тұлға;
29) электрондық ақша жүйесінің операторы (бұдан әрі – оператор) – электрондық ақша пайдаланылатын операцияларды жүзеге асыру кезінде қалыптастырылатын ақпаратты жинауды, өңдеуді және беруді қоса алғанда, электрондық ақша жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз ететін электрондық ақша жүйесінің қатысушысы;
30) электрондық ақшаны өтеу – электрондық ақшаның иесі ұсынған не оны иесі ұсынбай, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда өтелуге тиіс электрондық ақшаны номиналдық құны бойынша тең ақша сомасына айырбастау жөнінде эмитент жүзеге асыратын операция;
31) электрондық ақшаны пайдалану – азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша төлемдер және (немесе) электрондық ақшаға меншік құқығының ауысуына байланысты өзге де операциялар жүргізу мақсатында электрондық ақша жүйесінде электрондық ақшаны оның иесі – жеке тұлғаның электрондық ақша жүйесінің басқа қатысушысына беруі;
32) электрондық ақшаны шығару – эмитенттің электрондық ақшаны жеке тұлғаларға және электрондық ақша эмитентінің агенттеріне оның номиналдық құны бойынша тең ақша сомасына айырбастау арқылы беруін көздейтін операция;
33) электрондық ақша эмитенті (бұдан әрі – эмитент) – Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына сәйкес электрондық ақша жүйесінде электрондық ақшаны шығаруды және өтеуді жүзеге асыратын екінші деңгейдегі банк;
34) электрондық ақша эмитентінің агенті (бұдан әрі – агент) – эмитентпен жасалған шарттың негізінде электрондық ақшаны кейіннен жеке тұлғаларға өткізу үшін эмитенттен және ақша иелерінен - жеке тұлғалардан оны сатып алу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға.
Ескерту. 3-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.07.11 N 185-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, өзгерту енгізілді - ҚР 2011.07.21 № 466-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Қазақстан Республикасының ақша төлемi мен
аударымы туралы заңдары

Қазақстан Республикасының ақша төлемi мен аударымы туралы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заңнан, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.

5-бап. Ақша

1. Ақша төлем мен қор жинау құралы болып табылады және құн өлшемi ретiнде қызмет етедi.
2. Ақша ақша белгiлерi (қолма-қол ақша) нысанында не банктер клиенттерiнiң банк шоттары бойынша жазба түрiндегi банктердiң ақшалай мiндеттемелерi нысанында болады.
3. Ақша белгiлерi атаулы құны (номиналы) бар банкнот және тиындар түрiнде шығарылады.

6-бап. Банк шоттары

1. Банк шоты - банк пен клиент арасында ақша қабылдау және (немесе) клиентке банктiк қызмет көрсету жөнiндегi шарттық қатынастарды көрсету тәсiлi.
Банк шоттары банк пен клиент арасында банк шотының шарты және (немесе) банктiк салым шарты жасалған кезде ашылады.
1-1. Банкке:
1) клиентіне «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) (бұдан әрі – Салық кодексі) 581-бабының 13) тармақшасында көзделген негіздер бойынша және жағдайларда жаңа банк шотын ашуға;
2) әрекетсіз салық төлеушілерге банк шотын ашуға;
3) анонимдік банк шоттарын немесе ойдан шығарылған аттарға банк шоттарын ашуға тыйым салынады.
2. Банк шоттары жеке және заңды тұлғалардың, заңды тұлғалардың оқшауланған бөлiмшелерiнiң ағымдағы және жинақ шоттары, сондай-ақ банктердiң корреспонденттiк шоттары болып бөлiнедi.
2-1. Ағымдағы шот - банк шотының шарты негiзiнде банктiң клиентке ашатын банк шоты, ол бойынша:
1) клиент ақшасының болуын қамтамасыз етуге және банктiң оны пайдалануына;
2) клиенттiң пайдасына ақша қабылдауға (есептеуге);
3) банк шотының шартында көзделген тәртiппен үшiншi тұлғалардың пайдасына ақша аудару туралы клиенттiң өкiмiн орындауға;
4) Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде және (немесе) шартта көзделген негiздер бойынша клиенттiң ақшасын алып қою туралы үшiншi тұлғалардың өкiмiн орындауға;
5) банк шотының шартында белгiленген тәртiппен клиенттен қолма-қол ақша қабылдауды және оған берудi жүзеге асыруға;
6) банк шотының шартында айқындалған мөлшерде және тәртiппен сыйақы төлеуге;
7) клиенттiң талап етуi бойынша банк шотының шартында көзделген тәртiппен клиенттiң банктегi ақшасының сомасы және жасалған операциялар туралы ақпарат беруге;
8) клиентке шартта, Қазақстан Республикасының заңдарында және банк тәжiрибесiнде қолданылатын iскерлiк айналым дағдыларында көзделген өзге де банктiк қызмет көрсетудi жүзеге асыруға байланысты операциялар орындалады.
Жинақ шоты - банк салымының шарты негiзiнде:
1) клиентке тиесiлi ақшаның (салымның) болуын қамтамасыз етуге және банктiң оны пайдалануына;
2) клиенттен немесе үшiншi тұлғалардан ақшаны қолма-қол да, қолма-қол емес те тәсiлмен қабылдауды жүзеге асыруға;
3) банк салымының шартында айқындалған мөлшерде және тәртiппен сыйақы төлеуге;
4) клиентке ақшаны (салымды) банк салымы шартында және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген талаптармен, оның iшiнде оны клиенттiң басқа банк шотына аудару жолымен қайтаруға;
5) Қазақстан Республикасының заңдарында және (немесе) шартта көзделген негіздер бойынша үшінші тұлғалардың клиенттің ақшасын алып қою туралы өкімін орындауға байланысты операцияларды орындау үшiн банктiң клиентке ашатын банк шоты.
Корреспонденттiк шот - корреспонденттiк шот шарты бойынша банкке басқа банктен ашылған, банктiң және оның клиенттерiнiң банк операциялары жүзеге асырылатын банктiк шот.
3. Осы баптың 2-1-тармағында аталған операцияларды жүргiзуге болмайтын шоттар, сондай-ақ банктердегi бухгалтерлiк есептiң позицияларын көрсететiн шоттар, баланстық шоттардың құрамдас бөлiктерi болып табылатын жеке шоттар (қосалқы позициялар), соның iшiнде несие шоттары банк шоттары болып табылмайды.
4. Клиенттердiң банктегi ақшасынан өндiрiп алынатын жағдайда, мұндай өндiрiп алу клиенттердiң банк шоттарынан ғана жүргiзiледi.
Банктердiң корреспонденттiк шоттарындағы ақшаны өндiрiп алу банктердiң өз мiндеттемелерi бойынша ғана жүргiзiледi.
Ескерту. 6-бап жаңа редакцияда - ҚР 2000.03.29 N 42, өзгерістер енгізілді - 2003.07.09 N 482, 2005.07.08 N 69, 2008.12.10 N 101-IV (2009 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі), 2009.07.11 N 185-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.07.05 N 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-бап. Ақша төлемi мен аударымын жүзеге асыру тәсiлдерi

1. Қазақстан Республикасының аумағында ақша төлемi мен аударымын жүзеге асырудың мынадай тәсiлдерi қолданылады:
1) қолма-қол ақшаны табыстау;
2) төлем тапсырмаларын көрсету;
3) чектер беру;
4) вексельдер беру немесе оларды индоссамент бойынша табыстау;
5) төлем карточкаларын (оның iшiнде микропроцессорлық төлем карточкаларын) пайдалану;
5-1) электрондық ақшаны беру;
6) банк шотын тiкелей дебеттеу;
7) төлемдiк талап-тапсырмаларды көрсету;
8) инкассалық өкiмдердi көрсету;
9) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген өзге де тәсiлдер.
2. Ақша төлемi мен (немесе) аударымын жүзеге асыру тәсiлдерiн қолдану ережелерi мен ерекшелiктерi және нұсқаулардың мазмұнына қойылатын негiзгi талаптар заң актiлерiнде және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленедi.
Ескерту. 7-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2003.07.09 N 482, 2011.07.21 № 466-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Төлем тапсырмасы

Жөнелтушi мен алушы банктiң арасындағы төлем тапсырмасын пайдалануға байланысты құқықтар мен мiндеттер олардың арасындағы шартта белгiленедi, ал олардың iс жүзiнде iске асырылуы алушы банкке төлем тапсырмасын көрсеткен кезден бастап туындайды. Алушы банк осындай нұсқауды алғаннан кейiн оны акцептеуге не оны акцептеуден дәлелдi түрде бас тартуға тиiс. Алушы банк төлем тапсырмасын акцептеген жағдайда жөнелтушiнiң акцептелген төлем тапсырмасының орындалуы жөнiнде талап ету құқығы туындайды.

9-бап. Чек

1. Чек беру - төлемдi жүзеге асыру тәсiлi, бұл орайда төлем чек берушiнiң чек ұстаушыға аттас төлем құжатын беруi арқылы жасалады.
2. Чек беру чек берушiнiң орындау үшiн осы чек жазып берiлген ақша мiндеттемесiнiң орындалуы болып табылмайды. Аталған мiндеттеме чек бойынша ақша алынған кезде орындалады.
3. Чектер жабылған және жабылмаған чектер болып бөлiнедi. Чек берушi банкке алдын ала енгiзген депозитпен қамтамасыз етiлген чектер жабылған чектер болып табылады. Депозитпен алдын ала қамтамасыз етiлмеген чектер жабылмаған чектер болып табылады. Чектерде олардың төлемi жөнiнде, оның iшiнде жабылмаған чектер бойынша банктiң кепiлдемесi болуы мүмкiн.
4. Чектi пайдалануға байланысты чек берушi мен банктiң құқықтары мен мiндеттерi чек берушi мен банктiң арасындағы чектердi пайдалану туралы шарт негiзiнде туындайды. Чек ұстаушының құқықтары чек берушiден алған кезден бастап туындайды.
Аталған құқықтар мен мiндеттер чек берушi чектi берген кезден бастап iске асырылады.
Чек ұстаушыда чекте көрсетiлген сомадағы ақшаны чек берушiнiң банкiнен талап ету құқығы пайда болады. Чек ұстаушы ұсынған чектi чек берушiнiң банкi төлейдi не оны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде көзделген мерзiмде және осы Заңның 18-бабында белгiленген негiздер бойынша төлеуден дәлелдi түрде бас тартады.

10-бап. Вексель

Вексельдердi төлем тәсiлi ретiнде қолдану Қазақстан Республикасының вексель айналысы туралы заңдарымен реттеледi.

11-бап. Төлем карточкасы

1. Төлем карточкасын оның ұстаушысы төлемдi жүзеге асыру мақсатында, сондай-ақ оның эмитентi айқындаған шарттарда қолма-қол ақшаны алу, валюта айырбастау және басқа операциялар үшiн қолданады.
2. Төлем карточкасының эмитентi болып табылатын банкпен немесе сондай эмитентпен шарт жасасқан банкпен не эмитентпен шартсыз төлем карточкаларына қызмет көрсететiн банкпен тиiстi келiсiм жасасқан дара кәсіпкерлермен немесе заңды тұлғалармен операциялар кезінде төлем карточкасы пайдаланылуы мүмкiн.
РҚАО-ның ескертпесі!
3-тармақ 01.07.2014 дейін қолданыста болады - ҚР 21.06.2012 N 19-V Заңымен.
3. Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген жекелеген қызмет түрлерін жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес арнаулы салық режимін қолданатын және (немесе) ортақ пайдаланылатын телекоммуникациялар желісі жоқ жерлердегі тұлғаларды қоспағанда, дара кәсіпкерлер немесе заңды тұлғалар өз қызметін жүзеге асыратын жерлерде төлем карточкаларын пайдалана отырып, төлемдерді қабылдауға арналған жабдық (қондырғы) орнатуды қамтамасыз етуге, сондай-ақ төлем карточкаларын пайдалана отырып, төлемдерді қабылдауға міндетті.
4. Егер осы тармақта өзгеше белгінбесе, ортақ пайдаланылатын телекоммуникациялар желiсi жоқ жердегiлерді қоспағанда, жекелеген қызмет түрлерін жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес бюджетпен есеп айырысудың жалпыға бірдей белгіленген тәртібін қолданатын дара кәсіпкерлер және (немесе) заңды тұлғалар өз қызметiн жүзеге асыратын жерлерде төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдердi қабылдауға арналған жабдық (құрылғы) орнатуды және қолдануды қамтамасыз етуге, сондай-ақ төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдердi қабылдауға мiндеттi. Жекелеген қызмет түрлерінің және төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдердi қабылдауға арналған жабдық (құрылғы) қолдану тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
Бұл ретте ортақ пайдаланылатын телекоммуникациялар желiсi жоқ жердегiлерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес арнаулы салық режимiн қолданатын және қызметін Астана, Алматы қалаларында, облыстық маңызы бар қалаларда жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер және (немесе) заңды тұлғалар осындай жабдықты (құрылғыны) 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап орнатуды және қолдануды қамтамасыз етуге міндетті.
Осы бапта белгіленген міндеттемелер мен ережелер сауда операциялары, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету кезінде қолма-қол ақшаны пайдаланбай ақшалай есеп айырысуды жүзеге асыратын дара кәсіпкерлерге және (немесе) заңды тұлғаларға қолданылмайды.
5. Төлемге қатысушылардың төлем карточкаларын пайдалануға байланысты құқықтары мен міндеттері дара кәсіпкер немесе заңды тұлға ұсынылған төлем карточкасын пайдалана отырып, жүзеге асырылатын төлемді қабылдау туралы келiсiм берген кезден бастап туындайды.
Дара кәсіпкерде немесе заңды тұлғада төлем карточкаларына қызмет көрсету туралы дара кәсіпкермен немесе заңды тұлғамен келісім жасасқан банкке қатысты дара кәсіпкер немесе заңды тұлға қабылдаған төлем сомасында ақша талап ету құқығы туындайды. Көрсетілген банкте дара кәсіпкердің немесе заңды тұлғаның ақша талап етуін орындау міндеті туындайды.
Ескерту. 11-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.06.21 N 19-V (қолданысқа енгізу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 10.06.2014 № 206-V (қолданысқа енгізу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

11-1-бап. Төлем карточкаларының Ұлттық банкаралық жүйесi

Төлем карточкаларының Ұлттық банкаралық жүйесiнiң жұмыс iстеуiне және төлем карточкаларының Ұлттық банкаралық жүйесiнiң арнайы ұйымының қызметiне қойылатын жалпы талаптар Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiмен белгiленедi.
Ескерту. Заң 11-1-баппен толықтырылды - ҚР 2003.07.09 N 482 Заңымен.

12-бап. Банк шотын тiкелей дебеттеу

1. Банк шотын тiкелей дебеттеу арқылы төлем жасау ақша жөнелтушi мен оның банкi арасында жасалған шарт негiзiнде жүзеге асырылады, осыған сәйкес ақша жөнелтушi жеткiзiлген тауар, орындалған жұмыс не көрсетiлген қызмет үшiн бенефициардың жоғарыда көрсетілген шартқа тиiстi құжаттарды қоса тiркеп, талап етуi негiзiнде өзiнiң банк шотынан ақша алуға келiсiм бередi.
2. Ақша жөнелтушiнiң және оның банкiнiң банк шоттарын тiкелей дебеттеу жағдайында төлемдi жүзеге асыру кезiндегi құқықтары мен мiндеттерi ақша жөнелтушi мен оның банкi арасында тиiстi шарт жасалған кезден бастап туындайды. Банкте аталған шартта көзделген ақша сомасы және (немесе) уақыт кезеңi шегiнде клиенттiң банк шотына қойылатын үшiншi жақтың талаптарын орындау мiндетi туындайды.
Ескерту. 12-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42 Заңымен.

13-бап. Төлемдiк талап-тапсырма

1. Ақша жөнелтушінің банкі төлемдік талап-тапсырманы осы тармақтың екінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, ақша жөнелтушінің акцепті болғанда ғана орындауға тиіс.
Банктер ақша жөнелтушінің акцептін талап етпейтін төлемдік талап-тапсырманы жасалған банктік қарыз шартына, кредиттік желі ашу туралы келісімге немесе қарыз операциясының не кепілдік беру фактісін растайтын өзге де құжатқа сәйкес қарыз алушының қарыз бойынша мерзімі өткен берешегі болған жағдайда, берешекті қарыз алушыдан, кепілгерден өндіріп алу үшін қолданады және ақша жөнелтушінің өз банк шотынан ақшаны акцептсіз алып қоюға келісімі бар құжаттар қоса тіркеліп, ақшаны жөнелтуші банкке береді.
Ақша жөнелтушінің акцептін талап етпейтін талап-тапсырма негізінде ақшаны алып қоюдың негізділігі үшін өндіріп алушы жауаптылықта болады.
Төлемдік талап-тапсырмаларды беру, сондай-ақ ақшаны алып қоюдың негізділігін растайтын құжаттардың түпнұсқаларын не көшірмелерін қоса тіркеу қажеттігі туралы талап ету тәртібі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінде белгіленеді.
2. Төлемдiк талап-тапсырмаларды пайдалана отырып төлем жасаған кездегi құқықтар мен мiндеттер ақша жөнелтушiнiң банкiне оны ұсынған кезден бастап туындайды. Ақша жөнелтушiнiң банкi төлемдiк талап-тапсырманы алған күннен кейiнгi жұмыс күнiнен кешiктiрмей, ақша жөнелтушi банкке ақша жөнелтушiнiң акцептiн талап етпейтiн төлемдiк талап-тапсырма қойылған жағдайларды қоспағанда алынған төлемдiк талап-тапсырманы ақша жөнелтушiге акцептеуi үшiн беруге тиiс. Ақшаны жөнелтушi төлемдiк талап-тапсырманы алғаннан кейiн оны акцептеуге не оны акцептеуден дәлелдi түрде бас тартуға тиiс. Төлемдiк талап-тапсырманы ақша жөнелтушi не ақша жөнелтушi банк акцепттеген жағдайда, егер талап-тапсырма ақша жөнелтушiнiң акцептiн талап етпесе, төлемдiк талап-тапсырманы жiберушiде оны орындау жөнiнде талап ету құқығы пайда болады.
РҚАО-ның ескертпесі!
13-бапты 3-тармақпен толықтыру көзделген - ҚР 24.11.2015 № 422-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
Ескерту. 13-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42, 2009.07.11 N 185-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.07.05 N 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Инкассалық өкiм

1. Клиенттiң банк шотындағы ақшасын оның келiсiмiнсiз алып қою инкассалық өкiмдер пайдаланыла отырып, Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген негiздер бойынша және Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген кезектiлiктiң сақталуын ескере отырып, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi белгiлеген тәртiппен жүргiзiледi.
2. Бастамашы ақша жөнелтушiнiң банкiне, мемлекеттік кіріс органдарының инкассолық өкiмдерi табыс етiлетiн жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген нормалар негiзiнде осы өндiрiп алудың негiздiлiгiн растайтын атқарушы құжаттардың түпнұсқаларын не олардың көшiрмелерiн қоса бере отырып, инкассолық өкiмді табыс етедi. Құжаттардың түпнұсқаларын не олардың көшiрмелерiн қоса беру қажеттiгi туралы талаптарды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi белгiлейдi.
РҚАО-ның ескертпесі!
2-тармақтың екінші бөлігіне өзгеріс енгізу көзделген - ҚР 02.08.2015 № 342-V Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).
Мемлекеттік кіріс органдарының мiндеттi зейнетақы жарналары, мiндеттi кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешектi өндiрiп алуға инкассолық өкiмдерi пайдасына берешек өндiрiлiп алынатын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры салымшыларының тiзiмдерiмен қоса банктерге табыс етiледi.
РҚАО-ның ескертпесі!
2-тармақты үшінші бөлікпен толықтыру көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
3. Инкассолық өкiмде төлемнiң мақсаты көрсетiледi және ақша жөнелтушiнiң келiсуінсіз ақшаны алып қою құқығы көзделетiн заңнамалық актiге сiлтеме жасалады.
Ақша жөнелтушінің банктік шотында ақша жеткіліксіз болған кезде мемлекеттік кіріс органдарының салық берешегін өндіріп алу туралы, жеке сот орындаушыларының және әділет органдарының атқару құжаттары бойынша инкассолық өкімін орындау мұндай шотқа ақшаның түсуіне қарай жүргізіледі.
4. Бастамашы ақша жөнелтушiнiң банкiне инкассалық өкiмдi ұсынған кезден бастап төлем жасауға қатысушылардың құқықтары мен мiндеттерi туындайды. Ақша жөнелтушiнiң банкi осындай нұсқауды алғаннан кейiн оны акцептеуге не оны акцептеуден дәлелдi түрде жазбаша бас тартуға тиiс. Ақша жөнелтушiнiң банкi инкассалық өкiмдi акцептеген жағдайда инкассалық өкiмдi жөнелтушiнiң оны орындауды талап ету құқығы пайда болады.
5. Алынып тасталды.
6. Ақша жөнелтушiнiң келiсiмiнсiз ақшаны алып қоюдың негiздiлiгi үшiн өндiрiп алушы жауапты болады.
Ескерту. 14-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 1998.12.28 N 336, 2000.03.29 N 42, 2003.07.09 N 482, 2004.12.13 N 11 (күшіне ену тәртібін 2-баптан қараңыз), 2006.06.22 N 147, 2010.04.02 N 262-IV (2010.10.21 бастап қолданысқа енгізіледі), 21.06.2013 N 106-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

15-бап. Инкассолық өкiм берiлген кезде пайдаланылатын
құжаттар

Ақша жөнелтушінің келісімінсіз ақшаны алып қоюға инкассолық өкім атқарушылық құжаттардың негізінде беріледі.
Ескерту. 15-бап жаңа редакцияда - ҚР 15.01.2014 № 164-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

16-бап. Нұсқау акцептi

1. Тапсырма нысанындағы нұсқау акцептi алушы банктiң жөнелтушiнiң (клиенттiң) тапсырмасын орындауға келiсiм бергенiн бiлдiредi.
Талап нысанындағы нұсқау акцептi ақша жөнелтушiнiң және (немесе) алушы банктiң бастамашының талабын орындауға келiсiм бергенiн бiлдiредi.
2. Нұсқау акцептi осы акцептiң жасалғанын немесе алушы банктiң нұсқауда белгiленген жөнелтушiге немесе оның тапсырмасы бойынша үшiншi жаққа ақша сомасын төлегенiн тiкелей көрсететiн төлем құжатына жазу немесе белгi қою арқылы көрсетiлуi мүмкiн.
Нұсқау акцептi қол қою немесе мөр таңбасы (егер бар болса) түрiнде де көрсетiлуi мүмкiн.
3. Егер нұсқау акцептi төлем құжатына жазу немесе белгi қою не қол қою және оның мөр таңбасын (егер бар болса) түсiру жолымен жасалған болса, аталған жазбаларда немесе белгiлерде олардың жасалған күнi және уақыты болуға тиiс.
4. Егер шарттың немесе Қазақстан Республикасы заңдарының ережелерi бойынша акцепт iс-қимылмен не өзге әдiстермен көрсетiлуге тиiс болса, нұсқау тиiстi жазбасыз-ақ акцептелуi мүмкiн.
5. Осы Заңның 38-бабында және Қазақстан Республикасының Салық кодексiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, нұсқау акцептi не оны акцептеуден бас тарту нұсқауды алған күннен бастап үш жұмыс күнiнен кешiктiрiлмей жасалуға тиiс.
Ескерту. 16-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2003.07.09 N 482 Заңымен.

17-бап. Нұсқауды акцептеген кезде туындайтын құқықтар
мен мiндеттер

1. Алушы банк тапсырманы акцептегенге дейiн оны жөнелтушi алушы банк тапсырманы акцептегеннен кейiн оны орындауға қажеттi ақша сомасын қамтамасыз етуге мiндеттi. Клиринг нәтижелерi бойынша ақша аударымын жүзеге асырған кезде жөнелтушi егер онда терiс сальдо пайда болған жағдайда ғана, өзiнiң тапсырмасын орындауға қажеттi ақша сомасын қамтамасыз етуге мiндеттi.
2. Нұсқауды акцептеген кезде мынадай құқықтар мен мiндеттер туындайды:
1) алушы банк тапсырманы акцептеген кезде оның жөнелтушi алдында акцептелген тапсырманы орындау жөнiнде мiндеттемесi туындайды;
2) бенефициар банкi тапсырманы акцептеген кезде оның бенефициар пайдасына тапсырмада көрсетiлген ақша сомасын қабылдау жөнiндегi мiндеттемесi туындайды;
3) ақша жөнелтушi талапты акцептеген кезде акцептелген талап бойынша бенефициардың талап ету құқығы туындайды, ақша жөнелтушiнiң бенефициар пайдасына орын орындау жөнiндегi мiндеттемесi туындайды;
4) алушы банк талапты акцептеген кезде жөнелтушiнiң акцептелген талап бойынша талап ету құқығы туындайды, ал алушы банктiң оны орындау жөнiндегi мiндеттемесi туындайды.
3. Бенефициар банкi өзi акцептеген нұсқауда көрсетiлген ақша сомасын үшiншi жақтың немесе осы банктiң алдындағы бенефициар мiндеттемесiнiң сомасына қарсы үшiншi жақтың пайдасына немесе өз пайдасына есептеме жасауға құқылы, оның орындалу мерзiмi, банктен ақшаны алып қоюдың Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген кезектiлiгiн сақтауды ескере отырып, бенефициар банкiне осындай нұсқау түскен кезден басталады.

18-бап. Алушы банктің нұсқауларды акцептеуден бас тарту
негiздерi

1. Алушы банк нұсқауды акцептеуден:
1) жөнелтушi ақша аударымын жүзеге асыру үшiн қажеттi ақша сомасын қамтамасыз етпеген жағдайда;
2) егер төлем құжатының қолдан жасалғандығының белгiлерi болса;
3) жөнелтуші ақша аудару туралы нұсқауды жасаудың және ұсынудың тәртібіне қойылатын талаптарды және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасында және (немесе) шарттың талаптарында белгіленген өзге де талаптарды сақтамаған кезде;
4) «Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы iс-қимыл туралы» Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларда бас тартады.
2. Инкассалық өкiмдердi осы Заңның 15-бабында көзделген құжаттардың бiрiн қоса тiркемей ұсынған жағдайда, алушы банк мұндай инкассалық өкiмдердi акцептеуден бас тартуға мiндеттi.
Ескерут. 18-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2009.08.28 N 192-IV (2010.03.08 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.06.21 N 19-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

19-бап. Нұсқауды орындау

1. Алушы банктің нұсқауды орындауы мұндай нұсқауды оның акцептеуi негiзiнде жүзеге асырылады.
Алушы банктiң жөнелтушi алдындағы алынған нұсқауға сәйкес аударым не ақша төлеу жөнiндегi өз мiндеттемелерiн орындауы нұсқаудың орындалуы болып табылады.
Мынадай iс-қимылдар нұсқаудың орындалуы болып табылады:
1) алушы банктiң келесi алушы банкке бенефициардың пайдасына, егер алушы банк бенефициар банкi болып табылмаса ғана, ақша аудару туралы нұсқауын табыстауы;
2) егер алушы банк бенефициар банкi болып табылса, ақша аударымын аяқтауы;
3) егер алушы банк ақша жөнелтушiнiң банкi болып табылса, қолма-қол ақша төлеу туралы нұсқауды ұсынған жөнелтушiге қолма-қол ақшаны беруi.
2. Нұсқауды алушы банк егер заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, осындай нұсқаудың шарттарын сақтай отырып, егер мұндай нұсқаудың шарттарында оны орындаудың өзге мерзiмi белгiленбеген болса, алушы банктiң алынған нұсқау акцептелген күннен кейiнгi операциялық күнiнен кешiктiрмей орындайды.
Егер ақша аудару туралы нұсқауды орындаудың шарттары алушы банк үшiн орындалмайтындай болса не оларды орындау ақша аударуды кiдiртуге немесе қосымша шығындарға әкеп соғуы мүмкiн болса, алушы банк операциялық күн iшiнде бұл туралы жөнелтушiге хабарлауға мiндеттi. Нұсқаулар олардың түскен күнi мен уақыты ескерiле отырып орындалады.
Ескерту. 19-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42 Заңымен.

20-бап. Сот актiсiн және сот орындаушысының қаулысын
орындау ерекшелiктерi

1. Қазақстан Республикасы сотының ақша өндiрiп алу туралы сот актiсi, сондай-ақ сот орындаушысының жеке тұлғаның, заңды тұлғаның банк шоттарының, сондай-ақ заңды тұлға құрмай кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыратын жеке тұлғаның ағымдағы шоттарының бар екендiгi және олардың нөмiрлерi жөнiндегi ақпаратты сұратып алу туралы және борышкердiң банктегi ақшасына тыйым салуды қолдану туралы сот санкция берген қаулысы не оның атқарушылық iс жүргiзу органының аумақтық бөлiмiнiң мөрiмен немесе жеке сот орындаушысының мөрімен расталған көшiрмесi, осы баптың 4-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда, барлық банктерге ұсынылады.
2. Банктер аталған құжаттарды алған күннен кейiнгi операциялық екi күннен кешiктiрмей сотқа (сот орындаушысына) қажеттi мәлiметтердi жiберуге мiндеттi. Мәлiметтер ақша өндiрiп алу жүргiзiлетiн тұлғалардың банк шоттарының бар екенi туралы не олардың жоқ екенi туралы деректердi қамтуға тиiс; банк шоттары бар болған кезде банк шоттарының барлық қажеттi реквизиттерi және осы банк шоттарында жатқан қалдықтардың мөлшерi көрсетiлуге тиiс. Сот орындаушысына жiберiлетiн мәлiметтерде тыйым салу қолданылған ақша сомасы да көрсетiлуге тиiс.
3. Сот (сот орындаушысы) банктерден аталған мәлiметтердi алғаннан кейiн ақша өндiрiп алу туралы сот актiсiн орындау жөнiндегi мiндет жүктелетiн банктi (банктердi) анықтайды және сондай банкке (банктерге) тиiстi атқару құжатын не оның сот мөрiмен расталған көшiрмесiн қоса тiркей отырып нұсқау жiбередi.
4. Егер сотта (сот орындаушысында) ақша өндiрiп алынуға тиiс тұлғаның банк шотында ақшаның бар екенi туралы мәлiмет бар болса, онда сот орындаушысының тиiстi атқару құжаты қоса тiркелген нұсқауы тiкелей тиiстi банкке орындау үшiн ұсынылады.
5. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi банктердiң тұрған жерi және олардың бiрiншi басшыларының деректерi көрсетiлген банктердiң тiзiмiн тоқсан сайын атқару құжаттарының орындалуын қамтамасыз ету жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органның назарына жеткiзедi. Атқару құжаттарының орындалуын қамтамасыз ету жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк орган Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiнен алған тiзiмдi жергiлiктi соттар мен сот орындаушыларының назарына жеткiзедi.
Ескерту. 20-бап жаңа редакцияда - ҚР 2006.06.22 N 147, өзгерту енгізілді - ҚР 2010.04.02 N 262-IV (2010.10.21 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-тарау. Төлем

21-бап. Төлем

1. Төлем азаматтық-құқықтық мәмiле шарттарының, Қазақстан Республикасы заңдарының нормалары мен сот шешiмдерiнiң негiзiнде және соларға сәйкес жүргiзiледi.
2. Төлем азаматтық-құқықтық мәмiле шарттарына сәйкес олардың ерiктi негiзде жүзеге асырылуын көздейдi.
3. Төлем Қазақстан Республикасы заңдарының нормалары мен сот шешiмдерiне сәйкес олардың мiндеттi түрде жүзеге асырылуын көздейдi.
4. Төлем қолма-қол ақшаны пайдалана отырып та, оны пайдаланбай да (қолма-қол жасалмайтын төлем) жүргiзiледi.
4-1. Заңды тұлғалар арасындағы сомасы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және төлем жасалған күні қолданыста болған айлық есептік көрсеткіштің 1000 еселенген мөлшерінен асатын мәмiле бойынша төлемдер қолма-қол ақшасыз төлеу тәртібімен ғана жүзеге асырылады.
Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42, 2003.07.09 N 482, 2012.06.21 N 19-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-бап. Қолма-қол ақшаны пайдалана отырып жасалатын
төлем

1. Қолма-қол ақша төлеу заңды төлем құралы болып табылатын банкнот және (немесе) тиындар түрiнде қолма-қол ақша беру арқылы жүргiзiледi.
2. Қолма-қол ақша төлеу деген басқаның (басқалардың) алдында осы Заңның 21-бабының 1-тармағында көзделген жағдайларға байланысты туындаған мiндеттемелерi бар төлемдi жүзеге асыратын тұлғаның (тұлғалардың) (төлеушiнiң) оған банкноттарды және (немесе) тиындарды нақты беруi болып табылады.
3. Қолма-қол ақша төлеу ақша мiндеттемесi орындалып отырған адамға тiкелей не делдал арқылы жасалуы мүмкiн.

23-бап. Қолма-қол жасалмайтын төлем

1. Қолма-қол жасалмайтын төлем:
1) ақша мiндеттемесi не ақша төлеу туралы нұсқау бар төлем құжатын беру не электрондық ақшаны беру;
2) ақша мiндеттемесi не ақша төлеу туралы нұсқау бар төлем құжатын ұсыну;
3) ақша төлеу туралы нұсқау бар төлем құжатын немесе электронды хабар беру арқылы жасалады.
2. Қолма-қол жасалмайтын төлемдi жүзеге асыру Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен клиенттiң банк шотын пайдалана отырып та, онсыз да жүргiзiлуi мүмкiн.
Ескерту. 23-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42, 2011.07.21 № 466-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

24-бап. Төлемнiң аяқталуы

1. Егер төлем қолма-қол ақшаны пайдалана отырып жүргiзiлетiн болса, пайдасына төлем жасалатын адам не пайдасына төлем жасалатын адам уәкiлдiк берген және (немесе) көрсеткен адам ақшаны алған кезде төлем аяқталады.
2. Егер төлем қолма-қол ақшаны пайдаланбай, ақша аудару арқылы жүргiзiлсе, онда ақша аудару аяқталған сәтте төлем аяқталады.
Егер төлем қолма-қол ақшаны пайдаланбай, төлем құжатын беру арқылы жүргiзiлсе, онда пайдасына төлем жасалатын тұлға ақшаны алған сәтте төлем аяқталады.
Егер төлем электрондық ақша беру арқылы жүргізілсе, онда пайдасына төлем жасалатын тұлға электрондық ақшаны алған кезде төлем аяқталады. Қабылданған электрондық ақшаның сомасы туралы, оның басқа тұлға-бенефициардың пайдасына түскенін растайтын ақпараттың электрондық ақша жүйесінде көрсетілуі электрондық ақшаны алу кезі болып табылады.
3. Азаматтық-құқықтық мәмiленiң, еңбек шартының ережелерiнде төлем аяқталуының өзгеше сәтi көзделуi мүмкiн.
Ескерту. 24-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2011.07.21 № 466-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

25-бап. Санкцияланған және санкцияланбаған төлем

1. Егер төлемдi оны жасауға өкiлеттiгi бар тұлға жасаса және ол Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмесе, ол санкцияланған төлем болып табылады. Төлем ақша аудару арқылы жүзеге асырылған жағдайда да, егер алушы банк нұсқауды санкцияланбаған төлемнен қорғау iс-қимылының белгiленген тәртiбiн сақтай отырып қабылдаған болса, төлем санкцияланған болып табылады.
2. Осы баптың 1-тармағында белгiленген талаптар сақталмай жүзеге асырылған төлем санкцияланбаған болып табылады. Санкцияланбаған төлемге жалған төлем құжаттары немесе жалған төлем құралдары (қолма-қол ақша) пайдаланылған төлемдер де жатады.

26-бап. Санкцияланбаған қолма-қол жасалмайтын төлемнен
қорғау

1. Қазақстан Республикасының заңдарында және (немесе) нұсқау жөнелтушi мен оны алушы арасындағы шартта белгiленген және жөнелтушiнiң оларды керi қайтарып алу туралы нұсқауларға немесе өкiмдерге бастамашылық болғаны (санкцияланғаны) туралы деректердi тексеруге және ықтимал қателердi анықтауға саятын тиiстi ережелердi орындау санкцияланбаған төлемнен қорғау болып табылады.
2. Қорғау iс-қимылдарының элементi ретiнде уәкiлеттi тұлғаның (тұлғалардың) қолы, мөрлер, алгоритмдер, кодтар (рәмiздер қолданылатын сандық, әрiптiк және аралас), бiрегейлендiру сөздерi немесе бiрегейлендiру нөмiрлерi, шифрлау, керi қайтарып алу әдiстерi немесе Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтiн өзге де қорғау әдiстерi пайдаланылуы мүмкiн.

27-бап. Санкцияланбаған қолма-қол жасалмайтын төлем
бойынша ақшаны қайтару

1. Санкцияланбаған қолма-қол жасалмайтын төлем фактiсi анықталған жағдайда, ақшаны алған тұлға аталған төлем бойынша ақшаны қайтаруға мiндеттi.
2. Санкцияланбаған төлем бойынша ақшаны қайтару тәртiбi, мерзiмi мен шарттары жөнелтушi мен алушы банктiң арасындағы шартта және (немесе) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленедi.

3-тарау. Ақша аударымы

28-бап. Ақша аударымының негiздемесi

1. Ақша аударымдары жөнелтушiнiң бенефициар пайдасына ақша аудару туралы алушы банкке берген нұсқауы негiзiнде жүргiзiледi.
2. Заң актiлерiнде немесе тиiстi шартта көзделген жағдайларда талап нысанындағы нұсқауларды алушы банктiң клиентi болып табылмайтын үшiншi жақ ұсынады.

29-бап. Ақша аударымының негiзгi әдiстерi

1. Ақша аударымы клиринг нәтижелерi бойынша не жөнелтушiнiң әрбiр нұсқауын жеке орындау арқылы жүргiзiледi.
2. Клиринг нәтижелерi бойынша ақша аударымы клирингке қатысушылардың қарсы талаптарын есепке алу процесi аяқталғаннан кейiн жүргiзiледi. Бұл орайда клиринг нәтижелерi бойынша жасалған аударым клирингке қатысушының ақшасын оған қызмет көрсететiн банктен мiндеттi түрде алып қоюды бiлдiрмейдi. Терiс сальдо пайда болған клирингке қатысушы оны өтеу үшiн төлем жасайды.
3. Жөнелтушiнiң әрбiр нұсқауын жеке орындау арқылы жасалатын ақша аударымы жөнелтушiнiң басқа нұсқауларынан туындайтын оның құқықтары мен мiндеттемелерiне қарамастан жасалады.

30-бап. Ақша аударымы туралы нұсқауды ұсыну әдiстерi

1. Ақша аударымы туралы нұсқауларды орындау үшiн оларды ұсыну мынадай әдiстермен:
1) төлем құжатының қағазға басылған түпнұсқасын ұсыну арқылы;
2) нұсқауды байланыс пен телекоммуникацияның тиiстi электронды арналарын пайдалана отырып, қағазға баспай-ақ электрондық әдiспен беру арқылы жүргiзiледi;
3) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актілерiнде белгiленген өзге де әдiстермен жүргiзiледi.
2. Нұсқауды электронды әдiспен ұсынуға Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi белгiлейтiн талаптар сақталған жағдайда ғана жол берiледi. Мұндай талаптар болмаған жағдайда банк тәжiрибесiнде қабылданған бiр iзге түсiрiлген ережелер және (немесе) iскерлiк айналымындағы ресiмдерi қолданылады.
3. Қазақстан Республикасының заңдарында тек қана қағазға басу көзделген нұсқауларды электронды әдiспен ұсынуға тыйым салынады.
4. Егер жөнелтушi алушы банктiң клиентi болса, жөнелтушiнiң алушы банкке ақша аудару туралы нұсқауын ұсыну әдiстерi, тәртiбi мен ережелерi олардың арасында жасалған шартта көрсетiледi. Егер жөнелтушi алушы банктiң клиентi болмаса, нұсқауды ұсыну осы Заңның нормаларына және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң соған сәйкес қабылданған нормативтiк құқықтық актiлерiне сәйкес жүргiзiледi.
Ескерту. 30-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42 Заңымен.

31-бап. Ақша аударымы кезiнде нұсқауды қабылдау уақыты

1. Алушы банк нұсқауларды және оларды керi қайтарып алу не олардың орындалуын тоқтату туралы өкiмдердi қабылдауды өзi белгiлеген операциялық күннiң iшiнде ғана жүзеге асырады.
2. Егер нұсқау не оны керi қайтарып алу не олардың орындалуын тоқтата тұру туралы өкiм операциялық күн аяқталған соң алынған болса, алушы банк мұндай нұсқауды немесе өкiмдi келесi операциялық күннiң басында алған болып есептеледi.

32-бап. Ақша аударымы кезiнде жөнелтушi мен алушы банк
арасындағы хабар алмасу

1. Ақша аударымын жүзеге асырған кезде жөнелтушi мен алушы банк мыналарды қамтитын хабарлар алмасады:
1) нұсқауды акцептеу не акцептеуден бас тарту туралы ақпарат;
2) нұсқауды орындау туралы ақпарат;
3) қате нұсқаулар туралы ақпарат;
4) нұсқауды керi қайтарып алу немесе оның орындалуын тоқтата тұру туралы ақпарат;
5) ақша аударымына қатысты басқа да мәлiметтер.
2. Жоғарыда аталған хабарларды алмасу нысандары мен әдiстерi, егер Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi өзгеше белгiлемесе, жөнелтушi мен алушы банк арасындағы шартта белгiленедi.

33-бап. Ақша аударымы туралы қате нұсқаулар

Жөнелтушiнiң ақша аударымы туралы жiберген нұсқауы, егер онда:
1) одан бұрынғы жөнелтушiден алынған нұсқаудың реквизиттерiне сәйкес келмейтiн реквизиттер болса;
2) ол қайталап берiлсе, қате болып табылады.

34-бап. Аударым жасау кезiнде ақшаны қайтару

1. Аударым жасау кезiнде ақшаны қайтару:
1) ақша аудару арқылы жүзеге асырылатын төлемнiң санкцияланбау фактiсi анықталған;
2) ақша жалған төлем құжаты негiзiнде аударылған;
3) қате берiлген нұсқау орындалған жағдайларда жүзеге асырылады.
2. Бенефициар банк қате нұсқау бойынша ақшаны қайтаруды бенефициардың ақша қате есепке жатқызылған банк шотынан ақшаны акцептсіз алып қою жолымен жүзеге асырады.
3. Бенефициар банк қате нұсқау бойынша ақшаны қайтаруды бенефициардың банк шотындағы ақша есебінен, оның ішінде, егер банк шоты бойынша уәкілетті мемлекеттік органның немесе лауазымды адамның банк шотындағы ақшаға тыйым салу және (немесе) банк шоты бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы шешімі және (немесе) белгіленбеген мерзімдерде орындалуға жататын орындалмаған нұсқаулар болған жағдайда жүзеге асырады.
4. Бенефициардың банк шотында ақша жеткіліксіз болған не ақша болмаған жағдайда қате нұсқау бойынша ақшаны қайтаруды қате нұсқауға жол берген жөнелтуші Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген тәртіппен және мерзімдерде өз ақшасы есебінен жүзеге асырады.
5. Ақшаны қайтару санкцияланбаған немесе қате нұсқау орындалған күннен бастап үш жыл өткеннен кейін жүргізілмейді.
6. Ақшаны қайтарған кезде ақша аударуға қатысушы әрбiр жөнелтушiнiң (оның iшiнде делдал банктiң) осындай ақша аударымына байланысты және ақшаны қайтару салдарынан шеккен нақты шығыстарды өтетуге құқығы бар.
Ескерту. 34-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.05 N 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

35-бап. Ақша аударымы кезiнде нұсқауды керi қайтарып
алу және нұсқаудың орындалуын тоқтата тұру

1. Акцептелмеген нұсқау акцепт жасау мерзiмi аяқталғанға дейiн керi қайтарып алынуы мүмкiн.
2. Нұсқаудың орындалуын тоқтата тұру немесе акцептелген нұсқауды керi қайтарып алу оны алушы банк орындағанға дейiн ғана мүмкiн болады.
3. Акцептелген және акцептелмеген нұсқауды керi қайтарып алуды, сондай-ақ нұсқаудың орындалуын тоқтата тұруды оның бастамашысы алушы банкке тиiстi өкiм жiберуi арқылы жүзеге асырады. Басқа жөнелтушiлер мұндай өкiмдi өзiнен бұрынғы жөнелтушiден не оған заңмен не шартпен уәкiлдiк берiлген үшiншi жақтан алған осындай өкiм болғанда ғана жiберуге құқылы. Мұндай өкiмнiң орындалу мерзiмi, сондай-ақ оны беру әдiстерi шартпен және (немесе) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiмен белгiленедi.
4. Мұндай өкiмдер элекронды әдiспен жiберiлген жағдайда мұндай өкiмдi жөнелтушi мен оны алушының арасындағы шартта белгiленген қорғау iс-қимылының тәртiбiн сақтау қажет.
5. «Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы iс-қимыл туралы» Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларда, сондай-ақ егер алушы банкке Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес уәкiлеттi мемлекеттiк органның немесе лауазымды адамның ақша жөнелтушiнiң немесе алушы банктің банк шотындағы ақшасына тыйым салу немесе банк шотындағы шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы шешiмi, сондай-ақ уәкiлеттi мемлекеттiк органның немесе лауазымды адамның ақша жөнелтушiнiң ақшасын алып қою туралы Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес акцептелген нұсқаудан бұрын орындалуға тиiстi шешiмi ұсынылса, акцептелген нұсқауды орындау тоқтатыла тұруға тиiс. Алушы банк жоғарыда аталған негiздемелер бойынша нұсқауды орындауды тоқтата тұруға байланысты залалдар үшiн жауап бермейдi.
Ескерту. 35-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42, 2009.08.28 N 192-IV (2010.03.08 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.06.21 N 19-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-бап. Ақша аударымын аяқтау

Ақша аударымы:
бенефициардың пайдасына ақша түскен кезде оның банк шоты бойынша бухгалтерлiк жазба жасалған;
егер бенефициардың банк шоты болмаса, бенефициардың банкi бенефициарға қолма-қол ақшаны нақты берген;
осы Заңның 17-бабының 3-тармағында көзделген есепке алу жүргiзiлген;
банк клиентiнiң пайдасына ақша қабылданғанын көрсететiн өзге шот бойынша бухгалтерлiк жазба аяқталған кезден бастап аяқталды деп есептеледi.

3-1-тарау. Электрондық ақша

Ескерту. Заң 3-1-тараумен толықтырылды - ҚР 2011.07.21 № 466-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

36-1-бап. Электрондық ақшаны шығару және өткізу

1. Электрондық ақша шығаруды эмитент өзіне қабылдайтын міндеттемелердің номиналдық құнына тең ақша сомасында жеке тұлғалардан немесе агенттерден ақша алғаннан кейін растама бере отырып, жүзеге асырады.
Эмитент өзі шығарған электрондық ақшаны оның теңгедегі номиналдық құнына сәйкес өтеу жөнінде шартсыз және қайтарылмайтын ақшалай міндеттеме қабылдайды.
2. Эмитент электрондық ақшаны шығару кезінде комиссиялық сыйақы, сондай-ақ шарттың талаптарына сәйкес эмитент көрсететін қосымша қызметтер үшін ақы алуға құқылы.
3. Мыналар:
1) эмитенттен, агенттен немесе өзге де жеке тұлғалардан электрондық ақша алған жеке тұлғалар;
2) агенттер;
3) азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша төлемақы ретінде жеке тұлғалардан электрондық ақша алған дара кәсіпкерлер немесе заңды тұлғалар электрондық ақша иелері болып табылуы мүмкін.
Электрондық ақша иесінің құқықтары электрондық ақшаны алған сәттен бастап туындайды.
4. Электрондық ақша эмитентінің және иесінің – жеке тұлғаның арасындағы қатынастар Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес олардың арасында жасалған шарт негізінде туындайды.
5. Эмитент пен жеке тұлға арасында жасалатын шартта:
1) эмитенттің атауы, орналасқан жері және банктік деректемелері;
2) электрондық ақша шығару не сатып алу талаптары;
3) электрондық ақшаны пайдалану үшін белгіленетін шектеулерді қоса алғанда, электрондық ақшаны пайдалана отырып операцияларды жүзеге асыру талаптары;
4) электрондық ақша иесінің электрондық ақшаны пайдалана отырып, операциялар жүргізуге арналған құқықтарын куәландыру тәртібі;
5) иесінің электрондық ақшаны өтеуге ұсыну тәртібі мен тәсілдері және оны өтеу тәртібі;
6) операцияларды жүргізу үшін электрондық ақшаны пайдалану кезінде электрондық ақша эмитенті және иесі арасында ақпарат алмасу тәртібі, оның ішінде эмитентке электрондық тасығыштың жоғалғаны немесе оны уәкілетті емес тұлғаның пайдаланғаны туралы хабарлау тәртібі мен мерзімдері;
7) электрондық ақша иесінің электрондық ақшаны пайдалану жөніндегі өтінішін қарау тәртібі, сондай-ақ электрондық ақшаны пайдалану кезінде туындайтын дауларды шешу тәртібі;
8) комиссиялық сыйақы төлеу, сондай-ақ қосымша қызметтер көрсеткені үшін ақы төлеу мөлшері және тәртібі;
9) тараптардың құқықтары мен міндеттері;
10) тараптардың өз міндеттемелерін орындамағаны немесе тиісті дәрежеде орындамағаны үшін жауапкершілігі;
11) шартты өзгерту және бұзу тәртібі, сондай-ақ оны қолдану мерзімі қамтылуы тиіс.
Тараптардың келісімі бойынша шартқа өзге де талаптар енгізілуі мүмкін.
6. Эмитент тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептік көрсеткіштің бір жүз еселенген мөлшерінен асатын сомаға электрондық ақша шығарылған жағдайда электрондық ақша иесін сәйкестендіруді жүзеге асыруға міндетті.
Электрондық ақша иесі – жеке тұлғаны сәйкестендіру үшін жеке басын куәландыратын құжат ұсынылады.
7. Эмитенттер Қазақстан Республикасының аумағында шығаратын электрондық ақша Қазақстан Республикасының ұлттық валютасында ғана номиналдануы (көрсетілуі) тиіс.
8. Жеке тұлғаларға электрондық ақшаны өткізуді не жеке тұлғалардан электрондық ақшаны сатып алуды тараптардың құқықтары мен міндеттері, электрондық ақшаны өткізу және сатып алу тәртібі мен талаптары айқындалатын эмитентпен жасалған шарт негізінде агент жүзеге асырады.
9. Эмитенттің өзі не эмитентпен жасалған тиісті шарттың негізінде өзге де заңды тұлға оператор болуы мүмкін.
Эмитент қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға «Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес, өзімен тиісті шарттар жасасқан операторлар туралы мәліметтер жіберуге міндетті.
10. Эмитент операторға электрондық ақша иелерімен, оның ішінде агенттермен эмитенттің атынан және оның тапсырмасы бойынша шарттар жасасуға уәкілеттік беруге құқылы.
11. Иелері мен оларға тиесілі электрондық ақша сомалары туралы мәліметтерді, сондай-ақ электрондық ақшаны пайдаланып жасалған операциялар туралы мәліметтерді эмитент тұлғаларға «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 50-бабында көзделген негіздер бойынша және шекте береді.
Ескерту. 36-1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.21 N 466-IV (2012.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.01.12 № 538-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 10.06.2014 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-2-бап. Электрондық ақшаны пайдалану және өтеу

1. Электрондық ақшаны оның иесі – жеке тұлға азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша төлемді жүзеге асыру мақсатында, сондай-ақ оның эмитенті айқындаған және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін талаптарда өзге де операцияларды жүргізу үшін пайдаланады.
2. Дара кәсіпкердің және (немесе) заңды тұлғаның электрондық ақшаны азаматтық-құқықтық мәмілелер жасау кезінде төлемақы ретінде қабылдауы эмитентпен не электрондық ақша жүйесінің қатысушысы болып табылатын өзге де банкпен жасалған шарт негізінде жүзеге асырылады.
Азаматтық-құқықтық мәмілелер жасау кезінде электрондық ақша жүйесінде электрондық ақша алған дара кәсіпкерде немесе заңды тұлғада эмитентке қабылданған төлем сомасында ақшаны талап ету құқығы туындайды.
3. Эмитент электрондық ақша жүйесінің жұмыс істеуін осы Заңда, «Ақпараттандыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңында және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген талаптарды және шектеулерді ескере отырып, қамтамасыз етуге міндетті.
Эмитент электрондық ақша иесінің алдында электрондық ақша жүйесіне санкциясыз енген, сондай-ақ эмитенттің тиісті бағдарламалық қамтамасыз ету жұмысында (жұмыс істеуінде) қателесу орын алған немесе іркіліс болған жағдайларда электрондық ақша иесіне келтірілген зиян үшін олардың арасында жасалған шарттардың талаптарына сәйкес жауапты болады.
4. Электрондық ақшаның иесі – сәйкестендірілген жеке тұлға жүргізетін бір операцияның ең жоғары сомасы тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептік көрсеткіштің бес жүз еселенген мөлшеріне тең сомадан аспауы тиіс.
Электрондық ақшаның иесі – сәйкестендірілмеген жеке тұлға жүргізетін бір операцияның ең жоғары сомасы тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептік көрсеткіштің бір жүз еселенген мөлшеріне тең сомадан аспауы тиіс.
Осы тармақтың бірінші бөлігінің талаптары электрондық ақшаны өтеу жөніндегі операцияларға қолданылмайды.
5. Электрондық ақшаны өтеуді эмитент оның номиналдық құны бойынша тең ақша сомасын электрондық ақшаның иесі – жеке тұлғаның банк шотына аудару не оған қолма-қол ақша беру арқылы жүзеге асырады.
6. Егер эмитент пен дара кәсіпкер немесе заңды тұлға арасында жасалған шартта өзге мерзім көзделмесе, эмитент дара кәсіпкер немесе заңды тұлға жеке тұлғалардан азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша ақы төлеу кезінде алған электрондық ақшаны өз пайдасына электрондық ақша түскен күннен бастап үш жұмыс күні ішінде өтеуді жүзеге асыруға міндетті.
Дара кәсіпкер немесе заңды тұлға алған электрондық ақша аудару кезінде ақшаны қайтару үшін осы Заңда көзделген негіздер бойынша немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген негіздер бойынша жасалған азаматтық-құқықтық мәміле бұзылған жағдайда, оны ақы төлеуші – жеке тұлғаға қайтару кезінде өтеуге жатпайды.
Дара кәсіпкерлер немесе заңды тұлғалар иелері болып табылатын электрондық ақшаны өтеу заңды тұлғаның немесе дара кәсіпкердің банк шотына оның номиналдық құны бойынша тең ақшалай сомасын аудару жолымен жүзеге асырылады.

4-тарау. Қорытынды ережелер

37-бап. Ақша төлемi мен (немесе) аударымын жүзеге асыру
ережелерiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiк

1. Ақша төлемi мен (немесе) аударымына қатысушылар ақша төлемi мен (немесе) аударымына байланысты мiндеттемелердi орындамаған немесе тиiстi дәрежеде орындамаған жағдайда, олар осы қатынастарға қатысушылар арасында жасалған шартта және (немесе) Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген негiздер бойынша, тәртiппен және мөлшерде жауап бередi.
2. Егер ақша аударымы аяқталмаған болса, осының алдындағы жөнелтушiнiң алынған нұсқауды орындамаған не тиiстi дәрежеде орындамаған банк (оның iшiнде делдал банк) оның алдында жауап бередi. Бұл орайда ақша жөнелтушi ақша аударымы жөнiндегi мiндеттемелерiн орындаған күннiң өзiнде, егер ақша жөнелтушi мен бенефициар арасындағы азаматтық-құқықтық мәмiле шарттарында өзгеше көзделмеген болса, ақша жөнелтушiнiң азаматтық-құқықтық мәмiле жөнiндегi төлем бойынша бенефициар алдындағы мiндеттерi тоқтатылмайды. Егер ақша аудару бенефициар банкiнiң кiнәсiнен аяқталмаған болса, ақша жөнелтушi азаматтық-құқықтық мәмiле жөніндегi төлем бойынша бенефициар алдында жауапты болмайды.
3. Егер ақша аударымын жасау ережелерiн бұзу ақша төлемi мен (немесе) аударымына қатысушының өзгенiң ақшасын заңсыз пайдаланумен, сондай-ақ акцептiң немесе нұсқаудың орындалу мерзiмiн бұзуымен байланысты болса, мұндай қатысушы кiмнiң ақшасын заңсыз пайдаланса сол адамға Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарында көзделген айыпақы төлеуге мiндеттi.
4. Егер алушы банк төлем жасалған кезде қорғау iс-әрекетiнiң тәртiбiн сақтамаса, бiрақ бенефициар ақшаны:
1) ақша аударымы туралы тапсырмада немесе талапта көрсетiлгендей;
2) бенефициар үшiн қолайлы мерзiмде;
3) ақша аударымы туралы бұйрықта көрсетiлген сомада алған жағдайда;
4) және бұл орайда ақша жөнелтушiге де, бенефициарға да залал (зиян) келтiрiлмесе, алушы банк ол үшiн жауап бермейдi.

38-бап. Белгiсiз мерзiмде орындалуға тиiстi нұсқаулар

1. Ақша жөнелтушiде банкте нұсқауды орындау үшiн қажеттi ақша сомасы болмаған не жеткiлiксiз болған жағдайда, егер заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, алушы банк:
1) ақша жөнелтушi мен алушы банктiң арасындағы шартта;
2) заң актiлерiнде және (немесе) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде көзделген жағдайларда ғана алынған нұсқауларды қабылдауға және оларды орындау үшiн жеткiлiктi ақша сомасы ақша жөнелтушiнiң немесе алушы банктiң банк шотына түскенге дейiн бiр жыл бойы сақтауға мiндеттi.
1-1. Бенефициар Қазақстан Республикасының валюталық заңдарында көзделген қажетті құжаттар мен мәліметтерді беру жөніндегі іс-әрекеттерді жасамаған жағдайда алушы банк жөнелтушінің алынған нұсқауларын қабылдауға және 180 күнтізбелік күн бойы сақтауға міндетті.
Бенефициар осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген іс-әрекеттерді орындамаған жағдайда, алушы банк күнтізбелік 180 күн ішінде мұндай нұсқауды оны жөнелтушіге орындамай қайтаруға міндетті.
2. Осы баптың 1-тармағында көзделген нұсқауларды алушы банк Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген нұсқауларды орындау кезектiлiгiн сақтауды ескере отырып, олардың алушы банкке түсу тәртiбiнде күнтiзбелiк кезектiлiкпен орындайды. Күнтiзбелiк кезектiлiк алушы банкке нұсқаулардың түсу күнi мен уақытын көздейдi.
3. Осы банктің 1-тармағында көзделген нұсқауларды орындаған кезде, акцептiң күнi мен уақыты алушы банктiң мұндай нұсқауларды орындау күнi мен уақыты болып табылады.
4. Егер осы баптың 1-тармағында белгіленген мерзім өткеннен кейін жөнелтушінің ұсынған нұсқауы жөнелтушіде ақшаның жетіспеуінен орындалмаса, онда алушы банк инкассалық өкімді қоспағанда, осындай нұсқауды орындамастан жөнелтушіге қайтаруға міндетті.
5. Қайта құрылымдау жоспарында көзделген шаралар кешенін жүзеге асыруға байланысты банкті қайта құрылымдау кезеңінде алушы банк қайта құрылымдау тоқтатылғанға дейін банктің олар бойынша міндеттемелерін тоқтата тұрған және қайта құрылымдау жоспарында бар нұсқауларды қабылдауға және сақтауға міндетті. Банкті қайта құрылымдау тоқтатылған жағдайда алушы банк мұндай нұсқауды орындамастан, оны жөнелтушіге қайтарып беруге міндетті.
Олар бойынша міндеттемелері тоқтатыла тұрмаған және қайта құрылымдау жоспарына кірмеген нұсқаулар осы Заңда, Қазақстан Республикасының Салық және Азаматтық кодекстерінде белгіленген тәртіппен орындалады.
Ескерту. 38-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 1998.12.28 N 336, 2000.03.29 N 42, 2003.03.13 N 394, 2003.05.08 N 411, 2003.07.09 N 482, 2010.04.02 N 262-IV (2010.10.21 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.07.05 N 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

39-бап. Ақша төлемiне немесе аударымына тыйым салу

Төлем жасауға, ақша аударымы туралы нұсқау беруге, нұсқауды орындауға, банктiң бенефициарға ақша беруiне немесе бенефициардың ақша алуына Қазақстан Республикасының тиiстi заң актiлерiмен уәкiлдiк берiлген мемлекеттiк органдар немесе лауазымды адамдар және Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген негiздемелер бойынша ғана тыйым салынуы мүмкiн.

40-бап. Халықаралық шарттар

Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта осы Заңда көзделген өзгеше ережелер белгiленсе, онда халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.

41-бап. Осы Заңды iске асыру жөнiндегi шаралар

Осы Заң күшiне енген күннен бастап Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкi Басқармасы Төрағасының республикада төлем және несие тәртiбiн нығайту мәселесi жөнiндегi есебi туралы" 1993 жылғы 30 қаңтардағы қаулысының 6-тармағы, аталған Қаулымен бекiтiлген "Қазақстан Республикасында қолма-қол ақшасыз есеп айырысу тәртiбiн бұзғаны үшiн экономикалық санкциялар туралы" және "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң экономикалық" нормативтерiн бұзғаны үшiн коммерциялық банктерге қолданылатын санкциялар туралы" Уақытша ережелер (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң Жаршысы, 1993 ж., N 4, 68-құжат, Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 1996 ж., N 8-9, 239-құжат) күшi жойылды деп танылсын.

Қазақстан Республикасының
Президентi

О платежах и переводах денег

Закон Республики Казахстан от 29 июня 1998 года № 237-I. Утратил силу Законом Республики Казахстан от 26 июля 2016 года № 11-VI

Сноска. Утратил силу Законом РК от 26.07.2016 № 11-VI (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Вниманию пользователей!
Для удобства пользования РЦПИ создано оглавление.

ОГЛАВЛЕНИЕ

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Отношения, регулируемые настоящим Законом

1. Настоящий Закон регулирует отношения, возникающие при осуществлении платежей и переводов денег в Республике Казахстан, кроме отношений, связанных с осуществлением почтовых переводов денег.
2. Отношения, связанные с международными платежами и переводами денег, осуществляемыми между банками Республики Казахстан, организациями, осуществляющими отдельные виды банковских операций, и иностранными банками (финансовыми институтами), регулируются договорами между ними и обычаями делового оборота, применяемыми в банковской практике, с учетом требований, установленных законодательством Республики Казахстан о противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма. Если действия по международным платежам и переводам денег инициируются на территории Республики Казахстан, то такие отношения регулируются настоящим Законом и указанными договорами и обычаями делового оборота, применяемыми в банковской практике, в части, не противоречащей законодательству Республики Казахстан.
Сноска. Статья 1 в редакции Закона РК от 10.06.2014 № 206-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Основания возникновения отношений,
регулируемых настоящим Законом

Отношения, регулируемые настоящим Законом, возникают при осуществлении:
платежей и (или) переводов денег в соответствии с условиями оплаты по гражданско-правовым сделкам;
переводов денег по поручению клиента банка или организации, осуществляющей отдельные виды банковских операций (далее - банки), когда такие поручения не связаны с выполнением условий оплаты по гражданско-правовым сделкам;
обязательных платежей и (или) переводов денег, производимых в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 3. Основные понятия, используемые в
настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
1) перевод денег - последовательное исполнение банками-получателями указаний отправителей о передаче денег, связанных с осуществлением платежа или иными целями;
2) инициатор перевода денег (далее - инициатор) - лицо, первым предъявившее для исполнения указание о переводе денег;
3) отправитель денег - лицо, за счет которого осуществляются платеж и (или) перевод денег;
4) участники платежа и (или) перевода денег - физические и юридические лица, филиалы и представительства юридических лиц, имеющие права и (или) обязанности по платежу и (или) переводу денег;
5) банк-получатель - банк, которому адресуется указание о переводе либо выплате денег;
6) прямое дебетование банковского счета - способ осуществления платежа, при котором производятся изъятие денег у отправителя денег и передача их в пользу бенефициара на основании предварительного разрешения отправителя денег об указанном изъятии, действующего в течение определенного периода времени и (или) в пределах определенной суммы денег;
7) бенефициар - лицо, указанное в поручении либо требовании в качестве получателя денег при совершении перевода денег, а также при безналичных платежах, осуществляемых без перевода денег;
8) банк бенефициара - банк, которому согласно условиям договора с отправителем и (или) указанию отправителя надлежит принять деньги, поступающие в пользу бенефициара, и (или) выполнить иные действия, предусмотренные указанием либо договором с отправителем;
9) банк-посредник - любой банк-участник перевода денег, не являющийся банком отправителя денег и банком бенефициара;
10) отправитель - лицо, отправляющее указание, связанное с платежом и (или) переводом денег, которое может быть в том числе отправителем денег, инициатором или бенефициаром;
11) инкассовое распоряжение - способ осуществления платежа, используемый для изъятия денег с банковского счета отправителя денег без его согласия;
12) клиринг - осуществляемый клиринговой организацией процесс сбора, сверки, сортировки и зачета встречных требований участников клиринга и последующего определения их чистых позиций (сальдо), а также выполнение банком указанных действий по встречным требованиям между его клиентами;
13) микропроцессорная платежная карточка - платежная карточка с интегральной микросхемой, которая используется для безналичной оплаты товаров (работ, услуг), получения наличных денег, осуществления обмена валют и других операций, определенных эмитентом платежной карточки и на его условиях, а также содержит необходимую для держателя карточки информацию;
14) указание - приказ отправителя банку-получателю о переводе либо выплате денег, предъявляемый в силу договора или закона. Указания составляются в форме поручения либо форме требования;
15) операционный день - период времени, в течение которого банком осуществляется прием указаний о переводе денег и распоряжений о приостановлении либо об отзыве таких указаний от клиентов и передача им сообщений, связанных с осуществлением переводов денег в их пользу;
16) взыскатель - лицо, предъявляющее в силу договора или закона требование о взыскании денег, подлежащее исполнению банком-получателем без согласия отправителя денег;
17) платеж - исполнение денежного обязательства с использованием наличных денег или без их использования путем перевода денег либо выдачи платежного документа, содержащего денежное обязательство или приказ о выплате денег либо передачи электронных денег;
18) национальная межбанковская система платежных карточек - система обслуживания межбанковских операций по платежным карточкам, управление которой осуществляет организация, специально созданная банками-участниками системы, способная также обеспечить хранение, обработку и передачу необходимой информации электронным способом с применением технологий микропроцессорных карточек для реализации общенациональных задач, определяемых законодательными актами Республики Казахстан;
19) платежная карточка - средство доступа к деньгам через электронные терминалы или иные устройства, которое содержит информацию, позволяющую держателю такой карточки осуществлять платежи, получать наличные деньги, производить обмен валют и другие операции, определенные эмитентом платежной карточки и на его условиях;
20) платежное поручение - способ осуществления платежа и (или) перевода денег, предусматривающий предъявление отправителем указания банку-получателю о переводе определенной в данном указании суммы денег в пользу бенефициара;
21) платежное требование-поручение - способ осуществления платежа, при котором в банк отправителя денег предъявляется требование отправителя к отправителю денег о выплате денег в сумме, указанной в таком требовании, на основании и с приложением документов, подтверждающих указанное требование;
22) платежный документ - документ, на основании или с помощью которого производятся платежи и переводы денег;
23) чек - платежный документ, содержащий письменный приказ чекодателя банку-получателю, основанный на договоре между ними, об уплате указанной в таком приказе суммы денег чекодержателю;
24) чекодатель - лицо, выписавшее чек;
25) чекодержатель - лицо, в пользу которого был выписан чек, в том числе чекодатель, если чек был выписан им на себя;
26) электронные деньги - безусловные и безотзывные денежные обязательства эмитента электронных денег, хранящиеся в электронной форме и принимаемые в качестве средства платежа в системе электронных денег другими участниками системы;
27) система электронных денег - совокупность программно-технических средств, документации и организационно-технических мероприятий, обеспечивающих осуществление платежей и иных операций с электронными деньгами;
28) участник системы электронных денег - физическое или юридическое лицо, у которого в соответствии с заключенным договором возникает право или обязательство по выпуску, передаче, приему, использованию, приобретению, реализации или погашению электронных денег в рамках определенной системы электронных денег;
29) оператор системы электронных денег (далее - оператор) - участник системы электронных денег, обеспечивающий функционирование системы электронных денег, включая осуществление сбора, обработки и передачи информации, формируемой при осуществлении операций с использованием электронных денег;
30) погашение электронных денег - операция, осуществляемая эмитентом по обмену электронных денег, предъявленных владельцем электронных денег либо подлежащих погашению без их предъявления владельцем в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан, на равную по их номинальной стоимости сумму денег;
31) использование электронных денег - передача электронных денег в системе электронных денег их владельцем - физическим лицом другому участнику системы электронных денег в целях осуществления платежа по гражданско-правовым сделкам и (или) иных операций, связанных с переходом права собственности на электронные деньги;
32) выпуск электронных денег - операция, предусматривающая выдачу эмитентом электронных денег физическим лицам и агентам эмитента электронных денег путем обмена на равную по их номинальной стоимости сумму денег;
33) эмитент электронных денег (далее - эмитент) - банк второго уровня, осуществляющий выпуск и погашение электронных денег в системе электронных денег в соответствии с требованиями нормативных правовых актов Национального Банка Республики Казахстан;
34) агент эмитента электронных денег (далее - агент) - юридическое лицо, осуществляющее деятельность по приобретению электронных денег у эмитента и владельцев - физических лиц для последующей их реализации физическим лицам на основании договора, заключенного с эмитентом.
Сноска. Статья 3 в редакции Закона РК от 11.07.2009 N 185-IV (вводится в действие с 30.08.2009); с изменениями, внесенными Законом РК от 21.07.2011 № 466-IV (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 4. Законодательство Республики Казахстан о
платежах и переводах денег

Законодательство Республики Казахстан о платежах и переводах денег основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

Статья 5. Деньги

1. Деньги являются средством платежа и накопления и служат мерой стоимости.
2. Деньги существуют в форме денежных знаков (наличных денег) либо в форме денежных обязательств банков, выраженных в виде записи по банковским счетам их клиентов.
3. Денежные знаки выпускаются в виде банкнот и монет, имеющих номинальную стоимость (номинал).

Статья 6. Банковские счета

1. Банковский счет - способ отражения договорных отношений между банком и клиентом по приему денег и (или) банковскому обслуживанию клиента.
Банковские счета открываются при заключении между банком и клиентом договора банковского счета и (или) договора банковского вклада.
1-1. Банку запрещается открытие:
1) клиенту нового банковского счета по основаниям и в случаях, предусмотренных подпунктом 13) статьи 581 Кодекса Республики Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс) (далее - Налоговый кодекс);
2) банковского счета бездействующему налогоплательщику;
3) анонимных банковских счетов или банковских счетов на вымышленные имена.

2. Банковские счета подразделяются на текущие и сберегательные счета физических и юридических лиц, обособленных подразделений юридических лиц, а также корреспондентские счета банков.

2-1. Текущий счет - банковский счет, открываемый банком клиенту на основании договора банковского счета, по которому выполняются операции, связанные с:
1) обеспечением наличия и использованием банком денег клиента;
2) принятием (зачислением) денег в пользу клиента;
3) выполнением распоряжения клиента о переводе денег в пользу третьих лиц в порядке, предусмотренном договором банковского счета;
4) исполнением распоряжения третьих лиц об изъятии денег клиента по основаниям, предусмотренным законодательными актами Республики Казахстан и (или) договором;
5) осуществлением приема от клиента и выдачи ему наличных денег в порядке, установленном договором банковского счета;
6) выплатой вознаграждения в размере и порядке, определяемых договором банковского счета;
7) предоставлением по требованию клиента информации о сумме денег клиента в банке и произведенных операциях в порядке, предусмотренном договором банковского счета;
8) осуществлением иного банковского обслуживания клиента, предусмотренного договором, законодательством Республики Казахстан и применяемыми в банковской практике обычаями делового оборота.

Сберегательный счет - банковский счет, открываемый банком клиенту на основании договора банковского вклада для выполнения операций, связанных с:
1) обеспечением наличия и использованием банком денег (вклада), принадлежащих клиенту;
2) осуществлением приема от клиента или третьих лиц денег как наличным, так и безналичным способом;
3) выплатой вознаграждения в размере и порядке, определяемых договором банковского вклада;
4) возвратом денег (вклада) клиенту на условиях, предусмотренных договором банковского вклада и законами Республики Казахстан, в том числе путем их перевода на другой банковский счет клиента;
5) исполнением распоряжения третьих лиц об изъятии денег клиента по основаниям, предусмотренным законами Республики Казахстан и (или) договором.

Корреспондентский счет - банковский счет, открытый банку в другом банке по договору корреспондентского счета, по которому осуществляются банковские операции банка и его клиентов.

3. Не являются банковскими счета, по которым не могут производиться операции, указанные в пункте 2-1 настоящей статьи, а также счета, отражающие позиции бухгалтерского учета в банках, лицевые счета (субпозиции), являющиеся компонентами балансового счета, в том числе ссудные счета.

4. В случае обращения взыскания на деньги клиентов, находящиеся в банке, такое взыскание производится только с банковских счетов клиентов.
Обращение взысканий на деньги, находящиеся на корреспондентских счетах банков, производится только по обязательствам самих банков.
Сноска. Статья 6 в редакции Закона РК от 29 марта 2000 г. N 42; с изменениями, внесенными законами РК от 9 июля 2003 года N 482; от 8 июля 2005 г. N 69; от 10.12.2008 N 101-IV (вводится в действие с 01.01.2009); от 11.07.2009 N 185-IV (вводится в действие с 30.08.2009); от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.06.2014 № 206-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 7. Способы осуществления платежей и
переводов денег

1. На территории Республики Казахстан применяются следующие способы осуществления платежей и переводов денег:
1) передача наличных денег;
2) предъявление платежных поручений;
3) выдача чеков;
4) выдача векселей или их передача по индоссаменту;
5) использование платежных карточек (в том числе микропроцессорных платежных карточек);
5-1) передача электронных денег;
6) прямое дебетование банковского счета;
7) предъявление платежных требований-поручений;
8) предъявление инкассовых распоряжений;
9) иные способы, установленные законодательством Республики Казахстан.
2. Правила и особенности применения способов осуществления платежей и (или) переводов денег и основные требования к содержанию указаний устанавливаются законодательными актами и нормативными правовыми актами Национального Банка Республики Казахстан.
Сноска. Статья 7 с изменениями, внесенными законами РК от 09.07.2003 N 482; от 21.07.2011 № 466-IV (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 8. Платежное поручение

Права и обязанности между отправителем и банком-получателем, связанные с использованием платежного поручения, устанавливаются в договоре между ними, а их фактическая реализация возникает с момента предъявления в банк-получатель платежного поручения. Банк-получатель после получения такого указания должен его акцептовать либо мотивированно отказать в его акцепте. В случае акцепта платежного поручения банком-получателем у отправителя возникает право требования по исполнению акцептованного платежного поручения.

Статья 9. Чек

1. Выдача чека - способ осуществления платежа, при котором платеж производится путем выдачи чекодателем одноименного платежного документа чекодержателю.
2. Выдача чека не является исполнением денежного обязательства чекодателя, во исполнение которого такой чек был выписан. Исполнение указанного обязательства происходит в момент получения денег по чеку.
3. Чеки подразделяются на покрытые и непокрытые. Покрытыми являются чеки, которые обеспечены депозитом, предварительно внесенным чекодателем в банк. Непокрытыми являются чеки, которые не были предварительно обеспечены депозитом. Чеки могут содержать гарантию банка по их оплате, в том числе по непокрытым чекам.
4. Права и обязанности чекодателя и банка, связанные с использованием чека, возникают на основании договора об использовании чеков между чекодателем и банком. Права чекодержателя возникают с момента получения чека от чекодателя.
Реализация указанных прав и обязанностей производится с момента выдачи чека чекодателем.
У чекодержателя возникает право денежного требования к банку чекодателя в сумме, указанной в чеке. Банк чекодателя оплачивает чек, предъявленный чекодержателем, либо мотивированно отказывает в его оплате в сроки, предусмотренные нормативными правовыми актами Национального Банка Республики Казахстан и по основаниям, установленным в статье 18 настоящего Закона.

Статья 10. Вексель

Применение векселей в качестве способа платежа регулируется законодательством Республики Казахстан о вексельном обращении.

Статья 11. Платежная карточка

1. Платежная карточка применяется ее держателем в целях осуществления платежа, а также для получения наличных денег, обмена валют и других операций на условиях, определенных ее эмитентом.
2. Платежная карточка может использоваться при операциях с индивидуальными предпринимателями или юридическими лицами, которые заключили соответствующее соглашение с банком, являющимся эмитентом платежной карточки, или банком, заключившим договор с таким эмитентом, либо банком, обслуживающим платежные карточки без договора с эмитентом.
Примечание РЦПИ!
Пункт 3 действует до 01.07.2014 в соответствии с Законом РК от 21.06.2012 № 19-V.
3. При осуществлении на территории Республики Казахстан отдельных видов деятельности, установленных Правительством Республики Казахстан, индивидуальные предприниматели или юридические лица, за исключением лиц, применяющих в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан специальный налоговый режим и (или) находящихся в местах отсутствия сети телекоммуникаций общего пользования, обязаны обеспечить установку в местах осуществления своей деятельности оборудования (устройства), предназначенного для приема платежей с использованием платежных карточек, а также принимать платежи с использованием платежных карточек.
4. Если иное не установлено настоящим пунктом, индивидуальные предприниматели и (или) юридические лица, осуществляющие отдельные виды деятельности и применяющие в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан общеустановленный порядок расчетов с бюджетом, за исключением находящихся в местах отсутствия сети телекоммуникаций общего пользования, обязаны обеспечить установку и применение в местах осуществления своей деятельности оборудования (устройства), предназначенного для приема платежей с использованием платежных карточек, а также принимать платежи с использованием платежных карточек. Перечень отдельных видов деятельности и применения оборудования (устройства), предназначенного для приема платежей с использованием платежных карточек, утверждается Правительством Республики Казахстан.
При этом индивидуальные предприниматели и (или) юридические лица, применяющие в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан специальный налоговый режим и осуществляющие деятельность в городах Астане, Алматы, областного значения, за исключением находящихся в местах отсутствия сети телекоммуникаций общего пользования, обязаны обеспечить установку и применение такого оборудования (устройства) с 1 января 2016 года.
Обязательства и положения, установленные настоящей статьей, не распространяются на индивидуальных предпринимателей и (или) юридических лиц, осуществляющих денежные расчеты при торговых операциях, выполнении работ, оказании услуг без использования наличных денег.
5. Права и обязанности участников платежа, связанные с использованием платежных карточек, возникают с момента дачи согласия индивидуальным предпринимателем или юридическим лицом о принятии платежа, осуществляемого с использованием предъявленной платежной карточки.
У индивидуального предпринимателя или юридического лица возникает право денежного требования в отношении банка, заключившего с индивидуальным предпринимателем или юридическим лицом соглашение об обслуживании платежных карточек, в сумме принятого индивидуальным предпринимателем или юридическим лицом платежа. У указанного банка возникает обязанность исполнения денежного требования индивидуального предпринимателя или юридического лица.
Сноска. Статья 11 в редакции Закона РК от 21.06.2012 № 19-V(порядок введения в действие см. ст. 2); с изменениями, внесенными Законом РК от 10.06.2014 № 206-V (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 11-1. Национальная межбанковская система
платежных карточек

Общие требования к функционированию национальной межбанковской системы платежных карточек и деятельности специальной организации национальной межбанковской системы платежных карточек устанавливаются нормативными правовыми актами Национального Банка Республики Казахстан.
Сноска. Закон дополнен новой статьей 11-1 - Законом Республики Казахстан от 9 июля 2003 года N 482.

Статья 12. Прямое дебетование банковского счета

1. Платеж путем прямого дебетования банковского счета осуществляется на основании договора между отправителем денег и его банком, в соответствии с которым отправитель денег дает согласие на изъятие денег с его банковского счета на основании требований бенефициара за поставленные товары, выполненные работы либо оказанные услуги с приложением соответствующих документов к вышеуказанному договору.
2. Права и обязанности отправителя денег и его банка при осуществлении платежа при прямом дебетовании банковского счета возникают с момента заключения соответствующего договора между отправителем денег и его банком. У банка возникает обязанность исполнения требований третьих лиц, предъявляемых к банковскому счету клиента в пределах суммы денег и (или) периода времени, предусмотренных в указанном договоре.
Сноска. В статью 12 внесены изменения - Законом РК от 29 марта 2000 г. N 42.

Статья 13. Платежное требование-поручение

1. Платежное требование-поручение подлежит исполнению банком отправителя денег только при наличии акцепта отправителя денег, за исключением случаев, предусмотренных частью второй настоящего пункта.
Платежное требование-поручение, не требующее акцепта отправителя денег, применяется банками для взыскания задолженности с заемщика, гаранта в случае наличия просроченной задолженности заемщика по займу в соответствии с заключенным договором банковского займа, соглашением об открытии кредитной линии или иным документом, подтверждающим факт заемной операции либо выдачи гарантии, и предъявляется в банк отправителя денег с приложением к нему документов, содержащих согласие отправителя денег на безакцептное изъятие денег с его банковского счета.
Ответственность за обоснованность изъятия денег на основании требования-поручения, не требующего акцепта отправителя денег, несет взыскатель.
Порядок предъявления платежных требований-поручений, а также требования о необходимости приложения к ним оригиналов либо копий документов, подтверждающих обоснованность изъятия денег, устанавливаются нормативными правовыми актами Национального Банка Республики Казахстан.
2. Права и обязанности при платежах с использованием платежных требований-поручений возникают с момента их предъявления в банк отправителя денег. Банк отправителя денег не позднее рабочего дня, следующего за днем получения платежного требования-поручения, должен передать полученное платежное требование-поручение отправителю денег для акцепта, за исключением случаев, когда в банк отправителя денег предъявлено платежное требование-поручение, не требующее акцепта отправителя денег. Отправитель денег после получения платежного требования-поручения должен его акцептовать либо мотивированно отказать в его акцепте. В случае акцепта платежного требования-поручения отправителем денег либо банком отправителя денег, если платежное требование-поручение, не требует акцепта отправителя денег, у отправителя платежного требования-поручения возникает право требования по его исполнению.

Примечание РЦПИ!
Статью 13 предусмотрено дополнить пунктом 3 в соответствии с Законом РК от 24.11.2015 № 422-V (вводится в действие с 01.01.2017).
Сноска. Статья 13 с изменениями, внесенными Законом РК от 29.03.2000 N 42; от 11.07.2009 N 185-IV (вводится в действие с 30.08.2009); от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 14. Инкассовое распоряжение

1. Изъятие денег с банковского счета клиента без его согласия производится с использованием инкассовых распоряжений по основаниям, предусмотренным законодательными актами Республики Казахстан, и в порядке, установленном Национальным Банком Республики Казахстан, с учетом соблюдения очередности, предусмотренной законодательными актами Республики Казахстан.
2. Инициатор представляет в банк отправителя денег инкассовое распоряжение с приложением оригиналов исполнительных документов либо их копий, подтверждающих обоснованность данного взыскания на основании норм, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан, за исключением случаев представления инкассовых распоряжений органов государственных доходов. Требования о необходимости приложения оригиналов документов либо их копий устанавливаются Национальным Банком Республики Казахстан.
В часть вторую пункта 2 предусмотрено изменение Законом РК от 02.08.2015 № 342-V (вводится в действие с 01.01.2018).
Инкассовые распоряжения органов государственных доходов на взыскание задолженности по обязательным пенсионным взносам, обязательным профессиональным пенсионным взносам предъявляются в банки с приложением списков вкладчиков единого накопительного пенсионного фонда, в пользу которых взыскивается задолженность.

Примечание РЦПИ!
Пункт 2 предусмотрено дополнить частью третьей в соответствии с Законом РК от 16.11.2015 № 406-V (вводится в действие с 01.01.2017).
3. В инкассовом распоряжении указывается назначение платежа и делается ссылка на законодательный акт, предусматривающий право изъятия денег без согласия отправителя денег.
Исполнение инкассового распоряжения органов государственных доходов о взыскании налоговой задолженности, частных судебных исполнителей и органов юстиции по исполнительным документам при недостаточности денег на банковском счете отправителя денег производится по мере поступления денег на такой счет.
4. Права и обязанности участников платежа возникают с момента предъявления инициатором инкассового распоряжения в банк отправителя денег. Банк отправителя денег после получения такого указания должен его акцептовать либо обоснованно в письменном виде отказать в его акцепте. В случае акцепта инкассового распоряжения банком отправителя денег у отправителя инкассового распоряжения возникает право требования по его исполнению.
5. (Исключен)
6. Ответственность за обоснованность изъятия денег без согласия отправителя денег несет взыскатель.
Сноска. Статья 14 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.1998 N 336; от 29.03.2000 N 42; от 09.07.2003 N 482; от 13.12.2004 N 11 (вводятся в действие с 01.01.2005); от 22.06.2006 N 147; от 02.04.2010 № 262-IV (вводятся в действие с 21.10.2010); от 21.06.2013 № 106-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 15. Документы, используемые при предъявлении
инкассового распоряжения

Инкассовое распоряжение для изъятия денег без согласия отправителя денег предъявляется на основании исполнительных документов.
Сноска. Статья 15 в редакции Закона РК от 15.01.2014 № 164-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16. Акцепт указания

1. Акцепт указания в форме поручения означает согласие банка-получателя исполнить поручение отправителя (клиента).
Акцепт указания в форме требования означает согласие отправителя денег и (или) банка-получателя выполнить требование инициатора.
2. Акцепт указания может быть выражен путем совершения надписи или проставления отметки на платежном документе, прямо указывающих на совершение данного акцепта, или выплаты банком-получателем суммы денег, обозначенной в указании, отправителю или по его поручению третьему лицу.
Акцепт указания также может быть выражен в виде подписи и оттиска печати (если имеется).
3. Если акцепт указания производится путем совершения надписи или проставления отметки на платежном документе либо подписи и оттиска печати (если имеется), то указанные надписи или отметки должны содержать дату и время их совершения.
4. Указание может быть акцептовано без соответствующей надписи, если по условиям договора или законодательства Республики Казахстан акцепт должен быть выражен действиями либо иными способами.
5. Акцепт указания либо отказ в его акцепте должен быть совершен не позднее трех рабочих дней со дня получения указания, за исключением случаев, предусмотренных статьей 38 настоящего Закона и Налоговым кодексом Республики Казахстан.
Сноска. Статья 16 с изменениями - Законом Республики Казахстан от 9 июля 2003 года N 482.

Статья 17. Права и обязанности, возникающие
при акцепте указания

1. До акцепта поручения банком-получателем его отправитель обязан обеспечить сумму денег, необходимую для исполнения поручения после его акцепта банком-получателем. При осуществлении перевода денег по результатам клиринга отправитель обязан обеспечить сумму денег, необходимую для исполнения его поручения, только в случае, если у него образовалось отрицательное сальдо.
2. При акцепте указания возникают следующие права и обязанности:
1) при акцепте поручения банком-получателем у него возникает обязательство перед отправителем по исполнению акцептованного поручения;
2) при акцепте поручения банком бенефициара у него возникает обязательство по приему в пользу бенефициара суммы денег, указанной в поручении;
3) при акцепте требования отправителем денег у бенефициара возникает право требования по акцептованному требованию, у отправителя денег возникает обязательство по его исполнению в пользу бенефициара;
4) при акцепте требования банком-получателем у отправителя возникает право требования по акцептованному требованию, у банка-получателя возникает обязательство по его исполнению.
3. Банк бенефициара вправе произвести зачет в пользу третьего лица или в свою пользу суммы денег, обозначенной в акцептованном им указании, против суммы обязательства бенефициара перед третьим лицом или данным банком, срок исполнения которого наступил к моменту поступления такого указания в банк бенефициара, с учетом соблюдения очередности изъятия денег из банка, установленной законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 18. Основания отказа в акцепте указаний
банком-получателем

1. Отказ в акцепте указания банком-получателем производится:
1) при не обеспечении отправителем суммы денег, необходимой для осуществления перевода денег;
2) если платежный документ содержит признаки подделки;
3) при несоблюдении отправителем требований к порядку составления и предъявления указания о переводе денег и (или) иных требований, установленных законодательством Республики Казахстан и (или) условиями договора;
4) в случаях, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма".
2. В случае предъявления инкассовых распоряжений без приложения к ним одного из документов, предусмотренных в статье 15 настоящего Закона, банк-получатель обязан отказать в акцепте таких инкассовых распоряжений.
Сноска. Статья 18 с изменениями, внесенными законами РК от 28.08.2009 N 192-IV (вводится в действие с 08.03.2010); от 21.06.2012 № 19-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.06.2014 № 206-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 19. Исполнение указания

1. Исполнение указания банком-получателем осуществляется на основании акцепта им такого указания.
Исполнением указания является выполнение банком-получателем своих обязательств перед отправителем по переводу либо выплате денег в соответствии с полученным указанием.
Исполнением указания являются следующие действия:
1) передача банком-получателем следующему банку-получателю указания о переводе денег в пользу бенефициара, если только банк-получатель не является банком бенефициара;
2) завершение перевода денег, если банк-получатель является банком бенефициара;
3) выдача наличных денег отправителю, предъявившему указание о выплате наличных денег, если банк-получатель является банком отправителя денег.
2. Исполнение указания производится банком-получателем с соблюдением условий такого указания, если иное не установлено законодательными актами, и не позднее операционного дня банка-получателя, следующего за днем акцепта полученного указания, если условиями такого указания не установлен иной срок его исполнения.
Если условия исполнения указания о переводе денег являются для банка-получателя невыполнимыми либо их соблюдение может повлечь задержку перевода денег или дополнительные затраты, то банк-получатель в течение операционного дня обязан уведомить об этом отправителя. Исполнение указаний производится с учетом даты и времени их поступления.
Сноска. В статью 19 внесены изменения - Законом РК от 29 марта 2000 г. N 42.

Статья 20. Особенности исполнения судебного акта и
постановления судебного исполнителя

1. Судебный акт суда Республики Казахстан о взыскании денег, а также постановление судебного исполнителя либо его копия, заверенная печатью территориального отдела органа исполнительного производства или печатью частного судебного исполнителя, об истребовании информации о наличии и номерах банковских счетов физического лица, юридического лица, а также текущих счетов физического лица, осуществляющего предпринимательскую деятельность без образования юридического лица, и наложении ареста на деньги должника, находящиеся в банке, санкционированное судом, предъявляются во все банки, за исключением случая, предусмотренного пунктом 4 настоящей статьи.
2. Банки обязаны не позднее двух операционных дней, следующих за днем получения указанных документов, направить в суд (судебному исполнителю) необходимые сведения. Сведения должны включать в себя данные о наличии банковских счетов лиц, с которых производится взыскание денег, либо об их отсутствии; при наличии банковских счетов должны быть указаны все необходимые реквизиты банковских счетов и размеры остатков, находящихся на данных банковских счетах. В сведениях, направляемых судебному исполнителю, должна быть также указана сумма денег, на которую наложен арест.
3. Суд (судебный исполнитель), получив от банков указанные сведения, определяет банк (банки), на который будет возложена обязанность по исполнению судебного акта о взыскании денег, и направляет в такой банк (банки) указание с приложением соответствующего исполнительного документа либо его копии, заверенной печатью суда.
4. Если суд (судебный исполнитель) имеет сведения о наличии денег на банковском счете лица, с которого должно производиться взыскание денег, то указание судебного исполнителя с приложением соответствующего исполнительного документа предъявляется для исполнения непосредственно в соответствующий банк.
5. Национальный Банк Республики Казахстан ежеквартально доводит до сведения уполномоченного государственного органа по обеспечению исполнения исполнительных документов список банков с указанием их местонахождения и данными первого руководителя. Уполномоченный государственный орган по обеспечению исполнения исполнительных документов доводит полученный от Национального Банка Республики Казахстан список до сведения местных судов и судебных исполнителей.
Сноска. Статья 20 в редакции Закона РК от 08.07.2005 N 69; с изменениями, внесенными законами РК от 22.06.2006 N 147; от 02.04.2010 № 262-IV (вводятся в действие с 21.10.2010); от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Глава 2. Платежи

Статья 21. Платежи

1. Платежи производятся на основании и в соответствии с условиями гражданско-правовых сделок, нормами законодательства Республики Казахстан и решениями суда.
2. Платежи в соответствии с условиями гражданско-правовых сделок предусматривают их осуществление на добровольной основе.
3. Платежи в соответствии с нормами законодательства Республики Казахстан и решениями судов предусматривают их осуществление в обязательном порядке.
4. Платежи производятся как с использованием наличных денег, так и без их использования (безналичные платежи).
4-1. Платежи между юридическими лицами по сделке, сумма которой превышает 1 000-кратный размер месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на дату совершения платежа, осуществляются только в безналичном порядке.
Сноска. Статья 21 с изменениями, внесенными законами РК от 29.03.2000 № 42; от 09.07.2003 № 482; от 21.06.2012 № 19-V (вводится в действие по истечении трех месяцев после его первого официального опубликования).

Статья 22. Платежи с использованием наличных денег

1. Платежи наличными деньгами производятся путем передачи наличных денег в виде банкнот и (или) монет, являющихся законным платежным средством.
2. Платеж наличными деньгами заключается в физической передаче банкнот и (или) монет лицом, осуществляющим платеж (плательщиком), лицу (лицам), перед которым (которыми) плательщик имеет обязательства, возникшие в силу обстоятельств, предусмотренных в пункте 1 статьи 21 настоящего Закона.
3. Платеж наличными деньгами может производиться лицу, перед которым исполняется денежное обязательство, непосредственно либо через посредника.

Статья 23. Безналичные платежи

1. Безналичные платежи производятся путем:
1) выдачи платежного документа, содержащего денежное обязательство, либо указание о выплате денег, либо передачи электронных денег;
2) предъявления платежного документа, содержащего денежное обязательство, либо указание о выплате денег;
3) передачи платежного документа или электронного сообщения, содержащего указание о выплате денег.
2. Осуществление безналичных платежей может производиться как с использованием банковского счета клиента, так и без него в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
Сноска. Статья 23 с изменениями, внесенными законами РК от 29.03.2000 N 42; от 21.07.2011 № 466-IV (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 24. Завершение платежа

1. Если платеж производится с использованием наличных денег, то завершение платежа происходит в момент получения денег лицом, в пользу которого совершается платеж, либо лицом, уполномоченным, и (или) указанным лицом, в чью пользу совершается платеж.
2. Если платеж без использования наличных денег производится путем перевода денег, то завершение платежа происходит в момент завершения перевода денег.
Если платеж без использования наличных денег производится путем выдачи платежного документа, то завершение платежа происходит в момент получения денег лицом, в пользу которого совершается платеж.
Если платеж производится путем передачи электронных денег, то завершение платежа происходит в момент получения электронных денег лицом, в пользу которого совершается платеж. Отражение информации о сумме принятых электронных денег в системе электронных денег, свидетельствующее об их поступлении в пользу другого лица - бенефициара, является моментом получения электронных денег.
3. Условиями гражданско-правовой сделки, трудового договора может быть предусмотрен иной момент завершения платежа.
Сноска. Статья 24 с изменением, внесенным Законом РК от 21.07.2011 № 466-IV (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 25. Санкционированные и несанкционированные
платежи

1. Платеж является санкционированным, если он произведен лицом, которое имело полномочия совершать данный платеж, и не противоречит законодательству Республики Казахстан. В случае осуществления платежа путем перевода денег, платеж будет санкционированным также при условии, если указание принято банком-получателем с соблюдением им установленного порядка защитных действий от несанкционированных платежей.
2. Несанкционированным является платеж, осуществленный без соблюдения требований, установленных пунктом 1 настоящей статьи. Несанкционированными платежами являются также платежи с использованием поддельных платежных документов или поддельных платежных средств (наличных денег).

Статья 26. Защита от несанкционированных
безналичных платежей

1. Защитой от несанкционированных платежей является соблюдение соответствующих правил, установленных законодательством Республики Казахстан и (или) договором между отправителем указания и его получателем и заключающихся в проверке данных об инициировании (санкционировании) указаний или распоряжений об их отзыве отправителем, и выявлении возможных ошибок.
2. В качестве элементов защитных действий могут использоваться подпись уполномоченного лица (лиц), печати, алгоритмы, коды (цифровые, буквенные, с применением символов и комбинированные), слова-идентификаторы или идентификационные номера, шифрование, методы отзыва или иные способы защиты, не противоречащие законодательству Республики Казахстан.

Статья 27. Возврат денег по несанкционированным
безналичным платежам

1. При установлении факта несанкционированности безналичного платежа лицо, получившее деньги, обязано произвести возврат денег по указанному платежу.
2. Порядок, сроки и условия возврата денег по несанкционированным платежам устанавливаются в договоре между отправителем и банком-получателем и (или) законодательством Республики Казахстан.

Глава 3. Переводы денег

Статья 28. Основание перевода денег

1. Переводы денег производятся на основании предъявленного в банк-получатель указания отправителя о переводе денег в пользу бенефициара.
2. В случаях, предусмотренных законодательными актами или соответствующим договором, указания в форме требований предъявляются третьими лицами, не являющимися клиентами банка-получателя.

Статья 29. Основные методы перевода денег

1. Перевод денег производится по результатам клиринга либо путем индивидуального исполнения каждого указания отправителя.
2. Перевод денег по результатам клиринга происходит после окончания процесса зачета встречных требований участников клиринга. При этом перевод по результатам клиринга не обязательно влечет за собой изъятие денег участника клиринга из его обслуживающего банка. Участник клиринга, у которого образовалось отрицательное сальдо, производит платеж для его погашения.
3. Перевод денег путем индивидуального исполнения каждого указания отправителя производится независимо от его прав и обязательств, возникающих по другим указаниям.

Статья 30. Способы предъявления указаний
о переводе денег

1. Предъявление указаний о переводе денег для их исполнения производится следующими способами:
1) путем представления оригинала платежного документа, исполненного на бумажном носителе;
2) путем передачи указания электронным способом, без составления на бумажном носителе, с использованием соответствующих электронных каналов связи и телекоммуникаций.
3) иными способами, установленными нормативными правовыми актами Национального Банка Республики Казахстан.
2. Предъявление указаний электронным способом допускается только при соблюдении требований, устанавливаемых Национальным Банком Республики Казахстан. При отсутствии таких требований применяются унифицированные правила и (или) обычаи делового оборота, принятые в банковской практике.
3. Запрещается предъявление электронным способом указаний, составление и передача которых законодательством Республики Казахстан предусмотрены только на бумажном носителе.
4. Способы, порядок и условия предъявления отправителем указаний о переводе денег банку-получателю отражаются в договоре между ними, если отправитель является клиентом банка-получателя. Если отправитель не является клиентом банка-получателя, то предъявление указаний производится в соответствии с нормами настоящего Закона и принятых в соответствии с ним нормативных правовых актов Национального Банка Республики Казахстан.
Сноска. В статью 30 внесены изменения - Законом РК от 29 марта 2000 г. N 42.

Статья 31. Время приема указаний при переводе денег

1. Прием указаний и распоряжений об их отзыве либо приостановлении их исполнения осуществляется банком-получателем только в течение установленного им операционного дня.
2. Если указание или распоряжение об отзыве либо приостановлении их исполнения будет получено после окончания операционного дня, то такое указание или распоряжение считается полученным банком-получателем в начале следующего операционного дня.

Статья 32. Обмен сообщениями между отправителем
и банком-получателем при переводе денег

1. При осуществлении переводов денег отправитель и банк-получатель производят обмен сообщениями, содержащими:
1) информацию об акцепте либо отказе в акцепте указания;
2) информацию об исполнении указания;
3) информацию об ошибочных указаниях;
4) информацию об отзыве или приостановлении исполнения указания;
5) другие сведения, касающиеся перевода денег.
2. Формы и способы обмена вышеуказанными сообщениями устанавливаются договором между отправителем и банком-получателем перевода денег, если иное не установлено Национальным Банком Республики Казахстан.

Статья 33. Ошибочные указания о переводе денег

Отправленное отправителем указание о переводе денег является ошибочным, если оно:
1) содержит реквизиты, не соответствующие реквизитам указания, полученного от предыдущего отправителя;
2) передано повторно.

Статья 34. Возврат денег при переводах

1. Возврат денег при переводе денег осуществляется в случаях:
1) установления факта несанкционированности платежа, осуществляемого путем перевода денег;
2) перевода денег на основании поддельного платежного документа;
3) исполнения ошибочного указания.
2. Возврат денег по ошибочному указанию осуществляется банком бенефициара путем безакцептного изъятия денег с банковского счета бенефициара, на который ошибочно были зачислены деньги.
3. Возврат денег по ошибочному указанию осуществляется банком бенефициара за счет имеющихся на банковском счете бенефициара денег, в том числе в случае, если по банковскому счету имеются решения уполномоченного государственного органа или должностного лица о наложении ареста на деньги, находящиеся на банковском счете, и (или) приостановлении расходных операций по банковскому счету, и (или) неисполненные указания, подлежащие исполнению в неопределенные сроки.
4. В случае недостаточности либо отсутствия денег на банковском счете бенефициара возврат денег по ошибочному указанию осуществляется отправителем, допустившим ошибочное указание, за счет собственных денег в порядке и сроки, установленные нормативными правовыми актами Национального Банка Республики Казахстан.
5. Возврат денег не производится по истечении трех лет со дня исполнения несанкционированного или ошибочного указания.
6. При возврате денег каждый отправитель, участвующий в переводе денег (в том числе банк-посредник), имеет право на возмещение расходов, связанных с таким переводом денег и фактически понесенных в результате возврата денег.
Сноска. Статья 34 в редакции Закона РК от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 35. Отзыв указания и приостановление исполнения
указания при переводе денег

1. Неакцептованное указание может быть отозвано до истечения срока совершения акцепта.
2. Приостановление исполнения указания или отзыв акцептованного указания возможно только до его исполнения банком-получателем.
3. Отзыв акцептованного и неакцептованного указания, а также приостановление исполнения указания производится его инициатором путем направления банку-получателю соответствующего распоряжения. Другие отправители вправе отправлять такие распоряжения только при наличии аналогичного распоряжения, полученного от предыдущего отправителя, либо третьего лица, уполномоченного на то законом или договором. Сроки исполнения такого распоряжения, а также способы его передачи устанавливаются договором и (или) нормативными правовыми актами Национального Банка Республики Казахстан.
4. При направлении таких распоряжений электронным способом необходимо соблюдение порядка защитных действий, установленного договором между отправителем таких распоряжений и их получателем.
5. Исполнение акцептованного указания должно быть приостановлено в случаях, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма", а также если банку-получателю в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан предъявлено решение уполномоченного государственного органа или должностного лица о наложении ареста, на деньги, находящиеся на банковском счете или приостановлении расходных операций на банковском счете отправителя денег или банка-получателя, а также решение уполномоченного государственного органа или должностного лица об изъятии денег у отправителя денег, подлежащее согласно законодательным актам Республики Казахстан исполнению раньше, чем акцептованное указание.
Банк-получатель не несет ответственность за убытки, связанные с приостановлением исполнения указания по вышеуказанным основаниям.
Сноска. Статья 35 с изменениями, внесенными законами РК от 29.03.2000 N 42; от 28.08.2009 N 192-IV (вводится в действие с 08.03.2010); от 21.06.2012 № 19-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования); от 10.06.2014 № 206-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 36. Завершение перевода денег

Перевод денег считается завершенным с момента:
совершения бухгалтерской записи по банковскому счету бенефициара при поступлении денег в его пользу;
фактической выдачи наличных денег бенефициару банком бенефициара, если бенефициар не имеет банковского счета;
произведения зачета, предусмотренного пунктом 3 статьи 17 настоящего Закона;
совершения бухгалтерской записи по иному счету, отражающей прием денег в пользу клиента банка.

Глава 3-1. Электронные деньги

Сноска. Закон дополнен главой 3-1 в соответствии с Законом РК от 21.07.2011 № 466-IV (вводится в действие по истечении тридцати календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 36-1. Выпуск и реализация электронных денег

1. Выпуск электронных денег осуществляется эмитентом после получения денег от физических лиц или агентов в сумме, равной номинальной стоимости принимаемых на себя обязательств, с предоставлением подтверждения.
Эмитент принимает на себя безусловное и безотзывное денежное обязательство по погашению выпущенных им электронных денег в соответствии с их номинальной стоимостью в тенге.
2. При выпуске электронных денег эмитент вправе взимать комиссионное вознаграждение, а также плату за дополнительные услуги, оказываемые эмитентом в соответствии с условиями договора.
3. Владельцами электронных денег могут являться:
1) физические лица, получившие электронные деньги от эмитента, агента или иных физических лиц;
2) агенты;
3) индивидуальные предприниматели или юридические лица, получившие электронные деньги от физических лиц в качестве оплаты по гражданско-правовым сделкам.
Права владельца электронных денег возникают с момента получения электронных денег.
4. Отношения между эмитентом и владельцем электронных денег - физическим лицом возникают на основании договора, заключенного между ними в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан.
5. Договор, заключаемый между эмитентом и физическим лицом, должен содержать:
1) наименование, место нахождения и банковские реквизиты эмитента;
2) условия выпуска либо приобретения электронных денег;
3) условия осуществления операций с использованием электронных денег, включая устанавливаемые ограничения на использование электронных денег;
4) порядок удостоверения прав владельца электронных денег на проведение операций с использованием электронных денег;
5) порядок и способы предъявления владельцем электронных денег к погашению и порядок их погашения;
6) порядок обмена информацией между эмитентом и владельцем электронных денег при использовании электронных денег для совершения операций, в том числе порядок и сроки уведомления эмитента об утере электронного носителя или его использовании неуполномоченным лицом;
7) порядок рассмотрения обращения владельца электронных денег по использованию электронных денег, а также порядок разрешения споров, возникающих при использовании электронных денег;
8) размер и порядок уплаты комиссионного вознаграждения, а также платы за дополнительные услуги;
9) права и обязанности сторон;
10) ответственность сторон за неисполнение или ненадлежащее исполнение своих обязательств;
11) порядок изменения и расторжения договора, а также срок его действия.
По соглашению сторон в договор могут быть включены иные условия.
6. Эмитент обязан осуществить идентификацию владельца электронных денег в случае выпуска электронных денег на сумму, превышающую стократный размер месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.
Для идентификации владельца электронных денег - физического лица представляется документ, удостоверяющий личность.
7. Электронные деньги, выпускаемые эмитентами на территории Республики Казахстан, должны быть номинированы (выражены) только в национальной валюте Республики Казахстан.
8. Реализация электронных денег физическим лицам либо приобретение электронных денег у физических лиц осуществляется агентом на основании договора, заключенного с эмитентом, в котором определяются права и обязанности сторон, порядок и условия реализации и приобретения электронных денег.
9. Оператором может являться сам эмитент либо иное юридическое лицо на основании соответствующего договора, заключенного с эмитентом.
Эмитент обязан направлять в уполномоченный орган по финансовому мониторингу сведения об операторах, заключивших с ним соответствующие договоры, в соответствии с Законом Республики Казахстан «О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма».
10. Эмитент вправе уполномочить оператора заключать договоры с владельцами электронных денег, в том числе с агентами от имени и по поручению эмитента.
11. Сведения о владельцах и суммах принадлежащих им электронных денег, а также сведения об операциях, совершенных с использованием электронных денег, выдаются эмитентом лицам по основаниям и в пределах, которые предусмотрены статьей 50 Закона Республики Казахстан "О банках и банковской деятельности в Республике Казахстан".
Сноска. Статья 36-1 с изменениями, внесенными законами РК от 21.07.2011 № 466-IV (вводится в действие с 01.01.2012); от 12.01.2012 № 538-IV (порядок введения в действие см. ст. 2); от 10.06.2014 № 206-V (вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 36-2. Использование и погашение электронных денег

1. Электронные деньги используются их владельцем - физическим лицом в целях осуществления платежа по гражданско-правовым сделкам, а также для проведения иных операций на условиях, определенных их эмитентом и не противоречащих законодательству Республики Казахстан.
2. Прием электронных денег индивидуальным предпринимателем и (или) юридическим лицом в качестве оплаты при совершении гражданско-правовых сделок осуществляется на основании договора, заключенного с эмитентом либо иным банком, являющимся участником системы электронных денег.
У индивидуального предпринимателя или юридического лица, получившего электронные деньги в системе электронных денег при совершении гражданско-правовых сделок, возникает право денежного требования к эмитенту в сумме принятого платежа.
3. Эмитент обязан обеспечить функционирование системы электронных денег с учетом требований и ограничений, установленных настоящим Законом, Законом Республики Казахстан "Об информатизации" и иными законами Республики Казахстан.
Эмитент несет ответственность перед владельцем электронных денег в соответствии с условиями заключенных между ними договоров за ущерб, причиненный владельцу электронных денег в случаях несанкционированного доступа к системе электронных денег, а также возникновения ошибок или сбоев в работе (функционировании) соответствующего программного обеспечения эмитента.
4. Максимальная сумма одной операции, совершаемой идентифицированным владельцем электронных денег - физическим лицом, не должна превышать сумму, равную пятисоткратному размеру месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.
Максимальная сумма одной операции, совершаемой неидентифицированным владельцем электронных денег - физическим лицом, не должна превышать сумму, равную стократному размеру месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.
Требования части первой настоящего пункта не распространяются на операции по погашению электронных денег.
5. Погашение электронных денег осуществляется эмитентом путем перечисления равной по их номинальной стоимости суммы денег на банковский счет владельца электронных денег физического лица либо выдачи ему наличных денег.
6. Эмитент обязан осуществить погашение электронных денег, полученных индивидуальным предпринимателем или юридическим лицом от физических лиц при оплате по гражданско-правовым сделкам, в течение трех рабочих дней со дня поступления электронных денег в их пользу, если иной срок не предусмотрен договором, заключенным между эмитентом и индивидуальным предпринимателем или юридическим лицом.
Электронные деньги, полученные индивидуальным предпринимателем или юридическим лицом, не подлежат погашению при их возврате физическому лицу - плательщику по основаниям, предусмотренным настоящим Законом для возврата денег при переводах, или в случае расторжения совершенной гражданско-правовой сделки по основаниям, предусмотренным законодательством Республики Казахстан.
Погашение электронных денег, владельцами которых являются индивидуальные предприниматели или юридические лица, осуществляется путем перевода равной по их номинальной стоимости суммы денег на банковский счет индивидуального предпринимателя или юридического лица.

Глава 4. Заключительные положения

Статья 37. Ответственность за нарушение правил
осуществления платежей и (или) переводов денег

1. В случае неисполнения или ненадлежащего исполнения участниками платежей и (или) переводов денег обязательств, связанных с платежом и (или) переводом денег, они несут ответственность по основаниям, в порядке и в размерах, предусмотренных договором между участниками данных отношений и (или) законодательными актами Республики Казахстан.

2. Если перевод денег не завершен, то банк (в том числе банк- посредник), который не исполнил, либо ненадлежащим образом исполнил указание, полученное от предыдущего отправителя, несет перед ним ответственность. При этом обязанности отправителя денег перед бенефициаром по платежу по гражданско-правовой сделке не прекращаются, даже если данный отправитель денег выполнил свои обязательства по переводу денег, если иное не предусмотрено условиями гражданско-правовой сделки между отправителем денег и бенефициаром. Отправитель денег не несет ответственность по платежу по гражданско-правовой сделке перед бенефициаром, если перевод денег не был завершен по вине банка бенефициара.

3. Если нарушение правил совершения переводов денег связано с неправомерным пользованием участником платежа и (или) перевода денег чужими деньгами, а также с нарушением сроков акцепта или исполнения указания, такой участник обязан уплатить неустойку, предусмотренную гражданским законодательством Республики Казахстан, лицу, чьими деньгами он неправомерно пользуется.

4. Банк-получатель не несет ответственность, если при осуществлении платежа им не был соблюден порядок защитных действий, но при этом деньги получены бенефициаром:
1) указанным в поручении или требовании о переводе денег;
2) в срок, приемлемый для бенефициара;
3) в сумме, указанной в приказе о переводе денег;
4) и при этом не был нанесен ущерб (убытки) ни отправителю денег, ни бенефициару.

Статья 38. Указания, подлежащие исполнению
в неопределенные сроки

1. При отсутствии либо недостаточности суммы денег у отправителя денег, необходимой для исполнения указания, если иное не предусмотрено законодательными актами, банк-получатель обязан принять и хранить в течение одного года полученные указания до поступления суммы денег на банковском счете отправителя денег или банка-получателя, достаточной для их исполнения, только в случаях, предусмотренных:
1) договором между отправителем денег и банком-получателем;
2) законодательными актами и (или) нормативными правовыми актами Национального Банка Республики Казахстан.
1-1. При несовершении бенефициаром действий по представлению необходимых документов и сведений, предусмотренных валютным законодательством Республики Казахстан, банк-получатель обязан принять и хранить в течение 180 календарных дней полученные указания отправителя.
В случае неисполнения бенефициаром действий, предусмотренных частью первой настоящего пункта, в течение 180 календарных дней банк-получатель обязан вернуть такое указание его отправителю без исполнения.
2. Исполнение банком-получателем указаний, предусмотренных в пункте 1 настоящей статьи, производится в календарной очередности в порядке их поступления в банк-получатель с учетом соблюдения очередности исполнения указаний, предусмотренной законодательными актами Республики Казахстан. Календарная очередность предусматривает дату и время поступления указаний в банк-получатель.
3. При исполнении указаний, предусмотренных в пунктах 1 и 1-1 настоящей статьи, датой и временем акцепта являются дата и время исполнения таких указаний банком-получателем.
4. Если по истечении срока, установленного в пункте 1 настоящей статьи, предъявленное указание отправителя не было исполнено из-за недостаточности денег у отправителя денег, то банк-получатель обязан вернуть такое указание, за исключением инкассового распоряжения, его отправителю без исполнения.
5. В период реструктуризации банка в связи с осуществлением комплекса мер, предусмотренных планом реструктуризации, банк-получатель обязан принять и хранить указания, обязательства по которым приостановлены банком и содержатся в плане реструктуризации, до прекращения реструктуризации. В случае прекращения реструктуризации банка банк-получатель обязан вернуть такое указание его отправителю без исполнения.
Указания, обязательства по которым не приостановлены и не включены в план реструктуризации, исполняются в порядке, установленном настоящим Законом, Налоговым и Гражданским кодексами Республики Казахстан.
Сноска. Статья 38 с изменениями, внесенными законами РК от 28.12.1998 N 336; от 29.03.2000 N 42; от 13.03.2003 N 394; от 08.05.2003 N 411; от 09.07.2003 N 482; от 02.04.2010 № 262-IV (вводятся в действие с 21.10.2010); от 05.07.2012 № 30-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования).

Статья 39. Запрещение платежа или перевода денег

Осуществление платежа, выдача указания о переводе денег, исполнение указания, выдача денег банком бенефициару или получение бенефициаром денег могут быть запрещены государственными органами или должностными лицами, уполномоченными на то соответствующими законодательными актами Республики Казахстан, и только по основаниям, предусмотренным законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 40. Международные договоры

Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые предусмотрены настоящим Законом, применяются правила международного договора.

Статья 41. Меры по реализации настоящего Закона

Со дня введения в действие настоящего Закона признать утратившими силу пункт 6 Постановления Верховного Совета Республики Казахстан от 30 января 1993 г. "Об отчете Председателя Правления Национального банка Республики Казахстан по вопросу укрепления платежной и кредитной дисциплины в республике", Временные положения "Об экономических санкциях за нарушение порядка проведения безналичных расчетов в Республике Казахстан" и "О санкциях, применяемых к коммерческим банкам, за нарушение экономических нормативов Национального банка Республики Казахстан", утвержденные указанным Постановлением (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1993 г., N 4, ст.68; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1996 г., N 8-9, ст.239).

Президент
Республики Казахстан