Уголовно-исполнительный кодекс Республики Казахстан

Кодекс Республики Казахстан от 5 июля 2014 года № 234-V ЗРК.

      Примечание ИЗПИ!
Для удобства пользования ИЗПИ создано Содержание

      СОДЕРЖАНИЕ

      Сноска. Оглавление исключено Законом РК от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Примечание РЦПИ!
      Порядок введения в действие настоящего Кодекса см. ст. 177

ОБЩАЯ ЧАСТЬ

РАЗДЕЛ 1. ОСНОВНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Глава 1. ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВО РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН, ОПРЕДЕЛЯЮЩЕЕ ПОРЯДОК ИСПОЛНЕНИЯ НАКАЗАНИЙ И ИНЫХ МЕР УГОЛОВНО-ПРАВОВОГО ВОЗДЕЙСТВИЯ

Статья 1. Уголовно-исполнительное законодательство Республики Казахстан

      1. Уголовно-исполнительное законодательство Республики Казахстан основывается на Конституции Республики Казахстан и общепризнанных принципах и нормах международного права и состоит из настоящего Кодекса, законов и иных нормативных правовых актов, устанавливающих порядок и условия исполнения и отбывания наказаний и иных мер уголовно-правового воздействия.

      2. Подзаконными нормативными правовыми актами, устанавливающими порядок и условия исполнения и отбывания наказаний и иных мер уголовно-правового воздействия, не могут устанавливаться ограничения прав, свобод и законных интересов осужденных, если таковые не предусмотрены законом.

      3. Международные договоры, ратифицированные Республикой Казахстан, имеют приоритет перед настоящим Кодексом и применяются непосредственно, кроме случаев, когда из международного договора следует, что для его применения требуется издание закона.

Статья 2. Действие уголовно-исполнительного законодательства Республики Казахстан в пространстве и во времени

      1. К осужденным, в отношении которых наказания или иные меры уголовно-правового воздействия исполняются на территории Республики Казахстан, применяется уголовно-исполнительное законодательство Республики Казахстан.

      Примечание ИЗПИ!
      Конституционным Судом РК начато производство по проверке конституционности части второй статьи 2.

      2. Исполнение и отбывание наказаний и иных мер уголовно-правового воздействия, применение средств исправления к осужденным, а также оказание помощи освобождаемым осужденным осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан, действующим на момент их исполнения.

Статья 3. Разъяснение некоторых понятий, содержащихся в настоящем Кодексе

      Содержащиеся в настоящем Кодексе понятия применяются в следующем значении:

      1) система видеонаблюдения – совокупность камер видеонаблюдения, линий передачи данных, программных и технических средств и хранения видеозаписей, а также программных и (или) технических средств управления, осуществляющих информационный обмен между собой;

      1-1) органы, исполняющие наказания, – органы, исполняющие наказания в виде ареста, наказания, не связанные с изоляцией осужденного от общества, и иные меры уголовно-правового воздействия;

      2) режим отбывания наказания – установленный настоящим Кодексом и иными нормативными правовыми актами порядок исполнения и отбывания наказаний;

      3) уполномоченный орган в сфере уголовно-исполнительной деятельности – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство в сфере уголовно-исполнительной деятельности;

      4) уголовно-исполнительная (пенитенциарная) система (далее – уголовно-исполнительная система) – система органов и учреждений, осуществляющих исполнительные и распорядительные функции по обеспечению исполнения уголовных наказаний, а также организаций, обеспечивающих функционирование указанных органов и учреждений;

      5) учреждение уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы (далее – учреждение) – государственное учреждение, предназначенное для исполнения наказаний в виде лишения свободы;

      6) уполномоченный орган уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы (далее – уполномоченный орган уголовно-исполнительной системы) – ведомство уполномоченного органа в сфере уголовно-исполнительной деятельности, в пределах своей компетенции осуществляющее контрольные и (или) реализационные функции;

      7) пробация – система видов деятельности и индивидуально определяемых мер контрольного и социально-правового характера, направленных на коррекцию поведения лиц, категории которых определены законом, для предупреждения совершения ими уголовных правонарушений;

      8) служба пробации – орган уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, осуществляющий исполнительные и распорядительные функции по обеспечению исполнения уголовных наказаний без изоляции от общества, а также организации и функционированию пробации;

      9) пробационный контроль – деятельность уполномоченных органов по осуществлению контроля за исполнением лицами, состоящими на их учете, обязанностей, возложенных на них законом и судом;

      10) исправление осужденного – формирование у осужденного правопослушного поведения, позитивного отношения к личности, обществу, труду, нормам, правилам и этике поведения в обществе;

      11) изолированные участки следственных изоляторов – помещения следственных изоляторов с камерами для содержания осужденных к лишению свободы, а также осужденных к аресту.

      Сноска. Статья 3 с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2016 № 39-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 16.05.2024 № 82-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 2. ОБЩИЕ ВОПРОСЫ ИСПОЛНЕНИЯ
НАКАЗАНИЙ И ИНЫХ МЕР УГОЛОВНО-ПРАВОВОГО ВОЗДЕЙСТВИЯ

Статья 4. Цели и задачи уголовно-исполнительного законодательства Республики Казахстан

      1. Целями уголовно-исполнительного законодательства Республики Казахстан являются восстановление социальной справедливости, исправление осужденных, предупреждение совершения новых уголовных правонарушений как осужденными, так и иными лицами.

      2. В соответствии с указанными целями задачами уголовно-исполнительного законодательства Республики Казахстан являются:

      1) регулирование порядка и условий исполнения и отбывания наказаний и иных мер уголовно-правового воздействия;

      2) определение средств исправления осужденных;

      3) охрана прав и свобод осужденных;

      4) оказание помощи осужденным в социальной адаптации.

      3. Исполнение наказаний и иных мер уголовно-правового воздействия не имеет своей целью причинение физических страданий или унижение человеческого достоинства.

Статья 5. Принципы уголовно-исполнительного законодательства Республики Казахстан

      Уголовно-исполнительное законодательство Республики Казахстан основывается на принципах:

      1) соблюдения прав, свобод и законных интересов человека и гражданина;

      2) законности;

      3) гуманизма;

      4) дифференциации условий исполнения наказаний;

      5) индивидуализации исполнения наказания и иных мер уголовно-правового воздействия;

      6) рационального применения мер принуждения;

      7) соединения наказания с исправительным воздействием;

      8) стимулирования правопослушного и активного общественно полезного поведения осужденных.

Статья 6. Основание исполнения наказания и иных мер уголовно-правового воздействия

      Основанием исполнения наказания и иных мер уголовно-правового воздействия являются приговор или постановление суда, вступившие в законную силу, акт об амнистии и его применении, акт о помиловании.

Статья 7. Основные средства исправления осужденных

      1. Основными средствами исправления осужденных являются:

      1) режим отбывания наказания;

      2) воспитательное воздействие;

      3) поддержание позитивных социальных связей;

      4) общественно полезный труд;

      5) получение начального, основного среднего, общего среднего, технического и профессионального образования;

      6) общественное воздействие.

      2. Средства исправления осужденных применяются с учетом вида наказания, характера, степени общественной опасности, формы вины и мотивов совершенного уголовного правонарушения, личности осужденного и его поведения во время отбывания наказания.

Статья 8. Участие общественности в исправлении осужденных

      1. В исправлении осужденных могут участвовать попечительские и общественные наблюдательные советы, комитеты родителей осужденных, профессиональные союзы, трудовые коллективы, зарегистрированные в установленном законодательством Республики Казахстан порядке общественные объединения, религиозные объединения, общественные и благотворительные фонды, политические партии, другие организации, а также граждане путем:

      1) проведения социологических и иных мониторингов;

      2) участия в разработке и общественном обсуждении проектов нормативных правовых актов в сфере уголовно-исполнительной деятельности;

      3) участия в изыскании, предоставлении, распределении и наблюдении за использованием гуманитарной и благотворительной помощи осужденным;

      4) разработки и реализации программ и проектов, направленных на совершенствование деятельности уголовно-исполнительной системы и социально-правовую помощь осужденным;

      5) оказания иного содействия учреждениям и органам, исполняющим наказания и иные меры уголовно-правового воздействия, в формах, не противоречащих законодательству Республики Казахстан.

      2. Лица, указанные в части первой настоящей статьи, не вправе разглашать ставшие им известными сведения о частной жизни осужденного без его согласия.

      Нарушение указанного требования влечет ответственность, установленную законом.

Глава 3. ПРАВОВОЕ ПОЛОЖЕНИЕ ОСУЖДЕННЫХ

Статья 9. Основы правового положения осужденных

      1. Республика Казахстан уважает и охраняет права, свободы и законные интересы осужденных, обеспечивает законность применения средств их исправления, а также правовую защиту и личную безопасность.

      2. Осужденные имеют права, свободы и несут обязанности граждан Республики Казахстан с ограничениями, устанавливаемыми Конституцией, Уголовным кодексом и иными законами Республики Казахстан.

      3. Осужденные иностранцы и лица без гражданства пользуются в Республике Казахстан правами и свободами, а также несут обязанности, установленные для граждан, если иное не предусмотрено Конституцией, законами Республики Казахстан и международными договорами.

      4. Права и обязанности осужденных, а также ограничения их прав определяются настоящим Кодексом исходя из порядка и условий исполнения конкретного вида наказаний и иных мер уголовно-правового воздействия.

      5. Осужденные не могут подвергаться какой-либо дискриминации по мотивам происхождения, социального, должностного и имущественного положения, пола, расы, национальности, языка, отношения к религии, убеждений, места жительства или по любым иным обстоятельствам.

      6. При поступлении осужденного в учреждение или орган, исполняющие наказание, администрация обязана предоставить в письменном виде и разъяснить осужденному под роспись информацию о его правах, обязанностях и правоограничениях, а также правила внутреннего распорядка учреждений или органов, исполняющих наказание.

Статья 10. Основные права осужденных

      1. Осужденные имеют право на:

      1) получение от учреждений или органов, исполняющих наказание, информации о порядке, условиях отбывания наказания и их изменениях;

      2) обращение с ходатайством о помиловании на имя Президента Республики Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      3) обращение с устными и письменными предложениями, заявлениями и жалобами к администрации учреждения или органа, исполняющего наказание, в их вышестоящие органы, суд, органы прокуратуры, иные государственные органы и к должностным лицам, в общественные объединения, а также международные организации по защите прав и свобод человека в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      4) признание их человеческого достоинства, защиту от пыток, насилия, другого жестокого или унижающего человеческое достоинство обращения или наказания;

      5) личную безопасность во время отбывания наказания;

      6) дачу объяснений и ведение переписки, а также обращение с предложениями, заявлениями и жалобами на родном языке или на любом другом языке, которым они владеют, пользование в предусмотренных законом случаях услугами переводчика;

      7) получение квалифицированной юридической помощи, в том числе в рамках оказания гарантированной государством юридической помощи, в виде консультаций, справок, составления документов правового характера, а также при подготовке документов, представляемых в ходе исполнения приговоров и постановлений судов в случаях, предусмотренных абзацем первым части третьей статьи 475 и пунктами 4), 5), 5-1), 11), 13), 15), 17), 19) и 22) статьи 476 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан, а также ином виде в порядке, установленном законами Республики Казахстан;

      8) охрану здоровья и получение квалифицированной медицинской помощи в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения;

      9) психологическую помощь, оказываемую сотрудниками психологической службы учреждения и иными лицами, имеющими право на оказание такой помощи;

      10) социальное и пенсионное обеспечение в соответствии с законодательством Республики Казахстан о социальной защите;

      11) безопасные условия труда, отдых, отпуск, а также оплату труда в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан.

      Осужденные имеют и иные права в соответствии с настоящим Кодексом, нормативными правовыми актами, устанавливающими порядок и условия исполнения и отбывания наказаний и иных мер уголовно-правового воздействия.

      2. Осужденные иностранцы и лица без гражданства вправе поддерживать связь с дипломатическими представительствами и консульскими учреждениями своих государств, аккредитованными в Республике Казахстан, а граждане стран, не имеющих дипломатических и консульских учреждений, аккредитованных в Республике Казахстан, – с дипломатическими представительствами государств, взявшими на себя защиту их интересов, или международными организациями, осуществляющими их защиту.

      3. Осужденные с инвалидностью, имеющие нарушение речи либо слуха, либо зрения, имеют право пользоваться услугами специалистов, владеющих дактильно-жестовым языком или азбукой Брайля.

      4. Осужденные не могут быть подвергнуты клиническим исследованиям.

      Сноска. Статья 10 с изменениями, внесенными законами РК от 09.06.2021 № 49-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 11. Основные обязанности осужденных

      1. Осужденные обязаны:

      1) выполнять требования, установленные настоящим Кодексом, иными нормативными правовыми актами, а также приговором суда;

      2) соблюдать правила внутреннего распорядка учреждений и органов, исполняющих наказание;

      3) выполнять законные требования сотрудников учреждений или органов, исполняющих наказания, а также лиц, уполномоченных на осуществление контроля и надзора за поведением осужденных;

      4) являться по вызову администрации учреждений или органов, исполняющих наказания, и давать объяснения по вопросам исполнения наказания и иных мер уголовно-правового воздействия;

      5) не покидать территорию Республики Казахстан до полного отбывания основного наказания или освобождения от наказания, истечения срока пробационного контроля, истечения срока отсрочки исполнения наказания;

      6) вежливо обращаться к персоналу, другим осужденным, а также лицам, посещающим учреждения и органы, исполняющие наказания;

      7) добросовестно относиться к труду и учебе;

      8) в случаях, предусмотренных законом, проходить обязательные и профилактические медицинские осмотры с целью своевременного выявления инфекционных заболеваний, а также освидетельствование для выявления фактов употребления психоактивного вещества и состояния опьянения, получения телесных повреждений;

      9) пройти геномную регистрацию в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      2. Неисполнение осужденными возложенных на них обязанностей влечет ответственность, установленную законом.

      Сноска. Статья 11 с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2016 № 41-VІ (вводится в действие с 01.01.2021).

Статья 12. Обеспечение личной безопасности

      1. При возникновении угрозы жизни, здоровью либо достоинству осужденному со стороны осужденных и других лиц он вправе письменно или устно обратиться к любому сотруднику учреждения или органа, исполняющего наказание, с просьбой об устранении угрозы.

      Сотрудник учреждения или органа, исполняющего наказание, обязан принять незамедлительные меры по устранению угрозы, в том числе путем перевода и сопровождения осужденного в безопасное место.

      При установлении возникновения угрозы жизни, здоровью либо достоинству осужденного администрацией учреждения или органа, исполняющего наказание, ими принимаются незамедлительные меры по ее устранению, в том числе путем перевода осужденного в безопасное место, независимо от его согласия.

      2. В случае установления возникновения угрозы двум и более осужденным администрация учреждения или органа, исполняющего наказание, принимает незамедлительные меры по переводу источника угрозы в безопасное место независимо от его согласия.

      3. Перевод осужденного в безопасное место производится по постановлению начальника учреждения или органа, исполняющего наказание, на срок до тридцати суток. Копия постановления о переводе осужденного в безопасное место не позднее следующего рабочего дня направляется прокурору.

      В случае отсутствия начальника решение о переводе осужденного в безопасное место принимает дежурный помощник начальника учреждения или органа, исполняющего наказание, до его прибытия, но не более чем на двадцать четыре часа.

      4. Продление нахождения осужденного в безопасном месте осуществляется по постановлению начальника учреждения или органа, исполняющего наказание, согласованному с прокурором, на срок до тридцати суток.

      5. При сохранении угрозы, указанной в частях первой и второй настоящей статьи, администрация учреждения или органа, исполняющего наказание, обязана принять меры по направлению осужденного в иное учреждение или орган, исполняющие наказание, для дальнейшего отбывания им наказания.

      6. Осужденный, переведенный в безопасное место, отбывает наказание в условиях содержания, определенных ему до его перевода в безопасное место.

      7. Начальник учреждения или органа, исполняющего наказание, обязан оказывать содействие органам, принимающим решение о применении мер безопасности и осуществляющим их в отношении осужденного, являющегося участником уголовного судопроизводства.

      8. В качестве безопасного места в учреждениях могут использоваться камеры дисциплинарных изоляторов, помещения временной изоляции, в местах отбывания ареста – одиночные камеры.

      Сноска. Статья 12 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 13. Обеспечение права осужденных на свободу совести и вероисповедания

      1. Осужденным гарантируется право на свободу совести и вероисповедания.

      2. Отправление религиозных обрядов является добровольным.

      3. При отправлении религиозных обрядов соблюдаются правила внутреннего распорядка учреждения или органа, исполняющего наказание. Не допускаются действия, сопряженные с побуждением осужденных к отказу от исполнения их обязанностей, предусмотренных настоящим Кодексом, и иным нарушениям законодательства Республики Казахстан.

      4. По просьбе осужденных или их родственников в случае ритуальной необходимости приглашаются священнослужители религиозных объединений, зарегистрированных в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      5. Администрация учреждения или органа, исполняющего наказание, создает условия для отправления религиозных обрядов, а также обеспечивает личную безопасность священнослужителей.

      6. Строительство культовых зданий (сооружений) на территории учреждений и органов, исполняющих наказание, запрещается.

Статья 14. Обращения осужденных

      1. Обращения осужденных к аресту, лишению свободы, адресованные в вышестоящие органы управления учреждениями или органами, исполняющими наказания, суд, органы прокуратуры, иные государственные органы, общественные объединения, а также международные организации по защите прав и свобод человека, направляются через администрацию учреждений или органов, исполняющих наказания. Обращения, адресованные в суд, органы прокуратуры и иные государственные органы, осужденные могут подать в виде электронного документа. Администрации учреждений обеспечивают подачу таких обращений в местах непосредственного проживания осужденных к лишению свободы, за исключением учреждений с камерными условиями содержания, где подачу таких обращений администрации обеспечивают в доступных для осужденных местах в порядке, установленном правилами внутреннего распорядка учреждений. Осужденные к иным видам наказаний и мерам уголовно-правового воздействия направляют обращения самостоятельно.

      2. В учреждениях и органах, исполняющих наказание, обеспечивается функционирование специальных почтовых ящиков для подачи осужденными обращений на неправомерные действия их должностных лиц. С периодичностью один раз в неделю обращения, поданные в почтовые ящики, изымаются прокурором с участием представителей администрации учреждения или органа, исполняющего наказание, о чем составляется акт. Специальные почтовые ящики устанавливаются на территории и в помещениях учреждений и органов, исполняющих наказание, в доступных для осужденных местах.

      3. Обращения осужденных к аресту, лишению свободы, адресованные в государственные органы, осуществляющие контроль и надзор за деятельностью учреждений и органов, исполняющих наказания, а также Уполномоченному по правам человека в Республике Казахстан, контролю не подлежат и не позднее одних суток направляются адресату.

      4. Переписка осужденного к лишению свободы или аресту с адвокатом контролю не подлежит.

      5. Осужденные к аресту, лишению свободы могут направлять обращения о применении пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания через участников национального превентивного механизма.

      6. Обращение от имени осужденного не может быть представлено кем-либо без его согласия.

      7. Обращения осужденных по поводу решений или действий администрации учреждений и органов, исполняющих наказания, не приостанавливают их исполнение, кроме случаев, предусмотренных законом.

      8. Осужденный, подавший жалобу, должен быть уведомлен о решении, принятом по жалобе. Отказ в удовлетворении жалобы должен быть мотивирован.

      9. Не допускается обращение жалобы во вред осужденному, подавшему жалобу.

      Сноска. Статья 14 с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 4. КОМПЕТЕНЦИЯ ГОСУДАРСТВЕННЫХ
ОРГАНОВ В СФЕРЕ ИСПОЛНЕНИЯ НАКАЗАНИЙ И
ИНЫХ МЕР УГОЛОВНО-ПРАВОВОГО ВОЗДЕЙСТВИЯ

Статья 15. Компетенция Правительства Республики Казахстан

      1. Правительство Республики Казахстан утверждает:

      1) исключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      2) правила учета, хранения, оценки и дальнейшего использования имущества, обращенного (подлежащего обращению) в собственность государства по отдельным основаниям;

      3) исчключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      4) исчключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      5) исключен Законом РК от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      6) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие с 01.01.2015);

      7) исчключен Законом РК от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      8) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие с 01.01.2015);

      9) исключен Законом РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие с 01.01.2015).

      2. Правительство Республики Казахстан осуществляет иные функции, возложенные на него Конституцией, настоящим Кодексом, законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 15 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 16. Компетенция уполномоченного органа в сфере уголовно-исполнительной деятельности

      1. Уполномоченный орган в сфере уголовно-исполнительной деятельности утверждает:

      1) правила посещения учреждений уголовно-исполнительной системы;

      1-1) по согласованию с уполномоченным органом в сфере социальной защиты населения правила оказания социально-правовой помощи лицам, в отношении которых применяется пробация;

      1-2) перечень электронных средств слежения, используемых службой пробации;

      1-3) перечень инженерно-технических средств надзора, контроля и охраны учреждений уголовно-исполнительной системы;

      2) правила организации деятельности по осуществлению контроля и надзора за поведением лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной системы, и производства досмотров и обысков;

      3) правила организации деятельности службы пробации;

      4) правила направления осужденных в учреждения уголовно-исполнительной системы для отбывания наказания;

      5) правила перемещения осужденных к лишению свободы в период отбывания наказания;

      6) правила использования инженерно-технических средств надзора, контроля и охраны учреждений уголовно-исполнительной системы;

      7) правила ввода режима особых условий в учреждениях уголовно-исполнительной системы;

      8) правила организации получения начального, основного среднего, общего среднего, технического и профессионального образования осужденных к лишению свободы – по согласованию с уполномоченным органом в области образования;

      9) правила проведения воспитательной работы с осужденными к лишению свободы;

      10) инструкцию по созданию условий для отправления религиозных обрядов осужденными к лишению свободы;

      11) Исключен Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      12) правила организации санитарно-эпидемиологического надзора в учреждениях уголовно-исполнительной системы – по согласованию с уполномоченным органом в области здравоохранения;

      Сноска. Подпункт 12) с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      13) инструкцию по осуществлению охраны органов и учреждений уголовно-исполнительной системы, предназначенных для отбывания наказания осужденных женщин, несовершеннолетних и учреждений режима полной безопасности;

      14) правила организации деятельности и внутреннего распорядка специальных учреждений, осуществляющих исполнение наказания в виде ареста;

      15) положение о попечительском совете при учреждениях уголовно-исполнительной системы;

      16) правила внутреннего распорядка учреждений уголовно-исполнительной системы;

      17) типовое положение о консультативно-совещательном органе при местных исполнительных органах по содействию деятельности учреждений и органов, исполняющих уголовные наказания и иные меры уголовно-правового воздействия, а также организации социальной и иной помощи лицам, отбывшим уголовные наказания;

      18) правила предоставления технических вспомогательных (компенсаторных) средств и специальных средств передвижения осужденным с инвалидностью, отбывающим наказание в учреждениях и находящимся под стражей, – по согласованию с уполномоченным органом в области социальной защиты населения;

      19) правила по организации теологической реабилитационной работы с осужденными лицами в учреждениях уголовно-исполнительной системы.

      20) правила обеспечения бесплатным проездом, а также продуктами питания или деньгами на путь следования лиц, освобождаемых от отбывания наказания в виде ареста или лишения свободы, к избранному ими месту жительства или работы.

      2. Уполномоченный орган в сфере уголовно-исполнительной деятельности осуществляет иные функции, предусмотренные настоящим Кодексом, иными законами, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 16 с изменениями, внесенными законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 03.12.2015 № 433-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 17. Компетенция органов уголовно-исполнительной системы и учреждений

      1. Уполномоченный орган уголовно-исполнительной системы:

      1) осуществляет распределение осужденных к лишению свободы в учреждения в соответствии с приговором или постановлением суда;

      2) направляет осужденных в учреждения для отбывания наказаний;

      3) закрепляет учреждения за лечебно-профилактическими учреждениями;

      4) осуществляет иные функции, предусмотренные настоящим Кодексом, иными законами, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      2. Территориальный орган уголовно-исполнительной системы:

      1) осуществляет распределение осужденных к лишению свободы в учреждения, закрепленные уполномоченным органом уголовно-исполнительной системы за территориальным органом, в соответствии с приговором или постановлением суда;

      2) направляет осужденных в учреждения, закрепленные уполномоченным органом уголовно-исполнительной системы за территориальным органом;

      3) рассматривает и представляет в суд материалы на осужденных, представляемых к освобождению от отбывания наказания в связи с болезнью;

      4) осуществляет мониторинг санитарно-эпидемиологических мероприятий в подведомственных учреждениях;

      Сноска. Подпункт 4) с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      5) создает комиссии и утверждает регламент их работы;

      6) осуществляет иные функции, предусмотренные настоящим Кодексом, иными законами, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      3. Учреждение при осуществлении деятельности по исполнению наказаний создает комиссии и утверждает регламент их работы, а также реализует работы и услуги, не относящиеся к основной деятельности.

      К перечню работ и услуг, не относящихся к основной деятельности учреждений, относятся предоставляемые ими работы и услуги по обеспечению прав и законных интересов осужденных на:

      1) дополнительное приобретение продуктов питания, предметов первой необходимости, письменных принадлежностей, литературы, периодических изданий;

      Сноска. Подпункт 1) с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      2) длительные свидания;

      3) дополнительные услуги, определяемые настоящим Кодексом и правилами внутреннего распорядка учреждений.

      Сноска. Подпункт 3) – в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).
      4. Исключен Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      5. Комиссии учреждений:

      1) Исключен Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      2) рассматривают вопрос о направлении в суд материалов для установления административного надзора в отношении осужденных;

      3) рассматривают вопрос о постановке осужденных на профилактический учет психолога и снятии с него;

      4) рассматривают вопрос о переводе осужденных в различные условия отбывания наказания.

      6. Комиссии территориального органа и учреждения осуществляют иные функции, установленные законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 17 с изменениями, внесенными Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

Статья 18. Компетенция местных исполнительных органов

      1. Местные исполнительные органы области, города республиканского значения, столицы, района, города областного значения Республики Казахстан:

      1) образуют консультативно-совещательные органы по содействию деятельности учреждений и органов, исполняющих уголовные наказания и иные меры уголовно-правового воздействия, а также организации социальной и иной помощи лицам, отбывшим уголовные наказания;

      2) устанавливают квоты рабочих мест для лиц, состоящих на учете службы пробации, а также лиц, освобожденных из учреждений;

      3) организуют процесс, связанный с оказанием социально-правовой помощи лицам, в отношении которых применяется пробация, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      4) обеспечивают предоставление специальных социальных услуг лицам, в отношении которых применяется пробация, признанным лицами, находящимися в трудной жизненной ситуации, в соответствии с законодательством Республики Казахстан о специальных социальных услугах;

      5) обеспечивают меры по содействию занятости лицам, освобожденным из учреждений, а также состоящим на учете службы пробации;

      5-1) содействуют занятости осужденных, отбывающих наказание в учреждениях уголовно-исполнительной системы, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      5-2) организуют оказание медицинской помощи лицам, содержащимся в учреждениях;

      5-3) организуют в уголовно-исполнительной системе медицинские организации (соматические, психиатрические и противотуберкулезные больницы (отделения), организации, оказывающие амбулаторно-поликлиническую помощь) для оказания медицинской помощи осужденным;

      6) обеспечивают с согласия родителей или иных законных представителей направление несовершеннолетних с ограниченными возможностями, находящихся на учете службы пробации, на психолого-медико-педагогические консультации;

      7) исполняют иные полномочия в сфере оказания социальной помощи и иной помощи лицам, освобожденным из учреждений, а также состоящим на учете службы пробации, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      8) осуществляют в интересах местного государственного управления иные полномочия, возлагаемые на местные исполнительные органы законодательством Республики Казахстан.

      2. Аким района в городе, города районного значения, поселка, села, сельского округа обеспечивает оказание социально-правовой помощи лицам, в отношении которых применяется пробация, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 18 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 84-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Глава 5. ОСУЩЕСТВЛЕНИЕ ПРОБАЦИОННОГО КОНТРОЛЯ

Статья 19. Пробационный контроль

      1. Пробационный контроль осуществляется в отношении лиц:

      1) осужденных к наказанию в виде ограничения свободы;

      2) осужденных условно;

      3) освобожденных условно-досрочно от отбывания наказания в виде лишения свободы.

      2. Продолжительность пробационного контроля определяется приговором или постановлением суда.

Статья 20. Особенности осуществления пробационного контроля в отношении несовершеннолетних

      1. Служба пробации осуществляет пробационный контроль в отношении несовершеннолетнего:

      1) осужденного к наказанию в виде ограничения свободы;

      2) осужденного условно.

      Полиция осуществляет пробационный контроль в отношении несовершеннолетнего:

      1) условно-досрочно освобожденного от отбывания наказания в виде лишения свободы;

      2) в отношении которого судом назначена принудительная мера воспитательного воздействия.

      2. Постановка несовершеннолетнего на учет службы пробации или полиции осуществляется в присутствии родителей или иных законных представителей, а при необходимости – педагога или психолога.

      3. В отношении несовершеннолетних наряду с мерами, указанными в части второй настоящей статьи, служба пробации:

      1) при задержании несовершеннолетнего, находящегося в розыске, незамедлительно вызывает родителей или иных законных представителей для опроса и установления причин и условий, способствовавших уклонению от отбывания наказаний;

      2) совместно с представителями органа опеки и попечительства ежеквартально проводит обследование жилищных условий несовершеннолетних с составлением акта.

      Сноска. Статья 20 с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2016 № 39-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 21. Условия пробационного контроля

      1. Лицо, в отношении которого установлен пробационный контроль, обязано:

      1) явиться в течение десяти суток со дня вступления приговора или постановления суда в законную силу, а лица, освобожденные из учреждений, – в течение пяти рабочих дней со дня освобождения в уполномоченный государственный орган, который будет осуществлять контроль за его поведением, для постановки на учет;

      2) соблюдать установленные настоящим Кодексом условия и порядок отбывания наказания и иных мер уголовно-правового воздействия;

      3) являться в уполномоченный государственный орган, осуществляющий контроль за его поведением, для отчета о своем поведении и участия в профилактической беседе;

      4) письменно информировать уполномоченный государственный орган, осуществляющий контроль за его поведением, об изменении постоянного места жительства, работы или учебы.

      2. Для достижения целей наказания и иных мер уголовно-правового воздействия уполномоченный государственный орган, осуществляющий контроль за поведением осужденного, взаимодействует с государственными органами в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 21 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 22. Полномочия службы пробации

      1. Служба пробации:

      1) ведет учет лиц, в отношении которых установлен пробационный контроль;

      2) разъясняет порядок исполнения возложенных судом обязанностей и привлечения к ответственности за их неисполнение;

      3) разъясняет порядок и условия осуществления и прекращения пробационного контроля и привлечения к ответственности за нарушение порядка пробационного контроля;

      4) разъясняет порядок получения социально-правовой помощи;

      5) устанавливает место жительства лица, состояние его здоровья, уровень образования и трудовую занятость,;

      6) осуществляет иные функции, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 22 с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2016 № 39-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 23. Последствия несоблюдения условий пробационного контроля

      В случае несоблюдения лицом условий пробационного контроля служба пробации направляет материалы в суд в соответствии с частью второй статьи 68, частью второй статьи 176 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 23 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

РАЗДЕЛ 2. УЧРЕЖДЕНИЯ И ОРГАНЫ,
ИСПОЛНЯЮЩИЕ НАКАЗАНИЯ И ИНЫЕ МЕРЫ
УГОЛОВНО-ПРАВОВОГО ВОЗДЕЙСТВИЯ.
КОНТРОЛЬ И НАДЗОР ЗА ИХ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ
Глава 6. УЧРЕЖДЕНИЯ И ОРГАНЫ,
ИСПОЛНЯЮЩИЕ НАКАЗАНИЯ И ИНЫЕ МЕРЫ
УГОЛОВНО-ПРАВОВОГО ВОЗДЕЙСТВИЯ.
ПРИМЕНЕНИЕ К ОСУЖДЕННЫМ ПРИНУДИТЕЛЬНЫХ
МЕР МЕДИЦИНСКОГО ХАРАКТЕРА

Статья 24. Учреждения и органы, исполняющие наказания и иные меры уголовно-правового воздействия

      1. Наказания в виде штрафа, а также конфискации имущества исполняются органами юстиции по месту нахождения имущества и месту работы осужденного.

      2. Исполнение наказания в виде лишения права занимать определенную должность или заниматься определенной деятельностью осуществляется службой пробации по месту жительства осужденного либо учреждением при исполнении наказания в виде лишения свободы.

      Приговор суда о лишении права занимать определенные должности или заниматься определенной деятельностью исполняется администрацией организации по месту работы осужденного, а также органами, правомочными в соответствии с законодательством Республики Казахстан отозвать разрешение на занятие определенной деятельностью.

      3. Исполнение приговора суда о пожизненном лишении права занимать определенные должности или заниматься определенной деятельностью контролируется уполномоченными государственными органами.

      4. Наказание в виде ареста исполняется органами внутренних дел и органами военной полиции.

      5. Наказание о выдворении за пределы Республики Казахстан иностранца или лица без гражданства исполняется органами национальной безопасности и органами внутренних дел Республики Казахстан.

      6. Приговор суда в части лишения специального, воинского или почетного звания, классного чина, дипломатического ранга, квалификационного класса исполняется должностным лицом, присвоившим звание, классный чин, дипломатический ранг, квалификационный класс. Изъятие государственных наград вместе с документами к ним производится службой пробации по месту их нахождения.

      7. Наказания в виде исправительных работ, а также привлечения к общественным работам исполняются службой пробации по месту жительства осужденного.

      8. Исключен Законом РК от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      9. Наказание в виде лишения свободы исполняется учреждениями, а также следственными изоляторами в отношении осужденных, оставленных или направленных для выполнения работ по хозяйственному обслуживанию.

      10. Контроль за поведением лиц, освобожденных условно-досрочно от отбывания наказания, осуществляется органами внутренних дел по месту их жительства.

      11. Лица, осужденные условно и осужденные к ограничению свободы, находятся под пробационным контролем службы пробации.

      12. Беременные женщины и женщины, имеющие малолетних детей, мужчины, в одиночку воспитывающие малолетних детей, которым исполнение наказания отсрочено, находятся под контролем службы пробации.

      12-1. Лица, освобожденные от наказания либо которым применена отсрочка отбывания наказания в связи с болезнью, находятся под контролем учреждения уголовно-исполнительной системы, из которого он был освобожден либо за которым он был закреплен.

      13. Несовершеннолетние, осужденные условно и осужденные к ограничению свободы, находятся под пробационным контролем службы пробации.

      14. Взаимодействие служб пробации и подразделений полиции по контролю за поведением лиц, состоящих на учетах служб пробации, осуществляется в порядке, определяемом уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности.

      Сноска. Статья 24 с изменением, внесенным законами РК от 29.09.2014 № 239-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 25. Уведомление о месте отбывания наказания

      О прибытии осужденного к месту отбывания наказания администрация учреждения или органа, исполняющего наказание, обязана в течение двух рабочих дней направить письменное уведомление его супругу (супруге), одному из родственников либо законному представителю по выбору осужденного.

      Уведомление о прибытии иностранца в указанный срок направляется в посольство, консульство или иное представительство государства, гражданином которого он является, через Министерство иностранных дел Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 25 с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 26. Применение к осужденным принудительных мер медицинского характера

      1. К лицам, осужденным к наказаниям, не связанным с лишением свободы, с психическими, поведенческими расстройствами (заболеваниями), в том числе связанными с употреблением психоактивных веществ, не исключающими вменяемости, применяются принудительные меры медицинского характера в соответствии с Уголовным кодексом Республики Казахстан.

      2. К лицам, осужденным к лишению свободы, признанным нуждающимися в лечении от психических, поведенческих расстройств (заболеваний), связанных с употреблением психоактивных веществ, учреждениями по приговору суда применяются принудительные меры медицинского характера, исполнение которых возлагается на медицинские организации, расположенные в учреждениях.

      Сноска. Часть вторая с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      3. Если во время отбывания лишения свободы установлено, что осужденный страдает заболеваниями, указанными в части первой настоящей статьи, администрация учреждения направляет в суд представление о применении к нему принудительных мер медицинского характера.

      4. К лицам, осужденным к лишению свободы, больным туберкулезом или инфекционным заболеванием, не прошедшим полный курс лечения, учреждением по решению медицинской комиссии применяется обязательное лечение.

      Сноска. Часть четвертая с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      5. В отношении лиц, осужденных к лишению свободы за совершение преступления против половой неприкосновенности несовершеннолетних, администрация учреждения не позднее чем за шесть месяцев до истечения срока отбывания наказания направляет материалы в суд для назначения судебно-психиатрической экспертизы для решения вопроса о наличии (отсутствии) у них психических отклонений и склонностей к сексуальному насилию. Положения настоящей части не распространяются на осужденных, к которым по решению суда применяются принудительные меры медицинского характера в связи с выявленным у них психическим расстройством, не исключающим вменяемости.

      По результатам судебно-психиатрической экспертизы администрация учреждения направляет представление в суд для решения вопроса о назначении, продлении, изменении или прекращении принудительных мер медицинского характера.

      Администрация учреждения в течение трех рабочих дней со дня получения постановления суда направляет его в организацию здравоохранения по избранному месту жительства осужденного для исполнения принудительных мер медицинского характера.

      Извещение об освобождении из учреждений лица, осужденного к лишению свободы за совершение преступления против половой неприкосновенности несовершеннолетних, в отношении которого решением суда установлена принудительная мера медицинского характера, за пять рабочих дней до освобождения направляется в организацию здравоохранения и орган внутренних дел по месту жительства.

      Сноска. Статья 26 с изменениями, внесенными законами РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие с 01.01.2018); от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

Глава 7. КОНТРОЛЬ ЗА ДЕЯТЕЛЬНОСТЬЮ
УЧРЕЖДЕНИЙ И ОРГАНОВ,
ИСПОЛНЯЮЩИХ НАКАЗАНИЯ

Статья 27. Судебный контроль

      1. Суд контролирует исполнение наказаний при решении вопросов об условно-досрочном освобождении от отбывания наказания, замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания, освобождении от наказания в связи с болезнью осужденного, отсрочке отбывания наказания беременным женщинам и женщинам, имеющим малолетних детей, мужчинам, в одиночку воспитывающим малолетних детей, а также изменении вида учреждения.

      2. Суд рассматривает жалобы осужденных и иных лиц на действия или бездействие администрации учреждений и органов, исполняющих наказания.

      3. Учреждения и органы, исполняющие наказания, в течение двух рабочих дней направляют уведомление в суд, вынесший приговор, о начале и месте отбывания осужденным общественных работ, исправительных работ, ограничения свободы, ареста, лишения свободы и об исполнении наказаний в виде лишения права занимать определенные должности или заниматься определенной деятельностью, лишения специального, воинского или почетного звания, классного чина, дипломатического ранга, квалификационного класса и государственных наград, конфискации имущества.

      Сноска. Статья 27 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 28. Ведомственный контроль

      За деятельностью учреждений и органов, исполняющих наказания, осуществляется ведомственный контроль со стороны вышестоящих органов управления и их должностных лиц. Порядок осуществления ведомственного контроля определяется законодательством Республики Казахстан.

Статья 29. Государственный контроль и надзор

      Государственный контроль и надзор за деятельностью учреждений и органов, исполняющих наказания, осуществляется в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 29 с изменением, внесенным Законом РК от 29.10.2015 № 376-V (вводится в действие с 01.01.2016).

Статья 30. Надзор за соблюдением законности исполнения и отбывания наказаний и иных мер уголовно-правового воздействия

      Высший надзор за соблюдением законности исполнения и отбывания наказаний и иных мер уголовно-правового воздействия осуществляется органами прокуратуры Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 30 в редакции Закона РК от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 31. Общественный контроль

      1. Общественный контроль в форме деятельности общественных наблюдательных комиссий и национального превентивного механизма осуществляется в соответствии с главами 8 и 9 настоящего Кодекса.

      2. Принципами общественного контроля являются:

      1) соблюдение конституционных прав, свобод и законных интересов человека и гражданина;

      2) законность;

      3) объективность;

      4) добровольность участия граждан;

      5) открытость и прозрачность мероприятий и результатов с учетом условий исполнения наказания;

      6) периодичность и оперативность;

      7) обязанность письменного документирования результатов;

      8) обязанность реагирования органа государственной власти представлять письменное заключение по результатам общественного контроля;

      9) запрет преследования гражданина в связи с его участием в осуществлении общественного контроля.

      3. Задачами общественного контроля являются:

      1) содействие учету общественных интересов при совершенствовании нормативных правовых актов и правоприменительной практики исполнения и отбывания наказаний и иных мер уголовно-правового воздействия;

      2) повышение уровня прозрачности деятельности учреждений и органов, исполняющих наказание, для общественности;

      3) повышение уровня защиты прав, свобод и законных интересов осужденных;

      4) принятие мер по устранению причин и условий, способствующих нарушению прав, свобод и законных интересов осужденных;

      5) участие в оценке эффективности деятельности учреждений и органов, исполняющих наказание, а также их вышестоящих органов.

Статья 32. Посещение учреждений

      1. Без специального на то разрешения посещать учреждения вправе:

      1) Президент Республики Казахстан, Премьер-Министр Республики Казахстан, депутаты Парламента Республики Казахстан, а также акимы областей, городов республиканского значения и столицы в пределах соответствующих административно-территориальных единиц;

      2) Генеральный Прокурор Республики Казахстан и подчиненные ему прокуроры;

      3) судьи в ходе производства по конкретным делам;

      4) сотрудники вышестоящих органов уголовно-исполнительной системы;

      5) Уполномоченный по правам человека в Республике Казахстан и его представитель в области, городе республиканского значения и столице;

      6) участники национального превентивного механизма в связи с осуществлением ими полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом;

      7) Уполномоченный по правам ребенка.

      2. Члены общественных наблюдательных комиссий в связи с осуществлением ими полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом, посещают учреждения в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      3. Представители средств массовой информации, священнослужители религиозных объединений и иные лица имеют право посещать учреждения только по специальному разрешению администрации этих учреждений либо их вышестоящих органов.

      4. Производство кино-, фото– и видеосъемок объектов, обеспечивающих безопасность и охрану подозреваемых, обвиняемых и осужденных, осуществляется с разрешения администрации учреждений. Данное требование не распространяется на Уполномоченного по правам человека в Республике Казахстан.

      5. Производство кино-, фото– и видеосъемок осужденных, их интервьюирование, в том числе с использованием средств аудио-, видеотехники, осуществляется с их согласия.

      6. Правила посещения учреждений устанавливаются уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности.

      Сноска. Статья 32 с изменениями, внесенными законами РК от 09.04.2016 № 501-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 28.12.2018 № 210-VI (водится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 8. ОБЩЕСТВЕННАЯ
НАБЛЮДАТЕЛЬНАЯ КОМИССИЯ

Статья 33. Основы деятельности общественной наблюдательной комиссии

      1. Общественная наблюдательная комиссия областная, города республиканского значения, столицы образуется для проведения общественного мониторинга обеспечения прав, свобод и законных интересов осужденных, содержащихся в учреждениях и органах, исполняющих наказание, в части условий их содержания, медико-cанитарного обеспечения, организации труда, обучения и досуга.

      2. Общественная наблюдательная комиссия не является юридическим лицом.

Статья 34. Порядок образования общественной наблюдательной комиссии

      1. Общественная наблюдательная комиссия образуется по инициативе граждан или общественных объединений.

      Общественные объединения вправе представлять по одному кандидату в каждую областную, города республиканского значения, столицы общественную наблюдательную комиссию.

      2. На территории области, города республиканского значения, столицы образуется одна общественная наблюдательная комиссия, осуществляющая свою деятельность в пределах административно-территориального образования.

      3. Общественная наблюдательная комиссия образуется в составе от трех до девяти человек сроком на два календарных года.

      В период работы общественной наблюдательной комиссии может производиться замена ее членов, что фиксируется в протоколе заседания.

      4. В случае непосещения общественной наблюдательной комиссией в течение шести месяцев учреждений и органов, исполняющих наказания, ее деятельность считается прекращенной.

      5. Общественная наблюдательная комиссия возглавляется председателем, избираемым из ее членов большинством голосов, осуществляющим руководство ее деятельностью.

      6. Началом деятельности общественной наблюдательной комиссии является предоставление в вышестоящие органы учреждений и органов, исполняющих наказание, протокола ее первого заседания, на котором утверждается персональный состав общественной наблюдательной комиссии и избирается ее председатель.

      7. В случае досрочного прекращения полномочий члена общественной наблюдательной комиссии ее председатель в течение десяти дней объявляет о конкурсе на вакантное место с указанием сроков и порядка подачи соответствующих документов.

Статья 35. Требования к членам общественной наблюдательной комиссии

      1. Членом общественной наблюдательной комиссии может являться гражданин Республики Казахстан, достигший двадцати одного года.

      2. Членами общественной наблюдательной комиссии не могут быть лица:

      1) имеющие не погашенную или не снятую в установленном законом порядке судимость;

      2) подозреваемые или обвиняемые в совершении уголовных правонарушений;

      3) признанные судом недееспособными или ограниченно дееспособными;

      4) судьи, адвокаты, государственные служащие и военнослужащие, а также работники правоохранительных и специальных государственных органов;

      5) состоящие на учете у психиатра и (или) нарколога.

      3. Членами общественной наблюдательной комиссии также не могут быть лица, освобожденные от уголовной ответственности на основании пунктов 3), 4), 9) – 12) части первой статьи 35 и статьи 36 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан за совершение умышленного уголовного правонарушения, уволенные с государственной или воинской службы, из правоохранительных и специальных государственных органов, судов или исключенные из коллегии адвокатов по отрицательным мотивам, лишенные лицензии на занятие адвокатской деятельностью.

      4. Одно и то же лицо не может быть одновременно членом нескольких общественных наблюдательных комиссий.

      Сноска. Статья 35 с изменением, внесенным Законом РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 36. Права и обязанности члена общественной наблюдательной комиссии

      1. Член общественной наблюдательной комиссии вправе:

      1) в порядке, установленном настоящим Кодексом, в составе сформированной группы посещать учреждения и органы, исполняющие наказания;

      2) встречаться с должностными лицами учреждений и органов, исполняющих наказания, получать от них информацию по вопросам, относящимся к деятельности общественной наблюдательной комиссии;

      3) с учетом положений части третьей статьи 38 настоящего Кодекса проводить беседы с осужденными, содержащимися в учреждениях и органах, исполняющих наказания, без свидетелей, лично или при необходимости через переводчика, принимать обращения по вопросам нарушения их прав, свобод и законных интересов;

      4) с письменного согласия осужденного знакомиться с материалами, связанными с его обращением;

      5) обращаться по вопросам, связанным с обеспечением прав, свобод и законных интересов осужденных, содержащихся в учреждениях и органах, исполняющих наказания, в их администрацию, вышестоящие органы, органы прокуратуры;

      6) участвовать в судебных заседаниях при рассмотрении вопросов, относящихся к сфере деятельности общественной наблюдательной комиссии;

      7) информировать в письменной форме администрацию учреждения или органа, исполняющего наказание, о результатах своей деятельности. В случае неустранения учреждением или органом, исполняющим наказание, выявленных недостатков сообщать о них в их вышестоящие органы и (или) органы прокуратуры;

      8) по согласованию с органами прокуратуры участвовать в проводимых ими проверках деятельности учреждений или органов, исполняющих наказание.

      2. При исполнении своих полномочий члены общественной наблюдательной комиссии обязаны соблюдать требования нормативных правовых актов, обеспечивающих деятельность учреждений и органов, исполняющих наказание, подчиняться законным требованиям их администрации.

      3. При наличии обстоятельств, вызывающих сомнение в беспристрастности члена общественной наблюдательной комиссии, входящего в группу по посещению учреждения либо органа, исполняющего наказание, он обязан отказаться от участия в нем.

Статья 37. Прекращение полномочий члена общественной наблюдательной комиссии

      1. Полномочия члена общественной наблюдательной комиссии прекращаются по истечении срока ее функционирования, а также при:

      1) письменном заявлении о сложении своих полномочий;

      2) его смерти либо вступлении в законную силу решения суда об объявлении его умершим;

      3) ликвидации общественного объединения, выдвинувшего его кандидатуру;

      4) отзыве общественным объединением, выдвинувшем его кандидатуру;

      5) нарушении положений настоящего Кодекса;

      6) выезде на постоянное жительство за пределы Республики Казахстан;

      7) утрате гражданства Республики Казахстан;

      8) вступлении в законную силу обвинительного приговора суда;

      9) неучастии в работе общественной наблюдательной комиссии в течение трех месяцев;

      10) наступлении иных случаев, предусмотренных законом.

      2. О прекращении полномочий члена общественной наблюдательной комиссии председатель комиссии в течение трех рабочих дней информирует в вышестоящий территориальный орган учреждений и органов, исполняющих наказание.

Статья 38. Формы деятельности общественной наблюдательной комиссии

      1. Формами деятельности общественной наблюдательной комиссии являются:

      1) посещение учреждений и органов, исполняющих наказание;

      2) встречи с осужденными, содержащимися в учреждениях и органах, исполняющих наказание, по жалобам на условия их содержания;

      3) направление обращений в государственные органы и органы местного самоуправления по вопросам, входящим в их компетенцию;

      4) подготовка и направление в суд жалоб и исковых заявлений, выступления в суде по доверенности в защиту прав, свобод и законных интересов осужденных, содержащихся в учреждениях и органах, исполняющих наказание;

      5) анкетирование, опросы и интервьюирование осужденных, содержащихся в учреждениях и органах, исполняющих наказание;

      6) реализация проектов и программ по согласованию с уполномоченным органом уголовно-исполнительной системы;

      7) информирование общественности о результатах общественного мониторинга обеспечения прав, свобод и законных интересов осужденных, содержащихся в учреждениях и органах, исполняющих наказание, в части условий их содержания, медико-cанитарного обеспечения, организации труда, обучения и досуга.

      2. Посещения общественной наблюдательной комиссией учреждений и органов, исполняющих наказание, осуществляются группами в составе не менее двух членов.

      Общественная наблюдательная комиссия обязана не менее чем за одни сутки уведомлять начальника учреждения или органа, исполняющего наказание, о планируемом посещении.

      3. Обеспечение безопасности членов общественной наблюдательной комиссии при посещении учреждения и органа, исполняющего наказание, возлагается на их администрацию.

      Отказ члена общественной наблюдательной комиссии от обеспечения его безопасности при беседе наедине с осужденным оформляется письменно.

      4. Члены общественной наблюдательной комиссии не вправе разглашать сведения о частной жизни лица, ставшие известными им в ходе посещений, без его согласия.

      Нарушение указанного требования влечет ответственность, установленную законом.

      5. Не допускается вмешательство членов общественной наблюдательной комиссии в деятельность учреждений и органов, исполняющих наказание.

      6. На период введения режима особых условий в учреждении или органе, исполняющем наказание, полномочия общественной наблюдательной комиссии по их посещению приостанавливаются.

Глава 9. НАЦИОНАЛЬНЫЙ ПРЕВЕНТИВНЫЙ МЕХАНИЗМ

      Сноска. В главе 9 слова "Уполномоченный по правам человека", "Уполномоченном по правам человека", "Уполномоченного по правам человека", "Уполномоченным по правам человека", "Уполномоченному по правам человека" заменены соответственно словами "Уполномоченный по правам человека в Республике Казахстан", "Уполномоченном по правам человека в Республике Казахстан", "Уполномоченного по правам человека в Республике Казахстан", "Уполномоченным по правам человека в Республике Казахстан", "Уполномоченному по правам человека в Республике Казахстан" в соответствии с Законом РК от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 39. Национальный превентивный механизм

      1. Национальный превентивный механизм действует в виде системы предупреждения пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания, функционирующей посредством деятельности участников национального превентивного механизма.

      2. В рамках своей деятельности участники национального превентивного механизма посещают учреждения и органы, исполняющие наказания.

      3. Участниками национального превентивного механизма являются Уполномоченный по правам человека в Республике Казахстан, а также отбираемые Координационным советом члены общественных наблюдательных комиссий и общественных объединений, осуществляющих деятельность по защите прав, свобод и законных интересов граждан, юристы, социальные работники, врачи.

      4. Уполномоченный по правам человека в Республике Казахстан координирует деятельность участников национального превентивного механизма, принимает в соответствии с законодательством Республики Казахстан меры для обеспечения необходимого потенциала и профессиональных знаний участников национального превентивного механизма.

      5. Возмещение расходов участников национального превентивного механизма по превентивным посещениям осуществляется из бюджетных средств в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 40. Координационный совет

      1. В целях обеспечения эффективной координации деятельности национального превентивного механизма при Уполномоченном по правам человека в Республике Казахстан создается Координационный совет.

      Члены Координационного совета, за исключением Уполномоченного по правам человека в Республике Казахстан, избираются комиссией, создаваемой Уполномоченным по правам человека в Республике Казахстан, из числа граждан Республики Казахстан.

      2. Уполномоченный по правам человека в Республике Казахстан утверждает:

      1) положение о Координационном совете при Уполномоченном по правам человека в Республике Казахстан;

      2) порядок отбора участников национального превентивного механизма;

      3) порядок формирования групп из участников национального превентивного механизма для превентивных посещений;

      4) методические рекомендации по превентивным посещениям;

      5) порядок подготовки ежегодного консолидированного доклада по итогам превентивных посещений.

      3. Координационный совет взаимодействует с подкомитетом по предупреждению пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания Комитета Организации Объединенных Наций против пыток.

Статья 41. Требования к участникам национального превентивного механизма

      1. Участниками национального превентивного механизма не могут быть лица:

      1) имеющие не погашенную или не снятую в установленном законом порядке судимость;

      2) подозреваемые или обвиняемые в совершении уголовных правонарушений;

      3) признанные судом недееспособными или ограниченно дееспособными;

      4) судьи, адвокаты, государственные служащие и военнослужащие, а также работники правоохранительных и специальных государственных органов;

      5) состоящие на учете у психиатра и (или) нарколога.

      2. Участниками национального превентивного механизма также не могут быть лица, освобожденные от уголовной ответственности на основании пунктов 3), 4), 9) – 12) части первой статьи 35 и статьи 36 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан за совершение умышленного уголовного правонарушения, уволенные с государственной или воинской службы, из правоохранительных и специальных государственных органов, судов или исключенные из коллегии адвокатов по отрицательным мотивам, лишенные лицензии на занятие адвокатской деятельностью.

      Сноска. Статья 41 с изменением, внесенным Законом РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие с 01.01.2015).

Статья 42. Права участника национального превентивного механизма

      1. Участник национального превентивного механизма вправе:

      1) получать информацию о количестве осужденных, содержащихся в учреждениях и органах, исполняющих наказание, подлежащих превентивному посещению, количестве таких учреждений и их месте нахождения;

      2) иметь доступ к информации, касающейся обращения с осужденными, содержащимися в учреждениях и органах, исполняющих наказание, подлежащих превентивному посещению, а также условий их содержания;

      3) осуществлять превентивные посещения в установленном порядке в составе сформированных групп;

      4) проводить беседы с осужденными, содержащимися в учреждениях и органах, исполняющих наказание, подлежащих превентивным посещениям, и (или) их законными представителями без свидетелей, лично или при необходимости через переводчика, а также с любым другим лицом, которое, по мнению участника национального превентивного механизма, может предоставить соответствующую информацию;

      5) беспрепятственно выбирать и посещать учреждения и органы, исполняющие наказание, подлежащие превентивному посещению;

      6) принимать сообщения и жалобы о применении пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания.

      2. Участник национального превентивного механизма является независимым при осуществлении законной деятельности.

Статья 43. Обязанности участников национального превентивного механизма

      1. При исполнении своих полномочий участники национального превентивного механизма обязаны соблюдать законодательство Республики Казахстан.

      2. Не допускается вмешательство участников национального превентивного механизма в деятельность учреждений и органов, исполняющих наказание, подлежащих превентивному посещению.

      3. При наличии обстоятельств, вызывающих сомнение в беспристрастности участника национального превентивного механизма, входящего в группу по превентивному посещению, он обязан отказаться от участия в превентивном посещении.

      4. Участники национального превентивного механизма обязаны регистрировать принимаемые сообщения и жалобы о применении пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания в порядке, определяемом Уполномоченным по правам человека в Республике Казахстан.

      Принятые сообщения и жалобы передаются на рассмотрение Уполномоченному по правам человека в Республике Казахстан в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан.

      Информация о принятых и переданных сообщениях и жалобах включается в отчет по результатам превентивных посещений.

      5. Участники национального превентивного механизма, нарушившие положения настоящего Кодекса, несут ответственность, установленную законом.

Статья 44. Прекращение полномочий участника национального превентивного механизма

      Полномочия участника национального превентивного механизма прекращаются при:

      1) нарушении положений настоящего Кодекса;

      2) письменном заявлении о сложении своих полномочий;

      3) его смерти либо вступлении в законную силу решения суда об объявлении его умершим;

      4) выезде на постоянное жительство за пределы Республики Казахстан;

      5) утрате гражданства Республики Казахстан;

      6) вступлении в законную силу обвинительного приговора суда;

      7) наступлении иных случаев, предусмотренных законом.

Статья 45. Виды и периодичность превентивных посещений

      1. Превентивные посещения участников национального превентивного механизма подразделяются на:

      1) периодические превентивные посещения, проводимые на регулярной основе не реже одного раза в четыре года;

      2) промежуточные превентивные посещения, проводимые в период между периодическими превентивными посещениями с целью мониторинга реализации рекомендаций по результатам предыдущего периодического превентивного посещения, а также предупреждения преследования осужденных, с которыми участники национального превентивного механизма проводили беседы, со стороны администраций учреждений и органов, исполняющих наказание, подлежащих превентивному посещению;

      3) специальные превентивные посещения, проводимые на основании поступивших сообщений о применении пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания.

      2. Координационный совет определяет сроки и перечень учреждений, подлежащих превентивным посещениям, в пределах выделенных бюджетных средств.

Статья 46. Порядок превентивных посещений

      1. Превентивные посещения проводятся группами, формируемыми Координационным советом из участников национального превентивного механизма, в соответствии с правилами, утвержденными Правительством Республики Казахстан по согласованию с Уполномоченным по правам человека в Республике Казахстан.

      2. При формировании групп для превентивных посещений никто из участников национального превентивного механизма не может подвергаться какой-либо дискриминации по мотивам происхождения, социального, должностного и имущественного положения, пола, расы, национальности, языка, отношения к религии, убеждений, месту жительства или любым иным обстоятельствам.

      3. Обеспечение безопасности участников национального превентивного механизма возлагается на администрацию учреждений и органов, исполняющих наказание, подлежащих превентивному посещению. В случае неправомерных действий участников национального превентивного механизма руководитель администрации учреждений и органов, исполняющих наказание, подлежащих превентивному посещению, письменно информирует Уполномоченного по правам человека в Республике Казахстан.

      4. По результатам каждого превентивного посещения от имени группы составляется письменный отчет по форме, утвержденной Координационным советом, который подписывается всеми членами группы, осуществившей превентивное посещение. Член группы, имеющий особое мнение, оформляет его письменно и прилагает к отчету.

Статья 47. Ежегодный консолидированный доклад участников национального превентивного механизма

      1. Координационный совет готовит ежегодный консолидированный доклад участников национального превентивного механизма с учетом их отчетов по результатам превентивных посещений.

      2. В ежегодный консолидированный доклад участников национального превентивного механизма также включаются:

      1) рекомендации уполномоченным государственным органам по улучшению условий обращения с осужденными, содержащимися в учреждениях и органах, исполняющих наказание, подлежащих превентивному посещению, и предупреждению пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания;

      2) предложения по совершенствованию законодательства Республики Казахстан.

      К ежегодному консолидированному докладу участников национального превентивного механизма прилагается финансовый отчет по превентивным посещениям за прошедший год.

      3. Ежегодный консолидированный доклад участников национального превентивного механизма направляется для рассмотрения уполномоченным государственным органам и размещается на интернет-ресурсе Уполномоченного по правам человека в Республике Казахстан в срок не позднее одного месяца со дня его утверждения Координационным советом.

Статья 48. Конфиденциальность

      Участники национального превентивного механизма не вправе разглашать сведения о частной жизни осужденного, ставшие известными им в ходе превентивных посещений, без его согласия.

      Нарушение указанного требования влечет ответственность, установленную законом.

Статья 49. Взаимодействие уполномоченных государственных органов с участниками национального превентивного механизма

      1. Государственные органы и их должностные лица оказывают содействие участникам национального превентивного механизма в осуществлении ими законной деятельности.

      Ни один государственный орган или должностное лицо не вправе ограничивать права, свободы и законные интересы граждан за сообщение участникам национального превентивного механизма о фактах применения пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания.

      Должностные лица, воспрепятствующие законной деятельности участников национального превентивного механизма, несут ответственность, установленную законом.

      2. Уполномоченные государственные органы в течение трех месяцев со дня получения ежегодного консолидированного доклада участников национального превентивного механизма в письменной форме информируют Уполномоченного по правам человека в Республике Казахстан о мерах, принятых по результатам рассмотрения полученных докладов.

      3. На основании отчетов участников национального превентивного механизма по результатам превентивных посещений Уполномоченный по правам человека в Республике Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке имеет право обращаться к уполномоченным государственным органам или должностным лицам с ходатайством о возбуждении дисциплинарного или административного производства либо начале досудебного расследования в отношении должностного лица, нарушившего права и свободы человека и гражданина.

      Сноска. Статья 49 с изменением, внесенным Законом РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие с 01.01.2015).

ОСОБЕННАЯ ЧАСТЬ
РАЗДЕЛ 3. ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ, НЕ СВЯЗАННЫХ
С ИЗОЛЯЦИЕЙ ОСУЖДЕННОГО ОТ ОБЩЕСТВА
Глава 10. ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЯ В ВИДЕ ШТРАФА

Статья 50. Порядок и условия исполнения наказания в виде штрафа

      1. Штраф уплачивается осужденным в течение срока, установленного приговором. Срок уплаты штрафа исчисляется с момента вступления приговора в законную силу и не включает время, на которое судом предоставлялась отсрочка. Если по приговору осужденный обязан уплатить штраф в течение срока свыше одного месяца, штраф уплачивается равными долями ежемесячно.

      2. Осужденный вправе ходатайствовать перед судом о предоставлении отсрочки уплаты штрафа в случае ухудшения имущественного положения.

      Сноска. Статья 50 в редакции Закона РК от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 51. Ответственность осужденного за нарушение порядка и условий исполнения наказания в виде штрафа

      В случае, если осужденный не уплатил или не полностью уплатил штраф в установленный судом срок, орган, исполняющий наказание (судебный исполнитель), принимает меры по принудительному исполнению штрафа. В случаях, когда доходов или имущества осужденного недостаточно для полного взыскания штрафа либо установлен факт сокрытия осужденным своих доходов или имущества от принудительного взыскания, орган, исполняющий наказание (судебный исполнитель), направляет в суд представление о замене штрафа другим видом наказания в соответствии с Уголовным кодексом Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 51 в редакции Закона РК от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 11. ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЯ
В ВИДЕ ИСПРАВИТЕЛЬНЫХ РАБОТ

Статья 52. Порядок исполнения наказания в виде исправительных работ

      1. Исправительные работы исполняются по основному месту работы осужденного с ежемесячным перечислением от десяти до пятидесяти процентов заработной платы (денежного содержания) в Фонд компенсации потерпевшим до полного погашения размера наказания в соответствии с приговором суда.

      2. Осужденные к исправительным работам привлекаются к отбыванию наказания не позднее пятнадцатидневного срока со дня поступления в службу пробации соответствующего распоряжения суда с копией приговора суда.

      3. Удержания производятся из всех видов заработной платы по основному месту работы независимо от наличия претензий к осужденному по исполнительным документам за каждый отработанный месяц при выплате заработной платы.

      4. Удержания осуществляются из денежной и натуральной части заработной платы осужденных. Удержанная из заработной платы осужденных натуральная часть остается в распоряжении работодателя, а ее стоимость перечисляется им в Фонд компенсации потерпевшим ежемесячно.

      5. Удержания не производятся из пособий, получаемых в порядке социального страхования и социального обеспечения, из выплат единовременного характера.

      6. Пособия по временной нетрудоспособности осужденным к исправительным работам исчисляются из заработной платы без вычета удержаний, назначенных приговором суда.

      7. Осужденный, служба пробации или администрация организации, где он работает, вправе заявлять в суд ходатайство о снижении размера удержаний из его заработной платы в случае ухудшения его материального положения. Решение о снижении размера удержаний выносится с учетом всех доходов осужденного.

      8. При наступлении беременности осужденной в период отбывания наказания служба пробации вносит в суд представление об отсрочке ей отбывания наказания со дня предоставления отпуска по беременности и родам.

      9. При установлении осужденному инвалидности первой или второй группы служба пробации вносит в суд представление об освобождении его от дальнейшего отбывания наказания.

      10. В случаях отмены или изменения приговора с прекращением дела осужденному возвращаются удержанные из его заработка суммы полностью или излишне удержанные суммы.

      Сноска. Статья 52 с изменениями, внесенными законами РК от 10.01.2018 № 132-VI (вводится в действие с 01.07.2018); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 53. Условия отбывания наказания в виде исправительных работ

      1. Осужденный к исправительным работам обязан:

      1) соблюдать установленные настоящим Кодексом порядок и условия отбывания наказания;

      2) один раз в квартал являться в службу пробации для участия в профилактической беседе;

      3) письменно информировать службу пробации об изменении места работы и (или) жительства.

      2. Уважительными причинами неявки осужденного в службу пробации в назначенный срок признаются несвоевременное получение вызова, а также болезнь и другие документально подтвержденные обстоятельства, которые лишают его возможности своевременно прибыть по вызову.

      Сноска. Статья 53 с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 54. Ответственность осужденного за нарушение порядка и условий отбывания наказания в виде исправительных работ

      1. За нарушение осужденным порядка и условий отбывания наказания в виде исправительных работ служба пробации в письменном виде предупреждает его об ответственности, предусмотренной Уголовным кодексом Республики Казахстан.

      2. В отношении осужденного, уклоняющегося от отбывания наказания в виде исправительных работ либо нетрудоустроенного в течение трех месяцев со дня потери работы или расторжения трудового договора, служба пробации вносит в суд представление о замене неисполненной части наказания, назначенного за уголовный проступок, – привлечением к общественным работам либо арестом, а неисполненной части наказания, назначенного за преступление, – лишением свободы.

      3. Уклоняющимся от отбывания наказания в виде исправительных работ признается осужденный:

      1) повторно в течение года не исполнивший обязанности, указанные в части первой статьи 53 настоящего Кодекса;

      2) cкрывшийся с целью уклонения от отбывания наказания;

      3) выехавший за пределы Республики Казахстан.

      4. Скрывающимся от отбывания наказания признается осужденный, место нахождения которого не установлено более пятнадцати дней со дня неявки для регистрации в службу пробации.

Статья 55. Полномочия службы пробации при исполнении наказания в виде исправительных работ

      Служба пробации:

      1) ведет учет осужденных;

      2) разъясняет осужденным порядок и условия отбывания наказания, а также контроля за отбыванием наказания;

      3) осуществляет контроль за правильностью и своевременностью удержаний из заработной платы осужденных и перечислением удержанных сумм в Фонд компенсации потерпевшим;

      4) один раз в месяц проводит профилактическую беседу с осужденным;

      5) при необходимости направляет осужденных в центры занятости для трудоустройства;

      6) в отношении осужденного, cкрывшегося с целью уклонения от отбывания наказания, осуществляет первоначальные розыскные мероприятия и вносит в суд представление об объявлении в розыск.

      Сноска. Статья 55 с изменением, внесенным Законом РК от 10.01.2018 № 132-VI (вводится в действие с 01.07.2018).

Статья 56. Обязанности администрации организации по месту отбывания наказания в виде исправительных работ

      1. Администрация организации по месту отбывания наказания в виде исправительных работ обязана:

      1) своевременно перечислять удержания из заработной платы осужденного в Фонд компенсации потерпевшим, о чем один раз в квартал представлять в службу пробации подтверждающие документы;

      2) в течение трех рабочих дней уведомлять службу пробации об уклонении осужденного от отбывания наказания;

      3) предварительно уведомлять службу пробации о переводе осужденного на другие должности или увольнении.

      2. Неисполнение администрацией организации по месту отбывания наказания в виде исправительных работ обязанностей, указанных в части первой настоящей статьи, влечет ответственность, установленную законом.

      Сноска. Статья 56 с изменениями, внесенными законами РК от 10.01.2018 № 132-VI (вводится в действие с 01.07.2018); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Глава 12. ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЯ В ВИДЕ
ПРИВЛЕЧЕНИЯ К ОБЩЕСТВЕННЫМ РАБОТАМ

Статья 57. Порядок исполнения наказания в виде привлечения к общественным работам

      1. Наказание в виде привлечения к общественным работам состоит в выполнении осужденным не требующих определенной квалификации бесплатных общественно полезных работ, организуемых местными исполнительными органами в общественных местах, расположенных по месту его жительства.

      2. Наказание в виде привлечения к общественным работам обращается к исполнению не позднее десятидневного срока со дня поступления в службу пробации распоряжения суда с копией приговора суда, вступившего в законную силу.

      Контроль выполнения осужденными общественных работ осуществляется службой пробации по месту жительства осужденного.

      3. Предоставление осужденному очередного отпуска по основному месту работы не приостанавливает исполнение общественных работ.

      4. При наступлении беременности осужденной в период отбывания наказания служба пробации вносит в суд представление об отсрочке ей отбывания наказания со дня предоставления отпуска по беременности и родам.

      5. При установлении осужденному инвалидности первой или второй группы служба пробации вносит в суд представление об освобождении его от дальнейшего отбывания наказания.

      Сноска. Статья 57 с изменением, внесенным Законом РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 58. Исчисление срока наказания в виде привлечения к общественным работам

      1. Срок наказания в виде привлечения к общественным работам исчисляется в часах, в течение которых осужденный выполнял общественные работы.

      2. Общественные работы выполняются с освобождением осужденного на время их выполнения от трудовых обязанностей по месту основной работы либо в свободное от учебы время не свыше четырех часов в день.

      3. Осужденным, не имеющим постоянного места работы и не обучающимся в учебных заведениях, общественные работы выполняются до восьми часов в день, но не более сорока часов в неделю.

Статья 59. Условия отбывания наказания в виде привлечения к общественным работам

      Осужденный обязан:

      1) соблюдать установленные настоящим Кодексом порядок и условия отбывания наказания;

      2) выполнять работы, организуемые местными исполнительными органами в общественных местах;

      3) ставить в известность службу пробации о перемене места жительства;

      4) один раз в месяц являться в службу пробации для регистрации и участия в профилактической беседе.

      Уважительные случаи неявки указаны в части второй статьи 53 настоящего Кодекса.

Статья 60. Ответственность осужденного за нарушение порядка и условий отбывания наказания в виде привлечения к общественным работам

      1. За нарушение осужденным порядка и условий отбывания наказания в виде привлечения к общественным работам служба пробации в письменном виде предупреждает его об ответственности, предусмотренной Уголовным кодексом Республики Казахстан.

      2. В отношении осужденного, уклоняющегося от отбывания наказания в виде привлечения к общественным работам, служба пробации направляет в суд представление о замене неисполненной части наказания, назначенного за уголовный проступок, арестом, а неисполненной части наказания, назначенного за преступление, – ограничением свободы либо лишением свободы.

      3. Уклоняющимся от отбывания наказания в виде привлечения к общественным работам признается осужденный:

      1) отказавшийся приступить к выполнению наказания в виде общественных работ либо не явившийся более двух раз в течение месяца на общественные работы без уважительных причин, к которым относятся болезнь и другие причины, препятствующие выполнению общественных работ, подтвержденные документально;

      2) дважды в период отбывания наказания появившийся в состоянии алкогольного, наркотического или токсикоманического опьянения, подтвержденном медицинским освидетельствованием, либо, при отсутствии такой возможности, – комиссионным актом работодателя;

      3) скрывшийся с целью уклонения от отбывания наказания;

      4) выехавший за пределы Республики Казахстан.

      4. Скрывающимся от отбывания наказания признается осужденный, место нахождения которого не установлено более пятнадцати дней со дня неявки для регистрации в службу пробации.

      Сноска. Статья 60 с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 61. Полномочия службы пробации при исполнении наказания в виде привлечения к общественным работам

      Служба пробации:

      1) ведет учет осужденных;

      2) разъясняет им порядок и условия отбывания наказания, а также контроля за отбыванием наказания;

      3) контролирует исполнение общественных работ, организуемых местными исполнительными органами;

      4) один раз в месяц проводит с осужденным профилактическую беседу;

      5) в отношении осужденного, скрывшегося с целью уклонения от отбывания наказания, осуществляет первоначальные розыскные мероприятия и вносит в суд представление об объявлении в розыск.

Статья 62. Полномочия местных исполнительных органов при исполнении наказания в виде привлечения к общественным работам

      1. Местные исполнительные органы обязаны:

      1) незамедлительно уведомлять службу пробации о получении приговора суда и принятии его к исполнению;

      2) вести табель учета отработанного времени, составлять акт выполненных работ и направлять их в службу пробации не позднее последнего дня текущего месяца;

      3) информировать службу пробации о поведении осужденного;

      4) уведомлять службу пробации об уклонении осужденного от отбывания наказания.

      2. Неисполнение должностными лицами местных исполнительных органов при исполнении наказания в виде привлечения к общественным работам обязанностей, указанных в части первой настоящей статьи, влечет ответственность, установленную законом.

Глава 13. ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЯ
В ВИДЕ ОГРАНИЧЕНИЯ СВОБОДЫ

Статья 63. Порядок исполнения наказания в виде ограничения свободы

      1. Осужденные к ограничению свободы отбывают наказание по месту жительства в условиях осуществления за ними пробационного контроля.

      2. Привлечение осужденных к ограничению свободы к принудительному труду организуется местными исполнительными органами в соответствии со статьями 5759 настоящего Кодекса.

      3. Осужденные к ограничению свободы вправе обратиться в местные исполнительные органы, общественные объединения и иные организации для получения социально-правовой помощи в рамках, установленных законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 63 с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 64. Исчисление срока отбывания наказания в виде ограничения свободы

      Срок отбывания наказания в виде ограничения свободы исчисляется со дня принятия вступившего в законную силу приговора суда к исполнению службой пробации.

Статья 65. Направление осужденного к ограничению свободы к месту отбывания наказания

      1. Осужденный, которому неотбытая часть лишения свободы заменена наказанием в виде ограничения свободы, освобождается из-под стражи и следует к месту отбывания наказания самостоятельно за счет бюджетных средств.

      Администрация учреждения вручает осужденному предписание о выезде к месту отбывания наказания с указанием маршрута и времени прибытия в службу пробации для постановки на учет, а также направляет в службу пробации характеризующие его материалы.

      2. При неприбытии осужденного к месту отбывания наказания в установленный срок служба пробации проводит первоначальные розыскные мероприятия и, если место пребывания осужденного не установлено, вносит в суд представление об объявлении его в розыск.

Статья 66. Условия отбывания наказания в виде ограничения свободы

      1. Осужденный, отбывающий наказание в виде ограничения свободы, обязан:

      1) исполнять возложенные судом обязанности;

      2) выполнять требования службы пробации;

      3) не посещать места, определенные судом по представлению службы пробации;

      4) не менять без уведомления службы пробации места жительства, работы, учебы;

      5) не выезжать за пределы административно-территориальной единицы без уведомления службы пробации;

      6) являться в службу пробации в установленные дни для регистрации и проведения с ним воспитательной работы. Уважительные случаи неявки указаны в части второй статьи 53 настоящего Кодекса;

      7) иметь при себе документ, удостоверяющий личность.

      2. Осужденные, отбывающие наказание в виде ограничения свободы, вправе обучаться в учебных заведениях, расположенных в пределах административно-территориальной единицы по месту отбывания наказания. С согласия службы пробации осужденный вправе обучаться в учебных заведениях, расположенных за пределами административно-территориальной единицы, с обязательной постановкой на учет в службе пробации по месту нахождения учебного заведения.

Статья 67. Нарушение порядка и условий отбывания наказания в виде ограничения свободы

      1. Нарушением порядка и условий отбывания наказания в виде ограничения свободы являются:

      1) неисполнение обязанностей, указанных в части первой статьи 66 настоящего Кодекса;

      2) умышленное повреждение (порча) электронных средств слежения;

      3) совершение административных правонарушений, посягающих на права личности, права несовершеннолетних, семейно-бытовые отношения, общественный порядок и нравственность, за совершение которых на осужденного наложено административное взыскание.

      2. Злостными нарушениями отбывания наказания в виде ограничения свободы являются:

      1) повторное совершение в течение года нарушений, указанных в части первой настоящей статьи;

      2) выезд за пределы Республики Казахстан;

      3) совершение осужденным уголовного правонарушения, в том числе повторного преступления, в случае, если досудебное производство прекращено на основании части первой статьи 65, частей первой и третьей статьи 68, частей второй и четвертой статьи 78 Уголовного кодекса Республики Казахстан;

      4) отказ от выполнения законных требований, а равно оскорбление либо угроза применения насилия в отношении сотрудника службы пробации;

      5) скрытие от пробационного контроля;

      6) уклонение от выполнения принудительного труда без уважительных причин, указанных в подпункте 1) части третьей статьи 60 настоящего Кодекса.

      3. Скрывающимся от пробационного контроля признается осужденный, место нахождения которого более пятнадцати дней со дня неявки для регистрации в службу пробации не установлено.

      Сноска. Статья 67 с изменением, внесенным Законом РК от 21.01.2019 № 217-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 68. Ответственность осужденного за нарушение порядка и условий отбывания наказания в виде ограничения свободы

      1. За нарушение порядка и условий отбывания наказания в виде ограничения свободы к осужденному применяется взыскание в виде письменного предупреждения о замене ограничения свободы лишением свободы.

      2. В отношении осужденного, злостно нарушающего порядок отбывания наказания, служба пробации представляет в суд материалы для решения вопросов о замене ограничения свободы лишением свободы.

Статья 69. Пробационный контроль за осужденным, отбывающим наказание в виде ограничения свободы

      1. Пробационный контроль за осужденным, отбывающим наказание в виде ограничения свободы, осуществляется службой пробации по месту его жительства.

      Для обеспечения надлежащего контроля и получения информации о месте нахождения осужденного служба пробации вправе использовать электронные средства слежения, перечень которых определяется Правительством Республики Казахстан.

      2. При постановке на учет осужденного к ограничению свободы, находящегося под пробационным контролем, служба пробации:

      1) устанавливает место жительства осужденного, состояние его здоровья, уровень образования и трудовую занятость;

      2) разъясняет осужденному порядок получения социально-правовой помощи, осуществления и прекращения в отношении него пробационного контроля, а также устанавливает дни его явки в службу пробации для регистрации;

      3) разъясняет осужденному порядок исполнения возложенных судом обязанностей и принудительного труда, привлечения к ответственности за их неисполнение, а также нарушения условий и порядка пробационного контроля.

      3. При установлении осужденному инвалидности первой или второй группы служба пробации направляет в суд представление об освобождении его от принудительного труда, а в случае наступления беременности у осужденной – представление об отсрочке ей отбывания наказания.

      4. В отношении осужденного, скрывшегося с целью уклонения от отбывания наказания, служба пробации осуществляет первоначальные розыскные мероприятия и вносит в суд представление об объявлении его в розыск.

      Сноска. Статья 69 с изменениями, внесенными законами РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 14. ИСПОЛНЕНИЕ ДОПОЛНИТЕЛЬНЫХ ВИДОВ НАКАЗАНИЙ

Статья 70. Порядок исполнения наказания в виде выдворения за пределы Республики Казахстан иностранца или лица без гражданства

      1. Исполнение вступившего в законную силу приговора суда по выдворению за пределы Республики Казахстан иностранца или лица без гражданства производится в принудительном порядке.

      Выдворяемый иностранец или лицо без гражданства на основании постановления органов внутренних дел о превентивном ограничении свободы передвижения, санкционированного судом, помещается в специальное учреждение органов внутренних дел на срок, необходимый для организации его выдворения за пределы Республики Казахстан, но не более чем на тридцать суток.

      Выдворение осуществляется путем препровождения выдворяемого иностранца или лица без гражданства до Государственной границы Республики Казахстан в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан, с установлением запрета на въезд на территорию Республики Казахстан сроком на пять лет.

      2. Расходы по выдворению осужденного несет он сам либо физические или юридические лица, пригласившие его в Республику Казахстан. В случаях отсутствия либо недостаточности у названных лиц средств для покрытия расходов выдворение производится за счет бюджетных средств.

      Сноска. Статья 70 с изменениями, внесенными законами РК от 22.12.2016 № 28-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 19.12.2020 № 385-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 71. Порядок исполнения наказания в виде лишения специального, воинского или почетного званий, классного чина, дипломатического ранга, квалификационного класса и государственных наград

      1. Суд, вынесший приговор в виде лишения осужденного специального, воинского или почетного званий, классного чина, дипломатического ранга, квалификационного класса, после вступления приговора в законную силу направляет его копию должностному лицу, присвоившему осужденному звание, классный чин, дипломатический ранг, квалификационный класс.

      2. Должностное лицо в установленном порядке вносит в соответствующие документы запись о лишении осужденного специального, воинского или почетного или иного звания, классного чина, дипломатического ранга, квалификационного класса, а также принимает меры по лишению его прав и льгот, предусмотренных для лиц, имеющих соответствующие звание, чин, ранг, класс.

      3. Копия приговора суда в отношении военнослужащего запаса направляется в местный орган военного управления по месту его воинского учета.

      4. Должностное лицо в течение одного месяца со дня получения копии приговора сообщает в суд, вынесший приговор, о его исполнении.

      5. При принятии Президентом Республики Казахстан решения о лишении осужденного в соответствии с Уголовным кодексом Республики Казахстан специального, воинского или почетного званий, классного чина, дипломатического ранга, квалификационного класса и государственной награды соответствующим государственным органом принимаются меры, указанные в части второй настоящей статьи. Изъятие государственных наград вместе с документами к ним производится службой пробации по их месту нахождения в порядке, определяемом уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности.

Статья 71-1. Порядок исполнения наказания в виде лишения гражданства Республики Казахстан

      1. Суд, вынесший приговор о лишении гражданства Республики Казахстан, после вступления его в законную силу направляет копию приговора в уполномоченный орган в соответствии с Законом Республики Казахстан от 20 декабря 1991 года "О гражданстве Республики Казахстан".

      2. Регистрация лишения гражданства Республики Казахстан осуществляется в порядке, установленном нормативными правовыми актами Министерства внутренних дел Республики Казахстан и Министерства иностранных дел Республики Казахстан.

      3. При регистрации лишения гражданства Республики Казахстан документ, подтверждающий гражданство Республики Казахстан, изымается.

      4. Лицу, лишенному гражданства Республики Казахстан, выдается удостоверение лица без гражданства, если иное не предусмотрено международными договорами Республики Казахстан.

      Сноска. Глава 14 дополнена статьей 71-1 в соответствии с Законом РК от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 72. Порядок исполнения наказания в виде лишения права занимать определенную должность или заниматься определенной деятельностью

      1. Приговор суда о пожизненном запрете занимать педагогические должности и должности, связанные с работой с несовершеннолетними, исполняется организациями независимо от форм собственности в порядке, утвержденном уполномоченным органом в сфере образования.

      2. Приговор суда о пожизненном запрете занимать определенные должности исполняется администрациями государственных учреждений и организаций, указанных в Уголовном кодексе Республики Казахстан.

      3. Организация исполнения наказания в виде лишения права занимать определенные должности или заниматься определенной деятельностью, назначенного в качестве дополнительного к аресту или лишению свободы, осуществляется учреждением или органом, исполняющим основное наказание, а после отбытия основных наказаний – службой пробации по месту жительства осужденного.

      4. Организация исполнения этого наказания, назначенного в качестве дополнительного к другим видам наказаний, а также при отсрочке отбывания наказания или условном осуждении, осуществляется службой пробации по месту жительства осужденного.

      5. Служба пробации:

      1) ведет учет осужденных;

      2) контролирует соблюдение осужденным предусмотренного приговором суда запрета занимать определенные должности или заниматься определенной деятельностью;

      3) проверяет исполнение приговора суда администрацией организации по месту работы осужденного, а также органами, правомочными отозвать разрешение на занятие соответствующим видом деятельности, запрещенным осужденному;

      4) в отношении осужденных, скрывшихся с целью уклонения от отбывания наказания, осуществляет первоначальные розыскные мероприятия и вносит в суд представление об объявлении в розыск.

      6. Скрывающимся от отбывания наказания признается осужденный, место нахождения которого не установлено более пятнадцати дней со дня неявки для регистрации в службу пробации.

      7. Администрация учреждения или органа, исполняющего наказание, в котором отбывает основной вид наказания осужденный к дополнительному наказанию в виде лишения права занимать определенные должности или заниматься определенной деятельностью, не вправе привлекать его к работам, выполнение которых ему запрещено.

Статья 73. Исчисление сроков исполнения наказания в виде лишения права занимать определенную должность или заниматься определенной деятельностью

      1. При назначении наказания в виде лишения права занимать определенные должности или заниматься определенной деятельностью в качестве дополнительного наказания к аресту или лишению свободы оно распространяется на все время отбывания основных видов наказаний, но при этом его срок исчисляется со дня отбытия ареста, лишения свободы и постановки на учет службы пробации.

      2. В случаях назначения этого вида наказания в качестве дополнительного к другим основным видам наказания, а также отсрочки отбывания наказания или условного осуждения его срок исчисляется со дня вступления приговора в законную силу.

Статья 74. Условия отбывания наказания в виде лишения права занимать определенную должность или заниматься определенной деятельностью

      1. Осужденный к наказанию в виде лишения права занимать определенные должности или заниматься определенной деятельностью обязан:

      1) сообщать в службу пробации о месте работы и жительства и их изменении, об увольнении;

      2) являться по вызову в службу пробации.

      2. В случае неявки без уважительных причин, указанных в части второй статьи 53 настоящего Кодекса, осужденный может быть подвергнут приводу.

      3. Осужденный к наказанию в виде лишения права занимать определенные должности или заниматься определенной деятельностью, уклоняющийся от исполнения наказания, несет ответственность, установленную законом.

Статья 75. Обязанности администрации организаций по исполнению приговора суда о наказании в виде лишения права занимать определенную должность

      1. Организации независимо от форм собственности проверяют кандидатов на определенную должность на предмет наличия у них пожизненного запрета занимать педагогические должности и должности, связанные с работой с несовершеннолетними, а также на государственной службе и в органах местного самоуправления.

      2. Приговор суда о лишении права занимать определенные должности является обязательным для администрации государственных учреждений и органов местного самоуправления.

      Приговор суда о лишении права заниматься определенной деятельностью является обязательным для администрации организации по месту работы осужденного.

      3. Администрация организации по месту работы осужденного обязана:

      1) не позднее трех рабочих дней после получения копии приговора суда, вступившего в законную силу, либо извещения службы пробации освободить осужденного от должности или того вида деятельности, права на занятие которой он лишен, направить в службу пробации сообщение о выполнении приговора суда;

      2) представлять по требованию службы пробации документы, связанные с исполнением наказания;

      3) в случаях изменения или прекращения трудового договора с осужденным в течение трех рабочих дней сообщить в службу пробации.

      4. Должностные лица организаций, на которых возложены обязанности по исполнению приговора суда об исполнении наказания в виде лишения права занимать определенную должность, виновные в его неисполнении, несут ответственность, установленную законом.

Статья 76. Обязанности органов, правомочных отозвать разрешение на занятие определенной деятельностью

      1. Приговор суда о лишении права заниматься определенной деятельностью осужденным обязателен для органов, правомочных отозвать разрешение на занятие соответствующим видом деятельности.

      2. Указанные органы не позднее трех рабочих дней после получения копии вступившего в законную силу приговора суда, извещения службы пробации обязаны отозвать разрешение на занятие тем видом деятельности, который запрещен осужденному, изъять соответствующий документ, предоставляющий данному лицу право заниматься указанным видом деятельности, и направить сообщение об этом в службу пробации.

      3. Должностные лица органов, правомочных отозвать разрешение на занятие определенной деятельностью, виновные в неисполнении приговора суда о лишении права на занятие определенной деятельностью, несут ответственность, установленную законом.

Статья 77. Порядок исполнения приговора суда о конфискации имущества

      1. Суд, вынесший приговор о конфискации имущества осужденного, после вступления его в законную силу направляет исполнительный лист, копию описи имущества и копию приговора для исполнения судебному исполнителю, о чем извещает уполномоченный государственный орган. При отсутствии в деле описи имущества осужденного направляется справка о том, что опись имущества не производилась.

      2. Исполнение наказания в виде конфискации имущества производится судебным исполнителем по месту нахождения имущества.

Статья 78. Имущество, подлежащее конфискации

      1. Конфискации по приговору суда подлежат деньги и иное имущество:

      1) полученные в результате совершения уголовного правонарушения, и любые доходы от этого имущества, за исключением имущества и доходов от него, подлежащих возвращению законному владельцу;

      2) в которые имущество, полученное в результате совершения уголовного правонарушения, и доходы от этого имущества были частично или полностью превращены или преобразованы;

      3) используемые или предназначенные для финансирования или иного обеспечения экстремистской или террористической деятельности либо преступной группы;

      4) являющиеся орудием или средством совершения уголовного правонарушения.

      2. Если имущество, полученное в результате совершения уголовного правонарушения, и (или) доходы от этого имущества были приобщены к имуществу, приобретенному законным путем, конфискации подлежит та часть этого имущества, которая соответствует стоимости приобщенных имущества и доходов от него.

      3. Имущество, указанное в частях первой и второй настоящей статьи, переданное осужденным другому физическому или юридическому лицу, подлежит конфискации, если лицо, приобретшее имущество, заведомо знало, что оно получено в результате преступных действий.

      4. Если конфискация определенного предмета, входящего в имущество, указанное в частях первой, второй и третьей настоящей статьи, со дня принятия судом решения о конфискации данного предмета невозможна вследствие его использования, продажи или по иной причине, по решению суда подлежит конфискации денежная сумма, которая соответствует стоимости данного предмета.

      5. Не подлежит конфискации имущество осужденного в соответствии с перечнем, установленным приложением к настоящему Кодексу.

      6. Споры о принадлежности имущества, подлежащего конфискации по приговору суда, разрешаются в порядке гражданского судопроизводства.

Статья 79. Действия судебного исполнителя по исполнению приговора суда о конфискации имущества

      1. Судебный исполнитель не позднее трех суток после поступления к нему исполнительного документа возбуждает исполнительное производство, о чем выносит постановление, проверяет наличие имущества, указанного в исполнительном документе, и составляет опись имущества, подлежащего конфискации.

      2. В описи указываются полное и точное наименование каждого предмета, его отличительные признаки, в том числе цвет, размер, степень изношенности и индивидуальные характеристики. Описанные предметы пломбируются, опечатываются и передаются на хранение, о чем делается отметка в описи.

      3. Судебный исполнитель принимает необходимые меры к сохранению имущества, подлежащего конфискации и подвергнутого описи.

      4. Доля осужденного в общей и совместной собственности определяется по представлению судебного исполнителя судом в порядке гражданского судопроизводства.

      Сноска. Статья 79 с изменением, внесенным Законом РК от 21.01.2019 № 217-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 80. Передача конфискованного имущества уполномоченному государственному органу

      1. Передача уполномоченному государственному органу конфискованного имущества осужденного производится после удовлетворения в соответствии с законодательством Республики Казахстан всех предъявляемых к нему требований, в том числе за счет конфискованного имущества. В отношении претензий, подлежащих удовлетворению за счет конфискованного имущества, государство отвечает в пределах средств, полученных от его реализации или дальнейшего использования.

      2. Порядок передачи конфискованного имущества уполномоченному государственному органу определяется Правительством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 80 с изменением, внесенным Законом РК от 21.01.2019 № 217-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 81. Обязанности третьих лиц по отношению к имуществу, подлежащему конфискации

      1. Физические и юридические лица, которым стало известно о наличии у них имущества, подлежащего конфискации по приговору суда, обязаны сообщить об этом в суд или уполномоченный государственный орган.

      2. За сокрытие, порчу или хищение указанного имущества виновные привлекаются к ответственности в соответствии с законом.

Статья 82. Конфискация имущества, выявленного после исполнения приговора суда

      В случаях, когда после исполнения приговора суда в части конфискации всего имущества, но до истечения установленных законом сроков давности исполнения обвинительного приговора обнаруживается неконфискованное имущество осужденного, приобретенное им до или после вынесения приговора суда, но на средства, подлежащие конфискации, суд, вынесший приговор, или суд по месту исполнения приговора выносит по представлению судебного исполнителя постановление об обращении к исполнению конфискации обнаруженного имущества, если оно может быть конфисковано по закону.

РАЗДЕЛ 4. ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЙ, СВЯЗАННЫХ
С ИЗОЛЯЦИЕЙ ОСУЖДЕННЫХ ОТ ОБЩЕСТВА

Глава 15. ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЯ В ВИДЕ АРЕСТА

Статья 83. Места отбывания наказания в виде ареста

      1. Осужденные отбывают наказание в виде ареста по месту осуждения в специальных приемниках, изолированных участках следственных изоляторов.

      2. Военнослужащие отбывают наказание в виде ареста на гауптвахте.

      Внутренний распорядок и порядок содержания осужденных на гауптвахте определяются уполномоченными органами в сферах уголовно-исполнительной деятельности, национальной безопасности, обороны Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 83 с изменением, внесенным Законом РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 84. Направление осужденных к аресту для отбывания наказания

      1. Осужденные направляются для отбывания наказания со дня вступления приговора суда в законную силу.

      2. Осужденные военнослужащие направляются на гауптвахту для отбывания наказания в течение трех дней со дня получения распоряжения суда об исполнении приговора, вступившего в законную силу.

Статья 85. Порядок исполнения наказания в виде ареста

      1. Осужденные к аресту содержатся в условиях строгой изоляции в камерах.

      Мужчины и женщины, а также лица, ранее отбывавшие наказание в учреждениях и имеющие судимость, содержатся раздельно.

      Осужденные, больные разными инфекционными заболеваниями, содержатся раздельно и отдельно от здоровых осужденных.

      Изолированно от других осужденных содержатся осужденные – бывшие работники судов, правоохранительных и специальных государственных органов, лица, уполномоченные на осуществление контроля и надзора за поведением осужденных.

      В случае направления осужденного на госпитализацию в лечебные учреждения организаций здравоохранения выставляется конвой для обеспечения его охраны.

      2. Осужденные к аресту обеспечиваются питанием по нормам, установленным для осужденных к лишению свободы.

      Военнослужащие в период содержания на гауптвахте обеспечиваются питанием по нормам, устанавливаемым уполномоченными органами в сферах уголовно-исполнительной деятельности, национальной безопасности, обороны Республики Казахстан по согласованию с центральным уполномоченным органом по бюджетному планированию.

      3. Осужденные офицеры, военнослужащие сержантского, старшинского и рядового составов во время отбывания наказания в виде ареста содержатся раздельно и отдельно от военнослужащих, содержащихся на гауптвахте по иным основаниям.

      Сноска. Статья 85 с изменением, внесенным Законом РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 86. Условия отбывания наказания в виде ареста

      1. Осужденные имеют права, указанные в статье 10, и обязанности, указанные в статье 11 настоящего Кодекса.

      2. Осужденные имеют право:

      1) один раз в месяц получать и отправлять за свой счет письма;

      2) получать денежные переводы;

      3) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до одного месячного расчетного показателя;

      4) один раз в месяц получать посылки, передачи, бандероли, содержащие предметы первой необходимости и одежду по сезону.

      Больные осужденные, осужденные с инвалидностью вправе получать посылки и передачи с лекарственными средствами и изделиями медицинского назначения в количестве и ассортименте, определенными медицинским заключением;

      5) на свидания с адвокатом без ограничения их количества, продолжительности и в условиях, обеспечивающих их конфиденциальность;

      6) на ежедневную прогулку продолжительностью не менее полутора часов;

      7) на телефонный разговор с супругом (супругой), близкими родственниками за счет личных средств в случаях смерти или тяжелой болезни супруга (супруги), близкого родственника, угрожающей жизни больного; стихийного бедствия, причинившего значительный материальный ущерб его семье и иных исключительных обстоятельствах личного характера;

      8) на краткосрочные выезды на срок не более семи суток, не считая времени, необходимого для проезда в оба конца (не свыше пяти суток), в связи со смертью или тяжелой болезнью супруга (супруги), близкого родственника, угрожающей жизни больного, стихийным бедствием, причинившим значительный материальный ущерб его семье.

      Сноска. Статья 86 с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 87. Особенности правового положения осужденных военнослужащих, отбывающих наказание в виде ареста

      1. Время отбывания наказания в виде ареста не засчитывается в общий срок воинской службы и выслугу лет на присвоение очередного воинского звания.

      2. Во время отбывания наказания осужденный не может быть представлен к присвоению очередного воинского звания, назначен на вышестоящую должность, переведен на новое место службы и уволен с воинской службы, за исключением случаев признания негодным к службе по состоянию здоровья.

      3. Осужденным военнослужащим за время отбывания наказания в виде ареста денежное довольствие не выплачивается.

Глава 16. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ ИСПОЛНЕНИЯ
НАКАЗАНИЯ В ВИДЕ ЛИШЕНИЯ СВОБОДЫ

Статья 88. Места исполнения наказания в виде лишения свободы

      1. Лица, осужденные к лишению свободы, отбывают наказание в учреждениях.

      Осужденный к лишению свободы отбывает срок наказания в одном учреждении, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.

      2. Осужденные к лишению свободы направляются в учреждение с учетом условий, необходимых для их исправления, поддержания социально полезных связей, обеспечения безопасности и предупреждения совершения ими новых правонарушений.

      3. Направление осужденного для отбывания наказания в учреждение соответствующего вида режима другой области допускается по решению уполномоченного органа уголовно-исполнительной системы в случаях:

      1) отсутствия по месту жительства осужденного учреждения соответствующего вида;

      2) превышения лимита мест отбывания наказания, предусмотренного частью второй статьи 115 настоящего Кодекса.

      4. Перевод осужденного для дальнейшего отбывания наказания из одного учреждения в другое того же вида либо учреждение смешанной безопасности допускается по решению уполномоченного органа уголовно-исполнительной системы в случаях:

      1) обеспечения безопасности осужденного в соответствии с частью пятой статьи 12 настоящего Кодекса;

      2) реорганизации или ликвидации учреждения;

      3) производственной необходимости с согласия осужденного;

      4) необходимости поддержания правопорядка в учреждении.

      Решение уполномоченного органа уголовно-исполнительной системы о переводе осужденного в учреждение другой области (столицы, города республиканского значения) по основаниям, предусмотренным подпунктами 1) и 4) абзаца первого настоящей части, принимается с учетом заключения районного либо приравненного к нему прокурора по месту отбывания наказания.

      О принятом решении о переводе осужденного по основаниям, предусмотренным подпунктами 1) и 4) настоящей части, уполномоченный орган уголовно-исполнительной системы обязан не позднее следующего рабочего дня в письменной форме уведомить прокурора.

      4-1. Осужденный, направленный либо переведенный в другое учреждение в соответствии с частями третьей и четвертой настоящей статьи, при отсутствии дальнейшего основания его содержания по его заявлению либо с его согласия в целях поддержания социально полезных связей подлежит переводу в другое учреждение соответствующего вида при наличии места в нем.

      Обязательными условиями перевода осужденного являются отсутствие отрицательной степени поведения для осужденного, направленного или переведенного в соответствии с частью третьей, подпунктами 1), 2) и 3) части четвертой настоящей статьи, а для осужденного, переведенного на основании подпункта 4) части четвертой настоящей статьи, – наличие положительной степени поведения.

      При этом социально полезные связи осужденного подтверждаются документально.

      Перевод осужденного для поддержания социально полезных связей осуществляется в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности по согласованию с Генеральной прокуратурой Республики Казахстан.

      5. Осужденные при опасном рецидиве преступлений, к пожизненному лишению свободы, к отбыванию наказания в учреждении полной безопасности, осужденные, которым наказание в виде смертной казни заменено лишением свободы в порядке помилования или в связи с применением закона, отменяющего смертную казнь, осужденные женщины, осужденные несовершеннолетние направляются для отбывания наказания по месту нахождения соответствующих учреждений.

      6. Осужденные к лишению свободы иностранцы, отбывающие наказание в учреждениях Республики Казахстан, могут быть направлены для дальнейшего отбывания наказания в государства, гражданами (подданными) которых они являются, в порядке, установленном международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, либо по письменным соглашениям на условиях взаимности Генерального Прокурора Республики Казахстан с компетентными органами и должностными лицами иностранного государства в порядке, предусмотренном Уголовно-процессуальным кодексом Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 88 с изменениями, внесенными законами РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.07.2017 № 84-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.11.2022 № 157-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 89. Виды учреждений

      1. Учреждения подразделяются на:

      1) учреждения минимальной безопасности;

      2) учреждения средней безопасности;

      3) учреждения средней безопасности для содержания несовершеннолетних;

      4) учреждения максимальной безопасности;

      5) учреждения чрезвычайной безопасности;

      6) учреждения полной безопасности;

      7) учреждения смешанной безопасности.

      2. К учреждениям смешанной безопасности относятся:

      1) учреждения для содержания осужденных с различными видами режимов;

      2) следственные изоляторы, используемые для содержания лиц, осужденных к аресту, лишению свободы либо осужденных к лишению свободы, оставленных либо направленных для выполнения работ по хозяйственному обслуживанию, либо прибывших из учреждений в соответствии с подпунктом 4) части четвертой статьи 88 настоящего Кодекса.

      3. В учреждениях минимальной безопасности отбывают наказание в виде лишения свободы:

      1) осужденные, указанные в пункте 1) части пятой статьи 46 Уголовного кодекса Республики Казахстан;

      2) осужденные, переведенные из учреждений средней и максимальной безопасности в соответствии с частью первой статьи 96 настоящего Кодекса.

      4. В учреждениях средней безопасности отбывают наказание в виде лишения свободы:

      1) осужденные, указанные в пункте 2) части пятой статьи 46 Уголовного кодекса Республики Казахстан;

      2) осужденные, переведенные из учреждений в соответствии с подпунктом 1) части первой, подпунктами 1) и 2) части третьей статьи 96 настоящего Кодекса;

      3) осужденные, переведенные из учреждений средней безопасности для содержания несовершеннолетних в соответствии со статьей 156 настоящего Кодекса.

      5. В учреждениях максимальной безопасности отбывают наказание в виде лишения свободы:

      1) осужденные, указанные в пункте 3) части пятой статьи 46 Уголовного кодекса Республики Казахстан;

      2) осужденные, переведенные в соответствии с подпунктом 1) части первой, подпунктом 1) части третьей статьи 96 настоящего Кодекса.

      6. В учреждениях чрезвычайной безопасности отбывают наказание в виде лишения свободы:

      1) осужденные, указанные в пункте 4) части пятой статьи 46 Уголовного кодекса Республики Казахстан;

      2) осужденные, которым наказание в виде смертной казни заменено пожизненным лишением свободы в порядке помилования или в связи с применением закона, отменяющего смертную казнь;

      3) осужденные, направленные в соответствии с частью первой статьи 92 настоящего Кодекса.

      7. В учреждениях полной безопасности отбывают наказание в виде лишения свободы:

      1) осужденные, указанные в части шестой статьи 46 Уголовного кодекса Республики Казахстан;

      2) Исключен Законом РК от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      3) осужденные, переведенные в соответствии с подпунктом 4) части четвертой статьи 88 настоящего Кодекса;

      4) осужденные, направленные в соответствии с частью первой статьи 92 и частью 3-1 статьи 96 настоящего Кодекса.

      8. В учреждениях средней безопасности для содержания несовершеннолетних отбывают наказание несовершеннолетние, осужденные к лишению свободы, а также осужденные, оставленные в учреждениях средней безопасности для содержания несовершеннолетних до достижения ими двадцати одного года, при условии пребывания в учреждении не менее одного года.

      9. Осужденные, отбывающие наказание в учреждениях, при подозрении или обвинении в совершении ими другого преступления по согласованию с его администрацией содержатся в этих учреждениях, но изолированно от других осужденных, отбывающих наказание.

      10. В одном учреждении, в котором осужденные проживают в камерах, могут создаваться изолированные участки с различными видами режимов.

      Требование настоящей части о камерном содержании не распространяется на лиц, указанных в части третьей статьи 94 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 89 с изменениями, внесенными законами РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 03.07.2017 № 84-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 90. Направление осужденных для отбывания наказания

      1. Осужденный направляется для отбывания наказания не позднее десяти дней со дня получения администрацией учреждения смешанной безопасности распоряжения суда об исполнении приговора, вступившего в законную силу.

      В течение этого срока осужденный имеет право на:

      1) свидания с адвокатом без ограничения их количества, продолжительности и в условиях, обеспечивающих их конфиденциальность;

      2) краткосрочное свидание с супругом (супругой), родственниками или иными лицами;

      3) телефонный разговор продолжительностью пятнадцать минут, который оплачивается из его личных средств либо средств иных лиц.

      2. Администрация учреждения смешанной безопасности обязана в течение двух рабочих дней направить письменное уведомление супругу (супруге) либо одному из родственников, либо иному лицу по выбору осужденного о том, куда он направляется для отбывания наказания.

      3. В случае наступления права подачи ходатайства в суд для рассмотрения вопроса об условно-досрочном освобождении от отбывания наказания или замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания администрация учреждения смешанной безопасности обязана выполнить мероприятия, предусмотренные частями первой и девятой статьи 162 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 90 с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 91. Перемещение осужденных

      1. Осужденные к лишению свободы направляются к месту отбывания наказания и перемещаются из одного места отбывания наказания в другое под конвоем.

      2. Перемещение осужденных под конвоем осуществляется с соблюдением правил содержания: мужчин отдельно от женщин, несовершеннолетних – от взрослых; осужденных-подследственных, проходящих по одному уголовному делу, раздельно; больных туберкулезом или не прошедших полный курс лечения от инфекций, передающихся половым путем, больных с психическими отклонениями раздельно между собой и отдельно от здоровых, при необходимости, по заключению врача в сопровождении медицинских работников.

      3. При перемещении осужденных под конвоем им обеспечиваются необходимые бытовые и санитарно-гигиенические условия.

      4. При перемещении осужденных они обеспечиваются одеждой, обувью по сезону, а также питанием по установленным для осужденных нормам в соответствии с правилами перемещения осужденных к лишению свободы в период отбывания наказания.

      5. Перемещение осужденных осуществляется за счет бюджетных средств.

      6. При направлении к месту отбывания наказания или переводе осужденного в другое учреждение деньги, имеющиеся на контрольном счете наличности временного размещения денег, перечисляются на контрольный счет наличности временного размещения денег, в которое направлен или переведен осужденный.

      7. Уполномоченными должностными лицами принимаются меры по обеспечению при перемещении осужденных конфиденциальности и безопасности.

      8. В случае объявления в установленном порядке чрезвычайных ситуаций социального, природного или техногенного характера либо введения режима особых условий, исключающих возможность нахождения осужденных в учреждении, по решению уполномоченного органа уголовно-исполнительной системы они перемещаются в другие учреждения до устранения последствий чрезвычайной ситуации либо истечения срока режима особых условий.

      При невозможности устранения последствий чрезвычайной ситуации или ситуаций, послуживших основанием для ввода режима особых условий, осужденные направляются в учреждения соответствующего вида этой или другой области.

      Сноска. Статья 91 с изменениями, внесенными законами РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 92. Оставление осужденных в учреждении смешанной безопасности и направление в учреждение чрезвычайной или полной безопасности

      1. Для выполнения работ по хозяйственному обслуживанию в учреждениях смешанной, чрезвычайной или полной безопасности привлекаются впервые осужденные к лишению свободы, которым отбывание наказания назначено в учреждении средней безопасности. Решение об оставлении и привлечении к труду осуществляется с их согласия по постановлению начальника учреждения смешанной безопасности на основании материалов комиссии учреждения.

      Направление осужденного в учреждение чрезвычайной или полной безопасности осуществляется по согласованию с их начальниками.

      Копия постановления об оставлении осужденного в учреждении смешанной безопасности либо направлении в учреждение чрезвычайной или полной безопасности не позднее следующего рабочего дня направляется прокурору.

      2. Осужденные, оставленные в учреждении смешанной безопасности или направленные в учреждения чрезвычайной или полной безопасности для выполнения работ по хозяйственному обслуживанию, содержатся изолированно от иных лиц на условиях, предусмотренных настоящим Кодексом для учреждений средней безопасности.

      3. При необходимости производства следственных действий по делу о преступлении, совершенном другим лицом, осужденный к лишению свободы с отбыванием наказания в учреждениях может быть оставлен в учреждении смешанной безопасности, а также с санкции прокурора переведен из другого учреждения на срок, установленный Уголовно-процессуальным кодексом Республики Казахстан.

      4. При необходимости участия в судебном разбирательстве по делу о преступлении, совершенном другим лицом, осужденный по постановлению суда может быть оставлен в учреждении смешанной безопасности на время рассмотрения дела в суде в условиях, предусмотренных настоящим Кодексом для учреждений средней безопасности.

      5. Если осужденный привлекается к уголовной ответственности по другому делу и в отношении него избрана мера пресечения в виде содержания под стражей, сроки его содержания в учреждении смешанной безопасности определяются в соответствии с Уголовно-процессуальным кодексом Республики Казахстан.

      6. Осужденный может быть переведен в учреждение смешанной безопасности по основаниям, указанным в частях третьей, четвертой и пятой настоящей статьи, а также для поддержания правопорядка.

      Осужденные, направленные в учреждения смешанной безопасности, по основаниям, предусмотренным частями третьей и четвертой настоящей статьи, содержатся в камерах изолированно от других лиц, и на них распространяются условия, установленные настоящим Кодексом для учреждения того вида, который был назначен судом.

      7. Осужденные, переведенные в учреждение смешанной безопасности для обеспечения правопорядка в учреждениях, вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до двух месячных расчетных показателей;

      2) иметь два краткосрочных и два длительных свидания в течение года;

      3) пользоваться ежедневной прогулкой продолжительностью полтора часа.

      Осужденные содержатся в камерах и изолированно от всех категорий лиц, содержащихся в учреждении смешанной безопасности.

      Сноска. Статья 92 - в редакции Закона РК от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); с изменениями, внесенными Законом РК от 27.03.2023 № 216-VII (по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 93. Прием осужденных в учреждения

      1. Прием осужденных в учреждения производится администрацией в порядке, установленном правилами внутреннего распорядка учреждений. При этом фиксируются:

      1) данные о личности осужденного и основания его направления в учреждение;

      2) список принадлежащего осужденному имущества, принимаемого учреждением на ответственное хранение;

      3) любые телесные повреждения и сведения о здоровье осужденного, имеющие отношение к его физическому или психическому состоянию;

      4) жалобы осужденного.

      1-1. На каждого осужденного заводится личное дело.

      При этом учетные записи личных дел не подлежат разглашению и представляются только тем лицам, чьи профессиональные обязанности требуют наличия доступа к таким учетным данным.

      2. Осужденные, прибывшие в учреждения, помещаются в карантинное отделение на срок до пятнадцати суток. В период пребывания в карантинном отделении осужденные находятся в обычных условиях отбывания наказания.

      3. Целями пребывания в карантинном отделении являются:

      1) изучение администрацией учреждения сведений о личности осужденных, имеющих значение для определения порядка и условий отбывания наказания;

      2) ознакомление осужденных с порядком и условиями отбывания наказания;

      3) выявление и предупреждение распространения инфекционных заболеваний осужденных.

      Сноска. Статья 93 с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 94. Раздельное содержание осужденных в учреждениях

      1. В учреждениях устанавливается раздельное содержание осужденных мужчин и женщин, несовершеннолетних и взрослых.

      2. Впервые осужденные к лишению свободы содержатся отдельно от осужденных, ранее отбывавших лишение свободы, за исключением лиц, указанных в части пятой настоящей статьи. Действие настоящей части не распространяется на учреждения минимальной безопасности.

      В одном учреждении могут раздельно содержаться женщины, впервые осужденные к лишению свободы и ранее отбывавшие это наказание, в том числе бывшие работники судов, правоохранительных и специальных государственных органов, лица, уполномоченные на осуществление контроля и надзора за поведением осужденных.

      Изолированно от других осужденных, а также раздельно содержатся: осужденные при опасном рецидиве преступлений; осужденные к пожизненному лишению свободы; осужденные, которым пожизненное лишение свободы заменено в порядке помилования лишением свободы на определенный срок; осужденные, которым наказание в виде смертной казни заменено лишением свободы в порядке помилования или в связи с применением закона, отменяющего смертную казнь.

      3. В отдельных учреждениях, независимо от количества судимостей, содержатся осужденные – бывшие работники судов, правоохранительных и специальных государственных органов, лица, уполномоченные на осуществление контроля и надзора за поведением осужденных.

      В случае невозможности отдельного содержания осужденных женщин – бывших работников судов, правоохранительных и специальных государственных органов, лиц, уполномоченных на осуществление контроля и надзора за поведением осужденных, они могут содержаться в учреждениях раздельно от других осужденных.

      Действие настоящей части не распространяется на учреждения минимальной безопасности.

      4. Установленные настоящей статьей требования раздельного содержания осужденных не распространяются на учреждения, при которых имеются дома ребенка.

      5. Осужденные, больные разными инфекционными заболеваниями, содержатся раздельно и отдельно от здоровых осужденных. В лечебно-профилактических учреждениях (больницах, специализированных психиатрических и противотуберкулезных больницах) осужденные мужчины содержатся вместе независимо от вида режима, определенного судом. В противотуберкулезных больницах раздельное содержание осужденных определяется медицинскими показаниями.

      Сноска. Статья 94 с изменениями, внесенными законами РК от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 95. Оценка поведения осужденного с целью индивидуализации его наказания

      1. В период исполнения наказания с целью его индивидуализации осуществляется оценка поведения осужденного путем определения степени его поведения.

      2. Степень поведения осужденного является основанием для:

      1) изменения вида учреждения, в котором он отбывает наказание, в соответствии со статьей 96 настоящего Кодекса;

      2) изменения условий отбывания им наказания в учреждении в соответствии со статьями 135, 137, 139, 142, 144, 150 настоящего Кодекса;

      3) расширения его прав либо установления право ограничений в соответствии со статьями 128, 130, 152, 154 настоящего Кодекса.

      3. Степень поведения осужденного определяется постановлением начальника учреждения на основании предоставляемых комиссией учреждения материалов, характеризующих его поведение (соблюдение правил внутреннего распорядка учреждений; отношение к труду и учебе; участие в воспитательных мероприятиях; участие в программах, направленных на социально-правовую помощь осужденным; принятие мер по возмещению вреда, причиненного преступлением).

      4. Оценка поведения осужденного с целью определения степени его поведения осуществляется со дня прибытия осужденного в учреждение.

      Осужденный, не имеющий поощрений и взысканий либо взыскания которого погашены в порядке, установленном настоящим Кодексом, признается не имеющим определенной степени поведения.

      В случае перевода осужденного из другого учреждения того же вида ранее выставленная оценка степени поведения сохраняется до момента рассмотрения его поведения комиссией учреждения в сроки, предусмотренные настоящим Кодексом.

      Степени поведения осужденных определяются на основании следующих критериев:

      для положительно характеризующихся осужденных:

      1) первая положительная степень поведения – при наличии не менее одного поощрения и отсутствии взысканий в течение трех месяцев и более со дня получения последнего поощрения;

      2) вторая положительная степень поведения – при наличии первой положительной степени поведения, не менее одного поощрения и отсутствии взысканий в течение шести месяцев и более со дня получения первой положительной степени поведения;

      3) третья положительная степень поведения – при наличии второй положительной степени поведения, не менее одного поощрения и отсутствии взысканий в течение одного года и более со дня получения второй положительной степени поведения;

      для отрицательно характеризующихся осужденных:

      1) первая отрицательная степень поведения – при признании нарушителем установленного порядка отбывания наказания;

      2) вторая отрицательная степень поведения – при признании систематическим нарушителем установленного порядка отбывания наказания;

      3) третья отрицательная степень поведения – при признании злостным нарушителем установленного порядка отбывания наказания.

      Признание осужденного нарушителем, систематическим нарушителем либо злостным нарушителем установленного порядка отбывания наказания осуществляется в соответствии с частью третьей статьи 130 и частью четвертой статьи 154 настоящего Кодекса.

      Сноска. Статья 95 с изменениями, внесенными законами РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 96. Изменение вида учреждения

      1. Осужденные, имеющие вторую или третью положительную степень поведения, вправе ходатайствовать перед судом об изменении вида:

      1) учреждения полной безопасности на учреждение максимальной или средней безопасности – по отбытии осужденными в учреждении полной безопасности не менее половины срока, назначенного по приговору, постановлению суда;

      2) учреждения средней или максимальной безопасности на учреждение минимальной безопасности – по отбытии осужденными, находящимися в облегченных и льготных условиях отбывания наказания, не менее одной четверти срока наказания за преступления небольшой и средней тяжести, не менее одной трети срока наказания – за тяжкие преступления, а ранее условно-досрочно освобождавшимися от отбывания лишения свободы и совершившими новые преступления в период оставшейся неотбытой части наказания – не менее двух третей срока наказания.

      2. Не подлежат переводу в учреждения минимальной безопасности осужденные:

      1) при опасном рецидиве преступлений;

      1-1) за совершение преступлений, предусмотренных главой 15 Уголовного кодекса Республики Казахстан, не возместившие ущерб, причиненный преступлением;

      2) за совершение особо тяжких преступлений, а также террористические или экстремистские преступления;

      3) к пожизненному лишению свободы, а также осужденные, которым пожизненное лишение свободы заменено в порядке помилования лишением свободы на определенный срок;

      4) которым наказание в виде смертной казни заменено лишением свободы в порядке помилования или в связи с применением закона, отменяющего смертную казнь;

      5) не прошедшие обязательного лечения, а также требующие специализированного лечения в лечебно-профилактических учреждениях;

      6) имеющие отрицательную степень поведения.

      3. В отношении осужденных, имеющих третью отрицательную степень поведения и совершивших злостное нарушение установленного порядка отбывания наказания, в суд вносятся представления о переводе из учреждения:

      1) минимальной безопасности – в учреждение, вид которого был ранее определен приговором суда;

      2) минимальной безопасности, в которое они были направлены по приговору суда, – в учреждение средней безопасности.

      3) исключен Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

      3-1. В отношении осужденных, имеющих третью отрицательную степень поведения и совершивших злостное нарушение установленного порядка отбывания наказания, предусмотренного подпунктами 1), 2), 7), 9), 11) и 12) части второй статьи 130 настоящего Кодекса, в суд вносится представление о переводе из учреждения средней, максимальной безопасности в учреждение полной безопасности на срок не свыше трех лет с отбыванием оставшегося срока наказания в учреждении того вида безопасности, откуда они были направлены в учреждение полной безопасности.

      При этом представление в суд вносится при условии, что злостное нарушение установленного порядка отбывания наказания совершено осужденным после применения к нему меры взыскания в виде перевода в одиночную камеру за предыдущее злостное нарушение установленного порядка отбывания наказания.

      Изменение вида на учреждение полной безопасности не допускается в отношении осужденных беременных женщин и осужденных женщин, имеющих при себе малолетних детей, а также осужденных с инвалидностью.

      3-2. В случае обращения администрации учреждения в суд с представлением об изменении вида учреждения, предусмотренного частями третьей и 3-1 настоящей статьи, копии такого представления и материалов не позднее следующего рабочего дня направляются прокурору.

      4. При отбытии осужденным части срока наказания, установленного частью первой настоящей статьи, администрация учреждения обязана в пятидневный срок письменно уведомить осужденного, имеющего вторую или третью положительную степень поведения, о наступлении права подачи ходатайства в суд для рассмотрения вопроса об изменении вида учреждения.

      5. В случае обращения осужденного с ходатайством об изменении вида учреждения администрация обязана в течение десяти дней направить его в суд с приложением материалов, характеризующих личность осужденного, его поведение, отношение к труду и учебе за время отбывания наказания, и личного дела осужденного, а также в письменной форме уведомить прокурора о направлении указанного ходатайства.

      6. В случае отказа судом в изменении вида учреждения повторное внесение ходатайства может иметь место не ранее чем по истечении шести месяцев со дня вынесения постановления суда.

      7. Осужденный, в отношении которого судом вынесено постановление о возврате из учреждения минимальной безопасности в учреждение, вид которого был ранее определен приговором судом, или учреждение средней безопасности, содержится в учреждении смешанной безопасности до вступления постановления суда в законную силу.

      8. Если дисциплинарное взыскание, послужившее основанием для перевода осужденного из учреждения в порядке частей третьей и 3-1 настоящей статьи, отменено прокурором или судом, администрация учреждения обязана, а осужденный вправе обратиться с ходатайством в суд для рассмотрения вопроса об изменении вида учреждения на учреждение того вида безопасности, откуда он был переведен.

      Сноска. Статья 96 с изменениями, внесенными законами РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 17. РЕЖИМ ОТБЫВАНИЯ НАКАЗАНИЯ В
УЧРЕЖДЕНИЯХ И СРЕДСТВА ЕГО ОБЕСПЕЧЕНИЯ

Статья 97. Основные требования режима отбывания наказания

      1. Режимом отбывания наказания в учреждениях является установленный уголовно-исполнительным законодательством Республики Казахстан порядок исполнения и отбывания наказания, обеспечивающий охрану и изоляцию осужденных, постоянный надзор за ними; исполнение возложенных на них обязанностей, реализацию их прав и законных интересов; безопасность осужденных, персонала и медицинских работников; раздельное содержание определенных категорий осужденных, различные условия содержания в зависимости от вида учреждения; изменение условий отбывания наказания.

      Сноска. Часть первая с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      2. Режим отбывания наказания создает условия, обеспечивающие достижение целей исполнения наказания.

      3. В учреждениях действуют правила внутреннего распорядка учреждений.

      4. Во всех учреждениях, за исключением учреждений минимальной безопасности, осужденные носят одежду установленной формы.

      5. Перечень и количество вещей и предметов, которые осужденным разрешается иметь при себе, устанавливаются правилами внутреннего распорядка учреждений.

      6. Осужденным запрещаются хранение и использование денег и ценных бумаг, а также иных предметов, документов, вещей, изделий, веществ, продуктов питания, не предусмотренных правилами внутреннего распорядка учреждений. В случае обнаружения таковых, они изымаются администрацией учреждения.

      7. Хранение приобретенных осужденными в порядке, установленном законом, денег, ценных бумаг, а также предметов, документов, вещей, изделий, веществ и продуктов питания обеспечивается администрацией учреждения.

      8. Граница территории, прилегающей к учреждению, а также режим ее использования устанавливаются местными исполнительными органами области, города республиканского значения, столицы по согласованию с его администрацией.

      9. Операторы связи и владельцы сетей в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, обязаны обеспечить:

      1) консультационно-техническое содействие органам внутренних дел при установке на территории учреждений специального технического оборудования для блокирования радиосигнала либо выявления и (или) пресечения несанкционированного использования абонентских устройств;

      2) оптимизацию собственных сетей связи, включая своевременное реагирование и принятие мер с целью снижения распространения радиосигнала на территории учреждений.

      10. Соблюдение режима отбывания наказания и поддержание правопорядка обеспечиваются сотрудниками уголовно-исполнительной системы и находящимися в их распоряжении силами и средствами.

      Сноска. Статья 97 с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;); от 19.04.2023 № 223-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 98. Производство досмотров и обысков

      1. Сотрудники учреждения, лица, уполномоченные на осуществление контроля и надзора за поведением осужденных, производят досмотр лиц, их вещей, транспортных средств, находящихся на территории учреждения и на прилегающих к ней территориях, на которых установлены режимные требования, и изымают предметы, документы, вещи, изделия, вещества, продукты питания, не предусмотренные правилами внутреннего распорядка учреждений.

      2. По рапорту оперативных сотрудников сотрудники учреждений и лица, уполномоченные на осуществление контроля и надзора за поведением осужденных, производят обыск лиц, прибывших в учреждение.

      Обыску подвергаются вещи лиц, прибывших на длительное свидание к осужденным.

      3. В случае подтверждения факта попытки проноса предметов, документов, вещей, изделий, веществ, продуктов питания, не предусмотренных правилами внутреннего распорядка учреждений, лица, которым предоставлено право длительного свидания, немедленно выводятся, свидание прекращается и считается использованным.

      4. Лица, допустившие указанные в части третьей настоящей статьи правонарушения, влекущие административную ответственность, лишаются свиданий с осужденными на один год со дня вступления постановления суда в законную силу.

      Лицам, допустившим указанные в части третьей настоящей статьи правонарушения, влекущие уголовную ответственность, свидания с осужденным не предоставляются со дня вступления приговора суда в законную силу.

      5. Осужденные, их вещи и одежда, а также помещения учреждения подвергаются досмотру и обыску.

      Личный обыск осужденных проводится лицами одного пола с осужденными.

      Общий обыск осужденных при температуре выше +10 С проводится в местах проведения проверок, при их отсутствии – в локальных участках в специальных разборных кабинках. При температуре ниже +10 С общий обыск проводится в помещениях учреждения.

      Обыск жилых помещений при наличии в них осужденных допускается в случаях, не терпящих отлагательства.

      6. Обнаруженные у осужденных, а также на территории учреждения деньги, ценные бумаги и иные ценности, принадлежность которых установить не представляется возможным, изымаются администрацией в соответствии с правилами внутреннего распорядка учреждений и по постановлению суда подлежат обращению в доход государства.

      Предметы, документы, вещи, изделия, вещества, продукты питания, в том числе обнаруженные на территории учреждения и на прилегающих к ней территориях, на которых установлены режимные требования, не предусмотренные правилами внутреннего распорядка учреждений, по комиссионному решению администрации учреждения передаются родственникам или на хранение либо уничтожаются по постановлению начальника учреждения, о чем составляется акт.

      7. В случаях, предусмотренных частями первой, второй, третьей и четвертой настоящей статьи, досмотры и обыски проводятся в порядке, предусмотренном правилами организации деятельности по осуществлению контроля и надзора за поведением лиц, содержащихся в учреждениях, и производства досмотров и обысков.

      8. При обнаружении в результате проведения досмотра и обыска признаков совершаемого или совершенного преступления либо административного правонарушения дальнейший досмотр и обыск проводятся в порядке, предусмотренном соответственно Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях или Уголовно-процессуальным кодексом Республики Казахстан.

Статья 99. Инженерно-технические средства надзора, контроля и охраны

      1. Администрация учреждения использует системы видеонаблюдения, электронные и иные инженерно-технические средства для предупреждения побегов, правонарушений, нарушений установленного порядка отбывания наказания, получения необходимой информации о поведении осужденных.

      2. Администрация учреждения обязана письменно уведомлять осужденных о применении инженерно-технических средств надзора, контроля и охраны, выполняющих одновременно функцию защиты, нарушение которой может повлечь опасность для жизни и здоровья осужденных.

      Сноска. Статья 99 с изменением, внесенным Законом РК от 16.05.2024 № 82-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 100. Оперативно-розыскная, контрразведывательная деятельность и негласные следственные действия в учреждениях

      1. В соответствии с законодательством Республики Казахстан в учреждениях осуществляются оперативно-розыскная, контрразведывательная деятельность и негласные следственные действия, задачами которых являются:

      1) обеспечение порядка и условий исполнения наказаний, безопасности осужденных, персонала учреждений и иных лиц;

      2) предупреждение, выявление, пресечение готовящихся и совершаемых в учреждениях уголовных правонарушений и нарушений порядка отбывания наказания;

      3) розыск осужденных, совершивших побег из учреждений, а также осужденных, уклоняющихся от отбывания наказания в виде лишения свободы;

      4) содействие в выявлении и раскрытии преступлений, совершенных осужденными до прибытия в учреждение;

      5) предупреждение, вскрытие и пресечение разведывательных и (или) подрывных акций.

      2. Оперативно-розыскная, контрразведывательная деятельность и негласные следственные действия осуществляются уполномоченными службами учреждений, а также другими уполномоченными государственными органами в пределах их компетенции.

      Сноска. Статья 100 в редакции Закона РК от 28.12.2016 № 36-VІ (вводится в действие по истечении двух месяцев после дня его первого официального опубликования).

Статья 101. Режим особых условий

      1. В случаях стихийного бедствия, введения в районе дислокации учреждения чрезвычайного, особого или военного положения, при массовых беспорядках, а также групповом неповиновении осужденных в учреждении может быть введен режим особых условий.

      2. Режим особых условий вводится по решению первого руководителя уполномоченного органа в сфере уголовно-исполнительной деятельности, согласованному с Генеральным Прокурором Республики Казахстан, на срок до тридцати суток.

      В случае недостижения целей ввода режима особых условий в указанные сроки время его действия продлевается указанными должностными лицами дополнительно на тридцать суток.

      3. В случае возникновения непосредственной угрозы жизни и здоровью осужденных, персонала или иных лиц руководитель территориального органа уголовно-исполнительной системы по согласованию с руководителем территориального органа внутренних дел и прокурором области или приравненным к нему прокурором вправе вводить меры, предусмотренные частью четвертой настоящей статьи, самостоятельно с немедленным уведомлением первого руководителя уполномоченного органа в сфере уголовно-исполнительной деятельности.

      В этом случае первый руководитель уполномоченного органа в сфере уголовно-исполнительной деятельности в течение одних суток со дня получения уведомления принимает решение о введении режима особых условий или об отмене введенных мер.

      4. В период действия режима особых условий и в случае, указанных в части третьей настоящей статьи, в учреждении может быть приостановлено осуществление прав осужденных, предусмотренные статьями 105113 настоящего Кодекса, введены усиленный вариант охраны и надзора, особый порядок допуска на объекты, изменен распорядок дня, ограничена деятельность производственных, коммунально-бытовых, культурно-просветительных, медико-санитарных и иных служб.

Статья 102. Меры безопасности и основания их применения

      1. К осужденным, оказывающим сопротивление персоналу учреждений и лицам, уполномоченным на осуществление контроля и надзора за поведением осужденных, злостное неповиновение их законным требованиям, участвующим в массовых беспорядках, захвате заложников, нападении на иных лиц или совершающим другие общественно опасные действия, а также при побеге или задержании бежавших из учреждений, в целях пресечения указанных противоправных действий и предотвращения причинения лицами вреда окружающим или самим себе применяются физическая сила, специальные средства и оружие.

      Администрация учреждения не позднее следующего рабочего дня уведомляет прокурора о применении мер безопасности в письменной форме.

      2. Порядок применения указанных в части первой настоящей статьи мер безопасности определяется законом.

      Сноска. Статья 102 с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Глава 18. УСЛОВИЯ ОТБЫВАНИЯ НАКАЗАНИЯ
В УЧРЕЖДЕНИЯХ.
ПРАВА И ОБЯЗАННОСТИ ОСУЖДЕННЫХ

Статья 103. Условия отбывания наказания

      1. В пределах одного учреждения средней или максимальной безопасности, а также в учреждении средней безопасности для содержания несовершеннолетних осужденные могут находиться в обычных, строгих, облегченных и льготных условиях отбывания наказания.

      2. В учреждениях полной, чрезвычайной и минимальной безопасности осужденные могут находиться в обычных, строгих и облегченных условиях отбывания наказания.

      3. Перевод осужденных из одних условий в другие производится по решению комиссии учреждения, в работе которой могут принимать участие представители местных исполнительных органов области, города республиканского значения, столицы, а также общественности.

      Сноска. Статья 103 с изменениями, внесенными Законом РК от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 104. Права и обязанности осужденных

      1. Осужденные к лишению свободы наряду с правами, установленными статьей 10 настоящего Кодекса, имеют право в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и правилами внутреннего распорядка учреждений:

      1) приобретать, хранить и использовать продукты питания, предметы и вещи;

      2) пользоваться библиотекой, настольными играми, музыкальными инструментами, периодическими изданиями и литературой, выписанными за счет средств, имеющихся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в определенное распорядком дня время, а также религиозной литературой, получившей положительное заключение религиоведческой экспертизы;

      3) вступать в добровольные организации осужденных;

      4) поддерживать связь с супругом (супругой), родственниками;

      5) распоряжаться личным временем, предусмотренным распорядком дня;

      6) доступа к относящимся к нему учетным записям, а также на получение официальных копий таких учетных записей.

      Осужденные имеют и иные права, реализация которых не противоречит целям наказания, порядку и условиям исполнения и отбывания наказания.

      2. Осужденные к лишению свободы наряду с обязанностями, установленными статьей 11 настоящего Кодекса, обязаны в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и правилами внутреннего распорядка учреждений:

      1) трудиться на местах и работах, определяемых администрацией учреждения;

      2) соблюдать форму одежды, образец которой устанавливается Правительством Республики Казахстан;

      3) иметь опрятный внешний вид;

      4) принимать участие в мероприятиях, проводимых в учреждениях, за исключением лиц, находящихся в дисциплинарном изоляторе, в строгих условиях отбывания наказания, в медицинских организациях, расположенных в учреждениях, а также на работе и учебе;

      Сноска. Подпункт 4) с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      5) выполнять работы по благоустройству учреждения и улучшению условий проживания;

      6) посещать столовую для приема пищи, кроме осужденных к пожизненному лишению свободы, осужденных, которым наказание в виде смертной казни заменено лишением свободы в порядке помилования или в связи с применением закона, отменяющего смертную казнь, осужденных, содержащихся в камерах, находящихся в медицинских организациях, расположенных в учреждениях;

      Сноска. Подпункт 6) с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      7) нести дежурство по камерам, в карантинных отделениях, дисциплинарных изоляторах, отрядах;

      8) соблюдать санитарно-гигиенические нормы;

      9) соблюдать требования пожарной безопасности и безопасности труда.

      3. Осужденные в соответствии с настоящим Кодексом и правилами внутреннего распорядка учреждений не вправе:

      1) оказывать сопротивление законным действиям персонала учреждений, препятствовать исполнению им служебных обязанностей;

      2) причинять вред имуществу учреждений, других физических либо юридических лиц, в том числе осужденных, создавать угрозу нанесения им вреда;

      3) наносить себе телесные повреждения, в том числе с помощью другого лица, причинять вред своему здоровью с целью уклонения от отбывания наказания или исполнения установленных обязанностей;

      4) отказываться от приема пищи с целью уклонения от отбывания наказания или исполнения установленных обязанностей;

      5) избирать и быть избранными в государственные органы и органы местного самоуправления, участвовать в республиканском референдуме;

      6) самовольно покидать территорию учреждении, нарушать линию охраны объектов либо границы территории учреждения, без разрешения администрации учреждения выходить за пределы изолированных участков жилых и производственных зон, подниматься на крыши зданий, цехов, строений и других сооружений на территории учреждения, подходить к ограждению внутренней запретной зоны;

      7) передвигаться по территории учреждений, находиться в помещениях и на производственных объектах, где они не проживают и не работают;

      8) покидать рабочие места, а также предназначенные для пребывания помещения без уведомления администрации учреждения;

      9) пользоваться не для производственных нужд оборудованием, в том числе заточным, инструментами, электроэнергией, механизмами и материалами;

      10) пользоваться сетью Интернет, кроме образовательных и культурных мероприятий, проводимых под контролем администрации;

      11) вести телефонные переговоры с осужденными, содержащимися в учреждениях, за исключением супруга (супруги) и близких родственников, а также лиц, не состоящих в браке с осужденным, имеющих с ним совместных детей;

      12) передавать другому осужденному предметы, изделия и вещи, находящиеся в личном пользовании;

      13) употреблять алкоголь, наркотические средства, психотропные или другие одурманивающие вещества;

      14) играть в карты, а также другие игры с целью получения материальной либо другой выгоды;

      15) употреблять в общении ненормативную, в том числе специфическую для неформальной общности осужденных лексику, присваивать клички, наносить себе или другим лицам татуировки;

      16) без разрешения комиссии учреждения содержать животных и заниматься огородничеством;

      17) менять спальные места, а также оборудовать спальные места на производственных объектах, в коммунально-бытовых и других служебных и подсобных помещениях;

      18) самовольно возводить на производственных и иных объектах учреждения постройки, устанавливать шкафы и сейфы;

      19) закрывать смотровой глазок на двери камеры;

      20) устанавливать незаконную связь с осужденными, находящимися вне камеры;

      21) подстрекать других осужденных к нарушениям условий и порядка отбывания наказания.

      4. Неисполнение осужденными требований настоящей статьи влечет ответственность, установленную законом.

      Сноска. Статья 104 с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования);от 30.12.2021 № 95-VII (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 105. Приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости

      1. Осужденные вправе приобретать продукты питания и предметы первой необходимости по безналичному расчету без ограничения на деньги, заработанные в период отбывания наказания, либо за счет получаемых пенсий и социальных пособий.

      В случае отсутствия таковых осужденными, за исключением лиц, указанных в части третьей настоящей статьи, приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости осуществляется в порядке, установленном настоящим Кодексом.

      Осужденные, отбывающие наказание в льготных условиях, вправе приобретать продукты питания и предметы первой необходимости по безналичному расчету без ограничения за счет средств, имеющихся на контрольных счетах наличности временного размещения денег или банковских платежных карточках.

      2. В случае, когда разрешенная сумма денег не израсходована в текущем месяце, осужденные вправе приобретать продукты питания и предметы первой необходимости на неизрасходованную сумму в последующие месяцы.

      3. Беременные женщины, женщины, имеющие детей, а также лица с инвалидностью и осужденные, содержащиеся в лечебно-профилактических учреждениях, вправе приобретать продукты питания и предметы первой необходимости за счет средств, имеющихся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, без ограничения.

      4. Перечень и количество продуктов питания, а также предметов первой необходимости, разрешенных к продаже осужденным, устанавливаются правилами внутреннего распорядка учреждений.

      Сноска. Статья 105 с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 106. Свидания

      1. Осужденным предоставляются свидания: краткосрочные продолжительностью два часа, длительные на территории учреждения продолжительностью двое суток.

      В учреждениях средней безопасности для содержания несовершеннолетних предоставляются длительные свидания с проживанием вне учреждения продолжительностью до пяти суток.

      По письменному обращению осужденного или лица, прибывшего на свидание, продолжительность свидания может быть сокращена.

      2. Краткосрочные свидания предоставляются с супругом (супругой), родственниками или иными лицами в присутствии представителя администрации учреждения с правом получения передачи.

      3. Длительные свидания осужденным, за исключением больных заразной формой туберкулеза, предоставляются с правом совместного проживания с супругом (супругой), близкими родственниками, с лицами, не состоящими в браке с осужденным, имеющими с ним совместных детей, и правом получения передачи.

      4. Осужденным, прибывшим в учреждение, первое свидание предоставляется после выхода из карантинного отделения.

      Последующие свидания предоставляются в соответствии с настоящим Кодексом и правилами внутреннего распорядка учреждений.

      5. Осужденным по их просьбе разрешается заменять длительное свидание краткосрочным, а в учреждениях средней безопасности для содержания несовершеннолетних длительное свидание с проживанием вне учреждения – краткосрочным с выходом за пределы учреждения. Свидания не разрешается объединять либо разделять.

      6. Для получения квалифицированной юридической помощи осужденным по их письменному или устному заявлению предоставляются свидания с адвокатами без ограничения их количества, продолжительности и в условиях, обеспечивающих их конфиденциальность.

Статья 107. Получение и отправление посылок, передач и бандеролей

      1. Осужденные вправе получать посылки, передачи и бандероли в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.

      2. Осужденный вправе получать лекарственные средства и изделия медицинского назначения согласно медицинскому заключению. После досмотра они направляются в медицинскую организацию, расположенную в учреждении, для использования в лечении осужденного.

      Сноска. Часть вторая с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      3. С разрешения администрации учреждения осужденные вправе отправлять посылки и бандероли.

      Сноска. Статья 107 с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

Статья 108. Переписка, отправление и получение денежных переводов

      1. Осужденные вправе получать и отправлять письма без ограничения их количества за счет средств, имеющихся на контрольных счетах наличности временного размещения денег.

      2. Отправляемая и получаемая осужденными корреспонденция подвергается контролю в порядке, определяемом уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности.

      3. Переписка между содержащимися в учреждениях осужденными, не являющимися супругами либо родственниками, допускается с разрешения администрации учреждения.

      4. Осужденные, содержащиеся в учреждениях полной, чрезвычайной, максимальной, средней и смешанной безопасности, вправе получать денежные переводы не чаще двух раз в месяц, при этом их общая сумма не должна превышать двадцать месячных расчетных показателей.

      Осужденные вправе отправлять денежные переводы супругу (супруге), родственникам без ограничений за счет личных средств, заработанных в период отбывания наказания.

      5. Осужденные, содержащиеся в учреждениях минимальной безопасности, вправе получать и отправлять денежные переводы без ограничений.

      6. Дополнительные услуги, связанные с применением всех безналичных форм расчетов, возмещаются за счет личных средств осужденного.

      7. Письма, поступившие на имя осужденного после его убытия из учреждения, не позднее трех рабочих дней отправляются по месту его отбывания наказания.

      Сноска. Статья 108 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 109. Телефонные переговоры

      1. Осужденный имеет право на телефонные переговоры продолжительностью пятнадцать минут каждый в соответствии с правилами внутреннего распорядка учреждений.

      Телефонные переговоры оплачиваются из личных средств осужденных или их супруга (супруги), близких родственников.

      Администрация учреждения для поддержания социальной связи осужденного использует имеющиеся средства телекоммуникаций.

      Примечание ИЗПИ!
      Конституционным Судом РК начато производство по проверке конституционности части второй статьи 109.

      2. Осужденные, находящиеся в строгих условиях отбывания наказания, а также содержащиеся в дисциплинарном изоляторе либо одиночной камере в порядке взыскания, имеют право на телефонный разговор в случаях: смерти или тяжелой болезни супруга (супруги), близкого родственника, угрожающей жизни больного; стихийного бедствия, причинившего значительный материальный ущерб его семье, или иных исключительных личных обстоятельствах.

Статья 110. Приобретение и хранение письменных принадлежностей, литературы, периодических изданий

      1. Осужденный вправе получать в бандеролях письменные принадлежности, приобретать через торговую сеть литературу, а также без ограничения подписываться на газеты и журналы за счет средств, имеющихся на контрольных счетах наличности временного размещения денег.

      2. Осужденным запрещаются получение, приобретение, подписка, хранение и распространение изданий, содержащих пропаганду или агитацию насильственного изменения конституционного строя, нарушения целостности Республики Казахстан, подрыва безопасности государства, войны, социального, расового, национального, религиозного, сословного и родового превосходства, культа жестокости и насилия, а также порнографического характера.

      3. Бандероли с литературой, приобретаемой через торговую сеть, не включаются в количество посылок и бандеролей, которое вправе получать осужденный.

      4. Хранение письменных принадлежностей, литературы, а также газет и журналов осуществляется в соответствии с правилами внутреннего распорядка учреждений.

Статья 111. Прогулки

      1. Осужденные, отбывающие наказание в камерах, а также водворенные в дисциплинарный изолятор и переведенные в одиночные камеры в порядке взыскания, имеют право на ежедневную прогулку в порядке, установленном настоящим Кодексом.

      2. Прогулка осужденных проводится в дневное время на специально оборудованной части территории учреждения.

      3. В случае нарушения осужденным правил внутреннего распорядка учреждений прогулка прекращается досрочно.

Статья 112. Прослушивание радиопередач и просмотр телепередач

      1. Осужденные имеют право на прослушивание радиопередач в свободное от работы и обязательных массовых мероприятий время, кроме времени, отведенного распорядком дня учреждения для сна.

      2. Осужденные, за исключением водворенных в дисциплинарные изоляторы и переведенных в одиночные камеры в порядке взыскания, имеют право на просмотр телепередач в свободное от работы и обязательных массовых мероприятий время, кроме времени, отведенного распорядком дня учреждения для сна.

Статья 113. Выезды за пределы учреждения

      1. Осужденные, содержащиеся в учреждениях, а также оставленные в учреждении смешанной безопасности и направленные в учреждение полной безопасности для ведения работ по хозяйственному обслуживанию, имеют право на выезды за пределы учреждения:

      1) краткосрочные – на срок не более семи суток, не считая времени, необходимого для проезда в оба конца (не свыше пяти суток), в связи со смертью или тяжелой болезнью супруга (супруги), близкого родственника, угрожающей жизни больного, стихийным бедствием, причинившим значительный материальный ущерб его семье;

      2) длительные – на время ежегодного оплачиваемого отпуска в учреждении минимальной безопасности.

      2. Осужденные женщины, имеющие детей в домах ребенка учреждений, имеют право на краткосрочный выезд за пределы учреждения для устройства детей у супруга, родственников либо в детский дом.

      Осужденные женщины, имеющие несовершеннолетних детей с инвалидностью вне учреждения, имеют право на один краткосрочный выезд в год для свидания с ними.

      3. Выезды по основаниям, указанным в частях первой и второй настоящей статьи, не предоставляются осужденным:

      1) совершившим преступления при опасном рецидиве;

      2) которым наказание в виде смертной казни заменено лишением свободы в порядке помилования или в связи с применением закона, отменяющего смертную казнь;

      3) к пожизненному лишению свободы;

      4) признанным лицом с психическим, поведенческим расстройством (заболеванием), не исключающим вменяемости, а также не завершившим лечение от туберкулеза, инфекции, психического, поведенческого расстройства (заболевания), связанного с употреблением психоактивных веществ;

      5) за террористические, экстремистские преступления либо за преступления, совершенные в составе преступной группы, а также за преступление против половой неприкосновенности малолетних;

      6) имеющим вторую или третью отрицательную степень поведения.

      4. Осужденным с инвалидностью первой или второй группы, нуждающимся по состоянию здоровья в постоянном уходе, а также несовершеннолетним осужденным выезд за пределы учреждения разрешается в сопровождении супруга (супруги), родственника или иного сопровождающего лица.

      5. Заявление осужденного о выезде рассматривается в суточный срок. Разрешение на выезд дается начальником учреждения либо лицом, его замещающим, с учетом требований, предусмотренных частью третьей настоящей статьи, и поведения осужденного.

      6. Время нахождения осужденного вне пределов учреждения засчитывается в срок отбывания наказания.

      7. Расходы осужденного на выезд за пределы учреждения оплачиваются им из средств, имеющихся на контрольном счете наличности временного размещения денег, либо иными лицами.

      8. В случае возникновения непредвиденных обстоятельств, затрудняющих обратный выезд осужденного в установленный срок, по мотивированному постановлению начальника органа внутренних дел по месту пребывания осужденного срок возвращения в учреждение продлевается до пяти суток с немедленным уведомлением администрации учреждения.

      9. При невозвращении осужденного в срок администрация учреждения осуществляет розыск в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 113 с изменениями, внесенными законами РК от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении шести месяцев с даты введения в действие настоящего Закона); от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 114. Обязательное социальное страхование, социальное, пенсионное обеспечение

      1. Осужденные, занятые трудом, подлежат обязательному социальному страхованию в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      2. Осужденные женщины обеспечиваются социальными выплатами на случай потери дохода в связи с беременностью и родами в соответствии с Социальным кодексом Республики Казахстан.

      3. Осужденные имеют право на социальное и пенсионное обеспечение в соответствии с законодательством Республики Казахстан о социальной защите.

      4. В отношении осужденных, отбывающих лишение свободы в учреждениях, действие добровольного медицинского страхования приостанавливается до окончания срока отбывания.

      Сноска. Статья 114 с изменениями, внесенными законами РК от 26.12.2019 № 287-VІ (вводится в действие с 01.01.2020); от 20.04.2023 № 226-VII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 115. Материально-бытовое обеспечение

      1. Норма жилой площади в расчете на одного осужденного в учреждениях не может быть менее двух с половиной квадратных метров, в учреждениях, предназначенных для содержания женщин, – трех квадратных метров, несовершеннолетних – трех с половиной квадратных метров.

      2. Исходя из фактического наличия жилой площади в общих жилых помещениях, комнатах и камерах, предназначенных для постоянного проживания осужденных, в соответствии с нормами, установленными частью первой настоящей статьи, определяется лимит мест отбывания наказания.

      Лимит мест отбывания наказания для каждого учреждения устанавливается уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности и изменяется при вводе в эксплуатацию новых и реконструкции существующих жилых площадей, предназначенных для постоянного проживания осужденных.

      3. Осужденным предоставляются индивидуальные спальные места и постельные принадлежности.

      Осужденные обеспечиваются питанием, предметами первой необходимости, одеждой, бельем и обувью по сезону с учетом пола и климатических условий за счет бюджетных средств.

      4. За счет средств предприятий, привлекающих к труду осужденных, им может быть организовано дополнительное питание сверх установленных норм.

      Свыше установленной настоящим Кодексом суммы денег, разрешаемой к расходованию на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости, осужденные из средств, находящихся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, вправе: дополнительно приобретать разрешенную к использованию в учреждениях обувь и одежду, в том числе спортивную; получать необходимое по медицинским показаниям диетическое питание; оплачивать предоставляемые по их желанию лечебно-профилактические и иные дополнительные услуги, определяемые нормативными правовыми актами.

      5. Беременным женщинам, кормящим матерям, несовершеннолетним, а также больным и лицам с инвалидностью создаются улучшенные жилищно-бытовые условия и устанавливаются повышенные нормы питания.

      6. Здания и помещения, в которых содержатся осужденные с инвалидностью, оборудуются специальными техническими средствами и приспособлениями.

      Сноска. Статья 115 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 116. Особенности материально-бытового обеспечения осужденных беременных женщин, кормящих матерей и женщин, имеющих детей

      1. В учреждениях, в которых отбывают наказание осужденные женщины, имеющие детей, могут организовываться дома ребенка.

      В домах ребенка учреждений обеспечиваются условия, необходимые для нормального проживания и развития детей в соответствии с Государственным общеобязательным стандартом образования дошкольного воспитания и обучения. Организация дошкольного воспитания и образования обеспечивается местным исполнительным органом.

      Осужденные женщины своих детей в возрасте до трех лет помещают в дома ребенка учреждений и общаются с ними в свободное от работы время без ограничений. Им разрешается совместное проживание с детьми.

      2. С письменного согласия осужденных женщин ребенок (дети) передается (передаются) их супругам, родственникам или по решению суда иным лицам либо по достижении ребенком (детьми) трехлетнего возраста направляется (направляются) в соответствующие детские учреждения.

      По ходатайству осужденной женщины к администрации учреждения ребенок (дети) может (могут) остаться с осужденной до достижения ими четырехлетнего возраста в случаях, если осталось менее одного года до:

      освобождения по отбытию срока наказания;

      наступления у осужденной права на подачу ходатайства об условно-досрочном освобождении, замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания.

      3. Осужденные беременные женщины и кормящие матери могут получать продовольственные посылки и передачи в количестве и ассортименте, определяемыми медицинским заключением. Осужденные беременные женщины, женщины во время родов и послеродовой период имеют право на специализированную медицинскую помощь.

      4. В домах ребенка учреждений дети обеспечиваются питанием, предметами первой необходимости, индивидуальным спальным местом, постельными принадлежностями, одеждой, бельем и обувью по сезону с учетом пола и климатических условий за счет бюджетных средств.

      Сноска. Статья 116 с изменениями, внесенными Законом РК от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 117. Медико-санитарное обеспечение

      1. Медицинская помощь осужденным оказывается в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения.

      2. В уголовно-исполнительной системе для оказания медицинской помощи в амбулаторных, стационарозамещающих, стационарных условиях осужденным организуются медицинские организации (соматические, психиатрические и противотуберкулезные больницы (отделения), организация, оказывающая амбулаторно-поликлиническую помощь). Принудительное лечение осужденных с психическими, поведенческими расстройствами (заболеваниями), связанными с употреблением психоактивных веществ, осуществляется медицинской организацией, расположенной в учреждении.

      Сноска. Часть вторая- в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      3. Администрация учреждения несет ответственность за выполнение установленных законодательством Республики Казахстан санитарно-гигиенических и противоэпидемических требований.

      3-1. Администрация учреждения предоставляет помещения для медицинского обслуживания осужденных и обеспечивает надлежащее функционирование этих помещений.

      Сноска. Статья 117 дополнена пунктом 3-1 в соответствии с Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      4. Организация противотуберкулезной помощи, государственного контроля и надзора в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в учреждениях и медицинское освидетельствование осужденных, представляемых к освобождению от отбывания наказания в связи с болезнью, осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Часть четвертая с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      5. В случае смерти лица, отбывающего наказание, администрация учреждения незамедлительно в письменной форме сообщает об этом прокурору, супругу (супруге) или родственникам, а в случае смерти иностранца или лица без гражданства – дополнительно в Министерство иностранных дел Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 117 с изменениями, внесенными законами РК от 07.07.2020 № 361-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

Статья 118. Материальная ответственность

      1. В случае причинения во время отбывания наказания материального ущерба государству, учреждению, физическим или юридическим лицам осужденные несут материальную ответственность в установленном законом порядке.

      2. Осужденный должен возмещать ущерб, причиненный государству, учреждению, дополнительные затраты, связанные с пресечением его побега, а также его лечением в случае умышленного причинения вреда своему здоровью в случаях, предусмотренных подпунктом 2) части второй статьи 130 настоящего Кодекса.

Глава 19. ТРУД, ТЕХНИЧЕСКОЕ И ПРОФЕССИОНАЛЬНОЕ ОБРАЗОВАНИЕ
ОСУЖДЕННЫХ К ЛИШЕНИЮ СВОБОДЫ

Статья 119. Привлечение к труду

      1. Администрация учреждений трудоустраивает осужденных на предприятиях уголовно-исполнительной системы, оказывает содействие в трудоустройстве в организациях, расположенных на территории учреждений либо за ее пределами, при обеспечении их охраны и изоляции.

      Администрация учреждений принимает меры по созданию рабочих мест для привлечения всех трудоспособных осужденных к оплачиваемым работам.

      2. При трудоустройстве осужденных администрация обязана учитывать их пол, возраст, состояние здоровья, трудоспособность, по возможности – специальность и ее получение во время отбывания наказания.

      3. Привлечение осужденных к труду на объектах организаций, не входящих в уголовно-исполнительную систему, осуществляется на основании договоров между администрацией учреждения, организацией и осужденным.

      4. Осужденные вправе заниматься индивидуальной трудовой деятельностью на территории учреждений.

      5. Привлечение осужденных к труду в условиях камерного содержания осуществляется в соответствии со статьей 149 настоящего Кодекса.

      6. Перечень работ и должностей, на которых запрещается использование осужденных, устанавливается правилами внутреннего распорядка учреждений.

      7. В организациях учреждений допускается использование труда вольнонаемных инженерно-технических работников и квалифицированных рабочих в пределах до пятнадцати процентов от числа работающих осужденных.

      8. Осужденным запрещается прекращать работу в целях разрешения трудовых конфликтов. Индивидуальные трудовые споры разрешаются в порядке, установленном трудовым законодательством Республики Казахстан.

      9. Передача производственных объектов, расположенных на территории учреждений, организациям иных форм собственности для организации рабочих мест осужденных осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственном имуществе.

      10. В случае возникновения коллективных трудовых споров, чрезвычайных ситуаций и происшествий на трудовых объектах администрация учреждения не позднее следующего рабочего дня уведомляет об этом территориальное подразделение уполномоченного государственного органа по труду и прокурора в письменной форме.

      Территориальное подразделение уполномоченного государственного органа по труду и прокурор, получив такое уведомление, принимают меры в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 119 с изменениями, внесенными Законами РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 08.07.2024 № 116-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 120. Условия труда и его оплата

      1. Условия труда осужденных определяются трудовым законодательством Республики Казахстан.

      2. Оплата труда осужденных осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан и не может быть ниже установленного минимального размера заработной платы.

Статья 121. Привлечение к работам по благоустройству учреждения и улучшению условий проживания

      1. Осужденные в порядке очередности в нерабочее время привлекаются к неоплачиваемым работам продолжительностью не более двух часов в неделю:

      1) по благоустройству камер, комнат и помещений общего пользования;

      2) по благоустройству территории учреждения и прилегающих к ней, за исключением объектов инженерно-технических средств надзора, контроля и охраны, расположенных на основном ограждении и за пределами внутренней запретной зоны;

      3) по улучшению культурно-бытовых и санитарно-гигиенических условий проживания.

      2. Отказ осужденных, за исключением находящихся в медицинских организациях, расположенных в учреждениях, для получения медицинской помощи в стационарных условиях, от выполнения работ, указанных в части первой настоящей статьи, влечет применение мер взыскания, предусмотренных настоящим Кодексом.

      Сноска. Часть вторая с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).
      Сноска. Статья 121 с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

Статья 122. Удержания из заработной платы, пенсии, пособий и иных доходов

      Удержания из заработной платы, пенсии, пособий и иных доходов осужденных сумм по исполнительным листам или другим исполнительным документам производятся в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан, но не более пятидесяти процентов от общей суммы указанных доходов. Оставшаяся после удержаний сумма зачисляется на контрольный счет наличности временного размещения денег.

Статья 123. Техническое и профессиональное образование

      1. В учреждениях осуществляется техническое и профессиональное образование осужденных.

      2. Перечень профессий и специальностей для организации технического и профессионального образования осужденных формируется администрацией учреждения по согласованию с местными исполнительными органами с учетом мониторинга рынка труда.

      3. Организация технического и профессионального образования осуществляется в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности по согласованию с уполномоченным органом в области образования.

Глава 20. ВОСПИТАТЕЛЬНОЕ ВОЗДЕЙСТВИЕ
НА ОСУЖДЕННЫХ К ЛИШЕНИЮ СВОБОДЫ

Статья 124. Воспитательная работа

      1. Воспитательная работа с осужденными направлена на их исправление, формирование и укрепление стремления к соблюдению требований законов, труду и занятию иной общественно полезной деятельностью, повышению образовательного и культурного уровня, участию в программах, направленных на социально-правовую помощь осужденным.

      2. В учреждениях осуществляются нравственное, социально-правовое, трудовое, физическое и иные виды воспитания в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности.

      3. Воспитательная работа с осужденными организуется дифференцированно с учетом вида исправительного учреждения, срока наказания, условий содержания. Она осуществляется в индивидуальных, групповых и массовых формах с применением психолого-педагогических методов.

      Воспитательная работа с каждым осужденным проводится с учетом индивидуальных особенностей его личности и обстоятельств совершенного им преступления.

      4. Участие осужденных в воспитательных мероприятиях учитывается при применении к ним мер поощрения и взыскания, а также оценке их поведения.

Статья 125. Работа по социальной адаптации и психологической помощи

      1. Администрация учреждений проводит работу по социальной адаптации и психологическую работу с осужденными в индивидуальном порядке в соответствии с их потребностями.

      2. Работа по социальной адаптации осужденных осуществляется в следующих формах:

      1) разработка индивидуальных программ по работе с осужденными;

      2) разработка, организация и реализация программ, направленных на социально-правовую помощь осужденным;

      3) привлечение государственных органов, местных исполнительных органов и общественности к социально-правовой помощи осужденным;

      4) содействие укреплению позитивных социальных связей осужденных;

      5) оказание освобождаемым лицам помощи в соответствии с главой 27 настоящего Кодекса.

      3. Администрация учреждения в целях исправления осужденного содействует его восстановлению в социальном статусе полноправного члена общества, возвращению его к самостоятельной жизни в обществе на основе норм права и общепринятых норм поведения (ресоциализации).

      4. К проведению воспитательной работы с осужденными привлекается психолог, который проводит диагностику индивидуально-психологических особенностей личности каждого осужденного и оказывает психологическую помощь осужденным в адаптации к условиям изоляции, социальной среде и режиму содержания, оптимизации межличностных отношений, а также в подготовке к освобождению.

Статья 126. Добровольные организации осужденных

      1. В целях содействия исправлению осужденных в учреждениях на добровольной основе создаются организации осужденных, работающие под контролем администрации учреждения.

      Из числа положительно зарекомендовавших себя осужденных создаются советы коллективов учреждений и отрядов.

      2. Основными задачами добровольных организаций осужденных являются:

      1) формирование в учреждении положительного морально-психологического климата;

      2) развитие позитивных социальных связей осужденных;

      3) поддержание общественно-полезной инициативы осужденных;

      4) оказание осужденным помощи в духовном, профессиональном и физическом развитии;

      5) содействие в организации труда, быта и досуга осужденных.

      3. Участие в работе добровольных организаций учитывается при определении степени поведения и составлении характеристик осужденных.

      4. Члены добровольных организаций осужденных не пользуются дополнительными льготами, привилегиями и не могут обладать полномочиями администрации учреждения.

Статья 127. Организация получения начального, основного среднего, общего среднего образования

      1. В учреждениях организуется обязательное получение осужденными, не достигшими тридцати лет, начального, основного среднего, общего среднего образования.

      2. Осужденные старше тридцати лет и осужденные с инвалидностью получают начальное, основное среднее, общее среднее образование по их желанию.

      3. Для сдачи экзаменов учащиеся освобождаются от работы в соответствии с трудовым законодательством Республики Казахстан.

      4. Осужденным, отбывающим пожизненное лишение свободы, находящимся в лечебно-профилактических учреждениях, дисциплинарных изоляторах, одиночных камерах, помещениях временной изоляции, а также переведенным в учреждения смешанной безопасности для обеспечения правопорядка, в учреждениях создаются условия для самостоятельного получения начального, основного среднего, общего среднего образования.

      5. Стремление получить начальное, основное среднее, общее среднее, послесреднее, высшее и послевузовское образование поощряется и учитывается при определении степени поведения и составлении характеристик осужденных.

      Сноска. Статья 127 с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 21. ПРИМЕНЕНИЕ МЕР ПООЩРЕНИЯ И ВЗЫСКАНИЯ К ОСУЖДЕННЫМ
К ЛИШЕНИЮ СВОБОДЫ

Статья 128. Меры поощрения

      1. За хорошее поведение, добросовестное отношение к труду, учебе, активное участие в работе добровольных образований и воспитательных мероприятиях, принятие мер по возмещению ущерба, причиненного преступлением, к осужденным применяются следующие меры поощрения:

      1) объявление благодарности;

      2) награждение подарком;

      3) премирование;

      4) предоставление дополнительного краткосрочного свидания;

      5) разрешение дополнительного расходования денег в сумме до одного месячного расчетного показателя на покупку продуктов питания и предметов первой необходимости в праздничные дни;

      6) досрочное снятие ранее наложенного взыскания.

      2. К осужденным, отбывающим наказание в учреждении минимальной безопасности, кроме мер поощрения, указанных в части первой настоящей статьи, разрешается проведение за пределами учреждения выходных и праздничных дней с девяти до восемнадцати часов.

Статья 129. Порядок применения мер поощрения

      1. Поощрения, предусмотренные подпунктами 1) – 5) части первой статьи 128 настоящего Кодекса, применяются к осужденным, не имеющим оценки поведения либо имеющим первую, вторую или третью положительные степени поведения, а подпунктом 6) – к осужденным, имеющим первую или вторую отрицательные степени поведения, в порядке, определенном частью третьей настоящей статьи.

      2. Осужденным, имеющим вторую или третью положительные степени поведения, в порядке поощрения разрешается получение до четырех дополнительных краткосрочных свиданий в год.

      3. Досрочное снятие ранее наложенного взыскания допускается не ранее трех месяцев со дня наложения его за нарушение установленного порядка отбывания наказания. Не допускается досрочное снятие взыскания за злостное нарушение установленного порядка отбывания наказания.

      4. Поощрение применяется мотивированным постановлением должностного лица учреждения.

      Сноска. Статья 129 с изменением, внесенным Законом РК от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 130. Нарушения установленного порядка отбывания наказания

      1. Нарушением установленного порядка отбывания наказания является невыполнение требований, установленных настоящим Кодексом и правилами внутреннего распорядка учреждений.

      2. Злостными нарушениями установленного порядка отбывания наказания являются:

      1) отказ без уважительных причин от работ по благоустройству учреждения и улучшению условий проживания;

      Примечание ИЗПИ!
      См. Нормативное постановление Конституционного Суда РК от 06.12.2023 № 37-НП.

      2) угроза представителям администрации учреждения, их оскорбление, неповиновение им, в том числе сопряженное с умышленным причинением себе какого-либо повреждения, с целью нарушения режима отбывания наказания;

      3) передача (получение), изготовление, хранение предметов, документов, вещей, изделий, веществ, продуктов питания, не предусмотренных правилами внутреннего распорядка учреждений;

      4) уклонение от обязательного и принудительного лечения, назначенного судом;

      5) отказ от предоставленной администрацией учреждения в соответствии со статьей 119 настоящего Кодекса оплачиваемой работы;

      6) самовольное оставление территорий учреждения минимальной безопасности и рабочего объекта;

      7) невозвращение в установленный срок в учреждение осужденного, которому разрешен краткосрочный выезд за его пределы, за исключением случаев, предусмотренных частью восьмой статьи 113 настоящего Кодекса;

      8) употребление алкоголя, наркотических средств, психотропных или других одурманивающих веществ;

      9) игра в карты, а также иные игры с целью материальной или иной выгоды;

      10) совершение действий сексуального характера;

      11) мелкое хулиганство;

      12) организация или активное участие в группировках осужденных, направленных на совершение нарушений, указанных в подпунктах 1) – 11) настоящей части;

      13) повторное однородное нарушение установленного порядка отбывания наказания, за которое осужденный в течение шести месяцев подвергался взысканию в виде водворения в дисциплинарный изолятор либо перевода в одиночную камеру.

      3. Осужденный, к которому применена мера взыскания, признается нарушителем установленного порядка отбывания наказания.

      Осужденный, к которому в течение шести месяцев два и более раза применены меры взыскания, за исключением водворения в дисциплинарный изолятор либо перевода в одиночную камеру, признается систематическим нарушителем установленного порядка отбывания наказания.

      Осужденный, совершивший указанные в части второй настоящей статьи нарушения, при условии наложения ему взыскания в виде водворения в дисциплинарный изолятор либо перевода в одиночную камеру, признается злостным нарушителем установленного порядка отбывания наказания.

      4. Взыскание налагается мотивированным постановлением должностного лица учреждения.

Статья 131. Меры взыскания

      1. За нарушение установленного порядка отбывания наказания к осужденным применяются следующие меры взыскания:

      1) замечание;

      2) выговор;

      3) исключен Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2);

      4) водворение в дисциплинарный изолятор на срок до пятнадцати суток;

      5) перевод в одиночные камеры на срок до четырех месяцев.

      2. К осужденным, отбывающим наказание в учреждении минимальной безопасности, применяются взыскания в виде отмены права проживания вне общежития и запрещения выхода за пределы территории учреждения в свободное от работы время на срок до тридцати суток.

      3. Копия постановления о применении в отношении осужденного меры взыскания не позднее следующего рабочего дня направляется прокурору.

      Сноска. Статья 131 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 132. Порядок применения мер взыскания

      1. При применении мер взыскания к осужденному учитываются обстоятельства совершения нарушения, личность и предыдущее поведение осужденного.

      2. Налагаемое взыскание должно соответствовать тяжести и характеру проступка.

      3. Взыскание налагается мотивированным постановлением должностного лица учреждения не позднее десяти суток со дня обнаружения проступка, а если проводилась проверка – со дня ее окончания, но не позднее трех месяцев со дня совершения проступка.

      Срок содержания в дисциплинарном изоляторе и одиночной камере исчисляется со дня фактического водворения в указанные помещения.

      4. Взыскание приводится в исполнение немедленно, а в случаях болезни осужденного, его этапирования либо отсутствия условий для его исполнения – не позднее одного месяца со дня наложения.

      5. Запрещается за одно нарушение налагать несколько взысканий.

      6. Исключен Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

      7. Перевод осужденного в одиночную камеру, водворение его в дисциплинарный изолятор производятся после медицинского освидетельствования на предмет возможности содержания в них с указанием срока взыскания.

      Применение меры взыскания в виде перевода в одиночную камеру допускается только в отношении осужденного, имеющего взыскание в виде водворения в дисциплинарный изолятор за предыдущее нарушение установленного порядка отбывания наказания.

      8. Женщины, имеющие грудных детей в доме ребенка учреждения, а также женщины, освобожденные от работы по беременности и родам, и несовершеннолетние не переводятся в одиночную камеру и не водворяются в дисциплинарный изолятор.

      9. К осужденным, водворенным в дисциплинарный изолятор и переведенным в одиночные камеры, применяются все меры взыскания, предусмотренные настоящим Кодексом.

      10. Если в течение шести месяцев со дня отбытия дисциплинарного взыскания осужденный не будет подвергнут новому взысканию, он считается не имеющим взыскания, а признанный злостным нарушителем установленного порядка отбывания наказания – не являющимся таковым.

      Сноска. Статья 132 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 133. Должностные лица учреждений, применяющие меры поощрения и взыскания

      1. Начальники учреждений или лица, исполняющие их обязанности, имеют право применения мер поощрения и взыскания, предусмотренных настоящим Кодексом, в полном объеме.

      2. Заместители начальника учреждения имеют право применять следующие меры поощрения:

      1) объявлять благодарность;

      2) разрешать дополнительно расходовать деньги на покупку продуктов питания и предметов первой необходимости;

      3) досрочно снимать взыскания, ранее наложенные заместителем начальника учреждения на несовершеннолетнего.

      3. Заместители начальника учреждения имеют право налагать следующие меры взыскания:

      1) замечание;

      2) выговор.

Статья 134. Условия содержания в дисциплинарных изоляторах и одиночных камерах

      1. Осужденным, водворенным в дисциплинарный изолятор:

      1) разрешаются ежедневные прогулки продолжительностью один час;

      Примечание ИЗПИ!
      Конституционным Судом РК начато производство по проверке конституционности подпункта 2) части первой статьи 134.

      2) запрещаются свидания, телефонные переговоры, приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости, курение в камере, а также использование спального места в дневное время.

      2. Осужденные, переведенные в одиночные камеры в порядке взыскания, имеют право:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, заработанные в период отбывания наказания, в размере четырех месячных расчетных показателей;

      2) пользоваться ежедневной прогулкой продолжительностью полтора часа.

      3. Осужденные, водворенные в дисциплинарные изоляторы или переведенные в одиночные камеры, работают отдельно от других осужденных.

      4. В случае перевода осужденных из дисциплинарных изоляторов или одиночных камер в медицинскую организацию, расположенную в учреждениях, а также иную медицинскую организацию здравоохранения срок их нахождения в них засчитывается в срок отбывания взыскания.

      Сноска. Часть четвертая в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      5. Камеры в дисциплинарных изоляторах и одиночные камеры, предназначенные для содержания осужденных с инвалидностью, оборудуются специальными техническими средствами.

      Сноска. Статья 134 с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 22. ОСОБЕННОСТИ ИСПОЛНЕНИЯ НАКАЗАНИЯ
В УЧРЕЖДЕНИЯХ РАЗНЫХ ВИДОВ

Статья 135. Учреждения средней безопасности

      1. В обычных условиях в учреждении средней безопасности отбывают наказание осужденные, вновь прибывшие в данное учреждение, а также осужденные, переведенные из строгих и облегченных условий отбывания наказания.

      2. По отбытии не менее шести месяцев срока наказания осужденные, имеющие первую положительную степень поведения, при добросовестном отношении к труду переводятся из обычных в облегченные условия отбывания наказания.

      3. Осужденные, имеющие третью положительную степень поведения, находящиеся не менее трех месяцев в облегченных условиях, за один год до освобождения по отбытию срока переводятся в льготные условия.

      4. Осужденные, отбывающие наказание в обычных, облегченных и льготных условиях, признанные злостными нарушителями установленного порядка отбывания наказания, переводятся в строгие условия.

      Осужденные, отбывающие наказание в облегченных или льготных условиях, признанные нарушителями установленного порядка отбывания наказания, переводятся в обычные условия.

      5. Перевод из строгих условий отбывания наказания в обычные производится не ранее чем через шесть месяцев при отсутствии взысканий за нарушения установленного порядка отбывания наказания.

      6. Повторный перевод из строгих условий отбывания наказания в обычные или с обычных в облегченные и льготные условия производится в порядке, определяемом частями второй, третьей и пятой настоящей статьи.

      7. Осужденные, переведенные из другого учреждения средней безопасности, отбывают наказание в тех же условиях, которые были им определены до перевода.

Статья 136. Условия отбывания наказания в учреждениях средней безопасности

      1. Осужденные, отбывающие наказание в обычных условиях, проживают в общежитиях или камерах.

      Они вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до шести месячных расчетных показателей;

      2) получать шесть посылок или передач и шесть бандеролей в течение года;

      3) иметь шесть краткосрочных и два длительных свидания в течение года.

      2. Осужденные, отбывающие наказание в облегченных условиях, проживают в общежитиях или камерах.

      Они вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до двенадцати месячных расчетных показателей;

      2) получать двенадцать посылок или передач и двенадцать бандеролей в течение года;

      3) иметь шесть краткосрочных и шесть длительных свиданий в течение года.

      3. Осужденным, отбывающим наказание в льготных условиях, разрешается по постановлению начальника учреждения проживать и свободно передвигаться за пределами охраняемого периметра, но в пределах границ территории, прилегающей к учреждению, под круглосуточным контролем и надзором.

      Они вправе иметь:

      1) шесть длительных свиданий в течение года;

      2) краткосрочные свидания без ограничения их количества.

      4. Осужденные, отбывающие наказание в строгих условиях, проживают в камерах.

      Они вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до двух месячных расчетных показателей;

      2) получать три посылки или передачи и три бандероли в течение года;

      3) три краткосрочных свидания в течение года;

      4) пользоваться ежедневной прогулкой продолжительностью полтора часа.

      Сноска. Статья 136 с изменением, внесенным Законом РК от 03.07.2017 № 84-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 137. Учреждения максимальной безопасности

      1. В обычных условиях в учреждении максимальной безопасности отбывают наказание осужденные, вновь прибывшие в данное учреждение, а также осужденные, переведенные из строгих и облегченных условий отбывания наказания.

      2. По отбытии не менее девяти месяцев срока наказания в обычных условиях при добросовестном отношении к труду осужденные, имеющие первую положительную степень поведения, переводятся в облегченные условия.

      3. Осужденные, имеющие третью положительную степень поведения, находящиеся не менее трех месяцев в облегченных условиях, за девять месяцев до освобождения по отбытию срока переводятся в льготные условия.

      4. Отбывающие наказание в обычных, облегченных и льготных условиях осужденные, признанные злостными нарушителями установленного порядка отбывания наказания, переводятся в строгие условия.

      Отбывающие наказание в облегченных и льготных условиях осужденные, признанные нарушителями установленного порядка отбывания наказания, переводятся в обычные условия.

      5. Перевод из строгих условий отбывания наказания в обычные производится не ранее чем через девять месяцев при отсутствии взысканий за нарушения установленного порядка отбывания наказания.

      6. Повторный перевод из строгих условий отбывания наказания в обычные или из обычных в облегченные и льготные условия производится в порядке, определяемом частями второй, третьей и пятой настоящей статьи.

      7. Осужденные, переведенные из другого учреждения максимальной безопасности, отбывают наказание в тех же условиях, которые были им определены до перевода.

Статья 138. Условия отбывания наказания в учреждениях максимальной безопасности

      1. Осужденные, отбывающие наказание в обычных условиях, проживают в общежитиях или камерах.

      Они вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до пяти месячных расчетных показателей;

      2) получать четыре посылки или передачи и четыре бандероли в течение года;

      3) иметь четыре краткосрочных и одно длительное свидание в течение года.

      2. Осужденные, отбывающие наказание в облегченных условиях, проживают в общежитиях или камерах.

      Они вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до десяти месячных расчетных показателей;

      2) получать шесть посылок или передач и шесть бандеролей в течение года;

      3) иметь четыре краткосрочных и четыре длительных свидания в течение года.

      3. Осужденные, отбывающие наказание в льготных условиях, вправе по постановлению начальника учреждения проживать и свободно передвигаться за пределами охраняемого периметра, но в пределах границ территории, прилегающей к учреждению, под круглосуточным контролем и надзором.

      Они вправе иметь:

      1) четыре длительных свидания в течение года;

      2) краткосрочные свидания без ограничения их количества.

      4. Осужденные, отбывающие наказание в строгих условиях, проживают в камерах.

      Они вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до двух месячных расчетных показателей;

      2) получать две посылки или передачи и две бандероли в течение года;

      3) иметь три краткосрочных свидания в течение года;

      4) пользоваться ежедневной прогулкой продолжительностью полтора часа.

Статья 139. Учреждения чрезвычайной безопасности

      1. Осужденные к пожизненному лишению свободы, а также осужденные, которым смертная казнь заменена пожизненным лишением свободы в порядке помилования или в связи с применением закона, отменяющего смертную казнь, размещаются в камерах.

      Воспитательная работа с осужденными организуется с учетом требований содержания в камерах.

      2. Все осужденные по прибытии в учреждения чрезвычайной безопасности для содержания осужденных к пожизненному лишению свободы помещаются в обычные условия отбывания наказания.

      3. Осужденные, признанные злостными нарушителями установленного порядка отбывания наказания и отбывающие наказание в обычных и облегченных условиях, переводятся в строгие условия отбывания наказания.

      Осужденные, отбывающие наказание в облегченных условиях, признанные нарушителями установленного порядка отбывания наказания, переводятся в обычные условия.

      4. Перевод из строгих условий отбывания наказания в обычные производится не ранее чем через пять лет при отсутствии взысканий за нарушения установленного порядка отбывания наказания.

      Перевод из обычных условий отбывания наказания в облегченные производится не ранее чем через пять лет при наличии первой положительной степени поведения.

      5. Повторный перевод из строгих условий отбывания наказания в обычные, из обычных в облегченные производится в порядке, определяемом частью четвертой настоящей статьи.

      Сноска. Статья 139 - в редакции Закона РК от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 140. Условия отбывания наказания в учреждениях чрезвычайной безопасности

      1. Осужденные имеют право на ежедневную прогулку продолжительностью:

      1) в строгих условиях отбывания наказания – один час;

      2) в обычных условиях отбывания наказания – полтора часа;

      3) в облегченных условиях отбывания наказания – два часа.

      2. Осужденные, отбывающие наказание в обычных условиях, проживают в камерах.

      Они вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до пяти месячных расчетных показателей;

      2) получать три посылки или передачи и три бандероли в течение года;

      3) иметь три краткосрочных свидания и одно длительное свидание в течение года.

      3. Осужденные, отбывающие наказание в облегченных условиях, проживают в камерах.

      Они вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до семи месячных расчетных показателей;

      2) получать четыре посылки или передачи и четыре бандероли в течение года;

      3) иметь три краткосрочных и два длительных свидания в течение года.

      4. Осужденные, отбывающие наказание в строгих условиях, проживают в камерах.

      Они вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до двух месячных расчетных показателей;

      2) получать одну посылку или передачу и одну бандероль в течение года;

      3) иметь два краткосрочных свидания в течение года.

      Сноска. Статья 140 - в редакции Закона РК от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 141. Условия отбывания наказания в учреждениях чрезвычайной безопасности для осужденных, отбывающих пожизненное лишение свободы

      Сноска. Статья 141 исключена Законом РК от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 142. Учреждения минимальной безопасности

      1. Учреждения минимальной безопасности подразделяются на учреждения для содержания:

      1) осужденных, указанных в пункте 1) части пятой статьи 46 Уголовного кодекса Республики Казахстан, за исключением лиц, ранее отбывавших лишение свободы за совершение умышленных преступлений;

      2) осужденных, переведенных в порядке, предусмотренном подпунктом 2) части первой статьи 96 настоящего Кодекса; осужденных, указанных в пункте 1) части пятой статьи 46 Уголовного кодекса Республики Казахстан, ранее отбывавших лишение свободы за совершение умышленных преступлений.

      2. В учреждениях минимальной безопасности осужденные к лишению свободы отбывают наказание в строгих, обычных и облегченных условиях.

      3. В обычных условиях в учреждениях минимальной безопасности отбывают наказание осужденные, вновь прибывшие в данное учреждение, а также осужденные, переведенные из строгих и облегченных условий.

      4. При добросовестном отношении к труду осужденные, имеющие первую положительную степень поведения, переводятся в облегченные условия. При этом перевод осуществляется только после отбытия не менее трех месяцев срока наказания в обычных условиях со дня получения первой положительной степени поведения, а для осужденных за преступления, предусмотренные главами 7, 8, 9, 12, 13 и 15 Уголовного кодекса Республики Казахстан, – одного года.

      5. Отбывающие наказание в обычных или облегченных условиях осужденные, признанные злостными нарушителями установленного порядка отбывания наказания, переводятся в строгие условия.

      Отбывающие наказание в облегченных условиях осужденные, имеющие более двух действующих взысканий за нарушение установленного порядка отбывания наказания, переводятся в обычные условия.

      6. Перевод из строгих условий отбывания наказания в обычные производится через шесть месяцев при отсутствии взысканий за нарушения установленного порядка отбывания наказания.

      7. Повторный перевод из строгих условий отбывания наказания в обычные или из обычных в облегченные производится в порядке, определяемом настоящей статьей.

      8. Осужденные, переведенные из другого учреждения минимальной безопасности, отбывают наказание в тех же условиях, которые были им определены до перевода.

      9. В одном учреждении минимальной безопасности могут содержаться осужденные мужчины и женщины.

      10. Исключен Законом РК от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Сноска. Статья 142 с изменениями, внесенными законами РК от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 143. Условия отбывания наказания в учреждениях минимальной безопасности

      1. Осужденные, отбывающие наказание в учреждениях минимальной безопасности, содержатся без охраны, но под контролем и надзором администрации учреждения.

      2. Осужденному администрацией учреждения выдается документ установленной формы, подтверждающий его личность. Документы, удостоверяющие личность осужденного, хранятся в их личных делах.

      3. Осужденным разрешается приносить на территорию учреждения, использовать и хранить предметы и вещества, за исключением:

      1) мобильных средств связи;

      2) компьютерного оборудования, средств с функциями аудио-, фото- и видеозаписи;

      3) огнестрельного и холодного оружия;

      4) взрывоопасных и взрывчатых веществ;

      5) наркотических средств или психотропных веществ;

      6) одежды военного образца;

      7) всех видов алкогольных напитков;

      8) медицинских препаратов наркотического содержания без разрешения врача.

      4. Осужденные, отбывающие наказание в обычных условиях в учреждениях минимальной безопасности, проживают в общежитиях или камерах.

      Они вправе:

      1) свободно передвигаться в пределах территории учреждения, кроме времени, отведенного правилами внутреннего распорядка учреждения для сна;

      2) с разрешения администрации учреждения передвигаться без надзора в пределах границ территории, прилегающей к учреждению, если это необходимо по характеру выполняемой ими работы, в связи с обучением, для приобретения предметов первой необходимости, посещения бани или парикмахерской, четыре раза в месяц с девяти до восемнадцати часов;

      3) носить гражданскую одежду;

      4) иметь при себе деньги и ценные вещи;

      5) пользоваться деньгами без ограничения;

      6) иметь ежемесячно одно краткосрочное и одно длительное свидания.

      5. Осужденные, отбывающие наказание в облегченных условиях в учреждениях минимальной безопасности, проживают в общежитиях или камерах.

      Наряду с правами, предусмотренными частью четвертой настоящей статьи, осужденные вправе:

      1) иметь еженедельно одно краткосрочное и одно длительное свидания;

      2) проживать со своими семьями на арендованной или собственной жилой площади в пределах населенного пункта, где располагается учреждение. При этом они обязаны являться для регистрации в учреждение четыре раза в месяц в дни, установленные постановлением начальника учреждения, и находиться по месту жительства с двадцати одного до семи часов. Администрация учреждений вправе посещать жилые помещения, в которых проживают осужденные, в любое время суток.

      Разрешение либо отказ на проживание со своими семьями на арендованной или собственной жилой площади в пределах населенного пункта, где располагается учреждение, а также продление либо отмена данного права оформляются постановлением начальника учреждения либо лица, замещающего его, в соответствии с правилами внутреннего распорядка учреждения. Копия постановления направляется прокурору не позднее следующего рабочего дня.

      6. Осужденные, отбывающие наказание в строгих условиях, проживают в общежитиях или камерах.

      Они вправе:

      1) с разрешения администрации учреждения передвигаться в пределах территории учреждения, кроме времени, отведенного правилами внутреннего распорядка учреждения для сна;

      2) носить гражданскую одежду;

      3) пользоваться деньгами без ограничения;

      4) с разрешения администрации учреждения передвигаться без надзора в пределах границ территории, прилегающей к учреждению, если это необходимо для приобретения предметов первой необходимости, один раз в месяц с девяти до восемнадцати часов;

      5) иметь ежеквартально одно краткосрочное и один раз в шесть месяцев длительное свидание.

      7. Труд осужденных регулируется трудовым законодательством Республики Казахстан, за исключением заключения и прекращения трудового договора и перевода на другую работу. Заключение, прекращение трудового договора и перевод осужденного на другую работу осуществляются работодателем с уведомлением администрации учреждения.

      8. Администрация учреждения трудоустраивает осужденных на предприятии учреждения либо, при отсутствии такой возможности, в государственных учреждениях уголовно-исполнительной системы, расположенных за пределами учреждения, но в пределах соответствующей области, города республиканского значения, столицы, где оно располагается, на основании договоров между администрацией учреждения и работодателем с правом проживания осужденных при условии обеспечения за ними надлежащего контроля и надзора.

      Осужденные могут быть трудоустроены в иных организациях в пределах соответствующей области, города республиканского значения, столицы, где оно располагается, на основании договоров между администрацией учреждения и работодателем без права проживания.

      Право проживания в государственных учреждениях уголовно-исполнительной системы не предоставляется осужденным, имеющим отрицательную степень поведения.

      9. Администрация учреждения обязана отозвать осужденного из организации, в которой он трудоустроен:

      1) по письменному указанию вышестоящих органов уголовно-исполнительной системы;

      2) при его освобождении;

      3) при введении чрезвычайного или военного положения;

      4) в случае нарушения осужденным порядка отбывания наказания;

      5) в случае неисполнения работодателем обязательств по договору;

      6) при вводе режима особых условий в учреждении.

      10. Осужденным разрешается заочно обучаться в организациях высшего и послесреднего образования, расположенных в пределах территории соответствующей области, города республиканского значения, столицы, где располагается учреждение, в том числе дистанционно, при наличии соответствующих технических условий в учреждении.

      Сноска. Статья 143 с изменениями, внесенными законами РК от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 144. Учреждения полной безопасности

      1. В учреждениях полной безопасности содержатся осужденные на срок свыше пяти лет с отбыванием части срока наказания в учреждении полной безопасности, а также осужденные, переведенные в учреждение полной безопасности на срок до трех лет за нарушение установленного порядка отбывания наказания в учреждениях средней, максимальной безопасности.

      В учреждениях полной безопасности осужденные также могут содержаться по основаниям, указанным в статье 89 настоящего Кодекса.

      2. В учреждениях полной безопасности устанавливаются строгие, обычные и облегченные условия.

      3. В обычных условиях отбывают наказание осужденные к лишению свободы на срок свыше пяти лет с отбыванием части срока наказания в учреждении полной безопасности, и осужденные, переведенные из строгих и облегченных условий.

      4. В строгих условиях отбывают наказание осужденные, переведенные в учреждение полной безопасности на срок до трех лет за нарушение установленного порядка отбывания наказания в учреждениях средней и максимальной безопасности, осужденные с обычных и облегченных условий, признанные злостными нарушителями.

      При этом срок отбывания в строгих условиях отбывания исчисляется со дня фактического прибытия осужденного в учреждение полной безопасности.

      5. Не могут содержаться в строгих условиях осужденные беременные женщины и осужденные женщины, имеющие при себе малолетних детей, а также осужденные с инвалидностью.

      6. По отбытии не менее одного года срока наказания осужденные, имеющие первую положительную степень поведения, переводятся из обычных в облегченные либо из строгих в обычные условия отбывания наказания.

      Сноска. Статья 144 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 84-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 145. Условия отбывания наказания в учреждениях полной безопасности

      1. Осужденные к лишению свободы в учреждениях полной безопасности содержатся в камерах.

      По письменному заявлению осужденного, а также в случаях возникновения угрозы личной безопасности осужденного либо необходимости изоляции осужденного, создающего угрозу жизни и здоровью других осужденных или персоналу учреждения, по мотивированному постановлению начальника учреждения и с согласия прокурора такие осужденные содержатся в одиночных камерах.

      Для содержания осужденных, создающих угрозу, а также осужденных, в отношении которых возникла угроза личной безопасности, могут использоваться камеры большей наполняемости.

      Перевод в одиночные камеры по заявлению осужденных производится при наличии свободных одиночных камер.

      2. Размещение осужденных по камерам производится с соблюдением требований, предусмотренных статьей 94 настоящего Кодекса.

      Осужденные, находящиеся в строгих, обычных и облегченных условиях отбывания наказания, содержатся раздельно.

      Осужденные, направленные в учреждения полной безопасности для выполнения работ по хозяйственному обслуживанию, содержатся изолированно от других осужденных.

      3. Прогулки осужденных проводятся покамерно в дневное время на специально оборудованной на открытом воздухе части территории.

      4. Осужденные, отбывающие наказание в строгих условиях, вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до двух месячных расчетных показателей;

      2) получать одну посылку или передачу и одну бандероль в течение года;

      3) иметь два краткосрочных свидания в течение года;

      4) пользоваться ежедневной прогулкой продолжительностью один час.

      5. Осужденные, отбывающие наказание в обычных условиях, вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до пяти месячных расчетных показателей;

      2) получать две посылки или передачи и две бандероли в течение года;

      3) иметь два краткосрочных и одно длительное свидание в течение года;

      4) пользоваться ежедневной прогулкой продолжительностью полтора часа.

      6. Осужденные, отбывающие наказание в облегченных условиях, вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до семи месячных расчетных показателей;

      2) получать три посылки или передачи и три бандероли в течение года;

      3) иметь три краткосрочных и три длительных свидания в течение года;

      4) пользоваться ежедневной прогулкой продолжительностью два часа.

      Сноска. Статья 145 с изменением, внесенным Законом РК от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 23. ОСОБЕННОСТИ ОТБЫВАНИЯ НАКАЗАНИЯ
В ВИДЕ ЛИШЕНИЯ СВОБОДЫ С КАМЕРНЫМИ УСЛОВИЯМИ СОДЕРЖАНИЯ

Статья 146. Учреждение с камерным условием содержания осужденных

      1. Прием осужденных к лишению свободы в учреждения производится администрацией в порядке, установленном правилами внутреннего распорядка учреждения.

      2. Осужденные, прибывшие в учреждения, помещаются в карантинное отделение на срок до пятнадцати суток. В период пребывания в карантинном отделении изучается личность осужденного, составляется его психологический портрет, а также вырабатываются методы работы с ним и определяется совместимость его содержания с другими осужденными.

      3. Камеры оборудуются индивидуальными спальными местами, шкафами для одежды, белья и посуды, санузлом и умывальником.

      4. Осужденным, находящимся в камерах, предоставляются прогулки продолжительностью:

      1) в строгих условиях содержания – полтора часа;

      2) в обычных условиях содержания – до четырех часов.

      В период вывода осужденных на прогулку в камерах проводятся обыски и технические осмотры.

      Во время нахождения осужденных на прогулке камеры запираются, пребывание в них осужденных исключается.

      Прогулки осужденных, находящихся в облегченных и льготных условиях, проводятся по блокам (поэтажно), в раздельных прогулочных двориках локальных участков.

      Прогулки осужденных, находящихся в обычных и строгих условиях, проводятся в прогулочных камерах покамерно.

      5. Осужденные, находящиеся в облегченных и льготных условиях содержания, с десяти до двадцати часов могут находиться вне камеры.

      6. Прием пищи осужденными осуществляется покамерно, а также в столовой. Осужденные, выводимые на работу в производственную зону, а также содержащиеся в облегченных и льготных условиях, принимают пищу в столовых производственных объектов и жилой зоны.

      7. Запрещается открывать двери камер, за исключением случаев, предусмотренных частями пятой и шестой настоящей статьи, а также правилами организации деятельности по осуществлению контроля и надзора за поведением лиц, содержащихся в учреждениях, и производства досмотров и обысков.

      8. Надзор за осужденными, содержащимися в учреждениях с покамерным содержанием, осуществляется в соответствии с правилами организации деятельности по осуществлению надзора за осужденными в учреждениях и производства досмотров и обысков.

Статья 147. Основные условия камерного содержания

      1. Осужденные размещаются в камерах согласно нормам жилой площади, установленным частью первой статьи 115 настоящего Кодекса. В каждой секции оборудуются душевые кабинки.

      Камеры для содержания осужденных оборудуются в соответствии с санитарными требованиями.

      2. Проверки осужденных проводятся в корпусах по камерам, по проверочным карточкам.

      3. Осужденным разрешается курить только в специально отведенных для этих целей местах.

      4. Табачные изделия и спички, зажигалки, принадлежащие осужденным, также хранятся в специально оборудованном шкафу (ящике) в камере хранения.

      5. Предварительная запись осужденных на прием к медицинскому работнику (медицинский осмотр) осуществляется по обращению осужденных при приеме передачи дежурства контролерской службой и проведении сверок осужденных.

      При госпитализации осужденный переводится в медицинскую организацию, расположенную в учреждении, для получения медицинской помощи в стационарных условиях. В случае невозможности оказания медицинской помощи из-за отсутствия медицинских изделий и (или) специалистов соответствующей квалификации в медицинской организации, расположенной в учреждении, осужденный госпитализируется в иную соответствующую медицинскую организацию.

      Сноска. Часть пятая с изменениями, внесенными Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).
      Сноска. Статья 147 с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

Статья 148. Воспитательная работа с осужденными в учреждениях с камерным содержанием

      1. Воспитательная работа с осужденными в учреждениях с камерным содержанием осуществляется в соответствии с требованиями, установленными настоящим Кодексом.

      2. Индивидуальная воспитательная работа проводится в камерах, где содержатся осужденные.

      3. При проведении воспитательной работы в групповой и массовой формах осужденные, содержащиеся в камерах, объединяются в малые и большие группы в предназначенных для этого помещениях.

      4. Организация получения осужденными к лишению свободы начального, основного среднего, общего среднего образования осуществляется в соответствии с требованиями, установленными настоящим Кодексом.

Статья 149. Труд осужденных в условиях камерного содержания

      1. Труд осужденных организуется в специально оборудованных рабочих камерах.

      2. Труд осужденных вне камер осуществляется в соответствии с правилами внутреннего распорядка учреждений.

      3. Осужденные, их вещи и одежда, а также рабочая камера подвергаются досмотру и обыску перед началом и после окончания работ.

      4. При отсутствии рабочих камер труд организуется на территории изолированных локальных участков производственной зоны.

Глава 24. ОСОБЕННОСТИ ОТБЫВАНИЯ НАКАЗАНИЯ В ВИДЕ ЛИШЕНИЯ
СВОБОДЫ НЕСОВЕРШЕННОЛЕТНИМИ ОСУЖДЕННЫМИ

Статья 150. Порядок отбывания наказания в учреждениях средней безопасности для содержания несовершеннолетних

      1. В учреждениях средней безопасности для содержания несовершеннолетних устанавливаются строгие, обычные, облегченные и льготные условия отбывания наказания.

      2. В обычных условиях в учреждениях средней безопасности для содержания несовершеннолетних отбывают наказание осужденные, вновь прибывшие, а также осужденные, переведенные из строгих, облегченных или льготных условий отбывания наказания.

      3. По отбытии не менее шести месяцев в обычных условиях при отсутствии взысканий за нарушения установленного порядка отбывания наказания и добросовестном отношении к труду и учебе осужденные, имеющие первую положительную степень поведения, переводятся в облегченные условия.

      4. Осужденные, отбывающие наказание в облегченных условиях, являющиеся нарушителями установленного порядка отбывания наказания, переводятся в обычные условия. Повторный перевод в облегченные условия производится в порядке, определяемом частью третьей настоящей статьи.

      5. При добросовестном отношении к труду и обучению осужденные, имеющие третью положительную степень поведения, находящиеся не менее трех месяцев в облегченных условиях, за один год до освобождения по отбытию срока переводятся в льготные условия.

      6. Осужденные, отбывающие наказание в льготных условиях, являющиеся нарушителями установленного порядка отбывания наказания, переводятся в облегченные условия. Повторный перевод в льготные условия производится не ранее чем через шесть месяцев после возвращения в облегченные условия.

      7. Осужденные, признанные злостными нарушителями установленного порядка отбывания наказания, переводятся из обычных, облегченных и льготных условий в строгие условия на срок от трех до шести месяцев.

      8. Перевод осужденных из одних условий в другие производится по решению комиссии учреждения на основании представления учебно-воспитательного совета.

      В работе комиссии учреждения могут принимать участие представители местных исполнительных органов области, города республиканского значения, столицы, а также общественности.

      9. Начальник учреждения принимает решение о переводе осужденного в помещение временной изоляции для устранения возможности совершения нарушения порядка отбывания наказания, но не более чем на сорок восемь часов.

      В случае отсутствия начальника учреждения решение о переводе осужденного в помещение временной изоляции принимает дежурный помощник начальника учреждения.

      Постановление о переводе осужденного в помещение временной изоляции выносится после медицинского освидетельствования осужденного на предмет возможности содержания в нем.

      Осужденный, водворенный в помещение временной изоляции, отбывает наказание в условиях содержания, определенных ему до перевода, с предоставлением права двухчасовой прогулки.

      Копия решения не позднее следующего рабочего дня направляется прокурору.

      Сноска. Статья 150 с изменением, внесенным Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 151. Условия отбывания наказания в учреждениях средней безопасности для содержания несовершеннолетних

      1. Осужденные, отбывающие наказание в обычных условиях, проживают в общежитиях или камерах.

      Они вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до десяти месячных расчетных показателей;

      2) иметь восемь краткосрочных и четыре длительных свидания в течение года;

      3) получать десять посылок или передач и десять бандеролей в течение года.

      2. Осужденные, отбывающие наказание в облегченных условиях, проживают в общежитиях или камерах.

      Они вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до пятнадцати месячных расчетных показателей;

      2) иметь двадцать четыре краткосрочных и шесть длительных свиданий в течение года;

      3) получать четырнадцать посылок или передач и четырнадцать бандеролей в течение года.

      По разрешению администрации учреждения длительные свидания проходят за его пределами.

      3. Осужденные, отбывающие наказание в льготных условиях, проживают за пределами учреждения в улучшенных жилых помещениях без охраны, но под контролем и надзором.

      Они вправе:

      1) расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, без ограничения;

      2) пользоваться деньгами;

      3) иметь краткосрочные и длительные свидания без ограничений;

      4) получать посылки или передачи и бандероли без ограничения их количества;

      5) пользоваться одеждой и обувью гражданского образца.

      4. Осужденные, отбывающие наказание в строгих условиях, проживают в камерах, запираемых в свободное от учебы или работы время.

      Они вправе:

      1) ежемесячно расходовать на приобретение продуктов питания и предметов первой необходимости средства, имеющиеся на контрольных счетах наличности временного размещения денег, в размере до восьми месячных расчетных показателей;

      2) иметь шесть краткосрочных и два длительных свидания в течение года;

      3) получать шесть посылок или передач и шесть бандеролей в течение года.

      5. Несовершеннолетним осужденным, кроме запретов, предусмотренных частью третьей статьи 104 настоящего Кодекса, запрещается:

      1) потреблять и хранить табачные изделия;

      2) пропускать без уважительных причин занятия, проводимые в общеобразовательных организациях, а также организациях технического и профессионального образования;

      3) пропускать без уважительных причин общеобязательные мероприятия.

Статья 152. Меры поощрения, применяемые в учреждениях средней безопасности для содержания несовершеннолетних

      За хорошее поведение, добросовестное отношение к труду и учебе, активное участие в работе добровольных организаций и воспитательных мероприятиях к осужденным наряду с предусмотренными статьей 128 настоящего Кодекса могут применяться следующие меры поощрения:

      1) предоставление права посещения культурно-зрелищных и спортивных мероприятий за пределами учреждения в сопровождении сотрудников;

      2) предоставление права на выход за пределы учреждения в сопровождении родителей или близких родственников.

Статья 153. Особенности применения мер поощрения в учреждениях средней безопасности для содержания несовершеннолетних

      1. Осужденным, к которым применены меры поощрения, предусмотренные статьей 152 настоящего Кодекса, выдается принадлежащая им гражданская одежда.

      2. Посещение культурно-зрелищных, спортивных и иных мероприятий в ночное время не допускается.

      3. Продолжительность выхода за пределы учреждения устанавливается начальником учреждения, но не свыше восьми часов.

Статья 154. Порядок применения мер взыскания в учреждениях средней безопасности для содержания несовершеннолетних

      1. Нарушением порядка отбывания наказания осужденными несовершеннолетними является невыполнение требований, установленных настоящим Кодексом и правилами внутреннего распорядка учреждений.

      2. Злостными нарушениями порядка отбывания наказания осужденными к лишению свободы являются:

      1) отказ без уважительных причин от работ по благоустройству учреждения и улучшению условий проживания;

      2) употребление алкоголя, наркотических средств, психотропных или других одурманивающих веществ;

      3) угроза представителям администрации учреждения, их оскорбление, неповиновение им, в том числе сопряженное с умышленным причинением себе какого-либо повреждения, с целью нарушения режима отбывания наказания;

      4) передача (получение), изготовление, хранение предметов, документов, вещей, изделий, веществ, продуктов питания, не предусмотренных правилами внутреннего распорядка учреждений;

      5) игра в карты, а также участие в азартных играх с целью материальной или иной выгоды;

      6) уклонение от обязательного и принудительного лечения, назначенного судом;

      7) совершение действий сексуального характера;

      8) организация или активное участие в группировках осужденных, направленных на совершение нарушений, указанных в подпунктах 1) – 7) настоящей части.

      3. За нарушение порядка отбывания наказания к осужденным применяются следующие меры взыскания:

      1) замечание;

      2) выговор;

      3) строгий выговор;

      4) водворение в помещение временной изоляции на срок до семидесяти двух часов.

      Копия постановления о применении в отношении осужденного мер взыскания не позднее следующего рабочего дня направляется прокурору.

      4. Осужденный, совершивший нарушения, указанные в части второй настоящей статьи, признается злостным нарушителем установленного порядка отбывания наказания постановлением начальника учреждения при условии наложения ему взыскания в виде строгого выговора два и более раз.

      5. За нарушения порядка и условий отбывания наказания к осужденным, достигшим совершеннолетия, применяются меры взыскания в порядке, предусмотренном статьями 131134 настоящего Кодекса.

      6. В случае перевода осужденных из помещения временной изоляции в лечебно-профилактические учреждения, а также медицинские организации здравоохранения срок их нахождения в указанных лечебных учреждениях засчитывается в срок отбывания взыскания.

      Сноска. Статья 154 с изменениями, внесенными Законом РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2).

Статья 155. Оставление в учреждениях средней безопасности для содержания несовершеннолетних, осужденных к лишению свободы, достигших совершеннолетия

      1. Осужденные к лишению свободы, достигшие восемнадцатилетнего возраста, с их согласия могут быть оставлены в учреждении, но не более чем до достижения ими двадцати одного года.

      2. На осужденных, оставленных в учреждении, распространяются условия отбывания наказания, нормы питания и материально-бытового обеспечения для несовершеннолетних осужденных.

      3. Решение об оставлении осужденных, достигших восемнадцатилетнего возраста, в учреждении принимается судом на основании представления начальника учреждения.

Статья 156. Перевод осужденных из учреждения средней безопасности для содержания несовершеннолетних в другие учреждения

      Осужденные, достигшие восемнадцатилетнего возраста, с их согласия, а также осужденные, достигшие двадцати одного года, переводятся для дальнейшего отбывания наказания в учреждение средней безопасности по решению суда в порядке, установленном Уголовно-процессуальным кодексом Республики Казахстан.

Статья 157. Организация учебно-воспитательного процесса

      1. В целях исправления осужденных и их социальной адаптации в учреждениях организуется единый учебно-воспитательный процесс, направленный на формирование у осужденных правопослушного поведения, добросовестного отношения к труду и учебе, получение ими начального, основного среднего, общего среднего, технического и профессионального образования, повышение культурного уровня, в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности.

      2. Воспитательная работа с осужденными проводится с учетом психофизиологических особенностей, свойственных подростковому возрасту, в индивидуальных, групповых и массовых формах на основе методов психолого-педагогического воздействия.

      3. Получение осужденными начального, основного среднего, общего среднего, технического, профессионального и дополнительного образования осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области образования.

      4. В воспитательной работе с осужденными участвуют попечительские советы, а также родительские комитеты.

      Сноска. Статья 157 с изменениями, внесенными Законом РК от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

РАЗДЕЛ 5. ИСПОЛНЕНИЕ НАКАЗАНИЯ В ВИДЕ СМЕРТНОЙ КАЗНИ

      Сноска. Раздел 5 исключен Законом РК от 29.12.2021 № 89-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

РАЗДЕЛ 6. ОСВОБОЖДЕНИЕ ОТ ОТБЫВАНИЯ НАКАЗАНИЯ. ПОМОЩЬ
ОСУЖДЕННЫМ, ОСВОБОЖДЕННЫМ ОТ ОТБЫВАНИЯ
НАКАЗАНИЯ, И КОНТРОЛЬ ЗА НИМИ.
ПРОБАЦИОННЫЙ КОНТРОЛЬ ЗА ЛИЦАМИ, ОСУЖДЕННЫМИ УСЛОВНО
Глава 26. ОСВОБОЖДЕНИЕ ОТ ОТБЫВАНИЯ НАКАЗАНИЯ

Статья 161. Основания освобождения от отбывания наказания

      1. Основаниями освобождения от отбывания наказания являются:

      1) отбытие срока наказания, назначенного по приговору суда;

      2) отмена приговора суда с вынесением оправдательного приговора или прекращением производства по делу;

      3) условно-досрочное освобождение от отбывания наказания;

      4) замена неотбытой части наказания более мягким видом наказания;

      5) акт об амнистии;

      6) акт о помиловании;

      7) заболевание осужденного, предусмотренное перечнем, утвержденным уполномоченным органом в области здравоохранения по согласованию с уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности;

      Сноска. Подпункт 7) с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

      8) иные основания, предусмотренные законом.

      2. За месяц до освобождения по отбытии срока наказания, а по другим основаниям в течение двух рабочих дней после освобождения администрация учреждения направляет в службу пробации по избранному месту жительства осужденного копию приговора суда для дальнейшего исполнения наказания в виде лишения права занимать определенную должность или заниматься определенной деятельностью.

      Служба пробации после получения копии приговора суда для дальнейшего исполнения наказания в виде лишения права занимать определенную должность или заниматься определенной деятельностью направляет извещение в соответствующее учреждение, а также в суд, вынесший приговор.

      3. С освобождаемого лица от отбывания наказания в виде лишения свободы с неотбытым сроком дополнительного вида наказания в виде лишения права занимать определенную должность или заниматься определенной деятельностью администрацией учреждения отбирается подписка об обязательной явке в пятидневный срок в службу пробации по избранному месту жительства со дня его прибытия.

      4. Осужденный следует к избранному месту жительства самостоятельно за счет бюджетных средств в порядке, определенном законодательством Республики Казахстан.

      Сноска. Статья 161 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 84-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие: с 1 июля 2022 года – в отношении лиц, содержащихся в следственных изоляторах уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы; с 1 января 2023 года - в отношении лиц, содержащихся в учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;).

Статья 162. Порядок представления к досрочному освобождению от отбывания наказания, замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания

      Сноска. Заголовок статьи 162 в редакции Закона РК от 03.07.2017 № 84-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. При отбытии осужденным установленной законом части срока наказания учреждение или орган, исполняющие наказания, обязаны письменно в пятидневный срок уведомить осужденного о наступлении права подачи ходатайства в суд для рассмотрения вопроса об условно-досрочном освобождении от отбывания наказания или замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания.

      2. Ходатайство о помиловании вносится учреждением или органом, исполняющим наказание, в порядке, определяемом законодательством Республики Казахстан.

      3. К ходатайству осужденного об условно-досрочном освобождении от отбывания наказания, замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания и помиловании учреждением или органом, исполняющим наказание прилагаются данные, характеризующие его личность, поведение, отношение к труду и учебе за время отбывания наказания.

      4. Порядок применения амнистии определяется органом, издавшим акт об амнистии.

      5. Представление об освобождении от отбывания наказания вследствие психического расстройства вносится в суд начальником учреждения или органа, исполняющего наказание. Одновременно с представлением направляются заключение медицинской комиссии и личное дело осужденного.

      6. Представление об освобождении от отбывания наказания, замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания вследствие тяжелой болезни вносится в суд начальником учреждения или органа, исполняющего наказание. Одновременно с представлением в суд направляются заключение медицинской комиссии и личное дело осужденного. В представлении должны содержаться данные, характеризующие поведение осужденного за время отбывания наказания.

      7. При установлении инвалидности первой или второй группы осужденному к наказанию в виде привлечения к общественным работам, исправительных работ или ограничения свободы орган, исполняющий наказание, вносит представление в суд о его досрочном освобождении от отбывания наказания.

      8. В случае установления беременности у женщины, осужденной к наказанию в виде привлечения к общественным работам, исправительных работ или ограничения свободы, орган, исполняющий наказание, вносит представление в суд об отсрочке ей отбывания наказания со дня предоставления отпуска по беременности и родам.

      9. Администрация учреждения или орган, исполняющие наказания, в течение десяти дней после обращения осужденного с ходатайством об условно-досрочном освобождении от отбывания наказания или замене неотбытой части наказания более мягким видом наказания обязаны направить его в суд с приложением материалов, указанных в части третьей настоящей статьи, и личного дела осужденного, а также в письменной форме уведомить прокурора с соблюдением положений, предусмотренных частью десятой настоящей статьи.

      Материалы в суд и уведомление прокурору могут направляться в виде электронного документа.

      10. При рассмотрении ходатайства об условно-досрочном освобождении от наказания суд вправе условно-досрочно освободить осужденного либо заменить ему неотбытую часть наказания другим, более мягким наказанием при наличии условий, предусмотренных Уголовным кодексом Республики Казахстан, или отказать в этом.

      В случае отказа суда повторное внесение ходатайства по любому из указанных оснований может иметь место не ранее чем по истечении шести месяцев со дня вынесения постановления об отказе. При этом отказ суда о замене неотбытой части наказания более мягким наказанием не препятствует внесению до истечения шестимесячного срока ходатайства об условно-досрочном освобождении, а равно отказ суда в условно-досрочном освобождении – о замене неотбытой части наказания более мягким наказанием.

      Сноска. Статья 162 с изменениями, внесенными законами РК от 03.07.2017 № 84-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 163. Отсрочка исполнения наказания беременным женщинам и женщинам, имеющим малолетних детей, мужчинам, в одиночку воспитывающим малолетних детей

      1. Беременным женщинам и женщинам, имеющим малолетних детей, мужчинам, в одиночку воспитывающим малолетних детей, отбывающим наказание в учреждении, судом может быть предоставлена отсрочка исполнения наказания на срок до пяти лет, но не более чем до достижения ребенком четырнадцатилетнего возраста.

      2. Отсрочка исполнения наказания не применяется к лицам, осужденным на срок более пяти лет за совершение тяжких и особо тяжких преступлений против личности.

      3. Отсрочка исполнения наказания осужденным, отбывающим наказание в виде исправительных работ, общественных работ, ограничения свободы, осуществляется в соответствии с частью восьмой статьи 52, частью четвертой статьи 57 и частью третьей статьи 69 настоящего Кодекса.

      4. Администрация учреждения направляет в суд представление о применении отсрочки исполнения наказания к осужденному или его ходатайство. К ним прилагаются: характеристика осужденного; составленный службой пробации акт обследования жилищно-бытовых условий осужденного, его супруга (супруги) или родственников, согласившихся принять осужденное лицо и ребенка, предоставить им жилье и создать необходимые условия для проживания; медицинское заключение о беременности либо справка о наличии ребенка, а также личное дело осужденного.

      5. Администрация учреждения, получив постановление суда об отсрочке исполнения наказания в отношении осужденного, освобождает его. У осужденного берется подписка о явке в службу пробации по месту его жительства в течение пяти рабочих дней со дня прибытия.

      6. Осужденный следует к месту жительства самостоятельно за счет бюджетных средств.

      7. В день освобождения в службу пробации по месту жительства осужденного направляется копия постановления суда об отсрочке исполнения наказания с указанием даты освобождения.

      8. Служба пробации после явки осужденного в течение трех рабочих дней обязана поставить его на учет, запросить в учреждении по месту освобождения характеризующие его материалы и в дальнейшем осуществлять контроль за его поведением.

      9. В случае неприбытия осужденного, указанного в части первой настоящей статьи, в двухнедельный срок со дня освобождения служба пробации проводит первоначальные розыскные мероприятия и направляет материалы в суд для объявления его в розыск в установленном законом порядке.

Статья 164. Последствия несоблюдения условий отсрочки исполнения наказания

      1. В отношении осужденного, к которому применена отсрочка исполнения наказания, допустившего нарушение общественного порядка, если в отношении него в период отсрочки применялись меры административного взыскания либо дисциплинарного воздействия, либо если оно уклонялось от воспитания ребенка или ухода за ним, служба пробации выносит письменное предупреждение.

      2. В случаях, если осужденный отказался от ребенка либо продолжает уклоняться от воспитания ребенка, либо уклонился от контроля либо продолжает нарушать общественный порядок после двукратного письменного предупреждения, служба пробации вносит в суд по месту жительства осужденного представление об отмене отсрочки исполнения наказания и направлении осужденного для отбывания наказания, назначенного приговором суда. К представлению прилагается копия решения суда об отсрочке исполнения наказания.

      3. По истечении срока отсрочки исполнения наказания или в случаях смерти ребенка либо прерывания беременности служба пробации по месту жительства осужденного с учетом его поведения направляет в суд представление об освобождении от отбывания оставшейся части наказания либо замене неотбытой части наказания более мягким, либо направлении его в учреждение.

Статья 165. Прекращение отбывания наказания и порядок освобождения

      1. Отбывание наказания в виде лишения права занимать определенные должности или заниматься определенной деятельностью, привлечения к общественным работам, исправительных работ, ограничения свободы, ареста, лишения свободы прекращается в последний день срока наказания с учетом тех изменений, которые могут быть внесены в срок наказания в соответствии с законом.

      2. Осужденные к аресту и лишению свободы освобождаются в первой половине последнего дня срока наказания. Последним днем срока отбытия наказания считается день, предшествующий дате исчисления начала срока наказания.

      Если срок наказания оканчивается в выходной или праздничный день, осужденный освобождается от отбывания наказания в день, предшествующий выходному или праздничному дню. При исчислении срока наказания в месяцах он истекает в соответствующее число последнего месяца, а если данный месяц не имеет соответствующего числа, то в последний день этого месяца.

      3. При освобождении осужденному выдаются принадлежащие ему вещи, ценности, деньги, хранящиеся на контрольном счете наличности временного размещения денег, и личные документы, а также документ об отбытии наказания или освобождении от наказания.

      4. Документы, удостоверяющие личность освобождаемого от наказания в виде ареста или освобождаемого по отбытии срока лишения свободы без установления административного надзора, его трудовая книжка и пенсионное удостоверение, а также иные личные документы, хранящиеся в личном деле осужденного, выдаются ему на руки при освобождении. При отсутствии документов, удостоверяющих личность, трудовой книжки и пенсионного удостоверения в личном деле осужденного администрация учреждения за шесть месяцев до освобождения принимает меры по их оформлению.

      Документы, удостоверяющие личность лица, освобождаемого условно-досрочно от наказания в виде лишения свободы, при замене лишения свободы на более мягкий вид наказания, отсрочке отбывания наказания и дополнительного наказания освобождающегося из учреждения, а также освобождаемого по отбытии срока, в отношении которого установлен административный надзор, направляются в органы внутренних дел по избранному месту жительства и выдаются после постановки на соответствующий учет в органах внутренних дел и службы пробации.

      5. Досрочное освобождение от отбывания наказания производится в день поступления соответствующих документов, а если документы получены после окончания рабочего дня, то утром следующего дня.

      6. Служба пробации в день окончания срока наказания в виде исправительных работ, а при освобождении от этого наказания по другим основаниям не позднее следующего рабочего дня после получения соответствующих документов обязана письменно уведомить администрацию предприятия, учреждения или организации, где осужденный отбывает наказание, о прекращении удержаний из его заработной платы. Осужденному выдается документ об отбытии наказания.

      7. Лицу, освобожденному от отбывания наказания вследствие отмены приговора в связи с прекращением уголовного дела на основании пунктов 1), 2), 5), 6), 7) и 8) части первой статьи 35 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан, вынесением оправдательного приговора, начальником учреждения или органа, исполняющего наказание, разъясняются его права на восстановление имущественных, трудовых, жилищных и иных утраченных прав. В документе об освобождении осужденному приносятся официальные извинения от имени государства.

      8. За месяц до освобождения администрация учреждения направляет в службу пробации по избранному месту жительства осужденного копию приговора суда для дальнейшего исполнения наказания в виде лишения права занимать определенную должность или заниматься определенной деятельностью.

      Служба пробации после получения копии приговора суда для дальнейшего исполнения наказания в виде лишения права занимать определенную должность или заниматься определенной деятельностью направляет извещение в соответствующее учреждение, а также суд, вынесший приговор.

      9. С освобождаемого лица от отбывания наказания в виде лишения свободы с неотбытым сроком дополнительного вида наказания в виде лишения права занимать определенную должность или заниматься определенной деятельностью администрацией учреждения отбирается подписка об обязательной явке в пятидневный срок в службу пробации по избранному месту жительства со дня его прибытия.

      10. Осужденный следует к избранному им месту жительства или работы самостоятельно за счет бюджетных средств в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности.

      Сноска. Статья 165 с изменениями, внесенными законами РК от 07.11.2014 № 248-V (вводится в действие с 01.01.2015); от 24.11.2021 № 75-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 27. ПОМОЩЬ ОСУЖДЕННЫМ, ОСВОБОЖДАЕМЫМ ОТ ОТБЫВАНИЯ
НАКАЗАНИЯ, И КОНТРОЛЬ ЗА НИМИ

Статья 166. Обязанности администрации учреждения по содействию в трудовом и бытовом устройстве освобождаемых осужденных

      1. Не позднее чем за один год до истечения срока лишения свободы администрация учреждения уведомляет местные исполнительные органы, органы внутренних дел области, города республиканского значения, столицы, района, города областного значения по избранному осужденным месту жительства о его предстоящем освобождении, наличии у него жилья, его трудоспособности и имеющихся специальностях.

      Администрация учреждения при этом составляет на осужденного индивидуальную программу по объему социально-правовой помощи, необходимой для социальной адаптации после освобождения, которая направляется в местный исполнительный орган по избранному осужденным месту жительства.

      2. С осужденным проводятся организационно-воспитательные мероприятия с целью подготовки его к освобождению, разъясняются его права и обязанности.

      3. Лица с инвалидностью первой или второй группы, а также мужчины старше шестидесяти трех лет и женщины старше пятидесяти восьми лет по их письменному заявлению и представлению учреждения направляются органами социальной защиты в медико-социальные учреждения (организации) для престарелых и лиц с инвалидностью.

      Иные лица, нуждающиеся в социальной помощи, по их письменному заявлению и представлению учреждения направляются в центры социальной адаптации.

      Сноска. Статья 166 с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2016 № 39-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 167. Оказание помощи лицам, освобождаемым от отбывания наказания

      1. Лица, освобождаемые от отбывания наказания в виде ареста, лишения свободы, обеспечиваются бесплатным проездом к избранному ими месту жительства или работы, а также продуктами питания либо деньгами на путь следования в пределах территории Республики Казахстан.

      2. В случае отсутствия у лица, освобождаемого из учреждения, необходимой по сезону одежды, обуви и средств на их приобретение оно обеспечивается одеждой и обувью за счет бюджетных средств.

      3. Обеспечение питанием, одеждой, обувью, а также оплата проезда лиц, освобождаемых от наказания, производятся учреждением, исполняющим наказание.

      4. При освобождении от отбывания наказания в виде лишения свободы лиц с инвалидностью первой или второй группы, беременных женщин и женщин с малолетними детьми, а также несовершеннолетних администрация учреждения за шесть месяцев ставит в известность их супруга (супругу), родственников либо иных лиц, указанных в заявлении осужденного, а также службу пробации по избранному осужденным месту жительства.

      5. Лица, освобождаемые из учреждений, нуждающиеся по состоянию здоровья в постоянном уходе, а также несовершеннолетние в возрасте до шестнадцати лет направляются к месту жительства в сопровождении супруга (супруги), родственников или приехавших за ними иных лиц либо работника учреждения или службы пробации из избранного осужденным места жительства.

      Сноска. Статья 167 с изменениями, внесенными законами РК от 30.12.2016 № 39-VІ (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 168. Оказание содействия в трудовом и бытовом устройстве, предоставлении других видов социальной помощи лицам, освобожденным от отбывания наказания

      1. Акимат области, города республиканского значения, столицы, района, города областного значения:

      1) оказывает содействие в трудовом и бытовом устройстве, а также предоставлении других видов социальной помощи лицам, освобожденным от отбывания наказания;

      2) ежегодно выделяет квоты рабочих мест для лиц, освобожденных из учреждений, а также поощряет физических и юридических лиц, их трудоустраивающих.

      2. Лицо, освободившееся из учреждения, вправе обратиться в местные исполнительные органы, общественные объединения и иные организации за предоставлением ему помощи в трудовом и бытовом устройстве и иных видов социальной помощи.

      Сноска. Статья 168 - в редакции Закона РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 169. Пробационный контроль за поведением лица, освобожденного условно-досрочно

      1. Контроль за поведением лица, освобожденного условно-досрочно от отбывания наказания, осуществляется сотрудниками полиции органов внутренних дел по месту его жительства в порядке, определяемом уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности

      Для обеспечения надлежащего контроля и получения информации о месте нахождения лица, освобожденного условно-досрочно, сотрудники полиции органов внутренних дел вправе применять электронные средства слежения, перечень которых утверждается Правительством Республики Казахстан.

      Порядок применения электронных средств слежения определяется уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности.

      2. Органы внутренних дел осуществляют персональный учет лиц, освобожденных условно-досрочно, в течение оставшейся неотбытой части наказания, контролируют исполнение возложенных на них обязанностей.

      3. Если в течение оставшейся неотбытой части наказания лицо, к которому было применено условно-досрочное освобождение, неоднократно совершило административное правонарушение, за которое на него было наложено административное взыскание, или злостно уклонилось от исполнения обязанностей, возложенных на него при применении условно-досрочного освобождения, орган внутренних дел направляет в суд представление об отмене условно-досрочного освобождения и исполнения оставшейся неотбытой части наказания.

      4. Органы внутренних дел после постановки на учет условно-досрочно освобожденного лица:

      1) обеспечивают его явку в местные исполнительные органы для оказания ему социально-правовой помощи;

      2) направляют копию постановления суда в местные исполнительные органы.

      5. Исключен Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      6. Исключен Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      7. Условно-досрочно освобожденное лицо вправе обратиться в местные исполнительные органы, общественные объединения и иные организации за предоставлением ему социально-правовой помощи.

      Местные исполнительные органы, общественные объединения и иные организации оказывают социально-правовую помощь условно-досрочно освобожденному лицу в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      8. Условно-досрочно освобожденное лицо обязано:

      1) пройти регистрацию в органах внутренних дел по месту жительства в течение пяти рабочих дней со дня освобождения из учреждения;

      2) не реже одного раза в месяц являться в орган внутренних дел, на учете которого состоит, для отчета о своем поведении;

      3) не покидать места жительства в определенное органами внутренних дел время;

      4) не менять постоянное место жительства, работы и учебы без письменного уведомления органов внутренних дел;

      5) не посещать определенные органами внутренних дел места в свободное от работы и учебы время;

      6) не выезжать в другие местности без письменного разрешения органов внутренних дел;

      6-1) не покидать территорию Республики Казахстан до полного отбывания основного наказания и истечения срока пробационного контроля;

      6-2) не употреблять алкогольные напитки, а также наркотические средства и психотропные вещества, их аналоги в немедицинских целях;

      7) принимать меры по возмещению ущерба, причиненного здоровью, имуществу потерпевшего, или материального ущерба государству;

      8) по требованию органов внутренних дел представлять объяснения и иные документы, необходимые для осуществления контроля за поведением условно-досрочно освобожденного.

      9) исключен Законом РК от 18.11.2015 № 412-V (вводится в действие с 01.01.2021).

      9. В случае уклонения условно-досрочно освобожденного лица от пробационного контроля органы внутренних дел проводят первоначальные мероприятия по установлению места его нахождения и причин уклонения.

      В случае неустановления места нахождения условно-досрочно освобожденного лица органы внутренних дел вносят в суд представление об объявлении его в розыск и избрании меры пресечения.

      Сноска. Статья 169 с изменениями, внесенными законами РК от 28.11.2014 № 257 (порядок введения в действие см. пп. 12) ст. 10); от 18.11.2015 № 412-V (вводится в действие с 01.01.2021); от 18.04.2017 № 58-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 170. Контроль за состоянием здоровья лица, освобожденного от наказания либо к которому применена отсрочка отбывания наказания в связи с болезнью

      Сноска. Заголовок статьи 170 с изменением, внесенным Законом РК от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Контроль за состоянием здоровья лица, освобожденного от наказания либо к которому применена отсрочка отбывания наказания в связи с психическим расстройством или иной тяжелой болезнью, осуществляется администрацией учреждения, из которого он был освобожден либо за которым он был закреплен.

      2. Организация здравоохранения, где проходит лечение освобожденный от наказания либо лицо, к которому применена отсрочка отбывания наказания, ежеквартально предоставляет информацию в администрацию учреждения о состоянии его здоровья, а в случаях выздоровления или смерти информирует ее и прокурора немедленно.

      3. В случае наступления выздоровления лица возобновление исполнения наказания производится постановлением суда по ходатайству осужденного либо по представлению администрации учреждения.

      Сноска. Статья 170 с изменениями, внесенными законами РК от 27.12.2019 № 292-VІ (порядок введения в действие см. ст. 2); от 17.03.2023 № 212-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 171. Административный надзор за лицами, отбывшими наказание

      Административный надзор устанавливается за лицами, отбывшими наказание за:

      1) преступления, совершенные при опасном рецидиве, а равно за террористические или экстремистские преступления, преступления против половой неприкосновенности несовершеннолетних;

      2) тяжкие и (или) особо тяжкие преступления или судимыми два и более раза к лишению свободы за умышленные преступления и имевшими на момент окончания срока наказания третью отрицательную степень поведения.

      Сноска. Статья 171 с изменениями, внесенными законами РК от 09.04.2016 № 501-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 11.07.2017 № 91-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 12.07.2018 № 180-VI (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 172. Подготовка и оформление материалов на лиц, в отношении которых необходимо установить административный надзор органов внутренних дел

      1. Администрация учреждения определяет круг лиц, в отношении которых необходимо установить административный надзор органов внутренних дел, и не позднее чем за месяц до окончания срока наказания направляет в суд представление об установлении в отношении этих лиц административного надзора.

      2. Перед освобождением из учреждения лица, в отношении которого установлен административный надзор, администрация учреждения направляет в орган внутренних дел по избранному им месту жительства постановление суда, характеризующие материалы и уведомление о времени его прибытия.

      3. В случае неприбытия по избранному месту жительства лица, в отношении которого установлен административный надзор, орган внутренних дел проводит первоначальные мероприятия по установлению места его нахождения и причин его неприбытия.

      В случае неустановления места нахождения указанного лица орган внутренних дел вносит в суд представление об объявлении его в розыск и избрании меры пресечения.

      4. Для осуществления надлежащего административного надзора и получения информации о месте нахождения лица, в отношении которого судом установлен административный надзор, органы внутренних дел вправе использовать электронные средства слежения, перечень которых определяется Правительством Республики Казахстан. Порядок их применения и организация деятельности органов внутренних дел по осуществлению надзора определяются уполномоченным органом в сфере уголовно-исполнительной деятельности.

      5. Органы внутренних дел после постановки на учет лица, в отношении которого судом установлен административный надзор:

      1) обеспечивают его явку в местные исполнительные органы для оказания социально-правовой помощи;

      2) направляют копию постановления суда в местные исполнительные органы.

      6. Исключен Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      7. Исключен Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      8. Лицо, в отношении которого судом установлен административный надзор, вправе обратиться в местные исполнительные органы, общественные объединения и иные организации за предоставлением ему социально-правовой помощи.

      Местные исполнительные органы, общественные объединения и иные организации оказывают социально-правовую помощь лицу, в отношении которого судом установлен административный надзор, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      9. Лицо, в отношении которого судом установлен административный надзор, обязано не реже одного раза в месяц являться в орган внутренних дел, на учете которого состоит, для регистрации, отчета и участия в проведении с ним профилактической беседы.

      Сноска. Статья 172 с изменениями, внесенными Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 173. Порядок применения принудительного лечения к лицам, больным туберкулезом, освобожденным от отбывания наказания

      Сноска. Заголовок статьи 173 с изменением, внесенным Законом РК от 06.04.2015 № 299-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Освобождаемые из учреждения больные туберкулезом, представляющие опасность для окружающих, не прошедшие полный курс лечения в период отбывания наказания, после освобождения по решению суда подлежат принудительному лечению в специализированных противотуберкулезных организациях по месту освобождения.

      2. Администрация учреждения в отношении лиц, указанных в части первой настоящей статьи, не позднее месяца до окончания срока наказания направляет в суд по месту нахождения учреждения представление о назначении им принудительного лечения.

      3. Извещения об освобождении из учреждений лиц, больных туберкулезом, в отношении которых решением суда установлено принудительное лечение, направляются в специализированные противотуберкулезные организации по месту освобождения и органы внутренних дел.

      Сноска. Статья 173 с изменениями, внесенными Законом РК от 06.04.2015 № 299-V (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 28. ОСУЩЕСТВЛЕНИЕ ПРОБАЦИОННОГО КОНТРОЛЯ ЗА ЛИЦАМИ,
ОСУЖДЕННЫМИ УСЛОВНО

Статья 174. Порядок осуществления пробационного контроля за лицами, осужденными условно, и оказания им социально-правовой помощи

      1. Служба пробации при постановке на учет лица, осужденного условно, находящегося под пробационным контролем:

      1) проводит изучение личности осужденного с установлением состояния здоровья, уровня его образования, трудовой занятости, наличия места жительства;

      2) разъясняет порядок получения социально-правовой помощи, осуществления и прекращения в отношении него пробационного контроля, а также устанавливает дни явки в службу пробации для регистрации;

      3) разъясняет порядок исполнения возложенных судом обязанностей, привлечения к ответственности за их неисполнение, а также нарушение порядка пробационного контроля.

      2. Исключен Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      3. Лицо, осужденное условно, вправе обратиться в местные исполнительные органы, общественные объединения и иные организации за предоставлением ему социально-правовой помощи.

      Местные исполнительные органы, общественные объединения и иные организации оказывают социально-правовую помощь лицу, осужденному условно, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      4. Лица, осужденные условно, обязаны отчитываться перед службой пробации о своем поведении, выполнять возложенные судом обязанности, являться два раза (проживающие в сельской местности один раз) в месяц для регистрации, а также по вызову в службу пробации. При неявке без уважительных причин лицо, осужденное условно, подвергается приводу.

      5. Для обеспечения надлежащего пробационного контроля и получения информации о месте нахождения осужденных лиц служба пробации вправе использовать электронные средства слежения, перечень которых определяется Правительством Республики Казахстан.

      6. В случае уклонения лица, осужденного условно, от пробационного контроля служба пробации проводит первоначальные мероприятия по установлению места его нахождения и причин уклонения. В случае неустановления места его нахождения служба пробации вносит представление в суд об объявлении в розыск и избрании меры пресечения.

      Сноска. Статья 174 с изменениями, внесенными Законом РК от 30.12.2021 № 95-VII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 175. Исчисление срока пробационного контроля

      1. Срок пробационного контроля исчисляется со дня постановки лица, осужденного условно, на учет службы пробации.

      2. Пробационный контроль осуществляется в течение всего срока, установленного приговором суда. По истечении срока пробационного контроля служба пробации снимает лицо, осужденное условно, со своего учета.

      3. Течение срока пробационного контроля приостанавливается с момента начала проведения первоначальных розыскных мероприятий на основании постановления суда об объявлении в розыск лица, осужденного условно, и возобновляется по постановлению суда.

Статья 176. Ответственность лица, осужденного условно

      1. В случае если лицо, осужденное условно, совершило:

      1) административное правонарушение, посягающее на общественный порядок и нравственность, права несовершеннолетних, на личность и в сфере семейно-бытовых отношений, за которое на него было наложено административное взыскание;

      2) умышленное повреждение (порчу) электронных средств слежения либо не явилось для регистрации без уважительной причины или сменило место жительства без уведомления службы пробации;

      2-1) уклонение от прохождения геномной регистрации;

      3) уголовный проступок, служба пробации вносит в суд представление о продлении срока пробационного контроля, но не более чем на один год, а в отношении несовершеннолетнего не более шести месяцев, а также в письменной форме выносит предупреждение о возможности отмены условного осуждения.

      2. В случае неисполнения лицом, осужденным условно, возложенных на него судом обязанностей либо повторного совершения им нарушений, указанных в части первой настоящей статьи, а также если оно скрылось от пробационного контроля, служба пробации вносит в суд представление об отмене условного осуждения и исполнении назначенного наказания приговором суда, а в отношении несовершеннолетнего осужденного – о продлении срока пробационного контроля, но не более чем на один год.

      3. Скрывающимся от пробационного контроля признается лицо, осужденное условно, место нахождения которого в течение более пятнадцати дней со дня неявки для регистрации в службу пробации не установлено.

      4. В случае повреждения (порчи) лицом, осужденным условно, электронных средств слежения службой пробации составляется акт.

      При умышленном повреждении (порче) электронных средств слежения лица, осужденные условно, несут материальную ответственность в установленном законом порядке.

      Сноска. Статья 176 с изменением, внесенным Законом РК от 30.12.2016 № 41-VІ (вводится в действие с 01.01.2021).

ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 177. Порядок введения в действие настоящего Кодекса

      1. Настоящий Кодекс вводится в действие с 1 января 2015 года, за исключением главы 15, которая вводится в действие с 1 января 2017 года, а также статьи 78 и подпункта 1) Приложения к Уголовно-исполнительному кодексу, которые вводятся в действие с 1 января 2018 года.

      2. Признать утратившими силу со дня введения в действие настоящего Кодекса:

      1) Уголовно-исполнительный кодекс Республики Казахстан от 13 декабря 1997 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 24, ст. 337; 2000 г., № 6, ст. 141; № 8, ст. 189; № 18, ст. 339; 2001 г., № 8, ст. 53; № 17-18, ст. 245; № 24, ст. 338; 2002 г., № 23-24, ст. 192; 2004 г.; № 5, ст. 22; № 23, ст. 139, 142; № 24, ст. 154; 2005 г., № 13, ст. 53; 2006 г., № 11, ст. 55; 2007 г., № 2, ст. 18; № 5-6, ст. 40; № 9, ст. 67; № 10, ст. 69; № 17, ст. 140; № 20, ст. 152; 2008 г., № 23, ст. 114; 2009 г., № 15-16, ст. 73; № 24, ст. 128, 130; 2010 г., № 7, ст. 28; 2011 г., № 2, ст. 19; № 19, ст. 145; № 20, ст. 158; 2012 г., № 3, ст. 26; № 4, ст. 32; № 5, ст. 35; 2013 г., № 1, ст. 2; № 13, ст. 62; № 14, ст. 72; 2014 г., № 1, ст. 9), за исключением статьи 58 и пункта 1 Приложения к Уголовно-исполнительному кодексу, утрачивающих силу с 1 января 2018 года;

      2) Закон Республики Казахстан от 13 декабря 1997 года "О введении в действие Уголовно-исполнительного кодекса Республики Казахстан" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 24, ст. 338; 2000 г., № 6, ст. 141; 2003 г. № 24, ст. 180; 2009 г., № 24, ст. 128);

      3) Закон Республики Казахстан от 13 ноября 2000 года "О введении в действие положений Уголовно-исполнительного кодекса Республики Казахстан о льготных условиях содержания осужденных, отбывающих наказание в исправительных колониях общего и строгого режимов, а также в воспитательных колониях" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2000 г., № 18, ст. 339).

     
      Президент
Республики Казахстан
Н. НАЗАРБАЕВ

  Приложение
к Уголовно-исполнительному
кодексу Республики Казахстан

      Сноска. Приложение с изменениями, внесенными законами РК от 03.12.2015 № 433-V (вводится в действие с 01.01.2016); от 27.06.2022 № 129-VII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Перечень имущества, не подлежащего конфискации по приговору суда

      Конфискации не подлежат следующие необходимые для осужденного и лиц, находящихся на его иждивении, виды имущества и предметы, принадлежащие ему на праве частной собственности или являющиеся его долей в общей собственности:

      1) единственное жилье осужденного и его семьи, площадь которого не превышает нормативов, установленных жилищным законодательством, на каждого члена семьи;

      2) земельные участки, на которых расположены дом и хозяйственные постройки, не подлежащие конфискации, а также земельные участки, необходимые для ведения личного подсобного хозяйства;

      3) у лиц, основным занятием которых является сельское хозяйство, хозяйственные постройки и домашний скот в количестве, необходимом для удовлетворения потребностей его семьи, а также корм для скота;

      4) семена, необходимые для очередного посева сельскохозяйственных культур;

      5) предметы домашней обстановки, утварь, одежда:

      одежда, обувь, белье, постельные принадлежности, кухонная и столовая утварь, находившиеся в употреблении. Могут быть конфискованы меховая другая ценная одежда, столовые сервизы, предметы, сделанные из драгоценных металлов, а также имеющие художественную ценность;

      мебель, минимально необходимая для осужденного и членов его семьи;

      все детские принадлежности;

      6) продукты питания в количестве, необходимом для осужденного и его семьи до нового урожая, если основным занятием осужденного является сельское хозяйство, а в остальных случаях – продукты питания и деньги на общую сумму в размере, устанавливаемом Правительством Республики Казахстан;

      7) топливо, предназначенное для приготовления пищи и отопления жилого помещения семьи;

      8) инвентарь (в том числе пособия и книги), необходимый для продолжения профессиональных занятий осужденного, за исключением случаев, когда осужденный приговором суда лишен права заниматься соответствующей деятельностью или когда инвентарь использовался им для совершения преступления;

      9) транспортные средства, специально предназначенные для передвижения лиц с инвалидностью, технические вспомогательные (компенсаторные) средства и специальные средства передвижения лиц с инвалидностью;

      10) международные, государственные и иные призы которыми награжден осужденный.

Қазақстан Республикасының Қылмыстық-атқару кодексі

Қазақстан Республикасының Кодексі 2014 жылғы 5 шілдедегі № 234-V ҚРЗ.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Осы Кодекстің қолданысқа енгізілу тәртібін 177-баптан қараңыз.

      Қолданушылар назарына!

      Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.

МАЗМҰНЫ

      Ескерту. Мазмұны алып тасталды – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

ЖАЛПЫ БӨЛІК
1-БӨЛІМ. НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕР
1-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЖАЗАЛАРДЫ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ
ҚЫЛМЫСТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ЫҚПАЛ ЕТУ ШАРАЛАРЫН ОРЫНДАУ ТӘРТІБІН
АЙҚЫНДАЙТЫН ЗАҢНАМАСЫ

1-бап. Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару заңнамасы

      1. Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына және халықаралық құқықтың жалпы танылған қағидаттары мен нормаларына негізделеді және осы Кодекстен, жазалар мен өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындау және өтеу тәртібі мен шарттарын белгілейтін заңдар мен өзге де нормативтік құқықтық актілерден тұрады.

      2. Жазаларды және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындау және өтеу тәртібі мен шарттарын белгілейтін заңға тәуелді нормативтік құқықтық актілермен сотталғандардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін шектеулер, егер заңда бұл көзделмеген болса, белгілене алмайды.

      3. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың осы Кодекстің алдында басымдығы бар және халықаралық шарттан оны қолдану үшін заң шығару талап етілетін жағдайларды қоспағанда, тікелей қолданылады.

2-бап. Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару заңнамасының кеңiстiк пен уақыт тұрғысынан қолданылуы

      1. Өздеріне қатысты жазалар немесе өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шаралары Қазақстан Республикасының аумағында орындалатын сотталғандарға Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару заңнамасы қолданылады.

      Ескертпе!
      ҚР Конституциялық Соты 2-баптың екінші бөлігінің конституциялылығын тексеру жөнінде іс жүргізу бастады.

      2. Жазаларды және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындау және өтеу, сотталғандарға түзеу құралдарын қолдану, сондай-ақ босатылатын сотталғандарға көмек көрсету оларды орындау кезінде қолданыста болатын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

3-бап. Осы Кодексте қамтылатын кейбір ұғымдарды түсіндіру

      Осы Кодексте қамтылатын ұғымдар мынадай мағынада қолданылады:

      1) бейнебақылау жүйесі – бейнебақылау камераларының, деректерді беру желілерінің, бағдарламалық және техникалық құралдардың және бейнежазбаларды сақтау құралдарының, сондай-ақ өзара ақпарат алмасуды жүзеге асыратын бағдарламалық және (немесе) техникалық басқару құралдарының жиынтығы;

      1-1) жазаны орындайтын органдар – қамаққа алу түріндегі жазаны, сотталған адамды қоғамнан оқшаулаумен байланысты емес жазаны және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындайтын органдар;

      2) жазаны өтеу режимі – осы Кодексте және өзге де нормативтiк құқықтық актiлерде белгiленген жазаларды орындау және өтеу тәртібі;

      3) қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган – қылмыстық-атқару қызметі саласындағы басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

      4) қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесі (бұдан әрі – қылмыстық-атқару жүйесі) – қылмыстық жазалардың орындалуын қамтамасыз ету жөніндегі атқарушылық және өкiмдік функцияларды жүзеге асыратын органдар мен мекемелер, сондай-ақ көрсетілген органдар мен мекемелердiң жұмыс істеуін қамтамасыз ететiн ұйымдар жүйесi;

      5) қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемесі (бұдан әрі – мекеме) – бас бостандығынан айыру түріндегі жазаларды орындауға арналған мемлекеттік мекеме;

      6) қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің уәкілетті органы (бұдан әрі – қылмыстық-атқару жүйесінің уәкілетті органы) – қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті органның өзінің құзыреті шегінде бақылау және (немесе) іске асыру функцияларын жүзеге асыратын ведомствосы;

      7) пробация – санаттары заңмен айқындалған адамдардың қылмыстық құқық бұзушылықтар жасауының алдын алу үшін олардың мінез-құлқын түзеуге бағытталған бақылау және әлеуметтік-құқықтық сипаттағы қызмет түрлері мен жеке айқындалатын шаралар жүйесі;

      8) пробация қызметі – қылмыстық жазалардың қоғамнан оқшауламай орындалуын қамтамасыз ету, сондай-ақ пробацияны ұйымдастыру және оның жұмыс істеуі жөніндегі атқарушылық және өкімдік функцияларды жүзеге асыратын қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің органы;

      9) пробациялық бақылау – пробация қызметінің есебінде тұратын адамдардың өздеріне заңмен және сотпен жүктелген міндеттерін орындауына уәкілетті органдардың бақылауын жүзеге асыру жөніндегі қызметі;

      10) сотталған адамды түзеу – сотталған адамның құқыққа бағынушылық мінез-құлқын, жеке басқа, қоғамға, еңбекке, қоғамдағы мінез-құлық нормаларына, қағидаларына және әдебіне жағымды көзқарасын қалыптастыру;

      11) тергеу изоляторларының оқшауланған учаскелері – бас бостандығынан айыруға сотталғандарды, сондай-ақ қамаққа алуға сотталғандарды ұстауға арналған камералары бар тергеу изоляторларының үй-жайлары.

      Ескерту. 3-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 30.12.2016 № 39-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-тарау. ЖАЗАЛАРДЫ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ ҚЫЛМЫСТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ЫҚПАЛ ЕТУ
ШАРАЛАРЫН ОРЫНДАУДЫҢ ЖАЛПЫ МӘСЕЛЕЛЕРІ

4-бап. Қазақстан Республикасы қылмыстық-атқару заңнамасының мақсаттары мен мiндеттерi

      1. Қазақстан Республикасы қылмыстық-атқару заңнамасының мақсаттары әлеуметтік әділдікті қалпына келтіру, сотталғандарды түзеу, сотталғандардың да және өзге адамдардың да жаңа қылмыстық құқық бұзушылықтар жасауының алдын алу болып табылады.

      2. Көрсетілген мақсаттарға сәйкес:

      1) жазаларды және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындаудың және өтеудің тәртібі мен шарттарын реттеу;

      2) сотталғандарды түзеу құралдарын айқындау;

      3) сотталғандардың құқықтары мен бостандықтарын қорғау;

      4) сотталғандардың әлеуметтік бейімделуіне көмек көрсету Қазақстан Республикасы қылмыстық-атқару заңнамасының міндеттері болып табылады.

      3. Жазаларды және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындау тән зардабын шектіруді немесе адами қадір-қасиетті қорлауды мақсат етпейді.

5-бап. Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару заңнамасының қағидаттары

      Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару заңнамасы:

      1) адам және азамат құқықтарын, бостандықтарын және заңды мүдделерін сақтау;

      2) заңдылық;

      3) ізгілік;

      4) жазаларды орындау шарттарын саралау;

      5) жазаны және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындауды даралау;

      6) мәжбүрлеу шараларын ұтымды қолдану;

      7) түзелуге ықпал етумен жазаны сабақтастыру;

      8) сотталғандардың құқыққа бағынушылық және белсенді, қоғамға пайдалы мінез-құлқын ынталандыру қағидаттарына негізделеді.

6-бап. Жазаны және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындау негіздері

      Заңды күшіне енген сот үкімі немесе қаулысы, рақымшылық жасау және оны қолдану туралы акт, кешірім жасау туралы акт жазаны және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындауға негіз болып табылады.

7-бап. Сотталғандарды түзеудің негізгі құралдары

      1. Мыналар:

      1) жазаны өтеу режимі;

      2) тәрбиелік ықпал ету;

      3) жағымды әлеуметтік байланыстарды сақтап тұру;

      4) қоғамға пайдалы еңбек;

      5) бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік білім алуы;

      6) қоғамдық ықпал ету сотталғандарды түзеудің негізгі құралдары болып табылады.

      2. Сотталғандарды түзеу құралдары жазаның түрi, жасалған қылмыстық құқық бұзушылықтың сипаты, қоғамға қауiптiлiк дәрежесi, кiнә нысаны мен уәждерi, сотталған адамның жеке басы және жазаны өтеу кезіндегі оның мінез-құлқы ескеріле отырып қолданылады.

8-бап. Сотталғандарды түзеуге жұртшылықтың қатысуы

      1. Сотталғандарды түзеуге қамқоршылық кеңестер мен қоғамдық байқау кеңестері, сотталғандардың ата-аналар комитеттері, кәсіптік одақтар, еңбек ұжымдары, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелген қоғамдық бірлестіктер, діни бірлестіктер, қоғамдық қорлар мен қайырымдылық қорлары, саяси партиялар, басқа да ұйымдар, сондай-ақ азаматтар:

      1) социологиялық және өзге де мониторингтер жүргізу;

      2) қылмыстық-атқару қызметі саласындағы нормативтік-құқықтық актілердің жобаларын әзірлеуге және қоғамда талқылауға қатысу;

      3) сотталғандарға гуманитарлық және қайырымдылық көмектерді іздестіруге, беруге, оның бөлінуіне және пайдаланылуын байқауға қатысу;

      4) қылмыстық-атқару жүйесінің қызметін жетілдіруге және сотталғандарға әлеуметтік-құқықтық көмекке бағытталған бағдарламалар мен жобаларды әзірлеу және іске асыру;

      5) жазаны және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындайтын мекемелер мен органдарға Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін нысандарда өзге де жәрдем көрсету арқылы қатыса алады.

      2. Осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген адамдар сотталған адамның жеке өмірі туралы өздеріне мәлім болған мәліметтерді оның келісімінсіз жариялауға құқылы емес.

      Көрсетілген талапты бұзу заңда белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

3-тарау. СОТТАЛҒАНДАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖАҒДАЙЫ

9-бап. Сотталғандардың құқықтық жағдайының негiздерi

      1. Қазақстан Республикасы сотталғандардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерiн құрметтейдi және қорғайды, оларды түзеу құралдарын қолданудың заңдылығын, сондай-ақ құқықтық қорғауды және жеке басының қауіпсіздігін қамтамасыз етедi.

      2. Сотталғандар Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қылмыстық кодексінде және өзге де заңдарында белгіленетін шектеулермен, Қазақстан Республикасы азаматтарының құқықтарына, бостандықтарына ие болады және міндеттерін атқарады.

      3. Сотталған шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдар, егер Қазақстан Республикасының Конституциясында, заңдарында және халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасында азаматтар үшін белгіленген құқықтар мен бостандықтарды пайдаланады, сондай-ақ міндеттерді атқарады.

      4. Сотталғандардың құқықтары мен міндеттері, сондай-ақ олардың құқықтарын шектеу жазалардың және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларының нақты түрін орындау тәртібі мен шарттары негізге алына отырып, осы Кодексте айқындалады.

      5. Сотталғандарды тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне байланысты немесе кез келген өзге де мән-жайлар бойынша қандай да бір кемсітушілікке ұшыратуға болмайды.

      6. Сотталған адам жазаны орындайтын мекемеге немесе органға келіп түскен кезде, әкімшілік сотталған адамға оның құқықтары, міндеттері және құқықтық шектеулер туралы ақпаратты, сондай-ақ жазаны орындайтын мекемелердің немесе органдардың ішкі тәртіптеме қағидаларын жазбаша түрде беруге және қолын қойғызып, түсіндіруге міндетті.

10-бап. Сотталғандардың негізгі құқықтары

      1. Сотталғандардың:

      1) жазаны орындайтын мекемелерден немесе органдардан жазаны өтеу тәртібі, шарттары және олардың өзгеруі туралы ақпарат алуға;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасы Президентінің атына кешірім жасау туралы өтінішхатпен жүгінуге;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ауызша және жазбаша ұсыныстармен, өтініштермен және шағымдармен жазаны орындайтын мекеме немесе орган әкімшілігіне, олардың жоғары тұрған органдарына, сотқа, прокуратура органдарына, өзге де мемлекеттік органдарға және лауазымды адамдарға, қоғамдық бірлестіктерге, сондай-ақ адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау жөніндегі халықаралық ұйымдарға жүгінуге;

      4) өздерінің адами қадір-қасиетінің танылуына, азаптаудан, зорлық-зомбылықтан, басқа да қатыгездік немесе адами қадір-қасиетін қорлайтын қарекеттерден немесе жазалаудан қорғануға;

      5) жазасын өтеу кезінде жеке басының қауіпсіздігіне;

      6) ана тілінде немесе өздері меңгерген кез келген басқа тілде түсініктемелер беруге және хат жазысуды жүргізуге, сондай-ақ ұсыныстармен, өтініштермен және шағымдармен жүгінуге, заңда көзделген жағдайларда аудармашының қызметін пайдалануға;

      7) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен білікті заң көмегін, оның ішінде мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету шеңберінде консультациялар, анықтамалар, құқықтық сипаттағы құжаттарды жасау түрінде, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 475-бабы үшінші бөлігінің бірінші абзацында және 476-бабының 4), 5), 5-1), 11), 13), 15), 17), 19) және 22) тармақтарында көзделген жағдайларда соттардың үкімдері мен қаулыларын орындау барысында ұсынылатын құжаттарды дайындау кезінде, сондай-ақ өзге де түрде алуға;

      8) денсаулығын сақтауға және Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасын сәйкес білікті медициналық көмек алуға;

      9) мекеменің психологиялық қызметінің қызметкерлері және осындай көмек көрсетуге құқығы бар өзге де адамдар көрсететін психологиялық көмекке;

      10) Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасына сәйкес әлеуметтік және зейнетақымен қамсыздандырылуға;

      11) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес қауіпсіз еңбек жағдайларына, демалуға, демалысқа, сондай-ақ еңбегіне ақы төленуге құқығы бар.

      Сотталғандардың осы Кодекске, жазаларды және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындау және өтеу тәртібі мен шарттарын белгілейтін нормативтік құқықтық актілерге сәйкес өзге де құқықтары бар.

      2. Сотталған шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасында аккредиттелген өз мемлекеттерінің дипломатиялық өкілдіктерімен және консулдық мекемелерімен, ал Қазақстан Республикасында аккредиттелген дипломатиялық және консулдық мекемелері жоқ елдердің азаматтары – олардың мүдделерін қорғауды өзіне алған мемлекеттердің дипломатиялық өкілдіктерімен немесе оларды қорғауды жүзеге асыратын халықаралық ұйымдармен байланысты ұстап тұруға құқылы.

      3. Сөйлеу не есту не көру қабілеті бұзылған мүгедектігі бар сотталғандардың дактильді-ымдау тілін немесе Брайль әліпбиін меңгерген мамандар көрсететін қызметтерді пайдалануға құқығы бар.

      4. Сотталғандарды клиникалық зерттеулерге ұшыратуға болмайды.

      Ескерту. 10-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 09.06.2021 № 49-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

11-бап. Сотталғандардың негізгі міндеттері

      1. Сотталғандар:

      1) осы Кодексте, өзге де нормативтік құқықтық актілерде, сондай-ақ сот үкімінде белгіленген талаптарды орындауға;

      2) жазаны орындайтын мекемелер мен органдардың ішкі тәртіптеме қағидаларын сақтауға;

      3) жазаларды орындайтын мекемелердің немесе органдардың қызметкерлерінің, сондай-ақ сотталғандардың мінез-құлқын бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға уәкілетті адамдардың заңды талаптарын орындауға;

      4) жазаларды орындайтын мекемелер немесе органдар әкімшілігінің шақыруы бойынша келуге және жаза мен өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындау мәселелері жөнінде түсініктемелер беруге;

      5) негізгі жазасын толық өтегенге немесе жазадан босатылғанға, пробациялық бақылау мерзімі өткенге, жазаны орындауды кейінге қалдыру мерзімі өткенге дейін Қазақстан Республикасының аумағынан кетпеуге;

      6) персоналмен, басқа да сотталғандармен, сондай-ақ жазаларды орындайтын мекемелер мен органдарға келетін адамдармен сыпайы қарым-қатынас жасауға;

      7) еңбек пен оқуға адал қарауға;

      8) заңда көзделген жағдайларда, инфекциялық ауруларды уақтылы анықтау мақсатында міндетті және профилактикалық медициналық қарап-тексеруден, сондай-ақ психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтыну және масаң күйде болу, дене зақымын алу фактілерін анықтау үшін куәландырудан өтуге;

      9) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес геномдық тіркеуден өтуге мiндеттi.

      2. Сотталғандардың өздеріне жүктелген міндеттерді орындамауы заңда белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

      Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 31.12.2016 № 41-VІ (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

12-бап. Жеке бастың қауіпсіздігін қамтамасыз ету

      1. Сотталғандар мен басқа да адамдардың тарапынан сотталған адамның өміріне, денсаулығына не қадір-қасиетіне қатер төнген кезде, ол жазаны орындайтын мекеменің немесе органның кез келген қызметкеріне қатерді жою туралы өтінумен жазбаша немесе ауызша жүгінуге құқылы.

      Жазаны орындайтын мекеменің немесе органның қызметкері қатерді жою бойынша, оның ішінде сотталған адамды қауіпсіз орынға ауыстыру және алып кету арқылы дереу шаралар қолдануға міндетті.

      Жазаны орындайтын мекеменің немесе органның әкімшілігі сотталған адамның өміріне, денсаулығына не қадір-қасиетіне қатер төнгенін анықтаған кезде, олар мұны жою бойынша, оның ішінде сотталған адамды оның келісу-келіспеуіне қарамастан, қауіпсіз орынға ауыстыру арқылы дереу шаралар қолданады.

      2. Екі және одан көп сотталған адамға қатер төнгені анықталған жағдайда, жазаны орындайтын мекеменің немесе органның әкімшілігі қатер көзін оның келісу-келіспеуіне қарамастан, қауіпсіз орынға ауыстыру бойынша дереу шаралар қолданады.

      3. Сотталған адамды қауіпсіз орынға ауыстыру жазаны орындайтын мекеме немесе орган бастығының қаулысы бойынша отыз тәулікке дейінгі мерзімге жүргізіледі. Сотталған адамды қауіпсіз орынға ауыстыру туралы қаулының көшірмесі келесі жұмыс күнінен кешіктірілмей прокурорға жіберіледі.

      Бастық болмаған жағдайда, сотталған адамды қауіпсіз орынға ауыстыру туралы шешімді жазаны орындайтын мекеме немесе орган бастығының кезекші көмекшісі ол келгенге дейін, бірақ жиырма төрт сағаттан аспайтын уақытқа қабылдайды.

      4. Сотталған адамның қауіпсіз орында болуын отыз тәулікке дейінгі мерзімге ұзарту жазаны орындайтын мекеме немесе орган бастығының прокурормен келісілген қаулысы бойынша жүзеге асырылады.

      5. Осы баптың бірінші және екінші бөліктерінде көрсетілген қатер сақталған кезде, жазаны орындайтын мекеменің немесе органның әкімшілігі сотталған адамды жазасын одан әрі өтеуі үшін жазаны орындайтын өзге мекемеге немесе органға жіберу жөнінде шаралар қолдануға міндетті.

      6. Қауіпсіз орынға ауыстырылған сотталған адам қауіпсіз орынға ауыстырылғанға дейін өзіне айқындалған ұстау жағдайларында жазасын өтейді.

      7. Жазаны орындайтын мекеменің немесе органның бастығы қауіпсіздік шараларын қолдану туралы шешім қабылдайтын және оларды қылмыстық сот ісін жүргізудің қатысушысы болып табылатын сотталған адамға қатысты жүзеге асыратын органдарға жәрдем көрсетуге міндетті.

      8. Мекемелерде қауіпсіз орын ретінде тәртіптік изоляторлар камералары, уақытша оқшаулау үй-жайлары, қамаққа алуды өтеу орындарында – жалғыз адамдық камералар пайдаланылуы мүмкін.

      Ескерту. 12-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

13-бап. Сотталғандардың ар-ұждан және діни сенім бостандығы құқығын қамтамасыз ету

      1. Сотталғандарға ар-ұждан және діни сенім бостандығы құқығына кепілдік беріледі.

      2. Діни жораларды орындау ерікті болып табылады.

      3. Діни жораларды орындау кезінде жазаны орындайтын мекеменің немесе органның ішкі тәртіптеме қағидалары сақталады. Сотталғандардың осы Кодексте көзделген өздерінің міндеттерін орындаудан бас тартуына түрткі болумен және Қазақстан Республикасының заңнамасын өзге де бұзумен ұштасатын әрекеттерге жол берілмейді.

      4. Сотталғандардың немесе олардың туыстарының өтінуі бойынша салт-ғұрыптарды атқару қажет болған жағдайда, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелген діни бірлестіктердің дін қызметшілері шақырылады.

      5. Жазаны орындайтын мекеменің немесе органның әкімшілігі діни жораларды орындау үшін жағдай жасайды, сондай-ақ дін қызметшілері жеке басының қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

      6. Жазаны орындайтын мекемелер мен органдардың аумағында ғибадат үйлерін (құрылыстарын) салуға тыйым салынады.

14-бап. Сотталғандардың шағыным жасауы

      1. Қамаққа алуға, бас бостандығынан айыруға сотталғандардың жазаны орындайтын мекемелердің немесе органдардың жоғары тұрған басқару органдарына, сотқа,прокуратура органдарына, өзге де мемлекеттік органдарға, қоғамдық бірлестіктерге, сондай-ақ адамның құқықтары мен бостандықтарын қорғау жөніндегі халықаралық ұйымдарға жіберетін шағынымдары жазаны орындайтын мекемелердің немесе органдардың әкiмшiлiгi арқылы жiберiледi. Сотталғандар сотқа, прокуратура органдарына және өзге де мемлекеттік органдарға жіберетін шағынымдарды электрондық құжат түрінде бере алады. Әкімшіліктер мұндай шағынымдардың сотталғандарға қолжетімді жерлерде мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларында белгіленген тәртіппен берілуін қамтамасыз ететін камералық ұстау жағдайларындағы мекемелерді қоспағанда, мекемелердің әкімшіліктері мұндай шағынымдардың бас бостандығынан айыруға сотталғандардың тікелей тұратын орындарында берілуін қамтамасыз етеді. Өзге жаза түрлерiне және қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларына сотталғандар шағынымдарын өздерi жiбередi.

      2. Жазаны орындайтын мекемелер мен органдарда олардың лауазымды адамдарының құқыққа сыйымсыз әрекеттеріне сотталғандардың шағынымдар беруіне арналған арнайы пошта жәшіктерінің жұмыс істеуі қамтамасыз етіледі. Пошта жәшіктеріне салынған шағынымдарды прокурор жазаны орындайтын мекеме немесе орган әкімшілігі өкілдерінің қатысуымен аптасына бір реттік кезеңділікпен алып отырады, бұл жөнінде акт жасалады. Арнайы пошта жәшіктері жазаны орындайтын мекемелер мен органдардың аумағында және үй-жайларында сотталғандарға қолжетімді жерлерде орнатылады.

      3. Қамаққа алуға, бас бостандығынан айыруға сотталғандардың жазаны орындайтын мекемелер мен органдардың қызметiн бақылауды және қадағалауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдарға, сондай-ақ Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілге жіберетін шағынымдары бақылануға жатпайды және бiр тәулiктен кешiктiрiлмей адресатқа жiберiледi.

      4. Бас бостандығынан айыруға немесе қамаққа алуға сотталған адамның адвокатпен хат жазысуы бақылауға жатпайды.

      5. Қамаққа алуға, бас бостандығынан айыруға сотталғандар ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары арқылы азаптаудың және басқа да қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын қарекеттер мен жазалау түрлерiнің қолданылғаны туралы өтініш жібере алады.

      6. Сотталған адамның атынан шағынымды оның келісімінсіз кез келген адам ұсына алмайды.

      7. Сотталғандардың жазаларды орындайтын мекемелер мен органдар әкімшілігінің шешімдеріне немесе әрекеттеріне байланысты шағынымдары, заңда көзделген жағдайлардан басқа кезде, олардың орындалуын тоқтата тұрмайды.

      8. Шағым берген сотталған адам шағым бойынша қабылданған шешім туралы хабардар етілуге тиіс. Шағымды қанағаттандырудан бас тарту уәжді болуға тиіс.

      9. Шағым берген сотталған адамға зиян келтіру үшін шағымды пайдалануға жол берілмейді.

      Ескерту. 14-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ЖАЗАЛАРДЫ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ
ҚЫЛМЫСТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ЫҚПАЛ ЕТУ ШАРАЛАРЫН ОРЫНДАУ
САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰЗЫРЕТІ

15-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

      1. Қазақстан Республикасының Үкіметі:

      1) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      2) жекелеген негіздер бойынша мемлекет меншігіне айналдырылған (айналдыруға жататын) мүлiктi есепке алу, сақтау, бағалау және одан әрі пайдалану қағидаларын бекітеді.

      3) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      4) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      5) алып тасталды – ҚР 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      6) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V№ 239-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі);
      7) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      8) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V№ 239-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі);
      9) алып тасталды - ҚР 29.09.2014 № 239-V№ 239-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

      2. Қазақстан Республикасының Үкіметі өзіне Қазақстан Республикасының Конституциясымен, осы Кодексімен, заңдарымен және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерімен жүктелген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

      Ескерту. 15-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 № 239-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

16-бап. Қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті органның құзыреті

      1. Қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган:

      1) қылмыстық-атқару жүйесінің мекемелеріне бару қағидаларын;

      1-1) халықты әлеуметтік қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша пробация қолданылатын адамдарға қатысты әлеуметтік-құқықтық көмек көрсету қағидаларын;

      1-2) пробация қызметі пайдаланатын электрондық бақылау құралдарының тізбесін;

      1-3) қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінің инженерлік-техникалық қадағалау, бақылау және күзет құралдарының тізбесін;

      2) қылмыстық-атқару жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдардың мінез-құлқына бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру жөніндегі қызметті ұйымдастыру және жете тексеру мен тінту жүргізу қағидаларын;

      3) пробация қызметінің жұмысын ұйымдастыру қағидаларын;

      4) сотталғандарды жазасын өтеу үшін қылмыстық-атқару жүйесінің мекемелеріне жіберу қағидаларын;

      5) бас бостандығынан айыруға сотталғандардың жазасын өтеу кезеңінде орнын ауыстыру қағидаларын;

      6) қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінің инженерлік-техникалық қадағалау, бақылау және күзет құралдарын пайдалану қағидаларын;

      7) қылмыстық-атқару жүйесінің мекемелерінде ерекше жағдайлар режимін енгізу қағидаларын;

      8) білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша – бас бостандығынан айыруға сотталғандардың бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік білім алуын ұйымдастыру қағидаларын;

      9) бас бостандығынан айыруға сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізу қағидаларын;

      10) бас бостандығынан айыруға сотталғандардың діни жораларды орындауы үшін жағдайлар жасау жөніндегі нұсқаулықты;

      11) алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      12) денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша - қылмыстық-атқару жүйесінің мекемелерінде санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауды ұйымдастыру қағидаларын;

      Ескерту. 12) тармақшаға өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      13) қылмыстық-атқару жүйесінің сотталған әйелдер, кәмелетке толмағандар жазасын өтеуге арналған органдары мен мекемелерінің және толық қауіпсіз режиміндегі мекемелердің күзетін жүзеге асыру жөніндегі нұсқаулықты;

      14) қамаққа алу түріндегі жазаны орындауды жүзеге асыратын арнаулы мекемелердің қызметі мен ішкі тәртіптемесін ұйымдастыру қағидаларын;

      15) қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінің жанындағы қамқоршылық кеңес туралы ережені;

      16) қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінің ішкі тәртіптеме қағидаларын;

      17) қылмыстық жазаларды және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындайтын мекемелер мен органдардың қызметіне жәрдемдесу, сондай-ақ қылмыстық жазаларын өтеген адамдарға әлеуметтік және өзге де көмекті ұйымдастыру бойынша жергілікті атқарушы органдардың жанындағы консультациялық-кеңесші орган туралы үлгі ережені;

      18) халықты әлеуметтік қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша – мүгедектігі бар, мекемелерде жазасын өтеп жүрген және күзетпен қамауда отырған сотталғандарға техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдар мен арнайы жүріп-тұру құралдарын ұсыну қағидаларын;

      19) қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінде сотталған адамдармен теологиялық оңалту жұмысын ұйымдастыру жөніндегі қағидаларды;

      20) қамаққа алу немесе бас бостандығынан айыру түріндегі жазасын өтеуден босатылатын адамдардың өздері таңдаған тұрғылықты жеріне немесе жұмыс орнына бару жолында тегін жол жүрумен, сондай-ақ тамақ өнімдерімен немесе ақшамен қамтамасыз ету қағидаларын бекітеді.

      2. Қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган осы Кодексте, өзге де заңдарда, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

      Ескерту. 16-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 29.09.2014 № 239-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 03.12.2015 № 433-V (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

17-бап. Қылмыстық-атқару жүйесі органдарының және мекемелердің құзыреті

      1. Қылмыстық-атқару жүйесінің уәкілетті органы:

      1) сот үкіміне немесе қаулысына сәйкес бас бостандығынан айыруға сотталғандарды мекемелерге бөлуді жүзеге асырады;

      2) сотталғандарды жазаларын өтеу үшін мекемелерге жібереді;

      3) мекемелерді емдеу-профилактикалық мекемелерге бекітіп береді;

      4) осы Кодексте, өзге де заңдарда, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

      2. Қылмыстық-атқару жүйесінің аумақтық органы:

      1) бас бостандығынан айыруға сотталғандарды сот үкіміне немесе қаулысына сәйкес қылмыстық-атқару жүйесінің уәкілетті органы аумақтық органға бекітіп берген мекемелерге бөлуді жүзеге асырады;

      2) сотталғандарды қылмыстық-атқару жүйесінің уәкілетті органы аумақтық органға бекітіп берген мекемелерге жібереді;

      3) ауруына байланысты жазасын өтеуден босатылуға ұсынылатын сотталғандардың материалдарын қарайды және сотқа ұсынады;

      4) ведомстволық бағынысты мекемелердегі санитариялық-эпидемиологиялық іс-шараларға мониторингті жүзеге асырады;

      Ескерту. 4) тармақшаға өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      5) комиссиялар құрады және олардың жұмыс регламентін бекітеді;

      6) осы Кодексте, өзге де заңдарда, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

      3. Мекеме жазаларды орындау жөніндегі қызметті жүзеге асыру кезінде комиссиялар құрады және олардың жұмыс регламентін бекітеді, сондай-ақ негізгі қызметіне жатпайтын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді іске асырады.

      Мекемелердiң негiзгi қызметiне жатпайтын жұмыстар мен көрсетiлетiн қызметтердiң тiзбесiне олар сотталғандардың:

      1) тамақ өнiмдерiн, бірінші кезекте қажеттi заттарды, жазу керек-жарақтарын, әдебиетті, мерзімді басылымдарды қосымша сатып алуға;

      Ескерту. 1) тармақшаға өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      2) мерзімі ұзақ кездесулерге;

      3) осы Кодексте және мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларында айқындалатын қосымша көрсетілетін қызметтерге құқықтары мен заңды мүдделерiн қамтамасыз ету бойынша ұсынатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер жатады.

      Ескерту. 3) тармақша жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).
      4. Алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      5. Мекемелердің комиссиялары:

      1) алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      2) сотталғандарға қатысты әкімшілік қадағалауды белгілеу үшін материалдарды сотқа жіберу туралы мәселені қарайды;

      3) сотталғандарды психологтің профилактикалық есебіне қою және одан шығару туралы мәселені қарайды;

      4) сотталғандарды жазаны өтеудің әртүрлі жағдайларына ауыстыру туралы мәселені қарайды.

      6. Аумақтық орган мен мекеменің комиссиялары Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

      Ескерту. 17-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

18-бап. Жергілікті атқарушы органдардың құзыреті

      1. Қазақстан Республикасының облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергілікті атқарушы органдары:

      1) жазаларды және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындайтын мекемелер мен органдардың қызметіне жәрдемдесу, сондай-ақ қылмыстық жазаларын өтеген адамдарға әлеуметтік және өзге де көмекті ұйымдастыру жөніндегі консультациялық-кеңесші органдарды құрады;

      2) пробация қызметінің есебінде тұрған адамдар үшін, сондай-ақ мекемелерден босатылған адамдар үшін жұмыс орындарының квоталарын белгілейді;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өздеріне қатысты пробация қолданылатын адамдарға әлеуметтік-құқықтық көмек көрсетуге байланысты процесті ұйымдастырады;

      4) өздеріне қатысты пробация қолданылатын, өмірлік қиын жағдайда деп танылған адамдарға Қазақстан Республикасының арнаулы әлеуметтік қызметтер туралы заңнамасына сәйкес арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсетуді қамтамасыз етеді;

      5) мекемелерден босатылған, сондай-ақ пробация қызметінің есебінде тұрған адамдардың жұмыспен қамтылуына жәрдемдесу жөніндегі шараларды қамтамасыз етеді;

      5-1) қылмыстық-атқару жүйесінің мекемелерінде жазасын өтеп жүрген сотталғандарды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жұмыспен қамтуға жәрдемдеседі;

      5-2) мекемелерде ұсталатын адамдарға медициналық көмек көрсетуді ұйымдастырады;

      5-3) сотталғандарға медициналық көмек көрсету үшін қылмыстық-атқару жүйесінде медициналық ұйымдарды (соматикалық, психиатриялық және туберкулезге қарсы ауруханалар (бөлімшелер), амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін ұйымдар) ұйымдастырады;

      6) пробация қызметінің есебінде тұрған мүмкіндіктері шектеулі кәмелетке толмағандарды ата-аналарының немесе өзге де заңды өкілдерінің келісімімен психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияларға жіберуді қамтамасыз етеді;

      7) мекемелерден босатылған, сондай-ақ пробация қызметінің есебінде тұрған адамдарға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әлеуметтік көмек және өзге де көмек көрсету саласындағы өзге де өкілеттіктерді орындайды;

      8) жергілікті мемлекеттік басқару мүдделерінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      2. Қаладағы аудан, аудандық маңызы бар қала, кент, ауыл, ауылдық округ әкімі Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өздеріне қатысты пробация қолданылатын адамдарға әлеуметтік-құқықтық көмек көрсетуді қамтамасыз етеді.

      Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 84-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

5-тарау. ПРОБАЦИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ

19-бап. Пробациялық бақылау

      1. Пробациялық бақылау:

      1) бас бостандығын шектеу түріндегі жазаға сотталған;

      2) шартты түрде сотталған;

      3) бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны өтеуден шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған адамдарға қатысты жүзеге асырылады.

      2. Пробациялық бақылаудың ұзақтығы сот үкімімен немесе қаулысымен айқындалады.

20-бап. Кәмелетке толмағандарға қатысты пробациялық бақылауды жүзеге асыру ерекшеліктері

      1. Пробация қызметі:

      1) бас бостандығын шектеу түріндегі жазаға сотталған;

      2) шартты түрде сотталған кәмелетке толмаған адамға қатысты пробациялық бақылауды жүзеге асырады.

      Полиция:

      1) бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны өтеуден шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған;

      2) өзіне сот тәрбиелік ықпал етудің мәжбүрлеу шарасын тағайындаған кәмелетке толмаған адамға қатысты пробациялық бақылауды жүзеге асырады.

      2. Кәмелетке толмаған адамды пробация қызметінің немесе полицияның есебіне қою ата-анасының немесе өзге де заңды өкілдерінің, ал қажет болған кезде – педагогтің немесе психологтің қатысуымен жүзеге асырылады.

      3. Пробация қызметі осы баптың екінші бөлігінде көрсетілген шаралармен қатар, кәмелетке толмағандарға қатысты:

      1) іздестірудегі кәмелетке толмаған адам ұстап алынған кезде сұрақ қою және жазаларын өтеуден жалтаруға ықпал еткен себептер мен жағдайларды анықтау үшін ата-аналарын немесе өзге де заңды өкілдерін дереу шақыртады;

      2) қорғаншылық және қамқоршылық органының өкілдерімен бірлесіп, тоқсан сайын кәмелетке толмағандардың тұрғын үй жағдайларын зерттеп-қарауды акт жасай отырып, жүргізеді.

      Ескерту. 20-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 30.12.2016 № 39-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-бап. Пробациялық бақылау шарттары

      1. Өзіне қатысты пробациялық бақылау белгіленген адам:

      1) соттың үкімі немесе қаулысы заңды күшіне енген күннен бастап он тәулік ішінде, ал мекемелерден босатылған адамдар босатылған күнінен бастап бес жұмыс күні ішінде өзінің мінез-құлқын бақылауды жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органға есепке қою үшін келуге;

      2) жазаны өтеудің осы Кодексте белгіленген шарттары мен тәртібін және қылмыстық-құқықтық ықпал етудің өзге де шараларын сақтауға;

      3) өзінің мінез-құлқын бақылауды жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органға мінез-құлқы туралы есеп беру және профилактикалық әңгімелесуге қатысу үшін келіп тұруға;

      4) өзінің мінез-құлқын бақылауды жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік органға тұрақты тұрғылықты жерінің, жұмысының немесе оқуының өзгеруі туралы жазбаша хабар беруге міндетті.

      2. Сотталған адамның мінез-құлқын бақылауды жүзеге асыратын уәкілетті мемлекеттік орган жазалаудың және қылмыстық-құқықтық ықпал етудің өзге де шараларының мақсаттарына қол жеткізу үшін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасайды.

      Ескерту. 21-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

22-бап. Пробация қызметінің өкілеттіктері

      Пробация қызметі:

      1) өздеріне қатысты пробациялық бақылау белгіленген адамдарды есепке алуды жүргізеді;

      2) сот жүктеген міндеттерді орындау және оларды орындамағаны үшін жауаптылыққа тарту тәртібін түсіндіреді;

      3) пробациялық бақылауды жүзеге асыру және тоқтату және пробациялық бақылау тәртібін бұзғаны үшін жауаптылыққа тарту тәртібі мен шарттарын түсіндіреді;

      4) әлеуметтік-құқықтық көмек алу тәртібін түсіндіреді;

      5) адамның тұрғылықты жерін, оның денсаулық жағдайын, білім деңгейін және еңбекпен қамтылуын анықтайды;

      6) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

      Ескерту. 22-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 30.12.2016 № 39-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

23-бап. Пробациялық бақылау шарттарын сақтамау салдарлары

      Адам пробациялық бақылау шарттарын сақтамаған жағдайда, пробация қызметі осы Кодекстің 68-бабының екінші бөлігіне, 176-бабының екінші бөлігіне сәйкес материалдарды сотқа жібереді.

      Ескерту. 23-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-БӨЛІМ. ЖАЗАЛАРДЫ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ ҚЫЛМЫСТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ЫҚПАЛ ЕТУ
ШАРАЛАРЫН ОРЫНДАЙТЫН МЕКЕМЕЛЕР МЕН ОРГАНДАР. ОЛАРДЫҢ ҚЫЗМЕТІН
БАҚЫЛАУ ЖӘНЕ ҚАДАҒАЛАУ
6-тарау. ЖАЗАЛАРДЫ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ ҚЫЛМЫСТЫҚ-ҚҰҚЫҚТЫҚ ЫҚПАЛ ЕТУ
ШАРАЛАРЫН ОРЫНДАЙТЫН МЕКЕМЕЛЕР МЕН ОРГАНДАР. СОТТАЛҒАНДАРҒА
МЕДИЦИНАЛЫҚ СИПАТТАҒЫ МӘЖБҮРЛЕУ ШАРАЛАРЫН ҚОЛДАНУ

24-бап. Жазаларды және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындайтын мекемелер мен органдар

      1. Айыппұл, сондай-ақ мүлікті тәркілеу түріндегі жазаларды мүліктің тұрған жері бойынша және сотталған адамның жұмыс орны бойынша әділет органдары орындайды.

      2. Белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру түріндегі жазаны орындауды сотталған адамның тұрғылықты жеріндегі пробация қызметі не бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны орындау кезінде мекеме жүзеге асырады.

      Белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру туралы сот үкiмiн сотталған адамның жұмыс орны бойынша ұйым әкiмшiлiгi, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгілі бір қызметпен айналысуға берілген рұқсатты қайтарып алуға құқығы бар органдар орындайды.

      3. Белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан өмір бойына айыру туралы сот үкімінің орындалуын уәкілетті мемлекеттік органдар бақылайды.

      4. Қамаққа алу түріндегі жазаны ішкі істер органдары және әскери полиция органдары орындайды.

      5. Шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен тыс шығарып жіберу туралы жазаны Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдары мен ішкі істер органдары орындайды.

      6. Арнаулы, әскери немесе құрметтi атақтан, сыныптық шеннен, дипломатиялық дәрежеден, бiлiктiлiк сыныбынан айыру бөлігінде сот үкiмiн атақты, сыныптық шендi, дипломатиялық дәреженi, бiлiктiлiк сыныбын берген лауазымды адам орындайды. Мемлекеттік наградаларды оларға қоса берілген құжаттармен бірге алып қоюды олар тұратын жердегі пробация қызметі жүргізеді.

      7. Түзеу жұмыстары, сондай-ақ қоғамдық жұмыстарға тарту түріндегі жазаларды сотталған адамның тұрғылықты жерiндегі пробация қызметі орындайды.

      8. Алып тасталды – ҚР 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      9. Бас бостандығынан айыру түрiндегi жазаны мекемелер, сондай-ақ шаруашылық қызмет көрсету бойынша жұмыстарды орындау үшін қалдырылған немесе жіберілген сотталғандарға қатысты тергеу изоляторлары орындайды.

      10. Жазасын өтеуден шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған адамдардың мінез-құлқын бақылауды олардың тұрғылықты жеріндегі ішкі істер органдары жүзеге асырады.

      11. Шартты түрде сотталған және бас бостандығын шектеуге сотталған адамдар пробация қызметінің пробациялық бақылауында болады.

      12. Жазасын орындау кейiнге қалдырылған жүктi әйелдер мен жас балалары бар әйелдер, жас балаларын жалғыз өзi тәрбиелейтiн ерлер пробация қызметінің бақылауында болады.

      12-1. Ауруына байланысты жазадан босатылған не жазаны өтеуді кейінге қалдыру қолданылған адамдар өзі босатылған не бекітіліп берілген қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің бақылауында болады.

      13. Шартты түрде сотталған және бас бостандығын шектеуге сотталған кәмелетке толмағандар пробация қызметінің пробациялық бақылауында болады.

      14. Пробация қызметтері мен полиция бөлімшелерінің пробация қызметтерінің есебінде тұрған адамдардың мінез-құлқына бақылау жасау жөніндегі өзара іс-қимылы қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.09.2014 № 239-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-бап. Жазаны өтеу орны туралы хабарлама

      Жазаны орындайтын мекеменiң немесе органның әкiмшiлiгi сотталған адамның жазаны өтеу орнына келгенi туралы сотталған адамның таңдауы бойынша оның жұбайына (зайыбына), туыстарының бiрiне не заңды өкiлiне екі жұмыс күні iшiнде жазбаша хабарлама жіберуге мiндеттi.

      Шетелдіктің келгені туралы хабарлама көрсетілген мерзімде өзі азаматы болып табылатын мемлекеттің елшілігіне, консулдығына немесе өзге де өкілдігіне Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі арқылы жіберіледі.

      Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

26-бап. Сотталғандарға медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану

      1. Бас бостандығынан айырумен байланысты емес жазаларға сотталған, есінің дұрыстығын жоққа шығармайтын, психикалық, мінез-құлықтық, оның ішінде психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты бұзылушылықтары (аурулары) бар адамдарға Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне сәйкес медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қолданылады.

      2. Бас бостандығынан айыруға сотталған, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтарынан (ауруларынан) емделуге мұқтаж деп танылған адамдарға мекемелер сот үкімі бойынша медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолданады, оларды орындау мекемелерде орналасқан медициналық ұйымдарға жүктеледі.

      Ескерту. 2-бөлікке өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      3. Егер бас бостандығынан айыруды өтеу кезінде сотталған адамның осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген аурулардан зардап шегетіні анықталса, мекеме әкімшілігі сотқа оған медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын қолдану туралы ұсыну жібереді.

      4. Бас бостандығынан айыруға сотталған, емделудiң толық курсынан өтпеген туберкулезбен немесе инфекциялық аурумен ауыратын адамдарға мекемелерде орналасқан медициналық ұйымдар медициналық комиссияның шешiмi бойынша мiндеттi ем қолданады.

      Ескерту. 4-бөлікке өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      5. Кәмелетке толмағандардың жыныстық тиіспеушілігіне қарсы қылмыс жасағаны үшін бас бостандығынан айыруға сотталған адамдарға қатысты мекеме әкімшілігі оларда психикалық ауытқушылықтар мен сексуалдық зорлық-зомбылыққа бейімділіктің бар (жоқ) екендігі туралы мәселені шешу үшін жазаны өтеу мерзімі аяқталғанға дейін алты айдан кешіктірмей сот-психиатриялық сараптама тағайындау үшін сотқа материалдарды жібереді. Осы бөліктің ережелері сотталған адамдардың есінің дұрыстығын жоққа шығармайтын психикасының бұзылуының анықталуына байланысты соттың шешімі бойынша медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шаралары қолданылатын сотталғандарға қолданылмайды.

      Мекеме әкімшілігі сот-психиатриялық сараптама нәтижесі бойынша медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын тағайындау, ұзарту, өзгерту немесе тоқтату туралы мәселелерді шешу үшін сотқа ұсыну жібереді.

      Мекеме әкімшілігі соттың қаулысын алған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде оны сотталған адамның таңдаған тұрғылықты жері бойынша денсаулық сақтау ұйымына медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шараларын орындау үшін жібереді.

      Өзіне қатысты соттың шешімімен медициналық сипаттағы мәжбүрлеу шарасы белгіленген, кәмелетке толмағандардың жыныстық тиіспеушілігіне қарсы қылмыс жасағаны үшін бас бостандығынан айыруға сотталған адамның мекемелерден босатылғаны туралы хабарлама босатылғанға дейін бес жұмыс күні бұрын тұрғылықты жері бойынша денсаулық сақтау ұйымына және ішкі істер органына жіберіледі.

      Ескерту. 26-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI (01.01.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 07.07.2020 № 361-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

7-тарау. ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАЙТЫН МЕКЕМЕЛЕР МЕН ОРГАНДАРДЫҢ
ҚЫЗМЕТІН БАҚЫЛАУ

27-бап. Сот бақылауы

      1. Сот жазаны өтеуден шартты түрде мерзiмiнен бұрын босату, жазаның өтелмеген бөлiгiн жазаның неғұрлым жеңіл түрiне ауыстыру, сотталған адамның ауруына байланысты жазадан босату, жүктi әйелдердің және жас балалары бар әйелдердiң, жас балаларын жалғыз өзi тәрбиелейтiн ерлердің жазасын өтеуiн кейiнге қалдыру, сондай-ақ мекеменiң түрiн өзгерту туралы мәселелердi шешу кезiнде жазалардың орындалуын бақылайды.

      2. Сот сотталғандар мен өзге де адамдардың жазаларды орындайтын мекемелер мен органдар әкімшілігінің әрекеттерiне немесе әрекетсіздігіне шағымдарын қарайды.

      3. Жазаларды орындайтын мекемелер мен органдар екі жұмыс күні ішінде үкім шығарған сотқа сотталған адамның қоғамдық жұмыстарды, түзеу жұмыстарын, бас бостандығын шектеуді, қамаққа алуды, бас бостандығынан айыруды өтеуінің басталғаны және орны туралы және белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру, арнаулы, әскери немесе құрметтi атақтан, сыныптық шеннен, дипломатиялық дәрежеден, бiлiктiлiк сыныбынан және мемлекеттiк наградалардан айыру, мүлкiн тәркiлеу түрiндегi жазалардың орындалуы туралы хабарлама жібереді.

      Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

28-бап. Ведомстволық бақылау

      Жазаларды орындайтын мекемелер мен органдардың қызметiне жоғары тұрған басқару органдары мен олардың лауазымды адамдары тарапынан ведомстволық бақылау жүзеге асырылады. Ведомстволық бақылауды жүзеге асыру тәртiбi Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

29-бап. Мемлекеттік бақылау және қадағалау

      Жазаларды орындайтын мекемелер мен органдардың қызметін мемлекеттік бақылау және қадағалау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 29-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.10.2015 № 376-V Заңымен (01.01.2016 бастап қолданысқа енгізіледі).

30-бап. Жазаларды және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындау және өтеу заңдылығының сақталуын қадағалау

      Жазаларды және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындау және өтеу заңдылығының сақталуын жоғары қадағалауды Қазақстан Республикасының прокуратура органдары жүзеге асырады.

      Ескерту. 30-бап жаңа редакцияда - ҚР 11.07.2017 № 91-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

31-бап. Қоғамдық бақылау

      1. Қоғамдық байқау комиссиялары және ұлттық алдын алу тетігі қызметі нысанындағы қоғамдық бақылау осы Кодекстің 8 және 9-тарауларына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Мыналар қоғамдық бақылау қағидаттары болып табылады:

      1) адамның және азаматтың конституциялық құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін сақтау;

      2) заңдылық;

      3) объективтілік;

      4) азаматтардың қатысу еріктілігі;

      5) жазаны орындау жағдайларын ескере отырып, іс-шаралар мен нәтижелердің ашықтығы мен айқындылығы;

      6) кезеңділік пен жеделдік;

      7) нәтижелерді жазбаша құжаттау міндеттілігі;

      8) мемлекеттік билік органының қоғамдық бақылаудың нәтижелері бойынша жазбаша қорытынды ұсынуға ден қою міндеттілігі;

      9) азаматтың қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға қатысуына байланысты оны қудалауға тыйым салу.

      3. Мыналар қоғамдық бақылаудың міндеттері болып табылады:

      1) жазаларды және өзге де қылмыстық-құқықтық ықпал ету шараларын орындаудың және өтеудің нормативтік құқықтық актілері мен құқық қолдану практикасын жетілдіру кезінде қоғамдық мүдделерді ескеруге жәрдемдесу;

      2) жазаны орындайтын мекемелер мен органдар қызметінің жұртшылық үшін айқындылық деңгейін арттыру;

      3) сотталғандардың құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерінің қорғалу деңгейін арттыру;

      4) сотталғандардың құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерінің бұзылуына ықпал ететін себептерді және жағдайларды жою жөнінде шаралар қолдану;

      5) жазаны орындайтын мекемелер мен органдар, сондай-ақ олардың жоғары тұрған органдары қызметінің тиімділігін бағалауға қатысу.

32-бап. Мекемелерге бару

      1. Мекемелерге арнайы рұқсатсыз:

      1) Қазақстан Республикасының Президентi, Қазақстан Республикасының Премьер-Министрi, Қазақстан Республикасы Парламентiнің депутаттары, сондай-ақ тиiстi әкімшілік-аумақтық бірлік шегiндегі облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың әкiмдерi;

      2) Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры және оған бағынысты прокурорлар;

      3) нақты істер бойынша іс жүргізу барысында судьялар;

      4) қылмыстық-атқару жүйесiнiң жоғары тұрған органдарының қызметкерлерi;

      5) Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiл және оның облыстағы, республикалық маңызы бар қаладағы және астанадағы өкілі;

      6) осы Кодексте көзделген өкілеттіктерді жүзеге асыруына байланысты ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары;

      7) Бала құқықтары жөніндегі уәкіл баруға құқылы.

      2. Қоғамдық байқау комиссияларының мүшелері осы Кодексте көзделген өкілеттіктерді жүзеге асыруына байланысты Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мекемелерге барады.

      3. Бұқаралық ақпарат құралдары өкiлдерiнің, діни бірлестіктердің дін қызметшілерінің және өзге де адамдардың мекемелерге осы мекемелер әкiмшiлiгiнiң не олардың жоғары тұрған органдарының арнайы рұқсаты бойынша ғана баруға құқығы бар.

      4. Күдіктілердің, айыпталушылардың және сотталғандардың қауiпсiздiгi мен күзетiн қамтамасыз ететін объектiлерде кино-, фото- және бейнетүсiру жүргізу мекемелер әкiмшiлiгiнiң рұқсатымен жүзеге асырылады. Бұл талап Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілге қолданылмайды.

      5. Сотталғандарды кино-, фото- және бейнетүсiру, олармен сұхбат жүргiзу, оның iшiнде аудио-, бейнетехника құралдарын пайдалана отырып жүргiзу олардың келiсiмiмен жүзеге асырылады.

      6. Мекемелерге бару қағидаларын қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

      Ескерту. 32-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 09.04.2016 № 501-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.12.2018 № 210-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

8-тарау. ҚОҒАМДЫҚ БАЙҚАУ КОМИССИЯСЫ

33-бап. Қоғамдық байқау комиссиясы қызметінің негіздері

      1. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың қоғамдық байқау комиссиясы жазаны орындайтын мекемелер мен органдарда ұсталатын сотталғандар құқықтарының, бостандықтарының және заңды мүдделерінің қамтамасыз етілуіне, оларды ұстау жағдайлары, медициналық-санитариялық қамтамасыз ету, еңбегін, оқуын және бос уақытын ұйымдастыру бөлігінде қоғамдық мониторинг жүргізу үшін құрылады.

      2. Қоғамдық байқау комиссиясы заңды тұлға болып табылмайды.

34-бап. Қоғамдық байқау комиссиясын құру тәртібі

      1. Қоғамдық байқау комиссиясы азаматтардың немесе қоғамдық бірлестіктердің бастамасы бойынша құрылады.

      Қоғамдық бірлестіктер облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың әрбір қоғамдық байқау комиссиясына бір кандидаттан ұсынуға құқылы.

      2. Облыс, республикалық маңызы бар қала, астана аумағында өз қызметін әкімшілік-аумақтық құрылым шегінде жүзеге асыратын бір қоғамдық байқау комиссиясы құрылады.

      3. Қоғамдық байқау комиссиясы үштен тоғыз адамға дейінгі құрамда күнтізбелік екі жыл мерзімге құрылады.

      Қоғамдық байқау комиссиясының жұмыс кезеңінде оның мүшелерінің ауыстырылуы жүргізілуі мүмкін, бұл отырыс хаттамасында тіркеледі.

      4. Қоғамдық байқау комиссиясы жазаларды орындайтын мекемелер мен органдарға алты ай бойы бармаған жағдайда, оның қызметі тоқтатылды деп есептеледі.

      5. Қоғамдық байқау комиссиясын оның мүшелерінен көпшілік дауыспен сайланатын, оның қызметіне басшылықты жүзеге асыратын төраға басқарады.

      6. Жазаны орындайтын мекемелер мен органдардың жоғары тұрған органдарына қоғамдық байқау комиссиясының дербес құрамы бекітілетін және оның төрағасы сайланатын өзінің бірінші отырысының хаттамасын беру қоғамдық байқау комиссиясы қызметінің басталуы болып табылады.

      7. Қоғамдық байқау комиссиясы мүшесінің өкілеттіктері мерзімінен бұрын тоқтатылған жағдайда, оның төрағасы он күн ішінде тиісті құжаттарды беру мерзімдері мен тәртібін көрсете отырып, бос орынға конкурс туралы жариялайды.

35-бап. Қоғамдық байқау комиссиясының мүшелеріне қойылатын талаптар

      1. Қазақстан Республикасының жиырма бір жасқа толған азаматы қоғамдық байқау комиссиясының мүшесі бола алады.

      2. Мыналар:

      1) заңда белгіленген тәртіппен жойылмаған немесе алынбаған сотталғандығы бар;

      2) қылмыстық құқық бұзушылықтар жасады деген күдікті немесе айыпталушы;

      3) сот әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп таныған;

      4) судьялар, адвокаттар, мемлекеттік қызметшілер мен әскери қызметшілер, сондай-ақ құқық қорғау органдарының және арнаулы мемлекеттік органдардың жұмыскерлері;

      5) психиатрда және (немесе) наркологта есепте тұрған адамдар қоғамдық байқау комиссиясының мүшелері бола алмайды.

      3. Қасақана қылмыстық құқық бұзушылық жасағаны үшiн Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінің 35-бабы бірінші бөлігінің 3), 4), 9) – 12) тармақтары және 36-бабы негізінде қылмыстық жауаптылықтан босатылған, терiс себептер бойынша мемлекеттiк немесе әскери қызметтен, құқық қорғау органдары мен арнаулы мемлекеттiк органдардан, соттардан босатылған немесе адвокаттар алқасынан шығарылған, адвокаттық қызметпен айналысуға берiлген лицензиядан айырылған адамдар да қоғамдық байқау комиссиясының мүшелерi бола алмайды.

      4. Нақ бір адам бір мезгілде бірнеше қоғамдық байқау комиссиясының мүшесі бола алмайды.

      Ескерту. 35-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 07.11.2014 № 248-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

36-бап. Қоғамдық байқау комиссиясы мүшесінің құқықтары мен міндеттері

      1. Қоғамдық байқау комиссиясының мүшесі:

      1) осы Кодексте белгіленген тәртіппен, құрылған топ құрамында жазаларды орындайтын мекемелер мен органдарға баруға;

      2) жазаларды орындайтын мекемелер мен органдардың лауазымды адамдарымен кездесуге, олардан қоғамдық байқау комиссиясының қызметіне қатысты мәселелер бойынша ақпарат алуға;

      3) осы Кодекстің 38-бабы үшінші бөлігінің ережелерін ескере отырып, жазаларды орындайтын мекемелер мен органдарда ұсталатын сотталғандармен куәларсыз, жеке немесе қажет болған кезде аудармашы арқылы әңгімелесуді жүргізуге, олардың құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерінің бұзылу мәселелері бойынша өтініштер қабылдауға;

      4) сотталған адамның жазбаша келісімімен оның өтініш жасауына байланысты материалдармен танысуға;

      5) жазаларды орындайтын мекемелер мен органдарда ұсталатын сотталғандардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз етуге байланысты мәселелер бойынша олардың әкімшілігіне, жоғары тұрған органдарға, прокуратура органдарына өтініш жасауға;

      6) қоғамдық байқау комиссиясы қызметінің аясына жататын мәселелерді қарау кезінде сот отырыстарына қатысуға;

      7) жазаны орындайтын мекеменің немесе органның әкімшілігіне өз қызметінің нәтижелері туралы жазбаша нысанда хабар беруге құқылы. Жазаны орындайтын мекеме немесе орган анықталған кемшіліктерді жоймаған жағдайда, бұл жөнінде олардың жоғары тұрған органдарына және (немесе) прокуратура органдарына хабар беруге;

      8) прокуратура органдарымен келісу бойынша олар жазаны орындайтын мекемелер мен органдардың қызметіне жүргізетін тексерулерге қатысуға құқылы.

      2. Қоғамдық байқау комиссиясының мүшелері өз өкілеттіктерін орындау кезінде жазаны орындайтын мекемелер мен органдардың қызметін қамтамасыз ететін нормативтік құқықтық актілердің талаптарын сақтауға, олардың әкімшілігінің заңды талаптарына бағынуға міндетті.

      3. Жазаны орындайтын мекемеге не органға бару жөніндегі топқа кіретін қоғамдық байқау комиссиясы мүшесінің бейтараптығына күмән туғызатын мән-жайлар болған кезде, ол оған қатысудан бас тартуға міндетті.

37-бап. Қоғамдық байқау комиссиясы мүшесінің өкілеттіктерін тоқтату

      1. Қоғамдық байқау комиссиясы мүшесінің өкілеттіктері оның жұмыс істеу мерзімі өткеннен кейін, сондай-ақ:

      1) өз өкілеттіктерін доғару туралы жазбаша өтініш берілген;

      2) ол қайтыс болған не оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі заңды күшіне енген;

      3) оның кандидатурасын ұсынған қоғамдық бірлестік таратылған;

      4) оның кандидатурасын ұсынған қоғамдық бірлестік кері шақырып алған;

      5) осы Кодекстің ережелері бұзылған;

      6) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен;

      7) Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтқан;

      8) соттың айыптау үкімі заңды күшіне енген;

      9) қоғамдық байқау комиссиясының жұмысына үш ай бойы қатыспаған;

      10) заңда көзделген өзге де жағдайлар басталған кезде тоқтатылады.

      2. Комиссия төрағасы жазаны орындайтын мекемелер мен органдардың жоғары тұрған аумақтық органына үш жұмыс күні ішінде қоғамдық байқау комиссиясы мүшесінің өкілеттіктері тоқтатылғаны туралы хабар береді.

38-бап. Қоғамдық байқау комиссиясы қызметінің нысандары

      1. Мыналар қоғамдық байқау комиссиясы қызметінің нысандары болып табылады:

      1) жазаны орындайтын мекемелер мен органдарға бару;

      2) жазаны орындайтын мекемелер мен органдарда ұсталатын сотталғандармен оларды ұстау жағдайларына шағымдары бойынша кездесулер;

      3) мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарына олардың құзыретіне кіретін мәселелер бойынша өтініштер жіберу;

      4) жазаны орындайтын мекемелер мен органдарда ұсталатын сотталғандардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғауға сенімхат бойынша сотқа шағымдар мен талап арыздарын дайындау және жіберу, сотта сөз сөйлеу;

      5) жазаны орындайтын мекемелер мен органдарда ұсталатын сотталғандарға сауалнама жүргізу, пікір сұрау және олармен сұхбат жүргізу;

      6) қылмыстық-атқару жүйесінің уәкілетті органымен келісу бойынша жобалар мен бағдарламаларды іске асыру;

      7) жазаны орындайтын мекемелер мен органдарда ұсталатын сотталғандар құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерінің қамтамасыз етілуіне, оларды ұстау жағдайлары, медициналық-санитариялық қамтамасыз ету, еңбегін, оқуын және бос уақытын ұйымдастыру бөлігіндегі қоғамдық мониторингтің нәтижелері туралы жұртшылыққа хабар беру.

      2. Қоғамдық байқау комиссиясының жазаны орындайтын мекемелер мен органдарға баруын құрамында кемінде екі мүшесі бар топтар жүзеге асырады.

      Қоғамдық байқау комиссиясы кемінде бір тәулік бұрын жазаны орындайтын мекеменің немесе органның бастығын жоспарланып отырған бару туралы хабардар етуге міндетті.

      3. Қоғамдық байқау комиссиясы мүшелерінің жазаны орындайтын мекемеге және органға барған кездегі қауіпсіздігін қамтамасыз ету олардың әкімшілігіне жүктеледі.

      Қоғамдық байқау комиссиясы мүшесінің сотталған адаммен оңаша әңгімелескен кезде өзінің қауіпсіздігін қамтамасыз етуден бас тартуы жазбаша ресімделеді.

      4. Қоғамдық байқау комиссиясының мүшелері барған кезде адамның жеке өмірі туралы өздеріне мәлім болған мәліметтерді оның келісімінсіз жария етуге құқылы емес.

      Көрсетілген талапты бұзу заңда белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

      5. Жазаны орындайтын мекемелер мен органдардың қызметіне қоғамдық байқау комиссиясы мүшелерінің араласуына жол берілмейді.

      6. Жазаны орындайтын мекемеде немесе органда ерекше жағдайлар режимі енгізілген кезеңде қоғамдық байқау комиссиясының оларға бару жөніндегі өкілеттіктері тоқтатыла тұрады.

9-тарау. ҰЛТТЫҚ АЛДЫН АЛУ ТЕТIГI

      Ескерту. 9-тараудағы "Адам құқықтары жөніндегі уәкіл", "Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің", "Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлді", "Адам құқықтары жөніндегі уәкілмен", "Адам құқықтары жөніндегі уәкілге" деген сөздер тиісінше "Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл", "Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің", "Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлді", "Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілмен", "Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілге" деген сөздермен ауыстырылды – ҚР 05.11.2022 № 157-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

39-бап. Ұлттық алдын алу тетiгi

      1. Ұлттық алдын алу тетiгi ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының қызметі арқылы жұмыс істейтін, азаптаудың және қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарекеттер мен жазалау түрлерiнiң алдын алу жүйесі түрінде қолданылады.

      2. Ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушылары өз қызметі шеңберінде жазаны орындайтын мекемелер мен органдарға барады.

      3. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл, сондай-ақ Үйлестіру кеңесі іріктейтін, азаматтардың құқықтарын, бостандықтарын және заңды мүдделерін қорғау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын қоғамдық байқау комиссияларының және қоғамдық бiрлестiктердiң мүшелерi, заңгерлер, әлеуметтік қызметкерлер, дәрігерлер ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушылары болып табылады.

      4. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының қызметін үйлестіреді, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының қажетті әлеуеті мен кәсіптік білімін қамтамасыз ету үшін шаралар қолданады.

      5. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының алдын ала бару жөніндегі шығыстарын өтеу Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен бюджет қаражатынан жүзеге асырылады.

40-бап. Үйлестіру кеңесі

      1. Ұлттық алдын алу тетiгiнің қызметін тиімді үйлестіруді қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің жанынан Үйлестіру кеңесі құрылады.

      Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлді қоспағанда, Үйлестіру кеңесінің мүшелерін Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл құратын комиссия Қазақстан Республикасының азаматтары қатарынан сайлайды.

      2. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл:

      1) Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің жанындағы Үйлестіру кеңесі туралы ережені;

      2) ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушыларын іріктеу тәртібін;

      3) алдын ала бару үшін ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушыларынан топтар құру тәртібін;

      4) алдын ала бару жөніндегі әдістемелік ұсынымдарды;

      5) алдын ала бару қорытындылары бойынша жыл сайынғы жинақталған баяндаманы дайындау тәртібін бекітеді.

      3. Үйлестіру кеңесі Біріккен Ұлттар Ұйымы Азаптауға қарсы комитетінің азаптаудың және басқа да қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын қарекеттер мен жазалау түрлерінің алдын алу жөніндегі кіші комитетімен өзара іс-қимыл жасайды.

41-бап. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларына қойылатын талаптар

      1. Мыналар:

      1) заңда белгіленген тәртіппен жойылмаған немесе алынбаған сотталғандығы бар;

      2) қылмыстық құқық бұзушылықтар жасады деген күдікті немесе айыпталушы;

      3) сот әрекетке қабiлетсiз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп таныған;

      4) судьялар, адвокаттар, мемлекеттік қызметшілер мен әскери қызметшілер, сондай-ақ құқық қорғау органдары мен арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлері;

      5) психиатрда және (немесе) наркологта есепте тұрған адамдар ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары бола алмайды.

      2. Қасақана қылмыстық құқық бұзушылық жасағаны үшiн Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінің 35-бабы бірінші бөлігінің 3), 4), 9) – 12) тармақтары және 36-бабы негізінде қылмыстық жауаптылықтан босатылған, терiс себептер бойынша мемлекеттiк немесе әскери қызметтен, құқық қорғау органдары мен арнаулы мемлекеттiк органдардан, соттардан босатылған немесе адвокаттар алқасынан шығарылған, адвокаттық қызметпен айналысуға берiлген лицензиядан айырылған адамдар да ұлттық алдын алу тетiгiнiң қатысушылары бола алмайды.

      Ескерту. 41-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 07.11.2014 № 248-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

42-бап. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының құқықтары

      1. Ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушысы:

      1) алдын ала баруға жататын, жазаны орындайтын мекемелер мен органдарда ұсталатын сотталғандардың саны, осындай мекемелердiң саны және олардың орналасқан жері туралы ақпарат алуға;

      2) алдын ала баруға жататын, жазаны орындайтын мекемелер мен органдарда ұсталатын сотталғандармен қарым-қатынас жасауға, сондай-ақ оларды ұстау жағдайларына қатысты ақпаратқа қол жеткізе алуға;

      3) құрылған топтардың құрамында белгіленген тәртіппен алдын ала баруды жүзеге асыруға;

      4) алдын ала болуға жататын, жазаны орындайтын мекемелер мен органдарда ұсталатын сотталғандармен және (немесе) олардың заңды өкілдерімен куәларсыз, жеке немесе қажет болған кезде аудармашы арқылы, сондай-ақ ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының пiкiрi бойынша тиiстi ақпарат бере алатын кез келген басқа адаммен әңгімелесу жүргізуге;

      5) алдын ала баруға жататын, жазаны орындайтын мекемелер мен органдарды кедергісіз таңдауға және соларға баруға;

      6) азаптаудың және қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарекеттер мен жазалау түрлерінің қолданылғаны туралы хабарлар мен шағымдарды қабылдауға құқылы.

      2. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушысы заңды қызметін жүзеге асыру кезінде тәуелсіз болып табылады.

43-бап. Ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының міндеттері

      1. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары өз өкілеттіктерін орындау кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтауға міндетті.

      2. Ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының алдын ала баруға жататын, жазаны орындайтын мекемелер мен органдардың қызметіне араласуына жол берілмейді.

      3. Алдын ала бару жөніндегі топқа кіретін ұлттық алдын алу тетігі қатысушысының бейтараптығына күмән туғызатын мән-жайлар болған кезде, ол алдын ала баруға қатысудан бас тартуға міндетті.

      4. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары азаптаудың және қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарекеттер мен жазалау түрлерінің қолданылғаны туралы қабылданатын хабарлар мен шағымдарды Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл айқындайтын тәртіппен тіркеуге міндетті.

      Қабылданған хабарлар мен шағымдар Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің қарауына беріледі.

      Қабылданған және берілген хабарлар мен шағымдар туралы ақпарат алдын ала бару нәтижелері жөніндегі есепке енгізіледі.

      5. Осы Кодекстің ережелерін бұзған ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары заңда белгіленген жауаптылықта болады.

44-бап. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының өкілеттіктерін тоқтату

      Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушысының өкілеттіктері:

      1) осы Кодекстің ережелері бұзылған;

      2) өз өкілеттіктерін доғару туралы жазбаша өтініш берілген;

      3) ол қайтыс болған не оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі заңды күшіне енген;

      4) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен;

      5) Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтқан;

      6) соттың айыптау үкімі заңды күшіне енген;

      7) заңда көзделген өзге де жағдайлар басталған кезде тоқтатылады.

45-бап. Алдын ала барудың түрлері мен кезеңділігі

      1. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының алдын ала баруы былайша бөлінеді:

      1) төрт жылда кемінде бір рет тұрақты негізде жүргізілетін кезеңдік алдын ала бару;

      2) алдыңғы кезеңдік алдын ала бару нәтижелері бойынша ұсынымдардың іске асырылуына мониторинг жүргізу, сондай-ақ алдын ала баруға жататын, жазаны орындайтын мекемелер мен органдардың әкімшіліктері тарапынан ұлттық алдын алу тетiгiнің қатысушылары әңгімелесу жүргізген сотталғандарды қудалаудың алдын алу мақсатында, кезеңдік алдын ала бару аралығындағы кезеңде жүргізілетін аралық алдын ала бару;

      3) азаптаудың және қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарекеттер мен жазалау түрлерінің қолданылғаны туралы келіп түскен хабарлардың негізінде жүргізілетін арнаулы алдын ала бару.

      2. Үйлестіру кеңесі бөлінген бюджет қаражаты шегінде алдын ала бару мерзімдері мен алдын ала баруға жататын мекемелердің тізбесін айқындайды.

46-бап. Алдын ала бару тәртібі

      1. Алдын ала баруды Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілмен келісу бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен қағидаларға сәйкес Үйлестіру кеңесі ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларынан құратын топтар жүргізеді.

      2. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының ешқайсысын алдын ала бару үшін топтарды құру кезінде тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне байланысты немесе кез келген өзге де мән-жайлар бойынша қандай да бір кемсітушілікке ұшыратуға болмайды.

      3. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының қауіпсіздігін қамтамасыз ету алдын ала баруға жататын, жазаны орындайтын мекемелер мен органдардың әкімшілігіне жүктеледі. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының құқыққа сыйымсыз әрекеттері орын алған жағдайда, алдын ала баруға жататын, жазаны орындайтын мекемелер мен органдар әкімшілігінің басшысы Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілге жазбаша хабар береді.

      4. Әрбір алдын ала барудың нәтижелері бойынша топтың атынан Үйлестіру кеңесі бекіткен нысан бойынша жазбаша есеп жасалады, оған алдын ала баруды жүзеге асырған топтың барлық мүшелері қол қояды. Ерекше пікірі бар топ мүшесі оны жазбаша түрде ресімдейді және есепке қоса береді.

47-бап. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасы

      1. Үйлестіру кеңесі ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасын олардың алдын ала бару нәтижелері бойынша есептерін ескере отырып дайындайды.

      2. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасына:

      1) уәкілетті мемлекеттік органдарға алдын ала баруға жататын, жазаны орындайтын мекемелер мен органдарда ұсталатын сотталғандармен қарым-қатынас жағдайларын жақсартудың және азаптау мен қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарекеттер мен жазалау түрлерінің алдын алу жөнінде ұсынымдар;

      2) Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру жөніндегі ұсыныстар да енгізіледі.

      Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасына өткен жылғы алдын ала бару жөніндегі қаржылық есеп қоса беріледі.

      3. Ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамасы қарау үшін уәкілетті мемлекеттік органдарға жіберіледі және оны Үйлестіру кеңесі бекіткен күннен бастап бір айдан кешіктірілмейтін мерзімде Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің интернет-ресурсында орналастырылады.

48-бап. Құпиялылық

      Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары алдын ала бару барысында өздеріне мәлім болған сотталған адамның жеке өмірі туралы мәліметтерді оның келісімінсіз жариялауға құқылы емес.

      Көрсетілген талапты бұзу заңда белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

49-бап. Уәкілетті мемлекеттік органдардың ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларымен өзара іс-қимылы

      1. Мемлекеттік органдар мен олардың лауазымды адамдары ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларына олардың заңды қызметін жүзеге асыруына жәрдем көрсетеді.

      Бірде-бір мемлекеттік орган немесе лауазымды адам азаптау мен қатыгездік, адамшылыққа жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарекеттер мен жазалау түрлерiнің қолданылу фактілері туралы ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларына хабарлағаны үшін азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін шектеуге құқылы емес.

      Ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының заңды қызметіне кедергі келтіретін лауазымды адамдар заңда белгіленген жауаптылықта болады.

      2. Уәкілетті мемлекеттік органдар ұлттық алдын алу тетiгi қатысушыларының жыл сайынғы жинақталған баяндамаcын алған күннен бастап үш ай ішінде Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілге алынған баяндамаларды қарау нәтижелері бойынша қолданылған шаралар туралы жазбаша нысанда хабар береді.

      3. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөнiндегi уәкiлдің ұлттық алдын алу тетігі қатысушыларының алдын ала бару нәтижелері бойынша есептері негізінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен уәкілетті мемлекеттік органдарға немесе лауазымды адамдарға адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын бұзған лауазымды адамға қатысты тәртіптік немесе әкімшілік іс жүргізуді қозғау не сотқа дейінгі тергеп-тексеруді бастау туралы өтінішхатпен жүгінуге құқығы бар.

      Ескерту. 49-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 07.11.2014 № 248-V Заңымен (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі).

ЕРЕКШЕ БӨЛІК
3-БӨЛІМ. СОТТАЛҒАН АДАМДЫ ҚОҒАМНАН ОҚШАУЛАУМЕН БАЙЛАНЫСТЫ ЕМЕС
ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ
10-тарау. АЙЫППҰЛ ТҮРIНДЕГI ЖАЗАНЫ ОРЫНДАУ

50-бап. Айыппұл түріндегі жазаны орындау тәртiбi мен шарттары

      1. Сотталған адам айыппұлды үкімде белгіленген мерзім ішінде төлейді. Айыппұл төлеу мерзімі үкім заңды күшіне енген кезден бастап есептеледі және оған сот кейінге қалдыруды берген уақыт қосылмайды. Егер үкім бойынша сотталған адам айыппұлды бір айдан аса мерзім ішінде төлеуге міндетті болса, айыппұл ай сайын тең үлестермен төленеді.

      2. Сотталған адам мүліктік жағдайы нашарлаған жағдайда, айыппұлды кейінге қалдыруды беру туралы сот алдында өтініш жасауға құқылы.

      Ескерту. 50-бап жаңа редакцияда – ҚР 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

51-бап. Сотталған адамның айыппұл түріндегі жазаны орындау тәртібі мен шарттарын бұзғаны үшін жауаптылығы

      Егер сотталған адам айыппұлды сот белгілеген мерзімде төлемеген немесе толық төлемеген жағдайда, жазаны орындайтын орган (сот орындаушысы) айыппұлды мәжбүрлеп орындату жөнінде шаралар қабылдайды. Айыппұлды толық өндіріп алу үшін сотталған адамның кірістері немесе мүлкі жеткіліксіз болған не сотталған адамның өз кірістерін немесе мүлкiн мәжбүрлеп өндiрiп алудан жасыру фактісі анықталған жағдайларда, жазаны орындайтын орган (сот орындаушысы) Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексіне сәйкес айыппұлды жазаның басқа түрiмен ауыстыру туралы сотқа ұсыну жібереді.

      Ескерту. 51-бап жаңа редакцияда – ҚР 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

11-тарау. ТҮЗЕУ ЖҰМЫСТАРЫ ТҮРIНДЕГI ЖАЗАНЫ ОРЫНДАУ

52-бап. Түзеу жұмыстары түріндегі жазаны орындау тәртібі

      1. Түзеу жұмыстары сот үкіміне сәйкес жаза мөлшерін толық өтегенге дейін Жәбірленушілерге өтемақы қорына жалақының (ақшалай үлестің) оннан елуге дейінгі пайызын ай сайын аудара отырып, сотталған адамның негізгі жұмыс орны бойынша орындалады.

      2. Түзеу жұмыстарына сотталғандар сот үкімнің көшірмесімен бірге соттың тиісті өкімі пробация қызметіне келіп түскен күннен бастап он бес күндік мерзімнен кешіктірілмей жазаны өтеуге тартылады.

      3. Ұстап қалу негізгі жұмыс орны бойынша, сотталған адамға наразылықтардың бар-жоғына қарамастан, жалақы төлеу кезінде әрбір жұмыс істеген ай үшін атқарушылық құжаттар бойынша жалақысының барлық түрінен жүргізіледі.

      4. Ұстап қалу сотталғандар жалақысының ақшалай және заттай бөлігінен жүзеге асырылады. Сотталғандардың жалақысынан ұстап қалынған заттай бөлік жұмыс берушінің иелігінде қалады, ал оның құнын ол ай сайын Жәбірленушілерге өтемақы қорына аударады.

      5. Ұстап қалу әлеуметтiк сақтандыру және әлеуметтiк қамсыздандыру тәртiбiмен алынатын жәрдемақылардан, бiржолғы сипаттағы төлемдерден жүргізілмейді.

      6. Түзеу жұмыстарына сотталғандардың еңбекке уақытша жарамсыздығы бойынша жәрдемақылар сот үкiмiмен тағайындалған ұстап қалулар шегерiлмей, жалақысынан есептеледi.

      7. Сотталған адам, пробация қызметі немесе ол жұмыс істейтін ұйымның әкімшілігі оның материалдық жағдайы нашарлаған кезде сотқа жалақысынан ұстап қалудың мөлшерін төмендету туралы өтінішхат беруге құқылы. Ұстап қалудың мөлшерін төмендету туралы шешім сотталған адамның барлық кірісі ескеріле отырып шығарылады.

      8. Жазасын өтеу кезеңінде сотталған адам жүкті болған кезде, пробация қызметі сотқа жүктілікке және босануға байланысты демалыс берілген күннен бастап оның жазаны өтеуін кейінге қалдыру туралы ұсыну енгізеді.

      9. Сотталған адамға бірінші немесе екінші топтағы мүгедектік белгіленген кезде пробация қызметі сотқа оны жазасын одан әрі өтеуден босату туралы ұсыну енгізеді.

      10. Iстiң тоқтатылуымен үкiмнiң күшi жойылған немесе өзгерген жағдайларда, сотталған адамға жалақысынан ұстап қалынған сомалар толық немесе артық ұстап қалынған сомалар қайтарылады.

      Ескерту. 52-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.01.2018 № 132-VI (01.07.2018 бастап қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

53-бап. Түзеу жұмыстары түріндегі жазаны өтеу шарттары

      1. Түзеу жұмыстарына сотталған адам:

      1) осы Кодексте белгіленген жазаны өтеу тәртібі мен шарттарын сақтауға;

      2) тоқсанына бір рет пробация қызметіне профилактикалық әңгімелесуге қатысу үшін келуге;

      3) пробация қызметіне жұмыс орнының және (немесе) тұрғылықты жерінің өзгергені туралы жазбаша хабар беруге міндетті.

      2. Сотталған адамның пробация қызметіне белгіленген мерзімде келмеуіне шақыртуды уақтылы алмауы, сондай-ақ ауыруы және оны шақырту бойынша уақтылы келу мүмкіндігінен айыратын, құжаттамамен расталған басқа да мән-жайлар дәлелді себептер деп танылады.

      Ескерту. 53-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

54-бап. Сотталған адамның түзеу жұмыстары түріндегі жазаны өтеу тәртібі мен шарттарын бұзғаны үшін жауаптылығы

      1. Сотталған адамның түзеу жұмыстары түріндегі жазаны өтеу тәртібі мен шарттарын бұзғаны үшін пробация қызметі оны Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде көзделген жауаптылық туралы жазбаша түрде ескертеді.

      2. Түзеу жұмыстары түріндегі жазаны өтеуден жалтарып жүрген не жұмысынан айырылған немесе еңбек шарты бұзылған күннен бастап үш ай бойы жұмысқа орналаспаған сотталған адамға қатысты пробация қызметі сотқа қылмыстық теріс қылық үшін тағайындалған жазаның орындалмаған бөлігін қоғамдық жұмыстарға тартумен не қамаққа алумен, ал қылмысы үшін тағайындалған жазаның орындалмаған бөлігін бас бостандығынан айырумен ауыстыру туралы ұсыну енгізеді.

      3. Мынадай:

      1) бір жыл бойы осы Кодекстің 53-бабының бірінші бөлігінде көрсетілген міндеттерді қайталап орындамаған;

      2) жазаны өтеуден жалтару мақсатында жасырынған;

      3) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге кеткен сотталған адам түзеу жұмыстары түріндегі жазаны өтеуден жалтарып жүр деп танылады.

      4. Пробация қызметіне тіркелу үшін келмеген күннен бастап он бес күннен астам тұрған жері анықталмаған сотталған адам жазаны өтеуден жасырынып жүр деп танылады.

55-бап. Пробация қызметінің түзеу жұмыстары түріндегі жазаны орындау кезіндегі өкілеттіктері

      Пробация қызметі:

      1) сотталғандарды есепке алуды жүргiзедi;

      2) сотталғандарға жазаны өтеу, сондай-ақ жазаның өтелуін бақылау тәртібі мен шарттарын түсіндіреді;

      3) сотталғандардың жалақысынан ұстап қалудың дұрыстығы мен уақтылығын және ұстап қалынған сомалардың Жәбірленушілерге өтемақы қорына аударылуын бақылауды жүзеге асырады;

      4) сотталған адаммен айына бір рет профилактикалық әңгімелесу жүргізеді;

      5) қажет болған кезде сотталғандарды жұмысқа орналастыру үшін жұмыспен қамту орталықтарына жібереді;

      6) жазасын өтеуден жалтару мақсатында жасырынып жүрген сотталған адамға қатысты бастапқы iздестiру iс-шараларын жүзеге асырады және сотқа iздестіруді жариялау туралы ұсыну енгiзедi.

      Ескерту. 55-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 10.01.2018 № 132-VI Заңымен (01.07.2018 бастап қолданысқа енгізіледі).

56-бап. Түзеу жұмыстары түріндегі жазаны өтеу орнындағы ұйым әкімшілігінің міндеттері

      1. Түзеу жұмыстары түріндегі жазаны өтеу орнындағы ұйым әкімшілігі:

      1) сотталған адамның жалақысынан ұстап қалуды Жәбірленушілерге өтемақы қорына уақтылы аударуға, бұл жөнінде тоқсанына бір рет пробация қызметіне растайтын құжаттарды ұсынуға;

      2) үш жұмыс күні ішінде пробация қызметін сотталған адамның жазасын өтеуден жалтаруы туралы хабардар етуге;

      3) пробация қызметін сотталған адамның басқа лауазымға ауысуы немесе жұмыстан шығарылуы туралы алдын ала хабардар етуге міндетті.

      2. Түзеу жұмыстары түріндегі жазаны өтеу орнындағы ұйым әкімшілігінің осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген міндеттерді орындамауы заңда белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

      Ескерту. 56-бапқа өзгеріс енгізу көзделген - ҚР 10.01.2018 № 132-VI (01.07.2018 бастап қолданысқа енгізіледі). 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

12-тарау. ҚОҒАМДЫҚ ЖҰМЫСТАРҒА ТАРТУ ТҮРIНДЕГI ЖАЗАНЫ ОРЫНДАУ

57-бап. Қоғамдық жұмыстарға тарту түрiндегi жазаны орындау тәртiбi

      1. Қоғамдық жұмыстарға тарту түріндегі жаза сотталған адамның жергілікті атқарушы органдар оның тұрғылықты жерінде орналасқан қоғамдық орындарда ұйымдастыратын, белгілі бір біліктілікті талап етпейтін, қоғамға пайдалы ақысыз жұмыстарды орындауынан тұрады.

      2. Қоғамдық жұмыстарға тарту түрiндегi жаза заңды күшіне енген сот үкімінің көшірмесімен бірге сот өкімі пробация қызметіне келіп түскен күннен бастап он күндік мерзiмнен кешiктiрiлмей орындалады.

      Сотталғандардың қоғамдық жұмыстарды орындауын бақылауды сотталған адамның тұрғылықты жеріндегі пробация қызметі жүзеге асырады.

      3. Сотталған адамға негізгі жұмыс орны бойынша кезекті демалыс беру қоғамдық жұмыстарды орындауын тоқтата тұрмайды.

      4. Жазасын өтеу кезеңінде сотталған адам жүкті болған кезде пробация қызметі сотқа жүктілікке және босануға байланысты демалыс берілген күннен бастап оның жазаны өтеуін кейінге қалдыру туралы ұсыну енгізеді.

      5. Сотталған адамға бірінші немесе екінші топтағы мүгедектік белгіленген кезде пробация қызметі сотқа оны жазасын одан әрі өтеуден босату туралы ұсыну енгізеді.

      Ескерту. 57-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

58-бап. Қоғамдық жұмыстарға тарту түрiндегi жаза мерзiмiн есептеу

      1. Қоғамдық жұмыстарға тарту түріндегі жаза мерзімі сағатпен есептеледі, сол уақыт ішінде сотталған адам қоғамдық жұмыстарды орындайды.

      2. Қоғамдық жұмыстар сотталған адамды оларды орындау кезінде негізгі жұмыс орны бойынша еңбек міндеттерінен босата отырып не оқудан бос уақытта күніне төрт сағаттан аспайтын шамада орындалады.

      3. Тұрақты жұмыс орны жоқ және оқу орындарында оқымайтын сотталғандар қоғамдық жұмыстарды күніне сегіз сағатқа дейін, бірақ аптасына қырық сағаттан аспайтын шамада орындайды.

59-бап. Қоғамдық жұмыстарға тарту түрiндегiжазаны өтеу шарттары

      Сотталған адам:

      1) осы Кодексте белгіленген жазаны өтеу тәртiбi мен шарттарын сақтауға;

      2) жергілікті атқарушы органдар қоғамдық орындарда ұйымдастыратын жұмыстарды орындауға;

      3) пробация қызметіне тұрғылықты жерiнің өзгергені туралы хабарлап отыруға;

      4) пробация қызметіне тіркелу және профилактикалық әңгімелесуге қатысу үшін айына бір рет келіп тұруға міндетті. Келмеуінің дәлелді жағдайлары осы Кодекстің 53-бабының екінші бөлігінде көрсетілген.

60-бап. Сотталған адамның қоғамдық жұмыстарға тарту түріндегі жазаны өтеу тәртібі мен шарттарын бұзғаны үшін жауаптылығы

      1. Сотталған адамның қоғамдық жұмыстарға тарту түрiндегi жазаны өтеу тәртібі мен шарттарын бұзғаны үшін пробация қызметі оны Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде көзделген жауаптылық туралы жазбаша түрде ескертеді.

      2. Қоғамдық жұмыстарға тарту түрiндегi жазаны өтеуден жалтарып жүрген сотталған адамға қатысты пробация қызметі сотқа қылмыстық теріс қылық үшін тағайындалған жазаның орындалмаған бөлігін – қамаққа алумен, ал қылмыс үшін тағайындалған жазаның орындалмаған бөлігін бас бостандығын шектеумен не бас бостандығынан айырумен ауыстыру туралы ұсыну жібереді.

      3. Мыналар:

      1) қоғамдық жұмыстар түріндегі жазаны орындауға кірісуден бас тартқан не қоғамдық жұмыстарды орындауға кедергі келтіретін, құжаттамамен расталған ауыруы және басқа да себептер жататын дәлелді себептерсіз қоғамдық жұмыстарға бір ай ішінде екі реттен көп келмеген;

      2) жазаны өтеу кезеңінде екі рет медициналық куәландырумен не мұндай мүмкіндік болмаған кезде – жұмыс берушінің комиссиялық актісімен расталған, алкогольдік, есірткілік немесе уытқұмарлық масаң күйде келген;

      3) жазасын өтеуден жалтару мақсатында жасырынған;

      4) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге кеткен сотталған адам қоғамдық жұмыстарға тарту түріндегі жазаны өтеуден жалтарып жүр деп танылады.

      4. Пробация қызметіне тіркелу үшін келмеген күннен бастап он бес күннен астам тұрған жері анықталмаған сотталған адам жазаны өтеуден жасырынып жүр деп танылады.

      Ескерту. 60-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

61-бап. Пробация қызметінің қоғамдық жұмыстарға тарту түріндегі жазаны орындау кезіндегі өкілеттіктері

      Пробация қызметі:

      1) сотталғандарды есепке алуды жүргiзедi;

      2) оларға жазаны өтеу, сондай-ақ жазаның өтелуін бақылау тәртiбi мен шарттарын түсiндiредi;

      3) жергілікті атқарушы органдар ұйымдастыратын қоғамдық жұмыстардың орындалуын бақылайды;

      4) сотталған адаммен айына бір рет профилактикалық әңгімелесу жүргізеді;

      5) жазасын өтеуден жалтару мақсатында жасырынып жүрген сотталған адамға қатысты бастапқы iздестiру iс-шараларын жүзеге асырады және сотқа iздестіруді жариялау туралы ұсыну енгiзедi.

62-бап. Жергілікті атқарушы органдардың қоғамдық жұмыстарға тарту түріндегі жазаны орындау кезіндегі өкілеттіктері

      1. Жергілікті атқарушы органдар:

      1) пробация қызметін сот үкімін алғаны және оны орындауға қабылдағаны туралы дереу хабардар етуге;

      2) жұмыс істелген уақытты есепке алу табелін жүргізуге, орындалған жұмыстардың актісін жасауға және оларды ағымдағы айдың соңғы күнінен кешіктірмей пробация қызметіне жіберуге;

      3) пробация қызметіне сотталған адамның мінез-құлқы туралы ақпарат беруге;

      4) пробация қызметін сотталған адамның жазаны өтеуден жалтаруы туралы хабардар етуге міндетті.

      2. Жергілікті атқарушы органдардың лауазымды адамдарының қоғамдық жұмыстарға тарту түріндегі жазаны орындау кезінде осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген міндеттерді орындамауы заңда белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

13-тарау. БАС БОСТАНДЫҒЫН ШЕКТЕУ ТҮРIНДЕГI ЖАЗАНЫ ОРЫНДАУ

63-бап. Бас бостандығын шектеу түрiндегi жазаны орындау тәртібі

      1. Бас бостандығын шектеуге сотталғандар жазасын тұрғылықты жері бойынша оларға пробациялық бақылауды жүзеге асыру жағдайларында өтейді.

      2. Бас бостандығын шектеуге сотталғандарды мәжбүрлі еңбекке тартуды жергілікті атқарушы органдар осы Кодекстің 57 - 59-баптарына сәйкес ұйымдастырады.

      3. Бас бостандығын шектеуге сотталғандар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шеңберде әлеуметтік-құқықтық көмек алу үшін жергілікті атқарушы органдарға, қоғамдық бірлестіктер мен өзге де ұйымдарға жүгінуге құқылы.

      Ескерту. 63-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

64-бап. Бас бостандығын шектеу түрiндегi жазаны өтеу мерзiмiн есептеу

      Бас бостандығын шектеу түрiндегi жазаны өтеу мерзiмi пробация қызметі заңды күшіне енген сот үкімін орындауға қабылдаған күннен бастап есептеледi.

65-бап. Бас бостандығын шектеуге сотталған адамды жазаны өтеу орнына жiберу

      1. Бас бостандығынан айырудың өтелмеген бөлiгi бас бостандығын шектеу түрiндегi жазаға ауыстырылған сотталған адам күзеттен босатылады және жазаны өтеу орнына бюджет қаражаты есебiнен өз бетінше барады.

      Мекеме әкiмшiлiгi сотталған адамға оны есепке қою үшiн пробация қызметіне жету маршруты мен уақытын көрсете отырып, жазаны өтеу орнына баруы туралы нұсқаманы табыс етеді, сондай-ақ пробация қызметіне оған мінездеме беретін материалдар жібереді.

      2. Сотталған адам жазаны өтеу орнына белгiленген мерзiмде келмеген кезде, пробация қызметі бастапқы iздестiру iс-шараларын жүргiзедi және, егер сотталған адамның жүрген жері анықталмаса, сотқа оған iздестiру жариялау туралы ұсыну енгізеді.

66-бап. Бас бостандығын шектеу түрiндегi жазаны өтеу шарттары

      1. Бас бостандығын шектеу түрiндегi жазасын өтеп жүрген сотталған адам:

      1) сот жүктеген міндеттерді орындауға;

      2) пробация қызметінің талаптарын орындауға;

      3) пробация қызметінің ұсынуы бойынша сот айқындаған жерлерге бармауға;

      4) пробация қызметін хабардар етпей тұрғылықты жерін, жұмыс, оқу орнын ауыстырмауға;

      5) пробация қызметін хабардар етпей әкімшілік-аумақтық бірлік шегінен тыс жерге кетпеуге;

      6) пробация қызметіне белгіленген күндері тіркелу және өзімен тәрбие жұмысын жүргізу үшін келіп тұруға міндетті. Келмеуінің дәлелді жағдайлары осы Кодекстің 53-бабының екінші бөлігінде көрсетілген;

      7) жеке басын куәландыратын құжатты өзімен бірге алып жүруге міндетті.

      2. Бас бостандығын шектеу түріндегі жазасын өтеп жүрген сотталғандар жазасын өтеу орны бойынша әкімшілік-аумақтық бірлік шегінде орналасқан оқу орындарында білім алуға құқылы. Пробация қызметінің келісімімен сотталған адам оқу орны тұрған жердегі пробация қызметіне міндетті түрде есепке қойылып, әкімшілік-аумақтық бірлік шегінен тыс жерде орналасқан оқу орындарында білім алуға құқылы.

67-бап. Бас бостандығын шектеу түрiндегi жазаны өтеу тәртiбi мен шарттарын бұзу

      1. Мыналар:

      1) осы Кодекстің 66-бабының бірінші бөлігінде көрсетілген міндеттерді орындамау;

      2) электрондық бақылау құралдарын қасақана бұзу (бүлдіру);

      3) жеке басы құқығына, кәмелетке толмағандардың құқығына, отбасылық-тұрмыстық қатынастарға, қоғамдық тәртіп пен имандылыққа қолсұғатын, сотталған адамға соларды жасағаны үшін әкімшілік жаза қолданылған әкімшілік құқық бұзушылықтар жасау бас бостандығын шектеу түріндегі жазаны өтеу тәртібі мен шарттарын бұзу болып табылады.

      2. Мыналар:

      1) осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген бұзушылықтарды бір жыл ішінде қайталап жасау;

      2) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге кету;

      3) сотқа дейінгі іс жүргізу Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 65-бабының бірінші бөлігі, 68-бабының бірінші және үшінші бөліктері, 78-бабының екінші және төртінші бөліктері негізінде тоқтатылған жағдайда, сотталған адамның қылмыстық құқық бұзушылық, оның ішінде қайталап қылмыс жасауы;

      4) заңды талаптарды орындаудан бас тарту, сол сияқты пробация қызметінің қызметкерін қорлау не оған қатысты күш қолдану қатерін төндіру;

      5) пробациялық бақылаудан жасырыну;

      6) осы Кодекстің 60-бабы үшінші бөлігінің 1) тармақшасында көрсетілген дәлелді себептерсіз мәжбүрлі еңбекті орындаудан жалтару бас бостандығын шектеу түріндегі жазаны өтеуді қаскөйлікпен бұзушылықтар болып табылады.

      3. Тіркелу үшін пробация қызметіне келмеген күннен бастап он бес күннен астам тұрған жері анықталмаған сотталған адам пробациялық бақылаудан жасырынып жүр деп танылады.

      Ескерту. 67-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 21.01.2019 № 217-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

68-бап. Сотталған адамның бас бостандығын шектеу түрiндегi жазаны өтеу тәртібі мен шарттарын бұзғаны үшін жауаптылығы

      1. Бас бостандығын шектеу түрiндегi жазаны өтеу тәртібі мен шарттарын бұзғаны үшін сотталған адамға бас бостандығын шектеуді бас бостандығынан айырумен ауыстыру туралы жазбаша ескерту түрінде жазалау қолданылады.

      2. Жазаны өтеу тәртібін қаскөйлікпен бұзатын сотталған адамға қатысты пробация қызметі сотқа бас бостандығын шектеудi бас бостандығынан айырумен ауыстыру туралы мәселелердi шешу үшiн материалдар ұсынады.

69-бап. Бас бостандығын шектеу түріндегі жазасын өтеп жүрген сотталғандарды пробациялық бақылау

      1. Бас бостандығын шектеу түрiндегi жазасын өтеп жүрген сотталған адамға пробациялық бақылауды оның тұратын жеріндегі пробация қызметі жүзеге асырады. Сотталған адамды тиісінше бақылауды қамтамасыз ету және оның тұрған жерi туралы ақпарат алу үшiн пробация қызметі тізбесін Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын электрондық бақылау құралдарын пайдалануға құқылы.

      2. Пробациялық бақылаудағы бас бостандығын шектеуге сотталған адамды есепке қою кезінде пробация қызметі:

      1) сотталған адамның тұрғылықты жерін, оның денсаулық жағдайын, білім деңгейін және еңбекпен қамтылуын анықтайды;

      2) сотталған адамға әлеуметтiк-құқықтық көмек алу, оған қатысты пробациялық бақылауды жүзеге асыру және тоқтату тәртiбiн түсiндiредi, сондай-ақ тiркелу үшiн оның пробация қызметiне келетін күндерiн белгiлейдi;

      3) сотталған адамға сот жүктеген мiндеттер мен мәжбүрлі еңбекті орындау, оларды орындамағаны, сондай-ақ пробациялық бақылау шарттары мен тәртiбiн бұзғаны үшiн жауаптылыққа тарту тәртiбiн түсiндiредi.

      3. Сотталған адамға бірінші немесе екінші топтағы мүгедектік белгіленген кезде пробация қызметі сотқа – оны мәжбүрлі еңбектен босату туралы ұсыну, ал сотталған адам жүкті болған жағдайда жазасын өтеуін кейінге қалдыру туралы ұсыну жібереді.

      4. Жазасын өтеуден жалтару мақсатында жасырынған сотталған адамға қатысты пробация қызметі бастапқы іздестіру іс-шараларын жүзеге асырады және оған іздестіру жариялау туралы сотқа ұсыну енгізеді.

      Ескерту. 69-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

14-тарау. ЖАЗАЛАРДЫҢ ҚОСЫМША ТҮРЛЕРІН ОРЫНДАУ

70-бап. Шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен тыс шығарып жіберу түріндегі жазаны орындау тәртібі

      1. Шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының шегінен шығарып жіберу жөніндегі заңды күшіне енген сот үкімін орындау мәжбүрлеу тәртібімен жүргізіледі.

      Шығарып жіберілетін шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам ішкі істер органдарының жүріп-тұру еркіндігін алдын ала шектеу туралы сот санкциялаған қаулысы негізінде оны Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерге шығарып жіберуді ұйымдастыру үшін қажетті, бірақ отыз тәуліктен аспайтын мерзімге ішкі істер органдарының арнаулы мекемесіне орналастырылады.

      Шығарып жіберу Қазақстан Республикасының аумағына кіруге бес жыл мерзімге тыйым салу белгілене отырып, шығарып жіберілетін шетелдікті немесе азаматтығы жоқ адамды Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасына дейін шығарып салу арқылы жүзеге асырылады.

      2. Сотталған адамды шығарып жіберу бойынша шығыстарды оның өзі не оны Қазақстан Республикасына шақырған жеке немесе заңды тұлғалар көтереді. Аталған тұлғалардың шығыстарды жабуға қаражаттары болмаған не жеткіліксіз болған жағдайларда, шығарып жіберу бюджет қаражаты есебінен жүргізіледі.

      Ескерту. 70-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 22.12.2016 № 28-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.12.2020 № 385-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

71-бап. Арнаулы, әскери немесе құрметтi атақтардан, сыныптық шеннен, дипломатиялық дәрежеден, бiлiктiлiк сыныбынан және мемлекеттiк наградалардан айыру түріндегі жазаны орындау тәртібі

      1. Сотталған адамды арнаулы, әскери немесе құрметтi атақтардан, сыныптық шеннен, дипломатиялық дәрежеден, бiлiктiлiк сыныбынан айыру түріндегі үкiм шығарған сот, үкiм заңды күшiне енгеннен кейін оның көшiрмесiн сотталған адамға атақты, сыныптық шендi, дипломатиялық дәреженi, бiлiктiлiк сыныбын берген лауазымды адамға жiбередi.

      2. Лауазымды адам белгiленген тәртiппен тиiстi құжаттарға сотталған адамды арнаулы, әскери немесе құрметтi немесе өзге де атақтан, сыныптық шеннен, дипломатиялық дәрежеден, бiлiктiлiк сыныбынан айыру туралы жазбаны енгізеді, сондай-ақ оны тиiстi атағы, шенi, дәрежесi, сыныбы бар адамдар үшiн көзделген құқықтар мен жеңiлдiктерден айыру жөнiнде шаралар қолданады.

      3. Запастағы әскери қызметшiге қатысты сот үкiмiнiң көшiрмесi оның әскери есепке алынған орны бойынша жергiлiктi әскери басқару органына жiберiледi.

      4. Лауазымды адам үкiмнiң көшiрмесiн алған күннен бастап бiр айдың iшiнде үкiмдi шығарған сотқа оның орындалғаны туралы хабарлайды.

      5. Қазақстан Республикасының Президентi сотталған адамды Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексiне сәйкес арнаулы, әскери немесе құрметтi атақтардан, сыныптық шеннен, дипломатиялық дәрежеден, бiлiктiлiк сыныбынан және мемлекеттiк наградадан айыру туралы шешiм қабылдаған кезде, тиiстi мемлекеттiк орган осы баптың екінші бөлігінде көрсетiлген шараларды қолданады. Мемлекеттiк наградаларды оларға қоса берілген құжаттармен бiрге алып қоюды қылмыстық-атқару қызметi саласындағы уәкiлеттi орган айқындайтын тәртiппен олар тұрған жердегі пробация қызметі жүргiзедi.

71-1-бап. Қазақстан Республикасының азаматтығынан айыру түріндегі жазаны орындау тәртібі

      1. Қазақстан Республикасының азаматтығынан айыру туралы үкім шығарған сот үкім заңды күшіне енгеннен кейін оның көшірмесін уәкілетті органға "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" 1991 жылғы 20 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жібереді.

      2. Қазақстан Республикасының азаматтығынан айыруды тіркеу Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің және Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің нормативтік құқықтық актілерінде белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      3. Қазақстан Республикасының азаматтығынан айыруды тіркеу кезінде Қазақстан Республикасының азаматтығын растайтын құжат алып қойылады.

      4. Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылған адамға, егер Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында өзгеше көзделмесе, азаматтығы жоқ адамның куәлігі беріледі.

      Ескерту. 14-тарау 71-1-баппен толықтырылды - ҚР 11.07.2017 № 91-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

72-бап. Белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру түрiндегiжазаны орындау тәртібі

      1. Педагог лауазымын және кәмелетке толмағандармен жұмыс істеуге байланысты лауазымдарды атқаруға өмір бойына тыйым салу туралы сот үкімін білім беру саласындағы уәкілетті орган бекіткен тәртіппен, меншік нысандарына қарамастан, ұйымдар орындайды.

      2. Белгілі бір лауазымдарды атқаруға өмір бойына тыйым салу туралы сот үкімін Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде көрсетілген мемлекеттік мекемелер мен ұйымдардың әкімшіліктері орындайды.

      3. Қамаққа алуға немесе бас бостандығынан айыруға қосымша ретінде тағайындалған, белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру түріндегі жазаның орындалуын ұйымдастыруды – негізгі жазаны орындайтын мекеме немесе орган, ал негізгі жазаларды өтегеннен кейін сотталған адамның тұрғылықты жерiндегі пробация қызметі жүзеге асырады.

      4. Жазалардың басқа түрлеріне қосымша ретінде тағайындалған, сондай-ақ жазаны өтеу кейінге қалдырылған немесе шартты түрде сотталған кезде, осы жазаның орындалуын ұйымдастыруды сотталған адамның тұрғылықты жеріндегі пробация қызметі жүзеге асырады.

      5. Пробация қызметі:

      1) сотталғандарды есепке алуды жүргiзедi;

      2) сотталған адамның сот үкiмiнде көзделген белгiлi бiр лауазымдарды атқаруға немесе белгiлi бiр қызметпен айналысуға салынған тыйымды сақтауын бақылайды;

      3) сотталған адамның жұмыс орнындағы ұйым әкiмшiлiгiнiң, сондай-ақ сотталған адамға тыйым салынған қызметтiң тиiстi түрiмен айналысуға берiлген рұқсатты қайтарып алуға құқығы бар органдардың сот үкiмін орындауын тексередi;

      4) жазаны өтеуден жалтару мақсатында жасырынып жүрген сотталғандарға қатысты бастапқы iздестiру iс-шараларын жүзеге асырады және сотқа iздестіру жариялау туралы ұсыну енгiзедi.

      6. Пробация қызметіне тіркелу үшін келмеген күннен бастап он бес күннен астам тұрған жері анықталмаған сотталған адам жазаны өтеуден жасырынып жүр деп танылады.

      7. Белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру түріндегі қосымша жазаға сотталған адамның негізгі жаза түрін өтеп жүрген, жазаны орындайтын мекеменің немесе органның әкімшілігі оны тыйым салынған жұмыстарды орындауға тартуға құқылы емес.

73-бап. Белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру түрiндегiжазаны орындау мерзiмдерiн есептеу

      1. Қамаққа алуға немесе бас бостандығынан айыруға қосымша жаза ретiнде белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру түріндегі жаза тағайындалған кезде, бұл негізгі жаза түрлерін өтеудің барлық уақытына қолданылады, бірақ бұл ретте, оның мерзімі қамаққа алуды, бас бостандығынан айыруды өтеген және пробация қызметіне есепке қойылған күннен бастап есептеледі.

      2. Жазаның осы түрі жазаның басқа да негізгі түрлеріне қосымша ретінде тағайындалған, сондай-ақ жазаны өтеу кейінге қалдырылған немесе шартты түрде сотталған жағдайларда, оның мерзімі үкім заңды күшіне енген күннен бастап есептеледі.

74-бап. Белгiлi бiр лауазымды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру түрiндегiжазаны өтеу шарттары

      1. Белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру түрiндегi жазаға сотталған адам:

      1) пробация қызметіне жұмыс орны мен тұрғылықты жері және олардың өзгергені, жұмыстан шығарылғаны туралы хабарлауға;

      2) пробация қызметіне шақырту бойынша келіп тұруға мiндеттi.

      2. Сотталған адам 53-баптың екінші бөлігінде көрсетілген дәлелді себептерсіз келмеген жағдайда, оған күштеп әкелу қолданылуы мүмкін.

      3. Белгілі бір лауазымдарды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру түріндегі жазаға сотталған, жазаны орындаудан жалтарып жүрген адам заңда белгіленген жауаптылықта болады.

75-бап. Ұйымдар әкімшілігінің белгілі бір лауазымды атқару құқығынан айыру түріндегі жаза туралы сот үкімін орындау жөніндегі міндеттері

      1. Меншік нысандарына қарамастан, ұйымдар белгілі бір лауазымға кандидаттарды олардың педагог лауазымын және кәмелетке толмағандармен жұмыс істеумен байланысты, сондай-ақ мемлекеттік қызметте және жергілікті өзін-өзі басқару органдарында лауазымдарды атқаруға өмір бойына тыйым салудың бар-жоғы тұрғысынан тексереді.

      2. Белгiлi бiр лауазымдарды атқару құқығынан айыру туралы сот үкiмi мемлекеттiк мекемелер әкiмшiлiгi мен жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдары үшiн мiндеттi болып табылады.

      Белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру туралы сот үкiмi сотталған адамның жұмыс орнындағы ұйымның әкiмшiлiгi үшiн мiндеттi болып табылады.

      3. Сотталған адамның жұмыс орнындағы ұйымның әкiмшiлiгi:

      1) заңды күшіне енген сот үкiмiнiң көшiрмесiн не пробация қызметінің хабарламасын алғаннан кейін үш жұмыс күнінен кешiктiрмей, сотталғанды лауазымынан немесе айналысу құқығынан айырылған қызмет түрiнен босатуға, пробация қызметіне сот үкiмiнің орындалғаны туралы хабар жіберуге;

      2) пробация қызметінің талап етуi бойынша жазаны орындауға байланысты құжаттарды ұсынуға;

      3) сотталған адаммен еңбек шарты өзгертілген немесе тоқтатылған жағдайларда, үш жұмыс күні ішінде пробация қызметіне хабарлауға мiндеттi.

      4. Ұйымдардың белгілі бір лауазымды атқару құқығынан айыру түріндегі жазаны орындау туралы сот үкімін орындау жөніндегі міндеттер жүктелген, оның орындалмағанына кінәлі лауазымды адамдары заңда белгіленген жауаптылықта болады.

76-бап. Белгiлi бiр қызметпен айналысуға берiлген рұқсатты кері қайтарып алуға құқығы бар органдардың мiндеттерi

      1. Сотталған адамның белгiлi бiр қызметпен айналысуы құқығынан айыру туралы сот үкiмi қызметтiң тиiстi түрiмен айналысуға берiлген рұқсатты кері қайтарып алуға құқығы бар органдар үшiн мiндеттi.

      2. Аталған органдар заңды күшіне енген сот үкiмiнiң көшiрмесiн, пробация қызметінің хабарламасын алғаннан кейін үш жұмыс күнінен кешiктiрмей, сотталған адамға тыйым салынған қызмет түрiмен айналысуға берiлген рұқсатты кері қайтарып алуға, осы адамға қызметтiң көрсетiлген түрiмен айналысу құқығын беретiн тиiстi құжатты алып қоюға және бұл туралы пробация қызметіне хабар жiберуге мiндеттi.

      3. Белгілі бір қызметпен айналысуға берілген рұқсатты кері қайтарып алуға құқығы бар органдардың белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру туралы сот үкімінің орындалмағанына кінәлі лауазымды адамдары заңда белгіленген жауаптылықта болады.

77-бап. Мүлiктi тәркiлеу туралы сот үкiмiн орындау тәртiбi

      1. Сотталған адамның мүлкiн тәркiлеу туралы үкiм шығарған сот ол заңды күшiне енгеннен кейін атқару парағын, мүлiк тiзiмдемесінің көшiрмесiн және үкiмнiң көшiрмесiн орындау үшiн сот орындаушысына жiбередi, бұл туралы уәкiлеттi мемлекеттiк органға хабарлайды. Iсте сотталған адамның мүлкiнiң тiзімдемесі болмаған жағдайда, мүлiк тiзімдемесі жүргiзiлмегенi туралы анықтама жiберiледi.

      2. Мүлiктi тәркiлеу түрiндегi жазаны орындауды мүлiк тұрған жердегі сот орындаушысы жүргiзедi.

78-бап. Тәркiлеуге жататын мүлiк

      1. Сот үкімі бойынша мынадай:

      1) заңды иеленушісіне қайтарылуға жататын мүлікті және одан түскен кірістерді қоспағанда, қылмыстық құқық бұзушылық жасау нәтижесінде алынған ақша мен өзге де мүлік және осы мүліктен түскен кез келген кірістер;

      2) қылмыстық құқық бұзушылық жасау нәтижесінде алынған мүлік және осы мүліктен түскен кірістер ішінара немесе толығымен басқа нәрсеге айналдырылған немесе қайта өзгертілген;

      3) экстремистік немесе террористік әрекетті не қылмыстық топты қаржыландыру және өзге де қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын және соған арналған;

      4) қылмыстық құқық бұзушылық жасау қаруы немесе құралы болып табылатын ақша мен өзге де мүлік тәркіленуге жатады.

      2. Егер қылмыстық құқық бұзушылық жасау нәтижесінде алынған мүлік және (немесе) осы мүліктен түскен кірістер заңды жолмен сатып алынған мүлікке қосылған болса, қосылған мүліктің құнына және одан түскен кірістерге сәйкес келетін мүліктің бөлігі тәркіленуге жатады.

      3. Осы баптың бірінші және екінші бөліктерінде көрсетілген, сотталған адам басқа жеке немесе заңды тұлғаға берген мүлік, егер мүлікті сатып алған адам оның қылмыстық әрекеттер нәтижесінде алынғанын көрінеу білген болса, тәркіленуге жатады.

      4. Егер осы баптың бірінші, екінші және үшінші бөліктерінде көрсетілген мүлікке кіретін белгілі бір затты тәркілеу, сот осы затты тәркілеу туралы шешім қабылдаған күннен бастап оның пайдалануда болуына, сатылуына байланысты немесе өзге де себеп бойынша мүмкін болмаса, сот шешімі бойынша осы заттың құнына сәйкес келетін ақшалай сома тәркіленуге жатады.

      5. Сотталған адамның осы Кодекске қосымшада белгіленген тізбеге сәйкес келетін мүлкі тәркіленуге жатпайды.

      6. Сот үкiмi бойынша тәркiленуге жататын мүлiктiң тиесілілігі туралы даулар азаматтық сот iсiн жүргiзу тәртiбiмен шешiледi.

79-бап. Сот орындаушысының мүлiктi тәркiлеу туралы сот үкiмiн орындау жөнiндегi әрекеттерi

      1. Сот орындаушысы өзіне атқарушылық құжат келіп түскеннен кейін үш тәуліктен кешіктірмей атқарушылық іс жүргізуді қозғайды, бұл жөнінде қаулы шығарады, атқарушылық құжатта көрсетiлген мүлiктiң бар-жоғын тексередi және тәркіленуге жататын мүліктің тізімдемесін жасайды.

      2. Тiзiмдемеде әрбiр заттың толық және нақты атауы, оның айырым белгiлерi, оның iшiнде түсi, мөлшері, тозу дәрежесi мен жеке сипаттамалары көрсетiледi. Тiзiмделген заттарға пломба салынады, сүргі соғылады және сақтауға беріледі, бұл туралы тiзiмдемеге белгi жасалады.

      3. Сот орындаушысы тәркiленуге жататын және тiзiмдемеге алынған мүлiктi сақтауға қажеттi шаралар қолданады.

      4. Сотталған адамның ортақ және бiрлескен меншiктегi үлесiн сот орындаушысының ұсынуы бойынша сот азаматтық сот iсiн жүргiзу тәртiбiмен айқындайды.

      Ескерту. 79-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 21.01.2019 № 217-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

80-бап. Тәркiленген мүлiктi уәкiлеттi мемлекеттiк органға беру

      1. Сотталған адамның тәркiленген мүлкiн уәкiлеттi мемлекеттiк органға беру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оған қойылатын барлық талаптар қанағаттандырылғаннан кейiн, оның ішінде тәркіленген мүлік есебінен жүргiзiледi. Тәркiленген мүлiк есебiнен қанағаттандыруға жататын наразылықтарға қатысты мемлекет оны өткізуден немесе одан әрi пайдаланудан алынған қаражат шегiнде жауап бередi.

      2. Тәркiленген мүлiктi уәкiлеттi мемлекеттiк органға беру тәртiбiн Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайды.

      Ескерту. 80-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 21.01.2019 № 217-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

81-бап. Үшiншi тұлғалардың тәркiлеуге жататын мүлiкке қатысты мiндеттерi

      1. Өздерінде сот үкiмi бойынша тәркiленуге жататын мүліктің бар екендігі белгілі болған жеке және заңды тұлғалар бұл туралы сотқа немесе уәкiлеттi мемлекеттiк органға хабарлауға мiндеттi.

      2. Көрсетілген мүлiктi жасырғаны, бүлдіргені немесе жымқырғаны үшін кiнәлiлер заңға сәйкес жауаптылыққа тартылады.

82-бап. Сот үкімі орындалғаннан кейiн анықталған мүлiктi тәркiлеу

      Барлық мүлiктi тәркiлеу бөлiгiнде сот үкімі орындалғаннан кейін, бiрақ айыптау үкiмiн орындаудың заңмен белгiленген ескіру мерзiмдерi өткенге дейiн сотталған адамның сот үкiмі шығарылғанға дейiн немесе шығарылғаннан кейiн, тәркiленбеген, бірақ тәркiлеуге жататын қаражатқа сатып алған мүлкi табылған жағдайларда, үкiмді шығарған сот немесе үкiм орындалатын жердегі сот, егер мүлiкті заң бойынша тәркiлеу мүмкiн болса, сот орындаушысының ұсынуы бойынша табылған мүлiктi тәркiлеудi орындау туралы қаулы шығарады.

4-БӨЛІМ. СОТТАЛҒАНДАРДЫ ҚОҒАМНАН ОҚШАУЛАУМЕН БАЙЛАНЫСТЫ
ЖАЗАЛАРДЫ ОРЫНДАУ

15-тарау. ҚАМАҚҚА АЛУ ТҮРІНДЕГІ ЖАЗАНЫ ОРЫНДАУ

83-бап. Қамаққа алу түріндегі жазаны өтеу орындары

      1. Сотталғандар қамаққа алу түріндегі жазасын сотталған жеріндегі арнаулы қабылдау орындарында, тергеу изоляторларының оқшауланған учаскелерінде өтейді.

      2. Әскери қызметшілер қамаққа алу түріндегі жазасын гауптвахтада өтейді.

      Сотталғандарды гауптвахтада ұстаудың ішкі тәртіптемесі мен тәртібін Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару қызметі, ұлттық қауіпсіздік, қорғаныс салаларындағы уәкілетті органдары айқындайды.

      Ескерту. 83-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

84-бап. Қамаққа алуға сотталғандарды жазасын өтеу үшін жіберу

      1. Сотталғандар сот үкімі заңды күшіне енген күннен бастап жазасын өтеу үшін жіберіледі.

      2. Сотталған әскери қызметшілер заңды күшіне енген үкімді орындау туралы сот өкімін алған күннен бастап үш күн ішінде жазасын өтеу үшін гауптвахтаға жіберіледі.

85-бап. Қамаққа алу түріндегі жазаны орындау тәртібі

      1. Қамаққа алуға сотталғандар камераларда қатаң оқшаулау жағдайларында ұсталады.

      Ерлер мен әйелдер, сондай-ақ бұрын мекемелерде жазасын өтеген және сотталғандығы бар адамдар бөлек ұсталады.

      Әртүрлі инфекциялық аурулармен ауыратын сотталғандар бөлек және дені сау сотталғандардан жеке ұсталады.

      Соттардың, құқық қорғау органдары мен арнаулы мемлекеттік органдардың сотталған бұрынғы қызметкерлері, сотталған сотталғандардың мінез-құлқын бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға уәкілетті адамдар басқа сотталғандардан оқшауланып ұсталады.

      Сотталған адамды денсаулық сақтау ұйымдарының емдеу мекемелеріне емдеуге жатқызуға жіберген жағдайда, оны күзетуді қамтамасыз ету үшін айдауыл қойылады.

      2. Қамаққа алуға сотталғандар тамақпен бас бостандығынан айыруға сотталғандар үшін белгіленген нормалар бойынша қамтамасыз етіледі.

      Әскери қызметшілер гауптвахтада ұсталған кезеңде тамақпен бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару қызметі, ұлттық қауіпсіздік, қорғаныс салаларындағы уәкілетті органдар белгілейтін нормалар бойынша қамтамасыз етіледі.

      3. Сотталған офицерлер, сержанттық, старшиналық және қатардағы құрамдардың әскери қызметшiлерi қамаққа алу түріндегі жазаны өтеу уақытында бөлек және өзге негiздер бойынша гауптвахтада ұсталатын әскери қызметшiлерден жеке ұсталады.

      Ескерту. 85-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

86-бап. Қамаққа алу түріндегі жазаны өтеу жағдайлары

      1. Сотталғандардың осы Кодекстің 10-бабында көрсетілген құқықтары және 11-бабында көрсетілген міндеттері болады.

      2. Сотталғандардың:

      1) айына бір рет хаттар алуға және өз есебінен оларды жөнелтуге;

      2) ақшалай аударымдар алуға;

      3) ай сайын тамақ өнімдері мен бірінші кезекте қажетті заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатты бір айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде жұмсауға;

      4) айына бір рет бірінші кезекте қажетті заттар мен маусым бойынша киім салынған сауқаттар, сәлемдемелер, бандерольдер алуға құқығы бар.

      Науқас сотталғандар, мүгедектігі бар сотталғандар медициналық қорытындыда саны мен ассортименті айқындалған дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдар салынған сауқаттар мен сәлемдемелер алуға құқылы;

      5) адвокатпен саны, ұзақтығы шектеусіз және олардың құпиялылығы қамтамасыз етілген жағдайларда кездесуге;

      6) күн сайын ұзақтығы кемінде бір жарым сағат сейілдеуге;

      7) жұбайы (зайыбы), жақын туысы қайтыс болған немесе науқастың өміріне қатер төндіретіндей қатты ауырған; оның отбасына айтарлықтай материалдық залал келтірген дүлей зілзала болған жағдайларда және жеке сипаттағы өзге де айрықша мән-жайларда өзінің жеке қаражаты есебінен жұбайымен (зайыбымен), жақын туыстарымен телефон арқылы сөйлесуге;

      8) жұбайы (зайыбы), жақын туысы қайтыс болуына немесе науқастың өміріне қатер төндіретіндей қатты ауыруына, оның отбасына айтарлықтай материалдық залал келтірген дүлей зілзалаға байланысты бару-қайту жолына қажетті (бес тәуліктен аспайтын) уақытты есептемегенде, жеті тәуліктен аспайтын мерзімге қысқа мерзімді жол жүруге құқығы бар.

      Ескерту. 86-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

87-бап. Қамаққа алу түріндегі жазаны өтеп жүрген сотталған әскери қызметшiлердiң құқықтық жағдайының ерекшелiктерi

      1. Қамаққа алу түрiндегi жазаны өтеу уақыты әскери қызметтiң жалпы мерзiмiне және кезектi әскери атақ беру үшін еңбек сiңiрген жылдарына есептелмейдi.

      2. Жазаны өтеу уақытында сотталған адамды кезектi әскери атақ беруге ұсынуға, жоғары тұрған лауазымға тағайындауға, жаңа қызмет орнына ауыстыруға және, денсаулығына байланысты қызметке жарамсыз деп танылған жағдайларды қоспағанда, әскери қызметтен шығаруға болмайды.

      3. Қамаққа алу түріндегі жазаны өтеу уақытында сотталған әскери қызметшілерге ақшалай ризық төленбейді.

16-тарау. БАС БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРУ ТҮРІНДЕГІ ЖАЗАНЫ ОРЫНДАУДЫҢ
ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕРІ

88-бап. Бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны орындайтын жерлер

      1. Бас бостандығынан айыруға сотталған адамдар жазасын мекемелерде өтейді.

      Бас бостандығынан айыруға сотталғандар, осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, жаза мерзімін бір мекемеде өтейді.

      2. Бас бостандығынан айыруға сотталғандар оларды түзеу, әлеуметтік тұрғыдан пайдалы байланыстарын ұстап тұру, қауіпсіздігін қамтамасыз ету және олардың жаңа құқық бұзушылықтар жасауының алдын алу үшін қажетті жағдайлар ескеріле отырып, мекемеге жіберіледі.

      3. Сотталған адамды қылмыстық-атқару жүйесі уәкілетті органының шешімі бойынша басқа облыстың тиісті режим түріндегі мекемесіне жазасын өтеу үшін жіберуге:

      1) сотталған адамның тұрғылықты жері бойынша тиісті түрдегі мекеме болмаған;

      2) осы Кодекстің 115-бабының екінші бөлігінде көзделген жазаны өтеу орындарының лимиті асып кеткен жағдайларда жол беріледі.

      4. Сотталған адамды қылмыстық-атқару жүйесі уәкілетті органының шешімі бойынша жазасын одан әрі өтеу үшін бір мекемеден сол түрдегі басқа мекемеге не қауіпсіздігі аралас мекемеге ауыстыруға:

      1) осы Кодекстің 12-бабының бесінші бөлігіне сәйкес сотталған адамның қауіпсіздігі қамтамасыз етілген;

      2) мекеме қайта ұйымдастырылған немесе таратылған;

      3) сотталған адамның келісімімен, өндірістік қажеттілік болған;

      4) мекемеде құқықтық тәртіпті сақтау қажет болған жағдайларда жол беріледі.

      Қылмыстық-атқару жүйесі уәкілетті органының сотталған адамды осы бөліктің бірінші абзацының 1) және 4) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша басқа облыстың (астананың, республикалық маңызы бар қаланың) мекемесіне ауыстыру туралы шешімі жазаны өтеу орны бойынша аудандық не оған теңестірілген прокурордың қорытындысы ескеріле отырып қабылданады.

      Қылмыстық-атқару жүйесінің уәкілетті органы сотталған адамды осы бөліктің 1) және 4) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша ауыстыру туралы қабылданған шешім жөнінде келесі жұмыс күнінен кешіктірмей, жазбаша нысанда прокурорды хабардар етуге міндетті.

      4-1. Осы баптың үшінші және төртінші бөліктеріне сәйкес басқа мекемеге жіберілген не ауыстырылған сотталған адамды одан әрі ұстауға негіз болмаған кезде, ол әлеуметтік пайдалы байланыстарды қолдау мақсатында өзінің өтініші бойынша не өзінің келісімімен тиісті түрдегі басқа мекемеде орын болса, соған ауыстырылуға жатады.

      Осы баптың үшінші бөлігіне, төртінші бөлігінің 1), 2) және 3) тармақшаларына сәйкес жіберілген немесе ауыстырылған сотталған адам үшін – теріс мінез-құлық дәрежесінің болмауы, ал осы баптың төртінші бөлігінің 4) тармақшасы негізінде ауыстырылған сотталған адам үшін оң мінез-құлық дәрежесінің болуы сотталған адамды ауыстырудың міндетті шарттары болып табылады.

      Бұл ретте сотталған адамның әлеуметтік пайдалы байланыстары құжатпен расталады.

      Сотталған адамды әлеуметтік пайдалы байланыстарды қолдау үшін ауыстыру Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасымен келісу бойынша қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

      5. Қылмыстың қауіпті қайталануы кезінде өмір бойына бас бостандығынан айыруға, толық қауіпсіз мекемеде жазасын өтеуге сотталғандар, өлім жазасы түріндегі жазасы кешірім жасау тәртібімен немесе өлім жазасын жоятын заңның қолданылуына байланысты бас бостандығынан айыруға ауыстырылған сотталғандар, сотталған әйелдер, кәмелетке толмаған сотталғандар тиісті мекемелердің тұрған жері бойынша жазасын өтеу үшін жіберіледі.

      6. Қазақстан Республикасының мекемелерінде жазасын өтеп жүрген, бас бостандығынан айыруға сотталған шетелдіктер жазасын одан әрі өтеу үшін Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда белгіленген тәртіппен не Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде көзделген тәртіппен, шет мемлекеттің құзыретті органдарымен және лауазымды адамдарымен өзара түсіністік шарттарында жазбаша келісім бойынша өздері азаматтары (боданы) болып табылатын мемлекетке жіберілуі мүмкін.

      Ескерту. 88-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2017 № 84-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.11.2022 № 157-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

89-бап. Мекемелер түрлерi

      1. Мекемелер:

      1) қауіпсіздігі барынша төмен мекемелер;

      2) орташа қауіпсіз мекемелер;

      3) кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелер;

      4) қауіпсіздігі барынша жоғары мекемелер;

      5) төтенше қауіпсіз мекемелер;

      6) толық қауіпсіз мекемелер;

      7) қауіпсіздігі аралас мекемелер болып бөлінеді.

      2. Қауіпсіздігі аралас мекемелерге:

      1) сотталғандарды әртүрлі режим түрлерімен ұстауға арналған мекемелер;

      2) қамаққа алуға, бас бостандығынан айыруға сотталған не шаруашылық қызмет көрсету жөніндегі жұмыстарды орындау үшін қалдырылған не жіберілген не осы Кодекстің 88-бабы төртінші бөлігінің 4) тармақшасына сәйкес мекемелерден келген, бас бостандығынан айыруға сотталған адамдарды ұстау үшін пайдаланылатын тергеу изоляторлары жатады.

      3. Қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерде бас бостандығынан айыру түріндегі жазасын мыналар:

      1) Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 46-бабы бесінші бөлігінің 1) тармағында аталған сотталғандар;

      2) орташа қауіпсіз және қауіпсіздігі барынша жоғары мекемелерден осы Кодекстiң 96-бабының бірінші бөлігіне сәйкес ауыстырылған сотталғандар өтейдi.

      4. Орташа қауіпсіз мекемелерде бас бостандығынан айыру түріндегі жазасын мыналар:

      1) Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 46-бабы бесінші бөлігінің 2) тармағында аталған сотталғандар;

      2) мекемелерден осы Кодекстің 96-бабының бірінші бөлігінің 1) тармақшасына, үшінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларына сәйкес ауыстырылған сотталғандар;

      3) кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерден осы Кодекстің 156-бабына сәйкес ауыстырылған сотталғандар өтейдi.

      5. Қауіпсіздігі барынша жоғары мекемелерде бас бостандығынан айыру түріндегі жазасын мыналар:

      1) Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 46-бабы бесінші бөлігінің 3) тармағында аталған сотталғандар;

      2) осы Кодекстің 96-бабы бірінші бөлігінің 1) тармақшасына, үшінші бөлігінің 1) тармақшасына сәйкес ауыстырылған сотталғандар өтейдi.

      6. Төтенше қауіпсіз мекемелерде бас бостандығынан айыру түріндегі жазасын мыналар:

      1) Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 46-бабы бесінші бөлігінің 4) тармағында көрсетілген сотталғандар;

      2) өлім жазасы түріндегі жазасы кешірім жасау тәртібімен немесе өлім жазасының күшін жоятын заңның қолданылуына байланысты өмір бойына бас бостандығынан айыруға ауыстырылған сотталғандар;

      3) осы Кодекстің 92-бабының бірінші бөлігіне сәйкес жіберілген сотталғандар өтейдi.

      7. Толық қауіпсіз мекемелерде бас бостандығынан айыру түріндегі жазасын мыналар:

      1) Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 46-бабының алтыншы бөлігінде аталған сотталғандар;

      2) алып тасталды – ҚР 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      3) осы Кодекстiң 88-бабы төртінші бөлігінің 4) тармақшасына сәйкес ауыстырылған сотталғандар;

      4) осы Кодекстің 92-бабының бірінші бөлігіне және 96-бабының 3-1-бөлігіне сәйкес жiберiлген сотталғандар өтейді.

      8. Кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерде бас бостандығынан айыруға сотталған кәмелетке толмағандар, сондай-ақ мекемеде кемінде бір жыл болу шартымен, кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерде жиырма бір жасқа толғанға дейiн қалдырылған сотталғандар жазасын өтейдi.

      9. Мекемелерде жазасын өтеп жүрген сотталғандар басқа қылмыс жасады деп күдік келтірілген немесе айыпталған кезде, олардың әкімшілігімен келісу бойынша осы мекемелерде, бірақ жазасын өтеп жүрген басқа сотталғандардан оқшауланып ұсталады.

      10. Сотталғандар камераларда тұратын бір мекемеде әртүрлі режим түрлері бар оқшауланған учаскелер жасалуы мүмкін.

      Осы бөліктің камерада ұстау туралы талабы осы Кодекстің 94-бабының үшінші бөлігінде көрсетілген адамдарға қолданылмайды.

      Ескерту. 89-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2017 № 84-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

90-бап. Сотталғандарды жазасын өтеу үшін жiберу

      1. Сотталған адам қауіпсіздігі аралас мекеменің әкiмшiлiгi заңды күшіне енген үкімді орындау туралы сот өкімін алған күннен бастап он күннен кешіктірілмей жазасын өтеуге жіберіледі.

      Осы мерзiм iшiнде сотталған адамның:

      1) адвокатпен саны, ұзақтығы шектеусіз және құпиялылығы қамтамасыз етілген жағдайларда кездесуге;

      2) жұбайымен (зайыбымен), туыстарымен немесе өзге де адамдармен қысқа мерзiмдi кездесуге;

      3) өзінің жеке қаражатынан не өзге адамдардың қаражатынан ақысы төленетін, ұзақтығы он бес минут телефон арқылы сөйлесуге құқығы бар.

      2. Қауіпсіздігі аралас мекеменің әкiмшiлiгi сотталған адамның таңдауы бойынша жұбайына (зайыбына) не туыстарының бiрiне, не өзге де адамға оның жазасын өтеу үшiн қайда жiберілетіндігі туралы жазбаша хабарламаны екі жұмыс күні ішінде жіберуге мiндеттi.

      3. Жазаны өтеуден шартты түрде мерзімінен бұрын босату немесе жазаның өтелмеген бөлігін неғұрлым жеңіл жаза түрімен ауыстыру туралы мәселені қарау үшін сотқа өтінішхат беру құқығы туындаған жағдайда, қауіпсіздігі аралас мекеменің әкімшілігі осы Кодекстің 162-бабының бірінші және тоғызыншы бөліктерінде көзделген іс-шараларды орындауға міндетті.

      Ескерту. 90-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

91-бап. Сотталғандардың орнын ауыстыру

      1. Бас бостандығынан айыруға сотталғандар жазасын өтеу орнына жiберiледi және жазаны өтейтін бір орыннан екiншiсiне айдауылмен ауыстырылады.

      2. Сотталғандардың айдауылмен орнын ауыстыру ұстау қағидалары сақтала отырып: ерлер – әйелдерден, кәмелетке толмағандар – ересектерден жеке; бiр қылмыстық iс бойынша өтетін тергеудегі сотталғандар – бөлек; туберкулезбен ауыратындар немесе жыныстық жолмен берілетін инфекциядан емделудiң толық курсын өтпегендер, психикалық ауытқулары бар науқастар – өзара бөлек және денi саулардан жеке, қажет болған кезде, дәрiгердiң қорытындысы бойынша – медицина қызметкерлерiнiң ерiп жүруiмен жүзеге асырылады.

      3. Сотталғандардың айдауылмен орны ауыстырылған кезде олар қажетті тұрмыстық және санитариялық-гигиеналық жағдайлармен қамтамасыз етiледi.

      4. Сотталғандардың орнын ауыстырған кезде олар бас бостандығынан айыруға сотталғандардың жазасын өтеу кезеңінде орнын ауыстыру қағидаларына сәйкес маусым бойынша киіммен, аяқкиіммен, сондай-ақ сотталғандар үшін белгіленген нормалар бойынша тамақпен қамтамасыз етіледі.

      5. Сотталғандардың орнын ауыстыру бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

      6. Сотталған адамды жазасын өтеу орнына жiберу немесе басқа мекемеге ауыстыру кезiнде ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шотындағы ақшасы сотталған адам жiберiлген не ауыстырылған мекеменің ақшаны уақытша орналастыратын қолма-қол ақшаны бақылау шотына аударылады.

      7. Уәкілетті лауазымды адамдар сотталғандардың орнын ауыстырған кезде құпиялылық пен қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі шараларды қолданады.

      8. Белгіленген тәртіппен әлеуметтік, табиғи немесе техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар жарияланған не сотталғандардың мекемеде болу мүмкіндігін жоққа шығаратын ерекше жағдайлар режимін енгізген жағдайда олар қылмыстық-атқару жүйесі уәкілетті органының шешімі бойынша төтенше жағдайдың салдары жойылғанға не ерекше жағдайлар режимінің мерзімі аяқталғанға дейін басқа мекемелерге ауыстырылады.

      Төтенше жағдай салдарларын жою немесе ерекше жағдайлар режимін енгізуге негіз болған жағдайларды жою мүмкін болмаған кезде сотталғандар осы немесе басқа облыстағы тиісті түрдегі мекемеге жіберіледі.

      Ескерту. 91-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

92-бап. Сотталғандарды қауіпсіздігі аралас мекемеде қалдыру және төтенше немесе толық қауіпсіз мекемеге жіберу

      1. Қауіпсіздігі аралас, төтенше немесе толық қауіпсіз мекемелерде шаруашылық қызмет көрсету жөніндегі жұмыстарды орындауға жазасын орташа қауіпсіз мекемеде өтеуі тағайындалған, бас бостандығынан айыруға алғаш рет сотталған адамдар тартылады. Қалдыру және еңбекке тарту туралы шешім олардың келісімімен, мекеме комиссиясы материалдарының негізінде қауіпсіздігі аралас мекеме бастығының қаулысы бойынша жүзеге асырылады.

      Сотталған адамды төтенше немесе толық қауіпсіз мекемеге жіберу олардың бастықтарымен келісу бойынша жүзеге асырылады.

      Сотталған адамды қауіпсіздігі аралас мекемеде қалдыру не төтенше немесе толық қауіпсіз мекемеге жіберу туралы қаулының көшірмесі келесі жұмыс күнінен кешіктірілмей прокурорға жіберіледі.

      2. Шаруашылық қызмет көрсету жөніндегі жұмыстарды орындау үшiн қауіпсіздігі аралас мекемеде қалдырылған немесе төтенше немесе толық қауіпсіз мекемелерге жіберілген сотталғандар орташа қауіпсіз мекемелер үшін осы Кодексте көзделген жағдайларда, өзге адамдардан оқшауланып ұсталады.

      3. Басқа адам жасаған қылмыс туралы iс бойынша тергеу әрекеттерін жүргiзу қажет болған кезде жазасын мекемелерде өтеу белгіленіп, бас бостандығынан айыруға сотталған адам қауіпсіздігі аралас мекемеде қалдырылуы, сондай-ақ прокурордың санкциясымен Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде белгiленген мерзiмге басқа мекемеден ауыстырылуы мүмкiн.

      4. Басқа адам жасаған қылмыс туралы iс бойынша сот талқылауына қатысу қажет болған кезде, сотталған адам орташа қауіпсіз мекемелер үшін осы Кодексте көзделген жағдайларда, iстi сотта қарау уақытына сот қаулысымен қауіпсіздігі аралас мекемеде қалдырылуы мүмкiн.

      5. Егер сотталған адам басқа iс бойынша қылмыстық жауаптылыққа тартылса және оған қатысты күзетпен ұстау түрiндегі бұлтартпау шарасы таңдалса, оны қауіпсіздігі аралас мекемеде ұстау мерзiмдерi Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексіне сәйкес айқындалады.

      6. Сотталған адам осы баптың үшінші, төртінші және бесінші бөліктерінде көрсетілген негiздер бойынша, сондай-ақ құқықтық тәртiпті ұстап тұру үшiн қауіпсіздігі аралас мекемеге ауыстырылуы мүмкiн.

      Осы баптың үшінші және төртінші бөліктерінде көзделген негіздер бойынша қауіпсіздігі аралас мекемелерге жіберілген сотталғандар басқа адамдардан оқшауланып камераларда ұсталады және оларға түрін сот тағайындаған мекеме үшін осы Кодексте белгіленген шарттар қолданылады.

      7. Мекемелерде құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету үшін қауіпсіздігі аралас мекемеге ауыстырылған сотталғандар:

      1) ай сайын ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы, екі айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшердегі қаражатты тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға жұмсауға;

      2) бір жыл iшiнде екі қысқа мерзiмдi және екі ұзақ мерзімді кездесу алуға;

      3) күн сайын ұзақтығы бiр жарым сағаттық сейілдеудi пайдалануға құқылы.

      Сотталғандар камераларда және қауіпсіздігі аралас мекемеде ұсталатын барлық санаттағы адамдардан оқшауланып ұсталады.

      Ескерту. 92-бап жаңа редакцияда – ҚР 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 27.03.2023 № 216-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

93-бап. Сотталғандарды мекемелерге қабылдау

      1. Сотталғандарды мекемелерге қабылдауды мекемелердің ішкi тәртiптеме қағидаларында белгiленген тәртiппен әкімшілік жүргізеді.

      Бұл ретте:

      1) сотталған адамның жеке басы туралы деректер және оны мекемеге жіберу негіздері;

      2) мекеме жауаптылықпен сақтауға қабылдайтын, сотталған адамға тиесілі мүліктің тізімі;

      3) сотталған адамның кез келген дене зақымы және оның дене бітіміне немесе психикалық жай-күйіне қатысы бар, денсаулығы туралы мәліметтер;

      4) сотталған адамның шағымдары тіркеледі.

      1-1. Әрбір сотталған адамға жеке іс арналады.

      Бұл ретте жеке істерді есепке алу жазбалары жариялануға жатпайды және кәсіптік міндеттері осындай есепке алу деректеріне қолжетімділіктің болуын талап ететін адамдарға ғана беріледі.

      2. Мекемелерге келген сотталғандар он бес тәулiкке дейiнгi мерзiмге карантин бөлiмшесіне орналастырылады. Сотталғандар карантин бөлiмшесінде болған кезеңде жазаны өтеудің дағдылы жағдайларында болады.

      3. Карантин бөлімшесінде болудың мақсаты:

      1) мекеме әкімшілігінің жазаны өтеу тәртібі мен шарттарын айқындау үшін маңызы бар, сотталғандардың жеке басы туралы мәліметтерді зерделеу;

      2) сотталғандарды жазаны өтеу тәртібімен және шарттарымен таныстыру;

      3) сотталғандардың инфекциялық ауруларын анықтау және олардың таралуын алдын алу болып табылады.

      Ескерту. 93-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

94-бап. Сотталғандарды мекемелерде бөлек ұстау

      1. Мекемелерде сотталған ерлер мен әйелдердi, кәмелетке толмағандар мен ересектердi бөлек ұстау белгiленеді.

      2. Осы баптың бесінші бөлігінде аталған адамдарды қоспағанда, бас бостандығынан айыруға алғаш рет сотталғандар бас бостандығынан айыруды бұрыннан өтеп жүрген сотталғандардан жеке ұсталады. Осы баптың қолданысы қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерге қолданылмайды.

      Бiр мекемеде бас бостандығынан айыруға алғаш рет сотталған және бұл жазаны бұрыннан өтеп жүрген әйелдер, оның ішінде соттардың, құқық қорғау органдары мен арнаулы мемлекеттік органдардың бұрынғы қызметкерлері, сотталғандардың мінез-құлқын бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға уәкілетті адамдар бөлек ұсталуы мүмкін.

      Басқа сотталғандардан оқшауланып, сондай-ақ бөлек: қылмыстардың қауiптi қайталануы жағдайында сотталғандар; өмiр бойына бас бостандығынан айыруға сотталғандар; өмiр бойына бас бостандығынан айыру кешiрiм жасау тәртiбiмен белгiлi бiр мерзiмге бас бостандығынан айыруға ауыстырылған сотталғандар; өлiм жазасы түріндегі жазасы кешiрiм жасау тәртiбiмен немесе өлім жазасын жоятын заңның қолданылуына байланысты бас бостандығынан айыруға ауыстырылған сотталғандар ұсталады.

      3. Жекелеген мекемелерде, сотталғандығының санына қарамастан, сотталғандар – соттардың, құқық қорғау органдары мен арнаулы мемлекеттік органдардың бұрынғы қызметкерлері, сотталғандардың мінез-құлқын бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға уәкілетті адамдар ұсталады.

      Сотталған әйелдерді – соттардың, құқық қорғау органдары мен арнаулы мемлекеттік органдардың бұрынғы қызметкерлерін, сотталғандардың мінез-құлқын бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға уәкілетті адамдарды жеке ұстау мүмкін болмаған жағдайда, олар мекемелерде басқа сотталғандардан бөлек ұсталуы мүмкін.

      Осы бөліктің күші қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерге қолданылмайды.

      4. Сотталғандарды бөлек ұстаудың осы бапта белгiленген талаптары балалар үйi бар мекемелерге қолданылмайды.

      5. Әртүрлi инфекциялық аурулармен ауыратын сотталғандар бөлек және денi сау сотталғандардан жеке ұсталады. Емдеу-профилактикалық мекемелерде (ауруханаларда, мамандандырылған психиатриялық және туберкулезге қарсы ауруханаларда) сотталған ерлер сот айқындаған режим түрiне қарамастан, бiрге ұсталады. Туберкулезге қарсы ауруханаларда сотталғандарды бөлек ұстау медициналық көрсетімдермен айқындалады.

      Ескерту. 94-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

95-бап. Сотталған адамның жазасын даралау мақсатында оның мінез-құлқын бағалау

      1. Жазаны орындау кезеңінде оны даралау мақсатында сотталған адамның мінез-құлқы дәрежесін айқындау арқылы оның мінез-құлқын бағалау жүзеге асырылады.

      2. Сотталған адамның мінез-құлық дәрежесі:

      1) осы Кодекстің 96-бабына сәйкес ол жазасын өтеп жүрген мекеме түрін өзгерту;

      2) осы Кодекстің 135, 137, 139, 142, 144, 150-баптарына сәйкес оның мекемеде жазасын өтеу жағдайларын өзгерту;

      3) осы Кодекстің 128, 130, 152, 154-баптарына сәйкес оның құқықтарын кеңейту не құқықтық шектеулер белгілеу үшін негіз болып табылады.

      3. Сотталған адамның мінез-құлық дәрежесін мекеме комиссиясы ұсынатын, оның мінез-құлқын сипаттайтын материалдар (мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларын сақтауы; еңбек пен оқуға қатынасы; тәрбиелік іс-шараларға қатысуы; сотталғандарға әлеуметтік-құқықтық көмек көрсетуге бағытталған бағдарламаларға қатысуы; қылмыстан келтірілген зиянның орнын толтыру бойынша шаралар қолдану) негізінде мекеме бастығының қаулысымен айқындалады.

      4. Сотталған адамның мінез-құлық дәрежесін айқындау мақсатында оның мінез-құлқын бағалау сотталған адам мекемеге келген күннен бастап жүзеге асырылады.

      Көтермелеулері және жазалаулары жоқ не жазалауы осы Кодексте белгіленген тәртіппен өтелген сотталған адам белгілі бір мінез-құлық дәрежесі жоқ деп танылады.

      Сотталған адамды бір түрдегі мекемеден екіншісіне ауыстырған жағдайда мінез-құлық дәрежесінің бұрын қойылған бағалауы оның мінез-құлқын осы Кодексте көзделген мерзімдерде мекеме комиссиясы қараған кезге дейін сақталады.

      Сотталғандардың мінез-құлық дәрежелері мынадай критерийлер негізінде айқындалады:

      оң сипатталатын сотталғандар үшін:

      1) кемінде бір көтермелеуі болған әрі соңғы көтермелеу алған күннен бастап үш және одан көп ай бойы жазалаулары болмаған кезде – дәрежесі бірінші оң мінез-құлық;

      2) кемінде бір көтермелеуі, бірінші оң мінез-құлық дәрежесі болған әрі бірінші оң мінез-құлық дәрежесін алған күннен бастап алты және одан көп ай бойы жазалаулары болмаған кезде – дәрежесі екінші оң мінез-құлық;

      3) кемінде бір көтермелеуі, екінші оң мінез-құлық дәрежесі болған әрі екінші оң мінез-құлық дәрежесін алған күннен бастап бір және одан көп жыл бойы жазалаулары болмаған кезде – дәрежесі үшінші оң мінез-құлық;

      теріс сипатталатын сотталғандар үшін:

      1) жазаны өтеудің белгіленген тәртібін бұзушы деп танылған кезде – дәрежесі бірінші теріс мінез-құлық;

      2) жазаны өтеудің белгіленген тәртібін үнемі бұзушы деп танылған кезде – дәрежесі екінші теріс мінез-құлық;

      3) жазаны өтеудің белгіленген тәртібін қаскөйлікпен бұзушы деп танылған кезде – дәрежесі үшінші теріс мінез-құлық.

      Сотталған адамды жазаны өтеудің белгіленген тәртібін бұзушы, үнемі бұзушы не қаскөйлікпен бұзушы деп тану осы Кодекстің 130-бабының үшінші бөлігіне және 154-бабының төртінші бөлігіне сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 95-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

96-бап. Мекеме түрiн өзгерту

      1. Дәрежесі екінші немесе үшінші оң мінез-құлықты сотталғандар сот алдында мекеменің түрін:

      1) сотталғандар сот үкімі, қаулысы бойынша тағайындалған мерзiмнiң кемiнде жартысын толық қауіпсіз мекемеде өтегеннен кейін – толық қауіпсіз мекемеден қауіпсіздігі барынша жоғары немесе орташа қауіпсіз мекемеге;

      2) жазаны өтеудің жеңiлдетiлген және жеңілдікті жағдайларындағы сотталғандар онша ауыр емес және ауырлығы орташа қылмыс үшiн жаза мерзiмiнiң кемiнде төрттен бiрiн, ауыр қылмыстары үшiн – жаза мерзiмiнiң кемiнде үштен бiрiн, ал бұрын бас бостандығын айыруды өтеуден шартты түрде мерзiмiнен бұрын босатылғандар мен жазаның қалған өтелмеген бөлігі кезеңiнде жаңа қылмыстар жасағандар – жаза мерзiмiнiң кемiнде үштен екiсiн өтегеннен кейін – орташа қауіпсіз немесе қауіпсіздігі барынша жоғары мекемелерден қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерге өзгерту туралы өтінішхат беруге құқылы.

      2. Мыналар:

      1) қылмыстардың қауіптi қайталануы кезінде;

      1-1) Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 15-тарауында көзделген қылмыстар жасағаны үшін, қылмыспен келтірілген залалды өтемегендер;

      2) аса ауыр қылмыстар, сондай-ақ террористік немесе экстремистік қылмыстар жасағаны үшін;

      3) өмiр бойына бас бостандығынан айыруға, сондай-ақ өмiр бойына бас бостандығынан айыру кешiрiм жасау тәртiбiмен белгiлi бiр мерзiмге бас бостандығынан айырумен ауыстырылған сотталғандар;

      4) өлім жазасы түріндегі жазасы кешірім жасау тәртібімен немесе өлім жазасын жоятын заңның қолданылуына байланысты бас бостандығынан айыруға ауыстырылған;

      5) мiндеттi емделуден өтпеген, сондай-ақ емдеу-профилактикалық мекемелерiнде мамандандырылған емдеудi қажет ететiн;

      6) дәрежесі теріс мінез-құлықты сотталғандар қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерге ауыстырылуға жатпайды.

      3. Дәрежесі үшінші теріс мінез-құлықты және жазаны өтеудің белгіленген тәртібін қаскөйлікпен бұзушылық жасаған сотталғандарға қатысты сотқа:

      1) қауіпсіздігі барынша төмен мекемеден - түрі бұрын сот үкімімен айқындаған мекемеге;

      2) олар сот үкімімен жіберілген қауіпсіздігі барынша төмен мекемеден – орташа қауіпсіз мекемеге ауыстыру туралы ұсыну енгізіледі.

      3) алып тасталды – ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      3-1. Дәрежесі үшінші теріс мінез-құлыққа ие және осы Кодекстің 130-бабы екінші бөлігінің 1), 2), 7), 9), 11) және 12) тармақшаларында көзделген жазаны өтеудің белгіленген тәртібін қаскөйлікпен бұзушылық жасаған сотталғандарға қатысты сотқа орташа, барынша жоғары қауіпсіз мекемеден – олар толық қауіпсіз мекемеге қайдан жiберiлсе, сол қауіпсіздік түрiндегi мекемеде жазаның қалған мерзiмiн өтей отырып, үш жылдан аспайтын мерзiмге толық қауіпсіз мекемеге ауыстыру туралы ұсыну енгізіледі.

      Бұл ретте сотқа ұсыну сотталған адам жазаны өтеудің белгіленген тәртібін алдыңғы қаскөйлікпен бұзушылығы үшін өзіне жеке адамдық камераға ауыстыру түріндегі жазалау шарасы қолданылғаннан кейін жазаны өтеудің белгіленген тәртібін қаскөйлікпен бұзушылықты жасаған жағдайда енгізіледі.

      Сотталған жүкті әйелдерге және жанында жас балалары бар сотталған әйелдерге, сондай-ақ мүгедектігі бар сотталғандарға қатысты мекеме түрін толық қауіпсіз мекемеге өзгертуге жол берілмейді.

      3-2. Мекеме әкімшілігі осы баптың үшінші және 3-1-бөліктерінде көзделген мекеменің түрін өзгерту туралы ұсынумен сотқа жүгінген жағдайда, мұндай ұсыну мен материалдардың көшірмелері келесі жұмыс күнінен кешіктірілмей прокурорға жіберіледі.

      4. Сотталған адам жаза мерзімінің осы баптың бірінші бөлігінде белгіленген бір бөлігін өтеген кезде мекеме әкімшілігі дәрежесі екінші немесе үшінші оң мінез-құлықты сотталған адамды мекеме түрін өзгерту туралы мәселені қарау үшін сотқа өтінішхат беру құқығының басталғаны туралы бес күн мерзімде жазбаша хабардар етуге міндетті.

      5. Сотталған адам мекеме түрін өзгерту туралы өтінішхатпен жүгінген жағдайда, әкімшілік өтінішхатты сотталған адамның жеке басына, жазасын өтеу уақытындағы мінез-құлқына, еңбек пен оқуға деген көзқарасына мінездеме беретін материалдарды және сотталған адамның жеке ісін қоса бере отырып, он күн ішінде сотқа жіберуге, сондай-ақ көрсетілген өтінішхатты жібергені туралы прокурорды жазбаша нысанда хабардар етуге міндетті.

      6. Сот мекеменің түрін өзгертуден бас тартқан жағдайда, өтінішхат енгізу сот қаулысы шығарылған күннен бастап кемінде алты ай өткеннен кейін қайтадан орын ала алады.

      7. Өзіне қатысты сот қауіпсіздігі барынша төмен мекемеден түрі бұрын сот үкімімен айқындалған мекемеге немесе орташа қауіпсіз мекемеге қайтару туралы қаулы шығарған сотталған адам сот қаулысы заңды күшіне енгенге дейін қауіпсіздігі аралас мекемеде ұсталады.

      8. Егер сотталған адамды мекемеден осы баптың үшінші және 3-1-бөліктерінің тәртібімен ауыстыруға негіз болған тәртіптік жазаның күшін прокурор немесе сот жойса, мекеме әкімшілігі мекеменің түрін сотталған адам ауыстырылған қауіпсіздік түріндегі мекемеге өзгерту туралы мәселені қарау үшін сотқа өтінішхатпен жүгінуге міндетті, ал сотталушы құқылы.

      Ескерту. 96-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

17-тарау. МЕКЕМЕЛЕРДЕ ЖАЗАНЫ ӨТЕУ РЕЖИМІ ЖӘНЕ ОНЫ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ҚҰРАЛДАРЫ

97-бап. Жазаны өтеу режимінiң негiзгi талаптары

      1. Сотталғандарды күзету мен оқшаулауды, оларды үнемі қадағалауды; оларға жүктелген міндеттердің орындалуын, олардың құқықтары мен заңды мүдделерінің іске асырылуын; сотталғандардың, персоналдың және медицина қызметкерлерінің қауіпсіздігін; сотталғандардың белгілі бір санаттарын бөлек ұстауды, мекеме түріне қарай әртүрлі ұстау жағдайларын; жазаны өтеу жағдайларын өзгертуді қамтамасыз ететін, Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару заңнамасында белгіленген жазаны орындау және өтеу тәртібі мекемелерде жазаны өтеу режимі болып табылады.

      Ескерту. 1-бөлікке өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      2. Жазаны өтеу режимі жазаны орындау мақсаттарына қол жеткізуді қамтамасыз ететін жағдайлар жасайды.

      3. Мекемелерде мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидалары қолданылады.

      4. Қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерді қоспағанда, барлық мекемелерде сотталғандар белгіленген нысандағы киімді киеді.

      5. Сотталғандардың өзімен бірге алып жүруіне рұқсат етілетін заттар мен нәрселердің тізбесі мен саны мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларында белгіленеді.

      6. Сотталғандарға мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларында көзделмеген ақша мен бағалы қағаздарды, сондай-ақ өзге де нәрселерді, құжаттарды, заттарды, бұйымдарды, заттектерді, тамақ өнімдерін сақтауға және пайдалануға тыйым салынады. Мұндайлар табылған жағдайда, оларды мекеме әкімшілігі алып қояды.

      7. Сотталғандар заңда белгіленген тәртіппен иемденген ақшаны, бағалы қағаздарды, сондай-ақ нәрселерді, құжаттарды, заттарды, бұйымдарды, заттектер мен тамақ өнімдерін сақтауды мекеме әкімшілігі қамтамасыз етеді.

      8. Мекемеге іргелес жатқан аумақтың шекарасын, сондай-ақ оны пайдалану режимін оның әкімшілігімен келісу бойынша облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары белгілейді.

      9. Байланыс операторлары мен желілерді иеленушілер Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

      1) радиосигналды бұғаттау не абоненттік құрылғыларды санкциясыз пайдалануды анықтау және (немесе) оның жол кесу үшін арнаулы техникалық жабдықты мекеме аумағына орнату кезінде ішкі істер органдарына консультациялық-техникалық жәрдемдесуді;

      2) мекемелер аумағында радиосигналдың таралуын азайту мақсатында уақтылы ден қоюды және шаралар қолдануды қоса алғанда, меншікті байланыс желілерін оңтайландыруды қамтамасыз етуге міндетті.

      10. Жазаны өтеу режимін сақтауды және құқықтық тәртіпті ұстап тұруды қылмыстық-атқару жүйесінің қызметкерлері мен олардың иелігіндегі күштер мен құралдар қамтамасыз етеді.

      Ескерту. 97-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

98-бап. Жете тексеру мен тінту жүргізу

      1. Мекеме қызметкерлері, сотталғандардың мінез-құлқын бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға уәкілетті адамдар мекеме аумағындағы және режимдік талаптар орнатылған, оған іргелес жатқан аумақтардағы адамдарға, олардың заттарына, көлік құралдарына жете тексеру жүргізеді және мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларында көзделмеген нәрселерді, құжаттарды, заттарды, бұйымдарды, заттектерді, тамақ өнімдерін алып қояды.

      2. Жедел қызметкерлердің баянаты бойынша мекемелердің қызметкерлері мен сотталғандардың мінез-құлқын бақылау мен қадағалауды жүзеге асыруға уәкілетті адамдар мекемеге келген адамдарға тінту жүргізеді.

      Сотталғандармен ұзақ мерзімді кездесуге келген адамдардың заттарына тінту жасалады.

      3. Мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларында көзделмеген нәрселерді, құжаттарды, заттарды, бұйымдарды, заттектерді, тамақ өнімдерін алып өтуге әрекет жасау фактісі расталған жағдайда, ұзақ мерзімді кездесу құқығы берілген адамдар дереу шығарылады, кездесу тоқтатылады және пайдаланылды деп есептеледі.

      4. Осы баптың үшінші бөлігінде көрсетілген, әкімшілік жауаптылыққа әкеп соғатын құқық бұзушылықтарға жол берген адамдар сот қаулысы заңды күшіне енген күннен бастап бір жылға сотталғандармен кездесулерден айырылады.

      Осы баптың үшінші бөлігінде көрсетілген, қылмыстық жауаптылыққа әкеп соғатын құқық бұзушылықтарға жол берген адамдарға сот үкімі заңды күшіне енген күннен бастап сотталған адаммен кездесу берілмейді.

      5. Сотталғандарға, олардың заттары мен киіміне, сондай-ақ мекеменің үй-жайына жете тексеру мен тінту жасалады.

      Сотталғандардың жеке басын тінтуді сотталғандармен бір жыныстағы адамдар жүргізеді.

      +10 0С-тан жоғары температура кезінде сотталғандарды жалпы тінту тексерулер жүргізу орындарында жүргізіледі, ал олар болмаған кезде – жергілікті учаскелерде арнаулы жиналмалы кабиналарда жүргізіледі. +10 0С-тан төмен температура кезінде жалпы тінту мекеменің үй-жайларында жүргізіледі.

      Тұрғын үй-жайларды оларда сотталғандар болған кезде тінтуге мұны кейінге қалдыруға болмайтын жағдайларда жол беріледі.

      6. Сотталғандардан, сондай-ақ мекеменің аумағынан табылған, кімге тиесілі екенін анықтау мүмкін болмаған ақшаны, бағалы қағаздарды және өзге де құндылықтарды әкімшілік мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларына сәйкес алып қояды және олар сот қаулысы бойынша мемлекет кірісіне айналдыруға жатады.

      Мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларында көзделмеген нәрселер, құжаттар, заттар, бұйымдар, заттектер, тамақ өнімдері, оның ішінде мекеменің аумағынан және режимдік талаптар орнатылған, оған іргелес жатқан аумақтан табылғандары, мекеме әкімшілігінің комиссиялық шешімі бойынша туыстарына немесе сақтауға беріледі не мекеме бастығының қаулысы бойынша жойылады, бұл жөнінде акт жасалады.

      7. Осы баптың бірінші, екінші, үшінші және төртінші бөліктерінде көзделген жағдайларда, жете тексеру мен тінту мекемелерде ұсталатын адамдардың мінез-құлқына бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру жөніндегі қызметті ұйымдастыру және жете тексеру мен тінту жүргізу қағидаларында көзделген тәртіппен жүргізіледі.

      8. Жете тексеру мен тінту жүргізу нәтижесінде жасалатын немесе жасалған қылмыс не әкімшілік құқық бұзушылық белгілері байқалған кезде, одан әрі жете тексеру мен тінту тиісінше Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінде немесе Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінде көзделген тәртіппен жүргізіледі.

99-бап. Қадағалаудың, бақылаудың және күзеттің инженерлік-техникалық құралдары

      1. Мекеме әкімшілігі қашып шығудың, құқық бұзушылықтардың, жазаны өтеудің белгіленген тәртібін бұзудың алдын алу, сотталған адамдардың мінез-құлқы туралы қажетті ақпарат алу үшін бейнебақылау жүйелерін, электрондық және өзге де инженерлік-техникалық құралдарды пайдаланады.

      2. Мекеме әкiмшiлiгi сотталғандарға қорғау функциясын бір мезгілде орындайтын қадағалаудың, бақылаудың және күзеттің инженерлік-техникалық құралдары қолданылатыны, оны бұзу сотталғандардың өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретіні туралы жазбаша хабардар етуге мiндеттi.

      Ескерту. 99-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

100-бап. Мекемелердегi жедел-iздестiру, қарсы барлау қызметi және жасырын тергеу іс-қимылдары

      1. Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мекемелерде жедел-iздестiру, қарсы барлау қызметi және жасырын тергеу іс-қимылдары жүзеге асырылады, олардың мiндеттерi:

      1) жазаларды орындау тәртiбi мен шарттарын, сотталғандардың, мекемелер персоналының және өзге де адамдардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету;

      2) мекемелерде дайындалып жатқан және жасалатын қылмыстық құқық бұзушылықтардың және жазаны өтеу тәртiбiн бұзушылықтардың алдын алу, анықтау, жолын кесу;

      3) мекемелерден қашып шыққан сотталғандарды, сондай-ақ бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны өтеуден жалтарып жүрген сотталғандарды iздестiру;

      4) сотталғандардың мекемеге келгенге дейiн жасаған қылмыстарын анықтауға және ашуға жәрдемдесу;

      5) барлау және (немесе) нұқсан келтіру акцияларының алдын алу, ашу және жолын кесу болып табылады.

      2. Жедел-iздестiру, қарсы барлау қызметін және жасырын тергеу іс-қимылдарын мекемелердiң уәкілетті қызметтері, сондай-ақ басқа да уәкілетті мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.

      Ескерту. 100-бап жаңа редакцияда - ҚР 28.12.2016 № 36-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі).

101-бап. Ерекше жағдайлар режимі

      1. Дүлей зілзала болған, мекеме орналасқан ауданда төтенше, ерекше немесе соғыс жағдайы енгізілген кезде, жаппай тәртіпсіздіктер болған, сондай-ақ сотталғандар топтасып бағынбаған кезде мекемеде ерекше жағдайлар режимі енгізілуі мүмкін.

      2. Ерекше жағдайлар режимі қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті органның бірінші басшысының Қазақстан Республикасының Бас Прокурорымен келісілген шешімі бойынша отыз тәулікке дейінгі мерзімге енгізіледі.

      Көрсетілген мерзімдерде ерекше жағдайлар режимін енгізу мақсаттарына қол жеткізілмеген жағдайда, оның қолданылу уақытын аталған лауазымды адамдар қосымша отыз тәулікке ұзартады.

      3. Сотталғандардың, персоналдың немесе өзге де адамдардың өмірі мен денсаулығына тікелей қатер төнген жағдайда, қылмыстық-атқару жүйесі аумақтық органының басшысы аумақтық ішкі істер органының басшысымен және облыс прокурорымен немес оған теңестірілген прокурормен келісу бойынша, қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті органның бірінші басшысын дереу хабардар ете отырып, осы баптың төртінші бөлігінде көзделген шараларды өз бетінше енгізуге құқылы.

      Мұндай жағдайда, қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті органның бірінші басшысы хабарламаны алған күннен бастап бір тәулік ішінде ерекше жағдайлар режимін енгізу туралы немесе енгізілген шаралардың күшін жою туралы шешім қабылдайды.

      4. Ерекше жағдайлар режимі қолданылған кезеңде және осы баптың үшінші бөлігінде көрсетілген жағдайларда, мекемеде сотталғандардың осы Кодекстің 105113-баптарында көзделген құқықтарының жүзеге асырылуы тоқтатыла тұруы, күзету мен қадағалаудың күшейтілген нұсқасы, объектілерге жіберудің ерекше тәртібі енгізілуі, күн тәртіптемесінің өзгеруі, өндірістік, коммуналдық-тұрмыстық, мәдени-ағарту, медициналық-санитариялық және өзге де қызметтердің жұмысы шектелуі мүмкін.

102-бап. Қауіпсіздік шаралары және оларды қолдану негіздері

      1. Мекемелердiң персоналына және сотталғандардың мінез-құлқына бақылауды және қадағалауды жүзеге асыруға уәкілетті адамдарға қарсылық көрсететін, олардың заңды талаптарына қаскөйлікпен бағынбайтын, жаппай тәртiпсiздiктерге, адамдарды кепілге алуға, өзге де адамдарға шабуыл жасауға қатысатын немесе қоғамға қауіпті басқа да әрекеттер жасайтын сотталғандарға, сондай-ақ мекемелерден қашып шыққан немесе қашып шыққандарды ұстап алу кезінде, көрсетілген құқыққа қайшы әрекеттердiң жолын кесу және адамдардың айналасындағыларға немесе өзiне өзi зиян келтiруін болғызбау мақсатында дене күші, арнаулы құралдар және қару қолданылады.

      Мекеме әкімшілігі келесі жұмыс күнінен кешіктірмей, прокурорды қауіпсіздік шараларының қолданылуы туралы жазбаша нысанда хабардар етеді.

      2. Осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген қауiпсiздiк шараларын қолдану тәртiбi заңмен айқындалады.

      Ескерту. 102-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

18-тарау. МЕКЕМЕЛЕРДЕ ЖАЗАНЫ ӨТЕУ ЖАҒДАЙЛАРЫ. СОТТАЛҒАНДАРДЫҢ
ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ

103-бап. Жазаны өтеу жағдайлары

      1. Бір орташа қауіпсіз немесе қауіпсіздігі барынша жоғары мекеменің шегінде, сондай-ақ кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемеде сотталғандар жазаны өтеудiң дағдылы, қатаң, жеңiлдетiлген және жеңiлдiктi жағдайларында болуы мүмкiн.

      2. Толық, төтенше қауіпсіз және қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерде сотталғандар дағдылы, қатаң және жеңілдетілген жазаны өтеу жағдайларында болуы мүмкін.

      3. Сотталғандарды бір жағдайдан басқаларына ауыстыру мекеме комиссиясының шешімі бойынша жүргізіледі, оның жұмысына облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының, сондай-ақ жұртшылық өкілдері қатыса алады.

      Ескерту. 103-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

104-бап. Сотталғандардың құқықтары мен міндеттері

      1. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың осы Кодекстің 10-бабында белгіленген құқықтармен қатар, осы Кодексте және мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларында көзделген тәртіппен:

      1) тамақ өнімдерін, нәрселерді және заттарды алуға, сақтауға және пайдалануға;

      2) күн тәртіптемесінде айқындалған уақытта кітапхананы, үстел ойындарын, музыкалық аспаптарды, ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражаты есебінен жаздырып алынған мерзімді басылымдар мен әдебиетті, сондай-ақ дінтану сараптамасының оң қорытындысын алған діни әдебиетті пайдалануға;

      3) сотталғандардың ерікті ұйымдарына кіруге;

      4) жұбайымен (зайыбымен), туыстарымен байланысып тұруға;

      5) күн тәртіптемесінде көзделген жеке уақытына иелік етуге;

      6) өзіне қатысты есепке алу жазбаларына қол жеткізуге, сондай-ақ мұндай есепке алу жазбаларының ресми көшірмелерін алуға құқығы бар.

      Сотталғандардың іске асырылуы жаза мақсаттарына, жазаны орындау және өтеу тәртібі мен шарттарына қайшы келмейтін өзге де құқықтары бар.

      2. Бас бостандығынан айыруға сотталғандар осы Кодекстің 11-бабында белгіленген міндеттермен қатар, осы Кодексте және мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларында көзделген тәртіппен:

      1) мекеме әкімшілігі айқындайтын орындар мен жұмыстарда еңбек етуге;

      2) үлгісін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейтін киім нысанын сақтауға;

      3) сыртқы түр-сипатына ұқыппен қарауға;

      4) тәртіптік изоляторлардағы, жазаны өтеудің қатаң жағдайларындағы, мекемелерде орналасқан медициналық ұйымдардағы, сондай-ақ жұмыс пен оқудағы адамдарды қоспағанда, мекемелерде өткізілетін іс-шараларға қатысуға;

      Ескерту. 4) тармақшаға өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      5) мекемені абаттандыру және тұру жағдайларын жақсарту бойынша жұмыстарды орындауға;

      6) өмір бойына бас бостандығынан айыруға сотталғандарды, өлім жазасы түріндегі жазасы кешірім жасау тәртібімен немесе өлім жазасын жоятын заңның қолданылуына байланысты бас бостандығынан айыруға ауыстырылған сотталғандарды, камераларда ұсталатын, мекемелерде орналасқан медициналық ұйымдардағы сотталғандарды қоспағанда, тамақ ішу үшін асханаға баруға;

      Ескерту. 6) тармақшаға өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      7) камераларда, карантин бөлімшелерінде, тәртіптік изоляторларда, отрядтарда кезекшілік атқаруға;

      8) санитариялық-гигиеналық нормаларды сақтауға;

      9) өрт қауіпсіздігі және еңбек қауіпсіздігі талаптарын сақтауға міндетті.

      3. Сотталғандардың осы Кодекске және мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларына сәйкес:

      1) мекемелер персоналының заңды әрекеттеріне қарсылық көрсетуге, оларға қызметтік міндеттерін орындауына кедергі келтіруге;

      2) мекемелердің, басқа жеке не заңды тұлғалардың, оның ішінде сотталғандардың мүлкіне зиян келтіруге, оларға зиян келтіру қатерін төндіруге;

      3) жазаны өтеуден немесе белгіленген міндеттерді орындаудан жалтару мақсатында өзіне, оның ішінде басқа адамның көмегімен дене зақымын келтіруге, өз денсаулығына зиян келтіруге;

      4) жазаны өтеуден немесе белгіленген міндеттерді орындаудан жалтару мақсатында тамақ ішуден бас тартуға;

      5) мемлекеттік органдарға және жергілікті өзін-өзі басқару органдарына сайлауға және сайлануға, республикалық референдумға қатысуға;

      6) мекеме аумағын өз бетінше тастап кетуге, объектілердің не мекеме аумағы шекарасының күзет сызығын бұзуға, мекеме әкімшілігінің рұқсатынсыз тұрғын және өндірістік аймақтардың оқшауланған учаскелерінің шегінен тыс жерлерге шығуға, ғимараттардың, цехтардың, құрылыстардың және мекеме аумағындағы басқа да құрылыстардың шатырына көтерілуге, ішкі тыйым салынған аймақ қоршауына жақындауға;

      7) мекемелер аумағында жүріп-тұруға, өздері тұрмайтын және жұмыс істемейтін үй-жайлар мен өндірістік объектілерде болуға;

      8) мекеме әкімшілігін хабардар етпестен, жұмыс орнын, сондай-ақ болуға арналған үй-жайды тастап кетуге;

      9) жабдықты, оның ішінде егейтін жабдықты, құрал-саймандарды, электр энергиясын, механизмдер мен материалдарды өндірістік қажеттіліктен тыс пайдалануға;

      10) әкімшіліктің бақылауымен өткізілетін білім беру және мәдени іс-шараларды қоспағанда, Интернет желісін пайдалануға;

      11) жұбайын (зайыбын) және жақын туыстарын, сондай-ақ сотталған адаммен некеде тұрмайтын, онымен ортақ балалары бар адамдарды қоспағанда, мекемелерде ұсталатын сотталғандармен телефон арқылы сөйлесуге;

      12) жеке пайдаланылатын нәрселерді, бұйымдарды және заттарды басқа сотталған адамға беруге;

      13) алкогольді, есірткі заттарын, психотроптық немесе басқа да есеңгірететін заттарды пайдалануға;

      14) материалдық не басқа да пайда табу мақсатында карта, сондай-ақ басқа да ойындар ойнауға;

      15) қарым-қатынаста нормативтік емес, оның ішінде сотталғандардың бейформальды қауымына тән лексиканы пайдалануға, лақап ат қоюға, өзінің немесе басқа да адамдардың денесіне сурет салуға;

      16) мекеме комиссиясының рұқсатынсыз жануарлар асырауға және бақша егумен айналысуға;

      17) жатын орындарын өзгертуге, сондай-ақ өндірістік объектілерде, коммуналдық-тұрмыстық және басқа да қызметтік және қосалқы үй-жайларда жатын орындар жабдықтауға;

      18) мекеменің өндірістік және өзге де объектілерінде құрылыстар салуға, шкафтар мен сейфтер орнатуға;

      19) камера есігіндегі қарайтын көзшені жабуға;

      20) камерадан тыс жердегі сотталғандармен заңсыз байланыс орнатуға;

      21) жазаны өтеу шарттары мен тәртібін бұзуға басқа сотталғандарды айдап салуға құқығы жоқ.

      4. Сотталғандардың осы баптың талаптарын орындамауы заңда белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады.

      Ескерту. 104-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

105-бап. Тамақ өнімдері мен бірінші кезекте қажетті заттарды сатып алу

      1. Сотталғандар тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажетті заттарды жазасын өтеу кезеңiнде тапқан ақшасына не алатын зейнетақылары мен әлеуметтiк жәрдемақыларының есебiнен шектеусіз қолма-қол ақшасыз есеп айырысу бойынша сатып алуға құқылы.

      Мұндайлар болмаған жағдайда, осы баптың үшінші бөлігінде аталған адамдарды қоспағанда, сотталғандардың тамақ өнімдері мен бірінші кезекте қажетті заттарды сатып алуы осы Кодексте белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      Жеңілдікті жағдайларда жазасын өтеп жүрген сотталғандар ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы немесе банктік төлем карточкаларындағы қаражат есебінен шектеусіз қолма-қол ақшасыз есеп айырысу бойынша тамақ өнімдері мен бірінші кезекте қажетті заттарды сатып алуға құқылы.

      2. Рұқсат етiлген ақша сомасы ағымдағы айда жұмсалмаған жағдайда, сотталғандар тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды жұмсалмаған сомаға кейiнгi айларда сатып алуға құқылы.

      3. Жүкті әйелдер, балалары бар әйелдер, сондай-ақ мүгедектігі бар адамдар және емдеу-профилактикалық мекемелерде ұсталатын сотталғандар ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражаты есебінен тамақ өнімдері мен бірінші кезекте қажетті заттарды шектеусіз сатып алуға құқылы.

      4. Сотталғандарға сатуға рұқсат етілген тамақ өнімдерінің, сондай-ақ бірінші кезекте қажетті заттардың тізбесі мен саны мекеменің ішкі тәртіптеме қағидаларымен белгіленеді.

      Ескерту. 105-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

106-бап. Кездесулер

      1. Сотталғандарға ұзақтығы екі сағат қысқа мерзiмдi, мекеме аумағында ұзақтығы екі тәулiк ұзақ мерзімді кездесулер берiледі.

      Кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерде мекемеден тыс жерде тұрумен ұзақтығы бес тәулiкке дейін ұзақ мерзімді кездесулер берiледі.

      Сотталған адамның немесе кездесуге келген адамның жазбаша өтініш жасауы бойынша кездесу ұзақтығы қысқартылуы мүмкін.

      2. Жұбайымен (зайыбымен), туыстарымен немесе өзге де адамдармен қысқа мерзiмдi кездесулер сәлемдеме алу құқығымен, мекеме әкiмшiлiгi өкiлiнiң қатысуымен берiледi.

      3. Туберкулездің жұқпалы түрімен ауыратындарды қоспағанда, сотталғандарға ұзақ мерзімді кездесулер жұбайымен (зайыбымен), жақын туыстарымен, сотталған адаммен некеде тұрмайтын, онымен ортақ балалары бар адамдарға бірге тұру құқығымен және сәлемдеме алу құқығымен берiледi.

      4. Мекемеге келген сотталғандарға бірінші кездесу карантин бөлімшесінен шыққаннан кейін беріледі.

      Кейінгі кездесулер осы Кодекске және мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларына сәйкес беріледі.

      5. Сотталғандарға олардың өтiнуi бойынша ұзақ мерзімді кездесудi – қысқа мерзiмдi кездесумен, ал кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерде мекемеден тыс жерде тұрумен берілетін ұзақ мерзімді кездесудi – мекеменің шегінен тыс шыға отырып, қысқа мерзiмдi кездесумен ауыстыруға рұқсат етiледi. Кездесулерді біріктіруге не бөлуге рұқсат етілмейді.

      6. Сотталғандардың білікті заң көмегін алуы үшін олардың жазбаша немесе ауызша өтініші бойынша адвокаттармен саны, ұзақтығы шектеусіз және олардың құпиялылығы қамтамасыз етілетін жағдайларда кездесулер беріледі.

107-бап. Сауқаттар, сәлемдемелер мен бандерольдер алу және жіберу

      1. Сотталғандар осы Кодексте көзделген тәртіппен сауқаттар, сәлемдемелер және бандерольдер алуға құқылы.

      2. Сотталған адам медициналық қорытындыға сәйкес дәрілік заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдар алуға құқылы. Жете тексергеннен кейін бұлар сотталған адамды емдеуге пайдалану үшін мекемеде орналасқан медициналық ұйымға жіберіледі.

      Ескерту. 2-бөлікке өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      3. Мекеме әкімшілігінің рұқсатымен сотталғандар сауқаттар мен бандерольдер жіберуге құқылы.

      Ескерту. 107-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

108-бап. Хат жазысу, ақшалай аударымдарды жiберу және алу

      1. Сотталғандар хаттар алуға және оларды ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражаты есебінен саны шектеусіз жіберуге құқылы.

      2. Сотталғандар жіберетін және алатын хат-хабарға қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкiлеттi орган айқындайтын тәртіппен бақылау жасалады.

      3. Ерлі-зайыпты не туыстар болып табылмайтын, мекемелерде ұсталатын сотталғандардың арасында хат жазысуға мекеме әкiмшiлiгiнiң рұқсатымен жол берiледi.

      4. Толық, төтенше қауіпсіз, қауіпсіздігі барынша жоғары, орташа қауіпсіз және қауіпсіздігі аралас мекемелерде ұсталатын сотталғандар айына екі реттен көп емес ақшалай аударымдарды алуға құқылы, бұл ретте олардың жалпы сомасы жиырма айлық есептік көрсеткіштен аспауға тиіс.

      Сотталғандар жазаны өтеу кезеңінде тапқан жеке қаражаты есебінен жұбайына (зайыбына), туыстарына ақшалай аударымдарды шектеусіз жіберуге құқылы.

      5. Қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерде ұсталатын сотталғандар ақшалай аударымдарды шектеусіз алуға және жіберуге құқылы.

      6. Барлық қолма-қол ақшасыз есеп айырысу нысандарын қолдануға байланысты қосымша көрсетілетін қызметтер сотталған адамның жеке қаражаты есебінен өтеледі.

      7. Сотталған адам мекемеден кеткеннен кейін оның атына келіп түскен хаттар үш жұмыс күнінен кешіктірілмей, оның жазасын өтеу орны бойынша жөнелтіледі.

      Ескерту. 108-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

109-бап. Телефон арқылы сөйлесу

      1. Сотталған адамның мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларына сәйкес, әрқайсысының ұзақтығы он бес минут телефон арқылы сөйлесуге құқығы бар.

      Телефон арқылы сөйлесудің ақысы сотталғандардың немесе олардың жұбайының (зайыбының), жақын туыстарының жеке қаражатынан төленедi.

      Мекеме әкімшілігі сотталған адамның әлеуметтік байланыста болуын қолдау үшін қолда бар телекоммуникация құралдарын пайдаланады.

      Ескертпе!
      ҚР Конституциялық Соты 109-бабы екінші бөлігінің конституциялылығын тексеру жөнінде іс жүргізу бастады.

      2. Жазаны өтеудің қатаң жағдайларындағы, сондай-ақ жазалау тәртібімен тәртіптік изоляторда не жалғыз адамдық камерада ұсталатын сотталғандардың: жұбайы (зайыбы), жақын туысы қайтыс болған немесе науқастың өміріне қатер төндіретіндей қатты ауырған; оның отбасына айтарлықтай материалдық залал келтірген дүлей зілзала болған және өзге де айрықша жеке мән-жайлар болған жағдайларда телефон арқылы сөйлесуге құқығы бар.

110-бап. Жазу керек-жарақтарын, әдебиетті, мерзімді басылымдарды сатып алу және сақтау

      1. Сотталған адам бандерольдермен жазу керек-жарақтарын алуға, сауда желісі арқылы әдебиетті сатып алуға, сондай-ақ ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражаты есебінен газеттер мен журналдарға шектеусіз жазылуға құқылы.

      2. Сотталғандарға Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын күштеп өзгертудi, тұтастығын бұзуды, мемлекет қауiпсiздiгiне нұқсан келтiрудi, соғысты, әлеуметтiк, нәсiлдiк, ұлттық, дiни, тектiк-топтық және рулық астамшылықты, қатыгездiкке табыну мен зорлық-зомбылықты насихаттауды және үгiттеуді қамтитын, сондай-ақ порнографиялық сипаттағы басылымдарды алуға, сатып алуға, жаздырып алуға, сақтауға және таратуға тыйым салынады.

      3. Сауда желісі арқылы сатып алынатын әдебиеті бар бандерольдер сотталған адам алуға құқылы сауқаттар мен бандерольдер санына кірмейді.

      4. Жазу керек-жарақтарын, әдебиетті, сондай-ақ газеттер мен журналдарды сақтау мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

111-бап. Сейілдеулер

      1. Жазасын камераларда өтеп жүрген, сондай-ақ жазалау тәртібімен тәртіптік изоляторға жабылған және жалғыз адамдық камераларға ауыстырылған сотталғандардың осы Кодексте белгіленген тәртіппен күн сайын сейілдеуге құқығы бар.

      2. Сотталғандардың сейілдеуі күндізгі уақытта мекеме аумағының арнайы жабдықталған бөлігінде жүргізіледі.

      3. Сотталған адам мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларын бұзған жағдайда, сейілдеу мерзімінен бұрын тоқтатылады.

112-бап. Радиохабарлар тыңдау және телехабарлар көру

      1. Сотталғандардың жұмыс пен міндетті бұқаралық іс-шаралардан бос уақытта, мекеменің күн тәртіптемесімен ұйықтауға бөлінген уақыттан басқа кезде радиохабарлар тыңдауға құқығы бар.

      2. Жазалау тәртібімен тәртіптік изоляторларға жабылғандарды және жалғыз адамдық камераларға ауыстырылғандарды қоспағанда, сотталғандардың жұмыс пен міндетті бұқаралық іс-шаралардан бос уақытта, мекеменің күн тәртіптемесімен ұйықтауға бөлінген уақыттан басқа кезде телехабарлар көруге құқығы бар.

113-бап. Мекеменің шегінен тыс жерге шығу

      1. Мекемелерде ұсталатын, сондай-ақ шаруашылық қызмет көрсету жөніндегі жұмыстарды жүргiзу үшiн қауіпсіздігі аралас мекемелерде қалдырылған және толық қауіпсіз мекемеге жіберілген сотталғандардың мекеменің шегінен тыс жерге:

      1) қысқа мерзiмге – жұбайының (зайыбының), жақын туысының қайтыс болуына немесе науқастың өмiрiне қатер төндiретіндей қатты ауыруына, оның отбасына айтарлықтай материалдық залал келтiрген дүлей зілзалаға байланысты, бару-қайту жолына қажет (бес тәулiктен аспайтын) уақытты есептемегенде, жетi тәулiктен аспайтын мерзiмге;

      2) ұзақ мерзімге – қауіпсіздігі барынша төмен мекемеде жыл сайынғы ақылы демалыс уақытына шығуға құқығы бар.

      2. Мекемелердің балалар үйінде балалары бар сотталған әйелдердің балаларын жұбайына, туыстарына не балалар үйіне орналастыру үшін мекеменің шегінен тыс жерге қысқа мерзімге шығуға құқығы бар.

      Мекемеден тыс жерде кәмелетке толмаған мүгедектігі бар балалары бар сотталған әйелдердің олармен кездесу үшін жылына бір рет қысқа мерзімге шығуына құқығы бар.

      3. Осы баптың бірінші және екінші бөліктерінде көрсетілген негiздер бойынша мынадай:

      1) қайталап қауіпті қылмыс жасаған;

      2) өлiм жазасы түріндегі жазасы кешірім жасау тәртібімен немесе өлім жазасын жоятын заңның қолданылуына байланысты бас бостандығынан айыруға ауыстырылған;

      3) өмiр бойына бас бостандығынан айыруға сотталған;

      4) есінің дұрыстығы жоққа шығарылмайтын, психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығы (ауруы) бар адам деп танылған, сондай-ақ туберкулезден, инфекциядан, психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылығынан (ауруынан) емделудi аяқтамаған;

      5) террористік, экстремистік қылмыстар үшін не қылмыстық топ құрамында жасалған қылмыстар үшін, сондай-ақ жас балалардың жыныстық тиіспеушілігіне қарсы қылмыс үшін;

      6) дәрежесі екінші немесе үшінші теріс мінез-құлықты сотталғандарға шығуға рұқсат етілмейді.

      4. Бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар, денсаулық жағдайына байланысты үнемі күтімге мұқтаж сотталғандардың, сондай-ақ кәмелетке толмаған сотталғандардың жұбайымен (зайыбымен), туысымен немесе өзге еріп жүруші адаммен бірге мекеме шегінен тыс жерге шығуына рұқсат етіледі.

      5. Сотталған адамның шығу туралы өтініші бір тәулiктік мерзімде қаралады. Шығуға рұқсатты мекеме бастығы не оны алмастыратын адам осы баптың үшінші бөлігінде көзделген талаптарды және сотталған адамның мiнез-құлқын ескере отырып бередi.

      6. Сотталған адамның мекеме шегінен тыс жерде болу уақыты жазаны өтеу мерзiмiне есептеледi.

      7. Сотталған адамның мекеме шегінен тыс жерге шығуына байланысты шығыстарын ол ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражаттан төлейдi не өзге адамдар төлейдi.

      8. Сотталған адамның белгiленген мерзiмде қайтып оралуын қиындататын, күтпеген мән-жайлар туындаған жағдайда, сотталған адам болған жердегi iшкi iстер органы бастығының уәжді қаулысымен мекемеге оралу мерзiмi мекеме әкiмшiлiгiн дереу хабардар ете отырып, бес тәулiкке дейiн ұзартылады.

      9. Сотталған адам мерзiмінде оралмаған кезде мекеме әкімшілігі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен іздестіруді жүзеге асырады.

      Ескерту. 113-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 07.07.2020 № 361-VI (қолданысқа енгізілген күннен бастап алты ай өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі); 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

114-бап. Мiндетті әлеуметтiк сақтандыру, әлеуметтiк, зейнетақымен қамсыздандыру

      1. Жұмыспен қамтылған сотталғандар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мiндеттi әлеуметтiк сақтандыруға жатады.

      2. Сотталған әйелдер Қазақстан Республикасының Әлеуметтік кодексіне сәйкес жүктiлiкке және босануға байланысты кірісінен айырылу жағдайына арналған әлеуметтік төлемдермен қамтамасыз етiледi.

      3. Сотталғандардың Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасына сәйкес әлеуметтiк және зейнетақымен қамсыздандырылуға құқығы бар.

      4. Мекемелерде бас бостандығынан айыруды өтеп жүрген сотталғандарға қатысты ерiктi медициналық сақтандырудың қолданысы өтеу мерзімі аяқталғанға дейiн тоқтатыла тұрады.

      Ескерту. 114-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 26.12.2019 № 287-VІ (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 20.04.2023 № 226-VII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

115-бап. Материалдық-тұрмыстық қамтамасыз ету

      1. Мекемелердегі бiр сотталған адамға шаққандағы тұрғын алаңның нормасы – екi жарым шаршы метрден, әйелдердi ұстауға арналған мекемелерде – үш шаршы метрден, кәмелетке толмағандар үшін – үш жарым шаршы метрден кем болмауы керек.

      2. Сотталғандардың тұрақты тұруына арналған ортақ тұрғын үй-жайларда, бөлмелер мен камераларда нақты бар тұрғын алаң негізге алына отырып, осы баптың бірінші бөлігінде белгіленген нормаларға сәйкес жазаны өтеу орындарының лимиті айқындалады.

      Әр мекеме үшін жазаны өтеу орындарының лимитін қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган белгілейді және сотталғандардың тұрақты тұруына арналған жаңа тұрғын алаңдар пайдалануға берілген және бұрыннан бар тұрғын алаңдар реконструкцияланған кезде өзгереді.

      3. Сотталғандарға жеке жатын орындар мен төсек керек-жарақтары беріледі.

      Сотталғандар тамақпен, бірінші кезекте қажетті заттармен, жынысы және климаттық жағдайлар ескеріле отырып, маусым бойынша киіммен, ішкиіммен және аяқкиіммен бюджет қаражаты есебінен қамтамасыз етіледі.

      4. Сотталғандарды еңбекке тартатын кәсіпорындар қаражаты есебінен оларға белгіленген нормалардан тыс қосымша тамақтандыру ұйымдастырылуы мүмкін.

      Тамақ өнімдері мен бірінші кезекте қажетті заттарды сатып алу үшін жұмсауға рұқсат етілетін, осы Кодексте белгіленген ақша сомасынан асырып, сотталғандар ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатынан: мекемелерде пайдалануға рұқсат етілген аяқкиім мен киімді, оның ішінде спорттық аяқкиім мен киімді қосымша сатып алуға; медициналық көрсетімдер бойынша қажетті емдәмдік тамақ алуға; өздерінің қалауы бойынша көрсетілетін емдеу-профилактикалық және нормативтік құқықтық актілерде айқындалатын өзге де қосымша қызметтер көрсетудің ақысын төлеуге құқылы.

      5. Жүкті әйелдерге, бала емізетін аналарға, кәмелетке толмағандарға, сондай-ақ науқастар мен мүгедектігі бар адамдарға жақсартылған тұрғынжай-тұрмыстық жағдайлар жасалады және тамақтанудың жоғарылатылған нормалары белгіленеді.

      6. Мүгедектігі бар сотталғандар ұсталатын ғимараттар мен үй-жайлар арнаулы техникалық құралдармен және құрылғылармен жабдықталады.

      Ескерту. 115-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

116-бап. Сотталған жүктi әйелдердi, бала емiзетін аналарды және балалары бар әйелдердiматериалдық-тұрмыстық қамтамасыз ету ерекшелiктерi

      1. Балалары бар сотталған әйелдер жазасын өтеп жүрген мекемелерде балалар үйлерi ұйымдастырылуы мүмкiн.

      Мекемелердің балалар үйлерінде Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандартына сәйкес балалардың қалыпты тұруы мен дамуына қажетті жағдайлар қамтамасыз етіледі. Мектепке дейінгі тәрбие мен білім беруді ұйымдастыруды жергілікті атқарушы орган қамтамасыз етеді.

      Сотталған әйелдер өздерiнiң үш жасқа дейiнгi балаларын мекемелердің балалар үйлерiне орналастырады және жұмыстан бос уақытта олармен шектеусіз қарым-қатынаста болады. Оларға балаларымен бiрге тұруға рұқсат етіледі.

      2. Сотталған әйелдердiң жазбаша келiсiмiмен бала (балалар) олардың жұбайларына, туыстарына немесе сот шешімімен өзге де адамдарға берiледi не бала (балалар) үш жасқа толғаннан кейін тиiстi балалар мекемелерiне жiберiледі.

      Сотталған әйелдің мекеме әкімшілігіне өтінішхаты бойынша, мынадай:

      жаза мерзімін өтеу бойынша босатуға;

      сотталған әйелдің мерзімінен бұрын шартты түрде босату, жазаның өтелмеген бөлігін жазаның неғұрлым жеңіл түрімен ауыстыру туралы өтінішхат беру құқығы басталғанға дейін бір жылдан аз уақыт қалған жағдайларда, бала (балалар) төрт жасқа толғанға дейін сотталған әйелмен бірге қала алады.

      3. Сотталған жүктi әйелдер мен бала емiзетін аналардың саны мен ассортименті медициналық қорытындыда айқындалатын азық-түлiк салынған сауқаттар мен сәлемдемелер алуына болады. Сотталған жүктi әйелдердің босану уақытында және босанғаннан кейiнгi кезеңде әйелдердің мамандандырылған медициналық көмекке құқығы бар.

      4. Мекемелердің балалар үйлерінде балалар тамақпен, бірінші кезекте қажетті заттармен, жеке жатын орынмен, төсек керек-жарақтарымен, жынысы мен климаттық жағдайлар ескеріле отырып, маусым бойынша киiммен, iшкиiммен және аяқкиiммен бюджет қаражаты есебінен қамтамасыз етiледi.

      Ескерту. 116-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

117-бап. Медициналық-санитариялық қамтамасыз ету

      1. Сотталғандарға медициналық көмек Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес көрсетіледі.

      2. Қылмыстық-атқару жүйесінде сотталғандарға амбулаториялық, стационарды алмастыратын, стационарлық жағдайларда медициналық көмек көрсету үшін медициналық ұйымдар (соматикалық, психиатриялық және туберкулезге қарсы ауруханалар (бөлімшелер), амбулаториялық-емханалық көмек көрсететін ұйым) ұйымдастырылады. Психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты психикасының, мінез-құлқының бұзылулары (аурулары) бар сотталғандарды мәжбүрлеп емдеуді мекемеде орналасқан медициналық ұйым жүзеге асырады.

      Ескерту. 2-бөлік жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      3. Мекеме әкімшілігі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген санитариялық-гигиеналық және эпидемияға қарсы талаптардың орындалуына жауапты болады.

      3-1. Мекеме әкімшілігі сотталғандарға медициналық қызмет көрсетуге арналған үй-жайларды ұсынады және осы үй-жайлардың тиісінше жұмыс істеуін қамтамасыз етеді.

      Ескерту. 3-1-бөлікпен толықтырылды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      4. Мекемелерде туберкулезге қарсы көмекті, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік бақылау мен қадағалауды ұйымдастыру және ауруына байланысты жазасын өтеуден босатуға ұсынылатын сотталғандарды медициналық куәландыру Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      Ескерту. 4-бөлікке өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      5. Жазасын өтеп жүрген адам қайтыс болған жағдайда, мекеме әкімшілігі бұл туралы прокурорға, жұбайына (зайыбына) немесе туыстарына, ал шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам қайтыс болған жағдайда – қосымша Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігіне дереу жазбаша нысанда хабарлайды.

      Ескерту. 117-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 07.07.2020 № 361-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) ; 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

118-бап. Материалдық жауаптылық

      1. Жазасын өтеу кезінде мемлекетке, мекемеге, жеке немесе заңды тұлғаларға материалдық залал келтiрген жағдайда, сотталғандар заңда белгiленген тәртiппен материалдық жауаптылықта болады.

      2. Сотталған адам мемлекетке, мекемеге келтiрген залалдың, өзінің қашып шығуының жолын кесуге, сондай-ақ осы Кодекстің 130-бабы екінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген жағдайларда өз денсаулығына қасақана зиян келтiрген жағдайда өзін емдеуге байланысты қосымша шығындардың орнын толтыруға тиiс.

19-тарау. БАС БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРУҒА СОТТАЛҒАНДАРДЫҢ ЕҢБЕГІ,
ОЛАРҒА ТЕХНИКАЛЫҚ ЖӘНЕ КӘСІПТІК БІЛІМ БЕРУ

119-бап. Еңбекке тарту

      1. Мекемелердің әкімшілігі сотталғандарды қылмыстық-атқару жүйесінің кәсіпорындарына жұмысқа орналастырады, мекемелердің аумағында не оларды күзету мен оқшаулау қамтамасыз етілген кезде оның шегінен тыс жерде орналасқан ұйымдарда жұмысқа орналасуға жәрдем көрсетеді.

      Мекемелердің әкімшілігі еңбекке қабілетті барлық сотталғандарды ақысы төленетін жұмысқа тарту үшін жұмыс орындарын құру жөнінде шаралар қолданады.

      2. Сотталғандарды жұмысқа орналастыру кезінде әкімшілік олардың жынысын, жасын, денсаулық жағдайын, еңбекке қабілеттілігін, мүмкіндігінше – мамандығын және жазаны өтеу уақытында оны алуын ескеруге міндетті.

      3. Сотталғандарды қылмыстық-атқару жүйесіне кірмейтін ұйымдардың объектілерінде еңбекке тарту мекеме әкімшілігі, ұйым және сотталған адам арасындағы шарттардың негізінде жүзеге асырылады.

      4. Сотталғандар мекемелер аумағында жеке еңбек қызметімен айналысуға құқылы.

      5. Сотталғандарды камералық ұстау жағдайларында еңбекке тарту осы Кодекстің 149-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

      6. Сотталғандарды пайдалануға тыйым салынатын жұмыстар мен лауазымдардың тiзбесi мекемелердiң ішкi тәртiптеме қағидаларында белгiленедi.

      7. Мекемелердiң ұйымдарында ерікті жалданушы инженерлік-техникалық жұмыскерлер мен бiлiктi жұмысшылардың еңбегiн жұмыс iстейтін сотталғандар санының он бес пайызына дейiнгi шекте пайдалануға жол берiледi.

      8. Сотталғандарға еңбек жанжалдарын шешу мақсатында жұмысты тоқтатуға тыйым салынады. Жеке еңбек даулары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасында белгіленген тәртіппен шешіледі.

      9. Сотталғандардың жұмыс орындарын ұйымдастыру үшін мекемелер аумағында орналасқан өндірістік объектілерді өзге меншік нысандарындағы ұйымдарға беру Қазақстан Республикасының мемлекеттік мүлік туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      10. Еңбек объектілерінде ұжымдық еңбек даулары, төтенше жағдайлар және оқиғалар туындаған жағдайда мекеме әкімшілігі келесі жұмыс күнінен кешіктірмей, бұл туралы еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесін және прокурорды жазбаша нысанда хабардар етеді.

      Еңбек жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесі және прокурор мұндай хабарламаны алған соң Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шаралар қабылдайды.

      Ескерту. 119-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 08.07.2024 № 116-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

120-бап. Еңбек жағдайлары және оған ақы төлеу

      1. Сотталғандардың еңбек жағдайлары Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен айқындалады.

      2. Сотталғандардың еңбегіне ақы төлеу Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады және жалақының белгіленген ең төмен мөлшерінен төмен болмауға тиіс.

121-бап. Мекемені абаттандыру және онда тұру жағдайларын жақсарту жөніндегі жұмыстарға тарту

      1. Сотталғандар кезектілік тәртібімен жұмыстан бос уақытта ұзақтығы аптасына екі сағаттан аспайтын:

      1) камераларды, бөлмелерді және ортақ пайдаланылатын үй-жайларды абаттандыру бойынша;

      2) негізгі қоршауда және ішкі тыйым салынған аймақтың шегінен тыс жерде орналасқан инженерлік-техникалық қадағалау, бақылау және күзету құралдары бар объектілерді қоспағанда, мекеменің аумағын және оған іргелес жатқан аумақты абаттандыру бойынша;

      3) мәдени-тұрмыстық және санитариялық-гигиеналық тұру жағдайларын жақсарту бойынша ақысы төленбейтін жұмыстарға тартылады.

      2. Стационарлық жағдайларда медициналық көмек алу үшін мекемелерде орналасқан медициналық ұйымдағыларды қоспағанда, сотталғандардың осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген жұмыстарды орындаудан бас тартуы осы Кодексте көзделген жазалау шараларын қолдануға әкеп соғады.

      Ескерту. 2-бөлікке өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. 121-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңымен.

122-бап. Жалақыдан, зейнетақыдан, жәрдемақылардан және өзге де кірістерден ұстап қалу

      Сотталғандардың жалақысынан, зейнетақысынан, жәрдемақыларынан және өзге де кірістерінен атқару парақтары немесе басқа да атқарушылық құжаттар бойынша сомаларды ұстап қалу Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртiппен, бірақ көрсетілген кірістердің жалпы сомасының елу пайызынан аспайтын мөлшерде жүргiзiледi. Ұстап қалудан қалған сома ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шотының есебіне жатқызылады.

123-бап. Техникалық және кәсіптік білім беру

      1. Мекемелерде сотталғандарға техникалық және кәсіптік білім беру жүзеге асырылады.

      2. Сотталғандарға техникалық және кәсіптік білім беруді ұйымдастыру үшін кәсіптер мен мамандықтар тізбесін еңбек нарығының мониторингін ескере отырып, жергілікті атқарушы органдармен келісу бойынша мекеме әкімшілігі қалыптастырады.

      3. Техникалық және кәсіптік білім беруді ұйымдастыру білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

20-тарау. БАС БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРУҒА СОТТАЛҒАНДАРҒА
ТӘРБИЕЛІК ЫҚПАЛ ЕТУ

124-бап. Тәрбие жұмысы

      1. Сотталғандармен тәрбие жұмысы олардың түзелуіне, заңдардың талаптарын сақтауға, еңбекке және өзге де қоғамға пайдалы қызметпен айналысуға, білім деңгейі мен мәдени деңгейін арттыруға, сотталғандарға әлеуметтік-құқықтық көмек көрсетуге бағытталған бағдарламаларға қатысуға ұмтылысын қалыптастыру мен нығайтуға бағытталған.

      2. Мекемелерде қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес, имандылыққа, әлеуметтік-құқықтық, еңбекке, дене шынықтыруға тәрбиелеу және өзге де тәрбие түрлері жүзеге асырылады.

      3. Сотталғандармен тәрбие жұмысы түзеу мекемесінің түрі, жаза мерзімі, ұстау жағдайлары ескеріле отырып, сараланып ұйымдастырылады. Ол психологиялық-педагогикалық әдістер қолданыла отырып, жеке, топтық және көпшілік нысандарда жүзеге асырылады.

      Әрбір сотталған адаммен тәрбие жұмысы оның жеке басының дара ерекшеліктері мен жасаған қылмыстарының мән-жайлары ескеріле отырып жүргізіледі.

      4. Сотталғандардың тәрбиелік іс-шараларға қатысуы оларға көтермелеу және жазалау шараларын қолдану, сондай-ақ олардың мінез-құлқын бағалау кезінде ескеріледі.

125-бап. Әлеуметтік бейімдеу және психологиялық көмек жөніндегі жұмыс

      1. Мекемелердің әкімшілігі сотталғандармен жеке тәртіппен олардың қажеттіліктеріне сәйкес, әлеуметтік бейімдеу жөніндегі жұмыстар мен психологиялық жұмыс жүргізеді.

      2. Сотталғандарды әлеуметтік бейімдеу жөніндегі жұмыс мынадай:

      1) сотталғандармен жұмыс жөніндегі жеке бағдарламаларды

      әзірлеу;

      2) сотталғандарға әлеуметтік-құқықтық көмек көрсетуге бағытталған бағдарламаларды әзірлеу, ұйымдастыру және іске асыру;

      3) мемлекеттік органдарды, жергілікті атқарушы органдарды және жұртшылықты сотталғандарға әлеуметтік-құқықтық көмек көрсетуге тарту;

      4) сотталғандардың жағымды әлеуметтік байланыстарын нығайтуға жәрдемдесу;

      5) босатылатын адамдарға осы Кодекстің 27-тарауына сәйкес көмек көрсету нысандарында жүзеге асырылады.

      3. Мекеме әкімшілігі сотталған адамды түзеу мақсатында оның қоғамның толыққанды мүшесінің әлеуметтік мәртебесінде қалпына келуіне, құқық нормалары мен жалпы қабылданған мінез-құлық нормалары негізінде оның қоғамда өз бетінше өмір сүруге оралуына жәрдемдеседі (қайта әлеуметтендіру).

      4. Сотталғандармен тәрбие жұмысын жүргізуге психолог тартылады, ол әрбір сотталған адамның жеке басының жеке-психологиялық ерекшеліктеріне диагностика жүргізеді және сотталғандардың оқшаулау жағдайларына, әлеуметтік ортаға және ұстау режиміне бейімделуіне, адамдар арасындағы қатынастарды оңтайландыруға, сондай-ақ босап шығуға дайындалуына психологиялық көмек көрсетеді.

126-бап. Сотталғандардың ерікті ұйымдары

      1. Сотталғандардың түзелуіне жәрдемдесу мақсатында мекемелерде ерікті негізде мекеме әкімшілігінің бақылауымен жұмыс істейтін сотталғандардың ұйымдары құрылады.

      Өзін жақсы жағынан көрсеткен сотталғандардың арасынан мекемелер ұжымдары мен отрядтарының кеңестері құрылады.

      2. Мыналар сотталғандардың ерікті ұйымдарының негізгі міндеттері болып табылады:

      1) мекемеде оң моральдық-психологиялық ахуал қалыптастыру;

      2) сотталғандардың жағымды әлеуметтік байланыстарын дамыту;

      3) сотталғандардың қоғамдық-пайдалы бастамасын қолдау;

      4) сотталғандарға рухани, кәсіптік және дене бітімінің дамуына көмек көрсету;

      5) сотталғандардың еңбегін, тұрмысын және бос уақытын ұйымдастыруға жәрдемдесу.

      3. Ерікті ұйымдардың жұмысына қатысу сотталғандардың мінез-құлық дәрежесін айқындау және мінездемелерін жасау кезінде ескеріледі.

      4. Сотталғандардың ерікті ұйымдарының мүшелері қосымша жеңілдіктерді, артықшылықтарды пайдаланбайды және мекеме әкімшілігінің өкілеттіктеріне ие бола алмайды.

127-бап. Бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім алуды ұйымдастыру

      1. Мекемелерде отыз жасқа толмаған сотталғандардың бастауыш, негiзгi орта, жалпы орта бiлiмді мiндеттi түрде алуы ұйымдастырылады.

      2. Отыз жастан асқан сотталғандар мен мүгедектігі бар сотталғандар бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білімді өздерінің қалауы бойынша алады.

      3. Емтихандарды тапсыру үшiн оқушылар Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес жұмыстан босатылады.

      4. Өмiр бойына бас бостандығынан айыру жазасын өтеп жүрген, емдеу-профилактикалық мекемелерінде, тәртіптік изоляторларда, жалғыз адамдық камераларда, уақытша оқшаулау үй-жайларында жатқан, сондай-ақ мекемелердегі құқықтық тәртіпті қамтамасыз ету үшін қауіпсіздігі аралас мекемелерге ауыстырылған сотталғандарға өз бетінше бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім алу үшін жағдайлар жасалады.

      5. Бастауыш, негiзгi орта, жалпы орта, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі бiлiм алуға ұмтылыс көтермеленеді және сотталғандардың мінез-құлық дәрежесін айқындау және мінездемелерін жасау кезiнде ескерiледi.

      Ескерту. 127-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-тарау. БАС БОСТАНДЫҒЫНАН АЙЫРУҒА СОТТАЛҒАНДАРҒА КӨТЕРМЕЛЕУ
ЖӘНЕ ЖАЗАЛАУ ШАРАЛАРЫН ҚОЛДАНУ

128-бап. Көтермелеу шаралары

      1. Жақсы мiнез-құлқы, еңбекке, оқуға адал қарағаны, ерікті құрылымдардың жұмысына және тәрбиелік іс-шараларға белсенді қатысқаны, қылмыспен келтірілген залалдың орнын толтыру жөнінде шаралар қолданғаны үшiн сотталғандарға мынадай көтермелеу шаралары:

      1) алғыс жариялау;

      2) сыйлықпен марапаттау;

      3) сыйлықақы беру;

      4) қосымша қысқа мерзiмдi кездесу беру;

      5) мереке күндерi тамақ өнiмдерi мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға бiр айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi сомада қосымша ақша жұмсауға рұқсат беру;

      6) бұрын белгіленген жазаны мерзiмiнен бұрын алып тастау қолданылады.

      2. Қауіпсіздігі барынша төмен мекемеде жазасын өтеп жүрген сотталғандарға, осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген көтермелеу шараларынан басқа, демалыс және мереке күндерiн сағат тоғыздан он сегізге дейін мекеменің шегінен тыс жерде өткiзуге рұқсат беріледі.

129-бап. Көтермелеу шараларын қолдану тәртібі

      1. Осы Кодекстің 128-бабы бірінші бөлігінің 1) – 5) тармақшаларында көзделген көтермелеу – мінез-құлқының бағалауы жоқ не дәрежесі бірінші, екінші немесе үшінші оң мінез-құлықты сотталғандарға, ал 6) тармақшадағы – дәрежесі бірінші немесе екінші теріс мінез-құлықты сотталғандарға, осы баптың үшінші бөлігінде айқындалған тәртіппен қолданылады.

      2. Дәрежесі екінші немесе үшінші оң мінез-құлықты сотталғандарға көтермелеу тәртібімен жылына төрт ретке дейін қосымша қысқа мерзiмдi кездесу алуға рұқсат берiледi.

      3. Бұрын қолданылған жазаны мерзiмiнен бұрын алып тастауға жазаны өтеудің белгіленген тәртібін бұзғаны үшін жаза қолданылған күннен бастап кемінде үш ай өткен соң жол беріледі. Жазаны өтеудің белгіленген тәртібін қаскөйлікпен бұзғаны үшін жазаны мерзімінен бұрын алып тастауға жол берілмейді.

      4. Көтермелеу мекеменің лауазымды адамының уәжді қаулысымен қолданылады.

      Ескерту. 129-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 18.04.2017 № 58-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

130-бап. Жазаны өтеудің белгіленген тәртібін бұзу

      1. Осы Кодексте және мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларында белгіленген талаптарды орындамау жазаны өтеудің белгiленген тәртiбiн бұзу болып табылады.

      2. Мыналар жазаны өтеудің белгiленген тәртiбiн қаскөйлікпен бұзушылықтар болып табылады:

      1) мекемені абаттандыру және тұру жағдайларын жақсарту жөніндегі жұмыстардан дәлелсіз себептермен бас тарту;

      Ескертпе!
      ҚР Конституциялық Сотының 06.12.2023 № 37-НҚ нормативтік қаулысын қараңыз.

      2) мекеме әкiмшiлiгiнiң өкiлдерiне қатер төндіру, оларды қорлау, оларға бағынбаушылық, оның iшiнде жазаны өтеу режимін бұзу мақсатында, өзiне қандай да бiр қасақана зақым келтірумен ұштасқан бағынбаушылық;

      3) мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларында көзделмеген нәрселерді, құжаттарды, заттарды, бұйымдарды, заттектерді, тамақ өнімдерін беру (алу), жасау, сақтау;

      4) сот тағайындаған мiндеттi және мәжбүрлеп емдеуден жалтару;

      5) мекеме әкімшілігі осы Кодекстің 119-бабына сәйкес ұсынған ақысы төленетін жұмыстан бас тарту;

      6) қауіпсіздігі барынша төмен мекеменің және жұмыс объектісінің аумақтарын өз бетінше тастап кету;

      7) осы Кодекстің 113-бабының сегізінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, мекеменің шегінен тыс жерге қысқа мерзімді шығуға рұқсат етілген сотталған адамның мекемеге белгіленген мерзімде оралмауы;

      8) алкогольді, есірткі заттарын, психотроптық немесе басқа да есеңгірететін заттарды пайдалану;

      9) материалдық немесе өзге де пайда табу мақсатында карта, сондай-ақ өзге де ойындар ойнау;

      10) сексуалдық сипаттағы әрекеттер жасау;

      11) ұсақ бұзақылық жасау;

      12) осы бөліктің 1) – 11) тармақшаларында көрсетiлген бұзушылықтарды жасауға бағыттап, сотталғандар топтарын ұйымдастыру немесе оларға белсенді түрде қатысу;

      13) сотталған адам сол үшін алты ай iшiнде тәртiптік изоляторға жабу не жалғыз адамдық камераға ауыстыру түрiндегi жазалауға тартылған, жазаны өтеудің белгіленген тәртібін қайталап біртектес бұзу.

      3. Жазалау шарасы қолданылған сотталған адам жазаны өтеудің белгіленген тәртібін бұзушы деп танылады.

      Тәртіптік изоляторға жабуды не жалғыз адамдық камераға ауыстыруды қоспағанда, алты ай ішінде екі және одан көп рет жазалау шарасы қолданылған сотталған адам жазаны өтеудің белгіленген тәртібін ұдайы бұзушы деп танылады.

      Осы баптың екінші бөлігінде көрсетілген бұзушылықтарды жасаған сотталған адам, оған тәртіптік изоляторға жабу не жалғыз адамдық камераға ауыстыру түріндегі жазалау қолданылған кезде жазаны өтеудің белгіленген тәртібін қаскөйлікпен бұзушы деп танылады.

      4. Жазалау мекеменің лауазымды адамының уәжді қаулысымен қолданылады.

131-бап. Жазалау шаралары

      1. Сотталғандарға жазаны өтеудің белгiленген тәртiбiн бұзғаны үшiн мынадай жазалау шаралары:

      1) ескерту;

      2) сөгiс;

      3) алып тасталды - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      4) он бес тәулiкке дейiнгi мерзiмге тәртіптік изоляторға жабу;

      5) төрт айға дейiнгi мерзiмге жалғыз адамдық камераларға ауыстыру қолданылады.

      2. Жазасын қауіпсіздігі барынша төмен мекемеде өтеп жүрген сотталғандарға жатақханадан тыс жерде тұру құқығының күшiн жою және жұмыстан бос уақытта мекеме аумағының шегінен тыс жерге шығуға отыз тәулікке дейiнгі мерзiмге тыйым салу түрiндегi жазалау қолданылады.

      3. Сотталған адамға қатысты жазалау шарасын қолдану туралы қаулының көшірмесі келесі жұмыс күнінен кешіктірілмей прокурорға жіберіледі.

      Ескерту. 131-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

132-бап. Жазалау шараларын қолдану тәртібі

      1. Сотталған адамға жазалау шараларын қолдану кезінде бұзушылықты жасаудың мән-жайы, сотталған адамның жеке басы және бұрынғы мінез-құлқы ескерiледi.

      2. Қолданылатын жазалау теріс қылықтың ауырлығы мен сипатына сәйкес болуға тиiс.

      3. Жазалау мекеменің лауазымды адамының уәжді қаулысымен, теріс қылық анықталған күннен бастап он тәуліктен кешіктірілмей, ал егер тексеру жүргізілсе – ол аяқталғаннан кейін, бірақ теріс қылық жасалған күннен бастап үш айдан кешіктірілмей қолданылады.

      Тәртіптік изоляторда және жалғыз адамдық камерада ұстау мерзімі көрсетілген үй-жайларға нақты жабылған күннен бастап есептеледі.

      4. Жазалау дереу орындалады, ал сотталған адам ауырған, ол этаппен жөнелтілген не оны орындау үшін жағдайлар болмаған кезде – қолданылған күнінен бастап бір айдан кешіктірілмей орындалады.

      5. Бiр бұзушылық үшiн бiрнеше жазалау қолдануға тыйым салынады.

      6. Алып тасталды - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

      7. Сотталған адамды жалғыз адамдық камераға ауыстыру, оны тәртіптік изоляторға жабу жазалау мерзімі көрсетіліп, оларда ұстау мүмкіндігі тұрғысынан медициналық куәландырғаннан кейін жүргізіледі.

      Жазаны өтеудің белгіленген тәртібін алдыңғы бұзушылығы үшін тәртіптік изоляторға жабу түріндегі жазасы бар сотталған адамға қатысты ғана жалғыз адамдық камераға ауыстыру түріндегі жазалау шарасын қолдануға жол беріледі.

      8. Мекеменің балалар үйiнде емiзулi балалары бар әйелдер, сондай-ақ жүктiлiгiне және босануына байланысты жұмыстан босатылған әйелдер және кәмелетке толмағандар жалғыз адамдық камераға ауыстырылмайды және тәртіптік изоляторға жабылмайды.

      9. Тәртіптік изоляторға жабылған және жалғыз адамдық камераларға ауыстырылған сотталғандарға осы Кодексте көзделген барлық жазалау шаралары қолданылады.

      10. Егер сотталған адам тәртiптiк жазалауды өтеген күннен бастап алты ай бойы жаңадан жазалауға тартылмайтын болса, ол жазасы жоқ деп есептеледі, ал жазаны өтеудің белгіленген тәртібін қаскөйлікпен бұзушы деп танылған – ондай деп есептелмейді.

      Ескерту. 132-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

133-бап. Мекемелердің көтермелеу және жазалау шараларын қолданатын лауазымды адамдары

      1. Мекемелер бастықтарының немесе олардың міндеттерін атқаратын адамдардың осы Кодексте көзделген көтермелеу және жазалау шараларын толық көлемде қолдануға құқығы бар.

      2. Мекеме бастығы орынбасарларының мынадай көтермелеу шараларын қолдануға құқығы бар:

      1) алғыс жариялау;

      2) тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға қосымша ақша жұмсауға рұқсат беру;

      3) мекеме бастығының орынбасары кәмелетке толмаған адамға бұрын қолданған жазаны мерзімінен бұрын алу.

      3. Мекеме бастығы орынбасарларының мынадай жазалау шараларын қолдануға құқығы бар:

      1) ескерту;

      2) сөгiс.

134-бап. Тәртіптік изоляторлар мен жалғыз адамдық камераларда ұстау жағдайлары

      1. Тәртіптік изоляторға жабылған сотталғандарға:

      1) күн сайын ұзақтығы бiр сағат сейілдеуге рұқсат етіледі;

      Ескертпе!
      ҚР Конституциялық Соты 134-бабы бірінші бөлігі 2) тармақшасының конституциялылығын тексеру жөнінде іс жүргізу бастады.

      2) кездесуге, телефон арқылы сөйлесуге, тамақ өнiмдерi мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға, камерада темекі шегуге, сондай-ақ жатын орынды күндізгі уақытта пайдалануға тыйым салынады.

      2. Жазалау тәртiбiмен жалғыз адамдық камераларға ауыстырылған сотталғандардың:

      1) ай сайын тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға жазасын өтеу кезеңінде тапқан қаражатынан төрт айлық есептiк көрсеткiш мөлшерiнде жұмсауға;

      2) күн сайын ұзақтығы бiр жарым сағаттық сейілдеуді пайдалануға құқығы бар.

      3. Тәртіптік изоляторға жабылған немесе жалғыз адамдық камераларға ауыстырылған сотталғандар басқа сотталғандардан жеке жұмыс iстейдi.

      4. Сотталғандарды тәртіптік изоляторлардан немесе жалғыз адамдық камералардан мекемелерде орналасқан медициналық ұйымға, сондай-ақ өзге де медициналық денсаулық сақтау ұйымына ауыстырған жағдайда, олардың сонда болу мерзімі жазаны өтеу мерзімінің есебіне жатқызылады.

      Ескерту. 4-бөлік жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      5. Мүгедектігі бар сотталғандарды ұстауға арналған тәртіптік изоляторлардағы камералар мен жалғыз адамдық камералар арнаулы техникалық құралдармен жабдықталады.

      Ескерту. 134-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-тарау. ӘРТҮРЛІ ТҮРДЕГІ МЕКЕМЕЛЕРДЕ ЖАЗАНЫ ОРЫНДАУ
ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

135-бап. Орташа қауіпсіз мекемелер

      1. Орташа қауіпсіз мекемелерде дағдылы жағдайларда осы мекемеге жаңадан келген сотталғандар, сондай-ақ жазаны өтеудiң қатаң және жеңiлдетiлген жағдайларынан ауыстырылған сотталғандар жазасын өтейдi.

      2. Дәрежесі бірінші оң мінез-құлықты сотталғандар жаза мерзімінің кемінде алты айын өтегеннен кейін, еңбекке адал қараған кезде жазаны өтеудің дағдылы жағдайларынан жеңiлдетiлгеніне ауыстырылады.

      3. Дәрежесі үшінші оң мінез-құлықты, кемiнде үш ай жеңiлдетiлген жағдайларда болған сотталғандар мерзімін өтеу бойынша босатылғанға дейін бір жыл қалғанда жеңiлдiктi жағдайларға ауыстырылады.

      4. Жазасын дағдылы, жеңiлдетiлген және жеңiлдiктi жағдайларда өтеп жүрген, жазаны өтеудің белгiленген тәртiбiн қаскөйлікпен бұзушылар деп танылған сотталғандар қатаң жағдайларға ауыстырылады.

      Жазасын жеңiлдетiлген немесе жеңiлдiктi жағдайларда өтеп жүрген, жазаны өтеудің белгiленген тәртiбiн бұзушылар деп танылған сотталғандар дағдылы жағдайларға ауыстырылады.

      5. Жазаны өтеудiң қатаң жағдайларынан дағдылысына ауыстыру жазаны өтеудің белгiленген тәртiбiн бұзғаны үшiн жазалауы болмаған кезде кемінде алты ай өткен соң жүргiзiледi.

      6. Жазаны өтеудiң қатаң жағдайларынан дағдылысына немесе дағдылысынан жеңiлдетiлген және жеңiлдiктi жағдайларына қайта ауыстыру осы баптың екінші, үшінші және бесінші бөліктерінде айқындалатын тәртiппен жүргiзiледi.

      7. Басқа орташа қауіпсіз мекемеден ауыстырылған сотталғандар өздеріне ауыстырылғанға дейiн айқындалған сол жағдайларда жазасын өтейдi.

136-бап. Орташа қауіпсіз мекемелерде жазаны өтеу жағдайлары

      1. Жазасын дағдылы жағдайларда өтеп жүрген сотталғандар жатақханаларда немесе камераларда тұрады.

      Олар:

      1) ай сайын тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатты алты айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде жұмсауға;

      2) бір жыл iшiнде алты сауқат немесе сәлемдеме және алты бандероль алуға;

      3) бір жыл ішінде алты қысқа мерзімді және екі ұзақ мерзімді кездесу алуға құқылы.

      2. Жазасын жеңiлдетiлген жағдайларда өтеп жүрген сотталғандар жатақханаларда немесе камераларда тұрады.

      Олар:

      1) ай сайын тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатты он екі айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде жұмсауға;

      2) бір жыл ішінде он екі сауқат немесе сәлемдеме және он екі бандероль алуға;

      3) бір жыл iшiнде алты қысқа мерзiмдi және алты ұзақ мерзімді кездесу алуға құқылы.

      3. Жазасын жеңiлдiктi жағдайларда өтеп жүрген сотталғандарға мекеме бастығының қаулысы бойынша тәулік бойы бақылауда және қадағалауда болып, күзетілетін периметрдің шегінен тыс жерде, бірақ мекемеге іргелес жатқан аумақтың шекарасы шегінде тұруға және еркiн жүрiп-тұруға рұқсат етіледі.

      Олар:

      1) бір жыл ішінде алты ұзақ мерзімді кездесу;

      2) саны шектеусіз қысқа мерзімді кездесулер алуға құқылы.

      4. Жазасын қатаң жағдайларда өтеп жүрген сотталғандар камераларда тұрады.

      Олар:

      1) ай сайын тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатты екі айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде жұмсауға;

      2) бір жыл iшiнде үш сауқат немесе сәлемдеме және үш бандероль алуға;

      3) бір жыл ішінде үш қысқа мерзімді кездесу алуға;

      4) күн сайын ұзақтығы бір жарым сағат сейілдеуді пайдалануға құқылы.

      Ескерту. 136-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 84-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

137-бап. Қауіпсіздігі барынша жоғары мекемелер

      1. Қауіпсіздігі барынша жоғары мекемелерде дағдылы жағдайларда осы мекемеге жаңадан келген сотталғандар, сондай-ақ жазаны өтеудің қатаң және жеңiлдетiлген жағдайларынан ауыстырылған сотталғандар жазасын өтейдi.

      2. Жаза мерзімінің кемінде тоғыз айын дағдылы жағдайларда өтегеннен кейін, дәрежесі бірінші оң мінез-құлықты сотталғандар еңбекке адал қараған кезде жеңілдетілген жағдайларға ауыстырылады.

      3. Жеңілдетілген жағдайларда кемінде үш ай болған, дәрежесі үшінші оң мінез-құлықты сотталғандар мерзімін өтеу бойынша босатылғанға дейін тоғыз ай қалғанда жеңілдікті жағдайларға ауыстырылады.

      4. Дағдылы, жеңілдетілген және жеңілдікті жағдайларда жазасын өтеп жүрген, жазаны өтеудің белгіленген тәртібін қаскөйлікпен бұзушылар деп танылған сотталғандар қатаң жағдайларға ауыстырылады.

      Жазасын жеңiлдетiлген және жеңілдікті жағдайларда өтеп жүрген, жазаны өтеудің белгiленген тәртiбiн бұзушылар деп танылған сотталғандар дағдылы жағдайларға ауыстырылады.

      5. Жазаны өтеудің қатаң жағдайларынан дағдылысына ауыстыру жазаны өтеудің белгiленген тәртiбiн бұзғаны үшiн жазалауы болмаған кезде кемінде тоғыз ай өткен соң жүргізіледі.

      6. Жазаны өтеудiң қатаң жағдайларынан дағдылысына немесе дағдылысынан жеңiлдетiлген және жеңілдікті жағдайларына қайта ауыстыру осы баптың екінші, үшінші және бесінші бөліктерінде айқындалатын тәртiппен жүргiзiледi.

      7. Қауіпсіздігі барынша жоғары басқа мекемеден ауыстырылған сотталғандар өздеріне ауыстырылғанға дейiн айқындалған сол жағдайларда жазасын өтейдi.

138-бап. Қауіпсіздігі барынша жоғары мекемелерде жазаны өтеу жағдайлары

      1. Жазасын дағдылы жағдайларда өтеп жүрген сотталғандар жатақханаларда немесе камераларда тұрады.

      Олар:

      1) ай сайын тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатты бес айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде жұмсауға;

      2) бір жыл iшiнде төрт сауқат немесе сәлемдеме және төрт бандероль алуға;

      3) бір жыл ішінде төрт қысқа мерзімді және бір ұзақ мерзімді кездесу алуға құқылы.

      2. Жазасын жеңiлдетiлген жағдайларда өтеп жүрген сотталғандар жатақханаларда немесе камераларда тұрады.

      Олар:

      1) ай сайын тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатты он айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде жұмсауға;

      2) бір жыл iшiнде алты сауқат немесе сәлемдеме және алты бандероль алуға;

      3) бір жыл ішінде төрт қысқа мерзімді және төрт ұзақ мерзімді кездесу алуға құқылы.

      3. Жазасын жеңiлдiктi жағдайларда өтеп жүрген сотталғандар мекеме бастығының қаулысы бойынша тәулік бойы бақылауда және қадағалауда болып, күзетілетін периметрдің шегінен тыс жерде, бірақ мекемеге іргелес жатқан аумақтық шекарасы шегінде тұруға және еркiн жүрiп-тұруға құқылы.

      Олар:

      1) бір жыл ішінде төрт ұзақ мерзімді кездесу;

      2) саны шектеусіз қысқа мерзімді кездесулер алуға құқылы.

      4. Жазасын қатаң жағдайларда өтеп жүрген сотталғандар камераларда тұрады.

      Олар:

      1) ай сайын тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатынан екі айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде жұмсауға;

      2) бір жыл ішінде екі сауқат немесе сәлемдеме және екі бандероль алуға;

      3) бір жыл iшiнде үш қысқа мерзiмдi кездесу алуға;

      4) күн сайын ұзақтығы бiр жарым сағаттық сейілдеуді пайдалануға құқылы.

139-бап. Төтенше қауіпсіз мекемелер

      1. Өмір бойына бас бостандығынан айыруға сотталғандар, сондай-ақ өлім жазасы кешірім жасау тәртібімен немесе өлім жазасының күшін жоятын заңды қолдануға байланысты өмір бойына бас бостандығынан айыруға ауыстырылған сотталғандар камераларға орналастырылады.

      Сотталғандармен тәрбие жұмысы камераларда ұстау талаптары ескеріле отырып ұйымдастырылады.

      2. Өмір бойына бас бостандығынан айыруға сотталғандарды ұстауға арналған төтенше қауіпсіз мекемелерге келгеннен кейін барлық сотталғандар жазасын өтеудің дағдылы жағдайларына орналастырылады.

      3. Жазаны өтеудің белгіленген тәртібін қаскөйлікпен бұзушы деп танылған және жазасын дағдылы және жеңілдетілген жағдайларда өтеп жатқан сотталғандар жазаны өтеудің қатаң жағдайларына ауыстырылады.

      Жазасын жеңілдетілген жағдайларда өтеп жатқан, жазаны өтеудің белгіленген тәртібін бұзушы деп танылған сотталғандар дағдылы жағдайларға ауыстырылады.

      4. Жазаны өтеудің қатаң жағдайларынан дағдылы жағдайларына ауыстыру жазаны өтеудің белгіленген тәртібін бұзғаны үшін жазалар болмаған кезде бес жылдан кейін жүргізіледі.

      Жазаны өтеудің дағдылы жағдайларынан жеңілдетілген жағдайларына ауыстыру бірінші дәрежедегі оң мінез-құлқы болған кезде бес жылдан кейін жүргізіледі.

      5. Жазаны өтеудің қатаң жағдайларынан дағдылы жағдайларына, дағдылы жағдайларынан жеңілдетілген жағдайларына қайта ауыстыру осы баптың төртінші бөлігінде айқындалатын тәртіппен жүргізіледі.

      Ескерту. 139-бап жаңа редакцияда – ҚР 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

140-бап. Төтенше қауіпсіз мекемелерде жазаны өтеу жағдайлары

      1. Сотталғандардың ұзақтығы мынадай:

      1) жазаны өтеудің қатаң жағдайларында – бір сағат;

      2) жазаны өтеудің дағдылы жағдайларында – бір жарым сағат;

      3) жазаны өтеудің жеңілдетілген жағдайларында – екі сағат күнделікті серуендеуге құқығы бар.

      2. Жазасын дағдылы жағдайларда өтеп жатқан сотталғандар камераларда тұрады.

      Олар:

      1) ай сайын ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы, бес айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшердегі қаражатты тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажетті заттарды сатып алуға жұмсауға;

      2) бір жыл ішінде үш сауқат немесе сәлемдеме және үш бандероль алуға;

      3) бір жыл ішінде үш қысқа мерзімді кездесу және бір ұзақ мерзімді кездесу алуға құқылы.

      3. Жазасын жеңілдетілген жағдайларда өтеп жатқан сотталғандар камераларда тұрады.

      Олар:

      1) ай сайын ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы, жеті айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшердегі қаражатты тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажетті заттарды сатып алуға жұмсауға;

      2) бір жыл ішінде төрт сауқат немесе сәлемдеме және төрт бандероль алуға;

      3) бір жыл ішінде үш қысқа мерзімді және екі ұзақ мерзімді кездесу алуға құқылы.

      4. Жазасын қатаң жағдайларда өтеп жатқан сотталғандар камераларда тұрады.

      Олар:

      1) ай сайын ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы, екі айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшердегі қаражатты тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажетті заттарды сатып алуға жұмсауға;

      2) бір жыл ішінде бір сауқат немесе сәлемдеме және бір бандероль алуға;

      3) бір жыл ішінде екі қысқа мерзімді кездесу алуға құқылы.

      Ескерту. 140-бап жаңа редакцияда – ҚР 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

141-бап. Өмір бойына бас бостандығынан айыру жазасын өтеп жүрген сотталғандарға арналған төтенше қауіпсіз мекемелерде жазаны өтеу жағдайлары

      Ескерту. 141-бап алып тасталды – ҚР 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

142-бап. Қауіпсіздігі барынша төмен мекемелер

      1. Қауіпсіздігі барынша төмен мекемелер:

      1) қасақана қылмыстар жасағаны үшін бұрын бас бостандығынан айыруды өтеген адамдарды қоспағанда, Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 46-бабы бесінші бөлігінің 1) тармағында көрсетілген сотталғандар;

      2) осы Кодекстің 96-бабы бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген тәртіппен ауыстырылған сотталғандар; Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 46-бабы бесінші бөлігінің 1) тармағында көрсетілген қасақана қылмыстар жасағаны үшін бұрын бас бостандығынан айыруды өтеген сотталғандарды ұстауға арналған мекемелерге бөлінеді.

      2. Қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерде бас бостандығынан айыруға сотталғандар жазасын қатаң, дағдылы және жеңілдетілген жағдайларда өтейдi.

      3. Қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерде дағдылы жағдайларда осы мекемеге жаңадан келген сотталғандар, сондай-ақ қатаң және жеңiлдетiлген жағдайлардан ауыстырылған сотталғандар жазасын өтейдi.

      4. Дәрежесі бірінші оң мінез-құлықты сотталғандар еңбекке адал қараған кезде жеңiлдетiлген жағдайларға ауыстырылады. Бұл ретте ауыстыру дәрежесі бірінші оң мінез-құлыққа ие болған күннен бастап дағдылы жағдайларда жаза мерзiмiнiң кемiнде үш айын, ал Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 7, 8, 9, 12, 13 және 15-тарауларында көзделген қылмыстар бойынша сотталғандар үшін бір жылын өтегеннен кейін ғана жүзеге асырылады.

      5. Жазасын дағдылы немесе жеңiлдетiлген жағдайларда өтеп жүрген, жазаны өтеудің белгiленген тәртiбiн қаскөйлікпен бұзушылар деп танылған сотталғандар қатаң жағдайларға ауыстырылады.

      Жазасын жеңiлдетiлген жағдайларда өтеп жүрген, жазаны өтеудің белгiленген тәртiбiн бұзғаны үшін қолданыста екіден көп жазалауы бар сотталғандар дағдылы жағдайларға ауыстырылады.

      6. Жазаны өтеудің қатаң жағдайларынан дағдылысына ауыстыру жазаны өтеудің белгiленген тәртiбiн бұзғаны үшiн жазалауы болмаған кезде алты айдан кейін жүргiзiледi.

      7. Жазаны өтеудiң қатаң жағдайларынан дағдылысына немесе дағдылы жағдайынан жеңiлдетiлгеніне қайта ауыстыру осы бапта айқындалатын тәртiппен жүргiзiледi.

      8. Қауіпсіздігі барынша төмен басқа мекемеден ауыстырылған сотталғандар өздеріне ауыстырылғанға дейiн айқындалған сол жағдайларда жазасын өтейдi.

      9. Қауіпсіздігі барынша төмен бір мекемеде сотталған ерлер мен сотталған әйелдер ұсталуы мүмкін.

      10. Алып тасталды – ҚР 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      Ескерту. 142-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

143-бап. Қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерде жазаны өтеу жағдайлары

      1. Қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерде жазасын өтеп жүрген сотталғандар күзетсiз, бiрақ мекеме әкiмшiлiгiнiң бақылауымен және қадағалауымен ұсталады.

      2. Сотталған адамға мекеме әкімшілігі оның жеке басын растайтын белгіленген нысандағы құжат береді. Сотталған адамның жеке басын куәландыратын құжаттар олардың жеке iстерiнде сақталады.

      3. Сотталғандардың:

      1) мобильді байланыс құралдарын;

      2) компьютерлік жабдықты, аудио-, фото- және бейнежазу функциялары бар құралдарды;

      3) атыс қаруын және суық қаруды;

      4) жарылу қаупі бар және жарылғыш заттарды;

      5) есірткі немесе психотроптық заттарды;

      6) әскери үлгідегі киімді;

      7) алкогольдік ішімдіктердің барлық түрін;

      8) дәрігердің рұқсатынсыз құрамында есірткі бар медициналық препараттарды қоспағанда, нәрселер мен заттарды мекеменің аумағына әкелуіне, пайдалануына және сақтауына рұқсат етіледі.

      4. Қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерде жазасын дағдылы жағдайларда өтеп жүрген сотталғандар жатақханаларда немесе камераларда тұрады.

      Олар:

      1) мекеменiң iшкi тәртiптеме қағидаларымен ұйықтауға бөлiнген уақыттан басқа кезде, мекеме аумағының шегiнде еркiн жүрiп-тұруға;

      2) мекеме әкiмшiлiгiнiң рұқсатымен, eгep бұл олардың орындайтын жұмысының сипаты бойынша, оқуына байланысты, бiрiншi кезекте қажетті заттарды сатып алу, моншаға немесе шаштаразға бару үшін қажет болса, мекемеге iргелес жатқан аумақтың шекарасы шегiнде айына төрт рет сағат тоғыздан он сегізге дейін қадағалаусыз жүрiп-тұруға;

      3) азаматтық киiм киiп жүруге;

      4) өзiмен бірге ақша мен бағалы заттар алып жүруге;

      5) ақшаны шектеусіз пайдалануға;

      6) ай сайын бір қысқа мерзімді және бір ұзақ мерзімді кездесу алуға құқылы.

      5. Қауіпсіздігі барынша төмен мекемелерде жазасын жеңілдетілген жағдайларда өтеп жүрген сотталғандар жатақханаларда немесе камераларда тұрады.

      Осы баптың төртінші бөлігінде көзделген құқықтармен қатар, сотталғандар:

      1) апта сайын бір қысқа мерзімді және бір ұзақ мерзімді кездесу алуға;

      2) мекеме орналасқан елдi мекеннің шегiнде жалға алынған немесе меншікті тұрғын алаңында өз отбасымен тұруға құқылы. Бұл ретте, олар мекеме бастығының қаулысымен белгiленген күндері айына төрт рет мекемеге тiркелу үшін келіп тұруға және сағат жиырма бірден жетіге дейін тұрғылықты жерінде болуға мiндеттi. Мекемелер әкiмшiлiгi сотталғандар тұрып жатқан тұрғын үй-жайларға тәуліктің кез келген уақытында баруға құқылы.

      Мекеме орналасқан елдi мекеннің шегiнде жалға алынған немесе меншікті тұрғын алаңда өз отбасымен тұруға рұқсат беру не одан бас тарту, сондай-ақ осы құқықты ұзарту не оның күшін жою мекеме бастығының не мекеменің ішкі тәртіптеме қағидаларына сәйкес оны алмастыратын адамның қаулысымен ресімделеді. Қаулының көшірмесі келесі жұмыс күнінен кешіктірілмей прокурорға жіберіледі.

      6. Жазасын қатаң жағдайларда өтеп жүрген сотталғандар жатақханаларда немесе камераларда тұрады.

      Олар:

      1) мекеменiң iшкi тәртiптеме қағидаларымен ұйықтауға бөлiнген уақыттан басқа кезде, мекеме әкімшілігінің рұқсатымен мекеме аумағының шегiнде жүрiп-тұруға;

      2) азаматтық киiм киiп жүруге;

      3) ақшаны шектеусіз пайдалануға;

      4) мекеме әкiмшiлiгiнiң рұқсатымен, eгep бұл бiрiншi кезекте қажетті заттарды сатып алу үшін қажет болса, мекемеге iргелес аумақтың шекарасы шегiнде айына бір рет сағат тоғыздан он сегізге дейін қадағалаусыз жүрiп-тұруға;

      5) тоқсан сайын бір қысқа мерзімді және алты айда бір рет ұзақ мерзімді кездесу алуға құқылы.

      7. Еңбек шартын жасасу мен тоқтатуды және басқа жұмысқа ауыстыруды қоспағанда, сотталғандардың еңбегi Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасымен реттеледi. Еңбек шартын жасасуды, оны тоқтатуды және сотталған адамды басқа жұмысқа ауыстыруды мекеме әкiмшiлiгiн хабардар ете отырып, жұмыс берушi жүзеге асырады.

      8. Мекеме әкiмшiлiгi сотталғандарды мекеменiң кәсiпорнына не мұндай мүмкiндiк болмаған кезде, мекеме шегінен тыс жерде, бірақ ол орналасқан тиiстi облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың шегiнде орналасқан қылмыстық-атқару жүйесінің мемлекеттік мекемелеріне, оларды тиiсінше бақылау мен қадағалауды қамтамасыз ету шартымен сотталғандарға тұру құқығы беріліп, мекеме әкiмшiлiгi мен жұмыс берушi арасындағы шарттардың негiзiнде жұмысқа орналастырады.

      Сотталғандар мекеме әкімшілігі мен жұмыс беруші арасындағы шарттар негізінде, тұру құқығынсыз, мекеме орналасқан тиісті облыс, республикалық маңызы бар қала, астана шегіндегі өзге де ұйымдарда жұмысқа орналастырылуы мүмкін.

      Қылмыстық-атқару жүйесінің мемлекеттік мекемелерінде тұру құқығы дәрежесі теріс мінез-құлықты сотталғандарға берілмейді.

      9. Мекеме әкiмшiлiгi:

      1) қылмыстық-атқару жүйесiнің жоғары тұрған органдарының жазбаша нұсқауы бойынша;

      2) оны босату кезiнде;

      3) төтенше немесе соғыс жағдайы енгiзiлген кезде;

      4) сотталған адам жазаны өтеу тәртiбiн бұзған жағдайда;

      5) жұмыс берушi шарт бойынша мiндеттемелерiн орындамаған жағдайда;

      6) мекемеде ерекше жағдайлар режимі енгізілген кезде сотталған адамды жұмысқа орналастырылған ұйымнан кері шақыртып алуға мiндеттi.

      10. Сотталғандарға мекеме орналасқан тиiстi облыс, республикалық маңызы бар қала, астана аумағының шегiнде орналасқан жоғары және орта бiлiмнен кейiнгi білім беру ұйымдарында сырттай, оның ішінде мекемеде тиісті техникалық жағдайлар болған кезде қашықтықтан оқуға рұқсат етiледi.

      Ескерту. 143-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңдарымен.

144-бап. Толық қауіпсіз мекемелер

      1. Толық қауіпсіз мекемелерде жаза мерзiмiнiң бір бөлiгiн толық қауіпсіз мекемеде өтеумен бес жылдан астам мерзiмге сотталғандар, сондай-ақ орташа қауіпсіз, қауіпсіздігі барынша жоғары мекемелерде жазаны өтеудің белгiленген тәртiбiн бұзғаны үшiн үш жылға дейiнгi мерзiмге толық қауіпсіз мекемеге ауыстырылған сотталғандар ұсталады.

      Сотталғандар толық қауіпсіз мекемелерде осы Кодекстiң 89-бабында көрсетiлген негiздер бойынша да ұсталуы мүмкiн.

      2. Толық қауіпсіз мекемелерде қатаң, дағдылы және жеңілдетілген жағдайлар белгiленедi.

      3. Дағдылы жағдайларда жаза мерзімінің бір бөлігін толық қауіпсіз мекемеде өтеумен, бес жылдан астам мерзімге бас бостандығын айыруға сотталғандар мен қатаң және жеңілдетілген жағдайлардан ауыстырылған сотталғандар жазасын өтейді.

      4. Орташа қауіпсіз және қауіпсіздігі барынша жоғары мекемелерде жазаны өтеудің белгіленген тәртібін бұзғаны үшін үш жылға дейінгі мерзімге толық қауіпсіз мекемеге ауыстырылған сотталғандар, қасқөйлікпен бұзушы деп танылған, дағдылы және жеңілдетілген жағдайлардан ауыстырылған сотталғандар жазасын қатаң жағдайларда өтейді.

      Бұл ретте, өтеудің қатаң жағдайларында өтеу мерзімі сотталғанның толық қауіпсіз мекемеге нақты келген күнінен бастап есептеледі.

      5. Сотталған жүкті әйелдер мен жанында жас балалары бар сотталған әйелдер, сондай-ақ мүгедектігі бар сотталғандар қатаң жағдайларда ұсталмайды.

      6. Жаза мерзімінің кемінде бір жылын өтегеннен кейін, дәрежесі бірінші оң мінез-құлықты сотталғандар жазаны өтеудің дағдылы жағдайларынан жеңілдетілгеніне не қатаң жағдайларынан дағдылысына ауыстырылады.

      Ескерту. 144-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 84-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

145-бап. Толық қауіпсіз мекемелерде жазаны өтеу жағдайлары

      1. Бас бостандығынан айыруға сотталғандар толық қауіпсіз мекемелерде камераларда ұсталады.

      Сотталған адамның жазбаша өтініші бойынша, сондай-ақ сотталған адамның жеке басының қауіпсіздігіне қатер төнген не басқа сотталғандардың немесе мекеме персоналының өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін сотталған адамды оқшаулау қажет болған жағдайларда, мекеме бастығының уәжді қаулысы бойынша және прокурордың келiсiмiмен мұндай сотталғандар жалғыз адамдық камераларда ұсталады.

      Қатер төндіретін сотталғандарды, сондай-ақ жеке басының қауіпсіздігіне қатер төнген сотталғандарды ұстау үшін сыйымдылығы үлкен камералар пайдаланылуы мүмкін.

      Сотталғандардың өтініші бойынша жалғыз адамдық камераларға ауыстыру жалғыз адамдық бос камералар болған жағдайда жүргізіледі.

      2. Сотталғандарды камераларға орналастыру осы Кодекстiң 94-бабында көзделген талаптар сақтала отырып жүргiзiледi.

      Жазаны өтеудің қатаң, дағдылы және жеңілдетілген жағдайларындағы сотталғандар бөлек ұсталады.

      Шаруашылық қызмет көрсету жөніндегі жұмыстарды орындау үшiн толық қауіпсіз мекемелерге жіберілген сотталғандар басқа сотталғандардан оқшауланып ұсталады.

      3. Сотталғандардың сейілдеуі камера бойынша күндiзгi уақытта арнайы жабдықталған аумақ бөлiгiнде ашық ауада жүргiзiледi.

      4. Жазасын қатаң жағдайларда өтеп жүрген сотталғандар:

      1) ай сайын тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастыратын қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатты екі айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде жұмсауға;

      2) бір жыл iшiнде бір сауқат немесе сәлемдеме және бір бандероль алуға;

      3) бір жыл ішінде екі қысқа мерзімді кездесу алуға;

      4) күн сайын ұзақтығы бiр сағаттық сейілдеуді пайдалануға құқылы.

      5. Жазасын дағдылы жағдайларда өтеп жүрген сотталғандар:

      1) ай сайын тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажетті заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатты бес айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде жұмсауға;

      2) бір жыл ішінде екі сауқат немесе сәлемдеме және екі бандероль алуға;

      3) бір жыл ішінде екі қысқа мерзімді және бір ұзақ мерзімді кездесу алуға;

      4) күн сайын ұзақтығы бір жарым сағаттық сейілдеуді пайдалануға құқылы.

      6. Жазасын жеңілдетілген жағдайларда өтеп жүрген сотталғандар:

      1) ай сайын тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажетті заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатты жеті айлық есептік көрсеткішке дейінгі мөлшерде жұмсауға;

      2) бір жыл ішінде үш сауқат немесе сәлемдеме және үш бандероль алуға;

      3) бір жыл ішінде үш қысқа мерзімді және үш ұзақ мерзімді кездесу алуға;

      4) күн сайын ұзақтығы екі сағаттық сейілдеуді пайдалануға құқылы.

      Ескерту. 145-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

23-тарау. КАМЕРАЛЫҚ ЖАҒДАЙЛАРДА ҰСТАУМЕН БАС БОСТАНДЫҒЫНАН
АЙЫРУ ТҮРІНДЕГІ ЖАЗАНЫ ӨТЕУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

146-бап. Сотталғандарды камералық жағдайда ұстау мекемесі

      1. Бас бостандығынан айыруға сотталғандарды мекемеге қабылдауды әкімшілік мекеменің ішкі тәртіптеме қағидаларында белгіленген тәртіппен жүргізеді.

      2. Мекемеге келген сотталғандар он бес тәулікке дейiнгi мерзiмге карантин бөлімшесіне орналастырылады. Карантин бөлiмшесінде болған кезеңде сотталған адамның жеке басы зерделенеді, оның психологиялық портреті жасалады, сондай-ақ онымен жұмыс жасау әдістері әзірленеді және оны басқа сотталғандармен ұстау үйлесімділігі айқындалады.

      3. Камералар жеке жатын орындарымен, киімге, iшкиiмге және ыдысқа арналған шкафтармен, санитариялық тораппен және қолжуғышпен жабдықталады.

      4. Камералардағы сотталғандарға ұзақтығы:

      1) қатаң ұстау жағдайларында – бір жарым сағаттық;

      2) дағдылы ұстау жағдайларында – төрт сағатқа дейін сейілдеу беріледі.

      Сотталғандарды сейілдеуге шығарған кезеңде камераларда тінтулер мен техникалық қарап-тексерулер жүргізіледі.

      Сотталғандар сейілдеуде болған уақытта камералар құлыпталады, оларда сотталғандардың болуына жол берілмейді.

      Жеңілдетілген және жеңілдікті жағдайлардағы сотталғандардың сейілдеулері блок бойынша (қабат бойынша), жергілікті учаскелердің бөлек сейілдеу аулаларында жүргізіледі.

      Дағдылы және қатаң жағдайлардағы сотталғандардың сейілдеулері камералар бойынша сейілдеу камераларында жүргізіледі.

      5. Жеңілдетілген және жеңілдікті ұстау жағдайларындағы сотталғандар сағат оннан жиырмаға дейін камерадан тыс жерде бола алады.

      6. Сотталғандардың тамақ ішуі камера бойынша, сондай-ақ асханада жүзеге асырылады. Өндірістік аймаққа жұмысқа шығарылатын, сондай-ақ жеңілдетілген және жеңілдікті жағдайларда ұсталатын сотталғандар өндірістік объектілердің және тұрғын аймақтың асханаларында тамақ ішеді.

      7. Осы баптың бесінші және алтыншы бөліктерінде, сондай-ақ мекемелерде ұсталатын адамдардың мінез-құлқына бақылау мен қадағалауды жүзеге асыру жөніндегі қызметті ұйымдастыру және жете тексеру мен тінту жүргізу қағидаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, камералардың есіктерін ашуға тыйым салынады.

      8. Камера бойынша ұстау мекемелерінде ұсталатын сотталғандарды қадағалау мекемелердегі сотталғандарды қадағалауды жүзеге асыру жөніндегі қызметті ұйымдастыру және жете тексеру мен тінту жүргізу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

147-бап. Камералық ұстаудың негізгі жағдайлары

      1. Сотталғандар камераларға осы Кодекстің 115-бабының бірінші бөлігінде белгіленген тұрғын алаңы нормаларына сәйкес орналастырылады. Әрбір секция душ кабиналарымен жабдықталады.

      Сотталғандарды ұстауға арналған камералар санитариялық талаптарға сәйкес жабдықталады.

      2. Сотталғандарды тексеру камера бойынша корпустарда, тексеру карточкалары бойынша жүргізіледі.

      3. Сотталғандарға темекі шегуге осы мақсатқа арнайы бөлінген орындарда ғана рұқсат беріледі.

      4. Сотталғандарға тиесілі темекі өнімдері мен сіріңке, оттықтар да сақтау камерасындағы арнайы жабдықталған шкафта (жәшікте) сақталады.

      5. Сотталғандардың медицина қызметкерінің қабылдауына (медициналық қарап-тексеруге) алдын ала жазылуы сотталғандардың өтініші бойынша бақылаушылар қызметі кезекшілікті қабылдау-тапсыру және сотталғандарды салыстырып тексеру кезінде жүзеге асырылады.

      Сотталған адам емдеуге жатқызылған кезде стационарлық жағдайларда медициналық көмек алу үшін мекемеде орналасқан медициналық ұйымға ауыстырылады. Мекемеде орналасқан медициналық ұйымда медициналық бұйымдар және (немесе) тиісті біліктілігі бар мамандар болмағандықтан медициналық көмек көрсету мүмкін болмаған жағдайда, сотталған адам өзге тиісті медициналық ұйымға емдеуге жатқызылады.

      Ескерту. 5-бөлікке өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).
      Ескерту. 147-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

148-бап. Камералық ұстау мекемелерінде сотталғандармен тәрбие жұмысы

      1. Камералық ұстау мекемелерінде сотталғандармен тәрбие жұмысы осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Жеке тәрбие жұмысы сотталғандар ұсталатын камераларда жүргізіледі.

      3. Тәрбие жұмысын топтық және жаппай нысандарда жүргізген кезде камераларда ұсталатын сотталғандар соған арналған үй-жайларда шағын және үлкен топтарға біріктіріледі.

      4. Бас бостандығынан айыруға сотталғандардың бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім алуын ұйымдастыру осы Кодексте белгіленген талаптарға сәйкес жүзеге асырылады.

149-бап. Камералық ұстау жағдайларындағы сотталғандардың еңбегі

      1. Сотталғандардың еңбегі арнайы жабдықталған жұмыс камераларында ұйымдастырылады.

      2. Сотталғандардың камералардан тыс еңбегі мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Жұмыс басталар алдында және аяқталғаннан кейін сотталғандарға, олардың заттары мен киіміне, сондай-ақ жұмыс камерасына жете тексеру мен тінту жүргізіледі.

      4. Жұмыс камералары болмаған кезде еңбек өндірістік аймақтың оқшауланған жергілікті учаскелерінің аумағында ұйымдастырылады.

24-тарау. КӘМЕЛЕТКЕ ТОЛМАҒАН СОТТАЛҒАНДАРДЫҢ БАС БОСТАНДЫҒЫНАН
АЙЫРУ ТҮРІНДЕГІ ЖАЗАНЫ ӨТЕУ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

150-бап. Кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерде жазаны өтеу тәртібі

      1. Кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерде жазаны өтеудiң қатаң, дағдылы, жеңiлдетiлген және жеңiлдiктi жағдайлары белгiленедi.

      2. Кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерде дағдылы жағдайларда жаңадан келген сотталғандар, сондай-ақ жазаны өтеудiң қатаң, жеңiлдетiлген немесе жеңiлдiктi жағдайларынан ауыстырылған сотталғандар жазасын өтейдi.

      3. Дағдылы жағдайларда кемінде алты айын өтегеннен кейін жазаны өтеудің белгіленген тәртібін бұзғаны үшін жазалауы болмаған және еңбек пен оқуға адал қараған кезде, дәрежесі бірінші оң мінез-құлықты сотталғандар жеңілдетілген жағдайларға ауыстырылады.

      4. Жазасын жеңілдетілген жағдайларда өтеп жүрген, жазаны өтеудің белгіленген тәртібін бұзушылар болып табылатын сотталғандар дағдылы жағдайларға ауыстырылады. Жеңiлдетiлген жағдайларға қайта ауыстыру осы баптың үшінші бөлігінде айқындалатын тәртiппен жүргiзiледi.

      5. Дәрежесі үшінші оң мінез-құлықты, кемінде үш ай жеңілдетілген жағдайларда болған сотталғандар еңбек пен оқуға адал қараған кезде мерзімін өтеу бойынша босатылғанға дейін бір жыл қалғанда жеңілдікті жағдайларға ауыстырылады.

      6. Жазасын жеңілдікті жағдайларда өтеп жүрген, жазаны өтеудің белгіленген тәртібін бұзушылар болып табылатын сотталғандар жеңілдетілген жағдайларға ауыстырылады. Жеңілдікті жағдайларға қайта ауыстыру жеңілдетілген жағдайларға қайтарылғаннан кейін кемінде алты ай өткен соң жүргізіледі.

      7. Жазаны өтеудің белгіленген тәртібін қаскөйлікпен бұзушылар деп танылған сотталғандар үштен алты айға дейінгі мерзімге дағдылы, жеңілдетілген және жеңілдікті жағдайлардан қатаң жағдайларға ауыстырылады.

      8. Сотталғандарды бір жағдайдан басқасына ауыстыру оқу-тәрбие кеңесінің ұсынуы негізінде мекеме комиссиясының шешімі бойынша жүргізіледі.

      Мекеме комиссиясының жұмысына облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарының, сондай-ақ жұртшылық өкілдері қатыса алады.

      9. Мекеме бастығы жазаны өтеудің тәртібін бұзуды жасау мүмкіндігін жою үшін сотталған адамды уақытша оқшаулау үй-жайына ауыстыру, бірақ қырық сегіз сағаттан аспайтын мерзімге ауыстыру туралы шешім қабылдайды.

      Мекеме бастығы болмаған жағдайда, сотталған адамды уақытша оқшаулау үй-жайына ауыстыру туралы шешімді мекеме бастығының кезекші көмекшісі қабылдайды.

      Сотталған адамды уақытша оқшаулау үй-жайына ауыстыру туралы қаулы сотталған адамды онда ұстау мүмкіндігі тұрғысынан медициналық куәландырғаннан кейін шығарылады.

      Уақытша оқшаулау үй-жайына жабылған сотталған адам екі сағаттық сейілдеу құқығы беріле отырып, ауыстырылғанға дейін оған айқындалған ұстау жағдайларында жазасын өтейді.

      Шешімнің көшірмесі келесі жұмыс күнінен кешіктірілмей прокурорға жіберіледі.

      Ескерту. 150-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

151-бап. Кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерде жазаны өтеу жағдайлары

      1. Дағдылы жағдайларда жазасын өтеп жүрген сотталғандар жатақханаларда немесе камераларда тұрады.

      Олар:

      1) ай сайын тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатты он айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде жұмсауға;

      2) бір жыл iшiнде сегiз қысқа мерзiмдi және төрт ұзақ мерзімді кездесу алуға;

      3) бір жыл ішінде он сауқат немесе сәлемдеме және он бандероль алуға құқылы.

      2. Жеңiлдетiлген жағдайларда жазасын өтеп жүрген сотталғандар жатақханаларда немесе камераларда тұрады.

      Олар:

      1) ай сайын тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатты он бес айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде жұмсауға;

      2) бір жыл iшiнде жиырма төрт қысқа мерзiмдi және алты ұзақ мерзімді кездесу алуға;

      3) бір жыл ішінде он төрт сауқат немесе сәлемдеме және он төрт бандероль алуға құқылы.

      Мекеме әкiмшiлiгiнiң рұқсатымен ұзақ мерзімді кездесулер оның шегінен тыс жерде өткiзіледі.

      3. Жеңiлдiктi жағдайларда жазасын өтеп жүрген сотталғандар мекеменің шегінен тыс жерде күзетсiз, бiрақ бақылауда және қадағалауда болып, жақсартылған тұрғын үй-жайларда тұрады.

      Олар:

      1) тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатын шектеусiз жұмсауға;

      2) ақшаны пайдалануға;

      3) шектеусiз қысқа мерзiмдi және ұзақ мерзімді кездесулер алуға;

      4) саны шектеусіз сауқаттар немесе сәлемдемелер және бандерольдер алуға;

      5) азаматтық үлгiдегi киiм мен аяқкиiм пайдалануға құқылы.

      4. Қатаң жағдайларда жазасын өтеп жүрген сотталғандар оқудан немесе жұмыстан бос уақытта құлыпталатын камераларда тұрады.

      Олар:

      1) ай сайын тамақ өнімдері мен бiрiншi кезекте қажеттi заттарды сатып алуға ақшаны уақытша орналастыратын қолма-қол ақшаны бақылау шоттарындағы қаражатынан сегіз айлық есептiк көрсеткiшке дейiнгi мөлшерде жұмсауға;

      2) бір жыл iшiнде алты қысқа мерзiмдi және екi ұзақ мерзімді кездесу алуға;

      3) бір жыл ішінде алты сауқат немесе сәлемдеме және алты бандероль алуға құқылы.

      5. Кәмелетке толмаған сотталғандарға, осы Кодекстің 104-бабының үшінші бөлігінде көзделген тыйым салулардан басқа:

      1) темекі өнімдерін тұтынуға және сақтауға;

      2) жалпы білім беретін ұйымдарда, сондай-ақ техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарында өткізілетін сабақтарды дәлелсіз себептермен жіберіп алуға;

      3) жалпыға міндетті іс-шараларды дәлелсіз себептермен жіберіп алуға тыйым салынады.

152-бап. Кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерде қолданылатын көтермелеу шаралары

      Сотталғандарға жақсы мінез-құлқы, еңбек пен оқуға адал қарағаны, ерікті ұйымдардың жұмысына және тәрбиелік іс-шараларға белсенді қатысқаны үшін осы Кодекстің 128-бабында көзделгендермен қатар мынадай көтермелеу шаралары қолданылуы мүмкін:

      1) қызметкерлердің еріп жүруімен мекеменің шегінен тыс жердегі мәдени-ойын-сауық және спорттық іс-шараларға бару құқығын беру;

      2) ата-аналарының немесе жақын туыстарының еріп жүруімен мекеменің шегінен тыс жерге шығу құқығын беру.

153-бап. Кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерде көтермелеу шараларын қолдану ерекшеліктері

      1. Осы Кодекстің 152-бабында көзделген көтермелеу шаралары қолданылған сотталғандарға өздеріне тиесілі азаматтық киім беріледі.

      2. Түнгі уақытта мәдени-ойын-сауық, спорттық және өзге де іс-шараларға баруға жол берілмейді.

      3. Мекеменің шегінен тыс жерге шығу ұзақтығын мекеме бастығы белгілейді, бірақ ол сегіз сағаттан аспауға тиіс.

154-бап. Кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерде жазалау шараларын қолдану тәртібі

      1. Кәмелетке толмаған сотталғандардың осы Кодексте және мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларында белгіленген талаптарды орындамауы жазаны өтеудің тәртiбiн бұзуы болып табылады.

      2. Мыналар бас бостандығынан айыруға сотталғандардың жазаны өтеу тәртібін қаскөйлікпен бұзуы болып табылады:

      1) мекемені абаттандыру және онда тұру жағдайларын жақсарту жөніндегі жұмыстардан дәлелсіз себептермен бас тарту;

      2) алкогольді, есірткі заттарын, психотроптық немесе басқа да есеңгірететін заттарды пайдалану;

      3) мекеме әкiмшiлiгiнiң өкiлдерiне қатер төндіру, оларды қорлау, оларға бағынбаушылық, оның iшiнде жазаны өтеу режимін бұзу мақсатында, өзiне қандай да бiр қасақана зақым келтірумен ұштасқан бағынбаушылық;

      4) мекемелердің ішкі тәртіптеме қағидаларында көзделмеген нәрселерді, құжаттарды, заттарды, бұйымдарды, заттектерді, тамақ өнімдерін беру (алу), дайындау, сақтау;

      5) материалдық немесе өзге де пайда табу мақсатында карта ойнау, сондай-ақ құмар ойындарына қатысу;

      6) сот тағайындаған міндетті және мәжбүрлеп емдеуден жалтару;

      7) сексуалдық сипаттағы әрекеттер жасау;

      8) осы бөліктің 1) – 7) тармақшаларында көрсетілген бұзушылықтарды жасауға бағытталған сотталғандар топтарын ұйымдастыру немесе оларға белсенді түрде қатысу.

      3. Сотталғандарға жазаны өтеу тәртібін бұзғаны үшін мынадай жазалау шаралары:

      1) ескерту;

      2) сөгіс;

      3) қатаң сөгіс;

      4) жетпіс екі сағатқа дейінгі мерзімге уақытша оқшаулау үй-жайына жабу қолданылады.

      Сотталған адамға қатысты жазалау шараларын қолдану туралы қаулының көшірмесі келесі жұмыс күнінен кешіктірілмей прокурорға жіберіледі.

      4. Осы баптың екінші бөлігінде көрсетілген бұзушылықтарды жасаған сотталған адам, оған қатаң сөгіс түрінде жазалау екі және одан көп рет қолданылған кезде, мекеме бастығының қаулысымен жазаны өтеудің белгіленген тәртібін қаскөйлікпен бұзушы деп танылады.

      5. Кәмелеттік жасқа толған сотталғандарға жазаны өтеу тәртібін бұзғаны үшін осы Кодекстің 131134-баптарында көзделген тәртіппен жазалау шаралары қолданылады.

      6. Сотталғандар уақытша оқшаулау үй-жайынан емдеу-профилактикалық мекемелерге, сондай-ақ медициналық денсаулық сақтау ұйымдарына ауыстырылған жағдайда, олардың көрсетілген емдеу мекемелерінде болу мерзімі жазаны өтеу мерзіміне есептеледі.

      Ескерту. 154-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз) Заңымен.

155-бап. Кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерде кәмелеттік жасқа толған бас бостандығынан айыруға сотталғандарды қалдыру

      1. Он сегіз жасқа толған, бас бостандығынан айыруға сотталғандар өздерінің келісімімен, бірақ көп дегенде олар жиырма бір жасқа толғанға дейiн мекемеде қалдырылуы мүмкін.

      2. Мекемеде қалдырылған сотталғандарға кәмелетке толмаған сотталғандарға арналған жазаны өтеу жағдайлары, тамақтандыру және материалдық-тұрмыстық қамтамасыз ету нормалары қолданылады.

      3. Он сегіз жасқа толған сотталғандарды мекемеде қалдыру туралы шешімді сот мекеме бастығының ұсынуының негізінде қабылдайды.

156-бап. Сотталғандарды кәмелетке толмағандарды ұстауға арналған орташа қауіпсіз мекемелерден басқа мекемелерге ауыстыру

      Он сегіз жасқа толған сотталғандар өздерінің келісімімен, сондай-ақ жиырма бір жасқа толған сотталғандар Қазақстан Республикасының Қылмыстық-процестік кодексінде белгiленген тәртiппен сот шешімі бойынша жазасын одан әрi өтеу үшiн орташа қауіпсіз мекемеге ауыстырылады.

157-бап. Оқу-тәрбие процесiн ұйымдастыру

      1. Сотталғандарды түзеу және оларды әлеуметтік бейімдеу мақсатында мекемелерде қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес, сотталғандардың құқыққа бағынушылық мінез-құлқын, еңбек пен оқуға адал көзқарасын қалыптастыруға, олардың бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік білім алуына, мәдени деңгейін арттыруына бағытталған бірыңғай оқу-тәрбие процесі ұйымдастырылады.

      2. Сотталғандармен тәрбие жұмысы жеткіншектерге тән психологиялық-физиологиялық ерекшеліктер ескеріле отырып, психологиялық-педагогикалық ықпал ету әдістері негізінде жеке, топтық және көпшілік нысандарда жүргізіледі.

      3. Сотталғандардың бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық, кәсіптік және қосымша білім алуы Қазақстан Республикасының білім саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      4. Сотталғандармен жүргізілетін тәрбие жұмысына қамқоршылық кеңестер, сондай-ақ ата-аналар комитеті қатысады.

      Ескерту. 157-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-БӨЛІМ. ӨЛІМ ЖАЗАСЫ ТҮРІНДЕГІ ЖАЗАНЫ ОРЫНДАУ

      Ескерту. 5-бөлім алып тасталды - ҚР 29.12.2021 № 89-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6-БӨЛІМ. ЖАЗАНЫ ӨТЕУДЕН БОСАТУ. ЖАЗАСЫН ӨТЕУДЕН БОСАТЫЛҒАН
СОТТАЛҒАНДАРҒА КӨМЕК ЖӘНЕ ОЛАРДЫ БАҚЫЛАУ. ШАРТТЫ ТҮРДЕ
СОТТАЛҒАН АДАМДАРДЫ ПРОБАЦИЯЛЫҚ БАҚЫЛАУ

26-тарау. ЖАЗАНЫ ӨТЕУДЕН БОСАТУ

161-бап. Жазаны өтеуден босату негіздері

      1. Мыналар жазаны өтеуден босату негiздерi болып табылады:

      1) сот үкiмi бойынша тағайындалған жаза мерзiмiн өтеп болу;

      2) iс бойынша ақтау үкiмiн шығарумен немесе iс жүргiзудi тоқтатумен сот үкiмiнің күшiн жою;

      3) жазаны өтеуден шартты түрде мерзiмiнен бұрын босату;

      4) жазаның өтелмеген бөлiгiн жазаның неғұрлым жеңіл түрiмен ауыстыру;

      5) рақымшылық жасау туралы акт;

      6) кешiрiм жасау туралы акт;

      7) қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган бекiткен тiзбеде көзделген, сотталған адамның ауруы;

      Ескерту. 7) тармақшаға өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII Заңымен (мынадай:
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында ұсталатын адамдарға қатысты – 2022 жылғы 1 шілдеден бастап;
      қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің мекемелерінде ұсталатын адамдарға қатысты 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі).

      8) заңда көзделген өзге де негiздер.

      2. Мекеме әкімшілігі жаза мерзімін өтеген соң босатылғанға дейін бір ай қалғанда, ал басқа да негіздер бойынша – босатылғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде сотталған адамның таңдаған тұрғылықты жеріндегі пробация қызметіне белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру түріндегі жазаны одан әрі орындау үшін сот үкімінің көшірмесін жібереді.

      Пробация қызметі белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру түріндегі жазаны одан әрі орындау үшін сот үкімінің көшірмесін алғаннан кейін тиісті мекемеге, сондай-ақ үкім шығарған сотқа хабарлама жібереді.

      3. Мекеменің әкімшілігі белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру түріндегі қосымша жаза түрінің мерзімі өтелмеген бас бостандығынан айыру түріндегі жазасын өтеуден босатылатын адамнан келген күнінен бастап таңдаған тұрғылықты жеріндегі пробация қызметіне бес күндік мерзімде міндетті түрде келуі туралы қолхат алады.

      4. Сотталған адам таңдаған тұрғылықты жеріне Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен бюджет қаражаты есебінен өзі барады.

      Ескерту. 161-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 84-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-б. қараңыз) Заңдарымен.

162-бап. Жазаны өтеуден мерзiмiнен бұрын босатуға, жазаның өтелмеген бөлiгiн неғұрлым жеңiл жаза түрiмен ауыстыруға ұсыну тәртiбi

      Ескерту. 162-баптың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР 03.07.2017 № 84-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Сотталған адам заңда белгiленген жаза мерзiмiнiң бiр бөлiгiн өтеген кезде жазаларды орындайтын мекеме немесе орган сотталған адамды жазаны өтеуден шартты түрде мерзiмiнен бұрын босату немесе жазаның өтелмеген бөлiгiн жазаның неғұрлым жеңіл түрiмен ауыстыру туралы мәселенi қарау үшiн сотқа өтiнiшхат беру құқығының басталғаны туралы бес күндік мерзiмде жазбаша хабардар етуге мiндеттi.

      2. Кешiрiм жасау туралы өтінішхатты жазаны орындайтын мекеме немесе орган Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалатын тәртiппен енгiзедi.

      3. Сотталған адамның жазаны өтеуден шартты түрде мерзiмiнен бұрын босату, жазаның өтелмеген бөлiгiн жазаның неғұрлым жеңіл түрiмен ауыстыру және кешiрiм жасау туралы өтiнiшхатына жазаны орындайтын мекеме немесе орган оның жеке басына, жазасын өтеу кезiндегi мiнез-құлқына, еңбек пен оқуға деген көзқарасына мінездеме беретін деректердi қоса бередi.

      4. Рақымшылық жасауды қолдану тәртiбiн рақымшылық жасау туралы актiнi шығарған орган айқындайды.

      5. Психикасының бұзылуы салдарынан жазаны өтеуден босату туралы ұсынуды сотқа жазаны орындайтын мекеменiң немесе органның бастығы енгiзедi. Ұсынумен бiр мезгілде медициналық комиссияның қорытындысы және сотталған адамның жеке iсi жіберіледі.

      6. Ауыр сырқатына байланысты жазаны өтеуден босату, жазаның өтелмеген бөлiгiн неғұрлым жеңiл жаза түрiмен ауыстыру туралы ұсынуды сотқа жазаны орындайтын мекеменiң немесе органның бастығы енгiзедi. Ұсынумен бiр мезгілде сотқа медициналық комиссияның қорытындысы және сотталған адамның жеке iсi жіберіледі. Ұсынуда сотталған адамның жазасын өтеу кезiндегi мiнез-құлқына мінездеме беретін деректер болуға тиiс.

      7. Қоғамдық жұмыстарға тарту, түзеу жұмыстары немесе бас бостандығын шектеу түріндегі жазаға сотталған адамға бірінші немесе екінші топтағы мүгедектік белгіленген кезде жазаны орындайтын орган сотқа оны жазасын өтеуден мерзімінен бұрын босату туралы ұсыну енгізеді.

      8. Қоғамдық жұмыстарға тарту, түзеу жұмыстары немесе бас бостандығын шектеу түрiндегi жазаға сотталған әйелдiң жүктiлiгi анықталған жағдайда, жазаны орындайтын орган жүктiлiгiне және босануына байланысты демалыс берілген күннен бастап оның жазасын өтеуiн кейiнге қалдыру туралы сотқа ұсыну енгiзедi.

      9. Мекеме әкімшілігі немесе жазаны орындайтын орган сотталған адам жазаны өтеуден шартты түрде мерзiмiнен бұрын босату немесе жазаның өтелмеген бөлiгiн жазаның неғұрлым жеңіл түрiмен ауыстыру туралы өтiнiшхатпен жүгінгеннен кейiн оны он күн iшiнде осы баптың үшiншi бөлiгiнде көрсетілген материалдарды және сотталған адамның жеке iсiн қоса бере отырып, сотқа жiберуге, сондай-ақ осы баптың оныншы бөлігінде көзделген ережелерді сақтай отырып, прокурорды жазбаша нысанда хабардар етуге мiндеттi.

      Сотқа материалдар мен прокурорға хабарлама электронды құжат түрінде жіберілуі мүмкін.

      10. Жазадан шартты түрде мерзiмiнен бұрын босату туралы өтінішхатты қарау кезінде сот Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексінде көзделген жағдайлар болса, сотталған адамды шартты түрде мерзімінен бұрын босатуға не оның жазасының өтелмеген бөлiгiн жазаның неғұрлым жеңіл түрiмен ауыстыруға немесе одан бас тартуға құқылы.

      Сот бас тартқан жағдайда, көрсетілген негіздердің кез келгені бойынша өтінішхатты қайта енгізу бас тарту туралы қаулы шығарылған күннен бастап кемінде алты ай өткеннен кейін мүмкін болады. Бұл ретте жазаның өтелмеген бөлігін неғұрлым жеңіл жазаға ауыстыру туралы соттың бас тартуы шартты түрде мерзімінен бұрын босату туралы өтінішхатты, сол сияқты соттың шартты түрде мерзімінен бұрын босатудан бас тартуы – жазаның өтелмеген бөлігін неғұрлым жеңіл жазаға ауыстыру туралы өтінішхатты алты ай мерзім өткенге дейін енгізуге кедергі бола алмайды.

      Сот бас тартқан жағдайда, көрсетілген негіздердің кез келгені бойынша өтінішхатты қайта енгізу бас тарту туралы қаулы шығарылған күннен бастап кемінде алты ай өткеннен кейін мүмкін болады.

      Ескерту. 162-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 03.07.2017 № 84-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

163-бап. Жүктi әйелдер мен жас балалары бар әйелдерге, жас балаларын жалғыз өзiтәрбиелейтiн ерлерге жазаны орындауды кейiнге қалдыру

      1. Мекемеде жазасын өтеп жүрген жүктi әйелдер мен жас балалары бар әйелдерге, жас балаларын жалғыз өзi тәрбиелейтiн ерлерге сот бес жылға дейінгі мерзімге, бірақ әрі дегенде бала он төрт жасқа толғанға дейін жазаның орындалуын кейiнге қалдыруды беруі мүмкiн.

      2. Жазаны орындауды кейінге қалдыру жеке басқа қарсы ауыр және аса ауыр қылмыстар жасағаны үшін бес жылдан астам мерзімге сотталған адамдарға қолданылмайды.

      3. Түзеу жұмыстары, қоғамдық жұмыстар, бас бостандығын шектеу түріндегі жазасын өтеп жүрген сотталғандардың жазасын орындауын кейінге қалдыру осы Кодекстің 52-бабының сегізінші бөлігіне, 57-бабының төртінші бөлігіне және 69-бабының үшінші бөлігіне сәйкес жүзеге асырылады.

      4. Мекеме әкiмшiлiгi сотталған адамға жазаны орындауды кейiнге қалдыруды қолдану туралы ұсынуды немесе оның өтiнiшхатын сотқа жібереді. Бұларға: сотталған адамға мiнездеме; пробация қызметі жасаған, сотталған адамның, сотталған адамды және баланы қабылдауға, оларға тұрғын үй беруге және тұруы үшiн қажеттi жағдайлар жасауға келiскен оның жұбайының (зайыбының) немесе туыстарының тұрғын үй-тұрмыстық жағдайларын зерттеп-қарау актiсi; жүктiлiгi туралы медициналық қорытынды не баласының бар екендiгi туралы анықтама, сондай-ақ сотталған адамның жеке iсi қоса беріледі.

      5. Мекеме әкiмшiлiгi сотталған адамға қатысты жазаны орындауды кейiнге қалдыру туралы сот қаулысын алған бойда оны босатады. Сотталған адамнан келген күнiнен бастап бес жұмыс күні ішінде өзiнiң тұрғылықты жерiндегі пробация қызметіне келуі туралы қолхат алынады.

      6. Сотталған адам тұрғылықты жерiне бюджет қаражаты есебiнен өзi барады.

      7. Босатылған күнi сотталған адамның тұрғылықты жерiндегі пробация қызметіне босатылған күнi көрсетiлiп, жазаның орындалуын кейiнге қалдыру туралы сот қаулысының көшiрмесi жiберiледi.

      8. Пробация қызметі сотталған адам келгеннен кейін үш жұмыс күні iшiнде оны есепке қоюға, босатылған орны бойынша мекемеден оған мінездеме беретін материалдарды сұратуға және бұдан әрi оның мінез-құлқын бақылауды жүзеге асыруға міндетті.

      9. Осы баптың бірінші бөлігінде аталған сотталған адам босатылған күннен бастап екі апта мерзімде келмеген жағдайда, пробация қызметі бастапқы іздестіру іс-шараларын жүргізеді және заңда белгіленген тәртіппен оған іздестіруді жариялау үшін сотқа материалдар жібереді.

164-бап. Жазаны орындауды кейінге қалдыру шарттарын сақтамау салдарлары

      1. Қоғамдық тәртiптi бұзуға жол берген, өзiне жазаны орындауды кейiнге қалдыру қолданылған сотталған адамға қатысты, егер кейiнге қалдыру кезеңiнде оған әкiмшiлiк жазалау не тәртiптiк ықпал ету шаралары қолданылған болса не егер ол баланы тәрбиелеуден немесе оны күтiп-бағудан жалтарса, пробация қызметі жазбаша ескерту шығарады.

      2. Сотталған адам баладан бас тартқан, не баланы тәрбиелеуден жалтаруды жалғастырған, не бақылаудан жалтарған, не қоғамдық тәртiптi бұзуды жалғастырған жағдайларда, екі рет жазбаша ескертуден кейiн пробация қызметі сотталған адамның тұрғылықты жерiндегі сотқа жазаны орындауды кейiнге қалдырудың күшiн жою және сотталған адамды сот үкiмiмен тағайындалған жазаны өтеуге жiберу туралы ұсыну енгiзедi. Ұсынуға жазаны орындауды кейiнге қалдыру туралы сот шешімінің көшiрмесi қоса беріледі.

      3. Жазаны орындауды кейiнге қалдыру мерзiмi өткеннен кейiн немесе бала қайтыс болған не жүктiлiк үзiлген жағдайларда, сотталған адамның тұрғылықты жерiндегі пробация қызметі оның мiнез-құлқын ескере отырып, сотқа жазаның қалған бөлiгiн өтеуден босату не жазаның өтелмеген бөлiгiн неғұрлым жеңіліне ауыстыру не оны мекемеге жiберу туралы ұсыну жібереді.

165-бап. Жазаны өтеудiң тоқтатылуы және босату тәртiбi

      1. Белгiлi бiр лауазымдарды атқару немесе белгiлi бiр қызметпен айналысу құқығынан айыру, қоғамдық жұмыстарға тарту, түзеу жұмыстары, бас бостандығын шектеу, қамаққа алу, бас бостандығынан айыру түрiндегi жазаны өтеу, заңға сәйкес жаза мерзiмiне енгiзiлуi мүмкiн өзгерiстер ескеріле отырып, жаза мерзiмiнiң соңғы күнi тоқтатылады.

      2. Қамаққа алуға және бас бостандығынан айыруға сотталғандар жаза мерзiмiнiң соңғы күнiнiң бiрiншi жартысында босатылады. Жазаны өтеу мерзімінің соңғы күні деп жаза мерзімінің басталуы есептелген күннің алдындағы күн есептеледі.

      Егер жаза мерзiмi демалыс немесе мереке күнi аяқталатын болса, сотталған адам демалыс немесе мереке күнінің алдындағы күнi жазасын өтеуден босатылады. Жаза мерзiмi айлармен есептелген кезде, ол соңғы айдың тиiстi күнiнде, ал егер бұл айда тиiстi күн болмаса, онда сол айдың соңғы күнiнде аяқталады.

      3. Сотталған адамға босатылған кезде оған тиесiлi заттары, құнды заттары, ақшаны уақытша орналастырудың қолма-қол ақшаны бақылау шотында сақтаулы ақшасы және жеке құжаттары, сондай-ақ жазасын өтегенi туралы немесе жазадан босатылғаны туралы құжат берiледi.

      4. Қамаққа алу түрiндегi жазадан босатылатын адамның немесе әкімшілік қадағалау белгіленбей бас бостандығынан айыру мерзімін өтегеннен кейін босатылатын адамның жеке басын куәландыратын құжаттары, оның еңбек кiтапшасы мен зейнетақы куәлiгi, сондай-ақ сотталған адамның жеке ісінде сақталатын өзге де жеке құжаттары оған босатылған кезде қолына берiледi. Сотталған адамның жеке iсiнде жеке басын куәландыратын құжаттары, еңбек кiтапшасы мен зейнетақы куәлiгi болмаған кезде мекеменiң әкiмшiлiгi босатылғанға дейінгі алты ай қалғанда оларды ресімдеу жөнінде шаралар қолданады.

      Бас бостандығынан айыру түріндегі жазадан шартты түрде мерзімінен бұрын босатылатын, бас бостандығынан айыруды жазаның неғұрлым жеңіл түріне ауыстыру, жазаны өтеуді және мекемеден босатылатын адамды қосымша жазалауды кейінге қалдыру кезінде, сондай-ақ өзіне қатысты әкімшілік қадағалау белгіленген, мерзімін өтеген соң босатылатын адамның жеке басын куәландыратын құжаттары таңдаған тұрғылықты жеріндегі ішкі істер органдарына жіберіледі және ішкі істер органдарында және пробация қызметінде тиісті есепке қойылғаннан кейін беріледі.

      5. Жазаны өтеуден мерзiмiнен бұрын босату тиiстi құжаттар келіп түскен күнi, ал егер құжаттар жұмыс күнi аяқталғаннан кейін алынса – келесi күнi таңертең жүргiзiледi.

      6. Пробация қызметі түзеу жұмыстары түрiндегi жаза мерзімі аяқталған күнi, ал басқа да негiздер бойынша осы жазадан босатылған кезде тиiстi құжаттарды алғаннан кейін келесi жұмыс күнiнен кешiктiрмей, сотталған адам жазасын өтеп жүрген кәсiпорынның, мекеменiң немесе ұйымның әкiмшiлiгiн оның жалақысынан ұстап қалудың тоқтатылғаны туралы жазбаша хабардар етуге мiндеттi. Сотталған адамға жазасын өтегенi туралы құжат берiледi.

      7. Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 35-бабы бірінші бөлігінің 1), 2), 5), 6), 7) және 8) тармақтарының негізінде қылмыстық iстiң тоқтатылуына, ақтау үкiмiнің шығарылуына байланысты үкiмнiң күшi жойылуы нәтижесінде жазасын өтеуден босатылған адамға жазаны орындайтын мекеменің немесе органның бастығы оның мүлiктік, еңбек, тұрғын үй және өзге де айырылған құқықтарын қалпына келтiру құқығын түсiндiредi. Босату туралы құжатта сотталған адамнан мемлекет атынан ресми кешiрiм сұралады.

      8. Босатылғанға дейін бір ай қалғанда мекеме әкімшілігі сотталған адамның таңдаған тұрғылықты жеріндегі пробация қызметіне белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру түріндегі жазаны одан әрі орындау үшін сот үкімінің көшірмесін жібереді.

      Пробация қызметі белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру түріндегі жазаны одан әрі орындау үшін сот үкімінің көшірмесін алғаннан кейін тиісті мекемеге, сондай-ақ үкім шығарған сотқа хабарлама жібереді.

      9. Мекеменің әкімшілігі белгілі бір лауазымды атқару немесе белгілі бір қызметпен айналысу құқығынан айыру түріндегі қосымша жаза түрінің мерзімі өтелмеген бас бостандығынан айыру түріндегі жазаны өтеуден босатылатын адамнан келген күнінен бастап таңдаған тұрғылықты жеріндегі пробация қызметіне бес күндік мерзімде міндетті түрде келуі туралы қолхат алады.

      10. Сотталған адам өзі таңдаған тұрғылықты жеріне немесе жұмыс орнына қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес бюджет қаражаты есебінен өзі барады.

      Ескерту. 165-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 07.11.2014 № 248-V (01.01.2015 бастап қолданысқа енгізіледі); 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

27-тарау. ЖАЗАСЫН ӨТЕУДЕН БОСАТЫЛАТЫН СОТТАЛҒАНДАРҒА
КӨМЕК ЖӘНЕ ОЛАРДЫ БАҚЫЛАУ

166-бап. Мекеме әкiмшiлiгiнiң босатылатын сотталғандардың жұмысқа және тұрмыста орналасуына жәрдемдесу жөніндегі мiндеттерi

      1. Мекеме әкiмшiлiгi бас бостандығынан айыру мерзiмi аяқталғанға дейiн бір жылдан кешiктiрмей, сотталған адамның таңдаған тұрғылықты жері бойынша облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың жергiлiктi атқарушы органдарын, ішкі істер органдарын оның алдағы уақытта босатылатыны, оның тұрғын үйiнiң бар-жоғы, оның еңбекке қабiлеттілігi және алған мамандықтары туралы хабардар етеді.

      Мекеме әкімшілігі бұл ретте сотталған адамға босатылғаннан кейін әлеуметтік бейімделу үшін қажетті әлеуметтік-құқықтық көмектің көлемі бойынша жеке бағдарлама жасайды, ол сотталған адамның таңдаған тұрғылықты жері бойынша жергілікті атқарушы органға жолданады.

      2. Сотталған адамды бостандыққа дайындау мақсатында онымен ұйымдастыру-тәрбиелеу іс-шаралары жүргiзiледi, оның құқықтары мен мiндеттерi түсiндiрiледi.

      3. Бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарды, сондай-ақ алпыс үш жастан асқан ерлер мен елу сегіз жастан асқан әйелдерді олардың жазбаша өтiнiшi және мекеменiң ұсынуы бойынша әлеуметтiк қорғау органдары қарттар мен мүгедектігі бар адамдарға арналған медициналық-әлеуметтік мекемелерге (ұйымдарға) жiбередi.

      Әлеуметтік көмекке мұқтаж өзге де адамдар олардың жазбаша өтініші және мекеменің ұсынуы бойынша әлеуметтік бейімдеу орталықтарына жіберіледі.

      Ескерту. 166-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 30.12.2016 № 39-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

167-бап. Жазасын өтеуден босатылатын адамдарға көмек көрсету

      1. Қамаққа алу, бас бостандығынан айыру түрiндегi жазасын өтеуден босатылатын адамдар өздері таңдаған тұрғылықты жерiне немесе жұмыс орнына дейiн тегiн жол жүрумен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы аумағының шегінде жол жүргенде тамақ өнімдерімен не ақшамен қамтамасыз етiледi.

      2. Мекемеден босатылатын адамның маусым бойынша қажетті киімі, аяқкиімі және оларды сатып алуға қаражаты болмаған жағдайда, ол бюджет қаражаты есебінен киіммен және аяқкиіммен қамтамасыз етіледі.

      3. Жазадан босатылатын адамдарды тамақпен, киiммен, аяқкиiммен қамтамасыз етудi, сондай-ақ жол жүруіне ақы төлеуді жазаны орындайтын мекеме жүргізеді.

      4. Бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарды, жүкті әйелдер мен жас балалары бар әйелдерді, сондай-ақ кәмелетке толмағандарды бас бостандығынан айыру түріндегі жазасын өтеуден босату кезінде мекеме әкімшілігі олардың жұбайын (зайыбын), туыстарын не сотталған адамның өтінішінде аталған өзге де адамдарды, сондай-ақ сотталған адамның таңдаған тұрғылықты жеріндегі пробация қызметін алты ай бұрын хабардар етеді.

      5. Мекемелерден босатылатын, денсаулық жағдайы бойынша ұдайы күтiмге мұқтаж адамдар, сондай-ақ он алты жасқа дейiнгi кәмелетке толмағандар тұрғылықты жерiне жұбайының (зайыбының), туыстарының немесе оларды алып кетуге келген өзге де адамдардың не мекеме немесе сотталған адамның таңдаған тұрғылықты жері бойынша пробация қызметі жұмыскерiнің еріп жүруімен жiберiледi.

      Ескерту. 167-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 30.12.2016 № 39-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

168-бап. Жазасын өтеуден босатылған адамдардың жұмысқа және тұрмыста орналасуына, оларға басқа да әлеуметтiк көмек түрлерiнің ұсынылуына жәрдем көрсету

      1. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың әкiмдiгi:

      1) жазасын өтеуден босатылған адамдардың жұмысқа және тұрмыста орналасуына, сондай-ақ оларға басқа да әлеуметтiк көмек түрлерiнің ұсынылуына жәрдем көрсетеді;

      2) мекемелерден босатылған адамдар үшін жыл сайын жұмыс орындарына квоталар бөледі, сондай-ақ оларды жұмысқа орналастыратын жеке және заңды тұлғаларды көтермелейді.

      2. Мекемеден босатылған адам жұмысқа және тұрмыста орналасуда өзіне көмек ұсынылуы және әлеуметтік көмектің өзге де түрлері ұсынылуы үшін жергілікті атқарушы органдарға, қоғамдық бірлестіктер мен өзге де ұйымдарға жүгінуге құқылы.

      Ескерту. 168-бап жаңа редакцияда – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

169-бап. Шартты түрде мерзiмiнен бұрын босатылған адамның мінез-құлқын пробациялық бақылау

      1. Жазасын өтеуден шартты түрде мерзiмiнен бұрын босатылған адамның мінез-құлқын бақылауды оның тұрғылықты жерiндегі iшкi iстер органдарының полиция қызметкерлері қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырады.

      Шартты түрде мерзiмiнен бұрын босатылған адамды тиiсiнше бақылауды қамтамасыз ету және оның тұрған жерi туралы ақпарат алу үшiн iшкi iстер органдарының полиция қызметкерлері тізбесін Қазақстан Республикасының Үкiметi бекітетін электрондық бақылау құралдарын қолдануға құқылы.

      Электрондық бақылау құралдарын қолдану тәртібін қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      2. Ішкі істер органдары шартты түрде мерзiмiнен бұрын босатылған адамдарды жазасының қалған өтелмеген бөлiгi iшiнде дербес есепке алуды жүзеге асырады, оларға жүктелген мiндеттердiң орындалуын бақылайды.

      3. Егер шартты түрде мерзімінен бұрын босату қолданылған адам жазасының қалған өтелмеген бөлігі ішінде бірнеше рет әкімшілік құқық бұзушылық жасап, сол үшін оған әкімшілік жаза қолданылған болса немесе шартты түрде мерзімінен бұрын босатуды қолдану кезінде өзіне жүктелген міндеттерді орындаудан қаскөйлікпен жалтарған болса, ішкі істер органы сотқа шартты түрде мерзімінен бұрын босатудың күшін жою және жазасының қалған өтелмеген бөлігін орындау туралы ұсыну жібереді.

      4. Ішкі істер органдары шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған адамды есепке қойғаннан кейін:

      1) оған әлеуметтік-құқықтық көмек көрсету үшін оның жергілікті атқарушы органдарға келуін қамтамасыз етеді;

      2) сот қаулысының көшірмесін жергілікті атқарушы органдарға жібереді.

      5. Алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      6. Алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      7. Шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған адам өзіне әлеуметтік-құқықтық көмек ұсынылуы үшін жергілікті атқарушы органдарға, қоғамдық бірлестіктер мен өзге де ұйымдарға жүгінуге құқылы.

      Жергілікті атқарушы органдар, қоғамдық бірлестіктер және өзге де ұйымдар шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған адамға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әлеуметтік-құқықтық көмек көрсетеді.

      8. Шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған адам:

      1) мекемеден босатылған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде тұрғылықты жеріндегі ішкі істер органдарында тіркеуден өтуге;

      2) өзі есебінде тұрған ішкі істер органына айына кемінде бір рет өзінің мінез-құлқы туралы есеп беру үшін келіп тұруға;

      3) ішкі істер органдары айқындаған уақытта тұрғылықты жерін тастап кетпеуге;

      4) ішкі істер органдарын жазбаша хабардар етпестен тұрақты тұрғылықты жерін, жұмыс пен оқу орнын ауыстырмауға;

      5) ішкі істер органдары айқындаған орындарға жұмыс пен оқудан бос уақытта бармауға;

      6) ішкі істер органдарының жазбаша рұқсатынсыз басқа жерлерге шықпауға;

      6-1) негізгі жазаны толық өтегенге және пробациялық бақылау мерзімі аяқталғанға дейін Қазақстан Республикасының аумағынан кетпеуге;

      6-2) алкогольдік ішімдіктерді, сондай-ақ медициналық емес мақсаттарда есірткі мен психотроптық заттарды, сол тектестерді тұтынбауға;

      7) жәбірленушінің денсаулығына, мүлкіне келтірілген залалдың немесе мемлекетке келтірілген материалдық залалдың орнын толтыру жөнінде шаралар қолдануға;

      8) ішкі істер органдарының талап етуі бойынша түсініктеме және шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған адамның мінез-құлқына бақылауды жүзеге асыру үшін қажетті өзге де құжаттарды ұсынуға міндетті.

      9) алып тасталды - ҚР 18.11.2015 № 412-V Заңымен (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі).

      9. Шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған адам пробациялық бақылаудан жалтарған жағдайда, ішкі істер органдары оның тұрған жерін және жалтару себептерін анықтау бойынша бастапқы іс-шараларды жүргізеді.

      Шартты түрде мерзімінен бұрын босатылған адамның тұратын жері анықталмаған жағдайда, ішкі істер органдары сотқа оған іздестіру жариялау туралы не бұлтартпау шараларын таңдау туралы ұсыну енгізеді.

      Ескерту. 169-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 28.11.2014 № 257-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 10-баптың 12) тармақшасынан қараңыз); 18.11.2015 № 412-V (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі); 18.04.2017 № 58-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

170-бап. Ауруына байланысты жазадан босатылған не жазасын өтеуді кейінге қалдыру қолданылған адамның денсаулық жағдайын бақылау

      Ескерту. 170-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді – ҚР 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Психикасының бұзылуына немесе өзге де ауыр сырқатына байланысты жазадан босатылған не жазасын өтеуді кейінге қалдыру қолданылған адамның денсаулық жағдайын бақылауды ол босатылған не ол бекітілген мекеменің әкімшілігі жүзеге асырады.

      2. Жазадан босатылған не жазасын өтеуді кейінге қалдыру қолданылған адам емделіп жатқан денсаулық сақтау ұйымы оның денсаулық жағдайы туралы ақпаратты мекеме әкімшілігіне тоқсан сайын береді, ал сауыққан немесе қайтыс болған жағдайларда оған дереу хабар береді.

      3. Адам сауыққан жағдайда, жазаны орындауды жалғастыру сотталғанның өтінішхаты бойынша не мекеме әкімшілігінің ұсынуы бойынша соттың қаулысымен жүргізіледі.

      Ескерту. 170-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 27.12.2019 № 292-VІ (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 17.03.2023 № 212-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

171-бап. Жазасын өтеген адамдарды әкiмшiлiк қадағалау

      Әкімшілік қадағалау жазасын өтеген адамдарға:

      1) қауіпті қайталануы кезінде жасалған қылмыстары үшін, сол сияқты террористік немесе экстремистік қылмыстары, кәмелетке толмағандарға жыныстық тиіспеушілікке қарсы қылмыстары үшiн;

      2) ауыр және (немесе) аса ауыр қылмыстары үшін немесе қасақана қылмыстары үшін бас бостандығынан айыруға екі және одан да көп рет сотты болғандарға және жаза мерзімі аяқталған кезде дәрежесі үшінші теріс мінез-құлыққа ие болған сотталғандарға белгіленеді.

      Ескерту. 171-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 09.04.2016 № 501-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2017 № 91-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 12.07.2018 № 180-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

172-бап. Өздеріне қатысты ішкi iстер органдарының әкiмшiлiк қадағалауын белгiлеу қажет адамдарға материалдарды дайындау және ресiмдеу

      1. Мекеме әкiмшiлiгi өздеріне қатысты iшкi iстер органдарының әкiмшiлiк қадағалауын белгілеу қажет адамдар тобын айқындайды және жаза мерзiмi аяқталғанға дейiн бiр айдан кешiктiрмей, сотқа осы адамдарға қатысты әкімшілік қадағалау белгілеу туралы ұсыну жібереді.

      2. Өзіне қатысты әкiмшiлiк қадағалау белгіленген адамды мекемеден босатар алдында мекеме әкiмшiлiгi оның таңдаған тұрғылықты жерiндегі iшкi iстер органына сот қаулысын, оған мінездеме беретін материалдар мен келетін уақыты туралы хабарлама жiбередi.

      3. Өзіне қатысты әкімшілік қадағалау белгіленген адам таңдаған тұрғылықты жеріне келмеген жағдайда, ішкі істер органы оның тұрған жерін және келмеу себептерін анықтау бойынша бастапқы іс-шараларды жүргізеді.

      Аталған адамның тұрған жері анықталмаған жағдайда, ішкі істер органы сотқа оған іздестіру жариялау және бұлтартпау шараларын таңдау туралы ұсыну енгізеді.

      4. Тиiсінше әкімшілік қадағалауды жүзеге асыру және сот өзіне қатысты әкімшілік қадағалау белгілеген адамның тұратын жерi туралы ақпаратты алу үшiн ішкі істер органдары тізбесін Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын электрондық бақылау құралдарын пайдалануға құқылы. Оларды қолдану тәртібін және ішкі істер органдарының қадағалауды жүзеге асыру жөніндегі қызметін ұйымдастыруды қылмыстық-атқару қызметі саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      5. Өзіне қатысты сот әкімшілік қадағалауды белгілеген адамды есепке қойғаннан кейін ішкі істер органдары:

      1) оған әлеуметтік-құқықтық көмек көрсету үшін оның жергілікті атқарушы органдарға келуін қамтамасыз етеді;

      2) сот қаулысының көшірмесін жергілікті атқарушы органдарға жібереді.

      6. Алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
      7. Алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      8. Өзіне қатысты сот әкімшілік қадағалау белгілеген адам өзіне әлеуметтік-құқықтық көмек ұсынылуы үшін жергілікті атқарушы органдарға, қоғамдық бірлестіктер мен өзге де ұйымдарға жүгінуге құқылы.

      Жергілікті атқарушы органдар, қоғамдық бірлестіктер және өзге де ұйымдар өзіне қатысты сот әкімшілік қадағалау белгілеген адамға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әлеуметтік-құқықтық көмек көрсетеді.

      9. Өзіне қатысты сот әкімшілік қадағалауды белгілеген адам айына кемінде бір рет тіркелу, есеп беру және өзімен профилактикалық әңгімелесу жүргізуге қатысу үшін өзі есебінде тұрған ішкі істер органына келіп тұруға міндетті.

      Ескерту. 172-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

173-бап. Жазасын өтеуден босатылған, туберкулезбен ауыратын адамдарға мәжбүрлеп ем қолдану тәртібі

      Ескерту. 173-баптың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Мекемелерден босатылатын, жазаны өтеу кезеңінде емделудің толық курсынан өтпеген, айналасындағыларға қауіп төндіретін туберкулезбен ауыратын науқастар босатылғаннан кейін сот шешімі бойынша босатылған жеріндегі мамандандырылған туберкулезге қарсы ұйымдарда мәжбүрлеп емделуге жатады.

      2. Мекеме әкiмшiлiгi осы баптың бірінші бөлігінде аталған адамдарға қатысты жаза мерзiмi аяқталғанға дейін бiр айдан кешіктірмей, оған мәжбүрлі ем тағайындау туралы ұсынуды мекеме орналасқан жердегі сотқа жiбередi.

      3. Туберкулезбен ауыратын, өздеріне қатысты сот шешімімен мәжбүрлеп емдеу белгiленген адамдарды мекемелерден босату туралы хабарлама босатылған жердегі мамандандырылған туберкулезге қарсы ұйымдарға және iшкi iстер органдарына жiберiледi.

      Ескерту. 173-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 06.04.2015 № 299-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

28-тарау. ШАРТТЫ ТҮРДЕ СОТТАЛҒАН АДАМДАРҒА ПРОБАЦИЯЛЫҚ
БАҚЫЛАУДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ

174-бап. Шартты түрде сотталған адамдарға пробациялық бақылауды жүзеге асыру және оларға әлеуметтiк-құқықтық көмек көрсету тәртiбi

      1. Пробациялық бақылаудағы, шартты түрде сотталған адамды есепке қойған кезде пробация қызметі:

      1) денсаулық жағдайын, оның бiлiм деңгейiн, жұмыспен қамтылуын, тұрғылықты жерiнiң бар-жоғын анықтай отырып, сотталған адамның жеке басын зерделеуді жүргізеді;

      2) әлеуметтiк-құқықтық көмек алу, оған қатысты пробациялық бақылауды жүзеге асыру және тоқтату тәртiбiн түсiндiредi, сондай-ақ тiркелу үшiн пробация қызметiне келу күндерiн белгiлейдi;

      3) сот жүктеген мiндеттердi орындау, оларды орындамағаны, сондай-ақ пробациялық бақылау тәртiбiн бұзғаны үшiн жауаптылыққа тарту тәртiбiн түсiндiредi;

      2. Алып тасталды – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      3. Шартты түрде сотталған адам өзіне әлеуметтік-құқықтық көмек ұсынылуы үшін жергілікті атқарушы органдарға, қоғамдық бірлестіктер мен өзге де ұйымдарға жүгінуге құқылы.

      Жергілікті атқарушы органдар, қоғамдық бірлестіктер және өзге де ұйымдар шартты түрде сотталған адамға Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әлеуметтік-құқықтық көмек көрсетеді.

      4. Шартты түрде сотталған адамдар пробация қызметiнiң алдында өзiнiң мінез-құлқы туралы есеп беруге, сот жүктеген мiндеттердi орындауға, тiркелу үшiн, сондай-ақ шақыру бойынша пробация қызметіне айына екi рет (ауылдық жерде тұратындар бір рет) келіп тұруға мiндеттi. Дәлелсiз себептермен келмеген жағдайда, шартты түрде сотталған адамға күштеп әкелу қолданылады.

      5. Тиісінше пробациялық бақылауды қамтамасыз ету және сотталған адамдардың тұратын жерi туралы ақпарат алу үшiн пробация қызметi тізбесін Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын электрондық бақылау құралдарын пайдалануға құқылы.

      6. Шартты түрде сотталған адам пробациялық бақылаудан жалтарған жағдайда, пробация қызметi оның тұратын жерi мен жалтару себептерiн анықтау бойынша бастапқы iс-шараларды жүргiзедi. Оның тұратын жері анықталмаған жағдайда, пробация қызметі сотқа оған іздестiру жариялау және бұлтартпау шараларын таңдау туралы ұсыну енгізеді.

      Ескерту. 174-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 30.12.2021 № 95-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

175-бап. Пробациялық бақылау мерзiмiн есептеу

      1. Пробациялық бақылау мерзiмi шартты түрде сотталған адамды пробация қызметінің есебіне қойған кезден бастап есептеледi.

      2. Пробациялық бақылау сот үкімінде белгіленген барлық мерзім бойына жүзеге асырылады. Пробациялық бақылау мерзiмi өткеннен кейін пробация қызметi шартты түрде сотталған адамды өзінiң есебiнен шығарады.

      3. Пробациялық бақылау мерзiмiнiң өтуi шартты түрде сотталған адамға iздестiру жариялау туралы сот қаулысының негізінде бастапқы іздестіру іс-шараларын жүргізу басталған кезден бастап тоқтатыла тұрады және сот қаулысы бойынша қайта басталады.

176-бап. Шартты түрде сотталған адамның жауаптылығы

      1. Егер шартты түрде сотталған адам:

      1) сол үшін өзiне әкiмшiлiк жаза қолданылған, қоғамдық тәртiп пен имандылыққа, кәмелетке толмағандардың құқықтарына, жеке адамға қол сұғатын және отбасы-тұрмыстық қатынастар аясында әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасаса;

      2) электрондық бақылау құралдарын қасақана бұзса (бүлдiрсе) не дәлелсiз себептермен тiркелуге келмесе немесе пробация қызметiн хабардар етпестен, тұрғылықты жерiн ауыстырса;

      2-1) геномдық тіркеуден өтуден жалтарса;

      3) қылмыстық теріс қылық жасаса, пробация қызметi сотқа пробациялық бақылау мерзiмiн ұзарту, бiрақ бiр жылдан аспайтын уақытқа ұзарту туралы, ал кәмелетке толмаған адамға қатысты алты айдан аспайтын уақытқа ұзарту туралы ұсыну енгiзедi, сондай-ақ шартты түрде соттаудың күшiн жою мүмкiндiгi туралы жазбаша нысанда ескерту шығарады.

      2. Шартты түрде сотталған адам өзіне сот жүктеген мiндеттердi орындамаған не осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген бұзушылықтарды қайталап жасаған жағдайда, сондай-ақ егер ол пробациялық бақылаудан жасырынса, пробация қызметі сотқа шартты түрде соттаудың күшiн жою және сот үкімімен тағайындалған жазаны орындау туралы, ал кәмелетке толмаған сотталған адамға қатысты – пробациялық бақылау мерзімін ұзарту, бірақ бір жылдан аспайтын мерзімге ұзарту туралы ұсыну енгізеді.

      3. Пробация қызметiне тiркелу үшiн келмеген күнінен бастап он бес күннен астам уақыт бойы тұратын жерi анықталмаған шартты түрде сотталған адам пробациялық бақылаудан жасырынып жүр деп танылады.

      4. Шартты түрде сотталған адам электрондық бақылау құралдарын бұзған (бүлдiрген) жағдайда, пробация қызметi акт жасайды.

      Электрондық бақылау құралдарын қасақана бұзған (бүлдiрген) жағдайда, сотталған адамдар заңда белгiленген тәртiппен материалдық жауаптылықта болады.

      Ескерту. 176-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 31.12.2016 № 41-VІ (01.01.2021 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

177-бап. Осы Кодексті қолданысқа енгізу тәртібі

      1. Осы Кодекс, 2017 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 15-тарауды, сондай-ақ 2018 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 78-бапты және Қылмыстық-атқару кодексіне Қосымшаның 1) тармақшасын қоспағанда, 2015 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

      2. Осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап:

      1) 2018 жылғы 1 қаңтардан бастап күшін жоятын 58-бапты және Қылмыстық-атқару кодексіне Қосымшаның 1-тармағын қоспағанда, 1997 жылғы 13 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Қылмыстық-атқару кодексінің (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., № 24, 337-құжат; 2000 ж., № 6, 141-құжат; № 8, 189-құжат; № 18, 339-құжат; 2001 ж., № 8, 53-құжат; № 17-18, 245-құжат; № 24, 338-құжат; 2002 ж., № 23-24, 192-құжат; 2004 ж., № 5, 22-құжат; № 23, 139, 142-құжаттар; № 24, 154-құжат; 2005 ж., № 13, 53-құжат; 2006 ж., № 11, 55-құжат; 2007 ж., № 2, 18-құжат; № 5-6, 40-құжат; № 9, 67-құжат; № 10, 69-құжат; № 17, 140-құжат; № 20, 152-құжат; 2008 ж., № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 15-16, 73-құжат; № 24, 128, 130-құжаттар; 2010 ж., № 7, 28-құжат; 2011 ж., № 2, 19-құжат; № 19, 145-құжат; № 20, 158-құжат; 2012 ж., № 3, 26-құжат; № 4, 32-құжат; № 5, 35-құжат; 2013 ж., № 1, 2-құжат; № 13, 62-құжат; № 14, 72-құжат; 2014 ж., № 1, 9-құжат);

      2) "Қазақстан Республикасының Қылмыстық-атқару кодексін күшіне енгізу туралы" 1997 жылғы 13 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., № 24, 338-құжат; 2000 ж., № 6, 141-құжат; 2003 ж., № 24, 180-құжат; 2009 ж., № 24, 128-құжат);

      3) "Қазақстан Республикасы Қылмыстық-атқару кодексiнiң жалпы және қатаң режимдердегi түзеу колонияларында, сондай-ақ тәрбиелеу колонияларында жазасын өтеп жатқан сотталғандарды ұстаудың жеңiлдiктi жағдайлары жөнiндегi ережелерiн қолданысқа енгiзу туралы" 2000 жылғы 13 қарашадағы Қазақстан Республикасы Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2000 ж., № 18, 339-құжат) күші жойылды деп танылсын.

      Қазақстан Республикасының
      Президенті Н. Назарбаев

  Қазақстан Республикасының
Қылмыстық-атқару кодексіне
Қосымша

Сот үкiмi бойынша тәркiленуге жатпайтын мүлiк тізбесі

      Ескерту. Қосымшаға өзгеріс енгізілді - ҚР 03.12.2015 № 433-V (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 27.06.2022 № 129-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

      Сотталған адам мен оның асырауындағы адамдар үшiн қажеттi, оған жеке меншiк құқығымен тиесiлi немесе ортақ меншiктегi оның үлесi болып табылатын мынадай мүлiк түрлерi мен заттар тәркiленуге жатпайды:

      1) алаңы тұрғын үй заңнамасында отбасының әрбір мүшесіне белгіленген нормативтерден аспайтын, сотталған адам мен оның отбасының жалғыз тұрғын үйі;

      2) тәркiленуге жатпайтын үй және шаруашылық құрылыстары орналасқан жер учаскелерi, сондай-ақ жеке қосалқы шаруашылық жүргiзу үшін қажеттi жер учаскелерi;

      3) негiзгi кәсiбi ауыл шаруашылығы болып табылатын адамдардан – шаруашылық құрылыстары және саны оның отбасының қажеттіліктерiн қанағаттандыруға қажеттi үй малы, сондай-ақ малға арналған жем-шөп;

      4) ауыл шаруашылығы дақылдарының кезекті егісі үшін қажеттi тұқым;

      5) үй жабдығы заттары, керек-жарақ, киiм:

      киіліп жүрген киiм, аяқкиiм, iшкиiм, қолданылып жүрген төсек жабдықтары, ас үй және асхана керек-жарағы. Теріден жасалған және басқа да бағалы киiм, асхана сервиздерi, бағалы металдардан жасалған, сондай-ақ көркемдiк құндылығы бар заттар тәркiленуi мүмкiн;

      сотталған адам мен оның отбасы мүшелерi үшiн қажетi барынша аз жиhаз;

      балалардың барлық керек-жарақтары;

      6) егер сотталған адамның негiзгi кәсiбi ауыл шаруашылығы болып табылса, сотталған адам мен оның отбасы үшiн жаңа өнім жинағанға дейін қажеттi көлемдегi тамақ өнімдері, ал қалған жағдайларда – Қазақстан Республикасының Үкiметi белгiлейтін мөлшердегі жалпы сомаға тамақ өнімдері мен ақша;

      7) тамақ дайындауға және отбасының тұрғын үй-жайын жылытуға арналған отын;

      8) сотталған адам сот үкімімен тиiстi қызметпен айналысу құқығынан айырылған немесе мүкәммал оның қылмыс жасауы үшiн пайдаланылған жағдайларды қоспағанда, сотталған адамның кәсiптiк iстерiн жалғастыруы үшін қажеттi мүкәммал (оның iшiнде оқулықтар мен кiтаптар);

      9) мүгедектігі бар адамдардың жүріп-тұруына арнап жасалған көлік құралдары, мүгедектігі бар адамдардың техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдары мен арнаулы жүріп-тұру құралдары;

      10) сотталған адам марапатталған халықаралық, мемлекеттiк және өзге де жүлделер.