Ақша төлемi мен аударымы туралы

Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 29 маусымдағы N 237 Заңы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасының 2016 жылғы 26 шілдедегі № 11-VІ Заңымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР 26.07.2016 № 11-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Қолданушылар назарына!
Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін РҚАО мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

1-Тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңмен реттелетiн қатынастар

1. Осы Заң, пошталық ақша аударымдарын жүзеге асыруға байланысты қатынастарды қоспағанда, Қазақстан Республикасындағы ақша төлемдерi мен аударымдарын жүзеге асыру кезiнде туындайтын қатынастарды реттейдi.
2. Қазақстан Республикасы банктерiнiң, банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдардың және шетел банктерiнiң (қаржы институттарының) арасында жүзеге асырылатын халықаралық ақша төлемдерi мен аударымдарына байланысты қатынастар Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы заңнамасында белгіленген талаптар ескеріле отырып, олардың арасындағы шарттармен және банк практикасында қолданылатын iскерлiк айналым дәстүрлерiмен реттеледi. Егер халықаралық ақша төлемдері мен аударымдары бойынша әрекеттерге Қазақстан Республикасының аумағында бастамашылық жасалса, онда мұндай қатынастар осы Заңмен және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтiн бөлiгiнде аталған шарттармен және банк практикасында қолданылатын iскерлiк айналым дәстүрлерімен реттеледi.
Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-бап. Осы Заңмен реттелетiн қатынастардың туындау
негiздерi

Осы Заңмен реттелетiн қатынастар:
азаматтық-құқықтық мәмiлелер бойынша төлем жасау шарттарына сәйкес ақша төлемi мен (немесе) аударымын;
банктiң немесе банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымның (бұдан әрi - банктер) клиентiнiң тапсырмасы бойынша, мұндай тапсырмалар азаматтық-құқықтық мәмiлелер бойынша төлем шарттарын орындаумен байланысты болмаса, ақша аударымын;
Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жүргiзiлетiн мiндеттi ақша төлемiн және (немесе) аударымын жүзеге асырған кезде туындайды.

3-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) ақша аударымы - алушы банктердің төлемді жүзеге асыруға немесе өзге мақсаттарға байланысты жөнелтушілердің ақша беру туралы нұсқауларын дәйектілікпен орындауы;
2) ақша аударымының бастамашысы (бұдан әрі - бастамашы) - ақша аудару туралы нұсқауды орындауға алғаш ұсынған тұлға;
3) ақша жөнелтуші - ақша төлемі және (немесе) аударымы соның есебінен жүзеге асырылатын тұлға;
4) ақша төлеміне және (немесе) аударымына қатысушылар - ақша төлемі және (немесе) аударымы жөнінде құқықтары және (немесе) міндеттері бар жеке және заңды тұлғалар, заңды тұлғалардың филиалдары мен өкілдіктері;
5) алушы банк - ақша аудару не ақша төлеу туралы нұсқау жіберілетін банк;
6) банк шотын тікелей дебеттеу - ақша жөнелтушіден ақшаны алып қою және ақша жөнелтушінің осы алып қою туралы белгілі бір уақыт кезеңі ішінде және (немесе) белгілі бір ақша сомасының шегінде қолданылатын алдын ала рұқсатының негізінде оны бенефициардың пайдасына беру жүргізілетін төлемді жүзеге асыру тәсілі;
7) бенефициар - ақша аударған кезде, сондай-ақ ақша аудармай-ақ жүзеге асырылатын қолма-қол ақшасыз төлем жасаған кезде тапсырмада не талапта ақша алушы ретінде көрсетілген тұлға;
8) бенефициар банкі - жөнелтушімен жасалған шарттың талаптарына және (немесе) жөнелтушінің нұсқауына сәйкес бенефициардың пайдасына түсетін ақшаны қабылдауға және (немесе) нұсқауда не жөнелтушімен жасалған шартта көзделген өзге де іс-қимылдарды орындауға тиісті банк;
9) делдал банк - ақша жөнелтушінің банкі және бенефициар банкі болып табылмайтын ақша аударымына кез келген қатысушы банк;
10) жөнелтуші - ақша төлеміне және (немесе) аударымына байланысты нұсқауды жөнелтетін, сонымен бірге ақша жөнелтуші, бастамашы немесе бенефициар болуы мүмкін тұлға;
11) инкассалық өкім - ақша жөнелтушінің банк шотынан оның келісімінсіз ақшаны алып қою үшін пайдаланылатын төлемді жүзеге асыру тәсілі;
12) клиринг - клирингтік ұйым жүзеге асыратын, клирингке қатысушылардың қарсы талаптарын жинау, салыстыру, сұрыптау мен есепке жатқызу және кейіннен олардың таза позицияларын (сальдо) айқындау процесі, сондай-ақ банктің өз клиенттері арасындағы қарсы талаптар бойынша көрсетілген іс-қимылдарды орындауы;
13) микропроцессорлық төлем карточкасы - тауарларға (жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге) қолма-қол ақшасыз ақы төлеу, қолма-қол ақша алу, валюта айырбастауды және төлем карточкасының эмитенті айқындаған және оның шарттарымен басқа да операцияларды жүзеге асыру үшін пайдаланылатын, сондай-ақ карточканы ұстаушыға қажетті ақпараты бар интегралдық микросхемалы төлем карточкасы;
14) нұсқау - жөнелтушінің алушы банкке ақша аудару не төлеу туралы шартқа немесе заңға орай берілетін бұйрығы. Нұсқаулар тапсырма нысанында не талап нысанында жасалады;
15) операция күні - банк ақша аудару туралы нұсқауларды және клиенттерден түскен осындай нұсқауларды тоқтата тұру не кері қайтару туралы өкімдерді қабылдауды және олардың пайдасына ақша аударуды жүзеге асыруға байланысты хабарларды беруді жүзеге асыратын уақыт кезеңі;
16) өндіріп алушы - шартқа немесе заңға орай алушы банктің ақша жөнелтушінің келісімінсіз-ақ орындауына жататын ақша өндіріп алу туралы талап қоюшы тұлға;
17) төлем - ақша міндеттемесін қолма-қол ақшаны пайдалана отырып немесе оны пайдаланбай, ақша аудару немесе ішінде ақша міндеттемесі не ақша төлеу туралы бұйрығы бар төлем құжатын беру не электрондық ақша беру арқылы орындау;
18) төлем карточкаларының ұлттық банкаралық жүйесі - төлем карточкалары бойынша банкаралық операцияларға қызмет көрсету жүйесі, оны басқаруды жүйеге қатысушы банктер арнайы құрған, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде айқындалатын жалпыұлттық міндеттерді іске асыру үшін микропроцессорлық карточкалар технологияларын қолдана отырып, электрондық тәсілмен қажетті ақпаратты сақтауды, өңдеуді және беруді қамтамасыз етуге де қабілетті ұйым жүзеге асырады;
19) төлем карточкасы - электронды терминалдар немесе өзге құрылғылар арқылы ақшаға қол жеткізу құралы, онда мұндай карточканы ұстаушыға төлемдерді жүзеге асыруға, қолма-қол ақша алуға, валюта айырбастауға және төлем карточкасының эмитенті айқындаған және оның шарттарымен басқа да операцияларды жүргізуге мүмкіндік беретін ақпарат болады;
20) төлем тапсырмасы - нұсқауда айқындалған ақша сомасын бенефициардың пайдасына аудару туралы нұсқауды жөнелтушінің алушы банкке ұсынуын көздейтін ақша төлемін және (немесе) аударымын жүзеге асыру тәсілі;
21) төлемдік талап-тапсырма - төлемді жүзеге асыру тәсілі, бұл ретте ақша жөнелтушінің банкіне ақша жөнелтушіге аталған талапты растайтын құжаттар негізінде және олар қоса беріле отырып, мұндай талапта көрсетілген сомада ақша төлеу туралы жөнелтушінің талабы қойылады;
22) төлем құжаты - ақша төлемі мен аударымын жасауға негіз болатын немесе көмектесетін құжат;
23) чек - чек беруші мен алушы банк арасындағы шартқа негізделген, ішінде чек берушінің алушы банкке осы бұйрықта көрсетілген ақша сомасын чек ұстаушыға төлеуі туралы жазбаша бұйрығы бар төлем құжаты;
24) чек беруші - чек жазып берген адам;
25) чек ұстаушы - пайдасына чек жазылған адам, оның ішінде, егер чек беруші чекті өз атына жазса, ол да чек ұстаушы болады;
26) электрондық ақша – электрондық нысанда сақталатын және электрондық ақша жүйесінде жүйенің басқа да қатысушылары төлем құралы ретінде қабылдайтын электрондық ақша эмитентінің шартсыз және қайтарылмайтын ақшалай міндеттемесі;
27) электрондық ақша жүйесі - электрондық ақшамен төлемдерді және өзге де операцияларды жүзеге асыруды қамтамасыз ететін бағдарламалық-техникалық құралдардың, құжаттаманың және ұйымдастыру-техникалық іс-шаралардың жиынтығын;
28) электрондық ақша жүйесінің қатысушысы – жасалған шартқа сәйкес электрондық ақшаның белгілі бір жүйесі шеңберінде электрондық ақшаны шығару, беру, қабылдау, пайдалану, сатып алу, өткізу немесе өтеу жөніндегі құқық немесе міндеттеме туындайтын жеке немесе заңды тұлға;
29) электрондық ақша жүйесінің операторы (бұдан әрі – оператор) – электрондық ақша пайдаланылатын операцияларды жүзеге асыру кезінде қалыптастырылатын ақпаратты жинауды, өңдеуді және беруді қоса алғанда, электрондық ақша жүйесінің жұмыс істеуін қамтамасыз ететін электрондық ақша жүйесінің қатысушысы;
30) электрондық ақшаны өтеу – электрондық ақшаның иесі ұсынған не оны иесі ұсынбай, Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда өтелуге тиіс электрондық ақшаны номиналдық құны бойынша тең ақша сомасына айырбастау жөнінде эмитент жүзеге асыратын операция;
31) электрондық ақшаны пайдалану – азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша төлемдер және (немесе) электрондық ақшаға меншік құқығының ауысуына байланысты өзге де операциялар жүргізу мақсатында электрондық ақша жүйесінде электрондық ақшаны оның иесі – жеке тұлғаның электрондық ақша жүйесінің басқа қатысушысына беруі;
32) электрондық ақшаны шығару – эмитенттің электрондық ақшаны жеке тұлғаларға және электрондық ақша эмитентінің агенттеріне оның номиналдық құны бойынша тең ақша сомасына айырбастау арқылы беруін көздейтін операция;
33) электрондық ақша эмитенті (бұдан әрі – эмитент) – Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінің талаптарына сәйкес электрондық ақша жүйесінде электрондық ақшаны шығаруды және өтеуді жүзеге асыратын екінші деңгейдегі банк;
34) электрондық ақша эмитентінің агенті (бұдан әрі – агент) – эмитентпен жасалған шарттың негізінде электрондық ақшаны кейіннен жеке тұлғаларға өткізу үшін эмитенттен және ақша иелерінен - жеке тұлғалардан оны сатып алу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға.
Ескерту. 3-бап жаңа редакцияда - ҚР 2009.07.11 N 185-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен, өзгерту енгізілді - ҚР 2011.07.21 № 466-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4-бап. Қазақстан Республикасының ақша төлемi мен
аударымы туралы заңдары

Қазақстан Республикасының ақша төлемi мен аударымы туралы заңдары Қазақстан Республикасының Конституциясына негiзделедi және осы Заңнан, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актiлерiнен тұрады.

5-бап. Ақша

1. Ақша төлем мен қор жинау құралы болып табылады және құн өлшемi ретiнде қызмет етедi.
2. Ақша ақша белгiлерi (қолма-қол ақша) нысанында не банктер клиенттерiнiң банк шоттары бойынша жазба түрiндегi банктердiң ақшалай мiндеттемелерi нысанында болады.
3. Ақша белгiлерi атаулы құны (номиналы) бар банкнот және тиындар түрiнде шығарылады.

6-бап. Банк шоттары

1. Банк шоты - банк пен клиент арасында ақша қабылдау және (немесе) клиентке банктiк қызмет көрсету жөнiндегi шарттық қатынастарды көрсету тәсiлi.
Банк шоттары банк пен клиент арасында банк шотының шарты және (немесе) банктiк салым шарты жасалған кезде ашылады.
1-1. Банкке:
1) клиентіне «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) (бұдан әрі – Салық кодексі) 581-бабының 13) тармақшасында көзделген негіздер бойынша және жағдайларда жаңа банк шотын ашуға;
2) әрекетсіз салық төлеушілерге банк шотын ашуға;
3) анонимдік банк шоттарын немесе ойдан шығарылған аттарға банк шоттарын ашуға тыйым салынады.
2. Банк шоттары жеке және заңды тұлғалардың, заңды тұлғалардың оқшауланған бөлiмшелерiнiң ағымдағы және жинақ шоттары, сондай-ақ банктердiң корреспонденттiк шоттары болып бөлiнедi.
2-1. Ағымдағы шот - банк шотының шарты негiзiнде банктiң клиентке ашатын банк шоты, ол бойынша:
1) клиент ақшасының болуын қамтамасыз етуге және банктiң оны пайдалануына;
2) клиенттiң пайдасына ақша қабылдауға (есептеуге);
3) банк шотының шартында көзделген тәртiппен үшiншi тұлғалардың пайдасына ақша аудару туралы клиенттiң өкiмiн орындауға;
4) Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде және (немесе) шартта көзделген негiздер бойынша клиенттiң ақшасын алып қою туралы үшiншi тұлғалардың өкiмiн орындауға;
5) банк шотының шартында белгiленген тәртiппен клиенттен қолма-қол ақша қабылдауды және оған берудi жүзеге асыруға;
6) банк шотының шартында айқындалған мөлшерде және тәртiппен сыйақы төлеуге;
7) клиенттiң талап етуi бойынша банк шотының шартында көзделген тәртiппен клиенттiң банктегi ақшасының сомасы және жасалған операциялар туралы ақпарат беруге;
8) клиентке шартта, Қазақстан Республикасының заңдарында және банк тәжiрибесiнде қолданылатын iскерлiк айналым дағдыларында көзделген өзге де банктiк қызмет көрсетудi жүзеге асыруға байланысты операциялар орындалады.
Жинақ шоты - банк салымының шарты негiзiнде:
1) клиентке тиесiлi ақшаның (салымның) болуын қамтамасыз етуге және банктiң оны пайдалануына;
2) клиенттен немесе үшiншi тұлғалардан ақшаны қолма-қол да, қолма-қол емес те тәсiлмен қабылдауды жүзеге асыруға;
3) банк салымының шартында айқындалған мөлшерде және тәртiппен сыйақы төлеуге;
4) клиентке ақшаны (салымды) банк салымы шартында және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген талаптармен, оның iшiнде оны клиенттiң басқа банк шотына аудару жолымен қайтаруға;
5) Қазақстан Республикасының заңдарында және (немесе) шартта көзделген негіздер бойынша үшінші тұлғалардың клиенттің ақшасын алып қою туралы өкімін орындауға байланысты операцияларды орындау үшiн банктiң клиентке ашатын банк шоты.
Корреспонденттiк шот - корреспонденттiк шот шарты бойынша банкке басқа банктен ашылған, банктiң және оның клиенттерiнiң банк операциялары жүзеге асырылатын банктiк шот.
3. Осы баптың 2-1-тармағында аталған операцияларды жүргiзуге болмайтын шоттар, сондай-ақ банктердегi бухгалтерлiк есептiң позицияларын көрсететiн шоттар, баланстық шоттардың құрамдас бөлiктерi болып табылатын жеке шоттар (қосалқы позициялар), соның iшiнде несие шоттары банк шоттары болып табылмайды.
4. Клиенттердiң банктегi ақшасынан өндiрiп алынатын жағдайда, мұндай өндiрiп алу клиенттердiң банк шоттарынан ғана жүргiзiледi.
Банктердiң корреспонденттiк шоттарындағы ақшаны өндiрiп алу банктердiң өз мiндеттемелерi бойынша ғана жүргiзiледi.
Ескерту. 6-бап жаңа редакцияда - ҚР 2000.03.29 N 42, өзгерістер енгізілді - 2003.07.09 N 482, 2005.07.08 N 69, 2008.12.10 N 101-IV (2009 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі), 2009.07.11 N 185-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.07.05 N 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-бап. Ақша төлемi мен аударымын жүзеге асыру тәсiлдерi

1. Қазақстан Республикасының аумағында ақша төлемi мен аударымын жүзеге асырудың мынадай тәсiлдерi қолданылады:
1) қолма-қол ақшаны табыстау;
2) төлем тапсырмаларын көрсету;
3) чектер беру;
4) вексельдер беру немесе оларды индоссамент бойынша табыстау;
5) төлем карточкаларын (оның iшiнде микропроцессорлық төлем карточкаларын) пайдалану;
5-1) электрондық ақшаны беру;
6) банк шотын тiкелей дебеттеу;
7) төлемдiк талап-тапсырмаларды көрсету;
8) инкассалық өкiмдердi көрсету;
9) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген өзге де тәсiлдер.
2. Ақша төлемi мен (немесе) аударымын жүзеге асыру тәсiлдерiн қолдану ережелерi мен ерекшелiктерi және нұсқаулардың мазмұнына қойылатын негiзгi талаптар заң актiлерiнде және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде белгiленедi.
Ескерту. 7-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2003.07.09 N 482, 2011.07.21 № 466-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-бап. Төлем тапсырмасы

Жөнелтушi мен алушы банктiң арасындағы төлем тапсырмасын пайдалануға байланысты құқықтар мен мiндеттер олардың арасындағы шартта белгiленедi, ал олардың iс жүзiнде iске асырылуы алушы банкке төлем тапсырмасын көрсеткен кезден бастап туындайды. Алушы банк осындай нұсқауды алғаннан кейiн оны акцептеуге не оны акцептеуден дәлелдi түрде бас тартуға тиiс. Алушы банк төлем тапсырмасын акцептеген жағдайда жөнелтушiнiң акцептелген төлем тапсырмасының орындалуы жөнiнде талап ету құқығы туындайды.

9-бап. Чек

1. Чек беру - төлемдi жүзеге асыру тәсiлi, бұл орайда төлем чек берушiнiң чек ұстаушыға аттас төлем құжатын беруi арқылы жасалады.
2. Чек беру чек берушiнiң орындау үшiн осы чек жазып берiлген ақша мiндеттемесiнiң орындалуы болып табылмайды. Аталған мiндеттеме чек бойынша ақша алынған кезде орындалады.
3. Чектер жабылған және жабылмаған чектер болып бөлiнедi. Чек берушi банкке алдын ала енгiзген депозитпен қамтамасыз етiлген чектер жабылған чектер болып табылады. Депозитпен алдын ала қамтамасыз етiлмеген чектер жабылмаған чектер болып табылады. Чектерде олардың төлемi жөнiнде, оның iшiнде жабылмаған чектер бойынша банктiң кепiлдемесi болуы мүмкiн.
4. Чектi пайдалануға байланысты чек берушi мен банктiң құқықтары мен мiндеттерi чек берушi мен банктiң арасындағы чектердi пайдалану туралы шарт негiзiнде туындайды. Чек ұстаушының құқықтары чек берушiден алған кезден бастап туындайды.
Аталған құқықтар мен мiндеттер чек берушi чектi берген кезден бастап iске асырылады.
Чек ұстаушыда чекте көрсетiлген сомадағы ақшаны чек берушiнiң банкiнен талап ету құқығы пайда болады. Чек ұстаушы ұсынған чектi чек берушiнiң банкi төлейдi не оны Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде көзделген мерзiмде және осы Заңның 18-бабында белгiленген негiздер бойынша төлеуден дәлелдi түрде бас тартады.

10-бап. Вексель

Вексельдердi төлем тәсiлi ретiнде қолдану Қазақстан Республикасының вексель айналысы туралы заңдарымен реттеледi.

11-бап. Төлем карточкасы

1. Төлем карточкасын оның ұстаушысы төлемдi жүзеге асыру мақсатында, сондай-ақ оның эмитентi айқындаған шарттарда қолма-қол ақшаны алу, валюта айырбастау және басқа операциялар үшiн қолданады.
2. Төлем карточкасының эмитентi болып табылатын банкпен немесе сондай эмитентпен шарт жасасқан банкпен не эмитентпен шартсыз төлем карточкаларына қызмет көрсететiн банкпен тиiстi келiсiм жасасқан дара кәсіпкерлермен немесе заңды тұлғалармен операциялар кезінде төлем карточкасы пайдаланылуы мүмкiн.
РҚАО-ның ескертпесі!
3-тармақ 01.07.2014 дейін қолданыста болады - ҚР 21.06.2012 N 19-V Заңымен.
3. Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлеген жекелеген қызмет түрлерін жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес арнаулы салық режимін қолданатын және (немесе) ортақ пайдаланылатын телекоммуникациялар желісі жоқ жерлердегі тұлғаларды қоспағанда, дара кәсіпкерлер немесе заңды тұлғалар өз қызметін жүзеге асыратын жерлерде төлем карточкаларын пайдалана отырып, төлемдерді қабылдауға арналған жабдық (қондырғы) орнатуды қамтамасыз етуге, сондай-ақ төлем карточкаларын пайдалана отырып, төлемдерді қабылдауға міндетті.
4. Егер осы тармақта өзгеше белгінбесе, ортақ пайдаланылатын телекоммуникациялар желiсi жоқ жердегiлерді қоспағанда, жекелеген қызмет түрлерін жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес бюджетпен есеп айырысудың жалпыға бірдей белгіленген тәртібін қолданатын дара кәсіпкерлер және (немесе) заңды тұлғалар өз қызметiн жүзеге асыратын жерлерде төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдердi қабылдауға арналған жабдық (құрылғы) орнатуды және қолдануды қамтамасыз етуге, сондай-ақ төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдердi қабылдауға мiндеттi. Жекелеген қызмет түрлерінің және төлем карточкаларын пайдалана отырып төлемдердi қабылдауға арналған жабдық (құрылғы) қолдану тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
Бұл ретте ортақ пайдаланылатын телекоммуникациялар желiсi жоқ жердегiлерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес арнаулы салық режимiн қолданатын және қызметін Астана, Алматы қалаларында, облыстық маңызы бар қалаларда жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер және (немесе) заңды тұлғалар осындай жабдықты (құрылғыны) 2016 жылғы 1 қаңтардан бастап орнатуды және қолдануды қамтамасыз етуге міндетті.
Осы бапта белгіленген міндеттемелер мен ережелер сауда операциялары, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету кезінде қолма-қол ақшаны пайдаланбай ақшалай есеп айырысуды жүзеге асыратын дара кәсіпкерлерге және (немесе) заңды тұлғаларға қолданылмайды.
5. Төлемге қатысушылардың төлем карточкаларын пайдалануға байланысты құқықтары мен міндеттері дара кәсіпкер немесе заңды тұлға ұсынылған төлем карточкасын пайдалана отырып, жүзеге асырылатын төлемді қабылдау туралы келiсiм берген кезден бастап туындайды.
Дара кәсіпкерде немесе заңды тұлғада төлем карточкаларына қызмет көрсету туралы дара кәсіпкермен немесе заңды тұлғамен келісім жасасқан банкке қатысты дара кәсіпкер немесе заңды тұлға қабылдаған төлем сомасында ақша талап ету құқығы туындайды. Көрсетілген банкте дара кәсіпкердің немесе заңды тұлғаның ақша талап етуін орындау міндеті туындайды.
Ескерту. 11-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.06.21 N 19-V (қолданысқа енгізу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен; өзгеріс енгізілді - ҚР 10.06.2014 № 206-V (қолданысқа енгізу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

11-1-бап. Төлем карточкаларының Ұлттық банкаралық жүйесi

Төлем карточкаларының Ұлттық банкаралық жүйесiнiң жұмыс iстеуiне және төлем карточкаларының Ұлттық банкаралық жүйесiнiң арнайы ұйымының қызметiне қойылатын жалпы талаптар Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiмен белгiленедi.
Ескерту. Заң 11-1-баппен толықтырылды - ҚР 2003.07.09 N 482 Заңымен.

12-бап. Банк шотын тiкелей дебеттеу

1. Банк шотын тiкелей дебеттеу арқылы төлем жасау ақша жөнелтушi мен оның банкi арасында жасалған шарт негiзiнде жүзеге асырылады, осыған сәйкес ақша жөнелтушi жеткiзiлген тауар, орындалған жұмыс не көрсетiлген қызмет үшiн бенефициардың жоғарыда көрсетілген шартқа тиiстi құжаттарды қоса тiркеп, талап етуi негiзiнде өзiнiң банк шотынан ақша алуға келiсiм бередi.
2. Ақша жөнелтушiнiң және оның банкiнiң банк шоттарын тiкелей дебеттеу жағдайында төлемдi жүзеге асыру кезiндегi құқықтары мен мiндеттерi ақша жөнелтушi мен оның банкi арасында тиiстi шарт жасалған кезден бастап туындайды. Банкте аталған шартта көзделген ақша сомасы және (немесе) уақыт кезеңi шегiнде клиенттiң банк шотына қойылатын үшiншi жақтың талаптарын орындау мiндетi туындайды.
Ескерту. 12-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42 Заңымен.

13-бап. Төлемдiк талап-тапсырма

1. Ақша жөнелтушінің банкі төлемдік талап-тапсырманы осы тармақтың екінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, ақша жөнелтушінің акцепті болғанда ғана орындауға тиіс.
Банктер ақша жөнелтушінің акцептін талап етпейтін төлемдік талап-тапсырманы жасалған банктік қарыз шартына, кредиттік желі ашу туралы келісімге немесе қарыз операциясының не кепілдік беру фактісін растайтын өзге де құжатқа сәйкес қарыз алушының қарыз бойынша мерзімі өткен берешегі болған жағдайда, берешекті қарыз алушыдан, кепілгерден өндіріп алу үшін қолданады және ақша жөнелтушінің өз банк шотынан ақшаны акцептсіз алып қоюға келісімі бар құжаттар қоса тіркеліп, ақшаны жөнелтуші банкке береді.
Ақша жөнелтушінің акцептін талап етпейтін талап-тапсырма негізінде ақшаны алып қоюдың негізділігі үшін өндіріп алушы жауаптылықта болады.
Төлемдік талап-тапсырмаларды беру, сондай-ақ ақшаны алып қоюдың негізділігін растайтын құжаттардың түпнұсқаларын не көшірмелерін қоса тіркеу қажеттігі туралы талап ету тәртібі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінде белгіленеді.
2. Төлемдiк талап-тапсырмаларды пайдалана отырып төлем жасаған кездегi құқықтар мен мiндеттер ақша жөнелтушiнiң банкiне оны ұсынған кезден бастап туындайды. Ақша жөнелтушiнiң банкi төлемдiк талап-тапсырманы алған күннен кейiнгi жұмыс күнiнен кешiктiрмей, ақша жөнелтушi банкке ақша жөнелтушiнiң акцептiн талап етпейтiн төлемдiк талап-тапсырма қойылған жағдайларды қоспағанда алынған төлемдiк талап-тапсырманы ақша жөнелтушiге акцептеуi үшiн беруге тиiс. Ақшаны жөнелтушi төлемдiк талап-тапсырманы алғаннан кейiн оны акцептеуге не оны акцептеуден дәлелдi түрде бас тартуға тиiс. Төлемдiк талап-тапсырманы ақша жөнелтушi не ақша жөнелтушi банк акцепттеген жағдайда, егер талап-тапсырма ақша жөнелтушiнiң акцептiн талап етпесе, төлемдiк талап-тапсырманы жiберушiде оны орындау жөнiнде талап ету құқығы пайда болады.
РҚАО-ның ескертпесі!
13-бапты 3-тармақпен толықтыру көзделген - ҚР 24.11.2015 № 422-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
Ескерту. 13-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42, 2009.07.11 N 185-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз), 2012.07.05 N 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-бап. Инкассалық өкiм

1. Клиенттiң банк шотындағы ақшасын оның келiсiмiнсiз алып қою инкассалық өкiмдер пайдаланыла отырып, Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген негiздер бойынша және Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген кезектiлiктiң сақталуын ескере отырып, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi белгiлеген тәртiппен жүргiзiледi.
2. Бастамашы ақша жөнелтушiнiң банкiне, мемлекеттік кіріс органдарының инкассолық өкiмдерi табыс етiлетiн жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген нормалар негiзiнде осы өндiрiп алудың негiздiлiгiн растайтын атқарушы құжаттардың түпнұсқаларын не олардың көшiрмелерiн қоса бере отырып, инкассолық өкiмді табыс етедi. Құжаттардың түпнұсқаларын не олардың көшiрмелерiн қоса беру қажеттiгi туралы талаптарды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi белгiлейдi.
РҚАО-ның ескертпесі!
2-тармақтың екінші бөлігіне өзгеріс енгізу көзделген - ҚР 02.08.2015 № 342-V Заңымен (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).
Мемлекеттік кіріс органдарының мiндеттi зейнетақы жарналары, мiндеттi кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешектi өндiрiп алуға инкассолық өкiмдерi пайдасына берешек өндiрiлiп алынатын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры салымшыларының тiзiмдерiмен қоса банктерге табыс етiледi.
РҚАО-ның ескертпесі!
2-тармақты үшінші бөлікпен толықтыру көзделген - ҚР 16.11.2015 № 406-V Заңымен (01.01.2017 бастап қолданысқа енгізіледі).
3. Инкассолық өкiмде төлемнiң мақсаты көрсетiледi және ақша жөнелтушiнiң келiсуінсіз ақшаны алып қою құқығы көзделетiн заңнамалық актiге сiлтеме жасалады.
Ақша жөнелтушінің банктік шотында ақша жеткіліксіз болған кезде мемлекеттік кіріс органдарының салық берешегін өндіріп алу туралы, жеке сот орындаушыларының және әділет органдарының атқару құжаттары бойынша инкассолық өкімін орындау мұндай шотқа ақшаның түсуіне қарай жүргізіледі.
4. Бастамашы ақша жөнелтушiнiң банкiне инкассалық өкiмдi ұсынған кезден бастап төлем жасауға қатысушылардың құқықтары мен мiндеттерi туындайды. Ақша жөнелтушiнiң банкi осындай нұсқауды алғаннан кейiн оны акцептеуге не оны акцептеуден дәлелдi түрде жазбаша бас тартуға тиiс. Ақша жөнелтушiнiң банкi инкассалық өкiмдi акцептеген жағдайда инкассалық өкiмдi жөнелтушiнiң оны орындауды талап ету құқығы пайда болады.
5. Алынып тасталды.
6. Ақша жөнелтушiнiң келiсiмiнсiз ақшаны алып қоюдың негiздiлiгi үшiн өндiрiп алушы жауапты болады.
Ескерту. 14-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 1998.12.28 N 336, 2000.03.29 N 42, 2003.07.09 N 482, 2004.12.13 N 11 (күшіне ену тәртібін 2-баптан қараңыз), 2006.06.22 N 147, 2010.04.02 N 262-IV (2010.10.21 бастап қолданысқа енгізіледі), 21.06.2013 N 106-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 N 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 07.11.2014 № 248-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi) Заңдарымен.

15-бап. Инкассолық өкiм берiлген кезде пайдаланылатын
құжаттар

Ақша жөнелтушінің келісімінсіз ақшаны алып қоюға инкассолық өкім атқарушылық құжаттардың негізінде беріледі.
Ескерту. 15-бап жаңа редакцияда - ҚР 15.01.2014 № 164-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

16-бап. Нұсқау акцептi

1. Тапсырма нысанындағы нұсқау акцептi алушы банктiң жөнелтушiнiң (клиенттiң) тапсырмасын орындауға келiсiм бергенiн бiлдiредi.
Талап нысанындағы нұсқау акцептi ақша жөнелтушiнiң және (немесе) алушы банктiң бастамашының талабын орындауға келiсiм бергенiн бiлдiредi.
2. Нұсқау акцептi осы акцептiң жасалғанын немесе алушы банктiң нұсқауда белгiленген жөнелтушiге немесе оның тапсырмасы бойынша үшiншi жаққа ақша сомасын төлегенiн тiкелей көрсететiн төлем құжатына жазу немесе белгi қою арқылы көрсетiлуi мүмкiн.
Нұсқау акцептi қол қою немесе мөр таңбасы (егер бар болса) түрiнде де көрсетiлуi мүмкiн.
3. Егер нұсқау акцептi төлем құжатына жазу немесе белгi қою не қол қою және оның мөр таңбасын (егер бар болса) түсiру жолымен жасалған болса, аталған жазбаларда немесе белгiлерде олардың жасалған күнi және уақыты болуға тиiс.
4. Егер шарттың немесе Қазақстан Республикасы заңдарының ережелерi бойынша акцепт iс-қимылмен не өзге әдiстермен көрсетiлуге тиiс болса, нұсқау тиiстi жазбасыз-ақ акцептелуi мүмкiн.
5. Осы Заңның 38-бабында және Қазақстан Республикасының Салық кодексiнде көзделген жағдайларды қоспағанда, нұсқау акцептi не оны акцептеуден бас тарту нұсқауды алған күннен бастап үш жұмыс күнiнен кешiктiрiлмей жасалуға тиiс.
Ескерту. 16-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2003.07.09 N 482 Заңымен.

17-бап. Нұсқауды акцептеген кезде туындайтын құқықтар
мен мiндеттер

1. Алушы банк тапсырманы акцептегенге дейiн оны жөнелтушi алушы банк тапсырманы акцептегеннен кейiн оны орындауға қажеттi ақша сомасын қамтамасыз етуге мiндеттi. Клиринг нәтижелерi бойынша ақша аударымын жүзеге асырған кезде жөнелтушi егер онда терiс сальдо пайда болған жағдайда ғана, өзiнiң тапсырмасын орындауға қажеттi ақша сомасын қамтамасыз етуге мiндеттi.
2. Нұсқауды акцептеген кезде мынадай құқықтар мен мiндеттер туындайды:
1) алушы банк тапсырманы акцептеген кезде оның жөнелтушi алдында акцептелген тапсырманы орындау жөнiнде мiндеттемесi туындайды;
2) бенефициар банкi тапсырманы акцептеген кезде оның бенефициар пайдасына тапсырмада көрсетiлген ақша сомасын қабылдау жөнiндегi мiндеттемесi туындайды;
3) ақша жөнелтушi талапты акцептеген кезде акцептелген талап бойынша бенефициардың талап ету құқығы туындайды, ақша жөнелтушiнiң бенефициар пайдасына орын орындау жөнiндегi мiндеттемесi туындайды;
4) алушы банк талапты акцептеген кезде жөнелтушiнiң акцептелген талап бойынша талап ету құқығы туындайды, ал алушы банктiң оны орындау жөнiндегi мiндеттемесi туындайды.
3. Бенефициар банкi өзi акцептеген нұсқауда көрсетiлген ақша сомасын үшiншi жақтың немесе осы банктiң алдындағы бенефициар мiндеттемесiнiң сомасына қарсы үшiншi жақтың пайдасына немесе өз пайдасына есептеме жасауға құқылы, оның орындалу мерзiмi, банктен ақшаны алып қоюдың Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде белгiленген кезектiлiгiн сақтауды ескере отырып, бенефициар банкiне осындай нұсқау түскен кезден басталады.

18-бап. Алушы банктің нұсқауларды акцептеуден бас тарту
негiздерi

1. Алушы банк нұсқауды акцептеуден:
1) жөнелтушi ақша аударымын жүзеге асыру үшiн қажеттi ақша сомасын қамтамасыз етпеген жағдайда;
2) егер төлем құжатының қолдан жасалғандығының белгiлерi болса;
3) жөнелтуші ақша аудару туралы нұсқауды жасаудың және ұсынудың тәртібіне қойылатын талаптарды және (немесе) Қазақстан Республикасының заңнамасында және (немесе) шарттың талаптарында белгіленген өзге де талаптарды сақтамаған кезде;
4) «Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы iс-қимыл туралы» Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларда бас тартады.
2. Инкассалық өкiмдердi осы Заңның 15-бабында көзделген құжаттардың бiрiн қоса тiркемей ұсынған жағдайда, алушы банк мұндай инкассалық өкiмдердi акцептеуден бас тартуға мiндеттi.
Ескерут. 18-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2009.08.28 N 192-IV (2010.03.08 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.06.21 N 19-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

19-бап. Нұсқауды орындау

1. Алушы банктің нұсқауды орындауы мұндай нұсқауды оның акцептеуi негiзiнде жүзеге асырылады.
Алушы банктiң жөнелтушi алдындағы алынған нұсқауға сәйкес аударым не ақша төлеу жөнiндегi өз мiндеттемелерiн орындауы нұсқаудың орындалуы болып табылады.
Мынадай iс-қимылдар нұсқаудың орындалуы болып табылады:
1) алушы банктiң келесi алушы банкке бенефициардың пайдасына, егер алушы банк бенефициар банкi болып табылмаса ғана, ақша аудару туралы нұсқауын табыстауы;
2) егер алушы банк бенефициар банкi болып табылса, ақша аударымын аяқтауы;
3) егер алушы банк ақша жөнелтушiнiң банкi болып табылса, қолма-қол ақша төлеу туралы нұсқауды ұсынған жөнелтушiге қолма-қол ақшаны беруi.
2. Нұсқауды алушы банк егер заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, осындай нұсқаудың шарттарын сақтай отырып, егер мұндай нұсқаудың шарттарында оны орындаудың өзге мерзiмi белгiленбеген болса, алушы банктiң алынған нұсқау акцептелген күннен кейiнгi операциялық күнiнен кешiктiрмей орындайды.
Егер ақша аудару туралы нұсқауды орындаудың шарттары алушы банк үшiн орындалмайтындай болса не оларды орындау ақша аударуды кiдiртуге немесе қосымша шығындарға әкеп соғуы мүмкiн болса, алушы банк операциялық күн iшiнде бұл туралы жөнелтушiге хабарлауға мiндеттi. Нұсқаулар олардың түскен күнi мен уақыты ескерiле отырып орындалады.
Ескерту. 19-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42 Заңымен.

20-бап. Сот актiсiн және сот орындаушысының қаулысын
орындау ерекшелiктерi

1. Қазақстан Республикасы сотының ақша өндiрiп алу туралы сот актiсi, сондай-ақ сот орындаушысының жеке тұлғаның, заңды тұлғаның банк шоттарының, сондай-ақ заңды тұлға құрмай кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыратын жеке тұлғаның ағымдағы шоттарының бар екендiгi және олардың нөмiрлерi жөнiндегi ақпаратты сұратып алу туралы және борышкердiң банктегi ақшасына тыйым салуды қолдану туралы сот санкция берген қаулысы не оның атқарушылық iс жүргiзу органының аумақтық бөлiмiнiң мөрiмен немесе жеке сот орындаушысының мөрімен расталған көшiрмесi, осы баптың 4-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда, барлық банктерге ұсынылады.
2. Банктер аталған құжаттарды алған күннен кейiнгi операциялық екi күннен кешiктiрмей сотқа (сот орындаушысына) қажеттi мәлiметтердi жiберуге мiндеттi. Мәлiметтер ақша өндiрiп алу жүргiзiлетiн тұлғалардың банк шоттарының бар екенi туралы не олардың жоқ екенi туралы деректердi қамтуға тиiс; банк шоттары бар болған кезде банк шоттарының барлық қажеттi реквизиттерi және осы банк шоттарында жатқан қалдықтардың мөлшерi көрсетiлуге тиiс. Сот орындаушысына жiберiлетiн мәлiметтерде тыйым салу қолданылған ақша сомасы да көрсетiлуге тиiс.
3. Сот (сот орындаушысы) банктерден аталған мәлiметтердi алғаннан кейiн ақша өндiрiп алу туралы сот актiсiн орындау жөнiндегi мiндет жүктелетiн банктi (банктердi) анықтайды және сондай банкке (банктерге) тиiстi атқару құжатын не оның сот мөрiмен расталған көшiрмесiн қоса тiркей отырып нұсқау жiбередi.
4. Егер сотта (сот орындаушысында) ақша өндiрiп алынуға тиiс тұлғаның банк шотында ақшаның бар екенi туралы мәлiмет бар болса, онда сот орындаушысының тиiстi атқару құжаты қоса тiркелген нұсқауы тiкелей тиiстi банкке орындау үшiн ұсынылады.
5. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi банктердiң тұрған жерi және олардың бiрiншi басшыларының деректерi көрсетiлген банктердiң тiзiмiн тоқсан сайын атқару құжаттарының орындалуын қамтамасыз ету жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органның назарына жеткiзедi. Атқару құжаттарының орындалуын қамтамасыз ету жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк орган Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкiнен алған тiзiмдi жергiлiктi соттар мен сот орындаушыларының назарына жеткiзедi.
Ескерту. 20-бап жаңа редакцияда - ҚР 2006.06.22 N 147, өзгерту енгізілді - ҚР 2010.04.02 N 262-IV (2010.10.21 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.10.2015 № 376-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-тарау. Төлем

21-бап. Төлем

1. Төлем азаматтық-құқықтық мәмiле шарттарының, Қазақстан Республикасы заңдарының нормалары мен сот шешiмдерiнiң негiзiнде және соларға сәйкес жүргiзiледi.
2. Төлем азаматтық-құқықтық мәмiле шарттарына сәйкес олардың ерiктi негiзде жүзеге асырылуын көздейдi.
3. Төлем Қазақстан Республикасы заңдарының нормалары мен сот шешiмдерiне сәйкес олардың мiндеттi түрде жүзеге асырылуын көздейдi.
4. Төлем қолма-қол ақшаны пайдалана отырып та, оны пайдаланбай да (қолма-қол жасалмайтын төлем) жүргiзiледi.
4-1. Заңды тұлғалар арасындағы сомасы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және төлем жасалған күні қолданыста болған айлық есептік көрсеткіштің 1000 еселенген мөлшерінен асатын мәмiле бойынша төлемдер қолма-қол ақшасыз төлеу тәртібімен ғана жүзеге асырылады.
Ескерту. 21-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42, 2003.07.09 N 482, 2012.06.21 N 19-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін үш ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-бап. Қолма-қол ақшаны пайдалана отырып жасалатын
төлем

1. Қолма-қол ақша төлеу заңды төлем құралы болып табылатын банкнот және (немесе) тиындар түрiнде қолма-қол ақша беру арқылы жүргiзiледi.
2. Қолма-қол ақша төлеу деген басқаның (басқалардың) алдында осы Заңның 21-бабының 1-тармағында көзделген жағдайларға байланысты туындаған мiндеттемелерi бар төлемдi жүзеге асыратын тұлғаның (тұлғалардың) (төлеушiнiң) оған банкноттарды және (немесе) тиындарды нақты беруi болып табылады.
3. Қолма-қол ақша төлеу ақша мiндеттемесi орындалып отырған адамға тiкелей не делдал арқылы жасалуы мүмкiн.

23-бап. Қолма-қол жасалмайтын төлем

1. Қолма-қол жасалмайтын төлем:
1) ақша мiндеттемесi не ақша төлеу туралы нұсқау бар төлем құжатын беру не электрондық ақшаны беру;
2) ақша мiндеттемесi не ақша төлеу туралы нұсқау бар төлем құжатын ұсыну;
3) ақша төлеу туралы нұсқау бар төлем құжатын немесе электронды хабар беру арқылы жасалады.
2. Қолма-қол жасалмайтын төлемдi жүзеге асыру Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген тәртiппен клиенттiң банк шотын пайдалана отырып та, онсыз да жүргiзiлуi мүмкiн.
Ескерту. 23-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42, 2011.07.21 № 466-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

24-бап. Төлемнiң аяқталуы

1. Егер төлем қолма-қол ақшаны пайдалана отырып жүргiзiлетiн болса, пайдасына төлем жасалатын адам не пайдасына төлем жасалатын адам уәкiлдiк берген және (немесе) көрсеткен адам ақшаны алған кезде төлем аяқталады.
2. Егер төлем қолма-қол ақшаны пайдаланбай, ақша аудару арқылы жүргiзiлсе, онда ақша аудару аяқталған сәтте төлем аяқталады.
Егер төлем қолма-қол ақшаны пайдаланбай, төлем құжатын беру арқылы жүргiзiлсе, онда пайдасына төлем жасалатын тұлға ақшаны алған сәтте төлем аяқталады.
Егер төлем электрондық ақша беру арқылы жүргізілсе, онда пайдасына төлем жасалатын тұлға электрондық ақшаны алған кезде төлем аяқталады. Қабылданған электрондық ақшаның сомасы туралы, оның басқа тұлға-бенефициардың пайдасына түскенін растайтын ақпараттың электрондық ақша жүйесінде көрсетілуі электрондық ақшаны алу кезі болып табылады.
3. Азаматтық-құқықтық мәмiленiң, еңбек шартының ережелерiнде төлем аяқталуының өзгеше сәтi көзделуi мүмкiн.
Ескерту. 24-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2011.07.21 № 466-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

25-бап. Санкцияланған және санкцияланбаған төлем

1. Егер төлемдi оны жасауға өкiлеттiгi бар тұлға жасаса және ол Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмесе, ол санкцияланған төлем болып табылады. Төлем ақша аудару арқылы жүзеге асырылған жағдайда да, егер алушы банк нұсқауды санкцияланбаған төлемнен қорғау iс-қимылының белгiленген тәртiбiн сақтай отырып қабылдаған болса, төлем санкцияланған болып табылады.
2. Осы баптың 1-тармағында белгiленген талаптар сақталмай жүзеге асырылған төлем санкцияланбаған болып табылады. Санкцияланбаған төлемге жалған төлем құжаттары немесе жалған төлем құралдары (қолма-қол ақша) пайдаланылған төлемдер де жатады.

26-бап. Санкцияланбаған қолма-қол жасалмайтын төлемнен
қорғау

1. Қазақстан Республикасының заңдарында және (немесе) нұсқау жөнелтушi мен оны алушы арасындағы шартта белгiленген және жөнелтушiнiң оларды керi қайтарып алу туралы нұсқауларға немесе өкiмдерге бастамашылық болғаны (санкцияланғаны) туралы деректердi тексеруге және ықтимал қателердi анықтауға саятын тиiстi ережелердi орындау санкцияланбаған төлемнен қорғау болып табылады.
2. Қорғау iс-қимылдарының элементi ретiнде уәкiлеттi тұлғаның (тұлғалардың) қолы, мөрлер, алгоритмдер, кодтар (рәмiздер қолданылатын сандық, әрiптiк және аралас), бiрегейлендiру сөздерi немесе бiрегейлендiру нөмiрлерi, шифрлау, керi қайтарып алу әдiстерi немесе Қазақстан Республикасының заңдарына қайшы келмейтiн өзге де қорғау әдiстерi пайдаланылуы мүмкiн.

27-бап. Санкцияланбаған қолма-қол жасалмайтын төлем
бойынша ақшаны қайтару

1. Санкцияланбаған қолма-қол жасалмайтын төлем фактiсi анықталған жағдайда, ақшаны алған тұлға аталған төлем бойынша ақшаны қайтаруға мiндеттi.
2. Санкцияланбаған төлем бойынша ақшаны қайтару тәртiбi, мерзiмi мен шарттары жөнелтушi мен алушы банктiң арасындағы шартта және (немесе) Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленедi.

3-тарау. Ақша аударымы

28-бап. Ақша аударымының негiздемесi

1. Ақша аударымдары жөнелтушiнiң бенефициар пайдасына ақша аудару туралы алушы банкке берген нұсқауы негiзiнде жүргiзiледi.
2. Заң актiлерiнде немесе тиiстi шартта көзделген жағдайларда талап нысанындағы нұсқауларды алушы банктiң клиентi болып табылмайтын үшiншi жақ ұсынады.

29-бап. Ақша аударымының негiзгi әдiстерi

1. Ақша аударымы клиринг нәтижелерi бойынша не жөнелтушiнiң әрбiр нұсқауын жеке орындау арқылы жүргiзiледi.
2. Клиринг нәтижелерi бойынша ақша аударымы клирингке қатысушылардың қарсы талаптарын есепке алу процесi аяқталғаннан кейiн жүргiзiледi. Бұл орайда клиринг нәтижелерi бойынша жасалған аударым клирингке қатысушының ақшасын оған қызмет көрсететiн банктен мiндеттi түрде алып қоюды бiлдiрмейдi. Терiс сальдо пайда болған клирингке қатысушы оны өтеу үшiн төлем жасайды.
3. Жөнелтушiнiң әрбiр нұсқауын жеке орындау арқылы жасалатын ақша аударымы жөнелтушiнiң басқа нұсқауларынан туындайтын оның құқықтары мен мiндеттемелерiне қарамастан жасалады.

30-бап. Ақша аударымы туралы нұсқауды ұсыну әдiстерi

1. Ақша аударымы туралы нұсқауларды орындау үшiн оларды ұсыну мынадай әдiстермен:
1) төлем құжатының қағазға басылған түпнұсқасын ұсыну арқылы;
2) нұсқауды байланыс пен телекоммуникацияның тиiстi электронды арналарын пайдалана отырып, қағазға баспай-ақ электрондық әдiспен беру арқылы жүргiзiледi;
3) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актілерiнде белгiленген өзге де әдiстермен жүргiзiледi.
2. Нұсқауды электронды әдiспен ұсынуға Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi белгiлейтiн талаптар сақталған жағдайда ғана жол берiледi. Мұндай талаптар болмаған жағдайда банк тәжiрибесiнде қабылданған бiр iзге түсiрiлген ережелер және (немесе) iскерлiк айналымындағы ресiмдерi қолданылады.
3. Қазақстан Республикасының заңдарында тек қана қағазға басу көзделген нұсқауларды электронды әдiспен ұсынуға тыйым салынады.
4. Егер жөнелтушi алушы банктiң клиентi болса, жөнелтушiнiң алушы банкке ақша аудару туралы нұсқауын ұсыну әдiстерi, тәртiбi мен ережелерi олардың арасында жасалған шартта көрсетiледi. Егер жөнелтушi алушы банктiң клиентi болмаса, нұсқауды ұсыну осы Заңның нормаларына және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң соған сәйкес қабылданған нормативтiк құқықтық актiлерiне сәйкес жүргiзiледi.
Ескерту. 30-бапқа өзгерту енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42 Заңымен.

31-бап. Ақша аударымы кезiнде нұсқауды қабылдау уақыты

1. Алушы банк нұсқауларды және оларды керi қайтарып алу не олардың орындалуын тоқтату туралы өкiмдердi қабылдауды өзi белгiлеген операциялық күннiң iшiнде ғана жүзеге асырады.
2. Егер нұсқау не оны керi қайтарып алу не олардың орындалуын тоқтата тұру туралы өкiм операциялық күн аяқталған соң алынған болса, алушы банк мұндай нұсқауды немесе өкiмдi келесi операциялық күннiң басында алған болып есептеледi.

32-бап. Ақша аударымы кезiнде жөнелтушi мен алушы банк
арасындағы хабар алмасу

1. Ақша аударымын жүзеге асырған кезде жөнелтушi мен алушы банк мыналарды қамтитын хабарлар алмасады:
1) нұсқауды акцептеу не акцептеуден бас тарту туралы ақпарат;
2) нұсқауды орындау туралы ақпарат;
3) қате нұсқаулар туралы ақпарат;
4) нұсқауды керi қайтарып алу немесе оның орындалуын тоқтата тұру туралы ақпарат;
5) ақша аударымына қатысты басқа да мәлiметтер.
2. Жоғарыда аталған хабарларды алмасу нысандары мен әдiстерi, егер Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi өзгеше белгiлемесе, жөнелтушi мен алушы банк арасындағы шартта белгiленедi.

33-бап. Ақша аударымы туралы қате нұсқаулар

Жөнелтушiнiң ақша аударымы туралы жiберген нұсқауы, егер онда:
1) одан бұрынғы жөнелтушiден алынған нұсқаудың реквизиттерiне сәйкес келмейтiн реквизиттер болса;
2) ол қайталап берiлсе, қате болып табылады.

34-бап. Аударым жасау кезiнде ақшаны қайтару

1. Аударым жасау кезiнде ақшаны қайтару:
1) ақша аудару арқылы жүзеге асырылатын төлемнiң санкцияланбау фактiсi анықталған;
2) ақша жалған төлем құжаты негiзiнде аударылған;
3) қате берiлген нұсқау орындалған жағдайларда жүзеге асырылады.
2. Бенефициар банк қате нұсқау бойынша ақшаны қайтаруды бенефициардың ақша қате есепке жатқызылған банк шотынан ақшаны акцептсіз алып қою жолымен жүзеге асырады.
3. Бенефициар банк қате нұсқау бойынша ақшаны қайтаруды бенефициардың банк шотындағы ақша есебінен, оның ішінде, егер банк шоты бойынша уәкілетті мемлекеттік органның немесе лауазымды адамның банк шотындағы ақшаға тыйым салу және (немесе) банк шоты бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы шешімі және (немесе) белгіленбеген мерзімдерде орындалуға жататын орындалмаған нұсқаулар болған жағдайда жүзеге асырады.
4. Бенефициардың банк шотында ақша жеткіліксіз болған не ақша болмаған жағдайда қате нұсқау бойынша ақшаны қайтаруды қате нұсқауға жол берген жөнелтуші Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген тәртіппен және мерзімдерде өз ақшасы есебінен жүзеге асырады.
5. Ақшаны қайтару санкцияланбаған немесе қате нұсқау орындалған күннен бастап үш жыл өткеннен кейін жүргізілмейді.
6. Ақшаны қайтарған кезде ақша аударуға қатысушы әрбiр жөнелтушiнiң (оның iшiнде делдал банктiң) осындай ақша аударымына байланысты және ақшаны қайтару салдарынан шеккен нақты шығыстарды өтетуге құқығы бар.
Ескерту. 34-бап жаңа редакцияда - ҚР 2012.07.05 N 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

35-бап. Ақша аударымы кезiнде нұсқауды керi қайтарып
алу және нұсқаудың орындалуын тоқтата тұру

1. Акцептелмеген нұсқау акцепт жасау мерзiмi аяқталғанға дейiн керi қайтарып алынуы мүмкiн.
2. Нұсқаудың орындалуын тоқтата тұру немесе акцептелген нұсқауды керi қайтарып алу оны алушы банк орындағанға дейiн ғана мүмкiн болады.
3. Акцептелген және акцептелмеген нұсқауды керi қайтарып алуды, сондай-ақ нұсқаудың орындалуын тоқтата тұруды оның бастамашысы алушы банкке тиiстi өкiм жiберуi арқылы жүзеге асырады. Басқа жөнелтушiлер мұндай өкiмдi өзiнен бұрынғы жөнелтушiден не оған заңмен не шартпен уәкiлдiк берiлген үшiншi жақтан алған осындай өкiм болғанда ғана жiберуге құқылы. Мұндай өкiмнiң орындалу мерзiмi, сондай-ақ оны беру әдiстерi шартпен және (немесе) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiмен белгiленедi.
4. Мұндай өкiмдер элекронды әдiспен жiберiлген жағдайда мұндай өкiмдi жөнелтушi мен оны алушының арасындағы шартта белгiленген қорғау iс-қимылының тәртiбiн сақтау қажет.
5. «Қылмыстық жолмен алынған кiрiстердi заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмдi қаржыландыруға қарсы iс-қимыл туралы» Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жағдайларда, сондай-ақ егер алушы банкке Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес уәкiлеттi мемлекеттiк органның немесе лауазымды адамның ақша жөнелтушiнiң немесе алушы банктің банк шотындағы ақшасына тыйым салу немесе банк шотындағы шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы шешiмi, сондай-ақ уәкiлеттi мемлекеттiк органның немесе лауазымды адамның ақша жөнелтушiнiң ақшасын алып қою туралы Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес акцептелген нұсқаудан бұрын орындалуға тиiстi шешiмi ұсынылса, акцептелген нұсқауды орындау тоқтатыла тұруға тиiс. Алушы банк жоғарыда аталған негiздемелер бойынша нұсқауды орындауды тоқтата тұруға байланысты залалдар үшiн жауап бермейдi.
Ескерту. 35-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2000.03.29 N 42, 2009.08.28 N 192-IV (2010.03.08 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.06.21 N 19-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 2014.06.10 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-бап. Ақша аударымын аяқтау

Ақша аударымы:
бенефициардың пайдасына ақша түскен кезде оның банк шоты бойынша бухгалтерлiк жазба жасалған;
егер бенефициардың банк шоты болмаса, бенефициардың банкi бенефициарға қолма-қол ақшаны нақты берген;
осы Заңның 17-бабының 3-тармағында көзделген есепке алу жүргiзiлген;
банк клиентiнiң пайдасына ақша қабылданғанын көрсететiн өзге шот бойынша бухгалтерлiк жазба аяқталған кезден бастап аяқталды деп есептеледi.

3-1-тарау. Электрондық ақша

Ескерту. Заң 3-1-тараумен толықтырылды - ҚР 2011.07.21 № 466-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік отыз күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

36-1-бап. Электрондық ақшаны шығару және өткізу

1. Электрондық ақша шығаруды эмитент өзіне қабылдайтын міндеттемелердің номиналдық құнына тең ақша сомасында жеке тұлғалардан немесе агенттерден ақша алғаннан кейін растама бере отырып, жүзеге асырады.
Эмитент өзі шығарған электрондық ақшаны оның теңгедегі номиналдық құнына сәйкес өтеу жөнінде шартсыз және қайтарылмайтын ақшалай міндеттеме қабылдайды.
2. Эмитент электрондық ақшаны шығару кезінде комиссиялық сыйақы, сондай-ақ шарттың талаптарына сәйкес эмитент көрсететін қосымша қызметтер үшін ақы алуға құқылы.
3. Мыналар:
1) эмитенттен, агенттен немесе өзге де жеке тұлғалардан электрондық ақша алған жеке тұлғалар;
2) агенттер;
3) азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша төлемақы ретінде жеке тұлғалардан электрондық ақша алған дара кәсіпкерлер немесе заңды тұлғалар электрондық ақша иелері болып табылуы мүмкін.
Электрондық ақша иесінің құқықтары электрондық ақшаны алған сәттен бастап туындайды.
4. Электрондық ақша эмитентінің және иесінің – жеке тұлғаның арасындағы қатынастар Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес олардың арасында жасалған шарт негізінде туындайды.
5. Эмитент пен жеке тұлға арасында жасалатын шартта:
1) эмитенттің атауы, орналасқан жері және банктік деректемелері;
2) электрондық ақша шығару не сатып алу талаптары;
3) электрондық ақшаны пайдалану үшін белгіленетін шектеулерді қоса алғанда, электрондық ақшаны пайдалана отырып операцияларды жүзеге асыру талаптары;
4) электрондық ақша иесінің электрондық ақшаны пайдалана отырып, операциялар жүргізуге арналған құқықтарын куәландыру тәртібі;
5) иесінің электрондық ақшаны өтеуге ұсыну тәртібі мен тәсілдері және оны өтеу тәртібі;
6) операцияларды жүргізу үшін электрондық ақшаны пайдалану кезінде электрондық ақша эмитенті және иесі арасында ақпарат алмасу тәртібі, оның ішінде эмитентке электрондық тасығыштың жоғалғаны немесе оны уәкілетті емес тұлғаның пайдаланғаны туралы хабарлау тәртібі мен мерзімдері;
7) электрондық ақша иесінің электрондық ақшаны пайдалану жөніндегі өтінішін қарау тәртібі, сондай-ақ электрондық ақшаны пайдалану кезінде туындайтын дауларды шешу тәртібі;
8) комиссиялық сыйақы төлеу, сондай-ақ қосымша қызметтер көрсеткені үшін ақы төлеу мөлшері және тәртібі;
9) тараптардың құқықтары мен міндеттері;
10) тараптардың өз міндеттемелерін орындамағаны немесе тиісті дәрежеде орындамағаны үшін жауапкершілігі;
11) шартты өзгерту және бұзу тәртібі, сондай-ақ оны қолдану мерзімі қамтылуы тиіс.
Тараптардың келісімі бойынша шартқа өзге де талаптар енгізілуі мүмкін.
6. Эмитент тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептік көрсеткіштің бір жүз еселенген мөлшерінен асатын сомаға электрондық ақша шығарылған жағдайда электрондық ақша иесін сәйкестендіруді жүзеге асыруға міндетті.
Электрондық ақша иесі – жеке тұлғаны сәйкестендіру үшін жеке басын куәландыратын құжат ұсынылады.
7. Эмитенттер Қазақстан Республикасының аумағында шығаратын электрондық ақша Қазақстан Республикасының ұлттық валютасында ғана номиналдануы (көрсетілуі) тиіс.
8. Жеке тұлғаларға электрондық ақшаны өткізуді не жеке тұлғалардан электрондық ақшаны сатып алуды тараптардың құқықтары мен міндеттері, электрондық ақшаны өткізу және сатып алу тәртібі мен талаптары айқындалатын эмитентпен жасалған шарт негізінде агент жүзеге асырады.
9. Эмитенттің өзі не эмитентпен жасалған тиісті шарттың негізінде өзге де заңды тұлға оператор болуы мүмкін.
Эмитент қаржы мониторингі жөніндегі уәкілетті органға «Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес, өзімен тиісті шарттар жасасқан операторлар туралы мәліметтер жіберуге міндетті.
10. Эмитент операторға электрондық ақша иелерімен, оның ішінде агенттермен эмитенттің атынан және оның тапсырмасы бойынша шарттар жасасуға уәкілеттік беруге құқылы.
11. Иелері мен оларға тиесілі электрондық ақша сомалары туралы мәліметтерді, сондай-ақ электрондық ақшаны пайдаланып жасалған операциялар туралы мәліметтерді эмитент тұлғаларға «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» Қазақстан Республикасы Заңының 50-бабында көзделген негіздер бойынша және шекте береді.
Ескерту. 36-1-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.21 N 466-IV (2012.01.01 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.01.12 № 538-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 10.06.2014 № 206-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

36-2-бап. Электрондық ақшаны пайдалану және өтеу

1. Электрондық ақшаны оның иесі – жеке тұлға азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша төлемді жүзеге асыру мақсатында, сондай-ақ оның эмитенті айқындаған және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін талаптарда өзге де операцияларды жүргізу үшін пайдаланады.
2. Дара кәсіпкердің және (немесе) заңды тұлғаның электрондық ақшаны азаматтық-құқықтық мәмілелер жасау кезінде төлемақы ретінде қабылдауы эмитентпен не электрондық ақша жүйесінің қатысушысы болып табылатын өзге де банкпен жасалған шарт негізінде жүзеге асырылады.
Азаматтық-құқықтық мәмілелер жасау кезінде электрондық ақша жүйесінде электрондық ақша алған дара кәсіпкерде немесе заңды тұлғада эмитентке қабылданған төлем сомасында ақшаны талап ету құқығы туындайды.
3. Эмитент электрондық ақша жүйесінің жұмыс істеуін осы Заңда, «Ақпараттандыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңында және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген талаптарды және шектеулерді ескере отырып, қамтамасыз етуге міндетті.
Эмитент электрондық ақша иесінің алдында электрондық ақша жүйесіне санкциясыз енген, сондай-ақ эмитенттің тиісті бағдарламалық қамтамасыз ету жұмысында (жұмыс істеуінде) қателесу орын алған немесе іркіліс болған жағдайларда электрондық ақша иесіне келтірілген зиян үшін олардың арасында жасалған шарттардың талаптарына сәйкес жауапты болады.
4. Электрондық ақшаның иесі – сәйкестендірілген жеке тұлға жүргізетін бір операцияның ең жоғары сомасы тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептік көрсеткіштің бес жүз еселенген мөлшеріне тең сомадан аспауы тиіс.
Электрондық ақшаның иесі – сәйкестендірілмеген жеке тұлға жүргізетін бір операцияның ең жоғары сомасы тиісті қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заңда белгіленген айлық есептік көрсеткіштің бір жүз еселенген мөлшеріне тең сомадан аспауы тиіс.
Осы тармақтың бірінші бөлігінің талаптары электрондық ақшаны өтеу жөніндегі операцияларға қолданылмайды.
5. Электрондық ақшаны өтеуді эмитент оның номиналдық құны бойынша тең ақша сомасын электрондық ақшаның иесі – жеке тұлғаның банк шотына аудару не оған қолма-қол ақша беру арқылы жүзеге асырады.
6. Егер эмитент пен дара кәсіпкер немесе заңды тұлға арасында жасалған шартта өзге мерзім көзделмесе, эмитент дара кәсіпкер немесе заңды тұлға жеке тұлғалардан азаматтық-құқықтық мәмілелер бойынша ақы төлеу кезінде алған электрондық ақшаны өз пайдасына электрондық ақша түскен күннен бастап үш жұмыс күні ішінде өтеуді жүзеге асыруға міндетті.
Дара кәсіпкер немесе заңды тұлға алған электрондық ақша аудару кезінде ақшаны қайтару үшін осы Заңда көзделген негіздер бойынша немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген негіздер бойынша жасалған азаматтық-құқықтық мәміле бұзылған жағдайда, оны ақы төлеуші – жеке тұлғаға қайтару кезінде өтеуге жатпайды.
Дара кәсіпкерлер немесе заңды тұлғалар иелері болып табылатын электрондық ақшаны өтеу заңды тұлғаның немесе дара кәсіпкердің банк шотына оның номиналдық құны бойынша тең ақшалай сомасын аудару жолымен жүзеге асырылады.

4-тарау. Қорытынды ережелер

37-бап. Ақша төлемi мен (немесе) аударымын жүзеге асыру
ережелерiн бұзғаны үшiн жауапкершiлiк

1. Ақша төлемi мен (немесе) аударымына қатысушылар ақша төлемi мен (немесе) аударымына байланысты мiндеттемелердi орындамаған немесе тиiстi дәрежеде орындамаған жағдайда, олар осы қатынастарға қатысушылар арасында жасалған шартта және (немесе) Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген негiздер бойынша, тәртiппен және мөлшерде жауап бередi.
2. Егер ақша аударымы аяқталмаған болса, осының алдындағы жөнелтушiнiң алынған нұсқауды орындамаған не тиiстi дәрежеде орындамаған банк (оның iшiнде делдал банк) оның алдында жауап бередi. Бұл орайда ақша жөнелтушi ақша аударымы жөнiндегi мiндеттемелерiн орындаған күннiң өзiнде, егер ақша жөнелтушi мен бенефициар арасындағы азаматтық-құқықтық мәмiле шарттарында өзгеше көзделмеген болса, ақша жөнелтушiнiң азаматтық-құқықтық мәмiле жөнiндегi төлем бойынша бенефициар алдындағы мiндеттерi тоқтатылмайды. Егер ақша аудару бенефициар банкiнiң кiнәсiнен аяқталмаған болса, ақша жөнелтушi азаматтық-құқықтық мәмiле жөніндегi төлем бойынша бенефициар алдында жауапты болмайды.
3. Егер ақша аударымын жасау ережелерiн бұзу ақша төлемi мен (немесе) аударымына қатысушының өзгенiң ақшасын заңсыз пайдаланумен, сондай-ақ акцептiң немесе нұсқаудың орындалу мерзiмiн бұзуымен байланысты болса, мұндай қатысушы кiмнiң ақшасын заңсыз пайдаланса сол адамға Қазақстан Республикасының азаматтық заңдарында көзделген айыпақы төлеуге мiндеттi.
4. Егер алушы банк төлем жасалған кезде қорғау iс-әрекетiнiң тәртiбiн сақтамаса, бiрақ бенефициар ақшаны:
1) ақша аударымы туралы тапсырмада немесе талапта көрсетiлгендей;
2) бенефициар үшiн қолайлы мерзiмде;
3) ақша аударымы туралы бұйрықта көрсетiлген сомада алған жағдайда;
4) және бұл орайда ақша жөнелтушiге де, бенефициарға да залал (зиян) келтiрiлмесе, алушы банк ол үшiн жауап бермейдi.

38-бап. Белгiсiз мерзiмде орындалуға тиiстi нұсқаулар

1. Ақша жөнелтушiде банкте нұсқауды орындау үшiн қажеттi ақша сомасы болмаған не жеткiлiксiз болған жағдайда, егер заң актiлерiнде өзгеше көзделмесе, алушы банк:
1) ақша жөнелтушi мен алушы банктiң арасындағы шартта;
2) заң актiлерiнде және (немесе) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң нормативтiк құқықтық актiлерiнде көзделген жағдайларда ғана алынған нұсқауларды қабылдауға және оларды орындау үшiн жеткiлiктi ақша сомасы ақша жөнелтушiнiң немесе алушы банктiң банк шотына түскенге дейiн бiр жыл бойы сақтауға мiндеттi.
1-1. Бенефициар Қазақстан Республикасының валюталық заңдарында көзделген қажетті құжаттар мен мәліметтерді беру жөніндегі іс-әрекеттерді жасамаған жағдайда алушы банк жөнелтушінің алынған нұсқауларын қабылдауға және 180 күнтізбелік күн бойы сақтауға міндетті.
Бенефициар осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген іс-әрекеттерді орындамаған жағдайда, алушы банк күнтізбелік 180 күн ішінде мұндай нұсқауды оны жөнелтушіге орындамай қайтаруға міндетті.
2. Осы баптың 1-тармағында көзделген нұсқауларды алушы банк Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген нұсқауларды орындау кезектiлiгiн сақтауды ескере отырып, олардың алушы банкке түсу тәртiбiнде күнтiзбелiк кезектiлiкпен орындайды. Күнтiзбелiк кезектiлiк алушы банкке нұсқаулардың түсу күнi мен уақытын көздейдi.
3. Осы банктің 1-тармағында көзделген нұсқауларды орындаған кезде, акцептiң күнi мен уақыты алушы банктiң мұндай нұсқауларды орындау күнi мен уақыты болып табылады.
4. Егер осы баптың 1-тармағында белгіленген мерзім өткеннен кейін жөнелтушінің ұсынған нұсқауы жөнелтушіде ақшаның жетіспеуінен орындалмаса, онда алушы банк инкассалық өкімді қоспағанда, осындай нұсқауды орындамастан жөнелтушіге қайтаруға міндетті.
5. Қайта құрылымдау жоспарында көзделген шаралар кешенін жүзеге асыруға байланысты банкті қайта құрылымдау кезеңінде алушы банк қайта құрылымдау тоқтатылғанға дейін банктің олар бойынша міндеттемелерін тоқтата тұрған және қайта құрылымдау жоспарында бар нұсқауларды қабылдауға және сақтауға міндетті. Банкті қайта құрылымдау тоқтатылған жағдайда алушы банк мұндай нұсқауды орындамастан, оны жөнелтушіге қайтарып беруге міндетті.
Олар бойынша міндеттемелері тоқтатыла тұрмаған және қайта құрылымдау жоспарына кірмеген нұсқаулар осы Заңда, Қазақстан Республикасының Салық және Азаматтық кодекстерінде белгіленген тәртіппен орындалады.
Ескерту. 38-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 1998.12.28 N 336, 2000.03.29 N 42, 2003.03.13 N 394, 2003.05.08 N 411, 2003.07.09 N 482, 2010.04.02 N 262-IV (2010.10.21 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.07.05 N 30-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

39-бап. Ақша төлемiне немесе аударымына тыйым салу

Төлем жасауға, ақша аударымы туралы нұсқау беруге, нұсқауды орындауға, банктiң бенефициарға ақша беруiне немесе бенефициардың ақша алуына Қазақстан Республикасының тиiстi заң актiлерiмен уәкiлдiк берiлген мемлекеттiк органдар немесе лауазымды адамдар және Қазақстан Республикасының заң актiлерiнде көзделген негiздемелер бойынша ғана тыйым салынуы мүмкiн.

40-бап. Халықаралық шарттар

Егер Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шартта осы Заңда көзделген өзгеше ережелер белгiленсе, онда халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.

41-бап. Осы Заңды iске асыру жөнiндегi шаралар

Осы Заң күшiне енген күннен бастап Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкi Басқармасы Төрағасының республикада төлем және несие тәртiбiн нығайту мәселесi жөнiндегi есебi туралы" 1993 жылғы 30 қаңтардағы қаулысының 6-тармағы, аталған Қаулымен бекiтiлген "Қазақстан Республикасында қолма-қол ақшасыз есеп айырысу тәртiбiн бұзғаны үшiн экономикалық санкциялар туралы" және "Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкiнiң экономикалық" нормативтерiн бұзғаны үшiн коммерциялық банктерге қолданылатын санкциялар туралы" Уақытша ережелер (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң Жаршысы, 1993 ж., N 4, 68-құжат, Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 1996 ж., N 8-9, 239-құжат) күшi жойылды деп танылсын.

Қазақстан Республикасының
Президентi

On Payments and Money Transfer

The Law of the Republic of Kazakhstan dated 29 June, 1998 No. 237.

Unofficial translation
Footnote. The Law of the Republic of Kazakhstan dated July 26, 2016 No. 11-VI (enters into force upon the expiry of thirty calendar days after the day of its first official publication) has lost force.

Chapter 1. General provisions

1. Relations, regulated by this Law

1. This Law regulates relations, arising during making payment and money transfers in the Republic of Kazakhstan, except for relations, linked with carrying out of money transfers by organizations of postal service.

2. Relations, linked with payments and money transfers, carrying out between banks of the Republic of Kazakhstan, organizations, carrying out special types of bank operations, and foreign banks (financial institutions) shall be regulated by agreements between them and business practice, applied in banking practice. If actions on mentioned payments and money transfers took place in the Republic of Kazakhstan, then these relations shall be regulated by the mentioned agreements and business practice, applied in banking practice, in a part that is not inconsistent with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. Grounds of relations, regulated by this Law

Relations, regulated by this Law shall be arisen during making:

payments and (or) money transfers in accordance with the terms of payment on civil transactions;

money transfer under commission of client of a bank or organization, carrying out the special types of banking operations (hereinafter – banks), when these commissions are not linked with performance of the terms of payment on civil transactions;

compulsory payments and (or) money transfers, carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

3. Basic definitions, used in this Law

The following basic definitions shall be used in this Law:

1) money transfer – consistent fulfillment of instructions of senders by receiving banks on money transfer, linked with making payment or other goals;

2) an initiator of money transfer (hereinafter – an initiator) – a person that was the first who submitted instructions on money transfer for fulfillment;

3) a remitter – a person, on account of whom a payment and (or) money transfer is carried out;

4) participants of payment and (or) money transfer – individuals and legal entities, branches and representations of legal entities, having the rights and (or) obligations on payment and (or) money transfer;

5) receiving bank – bank that shall be referred by instruction on transfer or disbursement of money;

6) direct debiting of bank account – a method of making payment, whereby withdrawal of money from a remitter and their transfer in favour of beneficiary shall be carried out on the basis of preliminary permit of a remitter on the mentioned withdrawal, effecting within certain period and (or) within certain sum of money;

7) a beneficiary – a person, mentioned in a commission or request in the capacity of a remitter during commitment of money transfer, as well as in wire transfers, carried out without transfer of money;

8) beneficiary's bank – bank that shall be subject to receive money, transferred in favour of beneficiary, and (or) perform other actions, provided by instruction or agreement with a remitter, according to the terms of agreement with a remitter and (or) instruction of a remitter;

9) intermediary bank – any participating bank in money transfer that is not a bank of a remitter and beneficiary’s bank;

10) a sender – a person, sending instruction, linked with payment and (or) money transfer that may be as well as a remitter, initiator or beneficiary;

11) collection order – method of making payment, used for withdrawal of money from bank account of a remitter without his (her) consent;

12) clearing – process of collection, collation, assortment and set-off of counter demands of participants of the clearing and the following determination of their net positions (net balance), as well as performance of the mentioned actions by bank on counter demands between its clients;

13) circuit charge card – charge card with integrated microcircuit that shall be used for a cashless payment of commodities (works, services), receiving of cash money, carrying out the currency exchange and other operations, determined by a charge card issuer and on his (her) conditions, as well as contain required information for a card user;

14) instruction – order of a sender to receiving bank on a transfer or disbursement of money, submitted under agreement or by authority of the Law. Instructions shall be composed in the form of commission or request;

15) transaction day – the period, whereby a bank shall carry out acceptance of instructions on money transfer and order on suspension or recall of these instructions from clients and message transfer to them, linked with making payments in their favour;

16) a recoverer – a person, submitting request on recovery of money under agreement or by authority of the Law that shall be subject to performance by receiving bank without the consent of a remitter;

17) payment – fulfillment of pecuniary liability with the use of cash money or without their use by money transfer or issue of payment document, containing pecuniary liability or order on disbursement of money or transfer of electronic money;

18) national interbank system of charge cards – a system of interbank operation services on charge cards, management of which shall be carried out by organization, specially established by participating banks of a system, as well as able to secure the storage, processing and transfer of required information by electronic method with the use of technologies of integrated circuit card for realization of nation-wide objectives, determined by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan;

19) charge card – access device to money via electronic terminals or other devices that contain information, permitting user of this card to make payments, receive cash money, carry out currency exchange and other operations, determined by a charge card issuer and on his (her) conditions;

20) payment commission – method of making payment and (or) money transfer to receiving bank by a sender, providing submission of instruction on transfer of determined sum of money in this instruction in a favour of beneficiary;

21) payment request-commission – method of making payment, whereby request on disbursement of money of a sender shall be submitted to remitter in bank of a remitter, in a sum, mentioned in this request, on the basis and accompanied by the documents, confirming mentioned request;

22) payment document – the document, on the basis or with the aid of which, payments and money transfer shall be carried out;

23) check – payment document, containing written order of check drawer to receiving bank, based on agreement between them, on payment of sum of money to check drawer, mentioned in this order;

24) a check drawer – a person, drew a check;

25) a holder of check – a person, in favour of which a check was drawn, as well as a check drawer, if the check was drawn upon himself (herself);

26) electronic money – unconditioned and irrevocable pecuniary liabilities of an issuer of electronic money, storing in electronic form and accepted in the capacity of means of payment in the system of electronic money by other participants of a system;

27) system of electronic money – a set of software and hardware tools, documentation and organizational-technical measures, securing making payments and other operations with electronic money;

28) participant of the system of electronic money – an individual or legal person, that shall have the right or obligation on creation, transfer, receiving, use, acquisition, realization or repayment of electronic money in accordance with concluded agreement within certain system of electronic money;

29) an operator of the system of electronic money (hereinafter – an operator) – a participant of the system of electronic money, securing functioning of system of electronic money, including collection, processing and transfer of information, defined during carrying out operations with the use of electronic money;

30) repayment of electronic money – an operation, carried out by an issuer on exchange of electronic money, presented by owner of electronic money or subject to repayment without their presentation in cases, provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan, on equal sum of money according to their notional value;

31) use of electronic money – transfer of electronic money in the system of electronic money by owner-individual to other participant of the system of electronic money in order to make a payment on civil transactions and (or) other operations, linked with transferring the right of property on electronic money;

32) creation of electronic money – an operation, providing disbursal of electronic money to individuals and agents of issuer of electronic money by an issuer by exchange of equal sum of money on their notional value;

33) an issuer of electronic money (hereinafter – and issuer) – bank of the second level, carrying out creation and repayment of electronic money in the system of electronic money in accordance with the requirements of regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan;

34) an agent of issuer of electronic money (hereinafter – an agent) – a legal entity, carrying out activity on acquisition of electronic money from an issuer and owners-individuals for their following realization to individuals on the basis of agreement, concluded with an issuer.

Footnote. Article 3 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 11.07.2009 No. 185-IV (shall be enforced from 30.08.2009); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.07.2011 No. 466-IV (shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after its first official publication).

4. The legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and money transfer

The legislation of the Republic of Kazakhstan on payments and money transfers shall be based on the Constitution of the Republic of Kazakhstan and consist of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

5. Money

1. Money is a means of payment and means of hoarding and measure of value.

2. Money shall exist in the form of monetary symbols (cash money) or in the form of pecuniary liability of banks, expressed in the type of register on bank accounts of their clients.

3. Monetary symbols shall be created in the type of banknotes and coins, having a notional value (nominal).

6. Bank accounts

1. Bank account – a method of reflection of contractual relations between bank and client on receiving money and (or) bank servicing of a client.

Bank accounts shall be opened during conclusion of bank account agreement and (or) bank deposit agreement between bank and client.

1-1. Bank shall prohibit opening of:

1) new bank account of a client on the basis and in cases, provided by subparagraph 13) of Article 581 of the Code of the Republic of Kazakhstan “On taxes and other mandatory payments to budget” (Tax code) (hereinafter – Tax code);

2) bank account of a dormant taxpayer.

2. Bank accounts shall be divided into current and saving accounts of individuals and legal entities, separate subdivisions of legal entities, as well as correspondent accounts of banks.

2-1. Current account – bank account, opened by bank for a client on the basis of bank account agreement, whereby operations shall be performed, linked with:

1) securing of availability and use of client’s money by bank;

2) receiving (crediting) of money in favour of a client;

3) performance of client’s order on money transfer in favour of third parties in the manner, prescribed by bank account agreement;

4) performance of order of third parties on withdrawal of client’s money on the basis, provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan and (or) agreement;

5) carrying out of receiving from a client and disbursal of cash money to him (her) in the manner, prescribed by bank account agreement;

6) remuneration payment in amount and manner, determined by bank account agreement;

7) delivery of information about sum of client’s money in bank at the request of a client and performed operations in the manner, prescribed by bank account agreement;

8) carrying out of other bank servicing of a client, provided by agreement, the legislation of the Republic of Kazakhstan and business practice, applied in bank practice.

Saving account – bank account, opened by bank for a client on the basis of bank deposit agreement for performance of operations, linked with:

1) securing of availability and use of money (deposit), belonging to client by bank;

2) carrying out of receiving of money from a client or third parties by cash, as well as wire method;

3) remuneration payment in amount and in case, determined by bank deposit agreement;

4) refund of money (deposit) to client under the terms, provided by bank deposit agreement and the Laws of the Republic of Kazakhstan, as well as by their transfer on other bank account of a client;

5) performance of order of third parties on withdrawal of client’s money on the grounds, provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan and (or) agreement.

Correspondent account – bank account, opened for a bank in other bank under correspondent account agreement, whereby bank operations of banks and its clients shall be performed.

3. Bank accounts, whereby operations may not be performed, mentioned in paragraph 2-1 of this Article, as well as accounts, reflecting positions of bank accounting, separate accounts (subpositions) that are the components of balance account, including credit account shall not be bank accounts.

4. In case of levy of execution upon the clients' money, being in bank, this recovery shall be performed only from bank accounts of clients.

Levy of execution upon money, being on correspondent accounts of banks, shall be performed only under commitments of banks themselves.

Footnote. Article 6 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29 March, 2000 No. 42; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 9 July, 2003 No. 482; dated 8 July, 2005 No. 69; dated 10.12.2008 No. 101-IV (shall be enforced from 01.01.2009); dated 11.07.2009 No. 185-IV (shall be enforced from 30.08.2009); dated 05.07.2012 No. 30-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

7. Methods of making payments and money transfers

1. The following methods of making payments and money transfers shall be applied on the territory of the Republic of Kazakhstan:

1) cash money transfer;

2) submission of payment commissions;

3) issue of checks;

4) issue of drafts or their transfer on endorse;

5) use of charge cards (as well as integrated circuit charge cards);

5-1) transfer of electronic money;

6) direct debiting of bank account;

7) submission of payment requests-commissions;

8) submission of collection orders;

9) other methods, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. Rules and special aspects of applying methods to make payments and (or) money transfers and basic requirements to the content of instructions shall be established by the legislative acts and regulatory legal acts of the National bank of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 7 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 09.07.2003 No. 482; dated 21.07.2011 No. 466-IV (shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after its first official publication).

8. Payment commission

Rights and obligations between a sender and receiving bank, linked with the use of payment commission shall be established in agreement between them, and their actual implementation shall be originated from the moment of submitting payment commission to receiving bank. Receiving bank shall accept or give a motivated refuse in its accept after receiving this instruction. In case of accept of payment commission by receiving bank, a sender shall have the right of demand on fulfillment of accepted payment commission.

9. Check

1. Issue of check – a method of making payment, whereby the payment shall be performed by issue of so named payment document by a check drawer.

2. Issue of check shall not be fulfillment of pecuniary liability of a check drawer, in fulfillment of which this check was drawn. Fulfillment of the mentioned obligation shall be carried out at the moment of receiving money according to check.

3. Checks shall be divided into covered and uncovered. Covered checks shall be the checks, secured by deposit, preliminary introduced by a check drawer in bank. Uncovered checks shall be the checks, not preliminary secured by deposit. Checks may contain the guarantee of bank on their pay, as well as on uncovered checks.

4. Rights and obligations of a check drawer and bank, linked with the use of check shall be created on the basis of agreement on use of checks between a check drawer and bank. Rights of holder of a check shall be created from the moment of receiving check from a check drawer.

Realization of mentioned rights and obligations shall be carried out from the moment of issue of check by a check drawer.

A holder of a check shall have the right of cash claim to bank of cash drawer in a sum, mentioned in a check. Bank of holder of a check shall pay a check, presented by a holder of a check, or give a motivated refuse to pay it within the terms, provided by the regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan and on the grounds, established in Article 18 of this Law.

10. Draft

Application of drafts in the capacity of method of payment shall be regulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan on circulation of bills.

11. Charge card

1. Charge card shall be applied by its cardholder for the purpose of making payment, as well as for receiving cash money, exchange of money and other operations, on conditions, determined by its issuer.

2. Charge card may be used during operations with individual entrepreneurs or legal entities that concluded the relevant agreement with bank, that is an issuer of charge card, or bank, concluding agreement with this issuer, or a bank, servicing charge cards without agreement with an issuer.

Paragraph 3 shall be valid till 01.07.2014 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.06.2012 No. 19-V.

3. During carrying out of special types of activity on the territory of the Republic of Kazakhstan, established by the Government of the Republic of Kazakhstan, individual entrepreneurs or legal entities shall be obliged to secure installation of equipment (device), intended for receiving payments with the use of charge cards, as well as receive payments with the use of charge cards in the places of carrying out their activity, with the exception of persons, applying special tax regime and (or) being in the places, where public telecommunication networks are missed in accordance with the tax legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 11 is provided to be supplemented by paragraph 4 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.06.2012 No. 19-V (shall be enforced from 01.07.2014).

5. Rights and obligations of participants of payment, linked with the use of charge cards shall be created from the moment of giving the consent by individual entrepreneur or legal entity on receiving payment, made with the use of presented charge card.

Individual entrepreneur or legal entity shall have the right of cash claim in respect of bank, concluded agreement on securing the charge cards with individual entrepreneur or legal entity in a sum of received payment by individual entrepreneur or legal entity. Mentioned bank shall have the obligation of fulfilling the cash claim of individual entrepreneur or legal entity.

Footnote. Article 11 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.06.2012 No. 19-V (shall be enforced from 01.01.2013).

11-1. National interbank system of charge cards

General requirements to the functioning of the national interbank system of charge cards and activity of special organization of the national interbank system of charge cards shall be established by the regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. The Law us supplemented by new Article 11-1 by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 9 July, 2003 No. 482.

12. Direct debiting of bank account

1. Payment by direct debiting of bank account shall be carried out on the basis of agreement between a remitter and his (her) bank, in accordance with which, a remitter shall give the consent to withdrawal of money from his (her) bank account on the basis of requirements of beneficiary for supplied commodities, performed works or rendered services, accompanied by the relevant documents to agreement mentioned above.

2. During making payment in direct debiting of bank account, the rights and obligations of a remitter and his (her) bank shall be created from the moment of conclusion of the relevant agreement between a remitter and his (her) bank. Bank shall have the obligation of fulfilling requirements of third parties, imposed to client’s bank account within the sum of money and (or) period of time, provided in the mentioned agreement.

Footnote. Article 12 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29 March, 2000 No. 42.

13. Payment request-commission

1. Payment request-commission shall be subject to fulfillment by bank of a remitter only in existence of accept of a remitter, with the exception of cases, provided by part two of this paragraph.

Payment request-commission, not requiring accept of a remitter shall be applied by banks for debt recovery from credited party, warranter in case of existence of past-due indebtedness on a loan, in accordance with concluded bank loan agreement, agreement on opening of a bank line or other document, confirming the fact of loan operation or issue of guarantee, and shall be submitted to bank of a remitter accompanied by documents, containing the consent of a remitter on accept-free withdrawal of money from his (her) bank account.

Liability for relevancy of withdrawal of money on the basis of request-commission, not requiring accept of a remitter shall be borne by recoverer.

The order of submitting payment requests-commissions, as well as requirement on necessity of accompanying by originals or copies of the documents, confirming relevancy of withdrawal of money, shall be established by the regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

2. Rights and obligations during payments with the use of charge cards shall be created from the moment of their submission to bank of a remitter. Bank of a remitter shall transfer received payment request-commission to a remitter for accept, not later than a business day, next to the day of receiving payment request-commission, with the exception of cases, when the payment request-commission is submitted to bank of a remitter, not requiring accept of a remitter. A remitter shall accept it or give a motivated refuse in its accept after receiving payment request-commission. In case of accept of payment request-commission by a remitter or bank of a remitter, if the payment request-commission doesn’t require accept of a remitter, a sender of payment request-commission shall have the right of claim on its fulfillment.

Footnote. Article 13 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.03.2000 No. 42; dated 11.07.2009 No. 185-IV (shall be enforced from 30.08.2009); dated 05.07.2012 No. 30-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

14. Collection order

1. Withdrawal of money from client’s bank account without his (her) consent shall be performed with the use of collection orders on the grounds, provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan and in the manner, established by the National Bank of the Republic of Kazakhstan in recognition of compliance with order of priority, provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

2. Initiator shall submit collection order to bank of a remitter accompanied by originals of enforcement documents or their copies, confirming relevancy of this recovery on the basis of norms, provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan, with the exception of cases of submission of collection orders of tax administration bodies and custom services. Requirements on necessity of accompanying originals of the documents or their copies shall be established by the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

On debt recovery on mandatory pension taxes, mandatory professional pension taxes, the collection orders of tax administration bodies shall be submitted to banks, accompanied by the lists of contributors of the General National Pension Fund, in favour of which a debt shall be recovered.

3. The payment details shall be specified in collection order and web link shall be made on the legislative act, providing the right of withdrawal of money without consent of a remitter.

Performance of collection order of tax administration bodies on recovery of debts for tax, private legal executivesand bodies of executive proceeding on enforcement documents in deficiency of money on a bank account of a remitter shall be performed upon receipt of money on this account.

4. Rights and obligations of participants of payments shall be created from the moment of submission of collection order by initiator to bank of a remitter. Bank of a remitter shall accept it or reasonably refuse in its accept in written, after receipt of this instruction. In case of accept of collection order by bank of a remitter, a sender of collection order shall have the right of claim on its performance.

5. (Is excluded)

6. Liability for relevancy of withdrawal of money without consent of a remitter shall be borne by recoverer.

Footnote. Article 14 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.1998 NO. 336; dated 29.03.2000 No. 42; dated 09.07.2003 No. 482; dated 13.12.2004 No. 11 (shall be enforced from 01.01.2005); dated 22.06.2006 No. 147; dated 02.04.2010 No. 262-IV (shall be enforced from 21.10.2010); dated 21.06.2013 No. 106-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

15. Documents, used during submission of collection order

Collection order for withdrawal of money without consent of a remitter shall be submitted on the basis of enforcement documents.

Footnote. Article 15 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 15.01.2014 No. 164-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

16. Accept of instruction

1. Accept of instruction in the form of commission shall signify the consent of receiving bank to fulfill commission of a sender (client).

Accept of instruction in the form of requirement shall signify the consent of a remitter and (or) receiving bank to perform commission of initiator.

2. Accept of instruction may be expressed by commitment of a legend or marking on a payment document, directly indicating on commitment of this accept, or payment of sum of money by receiving bank, specified in instruction to sender or to third party under his (her) commission.

Accept of instruction may be expressed in the form of signature and seal impression (if present).

3. If accept of instruction is performed by commitment of a legend or marking on a payment document or signature and seal impression (in existence of it), then the specified legends or markings shall contain the date and time of their commitment.

4. Instruction may be accepted without the relevant legend, if accept shall be expressed by actions or other methods under the terms of agreement or the legislation of the Republic of Kazakhstan.

5. Accept of instruction or its non-acceptance shall be committed not later than three business days from the date of receiving instruction, with the exception of cases, provided by Article 38 of this Law and Tax code of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 16 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 9 July, 2003 No. 482.

17. Rights and obligations, arising during accept of instruction

1. Before accept of commission by receiving bank, its sender shall be obliged to provide sum of money, required for fulfillment of commission after its accept by receiving bank. During carrying out of money transfer, based on the results of clearing, a sender shall be obliged to provide the sum of money, required for fulfillment of commission, only in case, if he (she) has a credit balance deficit.

2. During accept of instruction, the following rights and obligations shall be created:

1) during accept of commission by receiving bank, it shall have a creation of obligation on the fulfillment of accepted commission;

2) during accept of commission by beneficiary's bank, it shall have the obligation on receiving sum of money in favour of a beneficiary, mentioned in the commission;

3) during accept of requirement by a sender of money, a beneficiary shall have the claim right on accepted requirement, a sender of money shall have the obligation on its fulfillment in favour of a beneficiary;

4) during accept of requirement by receiving bank, a sender shall have the claim right on accepted requirement, a receiving bank shall have the obligation on its fulfillment.

3. Beneficiary’s bank shall have the right to set-off a sum of money in favour of third party or for its own benefit, specified in accepted instruction by it, against a value of liabilities of beneficiary to third party or this bank, the period of fulfillment of which fell due to the moment of receiving this instruction in a beneficiary’s bank, in recognition of compliance with priority of withdrawing money from a bank, established by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

18. Grounds of non-acceptance of instructions by receiving bank

1. Non-acceptance of instruction by receiving bank shall be carried out:

1) in case of non-providing a sum of money by a sender, required for carrying out of money transfer;

2) if a payment document contains the features of forgery;

3) in non-compliance with requirements by a sender to procedure of composition and submission of instruction on money transfer and (or) other requirements, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan and (or) terms of agreement;

4) in cases, provided by the Law of the Republic of Kazakhstan “On prevention of money laundering of incomes, obtained by illegal means, and terrorism financing”.

2. In cases of submitting collection orders without enclosure of one of the documents, provided in Article 15 of this Law, a receiving bank shall be obliged to refuse in accept of these collection orders.

Footnote. Article 18 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 28.08.2009 No. 192-IV (shall be enforced from 08.03.2010); dated 21.06.2012 No. 19-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

19. Fulfillment of instruction

1. Fulfillment of instruction by receiving bank shall be carried out on the basis of accepting this instruction by it.

Fulfillment of instruction shall be fulfillment of obligations by receiving bank to sender on transfer or disbursement of money in accordance with received instruction.

The following actions shall be fulfillment of instruction:

1) transfer of instruction on money transfer in favour of beneficiary by receiving bank to the following receiving bank, only if receiving bank is not a beneficiary’s bank;

2) completion of money transfer, if receiving bank is a beneficiary’s bank;

3) disbursal of cash money to sender, submitting instruction on payment of cash money, if receiving bank is a bank of a remitter.

2. Fulfillment of instruction shall be carried out by receiving bank with observance of this condition, unless otherwise established by the legislative acts and not later than transaction day of receiving bank, next to the day of accept of received instruction, unless other term of its fulfillment established by conditions of this instruction.

If conditions of fulfilling instruction on money transfer are unenforceable for receiving bank or their observance may entail delay of money transfer or additional expenses, then receiving bank shall be obliged to notify a sender about this within transaction day. Fulfillment of instructions shall be carried out in recognition of date and period of their receiving.

Footnote. Article 19 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29 March, 2000 No. 42.

20. Special aspects of enforcement of a judicial act and decree of enforcement agent

1. Judicial act of a court of the Republic of Kazakhstan on recovery of money, as well as decree of enforcement agent or its copy, affixed with the seal of territorial division of enforcement proceeding body or with the seal of private enforcement, on vindication of information about existence and numbers of bank accounts of a legal entity, as well as current accounts of an individual, carrying out entrepreneurial activity without establishment of legal entity, and attachment on money of debtor, being in a bank, sanctioned by a court, shall be submitted to all banks, with the exception of the case, provided by paragraph 4 of this Article.

2. Banks shall be obliged to send required information to court (enforcement agent) not later than two transaction days, next to the day of receiving mentioned documents. Information shall contain a data on existence of bank accounts of the persons whose money shall be recovered, or on their absence; in existence of bank accounts, all the required bank account details and amounts of residues, being on these bank accounts shall be specified. Information, sent to enforcement agent shall also contain a seized sum of money.

3. Upon receipt of a specified data from banks, a court (enforcement agent) shall determine a bank (banks) that will be entrusted on enforcement of judicial act on recover of money, and send to this bank (banks) an instruction, accompanied by the relevant enforcement document or its copies, affixed with the seal of court.

4. If a court (enforcement agent) shall have a data on existence of money on a bank account of the person, whose money shall be recovered, then an instruction of enforcement agent, accompanied by the relevant enforcement document shall be submitted for execution directly to the relevant bank.

5. The National Bank of the Republic of Kazakhstan shall quarterly notify the authorized state body on securing execution of enforcement documents about the list of banks, specifying their location and data of a chief executive officer. The authorized state body on securing execution of enforcement documents shall notify local courts and enforcement agents about the list, received from the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 20 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 08.07.2005 No. 69; as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 22.06.2006 No. 147; dated 02.04.2010 No. 262-IV (shall be enforced from 21.10.2010).

Chapter 2. Payments

21. Payments

1. Payments shall be carried out on the basis and in accordance with conditions of civil transactions, regulations of the legislation of the Republic of Kazakhstan and court decisions.

2. In accordance with conditions of civil transactions, payments shall provide their making on a voluntary basis.

3. In accordance with regulations of the legislation of the Republic of Kazakhstan and court decisions, payments shall provide their making in a mandatory manner.

4. Payments shall be carried out with the use of cash money, as well as without their use (wire transfers).

4-1. Payments between legal entities on transaction, a sum of which exceeds 1 000-fold amount of monthly calculation index, established by the Law on republican budget and operating on the date of commitment of payment, shall be carried out only in non-cash form.

Footnote. Article 21 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 29.03.2000 No. 42; dated 09.07.2003 No. 482; dated 21.06.2012 No. 19-V (shall be enforced upon expiry of three months after its first official publication).

22. Payments with the use of cash money

1. Payments by cash money shall be carried out by transfer of cash money in the form of banknotes and (or) coins, that are the lawful money.

2. Payments by cash money shall be an actual delivery of banknotes and (or) coins by a person, making payment (payer) to person (persons) to whom a payer shall have the obligations, arising by force of circumstances, provided in paragraph 1 of Article 21 of this Law.

3. Payment by cash money may be carried out to the person, to whom a pecuniary liability shall be fulfilled directly or through an intermediary.

23. Wire transfers

1. Wire transfers shall be carried out by:

1) issue of payment document, containing pecuniary liability, or instruction on disbursement of money, or transfer of electronic money;

2) submission of payment document, containing pecuniary liability, or instruction on disbursement of money;

3) transfer of payment document or electronic message, containing an instruction on disbursement of money.

2. Carrying out of wire transfers may be performed as with the use of bank account of a client, as well as without it in the manner, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 23 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 29.03.2000 No. 42; dated 21.07.2011 No. 466-IV (shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after its first official publication).

24. Completion of payment

1. If a payment is carried out with the use of cash money, then payment shall be completed at the moment of receiving money by a person, in favour of which the payment shall be committed, or by a person, authorized, and (or) specified person in whose favour the payment shall be committed.

2. If a payment without the use of cash money is carried out by money transfer, then completion of payment shall be carried out at the moment of completion of money transfer.

If a payment without the use of cash money is carried out by issue of payment document, then a payment shall be completed at the moment of receiving money by person, in favour of which the payment shall be committed.

If a payment is carried out by transfer of electronic money, then a payment shall be completed at the moment of receiving the electronic money by a person, in favour of which the payment shall be committed. Disclosure on a sum of received electronic money in the system of electronic money, indicating in favour of other person-beneficiary on their receiving, shall be the moment of receiving the electronic money.

3. Conditions of a civil transaction, employment agreement may provide the other moment of completion of a payment.

Footnote. Article 24 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.07.2011 No. 466-IV (shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after its first official publication).

25. Sanctioned and unsanctioned payments

1. Payment shall be sanctioned, if it is carried out by a person that had the powers to make this payment and is not inconsistent with the legislation of the Republic of Kazakhstan. In case of making payment by money transfer, the payment will be sanctioned as well as upon condition, if an instruction is received by receiving bank in compliance with procedure for protective actions, established by it from unsanctioned payments.

2. Unsanctioned payment shall be the payment, made without compliance with requirements, established by paragraph 1 of this Article. Also, unsanctioned payments shall be the payments, with the use of forged payment documents or forged payment means (cash money).

26. Protection against unsanctioned wire transfers

1. Protection against unsanctioned payments shall be a compliance with the relevant rules, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan and (or) agreement between a sender of instruction and its recipient and consisting in a data verification on initiation (sanctioning) of instructions and orders on their recall by a sender, and detection of possible errors.

2. The signs of an authorized person (persons), seals, algorithms, codes (numeral, alphabetic, with the use of symbols and mixed), identification words or identification numbers, encryption, methods of recall or other safety methods, not inconsistent with the legislation of the Republic of Kazakhstan may be used in the capacity of elements of protective actions.

27. Refund of money on unsanctioned wire transfers

1. During establishment of the fact of unsanctioning of wire transfer, a person, received money shall be obliged to carry out refund of money on the mentioned payment.

2. Procedure, terms and conditions of refund of money on unsanctioned payments shall be established in agreement between a sender and receiving bank and (or) the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Chapter 3. Money transfers

28. Grounds for money transfer

1. Money transfers shall be carried out on the basis of instruction of a sender on money transfer in favour of beneficiary, submitted to receiving bank.

2. In cases, provided by the legislative acts or relevant agreement, instructions in the form of requirements shall be submitted to third parties that are not clients of receiving bank.

29. Basic methods of money transfer

1. Money transfer shall be carried out by the results of the clearing or by individual fulfillment of each of instruction of a sender.

2. Money transfer by the results of the clearing shall be carried out after the end of set-off process of counter demands of clearing participants. By this, a transfer by the results of the clearing shall not mandatory entail withdrawal of money of clearing participant from his (her) servicing bank. Clearing participant that has the credit balance deficit shall make payment for its repayment.

3. Money transfer by individual fulfillment of each of instruction of a sender shall be carried out independently from his (her) rights and obligations, arising on other instructions.

30. Methods of submission of instructions on money transfer

1. Submission of instructions on money transfer for their fulfillment shall be carried out as follows:

1) by presentation of original of payment document, executed in hard copy;

2) by transfer of instruction by electronic method, without composition in hard copy, with the use of the relevant electronic communication channels and telecommunications;

3) by other methods, established by the regulatory legal acts of the National Banks of the Republic of Kazakhstan.

2. Submission of instructions by electronic method shall be allowed only in compliance with requirements, established by the National Bank of the Republic of Kazakhstan. In the absence of these requirements, the uniform customs and (or) business practice, accepted in a bank practice shall be applied.

3. Submission of instructions by electronic method, composition and transfer of which provided only in hard copy by the legislation of the Republic of Kazakhstan shall be prohibited.

4. Methods, procedure and conditions of submission of instructions on money transfer to receiving bank by a sender shall be reflected in agreement between them, if a sender is a client of receiving bank. If a sender is not a client of receiving bank, then the submission of instructions shall be carried out in accordance with the regulations of this Law and regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan, accepted in accordance with it.

Footnote. Article 30 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29 March, 2000 No. 42.

31. Time of receiving instructions during money transfer

1. Receiving instructions and orders on their recall or suspension of their performance shall be carried out by receiving bank only within transaction day, established by it.

2. If instruction or order on recall or suspension of their performance will be received after the end of transaction day, then this instruction or order shall be considered as received by receiving bank in the beginning of the next transaction day.

32. Messaging between a sender and receiving bank during money transfer

1. During carrying out of money transfer, a sender and receiving bank shall perform messaging, containing:

1) information on accept or non-acceptance of instruction;

2) information on fulfillment of instruction;

3) information on wrong instructions;

4) information on recall or suspension of fulfilling instruction;

5) other data, concerning money transfer.

2. Forms and methods of messaging, mentioned above shall be established by money transfer agreement between a sender and receiving bank, unless otherwise established by the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

33. Wrong instruction on money transfer

Sent instruction on money transfer by a sender shall be wrong, if it:

1) contains details, inconsistent with details of instruction, received from a previous sender;

2) transferred repeatedly.

34. Refund of money during transfers

1. Refund of money during money transfer shall be carried out in cases of:

1) establishment of the fact of unsanctioning of the payment, carried out by money transfer;

2) money transfer on the basis of the forged payment document;

3) fulfillment of wrong instruction.

2. Refund of money on wrong instruction shall be carried out by beneficiary’s bank by acceptance-free withdrawal of money from a bank account of beneficiary, on which money were wrongly credited.

3. Refund of money on wrong instruction shall be carried out by beneficiary’s bank on account of money, being on a bank account of beneficiary, as well as in case, if there are decisions of an authorized state body or official on attachment of money, related to bank account, being on a bank account, and (or) suspension of debit transactions on a bank account, and (or) non-fulfillment of instruction, subject to fulfillment within uncertain terms.

4. In case of deficiency or absence of money on a bank account of beneficiary, refund of money on a wrong instruction shall be carried out by a sender, committing wrong instruction, on account of own money in the manner, and terms, established by the regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

5. Refund of money shall not be carried out upon expiry of three days from the date of fulfillment of unsanctioned or wrong instruction.

6. In refund of money, each of senders, participating in money transfer (as well as intermediary bank) shall have the right of compensation of expenses, linked with this money transfer and as a matter of fact, incurred in the result of refund of money.

Footnote. Article 34 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2012 No. 30-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

35. Recall of instruction and suspension of fulfilling instruction during money transfer

1. Unaccepted instruction may be recalled before expiry of the period of commitment of accept.

2. Suspension of fulfilling instructions or recall of accepted instruction shall be possible only before its fulfillment by receiving bank.

3. Recall of accepted and unaccepted instruction, as well as suspension of fulfilling instruction shall be carried out by its initiator by sending the relevant order to receiving bank. Other senders shall have the right to send these orders only in existence of the same order, received from a previous sender, or third party, authorized thereon by the Law or agreement. Periods of performing this order, as well as the methods of its transfer shall be established by agreement and (or) regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

4. During sending these orders by electronic method, it is required to comply with procedure of protection actions, established by agreement between a sender of these orders and their recipient.

5. Fulfillment of accepted instruction shall be suspended in cases, provided by the Law of the Republic of Kazakhstan “On prevention of money laundering of incomes, obtained by illegal means, and terrorism financing”, as well as if receiving bank is submitted by decision of an authorized state body or official on attachment of money, being on a bank account or suspension of debit transactions on a bank account of a remitter or receiving bank in accordance with the legislative acts of the Republic of Kazakhstan, as well as decision of an authorized state body or official on withdrawal of money from a remitter, subject to fulfillment earlier, than accepted instruction, according to legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

Receiving bank shall not bear a liability for expenses, linked with suspension of fulfillment of instruction by the grounds, mentioned above.

Footnote. Article 35 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 29.03.2000 No. 42; dated 28.08.2009 No. 192-IV (shall be enforced from 08.03.2010); dated 21.06.2012 No. 19-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

36. Completion of money transfer

Money transfer shall be considered as completed from the moment of:

commitment of accounting record on a bank account of beneficiary during receiving money in his (her) favour;

actual disbursal of cash money to beneficiary by beneficiary’s bank, if a beneficiary doesn’t have a bank account;

set-off, provided by paragraph 3 of Article 17 of this Law;

commitment of accounting record on other account, reflecting receiving money in favour of a bank’s client.

Chapter 3-1. Electronic money

Footnote. The Law is supplemented by chapter 3-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.07.2011 No. 466-IV (shall be enforced upon expiry of thirty calendar days after its first official publication).

36-1. Recall and realization of electronic money

1. Recall of electronic money shall be carried out by an issuer after receiving money from individuals or agents in a sum, equal to notional value of assumed obligations, with the provision of confirmation.

Issuer shall assume peremptory and beyond recall pecuniary liability on recovery of electronic money, created by him (her) in accordance with their notional value in tenge.

2. During creation of electronic money, an issuer shall have the right to charge commission remuneration, as well as fee for additional services, rendered by an issuer in accordance with the terms of agreement.

3. Owners of electronic money may be:

1) individuals, received electronic money from an issuer, agent or other individuals;

2) agents;

3) individual entrepreneurs or legal entities, received electronic money from individuals in the capacity of payment on civil transactions.

The rights of owner of electronic money shall be created from the moment of receiving electronic money.

4. Relations between an issuer and owner of electronic money-individual shall be arisen on the basis of agreement, concluded between them in accordance with requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan.

5. Agreement, concluded between an issuer and individual shall contain:

1) item, location and banking details of an issuer;

2) conditions of creation or acquisition of electronic money;

3) conditions of carrying out operations with the use of electronic money, as well as established restrictions on the use of electronic money;

4) procedure for confirmation of the rights of owner of electronic money for conducting operation with the use of electronic money;

5) procedure and methods for submitting electronic money by owner for repayment and procedure for their repayment;

6) procedure for information sharing between an issuer and owner of electronic money during use of electronic money for commitment of operations, as well as procedure and terms of notifying an issuer about loss of electronic media or its use by non-authorized person;

7) procedure for considering an application of owner of electronic money on use of electronic money, as well as procedure for resolution of disputes, arising during the use of electronic money;

8) amount and procedure for payment of commission remuneration, as well as payment for additional services;

9) rights and obligations of parties;

10) liability of parties for non-fulfillment or improper fulfillment of their obligations;

11) procedure for alteration and dissolution of agreement, as well as its validity period.

Under agreement of parties, the agreement may contain other conditions.

6. Issuer shall be obliged to carry out identification of owner of electronic money in case of creation of electronic money on a sum, exceeding one hundred-fold amount of monthly calculation index, established on the relevant accounting period by the Law on republican budget.

For identification of owner of electronic money-individual, a document, proving identity shall be presented.

7. Electronic money, created by issuers on the territory of the Republic of Kazakhstan shall be nominated (expressed) only in the national currency of the Republic of Kazakhstan.

8. Realization of electronic money to individuals or acquisition of electronic money from individuals shall be carried out by an agent on the basis of agreement, concluded with an issuer, wherein the rights and obligations of parties, procedure and conditions of realization and acquisition of electronic money shall be determined.

9. Issuer or other legal entity may be an operator, on the basis of the relevant agreement, concluded with an issuer.

10. Issuer shall have the right to authorize an operator to conclude agreements with owners of electronic money, as well as with agents in the name and under commission of an issuer.

11. Data about owners and sums of electronic money, belonged to them, as well as a data about operations, committed with the use of electronic money shall be issued by an issuer to persons on the basis and within the limits that provided by Article 50 of the Law of the Republic of Kazakhstan “On banks and bank operations in the Republic of Kazakhstan”.

Footnote. Article 36-1 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 21.07.2011 No. 466-IV (shall be enforced from 01.01.2012); dated 12.01.2012 No. 538-IV (the order of enforcement See Article 2).

36-2. Use and repayment of electronic money

1. Electronic money shall be used by their owner-individual for the purpose of carrying out payment on civil transactions, as well as for conducting other operations on conditions, determined by their issuer and not inconsistent with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

2. Receiving electronic money by an individual entrepreneur and (or) legal entity in the capacity of payment in commitment of civil transactions shall be carried out on the basis of agreement, concluded with an issuer or other bank that is participant of the system of electronic money.

During commitment of civil transactions, an individual entrepreneur or legal entity, received electronic money in the system of electronic money shall have the right of money claim to issuer in a sum of received payment.

3. Issuer shall have the right to secure the functioning of the system of electronic money in recognition of requirements and restrictions, established by this Law, the Law of the Republic of Kazakhstan “On informatization” and other Laws of the Republic of Kazakhstan.

Issuer shall bear liability to owner of electronic money in accordance with conditions of agreements, concluded between them for damage, incurred to owner of electronic money in cases of unsanctioned access to the system of electronic money, as well as origin of errors or failures in operation (functioning) of the relevant software of an issuer.

4. Maximum amount of one operation, committed by identified owner of electronic money-individual shall not exceed amount, equal to five-fold amount of monthly calculation index, established on the relevant accounting period by the Law on republican budget.

Maximum amount of one operation, committed by unsanctioned owner of electronic money-individual, shall not exceed amount, equal to one hundred-fold monthly calculation index, established on the relevant accounting period by the Law on republican budget.

Requirements of part one of this paragraph shall not extend to operations on repayment of electronic money.

5. Repayment of electronic money shall be carried out by an issuer by transfer of money equal to their notional value of sum of money on a bank account of an owner of electronic money of individual or disbursal of cash money to him (her).

6. Issuer shall be obliged to carry out repayment of electronic money, received by individual entrepreneur or legal entity from individuals during payment on civil transactions, within three business days from the date of cash proceeds in their favour, if other term is not provided by agreement, concluded between an issuer and individual entrepreneur or legal entity.

Electronic money, received by individual entrepreneur or legal entity shall not be subject to repayment during their refund to individual-payer on the basis, provided by this Law for refund of money during transfers, or in case of dissolution of committed civil transaction on the basis, provided by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Repayment of electronic money, owners of which shall be individual entrepreneurs or legal entities, shall be carried out by transfer of equal sum of money on their notional value on a bank account of individual entrepreneur or legal entity.

Chapter 4.Final provisions

37. Liability for violation of rules of making payments and (or) money transfers

1. In case of non-fulfillment or improper fulfillment of obligations by participants of payments and (or) money transfers, linked with payment and (or) money transfer, they shall bear liability on the grounds, in the manner and in amount, provided by agreement between participants of these relations and (or) legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

2. If money transfer is not completed, then a bank (as well as intermediary bank) that didnot fulfill, or improperly fulfilled an instruction, received from a previous sender, shall bear liability to him (her). By this, the obligations of a remitter to beneficiary on a payment on civil transaction shall not be terminated, even if this sender fulfilled his (her) obligations on money transfer, unless otherwise provided by conditions of civil transaction between a remitter and beneficiary. A remitter shall not bear liability on a payment on civil transaction to beneficiary, if money transfer was not completed due to the fault of beneficiary’s bank.

3. If violation of rules of commitment of money transfer is linked with illegal use of other people’s money by a participant of payment and (or) money transfer, as well as with violation of terms of accept or fulfillment of instruction, this participant shall be obliged to pay a penalty, provided by the civil legislation of the Republic of Kazakhstan, to person, whose money are in illegal use.

4. Receiving bank shall not bear liability, if in making payment it didn’t conform to procedure for protective actions, but by this the money is received by a beneficiary:

1) mentioned in commission or requirement on money transfer;

2) within the term, acceptable for a beneficiary;

3) in a sum, mentioned in order on money transfer;

4) and by this, the damage (losses) was not incurred neither to remitter, nor beneficiary.

38. Instructions, subject to fulfillment in uncertain terms

1. In the absence or deficiency of sum of money of a remitter, required for fulfillment of instruction, unless otherwise provided by the legislative acts, a receiving bank shall be obliged to accept and keep received instructions before money proceeds on a bank account of a remitter or receiving bank, sufficient for their fulfillment within one year, only in cases, provided by:

1) the agreement between a remitter and receiving bank;

2) the legislative acts and (or) regulatory legal acts of the National Bank of the Republic of Kazakhstan.

1-1. In the failure to commit the actions by a beneficiary on submitting required documents and data, provided by the currency legislation of the Republic of Kazakhstan, a receiving bank shall be obliged to accept and keep received instructions of a remitter within 180 calendar days.

In case of non-fulfillment of actions by a beneficiary, provided by part one of this paragraph, a receiving bank shall be obliged to return this instruction to its sender without fulfillment within 180 calendar days.

2. Fulfillment of instructions by receiving bank, provided in paragraph 1 of this Article shall be carried out in chronological order, in the manner of their receipt to receiving bank in recognition of compliance with order of priority for fulfilling instructions, provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan. A chronological order shall provide the date and time of receiving instructions to receiving bank.

3. During fulfillment of instructions, provided in paragraphs 1 and 1-1 of this Article, the date and time of accept shall be the date and time of fulfilling these instructions by receiving bank.

4. If upon expiry of the term, established in paragraph 1 of this Article, the submitted instruction of a sender was not fulfilled because of deficiency of money of a remitter, then a receiving bank shall be obliged to return this instruction to sender without fulfillment, with the exception of collection order.

5. In the period of restructurisation of a bank in connection with carrying out of set of measures, provided by the plan of restructurisation, a receiving bank shall be obliged to accept and keep instructions, the obligations whereby are suspended by bank and contain in the plan of restructurisation, till the termination of restructurisation. In case of termination of bank’s restructurisation, a receiving bank shall be obliged to return this instruction to its sender without fulfillment.

Instructions, the obligations whereby are not suspended and not included in the plan of restructurisation shall be fulfilled in the manner, established by this Law, Tax and Civil codes of the Republic of Kazakhstan.

Footnote. Article 38 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 28.12.1998 No. 336; dated 29.03.2000 No. 42; dated 13.03.2003 No. 394; dated 08.05.2003 No. 411; dated 09.07.2003 No. 482; dated 02.04.2010 No. 262-IV (shall be enforced from 21.10.2010); dated 05.07.2012 No. 30-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

39. Prohibition of payment or money transfer

Making payment, issue of instruction on money transfer, fulfillment of instruction, disbursal of money by bank to beneficiary or receiving money by a beneficiary may be prohibited by state bodies or officials, authorized thereon by the relevant legislative acts of the Republic of Kazakhstan, and only on the grounds, provided by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

40. International treaties

If international treaty, ratified by the Republic of Kazakhstan established other rules, than those, provided by this Law, the rules of international treaty shall be applied.

41. Measures on realization of this Law

From the date of enforcement of this Law, paragraph 6 of the Regulation of the Supreme Soviet of the Republic of Kazakhstan dated 30 January, 1993 “On report of the Chairman of the Management Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan on the issue of strengthening financial and credit discipline in the Republic”, Temporary provisions “On economic sanctions for violation of the procedure for performing clearing settlements in the Republic of Kazakhstan” and “On sanctions, applied to commercial banks, for violation of economic standards of the National Bank of the Republic of Kazakhstan”, approved by the mentioned Regulation (The Bulletin of the Supreme Soviet of the Republic of Kazakhstan, 1993, No. 4, Article 68; The Bulletin of the Republic of Kazakhstan, 1996, No. 8-9, Article 239) shall be deemed to have lost force.

The President of the Republic of Kazakhstan