Об утверждении типовых учебных программ по общеобразовательным предметам, курсам по выбору и факультативам для общеобразовательных организаций

Приказ Министра образования и науки Республики Казахстан от 3 апреля 2013 года № 115. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 10 апреля 2013 года № 8424.

      См. начало V13008424_1

  Приложение 319 к приказу
Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 03 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 319 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); в редакции приказа Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Предметно-практическая деятельность" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов

Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа по учебному предмету "Предметно-практическая деятельность" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов разработана в соответствии с пунктом 1 статьи 19 Закона Республики Казахстан "Об образовании".

      2. Основным содержанием обучения школьников с умеренными нарушениями интеллекта являются жизненные навыки, навыки социально приемлемого поведения, овладение которыми будет способствовать снижению потребности обучающихся в помощи в типичных бытовых ситуациях. В сфере формирования академических знаний у обучающихся наблюдается малый ресурс возможностей, обусловленный выраженными трудностями формирования целенаправленных приемов познавательной деятельности.

      3. Содержание Программы реализуется учителем, воспитателями (в течение всего времени пребывания ученика в школе, режимных моментах) и родителями учащихся (в домашних условиях, любых жизненных ситуациях). Координацию и согласованность деятельности педагогов и семьи осуществляет учитель класса.

      4. Цель Программы - формирование у обучающихся житейских понятий, способов действий, представлений и навыков, необходимых для овладения элементарными операциями детского ручного труда.

      5. Учебные задачи Программы:

      1) формировать устойчивую мотивацию к выполнению практических действий с предметами;

      2) формировать у обучающихся целенаправленные соотносящие и орудийные предметные действия;

      3) формировать элементарные навыки планирования и контроля собственной деятельности;

      4) познакомить обучающихся с различными материалами (созданными человеком и природными), их свойствами и назначением;

      5) развивать навыки использования предметов быта в реальных жизненных ситуациях.

      6. Коррекционно-развивающие задачи Программы:

      1) развивать тактильные ощущения кистей рук и расширять тактильный опыт;

      2) развивать зрительное восприятие, зрительное и слуховое внимание, зрительно-двигательную координацию;

      3) развивать общую моторику, координацию движений рук, мелкую моторику;

      4) развивать пространственные представления;

      5) воспитывать у обучающихся положительные эмоции и умения выражать свои чувства;

      6) формировать терпение, настойчивость, аккуратность;

      7) формировать навыки коммуникации (речевой и неречевой), умение помогать одноклассникам, работать сообща;

      8) формировать у обучающихся активность и самостоятельность.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      7. Практическая деятельность наиболее понятна и доступна обучающимся с умеренными нарушениями интеллекта. Школьников включают в предметную деятельность используя сотрудничество со взрослым, которое постепенно перерастает в сотрудничество обучающихся друг с другом, что способствует развитию коммуникативных навыков и социально приемлемого поведения.

      8. Развитие предметно-практической деятельности у обучающихся следует осуществлять с учетом онтогенетических закономерностей ее формирования. Предметно-практическая деятельность предполагает формирование соотносящих и орудийных действий, применение реальных предметов в соответствии с их функциональным назначением.

      9. В предметно-практической деятельности происходит развитие наглядно-действенного мышления, различных функций речи (номинативной, регулирующей, планирующей). На ее основе формируются продуктивная, хозяйственно-бытовая, элементарная трудовая, игровая деятельность, самообслуживание.

      10. При организации учебного процесса необходимо учитывать:

      1) низкую познавательную активность учащихся в условиях коллективного обучения;

      2) слабую реакцию на направляющую, стимулирующую помощь учителя, используемую во фронтальной работе на уроке;

      3) выраженное недоразвитие коммуникативной, регулятивной, планирующей функций речи;

      4) невозможность поддерживать активность и внимание обучающихся в течение урока на содержании одного учебного предмета;

      5) трудности автоматизации формируемых навыков.

      11. Процесс обучения и воспитания школьников, основанный на принципах специальной педагогики, направляется на развитие собственной активности обучающихся, максимально возможной инициативы и самостоятельности.

      12. Педагоги уважают право школьников развиваться в индивидуальном темпе, сохраняя свои уникальные особенности; постоянно изучают изменяющиеся возможности, оценивают образовательные потребности, фиксируют минимальные продвижения в развитии и усвоении навыков у учащихся. Любой прогресс рассматривается в качестве положительного результата в обучении.

      13. Педагоги самостоятельно выбирают доступное для каждого учащегося содержание обучения из настоящей Программы, а также методы, формы, средства обучения с учетом индивидуальных возможностей и результатов оценки образовательных, личностных достижений учащихся.

      14. Учебно-воспитательный процесс строится в предметной деятельности на протяжении всего периода обучения. При создании предметной среды выполняются следующие правила:

      1) формирование умений и навыков осуществлять в ситуации максимально приближенной к той, в которой эти навыки будут использованы, что обусловлено значительными трудностями переноса знаний и навыков в новую ситуацию;

      2) использовать в процессе формирования навыков реальные предметы;

      3) изменять (усложнять) предметную среду в соответствии с меняющимися возможностями обучающихся.

      15. Содержание каждого урока должно помогать ученику познать свои возможности, особенности ближайшего социального и предметного окружения с опорой на разные анализаторы. Педагоги интегрируют содержание разных учебных предметов на одном уроке.

      16. Интегрированный характер обучения реализуется беспредметным обучением в первые 2-4 года обучения в школе с постепенным переходом к предметному обучению. Для организации целенаправленной деятельности учащихся в период беспредметного обучения применяется сквозное тематическое планирование.

      17. В Программе определена сквозная тема для каждой недели учебного года. При определении тематик и их последовательности использован принцип перехода от концентра "Я - ребенок" (формирование у школьника представлений о себе, формирование положительного отношения к себе), к концентру "Ребенок и его мир" (формирование представлений о ближайшем окружении: своей семье, доме, своих игрушках, своей школе, классе, одноклассниках), и далее к концентру "Ребенок и большой мир" (мир растений, животных, явления природы).

      18. Сквозная тематика повторяется в каждом классе в соответствии с принципом концентричности, предполагающим повторение и постепенное расширение, усложнение изучаемых понятий, словаря, фразеологии, практических упражнений. Педагогический совет школы может внести изменения в тематику и последовательность сквозных тем с учетом региональных особенностей и возможностей обучающихся.

      19. Содержание Программы также структурировано в соответствии с принципом концентричности. Повторяемость содержания учебного материала обеспечивает автоматизацию формируемых у учащихся навыков и создание условий для переноса навыков в другие жизненные ситуации.

      20. У обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта имеют место выраженные трудности в развитии речи (вплоть до ее отсутствия) и общения. Существующие проблемы в каждом конкретном случае, компенсируются педагогическими средствами.

      21. Выстраивается последовательная работа по развитию понимания речи, формированию вербальных и альтернативных средств общения. Речевое сопровождение собственной деятельности и деятельности обучающихся со стороны педагога должно быть дозированным и доступным пониманию.

      22. Процесс обучения не предусматривает жесткого регламентирования не только содержания, но и организационных форм.

      23. Педагогическая работа с обучающимися по формированию предметно-практической деятельности начинается с налаживания эмоционального контакта педагога с каждым обучающимся, оказания помощи в выборе привлекательной для ученика предметной деятельности, обеспечение возможности выполнить работу в индивидуальном темпе с обязательным доведением ее до завершения и получения наглядно воспринимаемого результата. Это обеспечит формирование активности, самостоятельности и ответственности у обучающихся.

      24. Каждое упражнение с предметами имеет четкую пространственно-временную структуру. Некоторые виды деятельности связаны с определенным местом в классной комнате (например, упражнения с водой и сыпучими веществами). Сложные задания чередуются с простыми, а напряжение с расслаблением.

      25. Формирование навыков у обучающихся требует выполнения большого числа упражнений. Степень помощи педагога должна постепенно уменьшаться: от совместных действий к действиям по подражанию, далее к действиям по образцу и, наконец, к действиям по словесной инструкции взрослого, самостоятельной деятельности. Следует поддерживать стремление ученика самостоятельно выбрать то или иное упражнение с предметами, повторить это упражнение несколько раз.

      26. Для обучающихся важен четкий медленный показ педагогом выполнения предметного действия, способа использования инструментов, последовательности выполнения определенной ручной работы.

      27. При организации учебного занятия обеспечивается возможность изменить вид деятельности или отдохнуть в тот момент, когда такая необходимость возникает у каждого ученика.

      28. Обучающимся предоставляется возможность свободно передвигаться в классной комнате во время урока, выполнять учебные задания сидя за столом, на ковре, стоя, в сотрудничестве с одноклассниками или наблюдая за работой одноклассников.

      29. Рекомендуется использование педагогической системы М.Монтессори в специально подготовленной предметной развивающей среде в сочетании с другими специальными педагогическими методами и технологиями.

      30. Для формирования предметных (соотносящих и орудийных) действий в специально подготовленной предметной развивающей среде размещаются наборы для переливания, пересыпания ложкой, для уборки мусора с пола, пыли со стола, набор рамок с застежками (пуговицами, молниями, булавками, крючками, кнопками, бантами, шнуровками), набор для чистки обуви.

      31. В обучении используются игровые методы с ограниченным использованием словесных методов обучения, которые дозировано включаются в игровую и практическую деятельность учащихся.

      32. Широко используются дидактические игры, сюжетные игры с использованием игрушек, игры-драматизации жизненных ситуаций. При проведении игр необходимо соблюдать размеренный темп, не перенасыщать игровые упражнения вопросами к обучающимся. Следует обучать школьников наблюдать за действиями учителя и одноклассников, повторять эти действия, слушать ответы одноклассников, ожидать своей очереди участия в общей игре.

      33. Занятия в классной комнате чередуются с экскурсиями, наблюдениями, проводимыми как в других помещениях школы, так и за ее пределами.

      34. Важным условием овладения предметно-практической деятельностью является согласованность действий учителя, воспитателя и родителей (законных представителей) учащихся. Навыки, формируемые у школьников на уроках, закрепляются в семье. Родители должны регулярно предоставлять педагогам информацию об успешности использования предметной деятельности, культуры поведения в условиях семьи и социума.

      35. Для оценивания достижений обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта используется описательная оценка, которая является качественным показателем достижений обучающегося. Оценка достижений проводится учителем, воспитателями, родителями на основе наблюдения деятельности каждого ученика.

      36. При описании достижений обучающихся в карте достижений обязательно указывается степень самостоятельности владения навыками: самостоятельно; по образцу; по подражанию; с помощью совместных с педагогом (родителями) действий.

      37. В Программе сформулирована система целей обучения, которые служат ориентировочной основой для определения содержания учебного предмета и которыми руководствуется учитель при создании индивидуальных программ обучения школьников. При выборе учебных целей к конкретному уроку возможна их конкретизация, разбиение на несколько частей в соответствии с этапами формирования навыка и реальными достижениями ученика.

Глава 3. Организация содержания учебного предмета "Предметно-практическая деятельность"

Параграф 1. Содержание учебного предмета "Предметно-практическая деятельность"

      38. Объем учебной нагрузки по учебному предмету "Предметно-практическая деятельность" составляет:

      1) в 1 классе - 2 часа в неделю, 66 часов в учебном году;

      2) во 2 классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

      3) в 3 классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

      4) в 4 классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по учебному предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

      39. Базовое содержание учебного предмета "Предметно-практическая деятельность" включает следующие разделы:

      1) "Предметно-практические действия";

      2) "Конструирование".

      40. Раздел "Предметно-практические действия" включает подразделы:

      1) соотносящие действия;

      2) орудийные действия;

      3) выбор и группировка предметов.

      41. Раздел "Конструирование" включает подраздел:

      1) конструирование.

      42. Базовое содержание учебного предмета "Предметно-практическая деятельность" для 1 класса:

      1) предметно-практические действия. Соотносящие действия: складывание (вынимание, извлечение) предметов (шары, кубики, шишки) в коробку, миску, полотняный мешочек, бутылку, ведерко. Заполнение мелкими предметами сосудов с широким и узким горлышком. Вкладывание моделей геометрических фигур в доски-Сегена. Заполнение панели мозаикой одного и разного цвета. Открывание и закрывание: двери, коробок разного размера и формы крышками; водопроводного крана, замка-молнии на сумке и одежде; матрешки, фломастеров, клея. Бесшумное аккуратное отодвигание, перенос стула, подноса с предметами (кувшин с водой, коробки, дидактические материалы). Аккуратное толкание, подтягивание, перемещение предмета, тележки на колесиках, сумки, чемодана на колесиках. Откручивание (закручивание) крышки банки, бутылки, больших гаек. Нанизывание на толстый стержень-трубу, крючок больших и маленьких колец. Расстегивание (застегивание) застежек-липучек, пуговиц. Сматывание ниток в клубок, наматывание нитки на катушку. Составление букетов из осенних листьев и живых цветов.

      Орудийные действия: пересыпание крупы (переливание воды) из кувшина в кувшин, в чашку, стакан; переливание ложкой, пересыпание и переливание с использованием воронки. Просеивание крупы через сито. Пристегивание (отстегивание) пластмассовых, деревянных прищепок. Сбивание пены венчиком. Вытирание пролитой на стол воды тряпкой, пролитой на пол воды шваброй. Вытирание пыли с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки.

      Выбор и группировка предметов: узнавание, нахождение, показ, подбор парных предметов ("такой же"). Соотношение предмета с его изображением на картинке, фото. Выбор предметов (геометрических фигур, палочек, шариков) одного цвета, размера, формы из нескольких. Сортировка лоскутов тканей, ниток. Узнавание, называние собранных природных материалов (листья, желуди, каштаны, шишки, орехи, крылатки, семена, цветы). Сортировка природных материалов, складывание для хранения в коробки, банки, мешочки. Настольные игры (лото, домино, другие);

      2) конструирование. Выполнение построек из строительных материалов по подражанию, образцу (башни, дорожки, дома, ворота, рельсы, стол, стул, других). Обыгрывание ситуации под руководством учителя. Накладывание счетных палочек на контурное изображение. Складывание из счетных палочек по подражанию и образцу образов знакомых предметов (ворота, дорожки, дом, забор, стул, стол, качели). Складывание разрезных картинок из двух частей, разрезанных по вертикали, горизонтали с предварительным рассмотрением образца.

      43. Базовое содержание учебного предмета "Предметно-практическая деятельность" для 2 класса:

      1) предметно-практические действия. Соотносящие действия: перекладывание каштанов, желудей, фасолин из одной миски в другую. Проталкивание фасолин (косточек, монет) в маленькое отверстие коробки двумя пальцами (пинцетным, щипцовым захватом). Опускание геометрических тел в соответствующие прорези коробки. Вкладывание моделей геометрических фигур в доски-Сегена, выкладывание на панели кнопок мозаики одного цвета в ряд. Аккуратное открывание и закрывание дверей, водопроводного крана, различного вида дверных замков, замка-молнии на одежде и сумке, матрешки, фломастеров, клея. Бесшумное отодвигание, задвигание и перенос стула, перемещение подноса с предметами (кувшин с водой, коробки, дидактические материалы). Аккуратное толкание, подтягивание, перевозка тележки, сумки, чемодана на колесиках. Откручивание (закручивание) крышки банок, бутылок, больших гаек. Нанизывание крупных бусин на шнур. Раскручивание настольной маленькой юлы. Расстегивание (застегивание) застежки-липучки, пуговиц. Скручивание несколько толстых ниток в одну. Складывание ниток в коробку. Разрывание ниток. Плетение шнура, изготовление пояса, ручки для сумочки. Складывание лоскутков ткани в коробку, мешочек. Завертывание в ткань предметов разной формы. Составление букетов из осенних листьев и живых цветов. Называние предметов и действий, выполненных с ними.

      Орудийные действия: пересыпание крупы ложкой, совочком из одной миски в другую; переливание воды из кувшина в кувшин, в чашку, стакан; переливание ложкой, пересыпание и переливание с использованием воронки. Просеивание крупы через сито. Пристегивание (отстегивание) пластмассовых, деревянных прищепок. Сбивание пены венчиком. Вытирание пролитой на стол воды тряпкой, пролитой на пол воды шваброй. Вытирание пыли с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки.

      Выбор и группировка предметов: узнавание, нахождение, показ, подбор парных предметов ("такой же"). Соотношение предмета с его изображением на картинке, фото. Выбор предметов (геометрических фигур, палочек, шариков) одного цвета, размера, формы из нескольких. Группировка предметов по цвету, по размеру, форме. Называние предметов, с которыми выполняются действия, их свойств (размер, цвет, форму). Сортировка лоскутов тканей, ниток по цвету. Сортировка лоскутков ткани по цвету и фактуре. Узнавание, называние собранных природных материалов (листья, желуди, каштаны, шишки, орехи, крылатки, семена, цветы). Сортировка природных материалов, складывание для хранения в коробки, банки, мешочки. Настольные игры (лото, домино, мемори, другие). Показ по названию и называние настольных игр;

      2) конструирование. Выполнение построек из строительных материалов по подражанию, образцу (башни, дорожки, дома, ворота, рельсы, стол, стул, диван, кровать, другое). Обыгрывание ситуации под руководством учителя. Накладывание счетных палочек на контурное изображение. Складывание из счетных палочек по подражанию, образцу, словесной инструкции образов знакомых предметов (ворота, дорожки, дом, забор, стул, стол, качели, дерево, куст, елочка, кормушка, лестница, другое). Складывание разрезных картинок по подражанию и образцу разрезанных по горизонтали и вертикали на 3-4 части, разрезанных на 2 части по диагонали, складывание пазлов. Называние выполненных построек, полученных изображений, показ частей изображений по названию.

      44. Базовое содержание учебного предмета "Предметно-практическая деятельность" для 3 класса:

      1) предметно-практические действия. Соотносящие действия: перекладывание мелких камешков, ракушек из одной миски в другую. Проталкивать палочек, спичек в маленькие отверстия коробочки. Открывание (закрывание) водопроводного крана, дверных замков различного вида, замка-молнии на сумке, одежде, матрешки, фломастеров, клея. Аккуратное толкание, подтягивание, перевозка тележки, сумки, чемодана на колесиках. Откручивание (закручивание) крышки банок, бутылок, больших гаек. Нанизывание бусин на шнур, леску. Раскручивание настольной маленькой юлы. Расстегивание (застегивание) застежки-липучки, пуговиц, пряжек. Называние предметов и действий, выполненных с ними. Изготовление из толстых ниток разного цвета шнура, пояса. Изготовление закладки для книг, связывание ниток, завязывание толстых ниток бантиком. Изготовление изделий из природных материалов по показу, образцу, соединение деталей с помощью пластилина. Ответы на вопросы учителя к этапам выполненной работы (что сделал сначала? Что сделал потом?).

      Орудийные действия: пересыпание крупы (переливание воды) из кувшина в кувшин, в чашку, стакан; переливание ложкой, пересыпание и переливание с использованием воронки. Просеивание крупы через сито. Перекладывание шариков ситом из миски с водой в контейнер для яиц. Пристегивание (отстегивание) пластмассовых, деревянных прищепок. Сбивание пены венчиком. Вытирание пролитой на стол воды тряпкой, пролитой на пол воды шваброй. Вытирание пыли с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки. Мытье зеркала с использованием губки, моющего средства, тряпочки. Разрезание толстых ниток, ткани ножницами. Использование ткани в качестве предметов одежды (шарф) и быта (салфетка, скатерть).

      Выбор и группировка предметов: соотнесение предмета с его изображением на картинке, фото, с его контурным или теневым изображением. Выбор предметов (геометрических фигур, палочек, шариков, других) одного цвета, размера, формы из нескольких. Группировка предметов по цвету, по размеру, форме. Группировка ниток по длине, толщине, цвету. Группировка лоскутов ткани по цвету, толщине, фактуре. Называние предметов, с которыми выполняются действия, их свойств (размер, цвет, форму). Узнавание, называние собранных природных материалов. Сортировка природных материалов, складывание для хранения в коробки, банки, мешочки. Настольные игры (лото, домино, "Мемори", другие). Показ по названию и называние настольных игр;

      2) конструирование. Выполнение постройки из 5-6 объемных фигур по показу и образцу (двухэтажный дом, ворота, гараж, поезд, автомобиль). Выполнение знакомых построек по словесной инструкции. Обыгрывание ситуации под руководством учителя. Составление образов предметов из плоских геометрических форм по показу, по образцу, по словесной инструкции. Составление из счетных палочек образов предметов, узоров, фигур по образцу, картинке, речевой инструкции. Выкладывание на панели двух параллельных рядов мозаики разного цвета. Складывание разрезных картинок из 5-7 частей. Заполнение вкладок в иллюстрациях сказок с вырезанными частями. Складывание простых изображений из составных частей (голова, тело, хвост, конечности). Складывание пазлов. Называние выполненных построек, полученных изображений, показ частей изображений по названию.

      45. Базовое содержание учебного предмета "Предметно-практическая деятельность" для 4 класса:

      1) предметно-практические действия. Соотносящие действия: Раскладывание стеклянных шариков в ячейки, мелких бусин в стеклянные колбы (Монтессори-материалы). Открывание (закрывание) водопроводного крана, дверных замков различного вида, замка-молнии на сумке, одежде, матрешки, фломастеров, клея. Аккуратное перемещение подноса с предметами (кувшин с водой, коробки, дидактические материалы). Аккуратное толкание, подтягивание, перевозка тележки, сумки, чемодана на колесиках. Откручивание (закручивание) крышки банок, бутылок, больших гаек. Раскручивание настольной маленькой юлы. Нанизывание мелких бусин, бисера на леску, нитку. Расстегивание (застегивание) застҰжек-липучек, застҰжек-кнопок. Выкладывание на панели мозаики разного цвета в ряд, чередуя цвета в определенном порядке. Называние предметов и действий, выполненных с ними. Изготовление шнура из толстых ниток, завязывание узелка на толстой нити, бантика. Ответы на вопросы учителя к этапам выполненной работы (что сделал сначала? Что сделал потом?) Завязывание (развязывание) косынки.

      Орудийные действия: пересыпание крупы ложкой, с использование воронки, просеивание крупы ситом. Переливание жидкости из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу. Перемещение воды из одной миски в другую с помощью губки. Сбивание пены венчиком. Перекладывание предметов из одной емкости в другую с помощью щипцов, пинцета. Вытирание пролитой на столе воды тряпкой, на пол воду шваброй. Вытирание пыли с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки. Вдевание нитки в иголку, завязывание узелка. Шитье иголкой по проколам: "игла вниз- игла вверх". Пришивание пуговицы с двумя отверстиями с помощью педагога. Разрезание ткани ножницами.

      Выбор и группировка предметов: соотнесение изображения предмета на картинке, фото с его контурным или теневым изображением. Соотнесение предмета с его контурным или теневым изображением. Выбор предметов (геометрических фигур, палочек, шариков) одного цвета, размера, формы из нескольких. Группировка предметов по цвету, по размеру, форме. Называние предметов, с которыми выполняются действия, их свойств (размер, цвет, форма). Ранжирование предметов по величине (от меньшего к большему, от большего к меньшему). Настольные игры (лото, домино, "Мемори", другие). Показ по названию и называние настольных игр;

      2) конструирование. Выполнение постройки из строительных материалов из 6-10 деталей по показу, по образцу, по словесной инструкции, по замыслу. Обыгрывание ситуации под руководством учителя. Составление образа предмета из плоских геометрических форм по показу, по образцу, по словесной инструкции. Составление из счетных палочек различных фигур, узоров, знакомых букв, цифр по образцу, картинке, речевой инструкции. Складывание разрезных предметных и сюжетных картинок. Называние выполненных построек, полученных изображений, показ частей изображений по названию. Складывание пазлов. Составление узоров из геометрических фигур в полосе, квадрате, круге по показу, образцу, словесной инструкции.

      46. Содержание Программы и распределение учебного материала по классам носит рекомендательный характер, педагог имеет право вносить любые изменения в содержание и темп обучения каждого обучающегося класса в соответствии с его возможностями и реальными достижениями.

Параграф 2. Система целей обучения

      47. Цели обучения в программе представлены с кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел программы, четвертое число показывает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 1.1.1.4 "1" – класс, "1.1" – подраздел, "4" – нумерация учебной цели.

      48. Система целей обучения дана по разделам и классам:

      1) "Предметно-практические действия":

Подразделы

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

1.1. Соотносящие действия

1.1.1.1 складывать предметы (шары, кубики, шишки) в коробку, миску

2.1.1.1 перекладывать каштаны, желуди совочком (руками) из одной миски в другую

3.1.1.1 перекладывать мелкие камешки ложкой из одной миски в другую

4.1.1.1 раскладывать стеклянные шарики в ячейки

1.1.1.2 вынимать предметы рукой (горстью и по одному) из коробки, миски, мешочка

2.1.1.2 перекладывать фасолины ложкой (руками) из одной миски в другую

3.1.1.2 перекладывать шарики ситом из миски с водой в контейнер для яиц

4.1.1.2 раскладывать мелкие бусины в стеклянные колбы

1.1.1.3 заполнять мелкими предметами сосуды с широким и узким горлышком

2.1.1.3 проталкивать фасолины (косточки, монетки) в маленькое отверстие коробки двумя пальцами (пинцетным, щипцовым захватом)

3.1.1.3 проталкивать палочки, спички в маленькие отверстия

4.1.1.3 открывать и закрывать водопроводный кран

1.1.1.4 опускать объемные геометрические тела в соответствующие прорези коробки

2.1.1.4 опускать геометрические тела в соответствующие прорези коробки

3.1.1.4 открывать и закрывать водопроводный кран

4.1.1.4 открывать и закрывать различного вида дверные замки

1.1.1.5 вкладывать модели геометрических фигур в доски-Сегена

2.1.1.5 вкладывать модели геометрических фигур в доски-Сегена

3.1.1.5 открывать и закрывать различного вида дверные замки

4.1.1.5 открывать и закрывать замок-молнию на одежде и сумке

1.1.1.6 бесшумно открывать и закрывать дверь

2.1.1.6 бесшумно открывать и закрывать дверь

3.1.1.6 открывать и закрывать замок-молнию на одежде и сумке

4.1.1.6 открывать закрывать матрешку, фломастер, клей

1.1.1.7 открывать и закрывать коробки разного размера и формы соответствующими крышками

2.1.1.7 открывать и закрывать водопроводный кран

3.1.1.7 открывать закрывать матрешку, фломастер, клей

4.1.1.7 аккуратно переносить и ставить предметы, поднос с предметами (кувшин с водой, коробки, дидактические материалы) на стол, на полку

1.1.1.8 открывать и закрывать водопроводный кран

2.1.1.8 открывать и закрывать различного вида дверные замки

3.1.1.8 аккуратно переносить и ставить предметы, поднос с предметами (кувшин с водой, коробки, дидактические материалы) на стол, на полку

4.1.1.8 толкать, подтягивать, перевозить предмет, тележку, сумку, чемодан на колесах

1.1.1.9 открывать и закрывать замок-молнию на одежде и сумке

2.1.1.9 открывать и закрывать замок-молнию на одежде и сумке

3.1.1.9 толкать, подтягивать, перевозить, тележку, сумку, чемодан на колесах

4.1.1.9 выкладывать на панели мозаики разного цвета в ряд, чередуя цвета в определенном порядке

1.1.1.10 открывать закрывать матрешку, фломастер, клей

2.1.1.10 открывать закрывать матрешку, фломастер, клей

3.1.1.10 откручивать-закручивать крышки банок, бутылок

4.1.1.10 откручивать-закручивать крышки банок, бутылок

1.1.1.11 бесшумно отодвигать, задвигать и переносить стул

2.1.1.11 бесшумно отодвигать, задвигать и переносить стул

3.1.1.11 закручивать-откручивать большие гайки

4.1.1.11 закручивать-откручивать большие гайки

1.1.1.12 аккуратно переносить и ставить предметы, поднос с предметами (кувшин с водой, коробки, дидактические материалы) на стол, на полку

2.1.1.12 аккуратно переносить и ставить предметы, поднос с предметами (кувшин с водой, коробки, дидактические материалы) на стол, на полку

3.1.1.12 раскручивать юлу

4.1.1.12 раскручивать маленькую настольную юлу

1.1.1.13 толкать, подтягивать, перевозить тележку, сумку, чемодан на колесах

2.1.1.13 толкать, подтягивать, перевозить тележку, сумку, чемодан на колесах

3.1.1.13 нанизывать бусины на шнур

4.1.1.13 нанизывать мелкие бусы, бисер на леску, нитку

1.1.1.14 откручивать-закручивать крышки банок, бутылок

2.1.1.14 откручивать-закручивать крышки банок, бутылок

3.1.1.14 расстегивать-застегивать застежки-липучки, застежки-пуговицы, пряжки

4.1.1.14 расстегивать-застегивать застежки-липучки, застежки-кнопки, застежки-пуговицы, застежки-пряжки, кнопки, булавки, крючки

1.1.1.15 закручивать-откручивать большие гайки

2.1.1.15 закручивать-откручивать большие гайки

3.1.1.15 изготовлять из толстых ниток шнурок, поясок

4.1.1.15 изготовлять шнур из толстых ниток

1.1.1.16 нанизывать резинки на толстый стержень-трубу

2.1.1.16 раскручивать юлу

3.1.1.16 плести шнур из двух толстых ниток разного цвета

4.1.1.16 завязывать узелок на толстой нити, бантик

1.1.1.17нанизывать большие и маленькие кольца на стержень, крючок

2.1.1.17 нанизывать крупные бусы на шнур

3.1.1.17 изготовлять закладку для книг

4.1.1.17 выполнять шнуровку разных видов

1.1.1.18 нанизывать кольца пирамиды

2.1.1.18 расстегивать-застегивать застежки-липучки, застежки-пуговицы

3.1.1.18 связывать нитки, завязывать толстые нитки бантиком

4.1.1.18 завязывать –развязывать косынку

1.1.1.19 расстегивать-застегивать застежки-липучки, застежки-пуговицы

2.1.1.19 скручивать несколько толстых ниток в одну

3.1.1.19 использовать ткань в качестве предметов одежды (шарф) и быта (салфетка, скатерть)

4.1.1.19 изготовлять изделия из природных материалов по показу, образцу; соединение деталей с помощью пластилина

1.1.1.20 заполнять панели мозаикой одного и разного цвета

2.1.1.20 выкладывать на панели мозаики одного цвета в ряд

3.1.1.20 выкладывать на панели двух параллельных рядов мозаики разного цвета

4.1.1.20 изготовлять композиции из природных материалов по показу, по образцу, по словесной инструкции

1.1.1.21 сматывать нитки в клубок

2.1.1.21 складывать нитки в коробку

3.1.1.21 изготовлять изделия из природных материалов по показу, образцу; соединять детали с помощью пластилина

4.1.1.21 называть предметы и действия, выполненные с ними

1.1.1.22 наматывать нитки на катушку

2.1.1.22 разрывать нитки

3.1.1.22 заворачивать в ткань, в бумагу предметы разной формы

4.1.1.22 отвечать на вопросы учителя к этапам выполненной работы (что сделал сначала? Что сделал потом?)

1.1.1.23 составлять букеты из осенних листьев и живых цветов

2.1.1.23 скручивать толстые нитки, плести шнур, изготавливать пояс, ручку для сумочки

3.1.1.23 составлять букеты из осенних листьев и живых цветов

4.1.1.23 шнуровать ботинки


2.1.1.24 складывать лоскутки ткани в коробку, мешочек

3.1.1.24 называть предметы и действия, выполненные с ними

4.1.1.24 плести косичку из толстых ниток или шнура


2.1.1.25 заворачивать в ткань предметы разной формы

3.1.1.25 отвечать на вопросы учителя к этапам выполненной работы (что сделал сначала? Что сделал потом?)

4.1.1.25 заворачивать в ткань, в бумагу предметы разной формы


2.1.1.26 составлять букеты из осенних листьев и живых цветов




2.1.1.27 называть предметы и действия, выполненные с ними



1.2. Орудийные действия

1.1.2.1 пересыпать крупу из кувшина в кувшин

2.1.2.1 пересыпать крупу из кувшина в кувшин

3.1.2.1 пересыпать крупу ложкой

4.1.2.1 пересыпать крупу ложкой

1.1.2.2 пересыпать крупу ложкой

2.1.2.2 пересыпать крупу ложкой

3.1.2.2 пересыпать крупу, используя воронку

4.1.2.2 пересыпать крупу, используя воронку

1.1.2.3 пересыпать крупу, используя воронку

2.1.2.3 пересыпать крупу, используя воронку

3.1.2.3 просеивать крупу с использованием сита

4.1.2.3 просеивать крупу с использованием сита

1.1.2.4 просеивать крупу с использованием сита

2.1.2.4 просеивать крупу с использованием сита

3.1.2.4 переливать воду из кувшина в кувшин

4.1.2.4 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

1.1.2.5 переливать воду из кувшина в кувшин

2.1.2.5 переливать воду из кувшина в кувшин

3.1.2.5 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

4.1.2.5 перемещать воду из одной миски в другую с помощью губки

1.1.2.6 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

2.1.2.6 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

3.1.2.6 перемещать воду из одной миски в другую с помощью губки

4.1.2.6 сбивать пену венчиком

1.1.2.7 перемещать воду из одной миски в другую с помощью губки

2.1.2.7 перемещать воду из одной миски в другую с помощью губки

3.1.2.7 сбивать пену венчиком

4.1.2.7 перекладывать предметы из одной емкости в другую с помощью щипцов, пинцета

1.1.2.8 сбивать пену венчиком

2.1.2.8 сбивать пену венчиком

3.1.2.8 вытирать пролитую на стол воду тряпкой

4.1.2.8 вытирать пролитую на стол воду тряпкой

1.1.2.9 вытирать пролитую на стол воду тряпкой

2.1.2.9 вытирать пролитую на стол воду тряпкой

3.1.2.9 вытирать пролитую на пол воду шваброй

4.1.2.9 вытирать пролитую на пол воду шваброй

1.1.2.10 вытирать пролитую на пол воду шваброй

2.1.2.10 вытирать пролитую на пол воду шваброй

3.1.2.10 вытирать пыль с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки

4.1.2.10 вытирать пыль с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки

1.1.2.11 вытирать пыль с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки

2.1.2.11 вытирать пыль с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки

3.1.2.11 пристегивать-отстегивать пластмассовые, деревянные прищепки

4.1.2.11 вдевать нитку в иголку, завязывать узелок

1.1.2.12 пристегивать-отстегивать пластмассовые, деревянные прищепки

2.1.2.12 пристегивать-отстегивать пластмассовые, деревянные прищепки

3.1.2.12 разрезать толстые нитки ножницами

4.1.2.12 шить иголкой по проколам: "игла вниз- игла вверх"


2.1.2.13 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

3.1.2.13 разрезать ткань ножницами

4.1.2.13 пришивать пуговицу с двумя отверстиями с помощью педагога



3.1.2.14 мыть зеркало с использованием губки, моющего средства и тряпочки

4.1.2.14 разрезать ткань ножницами



3.1.2.15 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

4.1.2.15 мыть зеркало с использованием губки, моющего средства и тряпочки




4.1.2.16 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

1.3. Выбор и группировка предметов

1.1.3.1 узнавать, находить, показывать, подбирать парные предметы ("такой же")

2.1.3.1 узнавать, находить, показывать, подбирать парные предметы ("такой же")

3.1.3.1 выбирать предметы одного цвета из нескольких

4.1.3.1 выбирать предметы одного цвета из нескольких

1.1.3.2 соотносить предмет с его изображением на картинке, фото

2.1.3.2 соотносить предмет с его изображением на картинке, фото

3.1.3.2 группировать предметы по цвету

4.1.3.2 группировать предметы по цвету

1.1.3.3 выбирать предметы одного цвета из нескольких

2.1.3.3 выбирать предметы одного цвета из нескольких

3.1.3.3 выбирать из нескольких предмет такого же размера

4.1.3.3 выбирать из нескольких предмет такого же размера

1.1.3.4 выбирать из нескольких предмет такого же размера, как образец

2.1.3.4 группировать предметы по цвету

3.1.3.4 группировать предметы по размеру

4.1.3.4 группировать предметы по размеру

1.1.3.5 выбирать из нескольких предмет такой же формы, как образец

2.1.3.5 выбирать из нескольких предмет такого же размера

3.1.3.5 выбирать из нескольких предмет такой же формы

4.1.3.5 ранжировать предметы по величине

1.1.3.6. выбирать счетные палочки одного цвета

2.1.3.6 группировать предметы по размеру

3.1.3.6 группировать предметы по формы

4.1.3.6 выбирать из нескольких предмет такой же формы

1.1.3.7 сортировать лоскуты тканей, нитки по цвету

2.1.3.7 выбирать из нескольких предмет такой же формы

3.1.3.7 соотносить предмет с его изображением на картинке, фото

4.1.3.7 группировать предметы по форме

1.1.3.8 узнавать, называть собранные природные материалы

2.1.3.8 группировать предметы по форме

3.1.3.8 соотносить изображение предмета на картинке, фото с его контурным или теневым изображением

4.1.3.8 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

1.1.3.9 сортировать природные материалы, складывать для хранения в коробки, банки, мешочки

2.1.3.9 сортировать нитки по цвету

3.1.3.9 группировать нитки по длине, толщине, цвету

4.1.3.9 соотносить изображение предмета на картинке, фото с его контурным или теневым изображением

1.1.3.10 играть в настольные игры (лото, домино, парные картинки)

2.1.3.10 сортировать лоскутки по цвету и фактуре ткани

3.1.3.10 группировать лоскуты ткани по цвету, толщине, фактуре

4.1.3.10 соотносить предмет с его контурным или теневым изображением


2.1.3.11 узнавать, называть собранные природные материалы

3.1.3.11 узнавать, называть природные материалы

4.1.3.11 узнавать, называть собранные природные материалы


2.1.3.12 сортировать природные материалы, складывать для хранения в коробки, банки, мешочки

3.1.3.12 сортировать природные материалы, складывать для хранения в коробки, банки, мешочки

4.1.3.12 сортировать природные материалы, складывать для хранения в коробки, банки, мешочки


2.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, парные картинки, другое)

3.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, мемори, парные картинки, другое)

4.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, парные картинки, мемори, другое)


2.1.3.14 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

3.1.3.14 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

4.1.3.14 показывать и называть настольные игры


2.1.3.15 показывать и называть настольные игры

3.1.3.15 показывать и называть настольные игры


      2) "Конструирование":

Подразделы

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

2.1. Конструирование

1.2.1.1 выполнять постройки из строительных материалов по подражанию, образцу: башни, дорожки, дома, ворота, рельсы, стол, стул

2.2.1.1 выполнять постройки из строительных материалов по подражанию, образцу: башни, дорожки, дома, ворота, рельсы, стол, стул, скамейки, диван, кровать

3.2.1.1 выполнять постройки из 5-6 объемных фигур по показу и образцу: двухэтажный дом, ворота, гараж, поезд, автомобиль, другое

4.2.1.1 выполнять постройки из строительных материалов из 6-10 деталей по показу, по образцу, по словесной инструкции, по замыслу

1.2.1.2 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

2.2.1.2 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

3.2.1.2 выполнять знакомые постройки по словесной инструкции

4.2.1.2 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

1.2.1.3 накладывать счетные палочки на контурное изображение

2.2.1.3 накладывать счетные палочки на контурное изображение с учетом цвета

3.2.1.3обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

4.2.1.3 составлять образы предметов из плоских геометрических форм по показу, по образцу, по словесной инструкции

1.2.1.4 складывать из счетных палочек по подражанию и образцу: ворота, дорожки, дом, забор, стул, стол, качели

2.2.1.4 складывать из счетных палочек по подражанию, образцу, по словесной инструкции: дерево, куст, елочку, кормушку, лестницу

3.2.1.4 составлять образы предметов из плоских геометрических форм по показу, по образцу, по словесной инструкции

4.2.1.4 составлять из счетных палочек различные фигуры, узоры, знакомые буквы, цифры по образцу, картинке, речевой инструкции

1.2.1.5 складывать разрезные картинки из двух частей, разрезанных по вертикали, горизонтали с предварительным рассмотрением образца

2.2.1.5 складывать картинки по подражанию и образцу разрезанные по горизонтали и вертикали на 3-4 части, разрезанные на 2 части по диагонали

3.2.1.5 составлять из счетных палочек образы предметов, узоры, фигуры по образцу, картинке, речевой инструкции

4.2.1.5 складывать разрезные предметные и сюжетные картинки

1.2.1.6 называть выполненные постройки, полученные изображения

2.2.1.6 складывать пазлы

3.2.1.6 складывать разрезные картинки из 5-7 частей

4.2.1.6 составлять узоры из геометрических фигур в полосе, квадрате, круге по показу, образцу, словесной инструкции


2.2.1.7 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать части изображений по названию

3.2.1.7 заполнять вкладки в иллюстрациях сказок с вырезанными частями

4.2.1 7 заполнять вкладки в иллюстрациях сказок с вырезанными фрагментами



3.2.1.8 складывать простые изображения из составных частей (голова, тело, хвост, конечности)

4.2.1.8 складывать простые изображения животных, людей, растений из составных частей



3.2.1 9 складывать пазлы

4.2.1.9 складывать пазлы



3.2.1.10 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать и называть части изображений

4.2.1.10 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать и называть части изображений

      49. Настоящая Программа реализуется в соответствии с долгосрочным планом по реализации Типовой учебной программы по учебному предмету "Предметно-практическая деятельность" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов. В долгосрочном плане обозначен предполагаемый перечень учебных целей для каждого раздела Программы.

      50. Распределение учебных целей по классам и четвертям носит примерный характер. Учитель самостоятельно выберет учебные цели индивидуально для каждого ученика с учетом его возможностей.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Предметно-практическая деятельность" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов

      1) 1 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя: наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я, мое тело";
4 неделя "Фрукты, ягоды";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Мои игрушки";
7 неделя "Моя семья";
8 неделя "Мой дом"
9 неделя "Моя школа"

1.1. Соотносящие действия

1.1.1.1 складывать предметы (шары, кубики, шишки) в коробку, миску

1.1.1.2 вынимать предметы рукой (горстью и по одному) из коробки, миски, мешочка

1.1.1.3 заполнять мелкими предметами сосуды с широким и узким горлышком

1.1.1.4 опускать объемные геометрические тела в соответствующие прорези коробки

1.1.1.5 вкладывать модели геометрических фигур в доски-Сегена

1.1.1.6 бесшумно открывать и закрывать дверь

1.1.1.23 составлять букеты из осенних листьев и живых цветов

1.2. Орудийные действия

1.1.2.1 пересыпать крупу из кувшина в кувшин

1.1.2.2 пересыпать крупу ложкой

1.1.2.3 пересыпать крупу, используя воронку

1.3. Выбор и группировка предметов

1.1.3.1 узнавать, находить, показывать, подбирать парные предметы ("такой же")

1.1.3.2 соотносить предмет с его изображением на картинке, фото

1.1.3.8 узнавать, называть собранные природные материалы

1.1.3.9 сортировать природные материалы, складывать для хранения в коробки, банки, мешочки

2.1. Конструирование

1.2.1.1 выполнять постройки из строительных материалов по подражанию, образцу: башни, дорожки, дома, ворота, рельсы, стол, стул

1.2.1.2 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

2 четверть

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

1.1. Соотносящие действия

1.1.1.7 открывать и закрывать коробки разного размера и формы соответствующими крышками

1.1.1.8 открывать и закрывать водопроводный кран

1.1.1.9 открывать и закрывать замок-молнию на одежде и сумке

1.1.1.10 открывать закрывать матрешку, фломастер, клей

1.1.1.11 бесшумно отодвигать, задвигать и переносить стул

1.1.1.12 аккуратно переносить и ставить предметы, поднос с предметами (кувшин с водой, коробки, дидактические материалы) на стол, на полку

1.2. Орудийные действия

1.1.2.4 просеивать крупу с использованием сита

1.1.2.5 переливать воду из кувшина в кувшин

1.1.2.6 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

1.3. Выбор и группировка предметов

1.1.3.3 выбирать предметы одного цвета из нескольких

1.1.3.4 выбирать из нескольких предмет такого же размера, как образец

2.1. Конструирование

1.2.1.1 выполнять постройки из строительных материалов по подражанию, образцу: башни, дорожки, дома, ворота, рельсы, стол, стул

1.2.1.2 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

3 четверть

1 неделя "Зимние забавы";
2 неделя "Зимняя одежда и обувь";
3 неделя "Домашние животные";
4 неделя "Дикие животные"
5 неделя "Домашние птицы";
6 неделя "Дикие птицы";
7 неделя "Транспорт";
8 неделя "Мамин праздник"; "Праздник Наурыз"

1.1. Соотносящие действия

1.1.1.13 толкать, подтягивать, перевозить тележку, сумку, чемодан на колесах

1.1.1.14 откручивать-закручивать крышки банок, бутылок

1.1.1.15 закручивать-откручивать большие гайки

1.1.1.16 нанизывать резинки на толстый стержень-трубу

1.1.1.17нанизывать большие и маленькие кольца на стержень, крючок

1.1.1.18 нанизывать кольца пирамиды

1.2. Орудийные действия

1.1.2.5 переливать воду из кувшина в кувшин

1.1.2.6 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

1.1.2.7 перемещать воду из одной миски в другую с помощью губки

1.1.2.8 сбивать пену венчиком

1.1.2.9 вытирать пролитую на стол воду тряпкой

1.3. Выбор и группировка предметов

1.1.3.5 выбирать из нескольких предмет такой же формы, как образец

1.1.3.6. выбирать счетные палочки (другие предметы) одного цвета

1.1.3.7 сортировать лоскуты тканей, нитки по цвету

2.1. Конструирование

1.2.1.1 выполнять постройки из строительных материалов по подражанию, образцу: башни, дорожки, дома, ворота, рельсы, стол, стул

1.2.1.2 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

1.2.1.3 накладывать счетные палочки на контурное изображение

4 четверть

1 неделя "Деревья";
2 неделя Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

1.1. Соотносящие действия

1.1.1.19 расстегивать-застегивать застежки-липучки, застежки-пуговицы

1.1.1.20 заполнять панели мозаикой одного и разного цвета

1.1.1.21 сматывать нитки в клубок

1.1.1.22 наматывать нитки на катушку

1.1.1.23 составлять букеты из живых цветов

1.2. Орудийные действия

1.1.2.5 переливать воду из кувшина в кувшин

1.1.2.6 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

1.1.2.7 перемещать воду из одной миски в другую с помощью губки

1.1.2.10 вытирать пролитую на пол воду шваброй

1.1.2.11 вытирать пыль с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки

1.1.2.12 пристегивать-отстегивать пластмассовые, деревянные прищепки

1.3. Выбор и группировка предметов

1.1.3.8 узнавать, называть собранные природные материалы

1.1.3.9 сортировать природные материалы (желуди, каштаны, ракушки, камешки, орехи), складывать для хранения в коробки, банки, мешочки

1.1.3.10 играть в настольные игры (лото, домино, парные картинки)

2.1. Конструирование

1.2.1.1 выполнять постройки из строительных материалов по подражанию, образцу: башни, дорожки, дома, ворота, рельсы, стол, стул

1.2.1.2 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

1.2.1.3 накладывать счетные палочки на контурное изображение

1.2.1.4 складывать из счетных палочек по подражанию и образцу: ворота, дорожки, дом, забор, стул, стол, качели

1.2.1.5 складывать разрезные картинки из двух частей, разрезанных по вертикали, горизонтали с предварительным рассмотрением образца

      2) 2 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я и моя семья";
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои игрушки";
8 неделя "Мой дом";
9 неделя "Моя школа"

1.1. Соотносящие действия

2.1.1.1 перекладывать каштаны, желуди совочком (руками) из одной миски в другую

2.1.1.2 перекладывать фасолины ложкой (руками) из одной миски в другую

2.1.1.3 проталкивать фасолины (косточки, монетки) в маленькое отверстие коробки двумя пальцами (пинцетным, щипцовым захватом)

2.1.1.4 опускать геометрические тела в соответствующие прорези коробки

2.1.1.5 вкладывать модели геометрических фигур в доски-Сегена

2.1.1.6 бесшумно открывать и закрывать дверь

2.1.1.26 составлять букеты из осенних листьев

2.1.1.27 называть предметы и действия, выполненные с ними

1.2. Орудийные действия

2.1.2.1 пересыпать крупу из кувшина в кувшин

2.1.2.2 пересыпать крупу ложкой

2.1.2.3 пересыпать крупу, используя воронку

2.1.2.4 просеивать крупу с использованием сита

2.1.2.13 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

1.3. Выбор и группировка предметов

2.1.3.1 узнавать, находить, показывать, подбирать парные предметы ("такой же")

2.1.3.11 узнавать, называть собранные природные материалы

3.1.3.12 сортировать природные материалы, складывать для хранения в коробки, банки, мешочки

2.1.3.4 группировать предметы по цвету

2.1.3.5 выбирать из нескольких предмет такого же размера

2.1.3.6 группировать предметы по размеру

2.1.3.7 выбирать из нескольких предмет такой же формы

2.1.3.8 группировать предметы по форме

2.1.3.2 соотносить предмет с его изображением на картинке, фото

2.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, парные картинки, другое)

2.1.3.14 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

2.1.3.15 показывать и называть настольные игры

2.1. Конструирование

2.2.1.1 выполнять постройки из строительных материалов по подражанию, образцу: башни, дорожки, дома, ворота, рельсы, стол, стул, скамейки, диван, кровать

2.2.1.2 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

2.2.1.3 накладывать счетные палочки на контурное изображение с учетом цвета

2.2.1.7 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать части изображений по названию

2 четверть

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

1.1. Соотносящие действия

2.1.1.7 открывать и закрывать водопроводный кран

2.1.1.8 открывать и закрывать различного вида дверные замки

2.1.1.9 открывать и закрывать замок-молнию на одежде и сумке

2.1.1.10 открывать закрывать матрешку, фломастер, клей

2.1.1.11 бесшумно отодвигать, задвигать и переносить стул

2.1.1.12 аккуратно переносить и ставить предметы, поднос с предметами (кувшин с водой, коробки, дидактические материалы) на стол, на полку

2.1.1.27 называть предметы и действия, выполненные с ними

1.2. Орудийные действия

2.1.2.5 переливать воду из кувшина в кувшин

2.1.2.6 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

2.1.2.7 перемещать воду из одной миски в другую с помощью губки

2.1.2.8 сбивать пену венчиком

2.1.2.9 вытирать пролитую на стол воду тряпкой

2.1.2.10 вытирать пролитую на пол воду шваброй

2.1.2.13 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

1.3. Выбор и группировка предметов

2.1.3.2 соотносить предмет с его изображением на картинке, фото

2.1.3.3 выбирать предметы одного цвета из нескольких

2.1.3.4 группировать предметы по цвету

2.1.3.5 выбирать из нескольких предмет такого же размера

2.1.3.6группировать предметы по размеру

2.1.3.7 выбирать из нескольких предмет такой же формы

2.1.3.8 группировать предметы по форме

2.1.3.9 сортировать нитки по цвету

2.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, парные картинки, другое)

2.1.3.14 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

2.1.3.15 показывать и называть настольные игры

2.1. Конструирование

2.2.1.1 выполнять постройки из строительных материалов по подражанию, образцу: башни, дорожки, дома, ворота, рельсы, стол, стул, скамейки, диван, кровать

2.2.1.2 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

2.2.1.3 накладывать счетные палочки на контурное изображение с учетом цвета

2.2.1.4 складывать из счетных палочек по подражанию, образцу, по словесной инструкции: дерево, куст, елочку, кормушку, лестницу

2.2.1.7 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать части изображений по названию

3 четверть

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы"
7 неделя "Транспорт"
8 неделя "Мамин праздник"
9 неделя "Праздник Наурыз"

1.1. Соотносящие действия

2.1.1.13 толкать, подтягивать, перевозить тележку, сумку, чемодан на колесах

2.1.1.14 откручивать-закручивать крышки банок, бутылок

2.1.1.15 закручивать-откручивать большие гайки

2.1.1.16 раскручивать юлу

2.1.1.17 нанизывать крупные бусы на шнур

2.1.1.18 расстегивать-застегивать застежки-липучки, застежки-пуговицы

2.1.1.19 скручивать несколько толстых ниток в одну

2.1.1.27 называть предметы и действия, выполненные с ними

1.2. Орудийные действия

2.1.2.5 переливать воду из кувшина в кувшин

2.1.2.6 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

2.1.2.7 перемещать воду из одной миски в другую с помощью губки

2.1.2.8 сбивать пену венчиком

2.1.2.9 вытирать пролитую на стол воду тряпкой

2.1.2.10 вытирать пролитую на пол воду шваброй

2.1.2.11 вытирать пыль с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки

2.1.2.13 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

1.3. Выбор и группировка предметов

2.1.3.8 группировать предметы по форме

2.1.3.9 сортировать нитки по цвету

2.1.3.10 сортировать лоскутки по цвету и фактуре ткани

2.1.3.11 узнавать, называть собранные природные материалы

2.1.3.2 соотносить предмет с его изображением на картинке, фото

2.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, парные картинки, другое)

2.1.3.14 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

2.1.3.15 показывать и называть настольные игры

2.1 Конструирование

2.2.1.1 выполнять постройки из строительных материалов по подражанию, образцу: башни, дорожки, дома, ворота, рельсы, стол, стул, скамейки, диван, кровать

2.2.1.2 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

2.2.1.3 накладывать счетные палочки на контурное изображение с учетом цвета

2.2.1.4 складывать из счетных палочек по подражанию, образцу, по словесной инструкции: дерево, куст, елочку, кормушку, лестницу

2.2.1.5 складывать картинки по подражанию и образцу разрезанные по горизонтали и вертикали на 3-4 части, разрезанные на 2 части по диагонали

2.2.1.6 складывать пазлы

2.2.1.7 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать части изображений по названию

4 четверть

1 неделя "Деревья";
2 неделя "Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

1.1. Соотносящие действия

2.1.1.20 выкладывать на панели мозаики одного цвета в ряд

2.1.1.21 складывать нитки в коробку

2.1.1.22 разрывать нитки

2.1.1.23 скручивать толстые нитки, плести шнур, изготавливать пояс, ручку для сумочки

2.1.1.24 складывать лоскутки ткани в коробку, мешочек

2.1.1.25 заворачивать в ткань предметы разной формы

2.1.1.26 составлять букеты из живых цветов

2.1.1.27 называть предметы и действия, выполненные с ними

1.2. Орудийные действия

2.1.2.6 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

2.1.2.7 перемещать воду из одной миски в другую с помощью губки

2.1.2.8 сбивать пену венчиком

2.1.2.9 вытирать пролитую на стол воду тряпкой

2.1.2.10 вытирать пролитую на пол воду шваброй

2.1.2.11 вытирать пыль с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки

2.1.2.12 пристегивать-отстегивать пластмассовые, деревянные прищепки

2.1.2.13 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

1.3. Выбор и группировка предметов

2.1.3.2 соотносить предмет с его изображением на картинке, фото

2.1.3.3 выбирать предметы одного цвета из нескольких

2.1.3.4 группировать предметы по цвету

2.1.3.5 выбирать из нескольких предмет такого же размера

2.1.3.6 группировать предметы по размеру

2.1.3.7 выбирать из нескольких предмет такой же формы

2.1.3.8 группировать предметы по форме

2.1.3.9 сортировать нитки по цвету

2.1.3.14 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

2.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, парные картинки, другое)

2.1.3.15 показывать и называть настольные игры

2.1. Конструирование

2.2.1.1 выполнять постройки из строительных материалов по подражанию, образцу: башни, дорожки, дома, ворота, рельсы, стол, стул, скамейки, диван, кровать

2.2.1.2 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

2.2.1.3 накладывать счетные палочки на контурное изображение с учетом цвета

2.2.1.4 складывать из счетных палочек по подражанию, образцу, по словесной инструкции: дерево, куст, елочку, кормушку, лестницу

2.2.1.5 складывать картинки по подражанию и образцу разрезанные по горизонтали и вертикали на 3-4 части, разрезанные на 2 части по диагонали

2.2.1.6 складывать пазлы

2.2.1.7 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать части изображений по названию

      3) 3 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся
3 неделя "Я и моя семья"
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка"
5 неделя "Овощи"
6 неделя "Фрукты, ягоды"
7 неделя "Мои любимые игры"
8 неделя "Мой дом"
9 неделя "Моя школа"

1.1. Соотносящие действия

3.1.1.1перекладывать мелкие камешки ложкой из одной миски в другую

3.1.1.2 перекладывать шарики ситом из миски с водой в контейнер для яиц

3.1.1.3 проталкивать палочки, спички в маленькие отверстия

3.1.1.4 открывать и закрывать водопроводный кран

3.1.1.5 открывать и закрывать различного вида дверные замки

3.1.1.6 открывать и закрывать замок-молнию на одежде и сумке

3.1.1.20 выкладывать на панели двух параллельных рядов мозаики разного цвета

3.1.1.23 составлять букеты из осенних листьев

3.1.1.21 изготовлять изделия из природных материалов по показу, образцу; соединять детали с помощью пластилина

3.1.1.24 называть предметы и действия, выполненные с ними

3.1.1.25 отвечать на вопросы учителя к этапам выполненной работы (что сделал сначала? Что сделал потом?)

1.2. Орудийные действия

3.1.2.1 пересыпать крупу ложкой

3.1.2.2 пересыпать крупу, используя воронку

3.1.2.3 просеивать крупу с использованием сита

3.1.2.4 переливать воду из кувшина в кувшин

3.1.2.5 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

3.1.2.6 перемещать воду из одной миски в другую с помощью губки

3.1.2.15 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

1.3. Выбор и группировка предметов

3.1.3.1 выбирать предметы одного цвета из нескольких

3.1.3.2 группировать предметы по цвету

3.1.3.3 выбирать из нескольких предмет такого же размера

3.1.3.4 группировать предметы по размеру

3.1.3.5 выбирать из нескольких предмет такой же формы

3.1.3.6 группировать предметы по формы

3.1.3.14 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

3.1.3.7 соотносить предмет с его изображением на картинке, фото

3.1.3.11 узнавать, называть природные материалы

3.1.3.12 сортировать природные материалы, складывать для хранения в коробки, банки, мешочки

3.1.3.15 показывать и называть настольные игры

2.1 Конструирование

3.2.1.1 выполнять постройки из 5-6 объемных фигур по показу и образцу: двухэтажный дом, ворота, гараж, поезд, автомобиль

3.2.1.2 выполнять знакомые постройки по словесной инструкции

3.2.1.3 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

3.2.1.8 складывать простые изображения из составных частей (голова, тело, хвост, конечности)

3.2.1 9 складывать пазлы

3.2.1.10 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать и называть части изображений

2 четверть

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

1.1. Соотносящие действия

3.1.1.7 открывать закрывать матрешку, фломастер, клей

3.1.1.8 аккуратно переносить и ставить предметы, поднос с предметами (кувшин с водой, коробки, дидактические материалы) на стол, на полку

3.1.1.9 толкать, подтягивать, перевозить, тележку, сумку, чемодан на колесах

3.1.1.10 откручивать-закручивать крышки банок, бутылок

3.1.1.11 закручивать-откручивать большие гайки

3.1.1.12 раскручивать юлу

3.1.1.13 нанизывать крупные бусины на шнур

3.1.1.14 расстегивать-застегивать застежки-липучки, застежки-пуговицы, пряжки

3.1.1.24 называть предметы и действия, выполненные с ними

3.1.1.25 отвечать на вопросы учителя к этапам выполненной работы (что сделал сначала? Что сделал потом?)

1.2. Орудийные действия

3.1.2.4 переливать воду из кувшина в кувшин

3.1.2.5 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

3.1.2.6 перемещать воду из одной миски в другую с помощью губки

3.1.2.7 сбивать пену венчиком

3.1.2.8 вытирать пролитую на стол воду тряпкой

3.1.2.9 вытирать пролитую на пол воду шваброй

3.1.2.10 вытирать пыль с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки

3.1.2.15 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

1.3. Выбор и группировка предметов

3.1.3.7 соотносить предмет с его изображением на картинке, фото

3.1.3.8 соотносить изображение предмета на картинке, фото с его контурным или теневым изображением

3.1.3.9 группировать нитки по длине, толщине, цвету

3.1.3.10 группировать лоскуты ткани по цвету, толщине, фактуре

3.1.3.14 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

3.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, Мемори, парные картинки, другое)

3.1.3.15 показывать и называть настольные игры

2.1. Конструирование

3.2.1.4 составлять образы предметов из плоских геометрических форм по показу, по образцу, по словесной инструкции

3.2.1.5 составлять из счетных палочек образы предметов, узоры, фигуры по образцу, картинке, речевой инструкции

3.2.1.6 складывать разрезные картинки из 5-7 частей

3.2.1.10 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать и называть части изображений

3 четверть

1 неделя "Зимние забавы";
2 неделя "Зимняя одежда и обувь";
3 неделя "Домашние животные";
4 неделя "Дикие животные"
5 неделя "Домашние птицы";
6 неделя "Дикие птицы";
7 неделя "Транспорт";
8 неделя "Мамин праздник";
9 неделя "Праздник Наурыз"

1.1 Соотносящие действия

3.1.1.13 нанизывать бусины на шнур

3.1.1.14 расстегивать-застегивать застежки-липучки, застежки-пуговицы, пряжки

3.1.1.15 изготовлять из толстых ниток шнурок, поясок

3.1.1.16 плести шнур из двух толстых ниток разного цвета

3.1.1.17 изготовлять закладку для книг

3.1.1.18 связывать нитки, завязывать толстые нитки бантиком

3.1.1.20 выкладывать на панели двух параллельных рядов мозаики разного цвета

3.1.1.22 заворачивать в ткань, в бумагу предметы разной формы

3.1.1.24 называть предметы и действия, выполненные с ними

3.1.1.25 отвечать на вопросы учителя к этапам выполненной работы (что сделал сначала? Что сделал потом?)

1.2. Орудийные действия

3.1.2.11 пристегивать-отстегивать пластмассовые, деревянные прищепки

3.1.2.2 пересыпать крупу, используя воронку

3.1.2.3 просеивать крупу с использованием сита

3.1.2.4 переливать воду из кувшина в кувшин

3.1.2.5 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

3.1.2.14 мыть зеркало с использованием губки, моющего средства и тряпочки

3.1.2.13 разрезать ткань ножницами

3.1.2.15 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

1.3. Выбор и группировка предметов

3.1.3.1 выбирать предметы одного цвета из нескольких

3.1.3.2 группировать предметы по цвету

3.1.3.3 выбирать из нескольких предмет такого же размера

3.1.3.4 группировать предметы по размеру

3.1.3.5 выбирать из нескольких предмет такой же формы

3.1.3.6 группировать предметы по формы

3.1.3.14 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

3.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, мемори, парные картинки, другое)

3.1.3.15 показывать и называть настольные игры

2.1. Конструирование

3.2.1.2 выполнять знакомые постройки по словесной инструкции

3.2.1.3 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

3.2.1.4 составлять образы предметов из плоских геометрических форм по показу, по образцу, по словесной инструкции

3.2.1.7 заполнять вкладки в иллюстрациях сказок с вырезанными частями

3.2.1.8 складывать простые изображения из составных частей (голова, тело, хвост, конечности)

3.2.1.10 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать и называть части изображений

3.2.1 9 складывать пазлы

4 четверть

1 неделя "Деревья";
2 неделя Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

1.1. Соотносящие действия

3.1.1.9 толкать, подтягивать, перевозить, тележку, сумку, чемодан на колесах

3.1.1.10 откручивать-закручивать крышки банок, бутылок

3.1.1.11 закручивать-откручивать большие гайки

3.1.1.18 связывать нитки, завязывать толстые нитки бантиком

3.1.1.19 использовать ткань в качестве предметов одежды (шарф) и быта (салфетка, скатерть)

3.1.1.20 выкладывать на панели двух параллельных рядов мозаики разного цвета

3.1.1.21 изготовлять изделия из природных материалов по показу, образцу; соединять детали с помощью пластилина

3.1.1.22 заворачивать в ткань, в бумагу предметы разной формы

3.1.1.24 называть предметы и действия, выполненные с ними

3.1.1.25 отвечать на вопросы учителя к этапам выполненной работы (что сделал сначала? Что сделал потом?)

1.2. Орудийные действия

3.1.2.14 мыть зеркало с использованием губки, моющего средства и тряпочки

3.1.2.4 переливать воду из кувшина в кувшин

3.1.2.5 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

3.1.2.9 вытирать пролитую на пол воду шваброй

3.1.2.10 вытирать пыль с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки

3.1.2.11 пристегивать-отстегивать пластмассовые, деревянные прищепки

3.1.2.12 разрезать толстые нитки ножницами

3.1.2.13 разрезать ткань ножницами

3.1.2.15 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

1.3. Выбор и группировка предметов

3.1.3.7 соотносить предмет с его изображением на картинке, фото

3.1.3.8 соотносить изображение предмета на картинке, фото с его контурным или теневым изображением

3.1.3.9 группировать нитки по длине, толщине, цвету

3.1.3.10 группировать лоскуты ткани по цвету, толщине, фактуре

3.1.3.11 узнавать, называть природные материалы

3.1.3.12 сортировать природные материалы, складывать для хранения в коробки, банки, мешочки

3.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, Мемори, парные картинки, другое)

3.1.3.15 показывать и называть настольные игры

2.1. Конструирование

3.2.1.6 складывать разрезные картинки из 5-7 частей

3.2.1.7 заполнять вкладки в иллюстрациях сказок с вырезанными частями

3.2.1.8 складывать простые изображения из составных частей (голова, тело, хвост, конечности)

3.2.1 9 складывать пазлы

3.2.1.1 выполнять постройки из 5-6 объемных фигур по показу и образцу: двухэтажный дом, ворота, гараж, поезд, автомобиль, другое

3.2.1.10 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать и называть части изображений

      4) 4 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся
3 неделя "Я и моя семья"
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка"
5 неделя "Овощи"
6 неделя "Фрукты, ягоды"
7 неделя "Мои любимые игры"
8 неделя "Мой дом"
9 неделя "Моя школа"

1.1. Соотносящие действия

4.1.1.1 раскладывать стеклянные шарики в ячейки

4.1.1.2 раскладывать мелкие бусины в стеклянные колбы

4.1.1.3 открывать и закрывать водопроводный кран

4.1.1.4 открывать и закрывать различного вида дверные замки

4.1.1.5 открывать и закрывать замок-молнию на одежде и сумке

4.1.1.19 изготовлять изделия из природных материалов по показу, образцу; соединение деталей с помощью пластилина

4.1.1.20 изготовлять композиции из природных материалов по показу, по образцу, по словесной инструкции

4.1.1.23 шнуровать ботинки

4.1.1.24 плести косичку из толстых ниток или шнура

4.1.1.25 заворачивать в ткань, в бумагу предметы разной формы

4.1.1.21 называть предметы и действия, выполненные с ними

4.1.1.22 отвечать на вопросы учителя к этапам выполненной работы (что сделал сначала? Что сделал потом?)

1.2. Орудийные действия

4.1.2.1 пересыпать крупу ложкой

4.1.2.2 пересыпать крупу, используя воронку

4.1.2.3 просеивать крупу с использованием сита

4.1.2.4 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

4.1.2.5 перемещать воду из одной миски в другую с помощью губки

4.1.2.6 сбивать пену венчиком

4.1.2.8 вытирать пролитую на стол воду тряпкой

4.1.2.9 вытирать пролитую на пол воду шваброй

4.1.2.16 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

1.3. Выбор и группировка предметов

4.1.3.1 выбирать предметы одного цвета из нескольких

4.1.3.2 группировать предметы по цвету

4.1.3.3 выбирать из нескольких предмет такого же размера

4.1.3.4 группировать предметы по размеру

4.1.3.5 ранжировать предметы по величине

4.1.3.8 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

4.1.3.11 узнавать, называть собранные природные материалы

4.1.3.12 сортировать природные материалы, складывать для хранения в коробки, банки, мешочки

4.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, парные картинки, мемори, другое)

4.1.3.14 показывать и называть настольные игры

2.1. Конструирование

4.2.1.1 выполнять постройки из строительных материалов из 6-10 деталей по показу, по образцу, по словесной инструкции, по замыслу

4.2.1.2 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

4.2.1.3 составлять образы предметов из плоских геометрических форм по показу, по образцу, по словесной инструкции

4.2.1.4 составлять из счетных палочек различные фигуры, узоры, знакомые буквы, цифры по образцу, картинке, речевой инструкции

4.2.1.10 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать и называть части изображений

2 четверть

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

1.1. Соотносящие действия

4.1.1.6 открывать закрывать матрешку, фломастер, клей

4.1.1.7 аккуратно переносить и ставить предметы, поднос с предметами (кувшин с водой, коробки, дидактические материалы) на стол, на полку

4.1.1.8 толкать, подтягивать, перевозить предмет, тележку, сумку, чемодан на колесах

4.1.1.9 выкладывать на панели мозаики разного цвета в ряд, чередуя цвета в определенном порядке

4.1.1.10 откручивать-закручивать крышки банок, бутылок

4.1.1.19 изготовлять изделия из природных материалов по показу, образцу; соединение деталей с помощью пластилина

4.1.1.20 изготовлять композиции из природных материалов по показу, по образцу, по словесной инструкции

4.1.1.23 шнуровать ботинки

4.1.1.24 плести косичку из толстых ниток или шнура

4.1.1.21 называть предметы и действия, выполненные с ними

4.1.1.22 отвечать на вопросы учителя к этапам выполненной работы (что сделал сначала? Что сделал потом?)

1.2. Орудийные действия

4.1.2.7 перекладывать предметы из одной емкости в другую с помощью щипцов, пинцета

4.1.2.10 вытирать пыль с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки

4.1.2.11 вдевать нитку в иголку, завязывать узелок

4.1.2.12 шить иголкой по проколам: "игла вниз- игла вверх"

4.1.2.13 пришивать пуговицу с двумя отверстиями с помощью педагога

4.1.2.14 разрезать ткань ножницами

4.1.2.15 мыть зеркало с использованием губки, моющего средства и тряпочки

4.1.2.16 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

1.3. Выбор и группировка предметов

4.1.3.5 ранжировать предметы по величине

4.1.3.6 выбирать из нескольких предмет такой же формы

4.1.3.7 группировать предметы по форме

4.1.3.8 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

4.1.3.9 соотносить изображение предмета на картинке, фото с его контурным или теневым изображением

4.1.3.10 соотносить предмет с его контурным или теневым изображением

4.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, парные картинки, Мемори, другое)

4.1.3.14 показывать и называть настольные игры

2.1. Конструирование

4.2.1.5 складывать разрезные предметные и сюжетные картинки

4.2.1.6 составлять узоры из геометрических фигур в полосе, квадрате, круге по показу, образцу, словесной инструкции

4.2.1.7 заполнять вкладки в иллюстрациях сказок с вырезанными фрагментами

4.2.1.8 складывать простые изображения животных, людей, растений из составных частей

4.2.1.9 складывать пазлы

4.2.1.10 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать и называть части изображений

3 четверть

1 неделя "Зимние забавы";
2 неделя "Зимняя одежда и обувь";
3 неделя "Домашние животные";
4 неделя "Дикие животные"
5 неделя "Домашние птицы";
6 неделя "Дикие птицы";
7 неделя "Транспорт";
8 неделя "Мамин праздник";
9 неделя "Праздник Наурыз"

1.1. Соотносящие действия

4.1.1.11 закручивать-откручивать большие гайки

4.1.1.12 раскручивать маленькую настольную юлу

4.1.1.13 нанизывать мелкие бусы, бисер на леску, нитку

4.1.1.14 расстегивать-застегивать застежки-липучки, застежки-кнопки, застежки-пуговицы, застежки-пряжки, кнопки, булавки, крючки

4.1.1.15 изготовлять шнур из толстых ниток

4.1.1.23 шнуровать ботинки

4.1.1.24 плести косичку из толстых ниток или шнура

4.1.1.25 заворачивать в ткань, в бумагу предметы разной формы

4.1.1.19 изготовлять изделия из природных материалов по показу, образцу; соединение деталей с помощью пластилина

4.1.1.20 изготовлять композиции из природных материалов по показу, по образцу, по словесной инструкции

4.1.1.21 называть предметы и действия, выполненные с ними

4.1.1.22 отвечать на вопросы учителя к этапам выполненной работы (что сделал сначала? Что сделал потом?)

1.2. Орудийные действия

4.1.2.1 пересыпать крупу ложкой

4.1.2.2 пересыпать крупу, используя воронку

4.1.2.3 просеивать крупу с использованием сита

4.1.2.4 переливать воду из кувшина (чайника) в стакан, чашку, пиалу

4.1.2.5 перемещать воду из одной миски в другую с помощью губки

4.1.2.6 сбивать пену венчиком

4.1.2.8 вытирать пролитую на стол воду тряпкой

4.1.2.9 вытирать пролитую на пол воду шваброй

4.1.2.16 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

1.3. Выбор и группировка предметов

4.1.3.1 выбирать предметы одного цвета из нескольких

4.1.3.2 группировать предметы по цвету

4.1.3.3 выбирать из нескольких предмет такого же размера

4.1.3.4 группировать предметы по размеру

4.1.3.5 ранжировать предметы по величине

4.1.3.8 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

4.1.3.11 узнавать, называть собранные природные материалы

4.1.3.12 сортировать природные материалы, складывать для хранения в коробки, банки, мешочки

4.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, парные картинки, Мемори, другое)

4.1.3.14 показывать и называть настольные игры

2.1. Конструирование

4.2.1.1 выполнять постройки из строительных материалов из 6-10 деталей по показу, по образцу, по словесной инструкции, по замыслу

4.2.1.2 обыгрывать выполненные постройки под руководством учителя

4.2.1.3 составлять образы предметов из плоских геометрических форм по показу, по образцу, по словесной инструкции

4.2.1.4 составлять из счетных палочек различные фигуры, узоры, знакомые буквы, цифры по образцу, картинке, речевой инструкции

4.2.1.10 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать и называть части изображений

4 четверть

1 неделя "Деревья";
2 неделя Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

1.1. Соотносящие действия

4.1.1.14 расстегивать-застегивать застежки-липучки, застежки-кнопки, застежки-пуговицы, застежки-пряжки, кнопки, булавки, крючки

4.1.1.15 изготовлять шнур из толстых ниток

4.1.1.16 завязывать узелок на толстой нити, бантик

4.1.1.17 выполнять шнуровку разных видов

4.1.1.18 завязывать –развязывать косынку

4.1.1.23 шнуровать ботинки

4.1.1.24 плести косичку из толстых ниток или шнура

4.1.1.19 изготовлять изделия из природных материалов по показу, образцу; соединение деталей с помощью пластилина

4.1.1.20 изготовлять композиции из природных материалов по показу, по образцу, по словесной инструкции

4.1.1.21 называть предметы и действия, выполненные с ними

4.1.1.22 отвечать на вопросы учителя к этапам выполненной работы (что сделал сначала? Что сделал потом?)

1.2. Орудийные действия

4.1.2.7 перекладывать предметы из одной емкости в другую с помощью щипцов, пинцета

4.1.2.10 вытирать пыль с полок, стола, листьев комнатных растений с использованием тряпки и губки

4.1.2.11 вдевать нитку в иголку, завязывать узелок

4.1.2.12 шить иголкой по проколам: "игла вниз- игла вверх"

4.1.2.13 пришивать пуговицу с двумя отверстиями с помощью педагога

4.1.2.14 разрезать ткань ножницами

4.1.2.15 мыть зеркало с использованием губки, моющего средства и тряпочки

4.1.2.16 называть действия и предметы (орудия) с помощью которых они выполнены

1.3. Выбор и группировка предметов

4.1.3.5 ранжировать предметы по величине

4.1.3.6 выбирать из нескольких предмет такой же формы

4.1.3.7 группировать предметы по форме

4.1.3.8 называть предметы и их свойства (размер, цвет, форму)

4.1.3.9 соотносить изображение предмета на картинке, фото с его контурным или теневым изображением

4.1.3.10 соотносить предмет с его контурным или теневым изображением

4.1.3.13 играть в настольные игры (лото, домино, парные картинки, мемори, другое)

4.1.3.14 показывать и называть настольные игры

2.1. Конструирование

4.2.1.5 складывать разрезные предметные и сюжетные картинки

4.2.1.6 составлять узоры из геометрических фигур в полосе, квадрате, круге по показу, образцу, словесной инструкции

4.2.1.7 заполнять вкладки в иллюстрациях сказок с вырезанными фрагментами

4.2.1.8 складывать простые изображения животных, людей, растений из составных частей

4.2.1.9 складывать пазлы

4.2.1.10 называть выполненные постройки, полученные изображения, показывать и называть части изображений

  Приложение 320 к приказу
Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 03 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 320 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); в редакции приказа Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Музыка и ритмика" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов

Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа по учебному предмету "Музыка и ритмика" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов разработана в соответствии с пунктом 1 статьи 19 Закона Республики Казахстан "Об образовании".

      2. Цель Программы – развитие слушательских, исполнительских и двигательных навыков в процессе музыкальной деятельности, формирование простейших эстетических чувств.

      3. Учебные задачи Программы:

      1) формировать положительное отношение к музыкальным занятиям;

      2) воспитывать эмоциональную отзывчивость на музыку и движения под музыку;

      3) формировать музыкально-исполнительские навыки;

      4) обучать танцевальным движениям.

      4. Коррекционно-развивающие задачи Программы:

      1) развивать чувство ритма, музыкальную память;

      2) развивать певческое дыхание, певческий аппарат обучающихся;

      3) формировать моторную ловкость, чувство равновесия, ориентировку в пространстве, координацию движений;

      4) развивать эмоционально-волевую сферу и положительные личностные качества.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      5. При организации учебного процесса учитываются:

      1) низкая познавательная активность учащихся в условиях коллективного обучения;

      2) слабая реакция на направляющую, стимулирующую помощь учителя, используемую во фронтальной работе;

      3) недостаточный ресурс обучающихся в поддержании собственной активности и концентрации внимания на содержании учебного материала в течение урока;

      4) трудности автоматизации формируемых навыков.

      6. Особенностью обучающихся является серьезные речевые нарушения: трудности понимания обращенной речи, узкий словарный запас, нарушения звукопроизношения и грамматического строя речи, у части обучающихся наблюдается полное отсутствие активной речи. Школьникам трудно понять смысл текста песни, запомнить его наизусть.

      7. Организация процесса обучения основывается на принципах специальной педагогики.

      8. Педагоги уважают право школьников развиваться в индивидуальном темпе, сохраняя свои уникальные особенности; постоянно изучают изменяющиеся возможности, оценивают образовательные потребности, фиксируют минимальные продвижения в развитии и усвоении навыков учащихся. Любой прогресс рассматривается в качестве положительного результата в обучении.

      9. Педагоги самостоятельно выбирают доступное для каждого учащегося содержание обучения из настоящей Программы, а также методы, формы, средства обучения с учетом индивидуальных возможностей и результатов оценки образовательных, личностных достижений учащихся.

      10. При организации урока обеспечивается возможность изменить вид деятельности в тот момент, когда такая необходимость возникает у каждого ученика. Обеспечиваются условия для выполнения индивидуальной работы, в индивидуальном темпе, получения индивидуальной помощи педагога.

      11. В ходе подготовки и проведения уроков Музыки и ритмики учитель должен придерживаться требований:

      1) подбор музыкального материала с учетом его воспитательного значения, эстетической ценности, соответствия уровню развития обучающихся;

      2) высокий уровень исполнения музыкального произведения (в том числе воспроизводимого в записи);

      3) доступное немногословное общение с обучающимися при знакомстве с содержанием музыкального произведения;

      4) широкое применение образной наглядности при прослушивании музыки (видеосюжетов, иллюстраций, драматизации, серии картинок, соответствующих содержанию произведения);

      5) организация двигательной активности обучающихся, способствующей лучшему усвоению ритмического рисунка, темпа, динамики музыкального произведения.

      12. Основой музыкального воспитания учащихся является пение как наиболее активный способ развития музыкальных способностей. Важным коррекционно-развивающим средством является хоровое пение. Тексты песен, красота мелодий способствуют формированию эмоциональных переживаний учащихся.

      13. Учитель выбирает песни и устанавливает последовательность работы над ними в зависимости от музыкальной и певческой подготовки обучающихся, уровня их развития. При работе с обучающимися, которым трудно воспроизвести всю песню, учитель предлагает им спеть отдельные части песни.

      14. Не говорящие обучающиеся имитируют пение, раскачиваются в такт мелодии, выполняют ритмические движения руками, притопывают в такт мелодии.

      15. Подготовительными упражнениями к пению являются упражнения логопедической ритмики, артикуляционная гимнастика, дыхательные упражнения. Имитация звуков птиц, животных, транспорта, музыкальных инструментов, помогает педагогу заинтересовать школьников, и разнообразить урок.

      16. Неотъемлемой частью каждого урока является слушание музыки, которое способствует расширению музыкального кругозора обучающихся и формирует у них музыкальное восприятие.

      17. Содержание и организация работы по слушанию музыки зависит от возрастных и психофизических особенностей обучающихся. С учетом особенностей внимания обучающихся, звучание музыкального произведения не должно превышать 1,5-2 минуты, чтобы не вызывать утомления.

      18. Слушание музыки происходит через весь урок, в процессе ознакомления с новым произведением дети слушают музыку, знакомятся с различными средствами музыкальной выразительности, жанрами, звучанием музыкальных инструментов.

      19. Целесообразно повторное прослушивание музыкального произведения на нескольких уроках и во внеурочное время. Во время повторного прослушивания полезно вводить различные игровые движения, игру в шумовом оркестре. Такие приемы помогают обучающимся определить строение произведения, его темп, ритмический рисунок, направление движения мелодии. С каждым повторным прослушиванием музыкальное произведение становится все более узнаваемым, вызывает положительные эмоции.

      20. Музыкальный материал подбирается таким образом, чтобы его можно было закреплять с постепенным усложнением на последующих этапах урока, усложнить пением, а затем добавить движения.

      21. В процессе музыкально-ритмических упражнений обучающиеся передвигаются по залу, становятся в круг, в пары, выполняют образные движения. Педагог подбирает систему упражнений, музыкальных игр для целенаправленного, последовательного формирования чувства ритма, танцевальных движений.

      22. Уроки музыки и ритмики оснащаются музыкальными инструментами (фортепиано, баян, аккордеон), в том числе для обучающихся (музыкальный молоточек, погремушки, колокольчик, асатаяқ, бубны, маракасы, тайтұяқ, металлофон, духовая гармоника, пианино, дудочки, домбра), музыкальным центром, набором аудиозаписей музыкальных произведений, иллюстративным и видеоматериалом.

      23. Программа построена в соответствии с принципом концентричности, что позволяет на каждом году обучения повторять, закреплять, совершенствовать навыки, полученные ранее.

      24. Содержание Программы носит рекомендательный характер. Педагог имеет право вносить любые изменения с учетом индивидуальных возможностей и потребностей учащихся. Система музыкально-ритмических средств варьируется на занятиях с учетом состояния двигательной сферы обучающихся.

      25. Бальная оценка учебных достижений не используется. Для оценки достижений используется описательная оценка.

Глава 3. Организация содержания учебного предмета "Музыка и ритмика"

Параграф 1. Содержание учебного предмета "Музыка и ритмика"

      26. Объем учебной нагрузки по предмету составляет:

      1) в 1 классе - 2 часа в неделю, 66 часов в учебном году;

      2) во 2 классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

      3) в 3 классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

      4) в 4 классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

      27. Базовое содержание учебного предмета "Музыка и ритмика" включает следующие разделы:

      1) "Слушание музыки";

      2) "Пение";

      3) "Музыкально-ритмические упражнения".

      28. Раздел "Слушание музыки" включает подраздел:

      1) слушание музыки.

      29. Раздел "Пение" включает подраздел:

      1) пение.

      30. Раздел "Музыкально-ритмические упражнения" включает подраздел:

      1) музыкально-ритмические упражнения.

      31. Базовое содержание учебного предмета "Музыка и ритмика" для 1 класса:

      1) слушание музыки. Правила при прослушивании музыки, прослушивание мелодий из мультфильмов, определение силы звучания музыки (громко, тихо), узнавание музыкального жанра (колыбельная), узнавание звучания музыкальных инструментов (музыкальный молоточек, колокольчик, погремушка);

      2) пение. Правила при исполнении песен, пение со взрослым, короткие попевки с легким текстом, звукоподражание птицам: цыпленок, петух, утка; артикуляционная гимнастика для щҰк, губ, языка; пение на гласных звуках [а], [о], [у];

      3) музыкально-ритмические упражнения. Правила при выполнении музыкально-ритмических упражнений, построение в круг, движения по кругу (смыкание, размыкание), движения по кругу (свободным шагом, на носочках, бегом на носочках, маленькими прыжками, взявшись за руки и по одному). Выполнять движения с предметами (игрушки). Чередование движений, имитация движений птиц (цыплят, петуха, утки). Имитационные движения и игра на музыкальных инструментах (музыкальный молоточек, колокольчик, погремушка), шумовой оркестр.

      Рекомендуемый музыкальный материал: Жазира Байырбекова "Әлди әлди" из мультфильма "Әлди әлди", Е.Крылатов, Ю.Яковлев песня "Колыбельная медведицы" из мультфильма "Умка", Р.Кудашева, Л.Бекман, песня "В лесу родилась елочка" из мультфильма "В лесу родилась елочка", Г.Гладков, С.Козлов, "Песенка львенка и черепахи" из мультфильма "Как львенок и черепаха пели песню", В.Шаинский, песня "Голубой вагон" из мультфильма "Чебурашка и крокодил Гена", Ю.Селиверстова "Весна и малыши", Ю.Селиверстова "Мы с игрушками попляшем", В.Шаинский, Д.Непомнящий, "Песня про маму" из мультфильма "Мамонтенок", В.Шаинский, М.Пляцковский, песня "От улыбки" из мультфильма "Крошка Енот", В.Львовский, В.Шульжик, песня "Доброта" из мультфильма "Приключения поросенка Фунтика", И.Брамс "Колыбельная", О.Анофриев "Спят усталые игрушки", музыка И.Кишко, слова И.Планиды песня "Осень", Ю.Селиверстова "Вот гуляем мы с дружком", Ю.Селиверстова "Становись скорей в кружок", Т.Потатенко, Н.Найденова песня "Елка", Ю.Островский, Е.Тиличеева песня "Спи мой мишка".

      32. Базовое содержание учебного предмета "Музыка и ритмика" для 2 класса:

      1) слушание музыки. Правила при прослушивании музыкальных произведений, прослушивание мелодий из детских песен, определение силы звучания музыки (громко, тихо). Узнавание темпа музыкального произведения (медленно, быстро), узнавание характера музыкального произведения (веселый, грустный), узнавание музыкальных жанров (колыбельная, песня), узнавание звучания музыкальных инструментов (музыкальный молоточек, колокольчик, погремушка, бубен, барабан, маракас);

      2) пение. Правила при исполнении песен, определение начала и конца звучания пения, определение характера песни (веселая, грустная). Звукоподражание животным (кошка, волк, медведь), артикуляционная гимнастика, дыхательные упражнения, пение на гласных звуках (а, у, о, и, э, ы);

      3) музыкально-ритмические упражнения. Правила при выполнении музыкально-ритмических упражнений, построение в шахматный порядок, движения на начало и конец мелодии, движения (наклоны и повороты головы, маховые движения рук, наклоны и перегибы корпуса, прыжковые движения на месте). Выполнять движения с предметами (ленты). Чередование движений, танцевальное движение (полуприседание с поворотом корпуса). Имитация движений животных (кошки, медведя, волка). Имитационные движения и игра на музыкальных инструментах музыкальный молоточек, погремушки, колокольчик, асатаяқ, бубны, барабан, маракасы, тайтұяқ, металлофон, шумовой оркестр.

      Рекомендуемый музыкальный материал: Б.Байкадамова, М.Алимбаева " Кел, билейік", кюй "Аққу" композитора Сүгір Әлиіұлы, Н.Фаустова "Колыбельная", М.Раухвергер "Гуляем и пляшем", М.Красев, З.Александрова "Маленькой Ұлочке холодно зимой", М.Красева, О.Высотская "Саночки", Е.Тиличеева "Березка", В.Герчик "Песенка друзей", З.Левина, Л.Некрасова "Что нам осень принесет", А.Филиппенко, Т.Вагина "Новогодний хоровод", Л.Бетховен "Весело. Грустно", П.И.Чайковский "Грустная песенка", Е.А.Гомонова, А.Ануфриева "Пляска медвежат", Ю.Селиверстова "Становись скорей в кружок", Ю.Селиверстова "Танец с листочками".

      33. Базовое содержание учебного предмета "Музыка и ритмика" для 3 класса:

      1) слушание музыки. Правила при прослушивании музыкальных произведений, узнавание произведения по фрагментам, определение длительности музыкальных произведений (короткие, длинные), узнавание музыкального жанра (колыбельная, песня, танец), различение звуков музыкальных инструментов (музыкальный молоточек, колокольчик, погремушка, бубен, барабан, маракас, пианино, металлофон);

      2) пение. Правила при исполнении песен, песни по иллюстрации, дирижерский жест (внимание, начало, пение). Различение звуков транспорта (автомобиль, поезд, самолет), артикуляционная гимнастика, дыхательные упражнения, пение на гласные звуки (а, у, о), с силой звука (громко, тихо);

      3) музыкально-ритмические упражнения. Правила при выполнении музыкально-ритмических упражнений, построение парами, движения парами по кругу (свободным шагом, на носочках, бег на носочках), движения в парах лицом друг к другу (прыжки, наклоны и повороты головы, маховые движения рук, полуприседание с поворотом корпуса). Разновидности шагов (длинный шаг, короткий шаг), движения в парах по последовательности. Выполнять движения с предметами (цветы). Имитационные движения транспорта (автомобиль, поезд, самолет), имитационные движения и игра на музыкальных инструментах (музыкальный молоточек, колокольчик, погремушка, бубен, барабан, маракас, пианино, металлофон), шумовой оркестр.

      Рекомендуемый музыкальный материал: Ә.Дүйсенбиев, Ә.Бейсеуов – "Ақ мамам", казахский народный кюй "Салкыма", чешская народная музыка "Парная пляска", И.Шевчук, Е.Зарицкая "Раз ладошка, два ладошка", В.Шаинский "Антошка", А.Филиппенко "Веселый музыкант", Л.Миронова "Мы запели песенку", М.Красева "Падают листья", Ю.Селиверстова "Грибочки", "Ңлочка-малышка", "Зайки танцевали", "Зарядка", "Летка-енка", "На пороге новый год", "Наши дети в санки сели", "Солнечная полька", "Танец бусинок", "У меня, у тебя, звонкие ладошки", "Хороши весной в саду цветочки".

      34. Базовое содержание учебного предмета "Музыка и ритмика" для 4 класса:

      1) слушание музыки. Правила при прослушивании музыкальных произведений, произведения по вступлению. Различение звуков по высоте звучания (низкий, высокий), узнавание музыкальных жанров (колыбельная, песня, танец, марш), различение звуков музыкальных инструментов (музыкальный молоточек, колокольчик, погремушка, бубен, барабан, маракас, пианино, металлофон, домбра, дудочка, духовая гармоника);

      2) пение. Правила при исполнении песен, пение совместно с педагогом (соло, хором, в диапазоне до1-ля1), артикуляционная гимнастика, дыхательные упражнения, пение на гласных звуках (и, э, ы), с силой звука (громко, тихо);

      3) музыкально-ритмические упражнения. Правила при выполнении музыкально-ритмических упражнений, движения по кругу по одному с перестроением в пары, движения в приседании и в полный рост обозначающие (низко, высоко), движения (маршевый шаг, боковой приставной шаг, боковой галоп, прямой галоп), на месте, в продвижении, в парах. Выполнять движения с предметами (флажки). Чередование движений, движения по последовательности. Имитационные движения и игра на музыкальных инструментах (музыкальный молоточек, колокольчик, погремушка, бубен, барабан, маракас, пианино, металлофон, домбра, дудочка, духовая гармоника). Шумовой оркестр, игра гаммы по отмеченным клавишам до1-до2 одним пальцем на пианино.

      Рекомендуемый музыкальный материал: Р. Рымбаева, "Айгөлек", С.Курмангазы "Перовский марш", казахский народный кюй "Ақ желкен", М.Глинка "Полька", С. Рахманинов "Итальянская полька", В.Шаинский "Вместе весело шагать", А.Филиппенко, "Бравые солдаты", П.И.Чайковский, "Марш деревянных солдатиков", Н.Френкель, С.Тиличеев "Лошадка", Ю.Селиверстова "Дед мороз в зале музыкальном", "Ласковая песенка", "Лесной оркестр", "Научите танцевать" "Песни осени поем", "Снег- снежок" Слова и музыка: Е.Макшанцева, "Солнечный зайчик", "Танец гномиков", "Танец по кругу".

      35. Распределение содержания Программы по годам обучения (классам) носит примерный характер. Учитель вправе самостоятельно определить объем и сложность учебных целей, выбирать музыкальный материал (по возможности в соответствии со сквозными темами), а также время, необходимое для формирования навыков с учетом возможностей учащихся класса.

Параграф 2. Система целей обучения

      36. Цели обучения в программе представлены кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел программы, четвертое число показывает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 1.2.1.4 "1" – класс, "2.1" – раздел и подраздел, "4" – нумерация учебной цели.

      37. Система целей обучения дана по разделам и классам:

      1) раздел "Слушание музыки":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

1.1. Слушание музыки

1.1.1.1 соблюдать тишину при прослушивании музыкального материала

2.1.1.1 слушать музыкальное произведение до конца

3.1.1.1 выполнять культуру слушания музыки (не отвлекаться, дослушивать произведение до конца)

4.1.1.1 спокойно слушать музыку, вслушиваться в музыкальное звучание, адекватно реагировать на характер музыкального произведения

1.1.1.2 узнавать мелодии из мультфильмов

2.1.1.2 узнавать знакомые мелодии из детских песен

3.1.1.2 узнавать знакомые произведения по фрагментам

4.1.1.2 узнавать знакомые произведения по вступлению

1.1.1.3 замечать изменения в силе звучания (громко, тихо)

2.1.1.3 различать изменения в силе звучания (громко, тихо)

3.1.1.3 замечать и называть изменения в силе звучания (громко, тихо)

4.1.1.3 узнавать, называть изменения в силе звучания (громко, тихо)

1.1.1.4 замечать выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

2.1.1.4 различать выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

3.1.1.4 замечать и называть выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

4.1.1.4 узнавать и называть выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

1.1.1.5 замечать характер музыкального произведения (веселый, грустный)

2.1.1.5 узнавать характер музыкального произведения (веселый, грустный)

3.1.1.5 замечать различные средства музыкальной выразительности, с изменением звуков по высоте звучания (низкий, высокий)

4.1.1.5 различать различные средства музыкальной выразительности, с изменением звуков по высоте звучания (низкий, высокий)

1.1.1.6 различать характер музыкального произведения (веселый, грустный)

2.1.1.6 замечать длительность звучания музыкального произведения (короткие, длинные)

3.1.1.6 различать длительность звучания музыкального произведения (короткие, длинные)

4.1.1.6 замечать и различать длительность звучания музыкального произведения (короткие, длинные)

1.1.1.7 слушать музыкальный жанр (колыбельная)

2.1.1.7 слушать музыкальный жанр (песня)

3.1.1.7 слушать музыкальный жанр (танец)

4.1.1.7 слушать музыкальный жанр (марш)

1.1.1.8 узнавать музыкальный жанр (колыбельная)

2.1.1.8 узнавать музыкальный жанр (песня)

3.1.1.8 узнавать отдельные музыкальные жанры (колыбельная, танец)

4.1.1.8 узнавать отдельные музыкальные жанры (песня, марш)

1.1.1.9 узнавать музыкальные инструменты (музыкальный молоточек) по образцу, по названию

2.1.1.9 узнавать музыкальные инструменты (бубен) по образцу, по названию

3.1.1.9 узнавать отдельные музыкальные жанры (песня, танец)

4.1.1.9 различать и называть отдельные музыкальные жанры (песня, танец)

1.1.1.10 узнавать музыкальные инструменты (колокольчик, асатаяқ) по образцу, по названию

2.1.1.10 узнавать музыкальные инструменты (барабан, тайтуяқ) по образцу, по названию

3.1.1.10 узнавать музыкальные инструменты (пианино) по образцу, по названию

4.1.1.10 узнавать отдельные музыкальные жанры (песня, танец, марш)

1.1.1.11 узнавать музыкальные инструменты (погремушка, асатаяқ) по образцу, по названию.

2.1.1.11 узнавать музыкальные инструменты (маракас, тайтұяқ) по образцу, по названию.

3.1.1.11 узнавать музыкальные инструменты (металлофон) по образцу, по названию.

4.1.1.11 узнавать музыкальные инструменты (домбра) по образцу, по названию и звучанию.

1.1.1.12 различать на слух звучание музыкальных инструментов (музыкальный молоточек, колокольчик, асатаяқ)

2.1.1.12 различать на слух звучание музыкальных инструментов (барабан, бубен)

3.1.1.12 различать на слух звучание музыкальных инструментов (пианино, металлофон) по образцу, по названию и звучанию

4.1.1.12 узнавать музыкальные инструменты (дудочка) по образцу, по названию и звучанию.

1.1.1.13 различать на слух звучание музыкальных инструментов (музыкальный молоточек, погремушка)

2.1.1.13 различать на слух звучание музыкальных инструментов (барабан, бубен, маракас, тайтұяқ)

3.1.1.13 различать на слух звучание музыкальных инструментов (пианино, барабан, бубен, маракас, тайтұяқ)

4.1.1.13 узнавать музыкальные инструменты (духовая гармоника) по образцу, по названию

1.1.1.14 различать на слух звучание музыкальных инструментов (колокольчик, погремушка).

2.1.1.14 различать на слух звучание музыкальных инструментов (барабан, музыкальный молоточек, колокольчик)

3.1.1.14 различать на слух звучание музыкальных инструментов (металлофон, барабан, бубен, маракас, тайтұяқ)

4.1.1.14 различать на слух звучание музыкальных инструментов (домбра, дудочка)

1.1.1.15 различать на слух звучание музыкальных инструментов (музыкальный молоточек, колокольчик, погремушка)

2.1.1.15 различать на слух звучание музыкальных инструментов (барабан, бубен, маракас, музыкальный молоточек, колокольчик)


4.1.1.15 различать на слух звучание музыкальных инструментов (домбра, духовая гармоника)




4.1.1.16 различать на слух звучание музыкальных инструментов (дудочка, духовая гармоника, домбыра)




4.1.1.17 различать на слух звучание музыкальных инструментов (домбра, дудочка, духовая гармоника)




4.1.1.18 различать на слух звучание музыкальных инструментов (домбра, дудочка, духовая гармоника, пианино, металлофон)

      2) раздел "Пение":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

2.2. Пение

1.2.2.1 стремиться принимать правильную позу при пении – сидеть или стоять с расправленными плечами, не напрягая корпуса и мышц шеи

2.2.2.1 узнавать свое место, правильно сидеть, стоять при пении

3.2.2.1 принимать правильное положение корпуса при пении

4.2.2.1 строиться и готовиться к пению

1.2.2.2 стремиться петь вместе с педагогом, прислушиваться к звучанию голоса педагога

2.2.2.2 подпевать с педагогом гласные звуки и слоги в распевках, реагировать на начало и конец звучания мелодии

3.2.2.2 подпевать с педагогом гласные звуки и слоги в распевках, узнавать знакомые песни и показывать по иллюстрации

4.2.2.2 пропевать мелодии на гласный звук – и, с разной силой звука (громко, тихо)

1.2.2.3 стремиться петь совместно с педагогом гласные звуки (а, у, о)

2.2.2.3 стремиться петь совместно с педагогом гласные звуки (а,у,о,и,э,ы), своевременно начинать и заканчивать пение

3.2.2.3 пропевать гласные звуки (а, у, о) с силой звука (громко, тихо)

4.2.2.3 пропевать мелодии на гласный звук – э, с разной силой звука (громко, тихо)

1.2.2.4 стремиться петь совместно с педагогом в спокойном умеренном темпе и громкости, плавно, без напряжения

2.2.2.4 узнавать характер песни (веселая, грустная)

3.2.2.4 узнавать дирижерский жест "внимание, начало, пение"

4.2.2.4 пропевать мелодии на гласный звук – ы, с разной силой звука (громко, тихо)

1.2.2.5 узнавать и показывать части лица (щеки, губы, нос, рот, глаза, лоб, брови)

2.2.2.5 показать и назвать части лица (щеки, губы, нос, рот, глаза, лоб, брови)

3.2.2.5 показать и назвать части лица и тела (щеки, губы, нос, рот, глаза, лоб, брови, уши, голова, шея, плечи, грудь, живот, спина, рука, локоть, кисть, ладонь, пальцы, нога, колено, стопа, носок, пятка)

4.2.2.5 узнать и показать части тела на игрушках (голова, шея, грудь, спина, живот, рука, кисть, нога, колено, стопа)

1.2.2.6 совместно с педагогом имитировать звуки птиц (цыпленок)

2.2.2.6 совместно с педагогом имитировать звуки животных (кошка

3.2.2.6 совместно с педагогом имитировать звуки транспорта (автомобиль)

4.2.2.6 совместно с педагогом имитировать звуки музыкального инструмента (барабан)

1.2.2.7 совместно с педагогом имитировать звуки птиц (петух)

2.2.2.7 совместно с педагогом имитировать звуки животных (волк)

3.2.2.7 совместно с педагогом имитировать звуки транспорта (поезд)

4.2.2.7 совместно с педагогом имитировать звуки музыкального инструмента (дудочка)

1.2.2.8 совместно с педагогом имитировать звуки птиц (утка)

2.2.2.8 совместно с педагогом имитировать звуки животных (медведь)

3.2.2.8 совместно с педагогом имитировать звуки транспорта (самолет)

4.2.2.8 выполнять по показу артикуляционную гимнастику перед пением

1.2.2.9 стремиться повторить за педагогом артикуляционную гимнастику для щек

2.2.2.9 повторить за педагогом артикуляционную гимнастику перед пением

3.2.2.9 выполнять упражнения артикуляционной гимнастики перед пением

4.2.2.9 выполнять за педагогом дыхательные упражнения под музыкальное сопровождение

1.2.2.10 стремиться повторить за педагогом артикуляционную гимнастику для губ

2.2.2.10 повторить за педагогом дыхательные упражнения

3.2.2.10 повторить за педагогом имитирующие дыхательные упражнения

4.2.2.10 исполнять несложные песенки-попевки совместно с педагогом

1.2.2.11 стремиться повторить за педагогом артикуляционную гимнастику для языка

2.2.2.11 пропевать мелодии на гласный звук – и

3.2.2.11 пропевать мелодии на гласный звук –а, с разной силой звука (громко, тихо)

4.2.2.11 петь несложные песни (соло, хором) совместно с педагогом в диапазоне до1-ля1

1.2.2.12 стремиться пропевать мелодии на гласный звук – а

2.2.2.12 пропевать мелодии на гласный звук – э

3.2.2.12 пропевать мелодии на гласный звук – у, с разной силой звука (громко, тихо)

4.2.2.12 совместно с педагогом исполнять несложные песенки-попевки

1.2.2.13 стремиться пропевать мелодии на гласный звук – у

2.2.2.13 пропевать мелодии на гласный звук – ы

3.2.2.13 пропевать мелодии на гласный звук – о, с разной силой звука (громко, тихо)


1.2.2.14 стремиться пропевать мелодии на гласный звук – о




      3) раздел "Музыкально-ритмические упражнения":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

3.3. Музыкально-ритмические упражнения

1.3.3.1 занимать свое место в строю (круг), для выполнения музыкально-ритмических упражнений по опорным точкам

2.3.3.1 занимать свое место в строю (шахматный порядок), для выполнения музыкально-ритмических упражнений

3.3.3.1 строиться и принимать исходное положение, для выполнения музыкально-ритмических упражнений

4.3.3.1 строиться и готовиться к музыкально-ритмическим упражнениям

1.3.3.2 стремиться под музыку смыкать и размыкать круг, взявшись за руки совместно с педагогом

2.3.3.2 под музыку двигаться в рассыпную, и встать на свои места по звуковому сигналу

3.3.3.2 строиться в пары, находить свою пару

4.3.3.2 под музыку двигаться по кругу по одному, и по сигналу строиться в пару

1.3.3.3 стремиться под музыку двигаться по кругу, свободным шагом взявшись за руки

2.3.3.3 двигаться под музыку, реагировать на начало и конец звучания мелодии

3.3.3.3 под музыку двигаться парами по кругу свободным шагом

4.3.3.3 различать движения в приседании, в полный рост (низко, высоко)

1.3.3.4 стремиться под музыку двигаться по кругу, на носочках взявшись за руки

2.3.3.4 под музыку своевременно начинать и заканчивать движение

3.3.3.4 под музыку двигаться парами по кругу на носочках

4.3.3.4 под музыку выполнять маршевый шаг на месте (без флажков, с флажками)

1.3.3.5 стремиться под музыку двигаться по кругу, бегом носочках взявшись за руки.

2.3.3.5 выполнять под музыку за педагогом, наклоны и повороты головы (без лент, с лентами)

3.3.3.5 под музыку двигаться парами по кругу бегом на носочках

4.3.3.5 под музыку выполнять маршевый шаг в продвижении (без флажков, с флажками

1.3.3.6 стремиться под музыку двигаться по кругу, по одному, не мешая друг другу, свободным шагом (без игрушек и с игрушками)

2.3.3.6 выполнять под музыку за педагогом, маховые движения рук (без лент, с лентами)

3.3.3.6 под музыку прыгать парами на месте, лицом друг к другу

4.3.3.6 под музыку выполнять маршевый шаг в продвижении в паре

1.3.3.7 стремиться под музыку двигаться по кругу, по одному, не мешая друг другу, на носочках (без игрушек и с игрушками)

2.3.3.7 выполнять на медленную музыку наклоны и повороты головы, а на быструю маховые движения рук (без лент, с лентами)

3.3.3.7 в паре лицом друг к другу под музыку выполнять, наклоны и повороты головы

4.3.3.7 под музыку двигаться боковым приставным шагом (без флажков, с флажками)

1.3.3.8 стремиться под музыку двигаться по кругу, по одному, не мешая друг другу, бегом на носочках (без игрушек и с игрушками)

2.3.3.8 выполнять под музыку за педагогом, наклоны и перегибы корпуса (без лент, с лентами)

3.3.3.8 под музыку в паре лицом друг к другу выполнять, маховые движения рук

4.3.3.8 под музыку двигаться боковым приставным шагом в паре

1.3.3.9 стремиться под музыку двигаться по кругу, по одному, не мешая друг другу, маленькими прыжками (без игрушек и с игрушками)

2.3.3.9 выполнять под музыку за педагогом, прыжковые движения на месте (без лент, с лентами)

3.3.3.9 под музыку в паре лицом друг к другу выполнять, прыжковые движения на месте

4.3.3.9 под музыку двигаться боковым галопом (без флажков, с флажками)

1.3.3.10 стремиться под музыку чередовать свободный шаг, шаг на носочках по сигналу

2.3.3.10 выполнять под музыку за педагогом танцевальное движение (полуприседание с поворотом корпуса)

3.3.3.10 под музыку в паре лицом друг к другу выполнять, полуприседание с поворотом корпуса (без цветов, с цветами)

4.3.3.10 под музыку двигаться боковым галопом в паре

1.3.3.11 стремиться под музыку чередовать свободный шаг, бег по сигналу

2.3.3.11 под музыку чередовать наклоны, повороты головы с маховыми движениями рук по сигналу

3.3.3.11 под музыку повторить за педагогом (длинный шаг, короткий шаг), (без цветов, с цветами)

4.3.3.11 под музыку двигаться прямым галопом (без флажков, с флажками)

1.3.3.12 стремиться под музыку чередовать шаг на носочках, прыжки на месте по сигналу.

2.3.3.12 под музыку чередовать наклоны и перегибы корпуса с прыжками на месте по сигналу.

3.3.3.12 выполнять длинный шаг, короткий шаг, (без цветов, с цветами).

4.3.3.12 под музыку двигаться прямым галопом в паре.

1.3.3.13 стремиться под музыку выполнять движения по последовательности (свободный шаг, шаг на носочках, бег, прыжки), менять движение по сигналу

2.3.3.13 под музыку выполнять движения по последовательности (наклоны, повороты головы, маховые движения рук, наклоны и перегибы корпуса, прыжки), менять движение по сигналу

3.3.3.13 под музыку выполнять движения в паре по последовательности (свободный шаг, шаг на носочках, бег, прыжки), менять движение по сигналу

4.3.3.13 под музыку чередовать маршевый шаг, приставной шаг, боковой галоп по сигналу

1.3.3.14 стремиться под музыку имитировать движения (цыплят)

2.3.3.14 под музыку имитировать движения (кошка)

3.3.3.14 под музыку выполнять движения в паре по последовательности (наклоны, повороты головы, маховые движения рук, наклоны и перегибы корпуса, прыжки), менять движение по сигналу

4.3.3.14 под музыку чередовать маршевый шаг, приставной шаг, боковой галоп, прямой галоп по сигналу

1.3.3.15 стремиться под музыку имитировать движения (петуха)

2.3.3.15 под музыку имитировать движения (медведь)

3.3.3.15 под музыку имитировать в движении (автомобиль)

4.3.3.15 под музыку выполнять движения по последовательности маршевый шаг, приставной шаг, боковой галоп, прямой галоп по сигналу

1.3.3.16 стремиться под музыку имитировать движения (утки)

2.3.3.16 под музыку имитировать движения (волк)

3.3.3.16 под музыку имитировать в движении (поезд)

4.3.3.16 под музыку выполнять движения в паре по последовательности маршевый шаг, приставной шаг, боковой галоп, прямой галоп по сигналу

1.3.3.17 стремиться имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (музыкальный молоточек)

2.3.3.17 имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (бубен)

3.3.3.17 под музыку имитировать в движении (самолет)

4.3.3.17 имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (домбра)

1.3.3.18 стремиться играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (музыкальный молоточек)

2.3.3.18 играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (бубен)

3.3.3.18 имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (пианино)

4.3.3.18 играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (домбра)

1.3.3.19 стремиться имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (колокольчик)

2.3.3.19 имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (барабан)

3.3.3.19 играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (пианино)

4.3.3.19 имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (дудочка)

1.3.3.20 стремиться играть под музыку на музыкальном инструменте (колокольчик)

2.3.3.20 воспроизводить на музыкальных инструментах ритмический рисунок произведения (барабан)

3.3.3.20 играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (металлофон)

4.3.3.20 играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (дудочка)

1.3.3.21 стремиться имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (погремушка)

2.3.3.21 воспроизводить на музыкальных инструментах ритмический рисунок произведения (маракас)

3.3.3.21 играть под музыку определҰнный ритмический рисунок одновременно всем классом на музыкальных инструментах (пианино, металлофон)

4.3.3.21 играть под музыку в произвольной форме одновременно всем классом на музыкальных инструментах (домбра, дудочка, духовая гармоника)

1.3.3.22 стремиться играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (погремушка)

2.3.3.22 играть под музыку одновременно всем классом на музыкальных инструментах (бубен, барабан, маракас)


4.3.3.22 играть гамму по отмеченным клавишам до1- до2 одним пальцем на музыкальном инструменте (пианино)

1.3.3.23 стремиться играть под музыку в произвольной форме одновременно всем классом на музыкальных инструментах (музыкальный молоточек, колокольчик, погремушка)




      38. Настоящая Программа реализуется в соответствии с Долгосрочным планом по реализации Типовой учебной программы по учебному предмету "Музыка и ритмика" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов. В долгосрочном плане обозначен объем учебных целей реализуемых в каждом разделе.

      39. Распределение учебных целей по классам и четвертям носит рекомендательный характер. Учитель самостоятельно определит доступные учебные цели индивидуально для каждого ученика с учетом его возможностей.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Музыка и ритмика" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов

      1) 1 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя: наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я, мое тело";
4 неделя "Фрукты, ягоды";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Мои игрушки";
7 неделя "Моя семья";
8 неделя "Мой дом"
9 неделя "Моя школа"

1.1. Слушание музыки

1.1.1.1 соблюдать тишину при прослушивании музыкального материала

1.1.1.2 узнавать мелодии из мультфильмов

1.1.1.3 замечать изменения в силе звучания (громко, тихо)

1.1.1.4 замечать выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

1.1.1.5 замечать характер музыкального произведения (веселый, грустный)

1.1.1.7 слушать музыкальный жанр (колыбельная)

1.1.1.9 узнавать музыкальные инструменты (музыкальный молоточек) по образцу, по названию

1.2. Пение

1.2.2.1 стремиться принимать правильную позу при пении – сидеть или стоять с расправленными плечами, не напрягая корпуса и мышц шеи

1.2.2.2 стремиться подпевать вместе с педагогом по возможности, прислушиваться к звучанию голоса педагога

1.2.2.4 стремиться петь совместно с педагогом в спокойном умеренном темпе и громкости, плавно, без напряжения

1.2.2.5 узнавать и показывать части лица (щҰки, губы, нос, рот, глаза, лоб, брови)

1.2.2.6 совместно с педагогом имитировать звуки птиц (цыпленок)

1.2.2.12 стремиться пропевать мелодии на гласный звук – а

1.3. Музыкально-ритмические упражнения

1.3.3.1 занимать свое место в строю (кругу) для выполнения музыкально-ритмических упражнений по опорным точкам

1.3.3.2 стремиться под музыку смыкать и размыкать круг, взявшись за руки совместно с педагогом

1.3.3.3 стремиться под музыку двигаться по кругу, свободным шагом взявшись за руки

1.3.3.6 стремиться под музыку двигаться по кругу, по одному, не мешая друг другу, свободным шагом (без игрушек и с игрушками)

1.3.3.14 стремиться под музыку имитировать движения (цыплят)

1.3.3.17 стремиться имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (музыкальный молоточек)

1.3.3.18 стремиться играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (музыкальный молоточек)

2 четверть

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

1.1. Слушание музыки

1.1.1.1 соблюдать тишину при прослушивании музыкального материала

1.1.1.2 узнавать мелодии из мультфильмов

1.1.1.3 замечать изменения в силе звучания (громко, тихо)

1.1.1.4 замечать выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

1.1.1.5 замечать характер музыкального произведения (веселый, грустный)

1.1.1.7 слушать музыкальный жанр (колыбельная)

1.1.1.10 узнавать музыкальные инструменты ( колокольчик, (асатаяқ)) по образцу, по названию

1.1.1.12 различать на слух звучание музыкальных инструментов (музыкальный молоточек, колокольчик (асатаяқ))

1.2. Пение

1.2.2.1 стремиться принимать правильную позу при пении – сидеть или стоять с расправленными плечами, не напрягая корпуса и мышц шеи

1.2.2.2 стремиться подпевать вместе с педагогом по возможности, прислушиваться к звучанию голоса педагога

1.2.2.4 стремиться петь совместно с педагогом в спокойном умеренном темпе и громкости, плавно, без напряжения

1.2.2.7 совместно с педагогом имитировать звуки птиц (петух)

1.2.2.9 стремиться повторить за педагогом артикуляционную гимнастику для щҰк

1.2.2.13 стремиться пропевать мелодии на гласный звук – у

1.3. Музыкально-ритмические упражнения

1.3.3.1 занимать свое место в строю (круг), для выполнения музыкально-ритмических упражнений по опорным точкам

1.3.3.4 стремиться под музыку двигаться по кругу, на носочках взявшись за руки

1.3.3.7 стремиться под музыку двигаться по кругу, по одному, не мешая друг другу, на носочках (без игрушек и с игрушками).

1.3.3.10 стремиться под музыку чередовать свободный шаг, шаг на носочках по сигналу

1.3.3.15 стремиться под музыку имитировать движения (петуха)

1.3.3.19 стремиться имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (колокольчик)

1.3.3.20 стремиться играть под музыку на музыкальном инструменте (колокольчик)

3 четверть

1 неделя "Зимние забавы";
2 неделя "Зимняя одежда и обувь";
3 неделя "Домашние животные";
4 неделя "Дикие животные"
5 неделя "Домашние птицы";
6 неделя "Дикие птицы";
7 неделя "Транспорт";
8 неделя "Мамин праздник"; "Праздник Наурыз"

1.1. Слушание музыки

1.1.1.1 соблюдать тишину при прослушивании музыкального материала

1.1.1.2 узнавать мелодии из мультфильмов

1.1.1.3 замечать изменения в силе звучания (громко, тихо)

1.1.1.4 замечать выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

1.1.1.6 различать характер музыкального произведения (веселый, грустный)

1.1.1.8 узнавать музыкальный жанр (колыбельная)

1.1.1.11 узнавать музыкальные инструменты (погремушка (асатаяқ)) по образцу, по названию

1.1.1.13 различать на слух звучание музыкальных инструментов (музыкальный молоточек, погремушка)

1.1.1.14 различать на слух звучание музыкальных инструментов (колокольчик, погремушка)

1.2. Пение

1.2.2.1 стремиться принимать правильную позу при пении – сидеть или стоять с расправленными плечами, не напрягая корпуса и мышц шеи

1.2.2.2 стремиться подпевать вместе с педагогом по возможности, прислушиваться к звучанию голоса педагога

1.2.2.4 стремиться петь совместно с педагогом в спокойном умеренном темпе и громкости, плавно, без напряжения

1.2.2.8 совместно с педагогом имитировать звуки птиц (утка)

1.2.2.10 стремиться повторить за педагогом артикуляционную гимнастику для губ

1.2.2.14 стремиться пропевать мелодии на гласный звук – о

1.3. Музыкально-ритмические упражнения

1.3.3.1 занимать свое место в строю (круг), для выполнения музыкально-ритмических упражнений по опорным точкам

1.3.3.5 стремиться под музыку двигаться по кругу, бегом носочках взявшись за руки

1.3.3.8 стремиться под музыку двигаться по кругу, по одному, не мешая друг другу, бегом на носочках (без игрушек и с игрушками)

1.3.3.11 стремиться под музыку чередовать свободный шаг, бег по сигналу

1.3.3.16 стремиться под музыку имитировать движения (утки)

1.3.3.21 стремиться имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (погремушка)

1.3.3.22 стремиться играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (погремушка)

4 четверть

1 неделя "Деревья";
2 неделя Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

1.1. Слушание музыки

1.1.1.1 соблюдать тишину при прослушивании музыкального материала

1.1.1.2 узнавать мелодии из мультфильмов

1.1.1.3 замечать изменения в силе звучания (громко, тихо)

1.1.1.4 замечать выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

1.1.1.6 различать характер музыкального произведения (веселый, грустный)

1.1.1.8 узнавать музыкальный жанр (колыбельная)

1.1.1.15 различать на слух звучание музыкальных инструментов (музыкальный молоточек, колокольчик, погремушка)

1.2. Пение

1.2.2.1 стремиться принимать правильную позу при пении – сидеть или стоять с расправленными плечами, не напрягая корпуса и мышц шеи

1.2.2.2 стремиться подпевать вместе с педагогом по возможности, прислушиваться к звучанию голоса педагога

1.2.2.3 стремиться петь совместно с педагогом гласные звуки (а, у, о)

1.2.2.4 стремиться петь совместно с педагогом в спокойном умеренном темпе и громкости, плавно, без напряжения

1.2.2.11 стремиться повторить за педагогом артикуляционную гимнастику для язык

1.3. Музыкально-ритмические упражнения

1.3.3.1 занимать свое место в строю (круг), для выполнения музыкально-ритмических упражнений по опорным точкам

1.3.3.9 стремиться под музыку двигаться по кругу, по одному, не мешая друг другу, маленькими прыжками (без игрушек и с игрушками)

1.3.3.12 стремиться под музыку чередовать шаг на носочках, прыжки на месте по сигнал

1.3.3.13 стремиться под музыку выполнять движения по последовательности (свободный шаг, шаг на носочках, бег, прыжки), менять движение по сигналу

1.3.3.23 стремиться играть под музыку в произвольной форме одновременно всем классом на музыкальных инструментах (музыкальный молоточек, колокольчик, погремушка)

      2) 2 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я и моя семья";
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои игрушки";
8 неделя "Мой дом";
9 неделя "Моя школа"

2.1. Слушание музыки

2.1.1.1 слушать музыкальное произведение до конца

2.1.1.2 узнавать знакомые мелодии из детских песен

2.1.1.3 различать изменения в силе звучания (громко, тихо)

2.1.1.4 различать выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

2.1.1.5 узнавать характер музыкального произведения (веселый, грустный)

2.1.1.7 слушать музыкальный жанр (песня)

2.1.1.9 узнавать музыкальные инструменты (бубен) по образцу, по названию

2.2. Пение

2.2.2.1 узнавать свое место, правильно сидеть, стоять при пении

2.2.2.2 подпевать с педагогом гласные звуки и слоги в распевках, реагировать на начало и конец звучания мелодии

2.2.2.4 узнавать характер песни (веселая, грустная)

2.2.2.5 показать и назвать части лица (щҰки, губы, нос, рот, глаза, лоб, брови)

2.2.2.6 совместно с педагогом имитировать звуки животных (кошка)

2.2.2.11 пропевать мелодии на гласный звук – и

2.3. Музыкально-ритмические упражнения

2.3.3.1 занимать свое место в строю (шахматный порядок), для выполнения музыкально-ритмических упражнений

2.3.3.2 под музыку двигаться в рассыпную, и встать на свои места по звуковому сигналу

2.3.3.3 двигаться под музыку, реагировать на начало и конец звучания мелодии

2.3.3.4 под музыку своевременно начинать и заканчивать движение

2.3.3.5 выполнять под музыку за педагогом, наклоны и повороты головы (без лент, с лентами)

2.3.3.14 под музыку имитировать движения (кошка)

2.3.3.17 имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (бубен)

2.3.3.18 играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (бубен)

2 четверть

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

2.1. Слушание музыки

2.1.1.1 слушать музыкальное произведение до конца

2.1.1.2 узнавать знакомые мелодии из детских песен

2.1.1.3 различать изменения в силе звучания (громко, тихо)

2.1.1.4 различать выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

2.1.1.5 узнавать характер музыкального произведения (веселый, грустный)

2.1.1.7 слушать музыкальный жанр (песня)

2.1.1.10 узнавать музыкальные инструменты (барабан, (тайтұяқ)) по образцу, по названию

2.1.1.12 различать на слух звучание музыкальных инструментов (барабан, бубен)

2.1.1.14 различать на слух звучание музыкальных инструментов (барабан, музыкальный молоточек, колокольчик)

2.2. Пение

2.2.2.1 узнавать свое место, правильно сидеть, стоять при пении.

2.2.2.2 подпевать с педагогом гласные звуки и слоги в распевках, реагировать на начало и конец звучания мелодии.

2.2.2.4 узнавать характер песни (веселая, грустная)

2.2.2.7 совместно с педагогом имитировать звуки животных (волк)

2.2.2.12 пропевать мелодии на гласный звук – э

2.3. Музыкально-ритмические упражнения

2.3.3.1 занимать свое место в строю (шахматный порядок), для выполнения музыкально-ритмических упражнений

2.3.3.2 под музыку двигаться в рассыпную, и встать на свои места по звуковому сигналу

2.3.3.3 двигаться под музыку, реагировать на начало и конец звучания мелодии

2.3.3.6 выполнять под музыку за педагогом, маховые движения рук (без лент, с лентами)

2.3.3.7 выполнять на медленную музыку наклоны и повороты головы, а на быструю маховые движения рук (без лент, с лентами)

2.3.3.11 под музыку чередовать наклоны, повороты головы с маховыми движениями рук по сигналу

2.3.3.16 под музыку имитировать движения (волк)

2.3.3.19 имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (барабан)

2.3.3.20 воспроизводить на музыкальных инструментах ритмический рисунок произведения (барабан)

3 четверть

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы"
7 неделя "Транспорт"
8 неделя "Мамин праздник"
9 неделя "Праздник Наурыз"

2.1. Слушание музыки

2.1.1.1 слушать музыкальное произведение до конца

2.1.1.2 узнавать знакомые мелодии из детских песен

2.1.1.3 различать изменения в силе звучания (громко, тихо)

2.1.1.4 различать выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

2.1.1.5 узнавать характер музыкального произведения (веселый, грустный)

2.1.1.6 замечать длительность звучания музыкального произведения (короткие, длинные)

2.1.1.8 узнавать музыкальный жанр (песня)

2.1.1.11 узнавать музыкальные инструменты (маракас (тайтұяқ)) по образцу, по названию

2.1.1.13 различать на слух звучание музыкальных инструментов (барабан, бубен, маракас, (тайтұяқ))

2.2. Пение

2.2.2.1 узнавать свое место, правильно сидеть, стоять при пении

2.2.2.2 подпевать с педагогом гласные звуки и слоги в распевках, реагировать на начало и конец звучания мелодии

2.2.2.4 узнавать характер песни (веселая, грустная)

2.2.2.8 совместно с педагогом имитировать звуки животных (медведь)

2.2.2.9 повторить за педагогом артикуляционную гимнастику перед пением

2.2.2.10 повторить за педагогом дыхательные упражнения

2.2.2.13 пропевать мелодии на гласный звук – ы

2.3. Музыкально-ритмические упражнения

2.3.3.1 занимать свое место в строю (шахматный порядок), для выполнения музыкально-ритмических упражнений

2.3.3.2 под музыку двигаться в рассыпную, и встать на свои места по звуковому сигналу

2.3.3.4 под музыку своевременно начинать и заканчивать движение

2.3.3.8 выполнять под музыку за педагогом, наклоны и перегибы корпуса (без лент, с лентами)

2.3.3.9 выполнять под музыку за педагогом, прыжковые движения на месте (без лент, с лентами)

2.3.3.12 под музыку чередовать наклоны и перегибы корпуса с прыжками на месте по сигналу

2.3.3.15 под музыку имитировать движения (медведь)



2.3.3.21 воспроизводить на музыкальных инструментах ритмический рисунок произведения (маракас)

4 четверть

1 неделя "Деревья";
2 неделя "Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

2.1. Слушание музыки

2.1.1.1 слушать музыкальное произведение до конца

2.1.1.2 узнавать знакомые мелодии из детских песен

2.1.1.3 различать изменения в силе звучания (громко, тихо)

2.1.1.4 различать выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

2.1.1.5 узнавать характер музыкального произведения (веселый, грустный)

2.1.1.6 замечать длительность звучания музыкального произведения (короткие, длинные)

2.1.1.8 узнавать музыкальный жанр (песня)

2.1.1.15 различать на слух звучание музыкальных инструментов (барабан, бубен, маракас, музыкальный молоточек, колокольчик)

2.2. Пение

2.2.2.1 узнавать свое место, правильно сидеть, стоять при пении

2.2.2.2 подпевать с педагогом гласные звуки и слоги в распевках, реагировать на начало и конец звучания мелодии

2.2.2.3 стремиться петь совместно с педагогом гласные звуки (а,у,о,и,э,ы),своевременно начинать и заканчивать пение

2.2.2.4 узнавать характер песни (веселая, грустная)

2.2.2.9 повторить за педагогом артикуляционную гимнастику перед пением

2.3. Музыкально-ритмические упражнения

2.3.3.1 занимать свое место в строю (шахматный порядок), для выполнения музыкально-ритмических упражнений

2.3.3.2 под музыку двигаться в рассыпную, и встать на свои места по звуковому сигналу

2.3.3.4 под музыку своевременно начинать и заканчивать движение

2.3.3.10 выполнять под музыку за педагогом танцевальное движение (полуприседание с поворотом корпуса)

2.3.3.13 под музыку выполнять движения по последовательности (наклоны, повороты головы, маховые движения рук, наклоны и перегибы корпуса, прыжки), менять движение по сигналу

2.3.3.22 играть под музыку одновременно всем классом на музыкальных инструментах (бубен, барабан, маракас)

      3) 3 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся
3 неделя "Я и моя семья"
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка"
5 неделя "Овощи"
6 неделя "Фрукты, ягоды"
7 неделя "Мои любимые игры"
8 неделя "Мой дом"
9 неделя "Моя школа"

3.1. Слушание музыки

3.1.1.1 выполнять культуру слушания музыки (не отвлекаться, дослушивать произведение до конца)

3.1.1.2 узнавать знакомые произведения по фрагментам

3.1.1.3 замечать и называть изменения в силе звучания (громко, тихо)

3.1.1.4 замечать и называть выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

3.1.1.5 замечать различные средства музыкальной выразительности, с изменением звуков по высоте звучания (низкий, высокий)

3.1.1.6 различать длительность звучания музыкального произведения (короткие, длинные)

3.1.1.7 слушать музыкальный жанр (танец)

3.1.1.10 узнавать музыкальные инструменты (пианино) по образцу, по названию

3.2. Пение

3.2.2.1 принимать правильное положение корпуса при пении

3.2.2.2 подпевать с педагогом гласные звуки и слоги в распевках, узнавать знакомые песни и показывать по иллюстрации

3.2.2.3 пропевать гласные звуки (а, у, о) с силой звука (громко, тихо)

3.2.2.5 показать и назвать части лица и тела (щҰки, губы, нос, рот, глаза, лоб, брови, уши, голова, шея, плечи, грудь, живот, спина, рука, локоть, кисть, ладонь, пальцы, нога, колено, стопа, носок, пятка)

3.2.2.6 совместно с педагогом имитировать звуки транспорта (автомобиль)

3.2.2.9 выполнять упражнения артикуляционной гимнастики перед пением

3.3. Музыкально-ритмические упражнения

3.3.3.1 строиться и принимать исходное положение для выполнения музыкально-ритмических упражнений

3.3.3.2 строиться в пары, находить свою пару

3.3.3.3 под музыку двигаться парами по кругу свободным шагом

3.3.3.7 в паре лицом друг к другу под музыку выполнять, наклоны и повороты головы

3.3.3.15 под музыку имитировать в движении (автомобиль)

3.3.3.18 имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (пианино)

2 четверть

1 неделя "Моя одежда"
2 неделя "Моя обувь"
3 неделя "Продукты питания"
4 неделя "Чайная посуда"
5 неделя "Мебель"
6 неделя "Праздник Новый год"
7 неделя "Праздник Новый год"

3.1. Слушание музыки

3.1.1.1 выполнять культуру слушания музыки (не отвлекаться, дослушивать произведение до конца).

3.1.1.2 узнавать знакомые произведения по фрагментам.

3.1.1.3 замечать и называть изменения в силе звучания (громко, тихо)

3.1.1.4 замечать и называть выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро

3.1.1.5 замечать различные средства музыкальной выразительности, с изменением звуков по высоте звучания (низкий, высокий)

3.1.1.6 различать длительность звучания музыкального произведения (короткие, длинные)

3.1.1.11 узнавать музыкальные инструменты (металлофон) по образцу, по названию

3.2. Пение

3.2.2.1 принимать правильную постановку корпуса при пении

3.2.2.2 подпевать с педагогом гласные звуки и слоги в распевках, узнавать знакомые песни и показывать по иллюстрации

3.2.2.7 совместно с педагогом имитировать звуки транспорта (поезд)

3.2.2.9 выполнять упражнения артикуляционной гимнастики перед пением

3.2.2.11 пропевать мелодии на гласный звук –а, с разной силой звука (громко, тихо)

3.3. Музыкально-ритмические упражнения

3.3.3.1 строиться и принимать исходное положение, для выполнения музыкально-ритмических упражнений

3.3.3.4 под музыку двигаться парами по кругу на носочках

3.3.3.8 под музыку в паре лицом друг к другу выполнять, маховые движения рук

3.3.3.11 под музыку повторить за педагогом (длинный шаг, короткий шаг), (без цветов, с цветами)

3.3.3.16 под музыку имитировать в движении (поезд)

3.3.3.20 играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (металлофон)

3 четверть

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы"
7 неделя "Транспорт"
8 неделя "Мамин праздник"
9 неделя "Праздник Наурыз"

3.1. Слушание музыки

3.1.1.1 выполнять культуру слушания музыки (не отвлекаться, дослушивать произведение до конца)

3.1.1.2 узнавать знакомые произведения по фрагментам

3.1.1.3 замечать и называть изменения в силе звучания (громко, тихо)

3.1.1.4 замечать и называть выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

3.1.1.5 замечать различные средства музыкальной выразительности, с изменением звуков по высоте звучания (низкий, высокий)

3.1.1.6 различать длительность звучания музыкального произведения (короткие, длинные)

3.1.1.8 узнавать отдельные музыкальные жанры (колыбельная, танец)

3.1.1.12 различать на слух звучание музыкальных инструментов (пианино, металлофон) по образцу, по названию и звучанию

3.1.1.13 различать на слух звучание музыкальных инструментов (пианино, барабан, бубен, маракас (тайтұяқ))

3.2. Пение

3.2.2.1 принимать правильную постановку корпуса при пении

3.2.2.2 подпевать с педагогом гласные звуки и слоги в распевках, узнавать знакомые песни и показывать по иллюстрации

3.2.2.4 узнавать дирижерский жест (внимание, начало, пение)

3.2.2.8 совместно с педагогом имитировать звуки транспорта (самолет)

3.2.2.9 выполнять упражнения артикуляционной гимнастики перед пением

3.2.2.12 пропевать мелодии на гласный звук – у, с разной силой звука (громко, тихо)

3.3. Музыкально-ритмические упражнения

3.3.3.1 строиться и принимать исходное положение, для выполнения музыкально-ритмических упражнений

3.3.3.2 строиться в пары, находить свою пару

3.3.3.5 под музыку двигаться парами по кругу бегом на носочках

3.3.3.9 под музыку в паре лицом друг к другу выполнять, прыжковые движения на месте

3.3.3.12 выполнять (длинный шаг, короткий шаг), (без цветов, с цветами)

3.3.3.17 под музыку имитировать в движении (самолет)

3.3.3.19 играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (пианино)

4 четверть

1 неделя "Деревья"
2 неделя "Цветы"
3 неделя "Насекомые"
4 неделя "Одежда для весны"
5 неделя "Рыбы"
6 неделя "Фрукты"
7 неделя "Овощи"
8 неделя "Ягоды"
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

3.1. Слушание музыки

3.1.1.1 выполнять культуру слушания музыки (не отвлекаться, дослушивать произведение до конца)

3.1.1.2 узнавать знакомые произведения по фрагментам

3.1.1.3 замечать и называть изменения в силе звучания (громко, тихо)

3.1.1.4 замечать и называть выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

3.1.1.5 замечать различные средства музыкальной выразительности, с изменением звуков по высоте звучания (низкий, высокий)

3.1.1.6 различать длительность звучания музыкального произведения (короткие, длинные)

3.1.1.9 узнавать отдельные музыкальные жанры (песня, танец)

3.1.1.14 различать на слух звучание музыкальных инструментов (металлофон, барабан, бубен, маракас (тайтұяқ))

3.2. Пение

3.2.2.1 принимать правильную постановку корпуса при пении

3.2.2.2 подпевать с педагогом гласные звуки и слоги в распевках, узнавать знакомые песни и показывать по иллюстрации

3.2.2.9 выполнять упражнения артикуляционной гимнастики перед пением

3.2.2.10 повторить за педагогом имитирующие дыхательные упражнения

3.2.2.13 пропевать мелодии на гласный звук – о, с разной силой звука (громко, тихо)

3.3. Музыкально-ритмические упражнения

3.3.3.1 строиться и принимать исходное положение, для выполнения музыкально-ритмических упражнений

3.3.3.2 строиться в пары, находить свою пару

3.3.3.6 под музыку прыгать парами на месте, лицом друг к другу

3.3.3.10 под музыку в паре лицом друг к другу выполнять, полуприседание с поворотом корпуса (без цветов, с цветами)

3.3.3.13 под музыку выполнять движения в паре по последовательности (свободный шаг, шаг на носочках, бег, прыжки), , менять движение по сигналу

3.3.3.14 под музыку выполнять движения в паре по последовательности (наклоны, повороты головы, маховые движения рук, наклоны и перегибы корпуса, прыжки), менять движение по сигналу

3.3.3.21 играть под музыку определҰнный ритмический рисунок одновременно всем классом на музыкальных инструментах (пианино, металлофон)

      4) 4 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я и моя семья";
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои любимые игры";
8 неделя "Мой дом";
9 неделя "Моя школа"

4.1. Слушание музыки

4.1.1.1 спокойно слушать музыку, вслушиваться в музыкальное звучание, адекватно реагировать на характер музыкального произведения

4.1.1.2 узнавать знакомые произведения по вступлению

4.1.1.3 узнавать, называть изменения в силе звучания (громко, тихо)

4.1.1.4 узнавать и называть выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

4.1.1.5 различать различные средства музыкальной выразительности, с изменением звуков по высоте звучания (низкий, высокий)

4.1.1.6 замечать и различать длительность звучания музыкального произведения (короткие, длинные)

4.1.1.7 слушать музыкальный жанр (марш)

4.1.1.11 узнавать музыкальные инструменты (домбра) по образцу, по названию и звучанию

4.2. Пение

4.2.2.1 строиться и готовиться к пению

4.2.2.2 пропевать мелодии на гласный звук – и, с разной силой звука (громко, тихо)

4.2.2.5 узнать и показать части тела на игрушках (голова, шея, грудь, спина, живот, рука, кисть, нога, колено, стопа)

4.2.2.8 выполнять по показу артикуляционную гимнастику перед пением

4.3. Музыкально-ритмические упражнения

4.3.3.1 строиться и готовиться к музыкально-ритмическим упражнениям

4.3.3.2 под музыку двигаться по кругу по одному, и по сигналу строиться в пару

4.3.3.4 под музыку выполнять маршевый шаг на месте (без флажков, с флажками)

4.3.3.5 под музыку выполнять маршевый шаг в продвижении (без флажков, с флажками)

4.3.3.17 имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (домбра)

4.3.3.18 играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (домбра)

2 четверть

1 неделя "Моя одежда"
2 неделя "Моя обувь"
3 неделя "Продукты питания"
4 неделя "Чайная посуда"
5 неделя "Мебель"
6 неделя "Праздник Новый год"
7 неделя "Праздник Новый год"

4.1. Слушание музыки

4.1.1.1 спокойно слушать музыку, вслушиваться в музыкальное звучание, адекватно реагировать на характер музыкального произведения

4.1.1.2 узнавать знакомые произведения по вступлению

4.1.1.3 узнавать, называть изменения в силе звучания (громко, тихо)

4.1.1.4 узнавать и называть выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

4.1.1.5 различать различные средства музыкальной выразительности, с изменением звуков по высоте звучания (низкий, высокий)

4.1.1.6 замечать и различать длительность звучания музыкального произведения (короткие, длинные)

4.1.1.8 узнавать отдельные музыкальные жанры (песня, марш)

4.1.1.12 узнавать музыкальные инструменты (дудочка) по образцу, по названию и звучанию

4.1.1.14 различать на слух звучание музыкальных инструментов (домбра, дудочка)

4.2. Пение

4.2.2.1 строиться и готовиться к пению

4.2.2.3 пропевать мелодии на гласный звук – э, с разной силой звука (громко, тихо)

4.2.2.8 выполнять по показу артикуляционную гимнастику перед пением

4.2.2.10 исполнять несложные песенки-попевки совместно с педагогом.

4.3. Музыкально-ритмические упражнения

4.3.3.1 строиться и готовиться к музыкально-ритмическим упражнениям

4.3.3.6 под музыку выполнять маршевый шаг в продвижении в паре

4.3.3.7 под музыку двигаться боковым приставным шагом (без флажков, с флажками)

4.3.3.8 стремиться под музыку двигаться боковым приставным шагом в паре

4.3.3.19 имитировать в движении под музыку игру на музыкальном инструменте (дудочка)

4.3.3.20 играть под музыку в произвольной форме на музыкальном инструменте (дудочка)

3 четверть

1 неделя "Зимние забавы
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы
7 неделя "Транспорт"
8 неделя "Мамин праздник
9 неделя "Праздник Наурыз"

4.1. Слушание музыки

4.1.1.1спокойно слушать музыку, вслушиваться в музыкальное звучание, адекватно реагировать на характер музыкального произведения

4.1.1.2 узнавать знакомые произведения по вступлению

4.1.1.3 узнавать, называть изменения в силе звучания (громко, тихо)

4.1.1.4 узнавать и называть выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

4.1.1.5 различать различные средства музыкальной выразительности, с изменением звуков по высоте звучания (низкий, высокий)

4.1.1.6 замечать и различать длительность звучания музыкального произведения (короткие, длинные)

4.1.1.9 различать и называть отдельные музыкальные жанры (песня, танец)

4.1.1.13 узнавать музыкальные инструменты (духовая гармоника) по образцу, по названию

4.1.1.15 различать на слух звучание музыкальных инструментов (домбра, духовая гармоника)

4.1.1.16 различать на слух звучание музыкальных инструментов (дудочка, духовая гармоника, домбыра)

4.2. Пение

4.2.2.1 строиться и готовиться к пению

4.2.2.6 совместно с педагогом имитировать звуки музыкального инструмента (барабан)

4.2.2.8 выполнять по показу артикуляционную гимнастику перед пением

4.2.2.9 выполнять за педагогом дыхательные упражнения под музыкальное сопровождение

4.2.2.11 петь несложные песни совместно с педагогом в диапазоне до1-ля1

4.3. Музыкально-ритмические упражнения

4.3.3.1 строиться и готовиться к музыкально-ритмическим упражнениям

4.3.3.3 различать движения в приседании, в полный рост (низко, высоко)

4.3.3.9 под музыку двигаться боковым галопом (без флажков, с флажками)

4.3.3.10 под музыку двигаться боковым галопом в паре

4.3.3.11 под музыку двигаться прямым галопом (без флажков, с флажками)

4.3.3.12 под музыку двигаться прямым галопом в паре

4.3.3.21 играть под музыку в произвольной форме одновременно всем классом на музыкальных инструментах (домбра, дудочка, духовая гармоника)

4 четверть

1 неделя "Деревья"
2 неделя "Цветы"
3 неделя "Насекомые"
4 неделя "Одежда для весны"
5 неделя "Рыбы"
6 неделя "Фрукты"
7 неделя "Овощи"
8 неделя "Ягоды"
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

4.1. Слушание музыки

4.1.1.1 спокойно слушать музыку, вслушиваться в музыкальное звучание, адекватно реагировать на характер музыкального произведения

4.1.1.2 узнавать знакомые произведения по вступлению

4.1.1.3 узнавать, называть изменения в силе звучания (громко, тихо)

4.1.1.4 узнавать и называть выразительные средства музыкального произведения (медленно, быстро)

4.1.1.5 различать различные средства музыкальной выразительности, с изменением звуков по высоте звучания (низкий, высокий)

4.1.1.6 замечать и различать длительность звучания музыкального произведения (короткие, длинные)

4.1.1.10 узнавать отдельные музыкальные жанры (песня, танец, марш)

4.1.1.17 различать на слух звучание музыкальных инструментов (домбра, дудочка, духовая гармоника)

4.1.1.18 различать на слух звучание музыкальных инструментов (домбра, дудочка, духовая гармоника, пианино, металлофон)

4.2. Пение

4.2.2.1 строиться и готовиться к пению

4.2.2.4 пропевать мелодии на гласный звук – ы, с разной силой звука (громко, тихо)

4.2.2.7 совместно с педагогом имитировать звуки музыкального инструмента (дудочка)

4.2.2.8 выполнять по показу артикуляционную гимнастику перед пением

4.2.2.12 совместно с педагогом исполнять несложные песенки-попевки

4.3. Музыкально-ритмические упражнения

4.3.3.1 строиться и готовиться к музыкально-ритмическим упражнениям

4.3.3.13 под музыку чередовать маршевый шаг, приставной шаг, боковой галоп по сигналу

4.3.3.14 под музыку чередовать маршевый шаг, приставной шаг, боковой галоп, прямой галоп по сигналу

4.3.3.15 под музыку выполнять движения по последовательности маршевый шаг, приставной шаг, боковой галоп, прямой галоп по сигналу

4.3.3.16 под музыку выполнять движения в паре по последовательности маршевый шаг, приставной шаг, боковой галоп, прямой галоп по сигналу

4.3.3.22 играть гамму по отмеченным клавишам до1-до2 одним пальцем на музыкальном инструменте (пианино)

  Приложение 321 к приказу
Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 03 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 321 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); в редакции приказа Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Изобразительное искусство" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов

Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа по учебному предмету "Изобразительное искусство" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов разработана в соответствии с пунктом 1 статьи 19 Закона Республики Казахстан "Об образовании".

      2. Цель Программы - формирование системы первоначальных изобразительных умений и навыков, через восприятие доступных обучающимся видов изобразительного и декоративно-прикладного искусства, использование накопленного изобразительного опыта в учебных и жизненных ситуациях.

      3. Учебные задачи Программы:

      1) формировать элементарные изобразительные умения и навыки в разной технике изображения и применять полученные умения в практически-значимой деятельности;

      2) формировать и развивать умения пользоваться пластичными материалами и создавать из них формы;

      3) формировать умения выкладывать и наклеивать формы для аппликации;

      4) развивать сопровождающую и регулирующую функции речи в процессе изобразительной деятельности.

      4. Коррекционно-развивающие задачи Программы:

      1) развивать зрительно-двигательную координацию;

      2) формировать умение обследовать объект изображения на полисенсорной основе, сравнивать, находить сходство и различие объектов окружающей действительности;

      3) формировать речевые навыки в рамках изобразительной деятельности в доступной для обучающихся вербальной (слова-названия предметов, действий с ними, признаков предметов) и невербальной (жесты, мимика, пантомимика) формах;

      4) формировать эмоционально-положительное восприятие сверстников и педагога;

      5) формировать умения сотрудничать со взрослыми и одноклассниками во время совместной деятельности.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      5. При организации учебного процесса учитываются:

      1) низкая познавательная активность в условиях коллективного обучения;

      2) слабая реакция на направляющую, стимулирующую помощь учителя, используемую во фронтальной работе;

      3) малый ресурс обучающихся в поддержании собственной активности и концентрации внимания на содержании одного учебного предмета в течение сорока пяти минут;

      4) трудности автоматизации формируемых навыков.

      6. Педагогические мероприятия направлены на формирование необходимых предпосылок и способов усвоения навыков, включающих сотрудничество со взрослым и детьми.

      7. Организация процесса обучения и воспитания обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта основана на принципах специальной педагогики.

      8. Педагоги уважают право школьников развиваться в индивидуальном темпе, учитывая индивидуальные особенности каждого обучающегося; постоянно изучают изменяющиеся возможности, оценивают образовательные потребности, фиксируют минимальные продвижения в развитии и усвоении навыков у обучающихся. Любой прогресс рассматривается в качестве положительного результата в обучении.

      9. Педагоги самостоятельно выбирают доступное для каждого обучающегося содержание обучения из настоящей Программы, а также методы, формы, средства обучения с учетом индивидуальных возможностей и результатов оценки образовательных, личностных достижений обучающихся.

      10. Интегрированный характер обучения реализуется беспредметным обучением в первые 2-4 года обучения в школе с постепенным переходом к предметному обучению. Для организации целенаправленной деятельности обучающихся в период беспредметного обучения применяется сквозное тематическое планирование.

      11. В Программе определена сквозная тема для каждой недели учебного года. При определении тематик и их последовательности использован принцип перехода от концентра "Я - ребенок" (формирование у школьника представлений о себе, формирование положительного отношения к себе), к концентру "Ребенок и его мир" (формирование представлений о ближайшем окружении: своей семье, доме, своих игрушках, своей школе, классе, одноклассниках), и далее к концентру "Ребенок и большой мир" (мир растений, животных, явления природы).

      12. Сквозная тематика повторяется в каждом классе в соответствии с принципом концентричности, предполагающим повторение и постепенное расширение, усложнение изучаемых понятий, словаря, фразеологии, практических упражнений. Педагогический совет школы может внести изменения в тематику и последовательность сквозных тем с учетом региональных особенностей и возможностей обучающихся.

      13. У обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта имеют место специфические проблемы в развитии речи (вплоть до ее отсутствия), мышления, общения. Существующие проблемы в каждом конкретном случае, компенсируются педагогическими средствами. Выстраивается последовательная работа по формированию понимания речи, вербальных и альтернативных средств общения, развитию наглядно-действенного мышления обучающихся. Речевое сопровождение деятельности обучающихся со стороны педагога должно быть дозированным и доступным пониманию обучающихся.

      14. Процесс обучения не предусматривает жесткого регламентирования не только содержания, но и организационных форм.

      15. При организации урока обеспечивается возможность изменить вид деятельности в тот момент, когда такая необходимость возникает у каждого ученика. Обеспечиваются условия для выполнения индивидуальной работы, в индивидуальном темпе, получения индивидуальной помощи педагога. Обучающимся предоставляется возможность свободно передвигаться в классной комнате во время урока.

      16. Обучение изобразительному искусству строится на компетентностной основе:

      1) социальная компетенция предполагает работу по развитию у обучающихся позитивного отношения к людям, к произведениям изобразительного, народного и декоративно-прикладного искусства, природе, продуктам деятельности, к соблюдению правил безопасной жизнедеятельности на уроках и во внеучебной деятельности;

      2) коммуникативная компетенция заключается в работе по развитию понимания обращенной речи, обогащению словаря обучающихся, формированию умений средствами языка осуществлять речевую деятельность в соответствии с целями и ситуацией общения в рамках изобразительной деятельности в доступной для них вербальной (слова-названия предметов, действий с ними, признаков предметов) или невербальной (жесты, мимика, пантомимика и т.п.) форме;

      3) познавательно-информационная компетенция предполагает работу по формированию у обучающихся умений обследовать объект изображения на полисенсорной основе, умений сравнивать, находить сходство и различие объектов окружающей действительности, использовать полученные знания и умения в собственной практической деятельности;

      4) изобразительная компетенция заключается в формировании и развитии элементарных умений и навыков в работе с изобразительными инструментами и материалами, владению навыками изобразительной деятельности, развитию способности на доступном уровне изображать объекты окружающей действительности в совместной деятельности с педагогом, по подражанию, с натуры, по образцу; в формировании умений организовывать рабочее место.

      17. При планировании уроков соблюдается принцип дифференциации и индивидуализации, что позволит обучающимся получать помощь в соответствии с индивидуальными особенностями.

      18. Структура урока и методика обучения определяется дидактическими целями, содержанием учебного материала и психофизиологическими возможностей каждого обучающегося класса.

      19. Структура урока изобразительного искусства:

      1) организационный момент - готовность кабинета; организационное начало урока; готовность обучающихся к уроку; целевая установка на работу; введение игрового момента;

      2) знакомство с новым материалом- выделение главного в изучаемых объектах и явлениях; использование наглядности; межпредметных связей; выполнение упражнений;

      3) практическая работа;

      4) подведение итогов - выставка работ; анализ работ; оценка деятельности обучающихся учителем.

      20. Для организации изобразительной деятельности обучающихся на уроке применяются разнообразные методы и приемы:

      1) обследование, рассматривание;

      2) наблюдение;

      3) обыгрывание предметов, подлежащих изображению;

      4) действия по подражанию;

      5) совместные действия;

      6) действия по образцу;

      7) собственные действия ученика по вербальной инструкции.

      21. Включение в уроки элементов музыкотерапии, арттерапии, сказкотерапии, рисования под музыку, обыгрывание выполненных поделок повышают эффективность уроков как в образовательной, так и в коррекционно-развивающей направленности.

      22. Аудиовизуальные средства обучения оказывают наиболее сильное обучающее воздействие, обеспечивают образное восприятие изучаемого материала и его наглядную конкретизацию в форме наиболее доступной для восприятия и запоминания, поскольку отображение жизненных явлений совершается художественными средствами (кино и фотосъемка, художественное чтение, живопись, музыка).

      23. На уроке обязательно проводится специальная работа по речевому развитию обучающихся: устанавливается связь между зрительно воспринимаемым образом и его словесным обозначением, проводится работа над пониманием значения слов; формирование эмоционально-положительного восприятия каждым обучающимся педагога и сверстников, установление отношений сотрудничества во время совместной деятельности, умение выражать положительные эмоции от процесса и результата деятельности.

      24. Обязательным компонентом урока является выполнение упражнений, направленных на развитие сенсомоторной сферы обучающихся, нормализацию мышечного тонуса, зрительно-двигательной координации, дифференцированных движений пальцев рук, зрительного контроля.

      25. Предполагается деление пространства классной комнаты для занятий изобразительной деятельностью на функциональные зоны:

      1) рабочую зону – для учителя;

      2) рабочую – для обучающихся;

      3) для личной гигиены (с горячей и холодной водой);

      4) для экспозиции, общего хранения специального оборудования и материалов, натурного и методического фонда, учебные материалы к уроку.

      26. Предпочтительное расположение кабинета - северная или северо-западная сторона; обеспечивается достаточное освещение кабинета, единая ахроматическая светлая цветовая гамма для стен и мебели в кабинете; декоративное оформление кабинета (росписи, мозаики, макеты, произведения декоративно-прикладного искусства); временные экспозиции (выставки детских работ, репродукции, стенды, посвященные различным видам и жанрам изобразительного искусства).

      27. В 1-3 классах формируются базовые навыки, необходимые для изобразительной деятельности (доизобразительная деятельность): развитие сенсомоторики; ориентировка в пространстве, восприятие формы, величины, цвета; знакомство с материалами и средствами изобразительной деятельности, развитие зрительного контроля и зрительно-двигательной координации.

      28. Демонстрация произведений изобразительного искусства проводится как часть урока 1-2 раза в четверть. Рекомендуется рассматривать не более 1-2 картин или 1 скульптуру малых форм, или 2-3 иллюстрации или произведения декоративно-прикладного искусства. Сюжет, содержание произведения должны быть понятны обучающимся.

      29. На уроках проводится специальная работа по формированию навыков поведения и организации рабочего места.

      30. Содержание Программы носит рекомендательный характер, педагог имеет право вносить любые изменения в содержание и темп обучения каждого ученика класса в соответствии с его возможностями и реальными достижениями.

      31. В Программе сформулирована система целей обучения, которые служат ориентировочной основой для определения содержания учебного предмета и которыми руководствуется учитель при создании индивидуальных программ обучения школьников. При выборе учебных целей к конкретному уроку возможна их конкретизация, разбиение на несколько частей.

      32. Для оценивания достижений используется описательная оценка, которая является качественным показателем достижений обучающегося. При описании достижений, обучающихся обязательно указывается степень самостоятельности владения навыками: самостоятельно, по образцу, по подражанию, с помощью совместных с педагогом действий.

Глава 3. Организация содержания учебного предмета "Изобразительное искусство"

Параграф 1. Содержание учебного предмета "Изобразительное искусство"

      33. Объем учебной нагрузки по предмету составляет:

      1) в 1 классе - 2 часа в неделю, 66 часов в учебном году;

      2) во 2 классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

      3) в 3 классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

      4) в 4 классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по учебному предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

      34. Базовое содержание учебного предмета "Изобразительное искусство" включает следующие разделы:

      1) "Культура организации труда";

      2) "Доизобразительная деятельность" (1, 2, 3 классы);

      3) "Восприятие произведений изобразительного искусства";

      4) "Лепка" (1, 2, 3, 4 классы);

      5) "Аппликация" (1, 2, 3, 4 классы);

      6) "Рисование" (1, 2, 3, 4 классы).

      35. "Культура организации труда" включает подраздел:

      1) соблюдение техники безопасности и правил поведения.

      36. Раздел "Доизобразительная деятельность" включает подразделы:

      1) основные признаки предмета – форма, величина, цвет;

      2) представления о пространстве;

      3) временные представления;

      4) точка, штрих, линия, пятно.

      37. Раздел "Восприятие произведений изобразительного искусства" включает подразделы:

      1) предметы народного декоративно-прикладного искусства;

      2) иллюстрации;

      3) предметы живописи, скульптуры, архитектуры.

      38. Раздел "Лепка" включает подразделы:

      1) пластилиновая живопись;

      2) объемные изделия;

      3) композиция.

      39. Раздел "Аппликация" включает подразделы:

      1) предметная аппликация;

      2) декоративная аппликация;

      3) сюжетная аппликация.

      40. Раздел "Рисование" включает подразделы:

      предметное рисование;

      декоративное рисование;

      сюжетное рисование.

      41. Базовое содержание учебного предмета "Изобразительное искусство" для 1 класса:

      1) культура организации труда. Соблюдение техники безопасности и правил поведения в кабинете ИЗО: наблюдение за действиями учителя по соблюдению правил поведения (работать рядом, не мешая друг другу; не брать чужие инструменты; инструменты и материалы не брать в рот, не бросать на пол и в одноклассников; без разрешения не вставать, не брать ничего со стола учителя, не выходить из кабинета, практическую работу разрешается выполнять стоя). Выполнение упражнений по организации рабочего места: раскладывание сопряженно или по показу инструментов и материалов для предложенного вида деятельности, складывание инструментов и материалов на свои места после работы. Мытье или вытирание влажной тряпочкой рук после работы, вынос мусора в отведҰнное место;

      2) доизобразительная деятельность. Основные признаки предмета (форма, величина, цвет): тактильно-зрительное обследование предмета. Выделение признаков цвета (красный, синий, желтый), формы (куб, шар), величины (большой, маленький) в предметах по подражанию действиям учителя, по образцу и по словесной инструкции в окружающей действительности, в игровой ситуации, на картинке (например, найди такой же, как …). Соотнесение натуральных предметов с объемными и плоскостными изображениями, обыгрывание предметов, определение их функционального назначения. Объединение одинаковых по форме или цвету, или величине предметов, фигур. Выполнение практических действий с предметами и игрушками различной величины (цвета). Дифференциация шара от любого многоугольника. Прокатывание предметов круглой формы по столу; нахождение соответствующих отверстий для плоскостных и объемных фигур (вкладыши Монтессори, доски Сегена).

      Игры с различными строительными наборами. Выполнение различных игровых упражнений на перемещение в пространстве, на изменение положений частей тела (поднять руки, вытянуть их вперед, поднять одну руку и т.п.) по подражанию действиям педагога, по образцу, по словесной инструкции. Расположение различных предметов, рисование точек на листе (вверху, внизу, посередине) сопряженно с учителем, по показу, по словесной инструкции. Нахождение, показ, называние основных частей тела и лица на кукле, на себе. Обведение по контурам ладони и пальцев карандашом с помощью учителя, соотнесение кисти руки с контурным изображением в процессе различных игровых упражнений ("Пальчики здороваются" и т.п.). Узнавание и, по возможности, называние на основе наиболее характерных признаков (по наблюдениям в природе, по изображениям на картинках) времени года, простейших явлений погоды (холодно, тепло, идет дождь, идет снег). Изображение соответствующих явлений природы с помощью имитационных действий (холодно – нахмуриться и сжаться, тепло – улыбнуться, дождь – постукивание пальцами рук по поверхности стола со словами: "кап, кап" и т.п.). Узнавание солнца и луны в природе и по иллюстрациям. Узнавание времени суток по картинкам, по действиям людей. Точка, линия, пятно: рисование линий на различной по фактуре сыпучей поверхности (манка, песок).

      Освоение техники рисования: правильное удерживание карандаша, фломастера, мелка, кисти в ведущей руке (с помощью педагога). Прижимание листа свободной рукой, проведение линий карандашом, ручкой, фломастером по заданному контуру. Умение набирать краску гуашь на кисть. Рисование линий всей поверхностью ворса, без отрыва кисти от бумаги. Рисование различных линий (вертикальных, горизонтальных, наклонных), штрихов, пятен (черных и цветных) на листе бумаги, не выходя за край. Рисование линий, точек, штрихов мелком, кистью с белой гуашью на бумаге контрастного цвета. Рисование точек пальцами, ватной палочкой. Рисование кляксами (на сгиб сложенного вдвое листа наносится краска гуашь, лист складывается, затем разворачивается). Закрашивание листа широкими линиями, штрихами (пальцем, кистью, мелками);

      3) восприятие произведений изобразительного искусств. Выделение произведений искусства из окружающей среды, рассматривание (деревянные и глиняные игрушки), обыгрывание, выражение положительных эмоций, интереса. Рассматривание иллюстраций к известным народным сказкам. Узнавание, показ и, по возможности, называние изображенных предметов и основных средств выразительности (цвет, форма, величина). Рассматривание фотографий родных людей;

      4) лепка. Лепка без задания для знакомства с основными свойствами пластилина: разминание пластилина двумя руками, лепка на подложке. Оставление отпечатков на куске пластилина с помощью форм для вырезания, пальцев. Отрывание и отщипывание пальцами от куска пластилина комочков, размазывание комочка пластилина одного цвета на жҰсткой основе, размазывание пластилина красного, желтого, синего, зеленого, белого, черного цветов внутри простого контурного изображения (совместно с учителем или по подражанию ему). Объемные изделия: наблюдения за учителем при показе элементарных приҰмов работы с пластическими материалами (пластилин восковой, пластилин шариковый, пластилин-глина, солҰное тесто, паста для моделирования, масса для лепки). Разминание пластичной массы в руках, раскатывание куска пластилина прямыми и круговыми движениями ладоней на столе. Расплющивание куска пластилина округлой формы, соединение концов скатанной колбаски. Отрывание комочков от куска пластилина и выкладывание на тарелку (большие – на большую, маленькие – на маленькую). Наблюдение за деятельностью учителя, выполняющего лепку изделия и нахождение реального предмета, зрительно-тактильное обследование объҰмных форм перед лепкой (целостное восприятие, обыгрывание, определение формы, цвета). Лепка изделий, состоящих из 1-2 частей. Композиция: составление коллективных композиций с помощью учителя, обыгрывание выполненных поделок;

      5) аппликация. Предметная аппликация: наблюдение за действиями педагога при демонстрации приемов аппликации из готовых форм, упражнения в раскладывании готовых форм контрастных цветов по всему листу бумаги. Знакомство с оборудованием, необходимым для аппликации (клей-карандаш, бумага, подложка, салфетка, готовые заготовки). Изготовление заготовок способами разрывания, сминания бумаги. Упражнения в выполнении с помощью учителя основных приемов работы: нанесение клея на поверхность изнаночной стороны готовой заготовки только на подложке, наклеивание заготовки на бумагу, прижимание заготовки салфеткой к бумаге, прижимание заготовки одной рукой, действия двумя руками. Наклеивание простых предметов из 1-2 частей. Декоративная аппликация: наклеивание узора с повтором одного элемента по всему листу бумаги и в горизонтальной полосе. Аппликация с повтором 2 элементов одинаковых по форме, но разных по цвету. Сюжетная аппликация: наклеивание на подготовленную основу готовых форм, целесообразное распределение форм на пространстве листа с помощью учителя, по показу. Выполнение коллективной аппликации совместно с педагогом;

      6) рисование. Наблюдение за деятельностью учителя, выполняющего рисунки на доске, на бумаге, на песке. Нахождение реального предмета, изображенного на рисунке. Обыгрывание нарисованных предметов. Обследование предметов перед рисованием: целостное восприятие, обыгрывание, определение формы путем обведения по контуру, определение цвета. Рисование в нетрадиционных техниках изображения: пальцевой живописи (рисование пальцами, ладонью), печатание красками на листе бумаги с помощью штампа из картофеля, поролоновых тампонов, ватной палочки, ритмичное нанесение оттисков по всему листу бумаги (не заходя за край листа бумаги). Рисование карандашом контурных и цветных изображений по трафарету; рисование изображаемых предметов по всему листу бумаги (не заходя за край листа бумаги). Закрашивание листа бумаги краской тампонами из поролона, губкой круговыми, вертикальными, горизонтальными движениями. Рисование предметов округлой формы по заданному контуру. Рисование предметов, состоящих из частей одинаковой формы, но разных по величине (снеговик) по заданному контуру. Раскрашивание контурных предметных рисунков без мелких деталей, раскрашивание фигур из соленого теста, узнавание своего рисунка среди других. Декоративное рисование: рисование узора из точек ватной палочкой и гуашью. Украшение предметов круглой формы узором из точек. Сюжетное рисование: закрашивание готовых контурных рисунков (раскрасок) с простым сюжетом без мелких деталей.

      42. Базовое содержание учебного предмета "Изобразительное искусство" для 2 класса:

      1) культура организации труда. Соблюдение техники безопасности и правил поведения в кабинете ИЗО. Выполнение требований учителя, выполнение простых поручений, выполнение упражнений по организации рабочего места: раскладывание по словесной инструкции и по показу инструментов и материалов для предложенного вида деятельности, складывание инструментов и материалов на свои места после работы, сминание остатков пластилина по цветам в целый кусок, мытье или вытирание влажной тряпочкой рук после работы, вынос мусора в отведҰнное место;

      2) доизобразительная деятельность. Основные признаки предмета (форма, величина, цвет). Тактильно-зрительное обследование предмета: выделение признаков цвета (красный, синий, желтый, зеленый), формы (куб, шар, квадрат, круг), величины (большой, маленький) в предметах по образцу и по словесной инструкции в окружающей действительности, в игровой ситуации, на картинке, определение их функционального назначения. Соотнесение натуральных предметов с объемными и плоскостными изображениями. Обыгрывание предметов, объединение одинаковых по форме и цвету, форме и величине предметов, фигур. Выполнение практических действий с предметами и игрушками различной формы одинакового цвета (положи красные кубики на стол, а красные шары – в коробку). Дифференциация круга от любого многоугольника. Нахождение соответствующих отверстий для плоскостных и объемных фигур (вкладыши Монтессори, доски Сегена). Обводка по трафаретам и закрашивание круга, квадрата (сопряженно, с частичной помощью педагога и самостоятельно). Выполнение различных игровых упражнений на перемещение в пространстве, на изменение положений частей тела (поднять правую руку, посмотреть вверх, вниз и т.п.) по подражанию действиям педагога, по образцу, по словесной инструкции. Расположение различных предметов на столе, рисование точек на листе (справа, слева, посередине) сопряженно с учителем, по показу, по словесной инструкции. Узнавание и, по возможности, называние на основе наиболее характерных признаков (по одежде людей, по изображениям на картинках) времени года. Узнавание и определение солнца и луны, как признака времени суток, по иллюстрациям. Узнавание и называние времени суток по картинкам, по действиям людей. Точка, линия, пятно: совершенствование техники рисования. Правильное удерживание карандаша, фломастера, мелка, кисти в ведущей руке. Прижимание листа свободной рукой, проведение линий карандашом, ручкой, фломастером по заданному контуру. Рисование линий всей поверхностью ворса, без отрыва кисти от бумаги. Рисование различных линий (вертикальных, горизонтальных, наклонных, ломаных), штрихов, пятен (черных и цветных) на листе бумаги, не выходя за край. Рисование линий, точек, штрихов мелком, кистью с белой гуашью на бумаге контрастного цвета. Рисование ватной палочкой точек. Закрашивание листа широкими линиями кистью с гуашью;

      3) восприятие произведений изобразительного искусства. Предметы народного декоративно-прикладного искусства: выделение произведений искусства из окружающей среды, рассматривание, выделение средств художественной выразительности (цвет, величина) в изделиях народных мастеров из войлока, обыгрывание, выражение положительных эмоций, интерес. Иллюстрации: рассматривание иллюстраций к известным народным сказкам. Узнавание, показ и, по возможности, называние изображенных предметов, действий. Предметы живописи, скульптуры, архитектуры: фотографии знакомых людей, знакомых пейзажей в разное время года;

      4) лепка. Пластилиновая живопись: оставление ритмичных отпечатков формой для вырезания на куске пластилина с помощью педагога и задаваемого голосом ритма (например, тук, тук). Отрывание небольших кусочков пластилина от куска и размазывание их внутри простого контурного изображения на жҰсткой основе совместно с учителем или по подражанию. Объемные изделия: лепка без задания для закрепления представлений о свойствах пластических материалов, разминание пластилина двумя руками, лепка на подложке.

      Демонстрация элементарных приҰмов работы с пластическими материалами: разминание пластичной массы в руках, раскатывание куска пластилина прямыми и круговыми движениями ладоней на столе; расплющивание куска пластилина округлой формы. Приемы деления пластилина на части: отщипывание, откручивание, отрезание. Приемы соединения частей изделия: прижатие. Наблюдение за деятельностью учителя, выполняющего лепку изделия и нахождение реального предмета. Зрительно-тактильное обследование объҰмных форм перед лепкой (целостное восприятие, обыгрывание, определение формы, цвета). Лепка предметов округлой и овальной формы, предметов из двух частей. Композиция: составление коллективных композиций с помощью учителя, обыгрывание выполненных поделок;

      5) аппликация. Предметная аппликация: анализирование образца учителем с вовлечением, по возможности, в обсуждение обучающихся на уровне узнавания, показа, называния деталей аппликации. Упражнения в раскладывании в широкой горизонтальной полосе готовых заготовок разной формы (величины, цвета), в определенной последовательности по показу, сопряженно, с помощью учителя. Упражнения в наклеивании заготовок на бумагу. Упражнения в составлении предметной картинки из 2-3 частей после показа. Составление и наклеивание простой предметной аппликации из двух-трех частей после показа, сопряженно. Наблюдение за действиями педагога при демонстрации приемов аппликации из готовых форм, изготовления заготовок способами разрывания, сминание бумаги. Составление и наклеивание двухцветной аппликации из рваных заготовок в заданном контуре с обозначением цветов сопряженно. Составление и наклеивание аппликации из заготовок из мятой бумаги (1-2 цвета) в заданном контуре с помощью учителя. Декоративная аппликация: составление узора по всему листу бумаги, в горизонтальной полосе из трех-четырех одинаковых элементов с последующим наклеиванием по показу и образцу. Составление и наклеивание узора на горизонтальной полосе, с соблюдением чередования по одному признаку сопряженно с педагогом. Сюжетная аппликация: составление и наклеивание простой сюжетной аппликации из 2-3 частей по образцу;

      6) рисование. Предметное рисование: соблюдение техники рисования: удерживание карандаша, фломастера, кисти в ведущей руке, придерживание бумаги одной рукой, сопровождение взглядом движения руки с изобразительным инструментом, не слишком сильно нажимать на карандаш, не рвать бумагу грифелем, оставлять на бумаге четкие линии, вести кисть по бумаге без лишнего нажима, не лохматя ворс. Различение и использование в процессе изображения цветов: красный, синий, желтый, зеленый, белый, черный. Наблюдение за деятельностью учителя, выполняющего рисунки на доске, на бумаге, на песке. Рисование без задания по всему листу бумаги (не заходя за край листа бумаги). Обыгрывание нарисованных предметов. Обследование предметов перед рисованием: целостное восприятие, обыгрывание, определение формы путем обведения по контуру, определение цвета. Рисование карандашом контурных и цветных изображений по трафарету. Закрашивание листа бумаги гуашью тампонами из поролона, губкой круговыми, вертикальными, горизонтальными движениями для последующего выполнения аппликации. Рисование предметов округлой, квадратной, треугольной (обозначается "как крыша") формы по заданному контуру. Рисование предметов из 2 форм разной величины по заданному контуру сопряженно или с помощью учителя. Раскрашивание контурных крупных предметных рисунков, не выходя за границы рисунка. Раскрашивание фигур из соленого теста (бублики), использование помощи учителя, рассматривание своей работы и рисунков одноклассников, узнавание своего рисунка среди других. Декоративное рисование: рисование в нетрадиционных техниках изображения. Печатание штампом из картофеля, ритмичное нанесение оттисков по всей ширине листа бумаги, не заходя за край. Печатание узора листьями с гуашью в широкой горизонтальной полосе с помощью учителя. Печатание узора (лист, штамп, губка) гуашью сопряженно или с помощью учителя. Раскрашивание орнамента с узором, выделенного бледным цветом, по показу, с помощью учителя. Сюжетное рисование: дорисовывание по опорным линиям деталей контурного рисунка, раскрашивание готовых контурных рисунков с простым сюжетом без мелких деталей.

      43. Базовое содержание учебного предмета "Изобразительное искусство" для 3 класса:

      1) культура организации труда. Соблюдение техники безопасности и правил поведения в кабинете ИЗО: соблюдение правил поведения и техники безопасности при работе с инструментами и материалами. Выполнение упражнений по формированию навыков соблюдения ТБ при работе с ножницами. Соблюдение порядка на рабочем столе, раскладывание по словесной инструкции и рисунку инструментов и материалов для предложенного вида деятельности, складывание инструментов и материалов на свои места после работы, сминание остатков пластилина по цветам в цельный кусок (брусок), мытье или вытирание влажной тряпочкой рук после работы, вынос мусора в отведенное место.

      Ознакомление с обязанностями дежурного, выполнение простых поручений учителя по организации работы в кабинете (намочи тряпку, вытри стол, разложи или собери инструменты и т.п.) по словесной инструкции, выполнение упражнений по формированию алгоритма действий дежурного;

      2) доизобразительная деятельность. Основные признаки предмета (форма, величина, цвет). Тактильно-зрительное обследование предмета с незначительной помощью учителя. Соотнесение натурального предмета с объемным и плоскостным изображениями, обыгрывание предмета, определение функционального назначения. Различение разных по форме, цвету, величине предметов, фигур. Объединение предметов по сходным признакам. Выполнение практических действий с предметами различных по признакам (все красные предметы поставь справа, синие – слева и т. п.). Дифференциация круга и шара, квадрата и куба. Обводка по шаблонам и закрашивание геометрических фигур (с частичной помощью педагога и самостоятельно. Различение и использование в процессе изображения красного, синего, желтого, зеленого, черного, белого цветов. Представления о пространстве: рисование точек на листе по словесной инструкции о местоположении; выполнение практических действий по расположению предмета на столе, в классе по словесной инструкции. Узнавание (по наблюдениям в природе, по изображениям на картинках, по характерным признакам) и называние контрастных времен года (лето и зима) и частей суток (день и ночь). Объединение картинок с признаками и соответствующего временного понятия;

      3) восприятие произведений изобразительного искусства. Предметы народного декоративно-прикладного искусства: выделение произведений искусства из окружающей среды, рассматривание, выделение средств художественной выразительности (цвет, величина) в изделиях народных мастеров из керамики, обыгрывание, выражение положительных эмоций, интереса. Иллюстрации: рассматривание иллюстраций с национальной одеждой народа Казахстана, узнавание, показ и, по возможности, называние изображенных предметов. Предметы живописи, скульптуры, архитектуры: примечательные здания региона (фотографии, картины, реальные здания). Малые скульптурные формы;

      4) лепка. Пластилиновая живопись: отрывание небольших кусочков пластилина от куска и размазывание их внутри простого контурного предметного изображения на жҰсткой основе по подражанию. Лепка объемной пластилиновой аппликации внутри готового контура на жесткой основе сопряженно с учителем. Объемные изделия: обследование предметов перед лепкой (рассматривание, ощупывание предмета, выделение в нем формы и цвета основных и дополнительных частей) с помощью учителя. Наблюдение за лепкой предметов учителем. Узнавание, называние, сравнение с реальным предметом Лепка посуды (из 1 части) из целого куска пластилина с натуры после обследования, передача их основных признаков с помощью приемов: раскатывания, вдавливания, сплющивания, оттягивания; использование готовых изделий в сюжетных играх.

      Лепка предмета конструкторским способом (из 2-3частей) по подражанию, передача формы, сравнение ее с образцом с помощью учителя. Композиция: составление коллективных композиций из поделок, обучающихся с помощью учителя, обыгрывание выполненных композиций;

      5) аппликация. Предметная аппликация: анализ образца учителем с вовлечением в обсуждение обучающихся на уровне узнавания, показа, называния деталей аппликации. Изготовление заготовок способами разрывания, сминания бумаги. Выкладывание и наклеивание заготовок на готовый фон по образцу, по речевой инструкции. Составление и наклеивание аппликации из рваных заготовок в заданном контуре. Составление и наклеивание объҰмной аппликации из заготовок из мятой бумаги (1-2 цвета) в заданном контуре. Декоративная аппликация: упражнения в резании бумаги по заданной прямой линии. Упражнения в вырезании полосок по заданной линии. Вырезание заготовок для аппликации в форме полосок одной величины, двух цветов. Выкладывание узора (2 части) на листе бумаги из 3-4 полосок с чередованием по цвету и наклеивание их по показу и по образцу. Сюжетная аппликация: составление и наклеивание простой сюжетной аппликации с помощью педагога по образцу;

      6) рисование. Предметное рисование: соблюдение техники рисования. Различение и использование в процессе изображения цветов: красный, синий, желтый, зеленый, белый, черный. Наблюдение за деятельностью учителя, выполняющего рисунки на доске, на бумаге, на песке. Рисование без задания по всему листу бумаги (не заходя за край листа бумаги). Обследование предметов перед рисованием (целостное восприятие, обыгрывание, определение формы путем обведения по контуру, определение цвета). Рисование карандашом контурных и цветных изображений по трафарету, шаблону. Раскрашивание карандашом предметов, нарисованных с помощью трафарета, шаблона, не выходя за линии. Освоение приемов рисования акварельными красками. Закрашивание листа бумаги краской широкой кистью, горизонтальными движениями для последующего выполнения аппликации. Рисование карандашом предметов округлой, квадратной, треугольной (обозначается "как крыша") формы по заданному контуру. Рисование карандашом предметов, состоящих из разных форм (округлых и угловатых) по заданному контуру сопряженно или с помощью учителя. Раскрашивание контурных крупных предметных рисунков, не выходя за границы рисунка. Раскрашивание фигур из соленого теста. Дорисовывание по опорным линиям деталей предмета. Рассматривание своей работы и рисунков одноклассников, узнавание своего рисунка среди других. Декоративное рисование: рисование в нетрадиционных техниках изображения. Печатание штампом из картофеля узора из 1 элемента в горизонтальной широкой полосе. Печатание узора листьями и краской в широкой горизонтальной полосе с помощью учителя. Печатание орнамента (лист, штамп, лист, штамп) краской с помощью учителя. Раскрашивание орнамента с национальным узором, выделенного бледным цветом, на готовой заготовке по показу, с помощью учителя. Рисование узора из мазков кистью приемом примакивания на горизонтальной полосе по опорным точкам, с помощью учителя. Украшение предметов на контурных рисунках. Сюжетное рисование: раскрашивание контурных рисунков (раскрасок) с простым сюжетом.

      44. Базовое содержание учебного предмета "Изобразительное искусство" для 4 класса:

      1) культура организации труда. Соблюдение техники безопасности и правил поведения в кабинете ИЗО: сотрудничество с учителем на уроке, соблюдение правил поведения и техники безопасности при работе с инструментами, упражнения в выполнении правил техники безопасности при работе с ножницами. Демонстрация и озвучивание (по возможности) обучающимся своих действий при работе с ножницами. Соблюдение порядка на рабочем месте, раскладывание по словесной инструкции и рисунку инструментов и материалов для предложенного вида деятельности, складывание инструментов и материалов на свои места после работы, сминание остатков пластилина по цветам в цельный кусок (брусок), мытье или вытирание влажной тряпочкой рук после работы, вынос мусора в отведҰнное место. Выполнение алгоритма действий дежурного по словесной инструкции или самостоятельно;

      2) восприятие произведений изобразительного искусства. Предметы народного декоративно-прикладного искусства: выделение произведений искусства из окружающей среды, рассматривание, выделение средств художественной выразительности (цвет, величина). Национальные орнаменты в изделиях народных мастеров, выражение положительных эмоций, интереса. Иллюстрации: иллюстрации в детской литературе. Узнавание, показ и, по возможности, называние изображенных предметов, сюжетов. Предметы живописи, скульптуры, архитектуры: малые скульптурные формы, картины казахстанских художников (А. Кастеев "Вид юрты изнутри");

      3) лепка. Пластилиновая живопись: отрывание небольших кусочков пластилина от куска и размазывание их внутри простого контурного предметного изображения на жҰсткой основе по подражанию. Лепка объемной пластилиновой аппликации внутри готового контура на жесткой основе сопряженно с учителем. Объемные изделия: обследование предметов перед лепкой (рассматривание, ощупывание предмета, выделение в нем формы и цвета основных и дополнительных частей, пространственное взаимоотношение) с помощью учителя. Наблюдение за лепкой предметов учителем. Узнавание, называние, сравнение с реальным предметом.

      Лепка посуды из целого куска пластилина с натуры после обследования с помощью приемов: раскатывания, оттягивание всех краев сплюснутого шара, вдавливание середины шара для получения полой формы нанесение элементов декора из маленьких комочков из пластилина сопряженно с учителем, с помощью учителя. Использование готовых изделий в сюжетных играх.

      Лепка предметов конструкторским способом (из 2-3частей) по подражанию, передача формы, сравнение ее с образцом с помощью учителя. Композиция: составление коллективных композиций из поделок, обучающихся с помощью учителя, обыгрывание выполненных композиций;

      4) аппликация. Предметная аппликация: анализ образца учителем с вовлечением в обсуждение обучающихся на уровне узнавания, показа, называния деталей аппликации и порядка выполнения. Упражнения в выкладывании и наклеивание заготовок на готовый фон по образцу, по речевой инструкции. Упражнения в ориентировании на плоскости листа бумаги: вверху, внизу, справа, слева, посередине. Осваивание техники коллажа: закрашивание бумажной основы краской и аппликация из готовых форм с помощью педагога.

      Аппликация из готовых форм и "пальчиковая живопись" с помощью педагога, сопряженно. Наблюдение за действиями педагога при демонстрации техники коллажа. Изготовление заготовок способами разрывания, сминания бумаги. Составление и наклеивание аппликации из рваных заготовок в заданном контуре. Составление и наклеивание объҰмной аппликации из заготовок из мятой бумаги (1-2 цвета) в заданном контуре. Декоративная аппликация: упражнения в резании бумаги по заданной линии. Упражнения в вырезании квадрата. Вырезание заготовок для аппликации квадратной формы одной величины, двух цветов. Выкладывание узора в горизонтальной полосе из 3-4 квадратов с чередованием по цвету с последующим наклеиванием по показу и образцу.

      Сюжетная аппликация: составление и наклеивание простой сюжетной аппликации с помощью педагога, по образцу. Составление и наклеивание коллективной сюжетной аппликации с помощью педагога по образцу; развитие навыка общения и умения работать в команде;

      5) рисование. Предметное рисование: соблюдение и совершенствование техники рисования. Различение и использование в процессе изображения цветов: красный, синий, желтый, зеленый, белый, черный. Наблюдение за деятельностью учителя, выполняющего рисунки на доске, на бумаге. Рисование без задания по всему листу бумаги (не заходя за край листа бумаги). Обследование предметов перед рисованием. Рисование объектов окружающего мира с натуры сопряженно, с помощью учителя. Рисование предметов, состоящих из двух разных форм по заданному контуру или с помощью учителя. Рисование карандашом контурных и цветных изображений по трафарету, шаблону.

      Раскрашивание карандашом предметов, нарисованных с помощью трафарета, шаблона, не выходя за линии. Рисование деревьев в разное время года по заданному контуру. Раскрашивание гуашью предметных силуэтных форм (предметы одежды, мебели, посуды; народные игрушки) раскрашивание фигур из соленого теста. Дорисовывание по опорным линиям деталей изображенного предмета. Рассматривание своей работы и рисунков одноклассников. Оценивание своей и чужой работы с помощью учителя.

      Декоративное рисование: раскрашивание орнамента с национальным узором, выделенного бледным цветом, по показу, с помощью учителя. Рисование узора из мазков кистью (приемом примакивания) и точек (кончиком кисти) на горизонтальной полосе по опорным точкам, с помощью учителя. Сюжетное рисование: раскрашивание контурных рисунков (раскрасок) с простым сюжетом без мелких деталей.

Параграф 2. Система целей обучения

      45. Цели обучения в программе представлены с кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел программы, четвертое число показывает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 1.2.1.4 "1" – класс, "2.1" – подраздел, "4" – нумерация учебной цели.

      46. Система целей обучения дана по разделам и классам:

      1) раздел "Культура организации труда":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

1.1. Соблюдение ТБ и правил поведения в кабинете ИЗО

1.1.1.1 соблюдать правила поведения

2.1.1.1 соблюдать правила поведения

3.1.1.1 соблюдать правила поведения

4.1.1.1 соблюдать правила поведения

1.1.1.2 подготавливать рабочее место для заданного вида деятельности по показу, по образцу

2.1.1.2 выполнять требования и поручения учителя

3.1.1.2 выполнять требования и поручения учителя

4.1.1.2 выполнять требования и поручения учителя

1.1.1.3 приводить в порядок рабочее место после окончания работы по показу, по образцу

2.1.1.3 подготавливать по подражанию рабочее место для заданного вида деятельности по показу, по образцу

3.1.1.3 подготавливать рабочее место для заданного вида деятельности

4.1.1.3 подготавливать рабочее место для заданного вида деятельности

1.1.1.4 узнавать и показывать инструменты, материалы, действия с ними по показу, по образцу

2.1.1.4 приводить в порядок рабочее место после окончания работы по показу, по образцу

3.1.1.4 приводить в порядок рабочее место после окончания работы

4.1.1.4 приводить в порядок рабочее место после окончания работы

1.1.1.5 соблюдать ТБ при работе с пластическими материалами

2.1.1.5 соблюдать ТБ при работе с пластическими материалами

3.1.1.5 выполнять обязанности дежурного

4.1.1.5 выполнять обязанности дежурного по кабинету ИЗО



3.1.1.6 соблюдать ТБ при работе с пластическими материалами

4.1.1.6 соблюдать ТБ при работе с пластическими материалами



3.1.1.7 соблюдать ТБ при работе с ножницами

4.1.1.7 соблюдать ТБ при работе с ножницами

      2) раздел "Доизобразительная деятельность":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

2.1. Основные признаки предмета (форма, величина, цвет)

1.2.1.1 узнавать и показывать цвета (красный, синий, желтый) по образцу, по названию

2.2.1.1 обследовать предметы: узнавать, показывать, называть цвета в окружающей действительности, в игровой ситуации, на картинке

3.2.1.1 обследовать предмет с незначительной помощью учителя


1.2.1.2 узнавать и показывать форму (куб, шар) по образцу, по названию

2.2.1.2. обследовать предметы: узнавать, показывать, называть форму в окружающей действительности, в игровой ситуации, на картинке

3.2.1.2 различать разные по форме, цвету, величине предметы, фигуры


1.2.1.3. узнавать и показывать величину (большой, маленький) по образцу, по названию

2.2.1.3 обследовать предметы: узнавать, показывать, называть величину в окружающей действительности, в игровой ситуации, на картинке

3.2.1.3 объединять предметы по сходным признакам (величине, форме, цвету, назначению)


1.2.1.4 объединять предметы по одному признаку с помощью учителя (по величине, по цвету, по форме)

2.2.1.4 соотносить реальные предметы с объемными, плоскостными изображениями на картинке

3.2.1.4 выполнять практические действия с предметами различными по признакам (зная назначение предмета, показать, как им действовать)


1.2.1.5 выполнять практические действия с предметами (выкладывать в ряд предметы от меньшего к большему, большой – маленький – большой по показу, по образцу)

2.2.1.5 определять функциональное назначение предметов

3.2.1.5 дифференцировать круг и шар, квадрат и куб


1.2.1.6 дифференцировать шар от любого многоугольника

2.2.1.6 выполнять практические действия с предметами различной формы одинакового цвета

3.2.1.6 обводить по шаблону и закрашивать геометрические фигуры (квадрат, круг, овал) различные по величине



2.2.1.7 обводить по трафарету круг, квадрат и закрашивать

3.2.1.7 согласовывать прилагательные, характеризующие величину предмета (большой, маленький,) с именами существительными в роде и числе по подражанию учителю, самостоятельно в активной речи




3.2.1.8 различать и использовать в процессе изображения красный, желтый, зеленый, черный, белый цвета


2.2. Представления о пространстве

1.2.2.1 выполнять задания на изменение положения частей тела в пространстве по показу

2.2.2.1 выполнять задания на изменение положения частей тела в пространстве по показу

3.2.2.1 рисовать точки на листе по словесной инструкции о местоположении


1.2.2.2 соотносить кисть руки с ее контурным изображением

2.2.2.2 рисовать точки на листе (вверху, внизу, посередине, справа, слева) по показу, по образцу

3.2.2.2. выполнять практические действия по расположению предмета в классе, на столе по словесной инструкции


1.2.2.3 располагать предметы, рисовать точки на листе (вверху, внизу, посередине) по показу, по образцу

2.2.2.3 показывать расположение частей своего тела, отвечая на вопросы: что вверху? – голова, шея, грудь; что внизу? – ноги; Что спереди – лицо, грудь, живот; Что сзади – затылок, спина, по показу учителя, по просьбе

3.2.2.3 размещать предметы (игрушки) относительно себя в ближайшем пространстве: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя (перед собой), за собой по показу, по образцу, по словесной инструкции



2.2.2.4 размещать предметы (игрушки) относительно себя в ближайшем пространстве: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя (перед собой), за собой по показу, по образцу учителя, по словесной инструкции

3.2.2.4 показывать расположение частей своего тела по просьбе: "Покажи правую – левую руку, ногу, глаз, ухо, щеку



2.2.2.5 отвечать на вопрос: "Где …?" с использованием слов: "далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди меня, за мной"

3.2.2.5 размещать два, три предмета относительно друг друга: "перед, за, между, в, на" по подражанию, по образцу, по словесной инструкции



2.2.2.6 размещать несколько предметов (игрушек) в ряд по показу, по образцу, по инструкции: "Поставь игрушки в ряд"

3.2.2.6 двигаться в заданном направлении: "вперед, назад, вправо, влево, в сторону" по подражанию, по словесной инструкции




3.2.2.7 передвигать предмет (например, машинку, мяч): "вперед, назад, вверх, вниз, вправо, влево, в сторону" по показу, по словесной инструкции




3.2.2.8 отвечать на вопрос: "Где …?" с использованием слов "далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди меня, за мной"




3.2.2.9 размещать несколько предметов (игрушек), их изображений (картинок) в ряд по показу, по образцу, по инструкции: "Поставь игрушки в ряд"




3.2.2.10 наблюдать порядок следования: "крайний, первый, последний, перед, после, за" по показу и словесной инструкции учителя


2.3. Временные представления

1.2.3.1 наблюдать изменения в природе, соответствующие разному времени года

2.2.3.1 узнавать, называть характерные признаки времени года по одежде людей, по изображениям на картинке

3.2.3.1 узнавать (по наблюдениям в природе, по изображениям на картинках, по характерным признакам) и называть контрастные времена года (лето и зима) и части суток (день и ночь)


1.2.3.2 соотносить события собственной жизни, режимные моменты со словами: "утром", "днем", "вечером", "ночью"

2.2.3.2 узнавать и определять солнце и луну, как признак времени суток

3.2.3.2 объединять картинки с изображением времен года (зима, весна, лето, осень)



2.2.3.3 соотносить события собственной жизни, режимные моменты со словами: "сначала – потом", "вчера", "сегодня", "завтра", "утром", "ночью"

3.2.3.3 объединять картинки с изображением частей суток (день, ночь, утро, вечер)



2.2.3.4 выполнять инструкции педагога/ взрослого со словами: "сначала – потом"

3.2.3.4 соотносить события собственной жизни, режимные моменты со словами: "сначала – потом", "сейчас- после", "вчера", "сегодня", "завтра", "утром", "днем", "вечером", "ночью"



2.2.3.5 отвечать на вопрос: "Когда …?" используя слова: "сначала – потом", "вчера", "сегодня", "завтра", "утром", "ночью"

3.2.3.5 выполнять инструкции педагога/взрослого со словами: "сначала – потом", "сейчас- после"



2.2.3.6 придерживаться последовательности (порядка) режимных моментов, видов деятельности на уроке с использованием иллюстративного материала (визуального расписания)

3.2.3.6 отвечать на вопрос: "Когда …?" используя слова: "сначала – потом", "сейчас- после", "вчера", "сегодня", "завтра",", "утром", "днем", "вечером", "ночью"




3.2.3.7 придерживаться последовательности видов деятельности на уроке с использованием иллюстративного материала (визуального расписания)




3.2.3.8 устанавливать последовательность режимных моментов, видов деятельности на уроке с использованием иллюстративного материала (визуального расписания) по инструкции: "Разложи картинки по порядку, что сначала, что потом"


2.4. Точка, линия, пятно

1.2.4.1 рисовать линии на сыпучей поверхности с помощью пальцев, палочки

2.2.4.1 изображать точки, прямые, кривые линии пальцем на песке, манной крупе по подражанию, по образцу, по названию

3.2.4.1 называть количество точек на фигурах без пересчета: 1, 2, 3, 4, 5


1.2.4.2 соблюдать технику рисования

2.2.4.2 изображать точки, прямые, кривые линии мелом на доске по подражанию, по образцу, по названию

3.2.4.2 называть количественные числительные от 1 до 5 по порядку отраженно за педагогом, по памяти


1.2.4.3 набирать гуашь на кисть

2.2.4.3 правильно удерживать карандаш, фломастер, мел, кисть в ведущей руке; прижимая лист свободной рукой

3.2.4.3 проводить линии карандашом по заданному контуру по точкам


1.2.4.4 проводить линии карандашом в произвольном направлении по показу, по образцу

2.2.4.4 проводить линии карандашом по заданному контуру по показу

3.2.4.4 рисовать линии кистью, карандашом, фломастером без отрыва от бумаги


1.2.4.5 рисовать линии кистью без отрыва от бумаги по показу, по образцу

2.2.4.5 рисовать линии кистью без отрыва от бумаги

3.2.4.5 рисовать линии, не выходя за край листа бумаги


1.2.4.6 рисовать пальцем, ватной палочкой по показу, по образцу

2.2.4.6 рисовать линии, не выходя за край листа бумаги по показу, по образцу

3.2.4.6 рисовать линии по подражанию, по показу, по образцу



2.2.4.7 закрашивать лист широкими линиями кистью с гуашью по показу, по образцу

3.2.4.7 рисовать линии по названию (прямая, волнистая, кривая)



2.2.4.8 рисовать точки ватной палочкой по показу, по образцу



      3) раздел "Восприятие произведений изобразительного искусства":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

3.1. Предметы народного декоративно-прикладного искусства

1.3.1.1 проявлять положительные эмоции, интерес к предметам искусства

2.3.1.1 проявлять положительные эмоции, интерес к предметам искусства

3.3.1.1 проявлять положительные эмоции, интерес к предметам искусства

4.3.1.1 проявлять положительные эмоции, интерес к предметам искусства

1.3.1.2 рассматривать деревянные и керамические игрушки

2.3.1.2 рассматривать изделия из войлока

3.3.1.2 рассматривать изделия народных мастеров из керамики

4.3.1.2 узнавать и показывать элементы национального орнамента в изделиях народных мастеров

1.3.1.3 выделять народные игрушки из окружающей среды по образцу

2.3.1.3 выделять изделия из войлока из окружающей среды по образцу

3.3.1.3 обследовать изделия из керамики (цвет, величина, назначение)

4.3.1.3 рассматривать изделия народных мастеров с орнаментом

1.3.1.4 обыгрывать деревянные, керамические игрушки

2.3.1.4 обследовать изделия из войлока (цвет, величина, назначение)

3.3.1.4 выделять изделия из керамики из окружающей среды по образцу, по названию

4.3.1.4 узнавать и показывать элементы национального орнамента в изделиях народных мастеров


2.3.1.5 обыгрывать изделия из войлока

3.3.1.5 обыгрывать изделия из керамики

4.3.1.5 выделять изделия с орнаментом из окружающей среды

3.2. Иллюстрации

1.3.2.1 рассматривать иллюстрацию

2.3.2.1 рассматривать иллюстрацию

3.3.2.1 рассматривать иллюстрацию

4.3.2.1 рассматривать иллюстрацию

1.3.2.2 показывать, называть (по возможности) изображенные предметы

2.3.2.2 показывать, называть изображенных на иллюстрации персонажей

3.3.2.2 узнавать, показывать, называть изображенные предметы, их цвет, форму, величину

4.3.2.2 узнавать, показывать, называть изображенные предметы, их цвет, форму, величину

1.3.2.3 показывать, называть (по возможности) цвет, форму, величину изображенных предметов

2.3.2.3 показывать на иллюстрации персонажей, выполняющих определенные действия (сидит, стоит, лежит)

3.3.2.3устанавливать последовательность видов деятельности на уроке с использованием иллюстративного материала (визуального расписания) по инструкции: "Разложи картинки по порядку, что сначала, что потом"

4.3.2.3 узнавать на иллюстрациях виды собственной деятельности, характерные для частей суток: утро, день, вечер, ночь

1.3.2.4 использовать невербальные средства коммуникации (поворот головы в сторону объекта, указательный жест и т.п.)



4.3.2.4 устанавливать порядок следования по словесной инструкции (иллюстрации к сказке "Репка") отвечать на вопрос: "Где?" с использованием слов "первый, последний, следом за, перед"




4.3.2.5 наблюдать порядок следования предметов и их изображений: "крайний, первый, последний, между" по показу и словесной инструкции учителя




4.3.2.6 показать по просьбе педагога первый, последний, крайний предмет, предмет, следующий за каким-либо, стоящий перед каким-либо в ряду на иллюстрации




4.3.2.7 размещать плоскостные изображения при выполнении творческих индивидуальных и групповых работ на фланелеграфе, магнитной доске, листе бумаги, по подражанию, по образцу (в центре, посередине, над, под, справа, слева)





4.3.2.8 использовать порядок следования в игровой ситуации





4.3.2.9 размещать плоскостные изображения при выполнении творческих индивидуальных и групповых работ на фланелеграфе, магнитной доске, листе бумаги, по подражанию, по образцу (в центре, посередине, над, под, справа, слева)

3.3. Предметы живописи, скульптуры, архитектуры

1.3.3.1 узнавать, показывать и называть родных людей на фотографиях

2.3.3.1 узнавать, показывать и называть знакомых людей на фотографиях

3.3.3.1 узнавать, показывать и называть с помощью учителя примечательные здания региона

4.3.3.1 рассматривать, узнавать, называть некоторые предметы на картинах с помощью учителя

2.3.3.2 узнавать и называть время года на картине с пейзажем

3.3.3.2 обследовать, узнавать, называть с помощью учителя малые скульптурные формы

4.3.3.2 обследовать с помощью учителя малые скульптурные формы

4.3.3.3 узнавать, называть в произведениях искусства реальные предметы

4.3.3.4 размещать предметы относительно себя в ближайшем пространстве: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя (перед собой), за собой по показу, по образцу, по словесной инструкции

4.3.3.5 размещать два, три предмета относительно друг друга: "перед, за, между, в, на, над, под" по показу, по образцу, по словесной инструкции

4.3.3.6 двигаться в заданном направлении: "вперед, назад, вправо, влево, в сторону" по показу, по словесной инструкции

4.3.3.7 передвигать предмет (например, машинку, мяч): "вперед, назад, вверх, вниз, вправо, влево, в сторону" по показу, по словесной инструкции

4.3.3.8 размещать несколько предметов (игрушек) в ряд по показу, по образцу, по инструкции: "Поставь игрушки в ряд"

      4) раздел "Лепка":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

4.1. Пластилиновая живопись

1.4.1.1 лепить с помощью приемов: разминание, отщипывание, размазывание

2.4.1.1 оставлять ритмичные отпечатки формой для вырезания на куске пластилина

3.4.1.1 выполнять пластилиновую аппликацию способом размазывания

4.4.1.1 выполнять пластилиновую аппликацию способом размазывания


2.4.1.2 рисовать пластилином приемом размазывания внутри контурного рисунка

3.4.1.2 лепить объемную аппликацию внутри готового контура

4.4.1.2 лепить объемную аппликацию внутри готового контура

4.2. Объемные изделия

1.4.2.1 обследовать предмет перед лепкой с помощью учителя

2.4.2.1 лепить без задания самостоятельно

3.4.2.1 узнавать куб, шар, брус по образцу, по названию

4.4.2.1 обследовать предметы перед лепкой ию

1.4.2.2 лепить с помощью приемов: раскатывание на столе, расплющивание, соединение, отрывание комочков

2.4.2.2 обследовать предмет пред лепкой с помощью учителя

3.4.2.2 узнавать куб, брус, шар на иллюстрациях, фотографиях по образцу, по названию

4.4.2.2 узнавать куб, шар, брус по образцу, по назван

1.4.2.3 наблюдать за действиями учителя

2.4.2.3 исследовать форму куба и шара визуально и ощупыванием

3.4.2.3 использовать названия геометрических тел (куб, брус, шар) в собственной речи в игровых ситуациях

4.4.2.3 узнавать куб, брус, шар на иллюстрациях, фотографиях по образцу, по названию

1.4.2.4 исследовать форму шара визуально и ощупыванием

2.4.2.4 исследовать свойства куба и шара: катится, не катится

3.4.2.4 обследовать предметы перед лепкой

4.4.2.4 наблюдать за лепкой учителя, узнавать, называть, сравнивать с реальным предметом

1.4.2.5 исследовать форму куба визуально и ощупыванием

2.4.2.5 выбирать из геометрических тел куб, шар по образцу, по названию

3.4.2.5 наблюдать за лепкой учителя, узнавать, называть, сравнивать с реальным предметом

4.4.2.5 моделировать цифры 1-7 (по возможности 0, 8, 9) с помощью пластического материала (пластилин, глина, тесто)

1.4.2.6 выбирать из геометрических тел шар по образцу, по названию

2.4.2.6 выбирать из предложенных предметы и игрушки, имеющие форму куба, шара ("похож на куб, шар, такой же")

3.4.2.6 лепить посуду из целого куска пластилина с натуры

4.4.2.6 узнавать цифры 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 (по возможности 8,9,10) по образцу, по названию с помощью ощупывания, визуально

1.4.2.7 выбирать из геометрических тел куб по образцу, по названию

2.4.2.7 узнавать изображения куба, шара на иллюстрациях, фотографиях по образцу, по названию

3.4.2.7 лепить приемами: раскатывания, вдавливания, сплющивания, оттягивания

4.4.2.7 использовать счетную деятельность в пределах 7

1.4.2.8 выбирать из предложенных предметы и игрушки, имеющие форму шара, ("похож на шар, такой же)

2.4.2.8 использовать названия геометрических тел (куб, шар) в собственной речи

3.4.2.8 узнавать цифры 1, 2, 3, 4, 5 по образцу, с помощью ощупывания, визуально по названию

4.4.2.8 называть количественные числительные от 1 до 7 (по возможности до 10) по порядку отраженно за педагогом, с опорой на числовой ряд, по памяти

1.4.2.9 выбирать из предложенных предметы и игрушки, имеющие форму куба ("похож на куб, такой же)

2.4.2.9 использовать приемы лепки: раскатывание на столе прямыми и круговыми движениями, резание стекой, откручивание, отщипывание, прижатие

3.4.2.9 моделировать цифры 1-5 с помощью пластического материала (пластилин, глина, тесто)

4.4.2.9 лепить посуду из целого куска пластилина с натуры

1.4.2.10 лепить неоформленные изделия из 1-2 частей

2.4.2.10 лепить предметы овальной и округлой формы

3.4.2.10 обыгрывать готовые изделия в сюжетных играх

4.4.2.10 лепить приемами: раскатывания, вдавливания, сплющивания, оттягивания

1.4.2.11лепить предметы округлой формы


3.4.2.11 лепить предметы конструктивным способом (из 1-2частей)

4.4.2.11 обыгрывать готовые изделия в сюжетных играх



3.4.2.12 сравнивать изделие с образцом

4.4.2.12 использовать названия геометрических тел (куб, брус, шар) в собственной речи в игровых ситуациях




4.4.2.13 использовать модели геометрических фигур для конструирования по показу, по образцу




4.4.2.14 лепить предметы конструктивным способом (из 2-3 частей)




4.4.2.15 сравнивать изделие с образцом

4.3. Композиция

1.4.3.1 участвовать в составлении коллективной композиции

2.4.3.1 участвовать в составлении коллективной композиции 2.4.3.2 обыгрывать композицию

3.4.3.1 участвовать в составлении коллективной композиции 3.4.3.2 обыгрывать композицию

4.4.3.1 участвовать в составлении коллективной композиции 4.4.3.2обыгрывать композицию

      5) раздел "Аппликация":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

5.1. Предметная аппликация

1.5.1.1 исследовать плоскостные модели круга ощупыванием и визуально

2.5.1.1 принимать участие в анализе образца учителем на уровне узнавания, показа, называния деталей

3.5.1.1 принимать участие в анализе образца учителем на уровне узнавания, показа, называния деталей

4.5.1.1 принимать участие в анализе образца учителем на уровне называния деталей, порядка работы над аппликацией

1.5.1.2 исследовать плоскостные модели квадрата ощупыванием и визуально

2.5.1.2 исследовать плоскостные модели круга, овала, квадрата, треугольника ощупыванием и визуально

3.5.1.2 исследовать плоскостные модели прямоугольников разного размера ощупыванием и визуально

4.5.1.2 ориентироваться в пространстве листа (справа, слева, вверху, внизу, посередине) по показу, по образцу, по словесной инструкции

1.5.1.3 исследовать плоскостные модели овала ощупыванием и визуально

2.5.1.3 моделировать квадрат, треугольник с помощью палочек по показу, по образцу

3.5.1.3 делать заготовки способами разрывания, сминания бумаги по показу, по образцу

4.5.1.3 использовать приҰмы закрашивания изображҰнного предмета краской, создание аппликации, коллажа из готовых деталей по показу, по образцу

1.5.1.4 складывать геометрические пазлы, вкладывать круглые, овальные и квадратные вкладыши в рамки

2.5.1.4 раскладывать готовые формы (разные по 1 признаку) по всему листу бумаги по показу, по образцу

3.5.1.4 складывать геометрические пазлы, вкладывать круглые, овальные, квадратные, треугольные, прямоугольные вкладыши в рамки

4.5.1.4 использовать технику пальчикового рисования красками на листе бумаги,
использовать технику выполнения аппликации из готовых форм для создания коллажа по показу, по образцу

1.5.1.5 раскладывать готовые одинаковые формы по всему листу бумаги по показу, по образцу

2.5.1.5 складывать геометрические пазлы, вкладывать круглые, овальные, квадратные, треугольные вкладыши в рамки

3.5.1.5 выбирать из моделей геометрических фигур круги, овалы, квадраты, треугольники, прямоугольники разного размера по образцу, по названию

4.5.1.5 выполнять объҰмную аппликацию (составлять, наклеивать) из заготовок мятой бумаги (2-3 цвета) в заданном контуре по показу, по образцу

1.5.1.6 выполнять основные приемы аппликации из готовых форм

2.5.1.6 выбирать из моделей геометрических фигур круги, овалы, квадраты, треугольники по образцу, по названию

3.5.1.6 выкладывать и наклеивать заготовки на готовый фон по показу, по образцу


1.5.1.7 выполнять аппликацию знакомого предмета из 1-2 частей

2.5.1.7 составлять и наклеивать предметную картинку из 2-3 частей после показа

3.5.1.7 составлять и наклеивать объемную аппликацию из заготовок из мятой бумаги (1-2цвета) в заданном контуре сопряженно с учителем



2.5.1.8 делать заготовки способами разрывания, сминания бумаги по показу, по образцу

3.5.1.8 использовать названия геометрических фигур круг, овал, квадрат, треугольник в собственной речи в игровых ситуациях



2.5.1.9 выполнять обрывную аппликацию из заготовок рваной бумаги (2 цвета) в заданном контуре с обозначением цветов по показу, по образцу




2.5.1.10 наклеивать аппликацию из заготовок из мятой бумаги (1-2 цвета) в заданном контуре по показу, по образцу



5.2. Декоративная аппликация

1.5.2.1 наклеивать узор с повтором 1-2 элементов по всему листу по показу, по образцу

2.5.2.1 составлять узор по всему листу бумаги из трех-четырех одинаковых элементов с последующим наклеиванием по показу и образцу

3.5.2.1 резать бумагу по заданной линии по показу 3.5.2.2 вырезать полоски из бумаги по заданной линии по показу

4.5.2.1 исследовать плоскостные модели кругов, овалов, квадратов, треугольников прямоугольников разного размера ощупыванием

1.5.2.2 наклеивать узор с повтором 1-2 элементов в горизонтальной полосе по показу, по образцу

2.5.2.2 составлять узор в горизонтальной полосе из трех-четырех одинаковых элементов с последующим наклеиванием по показу и образцу


4.5.2.2 группировать модели геометрических фигур по цвету, форме, размеру



3.5.2.3 выкладывать узор на листе бумаги из 3-4 полосок с чередованием по цвету и наклеивать их по показу и по образцу

4.5.2.3 складывать геометрические пазлы, вкладывать вкладыши в рамки




4.5.2.4 выбирать из моделей геометрических фигур разного размера, цвета круги, овалы, квадраты, треугольники, прямоугольники по образцу, по названию




4.5.2.5 использовать названия геометрических фигур: круг, овал, квадрат, треугольник, прямоугольник в собственной речи




4.5.2.6 резать бумагу по заданной линии




4.5.2.7 вырезать квадрат по контуру




4.5.2.8 выкладывать узор в полосе из 3-4 квадратов с чередованием по цвету с последующим наклеиванием

5.3. Сюжетная аппликация

1.5.3.1 наклеивать готовые формы на готовое основание по показу, по образцу

2.5.3.1 составлять и наклеивать простую сюжетную аппликацию из 1-2 частей по показу, по образцу

3.5.3.1 составлять и наклеивать простую сюжетную аппликацию из 2-3 частей по показу, по образцу

4.5.3.1 составлять и наклеивать простую сюжетную аппликацию из 3 частей по показу, по образцу, по собственному замыслу

1.5.3.2 распределять формы на листе по показу, по образцу

2.5.3.2 участвовать в составлении коллективных композиций с помощью учителя

3.5.3.2 участвовать в составлении коллективных композиций по образцу, по показу

4.5.3.2 участвовать в составлении коллективных композиций

1.5.3.3 участвовать в составлении коллективных композиций с помощью учителя



4.5.3.3 общаться и работать в команде




4.5.3.4обыгрывать композицию

      6) раздел "Рисование":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

6.1. Предметное рисование

1.6.1.1 наблюдать за изобразительной деятельностью учителя

2.6.1.1 соблюдать технику рисования

3.6.1.1 соблюдать технику рисования

4.6.1.1 соблюдать технику рисования

1.6.1.2 соотносить предмет с изображением на рисунке

2.6.1.2 различать и использовать в процессе изображения цвета: красный, синий, желтый, зеленый, белый, черный

3.6.1.2 свободное рисование на листе бумаги

4.6.1.2 различать и использовать в процессе изображения цвета: красный, синий, желтый, зеленый, белый, черный

1.6.1.3обследовать предмет перед рисованием

2.6.1.3 рисовать без задания по всему листу

3.6.1.3 обследовать предмет перед рисованием

4.6.1.3 наблюдать за изобразительной деятельностью учителя

1.6.1.4 рисовать пальцами, ладонью по показу, по образцу

2.6.1.4 обследовать предмет перед рисованием

3.6.1.4 рисовать карандашом контурные изображения по трафарету, шаблону по показу, по образцу

4.6.1.4 рисовать без задания по всему листу бумаги

1.6.1.5 выполнять оттиски с помощью приспособлений и краски по показу, по образцу

2.6.1.5 рисовать карандашом контурные изображения по трафарету по показу, по образцу

3.6.1.5 выполнять штриховку, обводить по контуру, раскрашивать изображения цифр 1-5 по показу, по образцу

4.6.1.5 изображать точки, прямые, кривые линии, окружности, овалы, квадраты, треугольники, прямоугольники пальцем на песке, манной крупе по подражанию, по образцу, по названию

1.6.1.6 рисовать контурные изображения по трафарету по показу, по образцу

2.6.1.6 закрашивать лист бумаги краской тампонами из поролона по показу, по образцу

3.6.1.6 закрашивать лист бумаги кистью и краской

4.6.1.6 изображать точки, прямые, кривые линии, окружности, овалы, квадраты, треугольники, прямоугольники фломастером, карандашом, ручкой на нелинованной бумаге по подражанию, по образцу, по названию

1.6.1.7 закрашивать лист бумаги краской тампонами из поролона по показу, по образцу

2.6.1.7 рисовать предметы округлой, квадратной, треугольной формы по заданному контуру по показу, по образцу

3.6.1.7 рисовать предметы округлой, квадратной, треугольной формы по заданному контуру

4.6.1.7 обводить шаблон и трафарет круга, овала, квадрата, треугольника, прямоугольника по показу, самостоятельно

1.6.1.8 рисовать предметы округлой формы по показу, по образцу

2.6.1.8 рисовать предметы из 2 форм разной величины по заданному контуру

3.6.1.8 рисовать карандашом предметы, состоящие из округлых и угловатых форм по заданному контуру

4.6.1.8 выполнять штриховку внутри контура круга, овала, квадрата, треугольника, прямоугольника по показу, самостоятельно

1.6.1.9 раскрашивать фигуры из соленого теста в технике пальчикового рисования красками, тампонами из поролона по показу, по образцу

2.6.1.9 раскрашивать фигуры из соленого теста акварельными красками с использованием кисти или тампона из поролона по показу, по образцу

3.6.1.9 раскрашивать крупные предметные контурные рисунки

4.6.1.9 раскрашивать, штриховать, обводить контурные изображения цифр

1.6.1.10 раскрашивать контурные предметные рисунки без мелких деталей карандашом по показу, по образцу

2.6.1.10 рассматривать свою работу и рисунки одноклассников

3.6.1.10. раскрашивать фигуры из соленого теста акварельной краской с использованием кисти

4.6.1.10 обследовать предмет перед рисованием

1.6.1.11 рисовать предметы из 2 одинаковых частей округлой формы по заданному контуру по показу, по образцу


3.6.1.11 дорисовывать по опорным линиям детали изображения предмета по показу, по образцу

4.6.1.11рисовать предметы из двух разных форм по заданному контуру

1.6.1.12 узнавать свой рисунок среди других



4.6.1.12 рисовать и закрашивать карандашом контурные изображения по трафарету, шаблону




4.6.1.13 рисовать деревья в разное время года




4.6.1.14 раскрашивать гуашью предметные силуэты (предметы одежды, мебели, посуды; народные игрушки)




4.6.1.15 дорисовывать по опорным линиям детали изображения предмета

6.2. Декоративное рисование

1.6.2.1 рисовать узор из точек ватной палочкой

2.6.2.1 рисовать в нетрадиционной технике

3.6.2.1 рисовать в нетрадиционной технике по показу, по образцу

4.6.2.1 осуществлять подсчет количества предметов, использованных для составления орнамента в пределах 5

1.6.2.2 украшать предмет круглой формы узором из точек

2.6.2.2 печатать узор в полосе штампами сопряженно с учителем

3.6.2.2 печатать узор в полосе штампами по показу, по образцу

4.6.2.2 обозначать количество предметов, использованных для составления орнамента, цифрами в пределах 5


2.6.2.3 раскрашивать орнамент с выделенными бледным цветом элементами

3.6.2.3 наносить краску на листья и выполнять печать узора в горизонтальной полосе по показу, по образцу

4.6.2.3
раскрашивать национальный орнамент на заготовке



3.6.2.4. печатать орнамент с чередованием элементов (лист, штамп, лист, штамп) краской по показу, по образцу

4.6.2.4 рисовать узор из точек кончиком кисти и мазков кистью приемом примакивания на горизонтальной полосе по опорным точкам



3.6.2.5. раскрашивать национальный орнамент с заданным предполагаемым бледным цветом на готовой заготовке по показу, по образцу

4.6.2.5 украшать предметы на контурных рисунках узором из точек кончиком кисти по показу, по образцу



3.6.2.6 рисовать узор кистью приемом примакивания на полосе по показу, по образцу




3.6.2.7 украшать предметы на контурных рисунках узором из точек ватными палочками по показу, по образцу


6.3. Сюжетное рисование

1.6.3.1 раскрашивать контурные рисунки с простым сюжетом без мелких деталей по показу, по образцу

2.6.3.1 дорисовывать по опорным линиям детали контурного рисунка по показу, по образцу

3.6.3.1 раскрашивать контурные рисунки с простым сюжетом без мелких деталей

4.6.3.1 раскрашивать контурные рисунки с простым сюжетом без мелких деталей


2.6.3.2 раскрашивать контурные рисунки с простым сюжетом без мелких деталей

3.6.3.2 соблюдать границу при раскрашивании рисунка

4.6.3.2 соблюдать границу рисунка




4.6.3.3 соблюдать направление штрихов




4.6.3.4 дорисовывать детали контурного сюжетного рисунка по образцу, самостоятельно

      47. Настоящая Программа реализуется в соответствии с Долгосрочным планом по реализации Типовой учебной программы по учебному предмету "Изобразительное искусство" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов. В долгосрочном плане обозначен объем учебных целей в каждом разделе.

      48. Распределение учебного материала по годам обучения (классам) и четвертям в программе является примерным. Учитель имеет право перенести учебный материал из одной четверти (класса) в другую для снижения или увеличения сложности учебного материала, увеличить или уменьшить объем учебного материала с учетом возможностей и реальных достижений каждого обучающегося.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Изобразительное искусство" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов

      1) 1 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 нед. Наблюдение и обследование обучающихся, 3 нед. "Я, мое тело",
4 нед. "Фрукты, ягоды"
5 нед. "Овощи"
6 нед. "Мои игрушки"
7 нед. "Моя семья"
8 нед. "Мой дом"
9 нед."Моя школа"

1.1. Соблюдение техники безопасности и правил поведения в кабинете ИЗО

1.1.1.1 соблюдать правила поведения в кабинете ИЗО

1.1.1.2 подготавливать рабочее место для заданного вида деятельности

1.1.1.3 приводить в порядок рабочее место после окончания работы

1.1.1.4 узнавать и показывать инструменты и материалы; называть действия, выполняемые с инструментами

1.1.1.5 соблюдать ТБ при работе с пластическими материалами

3.3. Предметы живописи, скульптуры, архитектуры

1.3.3.1 узнавать, показывать и называть родных людей на фотографиях

3.1. Предметы народного декоративно-прикладного искусства

1.3.1.1 проявлять положительные эмоции, интерес к предметам искусства

1.3.1.2 рассматривать деревянные и керамические игрушки

1.3.1.3 выделять народные игрушки из окружающей среды по образцу

1.3.1.4 обыгрывать деревянные, керамические игрушки

2.1. Основные признаки предмета (форма, величина, цвет)

1.2.1.1 узнавать и показывать цвета (красный, синий, желтый) по образцу, по названию

1.2.1.2 узнавать и показывать форму (куб, шар) по образцу, по названию

1.2.1.3. узнавать и показывать величину (большой, маленький) по образцу, по названию

1.2.1.4 объединять предметы по одному признаку с помощью учителя (по величине, по цвету, по форме)

1.2.1.5 выполнять практические действия с предметами (выкладывать в ряд предметы от меньшего к большему, большой – маленький – большой по показу, по образцу)

1.2.1.6 дифференцировать шар от любого многоугольника

2.2. Представления о пространстве

1.2.2.1 выполнять задания на изменение положения частей тела в пространстве по показу

1.2.2.2 соотносить кисть руки с ее контурным изображением

1.2.2.3 располагать предметы, рисовать точки на листе (вверху, внизу, посередине) по показу, по образцу

2.3. Временные представления

1.2.3.1 наблюдать изменения в природе, соответствующие разному времени года

1.2.3.2 соотносить события собственной жизни, режимные моменты со словами: "утром", "днем", "вечером", "ночью"

2.4. Точка, линия, пятно

1.2.4.1 рисовать линии на сыпучей поверхности пальцами, палочкой

1.2.4.2 соблюдать технику рисования

1.2.4.3 набирать гуашь на кисть

1.2.4.4 проводить линии карандашом в произвольном направлении по показу, по образцу

1.2.4.5 рисовать линии кистью без отрыва от бумаги по показу, по образцу

1.2.4.6 рисовать пальцем, ватной палочкой по показу, по образцу

4.1. Пластилиновая живопись

1.4.1.1 лепить с помощью приемов: разминание, отщипывание, размазывание

4.2. Объемные изделия

1.4.2.1 обследовать предмет перед лепкой с помощью учителя

1.4.2.2 лепить с помощью приемов: раскатывание на доске, расплющивание, соединение, отрывание комочков

1.4.2.3 наблюдать за действиями учителя во время лепки

1.4.2.4 исследовать форму шара визуально и ощупыванием

1.4.2.5 исследовать форму куба визуально и ощупыванием

1.4.2.6 выбирать из геометрических тел шар по образцу, по названию

1.4.2.7 выбирать из геометрических тел куб по образцу, по названию

1.4.2.8 выбирать из предложенных предметов и игрушек имеющие форму шара, ("похож на шар, такой же)

1.4.2.9 выбирать из предложенных предметы и игрушки, имеющие форму куба ("похож на куб, такой же)

1.4.2.10 лепить неоформленные изделия из 1-2 частей

1.4.2.11лепить предметы округлой формы

4.3. Композиция

1.4.3.1 участвовать в составлении коллективной композиции

1 нед "Моя одежда"
2 нед "Моя обувь"
3 нед "Продукты питания"
4 нед "Чайная посуда"
5 нед "Мебель"
6 нед "Праздник Новый год"
7 нед "Праздник Новый год"

2 четверть

5.1. Предметная аппликация

1.5.1.1 исследовать плоскостные модели круга ощупыванием и визуально

1.5.1.2 исследовать плоскостные модели квадрата ощупыванием и визуально

1.5.1.3 исследовать плоскостные модели овала ощупыванием и визуально

1.5.1.4 складывать геометрические пазлы, вкладывать круглые, овальные и квадратные вкладыши в рамки

1.5.1.5 раскладывать готовые одинаковые формы по всему листу бумаги по показу, по образцу

1.5.1.6 выполнять основные приемы аппликации из готовых форм

1.5.1.7 выполнять аппликацию знакомого предмета из 1-2 частей

6.1. Предметное рисование

1.6.1.1 наблюдать за изобразительной деятельностью учителя

1.6.1.2 находить реальный предмет, изображенный на рисунке

1.6.1.3 обследовать предмет перед рисованием

1.6.1.4 рисовать пальцами, ладонью по показу, по образцу

1.6.1.5 выполнять оттиски с помощью приспособлений и краски по показу, по образцу

1 нед "Зимние забавы"
2 нед "Зимняя одежда и обувь"
3 нед "Домашние животные"
4 неделя "Дикие животные"
5 нед "Домашние птицы"
6 нед "Дикие птицы"
7 нед "Транспорт"
8 нед "Мамин праздник"; "Праздник Наурыз"

3 четверть

3.2. Иллюстрации

1.3.2.1рассматривать иллюстрацию

1.3.2.2 показывать, называть (по возможности) изображенные предметы

1.3.2.3 показывать, называть (по возможности) цвет, форму, величину изображенных предметов

1.3.2.4 использовать невербальные средства коммуникации (поворот головы в сторону объекта, указательный жест и т.п.)

5.2. Декоративная аппликация

1.5.2.1 наклеивать узор с повтором 1-2 элементов по всему листу по показу, по образцу

1.5.2.2 наклеивать узор с повтором 1-2 элементов в горизонтальной полосе по показу, по образцу

6.1. Предметное рисование

1.6.1.1 наблюдать за изобразительной деятельностью учителя

1.6.1.2 соотносить предмет с изображением на рисунке

1.6.1.3 обследовать предмет перед рисованием

1.6.1.6 рисовать контурные изображения по трафарету по показу, по образцу

1.6.1.7 закрашивать лист бумаги краской тампонами из поролона по показу, по образцу

5.3. Сюжетная аппликация

1.5.3.2 распределять формы на листе по показу, по образцу

1.5.3.1 наклеивать готовые формы на готовое основание по показу, по образцу

1.5.3.3 участвовать в составлении коллективных композиций с помощью учителя

4.2. Объемные изделия

1.4.2.11.лепить предметы округлой формы

6.1. Предметное рисование

1.6.1.9 раскрашивать фигуры из соленого теста в технике пальчикового рисования красками, тампонами из поролона по показу, по образцу

1.6.1.8 рисовать предметы округлой формы по показу, по образцу

1 нед "Деревья"
2 нед "Цветы"
3 нед "Насекомые"
4 нед "Одежда для весны"
5 нед "Рыбы"
6 нед "Фрукты"
7 нед "Овощи"
8 нед "Ягоды"
9 нед "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

4 четверть

6.1. Предметное рисование

1.6.1.10 раскрашивать контурные предметные рисунки без мелких деталей карандашом по показу, по образцу

1.6.1.11 рисовать предметы из 2 одинаковых частей округлой формы по заданному контуру по показу, по образцу

1.6.1.12 узнавать свой рисунок среди других

3.3. Предметы живописи, скульптуры, архитектуры

1.3.3.1 узнавать, показывать и называть родных людей на фотографиях

6.2. Декоративное рисование

1.6.2.1 рисовать узор из точек ватной палочкой

1.6.2.2 украшать предмет круглой формы узором из точек

6.3. Сюжетное рисование

1.6.3.1 раскрашивать контурные рисунки с простым сюжетом без мелких деталей по показу, по образцу

      2) 2 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 нед. Наблюдение и обследование обучающихся
3 нед. "Я и моя семья"
4 нед. "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка"
5 нед. "Овощи"
6 нед. "Фрукты, ягоды"
7 нед. "Мои игрушки"
8 нед. "Мой дом"
9 нед. "Моя школа"

1.1. Соблюдение ТБ и правил поведения

2.1.1.1 соблюдать правила поведения в кабинете ИЗО

2.1.1.2 выполнять требования и поручения учителя

2.1.1.3 подготавливать по подражанию рабочее место для заданного вида деятельности

2.1.1.4 приводить в порядок рабочее место после окончания работы

3.1. Предметы народного декоративно-прикладного искусства

2.3.1.1 проявлять положительные эмоции, интерес

2.3.1.2 рассматривать изделия из войлока

2.3.1.3 выделять изделия из войлока из окружающей среды

2.3.1.4 обследовать изделия из войлока (цвет, величина, назначение)

2.3.1.5 обыгрывать изделия из войлока

2.1. Основные признаки предмета (форма, величина, цвет)

2.2.1.1 обследовать предметы: узнавать, показывать, называть цвета в окружающей действительности, в игровой ситуации, на картинке

2.2.1.2. обследовать предметы: узнавать, показывать, называть форму в окружающей действительности, в игровой ситуации, на картинке

2.2.1.3 обследовать предметы: узнавать, показывать, называть величину в окружающей действительности, в игровой ситуации, на картинке

2.2.1.4 соотносить реальные предметы с объемными, плоскостными изображениями на картинке

2.2.1.5 определять функциональное назначение предметов

2.2.1.6 выполнять практические действия с предметами различной формы одинакового цвета

2.2.1.7 обводить по трафарету круг, квадрат и закрашивать

2.2. Представления о пространстве

2.2.2.1 выполнять задания на изменение положения частей тела в пространстве по показу

2.2.2.2 рисовать точки на листе (вверху, внизу, посередине, справа, слева) по показу, по образцу

2.2.2.3 показывать расположение частей своего тела, отвечая на вопросы: Что вверху? – голова, шея, грудь; Что внизу? – ноги; Что спереди – лицо, грудь, живот; Что сзади – затылок, спина по показу учителю, по просьбе

2.2.2.4 размещать предметы (игрушки) относительно себя в ближайшем пространстве: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя (перед собой), за собой по показу, по образцу учителя, по словесной инструкции

2.2.2.5 отвечать на вопрос: "Где …?" с использованием слов: "далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди меня, за мной"

2.2.2.6 размещать несколько предметов (игрушек) в ряд по показу, по образцу, по инструкции: "Поставь игрушки в ряд"

3.3. Предметы живописи, скульптуры, архитектуры

2.3.3.1 узнавать, показывать и называть знакомых людей на фотографиях

2.3.3.2 узнавать и называть время года на картине с пейзажем

2.3. Временные представления

2.2.3.1 узнавать, называть характерные признаки времени года по одежде людей, по изображениям на картинке

2.2.3.2 узнавать и определять солнце и луну, как признак времени суток

2.2.3.3 соотносить события собственной жизни, режимные моменты со словами: "сначала – потом", "вчера", "сегодня", "завтра", "утром", "ночью"

2.2.3.4 выполнять инструкции педагога/взрослого со словами: "сначала – потом"

2.2.3.5 отвечать на вопрос: "Когда …?" используя слова: "сначала – потом", "вчера", "сегодня", "завтра",", "утром", "ночью"

2.2.3.6 придерживаться последовательности (порядка) режимных моментов, видов деятельности на уроке с использованием иллюстративного материала (визуального расписания)

2.4. Точка, линия, пятно

2.2.4.1 изображать точки, прямые, кривые линии пальцем на песке, манной крупе по подражанию, по образцу, по названию

2.2.4.2 изображать точки, прямые, кривые линии мелом на доске по подражанию, по образцу, по названию

2.2.4.3 развивать технику рисования: правильное удерживание карандаша, фломастера, мелка, кисти в ведущей руке; прижимая лист свободной рукой

2.2.4.4 проводить линии карандашом по заданному контуру по показу

2.2.4.5 рисовать линии кистью без отрыва от бумаги

2.2.4.6 рисовать линии, не выходя за край листа бумаги по показу, по образцу

2.2.4.7 закрашивать лист широкими линиями кистью и гуашью по показу, по образцу

2.2.4.8 рисовать точки ватной палочкой по показу, по образцу

1 неделя "Моя одежда"
2 неделя "Моя обувь"
3 неделя "Продукты питания"
4 неделя "Чайная посуда"
5 неделя "Мебель"
6 неделя "Праздник Новый год"
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.1. Соблюдение ТБ и правил поведения

2.1.1.5соблюдать ТБ при работе с пластическими материалами

4.1. Пластилиновая живопись

2.4.1.1 оставлять ритмичные отпечатки формой для вырезания на куске пластилина

2.4.1.2 рисовать пластилином приемом размазывания внутри контурного рисунка

4.2. Объемные изделия

2.4.2.1 лепить без задания самостоятельно

2.4.2.2 обследовать предмет пред лепкой с помощью учителя

2.4.2.3 исследовать форму куба и шара визуально и ощупыванием

2.4.2.4 исследовать свойства куба и шара: катится, не катится

2.4.2.5 выбирать из геометрических тел куб, шар по образцу, по названию

2.4.2.6 выбирать из предложенных предметы и игрушки, имеющие форму куба, шара ("похож на куб, шар, такой же")

2.4.2.7 узнавать изображения куба, шара на иллюстрациях, фотографиях по образцу, по названию

2.4.2.8 использовать названия геометрических тел (куб, шар) в собственной речи

2.4.2.9 использовать приемы лепки: раскатывание на столе прямыми и круговыми движениями, резание стекой, откручивание, отщипывание, прижатие.

2.4.3.10 лепить предметы овальной и округлой формы

6.1. Предметное рисование

2.6.1.9 раскрашивать фигуры из соленого теста акварельными красками с использованием кисти или тампона из поролона по показу, по образцу

4.3. Композиция

2.4.3.1 участвовать в составлении коллективной композиции 2.4.3.2 обыгрывать композицию

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы"
7 неделя "Транспорт"
8 неделя "Мамин праздник"
9 неделя "Праздник Наурыз"

3 четверть

3.2. Иллюстрации

2.3.2.1 рассматривать иллюстрацию

2.3.2.2 показывать, называть изображенных на иллюстрации персонажей

2.3.2.3 показывать на иллюстрации персонажей, выполняющих определенные действия (сидит, стоит, лежит)

5.1. Предметная аппликация

2.5.1.1 принимать участие в анализе образца учителем на уровне узнавания, показа, называния деталей

2.5.1.2 исследовать плоскостные модели круга, овала, квадрата, треугольника ощупыванием и визуально

2.5.1.3 моделировать квадрат, треугольник с помощью палочек по показу, по образцу

2.5.1.4 раскладывать готовые формы (разные по 1 признаку) по всему листу бумаги по показу, по образцу

2.5.1.5 складывать геометрические пазлы, вкладывать круглые, овальные, квадратные, треугольные вкладыши в рамки

2.5.1.6 выбирать из моделей геометрических фигур круги, овалы, квадраты, треугольники по образцу, по названию

2.5.1.7 составлять и наклеивать предметную картинку из 2-3 частей после показа

2.5.1.8 делать заготовки способами разрывания, сминания бумаги по показу, по образцу

2.5.1.9 выполнять обрывную аппликацию из рваной бумаги (2 цвета) из заготовок в заданном контуре с обозначением цветов по показу, по образцу

2.5.1.10 наклеивать аппликацию из заготовок из мятой бумаги (1-2 цвета) в заданном контуре по показу, по образцу

5.2. Декоративная аппликация

2.5.2.1 составлять узор по всему листу бумаги из трех-четырех одинаковых элементов с последующим наклеиванием по показу и образцу

2.5.2.2 составлять узор в горизонтальной полосе из трех-четырех одинаковых элементов с последующим наклеиванием по показу и образцу

5.3. Сюжетная аппликация

2.5.3.1 составлять и наклеивать простую сюжетную аппликацию из 1-2 частей по показу, по образцу

2.5.3.2 участвовать в составлении коллективных композиций с помощью учителя

6.1. Предметное рисование

2.6.1.1 соблюдать технику рисования

2.6.1.2 различать и использовать в процессе изображения цвета: красный, синий, желтый, зеленый, белый, черный

2.6.1.3 рисовать без задания по всему листу

2.6.1.4 обследовать предмет перед рисованием

2.6.1.5 рисовать карандашом контурные изображения по трафарету по показу, по образцу

1 неделя "Деревья"
2 неделя "Цветы"
3 неделя "Насекомые"
4 неделя "Одежда для весны"
5 неделя "Рыбы"
6 неделя "Фрукты"
7 неделя "Овощи"
8 неделя "Ягоды"
9 неделя "Одежда для лета"
"Летние забавы детей"

4 четверть

3.3. Предметы живописи, скульптуры, архитектуры

2.3.3.3 узнавать и называть время года на картине с пейзажем

6.1. Предметное рисование

2.6.1.6 закрашивать лист бумаги краской тампонами из поролона по показу, по образцу

2.6.1.7 рисовать предметы округлой, квадратной, треугольной формы по заданному контуру по показу, по образцу

2.6.1.8 рисованать предметы из 2 форм разной величины по заданному контуру

2.6.1.10 рассматривать свою работу и рисунки одноклассников

6.2. Декоративное рисование

2.6.2.1 рисовать в нетрадиционной технике

2.6.2.2 печатать узор в полосе штампами сопряженно с учителем

2.6.2.3 раскрашивать орнамент с выделенными бледным цветом элементами

6.3. Сюжетное рисование

2.6.3.1 дорисовывать по опорным линиям детали контурного рисунка по показу, по образцу

2.6.3.2 раскрашивать контурные рисунки с простым сюжетом без мелких деталей

      3) 3 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя. Наблюдение и обследование обучающихся 3 неделя. "Я и моя семья"
4 неделя. "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка"
5 неделя. "Овощи"
6 неделя. "Фрукты, ягоды"
7 неделя. "Мои игрушки"
8 неделя. "Мой дом"
9 неделя.
"Моя школа"

1.1. Соблюдение ТБ и правил поведения

3.1.1.1соблюдать правила поведения в кабинете ИЗО

3.1.1.2 выполнять требования и поручения учителя

3.1.1.3 подготавливать рабочее место для заданного вида деятельности

3.1.1.4 приводить в порядок рабочее место после окончания работы

3.1.1.5 выполнять обязанности дежурного

2.1. Основные признаки предмета (форма, величина, цвет)

3.2.1.1 обследовать предмет с незначительной помощью учителя

3.2.1.2 различать разные по форме, цвету, величине предметы, фигуры

3.2.1.3 объединять предметы по сходным признакам (величине, форме, цвету, назначению)

3.2.1.4 выполнять практические действия с предметами различными по признакам (зная назначение предмета, показать, как им действовать)

3.2.1.5 дифференцировать круг и шар, квадрат и куб

3.2.1.6 обводить по шаблону и закрашивать геометрические фигуры (квадрат, круг, овал) различные по величине

3.2.1.7 согласовывать прилагательные, характеризующие величину предмета (большой, маленький) с именами существительными в роде и числе по подражанию учителю, самостоятельно в активной речи

3.2.1.8 различать и использовать в процессе изображения красный, желтый, зеленый, черный, белый цвета

2.2. Представления о пространстве

3.2.2.1 рисовать точки на листе по словесной инструкции о местоположении

3.2.2.2. выполнять практические действия по расположению предмета в классе, на столе по словесной инструкции

3.2.2.3 размещать предметы (игрушки) относительно себя в ближайшем пространстве: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя (перед собой), за собой по показу, по образцу, по словесной инструкции

3.2.2.4 показывать расположение частей своего тела по просьбе: "Покажи правую – левую руку, ногу, глаз, ухо, щеку

3.2.2.5 размещать два, три предмета относительно друг друга: "перед, за, между, в, на" по подражанию, по образцу, по словесной инструкции

3.2.2.6 двигаться в заданном направлении: "вперед, назад, вправо, влево, в сторону" по подражанию, по словесной инструкции

3.2.2.7 передвигать предмет (например, машинку, мяч): "вперед, назад, вверх, вниз, вправо, влево, в сторону" по показу, по словесной инструкции

3.2.2.8 отвечать на вопрос: "Где …?" с использованием слов "далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди меня, за мной"

3.2.2.9 размещать несколько предметов (игрушек) их изображений (картинок) в ряд по показу, по образцу, по инструкции: "Поставь игрушки в ряд"

3.2.2.10 наблюдать порядок следования: "крайний, первый, последний, перед, после, за" по показу и словесной инструкции учителя

2.3. Временные представления

3.2.3.1 узнавать (по наблюдениям в природе, по изображениям на картинках, по характерным признакам) и называть контрастные времена года (лето и зима) и части суток (день и ночь)

3.2.3.2 объединять картинки с изображением времен года (зима, весна, лето, осень)

3.2.3.3 объединять картинки с изображением частей суток (день, ночь, утро, вечер)

3.2.3.4 соотносить события собственной жизни, режимные моменты, со словами: "сначала – потом", "сейчас- после", "вчера", "сегодня", "завтра", "утром", "днем", "вечером", "ночью"

3.2.3.5 выполнять инструкции педагога/взрослого со словами: "сначала – потом", "сейчас- после"

3.2.3.6 отвечать на вопрос: "Когда …?" используя слова: "сначала – потом", "сейчас- после", "вчера", "сегодня", "завтра",", "утром", "днем", "вечером", "ночью"

3.2.3.7 придерживаться последовательности видов деятельности на уроке с использованием иллюстративного материала (визуального расписания) 3.2.3.8 устанавливать последовательность режимных моментов, видов деятельности на уроке с использованием иллюстративного материала (визуального расписания) по инструкции: "Разложи картинки по порядку, что сначала, что потом"

2.4. Точка, линия, пятно

3.2.4.1 называть количество точек на фигурах без пересчета: 1, 2, 3, 4, 5 3.2.4.2 называть количественные числительные от 1 до 5 по порядку отраженно за педагогом, по памяти

3.2.4.3проводить линии карандашом по заданному контуру по точкам

3.2.4.4 рисовать линии кистью, карандашом, фломастером без отрыва от бумаги

3.2.4.5 рисовать линии, не выходя за край листа бумаги

3.2.4.6 рисовать линии по подражанию, по показу, по образцу

3.2.4.7 рисовать линии по названию (прямая, волнистая, кривая)

1.1. Соблюдение ТБ и правил поведения

3.1.1.6соблюдать ТБ при работе с пластическими материалами

4.1. Пластилиновая живопись

3.4.1.1 выполнять пластилиновую аппликацию способом размазывания

3.4.1.2 лепить объемную пластилиновую аппликацию из маленьких комочков внутри готового контура

4.2. Объемные изделия

3.4.2.1 узнавать куб, шар, брус по образцу, по названию

3.4.2.2 узнавать куб, брус, шар на иллюстрациях, фотографиях по образцу, по названию

3.4.2.3 использовать названия геометрических тел (куб, брус, шар) в собственной речи в игровых ситуациях

3.4.2.4 обследовать предметы перед лепкой

3.4.2.5 наблюдать за лепкой учителя, узнавать, называть, сравнивать с реальным предметом

3.4.2.6 лепить посуду из целого куска пластилина с натуры

3.4.2.7 лепить приемами: раскатывания, вдавливания, сплющивания, оттягивания

3.4.2.8 узнавать цифры 1, 2, 3, 4, 5 по образцу, с помощью ощупывания, визуально по названию

3.4.2.9 моделировать цифры 1-5 с помощью пластического материала (пластилин, глина, тесто)

3.4.2.10 использовать готовые изделия в сюжетных играх

3.4.2.11 лепить предметы конструктивным способом (из 1-2частей)

3.4.2.12 сравнивать изделие с образцом

3.1. Предметы народного декоративно-прикладного искусства

3.3.1.1проявлять положительные эмоции, интерес

3.3.1.2 рассматривать изделия народных мастеров из керамики

3.3.1.3 обследовать изделия из керамики (цвет, назначение)

3.3.1.4выделять изделия из керамики из окружающей среды

3.3.1.5 обыгрывать изделия из керамики

1 неделя "Моя одежда"
2 неделя "Моя обувь"
3 неделя "Продукты питания"
4 неделя "Чайная посуда"
5 неделя "Мебель"
6 неделя "Праздник Новый год"
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

4.2. Объемные изделия

3.4.2.4 обследовать предметы перед лепкой

3.4.2.5 наблюдать за лепкой учителя, узнавать, называть, сравнивать с реальным предметом

3.4.2.6 лепить из целого куска пластилина с натуры

3.4.2.11 лепить предметы конструктивным способом (из 1-2частей)

3.4.2.7 лепить приемами: раскатывания, вдавливания, сплющивания, оттягивания

3.4.2.10 использовать готовые изделия в сюжетных играх

3.4.2.12 сравнивать изделие с образцом

4.3. Композиция

3.4.3.1участвовать в составлении коллективной композиции

3.4.3.2 обыгрывать композицию

5.1. Предметная аппликация

3.5.1.1 принимать участие в анализе образца учителем на уровне узнавания, показа, называния деталей

3.5.1.2 исследовать плоскостные модели прямоугольников разного размера ощупыванием и визуально

3.5.1.3 делать заготовки способами разрывания, сминания бумаги по показу, по образцу

3.5.1.4 складывать геометрические пазлы, вкладывать круглые, овальные, квадратные, треугольные, прямоугольные вкладыши в рамки

3.5.1.5 выбирать из моделей геометрических фигур круги, овалы, квадраты, треугольники, прямоугольники разного размера по образцу, по названию

3.5.1.6 выкладывать и наклеивать заготовки на готовый фон по показу, по образцу

3.5.1.7 составлять и наклеивать объемную аппликацию из заготовок из мятой бумаги (1-2цвета) в заданном контуре сопряженно с учителем

3.5.1.8 использовать названия геометрических фигур круг, овал, квадрат, треугольник в собственной речи в игровых ситуациях

1.1. Соблюдение ТБ и правил поведения

3.1.1.7 соблюдать ТБ при работе с ножницами

5.2. Декоративная аппликация

3.5.2.1 резать бумагу по заданной линии по показу

3.5.2.2 вырезать полоски из бумаги по заданной линии по показу

3.5.2.3 выкладывать узор на листе бумаги из 3-4 полосок с чередованием по цвету и наклеивать их по показу и по образцу

5.3. Сюжетная аппликация

3.5.3.1 составлять и наклеивать простую сюжетную аппликацию из 2-3 частей по показу, по образцу

3.5.3.2 участвовать в составлении коллективных композиций по образцу, по показу

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 "Дикие животные
"
6 неделя "Дикие птицы"
7 неделя "Транспорт" 8 неделя "Мамин праздник"
9 неделя "Праздник Наурыз"

3 четверть

3.3. Предметы живописи, скульптуры, архитектуры

3.3.3.1узнавать, показывать и называть с помощью учителя примечательные здания региона

3.3.3.2 обследовать, узнавать, называть с помощью учителя малые скульптурные формы

6.1. Предметное рисование

3.6.1.1соблюдать технику рисования

3.6.1.2 свободное рисование на листе бумаги

3.6.1.3обследовать предмет перед рисованием

3.6.1.4 рисовать карандашом контурные изображения по трафарету, шаблону по показу, по образцу

3.6.1.5 раскрашивать фигуры из соленого теста акварельной краской с использованием кисти изображения цифр 1-5 по показу, по образцу

3.6.1.6 закрашивать лист бумаги кистью и краской

3.6.1.7 рисовать предметы округлой, квадратной, треугольной формы по заданному контуру

3.6.1.9 раскрашивать крупные предметные контурные рисунки

3.6.1.10. раскрашивать фигуры из соленого теста акварельной краской с использованием кисти

3.6.1.11 дорисовывать по опорным линиям детали изображения предмета по показу, по образцу

3.2. Иллюстрации

3.3.2.1 рассматривать иллюстрацию

3.3.2.2узнавать, показывать, называть изображенные предметы, их цвет, форму, величину

3.3.2.3устанавливать последовательность видов деятельности на уроке с использованием иллюстративного материала (визуального расписания) по инструкции: "Разложи картинки по порядку, что сначала, что потом"

6.2. Декоративное рисование

3.6.2.7. раскрашивать выделенный бледным цветом национальный орнамент на готовой заготовке

3.6.2.8 рисовать узор кистью приемом примакивания на полосе

3.6.2.9 украшать предметы на контурных рисунках узором из точек ватными палочками

1 неделя "Деревья"
2 неделя "Цветы"
3 неделя "Насекомые" 4 неделя "Одежда для весны"
5 неделя "Рыбы"
6 неделя "Фрукты"
7 неделя "Овощи"
8 неделя "Ягоды"
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

4 четверть

6.2. Декоративное рисование

3.6.2.1 рисовать в нетрадиционной технике по показу, по образцу

3.6.2.2 печатать узор в полосе штампами по показу, по образцу

3.6.2.3 наносить краску на листья и выполнять печать узора в горизонтальной полосе по показу, по образцу

3.6.2.4. печатать орнамент с чередованием элементов (лист, штамп, лист, штамп) краской по показу, по образцу

3.6.2.5. раскрашивать национальный орнамент с заданным предполагаемым бледным цветом на готовой заготовке по показу, по образцу

3.6.2.6. рисовать узор кистью приемом примакивания на полосе на полосе по показу, по образцу

3.6.2.7 украшать предметы на контурных рисунках узором из точек ватными палочками по показу, по образцу

3.3. Предметы живописи, скульптуры, архитектуры

3.3.3.2 обследовать, узнавать, называть с помощью учителя малые скульптурные формы

6.3. Сюжетное рисование

3.6.3.1 раскрашивать контурные рисунки с простым сюжетом без мелких деталей

3.6.3.2 соблюдать границу при раскрашивании рисунка

      4) 4 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя. Наблюдение и обследование обучающихся 3 неделя. "Я и моя семья"
4 неделя. "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка"
5 неделя. "Овощи"
6 неделя. "Фрукты, ягоды"
7 неделя. "Мои игрушки"
8 неделя. "Мой дом"
9 неделя.
"Моя школа"

1.1. Соблюдение ТБ и правил поведения

4.1.1.1 соблюдать правила поведения в кабинете ИЗО

4.1.1.2 выполнять требования и поручения учителя

4.1.1.3подготавливать рабочее место для заданного вида деятельности

4.1.1.4 приводить в порядок рабочее место после окончания работы

4.1.1.5 выполнять обязанности дежурного по кабинету ИЗО

3.3. Предметы живописи, скульптуры, архитектуры

4.3.3.2 обследовать с помощью учителя малые скульптурные формы

4.3.3.3 узнавать и называть в произведениях искусства реальные предметы

4.3.3.4 размещать предметы относительно себя в ближайшем пространстве: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя (перед собой), за собой по показу, по образцу, по словесной инструкции

4.3.3.5 размещать два, три предмета относительно друг друга: "перед, за, между, в, на, над, под" по показу, по образцу, по словесной инструкции

4.3.3.6 двигаться в заданном направлении: "вперед, назад, вправо, влево, в сторону" по показу, по словесной инструкции

4.3.3.7 передвигать предмет (например, машинку, мяч): "вперед, назад, вверх, вниз, вправо, влево, в сторону" по показу, по словесной инструкции

4.3.3.8 размещать несколько предметов (игрушек) в ряд по показу, по образцу, по инструкции: "Поставь игрушки в ряд"

4.1. Пластилиновая живопись

4.4.1.1 выполнять пластилиновую аппликацию способом размазывания

4.4.1.2 лепить объемную аппликацию внутри готового контура

4.2. Объемные изделия

4.4.2.1обследовать предметы перед лепкой

4.4.2.2 узнавать куб, шар, брус по образцу, по названию

4.4.2.3 узнавать куб, брус, шар на иллюстрациях, фотографиях по образцу, по названию

4.4.2.4 наблюдать за лепкой учителя, узнавать, называть, сравнивать с реальным предметом

4.4.2.5 моделировать цифры 1-7 (по возможности 0, 8, 9) с помощью пластического материала (пластилин, глина, тесто)

4.4.2.6 узнавать цифры 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 (по возможности 8,9,10) по образцу, по названию с помощью ощупывания, визуально

4.4.2.7 использовать счетную деятельность в пределах 7

4.4.2.8 называть количественные числительные от 1 до 7 (по возможности до 10) по порядку отраженно за педагогом, с опорой на числовой ряд, по памяти

4.4.2.9 лепить посуду из целого куска пластилина с натуры

4.4.2.10 лепить приемами: раскатывания, вдавливания, сплющивания, оттягивания

4.4.2.11 использовать готовые изделия в сюжетных играх

1 неделя "Моя одежда"
2 неделя "Моя обувь" 3 неделя "Продукты питания"
4 неделя "Чайная посуда"
5 неделя "Мебель"
6 неделя "Праздник Новый год"
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

3.3. Предметы живописи, скульптуры, архитектуры

4.3.3.1 рассматривать, узнавать, называть некоторые предметы на картинах с помощью учителя

4.3.3.2 обследовать, узнавать, называть с помощью учителя малые скульптурные формы

4.2. Объемные изделия

4.4.2.12 использовать названия геометрических тел (куб, брус, шар) в собственной речи в игровых ситуациях

4.4.2.13 использовать модели геометрических фигур для конструирования по показу, по образцу

4.4.2.14 лепить предметы конструктивным способом (из 2-3частей)

4.4.2.15 сравнивать изделие с образцом

4.3. Композиция

4.4.3.1участвовать в составлении коллективных композиций

4.4.3.2 обыгрывать композиции

5.1. Предметная аппликация

4.5.1.1принимать участие в анализе образца учителем на уровне называния деталей, порядка работы над аппликацией

4.5.1.2 ориентироваться в пространстве листа (справа, слева, вверху, внизу, посередине) по показу, по образцу, по словесной инструкции

4.5.1.3 использовать приемы закрашивания изображенного предмета краской, создание аппликации, коллажа из готовых деталей по показу, по образцу

4.5.1.4 использовать технику пальчикового рисования красками на листе бумаги, использовать технику выполнения аппликации из готовых форм для создания коллажа по показу, по образцу

4.5.1.5 выполнять объҰмную аппликацию (составлять, наклеивать) из заготовок мятой бумаги (2-3 цвета) в заданном контуре по показу, по образцу

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы"
7 неделя "Транспорт" 8 неделя "Мамин праздник"
9 неделя "Праздник Наурыз"

3 четверть

1.1. Соблюдение ТБ и правил поведения

4.1.1.6 соблюдать ТБ при работе с ножницами

5.2. Декоративное рисование

4.5.2.1 исследовать плоскостные модели кругов, овалов, квадратов, треугольников прямоугольников разного размера ощупыванием

4.5.2.2 группировать модели геометрических фигур по цвету, форме, размеру

4.5.2.3 складывать геометрические пазлы, вкладывать вкладыши в рамки

4.5.2.4 выбирать из моделей геометрических фигур разного размера, цвета круги, овалы, квадраты, треугольники, прямоугольники по образцу, по названию

4.5.2.5 использовать названия геометрических фигур: круг, овал, квадрат, треугольник, прямоугольник в собственной речи

4.5.2.6 резать бумагу по заданной линии

4.5.2.7 вырезать квадрат по контуру

4.5.2.8 выкладывать узор в полосе из 3-4 квадратов с чередованием по цвету с последующим наклеиванием

3.2. Иллюстрации

4.3.2.1 рассматривать иллюстрацию

4.3.2.2узнавать, показывать, называть изображенные предметы, их цвет, форму, величину

4.3.2.3 узнавать на иллюстрациях виды собственной деятельности, характерные для частей суток: утро, день, вечер, ночь

4.3.2.4 устанавливать порядок следования по словесной инструкции (драматизация сказки "Репка"), отвечать на вопрос: "Где?" использованием слов "первый, последний, следом за, перед"

4.3.2.5 наблюдать порядка следования предметов и их изображений: "крайний, первый, последний, между" по показу и словесной инструкции учителя

4.3.2.6 показать по просьбе педагога первый, последний, крайний предмет, предмет, следующий за каким-либо, стоящий перед каким-либо в ряду

4.3.2.7 воспроизводить порядок следования предметов, порядок чередования предметов в ряду по наглядному образцу

4.3.2.8 использовать порядок следования в игровой ситуации

4.3.2.9 размещать плоскостные изображения при выполнении творческих индивидуальных и групповых работ на фланелеграфе, магнитной доске, листе бумаги, по подражанию, по образцу (в центре, посередине, над, под, справа, слева)

5.3. Сюжетная аппликация

4.5.3.1 составлять и наклеивать простую сюжетную аппликацию из 3 частей по показу, по образцу, по собственному замыслу

4.5.3.2 участвовать в составлении коллективных композиций

4.5.3.3 общаться и работать в команде

4.5.3.4обыгрывать композицию

6.1. Предметное рисование

4.6.1.1 соблюдать технику рисования

4.6.1.2 различать и использовать в процессе изображения цвета: красный, синий, желтый, зеленый, белый, черный

4.6.1.3 наблюдать за изобразительной деятельностью учителя

4.6.1.4 рисовать без задания по всему листу бумаги

4.6.1.5 изображать точки, прямые, кривые линии, окружности, овалы, квадраты, треугольники, прямоугольники пальцем на песке, манной крупе по подражанию, по образцу, по названию

4.6.1.6 изображать точки, прямые, кривые линии, окружности, овалы, квадраты, треугольники, прямоугольники фломастером, карандашом, ручкой на нелинованной бумаге по подражанию, по образцу, по названию

4.6.1.7обводить шаблон и трафарет круга, овала, квадрата, треугольника, прямоугольника по показу, самостоятельно

4.6.1.8 выполнять штриховку внутри контура круга, овала, квадрата, треугольника, прямоугольника по показу, самостоятельно

4.6.1.9 раскрашивать, штриховать, обводить контурные изображения цифр

4.6.1.10 обследовать предмет перед рисованием

4.6.1.11 рисовать предметы из двух разных форм по заданному контуру

4.6.1.12 рисовать и закрашивать карандашом контурные изображения по трафарету, шаблону

1 неделя "Деревья"
2 неделя "Цветы"
3 неделя "Насекомые" 4 неделя "Одежда для весны"
5 неделя "Рыбы"
6 неделя "Фрукты"
7 неделя "Овощи"
8 неделя "Ягоды"
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

4 четверть

6.1. Предметное рисование

4.6.1.13 рисовать деревья в разное время года

4.6.1.14 раскрашивать гуашью предметные силуэты (предметы одежды, мебели, посуды; народные игрушки, овощи, фрукты, рыбы)

4.6.1.15 дорисовывать по опорным линиям детали изображения предмета

3.1. Предметы народного декоративно-прикладного искусства

4.3.1.1 проявлять положительные эмоции, интерес

4.3.1.2 рассматривать изделия с орнаментом народных мастеров

4.3.1.3 узнавать и показывать элементы национального орнамента в изделиях народных мастеров

4.3.1.4 выделять изделия с орнаментом из окружающей среды

6.2. Декоративное рисование

4.6.2.1 осуществлять подсчет количества предметов, использованных для составления орнамента в пределах 5

4.6.2.2 обозначать количество предметов, использованных для составления орнамента, цифрами в пределах 5

4.6.2.3 раскрашивать национальный орнамент на заготовке

4.6.2.4 рисовать узор из точек кончиком кисти и мазков кистью приемом примакивания на горизонтальной полосе по опорным точкам

4.6.2.5 украшать предметы на контурных рисунках узором из точек кончиком кисти по показу, по образцу

6.3. Сюжетное рисование

4.6.3.1 раскрашивать контурные рисунки с простым сюжетом без мелких деталей

4.6.3.2 соблюдать границу рисунка

4.6.3.3 соблюдать направление штрихов

4.6.3.4 дорисовывать детали контурного сюжетного рисунка по образцу, самостоятельно

  Приложение 322 к приказу
Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 03 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 322 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); в редакции приказа Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Адаптивная физическая культура" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов

Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа по учебному предмету "Адаптивная физическая культура" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов разработана в соответствии с пунктом 1 статьи 19 Закона Республики Казахстан "Об образовании".

      2. Цель Программы – укрепление и охрана здоровья, физическое развитие обучающихся, формирование социального поведения, коммуникативных навыков.

      3. Учебные задачи Программы:

      1) создание условий для укрепления здоровья, содействие общему физическому развитию, повышению сопротивляемости организма к неблагоприятным воздействиям внешней среды;

      2) обучение основам техники движений, формирование жизненно необходимых умений и навыков;

      3) развитие двигательных (кондиционных и координационных) способностей, развитие физических способностей;

      4) расширение запаса простых движений с их постепенным усложнением; изучение и совершенствование двигательных действий, являющихся основой для выработки социально-бытовых и трудовых умений и навыков;

      5) развитие восприятия и ориентировки в пространстве;

      6) формирование необходимых знаний, умений и гигиенических навыков;

      7) воспитание потребности и умения самостоятельно заниматься физическими упражнениями, сознательно применять их в целях отдыха, тренировки, повышения работоспособности.

      4. Коррекционно-развивающие задачи Программы:

      1) коррекция техники основных движений – ходьбы, бега, прыжков, лазания, метания, симметричных и ассиметричных движений, упражнений с предметами;

      2) коррекция и развитие координационных способностей, ориентировки в пространстве, ритмичности и точности движений, мышечно-суставного чувства, зрительно-моторной координации;

      3) компенсация утраченных или нарушенных функций, формирование новых видов движений за счет сохранных функций;

      4) профилактика и коррекция соматических нарушений – осанки, сколиоза, плоскостопия, телосложений, дыхательной и сердечно-сосудистой систем, профилактика простудных и инфекционных заболеваний, травматизма и микротравм;

      5) коррекция и развитие сенсорных систем – дифференцировка зрительных и слуховых сигналов (по силе, расстоянию, направлению), развитие зрительной и слуховой памяти, развитие устойчивости к вестибулярным раздражениям, дифференцировка тактильных ощущений и кожно-кинестетических восприятий.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      5. При организации учебного процесса учитываются:

      1) низкая познавательная активность в условиях коллективного обучения;

      2) слабая реакция на направляющую, стимулирующую помощь учителя, используемую во фронтальной работе;

      3) малый ресурс обучающихся в поддержании собственной активности и концентрации внимания на содержании одного учебного предмета в течение сорока пяти минут;

      4) трудности автоматизации формируемых навыков.

      6. В основе педагогических подходов к организации учебного процесса лежит концепция "нормализации" жизни лиц с выраженным умеренным нарушением интеллекта. Предполагается создание условий для индивидуального развития, формирования социального опыта, вовлечения школьников в окружающий их мир людей, предметов, действий, отношений.

      7. Организация процесса обучения и воспитания обучающихся с умеренным нарушением интеллекта основана на принципах специальной педагогики.

      8. Педагоги уважают право школьников развиваться в индивидуальном темпе, сохраняя свои уникальные особенности; постоянно изучают изменяющиеся возможности, оценивают образовательные потребности, фиксируют минимальные продвижения в развитии и усвоении навыков у учащихся. Любой прогресс рассматривается в качестве положительного результата в обучении.

      9. Педагоги самостоятельно выбирают доступное для каждого учащегося содержание обучения из настоящей Программы, а также методы, формы, средства обучения с учетом индивидуальных возможностей и результатов оценки образовательных, личностных достижений учащихся.

      10. Учебно-воспитательный процесс строится в предметной деятельности на протяжении всего периода обучения. При создании предметной среды, соответствующей потребностям учащихся, выполняются следующие правила:

      1) формирование умений и навыков осуществлять в ситуации максимально приближенной к той, в которой эти навыки будут использованы, что обусловлено значительными трудностями переноса знаний и навыков в новую ситуацию;

      2) оснащение помещений для организации занятий должны отражать реальные жизненные ситуации;

      3) изменять (усложнять, расширять) предметную среду в соответствии с меняющимися возможностями обучающихся.

      11. Принцип развития мышления, языка и коммуникации, как средств социализации. У обучающихся с умеренным нарушением интеллекта имеют место специфические проблемы в развитии речи (вплоть до ее отсутствия), мышления, общения. Существующие проблемы в каждом конкретном случае, компенсируются другими педагогическими средствами. Выстраивается последовательная работа по расширению понимания речи, формированию вербальных и альтернативных средств общения, развитию наглядно-действенного мышления обучающихся. Речевое сопровождение деятельности обучающихся со стороны педагога должно быть дозированным и доступным пониманию обучающихся.

      12. Процесс обучения не предусматривает жесткого регламентирования организационных форм и содержания обучения. Сквозная тематика повторяется в каждом классе в соответствии с принципом концентричности, предполагающим повторение и постепенное расширение, усложнение изучаемых понятий, словаря, фразеологии, практических упражнений. Педагогический совет школы может внести изменения в тематику и последовательность сквозных тем с учетом региональных особенностей и возможностей учащихся.

      13. При организации урока обеспечивается возможность изменить вид деятельности в тот момент, когда такая необходимость возникает у каждого ученика. Обеспечиваются условия для выполнения индивидуальной работы, в индивидуальном темпе, получения индивидуальной помощи педагога. Обучающимся предоставляется возможность свободно передвигаться в классной комнате во время урока.

      14. Педагогические мероприятия, выстроенные в соответствии с принципами специальной педагогики, направлены на развитие собственной активности обучающихся, их инициативы и самостоятельности.

      15. Развитие активности и самостоятельности обучающихся происходит при выполнении следующих дидактических условий:

      1) разделять двигательные действия на маленькие шаги. При разучивании новых движений применять разные варианты движений (разные исходные положения, разный темп выполнения, амплитуду);

      2) предлагать упражнения, обеспечивающие произвольную регуляцию тонких движений пальцев рук;

      3) использовать повседневные движения произвольной регуляции;

      4) применять специальные педагогические приемы, направленные на развитие интеллектуальной деятельности (запоминание названий движений, комбинаций движений по темпу, объему, усилию, плавности; понимание правил игры,);

      5) расширять двигательные возможности, обучающихся при использовании спортивного инвентаря (кегли, мячи разного диаметра), при взаимодействии с партнерами в группе, при управлении эмоциями, прием);

      6) формировать прикладные двигательные навыки, которые в будущем найдут применение в жизни (ходьба на лыжах, велосипедная подготовка, ближний туризм, плавание);

      7) совершенствовать физические качества (упражнения на развитие силы, быстроты, выносливости, гибкости, ловкости);

      8) проводить спортивные мероприятия, создающие предпосылки для интеграции в общество (интеграционные спортивные группы, спортивные соревнования по физическим возможностям обучающихся);

      9) применять художественно-музыкальные упражнения: ритмика, танец, элементы хореографии и ритмопластики; с речитативами, стихами, загадками, счетом, активизирующие познавательную деятельность;

      10) многократно повторять упражнения, сочетать с правильным показом, подбирать подвижные и спортивные игры, состоящие из простых элементарных движений;

      11) закреплять представления о строении тела человека: голова — лицо, затылок, лоб, подбородок, шея; туловище — спина, грудь, живот, бок; руки — плечо, локоть, кисть, пальцы; ноги — бедро, колено, стопа, пятка, носок, пальцы;

      12) использовать разные формы взаимодействия педагога с учащимися: индивидуально выполняемые упражнения под руководством учителя, упражнения, выполняемые в парах и малых группах.

      16. При организации урока адаптивной физической культуры необходимо:

      1) учитывать индивидуальные особенности каждого ученика (морфофункциональное развитие, состояние сохранных функций, медицинские противопоказания, состояние двигательных функций и координационных способностей, уровень физической подготовленности, способность к обучению движениям, отношение к занятиям физическими упражнениями);

      2) обеспечивать эмоциональность занятий (музыка, игровые методы, нетрадиционное оборудование);

      4) создавать условия для реального выполнения заданий, оказывать помощь, обеспечивать безопасность;

      5) поощрять, одобрять, хвалить школьников за малейшие успехи;

      6) контролировать динамику результатов учебно-познавательного процесса и функциональное состояние учащихся.

      17. Для оценивания достижений обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта используется описательная оценка, которая является качественным показателем достижений обучающегося. При описании достижений обучающихся обязательно указывается степень самостоятельности владения навыками: самостоятельно, по образцу, по подражанию, с помощью совместных с педагогом действий.

      18. В Программе сформулирована система целей обучения, которые служат ориентировочной основой для определения содержания учебного предмета и которыми руководствуется учитель при создании индивидуальных программ обучения обучающихся. При выборе учебных целей к конкретному уроку возможна их конкретизация, разбиение на несколько частей.

      19. Содержание Программы носит рекомендательный характер, педагог имеет право вносить любые изменения в содержание и темп обучения каждого ученика класса в соответствии с его возможностями и реальными достижениями.

Глава 3. Организация содержания учебного предмета "Адаптивная физическая культура"

Параграф 1. Содержание учебного предмета

      20. Объем учебной нагрузки по предмету составляет:

      1) в 1 классе - 3 часа в неделю, 99 часов в учебном году;

      2) во 2 классе - 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;

      3) в 3 классе - 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;

      4) в 4 классе - 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по учебному предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

      21. Базовое содержание учебного предмета "Адаптивная физическая культура" включает следующие разделы:

      1) "Организация двигательной деятельности";

      2) "Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни".

      22. Раздел "Организация двигательной деятельности" включает следующие подразделы:

      1) развитие основных двигательных навыков;

      2) дыхательные упражнения;

      3) регулирование различных видов нагрузки;

      4) укрепление мышечного тонуса;

      5) подвижные игры и элементы спортивных игр.

      23. Раздел "Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни" включает подраздел:

      1) формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни.

      24. Базовое содержание учебного предмета "Адаптивная физическая культура" для 1 класса:

      1) организация двигательной деятельности. Общеразвивающие упражнения, выполнение команды "Становись!", построение в шеренгу, в колонну. Удерживание мячей, обручей. Выполнение инструкции и команды учителя по подражанию, по образцу. Ходьба в колонне по одному, построение в одну шеренгу, перемещения по гимнастической скамейке, выполнение общеразвивающих команд: "Построились!", "Шагом марш!", "Бегом марш!", "Стой!", "Встали в круг в круг!", "Сели!", "Встали!", "Упражнение начинай!". Чередование ходьбы с бегом. Подпрыгивание на одной и двух ногах. Передача мячей однокласснику двумя руками, одной рукой. Прокатывание мячей разного размера по полу. Метание мячей одной рукой с места. Целенаправленные действия в подвижных играх под руководством учителя. Ползание на животе, спине, на четвереньках, перекатывание (как бревнышко). Ползание по гимнастическим матам: лежа, на коленях, в приседе. Лазанье и перелазание. Передвижение по нижней рейке гимнастической лестницы в сторону приставными шагами. Перевороты тела из исходного положения лежа на животе, спине. Перекаты тела в стороны. Поднимание на носках с перекатом на пятки. Переступание через препятствия, спуск и подъем по ступенькам с опорой и без нее;

      2) формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни. Соблюдение режима дня и личной гигиены, правила безопасности на уроках физической культуры; приходить только в специальной спортивной форме, выполнение упражнений по подражанию учителю. Правильное положение тела, осанки при выполнении упражнений. Называние снарядов. Типы дыхания: грудное, брюшное и смешанное дыхание. Контролировать осанку.

      25. Базовое содержание учебного предмета "Адаптивная физическая культура" для 2 класса:

      1) организация двигательной деятельности. Общеразвивающие упражнения - построение и перестроение в колонну по одному, равнение в затылок, перестроение из одной шеренги в две, команды "Направо!", "Налево!", "Построились!", "Шагом марш!", "Бегом марш!", "Стой на месте!". Упражнения для рук и плечевого пояса, головы и шеи, туловища, ног. Укрепление мышечного тонуса - упражнения на расслабление мышц, упражнения на укрепление мышц пальцев и кистей рук, упражнения на укрепление мышц голеностопных суставов, движения головы, рук, туловища с остановкой по сигналу. Развитие пространственно-временной ориентации - ходьба в колонне по одному, построение в звенья, чередование бега с ходьбой. Повороты к ориентирам без зрительного контроля, ходьба по ориентирам, начерченным на гимнастической скамейке. Прыжки в длину с места в обозначенный ориентир и воспроизведение его без зрительного ориентира. Фиксирование исходного положения рук, туловища, ног согласно словесной инструкции. Развитие двигательных навыков через легкую атлетику - ходьба друг за другом по одному и парами ускоряя и замедляя темп движения, ходьба по извилистой дорожке за учителем, ходьба по наклонной доске. Упражнения на равновесие - по скамейке. Повороты по сигналу учителя; бег (ходьба) по залу на носках, пятках, внутренних и наружных сторонах стопы. Бег в колонне между расставленными предметами (игрушки, кегли, стойки). Ходьба по скамейке с предметом на голове. Спрыгивание с высоты 20-30 см, прыжки на двух ногах по дорожке, по начерченной дорожке, с предметами и без предметов, в высоту с прямого разбега, спрыгивание с гимнастической скамейки, прыжки через длинную и короткую скакалку. Метание - бросание мяча, стараясь поймать его двумя руками. Бросание мяча из-за головы. Бросание различных подручных предметов (мешочек с песком, мяч, резиновая игрушка) в даль правой и левой рукой. Забрасывание мяча в кольцо. Лазания, перелазания, ползания на четвереньках разными видами с использованием предметов (скамейка, бревно, доска) и без них. Подвижные, спортивные, национальные игры - выполнение простых правил в подвижных и спортивных играх под руководством учителя;

      2) формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни. Соблюдение режима дня и личной гигиены. Правила безопасного поведения во время занятий: выполнять только те упражнения и только так, как говорит и показывает учитель, не подходить близко к ученику, который выполняет какое-либо упражнение, к инвентарю и спортивным снарядам без разрешения учителя, соблюдать установленные правила. Правильное положение тела, осанки при выполнении упражнений; название снарядов: бревно, канат, гимнастическая стенка. Базовая спортивная терминология. Развитие дыхания - изменение глубины и темпа дыхания в соответствии с характером движения (по подражанию, под хлопки, под счет). Упражнения на диафрагмальное, реберное и смешанное дыхание в положениях лежа, стоя, сидя (по подражанию, под хлопки, под счет). Грудное, брюшное и смешанное дыхание. Контроль осанки.

      26. Базовое содержание учебного предмета "Адаптивная физическая культура" для 3 класса:

      1) организация двигательной деятельности. Общеразвивающие упражнения - правила построения и перестроения: построение в колонну по одному, равнение в затылок. Построение в одну шеренгу, равнение по разметке. Повороты по ориентирам. Команды "Встать!", "Сесть!", "Пошли!", "Побежали!", "Остановились!". Комплексы упражнений с гимнастическими палками, флажками, малыми обручами. Укрепление мышечного тонуса: упражнения на расслабление мышц, упражнения на укрепление мышц пальцев и кистей рук, голеностопных суставов, туловища, различные движения головы, рук, туловища с остановкой по сигналу. Выполнение гимнастических упражнений с предметами (гимнастические палки, флажки, большие и малые мячи, малые обручи), большими и малыми мячами. Переползание на четвереньках в медленном темпе по отмеченному (начерченному) коридору, лазание по гимнастической стенке, подлезание под препятствие, перелазание через препятствие. Упражнения на равновесие: ходьба по доске, скамейке, стойка на одной ноге. Выполнение упражнений на равновесие: по прямой скамейке с поворотами по сигналу учителя. Развитие пространственно-временной ориентации: выполнение упражнений на построение в обозначенном месте, построение в круг по ориентиру, ходьба по ориентирам, прыжок в длину с места толчком двух ног в начерченный ориентир. Развитие двигательных навыков: ходьба парами друг за другом ускоряя и замедляя темп движения, ходьба по извилистой дорожке за учителем, по наклонной доске, по залу на носках, пятках, внутренних и наружных сторонах стопы. Бег в колонне между расставленными предметами; спрыгивание с высоты 20-30 см. Прыжки на двух ногах по начерченной дорожке. Прыжки - с предметами и без предметов. Прыжки с ноги на ногу, подпрыгивание вверх на месте с касанием висящего предмета. Прыжки в длину с места, через длинную и короткую скакалку. Упражнения на лазания, перелазания, ползания на четвереньках разными видами с использованием предметов (скамейка, бревно, доска) и без них. Бросание мяча из-за головы, в даль правой и левой рукой. Забрасывание мяча в кольцо, прикрепленное на разной высоте от земли. Произвольное метание мяча разного диаметра в игре. Бросание и ловля волейбольного (баскетбольного, гандбольного) мяча. Метание с места мяча в стенку правой, левой рукой. Подвижные игры - игры с элементами общеразвивающих упражнений, игры с бегом и прыжками, игры с бросанием, ловлей мячей. Коррекционные и коллективные игры. Элементы спортивных игр: подачи и передачи мяча в пионерболе, волейболе; передача, ведение, отбивание мяча, попадание в ворота с разного расстояния в футболе. Передача, бросок мяча в баскетболе. Ведение, передачи, броски мяча в гандбольные ворота. Подвижные игры с элементами спортивных игр. Национальные казахские игры: элементы техники, тактики в играх "Асык ату", "Бес тас" под руководством учителя;

      2) формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни. Соблюдение режима дня и личной гигиены; правила безопасности во время занятий; правильное положение тела, осанки при выполнении упражнений; называние снарядов: баскетбольный щит, волейбольная сетка (стойка), бревно, гимнастическая скамейка, стенка. Развитие дыхания - выполнение основных положений и сочетание движений на дыхательные упражнения, дыхание через нос и рот в различных исходных положениях – сидя, стоя, лежа. Дыхательные упражнения во время ходьбы с проговариванием звуков на выдохе: грудное, брюшное и смешанное дыхание. Контроль осанки. Бережное, ответственное и компетентное отношение к здоровью, как собственному, так и одноклассников.

      27. Базовое содержание учебного предмета "Адаптивная физическая культура" для 4 класса:

      1) организация двигательной деятельности. Общеразвивающие упражнения - построение в колонну, шеренгу по инструкции учителя, повороты на месте (направо, налево) под счет. Размыкание и смыкание приставными шагами. Перестроение из колонны по одному в колонну по два через середину зала в движении с поворотом. Выполнение команд: "Шире шаг!", "Реже шаг!". Основные положения рук, ног, туловища, головы, выполняемые на месте и в движении. Упражнения на сочетание движений ног, туловища с одноименными и разноименными движениями рук. Выполнение команд "Равняйсь!", "Смирно!", "Вольно!", "Направо!", "Налево!", расчет по порядку. Укрепление мышечного тонуса - упражнения на развитие мышц кистей рук и пальцев, расслабление мышц, формирование правильной осанки, укрепление мышц голеностопных суставов и стоп, туловища. Комплексы упражнений с гимнастическими палками. Перекаты в группировке, из положения лежа на спине "мостик", 2-3 кувырка вперед (строго индивидуально). Упражнения с малыми обручами, большими и малыми мячами, скакалками, набивными мячами. Упражнения на лазания - по гимнастической стенке вверх и вниз разноименным и одноименным способами, в сторону приставными шагами, по наклонной гимнастической скамейке (угол 20-30 гр.) с опорой на стопы и кисти рук. Пролезание сквозь гимнастические обручи; упражнения на висы - на гимнастической стенке на согнутых руках. Упор на скамейке. Упражнения на равновесие - ходьба по гимнастической скамейке с перешагиванием через предмет, с доставанием предмета с пола. Стойка на одной ноге с различным положением рук. Развитие пространственно-временной ориентации -перестраивание из круга в квадрат по ориентирам, повороты направо, налево без контроля зрения. Упражнения на сгибание и разгибание туловища до определенной высоты по ориентирам (стоя, лежа) с контролем зрения и воспроизведение упражнений с закрытыми глазами. Переползание на четвереньках по гимнастической скамейке с закрытыми глазами. Дозирование силы удара мячом об пол, чтобы он отскочил на заданную высоту: до колен, до пояса, до плеч. Развитие двигательных навыков - ходьба в различном темпе, с выполнением упражнений для рук, с контролем и без контроля зрения. Медленный бег до 3 мин. (по физическим возможностям обучающихся). Бег в чередовании с ходьбой, челночный бег. Бег на скорость до 30 м. Прыжки с ноги на ногу с продвижением вперед, в длину согнув ноги, с разбега способом перешагивания. Метание малого мяча правой и левой рукой на дальность в горизонтальную и вертикальную цель с места; упражнения на лазание и перелазание через предметы, под предметами с постепенным усложнением. Подвижные, спортивные, национальные игры. Спортивные игры – футбол, волейбол, баскетбол, гандбол (на выбор учителя);

      2) формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни. Соблюдение режима дня и личной гигиены (умывание рук, лица после занятий физическими упражнениями). Правила безопасности во время занятий. Правильное положение тела, осанки при выполнении упражнений. Название снарядов. Принятие и реализация ценностей здорового и безопасного образа жизни, потребности в физическом самосовершенствовании на занятиях спортивно-оздоровительной деятельности. Владение понятиями о факторах, пагубно влияющих на здоровье человека, исключение из своей жизни вредных привычек. Развитие дыхания - выполнение основных положений и сочетание движений на дыхательные упражнения, дыхание через нос и рот в различных исходных положениях – сидя, стоя, лежа, дыхательные упражнения во время ходьбы с проговариванием звуков на выдохе, грудное, брюшное и смешанное дыхание. Контроль осанки. Бережное, ответственное и компетентное отношение к здоровью, как собственному, так и одноклассников.

Параграф 2. Система целей обучения

      28. Цели обучения в программе представлены с кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел программы, четвертое число показывает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 1.2.1.4 "1" – класс, "2.1" – подраздел, "4" – нумерация учебной цели.

      29. Система целей обучения дана по разделам и классам:

      1) раздел "Организация двигательной деятельности":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

1.1. Развитие основных двигательных навыков

1.1.1.1 выполнять правила поведения в физкультурном зале

2.1.1.1 соблюдать правила поведения на занятии

3.1.1.1 соблюдать правила поведения в зале

4.1.1.1 соблюдать правила поведения и передвижения в физкультурном зале

1.1.1.2 выполнять команды учителя по построению и перестроению в колонну по одному, равнению в затылок

2.1.1.2 выполнять правила построения и перестроения: построение в колонну по одному, равнение в затылок; построение в одну шеренгу, равнение по разметке

3.1.1.2 выполнять перестроение из одной шеренги в круг, взявшись за руки; размыкание на вытянутые руки в шеренге, в колонне; повороты по ориентирам выполнять команды: "Равняйсь!" "Смирно!", "Вольно!", "На месте шагом марш!", "Шагом марш!", "Класс, стой!"

4.1.1.2 выполнять повороты на месте (направо, налево) подсчет; размыкание и смыкание приставными шагами; перестроение из колонны по одному в колонну по два через середину зала в движении с поворотом

1.1.1.3 ходить друг за другом; ходить парами по кругу; строиться в круг

2.1.1.3 ходить по одному, небольшими группами и всем классом в прямом направлении; ходить по извилистой линии между игрушками; становиться на свое место в строю

3.1.1.3 ходить по кругу на носках; становиться на свое место в строю

4.1.1.3 ходить в колоне, парами через центр зала, строиться в звенья; становиться на свое место в строю

1.1.1.4 выполнять команды: "Построились!", "Шагом марш!", "Бегом марш!"

2.1.1.4 выполнять команды Встать!", "Сесть!", "Побежали!", "Остановились!"

3.1.1.4 перестраиваться из колонны по одному в круг, двигаясь за учителем; из колонны по одному в колонну по двое через середину, взявшись за руки

4.1.1.4 перестраиваться из одной шеренги в две и наоборот

1.1.1.5 выполнять простые комплексы упражнений для рук и плечевого пояса, головы и шеи, туловища, ног под руководством учителя

2.1.1.5 выполнять на месте и в движении основные положения рук, ног, туловища, головы по команде учителя

3.1.1.5 выполнять комплексы упражнений с гимнастическими палками, малыми обручами, большими и малыми мячами

4.1.1.5 самостоятельно выполнять простые комплексы общеразвивающих и корригирующих упражнений

1.1.1.6 показывать части своего тела: голова, шея, руки, ноги, туловище

2.1.1.6 выполнять упражнения на развитие мышц рук и плечевого пояса, туловища, ног

2.1.1.6 выполнять упражнения на развитие мышц рук и плечевого пояса, туловища, голеностопного сустава

4.1.1.6 выполнять посильные упражнения самостоятельно

1.1.1.7 ходить, переступая через веревку, невысокие (5 см) предметы

2.1.1.7 ходить по узкой дорожке (ширина 25 см)

3.1.1.7 ходить на носках, ходить между предметами змейкой

4.1.1.7 чередовать бег с ходьбой

1.1.1.8 бегать по дорожке (шириной 30-40 см, длиной 7 м); бегать по одному, стайкой

2.1.1.8 бегать друг за другом вдоль каната, положенного на пол

3.1.1.8 бегать на носках, бегать между предметами змейкой

4.1.1.8 выполнять перебежки группами и по одному 15-20м

1.1.1.9 спрыгивать с невысоких предметов (высота 15 см)

2.1.1.9прыгать на месте на двух ногах, прыгать вокруг стульчика на двух ногах

3.1.1.9 прыгать вдвоем, взявшись за руки

4.1.1.9 прыгать в длину с места

1.1.1.10 катать шарики друг другу (расстояние 1,5 м); прокатывать мячи в ворота с расстояния 1,5-2 м

2.1.1.10 выполнять упражнение на метание: бросать мяч, мешочки с песком (мячом) на дальность

3.1.1.10 бросать мяч в ящик, корзину (высота 1 м); бросать мячи в корзину из-за головы (высота корзины 1-2 м., расстояние 1,5 м)

4.1.1.10 прокатывать мячи между кеглями (расстояние 3 м, ширина ворот 30 см); бросать мячи в корзину из-за головы (расстояние индивидуально)

1.1.1.11 ползать на четвереньках по прямой линии, по доске (шириной 30 см, длиной 1,5 м.), подлезать под дугу (высота 60 см)

2.1.1.11 лазать на коленях по наклонной плоскости (доске) шириной 30 см, длиной 1,5 м.

3.1.1.11 лазать по наклонной лесенке с частыми рейками, поднятой одним концом на 30 см.; влезать на наклонную лесенку и спускаться с нее

4.1.1.11 влезать на вертикальную гимнастическую стенку и спускаться с нее произвольно (высота 1,5 м)

1.2. Дыхательные упражнения

1.1.2.1 выполнять упражнения на диафрагмальное, реберное и смешанное дыхание в положениях лежа, стоя, сидя (по подражанию, под хлопки, под счет)

2.1.2.1 выполнять дыхательные упражнения по подражанию, под хлопки, под счет

3.1.2.1 выполнять комплексы дыхательных упражнений

4.1.2.1 выполнять усиленное дыхание с движением грудной клетки

1.1.2.2 согласовывать дыхание с различными движениями

2.1.2.2 выполнять дыхание через нос и рот в различных исходных положениях – сидя, стоя, лежа

3.1.2.2 согласовывать дыхание с различными движениями

4.1.2.2 осуществлять ритмичное дыхание в ходьбе, беге, подпрыгивании

1.1.2.3 выполнять дыхательные упражнения во время ходьбы вместе с учителем

2.1.2.3 выполнять дыхательные упражнения во время ходьбы с проговариванием звуков на выдохе

3.1.2.3 изменять глубину и темп дыхания при выполнении общеразвивающих упражнений

4.1.2.3 следить за произвольным изменением глубины и темпа дыхания в соответствии с характером движений

1.1.2.4 изменять глубину и темп дыхания в соответствии с характером движения (по подражанию, под хлопки, под счет)

2.1.2.4 выполнять дыхательные упражнения при выполнении двигательных упражнений

3.1.2.4 следить за правильным дыханием при выполнении простейших упражнений в различном темпе

4.1.2.4 осуществлять правильное дыхание при выполнении комплексов упражнений разной направленности

1.3. Регулирование различных видов нагрузки

1.1.3.1 под руководством учителя преодолевать возможные трудности, возникающие при выполнении простых движений

2.1.3.1 под руководством учителя и самостоятельно преодолевать возможные трудности, возникающие при выполнении простых физических упражнений

3.1.3.1 преодолевать трудности при выполнении простых и измененных физических упражнений

4.1.3.1 преодолевать трудности при выполнении простых и измененных физических упражнений

1.1.3.2 ходить с остановками по сигналу учителя (по команде "Стой!", по свистку, хлопку)

2.1.3.2 выполнять ловлю мяча после отскока от пола, от стены

3.1.3.2 выполнять подбрасывание и ловлю гимнастической палки в горизонтальном положении двумя руками, хватом снизу

4.1.3.2 выполнять упражнения с выбором предметов по размеру, форме, цвету, тяжести

1.1.3.3 собирать предметы (по указанным признакам: величине, цвету, форме)

2.1.3.3 выполнять двигательные действия по команде учителя ("Шагом марш!", "Стой!".), сигналу (свистком, хлопками, музыкой), жестом

3.1.3.3 выполнять вращение обруча на ведущей руке, бег со старта по различным сигналам (хлопок, свисток, команда), контроля

4.1.3.3 выполнять удары мяча о пол на высоту подскока и ловля, подбрасывание и ловля гимнастической палки двумя руками хватом сверху; ловля одной рукой



3.1.3.4 выполнять поднимание рук до определенной высоты и воспроизведение движения без зрительного контроля


1.4. Укрепление мышечного тонуса

1.1.4.1 выполнять под руководством учителя упражнения на расслабление мышц

2.1.4.1 выполнять задания на расслабление мышц по словесной инструкции учителя

3.1.4.1 по словесной инструкции учителя выполнять упражнения на: развитие и расслабление мышц кистей рук и пальцев, голеностопных суставов и стоп, туловища

4.1.4.1 самостоятельно, выполнять упражнения на: развитие и расслабление мышц кистей рук и пальцев, голеностопных суставов и стоп, укрепление туловища, формирование правильной осанки

1.1.4.2 ощущать напряжение при выполнении упражнений на укрепление мышц пальцев и кистей рук

2.1.4.2 выполнять упражнения на расслабление мышц

3.1.4.2 выполнять комплексы упражнений с гимнастическими палками, флажками, малыми

4.1.4.2 выполнять кувырок (вперед, назад), комбинацию из кувырков, "мостик" с помощью учителя

1.1.4.3 выполнять перевороты тела из исходного положения лежа на животе, спине

2.1.4.3 выполнять перевороты тела, скатываясь по наклонной плоскости с мягкой поверхностью

3.1.4.3 выполнять перекаты в группировке на спине, в приседе, стойку на одной ноге, вторая поставлена на подъем стопы опорной ноги

4.1.4.3 выполнять стойку на одной ноге, вторая параллельно полу

1.1.4.4 выполнять перекаты тела в стороны, поднимание на носках с перекатом на пятки

2.1.4.4 выполнять группировку в приседе, лежа на спине, стойку на одной ноге, вторая поставлена на подъем стопы опорной ноги

3.1.4.4 выполнять перешагивание с поверхности одной опоры на другую: по стопкам гимнастических матов, по скамейкам

4.1.4.4 выполнять упражнение руки в стороны, "ласточка", кувырок в сторону с наклонной мягкой поверхности

1.5. Подвижные игры и элементы спортивных упражнений

1.1.5.1 сообщать о самочувствии во время подвижных игр и во время выполнения элементов спортивных упражнений

2.1.5.1 сообщать о самочувствии во время подвижных игр и во время выполнения элементов спортивных упражнений

3.1.5.1 сообщать о самочувствии, ощущениях, связанных со здоровьем, которые возникают во время подвижных игр и во время выполнения элементов спортивных упражнений

4.1.5.1 сообщать о самочувствии во время подвижных игр и спортивных упражнений

1.1.5.2 участвовать в прогулке на свежем воздухе

2.1.5.2 выполнять упражнения утренней зарядки, физкультминуток, уроков физической культуры, закаливания

3.1.5.2 участвовать в физкультурно- оздоровительных мероприятиях в течение учебного дня, в подвижных играх в помещении и на открытом воздухе

4.1.5.2 соблюдать режим дня с учҰтом своей учебной и внешкольной деятельности

1.1.5.3 различать одежду и инвентарь, предназначенные для занятий спортом

2.1.5.3 различать и называть одежду и инвентарь, предназначенные для занятий спортом

3.1.5.3 подбирать одежду и обувь в зависимости от условий проведения занятий

4.1.5.3 подбирать одежду и обувь в зависимости от условий проведения занятий

1.1.5.4 выполнять игровые упражнения "Посадка картофеля", "Поезд", "Жуки", "Попади в обруч"

2.1.5.4 выполнять игровые упражнения "Берегись автомобиля", "Рыбаки", "Машины", "Догони обруч", "Толкни мяч"

3.1.5.4 выполнять игровые упражнения "Совушка", "Парашютисты", "Прыжки по полоскам", "Аист"

4.1.5.4 выполнять игровые упражнения "Кошка и мышка", "Тянем-потянем", "Попади в мяч", "Такси"


1.1.5.5 выполнять игровые упражнения "Горячий мяч", "Мяч по кругу", "Не сбей!", "Помахали платком", "Попади в кегли"

2.1.5.5 выполнять игровые упражнения "Поищем кубики", "Не урони мяч", "Отбей коробку", "Кегельбан", "Раз, два, левой — как солдаты", "Полощем белье", "Стряхиваем воду"

3.1.5.5 выполнять игровые упражнения "Стань первым", "Паровозик", "Не задень", "Сидячий футбол", "Кегельбан", "Слалом", "Мышеловка"

4. 1.5.5 выполнять игровые упражнения "Послушный мячик", "Через обруч", "Живая корзина", "Мяч по кругу", "Попади в кегли", "Раз, два, топ!"

      2) раздел "Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

2.1. Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни

1.2.1.1 сообщать доступными способами о болезненных ощущениях или чувстве дискомфорта во время физической нагрузки

2.2.1.1 сообщать доступными способами о болезненных ощущениях или чувстве дискомфорта во время физической нагрузки

3.2.1.1 сообщать о болезненных ощущениях или чувстве дискомфорта при выполнении посильных упражнений

4.2.1.1 определять самостоятельно болезненные ощущения при выполнении упражнений

1.2.1.2 проявлять безопасное поведение во время занятий физическими упражнениями

2.2.1.2 проявлять навыки безопасного поведения и предупреждения травматизма во время занятий физическими упражнениями

3.2.1.2 проявлять навыки безопасного поведения и предупреждения травматизма во время занятий физическими упражнениями

4.2.1.2 проявлять безопасное поведение для предупреждения травматизма во время занятий физическими упражнениями

1.2.1.3 ориентироваться в спортивном зале, раздевалке, туалете с помощью взрослого

2.2.1.3 оказывать посильную помощь при травмах

3.2.1.3 понимать назначение спортивных помещений, спортивного инвентаря (мяч, гантеля, скакалка) и снарядов (бревно, гимнастическая скамейка, стенка)

4.2.1.3 ориентироваться в спортивном зале, понимать назначение спортивных помещений, спортивных снарядов (баскетбольный щит, волейбольная сетка (стойка), бревно, гимнастическая скамейка, стенка) и инвентаря

1.2.1.4 соблюдать правила поведения при общении со сверстниками

2.2.1.4 ориентироваться в спортивном зале

3.2.1.4 определять возможности участия в физической деятельности в разных контекстах

4.2.1.4 определять возможность участвовать в физической деятельности в разных контекстах с учетом своих двигательных возможностей


2.2.1.5 определять собственные возможности участия в физической деятельности

3.2.1.5 доброжелательно относиться к одноклассникам во время занятий

4.2.1.5 доброжелательно относиться к одноклассникам во время занятий


2.2.1.6 соблюдать правила поведения при общении со сверстниками



      30. Настоящая Программа реализуется в соответствии с долгосрочным планом к Типовой учебной программе по учебному предмету "Адаптивная физическая культура" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов.

      31. Распределение учебного материала по годам обучения (классам) и четвертям в настоящей программе является примерным. Учитель имеет право перенести учебный материал из одной четверти (класса) в другую для снижения или увеличения сложности учебного материала, увеличить или уменьшить объем учебного материала с учетом возможностей и реальных достижений каждого обучающегося.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Адаптивная физическая культура" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов

      1) 1 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя: наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я, мое тело";
4 неделя "Фрукты, ягоды";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Мои игрушки";
7 неделя "Моя семья";
8 неделя "Мой дом" 9 неделя "Моя школа"

1.1. Развитие основных двигательных навыков

1.1.1.1 выполнять правила поведения в физкультурном зале

1.1.1.2 выполнять команды учителя по построению и перестроению в колонну по одному, равнению в затылок

1.1.1.3 ходить друг за другом; ходить парами по кругу; строиться в круг

1.1.1.4 выполнять команды: "Построились!", "Шагом марш!", "Бегом марш!"

1.1.1.5 выполнять простые комплексы упражнений для рук и плечевого пояса, головы и шеи, туловища, ног под руководством учителя

1.1.1.6 показывать части своего тела: голова, шея, руки, ноги, туловище

1.1.1.7 ходить, переступая через веревку, невысокие (5 см.) предметы

1.1.1.8 бегать по дорожке (шириной 30-40 см., длиной 7 м.); бегать по одному, стайкой

1.1.1.9 спрыгивать с невысоких предметов (высота 15 см.)

1.1.1.10 катать шарики друг другу (расстояние 1,5 м.); прокатывать мячи в ворота с расстояния 1,5-2 м.

1.1.1.11 ползать на четвереньках по прямой линии, по доске (шириной 30 см, длиной 1,5 м.), подлезать под дугу (высота 60 см.)

1.2. Дыхательные упражнения

1.1.2.1 выполнять упражнения на диафрагмальное, реберное и смешанное дыхание в положениях лежа, стоя, сидя (по подражанию, под хлопки, под счет)

1.1.2.2 согласовывать дыхание с различными движениями

1.1.2.3 выполнять дыхательные упражнения во время ходьбы вместе с учителем

1.1.2.4 изменять глубину и темп дыхания в соответствии с характером движения (по подражанию, под хлопки, под счет)

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.3. Регулирование различных видов нагрузки

1.1.2.1 под руководством учителя преодолевать возможные трудности, возникающие при выполнении простых движений

1.1.3.2 ходить с остановками по сигналу учителя (по команде "Стой!", по свистку, хлопку).

1.1.3.3 собирать предметы (по указанным признакам: величине, цвету, форме)

1.4. Укрепление мышечного тонуса

1.1.4.1 выполнять под руководством учителя упражнения на расслабление мышц

1.1.4.2 ощущать напряжение при выполнении упражнений на укрепление мышц пальцев и кистей рук

1.1.4.3 выполнять перевороты тела из исходного положения лежа на животе, спине

1.1.4.4 выполнять перекаты тела в стороны, поднимание на носках с перекатом на пятки

1 неделя "Зимние забавы";
2 неделя "Зимняя одежда и обувь";
3 неделя "Домашние животные";
4 неделя "Дикие животные"
5 неделя "Домашние птицы";
6 неделя "Дикие птицы";
7 неделя "Транспорт";
8 неделя "Мамин праздник"; "Праздник Наурыз"

3 четверть

1.5. Подвижные игры и элементы спортивных упражнений

1.1.5.1 сообщать о самочувствии во время подвижных игр и во время выполнения элементов спортивных упражнений

1.1.5.2 участвовать в прогулке на свежем воздухе

1.1.5.3 различать одежду и инвентарь, предназначенные для занятий спортом

1.1.5.4 выполнять игровые упражнения "Посадка картофеля", "Поезд", "Жуки", "Попади в обруч"

1.1.5.5 выполнять игровые упражнения "Горячий мяч", "Мяч по кругу", "Не сбей!", "Помахали платком", "Попади в кегли"

1.2. Дыхательные упражнения

1.1.2.1 выполнять упражнения на диафрагмальное, реберное и смешанное дыхание в положениях лежа, стоя, сидя (по подражанию, под хлопки, под счет)

1.1.2.2 согласовывать дыхание с различными движениями

1.1.2.3 выполнять дыхательные упражнения во время ходьбы вместе с учителем

1.1.2.4 изменять глубину и темп дыхания в соответствии с характером движения (по подражанию, под хлопки, под счет)

2.1.Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни

1.2.1.1 сообщать доступными способами о болезненных ощущениях или чувстве дискомфорта во время физической нагрузки

1.1. Развитие основных двигательных навыков

1.1.1.7 ходить, переступая через веревку, невысокие (5 см.) предметы

1.1.1.8 бегать по дорожке (шириной 30-40 см., длиной 7 м.); бегать по одному, стайкой

1.1.1.9 спрыгивать с невысоких предметов (высота 15 см.)

1.1.1.10 катать шарики друг другу (расстояние 1,5 м.); прокатывать мячи в ворота с расстояния 1,5-2 м.

1.1.1.11 ползать на четвереньках по прямой линии, по доске (шириной 30 см., длиной 1,5 м.), подлезать под дугу (высота 60 см.)

1 неделя "Деревья";
2 неделя Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

4 четверть

1.5. Подвижные игры и элементы спортивных упражнений

1.1.5.1 сообщать о самочувствии во время подвижных игр и во время выполнения элементов спортивных упражнений

1.1.5.2 участвовать в прогулке на свежем воздухе

1.1.5.3 различать одежду и инвентарь, предназначенные для занятий спортом

1.1.5.4 выполнять игровые упражнения "Посадка картофеля", "Поезд", "Жуки", "Попади в обруч"

1.1.5.5 выполнять игровые упражнения "Горячий мяч", "Мяч по кругу", "Не сбей!", "Помахали платком", "Попади в кегли"

2.1. Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни

1.2.1.2 проявлять навыки безопасного поведения во время занятий физическими упражнениями

1.2.1.3 ориентироваться в спортивном зале, раздевалке, туалете с помощью взрослого

1.2.1.4 соблюдать правила поведения при общении со сверстниками

      2) 2 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся; 3 неделя "Я и моя семья";
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои игрушки";
8 неделя "Мой дом";
9 неделя "Моя школа"

1.1. Развитие основных двигательных навыков

2.1.1.1 соблюдать правила поведения на занятии

2.1.1.2 выполнять правила построения и перестроения: построение в колонну по одному, равнение в затылок; построение в одну шеренгу, равнение по разметке

2.1.1.3 ходить по одному, небольшими группами и всем классом в прямом направлении; ходить по извилистой линии между игрушками; становиться на свое место в строю

2.1.1.4 выполнять команды Встать!", "Сесть!", "Побежали!", "Остановились!"

2.1.1.5 выполнять на месте и в движении основные положения рук, ног, туловища, головы по команде учителя

2.1.1.6 выполнять упражнения на развитие мышц рук и плечевого пояса, туловища, ног.

2.1.1.7 ходить по узкой дорожке (ширина 25 см.)

2.1.1.8 бегать друг за другом вдоль каната, положенного на пол

2.1.1.9 прыгать на месте на двух ногах, прыгать вокруг стульчика на двух ногах

2.1.1.10 выполнять упражнение на метание: бросать мяч, мешочки с песком (мячом) на дальность

2.1.1.11лазать на коленях по наклонной плоскости (доске) шириной 30 см., длиной 1,5 м.

1.2. Дыхательные упражнения

2.1.2.1 выполнять дыхательные упражнения по подражанию, под хлопки, под счет

2.1.2.2 выполнять дыхание через нос и рот в различных исходных положениях – сидя, стоя, лежа

2.1.2.3 выполнять дыхательные упражнения во время ходьбы с проговариванием звуков на выдохе

2.1.2.4 выполнять дыхательные упражнения при выполнении двигательных упражнений

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.3. Регулирование различных видов нагрузки

2.1.3.1 под руководством учителя и самостоятельно преодолевать возможные трудности, возникающие при выполнении простых физических упражнений

2.1.3.2 выполнять ловлю мяча после отскока от пола, от стены.

2.1.3.3 выполнять двигательные действия по команде учителя ("Шагом марш!", "Стой!"), сигналу (свистком, хлопками, музыкой), жестом

1.4. Укрепление мышечного тонуса

2.1.4.1 выполнять задания на расслабление мышц по словесной инструкции учителя

2.1.4.2 выполнять упражнения на расслабление мышц

2.1.4.3 выполнять перевороты тела, скатываясь по наклонной плоскости с мягкой поверхностью.

2.1.4.4 выполнять группировку в приседе, лежа на спине, стойку на одной ноге, вторая поставлена на подъем стопы опорной ноги

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы" 7 неделя "Транспорт"
8 неделя "Мамин праздник"
9 неделя "Праздник Наурыз"

3 четверть

1.5. Подвижные игры и элементы спортивных упражнений

2.1.5.1 сообщать о самочувствии во время подвижных игр и во время выполнения элементов спортивных упражнений

2.1.5.2 выполнять упражнения утренней зарядки, физкультминуток, уроков физической культуры, закаливания

2.1.5.3 различать и называть одежду и инвентарь, предназначенные для занятий спортом

2.1.5.4 выполнять игровые упражнения "Берегись автомобиля", "Рыбаки", "Машины", "Догони обруч", "Толкни мяч"

2.1.5.5 выполнять игровые упражнения "Поищем кубики", "Не урони мяч", "Отбей коробку", "Кегельбан", "Раз, два, левой — как солдаты", "Полощем белье", "Стряхиваем воду".

1.2. Дыхательные упражнения

2.1.2.1 выполнять дыхательные упражнения по подражанию, под хлопки, под счет

2.1.2.2 выполнять дыхание через нос и рот в различных исходных положениях – сидя, стоя, лежа

2.1.2.3 выполнять дыхательные упражнения во время ходьбы с проговариванием звуков на выдохе

2.1.2.4 выполнять дыхательные упражнения при выполнении двигательных упражнений

2.1.Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни

2.2.1.1 сообщать доступными способами о болезненных ощущениях или чувстве дискомфорта во время физической нагрузки

1.1. Развитие основных двигательных навыков

2.1.1.7 ходить по узкой дорожке (ширина 25 см)

2.1.1.8 бегать друг за другом вдоль каната, положенного на пол

2.1.1.9 прыгать на месте на двух ногах, прыгать вокруг стульчика на двух ногах

2.1.1.10 выполнять упражнение на метание: бросать мяч, мешочки с песком (мячом) на дальность

2.1.1.11лазать на коленях по наклонной плоскости (доске) шириной 30 см., длиной 1,5 м.

1 неделя "Деревья";
2 неделя "Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

4 четверть

1.5. Подвижные игры и элементы спортивных упражнений

2.1.5.1 сообщать о самочувствии во время подвижных игр и во время выполнения элементов спортивных упражнений

2.1.5.2 выполнять упражнения утренней зарядки, физкультминуток, уроков физической культуры, закаливания

2.1.5.3 различать и называть одежду и инвентарь, предназначенные для занятий спортом

2.1.5.4 выполнять игровые упражнения "Берегись автомобиля", "Рыбаки", "Машины", "Догони обруч", "Толкни мяч"

2.1.5.5 выполнять игровые упражнения "Поищем кубики", "Не урони мяч", "Отбей коробку", "Кегельбан", "Раз, два, левой — как солдаты", "Полощем белье", "Стряхиваем воду".

2.1.Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни

2.2.1.2 проявлять навыки безопасного поведения и предупреждения травматизма во время занятий физическими упражнениями

2.2.1.3 оказывать посильную помощь при травмах

2.2.1.4 ориентироваться в спортивном зале

2.2.1.5 определять собственные возможности участия в физической деятельности

2.2.1.6 соблюдать правила поведения при общении со сверстниками

      3) 3 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся
3 неделя "Я и моя семья"
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка"
5 неделя "Овощи"
6 неделя "Фрукты, ягоды"
7 неделя "Мои любимые игры"
8 неделя "Мой дом"
9 неделя "Моя школа"

1.1. Развитие основных двигательных навыков

3.1.1.1 соблюдать правила поведения в зале

3.1.1.2 выполнять перестроение из одной шеренги в круг, взявшись за руки; размыкание на вытянутые руки в шеренге, в колонне; повороты по ориентирам выполнять команды: "Равняйсь!" "Смирно!", "Вольно!", "На месте шагом марш!", "Шагом марш!", "Класс, стой!"

3.1.1.3 ходить по кругу на носках; становиться на свое место в строю

3.1.1.4 перестраиваться из колонны по одному в круг, двигаясь за учителем; из колонны по одному в колонну по двое через середину, взявшись за руки

3.1.1.5 выполнять комплексы упражнений с гимнастическими палками, малыми обручами, большими и малыми мячами

2.1.1.6 выполнять упражнения на развитие мышц рук и плечевого пояса, туловища, голеностопного сустава.

3.1.1.7 ходить на носках, ходить между предметами змейкой

3.1.1.8 бегать на носках, бегать между предметами змейкой

3.1.1.9 прыгать вдвоем, взявшись за руки

3.1.1.10 бросать мяч в ящик, корзину (высота 1 м); бросать мячи в корзину из-за головы (высота корзины 1-2 м., расстояние 1,5 м)

3.1.1.11 лазать по наклонной лесенке с частыми рейками, поднятой одним концом на 30 см.; влезать на наклонную лесенку и спускаться с нее

1.2. Дыхательные упражнения

3.1.2.1 выполнять комплексы дыхательных упражнений

3.1.2.2 согласовывать дыхание с различными движениями

3.1.2.3 изменять глубину и темп дыхания при выполнении общеразвивающих упражнений

3.1.2.4 следить за правильным дыханием при выполнении простейших упражнений в различном темпе

1 неделя "Моя одежда"
2 неделя "Моя обувь"
3 неделя "Продукты питания"
4 неделя "Чайная посуда"
5 неделя "Мебель"
6 неделя "Праздник Новый год"
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.3. Регулирование различных видов нагрузки

3.1.3.1 преодолевать трудности при выполнении простых и измененных физических упражнений

3.1.3.2 выполнять подбрасывание и ловлю гимнастической палки в горизонтальном положении двумя руками, хватом снизу

3.1.3.3 выполнять вращение обруча на ведущей руке, бег со старта по различным сигналам (хлопок, свисток, команда), контроля

3.1.3.4 выполнять поднимание рук до определенной высоты и воспроизведение движения без зрительного контроля

1.4. Укрепление мышечного тонуса

3.1.4.1 по словесной инструкции учителя выполнять упражнения на развитие и расслабление мышц кистей рук и пальцев, голеностопных суставов и стоп, туловища

3.1.4.2 выполнять комплексы упражнений с гимнастическими палками, флажками, малыми

3.1.4.3 выполнять перекаты в группировке на спине, в приседе, стойку на одной ноге, вторая поставлена на подъем стопы опорной ноги

3.1.4.4 выполнять перешагивание с поверхности одной опоры на другую: по стопкам гимнастических матов, по скамейкам

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы"
7 неделя "Транспорт"
8 неделя "Мамин праздник"
9 – "Праздник Наурыз"

3 четверть

1.5. Подвижные игры и элементы спортивных упражнений

3.1.5.1 сообщать о самочувствии, ощущениях, связанных со здоровьем, которые возникают во время подвижных игр и во время выполнения элементов спортивных упражнений

3.1.5.2 участвовать в физкультурно-оздоровительных мероприятиях в течение учебного дня, в подвижных играх в помещении и на открытом воздухе

3.1.5.3 подбирать одежду и обувь в зависимости от условий проведения занятий

3.1.5.4 выполнять игровые упражнения "Совушка", "Парашютисты", "Прыжки по полоскам", "Аист"

3.1.5.5 выполнять игровые упражнения "Стань первым", "Паровозик", "Не задень", "Сидячий футбол", "Кегельбан", "Слалом", "Мышеловка".

1.2. Дыхательные упражнения

3.1.2.1 выполнять комплексы дыхательных упражнений

3.1.2.2 согласовывать дыхание с различными движениями

3.1.2.3 изменять глубину и темп дыхания при выполнении общеразвивающих упражнений

3.1.2.4 следить за правильным дыханием при выполнении простейших упражнений в различном темпе

2.1. Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни

3.2.1.1 сообщать о болезненных ощущениях или чувстве дискомфорта при выполнении посильных упражнений

1.1. Развитие основных двигательных навыков

3.1.1.7 ходить на носках, ходить между предметами змейкой

3.1.1.8 бегать на носках, бегать между предметами змейкой

3.1.1.9 прыгать вдвоем, взявшись за руки

3.1.1.10 бросать мяч в ящик, корзину (высота 1 м.); бросать мячи в корзину из-за головы (высота корзины 1-2 м., расстояние 1,5 м.)

3.1.1.11 лазать по наклонной лесенке с частыми рейками, поднятой одним концом на 30 см.; влезать на наклонную лесенку и спускаться с нее

1 неделя "Деревья"
2 неделя "Цветы"
3 неделя "Насекомые"
4 неделя "Одежда для весны"
5 неделя "Рыбы"
6 неделя "Фрукты"
7 неделя "Овощи"
8 неделя "Ягоды"
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

4 четверть

1.5 Подвижные игры и элементы спортивных упражнений

3.1.5.1 сообщать о самочувствии, ощущениях, связанных со здоровьем, которые возникают во время подвижных игр и во время выполнения элементов спортивных упражнений

3.1.5.2 участвовать в физкультурно-оздоровительных мероприятиях в течение учебного дня, в подвижных играх в помещении и на открытом воздухе

3.1.5.3 подбирать одежду и обувь в зависимости от условий проведения занятий

3.1.5.4 выполнять игровые упражнения "Совушка", "Парашютисты", "Прыжки по полоскам", "Аист"

3.1.5.5 выполнять игровые упражнения "Стань первым", "Паровозик", "Не задень", "Сидячий футбол", "Кегельбан", "Слалом", "Мышеловка".

2.1.Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни

3.2.1.2 проявлять навыки безопасного поведения и предупреждения травматизма во время занятий физическими упражнениями

3.2.1.3 понимать назначение спортивных помещений, спортивного инвентаря (мяч, гантели, скакалка) и снарядов (бревно, гимнастическая скамейка, стенка)

3.2.1.4 определять возможности участия в физической деятельности в разных контекстах

3.2.1.5 доброжелательно относиться к одноклассникам во время занятий

      4) 4 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я и моя семья";
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои любимые игры";
8 неделя "Мой дом";
9 неделя "Моя школа"

1.1. Развитие основных двигательных навыков

4.1.1.1 соблюдать правила поведения и передвижения в физкультурном зале

4.1.1.2 выполнять повороты на месте (направо, налево) под счет; размыкание и смыкание приставными шагами; перестроение из колонны по одному в колонну по два через середину зала в движении с поворотом

4.1.1.3 ходить в колоне, парами через центр зала, строиться в звенья; становиться на свое место в строю

4.1.1.4 перестраиваться из одной шеренги в две и наоборот

4.1.1.5 самостоятельно выполнять простые комплексы общеразвивающих и корригирующих упражнений

4.1.1.6 выполнять посильные упражнения самостоятельно

4.1.1.7 чередовать бег с ходьбой

4.1.1.8 выполнять перебежки группами и по одному 15-20 м.

4.1.1.9 прыгать в длину с места

4.1.1.10 прокатывать мячи между кеглями (расстояние 3 м., ширина ворот 30 см.); бросать мячи в корзину из-за головы (расстояние индивидуально)

4.1.1.11 влезать на вертикальную гимнастическую стенку и спускаться с нее произвольно (высота 1,5 м.)

1.2. Дыхательные упражнения

4.1.2.1 выполнять усиленное дыхание с движением грудной клетки

4.1.2.2 осуществлять ритмичное дыхание в ходьбе, беге, подпрыгивании

4.1.2.3 следить за произвольным изменением глубины и темпа дыхания в соответствии с характером движений

4.1.2.4 осуществлять правильное дыхание при выполнении комплексов упражнений разной направленности

1 неделя "Моя одежда"
2 неделя "Моя обувь"
3 неделя "Продукты питания"
4 неделя "Чайная посуда"
5 неделя "Мебель"
6 неделя "Праздник Новый год"
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.3. Регулирование различных видов нагрузки

4.1.3.1 преодолевать трудности при выполнении простых и измененных физических упражнений

4.1.3.2 выполнять упражнения с выбором предметов по размеру, форме, цвету, тяжести

4.1.3.3 выполнять удары мяча о пол на высоту подскока и ловля, подбрасывание и ловля гимнастической палки двумя руками хватом сверху; ловля одной рукой

1.4. Укрепление мышечного тонуса

4.1.4.1 самостоятельно, выполнять упражнения на развитие и расслабление мышц кистей рук и пальцев, голеностопных суставов и стоп, укрепление туловища, формирование правильной осанки

4.1.4.2 выполнять кувырок (вперед, назад), комбинацию из кувырков, "мостик" с помощью учителя

4.1.4.3 выполнять стойку на одной ноге, вторая параллельно полу

4.1.4.4 выполнять упражнение руки в стороны, "ласточка", кувырок в сторону с наклонной мягкой поверхности

1 неделя "Зимние забавы
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы
7 неделя "Транспорт"
8 неделя "Мамин праздник
9 неделя "Праздник Наурыз"

3 четверть

1.5. Подвижные игры и элементы спортивных упражнений

4.1.5.1 сообщать о самочувствии во время подвижных игр и спортивных упражнений

4.1.5.2 соблюдать режим дня с учҰтом своей учебной и внешкольной деятельности,

4.1.5.3 подбирать одежду и обувь в зависимости от условий проведения занятий

4. 1.5.4 выполнять игровые упражнения "Кошка и мышка", "Тянем-потянем", "Попади в мяч", "Такси"

4. 1.5.5 выполнять игровые упражнения "Послушный мячик", "Через обруч", "Живая корзина", "Мяч по кругу", "Попади в кегли", "Раз, два, топ!".

1.2. Дыхательные упражнения

4.1.2.1 выполнять усиленное дыхание с движением грудной клетки

4.1.2.2 осуществлять ритмичное дыхание в ходьбе, беге, подпрыгивании

4.1.2.3 следить за произвольным изменением глубины и темпа дыхания в соответствии с характером движений

4.1.2.4 осуществлять правильное дыхание при выполнении комплексов упражнений разной направленности

2.1.Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни

4.2.1.1 определять самостоятельно болезненные ощущения при выполнении упражнений

1.1. Развитие основных двигательных навыков

4.1.1.7 чередовать бег с ходьбой

4.1.1.8 выполнять перебежки группами и по одному 15-20 м.

4.1.1.9 прыгать в длину с места

4.1.1.10 прокатывать мячи между кеглями (расстояние 3 м., ширина ворот 30 см.); бросать мячи в корзину из-за головы (расстояние индивидуально)

4.1.1.11 влезать на вертикальную гимнастическую стенку и спускаться с нее произвольно (высота 1,5 м.)

1 неделя "Деревья"
2 неделя "Цветы"
3 неделя "Насекомые"
4 неделя "Одежда для весны"
5 неделя "Рыбы"
6 неделя "Фрукты"
7 неделя "Овощи"
8 неделя "Ягоды"
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

4 четверть

1.5. Подвижные игры и элементы спортивных упражнений

4.1.5.1 сообщать о самочувствии во время подвижных игр и спортивных упражнений

4.1.5.2 соблюдать режим дня с учҰтом своей учебной и внешкольной деятельности,

4.1.5.3 подбирать одежду и обувь в зависимости от условий проведения занятий

4. 1.5.4 выполнять игровые упражнения "Кошка и мышка", "Тянем-потянем", "Попади в мяч", "Такси"

4. 1.5.5 выполнять игровые упражнения "Послушный мячик", "Через обруч", "Живая корзина", "Мяч по кругу", "Попади в кегли", "Раз, два, топ!".

2.1. Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни

4.2.1.2 проявлять безопасное поведение для предупреждения травматизма во время занятий физическими упражнениями

4.2.1.3 ориентироваться в спортивном зале, понимать назначение спортивных помещений, спортивных снарядов (баскетбольный щит, волейбольная сетка (стойка), бревно, гимнастическая скамейка, стенка) и инвентаря

4.2.1.4 определять возможность участвовать в физической деятельности в разных контекстах с учетом своих двигательных возможностей

4.2.1.5 доброжелательно относиться к одноклассникам во время занятий













      1. Учебная программа разработана в соответствии с Государственным общеобязательным стандартом среднего образования (начального, основного среднего, общего среднего образования), утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 августа 2012 года №1080 и с учетом особых образовательных потребностей обучающихся с умеренной умственной отсталостью.

      2. Учебная программа является учебно-нормативным документом, определяющим по каждому учебному предмету/дисциплине содержание и объем знаний, умений и навыков соответственно познавательным возможностям обучающихся.

      3. Учебная программа ориентирует процесс обучения на использование методического потенциала каждого предмета для усвоения обучающимися доступных знаний и приобретения умений по предметным областям, развитие максимально возможной самостоятельности, умениями ориентироваться в социокультурном пространстве.

      4. В учебной программе гармонично сочетаются традиционные функции учебно-нормативного документа с описаниями инновационных педагогических подходов к организации образовательного процесса в современной школе. Подходы к обучению являются основными ориентирами в построении принципиально новой структуры учебной программы по предмету.

      5. Ценностно-ориентированный, деятельностный, коммуникативный, личностно-ориентированный подходы, как классические основы образования, использованы для усиления приоритетности системы целей обучения и результатов образовательного процесса, что нашло отражение в новой структуре учебной программы.

      6. Одним из основных требований к процессу обучения на современном этапе является организация активной деятельности обучающегося. Активная познавательная деятельность обучающегося приобретает устойчивый характер в условиях сотворчества и поддержки учителя как партнера, консультанта.

      7. Усиление личностно-ориентированного образования возможно при использовании интерактивных методов обучения, которые в различных сочетаниях создают предпосылки для сотрудничества всех участников образовательного процесса, не допуская авторитарности во взаимоотношениях.

      8. Все инновационные подходы к организации образовательного процесса превращают обучение в модель общения обучающихся в реальном творческом процессе, предполагающий активный обмен знаниями, идеями, способами деятельности.

      9. Учебная программа конкретного предмета ориентирует учителя на развитие активности обучающегося в познавательном и социальном плане путем организации учебной деятельности, ориентированной на использование материалов регионального характера (объекты, предприятия, источники информации).

      10. В учебной программе сформулирована предполагаемая система целей обучения, которые служат ориентировочной основой для определения содержания учебного предмета и которыми руководствуется учитель при создании индивидуальных программ обучения обучающихся. Содержание программ для обучающихся с умеренной умственной отсталостью носят рекомендательный характер, педагог имеет право вносить изменения в содержание и темп обучения каждого обучающегося класса в соответствии с его возможностями и особыми образовательными потребностями.

      11. Содержание ежедневного образовательного процесса по конкретному предмету подчинено индивидуальным образовательным целям и учитывает возможности каждого обучающегося участвовать в коллективной деятельности в классе и школе.

      12. Обучение обучающихся с умеренной умственной отсталостью понимается в широком смысле этого слова и относится не только к сфере формирования предметных знаний, в отношении которых у них наблюдается малый резерв возможностей, но и к формированию более значимых для этой категории обучающихся жизненных навыков.

      13. Предмет "Адаптивная физкультура" входит в цикл предметов, направленных на исправление или сглаживание имеющихся у умственно отсталых обучающихся нарушений психофизического развития, трудностей приобретения жизненно необходимых двигательных навыков.

      14. Адаптивная физическая культура является составной частью всей системы работы с умственно отсталыми обучающимися. Физическое воспитание рассматривается и реализуется комплексно и находится в тесной связи с умственным, нравственным, эстетическим, трудовым обучением.

      15. Программа по адаптивной физической культуре составлена с учетом особенностей физического развития, моторики, соматического состояния, нервно-психического статуса и познавательной деятельности обучающихся с умеренной степенью умственной отсталости.

Глава 2. Цель и задачи изучения учебного предмета "Адаптивная физкультура"

      16. Цель учебного предмета "Адаптивная физкультура" - состоит в максимально возможной коррекции отклонений в психофизическом развитии обучающихся с умеренной умственной отсталостью, подготовке к относительной самостоятельности в жизни и доступной образовательной и трудовой деятельности.

      17. Задачи учебного предмета "Адаптивная физическая культура":

      1) укрепление здоровья, содействие общему физическому развитию, повышению сопротивляемости организма к неблагоприятным воздействиям внешней среды;

      2) обучение основам техники движений, формирование жизненно необходимых умений и навыков;

      3) развитие двигательных (кондиционных и координационных) способностей;

      4) воспитание потребности и умения самостоятельно заниматься физическими упражнениями, сознательно применять их в целях отдыха, тренировки, повышения работоспособности.

      18. Коррекционно-развивающие задачи адаптивной физической культуры:

      1) коррекция техники основных движений – ходьбы, бега, прыжков, лазания, перелезания, метания, симметричных и ассиметричных движений, упражнений с предметами;

      2) коррекция и развитие координационных
способностей – согласованности движений отдельных звеньев тела при выполнении физических упражнений, ориентировки в пространстве, дифференцировки усилий, времени и пространства, расслабления, быстроты реагирования на изменяющиеся условия, равновесия, ритмичности, точности движений, мышечно-суставного чувства, зрительно-моторной координации;

      3) коррекция и развитие физической подготовленности – мышечной силы, элементарных форм скоростных, скоростно-силовых качеств, ловкости, выносливости, подвижности в суставах;

      4) компенсация утраченных или нарушенных функций, формирование новых видов движений за счет сохранных функций в случае невозможности коррекции;

      5) профилактика и коррекция соматических нарушений – осанки, сколиоза, плоскостопия, телосложений, дыхательной и сердечно-сосудистой систем, профилактика простудных и инфекционных заболеваний, травматизма и микротравм;

      6) коррекция и развитие сенсорных систем – дифференцировка зрительных и слуховых сигналов (по силе, расстоянию, направлению), развитие зрительной и слуховой памяти, развитие устойчивости к вестибулярным раздражениям, дифференцировка тактильных ощущений и кожно-кинестетических восприятий;

      7) коррекция психических нарушений в процессе двигательной деятельности – зрительно-предметного и зрительно-пространственного восприятия, наглядно-образного мышления, памяти, внимания, речи, воображения, эмоционально-волевой сферы.

      19. Учителю адаптивной физической культуры необходимо ознакомиться с медицинской документацией, изучить анамнез, определить уровень и характер двигательных возможностей, вести работу в контакте с врачом, знать состояние здоровья обучающихся на каждом уроке.

      20. Материал программы дает возможность оказывать как избирательное воздействие на различные нарушения в элементарных движениях обучающихся, так и содействовать развитию у них способности организовывать более сложные движения, особенно те, которые необходимы в трудовой деятельности человека.

      Глава 3. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      21. В основе подходов к организации учебного процесса обучающихся с умеренной умственной отсталостью лежит педагогическая концепция "нормализации", принятая во всем мире в качестве основополагающей идеи организации жизни лиц с выраженной умственной отсталостью. Согласно этой концепции обучающийся является основой и единственной точкой отсчета при проектировании всей системы коррекционно-педагогических мероприятий. Планируемые педагогические мероприятия включают в себя не только непосредственную работу с обучающимися, но и преобразование окружающей среды, создание условий, стимулирующих собственную деятельность каждого обучающегося.

      22. Содержание учебной деятельности раскрывается в учебных программах, являющихся ориентиром для составления индивидуальных программ обучения. Для составления индивидуальной программы обучения необходимо наблюдать за обучающимся, подмечать малейшие сигналы, указывающие на его потребности и возможности.

      23. На основе концепции "нормализации" сформулированы принципы организации процесса обучения и воспитания обучающегося с умеренной умственной отсталостью в условиях специальной школы.

      24. Принцип признания права обучающегося развиваться в индивидуальном темпе, сохраняя при этом свои уникальные особенности. Соблюдение этого принципа предполагает постоянное изучение возможностей и поступательного развития обучающегося, с целью определения содержания индивидуальной программы его обучения. Признание любых, даже самых минимальных продвижений в развитии и усвоении навыков, как положительных результатов в обучении.

      25. Принцип самостоятельного выбора педагогом содержания, методов, форм, дидактических средств обучения каждого обучающегося с учетом индивидуальных возможностей и результатов мониторинга образовательных и личностных достижений.

      26. Принцип создания соответствующей школьной среды для формирования практической деятельности и социальных навыков у обучающихся:

      1) формирование умений и навыков осуществляется в ситуации максимально приближенной к той, в которой они будут использованы. Это связано с трудностями переноса знаний и навыков в новую ситуацию;

      2) помещения для организации занятий с обучающимися преобразовываются в пространство, отражающее различные жизненные ситуации. Предметная среда периодически меняется вслед за изменением потребностей обучающихся;

      3) комфортная социально-бытовая и предметно-развивающая среда в школе выстраивается с учетом возрастных и физиологических особенностей обучающихся с умеренной умственной отсталостью (необходимы обустроенные пространства для отдыха, двигательной активности, санитарно-гигиенических процедур).

      27. Принцип развития мышления, языка и коммуникации, как средств социализации. У обучающихся с умеренной умственной отсталостью имеют место специфические проблемы в развитии речи (вплоть до ее отсутствия), мышления, общения. Существующие проблемы, на сколько это возможно в каждом конкретном случае, будут компенсироваться педагогическими средствами. Выстраивается последовательная работа по расширению пониманием речи, формированию вербальных и невербальных средств общения, развитию наглядно-действенного мышления обучающихся. Речевое сопровождение деятельности обучающихся со стороны педагога будут дозированным и доступным пониманию обучающихся.

      28. Принцип социализирующей направленности учебно-воспитательного процесса. В связи с неизбежной упрощенностью среды обучения и воспитания, максимально приспособленной к особенностям обучающихся и ограничивающей их взаимодействие со здоровыми сверстниками, требуется специальная работа по введению обучающегося в более сложную социальную среду:

      1) поэтапное и планомерное расширение жизненного опыта и социальных контактов обучающихся в доступных для них пределах. Часть учебного времени организовывается за стенами школы (поездки в общественном транспорте, посещение магазинов, аптеки, почты, поликлиники, музеев, театров, кафе и других мест общественного пользования);

      2) формирование толерантной и благосклонной окружающей обучающегося среды для его безболезненного вхождения в социум. С этой целью необходима планомерная работа школы с семьей обучающегося и сообществом.

Глава 4. Подходы к оцениванию учебных достижений

      29. Требования к процедурам оценивания учебных достижений обучающихся с умственной отсталостью продиктованы идеями гуманизации, природосообразности школьного обучения этой категории обучающихся.

      30. Отправным моментом для оценивания достижений обучающегося с умеренной умственной отсталостью являются задачи, сформулированные в индивидуальной программе обучения учащегося.

      31. Составление индивидуальной программы обучения учащегося с умеренной умственной отсталостью предваряется стартовой педагогической оценкой его возможностей и потребностей. Критерии оценки определяются в соответствии с онтогенезом основных линий развития и обучения обучающихся.

      32. Оценивание достижений обучающихся с умеренной умственной отсталостью осуществляется только средствами внутренней оценки. Результаты реализации индивидуальных программ обучения оцениваются в ходе образовательного процесса непосредственно учителем на занятиях.

      33. Следуя принципу специальной педагогики – "единство диагностики и коррекционно-развивающей работы", на основе которого строится весь педагогический процесс с умственно отсталыми обучающимися, педагоги систематически осуществляют контролирующие оценочные действия.

      34. Для оценивания достижений обучающихся с умеренной умственной отсталостью используется описательная оценка, которая является качественным показателем достижений обучающегося. Описательная оценка представляет собой своеобразный педагогический отчет, касающийся развития и обучения учащегося в тех сферах, в которых осуществлялся индивидуальный образовательный процесс.

Глава 5. Организация содержания учебного предмета "Адаптивная физическая культура"

      35. Объем учебной нагрузки по учебному предмету "Адаптивная физическая культура" составляет:

      1) в 1 классе - 3 часа в неделю, 99 часов в учебном году;

      2) во 2 классе - 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;

      3) в 3 классе - 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году;

      4) в 4 классе - 3 часа в неделю, 102 часа в учебном году.

      36. Для проведения различных форм (индивидуальная, парная, групповая) и видов работы (игры и активные методы) предусматривается легко передвигаемая мебель. Необходимо предусмотреть место для книжных полок, стендов для выставки работ обучающихся и наглядных пособий.

      37. Разделы разбиты на подразделы, которые содержат в себе цели обучения по классам в виде ожидаемых результатов. Последовательность включения учебного материала в уроки и сроки его прохождения определяются учителем исходя из психофизических особенностей обучающихся класса; с учетом региональных климатических условий.

      38. Содержание учебного предмета "Адаптивная физическая культура" для обучающихся с умеренной умственной отсталостью включает следующие разделы и подразделы:

      таблица 1

Раздел

Подразделы

1

Двигательная деятельность

1.1 Развитие основных двигательных навыков
1.2 Регулирование различных видов нагрузки

2

Развитие мышления через двигательные навыки

2.1 Развитие пространственно-временной ориентации
2.2 Развитие чувства коллективной работы и умения честно соревноваться при выполнении индивидуальных и групповых заданий во время выполнения физической деятельности

3

Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни

3.1. Знание и понимание о здоровье. Обучение умению контролировать физические изменения в организме
3.2 Определение и представление возможности для участия в физической деятельности внутри и за пределами школы

      39. В программе для удобства использования учебных целей введена кодировка. В коде первое число обозначает класс, второе число – раздел, третье число подраздел, четвертое число - показывает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 1.2.1.4 "1" – класс, "2.1" –раздел и подраздел, "4" – нумерация учебной цели.

      40. Система целей обучения:

      1) "Двигательная деятельность":

      таблица 2

Подразделы

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

1.1 Развитие основных двигательных навыков
 

1.1.1.1 выполнять правила поведения в физкультурном зале

2.1.1.1 соблюдать правила поведения на занятии
 

3.1.1.1 соблюдать правила поведения в зале
 

4.1.1.1 соблюдать правила поведения и передвижения в физкультурном зале

1.1.1.2 слушать и слышать учителя

2.1.1.2 благодарить за помощь при выполнении упражнений

3.1.1.2 благодарить за помощь при выполнении упражнений

4.1.1.2 понимать значение физкультуры для здоровья

1.1.1.3 понимать и выполнять некоторые строевые команды

2.1.1.3 выполнять строевые команды

3.1.1.3 выполнять основные строевые команды

4.1.1.3 выполнять основные строевые команды

1.1.1.4 соблюдать правила поведения при общении со сверстниками

2.1.1.4 соблюдать правила поведения при общении со сверстниками

3.1.1.4 доброжелательно относиться к одноклассникам во время занятий

4.1.1.4 доброжелательно относиться к одноклассникам во время занятий
 

1.1.1.5 ходить друг за другом; ходить парами по кругу; строиться в круг
 

2.1.1.5 ходить по одному, небольшими группами и всем классом в прямом направлении; ходить по извилистой линии между игрушками; становиться на свое место в строю

3.1.1.5 ходить по кругу на носках; становиться на свое место в строю
 

4.1.1.5 ходить в колоне, парами через центр зала, строиться в звенья; становиться на свое место в строю
 

1.1.1.6 называть части своего тела: голова, шея, руки, ноги, туловище

2.1.1.6 выполнять упражнения на развитие мышц рук и плечевого пояса, туловища, ног.

2.1.1.6 выполнять упражнения на развитие мышц рук и плечевого пояса, туловища, голеностопного сустава.

4.1.1.6 выполнять посильные упражнения самостоятельно
 

1.1.1.7 ходить, переступая через веревку, невысокие (5 см) предметы

2.1.1.7 ходить по узкой дорожке (ширина 25 см)
 

3.1.1.7 ходить на носках, ходить между предметами змейкой

4.1.1.7 чередовать бег с ходьбой
 

1.1.1.8 бегать по дорожке (шириной 30-40 см, длиной 7 м); бегать по одному, стайкой

2.1.1.8 бегать друг за другом вдоль каната, положенного на пол
 

3.1.1.8 бегать на носках, бегать между предметами змейкой

4.1.1.8 выполнять перебежки группами и по одному 15-20м
 

1.1.1.9 спрыгивать с невысоких предметов (высота 15 см)

2.1.1.9 прыгать на месте на двух ногах, прыгать вокруг стульчика на двух ногах

3.1.1.9 прыгать вдвоем, взявшись за руки
 

3.1.1.9 прыгать в длину с места

1.1.1.10 прокатывать мячи двумя руками из положения стоя и сидя (расстояние 0,5-1 м); катать шарики друг другу (расстояние 1,5 м); прокатывать мячи в ворота с расстояния 1,5-2 м

2.1.1.10 выполнять упражнение на метание: бросать мяч, мешочки с песком вдаль

3.1.1.10 бросать мяч в ящик, корзину (высота 1 м); бросать мячи в корзину из-за головы (высота корзины 1-2 м., расстояние 1,5 м)

4.1.1.10 прокатывать мячи между кеглями (расстояние 3 м, ширина ворот 30 см);
бросать мячи в корзину из-за головы (расстояние индивидуально)

1.1.1.11 ползать к игрушке на четвереньках по прямой линии;
ползать на четвереньках по доске (шириной 30 см, длиной 1,5 м); подлезать под дугу (высота 60 см)

2.1.1.11 лазать на коленях по наклонной плоскости (доске) шириной 30 см, длиной 1,5 м.
 

3.1.1.11 лазать по наклонной лесенке с частыми рейками, поднятой одним концом на 30 см.; влезать на наклонную лесенку и спускаться с нее
 

4.1.1.11 влезать на вертикальную гимнастическую стенку и спускаться с нее произвольно (высота 1,5 м)

1.2 Регулирование различных видов нагрузки

1.1.2.1 с помощью учителя преодолевать возможные трудности, возникающие при выполнении простых движений

2.1.2.1 с помощью и самостоятельно преодолевать возможные трудности, возникающие при выполнении простых физических упражнений

3.1.2.1 укреплять умения преодоления трудностей при выполнении простых и измененных физических упражнений

4.1.2.1 совершенствовать навыки и умения преодоления трудностей на различных этапах обучения двигательной активности

      2) "Развитие мышления через двигательные навыки":

      таблица 3

Подразделы

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

2.1 Развитие пространственно-временной ориентации
 

1.2.1.1 выполнять упражнения на развитие пространственно-временной ориентации: построение в обозначенном месте, построение в круг по ориентиру

2.2.1.1 выполнять упражнения на развитие пространственно-временной ориентации: уменьшение и увеличение круга движения, ходьба по ориентирам

3.2.1.1 выполнять упражнения для развития пространственно-временной ориентировки и точности движения
 

4.2.1.1 выполнять упражнения для развития пространственно-временной ориентировки и точности движения: прыжок в длину с места толчком двух ног в начерченный
ориентир

1.2.1.2 выполнять повороты к ориентирам со зрительным контролем

2.2.1.2 выполнять повороты к ориентирам без зрительного контроля

3.2.1.2 выполнять повороты направо, налево с контролем и без контроля зрения

4.2.1.2 выполнять повороты направо, налево без контроля зрения

1.2.1.3 ходить по ориентирам, начерченным на полу

1.2.1.3 ходить по ориентирам, начерченным на гимнастической скамейке

3.2.1.3 двигаться в колонне с изменением направлений по ориентиру
 

4.2.1.3 перестраиваться из круга в квадрат по ориентирам
 

1.2.1.4 выполнять упражнения на сгибание и разгибание туловища до определенной высоты без ориентира и с открытыми глазами

4.2.1.4 выполнять упражнения на сгибание и разгибание туловища до определенной высоты по ориентирам (стоя) с контролем зрения

4.2.1.4 выполнять упражнения на сгибание и разгибание туловища до определенной высоты по ориентирам (стоя, лежа) с закрытыми глазами
 

4.2.1.4 выполнять упражнения на сгибание и разгибание туловища до определенной высоты по ориентирам (стоя, лежа) с контролем зрения и воспроизведение упражнений с закрытыми глазами

2.2 Развитие чувства коллективной работы и умения честно соревноваться при выполнении индивидуальных и групповых заданий во время выполнения физической деятельности

1.2.2.1 во время игр действовать сначала под руководством учителя затем целенаправленно

2.2.2.1 выполнять правила в подвижных играх, действовать целенаправленно

3.2.2.1 играть в команде, подчиняясь общим правилам

4.2.2.1 играть в команде, подчиняясь общим правилам

1.2.2.2 уважительно относиться к товарищам во время игр

2.2.2.2 уважительно относиться к товарищам во время игр

3.2.2.2 уважительно относиться к товарищам во время игр

4.2.2.2 уважительно относиться к товарищам во время игр

1.2.2.3 не проявлять негативного и агрессивного отношения после проигрыша.

2.2.2.3 не проявлять негативного и агрессивного отношения после проигрыша

3.2.2.4 не проявлять негативного и агрессивного отношения после проигрыша

4.2.2.4 радоваться за победы других, поздравлять с победой.



3.2.2.5 наблюдать за играми обучающихся других классов

4.2.2.5 наблюдать за играми обучающихся других классов

      3) "Формирование навыков безопасного поведения и здорового образа жизни":

      таблица 4

Подразделы

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

3.1. Знание и понимание о здоровье. Обучение умению контролировать физические изменения в организме
 

1.3.1.1.иметь представления, об основных физических действиях, способствующих физическому благополучию (бег, ходьба, прыжки)
 

2.3.1.1 иметь представления, об основных физических действиях, способствующих физическому благополучию (упражнения, бег, ходьба, прыжки, лазание и перелезание)

3.3.1.1 выполнять некоторые упражнения, способствующие физическому развитию самостоятельно
 

4.3.1.1 закреплять умение различать и выполнять основные движения на уроках физической культуры
 

1.3.1.2 уметь сообщать доступными способами о болезненных ощущениях или чувстве дискомфорта во время физической нагрузки

2.3.1.2 уметь сообщать доступными способами о болезненных ощущениях или чувстве дискомфорта во время физической нагрузки

3.3.1.2 уметь сообщать доступными способами о болезненных ощущениях или чувстве дискомфорта во время физической нагрузки

4.3.1.2
уметь сообщать доступными способами о болезненных ощущениях или чувстве дискомфорта во время физической нагрузки



3.3.1.3 выполнять посильные упражнения самостоятельно

4.3.1.3 выполнять посильные упражнения самостоятельно

3.2 Определение и представление возможности для участия в физической деятельности внутри и за пределами школы

1.3.2.1 иметь элементарные представление о понятиях "физическая культура", "режим дня"

2.3.2.1 расширять представление о понятиях "физическая культура", "режим дня"

3.3.2.1 планировать и включать в режим дня зарядку

4.3.2.1 иметь первичные навыки и умения по организации и проведению утренней зарядки

1.3.2.2 иметь представление о значении прогулки на свежем воздухе
 

2.3.2.2 иметь представление о значении утренней зарядки, физкультминуток, уроков физической культуры, закаливания
 

3.3.2.2 участвовать в физкультурно- оздоровительных мероприятий в течение учебного дня, во время подвижных игр в помещении и на открытом воздухе

4.3.2.2 планировать и соблюдать режим дня с учҰтом своей учебной и внешкольной деятельности,
 

1.3.2.3 различать одежду и инвентарь, предназначенные для занятий спортом

2.3.2.3 различать и называть одежду и инвентарь, предназначенные для занятий спортом

3.3.2.3 подбирать одежду и обувь в зависимости от условий проведения занятий

4.3.2.3 подбирать одежду и обувь в зависимости от условий проведения занятий

1.3.2.4 иметь представление о безопасном поведении во время занятий физическими упражнениями,

2.3.2.4 иметь элементарные навыки безопасного поведения и предупреждения травматизма во время занятий физическими упражнениями

3.3.2.4 иметь навыки безопасного поведения и предупреждения травматизма во время занятий физическими упражнениями,

4.3.2.4 иметь навыки безопасного поведения и предупреждения травматизма во время занятий физическими упражнениями

      41. Долгосрочное планирование определяется учителем самостоятельно через распределение целей обучения по четвертям в соответствии со сквозными темами с учетом особенностей и возможностей обучающихся данной категории. При этом используются сквозные темы представленные в общеобразовательных учебных программ.

  Приложение 323 к приказу
Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 03 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 323 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); в редакции приказа Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Сенсорное развитие" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов

Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа по учебному предмету "Сенсорное развитие" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов разработана в соответствии с пунктом 1 статьи 19 Закона Республики Казахстан "Об образовании".

      2. Цель Программы – создание оптимальных условий для познания обучающимися с умеренными нарушениями интеллекта каждого объекта в совокупности сенсорных свойств, качеств, признаков, многогранного полифункционального представления об окружающей действительности, оптимизации психического развития и социализации в обществе.

      3. Учебные задачи Программы:

      1) обогащать чувственный опыт через целенаправленное систематическое воздействие на различные анализаторы;

      2) формировать и развивать пространственно-временную ориентацию;

      3) формировать и развивать графомоторные навыки;

      4) формировать и развивать приемы элементарной деятельности, которые послужат основой разных видов продуктивной деятельности (учебной, изобразительной, бытовой и трудовой).

      4. Коррекционно-развивающие задачи Программы:

      1) развитие зрительного, слухового, кинестетического и кинетического восприятия, восприятия особых свойств объектов окружающей действительности;

      2) формирование способности воспринимать окружающий мир во всем многообразии свойств, качеств и признаков его объектов (цвет, форма, величина, отдаленность, вкус, запах, звук, ритм и т.п.);

      3) развитие зрительно-двигательной и моторной координации;

      4) развитие пространственной ориентации;

      5) развитие крупной и мелкой моторики;

      6) коррекция и развитие произвольного поведения, эмоциональной сферы;

      7) коррекция и развитие познавательных процессов.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      5. При организации учебного процесса необходимо учитывать:

      1) низкую познавательную активность учащихся в условиях коллективного обучения;

      2) слабую реакцию на направляющую, стимулирующую помощь учителя, используемую во фронтальной работе;

      3) грубое недоразвитие коммуникативной, регулятивной, планирующей функций речи;

      4) малый ресурс младших школьников в поддержании собственной активности и концентрации внимания на содержании одного учебного предмета в течение сорока пяти минут;

      5) трудности автоматизации формируемых навыков.

      6. В основе педагогических подходов к организации учебного процесса лежит концепция "нормализации" жизни лиц с выраженным нарушением интеллекта. Предполагается создание условий для индивидуального развития, формирования социального опыта, вовлечения школьников в окружающий их мир людей, предметов, действий, отношений.

      7. В начальных классах педагогические мероприятия направлены на формирование способов усвоения практических навыков - умение подражать действиям педагога, работать по образцу, сотрудничать со взрослым и детьми.

      8. Педагоги уважают право школьников развиваться в индивидуальном темпе, сохраняя свои уникальные особенности; постоянно изучают изменяющиеся возможности, оценивают образовательные потребности, фиксируют минимальные продвижения в развитии и усвоении навыков. Любой прогресс рассматривается в качестве положительного результата в обучении.

      9. Педагоги самостоятельно выбирают доступное для каждого учащегося содержание обучения из настоящей Программы, а также методы, формы, средства обучения с учетом индивидуальных возможностей и результатов оценки образовательных, личностных достижений учащихся.

      10. Учебно-воспитательный процесс строится в предметной деятельности на протяжении всего периода обучения обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта. При создании предметной среды, соответствующей потребностям учащихся, выполняются следующие правила:

      1) формирование умений и навыков осуществлять в ситуации максимально приближенной к той, в которой эти навыки будут использованы, что обусловлено значительными трудностями переноса знаний и навыков в новую ситуацию;

      2) оснащение помещений для организации занятий должны отражать реальные жизненные ситуации;

      3) социально-бытовая и предметно-развивающая среда в школе организуется с учетом психофизиологических особенностей и потребностей обучающихся (необходимы места для двигательной активности, для отдыха).

      4) предметная среда должна меняться в соответствии с изменением возможностей обучающихся.

      11. Педагог интегрирует содержание разных учебных предметов на одном уроке. Интегрированный характер обучения реализуется беспредметным обучением в первые 2-4 года обучения в школе с постепенным переходом к предметному обучению.

      12. Для организации целенаправленной деятельности учащихся в период беспредметного обучения применяется сквозное тематическое планирование. В Программе определена сквозная тема для каждой недели учебного года. Сквозная тематика повторяется в каждом классе в соответствии с принципом концентричности, предполагающим повторение и постепенное расширение, усложнение изучаемых понятий, словаря, фразеологии, практических упражнений. Педагогический совет школы может внести изменения в тематику и последовательность сквозных тем с учетом региональных особенностей и возможностей учащихся.

      13. У обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта имеют место выраженные трудности в развитии речи (вплоть до ее отсутствия) и общения. Выстраивается последовательная работа по развитию понимания речи, формированию вербальных и альтернативных средств общения.

      14. На первых этапах обучения применяются преимущественно игровые, практические и наглядные методы с использованием словесных методов обучения, которые дозировано включаются в игровую и практическую деятельность обучающихся. Речевое сопровождение собственной деятельности и деятельности обучающихся со стороны педагога должно быть дозированным и доступным пониманию.

      15. Овладение сенсорными эталонами как способами ориентировки в предметном мире, формирование сенсорно-перцептивных действий должно постепенно закрепляться в слове: детей учат сопровождать собственные действия речью, планировать и оценивать собственные действия и деятельность других.

      16. Процесс обучения не предусматривает жесткого регламентирования не только содержания, но и организационных форм. При организации учебного занятия обеспечивается возможность изменить вид деятельности или отдохнуть в тот момент, когда такая необходимость возникает у каждого ученика. Обеспечиваются условия для выполнения индивидуальной работы, в индивидуальном темпе, получения индивидуальной помощи педагога.

      17. Обучающимся предоставляется возможность свободно передвигаться в классной комнате во время урока, выполнять учебные задания сидя за столом, на ковре, стоя, в сотрудничестве с одноклассниками или наблюдая за работой одноклассников.

      18. Рекомендуется использование педагогической системы М.Монтессори в специально подготовленной предметной развивающей среде в сочетании с другими специальными педагогическими методами и технологиями.

      19. Основные виды деятельности, в которых формируется активность и самостоятельность обучающихся при усвоении Программы:

      1) наблюдение живой и неживой природы и явлений социальной жизни;

      2) предметно-практическая деятельность;

      3) игровые действия и игровая деятельность;

      4) хозяйственно-трудовая деятельность обучающихся;

      5) социально-бытовая деятельность;

      6) коммуникация с детьми и взрослыми ближайшего окружения (микросоциума);

      7) учебная деятельность (в соответствии с возможностями обучающихся).

      20. Обучающимся предлагаются дидактические игры, игры-драматизации жизненных ситуаций. При проведении игр необходимо соблюдать определенный темп, не перенасыщать игровые упражнения вопросами к обучающимся. Следует обучать школьников наблюдать за действиями учителя и одноклассников, слушать ответы одноклассников, ожидать своей очереди участия в общей игре.

      21. Коррекционная работа в рамках предмета "Сенсорное развитие" пронизывает весь процесс обучения и воспитания на каждом году обучения. Занятия в классной комнате чередуются с экскурсиями, наблюдениями, проводимыми как в других помещениях школы, так и за ее пределами (магазин, почта, сквер, парк, спортивная площадка, живой уголок, библиотека и прочие).

      22. В процессе проведения занятий могут применяться следующие виды работы: дидактические игры, арттерапия, графические, динамические и глазодвигательные упражнения, пальчиковые игры, подвижные и компьютерные развивающие игры, программы. Сенсомоторика эффективно развивается в различных видах детского творчества: рисование, аппликация, лепка, конструирование, плетение, вязание, вышивание, шитьҰ, выкладывание мозаики, ниткопись, оригами.

      23. Коррекционные занятия по "Сенсорному развитию" призваны создать основу для возможно более полного овладения обучающимся с умеренным нарушением интеллекта школьными знаниями, познания окружающей действительности и социализации.

      24. Педагогу необходимо изучить специфические затруднения, препятствующие обучающемуся с умеренным нарушением интеллекта овладевать знаниями, умениями и навыками, необходимыми для нормализации жизнедеятельности. Одновременно требуется оценить уровень овладения такими компонентами деятельности, как мотивационно-ориентировочный, операциональный, контрольно-оценочный.

      25. Результаты обследования являются определяющими при формировании подгрупп, которые создаются на основе выявленной зоны актуального уровня развития обучающихся и имеют подвижный состав. Для отдельных обучающихся на определенный срок планируются индивидуальные коррекционные занятия.

      26. Специальная коррекционно-развивающая работа направляется на формирование разнообразных видов предметно-практической деятельности, которая начинаться с формирования элементарных специфических манипуляций, преобразуемых со временем в произвольные целенаправленные действия с различными предметами и материалами.

      27. Содержание Программы носит рекомендательный характер, так как развитие школьника с умеренными нарушениями интеллектахарактеризуется неравномерностью, индивидуальным темпом развития высших психических функций, его личного опыта. Педагог имеет право вносить любые изменения с учетом актуального уровня психофизического развития и потребностей обучающегося.

      28. Индивидуальные и предметные планируемые результаты освоения должны рассматриваться в качестве возможных (примерных), соответствующих индивидуальным возможностям и специфическим образовательным потребностям обучающихся. Бальная оценка учебных достижений по дисциплине не используется. Для оценки достижений используется описательная оценка.

Глава 3. Организация содержания предмета "Сенсорное развитие"

Параграф 1. Содержание предмета "Сенсорное развитие"

      29. Объем учебной нагрузки по предмету составляет:

      1) в 1 классе - 2 часа в неделю, 66 часов в учебном году;

      2) во 2 классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

      3) в 3 классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

      4) в 4 классе - 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

      30. Базовое содержание предмета "Сенсорное развитие" включает следующие разделы:

      1) "Развитие сенсорных процессов";

      2 "Развитие ориентации в пространстве";

      3) "Развитие мелкой моторики".

      31. Раздел "Развитие сенсорных процессов" включает подразделы:

      1) зрительное восприятие и внимание;

      2) различение цвета, формы, величины;

      3) слуховое восприятие и внимание;

      4) тактильно-двигательное развитие;

      5) кинестетическое и кинетическое развитие.

      32. Раздел "Развитие ориентации в пространстве" включает подразделы:

      1) ориентировка в схеме собственного тела;

      2) ориентировка в окружающем пространстве;

      3) ориентировка на листе бумаги, поверхности стола.

      33. Раздел "Развитие мелкой моторики" включает подраздел:

      1) развитие движений кистей и пальцев рук.

      34. Базовое содержание предмета "Сенсорное развитие" для 1 класса:

      1) развитие сенсорных процессов. Зрительное восприятие и внимание: фиксация взгляда, прослеживание взглядом неподвижного и подвижного объекта, узнавание объектов. Соотнесение предмета с его изображением. Конструирование по подражанию простых объектов, составление орнаментов. Определение изменений в ряду предметов. Исследование свойств предметов: различение основных цветов, различение двух контрастных предметов по размеру, толщине, высоте, ширине. Слуховое восприятие и внимание: реакции на речевые и неречевые звучания, начало и конец звучания, различение звукоподражаний. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов: поисковые способы ориентировки (рассматривание с разных сторон, ощупывание, приложение, наложение). Узнавание продуктов питания на вкус. Определение на ощупь объемных фигур и предметов по образцу, реакции на запахи. Кинестетическое и кинетическое развитие: реакции на прикосновения человека, соприкосновение с материалами, давление на поверхность тела. Наблюдения за движениями людей и животных:

      2) развитие ориентации в пространстве. Ориентировка в схеме собственного тела. различение частей тела. Ориентировка в окружающем пространстве: различение расположения объектов "тут-там", "туда-сюда", "здесь", "рядом" по указательному жесту. Использование указательного на вопрос "Где кукла?". Ориентация в помещении класса. Моделирование пространственных отношений с помощью педагога. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола: размещение предметов в ряд по показу, раскладывание фишек на листе бумаги по подражанию, образцу, составление предметных картинок из 2 частей по подражанию и образцу. Закрашивание геометрических форм;

      3) развитие мелкой моторики. Развитие движений кистей и пальцев рук: пальчиковые игры, специальные упражнения для удержания и пользования письменных принадлежностей. Составление узоров из мозаики по подражанию, образцу. Формообразующие движения при скатывании колбасок, шаров.

      35. Базовое содержание предмета "Сенсорное развитие" для 2 класса:

      1) развитие сенсорных процессов. Зрительное восприятие и зрительное внимание: рассматривание предметов, людей, животных (основные элементы, детали объекта). Поиск предметов в помещении и на картинках. Различение чужих и собственных вещей. Составление орнаментов из геометрических фигур, палочек, бусин по образцу. Запоминание последовательности расположения предметов в ряду. Различение объемных и плоскостных геометрических фигур (шар, куб, круг, квадрат, овал, треугольник). Сравнение больших и маленьких, толстых и тонких предметов по показу, словесной инструкции, самостоятельно. Слуховое восприятие и внимание: различение звучаний, определение локализации и характера звучания музыкальных игрушек (громкость, один-много), узнавание знакомых голосов, различение звукоподражаний. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов: специальные обследующие движения (поглаживание, разминание, постукивание, сжимание). Различение контрастной температуры жидкой и твердой пищи (горячая, холодная). Установление пары между объемным и плоскостным предметом по образцу. Различение контрастных запахов (приятный и неприятный). Кинестетическое и кинетическое развитие: невербальные коммуникации (мимика, пантомимика). Реакция на вибрацию, исходящую от объектов. Выполнение движений по подражанию, имитация движений тела, мимики;

      2) развитие ориентации в пространстве. Ориентировка в пространственном расположении частей тела: голова - наверху, ноги - внизу, туловище - посредине, руки - рядом с туловищем. Различение правой и левой руки. Положение предметов относительно себя и относительно друг друга: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя (перед собой), за собой по показу, по образцу. Перемещение в помещении вслед за педагогом, другими детьми, по инструкции. Моделирование пространственных отношений по подражанию (постройки, конструирование). Составление предметных картинок из 3 частей по образцу;

      3) развитие мелкой моторики. Развитие движений кистей и пальцев рук, пальчиковые игры, штриховка трафаретов произвольная. Составление узоров из мозаики по образцу. Лепка из пластилина геометрических форм и простых предметов. Рисование: бордюры, состоящие из прямых, наклонных, ломаных линий в пределах строки, линии по точкам по данному образцу.

      36. Базовое содержание предмета "Сенсорное развитие" для 3 класса:

      1) развитие сенсорных процессов. Зрительное восприятие и внимание: зрительное обследование предметов, частей, деталей, выявление свойств. Нахождение пары одинаковых предметов. Сравнение предметных и сюжетных картинок, отличающиеся деталями. Узнавание знакомых предметов по контуру изображения. Конструирование из геометрических фигур по картинке. Движения гимнастики для глаз по подражанию. Использование цвета в качестве сигнала к действию. Классификация геометрических форм. Приемы приложения, наложения при сравнении предметов по ширине по показу, образцу, словесной инструкции, самостоятельно. Слуховое восприятие и внимание: различение звучания шумовых и музыкальных инструментов при выборе из 2-3; различие мужских, женских, детских голосов. Эмоциональная реакция на шумы. Различение неречевых звучаний по длительности (долго-кратко), характера мелодии (веселая, грустная), воспроизведение звуков на музыкальных игрушках. Подражание звукам окружающей среды, сопровождая мимикой и пантомимикой. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов: поисковые способы ориентировки (ощупывание, поглаживание, разминание, постукивание, сжимание). Нахождение предметов на ощупь по слову. Различение веса предметов. Предпочтения при выборе запаха с помощью речи или пантомимических средств. Кинестетическое и кинетическое развитие: имитация движений животных и людей, природных явлений, мимических движений, отражающих эмоциональное состояние. Соприкосновение с материалами, различными по фактуре и вязкости. Реакции на положение тела (горизонтальное, вертикальное). Выполнение движения по команде;

      2) развитие ориентации в пространстве. Ориентировка на листе бумаги (центр, посередине, верх, низ, слева, справа). Различение правых и левых частей тела. Определение положения предметов относительно себя: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя, за собой по показу, по образцу. Ориентировка в помещении школы. Моделирование пространственных отношений при конструировании (постройки из объемных деталей конструкторов);

      3) развитие мелкой моторики. Развитие движений кистей и пальцев рук: пальчиковые игры; завязывание и развязывание шнурков и бантов, штриховка по образцу вертикальными, горизонтальными и наклонными линиями в рамке. Рисование: бордюров, ритмизованных орнаментов. Обводка по нанесенным точкам. Узнавание предмета, составление узора из мозаики по замыслу.

      37. Базовое содержание предмета "Сенсорное развитие" для 4 класса:

      1) развитие сенсорных процессов. Зрительное восприятие и внимание: поисковые способы ориентировки (планомерное наблюдение) узнавание предмета по его отдельным частям, в наложенном или зашумленном изображении. Ориентация на внешние свойства и качества предметов (метод проб и ошибок, практическое примеривание). Узнавание предмета по описанию. Конструирование из геометрических фигур по картинке, с натуры, по замыслу, схеме). Составление орнаментов из геометрических фигур, палочек, бусин по схеме. Гимнастика для глаз. Отсроченное воспроизведение изображения и конструкции. Различение основных цветов (красный, зеленый, синий, желтый, белый, черный). Узнавание куба, шара в изображениях предметов. Объединение предметов по двум признакам (большие красные шары). Сравнение по величине, длине, высоте, ширине, толщине, глубине с использованием соотнесения, сопоставления, приложения или наложения, зрительно. Слуховое восприятие и внимание: различение на слух резко различающихся по характеру звучаний игрушек при выборе из 4-5. Различение и узнавание смеха, плача, крика, шепота, темпов звучания. Воспроизведение игры на звучащих игрушках с произнесением слогов, отхлопыванием, отстукиванием. Реакция на сигналы (стоп, гудок автомобиля). Воспроизведение простейших ритмов по подражанию. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов: тактильно-двигательная чувствительность в различных видах деятельности (лепка, рисование пальцами, пальчиковые игры). Различение различных продуктов по консистенции (жидкий, твердый, вязкий, сыпучий). Свойства предметов наощупь (мягкие, жесткие, гладкие, шершавые). Различение запахов (цветочный, цитрусовый, хвойный, ванильный, кофейный). Кинестетическое и кинетическое развитие: имитация сказочных персонажей, героев мультфильмов и фильмов. Реакция на соприкосновение тела с разными видами поверхностей. Действия с воображаемыми предметами. Самостоятельное выполнение последовательности движений (из 2-3). Воспроизведение поз и движений (игры типа "Зеркало"). Передача мимикой и пантомимикой эмоций персонажей сказок и мультфильмов;

      2) развитие ориентации в пространстве. Различение и называние частей тела на себе и на фотографии, частей тела других людей, животных. Показ и называние правых и левых частей тела, частей тела спереди и сзади. Определение положения предметов относительно себя, взаиморасположения предметов относительно друг друга: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя/перед/за собой, вверху, внизу, над, под. Ориентировка на школьном участке. Моделирование пространственных отношений по замыслу и схеме. Ориентировка на листе бумаги (центр, посередине, верх, низ, слева, справа, угол, левые углы, верхний правый угол);

      3) развитие мелкой моторики. Развитие движений кистей и пальцев рук, пальчиковые игры. Штриховка различными видами линий. Копирование контура рисунка. Составление изображения предмета из мозаики по образцу. Лепка из пластилина животных, людей, объектов окружающей среды. Проведение волнистых линий различных конфигураций наклонных прямых и пунктирных линий. Рисование фигур, сходные по конфигурации с элементами печатных букв.

Параграф 2. Система целей обучения

      38. Цели обучения в программе представлены с кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел программы, четвертое число показывает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 1.2.1.4 "1" – класс, "2.1" – подраздел, "4" – нумерация учебной цели.

      39. Система целей обучения дана по разделам и классам:

      1) раздел "Развитие сенсорных процессов":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

1.1. Зрительное восприятие и внимание

1.1.1.1 фиксировать взгляд на лице человека, подвижном и неподвижном предметах

2.1.1.1 рассматривать предметы, людей, животных: основные элементы, детали объекта

3.1.1.1 целенаправленно рассматривать предметы, зрительно обследовать, вычленять основные элементы, детали, свойства

4.1.1.1 применять поисковые способы ориентировки (планомерное наблюдение)

1.1.1.2 прослеживать взглядом за движущимся предметом (по горизонтали, по вертикали, по кругу, вперед/назад)

2.1.1.2 искать предмет по просьбе (где мяч?)

3.1.1.2 находить пары предметов (дай такой)

4.1.1.2 узнавать предмет по его отдельным частям

1.1.1.3 искать, узнавать и находить собственные вещи

2.1.1.3 находить заданный предмет в помещении, из множества

3.1.1.3 практически ориентироваться на внешние свойства и качества предметов (метод проб и ошибок)

4.1.1.3 практически ориентироваться на внешние свойства и качества предметов (метод проб и ошибок, практическое примеривание)

1.1.1.4 соотносить предмет с его изображением

2.1.1.4 находить на картинках соответствующий предмет или действие (кто бежит?)

3.1.1.4 сравнивать предметные и сюжетные картинки, отличающиеся деталями

4.1.1.4 выделять в сюжетных картинках сюжетную линию, нелепицы (бывает-не бывает)

1.1.1.5 искать и быстро находить предмет из множества других по слову

2.1.1.5 искать и быстро находить предмет из множества других по слову, картинке

3.1.1.5 узнавать знакомый предмет по контуру изображения

4.1.1.5 узнавать знакомый предмет в наложенном или зашумленном изображении

1.1.1.6 находить предмет в помещении по инструкции: где кукла?

2.1.1.6 различать собственные и чужие предметы одежды, шкаф, стол

3.1.1.6 находить предмет по инструкции: покажи все красное

3.1.1.6 находить предмет по описанию: зеленое, сладкое, круглое

1.1.1.7 конструировать из геометрических фигур по подражанию (дом, забор)

2.1.1.7 конструировать из геометрических фигур с натуры

3.1.1.7 конструировать из геометрических фигур по картинке

4.1.1.7 конструировать из геометрических фигур по картинке, с натуры, по замыслу, схеме

1.1.1.8 составлять орнаменты из геометрических фигур, палочек, бусин по подражанию

2.1.1.8 составлять орнаменты из геометрических фигур, палочек, бусин по образцу

3.1.1.8 составлять орнаменты из геометрических фигур, палочек, бусин по образцу и слову

4.1.1.8 составлять орнаменты из геометрических фигур, палочек, бусин по схеме



3.1.1.9 выполнять движения гимнастики для глаз по подражанию

4.1.1.9 выполнять движения гимнастики для глаз по подражанию, самостоятельно по инструкции

1.1.1.9 определять изменения в ряду предметов (что пропало?)

2.1.1.9 запоминать последовательность расположения предметов в ряду

3.1.1.9 припоминать места расположения предметов

4.1.1.9 отсрочено воспроизводить изображения и конструкции

1.2. Различение цвета, формы, величины

1.1.2.1 выбирать по образцу предметы, резко различающиеся по цвету -доминантному признаку (2 контрастных цвета)

2.1.2.1 выбирать по образцу предметы, резко различающиеся по цвету -доминантному признаку (3 контрастных цвета)

3.1.2.1 объединять предметы по цвету по образцу

4.1.2.1 различать основные цвета (красный, зеленый, синий, желтый, белый, черный)

1.1.2.2 находить знакомые цвета в окружающей обстановке

2.1.2.2 чередовать цвета по образцу при раскладывании предметов в аппликации и конструировании

3.1.2.2 использовать цвета в качестве сигнала к действию

4.1.2.2 находить соответствующий цвет по слову, называть цвет знакомых предметов

1.1.2.3 выбирать по образцу предметы, резко различающиеся по форме (дай такой)

2.1.2.3 узнавать куб, шар, брус по образцу

3.1.2.3 находить куб, шар, брус по названию

4.1.2.3 использовать названия геометрических тел (куб, шар, брус) в собственной речи

1.1.2.4 исследовать свойства шара и куба: шар катится, куб не катится

2.1.2.4 различать свойства шара и куба (шар круглый, покажи все круглое)

3.1.2.4 узнавать в предметах и игрушках геометрические формы (похож на шар, такой же)

4.1.2.4 узнавать куб, шар в изображениях предметов

1.1.2.5 различать плоскостные модели круга, квадрата и овала ощупыванием и визуально

2.1.2.5 различать плоскостные модели круга, овала, квадрата, треугольника ощупыванием и визуально

3.1.2.5 использовать названия геометрических фигур круг, овал, квадрат, треугольник

4.1.2.5 различать круги, овалы, квадраты, треугольники, прямоугольники из фигур разного размера, цвета (по образцу, по названию)

1.1.2.6 складывать геометрические пазлы, вкладывать круглые, овальные и квадратные вкладыши в рамки

2. 1.2.6 складывать геометрические пазлы, вкладывать круглые, овальные, квадратные, треугольные, прямоугольные вкладыши

3.1.2.6
классифицировать геометрические формы

4.1.2.6 объединять предметы по двум признакам (большие красные шары)

1.1.2.7 зрительно соотносить ощупывать при сравнении больших и маленьких объемных предметов по показу, словесной инструкции, самостоятельно

2.1.2.7 зрительно соотносить, ощупывать при сравнении толстых и тонких предметов по показу, словесной инструкции, самостоятельно

3.1.2.7 пользоваться приемами зрительного соотнесения при сравнении предметов по ширине

4.1.2.7 сравнивать два предмета по величине, длине, высоте, ширине, толщине, глубине с использованием соотнесения, сопоставления, приложения или наложения, зрительно

1.1.2.8 пользоваться наложением при сравнении больших и маленьких плоских объектов по показу, образцу, словесной инструкции

2.1.2.8 узнавать и показывать по просьбе толстый, тонкий предмет из двух

3.1.2.8 пользоваться приемами приложения, наложения при сравнении предметов по ширине по показу, образцу, словесной инструкции, самостоятельно

4.1.2.8 различать по названию: большой-маленький, высокий-низкий, толстый-тонкий, длинный-короткий, широкий-узкий глубокий-мелкий

1.1.2.9 различать 2 предмета контрастных величин по величине (большой, маленький)

2.1.2.9 сравнивать разными способами 2 предмета по величине (большой, меньше, сравни)

3.1.2.9 сравнивать 3 предмета по величине (большой, меньше, самый маленький)

4.1.2.9 распределять однородные предметы по порядку от маленького до самого большого

1.3. Слуховое восприятие и внимание

1.1.3.1 реагировать на звуки окружающей действительности: речи, музыки, шумов

2.1.3.1 различать на слух резко различающиеся по характеру звучаний игрушек при выборе из 2: барабан–дудка

3.1.3.1 различать звучания шумовых и музыкальных инструментов при выборе из 2-3

4.1.3.1 различать на слух резко различающиеся по характеру звучаний игрушек при выборе из 4-5

1.1.3.2 реагировать на голос знакомых людей

2.1.3.2 узнавать голоса знакомых людей, показывать или называть по имени

3.1.3.2 различать на слух мужские, женские, детские голоса

4.1.3.2 различать и воспроизводить смех, плач, крик, шепот

1.1.3.3 определять расположение неподвижного источника звучания, расположенного на уровне уха, плеча, талии

1.1.3.3 определять локализацию и следить за передвижением звучащего источника

3.1.3.3 эмоционально реагировать на шумы: защищаться от громкого и неприятного шума руками, на приятные звуки отвечать радостной мимикой, слуховым сосредоточением, движениями

4.1.3.3 реагировать на сигналы (стоп, гудок автомобиля и т.п.)

1.1.3.4 реагировать на начало и конец звучания музыкальных игрушек

2.1.3.4 различать неречевые звучания по громкости (громко-тихо), воспроизводить на музыкальных игрушках

3.1.3.4 различать неречевые звучания по длительности (долго-кратко), воспроизводить на музыкальных игрушках

4.1.3.4 различать на слух темп звучания; воспроизводить игрой на звучащих игрушках с произнесением слогов, отхлопыванием, отстукиванием


1.1.3.5 различать звукоподражания и звучания окружающей среды, соотносить с источником звучания

2.1.3.5 различать звукоподражания, соотносить с источником звучания и называть (что звучало?)

3.1.3.5 подражать звукам окружающей среды, сопровождая мимикой и пантомимикой

4.1.3.5 свободно ориентироваться в знакомых звучаниях окружающей среды


2.1.3.6 различать на слух количество звучаний: один–много; воспроизводить игрой на музыкальных игрушках

3.1.3.6 различать и воспроизводить на музыкальных игрушках и движениями характер мелодии (веселая, грустная)

4.1.3.6 воспроизводить простейшие ритмы по подражанию

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

1.1.4.1 применять поисковые способы ориентировки: рассматривание с разных сторон, ощупывание, приложение, наложение

2.1.4.1 применять специальные обследующие движения (поглаживание, разминание, постукивание, сжимание)

3.1.4.1 применять поисковые способы ориентировки: ощупывание, поглаживание, разминание, постукивание сжимание

4.1.4.1 применять тактильно-двигательную чувствительность в различных видах деятельности: лепка; рисование пальцами; пальчиковые игры

1.1.4.2 узнавать продукты питания на вкус (яблоко, хлеб, конфета)

2.1.4.2 различать контрастные температурные режимы жидкой и твердой пищи (горячую, холодную)

3.1.4.2 различать основные вкусовые качества продуктов (горький, сладкий, кислый, соленый)

4.1.4.2 различать продукты, различные по консистенции (жидкий, твердый, вязкий, сыпучий)

1.1.4.3 определять на ощупь объемные фигуры и предметы по образцу (Чудесный мешочек)

2.1.4.3 подбирать на ощупь пару к объемному и плоскому предмету по образцу при увеличении количества

3.1.4.3 находить предмет на ощупь по слову

4.1.4.3 подбирать на ощупь пару к предмету по образцу, слову, картинке при увеличении количества

1.1.4.4 различать на ощупь величину и форму предметов по образцу

2.1.4.4 различать контрастную температуру разных предметов

3.1.4.4 различать предметы по весу (тяжелый-легкий)

4.1.4.4 различать свойства предметов (мягкие, жесткие, гладкие, шершавые)

1.1.4.5 реагировать на запахи

2.1.4.5 различать контрастные запахи (приятный и неприятный)

3.1.4.5 выражать предпочтения при выборе запаха с помощью речи или пантомимических средств

4.1.4.5 различать запахи (цветочный, цитрусовый, хвойный, ванильный, кофейный)

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

1.1.5.1 адекватно эмоционально-двигательно реагировать на прикосновения человека

2.1.5.1 выражать разными способами невербальные коммуникации (мимика, пантомимика)

3.1.5.1 имитировать движения животных и людей (как зайка)

4.1.5.1 имитировать сказочных персонажей, героев мультфильмов и фильмов

1.1.5.2 адекватно реагировать на соприкосновение с материалами (дерево, металл, вода)

2.1.5.2 адекватно реагировать на соприкосновение с материалами, различными по температуре

3.1.5.2 адекватно реагировать на соприкосновение с материалами, различными по фактуре и вязкости

4.1.5.2 адекватно реагировать на соприкосновение тела с разными видами поверхностей

1.1.5.3 адекватно реагировать на давление на поверхность тела

2.1.5.3 адекватно реагировать на вибрацию, исходящую от объектов

3.1.5.3 адекватно реагировать на положение тела (горизонтальное, вертикальное)

4.1.5.3 действовать с воображаемыми предметами

1.1.5.4 наблюдать за выполнением движений другими людьми и воспроизводить движения

2.1.5.4 выполнять движения по подражанию

3.1.5.4 выполнять движения по команде

4.1.5.4 самостоятельно выполнять последовательность движений (из 2-3)

1.1.5.5 наблюдать за движениями животных

2.1.5.5 имитировать движения животных

3.1.5.5 имитировать природные явления (дождь, ветер)

4.1.5.5 воспроизводить позы и движения (игры типа "Зеркало")


2.1.5.6 воспроизводить мимические движения по подражанию

3.1.5.6 воспроизводить мимические движения, отражающие эмоциональное состояние

4.1.5.6 мимикой и пантомимикой передавать эмоции персонажей сказок и мультфильмов

      2) раздел "Развитие ориентации в пространстве":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

1.2.1.1 различать части тела (покажи нос, глаза)

2.2.1.1 ориентироваться в пространственном расположении частей тела: голова - наверху, ноги - внизу, туловище - посредине, руки - рядом с туловищем

3.2.1.1 различать правые и левые части тела, что спереди, что сзади

4.2.1.1 различать и называть части тела на себе и на фотографии, части тела других людей, животных, правые и левые части тела, что спереди, что сзади


2.2.1.2 различать правую и левую руку



2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

1.2.2.1 различать расположение объектов "тут - там", "туда-сюда", "здесь", "рядом" по указательному жесту

2.1.2.1. различать положение предметов относительно себя: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя (перед собой), за собой по показу, по образцу учителя

3.1.2.1. различать положение предметов относительно себя: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя, за собой по показу, по образцу

4.1.1.2 различать положение предметов относительно себя, взаиморасположение частей предметов: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя/перед/за собой, вверху, внизу, над, под

1.2.2.2 показывать жестом на вопрос "Где кукла?"

2.2.2.2 различать положение предметов относительно друг друга: "перед, за, между, в, на, над, под" по показу

3.2.2.2 размещать 2-3 предмета относительно друг друга: "перед, за, между, в, на, над, под" по показу, по образцу, по словесной инструкции

4. 2.2.2. размещать 2-3 предмета относительно друг друга: "перед, за, между, в, на, над, под" по показу, по образцу, по словесной инструкции

1.2.2.3 ориентироваться в помещении класса, находить собственный стол, стул

2.2.2.3 Перемещаться в помещении вслед за педагогом, другими детьми, по инструкции педагога

3.2.2.3 ориентироваться в помещении школы, находить класс, туалет, столовую

4.2.2.3 ориентироваться на школьном участке, находить путь ко входу в школу, к воротам и пр.

1.2.2.4 моделировать пространственные отношения с помощью педагога (расстановка кукольной мебели, сервировка стола и пр.)

2.2.2.4 моделировать пространственные отношения по подражанию (постройки, конструирование)

3.2.2.4 моделировать пространственные отношения с натуры (постройки, конструирование)

4.2.2.4 моделировать пространственные отношения по замыслу и схеме

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

1.2.3.1 размещать несколько предметов в ряд по показу: "Поставь игрушки в ряд"

2.2.3.1 Раскладывать на столе плоскостные и объемные предметы в вертикальном и горизонтальном направлении по образцу, по инструкции (слева-направо, сверху-вниз, в центре)

3.2.3.1 передвигать предмет "вперед, назад, вверх, вниз, вправо, влево, в сторону" по показу, по словесной инструкции

4.2.3.1 отвечать на вопросы: "Где …? Куда ...?" (вперед, назад, вверх, вниз, вправо, влево, в сторону)

1.2.3.2 раскладывать раздаточный материал на листе бумаги по подражанию, образцу

2.2.3.2 ориентироваться на листе бумаги (центр, посередине, верх, низ, слева, справа)

3.2.3.2 ориентироваться на листе бумаги (центр, посередине, верх, низ, слева, справа)

4.2.3.2 ориентироваться на листе бумаги (центр, посередине, верх, низ, слева, справа, угол, левые углы, верхний правый угол)

1.2.3.3 составлять предметные картинки из 2 частей по подражанию образцу

2.2.3.3 составлять предметную картинку из 3 частей по образцу

3.2.3.3 составлять предметную картинку из 4 частей по образцу

4.2.3.3 составлять предметную картинку из 4 частей по слову

1.2.3.4. располагать фишки и геометрические формы на листе бумаги по подражанию с указанием положения

2.2.3.4 располагать фишки на листе бумаги по образцу с указанием положения

3.2.3.4 перемещать фишки на листе бумаги по инструкции

4.2.3.4 комментировать перемещения фишек и геометрических форм

1.2.3.5 закрашивать геометрические формы

2.2.3.5 раскрашивать предметные рисунки

3.2.3.5 раскрашивать незакрашенную часть картинки

3.2.3.5 дорисовывать недостающие части рисунка

      3) раздел "Развитие мелкой моторики":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

3.1. Развитие движений кистей и пальцев рук

1.3.1.1 играть с педагогом в пальчиковые игры (сжимать пальцы в кулачок, разжимать пальцы, указывать пальцем, обводить пальцем контур предмета и рисунка)

2.3.1.1 нанизывать на шнурок пуговицы, крупные бусины, сортировать крупу; застегивать и расстегивать пуговицы, молнии, кнопки, крючки

3.3.1.1 завязывать и развязывать шнурки, банты

4.3.1.1 производить точные движения в быту и на уроках (завязывание, развязывание, застегивание)

1.3.1.2 выполнять специальные упражнения для удержания письменных принадлежностей

2.3.1.2 штриховать трафареты произвольно

3.3.1.2 штриховать по образцу вертикальными, горизонтальными и наклонными линиями в рамке

4.3.1.2 штриховать различными видами линий

1.3.1.3 проводить прямые горизонтальные и вертикальные линии

2.3.1.3 обводить изображения по контуру

3.3.1.3 обводить изображений по нанесенным точкам

4.3.1.3 копировать контур рисунка

1.3.1.4 составлять узор из мозаики по подражанию, образцу

2.3.1.4 составлять узор из мозаики по образцу

3.3.1.4 составлять узор из мозаики по замыслу

4.3.1.4 составлять изображение предмета из мозаики по образцу

1.3.1.5 производить формообразующие движения при скатывании колбасок, шаров

2.3.1.5 лепить из пластилина геометрические формы, простые предметы (скатывание, прищипывание, вдавливание, сглаживание)

3.3.1.5 лепить из пластилина простые предметы, животных, людей

4.3.1.5 лепить из пластилина животных, людей, объекты окружающей среды

1.3.1.6 проводить прямые горизонтальные линии

2.3.1.6 рисовать бордюры, состоящие из прямых, наклонных, ломаных линий в пределах строки

3.3.1.6 рисовать бордюры из усвоенных элементов

4.3.1.6 проводить волнистые линии различных конфигураций наклонных прямых и пунктирных линий

1.3.1.7 проводить линии в ограниченном пространстве с изменением направления

2.3.1.7 проводить линии по точкам по данному образцу

3.3.1.7 рисовать ритмизованные орнаменты

3.3.1.7 рисовать фигуры, сходные по конфигурации с элементами печатных букв

      42. Настоящая Программа реализуется в соответствии с Долгосрочным планом по реализации Типовой учебной программы по предмету "Сенсорное развитие" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов. В долгосрочном плане обозначен примерный объем учебных целей в каждом разделе.

      43. Распределение учебных целей по классам и четвертям носит рекомендательный характер. Учитель определит учебные цели индивидуально для каждого ученика с учетом его возможностей.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Сенсорное развитие" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов

      1) 1 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя: наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я, мое тело";
4 неделя "Фрукты, ягоды";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Мои игрушки";
7 неделя "Моя семья";
8 неделя "Мой дом"
9 неделя "Моя школа"

1.1. Зрительное восприятие и внимание

1.1.1.1 фиксировать взгляд на лице человека, подвижном и неподвижном предметах

1.1.1.2 прослеживать взглядом за движущимся предметом (по горизонтали, по вертикали, по кругу, вперед/назад)

1.2. Различение цвета, формы, величины

1.1.2.1 выбирать по образцу предметы, резко различающиеся по цвету - доминантному признаку (2 контрастных цвета)

1.1.2.2 находить знакомые цвета в окружающей обстановке

1.3. Слуховое восприятие и внимание

1.1.3.1 реагировать на звуки окружающей действительности: речи, музыки, шумов

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

1.1.4.1 применять поисковые способы ориентировки: рассматривание с разных сторон, ощупывание, приложение, наложение

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

1.1.5.1 адекватно эмоционально-двигательно реагировать на прикосновения человека

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

1.2.1.1 различать части тела (покажи нос, глаза)

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

1.2.2.1 различать расположение объектов "тут - там", "туда-сюда", "здесь", "рядом" по указательному жесту

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

1.2.3.1 размещать несколько предметов в ряд по показу: "Поставь игрушки в ряд"

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

1.3.1.1 играть с педагогом в пальчиковые игры (сжимать пальцы в кулачок, разжимать пальцы, указывать пальцем, обводить пальцем контур предмета и рисунка)

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.1. Зрительное восприятие и внимание

1.1.1.3 искать, узнавать и находить собственные вещи

1.1.1.4 соотносить предмет с его изображением

1.2.Различение цвета, формы, величины

1.1.2.3 выбирать по образцу предметы, резко различающиеся по форме (дай такой)

1.1.2.4 исследовать свойства шара и куба: шар катится, куб не катится

1.3. Слуховое восприятие и внимание

1.1.3.2 реагировать на голос знакомых людей

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

1.1.4.2 узнавать продукты питания на вкус (яблоко, хлеб, конфета)

1.5.Кинестетическое и кинетическое развитие

1.1.5.2 адекватно реагировать на соприкосновение с материалами (дерево, металл, вода)

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

1.2.1.1 различать части тела

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

1.2.2.2 показывать жестом на вопрос "Где кукла?"

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

1.2.3.2 раскладывать раздаточный материал на листе бумаги по подражанию, образцу

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

1.3.1.2 выполнять специальные упражнения для удержания письменных принадлежностей

1.3.1.3 проводить прямые горизонтальные и вертикальные линии

1 неделя "Зимние забавы";
2 неделя "Зимняя одежда и обувь";
3 неделя "Домашние животные";
4 неделя "Дикие животные"
5 неделя "Домашние птицы";
6 неделя "Дикие птицы";
7 неделя "Транспорт";
8 неделя "Мамин праздник";
"Праздник Наурыз"

3 четверть

1.1. Зрительное восприятие и внимание

1.1.1.5 искать и быстро находить предмет из множества других по слову

1.1.1.6 находить предмет в помещении по инструкции: где кукла?

1.2.Различение цвета, формы, величины

1.1.2.5 различать плоскостные модели круга, квадрата и овала ощупыванием и визуально

1.1.2.6 складывать геометрические пазлы, вкладывать круглые, овальные и квадратные вкладыши в рамки

1.3. Слуховое восприятие и внимание

1.1.3.3 определять расположение неподвижного источника звучания, расположенного на уровне уха, плеча, талии

1.1.3.4 реагировать на начало и конец звучания музыкальных игрушек

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

1.1.4.3 определять на ощупь объемные фигуры и предметы по образцу (Чудесный мешочек)

1.1.4.4 различать на ощупь величину и форму предметов по образцу

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

1.1.5.3 адекватно реагировать на давление на поверхность тела

1.1.5.4 наблюдать за выполнением движений другими людьми и воспроизводить движения

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

1.2.1.1 различать части тела

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

1.2.2.3 ориентироваться в помещении класса, находить собственный стол, стул

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

1.2.3.3 составлять предметные картинки из 2 частей по подражанию образцу

1.2.3.4. располагать фишки и геометрические формы на листе бумаги по подражанию с указанием положения

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

1.3.1.4 составлять узор из мозаики по подражанию, образцу

1.3.1.5 производить формообразующие движения при скатывании колбасок, шаров

1 неделя "Деревья";
2 неделя Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

4 четверть

1.1. Зрительное восприятие и внимание

1.1.1.7 конструировать из геометрических фигур по подражанию (дом, забор)

1.1.1.8 составлять орнаменты из геометрических фигур, палочек, бусин по подражанию

1.1.1.9 определять изменения в ряду предметов (что пропало?)

1.2.Различение цвета, формы, величины

1.1.2.7 зрительно соотносить ощупывать при сравнении больших и маленьких объемных предметов по показу, словесной инструкции, самостоятельно

1.1.2.8 пользоваться наложением при сравнении больших и маленьких плоских объектов по показу, образцу, словесной инструкции

1.1.2.9 различать 2 предмета контрастных величин по величине (большой, маленький)

1.3. Слуховое восприятие и внимание

1.1.3.5 различать звукоподражания и звучания окружающей среды, соотносить с источником звучания

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

1.1.4.5 реагировать на запахи

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

1.1.5.5 наблюдать за движениями животных

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

1.2.1.1 различать части тела

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

1.2.2.4 моделировать пространственные отношения с помощью педагога (расстановка кукольной мебели, сервировка стола)

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

1.2.3.5 закрашивать геометрические формы, контуры знакомых предметов

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

1.3.1.6 проводить прямые горизонтальные линии

1.3.1.7 проводить линии в ограниченном пространстве с изменением направления

      2) 2 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я и моя семья";
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои игрушки";
8 неделя "Мой дом";
9 неделя "Моя школа"

1.1. Зрительное восприятие и внимание

2.1.1.1 рассматривать предметы, людей, животных: основные элементы, детали объекта

2.1.1.2 искать предмет по просьбе (где мяч?)

1.2. Различение цвета, формы, величины

2.1.2.1 выбирать по образцу предметы, резко различающиеся по цвету -доминантному признаку (3 контрастных цвета)

2.1.2.2 чередовать цвета по образцу при раскладывании предметов в аппликации и конструировании

1.3. Слуховое восприятие и внимание

2.1.3.1 различать на слух резко различающиеся по характеру звучаний игрушек при выборе из 2: барабан–дудка


1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

2.1.4.1 применять специальные обследующие движения (поглаживание, разминание, постукивание, сжимание)

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

2.1.5.1 выражать разными способами невербальные коммуникации (мимика, пантомимика)

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

2.2.1.1 ориентироваться в пространственном расположении частей тела: голова - наверху, ноги - внизу, туловище - посредине, руки - рядом с туловищем

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

2.1.2.1. различать положение предметов относительно себя: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя (перед собой), за собой по показу, по образцу

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

2.2.3.1 раскладывать на столе плоскостные и объемные предметы в вертикальном и горизонтальном направлении по образцу, по инструкции (слева-направо, сверху-вниз, в центре)

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

2.3.1.1 нанизывать на шнурок пуговицы, крупные бусины, сортировать крупу; застегивать и расстегивать пуговицы, молнии, кнопки, крючки

2.3.1.2 штриховать трафареты произвольно

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.1. Зрительное восприятие и внимание

2.1.1.3 находить заданный предмет в помещении, из множества

2.1.1.4 находить на картинках соответствующий предмет или действие (кто бежит?)

1.2.Различение цвета, формы, величины

2.1.2.3 узнавать куб, шар, брус по образцу

2.1.2.4 различать свойства шара и куба (шар круглый, покажи все круглое)

1.3. Слуховое восприятие и внимание

2.1.3.2 узнавать голоса знакомых людей, показывать или называть по имени

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

2.1.4.2 различать контрастные температурные режимы жидкой и твердой пищи (горячую, холодную)

1.5.Кинестетическое и кинетическое развитие

2.1.5.2 адекватно реагировать на соприкосновение с материалами, различными по температуре

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

2.2.1.1 ориентироваться в пространственном расположении частей тела: голова - наверху, ноги - внизу, туловище - посредине, руки - рядом с туловищем

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

2.2.2.2 различать положение предметов относительно друг друга: "перед, за, между, в, на, над, под" по показу

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

2.2.3.2 ориентироваться на листе бумаги (центр, посередине, верх, низ, слева, справа)

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

2.3.1.3 обводить изображения по контуру

2.3.1.4 составлять узор из мозаики по образцу

1 неделя "Зимние забавы";
2 неделя "Зимняя одежда и обувь";
3 неделя "Домашние животные";
4 неделя "Домашние птицы";
5 неделя "Дикие животные";
6 неделя "Дикие птицы";
7 неделя "Транспорт";
8 неделя "Мамин праздник";
9 неделия "Праздник Наурыз"

3 четверть

1.1. Зрительное восприятие и внимание

2.1.1.5 искать и быстро находить предмет из множества других по слову, картинке

2.1.1.6 различать собственные и чужие предметы одежды, шкаф, стол

1.2.Различение цвета, формы, величины

2.1.2.5 различать плоскостные модели круга, овала, квадрата, треугольника ощупыванием и визуально

2. 1.2.6 складывать геометрические пазлы, вкладывать круглые, овальные, квадратные, треугольные, прямоугольные вкладыши

2.1.2.7 зрительно соотносить, ощупывать при сравнении толстых и тонких предметов по показу, словесной инструкции, самостоятельно

1.3. Слуховое восприятие и внимание

1.1.3.3 определять локализацию и следить за передвижением звучащего источника

2.1.3.4 различать неречевые звучания по громкости (громко-тихо), воспроизводить на музыкальных игрушках

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

2.1.4.3 подбирать на ощупь пару к объемному и плоскому предмету по образцу при увеличении количества

2.1.4.4 различать контрастную температуру разных предметов

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

2.1.5.3 адекватно реагировать на вибрацию, исходящую от объектов

2.1.5.4 выполнять движения по подражанию

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

2.2.1.2 различать правую и левую руку

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

2.2.2.3 перемещаться в помещении вслед за педагогом, другими детьми, по инструкции педагога

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

2.2.3.3 составлять предметную картинку из 3 частей по образцу

2.2.3.4 располагать фишки на листе бумаги по образцу с указанием положения

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

2.3.1.5 лепить из пластилина геометрические формы, простые предметы (скатывание, прищипывание, вдавливание, сглаживание)

2.3.1.6 рисовать бордюры, состоящие из прямых, наклонных, ломаных линий в пределах строки

1 неделя "Деревья";
2 неделя "Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

4 четверть

1.1. Зрительное восприятие и внимание

2.1.1.7 конструировать из геометрических фигур с натуры

2.1.1.8 составлять орнаменты из геометрических фигур, палочек, бусин по образцу

2.1.1.9 запоминать последовательность расположения предметов в ряду

1.2. Различение цвета, формы, величины

2.1.2.8 узнавать и показывать по просьбе толстый, тонкий предмет из двух

2.1.2.9 сравнивать разными способами 2 предмета по величине (большой, меньше, сравни)

1.3. Слуховое восприятие и внимание

2.1.3.5 различать звукоподражания, соотносить с источником звучания и называть (что звучало?)

2.1.3.6 различать на слух количество звучаний: один–много; воспроизводить игрой на музыкальных игрушках

1.4.Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

2.1.4.5 различать контрастные запахи (приятный и неприятный)

1.5.Кинестетическое и кинетическое развитие

2.1.5.5 имитировать движения животных

2.1.5.6 воспроизводить мимические движения по подражанию

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

2.2.1.2 различать правую и левую руку

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

2.2.2.4 моделировать пространственные отношения по подражанию (постройки, конструирование)

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

2.2.3.5 раскрашивать предметные рисунки

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

2.3.1.7 проводить линии по точкам по данному образцу

      3) 3 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я и моя семья";
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои игрушки";
8 неделя "Мой дом";
9 неделя "Моя школа"

1.1. Зрительное восприятие и внимание

3.1.1.1 целенаправленно рассматривать предметы, зрительно обследовать, вычленять основные элементы, детали, свойства

3.1.1.2 находить пары предметов (дай такой)

1.2. Различение цвета, формы, величины

3.1.2.1 объединять предметы по цвету по образцу

3.1.2.2 использовать цвета в качестве сигнала к действию

1.3. Слуховое восприятие и внимание

3.1.3.1 различать звучания шумовых и музыкальных инструментов при выборе из 2-3

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

3.1.4.1 применять поисковые способы ориентировки: ощупывание, поглаживание, разминание, постукивание сжимание

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

3.1.5.1 имитировать движения животных и людей (как зайка)

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

3.2.1.1 различать правые и левые части тела, что спереди, что сзади

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

3.1.2.1. различать положение предметов относительно себя: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя, за собой по показу, по образцу

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

3.2.3.1 передвигать предмет "вперед, назад, вверх, вниз, вправо, влево, в сторону" по показу, по словесной инструкции

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

3.3.1.1 завязывать и развязывать шнурки, банты

3.3.1.2 штриховать по образцу вертикальными, горизонтальными и наклонными линиями в рамке

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.1. Зрительное восприятие и внимание

3.1.1.3 практически ориентироваться на внешние свойства и качества предметов (метод проб и ошибок)

3.1.1.4 сравнивать предметные и сюжетные картинки, отличающиеся деталями

1.2. Различение цвета, формы, величины

3.1.2.3 находить куб, шар, брус по названию

3.1.2.4 узнавать в предметах и игрушках геометрические формы (похож на шар, такой же)

1.3. Слуховое восприятие и внимание

3.1.3.2 различать на слух мужские, женские, детские голоса

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

3.1.4.2 различать основные вкусовые качества продуктов (горький, сладкий, кислый, соленый)

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

3.1.5.2 адекватно реагировать на соприкосновение с материалами, различными по фактуре и вязкости

2.1.Ориентировка в схеме собственного тела

3.2.1.1 различать правые и левые части тела, что спереди, что сзади

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

3.2.2.2 размещать 2-3 предмета относительно друг друга: "перед, за, между, в, на, над, под" по показу, по образцу, по словесной инструкции

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

3.2.3.2 ориентироваться на листе бумаги (центр, посередине, верх, низ, слева, справа)

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

3.3.1.3 обводить изображений по нанесенным точкам

3.3.1.4 составлять узор из мозаики по замыслу

1 неделя "Зимние забавы";
2 неделя "Зимняя одежда и обувь";
3 неделя "Домашние животные";
4 неделя "Домашние птицы";
5 неделя "Дикие животные";
6 неделя "Дикие птицы";
7 неделя "Транспорт";
8 неделя "Мамин праздник";
9 неделя "Праздник Наурыз"

3 четверть

1.1. Зрительное восприятие и внимание

3.1.1.5 узнавать знакомый предмет по контуру изображения

3.1.1.6 находить предмет по инструкции: покажи все красное

3.1.1.7 конструировать из геометрических фигур по картинке

1.2. Различение цвета, формы, величины

3.1.2.5 использовать названия геомтерических фигур круг, овал, квадрат, треугольник

3.1.2.6 классифицировать геометрические формы

3.1.2.7 пользоваться приемами зрительного соотнесения при сравнении предметов по ширине

1.3. Слуховое восприятие и внимание

3.1.3.3 эмоционально реагировать на шумы: защищаться от громкого и неприятного шума руками, на приятные звуки отвечать радостной мимикой, слуховым сосредоточением, движениями

3.1.3.4 различать неречевые звучания по длительности (долго-кратко), воспроизводить на музыкальных игрушках

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

3.1.4.3 находить предмет на ощупь по слову

3.1.4.4 различать предметы по весу (тяжелый-легкий)

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

3.1.5.3 адекватно реагировать на положение тела (горизонтальное, вертикальное)

3.1.5.4 выполнять движения по команде

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

3.2.1.1 различать правые и левые части тела, что спереди, что сзади

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

3.2.2.3 ориентироваться в помещении школы, находить класс, туалет, столовую

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

3.2.3.3 составлять предметную картинку из 4 частей по образцу

3.2.3.4 перемещать фишки на листе бумаги по инструкции

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

3.3.1.5 лепить из пластилина простые предметы, животных, людей

3.3.1.6 рисовать бордюры из усвоенных элементов

1 неделя "Деревья";
2 неделя "Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

4 четверть

1.1. Зрительное восприятие и внимание

3.1.1.8 составлять орнаменты из геометрических фигур, палочек, бусин по образцу и слову

3.1.1.9 выполнять движения гимнастики для глаз по подражанию

3.1.1.10 припоминать места расположения предметов

1.2. Различение цвета, формы, величины

3.1.2.8 пользоваться приемами приложения, наложения при сравнении предметов по ширине по показу, образцу, словесной инструкции, самостоятельно

3.1.2.9 сравнивать 3 предмета по величине (большой, меньше, самый маленький)

1.3. Слуховое восприятие и внимание

3.1.3.5 подражать звукам окружающей среды, сопровождая мимикой и пантомимикой

3.1.3.6 различать и воспроизводить на музыкальных игрушках и движениями характер мелодии (веселая, грустная)

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

3.1.4.5 выражать предпочтения при выборе запаха с помощью речи или пантомимических средств

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

3.1.5.5 имитировать природные явления (дождь, ветер)

3.1.5.6 воспроизводить мимические движения, отражающие эмоциональное состояние

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

3.2.1.1 различать правые и левые части тела, что спереди, что сзади

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

3.2.2.4 моделировать пространственные отношения с натуры (постройки, конструирование)

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

3.2.3.5 раскрашивать незакрашенную часть картинки


3.1. Развитие кистей и пальцев рук

3.3.1.7 рисовать ритмизованные орнаменты

      4) 4 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я и моя семья";
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои игрушки";
8 неделя "Мой дом";
9 неделя "Моя школа"

1.1. Зрительное восприятие и внимание

4.1.1.1 применять поисковые способы ориентировки (планомерное наблюдение)

4.1.1.2 узнавать предмет по его отдельным частям

1.2. Различение цвета, формы, величины

4.1.2.1 различать основные цвета (красный, зеленый, синий, желтый, белый, черный)

4.1.2.2 находить соответствующий цвет по слову, называть цвет знакомых предметов

1.3 Слуховое восприятие и внимание

4.1.3.1 различать на слух резко различающиеся по характеру звучаний игрушек при выборе из 4-5

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

4.1.4.1 применять тактильно-двигательную чувствительность в различных видах деятельности: лепка; рисование пальцами; пальчиковые игры

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

4.1.5.1 имитировать сказочных персонажей, героев мультфильмов и фильмов

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

4.2.1.1 различать и называть части тела на себе и на фотографии, части тела других людей, животных, правые и левые части тела, что спереди, что сзади

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

4.1.1.2 различать положение предметов относительно себя, взаиморасположение частей предметов: далеко, близко, около, вверху, внизу, впереди себя/перед/за собой, вверху, внизу, над, под

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

4.2.3.1 отвечать на вопросы: "Где …? Куда ...?" (вперед, назад, вверх, вниз, вправо, влево, в сторону)

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

4.3.1.1 производить точные движения в быту и на уроках (завязывание, развязывание, застегивание)

4.3.1.2 штриховать различными видами линий

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.1. Зрительное восприятие и внимание

4.1.1.3 практически ориентироваться на внешние свойства и качества предметов (метод проб и ошибок, практическое примеривание)

4.1.1.4 выделять в сюжетных картинках сюжетную линию, нелепицы (бывает-не бывает)

1.2. Различение цвета, формы, величины

4.1.2.3 использовать названия геометрических тел (куб, шар, брус) в собственной речи

4.1.2.4 узнавать куб, шар в изображениях предметов

1.3. Слуховое восприятие и внимание

4.1.3.2 различать и воспроизводить смех, плач, крик, шепот

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

4.1.4.2 различать продукты, различные по консистенции (жидкий, твердый, вязкий, сыпучий)

4.1.4.3 подбирать на ощупь пару к предмету по образцу, слову, картинке при увеличении количества

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

4.1.5.2 адекватно реагировать на соприкосновение тела с разными видами поверхностей

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

4.2.1.1 различать и называть части тела на себе и на фотографии, части тела других людей, животных, правые и левые части тела, что спереди, что сзади

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

4. 2.2.2. размещать 2-3 предмета относительно друг друга: "перед, за, между, в, на, над, под" по показу, по образцу, по словесной инструкции

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

4.2.3.2 ориентироваться на листе бумаги (центр, посередине, верх, низ, слева, справа, угол, левые углы, верхний правый угол)

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

4.3.1.3 копировать контур рисунка

4.3.1.4 составлять изображение предмета из мозаики по образцу

1 неделя "Зимние забавы";
2 неделя "Зимняя одежда и обувь";
3 неделя "Домашние животные";
4 неделя "Домашние птицы";
5 неделя "Дикие животные";
6 неделя "Дикие птицы";
7 неделя "Транспорт";
8 неделя "Мамин праздник";
9 неделя "Праздник Наурыз"

3 четверть

1.1. Зрительное восприятие и внимание

4.1.1.5 узнавать знакомый предмет в наложенном или зашумленном изображении

3.1.1.6 находить предмет по описанию: зеленое, сладкое, круглое

4.1.1.7 конструировать из геометрических фигур по картинке, с натуры, по замыслу, схеме

1.2. Различение цвета, формы, величины

4.1.2.5 различать круги, овалы, квадраты, треугольники, прямоугольники из фигур разного размера, цвета (по образцу, по названию)

4.1.2.6 объединять предметы по двум признакам (большие красные шары)

4.1.2.7 сравнивать два предмета по величине, длине, высоте, ширине, толщине, глубине с использованием соотнесения, сопоставления, приложения или наложения, зрительно

1.3. Слуховое восприятие и внимание

4.1.3.3 реагировать на сигналы (стоп, гудок автомобиля и т.п.)

4.1.3.4 различать на слух темп звучания; воспроизводить игрой на звучащих игрушках с произнесением слогов, отхлопыванием, отстукиванием

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

4.1.4.4 различать свойства предметов (мягкие, жесткие, гладкие, шершавые)

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

4.1.5.3 действовать с воображаемыми предметами

4.1.5.4 самостоятельно выполнять последовательность движений (из 2-3)

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

4.2.1.1 различать и называть части тела на себе и на фотографии, части тела других людей, животных, правые и левые части тела, что спереди, что сзади

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

4.2.2.3 ориентироваться на школьном участке, находить путь ко входу в школу, к воротам и пр.

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

4.2.3.3 составлять предметную картинку из 4 частей по слову

4.2.3.4 комментировать перемещения фишек и геометрических форм

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

4.3.1.5 лепить из пластилина животных, людей, объекты окружающей среды

4.3.1.6 проводить волнистые линии различных конфигураций наклонных прямых и пунктирных линий

1 неделя "Деревья";
2 неделя "Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

4 четверть

1.1. Зрительное восприятие и внимание

4.1.1.8 составлять орнаменты из геометрических фигур, палочек, бусин по схеме

4.1.1.9 выполнять движения гимнастики для глаз по подражанию, самостоятельно по инструкции

4.1.1.10 отсрочено воспроизводить изображения и конструкции

1.2. Различение цвета, формы, величины

4.1.2.8 различать по названию: большой-маленький, высокий-низкий, толстый-тонкий, длинный-короткий, широкий-узкий глубокий-мелкий

4.1.2.9 распределять однородные предметы по порядку от маленького до самого большого

1.3. Слуховое восприятие и внимание

4.1.3.5 свободно ориентироваться в знакомых звучаниях окружающей среды

4.1.3.6 воспроизводить простейшие ритмы по подражанию

1.4. Тактильно-двигательное восприятие и восприятие особых свойств предметов

4.1.4.5 различать запахи (цветочный, цитрусовый, хвойный, ванильный, кофейный)

1.5. Кинестетическое и кинетическое развитие

4.1.5.5 воспроизводить позы и движения (игры типа "Зеркало")

4.1.5.6 мимикой и пантомимикой передавать эмоции персонажей сказок и мультфильмов

2.1. Ориентировка в схеме собственного тела

4.2.1.1 различать и называть части тела на себе и на фотографии, части тела других людей, животных, правые и левые части тела, что спереди, что сзади

2.2. Ориентировка в окружающем пространстве

4.2.2.4 моделировать пространственные отношения по замыслу и схеме

2.3. Ориентировка на листе бумаги, поверхности стола

3.2.3.5 дорисовывать недостающие части рисунка

3.1. Развитие кистей и пальцев рук

3.3.1.7 рисовать фигуры, сходные по конфигурации с элементами печатных букв

      Сноска. Приказ дополнен типовой учебной программой 323-1 в соответствии с приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов (с казахским языком обучения)

Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа по учебному предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов (далее - Программа) разработана в соответствии с пунктом 1 статьи 19 Закона Республики Казахстан "Об образовании".

      2. Цель Программы – формирование опыта социального взаимодействия на основе разнообразных, доступных ученику, средств коммуникации для успешной адаптации к учебной деятельности и дальнейшей социализации с учетом индивидуальных психофизических возможностей, и познавательных способностей.

      3. Учебные задачи Программы:

      1) формировать предпосылки к развитию речевых умений: внимание к звучащей речи, чувство речевого ритма, способность к подражанию артикуляторным движениям, подаче дыхания и голоса, запоминанию и отсроченному воспроизведению речевых элементов, узнавание и воспроизведение 4-х и более звуков родной речи;

      2) развивать первоначальные навыки адекватного вербального поведения;

      3) формировать элементарные навыки слушания и понимания простейшего текста, умение соотносить его содержание с иллюстрацией;

      4) уточнять и развивать словарный запас в пределах, означенных данной Программой и другими специальными учебными программами для обучающихся с умеренным нарушением интеллекта.

      4. Коррекционно-развивающие задачи Программы:

      1) способствовать формированию у обучающихся потребности в коммуникации и готовности к общению со взрослым и другими детьми с использованием вербальных, невербальных и альтернативных средств;

      2) создать условия для усвоения функциональной роли субъекта обучения, преодоления речевой замкнутости, обучающихся для включения их в сотрудничество;

      3) сформировать на доступном уровне элементы психомоторной базы речи: сенсорно-перцептивные процессы, зрительно-моторную координацию, свободные движения пальцев и кисти руки, пространственные представления, элементы высших психических функций.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      5. Содержание данной программы имеет практическую направленность на приобретение жизненно необходимых адаптивно-речевых умений и навыков.

      6. Недостатки когнитивного и речевого развития у школьников с умеренными нарушениями интеллекта препятствуют становлению у них полноценных коммуникативных связей с окружающими, приводят к нарушениям поведения и социальной дезадаптации, вследствие чего речевые навыки на занятиях по "Коррекции недостатков развития речи" отрабатываются в контексте всех функций речи: коммуникативной, познавательной, регулятивной.

      7. Ученики одного класса характеризуются разной степенью выраженности нарушения интеллекта и психофизического развития, неодинаковым уровнем сформированности той или иной психической функции, практического навыка.

      8. При организации учебного процесса учитываются наиболее общие психофизические особенности обучающихся:

      1) сочетание ментальных расстройств с психическими и соматическими заболеваниями, расстройствами эмоционально-волевой сферы;

      2) наличие локальных или системных нарушений зрения, слуха, опорно-двигательного аппарата;

      3) неравномерность развития и нарушение равновесия основных нервных процессов - торможения и возбуждения: у одних отмечается замедленный темп, рассогласованность, неловкость речевых движений, у других – повышенная возбудимость, сочетающаяся с хаотичной нецеленаправленной деятельностью;

      4) вариативные нарушения всех структурных компонентов речи: фонетико-фонематического, лексического и грамматического, что затрудняет или делает невозможным формирование устной и письменной речи, требует использования разнообразных средств невербальной и альтернативной коммуникации.

      9. Для школьников, владеющих вербальной речью, наиболее типичными являются трудности в осуществлении тонких точных дифференцированных движений руки и артикуляционных органов: удержание позы, захват предмета, загибание кончика языка вверх или вниз, переключение с одного положения на другое, что затрудняет процесс коррекции произношения, преодоления гнусавости и смазанности речи.

      10. Для устной речи обучающихся данной категории характерны: импрессивный и экспрессивный аграмматизмы (отсутствуют служебные части речи, страдает словоизменение по родам, числам, падежам, временам) при характерных повторах одних и тех же оборотов речи, не к месту (механическое) использование чужих слов и выражений без учета смыслового содержания, эхолалия.

      11. Обучение и воспитание школьников с умеренным нарушением интеллекта предполагает формирование практических речевых навыков через сотрудничество со взрослым и другими детьми.

      12. Направленность работы по преодолению расстройств устной и письменной речи в контексте данной Программы определяют общедидактические и специальные принципы:

      1) гуманизма - веры в возможности ученика, субъектного, позитивного подхода;

      2) системности - рассмотрения обучающегося как целостного, качественного своеобразного, динамично развивающего субъекта; рассмотрения его речевых нарушений во взаимосвязи с другими сторонами психического развития;

      3) реалистичности - учҰта реальных возможностей ученика и ситуации его развития, единства диагностики и коррекционно-развивающей работы;

      4) онтогенеза - предполагающего, что при разработке методики логопедического воздействия будут учтены закономерности и последовательность формирования различных форм и функций речи в норме;

      5) этиопатогенеза - предполагающего, что логопедом учитываются факторы и механизмы индивидуальных речевых нарушений для определения особых образовательных потребностей.

      13. Эффективную реализацию Программы обеспечивают педагогические подходы к организации учебного процесса:

      1) деятельностный подход, согласно которому логопед в ходе коррекционно-развивающей работы опирается на ведущий вид деятельности, свойственный возрасту;

      2) индивидуально-дифференцированный подход, согласно которому логопед варьирует содержание, формы и способы коррекционно-развивающей работы в зависимости от индивидуальных особенностей ученика, целей работы;

      3) системный подход, предполагающий обязательную взаимосвязь коррекционно-развивающих воздействий на звукопроизношение, фонематические процессы, лексику и грамматический строй речи.

      14. Особенностями логопедической работы с обучающимися с умеренным нарушением интеллекта является:

      1) использование специальных методов и средств обучения, построение "обходных путей", например, использование печатных изображений, предметных и графических алгоритмов, электронных средств коммуникации, внешних стимулов;

      2) максимальное включение анализаторов с использованием визуальной, аудиальной и тактильной наглядности;

      3) развитие тонких движений пальцев рук с оречевлением манипулятивных действий;

      4) широкое использование элементов логопедической ритмики – с опорой на подражательные способности учащихся и сохранные возможности наглядно-действенного мышления;

      5) актуализация базовых эмоций - для возбуждения познавательных потребностей;

      6) детальное расчленение материала на простейшие элементы: обучение ведется по каждому элементу, и лишь затем они объединяются в целое, а обучающиеся подводятся к обобщению;

      7) большая повторяемость логопедического материала, применение его в новой ситуации;

      8) обязательная фиксация и эмоциональная оценка малейших учебных достижений школьника;

      9) качественная индивидуализация обучения с особой пространственной, временной и смысловой организацией образовательной среды: например, обучающиеся с нарушением интеллекта в сочетании с расстройствами аутистического спектра изначально нуждаются в индивидуальной подготовке до реализации групповых занятий, в особом структурировании образовательного пространства и времени, дающим им возможность поэтапно ("пошагово") понимать последовательность и взаимосвязь явлений и событий окружающей среды;

      10) определение границ образовательного пространства, что предполагает учет потребности в максимальном расширении образовательного пространства, в выводе его за пределы образовательной организации для формирования навыков социальной коммуникации в естественных условиях: в магазине, кафе, поликлинике, общественном транспорте.

      15. Для обеспечения результативности коррекционно-логопедического процесса учитель-логопед использует специальные методы и приемы:

      а) практические (упражнения: подражательно-исполнительские, тренировочные, коррекционные, творческие; игры: дидактические, сюжетно-ролевые, деловые; предметное моделирование);

      б) наглядные (графические, символические, иллюстративные, натуральные);

      в) словесные (слово, рассказ логопеда, беседа, анализ речи) с использованием приема сопряженного и отраженного проговаривания лексического материала, для освоения образцов словесного оформления своих желаний, знаний, действий в форме вопроса или ответа, проговаривание заученных фраз.

      16. Для повышения мотивации обучающихся, более качественного формирования жизненных и учебных навыков, максимального включения анализаторов с использованием разнообразной наглядности на логопедических занятиях применяются технические средства обучения в условиях целесообразного обустройства дидактической развивающей среды, согласно Приказу № 70 МОН РК от 22.01.2016 года:

      1) фрагменты логопедических занятий или целостные занятия могут проводиться в условиях сенсорной комнаты с применением "Интерактивной звуковой панели для звукового воздействия, развития логики, игровой терапии и различения качества, силы и направления звука", "Акустической настенной тактильной панели";

      2) максимально широко применяется электронный ресурс мультимедийного интерактивного обучающего программно-методического комплекса, включающего интерактивную панель, трехмерные аксессуары и карточки для организации практической речевой работы;

      3) "Логопедический тренажер" с визуализацией звукового сигнала используется для эффективного самоконтроля речи при проведении специальных дыхательных и голосовых упражнений на коррекционных минутках, особенно в работе с обучающимися с дизартрическим компонентом и ринофонией;

      4) ассистивное (поддерживающее) устройство "Речевой тренажер для усвоения и развития речевой коммуникации" учитель-логопед использует в работе с обучающимися, не владеющими фразовой речью.

      17. Учитывая психофизические, неврологические особенности обучающихся, снижение их работоспособности на фоне полиморфности и глубины речевого нарушения, учитель-логопед использует мультимедийные, электронные устройства в строгом соответствии с санитарными нормами и правилами, ограниченно и строго дозированно, отдавая предпочтение традиционным (реальным) дидактическим ресурсам, широко используя:

      1) игрушки, изображающие животных, героев сказок, предметы быта;

      2) плоскостной раздаточный материал (карточки, картинки, пазлы);

      3) кукол – Би-ба-бо и в национальных костюмах, декорации и аксессуары - для инсценировок и игр-драматизаций и национальных игр;

      4) литературу, соответствующую возможностям школьников, в том числе, книги с картинками, рассказами, стихами; народными и авторскими сказками.

      18. Программа закладывает фундамент общеобразовательной подготовки при выполнении ряда условий:

      1) на занятиях используется дидактический материал в соответствии со сквозным тематическим планированием по предметам;

      2) учитель по общеобразовательным предметам под руководством логопеда в процессе и по итогам взаимопосещений уроков и занятий формирует полную картину профессиональных знаний о состоянии, потенциальных возможностях и перспективах речевого развития каждого из обучающихся;

      3) устанавливается межпредметная взаимосвязь с учебными предметами: "Сенсорное развитие", "Мир вокруг", "Развитие речи и коммуникация", "Предметно-практическая деятельность", при изучении которых коммуникативные и речевые навыки, формируемые на логопедических занятиях, закрепляются и развиваются.

      19. Традиционное проведение логопедического занятия, ориентированное на формирование академических языковых знаний у детей с умеренным нарушением интеллекта, имеет низкую эффективность, в связи с чем процесс коррекции недостатков развития речи не предусматривает жесткого регламентирования содержания и/или организационных форм.

      20. В ходе занятия логопед обеспечивает смену вида деятельности в тот момент, когда такая необходимость возникает у каждого ученика, – для создания условий к выполнению индивидуальной работы, в индивидуальном темпе, получения индивидуальной помощи педагога.

      21. Обучающимся предоставляется возможность свободно передвигаться в пространстве логопедического кабинета в течение занятия.

      22. Все формы и виды учебной деятельности по коррекции недостатков развития речи, обучающихся с умеренным нарушением интеллекта направлены на формирование их собственной активности, инициативы и самостоятельности.

      23. Оценивание достижений обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта проводится с использованием описательного квалиметрического инструментария: в индивидуальной Речевой карте обязательно указывается степень самостоятельности владения речевым умением (самостоятельно, по образцу, по подражанию, с помощью совместных с педагогом действий) и вид педагогической помощи, оказываемой при выполнении действий по образцу (организующая, направляющая, эмоциональная).

      24. В Программе сформулирована система целей обучения, которые служат ориентировочной основой для определения содержания индивидуальных программ коррекции недостатков развития речи учащихся.

      25. Индивидуальная программа коррекции недостатков развития речи составляется на основе логопедической диагностики, которую учитель-логопед проводит в установленном порядке.

Глава 3. Организация содержания предмета "Коррекция недостатков развития речи"

Параграф 1. Содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи"

      26. Объем учебной нагрузки по предмету "Коррекция недостатков развития речи" в 1-4 классах составляет:

      1) в 1 классе – 4 часа в неделю, 132 часа в учебном году;

      2) во 2 классе – 4 часа в неделю, 136 часов в учебном году;

      3) в 3 классе – 4 часа в неделю, 136 часов в учебном году;

      4) в 4 классе – 4 часа в неделю, 136 часов в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

      27. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" включает следующие разделы:

      1) "Психомоторная основа речи";

      2) "Коммуникация";

      3) "Звучащая речь";

      4) "Чтение и письмо".

      28. Раздел "Психомоторная основа речи" включает подразделы:

      1) сенсорный опыт;

      2) моторика и пространственные представления.

      29. Раздел "Коммуникация" включает подразделы:

      1) вербальная коммуникация;

      2) невербальная коммуникация.

      30. Раздел "Звучащая речь" включает подразделы:

      1) понимание звучащей речи;

      2) говорение.

      31. Раздел "Чтение и письмо" включает подразделы:

      1) альтернативное чтение;

      2) графика и письмо.

      32. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 1 класса:

      1) психомоторная основа речи. Слушание звуков окружающей действительности, демонстрация слухового сосредоточения, показ жестом и пантомимой основных жизненно важных функций (дыхание, рассматривание, слушание, вдыхание запаха, говорение, потребление пищи). Узнавание визуальных образов знакомых предметов в конкретном и абстрактном изображениях (пиктограммах) – в целом, по деталям, по характерным звукам. Распознавание телесных и мимических движений, выражающих контрастные эмоции при прослушивании музыки;

      2) коммуникация. Контакт со взрослыми и сверстниками в знакомой ситуации взаимодействия доступными средствами коммуникации (включая альтернативные). Проявление интереса ко взаимодействию со взрослыми и сверстниками. Использование руки для приветствия педагога, детей и сказочных персонажей. Интерес к речи взрослого и сосредоточение на его голосе в процессе чтения текста. Положительное реагирование (мимико-жестикуляторными и вербальными средствами) на обращенную речь;

      3) звучащая речь. Нахождение по инструкции одного предмета среди двух - трех предметов и/или изображений в рамках первого тематического концентра – "Я-ребенок: МоҰ тело. Мои чувства и потребности". Понимание инструкций, выполнение дыхательно-голосовых и артикуляционных упражнений на уровне совместных действий. Соотнесение предмета с картинкой, пиктограммой и словом. Узнавание на слух, произношение заданного звука (А, Т, Ә, О, Ө, У, И, М). Устранение индивидуальных недостатков говорения, развитие речевого дыхания, голоса, кинетической и кинестетической основы артикуляционных движений, дикционные упражнения и произнесение звуков на максимально доступном индивидуальном уровне четкости;

      4) чтение и письмо. Развитие слухового внимания и слухового сосредоточения. Формирование интереса к чтению взрослым коротких текстов с иллюстрациями, выражение положительного отношения к выбору настольно-печатной игры. Раскрашивание и рисование кисточкой, пальцем, ладошкой, выбор и использование разных пишущих предметов. Выполнение элементарных заданий по показу и по образцу, узнавание и различение (один образ из двух предложенных) пиктограмм по тематике первого концентра - "Я ребенок".

      33. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 2 класса:

      1) психомоторная основа речи. Фиксация взгляда на предмете, узнавание визуальных образов знакомых предметов в конкретном и абстрактном изображениях (пиктограммах). Показ частей тела на себе и пиктограмме, демонстрация момента распознавания сходных или заданных предметов и их образов, представленных в разной модальности;

      2) коммуникация. Выражение собственных потребностей и желаний доступными средствами, демонстрация своего отношения к увиденному посредством мимических поз радости, грусти, удивления. Проявление коммуникативной активности в игровых ситуациях, понимание социальной роли "партнера" - в контексте доступных способов взаимодействия. Использование элементарных знаков (символов) для коммуникативных целей. Понимание побудительной интонации. Понимание и выполнение сопряженно инструкции в одно действие с пространственными предлогами в, на, под. Выполнение игровых действий по подражанию действиям взрослого в процессе пальчиковых игр с речевым сопровождением, выполнение предметно-игрового и отобразительного действия с игрушкой в сопровождении речевого высказывания;

      3) звучащая речь. Восприятие и понимание общего фактического содержания прослушанного текста, положительное реагирование (мимико-жестикуляторными и вербальными средствами) на обращенную речь взрослого. Устранение индивидуальных недостатков говорения, развитие речевого дыхания, голоса, кинетической и кинестетической основы артикуляционных движений, дикционные упражнения и произнесение звуков по подражанию на максимально доступном индивидуальном уровне чҰткости. Воспроизведение слов со слоговой структурой первого-второго типов, называние различных предметов, их изображений и характеристика этих предметов по основным свойствам;

      4) чтение и письмо. Овладение доступными умениями в практике глобального чтения, изучение алфавита (А, Т, У, П, Н), различение пар букв, имеющих графическое сходство (А и М). Упражнение в выполнении целенаправленных действий с пишущим предметом по словесной инструкции в конкретной ситуации. Формирование элементарных графо-моторных умений, узнавание и различение (один образ из трех-четырех предложенных) пиктограмм по тематике первого и второго концентров-"Я ребенок", "Ребенок и его близкий мир".

      34. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 3 класса:

      1) психомоторная основа речи. Различение аудиостимулов по силе, качеству и направленности. Дифференциация на ощупь и называние сходных предметов, игры в имитации: передача в движении образов кукол, животных, птиц. Ритмичная ходьба по дорожкам и коврикам под удары бубна, барабана с элементарным звуко-речевым сопровождением;

      2) коммуникация. Усвоение общепринятых невербальных средств общения в житейских ситуациях и личном опыте с попыткой логического обоснования, - подбор необходимой одежды и обуви человеку по его внешнему виду, по настроению, с аргументацией (дядя большой - ботинки большие, Асхат веселый - рубашка красная), продуктивным установлением, поддержанием и завершением контакта. Знакомство с альтернативными средствами коммуникации. Демонстрация эмоционально-положительной реакции на игровую ситуацию со сказочным персонажем. Фиксация и прослеживание взором движений и действий взрослого с персонажами, реагирование (мимико-жестикуляторными средствами и действиями) на игровое действие со сказочными персонажами. Разыгрывание несложного ролевого диалога, с называнием себя в игровой роли с сюжетами "Семья", "В транспорте", "У доктора", "На улице" и другие;

      3) звучащая речь. Устранение индивидуальных недостатков говорения, развитие речевого дыхания, голоса, кинетической и кинестетической основы артикуляционных движений. Дикционные упражнения и произнесение звуков по подражанию и образцу на максимально доступном индивидуальном уровне чҰткости. Воспроизведение слов, относящихся к первому-третьему типам слоговых структур с плавным переходом с одного слога на другой. Расширение словаря за счет наиболее употребительных глаголов, существительных и прилагательных. Моделирование и составление двухсловных предложений в виде сообщений от собственного имени по образцу;

      4) чтение и письмо. Соотнесение иллюстрации и ее элементов со знакомым текстом, прочитанным взрослым. Запоминание правил, порядка игровых действий с использованием доступных вербальных, невербальных средств (словом, звуком, жестом, действием), альтернативных средств (изображения графические, печатные, электронное устройство). Узнавание, различение (один-два образа из четырех-пяти предложенных) пиктограмм по тематике первого, второго и третьего концентров-"Я ребенок", "Ребенок и его близкий мир", "Ребенок и большой мир". Обводка, штриховка и рисование, разлиновка страницы простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками, составление узоров из готовых элементов с чередованием по схеме АТ, АТАТ, ААТТААТТ, ААТААТ в квадрате, в круге, на полоске.

      35. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 4 класса:

      1) психомоторная основа речи. Воспроизведение ритмической основы музыкального фрагмента с маршевым ритмом. Уточнение пространственных и временных представлений, воспроизведение ряда из 2-х - 3-х элементов с одномоментного предъявления. Самомассаж пальцев и кистей рук, с применением 3-х массажных приемов по образцу. Упражнения на развитие координации "глаз-рука", выстраивание ассоциативных цепочек;

      2) коммуникация. Положительное реагирование (мимико-жестикуляторными и вербальными средствами) на обращенную речь взрослого от лица сказочного персонажа и предметно-игровые действия. Выделение своей фотографии среди других (или на общей фотографии) с использованием указательного жеста и речи. Прослушивание коротких сказок, выбор сказочных персонажей, проявление интереса к обыгрыванию сюжетной игрушки с использованием доступных вербальных и невербальных средств (взглядом, жестикулярно-мимическими средствами, жестом, действием), при том что содержание раздела дифференцируется с учетом индивидуальных возможностей каждого ученика в разных ситуациях взаимодействия. Точное выполнение одно-двуступенчатых инструкций на учебные действия: слушание, нахождение картинки и пиктограммы по тексту стихов и сказок. Привлечение внимания окружающих к себе, своему внешнему виду и своим поступкам, с помощью реплик, ожидание оценки;

      3) звучащая речь. Составление коротких описательных рассказов об игрушках, любимых вещах, интересных для обучающихся ситуаций и событий с использованием речи или пиктограмм. Распознавание и произношение слов, обозначающие имена знакомых детей и взрослых (5-6 имен). Воспроизведение слов со слоговой структурой первого-пятого типов с плавным переходом с одного слога на другой, в стечении- с одного согласного на другой. Беседы по картинкам, по наблюдениям, об увиденном, пережитом и услышанном/прочитанном. Построение "высказывания" в монологической и диалогической формах, соблюдение основных правил звучащей речи (ритм, ударение, темп, плавность, интонация, пауза), умение закончить предложение по вопросу кто? что? Ответы на заданный вопрос с опорой на слова этого вопроса, самостоятельное конструирование двух-трехсловных фраз по моделям и образцам;

      4) чтение и письмо. Передача правил игры разными доступными обучающемуся способами (совместными действиями, по показу и подражанию, самостоятельными действиями). Выполнение элементарных графических заданий разноцветными карандашами, размашистое рисование на больших листах бумаги фломастерами, кистями, карандашами прямых и извилистых линий, объектов угловатой формы. "Письмо" букв А, О, М по опорам: трафаретам (высотой 10 см), точкам, штриховым следам - самостоятельно или с помощью педагога.

      36. Распределение содержания Программы по годам обучения (классам) носит примерный характер. Логопед вправе самостоятельно определить объем и сложность учебных целей, а также время, необходимое для формирования навыков с учетом возможностей и реальных достижений каждого обучающегося.

Параграф 2. Система целей обучения

      37. Цели обучения в программе представлены с кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел, четвертое число – нумерацию цели обучения. В кодировке 1.1.2.1 "1" – класс, "1.2." – раздел и подраздел, "1" – порядковый номер цели обучения.

      38. Система целей обучения дана по разделам и классам:

      1) раздел "психомоторная основа речи":

Подразделы

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

1.1. Сенсорный опыт

1.1.1.1 прослеживать взглядом движущийся, близко расположенный предмет (по горизонтали, по вертикали, по кругу,
вперед/назад) в течение 1 минуты

2.1.1.1 фиксировать взгляд на неподвижном предмете, расположенном выше, ниже и на уровне глаз, напротив ребенка (справа, слева от ребенка) в течение 1 минуты

3.1.1.1 узнавать знакомые предметы в конкретном цветном, силуэтном и неполном, зашумленном изображении за 10-15 секунд

4.1.1.1 соотносить часть и целое в предметных картинках, сюжетных картинах, на матрицах Равена, простых пазл-композициях

1.1.1.2 фиксировать взгляд на лице человека, на фотографии в течение 30 секунд

2.1.1.2 показывать части тела на фотографии и на себе -совместно с учителем

3.1.1.2 прослеживать взглядом движущийся удаленный объект

4.1.1.2 различать силу неречевых звуков: громко-тихо, подражая звукам и голосам природы

1.1.1.3 находить игрушки по картинкам (цветная картинка-иллюстрация, картинка, нарисованная взрослым на глазах у ученика, картинка, составленная из двух-четырех частей)

2.1.1.3 выбирать пиктограммы с изображением частей тела и показывать части тела на себе, на кукле, на фотографии, на пиктограмме, пытаться называть части

3.1.1.3 узнавать (различать) цвета объектов (красный, синий, желтый, зеленый, черный, коричневый, подбирать по цвету предметы и изображения, карандаш

4.1.1.3 выделять цвет, характерный для травы, неба, солнца, воды, снега), пользуясь эталонами, узнавать объект по признаку цвета, окраса (животных)

1.1.1.4 узнавать знакомую игрушку по отдельным деталям, по характерным звукам (звучащие игрушки), на ощупь

2.1.1.4 распознавать на ощупь знакомые предметы, сходные по размеру, фактуре, демонстрировать распознавание звуком, мимикой, движением

3.1.1.4 по-разному реагировать на соприкосновение с деревом, металлом, клейстером, пластмассой, водой разной температуры

4.1.1.4 группировать предметы в процессе стереогноза по общему признаку: "Достань все шероховатые (гладкие, округлые)

1.1.1.5 локализовать неподвижный источник звука, расположенный на уровне уха (плеча, талии).

2.1.1.5 узнавать звуки природы (шум дождя, голоса птиц и зверей) и звучание музыкальных инструментов (свистулька, барабан, дудочка)

3.1.1.5 локализовать неподвижный удаленный источник звука, соотнося его с объектом, находя одинаковые по звучанию объекты

4.1.1.5 воспроизводить ритмическую основу фрагмента с ритмом марша (прихлопы, притопы), демонстрируя радость

1.2. Моторика и пространственные представления

1.1.2.1 выполнять совместно с педагогом пальцевые упражнения на статическую и динамическую координацию

2.1.2.1 выполнять совместно с педагогом самомассаж пальцев и кистей рук, применяя 3 массажных приема по образцу

3.1.2.1 воспроизводить ритмичное сближение, соединение, скрещивание пальцев рук, попеременно правой и левой руки

4.1.2.1 выполнять самомассаж пальцев и кистей рук, применяя 3 массажных приемов с массажером по образцу

1.1.2.2 выполнять сжимание, разжимание кулаков совместно с педагогом, по подражанию его движениям

2.1.2.2 ритмично сжимать - разжимать кулаки, сортировать мелкие предметы, выполняя разные захваты

3.1.2.2 согревать руки в ванночке или в тазике с теплой водой, растирать их плотным махровым полотенцем досуха

4.1.2.2 манипулировать конструктором и сборно-разборными игрушками: вместе с педагогом, по подражанию

1.1.2.3 ориентироваться в пространстве кабинета, показывать направления вперед, назад

2.1.2.3 ориентироваться в пространстве, показывать направления: вперед, назад, вверх, вниз

3.1.2.3 играть в игры-имитации, передавая в движении образы кукол, животных, птиц

4.1.2.3 двигаться в пространстве по направлению, названному педагогом: вперед, назад, вверх, вниз

1.1.2.4 двигаться по сенсорным дорожкам за руку и по направлению, заданному педагогом с помощью указательного жеста

2.1.2.4 показывать направление движения по подражанию действиям педагога и по образцу

3.1.2.4 показывать и называть части лица\головы: глаза, нос, рот, уши, волосы по словесной инструкции

4.1.2.4 играть в игру "наоборот"- на противоположные действия, включающие крупные и мелкие движения

1.1.2.5 ходить в заданном направлении с игрушкой (погремушкой, ленточкой, прикрепленной к палочке), по сенсорной и игровой тропе

2.1.2.5 выполнять аудиально- двигательные упражнения типа "Слушай и танцуй вместе..." (по тексту стихотворения)

3.1.2.5 ходить по дорожкам, коврику "Топ-топ", коврику "Гофр" под удары бубна, барабана, приговаривая "топ-топ"

4.1.2.5 повторять с одного предъявления цепочку из двух общих движений, комбинацию из двух элементов предметы двумя руками

      2) раздел "Коммуникация":

Подразделы

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

2.1. Невербальная коммуникация

1.2.1.1 выражать радость от достижения своих целей в специально созданных игровых ситуациях, с помощью невербальных средств общения, используя игрушки

2.2.1.1 играть с картинками, изображающими основные эмоции и их главные признаки (совмещать выражение глаз с соответствующим положение губ, бровей)

3.2.1.1 распознавать по лицу, изобразить перед зеркалом и уметь назвать эмоциональные состояния: смеется, плачет, дополнять мимические движения адекватной пантомимикой

4.2.1.1 рассматривать и показывать предметы одежды на друге, на педагоге, на себе,- глядя в зеркало, на картинке, на пиктограмме, на фото и видео

1.2.1.2 показывать жестом и пантомимой: "Я: вижу, дышу, нюхаю, говорю, кушаю, слышу", "Руки - я все делаю", "Ноги - я хожу", "Я смеюсь, радуюсь, плачу", "Я играю, мои игрушки"

2.2.1.2 слышать выразительность речи учителя, понимать мимические реакции, адекватные воспринятой вопросительной и побудительной интонации

3.2.1.2 рассматривать себя в зеркале, показывать указательным жестом себя и своҰ отражение в зеркале, обводить мокрой кистью, пальцем очертания своего зеркального изображения

4.2.1.2 смотреть на себя в зеркало, оценивать свой внешний вид, стремиться устранить недостатки в одежде, прическе, уметь приосаниться

1.2.1.3 читать телесные и мимические движения, выражающие контрастные эмоции при прослушивании музыки

2.2.1.3 подражать выражению лица педагога (перед зеркалом и без) и его действиям (жалеет-обнимает, гладит по голове; радуется-хлопает в ладоши)

3.2.1.3 выбирать игрушку (животное) из трех данных, в соответствии с образом, представленным педагогом

4.2.1.3 играть в имитационные игры, повторять движения медведя, зайца и лисы, за педагогом, по музыкальному фрагменту, по показу игрушки или картинки

2.2. Вербальная коммуникация

1.2.2.1 понимать и выполнять сопряженно инструкцию в одно действие без предлога (Иди! Сядь! На! Дай!)

2.2.2.1 понимать и выполнять сопряженно инструкцию в одно действие с пространственными предлогами в, на, под

3.2.2.1 рассказывать стихи о личной гигиене, о предметах гигиены, комбинируя вербальные и невербальные средства общения

4.2.2.1 инициировать несложный ролевый диалог, в котором необходимо назвать себя в игровой роли (игры "Дочки-матери", "Семья")

1.2.2.2 давать аудиальные и речевые реакции на имя, фамилию, пол

2.2.2.2 называть себя и откликаться на свои имена в специально созданных ситуациях

3.2.2.2 выбирать с обоснованием предметы личной гигиены и предметы-заместители для игр-драматизаций по содержанию стихов

4.2.2.2 моделировать с помощью педагога простые сюжеты о безопасности в доме, в природе и на улице: "На приеме у врача", "Переходим улицу по пешеходному переходу"

1.2.2.3 демонстрировать готовность и стремление к речевому общению с окружающими в различных ситуациях на празднике, в быту (Да?)

2.2.2.3 участвовать в парных играх с речью на полоролевую идентификацию с использованием двухсловных предложений

3.2.2.3 разыгрывать несложный ролевой диалог, с называнием себя в игровой роли ("Семья", "Автобус", "Доктор", "Улица"

4.2.2.3 внимательно выслушивать и точно выполнять одно-двухступенчатые инструкции на выполнение учебных действий: слушание, нахождение картинки и пиктограммы по тексту стихов и сказок

1.2.2.4 слушать речь (потешки, стишки, сказки), записанную с помощью мультимедиа-устройств, в том числе, речевой коммуникатор, демонстрируя интерес

2.2.2.4 играть в ролевые игры, отражающие доброе, заботливое отношение членов семьи друг к другу, выраженное с помощью мимики, жестов, слов

3.2.2.4 играть в группе по 2-3 человека в игры с сюжетом из нескольких действий, в которых необходимо обоснованно выбрать и использовать детали костюмов: "Я - водитель", "Я - пожарный", "Я - врач"

4.2.2.4 уметь с помощью реплик привлечь внимание окружающих к себе, своему внешнему виду и своим поступкам, ожидая их оценки

      3) раздел "Звучащая речь":

Подразделы

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

3.1.
Понимание звучащей речи

1.3.1.1 представлять возможности применения предметов для игр: можно играть с куклами, мягкими образными игрушками на диване, на стульях, за столом

2.3.1.1 показывать предметы и их изображения по словесной просьбе учителя, называть с использованием вербальных и невербальных средств общения

3.3.1.1 узнавать знакомые игрушки и связанные с ними действия по краткому словесному и жестовому описанию педагога по одному -двум наиболее характерным признакам

4.3.1.1 узнавать и показывать знакомые предметы, объекты природы и быта по краткому словесному описанию педагога по одному -двум наиболее характерным признакам

1.3.1.2 находить по инструкции среди трех предметов предметы и изображения в рамках тематического концентра "Я-ребенок" (МоҰ тело и я, Мои чувства и потребности), показывать и называть их

2.3.1.2 находить среди трех предметов и изображений предметы в рамках тематического концентра "Мир ребенка" (Мои игрушки, мой дом, моя семья, моя школа и друзья): куклу, мячик, медвежонка, кубики, барабан, машину, ведерко, показывать и называть их

3.3.1.2 понимать и различать в жизни и по изображениям названия основных эмоциональных состояний: смеется, плачет, радуется, грустит

4.3.1.2 демонстрировать понимание общего фактического содержания прослушанного текста соотнесением содержания с предметом, предмета с картинкой, пиктограммой и словом

3.2.
Говорение

1.3.2.1 находить и показывать у себя органы дыхания, голосообразования и артикуляции, чувствовать вибрацию голосовых связок

2.3.2.1 выполнять упражнения для губ и языка перед зеркалом: улыбка — трубочка, показать язык — спрятать язык (по образцу). по подражанию

3.3.2.1 выполнять словесному указанию позы "Крокодил", — широко открыть рот, "Веселый Петрушка" губы в улыбку, "Поцелуй Петрушку"-губы трубочкой, "Дразнилка" —высунуть язык вперед

4.3.2.1 различать, ритмично и отчетливо произносить звуки (а, ә, о, ө, у, и) с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия их беззвучной артикуляции, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

1.3.2.2 выполнять дыхательно-голосовые и артикуляционные упражнения на уровне совместных действий

2.3.2.2 "читать" движения, которые выполняет кукла бибабо (на рукавичках) с открывающимся ртом и подвижным языком (игрушкой манипулирует педагог) и повторять движения языком и губами, называя действие куклы Бибабо

3.3.2.2 правильно артикулировать звуки [а, у, и, о] в изолированной позиции (девочка поет: а-а-а, волк воет: у-у-у); на материале звукоподражаний, потешек воспроизводить артикуляции согласных раннего и среднего онтогенеза (прямые слоги: га-га-га, ко-ко-ко)

4.3.2.2 выполнять короткий и бесшумный вдох (не поднимая плечи), спокойный и плавный выдох (не надувая щеки)

1.3.2.3 правильно артикулировать звуки [а, ә, у, и, о, ө] в изолированной позиции {девочка поет: а-а-а, волк воет: у-у-у); на материале звукоподражаний, потешек

2.3.2.3 сопряженно и по подражанию воспроизводить слоговую структуру слова с плавным переходом с согласного на гласный, с одного слога на другой в словах моделей СГ, ГС, СГ+СГ на основе звуков а, ә, у, о, ө, м, н, х (ат, от, ма, та, ах, өт, мама, на)

3.3.2.3 отчетливо произносить звуки: ә, у, о, ө, м, н в любой позиции в слоге и слове Г+СГ (ат, ата, та-та-та), СГ+СГ+СГ

4.3.2.3 воспроизводить слоговую структуру слова с плавным переходом с одного слога на другой, в стечении- с одного согласного на другой в словах модели: СГ+СГС

1.3.2.4 артикулировать согласные раннего и среднего онтогенеза в пропевании прямых слогов: қа-қа-қа, та-та-та

2.3.2.4 по модели из усвоенных существительных в именительном падеже, местоимений: составлять вопросы-ответы (Что это? Это кукла.);

3.3.2.4 четко произносить поставленные (по индивидуальным показателям) звуки в слогах, словах воспроизводить совместно с педагогом 1-2 чистоговорки на каждый "дежурный" (поставленный) звук

4.3.2.4 воспроизводить ритмический рисунок – с имитацией серии слогов из двух и трех элементов с меняющимся ударением

1.3.2.5 трансформировать серии слогов с изменением в них гласного, опорного согласного, четко произнося все поставленные звуки на основе рациональной голосоподачи

2.3.2.5 различать гласные звуки [а, ә, у, о, ө] с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия их беззвучной артикуляции, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

3.3.2.5 составлять двухсловные предложения в виде сообщений от собственного имени в ответ на эмоциональное стимулирование педагога ("Я.…", "Мы..."), второго лица ("Ты...", "Вы..."), от третьего лица ("Он...", "Они..."), используя "графические подсказки", символические изображения и другие наглядные опоры

4.3.2.5 рассказывать двух-четырехстрочные стихи (с использованием вербальных и невербальных средств общения) о личной гигиене, о предметах гигиены

1.3.2.6 отвечать на стимулирование, называть взрослых по именам и отчествам(именам), дополнять фразу невербальными средствами общения (мимика, жест)

2.3.2.6 вслушиваться в звучащую речь, различать тихую и громкую, медленную и быструю речь

3.3.2.6 пересказывать небольшие тексты с опорой на предварительное обсуждение его содержания и серию картинок (исходя из индивидуальных возможностей учащихся)

4.3.2.6 составлять совместно с логопедом короткие описательные рассказы об игрушках, любимых вещах, интересных ситуациях с использованием картинного плана, пиктограмм и речи

1.3.2.7 слушать и понимать вопросы, использовать элементарные формы речевого этикета при выражении желания, просьбы, использовать сенсорный план

2.3.2.7 воспроизводить по аналогии, дополнять, распространять фразу модели 3: Существительное +глагол

3.3.2.7 использовать модель "Нет" +существительное в родительном падеже при составлении двухсловных предложений (Есть ветер? Нет ветра? Дует ветер.)

4.3.2.7 инициировать и вести диалог по следам экскурсии, с использованием местоимений

      4) раздел "Чтение и письмо":

Подразделы

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

4.1. Альтернативное чтение

1.4.1.1 узнавать и различать пиктограммы "игрушки", "кукла", "мяч", "машина"

2.4.1.1 узнавать и использовать пиктограммы "мама", "папа", "ребенок", "дедушка", "бабушка"

3.4.1.1 узнавать и использовать пиктограммы: "дерево", "елка", "цветок" и т. п.

4.4.1.1 работать с пиктограммами из серии "Школьные предметы": "тетрадь", "карандаш", "краски", "считать", "писать", "рисовать"

1.4.1.2 сравнивать, различать и чертить по обводке горизонтальные, вертикальные, косые линии и овалы

2.4.1.2 соотносить пиктограммы с фотографиями: "брат", "сестра". "собака", "лошадь", "кошка", "снег" "дождь" "рот", "ноги", "плакать", "есть"

3.4.1.2 узнавать А (букву, вырезанную по контуру — высотой 10 и 5 см)

4.4.1.2 определять местоположение звуков А", "Ә", "Ө", "У", "М", "Н" в слове (в начале или в конце слова)

1.4.1.3 выполнять визуальные и аудиальные упражнения с антропоморфными игрушками и картинками: "Внимательно рассмотри зайца и медведя, слушай и показывай..."

2.4.1.3 называть по показу детали объектов (уши зайца) или выбирать картинку с их изображением

3.4.1.3 узнавать пиктограммы из серии "Животные" и соотносить их с картинками и объемными моделями

4.4.1.3 конструировать, реконструировать из элементов, прочитывать буквы "А", "У", "Ә", "Ө", "Т"

1.4.1.4 подбирать к каждой строке стихотворения одну из двух картинок

2.4.1.4 понимать, различать по глаголу и выполнять инструкции "Внимательно рассмотри …слушай и показывай" и "Называй, а я показываю"

3.4.1.4 выбрать две одинаковые пиктограммы среди ряда других (например, "кукла" — "мишка" — "машина" — "кукла" и др.).

4.4.1.4 выбирать информационные, предупреждающие и запрещающие знаки: "Медицинский кабинет", "Пешеходный переход", "Движение пешеходов запрещено". "читать" сигналы светофора

4.2. Графика и письмо

1.4.2.1 рассматривать предметы для письма и фиксировать взгляд, перемещать их в руке для рассматривания их со всех сторон (совместно с педагогом)

2.4.2.1 создавать цветные пятна большой кистью, губкой, рукой и ассоциировать их н с реальными объектами (солнце, тучи), называть их с помощью педагога

3.4.2.1 обводить и штриховать простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками, закрашивать краской лист бумаги (широкой кистью)

4.4.2.1 рисовать красками приемами примакивания и касания кончиком кисти, составление узоров из точек и мазков на полоске по образцу

1.4.2.3 соотносить предметные изображения и изображения детей с предметами: с куклой, с мячом, с медвежонком, с кубиками, с барабаном, с машиной, с ведерком

2.4.2.3 рисовать фломастерами, карандашами на альбомных листах бумаги округлые предметы и закрашивать их с помощью педагога (мяч, неваляшка, светофор).

3.4.2.3 рисовать красками, используя кончик кисти ("В доме зажглись огни", "Горошки на платье", "Набухли почки", "Распустились листочки", "Салют")

4.4.2.3 "писать" вертикальные и горизонтальные прямые и извилистые линий по точкам и пунктирам

1.4.2.4 различать линии "Дорожка для машины", "По речке плывет уточка", "Капельки"

2.4.2.4 ритмично рисовать мелом на доске, мокрым пальцем на цветной бумаге округлых форм и линий по словесной инструкции

1.4.2.4 составлять узоры из точек и мазков на полоске

1.4.2.3 составлять узоры из готовых элементов в квадрате, в круге, в полоске

1.4.2.5 эмоционально откликаться на яркие пятна, мазки, штрихи рассматривать, ассоциировать с реальными объектами, учащимися

2.4.2.5 рисовать по внутренним трафаретам, обводке металлическим рамкам и вкладышам простыми и цветными карандашами с использованием (материал М. Монтессори)

3.4.2.5 составлять узоры из готовых элементов с чередованием по схеме АТАТ, ААТТААТТ в квадрате, в круге, на полоске

4.4.2.5 чередовать элементы по схеме АТАТ, ААТТААТТ ("Мамины бусы"), менять элементы в цепочках

1.4.2.6 сжимать карандаш в кулаке, придерживать бумагу свободной рукой, правильно держать кисть или карандаш)

2.4.2.6 узнавать, "писать" точку: пальцем на манке (песке), насыпанной в различные емкости (на поднос, в миску), фломастерами, маркерами на листе бумаги-под ритмичные удары музыкальных инструментов или хлопки педагога

3.4.2.6 составлять узор в полоске и в круге по подражанию действиям учителя и по образцу (лес — большие и маленькие елочки; улица — высокие и низкие дома

4.4.2.6 рисовать размашисто на больших листах бумаги фломастерами, кистями, карандашами прямых и извилистых линий, объектов угловатой формы



3.4.2.7 разлиновывать лист по линейке с помощью педагога и самостоятельно

4.4.2.7 "писать" по трафаретам буквы А, Ә, О, Ө, Т, М, Н, (высотой 10 см) -самостоятельно или с помощью педагога

      39. Настоящая Программа реализуется в соответствии с Долгосрочным планом по реализации Типовой учебной программы по предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов. В долгосрочном плане обозначен объем учебных целей реализуемых в каждом разделе.

      40. Распределение учебных целей по классам и четвертям носит рекомендательный характер, что определяет возможность ставить учебные цели индивидуально для каждого ученика с учетом его возможностей

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов

      1) 1 класс

Сквозные темы

Разделы/ Цели обучения

Психомоторная основа речи

Коммуникация

Звучащая речь

Чтение и письмо


1 четверть

1-2 неделя: наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я, мое тело";
4 неделя "Фрукты, ягоды";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Мои игрушки";
7 неделя "Моя семья"; 8 неделя "Мой дом"
9 неделя "Моя школа"

1.1.1.1 прослеживать взглядом движущийся, близко расположенный, предмет (по горизонтали, по вертикали, по кругу, вперед/назад) в течение 1 минуты

1.2.1.1 выражать радость от достижения своих целей в специально созданных игровых ситуациях, с помощью невербальных средств общения, используя игрушки

1.3.1.1 представлять возможности применения предметов для игр: можно играть с куклами, мягкими образными игрушками на диване, на стульях, за столом

1.4.1.1 узнавать и различать пиктограммы "игрушки", "кукла", "мяч", "машина"

1.1.2.1 выполнять совместно с педагогом пальцевые упражнения на статическую и динамическую координацию

1.2.2.2 давать аудиальные и речевые реакции на имя, фамилию, пол


1.4.2.1 рассматривать предметы для письма и фиксировать взгляд, перемещать их в руке для рассматривания их со всех сторон (совместно с педагогом)

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь"; 3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год"; 7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.1.1.2 фиксировать взгляд на лице человека, на фотографии в течение 30 секунд

1.2.1.2 показывать жестом и пантомимой: "Я: вижу, дышу, нюхаю, говорю, кушаю, слышу", "Руки — я все делаю", "Ноги— я хожу", "Я смеюсь, радуюсь, плачу", "Я играю, мои игрушки"

1.3.1.2 находить по инструкции среди трех предметов предметы и изображения в рамках тематического концентра "Я-ребенок" (МоҰ тело и я, Мои чувства и потребности), показывать и называть их

1.4.1.2 сравнивать, различать и чертить по обводке горизонтальные, вертикальные, косые линии и овалы

1.1.2.2 выполнять сжимание, разжимание кулаков совместно с педагогом, по подражанию его движениям

1.2.2.3 демонстрировать готовность и стремление к речевому общению с окружающими в различных ситуациях на празднике, в быту

1.3.2.2 выполнять дыхательно-голосовые и артикуляционные упражнения на уровне совместных действий

1.4.2.3 соотносить предметные изображения и изображения детей с предметами: с куклой, с мячом, с медвежонком, с кубиками, с барабаном, с машиной, с ведерком

1.1.2.3 ориентироваться в пространстве кабинета, уметь показать направления вперед, назад





3 четверть

1 неделя "Зимние забавы";
2 неделя "Зимняя одежда и обувь";
3 неделя "Домашние животные";
4 неделя "Дикие животные"
5 неделя "Домашние птицы";
6 неделя "Дикие птицы";
7 неделя "Транспорт"; 8 неделя "Мамин праздник";
"Праздник Наурыз"

1.1.1.3 находить игрушки по картинкам (цветная картинка-иллюстрация, картинка, нарисованная взрослым на глазах у ученика, картинка, составленная из двух-четырех частей).

1.2.1.3 читать телесные и мимические движения, выражающие контрастные эмоции при прослушивании музыки

1.3.2.1 находить и показывать у себя органы дыхания, голосообразования и артикуляции, чувствовать вибрацию голосовых связок

1.4.1.3 выполнять визуальные и аудиальные упражнения с антропоморфными игрушками и картинками

1.1.1.4 узнавать знакомую игрушку по отдельным деталям, по характерным звукам (звучащие игрушки), на ощупь

1.2.2.4 слушать речь (потешки, стишки, сказки), записанную с помощью мультимедиа-устройств, в том числе, речевой коммуникатор, демонстрируя интерес

1.3.2.3 правильно артикулировать звуки [а, ә, у, и, о, ө] в изолированной позиции {девочка поет: а-а-а, волк воет: у-у-у); на материале звукоподражаний, потешек

1.4.2.4 различать линии "Дорожка для машины", "По речке плывет уточка", "Капельки"

1.1.2.4 двигаться по сенсорным дорожкам за руку и по направлению, заданному педагогом с помощью указательного жеста


1.3.2.5 трансформировать серии слогов с изменением в них гласного, опорного согласного, четко произнося все поставленные звуки на основе рациональной голосоподачи

1.4.2.5 эмоционально откликаться на яркие пятна, мазки, штрихи рассматривать, ассоциировать с реальными объектами учащимися


4 четверть

1 неделя "Деревья";
2 неделя Цветы";
3 неделя "Насекомые"; 4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

1.1.1.5 локализовать неподвижный источник звука, расположенный на уровне уха (плеча, талии).

1.2.2.1 понимать и выполнять сопряженно инструкцию в одно действие без предлога (Иди! Сядь! На! Дай!)

1.3.2.4 артикулировать согласные раннего и среднего онтогенеза в пропевании прямых слогов: га-га-га, ко-ко-ко

1.4.1.4 подбирать к каждой строке стихотворения одну из двух картинок.

1.1.2.5 ходить в заданном направлении с игрушкой (погремушкой, ленточкой, прикрепленной к палочке), по сенсорной и игровой тропе


1.3.2.6 отвечать на стимулирование называть взрослых по именам и отчествам(именам), дополнять фразу невербальными средствами общения (мимика, жест

1.4.2.6 сжимать карандаш в кулаке, придерживать бумагу свободной рукой, правильно держать кисть или карандаш)



1.3.2.7 слушать и понимать вопросы, использовать элементарные формы речевого этикета при выражении желания, просьбы, использовать сенсорный план


Последние 2 недели четвертой четверти: Логопедическая диагностика состояния речевых средств обучающихся

2) 2 класс

Сквозные темы

Разделы/Цели обучения

Психомоторная основа речи

Коммуникация

Звучащая речь

Чтение и письмо


1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся; 3 неделя "Я и моя семья"; 4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои игрушки";
8 неделя "Мой дом";
9 неделя "Моя школа"

2.1.1.1 фиксировать взгляд на неподвижном предмете, расположенном выше, ниже и на уровне глаз, напротив ребенка (справа, слева от ребенка) в течение 1 минуты

2.2.1.1 играть с картинками, изображающими основные эмоции и их главные признаки (совмещать выражение глаз с соответствующим положение губ, бровей)

2.3.1.1 показывать предметы и их изображения по словесной просьбе учителя, называть с использованием вербальных и невербальных средств общения

2.4.1.1 узнавать и использовать пиктограммы "мама", "папа", "ребенок", "дедушка", "бабушка"

2.1.2.1 выполнять совместно с педагогом самомассаж пальцев и кистей рук, применяя 3 массажных приема по образцу

2.2.2.2 называть себя и откликаться на свое имя в специально созданных ситуациях

2.3.2.1 выполнять упражнения для губ и языка перед зеркалом: улыбка — трубочка, показать язык — спрятать язык (по образцу). по подражанию

2.4.2.1 создавать цветные пятна большой кистью, губкой, рукой и ассоциировать их н с реальными объектами (солнце, тучи), называть их с помощью педагога


2 четверть

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь"; 3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год"; 7 неделя "Праздник Новый год"

2.1.1.2 показывать части тела на фотографии и на себе -совместно с учителем

2.2.1.2 слышать выразительность речи учителя, понимать мимические реакции, адекватные воспринятой вопросительной и побудительной интонации

2.3.1.2 находить среди трех предметов и изображений предметы в рамках тематического концентра "Мир ребенка" (Мои игрушки, мой дом, моя семья, моя школа и друзья): куклу, мячик, медвежонка, кубики, барабан, машину, ведерко, показывать и называть их

2.4.1.2 соотносить пиктограммы с фотографиями: "брат", "сестра". "собака", "лошадь", "кошка", "снег" "дождь" "рот", "ноги", "плакать", "есть".

2.1.2.2 ритмично сжимать - разжимать кулаки, сортировать мелкие предметы, выполняя разные захваты

2.2.2.3 участвовать в парных играх с речью на полоролевую идентификацию с использованием двухсловных предложений

2.3.2.2 "читать" движения, которые выполняет кукла бибабо (на рукавичках) с открывающимся ртом и подвижным языком (игрушкой манипулирует педагог) и повторять движения языком и губами, называя действие куклы бибабо

2.4.2.3 рисовать фломастерами, карандашами на альбомных листах бумаги округлые предметы и закрашивать их с помощью педагога (мяч, неваляшка, светофор)

2.1.2.4 показывать направление движения по подражанию действиям педагога и по образцу





3 четверть

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы"
7 неделя "Транспорт" 8 неделя "Мамин праздник"
9 неделя "Праздник Наурыз"

2.1.1.3 выбирать пиктограммы с изображением частей тела и показывать части тела на себе, на кукле, на фотографии, на пиктограмме, пытаться называть части

2.2.1.3 подражать выражению лица педагога (перед зеркалом и без) и его действиям (жалеет-обнимает, гладит по голове; радуется-хлопает в ладоши)

2.3.2.3 сопряженно и по подражанию воспроизводить слоговую структуру слова с плавным переходом с согласного на гласный, с одного слога на другой в словах моделей СГ, ГС, СГ+СГ на основе звуков а, ә, у, о, ө, м н, х (ат, от, ма, та, ах, өт, мама, на)

2.4.1.3 называть по показу детали объектов (уши зайца) —или выбирать картинку с их изображением 2.4.2.4 ритмично рисовать мелом на доске, мокрым пальцем на цветной бумаге округлых форм и линий по словесной инструкции

2.1.1.4 распознавать на ощупь знакомые предметы, сходные по размеру, фактуре, демонстрировать распознавание звуком, мимикой, движением

2.2.2.4 играть в ролевые игры, отражающие доброе, заботливое отношение членов семьи друг к другу, выраженное с помощью мимики, жестов, слов

2.3.2.4 по модели из усвоенных существительных в именительном падеже, местоимений: составлять вопросы-ответы (Что это? Это кукла.);


2.1.2.3 ориентироваться в пространстве, уметь показать направления: вперед, назад, вверх, вниз



2.4.2.5 рисовать по внутренним трафаретам, обводке металлическим рамкам и вкладышам простыми и цветными карандашами с использованием (материал М. Монтессори)


4 четверть

1 неделя "Деревья";
2 неделя "Цветы";
3 неделя "Насекомые"; 4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

2.1.1.5 узнавать звуки природы (шум дождя, голоса птиц и зверей) и звучание музыкальных инструментов (свистулька, барабан, дудочка)

2.2.2.1 понимать и выполнять сопряженно инструкцию в одно действие с пространственными предлогами в, на, под

2.3.2.5 различать гласные звуки [а, ә, у, о, ө] с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия их беззвучной артикуляции, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

2.4.1.4 понимать, различать по глаголу и выполнять инструкции "Внимательно рассмотри …слушай и показывай" и "Называй, а я показываю"

2.1.2.5 выполнять аудиально- двигательные упражнения типа "Слушай и танцуй вместе..." (по тексту стихотворения)


2.3.2.6 вслушиваться в звучащую речь, различать тихую и громкую, медленную и быструю речь

2.4.2.6 узнавать, "писать" точку: пальцем на манке (песке), насыпанной в различные емкости (на поднос, в миску), фломастерами, маркерами на листе бумаги-под ритмичные удары музыкальных инструментов или хлопки педагога



2.3.2.7 воспроизводить по аналогии, дополнять, распространять фразу модели 3: Существительное+глагол


Последние 2 недели четвертой четверти: Логопедическая диагностика состояния речевых средств обучающихся

3) 3 класс

Сквозные темы

Разделы/Цели обучения

Психомоторная основа речи

Коммуникация

Звучащая речь

Чтение и письмо


1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся 3 неделя "Я и моя семья"
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка"
5 неделя "Овощи"
6 неделя "Фрукты, ягоды"
7 неделя "Мои любимые игры"
8 неделя "Мой дом"
9 неделя "Моя школа"

3.1.1.1 узнавать знакомые предметы в конкретном цветном, силуэтном и неполном, зашумленном изображении за 10-15 секунд

3.2.1.1 распознавать по лицу, изобразить перед зеркалом и уметь назвать эмоциональные состояния: смеется, плачет, дополнять мимические движения адекватной пантомимикой

3.3.1.1 узнавать знакомые игрушки и связанные с ними действия по краткому словесному и жестовому описанию педагога по одному -двум наиболее характерным признакам

3.4.1.1 узнавать и использовать пиктограммы: "дерево", "елка", "цветок" и т. п.

3.1.2.1 воспроизводить ритмичное сближение, соединение, скрещивание пальцев рук, попеременно правой и левой руки

3.2.2.2 выбирать с обоснованием предметы личной гигиены и предметы-заместители для Игр-драматизаций по содержанию стихов

3.3.2.1 выполнять словесному указанию позы "Крокодил", — широко открыть рот, "Веселый Петрушка" губы в улыбку, "Поцелуй Петрушку"-губы трубочкой, "Дразнилка" —высунуть язык вперед

3.4.2.1 обводить и штриховать простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками, закрашивать краской лист бумаги (широкой кистью)



3.3.2.2
правильно артикулировать звуки [а, у, и, о] в изолированной позиции (девочка поет: а-а-а, волк воет: у-у-у); на материале звукоподражаний, потешек развитие артикуляции согласных раннего и среднего онтогенеза (прямые слоги: га-га-га, ко-ко-ко)

3.4.2.3 рисовать красками, используя кончик кисти ("В доме зажглись огни", "Горошки на платье", "Набухли почки", "Распустились листочки", "Салют")


2 четверть

1 неделя "Моя одежда"
2 неделя "Моя обувь" 3 неделя "Продукты питания"
4 неделя "Чайная посуда"
5 неделя "Мебель"
6 неделя "Праздник Новый год"
7 неделя "Праздник Новый год"

3.1.1.2 прослеживать взглядом движущийся удаленный объект 3.1.2.2 согревать руки в ванночке или в тазике с теплой водой, растирать их плотным махровым полотенцем досуха

3.2.1.2 рассматривать себя в зеркале, показывать указательным жестом себя и своҰ отражение в зеркале, обводить мокрой кистью, пальцем очертания своего зеркального изображения

3.3.1.2 понимать и различать в жизни и по изображениям названия основных эмоциональных состояний: смеется, плачет, радуется, грустит

3.4.1.2 узнавать А (букву, вырезанную по контуру — высотой 10 и 5 см)




3.4.2.4 составление узоров из точек и мазков на полоске




3.4.2.5 составлять узоры из готовых элементов с чередованием по схеме АТАТ, ААТТААТТ в квадрате, в круге, на полоске


3 четверть

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы"
7 неделя "Транспорт" 8 неделя "Мамин праздник"
9 неделя "Праздник Наурыз"

3.1.1.3 узнавать (различать) цвета объектов (красный, синий, желтый, зеленый, черный, коричневый, подбирать по цвету предметы и изображения, карандаш

3.2.1.3 выбирать игрушку (животное) из трех данных, в соответствии с образом, представленным педагогом

3.3.2.3 отчетливо произносить звуки: ә, у, о, ө, м, н в любой позиции в слоге и слове Г+СГ (ат, ата, та-та-та), СГ+СГ+СГ

3.4.1.3 узнавать пиктограммы из серии "Животные" и соотносить их с картинками и объемными моделями

3.1.1.4 по-разному реагировать на соприкосновение с деревом, металлом, клейстером, пластмассой, водой разной температуры

3.2.2.3 разыгрывать несложный ролевой диалог, с называнием себя в игровой роли ("Семья", "Автобус", "Доктор", "Улица"

3.3.2.4 четко произносить поставленные (по индивидуальным показателям) звуки в слогах, словах воспроизводить совместно с педагогом 1-2 чистоговорки на каждый "дежурный" (поставленный) звук

3.4.2.6 составлять узор в полоске и в круге по подражанию действиям учителя и по образцу (лес — большие и маленькие елочки; улица — высокие и низкие дома

3.1.2.3 играть в игры-имитации, передавая в движении образы кукол, животных, птиц





4 четверть

1 неделя "Деревья"
2 неделя "Цветы"
3 неделя "Насекомые" 4 неделя "Одежда для весны"
5 неделя "Рыбы"
6 неделя "Фрукты"
7 неделя "Овощи"
8 неделя "Ягоды"
9 неделя "Одежда для лета"
"Летние забавы детей"

3.1.1.5 локализовать неподвижный удаленный источник звука, соотнося его с объектом, находя одинаковые по звучанию объекты

3.2.2.1 рассказывать стихи о личной гигиене, о предметах гигиены, комбинируя вербальные и невербальные средства общения

3.3.2.5 составлять двухсловные предложения в виде сообщений от собственного имени в ответ на эмоциональное стимулирование педагога ("Я.…", "Мы..."), второго лица ("Ты...", "Вы..."), от третьего лица ("Он...", "Они..."), используя "графические подсказки", символические изображения и другие наглядные опоры

3.4.1.4 выбрать две одинаковые пиктограммы среди ряда других (например, "кукла" — "мишка" — "машина" — "кукла" и др.).

3.1.2.4 показывать и называть части лица\головы: глаза, нос, рот, уши, волосы по словесной инструкции

3.2.2.4 играть в группе по 2-3 человека в игры с сюжетом из нескольких действий, в которых необходимо обоснованно выбрать и использовать детали костюмов: "Я - водитель", "Я - пожарный", "Я - врач"

3.3.2.6 пересказывать небольшие тексты с опорой на предварительное обсуждение его содержания и серию картинок (исходя из индивидуальных возможностей учащихся)

3.4.2.7 разлиновывать лист по линейке с помощью педагога и самостоятельно

3.1.2.5 ходить по дорожкам, коврику "Топ-топ", коврику "Гофр" под удары бубна, барабана, приговаривая "топ-топ"


3.3.2.7 использовать модель "Нет" … +существительное в родительном падеже при составлении двухсловных предложений (Есть ветер? Нет ветра? Дует ветер.)


Последние 2 недели четвертой четверти: Логопедическая диагностика состояния речевых средств обучающихся

4) 4 класс

Разделы/Цели обучения

Сквозные темы

Психомоторная основа речи

Коммуникация

Звучащая речь

чтение и письмо


1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я и моя семья";
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои любимые игры";
8 неделя "Мой дом";
9 неделя "Моя школа"

4.1.1.1 соотносить часть и целое в предметных картинках, сюжетных картинах, на матрицах Равена, простых пазл-композициях

4.2.1.1 рассматривать и показывать предметы одежды на друге, на педагоге, на себе,- глядя в зеркало, на картинке, на пиктограмме, на фото и видео

4.3.1.1 узнавать и показывать знакомые предметы, объекты природы и быта по краткому словесному описанию педагога по одному -двум наиболее характерным признакам

4.4.1.1 работать с пиктограммами из серии "Школьные предметы": "тетрадь", "карандаш", "краски", "считать", "писать", "рисовать"

4.1.2.1 выполнять самомассаж пальцев и кистей рук, применяя 3 массажных приемов с массажером по образцу

4.2.2.2 моделировать с помощью педагога простые сюжеты о безопасности в доме, в природе и на улице: "На приеме у врача", "Переходим улицу по пешеходному переходу"

4.3.2.1 различать, отчетливо и ритмично произносить звуки (а, ә, о, ө, у, и) с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия их беззвучной артикуляции, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

4.4.2.1 рисовать красками приемами примакивания и касания кончиком кисти, составление узоров из точек и мазков на полоске по образцу


2 четверть

1 неделя "Моя одежда"
2 неделя "Моя обувь" 3 неделя "Продукты питания"
4 неделя "Чайная посуда"
5 неделя "Мебель"
6 неделя "Праздник Новый год"
7 неделя "Праздник Новый год"

4.1.1.2 различать силу неречевых звуков: громко-тихо, подражая звукам и голосам природы

4.2.1.2 смотреть на себя в зеркало, оценивать свой внешний вид, стремиться устранить недостатки в одежде, прическе, уметь приосаниться

4.3.1.2 демонстрировать понимание общего фактического содержания прослушанного текста соотнесением содержания с предметом, предмета с картинкой, пиктограммой и словом

4.4.1.2 определять местоположение звуков А", "Ә", "Ө", "У", "М", "Н" в слове (в начале или в конце слова

4.1.2.2 манипулировать конструктором и сборно-разборными игрушками: вместе с педагогом, по подражанию

4.2.2.3 внимательно выслушивать и точно выполнять одно-двуступенчатые инструкции на выполнение учебных действий: слушание, нахождение картинки и пиктограммы по тексту стихов и сказок

4.3.2.4 воспроизводить ритмический рисунок – с имитацией серии слогов из двух и трех элементов с меняющимся ударением

4.4.2.3 "писать" вертикальные и горизонтальные прямые и извилистые линий по точкам и пунктирам

4.1.2.3 двигаться в пространстве по направлению, названному педагогом: вперед, назад, вверх, вниз



4.4.1.3 конструировать, реконструировать из элементов, прочитывать буквы "А", "У", "Ә", "Ө", "Т"


3 четверть

1 неделя "Зимние забавы
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы
7 неделя "Транспорт"
8 неделя "Мамин праздник
9 неделя "Праздник Наурыз"

4.1.1.3 выделять цвет, характерный для травы, неба, солнца, воды, снега), пользуясь эталонами, узнавать объект по признаку цвета, окраса (животных)

4.2.1.3 играть в имитационные игры, повторять движения медведя, зайца и лисы, за педагогом, по музыкальному фрагменту, по показу игрушки или картинки

4.3.2.1 различать, ритмично и отчетливо произносить звуки (а, ә, о, ө, у, и) с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия их беззвучной артикуляции, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуковзвуков

4.4.1.3 конструировать, реконструировать из элементов, прочитывать буквы "А", "У", "Ә", "Ө", "Т"

4.1.1.4 группировать предметы в процессе стереогноза по общему признаку: "Достань все шероховатые (гладкие, округлые)


4.3.2.2 выполнять короткий и бесшумный вдох (не поднимая плечи), спокойный и плавный выдох (не надувая щеки)

4.4.2.3 составлять узоры из готовых элементов в квадрате, в круге, в полоске




4.4.2.5 чередовать элементы по схеме АТАТ, ААТТААТТ ("Мамины бусы"), менять элементы в цепочках


4 четверть

1 неделя "Деревья"
2 неделя "Цветы"
3 неделя "Насекомые"
4 неделя "Одежда для весны"
5 неделя "Рыбы"
6 неделя "Фрукты"
7 неделя "Овощи"
8 неделя "Ягоды"
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

4.1.1.5 воспроизводить ритмическую основу фрагмента с ритмом марша (прихлопы, притопы), демонстрируя радость

4.2.2.1 инициировать несложный ролевый диалог, в котором им необходимо назвать себя в игровой роли (игры "Дочки-матери", "Семья")

4.3.2.3 воспроизводить слоговую структуру слова с плавным переходом с одного слога на другой, в стечении- с одного согласного на другой в словах модели: СГ+СГС

4.4.1.4 выбирать информационные, предупреждающие и запрещающие знаки: "Медицинский кабинет", "Пешеходный переход", "Движение пешеходов запрещено". "читать" сигналы светофора

4.1.2.4 играть в игру "наоборот"- на противоположные действия, включающие крупные и мелкие движения

4.2.2.4 с помощью реплик привлекать внимание окружающих к себе, своему внешнему виду и своим поступкам, ожидая их оценки

4.3.2.5 рассказывать двух-четырехстрочные стихи (с использованием вербальных и невербальных средств общения) о личной гигиене, о предметах гигиены

4.4.2.6 рисовать размашисто на больших листах бумаги фломастерами, кистями, карандашами прямых и извилистых линий, объектов угловатой формы

4.1.2.5 повторять с одного предъявления цепочку из двух общих движений, комбинацию из двух элементов предметы двумя руками


4.3.2.6 составлять совместно с логопедом короткие описательные рассказы об игрушках, любимых вещах, интересных ситуациях с использованием картинного плана, пиктограмм и речи




4.3.2.7 инициировать и вести диалог по следам экскурсии, с использованием местоимений

4.4.2.7 "писать" по трафаретам буквы А, Ә, О, Ө, Т, М, Н, (высотой 10 см) -самостоятельно или с помощью педагога

Последние 2 недели четвертой четверти: Логопедическая диагностика состояния речевых средств обучающихся

 

      Сноска. Приказ дополнен типовой учебной программой 323-2 в соответствии с приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов (с русским языком обучения)

Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа по учебному предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов разработана в соответствии с пунктом 1 статьи 19 Закона Республики Казахстан "Об образовании".

      2. Цель Программы – формирование опыта социального взаимодействия на основе разнообразных, доступных ученику, средств коммуникации для успешной адаптации к учебной деятельности и дальнейшей социализации с учетом индивидуальных психофизических возможностей, и познавательных способностей.

      3. Учебные задачи Программы:

      1) формировать предпосылки к развитию речевых умений: внимание к звучащей речи, чувство речевого ритма, способность к подражанию артикуляторным движениям, подаче дыхания и голоса, запоминанию и отсроченному воспроизведению речевых элементов, узнавание и воспроизведение 4-х и более звуков родной речи;

      2) развивать первоначальные навыки адекватного вербального поведения;

      3) формировать элементарные навыки слушания и понимания простейшего текста, умение соотносить его содержание с иллюстрацией;

      4) уточнять и развивать словарный запас в пределах, означенных данной Программой и другими специальными учебными программами для обучающихся с умеренным нарушением интеллекта.

      4. Коррекционно-развивающие задачи Программы:

      1) способствовать формированию у обучающихся потребности в коммуникации и готовности к общению со взрослым и другими детьми с использованием вербальных, невербальных и альтернативных средств;

      2) создать условия для усвоения функциональной роли субъекта обучения, преодоления речевой замкнутости, обучающихся для включения их в сотрудничество;

      3) сформировать на доступном уровне элементы психомоторной базы речи: сенсорно-перцептивные процессы, зрительно-моторную координацию, свободные движения пальцев и кисти руки, пространственные представления, элементы высших психических функций.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      5. Содержание данной программы имеет практическую направленность на приобретение жизненно необходимых адаптивно-речевых умений и навыков.

      6. Недостатки когнитивного и речевого развития у школьников с умеренными нарушениями интеллекта препятствуют становлению у них полноценных коммуникативных связей с окружающими, приводят к нарушениям поведения и социальной дезадаптации, вследствие чего речевые навыки на занятиях по "Коррекции недостатков развития речи" отрабатываются в контексте всех функций речи: коммуникативной, познавательной, регулятивной.

      7. Ученики одного класса характеризуются разной степенью выраженности нарушения интеллекта и психофизического развития, неодинаковым уровнем сформированности той или иной психической функции, практического навыка.

      8. При организации учебного процесса учитываются наиболее общие психофизические особенности обучающихся:

      1) сочетание ментальных расстройств с психическими и соматическими заболеваниями, расстройствами эмоционально-волевой сферы;

      2) наличие локальных или системных нарушений зрения, слуха, опорно-двигательного аппарата;

      3) неравномерность развития и нарушение равновесия основных нервных процессов - торможения и возбуждения: у одних отмечается замедленный темп, рассогласованность, неловкость речевых движений, у других – повышенная возбудимость, сочетающаяся с хаотичной нецеленаправленной деятельностью;

      4) вариативные нарушения всех структурных компонентов речи: фонетико-фонематического, лексического и грамматического, что затрудняет или делает невозможным формирование устной и письменной речи, требует использования разнообразных средств невербальной и альтернативной коммуникации.

      9. Для школьников, владеющих вербальной речью, наиболее типичными являются трудности в осуществлении тонких точных дифференцированных движений руки и артикуляционных органов: удержание позы, захват предмета, загибание кончика языка вверх или вниз, переключение с одного положения на другое, что затрудняет процесс коррекции произношения, преодоления гнусавости и смазанности речи.

      10. Для устной речи обучающихся данной категории характерны: импрессивный и экспрессивный аграмматизмы (отсутствуют служебные части речи, страдает словоизменение по родам, числам, падежам, временам) при характерных повторах одних и тех же оборотов речи, не к месту (механическое) использование чужих слов и выражений без учета смыслового содержания, эхолалия.

      11. Обучение и воспитание школьников с умеренным нарушением интеллекта предполагает формирование практических речевых навыков через сотрудничество со взрослым и другими детьми.

      12. Направленность работы по преодолению расстройств устной и письменной речи в контексте данной Программы определяют общедидактические и специальные принципы:

      1) гуманизма - веры в возможности ученика, субъектного, позитивного подхода;

      2) системности - рассмотрения обучающегося как целостного, качественного своеобразного, динамично развивающего субъекта; рассмотрения его речевых нарушений во взаимосвязи с другими сторонами психического развития;

      3) реалистичности - учҰта реальных возможностей ученика и ситуации его развития, единства диагностики и коррекционно-развивающей работы;

      4) онтогенеза - предполагающего, что при разработке методики логопедического воздействия будут учтены закономерности и последовательность формирования различных форм и функций речи в норме;

      5) этиопатогенеза - предполагающего, что логопедом учитываются факторы и механизмы индивидуальных речевых нарушений для определения особых образовательных потребностей.

      13. Эффективную реализацию Программы обеспечивают педагогические подходы к организации учебного процесса:

      1) деятельностный подход, согласно которому логопед в ходе коррекционно-развивающей работы опирается на ведущий вид деятельности, свойственный возрасту;

      2) индивидуально-дифференцированный подход, согласно которому логопед варьирует содержание, формы и способы коррекционно-развивающей работы в зависимости от индивидуальных особенностей ученика, целей работы;

      3) системный подход, предполагающий обязательную взаимосвязь коррекционно-развивающих воздействий на звукопроизношение, фонематические процессы, лексику и грамматический строй речи.

      14. Особенностями логопедической работы с обучающимися с умеренным нарушением интеллекта является:

      1) использование специальных методов и средств обучения, построение "обходных путей", например, использование печатных изображений, предметных и графических алгоритмов, электронных средств коммуникации, внешних стимулов;

      2) максимальное включение анализаторов с использованием визуальной, аудиальной и тактильной наглядности;

      3) развитие тонких движений пальцев рук с оречевлением манипулятивных действий;

      4) широкое использование элементов логопедической ритмики – с опорой на подражательные способности учащихся и сохранные возможности наглядно-действенного мышления;

      5) актуализация базовых эмоций - для возбуждения познавательных потребностей;

      6) детальное расчленение материала на простейшие элементы: обучение ведется по каждому элементу, и лишь затем они объединяются в целое, а обучающиеся подводятся к обобщению;

      7) большая повторяемость логопедического материала, применение его в новой ситуации;

      8) обязательная фиксация и эмоциональная оценка малейших учебных достижений школьника;

      9) качественная индивидуализация обучения с особой пространственной, временной и смысловой организацией образовательной среды: например, обучающиеся с нарушением интеллекта в сочетании с расстройствами аутистического спектра изначально нуждаются в индивидуальной подготовке до реализации групповых занятий, в особом структурировании образовательного пространства и времени, дающим им возможность поэтапно ("пошагово") понимать последовательность и взаимосвязь явлений и событий окружающей среды;

      10) определение границ образовательного пространства, что предполагает учет потребности в максимальном расширении образовательного пространства, в выводе его за пределы образовательной организации для формирования навыков социальной коммуникации в естественных условиях: в магазине, кафе, поликлинике, общественном транспорте.

      15. Для обеспечения результативности коррекционно-логопедического процесса учитель-логопед использует специальные методы и приемы:

      а) практические (упражнения: подражательно-исполнительские, тренировочные, коррекционные, творческие; игры: дидактические, сюжетно-ролевые, деловые; предметное моделирование);

      б) наглядные (графические, символические, иллюстративные, натуральные);

      в) словесные (слово, рассказ логопеда, беседа, анализ речи) с использованием приема сопряженного и отраженного проговаривания лексического материала, для освоения образцов словесного оформления своих желаний, знаний, действий в форме вопроса или ответа, проговаривание заученных фраз.

      16. Для повышения мотивации обучающихся, более качественного формирования жизненных и учебных навыков, максимального включения анализаторов с использованием разнообразной наглядности на логопедических занятиях применяются технические средства обучения в условиях целесообразного обустройства дидактической развивающей среды, согласно Приказу № 70 МОН РК от 22.01.2016 года:

      1) фрагменты логопедических занятий или целостные занятия могут проводиться в условиях сенсорной комнаты с применением "Интерактивной звуковой панели для звукового воздействия, развития логики, игровой терапии и различения качества, силы и направления звука", "Акустической настенной тактильной панели";

      2) максимально широко применяется электронный ресурс Мультимедийного интерактивного обучающего программно-методического комплекса, включающего интерактивную панель, трехмерные аксессуары и карточки для организации практической речевой работы;

      3) "Логопедический тренажер" с визуализацией звукового сигнала используется для эффективного самоконтроля речи при проведении специальных дыхательных и голосовых упражнений на коррекционных минутках, особенно в работе с обучающимися с дизартрическим компонентом и ринофонией;

      4) ассистивное (поддерживающее) устройство "Речевой тренажер для усвоения и развития речевой коммуникации" учитель-логопед использует в работе с обучающимися, не владеющими фразовой речью.

      17. Учитывая психофизические, неврологические особенности обучающихся, снижение их работоспособности на фоне полиморфности и глубины речевого нарушения, учитель-логопед использует мультимедийные, электронные устройства в строгом соответствии с санитарными нормами и правилами, ограниченно и строго дозированно, отдавая предпочтение традиционным (реальным) дидактическим ресурсам, широко используя:

      1) игрушки, изображающие животных, героев сказок, предметы быта;

      2) плоскостной раздаточный материал (карточки, картинки, пазлы);

      3) кукол – Би-ба-бо и в национальных костюмах, декорации и аксессуары - для инсценировок и игр-драматизаций и национальных игр;

      4) литературу, соответствующую возможностям школьников, в том числе, книги с картинками, рассказами, стихами; народными и авторскими сказками.

      18. Программа закладывает фундамент общеобразовательной подготовки при выполнении ряда условий:

      1) на занятиях используется дидактический материал в соответствии со сквозным тематическим планированием по предметам;

      2) учитель по общеобразовательным предметам под руководством логопеда в процессе и по итогам взаимопосещений уроков и занятий формирует полную картину профессиональных знаний о состоянии, потенциальных возможностях и перспективах речевого развития каждого из обучающихся;

      3) устанавливается межпредметная взаимосвязь с учебными предметами: "Сенсорное развитие", "Мир вокруг", "Развитие речи и коммуникация", "Предметно-практическая деятельность", при изучении которых коммуникативные и речевые навыки, формируемые на логопедических занятиях, закрепляются и развиваются.

      19. Традиционное проведение логопедического занятия, ориентированное на формирование академических языковых знаний у детей с умеренным нарушением интеллекта, имеет низкую эффективность, в связи с чем процесс коррекции недостатков развития речи не предусматривает жесткого регламентирования содержания и/или организационных форм.

      20. В ходе занятия логопед обеспечивает смену вида деятельности в тот момент, когда такая необходимость возникает у каждого ученика, – для создания условий к выполнению индивидуальной работы, в индивидуальном темпе, получения индивидуальной помощи педагога.

      21. Обучающимся предоставляется возможность свободно передвигаться в пространстве логопедического кабинета в течение занятия.

      22. Все формы и виды учебной деятельности по коррекции недостатков развития речи, обучающихся с умеренным нарушением интеллекта направлены на формирование их собственной активности, инициативы и самостоятельности.

      23. Оценивание достижений обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта проводится с использованием описательного квалиметрического инструментария: в индивидуальной Речевой карте обязательно указывается степень самостоятельности владения речевым умением (самостоятельно, по образцу, по подражанию, с помощью совместных с педагогом действий) и вид педагогической помощи, оказываемой при выполнении действий по образцу (организующая, направляющая, эмоциональная).

      24. В Программе сформулирована система целей обучения, которые служат ориентировочной основой для определения содержания индивидуальных программ коррекции недостатков развития речи учащихся.

      25. Индивидуальная программа коррекции недостатков развития речи составляется на основе логопедической диагностики, которую учитель-логопед проводит в установленном порядке.

Глава 3. Организация содержания предмета "Коррекция недостатков развития речи"

Параграф 1. Содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи"

      26. Объем учебной нагрузки по предмету "Коррекция недостатков развития речи" в 1-4 классах составляет:

      1) в 1 классе – 4 часа в неделю, 132 часа в учебном году;

      2) во 2 классе – 4 часа в неделю, 136 часов в учебном году;

      3) в 3 классе – 4 часа в неделю, 136 часов в учебном году;

      4) в 4 классе – 4 часа в неделю, 136 часов в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 8 ноября 2012 года № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

      27. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" включает следующие разделы:

      1) "Психомоторная основа речи";

      2) "Коммуникация";

      3) "Звучащая речь";

      4) "Чтение и письмо".

      28. Раздел "Психомоторная основа речи" включает подразделы:

      1) сенсорный опыт;

      2) моторика и пространственные представления.

      29. Раздел "Коммуникация" включает подразделы:

      1) вербальная коммуникация;

      2) невербальная коммуникация.

      30. Раздел "Звучащая речь" включает подразделы:

      1) понимание звучащей речи;

      2) говорение.

      31. Раздел "Чтение и письмо" включает подразделы:

      1) альтернативное чтение;

      2) графика и письмо.

      32. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 1 класса:

      1) психомоторная основа речи. Слушание звуков окружающей действительности, демонстрация слухового сосредоточения, показ жестом и пантомимой основных жизненно важных функций (дыхание, рассматривание, слушание, вдыхание запаха, говорение, потребление пищи). Узнавание визуальных образов знакомых предметов в конкретном и абстрактном изображениях (пиктограммах) – в целом, по деталям, по характерным звукам. Распознавание телесных и мимических движений, выражающих контрастные эмоции при прослушивании музыки;

      2) коммуникация. Контакт со взрослыми и сверстниками в знакомой ситуации взаимодействия доступными средствами коммуникации (включая альтернативные). Проявление интереса ко взаимодействию со взрослыми и сверстниками. Использование руки для приветствия педагога, детей и сказочных персонажей. Интерес к речи взрослого и сосредоточение на его голосе в процессе чтения текста. Положительное реагирование (мимико-жестикуляторными и вербальными средствами) на обращенную речь;

      3) звучащая речь. Нахождение по инструкции одного предмета среди двух - трех предметов и/или изображений в рамках первого тематического концентра – "Я-ребенок: МоҰ тело. Мои чувства и потребности". Понимание инструкций, выполнение дыхательно-голосовых и артикуляционных упражнений на уровне совместных действий. Соотнесение предмета с картинкой, пиктограммой и словом. Узнавание на слух, произношение заданного звука (из А, О, У, М). Устранение индивидуальных недостатков говорения, развитие речевого дыхания, голоса, кинетической и кинестетической основы артикуляционных движений, дикционные упражнения и произнесение звуков на максимально доступном индивидуальном уровне чҰткости;

      4) чтение и письмо. Развитие слухового внимания и слухового сосредоточения. Формирование интереса к чтению взрослым коротких текстов с иллюстрациями, выражение положительного отношения к выбору настольно-печатной игры. Раскрашивание и рисование кисточкой, пальцем, ладошкой, выбор и использование разных пишущих предметов. Выполнение элементарных заданий по показу и по образцу, узнавание и различение (один образ из двух предложенных) пиктограмм по тематике первого концентра-"Я ребенок".

      33. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 2 класса:

      1) психомоторная основа речи. Фиксация взгляда на предмете, узнавание визуальных образов знакомых предметов в конкретном и абстрактном изображениях (пиктограммах). Показ частей тела на себе и пиктограмме, демонстрация момента распознавания сходных или заданных предметов и их образов, представленных в разной модальности;

      2) коммуникация. Выражение собственных потребностей и желаний доступными средствами, демонстрация своего отношения к увиденному посредством мимических поз радости, грусти, удивления. Проявление коммуникативной активности в игровых ситуациях, понимание социальной роли "партнера" - в контексте доступных способов взаимодействия. Использование элементарных знаков (символов) для коммуникативных целей. Понимание побудительной интонации. Понимание и выполнение сопряженно инструкции в одно действие с пространственными предлогами в, на, под. Выполнение игровых действий по подражанию действиям взрослого в процессе пальчиковых игр с речевым сопровождением, выполнение предметно-игрового и отобразительного действия с игрушкой в сопровождении речевого высказывания;

      3) звучащая речь. Восприятие и понимание общего фактического содержания прослушанного текста, положительное реагирование (мимико-жестикуляторными и вербальными средствами) на обращенную речь взрослого. Устранение индивидуальных недостатков говорения, развитие речевого дыхания, голоса, кинетической и кинестетической основы артикуляционных движений, дикционные упражнения и произнесение звуков по подражанию на максимально доступном индивидуальном уровне чҰткости. Воспроизведение слов со слоговой структурой первого-второго типов, называние различных предметов, их изображений и характеристика этих предметов по основным свойствам;

      4) чтение и письмо. Овладение доступными умениями в практике глобального чтения, изучение алфавита (А, М, У, О), различение пар букв, имеющих графическое сходство (А и М). Упражнение в выполнении целенаправленных действий с пишущим предметом по словесной инструкции в конкретной ситуации. Формирование элементарных графо-моторных умений, узнавание и различение (один образ из трех-четырех предложенных) пиктограмм по тематике первого и второго концентров-"Я ребенок", "Ребенок и его близкий мир".

      34. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 3 класса:

      1) психомоторная основа речи. Различение аудиостимулов по силе, качеству и направленности. Дифференциация на ощупь и называние сходных предметов, игры в имитации: передача в движении образов кукол, животных, птиц. Ритмичная ходьба по дорожкам и коврикам под удары бубна, барабана с элементарным звуко-речевым сопровождением;

      2) коммуникация. Усвоение общепринятых невербальных средств общения в житейских ситуациях и личном опыте с попыткой логического обоснования, - подбор необходимой одежды и обуви человеку по его внешнему виду, по настроению, с аргументацией (дядя большой - ботинки большие, Асхат веселый - рубашка красная), продуктивным установлением, поддержанием и завершением контакта. Знакомство с альтернативными средствами коммуникации. Демонстрация эмоционально-положительной реакции на игровую ситуацию со сказочным персонажем. Фиксация и прослеживание взором движений и действий взрослого с персонажами, реагирование (мимико-жестикуляторными средствами и действиями) на игровое действие со сказочными персонажами. Разыгрывание несложного ролевого диалога, с называнием себя в игровой роли с сюжетами "Семья", "В транспорте", "У доктора", "На улице" и т.д.;

      3) звучащая речь. Устранение индивидуальных недостатков говорения, развитие речевого дыхания, голоса, кинетической и кинестетической основы артикуляционных движений. Дикционные упражнения и произнесение звуков по подражанию и образцу на максимально доступном индивидуальном уровне четкости. Воспроизведение слов, относящихся к первому-третьему типам слоговых структур с плавным переходом с одного слога на другой. Расширение словаря за счет наиболее употребительных глаголов, существительных и прилагательных. Моделирование и составление двухсловных предложений в виде сообщений от собственного имени по образцу;

      4) чтение и письмо. Соотнесение иллюстрации и ее элементов со знакомым текстом, прочитанным взрослым. Запоминание правил, порядка игровых действий с использованием доступных вербальных, невербальных средств (словом, звуком, жестом, действием), альтернативных средств (изображения графические, печатные, электронное устройство). Узнавание, различение (один-два образа из четырех-пяти предложенных) пиктограмм по тематике первого, второго и третьего концентров-"Я ребенок", "Ребенок и его близкий мир", "Ребенок и большой мир". Обводка, штриховка и рисование, разлиновка страницы простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками, составление узоров из готовых элементов с чередованием по схеме АБАБ, ААББААББ, ААБААБ в квадрате, в круге, на полоске.

      35. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 4 класса:

      1) психомоторная основа речи. Воспроизведение ритмической основы музыкального фрагмента с маршевым ритмом. Уточнение пространственных и временных представлений, воспроизведение ряда из 2-х - 3-х элементов с одномоментного предъявления. Самомассаж пальцев и кистей рук, с применением 3-х массажных приемов по образцу. Упражнения на развитие координации "глаз-рука", выстраивание ассоциативных цепочек;

      2) коммуникация. Положительное реагирование (мимико-жестикуляторными и вербальными средствами) на обращенную речь взрослого от лица сказочного персонажа и предметно-игровые действия. Выделение своей фотографии среди других (или на общей фотографии) с использованием указательного жеста и речи. Прослушивание коротких сказок, выбор сказочных персонажей, проявление интереса к обыгрыванию сюжетной игрушки с использованием доступных вербальных и невербальных средств (взглядом, жестикулярно-мимическими средствами, жестом, действием), при том что содержание раздела дифференцируется с учетом индивидуальных возможностей каждого ученика в разных ситуациях взаимодействия. Точное выполнение одно-двуступенчатых инструкций на учебные действия: слушание, нахождение картинки и пиктограммы по тексту стихов и сказок. Привлечение внимания окружающих к себе, своему внешнему виду и своим поступкам, с помощью реплик, ожидание оценки;

      3) звучащая речь. Составление коротких описательных рассказов об игрушках, любимых вещах, интересных для обучающихся ситуаций и событий с использованием речи или пиктограмм. Распознавание и произношение слов, обозначающие имена знакомых детей и взрослых (5-6 имен). Воспроизведение слов со слоговой структурой первого-пятого типов с плавным переходом с одного слога на другой, в стечении- с одного согласного на другой. Беседы по картинкам, по наблюдениям, об увиденном, пережитом и услышанном/прочитанном. Построение "высказывания" в монологической и диалогической формах, соблюдение основных правил звучащей речи (ритм, ударение, темп, плавность, интонация, пауза), умение закончить предложение по вопросу кто? что? Ответы на заданный вопрос с опорой на слова этого вопроса, самостоятельное конструирование двух-трехсловных фраз по моделям и образцам;

      4) чтение и письмо. Передача правил игры разными доступными обучающемуся способами (совместными действиями, по показу и подражанию, самостоятельными действиями). Выполнение элементарных графических заданий разноцветными карандашами, размашистое рисование на больших листах бумаги фломастерами, кистями, карандашами прямых и извилистых линий, объектов угловатой формы. "Письмо" букв А, О, М по опорам: трафаретам (высотой 10 см), точкам, штриховым следам - самостоятельно или с помощью педагога.

      36. Распределение содержания Программы по годам обучения (классам) носит примерный характер. Логопед вправе самостоятельно определить объем и сложность учебных целей, а также время, необходимое для формирования навыков с учетом возможностей и реальных достижений каждого обучающегося.

Параграф 2. Система целей обучения

      37. Цели обучения в программе представлены с кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел, четвертое число – нумерацию цели обучения. В кодировке 1.1.2.1 "1" – класс, "1.2." – раздел и подраздел, "1" – порядковый номер цели обучения.

      38. Система целей обучения дана по разделам и классам:

      1) раздел "Психомоторная основа речи":

Подразделы

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

1.1. Сенсорный опыт

1.1.1.1 прослеживать взглядом движущийся, близко расположенный предмет (по горизонтали, по вертикали, по кругу, вперед/назад) в течение 1 минуты

2.1.1.1 фиксировать взгляд на неподвижном предмете, расположенном выше, ниже и на уровне глаз, напротив ребенка (справа, слева от ребенка) в течение 1 минуты

3.1.1.1 узнавать знакомые предметы в конкретном цветном, силуэтном и неполном, зашумленном изображении за 10-15 секунд

4.1.1.1 соотносить часть и целое в предметных картинках, сюжетных картинах, на матрицах Равена, простых пазл-композициях

1.1.1.2 фиксировать взгляд на лице человека, на фотографии в течение 30 секунд

2.1.1.2 показывать части тела на фотографии и на себе -совместно с учителем

3.1.1.2 прослеживать взглядом движущийся удаленный объект

4.1.1.2 различать силу неречевых звуков: громко-тихо, подражая звукам и голосам природы

1.1.1.3 находить игрушки по картинкам (цветная картинка-иллюстрация, картинка, нарисованная взрослым на глазах у ученика, картинка, составленная из двух-четырех частей)

2.1.1.3 выбирать пиктограммы с изображением частей тела и показывать части тела на себе, на кукле, на фотографии, на пиктограмме, пытаться называть части

3.1.1.3 узнавать (различать) цвета объектов (красный, синий, желтый, зеленый, черный, коричневый, подбирать по цвету предметы и изображения, карандаш

4.1.1.3 выделять цвет, характерный для травы, неба, солнца, воды, снега), пользуясь эталонами, узнавать объект по признаку цвета, окраса (животных)

1.1.1.4 узнавать знакомую игрушку по отдельным деталям, по характерным звукам (звучащие игрушки), на ощупь

2.1.1.4 распознавать на ощупь знакомые предметы, сходные по размеру, фактуре, демонстрировать распознавание звуком, мимикой, движением

3.1.1.4 по-разному реагировать на соприкосновение с деревом, металлом, клейстером, пластмассой, водой разной температуры

4.1.1.4 группировать предметы в процессе стереогноза по общему признаку: "Достань все шероховатые (гладкие, округлые)

1.1.1.5 локализовать неподвижный источник звука, расположенный на уровне уха (плеча, талии).

2.1.1.5 узнавать звуки природы (шум дождя, голоса птиц и зверей) и звучание музыкальных инструментов (свистулька, барабан, дудочка)

3.1.1.5 локализовать неподвижный удаленный источник звука, соотнося его с объектом, находя одинаковые по звучанию объекты

4.1.1.5 воспроизводить ритмическую основу фрагмента с ритмом марша (прихлопы, притопы), демонстрируя радость

1.2. Моторика и пространственные представления

1.1.2.1 выполнять совместно с педагогом пальцевые упражнения на статическую и динамическую координацию

2.1.2.1 выполнять совместно с педагогом самомассаж пальцев и кистей рук, применяя 3 массажных приема по образцу

3.1.2.1 воспроизводить ритмичное сближение, соединение, скрещивание пальцев рук, попеременно правой и левой руки

4.1.2.1 выполнять самомассаж пальцев и кистей рук, применяя 3 массажных приемов с массажером по образцу

1.1.2.2 выполнять сжимание, разжимание кулаков совместно с педагогом, по подражанию его движениям

2.1.2.2 ритмично сжимать - разжимать кулаки, сортировать мелкие предметы, выполняя разные захваты

3.1.2.2 согревать руки в ванночке или в тазике с теплой водой, растирать их плотным махровым полотенцем досуха

4.1.2.2 манипулировать конструктором и сборно-разборными игрушками: вместе с педагогом, по подражанию

1.1.2.3 ориентироваться в пространстве кабинета, показывать направления вперед, назад

2.1.2.3 ориентироваться в пространстве, показывать направления: вперед, назад, вверх, вниз

3.1.2.3 играть в игры-имитации, передавая в движении образы кукол, животных, птиц

4.1.2.3 двигаться в пространстве по направлению, названному педагогом: вперед, назад, вверх, вниз

1.1.2.4 двигаться по сенсорным дорожкам за руку и по направлению, заданному педагогом с помощью указательного жеста

2.1.2.4 показывать направление движения по подражанию действиям педагога и по образцу

3.1.2.4 показывать и называть части лица\головы: глаза, нос, рот, уши, волосы по словесной инструкции

4.1.2.4 играть в игру "наоборот"- на противоположные действия, включающие крупные и мелкие движения

1.1.2.5 ходить в заданном направлении с игрушкой (погремушкой, ленточкой, прикрепленной к палочке), по сенсорной и игровой тропе

2.1.2.5 выполнять аудиально- двигательные упражнения типа "Слушай и танцуй вместе..." (по тексту стихотворения)

3.1.2.5 ходить по дорожкам, коврику "Топ-топ", коврику "Гофр" под удары бубна, барабана, приговаривая "топ-топ"

4.1.2.5 повторять с одного предъявления цепочку из двух общих движений, комбинацию из двух элементов предметы двумя руками

      2) раздел "Коммуникация":

Подразделы

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

2.1. Невербальная коммуникация

1.2.1.1 выражать радость от достижения своих целей в специально созданных игровых ситуациях, с помощью невербальных средств общения, используя игрушки

2.2.1.1 играть с картинками, изображающими основные эмоции и их главные признаки (совмещать выражение глаз с соответствующим положение губ, бровей)

3.2.1.1 распознавать по лицу, изобразить перед зеркалом и уметь назвать эмоциональные состояния: смеется, плачет, дополнять мимические движения адекватной пантомимикой

4.2.1.1 рассматривать и показывать предметы одежды на друге, на педагоге, на себе,- глядя в зеркало, на картинке, на пиктограмме, на фото и видео

1.2.1.2 показывать жестом и пантомимой: "Я: вижу, дышу, нюхаю, говорю, кушаю, слышу", "Руки — я все делаю", "Ноги— я хожу", "Я смеюсь, радуюсь, плачу", "Я играю, мои игрушки"

2.2.1.2 слышать выразительность речи учителя, понимать мимические реакции, адекватные воспринятой вопросительной и побудительной интонации

3.2.1.2 рассматривать себя в зеркале, показывать указательным жестом себя и своҰ отражение в зеркале, обводить мокрой кистью, пальцем очертания своего зеркального изображения

4.2.1.2 смотреть на себя в зеркало, оценивать свой внешний вид, стремиться устранить недостатки в одежде, прическе, уметь приосаниться

1.2.1.3 читать телесные и мимические движения, выражающие контрастные эмоции при прослушивании музыки

2.2.1.3 подражать выражению лица педагога (перед зеркалом и без) и его действиям (жалеет-обнимает, гладит по голове; радуется-хлопает в ладоши)

3.2.1.3 выбирать игрушку (животное) из трех данных, в соответствии с образом, представленным педагогом

4.2.1.3 играть в имитационные игры, повторять движения медведя, зайца и лисы, за педагогом, по музыкальному фрагменту, по показу игрушки или картинки

2.2. Вербальная коммуникация

1.2.2.1 понимать и выполнять сопряженно инструкцию в одно действие без предлога (Иди! Сядь! На! Дай!)

2.2.2.1 понимать и выполнять сопряженно инструкцию в одно действие с пространственными предлогами в, на, под

3.2.2.1 рассказывать стихи о личной гигиене, о предметах гигиены, комбинируя вербальные и невербальные средства общения

4.2.2.1 инициировать несложный ролевый диалог, в котором необходимо назвать себя в игровой роли (игры "Дочки-матери", "Семья")


1.2.2.2 давать аудиальные и речевые реакции на имя, фамилию, пол

2.2.2.2 называть себя и откликаться на свои имена в специально созданных ситуациях

3.2.2.2 выбирать с обоснованием предметы личной гигиены и предметы-заместители для игр-драматизаций по содержанию стихов

4.2.2.2 моделировать с помощью педагога простые сюжеты о безопасности в доме, в природе и на улице: "На приеме у врача", "Переходим улицу по пешеходному переходу"

1.2.2.3 демонстрировать готовность и стремление к речевому общению с окружающими в различных ситуациях на празднике, в быту (Да?)

2.2.2.3 участвовать в парных играх с речью на полоролевую идентификацию с использованием двухсловных предложений

3.2.2.3 разыгрывать несложный ролевой диалог, с называнием себя в игровой роли ("Семья", "Автобус", "Доктор", "Улица"

4.2.2.3 внимательно выслушивать и точно выполнять одно-двухступенчатые инструкции на выполнение учебных действий: слушание, нахождение картинки и пиктограммы по тексту стихов и сказок

1.2.2.4 слушать речь (потешки, стишки, сказки), записанную с помощью мультимедиа-устройств, в том числе, речевой коммуникатор, демонстрируя интерес

2.2.2.4 играть в ролевые игры, отражающие доброе, заботливое отношение членов семьи друг к другу, выраженное с помощью мимики, жестов, слов

3.2.2.4 играть в группе по 2-3 человека в игры с сюжетом из нескольких действий, в которых необходимо обоснованно выбрать и использовать детали костюмов: "Я - водитель", "Я - пожарный", "Я - врач"

4.2.2.4 уметь с помощью реплик привлечь внимание окружающих к себе, своему внешнему виду и своим поступкам, ожидая их оценки

      3) раздел "Звучащая речь":

Подразделы

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

3.1.
Понимание звучащей речи

1.3.1.1 представлять возможности применения предметов для игр: можно играть с куклами, мягкими образными игрушками на диване, на стульях, за столом

2.3.1.1 показывать предметы и их изображения по словесной просьбе учителя, называть с использованием вербальных и невербальных средств общения

3.3.1.1 узнавать знакомые игрушки и связанные с ними действия по краткому словесному и жестовому описанию педагога по одному -двум наиболее характерным признакам

4.3.1.1 узнавать и показывать знакомые предметы, объекты природы и быта по краткому словесному описанию педагога по одному -двум наиболее характерным признакам

1.3.1.2 находить по инструкции среди трех предметов предметы и изображения в рамках тематического концентра "Я-ребенок" (МоҰ тело и я, Мои чувства и потребности), показывать и называть их

2.3.1.2 находить среди трех предметов и изображений предметы в рамках тематического концентра "Мир ребенка" (Мои игрушки, мой дом, моя семья, моя школа и друзья): куклу, мячик, медвежонка, кубики, барабан, машину, ведерко, показывать и называть их

3.3.1.2 понимать и различать в жизни и по изображениям названия основных эмоциональных состояний: смеется, плачет, радуется, грустит

4.3.1.2 демонстрировать понимание общего фактического содержания прослушанного текста соотнесением содержания с предметом, предмета с картинкой, пиктограммой и словом

3.2.
Говорение

1.3.2.1 находить и показывать у себя органы дыхания, голосообразования и артикуляции, чувствовать вибрацию голосовых связок

2.3.2.1 выполнять упражнения для губ и языка перед зеркалом: улыбка — трубочка, показать язык — спрятать язык (по образцу). по подражанию

3.3.2.1 выполнять словесному указанию позы "Крокодил", — широко открыть рот, "Веселый Петрушка" губы в улыбку, "Поцелуй Петрушку"-губы трубочкой, "Дразнилка" —высунуть язык вперед

4.3.2.1
различать, ритмично и отчетливо произносить звуки [а, у, о, и] с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия их беззвучной артикуляции, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

1.3.2.2 выполнять дыхательно-голосовые и артикуляционные упражнения на уровне совместных действий

2.3.2.2 "читать" движения, которые выполняет кукла бибабо (на рукавичках) с открывающимся ртом и подвижным языком (игрушкой манипулирует педагог) и повторять движения языком и губами, называя действие куклы Бибабо

3.3.2.2
правильно артикулировать звуки [а, у, и, о] в изолированной позиции (девочка поет: а-а-а, волк воет: у-у-у); на материале звукоподражаний, потешек развитие артикуляции согласных раннего и среднего онтогенеза (прямые слоги: га-га-га, ко-ко-ко)

4.3.2.2 выполнять короткий и бесшумный вдох (не поднимая плечи), спокойный и плавный выдох (не надувая щеки)

1.3.2.3 правильно артикулировать звуки [а, у, и, о] в изолированной позиции {девочка поет: а-а-а, волк воет: у-у-у); на материале звукоподражаний, потешек

2.3.2.3 сопряженно и по подражанию воспроизводить слоговую структуру слова с плавным переходом с согласного на гласный, с одного слога на другой в словах моделей СГ, ГС, СГ+СГ на основе звуков а, у, о, м, х (ух, ах, мама, муму, на, иди)

3.3.2.3
отчетливо произносить звуки: а, у, о, м. в любой позиции в слоге и слове Г+СГ (тут, там, нет), СГ+СГ+СГ

4.3.2.3 воспроизводить слоговую структуру слова с плавным переходом с одного слога на другой, в стечении- с одного согласного на другой в словах модели: СГ+СГС (банан, диван)

1.3.2.4 артикулировать согласные раннего и среднего онтогенеза в пропевании прямых слогов: га-га-га, ко-ко-ко

2.3.2.4 составлять по модели двухсловные предложения, включающие усвоенные существительные в именительном падеже, указательные местоимения: указательное местоимение + именительный падеж существительного, произносимое с вопросительной интонацией (Это девочка?); указательное местоимение + именительный падеж существительного (Вот девочка. Это мальчик.)

3.3.2.4 четко произносить поставленные (по индивидуальным показателям) звуки в слогах, словах воспроизводить совместно с педагогом 1-2 чистоговорки на каждый "дежурный" (поставленный) звук

4.3.2.4 воспроизводить ритмический рисунок – с имитацией серии слогов из двух и трех элементов с меняющимся ударением

1.3.2.5 трансформировать серии слогов с изменением в них гласного, опорного согласного, четко произнося все поставленные звуки на основе рациональной голосоподачи

2.3.2.5 различать гласные звуки [а, у, о] с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия их беззвучной артикуляции, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

3.3.2.5 составлять двухсловные предложения в виде сообщений от собственного имени в ответ на эмоциональное стимулирование педагога ("Я.…", "Мы..."), второго лица ("Ты...", "Вы..."), от третьего лица ("Он...", "Они..."), используя "графические подсказки", символические изображения, наглядные опоры

4.3.2.5 рассказывать двух-четырехстрочные стихи (с использованием вербальных и невербальных средств общения) о личной гигиене, о предметах гигиены

1.3.2.6 отвечать на стимулирование, называть взрослых по именам и отчествам(именам), дополнять фразу невербальными средствами общения (мимика, жест)

2.3.2.6 вслушиваться в звучащую речь, различать тихую и громкую, медленную и быструю речь

3.3.2.6 пересказывать небольшие тексты с опорой на предварительное обсуждение его содержания и серию картинок (исходя из индивидуальных возможностей учащихся)

4.3.2.6 составлять совместно с логопедом короткие описательные рассказы об игрушках, любимых вещах, интересных ситуациях с использованием картинного плана, пиктограмм и речи

1.3.2.7 слушать и понимать вопросы, использовать элементарные формы речевого этикета при выражении желания, просьбы, использовать сенсорный план

2.3.2.7 воспроизводить по аналогии, дополнять, распространять фразу модели 3: Существительное +глагол

3.3.2.7 использовать модель "Нет" +существительное в родительном падеже при составлении двухсловных предложений (Есть ветер? Нет ветра? Дует ветер.)

4.3.2.7 инициировать и вести диалог по следам экскурсии, с использованием местоимений

      4) раздел "Чтение и письмо":

Подразделы

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

4.1. Альтернативное чтение

1.4.1.1 узнавать и различать пиктограммы "игрушки", "кукла", "мяч", "машина"

2.4.1.1 узнавать и использовать пиктограммы "мама", "папа", "ребенок", "дедушка", "бабушка"

3.4.1.1 узнавать и использовать пиктограммы: "дерево", "елка", "цветок" и т. п.

4.4.1.1 работать с пиктограммами из серии "Школьные предметы": "тетрадь", "карандаш", "краски", "считать", "писать", "рисовать"

1.4.1.2 сравнивать, различать и чертить по обводке горизонтальные, вертикальные, косые линии и овалы

2.4.1.2 соотносить пиктограммы с фотографиями: "брат", "сестра". "собака", "лошадь", "кошка", "снег" "дождь" "рот", "ноги", "плакать", "есть"

3.4.1.2 узнавать А (букву, вырезанную по контуру — высотой 10 и 5 см)

4.4.1.2 определять местоположение звуков "А", "У", "М" в слове (в начале или в конце слова)

1.4.1.3 выполнять визуальные и аудиальные упражнения с антропоморфными игрушками и картинками: "Внимательно рассмотри зайца и медведя, слушай и показывай..."

2.4.1.3 называть по показу детали объектов (уши зайца) или выбирать картинку с их изображением

3.4.1.3 узнавать пиктограммы из серии "Животные" и соотносить их с картинками и объемными моделями

4.4.1.3 конструировать, реконструировать из элементов, прочитывать буквы "А", "У", "М"

1.4.1.4 подбирать к каждой строке стихотворения одну из двух картинок

2.4.1.4 понимать, различать по глаголу и выполнять инструкции "Внимательно рассмотри …слушай и показывай" и "Называй, а я показываю"

3.4.1.4 выбрать две одинаковые пиктограммы среди ряда других (например, "кукла" — "мишка" — "машина" — "кукла" и др.).

4.4.1.4 выбирать информационные, предупреждающие и запрещающие знаки: "Медицинский кабинет", "Пешеходный переход", "Движение пешеходов запрещено". "читать" сигналы светофора

4.2. Графика и письмо

1.4.2.1 рассматривать предметы для письма и фиксировать взгляд, перемещать их в руке для рассматривания их со всех сторон (совместно с педагогом)

2.4.2.1 создавать цветные пятна большой кистью, губкой, рукой и ассоциировать их н с реальными объектами (солнце, тучи), называть их с помощью педагога

3.4.2.1 обводить и штриховать простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками, закрашивать краской лист бумаги (широкой кистью)

4.4.2.1 рисовать красками приемами примакивания и касания кончиком кисти, составление узоров из точек и мазков на полоске по образцу

1.4.2.3 соотносить предметные изображения и изображения детей с предметами: с куклой, с мячом, с медвежонком, с кубиками, с барабаном, с машиной, с ведерком

2.4.2.3 рисовать фломастерами, карандашами на альбомных листах бумаги округлые предметы и закрашивать их с помощью педагога (мяч, неваляшка, светофор).

3.4.2.3 рисовать красками, используя кончик кисти ("В доме зажглись огни", "Горошки на платье", "Набухли почки", "Распустились листочки", "Салют")

4.4.2.3 "писать" вертикальные и горизонтальные прямые и извилистые линий по точкам и пунктирам

1.4.2.4 различать линии "Дорожка для машины", "По речке плывет уточка", "Капельки"

2.4.2.4 ритмично рисовать мелом на доске, мокрым пальцем на цветной бумаге округлых форм и линий по словесной инструкции

1.4.2.4 составлять узоры из точек и мазков на полоске

1.4.2.3 составлять узоры из готовых элементов в квадрате, в круге, в полоске

1.4.2.5 эмоционально откликаться на яркие пятна, мазки, штрихи рассматривать, ассоциировать с реальными объектами учащимися

2.4.2.5 рисовать по внутренним трафаретам, обводке металлическим рамкам и вкладышам простыми и цветными карандашами с использованием (материал М. Монтессори)

3.4.2.5 составлять узоры из готовых элементов с чередованием по схеме АБАБ, ААББААББ, ААБААБ в квадрате, в круге, на полоске

4.4.2.5 чередовать элементы по схеме АБАБ, ААББААББ, ААБААБ ("Мамины бусы")

1.4.2.6 сжимать карандаш в кулаке, придерживать бумагу свободной рукой, правильно держать кисть или карандаш)

2.4.2.6 узнавать, "писать" точку: пальцем на манке (песке), насыпанной в различные емкости (на поднос, в миску), фломастерами, маркерами на листе бумаги-под ритмичные удары музыкальных инструментов или хлопки педагога

3.4.2.6 составлять узор в полоске и в круге по подражанию действиям учителя и по образцу (лес — большие и маленькие елочки; улица — высокие и низкие дома

4.4.2.6 рисовать размашисто на больших листах бумаги фломастерами, кистями, карандашами прямых и извилистых линий, объектов угловатой формы



3.4.2.7 разлиновывать лист по линейке с помощью педагога и самостоятельно

4.4.2.7 "писать" по трафаретам буквы А, О (высотой 10 см) -самостоятельно или с помощью педагога

      39. Настоящая Программа реализуется в соответствии с Долгосрочным планом по реализации Типовой учебной программы по предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов. В долгосрочном плане обозначен объем учебных целей реализуемых в каждом разделе.

      40. Распределение учебных целей по классам и четвертям носит рекомендательный характер, что определяет возможность ставить учебные цели индивидуально для каждого ученика с учетом его возможностей.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов

      1) 1 класс

Сквозные темы

Разделы/ Цели обучения

Психомоторная основа речи

Коммуникация

Звучащая речь

Чтение и письмо


1 четверть

1-2 неделя: наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я, мое тело";
4 неделя "Фрукты, ягоды";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Мои игрушки";
7 неделя "Моя семья";
8 неделя "Мой дом"
9 неделя "Моя школа"

1.1.1.1 прослеживать взглядом движущийся, близко расположенный, предмет (по горизонтали, по вертикали, по кругу, вперед/назад) в течение 1 минуты

1.2.1.1 выражать радость от достижения своих целей в специально созданных игровых ситуациях, с помощью невербальных средств общения, используя игрушки

1.3.1.1 представлять возможности применения предметов для игр: можно играть с куклами, мягкими образными игрушками на диване, на стульях, за столом

1.4.1.1 узнавать и различать пиктограммы "игрушки", "кукла", "мяч", "машина"

1.1.2.1 выполнять совместно с педагогом пальцевые упражнения на статическую и динамическую координацию

1.2.2.2 давать аудиальные и речевые реакции на имя, фамилию, пол


1.4.2.1 рассматривать предметы для письма и фиксировать взгляд, перемещать их в руке для рассматривания их со всех сторон (совместно с педагогом)

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.1.1.2 фиксировать взгляд на лице человека, на фотографии в течение 30 секунд

1.2.1.2 показывать жестом и пантомимой: "Я: вижу, дышу, нюхаю, говорю, кушаю, слышу", "Руки — я все делаю", "Ноги— я хожу", "Я смеюсь, радуюсь, плачу", "Я играю, мои игрушки"

1.3.1.2 находить по инструкции среди трех предметов предметы и изображения в рамках тематического концентра "Я-ребенок" (Мое тело и я, Мои чувства и потребности), показывать и называть их

1.4.1.2 сравнивать, различать и чертить по обводке горизонтальные, вертикальные, косые линии и овалы

1.1.2.2 выполнять сжимание, разжимание кулаков совместно с педагогом, по подражанию его движениям

1.2.2.3 демонстрировать готовность и стремление к речевому общению с окружающими в различных ситуациях на празднике, в быту

1.3.2.2 выполнять дыхательно-голосовые и артикуляционные упражнения на уровне совместных действий

1.4.2.3 соотносить предметные изображения и изображения детей с предметами: с куклой, с мячом, с медвежонком, с кубиками, с барабаном, с машиной, с ведерком

1.1.2.3 ориентироваться в пространстве кабинета, уметь показать направления вперед, назад





3 четверть

1 неделя "Зимние забавы";
2 неделя "Зимняя одежда и обувь";
3 неделя "Домашние животные";
4 неделя "Дикие животные"
5 неделя "Домашние птицы";
6 неделя "Дикие птицы";
7 неделя "Транспорт"; 8 неделя "Мамин праздник"; "Праздник Наурыз"

1.1.1.3 находить игрушки по картинкам (цветная картинка-иллюстрация, картинка, нарисованная взрослым на глазах у ученика, картинка, составленная из двух-четырех частей).

1.2.1.3 читать телесные и мимические движения, выражающие контрастные эмоции при прослушивании музыки

1.3.2.1 находить и показывать у себя органы дыхания, голосообразования и артикуляции, чувствовать вибрацию голосовых связок

1.4.1.3 выполнять визуальные и аудиальные упражнения с антропоморфными игрушками и картинками

1.1.1.4 узнавать знакомую игрушку по отдельным деталям, по характерным звукам (звучащие игрушки), на ощупь

1.2.2.4 слушать речь (потешки, стишки, сказки), записанную с помощью мультимедиа-устройств, в том числе, речевой коммуникатор, демонстрируя интерес

1.3.2.3 правильно артикулировать звуки [а, у, и, о] в изолированной позиции {девочка поет: а-а-а, волк воет: у-у-у); на материале звукоподражаний, потешек

1.4.2.4 различать линии "Дорожка для машины", "По речке плывет уточка", "Капельки"

1.1.2.4 двигаться по сенсорным дорожкам за руку и по направлению, заданному педагогом с помощью указательного жеста


1.3.2.5 трансформировать серии слогов с изменением в них гласного, опорного согласного, четко произнося все поставленные звуки на основе рациональной голосоподачи

1.4.2.5 эмоционально откликаться на яркие пятна, мазки, штрихи рассматривать, ассоциировать с реальными объектами учащимися


4 четверть

1 неделя "Деревья";
2 неделя Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

1.1.1.5 локализовать неподвижный источник звука, расположенный на уровне уха (плеча, талии).

1.2.2.1 понимать и выполнять сопряженно инструкцию в одно действие без предлога (Иди! Сядь! На! Дай!)

1.3.2.4 артикулировать согласные раннего и среднего онтогенеза в пропевании прямых слогов: га-га-га, ко-ко-ко

1.4.1.4 подбирать к каждой строке стихотворения одну из двух картинок.

1.1.2.5 ходить в заданном направлении с игрушкой (погремушкой, ленточкой, прикрепленной к палочке), по сенсорной и игровой тропе


1.3.2.6 отвечать на стимулирование называть взрослых по именам и отчествам(именам), дополнять фразу невербальными средствами общения (мимика, жест

1.4.2.6 сжимать карандаш в кулаке, придерживать бумагу свободной рукой, правильно держать кисть или карандаш)



1.3.2.7 слушать и понимать вопросы, использовать элементарные формы речевого этикета при выражении желания, просьбы, использовать сенсорный план


Последние 2 недели четвертой четверти: Логопедическая диагностика состояния речевых средств обучающихся

2) 2 класс

Сквозные темы

Разделы/Цели обучения

Психомоторная основа речи

Коммуникация

Звучащая речь

Чтение и письмо


1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я и моя семья";
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои игрушки";
8 неделя "Мой дом";
9 неделя "Моя школа"

2.1.1.1 фиксировать взгляд на неподвижном предмете, расположенном выше, ниже и на уровне глаз, напротив ребенка (справа, слева от ребенка) в течение 1 минуты

2.2.1.1 играть с картинками, изображающими основные эмоции и их главные признаки (совмещать выражение глаз с соответствующим положение губ, бровей)

2.3.1.1 показывать предметы и их изображения по словесной просьбе учителя, называть с использованием вербальных и невербальных средств общения

2.4.1.1 узнавать и использовать пиктограммы "мама", "папа", "ребенок", "дедушка", "бабушка"

2.1.2.1 выполнять совместно с педагогом самомассаж пальцев и кистей рук, применяя 3 массажных приема по образцу

2.2.2.2 называть себя и откликаться на свое имя в специально созданных ситуациях

2.3.2.1 выполнять упражнения для губ и языка перед зеркалом: улыбка — трубочка, показать язык — спрятать язык (по образцу). по подражанию

2.4.2.1 создавать цветные пятна большой кистью, губкой, рукой и ассоциировать их н с реальными объектами (солнце, тучи), называть их с помощью педагога


2 четверть

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

2.1.1.2 показывать части тела на фотографии и на себе -совместно с учителем

2.2.1.2 слышать выразительность речи учителя, понимать мимические реакции, адекватные воспринятой вопросительной и побудительной интонации

2.3.1.2 находить среди трех предметов и изображений предметы в рамках тематического концентра "Мир ребенка" (Мои игрушки, мой дом, моя семья, моя школа и друзья): куклу, мячик, медвежонка, кубики, барабан, машину, ведерко, показывать и называть их

2.4.1.2 соотносить пиктограммы с фотографиями: "брат", "сестра". "собака", "лошадь", "кошка", "снег" "дождь" "рот", "ноги", "плакать", "есть".

2.1.2.2 ритмично сжимать - разжимать кулаки, сортировать мелкие предметы, выполняя разные захваты

2.2.2.3 участвовать в парных играх с речью на полоролевую идентификацию с использованием двухсловных предложений

2.3.2.2 "читать" движения, которые выполняет кукла бибабо (на рукавичках) с открывающимся ртом и подвижным языком (игрушкой манипулирует педагог) и повторять движения языком и губами, называя действие куклы бибабо

2.4.2.3 рисовать фломастерами, карандашами на альбомных листах бумаги округлые предметы и закрашивать их с помощью педагога (мяч, неваляшка, светофор)

2.1.2.4 показывать направление движения по подражанию действиям педагога и по образцу





3 четверть

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы"
7 неделя "Транспорт" 8 неделя "Мамин праздник"
9 неделя "Праздник Наурыз"

2.1.1.3 выбирать пиктограммы с изображением частей тела и показывать части тела на себе, на кукле, на фотографии, на пиктограмме, пытаться называть части

2.2.1.3 подражать выражению лица педагога (перед зеркалом и без) и его действиям (жалеет-обнимает, гладит по голове; радуется-хлопает в ладоши)

2.3.2.3 сопряженно и по подражанию воспроизводить слоговую структуру слова с плавным переходом с согласного на гласный, с одного слога на другой в словах моделей СГ, ГС, СГ+СГ на основе звуков а, у, о, м,х (ух, ах, мама, муму, на, иди)

2.4.1.3 называть по показу детали объектов (уши зайца) —или выбирать картинку с их изображением 2.4.2.4 ритмично рисовать мелом на доске, мокрым пальцем на цветной бумаге округлых форм и линий по словесной инструкции

2.1.1.4 распознавать на ощупь знакомые предметы, сходные по размеру, фактуре, демонстрировать распознавание звуком, мимикой, движением

2.2.2.4 играть в ролевые игры, отражающие доброе, заботливое отношение членов семьи друг к другу, выраженное с помощью мимики, жестов, слов

2.3.2.4 составлять по модели двухсловные предложения, включающие усвоенные существительные в именительном падеже, указательные местоимения: указательное местоимение + именительный падеж существительного, произносимое с вопросительной интонацией (Это девочка?); указательное местоимение + именительный падеж существительного (Вот девочка. Это мальчик.)


2.1.2.3 ориентироваться в пространстве, уметь показать направления: вперед, назад, вверх, вниз



2.4.2.5 рисовать по внутренним трафаретам, обводке металлическим рамкам и вкладышам простыми и цветными карандашами с использованием (материал М. Монтессори)


4 четверть

1 неделя "Деревья";
2 неделя "Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

2.1.1.5 узнавать звуки природы (шум дождя, голоса птиц и зверей) и звучание музыкальных инструментов (свистулька, барабан, дудочка)

2.2.2.1 понимать и выполнять сопряженно инструкцию в одно действие с пространственными предлогами в, на, под

2.3.2.5 различать гласные звуки [а, у, о] с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия их беззвучной артикуляции, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

2.4.1.4 понимать, различать по глаголу и выполнять инструкции "Внимательно рассмотри …слушай и показывай" и "Называй, а я показываю"

2.1.2.5 выполнять аудиально- двигательные упражнения типа "Слушай и танцуй вместе..." (по тексту стихотворения)


2.3.2.6 вслушиваться в звучащую речь, различать тихую и громкую, медленную и быструю речь

2.4.2.6 узнавать, "писать" точку: пальцем на манке (песке), насыпанной в различные емкости (на поднос, в миску), фломастерами, маркерами на листе бумаги-под ритмичные удары музыкальных инструментов или хлопки педагога



2.3.2.7 воспроизводить по аналогии, дополнять, распространять фразу модели 3: Существительное+глагол


Последние 2 недели четвертой четверти: Логопедическая диагностика состояния речевых средств обучающихся

3) 3 класс

Сквозные темы

Разделы/Цели обучения

Психомоторная основа речи

Коммуникация

Звучащая речь

Чтение и письмо


1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся
3 неделя "Я и моя семья"
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка"
5 неделя "Овощи"
6 неделя "Фрукты, ягоды"
7 неделя "Мои любимые игры"
8 неделя "Мой дом"
9 неделя "Моя школа"

3.1.1.1 узнавать знакомые предметы в конкретном цветном, силуэтном и неполном, зашумленном изображении за 10-15 секунд

3.2.1.1 распознавать по лицу, изобразить перед зеркалом и уметь назвать эмоциональные состояния: смеется, плачет, дополнять мимические движения адекватной пантомимикой

3.3.1.1 узнавать знакомые игрушки и связанные с ними действия по краткому словесному и жестовому описанию педагога по одному -двум наиболее характерным признакам

3.4.1.1 узнавать и использовать пиктограммы: "дерево", "елка", "цветок" и т. п.

3.1.2.1 воспроизводить ритмичное сближение, соединение, скрещивание пальцев рук, попеременно правой и левой руки

3.2.2.2 выбирать с обоснованием предметы личной гигиены и предметы-заместители для Игр-драматизаций по содержанию стихов

3.3.2.1 выполнять словесному указанию позы "Крокодил", — широко открыть рот, "Веселый Петрушка" губы в улыбку, "Поцелуй Петрушку"-губы трубочкой, "Дразнилка" —высунуть язык вперед

3.4.2.1 обводить и штриховать простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками, закрашивать краской лист бумаги (широкой кистью)



3.3.2.2
правильно артикулировать звуки [а, у, и, о] в изолированной позиции (девочка поет: а-а-а, волк воет: у-у-у); на материале звукоподражаний, потешек развитие артикуляции согласных раннего и среднего онтогенеза (прямые слоги: га-га-га, ко-ко-ко)

3.4.2.3 рисовать красками, используя кончик кисти ("В доме зажглись огни", "Горошки на платье", "Набухли почки", "Распустились листочки", "Салют")


2 четверть

1 неделя "Моя одежда"
2 неделя "Моя обувь" 3 неделя "Продукты питания"
4 неделя "Чайная посуда"
5 неделя "Мебель"
6 неделя "Праздник Новый год"
7 неделя "Праздник Новый год"

3.1.1.2 прослеживать взглядом движущийся удаленный объект 3.1.2.2 согревать руки в ванночке или в тазике с теплой водой, растирать их плотным махровым полотенцем досуха

3.2.1.2 рассматривать себя в зеркале, показывать указательным жестом себя и своҰ отражение в зеркале, обводить мокрой кистью, пальцем очертания своего зеркального изображения

3.3.1.2 понимать и различать в жизни и по изображениям названия основных эмоциональных состояний: смеется, плачет, радуется, грустит

3.4.1.2 узнавать А (букву, вырезанную по контуру — высотой 10 и 5 см)




3.4.2.4 составление узоров из точек и мазков на полоске




3.4.2.5 составлять узоры из готовых элементов с чередованием по схеме АБАБ, ААББААББ, ААБААБ в квадрате, в круге, на полоске


3 четверть

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы"
7 неделя "Транспорт" 8 неделя "Мамин праздник"
9 неделя "Праздник Наурыз"

3.1.1.3 узнавать (различать) цвета объектов (красный, синий, желтый, зеленый, черный, коричневый, подбирать по цвету предметы и изображения, карандаш

3.2.1.3 выбирать игрушку (животное) из трех данных, в соответствии с образом, представленным педагогом

3.3.2.3 отчетливо произносить звуки: а, у, о, м. в любой позиции в слоге и слове Г+СГ (тут, там, нет), СГ+СГ+СГ

3.4.1.3 узнавать пиктограммы из серии "Животные" и соотносить их с картинками и объемными моделями

3.1.1.4 по-разному реагировать на соприкосновение с деревом, металлом, клейстером, пластмассой, водой разной температуры

3.2.2.3 разыгрывать несложный ролевой диалог, с называнием себя в игровой роли ("Семья", "Автобус", "Доктор", "Улица"

3.3.2.4 четко произносить поставленные (по индивидуальным показателям) звуки в слогах, словах воспроизводить совместно с педагогом 1-2 чистоговорки на каждый "дежурный" (поставленный) звук

3.4.2.6 составлять узор в полоске и в круге по подражанию действиям учителя и по образцу (лес — большие и маленькие елочки; улица — высокие и низкие дома

3.1.2.3 играть в игры-имитации, передавая в движении образы кукол, животных, птиц





4 четверть

1 неделя "Деревья"
2 неделя "Цветы"
3 неделя "Насекомые"
4 неделя "Одежда для весны"
5 неделя "Рыбы"
6 неделя "Фрукты"
7 неделя "Овощи"
8 неделя "Ягоды"
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

3.1.1.5 локализовать неподвижный удаленный источник звука, соотнося его с объектом, находя одинаковые по звучанию объекты

3.2.2.1 рассказывать стихи о личной гигиене, о предметах гигиены, комбинируя вербальные и невербальные средства общения

3.3.2.5 составлять двухсловные предложения в виде сообщений от собственного имени в ответ на эмоциональное стимулирование педагога ("Я...", "Мы..."), второго лица ("Ты...", "Вы..."), от третьего лица ("Он...", "Они..."), используя "графические подсказки", символические изображения и наглядные опоры

3.4.1.4 выбрать две одинаковые пиктограммы среди ряда других (например, "кукла" — "мишка" — "машина" — "кукла" и др.).

3.1.2.4 показывать и называть части лица\головы: глаза, нос, рот, уши, волосы по словесной инструкции

3.2.2.4 играть в группе по 2-3 человека в игры с сюжетом из нескольких действий, в которых необходимо обоснованно выбрать и использовать детали костюмов: "Я - водитель", "Я - пожарный", "Я - врач"

3.3.2.6 пересказывать небольшие тексты с опорой на предварительное обсуждение его содержания и серию картинок (исходя из индивидуальных возможностей, учащихся)

3.4.2.7 разлиновывать лист по линейке с помощью педагога и самостоятельно

3.1.2.5 ходить по дорожкам, коврику "Топ-топ", коврику "Гофр" под удары бубна, барабана, приговаривая "топ-топ"


3.3.2.7 использовать модель "Нет" +существительное в родительном падеже при составлении двухсловных предложений (Есть ветер? Нет ветра? Дует ветер.)


Последние 2 недели четвертой четверти: Логопедическая диагностика состояния речевых средств обучающихся

4) 4 класс

Разделы/Цели обучения

Сквозные темы

Психомоторная основа речи

Коммуникация

Звучащая речь

чтение и письмо


1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я и моя семья";
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои любимые игры";
8 неделя "Мой дом";
9 неделя "Моя школа"

4.1.1.1 соотносить часть и целое в предметных картинках, сюжетных картинах, на матрицах Равена, простых пазл-композициях

4.2.1.1 рассматривать и показывать предметы одежды на друге, на педагоге, на себе,- глядя в зеркало, на картинке, на пиктограмме, на фото и видео

4.3.1.1 узнавать и показывать знакомые предметы, объекты природы и быта по краткому словесному описанию педагога по одному -двум наиболее характерным признакам

4.4.1.1 работать с пиктограммами из серии "Школьные предметы": "тетрадь", "карандаш", "краски", "считать", "писать", "рисовать"

4.1.2.1 выполнять самомассаж пальцев и кистей рук, применяя 3 массажных приемов с массажером по образцу

4.2.2.2 моделировать с помощью педагога простые сюжеты о безопасности в доме, в природе и на улице: "На приеме у врача", "Переходим улицу по пешеходному переходу"

4.3.2.1
Различать, отчетливо и ритмично произносить звуки [а, у, о, и] с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия их беззвучной артикуляции, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

4.4.2.1
рисовать красками приемами примакивания и касания кончиком кисти, составление узоров из точек и мазков на полоске по образцу


2 четверть

1 неделя "Моя одежда"
2 неделя "Моя обувь"
3 неделя "Продукты питания"
4 неделя "Чайная посуда"
5 неделя "Мебель"
6 неделя "Праздник Новый год"
7 неделя "Праздник Новый год"

4.1.1.2 различать силу неречевых звуков: громко-тихо, подражая звукам и голосам природы

4.2.1.2 смотреть на себя в зеркало, оценивать свой внешний вид, стремиться устранить недостатки в одежде, прическе, уметь приосаниться

4.3.1.2 демонстрировать понимание общего фактического содержания прослушанного текста соотнесением содержания с предметом, предмета с картинкой, пиктограммой и словом

4.4.1.2 определять местоположение звуков "А", "У", "М" в слове (в начале или в конце слова)

4.1.2.2 манипулировать конструктором и сборно-разборными игрушками: вместе с педагогом, по подражанию

4.2.2.3 внимательно выслушивать и точно выполнять одно-двуступенчатые инструкции на выполнение учебных действий: слушание, нахождение картинки и пиктограммы по тексту стихов и сказок

4.3.2.4 воспроизводить ритмический рисунок – с имитацией серии слогов из двух и трех элементов с меняющимся ударением

4.4.2.3 "писать" вертикальные и горизонтальные прямые и извилистые линий по точкам и пунктирам

4.1.2.3 двигаться в пространстве по направлению, названному педагогом: вперед , назад, вверх, вниз



4.4.1.3 конструировать, реконструировать из элементов, прочитывать буквы "А", "У", "М"


3 четверть

1 неделя "Зимние забавы
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы
7 неделя "Транспорт"
8 неделя "Мамин праздник
9 – неделя "Праздник Наурыз"

4.1.1.3 выделять цвет, характерный для травы, неба, солнца, воды, снега), пользуясь эталонами, узнавать объект по признаку цвета, окраса (животных)

4.2.1.3 играть в имитационные игры, повторять движения медведя, зайца и лисы, за педагогом, по музыкальному фрагменту, по показу игрушки или картинки

4.3.2.1 выполнять речевые действия по словесной инструкции и на основе речевого сопровождения под счет или музыку, ритмично

4.4.1.3 конструировать, реконструировать из элементов, прочитывать буквы "А", "У", "М"

4.1.1.4 группировать предметы в процессе стереогноза по общему признаку: "Достань все шероховатые (гладкие, округлые)


4.3.2.2 выполнять короткий и бесшумный вдох (не поднимая плечи), спокойный и плавный выдох (не надувая щеки)

4.4.2.3 составлять узоры из готовых элементов в квадрате, в круге, в полоске




4.4.2.5 чередовать элементы по схеме АБАБ, ААББААББ, ААБААБ ("Мамины бусы"


4 четверть

1 неделя "Деревья"
2 неделя "Цветы"
3 неделя "Насекомые"
4 неделя "Одежда для весны"
5 неделя "Рыбы"
6 неделя "Фрукты"
7 неделя "Овощи"
8 неделя "Ягоды"
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

4.1.1.5 воспроизводить ритмическую основу фрагмента с ритмом марша (прихлопы, притопы), демонстрируя радость

4.2.2.1 инициировать несложный ролевый диалог, в котором им необходимо назвать себя в игровой роли (игры "Дочки-матери", "Семья")

4.3.2.3 воспроизводить слоговую структуру слова с плавным переходом с одного слога на другой, в стечении- с одного согласного на другой в словах модели: СГ+СГС (банан, диван

4.4.1.4 выбирать информационные, предупреждающие и запрещающие знаки: "Медицинский кабинет", "Пешеходный переход", "Движение пешеходов запрещено". "читать" сигналы светофора

4.1.2.4 играть в игру "наоборот"- на противоположные действия, включающие крупные и мелкие движения

4.2.2.4 с помощью реплик привлекать внимание окружающих к себе, своему внешнему виду и своим поступкам, ожидая их оценки

4.3.2.5 рассказывать двух-четырехстрочные стихи (с использованием вербальных и невербальных средств общения) о личной гигиене, о предметах гигиены

4.4.2.6 рисовать размашисто на больших листах бумаги фломастерами, кистями, карандашами прямых и извилистых линий, объектов угловатой формы

4.1.2.5 повторять с одного предъявления цепочку из двух общих движений, комбинацию из двух элементов предметы двумя руками


4.3.2.6 составлять совместно с логопедом короткие описательные рассказы об игрушках, любимых вещах, интересных ситуациях с использованием картинного плана, пиктограмм и речи




4.3.2.7 инициировать и вести диалог по следам экскурсии, с использованием местоимений

4.4.2.7 "писать" по трафаретам буквы А, О (высотой 10 см) -самостоятельно или с помощью педагога

Последние 2 недели четвертой четверти: Логопедическая диагностика состояния речевых средств обучающихся

      Сноска. Приказ дополнен типовой учебной программой 323-3 в соответствии с приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Индивидуальные и групповые занятия активно-двигательного характера" для обучающихся с умеренным нарушением интеллекта 1-4 классов

Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа по учебному предмету "Индивидуальные и групповые занятия активно-двигательного характера" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов (далее - Программа) разработана в соответствии с пунктом 1 статьи 19 Закона Республики Казахстан "Об образовании".

      2. Цель Программы - укрепление здоровья учащихся и достижение ими индивидуально доступного уровня развития двигательных способностей и личностных качеств, предоставляющих максимально возможную самореализацию в различных сферах жизнедеятельности (учебной, бытовой, трудовой).

      3. Учебные задачи Программы:

      1) мотивация двигательной активности, формирование двигательных умений и навыков, развитие физических качеств;

      2) расширение диапазона движений и профилактика возможных нарушений; совершенствование сенсорно-перцептивной деятельности;

      3) формирование точности и целенаправленности движений и действий;

      4) обогащение словарного запаса детей на основе использования спортивной терминологии;

      5) обеспечение оптимального двигательного режима и педагогических условий формирования игровой и произвольной двигательной деятельности;

      4. Коррекционно-развивающие задачи Программы:

      1) изучение и совершенствование двигательных действий, являющихся основой для выработки социально бытовых и трудовых умений и навыков;

      2) коррекция нарушений физического развития; развитие координационных способностей; совершенствование зрительно-двигательной координации;

      3) поддержание устойчивой физической работоспособности на достигнутом уровне;

      4) развитие вербальных и невербальных коммуникативных навыков.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      5. При организации образовательного процесса необходимо учитывать следующее:

      1) низкая познавательная активность в условиях коллективного обучения;

      2) слабая реакция на направляющую, стимулирующую помощь учителя, используемую во фронтальной работе;

      3) невозможность поддерживать активность обучающихся в течение сорока пяти минут на содержании одного учебного предмета;

      4) минимальный ресурс младших школьников в сохранении активности и концентрации на содержании одного учебного предмета в течение сорока пяти минут;

      5) трудности автоматизации формируемых навыков.

      6. В основе педагогических подходов к организации учебного процесса лежит концепция "нормализации" жизни лиц с выраженным и умеренным нарушением интеллекта. Предполагается создание условий для индивидуального развития, формирования социального опыта, вовлечения школьников в окружающий их мир людей, предметов, действий, отношений.

      7. В начальных классах педагогические мероприятия направлены на формирование необходимых предпосылок, ментальных средств и способов усвоения эмпирических знаний, включающих сотрудничество со взрослым и детьми.

      8. Организация процесса обучения и воспитания обучающихся с умеренным нарушением интеллекта основана на принципах специальной педагогики.

      9. Принцип признания права, обучающегося развиваться в индивидуальном темпе, сохраняя при этом свои уникальные особенности. Педагоги постоянно изучают изменяющиеся возможности, оценивают образовательные потребности, фиксируют минимальные продвижения в развитии и усвоении навыков у учащихся. Любой прогресс рассматривается в качестве положительного результата обучении.

      10. Принцип самостоятельного выбора педагогом содержания, методов, форм, дидактических средств обучения каждого школьника с учетом индивидуальных возможностей и результатов оценки образовательных, личностных достижений.

      11. Принцип создания соответствующей школьной среды для формирования практической деятельности и социальных навыков у обучающихся:

      1) формирование умений и навыков осуществляется в ситуации максимально приближенной к той, в которой эти навыки будут использованы, что обусловлено значительными трудностями переноса знаний и навыков в новую ситуацию;

      2) оснащения помещений для организации занятий отражают различные жизненные ситуации;

      3) социально-бытовая и предметно-развивающая среда в школе организуется с учетом психофизиологических особенностей и потребностей обучающихся (необходимы места для двигательной активности, для отдыха, санитарно-гигиенические).

      4) предметная среда меняется в соответствии с изменением потребностей обучающихся.

      12. Дидактические подходы реализации Программы:

      1) обучение в сотрудничестве;

      2) разноуровневый и дифференцированный подход;

      3) здоровьесберегающие, игровые, личностно-ориентированные, информационно-коммуникативные подходы;

      4) использование специального оборудования и приспособлений.

      13. Содержание конкретной индивидуальной и групповой работы с обучающимся определяется по результатам обследования особенностей (диагностики) его психофизического состояния.

      14. В процессе обследования выявляется не только достигнутый уровень развития, но и зона ближайшего развития. Одновременно оценивается уровень овладения компонентами деятельности: мотивационно-ориентировочным, операциональным, контрольно-оценочным.

      15. Результаты диагностики являются определяющим фактором при формировании групп и подгрупп для проведения индивидуальных и/или групповых занятий.

      16. Методика проведения занятий предполагает:

      1) коррекционную направленность образовательного процесса;

      2) планирование необходимого времени для формирования элементарных двигательных действий с последующим многократным закреплением полученных умений в новых условиях и ситуациях, постоянным их повторением в ходе формирования новых навыков;

      3) переход к новым движениям и действиям на основе уже автоматизированных в двигательном опыте ученика, достаточно освоенных умений и навыков;

      4) регламентацию физических нагрузок всего занятия или отдельных упражнений (объем, интенсивность и сложность заданий) с учетом индивидуальных возможностей учащихся.

      17. Основным критерием качества коррекционно-развивающей работы выступает положительная динамика в освоении двигательных умений и навыков и состояние здоровья учащихся. Контроль за состоянием и динамикой моторного развития и здоровья ученика является обязательным. С этой целью для каждого ученика ежегодно ведется "Индивидуальная карта физического развития".

      18. Уроки проводятся в специально оборудованных спортивных и тренажерных залах, удовлетворяющих санитарно-гигиеническим и противопожарным требованиям. Помещения оснащаются спортивным оборудованием и инвентарем, необходимым для реализации Программы.

      19. Технические средства и оборудование для реализации Программы: мягкие модули, гамак, качели, тренажеры для сенсорной интеграции, массажеры ручные, ножные; фитболы различных размеров и конфигураций; эспандеры ручные, кистевые, двойного действия; следовые, массажные дорожки; тренажеры механотерапевтические; мячи, медицинболы; гимнастические палки, обручи (разной толщины и размеров); сенсорная, балансировочная дорожка; сухой бассейн; тактильные дорожки и шарики; тренажеры для мелкой моторики, подвесные платформы, канаты, кольца, трубы для пролезания, "бочки" для залезания, шариковые бассейны, мягкие модули для конструирования, чулок Совы, утяжеленные одеяла, шарфы, балансиры и тактильные дорожки, уголок (палатка, домик) для уединения.

      20. Содержание Программы носит рекомендательный характер. Педагог имеет право вносить любые изменения в ее содержание с учетом индивидуальных возможностей и потребностей обучающихся. Сквозная тематика повторяется в каждом классе в соответствии с принципом концентричности, предполагающим повторение и постепенное расширение, усложнение изучаемых понятий, словаря, фразеологии, практических упражнений. Педагогический совет школы имеет право менять тематику и последовательность сквозных тем с учетом региональных особенностей и возможностей учащихся.

      21. Содержание Программы является основой для составления индивидуальных программ. Индивидуальная программа составляется на основе оценки особых образовательных потребностей, которую педагоги проводят в установленном порядке.

      22. Бальная оценка учебных достижений не используется. Для оценки достижений используется описательная оценка.

Глава 3. Организация содержания учебного предмета "Индивидуальные и групповые занятия активно-двигательного характера"

Параграф 1. Содержание учебного предмета "Индивидуальные и групповые занятия активно-двигательного характера"

      23. Максимальный объем учебной нагрузки учебного предмета "Индивидуальные и групповые занятия активно-двигательного характера" составляет:

      1) в 1 классе - 1 час в неделю, 32 часа в учебном году;

      2) во 2 классе - 1 час в неделю, 34 часа в учебном году;

      3) в 3 классе - 1 час в неделю, 34 часа в учебном году;

      4) в 4 классе - 1 час в неделю, 34 часа в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по учебному предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 8 ноября 2012 года № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

      24. Базовое содержание учебного предмета "Индивидуальные и групповые занятия активно-двигательного характера" включает следующие разделы:

      1) "Формирование моторных навыков и осанки";

      2) "Развитие координации и согласованности движений".

      25. Раздел "Формирование моторных навыков и осанки" включает следующие подразделы:

      1) развитие осанки и равновесия;

      2) развитие общей моторики;

      3) развитие мелкой моторики;

      4) нормализация дыхания;

      5) формирование тактильно-двигательного восприятия.

      26. Раздел "Развитие координации и согласованности движений" включает следующие подразделы:

      1) ориентировка в собственном теле;

      2) ориентировка в пространстве;

      3) развитие координации движений;

      4) развитие согласованности действий и движений телом.

      27. Базовое содержание учебного предмета "Индивидуальные и групповые занятия активно-двигательного характера" для 1 класса:

      1) раздел "Формирование моторных навыков и осанки". Основы знаний о форме одежды, правилах поведения и передвижения на занятиях, правилах личной гигиены. Параметры правильной осанки и ее проверка под руководством учителя. Дыхание при выполнении упражнений, восстановительное дыхание. Укрепление здоровья и закаливание организма с помощью выполнений несложных упражнений и элементов дыхательной гимнастики под руководством учителя. Развитие крупной моторики: действия, движения по инструкции учителя (показ, слово), повороты, повороты с движениями рук, ходьба с изменениями направления. Игра "Следопыты", ползание, приседания, перекаты, наклоны, перестроения. Пальчиковая гимнастика с речевым сопровождением. Упражнения на синхронность работы обеих рук: взять большой (маленький мяч). Определение на ощупь величины предметов и плоскостных фигур: большой –маленький, игра "Чудесный мешочек". Формирование ощущений от разных поз тела, верхних, нижних конечностей, игра "Море волнуется";

      2) раздел "Развитие координации и согласованности движений". Упражнения для развития пространственно-временной дифференцировки и точности движения под руководством учителя. Упражнения на равновесие: "Дорожка следов"; развитие координации движений рук и глаз, упражнения с предметами (мяч, скакалка, обруч, гимнастическая палка, флажки, ленты). Выполнение движений, поз головой, руками, телом по подражанию. Выполнение упражнений на расслабление, напряжение, растяжки. Дыхательные упражнения лежа, сидя, стоя. Вербализация ощущений, игра "Покажи и угадай" (имитация движений животных). Выполнение упражнений с использованием балансиров, качелей, гамака, подвесной платформы, шарикового бассейна, чулка Совы, утяжеленных одеяла, шарфа. Конструирование из мягких модулей.

      28. Базовое содержание учебного предмета "Индивидуальные и групповые занятия активно-двигательного характера" для 2 класса:

      1) раздел "Формирование моторных навыков и осанки". Основы знаний о форме одежды, правилах поведения и передвижения на занятиях, правилах личной гигиены. Параметры правильной осанки и ее проверка под руководством учителя. Ходьба с перешагиванием через предметы высотой 10-15 см, переход от бега к быстрой ходьбе, постепенно снижая скорость. Формирование зрительного анализа (обследование предметов, состоящих из 2-3 деталей), игра: "Сравни предметы", "Какой детали не хватает?" (у ведра ручки, у куклы – руки). Ползанье, лазанье: для доставания предмета, на расстояние до 2-х м, подлезание под веревку (высота 50 см), пролезание в обруч (диаметр 50 см), лазание со страховкой взрослого по гимнастической лестнице – вверх и вниз (высота до 2 м), перелазание через веревку с помощью рук, без помощи рук. Формирование навыка поднимать и бросать предмет, удержание предмета и его перенесение, отталкивание мешка с песком, толкание вперед мяча, катание мяча (диаметр 25 см) вперед из исходного положения стоя, сидя, в паре со учителем, перенос мяча, бросание мяча (диаметр 6-8 см) вниз, вдаль. Повороты вправо – влево, передавая предметы рядом стоящему (сидящему), наклоны вперед и в стороны;

      2) раздел "Развитие координации и согласованности движений". Ориентировка в собственном теле (ноги, руки, голова, живот), Ориентировка в спортивном зале: движение в заданном направлении (вперед, назад). Ходьба и упражнения в равновесии: ходьба в прямом направлении по лежащей на полу дорожке, с помощью взрослого вверх по доске, приподнятой одним концом от пола на 5 см (ширина доски 25 см, длина 1,5 – 2 м) и вниз до конца, подъем на гимнастическую скамейку и спуск с нее, перешагивание через веревку, положенную на землю, или палку. Выполнение упражнений на расслабление, напряжение, растяжки. Дыхательные упражнения лежа, сидя, стоя. Продвижение вперед из положения лежа на животе на роликовой доске. Выполнение упражнений с использованием балансиров, качелей, гамака, подвесной платформы, шарикового бассейна, чулка Совы, утяжеленных одеяла, шарфа. Конструирование из мягких модулей.

      29. Базовое содержание учебного предмета "Индивидуальные и групповые занятия активно-двигательного характера" для 3 класса:

      1) раздел "Формирование моторных навыков и осанки". Построение в колонну по одному, в шеренгу, в круг по подгруппам и всей группой помощью учителя по зрительному ориентиру (нарисованный круг, линия, расставленные кегли), по словесной инструкции учителя. Упражнения для кистей рук, для развития и укрепления мышц плечевого пояса: катание орехов, массажных мячей, сжимание и разжимание кистей рук с детским эспандером или резиновым кольцом, игра "Пальчики здороваются", сгибание и разгибание рук с отведением и приведением к туловищу, поднимание руки с флажком и помахивание им над головой (чередование левой и правой руки), одновременно двух рук над головой, помахивание ими, перекладывание предметов из одной руки в другую перед собой, за спиной, над головой. Упражнения для формирования правильной осанки, развитие и укрепления мышц спины, гибкости позвоночника и профилактики плоскостопия: передача мяча друг другу над головой вперед и назад, упражнение "Велосипед", ходьба на носках, парами в разных направлениях по зрительному ориентиру за учителем (с флажком, звуковым мячом), ходьба в парах по кругу, змейкой, в рассыпную между предметами, с перешагиванием через шнур, кубики за учителем. Хождение по фактурной поверхности (массажному коврику, массажной дорожке), самостоятельный подъем из горизонтального положения в вертикальное и наоборот. Имитирование дыхания животных (собака дышит, мышь дышит), движения по показу учителя с элементами имитаций: "надуваем большой шар", "шарик сдулся", "дуем на пушинку", "тихий ветерок", "сильный ветер";

      2) раздел "Развитие координации и согласованности движений". Ориентировка в собственном теле (нога, рука). Ориентировка в спортивном зале: движение в заданном направлении (вперед, назад). Ходьба и упражнения в равновесии: ходьба в прямом направлении по лежащей на полу дорожке, с помощью взрослого вверх по доске, приподнятой одним концом от пола на 5 см (ширина доски 25 см, длина 1,5 – 2 м и вниз до конца, подъем на опрокинутый вверх на гимнастическую скамейку и спуск с нее, перешагивание через веревку, положенную на землю, или палку. Выполнение упражнений на расслабление, напряжение, растяжки. Дыхательные упражнения лежа, сидя, стоя. Продвижение вперед из положения лежа на животе на роликовой доске. Принятие правильной осанки у поверхности (стоя у вертикальной поверхности, лежа на полу), без вспомогательных средств. Выполнение упражнений с использованием балансиров, качелей, гамака, подвесной платформы, шарикового бассейна, чулка Совы, утяжеленных одеяла, шарфа. Конструирование из мягких модулей.

      30. Базовое содержание учебного предмета "Индивидуальные и групповые занятия активно-двигательного характера" для 4 класса:

      1) раздел "Формирование моторных навыков и осанки". Стойка у стены без плинтуса с правильной осанкой (затылок, лопатки, ягодицы, пятки касаются стенки). Упражнения для укрепления мышц спины: "Кошечка", "Книжка", "Птица". Упражнения для профилактики плоскостопия: сгибание и разгибание стопы, перекаты стопы с пятки на носок, движения пальцами стоп, сводить и разводить пятки, носки. Передвижение стоп при помощи пальцев, скольжение стопой по голени другой ноги, круговое движение в голеностопном суставе. Упражнения: "Ходьба", "Лошадка". Движения глазами вверх, вниз, слева направо и обратно, в одну и другую сторону, крепко зажмурить глаза, затем открыть их, быстро моргать. Дыхательная гимнастика: изменение длительности вдоха и выдоха по инструкции учителя, руки через стороны вверх – потянуться – вдох, руки вниз - расслабиться – выдох, обучение диафрагмальному дыханию, упражнения игрового характера: "Нюхаем цветок", "Греем руки";

      2) раздел "Развитие координации и согласованности движений". Упражнения на равновесие, стимулирующие вестибулярный аппарат. Сочетание разных видов ходьбы под руководством учителя: с высоким подниманием бедра, в полуприседе. Стойка на полу на носках, на гимнастической скамейке. Упражнения: "Аист", "Ласточка". Наклоны и повороты туловища в сочетании с движениями рук. Взмахи ногой вперед, назад, в положении лежа на спине, поочередное поднимание ног. Выполнение упражнений на расслабление, напряжение, растяжки. Дыхательные упражнения лежа, сидя, стоя. В положении лежа на животе: поднимание головы, прогибание назад с опорой на руки. Выполнение упражнений с использованием балансиров, качелей, гамака, подвесной платформы, шарикового бассейна, чулка Совы, утяжеленных одеяла, шарфа, уголка (палатка, домик) для уединения. Конструирование из мягких модулей.

Параграф 2. Система целей обучения

      31. Цели обучения в программе представлены с кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел программы, четвертое число обозначает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 1.2.1.4 "1" – класс, "2.1" – подраздел, "4" – нумерация учебной цели.

      32. Система целей обучения дана по разделам и классам:

      1) раздел "Формирование моторных навыков и осанки":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

1.1. Развитие осанки и равновесия

1.1.1.1 перекатываться с живота на спину с помощью учителя

2.1.1.1 перекатываться с живота на спину и обратно с помощью учителя

3.1.1.1 перекатываться с живота на спину и обратно по словесной инструкции учителя

4.1.1.1 перекатываться с живота на спину и обратно

1.1.1.2 ходить по коридору шириной в 1 метр за учителем

2.1.1.2 ходить в прямом направлении под руководством учителя

3.1.1.2 ходить по обозначенным ориентирам под руководством учителя

4.1.1.2 ходить по обозначенным ориентирам

1.1.1.3 ходить по гимнастической скамейке с поддержкой учителя

2.1.1.3 ходить по гимнастической скамейке под наблюдением учителя

3.1.1.3 ходить по гимнастической скамейке под наблюдением учителя

4.1.1.3 ходить по гимнастической скамейке

1.2. Развитие крупной моторики

1.1.2.1 выполнять действия по показу взрослого: "Дорожка следов"

2.1.2.1 выполнять действия по показу взрослого: повороты, перестроения

3.1.2.1 выполнять упражнения по показу: повороты, перестроения, упражнения на равновесие

4.1.2.1 выполнять по речевой инструкции ряд последовательных движений без предметов и с предметами

1.1.2.2 вставать в ряд под руководством учителя

2.1.2.2 вставать в ряд, строиться в шеренгу под руководством учителя

3.1.2.2 выполнять упражнения по подражанию

4.1.2.2 находить свое место в шеренге по сигналу

1.1.2.3 строиться в шеренгу под руководством учителя

2.1.2.3 вставать колонной по одному под руководством учителя

3.1.2.3 ходить на носках, на пятках и внутренних сводах стоп с плавным переходом в бег

4.1.2.3 ходить на носках, на пятках и внутренних сводах стоп с плавным переходом в бег

1.1.2.4 прыгать на месте по подражанию

2.1.2.4 прыгать на месте по подражанию

3.1.2.4 ловить и бросать мячи большого и среднего размера

4.1.2.4 попадать мячом в цель с расстояния 5 м

1.1.2.5 передавать мяч из рук в руки, стоя в кругу

2.1.2.5 передавать друг другу один большой мяч, стоя в кругу

3.1.2.5 передавать друг другу один большой мяч, стоя в кругу

4.1.2.5 поднимать с пола, бросать и ловить мяч

1.1.2.6 метать мешочек с песком по примеру учителя

2.1.2.6 метать мешочек с песком (теннисный мяч) по примеру учителя

3.1.2.6 метать мешочек с песком под словесную инструкцию

4.1.2.6 метать в цель мешочек с песком

1.1.2.7 выполнять упражнения с помощью учителя: лҰжа на животе, поднимание ног поочередно, лежа на спине, "велосипед"

2.1.2.7 выполнять упражнения с помощью учителя: лежа на животе, поднимание ног поочередно и вместе, лежа на спине, поочередное поднимание ног, "велосипед"

3.1.2.7 выполнять упражнения с помощью учителя: лҰжа на животе, поднимание ног поочерҰдно и вместе, поднимание головы, лҰжа на спине, поочерҰдное поднимание ног, "велосипед", поднимание туловища

4.1.2.7 выполнять упражнения под руководством учителя: лежа на животе, поднимание ног поочередно и вместе, поднимание головы, лҰжа на спине, поочерҰдное поднимание ног, "велосипед", поднимание туловища .

1.3. Развитие мелкой моторики

1.1.3.1 выполнять пальчиковую гимнастику с речевым сопровождением по подражанию: раз, два, три, четыре, пять, вышли пальчики гулять. Раз, два, три, четыре, пять, Будем пальчики считать

2.1.3.1 выполнять логомоторику вместе с учителем - поочередно соединять подушечку каждого пальца с большим пальцем, образуя "Колечко"

3.1.3.1 выполнять игру "Рожки" вместе с учителем

4.1.3.1 выполнять игру "Крестики-нолики", "Кулак-ребро-ладонь" вместе с учителем

1.1.3.2 повторять за учителем пальчиковую гимнастику с предметами (прищепки, ребристый карандаш, шишки, мяч су-джок)

2.1.3.2 выполнять пальчиковую гимнастику с предметами (прищепки, ребристый карандаш, шишки, мяч су-джок) под руководством учителя

3.1.3.2 выполнять пальчиковую гимнастику с предметами (прищепки, ребристый карандаш, шишки, мяч су-джок)

4.1.3.2 выполнять пальчиковую гимнастику с предметами (прищепки, ребристый карандаш, шишки, мяч су-джок)

1.4. Нормализация дыхания

1.1.4.1 выполнять упражнения на развитие плавного, длительного выдоха вместе с учителем

2.1.4.1 выполнять упражнения на развитие плавного, длительного выдоха вместе с учителем

3.1.4.1 выполнять упражнения на развитие плавного, длительного выдоха под руководством учителя

4.1.4.1 выполнять упражнения на развитие плавного, длительного выдоха

1.1.4.2 повторять за учителем упражнения для правильного речевого дыхания

2.1.4.2 выполнять упражнения для правильного речевого дыхания, упражнения в стихотворной форме вместе с учителем

3.1.4.2 выполнять упражнения для правильного речевого дыхания, упражнения в стихотворной форме под руководством учителя

4.1.4.2 выполнять упражнения для правильного речевого дыхания, упражнения в стихотворной форме

1.1.4.3 выполнять упражнения на расслабление мышц за счет правильного дыхания по подражанию за учителем

2.1.4.3 выполнять упражнения на расслабление мышц за счет правильного дыхания по подражанию учителю

3.1.4.3 выполнять упражнения на расслабление мышц за счет правильного дыхания под контролем учителя

4.1.4.3 выполнять упражнения на расслабление мышц за счет правильного дыхания

1.1.4.4 выполнять упражнения на дыхание с произнесением звуков на выдохе: чу-чу-чу (паровоз), ш-ш-ш (вагоны), у-у-у (самолҰт), ж-ж-ж (жук) по подражанию

2.1.4.4 выполнять упражнения для тренировки дыхания через нос и рот в различных исходных положениях: сидя, стоя, лҰжа под руководством учителя

3.1.4.4 выполнять упражнения на дыхание через нос и рот в различных исходных положениях: сидя, стоя, лҰжа, дыхание во время ходьбы с произнесением звуков на выдохе под руководством учителя

4.1.4.4 выполнять упражнения на дыхание в различных исходных положениях (лежа, сидя, стоя), дыхание во время ходьбы с произнесением звуков на выдохе

1.5. Формирование тактильно-двигательного восприятия

1.1.5.1 выполнять упражнения в раскатывании пластилина по подражанию за учителем

2.1.5.1 выполнять упражнения в раскатывании пластилина по речевой инструкции

3.1.5.1 выполнять задания с мозаикой: "Какого цвета не стало", "Собери цветок"

4.1.5.1 определять на ощупь величину предметов и плоскостных фигур: большой – маленький, игра "Чудесный мешочек"

1.1.5.2 выполнять упражнения на тактильную чувствительность по подражанию учителю

2.1.5.2 выполнять упражнения на тактильную чувствительность под руководством учителя

3.1.5.2 выполнять упражнения на тактильную чувствительность под руководством учителя

4.1.5.2 выполнять упражнения на тактильную чувствительность

      2) раздел "Развитие координации и согласованности движений":

Подраздел

Цели обучения

1 класс

2 класс

3 класс

4 класс

2.1. Ориентировка в собственном теле

1.2.1.1 повторять движения правой, левой рукой за учителем

2.2.1.1 выполнять движения с помощью учителя (руки вверх, вперед)

3.2.1.1 выполнять движения с помощью учителя (руки вверх, вперед, в стороны, на плечи)

4.2.1.1 выполнять движения по речевой инструкции (руки вверх, вперед, в стороны, на плечи, за голову)

1.2.1.2 выполнять упражнения для ориентации в схеме лица: "Что у меня на лице" по подражанию за учителем

2.2.1.2 выполнять упражнения для ориентации в схеме лица: "Что у меня на лице", "Вы можете?" по подражанию за учителем

3.2.1.2 выполнять упражнения для ориентации в схеме лица и тела: "Что у меня на лице", "Вы можете?", "Мое тело" по подражанию за учителем

4.2.1.2 выполнять упражнения для ориентации в схеме лица и тела: "Что у меня на лице", "Вы можете?", "Мое тело", "С руки на ногу" по подражанию за учителем

1.2.1.3 выполнять упражнения лежа на расслабление

2.2.1.3 выполнять упражнения лежа на вытягивание в струночку, на расслабление

3.2.1.3 выполнять упражнения на расслабление

4.2.1.3 выполнять упражнения для снятия напряжения с мышц туловища, рук, ног

1.2.1.4 выполнять упражнения на расслабление мышц рук
по подражанию за учителем

2.2.1.4 выполнять упражнения на расслабление мышц рук

3.2.1.4 выполнять упражнения на расслабление мышц рук

4.2.1.4 выполнять упражнения на расслабление мышц рук

1.2.1.5 выполнять упражнения с использованием утяжелителей (одеяло, шарф), сидеть в чулке Совы по подражанию

2.2.1.5 выполнять упражнения с использованием чулка Совы: перекаты или ползанья в Чулке, "Море волнуется, раз!"

3.2.1.5 выполнять упражнения с использованием чулка Совы

4.2.1.5 выполнять упражнения с использованием чулка Совы

1.2.1.6 выполнять упражнения с использованием сенсорной, балансировочной дорожки

2.2.1.6 выполнять упражнения с использованием сухого бассейна; тактильных дорожек и шариков

3.2.1.6 выполнять упражнения с использованием тренажеров для мелкой моторики, подвесных платформ, канатов

4.2.1.6 выполнять упражнения с использованием балансира, тактильных дорожек, уголка (палатка, домик) для уединения

2.2. Ориентировка в пространстве

1.2.2.1 выполнять упражнения на ориентировку в собственном теле по подражанию за учителем

2.2.2.1 выполнять упражнения на ориентировку в ближайшем пространстве по подражанию учителю

3.2.2.1 выполнять упражнения на ориентировку в ближайшем пространстве под руководством учителя

4.2.2.1 выполнять упражнения на ориентировку в ближайшем пространстве

1.2.2.2 выполнять построение в обозначенном месте (в кругах, квадратах) под руководством учителя

2.2.2.2 выполнять построение в обозначенном месте (в кругах, квадратах), в колонну с интервалом на вытянутые руки под руководством учителя

3.2.2.2 выполнять построение в обозначенном месте (в кругах, квадратах), в колонну с интервалом на вытянутые руки, в круг по ориентиру под руководством учителя

4.2.2.2 выполнять построение в обозначенном месте (в кругах, квадратах), в колонну с интервалом на вытянутые руки, в круг по ориентиру

1.2.2.3 выполнять повороты с движениями рук, ходить с изменением направления по подражанию за учителем

2.2.2.3 построение в обозначенном месте (в кругах, квадратах) с увеличением и уменьшением круга движением вперҰд, назад, в сторону под руководством учителя

3.2.2.3 построение в обозначенном месте (в кругах, квадратах) с увеличением и уменьшением круга движением вперҰд, назад, в сторону под руководством учителя

4.2.2.3 выполнять построение в обозначенном месте с увеличением и уменьшением круга движением вперҰд, назад, в сторону

1.2.2.4 выполнять шаг в начерченный ориентир по подражанию за учителем

2.2.2.4 выполнить прыжок в начерченный ориентир с помощью учителя

3.2.2.4 выполнить прыжок в длину с места толчком двух ног в начерченный ориентир с помощью учителя

4.2.2.4 ходьба по ориентирам, начерченным на полу

1.2.2.5 выполнять целенаправленные движения по двухступенчатой инструкции

2.2.2.5 выполнять обследование и сравнение предметов, состоящих из 2-3 деталей

3.2.2.5 выполнять обследование предметов, состоящих из 2-3 деталей, дидактическая игра: "Какой детали не хватает?"

4.2.2.5 выполнить прыжок в длину с места толчком двух ног в начерченный ориентир

4.2.2.6 выполнять обследование предметов, состоящих из 2-3 деталей, дидактическая игра: "Что изменилось?"

2.3. Развитие координации движений

1.2.3.1 удерживаться на гимнастической стенке

2.2.3.1 ползать по скамейке произвольным способом

3.2.3.1 подлезать под скамейкой, воротами, различными конструкциями

4.2.3.1 удерживаться на гимнастической стенке и лазать по ней вверх и вниз

1.2.3.2 ползать по гимнастической скамейке на четвереньках

2.2.3.2 перелазать через скамейку

3.2.3.2 перелазать через скамейку, ворота, различные конструкции

4.2.3.2 ходить по доске и скамейке, вытянув руки в разные стороны, вперед

1.2.3.3 ползать по скамейке произвольным способом с помощью учителя

2.2.3.3 ползать по скамейке и проползать под ней с помощью учителя

3.2.3.3 ползать по скамейке и проползать под ней с помощью учителя

4.2.3.3 ползать по скамейке и проползать под ней

1.2.3.4 удерживаться на перекладине с помощью учителя

2.2.3.4 удерживаться на перекладине (10 с) с помощью учителя

3.2.3.4 ходить, наступая на кубы, "кирпичики"; ходить, высоко поднимая колени, как цапля

4.2.3.4 ходить на носках с перешагиванием через палки

1.2.3.5 конструировать из мягких модулей под руководством учителя

2.2.3.5 конструировать из мягких модулей по показу учителя

3.2.3.5 конструировать из мягких модулей по образцу

4.2.3.5 конструировать из мягких модулей по замыслу

1.2.3.6 нанизывать бусы на леску,

2.2.3.6 выполнять упражнения на координацию движений

3.2.3.6 выполнять упражнения на координацию движений рук

4.2.3.6 выполнять упражнения на сравнение предметов по тяжести, игра "Легко - тяжело", "Восьмерки"

1.2.3.7 пролезать в тоннели по показу учителя

2.2.3.7 пролезать в тоннели по словесной инструкции учителя

3.2.3.7 выполнять упражнения для раскачивания на качелях

4.2.3.7 выполнять упражнения для раскачивания на качелях, в гамаке

2.4. Развитие согласованности действий и движений телом

1.2.4.1 выполнять упражнения на согласованность движений по подражанию за учителем

2.2.4.1 выполнять упражнения на согласованность движений по подражанию за учителем

3.2.4.1 выполнять упражнения на согласованность движений по инструкции учителя

4.2.4.1 выполнять движения по сенсорной дорожке с геометрическими фигурами и менять направление движения в соответствии с инструкцией учителя

1.2.4.2 выполнять движения и позы руками, ногами с предметами и без них по показу учителя

2.2.4.2 выполнять движения и позы головы и тела "Море волнуется" по показу учителя

3.2.4.2 выполнять движения по двух- и трҰхступенчатой инструкции учителя (2 шага вперед — поворот направо, один шаг назад)

4.2.4.2 выполнять упражнения на развитие статической координации движений

3.2.4.3 выполнять упражнения (со шнуром, с бусами, пуговицами) на согласованность работы обеих рук

4.2.4.3 выполнять упражнения по дифференцировке предметов на ощупь по разным качествам и свойствам ("Чудесный мешочек": выпуклый, вогнутый, колючий, гладкий)

      33. Настоящая Программа реализуется в соответствии с долгосрочным планом по реализации Типовой учебной программы по учебному предмету "Индивидуальные и групповые занятия активно-двигательного характера" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов.

      34. Распределение учебных целей по классам и четвертям носит рекомендательный характер. Учитель определяет учебные цели индивидуально для каждого ученика с учетом его возможностей.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Индивидуальные и групповые занятия активно-двигательного характера" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 1-4 классов

      1) 1 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя: наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я, мое тело";
4 неделя "Фрукты, ягоды";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Мои игрушки";
7 неделя "Моя семья";
8 неделя "Мой дом" 9 неделя "Моя школа"

1.1. развитие осанки и равновесия

1.1.1.1 перекатываться с живота на спину с помощью учителя

1.1.1.2 ходить по коридору шириной в 1 метр за учителем

1.1.1.3 ходить по гимнастической скамейке с поддержкой учителя

1.2. развитие крупной моторики

1.1.2.1 выполнять действия по показу взрослого: "Дорожка следов"

1.1.2.2 вставать в ряд под руководством учителя

1.1.2.3 строиться в шеренгу под руководством учителя

1.1.2.4 прыгать на месте по подражанию, упражнение "Зайцы!"

1.3. развитие мелкой моторики

1.1.3.1 выполнять пальчиковую гимнастику с речевым сопровождением по подражанию: Раз, два, три, четыре, пять, вышли пальчики гулять. Раз, два, три, четыре, пять, будем пальчики считать

1.1.3.2 выполнять пальчиковую гимнастику с предметами (прищепки, ребристый карандаш, шишки, мяч суджок) за учителем

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.4. нормализация дыхания

1.1.4.1 выполнять упражнения на развитие плавного, длительного выдоха вместе с учителем

1.1.4.2 повторять за учителем упражнения для правильного речевого дыхания

1.1.4.3 выполнять упражнения на расслабление мышц за счет правильного дыхания по подражанию за учителем

1.1.4.4 выполнять упражнения на дыхание с выговариванием звуков на выдохе: чу-чу-чу (паровоз), ш-ш-ш (вагоны), у-у-у (самолҰт), ж-ж-ж (жук) по подражанию

1.5. формирование тактильно-двигательного восприятия

1.1.5.1 выполнять упражнения в раскатывании пластилина по подражанию за учителем

1.1.5.2 выполнять упражнения на тактильную чувствительность по подражанию учителю

1 неделя "Зимние забавы";
2 неделя "Зимняя одежда и обувь";
3 неделя "Домашние животные";
4 неделя "Дикие животные"
5 неделя "Домашние птицы";
6 неделя "Дикие птицы";
7 неделя "Транспорт";
8 неделя "Мамин праздник";
"Праздник Наурыз"

3 четверть

2.1. Ориентировка в собственном теле

1.2.1.1 повторять движения правой, левой рукой за учителем

1.2.1.2 выполнять упражнения для ориентации в схеме лица: "Что у меня на лице" по подражанию за учителем

1.2.1.3 выполнять упражнения лежа на расслабление тела

1.2.1.4 выполнять упражнения на расслабление мышц рук: по подражанию за учителем

1.2.1.5 выполнять упражнения с использованием утяжелителей (одеяло, шарф), сидеть в Чулке Совы по подражанию

1.2.1.6 выполнять упражнения с использованием сенсорной, балансировочной дорожки

1.2 Развитие крупной моторики

1.1.2.5 передавать мяч из рук в руки, стоя в кругу

1.1.2.6 метать мешочек с песком по примеру учителя

1.1.2.7 выполнять упражнения с помощью учителя: лҰжа на животе, поднимание ног поочерҰдно, лҰжа на спине, "велосипед"

2.2. Ориентировка в пространстве

1.2.2.1 выполнять упражнения на ориентировку в собственном теле

1.2.2.2 выполнять построение в обозначенном месте (в кругах, квадратах) под руководством учителя

2.3. Развитие координации движений

1.2.3.1 удерживаться на гимнастической стенке

1.2.3.2 ползать по гимнастической скамейке на четвереньках

1.2.3.3 ползать по скамейке произвольным способом с помощью учителя

1.2.3.4 удерживаться на перекладине с помощью учителя

1.2.3.5 конструировать из мягких модулей под руководством учителя

1 неделя "Деревья";
2 неделя Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

4 четверть

1.2. Развитие крупной моторики

1.1.2.4 метать мешочек с песком по примеру учителя

1.1.2.5 передавать мяч из рук в руки, стоя в кругу

1.1.2.7 выполнять упражнения с помощью учителя: лҰжа на животе, поднимание ног поочерҰдно, лҰжа на спине, "велосипед"

2.2. Ориентировка в пространстве

1.2.2.3 выполнять повороты с движениями рук, ходить с изменением направления по подражанию за учителем

1.2.2.4 выполнить шаг в начерченный ориентир по подражанию за учителем

1.2.2.5 выполнять целенаправленные движения по двухступенчатой инструкции

1.5. Формирование тактильно-двигательного восприятия

1.1.5.1 выполнять упражнения в раскатывании пластилина по подражанию за учителем

1.1.5.2 выполнять упражнения на тактильную чувствительность по подражанию учителю

2.3. Развитие координации движений

1.2.3.6 нанизывать бусы на леску

1.2.3.7 пролезать в тоннели по показу учителя

2.4. Развитие согласованности действий и движений телом

1.2.4.1 выполнять упражнения на согласованность движений по подражанию за учителем

1.2.4.2 выполнять движения и позы руками, ногами с предметами и без них по показу учителя

      2) 2 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я и моя семья";
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои игрушки";
8 неделя "Мой дом"; 9 неделя "Моя школа"

1.1. Развитие осанки и равновесия

2.1.1.1 перекатываться с живота на спину и обратно с помощью учителя

2.1.1.2 ходить в прямом направлении под руководством учителя

2.1.1.3 ходить по гимнастической скамейке под наблюдением учителя

1.2. Развитие крупной моторики

2.1.2.1 выполнять действия по показу взрослого: повороты, перестроения

2.1.2.2 вставать в ряд, строиться в шеренгу под руководством учителя;

2.1.2.3 вставать колонной по одному под руководством учителя

2.1.2.4 прыгать на месте по подражанию, упражнение "Лебеди, лягушки"

1.3. Развитие мелкой моторики

2.1.3.1 повторять пальчиковую гимнастику вместе с учителем - поочередно соединять подушечку каждого пальца с большим пальцем, образуя "Колечко"


2.1.3.2 выполнять пальчиковую гимнастику с предметами (прищепки, ребристый карандаш, шишки, мяч су-джок) под руководством учителя

1 неделя "Моя одежда";
2 неделя "Моя обувь";
3 неделя "Продукты питания";
4 неделя "Чайная посуда";
5 неделя "Мебель";
6 неделя "Праздник Новый год";
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.2. Развитие крупной моторики

2.1.2.5 передавать друг другу один большой мяч, стоя в кругу

2.1.2.6 метать мешочек с песком (теннисный, мяч) по примеру учителя

2.1.2.7 выполнять упражнения с помощью учителя: лҰжа на животе, поднимание ног поочерҰдно и вместе, лҰжа на спине, поочерҰдное поднимание ног, "велосипед"

1.4. Нормализация дыхания

2.1.4.1 выполнять упражнения на развитие плавного, длительного выдоха вместе с учителем

2.1.4.2 выполнять упражнения для правильного речевого дыхания, упражнения в стихотворной форме вместе с учителем

2.1.4.3 выполнять упражнения на расслабление мышц за счет правильного дыхания по подражанию учителю

2.1.4.4 выполнять упражнения для тренировки дыхания через нос и рот в различных исходных положениях: сидя, стоя, лҰжа под руководством учителя

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы" 7 неделя "Транспорт"
8 неделя "Мамин праздник"
9 неделя "Праздник Наурыз"

3 четверть

1.5. Формирование тактильно-двигательного восприятия

2.1.5.1 выполнять упражнения в раскатывании пластилина "Угощение" по речевой инструкции

2.1.5.2 выполнять упражнения на тактильную чувствительность под руководством учителя

2.1. Ориентировка в собственном теле

2.2.1.1 выполнять движения с помощью учителя (руки вверх, вперед)

2.2.1.2 выполнять упражнения для ориентации в схеме лица: "Что у меня на лице", "Вы можете?" по подражанию за учителем

2.2.1.3 выполнять упражнения лежа на вытягивание в струночку, на расслабление

2.2. Ориентировка в пространстве

2.2.2.1 выполнять упражнения на ориентировку в ближайшем пространстве по подражанию учителя

2.2.2.2 выполнять построение в обозначенном месте (в кругах, квадратах), в колонну с интервалом на вытянутые руки под руководством учителя

2.3. Развитие координации движений

2.2.3.1 ползать по скамейке произвольным способом

2.2.3.2 перелазать через скамейку

2.2.3.3 ползать по скамейке и проползать под ней с помощью учителя

2.4. Развитие согласованности действий и движений телом

2.2.4.1 выполнять упражнения на согласованность движений по подражанию за учителем

2.2.4.2 выполнять движения и позы головы и тела "Море волнуется" по показу учителя

1 неделя "Деревья";
2 неделя "Цветы";
3 неделя "Насекомые";
4 неделя "Одежда для весны";
5 неделя "Рыбы";
6 неделя "Фрукты";
7 неделя "Овощи";
8 неделя "Ягоды";
9 неделя "Одежда для лета";
"Летние забавы детей"

4 четверть

2.1. Ориентировка в собственном теле

2.2.1.4 выполнять упражнения на расслабление мышц рук

2.2.1.5 выполнять упражнения с использованием чулка Совы: перекаты или ползанья в Чулке, "Море волнуется, раз!!"

2.2.1.6 выполнять упражнения с использованием сухого бассейна; тактильных дорожек и шариков

2.2 Ориентировка в пространстве

2.2.2.3 построение в обозначенном месте (в кругах, квадратах) с увеличением и уменьшением круга движением вперҰд, назад, в сторону под руководством учителя

2.2.2.4 выполнить прыжок в начерченный ориентир с помощью учителя

2.2.2.5 выполнять обследование и сравнение предметов, состоящих из 2-3 деталей

2.3. Развитие координации движений

2.2.3.4 удерживаться на перекладине (10 с) с помощью учителя

2.2.3.5 конструировать из мягких модулей по показу учителя

2.2.3.6 выполнение упражнений на координацию движений

2.2.3.7 пролезать в тоннели по словесной инструкции учителя

2.4. Развитие согласованности действий и движений телом

2.2.4.1 выполнять упражнения на согласованность движений "Зеваки", "Не ленись" по подражанию за учителем

2.2.4.2 выполнять движения и позы головы и тела "Море волнуется" по показу учителя

      3) 3 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся
3 неделя "Я и моя семья"
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка"
5 неделя "Овощи"
6 неделя "Фрукты, ягоды"
7 неделя "Мои любимые игры"
8 неделя "Мой дом"
9 неделя "Моя школа"

1.1. Развитие осанки и равновесия

3.1.1.1 перекатываться с живота на спину и обратно по словесной инструкции учителя

3.1.1.2 ходить по обозначенным ориентирам под руководством учителя

3.1.1.3 ходить по гимнастической скамейке под наблюдением учителя

1.2. Развитие крупной моторики

3.1.2.1 выполнять упражнения по показу: повороты, перестроения, упражнения на равновесие

3.1.2.2 выполнять упражнения по подражанию;

3.1.2.3ходить на носках, на пятках и внутренних сводах стоп с плавным переходом в бег

3.1.2.4 ловить и бросать мячи большого и среднего размера

1.3. Развитие мелкой моторики

3.1.3.1 выполнять игру "Рожки" вместе с учителем

3.1.3.2 выполнять пальчиковую гимнастику с предметами (прищепки, ребристый карандаш, шишки, мяч су-джок)

1 неделя "Моя одежда"
2 неделя "Моя обувь"
3 неделя "Продукты питания"
4 неделя "Чайная посуда"
5 неделя "Мебель"
6 неделя "Праздник Новый год"
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.2. Развитие крупной моторики

3.1.2.5 передавать друг другу один большой мяч, стоя в кругу

3.1.2.6 метать мешочек с песком под словесную инструкцию

3.1.2.7 выполнять упражнения с помощью учителя: лҰжа на животе, поднимание ног поочерҰдно и вместе, поднимание головы, лҰжа на спине, поочерҰдное поднимание ног, "велосипед", поднимание туловища

1.3. Развитие мелкой моторики

3.1.3.1 выполнять игру "Рожки" вместе с учителем

3.1.3.2 выполнять пальчиковую гимнастику с предметами (прищепки, ребристый карандаш, шишки, мяч су-джок)

1.4. Нормализация дыхания

3.1.4.1 выполнять упражнения на развитие плавного, длительного выдоха под руководством учителя

3.1.4.2 выполнять упражнения для правильного речевого дыхания, упражнения в стихотворной форме под руководством учителя

3.1.4.3 выполнять упражнения на расслабление мышц за счет правильного дыхания под контролем учителя

1 неделя "Зимние забавы"
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные"
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы"
7 неделя "Транспорт"
8 неделя "Мамин праздник"
9 неделя "Праздник Наурыз"

3 четверть

2.1 Ориентировка в собственном теле

3.2.1.1выполнять движения с помощью учителя (руки вверх, вперед, в стороны, на плечи)

3.2.1.2 выполнять упражнения для ориентации в схеме лица и тела: "Что у меня на лице", "Вы можете?", "Мое тело" по подражанию за учителем

3.2.1.3 выполнять упражнения на расслабление тела

1.4. Нормализация дыхания

3.1.4.4 выполнять упражнения на дыхание через нос и рот в различных исходных положениях: сидя, стоя, лҰжа, дыхание во время ходьбы с произнесением звуков на выдохе под руководством учителя

1.5. Формирование тактильно-двигательного восприятия

3.1.5.1 выполнять задания с мозаикой: "Kaкoгo цвета не стало", "Собери цветок",

3.1.5.2 выполнять упражнения на тактильную чувствительность под руководством

2.2. Ориентировка в пространстве

3.2.2.1 выполнять упражнения на ориентировку в ближайшем пространстве под руководством учителя

3.2.2.2 выполнять построение в обозначенном месте (в кругах, квадратах), в колонну с интервалом на вытянутые руки, в круг по ориентиру под руководством учителя

2.3. Развитие координации движений

3.2.3.6 выполнять упражнения на координацию движений рук

3.1.4.7 выполнять упражнения для раскачивания на качелях

2.4. Развитие согласованности действий и движений телом

3.2.4.1 выполнять упражнения на согласованность движений по инструкции учителя

3.2.4.2 выполнять действия по двух- и трҰхзвенной инструкции учителя (2 шага вперед — поворот направо, один шаг назад)

3.2.4.3 выполнять упражнения (со шнуром, с бусами, пуговицами) на согласованность работы обеих рук

1 неделя "Деревья"
2 неделя "Цветы"
3 неделя "Насекомые"
4 неделя "Одежда для весны"
5 неделя "Рыбы"
6 неделя "Фрукты"
7 неделя "Овощи"
8 неделя "Ягоды"
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

4 четверть

2.1. Ориентировка в собственном теле

3.2.1.4 выполнять упражнения на расслабление мышц рук

3.2.1.5 выполнять упражнения с использованием чулка Совы

3.2.1.6 выполнять упражнения с использованием тренажеров для мелкой моторики, подвесных платформ, канатов

2.2. Ориентировка в пространстве

3.2.2.3 построение в обозначенном месте (в кругах, квадратах) с увеличением и уменьшением круга движением вперҰд, назад, в сторону под руководством учителя

3.2.2.4 выполнить прыжок в длину с места толчком двух ног в начерченный ориентир с помощью учителя

3.2.2.5 выполнять обследование предметов, состоящих из 2-3 деталей, дидактическая игра: "Какой детали не хватает?"

2.3. Развитие координации движений

3.2.3.1 подлезать под скамейкой, воротами, различными конструкциями

3.2.3.2 перелазать через скамейку, ворота, различные конструкции

3.2.3.3 ползать по скамейке и проползать под ней с помощью учителя

3.2.3.4 ходить, наступая на кубы, "кирпичики"; ходить, высоко поднимая колени, как цапля

3.2.3.5 конструировать из мягких модулей по образцу

2.4. Развитие согласованности действий и движений телом

3.2.4.2 выполнять движения по двух- и трҰхступенчатой инструкции учителя (2 шага вперед — поворот направо, один шаг назад)

3.2.4.3 выполнять упражнения (со шнуром, с бусами, пуговицами) на согласованность работы обеих рук

      4) 4 класс:

Сквозные темы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1-2 неделя наблюдение и обследование обучающихся;
3 неделя "Я и моя семья";
4 неделя "Мое тело. Я - мальчик, я - девочка";
5 неделя "Овощи";
6 неделя "Фрукты, ягоды";
7 неделя "Мои любимые игры";
8 неделя "Мой дом";
9 неделя "Моя школа"

1.1. Развитие осанки и равновесия

4.1.1.1перекатываться с живота на спину и обратном

4.1.1.2 ходить по обозначенным ориентирам

4.1.1.3 ходить по гимнастической скамейке

1.2. Развитие крупной моторики

4.1.2.1 выполнять по речевой инструкции ряд последовательных движений без предметов и с предметами

4.1.2.2 находить свое место в шеренге по сигналу

4.1.2.3 ходить на носках, на пятках и внутренних сводах стоп с плавным переходом в бег

4.1.2.4 попадать мячом в цель с расстояния 5 м

1.3. Развитие мелкой моторики

4.1.3.1 выполнять игру "Крестики-нолики", "Кулак-ребро-ладонь" вместе с учителем

4.1.3.2 выполнять пальчиковую гимнастику с предметами (прищепки, ребристый карандаш, шишки, мяч су-джок)

2.1. Ориентировка в собственном теле

4.2.1.1 выполнять движения по речевой инструкции (руки вверх, вперед, в стороны, на плечи, за голову)

4.2.1.2 выполнять упражнения для ориентации в схеме лица и тела: "Что у меня на лице", "Вы можете?", "Мое тело", "С руки на ногу" по подражанию за учителем

1 неделя "Моя одежда"
2 неделя "Моя обувь"
3 неделя "Продукты питания"
4 неделя "Чайная посуда"
5 неделя "Мебель"
6 неделя "Праздник Новый год"
7 неделя "Праздник Новый год"

2 четверть

1.2. Развитие крупной моторики

4.1.2.5 поднимать с пола, бросать и ловить мяч

4.1.2.6 метать в цель мешочек с песком

4.1.2.7 выполнять упражнения под руководством учителя: лҰжа на животе, поднимание ног поочерҰдно и вместе, поднимание головы, лҰжа на спине, поочерҰдное поднимание ног, "велосипед", поднимание туловища

1.3. Развитие мелкой моторики

4.1.3.1 выполнять игру "Крестики-нолики", "Кулак-ребро-ладонь" вместе с учителем

4.1.3.2 выполнять пальчиковую гимнастику с предметами (прищепки, ребристый карандаш, шишки, мяч су-джок)

1.4. Нормализация дыхания

4.1.4.1 выполнять упражнения на развитие плавного, длительного выдоха

4.1.4.2 выполнять упражнения для правильного речевого дыхания, упражнения в стихотворной форме

1 неделя "Зимние забавы
2 неделя "Зимняя одежда и обувь"
3 неделя "Домашние животные
4 неделя "Домашние птицы"
5 неделя "Дикие животные"
6 неделя "Дикие птицы
7 неделя "Транспорт"
8 неделя "Мамин праздник 9 неделя "Праздник Наурыз"

3 четверть

1.1. Развитие осанки и равновесия

4.1.1.1 перекатываться с живота на спину и обратном

4.1.1.2 ходить по обозначенным ориентирам

4.1.1.3 ходить по гимнастической скамейке

1.4 Нормализация дыхания

4.1.4.3 выполнять упражнения на расслабление мышц тела

4.1.4.4 выполнять упражнения на дыхание различных исходных положениях, дыхание во время ходьбы с произнесением звуков на выдохе

1.5. Формирование тактильно-двигательного восприятия

4.1.5.1 определять на ощупь величину предметов и плоскостных фигур: большой – маленький, игра "Чудесный мешочек".

4.1.5.2 выполнять упражнения на тактильную чувствительность

2.1. Ориентировка в собственном теле

4.2.1.1выполнять движения по речевой инструкции (руки вверх, вперед, в стороны, на плечи, за голову)

4.2.1.2 выполнять упражнения для ориентации в схеме лица и тела: "Что у меня на лице", "Вы можете?", "Мое тело", "С руки на ногу" по подражанию за учителем

4.2.1.3 выполнять упражнения для снятия напряжения с мышц туловища, рук, ног

2.2. Ориентировка в пространстве

4.2.2.1 выполнять упражнения на ориентировку в ближайшем пространстве

4.2.2.2 выполнять построение в обозначенном месте (в кругах, квадратах), в колонну с интервалом на вытянутые руки, в круг по ориентиру

4.2.2.3 выполнять построение в обозначенном месте с увеличением и уменьшением круга движением вперҰд, назад, в сторону

2.3. Развитие координации движений

4.2.3.1 удерживаться на гимнастической стенке, подниматься по ней вверх и опускаться вниз

4.2.3.2 ходить по доске и скамейке, вытянув руки в разные стороны, вперед

4.2.3.3 ползать по скамейке и проползать под ней

4.2.3.4 ходить на носках с перешагиванием через палки

1 неделя "Деревья"
2 неделя "Цветы"
3 неделя "Насекомые"
4 неделя "Одежда для весны"
5 неделя "Рыбы" 6 неделя "Фрукты"
7 неделя "Овощи"
8 неделя "Ягоды"
9 неделя "Одежда для лета"; "Летние забавы детей"

4 четверть

1.2. Развитие крупной моторики

4.1.2.5 поднимать с пола, бросать и ловить мяч

4.1.2.4 метать в цель мешочек с песком

4.1.2.5 выполнять упражнения под руководством учителя: лҰжа на животе, поднимание ног поочерҰдно и вместе, поднимание головы, лҰжа на спине, поочерҰдное поднимание ног, "велосипед", поднимание туловища

1.3. Развитие мелкой моторики

4.1.4.2 выполнять упражнения для правильного речевого дыхания, упражнения в стихотворной форме

4.1.4.3 выполнять упражнения на расслабление мышц за счет правильного дыхания

4.1.4.4 выполнять упражнения на дыхание в различных исходных положениях (лежа, сидя, стоя), дыхание во время ходьбы с произнесением звуков на выдохе

2.1. Ориентировка в собственном теле

4.2.1.4 выполнять упражнения на расслабление мышц рук

4.2.1.5 выполнять упражнения с использованием чулка Совы

4.2.1.6 выполнять упражнения с использованием балансиров, тактичных дорожек, уголка (палатка, домик) для уединения

2.2. Ориентировка в пространстве

4.2.2.4 ходить по ориентирам, начерченным на полу

4.2.2.5 выполнять прыжок в длину с места толчком двух ног в начерченный ориентир

4.2.2.6 выполнять обследование предметов, состоящих из 2-3 деталей, дидактическая игра: "Что изменилось?"

2.3. Развитие координации движений

4.2.3.5 конструировать из мягких модулей по замыслу

4.2.3.6 выполнять упражнения на сравнение предметов по тяжести,

4.2.3.7 выполнять упражнения для раскачивания на качелях, в гамаке

2.4. Развитие согласованности действий и движений телом

4.2.4.1 выполнять движения по сенсорной дорожке с геометрическими фигурами и менять направление движения в соответствии с инструкцией учителя

4.2.4.2 выполнять упражнения на развитие статической координации движений

4.2.4.3 выполнять упражнения по дифференцировке предметов на ощупь по разным качествам и свойствам ("Чудесный мешочек": выпуклый, вогнутый, колючий, гладкий)

  Приложение 324
к приказу Министра
образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 324 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Формирование произношения и развитие слухового восприятия" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие) 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения)

  Приложение 325
к приказу Министра
образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 325 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Формирование произношения и развитие слухового восприятия" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие) 5 - 10 классов уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 326
к приказу Министра
образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 326 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Жестовая речь" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие) 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения)

  Приложение 327
к приказу Министра
образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 327 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Жестовая речь" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие) 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 328
к приказу Министра
образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 328 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Разговорно-обиходная речь" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие) 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения)

  Приложение 329
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 329 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Разговорно-обиходная речь" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие) 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 330
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 330 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету"Формирование произношения и развитие слухового восприятия" для обучающихся с нарушением слуха (слабослышащие, позднооглохшие) 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения)

  Приложение 331
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 331 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету"Формирование произношения и развитие слухового восприятия" для обучающихся с нарушением слуха (слабослышащие, позднооглохшие) 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 332
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 332 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Коррекционная ритмика" для обучающихся с нарушением слуха (слабослышащие, позднооглохшие) 5 - 7 классов уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения)

  Приложение 333
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 333 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Коррекционная ритмика" для обучающихся с нарушением слуха (слабослышащие, позднооглохшие) 5 - 7 классов уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 334
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 334 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Лечебная физическая культура" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие и слабовидящие) 5-6 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 335
приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 335 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Охрана и развитие остаточного зрения и зрительного восприятия" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие и слабовидящие) 5-6 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 336
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 336 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Социально-бытовая ориентировка" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие и слабовидящие) 5-10 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 337
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 337 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Пространственная ориентировка" для обучающихся с нарушениями зрения (незрячие и слабовидящие) 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения)

  Приложение 338
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 338 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Пространственная ориентировка" для обучающихся с нарушениями зрения (незрячие и слабовидящие) 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 339
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 339 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Развитие мимики и пантомимики" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие и слабовидящие) 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения)

  Приложение 340
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 340 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Развитие мимики и пантомимики" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие и слабовидящие) 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 341
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 341 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие и слабовидящие) 5-6 классов уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения

  Приложение 342
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 342 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие и слабовидящие) 5-6 классов уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 343
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 343 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Социально-бытовая ориентировка" для обучающихся с нарушением опорно-двигательного аппарата 5-10 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 344
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 344 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Лечебная физическая культура" для обучающихся с нарушениями опорно-двигательного аппарата 5-10 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 345
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 345 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Социально-бытовая ориентировка" для обучающихся с задержкой психического развития
5 - 10 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 346
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 346 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с задержкой психического развития
5 класса уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения)

  Приложение 347
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 347 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с задержкой психического развития 5 класса уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 348
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 348 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Казахский язык" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения)

  Приложение 349
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 349 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Русский язык" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 350
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 350 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Чтение и развитие речи" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5 - 10 классов уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения)

  Приложение 351
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 351 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Чтение и развитие речи" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5-10 классов уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 352
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 352 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Русский язык" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5-10 классов уровня основного среднего образования (с нерусским языком обучения)

  Приложение 353
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 353 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Казахский язык" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5-10 классов уровня основного среднего образования (с неказахским языком обучения)

  Приложение 354
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 354 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "История Казахстана" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 7-9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 355
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 355 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Математика" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5-10 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 356
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 356 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Мир вокруг" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5 класса уровня основного среднего образования

  Приложение 357
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 357 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Естествознание" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 6-9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 358
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 358 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "География" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 6-9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 359
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 359 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Изобразительное искусство" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5-8 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 360
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 360 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Музыка" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5-7 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 361
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 361 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Культура поведения" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5-9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 362
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 362 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Социально-бытовая ориентировка" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5 - 9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 363
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 363 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Общетрудовая подготовка" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5 - 6 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 364
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 364 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Профессионально-трудовое обучение" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 7 - 10 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 365
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 365 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса).

Типовая учебная программа по предмету"Коррекции недостатков развития речи" для обучающихся с лҰгкой умственной отсталостью
5 - 6 классов уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения) 1 - тарау. Түсінік хат

      1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес және жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушылардың ерекше білім алу қажеттіліктерін ескере отырып әзірленген.

      2. Оқу пәнінің мақсаты – жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушылардың ауызша және жазбаша сөйлеу тілінің бұзылыстарын түзетіп және дамытып, қарым-қатынас құралдары ретінде қолданып, әлеуметтік ортаға бейімдеу.

      3. Оқу пәнінің міндеттері:

      1) сөйлеу тіліндегі дыбыстарды дұрыс айтып, ажырату;

      2) сөз қорын анықтау, кеңейту, толықтыру;

      3) сөзжасам, сөз өзгерту дағдыларын меңгеріп, белсенді сөз қорында қолдану;

      4) сөздің буындық, дыбыстық құрамын сөйлемді талдау, жинақтау дағдыларын жетілдіру;

      5) сөйлем құрау дағдыларын жетілдіру;

      6) байланыстырып сөйлеуін дамыту;

      7) өтілген ережелерді сақтап сөздерді, сөйлемдерді дұрыс жазуға үйрету;

      8) жазбаша сөйлеу тіл бұзылыстарын түзету.

      4. Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған мектептің оқу жүйесінің маңызды бағытына логопедиялық жұмыс жатады. Өйткені балаларда кездесетін тіл бұзылыстары күрделі және тұрақты болып келеді. Сонымен қатар, сөйлеудің бүкіл функционалды жүйесі бұзылады. Ондай балаларға дыбыс айтуының бұзылуы, фонематикалық қабылдау, фонематикалық талдау мен жинақтау, сөзжасам, сөзөзгерту процестерінің жетілмеуі, байланыстырып сөйлеуінің, оқу мен жазу дағдыларының қалыптасуы тән.

      5. Аталған бұзылыстар өз бетімен жойылмайды, бұл бағытта арнайы жұмыс жүргізу талап етіледі. Осыған байланысты бастауыш сыныптарда жүргізілген "Тіл дамуы кемшіліктерін түзеу" пәні бойынша өзара логикалық байланысқан түзету жұмысын 5-6 сыныптарда жалғастыру көзделген.

      6. Логопедиялық сабақтар кешенді түрде келесі бағыттар бойынша жүргізілуі тиіс:

      1) артикуляциялық, ұсақ және жалпы моториканы дамыту;

      2) графо-моторлық дағдыларын жетілдіру;

      3) оптикалық-кеңістіктік бағдарлауын;

      4) сөйлеу тілінің барлық компоненттерін (дыбыс айту, сөз қоры, грамматикалық жағын);

      5) просодикалық компоненттерін;

      6) психикалық процестерін дамыту;

      7) сөзсіз функцияларды жетілдіру;

      8) жазбаша сөйлеу тілі бұзылыстарын түзету.

      7. Бағдарлама жалпы педагогиканың қағидаларын, сонымен қатар арнайы педагогиканың келесідей:

      1) онтогенетикалық;

      2) дамуында ауытқуы бар балалардың психикалық процестерімен сөйлеу тілінің даму ерекшеліктерін ескеру;

      3) сақталған анализаторларға сүйеніп, түзету жұмысын ұйымдастыру;

      4) кешенді ықпал ету;

      5) концентрлік қағидаларын басшылыққа ала отырып құрастырылды.

      8. Оқу жүктемесінің көлемі:

      1) 5-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;

      2) 6-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат.

      9. Логопедиялық жұмысты ұйымдастыру түрлері:

      1) "Тіл дамуы кемшіліктерін түзету" бойынша бағдарлама жеке, шағын және топтық логопедиялық сабақтар түрінде жүзеге асырылады;

      2) логопедиялық топтық сабақтарда ауызша және жазбаша сөйлеу тілін түзету жұмыстары қатар жүргізілуі тиіс;

      3) қажет болса, дисграфиясы, дислексиясы бар балалармен шағын, топпен жұмыс жүргізуге болады;

      4) жоқ дыбыстарды қою, машықтандыру жеке сабақтарда жүзеге асырылады.

      10. Пәнаралық байланыстар:

      1) "Тіл дамуы кемшіліктерін түзету" курсы сөйлеу тілінің ауызша және жазбаша түрлерінің дағдыларын қалыптастырады, білім алушылардың психикалық процестерін дамытып, олардың тұлғалық қалыптасуын қамтамасыз етеді. Бағдарламадағы қарастырылған міндеттерді іске асыру курстың барлық жалпы білім беру пәндерімен тығыз байланысты болуын талап етеді;

      2) "Қазақ тілі": логопедиялық сабақтарда қазақ тіліндегі дыбыстарды дұрыс айтып, ажырату, сөздің дыбыстық, буындық құрамын талдау дағдыларын қалыптастыру, грамматикалық категориялар бойынша сөз қорын анықтау, молайту, сөйлем құру, қолдану, оқу мен жазу дағдыларын бағдарлама талаптарына сай қалыптастырады; сөйтіп "Қазақ тілі" пәнін ойдағыдай меңгеруге мүмкіндік береді;

      3) "Айналамен таныстыру": әлеуметтік ортадағы, табиғаттағы құбылыстарды, өзгерістерді әртүрлі процестерді бақылап, талдап, сөзбен жеткізуге үйреніп, қоршаған орта туралы түсініктерін молайтуға әсерін тигізеді;

      4) "Математика" білім алушылардың фраза, сөйлем, мәтінді дұрыс түсініп, меңгеруін және өз ойын ауызша жеткізуін қалыптастырады;

      5) "Бейнелеу өнері", "Музыка": сабақтарында жалпы және қолдың ұсақ моторикасы, кеңістікте бағдарлау, тыныс алу, дауыс шығару дағдылары дамиды.

2-тарау. Оқу пәнінің 5-сыныптағы базалық білім мазмұны

      11. "Тіл дамуы кемшіліктерін түзеу" жеке, шағын топтық сабақтары.

      12. Білім алушыларды тексеру (6 сағат):

      1) дәстүрлі әдістерді қолданып, білім алушылардың ауызша, жазбаша сөйлеу тілін тексеру. Сөйлеу картасын толтыру, жеке дамыту бағдарламасын құрау.

      13. Сөйлеу тілінің дыбыс айтуын жетілдіру (8 сағат):

      1) сақталған (айта алатын) дауысты, дауыссыз дыбыстарының айтылуын анықтау. Дыбыстарды айтуда, естуде, жазуда ажырата білу біліктілігін қалыптастыру, бекіту;

      2) үндестік заңына байланысты дыбыстардың жуан және жіңішке айтылуы;

      3) дауысты дыбыстардың буын құраудағы маңызды рөлі;

      4) жоқ және бұзып айтатын дыбыстарды қою және түзету, машықтандыру, ажырату, белсенді сөз қорына енгізу;

      5) қатаң, ұяң дыбыстар (б-п, т-д, к-қ, с-з, ш-ж) айтылуы, ажыратуы, дұрыс жазуы;

      6) дыбыс пен әріпті сәйкестендіріп, дұрыс қолдануын жетілдіру;

      7) әріптің оптикалық-кеңістіктік және графикалық белгілерін талдау; графомоторлық дағдыларын дамыту;

      8) дыбыстық құрамы күрделі сөздерді дұрыс айтуын, жазуын жетілдіру;

      9) сөздің дыбыстық, буындық құрамын талдауын дамыту; әртүрлі буын түрлеріндегі сөздегі дауысты, дауыссыз дыбыстардың орнын, санын, кезектілігін анықтау, көмекші құралдардың көмегімен (текше, сызба) көмегінсіз анықтап, талдай білу;

      10) әртүрлі буыннан тұратын сөздердің құрамын сызба арқылы көрсету;

      11) сөздегі екпін түсетін дыбыстарды атау, сөздегі екпін түскен буынды табу;

      12) сөйлеу тілінің жылдамдығын, әуезділігін, мәнерлігін дұрыс пайдалануын қалыптастыру.

      14. Сөздің семантикалық, морфологиялық құрылымын қалыптастыру, жетілдіру (6 сағат):

      1) сөз түсінігін дамыту; 2-3 сатылық нұсқауларды түсіну, орындау, қайталау; заттың атын, қимылын, іс-әрекетін, сынын білдіретін сөздердің, жалпылама сөздердің мағынасын түсініп, белсенді сөз қорында қолдануға жаттықтыру;

      2) сұрақ қою арқылы сөздерді ажырата білу.

      15. Сөз қорын молайту (8 сағат). Лексикалық тақырыптар, мәтіндерді өту барысында сөз қорын кеңейту жұмысын келесі бағыттар бойынша жүргізу:

      1) сөздің номинативті функциясын дамыту;

      2) сөздің мағынасын түсінуін дамыту;

      3) сөздің ассоциативтік байланысын дамыту;

      4) сөздің семантикалық аясын кеңейту;

      5) сөз өзгерту дағдыларын қалыптастыру;

      6) сөз қорын бекіту.

      16. Сөзжасау процестерінің кейбір түрлерін меңгеру арқылы сөз қорын молайту (8 сағат):

      1) қос сөзден тұратын сөздерді қолдану (балмұздақ, шаңсорғыш, мұздатқыш, елбасы) мағынасын түсіндіру, берілген сөздерден бір сөз құрау (жан - ұя, ата-мекен, жол-серік);

      2) зат есімнен зат есім тудыратын жұрнақтарды пайдаланып сөздерді өзгерту: шы – хатшы, ші – суретші, хана- асхана, емхана, кер-гер – дәрігер, қызметкер;

      3) зат есімнің кішірейту, еркелету мағынасын тудыратын жұрнақтарды қолданып сөзөзгерту: шік, шық – көпшік, қапшық; ша, ше – көрпеше, қобдиша;

      4) әртүрлі сөз таптары бойынша синоним, антоним, омоним сөздерді қолдану арқылы сөз қорын молайту;

      5) сөздің көпмағыналығы туралы түсінік беру: ара –сайман, ара –жәндік, ара – кеңістік мөлшері. Негізгі түр-түстерді, олардың реңкін анықтау, атау "қандай" деген сұраққа жауап беру, сұрақ қою. Кеңістікті білдіретін сөздердің мағынасын түсіну, белсенді сөз қорында қолдану. Жалпылама сөздердің мағынасын анықтау, қолдану (өсімдіктер, сусындар, мамандықтар, туыстар).

      17. Сөздің морфологиялық құрылымын талдау, жинақтау (6 сағат):

      1) түбірлес сөздерді табу;

      2) жалғау, жұрнақтарды ажырату;

      3) түбір, қосымша;

      4) қосымша арқылы түбірлес сөздерді құрастыру.

      18. Сөйлеу тілінің грамматикалық жағын дамыту (6 сағат):

      1) сөзжасам процестерін белсендіру;

      2) кішірейту-еркелету және үлкейту мағынасын білдіретін сөздерді түсіну, қолдану: қай-қан, шақ-шек, дай-дей жұрнақтарын үлгі бойынша пайдаланып сөздерді өзгерту мағынасына көңіл бөлу (бала-балақай, балақан; құлын-құлыншақ; тау-таудай);

      3) сын есім тудыратын жұрнақтарды пайдаланып сөзөзгерту: сыз- сіз (сусыз, жұмыссыз), ті-ты (күшті, жауынды), уық- уік (жылауық, еріншек); шақ-шек (мақтаншақ, еріншек);

      4) күрделі сөздердің мағынасын түсіну, қолдану (өртсөндіруші, кемпірқосақ, қосаяқ).

      5) зат есімнің септік жалғауларын дұрыс қолдану, сұрақ қоя білу;

      6) етістіктің шақтарын дұрыс түсініп, қолдану, сұрақ бойынша ажырату, сұрақ қоя білу (не істеді? не істеп отыр? не істейді?);

      7) есімдіктің жақтарын өзгертіп, қолдану (Мен жаздым, сен жаздың, ол жазды).

      19. Қарапайым сөйлем құру дағдыларын бекіту (сұрақ, іс-әрекет, сурет, үлгі бойынша, сызба бойынша) (4 сағат):

      1) сөйлемдерді өзгертіп айту (уақытын, басты кейіпкерлерін, оқиғаның орнын өзгертіп);

      2) күрделі сөйлемдерді құрастыру (ретсіз берілген сөздерден, екі жай сөйлемнен);

      3) сөйлемдегі сөздердің санын, орнын анықтау, сөйлемнің сызбасын сызу;

      4) сөйлемге бірыңғай мүшелерді қосу арқылы сөйлемді кеңейту;

      5) зат есімнің орнына жіктеу есімдіктерін қоя білу (мен, сен, ол).

      20. Байланыстырып сөйлеуін дамыту (4 сағат):

      1) диалогтық сөйлеуін дамыту. Этикалық норманы сақтап, диалогты қостай білу, сұрақ қою, тындау;

      2) ілеспелі сюжетті суреттер, іс-әрекеттер бойынша шағын әңгімелер құрастыру (сұраққа, жоспарға, сызбаға сүйеніп);

      3) әңгіменің кіріспесін, аяғын өзгертіп, қосымша эпизодтар қосып, әңгімені күрделендіріп айтуға үйрету;

      4) өтілген синтаксистік құрылымдарды (конструкцияларды) әңгіме барысында қолдануын бекіту;

      5) затты ерекше белгілері бойынша сипаттап, әңгіме құрастыру;

      6) тақпақ, жұмбақ, жаңылтпаштар жаттау.

      21. Мәтінмен жұмыс (мазмұнын сұрақ, жоспар бойынша айту, мәтіндегі ретсіз берілген сөйлемдерді реттеп айту, жазу) (4 сағат):

      1) шағын мазмұндама жазу (топпен құрастырған жоспар бойынша немесе мұғалімнің басшылығымен);

      2) мәтіндегі себеп-салдарды талдауға, анықтауға үйрету.

      22. Жазбаша сөйлеу тілін жетілдіру, түзету (8 сағат):

      1) сөзсіз функцияларды жетілдіру, дамыту, бекіту (кеңістікті, уақытты бағдарлау, көріп қабылдауын дамыту);

      2) артикуляциялық, жалпы және қолдың ұсақ моторикасын дамыту; графо-моторлы дағдыларын дамыту;

      3) фонематикалық қабылдауын, сөздің дыбыстық құрамын талдау және жинақтау дағдыларын жетілдіру, бекіту. Талданған сөздерді өздігінен жазу;

      4) мектеп бағдарламасында қарастырылған, өтілген орфографиялық, үндестік заңы, ережелерді сақтап әртүрлі жазба жұмыстарды дұрыс жазуға жаттығу, оқу дағдыларын дамыту;

      5) сабақта өтілген дыбыстар, тақырыптар бойынша әртүрлі жазбаша жаттығуларды жатқа жазу;

      6) есту, көру диктант түрлерін орындау. Сөйлемнің құрылымын сызба арқылы көрсету;

      7) акустикалық, артикуляциялық, оптикалық, кинетикалық ұқсастығы бар дыбыстарды жазуда, айтуда, естуде ажырату;

      8) психикалық функцияларын (есте сақтау, зейінін) дамыту.

3-тарау. Оқу пәнінің 6-сыныптағы базалық білім мазмұны

      23. "Тіл дамуы кемшіліктерін түзеу" жеке, шағын топтық сабақтары.

      24. Білім алушыларды тексеру (6 сағат). Дәстүрлі әдістерді қолданып, білім алушылардың ауызша, жазбаша сөйлеу тілін тексеру. Сөйлеу картасын толтыру, жеке дамыту бағдарламасын құрау.

      25. Сөйлеу тілінің дыбыс айту жағын жетілдіру (12 сағат):

      1) қойылған дыбыстарды ауызекі сөйлеу тілінде машықтандырып, бекіту жұмысын жалғастыру;

      2) естуде, сөйлеуде, жазуда артикуляциясы мен акустикалық жағынан ұқсас дыбыстарды ажыратуын жетілдіру;

      3) күрделі буынды сөздерді дұрыс айтуға жаттықтыру;

      4) сөйлеу тілінің ырғақтылығын, жылдамдылығын, әуезділігін, мәнерлілігін дамыту жұмысын жалғастыру;

      5) бұзылған дыбыстар болса түзету жұмысын ұйымдастыру.

      26. Сөздің семантикалық, морфологиялық құрылымын жетілдіру (14 сағат):

      1) сөз таптарын (зат есім, етістік, есімдік, сын есім) практикалық түрде меңгеру, септік жалғаулардың мағынасын түсіну, дұрыс қолдану, сұрақ қоя білу;

      2) жаңа мәтінді өту, сөзжасам дағдыларын дамыту арқылы сөз қорын молайту, кеңейту;

      3) лексикалық тақырыптарға сүйеніп сөздің мағынасын анықтау және молайту;

      4) әртүрлі сөз таптары бойынша синоним, антоним сөздерін ауызша сөйлеу тілінде қолдануын жетілдіру;

      5) астарлы сөздердің мағынасын түсіндіріп, сөйлеуде қолдануға үйрету (ақжүрек, қолы алтын, ұялғаннан жерге кірді);

      6) сын есімнің салыстырмалы түрлерін түсіну, қолдану (биік – биігірек, ыстық - ыстығырақ);

      7) жалпылама сөздерді (бақша өсімдіктері, қысқы киімдер) ауызша сөйлеу тілінде қолдануын бекіту;

      8) сөздің морфологиялық құрылымымен жұмыс жүргізу, сөздің құрамын (түбір, жалғау, жұрнақ) талдау;

      9) түбірлес сөздердің мағынасын түсіну (балапанның аяғы, үстелдің аяғы) ауызша сөйлеу тілінде дұрыс қолдану;

      10) түбірлес сөздерді мәтіннен табу, сөздер ойлау, мысал келтіру.

      27. Сөйлеу тілінің грамматикалық жағын дамыту (12 сағат):

      1) сөзжасам, сөзөзгерту дағдыларын тәжірибелік түрде, үлгі бойынша белсендіру, бекіту;

      2) зат есім тудыратын жұрнақтарды пайдаланып сөз жасау ма-ме- (аялдама), ба-бе (сүзбе), қыш-ғыш (жапқыш, сызғыш), уыш-уіш (тырнауыш, өлшеуіш);

      3) сын есімнің салыстырмалы түрлерін түсіну, қолдану: жылдам- жылдамырақ, тез–тезірек, қысқа–қысқарақ;

      4) етістіктің шақтарын, есімдіктің жақтарын өзгерту, қолдану;

      5) грамматикалық категорияларды өзгертуін дамыту (мамандықтардың атауларын түсіну, қолдану. Мысалы: өртсөндіруші өртті сөндіреді, тәрбиеші балаларды тәрбиелейді, би-биші, оқу-оқушы, оқытушы, оқулық; септік жалғауларды дұрыс қолдануға жаттықтыру);

      6) сөйлем құрау дағдыларын жетілдіру, сөйлемнің бірыңғай мүшелерін қолданып сөйлемде кеңейту;

      7) берілген сөздерден (ретпен, ретсіз) сөйлем құрау; тірек сөздермен сөйлем құрау;

      8) сөйлемді сызбамен сәйкестендіру, талдау.

      28. Байланыстырып сөйлеуін дамыту (12 сағат):

      1) затты ерекше белгілері бойынша салыстырып, сипаттау, жұмбақ құрастыру;

      2) ілеспелі, сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрастыруын жетілдіру, бекіту;

      3) әңгімені бөлімдерге бөліп, олардың арасындағы себеп-салдарды, уақыт кезектілігін анықтап, талдауын бекіту;

      4) заттарды өзара салыстырып, әңгіме құрастыру дағдысын жетілдіру, бекіту;

      5) мәтін, ертегі, әңгімелердің мазмұнын айту дағдысын жетілдіру жұмысын жалғастыру: сөйлемдерді кеңейту, қосымша эпизодтар қосу, мазмұнына жаңа деректер, өз пікірін қосу;

      6) тақпақ, жаңылтпаштар жаттау.

      29. Жазбаша сөйлеу тілін жетілдіру, түзету (12 сағат):

      1) оптикалық-кеңістікте бағдарлауын дамытуды жалғастыру;

      2) графо-моторлық дағдыларын жетілдіру;

      3) дыбыс ұғымын сипаттайтын барлық терминдерді меңгеріп, дұрыс қолдану, ажырату;

      4) өтілген әріптердің графикалық және оптикалық-кеңістіктік белгілері бойынша талдау және ажырату дағдыларын қалыптастыру, бекіту;

      5) сөздің дыбыстық-буындық дағдыларын жетілдіру;

      6) сөз құрамын талдау (түбір, жұрнақ, жалғау);

      7) буындық құрамы күрделі сөздерді талдау, дұрыс айту, жазу;

      8) сөздегі, буындағы әріптерді алмастыру, қосу немесе алып тастау арқылы буынды, сөзді өзгерту дағдысын қалыптастыру (су-шу, түлкі-күлкі, ана-шана, шай –сай, қасық- қашық, күш –күс, қас-қаш), мағынасын түсіну, қолдану, жазу;

      9) сөйлемдегі сөздердің санын және кезектілігін анықтау, сызбасын сызу, кеспе әріптерден құрастырып оқу, жазу;

      10) сабақ тақырыптары бойынша жазбаша жаттығулар, жатқа жазу, өзіндік жұмыс түрлерін (мазмұндама, шығарма) жазғызу. Өтілген ережелерді сақтап жазу;

      11) танымдық процестерін (есте сақтау, зейінін) жазуда, оқуда өзін өзі бағалауын жетілдіру;

      12) жылдам, саналы оқу дағдыларын дамыту.

4-тарау. 5-сыныпты аяқтағанда күтілетін нәтижелер

      30. Пәндік нәтижелер.

      31. Білім алушылар:

      1) дыбыс айтуын жетілдіру бөлімі бойынша негізгі терминдерді (сөз, сөйлем, буын, дауысты дыбыс, дауыссыз дыбыстар, ызың дыбыстар, ысқырық дыбыстар, қатаң, ұяң, әріп, артикуляция) түсіне, қолдана;

      2) сөйлеу тілі ағымында ана тіліндегі дыбыстарды нақты айтып ажыратуды (сөйлеу аппаратының күрделі органикалық зақымдалуы бар балалардан басқа) және әріп пен дыбысты сәйкестендіріп жазуда дұрыс белгілеуді;

      3) қарапайым сөздің дыбыстық құрамын талдауды, жинақтауды;

      4) ауызша сөйлеуде сөздің буындық құрамын сақтауды;

      5) ауызша өздігінен сөйлегенде жайылма, бірыңғай мүшелері бар сөйлемдерді қолдануды; айту мақсаты бойынша сөйлемдерді ажыратуды (сұраулы, лепті, хабарлы) біледі деп күтіледі.

      32. Білім алушылар:

      1) диалогтық сөйлеуге қатысуды, толық жауап беруді;

      2) шағын әңгімелер құрастырып, қарапайым мәтіннің мазмұнын айтуды;

      3) қосымшаларды қолданып сөзжасам, сөзөзгерту дағдыларының (сұрақ, үлгі) қарапайым түрлерін тәжірибе жүзінде;

      4) қарым-қатынаста әртүрлі сөз таптарын (зат есім, етістік, есімдік, сын есім) қолдануды;

      5) антоним, синоним сөздердің мағынасын, ынталандыру, белсендіру арқылы белсенді сөз қорын пайдалануды;

      6) әртүрлі тәсілдер арқылы түбір сөздер жасауды;

      7) мектеп бағдарламасының талабына сай оқу мен жазу дағдыларын меңгеруді;

      8) сөйлеу этикетін сақтап, сәлемдесу, қоштасу, диалогқа қатысуды меңгереді деп күтіледі.

5-тарау. 6-сыныпты аяқтағанда күтілетін нәтижелер

      33. Пәндік нәтижелер.

      34. Логопедиялық жұмыс нәтижесінде білім алушылардың ауызша және жазбаша сөйлеу тілінің біліктері мен дағдылары қалыптасуы тиіс. Білім алушылар:

      1) фонематикалық қабылдауды, сөздің дыбыстық-буындық құрамын талдау, жинақтауды;

      2) дыбыс ұғымын білдіретін терминдерді;

      3) ауызекі сөйлеуде дыбыстарды дұрыс, анық айтуды;

      4) өтілген сөзжасам, сөзөзгерту дағдыларын меңгеруді;

      5) синоним, антоним, жалпылама сөздерді ауызша сөйлеу тілінде өзбетімен қолдануды;

      6) әртүрлі құрылымды сөйлемдерді ауызша сөйлеу тілінде қолдануды, жазуды;

      7) әртүрлі тақырыптар бойынша өзбетімен шағын әңгімелер құрастыруды, жазуды;

      8) әртүрлі тәсілдерді қолдану нәтижесінде мәтіннің мазмұнын айтуды, жазуды;

      9) берілген тақырыпқа қысқа әңгімелер (шығарма) құрауды, жазуды;

      10) шағын мәтіндерді көшіріп жазуды, жатқа жазуды;

      11) әріптерді оптикалық-кеңістік, графикалық белгілері бойынша ажырата, талдай, дұрыс жаза;

      12) өтілген ережелерді сақтап дұрыс жаза;

      13) оқу бағдарламасында қарастырылған мәтіндерді саналы түрде, жылдам оқу дағдыларын;

      14) сөйлеу жылдамдығын, ырғақтылығы мен интонациясын сақтауды;

      15) сөйлеу мәдениетін сақтап диалогқа қатысуды біледі деп күтіледі.

      35. Білім алушылар:

      1) фонематикалық түсініктерді (тіл дыбыстарын естіп, ажырату, анық айту, сөздің дыбыстық қрамын талдау, жинақтау дағдылары);

      2) өтілген тақырыптар аясындағы жаңа сөздерді қолжетімді сөзжасам дағдыларын, жалпылама, антоним, синоним сөздерді игеру арқылы енжар, белсенді сөз қорын;

      3) әртүрлі сөйлем құрау дағдыларын;

      4) диалогтық және монологтық сөйлеуін;

      5) оқу, жазу дағдыларын меңгереді деп күтіледі.

      36. Тұлғалық нәтижелер. Білім алушылар:

      1) сөйлеу мәдениетін сақтап айналасындағылармен сыпайы қарым-қатынас жасауын қалыптастыру;

      2) Отанға, халқына, үлкендерге деген сүйіспеншілігін арттыру, сыйлауға үйрету; патриоттық сезімін қалыптастыру;

      3) басқа адамдарға жанашырлық, түсінушілік;

      4) ұлттық құндылықтарды (салт-дәстүр, тағылым) үйрену, түсіну, күнделікті өмірде сақтау, қолдану, өз әрекетін бақылау, бағалау дағдыларын танытады деп күтіледі.

      37. Жүйелік – әрекеттік нәтижелер білім алушылардың:

      1) түзету жұмыс нәтижесінде білім алушылардың тіл дыбыстарын анық айту, естуде, айтуда ажыратуынан;

      2) әртүрлі сөз таптары бойынша сөз қорының молаюынан; сөзжасам, сөз өзгерту дағдыларын меңгеруінен;

      3) әртүрлі сөйлем түрлерін құрастырып қолдануынан;

      4) шағын әңгіме құрастыру, мәтіннің мазмұнын түсіну, ауызша жеткізу; өтілген ережелерді сақтап дұрыс жазу; саналы, жылдам оқу дағдыларын қалыптастыруынан көрініс табады деп күтіледі.

  Приложение 366
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 366 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса).

Типовая учебная программа по предмету"Коррекции недостатков развития речи" для обучающихся с лҰгкой умственной отсталостью 5-6 классов уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения) Глава 1. Пояснительная записка

      1. Учебная программа разработана в соответствии с Государственным общеобязательным стандартом среднего образования (начального, основного среднего, общего среднего образования), утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 августа 2012 года №1080 и с учетом особых образовательных потребностей обучающихся с легкой умственной отсталостью.

      2. Цель учебного предмета - формирование и систематическое совершенствование речевых умений на основе полноценной системы языковых средств обучающихся.

      3. Задачи учебного предмета:

      1) создавать условия для коррекции и развития познавательной деятельности обучающихся: сенсомоторных и высших психических функций, приемов умственных действий, учебных навыков;

      2) формировать внимание и интерес к звучащей речи, стремление анализировать свою речь и речь окружающих;

      3) развивать полноценное фонематическое восприятие, анализ и синтез;

      4) совершенствовать звуко-слоговую, семантическую и морфемную структуру слова;

      5) расширять грамматические представления, создавая условия для порождения связного высказывания - устно и на письме;

      6) направлять и стимулировать коммуникативно-речевую, познавательно - речевую и регулятивно - речевую активность;

      7) содействовать планомерному накоплению и систематизации знаний, относящихся к смысловым, звуковым, морфологическим, синтаксическим закономерностям языка.

      4. Недостатки когнитивного и речевого развития у детей с легкой умственной отсталостью препятствуют становлению у них полноценных коммуникативных связей с окружающими, подчас приводят к нарушениям поведения и социальной дезадаптации. Нарушения речи у таких детей носят характер системного недоразвития средней и тяжҰлой степени. Для системного недоразвития речи характерны нарушения всех компонентов: звукопроизношения, фонематического восприятия, грамматического строя речи, словарного запаса и фразовой связной речи в целом; при этом практически отсутствует словотворчество, трудно формируются навыки словообразования.

      5. Для обучающихся с легкой умственной отсталостью характерны расстройства произношения по типу полиморфной органической дислалии, стҰртой псевдобульбарной дизартрии, ринофонии. Недоразвитие слоговой и семантической структуры слова проходит на фоне стойкого морфемно- структурного аграмматизма. Письменную речь детей с нарушением интеллекта характеризует выраженная дислексия, смешанная дисграфия, стойкие орфографические ошибки.

      6. Указанные нарушения в развитии речи детей с легкой умственной отсталостью спонтанно не преодолеваются. Они требуют от педагогов школы специально организованной, планомерной и систематической коррекционной работы. В связи с этим в учебный план для обучающихся с легкой умственной отсталостью введен предмет "Коррекция недостатков развития речи". Программа по данному предмету реализуется с подготовительного по шестой классы в форме индивидуальных и групповых занятий с логопедом в специально оборудованном кабинете.

      7. В системе сложной и многообразной логопедической деятельности в пятом и шестом классах основное место занимает работа по формированию и коррекции связной речи обучающихся, что обусловлено самой структурой дефекта и определенными учебными достижениями по программе за курс начальной школы, когда основное внимание уделялось коррекции произносительной стороны речи. Особенность данной программы состоит в том, что речевые навыки детей с легкой умственной отсталостью на занятиях по "Коррекции недостатков развития речи" отрабатываются в контексте всех функций речи: коммуникативной, познавательной, регулятивной.

      8. В программе реализованы:

      1) общепедагогические принципы: научности, целостности и системности, гуманистической направленности, педагогической экологии, деятельностного подхода;

      2) принципы специальной педагогики, основными из которых являются следующие: онтогенетический, предполагающий, что при разработке методики логопедического воздействия необходимо учитывать закономерности и последовательность формирования различных форм и функций речи в онтогенезе, и этиопатогенетический принцип, предполагающий, что логопедом учитываются факторы и механизмы индивидуальных речевых нарушений.

      9. Материал программы структурирован с соблюдением принципа концентричности. Основным дидактическим компонентом программы на каждом занятии является связное высказывание и текст. Работа над текстом включена во все этапы обучения, с постепенным наращиванием объема грамматических сведений и усложнением практических речевых умений. К пятому - шестому классу в речи обучающихся с легкой умственной отсталостью при правильно организованной работе остаются лишь единичные нарушения произношения на фоне недоразвития слоговой структуры слов. Логопед эту работу планирует сугубо индивидуально, в соответствии с результатами логопедического обследования на начало года.

      10. Программа содержит разделы, определяющие направления работы с обучающимися: развитие звуко-слоговой структуры слова, развитие семантической и морфемной структуры слова, работа над фразой и диалогом, формирование связной речи. Работа в рамках всех направлений ведется как устно, так и письменно.

      11. Объем учебной нагрузки:

      1) 5 класс – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

      2) 6 класс – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году.

      12. Для оценки динамики освоения задач обучения и продвижения ребенка по программе "Коррекция недостатков развития речи" балльная отметка не применяется, но обязательно используется квалиметрическое (описательное) оценивание.

      13. Курс "Коррекции недостатков развития речи" закладывает фундамент общеобразовательной подготовки, необходимой для усвоения основ наук и формирования научных представлений о мире. Эффективность логопедических занятий и перенос полученных навыков в учебную обстановку значительно повышается, если используется дидактический материал в соответствии с темой программы, которая изучается в классе. Наиболее тесная взаимосвязь предполагается с учебными предметами:

      1) "Русский язык", "Чтение и развитие речи", обусловленная тем, что целенаправленная коррекция нарушений речи позволит детям более успешно усваивать программу по русскому языку и чтению, подготовит их к усвоению морфологических и синтаксических категорий на практическом уровне в условиях фронтальной работы в классе, будет способствовать развитию техники чтения (темп, плавность, понимание, интонационная выразительность) и письма;

      2) "Мир вокруг" и "Естествознание", так как в ходе логопедических занятий обучающиеся получают практическую речевую подготовку и приучаются наблюдать, анализировать и обобщать различные явления окружающей действительности с помощью речи, что поднимает процесс формирования представлений о природе на качественно новый уровень;

      3) "Математика", так как плановая и целенаправленная работа над структурой фразы, предложением, текстом формирует у детей правильное понимание содержания текстовых задач, отвлеченных понятий; помогает различать оттенки значений математических слов-терминов, выраженные в приставках, суффиксах и окончаниях;

      4) "Музыка" - в связи с тем, что укрепление дыхательно-голосового и артикуляционного аппарата в процессе специально организованных вокальных упражнений подготавливает физиологическую базу для развития интонационно-мелодической стороны речи. В то же время логопедические занятия способствуют лучшему усвоению текстов песен и музыкальных терминов, правильному произношению и запоминанию имен, фамилий великих композиторов и музыкантов;

      5) "Общетрудовая подготовка" - так как это напрямую связано с задачей социальной адаптации и трудовой абилитации выпускника специальной школы; кроме того, именно в пятом-шестом классах лексический материал логопедических занятий наиболее активно обогащается трудовой лексикой, используемой на уроках трудового обучения, в связи с тем, что значительную часть трудовой лексики составляет предикативный (глагольный) словарь, развитие которого, согласно последним научным данным, активизирует всю речевую деятельность обучающегося;

      6) "Культура поведения" - так как на логопедических занятиях активно отрабатываются формы культурного речевого поведения в тематических и ситуативных диалогах; в сознании обучающихся укрепляется представление о том, что культурная речь одна из основных составляющих культурного поведения.

Глава 2. Базовое содержание учебного предмета для 5 класса

      14. Логопедическое обследование (4 часа).

      15. Повторение и обобщение языковых знаний и речевых умений за курс начальной школы (8 часов):

      1) звуко-слоговая структура слова и его буквенный образ: быстрое узнавание знакомых предметов в конкретном и абстрактном изображениях; различение и конструирование букв, отличающихся добавочным знаком (и - ц, ш - щ), похожих кинетически (и - у) и зеркально (з - е, с - э), трансформация букв, упражнения на развитие координации "глаз-рука"; уточнение в словах звуков, дефектно произносимых ранее, в соответствии с индивидуальными затруднениями детей;

      2) семантическая и морфемная структура слова: нахождение и установление значения слов, группировка словаря по принципу морфемного сходства, сходства по составу, практические упражнения по морфемному анализу и синтезу слов: существительные мужского рода с суффиксами ик-, -ок-, - онок-, -Ұнок- и женского рода с суффиксами -к-, -очк-, -ечк-;

      3) фраза и диалог: дифференциация понятий "слово", "словосочетание", "предложение", признаки предложения; практические упражнения в составлении предложений модели: "прилагательное плюс существительное плюс глагол: (Хмурый день наступил) и в самостоятельном распространении предложений определениями: (от "День наступил" к "Хмурый день наступил"). Связь слов в предложении; упражнения на развитие диалогической речи: ситуативные диалоги-инсценировки на материале известных сказок;

      4) связная речь: распознавание на слух образцов связной речи, сравнение рассказа с набором слов из него, сравнение рассказа с бессмысленным набором предложений, сравнение рассказа и его деформированного варианта; пересказ короткого текста с иллюстрациями.

      16. Лексические средства межфразовой связи: прямые лексические повторы (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: буквы, обозначающие мягкость согласного на письме; слог, речевые (слоговые) и неречевые ритмы, ударные и безударные слоги. Перенос слов, отработка, различение на слух и на письме гласных и согласных звуков и букв, входящих в состав слов-паронимов. Отработка двусложных слоговых структур с закрытым слогом и стечением согласных (компот, павлин, верблюд, беркут); слоговые ряды с ускорением темпа и изменением последовательности звуков в ряду, воспроизведение слоговых рядов с различным ударением, скороговорки;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: пополнение индикативного словаря по темам: "Осенние изменения в живой и неживой природе"; "Демисезонная одежда и обувь", группировка номинативного и предикативного словаря по темам: "Труд людей осенью". Подбор родственных слов, относящихся к различным грамматическим категориям; упражнения в практическом словообразовании и морфемном анализ существительных общего рода с суффиксами -ишк- (трусишка, шалунишка), -ищ- (ножище), существительных женского рода с суффиксом -ниц-, обозначающим вместилище (сахарница, хлебница);

      3) работа над фразой и диалогом: понимание двух-трехступенчатых инструкций, включающих фразы с предлогами в, под, над, из-за, из-под; различение предложений распространҰнных и нераспространҰнных. Составление и распространение предложений. Связь слов в предложении; нахождение и установление значения слов из контекста; нахождение главных и второстепенных членов простого распространенного предложения; однородные члены предложения и перечислительная интонация. Жесты и мимика при перечислении значимых признаков чего-либо или кого-либо;

      4) формирование связной речи: выделение признаков связного текста: тематическое единство, логическая цельность и причинно-следственная обусловленность, наличие средств межфразовой связи; тема текста; подбор заголовка к тексту в связи с выделенной темой или с отражением его темы; прямые лексические повторы. Формирование умения преодолевать разрыв в 2-3 предложениях, связанных по смыслу, путҰм изменения порядка слов, употребления лексических повторов.

      17. "Лексические средства межфразовой связи: лексические повторы с употреблением однокоренных слов" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: правильное произношение двухсложных и трехсложных слов с закрытыми слогами, стечением согласных и наличием оппозиционных звуков (телефон, спасибо, солнышко, Кокшетау) и отдельных четырехсложных (статуэтка) употребление заученных слов в составе предложений; сравнение букв с одинаковым рисунком, но разным количеством элементов (и – ш; м – л), проведение усложненного звукового анализа и синтеза слов с йотированными гласными; сильная и слабая позиция гласной в слове;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: пополнение, систематизация и обобщение словаря всех грамматических категорий по теме: "Независимая и свободная страна". Толкование сочетаний: история становления, права человека, ближнее зарубежье, дальнее зарубежье; работа с дополнительной справочной литературой, текстами казахских народных сказок, географической картой; узнавание слова с безударным корнем среди цепочки однокоренных слов, предъявляемых на слух; подбор проверочного слова для корня с безударной гласной или сомнительной согласной по образцу и алгоритму. Написание корня в любой речевой ситуации. Правописание слов с разделительными "ъ и ь";

      3) работа над фразой и диалогом: работа над смысловой и интонационной законченностью предложений; предложения вопросительные и повествовательные: сопоставление по интонации, цели высказывания, обыгрывание вопросительных фраз в прямой и косвенной речи; организация коммуникативных взаимоотношений с использованием адекватных вербальных и невербальных средств в процессе совместной со сверстником игровой, предметно-практической, продуктивной деятельности;

      4) формирование связной речи: организация наблюдения за использованием повторов как средства межфразовой связи; использование однокоренных слов для связи двух-трех предложений между собой. Основная мысль текста. Короткий, на основе трех сюжетных картинок, рассказ. Более длинный, на основе четырех - пяти сюжетных картинок. Рассказ с использованием повторов родственных слов как средства межфразовой связи. Выделение основной мысли текста.

      18. "Лексические средства межфразовой связи: использование личных местоимений" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: произношения слов различной слоговой структуры, дикционные тренинги; отработка внятности, темпа и плавности на материале стечений взрывных согласных: бгда, бгду, бгды, бгдэ; преодоление индивидуальных произносительных нарушений обучающихся; развитие осознанности движений артикуляционного аппарата, необходимых для правильного и четкого произношения звуков, усвоение механизмов звукообразования;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: пополнение, систематизация и обобщение словаря всех грамматических категорий, включая причастия и деепричастия, по темам: "Я и моҰ тело: личная гигиена", "Я и моя семья", "События вокруг меня и средства массовой информации". Подбор группы глаголов к существительному. Многозначные слова, подбор синонимов (дуть в трубу- играть, дуть на чай – остужать) и антонимов (ветреный ребенок - серьезный ребенок, ветреная погода - спокойная погода);

      3) работа над фразой и диалогом: составление предложений из слов, данных в начальной форме, составление сложного предложения с союзом "который". Составление диалогов на основе просмотра видеосюжетов (без звука) с участием знакомых лиц (детей, взрослых) в бытовой, учебной, продуктивной, игровой деятельности;

      4) формирование связной речи: работа с деформированным текстом выборочный пересказ, составление коротких рассказов-повествований и рассказов-описаний с использованием личных местоимений как средств межфразовой связи.

      19. "Лексические средства межфразовой связи: использование слов-синонимов" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: произношение трех-четырехсложных слов со стечениями и закрытыми слогами. Дикционные тренинги; отработка внятности, темпа и плавности на материале скороговорок с оппозиционными согласными. Преодоление индивидуальных произносительных нарушений обучающихся. Развитие осознанности движений артикуляционного аппарата. Понятие о звуковой культуре; дифференциация мягких и твердых, звонких и глухих согласных с опорой на слух;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слов: пополнение, систематизация и обобщение словаря всех грамматических категорий, включая практические упражнения с причастиями и деепричастиями, по темам: "Труд и профессии", "МоҰ село, мой город", "Рынок. Торговля". Морфемный анализ, определение сильных и слабых согласных фонем в корне. Правописание согласной в различных частях слова; составление словообразовательных гнезд;

      3) работа над фразой и диалогом: составление сложносочиненных предложений по моделям, отработка приемов адекватного речевого поведения в ситуациях "приветствие и прощание", "благодарность", "вежливый отказ";

      4) формирование связной речи: составление рассказов-описаний и рассказов-повествований по схеме с использованием слов-синонимов в качестве средств межфразовой связи. Текст, тема текста, основная мысль текста, опорные слова, тип текста.

Глава 3. Базовое содержание учебного предмета для 6 класса

      20. Логопедическое обследование (4 часа).

      21. Повторение и обобщение языковых знаний и речевых умений за курс начальной школы (8 часов):

      1) звуко-слоговая структура слова и его буквенного образа: актуализация навыка звукового анализа слов, наблюдение за расхождениями в произношении и написании слов, рифмование слов, графемные дифференцировки;

      2) семантическая и морфемная структура слова: упражнение в образовании существительных и глаголов известными способами, дополнение ряда родственных слов; подбор родственных слов при решении орфографической задачи по правописанию безударной гласной в корне;

      3) фраза и диалог: составление простых и сложных предложений по известным моделям, преодоление индивидуальных проявлений структурно-морфемного и морфемно-структурного аграмматизма, бытовой тематический диалог на тему из школьной жизни, закрепление навыка отвечать на вопросы, задавать вопросы по ситуации ("О чем можно и нужно спросить в данной ситуации?");

      4) формирование связной речи: пересказ по цепочке, пересказ в лицах типа простой драматизации, составление коротких рассказов с использованием известных средств межфразовой связи.

      22. "Лексические средства межфразовой связи, использование притяжательных местоимений" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: дифференциация оппозиционных фонем и графем на материале самостоятельных письменных высказываний. Актуализация навыка языкового анализа сложных форм; работа по преодолению индивидуальных проявлений нарушения слоговых структур (персеверации, метатезы, антиципации, контаминации);

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: образование глаголов с помощью синонимичной приставки (отплыть-уплыть) и глаголов от междометий и звукоподражаний (кукует, ахает). Толкование оттенков значений, выраженных в глагольных приставках; группировка номинативного и предикативного словаря по темам: "Труд людей на селе и в городе", "Сезонные изменения в природе";

      3) работа над фразой и диалогом: составление предложений по заданной модели: прилагательное + существительное + глагол + наречие, с элементами подчинительной связи и союзами "поэтому" и "потому что". Этикет интернет-переписки;

      4) формирование связной речи: компрессия текста; составление рассказа-повествования из 4-5 предложений с использованием притяжательных местоимений в качестве средств межфразовой связи. Составление рассказа на основе нескольких текстов на данную тему.

      23. "Лексические средства межфразовой связи, использование указательных местоимений" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: осознание различий в механизмах образования гласных и согласных; выделение гласных после шипящих, наблюдение за различием в произношении и написании гласной после шипящей и "ц"; воспроизведение твердых и мягких, звонких и глухих согласных по описанию уклада органов артикуляции, по звучанию, по механизму (взрыв, смычка). Подбор слов по заданному количеству мягких, твердых, звонких и глухих; дифференциация ж-з, ш-с, ж-ш, ч – щ;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: образование глаголов от существительных и прилагательных с помощью суффикса -нича- (бездельничать), образование родственных слов по аналогии; пополнение и актуализация предметного, предикативного и индикативного словаря по темам, "Школьная жизнь"; образование слов с обобщенным значением (молодежь) и отвлеченным значением (бегство);

      3) работа над фразой и диалогом: формулирование оценочных высказываний сначала логопеда, потом участников диалога по отношению к дополнительному коммуниканту: "Молодец, Женя, что интересуешься, правильно ли понял просьбу; подумайте, за что еще можно похвалить Женю в этом разговоре, похвалите!";

      4) формирование связной речи: элементарный семантический, структурный и языковой анализ текстов. Тексты – повествования с элементами рассуждения на тему о пользе знаний; составление подробного пересказа и изложения по картинно-графическому плану.

      24. "Жанры и виды текстов, различные средства межфразовой связи в текстах разных видов" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: распознавание на слух слов и предложений с сочетаниями жи, ши, ча, ща, чк, чн, нч, оро, оло; дифференциация слов, требующих проверки правильного написания и слов, не требующих проверки. Узнавание слова-эталона из двух- трех – четырех, предложенных на слух, по ритмико-интонационной структуре;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: суффиксальный способ образования прилагательных с помощью суффиксов: -е- (большой - больше), -ее- (красный-краснее), -н- (для обозначения времени: зимний, места: лесной, материала: железный, вида продукта: клубничный), -ов- (еловый, сосновый), -ив- (красивый), -ск- (мартовский), -оват- (грязноватый); выбор главного слова в словообразовательном гнезде, замена целого словосочетания одним словом; группировка словаря и обогащение абстрактной лексики в рамках тем "Мои увлечения", "Мои друзья", "Свободное время", "Культура и искусство", практическое употребление деепричастий в речи;

      3) работа над фразой и диалогом: отработка всех видов предложно-падежного управления, согласования имени существительного с другими частями речи: именем прилагательным, именем числительным, местоимением, причастием, в роде, числе и падеже; диалог: определение общей цели совместной деятельности или общения, отработка приемов адекватного вербального поведения в процессе личностно-значимой формы совместной деятельности;

      4) формирование связной речи: литературные тексты-описания с элементами рассуждения на тему о природе родного края (семантический, языковой и структурный анализ); членение непунктированного текста на предложения; составление текста - описания с элементами рассуждения по картинно-графическому плану.

      25. "Создание замысла и реализация смысловой программы" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: преодоление индивидуальных затруднений в произношении слов различного звуко-слогового состава, совершенствование навыка выявления тонких дифференцировок внутри одной фонемы. Выявление фонем в функционально сильных и функционально слабых позициях. Решение орфографической задачи по алгоритму, работа с линейными и позиционными моделями слов;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: совершенствование навыка морфемного анализа; образование слов при помощи суффиксов, приставок и соединения слов или корней слов, адекватный выбор словообразовательного средства; работа над семантикой и синонимией слов, обозначающих свойства человеческого характера;

      3) работа над фразой и диалогом: диалог, усложнҰнный сообщением новой информации или желанием узнать еҰ, выражением согласия или несогласия с мнением говорящего; создание замысла и программы диалога по вопросительному слову, реализация смысловой программы в творческой сюжетно-ролевой игре;

      4) формирование связной речи: создание замысла и программы повествования, рассуждения и описания, составление карты-схемы по тематике, реализация смысловой программы с использованием всех известных средств межфразовой связи: прямых и непрямых повторов, личных местоимений, слов-синонимов, указательных, притяжательных местоимений, местоименных наречий; составление коллективного письма, коллективного рассказа, сказки.

Глава 4. Ожидаемые результаты по завершении 5 класса

      26. Предметные результаты.

      27. Ожидается, что обучающиеся будут знать:

      1) названия и роль артикуляционных органов при произнесении гласных звуков, а также звонких, глухих, твердых и мягких согласных;

      2) названия и отличительные признаки всех фонем и графем русского языка;

      3) дифференциальные признаки понятий "слово", "словосочетание", "предложение", "текст";

      4) алгоритм решения орфографической задачи по написанию безударной гласной в корне слова;

      5) формы личных местоимений для использования их в качестве средств межфразовой связи;

      5) оттенки значений, выраженные в глагольных приставках, в суффиксах существительных и прилагательных;

      6) фразы-клише речевого этикета для ситуаций: "приветствие и прощание", "благодарность", "вежливый отказ".

      28. Ожидается, что обучающиеся будут уметь:

      1) четко и слитно, с нарастанием темпа произносить цепочку слогов со стечением трех– четырех согласных (всхли, всхла, всхро), включающих оппозиционные звуки;

      2) четко, слитно, с правильным ударением произносить трех-четырех сложные слова, состоящие из недефектных фонем, со стечением согласных в середине и на конце слов (почтальон, перепорхнуть, однозначное, двузначное, пространство);

      3) проводить фонематический и буквенный анализ, графемные и фонемные дифференцировки при письме под диктовку, включая слова с дефектно произносимыми звуками;

      4) проводить морфемный анализ слов с целью решения орфографической задачи;

      5) строить по модели, произносить с интонацией перечисления простые распространенные предложения с однородными главными и второстепенными членами;

      6) инициировать ситуативный диалог на заданную тему по образцу, участвовать в диалоге, демонстрируя адекватное вербальное поведение, выражать интерес к теме и уважение к собеседнику, использовать жесты, мимику и необходимую интонацию, поддерживать информативность диалога;

      7) составлять рассказ - повествование из четырех - пяти предложений по картинно-графическому плану с использованием личных местоимений, синонимов и прямых лексических повторов в качестве средств межфразовой связи.

Глава 5. Ожидаемые результаты по завершении 6 класса

      29. Предметные результаты.

      30. Ожидается, что обучающиеся будут знать:

      1) различия в механизмах образования гласных и согласных, шипящих и свистящих, твердых и мягких, звонких и глухих фонем;

      2) алгоритм решения орфографической задачи по написанию сомнительной согласной в корне словам на конце приставки;

      3) термины, относящиеся к программе по математике, русскому языку, общетрудовой подготовке и другим предметам;

      4) переносное значение слов, смысловые оттенки, выраженные в приставках и суффиксах; 

      5) формы притяжательных и указательных местоимений для использования их в качестве средств межфразовой связи;

      6) жанры, типы и виды текстов.

      31. Ожидается, что обучающиеся будут уметь:

      1) четко и слитно в речевом потоке произносить простые распространҰнные предложения из слов различной сложности с соблюдением правильной интонации и ударения;

      2) выстраивать парадигму словоизменения и проводить словообразование для решения орфографической задачи;

      3) сравнивать людей, предметы и явления по их характерным признакам, употребляя для этого наречия, имена существительные, числительные, причастия, обозначающие эмоциональную оценку действия;

      4) понимать, толковать и использовать в речи слова и фразы с абстрактным, обобщенным и переносным значением;

      5) сообщать о календарных датах, предстоящих или прошедших событиях с указанием времени событий и собственной эмоциональной оценки, поддерживать беседу по тематике урока, по образцу конструировать диалоги от лица персонажей сюжетных картин;

      6) составлять по собственному замыслу рассказ - повествование из пяти - шести предложений по картинно-графическому плану с использованием притяжательных и указательных местоимений в качестве средств межфразовой связи.

      32. Личностные результаты обучения. Ожидается, что обучающиеся проявят:

      1) целостный, конструктивный, социально-ориентированный взгляд на мир и человека;

      2) уважительное отношение к иному мнению, эмоционально-нравственную отзывчивость, понимание и сопереживания чувствам других людей; умения консолидироваться и договариваться;

      3) эстетические потребности, ценности и чувства;

      4) бережное отношение к материальным и духовным ценностям, к результатам своего и чужого труда.

      33. Системно-деятельностные результаты обучения. Ожидается, что обучающиеся овладеют:

      1) способностью принимать и сохранять учебную цель, планировать под руководством педагога свою деятельность, контролировать и оценивать свои действия;

      2) приемами использования знаково-символических средств, в том числе моделирования;

      3) различными способами поиска информации;

      4) действиями сравнения, анализа, синтеза, обобщения, классификации по родовидовым признакам, установления аналогий и причинно-следственных связей, построения рассуждений, отнесения к известным понятиям.

  Приложение 367
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 367 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Коррекционная ритмика" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5 - 6 классов уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения)

  Приложение 368
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 368 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Коррекционная ритмика" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5 - 6 классов уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 369
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 369 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Коррекция познавательной деятельности" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5 - 9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 370
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 370 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Лечебная физкультура" для обучающихся с легкой умственной отсталостью 5 класса уровня основного среднего образования

  Приложение 371
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 371 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Чтение, письмо и развитие речи" для обучающихся с умеренной умственной отсталостью 5-9 классов уровня основного среднего образования (для классов с казахским языком обучения)

  Приложение 372
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 372 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Чтение, письмо и развитие речи" для обучающихся с умеренной умственной отсталостью 5-9 классов уровня основного среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 373
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 373 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Счет" для обучающихся с умеренной умственной отсталостью 5-9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 374
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 374 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Мир вокруг" для обучающихся с умеренной умственной отсталостью 5 класса уровня основного среднего образования

  Приложение 375
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 375 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Рисование" для обучающихся с умеренной умственной отсталостью 5-9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 376
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 376 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Музыка и ритмика" для обучающихся с умеренной умственной отсталостью 5-9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 377
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 377 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Культура поведения" для обучающихся с умеренной умственной отсталостью 5-9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 378
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 378 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Хозяйственный труд" для обучающихся с умеренной умственной отсталостью 5-9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 379
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 379 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Социально-бытовая ориентировка" для обучающихся с умеренной умственной отсталостью 5-9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 380
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 380 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Ремесло" для обучающихся с умеренной умственной отсталостью 5-9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 381 к приказу
Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 381 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); в редакции приказа Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 5-7 классов (обучение на казахском языке) Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа по предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 5-7 классов (далее – Программа) разработана в соответствии с пунктом 1 статьи 19 Закона Республики Казахстан "Об образовании".

      2. Цель Программы – формирование коммуникативной компетенции обучающихся посредством совершенствования речевых умений для успешной социализации с учетом индивидуальных психофизических и познавательных способностей.

      3. Учебные задачи Программы:

      1) развивать сенсорно-перцептивную способность, внимание и интерес к звучащей речи;

      2) формировать потребность в использовании вербальных и невербальных средств общения, основы речевого поведения;

      3) совершенствовать навыки слушания и понимания простейшего текста, умение соотносить его содержание с иллюстрацией;

      4) развивать чувство речевого ритма, голос и дыхание для формирования звуко-слоговой структуры слов;

      5) уточнять и развивать словарный запас в соответствии с содержанием данной Программой и другими учебными программами для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта;

      6) совершенствовать приемы адекватного вербального поведения в процессе речевой коммуникации.

      4. Коррекционно-развивающие задачи Программы:

      1) развивать зрительно-моторную координацию, тонкую и артикуляционную моторику, элементы высших психических функций;

      2) способствовать развитию смысловой, обозначающей функции речи;

      3) формировать способы волевой саморегуляции поведения на основе развития регулирующей функции речи;

      4) формировать на доступном уровне графомоторные умения для подготовки к воспроизведению образов букв и цифр;

      5) способствовать преодолению речевой замкнутости обучающихся для включения их в сотрудничество.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      5. Содержание данной программы имеет практическую направленность на приобретение жизненно необходимых адаптивно-речевых умений и навыков

      6. Особенности развития речи обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта обусловлены следующими факторами:

      1) нарушением умственной работоспособности;

      2) недостатками общей и мелкой моторики;

      3) трудностями во взаимодействии с окружающим миром;

      4) изменением способов коммуникации и средств общения;

      5) недостаточностью словесного опосредствования, в частности — вербализации;

      6) искажением познания окружающего мира;

      7) бедностью социального опыта, изменениями в становлении личности.

      7. Недостатки развития речи у детей с умеренными нарушениями интеллекта носят системный характер: звукопроизношение, фонематическое восприятие, грамматический строй, словарный запас и фразовая связная речь в целом соотносятся со среднетяжелой и тяжҰлой степенью нарушения.

      8. При определении особых образовательных потребностей, обучающихся важно учитывать уровень владения речью в целях социальной коммуникации:

      1) владеет элементарной речью: может выразить простыми словами и предложениями свои потребности, сообщить о выполненном действии, ответить на вопрос взрослого отдельными словами, словосочетаниями или фразой;

      2) формальный характер речи: речь может быть развита на уровне развернутого высказывания, но часто не направлена на решение задач социальной коммуникации;

      3) преобладает альтернативная коммуникация: не владея речью, может осуществлять коммуникацию при помощи естественных жестов, графических изображений, вокализаций, отдельных слогов и стереотипного набора слов;

      4) не владеет речью: не осуществляет коммуникацию при этом практически отсутствует словотворчество, словообразование.

      9. Ученики одного класса характеризуются разной степенью выраженности нарушения интеллекта и психофизического развития, неодинаковым уровнем сформированности той или иной психической функции, практического навыка, что предопределяет целесообразность ведения логопедической работы, исходя из актуального уровня развития речи ребенка.

      10. При организации учебного процесса учитываются наиболее общие психофизические особенности обучающихся:

      1) сочетание ментальных расстройств с психическими и соматическими заболеваниями, расстройствами эмоционально-волевой сферы;

      2) наличие локальных или системных нарушений зрения, слуха, опорно-двигательного аппарата;

      3) неравномерность развития и нарушение равновесия основных нервных процессов - торможения и возбуждения: у одних отмечается замедленный темп, рассогласованность, неловкость речевых движений, у других – повышенная возбудимость, сочетающаяся с хаотичной нецеленаправленной деятельностью;

      4) вариативные нарушения всех структурных компонентов речи: фонетико-фонематического, лексического и грамматического, что затрудняет или делает невозможным формирование устной и письменной речи, требует использования разнообразных средств невербальной и альтернативной коммуникации.

      11. Для школьников, владеющих вербальной речью, наиболее типичными являются трудности в осуществлении тонких точных дифференцированных движений руки и артикуляционных органов: захват предмета, удержание позы, загибание кончика языка вверх или вниз, переключение с одного положения на другое, что затрудняет процесс коррекции произношения, преодоления гнусавости и смазанности речи.

      12. Для устной речи обучающихся данной категории характерны: импрессивный и экспрессивный аграмматизмы (отсутствуют служебные части речи, страдает словоизменение по родам, числам, падежам, временам) при характерных повторах одних и тех же оборотов речи, не к месту (механическое) использование чужих слов и выражений без учета смыслового содержания, эхолалия.

      13. Обучение и воспитание школьников с умеренным нарушением интеллекта предполагает формирование практических речевых навыков через сотрудничество со взрослым и другими детьми.

      14. Направленность работы по преодолению расстройств устной и письменной речи в контексте данной Программы определяют общедидактические и специальные принципы:

      1) гуманизма - веры в возможности ученика, субъектного, позитивного подхода;

      2) научности логопедического воздействия - использования новых научных данных о возможностях детей, применение нетрадиционных передовых методик;

      3) системности - рассмотрения обучающегося как целостного, качественного своеобразного, динамично развивающего субъекта; рассмотрения его речевых нарушений во взаимосвязи с другими сторонами психического развития;

      4) реалистичности - учета реальных возможностей ученика и ситуации его развития, единства диагностики и коррекционно-развивающей работы;

      5) сознательности и активности детей – с разнообразием заданий игрового характера, позволяющим осуществлять многократное выполнение аналогичных действий на различном материале и в разных условиях,

      6) онтогенеза - предполагающего, что при разработке методики логопедического воздействия будут учтены закономерности и последовательность формирования различных форм и функций речи в норме;

      7) этиопатогенеза - предполагающего, что логопедом учитываются факторы и механизмы индивидуальных речевых нарушений для определения особых образовательных потребностей.

      15. Эффективную реализацию Программы обеспечивают педагогические подходы к организации учебного процесса:

      1) деятельностный подход, согласно которому учитель-логопед в ходе коррекционно-развивающей работы опирается на ведущий вид деятельности, свойственный возрасту;

      2) комплексный подход, согласно которому наиболее эффективным в работе с детьми с особыми образовательными потребностями является комплексное воздействие различных технологий (психологических, педагогических, с учетом медицинских рекомендаций) на один объект, с обеспечением согласованных действий всех специалистов;

      3) системный подход, согласно которому учитель-логопед в своей работе осуществляет обязательную взаимосвязь коррекционно-развивающих воздействий на звукопроизношение, фонематические процессы, лексику и грамматический строй речи;

      4) индивидуально-дифференцированный подход, согласно которому учитель-логопед варьирует содержание, формы и способы коррекционно-развивающей работы в зависимости от индивидуальных особенностей обучающегося, целей работы.

      16. Особенностями логопедической работы с обучающимися является:

      1) максимальное включение анализаторов с использованием визуальной, аудиальной и тактильной наглядности;

      2) использование специальных методов и средств обучения, построение "обходных путей", например, использование печатных изображений, предметных и графических алгоритмов, электронных средств коммуникации, внешних стимулов;

      3) развитие тонких движений пальцев рук с оречевлением манипулятивных действий;

      4) широкое использование элементов логопедической ритмики – с опорой на подражательные способности учащихся и сохранные возможности наглядно-действенного мышления;

      5) актуализация базовых эмоций - для возбуждения познавательных потребностей;

      6) детальное расчленение материала на простейшие элементы: обучение ведется по каждому элементу, и лишь затем они объединяются в целое, а обучающиеся подводятся к обобщению;

      7) большая повторяемость логопедического материала, применение его в новой ситуации;

      8) обязательная фиксация и эмоциональная оценка малейших учебных достижений школьника;

      9) качественная индивидуализация обучения с особой пространственной, временной и смысловой организацией образовательной среды. Например, обучающиеся с нарушением интеллекта в сочетании с расстройствами аутистического спектра изначально нуждаются в индивидуальной подготовке до реализации групповых занятий, в особом структурировании образовательного пространства и времени, дающим им возможность поэтапно ("пошагово") понимать последовательность и взаимосвязь явлений и событий окружающей среды;

      10) определение границ образовательного пространства, что предполагает учет потребности в максимальном расширении образовательного пространства, в выводе его за пределы образовательной организации для формирования навыков социальной коммуникации в естественных условиях: в магазине, кафе, поликлинике, общественном транспорте.

      17. Для обеспечения результативности логопедической помощи учитель-логопед использует специальные методы и приемы:

      1) практические (упражнения тренировочные, подражательно-исполнительские, включая игровые коррекционные дыхательные, дикционные и мимические упражнения, игры творческие; игры дидактические, сюжетно-ролевые, деловые; предметное моделирование);

      2) наглядные (графические, символические, иллюстративные, натуральные);

      3) словесные (рассказ логопеда, беседа сообщающая, воспроизводящая- проговаривание заученных фраз) - с использованием приема сопряженного и отраженного проговаривания лексического материала, для освоения образцов словесного оформления своих желаний, знаний, действий в форме вопроса или ответа.

      18. Для повышения мотивации обучающихся, более качественного формирования жизненных и учебных навыков, максимального включения анализаторов с использованием разнообразной наглядности на логопедических занятиях применяются технические средства обучения в условиях целесообразного обустройства дидактической развивающей среды, согласно Приказу №70 МОН РК от 22.01.2016 года:

      1) фрагменты логопедических занятий или целостные занятия могут проводиться в условиях сенсорной комнаты с применением "Интерактивной звуковой панели для звукового воздействия, развития логики, игровой терапии и различения качества, силы и направления звука", "Акустической настенной тактильной панели";

      2) максимально широко применяется электронный ресурс мультимедийного интерактивного обучающего программно-методического комплекса, включающего интерактивную панель, трехмерные аксессуары и карточки для организации практической речевой работы;

      3) "Логопедический тренажер" с визуализацией звукового сигнала используется для эффективного самоконтроля речи при проведении специальных дыхательных и голосовых упражнений, особенно в работе с обучающимися с дизартрическим компонентом и ринофонией;

      4) ассистивное (поддерживающее) устройство "Речевой тренажер для усвоения и развития речевой коммуникации" учитель-логопед использует в работе с обучающимися, не владеющими фразовой речью.

      19. Учитывая психофизические, неврологические особенности обучающихся, снижение их работоспособности на фоне полиморфности и глубины речевого нарушения, учитель-логопед использует мультимедийные, электронные устройства в строгом соответствии с санитарными нормами и правилами, ограниченно и строго дозированно, отдавая предпочтение традиционным (реальным) дидактическим ресурсам, широко используя:

      1) трехмерные игрушки, изображающие животных, героев сказок, предметы быта;

      2) плоскостной раздаточный материал (карточки с буквами, слогами и словами для глобального чтения, картинки, пазлы, планшеты для букв);

      3) кукол – Би-ба-бо и в национальных костюмах, декорации и аксессуары - для инсценировок, игр-драматизаций и национальных игр;

      4) литературу, соответствующую возможностям школьников, в том числе, книги с картинками, рассказами, стихами; народными и авторскими сказками.

      20. Программа закладывает фундамент общеобразовательной подготовки при выполнении ряда условий:

      1) учитель-логопед планирует и осуществляет работу с каждым ребенком в соответствии с рекомендациями ПМПК;

      2) под руководством учителя-логопеда все педагоги и психологи, работающие с обучающимися данного класса, в процессе и по итогам взаимопосещений уроков и занятий, анализа наблюдений, на основе свободного конструктивного диалога формируют полную картину профессиональных знаний о состоянии, потенциальных возможностях и перспективах речевого развития каждого из обучающихся;

      3) учитель-логопед оказывает родителям (законным представителям) обучающихся информационную, консультативную и методическую помощь по вопросам развития речи ребенка, Программа реализуется при активном участии родителей;

      4) в реализации программных требований устанавливается межпредметная взаимосвязь с учебными предметами: "Развитие речи и коммуникация", "Естествознание", "Человек и мир", "Музыка и ритмика", "Социально-бытовая ориентировка", при изучении которых коммуникативные и другие речевые навыки, формируемые на логопедических занятиях, закрепляются и развиваются.

      5) представители администрации школы и учитель - логопед проводят мониторинг оценки качества, анализ и самоанализ коррекционно-развивающей работы.

      21. Индивидуальная программа коррекции недостатков развития речи составляется на основе логопедической диагностики, которую учитель-логопед проводит в установленном порядке.

      22. Традиционное проведение логопедического занятия, ориентированное на формирование академических языковых знаний у детей с умеренным нарушением интеллекта, имеет низкую эффективность, в связи с чем процесс коррекции недостатков развития речи не предусматривает жесткого регламентирования содержания и/или организационных форм.

      23. В ходе занятия учитель - логопед обеспечивает смену вида деятельности в тот момент, когда такая необходимость возникает у каждого ученика, – для создания условий к выполнению индивидуальной работы, в индивидуальном темпе, получения индивидуальной помощи педагога.

      24. Все формы и виды учебной деятельности по коррекции недостатков развития речи обучающихся с умеренным нарушением интеллекта направлены на формирование их собственной активности, инициативы и самостоятельности,

      25. Занятия по коррекции недостатков развития речи проводит учитель-логопед в специально оборудованном кабинете, комплектуя группы из трҰх – пяти человек, имеющих однородные нарушения речи, уровень развития. В зависимости от сложности речевой патологии и этапа коррекции обучающийся посещает занятия с логопедом 2 - 3 раза в неделю.

      26. Оценивание достижений обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта проводится с использованием описательной оценки. В индивидуальной Речевой карте обязательно указывается степень самостоятельности владения речевым умением (самостоятельно, по образцу, по подражанию, с помощью совместных с педагогом действий) и вид педагогической помощи, оказываемой при выполнении действий по образцу (организующая, направляющая, эмоциональная), бальная отметка достижений обучающихся не используется.

      27. В Программе сформулирована система целей обучения, которые, наряду с данными логопедического обследования, служат ориентировочной основой для определения содержания индивидуальных программ коррекции недостатков развития речи учащихся.

Глава 3. Организация содержания предмета "Коррекция недостатков развития речи" Параграф 1. Содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи"

      28. Объем учебной нагрузки по предмету "Коррекция недостатков развития речи" в 5-7 классах составляет:

      1) в 5 классе – 4 часа в неделю, 136 часа в учебном году;

      2) в 6 классе – 2 часа в неделю, 68 часа в учебном году;

      3) во 7 классе – 2 часа в неделю, 68 часа в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по предмету определяется типовым учебным планом, утвержденным приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 8 ноября 2012 года № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под №8170).

      29. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" включает следующие разделы:

      1) "Психологическая база речи";

      2) "Понимание и произношение слов";

      3) "Фразовая речь и общение";

      4) "Чтение и письмо".

      30. Раздел "Психологическая база речи" включает подразделы:

      1) сенсорный гнозис и праксис;

      2) элементы высших психических функций.

      31. Раздел "Понимание и произношение слов" включает подразделы:

      1) звуко-слоговая структура слова;

      2) семантическая структура слова.

      32. Раздел "Фразовая речь и общение" включает подразделы:

      1) предложение и текст;

      2) вербальная и невербальная коммуникация.

      33. Раздел "Чтение и письмо" включает подразделы:

      1) альтернативное чтение;

      2) графика и письмо.

      34. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 5 класса:

      1) психологическая база речи. Слушание звуков окружающей действительности, демонстрация слухового сосредоточения, быстрое узнавание визуальных образов знакомых предметов в конкретном и абстрактном изображениях. Различение аудиостимулов по силе, качеству и направленности. Распознавание символических и пунктирных изображений знакомых предметов. Дифференциация на ощупь и называние сходных предметов. Группировка предметов в процессе восприятия различной модальности. Воспроизведение ритмической основы музыкального фрагмента с маршевым и вальсовым ритмом. Воспроизведение ритмических структур: от двух до четырех ритмических сигналов. Узнавание неречевых звуков, знакомство с разнообразием форм, звуков, ритмических движений, – выделение по образцу, узнавание, сравнение, объединение в группы, воспроизведение по подражанию и простейшему образцу. Логические упражнения, – подбор необходимой одежды и обуви человеку по его внешнему виду, по настроению, – с аргументацией: дядя большой – ботинки большие, Асхат веселый – рубашка красная. Концентрация внимания и реагирование на окружающие события. Наблюдение и исследование предмета по схематическому сенсорному плану. Соотнесение предмета, рисунка и пиктограммы. Подбор предметов одежды по признаку цвета путем приложения полосок цветной бумаги;

      2) понимание и произношение слов. Дыхательные-голосовые и артикуляционные упражнения по подражанию. Закрепление правильного физиологического (диафрагмально-реберного) дыхания, короткого и бесшумного вдоха (не поднимая плечи), спокойного и плавного выдоха (не надувая щҰки). Умение плавно произносить ряд гласных, наращивая количество. Развитие подвижности артикуляционного аппарата и пальцевой моторики. Плавное переключение с одного слога на другой. Дифференциация свистящих и шипящих фонем (с-ш, з-ж, ц-ч). Преодоление индивидуальных нарушений произношения: постановка, закрепление и уточнение свистящих, шипящих и сонорных звуков. Изучение букв и звуков: а, ә, у, о, і, т, м, с, х, правильное и отчетливое произнесение их в изолированной позиции, различение их в начале или в конце слов с различной интонацией и темпом (на основе подражания). Слова с йотированными гласными (я, е), определение места дифтонга. Отработка двусложных слов с закрытым слогом и стечением в середине (Нурлан, Павлик). Воспроизведение ритмического рисунка одно-, двух-, трҰхсложных слов, отработка трҰхсложных слов без стечения и с закрытым слогом (телефон, самолет), со стечением и закрытым слогом (памятник, начальник, продавец, Акмарал). Дифференциация твердых и мягких согласных, образование слов ау, уа, ах, ух, – уточнение их смысла, соотнесение с сюжетными изображениями и глаголами (зовҰт, плачет, удивляется, устал). Систематизация предикативного словаря, умение плавно произносить ряд гласных, наращивая количество, плавное переключение с одного слога на другой. Нахождение на слух и при чтении слов с заданным звуком (буквой), в соответствии с индивидуальными фонетическими затруднениями, (ц-с, сағ-т, сағ-щ).

      Активизация словаря (выражение лица), настроение человека (хорошее, плохое, нормальное), его эмоции и их выражение (радость, смех, удивление, равнодушие, сожаление, грусть, печаль, горе, плач, злость), личные чувства (любовь, нежность). Накопление пассивного и активного предметного словаря: овощи (редис), ягоды (клубника и малина) – называние, распознавание, сравнение по окраске, форме и вкусу, деревья (ель, сосна) – по листочкам (хвоинкам), по шишкам и семенам, грибы – съедобные и несъедобные, комнатные растения и домашние животные. Глагольная лексика со значением действий. Понимание и употребление множественного числа существительных и глаголов настоящего и прошедшего времени с безударным окончанием во множественном числе, уменьшительно-ласкательных суффиксов. Различение глаголов: мыть, вытирать, чистить, полоскать, заправлять, расправлять, сушить – в сочетании с зависимыми существительными в винительном падеже. Название предметов мебели и постельного белья и ухода за ними (делать уборку, наводить порядок, мокрая, сухая тряпка). Нахождение, показ по инструкции и называние частей тела и их функций у себя, у куклы. Предметы туалета, прилагательные, обозначающие индивидуальные признаки и внешние качества, возвратные глаголы: умывается, купается, одевается, раздевается, причҰсывается. Префиксальные и залоговые отношения глагола, понимание значения суффиксов –ші, -ше, -шек, -ша, - дай, -дей, -тай, -тей, -хана;

      3) фразовая речь и общение. Развитие элементов адекватного вербального поведения и общения, (умение держаться прямо, смотреть в лицо говорящему, реагировать на обращение к нему). Мимические, жестовые и пантомимические позы во время общения (распознавание, воссоздание сопровождение своих чувств и настроения адекватным словом, позой, жестом и мимикой). Словосочетания с названиями хорошо знакомых предметов. Понимание многоступенчатой инструкции с притяжательными местоимениями (мой – твой), качественными прилагательными в сравнительной степени (меньше – больше, толще – тоньше). Формирование понимания смысла коротких простых сюжетов (сказок, потешек, чистоговорок.). Составление простой нераспространенной фразы по образцу, модели и графической схеме. Развитие мотивации на высказывание и повторение отдельных слов, обозначающих просьбы. Умение попросить передать предмет. Формулировка фразы по моделям: глагол в повелительном наклонении (Полей!), глагол плюс существительное в винительном падеже (Собери малину!), существительное плюс глагол (Нурлан моет). Практические упражнения в падежном управлении, использование сопряжҰнной, отражҰнной и хоровой речи с движениями. Формулировка фразы по моделям: существительное плюс глагол плюс существительное, прилагательное плюс существительное плюс глагол: у меня глаза, я вижу книгу, у меня есть нос(ик), я нюхаю цветок (чек). Активизация речевого подражания слову педагога в любых рече-звуковых выражениях, проговаривание вслед за учителем-логопедом коротких стихотворений, речевок, чистоговорок в сопровождении двигательных действий, – на фоне эмоционального единения, взаимодействия. Составление рассказа – описания по плану, схеме, фото- и видеоматериалу совместно с логопедом. Составление рассказа по модели "Уход за комнатными растениями" (обмывание листьев от пыли, поливка), рассказа-описания по сенсорному плану "Домашние животные (кролик, кошка, собака)".

      Активное участие в беседе на тему о природе, выполнение правил поведения в парке. Коллективное раскрашивание запрещающих знаков (по следам экскурсии в парк). Активное использование названий элементов одежды (воротник, карман), сравнение предметов одежды, согласование: кофта голубая, а брюки черные (заучивание). Составление коллективного рассказа-описания "Портрет друга". Беседы об интересах и увлечениях. Составление рассказа-описания "Моя любимая еда" по сенсорному плану. Комментированное рисование портретов себя и друг друга, педагога или родителей по графическому плану, выбор инструментов и палитры, обмен портретами друг друга и узнавание изображений. Умение закончить предложение по вопросу кто? что? Ответы на заданный вопрос с опорой на слова этого вопроса;

      4) чтение и письмо. Использование символов и пиктограмм в рамках тем "Я – сам, моҰ тело", "Предметы домашнего быта". Знакомство с пиктограммами "готовить", "накрывать на стол". Упражнения с использованием пиктограмм "Покажи то, что я назову", "Найди одинаковые картинки". Работа с буквами разрезной азбуки, моделями, ведение графических записей. Совместное с учителем-логопедом разыгрывание содержания картин и картинок с помощью наглядных объемных и плоскостных моделей. Прослушивание и элементарное обсуждение стихов и сказок, коротких рассказов и имен героев (показ по иллюстрациям) произведений. Сопряженное договаривание стихов при прослушивании, с последующим самостоятельным пересказом (с использованием всех доступных средств общения). Чтение букв и слов ("глобальное чтение" – интеграция со вторым разделом Программы).

      Различение гласных звуков [а, ә, у, и, о, у, і, е] с опорой на предметные картинки-символы на основе восприятия беззвучной артикуляции звуков, изображающей положение губ при произнесении звуков и соотнесение их с образами букв А, Ә, О, Ө, У, И, Ы, І, Е. Выбор карточки с одной из букв среди картинок, "чтение" слов по карточкам, прикрепленным к соответствующим предметам и картинкам (на основе "зрительного сканирования" и опоры на изображение), раскладывание карточек с этими словами на определенной картинке или прикрепление их к доске, к окну и т. п., чтение слов, подписанных под пиктограммами: дом, нос, окно, доска, стол, стул и накладывание (подкладывание) букв А, Ә, О, Ө, У, И, У, Е – в соответствии с ударной гласной в слове, соотнесение их и других знакомых слов с реальными предметами, картинками и пиктограммами. Нахождение предмета, игрушки-аналога по картинкам (цветная картинка-иллюстрация, контурная картинка, картинка, нарисованная учителем для ученика, картинка, составленная из четырех частей – к прослушанному или "прочитанному" с учителем тексту в книге). Соотнесение картинки с пиктограммами и называние с использованием невербальных и вербальных средств общения. Упражнения в выборе (с помощью учителя) детских книг с иллюстрациями, повествующими о правилах гигиены, о предметах домашнего быта, о труде взрослых, о безопасном поведении. Упражнения в выборе информационных, предупреждающих и запрещающих знаков: "Аптека", "Школа", "Больница", "Дети", "Пешеходная дорожка", "Пешеходный переход", "Движение пешеходов запрещено", "Место остановки автобуса и (или) троллейбуса", "Медицинский кабинет". "Чтение" сигналов трех- и двухсекционного светофора. Разыгрывание совместно с учащимися с помощью персонажей пальчикового, настольного, перчаточного театра, кукол бибабо, наглядных объемных и плоскостных моделей содержания картин из серии "Труд взрослых". Участие в играх, проводимых на основе прочитанных учителем сказки, рассказа или стихотворения (без показа иллюстраций), в которых учащиеся узнают и называют (показывают, изображают) персонажей этих произведений. Привлечение учащихся к изображению действий по прочитанному учителем тексту.

      Упражнения с использованием внешних и внутренних трафаретов (одно изображение разного размера): обводка и штриховка простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками. Пространственное расположение элементов предметной аппликации на листе. Составление простых узоров из готовых элементов в квадрате, в круге, в полоске с чередованием по схеме АБАБ, ААББААББ, ААБААБ совместно с учителем-логопедом или при его минимальной помощи. Закрепление правильных движений руки при закрашивании поверхности листа бумаги, используя различные техники. Упражнения на развитие графомоторных навыков: рисование на больших листах бумаги фломастерами, кистями, карандашами прямых и извилистых линий, упражнения на повторность и чередование точек, мазков, кружков, крестиков, волнистых линий на бумаге, на песке (манке). "Письмо" пальцами, карандашами, ручками по контурному изображению под специально подобранную музыку – с ускорением темпа. Письмо по точкам пунктирам и самостоятельно. Разлиновывание листа (горизонтальные и вертикальные линии) по линейке в виде клеточек (с помощью учителя-логопеда). Обводка собственной ладони и создание композиции из полученных изображений (см. четвертый класс, второе полугодие), совместное с учителем-логопедом в речевой форме комментирующим все действия. "Письмо" (исходя из индивидуальных возможностей учеников) линий по линейке карандашом, ручкой, "письмо" по трафаретам букв А,Ә, О, Ө, У, И, Е, У (размер букв – 5-10 см), различение и конструирование похожих букв.

      35. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 6 класса:

      1) психологическая база речи. Тренировка линейной слуховой памяти: наращивание слов в предложении с последующим отраженным повтором (по цепочке: я – я хочу – я хочу гулять – я хочу гулять один). Развитие движений кистей рук совместно с речью в заданном ритме. Раскладывание в коробку мелких предметов одновременно двумя руками разными захватами. Определение причины и следствия, логика явлений и событий по сюжетным картинкам (что было в начале, а что потом). Развитие слухового восприятия: различение силы звука, темпа и ритма звучания, направленное на формирование тембрального восприятия неречевых звуков, внимания, чувства ритма, определение местонахождения источника звука, способности подражать темпу и ритму неречевых звуков. Воспроизведение ритмических структур (от двух до пяти ритмических сигналов). Развитие произвольных движений различных частей тела, головы, артикуляционных органов, пальцев и кистей рук по образцу и по словесной инструкции: отдельные, попеременные, последовательные движения и серии движений. Формирование навыков самомассажа рук с использованием различных массажеров (специальных и импровизированных) и закрепление этих навыков. Зрительно-тактильное обследование предметов приемами ощупывания двумя руками и одной рукой под зрительным контролем;

      2) понимание и произношение слов. Отработка односложных слов со стечениями в начале или конце (хлеб, танк). Преодоление индивидуальных затруднений в произношении. Активизация глагольного, номинативного и атрибутивного словаря по тематике "хорошие манеры": правильное хождение (ровно), сидение (прямо), стояние, вставание (быстро, но не торопясь), держание руки, прямой взгляд, умение спокойно сидеть в очереди, успокоиться и не обижаться, уступить место, открыть дверь, быть доброжелательным (тогда тебе отвечают тем же, вежливый – приятно, невежливый – неприятно), говорить "спасибо", "извините". Активизация словаря: "праздничная одежда", "украшения", "бусы", "прическа", "уход за собой" (за руками, волосами лицом, зубами), "гигиена", "гигиенические средства", "холодно", "тепло", "удобно", "спорт", "физкультура", "зарядка";

      3) фразовая речь и общение. Составление рассказа по практическим действиям. Самостоятельное построение картинно-графического плана (выбрать и разложить по порядку нужные картинки), отработка модели: прилагательное плюс существительное плюс предлог плюс наречие или существительное (вежливый мальчик благодарит врача). Составление предложений по сюжетной картинке по модели: существительное (местоимение) плюс глагол – местоимение плюс прилагательное с пропущенным предикативным компонентом (он дерется – он злой). Использование реплик, сопровождающих правильные действия (открывание дверей, помощь в переноске тяжестей, предложение занять твое место). Определение черт характера по сюжетным картинкам и поступкам. Рассматривание журналов с изображением моделей одежды, причесок и их обсуждение. Участие в беседе-игре "Одень куклу". Диалог с элементами анализа жизненных ситуаций, дополнение высказываний собеседников собственными наблюдениями, правила ведения спора (дети, не владеющие речью, участвуют в диалоге при помощи средств невербальной коммуникации – пиктограмма, жест, мимика). Способность вести беседы об историях, изображенных на картинках ("Кто прав, а кто не прав?"), коллективное обсуждение достоинств и недостатков обучающихся (в ходе игр "Расскажи всҰ обо мне" или "Путешествие в страну добра и зла", где обучающийся, закрыв глаза, представляет Добро и Зло и пишет: "добро – это" + рисунок, "зло – это" + рисунок). Участие в коллективном изготовлении масок и костюмов о вредных привычках. Составление коротких описательных рассказов о продуктах питания с использованием картинок, пиктограмм и речевых средств. Разыгрывание ситуаций с ответами на вопросы "Кто это?", "Что делает продавец?", "Какие продукты продаются в этом отделе магазина?", "Покупаешь печенье или баурсаки к чаю?". Стимулирование обучающихся к составлению предложений в виде сообщений от собственного имени ("Я покупаю хлеб", "Мы купим торт для праздника"), от второго и третьего лица ("Он...", "Они...") с использованием "графических подсказок", символических изображений и других наглядных опор;

      4) чтение и письмо. Повторение пройденных звуков и букв, букв сходных по начертанию, отличающихся добавочными элементами (и-ш, о-а), пространственным расположением элементов (б-д), а также трудными по начертанию (з, к). Навык написания прописной буквы в начале предложения и точки в конце. Аудиальные и визуальные упражнения с использованием картинок, изображающих продукты питания, животных, рыб, природу, профессии людей (продавец, кассир, доярка, рыбак, циркач). Выбор нужной картинки из двух-трех и выполнение движений на основе прослушивания стихотворения, короткого рассказа или показа картинки, изображающей действие. "Чтение" информации с созданных учителем-логопедом тематических пиктографических стендов (о еде, режиме дня, отдыхе и т. д.), договаривание стихов при прослушивании (сопряженно) с последующим самостоятельным их рассказыванием. Побуждение учащихся к действиям по прочитанному учителем тексту. Чтение букв и слов ("глобальное чтение"). Знакомство с буквами М, Н, Ң, П, Б (вырезанными по контуру размером 5 и 3 см), показ букв на основе слухового восприятия без зрительного контроля артикуляции, выбор карточки с буквами среди картинок и цифр. "Чтение" слов по карточкам, прикрепленным к соответствующим предметам и картинкам, на основе "зрительного сканирования" и опоры на изображение. Знакомство с карточками, на которых напечатаны слова, состоящие из знакомых букв (Ана, ата, апа). Раскладывание карточек со словами на соответствующие картинки или прикрепление их к реальным предметам: к доске, окну и т. п., соотнесение знакомых слов с предметами, картинками чтение слов под пиктограммами и накладывание (подкладывание) букв А, Ә, О, Ө, У, И, Е, Ы, І, М, Н, П, Б к таким же буквам в словах. "Чтение" журналов: перелистывание страниц, просмотр, знакомство с "иллюстрациями", "названиями статей" и "текстов", показ и чтение учащимся статей из современных журналов для детей и родителей и других журналов. Называние изображений и инсценировка ситуаций с использованием вербальных и невербальных средства общения. Обозначение гласных звуков символами: [а] – кружок, [о] – овал, [у] – маленький кружок, [ы] – горизонтально вытянутый широкий овал, [и] – горизонтально вытянутый узкий овал, [э] – вертикально вытянутый овал. Последовательное соотнесение всех звуков со значками, затем с соответствующими печатными буквами (звуки произносятся с различной силой голоса, интонацией). Распознавание букв в изученных словах (мама, папа, баба, стул, стол, дом).

      Обводка и штриховка внутренних и внешних трафаретов из дерева, пластмассы, картона простыми и цветными карандашами, шариковыми ручками, совместное с учителем рисование красками (мазки, примакивание, касание кончиком кисти). Составление узоров по образцу (с предварительным анализом образца перед его воспроизведением) из точек и мазков на бумажной полоске, в квадрате, круге, овале. Рисование предметов, состоящих из частей одинаковой формы, но разных по величине. "Письмо" по трафаретам букв , О, У, И, Е, Ы, М, Н (исходя из индивидуальных возможностей учеников), соотнесение школьных принадлежностей с пиктограммами "ластик", "карандаш", "тетрадь", "ручка". "Письмо" букв по принципу "свободного письма" (по М. Монтессори"). Рисование горизонтальных, вертикальных, ломаных линий по начальной, по двум и нескольким опорным точкам. "Письмо" линий в тетради в клетку и в линейку под ритмические удары музыкальных инструментов или хлопки учителя, "письмо" стрелок: —>.

      36. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 7 класса:

      1) психологическая база речи. Родо-видовые обобщения по моделям для классификации, кинестетического праксиса и гнозиса. Стереогноз моделей букв "Л" и "А". Понимание и использование при общении мимических поз и реакций радости, восхищения, жестов приветствия, удивления, испуга, грусти. Операции сериации, синтеза предмета из его частей, стереогноза знакомых предметов, действий в ситуации для изображения (звуки природы – звуки речи). Точное выполнение двигательной программы с сохранением объема, точности, темпа, активности, координации. Развитие кинестетической организации движений пальцев рук на основе зрительного восприятия (по подражанию, по образцу) и самостоятельно (по словесной инструкции) на основе стимуляции двигательных импульсов, направленных к определенным группам мышц, формирования процессов кинестетического анализа и синтеза, кинестетических афферентаций движений пальцев рук, развития движений мимической мускулатуры по подражанию и словесной инструкции (зажмурить глаза, надуть щеки, поднять и нахмурить брови). Использование интонационной выразительности речи и умение слышать выразительность речи других. Развитие конструктивного праксиса, зрительно-моторной координации и двигательной памяти в процессе манипулирования предметами (кубиками, пазлами, мозаикой). Развитие двигательных стереотипов и графических способностей учащихся (штриховка, дорисовка, графические ряды). Закрепление связи действий и движений с глаголами и со словами, обозначающими пространственные координаты по типу игры "Веселые человечки";

      2) понимание и произношение слов. Развитие фонематического восприятия на основе упражнений по различению контрастных гласных ([и-у], [и-о], [а-у], [е – у]) и близких по артикуляции согласных звуков в открытых слогах (по участию мягкого неба – [м-б], [н-д], по месту образования – [п-т], [пт], [м-н]). Формирование кинестетической основы артикуляторных движений в процессе развития орального праксиса при выполнении последовательно организованных движений (специальные комплексы артикуляторной гимнастики). Развитие двигательно-кинестетической обратной связи путем уточнения положения различных артикуляторных органов во время артикулирования правильно произносимых звуков, формирование нормативных артикуляторных укладов звуков в процессе нахождения и удержания необходимой артикуляторной позы (специальные комплексы артикуляторной гимнастики), преодоление индивидуальных затруднений. Повторение гласных и согласных (звонких и глухих, твердых и мягких) звуков, их различение, различение артикуляторно сходных звуков "Р и Л, М и Б", согласных носовых и ротовых (кинестетический контроль направления воздушной струи). Работа с деформированным словом, соотнесение слова и схемы, слова и модели. Работа с двусложными словами с двумя стечениями (клетка), четырехсложными словами из открытых слогов (гусеница). Дифференциация звонких и глухих, твердых и мягких согласных.

      Использование слов приветствия на работе, утром, днем, вечером, различение оттенков "привет" и "Добрый день". Использование реплик и мимики при прощании: "Добрый день, здравствуй, привет (весело и бодро)". Способность к работе со стикерами (чтение и распределение реплик приветствия по сюжетам). Различение понятий "улыбка" и "смех". Активизация словаря по тематике "День рождения" (накрыть стол, подарок, слова благодарности), названия учебных предметов, предметов быта, норм и режима питания, основных продуктов питания (хлеб, крупа, мучные изделия, молоко и молочные продукты, сахар, овощи, фрукты, рыба) последовательности в обработке овощей и фруктов (сортировка, мытье, хранение). Наблюдение за словообразованием существительных с помощью суффикса -ші-, словообразованием глаголов, словообразованием прилагательных. Активизация словаря по тематике "Театр" (нарядно, красиво, сдать пальто, гардероб, купить программку, в фойе). Активизация предикативного словаря в ситуативном телефонном диалоге (сказать, снять трубку, набрать номер, мобильный телефон, слушаю, слова и фразы для представления себя, говорить прямо в трубку, внятно, не шепча, не крича). Понимание пространственных взаимоотношений, выраженных падежными окончаниями, расширение экспрессивного словаря учащихся на базе уточнения значений слов, обозначающих названия предметов, действий, состояний, признаков, свойств и качеств (цвет, форма, величина, вкус) и соотнесения их с пиктограммами. Введение в лексикон слов, обозначающих элементарные понятия, выделенные на основе различения и обобщения предметов по существенным признакам, а также слов, выражающих видовые, родовые и отвлеченные обобщенные понятия (добро, зло, красота), закрепление в экспрессивном словаре имен числительных (в пределах формируемых количественных представлений), совместное составление коротких описательных рассказов о фруктах, ягодах, овощах;

      3) фразовая речь и общение. Использование фраз, которые говорят незнакомому взрослому: вежливый отказ на приглашение сесть в машину на основе заучивания соответствующих правил (никогда не соглашайся пойти с незнакомым человеком, всегда сообщай родным или друзьям, куда ты идешь и с кем, различай ситуации, когда надо называть своҰ имя, а когда нет). Умение составлять и записывать поздравления, пожелания на поздравительной открытке, произносить фразы при вручении подарков младшим и старшим, фразы в момент приема подарка. Участие в повседневной бытовой деятельности членов семьи: покупках, приготовлении пищи, уборке, мытье, стирке, мелком ремонте. Создание связного рассказа "Экскурсия по квартире (по фотографиям или видео)" с описанием назначения помещений, мебели, функций, убранства, дополняя фразы одним-двумя словами, показом, жестом, преобразованием фраз (Зеленая кастрюля стоит в шкафу. Синяя кастрюля стоит на столе. Желтая кастрюля стоит за чайником). Отработка фразы по модели: существительное (местоимение) плюс глагол плюс существительное плюс наречие или существительное (Я одеваюсь в театр нарядно. Мама сдает пальто в гардероб). Составление рассказа по вопросам педагога с помощью установления последовательности фотографий – по следам экскурсии, приклеивание картинок к репликам, выбор подходящей по стилистике реплики из нескольких предложенных.

      Целенаправленное обучение диалогической речи в специально организованных коммуникативных ситуациях (в беседе, при выполнении поручений, в процессе занятий с настольно-печатными играми и т. д.). Рассказывание хорошо знакомых сказок и рассказов с помощью пиктографических кодов, речевых средств, с помощью учителя, совместное составление описательных рассказов (по игрушке, по картинке). Составление повествовательных рассказов по серии сюжетных картинок с бытовым содержанием с использованием речевых и неречевых средств общения (по пиктограммам, жестам учителя-логопеда, указывающим на деталь изображения или предмета). Совместное составление коротких рассказов на основе вопросно-ответной формы речи из личного опыта (посещения врача в школьном медкабинете, поликлинике, аптеке). Участие в ролевых играх "Наш театр. Наш спектакль" (ответ на вопрос какое у тебя место?), "Разговор по телефону" (назвать свое имя, откуда звонишь, рассказать, что случилось, где случилось, слушать внимательно, что скажет взрослый, сделать то, что тебе сказали), "Супермаркет" (просьба помочь найти те или иные товары), "День рождения" (Ерлан пригласил Сауле и Катю, Сауле и Катя рассказывают родителям Ерлана о себе, о том, где и с кем они живут. Работа с "комиксами" – вписывание в "облако" своего имени, фамилии, адреса, кому и что дарить). Умение беседовать, отвечать на вопросы и задавать их ("Где ты живешь", "Сколько человек", "Какая мебель", "Какая комната", "Что ты любишь делать?"), оформляя в виде пиктограмм или картинок рассказ "Что я делаю дома", коллаж "Я и моя семья", подбирать фотографии, картинки из журналов и газет с изображением событий, похожих на события из жизни их семьи. Инициирование диалога (по подражанию) или с организующей направляющей помощью);

      4) чтение и письмо. Различение твердых и мягких согласных при обозначении мягкости буквами е, и, ю, я, буква ь для обозначения мягкости согласных в конце и в середине слова. Навык чтения рукописного материала, глобальное чтение (узнавание) распространенных знаков безопасности и информации (стоп, опасно, яд, не пригодно для еды, переход, магазин, аптека). Создание с помощью учителя-логопеда тематических пиктографических стендов и "чтение" учащимися информации, представленной на этих стендах на уроках. Знакомство с пиктограммами "собирать", "срывать", "поливать". Упражнения с пиктограммами. Чтение литературных произведений, рассматривание иллюстраций и картин, слушание сказок, стихов, коротких рассказов, называние героев (показ на иллюстрациях) произведений. Сопряженное договаривание стихов в ходе прослушивания, а затем самостоятельное рассказывание их с использованием всех доступных средства общения. Игры-драматизации по прочитанному учителем-логопедом тексту, чтение букв и слов ("глобальное чтение"), "чтение" обозначения артикуляции гласных звуков соответствующими значками, произнесение записанных звуков с разной силой голоса, интонацией.

      Знакомство с буквами Т, Д. Раскладывание карточек с соответствующими словами на определенные картинки: дождь, зима, снег, весна, лето. Чтение слов, подписанных под пиктограммами и накладывание (подкладывание) букв А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ, И, Е, П, Б, М, Т, Д, Н, Ң к этим же буквам в словах. Узнавание букв в изученных словах (мама, папа, баба, стул, стол, дом). Беззвучная артикуляции гласных и соотнесение их с символическими изображениями и буквами. Соотнесение знакомых слов с предметами, картинками, пиктограммами. Последовательное соединение букв в слог-слияние (ма, му, мы, мо, ми), затем в обратный слог (составление слогов из букв разрезной азбуки), выделение слогов из знакомых слов (мама, машина), прикладывание карточки со слогом к соответствующему слогу в напечатанном\написанном слове, обводка и штриховка простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками. Наклеивание контурных изображений букв и цифр на лист бумаги, на два листа — цифры и буквы, "письмо" по трафаретам букв А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ, И, Е, У, П, Б, М, Т, Д, Н (размер букв — 1-3 см). Письмо букв по контурным линиям (точкам), "письмо" линий в тетради в клетку и в линейку под ритмичные удары музыкальных инструментов или хлопки учителя: длинная линия и короткая линия, одинаковые линии. Соотнесение школьных принадлежностей с пиктограммами, выбор соответствующего предмета и пиктограммы к нему: "Где можно писать мелом?", "Чем пишут на бумаге?", "Чем можно стереть карандаш с бумаги?".

Параграф 2. Система целей обучения

      37. Цели обучения в программе представлены с кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел, четвертое число – нумерацию цели обучения. В кодировке 5.1.2.1 "5" – класс, "1.2." – раздел и подраздел, "1" – порядковый номер цели обучения.

      38. Система целей обучения дана по разделам и классам:

1) раздел "Психологической базы речи":

Подраздел

Цели обучения

5 класс

6 класс

7 класс

1.1. Сенсорный гнозис и праксис

5.1.1.1 слушать звуки окружающей действительности, демонстрируя слуховое сосредоточение

6.1.1.1 выполнять круговые вращения кистей рук совместно с речью в заданном темпе и ритме

7.1.1.1 самостоятельно выполнять 2-3 приема самомассажа рук с использованием различных массажеров (специальных и импровизированных)

5.1.1.2 прослеживать взглядом движущийся, близко расположенный предмет (по горизонтали, по вертикали, по кругу, вперед/назад) в течение 1 минуты

6.1.1.2 складывать в коробку мелкие предметы одновременно двумя руками разными захватами по образцу

7.1.1.2 узнавать знакомые предметы в конкретном цветном, силуэтном и неполном, зашумленном изображении за 10-15 секунд

5.1.1.3 фиксировать взгляд на лице человека, на фотографии в течение 30 секунд

6.1.1.3 выполнять произвольные движения различных частей тела, головы, артикуляционных органов, пальцев и кистей рук по образцу и по словесной инструкции: отдельные, попеременные, последовательные движения и серии движений

7.1.1.3 устанавливать связи действий и движений с глаголами и со словами, обозначающими пространственные координаты по типу игры "Веселые человечки"

5.1.1.4 узнавать знакомый предмет по отдельным деталям, по характерным звукам (звучащие игрушки), на ощупь

6.1.1.4 определять местонахождение источника звука и указывать в его сторону жестом

7.1.1.4 различать силу (громко-тихо) и удаленность (близко-далеко) неречевых звуков, подражая звукам и голосам природы

5.1.1.5 воспроизводить ритмические структуры (от двух до четырех ритмических сигналов), различая силу звука, темп и ритм звучания



5.1.1.6 фиксировать взгляд на неподвижном предмете, расположенном выше, ниже и на уровне глаз, напротив (справа, слева) в течение 1 минуты



1.2. Элементы высших психических функций

5.1.2.1 подбирать необходимую одежду и обувь человеку по его внешнему виду, по настроению, - с аргументацией

6.1.2.1 соотносить часть и целое в предметных картинках, сюжетных картинах, на матрицах Равена, простых пазл-композициях

7.1.2.1 выполнять родо-видовые обобщения по моделям для классификации

5.1.2.2 демонстрировать концентрацию внимания и реагировать на окружающие события, принимая адекватные мимические и пантомимические позы

6.1.2.2 наращивать слова в предложении с последующим отраженным повтором - по цепочке: я; я хочу; я хочу гулять; я хочу гулять один, демонстрируя достаточный объем линейной слуховой памяти

7.1.2.2 распознавать мимические реакции, адекватные воспринятой интонации

5.1.2.3 прислушиваться, вглядываться и тактильно исследовать предмет по схематическому сенсорному плану

6.1.2.3 определять причины и следствия, логику явлений и событий: что было в начале, а что потом,- раскладывая серию из 4-5 сюжетных картин

7.1.2.3 повторять с одного предъявления цепочку из двух-трех общих движений, комбинацию из двух элементов, удерживая предметы двумя руками

5.1.2.4 соотносить предмет, рисунок и пиктограмму в рамках изучаемых тем

6.1.2.4 смотреть на себя в зеркало, критически оценивать свой внешний вид, стремиться устранить недостатки в одежде, прическе, уметь приосаниться

7.1.2.4 демонстрировать понимание общего фактического содержания прослушанного текста о чувствах и потребностях людей адекватной мимической позой, соотнесением содержания с предметом, предмета с картинкой, пиктограммой и словом

5.1.2.5 демонстрировать заботливое отношение к животным и безопасное поведение в процессе практических действий



5.1.2.6 концентрировать зрительное внимание и реагирование на окружающие события, диалоги, демонстрируя интерес и вовлеченность



      2) раздел "Понимание и произношение слов":

Подраздел

Цели обучения

5 класс

6 класс

7 класс

2.1. Звуко-слоговая структура слова

5.2.1.1 выполнять дыхательные-голосовые и артикуляционные упражнения по подражанию, выдерживая правильное физиологическое (диафрагмально-реберное) дыхание: короткий и бесшумный вдох (не поднимая плечи), спокойный и плавный выдох (не надувая щек)

6.2.1.1 удерживать заданную позу в процессе выполнения упражнений общей артикуляторной гимнастики (по подражанию и по словесной инструкции)

7.2.1.1 различение контрастных гласных ([и-у], [и-о], [а-у], [е-у]) и близких по артикуляции согласных звуков в открытых слогах (по участию мягкого неба: [м-б], [н-д]; по месту образования: [п-т], [тна], [м-н]

5.2.1.2 плавно тянуть ряд гласных, наращивая их количество

6.2.1.2 произносить поставленные звуки с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия их беззвучной артикуляции, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

7.2.1.2 воспроизводить положения различных артикуляторных органов во время артикулирования правильно произносимых звуков

5.2.1.3 плавно переключаться с одного открытого слога на другой в процессе произношения по образцу

6.2.1.3 произносить достаточно четко и плавно трехсложные слова конструкции из открытых слогов, не содержащие дефектных фонем "(Асық ал, ата!"

7.2.1.3 воспроизводить нормативные артикуляторные уклады звуков в процессе нахождения и удержания необходимой артикуляторной позы (специальные комплексы артикуляторной гимнастики)

5.2.1.4 различать на слух свистящие и шипящие фонемы [с-ш, з-ж, ц-ч] в изолированной позиции

6.2.1.4 произносить звукосочетания гласных с согласными раннего и среднего онтогенеза [м, б, п, т, д, н, к, г, х, в, ф]

7.2.1.4 выполнять последовательно организованные движения из 3-4 элементов (специальные комплексы артикуляторной гимнастики)

5.2.1.5 демонстрировать старание при произнесении поставленных звуков, стремление к четкому и внятному проговариванию звуков, слогов, слов

6.2.1.5 отчетливо произносить односложные слова со стечениями в начале или конце (нан, тас), преодолевая индивидуальные затруднения в произношении

7.2.1.5 повторять, различать гласные, парные звонкие и глухие, твердые и мягкие согласные, различать артикуляторно сходные звуки [Р и Л]; [М и Б], согласные носовые и ротовые, осуществляя кинестетический контроль направления воздушной струи

5.2.1.6 произносить правильно и отчетливо гласные [а, ә, у, о, і], согласные [т, м, с, х], в изолированной позиции, различать их в начале или в конце слов



5.2.1.7 отчетливо произносить слова из двух-трех слогов без стечения и со стечением в середине (шана, телефон, қалашық), (алма, ескерткіш, бастық, сатушы, Ақмарал) слова с йотированными гласными [а, е]- сопряженно, по подражанию, по образцу- в зависимости от индивидуальных возможностей, определять место дифтонга в слове



5.2.1.8 отчетливо произносить двусложные слова с закрытым слогом и стечением в середине (Нұрлан, Асқар), трехсложные слова с закрытым слогом (телефон, қалампыр)



5.2.1.9 воспроизводить по образцу ритмический рисунок одно-, двух-, трҰхсложных слов



5.2.1.10 называть и знать место расположения органов артикуляции



2.2. Семантическая структура слова

5.2.2.1 назвать по запросу свое имя и фамилию, возраст, имя и отчество родителей, педагогов, названия окружающих, самых необходимых для жизни, предметов

6.2.2.1 назвать по запросу свой домашний адрес, адрес школы (детского дома), названия страны, столицы

7.2.2.1 различать оттенки значений близких по смыслу слов и выражений: "улыбка" и "смех", "привет" и "добрый день", подавать реплики и воспроизводить мимику при прощании и приветствии ("добрый день, здравствуй, привет (весело и бодро)

5.2.2.2 активно использовать в речи слова, обозначающие выражение лица, эмоции, настроение человека (хорошее, плохое, нормальное), его эмоции (радость-(ный), печаль(-ный), грусть(-ный)), состояния (грустить, болеть, скучать по кому-либо)

6.2.2.2 употреблять в речи глагольный, номинативный и атрибутивный словарь по тематике "хорошие манеры": как правильно ходить (ровно), сидеть (прямо), вставать (быстро, но не торопиться), держать руки, взгляд, кашель, чихание, смех, стоять, сидеть в очереди, уступить место, открыть дверь, быть доброжелательным

7.2.2.2 понимать и активно использовать слова различных грамматических категорий по тематике "День рождения": накрыть стол, подарок, слова благодарности

5.2.2.3 различать на практическом материале префиксальные и залоговые отношения глагола

6.2.2.3 подбирать пару к прилагательному по тематике "Хорошие манеры": невежливый - неприятно, вежливый – приятно

7.2.2.3 наблюдать и совместно с учителем-логопедом проводить практическое словообразование существительных с помощью суффикса -шы-

5.2.2.4 называть, распознавать, сравнивать по окраске, форме и вкусу овощи, фрукты, деревья, грибы, комнатные растения и домашних животных

6.2.2.4 активно употреблять слова речевого этикета: спасибо, извините, пожалуйста

7.2.2.4 различать и употреблять в речи названия учебных предметов, предметов быта, основных продуктов питания: хлеб, крупа, мучные изделия, молоко и молочные продукты, сахар, овощи, фрукты, рыба иметь

5.2.2.5 активно использовать глагольную и номинативную лексику со значением действий по уходу за комнатными растениями и животными, мебелью, одеждой, различая значения слов мыть, вытирать, чистить, полоскать, стирать, заправлять, расправлять, делать (уборку), конструировать словосочетания со связью "предложно-падежное управление"

6.2.2.5 активно употреблять слова различных грамматических категорий в рамках темы "Одежда и мода": праздничная одежда, украшения, бусы, прическа, уход за руками, волосами, причесываться, ухаживать за собой, холодно, тепло, удобно

7.2.2.5 называть, используя глаголы, последовательность в обработке овощей и фруктов: сортировать, мыть; хранить

5.2.2.6 употреблять множественное число существительных и глаголов настоящего и прошедшего времени с безударным окончанием во множественном числе

6.2.2.6 активно употреблять слова различных грамматических категорий в рамках темы "Здоровье": спорт, физкультура, делать зарядку)

7.2.2.6 различать и употреблять в речи слова различных грамматических категорий по тематике "Театр": нарядно, красиво, сдать пальто, гардероб, купить программку, в фойе

5.2.2.7 употреблять уменьшительно-ласкательные суффиксы существительных (-ше,- ша)

6.2.2.7 употреблять слова различных грамматических категорий, обозначающие основные ощущения, переживания и потребности человека

7.2.2.7 использовать предлоги и падежные окончания, обозначающие пространственные отношения

5.2.2.8 конструировать по образцу словосочетания с типом связи "согласование", используя прилагательные и существительные по тематикам "Мое тело и я", "Мой дом, моя семья" (мокрый, сухой), названия и признаки частей тела и их функций, внешности и характера, предметов туалета


7.2.2.8 различать и употреблять в речи предикативный словарь и сопутствующие наречия, существительные в ситуативном телефонном диалоге: сказать, снять трубку, набрать номер, мобильный телефон, слушаю, для представляться ("Акмарал слушает", "заканчиваю разговор"), говорить прямо в трубку, внятно, не шептать, не кричать, слушать внимательно

5.2.2.9 использовать в речи глаголы: умывается, купается, одевается, раздевается, причесывается


7.2.2.9 понимать и различать значения слов, обозначающих отвлеченные и обобщенные понятия (добро, зло, красота)

5.2.2.10 отчҰтливо произносить слова с различной интонацией и темпом (на основе подражания)


7.2.2.10 различать и активно использовать имена числительные (в пределах формируемых количественных представлений)

5.2.2.11 внятно сопряженно произносить трехсложные слова со стечением и закрытым слогом (памятник, начальник, продавец, Акмарал)



      3) раздел "Фразовая речь и общение":

Подраздел

Цели обучения

5 класс

6 класс

7 класс

3.1. Предложение и текст

5.3.1.1 составлять двухсловные предложения в виде сообщений от собственного имени в ответ на эмоциональное стимулирование педагога ("Я...", "Мы..."), второго лица ("Ты...", "Вы..."), от третьего лица ("Он...", "Они..."), используя "графические подсказки", символические изображения и другие наглядные опоры

6.3.1.1 составлять рассказ по практическим действиям с направляющей помощью

7.3.1.1 произносить слова, которые говорят незнакомому взрослому, воспроизводить формулировки вежливого отказа по картинкам

5.3.1.2 составлять простые распространенные предложения на основе отработанных словосочетаний с предложно-падежным управлением и названиями хорошо знакомых предметов качественными прилагательными в сравнительной степени (меньше-больше, толще-тоньше)

6.3.1.2 составлять картинно-графический план (выбрать и разложить по порядку нужные картинки или схемы)

7.3.1.2 составлять связный рассказ "Экскурсия по квартире (по фотографиям или видео)"- с описанием внешнего вида и назначения\ функции помещений, мебели, убранство, используя изученные модели фраз

5.3.1.3 проговаривать вслед за учителем-логопедом чистоговорки, потешки, считалки, заклички

6.3.1.3 составлять фразу по модели модели: прилагательное плюс существительное плюс предлог плюс наречие или существительное (Вежливый мальчик благодарит врача) с направляющей помощью учителя-логопеда

7.3.1.3 дополнять фразу одним-двумя словами, показом, жестом, преобразовывать, изменяя лицо, время и число сказуемого, лицо, число и род подлежащего или дополнения, заменять слова-признаки и слова-предметы, изменять\не изменять грамматический и предметный контекст (Зеленая кастрюля стоит в шкафу. Синяя кастрюля стоит на столе. Желтая кастрюля стоит за чайником)

5.3.1.4 понимать смысл и передавать своими словами на доступном уровне сюжеты коротких простых сказок, рассказов-повествований- с опорой на иллюстрации

6.3.1.4 подавать реплики, сопровождающие открывание дверей, помощь в переноске тяжестей, предложение занять твое место

7.3.1.4 конструировать фразы по модели: существительное (местоимение) плюс глагол плюс существительное плюс наречие или существительное в рамках темы "Кино.Театр. Выставка" (Я одеваюсь в театр нарядно. Мама сдает пальто в гардероб)

5.3.1.5 демонстрировать интерес к речевой деятельности, желание высказываться и повторять отдельные слова, словосочетания и фразы – на фоне эмоционального единения, стремления к взаимодействию в разговоре о природе или семье

6.3.1.5 определять характер человека по его поступкам при составлении предложений по сюжетной картинке, по модели: существительное (местоимение) плюс глагол – местоимение плюс прилагательное (с пропущенным предикативным компонентом) (Он дерется - он злой), участвовать в беседе- игре

7.3.1.5 составлять рассказ с помощью установления последовательности фотографий по вопросам учителя-логопеда, с при приклеивании картинок к репликам, – по следам экскурсии

5.3.1.6 составлять рассказ (3-5 предложений) "Уход за комнатными растениями" - по модели

6.3.1.6 инициировать рассматривание и их обсуждение журналов с изображением моделей одежды, причесок, участвовать в диалоге по обсуждению моделей одежды и причесок, играть в игру "Одень куклу"

7.3.1.6 составлять рассказы с выбором подходящей по стилистике реплики из нескольких предложенных

5.3.1.7 составлять рассказ-описание по сенсорному плану, фото- и видеоматериалу "Домашние животные (кролик, кошка, собака), "Моя любимая еда"

6.3.1.7 инициировать диалог с элементами анализа жизненных ситуаций, изображенных на картинках со смыслом "Кто прав, а кто не прав?", дополнять высказывания собеседников собственными наблюдениями, соблюдая правила ведения спора

7.3.1.7 инициировать и разворачивать беседу при выполнении поручений, в процессе занятий с настольно-печатными играми

5.3.1.8 участвовать в коллективном раскрашивании запрещающих знаков (по следам экскурсии в парк)

6.3.1.8 составлять короткие описательные рассказы от первого, второго и третьего лица ("Я покупаю хлеб", "Мы купим торт для праздника", "Он...", "Они...")- с использованием организующей и направляющей помощи: графических подсказок, символических изображений и других наглядных опор

7.3.1.8 пересказывать хорошо знакомые сказки и рассказы с помощью пиктографических кодов, речевых средств, с направляющей помощью учителя

5.3.1.9 формулировать фразы по моделям: существительное плюс глагол плюс существительное, прилагательное плюс существительное плюс глагол: у меня глаза, я вижу книгу, у меня есть нос, я нюхаю цветок

6.3.1.9 составлять короткие рассказы на основе вопросно-ответной формы речи из личного опыта

7.3.1.9 составлять совместно с учителем-логопедом описательные рассказы с указанием на форму, цвет, размер, вкус- о фруктах, ягодах, овощах (по реальному предмету, муляжу, по картинке)

5.3.1.10 участвовать в комментированном рисовании портретов, друга, педагога или родителей, с выбором палитры, изображением и называнием элементов одежды: воротник, карман, рукав, сравнением предметов одежды, используя заученные согласования с прилагательными: кофта голубая, а брюки черные


7.3.1.10 составлять совместно с учителем-логопедом повествовательные рассказы по серии сюжетных картинок с бытовым содержанием с использованием речевых и неречевых средств общения (по пиктограммам, жестам учителя-логопеда, указывающим на деталь изображения или предмета)

5.3.1.11 участвовать в беседах об интересах и увлечениях



5.3.1.12 заканчивать предложение прямым дополнением по вопросу кого? что?, формулировать ответы на заданный вопрос с опорой на слова этого вопроса



3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

5.3.2.1 держаться прямо, смотреть в лицо говорящему, реагировать на обращение, адекватно используя мимические, жестовые и пантомимические позы во время общения

6.3.2.1 демонстрировать слуховое сосредоточение и внимание к обращенной речи с помощью мимики, жеста при выполнении двух- четырехступенчатых инструкций

7.3.2.1 активно использовать в сюжетно-ролевых играх фразы, которые говорят незнакомому взрослому, давать вежливый отказ на приглашение сесть в машину, не смотря на его "доброе" лицо,

5.3.2.2 распознавать, воссоздавать сопровождать свои чувства и настроения адекватным словом

6.3.2.2 инициировать диалог с элементами анализа жизненных ситуаций, дополнять высказывания собеседников собственными наблюдениями, соблюдая правила ведения спора (дети, не владеющие речью, участвуют в диалоге при помощи средств невербальной коммуникации: пиктограмма, жест, мимика)

7.3.2.2 знать наизусть "Правила поведения с незнакомыми людьми", воспроизводить (хором) с опорой на символы, картинки

5.3.2.3 понимать многоступенчатую инструкцию с притяжательными местоимениями (мой – твой)

6.3.2.3 отвечать на вопросы к сюжетной картине "В магазине": "Кто это?", "Что делает продавец?", "Какие продукты продаются в этом отделе магазина?", "Ты окупаешь печенье или баурсаки к чаю?" - с последующей активизацией отработанных фраз и интонаций в ситуативной игре

7.3.2.3 разграничивать ситуации, когда надо называть своҰ имя, а когда нет, демонстрировать знания правил при анализе картинок, в сюжетно-ролевых играх, применяя заученные формулировки вежливого отказа

5.3.2.4 просить передать предмет, формулируя фразы по моделям: глагол в повелительном наклонении (Полей!), глагол плюс существительное в винительном падеже (Дай лейку!) в сопряжҰнной, отражҰнной и хоровой речи с движениями

6.3.2.4 инициировать, разворачивать, поддерживать и логично заканчивать сюжетно-ролевую игру "В ожидании приема у врача"

7.3.2.4 составлять и записывать поздравления, пожелания на поздравительной открытке (бумажной и виртуальной/цифровой) , использовать заученные фразы, мимические позы и жесты для ситуации вручения и приема подарков младшим (от младших) и старшим (от старших)


6.3.2.5 участвовать в коллективном обсуждении достоинств и недостатков у себя и других обучающихся, подкрепляя суждения своими рисунками

7.3.2.5 инициировать, разворачивать, поддерживать и логично заканчивать сюжетно-ролевые игры на тематику повседневного быта, деятельности членов семьи: покупки, приготовление пищи, уборка, мытье, стирка, мелкий ремонт

      4) раздел "Чтение и письмо":

Подраздел

Цели обучения

5 класс

6 класс

7 класс

4.1. Альтернативное чтение
4.2 Графика и письмо

5.4.1.1 читать символы и пиктограммы в рамках тем "Я - сам, моҰ тело"; "Предметы домашнего быта"

6.4.1.1 соблюдать правило о прописной букве в начале предложения и точке в конце предложения

7.4.1.1 различать твердые и мягкие согласные при обозначении мягкости буквами е, Ұ, и, ю, я, ь 7.4.1.2 читать с соблюдением правил орфоэпии рукописный материал

5.4.1.2 узнавать и использовать пиктограммы "готовить", "накрывать на стол"

6.4.1.2 подбирать к прослушанному тексту картинки, изображающие продукты питания, животных, рыб, природу, профессии людей, действия (продавец, кассир, доярка, рыбак, циркач)

7.4.1.3 узнавать распространенные знаки безопасности и информации - глобальное "чтение" символов: стоп, опасно, яд; не пригодно для еды; переход, магазин, аптека)

5.4.1.3 разыгрывать содержание картин и картинок с помощью наглядных объемных и плоскостных моделей, относящихся к содержанию прочитанного, с использованием пиктограмм "Покажи то, что я назову из текста", "Найди одинаковые картинки"

6.4.1.3 выполнять движения в соответствии с прослушанным текстом стихотворения или короткого рассказа

7.4.1.4 ориентироваться в тематических пиктографических стендах, созданных учителем-логопедом (о еде, временах года и природных явлениях, "читая" информацию со стенда с помощью учителя-логопеда)

5.4.1.4 слушать и обсуждать на элементарном уровне совместно с учителем-логопедом стихи и сказки, короткие рассказы, называть героев произведений, показывая их на иллюстрациях

6.4.1.4 ориентироваться в тематических пиктографических стендах, созданных учителем-логопедом (о еде, режиме дня, отдыхе и т. д.), "читая" информацию со стенда с помощью учителя-логопеда)

7.4.1.4 узнавать слова "собирать", "срывать", "поливать", при прослушивании и чтении текстов, подбирать соответствующие пиктограммы

5.4.1.5 договаривать сопряженно последнее слово в строке стихотворения при прослушивании, с последующим самостоятельным пересказом с использованием всех доступных средств общения

6.4.1.5 называть буквы М, Н, вырезанные по контуру — размер 5 и 3 см)

7.4.1.5 читать литературные произведения, целенаправленно рассматривая иллюстрации и картины, участвовать в обсуждении

5.4.1.6 читать буквы А, О, У, И, Э, Ы, слоги и слова, применяя полуглобальное и глобальное чтение (АУ, УА-УА, ООО) с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия беззвучной артикуляции звуков, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

6.4.1.6 "читать" слова с буквами М, Н ("глобальное чтение"), по карточкам, прикрепленным к соответствующим предметам и картинкам, на основе "зрительного сканирования"

7.4.1.6 слушать незнакомые сказки, стихи, короткие рассказы, называя героев с предварительным показом на иллюстрациях к произведениям

5.4.1.7 выбирать карточки с буквой А, Ә, О, Ө или У среди картинок, карточек с буквами и цифрами

6.4.1.7 раскладывать карточки со словами на соответствующие картинки или прикреплять их к реальным предметам: к доске, окну и т. п., читать слова под пиктограммами и накладывать (подкладывать) буквы ,Ә, О, Ө, У,Ү, Ұ, И, Е, Ы, М, Н к таким же буквам в словах

7.4.1.7 сопряженно договаривать последние 1-2 слова в строке стихотворения -по смысловой догадке или рифмо-ритмической ассоциации в ходе прослушивания с последующим самостоятельным рассказыванием стихов с использованием всех доступных средства общения

5.4.1.8 "читать" слова по карточкам, прикрепленным к соответствующим предметам и картинкам (на основе "зрительного сканирования" и опоры на изображение)

6.4.1.8 "читать" с интересом журналы о детях и родителях, журналы моды: просматривать, "изучать" иллюстрации, названия статей

7.4.1.8 инициировать игры-драматизации по впервые услышанному тексту, разворачивая сюжет, придумывая действия

5.4.1.9 накладывать карточки с изученными словами на определенные картинки или прикреплять их к доске, к окну

6.4.1.9 показывать буквы Б, Пна основе слухового восприятия без зрительного контроля артикуляции, выбирать карточки с буквами Б, П среди картинок и цифр

7.4.1.9 читать буквы Т, Д, произнося их с разной силой голоса, интонацией, выбирать карточки с буквами Т, Д среди картинок и цифр

5.4.1.10 читать слова, подписанные под пиктограммами: дом, нос, окно, доска, стул, пользуясь методом глобального чтения, соотнося их с реальными предметами

6.4.1.10 знать состав слов из знакомых букв: ана, әке, апа, үй, различать карточки с этими словами, отбирать нужное слово по заданию учителя-логопеда, соотносить новые и уже знакомые слова с предметами, картинками, пиктограммами

7.4.1.10 читать глобальным способом слова "дождь, зима, снег, весна, лето, мама, папа, баба, стул, стол, дом и др.", подписанные под пиктограммами и накладывать (подкладывать) буквы А, Ә, О, Ө, У, Ұ, Ү, И, Е, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н к этим же буквам в словах

5.4.1.11 накладывать (подкладывать) буквы А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ, И, Э в соответствии с ударной гласной в слове

6.4.1.11 различать обозначения гласных звуков графическими символами: последовательно соотносить каждый звук со значком, затем с соответствующей печатной буквой, -звуки произносятся с различной силой голоса, интонацией, распознавание букв в изученных слова

7.4.1.11 узнавать буквы по беззвучной артикуляции и соотносить их с символическими изображениями

5.4.1.12 находить предмет, игрушку- аналог по картинке (цветная картинка-иллюстрация, контурная картинка, картинка, нарисованная учителем для ученика, картинка, составленная из четырех частей – к прослушанному или "прочитанному" с учителем тексту в книге)



5.4.2.1 графически копировать буквы разрезной азбуки (А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ)

6.4.2.1 графически копировать буквы разрезной азбуки (А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ)

7.4.2.1 последовательно соединять буквы в слог-слияние (ма, му, мо, ми), затем в обратный слог при составлении слогов из букв разрезной азбуки

5.4.2.2 ощупывать обводить модели и шаблоны (5-10 см) изученных букв А, О, Ө, У, Ү, Ұ, Е заштриховывать, раскрашивать трафаретные изображения по указанию учителя-логопеда простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками

6.4.2.2 ощупывать и обводить модели, трафареты и шаблоны (5-10 см) изученных букв П, Б, С Т, Л, Д, М, из дерева, пластмассы, картона

7.4.2.2 выделять слоги из знакомых слов (мама, машина), прикладывать карточки со слогом к соответствующему слогу в напечатанном\написанном слове

5.4.2.3составлять простые узоры из готовых элементов в квадрате, в круге, в полоске с чередованием по схеме АБАБ, ААББААББ, ААБААБ совместно с учителем-логопедом или при его минимальной помощи

6.4.2.3 рисовать красками мазки, делать примакивание, составляя узоры из точек и мазков на бумажной полоске

7.4.2.3 "писать" по трафаретам, контурным линиям (точкам)буквы А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ, И, Э, Ы, І, П, Б, М, Т, Д, Н (размер букв — 1-3 см)

5.4.2.4 правильно двигать рабочей рукой с правильным захватом карандаша при закрашивании поверхности листа бумаги, используя различные техники

6.4.2.4 рисовать предметы, состоящие из частей одинаковой формы, но разных по величине, составлять узор в полоске, квадрате, круге, овале (по образцу), анализируя образец перед его воспроизведением

7.4.2.4 "писать" пиктографически слова, обозначающие школьные принадлежности, соотносить предметы с пиктограммами, выбирать соответствующий предмета и пиктограммы к нему по вопросу-инструкции: "найди и прочитай ответ на вопрос "Где можно писать мелом?", "Чем пишут на бумаге?", "Чем можно стереть карандаш с бумаги?"

5.4.2.5 рисовать на больших листах бумаги прямые и извилистые линии фломастерами, кистями, карандашами

6.4.2.5 воспроизводить буквы А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ, И, Э, Ы, І, М, Н, Ң по трафаретам (размер букв — 3 см) —исходя из индивидуальных возможностей учеников


5.4.2.6 выполнять упражнения на повторность и чередование точек, мазков, кружков, крестиков, волнистых линий на бумаге, на песке (манке)

6.4.2.6 рисовать горизонтальные, вертикальные, ломаные линии по начальной, по двум и нескольким опорным точкам в тетради в клетку и в линейку под ритмические удары музыкальных инструментов или хлопки учителя


5.4.2.7 "писать" пальцами, карандашами, ручками по контурному изображению под специально подобранную музыку – с ускорением темпа, по точкам, пунктирам и самостоятельно

6.4.2.7 "писать" стрелки: —>


5.4.2.8 разлиновывать лист горизонтальными и вертикальными линиями по линейке в виде клеточек (с помощью учителя-логопеда)

6.4.2.8 различать сходные графемы, отличающиеся добавочными элементами: и-ш, о-а, о-ө, к-қ, ү-ұ пространственным расположением элементов:б-д-в трудные по начертанию з, к


5.4.2.9 обводить собственную ладонь и создавать композицию из полученных изображений



      39. Настоящая Программа реализуется на основе Долгосрочного плана к Типовой учебной программе по предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 5-7 классов.

      40. Распределение часов на изучение раздела и определение целей обучения предоставляется на усмотрение учителя-логопеда с учетом возможностей и потребностей обучающихся. На основе Типовой учебной программы по предмету "Коррекция недостатков развития речи" учитель – логопед составляет индивидуальные программы занятий с учетом индивидуальных потребностей обучающегося.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по учебному предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 5-7 классов

      1) 5 класс:

      таблица 1

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1.
Сенсорный гнозис и праксис

5.1.1.1слушать звуки окружающей действительности, демонстрируя слуховое сосредоточение
5.1.1.2прослеживать взглядом движущийся, близко расположенный предмет (по горизонтали, по вертикали, по кругу, вперед/назад) в течение 1 минуты

1.2.
Элементы высших психических функций

5.1.2.1подбирать необходимую одежду и обувь человеку по его внешнему виду, по настроению, - с аргументацией
5.1.2.2демонстрировать концентрацию внимания и реагировать на окружающие события, принимая адекватные мимические и пантомимические позы

2. "Понимание и произношение слов"

2.1.
Звуко-слоговая структура слова

5.2.1.1выполнять дыхательные-голосовые и артикуляционные упражнения по подражанию, выдерживая правильное физиологическое (диафрагмально-реберное) дыхание: короткий и бесшумный вдох (не поднимая плечи), спокойный и плавный выдох (не надувая щек)
5.2.1.2плавно тянуть ряд гласных, наращивая их количество
5.2.1.3плавно переключаться с одного открытого слога на другой в процессе произношения по образцу

2.2.
Семантическая структура слова

5.2.2.1 назвать по запросу своҰ имя и фамилию, возраст, имя и отчество родителей, педагогов, названия окружающих, самых необходимых для жизни, предметов
5.2.2.2активно использовать в речи слова, обозначающие выражение лица, эмоции, настроение человека (хорошее, плохое, нормальное), его эмоции (радость-(ный), печаль(-ный), грусть(-ный)), состояния (грустить, болеть, скучать по кому-либо)
5.2.2.3 различать на практическом материале префиксальные и залоговые отношения глагола

3. "Фразовая речь и общение":

3.1.
Предложение и текст

5.3.1.1 составлять двухсловные предложения в виде сообщений от собственного имени в ответ на эмоциональное стимулирование педагога ("Я...", "Мы..."), второго лица ("Ты...", "Вы..."), от третьего лица ("Он...", "Они..."), используя "графические подсказки", символические изображения и другие наглядные опоры
5.3.1.2 составлять простые распространенные предложения на основе отработанных словосочетаний с предложно-падежным управлением и названиями хорошо знакомых предметов качественными прилагательными в сравнительной степени (меньше-больше, толще-тоньше)
5.3.1.3проговаривать вслед за учителем-логопедом чистоговорки, потешки, считалки, заклички

3.2.
Вербальная и невербальная коммуникация

5.3.2.1держаться прямо, смотреть в лицо говорящему, реагировать на обращение, адекватно используя мимические, жестовые и пантомимические позы во время общения

4. "Чтение и письмо"

4.1.
Чтение

5.4.1. 1читать символы и пиктограммы в рамках тем "Я - сам, моҰ тело"; "Предметы домашнего быта;
5.4.1.2 узнавать и использовать пиктограммы "готовить", "накрывать на стол"
5.4.1.3разыгрывать содержание картин и картинок с помощью наглядных объемных и плоскостных моделей, относящихся к содержанию прочитанного, с использованием пиктограмм "Покажи то, что я назову из текста", "Найди одинаковые картинки"

4.2.
Письмо

5.4.2.1 графически копировать буквы разрезной азбуки (А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ);
5.4.2.2 ощупывать обводить модели и шаблоны (5-10 см) изученных букв А, О, Ө, У, Ү, Ұ, Е заштриховывать, раскрашивать трафаретные изображения по указанию учителя-логопеда простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками

2 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1.
Сенсорный гнозис и праксис

5.1.1.3фиксировать взгляд на лице человека, на фотографии в течение 30 секунд

1.2.
Элементы высших психических функций

5.1.2.3 прислушиваться, вглядываться и тактильно исследовать предмет по схематическому сенсорному плану

2. "Понимание и произношение слов"

2.1.
Звуко-слоговая структура слова

5.2.1.4 различать на слух свистящие и шипящие фонемы [с-ш, з-ж, ц-ч] в изолированной позиции
5.2.1.5 демонстрировать старание при произнесении поставленных звуков, стремление к четкому и внятному проговариванию звуков, слогов, слов

2.2.
Семантическая структура слова

5.2.2.4 называть, распознавать, сравнивать по окраске, форме и вкусу овощи, фрукты, деревья, грибы, комнатные растения и домашних животных
5.2.2.5 понимать и активно использовать глагольную и номинативную лексику со значением действий по уходу за комнатными растениями и животными, мебелью, одеждой, различая значения слов мыть, вытирать, чистить, полоскать, стирать, заправлять, расправлять, делать (уборку), конструировать словосочетания со связью "предложно-падежное управление"

3. "Фразовая речь и общение":

3.1.
Предложение и текст

5.3.1.4понимать смысл и передавать своими словами на доступном уровне сюжеты коротких простых сказок, рассказов-повествований- с опорой на иллюстрации
5.3.1.5демонстрировать интерес к речевой деятельности, желание высказываться и повторять отдельные слова, словосочетания и фразы – на фоне эмоционального единения, стремления к взаимодействию в разговоре о природе или семье
5.3.1.6составлять рассказ (3-5 предложений) "Уход за комнатными растениями" - по модели

3.2.
Вербальная и невербальная коммуникация

5.3.2.2р распознавать, воссоздавать сопровождать свои чувства и настроения адекватным словом

4. "Чтение и письмо"

4.1.
Чтение

5.4.1.4 слушать и обсуждать элементарном уровне совместно с учителем-логопедом стихи и сказки, короткие рассказы, называть героев произведений, показывая их на иллюстрациях
5.4.1.5 договаривать сопряженно последнее слово в строке стихотворения при прослушивании, с последующим самостоятельным пересказом с использованием всех доступных средств общения
5.4.1.6 читать буквы А, О, У, И, Э, Ы, слоги и слова, применяя полуглобальное и глобальное чтение ( АУ, УА-УА, ООО) с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия беззвучной артикуляции звуков, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

4.2.
Письмо

5.4.2.4правильно двигать рабочей рукой с правильным захватом карандаша при закрашивании поверхности листа бумаги, используя различные техники,
5.4.2.5рисовать на больших листах бумаги прямые и извилистые линии фломастерами, кистями, карандашами
5.4.2.6 выполнять упражнения на повторность и чередование точек, мазков, кружков, крестиков, волнистых линий на бумаге, на песке (манке)

3 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1.
Сенсорный гнозис и праксис

5.1.1.4узнавать знакомый предмет по отдельным деталям, по характерным звукам (звучащие игрушки), на ощупь
5.1.1.5воспроизводить ритмические структуры (от двух до четырех ритмических сигналов), различая силу звука, темп и ритм звучания

1.2.
Элементы высших психических функций

5.1.2.4соотносить предмет, рисунок и пиктограмму в рамках изучаемых тем
5.1.2.5демонстрировать заботливое отношение к животным и безопасное поведение в процессе практических действий

2. "Понимание и произношение слов"

2.1.
Звуко-слоговая структура слова

5.2.1.6 произносить правильно и отчетливо гласные [а, ә, у, о, і], согласные [т, м, с, х], в изолированной позиции, различать их в начале или в конце слов;
5.2.1.7 отчетливо произносить слова из двух-трех слогов без стечения и со стечением в середине (шана, телефон, қалашық), (алма, ескерткіш, бастық, сатушы, Ақмарал) слова с йотированными гласными [а, е]- сопряженно, по подражанию, по образцу- в зависимости от индивидуальных возможностей, определять место дифтонга в слове;
5.2.1.8 отчетливо произносить двусложные слова с закрытым слогом и стечением в середине (Нұрлан, Асқар), трехсложные слова с закрытым слогом (телефон, қалампыр)

2.2.
Семантическая структура слова

5.2.2.6употреблять множественное число существительных и глаголов настоящего и прошедшего времени с безударным окончанием во множественном числе;
5.2.2.7употреблять уменьшительно-ласкательные суффиксы существительных (-ше,- ша);
5.2.2.8 конструировать по образцу словосочетания с типом связи "согласование", используя прилагательные и существительные по тематикам "Мое тело и я", "Мой дом, моя семья"(мокрый, сухой), названия и признаки частей тела и их функций, внешности и характера, предметов туалета

3. "Фразовая речь и общение":

3.1.
Предложение и текст

5.3.1.7 составлять рассказ-описание по сенсорному плану, фото- и видеоматериалу "Домашние животные (кролик, кошка, собака), "Моя любимая еда";
5.3.1.8 участвовать в коллективном раскрашивании запрещающих знаков (по следам экскурсии в парк);
5.3.1.9 формулировать фразы по моделям: существительное плюс глагол плюс существительное, прилагательное плюс существительное плюс глагол: у меня глаза, я вижу книгу, у меня есть нос, я нюхаю цветок

3.2.
Вербальная и невербальная коммуникация

5.3.2.3 понимать многоступенчатую инструкцию с притяжательными местоимениями (мой – твой)

4. "Чтение и письмо"

4.1.
Чтение

5.4.1.7 выбирать карточки с буквой А, Ә, О, Ө или У среди картинок, карточек с буквами и цифрами;
5.4.1.8 "читать" слова по карточкам, прикрепленным к соответствующим предметам и картинкам (на основе "зрительного сканирования" и опоры на изображение);
5.4.1.9 накладывать карточки с изученными словами на определенные картинки или прикреплять их к доске, к окну

4.2.
Письмо

5.4.2.6 выполнять упражнения на повторность и чередование точек, мазков, кружков, крестиков, волнистых линий на бумаге, на песке (манке);
5.4.2.7 "писать" пальцами, карандашами, ручками по контурному изображению под специально подобранную музыку – с ускорением темпа, по точкам, пунктирам и самостоятельно

4 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1.
Сенсорный гнозис и праксис

5.1.1.6 фиксировать взгляд на неподвижном предмете, расположенном выше, ниже и на уровне глаз, напротив (справа, слева) в течение 1 минуты

1.2.
Элементы высших психических функций

5.1.2.6 концентрировать зрительное внимание и реагирование на окружающие события, диалоги, демонстрируя интерес и вовлеченность

2. "Понимание и произношение слов"

2.1.
Звуко-слоговая структура слова

5.2.1.9 воспроизводить по образцу ритмический рисунок одно-, двух-, трҰхсложных слов;
5.2.1.10 называть место расположения органов артикуляции

2.2.
Семантическая структура слова

5.2.2.9 использовать в речи глаголы: умывается, купается, одевается, раздевается, причҰсывается;
5.2.2.10 отчҰтливо произносить слова с различной интонацией и темпом (на основе подражания);
5.2.2.11 внятно сопряженно произносить трехсложные слова со стечением и закрытым слогом (памятник, начальник, продавец, Акмарал

3. "Фразовая речь и общение":

3.1.
Предложение и текст

5.3.1.10 участвовать в комментированном рисовании портретов, друга, педагога или родителей, с выбором палитры, изображением и называнием элементов одежды: воротник, карман, рукав, сравнением предметов одежды, используя заученные согласования с прилагательными: кофта голубая, а брюки черные;
5.3.1.11 участвовать в беседах об интересах и увлечениях;
5.3.1.12 заканчивать предложение прямым дополнением по вопросу кого? что? формулировать ответы на заданный вопрос с опорой на слова этого вопроса

3.2.
Вербальная и невербальная коммуникация

5.3.2.4 просить передать предмет, формулируя фразы по моделям: глагол в повелительном наклонении (Полей!), глагол плюс существительное в винительном падеже (Дай лейку!) в сопряжҰнной, отражҰнной и хоровой речи с движениями

4. "Чтение и письмо"

4.1.
Чтение

5.4.1.10 читать слова, подписанные под пиктограммами: дом, нос, окно, доска, стул, пользуясь методом глобального чтения, соотнося их с реальными предметами;
5.4.1.11 накладывать (подкладывать) буквы А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ, И, Э в соответствии с ударной гласной в слове;
5.4.1.12 находить предмет, игрушку- аналог по картинке (цветная картинка-иллюстрация, контурная картинка, картинка, нарисованная учителем для ученика, картинка, составленная из четырех частей – к прослушанному или "прочитанному" с учителем тексту в книге)

4.2.
Письмо

5.4.2.8 разлиновывать лист горизонтальными и вертикальными линиями по линейке в виде клеточек (с помощью учителя-логопеда);
5.4.2.9 обводить собственную ладонь и создавать композицию из полученных изображений

      2) 6 класс:

      таблица 2

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1.
Сенсорный гнозис и праксис

6.1.1.1 выполнять круговые вращения кистей рук совместно с речью в заданном темпе и ритме

1.2.
Элементы высших психических функций

6.1.2.1 соотносить часть и целое в предметных картинках, сюжетных картинах, на матрицах Равена, простых пазл-композициях

2. "Понимание и произношение слов"

2.1.
Звуко-слоговая структура слова

6.2.1.1 удерживать заданную позу в процессе выполнения упражнений общей артикуляторной гимнастики (по подражанию и по словесной инструкции

2.2.
Семантическая структура слова

6.2.2.1 назвать по запросу свой домашний адрес, адрес школы (детского дома), названия страны, столицы;
6.2.2.2 употреблять в речи глагольный, номинативный и атрибутивный словарь по тематике "хорошие манеры": как правильно ходить (ровно), сидеть (прямо), вставать (быстро, но не торопиться), держать руки, взгляд, кашель, чихание, смех, стоять, сидеть в очереди, уступить место, открыть дверь, быть доброжелательным

3. "Фразовая речь и общение":

3.1.
Предложение и текст

6.3.1.1 составлять рассказ по практическим действиям с направляющей помощью;
6.3.1.2 самостоятельно составлять картинно-графический план (выбрать и разложить по порядку нужные картинки или схемы)

3.2.
Вербальная и невербальная коммуникация

6.3.2.1 демонстрировать слуховое сосредоточение и внимание к обращенной речи с помощью мимики, жеста при выполнении двух- четырехступенчатых инструкций

4. "Чтение и письмо"

4.1.
Чтение

6.4.1.1 соблюдать правило о прописной букве в начале предложения и точке в конце предложения;
6.4.1.2 подбирать к прослушанному тексту картинки, изображающие продукты питания, животных, рыб, природу, профессии людей, действия (продавец, кассир, доярка, рыбак, циркач);
6.4.1.3 выполнять движения в соответствии с прослушанным текстом стихотворения или короткого рассказа

4.2.
Письмо

6.4.2.1 графически копировать буквы разрезной азбуки (А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ);
6.4.2.2 ощупывать и обводить модели, трафареты и шаблоны (5-10 см) изученных букв П, Б, С Т, Л, Д, М, из дерева, пластмассы, картона

2 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1
Сенсорный гнозис и праксис

6.1.1.2 раскладывать в коробку мелкие предметы одновременно двумя руками разными захватами по образцу

1.2.
Элементы высших психических функций

6.1.2.1 соотносить часть и целое в предметных картинках, сюжетных картинах, на матрицах Равена, простых пазл-композициях

2. "Понимание и произношение слов"

2.1.
Звуко-слоговая структура слова

6.2.1.2 произносить поставленные звуки с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия их беззвучной артикуляции, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

2.2.
Семантическая структура слова

6.2.2.3 о подбирать пару к прилагательному по тематике "Хорошие манеры": невежливый - неприятно, вежливый – приятно

3. "Фразовая речь и общение":

3.1.
Предложение и текст

6.3.1.3 составлять фразу по модели модели: прилагательное плюс существительное плюс предлог плюс наречие или существительное (Вежливый мальчик благодарит врача) с направляющей помощью учителя-логопеда;
6.3.1.4 подавать реплики, сопровождающие открывание дверей, помощь в переноске тяжестей, предложение занять твое место

3.2.
Вербальная и невербальная коммуникация

6.3.2.2 инициировать диалог с элементами анализа жизненных ситуаций, дополнять высказывания собеседников собственными наблюдениями, соблюдая правила ведения спора (дети, не владеющие речью, участвуют в диалоге при помощи средств невербальной коммуникации: пиктограмма, жест, мимика)

4. "Чтение и письмо"

4.1.
Чтение

6.4.1.4 ориентироваться в тематических пиктографических стендах, созданных учителем-логопедом (о еде, режиме дня, отдыхе и т. д.), "читая" информацию со стенда с помощью учителя-логопеда;
6.4.1.5 читать буквы М, Н, вырезанные по контуру — размер 5 и 3 см)

4.2.
Письмо

6.4.2.3 рисовать красками мазки, делать примакивание, составляя узоры из точек и мазков на бумажной полоске,

3 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1.
Сенсорный гнозис и праксис

6.1.1.3 выполнять произвольные движения различных частей тела, головы, артикуляционных органов, пальцев и кистей рук по образцу и по словесной инструкции: отдельные, попеременные, последовательные движения и серии движений

1.2.
Элементы высших психических функций

6.1.2.3 определять причины и следствия, логику явлений и событий: что было в начале, а что потом, раскладывая серию из 4-5 сюжетных картин

2. "Понимание и произношение слов"

2.1.
Звуко-слоговая структура слова

6.2.1.3 произносить достаточно четко и плавно трехсложные слова конструкции из открытых слогов, не содержащие дефектных фонем "(Асық ал, ата!";
6.2.1.4 произносить звукосочетания гласных с согласными раннего и среднего онтогенеза [м, б, п, т, д, н, к, г, х, в, ф]

2.2.
Семантическая структура слова

6.2.2.4 активно употреблять слова речевого этикета: спасибо, извините, пожалуйста
6.2.2.5активно употреблять слова различных грамматических категорий в рамках темы "Одежда и мода": праздничная одежда, украшения, бусы, прическа, уход за руками, волосами, причесываться, ухаживать за собой, холодно, тепло, удобно;
6.2.2.6активно употреблять слова различных грамматических категорий в рамках темы "Здоровье": спорт, физкультура, делать зарядку)

3. "Фразовая речь и общение":

3.1.
Предложение и текст

6.3.1.5 определять характер человека по его поступкам при составлении предложений по сюжетной картинке, по модели: существительное (местоимение) плюс глагол – местоимение плюс прилагательное (с пропущенным предикативным компонентом) (Он дерется - он злой), участвовать в беседе- игре;
6.3.1.6 инициировать рассматривание и их обсуждение журналов с изображением моделей одежды, причесок, участвовать в диалоге по обсуждению моделей одежды и причесок, играть в игру "Одень куклу";
6.3.1.7 инициировать диалог с элементами анализа жизненных ситуаций изображенных на картинках со смыслом "Кто прав, а кто не прав?", дополнять высказывания собеседников собственными наблюдениями, соблюдая правила ведения спора

3.2.
Вербальная и невербальная коммуникация

6.3.2.3 отвечать на вопросы к сюжетной картине "В магазине": "Кто это?", "Что делает продавец?", "Какие продукты продаются в этом отделе магазина?", "Ты окупаешь печенье или баурсаки к чаю?" - с последующей активизацией отработанных фраз и интонаций в ситуативной игре;
6.3.2.4 инициировать, разворачивать, поддерживать и логично заканчивать сюжетно-ролевую игру "В ожидании приема у врача"

4. "Чтение и письмо"

4.1.
Чтение

6.4.1.6 "читать" слова с буквами М, Н ("глобальное чтение"), по карточкам, прикрепленным к соответствующим предметам и картинкам, на основе "зрительного сканирования";
6.4.1.7 раскладывать карточки со словами на соответствующие картинки или прикреплять их к реальным предметам: к доске, окну и т. п., читать слова под пиктограммами и накладывать (подкладывать) буквы, Ә, О, Ө, У,Ү, Ұ, И, Е, Ы, М, Н к таким же буквам в словах;
6.4.1.8 "читать" с интересом журналы о детях и родителях, журналы моды: просматривать, "изучать" иллюстрации, названия статей

4.2.
Письмо

6.4.2.4 рисовать предметы, состоящие из частей одинаковой формы, но разных по величине, составлять узор в полоске, квадрате, круге, овале (по образцу), анализируя образец перед его воспроизведением;
6.4.2.5 воспроизводить буквы А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ, И, Э, Ы, І, М, Н, Ң по трафаретам (размер букв — 3 см) —исходя из индивидуальных возможностей учеников;
6.4.2.6 рисовать горизонтальные, вертикальные, ломаные линии по начальной, по двум и нескольким опорным точкам в тетради в клетку и в линейку под ритмические удары музыкальных инструментов или хлопки учителя

4 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1
Сенсорный гнозис и праксис

6.1.1.4 определять местонахождение источника звука и указывать в его сторону жестом

1.2.
Элементы высших психических функций

6.1.2.4 смотреть на себя в зеркало, критически оценивать свой внешний вид, стремиться устранить недостатки в одежде, прическе, уметь приосаниться

2. "Понимание и произношение слов"

2.1.
Звуко-слоговая структура слова

6.2.1.5 отчетливо произносить односложные слова со стечениями в начале или конце (нан, тас), преодолевая индивидуальные затруднения в произношении

2.2.
Семантическая структура слова

6.2.2.6 употреблять слова различных грамматических категорий, обозначающие основные ощущения, переживания и потребности человека

3. "Фразовая речь и общение":

3.1.
Предложение и текст

6.3.1.8 составлять короткие описательные рассказы от первого, второго и третьего лица ("Я покупаю хлеб", "Мы купим торт для праздника", "Он...", "Они...")- с использованием организующей и направляющей помощи: графических подсказок, символических изображений и других наглядных опор;
6.3.1.9 составлять короткие рассказы на основе вопросно-ответной формы речи из личного опыта

3.2.
Вербальная и невербальная коммуникация

6.3.2.5 участвовать в коллективном обсуждении достоинств и недостатков у себя и других обучающихся, подкрепляя суждения своими рисунками

4. "Чтение и письмо"

4.1.
Чтение

6.4.1.9 знать буквы П, Б, показывать их на основе слухового восприятия без зрительного контроля артикуляции, выбирать карточки с буквами П, Б среди картинок и цифр;
6.4.1.10 знать состав слов из знакомых букв: ана, әке, апа, үй, различать карточки с этими словами, отбирать нужное слово по заданию учителя-логопеда, соотносить новые и уже знакомые слова с предметами, картинками, пиктограммами;
6.4.1.11 различать обозначения гласных звуков графическими символами: последовательно соотносить каждый звук со значком, затем с соответствующей печатной буквой, -звуки произносятся с различной силой голоса, интонацией, распознавание букв в изученных словах

4.2.
Письмо

6.4.2.7 "писать" стрелки: —>
6.4.2.8 различать сходные графемы, отличающиеся добавочными элементами: и-ш, о-а, о-ө, к-қ, ү-ұ пространственным расположением элементов:б-д-в трудные по начертанию з, к

      3) 7 класс:

      таблица 3

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1.
Сенсорный гнозис и праксис

7.1.1.1 самостоятельно выполнять 2-3 приема самомассажа рук с использованием различных массажеров (специальных и импровизированных)

1.2.
Элементы высших психических функций

7.1.2.1 выполнять родо-видовые обобщения по моделям для классификации

2. "Понимание и произношение слов"

2.1.
Звуко-слоговая структура слова

7.2.1.1 различение контрастных гласных ([и-у], [и-о], [а-у], [е-у]) и близких по артикуляции согласных звуков в открытых слогах (по участию мягкого неба: [м-б], [н-д]; по месту образования: [п-т], [тна], [м-н]

2.2.
Семантическая структура слова

7.2.2.1 различать оттенки значений близких по смыслу слов и выражений: "улыбка" и "смех", "привет" и "добрый день", подавать реплики и воспроизводить мимику при прощании и приветствии ("добрый день, здравствуй, привет (весело и бодро);
7.2.2.2 понимать и активно использовать слова различных грамматических категорий по тематике "День рождения": накрыть стол, подарок, слова благодарности

3. "Фразовая речь и общение":

3.1.
Предложение и текст

7.3.1.1 произносить слова, которые говорят незнакомому взрослому, воспроизводить формулировки вежливого отказа по картинкам;
7.3.1.2 составлять связный рассказ "Экскурсия по квартире (по фотографиям или видео)"- с описанием внешнего вида и назначения / функции помещений, мебели, убранства, используя изученные модели фраз;
7.3.1.3 владеть практическими приемами трансформации фразы: дополнять одним-двумя словами, показом, жестом, преобразовывать, изменяя лицо, время и число сказуемого, лицо, число и род подлежащего или дополнения, заменять слова-признаки и слова-предметы, изменять\не изменять грамматический и предметный контекст (ЗелҰная кастрюля стоит в шкафу. Синяя кастрюля стоит на столе. ЖҰлтая кастрюля стоит за чайником)

3.2.
Вербальная и невербальная коммуникация

7.3.2.1 использовать в сюжетно-ролевых играх фразы, которые говорят незнакомому взрослому, давать вежливый отказ на приглашение сесть в машину, не смотри на его "доброе" лицо

4. "Чтение и письмо"

4.1.
Чтение

7.4.1.1 различать твердые и мягкие согласные при обозначении мягкости буквами е, Ұ, и, ю, я, ь;
7.4.1.2 читать с соблюдением правил орфоэпии: сочетания жи, ши, ча, ща, чу, щу; рукописный материал;
7.4.1.3 узнавать распространенные знаки безопасности и информации - глобальное "чтение" символов: стоп, опасно, яд; не пригодно для еды; переход, магазин, аптека

4.2.
Письмо

7.4.2.1последовательно соединенять буквы в слог-слияние (ма, му, мы, мо, ми), затем в обратный слог при составлении слогов из букв разрезной азбуки

2 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1
Сенсорный гнозис и праксис

7.1.1.2 узнавать знакомые предметы в конкретном цветном, силуэтном и неполном, зашумленном изображении за 10-15 секунд

1.2.
Элементы высших психических функций

7.1.2.2 распознавать мимические реакции, адекватные воспринятой интонации

2. "Понимание и произношение слов"

2.1.
Звуко-слоговая структура слова

7.2.1.2 воспроизводить положения различных артикуляторных органов во время артикулирования правильно произносимых звуков

2.2.
Семантическая структура слова

7.2.2.3 наблюдать и совместно с учителем-логопедом проводить практическое
словообразование существительных с помощью суффикса -шы-;
7.2.2.4 употреблять в речи названия учебных предметов, предметов быта, основных продуктов питания: хлеб, крупа, мучные изделия, молоко и молочные продукты, сахар, овощи, фрукты, рыба

3. "Фразовая речь и общение":

3.1.
Предложение и текст

7.3.1.4 конструировать фразы по модели: существительное (местоимение) плюс глагол плюс существительное плюс наречие или существительное в рамках темы "Кино. Театр. Выставка" (Я одеваюсь в театр нарядно. Мама сдает пальто в гардероб);
7.3.1.5 составлять рассказ с помощью установления последовательности фотографий по вопросам учителя-логопеда, с при приклеивание картинок к репликам, – по следам экскурсии

3.2.
Вербальная и невербальная коммуникация

7.3.2.2 знать наизусть "Правила поведения с незнакомыми людьми", воспроизводить (хором) с опорой на символы, картинки

4. "Чтение и письмо"

4.1.
Чтение

7.4.1.4 ориентироваться в тематических пиктографических стендах, созданных учителем-логопедом (о еде, временах года и природных явлениях, "читая" информацию со стенда с помощью учителя-логопеда);
7.4.1.4 узнавать слова "собирать", "срывать", "поливать", при прослушивании и чтении текстов, подбирать соответствующие пиктограммы

4.2.
Письмо

7.4.2.2 выделять слоги из знакомых слов (мама, машина), прикладывать карточки со слогом к соответствующему слогу в напечатанном/написанном слове

3 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1.
Сенсорный гнозис и праксис

7.1.1.3 устанавливать связи действий и движений с глаголами и со словами, обозначающими пространственные координаты по типу игры "Веселые человечки"

1.2.
Элементы высших психических функций

7.1.2.3 повторять с одного предъявления цепочку из двух-трех общих движений,
комбинацию из двух элементов, удерживая предметы двумя руками

2. "Понимание и произношение слов"

2.1.
Звуко-слоговая структура слова

7.2.1.3воспроизводить нормативные артикуляторные уклады звуков в процессе нахождения и удержания необходимой артикуляторной позы (специальные комплексы артикуляционной гимнастики);
7.2.1.4 выполнять последовательно организованные движения из 3-4 элементов (специальные комплексы артикуляционной гимнастики)

2.2.
Семантическая структура слова

7.2.2.5 называть, используя глаголы, последовательность в обработке овощей и фруктов: сортировать, мыть, хранить (пищу);
7.2.2.6 употреблять в речи слова различных грамматических категорий по тематике "Театр": нарядно, красиво, сдать пальто, гардероб, купить программку, в фойе;
7.2.2.7 использовать предлоги и падежные окончания, обозначающие пространственные отношения

3. "Фразовая речь и общение":

3.1.
Предложение и текст

7.3.1.6 составлять рассказы с выбором подходящей по стилистике реплики из нескольких предложенных;
7.3.1.7 инициировать и разворачивать беседу при выполнении поручений, в процессе занятий с настольно-печатными играми;
7.3.1.8 пересказывать хорошо знакомые сказки и рассказы с помощью пиктографических кодов, речевых средств,- с направляющей помощью учителя-логопеда

3.2.
Вербальная и невербальная коммуникация

7.3.2.3 разграничивать ситуации, когда надо называть своҰ имя, а когда нет, демонстрировать знания правил при анализе картинок, в сюжетно-ролевых играх, применяя заученные формулировки вежливого отказа;
7.3.2.4 составлять и записывать поздравления, пожелания на поздравительной открытке (бумажной и виртуальной/цифровой) , использовать заученные фразы, мимические позы и жесты для ситуации вручения и приема подарков младшим ( от младших) и старшим ( от старших)

4. "Чтение и письмо"

4.1.
Чтение

7.4.1.5 читать литературные произведения, целенаправленно рассматривая иллюстрации и картины, участвовать в обсуждении;
7.4.1.6 слушать незнакомые сказки, стихи, короткие рассказы, называя героев с предварительным показом на иллюстрациях к произведениям ;
7.4.1.7 сопряженно договаривать последние 1-2 слова в строке стихотворения -по смысловой догадке или рифмо-ритмической ассоциации в ходе прослушивания с последующим самостоятельным рассказыванием стихов с использованием всех доступных средства общения

4.2.
Письмо

7.4.2.3 "писать" по трафаретам, контурным линиям (точкам) буквы А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ, И, Э, Ы, І, П, Б, М, Т, Д, Н (размер букв — 1-3 см)

4 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1
Сенсорный гнозис и праксис

7.1.1.4 различать силу (громко-тихо) и удаленность ( близко-далеко) неречевых звуков, подражая звукам и голосам природы

1.2.
Элементы высших психических функций

7.1.2.4 демонстрировать понимание общего фактического содержания прослушанного текста о чувствах и потребностях людей адекватной мимической позой, соотнесением содержания с предметом, предмета с картинкой, пиктограммой и словом

2. "Понимание и произношение слов"

2.1.
Звуко-слоговая структура слова

7.2.1.5 повторять, различать гласные, парные звонкие и глухие, твердые и мягкие согласные, различать артикуляторно сходные звуки [Р и Л]; [М и Б], согласные носовые и ротовые, осуществляя кинестетический контроль направления воздушной струи

2.2.
Семантическая структура слова

7.2.2.8 употреблять в речи предикативный словарь и сопутствующие наречия и существительные в ситуативном телефонном диалоге: сказать, снять трубку, набрать номер, мобильный телефон, слушаю, представляться ("Акмарал слушает", "заканчиваю разговор"), говорить прямо в трубку, внятно, не шептать, не кричать, слушать внимательно;
7.2.2.9 понимать и различать значения слов, обозначающих отвлеченные и обобщенные понятия (добро, зло, красота);
7.2.2.10 понимать и активно использовать имена числительные (в пределах формируемых количественных представлений)

3. "Фразовая речь и общение":

3.1.
Предложение и текст

7.3.1.9 составлять совместно с учителем-логопедом описательные рассказы с указанием на форму, цвет, размер, вкус- о фруктах, ягодах, овощах (по реальному предмету, муляжу, по картинке);
7.3.1.10 составлять совместно с учителем-логопедом повествовательные рассказы по серии сюжетных картинок с бытовым содержанием с использованием речевых и неречевых средств общения (по пиктограммам, жестам учителя-логопеда, указывающим на деталь изображения или предмета)

3.2.
Вербальная и невербальная коммуникация

7.3.2.5 инициировать, разворачивать, поддерживать и логично заканчивать сюжетно-ролевые игры на тематику повседневного быта, деятельности членов семьи: покупки, приготовление пищи, уборка, мытье, стирка, мелкий ремонт

4. "Чтение и письмо"

4.1.
Чтение

7.4.1.8 инициировать игры-драматизации по впервые услышанному тексту, разворачивая сюжет, придумывая действия;
7.4.1.9 читать буквы Т, Д, произнося их с разной силой голоса, интонацией, выбирать карточки с буквами Т, Д среди картинок и цифр;
7.4.1.10 читать глобальным способом слова "дождь, зима, снег, весна, лето, мама, папа, баба, стул, стол, дом и др.", подписанные под пиктограммами и накладывать (подкладывать) буквы А, Ә, О, Ө, У, Ұ, Ү, И, Е, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н к этим же буквам в словах;
7.4.1.11 узнавать буквы по беззвучной артикуляции и соотносить их с символическими изображениями

4.2.
Письмо

7.4.2.4 "писать" пиктографически слова, обозначающие школьные принадлежности, соотносить предметы с пиктограммами, выбирать соответствующий предмета и пиктограммы к нему по вопросу-инструкции: "найди и прочитай ответ на вопрос "Где можно писать мелом?", "Чем пишут на бумаге?", "Чем можно стереть карандаш с бумаги?"

  Приложение 382 к приказу
Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 382 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); в редакции приказа Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 5-7 классов Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа по предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 5-7 классов (далее – Программа) разработана в соответствии с пунктом 1 статьи 19 Закона Республики Казахстан "Об образовании".

      2. Цель Программы – формирование коммуникативной компетенции обучающихся посредством совершенствования речевых умений для успешной социализации с учетом индивидуальных психофизических и познавательных способностей.

      3. Учебные задачи Программы:

      1) развивать сенсорно-перцептивную способность, внимание и интерес к звучащей речи;

      2) формировать потребность в использовании вербальных и невербальных средств общения, основы речевого поведения;

      3) совершенствовать навыки слушания и понимания простейшего текста, умение соотносить его содержание с иллюстрацией;

      4) развивать чувство речевого ритма, голос и дыхание для формирования звуко-слоговой структуры слов;

      5) уточнять и развивать словарный запас в соответствии с содержанием данной Программой и другими учебными программами для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта;

      6) совершенствовать приемы адекватного вербального поведения в процессе речевой коммуникации.

      4. Коррекционно-развивающие задачи Программы:

      1) развивать зрительно-моторную координацию, тонкую и артикуляционную моторику, элементы высших психических функций;

      2) способствовать развитию смысловой функции речи;

      3) формировать способы волевой саморегуляции поведения на основе развития регулирующей функции речи;

      4) формировать на доступном уровне графомоторные умения для подготовки к воспроизведению образов букв и цифр;

      5) способствовать преодолению речевой замкнутости обучающихся для включения их в сотрудничество.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      5. Содержание данной программы имеет практическую направленность на приобретение жизненно необходимых адаптивно-речевых умений и навыков

      6. Особенности развития речи обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта обусловлены следующими факторами:

      1) нарушением умственной работоспособности;

      2) недостатками общей и мелкой моторики;

      3) трудностями во взаимодействии с окружающим миром;

      4) изменением способов коммуникации и средств общения;

      5) недостаточностью словесного опосредствования, в частности — вербализации;

      6) искажением познания окружающего мира;

      7) бедностью социального опыта, изменениями в становлении личности.

      7. Недостатки развития речи у детей с умеренными нарушениями интеллекта носят системный характер: звукопроизношение, фонематическое восприятие, грамматический строй, словарный запас и фразовая связная речь в целом соотносятся со среднетяжелой и тяжҰлой степенью нарушения.

      8. При определении особых образовательных потребностей, обучающихся важно учитывать уровень владения речью в целях социальной коммуникации:

      1) владеет элементарной речью: может выразить простыми словами и предложениями свои потребности, сообщить о выполненном действии, ответить на вопрос взрослого отдельными словами, словосочетаниями или фразой;

      2) формальный характер речи: речь может быть развита на уровне развернутого высказывания, но часто не направлена на решение задач социальной коммуникации;

      3) преобладает альтернативная коммуникация: не владея речью, может осуществлять коммуникацию при помощи естественных жестов, графических изображений, вокализаций, отдельных слогов и стереотипного набора слов;

      4) не владеет речью: не осуществляет коммуникацию при этом практически отсутствует словотворчество, словообразование.

      9. Ученики одного класса характеризуются разной степенью выраженности нарушения интеллекта и психофизического развития, неодинаковым уровнем сформированности той или иной психической функции, практического навыка, что предопределяет целесообразность ведения логопедической работы, исходя из актуального уровня развития речи ребенка.

      10. При организации учебного процесса учитываются наиболее общие психофизические особенности обучающихся:

      1) сочетание ментальных расстройств с психическими и соматическими заболеваниями, расстройствами эмоционально-волевой сферы;

      2) наличие локальных или системных нарушений зрения, слуха, опорно-двигательного аппарата;

      3) неравномерность развития и нарушение равновесия основных нервных процессов - торможения и возбуждения: у одних отмечается замедленный темп, рассогласованность, неловкость речевых движений, у других – повышенная возбудимость, сочетающаяся с хаотичной нецеленаправленной деятельностью;

      4) вариативные нарушения всех структурных компонентов речи: фонетико-фонематического, лексического и грамматического, что затрудняет или делает невозможным формирование устной и письменной речи, требует использования разнообразных средств невербальной и альтернативной коммуникации.

      11. Для школьников, владеющих вербальной речью, наиболее типичными являются трудности в осуществлении тонких точных дифференцированных движений руки и артикуляционных органов: захват предмета, удержание позы, загибание кончика языка вверх или вниз, переключение с одного положения на другое, что затрудняет процесс коррекции произношения, преодоления гнусавости и смазанности речи.

      12. Для устной речи обучающихся данной категории характерно глубокое недоразвитие грамматического строя: отсутствуют служебные части речи, страдает словоизменение по родам, числам, падежам, временам, при повторах одних и тех же оборотов речи, не к месту (механическое) использование чужих слов и выражений без учета смыслового содержания, эхолалия.

      13. Обучение и воспитание школьников с умеренным нарушением интеллекта предполагает формирование практических речевых навыков через сотрудничество со взрослым и другими детьми.

      14. Направленность работы по преодолению расстройств устной и письменной речи в контексте данной Программы определяют общедидактические и специальные принципы:

      1) гуманизма - веры в возможности ученика, субъектного, позитивного подхода;

      2) научности логопедического воздействия - использования новых научных данных о возможностях детей, применение нетрадиционных передовых методик;

      3) системности - рассмотрения обучающегося как целостного, качественного своеобразного, динамично развивающего субъекта; рассмотрения его речевых нарушений во взаимосвязи с другими сторонами психического развития;

      4) реалистичности - учҰта реальных возможностей ученика и ситуации его развития, единства диагностики и коррекционно-развивающей работы;

      5) сознательности и активности детей – с разнообразием заданий игрового характера, позволяющим осуществлять многократное выполнение аналогичных действий на различном материале и в разных условиях,

      6) онтогенеза - предполагающего, что при разработке методики логопедического воздействия будут учтены закономерности и последовательность формирования различных форм и функций речи в норме;

      7) этиопатогенеза - предполагающего, что логопедом учитываются факторы и механизмы индивидуальных речевых нарушений для определения особых образовательных потребностей.

      15. Эффективную реализацию Программы обеспечивают педагогические подходы к организации учебного процесса:

      1) деятельностный подход, согласно которому учитель-логопед в ходе коррекционно-развивающей работы опирается на ведущий вид деятельности, свойственный возрасту;

      2) комплексный подход, согласно которому наиболее эффективным в работе с детьми с особыми образовательными потребностями является комплексное воздействие различных технологий (психологических, педагогических, с учетом медицинских рекомендаций) на один объект, с обеспечением согласованных действий всех специалистов;

      3) системный подход, согласно которому учитель-логопед в своей работе осуществляет обязательную взаимосвязь коррекционно-развивающих воздействий на звукопроизношение, фонематические процессы, лексику и грамматический строй речи;

      4) индивидуально-дифференцированный подход, согласно которому учитель-логопед варьирует содержание, формы и способы коррекционно-развивающей работы в зависимости от индивидуальных особенностей обучающегося, целей работы.

      16. Особенностями логопедической работы с обучающимися является:

      1) максимальное включение анализаторов с использованием визуальной, аудиальной и тактильной наглядности;

      2) использование специальных методов и средств обучения, построение "обходных путей", например, использование печатных изображений, предметных и графических алгоритмов, электронных средств коммуникации, внешних стимулов;

      3) развитие тонких движений пальцев рук с оречевлением манипулятивных действий;

      4) широкое использование элементов логопедической ритмики – с опорой на подражательные способности учащихся и сохранные возможности наглядно-действенного мышления;

      5) актуализация базовых эмоций - для возбуждения познавательных потребностей;

      6) детальное расчленение материала на простейшие элементы: обучение ведется по каждому элементу, и лишь затем они объединяются в целое, а обучающиеся подводятся к обобщению;

      7) большая повторяемость логопедического материала, применение его в новой ситуации;

      8) обязательная фиксация и эмоциональная оценка малейших учебных достижений школьника;

      9) качественная индивидуализация обучения с особой пространственной, временной и смысловой организацией образовательной среды. Например, обучающиеся с нарушением интеллекта в сочетании с расстройствами аутистического спектра изначально нуждаются в индивидуальной подготовке до реализации групповых занятий, в особом структурировании образовательного пространства и времени, дающим им возможность поэтапно ("пошагово") понимать последовательность и взаимосвязь явлений и событий окружающей среды;

      10) определение границ образовательного пространства, что предполагает учет потребности в максимальном расширении образовательного пространства, в выводе его за пределы образовательной организации для формирования навыков социальной коммуникации в естественных условиях: в магазине, кафе, поликлинике, общественном транспорте.

      17. Для обеспечения результативности логопедической помощи учитель-логопед использует специальные методы и приемы:

      1) практические (упражнения тренировочные, подражательно-исполнительские, включая игровые коррекционные дыхательные, дикционные и мимические упражнения, игры творческие; игры дидактические, сюжетно-ролевые, деловые; предметное моделирование);

      2) наглядные (графические, символические, иллюстративные, натуральные);

      3) словесные (рассказ логопеда, беседа сообщающая, воспроизводящая- проговаривание заученных фраз) - с использованием приема сопряженного и отраженного проговаривания лексического материала, для освоения образцов словесного оформления своих желаний, знаний, действий в форме вопроса или ответа.

      18. Для повышения мотивации обучающихся, более качественного формирования жизненных и учебных навыков, максимального включения анализаторов с использованием разнообразной наглядности на логопедических занятиях применяются технические средства обучения в условиях целесообразного обустройства дидактической развивающей среды, согласно Приказу №70 МОН РК от 22.01.2016 года:

      1) фрагменты логопедических занятий или целостные занятия могут проводиться в условиях сенсорной комнаты с применением "Интерактивной звуковой панели для звукового воздействия, развития логики, игровой терапии и различения качества, силы и направления звука", "Акустической настенной тактильной панели";

      2) максимально широко применяется электронный ресурс Мультимедийного интерактивного обучающего программно-методического комплекса, включающего интерактивную панель, трехмерные аксессуары и карточки для организации практической речевой работы;

      3) "Логопедический тренажер" с визуализацией звукового сигнала используется для эффективного самоконтроля речи при проведении специальных дыхательных и голосовых упражнений, особенно в работе с обучающимися с дизартрическим компонентом и ринофонией;

      4) ассистивное (поддерживающее) устройство "Речевой тренажер для усвоения и развития речевой коммуникации" учитель-логопед использует в работе с обучающимися, не владеющими фразовой речью.

      19. Учитывая психофизические, неврологические особенности обучающихся, снижение их работоспособности на фоне полиморфности и глубины речевого нарушения, учитель-логопед использует мультимедийные, электронные устройства в строгом соответствии с санитарными нормами и правилами, ограниченно и строго дозированно, отдавая предпочтение традиционным (реальным) дидактическим ресурсам, широко используя:

      1) трехмерные игрушки, изображающие животных, героев сказок, предметы быта;

      2) плоскостной раздаточный материал (карточки с буквами, слогами и словами для глобального чтения, картинки, пазлы, планшеты для букв);

      3) кукол – Би-ба-бо и в национальных костюмах, декорации и аксессуары - для инсценировок, игр-драматизаций и национальных игр;

      4) литературу, соответствующую возможностям школьников, в том числе, книги с картинками, рассказами, стихами; народными и авторскими сказками.

      20. Программа закладывает фундамент общеобразовательной подготовки при выполнении ряда условий:

      1) учитель-логопед планирует и осуществляет работу с каждым ребенком в соответствии с рекомендациями ПМПК;

      2) под руководством учителя-логопеда все педагоги и психологи, работающие с обучающимися данного класса, в процессе и по итогам взаимопосещений уроков и занятий, анализа наблюдений, на основе свободного конструктивного диалога формируют полную картину профессиональных знаний о состоянии, потенциальных возможностях и перспективах речевого развития каждого из обучающихся;

      3) учитель-логопед оказывает родителям (законным представителям) обучающихся информационную, консультативную и методическую помощь по вопросам развития речи ребенка, Программа реализуется при активном участии родителей;

      4) в реализации программных требований устанавливается межпредметная взаимосвязь с учебными предметами: "Развитие речи и коммуникация", "Человек и мир", "Музыка и ритмика", "Социально-бытовая ориентировка", "Мир вокруг" и "Познавательное развитие", при изучении которых коммуникативные и другие речевые навыки, формируемые на логопедических занятиях, закрепляются и развиваются.

      5) представители администрации школы и учитель - логопед проводят мониторинг оценки качества, анализ и самоанализ коррекционно-развивающей работы.

      21. Индивидуальная программа коррекции недостатков развития речи составляется на основе логопедической диагностики, которую учитель-логопед проводит в установленном порядке.

      22. Традиционное проведение логопедического занятия, ориентированное на формирование академических языковых знаний у детей с умеренным нарушением интеллекта, имеет низкую эффективность, в связи с чем процесс коррекции недостатков развития речи не предусматривает жесткого регламентирования содержания и/или организационных форм.

      23. В ходе занятия учитель - логопед обеспечивает смену вида деятельности в тот момент, когда такая необходимость возникает у каждого ученика, – для создания условий к выполнению индивидуальной работы, в индивидуальном темпе, получения индивидуальной помощи педагога.

      24. Все формы и виды учебной деятельности по коррекции недостатков развития речи, обучающихся с умеренным нарушением интеллекта направлены на формирование их собственной активности, инициативы и самостоятельности,

      25. Занятия по коррекции недостатков развития речи проводит учитель-логопед в специально оборудованном кабинете, комплектуя группы из трҰх – пяти человек, имеющих однородные нарушения речи, уровень развития. В зависимости от сложности речевой патологии и этапа коррекции обучающийся посещает занятия с логопедом 2 - 3 раза в неделю.

      26. Оценивание достижений, обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта проводится с использованием описательной оценки. В индивидуальной Речевой карте обязательно указывается степень самостоятельности владения речевым умением (самостоятельно, по образцу, по подражанию, с помощью совместных с педагогом действий) и вид педагогической помощи, оказываемой при выполнении действий по образцу (организующая, направляющая, эмоциональная), бальная отметка достижений, обучающихся не используется.

      27. В Программе сформулирована система целей обучения, которые, наряду с данными логопедического обследования, служат ориентировочной основой для определения содержания индивидуальных программ коррекции недостатков развития речи учащихся.

Глава 3. Организация содержания предмета "Коррекция недостатков развития речи" Параграф 1. Содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи"

      28. Объем учебной нагрузки по предмету "Коррекция недостатков развития речи" в 5-7 классах составляет:

      1) в 5 классе – 4 часа в неделю, 136 часа в учебном году;

      2) в 6 классе – 2 часа в неделю, 68 часа в учебном году;

      3) во 7 классе – 2 часа в неделю, 68 часа в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по предмету определяется типовым учебным планом, утвержденным приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 8 ноября 2012 года № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под №8170).

      29. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" включает следующие разделы:

      1) "Психологическая база речи";

      2) "Понимание и произношение слов";

      3) "Фразовая речь и общение";

      4) "Чтение и письмо".

      30. Раздел "Психологическая база речи" включает подразделы:

      1) сенсорный гнозис и праксис;

      2) элементы высших психических функций.

      31. Раздел "Понимание и произношение слов" включает подразделы:

      1) звуко-слоговая структура слова;

      2) семантическая структура слова.

      32. Раздел "Фразовая речь и общение" включает подразделы:

      1) предложение и текст;

      2) вербальная и невербальная коммуникация.

      33. Раздел "Чтение и письмо" включает подразделы:

      1) альтернативное чтение;

      2) графика и письмо.

      34. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 5 класса:

      1) психологическая база речи. Слушание звуков окружающей действительности, демонстрация слухового сосредоточения, быстрое узнавание визуальных образов знакомых предметов в конкретном и абстрактном изображениях. Различение аудиостимулов по силе, качеству и направленности. Распознавание символических и пунктирных изображений знакомых предметов. Дифференциация на ощупь и называние сходных предметов. Группировка предметов в процессе восприятия различной модальности. Воспроизведение ритмической основы музыкального фрагмента с маршевым и вальсовым ритмом. Воспроизведение ритмических структур: от двух до четырех ритмических сигналов. Узнавание неречевых звуков, знакомство с разнообразием форм, звуков, ритмических движений, – выделение по образцу, узнавание, сравнение, объединение в группы, воспроизведение по подражанию и простейшему образцу. Логические упражнения, – подбор необходимой одежды и обуви человеку по его внешнему виду, по настроению, – с аргументацией: дядя большой – ботинки большие, Асхат веселый – рубашка красная. Концентрация внимания и реагирование на окружающие события. Наблюдение и исследование предмета по схематическому сенсорному плану. Соотнесение предмета, рисунка и пиктограммы. Подбор предметов одежды по признаку цвета путем приложения полосок цветной бумаги;

      2) понимание и произношение слов. Дыхательные-голосовые и артикуляционные упражнения по подражанию. Закрепление правильного физиологического (диафрагмально-реберного) дыхания, короткого и бесшумного вдоха (не поднимая плечи), спокойного и плавного выдоха (не надувая щҰки). Умение плавно произносить ряд гласных, наращивая количество. Развитие подвижности артикуляционного аппарата и пальцевой моторики. Плавное переключение с одного слога на другой. Дифференциация свистящих и шипящих фонем (с-ш, з-ж, ц-ч). Преодоление индивидуальных нарушений произношения: постановка, закрепление и уточнение свистящих, шипящих и сонорных звуков. Изучение букв и звуков: а, у, о, м, с, х, правильное и отчетливое произнесение их в изолированной позиции, различение их в начале или в конце слов с различной интонацией и темпом (на основе подражания). Слова с йотированными гласными (я, е), определение места дифтонга. Отработка двусложных слов с закрытым слогом и стечением в середине (Нурлан, Павлик). Воспроизведение ритмического рисунка одно-, двух-, трехсложных слов, отработка трҰхсложных слов без стечения и с закрытым слогом (телефон, самолет), со стечением и закрытым слогом (памятник, начальник, продавец, Акмарал). Дифференциация твердых и мягких согласных, образование слов ау, уа, ах, ух, – уточнение их смысла, соотнесение с сюжетными изображениями и глаголами (зовҰт, плачет, удивляется, устал). Систематизация предикативного словаря, умение плавно произносить ряд гласных, наращивая количество, плавное переключение с одного слога на другой. Нахождение на слух и при чтении слов с заданным звуком (буквой), в соответствии с индивидуальными фонетическими затруднениями, (ц-с, ч-ть, ч-щ).

      Активизация словаря (выражение лица), настроение человека (хорошее, плохое, нормальное), его эмоции и их выражение (радость, смех, удивление, равнодушие, сожаление, грусть, печаль, горе, плач, злость), личные чувства (любовь, нежность). Накопление пассивного и активного предметного словаря: овощи (редис), ягоды (клубника и малина) – называние, распознавание, сравнение по окраске, форме и вкусу, деревья (ель, сосна) – по листочкам (хвоинкам), по шишкам и семенам, грибы – съедобные и несъедобные, комнатные растения и домашние животные. Глагольная лексика со значением действий. Понимание и употребление множественного числа существительных и глаголов настоящего и прошедшего времени с безударным окончанием во множественном числе, уменьшительно-ласкательных суффиксов. Различение глаголов: мыть, вытирать, чистить, полоскать, заправлять, расправлять, сушить – в сочетании с зависимыми существительными в винительном падеже. Название предметов мебели и постельного белья и ухода за ними (делать уборку, наводить порядок, мокрая, сухая тряпка). Нахождение, показ по инструкции и называние частей тела и их функций у себя, у куклы. Предметы туалета, прилагательные, обозначающие индивидуальные признаки и внешние качества, возвратные глаголы: умывается, купается, одевается, раздевается, причҰсывается. Префиксальные и залоговые отношения глагола, понимание значения суффиксов -онок-, -Ұнок-, практическое словообразование с суффиксами -к-, -ок-, -чик- (ручка, ножка, пальчик, гребешок);

      3) фразовая речь и общение. Развитие элементов адекватного вербального поведения и общения, (умение держаться прямо, смотреть в лицо говорящему, реагировать на обращение к нему). Мимические, жестовые и пантомимические позы во время общения (распознавание, воссоздание сопровождение своих чувств и настроения адекватным словом, позой, жестом и мимикой). Словосочетания по типу предложно-падежного управления с названиями хорошо знакомых предметов. Понимание многоступенчатой инструкции с притяжательными местоимениями (мой – твой), качественными прилагательными в сравнительной степени (меньше – больше, толще – тоньше). Формирование понимания смысла коротких простых сюжетов (сказок, потешек, чистоговорок.). Составление простой нераспространенной фразы по образцу, модели и графической схеме. Развитие мотивации на высказывание и повторение отдельных слов, обозначающих просьбы. Умение попросить передать предмет. Формулировка фразы по моделям: глагол в повелительном наклонении (Полей!), глагол плюс существительное в винительном падеже (Собери малину!), существительное плюс глагол (Нурлан моет). Практические упражнения в падежном управлении, использование сопряжҰнной, отражҰнной и хоровой речи с движениями. Формулировка фразы по моделям: существительное плюс глагол плюс существительное, прилагательное плюс существительное плюс глагол: у меня глаза, я вижу книгу, у меня есть нос(ик), я нюхаю цветок (чек). Активизация речевого подражания слову педагога в любых речезвуковых выражениях, проговаривание вслед за учителем-логопедом коротких стихотворений, речевок, чистоговорок в сопровождении двигательных действий, – на фоне эмоционального единения, взаимодействия. Составление рассказа – описания по плану, схеме, фото- и видеоматериалу совместно с логопедом. Составление рассказа по модели "Уход за комнатными растениями" (обмывание листьев от пыли, поливка), рассказа-описания по сенсорному плану "Домашние животные (кролик, кошка, собака)".

      Активное участие в беседе на тему о природе, выполнение правил поведения в парке. Коллективное раскрашивание запрещающих знаков (по следам экскурсии в парк). Активное использование названий элементов одежды (воротник, карман), сравнение предметов одежды, согласование: кофта голубая, а брюки черные (заучивание). Составление коллективного рассказа-описания "Портрет друга". Беседы об интересах и увлечениях. Составление рассказа-описания "Моя любимая еда" по сенсорному плану. Комментированное рисование портретов себя и друг друга, педагога или родителей по графическому плану, выбор инструментов и палитры, обмен портретами друг друга и узнавание изображений. Умение закончить предложение по вопросу кто? что? Ответы на заданный вопрос с опорой на слова этого вопроса;

      4) чтение и письмо. Использование символов и пиктограмм в рамках тем "Я – сам, моҰ тело", "Предметы домашнего быта". Знакомство с пиктограммами "готовить", "накрывать на стол". Упражнения с использованием пиктограмм "Покажи то, что я назову", "Найди одинаковые картинки". Работа с буквами разрезной азбуки, моделями, ведение графических записей. Совместное с учителем-логопедом разыгрывание содержания картин и картинок с помощью наглядных объемных и плоскостных моделей. Прослушивание и элементарное обсуждение стихов и сказок, коротких рассказов и имен героев (показ по иллюстрациям) произведений. Сопряженное договаривание стихов при прослушивании, с последующим самостоятельным пересказом (с использованием всех доступных средств общения). Чтение букв и слов ("глобальное чтение" – интеграция со вторым разделом Программы). Различение гласных звуков [а, у, и, о, ы, э] с опорой на предметные картинки-символы на основе восприятия беззвучной артикуляции звуков, изображающей положение губ при произнесении звуков и соотнесение их с образами букв А, О, У, И, Ы, Э. Выбор карточки с одной из букв среди картинок, "чтение" слов по карточкам, прикрепленным к соответствующим предметам и картинкам (на основе "зрительного сканирования" и опоры на изображение), раскладывание карточек с этими словами на определенной картинке или прикрепление их к доске, к окну и т. п., чтение слов, подписанных под пиктограммами: дом, нос, окно, доска, стол, стул и накладывание (подкладывание) букв А, О, У, И, Ы, Э – в соответствии с ударной гласной в слове, соотнесение их и других знакомых слов с реальными предметами, картинками и пиктограммами. Нахождение предмета, игрушки-аналога по картинкам (цветная картинка-иллюстрация, контурная картинка, картинка, нарисованная учителем для ученика, картинка, составленная из четырех частей – к прослушанному или "прочитанному" с учителем тексту в книге). Соотнесение картинки с пиктограммами и называние с использованием невербальных и вербальных средств общения. Выбор детских книг, повествующих о правилах гигиены, предметах домашнего быта, труде взрослых, безопасном поведении - по иллюстрациям с помощью учителя. Упражнения в выборе информационных, предупреждающих и запрещающих знаков: "Аптека", "Школа", "Больница", "Дети", "Пешеходная дорожка", "Пешеходный переход", "Движение пешеходов запрещено", "Место остановки автобуса и (или) троллейбуса", "Медицинский кабинет". "Чтение" сигналов трех- и двухсекционного светофора. Разыгрывание совместно с учащимися с помощью персонажей пальчикового, настольного, перчаточного театра, кукол бибабо, наглядных объемных и плоскостных моделей содержания картин из серии "Труд взрослых". Участие в играх, проводимых на основе прочитанных учителем сказки, рассказа или стихотворения (без показа иллюстраций), в которых учащиеся узнают и называют (показывают, изображают) персонажей этих произведений. Привлечение учащихся к изображению действий по прочитанному учителем тексту.

      Упражнения с использованием внешних и внутренних трафаретов (одно изображение разного размера): обводка и штриховка простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками. Пространственное расположение элементов предметной аппликации на листе. Составление простых узоров из готовых элементов в квадрате, в круге, в полоске с чередованием по схеме АБАБ, ААББААББ, ААБААБ совместно с учителем-логопедом или при его минимальной помощи. Закрепление правильных движений руки при закрашивании поверхности листа бумаги, используя различные техники. Упражнения на развитие графомоторных навыков: рисование на больших листах бумаги фломастерами, кистями, карандашами прямых и извилистых линий, упражнения на повторность и чередование точек, мазков, кружков, крестиков, волнистых линий на бумаге, на песке (манке). "Письмо" пальцами, карандашами, ручками по контурному изображению под специально подобранную музыку – с ускорением темпа. Письмо по точкам пунктирам и самостоятельно. Разлиновывание листа (горизонтальные и вертикальные линии) по линейке в виде клеточек (с помощью учителя-логопеда). Обводка собственной ладони и создание композиции из полученных изображений (см. четвертый класс, второе полугодие), совместное с учителем-логопедом в речевой форме комментирующим все действия. "Письмо" (исходя из индивидуальных возможностей учеников) линий по линейке карандашом, ручкой, "письмо" по трафаретам букв А, О, У, И, Э, Ы (размер букв – 5-10 см), различение и конструирование похожих букв.

      35. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 6 класса:

      1) психологическая база речи. Тренировка линейной слуховой памяти: наращивание слов в предложении с последующим отраженным повтором (по цепочке: я – я хочу – я хочу гулять – я хочу гулять один). Развитие движений кистей рук совместно с речью в заданном ритме. Раскладывание в коробку мелких предметов одновременно двумя руками разными захватами. Определение причины и следствия, логика явлений и событий по сюжетным картинкам (что было в начале, а что потом). Развитие слухового восприятия: различение силы звука, темпа и ритма звучания, направленное на формирование тембрального восприятия неречевых звуков, внимания, чувства ритма, определение местонахождения источника звука, способности подражать темпу и ритму неречевых звуков. Воспроизведение ритмических структур (от двух до пяти ритмических сигналов). Развитие произвольных движений различных частей тела, головы, артикуляционных органов, пальцев и кистей рук по образцу и по словесной инструкции: отдельные, попеременные, последовательные движения и серии движений. Формирование навыков самомассажа рук с использованием различных массажеров (специальных и импровизированных) и закрепление этих навыков. Зрительно-тактильное обследование предметов приемами ощупывания двумя руками и одной рукой под зрительным контролем;

      2) понимание и произношение слов. Отработка односложных слов со стечениями в начале или конце (хлеб, танк). Преодоление индивидуальных затруднений в произношении. Активизация глагольного, номинативного и атрибутивного словаря по тематике "хорошие манеры": правильное хождение (ровно), сидение (прямо), стояние, вставание (быстро, но не торопясь), держание руки, прямой взгляд, умение спокойно сидеть в очереди, успокоиться и не обижаться, уступить место, открыть дверь, быть доброжелательным (тогда тебе отвечают тем же, вежливый – приятно, невежливый – неприятно), говорить "спасибо", "извините". Активизация словаря: "праздничная одежда", "украшения", "бусы", "прическа", "уход за собой" (за руками, волосами лицом, зубами), "гигиена", "гигиенические средства", "холодно", "тепло", "удобно", "спорт", "физкультура", "зарядка";

      3) фразовая речь и общение. Составление рассказа по практическим действиям. Самостоятельное построение картинно-графического плана (выбрать и разложить по порядку нужные картинки), отработка модели: прилагательное плюс существительное плюс предлог плюс наречие или существительное (вежливый мальчик благодарит врача). Составление предложений по сюжетной картинке по модели: существительное (местоимение) плюс глагол – местоимение плюс прилагательное с пропущенным предикативным компонентом (он дерется – он злой). Использование реплик, сопровождающих правильные действия (открывание дверей, помощь в переноске тяжестей, предложение занять твое место). Определение черт характера по сюжетным картинкам и поступкам. Рассматривание журналов с изображением моделей одежды, причесок и их обсуждение. Участие в беседе-игре "Одень куклу". Диалог с элементами анализа жизненных ситуаций, дополнение высказываний собеседников собственными наблюдениями, правила ведения спора (дети, не владеющие речью, участвуют в диалоге при помощи средств невербальной коммуникации – пиктограмма, жест, мимика). Способность вести беседы об историях, изображенных на картинках ("Кто прав, а кто не прав?"), коллективное обсуждение достоинств и недостатков, обучающихся (в ходе игр "Расскажи всҰ обо мне" или "Путешествие в страну добра и зла", где обучающийся, закрыв глаза, представляет Добро и Зло и пишет: "добро – это" + рисунок, "зло – это" + рисунок). Участие в коллективном изготовлении масок и костюмов о вредных привычках. Составление коротких описательных рассказов о продуктах питания с использованием картинок, пиктограмм и речевых средств. Разыгрывание ситуаций с ответами на вопросы "Кто это?", "Что делает продавец?", "Какие продукты продаются в этом отделе магазина?", "Покупаешь печенье или баурсаки к чаю?". Стимулирование обучающихся к составлению предложений в виде сообщений от собственного имени ("Я покупаю хлеб", "Мы купим торт для праздника"), от второго и третьего лица ("Он...", "Они...") с использованием "графических подсказок", символических изображений и других наглядных опор;

      4) чтение и письмо. Повторение пройденных звуков и букв, букв сходных по начертанию, отличающихся добавочными элементами (и-ш, о-а), пространственным расположением элементов (б-д), а также трудными по начертанию (з, к). Навык написания прописной буквы в начале предложения и точки в конце. Аудиальные и визуальные упражнения с использованием картинок, изображающих продукты питания, животных, рыб, природу, профессии людей (продавец, кассир, доярка, рыбак, циркач). Выбор нужной картинки из двух-трех и выполнение движений на основе прослушивания стихотворения, короткого рассказа или показа картинки, изображающей действие. "Чтение" информации с созданных учителем-логопедом тематических пиктографических стендов (о еде, режиме дня, отдыхе и т. д.), договаривание стихов при прослушивании (сопряженно) с последующим самостоятельным их рассказыванием. Побуждение учащихся к действиям по прочитанному учителем тексту. Чтение букв и слов ("глобальное чтение"). Знакомство с буквами М, Н, П, Б (вырезанными по контуру размером 5 и 3 см), показ букв на основе слухового восприятия без зрительного контроля артикуляции, выбор карточки с буквами среди картинок и цифр. "Чтение" слов по карточкам, прикрепленным к соответствующим предметам и картинкам, на основе "зрительного сканирования" и опоры на изображение. Знакомство с карточками, на которых напечатаны слова, состоящие из знакомых букв (МАМА, ПАПА, БАБА). Раскладывание карточек со словами на соответствующие картинки или прикрепление их к реальным предметам: к доске, окну и т. п., соотнесение знакомых слов с предметами, картинками чтение слов под пиктограммами и накладывание (подкладывание) букв А, О, У, И, Э, Ы, М, Н, П, Б к таким же буквам в словах. "Чтение" журналов: перелистывание страниц, просмотр, знакомство с "иллюстрациями", "названиями статей" и "текстов", показ и чтение учащимся статей из современных журналов для детей и родителей и других журналов. Называние изображений и инсценировка ситуаций с использованием вербальных и невербальных средства общения. Обозначение гласных звуков символами: [а] – кружок, [о] – овал, [у] – маленький кружок, [ы] – горизонтально вытянутый широкий овал, [и] – горизонтально вытянутый узкий овал, [э] – вертикально вытянутый овал. Последовательное соотнесение всех звуков со значками, затем с соответствующими печатными буквами (звуки произносятся с различной силой голоса, интонацией). Распознавание букв в изученных словах (мама, папа, баба, стул, стол, дом).

      Обводка и штриховка внутренних и внешних трафаретов из дерева, пластмассы, картона простыми и цветными карандашами, шариковыми ручками, совместное с учителем рисование красками (мазки, примакивание, касание кончиком кисти). Составление узоров по образцу (с предварительным анализом образца перед его воспроизведением) из точек и мазков на бумажной полоске, в квадрате, круге, овале. Рисование предметов, состоящих из частей одинаковой формы, но разных по величине. "Письмо" по трафаретам букв А, О, У, И, Э, Ы, М, Н (исходя из индивидуальных возможностей учеников), соотнесение школьных принадлежностей с пиктограммами "ластик", "карандаш", "тетрадь", "ручка". "Письмо" букв по принципу "свободного письма" (по М. Монтессори"). Рисование горизонтальных, вертикальных, ломаных линий по начальной, по двум и нескольким опорным точкам. "Письмо" линий в тетради в клетку и в линейку под ритмические удары музыкальных инструментов или хлопки учителя, "письмо" стрелок: —>.

      36. Базовое содержание предмета "Коррекция недостатков развития речи" для 7 класса:

      1) психологическая база речи. Родовидовые обобщения по моделям для классификации, кинестетического праксиса и гнозиса. Стереогноз моделей букв "Л" и "А". Понимание и использование при общении мимических поз и реакций радости, восхищения, жестов приветствия, удивления, испуга, грусти. Операции сериации, синтеза предмета из его частей, стереогноза знакомых предметов, действий в ситуации для изображения (звуки природы – звуки речи). Точное выполнение двигательной программы с сохранением объема, точности, темпа, активности, координации. Развитие кинестетической организации движений пальцев рук на основе зрительного восприятия (по подражанию, по образцу) и самостоятельно (по словесной инструкции) на основе стимуляции двигательных импульсов, направленных к определенным группам мышц, формирования процессов кинестетического анализа и синтеза, кинестетических афферентаций движений пальцев рук, развития движений мимической мускулатуры по подражанию и словесной инструкции (зажмурить глаза, надуть щеки, поднять и нахмурить брови). Использование интонационной выразительности речи и умение слышать выразительность речи других. Развитие конструктивного праксиса, зрительно-моторной координации и двигательной памяти в процессе манипулирования предметами (кубиками, пазлами, мозаикой). Развитие двигательных стереотипов и графических способностей учащихся (штриховка, дорисовка, графические ряды). Закрепление связи действий и движений с глаголами и со словами, обозначающими пространственные координаты по типу игры "Веселые человечки";

      2) понимание и произношение слов. Развитие фонематического восприятия на основе упражнений по различению контрастных гласных ([и-у], [и-о], [а-у], [э-у]) и близких по артикуляции согласных звуков в открытых слогах (по участию мягкого неба – [м-б], [н-д], по месту образования – [п-т], [тнк], [м-н]). Формирование кинестетической основы артикуляторных движений в процессе развития орального праксиса при выполнении последовательно организованных движений (специальные комплексы артикуляторной гимнастики). Развитие двигательно-кинестетической обратной связи путем уточнения положения различных артикуляторных органов во время артикулирования правильно произносимых звуков, формирование нормативных укладов органов артикуляции в процессе выполнения специальных упражнений на этапе подготовки к постановке звука, преодоление индивидуальных затруднений. Повторение гласных и согласных (звонких и глухих, твердых и мягких) звуков, их различение, различение артикуляторно сходных звуков "Р и Л, М и Б", согласных носовых и ротовых (кинестетический контроль направления воздушной струи). Работа с деформированным словом, соотнесение слова и схемы, слова и модели. Работа с двусложными словами с двумя стечениями (клетка), четырехсложными словами из открытых слогов (гусеница). Дифференциация звонких и глухих, твердых и мягких согласных.

      Использование слов приветствия на работе, утром, днем, вечером, различение оттенков "привет" и "Добрый день". Использование реплик и мимики при прощании: "Добрый день, здравствуй, привет (весело и бодро)". Способность к работе со стикерами (чтение и распределение реплик приветствия по сюжетам). Различение понятий "улыбка" и "смех". Активизация словаря по тематике "День рождения" (накрыть стол, подарок, слова благодарности), названия учебных предметов, предметов быта, норм и режима питания, основных продуктов питания (хлеб, крупа, мучные изделия, молоко и молочные продукты, сахар, овощи, фрукты, рыба) последовательности в обработке овощей и фруктов (сортировка, мытье, хранение). Наблюдение за словообразованием существительных с помощью суффикса -ник-, префиксальным словообразованием глаголов, словообразованием прилагательных. Активизация словаря по тематике "Театр" (нарядно, красиво, сдать пальто, гардероб, купить программку, в фойе). Активизация предикативного словаря в ситуативном телефонном диалоге (сказать, снять трубку, набрать номер, мобильный телефон, слушаю, слова и фразы для представления себя, говорить прямо в трубку, внятно, не шепча, не крича). Понимание пространственных взаимоотношений, выраженных предлогами и падежными окончаниями, расширение экспрессивного словаря учащихся на базе уточнения значений слов, обозначающих названия предметов, действий, состояний, признаков, свойств и качеств (цвет, форма, величина, вкус) и соотнесения их с пиктограммами. Пополнение словаря элементарными понятиями, выделенными на основе различения и обобщения предметов по существенным признакам, а также слов, выражающих видовые, родовые и отвлеченные обобщенные понятия (добро, зло, красота), закрепление в экспрессивном словаре имен числительных (в пределах формируемых количественных представлений), совместное составление коротких описательных рассказов о фруктах, ягодах, овощах;

      3) фразовая речь и общение. Использование фраз, которые говорят незнакомому взрослому: вежливый отказ на приглашение сесть в машину на основе заучивания соответствующих правил (никогда не соглашайся пойти с незнакомым человеком, всегда сообщай родным или друзьям, куда ты идешь и с кем, различай ситуации, когда надо называть своҰ имя, а когда нет). Умение составлять и записывать поздравления, пожелания на поздравительной открытке, произносить фразы при вручении подарков младшим и старшим, фразы в момент приема подарка. Участие в повседневной бытовой деятельности членов семьи: покупках, приготовлении пищи, уборке, мытье, стирке, мелком ремонте. Создание связного рассказа "Экскурсия по квартире (по фотографиям или видео)" с описанием назначения помещений, мебели, функций, убранства, дополняя фразы одним-двумя словами, показом, жестом, преобразованием фраз (Зеленая кастрюля стоит в шкафу. Синяя кастрюля стоит на столе. ЖҰлтая кастрюля стоит за чайником). Отработка фразы по модели: существительное (местоимение) плюс глагол плюс существительное плюс наречие или существительное (Я одеваюсь в театр нарядно. Мама сдает пальто в гардероб). Составление рассказа по вопросам педагога с помощью установления последовательности фотографий – по следам экскурсии, приклеивание картинок к репликам, выбор подходящей по стилистике реплики из нескольких предложенных.

      Целенаправленное обучение диалогической речи в специально организованных коммуникативных ситуациях (в беседе, при выполнении поручений, в процессе занятий с настольно-печатными играми и т. д.). Рассказывание хорошо знакомых сказок и рассказов с помощью пиктографических кодов, речевых средств, с помощью учителя, совместное составление описательных рассказов (по игрушке, по картинке). Составление повествовательных рассказов по серии сюжетных картинок с бытовым содержанием с использованием речевых и неречевых средств общения (по пиктограммам, жестам учителя-логопеда, указывающим на деталь изображения или предмета). Совместное составление коротких рассказов на основе вопросно-ответной формы речи из личного опыта (посещения врача в школьном медкабинете, поликлинике, аптеке). Участие в ролевых играх "Наш театр. Наш спектакль" (ответ на вопрос какое у тебя место?), "Разговор по телефону" (назвать свое имя, откуда звонишь, рассказать, что случилось, где случилось, слушать внимательно, что скажет взрослый, сделать то, что тебе сказали), "Супермаркет" (просьба помочь найти те или иные товары), "День рождения" (Ерлан пригласил Сауле и Катю, Сауле и Катя рассказывают родителям Ерлана о себе, о том, где и с кем они живут. Работа с "комиксами" – вписывание в "облако" своего имени, фамилии, адреса, кому и что дарить). Умение беседовать, отвечать на вопросы и задавать их ("Где ты живешь", "Сколько человек", "Какая мебель", "Какая комната", "Что ты любишь делать?"), оформляя в виде пиктограмм или картинок рассказ "Что я делаю дома", коллаж "Я и моя семья", подбирать фотографии, картинки из журналов и газет с изображением событий, похожих на события из жизни их семьи. Инициирование диалога (по подражанию) или с организующей направляющей помощью);

      4) чтение и письмо. Различение твердых и мягких согласных при обозначении мягкости буквами е, Ұ, и, ю, я, буква ь для обозначения мягкости согласных в конце и в середине слова. Умение правильно писать сочетания "жи", "ши", "ча", "ща", "чу", "щу". Навык чтения рукописного материала, глобальное чтение (узнавание) распространенных знаков безопасности и информации (стоп, опасно, яд, не пригодно для еды, переход, магазин, аптека). Создание с помощью учителя-логопеда тематических пиктографических стендов и "чтение" учащимися информации представленной на этих стендах на уроках. Знакомство с пиктограммами "собирать", "срывать", "поливать". Упражнения с пиктограммами. Чтение литературных произведений, рассматривание иллюстраций и картин, слушание сказок, стихов, коротких рассказов, называние героев (показ на иллюстрациях) произведений. Сопряженное договаривание стихов в ходе прослушивания, а затем самостоятельное рассказывание их с использованием всех доступных средства общения. Игры-драматизации по прочитанному учителем-логопедом тексту, чтение букв и слов ("глобальное чтение"), "чтение" обозначения артикуляции гласных звуков соответствующими значками, произнесение записанных звуков с разной силой голоса, интонацией.

      Знакомство с буквами Т, Д. Раскладывание карточек с соответствующими словами на определенные картинки: дождь, зима, снег, весна, лето. Чтение слов, подписанных под пиктограммами и накладывание (подкладывание) букв А, О, У, И, Э, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н к этим же буквам в словах. Узнавание букв в изученных словах (мама, папа, баба, стул, стол, дом). Беззвучная артикуляции гласных и соотнесение их с символическими изображениями и буквами. Соотнесение знакомых слов с предметами, картинками, пиктограммами. Последовательное соединение букв в слог-слияние (ма, му, мы, мо, ми), затем в обратный слог (составление слогов из букв разрезной азбуки), выделение слогов из знакомых слов (мама, машина), прикладывание карточки со слогом к соответствующему слогу в напечатанном\написанном слове, обводка и штриховка простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками. Наклеивание контурных изображений букв и цифр на лист бумаги, на два листа — цифры и буквы, "письмо" по трафаретам букв А, О, У, И, Э, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н (размер букв — 1-3 см). Письмо букв по контурным линиям (точкам), "письмо" линий в тетради в клетку и в линейку под ритмичные удары музыкальных инструментов или хлопки учителя: длинная линия и короткая линия, одинаковые линии. Соотнесение школьных принадлежностей с пиктограммами, выбор соответствующего предмета и пиктограммы к нему: "Где можно писать мелом?", "Чем пишут на бумаге?", "Чем можно стереть карандаш с бумаги?".

Параграф 2. Система целей обучения

      37. Цели обучения в программе представлены с кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел, четвертое число – нумерацию цели обучения. В кодировке 5.1.2.1 "5" – класс, "1.2." – раздел и подраздел, "1" – порядковый номер цели обучения.

      38. Система целей обучения дана по разделам и классам:

      1) раздел "Психологической базы речи":

Подраздел

Цели обучения

5 класс

6 класс

7 класс

1.1. Сенсорный гнозис и праксис

5.1.1.1 слушать звуки окружающей действительности, демонстрируя слуховое сосредоточение

6.1.1.1 выполнять круговые вращения кистей рук совместно с речью в заданном темпе и ритме

7.1.1.1 самостоятельно выполнять 2-3 приема самомассажа рук с использованием различных массажеров (специальных и импровизированных)

5.1.1.2 прослеживать взглядом движущийся, близко расположенный предмет (по горизонтали, по вертикали, по кругу, вперед/назад) в течение 1 минуты

6.1.1.2 складывать в коробку мелкие предметы одновременно двумя руками разными захватами по образцу

7.1.1.2 узнавать знакомые предметы в конкретном цветном, силуэтном и неполном, зашумленном изображении за 10-15 секунд

5.1.1.3 фиксировать взгляд на лице человека, на фотографии в течение 30 секунд

6.1.1.3 выполнять произвольные движения различных частей тела, головы, артикуляционных органов, пальцев и кистей рук по образцу и по словесной инструкции: отдельные, попеременные, последовательные движения и серии движений

7.1.1.3 устанавливать связи действий и движений с глаголами и со словами, обозначающими пространственные координаты по типу игры "Веселые человечки"

5.1.1.4 узнавать знакомый предмет по отдельным деталям, по характерным звукам (звучащие игрушки), на ощупь

6.1.1.4 определять местонахождение источника звука и указывать в его сторону жестом

7.1.1.4 различать силу (громко-тихо) и удаленность ( близко-далеко) неречевых звуков, подражая звукам и голосам природы

5.1.1.5 воспроизводить ритмические структуры (от двух до четырех ритмических сигналов), различая силу звука, темп и ритм звучания



5.1.1.6 фиксировать взгляд на неподвижном предмете, расположенном выше, ниже и на уровне глаз, напротив (справа, слева) в течение 1 минуты



1.2. Элементы высших психических функций

5.1.2.1 подбирать необходимую одежду и обувь человеку по его внешнему виду, по настроению, - с аргументацией

6.1.2.1 соотносить часть и целое в предметных картинках, сюжетных картинах, на матрицах Равена, простых пазл-композициях

7.1.2.1 выполнять родо-видовые обобщения по моделям для классификации

5.1.2.2 демонстрировать концентрацию внимания и реагировать на окружающие события, принимая адекватные мимические и пантомимические позы

6.1.2.2 наращивать слова в предложении с последующим отраженным повтором - по цепочке: я; я хочу; я хочу гулять; я хочу гулять один, демонстрируя достаточный объем линейной слуховой памяти

7.1.2.2 распознавать мимические реакции, адекватные воспринятой интонации

5.1.2.3 прислушиваться, вглядываться и тактильно исследовать предмет по схематическому сенсорному плану

6.1.2.3 определять причины и следствия, логику явлений и событий: что было в начале, а что потом,- раскладывая серию из 4-5 сюжетных картин

7.1.2.3 повторять с одного предъявления цепочку из двух-трех общих движений, комбинацию из двух элементов, удерживая предметы двумя руками

5.1.2.4 соотносить предмет, рисунок и пиктограмму в рамках изучаемых тем

6.1.2.4 смотреть на себя в зеркало, критически оценивать свой внешний вид, стремиться устранить недостатки в одежде, прическе, уметь приосаниться

7.1.2.4 демонстрировать понимание общего фактического содержания прослушанного текста о чувствах и потребностях людей адекватной мимической позой, соотнесением содержания с предметом, предмета с картинкой, пиктограммой и словом

5.1.2.5 демонстрировать заботливое отношение к животным и безопасное поведение в процессе практических действий



5.1.2.6 концентрировать зрительное внимание и реагирование на окружающие события, диалоги, демонстрируя интерес и вовлеченность



      2) раздел "Понимание и произношение слов":

Подраздел

Цели обучения

5 класс

6 класс

7 класс

2.1. Звуко-слоговая структура слова

5.2.1.1 выполнять дыхательные-голосовые и артикуляционные упражнения по подражанию, выдерживая правильное физиологическое (диафрагмально-реберное) дыхание: короткий и бесшумный вдох (не поднимая плечи), спокойный и плавный выдох (не надувая щек)

6.2.1.1 удерживать заданную позу в процессе выполнения упражнений общей артикуляторной гимнастики (по подражанию и по словесной инструкции)

7.2.1.1 различать гласные ([и-у], [и-о], [а-у], [э-у]) и близкие по артикуляции согласные звуки [м-б], [н-д]; [п-т], [тнк], [м-н] - в открытых слогах

5.2.1.2 плавно тянуть ряд гласных, наращивая их количество

6.2.1.2 произносить поставленные звуки с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия их беззвучной артикуляции, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

7.2.1.2 воспроизводить беззвучную артикуляцию правильно произносимых звуков

5.2.1.3 плавно переключаться с одного открытого слога на другой в процессе произношения по образцу

6.2.1.3 произносить достаточно четко и плавно трехсложные слова конструкции из открытых слогов, не содержащие дефектных фонем (малина, Мама,на!"

7.2.1.3 воспроизводить нормативные артикуляторные уклады звуков в процессе нахождения и удержания необходимой артикуляторной позы (специальные комплексы артикуляторной гимнастики)

5.2.1.4 различать на слух свистящие и шипящие фонемы [с-ш, з-ж, ц-ч] в изолированной позиции

6.2.1.4 произносить звукосочетания гласных с согласными раннего и среднего онтогенеза [м, б, п, т, д, н, к, г, х, в, ф]

7.2.1.4 выполнять последовательно организованные движения из 3-4 элементов (специальные комплексы артикуляторной гимнастики)

5.2.1.5 демонстрировать старание при произнесении поставленных звуков, стремление к четкому и внятному проговариванию звуков, слогов, слов

6.2.1.5 отчетливо произносить односложные слова со стечениями в начале или конце (хлеб, танк), преодолевая индивидуальные затруднения в произношении

7.2.1.5 повторять, различать гласные, парные звонкие и глухие, твердые и мягкие согласные, различать артикуляторно сходные звуки [Р и Л]; [М и Б], согласные носовые и ротовые, осуществляя кинестетический контроль направления воздушной струи

5.2.1.6 произносить правильно и отчетливо гласные [а, у, о], согласные [м, с, х] в изолированной позиции, различать их в начале или в конце слов



5.2.1.7 отчетливо произносить слова из двух-трех слогов без стечения и со стечением в середине (Сауле, ручка, тарелка, панамка), слова с йотированными гласными [я, е]- сопряженно, по подражанию, по образцу- в зависимости от индивидуальных возможностей, определять место дифтонга в слове



5.2.1.8 отчетливо произносить двусложные слова с закрытым слогом и стечением в середине (Нурлан, Павлик), трехсложные слова с закрытым слогом (телефон, самолет)



5.2.1.9 воспроизводить по образцу ритмический рисунок одно-, двух-, трҰхсложных слов



5.2.1.10 называть и знать место расположения органов артикуляции



2.2. Семантическая структура слова

5.2.2.1 назвать по запросу своҰ имя и фамилию, возраст, имя и отчество родителей, педагогов, названия окружающих, самых необходимых для жизни, предметов

6.2.2.1 назвать по запросу свой домашний адрес, адрес школы (детского дома), названия страны, столицы

7.2.2.1 различать оттенки значений близких по смыслу слов и выражений: "улыбка" и "смех", "привет" и "добрый день", подавать реплики и воспроизводить мимику при прощании и приветствии ("добрый день, здравствуй, привет (весело и бодро)

5.2.2.2 активно использовать в речи слова, обозначающие выражение лица, эмоции, настроение человека (хорошее, плохое, нормальное), его эмоции (радость-(ный), печаль(-ный), грусть(-ный)), состояния (грустить, болеть, скучать по кому-либо)

6.2.2.2 употреблять в речи глагольный, номинативный и атрибутивный словарь по тематике "хорошие манеры": как правильно ходить (ровно), сидеть (прямо), вставать (быстро, но не торопиться), держать руки, взгляд, кашель, чихание, смех, стоять, сидеть в очереди, уступить место, открыть дверь, быть доброжелательным

7.2.2.2 понимать и активно использовать слова различных грамматических категорий по тематике "День рождения": накрыть стол, подарок, слова благодарности

5.2.2.3 различать на практическом материале префиксальные и залоговые отношения глагола

6.2.2.3 подбирать пару к прилагательному по тематике "Хорошие манеры": невежливый - неприятно, вежливый – приятно

7.2.2.3 наблюдать и совместно с учителем-логопедом проводить практическое словообразование существительных с помощью суффикса -ник-, и прилагательных – с помощью суффиксов –н-,-нн-

5.2.2.4 называть, распознавать, сравнивать по окраске, форме и вкусу овощи, фрукты, деревья, грибы, комнатные растения и домашних животных

6.2.2.4 активно употреблять слова речевого этикета: спасибо, извините, пожалуйста

7.2.2.4 различать и употреблять в речи названия учебных предметов, предметов быта, основных продуктов питания: хлеб, крупа, мучные изделия, молоко и молочные продукты, сахар, овощи, фрукты, рыба

5.2.2.5 активно использовать глагольную и номинативную лексику со значением действий по уходу за комнатными растениями и животными, мебелью, одеждой, различая значения слов мыть, вытирать, чистить, полоскать, стирать, заправлять, расправлять, делать (уборку), конструировать словосочетания со связью "предложно-падежное управление"

6.2.2.5 активно употреблять слова различных грамматических категорий в рамках темы "Одежда и мода": праздничная одежда, украшения, бусы, прическа, уход за руками, волосами, причесываться, ухаживать за собой, холодно, тепло, удобно

7.2.2.5 называть, используя глаголы, последовательность в обработке овощей и фруктов: сортировать, мыть; хранить

5.2.2.6 употреблять множественное число существительных и глаголов настоящего и прошедшего времени с безударным окончанием во множественном числе

6.2.2.6 активно употреблять слова различных грамматических категорий в рамках темы "Здоровье": спорт, физкультура, делать зарядку)

7.2.2.6 различать и употреблять в речи слова различных грамматических категорий по тематике "Театр": нарядно, красиво, сдать пальто, гардероб, купить программку, в фойе

5.2.2.7 употреблять уменьшительно-ласкательные суффиксы существительных (-онок-, -Ұнок-, -чек-, -чик-, -к-, -ок-)

6.2.2.7 употреблять слова различных грамматических категорий, обозначающие основные ощущения, переживания и потребности человека

7.2.2.7 использовать предлоги и падежные окончания, обозначающие пространственные отношения

5.2.2.8 конструировать по образцу словосочетания с типом связи "согласование", используя прилагательные и существительные по тематикам "Мое тело и я", "Мой дом, моя семья"(мокрый, сухой), названия и признаки частей тела и их функций, внешности и характера, предметов туалета


7.2.2.8 различать и употреблять в речи предикативный словарь и сопутствующие наречия и существительные в ситуативном телефонном диалоге: сказать, снять трубку, набрать номер, мобильный телефон, слушаю, для представляться ("Акмарал слушает", "заканчиваю разговор"), говорить прямо в трубку, внятно, не шептать, не кричать, слушать внимательно

5.2.2.9 использовать в речи возвратные глаголы: умывается, купается, одевается, раздевается, причҰсывается


7.2.2.9 понимать и различать значения слов, обозначающих отвлеченные и обобщенные понятия (добро, зло, красота)

5.2.2.10 отчҰтливо произносить слова с различной интонацией и темпом (на основе подражания)


7.2.2.10 различать и активно использовать имена числительные (в пределах формируемых количественных представлений)

5.2.2.11 внятно сопряженно произносить трехсложные слова со стечением и закрытым слогом (памятник, начальник, продавец, Акмарал)



      3) раздел "Фразовая речь и общение":

Подраздел

Цели обучения

5 класс

6 класс

7 класс

3.1. Предложение и текст

5.3.1.1 составлять двухсловные предложения в виде сообщений от собственного имени в ответ на эмоциональное стимулирование педагога ("Я...", "Мы..."), второго лица ("Ты...", "Вы..."), от третьего лица ("Он...", "Они..."), используя "графические подсказки", символические изображения и другие наглядные опоры совместно с учителем-логопедом

6.3.1.1 составлять рассказ по практическим действиям с направляющей помощью учителя-логопеда

7.3.1.1 произносить слова, которые говорят незнакомому взрослому, воспроизводить формулировки вежливого отказа по картинкам совместно с учителем-логопедом

5.3.1.2 составлять простые распространенные предложения на основе отработанных словосочетаний с предложно-падежным управлением и названиями хорошо знакомых предметов качественными прилагательными в сравнительной степени (меньше-больше, толще-тоньше) совместно с учителем-логопедом

6.3.1.2 составлять картинно-графический план (выбрать и разложить по порядку нужные картинки или схемы) совместно с учителем-логопедом

7.3.1.2 составлять связный рассказ "Экскурсия по квартире (по фотографиям или видео)"- с описанием внешнего вида и назначения\ функции помещений, мебели, убранство, используя изученные модели фраз - совместно с учителем-логопедом

5.3.1.3 проговаривать вслед за учителем-логопедом или совместно с учителем-логопедом чистоговорки, потешки, считалки, заклички

6.3.1.3 составлять фразу по модели: прилагательное плюс существительное плюс предлог плюс наречие или существительное (Вежливый мальчик благодарит врача) с организующей и направляющей помощью учителя-логопеда

7.3.1.3 дополнять фразу одним-двумя словами, показом, жестом, преобразовывать, изменяя лицо, время и число сказуемого, лицо, число и род подлежащего или дополнения, заменять слова-признаки и слова-предметы, изменять\не изменять грамматический и предметный контекст (Зеленая кастрюля стоит в шкафу. Синяя кастрюля стоит на столе. ЖҰлтая кастрюля стоит за чайником)- совместно с учителем-логопедом

5.3.1.4 понимать смысл и передавать своими словами на доступном уровне сюжеты коротких простых сказок, рассказов-повествований- с опорой на иллюстрации

6.3.1.4 подавать реплики, сопровождающие открывание дверей, помощь в переноске тяжестей, предложение занять твое место - совместно с учителем-логопедом

7.3.1.4 конструировать фразы по модели: существительное (местоимение) плюс глагол плюс существительное плюс наречие или существительное в рамках темы "Кино.Театр. Выставка" (Я одеваюсь в театр нарядно. Мама сдает пальто в гардероб) - совместно с учителем-логопедом

5.3.1.5 демонстрировать интерес к речевой деятельности, желание высказываться и повторять отдельные слова, словосочетания и фразы – на фоне эмоционального единения, стремления к взаимодействию в разговоре о природе или семье - совместно с учителем-логопедом

6.3.1.5 определять характер человека по его поступкам при составлении предложений по сюжетной картинке, по модели: существительное (местоимение) плюс глагол – местоимение плюс прилагательное (с пропущенным предикативным компонентом) (Он дерется - он злой), участвовать в беседе- игре совместно с учителем-логопедом

7.3.1.5 составлять рассказ с помощью установления последовательности фотографий по вопросам учителя-логопеда, с при приклеивание картинок к репликам, – по следам экскурсии - совместно с учителем-логопедом

5.3.1.6 составлять рассказ (3-5 предложений) "Уход за комнатными растениями" - по модели совместно с учителем-логопедом

6.3.1.6 инициировать рассматривание и их обсуждение журналов с изображением моделей одежды, причесок, участвовать в диалоге по обсуждению моделей одежды и причесок, играть в игру "Одень куклу"- совместно с учителем-логопедом

7.3.1.6 составлять рассказы с выбором подходящей по стилистике реплики из нескольких предложенных -совместно с учителем-логопедом

5.3.1.7 составлять рассказ-описание по сенсорному плану, фото- и видеоматериалу "Домашние животные (кролик, кошка, собака), "Моя любимая еда"- совместно с учителем-логопедом

6.3.1.7 инициировать диалог с элементами анализа жизненных ситуаций изображенных на картинках со смыслом "Кто прав, а кто не прав?", дополнять высказывания собеседников собственными наблюдениями, соблюдая правила ведения спора- совместно с учителем-логопедом

7.3.1.7 инициировать и разворачивать беседу при выполнении поручений, в процессе занятий с настольно-печатными играми- совместно с учителем-логопедом

5.3.1.8 участвовать в коллективном раскрашивании запрещающих знаков (по следам экскурсии в парк) - совместно с учителем-логопедом

6.3.1.8 составлять короткие описательные рассказы от первого, второго и третьего лица ("Я покупаю хлеб", "Мы купим торт для праздника", "Он...", "Они...")- с использованием организующей и направляющей помощи: графических подсказок, символических изображений и других наглядных опор- совместно с учителем-логопедом

7.3.1.8 пересказывать хорошо знакомые сказки и рассказы с помощью пиктографических кодов, речевых средств - совместно с учителем-логопедом

5.3.1.9 формулировать фразы по моделям: существительное плюс глагол плюс существительное, прилагательное плюс существительное плюс глагол: у меня глаза, я вижу книгу, у меня есть нос(ик), я нюхаю цветок (чек)- совместно с учителем-логопедом

6.3.1.9 составлять короткие рассказы на основе вопросно-ответной формы речи из личного опыта - совместно с учителем-логопедом

7.3.1.9 составлять совместно с учителем-логопедом описательные рассказы с указанием на форму, цвет, размер, вкус- о фруктах, ягодах, овощах (по реальному предмету, муляжу, по картинке)

5.3.1.10 участвовать в комментированном рисовании портретов, друга, педагога или родителей, с выбором палитры, изображением и называнием элементов одежды: воротник, карман, рукав, сравнением предметов одежды, используя заученные согласования с прилагательными: кофта голубая, а брюки черные - совместно с учителем-логопедом


7.3.1.10 составлять совместно с учителем-логопедом повествовательные рассказы по серии сюжетных картинок с бытовым содержанием с использованием речевых и неречевых средств общения (по пиктограммам, жестам учителя-логопеда, указывающим на деталь изображения или предмета)

5.3.1.11участвовать в беседах об интересах и увлечениях- совместно с учителем-логопедом



5.3.1.12 заканчивать предложение прямым дополнением по вопросу кого? что?, формулировать ответы на заданный вопрос с опорой на слова этого вопроса- совместно с учителем-логопедом



3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

5.3.2.1 держаться прямо, смотреть в лицо говорящему, реагировать на обращение, адекватно используя мимические, жестовые и пантомимические позы во время общения

6.3.2.1 демонстрировать слуховое сосредоточение и внимание к обращенной речи с помощью мимики, жеста при выполнении двух- четырехступенчатых инструкций

7.3.2.1 активно использовать в сюжетно-ролевых играх фразы, которые говорят незнакомому взрослому, давать вежливый отказ на приглашение сесть в машину, не смотря на его "доброе" лицо,

5.3.2.2 распознавать, воссоздавать сопровождать свои чувства и настроения адекватным словом- совместно с учителем-логопедом

6.3.2.2 инициировать диалог с элементами анализа жизненных ситуаций, дополнять высказывания собеседников собственными наблюдениями, соблюдая правила ведения спора ( дети, не владеющие речью, участвуют в диалоге при помощи средств невербальной коммуникации: пиктограмма, жест, мимика)- совместно с учителем-логопедом

7.3.2.2 знать наизусть "Правила поведения с незнакомыми людьми", воспроизводить (хором) с опорой на символы, картинки совместно с учителем-логопедом

5.3.2.3 понимать многоступенчатую инструкцию с притяжательными местоимениями (мой – твой)

6.3.2.3 отвечать на вопросы к сюжетной картине "В магазине": "Кто это?", "Что делает продавец?", "Какие продукты продаются в этом отделе магазина?", "Ты окупаешь печенье или баурсаки к чаю?" - с последующей активизацией отработанных фраз и интонаций в ситуативной игре совместно с учителем-логопедом

7.3.2.3 разграничивать ситуации, когда надо называть своҰ имя, а когда нет, демонстрировать знания правил при анализе картинок, в сюжетно-ролевых играх, применяя заученные формулировки вежливого отказа -совместно с учителем-логопедом

5.3.2.4 просить передать предмет, формулируя фразы по моделям: глагол в повелительном наклонении (Полей!), глагол плюс существительное в винительном падеже (Дай лейку!) в сопряжҰнной, отражҰнной и хоровой речи с движениями совместно с учителем-логопедом

6.3.2.4 инициировать, разворачивать, поддерживать и логично заканчивать сюжетно-ролевую игру "В ожидании приема у врача" - совместно с учителем-логопедом

7.3.2.4 составлять и записывать поздравления, пожелания на поздравительной открытке (бумажной и виртуальной/цифровой) , использовать заученные фразы, мимические позы и жесты для ситуации вручения и приема подарков младшим (от младших) и старшим (от старших)- совместно с учителем-логопедом


6.3.2.5 участвовать в коллективном обсуждении достоинств и недостатков у себя и других обучающихся, подкрепляя суждения своими рисунками- совместно с учителем-логопедом

7.3.2.5 инициировать, разворачивать, поддерживать и логично заканчивать сюжетно-ролевые игры на тематику повседневного быта, деятельности членов семьи: покупки, приготовление пищи, уборка, мытье, стирка, мелкий ремонт- совместно с учителем-логопедом

      4) раздел "Чтение и письмо":

Подраздел

Цели обучения

5 класс

6 класс

7 класс

4.1. Чтение 4.2 Письмо

5.4.1.1 читать символы и пиктограммы в рамках тем "Я - сам, моҰ тело"; "Предметы домашнего быта"

6.4.1.1 соблюдать правило о прописной букве в начале предложения и точке в конце предложения

7.4.1.1 различать твердые и мягкие согласные при обозначении мягкости буквами е, Ұ, и, ю, я, ь 7.4.1.2 читать с соблюдением правил орфоэпии: сочетания жи, ши, ча, ща, чу, щу; рукописный материал

5.4.1.2 узнавать и использовать пиктограммы "готовить", "накрывать на стол"

6.4.1.2 подбирать к прослушанному тексту картинки, изображающие продукты питания, животных, рыб, природу, профессии людей, действия (продавец, кассир, доярка, рыбак, циркач)

7.4.1.3 узнавать распространенные знаки безопасности и информации - глобальное "чтение" символов: стоп, опасно, яд; не пригодно для еды; переход, магазин, аптека)

5.4.1.3 разыгрывать содержание картин и картинок с помощью наглядных объемных и плоскостных моделей, относящихся к содержанию прочитанного, с использованием пиктограмм "Покажи то, что я назову из текста", "Найди одинаковые картинки"

6.4.1.3 выполнять движения в соответствии с прослушанным текстом стихотворения или короткого рассказа

7.4.1.4 ориентироваться в тематических пиктографических стендах, созданных учителем-логопедом (о еде, временах года и природных явлениях, "читая" информацию со стенда с помощью учителя-логопеда)

5.4.1.4 слушать и обсуждать на элементарном уровне совместно с учителем-логопедом стихи и сказки, короткие рассказы, называть героев произведений, показывая их на иллюстрациях

6.4.1.4 ориентироваться в тематических пиктографических стендах, созданных учителем-логопедом (о еде, режиме дня, отдыхе и т. д.), "читая" информацию со стенда с помощью учителя-логопеда)

7.4.1.4узнавать слова "собирать", "срывать", "поливать", при прослушивании и чтении текстов, подбирать соответствующие пиктограммы

5.4.1.5 договаривать сопряженно последнее слово в строке стихотворения при прослушивании, с последующим самостоятельным пересказом с использованием всех доступных средств общения

6.4.1.5 называть буквы М, Н, вырезанные по контуру — размер 5 и 3 см)

7.4.1.5 внимательно и осознанно слушать литературные произведения, целенаправленно рассматривая иллюстрации и картины, участвовать в обсуждении

5.4.1.6 читать буквы А, О, У, И, Э, Ы, слоги и слова, применяя полуглобальное и глобальное чтение (АУ, УА-УА, ООО) с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия беззвучной артикуляции звуков, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

6.4.1.6 "читать" слова с буквами М, Н ("глобальное чтение"), по карточкам, прикрепленным к соответствующим предметам и картинкам, на основе "зрительного сканирования"

7.4.1.6 слушать незнакомые сказки, стихи, короткие рассказы, называя героев с предварительным показом на иллюстрациях к произведениям

5.4.1.7 выбирать карточки с буквой А, О или У среди картинок, карточек с буквами и цифрами

6.4.1.7 раскладывать карточки со словами на соответствующие картинки или прикреплять их к реальным предметам: к доске, окну и т. п., читать слова под пиктограммами и накладывать (подкладывать) буквы А, О, У, И, Э, Ы, М, Н к таким же буквам в словах

7.4.1.7 сопряженно договаривать последние 1-2 слова в строке стихотворения -по смысловой догадке или рифмо-ритмической ассоциации в ходе прослушивания с последующим самостоятельным рассказыванием стихов с использованием всех доступных средства общения

5.4.1.8 "читать" слова по карточкам, прикрепленным к соответствующим предметам и картинкам (на основе "зрительного сканирования" и опоры на изображение)

6.4.1.8 "читать" с интересом журналы о детях и родителях, журналы моды: просматривать, "изучать" иллюстрации, названия статей

7.4.1.8 инициировать игры-драматизации по впервые услышанному тексту, разворачивая сюжет, придумывая действия

5.4.1.9 накладывать карточки с изученными словами на определенные картинки или прикреплять их к доске, к окну

6.4.1.9 показывать буквы П, Б на основе слухового восприятия без зрительного контроля артикуляции, выбирать карточки с буквами П, Б среди картинок и цифр

7.4.1.9 читать буквы Т, Д, произнося их с разной силой голоса, интонацией, выбирать карточки с буквами Т, Д среди картинок и цифр

5.4.1.10 читать слова, подписанные под пиктограммами: дом, нос, окно, доска, стул, пользуясь методом глобального чтения, соотнося их с реальными предметами

6.4.1.10 знать состав слов из знакомых букв: МАМА, ПАПА, БАБА, СТУЛ, ДОМ различать карточки с этими словами, отбирать нужное слово по заданию учителя-логопеда, соотносить новые и уже знакомые слова с предметами, картинками, пиктограммами

7.4.1.10 читать глобальным способом слова "дождь, зима, снег, весна, лето, мама, папа, баба, стул, стол, дом и др.", подписанные под пиктограммами и накладывать (подкладывать) буквы А, О, У, И, Э, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н к этим же буквам в словах

5.4.1.11 накладывать (подкладывать) буквы А, О, У, И, Э, в соответствии с ударной гласной в слове

6.4.1.11 различать обозначения гласных звуков графическими символами: последовательно соотносить каждый звук со значком, затем с соответствующей печатной буквой, -звуки произносятся с различной силой голоса, интонацией, распознавание букв в изученных слова

7.4.1.11 узнавать буквы по беззвучной артикуляции и соотносить их с символическими изображениями

5.4.1.12 находить предмет, игрушку- аналог по картинке (цветная картинка-иллюстрация, контурная картинка, картинка, нарисованная учителем для ученика, картинка, составленная из четырех частей – к прослушанному или "прочитанному" с учителем тексту в книге)



5.4.2.1 графически копировать буквы разрезной азбуки А, О, У

6.4.2.1 графически копировать буквы разрезной азбуки А, О, У, У, Ы, Э, И

7.4.2.1 последовательно соединять буквы в слог-слияние (ма, му, мы, мо, ми), затем в обратный слог при составлении слогов из букв разрезной азбуки

5.4.2.2 ощупывать обводить модели и шаблоны (5-10 см) изученных букв А, О, У, Ы, Э, И, заштриховывать, раскрашивать трафаретные изображения по указанию учителя-логопеда простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками

6.4.2.2 ощупывать и обводить модели, трафареты и шаблоны (5-10 см) изученных букв П, Б, С Т, Л, Д, М, из дерева, пластмассы, картона

7.4.2.2 выделять слоги из знакомых слов (мама, машина), прикладывать карточки со слогом к соответствующему слогу в напечатанном\написанном слове

5.4.2.3составлять простые узоры из готовых элементов в квадрате, в круге, в полоске с чередованием по схеме АБАБ, ААББААББ, ААБААБ совместно с учителем-логопедом или при его минимальной помощи

6.4.2.3рисовать красками мазки, делать примакивание, составляя узоры из точек и мазков на бумажной полоске

7.4.2.3"писать" по трафаретам, контурным линиям (точкам)буквы А, О, У, И, Э, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н (размер букв — 1-3 см)

5.4.2.4 правильно двигать рабочей рукой с правильным захватом карандаша при закрашивании поверхности листа бумаги, используя различные техники

6.4.2.4 рисовать предметы, состоящие из частей одинаковой формы, но разных по величине, составлять узор в полоске, квадрате, круге, овале (по образцу), анализируя образец перед его воспроизведением

7.4.2.4 "писать" пиктографически слова, обозначающие школьные принадлежности, соотносить предметы с пиктограммами, выбирать соответствующий предмет и пиктограмму к нему по вопросу-инструкции: "найди и прочитай ответ на вопрос "Где можно писать мелом?", "Чем пишут на бумаге?", "Чем можно стереть карандаш с бумаги?"

5.4.2.5 рисовать на больших листах бумаги прямые и извилистые линии фломастерами, кистями, карандашами

6.4.2.5 воспроизводить буквы = по трафаретам (размер букв — 3 см) —исходя из индивидуальных возможностей учеников


5.4.2.6 выполнять упражнения на повторность и чередование точек, мазков, кружков, крестиков, волнистых линий на бумаге, на песке (манке)

6.4.2.6 рисовать горизонтальные, вертикальные, ломаные линии по начальной, по двум и нескольким опорным точкам в тетради в клетку и в линейку под ритмические удары музыкальных инструментов или хлопки учителя


5.4.2.7 "писать" пальцами, карандашами, ручками по контурному изображению под специально подобранную музыку – с ускорением темпа, по точкам, пунктирам и самостоятельно

6.4.2.7 "писать" стрелки: —> 6.4.2.8 различать сходные графемы, отличающиеся добавочными элементами: и-ш, о- а, пространственным расположением элементов:б-д-в трудные по начертанию з, к


5.4.2.8 разлиновывать лист горизонтальными и вертикальными линиями по линейке в виде клеточек (с помощью учителя-логопеда)



5.4.2.9 обводить собственную ладонь и создавать композицию из полученных изображений



      39. Настоящая Программа реализуется на основе Долгосрочного плана к Типовой учебной программе по предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 5-7 классов.

      40. Распределение часов на изучение раздела и определение целей обучения предоставляется на усмотрение учителя-логопеда с учетом возможностей и потребностей обучающихся. На основе Типовой учебной программы по предмету "Коррекция недостатков развития речи" учитель – логопед составляет индивидуальные программы занятий с учетом индивидуальных потребностей обучающегося.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации типовой учебной программы по учебному предмету "Коррекция недостатков развития речи" для обучающихся с умеренными нарушениями интеллекта 5-7 классов

      1) 5 класс:

      таблица 1

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1. Сенсорный гнозис и праксис

5.1.1.1слушать звуки окружающей действительности, демонстрируя слуховое сосредоточение 5.1.1.2прослеживать взглядом движущийся, близко расположенный предмет (по горизонтали, по вертикали, по кругу, вперед/назад) в течение 1 минуты

1.2. Элементы высших психических функций

5.1.2.1подбирать необходимую одежду и обувь человеку по его внешнему виду, по настроению, - с аргументацией; 5.1.2.2демонстрировать концентрацию внимания и реагировать на окружающие события, принимая адекватные мимические и пантомимические позы

2. "Понимание и произношение слов"

2.1. Звуко-слоговая структура слова

5.2.1.1 выполнять дыхательные-голосовые и артикуляционные упражнения по подражанию, выдерживая правильное физиологическое (диафрагмально-реберное) дыхание: короткий и бесшумный вдох (не поднимая плечи), спокойный и плавный выдох (не надувая щек);
5.2.1.2плавно тянуть ряд гласных, наращивая их количество;
5.2.1.3 плавно переключаться с одного открытого слога на другой в процессе произношения по образцу

2.2. Семантическая структура слова

5.2.2.1 назвать по запросу своҰ имя и фамилию, возраст, имя и отчество родителей, педагогов, названия окружающих, самых необходимых для жизни, предметов;
5.2.2.2 активно использовать в речи слова, обозначающие выражение лица, эмоции, настроение человека (хорошее, плохое, нормальное), его эмоции (радость-(ный), печаль(-ный), грусть(-ный)), состояния (грустить, болеть, скучать по кому-либо); 5.2.2.3 различать на практическом материале префиксальные и залоговые отношения глагола

3. "Фразовая речь и общение":

3.1. Предложение и текст

5.3.1.1 составлять двухсловные предложения в виде сообщений от собственного имени в ответ на эмоциональное стимулирование педагога ("Я...", "Мы..."), второго лица ("Ты...", "Вы..."), от третьего лица ("Он...", "Они..."), используя "графические подсказки", символические изображения и другие наглядные опоры с помощью учителя-логопеда;
5.3.1.2 составлять простые распространенные предложения на основе отработанных словосочетаний с предложно-падежным управлением и названиями хорошо знакомых предметов качественными прилагательными в сравнительной степени (меньше-больше, толще-тоньше)- с помощью учителя-логопеда;
5.3.1.3проговаривать вслед за учителем-логопедом чистоговорки, потешки, считалки, заклички- с помощью учителя-логопеда;

3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

5.3.2.1держаться прямо, смотреть в лицо говорящему, реагировать на обращение, адекватно используя; мимические, жестовые и пантомимические позы во время общения;

4. "Чтение и письмо"

4.1 Чтение

5.4.1.1 читать символы и пиктограммы в рамках тем "Я - сам, моҰ тело"; "Предметы домашнего быта";
5.4.1.2 узнавать и использовать пиктограммы "готовить", "накрывать на стол";
5.4.1.3разыгрывать содержание картин и картинок с помощью наглядных объемных и плоскостных моделей, относящихся к содержанию прочитанного, с использованием пиктограмм "Покажи то, что я назову из текста", "Найди одинаковые картинки";

4.2 Письмо

5.4.2.1 графически копировать буквы разрезной азбуки А, О, У; 5.4.2.2ощупывать обводить модели и шаблоны (5-10 см) изученных букв А, О, У, Ы, Э, И, заштриховывать, раскрашивать трафаретные изображения по указанию учителя-логопеда простыми, цветными карандашами, шариковыми ручками

2 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1 Сенсорный гнозис и праксис

5.1.1.3фиксировать взгляд на лице человека, на фотографии в течение 30 секунд;

1.2. Элементы высших психических функций

5.1.2.3 прислушиваться, вглядываться и тактильно исследовать предмет по схематическому сенсорному плану;

2. "Понимание и произношение слов"

2.1. Звуко-слоговая структура слова

5.2.1.4 различать на слух свистящие и шипящие фонемы [с-ш, з-ж, ц-ч] в изолированной позиции;
5.2.1.5 демонстрировать старание при произнесении поставленных звуков, стремление к четкому и внятному проговариванию звуков, слогов, слов ;

2.2. Семантическая структура слова

5.2.2.4 называть, распознавать, сравнивать по окраске, форме и вкусу овощи, фрукты, деревья, грибы, комнатные растения и домашних животных;
5.2.2.5 понимать и активно использовать глагольную и номинативную лексику со значением действий по уходу за комнатными растениями и животными, мебелью, одеждой, различая значения слов мыть, вытирать, чистить, полоскать, стирать, заправлять, расправлять, делать (уборку), конструировать словосочетания со связью "предложно-падежное управление"

3. "Фразовая речь и общение":

3.1. Предложение и текст

5.3.1.4понимать смысл и передавать своими словами на доступном уровне сюжеты коротких простых сказок, рассказов-повествований- с опорой на иллюстрации и помощь учителя-логопеда;
5.3.1.5демонстрировать интерес к речевой деятельности, желание высказываться и повторять отдельные слова, словосочетания и фразы – на фоне эмоционального единения, стремления к взаимодействию в разговоре о природе или семье - с помощью учителя-логопеда;
5.3.1.6составлять рассказ (3-5 предложений) "Уход за комнатными растениями" - по модели и с помощью учителя-логопеда

3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

5.3.2.2р распознавать, воссоздавать сопровождать свои чувства и настроения адекватным словом- с помощью учителя-логопеда;

4. "Чтение и письмо"

4.1 Чтение

5.4.1.4 слушать и обсуждать элементарном уровне совместно с учителем-логопедом стихи и сказки, короткие рассказы, называть героев произведений,, показывая их на иллюстрациях;
5.4.1.5 договаривать сопряженно последнее слово в строке стихотворения при прослушивании, с последующим самостоятельным пересказом с использованием всех доступных средств общения;
5.4.1.6 читать буквы А, О, У, И, Э, Ы, слоги и слова, применяя полуглобальное и глобальное чтение ( АУ, УА-УА, ООО) с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия беззвучной артикуляции звуков, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

4.2 Письмо

5.4.2.4правильно двигать рабочей рукой с правильным захватом карандаша при закрашивании поверхности листа бумаги, используя различные техники, ; 5.4.2.5рисовать на больших листах бумаги прямые и извилистые линии фломастерами, кистями, карандашами; 5.4.2.6 выполнять упражнения на повторность и чередование точек, мазков, кружков, крестиков, волнистых линий на бумаге, на песке (манке)

3 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1 Сенсорный гнозис и праксис

5.1.1.4узнавать знакомый предмет по отдельным деталям, по характерным звукам (звучащие игрушки), на ощупь; 5.1.1.5воспроизводить ритмические структуры (от двух до четырех ритмических сигналов), различая силу звука, темп и ритм звучания

1.2. Элементы высших психических функций

5.1.2.4соотносить предмет, рисунок и пиктограмму в рамках изучаемых тем;
5.1.2.5демонстрировать заботливое отношение к животным и безопасное поведение в процессе практических действий

2. "Понимание и произношение слов"

2.1. Звуко-слоговая структура слова

5.2.1.6 произносить правильно и отчетливо гласные [а, у, о], согласные [м, с, х] в изолированной позиции, различать их в начале или в конце слов;
5.2.1.7 отчетливо произносить слова из двух-трех слогов без стечения и со стечением в середине (Сауле, ручка, тарелка, панамка), слова с йотированными гласными [я, е]- сопряженно, по подражанию, по образцу- в зависимости от индивидуальных возможностей, определять место дифтонга в слове;
5.2.1.8 отчетливо произносить двусложные слова с закрытым слогом и стечением в середине (Нурлан, Павлик), трехсложные слова с закрытым слогом (телефон, самолет)

2.2. Семантическая структура слова

5.2.2.6употреблять множественное число существительных и глаголов настоящего и прошедшего времени с безударным окончанием во множественном числе;
5.2.2.7употреблять уменьшительно-ласкательные суффиксы существительных (-онок-, -Ұнок-, -чек-, -чик-, -к-, -ок-);
5.2.2.8 конструировать по образцу словосочетания с типом связи "согласование", используя прилагательные и существительные по тематикам "Мое тело и я", "Мой дом, моя семья"(мокрый, сухой), названия и признаки частей тела и их функций, внешности и характера, предметов туалета

3. "Фразовая речь и общение":

3.1. Предложение и текст

5.3.1.7 составлять рассказ-описание по сенсорному плану, фото- и видеоматериалу "Домашние животные (кролик, кошка, собака), "Моя любимая еда"- с помощью учителя-логопеда; 5.3.1.8 участвовать в коллективном раскрашивании запрещающих знаков (по следам экскурсии в парк)- с помощью учителя-логопеда; 5.3.1.9 формулировать фразы по моделям: существительное плюс глагол плюс существительное, прилагательное плюс существительное плюс глагол: у меня глаза, я вижу книгу, у меня есть нос(ик), я нюхаю цветок (чек) с помощью учителя-логопеда

3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

5.3.2.3 понимать многоступенчатую инструкцию с притяжательными местоимениями (мой – твой);

4. "Чтение и письмо"

4.1 Чтение

5.4.1.7 выбирать карточки с буквой А, О или У среди картинок, карточек с буквами и цифрами;
5.4.1.8 "читать" слова по карточкам, прикрепленным к соответствующим предметам и картинкам (на основе "зрительного сканирования" и опоры на изображение);
5.4.1.9 накладывать карточки с изученными словами на определенные картинки или прикреплять их к доске, к окну

4.2 Письмо

5.4.2.6 выполнять упражнения на повторность и чередование точек, мазков, кружков, крестиков, волнистых линий на бумаге, на песке (манке);
5.4.2.7 "писать" пальцами, карандашами, ручками по контурному изображению под специально подобранную музыку – с ускорением темпа, по точкам, пунктирам и самостоятельно

4 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1 Сенсорный гнозис и праксис

5.1.1.6 фиксировать взгляд на неподвижном предмете, расположенном выше, ниже и на уровне глаз, напротив (справа, слева) в течение 1 минуты;

1.2. Элементы высших психических функций

5.1.2.6 концентрировать зрительное внимание и реагирование на окружающие события, диалоги, демонстрируя интерес и вовлеченность;

2. "Понимание и произношение слов"

2.1. Звуко-слоговая структура слова

5.2.1.9 воспроизводить по образцу ритмический рисунок одно-, двух-, трҰхсложных слов;
5.2.1.10 называть место расположения органов артикуляции

2.2. Семантическая структура слова

5.2.2.9 использовать в речи возвратные глаголы: умывается, купается, одевается, раздевается, причҰсывается;
5.2.2.10 отчҰтливо произносить слова с различной интонацией и темпом (на основе подражания);
5.2.2.11 внятно сопряженно произносить трехсложные слова со стечением и закрытым слогом (памятник, начальник, продавец, Акмарал

3. "Фразовая речь и общение":

3.1. Предложение и текст

5.3.1.10 участвовать в комментированном рисовании портретов, друга, педагога или родителей, с выбором палитры, изображением и называнием элементов одежды: воротник, карман, рукав, сравнением предметов одежды, используя заученные согласования с прилагательными: кофта голубая, а брюки черные- с помощью учителя-логопеда;
5.3.1.11 участвовать в беседах об интересах и увлечениях с помощью учителя-логопеда;
5.3.1.12 заканчивать предложение прямым дополнением по вопросу кого? что? формулировать ответы на заданный вопрос с опорой на слова этого вопроса с помощью учителя-логопеда;

3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

5.3.2.4 просить передать предмет, формулируя фразы по моделям: глагол в повелительном наклонении (Полей!), глагол плюс существительное в винительном падеже (Дай лейку!) в сопряжҰнной, отражҰнной и хоровой речи с движениями- с помощью учителя-логопеда;

4. "Чтение и письмо"

4.1 Чтение

5.4.1.10 читать слова, подписанные под пиктограммами: дом, нос, окно, доска, стул, пользуясь методом глобального чтения, соотнося их с реальными предметами;
5.4.1.11 накладывать (подкладывать) буквы А, О, У, И, Э, в соответствии с ударной гласной в слове;
5.4.1.12 находить предмет, игрушку- аналог по картинке (цветная картинка-иллюстрация, контурная картинка, картинка, нарисованная учителем для ученика, картинка, составленная из четырех частей – к прослушанному или "прочитанному" с учителем тексту в книге)

4.2 Письмо

5.4.2.8 разлиновывать лист горизонтальными и вертикальными линиями по линейке в виде клеточек (с помощью учителя-логопеда); 5.4.2.9 обводить собственную ладонь и создавать композицию из полученных изображений

      2) 6 класс: таблица 2

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1 Сенсорный гнозис и праксис

6.1.1.1 выполнять круговые вращения кистей рук совместно с речью в заданном темпе и ритме

1.2. Элементы высших психических функций

6.1.2.1 соотносить часть и целое в предметных картинках, сюжетных картинах, на матрицах Равена, простых пазл-композициях

2. "Понимание и произношение слов"

2.1. Звуко-слоговая структура слова

6.2.1.1 удерживать заданную позу в процессе выполнения упражнений общей артикуляторной гимнастики (по подражанию и по словесной инструкции

2.2. Семантическая структура слова

6.2.2.1 назвать по запросу свой домашний адрес, адрес школы (детского дома), названия страны, столицы;
6.2.2.2 употреблять в речи глагольный, номинативный и атрибутивный словарь по тематике "хорошие манеры": как правильно ходить (ровно), сидеть (прямо), вставать (быстро, но не торопиться), держать руки, взгляд, кашель, чихание, смех, стоять, сидеть в очереди, уступить место, открыть дверь, быть доброжелательным

3. "Фразовая речь и общение":

3.1. Предложение и текст

6.3.1.1 составлять рассказ по практическим действиям с направляющей помощью учителя-логопеда; 6.3.1.2 составлять картинно-графический план (выбрать и разложить по порядку нужные картинки или схемы) с помощью учителя-логопеда;

3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

6.3.2.1 демонстрировать слуховое сосредоточение и внимание к обращенной речи с помощью мимики, жеста при выполнении двух- четырехступенчатых инструкций с помощью учителя-логопеда;

4. "Чтение и письмо"

4.1 Чтение

6.4.1.1 соблюдать правило о прописной букве в начале предложения и точке в конце предложения; 6.4.1.2 подбирать к прослушанному тексту картинки, изображающие продукты питания, животных, рыб, природу, профессии людей, действия (продавец, кассир, доярка, рыбак, циркач);
6.4.1.3 выполнять движения в соответствии с прослушанным текстом стихотворения или короткого рассказа

4.2 Письмо

6.4.2.1 графически копировать буквы разрезной азбуки А, О, У, У, Ы, Э, И;
6.4.2.2 ощупывать и обводить модели, трафареты и шаблоны (5-10 см) изученных букв П, Б, С Т, Л, Д, М, из дерева, пластмассы, картона

2 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1 Сенсорный гнозис и праксис

6.1.1.2 раскладывать в коробку мелкие предметы одновременно двумя руками разными захватами по образцу

1.2. Элементы высших психических функций

6.1.2.1 соотносить часть и целое в предметных картинках, сюжетных картинах, на матрицах Равена, простых пазл-композициях

2. "Понимание и произношение слов"

2.1. Звуко-слоговая структура слова

6.2.1.2 произносить поставленные звуки с опорой на предметные картинки-символы, на основе восприятия их беззвучной артикуляции, с опорой на картинки, изображающие положение губ при произнесении звуков

2.2. Семантическая структура слова

6.2.2.3 о подбирать пару к прилагательному по тематике "Хорошие манеры": невежливый - неприятно, вежливый – приятно

3. "Фразовая речь и общение":

3.1. Предложение и текст

6.3.1.3 составлять фразу по модели модели: прилагательное плюс существительное плюс предлог плюс наречие или существительное (Вежливый мальчик благодарит врача) с направляющей помощью учителя-логопеда;
6.3.1.4 подавать реплики, сопровождающие открывание дверей, помощь в переноске тяжестей, предложение занять твое место - с помощью учителя-логопеда;

3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

6.3.2.2 инициировать диалог с элементами анализа жизненных ситуаций, дополнять высказывания собеседников собственными наблюдениями, соблюдая правила ведения спора (дети, не владеющие речью, участвуют в диалоге при помощи средств невербальной коммуникации: пиктограмма, жест, мимика)- с помощью учителя-логопеда;

4. "Чтение и письмо"

4.1 Чтение

6.4.1.4 ориентироваться в тематических пиктографических стендах, созданных учителем-логопедом (о еде, режиме дня, отдыхе и т. д.), "читая" информацию со стенда с помощью учителя-логопеда;
6.4.1.5 читать буквы М, Н, вырезанные по контуру — размер 5 и 3 см)

4.2 Письмо

6.4.2.3 рисовать красками мазки, делать примакивание, составляя узоры из точек и мазков на бумажной полоске,

3 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1 Сенсорный гнозис и праксис

6.1.1.3 выполнять произвольные движения различных частей тела, головы, артикуляционных органов, пальцев и кистей рук по образцу и по словесной инструкции: отдельные, попеременные, последовательные движения и серии движений

1.2. Элементы высших психических функций

6.1.2.3 определять причины и следствия, логику явлений и событий: что было в начале, а что потом,- раскладывая серию из 4-5 сюжетных картин

2. "Понимание и произношение слов"

2.1. Звуко-слоговая структура слова

6.2.1.3 произносить достаточно четко и плавно трехсложные слова конструкции из открытых слогов, не содержащие дефектных фонем (малина, Мама, на!"); 6.2.1.4 произносить звукосочетания гласных с согласными раннего и среднего онтогенеза [м, б, п, т, д, н, к, г, х, в, ф]

2.2. Семантическая структура слова

6.2.2.4 активно употреблять слова речевого этикета: спасибо, извините, пожалуйста
6.2.2.5активно употреблять слова различных грамматических категорий в рамках темы "Одежда и мода": праздничная одежда, украшения, бусы, прическа, уход за руками, волосами, причесываться, ухаживать за собой, холодно, тепло, удобно;
6.2.2.6активно употреблять слова различных грамматических категорий в рамках темы "Здоровье": спорт, физкультура, делать зарядку)

3. "Фразовая речь и общение":

3.1. Предложение и текст

6.3.1.5 определять характер человека по его поступкам при составлении предложений по сюжетной картинке, по модели: существительное (местоимение) плюс глагол – местоимение плюс прилагательное (с пропущенным предикативным компонентом) (Он дерется - он злой), участвовать в беседе- игре с помощью учителя-логопеда;
6.3.1.6 инициировать рассматривание и их обсуждение журналов с изображением моделей одежды, причесок, участвовать в диалоге по обсуждению моделей одежды и причесок, играть в игру "Одень куклу" с помощью учителя-логопеда;
6.3.1.7 инициировать диалог с элементами анализа жизненных ситуаций изображенных на картинках со смыслом "Кто прав, а кто не прав?", дополнять высказывания собеседников собственными наблюдениями, соблюдая правила ведения спора- с помощью учителя-логопеда;

3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

6.3.2.3 отвечать на вопросы к сюжетной картине "В магазине": "Кто это?", "Что делает продавец?", "Какие продукты продаются в этом отделе магазина?", "Ты окупаешь печенье или баурсаки к чаю?" - с последующей активизацией отработанных фраз и интонаций в ситуативной игре- с помощью учителя-логопеда;;
6.3.2.4 инициировать, разворачивать, поддерживать и логично заканчивать сюжетно-ролевую игру "В ожидании приема у врача"- с помощью учителя-логопеда;

4. "Чтение и письмо"

4.1 Чтение

6.4.1.6 "читать" слова с буквами М, Н ("глобальное чтение"), по карточкам, прикрепленным к соответствующим предметам и картинкам, на основе "зрительного сканирования";
6.4.1.7 раскладывать карточки со словами на соответствующие картинки или прикреплять их к реальным предметам: к доске, окну и т. п., читать слова под пиктограммами и накладывать (подкладывать) буквы А, О, У, И, Э, Ы, М, Н к таким же буквам в словах;
6.4.1.8 "читать" с интересом журналы о детях и родителях, журналы моды: просматривать, "изучать" иллюстрации, названия статей

4.2 Письмо

6.4.2.4 рисовать предметы, состоящие из частей одинаковой формы, но разных по величине, составлять узор в полоске, квадрате, круге, овале (по образцу), анализируя образец перед его воспроизведением; 6.4.2.5 воспроизводить буквы А, О, У, И, Э, Ы, М, Н по трафаретам (размер букв — 3 см) —исходя из индивидуальных возможностей учеников;
6.4.2.6 рисовать горизонтальные, вертикальные, ломаные линии по начальной, по двум и нескольким опорным точкам в тетради в клетку и в линейку под ритмические удары музыкальных инструментов или хлопки учителя

4 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1 Сенсорный гнозис и праксис

6.1.1.4 определять местонахождение источника звука и указывать в его сторону жестом

1.2. Элементы высших психических функций

6.1.2.4 смотреть на себя в зеркало, критически оценивать свой внешний вид, стремиться устранить недостатки в одежде, прическе, уметь приосаниться

2. "Понимание и произношение слов"

2.1. Звуко-слоговая структура слова

6.2.1.5 отчетливо произносить односложные слова со стечениями в начале или конце (хлеб, танк), преодолевая индивидуальные затруднения в произношении

2.2. Семантическая структура слова

6.2.2.6 употреблять слова различных грамматических категорий, обозначающие основные ощущения, переживания и потребности человека

3. "Фразовая речь и общение":

3.1. Предложение и текст

6.3.1.8 составлять короткие описательные рассказы от первого, второго и третьего лица ("Я покупаю хлеб", "Мы купим торт для праздника", "Он...", "Они...")- с использованием организующей и направляющей помощи: графических подсказок, символических изображений и других наглядных опор с помощью учителя-логопеда;
6.3.1.9 составлять короткие рассказы на основе вопросно-ответной формы речи из личного опыта с помощью учителя-логопеда;

3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

6.3.2.5 участвовать в коллективном обсуждении достоинств и недостатков у себя и других обучающихся, подкрепляя суждения своими рисунками с помощью учителя-логопеда

4. "Чтение и письмо"

4.1 Чтение

6.4.1.9 знать буквы П, Б, показывать их на основе слухового восприятия без зрительного контроля артикуляции, выбирать карточки с буквами П, Б среди картинок и цифр;
6.4.1.10 знать состав слов из знакомых букв: МАМА, ПАПА, БАБА, СТУЛ, ДОМ различать карточки с этими словами, отбирать нужное слово по заданию учителя-логопеда, соотносить новые и уже знакомые слова с предметами, картинками, пиктограммами;
6.4.1.11 различать обозначения гласных звуков графическими символами: последовательно соотносить каждый звук со значком, затем с соответствующей печатной буквой, -звуки произносятся с различной силой голоса, интонацией, распознавание букв в изученных словах

4.2 Письмо

6.4.2.7 "писать" стрелки: —>
6.4.2.8 различать сходные графемы, отличающиеся добавочными элементами: и-ш, о- а, пространственным расположением элементов:б-д-в трудные по начертанию з, к

      3) 7 класс:

      таблица 3

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1 Сенсорный гнозис и праксис

7.1.1.1 самостоятельно выполнять 2-3 приема самомассажа рук с использованием различных массажеров (специальных и импровизированных)

1.2. Элементы высших психических функций

7.1.2.1 выполнять родо-видовые обобщения по моделям для классификации

2. "Понимание и произношение слов"

2.1. Звуко-слоговая структура слова

7.2.1.1 различать гласные ([и-у], [и-о], [а-у], [э-у]) и близкие по артикуляции согласные звуки [м-б], [н-д]; [п-т], [тнк], [м-н] - в открытых слогах

2.2. Семантическая структура слова

7.2.2.1 различать оттенки значений близких по смыслу слов и выражений: "улыбка" и "смех", "привет" и "добрый день", подавать реплики и воспроизводить мимику при прощании и приветствии ("добрый день, здравствуй, привет (весело и бодро);
7.2.2.2 понимать и активно использовать слова различных грамматических категорий по тематике "День рождения": накрыть стол, подарок, слова благодарности

3. "Фразовая речь и общение":

3.1. Предложение и текст

7.3.1.1 произносить слова, которые говорят незнакомому взрослому, воспроизводить формулировки вежливого отказа по картинкам с помощью учителя-логопеда;
7.3.1.2 составлять связный рассказ "Экскурсия по квартире (по фотографиям или видео)"- с описанием внешнего вида и назначения / функции помещений, мебели, убранства, используя изученные модели фраз - с помощью учителя-логопеда;
7.3.1.3 владеть практическими приемами трансформации фразы: дополнять одним-двумя словами, показом, жестом, преобразовывать, изменяя лицо, время и число сказуемого, лицо, число и род подлежащего или дополнения, заменять слова-признаки и слова-предметы, изменять\не изменять грамматический и предметный контекст (ЗелҰная кастрюля стоит в шкафу. Синяя кастрюля стоит на столе. ЖҰлтая кастрюля стоит за чайником)- с помощью учителя-логопеда

3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

7.3.2.1 использовать в сюжетно-ролевых играх фразы, которые говорят незнакомому взрослому, давать вежливый отказ на приглашение сесть в машину, не смотри на его "доброе" лицо- с помощью учителя-логопеда

4. "Чтение и письмо"

4.1 Чтение

7.4.1.1 различать твердые и мягкие согласные при обозначении мягкости буквами е, Ұ, и, ю, я, ь;
7.4.1.2 читать с соблюдением правил орфоэпии: сочетания жи, ши, ча, ща, чу, щу; рукописный материал;
7.4.1.3 узнавать распространенные знаки безопасности и информации - глобальное "чтение" символов: стоп, опасно, яд; не пригодно для еды; переход, магазин, аптека

4.2 Письмо

7.4.2.1последовательно соединять буквы в слог-слияние (ма, му, мы, мо, ми), затем в обратный слог при составлении слогов из букв разрезной азбуки

2 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1 Сенсорный гнозис и праксис

7.1.1.2 узнавать знакомые предметы в конкретном цветном, силуэтном и неполном, зашумленном изображении за 10-15 секунд

1.2. Элементы высших психических функций

7.1.2.2 распознавать мимические реакции, адекватные воспринятой интонации

2. "Понимание и произношение слов"

2.1. Звуко-слоговая структура слова

7.2.1.1 различать гласные ([и-у], [и-о], [а-у], [э-у]) и близкие по артикуляции согласные звуки [м-б], [н-д]; [п-т], [тнк], [м-н] - в открытых слогах

2.2. Семантическая структура слова

7.2.2.3 наблюдать и совместно с учителем-логопедом проводить практическое словообразование существительных с помощью суффикса -ник-, и прилагательных – с помощью суффиксов –н-,-нн-;
7.2.2.4 употреблять в речи названия учебных предметов, предметов быта, основных продуктов питания: хлеб, крупа, мучные изделия, молоко и молочные продукты, сахар, овощи, фрукты, рыба

3. "Фразовая речь и общение":

3.1. Предложение и текст

7.3.1.4 конструировать фразы по модели: существительное (местоимение) плюс глагол плюс существительное плюс наречие или существительное в рамках темы "Кино.Театр. Выставка" (Я одеваюсь в театр нарядно. Мама сдает пальто в гардероб)- с помощью учителя-логопеда;
7.3.1.5 составлять рассказ с помощью установления последовательности фотографий по вопросам учителя-логопеда, с приклеиванием картинок к репликам, – по следам экскурсии с помощью учителя-логопеда

3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

7.3.2.2 знать наизусть "Правила поведения с незнакомыми людьми", воспроизводить (хором) с опорой на символы, картинки и помощь учителя-логопеда

4. "Чтение и письмо"

4.1 Чтение

7.4.1.4 ориентироваться в тематических пиктографических стендах, созданных учителем-логопедом (о еде, временах года и природных явлениях, "читая" информацию со стенда с помощью учителя-логопеда);
7.4.1.4 узнавать слова "собирать", "срывать", "поливать", при прослушивании и чтении текстов, подбирать соответствующие пиктограммы с помощью учителя-логопеда

4.2 Письмо

7.4.2.2 выделять слоги из знакомых слов (мама, машина), прикладывать карточки со слогом к соответствующему слогу в напечатанном/написанном слове

3 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1 Сенсорный гнозис и праксис

7.1.1.3 устанавливать связи действий и движений с глаголами и со словами, обозначающими пространственные координаты по типу игры "Веселые человечки"

1.2. Элементы высших психических функций

7.1.2.3 повторять с одного предъявления цепочку из двух-трех общих движений, комбинацию из двух элементов, удерживая предметы двумя руками

2. "Понимание и произношение слов"

2.1. Звуко-слоговая структура слова

7.2.1.3 воспроизводить нормативные артикуляторные уклады звуков в процессе нахождения и удержания необходимой артикуляторной позы (специальные комплексы артикуляционной гимнастики);
7.2.1.4 выполнять последовательно организованные движения из 3-4 элементов (специальные комплексы артикуляционной гимнастики)

2.2. Семантическая структура слова

7.2.2.5 называть, используя глаголы, последовательность в обработке овощей и фруктов: сортировать, мыть, хранить (пищу);
7.2.2.6 употреблять в речи слова различных грамматических категорий по тематике "Театр": нарядно, красиво, сдать пальто, гардероб, купить программку, в фойе;
7.2.2.7 использовать предлоги и падежные окончания, обозначающие пространственные отношения

3. "Фразовая речь и общение":

3.1. Предложение и текст

7.3.1.6 составлять рассказы с выбором подходящей по стилистике реплики из нескольких предложенных с помощью учителя-логопеда;
7.3.1.7 инициировать и разворачивать беседу при выполнении поручений, в процессе занятий с настольно-печатными играми с помощью учителя-логопеда;
7.3.1.8 пересказывать хорошо знакомые сказки и рассказы с помощью пиктографических кодов, речевых средств,- с направляющей помощью учителя-логопеда

3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

7.3.2.3 разграничивать ситуации, когда надо называть своҰ имя, а когда нет, демонстрировать знания правил при анализе картинок, в сюжетно-ролевых играх, применяя заученные формулировки вежливого отказа с помощью учителя-логопеда;
7.3.2.4 составлять и записывать поздравления, пожелания на поздравительной открытке (бумажной и виртуальной/цифровой), использовать заученные фразы, мимические позы и жесты для ситуации вручения и приема подарков младшим ( от младших) и старшим ( от старших) с помощью учителя-логопеда

4. "Чтение и письмо"

4.1 Чтение

7.4.1.5 внимательно и осознанно слушать литературные произведения, целенаправленно рассматривая иллюстрации и картины, участвовать в обсуждении;
7.4.1.6 слушать незнакомые сказки, стихи, короткие рассказы, называя героев с предварительным показом на иллюстрациях к произведениям;
7.4.1.7 сопряженно договаривать последние 1-2 слова в строке стихотворения -по смысловой догадке или рифмо-ритмической ассоциации в ходе прослушивания с последующим самостоятельным рассказыванием стихов с использованием всех доступных средства общения

4.2 Письмо

7.4.2.3"писать" по трафаретам, контурным линиям, точкам буквы А, О, У, И, Э, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н (размер букв — 1-3 см)

4 четверть

1. "Развитие психологической базы речи"

1.1 Сенсорный гнозис и праксис

7.1.1.4 различать силу (громко-тихо) и удаленность ( близко-далеко) неречевых звуков, подражая звукам и голосам природы

1.2. Элементы высших психических функций

7.1.2.4 демонстрировать понимание общего фактического содержания прослушанного текста о чувствах и потребностях людей адекватной мимической позой, соотнесением содержания с предметом, предмета с картинкой, пиктограммой и словом

2. "Понимание и произношение слов"

2.1. Звуко-слоговая структура слова

7.2.1.5 повторять, различать гласные, парные звонкие и глухие, твердые и мягкие согласные, различать артикуляторно сходные звуки [Р и Л]; [М и Б], согласные носовые и ротовые, осуществляя кинестетический контроль направления воздушной струи

2.2. Семантическая структура слова

7.2.2.8 употреблять в речи предикативный словарь и сопутствующие наречия и существительные в ситуативном телефонном диалоге: сказать, снять трубку, набрать номер, мобильный телефон, слушаю, представляться ("Акмарал слушает", "заканчиваю разговор"), говорить прямо в трубку, внятно, не шептать, не кричать, слушать внимательно;
7.2.2.9 понимать и различать значения слов, обозначающих отвлеченные и обобщенные понятия (добро, зло, красота);
7.2.2.10 понимать и активно использовать имена числительные (в пределах формируемых количественных представлений)

3. "Фразовая речь и общение":

3.1. Предложение и текст

7.3.1.9 составлять совместно с учителем-логопедом описательные рассказы с указанием на форму, цвет, размер, вкус- о фруктах, ягодах, овощах (по реальному предмету, муляжу, по картинке);
7.3.1.10 составлять совместно с учителем-логопедом повествовательные рассказы по серии сюжетных картинок с бытовым содержанием с использованием речевых и неречевых средств общения (по пиктограммам, жестам учителя-логопеда, указывающим на деталь изображения или предмета)

3.2. Вербальная и невербальная коммуникация

7.3.2.5 инициировать, разворачивать, поддерживать и логично заканчивать сюжетно-ролевые игры на тематику повседневного быта, деятельности членов семьи: покупки, приготовление пищи, уборка, мытье, стирка, мелкий ремонт

4. "Чтение и письмо"

4.1 Чтение

7.4.1.8 инициировать игры-драматизации по впервые услышанному тексту, разворачивая сюжет, придумывая действия;
7.4.1.9 читать буквы Т, Д, произнося их с разной силой голоса, интонацией, выбирать карточки с буквами Т, Д среди картинок и цифр;
7.4.1.10 читать глобальным способом слова "дождь, зима, снег, весна, лето, мама, папа, баба, стул, стол, дом", подписанные под пиктограммами и накладывать (подкладывать) буквы А, О, У, И, Э, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н к этим же буквам в словах;
7.4.1.11узнавать буквы по беззвучной артикуляции и соотносить их с символическими изображениями

4.2 Письмо

7.4.2.4 "писать" пиктографически слова, обозначающие школьные принадлежности, соотносить предметы с пиктограммами, выбирать соответствующий предмета и пиктограммы к нему по вопросу-инструкции: "найди и прочитай ответ на вопрос "Где можно писать мелом?", "Чем пишут на бумаге?", "Чем можно стереть карандаш с бумаги?"

  Приложение 383
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 383 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Развитие психомоторики и сенсорных процессов" для обучающихся с умеренной умственной отсталостью 5-9 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 384
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 384 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Лечебная физкультура" для обучающихся с умеренной умственной отсталостью 5-7 классов уровня основного среднего образования

  Приложение 385 к приказу
Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 03 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 385 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); в редакции приказа Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Социально-бытовая ориентировка" для обучающихся с нарушениями зрения (незрячие, слабовидящие) 11-12 классов уровня общего среднего образования Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа "Социально-бытовая ориентировка" (далее - программа) разработана в соответствии c Государственными общеобязательными стандартами дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, утвержденными приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031).

      2. Цель Программы - формирование системы адекватного общественного поведения на основе целостного представления об окружающем мире; социально-психологической и бытовой адаптации лиц с нарушениями зрения к современным условиям жизни.

      3. Задачи Программы:

      1) автоматизция необходимых навыков самообслуживания, личной гигиены, ориентации в социуме и в быту,

      2) совершенствование умений и навыков адекватно оценивать особенности социальной среды, навыков самоконтроля и саморегуляции поведения;

      3) формирование этических норм поведения, развитие эстетического вкуса;

      4) практическое знакомство с организациями, предприятиями социокультурного назначения;

      5) воспитание нравственно-личностных качеств: трудолюбие, умение сопереживать, уважение к старшим, приверженность традициям и обычаям казахского народа.

      6) способствовать владению умениями самостоятельного поиска работы и трудоустройства;

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      4. Программа построена на основе принципа концентричности, при котором учебный материал повторяется в следующем классе с дальнейшим расширением и усложнением содержания, углублением и конкретизацией отдельных его элементов.

      5. Обучение незрячих, слабовидящих осуществляется на основе ценностно-ориентированного, личностно-ориентированного, деятельностного, дифференцированного, коммуникативного подходов.

      6. Ценностно-ориентированный подход в обучении направлен на формирование уважения к национальным традициям и обычаям казахского народа, знание прав и обязанностей, изложенных в Конституции Республики Казахстан; в Законах о правах ребенка, о правах инвалидов. Выбор приоритетных ценностей позволяет обучающимся эффективно реализовать свои возможности в образовании, в доступной профессиональной деятельности и в социуме, что поможет стать достойным гражданином и патриотом своей страны.

      7. Личностно-ориентированный подход способствует формированию модели поведения человека, готового к повседневной жизни в социуме, воспитанию социально-значимых качеств личности на уроках, развитию эмоционально-волевой сферы, психических процессов.

      8. Деятельностный подход на уроках реализуется в развитии практических умений и навыков, достаточных для самообслуживания, помощи семье, адаптации в современном обществе, ориентации в социуме и быту, самостоятельном поиске работы и трудоустройстве. В обучении используется собственная предметно-практическая деятельность, моделирование ситуации повседневной жизни, ситуативно-ролевые игры, тренинги и экскурсии в торговые, бытовые и культурные учреждения.

      9. Дифференцированный подход подразумевает дифференциацию учебного процесса для различных групп, обучающихся: незрячие, с остаточным зрением и слабовидящие. Условием организации дифференцированной работы является коллективная, групповая и индивидуальная работа с применением дифференцированных заданий, которые различаются по сложности, по познавательным интересам, по характеру помощи со стороны учителя.

      10. Коммуникативный подход предполагает межличностное взаимодействие, основанное на чувстве такта, доброжелательности, вежливости, бесконфликтности; в процессе речевого общения обучающиеся устанавливают учебное и деловое сотрудничество, находят общее решение на основе согласования позиций и учҰта взаимных интересов, уважают мнение сверстников.

      11. Использование информационно-коммуникационных технологий (ИКТ) направлено на обучение поиску, обработке и обмену информацией с использованием Интернет-ресурсов, что способствует модернизации и активизации учебного процесса, а также сотрудничеству и общению между обучающимися и педагогом.

      12. Программа СБО связана с другими учебными предметами: география, история, химия, биология, информатика, язык, технология, адаптивная физическая культура, пространственная ориентировка, развитие мимики и пантомимики.

      13. В классах для незрячих и слабовидящих обучающихся предусматривается использование следующих тифлотехнических средств:

      1) бытовая техника и бытовые приборы с голосовым сопровождением;

      2) ноутбук с программным обеспечением "JAWS";

      3) компьютер с озвучивающей программой невизуального доступа к информации Jaws for Windows;

      4) программа "Книголюб" для сканирования и чтения, диктофон;

      5) индивидуальные оптические средства коррекции (лупы различной кратности), электронные увеличивающие устройства – портативные и стационарные;

      6) трости разных размеров (пластиковые, металлические, складные, телескопические, лазерные, световые, локаторные);

      7) прибор "Школьник" с листами лавсановой пленки, прибор "Графика", "Ориентир", прибор для письма, брайлевская бумага, грифели, линейка с тактильными метками, трафареты.

      14. Занятия по социально-бытовой ориентировке проводятся в специально оборудованном кабинете, обеспечивающем выполнение в полном объеме всех видов теоретических и практических работ, предусмотренных Программой. При организации предметной среды кабинета учитываются санитарно-гигиенические нормы и правила техники безопасности. Кабинет оснащается бытовой техникой и бытовыми приборами с голосовым сопровождением.

      15. Оценка достижений обучающихся имеет качественно-описательный характер и основывается на мониторинге успешности обучения, что предполагает отслеживание результата обучения по трҰм уровням:

      1) стремится овладеть;

      2) владеет с помощью (взрослого, ровесника);

      3) владеет самостоятельно по ведущим компетенциям.

Глава 3. Организация содержания учебного предмета "Социально-бытовая ориентировка" Параграф 1. Содержание учебного предмета "Социально-бытовая ориентировка"

      16. Объем учебной нагрузки составляет:

      1) в 11 классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году;

      2) в 12 классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по учебному предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

      17. Содержание программы включает следующие разделы:

      1) "Личная гигиена";

      2) "Культура одежды и обуви";

      3) "Жилище";

      4) "Казахстанская семья";

      5) "Культура поведения";

      6) "Торговля";

      7) "Средства связи";

      8) "Бытовые учреждения";

      9) "Транспорт";

      10) "Права и обязанности граждан с особыми образовательными потребностями";

      11) "Питание и кулинария";

      12) "Медицинская помощь".

      18. Раздел "Личная гигиена" включает подразделы:

      1) правила личной гигиены молодых людей;

      2) гигиена зрения;

      3) уход и косметика;

      4) здоровье.

      19. Раздел "Культура одежды и обуви" включает подразделы:

      1) мода и стиль;

      2) повседневный уход за одеждой и обувью.

      20. Раздел "Жилище" включает подразделы:

      1) рациональная расстановка мебели в квартире. Интерьер;

      2) содержание помещения в чистоте.

      21. Раздел "Казахстанская семья" включает подразделы:

      1) семейные отношения;

      2) уход за ребенком в возрасте от 1 года до 3 лет;

      3) бюджет семьи.

      22. Раздел "Культура поведения" включает подраздел:

      1) общекультурные компетенции.

      23. Раздел "Торговля" включает подраздел:

      1) торговые учреждения.

      24. Раздел "Средства связи" включает подразделы:

      1) мобильная связь. Интернет;

      2) интернет-магазин;

      3) денежные переводы.

      25. Раздел "Бытовые учреждения" включает подраздел:

      1) бытовые учреждения и их назначение.

      26. Раздел "Транспорт" включает подраздел:

      1) междугородный транспорт.

      27. Раздел "Права и обязанности граждан с особыми образовательными потребностями" включает подразделы:

      1) нормативные документы;

      2) социальные учреждения;

      3) учебные заведения города;

      4) трудоустройство.

      28. Раздел "Питание и кулинария" включает подразделы:

      1) разнообразие продуктов питания и их значение;

      2) кухонное оборудование, посуда и столовые приборы;

      3) приготовление пищи.

      29. Раздел "Медицинская помощь" включает подразделы:

      1) инфекционные заболевания;

      2) оказание первой медицинской помощи.

      30. Базовое содержание предмета "Социально-бытовая ориентировка" для 11 класса:

      раздел "Личная гигиена":

      1) правила личной гигиены молодых людей;

      2) правила личной гигиены дома, в школе, во время экскурсий;

      3) уход за телом и волосами;

      4) уход за руками;

      5) гигиена глаз;

      6) охрана зрения;

      7) уход и косметика;

      8) необходимость и важность ухода за кожей лица;

      9) косметические средства; макияж;

      10) нравственность и здоровье;

      11) группы заболеваний передающихся половым путҰм, симптомы и признаки заболевания;

      12) профилактика ранних половых связей, предупреждение ранней беременности;

      13) вредные привычки и их влияние на здоровье человека;

      раздел "Культура одежды и обуви":

      1) мода и стиль;

      2) выбор одежды и обуви при покупке;

      3) варианты обновления одежды (замена мелких деталей);

      4) правила возврата и обмена товаров;

      5) повседневный уход за одеждой и обувью;

      6) использование бытовой техники при стирке по инструкции;

      7) правила безопасной работы с электроприборами, с колющими и режущими инструментами;

      8) утюжка одежды;

      раздел: "Жилище":

      1) рациональная расстановка мебели в квартире;

      2) Интерьер: детали интерьера;

      3) содержание помещения в чистоте;

      4) регулярная и сезонная уборка жилого помещения;

      5) моющие средства для уборки квартир;

      раздел "Казахстанская семья":

      1) семейные отношения;

      2) условия создания семьи, основные семейные отношения;

      3) формы организации досуга, отдыха в семье;

      4) распределение обязанностей по ведению хозяйства;

      5) уход за ребенком в возрасте от 1 года до 3 лет;

      6) правила ухода за грудным ребҰнком (кормить, купать, одевать, пеленать куклу);

      7) санитарно-гигиенические требования к содержанию детской постели, посуды, игрушек, одежды;

      8) бюджет семьи;

      9) виды источников дохода: зарплата членов семьи, пенсия, стипендия, государственные дотации (пособия, субсидия и др.);

      10) основные статьи расходов;

      11) планирование расходов с учҰтом бюджета и состава семьи;

      12) составления доверенности на получение зарплаты или пенсии;

      раздел "Культура поведения":

      1) общекультурные компетенции;

      2) эстетика поведения в учреждениях культуры;

      3) речевой этикет;

      раздел "Торговля":

      1) торговые учреждения, их назначения: торговые учреждения;

      2) торговые секции и отделы;

      3) виды и стоимость различных товаров;

      4) правила поведения в магазине;

      раздел "Средства связи":

      1) мобильная связь. Интернет;

      2) Интернет; безопасность в сети интернета;

      3) интернет - магазин;

      4) услуги интернет - магазинов;

      5) денежные переводы;

      7) онлайн - переводы с карты на карту;

      раздел "Бытовые учреждения":

      1) бытовые учреждения и их назначение;

      2) СПА салоны и виды оказываемых услуг. По уходу за волосами, лицом, телом, пилинги, массажи;

      раздел "Транспорт":

      1) городской транспорт, междугородный транспорт;

      2) местонахождение учреждений междугороднего транспорта: автовокзал, железнодорожный вокзал, аэровокзал;

      раздел "Права и обязанности граждан с инвалидностью":

      1) нормативные документы;

      2) законы Республики Казахстан "О социальной защите лиц с инвалидностью" (Статья 22. № 287-VI);

      3) функции и значение социальных учреждений обслуживания;

      4) подпись, удостоверяющая личность, ее традиционный и электронный форматы;

      5) услуги электронного правительства Egov.kz;

      6) учебные заведения города;

      7) выбор профессии;

      8) высшие и средне-специальные учебные заведения;

      9) документы для поступления в высшие и средне-специальные учебные заведения;

      10) трудоустройство и учреждения и отделы по трудоустройству;

      11) документы для поступления на работу;

      раздел "Питание и кулинария":

      1) разнообразие продуктов питания и их значение;

      2) кухонное оборудование, посуда и столовые приборы;

      3) кухонные механические приспособления и электрооборудование (мясорубка, овощерезка, миксер, соковыжималка) и правила техники безопасности;

      4) приготовление пищи;

      5) питание детей от 1 года до 3 лет;

      6) меню праздничного стола;

      7) сервировка праздничного стола;

      раздел "Медицинская помощь":

      1) инфекционные заболевания;

      2) вирусные инфекционные заболевания переносимые воздушно-капельным путем;

      3) профилактика инфекционных заболеваний;

      4) оказание первой медицинской помощи в нестандартных ситуациях.

      31. Базовое содержание предмета "Социально-бытовая ориентировка" для 12 класса:

      раздел "Личная гигиена":

      1) правила личной гигиены молодых людей;

      2) правила бритья и депиляции;

      3) маникюр и педикюр;

      4) гигиена глаз;

      5) уход за глазами;

      6) уход и косметика: значение косметики для девушки и юноши;

      7) косметические средства; макияж;

      8) нравственность и здоровье: инфекции, передаваемые половым путҰм;

      9) планирование семьи, методы контрацепции, вред аборта;

      10) здоровый образ жизни;

      раздел "Культура одежды и обуви":

      1) мода и стиль;

      2) стиль одежды, мода;

      3) выбор одежды и обуви при покупке в соответствии с назначением;

      4) коррекция фигуры с помощью одежды, подбор деталей;

      5) права потребителя;

      6) повседневный уход за одеждой и обувью;

      7) чистка меховых и замшевых изделий в домашних условиях;

      8) средства и правила выведения мелких пятен на одежде из разных видов тканей в домашних условиях;

      9) ремонт одежды и обуви;

      раздел: "Жилище":

      1) рациональная расстановка мебели в квартире. Интерьер;

      2) благоустройство собственного жилища;

      3) художественное оформление;

      4) содержание помещения в чистоте;

      5) косметический ремонт;

      6) санитарно-гигиенические требования и правила техники безопасности при работе со строительными материалами, с электроприборами, моющими, чистящими средствами;

      раздел "Казахстанская семья":

      1) семейные отношения;

      2) "брак" и "семья";

      3) различные семейные ситуации;

      4) семейные традиции;

      5) уход за ребенком в возрасте от 1 года до 3 лет;

      6) развивающие игры для детей от 1 до 3;

      7) бюджет семьи;

      8) сбережения, виды вкладов;

      9) кредит, депозит.

      раздел "Культура поведения":

      1) общекультурные компетенции;

      2) этика общения и поведение в общественных местах.

      раздел "Торговля":

      1) торговые учреждения, их назначения: оптовые и розничные торговые учреждения;

      2) виды и стоимость товаров в оптово-розничных магазинах;

      3) права потребителей и их защита.

      раздел "Средства связи":

      1) мобильная связь;

      2) Интернет; виды связи;

      3) интернет приложения;

      4) правила информационной безопасности в интернете;

      5) интернет – магазин;

      6) каталог товаров;

      7) оформление заказа;

      8) денежные переводы;

      9) виды денежных переводов;

      раздел "Бытовые учреждения":

      1) бытовые учреждения и их назначение;

      2) фирмы по ремонту и уборке квартир, их назначения;

      раздел "Транспорт":

      1) междугородный транспорт;

      2) услуги общественного транспорта: городской, пригородный, междугородный транспорт;

      3) пользование услугами Индрайвер, Яндекс-такси и т. п.;

      раздел "Права и обязанности граждан с инвалидностью":

      1) законы Республики Казахстан "О социальной защите лиц с инвалидностью" (Статья 32-1. № 287-VI); социальные учреждения;

      2) расположение учреждений социального обслуживания;

      3) учебные заведения города;

      4) высшие и средне-специальные учебные заведения;

      5) документы для поступления в высшие и средне-специальные учебные заведения;

      6) трудоустройство;

      7) учреждения по трудоустройству населения;

      8) документы для поступления на работу;

      9) деловые бумаги и требования к их написанию.

      раздел "Питание и кулинария":

      1) разнообразие продуктов питания и их значение;

      2) здоровое питание и полезные продукты;

      3) кухонное оборудование, посуда и столовые приборы;

      4) инструктаж по технике безопасности при использовании бытовых электроприборов: электрическая и газовая плита, электрическая и газовая духовка, микроволновая печь, посудомоечная машина;

      5) приготовление пищи;

      6) рецепты и приготовление национальных блюд;

      7) консервирование овощей, фруктов, ягод;

      раздел "Медицинская помощь":

      1) инфекционные заболевания;

      2) группы вирусных и инфекционных заболеваний, симптомы и признаки заболевания, источники инфекционных заболеваний;

      3) первая медицинская помощь;

      4) оказание первой помощи при сердечном и гипертоническом приступе до приезда "Скорой помощи".

Параграф 2. Система целей обучения

      32. Цели обучения в Программе для каждого класса представлены кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третьи числа – раздел и подраздел, четвертое число – нумерацию учебной цели. Например: в кодировке 11.2.1.3, "11" – это класс, "2.1" – подраздел, "3" – нумерация учебной цели.

      33. Ожидаемые результаты по системе целей:

      1) раздел "Личная гигиена":

      таблица 1

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

1.1 Правила личной гигиены молодых людей

11.1.1.1 соблюдать правила личной гигиены дома, в школе, во время экскурсий;
11.1.1.2 мыть тело и волосы, подбирать мыло, шампунь для мытья кожи и волос с учетом их состояния (жирные, сухие, нормальные);
11.1.1.3 ухаживать и бережно относиться к рукам как к основному средству тактильного восприятия

12.1.1.1 соблюдать правила личной гигиены молодых людей;
12.1.1.2 ухаживать за телом и волосами, бриться, делать депиляцию;
12.1.1.3 следить за чистотой и опрятностью ногтей, делать маникюр и педикюр;
12.1.1.4 соблюдать санитарно-гигиенические правила пользования маникюрными, бритвенными принадлежностями

1.2 Гигиена зрения

11.1.2.1 соблюдать правила охраны зрения при чтении и просмотре телепередач, работе за компьютером, регулировать освещение рабочего места;
11.1.2.2 своевременно проверять зрение у окулиста, носить контактные линзы, коррекционные очки

12.1.2.1 промывать и протирать глаза, пользоваться безопасными пипетками;
12.1.2.2 выполнять упражнения для глаз, использовать очки-тренажеры, рекомендованные окулистом

1.3 Индивидуальность и косметика

11.1.3.1 ухаживать за кожей лица с использованием средств косметики (лосьон, кремы и природные средства) с учетом состояния кожи;
11.1.3.2 ориентироваться в ассортименте косметических средств и знать их назначение;
11.1.3.3 правильно наносить макияж, в меру пользоваться косметическими средствами

12.1.3.1 выбирать косметические средства в зависимости от состояния кожи, времени года;
12.1.3.2 тестировать косметику на руке, аккуратно выбирать ароматы;
12.1.3.3 выполнять несложный макияж и удалять его с помощью косметических средств

1.4 Нравственность и здоровье

11.1.4.1 знать группы заболеваний, передающихся половым путҰм, симптомы и признаки заболевания;
11.1.4.2 осознавать нравственную основу и этические нормы взаимоотношений полов и нести правовую ответственность за вступление в ранние сексуальные связи;
11.1.4.1 знать и оценивать негативное влияние вредных привычек на здоровье человека (курение, приҰм алкоголя, наркотики)

12.1.4.1 осознавать, что сознательное заражение другого лица (инфекции, передаваемые половым путҰм) является уголовно наказуемым деянием;
12.1.4.2 знать о планировании детей, о способах контрацепции, о вредных последствиях аборта;
12.1.4.3 вести здоровый активный образ жизни; противостоять вредным привычкам

      2) раздел 2 "Культура одежды и обуви":

      таблица 2

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

2.1 Мода и стиль

11.2.1.1 подбирать одежду и обувь в соответствии со своим размером, с индивидуальными особенностями и характером предстоящего мероприятия;
11.2.1.2 отслеживать модную повестку онлайн на официальных ресурсах;
11.2.1.3 обновлять одежду с помощью мелких деталей, правильно использовать аксессуары;
11.2.1.4 знать правила возврата и обмена товаров

12.2.1.1 разбираться в моде и стили в одежде;
12.2.1.2 ориентироваться в размерах, примерять и покупать одежду, обувь в соответствии с индивидуальными особенностями и характером предстоящего мероприятия;
12.2.1.3 корректировать фигуру с помощью одежды, аксессуаров;
12.2.1.4 рационально выбирать товары, учитывая их назначение и собственные возможности; использовать права потребителя

2.2 Повседневный уход за одеждой и обувью

11.2.2.1 подготавливать одежду и обувь к хранению, подбирать крем и чистить кожаную обувь;
11.2.2.2 стирать белье вручную и с помощью стиральной машины;
11.2.2.3 пришивать пуговицы, зашивать одежду по распоровшемуся шву, подшить брюки, соблюдать правила безопасной работы с колющими и режущими инструментами используя сохранные анализаторы;
11.2.2.4 правильно выполнять утюжку одежды в зависимости от свойств ткани, соблюдать правила безопасной работы с электроприборами

12.2.2.1 знать способы ухода одеждой; правила чистки замшевой обуви;
12.2.2.2 выводить пятна различными способами и средствами, соблюдать санитарно-гигиенические требования и правила по Т.Б. при работе со средствами для выведения пятен;
12.2.2.3 качественно
производить мелкий ремонт одежды ручным способом, соблюдать правила безопасной работы с электроприборами, с колющими и режущими инструментами;
12.2.2.4 сдавать одежду и обувь в ремонт

      3) раздел 3 "Жилище":

      таблица 3

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

3.1 Рациональная расстановка мебели в квартире. Интерьер

11.3.1.1 расставлять мебель в квартире с учетом размера, особенностей площади, назначения комнат, наличия мебели (на макете);
11.3.1.2 подбирать детали интерьера

12.3.1.1 владеть навыками благоустройства собственного жилища, подбирать детали интерьера;
12.3.1.2 применять знания по художественному оформлению своего жилья

3.2 Содержание помещения в чистоте

11.3.2.1 производить еженедельную, генеральную и сезонную уборку в квартире, в школе в полном объеме;
11.3.2.2 пользоваться бытовыми электроприборами и моющими, чистящими средствами при уборке помещения, соблюдать правила безопасности

12.3.2.1 уметь производить косметический ремонт;
12.3.2.2 соблюдать санитарно-гигиенические требования и правила техники безопасности при работе со строительным материалом, с электроприборами, моющими и чистящими средствами

      4) раздел 4 "Казахстанская семья":

      таблица 4

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

4.1 Семейные отношения

11.4.1.1 знать аспекты создания положительного взаимоотношения в семье: организация совместного досуга и отдыха, равномерное распределение обязанностей;
11.4.1.2 оказывать внимание, поддержку, посильную помощь нуждающемуся члену семьи

12.4.1.1 объяснять понятия "брак" и "семья"; укреплять семейные традиции;
12.4.1.2 анализировать и оценивать различные семейные ситуации

4.2 Уход за ребенком в возрасте от 1 года до 3 лет

11.4.2.1 знать правила ухода за грудным ребҰнком: кормить, купать, одевать, пеленать куклу;
11.4.2.2 знать о правилах содержания в порядке детской постели, одежды, посуды, инрушек, о соблюдении санитарно-гигиенических требований

12.4.2.1 знать развивающие игры для развития разных качеств и познавательных умений малышей

4.3 Бюджет семьи

11.4.3.1 называть основные статьи доходов семейного бюджета;
11.4.3.2 рационально вести расходы с учҰтом бюджета и состава семьи, на текущие потребности, культурные мероприятия и непредвиденные покупки;
11.4.3.3 знать о правилах составления доверенности на получение зарплаты или пенсии, государственные дотации (пособия, субсидия и др.)

12.4.3.1 иметь представление о видах кредитов и депозитов, доступных потребителю;
12.4.3.2 выбирать выгодные условия для открытия счҰта в банке;
12.4.3.3 обращаться к сотрудникам банка по оказанию услуг в финансовых операциях

      5) раздел 5 "Культура поведения":

      таблица 5

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

5.1 Общекультурные компетенции

11.5.1.1 соблюдать этические нормы поведения в театре, кинотеатрах, залах музея, читальном зале;
11.5.1.2 тактично и вежливо вести себя во время разговора со старшими и сверстниками

12.5.1.1 соблюдать правила этикета в общественных местах;
12.5.1.2 соблюдать традиции и обычаи казахского народа; культуру поведения

      6) раздел 6 "Торговля":

      таблица 6

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

6.1 Торговые учреждения, их назначения

11.6.1.1 узнавать торговые учреждения на слух, по условным обозначениям, витринам,
вывескам-названиям, тактильным табличкам;
11.6.1.2 определять торговые секции и отделы;
11.6.1.3 выбирать и знать стоимость наиболее необходимых товаров, выяснить срок гарантии на его использование, хранить чек в течение срока гарантии на товар;
11.6.1.4 выбирать тактику поведения в магазине (в очереди, при покупке товара)

12.6.1.1 различать оптовые магазины от розничных;
12.6.1.2 анализировать цены и качество товаров предлагаемых
в оптово и розничных магазинах;
12.6.1.3 приобретать нужные товары в соответствии с еҰ качеством (внешний вид, вкус), количеством, ценой;
12.6.1.4 использовать деньги, бонусные банковские карты при оплате покупок;
12.6.1.5 знать права покупателя и правила поведения в торговых учреждениях (Закон Республики Казахстан. О защите прав потребителей от 30.12.20 г. № 397-VI)

      7) раздел 7 "Средства связи":

      таблица 7

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

7.1 Мобильная связь. Интернет

11.7.1.1 пользоваться основными средствами связи (телефон, сотовая, компьютерная, спутниковая связь, электронная почта);
11.7.1.2 знать правила безопасного пользования социальными сетями, электронной почтой, предостерегать себя от компьютерных мошенников

12.7.1.1 понимать особенности каждого вида связи и их необходимость в современных условиях жизни общества;
12.7.1.2 осуществлять поиск нужной информации через интернет-приложение;
12.7.1.3 соблюдать правила безопасности пользователя в сети (мошенничество и агрессия в социальных сетях)

7.2 Интернет – магазин

11.7.2.1 знать об услугах интернет – магазинов;
11.7.2.2 осознавать удобство и доступность интернет – магазинов для людей с нарушениями зрения

12.7.2.1 пользоваться услугами интернет - магазинов;
12.7.2.2 выбирать товар по каталогу и оформлять заказ в интернет - магазине

7.3 Денежные переводы

11.7.3.1 переводить деньги с карты на карту внутри одной платежной системы

12.7.3.1 совершать денежные переводы различными способами через почту, банк, терминал и интернет-банкинг

      8) раздел 8 "Бытовые учреждения":

      таблица 8

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

8.1 Бытовые учреждения и их назначение

11.8.1.1 ориентироваться в многообразии предлагаемых услуг предприятиями бытовых учреждений;
11.8.1.2 соблюдать нормы общения с работниками предприятия бытового обслуживания;
11.8.1.3 производить расчет за выполненные услуги

12.8.1.1 пользоваться услугами предприятий бытового обслуживания по ремонту и уборки квартир;
12.8.1.2 обращаться с вопросом и просьбой к работникам предприятий бытового обслуживания;
12.8.1.3 производить расчет за выполненные услуги

      9) раздел 9 "Транспорт":

      таблица 9

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

9.1 Междугородный транспорт

11.9.1.1 находить учреждения междугороднего транспорта и ориентироваться в них: автовокзал, железнодорожный вокзал, аэровокзал;
11.9.1.2 соблюдать правила дорожного движения

12.9.1.1 ориентироваться в услугах общественного транспорта: городской, пригородный, междугородный транспорт (обращаться в справочное бюро, следить за информацией на электронном табло и объявлениями диктора, приобретать билеты в кассе, заказать и бронировать билет через интернет)

      10) раздел 10 "Права и обязанности граждан с инвалидностью":

      таблица 10

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

10.1 Нормативные документы

11.10.1.1 применять законы Республики Казахстан "О социальной защите инвалидов" в области предоставления инвалидам технических вспомогательных (компенсаторных) средств (Статья 22. № 287-VI)

12.10.1.1 использовать права и обязанности инвалидов по зрению (оплачиваемый дополнительный отпуск, укороченный рабочий день, право на услугу инватакси, индивидуального помощника и выплату социальных пособий. Статья 32-1. № 287-VI)

10.2 Социальные учреждения

11.10.2.1 понимать функции и значение социальных учреждений обслуживания;
11.10.2.2 пользоваться услугами электронного правительства Egov.kz

12.10.2.1 знать адрес, сайт учреждений социального обслуживания;
12.10.2.2 обращаться по социальным вопросам к сотрудникам отдела занятости и социальных программ

10.3 Учебные заведения города

11.10.3.1 определить для себя специальность доступную для незрячих и слабовидящих и выбрать учебное заведения, ориентируясь на выбранную профессию;
11.10.3.2 называть перечень документов, необходимых для поступления в высшие и средне-специальные учебные заведения

12.10.3.1 определять маршрут до выбранного учебного заведения;
12.10.3.2 знать условия поступления абитуриента в учебное заведение, использовать права инвалидов при поступлении в высшие и средне-специальные учебные заведения;
12.10.3.3 называть документы и оформлять деловые бумаги для поступления высшие и средне-специальные учебные заведения

10.4 Трудоустройство

11.10.4.1 знать учреждения и отделы по трудоустройству;
11.10.4.2 называть основные документы гражданина РК;
11. 10.4.3 называть перечень документов для поступления на работу;
11.10.4.4 писать заявление о принятии на работу, заполнять анкету

12.10.4.1 определять местоположение учреждений и отделы по трудоустройству;
12.10.4.2 обращаться в отделы кадров учреждений при устройстве на работу;
12.10.4.3 называть документы и оформлять деловые бумаги (заявление, анкета), предоставляемые при устройстве на работу;
12.10.4.4 ориентироваться в ситуациях: заключения трудового договора, перехода с одной работы на другую с учетом трудового стажа, оформления больничного листа

      11) раздел 11 "Питание и кулинария":

      таблица 11

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

11.1 Разнообразие продуктов питания и их значение

11.11.1.1 использовать разнообразные продукты, которые необходимы для поддержания хорошего здоровья

12.11.1.1 синтезировать информацию о здоровом питании и полезных продуктах;
12.11.1.2 соблюдать режим питания

11.2 Кухонное оборудование, посуда и столовые приборы

11.11.2.1 использовать кухонные механические приспособления и электрооборудование (мясорубка, овощерезка, миксер, соковыжималка) и соблюдать правила техники безопасности

12.11.2.1 самостоятельно пользоваться газовой плитой, электрической и газовой духовкой, микроволновой печью, посудомоечной машиной и соблюдать правила техники безопасности

11.3 Приготовление пищи

11.11.3.1 готовить отдельные блюда для ребенка от 1 года до 3 лет;
11.11.3.2 составлять меню праздничного стола и сервировать его

12.11.3.1 записывать рецепты наиболее характерного национального блюда и приготовление его;
12.11.3.2 консервировать овощи, фрукты, ягоды

      12) раздел 12 "Медицинская помощь":

      таблица 12

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

12.1 Инфекционные заболевания

11.12.1.1 знать виды вирусных, инфекционных заболеваний переносимых воздушно-капельным путь, симптомы и признаки заболевания, источники инфекционных заболеваний;
11.12.1.2 принимать необходимые меры профилактики от инфекционных заболеваний, переносимых воздушно-капельным путем (часто мыть руки, обрабатывать спиртосодержащим антисептиком для рук,
держаться на безопасном расстоянии друг от друга, носить маску, оставаться дома при недомогание,
обращаться за медицинской помощью, не посещать общественные заведения при эпидемии)

12.12.1.1 знать группы вирусных и инфекционных заболеваний, симптомы и признаки заболевания, источники инфекционных заболеваний;
12.12.1.2 защищать себя и окружающих от вирусных инфекций и принимать необходимые меры профилактики;
12.12.1.3 осознавать, что самый эффективный способ профилактики вирусных инфекций является специфическая профилактика - вакцинация

12.2 Оказание первой медицинской помощи

11.12.2.1 оказывать первую помощь в нестандартных ситуациях (при термических ожогах, обмороках, обморожениях, высокой температуре, ушибах и переломах);
11.12.2.2 проявлять бдительность, мобильность при оказании первой медицинской помощи

12.12.2.1 оказывать помощь при сердечном и гипертоническом приступе до приезда "Скорой помощи";
12.12.2.2 вызывать врача на дом, владеть навыками общения с врачом

      34. Настоящая Программа реализуется на основе Долгосрочного плана к Типовой учебной программе по предмету "Социально-бытовая ориентировка" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие, слабовидящие) 11-12 классов уровня общего среднего образования согласно приложению к настоящей Программе. В долгосрочном плане обозначен объем учебных целей реализуемых в каждом разделе.

      35. Распределение часов на изучение раздела и тем предоставляется на усмотрение учителя.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Социально-бытовая ориентировка" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие, слабовидящие) 11-12 классов уровня общего среднего образования

      1) 11 класс:

      таблица 1

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. Личная гигиена

1.1 Правила личной гигиены молодых людей

11.1.1.1 соблюдать правила личной гигиены дома, в школе, во время экскурсий;
11.1.1.2 мыть тело и волосы, подбирать мыло, шампунь для мытья кожи и волос с учетом их состояния (жирные, сухие, нормальные);
11.1.1.3 ухаживать и бережно относиться к рукам как к основному средству тактильного восприятия

1.2 Гигиена зрения

11.1.2.1 соблюдать правила охраны зрения при чтении и просмотре телепередач, работе за компьютером, регулировать освещение рабочего места;
11.1.2.2 своевременно проверять зрение у окулиста, носить контактные линзы, коррекционные очки

1.3 Уход и косметика

11.1.3.1 ухаживать за кожей лица с использованием средств косметики (лосьон, кремы и природные средства) с учетом состояния кожи;
11.1.3.2 ориентироваться в ассортименте косметических средств и знать их назначение;
11.1.3.3 правильно наносить макияж, в меру пользоваться косметическими средствами

1.4 Нравственность и здоровье

11.1.4.1 знать группы заболеваний, передающихся половым путҰм, симптомы и признаки заболевания;
11.1.4.2 осознавать нравственную основу и этические нормы взаимоотношений полов и нести правовую ответственность за вступление в ранние сексуальные связи;
11.1.4.1 оценивать негативное влияние вредных привычек на здоровье человека (курение, приҰм алкоголя, наркотики)

2. Культура одежды и обуви

2.1 Мода и стиль

11.2.1.1 подбирать одежду и обувь в соответствии со своим размером, с индивидуальными особенностями и характером предстоящего мероприятия;
11.2.1.2 отслеживать модную повестку в онлайн на официальных ресурсах;
11.2.1.3 обновлять одежду с помощью мелких деталей, правильно использовать аксессуары;
11.2.1.4 знать правила возврата и обмена товаров

2.2 Повседневный уход за одеждой и обувью

11.2.2.1 подготавливать одежду и обувь к хранению, подбирать крем и чистить обувь;
11.2.2.2 стирать белье вручную и с помощью стиральной машины;
11.2.2.3 пришивать пуговицы, зашивать одежду по распоровшемуся шву, подшить брюки, соблюдать правила безопасной работы с колющими и режущими инструментами используя сохранные анализаторы;
11.2.2.4 правильно выполнять утюжку одежды в зависимости от свойств ткани, соблюдать правила безопасной работы с электроприборами

2 четверть

3. Жилище

3.1 Рациональная расстановка мебели в квартире. Интерьер

11.3.1.1 расставлять мебель в квартире с учетом размера, особенностей площади, назначения комнат, наличия мебели (на макете);
11.3.1.2 подбирать детали интерьера

3.2 Содержание помещения в чистоте

11.3.2.1 производить еженедельную, генеральную и сезонную уборку в квартире, в школе, в полном объеме;
11.3.2.2 пользоваться бытовыми электроприборами и моющими, чистящими средствами при уборке помещения, соблюдать правила безопасности

4. Казахстанская семья

4.1 Семейные отношения

11.4.1.1 знать аспекты создания положительного взаимоотношения в семье: организация совместного досуга и отдыха, равномерное распределение обязанностей;
11.4.1.2 оказывать внимание, поддержку, посильную помощь нуждающемуся члену семьи

4.2 Уход за ребенком в возрасте от 1 года до 3 лет

11.4.2.1 знать правила ухода за грудным ребҰнком: кормить, купать, одевать;
11.4.2.2 содержать в порядке детскую постель, одежду, посуду, игрушки, соблюдать санитарно-гигиенические требования

4.3 Бюджет семьи

11.4.3.1 знать основные статьи доходов семейного бюджета;
11.4.3.2 рационально вести расходы с учҰтом бюджета и состава семьи, на текущие потребности, культурные мероприятия и непредвиденные покупки;
11.4.3.3 составлять доверенность на получение зарплаты или пенсии, государственные дотации (пособия, субсидия и др.)

5. Культура поведения

5.1 Общекультурные компетенции

11.5.1.1 соблюдать этические нормы поведения в театре, кинотеатрах, залах музея, читальном зале;
11.5.1.2 тактично и вежливо вести себя во время разговора со старшими и сверстниками

6. Торговля

6.1 Торговые учреждения, их назначения

11.6.1.1 узнавать торговые учреждения на слух, по условным обозначениям, витринам, вывескам-названиям, тактильным табличкам;
11.6.1.2 определять торговые секции и отделы;
11.6.1.3 выбирать и знать стоимость наиболее необходимых товаров, выяснить срок гарантии на его использование, хранить чек в течение срока гарантии на товар;
11.6.1.4 выбирать тактику поведения в магазине (в очереди, при покупке товара)

3 четверть

7. Средства связи

7.1 Мобильная связь. Интернет

11.7.1.1 пользоваться основными средствами связи (телефон, сотовая, компьютерная, спутниковая связь, электронная почта);
11.7.1.2 знать правила безопасного пользования социальными сетями, электронной почтой, предостерегать себя от компьютерных мошенников

7.2 Интернет – магазин

11.7.2.1 знать об услугах интернет – магазинов;
11.7.2.2 осознавать удобство и доступность интернет – магазинов для людей с нарушениями зрения

7.3 Денежные переводы

11.7.3.1 переводить деньги с карты на карту внутри одной платежной системы

8. Бытовые учреждения

8.1 Бытовые учреждения и их назначение

11.8.1.1 ориентироваться в многообразии предлагаемых услуг предприятиями бытовых учреждений;
11.8.1.2 соблюдать нормы общения с работниками предприятия бытового обслуживания;
11.8.1.3 производить расчет за выполненные услуги

9. Транспорт

9.1 Междугородный транспорт

11.9.1.1 находить учреждения междугороднего транспорта и ориентироваться в них: автовокзал, железнодорожный вокзал, аэровокзал;
11.9.1.2 соблюдать правила дорожного движения

10. Права и обязанности граждан с инвалидностью

10.1 Нормативные документы

11.10.1.1 применять законы Республики Казахстан "О социальной защите инвалидов" в области предоставления инвалидам технических вспомогательных (компенсаторных) средств (Статья 22. № 287-VI)

10.2 Социальные учреждения

11.10.2.1 понимать функции и значение социальных учреждений обслуживания;
11.10.2.2 пользоваться услугами электронного правительства Egov.kz

10.3 Учебные заведения города

11.10.3.1 определить для себя специальность доступную для незрячих и слабовидящих и выбрать учебное заведения, ориентируясь на выбранную профессию;
11.10.3.2
называть перечень документов, необходимых для поступления в высшие и средне-специальные учебные заведения

10.4 Трудоустройство

11.10.4.1 знать учреждения и отделы по трудоустройству;
11.10.4.2 называть основные документы гражданина РК;
11. 10.4.3 называть перечень документов для поступления на работу;
11.10.4.4 писать заявление о принятии на работу, заполнять анкету

4 четверть

11. Питание и кулинария

11.1 Разнообразие продуктов питания и их значение

11.11.1.1 использовать разнообразные продукты, которые необходимы для поддержания хорошего здоровья

11.2 Кухонное оборудование, посуда и столовые приборы

11.11.2.1 использовать кухонные механические приспособления и электрооборудование (мясорубка, овощерезка, миксер, соковыжималка) и соблюдать правила техники безопасности

11.3 Приготовление пищи

11.11.3.1 готовить отдельные блюда для ребенка от 1 года до 3 лет;
11.11.3.2 составлять меню праздничного стола и сервировать его

12. Медицинская помощь

12.1 Инфекционные заболевания

11.12.1.1 знать виды вирусных, инфекционных заболеваний переносимых воздушно-капельным путь, симптомы и признаки заболевания, источники инфекционных заболеваний;
11.12.1.2 принимать необходимые меры профилактики от инфекционных заболеваний переносимых воздушно-капельным путем (часто мыть руки, обрабатывать спиртосодержащим антисептиком для рук,
держаться на безопасном расстоянии друг от друга, носить маску, оставаться дома при недомогании, обращаться за медицинской помощью, не посещать общественные заведения при эпидемии)

12.2 Оказание первой медицинской помощи

11.12.2.1 оказывать первую помощь в нестандартных ситуациях (при термических ожогах, обмороках, обморожениях, высокой температуре, ушибах и переломах);
11.12.2.2 проявлять внимательность, мобильность при оказании первой медицинской помощи

      2) 12 класс:

      таблица 2

Раздел

Подраздел

Цели обучения

1 четверть

1. Личная гигиена

1.1 Правила личной гигиены молодых людей

12.1.1.1 соблюдать правила личной гигиены молодых людей;
12.1.1.2 ухаживать за телом и волосами, бриться, делать депиляцию;
12.1.1.3 следить за чистотой и опрятностью ногтей, делать маникюр и педикюр;
12.1.1.4 соблюдать санитарно-гигиенические правила пользования маникюрными, бритвенными принадлежностями

1.2 Гигиена зрения

12.1.2.1 промывать и протирать глаза, пользоваться безопасными пипетками;
12.1.2.2 выполнять упражнения для глаз, использовать очки-тренажеры, рекомендованные окулистом

1.3 Уход и косметика

12.1.3.1 выбирать косметические средства в зависимости от состояния кожи, времени года;
12.1.3.2 тестировать косметику на руке, аккуратно выбирать ароматы;
12.1.3.3 выполнять несложный макияж и удалять его с помощью косметических средств

1.4 Нравственность и здоровье

12.1.4.1 осознавать, что сознательное заражение другого лица (инфекции, передаваемые половым путҰм) является уголовно наказуемым деянием;
12.1.4.2 знать о планировании детей, о способах контрацепции, о вредных последствиях аборта;
12.1.4.3 вести здоровый образ жизни; противостоять вредным привычкам, проявлять активную жизненную позицию

2. Культура одежды и обуви

2.1 Мода и стиль

12.2.1.1 разбираться в моде и стили в одежде;
12.2.1.2 ориентироваться в размерах, примерять и покупать одежду, обувь в соответствии с индивидуальными особенностями и характером предстоящего мероприятия;
12.2.1.3 корректировать фигуру с помощью одежды, аксессуаров;
12.2.1.4 рационально выбирать товары, учитывая их назначение и собственные возможности; использовать права потребителя

2.2 Повседневный уход за одеждой и обувью

12.2.2.1 знать способы ухода за одеждой; правила чистки замшевой обуви;
12.2.2.2 выводить пятна различными способами и средствами, соблюдать санитарно-гигиенические требования и правила по технике безопасности при работе со средствами для выведения пятен;
12.2.2.3 качественно
производить мелкий ремонт одежды, соблюдать правила безопасной работы с электроприборами, с колющими и режущими инструментами;
12.2.2.4 сдавать одежду и обувь в ремонт

2 четверть

3. Жилище

3.1 Рациональная расстановка мебели в квартире. Интерьер

12.3.1.1 владеть навыками благоустройства собственного жилища, подбирать детали интерьера;
12.3.1.2 применять знания по художественному оформлению своего жилья

3.2 Содержание помещения в чистоте

12.3.2.1 производить косметический ремонт;
12.3.2.2 соблюдать санитарно-гигиенические требования и правила техники безопасности при работе со строительным материалом, с электроприборами, моющими и чистящими средствами

4. Казахстанская семья

4.1 Семейные отношения

12.4.1.1 объяснять понятия "брак" и "семья"; укреплять семейные традиции;
12.4.1.2 анализировать и оценивать различные семейные ситуации

4.2 Уход за ребенком в возрасте от 1 года до 3 лет

12.4.2.1 знать развивающие игры для развития разных качеств и познавательных умений малышей

4.3 Бюджет семьи

12.4.3.1 иметь представление о видах кредитов и депозитов, доступных потребителю;
12.4.3.2 выбирать выгодные условия для открытия счҰта в банке;
12.4.3.3 обращаться к сотрудникам банка по оказанию услуг в финансовых операциях

5. Культура поведения

5.1 Общекультурные компетенции

12.5.1.1 соблюдать правила этикета в общественных местах;
12.5.1.2 соблюдать традиции и обычаи казахского народа; культуру поведения

6. Торговля

6.1 Торговые учреждения, их назначения

12.6.1.1 различать оптовые магазины от розничных;
12.6.1.2 анализировать цены и качество товаров предлагаемых
в оптово и розничных магазинах;
12.6.1.3 приобретать нужные товары в соответствии с еҰ качеством (внешний вид, вкус), количеством, ценой;
12.6.1.4 использовать деньги, бонусные банковские карты при оплате покупок;
12.6.1.5 знать права покупателя и правила поведения в торговых учреждениях (Закон Республики Казахстан. О защите прав потребителей от 30.12.20 г. № 397-VI)

3 четверть

7. Средства связи

7.1 Мобильная связь. Интернет

12.7.1.1 понимать особенности каждого вида связи и их необходимость в современных условиях жизни общества;
12.7.1.2 осуществлять поиск нужной информации через интернет-приложение;
12.7.1.3 соблюдать правила безопасности пользователя в сети (мошенничество и агрессия в социальных сетях)

7.2 Интернет – магазин

12.7.2.1 пользоваться услугами интернет - магазинов;
12.7.2.2 выбирать товар по каталогу и оформлять заказ в интернет - магазине

7.3 Денежные переводы

12.7.3.1 совершать денежные переводы различными способами через почту, банк, терминал и интернет-банкинг

8. Бытовые учреждения

8.1 Бытовые учреждения и их назначение

12.8.1.1 пользоваться услугами предприятий бытового обслуживания по ремонту и уборки квартир;
12.8.1.2 обращаться с вопросом и просьбой к работникам предприятий бытового обслуживания;
12.8.1.3 производить расчет за выполненные услуги

9. Транспорт

9.1 Междугородный транспорт

12.9.1.1 ориентироваться в услугах общественного транспорта: городской, пригородный,
междугородный транспорт (обращаться в справочное бюро, следить за информацией на электронном табло и объявлениями диктора, приобретать билеты в кассе, заказать и бронировать билет через интернет)

10. Права и обязанности граждан с инвалидностью

10.1 Нормативные документы

12.10.1.1 использовать права и обязанности инвалидов по зрению (оплачиваемый дополнительный отпуск, укороченный рабочий день, право на услугу инватакси, индивидуального помощника и выплату социальных пособий. Статья 32-1. № 287-VI)

10.2 Социальные учреждения

12.10.2.1 знать адрес, сайт учреждений социального обслуживания;
12.10.2.2 обращаться по социальным вопросам к сотрудникам отдела занятости и социальных программ

10.3 Учебные заведения города

12.10.3.1 определять маршрут до выбранного учебного заведения;
12.10.3.2 знать условия поступления абитуриента в учебное заведение, использовать права инвалидов при поступлении в высшие и средне-специальные учебные заведения;
12.10.3.3 называть документы и оформлять деловые бумаги для поступления высшие и средне-специальные учебные заведения

10.4 Трудоустройство

12.10.4.1 определять местоположение учреждений и отделы по трудоустройству;
12.10.4.2 обращаться в отделы кадров учреждений при устройстве на работу;
12.10.4.3 называть документы и оформлять деловые бумаги (заявление, анкета), предоставляемые при устройстве на работу;
12.10.4.4 ориентироваться в ситуациях: заключения трудового договора, перехода с одной работы на другую с учетом трудового стажа, оформления больничного листа

4 четверть

11. Питание и кулинария

11.1 Разнообразие продуктов питания и их значение

12.11.1.1 синтезировать информацию о здоровом питании и полезных продуктах;
12.11.1.2 соблюдать режим питания

11.2 Кухонное оборудование, посуда и столовые приборы

12.11.2.1 самостоятельно пользоваться газовой плитой, электрической и газовой духовкой, микроволновой печью, посудомоечной машиной и соблюдать правила техники безопасности

11.3 Приготовление пищи

12.11.3.1 записывать рецепты наиболее характерного национального блюда и готовить его;
12.11.3.2 консервировать овощи, фрукты, ягоды

12. Медицинская помощь

12.1 Инфекционные заболевания

12.12.1.1 знать группы вирусных и инфекционных заболеваний, симптомы и признаки заболевания, источники инфекционных заболеваний;
12.12.1.2 защищать себя и окружающих от вирусных инфекций и принимать необходимые меры профилактики;
12.12.1.3 осознавать, что самый эффективный способ профилактики вирусных инфекций является специфическая профилактика - вакцинация

12.2 Оказание первой медицинской помощи

12.12.2.1 оказывать помощь при сердечном и гипертоническом приступе до приезда "Скорой помощи";
12.12.2.2 вызывать врача на дом, владеть навыками общения с врачом

      Примечание:

      1) цели обучения в пределах одной четверти комбинируются по разным видам речевой деятельности;

      2) данный долгосрочный план носит рекомендательный характер, учитель сам в зависимости от темпа усвоения материала обучающимися может вносить изменения по собственному усмотрению;

      3) все учебные цели рекомендуется реализовывать концентрическим способом: повторять с последующим углублением в каждой последующей четверти на расширенном и/или усложненном речевом материале.

  Приложение 386 к приказу
Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 03 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 386 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); в редакции приказа Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Пространственная ориентировка" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие, слабовидящие) 11-12 классов уровня общего среднего образования Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа "Пространственная ориентировка" (далее - программа) разработана в соответствии c Государственными общеобязательными стандартами дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, утвержденными приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031).

      2. Цель Программы - формирование целостного представления об окружающем мире, овладение обобщҰнными способами ориентировки в пространстве, преодоление изолированности в обществе.

      3. Задачи Программы:

      1) развивать точных, адекватных представлений о предметах и явлениях окружающей среды;

      2) совершенствование понимания пространственных терминов и умений самостоятельно оперировать ими;

      3) овладение представлениями о макро- и микро-пространстве, определение местоположения предметов и объектов относительно друг друга и собственного тела;

      4) обучение использованию полученной полисенсорной информации о пространстве в практической ориентировке;

      5) развитие умения работать с макетами и схемами помещений, отдельных маршрутов, микрорайонов и населенных пунктов; переносить сформированные топографические представления на план: составлять схемы помещений, маршрутов, изученного пространства;

      6) обучение незрячих обучающихся ориентировке совместно со зрячими сверстниками и взрослыми; формирование общекультурной, коммуникативной компетенции;

      7) овладение приемами и способами ориентировки с помощью тифлотехнических средств (тростей, локаторов, звуковых маяков и систем навигации);

      8) развитие навыков запоминания маршрута и закрепление умений ориентироваться на улицах города, в транспорте, в общественных местах.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      4. Программа учебного предмета "Пространственная ориентировка" построена концентрическим способом, при котором один и тот же учебный материал повторяется в последующих классах с дальнейшим расширением и усложнением содержания, углублением и конкретизацией отдельных его элементов.

      5. В Программе сочетаются традиционные функции учебно-нормативного документа с описаниями инновационных педагогических подходов к организации образовательного процесса незрячих и слабовидящих обучающихся. Подходы к обучению являются основными ориентирами в построении учебного процесса по предмету.

      6. Обучение незрячих и слабовидящих осуществляется на основе ценностно-ориентированного, личностно-ориентированного, деятельностного, дифференцированного, коммуникативного подходов и информационно-коммуникативных технологий (далее - ИКТ).

      7. Развитие личностных качеств в органическом единстве с навыками широкого спектра являются основой для привития обучающимся базовых ценностей образования: "казахстанский патриотизм и гражданская ответственность", "уважение", "сотрудничество", "труд и творчество". Эти ценности призваны стать устойчивыми личностными ориентирами учащегося, мотивирующими его поведение и повседневную деятельность.

      8. Личностно-ориентированный подход способствует:

      1) формированию адекватной самооценки с осознанием собственных возможностей, способности адекватно судить о причинах своего успеха/неуспеха;

      2) преодолению страха перед окружающим пространством, устранению ложных приоритетов в личной самооценке и иждивенческого отношения к окружающим;

      3) способствует формированию и развитию личной мотивации в самостоятельности, активности и интереса.

      9. Деятельностный подход на уроках реализуется в развитии практических умений и навыков, достаточных для самообслуживания, помощи семье, адаптации в современном обществе, ориентации в социуме и быту, самостоятельном поиске места учебы, работы и трудоустройстве. В обучении используется собственная предметно-практическая деятельность, моделирование ситуации повседневной жизни, ситуативно-ролевые игры, тренинги и экскурсии в торговые, бытовые и культурные учреждения.

      10. Деятельностный подход позволяет обучающемуся:

      1) задавать вопросы и делать выводы; создавать, применять и преобразовывать модели и схемы для решения учебных и познавательных задач в построении маршрутов различной сложности;

      2) осуществлять контроль своей деятельности в процессе достижения результата, корректировать свои действия в соответствии с изменяющейся ситуацией, связанной с ориентированием и мобильностью; оценивать правильность выполнения учебной задачи, собственные возможности еҰ решения.

      11. Приоритетным видом деятельности на уроках является практическое занятие по освоению маршрутов передвижения по городу при помощи учителя и самостоятельно, используя трость и навигацию. При групповом передвижении по городу может привлекаться ассистент, роль которого может исполнять родитель.

      12. Дифференцированный подход подразумевает дифференциацию учебного процесса для различных групп обучающихся:

      1) незрячие (абсолютная слепота);

      2) незрячие – с полным отсутствием зрительных ощущений, со светоощущением или остаточным зрением (до 0,04 на лучше видящем глазу с коррекцией);

      3) со светоощущением;

      4) с остаточным зрением на лучше видящем глазу 0,04 и ниже с переносимой коррекцией;

       5) с остротой зрения 0,05-0,4 на лучше видящем глазу в условиях оптической коррекции.

      Обучающиеся с остротой зрения в пределах от 0 до 0,04 с коррекцией очками на лучшем видящем глазу имеют незначительное остаточное зрение или совсем ничего не видят и используют тактильно-слуховой способ ориентирования в пространстве, наряду с этим, используют остаточное зрение при ориентировании и передвижении. Лица с остротой зрения от 0,05 до 0,4 с коррекцией стеклами на лучшем глазу относятся к группе слабовидящих - при обучении ориентировке они пользуются зрительным восприятием, однако зрительное восприятие при не полным, искаженным, у некоторых сужено поле зрения, нарушено пространственное зрение; они нуждаются в соблюдении регламентированной зрительнойнагрузке.

      13. Условием организации дифференцированной работы является коллективная, групповая и индивидуальная работа с применением индивидуальных и дифференцированных заданий, которые различаются по сложности, по познавательным интересам, по характеру помощи со стороны учителя.

      14. Коммуникативный подход предполагает межличностное взаимодействие, основанное на чувстве такта, доброжелательности, вежливости; в процессе речевого общения обучающиеся устанавливают учебное и деловое сотрудничество, находят общее решение на основе согласования позиций и учҰта взаимных интересов, уважают мнение сверстников.

      15. Использование информационно-коммуникационных технологий и GPS навигации, мультимедийных ресурсов и средств массовой информации, интерактивных досок и тифлокомплекса способствует модернизации и активизации учебного процесса, а также сотрудничеству и общению между обучающимся и педагогом.

      16. Наиболее эффективными технологиями и методами обучения по предмету "Пространственная ориентировка" являются: моделирование ситуации повседневной жизни, ситуативно-ролевые игры, тренинги и экскурсии в торговые, бытовые и культурные учреждения; презентации.

      17. Методика формирования пространственного образа условно делится на три этапа, каждый из которых ставит конкретную задачу:

      1) на первом этапе формируется первичный пространственный образ маршрута: создается общее представление (образ) о расположении маршрута на местности; определяется точка отсчета, конфигурация маршрута, пространственный образ об относительной длине отрезков, составляющих маршрут;

      2) на втором этапе сложившийся обобщенный образ пространства дробится на части и каждый из участков маршрута изучается более подробно;

      3) на третьем этапе изученные части маршрута синтезируются в целостный адекватный пространственный образ. Ведущим методом организации учебного процесса является экскурсия.

      18. Предмет "Пространственная ориентировка" является интегрированным курсом, который включает в себя знания из нескольких предметов: "Геграфия" - развитию топографических навыков; "Геометрия" – оперированию пространственно-геометрическими терминами, определяющими пространство; "Мимика и пантомимика" – развитию навыков вербальной и невербальной коммуникации; "Социально-бытовая ориентировка" – использованию навыков самообслуживания; "Адаптивная физкультура" – развитию координации движения.

      19. Занятия по пространственной ориентировке проводятся в специально оборудованном кабинете, оснащҰнном рельефно-графическими печатными пособиями, разноуровневым демонстрационным материалом (макеты домов и деревьев, модели машин, дорожных знаков, светофоров); оптическими средствами (лупы, бинокли, монокли), тифлотехническими средствами: тактильными (дорожки, коврики, ящики с различным грунтом, трости разных размеров (пластиковые, металлические, складные, телескопические, лазерные, световые, локаторные); техническими (электронный компас, лазерные и световые локаторы, тифлокомплекс). При построении макетов используются приборы "Ориентир" "Графика".

      20. Оценка достижений обучающихся имеет качественно-описательный эмоциональный характер (формировать правильное отношение к своим возможностям) и основывается на мониторинге успешности развития. Результативность обучения отслеживается по трҰм уровням и имеет описательный характер:

      1) стремится овладеть;

      2) владеет с помощью (взрослого, ровесника);

      3) владеет самостоятельно по ведущим компетенциям.

Глава 3. Организация содержания предмета "Пространственная ориентировка" Параграф 1. Содержание предмета "Пространственная ориентировка"

      21. Объем учебной нагрузки по предмету "Пространственная ориентировка" составляет:

      1) в 11 классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году;

      2) в 12 классе –1 час в неделю, 34 часа в учебном году;

      Объем учебной нагрузки по учебному предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

      22. Содержание предмета "Пространственная ориентировка" включает следующие разделы:

      1) "Комплексное использование сохранных анализаторов в пространственной ориентировке";

      2) "Правильная ходьба и осанка";

      3) "Ходьба с сопровождающим";

      4) "Ориентировка в замкнутом пространстве";

      5) "Ориентировка в свободном пространстве";

      6) "Культура общения".

      23. Раздел "Комплексное использование сохранных анализаторов в пространственной ориентировке" включает подраздел:

      1) остаточное зрительное, тактильное, слуховое, обонятельное восприятие.

      24. Раздел "Правильная ходьба и осанка" включает подразделы:

      1) правильная осанка при ходьбе;

      2) ходьба при помощи трости.

      25. Раздел "Ходьба с сопровождающим" включает подраздел:

      1) ходьба со взрослыми и сверстниками.

      26. Раздел "Ориентировка в замкнутом пространстве" включает подразделы:

      1) объекты здравоохранения;

      2) учреждения социального назначения;

      3) организации образования;

      4) торговые и развлекательные учреждения.

      27. Раздел "Ориентировка в свободном пространстве" включает подразделы:

      1) объекты свободного пространства;

      2) развитие топографических навыков;

      3) правила дорожного движения;

      4) транспорт;

      5) местность/город в котором я живу;

      6) спорт и развлечения.

      28. Раздел "Культура общения" включает подраздел:

      1) национальные культурные ценности в общении.

      29. Базовое содержание предмета "Пространственная ориентировка" для 11 класса:

      комплексное использование сохранных анализаторов в пространственной ориентировке:

      1) барическое, бимануальное осязательное восприятие;

      2) выделение сенсорных эталонов;

      3) ориентир на звуковые маячки и светофоры;

      4) определение препятствий посредством вибрационного восприятия;

      5) классификация запахов;

      правильная ходьба и осанка:

      1) контроль за сохранением осанки в различных видах деятельности;

      2) ходьба с навигацией;

      3) спуск и подъем по лестнице при помощи трости, вход и выход из помещения при помощи трости;

      ходьба с сопровождающим:

      1) общение с сопровождающим, функции сопровождающего, учить точно описывать основные ориентиры пункта назначения;

      2) приемы совместной ходьбы при преодолении препятствий, переходе через проезжую часть, при гололеде, узкой дорожке, поворотах, спуске и подъеме;

      ориентировка в замкнутом пространстве:

      1) планы помещений зданий;

      2) расположение объектов относительно сторон горизонта;

      3) анализ и описание основных маршрутов передвижения;

      4) использование ориентиров на территории школы, дома, учреждений;

      5) ориентировка в использовании бытовых приборов;

      6) ориентировка в незнакомых помещениях: больницах, поликлиниках, автовокзалах, кинотеатрах, салонах красоты, в учебных зданиях, продуктовых магазинах;

      ориентировка в свободном пространстве:

      1) развитие ориентировки по типу "карта-путь";

      2) выстраивание маршрутов до больницы, поликлиники, вузов, салонов красоты, кафе;

      3) представления о макро- и микро-пространстве, расположение в нҰм предметов и объектов относительно друг друга и собственного тела;

      4) работа с макетами и схемами помещений, отдельными маршрутами, схемами микрорайонов и населенных пунктов;

      5) учить переносить сформированные топографические представления на план: составлять схемы помещений, маршрутов, изученного пространства;

      6) правила дорожного движения с учетом ориентировки незрячих и слабовидящих;

      7) изучение маршрутов городского транспорта;

      8) ориентировка на начальной и конечной остановках различных видов транспорта, остановках пересечения основных маршрутов;

      9) расположение магистралей, улиц;

      10) виды перекрестков;

      11) правила дорожного движения;

      12) навыки пользования Яндекс-такси;

      13) разновидности зданий, памятников: помещения, где проводятся спортивные соревнования;

      14) театры и кинотеатры;

      15) торговые дома;

      16) пункты питания, парки, прогулочные маршруты;

      17) спорт в жизни лиц с нарушением зрения, спортивные и досуговые мероприятия, арены, спортплощадки, правила поведения на спортивных соревнованиях, параолимпийские виды спорта;

      18) культура общения: речевой этикет в различных ситуациях.

      30. Базовое содержание предмета "Пространственная ориентировка" для 12 класса:

      комплексное использование сохранных анализаторов в пространственной ориентировке:

      1) барическое, бимануальное осязательное восприятие;

      2) выделение сенсорных эталонов;

      3) ориентир на звуковые маячки и светофоры;

      4) определение препятствий посредством вибрационного восприятия;

      5) классификация запахов;

      правильная ходьба и осанка:

      1) контроль за сохранением осанки в различных видах деятельности;

      2) ориентировка внутри здания;

      3) ходьба с навигацией;

      4) спуск и подъем по лестнице при помощи трости, вход и выход из помещения при помощи трости;

      ходьба с сопровождающим:

      1) функции сопровождающего, ходьба с сопровождающим;

      2) общение с ним;

      3) учить точно описывать основные ориентиры пункта назначения;

      4) приемы совместной ходьбы при преодолении препятствий, переходе через дорогу, при гололеде, узкой дорожке, поворотах, спуске и подъеме;

      ориентировка в замкнутом пространстве:

      1) планы помещений зданий;

      2) расположение объектов относительно сторон горизонта;

      3) анализ и описание основных маршрутов передвижения;

      4) использование ориентиров на территории школы, вуза, колледжа, дома, учреждений социального назначения, ТЦР;

      5) ориентировка в использовании бытовых приборов;

      6) ориентировка в незнакомых помещениях: больницах, поликлиниках, автовокзалах, кинотеатрах, салонах красоты;

      7) культура поведения в общественных местах;

      8) навыки делового общения;

      9) ориентировка в учебных зданиях;

      10) покупки;

      11) казахская национальная кухня, продуктовые магазины.

      ориентировка в свободном пространстве:

      1) развитие ориентировки по типу "карта-путь";

      2) выстраивание маршрутов до больницы, поликлиники, вузов, колледжей салонов красоты, кафе;

      3) работа с макро- и микро-пространством, расположение в нҰм предметов и объектов относительно друг друга и собственного тела;

      4) работа с макетами и схемами помещений, отдельными маршрутами, схемами микрорайонов и населенных пунктов;

      5) учить переносить сформированные топографические представления на план: составлять схемы помещений, маршрутов, изученного пространства;

      6) правила дорожного движения с учетом ориентировки незрячих и слабовидящих;

      7) изучение маршрутов городского транспорта;

      8) ориентировка на начальной и конечной остановках различных видов транспорта, остановках пересечения основных маршрутов;

      9) расположение магистралей, улиц;

      10) виды перекрестков;

      11) правила дорожного движения;

      12) навыки пользования "Яндекс-такси", "Индрайвер", "Убер";

      13) разновидности зданий, памятников: помещения, где проводятся спортивные соревнования;

      14) театры и кинотеатры;

      15) торговые дома;

      16) пункты питания, парки, прогулочные маршруты;

      17) спорт в жизни лиц с нарушением зрения, спортивные и досуговые мероприятия, арены, спортплощадки, правила поведения на спортивных соревнованиях, параолимпийские виды спорта;

      18) культура общения: речевой этикет в различных ситуациях.

Параграф 2. Система целей обучения

      31. Цели обучения в Программе для каждого класса представлены кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третьи числа – раздел и подраздел, четвертое число – нумерацию учебной цели. Например: в кодировке 11.2.1.3, "11" – это класс, "2.1" – подраздел, "3" – нумерация учебной цели.

      32. Ожидаемые результаты по системе целей:

      1) раздел 1 "Комплекное использование сохранных анализаторов":

      таблица 1

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

1.1. Остаточное зрительное, тактильное, слуховое, обонятельное восприятие

11.1.1.1 использовать сохранные анализаторы (барическое, бимануальное, слуховое) для обследования объектов окружающей действительности;
11.1.1.2 понимать несовершенство собственного зрительного восприятия при остаточном зрении;
11.1.1.3 владеть навыками безопасного передвижения, используя светотени;
11.1.1.4 анализировать пространство с помощью характерных звуков и запахов окружающей среды;
11.1.1.5 использовать мышечное, слуховое восприятие в практической ориентировке;
11.1.1.6 понимать, что можно определять препятствия с помощью вибрационного восприятия

12.1.1.1 использовать полисенсорную информацию в практической ориентировке;
12.1.1.2 понимать несовершенство собственного зрительного восприятия при остаточном зрении;
12.1.1.3 владеть навыками компенсации недостаточного зрительного восприятия;
12.1.1.4 владеть навыками безопасного передвижения, используя светотени;
12.1.1.5 анализировать пространство с помощью характерных звуков и запахов окружающей среды;
12.1.1.6 использовать мышечное, слуховое восприятие в практической ориентировке;
12.1.1.7 определять препятствия с помощью вибрационного восприятия

      2) раздел 2 "Правильная ходьба и осанка":

      таблица 2

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

2.1. Правильная ходьба и осанка

11.2.1.1 понимать этетическое и оздоравливающее значение правильной осанки;
11.2.1.2 контролировать собственную осанку при ходьбе и других видах деятельности;
11.2.1.3 знать и выполнять упражнения на профилактику сутулости;
11.2.1.4 использовать приложения "Навигация" в смартфоне

12.2.1.1 понимать значение правильной осанки для эстетического восприятия человека окружающими и влянии этого на сферы жизни;
12.2.1.2 осуществлять самоконтроль за осанкой при ходьбе и других видах деятельности;
12.2.1.3 выполнять упражнения на профилактику сутулости;
12.2.1.4 владеть навыками ходьбы с навигацией

2.2. Ходьба при помощи трости

11.2.2.1 распознавать виды белых тростей выделять наиболее оптимальную для себя в определенной деятельности;
11.2.2.2 владеть навыками индивидуального подбора трости (верхний конец под мышечную область, нижний конец до пола);
11.2.2.3 распознавать при помощи трости дорожные покрытия (асфальт, плитка, камень, трава), съезды, объезды;
11.2.2.4 распознавать при помощи трости препятствия в виде бордюров, арыков, кустарников, деревьев, уметь преодолевать их

12.2.2.1 владеть навыками индивидуального подбора трости (верхний конец под мышечную область , нижний конец до пола;
12.2.2.2 подбирать себе и заказывать трость на портале социальных услуг Gov/kz;
12.2.2.3 распознавать при помощи трости дорожные покрытия (асфальт, плитка, камень, трава), съезды, объезды, проходы к зданиям;
12.2.2.4 распознавать при помощи трости препятствия в виде бордюров, арыков, кустарников, деревьев, уметь преодолевать их

      3) раздел 3 "Ходьба с сопровождающим":

      таблица 3

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

3.1. Ходьба со взрослым и сверстниками

11.3.1.1 принимать помощь сопровождающего, обращаться с ним вежливо с соблюдением этических норм;
11.3.1.2 уметь объяснить свои предпочтения при совместной ходьбе, точно описывать основные ориентиры пункта назначения;
11.3.1.3 ходить с сопровождающим при преодолении препятствий, переходе через дорогу, узкой дорожке, спуске и подъеме

12.3.1.1 понимать функции сопровождающего, обращаться к нему в случае необходимости;
12.3.1.2 уметь точно, конкретно описать основные ориентиры пункта назначения;
12.3.1.3 владеть приемами совместной ходьбы при преодолении препятствий, переходе через дорогу, при гололеде, узкой дорожке, поворотах, спуске и подъеме;
12.3.1.4 уметь координировать совместную деятельность во время передвижения;
12.3.1.5 общаться с сопровождающим с соблюдением этических норм

      4) раздел 4 "Ориентировка в замкнутом пространстве":

      таблица 4

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

4.1. Объекты здравоохранения

11.4.1.1 знать объекты здравоохранения, находящиеся поблизости;
11.4.1.2 выстраивать маршрут по типу "карта-путь" до поликлиники/ больницы/аптеки;
11.4.1.3 знать основные маршруты следования внутри поликлиники: регистратура, врачи, лаборатории для анализов, рентген;
11.4.1.4 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри поликлиники;
11.4.1.5 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

12.4.1.1 знать объекты здравоохранения;
12.4.1.2 выстраивать маршрут по типу "карта-путь" до поликлиники/ больницы/аптеки;
12.4.1.3 выстраивать основные маршруты следования внутри поликлинники: регистратура, врачи, лаборатории для анализов, рентген;
12.4.1.4 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри поликлиники;
12.4.1.5 уметь обратиться за помощью в случае необходимости;
12.4.1.6 самостоятельно ориентироваться внутри поликлиники/больницы/аптеки

4.2. Учреждения социального назначения

11.4.2.1 называть объекты социального назначения (ЦОНы, реабилитационные центры), находящиеся поблизости;
11.4.2.2 называть какие виды услуг можно получить в ЦОНе;
11.4.2.3 перед посещением объекта социального назначения выстраивать маршрут по типу "карта-путь";
11.4.2.4 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри помещения;
11.4.2.5 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

12.4.2.1 называть объекты социального назначения (ЦОНы, реабилитационные центры), находящиеся поблизости;
12.4.2.2 называть какие виды услуг можно получить в ЦОНе;
12.4.2.3 использовать приложение Egov/kz для получения справок, оформления документов дистанционно;
12.4.2.4 перед посещением объекта социального назначения выстраивать маршрут по типу "карта-путь";
12.4.2.5 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри помещения;
12.4.2.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

4.3. Организации образования

11.4.3.1 уметь находить информацию об интересующих организациях образования (колледжи, вузы);
11.4.3.2 на сайте организации образования при наличии использовать адаптацию для незрячих (озвучивание) или слабовидящих (укрупненный шрифт);
11.4.3.3 перед посещением организации образования выстраивать маршрут по типу "карта-путь" и освоение маршрута до него;
11.4.3.5 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри помещения;
11.4.3.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

12.4.3.1 уметь находить информацию об интересующих организациях образования (колледжи, вузы);
12.4.3.2 на сайте организации образования при наличии использовать адаптацию для незрячих (озвучивание) или слабовидящих (укрупненный шрифт);
12.4.3.3 использовать сайты организаций или приложение Egov/kz для подачи документов дистанционно;
12.4.3.4 перед посещением организации образования выстраивать маршрут по типу "карта-путь" и освоение маршрута до него;
12.4.3.5 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри помещения;
12.4.3.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

4.4. Торговые и развлекательные учреждения

11.4.4.1 понимать функции торговых, развлекательных центров;
11.4.4.2 знать основные ориентиры в торгово-развлекательных центрах: сколько входов-выходов, выходы на паркинг, на улицу, этажность, расположение экскалаторов, фуд-кордов , магазинов;
11.4.4.3 понимать, что для лучшей ориентации в ТЦР лучше двигаться по круговой (в том числе продуктовых магазинах);
11.4.4.4 перед посещением ТРЦ выстраивать маршрут по типу "карта-путь" и освоение маршрута;
11.4.4.5 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри помещения;
11.4.4.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

12.4.4.1 понимать функции торговых, развлекательных центров;
12.4.4.2 знать основные ориентиры в торгово-развлекательных центрах: сколько входов-выходов, выходы на паркинг, на улицу, этажность, расположение экскалаторов, фуд-кордов , магазинов;
12.4.4.3 понимать, что для лучшей ориентации в ТЦР лучше двигаться по круговой (в том числе продуктовых магазинах);
12.4.4.4 перед посещением ТРЦ выстраивать маршрут по типу "карта-путь" и освоение маршрута;
12.4.4.5 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри помещения;
12.4.4.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости;
12.4.4.7 самостоятельно ориентироваться в торговых-развлекательных центрах

      5) раздел 5 "Ориентировка в свободном пространстве":

      таблица 5

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

5.1. Объекты свободного пространства

11.5.1.1 анализировать и обобщать информацию об объектах свободного пространства: районы, микрорайоны, магистрали, улицы, их пересечения, перекрестки, развязки, мосты;
11.5.1.2 использовать предыдущий опыт при ориентировании в незнакомых местах: авто- железнодорожных вокзалах, аэропортах, салонах красоты, кафе, ресторанах, парках, на природе и т.п.

12.5.1.1 иметь целостное представление об объектах свободного пространства: районы, микрорайоны, магистрали, улицы, их пересечения, развязки, мосты;
12.5.1.2 проецировать предыдущий опыт при ориентировании в незнакомых местах: авто- железнодорожных вокзалах, аэропортах, салонах красоты, кафе, ресторанах, парках, на природе и т.п.

5.2. Развитие топографических навыков

11.5.2.1 понимать, что любое здание/маршрут/ местность будет перенесено на схему;
11.5.2.2 уметь работать со схемами, картами помещений, маршрутов, местности, города;
11.5.2.3 составлять схемы помещений, маршрутов изученного пространства

12.5.2.1.понимать, что любое здание/маршрут/ местность будет перенесено на схему;
12.5.2.2 уметь работать со схемами, картами помещений, маршрутов, местности, города;
12.5.2.3 составлять схемы помещений, маршрутов изученного пространства;
12.5.2.4 самостоятельно готовить презентацию схемы определенной местности

5.3. Правила дорожного движения

11.5.3.1 знать и соблюдать основные правила дорожного движения с учетом ориентировки незрячих и слабовидящих;
11.5.3.2 осознавать правовую ответственность на нарушение правил дорожного движения;
11.5.3.3 знать основные тактики поведения при дорожно-транспортном произшествии

12.5.3.1 соблюдать основные правила дорожного движения с учетом ориентировки незрячих и слабовидящих;
12.5.3.2 осознавать правовую ответственность на нарушение правил дорожного движения;
12.5.3.3 знать и выполнять основные тактики поведения при дорожно-транспортном произшествии

5.4. Транспорт

11.5.4.1 знать необходимые маршруты общественного транспорта и пользоваться ими при передвижении;
11.5.4.2 использовать ориентиры: протяженность пути, звуки, количество остановок, повороты, комментарии диктора;
11.5.4.3 уметь ориентироваться на начальной и конечной остановках различных видов транспорта (автобус, троллейбус, метро);
11.5.4.4 уметь ориентироваться на остановках пересечения основных маршрутов и определять остановку при выходе из транспорта;
11.5.4.5 иметь навыки пользования Яндекс-такси, Убер; Индрайвер и т.п.;
11.5.4.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

12.5.4.1 использовать необходимые маршруты общественного транспорта;
12.5.4.2 использовать ориентиры: протяженность пути, звуки, количество остановок, повороты, комментарии диктора;
12.5.4.3 уметь ориентироваться на начальной и конечной остановках различных видов транспорта (автобус, троллейбус, метро);
12.5.4.4 уметь ориентироваться на остановках пересечения основных маршрутов и определять остановку при выходе из транспорта;
12.5.4.5 иметь навыки пользования Яндекс-такси, Убер; Индрайвер и т.п.;
12.5.4.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

5.5. Местность/ город в котором я живу

11.5.5.1 иметь целостное представление о местности проживания: аул/город в котором я живу, основные магистрали, улицы, центр местности, основные достопримечательности (парки, памятники, речка, мосты, здания организаций образования, здравоохранения, социального назначения, магазины, кафе);
11.5.5.2 свободно ориентироваться в основных маршрутах передвижения в местности проживания: школа, дом, соседи, поликлиника;
11.5.5.3 использовать опыт ориентирования в знакомой местности при ориентировании в незнакомых местах: парках, на природе, экскурсиях

12.5.5.1 иметь целостное представление о местности проживания: аул/город в котором я живу, основные магистрали, улицы, центр местности, основные достопримечательности (парки, памятники, речка, мосты, здания организаций образования, здравоохранения, социального назначения, магазины, кафе);
12.5.5.2 свободно ориентироваться в основных маршрутах передвижения в местности проживания: школа, дом, соседи, поликлиника;
12.5.5.3 использовать опыт ориентирования в знакомой местности при ориентировании в незнакомых местах: парках, на природе, экскурсиях

5.6. Спорт и развлечения

11.5.6.1 понимать значение физкультуры спорта в жизни людей;
11.5.6.2 иметь целостное представление о видах спорта, о параолимпийских видах спорта, других формах досуга;
11.5.6.3 знать и понимать особенности помещений, где проводятся спортивные соревнования, правилах поведения и безопасности;
11.5.6.4 знать назначение спортплощадок, виды оборудования, правила пользования, участие в спортивных мероприятиях;
11.5.6.5 выстраивать основные прогулочные маршруты

12.5.6.1 понимать значение физкультуры спорта в жизни людей;
12.5.6.2 иметь целостное представление о видах спорта, о параолимпийских видах спорта, других формах досуга;
12.5.6.3 соблюдать правила поведения и безопасности, на площадках где проводятся спортивные соревнования;
12.5.6.4 знать назначение спортплощадок, виды оборудования, правила пользования, участие в спортивных мероприятиях;
12.5.6.5 выстраивать основные прогулочные маршруты;
12.5.6.6 иметь навыки организации досуговых, спортивных мероприятий

      6) раздел "Культура общения":

      таблица 6

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

6.1. Национальные культурные ценности в общении

11.6.1.1 соблюдать этические нормы поведения в общественных местах: театре кинотеатрах, залах музея, библиотеке;
11.5.1.2 тактично и вежливо вести себя во время разговора со старшими и сверстниками, обслуживающим персоналом

12.6.1.1 соблюдать правила этикета в общественных местах;
12.6.1.2 соблюдать традиции и обычаи казахского народа; культуру поведения

      33. Настоящая Программа реализуется на основе Долгосрочного плана к Типовой учебной программе по предмету "Пространственная ориентировка" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие, слабовидящие) 11-12 классов уровня общего среднего образования по обновленному содержанию согласно приложению к настоящей Программе. В долгосрочном плане обозначен объем учебных целей реализуемых в каждом разделе.

      34. Распределение часов на изучение раздела и тем предоставляется на усмотрение учителя.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Пространственная ориентировка" для обучающихся (незрячие и слабовидящие) 11 - 12 классов уровня общего среднего образования

      1) 11 класс:

      таблица 1

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. Комплексное использование сохранных анализаторов

1.1. Остаточное зрительное, тактильное, слуховое, обонятельное восприятие

11.1.1.1 использовать сохранные анализаторы (барическое, бимануальное, слуховое) для обследования объектов окружающей действительности;
11.1.1.2 понимать несовершенство собственного зрительного восприятия при остаточном зрении;
11.1.1.3 владеть навыками безопасного передвижения, используя светотени

2. Правильная ходьба и осанка

2.2. Правильная ходьба и осанка

11.2.1.1 понимать этетическое и оздоравливающее значение правильной осанки;
11.2.1.2 контролировать собственную осанку при ходьбе и других видах деятельности;
11.2.1.3 знать и выполнять упражнения на профилактику сутулости

2.2. Ходьба при помощи трости

11.2.2.1 распознавать виды белых тростей выделять наиболее оптимальную для себя в определенной деятельности;
11.2.2.2 владеть навыками индивидуального подбора трости (верхний конец под мышечную область, нижний конец до пола);
11.2.2.3 распознавать при помощи трости дорожные покрытия (асфальт, плитка, камень, трава), съезды, объезды

3. Ходьба с сопровождающим

3.1. Ходьба со взрослым и сверстниками

11.3.1.1 принимать помощь сопровождающего, обращаться с ним вежливо с соблюдением этических норм;
11.3.1.2 уметь объяснить свои предпочтения при совместной ходьбе, точно описывать основные ориентиры пункта назначения;

4. Ориентировка в замкнутом пространстве

4.1. Объекты здравоохранения

11.4.1.1 знать объекты здравоохранения, находящиеся поблизости;
11.4.1.2 выстраивать маршрут по типу "карта-путь" до поликлиники/больницы/аптеки

4.2. Учреждения социального назначения

11.4.2.1 знать объекты социального назначения (ЦОНы, реабилитационные центры), находящиеся поблизости;
11.4.2.2 понимать какие виды услуг можно получить в ЦОНе;
11.4.2.3 перед посещением объекта социального назначения выстраивать маршрут по типу "карта-путь"

4.3. Организации образования

11.4.3.1 уметь находить информацию об интересующих организациях образования (колледжи, вузы);
11.4.3.2 на сайте организации образования при наличии использовать адаптацию для незрячих (озвучивание) или слабовидящих (укрупненный шрифт)

5. Ориентировка в свободном пространстве

5.1. Объекты свободного пространства

11.5.1.1 анализировать и обобщать информацию об объектах свободного пространства: районы, микрорайоны, магистрали, улицы, их пересечения, перекрестки, развязки, мосты;
11.5.1.2 использовать предыдущий опыт при ориентировании в незнакомых местах: авто- железнодорожных вокзалах, аэропортах, салонах красоты, кафе, ресторанах, парках, на природе и т.п.

5.3. Правила дорожного движения

11.5.3.1 знать и соблюдать основные правила дорожного движения с учетом ориентировки незрячих и слабовидящих;
11.5.3.2 осознавать правовую ответственность на нарушение правил дорожного движения

6. Культура общения

6.1. Национальные культурные ценности в общении

11.6.1.1 соблюдать этические нормы поведения в общественных местах: театре кинотеатрах, залах музея, библиотеке.

2 четверть

1. Комплексное использование сохранных анализаторов

1.1. Остаточное зрительное, тактильное, слуховое, обонятельное восприятие

11.1.1.1 использовать сохранные анализаторы (барическое, бимануальное, слуховое) для обследования объектов окружающей действительности;
11.1.1.4 анализировать пространство с помощью характерных звуков и запахов окружающей среды;
11.1.1.5 использовать мышечное, слуховое восприятие в практической ориентировке

2. Правильная ходьба и осанка

2.1. Правильная ходьба и осанка

11.2.1.2 контролировать собственную осанку при ходьбе и других видах деятельности;
11.2.1.3 знать и выполнять упражнения на профилактику сутулости

2.2. Ходьба при помощи трости

11.2.2.2 владеть навыками индивидуального подбора трости (верхний конец под мышечную область, нижний конец до пола);
11.2.2.3 распознавать при помощи трости дорожные покрытия (асфальт, плитка, камень, трава), съезды, объезды

3. Ходьба с сопровождающим

3.1. Ходьба со взрослым и сверстниками

11.3.1.1 принимать помощь сопровождающего, обращаться с ним вежливо с соблюдением этических норм;
11.3.1.2 уметь объяснить свои предпочтения при совместной ходьбе, точно описывать основные ориентиры пункта назначения;
11.3.1.3 ходить с сопровождающим при преодолении препятствий, переходе через дорогу, узкой дорожке, спуске и подъеме

4. Ориентировка в замкнутом пространстве

4.1. Объекты здравоохранения

11.4.1.2 выстраивать маршрут по типу "карта-путь" до поликлиники/больницы/аптеки;
11.4.1.3 знать основные маршруты следования внутри поликлиники: регистратура, врачи, лаборатории для анализов, рентген;
11.4.1.4 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри поликлиники;
11.4.1.5 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

4.2. Учреждения социального назначения

11.4.2.2 понимать какие виды услуг можно получить в ЦОНе;
11.4.2.3 перед посещением объекта социального назначения выстраивать маршрут по типу "карта-путь";
11.4.2.4 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри помещения;
11.4.2.5 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

4.3. Организации образования

11.4.3.2 на сайте организации образования при наличии использовать адаптацию для незрячих (озвучивание) или слабовидящих (укрупненный шрифт);
11.4.3.3 перед посещением организации образования выстраивать маршрут по типу "карта-путь" и освоение маршрута до него;
11.4.3.5 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри помещения;
11.4.3.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

4.4. Торговые и развлекательные учреждения

11.4.4.1 понимать функции торговых, развлекательных центров;
11.4.4.2 знать основные ориентиры в торгово-развлекательных центрах: сколько входов-выходов, выходы на паркинг, на улицу, этажность, расположение экскалаторов, фуд-кордов , магазинов;
11.4.4.3 понимать, что для лучшей ориентации в ТЦР лучше двигаться по круговой (в том числе продуктовых магазинах)

5. Ориентировка в свободном пространстве

5.1. Объекты свободного пространства

11.5.1.1 анализировать и обобщать информацию об объектах свободного пространства: районы, микрорайоны, магистрали, улицы, их пересечения, перекрестки, развязки, мосты;
11.5.1.2 использовать предыдущий опыт при ориентировании в незнакомых местах: авто- железнодорожных вокзалах, аэропортах, салонах красоты, кафе, ресторанах, парках, на природе и т.п

5.2. Развитие топографических навыков

11.5.2.1 понимать, что любое здание/маршрут/ местность будет перенесено на схему;
11.5.2.2 уметь работать со схемами, картами помещений, маршрутов, местности, города

5.3. Правила дорожного движения

11.5.3.2 осознавать правовую ответственность на нарушение правил дорожного движения;
11.5.3.3 знать основные тактики поведения при дорожно-транспортном произшествии

5.4. Транспорт

11.5.4.1 знать необходимые маршруты общественного транспорта и пользоваться ими при передвижении;
11.5.4.2 использовать ориентиры: протяженность пути, звуки, количество остановок, повороты, комментарии диктора;
11.5.4.3 уметь ориентироваться на начальной и конечной остановках различных видов транспорта (автобус, троллейбус, метро)

5.6. Спорт и развлечения

11.5.6.1 понимать значение физкультуры спорта в жизни людей;
11.5.6.2 иметь целостное представление о видах спорта, о параолимпийских видах спорта, других формах досуга;
11.5.6.3 знать и понимать особенности помещений, где проводятся спортивные соревнования, правилах поведения и безопасности

6. Культура общения

6.1. Национальные культурные ценности в общении

11.6.1.1 соблюдать этические нормы поведения в общественных местах: театре кинотеатрах, залах музея, библиотеке;
11.5.1.2 тактично и вежливо вести себя во время разговора со старшими и сверстниками, обсуживающим персоналом

3 четверть

1. Комплексное использование сохранных анализаторов

1.1. Остаточное зрительное, тактильное, слуховое, обонятельное восприятие

11.1.1.1 использовать сохранные анализаторы (барическое, бимануальное, слуховое) для обследования объектов окружающей действительности;
11.1.1.4 анализировать пространство с помощью характерных звуков и запахов окружающей среды;
11.1.1.5 использовать мышечное, слуховое восприятие в практической ориентировке;
11.1.1.6 понимать, что можно определять препятствия с помощью вибрационного восприятия

2. Правильная ходьба и осанка

2.1. Правильная ходьба и осанка

11.2.1.4 использовать приложения "Навигация" в смартфоне

2.2. Ходьба при помощи трости

11.2.2.3 распознавать при помощи трости дорожные покрытия (асфальт, плитка, камень, трава), съезды, объезды;
11.2.2.4 распознавать при помощи трости препятствия в виде бордюров, арыков, кустарников, деревьев, уметь преодолевать их

3. Ходьба с сопровождающим

3.1. Ходьба со взрослым и сверстниками

11.3.1.1 принимать помощь сопровождающего, обращаться с ним вежливо с соблюдением этических норм;
11.3.1.3 ходить с сопровождающим при преодолении препятствий, переходе через дорогу, узкой дорожке, спуске и подъеме

4. Ориентировка в замкнутом пространстве

4.3. Организации образования

11.4.3.3 перед посещением организации образования выстраивать маршрут по типу "карта-путь" и освоение маршрута до него;
11.4.3.5 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри помещения

4.4. Торговые и развлекательные учреждения

11.4.4.2 знать основные ориентиры в торгово-развлекательных центрах: сколько входов-выходов, выходы на паркинг, на улицу, этажность, расположение экскалаторов, фуд-кордов, магазинов;
11.4.4.3 понимать, что для лучшей ориентации в ТЦР лучше двигаться по круговой (в том числе продуктовых магазинах);
11.4.4.4 перед посещением ТРЦ выстраивать маршрут по типу "карта-путь" и освоение маршрута;
11.4.4.5 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри помещения;
11.4.4.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

5. Ориентировка в свободном пространстве

5.1. Объекты свободного пространства

11.5.1.1 анализировать и обобщать информацию об объектах свободного пространства: районы, микрорайоны, магистрали, улицы, их пересечения, перекрестки, развязки, мосты;
11.5.1.2 использовать предыдущий опыт при ориентировании в незнакомых местах: авто- железнодорожных вокзалах, аэропортах, салонах красоты, кафе, ресторанах, парках, на природе и т.п.

5.2 .Развитие топографических навыков

11.5.2.3 составлять схемы помещений, маршрутов изученного пространства

5.3. Правила дорожного движения

11.5.3.2 осознавать правовую ответственность на нарушение правил дорожного движения;
11.5.3.3 знать основные тактики поведения при дорожно-транспортном произшествии

5.4. Транспорт

11.5.4.3 уметь ориентироваться на начальной и конечной остановках различных видов транспорта (автобус, троллебус, метро);
11.5.4.4 уметь ориентироваться на остановках пересечения основных маршрутов и определять остановку при выходе из транспорта;
11.5.4.5 иметь навыки пользования Яндекс-такси, Убер; Индрайвер и т.п.;
11.5.4.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

5.5. Местность/город в котором я живу

11.5.5.1 иметь целостное представление о местности проживания: аул/город в котором я живу, основные магистрали, улицы, центр местности, основные достопримечательности (парки, памятники, речка, мосты, здания организаций образования, здравоохранения, социального назначения, магазины, кафе);
11.5.5.2 свободно ориентироваться в основных маршрутах передвижения в местности проживания: школа, дом, соседи, поликлиника;
11.5.5.3 использовать опыт ориентирования в знакомой местности при ориентировании в незнакомых местах: парках, на природе, экскурсиях

5.6. Спорт и развлечения

11.5.6.2 иметь целостное представление о видах спорта, о параолимпийских видах спорта, других формах досуга;
11.5.6.3 знать и понимать особенности помещений, где проводятся спортивные соревнования, правилах поведения и безопасности;
11.5.6.4 знать назначение спортплощадок, виды оборудования, правила пользования, участие в спортивных мероприятиях;
11.5.6.5 выстраивать основные прогулочные маршруты

6. Культура общения

6.1. Национальные культурные ценности в общении

11.6.1.1 соблюдать этические нормы поведения в общественных местах: театре кинотеатрах, залах музея, библиотеке;
11.5.1.2 тактично и вежливо вести себя во время разговора со старшими и сверстниками, обслуживащим персоналом

4 четверть

1. Комплексное использование сохранных анализаторов

1.1. Остаточное зрительное, тактильно, слуховое, обонятельное восприятие

11.1.1.1 использовать сохранные анализаторы (барическое, бимануальное, слуховое) для обследования объектов окружающей действительности;
11.1.1.4 анализировать пространство с помощью характерных звуков и запахов окружающей среды;
11.1.1.5 использовать мышечное, слуховое восприятие в практической ориентировке;
11.1.1.6 понимать, что можно определять препятствия с помощью вибрационного восприятия

2. Правильная ходьба и осанка

2.1. Правильная ходьба и осанка

11.2.1.2 контролировать собственную осанку при ходьбе и других видах деятельности;
11.2.1.3 знать и выполнять упражнения на профилактику сутулости;
11.2.1.4 использовать приложения "Навигация" в смартфоне

2.2. Ходьба при помощи трости

11.2.2.2 владеть навыками индивидуального подбора трости (верхний конец под мышечную область, нижний конец до пола);
11.2.2.3 распознавать при помощи трости дорожные покрытия (асфальт, плитка, камень, трава), съезды, объезды;
11.2.2.4 распознавать при помощи трости препятствия в виде бордюров, арыков, кустарников, деревьев, уметь преодолевать их

3. Ходьба с сопровоздающим

3.1. Ходьба со взрослым и сверстниками

11.3.1.3 ходить с сопровождающим при преодолении препятствий, переходе через дорогу, узкой дорожке, спуске и подъеме

4. Ориентировка в замкнутом пространстве

4.1. Объекты здравоохранения

11.4.1.1 знать объекты здравоохранения, находящиеся поблизости;
11.4.1.3 знать основные маршруты следования внутри поликлиники: регистратура, врачи, лаборатории для анализов, рентген.

4.2. Учреждения социального назначения

11.4.2.1 знать объекты социального назначения (ЦОНы, реабилитационные центры), находящиеся поблизости;
11.4.2.2 понимать какие виды услуг можно получить в ЦОНе;
11.4.2.3 перед посещением объекта социального назначения выстраивать маршрут по типу "карта-путь"

4.3. Организации образования

11.4.3.1 уметь находить информацию об интересующих организациях образования (колледжи, вузы);
11.4.3.3 перед посещением организации образования выстраивать маршрут по типу "карта-путь" и освоение маршрута до него

4.4. Торговые и развлекательные учреждения

11.4.4.2 знать основные ориентиры в торгово-развлекательных центрах: сколько входов-выходов, выходы на паркинг, на улицу, этажность, расположение экскалаторов, фуд-кордов , магазинов;
11.4.4.3 понимать, что для лучшей ориентации в ТЦР лучше двигаться по круговой (в том числе продуктовых магазинах);
11.4.4.4 перед посещением ТРЦ выстраивать маршрут по типу "карта-путь" и освоение маршрута

5. Ориентировка в свободном пространстве

5.1. Объекты свободного пространства

11.5.1.2 использовать предыдущий опыт при ориентировании в незнакомых местах: авто- железнодорожных вокзалах, аэропортах, салонах красоты, кафе, ресторанах, парках, на природе и т.п.

5.2. Развитие топографических навыков

11.5.2.2 уметь работать со схемами, картами помещений, маршрутов, местности, города;
11.5.2.3 составлять схемы помещений, маршрутов изученного пространства

5.3. Правила дорожного движения

11.5.3.2 осознавать правовую ответственность на нарушение правил дорожного движения

5.4.Транспорт

11.5.4.1 знать необходимые маршруты общественного транспорта и пользоваться ими при передвижении;
11.5.4.3 уметь ориентироваться на начальной и конечной остановках различных видов транспорта (автобус, троллейбус, метро);
11.5.4.4 уметь ориентироваться на остановках пересечения основных маршрутов и определять остановку при выходе из транспорта;
11.5.4.5 иметь навыки пользования Яндекс-такси, Убер; Индрайвер и т.п.;
11.5.4.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

6.Культура общения

6.1. Национальные культурные ценности в общении

11.6.1.1 соблюдать этические нормы поведения в общественных местах: театре кинотеатрах, залах музея, библиотеке;
11.5.1.2 тактично и вежливо вести себя во время разговора со старшими и сверстниками, обсуживающим персоналом

      2) 12 класс:

      таблица 2

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. Комплексное использование сохранных анализаторов

1.1. Остаточное зрительное, тактильное, слуховое, обонятельное восприятие

12.1.1.1 использовать полисенсорную информацию в практической ориентировке;
12.1.1.2 понимать несовершенство собственного зрительного восприятия при остаточном зрении;
12.1.1.3 владеть навыками компенсации недостаточного зрительного восприятия

2. Правильная ходьба и осанка

2.1. Правильная ходьба и осанка

12.2.1.1 понимать значение правильной осанки для эстетического восприятия человека окружающими и влиянии этого на сферы жизни;
12.2.1.2 осуществлять самоконтроль за осанкой при ходьбе и других видах деятельности

2.2. Ходьба при помощи трости

12.2.2.1 владеть навыками индивидуального подбора трости (верхний конец под мышечную область , нижний конец до пола;
12.2.2.2 подбирать себе и заказывать трость на портале социальных услуг Gov/kz

3. Ходьба с сопровождающим

3.1. Ходьба со взрослым и сверстниками

12.3.1.1 понимать функции сопровождающего, обращаться к нему в случае необходимости;
12.3.1.2 уметь точно, конкретно описать основные ориентиры пункта назначения;
12.3.1.3 владеть приемами совместной ходьбы при преодолении препятствий, переходе через дорогу, при гололеде, узкой дорожке, поворотах, спуске и подъеме

4. Ориентировка в замкнутом пространстве

4.1. Объекты здравоохранения

12.4.1.1 знать объекты здравоохранения;
12.4.1.2 выстраивать маршрут по типу "карта-путь" до поликлиники/больницы/аптеки;
12.4.1.3 выстраивать основные маршруты следования внутри поликлиники: регистратура, врачи, лаборатории для анализов, рентген;
12.4.1.4 использовать тактильную дорожку

4.2. Учреждения социального назначения

12.4.2.1 знать объекты социального назначения (ЦОНы, реабилитационные центры), находящиеся поблизости
12.4.2.2 понимать какие виды услуг можно получить в ЦОНе;
12.4.2.3 использовать приложение Egov/kz для получения справок, оформления документов дистанционно;
12.4.2.4 перед посещением объекта социального назначения выстраивать маршрут по типу "карта-путь";
12.4.2.5 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри помещения;
12.4.2.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

5. Ориентировка в свободном пространстве

5.1. Объекты свободного пространства

12.5.1.1 иметь целостное представление об объектах свободного пространства: районы, микрорайоны, магистрали, улицы, их пересечения, развязки, мосты;
12.5.1.2 проецировать предыдущий опыт при ориентировании в незнакомых местах: авто- железнодорожных вокзалах, аэропортах, салонах красоты, кафе, ресторанах, парках, на природе и т.п.

5.3. Правила дорожного движения

12.5.3.1 соблюдать основные правила дорожного движения с учетом ориентировки незрячих и слабовидящих;
12.5.3.2 осознавать правовую ответственность на нарушение правил дорожного движения

5.6. Спорт и развлечения

12.5.6.1 понимать значение физкультуры спорта в жизни людей;
12.5.6.2 иметь целостное представление о видах спорта, о параолимпийских видах спорта, других формах досуга

6.Культура общения

6.1. Национальные культурные ценности в общении

12.6.1.1 соблюдать правила этикета в общественных местах;
12.6.1.2 соблюдать традиции и обычаи казахского народа; культуру поведения

2 четверть

1. Комплексное использование сохранных анализаторов

1.1. Остаточное зрительное, тактильное, слуховое, обонятельное восприятие

12.1.1.3 владеть навыками компенсации недостаточного зрительного восприятия;
12.1.1.4 владеть навыками безопасного передвижения, используя светотени;
12.1.1.5 анализировать пространство с помощью характерных звуков и запахов окружающей среды

2. Правильная ходьба и осанка

2.1. Правильная ходьба и осанка

12.2.1.3 выполнять упражнения на профилактику сутулости;
12.2.1.4 владеть навыками ходьбы с навигацией

2.2. Ходьба при помощи трости

12.2.2.2 подбирать себе и заказывать трость на портале социальных услуг Gov/kz;
12.2.2.3 распознавать при помощи трости дорожные покрытия (асфальт, плитка, камень, трава), съезды, объезды, проходы к зданиям

3. Ходьба с сопровождающим

3.1. Ходьба со взрослым и сверстниками

12.3.1.3 владеть приемами совместной ходьбы при преодолении препятствий, переходе через дорогу, при гололеде, узкой дорожке, поворотах, спуске и подъеме ;
12.3.1.4 координировать совместную деятельность во время передвижения;
12.3.1.5 общаться с сопровождающим с соблюдением этических норм

4. Ориентировка в замкнутом пространстве

4.3. Организации образования

12.4.3.1 уметь находить информацию об интересующих организациях образования (колледжи, вузы);
12.4.3.2 на сайте организации образования при наличии использовать адаптацию для незрячих (озвучивание) или слабовидящих (укрупненный шрифт);
12.4.3.3 использовать сайты организаций или приложение Egov/kz для для подачи документов дистанционно;
12.4.3.4 перед посещением организации образования выстраивать маршрут по типу "карта-путь" и освоение маршрута до него;
12.4.3.5 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри помещения;
12.4.3.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

5. Ориентировка в свободном пространстве

5.1. Объекты свободного пространства

12.5.1.1 иметь целостное представление об объектах свободного пространства: районы, микрорайоны, магистрали, улицы, их пересечения, развязки, мосты;
12.5.1.2 проецировать предыдущий опыт при ориентировании в незнакомых местах: авто- железнодорожных вокзалах, аэропортах, салонах красоты, кафе, ресторанах, парках, на природе и т.п.

5.2. Развитие топографических навыков

12.5.2.1.понимать, что любое здание/маршрут/ местность будет перенесено на схему;
12.5.2.2 уметь работать со схемами, картами помещений, маршрутов, местности, города;
12.5.2.3 составлять схемы помещений, маршрутов изученного пространства;
12.5.2.4 самостоятельно готовить презентацию схемы определенной местности

5.4. Транспорт

12.5.4.1 использовать необходимые маршруты общественного транспорта;
12.5.4.2 использовать ориентиры: протяженность пути, звуки, количество остановок, повороты, комментарии диктора;
12.5.4.3 уметь ориентироваться на начальной и конечной остановках различных видов транспорта (автобус, троллейбус, метро);
12.5.4.4 уметь ориентироваться на остановках пересечения основных маршрутов и определять остановку при выходе из транспорта;
12.5.4.5 иметь навыки пользования Яндекс-такси, Убер; Индрайвер и т.п.;
12.5.4.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости

5.6. Спорт и развлечения

12.5.6.2 иметь целостное представление о видах спорта, о параолимпийских видах спорта, других формах досуга;
12.5.6.3 соблюдать правилах поведения и безопасности, на площадках где проводятся спортивные соревнования;
12.5.6.4 знать назначение спортплощадок, виды оборудования, правила пользования, участие в спортивных мероприятиях;
12.5.6.5 выстраивать основные прогулочные маршруты;
12.5.6.6 иметь навыки организации досуговых, спортивных мероприятий

6. Культура общения

6.1. Национальные культурные ценности в общении

12.6.1.1 соблюдать правила этикета в общественных местах;
12.6.1.2 соблюдать традиции и обычаи казахского народа; культуру поведения

3 четверть

1. Комплексное использование сохранных анализаторов

1.1. Остаточное зрительное, тактильное, слуховое, обонятельное восприятие

12.1.1.5 анализировать пространство с помощью характерных звуков и запахов окружающей среды;
12.1.1.6 использовать мышечное, слуховое восприятие в практической ориентировке;
12.1.1.7 определять препятствия с помощью вибрационного восприятия

2. Правильная ходьба и осанка

2.1. Правильная ходьба и осанка

12.2.1.2 осуществлять самоконтроль за осанкой при ходьбе и других видах деятельности;
12.2.1.3 выполнять упражнения на профилактику сутулости;
12.2.1.4 владеть навыками ходьбы с навигацией

2.2. Ходьба при помощи трости

12.2.2.2 подбирать себе и заказывать трость на портале социальных услуг Gov/kz;
12.2.2.3 распознавать при помощи трости дорожные покрытия (асфальт, плитка, камень, трава), съезды, объезды, проходы к зданиям;
12.2.2.4 распознавать при помощи трости препятствия в виде бордюров, арыков, кустарников, деревьев, уметь преодолевать их

4. Ориентировка в замкнутом пространстве

4.4. Торговые и развлекательные учреждения

12.4.4.1 понимать функции торговых, развлекательных центров;
12.4.4.2 знать основные ориентиры в торгово-развлекательных центрах: сколько входов-выходов, выходы на паркинг, на улицу, этажность, расположение экскалаторов, фуд-кордов , магазинов;
12.4.4.3 понимать, что для лучшей ориентации в ТЦР лучше двигаться по круговой (в том числе продуктовых магазинах);
12.4.4.4 перед посещением ТРЦ выстраивать маршрут по типу "карта-путь" и освоение маршрута;
12.4.4.5 использовать тактильную дорожку при передвижении внутри помещения;
12.4.4.6 уметь обратиться за помощью в случае необходимости;
12.4.4.7 самостоятельно ориентироваться в торговых-развлекательных центрах

5. Ориентировка в свободном пространстве

5.1. Объекты свободного пространства

12.5.1.1 иметь целостное представление об объектах свободного пространства: районы, микрорайоны, магистрали, улицы, их пересечения, развязки, мосты

5.2. Развитие топографических навыков

12.5.2.3 составлять схемы помещений, маршрутов изученного пространства;
12.5.2.4 самостоятельно готовить презентацию схемы определенной местности

5.3. Правила дорожного движения

12.5.3.3 знать и выполнять основные тактики поведения при дорожно-транспортном произшествии

5.4. Транспорт

12.5.4.4 уметь ориентироваться на остановках пересечения основных маршрутов и определять остановку при выходе из транспорта;
12.5.4.5 иметь навыки пользования Яндекс-такси, Убер; Индрайвер и т.п.

5.5. Местность/город в котором я живу

12.5.5.1 иметь целостное представление о местности проживания: аул/город в котором я живу, основные магистрали, улицы, центр местности, основные достопримечательности (парки, памятники, речка, мосты, здания организаций образования, здравоохранения, социального назначения, магазины, кафе);
12.5.5.2 свободно ориентироваться в основных маршрутах передвижения в местности проживания: школа, дом, соседи, поликлиника;
12.5.5.3 использовать опыт ориентирования в знакомой местности при ориентировании в незнакомых местах: парках, на природе

5.6. Спорт и развлечения

12.5.6.5 выстраивать основные прогулочные маршруты;
12.5.6.6 иметь навыки организации досуговых, спортивных мероприятий

6.Культура общения

6.1. Национальные культурные ценности в общении

12.6.1.2 соблюдать традиции и обычаи казахского народа; культуру поведения

4 четверть

1. Комплексное использование сохранных анализаторов

1.1. Остаточное зрительное, тактильное, слуховое, обонятельное восприятие

12.1.1.3 владеть навыками компенсации недостаточного зрительного восприятия

2. Правильная ходьба и осанка

2.1. Правильная ходьба и осанка

12.2.1.2 осуществлять самоконтроль за осанкой при ходьбе и других видах деятельности;
12.2.1.4 владеть навыками ходьбы с навигацией

2.2. Ходьба при помощи трости

12.2.2.2 подбирать себе и заказывать трость на портале социальных услуг Gov/kz;
12.2.2.3 распознавать при помощи трости дорожные покрытия (асфальт, плитка, камень, трава), съезды, объезды, проходы к зданиям;
12.2.2.4 распознавать при помощи трости препятствия в виде бордюров, арыков, кустарников, деревьев, уметь преодолевать их

3. Ходьба с сопровождающим

3.1. Ходьба со взрослым и сверстниками

12.3.1.2 уметь точно, конкретно описать основные ориентиры пункта назначения;
12.3.1.4 координировать совместную деятельность во время передвижения;
12.3.1.5 общаться с сопровождающим с соблюдением этических норм

4. Ориентировка в замкнутом пространстве

4.1. Объекты здравоохранения

12.4.1.1 знать объекты здравоохранения, находящиеся поблизости;
12.4.1.2 выстраивать маршрут по типу "карта-путь" до поликлиники/больницы/аптеки;
12.4.1.3 выстраивать основные маршруты следования внутри поликлиники: регистратура, врачи, лаборатории для анализов, рентген

4.2. Учреждения социального назначения

12.4.2.1 знать объекты социального назначения (ЦОНы, реабилитационные центры), находящиеся поблизости;
12.4.2.2 понимать какие виды услуг можно получить в ЦОНе;
12.4.2.3 использовать приложение Egov/kz для получения справок, оформления документов дистанционно;
12.4.2.4 перед посещением объекта социального назначения выстраивать маршрут по типу "карта-путь"

4.3. Организации образования

12.4.3.1 уметь находить информацию об интересующих организациях образования (колледжи, вузы);
12.4.3.2 на сайте организации образования при наличии использовать адаптацию для незрячих (озвучивание) или слабовидящих (укрупненный шрифт);
12.4.3.3 использовать сайты организаций или приложение Egov/kz для для подачи документов дистанционно;
12.4.3.4 перед посещением организации образования выстраивать маршрут по типу "карта-путь" и освоение маршрута до него

5. Ориентировка в свободном пространстве

5.1. Объекты свободного пространства

12.5.1.2 проецировать предыдущий опыт при ориентировании в незнакомых местах: авто- железнодорожных вокзалах, аэропортах, салонах красоты, кафе, ресторанах, парках, на природе и т.п.

5.2. Развитие топографических навыков

12.5.2.4 самостоятельно готовить презентацию схемы определенной местности

5.3. Правила дорожного движения

12.5.3.2 осознавать правовую ответственность на нарушение правил дорожного движения

5.4. Транспорт

12.5.4.2 использовать ориентиры: протяженность пути, звуки, количество остановок, повороты, комментарии диктора

5.5. Местность/город в котором я живу

12.5.5.2 свободно ориентироваться в основных маршрутах передвижения в местности проживания: школа, дом, соседи, поликлиника;
12.5.5.3 использовать опыт ориентирования в знакомой местности при ориентировании в незнакомых местах: парках, на природе, экскурсиях

5.6 .Спорт и развлечения

12.5.6.3 соблюдать правила поведения и безопасности , на площадках где проводятся спортивные соревнования

6.Культура общения

6.1. Национальные культурные ценности в общении

12.6.1.1 соблюдать правила этикета в общественных местах;
12.6.1.2 соблюдать традиции и обычаи казахского народа; культуру поведения

      Примечание:

      3) цели обучения в пределах одной четверти комбинируются по разным видам речевой деятельности;

      4) данный долгосрочный план носит рекомендательный характер, учитель сам в зависимости от темпа усвоения материала обучающимися может вносить изменения по собственному усмотрению;

      3) все учебные цели рекомендуется реализовывать концентрическим способом: повторять с последующим углублением в каждой последующей четверти на расширенном и/или усложненном речевом материале.

  Приложение 387
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 387 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Пространственная ориентировка" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие и слабовидящие) 11-12 классов уровня общего среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 388 к приказу
Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 03 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 388 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); в редакции приказа Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Развитие мимики и пантомимики" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие, слабовидящие) 11-12 классов уровня общего среднего образования Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа "Развитие мимики и пантомимики" (далее - программа) разработана в соответствии c Государственными общеобязательными стандартами дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, утвержденными приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031).

      2. Цель Программы – формирование системы знаний об искусстве человеческих взаимоотношений, эмоционально-мотивационных установок по отношению к себе, сверстникам, взрослым людям; приобретение коммуникативных навыков, умения и опыта, необходимых для адекватного поведения в обществе.

      3. Задачи Программы:

      1) развивать понимание эмоционального состояния собеседника и умение выразить собственные чувства;

      2) совершенствовать умения воспринимать и воспроизводить мимику, выразительные движения, жесты и позы, используемые человеком в процессе общения;

      3) развивать умение словесно описывать эмоциональное состояние и характеризовать его внешнее проявление у себя, у собеседника, персонажа литературного произведения;

      4) развивать интерес к общению, к окружающим людям;

      5) совершенствовать навыки регуляции и оценки собственного поведения, а также анализа поведения и поступков окружающих людей;

      6) развивать чувство взаимоуважения, доверия и сопереживания окружающим людям;

      7) использовать навыки культурного поведения и общения в свободной практической деятельности при помощи вербальных и невербальных средств общения.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      4. У обучающихся, лишенных возможности зрительного дистантного восприятия окружающей действительности наблюдаются неточные представления об эмоциях, мимике, жестах и пантомимике, что в значительной степени затрудняет межличностное общение, а в дальнейшем и их социализацию. Обучающиеся часто неадекватно реагируют на различные ситуации во взаимодействии и неправильно их оценивают, что приводит к прекращению контактов или малой их продолжительности.

      5. Развитие мимики и пантомимики обучающихся с нарушением зрения основано на реализации принципа единства воспитания и обучения.

      6. Программа предмета позволяет развивать активность обучающегося с нарушением зрения в коммуникативной, познавательной и социальной сферах посредством максимального использования их компенсаторных возможностей, специальных методических приемов и технических средств обучения.

      7. В процессе обучения осуществляется целенаправленное управление процессом развития у обучающихся с нарушением зрения невербальных и вербальных средств общения с учетом особенностей познавательной деятельности в условиях сенсорной зрительной депривации.

      8. На занятиях по предмету "Развитие мимики и пантомимики" обеспечивается максимальное погружение обучающихся в социальное окружение, активную речевую среду, стимулируется двигательная активность, что позволяет повышать эмоциональный тонус, учебно-познавательную мотивацию, формировать продуктивное межличностное общение в смешанных коллективах.

      9. Обучение осуществляется на основе ценностно-ориентированного, личностно-ориентированного, деятельностного, дифференцированного и коммуникативного подходов.

      10. Ценностно-ориентированный подход в обучении – способ организации и выполнения учебной деятельности, получения и использования ее результатов с позиций определенных ценностей. Ценностно-ориентированный учебный процесс целенаправленно формирует систему ценностей личности обучающегося, способность осознать и воспринять их как собственные социально значимые ценности.

      11. Личностно-ориентированный подход. Целью личностно-ориентированного подхода является индивидуализация учебного процесса, гармоничное формирование и всестороннее развитие личности обучающегося в учебном процессе, полное раскрытие его творческих сил с учетом его индивидуальных особенностей психического и физического развития учащегося, потребностей и мотивов поведения с учетом компенсаторных возможностей.

      12. Деятельностный подход. Умение самостоятельно определять цели своего обучения, ставить и формулировать для себя новые задачи, познавательной деятельности, развивать в мимике, в жестах, в позах непроизвольные экспрессивные движения, обусловленные эмоциями, и произвольные телодвижения; умение самостоятельно проявлять импульсы подсознания для передачи особенности языка телодвижений, осознанно выбирать наиболее эффективные способы проявления эмоциональных состояний в ориентировании общения и мобильности; умение оценивать правильность выполнения поставленной задачи, собственные возможности ее решения.

      13. Дифференцированный подход в обучении подразумевает применение дифференцированных заданий в зависимости от уровня психофизического развития, состояния зрения, способа восприятия (тактильный, зрительный, слуховой) и включает применение специальных форм и методов работы с обучающимися, наглядных пособий (пиктограммы, сюжетные картинки), использование тифлотехники, уменьшение наполняемости классов и групп, применение методики индивидуально-подгруппового обучения.

      14. Коммуникативный подход. В соответствии с коммуникативным подходом в процесс обучения включаются задания, способствующие формированию таких умений как:

      1) организовывать учебное и социальное сотрудничество, совместную деятельность с учителем и сверстниками;

      2) работать индивидуально и в группе: находить общее решение и разрешать конфликты на основе согласования позиций и учета интересов;

      3) формулировать, аргументировать и отстаивать свое мнение;

      4) умение осознанно использовать речевые средства в соответствии с задачей коммуникации для выражения своих чувств, мыслей и потребностей;

      5) планирования и регуляции своей деятельности.

      15. Игровое обучение. В качестве основных методических приемов игрового обучения использовать приемы драматизации и театрализации в играх-инсценировках, ролевых, ситуативных, упражнениях и тренингах.

      16. Использование информационно-коммуникационных технологий. Формирование и развитие компетентности в области ориентирования и мобильности использования информационно-коммуникационных технологий: использование мультимедийных ресурсов; поиск информации в Интернете; использование интерактивной доски для технической поддержки активных видов обучения; сотрудничество, общение и обмен информацией по каналам связи для работы с другими обучающимися и преподавателями через использование электронной связи, участие в онлайн - форумах, в виртуальной среде обучения.

      17. Основные методы обучения:

      1) чтение, беседы, обсуждения, пересказ, декламирование, анализ, показ, демонстрация;

      2) игры – импровизации, игры с правилами, сюжетные игры, дидактические и театрализованные игры, игра – драматизация;

      3) просмотр и анализ этюдов, упражнений, видеофильмов, миниатюр, пьес, театрализованных постановок;

      4) рассматривание и анализ иллюстраций, рисунков объектов и сюжетных картин (при остаточном зрении), муляжей, рельефных портретов;

      5) психогимнастические упражнения и игры;

      6) игры с элементами сказкотерапии, арттерапии, музыкотерапии, кинезотерапии, креативной игротерапии;

      7) гимнастика: дыхательная, зрительная, пальчиковая, мимическая;

      8) динамические паузы для развития общей моторики.

      18. Примерные структурные компоненты занятия:

      1) 1 этап – снятие напряжения мышц или повышение их тонуса;

      2) 2 этап – знакомство с мимикой, жестами и позами;

      3) 3 этап – обучение выразительным движениям лица и тела, вербализация деятельности;

      4) 4 этап – включение неречевых и речевых средств общения в этюды, игры, инсценировки;

      5) 5 этап - обучение умению корригировать эмоциональное состояние, настроение и отдельные черты характера средствами мимики и пантомимики.

      19. Предмет "Развитие мимики и пантомимики" является интегрированным курсом, который включает в себя знания из нескольких предметов: "Пространственная ориентировка" - развитию ориентирования и жизненных навыков; "Социально-бытовая ориентировка" – использованию навыков самообслуживания; "Коррекционная ритмика", "Адаптивная физкультура" – развитию координации движения.

      20. Оценка достижений, обучающихся по предмету "Развитие мимики и пантомимики" имеет качественно-описательный, эмоциональный характер, (основная роль которой – формировать правильное отношение к своим возможностям), основана на мониторинге успешности развития и формирования у обучающихся коммуникативных, мимических, эмоционально-чувственных навыков.

      21. Результативность обучения по Программе отслеживается по трем уровням и имеет описательный характер:

      1) стремится овладеть;

      2) владеет с помощью (взрослого, ровесника);

      3) владеет самостоятельно по ведущим компетенциям.

Глава 3. Организация содержания предмета "Развитие мимики и пантомимики" Параграф 1. Содержание предмета "Развитие мимики и пантомимики"

      22. Объем учебной нагрузки по предмету "Развитие мимики и пантомимики" составляет:

      1) в 11 классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году;

      2) в 12 классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по учебному предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

      23. Содержание предмета "Развитие мимики и пантомимики" включает следующие разделы:

      1) "Психомышечная тренировка";

      2) "Восприятие чувств и эмоциональные состояния";

      3) "Использование на практике речевых и неречевых средств общения";

      4) "Развитие речевой интонации";

      5) "Формирование навыков культурного поведения";

      6) "Коррекция настроения и отдельных черт характера средствами мимики и пантомимики".

      24. Разделы курса взаимосвязаны, допускается совмещение и взаимное дополнение содержания разделов. На одном занятии возможна реализация учебных целей разных разделов и использование разных видов учебной деятельности. Например, содержание раздела "Использование на практике речевых и неречевых средств общения" сочетается с содержанием раздела "Развитие речевой интонации".

      25. Раздел "Психомышечная тренировка" включает подраздел:

      1) психомышечная тренировка.

      26. Раздел "Восприятие чувств и эмоциональные состояния" включает следующие подразделы:

      1) восприятие чувств;

      2) узнавание, называние, описание чувств и эмоций;

      3) воспроизведение чувств и эмоций элементами мимики и пантомимики.

      27. Раздел "Использование на практике речевых и неречевых средств общения" включает следующие подразделы:

      1) тренировка жестов, выразительных движений;

      2) моделирование поведения.

      28. Раздел "Развитие речевой интонации" включает подраздел:

      1) развитие речевой интонации.

      29. Раздел "Формирование навыков культурного поведения" включает подраздел:

      1) навыки культурного поведения и адекватные способы общения.

      30. Раздел "Коррекция настроения и отдельных черт характера средствами мимики и пантомимики" включает подраздел:

      1) коррекция настроения и отдельных черт характера.

      31. Базовое содержание предмета "Развитие мимики и пантомимики" для 11 класса:

      психомышечная тренировка:

      1) сознательная корректировка мимических, пантомимических, эмоциональных процессов в организме посредством аутогенной тренировки и использованием видеофрагментов, отрывков из литературных произведений, иллюстрирующих картин, муляжей, пиктограмм, рельефных портретов;

      2) умение воспринимать эмоциональное состояние и воспроизводить его мимическими и пантомимическими движениями с соответствующей речевой интонацией:

      3) дифференцировать оттенки черт характера, эмоций: предвкушение/сожаление;

      4) добродушие/зависть; различать и давать адекватную оценку содержательным сторонам смеха (комичный, злорадный, безжалостный, неприязненный, искусственный и беззаботный);

      5) описывать и давать адекватную оценку мимическим характеристикам личности: сильная-слабая, неопределенная-гармоничная, стереотипная – индивидуальная;

      6) моделировать, описывать и давать адекватную оценку чертам характера, настроения, эмоции: заискивание, заносчивость, надменность, уныние, печаль, радость, восторг, подавленность, презрение, уважение;

      7) распознавать настроение и чувства: предвкушение/сожаление; добродушие/зависть;

      8) различать виды улыбок (фальшивая, естественная, легкая, широкая); определять настроение музыкального произведения (веселое, задорное, грустное, печальное);

      9) демонстрировать различные виды ходьбы: ритмичная – с нарушениями ритмичности, равномерная, расслабленная, раскачивающаяся;

      10) тренировка мышц, поддерживающих осанку;

      11) воспроизведение эмоционального состояния персонажей сюжетных постановок;

      умение пользоваться речевыми и неречевыми средствами общения на практике и правильно воспроизводить их в деятельности:

      1) использовать жесты-знаки, жесты-сигналы, иллюстрированные жесты;

      2) адекватно воспринимать и воспроизводить жесты уверенности в себе, жесты силы, жесты оценки, жесты хорошего настроения, жесты открытости;

      3) умение узнавать эмоциональное состояние, жесты, позы по внешним сигналам;

      4) использование приемов театрализации, драматизации в воспроизведении эмоционального состояния, настроение героев художественного произведения;

      5) оценивание жестикуляций по формально-динамическим особенностям (адекватная амплитуда и выбор жестов в зависимости от расстояния собеседника: при близком расстоянии – сгибать лишь пальцы, при увеличении расстояния – использовать движения руки от локтя, где амплитуда достигает до полуметра);

      6) моделирование поведения в определенной ситуации: адекватное выражение предвкушения, сожаления, добродушия, зависти;

      7) имитация действий, связанных с профессиональной деятельностью педагога, библиотекаря, повара;

      8) обыгрывание этюдов и игр, имеющие психотерапевтическую направленность: "Это я", "Расскажу о себе", "Мой мир";

      9) использование предметно-действенных средств общения: локомоторных и предметных движений, позы, используемые для целей общения: приближение, удаление, вручение предметов, притягивание другого человека к себе, отталкивание, позы, выражающие протест, желание уклониться от контакта и наоборот, выражающие желание контактировать;

      10) воспроизведение танцевальных движений, создание яркого пластичного образа;

      развитие речевой интонации:

      1) интонации, показывающей текущее состояние человека;

      2) способность угадывать эмоциональное состояние другого человека по изменению интонации и силы голоса при публичных выступлениях;

      3) угадывание героя басни, стихотворения по речевой интонации;

      формирование навыков культурного поведения:

      упражнения в общении посредством:

      1) понимания общения как специфического взаимодействия партнеров, каждый из которых является одновременно субъектом и объектом деятельности;

      2) преодоление чувства отчужденности, затруднение процесса межличностного общения в смешанных коллективах;

      коррекция настроения и отдельных черт характера средствами мимики и пантомимики:

      1) определять настроение человека по походке, осанке, жестам;

      2) достигать состояния актерской раскованности, уметь проживать тот или иной литературный сюжет этюдным методом, импровизировать;

      3) закреплять умение управлять своими эмоциями.

      32. Базовое содержание предмета "Развитие мимики и пантомимики" для 12 класса:

      психомышечная тренировка:

      1) формировать сознательную корректировку поведения, чувств, настроения, эмоций;

      2) понимание отдельных жестов, телодвижения, небольшие микросигналы легкого дрожания губ;

      3) управление состоянием лицевых мышц с целью сознательной корректировки поведения, чувств, эмоций;

      4) анализ собственных эмоций и понимание, чем они вызваны, под влиянием чего меняются, управление своим эмоциональным состоянием;

      5) выражение эмоциональных состояний, воспроизведение их мимическими и пантомимическими движениями с соответствующей речевой интонацией;

      закрепление мимических, пантомимических движений, речевых интонаций, связанных с выражением эмоций:

      1) язвительность, сарказм, желчность, симпатия, любование, увлеченность, порывистость, недоумение;

      2) угадывание заданных эмоций героев художественного произведения и описывание противоположных по значению эмоций в знакомых произведениях;

      3) создание миниатюр, композиций на заданный вид эмоций;

      4) описывание и оценивание эмоций по их изображению на рисунках, фото, портретах;

      5) использование упражнений в обыгрывании театрализованных миниатюр, сюжетно-ролевых играх, бытовых сценах-миниатюрах;

      6) использование речевых и неречевых средств общения;

      7) моделирование жизненных ситуаций, связанных с передачей эмоционального состояния;

      8) адекватное оценивание жестов: ритмических, эмоциональных, указательных, изобразительных, символических, иллюстрирующих, жестов – адаптеров, жестов – "паразитов", запрещающих, предупреждающих, жестов защиты, жестов скуки, жестов тревожности, жестов доверия;

      9) оценивать и воспроизводить жестикуляции по формально-динамическим особенностям (количество) и по содержанию;

      10) различение видов театра: театр на полу, настольный театр, театр теней;

      11) овладение навыками коллективного творчества, соблюдение условий ансамбля, умения взаимодействовать, логично и взаимообусловлено;

      развитие речевой интонации:

      1) закрепление речевых интонаций удивления/изумления/ошарашенности; жалости/заботы; спокойствия – бодрости; застенчивости/неловкости; брезгливости/омерзения;

      2) использование упражнений в передаче оттенков чувств, эмоционального состояния радости, огорчения, притяжения, отталкивания, ободрения, удручения, обиды, оскорбления;

      3) упражнения для применения в собственной речи интонаций, выразительных пауз, повышение или понижение голоса, смыслового ударения;

      4) использование диалогической речи в процессе театрально-игровой деятельности;

      формирование навыков культурного поведения средствами мимики пантомимики:

      1) анализ собственного поведения в театре, адекватное выражение своего отношения к происходящему на сцене;

      2) применение упражнений в воспроизведении непроизвольных экспрессивных движений для сознательной передачи определенных сигналов: подмигивание, выражение вежливого внимания, гримасы, насмешливое выражение лица, иллюстрирующая речь;

      коррекция настроения и отдельных черт характера средствами мимики пантомимики:

      1) анализ собственных ощущений, настроений и описывание их;

      2) моральная оценка негативных черт характера, эмоций с их переигрыванием;

      3) умение передавать чувство неприязни к другому человеку и выражение ее в адекватной форме;

      4) оценивание черт личности, порождаемых социальной средой (жадность, доброта, честность, раскаяние, угрызение совести, смирение, равнодушие, самовозвеличение).

Параграф 2. Система целей обучения

      33. В Программе для удобства использования учебных целей и проведения мониторинга введена кодировка. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел, четвертое число показывает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 11.2.1.1: "11" - класс, "2.1" - подраздел, "1" - нумерация учебной цели.

      34. Ожидаемые результаты по системе целей обучения:

      1) раздел "Психомышечная тренировка":

      таблица 1

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

1.1.
Психомышечная тренировка

11.1.1.1 владеть навыками аутогенной психомышечной тренировки с целью сознательной корректировки поведения, чувств, эмоций;
11.1.1.2 использовать прикладной материал для обыгрывания литературных произведений (картинки, иллюстрации) (для обучающихся с остаточным зрением);
11.1.1.3 воспроизводить экспрессивно-мимические действия: улыбка, взгляд, выразительные движения рук и тела, выразительные восклицания

12.1.1.1 сознательно корректировать поведение, чувства, настроение, эмоции;
12.1.1.2 понимать отдельные жесты телодвижения, небольшие микросигналы легкого дрожания губ;
12.1.1.3 управлять состоянием лицевых мышц с целью сознательной корректировки поведения, чувств, эмоций;
12.1.1.4 анализировать собственные эмоции и понимать, чем они вызваны, под влиянием чего меняются, управлять своим эмоциональным состоянием

      2) раздел "Восприятие чувств и эмоциональные состояния":

      таблица 2

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

2.1. Восприятие чувств

11.2.1.1 дифференцировать оттенки черт характера, эмоций: предвкушение/ сожаление, добродушие/ зависть;
11.2.1.2 различать и давать адекватную оценку содержательным сторонам смеха (комичный, злорадный, безжалостный, неприязненный, искусственный и беззаботный)

12.2.1.1 дифференцировать оттенки черт характера, эмоций: язвительность/ сарказм/ желчность; симпатия/ любование/увлеченность/ порывистость; недоумение/ оторопь;
12.2.1.2 понимать значение мимики, поз и жестов персонажей сюжетных картин с воспроизведением их эмоционального состояния

2.2. Узнавание, называние, описание чувств и эмоций

11.2.2.1 описывать и давать адекватную оценку мимической характеристики личности: сильная-слабая, неопределенная-гармоничная, стереотипная- индивидуальная;
11.2.2.2 описывать и давать адекватную оценку чертам характера, настроению, эмоции: заискивание, заносчивость, надменность, уныние, печаль, радость, восторг, подавленность, презрение, уважение;
11.2.2.3 определять настроение и чувство: предвкушение/сожаление; добродушие/зависть;
11.2.2.4 различать виды улыбки (фальшивая, естественная, легкая, широкая);
11.2.2.5 определять настроение музыкального произведения (веселое, задорное, грустное, печальное)

12.2.2.1 определять заданные эмоции на материале программных художественных произведений и описывать противоположные по значению эмоции в знакомых произведениях;
12.2.2.2 дифференцировать эмоциональное состояние, чувство: язвительность/ сарказм/ желчность, симпатия/ любование, увлеченность/ порывистость, недоумение/ оторопь;
12.2.2.3 оценивать эмоциональное состояние героев при просмотре театрализованной композиции, пьесы;
12.2.2.4 создавать миниатюру, композицию на заданную эмоцию;
12.2.2.5 описывать и оценивать эмоции по их изображению на рисунке, фото, портрете;
12.2.2.6 замечать эмоциональное состояние окружающих, декодировать (расшифровывать) их выразительные проявления;
12.2.2.7 создавать миниатюру на определенные гаммы чувств;
12.2.2.8 определять эмоциональное настроение художника по цветовой гамме картины;
12.2.2.9 моделировать поведение литературных персонажей с различными чертами характера (добрый/злой, весҰлый/ грустный);
12.2.2.10 оценивать эмоциональное состояние героев при обыгрывании театрализованной миниатюры и сюжетно-ролевой игре;
12.2.2.11 владеть навыками сценического образа: игра с воображаемым и реальным предметом;
12.2.2.12 определять эмоциональное состояние окружающих, декодировать (расшифровывать) их выразительные проявления

2.3. Воспроизведение мимики и пантомимики

11.2.3.1 демонстрировать различные виды ходьбы: ритмичная – с нарушениями ритмичности, равномерная, расслабленная, раскачивающая;
11.2.3.2 моделировать мимикой и жестами чувства предвкушение-сожаление, ирония- лукавство, добродушие-зависть;
11.2.3.3 тренируют мышцы, отвечающие за осанку;
11.2.3.4 воспроизводить игры – драматизацию с использованием жеста, позы, мимики, пантомимики;
11.2.3.5 воспроизводить формируемое эмоциональное состояние персонажей сюжетных постановок (при наличии форменного зрения)

12.2.3.1 передавать черты характера, эмоции, чувства: лукавство, сарказм, язвительность, любование, увлечҰнность, ирония, оторопь;
12.2.3.2 обыгрывать этюды на заданную эмоцию с передачей чувств: язвительность, сарказм, желчность, симпатия, любование, увлеченность, порывистость, недоумение, оторопь;
12.2.3.3 корректировать пластику тела, координаций движений, гибкость;
12.2.3.4 демонстрировать различные виды ходьбы: шаркающая, "провисающая" походка, быстрая – медленная, тяжеловесная "гордая", "запинающиеся", спотыкания, заминки;
12.2.3.5 корректировать черты характера, эмоции, чувства: сарказм, язвительность, любование, увлечҰнность;
12.2.3.6 обыгрывать этюды на заданную эмоцию с передачей чувств: ирония, лукавство, язвительность, сарказм, желчность, симпатия, любование, увлеченность, порывистость, недоумение, оторопь;
12.2.3.7 обыгрывать бытовые сцены-миниатюры, в которых используется материал из жизни, с помощью мимики передать уверенность, раскованность, решительность;
12.2.3.8 выражать эмоциональное состояние другого человека элементами пантомимических движений (не боюсь пройти по камешкам)

      3) раздел "Использование на практике речевых и неречевых средств общения":

      таблица 3

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

3.1. Тренировка жестов, выразительных движений

11.3.1.1 использовать жесты-знаки (рассчитанные на чье-либо восприятие и предназначенные для передачи информации), жесты-сигналы (непроизвольные, неосознанные и не рассчитаны на чье-либо восприятие) иллюстрированные жесты (те, что сопутствуют высказываниям);
11.3.1.2 адекватно воспринимать и воспроизводить жесты уверенности в себе, жесты силы, жесты оценки, жесты хорошего настроения, жесты открытости;
11.3.1.3 узнавать эмоциональные состояния, жесты, позы по внешним сигналам;
11.3.1.4 читать, называть и описывать пальцами рельефные точки, штрихи, линий (для обучающихся с остаточным зрением);
11.3.1.5 использовать приемы театрализации, драматизации в воспроизведении эмоционального состояния, настроения героев художественного произведения;
11.3.1.6 оценивать жестикуляцию по формально-динамическим особенностям (темп, амплитуда);
11.3.1.7 использовать адекватную амплитуду и выбор жестов в зависимости от расстояния собеседника: при близком расстоянии – сгибать лишь пальцы, при увеличении расстояния – движения руками от локтя, где амплитуда достигает полуметра)

12.3.1.1 различать и давать адекватную оценку видам жестов (ритмические, эмоциональные, указательные, изобразительные, символические, иллюстрирующие, жесты – адаптеры, жесты – "паразиты", запрещающие, предупреждающие, жесты защиты, жесты скуки, жесты тревожности, жесты доверия);
12.3.1.2 оценивать и воспроизводить жестикуляцию по формально-динамическим особенностям (количество) и по содержанию;
12.3.1.3 воспроизводить пантомимические этюды с воображением природных явлений (ветер, затишье, дождь, шторм);
12.3.1.4 имитировать действия с отсутствующим предметом: игра на гармошке, дудочке;
12.3.1.5 применять в часто встречающихся жизненных ситуациях навыки ведения диалога;
12.3.1.6 выполнять движения головой: утвердительный кивок, отрицательные повороты, осуждающие покачивание, ориентация головы на говорящего (для обучающихся с остаточным зрением)

3.2. Моделирование поведения

11.3.2.1 моделировать поведение в определенной ситуации: адекватное выражение предвкушения, сожаления, добродушия, зависти;
11.3.2.2 имитировать действия, связанные с профессиональной деятельностью педагога, библиотекаря, повара;
11.3.2.3 обыгрывать этюды и игры, имеющие психотерапевтическую направленность: "Это я", "Расскажу о себе", "Мой мир";
11.3.2.4 использовать предметно-действенные средства общения: локомоторные и предметные движения, позы, используемые для целей общения приближение, удаление, вручение предметов, притягивание другого человека к себе, отталкивание, позы, выражающие протест, желание уклониться от контакта и наоборот, выражающие желание контактировать;
11.3.2.5 воспроизводить танцевальные движения, танцевать, создавать яркий, пластичный образ

12.3.2.1 называть различные виды театра: театр на полу, настольный театр, театр теней;
12.3.2.2 импровизировать на тему знакомых сюжетных постановок, придумывать истории собственного сочинения;
12.3.2.3 владеть навыками коллективного творчества, соблюдения условия ансамбля, умения взаимодействовать, логично и взаимообусловлено;
12.3.2.4 владеть навыками культурного поведения в свободной практической деятельности, применяя выразительные средства общения;
12.3.2.5 моделировать состояние эмоционально окрашенного чувства (гордость, застенчивость, уверенность, смущение, восторг, уныние, восхищение)

      4) раздел "Развитие речевой интонации":

      таблица 4

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

4.1. Развитие речевой интонации

11.4.1.1 передавать интонацию и показывать текущее состояние человека;
11.4.1.2 определять эмоциональное состояние другого человека по изменению интонации и тона голоса при публичных выступлениях;
11.4.1.3 определять героя басни, стихотворения по речевой интонации (при остаточном зрении)

12.4.1.1 определять интонационную окраску радость/огорчение, притяжение/ отталкивание, ободрение/ удручение, обида/оскорбление;
12.4.1.2 использовать в собственной речи интонацию, выразительные паузы, повышение или понижение голоса, смысловое ударение;
12.4.1.3 передавать оттенки чувств, эмоционального состояния по словесной стимуляции: иронично, недоуменно, саркастично, желчно, увлеченно;
12.4.1.4 использовать эмоционально окрашенную речь при обедненной жестовой речи (дети с форменным зрением, незрячие дети);
12.4.1.5 использовать диалогическую речь в процессе театрально-игровой деятельности

      5) раздел "Формирование навыков культурного поведения":

      таблица 5

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

5.1. Навыки культурного поведения и адекватные способы общения

11.5.1.1 понимать общение как специфическое взаимодействие партнеров, каждый из которых является одновременно субъектом и объектом деятельности;
11.5.1.2 преодолевать чувство отчужденности, затруднения процесса межличностного общения в смешанных коллективах (дети с остаточным зрением, незрячие дети)

12.5.1.1 владеть навыками культурного поведения в театре, адекватно выражать свое отношение к происходящему на сцене;
12.5.1.2 использовать непроизвольные экспрессивные движения для сознательной передачи определенных сигналов: подмигивание, выражение вежливого внимания, гримаса, насмешливое выражение лица, иллюстрирующего речь;
12.5.1.3 преодолевать чувства язвительности, желчности, сарказма в микро и макросоциуме;
12.5.1.4 анализировать собственное невербальное поведение и давать им оценку

      6) раздел "Коррекция настроения и отдельных черт характера средствами мимики и пантомимики":

      таблица 6

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

6.1. Коррекция настроения и отдельных черт характера

11.6.1.1 определять настроение человека по походке, осанке, жестам;
11.6.1.2 достигать состояние актерской раскованности, уметь проживать тот или иной литературный сюжет этюдным методом, импровизировать

12.6.1.1 описывать собственные чувства на заданную эмоцию: как я отношусь к собеседнику, партнҰру; кого я ценю, уважаю;
12.6.1.2 давать моральную оценку негативным чертам характера, эмоциям с их переигрыванием;
12.6.1.3 уметь подавлять чувство неприязни к другому человеку и выражать ее в адекватной форме;
12.6.1.4 давать оценку чертам личности, порождаемых социальной средой (жадность, доброта, честность, раскаяние, угрызение совести, смирение, равнодушие, самовозвеличение)

      35. Настоящая Программа реализуется на основе Долгосрочного плана к Типовой учебной программе по учебному предмету "Развитие мимики и пантомимики" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие, слабовидящие) 11-12 классов уровня общего среднего образования согласно приложению к настоящей Программе. В долгосрочном плане обозначен объем учебных целей реализуемых в каждом разделе.

      36. Распределение часов на изучение раздела и тем предоставляется на усмотрение учителя.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Развитие мимики и пантомимики" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие, слабовидящие) 11-12 классов уровня общего среднего образования

      1) 11 класс:

      таблица 1

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. "Психомышечная тренировка"

1.1. Психомышечная тренировка

11.1.1.1 владеть навыками аутогенной психомышечной тренировки с целью сознательной корректировки поведения, чувств, эмоций;
11.1.1.2 использовать прикладной материал для обыгрывания литературных произведений (картинки, иллюстрации) (для обучающихся с остаточным зрением)

2. "Восприятие чувств и эмоциональные состояния"

2.1. Восприятие чувств

11.2.1.1 дифференцировать оттенки черт характера, эмоций: предвкушение/сожаление; добродушие/зависть;
11.2.1.2 различать и давать адекватную оценку содержательным сторонам смеха (комичный, злорадный, безжалостный, неприязненный, искусственный и беззаботный)

2.2. Узнавание, называние, описание чувств и эмоций

11.2.2.1 описывать и давать адекватную оценку мимической характеристики личности: сильная -слабая, неопределенная -гармоничная, стереотипная - индивидуальная;
11.2.2.2 описывать и давать адекватную оценку чертам характера, настроению, эмоции: заискивание, заносчивость, надменность, уныние, печаль, радость, восторг, подавленность, презрение, уважение;
11.2.2.3 определять настроение и чувство: предвкушение/сожаление; добродушие/зависть;
11.2.2.4 различать виды улыбки (фальшивая, естественная, легкая, широкая)

2.3. Воспроизведение мимики и пантомимики

11.2.3.1 демонстрировать различные виды ходьбы: ритмичная – с нарушениями ритмичности, равномерная, расслабленная, раскачивающая;
11.2.3.2 моделировать мимикой и жестами чувство предвкушение-сожаление, ирония- лукавство, добродушие-зависть;
11.2.3.3 тренируют мышцы, отвечающие за осанку

2 четверть

2. "Восприятие чувств и эмоциональные состояния"

2.2. Узнавание, называние, описание чувств и эмоций

11.2.2.5 определять настроение музыкального произведения (веселое, задорное, грустное, печальное)

2.3. Воспроизведение мимики и пантомимики

11.2.3.4 воспроизводить игры – драматизацию с использованием жеста, позы, мимики, пантомимики

3. "Использование на практике речевых и неречевых средств общения"

3.1. Тренировка жестов, выразительных движений

11.3.1.1 использовать жесты-знаки (рассчитанные на чьҰ-либо восприятие и предназначенные для передачи информации), жесты-сигналы (непроизвольные, неосознанные и не рассчитанные на чьҰ-либо восприятие), иллюстрированные жесты (те, что сопутствуют высказываниям);
11.3.1.2 адекватно воспринимать и воспроизводить жесты уверенности в себе, жесты силы, жесты оценки, жесты хорошего настроения, жесты открытости;
11.3.1.3 узнавать эмоциональные состояния жесты, позы по внешним сигналам;
11.3.1.4 читать, называть и описывать пальцами рельефные точки, штрихи, линии (для обучающихся с остаточным зрением)

3.2. Моделирование поведения

11.3.2.1 моделировать поведение в определенной ситуации: адекватное выражение предвкушения, сожаления, добродушия, зависти;
11.3.2.2 имитировать действия, связанные с профессиональной деятельностью педагога, библиотекаря, повара

4. "Развитие речевой интонации"

4.1. Развитие речевой интонации

11.4.1.1 передавать интонацию и показывать текущее состояние человека;
11.4.1.2 определять эмоциональное состояние другого человека по изменению интонации и тона голоса при публичных выступлениях

3 четверть

2. "Восприятие чувств и эмоциональные состояния"

2.3. Воспроизведение мимики и пантомимики

11.2.3.5 воспроизводить формируемое эмоциональное состояние персонажей сюжетных постановок (при наличии форменного зрения)

3. "Использование на практике речевых и неречевых средств общения"

3.1. Тренировка жестов, выразительных движений

11.3.1.5 использовать приемы театрализации, драматизации в воспроизведении эмоционального состояния, настроения героев художественного произведения;
11.3.1.6 оценивать жестикуляцию по формально-динамическим особенностям (темп, амплитуда);
11.3.1.7 использовать адекватную амплитуду и выбор жестов в зависимости от расстояния собеседника: при близком расстоянии – сгибать лишь пальцы, при увеличении расстояния –движения руками от локтя, где амплитуда достигает полуметра)

3.2. Моделирование поведения

11.3.2.3 обыгрывать этюды и игры, имеющие психотерапевтическую направленность: "Это я", "Расскажу о себе", "Мой мир"

4. "Развитие речевой интонации"

4.1. Развитие речевой интонации

11.4.1.3 определять героя басни, стихотворения по речевой интонации (при остаточном зрении

5. "Формирование навыков культурного поведения"

5.1. Навыки культурного поведения и адекватные способы общения

11.5.1.1 понимать общение как специфическое взаимодействие партнеров, каждый из которых является одновременно субъектом и объектом деятельности

4 четверть

1. "Психомышечная тренировка"

1.1. Психомышечная тренировка

11.1.1.3 воспроизводить экспрессивно-мимические действия: улыбка, взгляд, выразительные движения рук и тела, выразительные восклицания

3. "Использование на практике речевых и неречевых средств общения"

3.2. Моделирование поведения

11.3.2.4 использовать предметно-действенные средства общения: локомоторные и предметные движения, позы, используемые для целей общения приближение, удаление, вручение предметов, притягивание другого человека к себе, отталкивание, позы, выражающие протест, желание уклониться от контакта и наоборот, выражающие желание контактировать;
11.3.2.5 воспроизводить танцевальные движения, танцевать, создавать яркий, пластичный образ

5. "Формирование навыков культурного поведения"

5.1. Навыки культурного поведения и адекватные способы общения

11.5.1.2 преодолевать чувство отчужденности, затруднения процесса межличностного общения в смешанных коллективах (дети с остаточным зрением, незрячие дети)

6. "Коррекция настроения и отдельных черт характера средствами мимики и пантомимики"

6.1. Коррекция настроения и отдельных черт характера

11.6.1.1 определять настроение человека по походке, осанке, жестам;
11.6.1.2 достигать состояния актерской раскованности, уметь проживать тот или иной литературный сюжет этюдным методом, импровизировать

      2) 12 класс:

      таблица 2

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. "Психомышечная тренировка"

1.1. Психомышечная тренировка

12.1.1.1 сознательно корректировать поведение, чувства, настроение, эмоции;
12.1.1.2 понимать отдельные жесты телодвижения, небольшие микросигналы легкого дрожания губ

2. "Восприятие чувств и эмоциональные состояния"

2.1. Восприятие чувств

12.2.1.1 дифференцировать оттенки черт характера, эмоций: язвительность/ сарказм/ желчность; симпатия/ любование/; увлеченность/ порывистость; недоумение/ оторопь;
12.2.1.2 понимать значение мимики, поз и жестов персонажей сюжетных картин с воспроизведением их эмоционального состояния

2.2. Узнавание, называние, описание чувств и эмоций

12.2.2.1 определять заданные эмоции на материале программных художественных произведений и описывать противоположные по значению эмоции в знакомых произведениях;
12.2.2.2 дифференцировать эмоциональное состояние, чувство: язвительность/ сарказм/, желчность, симпатия/ любование, увлеченность/ порывистость, недоумение/ оторопь;
12.2.2.3 оценивать эмоциональное состояние героев при просмотре театрализованной композиции, пьесы;
12.2.2.4 создавать миниатюру, композицию на заданную эмоцию;
12.2.2.5 описывать и оценивать эмоции по их изображению на рисунке, фото, портрете

2.3. Воспроизведение мимики и пантомимики

12.2.3.1 передавать черты характера, эмоции, чувства: лукавство, сарказм, язвительность, любование, увлечҰнность, ирония, оторопь;
12.2.3.2 обыгрывать этюды на заданную эмоцию с передачей чувств: язвительность, сарказм, желчность, симпатия, любование, увлеченность, порывистость, недоумение, оторопь;
12.2.3.3 корректировать пластику тела, координаций движений, гибкость

2 четверть

2. "Восприятие чувств и эмоциональные состояния"

2.2. Узнавание, называние, описание чувств и эмоций

12.2.2.6 замечать эмоциональное состояние окружающих, декодировать (расшифровывать) их выразительные проявления;
12.2.2.7 создавать миниатюру на определенные гаммы чувств;
12.2.2.8 определять эмоциональное настроение художника по цветовой гамме картины

2.3. Воспроизведение мимики и пантомимики

12.2.3.4 демонстрировать различные виды ходьбы: шаркающая, "провисающая" походка, быстрая – медленная, тяжеловесная "гордая", "запинающаяся", спотыкания, заминки;
12.2.3.5 корректировать черты характера, эмоции, чувства: сарказм, язвительность, любование, увлеченность;
12.2.3.6 обыгрывать этюды на заданную эмоцию с передачей чувств: ирония, лукавство, язвительность, сарказм, желчность, симпатия, любование, увлеченность, порывистость, недоумение, оторопь;
12.2.3.7 обыгрывать бытовые сцены-миниатюры, в которых используется материал из жизни, с помощью мимики передать уверенность, раскованность, решительность;
12.2.3.8 выражать эмоциональное состояние другого человека элементами пантомимических движений (не боюсь пройти по камешкам)

3. "Использование на практике речевых и неречевых средств общения"

3.1. Тренировка жестов, выразительных движений

12.3.1.1 различать и давать адекватную оценку видам жестов (ритмические, эмоциональные, указательные, изобразительные, символические, иллюстрирующие, жесты – адаптеры, жесты – "паразиты", запрещающие, предупреждающие, жесты защиты, жесты скуки, жесты тревожности, жесты доверия);
12.3.1.2 оценивать и воспроизводить жестикуляцию по формально-динамическим особенностям (количество) и по содержанию

3.2. Моделирование поведения

12.3.2.1 называть различные виды театра: театр на полу, настольный театр, театр теней

4. "Развитие речевой интонации"

4.1. Развитие речевой интонации

12.4.1.1 определять интонационную окраску радость/огорчение, притяжение/отталкивание, ободрение/удручение, обида/оскорбление;
12.4.1.2 использовать в собственной речи интонацию, выразительные паузы, повышение или понижение голоса, смысловое ударение

3 четверть

3. "Использование на практике речевых и неречевых средств общения"

3.1. Тренировка жестов, выразительных движений

12.3.1.3 воспроизводить пантомимические этюды с воображением природных явлений (ветер, затишье, дождь, шторм);
12.3.1.4 имитировать действия с отсутствующим предметом: игра на гармошке, дудочке;
12.3.1.5 применять в часто встречающихся жизненных ситуациях навыки ведения диалога;
12.3.1.6 выполнять движения головой: утвердительный кивок, отрицательные повороты, осуждающие покачивание, ориентация головы на говорящего (для обучающихся с остаточным зрением)

3.2. Моделирование поведения

12.3.2.2 импровизировать на тему знакомых сюжетных постановок, придумывать истории собственного сочинения

4. "Развитие речевой интонации"

4.1. Развитие речевой интонации

12.4.1.3 передавать оттенки чувств, эмоционального состояния по словесной стимуляции: иронично, недоуменно, саркастично, желчно, увлеченно;
12.4.1.4 использовать эмоционально окрашенную речь при обедненной жестовой речи (дети с форменным зрением, незрячие дети);
12.4.1.5 использовать диалогическую речь в процессе театрально-игровой деятельности

5. "Формирование навыков культурного поведения"

5.1. Навыки культурного поведения и адекватные способы общения

12.5.1.1 владеть навыками культурного поведения в театре, адекватно выражать свое отношение к происходящему на сцене;
12.5.1.2 использовать непроизвольные экспрессивные движения для сознательной передачи определенных сигналов: подмигивание, выражение вежливого внимания, гримаса, насмешливое выражение лица, иллюстрирующего речь

4 четверть

1. "Психомышечная тренировка"

1.1. Психомышечная тренировка

12.1.1.3 управлять состоянием лицевых мышц с целью сознательной корректировки поведения, чувств, эмоций;
12.1.1.4 анализировать собственные эмоции и понимать, чем они вызваны, под влиянием чего меняются, управлять своим эмоциональным состоянием

2. "Восприятие чувств и эмоциональные состояния"

2.2. Узнавание, называние, описание чувств и эмоций

12.2.2.9 моделировать поведения литературных персонажей с различными чертами характера (добрый/злой, весҰлый /грустный);
12.2.2.10 оценивать эмоциональное состояние героев при обыгрывании театрализованной миниатюры и сюжетно-ролевой игре;
12.2.2.11 владеть навыками сценического образа: игра с воображаемым и реальным предметом;
12.2.2.12 определять эмоциональное состояние окружающих, декодировать (расшифровывать) их выразительные проявления

3. "Использование на практике речевых и неречевых средств общения"

3.2. Моделирование
поведения

12.3.2.3 владеть навыками коллективного творчества, соблюдения условия ансамбля, умения взаимодействовать, логично и взаимообусловлено;
12.3.2.4 владеть навыками культурного поведения в свободной практической деятельности, применяя выразительные средства общения;
12.3.2.5 моделировать состояние эмоционально окрашенного чувства (гордость, застенчивость, уверенность, смущение, восторг, уныние, восхищение)

5. "Формирование навыков культурного поведения"

5.1. Навыки культурного поведения и адекватные способы общения

12.5.1.3 преодолевать чувства язвительности, желчности, сарказма в микро и макросоциуме;
12.5.1.4 анализировать собственное невербальное поведение и давать ему оценку

6. "Коррекция настроения и отдельных черт характера средствами мимики и пантомимики"

6.1. Коррекция настроения и отдельных черт характера

12.6.1.1 описывать собственные чувства на заданную эмоцию: как я отношусь к собеседнику, партнҰру; кого я ценю, уважаю;
12.6.1.2 давать моральную оценку негативным чертам характера, эмоциям с их переигрыванием;
12.6.1.3 уметь подавлять чувство неприязни к другому человеку и выражать его в адекватной форме;
12.6.1.4 давать оценку чертам личности, порождаемым социальной средой (жадность, доброта, честность, раскаяние, угрызение совести, смирение, равнодушие, самовозвеличение)

      Примечание:

      1) цели обучения в пределах одной четверти комбинируются по разным видам речевой деятельности;

      2) данный долгосрочный план носит рекомендательный характер, учитель сам в зависимости от темпа усвоения материала обучающимися может вносить изменения по собственному усмотрению;

      3) все учебные цели рекомендуется реализовывать концентрическим способом: повторять с последующим углублением в каждой последующей четверти на расширенном и/или усложненном речевом материале.

  Приложение 389
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 389 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по предмету "Развитие мимики и пантомимики" для обучающихся с нарушением зрения (незрячие и слабовидящие) 11-12 классов уровня общего среднего образования (для классов с русским языком обучения)

  Приложение 390 к приказу
Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 03 апреля 2013 года № 115

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 390 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); в редакции приказа Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Лечебная физическая культура" для обучающихся с нарушением опорно-двигательного аппарата 11-12 классов уровня общего среднего образования Глава 1. Общее положение

      1. Типовая учебная программа "Лечебная физическая культура" (далее - программа) разработана в соответствии c Государственными общеобязательными стандартами дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, утвержденными приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031).

      2. Целью Программы является физическое укрепление организма, преодоление нарушений двигательных функций и познавательной деятельности обучающихся с нарушением опорно-двигательного аппарата.

      3. Задачи Программы:

      1) укрепление здоровья, закаливание организма и снижение заболеваемости;

      2) повышение функционального уровня органов и систем организма путем оптимальных физических нагрузок, укрепление ослабленных групп мышц и нормализация мышечного тонуса;

      3) повышение физической подготовленности и развитие основных физических качеств: силы, быстроты, выносливости, координации и гибкости;

      4) коррекция имеющихся функциональных нарушений опорно-двигательного аппарата, зрения, нервной, сердечно-сосудистой, дыхательной систем организма;

      5) обучение комплексам физических упражнений с оздоровительной и корригирующей направленностью, простейшим способам контроля за физической нагрузкой и функциональным состоянием организма на занятиях лечебной физической культурой;

      6) повышение физиологической активности систем организма, ослабленных болезнью, содействие оптимизации умственной и физической работоспособности в режиме учебной деятельности;

      7) формирование общих представлений о физическом развитии и физической подготовленности, развитие интереса к самостоятельным занятиям физическими упражнениями, обучение элементам трудовых процессов.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      4. Коррекционный курс "Лечебная физическая культура" позволит обучающимся:

      1) узнать о влиянии коррекционных физических упражнений на физическую и морфофункциональную систему человека;

      2) оценивать физическое состояние свое и других обучающихся;

      3) развивать навыки критического, коммуникативного и творческого мышления, разрешения проблем;

      4) использовать приобретенные знания и умения в практической деятельности и повседневной жизни для проведения самостоятельных занятий по развитию индивидуальных физических качеств, совершенствованию техники движений;

      5) составлять и выполнять простейшие комплексы упражнений утренней и корригирующей гимнастики с учетом индивидуальных особенностей организма;

      6) осуществлять наблюдения за своим физическим развитием и физической подготовленностью, контроль за техникой выполнения двигательных действий и режимами физической нагрузки;

      7) вести наблюдения за показателями частоты сердечных сокращений во время выполнения физических упражнений;

      8) проводить закаливающие процедуры.

      5. Педагогические подходы к организации учебного процесса по предмету "Лечебная физическая культура" основаны на принципах специальной педагогики, реализация которых направлена на удовлетворение особых образовательных потребностей, обучающихся с нарушением опорно-двигательного аппарата.

      6. Занятия по лечебной физической культуре насыщаются ситуациями и подвижными играми, которые побуждают обучающихся к общению.

      7. Для повышения эффективности занятий используются зеркала, гимнастические (шведские) стенки, скамьи, топчаны, плоскости с наклоном, столы для настольного тенниса, лестнички, ступеньки, следовые дорожки, рельефные и ребристые передвижные доски, доски с наклоном, мини-батуты, тренажеры, специальное оборудование (антигравитационные костюмы, нейро- ортопедический комбинезон ФАЭТОН, аппарат Гросса, аппарат механотерапии Кобра, тренажер для разработки нижних конечностей (со скольжением), механотерапевтический тренажер MOTOmed).

      8. Каждая нозология требует специфического оснащения и инвентаря. При поражениях спинного мозга с целью фиксации частей тела используются пояса, полотняные ленты, лямки, манжеты, корсеты.

      9. Для усиления приоритетности системы целей обучения и результатов образовательного процесса используются ценностно-ориентированный, деятельностный, личностно-ориентированный, коммуникативный, дифференцированный, проектный подходы и игровое обучение, как классические основы образования.

      10. Ценностно-ориентированный подход:

      1) ценностно-ориентированный учебный процесс целенаправленно формирует систему ценностей личности обучающегося;

      2) значение ценностей проявляется в сфере формирования норм, привычек, образа жизни, стиля поведения, необходимых для успешного функционирования определенного общества;

      3) ценности стимулируют поведение и поступки, действуя как важный фактор мотивации личности;

      4) ценности среднего образования основаны на национальной идее "Мәңгілік ел".

      11. Деятельностный подход:

      1) деятельностный подход заключается в том, что обучающийся получает знания не в готовом виде, добывает их сам, осознает содержание и формы своей учебной деятельности, понимает и принимает систему ее норм, активно участвует в их совершенствовании, что способствует активному успешному формированию его знаний, учебных умений и навыков широкого спектра;

      2) деятельностный подход строится на признании того, что развитие личности обучающихся определяется характером организации доступной им деятельности (предметно-практической, учебной, физической).

      12. Личностно-ориентированный подход:

      1) целью личностно-ориентированного подхода является индивидуализация учебного процесса, гармоничное формирование и всестороннее развитие личности обучающегося в учебном процессе, полное раскрытие его творческих сил с учетом его индивидуальных особенностей психического и физического развития, потребностей и мотивов поведения;

      2) индивидуальный темп освоения каждым обучающимся программы по лечебной физической культуре (каждый ученик сравнивается не со сверстниками, а с самим собой в развитии, следующий этап обучения строится на основе усвоенных навыков предыдущего этапа).

      13. Коммуникативный подход:

      1) процесс обучения включает задания, способствующиее формированию умений общения, и режимов работы, адекватных условиям реальной коммуникации (парная и групповая работа);

      2) социальная значимость коммуникативного подхода: владение разными видами информации; умение вести дискуссию по различным проблемам, выработка собственной позиции по данным вопросам;

      3) личная значимость коммуникативного подхода: умение анализировать и оценивать деятельность друзей, одноклассников; умение адекватно оценивать свои силы, понимать, что можно - нельзя: в еде, в физической нагрузке, умение пользоваться личными адаптивными и ассистивными средствами в разных ситуациях (очки, специальное кресло, индивидуально адаптированное рабочее место, специализированные клавиатуры компьютера, заменители традиционной мышки).

      14. Дифференцированный подход:

      1) условием организации дифференцированной работы является применение дифференцированных заданий, которые различаются по сложности, характеру помощи со стороны учителя;

      2) дифференцированный подход обусловлен наличием вариативных типологических особенностей у обучающихся одной категории. Педагог организует коррекционно-образовательный процесс, исходя из наличия в классе однородных по своим характеристикам групп, через различное для каждой из них содержание, темпа, объема, сложности, методов и приемов работы, форм и способов контроля и мотивации учения.

      15. В процессе дифференцированного подхода необходимо соблюдать следующие терапевтические рекомендации:

      1) избегать сильного растяжения мышц (в отношении обучающихся, имеющих заболевания мышечной системы), возникающего при выполнении общеразвивающих упражнений и игр, которые вызывают напряжение (например, сидеть на корточках или пятках). В момент вставания им необходимо оказывать мускульную помощь или предоставлять им вспомогательные средства;

      2) при проведении коррекционных упражнений обучающиеся со спастической диплегией используют по возможности обе руки;

      3) обучающиеся со слаборазвитой способностью удерживать равновесие, но способные к ходьбе, имеющие нарушения тазобедренного сустава, принимают участие в упражнениях и играх высокой динамичности, сидя в колясках или получают дифференцированное задание;

      4) обучающимся, подверженным судорожным приступам (избирательно), необходимо четко разъяснить, насколько некоторые задания могут повысить вероятность припадков и спровоцировать их. Принципиально важно избегать выполнения круговых движений, гимнастических упражнений на снарядах;

      5) с обучающимися с насильственными неуправляемыми движениями (гиперкинезами) обязательна отработка коррекционных упражнений на трех уровнях: с контролем в зеркало, без контроля в зеркало, с закрытыми глазами.

      16. Проектный подход:

      1) предполагает, что обучающийся ставит перед собой проблему и самостоятельно находит пути ее решения;

      2) реализуется с учетом возрастных особенностей обучающихся. Алгоритм проектной деятельности сохраняется полностью. В рамках знакомства с содержанием раздела организуется деятельность обучающихся по подготовке коллективных/групповых проектов.

      17. Игровое обучение:

      1) использование игровых форм в качестве метода обучения способствует активизации познавательных интересов, обучающихся;

      2) обучающая деятельность подчиняется правилам игры, учебные материалы являются средствами игры. Игровые приемы, направленные на организацию коллективных форм деятельности, способствует тому, что обучающиеся учатся уважать мнение других членов малой группы, прогнозировать конечные результаты, самостоятельно планировать деятельность, определять методы достижения целей.

      18. Дозирование нагрузок проводится по: выбору исходного положения, количеству повторов, активности выполнения, темпу, амплитуде движения, сложности выполнения, наличию эмоционального фактора, количеству дыхательных упражнений, использованию предметов, тренажеров.

      19. Использование информационно-коммуникационных технологий (далее – ИКТ):

      1) компетентность в использовании ИКТ строится на базовых ИКТ-навыках и включает в себя правильное и творческое применение технологий для работы, досуга и коммуникации;

      2) обучающиеся развивают навыки по ИКТ в процессе обучения по всем учебным предметам, находя, создавая и работая с информацией, сотрудничая и обмениваясь информацией и идеями, оценивая и затем совершенствуя свою работу, используя широкий спектр оборудования и приложений;

      3) программа включают: мультимедийные ресурсы средств массовой информации; нахождение, выбор и обработка данных с цифровых и Интернет-источников; умение судить об их точности, надежности и важности; ИКТ для создания и обработки информации;

      4) в учебном процессе ИКТ используется дозировано с учҰтом индивидуальных возможностей обучающихся.

Глава 3. Организация содержания предмета "Лечебная физическая культура" Параграф 1. Содержание предмета "Лечебная физическая культура"

      20. Объем учебной нагрузки по предмету "Лечебная физическая культура" составляет:

      1) в 11 классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

      2) в 12 классе – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по учебному предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

      21. Содержание Программы организовано по разделам обучения. Каждый раздел предусматривает подразделы, содержание которых представлено в виде учебных целей для определенного класса. Цели обучения, организованные систематично и последовательно внутри каждого подраздела, позволяют учителям планировать свою работу и оценивать достижения обучающихся, информировать их о следующих этапах обучения.

      22. Содержание учебного предмета включает 3 раздела:

      1) "Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата";

      2) "Творческие способности и критическое мышление через коррекционно – развивающее оздоровление";

      3) "Мотивация на здоровье и здоровый образ жизни".

      23. Раздел "Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата" включает следующие подразделы:

      1) профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата и улучшение функции дыхания;

      2) сознательное управление двигательной деятельностью для коррекции основных двигательных навыков и их последовательности в различных видах упражнений;

      3) обучение самостоятельному овладению основными элементами коррекции недостатков физического развития;

      4) увеличение подвижности суставов конечностей;

      5) соблюдение последовательностей тактики, стратегии и структурных идей в ряде физических упражнений;

      6) определение собственных и чужих умений, недостатков и потенциала в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков;

      7) развитие навыков преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей.

      24. Раздел "Творческие способности и критическое мышление через коррекционно – развивающее оздоровление" включает следующие подразделы:

      1) адаптация идей, стратегий и планов, связанных с движением, с помощью альтернативных решений для реагирования на изменяющиеся обстоятельства с учетом индивидуальных двигательных потребностей обучающихся;

      2) самостоятельная и совместная работа для достижения целей, попеременно, исполняя роль командного лидера;

      3) знание и понимание навыков совместной работы по созданию благоприятной учебной среды коррекционной и развивающей направленности, учитывая индивидуальные особенности организма;

      4) использование, создание правил и структурных приемов в ряде физических упражнений;

      5) развитие чувства патриотизма при выполнении индивидуальных и групповых заданий во время выполнения лечебной физической деятельности;

      6) исполнение ролей, обусловленных различными контекстами движений и осознание их различий.

      25. Раздел "Мотивация на здоровье и здоровый образ жизни" включает следующие подразделы:

      1) закрепление знаний о важности лечебной физической культуры для здоровья и здорового образа жизни, привитие интереса к регулярным, самостоятельным и систематическим занятиям;

      2) понимание необходимости в выполнении лечебных физических упражнений, направленных на развитие двигательной активности;

      3) знание и понимание влияния различных физических нагрузок на изменения в организме, коррекцию двигательных функций;

      4) нормализация дыхательной функции в результате выполнения различных дыхательных гимнастик в зависимости от положения тела и выполнения;

      5) определение трудностей и рисков, реагируя соответствующим образом во время участия в ряде физических нагрузок с учетом специфики двигательных нарушений;

      6) элементы психогимнастики, нетрадиционные формы занятий лечебной физической культурой.

      26. Базовое содержание предмета "Лечебная физическая культура" для 11 класса:

      основы знаний:

      1) правила поведения на занятиях, роль и значение занятий лечебной физической культурой для сохранения творческой активности и долголетия, поддержания репродуктивной функции человека;

      2) гигиенические требования к занятиям лечебной физической культуры и самостоятельным занятиям в школе и дома;

      3) правила приема воздушных и солнечных ванн;

      4) значение занятий на открытом воздухе, температурный режим;

      5) знание правил подвижных игр, изученных на занятиях;

      диагностика:

      1) обследование для установления характера нарушений физического развития и определения средств дифференцированного коррекционного воздействия;

      2) технология планирования и контроля в системе регулярных оздоровительных занятий, основывающихся на состоянии здоровья, физического развития и физической подготовленности;

      3) выбор способов индивидуальной и самостоятельной работы;

      профилактика и коррекция нарушенных функций:

      1) организация и проведение самостоятельных занятий по коррекции осанки и телосложения;

      2) индивидуальные упражнения на тренажерах и специальном оборудовании;

      3) комплексы оздоровительной гимнастики и использование нетрадиционных способов оздоровления;

      4) совершенствование приемов расслабления и контроль за своим физическим состоянием;

      5) развитие дыхательных возможностей и самомассаж, предупреждение и преодоление нарушений опорно-двигательного аппарата;

      оценка эффективности занятий:

      1) самонаблюдение и самоконтроль;

      2) оценка техники движений, способы выявления и устранения ошибок в технике выполнения специализированных упражнений;

      3) измерение резервов организма и состояния здоровья с помощью тестов под наблюдением учителя (расчет "индекса здоровья" по показателям пробы Руфье).

      27. Базовое содержание предмета "Лечебная физическая культура" для 12 класса:

      основы знаний:

      1) техника безопасности на занятиях, овладение умениями организовать здоровьесберегающую жизнедеятельность (режим дня, утренняя зарядка, оздоровительные мероприятия);

      2) умение определять утомление по внешним признакам, оценка и выбор наиболее эффективных средств и методов для определения динамики физического состояния;

      диагностика:

      1) обследование для установления характера нарушений физического развития и определения средств дифференцированного коррекционного воздействия;

      2) выбор способов индивидуальной и самостоятельной работы;

      профилактика и коррекция нарушенных функций:

      1) коррекция и компенсация недостатков физического развития;

      2) усложнение комплексов корригирующих упражнений, увеличение их объема, дозировки и содержания;

      3) самостоятельные решения для организации и проведения занятий по коррекции недостатков телосложения, коррекция нарушений в движениях (нарушение координации, точность в движении, равновесия);

      4) устранение недостатков в развитии двигательных и иных качеств (силы, быстроты, ловкости, выносливости, гибкости);

      5) составление индивидуальных комплексов упражнений;

      6) использование изученных методов дыхательной и корригирующей гимнастики;

      7) самостоятельное составление комплексов упражнений, разрабатываемых в соответствии с рекомендациями врача и методиста ЛФК (с учетом состояния здоровья и характера протекания заболевания);

      8) специальные упражнения, нормализующие мышечный тонус, индивидуальные упражнения на тренажерах и специальном оборудовании, использование нетрадиционных способов оздоровления;

      оценка эффективности занятий:

      1) самонаблюдение и самоконтроль;

      2) оценка техники движений, способы выявления и устранения ошибок в технике выполнения специализированных упражнений, измерение резервов организма и состояния здоровья с помощью тестов под наблюдением учителя (расчет "индекса здоровья" по показателям пробы Руфье).

Параграф 2. Система целей обучения

      28. В Программе для удобства использования учебных целей и проведения мониторинга введена кодировка. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел, четвертое число показывает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 11.1.2.1: "11" - класс, "1.2" - подраздел, "1" - нумерация учебной цели.

      29. Ожидаемые результаты по системе целей обучения:

      1) раздел "Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата":

      Таблица 1

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

1.1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата и улучшения функции дыхания

11.1.1.1 анализировать свои двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений

12.1.1.1 демонстрировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений

11.1.1.2 анализировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений для коррекции позвоночника

12.1.1.2 демонстрировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений для коррекции позвоночника

11.1.1.3 использовать дыхательные упражнения для улучшения функции дыхания (положительно сказывающейся на форме грудной клетки)

12.1.1.3 применять на практике упражнения для улучшения функции дыхания (положительно сказывающейся на форме грудной клетки)

1.2. Сознательное управление двигательной деятельностью для коррекции основных двигательных навыков и их последовательности в различных видах упражнений

11.1.2.1 анализировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений для коррекции позвоночника

12.1.2.1 демонстрировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений для коррекции позвоночника

11.1.2.2 самостоятельно применять комбинации движений и умение самостоятельно контролировать физическое развитие и физическую подготовленность

12.1.2.2 демонстрировать выполнение комбинаций движений и самостоятельный контроль за своим физическим развитием и физической подготовленностью

11.1.2.3 оценивать свое физическое развитие (телосложение); планировать упражнения по коррекции отклонений в осанке, искривлении позвоночника в различных направлениях (кифозы, лордозы, сколиозы); использовать комплексы упражнений

12.1.2.3 анализировать и демонстрировать комплексы упражнений, влияющих на коррекцию ходьбы в зависимости от сложившихся обстоятельств

11.1.2.4 самостоятельно контролировать и корригировать свою ходьбу в зависимости от сложившихся обстоятельств

11.1.2.4 оценивать и разработать комплексы упражнений для коррекции нарушений ходьбы в зависимости от сложившихся обстоятельств

1.3. Обучение самостоятельному овладению основными элементами коррекции недостатков физического развития

11.1.3.1 выбирать развивающие физические упражнения для укрепления мышц спины и передней части туловища (мышечный корсет), для выработки правильной осанки;
11.1.3.2 оценивать качество выполнения движений в различных последовательных упражнениях, способствующих физическому развитию и умению предупреждать и исправлять двигательные ошибки;
11.1.3.3 использовать упражнения на разработку ограниченных движений (разгибание и отведение в плечевом суставе, разгибание и супинация в локтевом суставе, разгибание пальцев и отведение большого пальца в кисти, разгибание и отведение в тазобедренном суставе, разгибание в коленном суставе, разгибание в голеностопном суставе) и опору на полную стопу

12.1.3.1 систематизировать развивающие физические упражнения для укрепления мышц спины и передней части туловища (мышечный корсет), для выработки правильной осанки;
12.1.3.2 анализировать качество выполнения движений в различных последовательных упражнениях, способствующих физическому развитию и демонстрировать умение предупреждать и исправлять двигательные ошибки;
12.1.3.3 анализировать упражнения на разработку ограниченных движений (разгибание и отведение в плечевом суставе, разгибание и супинация в локтевом суставе, разгибание пальцев и отведение большого пальца в кисти, разгибание и отведение в тазобедренном суставе, разгибание в коленном суставе, разгибание в голеностопном суставе) и опору на полную стопу

1.4. Увеличение подвижности суставов конечностей

11.1.4.1 классифицировать упражнения, которые позволяют регулировать амплитуду движений и силу мышечного напряжения в соответствии с субъективными ощущениями

12.1.4.1 систематизировать и самостоятельно применять упражнения, которые позволяют регулировать амплитуду движений и силу мышечного напряжения в соответствии с субъективными ощущениями

11.1.4.2 выбирать и применять комплексы упражнений для увеличения подвижности в суставах верхних конечностей

12.1.4.2 создавать и применять комплексы упражнений для увеличения подвижности в суставах верхних конечностей

11.1.4.3 прогнозировать основные физические движения для увеличения подвижности в суставах нижних конечностей

12.1.4.3 разрабатывать основные физические движения для увеличения подвижности в суставах нижних конечностей

11.1.4.4 анализировать знания основных физических движений для обучения других упражнениям с предметами для коррекции мелкой моторики

12.1.4.4 классифицировать основные физические движения для обучения других упражнениям с предметами для коррекции мелкой моторики

1.5. Соблюдение последовательностей тактики, стратегии и структурных идей в ряде физических упражнений

11.1.5.1 демонстрировать различные тактики, стратегии и композиционные идеи в широком диапазоне физических упражнений

12.1.5.1 связывать эффективное выполнение упражнений с различным тактиками, стратегиями и композиционными идеями в широком диапазоне физических упражнений

1.6 Определение собственных и чужих умений, недостатков и потенциала в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков

11.1.6.1 оценивать и применять чужие умения по преодолению недостатков в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков;

12.1.6.1 анализировать и применять чужие умения по преодолению недостатков в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков;

11.1.6.2 выбирать специальные упражнения для тренировки последовательного развития двигательных навыков

12.1.6.2 применять специальные упражнения для тренировки последовательного развития двигательных навыков

1.7. Развитие навыков преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

11.1.7.1 анализировать и уметь использовать для обучения навыки преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

12.1.7.1 анализировать и уметь использовать для обучения навыки преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

11.1.7.2 разработать движения и проводить поэтапно в ходе применения специальных упражнений, с учетом степени сформированности собственных двигательных функций

12.1.7.2 оценивать специальные физические упражнения и использовать их поэтапно в ходе применения в собственных комплексах

11.1.7.3 измерять показатели физического развития (рост и масса тела) и с помощью тестовых упражнений физическую подготовленность (сила, быстрота, выносливость, равновесие, гибкость)

12.1.7.3 применять тестовые упражнения для систематических наблюдений за динамикой показателей физического развития и физической подготовленности

      2) раздел "Творческие способности и критическое мышление через коррекционно – развивающее оздоровление":

      Таблица 2

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

2.1. Адаптация идей, стратегий и планов, связанных с движением, с помощью альтернативных решений для реагирования на изменяющиеся обстоятельства с учетом индивидуальных двигательных потребностей обучающихся

11.2.1.1 обсуждать и применять на практике двигательные идеи, стратегии и планы в альтернативных решениях в среде жизнедеятельности

12.2.1.1 систематизировать и применять на практике двигательные идеи, стратегии и планы в альтернативных решениях в среде жизнедеятельности

2.2. Самостоятельная и совместная работа для достижения целей, попеременно, исполняя роль командного лидера

11.2.2.1 оценивать самостоятельно правильность выполнения действия и вносить необходимые коррективы в исполнение по ходу его реализации

12.2.2.1 аргументировать выполнение действия и вносить необходимые коррективы в исполнение по ходу его реализации

11.2.2.2 сравнивать чужие и свои лидерские навыки работы в команде

12.2.2.2 демонстрировать свои лидерские навыки работы в команде

2.3. Знание и понимание навыков совместной работы по созданию благоприятной учебной среды коррекционной и развивающей направленности, учитывая индивидуальные особенности организма

11.2.3.1 анализировать чужие и поддерживать свои навыки совместной и эффективной работы по созданию благоприятной учебной среды коррекционной и развивающей направленности, учитывая индивидуальные особенности организма

11.2.3.1 исследовать чужие и поддерживать свои навыки совместной и эффективной работы по созданию благоприятной учебной среды коррекционной и развивающей направленности, учитывая индивидуальные особенности организма

2.4. Использование, применение, создание правил и структурных приемов в ряде физических упражнений

11.2.4.1 понимать значение физических упражнений и применять их для улучшения собственного здоровья

12.2.4.1 систематизировать физические упражнения и применять их для улучшения собственного здоровья


11.2.4.2 анализировать и уметь применять правила и структурные приемы при выполнении различных физических упражнений с учетом физических особенностей

12.2.4.2 анализировать и уметь применять правила и структурные приемы при выполнении различных физических упражнений с учетом физических особенностей детей с двигательной патологией

11.2.4.3 отбирать упражнения для комплексов утренней зарядки и применять их в соответствии с изученными правилами

12.2.4.3 подготавливать упражнения для комплексов утренней зарядки и демонстрировать их в соответствии с изученными правилами

2.5. Развитие чувства патриотизма при выполнении индивидуальных и групповых заданий во время выполнения лечебной физической деятельности

11.2.5.1 демонстрировать чувство патриотизма и соперничество в индивидуальной и групповой физической деятельности

12.2.5.1 демонстрировать чувство патриотизма и соперничество в индивидуальной и групповой физической деятельности

2.6. Использование ролей, обусловленных различными контекстами движений и осознание их различий

11.2.6.1 экспериментировать с различными ролями при выполнении движений, выявлять их различия при выполнении сложных физических упражнений;

12.2.6.1 оценивать различные роли при выполнении движений, фиксировать их различия при выполнении сложных физических упражнений;

11.2.6.2 освоить доступные способы контроля над функциями собственного тела

12.2.6.2 прогнозировать двигательные нарушения (парезы, параличи, насильственные движения) и разработать доступные способы контроля над функциями собственного тела

      3) раздел "Мотивация на здоровье и здоровый образ жизни":

      Таблица 3

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

3.1. Закрепление знаний о важности лечебной физической культуры для здоровья и здорового образа жизни, привитие интереса к регулярным, самостоятельным и систематическим занятиям

11.3.1.1 оценивать свои и чужие знания оздоровительной пользы физических упражнений, способствующих укреплению здоровья

12.3.1.1 разрабатывать комплексы физических упражнений, способствующих укреплению здоровья


11.3.1.2 анализировать свои и чужие знания о важности органов дыхания для здоровья, пользоваться правилами дыхания при их применении

12.3.1.2 исследовать свои и чужие знания о важности органов дыхания для здоровья, пользоваться правилами дыхания при их применении

3.2. Понимание необходимости в выполнении лечебных физических упражнений, направленных на развитие двигательной активности

11.3.2.1 анализировать комплексы лечебных физических упражнений, направленных на развитие двигательной активности

12.3.2.1 систематизировать и создавать комплексы лечебных физических упражнений, направленных на развитие двигательной активности

3.3. Знание и понимание влияния различных физических нагрузок на изменения в организме, коррекцию двигательных функций

11.3.3.1 сравнивать применение своих и чужих стратегий для определения физических изменений до и после выполнения нагрузок

12.3.3.1 разрабатывать стратегии для определения физических изменений до и после выполнения нагрузок

11.3.3.2 разрабатывать упражнения для торможения патологической тонической рефлекторной активности, нормализация на этой основе мышечного тонуса и облегчение произвольных движений

12.3.3.2 разрабатывать упражнения для торможения патологической тонической рефлекторной активности, нормализация на этой основе мышечного тонуса и облегчение произвольных движений

11.3.3.3 рассчитывать дозирование нагрузки за счет усложнений или упрощения упражнений с учетом противопоказаний к отдельным видам упражнений

12.3.3.3 оценивать дозирование нагрузки за счет усложнений или упрощения упражнений с учетом противопоказаний к отдельным видам упражнений

3.4. Нормализация дыхательной функции в результате выполнения различных дыхательных гимнастик в зависимости от положения тела и выполнения

11.3.4.1 анализировать и учить других различным методам дыхательной гимнастики при выполнении специальных комплексов лечебных физических упражнений

12.3.4.1 обсуждать и применять на практике различные методы дыхательной гимнастики при выполнении специальных комплексов лечебных физических упражнений

11.3.4.2 способствовать восстановлению сдвигов функционального состояния организма, вызванных физической нагрузкой с рациональным дыханием

12.3.4.2 прогнозировать восстановление сдвигов функционального состояния организма, вызванных физической нагрузкой с рациональным дыханием

3.5. Определение трудностей и рисков, реагируя соответствующим образом во время участия в ряде физических нагрузок с учетом специфики двигательных нарушений

11.3.5.1 связать технику безопасности со способами снижения потенциальных угроз здоровью с учетом специфики двигательных нарушений

12.3.5.1 анализировать и объяснять другим технику безопасности, а также способы снижения потенциальных угроз здоровью с учетом специфики двигательных нарушений

3.6. Элементы психогимнастики, нетрадиционные формы занятий лечебной физической культурой

11.3.6.1 применять элементы психогимнастики, направленные на укрепление здоровья с учетом двигательных нарушений

12.3.6.1 использовать элементы психогимнастики для укрепления здоровья с учетом двигательных нарушений

11.3.6.2 использовать нетрадиционные формы занятий по лечебной физической культуре, направленные на укрепление здоровья с учетом двигательных нарушений

12.3.6.2 использовать нетрадиционные формы занятий по лечебной физической культуре и научить других изученным методикам

11.3.6.3 демонстрировать элементы самомассажа и релаксации, направленных на укрепление здоровья с учетом двигательных нарушений

11.3.6.3 применять самому и обучать других элементам самомассажа и релаксации

11.3.6.4 применять самому и обучать других специфике упражнений на тренажерах для развития мышечно-суставных движений

12.3.6.4 разрабатывать специальные алгоритмы упражнений на тренажерах для развития мышечно-суставных движений

      30. Настоящая Программа реализуется на основе Долгосрочного плана к Типовой учебной программе по учебному предмету "Лечебная физическая культура" для обучающихся с нарушением опорно-двигательного аппарата 11-12 классов уровня общего среднего образования согласно приложению к настоящей Программе. В долгосрочном плане обозначен объем учебных целей реализуемых в каждом разделе.

      31. Распределение часов на изучение раздела и тем предоставляется на усмотрение учителя.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Лечебная физическая культура" для обучающихся с нарушением опорно-двигательного аппарата 11-12 классов уровня общего среднего образования

      1) 11 класс:

      таблица 1

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата

1.1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата и улучшения функции дыхания

11.1.1.1 анализировать свои двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений;
11.1.1.3 использовать дыхательные упражнения для улучшения функции дыхания (положительно сказывающейся на форме грудной клетки)

1.2. Сознательное управление двигательной деятельностью для коррекции основных двигательных навыков и их последовательности в различных видах упражнений

11.1.2.1 анализировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений для коррекции позвоночника;
11.1.2.3 оценивать свое физическое развитие (телосложение); планировать упражнения по коррекции отклонений в осанке, искривлении позвоночника в различных направлениях (кифозы, лордозы, сколиозы); использовать комплексы упражнений

1.3. Обучение самостоятельному овладению основными элементами коррекции недостатков физического развития

11.1.3.1 выбирать развивающие физические упражнения для укрепления мышц спины и передней части туловища (мышечный корсет), для выработки правильной осанки;
11.1.3.2 оценивать качество выполнения движений в различных последовательных упражнениях, способствующих физическому развитию и умению предупреждать и исправлять двигательные ошибки

1.4 .Увеличение подвижности суставов конечностей

11.1.4.1 классифицировать упражнения, которые позволяют регулировать амплитуду движений и силу мышечного напряжения в соответствии с субъективными ощущениями;
11.1.4.2 выбирать и применять комплексы упражнений для увеличения подвижности в суставах верхних конечностей

1.7. Развитие навыков преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

11.1.7.1 анализировать и использовать для обучения навыки преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

2. Творческие способности и критическое мышление через коррекционно -развивающее оздоровление

2.1. Адаптация идей, стратегий и планов, связанных с движением, с помощью альтернативных решений для реагирования на изменяющиеся обстоятельства с учетом индивидуальных двигательных потребностей обучающихся

11.2.1.1 обсуждать и применять на практике двигательные идеи, стратегии и планы в альтернативных решениях в среде жизнедеятельности

2.2. Самостоятельная и совместная работа для достижения целей, попеременно, исполняя роль командного лидера

11.2.2.1 оценивать самостоятельно правильность выполнения действия и вносить необходимые коррективы в исполнение по ходу его реализации

2.3. Знание и понимание навыков совместной работы по созданию благоприятной учебной среды коррекционной и развивающей направленности, учитывая индивидуальные особенности организма

11.2.3.1 анализировать чужие и поддерживать свои навыки совместной и эффективной работы по созданию благоприятной учебной среды коррекционной и развивающей направленности, учитывая индивидуальные особенности организма

2.5. Развитие чувства патриотизма при выполнении индивидуальных и групповых заданий во время выполнения лечебной физической деятельности

11.2.5.1 демонстрировать чувство патриотизма, соперничество в индивидуальной и групповой физической деятельности

3. Мотивация на здоровье и здоровый образ жизни

3.1. Закрепление знаний о важности лечебной физической культуры для здоровья и здорового образа жизни, привитие интереса к регулярным, самостоятельным и систематическим занятиям

11.3.1.1 оценивать свои и чужие знания оздоровительной пользы физических упражнений, способствующих укреплению здоровья;
11.3.1.2 анализировать свои и чужие знания о важности органов дыхания для здоровья, пользоваться правилами дыхания при их применении

3.2. Понимание необходимости в выполнении лечебных физических упражнений, направленных на развитие двигательной активности

11.3.2.1 анализировать комплексы лечебных физических упражнений, направленных на развитие двигательной активности

3.3. Знание и понимание влияния различных физических нагрузок на изменения в организме, коррекцию двигательных функций

11.3.3.1 сравнивать применение своих и чужих стратегий для определения физических изменений до и после выполнения нагрузок;
11.3.3.3 рассчитывать дозирование нагрузки за счет усложнений или упрощения упражнений с учетом противопоказаний к отдельным видам упражнений

3.5. Определение трудностей и рисков, реагируя соответствующим образом во время участия в ряде физических нагрузок с учетом специфики двигательных нарушений

11.3.5.1 связать технику безопасности со способами снижения потенциальных угроз здоровью с учетом специфики двигательных нарушений

2 четверть

1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата

1.1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата и улучшения функции дыхания

11.1.1.2 анализировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений для коррекции позвоночника;
11.1.1.3 использовать дыхательные упражнения для улучшения функции дыхания (положительно сказывающейся на форме грудной клетки)

1.2. Сознательное управление двигательной деятельностью для коррекции основных двигательных навыков и их последовательности в различных видах упражнений

11.1.2.1 анализировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений для коррекции позвоночника;
11.1.2.2 самостоятельно применять комбинации движений и умение самостоятельно контролировать физическое развитие и физическую подготовленность

1.4. Увеличение подвижности суставов конечностей

11.1.4.1 классифицировать упражнения, которые позволяют регулировать амплитуду движений и силу мышечного напряжения в соответствии с субъективными ощущениями;
11.1.4.3 прогнозировать основные физические движения для увеличения подвижности в суставах нижних конечностей

1.5. Соблюдение последовательностей тактики, стратегии и структурных идей в ряде физических упражнений

11.1.5.1 демонстритовать различные тактики, стратегии и композиционные идеи в широком диапазоне физических упражнений

1.6. Определение собственных и чужих умений, недостатков и потенциала в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков

11.1.6.1 оценивать и применять чужие умения по преодолению недостатков в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков

1.7. Развитие навыков преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

11.1.7.1 анализировать и уметь использовать для обучения навыки преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

2. Творческие способности и критическое мышление через коррекционно -развивающее оздоровление

2.1. Адаптация идей, стратегий и планов, связанных с движением, с помощью альтернативных решений для реагирования на изменяющиеся обстоятельства с учетом индивидуальных двигательных потребностей обучающихся

11.2.1.1 обсуждать и применять на практике двигательные идеи, стратегии и планы в альтернативных решениях в среде жизнедеятельности

2.2. Самостоятельная и совместная работа для достижения целей, попеременно, исполняя роль командного лидера

11.2.2.1 оценивать самостоятельно правильность выполнения действия и вносить необходимые коррективы в исполнение по ходу его реализации;
11.2.2.2 сравнивать чужие и свои лидерские навыки работы в команде

2.3. Знание и понимание навыков совместной работы по созданию благоприятной учебной среды коррекционной и развивающей направленности, учитывая индивидуальные особенности организма

11.2.3.1 анализировать чужие и поддерживать свои навыки совместной и эффективной работы по созданию благоприятной учебной среды коррекционной и развивающей направленности, учитывая индивидуальные особенности организма

2.4. Использование, применение, создание правил и структурных приемов в ряде физических упражнений

11.2.4.1 понимать значение физических упражнений и применять их для улучшения собственного здоровья;
11.2.4.2 анализировать и применять правила и структурные приемы при выполнении различных физических упражнений с учетом физических особенностей

3. Мотивация на здоровье и здоровый образ жизни

3.2. Понимание необходимости в выполнении лечебных физических упражнений, направленных на развитие двигательной активности

11.3.2.1 анализировать комплексы лечебных физических упражнений, направленных на развитие двигательной активности

3.3. Знание и понимание влияния различных физических нагрузок на изменения в организме, коррекцию двигательных функций

11.3.3.1 сравнивать применение своих и чужих стратегий для определения физических изменений до и после выполнения нагрузок;
11.3.3.2 разрабатывать упражнения для торможения патологической тонической рефлекторной активности, нормализация на этой основе мышечного тонуса и облегчение произвольных движений

3.4. Нормализация дыхательной функции в результате выполнения различных дыхательных гимнастик в зависимости от положения тела и выполнения

11.3.4.1 анализировать и учить других различным методам дыхательной гимнастики при выполнении специальных комплексов лечебных физических упражнений

3.5. Определение трудностей и рисков, реагируя соответствующим образом во время участия в ряде физических нагрузок с учетом специфики двигательных нарушений

11.3.5.1 связать технику безопасности со способами снижения потенциальных угроз здоровью с учетом специфики двигательных нарушений

3 четверть

1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата

1.1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата и улучшения функции дыхания

11.1.1.1 анализировать свои двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений;
11.1.1.2 анализировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений для коррекции позвоночника

1.2. Сознательное управление двигательной деятельностью для коррекции основных двигательных навыков и их последовательности в различных видах упражнений

11.1.2.2 самостоятельно применять комбинации движений и умение самостоятельно контролировать физическое развитие и физическую подготовленность;
11.1.2.3 оценивать свое физическое развитие (телосложение); планировать упражнения по коррекции отклонений в осанке, искривлении позвоночника в различных направлениях (кифозы, лордозы, сколиозы); использовать комплексы упражнений;
11.1.2.4 самостоятельно контролировать и корригировать свою ходьбу в зависимости от сложившихся обстоятельств

1.3. Обучение самостоятельному овладению основными элементами коррекции недостатков физического развития

11.1.3.2 оценивать качество выполнения движений в различных последовательных упражнениях, способствующих физическому развитию и умению предупреждать и исправлять двигательные ошибки;
11.1.3.3 использовать упражнения на разработку ограниченных движений (разгибание и отведение в плечевом суставе, разгибание и супинация в локтевом суставе, разгибание пальцев и отведение большого пальца в кисти, разгибание и отведение в тазобедренном суставе, разгибание в коленном суставе, разгибание в голеностопном суставе) и опору на полную стопу

1.4. Увеличение подвижности суставов конечностей

11.1.4.2 выбирать и применять комплексы упражнений для увеличения подвижности в суставах верхних конечностей;
11.1.4.4 анализировать знания основных физических движений для обучения других упражнениям с предметами для коррекции мелкой моторики

1.6. Определение собственных и чужих умений, недостатков и потенциала в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков

11.1.6.1 оценивать и применять чужие умения по преодолению недостатков в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков;
11.1.6.2 выбирать специальные упражнения для тренировки последовательного развития двигательных навыков

1.7. Развитие навыков преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

11.1.7.2 разработать движения и проводить поэтапно в ходе применения специальных упражнений, с учетом степени сформированности собственных двигательных функций;
11.1.7.3 измерять показатели физического развития (рост и масса тела) и с помощью тестовых упражнений физическую подготовленность (сила, быстрота, выносливость, равновесие, гибкость)

2. Творческие способности и критическое мышление через коррекционно -развивающее оздоровление

2.2. Самостоятельная и совместная работа для достижения целей, попеременно, исполняя роль командного лидера

11.2.2.2 сравнивать чужие и свои лидерские навыки работы в команде

2.4. Использование, применение, создание правил и структурных приемов в ряде физических упражнений

11.2.4.1 понимать значение физических упражнений и применять их для улучшения собственного здоровья;
11.2.4.2 анализировать и уметь применять правила и структурные приемы при выполнении различных физических упражнений с учетом физических особенностей;
11.2.4.3 отбирать упражнения для комплексов утренней зарядки и применять их в соответствии с изученными правилами

2.5. Развитие чувства патриотизма при выполнении индивидуальных и групповых заданий во время выполнения лечебной физической деятельности

11.2.5.1 демонстрировать чувство патриотизма, соперничество в индивидуальной и групповой физической деятельности

2.6. Использование ролей, обусловленных различными контекстами движений и осознание их различий

11.2.6.1 экспериментировать с различными ролями при выполнении движений, выявлять их различия при выполнении сложных физических упражнений;
11.2.6.2 освоить доступные способы контроля над функциями собственного тела

3. Мотивация на здоровье и здоровый образ жизни

3.1. Закрепление знаний о важности лечебной физической культуры для здоровья и здорового образа жизни, привитие интереса к регулярным, самостоятельным и систематическим занятиям

11.3.1.1 оценивать свои и чужие знания оздоровительной пользы физических упражнений, способствующих укреплению здоровья;
11.3.1.2 анализировать свои и чужие знания о важности органов дыхания для здоровья, пользоваться правилами дыхания при их применении

3.5. Определение трудностей и рисков, реагируя соответствующим образом во время участия в ряде физических нагрузок с учетом специфики двигательных нарушений

11.3.5.1 связать технику безопасности со способами снижения потенциальных угроз здоровью с учетом специфики двигательных нарушений

3.4. Нормализация дыхательной функции в результате выполнения различных дыхательных гимнастик в зависимости от положения тела и выполнения

11.3.4.1 анализировать и учить других различным методам дыхательной гимнастики при выполнении специальных комплексов лечебных физических упражнений;
11.3.4.2 способствовать восстановлению сдвигов функционального состояния организма, вызванных физической нагрузкой с рациональным дыханием

3.6. Элементы психогимнастики, нетрадиционные формы занятий лечебной физической культурой

11.3.6.1 применять элементы психогимнастики, направленные на укрепление здоровья с учетом двигательных нарушений;
11.3.6.2 использовать нетрадиционные формы занятий по лечебной физической культуре, направленные на укрепление здоровья с учетом двигательных нарушений
11.3.6.3 демонстрировать элементы; самомассажа и релаксации, направленных на укрепление здоровья с учетом двигательных нарушений;
11.3.6.4 применять самому и обучать других специфике упражнений на тренажерах для развития мышечно-суставных движений

4 четверть

1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата

1.2. Сознательное управление двигательной деятельностью для коррекции основных двигательных навыков и их последовательности в различных видах упражнений

11.1.2.2 самостоятельно применять комбинации движений и умение самостоятельно контролировать физическое развитие и физическую подготовленность;
11.1.2.3 оценивать свое физическое развитие (телосложение); планировать упражнения по коррекции отклонений в осанке, искривлении позвоночника в различных направлениях (кифозы, лордозы, сколиозы); использовать комплексы упражнений;
11.1.2.4 самостоятельно контролировать и корригировать свою ходьбу в зависимости от сложившихся обстоятельств

1.3. Обучение самостоятельному овладению основными элементами коррекции недостатков физического развития

11.1.3.1 выбирать развивающие физические упражнения для укрепления мышц спины и передней части туловища (мышечный корсет), для выработки правильной осанки;
11.1.3.3 использовать упражнения на разработку ограниченных движений (разгибание и отведение в плечевом суставе, разгибание и супинация в локтевом суставе, разгибание пальцев и отведение большого пальца в кисти, разгибание и отведение в тазобедренном суставе, разгибание в коленном суставе, разгибание в голеностопном суставе) и опору на полную стопу

1.4. Увеличение подвижности суставов конечностей

11.1.4.3 прогнозировать основные физические движения для увеличения подвижности в суставах нижних конечностей;
11.1.4.4 анализировать знания основных физических движений для обучения других упражнениям с предметами для коррекции мелкой моторики

1.5. Соблюдение последовательностей тактики, стратегии и структурных идей в ряде физических упражнений

11.1.5.1 демонстритовать различные тактики, стратегии и композиционные идеи в широком диапазоне физических упражнений

1.6. Определение собственных и чужих умений, недостатков и потенциала в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков

11.1.6.2 выбирать специальные упражнения для тренировки последовательного развития двигательных навыков

1.7. Развитие навыков преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

11.1.7.2 разработать движения и проводить поэтапно в ходе применения специальных упражнений, с учетом степени сформированности собственных двигательных функций;
11.1.7.3 измерять показатели физического развития (рост и масса тела) и с помощью тестовых упражнений физическую подготовленность (сила, быстрота, выносливость, равновесие, гибкость)

2. Творческие способности и критическое мышление через коррекционно -развивающее оздоровление

2.2. Самостоятельная и совместная работа для достижения целей, попеременно, исполняя роль командного лидера

11.2.2.1 оценивать самостоятельно правильность выполнения действия и вносить необходимые коррективы в исполнение по ходу его реализации;
11.2.2.2 сравнивать чужие и свои лидерские навыки работы в команде

2.4. Использование, применение, создание правил и структурных приемов в ряде физических упражнений

11.2.4.3 отбирать упражнения для комплексов утренней зарядки и применять их в соответствии с изученными правилами

2.5. Развитие чувства патриотизма при выполнении индивидуальных и групповых заданий во время выполнения лечебной физической деятельности

11.2.5.1 демонстрировать чувство патриотизма, соперничество в индивидуальной и групповой физической деятельности

2.6. Использование ролей, обусловленных различными контекстами движений и осознание их различий

11.2.6.1 экспериментировать с различными ролями при выполнении движений, выявлять их различия при выполнении сложных физических упражнений;
11.2.6.2 освоить доступные способы контроля над функциями собственного тела

3. Мотивация на здоровье и здоровый образ жизни

3.3. Знание и понимание влияния различных физических нагрузок на изменения в организме, коррекцию двигательных функций

11.3.3.2 разрабатывать упражнения для торможения патологической тонической рефлекторной активности, нормализация на этой основе мышечного тонуса и облегчение произвольных движений;
11.3.3.3 рассчитывать дозирование нагрузки за счет усложнений или упрощения упражнений с учетом противопоказаний к отдельным видам упражнений

3.6. Элементы психогимнастики, нетрадиционные формы занятий лечебной физической культурой

11.3.6.1 применять элементы психогимнастики, направленные на укрепление здоровья с учетом двигательных нарушений;
11.3.6.2 использовать нетрадиционные формы занятий по лечебной физической культуре, направленные на укрепление здоровья с учетом двигательных нарушений;
11.3.6.3 демонстрировать элементы самомассажа и релаксации, направленных на укрепление здоровья с учетом двигательных нарушений;
11.3.6.4 применять самому и обучать других специфике упражнений на тренажерах для развития мышечно-суставных движений

3.4. Нормализация дыхательной функции в результате выполнения различных дыхательных гимнастик в зависимости от положения тела и выполнения

11.3.4.2 способствовать восстановлению сдвигов функционального состояния организма, вызванных физической нагрузкой с рациональным дыханием

      2) 12 класс:

      таблица 2

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата

1.1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата и улучшения функции дыхания

12.1.1.1 демонстрировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений;
12.1.1.2 демонстрировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений для коррекции позвоночника

1.2. Сознательное управление двигательной деятельностью для коррекции основных двигательных навыков и их последовательности в различных видах упражнений

12.1.2.1 демонстрировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений для коррекции позвоночника;
12.1.2.2 демонстрировать выполнение комбинаций движений и самостоятельный контроль за своим физическим развитием и физической подготовленностью

1.3. Обучение самостоятельному овладению основными элементами коррекции недостатков физического развития

12.1.3.1 систематизировать развивающие физические упражнения для укрепления мышц спины и передней части туловища (мышечный корсет), для выработки правильной осанки;
12.1.3.2 анализировать качество выполнения движений в различных последовательных упражнениях, способствующих физическому развитию и демонстрировать умение предупреждать и исправлять двигательные ошибки

1.4. Увеличение подвижности суставов конечностей

12.1.4.1 систематизировать и самостоятельно применять упражнения, которые позволяют регулировать амплитуду движений и силу мышечного напряжения в соответствии с субъективными ощущениями;
12.1.4.2 создавать и применять комплексы упражнений для увеличения подвижности в суставах верхних конечностей

1.7. Развитие навыков преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

12.1.7.1 анализировать и уметь использовать для обучения навыки преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

2.Творческие способности и критическое мышление через коррекционно-развивающее оздоровление

2.1. Адаптация идей, стратегий и планов, связанных с движением, с помощью альтернативных решений для реагирования на изменяющиеся обстоятельства с учетом индивидуальных двигательных потребностей обучающихся

12.2.1.1 систематизировать и уметь применять на практике двигательные идеи, стратегии и планы в альтернативных решениях в среде жизнедеятельности

2.2. Самостоятельная и совместная работа для достижения целей, попеременно, исполняя роль командного лидера

12.2.2.1 аргументировать выполнение действия и вносить необходимые коррективы в исполнение по ходу его реализации

2.3. Знание и понимание навыков совместной работы по созданию благоприятной учебной среды коррекционной и развивающей направленности, учитывая индивидуальные особенности организма

11.2.3.1 исследовать чужие и поддерживать свои навыки совместной и эффективной работы по созданию благоприятной учебной среды коррекционной и развивающей направленности, учитывая индивидуальные особенности организма

2.5. Развитие чувства патриотизма при выполнении индивидуальных и групповых заданий во время выполнения лечебной физической деятельности

12.2.5.1 демонстрировать чувство патриотизма и соперничество в индивидуальной и групповой физической деятельности

3. Мотивация на здоровье и здоровый образ жизни

3.1. Закрепление знаний о важности лечебной физической культуры для здоровья и здорового образа жизни, привитие интереса к регулярным, самостоятельным и систематическим занятиям

12.3.1.1 разрабатывать комплексы физических упражнений, способствующих укреплению здоровья;
12.3.1.2 исследовать свои и чужие знания о важности органов дыхания для здоровья, пользоваться правилами дыхания при их применении

3.2. Понимание необходимости в выполнении лечебных физических упражнений, направленных на развитие двигательной активности

12.3.2.1 систематизировать и создавать комплексы лечебных физических упражнений, направленных на развитие двигательной активности

3.3. Знание и понимание влияния различных физических нагрузок на изменения в организме, коррекцию двигательных функций

12.3.3.1 разрабатывать стратегии для определения физических изменений до и после выполнения нагрузок;
12.3.3.3 оценивать дозирование нагрузки за счет усложнений или упрощения упражнений с учетом противопоказаний к отдельным видам упражнений

3.5. Определение трудностей и рисков, реагируя соответствующим образом во время участия в ряде физических нагрузок с учетом специфики двигательных нарушений

12.3.5.1 анализировать и объяснять другим технику безопасности, а также способы снижения потенциальных угроз здоровью с учетом специфики двигательных нарушений

2 четверть

1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата

1.1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата и улучшения функции дыхания

12.1.1.2 демонстрировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений для коррекции позвоночника;
12.1.1.3 применять на практике упражнения для улучшения функции дыхания (положительно сказывающейся на форме грудной клетки)

1.2. Сознательное управление двигательной деятельностью для коррекции основных двигательных навыков и их последовательности в различных видах упражнений

12.1.2.1 демонстрировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений для коррекции позвоночника;
12.1.2.2 демонстрировать выполнение комбинаций движений и самостоятельный контроль за своим физическим развитием и физической подготовленностью

1.4.Увеличение подвижности суставов конечностей

12.1.4.1 систематизировать и самостоятельно применять упражнения, которые позволяют регулировать амплитуду движений и силу мышечного напряжения в соответствии с субъективными ощущениями;
12.1.4.3 разрабатывать основные физические движения для увеличения подвижности в суставах нижних конечностей

1.5. Соблюдение последовательностей тактики, стратегии и структурных идей в ряде физических упражнений

12.1.5.1 связывать эффективное выполнение упражнений с различным тактиками, стратегиями и композиционными идеями в широком диапазоне физических упражнений

1.6. Определение собственных и чужих умений, недостатков и потенциала в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков

12.1.6.1 анализировать и применять чужие умения по преодолению недостатков в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков

1.7. Развитие навыков преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

12.1.7.1 анализировать и уметь использовать для обучения навыки преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

2. Творческие способности и критическое мышление через коррекционно -развивающее оздоровление

2.1. Адаптация идей, стратегий и планов, связанных с движением, с помощью альтернативных решений для реагирования на изменяющиеся обстоятельства с учетом индивидуальных двигательных потребностей обучающихся

12.2.1.1 систематизировать и уметь применять на практике двигательные идеи, стратегии и планы в альтернативных решениях в среде жизнедеятельности

2.2. Самостоятельная и совместная работа для достижения целей, попеременно, исполняя роль командного лидера

12.2.2.1 аргументировать выполнение действия и вносить необходимые коррективы в исполнение по ходу его реализации;
12.2.2.2 демонстрировать свои лидерские навыки работы в команде

2.3. Знание и понимание навыков совместной работы по созданию благоприятной учебной среды коррекционной и развивающей направленности, учитывая индивидуальные особенности организма

11.2.3.1 исследовать чужие и поддерживать свои навыки совместной и эффективной работы по созданию благоприятной учебной среды коррекционной и развивающей направленности, учитывая индивидуальные особенности организма

2.4. Использование, применение, создание правил и структурных приемов в ряде физических упражнений

12.2.4.1 систематизировать физические упражнения и применять их для улучшения собственного здоровья;
12.2.4.2 анализировать и уметь применять правила и структурные приемы при выполнении различных физических упражнений с учетом физических особенностей детей с двигательной патологией

3. Мотивация на здоровье и здоровый образ жизни

3.2. Понимание необходимости в выполнении лечебных физических упражнений, направленных на развитие двигательной активности

12.3.2.1 систематизировать и создавать комплексы лечебных физических упражнений, направленных на развитие двигательной активности

3.3. Знание и понимание влияния различных физических нагрузок на изменения в организме, коррекцию двигательных функций

12.3.3.1 разрабатывать стратегии для определения физических изменений до и после выполнения нагрузок;
12.3.3.2 разрабатывать упражнения для торможения патологической тонической рефлекторной активности, нормализация на этой основе мышечного тонуса и облегчение произвольных движений

3.4. Нормализация дыхательной функции в результате выполнения различных дыхательных гимнастик в зависимости от положения тела и выполнения

12.3.4.1 обсуждать и применять на практике различные методы дыхательной гимнастики при выполнении специальных комплексов лечебных физических упражнений

3.5. Определение трудностей и рисков, реагируя соответствующим образом во время участия в ряде физических нагрузок с учетом специфики двигательных нарушений

12.3.5.1 анализировать и объяснять другим технику безопасности, а также способы снижения потенциальных угроз здоровью с учетом специфики двигательных нарушений

3 четверть

1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата

1.1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата и улучшения функции дыхания

12.1.1.1 демонстрировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений;
12.1.1.2 демонстрировать двигательные навыки и умения при выполнении различных лечебных физических упражнений для коррекции позвоночника

1.2. Сознательное управление двигательной деятельностью для коррекции основных двигательных навыков и их последовательности в различных видах упражнений

12.1.2.2 демонстрировать выполнение комбинаций движений и самостоятельный контроль за своим физическим развитием и физической подготовленностью;
12.1.2.3 анализировать и демонстрировать комплексы упражнений, влияющих на коррекцию ходьбы в зависимости от сложившихся обстоятельств;
11.1.2.4 оценивать и разработать комплексы упражнений для коррекции нарушений ходьбы в зависимости от сложившихся обстоятельств

1.3. Обучение самостоятельному овладению основными элементами коррекции недостатков физического развития

12.1.3.2 анализировать качество выполнения движений в различных последовательных упражнениях, способствующих физическому развитию и демонстрировать умение предупреждать и исправлять двигательные ошибки;
12.1.3.3 анализировать упражнения на разработку ограниченных движений (разгибание и отведение в плечевом суставе, разгибание и супинация в локтевом суставе, разгибание пальцев и отведение большого пальца в кисти, разгибание и отведение в тазобедренном суставе, разгибание в коленном суставе, разгибание в голеностопном суставе) и опору на полную стопу

1.4. Увеличение подвижности суставов конечностей

12.1.4.2 создавать и применять комплексы упражнений для увеличения подвижности в суставах верхних конечностей;
12.1.4.4 классифицировать основные физические движения для обучения других упражнениям с предметами для коррекции мелкой моторики

1.6. Определение собственных и чужих умений, недостатков и потенциала в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков

12.1.6.1 анализировать и применять чужие умения по преодолению недостатков в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков;
12.1.6.2 применять специальные упражнения для тренировки последовательного развития двигательных навыков

1.7. Развитие навыков преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

12.1.7.2 оценивать специальные физические упражнения и использовать их поэтапно в ходе применения в собственных комплексах;
12.1.7.3 применять тестовые упражнения для систематических наблюдений за динамикой показателей физического развития и физической подготовленности

2. Творческие способности и критическое мышление через коррекционно -развивающее оздоровление

2.2 Самостоятельная и совместная работа для достижения целей, попеременно, исполняя роль командного лидера

12.2.2.2 демонстрировать свои лидерские навыки работы в команде

2.4. Использование, применение, создание правил и структурных приемов в ряде физических упражнений

12.2.4.1 систематизировать физические упражнения и применять их для улучшения собственного здоровья;
12.2.4.2 анализировать и уметь применять правила и структурные приемы при выполнении различных физических упражнений с учетом физических особенностей детей с двигательной патологией;
12.2.4.3 подготавливать упражнения для комплексов утренней зарядки и демонстрировать их в соответствии с изученными правилами

2.5. Развитие чувства патриотизма при выполнении индивидуальных и групповых заданий во время выполнения лечебной физической деятельности

12.2.5.1 демонстрировать чувство патриотизма и соперничество в индивидуальной и групповой физической деятельности

2.6. Использование ролей, обусловленных различными контекстами движений и осознание их различий

12.2.6.1 оценивать различные роли при выполнении движений, фиксировать их различия при выполнении сложных физических упражнений;
12.2.6.2 прогнозировать двигательные нарушения (парезы, параличи, насильственные движения) и разработать доступные способы контроля над функциями собственного тела

3. Мотивация на здоровье и здоровый образ жизни

3.1. Закрепление знаний о важности лечебной физической культуры для здоровья и здорового образа жизни, привитие интереса к регулярным, самостоятельным и систематическим занятиям

12.3.1.1 разрабатывать комплексы физических упражнений, способствующих укреплению здоровья;
12.3.1.2 исследовать свои и чужие знания о важности органов дыхания для здоровья, пользоваться правилами дыхания при их применении

3.5. Определение трудностей и рисков, реагируя соответствующим образом во время участия в ряде физических нагрузок с учетом специфики двигательных нарушений

12.3.5.1 анализировать и объяснять другим технику безопасности, а также способы снижения потенциальных угроз здоровью с учетом специфики двигательных нарушений

3.4. Нормализация дыхательной функции в результате выполнения различных дыхательных гимнастик в зависимости от положения тела и выполнения

12.3.4.1 обсуждать и применять на практике различные методы дыхательной гимнастики при выполнении специальных комплексов лечебных физических упражнений;
12.3.4.2 прогнозировать восстановление сдвигов функционального состояния организма, вызванных физической нагрузкой с рациональным дыханием

3.6. Элементы психогимнастики, нетрадиционные формы занятий лечебной физической культурой

12.3.6.1 использовать элементы психогимнастики для укрепления здоровья с учетом двигательных нарушений;
12.3.6.2 использовать нетрадиционные формы занятий по лечебной физической культуре и научить других изученным методикам;
11.3.6.3 применять самому и обучать других элементам самомассажа и релаксации;
12.3.6.4 разрабатывать специальные алгоритмы упражнений на тренажерах для развития мышечно-суставных движений

4 четверть

1. Профилактика и коррекция нарушений опорно-двигательного аппарата

1.2. Сознательное управление двигательной деятельностью для коррекции основных двигательных навыков и их последовательности в различных видах упражнений

12.1.2.3 анализировать и демонстрировать комплексы упражнений, влияющих на коррекцию ходьбы в зависимости от сложившихся обстоятельств;
11.1.2.4 оценивать и разработать комплексы упражнений для коррекции нарушений ходьбы в зависимости от сложившихся обстоятельств

1.3. Обучение самостоятельному овладению основными элементами коррекции недостатков физического развития

12.1.3.1 систематизировать развивающие физические упражнения для укрепления мышц спины и передней части туловища (мышечный корсет), для выработки правильной осанки;
12.1.3.3 анализировать упражнения на разработку ограниченных движений (разгибание и отведение в плечевом суставе, разгибание и супинация в локтевом суставе, разгибание пальцев и отведение большого пальца в кисти, разгибание и отведение в тазобедренном суставе, разгибание в коленном суставе, разгибание в голеностопном суставе) и опору на полную стопу

1.4. Увеличение подвижности суставов конечностей

12.1.4.3 разрабатывать основные физические движения для увеличения подвижности в суставах нижних конечностей;
12.1.4.4 классифицировать основные физические движения для обучения других упражнениям с предметами для коррекции мелкой моторики;

1.5. Соблюдение последовательностей тактики, стратегии и структурных идей в ряде физических упражнений

12.1.5.1 связывать эффективное выполнение упражнений с различным тактиками, стратегиями и композиционными идеями в широком диапазоне физических упражнений

1.6. Определение собственных и чужих умений, недостатков и потенциала в двигательных действиях для формирования жизненно необходимых двигательных умений и навыков

12.1.6.2 применять специальные упражнения для тренировки последовательного развития двигательных навыков

1.7. Развитие навыков преодоления трудностей и реагирования на риски, связанные с двигательной активностью на различных этапах обучения для улучшения и коррекции двигательных способностей

12.1.7.2 оценивать специальные физические упражнения и использовать их поэтапно в ходе применения в собственных комплексах;
12.1.7.3 применять тестовые упражнения для систематических наблюдений за динамикой показателей физического развития и физической подготовленности

2. Творческие способности и критическое мышление через коррекционно -развивающее оздоровление

2.2. Самостоятельная и совместная работа для достижения целей, попеременно, исполняя роль командного лидера

12.2.2.1 аргументировать выполнение действия и вносить необходимые коррективы в исполнение по ходу его реализации;
12.2.2.2 демонстрировать свои лидерские навыки работы в команде

2.4. Использование, применение, создание правил и структурных приемов в ряде физических упражнений

12.2.4.3 подготавливать упражнения для комплексов утренней зарядки и демонстрировать их в соответствии с изученными правилами

2.5. Развитие чувства патриотизма при выполнении индивидуальных и групповых заданий во время выполнения лечебной физической деятельности

12.2.5.1 демонстрировать чувство патриотизма и соперничество в индивидуальной и групповой физической деятельности

2.6. Использование ролей, обусловленных различными контекстами движений и осознание их различий

12.2.6.1 оценивать различные роли при выполнении движений, фиксировать их различия при выполнении сложных физических упражнений;
12.2.6.2 прогнозировать двигательные нарушения (парезы, параличи, насильственные движения) и разработать доступные способы контроля над функциями собственного тела;

3. Мотивация на здоровье и здоровый образ жизни

3.3 Знание и понимание влияния различных физических нагрузок на изменения в организме, коррекцию двигательных функций

12.3.3.2 разрабатывать упражнения для торможения патологической тонической рефлекторной активности, нормализация на этой основе мышечного тонуса и облегчение произвольных движений;
12.3.3.3 оценивать дозирование нагрузки за счет усложнений или упрощения упражнений с учетом противопоказаний к отдельным видам упражнений

3.6 Элементы психогимнастики, нетрадиционные формы занятий лечебной физической культурой

12.3.6.1 использовать элементы психогимнастики для укрепления здоровья с учетом двигательных нарушений;
12.3.6.2 использовать нетрадиционные формы занятий по лечебной физической культуре и научить других изученным методикам;
11.3.6.3 применять самому и обучать других элементам самомассажа и релаксации;
12.3.6.4 разрабатывать специальные алгоритмы упражнений на тренажерах для развития мышечно-суставных движений

3.4. Нормализация дыхательной функции в результате выполнения различных дыхательных гимнастик в зависимости от положения тела и выполнения

12.3.4.2 прогнозировать восстановление сдвигов функционального состояния организма, вызванных физической нагрузкой с рациональным дыханием

      Сноска. Приказ дополнен типовой учебной программой 390-1 в соответствии с приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Социально-бытовая ориентировка" для обучающихся с нарушением опорно-двигательного аппарата 11-12 классов уровня общего среднего образования Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа "Социально-бытовая ориентировка" (далее - программа) разработана в соответствии c Государственными общеобязательными стандартами дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, утвержденными приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031).

      2. Цель Программы – формирование у обучающихся с нарушением опорно-двигательного аппарата специальных социально-адаптивных умений и навыков, позволяющих быть самостоятельными в различных бытовых и социальных ситуациях, адекватного общественного поведения, расширение границ самопознания, предоставление информации о мире профессий, о путях профессиональной подготовки.

      3. Задачи Программы:

      1) овладение обучающимися знаниями, трудовыми умениями и навыками достаточными для самообслуживания, помощи семье, адаптации в современном обществе, ориентации в социуме и быту, в самостоятельном поиске работы и трудоустройстве;

      2) формирование у обучающихся навыков ориентировки и умений пользоваться услугами социальных учреждений (торговли, служб быта, связи, культуры, медицинской помощи и общественного транспорта);

      3) формирование умений и навыков в организации своего досуга, самообслуживания, организации питания, бытовых трудовых умений;

      4) формирование морально-этических норм поведения, нравственно-духовных ценностей, культуры взаимоотношений между людьми, уважения к старшим;

      5) эстетическое, экономическое, экологическое, патриотическое воспитание, привитие основ здорового образа жизни;

      6) формирование умений профессионального самоопределения и правильной ориентации в выборе специальности;

      7) приобретение опыта применения информационно-коммуникационных технологий в учебной деятельности (исследование, творческая реализация идей), исследование и применение различных ресурсов и источников информации;

      8) коррекция недостатков психофизического развития и умственной сферы, развитие мелкой и крупной моторики рук, развитие коммуникативной функции речи.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      4. Обучающиеся с нарушениями опорно-двигательного аппарата испытывают трудности социально-бытовой ориентации, обусловленные особенностями их двигательного, познавательного и эмоционально-личностного развития. У школьников наблюдаются:

      1) трудности взаимодействия и продуктивного общения с незнакомыми людьми, низкая самостоятельность и активность;

      2) недостаточный уровень информированности о социальном окружении;

      3) затруднения в использовании знаний в практической, жизненной ситуации;

      4) несформированность мотивов и интересов к хозяйственно-бытовой деятельности.

      5. В процессе реализации Программы используются дифференцированный, личностно-ориентированный, ценностно-ориентированный, коммуникативный, деятельностный, технологический, здоровьесберегающий подходы.

      6. Дифференцированный подход применяется для успешного обучения учащихся в условиях неоднородного контингента, который позволяет разделить обучающихся на подгруппы с учетом особенностей двигательного, познавательного, речевого развития и использовать в обучении задания различного объема, сложности, варьируя темп деятельности и меру помощи педагога.

      7. Личностно-ориентированный подход сочетается с дифференцированным и предполагает учет индивидуальных возможностей и потребностей обучающихся каждой из выделенных групп.

      8. Ценностно-ориентированный подход предполагает планирование и организацию учебной деятельности, отбор содержания учебных заданий с позиций определенных ценностей. Ценностями являются казахстанский патриотизм, ответственность, уважение, творчество и трудолюбие.

      9. Коммуникативный подход направлен на целенаправленное развитие речи учащихся как средства коммуникации в процессе организованного на уроках общения и продуктивных видов деятельности, предполагающих групповые формы работы, когда естественным образом возникает необходимость обмена мнениями, информацией, обсуждение и решение проблем, дискутирование, взаимное обучение.

      10. При деятельностном подходе обучающийся включается в самостоятельный поиск, анализ и интерпретацию источников информации и обучающих ресурсов. При изучении предмета "Социально-бытовая ориентировка" обучающийся самостоятельно изучает различные бытовые вопросы, технологии приготовления пищи, техники и технологии декоративных видов творчества, современные материалы для ремонта жилища.

      11. При технологическом подходе учебно-познавательная деятельность направлена на использование знаний о свойствах материалов и инструментов, закономерностей декорирования интерьера жилища, основ цветоводства, ремонта, конструирования, технологической последовательности изготовления объектов декоративного художественного творчества для преобразования исходных материалов в конечный продукт.

      12. Здоровье сберегающий подход используется с целью предупреждения утомления учащихся, заключается в учете состояния двигательной сферы учащихся, дозировании физической и психоэмоциональной нагрузки.

      13. Рекомендуемые методы и технологии обучения:

      1) методы: проблемное обучение, индивидуальное обучение, обучение на основе опыта, метод проектов;

      2) технологии: работа в малых группах (команде), кейс-стади (анализ конкретных ситуаций), ролевые и деловые игры, информационно-коммуникационные.

      14. Уроки должны быть обеспечены необходимыми оборудованием и расходными материалами, соответствующими изучаемой теме. При необходимости урок проводится вне помещения класса и школы в виде экскурсии, к которой обучающихся предварительно готовят, а результаты экскурсии обсуждают и обобщают на следующем уроке.

      15. Технические средства, оборудование и приспособления для реализации программы:

      1) вспомогательные приспособления- фиксаторы для рук, фиксаторы для инструментов, подставки для инструментов и материалов (мелкие, гладкие предметы укладывают на картон, обтянутый тканью негладкой структуры, для предупреждения их скатывания и скольжения);

      2) интерактивное мультимедийное и традиционное дидактическое оборудование (интерактивная доска, компьютер с комплектующими; ноутбуки для работы в группах; видеокамера; фотоаппарат, видеофильмы с записью фрагментов трудовых и творческих процессов), раздаточный дидактический материал с заданиями, инструменты и материалы для работы по декоративно-прикладному творчеству и ремонту, демонстрационные плакаты;

      3) кухонное оборудование для хранения и работы с продуктами, вспомогательное оборудование (овощерезка, мясорубка, мультиварка, миксер, блендер, тостер, кухонный комбайн), крупная и мелкая бытовая техника для чистки и приготовления пищи, бытовая электроника.

      16. Бальная отметка достижений обучающихся не используется. Оценка достижений носит описательный характер. Результаты выполнения контрольных заданий фиксируются в картах достижений и являются основой для реализации индивидуального подхода к обучающимся.

Глава 3. Организация содержания предмета "Социально-бытовая ориентировка" Параграф 1. Содержание предмета "Социально-бытовая ориентировка"

      17. Объем учебной нагрузки по учебному предмету "Социально-бытовая ориентировка" составляет:

      1) в 11 классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году;

      2) в 12 классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по учебному предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом министра образования и науки Республики Казахстан от 8 ноября 2012 года № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан (зарегистрирован в реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170)".

      18. Содержание Программы организовано по разделам обучения. Каждый раздел предусматривает подразделы, содержание которых представлено в виде учебных целей для определенного класса. Цели обучения, организованные систематично и последовательно внутри каждого подраздела, позволяют учителям планировать свою работу и оценивать достижения обучающихся, информировать их о следующих этапах обучения.

      19. Содержание учебного предмета включает 3 раздела:

      1) "Здоровый и безопасный образ жизни";

      2) "Я и моя семья";

      3) "Я и общество".

      20. Раздел "Здоровый и безопасный образ жизни" включает следующие подразделы:

      1) здоровье и окружающая среда;

      2) питание;

      3) одежда и обувь.

      21. Раздел "Я и моя семья" включает следующие подразделы:

      1) семейные и межличностные отношения;

      2) досуг и увлечения;

      3) праздники, торжества, традиции;

      4) семейная экономика.

      22. Раздел "Я и общество" включает следующие подразделы:

      1) торговля;

      2) жилище;

      3) средства связи;

      4) транспорт;

      5) трудоустройство. Деловое общение;

      6) учебные заведения.

      23. Базовое содержание учебного предмета "Социально-бытовая ориентировка" для 11 класса:

      1) здоровье и окружающая среда. Основы здорового образа жизни.

      Меры профилактики вирусных инфекционных заболеваний. Правильное использование мобильного приложения о медицинских услугах (запись на прием к врачу, вызов врача на дом). Правила ухода за больными. Знакомство с профессией фельдшера;

      2) питание. Особенности здорового правильного питания. Здоровая пища без консервантов и красителей. Основные правила хранения пищевых продуктов. Приготовление простой выпечки из теста (булочки, ватрушка). Знакомство с профессией пекаря;

      3) одежда и обувь. Основные потребительские свойства и требования к одежде. Мода и стиль в одежде. Обувь по видам. Виды обслуживания химчистки. Основные признаки и особенности казахской национальной одежды. Знакомство с профессией швеи;

      4) семья и межличностные отношения. Нормы поведения в семье.

      Способы разрешения конфликтных ситуаций. Понятие о гендерной роли.

      Основные периоды развития ребенка грудного возраста. Знакомство с профессией няни;

      5) досуг и увлечения. Уход за растениями. Технология возделывания декоративных цветочных культур. Правильный выбор себе хобби по интересам. Знакомство с профессией флориста;

      6) праздники, торжества, традиции. Государственные праздники РК.

      Семейные торжества и юбилеи. Организация и планирование семейных торжеств. Национальные традиции, казахские свадебные национальные обычаи "Ұзату той". Особенности их подготовки и проведения. Знакомство с профессией организатор праздников;

      7) семейная экономика. Виды страхования имущества и здоровья. Кредиты. Правильное использование мобильного банкинга. Правильное использование мобильного депозита. Правильное использование электронного кошелька. Знакомство с профессией страхового агента;

      8) торговля. Специфические виды розничных магазинов (бутик, комиссионный магазин, супермаркет). Классификация магазинов по типу ассортимента, уровню цен, формы обслуживания. Правила использования услуг интернет-магазина. Правила использования услуг мобильного таксопарка. Знакомство с профессией продавца-консультанта;

      9) жилище. Текущий ремонт жилья. Современные материалы для ремонта жилья. Основные процедуры текущего ремонта жилища. Современные виды дизайна интерьера. Процедуры приобретения жилья. Виды служб по ремонту бытовой техники. Знакомство с профессией слесаря-сантехника;

      10) средства связи. Интернет. Пользование основными средствами связи (телефон, сотовая, компьютерная, спутниковая связь, электронная почта). Правильное пользование мобильными приложениями по переводу денежных средств. Системы быстрых платежей в РК. Правильное пользование платежными терминалами. Знакомство с профессией оператор почтовой связи;

      11) транспорт. Особенности использования железнодорожного транспорта. Типы вагонов и классы обслуживания. Особенности приобретения билетов с помощью интернет ресурсов. Правила провоза багажа. Знакомство с профессией железнодорожника;

      12) трудоустройство. Деловое общение. Правильное пользование услугами электронного правительства (ЦОН). Организации и отделы по трудоустройству. Виды услуг центров занятости населения. Применение закона Республики Казахстан "О социальной защите инвалидов" в области предоставления инвалидам технических вспомогательных (компенсаторных) средств. Функции и значение социальных учреждений обслуживания. Основы трудового законодательства. Знакомство с видами рабочих профессий. Учебные заведения.

      24. Базовое содержание учебного предмета "Социально-бытовая ориентировка" для 12 класса:

      1) здоровье и окружающая среда. Вредные привычки. Меры профилактики сердечно-сосудистых заболеваний. Правильное пользование интернет-аптеками (заказ лекарственных средств домой). Правила ухода за больными. Знакомство с профессией фармацевта;

      2) питание. Суточные нормы питания и калорийность пищи (расчет калорий). Виды консервантов и пищевых загустителей. Сроки маркировки пищевых продуктов. Приготовление простых мучных кондитерских изделий (кекс, печенье). Знакомство с профессией кондитера;

      3) одежда и обувь. Основные потребительские свойства и требования к одежде. Классификация одежды и обуви по сезону и назначению. Выбор сезонной обуви. Виды обслуживания химчистки. Основные признаки и особенности в одежде разных национальностей. Знакомство с профессией модельера;

      4) семейные и межличностные отношения. Семейные традиции. Способы создания доброжелательного микроклимата в семье. Понятие об уважении к старшим членам семьи. Основные периоды развития ребенка дошкольного возраста. Знакомство с профессией воспитателя;

      5) досуг и увлечения. Уход за растениями. Технология возделывания плодовых и ягодных культур. Выбор себе хобби по интересам. Знакомство с профессией садовода;

      6) праздники, торжества, традиции. Государственные праздники РК. Праздники и юбилеи. Организация и планирование семейных торжеств. Национальные традиции, казахские свадебные национальные обычаи "Келін түсіру". Особенности их подготовки и проведения. Знакомство с фрилансом как видом трудовой занятости и способом зарабатывания денег;

      7) семейная экономика. Страхование. Виды страхования туристов. Правила использования мобильного банкинга. Правила использования мобильного депозита. Правила использования электронного кошелька. Знакомство с профессией бухгалтера;

      8) торговля. Типы и виды магазинов. Виды магазинов по типу ассортиментов (специализированные, универсальные, комбинированные).

      Глобальная виртуальная торговая площадка. Виды полиграфических услуг.

      Знакомство с профессией мерчендайзер;

      9) жилище. Капитальный ремонт жилища. Современные материалы для ремонта жилья. Основные процедуры капитального ремонта жилища. Современные виды дизайна интерьера. Процедуры приобретения жилья. Виды служб по ремонту квартир. Знакомство с профессией агента по недвижимости;

      10) средства связи. Интернет. Особенности каждого вида связи и их необходимость в современных условиях жизни общества. Правила пользования банковской картой для перевода денежных средств. Системы быстрых платежей в РК. Правила пользования платежными терминалами. Знакомство с профессией оператора мобильной связи;

      11) транспорт. Особенности использования авиатранспорта. Классы обслуживания и уровни комфортности в самолетах. Особенности приобретения билетов с помощью интернет ресурсов. Правила провоза багажа. Знакомство с профессией агента по регистрации;

      12) трудоустройство. Деловое общение. Правила пользования услугами электронного правительства (ЦОН). Организации и отделы по трудоустройству. Виды услуг центров занятости населения. Права и обязанности инвалидов (оплачиваемый дополнительный отпуск, укороченный рабочий день, право на услугу инватакси, индивидуального помощника и выплату социальных пособий). Виды социальных льгот. Основы дисциплины труда и трудового распорядка. Основы трудового законодательства. Знакомство с видами рабочих профессий. Учебные заведения.

Параграф 2. Система целей обучения

      25. В Программе для удобства использования учебных целей и проведения мониторинга введена кодировка. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа - подраздел, четвертое число показывает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 11.1.2.1: "11" - класс; "1.2" - подраздел; "1" - нумерация учебной цели.

      26. Ожидаемые результаты по разделам:

      1) "Здоровый и безопасный образ жизни":

      таблица 1

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

1.1. Здоровье и окружающая среда

11.1.1.1 соблюдать основы здорового образа жизни;
11.1.1.2 соблюдать меры профилактики вирусных инфекционных заболеваний;
11.1.1.3 использовать мобильные приложения о медицинских услугах (запись на прием к врачу, вызов врача на дом);
11.1.1.4 применять правила ухода за больными;
11.1.1.5 описать специфику профессии фельдшера

12.1.1.1 предупреждать вредные привычки;
12.1.1.2 соблюдать меры профилактики сердечно-сосудистых заболеваний;
12.1.1.3 использовать
мобильные приложения
интернет-аптек (заказ лекарственных средств домой);
12.1.1.4 применять правила ухода за больными;
12.1.1.5 описать специфику профессии фармацевта

1.2. Питание

11.1.2.1 называть и применять особенности здорового правильного питания;
11.1.2.2 называть и применять здоровую пищу без консервантов и красителей;
11.1.2.3 называть основные правила хранения пищевых продуктов;
11.1.2.4 применять технологии приготовления простой выпечки из теста (булочки, ватрушка);
11.1.2.5 описать специфику профессии пекаря

12.1.2.1 называть и применять суточные нормы питания и калорийность пищи (расчет калорий);
12.1.2.2 называть виды консервантов и пищевых загустителей;
12.1.2.3 определять по маркировке сроки употребления пищевых продуктов;
12.1.2.4 применять технологии приготовления простых мучных кондитерских изделий (кекс, печенье);
12.1.2.5 описать специфику профессии кондитера

1.3. Одежда и обувь

11.1.3.1 называть основные потребительские свойства и требования к одежде;
11.1.3.2 разбираться в моде и стилях в одежде;
11.1.3.3 уметь подбирать обувь по видам;
11.1.3.4 называть виды услуг, предоставляемых химчисткой;
11.1.3.5 называть основные признаки и особенности казахской национальной одежды;
11.1.3.6 описать специфику профессии швеи

12.1.3.1 называть основные потребительские свойства и требования к одежде;
12.1.3.2 разбираться в классификации
одежды и обуви по сезону и назначению;
12.1.3.3 уметь подбирать
сезонную обувь;
12.1.3.4 называть виды услуг, предоставляемых химчисткой;
12.1.3.5 называть основные признаки и особенности в одежде разных национальностей;
12.1.3.6 описать специфику профессии модельера

      2) "Я и моя семья":

      таблица 2

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

2.1. Семейные и межличностные отношения

11.2.1.1 называть нормы поведения в семье;
11.2.1.2 сравнивать и анализировать способы разрешения конфликтных ситуаций;
11.2.1.3 объяснять гендерные роли;
11.2.1.4 называть основные периоды развития ребенка грудного возраста;
11.2.1.5 описать специфику профессии няни

12.2.1.1 называть семейные традиции;
12.2.1.2 сравнивать и анализировать способы создания доброжелательного микроклимата в семье;
12.2.1.3 проявлять уважение к старшим членам семьи;
12.2.1.4 называть основные периоды развития ребенка дошкольного возраста;
12.2.1.5 описать специфику профессии воспитателя

2.2. Досуг и увлечения

11.2.2.1 использовать технологии возделывания декоративных цветочных культур;
11.2.2.2 выбирать и применять источники информации для своего хобби по интересам;
11.2.2.3 описать специфику профессии флориста

12.2.2.1 использовать технологии возделывания плодовых и ягодных культур;
12.2.2.2 выбирать и применять источники информации для своего хобби по интересам;
12.2.2.3 описать специфику профессии садовода

2.3. Праздники, торжества, традиции

11.2.3.1 называть государственные праздники Республики Казахстан по датам;
11.2.3.2 организовать и принимать активное участие в планировании семейных торжеств;
11.2.3.3 описать традиции, казахские свадебные национальные обычаи "Ұзату той", особенности их подготовки и проведения;
11.2.3.4 описать специфику профессии организатора праздников

12.2.3.1 называть государственные праздники Республики Казахстана по датам;
12.2.3.2 организовать и принимать активное участие в планировании семейных торжеств;
12.2.3.3 описать традиции, казахские свадебные национальные обычаи
"Келін түсіру", особенности их подготовки и проведения;
12.2.3.4 описать специфику профессии фрилансер

2.4. Семейная экономика

11.2.4.1 различать виды страхования имущества и здоровья;
11.2.4.2 называть порядок пользования мобильным банкингом;
11.2.4.3 называть порядок пользования мобильным депозитом;
11.2.4.4 называть порядок пользования электронным кошельком;
11.2.4.5 описать специфику профессии страховой агент

12.2.4.1 различать виды страхования туристов;
12.2.4.2 называть порядок пользования мобильным банкингом;
12.2.4.3 называть порядок пользования мобильным депозитом;
12.2.4.4 называть порядок пользования электронным кошельком;
12.2.4.5 описать специфику профессии бухгалтер

      3) "Я и общество":

      таблица 3

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

3.1. Торговля

11.3.1.1 различать специфические виды розничных магазинов (бутик, супермаркет);
11.3.1.2 различать классификацию магазинов по типу ассортимента, уровню цен, формы обслуживания;
11.3.1.3 называть порядок пользования интернет-магазинами;
11.3.1.4 называть порядок пользования услугами мобильного таксопарка;
11.3.1.5 описать специфику профессии продавца-консультанта

12.3.1.1 различать типы и виды магазинов;
12.3.1.2 различать виды магазинов по типу ассортимента товаров (специализированные, универсальные, комбинированные);
12.3.1.3 называть порядок пользования глобальной виртуальной торговой площадкой;
12.3.1.4 называть порядок пользования видами полиграфических услуг;
12.3.1.5 описать специфику профессии мерчендайзер

3.2. Жилище

11.3.2.1 ориентироваться в общих свойствах и различиях
современных материалов для ремонта жилья;
11.3.2.2 называть основные процедуры текущего ремонта жилища;
11.3.2.3 называть современные виды дизайна интерьера;
11.3.2.4 называть основные процедуры приобретения жилья;
11.3.2.5 называть правила пользования службой ремонта бытовой техники;
11.3.2.6 описать специфику профессии слесаря-сантехника

12.3.2.1 ориентироваться в общих свойствах и различиях
современных материалов для ремонта жилья;
12.3.2.2 называть основные процедуры капитального ремонта жилища;
12.3.2.3 называть современные виды дизайна интерьера;
12.3.2.4 называть основные процедуры приобретения жилья;
12.3.2.5 называть правила пользования услугами служб по ремонту квартир;
12.3.2.6 описать специфику профессии агента по недвижимости

3.3. Средства связи. Интернет

11.3.3.1 пользоваться основными средствами связи (телефон, сотовая, компьютерная, спутниковая связь, электронная почта);
11.3.3.2 называть порядок пользования мобильными приложениями для перевода денежных средств;
11.3.3.3 ориентироваться в системах быстрых платежей в Республики Казахстан;
11.3.3.4 пользоваться платежными терминалами;
11.3.3.5 описать специфику профессии оператора почтовой связи

12.3.3.1 называть особенности каждого вида связи и их необходимость в современных условиях жизни общества;
12.3.3.2 называть порядок пользования банковской картой для перевода денежных средств;
12.3.3.3 ориентироваться в системах быстрых платежей в Республики Казахстан;
12.3.3.4 пользоваться платежными терминалами;
12.3.3.5 описать специфику профессии оператора мобильной связи

3.4. Транспорт

11.3.4.1 называть правила и особенности использования железнодорожного транспорта;
11.3.4.2 называть типы вагонов и классов обслуживания;
11.3.4.3 называть правила и особенности приобретения билетов используя интернет ресурсы;
11.3.4.4 называть правила провоза багажа;
11.3.4.5 описать специфику профессии железнодорожника

12.3.4.1 называть правила и особенности использования авиатранспорта;
12.3.4.2 называть классы обслуживания и уровни комфортности в самолетах;
12.3.4.3 называть правила и особенности приобретения билетов используя интернет ресурсы;
12.3.4.4 называть правила провоза багажа;
12.3.4.5 описать специфику профессии агента по регистрации

3.5. Трудоустройство. Деловое общение

11.3.5.1 называть правила пользования услугами электронного правительства (ЦОН);
11.3.5.2 называть правила пользования услугами центров занятости населения;
11.3.5.3 называть нормы закона Республики Казахстан "О социальной защите инвалидов" в области предоставления инвалидам технических вспомогательных (компенсаторных) средств;
11.3.5.4 называть функции и значение социальных учреждений обслуживания;
11.3.5.5 называть основные правила и основы трудового законодательства;
11.3.5.6 описать специфику рабочих профессий

12.3.5.1 называть правила пользования услугами электронного правительства (ЦОН);
12.3.5.2 называть правила пользования услугами центров занятости населения;
12.3.5.3 называть права и обязанности инвалидов (оплачиваемый дополнительный отпуск, укороченный рабочий день, право на услугу инватакси, индивидуального помощника и выплату социальных пособий), знать виды социальных льгот;
12.3.5.4 называть порядок обращений по социальным вопросам в центры занятости и социальных программ;
12.3.5.5 называть основные правила и основы трудового законодательства;
12.3.5.6 описать специфику рабочих профессий

3.6. Учебные заведения

11.3.6.1 определить для себя доступную специальность и выбрать учебное заведение, ориентируясь на выбранную профессию;
11.3.6.2 называть перечень документов, необходимых для поступления в высшие и средне-специальные учебные заведения

12.3.6.1 называть условия поступления абитуриента в учебное заведение, права инвалидов при поступлении в высшие и средне-специальные учебные заведения;
12.3.6.2 называть документы и оформлять деловые бумаги для поступления в высшие и средне-специальные учебные заведения

      27. Настоящая Программа реализуется на основе Долгосрочного плана к Типовой учебной программе по учебному предмету "Социально-бытовая ориентировка" для обучающихся с нарушением опорно-двигательного аппарата 11-12 классов уровня общего среднего образования согласно приложению, к настоящей Программе. В долгосрочном плане обозначен объем учебных целей реализуемых в каждом разделе

      28. Распределение часов на изучение раздела и тем предоставляется на усмотрение учителя.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Социально- бытовая ориентировка" для обучающихся с нарушением опорно-двигательного аппарата 11-12 классов уровня общего среднего образования

      1) 11 класс:

      таблица 1

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. "Здоровый и безопасный образ жизни"

1.1. Здоровье и окружающая среда

11.1.1.1 соблюдать основы здорового образа жизни;
11.1.1.2 соблюдать меры профилактики вирусных инфекционных заболеваний;
11.1.1.3 использовать мобильные приложения о медицинских услугах (запись на прием к врачу, вызов врача на дом);
11.1.1.4 применять правила ухода за больными;
11.1.1.5 описать специфику профессии фельдшера

1.2. Питание

11.1.2.1 называть и применять особенности здорового правильного питания;
11.1.2.2 называть и применять здоровую пищу без консервантов и красителей;
11.1.2.3 называть основные правила хранения пищевых продуктов;
11.1.2.4 применять технологии приготовления простой выпечки из теста (булочки, ватрушка);
11.1.2.5 описать специфику профессии пекаря

1.3. Одежда и обувь

11.1.3.1 называть основные потребительские свойства и требования к одежде;
11.1.3.2 разбираться в моде и стилях в одежде;
11.1.3.3 уметь подбирать обувь по видам;
11.1.3.4 называть виды услуг, предоставляемых химчисткой;
11.1.3.5 называть основные признаки и особенности казахской национальной одежды;
11.1.3.6 описать специфику профессии швеи

2 четверть

2. "Я и моя семья"

2.1. Семья и межличностные отношения

11.2.1.1 называть нормы поведения в семье;
11.2.1.2 сравнивать и анализировать способы разрешения конфликтных ситуаций;
11.2.1.3 объяснять гендерные роли;
11.2.1.4 называть основные периоды развития ребенка грудного возраста;
11.2.1.5 описать специфику профессии няни

2.2. Досуг и увлечения

11.2.2.1 использовать технологии возделывания декоративных цветочных культур;
11.2.2.2 выбирать и применять источники информации для своего хобби по интересам;
11.2.2.3 описать специфику профессии Флориста

2.3. Праздники, торжества, традиции

11.2.3.1 называть государственные праздники Республики Казахстан по датам;
11.2.3.2 организовать и принимать активное участие в планировании семейных торжеств;
11.2.3.3 описать традиции, казахские свадебные национальные обычаи "Ұзату той", особенности их подготовки и проведения;
11.2.3.4 описать специфику профессии организатора праздников

3 четверть


2.4. Семейная экономика

11.2.4.1 различать виды страхования имущества и здоровья;
11.2.4.2 называть порядок пользования мобильным банкингом;
11.2.4.3 называть порядок пользования мобильным депозитом;
11.2.4.4 называть порядок пользования электронным кошельком;
11.2.4.5 описать специфику профессии страховой агент

3. "Я и общество"

3.1. Торговля и услуги

11.3.1.1 различать специфические виды розничных магазинов (бутик, супермаркет);
11.3.1.2 различать классификацию магазинов по типу ассортимента, уровню цен, формы обслуживания;
11.3.1.3 называть порядок пользования интернет-магазинами;
11.3.1.4 называть порядок пользования услугами мобильного таксопарка;
11.3.1.5 описать специфику профессии продавца-консультанта

3.2. Жилище

11.3.2.1 ориентироваться в общих свойствах и различиях современных материалов для ремонта жилья;
11.3.2.2 называть основные процедуры текущего ремонта жилища;
11.3.2.3 называть современные виды дизайна интерьера;
11.3.2.4 называть основные процедуры приобретения жилья;
11.3.2.5 называть правила пользования службой ремонта бытовой техники;
11.3.2.6 описать специфику профессии слесаря-сантехника

4 четверть


3.3. Средства связи. Интернет

11.3.3.1 пользоваться основными средствами связи (телефон, сотовая, компьютерная, спутниковая связь, электронная почта);
11.3.3.2 называть порядок пользования мобильными приложениями для перевода денежных средств;
11.3.3.3 ориентироваться в системах быстрых платежей в Республики Казахстан;
11.3.3.4 пользоваться платежными терминалами;
11.3.3.5 описать специфику профессии оператора почтовой связи

3.4. Транспорт

11.3.4.1 называть правила и особенности использования железнодорожного транспорта;
11.3.4.2 называть типы вагонов и классов обслуживания;
11.3.4.3 называть правила и особенности приобретения билетов используя интернет ресурсы;
11.3.4.4 называть правила провоза багажа
11.3.4.5 описать специфику профессии железнодорожника

3.5. Трудоустройство. Деловое общение

11.3.5.1 называть правила пользования услугами электронного правительства (ЦОН);
11.3.5.2 называть правила пользования услугами центров занятости населения;
11.3.5.3 называть нормы закона Республики Казахстан "О социальной защите инвалидов" в области предоставления инвалидам технических вспомогательных (компенсаторных) средств;
11.3.5.4 называть функции и значение социальных учреждений обслуживания;
11.3.5.5 называть основные правила и основы трудового законодательства;
11.3.5.6 описать специфику рабочих профессий

3.6. Учебные заведения

11.3.6.1 определить для себя доступную специальность и выбрать учебное заведение, ориентируясь на выбранную профессию;
11.3.6.2 называть перечень документов, необходимых для поступления в высшие и средне-специальные учебные заведения

      2) 12 класс:

      таблица 2

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. "Здоровый и безопасный образ жизни"

1.1. Здоровье и окружающая среда

12.1.1.1 предупреждать вредные привычки;
12.1.1.2 соблюдать меры профилактики сердечно-сосудистых заболеваний;
12.1.1.3 использовать мобильные приложения
интернет-аптек (заказ лекарственных средств домой);
12.1.1.4 применять правила ухода за больными;
12.1.1.5 описать специфику профессии фармацевта

1.2. Питание

12.1.2.1 называть и применять суточные нормы питания и калорийность пищи (расчет калорий);
12.1.2.2 называть виды консервантов и пищевых загустителей;
12.1.2.3 определять по маркировке сроки употребления пищевых продуктов;
12.1.2.4 применять технологии приготовления простых мучных кондитерских изделий (кекс, печенье);
12.1.2.5 описать специфику профессии кондитера

1.3. Одежда и обувь

12.1.3.1 называть основные потребительские свойства и требования к одежде;
12.1.3.2 разбираться в классификации
одежды и обуви по сезону и назначению;
12.1.3.3 уметь подбирать сезонную обувь;
12.1.3.4 называть виды услуг, предоставляемых химчисткой;
12.1.3.5 называть основные признаки и особенности в одежде разных национальностей;
12.1.3.6 описать специфику профессии модельера

2 четверть

2. "Я и моя семья"

2.1. Семья и межличностные отношения

12.2.1.1 называть семейные традиции;
12.2.1.2 сравнивать и анализировать способы создания доброжелательного микроклимата в семье;
12.2.1.3 проявлять уважение к старшим членам семьи;
12.2.1.4 называть основные периоды развития ребенка дошкольного возраста;
12.2.1.5 описать специфику профессии воспитателя

2.2. Досуг и увлечения

12.2.2.1 использовать технологии;
возделывания плодовых и ягодных культур;
12.2.2.2 выбирать и применять источники информации для своего хобби по интересам;
12.2.2.3 описать специфику профессии садовода

2.3. Праздники, торжества, традиции

12.2.3.1 называть государственные праздники Республики Казахстан по датам
12.2.3.2 организовать и принимать активное участие в планировании семейных торжеств
12.2.3.3 описать традиции, казахские свадебные национальные обычаи "Келін түсіру", особенности их подготовки и проведения
12.2.3.4 описать специфику профессии фрилансер

3 четверть


2.4. Семейная экономика

12.2.4.1 различать виды страхования туристов;
12.2.4.2 называть порядок пользования мобильным банкингом;
12.2.4.3 называть порядок пользования мобильным депозитом;
12.2.4.4 называть порядок пользования электронным кошельком;
12.2.4.5 описать специфику профессии бухгалтер

3. "Я и общество"

3.1. Торговля и услуги

12.3.1.1 различать типы и виды магазинов;
12.3.1.2 различать виды магазинов по типу ассортимента товаров (специализированные, универсальные, комбинированные);
12.3.1.3 называть порядок пользования глобальной виртуальной торговой площадкой;
12.3.1.4 называть порядок пользования видами полиграфических услуг;
12.3.1.5 описать специфику профессии мерчендайзер

3.2. Жилище

12.3.2.1 ориентироваться в общих свойствах и различиях современных материалов для ремонта жилья;
12.3.2.2 называть основные процедуры капитального ремонта жилища;
12.3.2.3 называть современные виды дизайна интерьера;
12.3.2.4 называть основные процедуры приобретения жилья;
12.3.2.5 называть правила пользования услугами служб по ремонту квартир;
12.3.2.6 описать специфику профессии агента по недвижимости

4 четверть


3.3. Средства связи. Интернет

12.3.3.1 называть особенности каждого вида связи и их необходимость в современных условиях жизни общества;
12.3.3.2 называть порядок пользования банковской картой для перевода денежных средств;
12.3.3.3 ориентироваться в системах быстрых платежей в Республики Казахстан;
12.3.3.4 пользоваться платежными терминалами;
12.3.3.5 описать специфику профессии оператора мобильной связи

3.4. Транспорт

12.3.4.1 называть правила и особенности использования авиатранспорта;
12.3.4.2 называть классы обслуживания и уровни комфортности в самолетах;
12.3.4.3 называть правила и особенности приобретения билетов используя интернет ресурсы;
12.3.4.4 называть правила провоза багажа;
12.3.4.5 описать специфику профессии агента по регистрации

3.5. Трудоустройство. Деловое общение

12.3.5.1 называть правила пользования услугами электронного правительства (ЦОН);
12.3.5.2 называть правила пользования услугами центров занятости населения;
12.3.5.3 называть права и обязанности инвалидов (оплачиваемый дополнительный отпуск, укороченный рабочий день, право на услугу инватакси, индивидуального помощника и выплату социальных пособий), знать виды социальных льгот;
12.3.5.4 называть порядок обращений по социальным вопросам в центры занятости и социальных программ;
12.3.5.5 называть основные правила и основы трудового законодательства;
12.3.5.6 описать специфику рабочих профессий

3.6. Учебные заведения

12.3.6.1 называть условия поступления абитуриента в учебное заведение, права инвалидов при поступлении в высшие и средне-специальные учебные заведения;
12.3.6.2 называть документы и оформлять деловые бумаги для поступления в высшие и средне-специальные учебные заведения

      Сноска. Приказ дополнен типовой учебной программой 390-2 в соответствии с приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Формирование произношения и развитие слухового восприятия" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие, слабослышащие, позднооглохшие) 11-12 классов уровня общего среднего образования Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа "Формирование произношения и развитие слухового восприятия" (далее - программа) разработана в соответствии c Государственными общеобязательными стандартами дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, утвержденными приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031).

      2. Цель Программы – совершенствование и стабилизация имеющихся слухоречевых навыков, обучающихся в практике речевого общения.

      3. Задачи Программы:

      1) совершенствовать речевой слух в условиях специально созданной слухоречевой среды при постоянном использовании звукоусиливающей аппаратуры, адекватной слуховым возможностям обучающихся и без нее;

      2) использовать остаточный и сниженный слух для совершенствования всех компонентов произносительной стороны устной речи;

      3) совершенствовать осознанный самоконтроль произносительной стороны устной речи;

      4) развивать речевую компетенцию и успешное регулирование речевого поведения в соответствии с коммуникативной ситуацией;

      5) формировать умения адаптироваться к условиям современного мира, пользоваться различными источниками информации и современными информационными технологиями для выражения и обоснования собственного мнения.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      4. Обучающиеся с нарушением слуха имеют разную степень потери слуха, разный диапазон воспринимаемых частот:

      1) у неслышащих учащихся диапазон воспринимаемых частот колеблется в основном от 125 до 2000 Гц при средних порогах восприятия не ниже 80 – 85 дБ. Ограниченность воспринимаемых признаков сигналов (речедвигательных, акустических), их специфичность (отрывочность, искаженность, нарушения прямого соответствия образцам речи) обуславливает необходимость формирования у неслышащих на полноценной сенсорной основе системного анализа и синтеза поступающих сигналов. Основная работа по предмету ведется на слухозрительной основе с распознаванием устной речи в нормальном темпе;

      2) у слабослышащих и позднооглохших учащихся в области восприятия речевого диапазона (от 500 до 2000 Гц) отмечается повышение слуховых порогов, которые не превышают 75 дБ. Ограничено распознавание шепотной речи, грамматических форм обращенной устной речи. Основным способом восприятия является слуховое, слухозрительное используется при возникновении затруднений;

      3) обучающиеся после кохлеарной имплантации способны воспринимать весь частотный диапазон, но есть общие проблемы восприятия речи (трудности восприятия речи учителя и других учеников на расстоянии, на фоне разных шумов, в помещениях с реверберацией). Способ восприятия устной речи – слуховой, слухозрительный - используется при возникновении затруднений.

      5. Занятия по предмету "Формирование произношения и развитие слухового восприятия" в 11-12 классах основываются на дидактических принципах специальной педагогики:

      1) принцип гуманизации образования, который означает переход к личностно ориентированной концепции образования;

      2) принцип единства развития устной речи как средства общения и слухового развития;

      3) принцип создания полисенсорной основы восприятия учебного материала;

      4) принцип направленности обучения на расширение, обогащение и уточнение словарного запаса, коррекцию самостоятельно приобретаемых речевых умений;

      5) принцип переноса знаний, умений, навыков, отношений, сформированных в условиях учебной ситуации, в жизненную ситуацию, обеспечивает готовность обучающегося к самостоятельной ориентировке и активной деятельности в реальном мире.

      6. Специальными методическими принципами проведения занятий по предмету "Формирование произношения и развитие слухового восприятия" являются:

      1) принцип коррекции произношения обусловлен тем, что фонетически правильная, внятная и выразительная речь оказывает положительное влияние на распознавание на слух звуков речи, слов и речи;

      2) принцип сознательности и активности при овладении произносительными навыками;

      3) грамматический принцип, обеспечивает ориентацию обучающегося на распознавание не слов, а грамматических форм, позволяющий прогнозировать возможные варианты связи слов во фразе, а значит овладеть логическим анализом речи;

      4) принцип интеграции речевого материала предполагает организацию межпредметных связей между учебными предметами, темами, разделами учебной программы;

      5) принцип частоты встречаемости речевого материала предполагает обучение школьников с нарушениями слуха устной речи на функциональном важном, часто встречающемся речевом материале разных стилей речи (разговорный, публицистический, официально-деловой, научный);

      6) принцип использования речи как средства развития речевого слуха направлен на оживление имеющихся слуховых образов в речевых центрах коры головного мозга, на формирование новых слуховых представлений, тесно связанных с кинестетическими образами, возникающими на основе внутренней речи и ее связи с последующим продуцированием;

      7) принцип выработки слухового самоконтроля, который предполагает самостоятельную оценку выполнения действия и его результатов.

      7. В процессе реализации Программы используются педагогические подходы:

      1) дифференцированный подход применяется для успешного слухоречевого развития обучающихся с нарушениями слуха в условиях неоднородного контингента, который позволяет разделить обучающихся на подгруппы с учетом особенностей личностного, речевого развития и состояния слуховой функции;

      2) личностно-ориентированный подход позволяет не только учитывать особенности обучающегося, но и вести индивидуальную последовательную работу с каждым;

      3) коммуникативно-деятельностный подход предполагает развитие речи учащихся как средства коммуникации в процессе общения и разных видах деятельности;

      4) исследовательский подход (что я знаю, что я хочу узнать, чему я научился);

      5) здоровье сберегающий подход предупреждает утомление учащихся, заключается в учете состояния слуховой функции, дозировании зрительной, слуховой нагрузки и подбора речевого материала.

      8. Рекомендуемые методы и технологии обучения предмету "Формирование произношения и развитие слухового восприятия":

      1) методы: проблемное обучение, индивидуальное обучение, опережающая самостоятельная работа, междисциплинарное обучение, обучение на основе опыта, проектный метод;

      2) технологии: индивидуальная работа, работа в малых группах (команде), кейс-стадии (анализ конкретных ситуаций), ролевые и деловые игры.

      9. Примеры заданий по слушанию и говорению на занятиях по предмету "Формирование произношения и развитие слухового восприятия":

      1) выявление из прослушанного (прочитанного) текста информации в соответствии с поставленной целью;

      2) постановка вопросов на основе прослушанного (прочитанного) текста;

      3) дискутирование на знакомые темы и темы, которые интересуют обучающихся;

      4) интервьюирование по заранее составленным вопросам;

      5) понимание устных выступлений и умение отвечать на вопросы;

      6) восприятие и воспроизведение диалога на заданную тему;

      7) работа с интернет – ресурсами, словарями;

      8) упражнения на развитие дикции и ритмико-интонационной стороны речи;

      9) упражнения по самоконтролю произносительной стороны устной речи в ходе использования различных видов речевой деятельности;

      10) слухо-зрительный диктант.

      10. Использование информационно-коммуникационных технологий (далее-ИКТ) в учебном процессе - один из способов повышения мотивации обучения, усиления привлекательности подачи материала, осуществления дифференциации видов заданий, а также разнообразия форм обратной связи.

      11. Использование ассистивных средств для лиц с нарушениями слуха (сурдоинформационные средства) является важным условием создания слухоречевой среды на фронтальных и групповых занятиях по формированию произношения и развитию слухового восприятия:

      1) стационарное звукоусиливающее устройство коллективного пользования;

      2) индивидуальные слуховые аппараты (бинаурально) на каждого обучающегося (постоянное использование учащимися в слуховой тренировке);

      3) система кохлеарной имплантации;

      4) персональная FM-система, индукционная петля;

      5) интернет-ресурсы с субтитрами.

      12. Для обеспечения более эффективного формирования навыков восприятия речи на слух обучающимися класса используется экран.

      13. Межпредметные связи предмета "Формирование произношения и развитие слухового восприятия" с предметами "Разговорно-обиходная речь", "Русский язык" и предметами гуманитарного цикла способствуют созданию единой информационно-коммуникативной среды.

      14. Результаты выполнения контрольно-диагностических заданий фиксируются в картах достижений и являются основой для реализации индивидуального подхода к обучающимся (индивидуальный план коррекционно-развивающей работы).

      15. Бальная отметка достижений, обучающихся не используется. Оценка достижений носит описательный характер.

Глава 3. Организация содержания предмета "Формирование произношения и развитие слухового восприятия" Параграф 1. Содержание предмета "Формирование произношения и развитие слухового восприятия"

      16. Объем учебной нагрузки по предмету "Формирование произношения и развитие слухового восприятия" составляет:

      1) в 11 классе – 1 час в неделю, 34 часов в учебном году;

      2) в 12 классе – 1 час в неделю, 34 часов в учебном году.

      17. Объем учебной нагрузки по учебному предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 8 ноября 2012 года № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 8170).

      18. Содержание предмета включает следующие разделы:

      1) "Формирование произношения";

      2) "Развитие слухового восприятия".

      19. Раздел "Формирование произношения" включает следующие подразделы:

      1) речевое дыхание и голос;

      2) звуки и их сочетание;

      3) слово и фраза.

      20. Раздел "Развитие слухового восприятия" включает следующие подразделы:

      1) восприятие неречевых звучаний;

      2) восприятие устной речи слухозрительно и на слух.

      21. Базовое содержание учебного предмета "Формирование произношения и развитие слухового восприятия" для 11 класса:

      раздел "Формирование произношения":

      1) дифференциация часто смешиваемых в произношении учащихся носовых и ротовых звуков, свистящих и шипящих, звонких и глухих, аффрикатов и щелевых;

      2) аффрикатов и смычных (окклюзивов);

      3) твердых и мягких согласных;

      4) сочетаний согласных звуков;

      5) самостоятельное выделение синтагм в тексте, соблюдение дыхательных пауз;

      6) модулирование силы голоса в связи со словесным и логическим ударением в различных ситуациях;

      7) слитное произношение слов в нормальном темпе, с сохранением звукового состава, закрепление ранее изученных правил орфоэпии;

      8) произношение речевого материала внятно, естественно, выразительно и эмоционально;

      9) воспроизведение всех видов интонаций в различных условиях.

      Раздел "Развитие слухового восприятия":

      1) восприятие слухозрительно и на слух с индивидуальными слуховыми аппаратами или КИ и без них социально значимых неречевых звуков;

      2) восприятие слухозрительно и на слух с индивидуальными слуховыми аппаратами или кохлеарными имплантами, и без них, речевого материала различных стилей речи (разговорного, научного, официально-делового, публицистического), в любых условиях, близких к естественным, с голоса учителя, товарищей на все увеличивающемся расстоянии;

      3) восприятие видеосюжетов с субтитрами, информации, передаваемой по телефону.

      22. Базовое содержание учебного предмета "Формирование произношения и развитие слухового восприятия" для 12 класса:

      раздел "Формирование произношения":

      1) контроль дифференцированного произношения звуков, родственных по артикуляции в самостоятельной речи в любых условиях;

      2) контроль собственного произношения в различных ситуациях и оценивания правильности произношения собеседника;

      3) работа над выразительностью речи (правильное членение фразы на смысловые синтагмы, слитное произношение слов в нормальном темпе, интонационная окраска при помощи модуляции голоса), слуховой и кинестетический самоконтроль за различными сторонами произношения в самостоятельной речи в различных условиях;

      раздел "Развитие слухового восприятия":

      1) свободное восприятие слухозрительно и на слух с индивидуальными слуховыми аппаратами или кохлеарным имплантом и без них социально значимых неречевых звуков;

      2) свободное восприятие слухозрительно и на слух с индивидуальными слуховыми аппаратами или кохлеарным имплантом и без них речевого материала различных стилей речи (разговорного, научного, официально-делового, публицистического), в любых условиях, близких к естественным, с голоса учителя, товарищей на все увеличивающемся расстоянии;

      3) свободное восприятие видеосюжетов с субтитрами, информации, передаваемой по телефону.

Параграф 2. Система целей обучения

      23. В Программе для удобства использования целей обучения и проведения мониторинга введена кодировка. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел, четвертое число показывает нумерацию цели обучения. Например, в кодировке 11.2.1.1: "11" - класс, "2.1" - раздел и подраздел, "1" - нумерация учебной цели.

      24. Ожидаемые результаты по системе целей обучения:

      1) раздел "Формирование произношения":

      таблица 1

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

1.1.
Речевое дыхание и голос

11.1.1.1 самостоятельно регулировать речевое дыхание в момент речи;
11.1.1.2 самостоятельно выделять синтагмы и читать текст, соблюдая дыхательные паузы;
11.1.1.3 самостоятельно регулировать дыхание в речи, делая паузы для вдоха в соответствии со смысловой связью слов в диалогах и декламациях;
11.1.1.4 самостоятельно модулировать силу голоса в связи со словесным ударением в различных ситуациях;
11.1.1.5 самостоятельно модулировать силу голоса в связи с логическим ударением в различных ситуациях;
11.1.1.6 самостоятельно модулировать силу и высоту голоса в различных ситуациях: при чтении; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время

12.1.1.1 самостоятельно регулировать речевое дыхание в момент речи;
12.1.1.2 регулировать дыхание в речи при выделении синтагм в процессе чтения;
12.1.1.3 регулировать дыхание в речи, делая паузы для вдоха в соответствии со смысловой связью слов в диалогах и декламациях;
12.1.1.4 контролировать модуляцию голоса в связи со словесным ударением в различных ситуациях;
12.1.1.5 контролировать модуляцию голоса в связи с логическим ударением в различных ситуациях;
12.1.1.6 контролировать модуляцию голоса в различных ситуациях: при чтении; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время

1.2. Звуки их сочетания

11.1.2.1 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции гласных звуков по движению языка в глубь рта в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.2 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции гласных звуков по подъҰму спинки языка в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.3 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции носовых и ротовых согласных звуков в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.4 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции твердых и мягких согласных в закрытом слоге в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.5 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции твердых и мягких согласных в открытом слоге в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.6 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции звонких и глухих согласных звуков в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.7 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции свистящих и шипящих согласных звуков в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.8 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции аффрикат и щелевых согласных звуков в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.9 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции аффрикат и смычных (окклюзивов) согласных звуков в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.10 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции аффрикат в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.11 самостоятельно правильно произносить сочетания согласных звуков: в одном слове; при соединении слов с предлогами;
11.1.2.12 самостоятельно правильно произносить комбинаторное смягчение согласных звуков;
11.1.2.13 контролировать собственное произношение в самостоятельной речи;
11.1.2.14 делать вывод о правильности произношения собеседника

12.1.2.1 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение гласных звуков родственных по артикуляции;
12.1.2.2 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение носовых и ротовых согласных звуков родственных по артикуляции;
12.1.2.3 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение твердых и мягких согласных в открытом слоге родственных по артикуляции;
12.1.2.4 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение твердых и мягких согласных звуков родственных по артикуляции в закрытом слоге;
12.1.2.5 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение звонких и глухих согласных звуков
родственных по артикуляции;
12.1.2.6 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение свистящих и шипящих согласных звуков родственных по артикуляции;
12.1.2.7 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение аффрикат и щелевых согласных звуков родственных по артикуляции;
12.1.2.8 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение аффрикат и смычных (окклюзивов) согласных звуков родственных по артикуляции;
12.1.2.9 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произнесение родственных по артикуляции аффрикат в слогах, словах, фразах и связных текстах;
12.1.2.10 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях комбинаторное смягчение согласных звуков в слогах, словах, фразах и связных текстах;
12.1.2.11 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях правильное произношение сочетаний звуков в словах, фразах и связных текстах;
12.1.2.12 контролировать собственное произношение в самостоятельной речи;
12.1.2.13 делать вывод о правильности произношения собеседника

1.3. Слово и фраза

11.1.3.1 самостоятельно произносить слова слитно, в нормальном темпе, сохраняя звуковой состав;
11.1.3.2 определять правила орфоэпии по предложенному речевому материалу и соблюдать их в различных ситуациях: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть;
в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
11.1.3.3 самостоятельно соблюдать словесное ударение в различных ситуациях: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
11.1.3.4 правильно определять и соблюдать словесное ударение и нормы орфоэпии в новых словах и труднопроизносимых терминах, связанных с учебными предметами;
11.1.3.5 пользоваться орфоэпическими и иными словарями и справочниками;
11.1.3.6 дифференцировать темп речи в зависимости от содержания речевого материала: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть;
в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
11.1.3.7 самостоятельно выделять логическое и синтагматическое ударение во фразе;
11.1.3.8 произносить речевой материал внятно, естественно, выразительно и эмоционально;
11.1.3.9 воспроизводить все виды интонации в зависимости от содержания речевого материала: заучиваемого наизусть; при чтении; в диалогах;
11.1.3.10 воспроизводить все виды интонации в зависимости от содержания речевого материала: в декламациях,
в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
11.1.3.11 дискутировать на знакомые и свободные темы, соблюдая правильный темп и логическое ударение;
11.1.3.12 интервьюировать по заранее составленным вопросам с соблюдением правильного темпа и логического ударения

12.1.3.1 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях слитное произношение слов в нормальном темпе, сохраняя звуковой состав;
12.1.3.2 соблюдать правила орфоэпии в разных видах речевой деятельности;
12.1.3.3 контролировать в самостоятельной речи словесное ударение в различных ситуациях;
12.1.3.4 употреблять новые слова и труднопроизносимые термины, связанные с преподаванием учебных дисциплин с правильным соблюдением словесного ударения и норм орфоэпии;
12.1.3.5 самостоятельно пользоваться орфоэпическими и иными словарями и справочниками;
12.1.3.6 выбирать правильный темп речи в различных ситуациях: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть;
в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
12.1.3.7 самостоятельно выделять логическое и синтагматическое ударение во фразе;
12.1.3.8 произносить речевой материал внятно, естественно, выразительно и эмоционально;
12.1.3.9 самостоятельно воспроизводить все виды интонации в зависимости от содержания речевого материала: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
12.1.3.10 дискутировать на знакомые и свободные темы, соблюдая правильный темп и логическое ударение;
12.1.3.11 интервьюировать по заранее составленным вопросам с соблюдением правильного темпа и логического ударения

      2) раздел "Развитие слухового восприятия":

      таблица 2

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

2.1. Восприятие неречевых звучаний

11.2.1.1 различать социально значимые звуки на улице и в транспорте;
11.2.1.2 различать социально значимые звуки в помещении

12.2.1.1 различать социально значимые звуки на улице и в транспорте;
12.2.1.2 различать социально значимые звуки в помещении

2.2. Восприятие устной речи слухозрительно и на слух

11.2.2.1 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал, связанный с организацией занятия / на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) / на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) / на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
11.2.2.2 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал разговорного стиля в различных ситуациях / на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) / на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) / на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
11.2.2.3 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал научного стиля в различных ситуациях / на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) / на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) / на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
11.2.2.4 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал официально-делового стиля в различных ситуациях / на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) / на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) / на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
11.2.2.5 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал публицистического стиля в различных ситуациях / на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) / на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) / на оптимальном расстоянии 1-1,5 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
11.2.2.6 воспринимать на слух речь и элементы речи (наиболее легкие фразы, словосочетания, слова, слоги и звуки, исходя из индивидуальных возможностей, учащихся) без аппарата / на расстоянии не менее 8 м (I степень тугоухости) /на расстоянии более 4 м (II степень тугоухости) / на расстоянии 0,5-0,6 м (III степень тугоухости) / около ушной раковины (неслышащие)
11.2.2.7 воспринимать слухозрительно и на слух тексты объемом до 130 слов; вести диалог по поводу воспринятого текста по теме занятия;
11.2.2.8 воспринимать видеосюжет с субтитрами; вести диалог по поводу воспринятого видеосюжета по теме занятия;
11.2.2.9 различать слухозрительно / на слух грамматических форм слов в обращенной устной речи по конечным аффиксам: вне речевого контекста (на материале отдельных слов); в речевом контексте (на основе словосочетаний и фраз);
11.2.2.10 слышать соответствие выделенных смысловых ударений речевой задаче говорящего;
11.2.2.11 слушать и понимать основное содержание диалога вне участия в устно-речевом общении; аудиозаписи;
11.2.2.12 воспринимать и понимать основную информацию по телефону; через дистанционные образовательные технологии

12.2.2.1 воспринимать речевой материал, связанный с организацией занятия / на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) / на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) / на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
12.2.2.2 воспринимать речевой материал разговорного стиля в различных ситуациях / на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) / на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) / на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
12.2.2.3 воспринимать речевой материал научного стиля в различных ситуациях / на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) / на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) / на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
12.2.2.4 воспринимать речевой материал официально-делового стиля в различных ситуациях / на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) / на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) / на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
12.2.2.5 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал публицистического стиля в различных ситуациях / на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) / на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) / на оптимальном расстоянии 1-1,5 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
12.2.2.6 воспринимать на слух речь и элементы речи (наиболее легкие фразы, словосочетания, слова, слоги и звуки, исходя из индивидуальных возможностей, учащихся) без аппарата / на расстоянии не менее 9 м (I степень тугоухости) /на расстоянии более 5 м (II степень тугоухости) / на расстоянии 0,5-0,6 м (III степень тугоухости) / около ушной раковины (неслышащие)
12.2.2.7 воспринимать слухозрительно и на слух тексты объемом до 140 слов; вести диалог по поводу воспринятого текста по теме занятия;
12.2.2.8 воспринимать видеосюжет с субтитрами; вести диалог по поводу воспринятого видеосюжета по теме занятия;
12.2.2.9 различать слухозрительно / на слух грамматических форм слов в обращенной устной речи по конечным аффиксам: вне речевого контекста (на материале отдельных слов); в речевом контексте (на основе словосочетаний и фраз);
12.2.2.10 слышать соответствие выделенных смысловых ударений речевой задаче говорящего;
12.2.2.11 слушать и понимать основное содержание диалога вне участия в устно-речевом общении; аудиозаписи;
12.2.2.12 воспринимать и понимать основную информацию по телефону; через дистанционные образовательные технологии

      25. Настоящая Программа реализуется на основе Долгосрочного плана к Типовой учебной программе по предмету "Формирование произношения и развитие слухового восприятия" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие, слабослышащие, позднооглохшие) 11-12 классов уровня общего среднего образования согласно приложению, к настоящей Программе. В долгосрочном плане обозначен объем учебных целей, реализуемых в каждом разделе.

      26. Распределение часов на изучение раздела и тем предоставляется на усмотрение учителя.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации Типовой учебной программы по предмету "Формирование произношения и развитие слухового восприятия" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие, слабослышащие, позднооглохшие) 11-12 классов уровня общего среднего образования

      1) 11 класс:

      таблица 1

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. "Формирование произношения"

1.1. Речевое дыхание и голос

11.1.1.1 самостоятельно регулировать речевое дыхание в момент речи;
11.1.1.2 самостоятельно выделять синтагмы и читать текст, соблюдая дыхательные паузы;
11.1.1.3 самостоятельно регулировать дыхание в речи, делая паузы для вдоха в соответствии со смысловой связью слов в диалогах и декламациях;
11.1.1.4 самостоятельно модулировать силу голоса в связи со словесным ударением в различных ситуациях;
11.1.1.5 самостоятельно модулировать силу голоса в связи с логическим ударением в различных ситуациях;
11.1.1.6 самостоятельно модулировать силу и высоту голоса в различных ситуациях: при чтении; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время

1.2. Звуки и их сочетание

11.1.2.1 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции гласных звуков по движению языка в глубь рта в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.2 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции гласных звуков по подъҰму спинки языка в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.3 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции носовых и ротовых согласных звуков в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.11 самостоятельно правильно произносить сочетания согласных звуков: в одном слове; при соединении слов с предлогами;
11.1.2.13 контролировать собственное произношение в самостоятельной речи;
11.1.2.14 делать вывод о правильности произношения собеседника

1.3. Слово и фраза

11.1.3.1 самостоятельно произносить слова слитно, в нормальном темпе, сохраняя звуковой состав;
11.1.3.2 определять правила орфоэпии по предложенному речевому материалу и соблюдать их в различных ситуациях: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть;
в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
11.1.3.3 самостоятельно соблюдать словесное ударение в различных ситуациях: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть;
в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
11.1.3.4 правильно определять и соблюдать словесное ударение и нормы орфоэпии в новых словах и труднопроизносимых терминах, связанных с учебными предметами;
11.1.3.5 пользоваться орфоэпическими и иными словарями и справочниками;
11.1.3.6 дифференцировать темп речи в зависимости от содержания речевого материала: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть;
в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
11.1.3.7 самостоятельно выделять логическое и синтагматическое ударение во фразе;
11.1.3.8 произносить речевой материал внятно, естественно, выразительно и эмоционально;
11.1.3.9 воспроизводить все виды интонации в зависимости от содержания речевого материала: заучиваемого наизусть; при чтении; в диалогах

2. "Развитие слухового восприятия"

2.1. Восприятие неречевых звучаний

11.2.1.2 различать социально значимые звуки в помещении

2.2. Восприятие устной речи слухозрительно и на слух.

11.2.2.1 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал, связанный с организацией занятия /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) /на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
11.2.2.2 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал разговорного стиля в различных ситуациях /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) /на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
11.2.2.7 воспринимать слухозрительно и на слух тексты объемом до 130 слов; вести диалог по поводу воспринятого текста по теме занятия;
11.2.2.9 различать слухозрительно /на слух грамматических форм слов в обращенной устной речи по конечным аффиксам: вне речевого контекста (на материале отдельных слов); в речевом контексте (на основе словосочетаний и фраз);
11.2.2.10 слышать соответствие выделенных смысловых ударений речевой задаче говорящего;
11.2.2.11 слушать и понимать основное содержание диалога вне участия в устно-речевом общении; аудиозаписи

2 четверть

1. "Формирование произношения"

1.1. Речевое дыхание и голос

11.1.1.1 самостоятельно регулировать речевое дыхание в момент речи;
11.1.1.2 самостоятельно выделять синтагмы и читать текст, соблюдая дыхательные паузы;
11.1.1.3 самостоятельно регулировать дыхание в речи, делая паузы для вдоха в соответствии со смысловой связью слов в диалогах и декламациях;
11.1.1.4 самостоятельно модулировать силу голоса в связи со словесным ударением в различных ситуациях;
11.1.1.5 самостоятельно модулировать силу голоса в связи с логическим ударением в различных ситуациях;
11.1.1.6 самостоятельно модулировать силу и высоту голоса в различных ситуациях: при чтении; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время

1.2. Звуки и их сочетание

11.1.2.4 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции твердых и мягких согласных в закрытом слоге в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.5 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции твердых и мягких согласных в открытом слоге в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.6 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции звонких и глухих согласных звуков в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.11 самостоятельно правильно произносить сочетания согласных звуков: в одном слове; при соединении слов с предлогами;
11.1.2.13 контролировать собственное произношение в самостоятельной речи;
11.1.2.14 делать вывод о правильности произношения собеседника

1.3. Слово и фраза

11.1.3.1 самостоятельно произносить слова слитно, в нормальном темпе, сохраняя звуковой состав;
11.1.3.2 определять правила орфоэпии по предложенному речевому материалу и соблюдать их в различных ситуациях: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
11.1.3.3 самостоятельно соблюдать словесное ударение в различных ситуациях: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть;
в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
11.1.3.4 правильно определять и соблюдать словесное ударение и нормы орфоэпии в новых словах и труднопроизносимых терминах, связанных с учебными предметами;
11.1.3.5 пользоваться орфоэпическими и иными словарями, и справочниками;
11.1.3.6 дифференцировать темп речи в зависимости от содержания речевого материала: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть;
в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
11.1.3.7 самостоятельно выделять логическое и синтагматическое ударение во фразе;
11.1.3.8 произносить речевой материал внятно, естественно, выразительно и эмоционально;
11.1.3.9 воспроизводить все виды интонации в зависимости от содержания речевого материала: заучиваемого наизусть; при чтении; в диалогах

2. "Развитие слухового восприятия"

2.1. Восприятие неречевых звучаний

11.2.1.2 различать социально значимые звуки в помещении

2.2. Восприятие устной речи слухозрительно и на слух.

11.2.2.1 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал, связанный с организацией занятия /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
11.2.2.5 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал публицистического стиля в различных ситуациях /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на оптимальном расстоянии 1-1,5 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
11.2.2.6 воспринимать на слух речь и элементы речи (наиболее легкие фразы, словосочетания, слова, слоги и звуки, исходя из индивидуальных возможностей, учащихся) без аппарата /на расстоянии не менее 8 м (I степень тугоухости) /на расстоянии более 4 м (II степень тугоухости) /на расстоянии 0,5-0,6 м (III степень тугоухости) /около ушной раковины (неслышащие);
11.2.2.7 воспринимать слухозрительно и на слух тексты объемом до 130 слов; вести диалог по поводу воспринятого текста по теме занятия;
11.2.2.8 воспринимать видеосюжет с субтитрами; вести диалог по поводу воспринятого видеосюжета по теме занятия

3 четверть

1. "Формирование произношения"

1.1. Речевое дыхание и голос

11.1.1.1 самостоятельно регулировать речевое дыхание в момент речи;
11.1.1.2 самостоятельно выделять синтагмы и читать текст, соблюдая дыхательные паузы;
11.1.1.3 самостоятельно регулировать дыхание в речи, делая паузы для вдоха в соответствии со смысловой связью слов в диалогах и декламациях;
11.1.1.4 самостоятельно модулировать силу голоса в связи со словесным ударением в различных ситуациях;
11.1.1.5 самостоятельно модулировать силу голоса в связи с логическим ударением в различных ситуациях;
11.1.1.6 самостоятельно модулировать силу и высоту голоса в различных ситуациях: при чтении; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время

1.2. Звуки и их сочетание

11.1.2.7 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции свистящих и шипящих согласных звуков в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.8 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции аффрикат и щелевых согласных звуков в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.9 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции аффрикат и смычных (окклюзивы) согласных звуков в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.11 самостоятельно правильно произносить сочетания согласных звуков: в одном слове; при соединении слов с предлогами;
11.1.2.13 контролировать собственное произношение в самостоятельной речи;
11.1.2.14 делать вывод о правильности произношения собеседника

1.3. Слово и фраза

11.1.3.1 самостоятельно произносить слова слитно, в нормальном темпе, сохраняя звуковой состав;
11.1.3.4 правильно определять и соблюдать словесное ударение и нормы орфоэпии в новых словах и труднопроизносимых терминах, связанных с учебными предметами;
11.1.3.5 пользоваться орфоэпическими и иными словарями и справочниками;
11.1.3.7 самостоятельно выделять логическое и синтагматическое ударение во фразе;
11.1.3.8 произносить речевой материал внятно, естественно, выразительно и эмоционально;
11.1.3.10 воспроизводить все виды интонации в зависимости от содержания речевого материала: в декламациях, в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
11.1.3.11 дискутировать на знакомые и свободные темы, соблюдая правильный темп и логическое ударение;
11.1.3.12 интервьюировать по заранее составленным вопросам с соблюдением правильного темпа и логического ударения

2. "Развитие слухового восприятия"

2.1. Восприятие неречевых звучаний

11.2.1.1 различать социально значимые звуки на улице и в транспорте

2.2. Восприятие устной речи слухозрительно и на слух

11.2.2.1 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал, связанный с организацией занятия /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) /на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
11.2.2.3 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал научного стиля в различных ситуациях /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) /на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
11.2.2.8 воспринимать видеосюжет с субтитрами; вести диалог по поводу воспринятого видеосюжета по теме занятия;
11.2.2.7 воспринимать слухозрительно и на слух тексты объемом до 130 слов; вести диалог по поводу воспринятого текста по теме занятия;
11.2.2.6 воспринимать на слух речь и элементы речи (наиболее легкие фразы, словосочетания, слова, слоги и звуки, исходя из индивидуальных возможностей, учащихся) без аппарата /на расстоянии не менее 8 м (I степень тугоухости) /на расстоянии более 4 м (II степень тугоухости) /на расстоянии 0,5-0,6 м (III степень тугоухости) /около ушной раковины (неслышащие)

4 четверть

1. "Формирование произношения"

1.1. Речевое дыхание и голос

11.1.1.1 самостоятельно регулировать речевое дыхание в момент речи;
11.1.1.2 самостоятельно выделять синтагмы и читать текст, соблюдая дыхательные паузы;
11.1.1.3 самостоятельно регулировать дыхание в речи, делая паузы для вдоха в соответствии со смысловой связью слов в диалогах и декламациях;
11.1.1.4 самостоятельно модулировать силу голоса в связи со словесным ударением в различных ситуациях;
11.1.1.5 самостоятельно модулировать силу голоса в связи с логическим ударением в различных ситуациях;
11.1.1.6 самостоятельно модулировать силу и высоту голоса в различных ситуациях: при чтении; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время

1.2. Звуки и их сочетание

11.1.2.10 дифференцировать произнесение родственных по артикуляции аффрикат в слогах, словах, фразах и связных текстах;
11.1.2.11 самостоятельно правильно произносить сочетания согласных звуков: в одном слове; при соединении слов с предлогами;
11.1.2.12 самостоятельно правильно произносить комбинаторное смягчение согласных звуков;
11.1.2.13 контролировать собственное произношение в самостоятельной речи;
11.1.2.14 делать вывод о правильности произношения собеседника

1.3. Слово и фраза

11.1.3.1 самостоятельно произносить слова слитно, в нормальном темпе, сохраняя звуковой состав;
11.1.3.4 правильно определять и соблюдать словесное ударение и нормы орфоэпии в новых словах и труднопроизносимых терминах, связанных с учебными предметами;
11.1.3.5 пользоваться орфоэпическими и иными словарями и справочниками;
11.1.3.7 самостоятельно выделять логическое и синтагматическое ударение во фразе;
11.1.3.8 произносить речевой материал внятно, естественно, выразительно и эмоционально;
11.1.3.10 воспроизводить все виды интонации в зависимости от содержания речевого материала: в декламациях, в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
11.1.3.11 дискутировать на знакомые и свободные темы, соблюдая правильный темп и логическое ударение;
11.1.3.12 интервьюировать по заранее составленным вопросам с соблюдением правильного темпа и логического ударения

2. "Развитие слухового восприятия"

2.1. Восприятие неречевых звучаний

11.2.1.1 различать социально значимые звуки на улице и в транспорте

2.2. Восприятие устной речи слухозрительно и на слух

11.2.2.1 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал, связанный с организацией занятия /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) /на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
11.2.2.4 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал официально-делового стиля в различных ситуациях /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) /на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
11.2.2.7 воспринимать слухозрительно и на слух тексты объемом до 130 слов; вести диалог по поводу воспринятого текста по теме занятия;
11.2.2.9 различать слухозрительно /на слух грамматических форм слов в обращенной устной речи по конечным аффиксам: вне речевого контекста (на материале отдельных слов); в речевом контексте (на основе словосочетаний и фраз);
11.2.2.10 слышать соответствие выделенных смысловых ударений речевой задаче говорящего;
11.2.2.11 слушать и понимать основное содержание диалога вне участия в устно-речевом общении; аудиозаписи;
11.2.2.12 воспринимать и понимать основную информацию по телефону; через дистанционные образовательные технологии

      2) 12 класс:

      таблица 2

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. "Формирование произношения"

1.1. Речевое дыхание и голос

12.1.1.1 самостоятельно регулировать речевое дыхание в момент речи;
12.1.1.2 регулировать дыхание в речи при выделении синтагм в процессе чтения;
12.1.1.3 регулировать дыхание в речи, делая паузы для вдоха в соответствии со смысловой связью слов в диалогах и декламациях;
12.1.1.4 контролировать модуляцию голоса в связи со словесным ударением в различных ситуациях;
12.1.1.5 контролировать модуляцию голоса в связи с логическим ударением в различных ситуациях;
12.1.1.6 контролировать модуляцию голоса в различных ситуациях: при чтении; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время

1.2. Звуки и их сочетание

12.1.2.1 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение гласных звуков родственных по артикуляции;
12.1.2.2 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение носовых и ротовых согласных звуков родственных по артикуляции;
12.1.2.11 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях правильное произношение сочетаний звуков в словах, фразах и связных текстах;
12.1.2.12 контролировать собственное произношение в самостоятельной речи;
12.1.2.13 делать вывод о правильности произношения собеседника

1.3. Слово и фраза

12.1.3.1 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях слитное произношение слов в нормальном темпе, сохраняя звуковой состав;
12.1.3.2 соблюдать правила орфоэпии в разных видах речевой деятельности;
12.1.3.3 контролировать в самостоятельной речи словесное ударение в различных ситуациях;
12.1.3.4 употреблять новые слова и труднопроизносимые термины, связанные с преподаванием учебных дисциплин с правильным соблюдением словесного ударения и норм орфоэпии;
12.1.3.5 самостоятельно пользоваться орфоэпическими и иными словарями, и справочниками;
12.1.3.7 самостоятельно выделять логическое и синтагматическое ударение во фразе;
12.1.3.8 произносить речевой материал внятно, естественно, выразительно и эмоционально;
12.1.3.9 самостоятельно воспроизводить все виды интонации в зависимости от содержания речевого материала: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
12.1.3.11 интервьюировать по заранее составленным вопросам с соблюдением правильного темпа и логического ударения

2. "Развитие слухового восприятия"

2.1. Восприятие неречевых звучаний

12.2.1.2 различать социально значимые звуки в помещении

2.2. Восприятие устной речи слухозрительно и на слух.

12.2.2.1 воспринимать речевой материал, связанный с организацией занятия /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) /на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
12.2.2.2 воспринимать речевой материал разговорного стиля в различных ситуациях /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
12.2.2.7 воспринимать слухозрительно и на слух тексты объемом до 140 слов; вести диалог по поводу воспринятого текста по теме занятия;
12.2.2.9 различать слухозрительно /на слух грамматических форм слов в обращенной устной речи по конечным аффиксам: вне речевого контекста (на материале отдельных слов); в речевом контексте (на основе словосочетаний и фраз);
12.2.2.10 слышать соответствие выделенных смысловых ударений речевой задаче говорящего;
12.2.2.11 слушать и понимать основное содержание диалога вне участия в устно-речевом общении; аудиозаписи

2 четверть

1. "Формирование произношения"

1.1. Речевое дыхание и голос

12.1.1.1 самостоятельно регулировать речевое дыхание в момент речи;
12.1.1.2 регулировать дыхание в речи при выделении синтагм в процессе чтения;
12.1.1.3 регулировать дыхание в речи, делая паузы для вдоха в соответствии со смысловой связью слов в диалогах и декламациях;
12.1.1.4 контролировать модуляцию голоса в связи со словесным ударением в различных ситуациях;
12.1.1.5 контролировать модуляцию голоса в связи с логическим ударением в различных ситуациях;
12.1.1.6 контролировать модуляцию голоса в различных ситуациях: при чтении; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время

1.2. Звуки и их сочетание

12.1.2.3 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение твердых и мягких согласных в открытом слоге родственных по артикуляции;
12.1.2.4 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение твердых и мягких согласных звуков родственных по артикуляции в закрытом слоге;
12.1.2.5 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение звонких и глухих согласных звуков;
12.1.2.11 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях правильное произношение сочетаний звуков в словах, фразах и связных текстах;
12.1.2.12 контролировать собственное произношение в самостоятельной речи;
12.1.2.13 делать вывод о правильности произношения собеседника

1.3. Слово и фраза

12.1.3.1 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях слитное произношение слов в нормальном темпе, сохраняя звуковой состав;
12.1.3.2 соблюдать правила орфоэпии в разных видах речевой деятельности;
12.1.3.3 контролировать в самостоятельной речи словесное ударение в различных ситуациях;
12.1.3.4 употреблять новые слова и труднопроизносимые термины, связанные с преподаванием учебных дисциплин с правильным соблюдением словесного ударения и норм орфоэпии;
12.1.3.5 самостоятельно пользоваться орфоэпическими и иными словарями, и справочниками;
12.1.3.8 произносить речевой материал внятно, естественно, выразительно и эмоционально;
12.1.3.9 самостоятельно воспроизводить все виды интонации в зависимости от содержания речевого материала: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
12.1.3.10 дискутировать на знакомые и свободные темы, соблюдая правильный темп и логическое ударение

2. "Развитие слухового восприятия"

2.1. Восприятие неречевых звучаний

11.2.1.2 различать социально значимые звуки в помещении

2.2. Восприятие устной речи слухозрительно и на слух

12.2.2.1 воспринимать речевой материал, связанный с организацией занятия /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) /на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
12.2.2.5 слухозрительно и на слух воспринимать речевой материал публицистического стиля в различных ситуациях /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) /на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на оптимальном расстоянии 1-1,5 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
12.2.2.6 воспринимать на слух речь и элементы речи (наиболее легкие фразы, словосочетания, слова, слоги и звуки, исходя из индивидуальных возможностей, учащихся) без аппарата / на расстоянии не менее 9 м (I степень тугоухости) /на расстоянии более 5 м (II степень тугоухости) /на расстоянии 0,5-0,6 м (III степень тугоухости) /около ушной раковины (неслышащие);
12.2.2.7 воспринимать слухозрительно и на слух тексты объемом до 140 слов; вести диалог по поводу воспринятого текста по теме занятия
12.2.2.8 воспринимать видеосюжет с субтитрами; вести диалог по поводу воспринятого видеосюжета по теме занятия

3 четверть

1. "Формирование произношения"

1.1. Речевое дыхание и голос

12.1.1.1 самостоятельно регулировать речевое дыхание в момент речи;
12.1.1.2 регулировать дыхание в речи при выделении синтагм в процессе чтения;
12.1.1.3 регулировать дыхание в речи, делая паузы для вдоха в соответствии со смысловой связью слов в диалогах и декламациях;
12.1.1.4 контролировать модуляцию голоса в связи со словесным ударением в различных ситуациях;
12.1.1.5 контролировать модуляцию голоса в связи с логическим ударением в различных ситуациях;
12.1.1.6 контролировать модуляцию голоса в различных ситуациях: при чтении; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время

1.2. Звуки и их сочетание

12.1.2.6 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение свистящих и шипящих согласных звуков родственных по артикуляции;
12.1.2.7 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение аффрикат и щелевых согласных звуков родственных по артикуляции;
12.1.2.8 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произношение аффрикат и смычных (окклюзивов) согласных звуков родственных по артикуляции;
12.1.2.11 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях правильное произношение сочетаний звуков в словах, фразах и связных текстах;
12.1.2.12 контролировать собственное произношение в самостоятельной речи;
12.1.2.13 делать вывод о правильности произношения собеседника

1.3. Слово и фраза

12.1.3.4 употреблять новые слова и труднопроизносимые термины, связанные с преподаванием учебных дисциплин с правильным соблюдением словесного ударения и норм орфоэпии;
12.1.3.5 самостоятельно пользоваться орфоэпическими и иными словарями, и справочниками;
12.1.3.6 выбирать правильный темп речи в различных ситуациях: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
12.1.3.7 самостоятельно выделять логическое и синтагматическое ударение во фразе;
12.1.3.8 произносить речевой материал внятно, естественно, выразительно и эмоционально;
12.1.3.9 самостоятельно воспроизводить все виды интонации в зависимости от содержания речевого материала: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
12.1.3.10 дискутировать на знакомые и свободные темы, соблюдая правильный темп и логическое ударение

2. "Развитие слухового восприятия"

2.1. Восприятие неречевых звучаний

11.2.1.1 различать социально значимые звуки на улице и в транспорте

2.2. Восприятие устной речи слухозрительно и на слух.

12.2.2.1 воспринимать речевой материал, связанный с организацией занятия /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) /на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
12.2.2.3 воспринимать речевой материал научного стиля в различных ситуациях /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) / на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
12.2.2.6 воспринимать на слух речь и элементы речи (наиболее легкие фразы, словосочетания, слова, слоги и звуки, исходя из индивидуальных возможностей, учащихся) без аппарата /на расстоянии не менее 9 м (I степень тугоухости) /на расстоянии более 5 м (II степень тугоухости) /на расстоянии 0,5-0,6 м (III степень тугоухости) /около ушной раковины (неслышащие);
12.2.2.7 воспринимать слухозрительно и на слух тексты объемом до 140 слов; вести диалог по поводу воспринятого текста по теме занятия;
12.2.2.8 воспринимать видеосюжет с субтитрами; вести диалог по поводу воспринятого видеосюжета по теме занятия

4 четверть

1. "Формирование произношения"

1.1. Речевое дыхание и голос

12.1.1.1 самостоятельно регулировать речевое дыхание в момент речи;
12.1.1.2 регулировать дыхание в речи при выделении синтагм в процессе чтения;
12.1.1.3 регулировать дыхание в речи, делая паузы для вдоха в соответствии со смысловой связью слов в диалогах и декламациях;
12.1.1.4 контролировать модуляцию голоса в связи со словесным ударением в различных ситуациях;
12.1.1.5 контролировать модуляцию голоса в связи с логическим ударением в различных ситуациях;
12.1.1.6 контролировать модуляцию голоса в различных ситуациях: при чтении; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время

1.2. Звуки и их сочетание

12.1.2.9 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях дифференцированное произнесение родственных по артикуляции аффрикат в слогах, словах, фразах и связных текстах;
12.1.2.10 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях комбинаторное смягчение согласных звуков в слогах, словах, фразах и связных текстах;
12.1.2.11 контролировать в самостоятельной речи в любых условиях правильное произношение сочетаний звуков в словах, фразах и связных текстах;
12.1.2.12 контролировать собственное произношение в самостоятельной речи;
12.1.2.13 делать вывод о правильности произношения собеседника

1.3. Слово и фраза

12.1.3.2 соблюдать правила орфоэпии в разных видах речевой деятельности;
12.1.3.3 контролировать в самостоятельной речи словесное ударение в различных ситуациях;
12.1.3.6 выбирать правильный темп речи в различных ситуациях: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
12.1.3.7 самостоятельно выделять логическое и синтагматическое ударение во фразе;
12.1.3.8 произносить речевой материал внятно, естественно, выразительно и эмоционально;
12.1.3.9 самостоятельно воспроизводить все виды интонации в зависимости от содержания речевого материала: при чтении; в диалогах; декламациях, заучиваемых наизусть; в самостоятельных высказываниях в условиях общения на уроках и во внеурочное время;
12.1.3.10 дискутировать на знакомые и свободные темы, соблюдая правильный темп и логическое ударение

2. "Развитие слухового восприятия"

2.1. Восприятие неречевых звучаний

11.2.1.1 различать социально значимые звуки на улице и в транспорте

2.2. Восприятие устной речи слухозрительно и на слух

12.2.2.1 воспринимать речевой материал, связанный с организацией занятия /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) /на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
12.2.2.4 воспринимать речевой материал официально-делового стиля в различных ситуациях /на расстоянии 12-13 м со слуховыми аппаратами или с системой кохлеарного импланта (I степень тугоухости) /на расстоянии более 10 м со слуховыми аппаратами (2 степень тугоухости) /на расстоянии 7-8 м со слуховыми аппаратами (3 степень тугоухости) /на расстоянии до 6 м со слуховыми аппаратами (неслышащие);
12.2.2.7 воспринимать слухозрительно и на слух тексты объемом до 140 слов; вести диалог по поводу воспринятого текста по теме занятия;
12.2.2.9 различать слухозрительно /на слух грамматических форм слов в обращенной устной речи по конечным аффиксам: вне речевого контекста (на материале отдельных слов); в речевом контексте (на основе словосочетаний и фраз);
12.2.2.10 слышать соответствие выделенных смысловых ударений речевой задаче говорящего;
12.2.2.11 слушать и понимать основное содержание диалога вне участия в устно-речевом общении; аудиозаписи;
12.2.2.12 воспринимать и понимать основную информацию по телефону; через дистанционные образовательные технологии

      Сноска. Приказ дополнен типовой учебной программой 390-3 в соответствии с приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Разговорно-обиходная речь" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие) 11-12 классов уровня общего среднего образования Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа "Разговорно-обиходная речь" (далее - программа) разработана в соответствии c Государственными общеобязательными стандартами дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, утвержденными приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031).

      2. Цель Программы – совершенствование коммуникативных компетенций, обучающихся с нарушением слуха в разнообразных сферах социального взаимодействия.

      3. Задачи Программы:

      1) совершенствовать речемыслительную деятельность обучающихся;

      2) соблюдать правила речевого этикета;

      3) способствовать становлению гуманистического мировоззрения, разностороннему личностному развитию молодого поколения;

      4) приобщать обучающихся к культурному наследию народа Республики Казахстан, к общечеловеческим ценностям, основанным на национальной идее "Мәңгілік ел";

      5) активизировать потребность и инициативу к речевому общению в разнообразных сферах социального взаимодействия, профессиональной ориентировки, общественно-политической и культурно-нравственной практики;

      6) развивать разговорно-обиходную речь как средство общения;

      7) расширять набор лексико-грамматических форм и конструкций диалогической и монологической устной и письменной речи;

      8) совершенствовать умения использовать языковые средства адекватные контексту.

      4. Содержание учебного предмета "Разговорно-обиходная речь" имеет практическую, коррекционную, социально-адаптирующую направленность, способствует формированию социальных, коммуникативных навыков широкого спектра, доступных неслышащим обучающимся.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      5. К категории неслышащих относятся обучающиеся со стойким двусторонним нарушением слуха, при котором при врожденной или рано возникшей (до овладения речью) глухоте естественный ход развития словесной речи оказывается невозможным. Без специальной систематической психолого-педагогической помощи весь дальнейший путь психофизического развития становится весьма своеобразным, существенно ограничивается социальная адаптация. Экспрессивная речь обучающихся с нарушением слуха отличается недостаточной выразительностью и эмоциональной окраской, минимальным использованием второстепенных членов предложения (особенно прилагательных), затруднениями в употреблении предлогов, местоимений.

      6. Ведущий путь совершенствования коммуникативных навыков – это специально организованное, целенаправленное обучение разговорно-обиходной речи. Развитие коммуникативных навыков неслышащих обучающихся основывается на дидактических принципах сурдопедагогики:

      1) принцип гуманизации образования - реализация личностно-ориентированной концепции образования;

      2) принцип коррекционно-компенсирующей направленности обучения предусматривает коррекцию слухоречевого и психического развития обучающихся с нарушением слуха на всех этапах образовательного процесса с опорой на сохранные анализаторы;

      3) принцип адаптивности образования к уровню и особенностям развития неслышащего обучающегося - удовлетворение различных образовательных потребностей; применение разнообразных средств и методов обучения;

      4) принцип коммуникативной направленности – определяет практическую направленность процесса обучения школьников с нарушением слуха, позволяет учащимся усваивать язык в процессе систематического общения;

      5) принцип связи обучения языку с ситуацией: реализация данного принципа связана с созданием положительной коллаборативной среды, с организацией речевых ситуаций, при наличии которых осуществляется речевое общение; навыки речевого общения отрабатываются применительно к определенным жизненным ситуациям, в которых естественным путем вводится новый речевой материал и достигается высокая мотивированность его употребления;

      6) принцип единства развития речи и мышления означает, что на основе формируемой, в определенной системе, разговорной речи обеспечивается развитие мыслительной деятельности обучающихся; для его реализации большое значение имеет последовательное введение речевых и языковых средств;

      7) принцип взаимосвязи всех сторон речевого развития: единство освоения смысловой и грамматической стороны происходит не в отдельно взятом слове, а в словосочетании и предложении, в учебных целях выделяется из него, а затем вновь включается, закрепляются в тесной взаимосвязи лексика, грамматика, синтаксис, восприятие речи, навыки диалогической и монологической речи;

      8) принцип единства развития слухового восприятия и устной речи состоит в том, чтобы развить у обучающегося способность достаточно свободно понимать обращенную к нему речь собеседника и говорить разборчиво, понятно для окружающих;

      9) принцип социально-адаптирующей направленности образования рассматривает коррекцию и компенсацию нарушенного развития как средство достижения обучающимися с нарушением слуха различных уровней социальной компетентности, успешного включения в разнообразные сферы современного общества.

      7. Работа по развитию разговорно-обиходной речи основана на классно-урочной системе, осуществляется преимущественно в устной и письменной формах. Речевой материал обучающиеся воспринимают слухо-зрительно и на слух, постепенно переходят от подражания речи учителя к построению фраз по аналогии, затем – к самостоятельному конструированию. Педагог на уроке проводит словарную работу по темам, организует лексические и грамматические упражнения с использованием тематического речевого материла.

      8. На уроках разговорно-обиходной речи необходимо:

      1) учитывать психофизические особенности обучающихся (уровень слухоречевого развития, мышления, памяти, внимания, эмоционально-волевой сферы);

      2) использовать сохранные анализаторы (зрительный, вестибулярный, двигательный, включая частично сохранный – слуховой);

      3) создавать слухоречевую среду на уроках;

      4) моделировать ситуации, способствующие развитию инициативной диалогической и монологической речи, творческих способностей;

      5) обеспечивать интенсивную интеллектуальную и эмоциональную работу школьников.

      9. Рекомендуемые методы и приемы обучения по предмету "Разговорно-обиходная речь":

      1) методы активного обучения (презентация; кейс-технология; проблемная лекция; дидактическая игра; баскет-метод);

      2) методы интерактивного обучения (мозговой штурм, кластеры, сравнительные диаграммы, пазлы, интерактивный урок с применением аудио- и видеоматериалов, ИКТ, круглый стол (дискуссия, дебаты), деловые игры (в том числе ролевые, имитационные, луночные), аквариум, метод проектов, BarCamp, или антиконференция);

      3) методы проблемного обучения (частично-поисковой или эвристический, проблемное изложение, исследовательский);

      4) методы дифференцированного обучения (групповая работа, дифференцированная самостоятельная работа, индивидуальная работа);

      5) учебная деятельность организуется с ориентировкой на материалы регионального характера (объекты, предприятия, источники информации).

      10. В условиях специально организованного обучения неслышащих школьников учитываются особенности их восприятия. В основном, используются приемы и средства обучения, базирующиеся на работе сохранных анализаторов (в первую очередь – зрительного анализатора) и частично сохранного слухового анализатора.

      11. В учебном кабинете особым образом (полукругом) располагаются парты, чтобы обучающиеся могли слухозрительно воспринимать речь одноклассников и учителя; с рабочего места ученика должен открываться прямой доступ к информации, расположенной на доске; размещаются визуально доступные обучающимся стенды с представленным на них дидактическим, наглядным материалом.

      12. Работа по развитию разговорно-обиходной речи осуществляется преимущественно в устной и письменной формах. Воспринимая речевой материал, обучающиеся постепенно переходят от подражания речи учителя к построению фраз по аналогии, затем – к самостоятельному конструированию.

      13. Педагог на уроке проводит словарную работу по темам, организует лексические и грамматические упражнения с использованием тематического речевого материла.

      14. Использование ИКТ в учебном процессе - один из способов повышения мотивации обучения обучающихся, используется для исследования, общения, совместной работы и творчества, предоставляет свободу при решении задач, позволяя искать информацию и находить ее за пределами класса.

      15. Специальные технические и компенсаторные средства обучения для обеспечения учебного процесса: стационарное звукоусиливающее оборудование для обеспечения фронтальной учебной деятельности (на каждый класс), мультимедийный компьютерный класс, индивидуальные слуховые аппараты (бинаурально) у каждого обучающегося, учебные пособия для каждого обучающегося на учебный год в соответствии с учебной программой, интернет-ресурсы, видеоролики с субтитрами.

      16. В процессе овладения разговорно-обиходной речью в рамках коммуникативной системы обучения языку у неслышащих обучающихся формируется:

      1) готовность слушать собеседника и вести диалог;

      2) принятие различных точек зрения и признание права каждого иметь свою;

      3) умение излагать свое мнение, аргументировать свою точку зрения и оценку событий.

      17. Основной принцип построения уроков развития разговорно-обиходной речи - тематический. Весь годовой учебный материал планируется в виде отдельных тем, обозначенных в Программе. Остальные темы распределяются во времени на усмотрение педагога. Устанавливается связь с тематическим содержанием уроков по русскому языку и русской литературе.

      18. Итоговый контроль проводится в конце четверти, года. Педагогом анализируется динамика развития и успешности каждого обучающегося класса, наблюдаемая в течение учебного года, которая фиксируется в сводных картах достижений обучающегося.

      19. Оцениваются уровни развития коммуникативных умений:

      1) высокий уровень характеризуется высоким интересом к процессу общения, способностью активно вступать в контакт с окружающими;

      2) средний уровень характеризуется недостаточным интересом к процессу общения, ограниченным использованием вербальных и невербальных средств общения;

      3) низкий уровень характеризуется отсутствием интереса к коммуникативной деятельности и безразличием к окружающим.

      20. Описательная оценка определяет наличный уровень развития и обученности, и последующие шаги в работе с обучающимися. Описательная оценка формирует у неслышащих обучающихся адекватную самооценку. Недопустимо сравнение достижений обучающихся друг с другом. Достижения обучающегося сравниваются с его собственными предшествующими достижениями.

      21. Информация, получаемая педагогом с помощью процедур оценивания, позволяет вовремя и адекватно реагировать на трудности, возникающие в процессе овладения навыками и умениями. Педагог обоснованно определяет содержание и способы индивидуальной помощи обучающимся.

      22. Программа реализуется через интеграцию с учебными и коррекционными предметами:

      1) "Русский язык";

      2) "Русская литература";

      3) "Казахский язык и литература";

      4) "Формирование произношения и развитие слухового восприятия";

      5) "Жестовый язык".

Глава 3. Организация содержания предмета "Разговорно-обиходная речь" Параграф 1. Cодержание предмета "Разговорно-обиходная речь"

      23. Объем учебной нагрузки по предмету "Разговорно-обиходная речь" составляет:

      1) в 11 классе – 1 час в неделю, 34 часа в учебном году;

      2) в 12 классе –1 час в неделю, 34 часа в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по учебному предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 8 ноября 2012 года № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под №8170).

      24. Содержание предмета "Разговорно-обиходная речь" включает следующие разделы:

      1) "Развитие диалогической речи";

      2) "Развитие монологической речи";

      3) "Развитие культуры речи".

      25. Раздел "Развитие диалогической речи" включает подраздел:

      1) практика общения.

      26. Раздел "Развитие монологической речи" включает подраздел:

      1) высказывания, выступления.

      27. Раздел "Развитие культуры речи" включает подраздел:

      1) речевой этикет.

      28. Базовое содержание предмета "Разговорно-обиходная речь" для 11 класса:

      развитие диалогической речи:

      1) умение давать ответы на проблемные вопросы, используя изобразительно-выразительные средства языка (пословицы, поговорки, афоризмы), цитаты из текстов в контекстной речи различного уровня, составление уточняющих, интерпретирующих, оценочных, творческих и практических вопросов;

      2) создание устных и письменных высказываний на актуальные социально-культурные, нравственно-этические, бытовые, учебные темы в соответствии с целями и ситуацией общения, с использованием разных функционально-смысловых типов и стилей речи, систематизация материала, извлеченного из различных источников на определенную тему, передача содержания в виде плана (простого, сложного), тезисов, схемы, таблицы;

      развитие монологической речи:

      1) комментирование выступления, выражение собственного мнения на актуальные проблемы с использовнаием доказательств, пересказ текста, творческое переосмысление содержания с использованием разных языковых средств;

      2) оценивание материала с точки зрения достоверности, актуальности информации, собственного мнения;

      3) построение высказывания с использованием самостоятельно разработаннго плана и наглядных материалов;

      4) анализ и демонстрация оппонентам и аудитории разных аргументов, сопоставленние их, а не настаивание на своей точке зрения;

      развитие культуры речи:

      1) применение формул речевого этикета (просьба, благодарность, приветствие, слова прощения, заявки, приглашения, поздравления) в соответсвие с речевыми нормами в конкретной ситуации;

      2) соблюдение в практике речевого общения основных орфоэпических, лексических, стилистических норм современного русского литературного языка;

      3) использование и применение аргументов для выбора норм речевого этикета в интернет-коммуникации;

      4) в сфере оказания государственных услуг, делового и профессионального общения, различение и применение разнообразных этикетных средств, грамотное использование их в зависимости от речевой ситуации.

      29. Рекомендуемая тематика, на которой отрабатываются навыки разговорно-обиходной речи:

      1) "Имидж Казахстана: современный и исторический обзор" (3 часа);

      2) "Электронное правительство Республики Казахстан" (2 часа);

      3) "Человек: права и свободы" (3 часа);

      4) "Мир и безопасность" (2 часа);

      5) "Научно-технический прогресс" (2 часа);

      6) "Искусство и литература: различные формы художественного выражения" (3 часа);

      7) "Семейные ценности" (2 часа);

      8) "Здоровый образ жизни" (2 часа);

      9) "Досуг и путешествия" (3 часа);

      10) "Общение в социальных сетях" (2 часа);

      11) "Сфера услуг" (2 часа);

      12) "Мои профессиональные предпочтения" (2 часа);

      13) "Деловые бумаги" (3 часа);

      14) "Автобиография" (2 часа);

      15) "Поступление в учебные заведения" (3 часа).

      30. Базовое содержание предмета "Разговорно-обиходная речь" для 12 класса:

      развитие диалогической речи:

      1) умение давать аргументированные ответы на вопросы, опираясь на содержание текста, на личный опыт, учитывая целевую аудиторию;

      2) формулирование вопросов для исследовательской и проектной деятельности;

      3) участие в дебатах, дискуссиях, диспутах, полемике, синтезируя различные точки зрения и предлагая собственные пути решения проблем;

      4) создание и редактирование собственных текстов различного типа речи, стиля, жанра с учҰтом требований к построению связного текста;

      5) практическое овладение диалогической формой речи (обращения, применение вопросов, понимание и выполнение поручений);

      развитие монологической речи:

      1) анализ и оценивание собственной и чужой речи с точки зрения соблюдения орфоэпических норм, уместного и выразительного словоупотребления;

      2) интерпретация содержания (информации) из различных источников, соотнося его с темой, основной идеей, авторской позицией;

      3) оценивание своей речи с точки зрения еҰ содержания, языкового оформления;

      4) построение развҰрнутого аргументированного монолога на любую тему для публичного выступления в рамках общественно-политических, социально-культурных, социально-экономических и учебно-научных сферах;

      5) сопоставление и сравнивание речевых высказываний с точки зрения их содержания, стилистических особенностей и использованных языковых средств;

      развитие культуры речи:

      1) применение этикетных выражений для установления контакта и поддержания доброжелательности и взаимного уважения в ходе речевого общения;

      2) определение и исправление недочетов в построении и содержании высказывания, речевых недочетов и грамматических ошибок;

      3) демонстрация собственной позиции и еҰ аргументирование с привлечением сведений из жизненного и читательского опыта;

      4) дифференциация и отбор речевых формул в соответствии с ситуацией, статусом собеседника, степенью знакомства с ним.

      31. Рекомендуемая тематика, на которой отрабатываются навыки разговорно-обиходной речи:

      1) "Имидж Казахстана: современный и исторический обзор" (2 часа);

      2) "Миграция и эмиграция в Казахстане" (2 часа);

      3) "Мой гражданский долг" (3 часа);

      4) "Государственные услуги" (3 часа);

      5) "Толерантность и диалог межнациональных культур" (3 часа);

      6) "Киберкультура и кибербезопасность" (2 часа);

      7) "Современная медицина XXI века: все для человека" (2 часа);

      8) "Спорт и политика" (2 часа);

      9) "Молодежная культура, субкультура" (3 часа);

      10) "Туризм и экотуризм в Казахстане" (3 часа);

      11) "Трудоустройство" (3 часа);

      12) "Собеседование" (3 часа);

      13) "Мое будущее" (3 часа).

      Учитель вправе дополнить указанную тематику другими темами.

Параграф 2. Система целей обучения

      32. Цели обучения в Программе представлены с кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел, четвҰртое число показывает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 11.2.1.4: "11" – класс, "2.1" – подраздел, "4" – нумерация учебной цели.

      33. Ожидаемые результаты по системе целей обучения:

      1) раздел "Развитие диалогической речи":

      таблица 1

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

1.1. Практика общения

11.1.1.1 давать ответы на проблемные вопросы, используя изобразительно-выразительные средства языка (пословицы, поговорки, афоризмы), цитаты из текстов в контекстной речи различного уровня

12.1.1.1 давать аргументированные ответы на вопросы, опираясь на содержание текста, на личный опыт, учитывая целевую аудиторию

11.1.1.2 составлять уточняющие, интерпретирующие, оценочные, творческие и практические вопросы

12.1.1.2 формулировать вопросы для исследовательской и проектной деятельности

11.1.1.3 создавать устные и письменные высказывания на актуальные социально-культурные, нравственно-этические, бытовые, учебные темы в соответствии с целями и ситуацией общения, с использованием разных функционально-смысловых типов и стилей речи

12.1.1.3 участвовать в дебатах, дискусиях, диспутах, полемике, синтезируя различные точки зрения и предлагая собственные пути решения проблем

11.1.1.4 систематизировать материал, извлеченный из различных источников на определенную тему, передавая содержание в виде плана (простого, сложного), тезисов, схемы, таблицы

12.1.1.4 создавать и редактировать собственные тексты различного типа речи, стиля, жанра с учетом требований к построению связного текста

      2) раздел "Развитие монологической речи":

      таблица 2

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

2.1. Высказывания, выступления

11.2.1.1 комментировать выступления, выражая собственное мнение на актуальные проблемы, приводя доказательства

12.2.1.1 анализировать и оценивать собственную и чужую речь с точки зрения соблюдения орфоэпических норм, уместного и выразительного словоупотребления

11.2.1.2 пересказывать текст, творчески переосмысливая содержание, используя разные языковые средства

12.2.1.2 интерпретировать содержание/информацию из различных источников, соотнося его с темой, основной идеей, авторской позицией

11.2.1.3 оценивать материал с точки зрения достоверности, актуальности информации, выражая собственное мнение

12.2.1.3 оценивать свою речь с точки зрения еҰ содержания, языкового оформления

11.2.1.4 строить высказывание, используя самостоятельно разработанный план и наглядные материалы

12.2.1.4 строить развҰрнутый аргументированный монолог на любую тему для публичного выступления в рамках общественно-политических, социально-культурных, социально-экономических и учебно-научных сфер

11.2.1.5 анализировать и демонстрировать оппонентам и аудитории разные аргументы, сопоставлять их, а не настаивать на своей точке зрения

12.2.1.5 сопоставлять и сравнивать речевые высказывания с точки зрения их содержания, стилистических особенностей и использованных языковых средств

      3) раздел 3 "Развитие культуры речи":

      таблица 3

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

3.1. Речевой этикет

11.3.1.1 применять формулы речевого этикета (просьба, благодарность, приветствие, слова прощения; заявки, приглашения, поздравления) в соответствие с речевыми нормами в конкретной ситуации

12.3.1.1 применять этикетные выражения для установления контакта и поддержания доброжелательности и взаимного уважения в ходе речевого общения

11.3.1.2 соблюдать в практике речевого общения основные орфоэпические, лексические, стилистические нормы современного русского литературного языка

12.3.1.2 определять и исправлять недочеты в построении и содержании высказывания, речевые недочеты и грамматические ошибки

11.3.1.3 использовать и применять аргументы для выбора норм речевого этикета в интернет-коммуникации, в сфере оказания государственных услуг, делового и профессионального общения

12.3.1.3 демонстрировать собственную позицию и аргументировать ее, привлекая сведения из жизненного и читательского опыта

11.3.1.4 различать и применять разнообразные этикетные средства, грамотно использовать их в зависимости от речевой ситуации

12.3.1.4 дифференцировать и отбирать речевые формулы в соответствии с ситуацией, статусом собеседника, степенью знакомства с ним

      34. Настоящая Программа реализуется на основе Долгосрочного плана к Типовой учебной программе по учебному предмету "Разговорно-обиходная речь" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие) 11-12 классов уровня общего среднего образования согласно приложению к настоящей Программе. В долгосрочном плане обозначен объем учебных целей, реализуемых в каждом разделе.

      35. Распределение часов на изучение раздела и тем предоставляется на усмотрение учителя.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации типовой учебной программы по предмету "Разговорно-обиходная речь" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие) 11-12 классов уровня общего среднего образования

      1) 11 класс:

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. Развитие диалогической речи

1.1. Практика общения

11.1.1.1 давать ответы на проблемные вопросы, используя изобразительно-выразительные средства языка (пословицы, поговорки, аффоризмы), цитаты из текстов в контекстной речи различного уровня

2. Развитие монологической речи

2.1. Высказывания, выступления

11.2.1.1 комментировать выступления, выражая собственное мнение на актуальные проблемы, приводя доказательства;
11.2.1.5 анализировать и демонстрировать оппонентам и аудитории разные аргументы, сопоставлять их, а не настаивать на своей точке зрения

3. Развитие культуры речи

3.1. Речевой этикет

11.3.1.1 применять формулы речевого этикета (просьба, благодарность, приветствие, слова прощения; заявки, приглашения, поздравления) в соответствие с речевыми нормами в конкретной ситуации

2 четверть

1. Развитие диалогической речи

1.1. Практика общения

11.1.1.2 составлять уточняющие, интерпретирующие, оценочные, творческие и практические вопросы

2. Развитие монологической речи

2.1. Высказывания, выступления

11.2.1.2 пересказывать текст, творчески переосмысливая содержание, используя разные языковые средства

3. Развитие культуры речи

3.1. Речевой этикет

11.3.1.1 применять формулы речевого этикета (просьба, благодарность, приветствие, слова прощения; заявки, приглашения, поздравления) в соответствии с речевыми нормами в конкретной ситуации;
11.3.1.2 соблюдать в практике речевого общения основные орфоэпические, лексические, стилистические нормы современного русского литературного языка

3 четверть

1. Развитие диалогической речи

1.1. Практика общения

11.1.1.3 создавать устные и письменные высказывания на актуальные социально-культурные, нравственно-этические, бытовые, учебные темы в соответствии с целями и ситуацией общения, с использованием разных функционально-смысловых типов и стилей речи

2. Развитие монологической речи

2.1. Высказывания, выступления

11.2.1.3 оценивать материал с точки зрения достоверности, актуальности информации, выражая собственное мнение;
11.2.1.5 анализировать и демонстрировать оппонентам и аудитории разные аргументы, сопоставлять их, а не настаивать на своей точке зрения

3. Развитие культуры речи

3.1. Речевой этикет

11.3.1.3 использовать и применять аргументы для выбора норм речевого этикета в интернет-коммуникации, в сфере оказания государственных услуг, делового и профессионального общения

4 четверть

1. Развитие диалогической речи

1.1. Практика общения

11.1.1.4 систематизировать материал, извлеченный из различных источников на определенную тему, передавая содержание в виде плана (простого, сложного), тезисов, схемы, таблицы

2. Развитие монологической речи

2.1. Высказывания, выступления

11.2.1.4 строить высказывание, используя самостоятельно разработанный план и наглядные материалы;
11.2.1.5 анализировать и демонстрировать оппонентам и аудитории разные аргументы, сопоставлять их, а не настаивать на своей точке зрения

3. Развитие культуры речи

3.1. Речевой этикет

11.3.1.4 различать и применять разнообразные этикетные средства, грамотно использовать их в зависимости от речевой ситуации

      2) 12 класс:

Разделы

Подразделы

Цели обучения

1 четверть

1. Развитие диалогической речи

1.1. Практика общения

12.1.1.1 давать аргументированные ответы на вопросы, опираясь на содержание текста, на личный опыт, учитывая целевую аудиторию

2. Развитие монологической речи

2.1. Высказывания, выступления

12.2.1.1 анализировать и оценивать собственную и чужую речь с точки зрения соблюдения орфоэпических норм, уместного и выразительного словоупотребления

3. Развитие культуры речи

3.1. Речевой этикет

12.3.1.1 применять этикетные выражения для установления контакта и поддержания доброжелательности и взаимного уважения в ходе речевого общения

2 четверть

1. Развитие диалогической речи

1.1. Практика общения

12.1.1.2 формулировать вопросы для исследовательской и проектной деятельности

2. Развитие монологической речи

2.1. Высказывания, выступления

12.2.1.2 интерпретировать содержание/информацию из различных источников, соотнося его с темой, основной идеей, авторской позицией;
12.2.1.5 сопоставлять и сравнивать речевые высказывания с точки зрения их содержания, стилистических особенностей и использованных языковых средств

3. Развитие культуры речи

3.1. Речевой этикет

12.3.1.2 определять и исправлять недочеты в построении и содержании высказывания, речевые недочеты и грамматические ошибки

3 четверть

1. Развитие диалогической речи

1.1. Практика общения

12.1.1.3 участвовать в дебатах, дискуссиях, диспутах, полемике, синтезируя различные точки зрения и предлагая собственные пути решения проблемы

2. Развитие монологической речи

2.1. Высказывания, выступления

12.2.1.3 оценивать свою речь с точки зрения еҰ содержания, языкового оформления

3. Развитие культуры речи

3.1. Речевой этикет

12.3.1.1 применять этикетные выражения для установления контакта и поддержания доброжелательности и взаимного уважения в ходе речевого общения;
12.3.1.3 демонстрировать собственную позицию и аргументировать ее, привлекая сведения из жизненного и читательского опыта

4 четверть

1. Развитие диалогической речи

1.1. Практика общения

12.1.1.4 создавать и редактировать собственные тексты различного типа речи, стиля, жанра с учетом требований к построению связного текста

2. Развитие монологической речи

2.1. Высказывания, выступления

12.2.1.4 строить развҰрнутый аргументированный монолог на любую тему для публичного выступления в рамках общественно-политических, социально-культурных, социально-экономических и учебно-научных сфер

3. Развитие культуры речи

3.1. Речевой этикет

12.3.1.4 дифференцировать и отбирать речевые формулы в соответствии с ситуацией, статусом собеседника, степенью знакомства с ним

      Сноска. Приказ дополнен типовой учебной программой 390-4 в соответствии с приказом Министра просвещения РК от 06.11.2024 № 327 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

Типовая учебная программа по учебному предмету "Жестовый язык" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие) 11-12 классов уровня общего среднего образования Глава 1. Общие положения

      1. Типовая учебная программа "Жестовый язык" (далее - программа) разработана в соответствии c Государственными общеобязательными стандартами дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, утвержденными приказом Министра просвещения Республики Казахстан от 3 августа 2022 года № 348 "Об утверждении государственных общеобязательных стандартов дошкольного воспитания и обучения, начального, основного среднего и общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под № 29031).

      2. Цель Программы - формирование полилингвального сознания у неслыщащих обучающихся 11-12 классов посредством изучения лингвистики жестового языка и сравнительного лингвистического анализа жестового и словесного (русского) языков.

      3. Задачи Программы:

      1) совершенствовать речь обучающихся, повышать эффективность их коммуникативной деятельности с использованием средств жестового языка;

      2) развивать умение осуществлять сравнительный лингвистический анализ жестового и словесного (русского) языка;

      3) совершенствовать понимание калькирующей жестовой речи, как формы жестовой трансляции информации в официальной обстановке, на основе владения словесным языком;

      4) учить навыкам прямого и обратного словесно-жестового перевода с уместным использованием языковых средств;

      5) обогащать активный и потенциальный словарный запас, объем используемых в жестовой речи средств для свободного выражения мыслей и чувств адекватно ситуации и стилю общения;

      6) развивать самосознание неслышащих обучающихся, стремление к самоидентификации (в "мире слышащих" и в "мире неслышащих") и самореализации.

Глава 2. Педагогические подходы к организации учебного процесса

      4. К категории неслышащих относятся дети со стойким двусторонним нарушением слуха, при котором при врожденной или рано возникшей (до овладения речью) глухоте естественный ход развития словесной речи оказывается невозможным; без специальной систематической психолого- педагогической помощи весь дальнейший путь психофизического развития становится весьма своеобразным, существенно ограничивается социальная адаптация.

      5. Методологическую основу концепции обучения неслышащих жестовому языку составляют положения специальной педагогики и психологии:

      1) о полноценности жестового языка как знаковой системы, ее важной роли для эмоционально-познавательного развития лиц с депривацией слуха;

      2) об общих лингвистических закономерностях овладения словесной речью детьми с сохранным слухом и жестовой речью детьми с нарушением слуха и, специфике словесно-жестового двуязычия;

      3) о единстве (но не тождестве) языка и речи;

      4) о принципе анализа жестового языка с позиции структурной лингвистики;

      5) о своеобразии простых и сложных высказываний на жестовом языке.

      6. Развитие жестовой речи неслышащих обучающихся основывается на дидактических принципах сурдопедагогики:

      1) принцип гуманизации образования, который означает переход к личностно ориентированной концепции образования;

      2) принцип адаптивности образования к уровню и особенностям развития неслышащего обучающегося, в соответствии с которым школа ориентируется на удовлетворение образовательных потребностей; применяет разнообразные средства и методы для различных категорий, обучающихся с нарушениями слуха;

      3) принцип дифференциации и индивидуализации обучения обеспечивает реализацию программы с учҰтом особенностей обучающихся в процессе коррекционно-развивающей работы;

      4) принцип наглядности и словесных средств обучения направлен на организацию наблюдений в целях накопления, систематизации и обобщения чувственных образов как основы формирования новых понятий, выводов, правил в учебно-воспитательном процессе;

      5) принцип усвоения основ наук в единстве с усвоением родного языка обусловлен тем, что ход личностного развития неслышащего обучающегося, усвоение им установленного объема образования определяется уровнем языкового развития, возможностью воспринимать информацию в словесном оформлении, адекватно пользоваться ей, что, в свою очередь, зависит от уровня сформированности словесно-логического (понятийного) мышления.

      6) принцип научности обеспечивает обучение современному жестовому языку;

      7) принцип актуальности предполагает максимальную приближҰнность содержания программы к реальным условиям жизни и деятельности обучающихся.

      7. На ступени общего среднего образования продолжается реализация коммуникативно – деятельностного подхода в развитии жестовой речи обучающихся, который соответствует требованиям социальной адаптации, осознания эмоциональной сопричастности учебному процессу, рефлексии собственной деятельности, оценки достижений и трудностей.

      8. Коммуникативный подход занимает ведущую роль при определении содержания уроков жестового языка и основывается на следующих принципах:

      1) личностная ориентированность общения предполагает учет индивидуальных особенностей обучающихся, их эмоционального опыта, уровня сформированности жестовой речи и знаний об окружающем, умения учиться, особенностей самооценки, осознания своего положения в коллективе. При внедрении условия личностной ориентированности общения повышается коммуникативная мотивация, обеспечивается целенаправленность говорения, установка на взаимоотношения в коллективе;

      2) контекстность (ситуативность) предполагает ролевую организацию учебного процесса изучения жестового языка. Постижение значений жестов в деятельности носит социально-практическую значимость и усваивается в контексте разрешения учащимися моделируемых профессиональных жизненных ситуаций, что обусловливает развитие познавательной и профессиональной мотивации, личностный смысл процесса учения;

      3) коммуникативная (речевая) направленность заключается в формировании умения говорить средствами жестового языка, декодировать жестовые высказывания окружающих, принимать их, как руководство к действиям (ориентир в деятельности). Основная функция принципа состоит в создании всех условий коммуникации: мотивов, целей и задач общения и определяет отбор, и организацию языкового материала, его ситуативную обусловленность, коммуникативную ценность как речевых, так и тренировочных упражнений, коммуникативную формулировку учебных задач, организацию и структуру урока. Этот принцип предполагает создание условий для речемыслительной активности обучающихся в каждый момент обучения жестовой речи;

      4) функциональность состоит в том, что в предлагаемых видах деятельности требуются не отдельные жесты, а речевые единицы, и учащиеся, усваивая смысл речевых действий (попросить, спросить, приказать, сообщить, выразить сомнение, удивление, подтвердить мысль), овладевают функциями и видами речевой деятельности: чтение, письмо, говорение, аудирование;

      5) новизна предусматривает обеспечение занятий новым информационным смыслом, разнообразием активных приемов работы для формирования произвольного и непроизвольного запоминания;

      6) коллективное взаимодействие предполагает важность усвоения ролей в разных видах диалога ("вопрос – ответ", "сообщение – вопрос", "поздравление – благодарность", "просьба – извинение").

      9. При изучении жестового языка на ступени общего среднего образования приоритет отдается грамматическому подходу, принципам сознательного изучения жестового языка, особенностей его структуры в сопоставлении со словесным языком, практического накопления речевых умений. Систему овладения закономерностями жестового языка необходимо соотносить с процессом развития словесной речи, овладения русским словесным языком.

      10. Особое внимание уделяется формированию умений осуществлять сравнительный анализ русского словесного и жестового языков для освоения приемов прямого и обратного перевода. Жестовый язык привлекается для объяснения, сравнительного изучения лингвистических явлений в обоих языках.

      11. На уроках жестового языка у обучающихся преодолеваются трудности словесно-жестового перевода, связанные с особенностями параллельного использования двух языковых картин мира: визуально-пространственной (жестовой) и графически-звуковой (словесной).

      12. Для формирования навыков осознанного перевода словесного материала на жестовый и наоборот создаются обучающие условия, предъявляя материал для сравнения двух языков.

      13. Необходимо быть внимательным и гибким при подборе адекватных смысловых оттенков жестового языка, подбирать наиболее соответствующие и выразительные средства для передачи значения того или иного слова или выражения.

      14. У обучающихся 11 – 12 классов продолжают формировать понятия об особенностях структуры и функционирования двух разновидностей жестовой речи: калькирующей жестовой речи и русской жестовой речи.

      15. Усвоение содержания Программы обеспечивает овладение калькирующим жестовым переводом конструкций с предлогами (в русском языке) с учетом многозначности предлогов и их осмысление средствами жестового языка.

      16. Для развития калькирующей жестовой речи организуется работа с книгой, газетой, журналом, проводится обсуждение прочитанного, организуемое педагогом.

      17. Применяются традиционные информационные, наглядные, практические методы. Особая роль отводится моделированию, позволяющему воссоздавать самые разнообразные (коммуникативные, речевые) ситуации с включением обучающихся.

      18. Создаваемые ситуации должны быть мобильными, с возможными изменениями своих реальных компонентов. Такая мобильность создает условия для комбинирования речевого материала, для его варьирования.

      19. Процесс обучения языку жестов должен способствовать повышению эффективности общения, обучающихся в самых различных коммуникативных ситуациях: в условиях непринужденного, неофициального разговора, в общении, требующем более строгого стиля, а также в официальной обстановке.

      20. Для развития культуры жестовой речи и эмоций при чтении текстов следует давать установку говорить речевыми жестами естественно, выразительно, с красивой мимикой.

      21. Для развитие диалогической и монологической жестовой речи, обучающимся предлагаются: работа с текстами различного содержания в изложении учителя и одноклассников, анализ и обсуждение текстов при помощи жестового языка, составление диалогов, монологов рассуждений, обращений к сверстникам и одноклассникам на различную тематику.

      22. Изучение материала ведется с широким использованием иллюстрации, драматизации, специально разработанных диалогов для самостоятельного их составления, дополнения, инициативного продолжения.

      23. Речевые ситуации являются промежуточным звеном от упражнений к творческому продуцированию высказываний в естественных условиях. Речевые (жестовые) ситуации (их модели) позволяют совершенствовать диалогическую жестовую речь обучающихся. Они обеспечивают условия овладения процедурами и формулами речевого этикета (уместность включения в беседу, способы привлечения внимания собеседника, вежливого прерывания реплики в случае необходимости).

      24. Упражнения, рассчитанные на совместное обобщение знаний по грамматике, лексике должны решать задачи по уточнению и расширению словарного запаса, а также воспитанию у обучающихся постоянного внимания к слову и предложению, что, способствует развитию их речи.

      25. Ключевым в подборе учебного материала в изучении жестового языка в старших классах является учет интересов старшеклассников к аспектам взрослой жизни (собеседование при устройстве на работу, поступления в учебные заведения, получение водительских прав, взаимоотношения между людьми, становление характера, получение государственных услуг, выполнение гражданского долга), предполагается обсуждение житейских историй, прочитанных в литературе, увиденных на экране, анализ поведенческих и нравственных ситуаций.

      26. Итоговый контроль проводится в конце четверти, года. Педагогом анализируется динамика развития и успешность каждого обучающегося класса, наблюдаемая в течение учебного года, которая фиксируется в сводных картах достижений обучающегося.

      27. Информация, получаемая педагогом с помощью процедур оценивания, позволяет вовремя и адекватно реагировать на трудности, возникающие в процессе овладения навыками и умениями. Педагог обоснованно определяет содержание и способы индивидуальной помощи неслышащим обучающимся.

      28. Описательная оценка определяет наличный уровень развития и обученности, последующие шаги в работе с обучающимися.

      29. Педагогом оцениваются уровни развития коммуникативных умений:

      1) высокий уровень характеризуется способностью активно вступать в контакт с окружающими с помощью жестовой речи, легко переходить с жестовой на словесную речь;

      2) средний уровень характеризуется недостаточной продуктивностью общения с помощью жестов, ограниченным использованием невербальных средств общения;

      3) низкий уровень характеризуется отсутствием интереса к коммуникативной деятельности в жестовой форме.

      30. Содержание Программы интегрируется с учебными и коррекционными предметами: "Русский язык", "Русская литература", "Казахский язык и литература", "Формирование произношения и развитие слухового восприятия", "Разговорно-обиходная речь".

Глава 3. Организация содержания предмета "Жестовый язык" Параграф 1. Содержание предмета "Жестовый язык"

      31. Объем учебной нагрузки по предмету "Жестовый язык" составляет:

      1) в 11 классе – 1 час в неделю, 34 часов в учебном году;

      2) в 12 классе – 1 час в неделю, 34 часов в учебном году.

      Объем учебной нагрузки по учебному предмету зависит от типового учебного плана, утвержденного приказом Министра образования и науки Республики Казахстан от 8 ноября 2012 года № 500 "Об утверждении типовых учебных планов начального, основного среднего, общего среднего образования Республики Казахстан" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов под №8170).

      32. Содержание предмета "Жестовый язык" включает следующие разделы:

      1) "Лингвистический блок";

      2) "Коммуникативный блок".

      33. Раздел "Лингвистический блок" включает следующие подразделы:

      1) особенности жестового языка;

      2) особенности лексики и грамматики жестового языка;

      3) сравнительный анализ лингвистики жестового и словесного языков.

      34. Раздел "Коммуникативный блок включает следующие подразделы:

      1) развитие диалогической речи;

      2) развитие монологической речи.

      35. Базовое содержание предмета "Жестовый язык" для 11 класса:

      лингвистический блок:

      1) понимание особенностей применения жестовых имен в лингвокультуре неслышащих и важности общественных объединений для неслышащего человека, проявление жестотворчества в жестовом языке, а также овладение основными выразительными средствами для художественного перевода;

      2) демонстрирование способов построения альтернативных вопросительных и утвердительных конструкций в жестовом языке, умение выражать способы отрицания (отрицание-несогласие, отрицание – отсутствие возможности, отрицание-отказ), различение и использование простых и сложных высказываний в жестовой коммуникации с использованием эквивалентной и безэквивалентной лексики в русском жестовом языке и смысловых парадигм с заданной формой руки, дифференцирование одноручных и двуручных жестов по классификации движения;

      3) осуществление сравнительного анализа лингвистики жестового и словесного языков посредством сравнения вопросительных, повелительных, побудительных высказываний в жестовом и словесном языке, способов передачи смыслоразличительной функции приставок и жестовых эквивалентов с предлогами в русском жестовом языке и словесной речи;

      4) объяснение понятия референции в русском жестовом языке и словесной речи;

      5) выражение множественности в жестовой и словесной речи.

      коммуникативный блок:

      1) составление диалогов, с использованием отрицательных суждений в словесно-жестовой форме, включающие жестовые эквиваленты значения отрицание-несогласия, отрицания как отсутствия возможности, отрицание-отказ, с использованием повелительных и побудительных конструкций в словесно-жестовой форме, моделирование ситуаций с действиями вопреки обстоятельствам посредством русского жестового языка, инсценирование диалогов на заданные темы "Мои профессиональные предпочтения", "Получение водительских прав", "Цифровой Казахстан";

      2) составление монологических высказываний к молодому поколению о вреде наркотиков в жестовой форме;

      3) монологов, описывающих характеристику выбранной профессии посредством калькирующей жестовой речи, монологов-обращений к участникам дорожного движения о соблюдении правил безопасности на дороге, о пользе и вреде социальных сетей в жизни человека посредством русского жестового языка, построение монологических высказываний на тему "Цифровые технологии в жизни неслышащих людей" в письменной форме.

      36. Базовое содержание предмета "Жестовый язык" для 12 класса:

      лингвистический блок:

      1) различение текстов разной жанрово-стилистической принадлежности, видов жестового перевода (синхронный прямой, последовательный прямой, обратный последовательный и синхронный, перевод на русский жестовый язык с листа), калькирующий жестовый перевод на русском и казахском языках в средствах массовой информации, умение объяснять явление заимствования языковых средств в русском и жестовом языках;

      2) демонстрирование словесного перевода и жестовое исполнение неофициального гимна глухих Республики Казахстан, овладение алгоритмом подачи заявки на предоставление услуг специалиста жестового языка и основных правил и норм поведения при получении его услуг;

      3) дифференцирование многозначных предлогов при подборе соответствующих жестовых эквивалентов в калькирующей жестовой речи, группировка жестово-вопросов по этимологическому принципу, сравнение общепринятых жестовых нотации, предназначенных для фиксации жестов в письменной форме, определение порядка слов в локативном предложении в русском жестовом языке;

      4) различение прямого и обратного перевода словесных конструкций, включающий однокоренные глаголы, артикуляцию безэквивалентной лексики в русском жестовом языке, объяснение этимологии и применение жестовых фразеологизмов в русском жестовом языке;

      5) сравнительный анализ лингвистики жестового и словесного языков посредством изучения способов выражения синонимов, антонимов и омонимов в жестовом и словесном (русском) языке, применение жестов референции в русском жестовом языке и их аналогов в словесной речи, анализ форм выражения суждений, умозаключений, логических зависимостей в жестовом и словесном языках, демонстрация передачи переносного смысла средствами словесного и жестового языков с использованием идиом и фразеологизмов русского языка.

      коммуникативный блок:

      1) инсценирование диалогов с выражением возможности, желательности действий при определенных обстоятельствах, благоприятствующих (или препятствующих) выполнению действия, применение жестов знаков-препинания – кавычек, при передачи чужой речи в русском жестовом языке и калькирующей жестовой речи, объяснение значения мимики и пантомимики при передаче особенностей чужой речи участников описываемых событий, действий;

      2) составление и участие в диалогах на заданные темы "Получение государственной услуги", "Политические выборы в Казахстане", "Поступление в учебное заведение", "Собеседование";

      3) составление монологов для различной аудитории (посредством русского жестового языка и калькирующей жестовой речи), демонстрирование восклицательной, вопросительной, повествовательной интонации в высказываниях чужой речи, обозначение важности скорости и амплитуды движения при исполнении жеста, влияющих на смысл высказывания;

      4) построение монологов на заданные темы "Я в мире неслышащих", "Мой гражданский долг", "Мое будущее", о важности получения образования в современном мире.

      37. Программа реализуется на основе лексических тем: "Скажи наркотикам –нет!", "Мои профессиональные предпочтения", "В мире профессий", "Получение водительских прав", "Правила безопасности на дороге", "Цифровой Казахстан", "Социальные сети в жизни человека", "Цифровые технологии в жизни неслышащих людей", "Получение государственной услуги", "Я в мире неслышащих", "Политические выборы в Казахстане", "Мой гражданский долг", "Поступление в учебное заведение", "Собеседование", "Мое будущее".

Параграф 2. Система целей обучения

      38. Цели обучения в Программе представлены кодировкой. В коде первое число обозначает класс, второе и третье числа – раздел и подраздел, четвҰртое число показывает нумерацию учебной цели. Например, в кодировке 11.2.1.4: "11" – класс, "2.1" – подраздел, "4" – нумерация учебной цели.

      39. Ожидаемые результаты по системе целей обучения:

      1) раздел 1 "Лингвистический блок":

      таблица 1

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

1.1. Особенности жестового языка

11.1.1.1 объяснять особенности происхождения и функционирования жестовых имен в лингвокультуре неслышащих;
11.1.1.2 различать понятия "жестовое имя" и "прозвище" в среде неслышащего и слышащего сообщества;
11.1.1.3 называть общественные объединения неслышащих в Республике Казахстан;
11.1.1.4 определять роль и функции общественных объединений неслышащих в Республике Казахстан;
11.1.1.5 называть основные жестовые выразительные средства для художественного перевода;
11.1.1.6 объяснять роль мимики, невербального репертуара для художественного перевода в жестовой речи;
11.1.1.7 различать проявление жестотворчества в жестовой речи;
11.1.1.8 объяснять способы образования новых жестов в русском жестовом языке;
11.1.1.9 сравнивать способы образования новых жестов в русском жестовом языке и калькирующей жестовой речи

12.1.1.1 различать тексты разной жанрово-стилистической принадлежности при использовании жестового перевода;
12.1.1.2 различать виды жестового перевода: синхронный прямой, последовательный прямой, обратный последовательный и синхронный, перевод на русский жестовый язык с листа;
12.1.1.3 различать калькирующий жестовый перевод на русском и казахском языках в средствах массовой информации;
12.1.1.4 объяснять роль и значение жестового языка в истории отношения общества к неслышащим;
12.1.1.5 объяснять явление заимствования языковых средств в русском и жестовом языках;
12.1.1.6 рассказывать словесный перевод неофициального гимна глухих Республики Казахстан;
12.1.1.7 воспроизводить неофициальный гимн глухих Республики Казахстан посредством жестовой песни;
12.1.1.8 объяснять алгоритм подачи заявки на предоставление услуг специалиста жестового языка;
12.1.1.9 рассказывать основные правила и нормы поведения при получении услуг специалиста жестового языка

1.2. Особенности лексики и грамматики жестового языка

11.1.2.1 показывать способы обозначения в жестовом языке альтернативных вопросительных конструкций;
11.1.2.2 классифицировать жестовые эквиваленты выражения отрицания: отрицание-несогласие, отрицание – отсутствие возможности, отрицание-отказ;
11.1.2.3 демонстрировать способы построения развернутых утвердительных конструкций;
11.1.2.4 различать подклассы простых и сложных высказываний в жестовой коммуникации;
11.1.2.5 соотносить бессоюзные высказывания с высказываниями с интерференцией в жестовой речи;
11.1.2.6 оперировать конструкциями со связями свободного соединения в сложные высказывания жестовой речи;
11.1.2.7 различать понятия эквивалентная и безэквивалентная лексика в русском жестовом языке;
11.1.2.8 использовать безэквивалентную лексику для выражения смыслов сравнения и сравнительных оборотов в жестовом высказывании;
11.1.2.9 связывать порядок жестов с немануальными компонентами в жестовом высказывании;
11.1.2.10 показывать жестовые смысловые парадигмы с заданной формой руки;
11.1.2.11 дифференцировать одноручные и двуручные жесты по классификации движения;
11.1.2.12 объяснять изменение значения жеста при изменении одного из его компонентов (конфигурации, локализации)

12.1.2.1 группировать жесты-вопросы по этимологическому принципу;
12.1.2.2 дифференцировать многозначные предлоги при подборе соответствующих жестовых эквивалентов в калькирующей жестовой речи;
12.1.2.3 сравнивать общепринятые жестовые нотации, предназначенные для фиксации жестов в письменной форме;
12.1.2.4 классифицировать жесты по семантическому признаку и корневой дактилеме;
12.1.2.5 определять порядок слов в локативном предложении в русском жестовом языке;
12.1.2.6 различать прямой и обратный перевод словесных конструкций, включающий однокоренные глаголы;
12.1.2.7 дифференцировать артикуляцию безэквивалентной лексики в русском жестовом языке;
12.1.2.8 объяснять этимологию жестовых фразеологизмов в русском жестовом языке;
12.1.2.9 определять жесты безэквивалентной лексики передающие смысл целого высказывания

1.3. Сравнительный анализ лингвистики жестового и словесного языков

11.1.3.1 объяснять способы построения вопросительных высказываний в жестовом языке в сравнении со словесным языком;
11.1.3.2 объяснять формы выражения отрицания в жестовом языке в сравнении со словесным языком;
11.1.3.3 соотносить построения повелительных высказываний, побудительных синтаксических конструкций в жестовой и словесной речи;
11.1.3.4 сравнивать структуру жестовых высказываний с синтаксическими единицами словесного (русского) языка;
11.1.3.5 объяснять способы передачи смыслоразличительной функции приставок в жестовом и словесном языке;
11.1.3.6 соотносить жестовые эквиваленты выражений с предлогами в русском жестовом языке и словесной речи;
11.1.3.7 сравнивать особенности перевода на жестовый язык конструкций с предлогами (в русском языке) с учетом многозначности предлогов;
11.1.3.8 соотносить жестовые смысловые парадигмы с заданной формой руки с однокоренными словами в словесной речи;
11.1.3.9 соотносить понятие референции в русском жестовом языке и словесной речи;
11.1.3.10 объяснять способы выражения множественности в жестовой и словесной речи

12.1.3.1 сравнивать способы выражения отношений схожих по значению в жестовой речи и синонимами в словесном (русском) языке;
12.1.3.2 сравнивать способы выражения отношений противоположности в жестовой речи и антонимами в словесном (русском) языке;
12.1.3.3 сравнивать одинаковые мануальные компоненты жеста и омонимы в словесном (русском) языке;
12.1.3.4 анализировать применение жестов референции в русском жестовом языке и их аналогов в словесной речи;
12.1.3.5 анализировать жестовые и словесные конструкций с использованием близких по графическому образу слов – омографов;
12.1.3.6 анализировать жестовые и словесные конструкций с использованием слов, имеющих разное ударение;
12.1.3.7 соотносить формы выражения суждений, умозаключений, логических зависимостей в жестовом и словесном языках;
12.1.3.8 соотносить формы выражения логических зависимостей в жестовом и словесном языках;
12.1.3.9 соотносить временные, пространственные зависимости, в жестовом языке в сравнении со словесным языком;
12.1.3.10 сравнивать способы передачи переносного смысла средствами словесного и жестового языков;
12.1.3.11 соотносить жестовые идиомы и словесные фразеологизмы русского языка по этимологическому принципу

      2) раздел "Коммуникативный блок":

      таблица 2

Подраздел

Цели обучения

11 класс

12 класс

2.1. Развитие диалогической речи

11.2.1.1 инсценировать диалог с использованием отрицательных суждений в словесно-жестовой форме;
11.2.1.2 инсценировать диалог, включающий жестовые эквиваленты значения отрицание- несогласия, отрицания как отсутствия возможности, отрицание – отказ;
11.2.1.3 инсценировать диалог с использованием повелительных и побудительных конструкций в словесно-жестовой форме;
11.2.1.4 применять в диалоге жестовые эквиваленты конструкций в контексте темы "Мои профессиональные предпочтения";
11.2.1.5 инсценировать диалог на тему "Получение водительских прав" в словесно-жестовой форме;
11.2.1.6 использовать жестовые эквиваленты конструкций с предлогами в диалоге;
11.2.1.7 применять в диалоге жестовые эквиваленты конструкций в контексте темы "Получение водительских прав";
11.2.1.8 составлять диалог – ситуацию с действиями вопреки обстоятельствам посредством русского жестового языка;
11.2.1.9 инсценировать диалог на тему "Цифровой Казахстан" в словесно-жестовой форме

12.2.1.1 инсценировать обращение на предоставление государственной услуги посредством калькирующей жестовой речи;
12.2.1.2 составлять диалог на тему: "Получение государственной услуги";
12.2.1.3 инсценировать диалог с выражением возможности, желательности действий при определенных обстоятельствах, благоприятствующих (или препятствующих) выполнению действия;
12.2.1.4 применять жесты знаки препинания – кавычки, при передачи чужой речи в русском жестовом языке и калькирующей жестовой речи;
12.2.1.5 составлять диалог на тему: "Политические выборы в Казахстане" на русском жестовом языке;
12.2.1.6 составлять диалог на тему: "Поступление в учебное заведение" в словесно-жестовой форме;
12.2.1.7 инсценировать диалог – запрос информации в словесно-жестовой форме;
12.2.1.8 объяснять значение мимики и пантомимики при передаче особенностей чужой речи участников описываемых событий, действий;
12.2.1.9 составлять диалог на тему: "Собеседование" в словесно-жестовой форме

2.2. Развитие монологической речи

11.2.2.1 составлять монологические высказывания к молодому поколению о вреде наркотиков в жестовой форме;
11.2.2.2 составлять монолог-описание, характеризующий выбранную профессию посредством калькирующей жестовой речи;
11.2.2.3 объяснять роль порядка жестов и их пространственного расположения в высказывании для получения точного визуально-пространственного образа описываемых событий;
11.2.2.4 составлять монолог-обращение к участникам дорожного движения о соблюдении правил безопасности на дороге;
11.2.2.5 составлять монолог повествование о пользе и вреде социальных сетей в жизни человека посредством русского жестового языка;
11.2.2.6 составлять монологические высказывания на тему "Цифровые технологии в жизни неслышащих людей" в письменной форме

12.2.2.1 составлять монолог-повествование на тему "Я в мире неслышащих" посредством русского жестового языка;
12.2.2.2. объяснять значение скорости и амплитуды движения при исполнении жеста, влияющих на смысл высказывания;
12.2.2.3 составлять монолог рассуждение на тему "Мой гражданский долг" в словесно-жестовой форме;
12.2.2.4 составлять монолог рассуждение о важности получения образования в современном мире;
12.2.2.5 демонстрировать восклицательную, вопросительную, повествовательную интонацию в высказываниях чужой речи;
12.2.2.6 составлять монолог на тему "Мое будущее"

      40. Настоящая Программа реализуется на основе Долгосрочного плана к Типовой учебной программе по учебному предмету "Жестовый язык" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие) 11-12 классов уровня общего среднего образования согласно приложению к настоящей Программе. В долгосрочном плане обозначен объем учебных целей реализуемых в каждом разделе.

      41. Распределение часов на изучение раздела и тем предоставляется на усмотрение учителя.

Параграф 3. Долгосрочный план по реализации типовой учебной программы по предмету "Жестовый язык" для обучающихся с нарушением слуха (неслышащие) 11-12 классов уровня общего среднего образования

      1) 11 класс:

      таблица 1

Раздел

Подраздел

Цели обучения

1 четверть

Лингвистический блок

1.1. Особенности жестового языка

11.1.1.1 объяснять особенности происхождения и функционирования жестовых имен в лингвокультуре неслышащих;
11.1.1.2 различать понятия "жестовое имя" и "прозвище" в среде неслышащего и слышащего сообщества

1.2. Особенности лексики и грамматики жестового языка

11.1.2.1 показывать способы обозначения в жестовом языке альтернативных вопросительных конструкций;
11.1.2.2 классифицировать жестовые эквиваленты выражения отрицания: отрицание-несогласие, отрицание – отсутствие возможности, отрицание-отказ

1.3. Сравнительный анализ лингвистики жестового и словестного языков

11.1.3.1 объяснять способы построение вопросительных высказываний в жестовом языке в сравнении со словесным языком;
11.1.3.2 объяснять формы выражения отрицания в жестовом языке в сравнении со словесным языком

Коммуникативный блок

2.1. Развитие диалогической речи

11.2.1.1 инсценировать диалог с использованием отрицательных суждений в словесно-жестовой форме;
11.2.1.2 инсценировать диалог, включающий жестовые эквиваленты значения отрицание- несогласия, отрицания как отсутствия возможности, отрицание – отказ

2.2. Развитие монологической речи

11.2.2.1 составлять монологические высказывания к молодому поколению о вреде наркотиков в жестовой форме

2 четверть

Лингвистический блок

1.1. Особенности жестового языка

11.1.1.3 называть общественные объединения неслышащих в Республике Казахстан;
11.1.1.4 определять роль и функции общественных объединений неслышащих в Республике Казахстан

1.2. Особенности лексики и грамматики жестового языка

11.1.2.3 демонстрировать способы построения развернутых утвердительных конструкций;
11.1.2.4 различать подклассы простых и сложных высказываний в жестовой коммуникации;
11.1.2.5 соотносить бессоюзные высказывания с высказываниями с интерференцией в жестовой речи;
11.1.2.6 оперировать конструкциями со связями свободного соединения в сложных высказывания жестовой речи

1.3. Сравнительный анализ лингвистики жестового и словестного языков

11.1.3.3 соотносить построения повелительных высказываний, побудительных синтаксических конструкций в жестовой и словесной речи;
11.1.3.4 сравнивать структуру жестовых высказываний с синтаксическими единицами совестного (русского) языка

Коммуникативный блок

2.1. Развитие диалогической речи

11.2.1.3 инсценировать диалог с использованием повелительных и побудительных конструкций в словесно-жестовой форме;
11.2.1.4 применять в диалоге жестовые эквиваленты конструкций в контексте темы "Мои профессиональные предпочтения"

2.2. Развитие монологической речи

11.2.2.2 составлять монолог-описание, характеризующий выбранную профессию посредством калькирующей жестовой речи

3 четверть

Лингвистический блок

1.1. Особенности жестового языка

11.1.1.5 называть основные жестовые выразительные средства для художественного перевода;
11.1.1.6 объяснять роль мимики, невербального репертуара для художественного перевода в жестовой речи

1.2. Особенности лексики и грамматики жестового языка

11.1.2.7 различать понятия эквивалентная и безэквивалентная лексика в русском жестовом языке;
11.1.2.8 использовать безэквивалентную лексику для выражения смыслов сравнения и сравнительных оборотов в жестовом высказывании;
11.1.2.9 связывать порядок жестов с немануальными компонентами в жестовом высказывании

1.3. Сравнительный анализ лингвистики жестового и словестного языков

11.1.3.5 объяснять способы передачи смыслоразличительной функции приставок в жестовом и словестном языке;
11.1.3.6 соотносить жестовые эквиваленты выражений с предлогами в русском жестовом языке и словестной речи;
11.1.3.7 сравнивать особенности перевода на жестовый язык конструкций с предлогами (в русском языке) с учетом многозначности предлогов

Коммуникативный блок

2.1. Развитие диалогической речи

11.2.1.5 инсценировать диалог на тему "Получение водительских прав" в словесно-жестовой форме;
11.2.1.6 использовать жестовые эквиваленты конструкций с предлогами в диалоге;
11.2.1.7 применять в диалоге жестовые эквиваленты конструкций в контексте темы "Получение водительских прав"

2.2. Развитие монологической речи

11.2.2.3 объяснять роль порядка жестов и их пространственного расположения в высказывании для получения точного визуально-пространственного образа описываемых событий;
11.2.2.4 составлять монолог-обращение к участникам дорожного движения о соблюдении правил безопасности на дороге

4 четверть

Лингвистический блок

1.1. Особенности жестового языка

11.1.1.7 различать проявление жестотворчества в жестовой речи;
11.1.1.8 объяснять способы образования новых жестов в русском жестовом языке;
11.1.1.9 сравнивать способы образования новых жестов в русском жестовом языке и калькирующей жестовой речи

1.2. Особенности лексики и грамматики жестового языка

11.1.2.10 показывать жестовые смысловые парадигмы с заданной формой руки;
11.1.2.11 дифференцировать одноручные и двуручные жесты по классификации движения;
11.1.2.12 объяснять изменение значения жеста при изменении одного из его компонентов (конфигурации, локализации)

1.3. Сравнительный анализ лингвистики жестового и словестного языков

11.1.3.8 соотносить жестовые смысловые парадигмы с заданной формой руки с однокоренными словами в словесной речи;
11.1.3.9 соотносить понятие референции в русском жестовом языке и словесной речи;
11.1.3.10 объяснять способы выражения множественности в жестовой и словесной речи

Коммуникативный блок

2.1. Развитие диалогической речи

11.2.1.8 составлять диалог – ситуацию с действиями вопреки обстоятельствам посредством русского жестового языка;
11.2.1.9 инсценировать диалог на тему "Цифровой Казахстан" в словесно-жестовой форме

2.2. Развитие монологической речи

11.2.2.5 составлять монолог повествование о пользе и вреде социальных сетей в жизни человека посредством русского жестового языка;
11.2.2.6 составлять монологические высказывания на тему "Цифровые технологии в жизни неслышащих людей" в письменной форме

      2) 12 класс:

      таблица 2

Раздел

Подраздел

Цели обучения

1 четверть

Лингвистический блок

1.1. Особенности жестового языка

12.1.1.1 различать тексты разной жанрово-стилистической принадлежности при использовании жестового перевода;
12.1.1.2 различать виды жестового перевода: синхронный прямой, последовательный прямой, обратный последовательный и синхронный, перевод на русский жестовый язык с листа;
12.1.1.3 различать калькирующий жестовый перевод на русском и казахском языках в средствах массовой информации

1.2. Особенности лексики и грамматики жестового языка

12.1.2.1 группировать жесты-вопросы по этимологическому принципу;
12.1.2.2 дифференцировать многозначные предлоги при подборе соответствующих жестовых эквивалентов в калькирующей жестовой речи

1.3. Сравнительный анализ лингвистики жестового и словестного языков

12.1.3.1 сравнивать способы выражения отношений схожих по значению в жестовой речи и синонимами в словесном (русском) языке;
12.1.3.2 сравнивать способы выражения отношений противоположности в жестовой речи и антонимами в словесном (русском) языке;
12.1.3.3 сравнивать одинаковые мануальные компоненты жеста и омонимы в словесном (русском) языке

Коммуникативный блок

2.1. Развитие диалогической речи

12.2.1.1 инсценировать обращение на предоставление государственной услуги посредством калькирующей жестовой речи;
12.2.1.2 составлять диалог на тему: "Получение государственной. услуги"

2.2. Развитие монологической речи

12.2.2.1 составлять монолог-повествование на тему "Я в мире неслышащих" посредством русского жестового языка

2 четверть

Лингвистический блок

1.1. Особенности жестового языка

12.1.1.4 объяснять роль и значение жестового языка в истории отношения общества к неслышащим;
12.1.1.5 объяснять явление заимствования языковых средств в русском и жестовом языках

1.2. Особенности лексики и грамматики жестового языка

12.1.2.3 сравнивать общепринятые жестовые нотации, предназначенные для фиксации жестов в письменной форме;
12.1.2.4 классифицировать жесты по семантическому признаку и корневой дактилеме;
12.1.2.5 определять порядок слов в локативном предложении в русском жестовом языке

1.3. Сравнительный анализ лингвистики жестового и словестного языков

12.1.3.4 анализировать применение жестов референции в русском жестовом языке и их аналогов в словестной речи;
12.1.3.5 анализировать жестовые и словесные конструкций с использованием близких по графическому образу слов – омографов

Коммуникативный блок

2.1. Развитие диалогической речи

12.2.1.3 инсценировать диалог с выражением возможности, желательности действий при определенных обстоятельствах, благоприятствующих (или препятствующих) выполнению действия;
12.2.1.4 применять жесты знаки препинания – кавычки, при передачи чужой речи в русском жестовом языке и калькирующей жестовой речи;
12.2.1.5 составлять диалог на тему: "Политические выборы в Казахстане" на русском жестовом языке

2.2. Развитие монологической речи

12.2.2.2 объяснять значение скорости и амплитуды движения при исполнении жеста, влияющих на смысл высказывания;
12.2.2.3 составлять монолог рассуждение на тему "Мой гражданский долг" в словесно-жестовой форме

3 четверть

Лингвистический блок

1.1. Особенности жестового языка

12.1.1.6 рассказывать словесный перевод неофициального гимна глухих Республики Казахстан;
12.1.1.7 воспроизводить неофициальный гимн глухих Республики Казахстан посредством жестовой песни

1.2. Особенности лексики и грамматики жестового языка

12.1.2.6 различать прямой и обратный перевод словесных конструкций, включающий однокоренные глаголы;
12.1.2.7 дифференцировать артикуляцию безэквивалентной лексики в русском жестовом языке

1.3. Сравнительный анализ лингвистики жестового и словестного языков

12.1.3.6 анализировать жестовые и словесные конструкций с использованием слов, имеющих разное ударение;
12.1.3.7 соотносить формы выражения суждений, умозаключений, логических зависимостей в жестовом и словесном языках;
12.1.3.8 соотносить формы выражения логических зависимостей в жестовом и словесном языках

Коммуникативный блок

2.1. Развитие диалогической речи

12.2.1.6 составлять диалог на тему: "Поступление в учебное заведение" в словесно-жестовой форме;
12.2.1.7 инсценировать диалог – запрос информации в словесно-жестовой форме;
12.2.1.8 объяснять значение мимики и пантомимики при передаче особенностей чужой речи участников описываемых событий, действий

2.2. Развитие монологической речи

12.2.2.2 объяснять значение скорости и амплитуды движения при исполнении жеста, влияющих на смысл высказывания;
12.2.2.4 составлять монолог рассуждение о важности получения образования в современном мире

4 четверть

Лингвистический блок

1.1. Особенности жестового языка

12.1.1.8 объяснять алгоритм подачи заявки на предоставление услуг специалиста жестового языка;
12.1.1.9 рассказывать основные правила и нормы поведения при получении услуг специалиста жестового языка;
12.1.1.2 различать виды жестового перевода: синхронный прямой, последовательный прямой, обратный последовательный и синхронный, перевод на русский жестовый язык с листа

1.2. Особенности лексики и грамматики жестового языка

12.1.2.4 классифицировать жесты по семантическому признаку и корневой дилемме; 12.1.2.8 объяснять этимологию жестовых фразеологизмов в русском жестовом языке;
12.1.2.9 определять жесты безэквивалентной лексики передающие смысл целого высказывания

1.3. Сравнительный анализ лингвистики жестового и словестного языков

12.1.3.9 соотносить временные, пространственные зависимости, в жестовом языке в сравнении со словесным языком;
12.1.3.10 сравнивать способы передачи переносного смысла средствами словесного и жестового языков;
12.1.3.11 соотносить жестовые идиомы и словесные фразеологизмы русского языка по этимологическому принципу

Коммуникативный блок

2.1. Развитие диалогической речи

12.2.1.3 инсценировать диалог с выражением возможности, желательности действий при определенных обстоятельствах, благоприятствующих (или препятствующих) выполнению действия;
12.2.1.4 применять жесты знаки препинания – кавычки, при передачи чужой речи в русском жестовом языке и калькирующей жестовой речи;
12.2.1.9 составлять диалог на тему: "Собеседование" в словесно-жестовой форме

2.2. Развитие монологической речи

12.2.2.5 демонстрировать восклицательную, вопросительную, повествовательную интонацию в высказываниях чужой речи;
12.2.2.6 составлять монолог на тему "Мое будущее"

  Приложение 391
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Казахский язык" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 391 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 392
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Казахский язык" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (с казахским языком обучения)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 392 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 392-1 к приказу
Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа обновленного содержания по учебному предмету "Казақ тілі" для 10-11 классов уровня основного среднего образования для специализированных сетевых "Абай мектептері" гуманитарного направления с углубленным изучением казахского языка и литературы (с казахским языком обучения)

      Сноска. Приказ дополнен приложением 392-1 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 26.07.2019 № 334 (порядок введения в действие см. п.5); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 393
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по предмету " Казахский язык и литература" для 10-11 классов уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 393 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 394
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по предмету "Казахская литература" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 394 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 395
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115
  Приложение
к Типовой учебной программе
по учебному предмету
"Казахский язык и литература"
для 10-11 классов уровня общего
среднего образования по
обновленному содержанию

Типовая учебная программа по предмету "Казахская литература" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 395 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 395-1 к приказу
Министра образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа обновленного содержания по предмету "Қазақ әдебиеті" для 10-11 классов специализированных сетевых "Абай мектептері" гуманитарного направления с углубленным изучением казахского языка и литературы уровня общего среднего образования (с казахским языком обучения)

      Сноска. Приказ дополнен приложением 395-1 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 26.07.2019 № 334 (порядок введения в действие см. п.5); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 396
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Русский язык" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 396 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 397
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Русский язык" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (с русским языком обучения)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 397 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 398
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по предмету "Русский язык и литература" для 10-11 классов (естественно-математическое направление, общественно-гуманитарное направление) уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 398 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 399
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года №115

Типовая учебная программа по предмету "Русская литература" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 399 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 400
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года №115

Типовая учебная программа по предмету "Русская литература" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 400 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 401
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Английский язык" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 401 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 401
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Английский язык" для 10-11 классов уровня среднего образования естественно-математического направления по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 401 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 402
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Английский язык" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 402 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 403
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Немецкий язык" для 10-11 классов уровня общего среднего образования общественно-гуманитарного направления по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 403 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 404
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года №115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Французский язык"для 10-11 классов уровня общего среднего образования общественно-гуманитарного направления по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 404 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 405
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по предмету "Алгебра и начала анализа" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 405 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 406
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по предмету "Геометрия" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 406 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 407
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по предмету "Алгебра и начала анализа" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 407 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 408
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по предмету "Геометрия" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 408 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 409
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Информатика" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 409 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 410
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Информатика" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 410 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 411
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Химия" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 411 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 412
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Химия" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 412 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 413
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Физика" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 413 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 414
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Физика" для 10-11-классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 414 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 415
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Биология" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 415 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 416
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Биология" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 416 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 417
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "География"
для 10-11-классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 417 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 418
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "География" для 10-11-классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 418 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 419
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "История Казахстана" для 10-11 классов уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (естественно-математическое направление, общественно-гуманитарное направление)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 419 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 420
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Всемирная история" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 420 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 421
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Всемирная история" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 421 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 422
к приказу Министра
образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Основы права" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования в рамках обновленного содержания

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 422 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 423
к приказу Министра
образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Основы права" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования в рамках обновленного содержания

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 423 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 424
к приказу Министра
образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Физическая культура" для 10-11 классов уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (общественно-гуманитарное направление, естественно-математическое направление)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 424 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 425
к приказу Министра
образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Начальная военная и технологическая подготовка" для 10-11-классов уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (естественно-математическое направление, общественно-гуманитарное направление)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 425 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 426
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Узбекский язык" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (с узбекским языком обучения)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 426 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 427
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Узбекский язык" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (с узбекским языком обучения)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 427 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 428
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Таджикский язык" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (с таджикским языком обучения)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 428 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 429
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Таджикский язык" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (с таджикским языком обучения)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 429 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 430
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Уйгурский язык" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (с уйгурским языком обучения)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 430 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 431
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Уйгурский язык" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (с уйгурским языком обучения)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 431 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 432
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по предмету "Узбекская литература" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (с узбекским языком обучения)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 432 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 433
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по предмету "Узбекская литература" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (с узбекским языком обучения)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 433 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 434
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по предмету "Таджикская литература" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 434 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 435
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по предмету "Таджикская литература" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 435 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 436
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по предмету "Уйгурская литература" для 10-11 классов естественно-математического направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 436 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 437
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по предмету "Уйгурская литература" для 10-11 классов общественно-гуманитарного направления уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 437 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 438
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Самопознание" для 10-11 классов уровня общего среднего образования по обновленному содержанию (общественно-гуманитарное направление, естественно-математическое направление)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 438 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 439
к приказу Министра образования
и науки Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Основы предпринимательства и бизнеса" для 10-11 классов уровня общего среднего образования (общественно-гуманитарное направление, естественно-математическое направление)

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 439 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

  Приложение 440 к приказу
Министра Образования и науки
Республики Казахстан
от 3 апреля 2013 года № 115

Типовая учебная программа по учебному предмету "Графика и проектирование" для 10-11 классов уровня общего среднего образования по обновленному содержанию

      Сноска. Приказ дополнен Приложением 440 в соответствии с приказом Министра образования и науки РК от 27.07.2017 № 352 (вводится в действие с 01.09.2017 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 1, 2, 6, 8, 9, 10, (11, 12) классов, с 01.09.2018 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 3 класса, с 01.09.2019 для обучающихся с особыми образовательными потребностями 4 класса и для обучающихся 10 класса); исключено приказом Министра просвещения РК от 16.09.2022 № 399 (вводится в действие после дня его первого официального опубликования).

      См. продолжение V13008424_3

Жалпы білім беру ұйымдарына арналған жалпы білім беретін пәндердің, таңдау курстарының және факультативтердің үлгілік оқу бағдарламаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2013 жылғы 03 сәуірдегі № 115 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2013 жылы 10 сәуірде № 8424 тіркелді.

      РҚАО-ның ескертпесі!
Бұйрықтың басын V13008424_1 қараңыз

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 319-қосымша

Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1 - 4 сыныптары үшін "Заттық-тәжірибелік әрекет" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 319-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Заттық-тәжірибелік әрекет" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңының 19-бабы 1 тармағына сәйкес әзірленген.

      2. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларды оқытудың негізгі мазмұны өмірлік дағдылар, әлеуметтік қолайлы мінез-құлық дағдылары болып табылады, оларды игеру оқушылардың әдеттегі тұрмыстық жағдайларда көмекке деген қажеттілігін төмендетуге ықпал етеді. Академиялық білімді қалыптастыру саласында білім алушыларда танымдық іс-әрекеттің мақсатты әдістерін қалыптастырудағы айқын қиындықтарға байланысты мүмкіндіктердің шағын ресурсы байқалады.

      3. Бағдарламаның мазмұнын мұғалім, тәрбиешілер (оқушының мектепте болған барлық уақыты, режимдік сәттер ішінде) және оқушылардың ата-аналары (үйде, кез келген өмірлік жағдайларда) жүзеге асырады. Мұғалімдер мен отбасының қызметін үйлестіруді және әрекеттердің келістілігін сынып мұғалімі жүзеге асырады.

      4. Бағдарлама мақсаты-білім алушыларда балалардың қол еңбегінің қарапайым операцияларын меңгеру үшін қажетті күнделікті ұғымдарды, іс-әрекет тәсілдерін, түсініктер мен дағдыларды қалыптастыру.

      5. Бағдарламаның оқу мақсаттары:

      1) объектілермен практикалық әрекеттерді орындауға тұрақты мотивацияны қалыптастыру;

      2) білім алушыларда мақсатты сәйкестендіру және құрал-саймандық әрекет арқылы заттық әрекеттерді қалыптастыру;

      3) өз қызметін жоспарлау мен бақылаудың қарапайым дағдыларын қалыптастыру;

      4) білім алушыларды әртүрлі материалдармен (адам жасаған және табиғи), олардың қасиеттері мен қолданылуымен таныстыру;

      5) заттарды нақты өмірлік жағдайларда пайдалану дағдыларын дамыту.

      6. Бағдарламаның түзете-дамыту міндеттері:

      1) қолдың тактильді сезімдерін дамыту және тактильді тәжірибені кеңейту;

      2) көру қабылдауын, көру және есту зейінін, көз-қимыл үйлестіруін дамыту;

      3) жалпы моториканы, қол қимылдарын үйлестіруді, ұсақ моториканы дамыту;

      4) кеңістіктік түсініктерді дамыту;

      5) білім алушыларда жағымды эмоциялар мен өз сезімдерін білдіру қабілеттерін тәрбиелеуге;

      6) шыдамдылыққа, табандылыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу;

      7) коммуникативті дағдыларды (вербалды және вербалды емес), сыныптастарына көмектесу, бірлесіп жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру;

      8) оқушылардың белсенділігі мен дербестігін қалыптастыру.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

      7. Заттық-тәжірибелік әрекет– Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылар үшін ең түсінікті және қолжетімді. Мектеп оқушылары ересектермен ынтымақтастықты пайдалана отырып, заттық іс-әрекеттерге қосылады, ол бірте-бірте оқушылардың бір-бірімен ынтымақтастығына айналады, бұл коммуникативті дағдылар мен қоғамға қолайлы мінез-құлықтың дамуына ықпал етеді.

      8. Білім алушыларда заттық-тәжірибелік әрекетті дамыту оның қалыптасуының онтогенетикалық заңдылықтарын ескере отырып жүзеге асырылуы керек. Заттық-тәжірибелік әрекет сәйкестендіру және құрал-саймандық әрекеттерді қалыптастыруды, олардың функционалдық мақсатына сәйкес нақты заттарды қолдануды қамтиды.

      9. Заттық-тәжірибелік әрекетте көрнекі-тиімді ойлау, сөйлеудің әртүрлі функциялары (номинативті, реттеуші, жоспарлаушы) дамиды. Оның негізінде репродуктивті, шаруашылық-тұрмыстық, қарапайым еңбек, ойын қызметі, өзіне-өзі қызмет көрсету қалыптасады.

      10. Оқу процесін ұйымдастыру кезінде мыналарды ескеру қажет:

      1) ұжымдық оқыту жағдайында оқушылардың танымдық белсенділігінің төмендігін;

      2) сабақта фронтальды жұмыста пайдаланатын мұғалімнің бағыттаушы, ынталандырушы көмегіне әлсіз әсерін;

      3) сөйлеудің коммуникативті, реттеуші, жоспарлау функцияларының айқын дамымауын;

      4) білім алушылардың белсенділігі мен зейінін сабақ бойы бір оқу пәнінің мазмұнында сақтай алмауын;

      5) қалыптасып жатқан дағдыларды автоматтандырудағы қиындықтарды.

      11. Арнайы педагогика қағидаттарына негізделген оқушыларды оқыту және тәрбиелеу процесі білім алушылардың өзіндік белсенділігін, барынша мүмкін болатын бастамасы мен дербестігін дамытуға бағытталады.

      12. Мұғалімдер оқушылардың бірегей ерекшеліктерін сақтай отырып, жеке қарқынмен даму құқығын құрметтейді; өзгермелі мүмкіндіктерді үнемі зерттейді, білім беру қажеттіліктерін бағалайды, оқушылардың дағдыларын дамыту мен игерудегі минималды ілгерілеулерді тіркейді. Кез-келген прогресс оқуда оң нәтиже ретінде қарастырылады.

      13. Педагогтер осы бағдарламадан әрбір оқушы үшін қолжетімді оқу мазмұнын, сондай-ақ оқушылардың білім беру, тұлғалық жетістіктерін бағалаудың жеке мүмкіндіктері мен нәтижелерін ескере отырып, оқыту әдістерін, нысандарын, құралдарын дербес таңдайды.

      14. Оқу-тәрбие процесі бүкіл оқу кезеңінде заттық іс-әрекетте құрылады. Заттық ортаны құру кезінде келесі ережелер орындалады:

      1) білім мен дағдыларды жаңа жағдайға көшірудің елеулі қиындықтарына байланысты осы дағдылар пайдаланылатын жағдайға барынша жақын жағдайда жүзеге асыру іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыру;

      2) дағдыларды қалыптастыру процесінде нақты объектілерді пайдалану;

      3) оқушылардың өзгермелі мүмкіндіктеріне сәйкес заттық ортаны өзгерту (күрделендіру).

      15. Әр сабақтың мазмұны оқушыға өз мүмкіндіктерін, әртүрлі анализаторларға сүйене отырып, жақын әлеуметтік және заттық ортаның ерекшеліктерін білуге көмектесуі керек. Мұғалімдер әртүрлі оқу пәндерінің мазмұнын бір сабаққа біріктіреді.

      16. Оқытудың интеграцияланған сипаты заттық оқытуға біртіндеп көшумен мектепте оқудың алғашқы 2-4 жылында затсыз оқытумен жүзеге асырылады. Затсыз оқыту кезеңінде оқушылардың мақсатты іс-әрекетін ұйымдастыру үшін тақырыптық жоспарлау қолданылады.

      17. Бағдарлама оқу жылының әр аптасы үшін түпкілікті тақырыпты анықтайды. Тақырыптар мен олардың реттілігін анықтау кезінде "мен – бала" концентрінде (оқушының өзі туралы түсініктерін қалыптастыру, өзіне деген оң көзқарасын қалыптастыру), "бала және оның әлемі" концентрінде (жақын орта: отбасы, үй, ойыншықтары, өз мектебі, сыныбы, сыныптастары туралы түсініктерді қалыптастыру) өту принципі қолданылды), әрі қарай "бала және үлкен әлем" концентрінде (өсімдіктер, жануарлар әлемі, табиғат құбылыстары).

      18. Оқытылатын ұғымдарды, сөздіктерді, фразеологизмдерді, практикалық жаттығуларды қайталау және бірте-бірте кеңейтуды, күрделендіріп отыруды көздейтін шоғырлану принципіне сәйкес ортақ тақырыптар әр сыныпта қайталанады. Мектептің педагогикалық кеңесі аймақтық ерекшеліктер мен оқушылардың мүмкіндіктерін ескере отырып, пәнге және тоғысқан тақырыптардың ретіне өзгерістер енгізе алады.

      19. Бағдарламаның мазмұны шоғырлану қағидасына сәйкес құрылымдалған. Оқу материалы мазмұнының қайталануы оқушыларда қалыптасқан дағдыларды автоматтандыруды қамтамасыз етеді және дағдыларды басқа өмірлік жағдайларға көшіруге жағдай жасайды.

      20. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылардың сөйлеу тілінің дамуында (оның болмауына дейін) және қарым-қатынас жасауында айқын қиындықтар бар. Әрбір нақты жағдайда бар проблемалар педагогикалық құралдармен өтеледі.

      21. Сөйлеуді түсінуді дамыту, вербальды және баламалы қарым-қатынас құралдарын қалыптастыру бойынша жүйелі жұмыстар жүргізіледі. Педагог тарапынан өз әрекеттерін және білім алушылардың әрекеттерін сөйлеумен сүйемелдеуі мөлшерлі және түсінікті болуы тиіс.

      22. Оқыту процесі тек мазмұнды ғана емес, сонымен қатар ұйымдастырушылық формаларды да қатаң реттеуді қарастырмайды.

      23. Заттық-тәжірибелік әрекетті қалыптастыру бойынша білім алушылармен педагогикалық жұмыс мұғалімнің әр білім алушымен эмоционалды байланысын орнатудан, оқушы үшін тартымды заттық іс-әрекетті таңдауға көмек көрсетуден, жұмысты жеке қарқынмен орындау мүмкіндігін қамтамасыз етуден, оны міндетті түрде аяқтауға жеткізуден және көрнекі нәтиже алудан басталады. Бұл білім алушылардың белсенділігін, дербестігін және жауапкершілігін қалыптастыруды қамтамасыз етеді.

      24. Сабақтың нақты кеңістіктік-мезгілдік құрылымы болады. Әрекеттің белгілі бір түрлері сынып бөлмесіндегі белгілі бір орынмен байланыста қарастырылады (мысалы, сумен және сусымалы заттармен жаттығулар). Күрделі тапсырмалар қарапайым тапсырмалармен, ал ширығу босаңсумен кезектестірілуге тисті.

      25. Білім алушыларда дағдыларды қалыптастыру өте көп жаттығуларды орындауды талап етеді. Педагогтың көмегі біртіндеп азая түседі: бірлескен әрекеттен еліктеу бойынша әрекетке, ары қарай үлгі бойынша әрекетке, ең соңында ересек адамның сөздік нұсқауы бойынша орындалатын әрекеттерге ауысады. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылар үшін педагогтың заттық әрекеттің орындалуын, құралдарды пайдалану тәсілдерін, бұйымды, белгілі бір жұмысты орындау бірізділігін анық, асықпай көрсеткені маңызды.

      26. Білім алушылар үшін мұғалімнің пәндік іс-әрекетті, құралдарды пайдалану тәсілін, белгілі бір қол жұмысын орындау ретін нақты баяу көрсетуі маңызды.

      27. Оқу сабағын ұйымдастырған кезде әр оқушыда осындай қажеттілік туындаған кезде қызмет түрін өзгерту немесе демалу мүмкіндігі қамтамасыз етіледі.

      28. Білім алушыларға сабақ барысында сынып бөлмесінде еркін қозғалуға, оқу тапсырмаларын үстел басында, кілемде, тұрып, сыныптастарымен бірлесіп немесе сыныптастарының жұмысын бақылап отыруға мүмкіндік беріледі.

      29. М.Монтессоридің педагогикалық жүйесін арнайы дайындалған заттық дамытушы ортада басқа арнайы педагогикалық әдістер мен технологиялармен бірге қолдану ұсынылады.

      30. Заттық әрекеттерді қалыптастыру үшін арнайы дайындалған пәндік дамытушы ортада құюға, қасықпен себуге, еденнен қоқыстарды, үстелден шаңды жинауға арналған жиынтықтар, түймеліктері бар жақтаулар жиынтығы (түймелер, сырмалар, түйреуіштер, ілгектер, ілмек, шілтерлер, баулар), аяқ киімді тазалауға арналған жиынтық орналастырылады.

      31. Оқытуда оқушылардың ойын және практикалық іс-әрекеттеріне мөлшерленген ауызша оқыту әдістерін шектеулі пайдалана отырып, ойын әдістері қолданылады.

      32. Дидактикалық ойындар, ойыншықтарды қолданатын сюжетті ойындар, өмірлік жағдаяттарды драматизациялау ойындары кеңінен қолданылады. Ойындарды өткізу кезінде ойын жаттығуларын оқушыларға сұрақтармен қанықтырмай, өлшенген қарқынды сақтау қажет. Мектеп оқушыларын мұғалім мен сыныптастарының іс-әрекетін байқауға, осы әрекеттерді қайталауға, сыныптастарының жауаптарын тыңдауға, ортақ ойынға қатысу үшін өз кезегін күтуге үйрету керек.

      33. Сыныптағы сабақтар мектептің басқа аумақтарында да, одан тыс жерлерде де жүргізілетін экскурсиялармен, бақылаулармен кезектесіп отырады.

      34. Заттық-тәжірибелік әрекетті игерудің маңызды шарты мұғалімнің, тәрбиешінің және оқушылардың ата-аналарының (заңды өкілдерінің) іс-әрекеттерінің келісімділігі болып табылады. Оқушыларда сабақта қалыптасатын дағдылар отбасында бекітіледі. Ата-аналар мұғалімдерге пәндік қызметті, отбасы мен қоғам жағдайындағы мінез-құлық мәдениетін пайдаланудың сәттілігі туралы үнемі ақпарат беріп отыруы керек.

      35. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылардың жетістіктерін бағалау үшін оқушы жетістіктерінің сапалық көрсеткіші болып табылатын сипаттамалық бағалау қолданылады. Жетістіктерді бағалауды мұғалім, тәрбиешілер, ата-аналар әр оқушының іс-әрекетін бақылау негізінде жүзеге асырады.

      36. Жетістік картасында білім алушылардың жетістіктерін сипаттау кезінде дағдылардың өзін-өзі қамтамасыз ету дәрежесі көрсетілуі тиіс: өз бетінше; үлгі бойынша; еліктеу арқылы; мұғаліммен (ата-анамен) бірлескен әрекеттердің көмегімен.

      37. Бағдарламада оқу пәнінің мазмұнын анықтау үшін нұсқаулық негіз болатын және оқушылардың жеке оқу бағдарламаларын құру кезінде мұғалімді басшылыққа алатын оқыту мақсаттарының жүйесі тұжырымдалған. Белгілі бір сабаққа оқу мақсаттарын таңдағанда, оларды нақтылауға, дағдыларды қалыптастыру кезеңдеріне және оқушының нақты жетістіктеріне сәйкес бірнеше бөлікке бөлуге болады.

3-тарау. "Заттық-тәжірибелік әрекет" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Заттық-тәжірибелік әрекет" пәнінің мазмұны

      38. "Заттық-тәжірибелік әрекет" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

      1) 1 -сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 66 сағатты;

      2) 2 -сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағатты;

      3) 3 -сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағатты;

      4) 4 -сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағатты құрайды.

      Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына байланысты (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген).

      39. "Заттық-тәжірибелік әрекет" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:

      1) "Заттық-тәжірибелік әрекет";

      2) "Құрастыру".

      40. "Заттық-тәжірибелік әрекет" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) сәйкестендіру әрекеті;

      2) құрал-саймандық әрекет;

      3) заттарды таңдау және топтастыру.

      41. "Құрастыру" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) құрастыру.

      42. 1-сыныпқа арналған "Заттық-тәжірибелік әрекет" оқу пәнінің базалық мазмұны:

      1) заттық-тәжірибелік әрекет. Сәйкестендіру әрекеттері: қорапқа, тостағанға, дорбаға, бөтелкеге, шелекке заттарды (шарлар, текшелер, конустар) салу (шығару, алу). Кең және тар мойны бар ыдыстарды ұсақ заттармен толтыру. Сеген тақталарына геометриялық фигуралардың модельдерін салу. Панельді бірдей және әртүрлі түсті мозаикамен толтыру. Ашу және жабу: есіктерді, әр түрлі мөлшердегі және пішіндегі қораптарды қақпақтармен; су шүмегін, сөмкедегі және киімдегі сырманы; матрешканы, маркерлерді, желімді. Үнсіз ұқыпты жылжыту, орындықты, заттары бар науаны (су құмыра, қораптар, дидактикалық материалдар) тасымалдау. Ұқыпты итеру, тарту, затты жылжыту, доңғалақты арбаларды, сөмкелерді, доңғалақты чемоданды итеріп жылжыту. Құтының, бөтелкенің, үлкен сомындардың қақпағын бұрап ашу-бұрап жабу. Үлкен және кішкентай сақиналарды ілмек өзекке тізу, жабысқақ қапсырманы, шыртылдақтарды және түймелерді салу шешу, ағыту. Жіпті домалатып орау, жіпті шарғыға орау. Күзгі жапырақтар мен тірі гүлдерден гүлшоқ жасау. Құрал-саймандық әрекет: құмырадан құмыраға, кесеге, стақанға жарманы ауыстырып салу (суды құю); қасықпен құю, кұйғыш арқылы құю және салу. Жармаларды електен өткізу. Бекіту (ажырату) пластмассадан, ағаштан жасалған киім қыстырғыштары. Көбікті көпірту. Үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту, жерге төгілген суды швабрамен сүрту. Сөрелердің, үстелдердің, жабық өсімдіктердің жапырақтарының шаңын шүберекпен, сорғышпен сүрту. Заттарды таңдау және топтау: тану, табу, көрсету, жұптастырылған объектілерді таңдау ("бірдей"). Затты суреттегі, фотодағы бейнесімен сәйкестендіру Түсі, өлшемі, пішіні бірдей заттарды (геометриялық пішіндер, таяқшалар, шарлар) бірнеше заттардың ішінен таңдау. Мата қиындыларын, жіптерді сұрыптау. Жиналған табиғи материалдарды тану, атау (жапырақтар, емен жаңғақтары, талшын жаңғақтары, бүршіктер, жаңғақтар, тұқым, гүлдер). Табиғи материалдарды сұрыптау, сақтауға арналған жәшіктерге, құтыларға, дорбаларға салу. Үстел ойындары (лото, домино және т.б.);

      2) құрастыру. Еліктеу, үлгі бойынша құрылыс материалдарынан құрылыстарды орындау (мұнаралар, жолдар, үйлер, қақпалар, рельстер, үстел, орындық, басқалар). Мұғалімнің басшылығымен жағдаятты ойын ойнау. Контурлық кескінге санау таяқшаларын қою. Таныс заттардың (қақпа, жолдар, үй, қоршау, орындық, үстел, әткеншек) еліктеу мен бейнесінің үлгісі бойынша санау таяқшаларымен салу. Үлгіні алдын ала қарап, тігінен, көлденеңінен кесілген екі бөліктен тұратын бөлінген суреттерді құрастыру.

      43. 2-сыныпқа арналған "Заттық-тәжірибелік әрекет" оқу пәнінің базалық мазмұны:

      1) заттық-тәжірибелік әрекет. сәйкестендіру әрекеттері: емен, талшын жаңғақтарын, бұршақтарды бір ыдыстан екіншісіне ауыстыру. Үрмебұршақты (жемістің сүйектерін, шақаларды) қораптың кішкентай тесігіне екі саусақпен (шымши ұстау тәсілімен) итере салу. Геометриялық денелерді қораптың сәйкес ойықтарына түсіру. Сеген тақталарына геометриялық фигуралардың үлгілерін кірістіру, түймелер тақтасында бір түсті мозаикаларды қатарға қою. Есіктерді, су шүмектерін, есік құлыптарының әртүрлі түрлерін, киімдер мен сөмкелердегі сырмаларды, матрешканы, фломастерді, желімді ұқыпты ашу және жабу. Орындықты жылжыту, итеру және тарту, науаны заттармен жылжыту (су құмыра, қораптар, дидактикалық материалдар). Доңғалақтардағы арбаны, сөмкені, чемоданды ұқыпты итеру, тарту, тасымалдау. Банкалардың, бөтелкелердің, үлкен сомындардың қақпағын бұрап алу (бұрау). Үлкен моншақтарды сымға өткізу. Үстел үстіндегі кішкентай зырылдауықты айналдыру. Жапсырма түймеліктерді, түймелерді ағыту, ашу (түймелеу). Бірнеше қалың жіптерді біреуіне ширату. Жіптерді қорапқа салу. Жіптерді үзу. Бау тоқу, белдік, қол сөмкесінің тұтқасын жасау. Матаның қиындыларын қорапқа, сөмкеге салу. Матаға әр түрлі пішінді заттарды орау. Күзгі жапырақтар мен тірі гүлдерден гүлшоқ жасау. Олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау. Құрал-саймандық әрекет: жарманы бір ыдыстан екіншісіне қасықпен, қалақшамен салу; суды құмырадан құмыраға, кесеге, стақанға құю; қасықпен құю, құйғыш арқылы құю (салу). Жармаларды електен өткізу. Бекіту (ажырату) пластмассадан, ағаштан жасалған киім қыстырғыштары. Көбікті көпірту. Үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту, жерге төгілген суды швабрамен сүрту. Сөрелердің, үстелдердің, жабық өсімдіктердің жапырақтарының шаңын шүберек пен сорғышпен сүрту. Заттарды таңдау және топтау: тану, табу, көрсету, жұптастырылған объектілерді таңдау ("бірдей"). Затты суреттегі, фотодағы бейнесімен сәйкестендіру Түсі, өлшемі, пішіні бірдей заттарды (геометриялық пішіндер, таяқшалар, шарлар) бірнеше заттардың ішінен таңдау. Мата қиындыларын, жіптерді сұрыптау. Жиналған табиғи материалдарды тану, атау (жапырақтар, емен жаңғақтары, талшын жаңғақтары, бүршіктер, жаңғақтар, тұқым, гүлдер). Табиғи материалдарды сұрыптау, сақтауға арналған жәшіктерге, банкаларға, дорбаларға салу. Үстел ойындары (лото, домино және т.б.), үстел ойындарының атауы мен аталуы бойынша көрсету;

      2) құрастыру. Еліктеу, үлгі бойынша құрылыс материалдарынан ғимараттарды жасау (мұнаралар, жолдар, үйлер, қақпалар, рельстер, үстел, орындық, диван, төсек, басқалар). Мұғалімнің басшылығымен жағдаятты ойынға айналдыру. Контурлық кескінге санау таяқшаларын қою. Таныс заттардың бейнелерін (қақпа, жолдар, үй, қоршау, орындық, үстел, әткеншек, ағаш, бұта, баспалдақ, басқалар) еліктеу, үлгі, ауызша нұсқаулық бойынша санау таяқшаларынан құрастыру. Көлденең және тігінен 3-4 бөлікке кесілген, диагональ бойынша 2 бөлікке кесілген, басқатырғыштарды еліктеу және үлгі бойынша бөлінген суреттерді құрастыру. Құрастырылған ғимараттарды ң атауы, алынған кескіндер, суреттердің бөліктерін атауы бойынша көрсету.

      44. 3 сыныпқа арналған "Заттық-тәжірибелік әрекет" оқу пәнінің базалық мазмұны:

      1) заттық-тәжірибелік әрекет. сәйкестендіру әрекеттері: ұсақ тастарды, қабыршықтарды бір ыдыстан екіншісіне ауыстыру. Таяқтарды, шырпыларды қораптағы кішкене тесіктерге салу. Су шүмегін, есіктің әртүрлі үлгідегі құлыптары, сөмкедегі сырма, киім-кешек, матрешка, фломастер, желім ашу (жабу). Арбаларды, сөмкелерді, чемодандарды дөңгелектерімен итеру, тарту, тасымалдау. Бөтелкелердің, үлкен сомындардың қақпақтарын бұрап алу (бұрау). Моншақтарды жіпке тізу. Жұмыс үстелінің шағын үстіңгі бетін ашу. Түймелерді (түймелеу) жапсырма түймелікті, ілмектерді ашу (жабу). Заттарды атау және олармен орындалатын әрекеттер. Бауды, белдікті түрлі түсті қалың жіптерден жасау. Кітаптарға бетбелгі жасау, жіптерді байлау, жуан жіптерді бантикке байлау. Табиғи материалдардан бұйымдарды көрсету, үлгі, ермексазды қолдану арқылы бөлшектерді қосу. Орындалған жұмыстың кезеңдері туралы мұғалімнің сұрақтарына жауап беру (алғаш не істедің? Одан кейін не істедің?). Құрал-саймандық әрекет: жармаларды (суды) бір ыдыстан басқасына ауыстырып салу (құю): құманнан құманға, тостағанға, стақанға; қасықпен құю, құйғышпен құю. Жармаларды електен өткізу. Шарларды електен су құйылған ыдыстан жұмыртқа контейнеріне ауыстыру. Бекіту (ажырату) пластмассадан, ағаштан жасалған киім қыстырғыштары. Бұлғауышпен көпірту. Үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту, жерге төгілген суды швабрамен сүрту. Сөрелердің, үстелдердің, жабық өсімдіктердің жапырақтарының шаңын шүберек пен сорғышпен сүрту. Айнаны сорғышпен, жуғыш затпен, шүберекпен жуу. Қалың жіптерді, маталарды қайшымен қию. Матаны киім (орамал) және күнделікті өмірде (майлық, дастархан) ретінде пайдалану. Заттарды таңдау және топтау: тақырыпты суреттегі, фотосуреттегі, контурлық немесе көлеңкелі кескінмен байланыстыру. Бір түсті, өлшемдегі, бірнеше пішіндегі заттарды (геометриялық фигуралар, таяқшалар, шарлар, басқалар) таңдау. Заттарды түсі, өлшемі, пішіні бойынша топтастыру. Жіптерді ұзындығы, қалыңдығы, түсі бойынша топтастыру. Жіптің түсі, қалыңдығы, құрылымы бойынша топтастыру. Әрекеттер орындалатын заттардың атауы, олардың қасиеттері (мөлшері, түсі, формасы). Жиналған табиғи материалдарды тану, атау. Табиғи материалдарды сұрыптау, сақтау үшін қораптарға, банкаларға, сөмкелерге салу. Үстел ойындары (лото, домино, мемори, басқалар). Үстел ойындарының атауы мен аталуы бойынша көрсету.

      2) құрастыру. Көрсетілім мен үлгі бойынша 5-6 көлемді фигураларды құрастыру (екі қабатты үй, қақпа, гараж, пойыз, вагон). Ауызша нұсқау бойынша таныс ғимараттарды жасау. Мұғалімнің жетекшілігімен жағдаятты ойнауға айналдыру. Көрсету бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқау бойынша жазық геометриялық пішіндерден заттардың суреттерін құрастыру. Үлгі, сурет, сөйлеу нұсқаулығы бойынша санау таяқшаларынан заттардың, өрнектердің, фигуралардың кескіндерін құрастыру. Панельге әртүрлі түсті мозаикалардың екі параллель қатарын төсеу. 5-7 бөліктен бөлінген суреттерді құрастыру. Ертегілер иллюстрацияларындағы кесінділерді кесілген бөліктермен толтыру. Құрамдас бөліктерден (бас, дене, құйрық, аяқ-қол) қарапайым кескіндерді құрастыру. Пазлдарды құрастыру. Құрастырылған ғимараттарды атау, нәтижесінде алынған кескіндер, атаулары бойынша кескіндердің бөліктерін көрсету.

      45. 4 сыныпқа арналған "Заттық-тәжірибелік әрекет" оқу пәнінің базалық мазмұны:

      1) заттық-тәжірибелік әрекет. сәйкестендіру әрекеттері: Шыны шарларды ұяшықтарға, ұсақ моншақтарды шыны саутқа (Монтессори материалдары) салу. Су шүмегін, есіктің әртүрлі үлгідегі құлыптары, сөмкедегі, киімдегі сырма, матрешка, фломастер, желімді ашу (жабу). Науаны заттармен (су құмырасы, қораптар, дидактикалық материалдар) жайлап жылжыту. Арбаларды, сөмкелерді, чемодандарды дөңгелектерімен итеру, тарту, тасымалдау. Бөтелкелердің, үлкен сомындардың қақпақтарын бұрап алу (тарту). Үстел үстіндегі кішкентай зырылдауықты айналдырыру. Ұсақ моншақтарды, майда моншақтарды жіпке өткізу. Жапсырма түймеліктерді, батырма түймеліктерді ағыту (түймелеу). Панельге әр түрлі түсті мозаикаларды бір қатарға қою, түстерді белгілі бір ретпен ауыстырып қою. Заттарды атау және олармен орындалатын әрекеттер. Қалың жіптерден бау жасау, жуан жіпке түйін, бантик байлау. Орындалатын жұмыстың кезеңдері туралы мұғалімнің сұрақтарына жауап беру (алғаш не істедің? Содан кейін не істедің?) Орамал байлау (шешу). Құрал-саймандық әрекет: сұйықтықты құманнан (шәйнектен) стақанға; тостағанға, кесеге құю. Суды бір табақтан екінші табаққа сорғыш арқылы ауыстыру. Көбікті көпірту. Заттарды бір ыдыстан екінші ыдысқа қысқышпен, пинцетпен тасымалдау. Үстелге төгілген суды шүберекпен, еденге суды швабрамен сүрту. Сөрелердің, үстелдердің, жабық өсімдіктердің жапырақтарының шаңын шүберек пен сорғышпен сүрту. Инемен тігу, түйін байлау. Инемен "ине төмен-ине жоғары" тігісін орындау. Мұғалімнің көмегімен екі тесігі бар түймені қадап тігу. Матаны қайшымен қию. Заттарды таңдау және топтастыру: суреттегі объектінің кескінінің, фотоның оның контурымен немесе көлеңкелі кескінімен сәйкестендіру. Объектіні оның контурымен немесе көлеңкелі кескінімен салыстыру. Түсі, өлшемі, пішіні бірдей заттарды (геометриялық пішіндер, таяқшалар, шарлар) бірнеше заттардың ішінен таңдау. Заттарды түсі, өлшемі, пішіні бойынша топтастыру. Әрекеттер орындалатын заттарды, олардың қасиеттерін атау (көлемі, түсі, пішіні). Заттарды шамасы бойынша саралау (кішіден үлкенге, үлкеннен кішіге). Үстел ойындары (лото, домино, мемори, басқалар). Үстел ойындарының атауы мен аталуы бойынша көрсету.

      2) құрастыру. Көрсету, үлгі, ауызша нұсқау, жоспар бойынша 6-10 бөлікке дейінгі құрылыс материалдарынан құрылысты орындау (жасау). Жағдаятты мұғалімнің жетекшілігімен ойнаға айналдыру. Көрсету бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқау бойынша жалпақ геометриялық пішіндерден заттың бейнесін салу. Үлгі, сурет, сөйлеу нұсқаулығы бойынша санау таяқшаларынан әртүрлі фигуралар, өрнектер, таныс әріптер, сандар құрастыру. Кесілген нысан мен сюжетті суреттерді құрастыру. Құрастырылған ғимараттарды атау, нәтижесінде алынған кескіндер, атаулары бойынша кескіндердің бөліктерін көрсету. Пазлдар құрастыру. Көрсету, үлгі, ауызша нұсқау бойынша жолақ, шаршы, шеңбердегі геометриялық пішіндерден өрнектер құрастыру.

      46. Бағдарламаның мазмұны және оқу материалын сыныптар бойынша бөлу ұсынымдық сипатқа ие, мұғалім сыныптың әрбір білім алушының мүмкіндіктері мен ерекше білім беру қажеттіліктеріне сәйкес оны оқыту мазмұны мен оқу қарқынына кез келген өзгерістер енгізуге құқылы.

Параграф 2. Оқу мақсаттарының жүйесі

      47. Бағдарламада оқыту мақсаттары әр сыныпқа кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 1.1.1.4 "1" – - сынып, "1.1" – бөлімше, "4" – оқу мақсаты.

      48. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлімдер мен сыныптар бойынша берілген:

      1) "Заттық-тәжірибелік әрекет":

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

1 - сынып

2 - сынып

3 - сынып

4 - сынып

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

1.1.1.1 заттарды (шар, текше, бүр) қорапқа, ыдысқа салу

2.1.1.1 шетен, емен жаңғақтарын қалақпен (қолмен) бір сауыттан басқа сауытқа салу

3.1.1.1 ұсақ тастарды қасықпен бір сауыттан басқа сауытқа салу

4.1.1.1 шыны шарларды ұяшықтарға салу

1.1.1.2 заттарды қолмен (уыстап және біртіндеп) қораптан, сауыттан, дорбадан алып шығу

2.1.1.2 үрмебұршақты қасықпен (қолмен) бір сауыттан басқа сауытқа салу

3.1.1.2 кішкентай шарларды елекпен су құйылған сауыттан жұмыртқа салатын сауытқа салу

4.1.1.2 ұсақ моншақтарды шыны сауытқа салу

1.1.1.3 аузы кең және тар сауыттарды ұсақ заттармен толтыру

2.1.1.3 үрмебұршақты (жемістің сүйектерін, шақаларды) қораптың кішкентай тесігіне екі саусақпен (шымши ұстау тәсілімен) итере салу

3.1.1.3 таяқшаларды, шырпыларды кішкентай тесіктерге итере салу

4.1.1.3 су құбырының шүмегін ашу және жабу

1.1.1.4 көлемді геометриялық денелерді қораптың тиісті саңылауларына түсіру

2.1.1.4 геометриялық денелерді қораптың тиісті саңылауларына түсіру

3.1.1.4 су құбырының шүмегін ашу және жабу

4.1.1.4 есіктің әр түрлі құлыптарын ашу және жабу

1.1.1.5 Сеген тақтасына геометриялық фигуралардың модельдерін салу

2.1.1.5 Сеген тақтасына геометриялық фигуралардың модельдерін салу

3.1.1.5 есіктің әр түрлі құлыптарын ашу және жабу

4.1.1.5 киімнің және сөмкенің сырмасын ашу және жабу

1.1.1.6 есікті дыбыссыз ашу және жабу

2.1.1.6 есікті дыбыссыз ашу және жабу

3.1.1.6 киімнің және сөмкенің сырмасын ашу және жабу

4.1.1.6 матрешканы, фломастерді, желімді ашу және жабу

1.1.1.7 көлемдері мен пішіндері әр түрлі қораптарды сәйкес қақпақтармен жабу және ашу

2.1.1.7 су құбырының шүмегін ашу және жабу

3.1.1.7 матрешканы, фломастерді, желімді ашу және жабу

4.1.1.7 заттарды, заттар (суы бар құмыра, қораптар, дидактикалық материалдар) салынған подносты үстелге, сөреге абайлап апару және қою

1.1.1.8 су құбырының шүмегін ашу және жабу

2.1.1.8 есіктің әр түрлі құлыптарын ашу және жабу

3.1.1.8 заттарды, заттар (суы бар құмыра, қораптар, дидактикалық материалдар) салынған подносты үстелге, сөреге абайлап апару және қою

4.1.1.8 затты, арбаны, сөмкені, дөңгелекті шемоданды итеру, тарту, тасымалдау

1.1.1.9 киімнің және сөмкенің сырмасын ашу және жабу

2.1.1.9 киімнің және сөмкенің сырмасын ашу және жабу

3.1.1.9 арбаны, сөмкені, дөңгелекті шемоданды итеру, тарту, тасымалдау

4.1.1.9 түрлі түсті мозаикаларды белгілі бір ретпен түстерді ауыстыра отырып, панельге қатарынан орналастыру

1.1.1.10 матрешканы, фломастерді, желімді ашу және жабу

2.1.1.10 матрешканы, фломастерді, желімді ашу және жабу

3.1.1.10 құтының, бөтелкенің қақпағын бұрап ашу-бұрап жабу

4.1.1.10 құтының, бөтелкенің қақпағын бұрап ашу-бұрап жабу

1.1.1.11 орындықты дыбыссыз қозғау, итеру және басқа жерге апару

2.1.1.11 орындықты дыбыссыз қозғау, итеру және басқа жерге апару

3.1.1.11 үлкен сомындарды бұрап жабу-бұрап ашу

4.1.1.11 үлкен сомындарды бұрап жабу-бұрап ашу

1.1.1.12 заттарды, заттар (суы бар құмыра, қораптар, дидактикалық материалдар) салынған подносты үстелге, сөреге абайлап апару және қою

2.1.1.12 заттарды, заттар (суы бар құмыра, қораптар, дидактикалық материалдар) салынған подносты үстелге, сөреге абайлап апару және қою

3.1.1.12 зырылдауықты айналдыру

4.1.1.12 кішкентай үстел үсті зырылдауықты айналдыру

1.1.1.13 арбаны, сөмкені, дөңгелекті шемоданды итеру, тарту, тасымалдау

2.1.1.13 арбаны, сөмкені, дөңгелекті шемоданды итеру, тарту, тасымалдау

3.1.1.13 моншақтарды бауға тізу

4.1.1.13 ұсақ моншақтарды, шытыра моншақты қармақ бауға, жіпке тізу

1.1.1.14 құтының, бөтелкенің қақпағын бұрап ашу-бұрап жабу

2.1.1.14 құтының, бөтелкенің қақпағын бұрап ашу-бұрап жабу

3.1.1.14 жабысқақ қапсырманы, шыртылдақтарды және түймелерді салу шешу, ағыту

4.1.1.14 жабысқақ қапсырманы, шыртылдақтарды және түймелерді, айылбастарды, түйреуіштерді салу шешу, ағыту

1.1.1.15 үлкен сомындарды бұрап жабу-бұрап ашу

2.1.1.15 үлкен сомындарды бұрап жабу-бұрап ашу

3.1.1.15 қалың жіптерден бау, белдік жасау

4.1.1.15 қалың жіптерден бау жасау

1.1.1.16 резенкелерді жуан түтік өзекке тізу

2.1.1.16 зырылдауықты айналдыру

3.1.1.16 түстері әртүрлі екі жуан жіптен бау тоқу

4.1.1.16 қалың жіпке түйін, бантик байлау

1.1.1.17 үлкен және кішкентай сақиналарды ілмек өзекке тізу

2.1.1.17 ірі моншақтарды бауға тізу

3.1.1.17 кітапқа бетбелгі жасау

4.1.1.17 әр түрлі байлау түрлерін орындау

1.1.1.18 пирамиданың сақиналарын тізу

2.1.1.18 жабысқақ қапсырманы, шыртылдақтарды және түймелерді салу шешу, ағыту

3.1.1.18 жіптерді байлау, қалың жіптерді бантикпен байлау

4.1.1.18 орамалды шешу және байлау

1.1.1.19 жабысқақ қапсырманы, шыртылдақтарды және түймелерді салу шешу, ағыту

2.1.1.19 бірнеше жуан жіпті бір жіп етіп шиыру

3.1.1.19 матаны киім (шарф) және тұрмыстық заттар (майлық, дастархан) ретінде пайдалану

4.1.1.19 үлгі, көрсету бойынша табиғи материалдардан бұйымдар жасау; бөлшектерді пластилинмен біріктіру

1.1.1.20 панельдерді бірдей және әртүрлі түсті мозаикамен толтыру

2.1.1.20 панельге бір түсті мозаикаларды қатарға қою

3.1.1.20 панельге әр түрлі түсті мозаиканың екі параллель қатарын қою

4.1.1.20 көрсетілім бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқаулыққа сәйкес табиғи материалдардан композициялар жасау

1.1.1.21 жіпті домалатып орау

2.1.1.21 жіптерді қорапқа салу

3.1.1.21 көрсетілім бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқаулыққа сәйкес табиғи материалдардан композициялар жасау

4.1.1.21 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

1.1.1.22 жіпті шарғыға орау

2.1.1.22 жіпті үзу

3.1.1.22 матаға, қағазға әр түрлі пішінді заттарды орау

4.1.1.22
орындалатын жұмыстың кезеңдері туралы мұғалімнің сұрақтарына жауап беру (алғаш не істедің? Ары қарай не істедің?)

1.1.1.23 күзгі жапырақтар мен тірі гүлдерден гүлшоқ жасау

2.1.1.23 жжуан жіптерді шиыру, бау өру, белбеу, сөмкенің ұстағышын жасау

3.1.1.23 күзгі жапырақтар мен тірі гүлдерден гүлшоқ жасау

4.1.1.23 аяқ киімді байлау


2.1.1.24 мата қиықтарын қорапқа, дорбаға салу

3.1.1.24 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

4.1.1.24 қалың жіптерден немесе сымнан өрім жасау


2.1.1.25 матаға, қағазға әр түрлі пішінді заттарды орау

3.1.1.25 орындалатын жұмыстың кезеңдері туралы мұғалімнің сұрақтарына жауап беру (алғаш не істедің? Ары қарай не істедің?)

4.1.1.25 матаға, қағазға әр түрлі пішінді заттарды орау


2.1.1.26 күзгі жапырақтар мен тірі гүлдерден гүлшоқ жасау




2.1.1.27 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау



1.2. Құрал-саймандық әрекет

1.1.2.1 жарманы құмырадан құмыраға төгу

2.1.2.1 жарманы құмырадан құмыраға төгу

3.1.2.1 жарманы қасықпен салу

4.1.2.1 жарманы қасықпен салу

1.1.2.2 жарманы қасықпен салу

2.1.2.2 жарманы қасықпен салу

3.1.2.2 құйғыш арқылы жарманы төгу

4.1.2.2 құйғыш арқылы жарманы төгу

1.1.2.3 құйғыш арқылы жарманы төгу

2.1.2.3 құйғыш арқылы жарманы төгу

3.1.2.3 жарманы елеуішпен елеу

4.1.2.3 жарманы елеуішпен елеу

1.1.2.4 жарманы елеуішпен елеу

2.1.2.4 жарманы елеуішпен елеу

3.1.2.4 суды құмырадан құмыраға құю

4.1.2.4 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

1.1.2.5 суды құмырадан құмыраға құю

2.1.2.5 суды құмырадан құмыраға құю

3.1.2.5 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

4.1.2.5 ыдыс жуғыш жөкенің көмегімен (сорғыш) суды бір сауыттан басқасына ауыстыру

1.1.2.6 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

2.1.2.6 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

3.1.2.6 ыдыс жуғыш жөкенің көмегімен (сорғыш) суды бір сауыттан басқасына ауыстыру

4.1.2.6 бұлғауышпен көпірту

1.1.2.7 ыдыс жуғыш жөкенің көмегімен (сорғыш) суды бір сауыттан басқасына ауыстыру

2.1.2.7 ыдыс жуғыш жөкенің көмегімен (сорғыш) суды бір сауыттан басқасына ауыстыру

3.1.2.7 бұлғауышпен көпірту

4.1.2.7 қысқыштарды, пинцеттерді пайдаланып заттарды бір ыдыстан екіншісіне ауыстыру

1.1.2.8 бұлғауышпен көпірту

2.1.2.8 бұлғауышпен көпірту

3.1.2.8 үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту

4.1.2.8 үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту

1.1.2.9 үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту

2.1.2.9 үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту

3.1.2.9 еденге төгілген суды швабрамен сүрту

4.1.2.9 еденге төгілген суды швабрамен сүрту

1.1.2.10 еденге төгілген суды швабрамен сүрту

2.1.2.10 еденге төгілген суды швабрамен сүрту

3.1.2.10 шүберек пен жөкені пайдалана отырып, үстелдің, сөренің, бөлме өсімдіктері жапырақтарының шаңын сүрту

4.1.2.10 шүберек пен жөкені пайдалана отырып, үстелдің, сөренің, бөлме өсімдіктері жапырақтарының шаңын сүрту

1.1.2.11 шүберек пен жөкені пайдалана отырып, үстелдің, сөренің, бөлме өсімдіктері жапырақтарының шаңын сүрту

2.1.2.11 шүберек пен жөкені пайдалана отырып, үстелдің, сөренің, бөлме өсімдіктері жапырақтарының шаңын сүрту

3.1.2.11 пластмассадан, ағаштан жасалған киім қыстырғыштарын бекіту-ағыту

4.1.2.11 инеге жіп сабақтау, жіпті түю

1.1.2.12 пластмассадан, ағаштан жасалған киім қыстырғыштарын бекіту-ағыту

2.1.2.12 пластмассадан, ағаштан жасалған киім қыстырғыштарын бекіту-ағыту

3.1.2.12 жуан жіптерді қайшымен кесу

4.1.2.12 инемен "ине төмен-ине жоғары" тігісін орындау


2.1.2.13 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

3.1.2.13 матаны қайшымен кесу

4.1.2.13 педагогтің көмегімен екі тесікті түймені қадау



3.1.2.14 сабынды пайдалана отырып, айнаны жуу

4.1.2.14 матаны қайшымен кесу



3.1.2.15 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

4.1.2.15 сабынды пайдалана отырып, айнаны жуу




4.1.2.16 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

1.1.3.1 жұп заттарды тану, табу, көрсету, таңдау ("дәл осындай")

2.1.3.1 жұп заттарды тану, табу, көрсету, таңдау ("дәл осындай")

3.1.3.1 бірнеше түстен бір түсті заттарды таңдау

4.1.3.1 бірнеше түстен бір түсті заттарды таңдау

1.1.3.2 заттың оның суреттегі, фотодағы бейнесімен ара қатынасын табу

2.1.3.2 заттың оның суреттегі, фотодағы бейнесімен ара қатынасын табу

3.1.3.2 заттарды түсі бойынша топтастыру

4.1.3.2 заттарды түсі бойынша топтастыру

1.1.3.3 бірнеше түстен бір түсті заттарды таңдау

2.1.3.3 бірнеше түстен бір түсті заттарды таңдау

3.1.3.3 бірнеше заттың ішінен мөлшері сондай заттарды таңдау

4.1.3.3 бірнеше заттың ішінен мөлшері сондай заттарды таңдау

1.1.3.4 үлгі ретінде бірнеше заттың ішінен мөлшері сондай заттарды таңдау

2.1.3.4 заттарды түсі бойынша топтастыру

3.1.3.4
заттарды көлемі бойынша топтастыру

4.1.3.4 заттарды көлемі бойынша топтастыру

1.1.3.5 үлгі ретінде бірнеше заттың ішінен пішіні сондай заттарды таңдау

2.1.3.5 бірнеше заттың ішінен мөлшері сондай заттарды таңдау

3.1.3.5 бірнеше заттың ішінен пішіні сондай заттарды таңдау

4.1.3.5 заттарды көлемі бойынша сұрыптау

1.1.3.6. бір түстісанау таяқшаларды таңдау

2.1.3.6
заттарды көлемі бойынша топтастыру

3.1.3.6 заттарды пішіні бойынша топтастыру

4.1.3.6 бірнеше заттың ішінен пішіні сондай заттарды таңдау

1.1.3.7 мата қиықтары мен жіптерді түсіне қарай топтастыру

2.1.3.7 бірнеше заттың ішінен пішіні сондай заттарды таңдау

3.1.3.7 заттың оның суреттегі, фотодағы бейнесімен ара қатынасын табу

4.1.3.7 заттарды пішіні бойынша топтастыру

1.1.3.8 жиналған табиғи материалдарды тану, атау

2.1.3.8
заттарды пішіні бойынша топтастыру

3.1.3.8 заттың оның суреттегі, фотодағы сұлбасы немесе көлеңкелі бейнесімен ара қатынасын табу

4.1.3.8 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

1.1.3.9 табиғи материалдарды сұрыптау, оларды сақтау үшін қораптарға, құтыларға, дорбаларға салу

2.1.3.9 жіптерді түсі бойынша сұрыптау

3.1.3.9 жіптерді ұзындығы, қалыңдығы, түсі бойынша топтау

4.1.3.9 заттың оның суреттегі, фотодағы сұлбасы немесе көлеңкелі бейнесімен ара қатынасын табу

1.1.3.10 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, жұптық суреттер)

2.1.3.10 мата қиындыларын түсі мен құрылымы бойынша сұрыптау

3.1.3.10 мата қиындыларын түсі мен құрылымы, қалыңдығы бойынша топтастыру

4.1.3.10 заттың сұлбасы немесе көлеңкелі бейнесімен ара қатынасын табу


2.1.3.11 жиналған табиғи материалдарды тану, атау

3.1.3.11 табиғи материалдарды тану, атау

4.1.3.11 жиналған табиғи материалдарды тану, атау


2.1.3.12 табиғи материалдарды сұрыптау, оларды сақтау үшін қораптарға, құтыларға, дорбаларға салу

3.1.3.12 табиғи материалдарды сұрыптау, оларды сақтау үшін қораптарға, құтыларға, дорбаларға салу

4.1.3.12 табиғи материалдарды сұрыптау, оларды сақтау үшін қораптарға, құтыларға, дорбаларға салу


2.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, жұптық суреттер, басқалар)

3.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, мемориал, жұптық суреттер, басқалар)

4.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, мемориал, жұптық суреттер, басқалар)


2.1.3.14 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

3.1.3.14 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

4.1.3.14 үстел ойындарын көрсету және атау


2.1.3.15 үстел ойындарын көрсету және атау

3.1.3.15 үстел ойындарын көрсету және атау


      2) "Құрастыру":

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

1 - сынып

2 - сынып

3 - сынып

4 - сынып

2.1. Құрастыру

1.2.1.1 құрылыс материалдарынан ғимараттарды еліктеу, үлгі бойынша орындау: мұнаралар, жолдар, үйлер, қақпалар, рельстер, үстел, орындық

2.2.1.1 құрылыс материалдарынан ғимараттарды еліктеу, үлгі бойынша орындау: мұнаралар, жолдар, үйлер, қақпалар, рельстер, үстел, орындық, диван, кереует

3.2.1.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша 5-6 көлемді пішіндерден екі қабатты үй, тұрақ салу, қақпа, пойыз, автомобиль жасау

4.2.1.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойынша, ойша 6-10 бөлікті материалдардан құрылыс жасау

1.2.1.2 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

2.2.1.2 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

3.2.1.2 сөздік нұсқау бойынша таныс құрылыс жұмыстарын орындау

4.2.1.2 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

1.2.1.3 санау таяқшаларын сұлбалық бейнелерге салу

2.2.1.3 санау таяқшаларын түстерін есепке ала отырып, сұлбалық бейнелерге салу

3.2.1.3 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

4.2.1.3 көрсету бойынша, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойыншажазық геометриялық пішіндерден бейнелер құрастыру

1.2.1.4 үлгі бойынша, сурет бойынша, сөздік нұсқау бойынша санау таяқшаларынан үй, қақпа, жол, қабырға , үстел, орындық, әткеншектерді құрастыру

2.2.1.4 үлгі бойынша, сурет бойынша, сөздік нұсқау бойынша санау таяқшаларынан ағаш, бұта, шырша, жемсалғыш, сатыны құрастыру

3.2.1.4 көрсету бойынша, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойыншажазық геометриялық пішіндерден бейнелер құрастыру

4.2.1.4 үлгі бойынша, сурет бойынша, сөздік нұсқау бойынша санау таяқшаларынан өрнектерді, таныс әріптерді, цифрларды құрастыру

1.2.1.5 алдын ала үлгіні қарай отырып, кесінді суреттердің көлденеңінен , тігінен қиылған екі бөлігін қосу

2.2.1.5 еліктеу бойынша, үлгі бойынша көлденеңінен , тігінен қиылған 3-4 бөлікке, қиғаш 2 бөлікке қиылған суреттерді құрастыру

3.2.1.5 сөздік нұсқау бойынша санау таяқшаларынан көрсету бойынша, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойынша өрнектер мен пішіндерді құрастыру

4.2.1.5 бөлінген тақырыптық және сюжеттік суреттерді құрастыру

1.2.1.6 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау

2.2.1.6 пазлдарды құрастыру

3.2.1.6 5-7 бөліктен тұратын суреттерді құрастыру

4.2.1.6 көрсету, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойынша геометриялық пішіндерден жолақта, шаршыда, дөңгелекте өрнек құрау


2.2.1.7 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін атауы бойынша көрсету

3.2.1.7 ертегілер суреттеріндегі қойындыларды кесілген бөліктермен толтыру

4.2.1 7 кесілген фрагменттері бар ертегі суреттеріндегі қойындыларды толтыру



3.2.1.8 құрылымдық бөліктерден (бас, дене, құйрық, аяқ-қол) қарапайым бейнелерді құрастыру

4.2.1.8 құрамдас бөліктерден жануарлардың, адамдардың, өсімдіктердің қарапайым суреттерін құрастыру



3.2.1 9 пазлдарды құрастыру

4.2.1.9 пазлдарды құрастыру



3.2.1.10 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін көрсету және атау

4.2.1.10 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін көрсету және атау

      49. Бағдарлама Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Заттық-тәжірибелік әрекет" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

      50. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.

Параграф 3. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Заттық-тәжірибелік әрекет" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспары

      1) 1 - сынып:

Ортақ тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1- тоқсан

1-2 апта: Білім алушыларды бақылау және тексеру;
3 апта "Мен, менің денем";
4 апта "Жемістер, жидектер";
5 апта"Көкөністер"; 6 апта"Менің ойыншықтарым"; 7 апта"Менің отбасым";
8 апта "Менің үйім"
9 апта "Менің мектебім"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

1.1.1.1 заттарды (шар, текше, бүр) қорапқа, ыдысқа салу

1.1.1.2 заттарды қолмен (уыстап және біртіндеп) қораптан, сауыттан, дорбадан алып шығу

1.1.1.3 аузы кең және тар сауыттарды ұсақ заттармен толтыру

1.1.1.4 көлемді геометриялық денелерді қораптың тиісті саңылауларына түсіру

1.1.1.5 Сегена тақтасына геометриялық фигуралардың модельдерін салу

1.1.1.6 есікті дыбыссыз ашу және жабу

1.1.1.23 күзгі жапырақтар мен тірі гүлдерден гүлшоқ жасау

1.2. Құрал-саймандық әрекет

1.1.2.1 жарманы құмырадан құмыраға төгу

1.1.2.2 жарманы қасықпен салу

1.1.2.3 құйғыш арқылы жарманы төгу

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

1.1.3.1 жұп заттарды тану, табу, көрсету, таңдау ("дәл осындай")

1.1.3.2 заттың оның суреттегі, фотодағы бейнесімен ара қатынасын табу

1.1.3.8 жиналған табиғи материалдарды тану, атау

1.1.3.9 табиғи материалдарды сұрыптау, оларды сақтау үшін қораптарға, құтыларға, дорбаларға салу

2.1. Құрастыру

1.2.1.1 құрылыс материалдарынан ғимараттарды еліктеу, үлгі бойынша орындау: мұнаралар, жолдар, үйлер, қақпалар, рельстер, үстел, орындық

1.2.1.2 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

2- тоқсан

1 апта"Менің киімім";
2 апта "Менің аяқ киімім";
3 апта"Азық-түлік";
4 апта "Шай ыдыстары";
5 апта"Жиһаз"; 6 апта "Жаңа жыл мерекесі"; 7 апта"Жаңа жыл мерекесі"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

1.1.1.7 көлемдері мен пішіндері әр түрлі қораптарды сәйкес қақпақтармен жабу және ашу

1.1.1.8 су құбырының шүмегін ашу және жабу

1.1.1.9 киімнің және сөмкенің сырмасын ашу және жабу

1.1.1.10 матрешканы, фломастерді, желімді ашу және жабу

1.1.1.11 орындықты дыбыссыз қозғау, итеру және басқа жерге апару

1.1.1.12 заттарды, заттар (суы бар құмыра, қораптар, дидактикалық материалдар) салынған подносты үстелге, сөреге абайлап апару және қою

1.2. Құрал-саймандық әрекет

1.1.2.4 жарманы елеуішпен елеу

1.1.2.5 суды құмырадан құмыраға құю

1.1.2.6 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

1.1.3.3 бірнеше түстен бір түсті заттарды таңдау

1.1.3.4 бірнеше заттың ішінен мөлшері сондай заттарды таңдау, как образец

2.1. Құрастыру

1.2.1.1 құрылыс материалдарынан ғимараттарды еліктеу, үлгі бойынша орындау: мұнаралар, жолдар, үйлер, қақпалар, рельстер, үстел, орындық

1.2.1.2 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

3- тоқсан

1 апта "Қыс қызықтары";
2 апта "Қысқы киім және аяқ киім";
3 апта "Үй жануарлары";
4 апта "Жабайы жануарлар"
5 апта "Үй құстары";
6 апта "Жабайы құстар";
7 апта "Көлік"; 8 апта "Анамның мерекесі"; "Наурыз мерекесі"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

1.1.1.13 арбаны, сөмкені, дөңгелекті шемоданды итеру, тарту, тасымалдау

1.1.1.14 құтының, бөтелкенің қақпағын бұрап ашу-бұрап жабу

1.1.1.15 үлкен сомындарды бұрап жабу-бұрап ашу

1.1.1.16 резенкелерді жуан түтік өзекке тізу

1.1.1.17 үлкен және кішкентай сақиналарды ілмек өзекке тізу

1.1.1.18 пирамиданың сақиналарын тізу

1.2. Құрал-саймандық әрекет

1.1.2.5 суды құмырадан құмыраға құю

1.1.2.6 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

1.1.2.7 ыдыс жуғыш жөкенің көмегімен (сорғыш) суды бір сауыттан басқасына ауыстыру

1.1.2.8 бұлғауышпен көпірту

1.1.2.9 үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

1.1.3.5 үлгі ретінде бірнеше заттың ішінен пішіні сондай заттарды таңдау

1.1.3.6. бір түсті санау таяқшаларын (басқа заттар) таңдау

1.1.3.7 мата қиықтары мен жіптерді түсіне қарай топтастыру

2.1. Құрастыру

1.2.1.1 құрылыс материалдарынан ғимараттарды еліктеу, үлгі бойынша орындау: мұнаралар, жолдар, үйлер, қақпалар, рельстер, үстел, орындық

1.2.1.2 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

1.2.1.3 санау таяқшаларын сұлбалық бейнелерге салу

4- тоқсан

1 апта "Ағаштар"; 2 апта "Гүлдер"; 3 апта "Жәндіктер"; 4 апта "Көктемге арналған киім"; 5 апта "Балықтар"; 6 апта "Жемістер"; 7 апта "Көкөністер"; 8 апта "Жидектер"; 9 апта "Жазға арналған киім"; "Балалардың жазғы қызықтары"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

1.1.1.19 жабысқақ қапсырманы, шыртылдақтарды және түймелерді салу шешу, ағыту

1.1.1.20 панельдерді бірдей және әртүрлі түсті мозаикамен толтыру

1.1.1.21 жіпті домалатып орау

1.1.1.22 жіпті шарғыға орау

1.1.1.23 тірі гүлдерден гүл шоқтарын жасау

1.2. Құрал-саймандық әрекет

1.1.2.5 суды құмырадан құмыраға құю

1.1.2.6 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

1.1.2.7 ыдыс жуғыш жөкенің көмегімен (сорғыш) суды бір сауыттан басқасына ауыстыру

1.1.2.10 еденге төгілген суды швабрамен сүрту

1.1.2.11 шүберек пен жөкені пайдалана отырып, үстелдің, сөренің, бөлме өсімдіктері жапырақтарының шаңын сүрту

1.1.2.12 пластмассадан, ағаштан жасалған киім қыстырғыштарын бекіту-ағыту

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

1.1.3.8 жиналған табиғи материалдарды тану, атау

1.1.3.9 табиғи материалдарды (ақжелкен, талшын жаңғағын, қабық, тастар, жаңғақ) сұрыптау, оларды сақтау үшін қораптарға, құтыларға, дорбаларға салу

1.1.3.10 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, жұптық суреттер)

2.1. Құрастыру

1.2.1.1 құрылыс материалдарынан ғимараттарды еліктеу, үлгі бойынша орындау: мұнаралар, жолдар, үйлер, қақпалар, рельстер, үстел, орындық

1.2.1.2 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

1.2.1.3 санау таяқшаларын сұлбалық бейнелерге салу

1.2.1.4 үлгі бойынша, сурет бойынша, сөздік нұсқау бойыншасанау таяқшаларынан үй, қақпа, жол, қабырға , үстел, орындық, әткеншектерді құрастыру

1.2.1.5 алдын ала үлгіні қарай отырып, кесінді суреттердің көлденеңінен , тігінен қиылған екі бөлігін қосу

      2) 2 - сынып:

Ортақ тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1- тоқсан

1-2 апта Білім алушыларды бақылау және тексеру;
3 апта "Мен және менің отбасым";
4 апта "Менің денем" "Мен ұлмын", "мен қызбын";
5 апта "Көкөністер";
6 апта "Жемістер, жидектер"; 7 апта "Менің ойыншықтарым";
8 апта "Менің үйім";
9 апта "Менің мектебім"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

2.1.1.1 шетен, емен жаңғақтарын қалақпен (қолмен) бір сауыттан басқа сауытқа салу

2.1.1.2 үрмебұршақты қасықпен (қолмен) бір сауыттан басқа сауытқа салу

2.1.1.3 үрмебұршақты (жемістің сүйектерін, шақаларды) қораптың кішкентай тесігіне екі саусақпен (шымши ұстау тәсілімен) итере салу

2.1.1.4 геометриялық денелерді қораптың тиісті саңылауларына түсіру

2.1.1.5 Сеген тақтасына геометриялық фигуралардың модельдерін салу

2.1.1.6 есікті дыбыссыз ашу және жабу

2.1.1.26 күзгі жапырақтардан гүлшоқ жасау

2.1.1.27 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

1.2. Құрал-саймандық әрекет

2.1.2.1 жарманы құмырадан құмыраға төгу

2.1.2.2 жарманы қасықпен салу

2.1.2.3 құйғыш арқылы жарманы төгу

2.1.2.4 жарманы елеуішпен елеу

2.1.2.13 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

2.1.3.1 жұп заттарды тану, табу, көрсету, таңдау ("дәл осындай")

2.1.3.11 жиналған табиғи материалдарды тану, атау

3.1.3.12 табиғи материалдарды сұрыптау, оларды сақтау үшін қораптарға, құтыларға, дорбаларға салу

2.1.3.4 заттарды түсі бойынша топтастыру

2.1.3.5 бірнеше заттың ішінен мөлшері сондай заттарды таңдау

2.1.3.6 заттарды көлемі бойынша топтастыру

2.1.3.7 бірнеше заттың ішінен пішіні сондай заттарды таңдау

2.1.3.8 заттарды пішіні бойынша топтастыру

2.1.3.2 заттың оның суреттегі, фотодағы бейнесімен ара қатынасын табу

2.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, жұптық суреттер, басқалар)

2.1.3.14 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

2.1.3.15 үстел ойындарын көрсету және атау

2.1. Құрастыру

2.2.1.1 құрылыс материалдарынан ғимараттарды еліктеу, үлгі бойынша орындау: мұнаралар, жолдар, үйлер, қақпалар, рельстер, үстел, орындық, диван, кереует

2.2.1.2 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

2.2.1.3 санау таяқшаларын түстерін есепке ала отырып, сұлбалық бейнелерге салу

2.2.1.7 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін атауы бойынша көрсету

2- тоқсан

1 апта "Менің киімім";
2 апта "Менің аяқ киімім";
3 апта "Азық-түлік";
4 апта "Шай ыдыстары"; 5 апта "Жиһаз";
6 апта "Жаңа жыл мерекесі";
7 апта "Жаңа жыл мерекесі"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

2.1.1.7 су құбырының шүмегін ашу және жабу

2.1.1.8 есіктің әр түрлі құлыптарын ашу және жабу

2.1.1.9 киімнің және сөмкенің сырмасын ашу және жабу

2.1.1.10 матрешканы, фломастерді, желімді ашу және жабу

2.1.1.11 орындықты дыбыссыз қозғау, итеру және басқа жерге апару

2.1.1.12 заттарды, заттар (суы бар құмыра, қораптар, дидактикалық материалдар) салынған подносты үстелге, сөреге абайлап апару және қою

2.1.1.27 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

1.2. Құрал-саймандық әрекет

2.1.2.5 суды құмырадан құмыраға құю

2.1.2.6 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

2.1.2.7 ыдыс жуғыш жөкенің көмегімен (сорғыш) суды бір сауыттан басқасына ауыстыру

2.1.2.8 бұлғауышпен көпірту

2.1.2.9 үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту

2.1.2.10 еденге төгілген суды швабрамен сүрту

2.1.2.13 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

2.1.3.2 заттың оның суреттегі, фотодағы бейнесімен ара қатынасын табу

2.1.3.3 бірнеше түстен бір түсті заттарды таңдау

2.1.3.4 заттарды түсі бойынша топтастыру

2.1.3.5 бірнеше заттың ішінен мөлшері сондай заттарды таңдау

2.1.3.6заттарды көлемі бойынша топтастыру

2.1.3.7 бірнеше заттың ішінен пішіні сондай заттарды таңдау

2.1.3.8 заттарды пішіні бойынша топтастыру

2.1.3.9 жіптерді түсі бойынша сұрыптау

2.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, жұптық суреттер, басқалар)

2.1.3.14 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

2.1.3.15 үстел ойындарын көрсету және атау

2.1. Құрастыру

2.2.1.1 құрылыс материалдарынан ғимараттарды еліктеу, үлгі бойынша орындау: мұнаралар, жолдар, үйлер, қақпалар, рельстер, үстел, орындық, диван, кереует

2.2.1.2 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

2.2.1.3 санау таяқшаларын түстерін есепке ала отырып, сұлбалық бейнелерге салу

2.2.1.4 үлгі бойынша, сурет бойынша, сөздік нұсқау бойынша санау таяқшаларынан ағаш, бұта, шырша, жемсалғыш, сатыны құрастыру

2.2.1.7 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін атауы бойынша көрсету

3- тоқсан

1 апта "Қыс қызықтары" 2 апта "Қысқы киім және аяқ киім"
3 апта "Үй жануарлары" 4 апта "Үй құстары"
5 апта "Жабайы жануарлар" 6 апта "Жабайы құстар"
7 апта "Көлік" 8 апта "Анамның мерекесі"
9 апта "Наурыз мерекесі"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

2.1.1.13 арбаны, сөмкені, дөңгелекті шемоданды итеру, тарту, тасымалдау

2.1.1.14 құтының, бөтелкенің қақпағын бұрап ашу-бұрап жабу

2.1.1.15 үлкен сомындарды бұрап жабу-бұрап ашу

2.1.1.16 зырылдауықты айналдыру

2.1.1.17 ірі моншақтарды бауға тізу

2.1.1.18 жабысқақ қапсырманы, шыртылдақтарды және түймелерді салу шешу, ағыту

2.1.1.19 бірнеше жуан жіпті бір жіп етіп шиыру

2.1.1.27 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

1.2. Құрал-саймандық әрекет

2.1.2.5 суды құмырадан құмыраға құю

2.1.2.6 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

2.1.2.7 ыдыс жуғыш жөкенің көмегімен (сорғыш) суды бір сауыттан басқасына ауыстыру

2.1.2.8 бұлғауышпен көпірту

2.1.2.9 үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту

2.1.2.10 еденге төгілген суды швабрамен сүрту

2.1.2.11 шүберек пен жөкені пайдалана отырып, үстелдің, сөренің, бөлме өсімдіктері жапырақтарының шаңын сүрту

2.1.2.13 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

2.1.3.8 заттарды пішіні бойынша топтастыру

2.1.3.9 жіптерді түсі бойынша сұрыптау

2.1.3.10 мата қиындыларын түсі мен құрылымы бойынша сұрыптау

2.1.3.11 жиналған табиғи материалдарды тану, атау

2.1.3.2 заттың оның суреттегі, фотодағы бейнесімен ара қатынасын табу

2.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, жұптық суреттер, басқалар)

2.1.3.14 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

2.1.3.15 үстел ойындарын көрсету және атау

2.1. Құрастыру

2.2.1.1 құрылыс материалдарынан ғимараттарды еліктеу, үлгі бойынша орындау: мұнаралар, жолдар, үйлер, қақпалар, рельстер, үстел, орындық, диван, кереует

2.2.1.2 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

2.2.1.3 санау таяқшаларын түстерін есепке ала отырып, сұлбалық бейнелерге салу

2.2.1.4 үлгі бойынша, сурет бойынша, сөздік нұсқау бойынша санау таяқшаларынан ағаш, бұта, шырша, жемсалғыш, сатыны құрастыру

2.2.1.5 еліктеу бойынша, үлгі бойынша көлденеңінен , тігінен қиылған 3-4 бөлікке, қиғаш 2 бөлікке қиылған суреттерді құрастыру

2.2.1.6 пазлдарды құрастыру

2.2.1.7 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін атауы бойынша көрсету

4- тоқсан

1 апта "Ағаштар";
2 апта "Гүлдер";
3 апта "Жәндіктер";
4 апта "Көктемге арналған киім";
5 апта "Балықтар";
6 апта "Жемістер";
7 апта "Көкөністер";
8 апта "Жидектер";
9 апта "Жазға арналған киім"; "Балалардың жазғы қызықтары"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

2.1.1.20 панельге бір түсті мозаикаларды қатарға қою

2.1.1.21 жіптерді қорапқа салу

2.1.1.22 жіпті үзу

2.1.1.23 жуан жіптерді шиыру, бау өру, белбеу, сөмкенің ұстағышын жасау

2.1.1.24 мата қиықтарын қорапқа, дорбаға салу

2.1.1.25 матаға әр түрлі пішінді заттарды орау

2.1.1.26 тірі гүлдерден гүл шоқтарын жасау

2.1.1.27 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

1.2. Құрал-саймандық әрекет

2.1.2.6 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

2.1.2.7 ыдыс жуғыш жөкенің көмегімен (сорғыш) суды бір сауыттан басқасына ауыстыру

2.1.2.8 бұлғауышпен көпірту

2.1.2.9 үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту

2.1.2.10 еденге төгілген суды швабрамен сүрту

2.1.2.11 шүберек пен жөкені пайдалана отырып, үстелдің, сөренің, бөлме өсімдіктері жапырақтарының шаңын сүрту

2.1.2.12 пластмассадан, ағаштан жасалған киім қыстырғыштарын бекіту-ағыту

2.1.2.13 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

2.1.3.2 заттың оның суреттегі, фотодағы бейнесімен ара қатынасын табу

2.1.3.3 бірнеше түстен бір түсті заттарды таңдау

2.1.3.4 заттарды түсі бойынша топтастыру

2.1.3.5 бірнеше заттың ішінен мөлшері сондай заттарды таңдау

2.1.3.6заттарды көлемі бойынша топтастыру

2.1.3.7 бірнеше заттың ішінен пішіні сондай заттарды таңдау

2.1.3.8 заттарды пішіні бойынша топтастыру

2.1.3.9 жіптерді түсі бойынша сұрыптау

2.1.3.14 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

2.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, жұптық суреттер, басқалар)

2.1.3.15 үстел ойындарын көрсету және атау

2.1. Құрастыру

2.2.1.1 құрылыс материалдарынан ғимараттарды еліктеу, үлгі бойынша орындау: мұнаралар, жолдар, үйлер, қақпалар, рельстер, үстел, орындық, диван, кереует

2.2.1.2 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

2.2.1.3 санау таяқшаларын түстерін есепке ала отырып, сұлбалық бейнелерге салу

2.2.1.4 үлгі бойынша, сурет бойынша, сөздік нұсқау бойынша санау таяқшаларынан ағаш, бұта, шырша, жемсалғыш, сатыны құрастыру

2.2.1.5 еліктеу бойынша, үлгі бойынша көлденеңінен , тігінен қиылған 3-4 бөлікке, қиғаш 2 бөлікке қиылған суреттерді құрастыру

2.2.1.6 пазлдарды құрастыру

2.2.1.7 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін атауы бойынша көрсету

      3) 3 - сынып:

Ортақ тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1- тоқсан

1-2 апта Білім алушыларды бақылау және тексеру
3 апта "Мен және менің отбасым"
4 апта "Менің денем". "Мен ұлмын", "мен қызбын"
5 апта "Көкөністер"
6 апта "Жемістер, жидектер"
7 апта "Менің сүйікті ойындарым" 8 апта "Менің үйім"
9 апта "Менің мектебім"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

3.1.1.1 ұсақ тастарды қасықпен бір сауыттан басқа сауытқа салу

3.1.1.2 кішкентай шарларды елекпен су құйылған сауыттан жұмыртқа салатын сауытқа салу

3.1.1.3 таяқшаларды, шырпыларды кішкентай тесіктерге итере салу

3.1.1.4 су құбырының шүмегін ашу және жабу

3.1.1.5 есіктің әр түрлі құлыптарын ашу және жабу

3.1.1.6 киімнің және сөмкенің сырмасын ашу және жабу

3.1.1.20 панельге әр түрлі түсті мозаиканың екі параллель қатарын қою

3.1.1.23 күзгі жапырақтардан гүл шоқтарын жасау

3.1.1.21 көрсетілім бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқаулыққа сәйкес табиғи материалдардан композициялар жасау

3.1.1.24 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

3.1.1.25 орындалатын жұмыстың кезеңдері туралы мұғалімнің сұрақтарына жауап беру (алғаш не істедің? Ары қарай не істедің?)

1.2. Құрал-саймандық әрекет

3.1.2.1 жарманы қасықпен салу

3.1.2.2 құйғыш арқылы жарманы төгу

3.1.2.3 жарманы елеуішпен елеу

3.1.2.4 суды құмырадан құмыраға құю

3.1.2.5 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

3.1.2.6 ыдыс жуғыш жөкенің көмегімен (сорғыш) суды бір сауыттан басқасына ауыстыру

3.1.2.15 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

3.1.3.1 бірнеше түстен бір түсті заттарды таңдау

3.1.3.2 заттарды түсі бойынша топтастыру

3.1.3.3 бірнеше заттың ішінен мөлшері сондай заттарды таңдау

3.1.3.4 заттарды көлемі бойынша топтастыру

3.1.3.5 бірнеше заттың ішінен пішіні сондай заттарды таңдау

3.1.3.6 заттарды пішіні бойынша топтастыру

3.1.3.14 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

3.1.3.7 заттың оның суреттегі, фотодағы бейнесімен ара қатынасын табу

3.1.3.11 табиғи материалдарды тану, атау

3.1.3.12 табиғи материалдарды сұрыптау, оларды сақтау үшін қораптарға, құтыларға, дорбаларға салу

3.1.3.15 үстел ойындарын көрсету және атау

2.1. Құрастыру

3.2.1.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша 5-6 көлемді пішіндерден екі қабатты үй, тұрақ салу, қақпа, пойыз, автомобиль жасау

3.2.1.2 сөздік нұсқау бойынша таныс құрылыс жұмыстарын орындау

3.2.1.3 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

3.2.1.8 құрылымдық бөліктерден (бас, дене, құйрық, аяқ-қол) қарапайым бейнелерді құрастыру

3.2.1 9 пазлдарды құрастыру

3.2.1.10 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін көрсету және атау

2- тоқсан

1 апта "Менің киімім";
2 апта "Менің аяқ киімім";
3 апта "Азық-түлік";
4 апта "Шай ыдыстары"; 5 апта "Жиһаз";
6 апта "Жаңа жыл мерекесі";
7 апта "Жаңа жыл мерекесі"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

3.1.1.7 матрешканы, фломастерді, желімді ашу және жабу

3.1.1.8 заттарды, заттар (суы бар құмыра, қораптар, дидактикалық материалдар) салынған подносты үстелге, сөреге абайлап апару және қою

3.1.1.9 арбаны, сөмкені, дөңгелекті шемоданды итеру, тарту, тасымалдау

3.1.1.10 құтының, бөтелкенің қақпағын бұрап ашу-бұрап жабу

3.1.1.11 үлкен сомындарды бұрап жабу-бұрап ашу

3.1.1.12 зырылдауықты айналдыру

3.1.1.13 ірі моншақтарды бауға тізу

3.1.1.14 жабысқақ қапсырманы, шыртылдақтарды және түймелерді салу шешу, ағыту

3.1.1.24 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

3.1.1.25 орындалатын жұмыстың кезеңдері туралы мұғалімнің сұрақтарына жауап беру (алғаш не істедің? Ары қарай не істедің?)

1.2. Құрал-саймандық әрекет

3.1.2.4 суды құмырадан құмыраға құю

3.1.2.5 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

3.1.2.6 ыдыс жуғыш жөкенің көмегімен (сорғыш) суды бір сауыттан басқасына ауыстыру

3.1.2.7 бұлғауышпен көпірту

3.1.2.8 үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту

3.1.2.9 еденге төгілген суды швабрамен сүрту

3.1.2.10 шүберек пен жөкені пайдалана отырып, үстелдің, сөренің, бөлме өсімдіктері жапырақтарының шаңын сүрту

3.1.2.15 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

3.1.3.7 заттың оның суреттегі, фотодағы бейнесімен ара қатынасын табу

3.1.3.8 заттың оның суреттегі, фотодағы сұлбасы немесе көлеңкелі бейнесімен ара қатынасын табу

3.1.3.9 жіптерді ұзындығы, қалыңдығы, түсі бойынша топтау

3.1.3.10 мата қиындыларын түсі мен құрылымы, қалыңдығы бойынша топтастыру

3.1.3.14 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

3.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, мемориал, жұптық суреттер, басқалар)

3.1.3.15 үстел ойындарын көрсету және атау

2.1. Құрастыру

3.2.1.4 көрсету бойынша, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойыншажазық геометриялық пішіндерден бейнелер құрастыру

3.2.1.5 сөздік нұсқау бойынша санау таяқшаларынан көрсету бойынша, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойынша өрнектер мен пішіндерді құрастыру

3.2.1.6 5-7 бөліктен тұратын суреттерді құрастыру

3.2.1.10 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін көрсету және атау

3- тоқсан

1 апта "Қыс қызықтары" 2 апта "Қысқы киім және аяқ киім"
3 апта "Үй жануарлары" 4 апта "Үй құстары"
5 апта "Жабайы жануарлар" 6 апта "Жабайы құстар"
7 апта "Көлік" 8 апта "Анамның мерекесі"
9 апта "Наурыз мерекесі"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

3.1.1.13 моншақтарды бауға тізу

3.1.1.14 жабысқақ қапсырманы, шыртылдақтарды және түймелерді салу шешу, ағыту

3.1.1.15 қалың жіптерден бау, белдік жасау

3.1.1.16 түстері әртүрлі екі жуан жіптен бау тоқу

3.1.1.17 кітапқа бетбелгі жасау

3.1.1.18 жіптерді байлау, қалың жіптерді бантикпен байлау

3.1.1.20 панельге әр түрлі түсті мозаиканың екі параллель қатарын қою

3.1.1.22 матаға, қағазға әр түрлі пішінді заттарды орау

3.1.1.24 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

3.1.1.25 орындалатын жұмыстың кезеңдері туралы мұғалімнің сұрақтарына жауап беру (алғаш не істедің? Ары қарай не істедің?)

1.2. Құрал-саймандық әрекет

3.1.2.11 пластмассадан, ағаштан жасалған киім қыстырғыштарын бекіту-ағыту

3.1.2.2 құйғыш арқылы жарманы төгу

3.1.2.3 жарманы елеуішпен елеу

3.1.2.4 суды құмырадан құмыраға құю

3.1.2.5 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

3.1.2.14 сабынды пайдалана отырып, айнаны жуу

3.1.2.13 матаны қайшымен кесу

3.1.2.15 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

3.1.3.1 бірнеше түстен бір түсті заттарды таңдау

3.1.3.2 заттарды түсі бойынша топтастыру

3.1.3.3 бірнеше заттың ішінен мөлшері сондай заттарды таңдау

3.1.3.4 заттарды көлемі бойынша топтастыру

3.1.3.5 бірнеше заттың ішінен пішіні сондай заттарды таңдау

3.1.3.6 заттарды пішіні бойынша топтастыру

3.1.3.14 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

3.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, мемориал, жұптық суреттер, басқалар)

3.1.3.15 үстел ойындарын көрсету және атау

2.1. Құрастыру

3.2.1.2 сөздік нұсқау бойынша таныс құрылыс жұмыстарын орындау

3.2.1.3 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

3.2.1.4 көрсету бойынша, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойыншажазық геометриялық пішіндерден бейнелер құрастыру

3.2.1.7 ертегілер суреттеріндегі қойындыларды кесілген бөліктермен толтыру

3.2.1.8 құрылымдық бөліктерден (бас, дене, құйрық, аяқ-қол) қарапайым бейнелерді құрастыру

3.2.1.10 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін көрсету және атау

3.2.1 9 пазлдарды құрастыру

4- тоқсан

1 апта"Ағаштар"; 2 апта Гүлдер";
3 апта "Жәндіктер";
4 апта "Көктемге арналған киім";
5 апта"Балықтар";
6 апта"Жемістер";
7 апта"Көкөністер";
8 апта"Жидектер";
9 апта"Жазға арналған киім"; "Балалардың жазғы қызықтары"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

3.1.1.9 арбаны, сөмкені, дөңгелекті шемоданды итеру, тарту, тасымалдау

3.1.1.10 құтының, бөтелкенің қақпағын бұрап ашу-бұрап жабу

3.1.1.11 үлкен сомындарды бұрап жабу-бұрап ашу

3.1.1.18 жіптерді байлау, қалың жіптерді бантикпен байлау

3.1.1.19 матаны киім (шарф) және тұрмыстық заттар (майлық, дастархан) ретінде пайдалану

3.1.1.20 панельге әр түрлі түсті мозаиканың екі параллель қатарын қою

3.1.1.21 көрсетілім бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқаулыққа сәйкес табиғи материалдардан композициялар жасау

3.1.1.22 матаға, қағазға әр түрлі пішінді заттарды орау

3.1.1.24 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

3.1.1.25 орындалатын жұмыстың кезеңдері туралы мұғалімнің сұрақтарына жауап беру (алғаш не істедің? Ары қарай не істедің?)

1.2. Құрал-саймандық әрекет

3.1.2.14 сабынды пайдалана отырып, айнаны жуу

3.1.2.4 суды құмырадан құмыраға құю

3.1.2.5 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

3.1.2.9 еденге төгілген суды швабрамен сүрту

3.1.2.10 шүберек пен жөкені пайдалана отырып, үстелдің, сөренің, бөлме өсімдіктері жапырақтарының шаңын сүрту

3.1.2.11 пластмассадан, ағаштан жасалған киім қыстырғыштарын бекіту-ағыту

3.1.2.12 жуан жіптерді қайшымен кесу

3.1.2.13 матаны қайшымен кесу

3.1.2.15 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

3.1.3.7 заттың оның суреттегі, фотодағы бейнесімен ара қатынасын табу

3.1.3.8 заттың оның суреттегі, фотодағы сұлбасы немесе көлеңкелі бейнесімен ара қатынасын табу

3.1.3.9жіптерді ұзындығы, қалыңдығы, түсі бойынша топтау

3.1.3.10 мата қиындыларын түсі мен құрылымы, қалыңдығы бойынша топтастыру

3.1.3.11 табиғи материалдарды тану, атау

3.1.3.12 табиғи материалдарды сұрыптау, оларды сақтау үшін қораптарға, құтыларға, дорбаларға салу

3.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, мемориал, жұптық суреттер, басқалар)

3.1.3.15 үстел ойындарын көрсету және атау

2.1. Құрастыру

3.2.1.6 5-7 бөліктен тұратын суреттерді құрастыру

3.2.1.7 ертегілер суреттеріндегі қойындыларды кесілген бөліктермен толтыру

3.2.1.8 құрылымдық бөліктерден (бас, дене, құйрық, аяқ-қол) қарапайым бейнелерді құрастыру

3.2.1 9 пазлдарды құрастыру

3.2.1.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша 5-6 көлемді пішіндерден екі қабатты үй, тұрақ салу, қақпа, пойыз, автомобиль жасау

3.2.1.10 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін көрсету және атау

      4) 4 - сынып:

Ортақ тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1- тоқсан

1-2 апта Білім алушыларды бақылау және тексеру
3 апта "Мен және менің отбасым"
4 апта "Менің денем" "Мен ұлмын", "мен қызбын"
5 апта "Көкөністер"
6 апта "Жемістер, жидектер"
7 апта "Менің сүйікті ойындарым" 8 апта "Менің үйім"
9 апта "Менің мектебім"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

4.1.1.1 шыны шарларды ұяшықтарға салу

4.1.1.2 ұсақ моншақтарды шыны сауытқа салу

4.1.1.3 су құбырының шүмегін ашу және жабу

4.1.1.4 есіктің әр түрлі құлыптарын ашу және жабу

4.1.1.5 киімнің және сөмкенің сырмасын ашу және жабу

4.1.1.19 үлгі, көрсету бойынша табиғи материалдардан бұйымдар жасау; бөлшектерді пластилинмен біріктіру

4.1.1.20 көрсетілім бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқаулыққа сәйкес табиғи материалдардан композициялар жасау

4.1.1.23 аяқ киімді байлау

4.1.1.24 қалың жіптерден немесе сымнан өрім жасау

4.1.1.25 матаға, қағазға әр түрлі пішінді заттарды орау

4.1.1.21 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

4.1.1.22 орындалатын жұмыстың кезеңдері туралы мұғалімнің сұрақтарына жауап беру (алғаш не істедің? Ары қарай не істедің?)

1.2. Құрал-саймандық әрекет

4.1.2.1 жарманы қасықпен салу

4.1.2.2 құйғыш арқылы жарманы төгу

4.1.2.3 жарманы елеуішпен елеу

4.1.2.4 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

4.1.2.5 ыдыс жуғыш жөкенің көмегімен (сорғыш) суды бір сауыттан басқасына ауыстыру

4.1.2.6 бұлғауышпен көпірту

4.1.2.8 үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту

4.1.2.9 еденге төгілген суды швабрамен сүрту

4.1.2.16 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

4.1.3.1 бірнеше түстен бір түсті заттарды таңдау

4.1.3.2 заттарды түсі бойынша топтастыру

4.1.3.3 бірнеше заттың ішінен мөлшері сондай заттарды таңдау

4.1.3.4 заттарды көлемі бойынша топтастыру

4.1.3.5 заттарды көлемі бойынша сұрыптау

4.1.3.8 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

4.1.3.11 жиналған табиғи материалдарды тану, атау

4.1.3.12 табиғи материалдарды сұрыптау, оларды сақтау үшін қораптарға, құтыларға, дорбаларға салу

4.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, мемориал, жұптық суреттер, басқалар)

4.1.3.14 үстел ойындарын көрсету және атау

2.1. Құрастыру

4.2.1.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойынша, ойша 6-10 бөлікті материалдардан құрылыс жасау

4.2.1.2 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

4.2.1.3 көрсету бойынша, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойыншажазық геометриялық пішіндерден бейнелер құрастыру

4.2.1.4 үлгі бойынша, сурет бойынша, сөздік нұсқау бойынша санау таяқшаларынан өрнектерді, таныс әріптерді, цифрларды құрастыру

4.2.1.10 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін көрсету және атау

2- тоқсан

1 апта "Менің киімім";
2 апта "Менің аяқ киімім";
3 апта "Азық-түлік";
4 апта "Шай ыдыстары"; 5 апта "Жиһаз";
6 апта "Жаңа жыл мерекесі";
7 апта "Жаңа жыл мерекесі"

1.1.Сәйкестендіру әрекеті

4.1.1.6 матрешканы, фломастерді, желімді ашу және жабу

4.1.1.7 заттарды, заттар (суы бар құмыра, қораптар, дидактикалық материалдар) салынған подносты үстелге, сөреге абайлап апару және қою

4.1.1.8 затты, арбаны, сөмкені, дөңгелекті шемоданды итеру, тарту, тасымалдау

4.1.1.9 түрлі түсті мозаикаларды белгілі бір ретпен түстерді ауыстыра отырып, панельге қатарынан орналастыру

4.1.1.10 құтының, бөтелкенің қақпағын бұрап ашу-бұрап жабу

4.1.1.19 үлгі, көрсету бойынша табиғи материалдардан бұйымдар жасау; бөлшектерді пластилинмен біріктіру

4.1.1.20 көрсетілім бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқаулыққа сәйкес табиғи материалдардан композициялар жасау

4.1.1.23 аяқ киімді байлау

4.1.1.24 қалың жіптерден немесе сымнан өрім жасау

4.1.1.21 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

4.1.1.22 орындалатын жұмыстың кезеңдері туралы мұғалімнің сұрақтарына жауап беру (алғаш не істедің? Ары қарай не істедің?)

1.2. Құрал-саймандық әрекет

4.1.2.7 қысқыштарды, пинцеттерді пайдаланып заттарды бір ыдыстан екіншісіне ауыстыру

4.1.2.10 шүберек пен жөкені пайдалана отырып, үстелдің, сөренің, бөлме өсімдіктері жапырақтарының шаңын сүрту

4.1.2.11 инеге жіп сабақтау, жіпті түю

4.1.2.12 инемен "ине төмен-ине жоғары" тігісін орындау

4.1.2.13 педагогтің көмегімен екі тесікті түймені қадау

4.1.2.14 матаны қайшымен кесу

4.1.2.15 сабынды пайдалана отырып, айнаны жуу

4.1.2.16 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

4.1.3.5 заттарды көлемі бойынша сұрыптау

4.1.3.6 бірнеше заттың ішінен пішіні сондай заттарды таңдау

4.1.3.7 заттарды пішіні бойынша топтастыру

4.1.3.8 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

4.1.3.9 заттың оның суреттегі, фотодағы сұлбасы немесе көлеңкелі бейнесімен ара қатынасын табу

4.1.3.10 заттың сұлбасы немесе көлеңкелі бейнесімен ара қатынасын табу

4.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, мемориал, жұптық суреттер, басқалар)

4.1.3.14 үстел ойындарын көрсету және атау

2.1. Құрастыру

4.2.1.5 бөлінген тақырыптық және сюжеттік суреттерді құрастыру

4.2.1.6 өрсету, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойынша геометриялық пішіндерден жолақта, шаршыда, дөңгелекте өрнек құрау

4.2.1.7 кесілген фрагменттері бар ертегі суреттеріндегі қойындыларды толтыру

4.2.1.8 құрамдас бөліктерден жануарлардың, адамдардың, өсімдіктердің қарапайым суреттерін құрастыру

4.2.1.9 пазлдарды құрастыру

4.2.1.10 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін көрсету және атау

3- тоқсан

1 апта "Қыс қызықтары" 2 апта "Қысқы киім және аяқ киім"
3 апта "Үй жануарлары" 4 апта "Үй құстары"
5 апта "Жабайы жануарлар" 6 апта "Жабайы құстар"
7 апта "Көлік" 8 апта "Анамның мерекесі"
9 апта "Наурыз мерекесі"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

4.1.1.11 үлкен сомындарды бұрап жабу-бұрап ашу

4.1.1.12 кішкентай үстел үсті зырылдауықты айналдыру

4.1.1.13 ұсақ моншақтарды, шытыра моншақты қармақ бауға, жіпке тізу

4.1.1.14 жабысқақ қапсырманы, шыртылдақтарды және түймелерді, айылбастарды, түйреуіштерді салу шешу, ағыту

4.1.1.15 қалың жіптерден бау жасау

4.1.1.23 аяқ киімді байлау

4.1.1.24 қалың жіптерден немесе сымнан өрім жасау

4.1.1.25 матаға, қағазға әр түрлі пішінді заттарды орау

4.1.1.19 үлгі, көрсету бойынша табиғи материалдардан бұйымдар жасау; бөлшектерді пластилинмен біріктіру

4.1.1.20 көрсетілім бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқаулыққа сәйкес табиғи материалдардан композициялар жасау

4.1.1.21 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

4.1.1.22 орындалатын жұмыстың кезеңдері туралы мұғалімнің сұрақтарына жауап беру (алғаш не істедің? Ары қарай не істедің?)

1.2. Құрал-саймандық әрекет

4.1.2.1 жарманы қасықпен салу

4.1.2.2 құйғыш арқылы жарманы төгу

4.1.2.3 жарманы елеуішпен елеу

4.1.2.4 суды құмырадан (шәйнектен) стақанға, кесеге құю

4.1.2.5 ыдыс жуғыш жөкенің көмегімен (сорғыш) суды бір сауыттан басқасына ауыстыру

4.1.2.6 бұлғауышпен көпірту

4.1.2.8 үстелге төгілген суды шүберекпен сүрту

4.1.2.9 еденге төгілген суды швабрамен сүрту

4.1.2.16 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

4.1.3.1 бірнеше түстен бір түсті заттарды таңдау

4.1.3.2 заттарды түсі бойынша топтастыру

4.1.3.3 бірнеше заттың ішінен мөлшері сондай заттарды таңдау

4.1.3.4 заттарды көлемі бойынша топтастыру

4.1.3.5 заттарды көлемі бойынша сұрыптау

4.1.3.8 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

4.1.3.11 жиналған табиғи материалдарды тану, атау

4.1.3.12 табиғи материалдарды сұрыптау, оларды сақтау үшін қораптарға, құтыларға, дорбаларға салу

4.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, мемориал, жұптық суреттер, басқалар)

4.1.3.14 үстел ойындарын көрсету және атау

2.1. Құрастыру

4.2.1.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойынша, ойша 6-10 бөлікті материалдардан құрылыс жасау

4.2.1.2 мұғалімнің басшылығымен құрастыру ойын ойнау

4.2.1.3 көрсету бойынша, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойыншажазық геометриялық пішіндерден бейнелер құрастыру

4.2.1.4 үлгі бойынша, сурет бойынша, сөздік нұсқау бойынша санау таяқшаларынан өрнектерді, таныс әріптерді, цифрларды құрастыру

4.2.1.10 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін көрсету және атау

4- тоқсан

1 апта "Ағаштар"; 2 апта "Гүлдер";
3 апта "Жәндіктер";
4 апта "Көктемге арналған киім";
5 апта "Балықтар";
6 апта "Жемістер";
7 апта "Көкөністер";
8 апта "Жидектер";
9 апта "Жазға арналған киім"; "Балалардың жазғы қызықтары"

1.1. Сәйкестендіру әрекеті

4.1.1.14 жабысқақ қапсырманы, шыртылдақтарды және түймелерді, айылбастарды, түйреуіштерді салу шешу, ағыту

4.1.1.15 қалың жіптерден бау жасау

4.1.1.16 қалың жіпке түйін, бантик байлау

4.1.1.17 әр түрлі байлау түрлерін орындау

4.1.1.18 орамалды шешу және байлау

4.1.1.23 аяқ киімді байлау

4.1.1.24 қалың жіптерден немесе сымнан өрім жасау

4.1.1.19 үлгі, көрсету бойынша табиғи материалдардан бұйымдар жасау; бөлшектерді пластилинмен біріктіру

4.1.1.20 көрсетілім бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқаулыққа сәйкес табиғи материалдардан композициялар жасау

4.1.1.21 олармен орындалған заттар мен әрекеттерді атау

4.1.1.22 орындалатын жұмыстың кезеңдері туралы мұғалімнің сұрақтарына жауап беру (алғаш не істедің? Ары қарай не істедің?)

1.2. Құрал-саймандық әрекет

4.1.2.7 қысқыштарды, пинцеттерді пайдаланып заттарды бір ыдыстан екіншісіне ауыстыру

4.1.2.10 шүберек пен жөкені пайдалана отырып, үстелдің, сөренің, бөлме өсімдіктері жапырақтарының шаңын сүрту

4.1.2.11 инеге жіп сабақтау, жіпті түю

4.1.2.12 инемен "ине төмен-ине жоғары" тігісін орындау

4.1.2.13 педагогтің көмегімен екі тесікті түймені қадау

4.1.2.14 матаны қайшымен кесу

4.1.2.15 сабынды пайдалана отырып, айнаны жуу

4.1.2.16 әрекеттерді және олар орындалатын заттарды (құралдарды) атау

1.3. Заттарды таңдау және топтастыру

4.1.3.5 заттарды көлемі бойынша сұрыптау

4.1.3.6 бірнеше заттың ішінен пішіні сондай заттарды таңдау

4.1.3.7 заттарды пішіні бойынша топтастыру

4.1.3.8 заттарды және олардың қасиеттерін (өлшемі, түсі, пішіні) атау

4.1.3.9 заттың оның суреттегі, фотодағы сұлбасы немесе көлеңкелі бейнесімен ара қатынасын табу

4.1.3.10 заттың сұлбасы немесе көлеңкелі бейнесімен ара қатынасын табу

4.1.3.13 үстел ойындарын ойнау (лото, домино, мемориал, жұптық суреттер, басқалар)

4.1.3.14 үстел ойындарын көрсету атау

2.1. Құрастыру

4.2.1.5 бөлінген тақырыптық және сюжеттік суреттерді құрастыру

4.2.1.6 өрсету, үлгі бойынша, сөздік нұсқау бойынша геометриялық пішіндерден жолақта, шаршыда, дөңгелекте өрнек құрау

4.2.1.7 кесілген фрагменттері бар ертегі суреттеріндегі қойындыларды толтыру

4.2.1.8 құрамдас бөліктерден жануарлардың, адамдардың, өсімдіктердің қарапайым суреттерін құрастыру

4.2.1.9 пазлдарды құрастыру

4.2.1.10 Құрастырылған ғимараттарды , алынған суреттерді атау, суреттердің бөліктерін көрсету және атау

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№115 бұйрығына 320-қосымша

Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1 - 4 сыныптары үшін "Музыка және ырғақ" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 320-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1 - 4 сыныптары үшін "Музыка және ырғақ" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңының 19-бабы 1 тармағына сәйкес әзірленген.

      2. Бағдарламаның мақсаты – білім алушылардың музыкалық іс-әрекеті барысында тыңдау, орындаушылық және қозғалыс қабілеттерін дамыту, қарапайым эстетикалық сезімдерін қалыптастыру.

      3. Бағдарламаның оқу міндеттері:

      1) музыкалық сабақтарға оң көзқарас қалыптастыру;

      2) музыкаға деген эмоционалдық ықыластылыққа және музыкамен қимыл ырғағына тәрбиелеу;

      3) музыкалық-орындаушылық дағдыларды қалыптастыру;

      4) би қимылдарын үйрету.

      4. Бағдарламаның түзету-дамыту міндеттері:

      1) ырғақ сезімін, музыкалық есте сақтауды дамыту;

      2) білім алушылардың әншілік тыныс алуын, әншілік аппаратын дамыту;

      3) моторикалық ептілікті, тепе-теңдік сезімін, кеңістікте бағдарлануды, қозғалыстарды үйлестіруді қалыптастыру;

      4) эмоционалдық-ерікті саланы және оң жеке қасиеттерді дамыту.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдер

      5. Оқу процесін ұйымдастыру кезінде мыналар ескеріледі:

      1) ұжымдық оқыту жағдайында білім алушылардың танымдық белсенділігінің төмендігі;

      2) алдыңғы жұмыста қолданылатын педагогтің көмегін ынталандыратын бағыттаушыға төмен реакция;

      3) білім алушылардың сабақ бойы өз белсенділігін және оқу материалының мазмұнына зейін қойып сақтаудың шағын ресурсы;

      4) қалыптасатын дағдыларды автоматтандырудың қиындықтары.

      6. Білім алушылардың ерекшелігі мынадай сөйлеудегі елеулі бұзылыстар болып табылады: сөйлеуді түсінудегі қиындықтар, тар сөздік қоры, дыбыстық айтылымның бұзылысы және сөйлеудің грамматикалық құрылымы, білім алушылардың бір бөлігінде белсенді сөйлеудің толық болмауы байқалады. Білім алушыларға ән мәтінінің мағынасын түсіну, оны жатқа есте сақтау қиын.

      7. Оқу процесін ұйымдастыру арнайы педагогика қағидаларына негізделген.

      8. Педагогтар білім алушылардың бірегей ерекшеліктерін сақтай отырып, жеке қарқынмен даму құқығын құрметтейді; өзгермелі мүмкіндіктерді үнемі зерттейді, білім беру қажеттіліктерін бағалайды, білім алушылардың дағдыларын дамыту мен оны игерудегі минималды ілгерілеулерді бекітеді. Кез-келген прогресс оқудағы оң нәтиже ретінде қарастырылады.

      9. Педагогтар осы Бағдарламадан әрбір білім алушы үшін қолжетімді оқу мазмұнын, сондай-ақ білім алушылардың білім беру, тұлғалық жетістіктерін бағалаудың жеке мүмкіндіктері мен нәтижелерін ескере отырып, оқыту әдістерін, нысандарын, құралдарын дербес таңдайды.

      10. Сабақты ұйымдастыру кезінде әр білім алушыда қажеттілік туындаған кезде қызмет түрін өзгерту мүмкіндігі қамтамасыз етіледі. Жеке жұмысты жеке қарқынмен орындау, педагогтың жеке көмегін алу үшін жағдайлар қамтамасыз етіледі.

      11. Музыка және ырғақ сабақтарын дайындау және өткізу барысында педагог мынадай талаптарды ұстануы тиіс:

      1) музыкалық материалды оның тәрбиелік мәнін, эстетикалық құндылығын, білім алушылардың даму деңгейіне сәйкестігін ескере отырып таңдау;

      2) музыкалық шығарманы орындаудың жоғары деңгейі (оның ішінде жазбада ойнатылатын);

      3) музыкалық шығарманың мазмұнымен танысқан кезде білім алушылармен қолжетімді қысқа сөздік қарым-қатынас;

      4) музыканы тыңдау кезінде бейнелі көрнекілікті кеңінен қолдану (бейнесюжеттер, иллюстрациялар, драмаландыру, шығарманың мазмұнына сәйкес келетін суреттер сериясы);

      5) музыкалық шығарманың ритмді бейнесін, қарқынын, динамикасын жақсы меңгеруге ықпал ететін білім алушылардың қозғалыс белсенділігін ұйымдастыру.

      12. Білім алушыларды музыкаға тәрбиелеудің негізі музыкалық қабілеттерін дамытудың ең белсенді әдісі ретінде ән айту болып табылады. Маңызды түзету-дамыту құралы хормен ән айту болып табылады. Ән мәтіндері, әуендердің әсемдігі білім алушылардың эмоционалдық әсерленушілігін қалыптастыруға ықпал етеді.

      13. Педагог әндерді таңдайды және білім алушылардың музыкалық және әншілік дайындығына, олардың даму деңгейіне байланысты олармен жұмыс істеу ретін белгілейді. Бүкіл әнді орындау қиынға соғатын білім алушылармен жұмыс істегенде, педагог оларға әннің жеке бөліктерін айтуды ұсынады.

      14. Сөйлемейтін білім алушылар әнге еліктейді, әуен ырғағыға тербеледі, ритмдік қимылдарды қолдарымен орындайды, әуен ырғағыға енеді.

      15. Ән айтуға дайындық жаттығулары логопедиялық ырғақ жаттығулары, артикуляциялық жаттығу, тыныс алу жаттығулары болып табылады. Құстардың, жануарлардың, көліктің, музыкалық аспаптардың дыбыстарына еліктеу педагогке мектептегі білім алушыларды қызықтыруға және сабақты түрлендіруге көмектеседі.

      16. Әр сабақтың ажырамас бөлігі білім алушылардың музыкалық көкжиегін кеңейтуге және олардың музыкалық қабылдауын қалыптастыруға ықпал ететін музыканы тыңдау болып табылады.

      17. Музыканы тыңдау бойынша жұмыстың мазмұны мен ұйымдастырылуы білім алушылардың жасына және психофизикалық ерекшеліктеріне байланысты. Білім алушылар назарының ерекшеліктерін ескере отырып, шаршап қалуларын болдырмау үшін музыкалық шығарманың дыбысы 1,5-2 минуттан аспауы керек.

      18. Музыка тыңдау бүкіл сабақ арқылы өтеді, жаңа шығармамен танысу барысында балалар музыка тыңдайды, музыкалық экспрессивтіліктің әртүрлі құралдарымен, жанрларымен, музыкалық аспаптардың дыбысымен танысады.

      19. Музыкалық шығарманы бірнеше сабақта және сабақтан тыс уақытта қайталап тыңдаған дұрыс. Шығарманы қайта тыңдаған кезде әртүрлі ойын қимылдарын, шу оркестріндегі ойынды енгізген пайдалы. Мұндай әдістер білім алушыларға шығарманың құрылымын, оның қарқынын, ырғақтың суретін, әуеннің қозғалыс бағытын анықтауға көмектеседі. Әр қайта тыңдаған кезде музыкалық шығарма барған сайын танымал бола бастайды, оң эмоциялар тудырады.

      20. Музыкалық материал сабақтың келесі кезеңдерінде біртіндеп күрделене отырып, ән айтуды қиындатып, содан кейін қозғалыстар қосуға болатындай етіп таңдалады.

      21. Музыкалық-ырғақты жаттығулар процесінде білім алушылар залдың ішінде жүріп, шеңбер жасап тұрады, жұптасып тұрады, бейнелік қимылдар жасайды. Мұғалім ырғақты сезімін, би қимылдарын дәйекті қалыптастыру үшін арналған жаттығулар, музыкалық ойындар жүйесін таңдайды.

      22. Музыка және ырғақ сабақтары музыкалық аспаптармен (фортепиано, баян, аккордеон), оның ішінде білім алушыларға арналған (музыкалық балға, асатаяқ (немесе сылдырмақ), дабыл, тайтұяқ (немесе маракас), металлофон, үрмелі гармоника, пианино, сыбызғы, домбыра, музыкалық орталықпен, музыкалық шығармалардың аудио жиынтығымен, иллюстрациялық және бейнежазба материалдармен жабдықталуы тиіс.

      23. Бағдарлама зейін қою қағидасына сәйкес құрылған, бұл оқытудың әрбір жылында бұрын алған дағдыларды қайталауға, бекітуге, жетілдіруге мүмкіндік береді.

      24. Бағдарламаның мазмұны ұсынымдық сипатта болады. Педагог білім алушылардың жеке мүмкіндіктері мен қажеттіліктерін ескере отырып, кез келген өзгерістер енгізуге құқылы. Музыкалық-ырғақты құралдар жүйесі білім алушылардың қозғалыс саласының жағдайын ескере отырып, сабақтарда әртүрлі болады.

      25. Оқу жетістіктерін балдық бағалау қолданылмайды. Жетістіктерді бағалау үшін сипаттамалық бағалау қолданылады.

3-тарау. "Музыка және ырғақ" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

1-параграф. "Музыка және ырғақ" оқу пәнінің мазмұны

      26. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

      1) 1-сыныпта - аптасына 2 сағат, оқу жылында 66 сағат;

      2) 2-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;

      3) 3-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;

      4) 4-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат.

      Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің № 500 "Қазақстан Республикасының бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" бұйрығымен (нормативтік құқықтық актілерді Мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген) бекітілген үлгілік оқу жоспарына байланысты.

      27. "Музыка және ырғақ" оқу пәнінің негізгі мазмұны келесідей бөлімдерді қамтиды:

      1) "Музыка тыңдау";

      2) "Ән айту";

      3) "Музыкалық-ырғақты жаттығулар".

      28. "Музыка тыңдау" бөліміне мынадай кіші бөлім кіреді:

      1) музыка тыңдау.

      29. "Ән айту" бөлімі мынадай шағын бөлімді қамтиды:

      1) ән айту.

      30. "Музыкалық-ырғақты жаттығулар" бөлімі мынадай шағын бөлімді қамтиды:

      1) музыкалық-ырғақты жаттығулар.

      31.1-сыныпқа арналған "Музыка және ырғақ" оқу пәнінің негізгі мазмұны:

      1) музыка тыңдау. Музыка тыңдау кезіндегі ережелер, мультфильмдерден әуендер тыңдау, музыканың дыбыстық күшін анықтау (қатты, ақырын), музыкалық жанрды тану (бесік жыры), музыкалық аспаптардың дыбысталуын тану (музыкалық балға, қоңырау, сылдырмақ);

      2) ән айту. Ән айту ережелері, ересектермен ән айту, жеңіл мәтінді қысқа әндер, құстардың дауысына еліктеу (балапан, әтеш, үйрек), артикуляциялық жаттығу (бет, ерін, тіл), дауысты дыбыстардағы әнді айту (а, у, о);

      3) музыкалық-ырғақты жаттығулар. Музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау кезіндегі ережелер, шеңбер жасап тұру, шеңбер бойымен қозғалу (жабу, ашу), шеңбер бойымен қозғалу (еркін қадаммен, аяқтың ұшымен, аяқтың ұшымен жүгірумен, кішкентай секірумен, бір-бірінің қолдарын ұстаумен және бір-бірден). Заттармен (ойыншықтармен) қозғалыстарды орындау. Қозғалыстарды ауыстыру, құстардың қозғалысына еліктеу (балапан, әтеш, үйрек). Еліктеу қимылдары және музыкалық аспаптарда ойнау (музыкалық балға, қоңырау, сылдырмақ), шу оркестрі.

      Ұсынылатын музыкалық материал: "Әлди әлди" мультфильмнен Жазира Байырбекованың "Әлди әлди" әні, "Умка" мультфильмінен Е.Крылатовтың, Ю.Яковлевтің "Колыбельная медведицы" әні, "В лесу родилась Ұлочка" мультфильмінен Л.Бекман, Р.Кудашеваның "В лесу родилась Ұлочка" әні, "Как львенок и черепаха пели песню" мультфильмінен Г.Гладковтың, С.Козловтың "Песенка львенка и черепахи" әні, "Чебурашка и крокодил Гена" мультфильмінен В.Шаинскийдің, Эдуард Успенскийдің "Голубой вагон" әні, Ю.Селиверстованың "Весна и малыши", Ю.Селиверстованың "Мы с игрушками попляшем", "Мамонтенок" мультфильмінен В.Шаинский мен Д.Непомнящийдің "Песня про маму" әні, "Крошка Енот" мультфильмінен В.Шаинский мен М.Пляцковский "От улыбки" әні, "Приключения поросенка Фунтика" мультфильмінен В.Львовский мен В.Шульжиктің "Доброта" әні, И.Брамстың "Колыбельная"; музыкасын жазған А.Островский, сөзін жазған З.Петрова "Спят усталые игрушки"; музыкасын жазған И.Кишкон, сөзін жазған И.Планид "Осень"; Ю.Селиверстованың "Вот гуляем мы с дружком"; Ю.Селиверстованың "Становись скорей в кружок"; музыкасын жазған Т.Потатенко, сөзін жазған Н.Найденова "Ңлка"; Ю.Островский мен Е.Тиличееванің "Спи мой мишка" әні.

      32. 2-сыныпқа арналған "Музыка және ырғақ" оқу пәнінің негізгі мазмұны:

      1) музыка тыңдау. Музыкалық шығармаларды тыңдау кезіндегі ережелер, балалар әндерінің әуендерін тыңдау, музыканың дыбыстық күшін анықтау (қатты, ақырын). Музыкалық шығармалардың жылдамдығын анықтау (баяу, жылдам), музыкалық шығарманың сипатын тану (көңілді, мұңды), музыкалық жанрларды тану (бесік жыры, ән), музыкалық аспаптардың дыбысталуын тану (музыкалық балға, қоңырау, сылдырмақ, дабыл, барабан, маракас);

      2) ән айту. Ән айту кезіндегі ережелер, әннің басталуы мен аяқталуын анықтау, әннің сипатын анықтау (көңілді, мұңды). Жануарлар дыбысына еліктеу (мысық, қасқыр, аю), артикуляциялық жаттығу, тыныс алу жаттығулары, дауысты дыбыстарды әндету (а, у, о, и, э, ы);

      3) музыкалық-ырғақты жаттығулар. Музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау кезіндегі ережелер, шахмат тәртібін құру, әуеннің басы мен соңындағы қозғалыстар, қимылдар (басты төмен еңкейту және бұрулар, қолды сермеу қимылдары, денемен еңкею және иілу, орнында тұрып секіру қимылдары). Заттармен (лентамен) жасалатын қозғалыстарды орындау. Қимылдарды ауыстыру, би қимылдары (денемен бұрылу арқылы жартылай отыру). Жануарлардың қимылдарына еліктеу (мысық, аю, қасқыр). Еліктеу қимылдары және музыкалық аспаптарда ойнау (музыкалық балға, қоңырау, сылдырмақ, дабыл, барабан, маракас), шу оркестрі.

      Ұсынылатын музыкалық материал: Б.Байкадамова, М.Алимбаева "Кел, билейік", казақ күйі "Аққу" күйші Сүгір Әліұлы, Н.Фаустовтың "Колыбельная"; М.Раухвергтің "Гуляем и пляшем"; музыкасын жазған М.Красев, сөзін жазған З.Александрова "Маленькой Ұлочке холодно зимой"; музыкасын жазған М.Красев, сөзін жазған О.Высотская "Саночки"; музыкасын жазған Е.Тиличива "Березка"; музыкасын жазған В.Герчик "Песенка друзей"; музыкасын жазған З.Левина, сөзін жазған Л.Некрасова "Что нам осень принесет"; музыкасын жазған А.Филиппенко, сөзін жазған Т.Вагина "Новогодний хоровод"; Л.Бетховеннің "Весело. Грустно"; П.И.Чайковскийдің "Грустная песенка"; музыкасын жазған Е.А.Гомонов, сөзін жазған А.Ануфриев "Пляска медвежат"; Ю.Селиверстованың "Становись скорей в кружок"; Ю.Селиверстованың "Танец с листочками" әні.

      33. 3-сыныпқа арналған "Музыка және ырғақ" оқу пәнінің негізгі мазмұны:

      1) музыка тыңдау. Музыкалық шығармаларды тыңдау кезіндегі ережелер, шығарманы фрагменттер бойынша тану, музыкалық шығармалардың ұзақтығын анықтау (қысқа, ұзын), музыкалық жанрды тану (бесік жыры, ән, би), музыкалық аспаптардың дыбыстарын ажырату (музыкалық балға, қоңырау, сылдырмақ, дабыл, барабан, маракас, пианино, металлофон);

      2) ән айту. Әнді орындау кезіндегі ережелер, иллюстрация бойынша әндер, дирижерлік қимыл (назар, бастама, ән айту). Көлік дыбыстарын ажырату (жеңіл қөлік, пойыз, ұшақ), артикуляциялық жаттығу, тыныс алу жаттығулары, дауысты дыбыстарды әндету (а, у, о), дауыс күшімен (қатты, ақырын);

      3) музыкалық-ырғақты жаттығулар. Музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау кезіндегі ережелер, жұптасып тұру, шеңбер бойымен жұптасып қозғалу (еркін қадаммен, аяқтың ұшымен, аяқтың ұшымен жүгіру), бір-біріне қарама-қарсы жұптасып қозғалу (секіру, басты төмен еңкейту және бұрулар, қолды сермеу қимылдары, денемен бұрылу арқылы жартылай отыру). Қадамдардың түрлері (ұзын қадам, қысқа қадам), жұптардың тізбектей қозғалысы. Заттармен (гулдермен) қозғалыстарды орындау. Көлікке еліктеу қимылы (автомобиль, пойыз, ұшақ), еліктеу қимылдары және музыкалық аспаптарда ойнау (музыкалық балға, қоңырау, сылдырмақ, асатаяқ (немесе сылдырмақ), дабыл, тайтұяқ (немесе маракас), барабан, пианино, металлофон), шу оркестрі.

      Ұсынылатын музыкалық материал: Ә.Дүйсенбиев, Ә.Бейсеуов - Ақ маман, қазақ халық күйі "Салкыма", чех халық музыкасы "Парная пляска"; музыкасын жазған Е.Зарицкая, сөзін жазған И.Шевчук "Раз ладошка, два ладошка"; В.Шаинскийдің "Антошка"; А.Филиппенконың "Веселый музыкант"; Л.Мироновтың "Мы запели песенку"; М.Красевтің "Падают листья"; Ю.Селиверстованың "Грибочки", "Ңлочка-малышка", "Зайки танцевали", "Зарядка", "Летка-енька", "На пороге новый год", "Наши дети в санки сели", "Солнечная полька", "Танец басенок", "У меня, у тебя, звонкие ладошки", "Хороши весной в саду цветочки" әні.

      34. 4-сыныпқа арналған "Музыка және ырғақ" оқу пәнінің негізгі мазмұны:

      1) музыка тыңдау. Музыкалық шығармаларды, кіріспе бойынша шығармаларды тыңдау кезіндегі ережелері. Дыбыстарды дыбыс биіктігі бойынша ажырату (төмен, жоғары), музыкалық жанрларды тану (бесік жыры, ән, би, марш), музыкалық аспаптардың дыбыстарын ажырату (музыкалық балға, қоңырау, сылдырмақ, дабыл, барабан, маракас, пианино, металлофон, домбыра, сыбызғы, үрмелі гармоника);

      2) ән айту. Ән айту кезіндегі ережелер, мұғаліммен бірге ән айту (жеке, хор, до1-ля1 диапазонында), артикуляциялық жаттығу, тыныс алу жаттығулары, дауысты дыбыстарды әнге салып айту (и, э, ы), дауыс күшімен (қатты, ақырын);

      3) музыкалық-ырғақты жаттығулар. Музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау кезіндегі ережелер, шеңбер бойымен бір жұпта қозғалу, отырумен және толық бойымен қозғалыстар (төмен, жоғары), қозғалыстар (марш қадамы, бүйірлік қадам, бүйірлік шоқырақ, тікелей шоқырақ), орнында, қимылда, жұпта. Қимылдарды ауыстыру, дәйекті қозғалыстар. Еліктеу қимылдары және музыкалық аспаптарда ойнау (музыкалық балға, қоңырау, сылдырмақ, дабыл, барабан, маракас, пианино, металлофон, домбыра, сыбызғы, үрмелі гармоника). Шу оркестрі, пианинода бір саусақпен белгіленген до1-до2 пернелер бойынша гамма ойыны.

      Ұсынылатын музыкалық материал: Р. Рымбаева "Айгөлек", С.Құрманғазы "Перовский марш", қазақ халық күйі "Ақ желкен", М.Глинканың "Полька"; С.Рахманиновтың "Итальянская полька"; В.Шаинскийдің "Вместе весело шагать"; А.Филиппенконың "Бравые солдаты"; П.И.Чайковскийдің "Марш деревянных солдатиков"; сөзін жазған Н.Френкель, С.Тиличеев "Лошадка"; Ю.Селиверстованың "Дед мороз в зале музыкальном", "Ласковая песенка", "Лесной оркестр", "Научите танцевать", "Песни осени поем", "Снег-снежок", "Солнечный зайчик", "Танец гномиков", "Танец по кругу" әндері.

      35. Бағдарламаның мазмұнын оқу жылдары (сыныптар) бойынша бөлу үлгілік сипатқа ие. Педагог оқу мақсаттарының көлемі мен күрделілігін өз бетінше анықтауға, музыкалық материалды (мүмкіндігінше өтпелі тақырыптарға сәйкес), сондай-ақ сынып оқушыларының мүмкіндіктерін ескере отырып, дағдыларды қалыптастыру үшін қажетті уақытты таңдауға құқылы.

2-параграф. Оқыту мақсаттарының жүйесі

      36. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтау арқылы ұсынылған. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бағдарламаның бөлімі мен шағын бөлімін, төртінші сан оқу мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, кодтаудағы 1.2.1.4 "1" – сынып, "2.1" – бөлім және шағын бөлім, "4" – оқу мақсатын нөмірлеу.

      37. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлімдер мен сыныптар бойынша берілген:

      1) "Музыка тыңдау" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1-сынып

2-сынып

3-сынып

4-сынып

1.1. Музыка тыңдау

1.1.1.1 музыкалық материалды тыңдау кезінде дұрыс отыру, тұру, тыңдау

2.1.1.1 музыкалық шығарманы дұрыс отырып соңына дейін мұқият тыңдау

3.1.1.1 музыка тыңдау мәдениетін орындау (алаңдамау, шығарманы соңына дейін тыңдау)

4.1.1.1 музыкалық шығарманы тыңдау, музыканың көңіл-күйін, сипатын дұрыс сезіну

1.1.1.2 мультфильмдерден ойнатылған әуендерді тану

2.1.1.2 балалар әндерінен ойнатылған таныс әуендерді тану

3.1.1.2 фрагменттерден ойнатылған таныс шығармаларды тану

4.1.1.2 кіріспе шығармалар арқылы таныс шығармаларды тану

1.1.1.3 дыбыс күшіндегі өзгерістерді байқау (қатты, ақырын)

2.1.1.3 дыбыс күшіндегі өзгерістерді ажырату (қатты, ақырын)

3.1.1.3 дыбыс күшіндегі өзгерістерді байқау және атау (қатты, ақырын)

4.1.1.3 дыбыстың күшіндегі өзгерістерді тану, атау (қатты, ақырын)

1.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын байқау (баяу, жылдам)

2.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын ажырату (баяу, жылдам)

3.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын байқау және атау (баяу, жылдам)

4.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын тану және атау (баяу, жылдам)

1.1.1.5 музыкалық шығарманың сипатын байқау (көңілді, мұңды)

2.1.1.5 музыкалық шығарманың сипатын тану (көңілді, мұңды)

3.1.1.5 дыбыстардың биіктігі бойынша өзгеретін (төмен, жоғары) музыкалық экспрессивтіліктің әртүрлі құралдарын байқау

4.1.1.5 дыбыстардың дыбыстық биіктігі бойынша өзгеретін (төмен, жоғары) музыкалық экспрессивтіліктің әртүрлі құралдарын ажырату

1.1.1.6 музыкалық шығарманың сипатын ажырату (көңілді, мұңды)

2.1.1.6 музыкалық шығарманың дыбысталу ұзақтығын байқау (қысқа, ұзақ)

3.1.1.6 музыкалық шығарманың дыбысталу ұзақтығын ажырату (қысқа, ұзақ)

4.1.1.6 музыкалық шығарманың дыбысталу ұзақтығын байқау және ажырату (қысқа, ұзақ)

1.1.1.7 музыкалық жанрды тыңдау (бесік жыры)

2.1.1.7 музыкалық жанрды тыңдау (ән)

3.1.1.7 музыкалық жанрды тыңдау (би)

4.1.1.7 музыкалық жанрды тыңдау (марш)

1.1.1.8 музыкалық жанрды тану (бесік жыры)

2.1.1.8 музыкалық жанрды тану (ән)

3.1.1.8 жеке музыкалық жанрларды тану (бесік жыры, би)

4.1.1.8 жеке музыкалық жанрларды тану (ән, марш)

1.1.1.9 музыкалық аспаптарды (музыкалық балға) үлгі бойынша, атауы бойынша тану

2.1.1.9 музыкалық аспаптарды (дабыл) үлгі бойынша, атауы бойынша тану

3.1.1.9 жеке музыкалық жанрларды тану (ән, би)

4.1.1.9 жеке музыкалық жанрларды ажырату және атау (би, марш)

1.1.1.10 музыкалық аспаптарды (қоңырау (асатаяқ)) үлгі бойынша, атауы бойынша тану

2.1.1.10 музыкалық аспаптарды (барабан) үлгі бойынша, атауы бойынша тану

3.1.1.10 музыкалық аспаптарды (пианино) үлгі бойынша, атауы бойынша тану

4.1.1.10 жеке музыкалық жанрларды тану (ән, би, марш)

1.1.1.11 музыкалық аспаптарды (қоңырау, (асатаяқ)) үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

2.1.1.11 музыкалық аспаптарды (маракас (тайтұяқ)) үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

3.1.1.11 музыкалық аспаптарды (металлофон) үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

4.1.1.11 музыкалық аспаптарды (домбыра) үлгісі бойынша, атауы және дыбысталуы бойынша тану

1.1.1.12 музыкалық аспаптардың (музыкалық балға, қоңырау; (асатаяқ)) дыбысын есту арқылы ажырату

2.1.1.12 музыкалық аспаптардың (барабан, сылдырмақ) дыбысын есту арқылы ажырату

3.1.1.12 музыкалық аспаптардың (пианино, металлофон) үндерін ажырату: үлгісі бойынша, атауы және дыбысталуы бойынша

4.1.1.12 музыкалық аспаптарды (сыбызғы) үлгісі бойынша, атауы және дыбысталуы бойынша тану

1.1.1.13 музыкалық аспаптардың (музыкалық балға, сылдырмақ) дыбысын есту арқылы ажырату

2.1.1.13 музыкалық аспаптардың (барабан, сылдырмақ, маракас (тайтұяқ)) дыбысын есту арқылы ажырату

3.1.1.13 музыкалық аспаптардың (пианино, барабан, сылдырмақ, маракас (тайтұяқ) ) дыбысын есту арқылы ажырату

4.1.1.13 музыкалық аспаптарды (үрмелі гармоника) үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

1.1.1.14 музыкалық аспаптардың (қоңырау, сылдырмақ) дыбысын есту арқылы ажырату

2.1.1.14 музыкалық аспаптардың (барабан, музыкалық балға, қоңырау) дыбысын есту арқылы ажырату

3.1.1.14 музыкалық аспаптардың (металлофон, барабан, сыбызғы, маракас (тайтұяқ)) дыбысын есту арқылы ажырату

4.1.1.14 музыкалық аспаптардың (домбыра, сыбызғы) дыбысын есту арқылы ажырату

1.1.1.15 музыкалық аспаптардың (музыкалық балға, қоңырау, сылдырмақ) дыбысын есту арқылы ажырату

2.1.1.15 музыкалық аспаптардың (барабан, сыбызғы, маракас, музыкалық балға, қоңырау) дыбысын есту арқылы ажырату


4.1.1.15 музыкалық аспаптардың (домбыра, үрмелі гармоника) дыбысын есту арқылы ажырату




4.1.1.16 музыкалық аспаптардың (сыбызғы, үрмелі гармоника, домбыра) дыбысын есту арқылы ажырату




4.1.1.17 музыкалық аспаптардың (домбыра, сыбызғы, үрмелі гармоника) дыбысын есту арқылы ажырату




4.1.1.18 музыкалық аспаптардың (домбыра, сыбызғы, үрмелі гармоника, пианино, металлофон)дыбысын есту арқылы ажырату

      2) "Ән айту" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1-сынып

2-сынып

3-сынып

4-сынып

2.2. Ән айту

1.2.2.1 ән айтқан кезде дұрыс қалыпты қабылдауға тырысу – денеге және мойын бұлшықетіне күш түсірмей, иықты жазу арқылы отыру немесе тұру

2.2.2.1 ән айту кезінде өз орнын тану, дұрыс отыру, тұру

3.2.2.1 ән айтқан кезде дене мүсінін дұрыс ұстау

4.2.2.1 ән айту үшін орнында тұру және дайындалу

1.2.2.2 әнді педагогпен бірге айтуға тырысу, педагогтың дауысын тыңдау

2.2.2.2 педагогпен бірге дауысты дыбыстар мен бұындарды созып әндету, әуеннің басталуын және аяқталуын сезу

3.2.2.2 педагогпен бірге дауысты дыбыстар мен бұындарды созып әндету, таныс әндерді тану және иллюстрация арқылы атау және көрсету

4.2.2.2 "и" дыбысына әуендерді әндету, дыбыстың түрлі күшімен (ақырын, қатты)

1.2.2.3 педагогпен бірге дауысты дыбыстарды (а, о, у) әндетуге тырысу

2.2.2.3 педагогпен бірге дауысты дыбыстарды (а, о, у, и, э, ы) әндетуге тырысу, әндетуді уақытында бастау және аяқтау

3.2.2.3 дауысты дыбыстарды (а, о, у) дыбыстың түрлі күшімен (ақырын, қатты) әндету

4.2.2.3 "э" дыбысына әуендерді әндету, дыбыстың түрлі күшімен (ақырын, қатты)

1.2.2.4 әнді педагогпен бірге тыныш қалыпты қарқынмен және дауыстап, бірқалыпты, күш түсірмей айтуға тырысу

2.2.2.4 әннің сипатын тану (көңілді, мұңды)

3.2.2.4 "назар аудар, бастау, ән айту" дирижерлік қимылын тану

4.2.2.4 "ы" дыбысына әуендерді әндету, дыбыстың түрлі күшімен (ақырын, қатты)

1.2.2.5 беттің бөліктерін (бет, ерін, мұрын, ауыз, көз, маңдай, қас) тану және көрсету

2.2.2.5 беттің бөліктерін (бет, ерін, мұрын, ауыз, көз, маңдай, қас) көрсету және атау

3.2.2.5 бет пен дененің бөліктерін көрсету және атау (бет, ерін, мұрын, ауыз, көз, маңдай, қас, құлақ, бас, мойын, иық, кеуде, іш, арқа, қол, шынтақ, қолдың білезігі, алақан, саусақтар, аяқ, тізе, табан, аяқтың ұшы, өкше)

4.2.2.5 ойыншықтардағы дене бөліктерін тану және көрсету (бас, мойын, кеуде, арқа, іш, қол, қол, аяқ, тізе, табан)

1.2.2.6 педагогпен бірге құстардың дыбыстарына еліктеу (балапан)

2.2.2.6 педагогпен бірге жануарлардың дыбыстарына еліктеу (мысық)

3.2.2.6 педагогпен бірге көліктердің дыбыстарына еліктеу (автомобиль)

4.2.2.6 педагогпен бірге музыкалық аспаптың дыбыстарына еліктеу (барабан)

1.2.2.7 педагогпен бірге құстардың дыбыстарына еліктеу (әтеш)

2.2.2.7 педагогпен бірге жануарлардың дыбыстарына еліктеу (қасқыр)

3.2.2.7 педагогпен бірге көліктердің дыбыстарына еліктеу (поезд)

4.2.2.7 педагогпен бірге музыкалық аспаптың дыбыстарына еліктеу (сыбызғы)

1.2.2.8 педагогпен бірге құстардың дыбыстарына еліктеу (үйрек)

2.2.2.8 педагогпен бірге жануарлардың дыбыстарына еліктеу (аю)

3.2.2.8 педагогпен бірге көліктердің дыбыстарына еліктеу (ұшақ)

4.2.2.8 ән айту алдында артикуляциялық жаттығуды көрсету арқылы орындау

1.2.2.9 педагогтың артынан бетке арналған артикуляциялық жаттығуды қайталауға тырысу

2.2.2.9 ән айтпас бұрын педагогтың артынан артикуляциялық жаттығуды қайталау

3.2.2.9 ән айтпас бұрын артикуляциялық жаттығуларды орындау

4.2.2.9 педагогтың артынан музыкалық сүйемелдеумен тыныс алу жаттығуларын орындау

1.2.2.10 педагогтың артынан ерінге арналған артикуляциялық жаттығуды қайталауға тырысу

2.2.2.10 педагогтың артынан тыныс алу жаттығуларын қайталау

3.2.2.10 педагогтың артынан еліктеуші тыныс алу жаттығуларын қайталау

4.2.2.10 педагогпен бірге кысқа қарапайым әндерді айту

1.2.2.11 педагогтың артынан тілге арналған артикуляциялық жаттығуды қайталауға тырысу

2.2.2.11 и –дауысты дыбыстағы әуендерді айту

3.2.2.11 а –дауысты дыбыстағы әуендерді әртүрлі дауыс күшімен айту (қатты, ақырын)

4.2.2.11 до1-ля1 диапозонында педагогпен бірге кысқа қарапайым әндерді айту (соло, хормен)

1.2.2.12 а – дауысты дыбыстағы әуендерді айтуға тырысу

2.2.2.12 э – дауысты дыбыстағы әуендерді айту

3.2.2.12 у –дауысты дыбыстағы әуендерді әртүрлі дауыс күшімен айту (қатты, ақырын)

4.2.2.12 педагогпен бірге қарапайым, кысқа әндерді айту

1.2.2.13 у – дауысты дыбыстағы әуендерді айтуға тырысу

2.2.2.13 ы – дауысты дыбыстағы әуендерді айту

3.2.2.13 о –дауысты дыбыстағы әуендерді әртүрлі дауыс күшімен айту (қатты, ақырын)


1.2.2.14 о – дауысты дыбыстағы әуендерді айтуға тырысу




      3) "Музыкалық-ырғақты жаттығулар" бөлімі:

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

1-сынып

2-сынып

3-сынып

4-сынып

3.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

1.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды тірек нүктелер бойынша орындау үшін сапта (шеңберде) өз орнына тұру

2.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау үшін сапта (шахмат тәртібімен) өз орнында болу

3.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау үшін сапқа тұрып, бастапқы қалыпқа тұру

4.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығулар жасау үшін орнында тұру және дайындалу

1.3.3.2 педагогпен бірге, қолыстасып, музыканының әуенімен шеңберді жабуға және ашуға тырысу

2.3.3.2 музыкамен бос жерге қозғалу, дыбыстық сигнал бойынша өз орындарына тұру

3.3.3.2 жұптасып тұру, өз жұбын тану

4.3.3.2 музыкамен шеңбер бойымен бір-бірден қозғалу және сигнал бойынша жұп болып тұру

1.3.3.3 қол ұстасып, еркін қадаммен шеңбер бойымен қозғалуға тырысу

2.3.3.3 музыкамен қозғалу, әуен дыбысының басы мен соңына дейін әрекет ету

3.3.3.3 музыкамен қозғалу, әуен дыбысының басы мен соңына дейін әрекет ету

4.3.3.3 отырудағы, толық бойымен тұрудағы қозғалысты ажырату (төмен, жоғары)

1.3.3.4 қол ұстасып, аяқтың ұшымен шеңбер бойымен музыкамен қозғалуға тырысу

2.3.3.4 музыкамен қозғалысты уақтылы бастау және аяқтау

3.3.3.4 музыкамен аяқтың ұшымен шеңбер бойымен жұптасып қозғалу

4.3.3.4 бір орында тұрып, музыкаға марш қадамын орындау (жалаушамен, жалаусыз)

1.3.3.5 қол ұстасып, аяқтың ұшымен жүгіріп, шеңбер бойымен қозғалуға тырысу

2.3.3.5 педагогтың артынан музыкаға басты еңкейтуді және бұруды орындау (лентамен, лентасыз)

3.3.3.5 музыкамен шеңбер бойымен жұп болып аяқтың ұшымен жүгіру

4.3.3.5 музыкаға марш қадамын орындап алға жылжу (жалаушамен, жалаусыз)

1.3.3.6 бір-біріне кедергі жасамай, еркін қадаммен шеңбер бойымен, бір-бірден қозғалуға тырысу (ойыншықтармен, ойыншықтарсыз)

2.3.3.6 педагогтың артынан музыкаға қолды сермеу қимылдарын орындау (лентамен, лентасыз)

3.3.3.6 музыкамен бір-біріне қарама-қарсы жерде жұппен секіру

4.3.3.6 музыкамен жұптасып алға жылжу үшін марш қадамын орындау

1.3.3.7 музыкамен шеңбер бойымен, бір-біріне кедергі жасамай, аяқтың ұшымен қозғалуға тырысу

2.3.3.7 баяу музыкамен басты еңкейтуді және бұруды, ал жылдам музыкамен қолды сермеу қимылын орындау (лентамен, лентасыз)

3.3.3.7 музыкамен бір-біріне қарама-қарсы жұпта басты еңкейтуді және бұруды орындау

4.3.3.7 музыкамен бүйірлік қадаммен қозғалу (жалаушамен, жалаусыз)

1.3.3.8 музыкамен шеңбер бойымен, бір-біріне кедергі келтірмей, аяқтың ұшымен жүгіруге тырысу (ойыншықпен, ойыншықсыз)

2.3.3.8 педагогтың артынан музыкамен денемен еңкеюді және иілуді орындау (лентамен, лентасыз)

3.3.3.8 бір-біріне қарама-қарсы жұпта музыкамен қолды сермеу қимылдарын орындау

4.3.3.8 музыкамен жұптасып бүйірлік қадаммен қозғалу

1.3.3.9 шеңбер бойымен қозғалуға тырысу, бір-бірден, бір-біріне кедергі жасамай, шағын секірулермен (ойыншықпен, ойыншықсыз)

2.3.3.9 педагогтың артынан орнында тұрып музыкамен секіру қимылдарын орындау (лентамен, лентасыз)

3.3.3.9 бір-біріне қарама-қарсы жұпта, орнында тұрып музыкамен секіру қимылдарын орнындау

4.3.3.9 музыкамен бүйірімен шоқырақтап қозғалу (жалаушамен, жалаусыз)

1.3.3.10 музыкамен еркін қадамды, сигнал бойынша аяқтың ұшымен қадамды кезектесіп жасауға тырысу

2.3.3.10 педагогтың артынан музыкамен би қимылын орындау (денемен бұрылумен жартылай отыру)

3.3.3.10 бір-біріне қарама-қарсы жұпта музыкаға денені бұрып жартылай отыруды орындау (гүлмен, гүлсіз)

4.3.3.10 музыкамен жұптасып бүйірімен шоқырақтап қозғалу

1.3.3.11 музыкамен еркін қадамды кезектесіп жасауға, сигнал бойынша жүгіруге тырысу

2.3.3.11 музыкамен еңкеюді, басты сигнал бойынша қолды сермеу қимылдарымен бұруды кезектестіру

3.3.3.11 педагогтың артынан музыкамен қайталау (ұзақ қадам, қысқа қадам)

4.3.3.11 музыкамен тікелей шоқырақтап қозғалу (жалаушамен, жалаусыз)

1.3.3.12 музыкамен аяқтың ұшымен қадамды, сигнал бойынша орнында тұрып секіруді кезектестіруге тырысу

2.3.3.12 музыкамен орнында тұрып секіру арқылы денемен сигнал бойынша еңкеюді және иілуді кезектестіру

3.3.3.12 ұзын қадамды, қысқа қадамды орындау (гүлмен, гүлсіз)

4.3.3.12 музыкамен жұптасып тікелей шоқырақтап қозғалу

1.3.3.13 музыкамен қозғалыстарды кезектілікпен орындауға тырысу (еркін қадам, аяқтың ұшымен қадам, жүгіру, секіру), сигнал бойынша қозғалысты өзгерту

2.3.3.13 музыкамен қимылдарды кезектілікпен орындау (еңкеюлер, басты бұру, қолды сермеу қимылы, денемен еңкею және иілу, секіру), сигнал бойынша қозғалысты өзгерту

3.3.3.13 музыкамен қимылдарды жұптасып кезектілікпен орындау (еркін қадам, аяқтың ұшымен қадам, жүгіру, секіру), сигнал бойынша қозғалысты өзгерту

4.3.3.13 музыкамен марштық қадамды, бүйірлік қадамды, сигнал бойынша шоқырақ қадамды кезектестіру

1.3.3.14 музыкамен еліктеу қимылдарын жасауға тырысу (балапан)

2.3.3.14 музыкамен еліктеу қимылдарын жасауға тырысу (мысық)

3.3.3.14 музыкамен қимылдарды жұптасып кезектілікпен орындау (еңкею, басты бұру, қолды сермеу қимылдары, денемен еңкею және иілу, секіру), сигнал бойынша қозғалысты өзгерту

4.3.3.14 музыкамен марштық қадамды, бүйірлік қадамды, сигнал бойынша шоқырақ қадамды кезектестіру

1.3.3.15 музыкамен еліктеу қимылдарын жасауға тырысу (әтеш)

2.3.3.15 музыкамен еліктеу қимылдарын жасауға тырысу (аю)

3.3.3.15 музыкамен еліктеу қимылдарын жасауға тырысу (автомобиль)

4.3.3.15 музыкамен марштық қадамды, бүйірлік қадамды, сигнал бойынша шоқырақ қадамды кезектестіру

1.3.3.16 музыкамен еліктеу қимылдарын жасауға тырысу (үйрек)

2.3.3.16 музыкамен еліктеу қимылдарын жасауға тырысу (қасқыр)

3.3.3.16 музыкамен еліктеу қимылдарын жасауға тырысу (поезд)

4.3.3.16 музыкамен марштық қадамды, бүйірлік қадамды, сигнал бойынша шоқырақ қадамды кезектестіру

1.3.3.17 музыкалық аспапта (музыкалық балға) музыкамен ойын қимылына еліктеуге тырысу

2.3.3.17 музыкалық аспапта (сылдырмақ) музыкамен ойын қимылына еліктеу

3.3.3.17 музыкамен еліктеу қимылдарын жасауға тырысу (ұшақ)

4.3.3.17 музыкалық аспапта (домбыра) музыкамен ойын қимылына еліктеуге тырысу

1.3.3.18 музыкалық аспапта (музыкалық балға) музыканы еркін түрде ойнауға тырысу

2.3.3.18 музыкалық аспапта (сылдырмақ) музыканы еркін түрде ойнауға тырысу

3.3.3.18 музыкалық аспапта (пианино) музыкамен ойын қимылына еліктеу

4.3.3.18 музыкалық аспапта (домбыра) музыканы еркін түрде ойнауға тырысу

1.3.3.19 музыкалық аспапта (қоңырау) музыкамен ойын қимылына еліктеуге тырысу

2.3.3.19 музыкалық аспапта (барабан) музыкамен ойын қимылына еліктеу

3.3.3.19 музыкалық аспапта (пианино) музыканы еркін түрде ойнау

4.3.3.19 музыкалық аспапта (сыбызғы) музыкамен ойын қимылына еліктеу

1.3.3.20 музыкалық аспапта (қоңырау) музыканы ойнауға тырысу

2.3.3.20 музыкалық аспапта (барабан) музыка шығарманың ырғақты бейнесін шығару

3.3.3.20 музыкалық аспапта (металлофон) музыканы еркін түрде ойнау

4.3.3.20 музыкалық аспапта (сыбызғы) музыканы еркін түрде ойнау

1.3.3.21 музыкалық аспапта (сылдырмақ) музыкамен ойын қимылына еліктеуге тырысу

2.3.3.21 музыкалық аспапта музыка шығарманың ырғақты бейнесін шығару (маракас)

3.3.3.21 музыкалық аспаптарда (фортепиано, металлофон) бір уақытта барлық сыныппен бірге
шығарманың ырғақты бейнесін орындау

4.3.3.21 музыкалық аспаптарда (домбыра, сыбызғы, үрмелі гармоника) бір уақытта бүкіл сыныппен музыканы еркін түрде ойнау

1.3.3.22 музыкалық аспапта (сылдырмақ) музыканы еркін түрде ойнауға тырысу

2.3.3.22 музыкалық аспаптарда (сылдырмақ, барабан, маракас) бір уақытта бүкіл сыныппен ойнау


4.3.3.22 музыкалық аспапта (фортепиано) бір саусақпен до1-до2 белгіленген пернелер бойынша гамма ойнау

1.3.3.23 музыкалық аспаптарда (музыкалық балға, қоңырау, сылдырмақ) музыканы бір уақытта бүкіл сыныппен еркін түрде ойнау




      38. Бағдарлама Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Музыка және ырғақ" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады. Ұзақ мерзімді жоспарында әрбір бөлім бойынша жүзеге асырылатын оқу мақсаттарының көлемі көрсетілген.

      39. Оқу мақсаттарын сыныптар мен тоқсандар бойынша бөлу ұсынымдық сипатта болады. Педагог өз мүмкіндіктерін ескере отырып, әр білім алушы үшін қолжетімді оқу мақсаттарын дербес анықтайды.

Параграф 3. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Музыка және ырғақ" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар

      1) 1-сынып:

Өтпелі ортақ тақырып

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1-тоқсан

1-2-ші апта: білім алушыларды бақылау және тексеру;
3-ші апта "Мен, менің денем";
4-апта "Жеміс-жидектер"; 5-апта "Көкөністер";
6-апта "Менің ойыншықтарым";
7-апта "Менің отбасым"; 8-апта "Менің үйім"
9-апта "Менің мектебім"

1.1. Музыка тыңдау

1.1.1.1 музыкалық материалды тыңдау кезінде дұрыс отыру, тұру, тыңдау

1.1.1.2 мультфильмдерден ойналатын әуендерді тану

1.1.1.3 дыбыс күшінің өзгеруін байқау (қатты, ақырын)

1.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын байқау (баяу, жылдам)

1.1.1.5 музыкалық шығарманың сипатын байқау (көңілді, мұңды)

1.1.1.7 музыкалық жанрды тыңдау (бесік жыры)

1.1.1.9 музыкалық аспаптарды (музыкалық балға) үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

1.2. Ән айту

1.2.2.1 ән айтқан кезде дұрыс қалыпты қабылдауға тырысу – денеге және мойын бұлшықеттеріне күш түсірмей, иықты жазу арқылы отыру немесе тұру

1.2.2.2 әнді педагогпен бірге айтуға тырысу, педагогтың дауысын тыңдау

1.2.2.3 педагогпен бірге дауысты дыбыстарды (а, о, у) әндетуге тырысу

1.2.2.4 педагогпен бірге тыныш, қалыпты қарқынмен және дауыспен, баяу, күш түсірмей ән айтуға тырысу

1.2.2.5 беттің бөліктерін (бет, ерін, мұрын, ауыз, көз, маңдай, қас) тану және көрсету

1.2.2.6 педагогпен бірге құстардың дыбыстарына еліктеу (балапан)

1.2.2.12 а – дауысты дыбыстағы әуендерді айтуға тырысу

1.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

1.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды тірек нүктелер бойынша орындау үшін сапта (шеңберде) өз орнына тұру

1.3.3.2 педагогпен бірге, қолыстасып, музыканының әуенімен шеңберді жабуға және ашуға тырысу

1.3.3.3 қол ұстасып, еркін қадаммен музыкамен шеңбер бойымен қозғалуға тырысу

1.3.3.6 бір-біріне кедергі жасамай, еркін қадаммен шеңбер бойымен, бір-бірден қозғалуға тырысу (ойыншықтармен, ойыншықтарсыз)

1.3.3.14 музыкамен қимылдарға еліктеуге тырысу (балапан)

1.3.3.17 музыкалық аспапта ойнайтын (музыкалық балға) музыкамен қимылдауға еліктеуге тырысу

1.3.3.18 музыкалық аспапта (музыкалық балға) музыканы еркін түрде ойнауға тырысу

2-тоқсан

1-апта "Менің киімдерім"; 2-апта "Менің аяқ киімдерім"; 3-апта "Азық-түлік";
4-апта "Шай ыдыстары"; 5-апта "Жиһаз";
6-апта "Жаңа жыл мерекесі"; 7-апта "Жаңа жыл мерекесі"

1.1. Музыка тыңдау

1.1.1.1 музыкалық материалды тыңдау кезінде дұрыс отыру, тұру, тыңдау

1.1.1.2 мультфильмдерден ойналатын әуендерді тану

1.1.1.3 дыбыс күшінің өзгеруін байқау (қатты, ақырын)

1.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын байқау (баяу, жылдам)

1.1.1.5 музыкалық шығарманың сипатын байқау (көңілді, мұңды)

1.1.1.7 музыкалық жанрды тыңдау (бесік жыры)

1.1.1.10 музыкалық аспаптарды (қоңырау, (асатаяқ)) үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

1.1.1.12 музыкалық аспаптардың (музыкалық балға, қоңырау, (асатаяқ)) дыбысын есту арқылы ажырату

1.2. Ән айту

1.2.2.1 ән айтқан кезде дұрыс қалыпты қабылдауға тырысу – денеге және мойын бұлшықеттеріне күш түсірмей, иықты жазу арқылы отыру немесе тұру

1.2.2.2 әнді педагогпен бірге айтуға тырысу, педагогтың дауысын тыңдау

1.2.2.3 педагогпен бірге дауысты дыбыстарды (а, о, у) әндетуге тырысу

1.2.2.4 педагогпен бірге тыныш, қалыпты қарқынмен және дауыспен, баяу, күш түсірмей ән айтуға тырысу

1.2.2.7 педагогпен бірге құстардың дыбыстарына еліктеу (әтеш)

1.2.2.9 педагогтың артынан бетке арналған артикуляциялық жаттығуды қайталауға тырысу

1.2.2.13 у – дауысты дыбыстағы әуендерді айтуға тырысу

1.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

1.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды тірек нүктелер бойынша орындау үшін сапта (шеңберде) өз орнында тұру

1.3.3.4 қол ұстасып, аяқтың ұшымен шеңбер бойымен музыкамен қозғалуға тырысу

1.3.3.7 музыкамен шеңбер бойымен, бір-біріне кедергі жасамай, аяқтың ұшымен қозғалуға тырысу

1.3.3.10 музыкамен еркін қадамды, сигнал бойынша аяқтың ұшымен қадамды кезектестіруге тырысу

1.3.3.15 музыкамен қимылға еліктеуге тырысу (әтеш)

1.3.3.19 музыкалық аспапта (қоңырау) ойын музыкасымен қозғалуға еліктеуге тырысу

1.3.3.20 музыкалық аспаптағы (қоңырау) музыканы ойнауға тырысу

3-тоқсан

1-апта "Қысқы ойындар"; 2-апта "Қысқы киімдер және аяқ киімдер"; 3-апта "Үй жануарлары"; 4-апта "Жабайы жануарлар" 5-апта "Үй құстары"; 6-апта "Жабайы құстар";
7-апта "Көлік";
8-апта "Аналар мерекесі"; "Наурыз мерекесі"

1.1. Музыка тыңдау

1.1.1.1 музыкалық материалды тыңдау кезінде дұрыс отыру, тұру, тыңдау

1.1.1.2 мультфильмдерден ойналатын әуендерді тану

1.1.1.3 дыбыс күшінің өзгеруін байқау (қатты, ақырын)

1.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын байқау (баяу, жылдам)

1.1.1.6 музыкалық шығарманың сипатын ажырату (көңілді, мұңды)

1.1.1.8 музыкалық жанрды тану (бесік жыры)

1.1.1.11 музыкалық аспаптарды (сылдырмақ, (асатаяқ)) үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

1.1.1.13 музыкалық аспаптардың (музыкалық балға, сылдырмақ) дыбысын есту арқылы ажырату

1.1.1.14 музыкалық аспаптардың (қоңырау, сылдырмақ, (асатаяқ)) дыбысын есту арқылы ажырату

1.2. Ән айту

1.2.2.1 ән айтқан кезде дұрыс қалыпты қабылдауға тырысу – денеге және мойын бұлшықеттеріне күш түсірмей, иықты жазу арқылы отыру немесе тұру

1.2.2.2 әнді педагогпен бірге айтуға тырысу, педагогтың дауысын тыңдау

1.2.2.3 педагогпен бірге дауысты дыбыстарды (а, о, у) әндетуге тырысу

1.2.2.4 педагогпен бірге тыныш, қалыпты қарқынмен және дауыспен, баяу, күш түсірмей ән айтуға тырысу

1.2.2.8 педагогпен бірге құстардың дыбыстарына еліктеу (үйрек)

1.2.2.10 педагогтың артынан ерінге арналған артикуляциялық жаттығуды қайталауға тырысу

1.2.2.14 о – дауысты дыбыстағы әуендерді айтуға тырысу

1.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

1.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды тірек нүктелер бойынша орындау үшін сапта (шеңберде) өз орнына тұру

1.3.3.5 қол ұстасып, аяқтың ұшымен шеңбер бойымен музыкамен қимылдауға тырысу

1.3.3.8 музыкамен шеңбер бойымен, бір-біріне кедергі келтірмей, аяқтың ұшымен жүгіруге тырысу (ойыншықпен, ойыншықсыз)

1.3.3.11 музыкамен еркін қадамды, сигнал бойынша жүгіруді кезектестіруге тырысу

1.3.3.16 музыкамен қимылға еліктеуге тырысу (үйрек)

1.3.3.21 музыкалық аспаптағы (сылдырмақ) ойын музыкасымен қозғалуға еліктеуге тырысу

1.3.3.22 музыкалық аспаптағы (сылдырмақ) музыканы еркін түрде ойнауға тырысу

4-тоқсан

1-апта "Ағаштар"; 2-апта "Гүлдер"; 3-апта "Жәндіктер"; 4-апта "Көктемге арналған киімдер";
5-апта "Балықтар"; 6-апта "Жеміс-жидектер"; 7-апта "Көкөністер"; 8-апта "Жидектер"; 9-апта "Жазға арналған киімдер"; "Балалардың жазғы ойындары"

1.1. Музыка тыңдау

1.1.1.1 музыкалық материалды тыңдау кезінде дұрыс отыру, тұру, тыңдау

1.1.1.2 мультфильмдерден ойналатын әуендерді тану

1.1.1.3 дыбыс күшінің өзгеруін байқау (қатты, ақырын)

1.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын байқау (баяу, жылдам)

1.1.1.6 музыкалық шығарманың сипатын ажырату (көңілді, мұңды)

1.1.1.8 музыкалық жанрды тану (бесік жыры)

1.1.1.15 музыкалық аспаптардың (музыкалық балға, қоңырау, сылдырмақ) дыбысын есту арқылы ажырату

1.2. Ән айту

1.2.2.1 ән айтқан кезде дұрыс қалыпты қабылдауға тырысу – денеге және мойын бұлшықеттеріне күш түсірмей, иықты жазу арқылы отыру немесе тұру

1.2.2.2 әнді педагогпен бірге айтуға тырысу, педагогтың дауысын тыңдау

1.2.2.3 педагогпен бірге дауысты дыбыстарды (а, о, у) әндетуге тырысу

1.2.2.4 педагогпен бірге тыныш, қалыпты қарқынмен және дауыспен, баяу, күш түсірмей ән айтуға тырысу

1.2.2.11 педагогтың артынан тілге арналған артикуляциялық жаттығуды қайталауға тырысу

1.2.2.14 о – дауысты дыбыстағы әуендерді айтуға тырысу

1.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

1.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды тірек нүктелер бойынша орындау үшін сапта (шеңберде) өз орнына тұру

1.3.3.9 шеңбер бойымен қозғалуға тырысу, бір-бірден, бір-біріне кедергі жасамай, шағын секірулермен (ойыншықпен, ойыншықсыз)

1.3.3.12 музыкамен аяқтың ұшымен қадамды, сигнал бойынша орнында секіруді кезектестіруге тырысу

1.3.3.13 музыкамен қозғалыстарды кезектестіріп орындауға тырысу (еркін қадам, аяқтың ұшымен қадам, жүгіру, секіру), сигнал бойынша қозғалысты өзгерту

1.3.3.23 музыкалық аспаптарда (музыкалық балға, қоңырау, сылдырмақ) бір уақытта бүкіл сыныппен музыкамен еркін түрде ойнауға тырысу

      2) 2-сынып:

Өтпелі ортақ тақырып

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1-тоқсан

1-2-ші апта білім алушыларды бақылау және тексеру;
3-апта "Мен және менің отбасым"; 4-апта "Менің денем. Мен - ұлмын, мен - қызбын";
5-апта "Көкөністер";
6-апта "Жеміс-жидектер"; 7-апта "Менің ойыншықтарым";
8-апта "Менің үйім";
9-апта "Менің мектебім"

2.1. Музыка тыңдау

2.1.1.1музыкалық шығарманы дұрыс отырып соңына дейін мұқият тыңдау

2.1.1.2 балалар әндерінен ойналатын таныс әуендерді тану

2.1.1.3 дыбыс күшінің өзгеруін ажырату (қатты, ақырын)

2.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын ажырату (баяу, жылдам)

2.1.1.5 музыкалық шығарманың сипатын тану (көңілді, мұңды)

2.1.1.7 музыкалық жанрды (ән) тыңдау

2.1.1.9 музыкалық аспаптарды (сылдырмақ) үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

2.2. Ән айту

2.2.2.1 ән айтуды орындау кезінде өз орнын тану, дұрыс отыру, тұру

2.2.2.2 педагогпен бірге дауысты дыбыстар мен бұындарды созып әндету, әуеннің басталуын және аяқталуын сезу

2.2.2.3 педагогпен бірге дауысты дыбыстарды (а, о, у, и, э, ы) әндетуге тырысу, әндетуді уақытында бастау және аяқтау

2.2.2.4 әннің сипатын тану (көңілді, мұңды)

2.2.2.5 беттің бөліктерін көрсету және атау (бет, ерін, мұрын, ауыз, көз, маңдай, қас)

2.2.2.6 педагогпен бірге жануарлардың дыбыстарына еліктеу (мысық)

2.2.2.11 и –дауысты дыбыстағы әуендерді айту

2.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

2.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау үшін сапта өз орнында (шахмат тәртібімен) тұру

2.3.3.2 музыкамен бос жерге жылжу және дыбыстық сигнал бойынша өз орындарында тұру

2.3.3.3 музыкамен қозғалу, әуен дыбысының басы мен соңына дейін әрекет ету

2.3.3.4 музыкамен қозғалысты уақтылы бастау және аяқтау

2.3.3.5 педагогтың артынан музыкаға басты еңкейтуді және бұруды орындау (лентамен, лентасыз)

2.3.3.14 музыкамен қимылдарға еліктеу (мысық)

2.3.3.17 музыкалық аспаптағы (сылдырмақ) ойын музыкасымен қозғалуға еліктеу

2.3.3.18 музыкалық аспаптағы (сылдырмақ) музыканы еркін түрде ойнау

2-тоқсан

1-апта "Менің киімдерім"; 2-апта "Менің аяқ киімдерім"; 3-апта "Азық-түлік";
4-апта "Шай ыдыстары"; 5-апта "Жиһаз";
6-апта "Жаңа жыл мерекесі"; 7-апта "Жаңа жыл мерекесі"

2.1. Музыка тыңдау

2.1.1.1музыкалық шығарманы дұрыс отырып соңына дейін мұқият тыңдау

2.1.1.2 балалар әндерінен ойналатын таныс әуендерді тану

2.1.1.3 дыбыс күшінің өзгеруін ажырату (қатты, ақырын)

2.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын ажырату (баяу, жылдам)

2.1.1.5 музыкалық шығарманың сипатын тану (көңілді, мұңды)

2.1.1.7 музыкалық жанрды (ән) тыңдау

2.1.1.10 музыкалық аспаптарды (барабан) үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

2.1.1.12 музыкалық аспаптардың (барабан, сылдырмақ) дыбысын есту арқылы ажырату

2.1.1.14 музыкалық аспаптардың (барабан, музыкалық балға, қоңырау) дыбысын есту арқылы ажырату

2.2. Ән айту

2.2.2.1 ән айту кезінде өз орнын тану, дұрыс отыру, тұру

2.2.2.2 педагогпен бірге дауысты дыбыстар мен бұындарды созып әндету, әуеннің басталуын және аяқталуын сезу

2.2.2.3 педагогпен бірге дауысты дыбыстарды (а, о, у, и, э, ы) әндетуге тырысу, әндетуді уақытында бастау және аяқтау

2.2.2.4 әннің сипатын тану (көңілді, мұңды)

2.2.2.7 педагогпен бірге жануарлардың дыбыстарына еліктеу (қасқыр)

2.2.2.11 и – дауысты дыбысындағы әуендерді айту

2.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

2.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау үшін сапта өз орнында (шахмат тәртібімен) тұру

2.3.3.2 музыкамен бос жерге жылжу және дыбыстық сигнал бойынша өз орындарында тұру

2.3.3.3 музыкамен қозғалу, әуен дыбысының басы мен соңына дейін әрекет ету

2.3.3.6 педагогтың артынан музыкаға қолды сермеу қимылдарын орындау (лентамен, лентасыз)

2.3.3.7 баяу музыкамен басты еңкейтуді және бұруды, ал жылдам музыкамен қолды жылдам сермеу қимылдарын орындау (лентамен, лентасыз)

2.3.3.11 музыкамен басты еңкейтуді, бұруды және сигнал бойынша қолды сермеу қимылдарын кезектестіру

2.3.3.16 музыкамен қимылдарға еліктеу (қасқыр)

2.3.3.19 музыкалық аспаптағы (барабан) ойын музыкасымен қозғалуға еліктеу

2.3.3.20 музыкалық аспапта (барабан) музыка шығарманың ырғақты бейнесін шығару

3-тоқсан

1-апта "Қысқы ойындар" 2-апта "Қысқы киімдер және аяқ киімдер"
3-апта "Үй жануарлары" 4-апта "Үй құстары"
5-апта "Жабайы жануарлар" 6-апта "Жабайы құстар"
7-апта "Көлік"
8-апта "Аналар мейрамы"
9 апта "Наурыз мейрамы"

2.1. Музыка тыңдау

2.1.1.1музыкалық шығарманы дұрыс отырып соңына дейін мұқият тыңдау

2.1.1.2 балалар әндерінен ойналатын таныс әуендерді тану

2.1.1.3 дыбыс күшінің өзгеруін ажырату (қатты, ақырын)

2.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын ажырату (баяу, жылдам)

2.1.1.5 музыкалық шығарманың сипатын тану (көңілді, мұңды)

2.1.1.6 музыкалық шығарманың дыбысталу ұзақтығын байқау (қысқа, ұзақ)

2.1.1.8 музыкалық жанрды (ән) тану

2.1.1.11 музыкалық аспаптарды (маракас (тайтұяқ)) үлгісі бойынша, атауы бойынша тану у

2.1.1.13 музыкалық аспаптардың (барабан, сылдырмақ, маракас (тайтұяқ)) дыбысын есту арқылы ажырату

2.2. Ән айту

2.2.2.1 ән айту кезінде өз орнын тану, дұрыс отыру, тұру

2.2.2.2 педагогпен бірге дауысты дыбыстар мен бұындарды созып әндету, әуеннің басталуын және аяқталуын сезу

2.2.2.3 педагогпен бірге дауысты дыбыстарды (а, о, у, и, э, ы) әндетуге тырысу, әндетуді уақытында бастау және аяқтау

2.2.2.4 әннің сипатын тану (көңілді, мұңды)

2.2.2.8 педагогпен бірге жануарлардың дыбыстарына еліктеу (аю)

2.2.2.9 ән айту алдында педагогтың артынан артикуляциялық жаттығуды қайталау

2.2.2.10 педагогтың артынан тыныс алу жаттығуларын қайталау

2.2.2.13 ы – дауысты дыбысындағы әуендерді айту

2.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

2.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау үшін сапта өз орнында тұру (шахмат тәртібі)

2.3.3.2 музыкамен бос жерге жылжу және дыбыстық сигнал бойынша өз орындарына тұру

2.3.3.4 музыкамен қимылды уақтылы бастау және аяқтау

2.3.3.8 педагогтың артынан музыкамен денемен еңкеюді және иілуді орындау (лентамен, лентасыз)

2.3.3.9 педагогтың артынан музыкамен орнында тұрып секіру қимылдарын орындау (лентамен, лентасыз)

2.3.3.12 музыкамен еңкеюді және сигнал бойынша орнында тұрып секірумен және денемен иілуді кезектестіру

2.3.3.15 музыкамен жануарлар қимылдарына еліктеу (аю)

2.3.3.21 музыкалық аспапта музыка шығарманың ырғақты бейнесін шығару (маракас)

4-тоқсан

1-апта "Ағаштар"; 2-апта "Гүлдер"; 3-апта "Жәндіктер"; 4-апта "Көктемге арналған киімдер";
5-апта "Балықтар"; 6-апта "Жемістер"; 7-апта; "Көкөністер"; 8-апта "Жидектер"; 9-апта "Жазға арналған киімдер"; "Балалардың жазғы ойындары"

2.1. Музыка тыңдау

2.1.1.1музыкалық шығарманы дұрыс отырып соңына дейін мұқият тыңдау

2.1.1.2 балалар әндерінен ойналатын таныс әуендерді тану

2.1.1.3 дыбыс күшінің өзгеруін ажырату (қатты, ақырын)

2.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын ажырату (баяу, жылдам)

2.1.1.5 музыкалық шығарманың сипатын тану (көңілді, мұңды)

2.1.1.6 музыкалық шығарманың дыбысталу ұзақтығын байқау (қысқа, ұзақ)

2.1.1.8 музыкалық жанрды (ән) тану

2.1.1.15 музыкалық аспаптардың (барабан, сылдырмақ, маракас, музыкалық балға, қоңырау) дыбысын есту арқылы ажырату

2.2. Ән айту

2.2.2.1 ән айту кезінде өз орнын тану, дұрыс отыру, тұру

2.2.2.2 педагогпен бірге дауысты дыбыстар мен бұындарды созып әндету, әуеннің басталуын және аяқталуын сезу

2.2.2.3 педагогпен бірге дауысты дыбыстарды (а, о, у, и, э, ы) әндетуге тырысу, әндетуді уақытында бастау және аяқтау

2.2.2.4 әннің сипатын тану (көңілді, мұңды)

2.2.2.9 ән айту алдында педагогтың артынан артикуляциялық жаттығуды қайталау

2.2.2.13 ы – дауысты дыбысындағы әуендерді айту

2.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

2.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау үшін сапта өз орнында (шахмат тәртібімен) тұру

2.3.3.2 музыкамен бос жерге жылжу және дыбыстық сигнал бойынша өз орындарына тұру

2.3.3.4 музыкамен қимылды уақтылы бастау және аяқтау

2.3.3.10 педагогтың артынан музыкамен би қимылын орындау (денемен бұрылу арқылы жартылай отыру)

2.3.3.13 музыкамен қимылдарды кезектілікпен орындау (еңкею, басты бұру, қолды сермеу қимылы, денемен еңкею және иілу, секіру), сигнал бойынша қозғалысты өзгерту

2.3.3.22 музыкалық аспаптарда (сылдырмақ, барабан, маракас) бір мезгілде бүкіл сыныппен еркін түрде ойнау

      3) 3-сынып:

Өтпелі ортақ тақырып

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1-тоқсан

1-2-апта білім алушыларды бақылау және тексеру;
3-апта "Мен және менің отбасым"
4-апта "Менің денем. Мен - ұлмын, мен - қызбын"
5-апта "Көкөністер" 6-апта "Жеміс-жидектер" 7-апта "Менің сүйікті ойындарым" 8-апта "Менің үйім"
9-апта "Менің мектебім"

3.1. Музыка тыңдау

3.1.1.1 музыка тыңдау мәдениетін орындау (алаңдау, шығарманы соңына дейін тыңдау)

3.1.1.2 фрагменттерден таныс шығармаларды тану

3.1.1.3 дыбыс күшінің өзгерістерін байқау және атау (қатты, ақырын)

3.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын байқау және атау (баяу, жылдам)

3.1.1.5 дыбыстардың биіктігі бойынша өзгеруімен (төмен, жоғары) музыкалық мәнерліліктің әртүрлі құралдарын байқау

3.1.1.6 музыкалық шығарманың дыбысталу ұзақтығын ажырату (қысқа, ұзақ)

3.1.1.7 музыкалық жанрды (би) тыңдау

3.1.1.10 музыкалық аспаптарды (пианино) үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

3.2. Ән айту

3.2.2.1 ән айтқан кезде дене мүсінін дұрыс ұстау

3.2.2.2 педагогпен бірге дауысты дыбыстар мен бұындарды созып әндету, таныс әндерді тану және иллюстрация арқылы атау және көрсету

3.2.2.3 дауысты дыбыстарды (а, о, у) дыбыстың түрлі күшімен (ақырын, қатты) әндету

3.2.2.5 бет пен дененің бөліктерін көрсету және атау (бет, ерін, мұрын, ауыз, көз, маңдай, қас, құлақ, бас, мойын, иық, кеуде, іш, арқа, қол, шынтақ, қолдың білезігі, алақан, саусақтар, аяқ, тізе, табан, аяқтың ұшы, өкше)

3.2.2.6 педагогпен бірге көлік дыбыстарына еліктеу (автомобиль)

3.2.2.9 ән айту алдында артикуляциялық жаттығуларды орындау

3.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

3.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау үшін сапқа тұрып, бастапқы қалыпқа тұру

3.3.3.2 жұптасып тұру, өзінің жұбын тану

3.3.3.3 музыкамен еркін қадаммен шеңбер бойымен жұптасып қозғалу

3.3.3.7 музыкамен бір-біріне қарама-қарсы жұпта басты еңкейтуді және бұруды орындау

3.3.3.15 педагогпен бірге көлік қимылдарына еліктеу (автомобиль)

3.3.3.18 музыкалық аспаптағы (пианино) ойын музыкасымен қозғалуға еліктеу

2-тоқсан

1-апта "Менің киімдерім" 2-апта "Менің аяқ киімдерім" 3-апта "Азық-түлік";
4-апта "Шай ыдыстары"; 5-апта "Жиһаз"
6-апта "Жаңа жыл мерекесі"; 7-апта "Жаңа жыл мерекесі"

3.1. Музыка тыңдау

3.1.1.1 музыка тыңдау мәдениетін орындау (алаңдау, шығарманы соңына дейін тыңдау)

3.1.1.2 фрагменттерден таныс шығармаларды тану

3.1.1.3 дыбыс күшінің өзгерістерін байқау және атау (қатты, ақырын)

3.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын байқау және атау (баяу, жылдам)

3.1.1.5 дыбыстардың биіктігі бойынша өзгеруімен (төмен, жоғары) музыкалық мәнерліліктің әртүрлі құралдарын байқау

3.1.1.6 музыкалық шығарманың дыбысталу ұзақтығын ажырату (қысқа, ұзақ)

3.1.1.11 музыкалық аспаптарды (металлофон) үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

3.2. Ән айту

3.2.2.1 ән айтқан кезде дене мүсінін дұрыс ұстау

3.2.2.2 педагогпен бірге дауысты дыбыстар мен бұындарды созып әндету, таныс әндерді тану және иллюстрация арқылы атау және көрсету

3.2.2.7 педагогпен бірге көлік дыбыстарына еліктеу (автомобиль)

3.2.2.9 ән айту алдында артикуляциялық жаттығуларды орындау

3.2.2.11 а – дауысты дыбысындағы әуендерді әртүрлі дауыс күшімен (қатты, ақырын) айту

3.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

3.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау үшін сапқа тұрып, бастапқы қалыпқа тұру

3.3.3.4 музыкамен аяқтың ұшымен шеңбер бойымен жұптасып қозғалу

3.3.3.8 музыкамен бір-біріне қарама-қарсы жұпта қолды сермеу қимылын орындау

3.3.3.11 педагогтың артынан музыкамен қайталау (ұзақ қадам, қысқа қадам), (гүлмен, гүлсіз)

3.3.3.16 музыкамен көлік қозғалыстарына еліктеу (поезд)

3.3.3.20 музыкалық аспапта (металлофон) музыкамен еркін түрде ойнау

3-тоқсан

1-апта "Қысқы ойындар" 2-апта "Қысқы киімдер және аяқ киімдер";
3-апта "Үй жануарлары"; 4-апта "Үй құстары"; 5-апта "Жабайы жануарлар"; 6-апта "Жабайы құстар";
7-апта "Көлік";
8-апта "Аналар мейрамы"; 9 апта "Наурыз мейрамы"

3.1. Музыка тыңдау

3.1.1.1 музыка тыңдау мәдениетін орындау (алаңдау, шығарманы соңына дейін тыңдау)

3.1.1.2 фрагменттерден таныс шығармаларды тану

3.1.1.3 дыбыс күшінің өзгерістерін байқау және атау (қатты, ақырын)

3.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын байқау және атау (баяу, жылдам)

3.1.1.5 дыбыстардың биіктігі бойынша өзгеруімен (төмен, жоғары) музыкалық мәнерліліктің әртүрлі құралдарын байқау

3.1.1.6 музыкалық шығарманың дыбысталу ұзақтығын ажырату (қысқа, ұзақ)

3.1.1.8 жеке музыкалық жанрларды тану (бесік жыры, би)

3.1.1.12 музыкалық аспаптардың (пианино, металлофон) үндерін ажырату: үлгісі бойынша, атауы және дыбысталуы бойынша

3.1.1.13 музыкалық аспаптардың (пианино, барабан, сылдырмақ, маракас (тайтұяқ) ) дыбысын есту арқылы ажырату

3.2. Ән айту

3.2.2.1 ән айтқан кезде дене мүсінін дұрыс ұстау

3.2.2.2 педагогпен бірге дауысты дыбыстар мен бұындарды созып әндету, таныс әндерді тану және иллюстрация арқылы атау және көрсету

3.2.2.4 дирижерлік қимылды тану (назар аудару, бастау, ән айту)

3.2.2.8 педагогпен бірге көлік дыбыстарына еліктеу (ұшақ)

3.2.2.9 ән айту алдында артикуляциялық жаттығуларды орындау

3.2.2.12 у – дауысты дыбысындағы әуендерді әртүрлі дауыс күшімен (қатты, ақырын) айту

3.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

3.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау үшін сапқа тұрып, бастапқы қалыпқа тұру

3.3.3.2 жұптасып тұру, өз жұбын тану

3.3.3.5 музыкамен шеңбер бойымен жұп болып аяқтың ұшымен жүгіру

3.3.3.9 бір-біріне қарама-қарсы жұпта музыкамен орнында тұрып секіру қимылдарын орнындау

3.3.3.12 қимылдарды орындау (қысқа қадам, ұзын қадам) (гүлмен, гүлсіз)

3.3.3.17 музыкамен көлік қозғалыстарына еліктеу (ұшақ)

3.3.3.19 музыкалық аспапта (пианино) музыкамен еркін түрде ойнау

4-тоқсан

1-апта "Ағаштар"; 2-апта "Гүлдер"; 3-апта "Жәндіктер"; 4-апта "Көктемге арналған киімдер";
5-апта "Балықтар"; 6-апта "Жемістер"; 7-апта "Көкөністер"; 8-апта "Жидектер"; 9-апта "Жазға арналған киімдер"; "Балалардың жазғы ойындары"

3.1. Музыка тыңдау

3.1.1.1 музыка тыңдау мәдениетін орындау (алаңдау, шығарманы соңына дейін тыңдау)

3.1.1.2 фрагменттерден таныс шығармаларды тану

3.1.1.3 дыбыс күшінің өзгерістерін байқау және атау (қатты, ақырын)

3.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын байқау және атау (баяу, жылдам)

3.1.1.5 дыбыстардың биіктігі бойынша өзгеруімен (төмен, жоғары) музыкалық мәнерліліктің әртүрлі құралдарын байқау

3.1.1.6 музыкалық шығарманың дыбысталу ұзақтығын ажырату (қысқа, ұзақ)

3.1.1.9 жеке музыкалық жанрларды тану (ән, би)

3.1.1.14 музыкалық аспаптардың (металлофон, барабан, сыбызғы, маракас (тайтұяқ)) дыбысын есту арқылы ажырату

3.2. Ән айту

3.2.2.1 ән айтқан кезде дене мүсінін дұрыс ұстау

3.2.2.2 педагогпен бірге дауысты дыбыстар мен бұындарды созып әндету, таныс әндерді тану және иллюстрация арқылы атау және көрсету

3.2.2.9 ән айту алдында артикуляциялық жаттығуларды орындау

3.2.2.10 педагогтың артынан еліктеуші тыныс алу жаттығуларын қайталау

3.2.2.13 о – дауысты дыбысындағы әуендерді әртүрлі дауыс күшімен (қатты, ақырын) айту

3.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

3.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларды орындау үшін сапқа тұрып, бастапқы қалыпқа тұру

3.3.3.2 жұптасып тұру, өз жұбын тану

3.3.3.6 музыкамен бір-біріне қарама-қарсы жерде жұппен секіру

3.3.3.10 бір-біріне қарама-қарсы жұпта музыкаға денені бұрып жартылай отыруды орындау (гүлмен, гүлсіз)

3.3.3.13 музыкамен қимылдарды жұп болып кезектілікпен орындау (еркін қадам, аяқтың ұшымен қадам, жүгіру, секіру), сигнал бойынша қозғалысты өзгерту

3.3.3.14 музыкамен қимылдарды жұп болып кезектілікпен орындау (еңкею, басты бұру, қолмен сермеу қимылдары, денемен еңкею және иілу), сигнал бойынша қозғалысты өзгерту

3.3.3.21 музыкалық аспаптарда (фортепиано, металлофон) бір уақытта барлық сыныппен бірге шығарманың ырғақты бейнесін орындау

      4) 4-сынып:

Өтпелі ортақ тақырып

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1-тоқсан

1-2 апта білім алушыларды бақылау және қадағалау; 3-апта "Мен және менің отбасым"; 4-апта "Менің денем. Мен - ұлмын, мен – қызбын";
5-апта "Көкөністер"; 6-апта "Жеміс-жидектер"; 7-апта "Менің сүйікті ойындарым"; 8-апта "Менің үйім";
9-апта "Менің мектебім"

4.1. Музыка тыңдау

4.1.1.1 музыкалық шығарманы тыңдау, музыканың көңіл-күйін, сипатын дұрыс сезіну

4.1.1.2 кіріспе арқылы таныс шығармаларды тану

4.1.1.3 дыбыс күшінің өзгерістерін тану, атау (қатты, ақырын)

4.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын тану және атау (баяу, жылдам)

4.1.1.5 дыбыстардың биіктігі бойынша өзгеруімен (төмен, жоғары) музыкалық мәнерліліктің әртүрлі құралдарын ажырату

4.1.1.6 музыкалық шығарманың дыбысталу ұзақтығын байқау және ажырату (қысқа, ұзақ)

4.1.1.7 музыкалық жанрды (марш) тыңдау

4.1.1.11 музыкалық аспаптарды (домбыра) үлгісі бойынша, атауы және дыбысталуы бойынша тану

4.2. Ән айту

4.2.2.1 ән айтуға тұру және дайындалу

4.2.2.2 "и" дыбысына әуендерді әндету, дыбыстың түрлі күшімен (ақырын, қатты)

4.2.2.5 ойыншықтардың дене бөліктерін тану және көрсету (бас, мойын, кеуде, арқа, іш, қол, қолдың білезігі, аяқ, тізе, табан)

4.2.2.8 ән айту алдында көрсету бойынша артикуляциялық жаттығуды орындау

4.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

4.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығуларға тұру және дайындалу

4.3.3.2 музыкамен шеңбер бойымен бір-бірден қозғалу және сигнал бойынша жұптасып тұру

4.3.3.4 бір орында тұрып, музыкаға марш қадамын орындау (жалаушамен, жалаусыз)

4.3.3.5 музыкаға марш қадамын орындап алға жылжу (жалаушамен, жалаусыз)

4.3.3.17 музыкалық аспапта (домбыра) ойын музыкасының қимылдарына еліктеу

4.3.3.18 музыкалық аспапта (домбыра) музыкамен еркін түрде ойнау

2-тоқсан

1-апта "Менің киімдерім"; 2-апта "Менің аяқ киімдерім"; 3-апта "Азық-түлік";
4-апта "Шай ыдыстары"; 5-апта "Жиһаз";
6-апта "Жаңа жыл мерекесі"; 7-апта "Жаңа жыл мерекесі"

4.1. Музыка тыңдау

4.1.1.1 музыкалық шығарманы тыңдау, музыканың көңіл-күйін, сипатын дұрыс сезіну

4.1.1.2 кіріспе арқылы таныс шығармаларды тану

4.1.1.3 дыбыс күшінің өзгерістерін тану, атау (қатты, ақырын)

4.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын тану және атау (баяу, жылдам)

4.1.1.5 дыбыстардың биіктігі бойынша өзгеруімен (төмен, жоғары) музыкалық мәнерліліктің әртүрлі құралдарын ажырату

4.1.1.6 музыкалық шығарманың дыбысталу ұзақтығын байқау және ажырату (қысқа, ұзақ)

4.1.1.8 жеке музыкалық жанрларды (ән, марш) тану

4.1.1.12 музыкалық аспаптарды (сыбызғы) үлгісі бойынша, атауы және дыбысьталуы бойынша тану

4.1.1.14 музыкалық аспаптардың (домбыра, сыбызғы) дыбысын есту арқылы ажырату

4.2. Ән айту

4.2.2.1 ән айтуға тұру және дайындалу

4.2.2.2 "и" дыбысына әуендерді әндету, дыбыстың түрлі күшімен (ақырын, қатты)

4.2.2.3 "э" дыбысына әуендерді әндету, дыбыстың түрлі күшімен (ақырын, қатты)

4.2.2.8 ән айту алдында көрсету бойынша артикуляциялық жаттығуды орындау

4.2.2.10 педагогпен бірге кысқа қарапайым әндерді айту

4.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

4.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығулар жасауға орнында тұру және дайындалу

4.3.3.6 музыкамен жұптасып алға жылжу үшін марш қадамын орындау

4.3.3.7 музыкамен бүйірлік қадаммен қозғалу (жалаушамен, жалаусыз)

4.3.8 музыкамен бүйірлік қадаммен жұптасып қозғалуға тырысу

4.3.3.19 музыкалық аспапта (сыбызғы) ойын музыкасының қимылдарына еліктеу

4.3.3.20 музыкалық аспапта (сыбызғы) музыкамен еркін түрде ойнау

3-тоқсан

1-апта "Қысқы ойындар"; 2-апта "Қысқы киімдер және аяқ киімдер";
3-апта "Үй жануарлары";
4-апта "Үй құстары"
5-апта "Жабайы жануарлар"; 6-апта "Жабайы құстар";
7-апта "Көлік";
8-апта "Аналар мерекесі";
9 апта "Наурыз мерекесі"

4.1. Музыка тыңдау

4.1.1.1 музыкалық шығарманы тыңдау, музыканың көңіл-күйін, сипатын дұрыс сезіну

4.1.1.2 кіріспе арқылы таныс шығармаларды тану

4.1.1.3 дыбыс күшінің өзгерістерін тану, атау (қатты, ақырын)

4.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын тану және атау (баяу, жылдам)

4.1.1.5 дыбыстардың биіктігі бойынша өзгеруімен (төмен, жоғары) музыкалық мәнерліліктің әртүрлі құралдарын ажырату

4.1.1.6 музыкалық шығарманың дыбысталу ұзақтығын байқау және ажырату (қысқа, ұзақ)

4.1.1.9 жеке музыкалық жанрларды (би, марш) тану

4.1.1.13 музыкалық аспаптарды (үрмелі гармоника) үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

4.1.1.15 музыкалық аспаптардың (домбыра, үрмелі гармоника) дыбысын есту арқылы ажырату

4.1.1.16 музыкалық аспаптардың (сыбызғы, үрмелі гармоника) дыбысын есту арқылы ажырату

4.2. Ән айту

4.2.2.1 ән айтуға тұру және дайындалу

4.2.2.2 "и" дыбысына әуендерді әндету, дыбыстың түрлі күшімен (ақырын, қатты)

4.2.2.3 "э" дыбысына әуендерді әндету, дыбыстың түрлі күшімен (ақырын, қатты)

4.2.2.6 педагогпен бірге музыкалық аспаптың (барабан) дыбыстарына еліктеу

4.2.2.8 ән айту алдында көрсету бойынша артикуляциялық жаттығуды орындау

4.2.2.9 педагогтың артынан музыкалық сүйемелдеумен тыныс алу жаттығуларын орындау

4.2.2.11 до1-ля1 диапозонында педагогпен бірге кысқа қарапайым әндерді айту (соло, хормен)

4.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

4.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығулар жасауға орнында тұру және дайындалу

4.3.3.3 отырудағы, толықтай бойымен тұрғандағы қимылдарды (төмен, жоғары) ажырату

4.3.3.9 музыкамен бүйірімен шоқырақтап қозғалу (жалаушамен, жалаусыз)

4.3.3.10 музыкамен жұптасып бүйірімен шоқырақтап қозғалу

4.3.3.11 музыкамен тігінен шоқырақтап қозғалу (жалаушамен, жалаусыз)

4.3.3.12 музыкамен жұптасып тігінен шоқырақтап қозғалу

4.3.3.21 музыкалық аспаптарда (домбыра, сыбызғы, үрмелі гармоника) музыкамен бір мезгілде бүкіл сыныппен еркін түрде ойнау

4-тоқсан

1-апта "Ағаштар"; 2-апта "Гүлдер"; 3-апта "Жәндіктер"; 4-апта "Көктемге арналған киімдер";
5-апта "Балықтар"; 6-апта "Жемістер"; 7-апта "Көкөністер" 8-апта "Жидектер"; 9-апта "Жазға арналған киімдер"; "Балалардың жазғы ойындары"

4.1. Музыка тыңдау

4.1.1.1 музыкалық шығарманы тыңдау, музыканың көңіл-күйін, сипатын дұрыс сезіну

4.1.1.2 кіріспе арқылы таныс шығармаларды тану

4.1.1.3 дыбыс күшінің өзгерістерін тану, атау (қатты, ақырын)

4.1.1.4 музыкалық шығарманың мәнерлі құралдарын тану және атау (баяу, жылдам)

4.1.1.5 дыбыстардың биіктігі бойынша өзгеруімен (төмен, жоғары) музыкалық мәнерліліктің әртүрлі құралдарын ажырату

4.1.1.6 музыкалық шығарманың дыбысталу ұзақтығын байқау және ажырату (қысқа, ұзақ)

4.1.1.10 жеке музыкалық жанрларды (ән, би, марш) тану

4.1.1.17 музыкалық аспаптардың (домбыра, сыбызғы, үрмелі гармоника) дыбысын есту арқылы ажырату

4.1.1.18 музыкалық аспаптардың (домбыра, сыбызғы, үрмелі гармоника, пианино, металлофон) дыбысын есту арқылы ажырату

4.2. Ән айту

4.2.2.1 ән айтуға тұру және дайындалу

4.2.2.4 ы" дыбысына әуендерді әндету, дыбыстың түрлі күшімен (ақырын, қатты)

4.2.2.7 педагогпен бірге музыкалық аспаптың (сыбызғы) дыбысына еліктеу

4.2.2.8 ән айту алдында көрсету бойынша артикуляциялық жаттығуды орындау

4.2.2.12 педагогпен бірге қарапайым, кысқа әндерді айту

4.3. Музыкалық-ырғақты жаттығулар

4.3.3.1 музыкалық-ырғақты жаттығу жасауға орнында тұру және дайындалу

4.3.3.13 музыкамен марштық қадамды, бүйірлік қадамды, сигнал бойынша бүйірімен шоқырақтауды кезектестіру

4.3.3.14 музыкамен марштық қадамды, бүйірлік қадамды, сигнал бойынша тікелей шоқырақтауды кезектестіру

4.3.3.15 музыкамен марштық қадамды, бүйірлік қадамды, бүйірлік қадамды, сигнал бойынша тікелей шоқырақтауды кезектестіру бойынша қимылдарды орындау

4.3.3.16 музыкамен марштық қадамды, бүйірлік қадамды, бүйірлік қадамды, сигнал бойынша тікелей шоқырақтауды кезектестіру бойынша жұптасқан қимылдарды орындау

4.3.3.22 музыкалық аспапта (фортепиано) бір саусақпен белгіленген до1-до2 пернелері бойынша гамманы ойнау

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 321-қосымша

Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1 - 4 сыныптары үшін "Бейнелеу өнері" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 321-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1 - 4 сыныптары үшін "Бейнелеу өнері" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңының 19-бабы 1 тармағына сәйкес әзірленген.

      2. Бағдарламаның мақсаты – бастапқы бейнелеу қабілеттері мен дағдылардың, оқушыларға қолжетімді бейнелеу және сәндік өнер түрлерін қабылдау, жинақталған бейнелеу өнерінің тәжірибесін оқу және өмірлік жағдайларда пайдалану жүйесін қалыптастыру.

      3. Бағдарламаның оқу мақсаттары:

      1) қарапайым бейнелеу қабілеттері мен дағдыларын әртүрлі бейнелеу техникасында қалыптастыру және алған дағдыларын практикалық-маңызды әрекеттерде қолдану;

      2) пластикалық материалдарды қолдану және олардан пішіндер жасау дағдыларын қалыптастыру және дамыту;

      3) аппликация жасауға арналған формаларды дұрыс орналастыру және жапсыру дағдыларын қалыптастыру;

      4) бейнелеу әрекеті процесінде сөйлеудің сүйемелдеу және реттеуші функцияларын дамыту.

      4. Бағдарламаның түзету-дамыту міндеттері:

      1) көру-қозғалыс координациясын дамыту;

      2) бейнелейтін заттарды жан-жақты зерттеу (полисенсорлық негізде), қоршаған ортадағы заттарды салыстыру, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарды табу қабілеттерін қалыптастыру;

      3) бейнелеу әрекеті аясында оқушыларға қолжетімді вербалды (заттардың, олармен жасалған іс-әрекеттердің, заттардың белгілерінің сөз-атаулары) және вербалды емес (ым-ишара, мимика, пантомимика) формаларда сөйлеу дағдыларын қалыптастыру;

      4) құрдастар мен мұғалімге қатысты эмоционалды жағымды қабылдауды қалыптастыру;

      5) бірлескен іс-әрекет барысында үлкендермен және сыныптастарымен ынтымақтаса білу қабілетін қалыптастыру.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

      5. Оқу процесін ұйымдастыру кезінде мыналар ескеріледі:

      1) ұжымдық оқыту жағдайында танымдық белсенділіктің төмендігі;

      2) фронтальды жұмыста қолданылатын мұғалімнің бағыттаушы, ынталандырушы көмегіне әлсіз реакция;

      3) білім алушылардың қырық бес минут бойы бір оқу пәнінің мазмұнына назар аударып, белсенді болуынының шағын ресурсы;

      4) қалыптасып жатқан дағдыларды автоматтандырудағы қиындықтар.

      6. Педагогикалық іс-шаралар қажетті алғышарттарды, дағдылардың, соның ішінде ересектермен және балалармен ынтымақтаста әрекет жасаудың амалдарын қалыптастыруға бағытталған.

      7. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларды оқыту мен тәрбиелеу процесін ұйымдастыру арнайы педагогика принциптеріне негізделеді.

      8. Педагогтер оқушылардың өзіндік ерекшеліктерін сақтай отырып, өзіндік қарқынмен даму құқығын құрметтейді; балалардың мүмкіндіктерінің өзгеруін үнемі зерттеп қадағалайды, оқушылардың білім беру қажеттіліктерін бағалайды және дағдыларды меңгеру мен дамуындағы минималды болса да жетістіктерін бақылайды және тіркейді. Кез келген прогресс оқудың оң нәтижесі ретінде қарастырылады .

      9. Педагогтер осы Бағдарламадан әрбір білім алушы үшін қолжетімді оқу мазмұнын , сондай-ақ білім алушылардың жеке мүмкіндіктері мен оқу, жеке жетістіктерін бағалау нәтижелерін ескере отырып, әдістерді, нысандарды, оқу-әдістемелік құралдарды дербес таңдайды.

      10. Білім берудің интеграцияланған сипаты мектептегі оқудың алғашқы 2-4 жылында пәндік емес білім беру арқылы жүзеге асырылады, кейін ол пәндік оқытуға кезең-кезеңімен ауысады. Оқушылардың пәндік емес оқыту кезінде мақсатты іс-әрекетін ұйымдастыру үшін өтпелі тақырыптық жоспарлау қолданылады.

      11. Бағдарламада оқу жылының әр аптасы үшін өтпелі тақырып белгіленген. Тақырыптарды және олардың реттілігін анықтау кезінде "Мен баламын" концентрінен (оқушының өзі туралы түсініктерін қалыптастыру, өзіне деген оң көзқарасын қалыптастыру) "Бала және оның әлемі" концентріне ( жақын ортасы жайлы: оның отбасы, үйі, ойыншықтары, мектебі, сыныбы, сыныптастары туралы түсінік қалыптастыру) және одан әрі "Бала және үлкен әлем" концентріне (өсімдіктер, жануарлар әлемі, табиғат құбылыстары) өту принципі қолданылған.

      12. Қайталауды және бірте-бірте кеңейтуді, оқытылатын ұғымдарды, лексиканы, фразеологизмдерді, практикалық жаттығуларды күрделендіріп отыруды көздейтін концентрлік принципке сәйкес өтпелі тақырыптар әр сыныпта ортақ тақырып ретінде қайталанады. Мектептің педагогикалық кеңесі аймақтық ерекшеліктерді және оқушылардың мүмкіндіктерін ескере отырып, пәнге және ортақ тақырыптардың ретіне өзгерістер енгізе алады.

      13. Білім алушыларда ойлаудың, қарым-қатынастың, сөйлеу тілінің (оның жоқтығына дейін) дамуында спецификалық проблемалары бар. Бұл проблемаларды компенцациялау әрбір жеке жағдайда педагогикалық құралдар арқылы жүзеге асады. Сөйлеуді түсінуді дамыту, вербальды және баламалы қарым-қатынас құралдарын қалыптастыру, оқушылардың бейнелеу-әрекеттік ойлауын дамыту бойынша жүйелі жұмыстар бірізділікпен жүргізіледі. Мұғалімнің сөйлеуі, өзінің және балалардың іс-әрекетін сөйлеумен сүйемелдеуі мөлшерлі және оқушыларға түсінікті болуы керек.

      14. Оқыту процесі тек мазмұнды ғана емес, ұйымдастыру формаларын да қатаң реттеуді қарастырмайды.

      15. Сабақты ұйымдастырып жүргізген кезде әр оқушы үшін қажеттілік туындаған сәтте іс-әрекет түрін өзгертуге мүмкіндіктің болуын қамтамасыз етеді. Жеке жұмысты орындау, жеке қарқынмен жұмыс жасау, мұғалімнің жеке көмегін алу үшін жағдайлар жасалады. Оқушыларға сабақ барысында сыныпта еркін қозғалуға мүмкіндік беріледі .

      16. Бейнелеу өнерін оқыту құзыреттілік негізінде құрылады.

      1) әлеуметтік құзыреттілік оқушылардың адамдарға, жалпы бейнелеу өнеріне, халықтық және сәндік-қолданбалы өнер туындыларына, табиғатқа, іс-әрекет өнімдеріне, сабақта және оқу іс-әрекетінен тыс уақытта қауіпсіз өмір сүру ережелерін сақтауға оң көзқарасын қалыптастыру жұмыстарын қамтиды;

      2) коммуникативті құзіреттілік сөйлеуді түсінуді дамытудан, оқушылардың сөздік қорын байытудан, бейнелеу әрекеті аясында балаларға қол жетімді вербалды (заттардың, олармен жасалған іс-әрекеттердің, заттардың белгілерінің сөз-атаулары) немесе вербалды емес (ым-ишара, мимика, пантомима және т.б.) формаларында қарым-қатынастың мақсаты мен жағдайятына сәйкес сөйлеу іс-әрекетін тіл арқылы жүзеге асыру дағдыларын қалыптастырудан тұрады.

      3) танымдық-ақпараттық құзіреттілік оқушылардың бейнелейтін нысанды жан-жақты (полисенсорлық негізде) зерттеу дағдыларын, қоршаған ортадағы заттарды салыстыру, ұқсастықтары мен айырмашылықтарын табу, алған білімдері мен дағдыларын өзінің практикалық іс-әрекетінде қолдану дағдыларын қалыптастыру бойынша жұмысты қамтиды;

      4) көрнекі құзыреттілік – бейнелеу құралдарымен және материалдарымен жұмыс істеудің қарапайым дағдыларын қалыптастыру мен дамытуды, бейнелеу әрекетінің дағдыларын меңгеруді, мұғаліммен бірлескен іс-әрекетте қоршаған орта нысандарын еліктеу негізінде, тікелей заттың өзіне қарап, үлгі бойынша қол жетімді деңгейде бейнелеу қабілетін дамытуды; жұмыс орнын ұйымдастыру дағдыларын қалыптастыруды қамтиды.

      17. Сабақтарды жоспарлау кезінде оқушылардың жеке ерекшеліктеріне сәйкес көмек алуға мүмкіндік беретін саралау және дараландыру принципі сақталады.

      18. Сабақтың құрылымы мен оқыту әдістемесі дидактикалық мақсаттар мен оқу материалының мазмұны негізінде және сыныптағы әрбір оқушының психофизиологиялық мүмкіндіктеріне қарай құрылады.

      19. Бейнелеу өнері сабағының құрылымы:

      1) ұйымдастыру кезеңі – кабинеттің дайындығы; сабақтың басталуын ұйымдастыру; оқушылардың сабаққа дайындығы; жұмысқа мақсат қою; ойын элементтерін қосу;

      2) жаңа оқу материалмен таныстыру – зерттелетін заттар мен құбылыстардағы басты нәрсені бөліп көрсету; көрнекі құралдарды қолдану, пәнаралық байланыстарын пайдалану; жаттығуларды орындау;

      3) практикалық жұмыс;

      4) қорытындылау – жұмыстардың көрмесі; жұмысты талдау; оқушының іс-әрекетін мұғалімнің бағалауы.

      20. Сабақта оқушылардың бейнелеу әрекетін ұйымдастыру үшін әртүрлі әдістер мен тәсілдер қолданылады:

      1) зерттеу, жан-жақты карастыру,

      2) бақылау,

      3) бейнеленетін заттармен ойнау;

      4) еліктеу әрекеттері,

      5) бірлескен әрекеттер;

      6) үлгі бойынша әрекет;

      7) сөздік нұсқау бойынша оқушының өз іс-әрекеті.

      21. Сабақтарға музыкалық терапия, арт-терапия, ертегі терапиясы, музыкаға сурет салу, жасалған қолөнер бұйымдармен ойнау элементтерін енгізу оқу-тәрбиелік бағытта да, түзету-дамыту бағытында да сабақтың тиімділігін арттырады.

      22. Оқытудың аудиовизуалды құралдары ең күшті оқыту әсерге ие, олар оқылатын материалды бейнелі қабылдауын және оны қөрнекі нақтылауын қабылдау мен есте қалдыру үшін неғұрлым қолжетімді формада қамтамасыз етеді, өйткені өмір құбылыстарын көрсету көркемдік құралдармен (кино және фотосурет, көркем оқу, сурет салу, музыка) жүзеге асады.

      23. Сабақта міндетті түрде оқушылардың сөйлеу тілін дамыту бойынша арнайы жұмыс жүргізіледі: көзбен қабылданатын бейне мен оның ауызша белгіленуі арасында байланыс орнатылады, сөз мағынасын түсіну, әр оқушының мұғалім мен құрбылары туралы эмоционалды жағымды қабылдауын қалыптастыру, бірлескен іс-әрекет кезінде ынтымақтастық қарым-қатынас орнату, іс-әрекет процесі мен нәтижесінен жағымды эмоцияларды білдіре білу жұмыстары жүргізіледі.

      24. Оқушылардың сенсомоторлы сферасын дамытуға, бұлшық ет тонусын қалыпқа келтіруге, көру-қозғалыс координациясын, саусақтардың сараланған қимыл-қозғалысын, көру арқылы бақылаын дамытуға бағытталған жаттығуларын өткізу сабақтың міндетті құрамдас бөлігі болып табылады.

      25. Бейнелеу іс-әрекетпен айналысуға арналған сынып кеңістігін функционалдық аймақтарға бөлуді ұйымдастырады:

      1) мұғалім үшін жұмыс аймағы;

      2) оқушыларға арналған жұмыс аймағы;

      3) жеке гигиена аймағы (ыстық және суық сумен);

      4) экспозиция үшін және арнайы құрал-жабдықтар мен материалдарды, табиғи және әдістемелік қорды, сабаққа арналған оқу-әдістемелік кешендерді жалпы сақтауға арналған аймақ.

      26. Кеңсенің қолайлы орналасуы солтүстік немесе солтүстік-батыс жағы; кеңсенің жеткілікті жарықтандырылуы, кеңседегі қабырғалар мен жиһаздың бірыңғай ахроматикалық ашық түсті схемасы; кеңсенің декоративті дизайны (фрескалар, мозаика, макеттер, сәндік-қолданбалы өнер туындылары); уақытша экспозициялар (бейнелеу өнерінің әртүрлі түрлері мен жанрларына арналған балалар жұмыстарының көрмелері, репродукциялар, стендтер) қамтамасыз етіледі.

      27. 1-3 сыныпта бейнелеу әрекетіне қажетті негізгі дағдыларды қалыптастырады (бейнелеу алды іс-әрекет): сенсомоторлық дағдыларды дамыту; кеңістікте бағдарлау , пішінді, өлшемді, түсті қабылдау; көрнекі іс-әрекеттің материалдарымен және құралдарымен танысу, көрнекі бақылау мен көру-қозғалыс координациясын дамыту.

      28. Бейнелеу өнері туындыларын демонстрациялау сабақ аясында тоқсанына 1-2 рет өткізіледі. Демонстрацияға алынатын өнер туындылардың саны 1-2 картинадан, немесе 1 шағын мүсіннен, немесе 2-3 иллюстрациядан немесе сәндік-қолданбалы өнер туындылардан артық емес болғаны шарт. Шығарманың сюжеті, мазмұны оқушыларға түсінікті болуы керек.

      29. Сабақ барысында мінез- құлық дағдыларын қалыптастыру және жұмыс орнын ұйымдастыру бойынша арнайы жұмыстар жүргізіледі.

      30. Бағдарламаның мазмұны ұсынымдық сипатта берілген, мұғалім сыныптағы әрбір оқушының мүмкіндіктері мен нақты жетістіктеріне сәйкес оқыту мазмұны мен оқу қарқынына кез келген өзгерістер енгізуге құқылы.

      31. Бағдарламада оқу пәнінің мазмұнын анықтау үшін бағдарлы негіз болатын және білім алушыларды оқытудың жеке бағдарламаларын құру кезінде мұғалім басшылыққа алатын оқыту мақсаттарының жүйесі тұжырымдалған. Белгілі бір сабаққа оқу мақсаттарын таңдағанда оларды бірнеше бөліктерге бөліп нақтылауға болады.

      32. Жетістіктерді бағалау үшін сипаттамалық бағалау қолданылады, ол білім алушылардың жетістіктерінің сапалық көрсеткіші болып табылады. Оқушылардың жетістіктерін сипаттау кезінде дағдыларды меңгерудегі балалардың дербестік дәрежесін көрсету керек: өз бетінше, үлгі бойынша, еліктеу арқылы, мұғаліммен бірлескен әрекеттердің көмегімен.

3-тарау. "Бейнелеу өнері" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Бейнелеу өнері" оқу пәнінің мазмұны

      33. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі :

      1) 1-сыныпта – аптасына 2 сағат , оқу жылында 66 сағатты;

      2) 2-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты;

      3) 3-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты;

      4) 4-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағатты құрайды.

      Пәннің оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" ҚР Білім және ғылым министрінің № 500 (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №8170 болып тіркелген) бұйрығымен бекітілген типтік оқу жоспарына байланысты.

      34. "Бейнелеу өнері" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:

      1) "Еңбекті ұйымдастыру мәдениеті";

      2) "Бейнелеу алды іс-әрекет" ( 1, 2, 3 сыныптар);

      3) "Бейнелеу өнері туындыларын қабылдау";

      4) "Мүсіндеу" (1, 2, 3, 4-сыныптар).

      5) "Аппликация" бөлімі (1, 2, 3, 4-сыныптар).

      6) "Сурет салу" бөлімі (1, 2, 3, 4-сыныптар).

      35. "Еңбекті ұйымдастыру мәдениеті" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:

      1) қауіпсіздік ережелері мен мінез-құлық ережелерін сақтау.

      36. "Бейнелеу алды іс-әрекет" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) заттың негізгі белгілері – пішіні, өлшемі, түсі;

      2) кеңістік туралы түсініктер;

      3) уақыттық түсініктер;

      4) нүкте, штрих, сызық, таңба.

      37. "Бейнелеу өнері туындыларын қабылдау" келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) халық қолданбалы өнер бұйымдары;

      2) иллюстрациялар;

      3) сурет салу, мүсін, сәулет өнерлерінің бұйымдары.

      38. "Мүсіндеу" бөлімі мынадай келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) ермексаздан сурет салу;

      2) кең көлемді өнімдер;

      3) композиция.

      39. "Аппликация" бөлімі мынадай келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) заттық аппликация;

      2) сәндік аппликация;

      3) сюжеттік аппликация.

      40. "Сурет салу" бөлімі мынадай келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) заттық сурет салу;

      2) сәндік сурет салу;

      3) сюжеттік сурет салу.

      41. 1-сыныпқа арналған "Бейнелеу өнері" пәнінің базалық мазмұны:

      1) еңбекті ұйымдастыру мәдениеті. Өнер кабинетінде қауіпсіздік техникасы мен тәртіп ережелерін сақтау: тәртіп ережелерін сақтау бойынша мұғалімнің іс-әрекетін бақылау (бір-біріне кедергі жасамай қатарлас жұмыс істеу; бөтен құралдарды алмау; құралдар мен материалдарды ауызға салмау., оларды еденге және сыныптастарына лақтырмау; рұқсатсыз тұрмау, мұғалімнің үстелінен ештеңе алмау, кабинеттен шықпау, практикалық жұмысты тұрып орындауға рұксат беріледі). Жұмыс орнын ұйымдастыру бойынша жаттығуларды орындау: ұсынылған қызмет түріне арналған құралдар мен материалдарды бірігіп немесе көрсету арқылы алып орналастыру, құралдар мен материалдарды жұмыстан кейін өз орындарына жинау. Жұмыстан кейін қолды жуу немесе дымқыл шүберекпен сүрту, қоқысты белгіленген орынға шығару;

      2) бейнелеу алды іс-әрекет. Заттың негізгі белгілері (пішіні, өлшемі, түсі): затты тактильді-визуалды зерттеу. Мұғалімнің іс-әрекетіне еліктеу арқылы, үлгі бойынша және ауызша нұсқаулар бойынша түс (қызыл, көк, сары), пішін (текше, шар), өлшем (үлкен, кішкентай) белгілерін қоршаған ортадағы нысандарынан, ойын жағдайында, суреттерден (мысалы, ... сияқты тап) тауып белгілеу. Табиғи заттарды олардың көлемдік және жазық кескіндермен үйлестіріп байланыстыру, заттарды ойында қолдану, олардың функционалдық мақсатын анықтау. Пішіні немесе түсі, немесе өлшемі бойынша бірдей заттарды, фигураларды біріктіру. Әртүрлі көлемдегі (түсті) заттармен және ойыншықтармен практикалық әрекеттерді орындау. Шарды кез келген көпбұрыштан ажырату. Үстел үстінде дөңгелек заттарды домалату; жазық және көлемді фигуралар үшін сәйкес тесіктерді табу (Монтессори жабдықтары, Сеген тақталары ). Әр түрлі құрылыс жинақтарымен ойындар. Кеңістікте қозғалу, дене мүшелерінің қалыптарын өзгерту (қолды көтеру, алға созу, бір қолды көтеру т.б.) мұғалімнің іс-әрекетіне еліктеу бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқау бойынша әртүрлі ойын жаттығуларын орындау. Әртүрлі заттардың орналасуы, парақ бетіне (жоғарыға, астына, ортасына) сызба нүктелерін мұғаліммен бірігіп, көрсету бойынша, ауызша нұсқау бойынша салу. Дененің, беттің негізгі бөліктерін қуыршақтан, өзіңнен тауып, көрсету, атау. Мұғалімнің көмегімен алақан мен саусақтардың контурын қарындашпен сызу, әртүрлі ойын жаттығулары кезінде қолды контурлық кескінмен салыстыру ("Саусақтар сәлемдеседі" және т.б.). Жыл мезгілдерін, ауа райының қарапайым құбылыстарын (суық, жылы, жаңбыр жауды, қар жауды) оларға тән белгілерінің негізінде (табиғаттағы бақылаулар бойынша, суреттегі бейнелеуден) қарап тану, мүмкіншілігіне қарай атау. Табиғат құбылыстарын оларға сәйкес еліктеу қимылдары арқылы бейнелеу (суық – қабағын түйіп, бүрісу, жылы – күлімсіреу, жаңбыр – "тырс, тырс" деп үстелдің бетін саусақтармен тақылдату және т.б.). Күн мен айды табиғаттан және иллюстрациялардан тану. Суреттерден, адамдардың іс-әрекетінен тәулік уақытын тану. Нүкте, сызық, таңба: әртүрлі текстуралы сусыма заттың бетіне (ұнтақ жарма, құм) сызықтар салу. Сурет салу техникасын меңгеру: жетекші қолға қарындашты, фломастерді, борды, қылқаламды дұрыс ұстау (мұғалімнің көмегімен). Бос қолмен парақты басу, берілген контур бойынша қарындаш, қалам, фломастер арқылы сызықтар салу. Қылқаламға гуашь бояуын ала білу. Қылқаламды қағаздан ажыратпай ұстап, бүкіл бетімен сызықтар салу. Әр түрлі сызықтарды (тік, көлденең, көлбеу), штрихтарды, таңбаларын (қара және түсті) қағаз парағына шетінен асырмай салу. Қарама-қарсы түсті қағазға бормен, ақ гуашь алынға қылқаламмен сызықтар, нүктелер, штрихтар салу. Нүктелерді саусақтармен, мақта таяқшасымен салу. Дақтармен сурет салу (екі рет бүктелген парақтың бүктемесіне гуашь бояуын жағады, парақты бүктейді, содан кейін ашады). Парақты кең сызықтармен, штрихтармен бояу (саусақ, қылқалам, борлар);

      3) өнер туындыларын қабылдау. Өнер туындыларын қоршаған ортадан танып белгілеу, зерттеп қарау (ағаш және саздан жасалған ойыншықтар), ойын жағдаятына қосу, жағымды эмоция, қызығушылық таныту. Атақты халық ертегілеріне иллюстрацияларды қарау. Салынған дейнелерді және негізгі бейнелеудің әсерлілік құралдарын (түсі, пішінін, өлшемін) тану, көрсету және мүмкіндігінше атау. Туыстарының фотосуреттерін қарау;

      4) мүсіндеу. Ермексаздың негізгі қасиеттерімен танысу үшін тапсырмасыз мүсіндеу: пластилинді екі қолмен илеу, төсемнің үстінде мүсіндеу. Кесу формаларын, саусақтарды пайдаланып, ермексазда із қалдыру. Ермексаз кесегінен түйіршіктерді саусақтармен жұлу және шымшу, бір түсті ермексаз түйіршігін қатты негізде жағу, қарапайым контурлық кескіннің ішіне қызыл, сары, көк, жасыл, ақ, қара түсті ермексазды жағу (мұғаліммен бірге немесе оған еліктеу арқылы). Көлемді бұйымдар: мұғалімнің көрсетуі бойынша пластикалық материалдармен жұмыс істеудің қарапайым әдістерін (балауыз ермексаз, шарикті пластилин, саз балшық, тұзды қамыр, модельдеу пастасы, мүсіндеу массасы) бақылау. Пластикалық массасын қолдармен илеу, ермексаз кесегін алақанның тік және айналмалы қозғалыстарымен үстел үстінде жаймалау. Дөңгелек пішінді ермексаз кесегін жалпайту, домаланған пішіннің ұштарын біріктіру. Ермексаздың кесегінен түйіршіктерді жұлып алып, оларды табаққа салу (үлкенін үлкенге, кішкентайларды кішіге). Бұйымды мүсіндеп жатқан мұғалімнің іс-әрекетін бақылау, нақты затты табу, мүсіндеу алдында көлемді пішіндерді визуалды - тактильді тексеріп қарау (тұтас қабылдау, ойнау, пішінді, түсті анықтау). 1-2 бөліктен тұратын бұйымдарды мүсіндеу. Композиция: мұғалімнің көмегімен ұжымдық композициялар құрастыру, жасаған бұйымдармен ойнау;

      5) аппликация. Заттық аппликация: дайын пішіндерден мүсіндеу тәсілдерін көрсету кезіндегі мұғалімнің іс-әрекетін бақылау, парақтың барлық бетіне қарама-қарсы түсті дайын пішіндерді койып орналастыру жаттығулары. Қолдануға қажетті құрал-жабдықтармен (желім таяқшасы, қағаз, төсегіш, майлық, дайын дайындамалар) танысу. Қағазды жырту, бүгу арқылы дайындамалар жасау. Мұғалімнің көмегімен негізгі жұмыс тәсілдерін орындау жаттығулары: дайын дайындаманың теріс жағының бүкіл бетіне желім жағу тек төсегіштің бетінде, дайындаманы қағазға желімдеу, дайындаманы майлықпен қағазға басу, дайындаманы бір қолмен басу, әрекеттерді екі қолмен жасау. 1-2 бөліктен тұратын қарапайым заттарды жапсыру. Сәндік аппликация: бір элементтің қайталануынан тұратын өрнекті қағаздың бүкіл бетіне және көлденең жолаққа жапсыру. Пішіндері бірдей, бірақ түсі әртүрлі 2 элементті қайталау арқылы аппликация өрнегін жапсыру. Сюжеттік аппликация: дайын пішіндерді алдынала дайындалған негізге желімдеу, мұғалімнің көмегімен, көрсетуі бойынша пішіндерді парақ кеңістігінде мақсатқа сай орналастыру. Педагогпен бірге ұжымдық аппликацияны жасау;

      6) сурет салу. Мұғалімнің тақтада, қағазда, құмда сурет салу кезінде іс-әрекетін бақылау. Суретте көрсетілген нақты затты табу. Сызылған заттарын ойын іс-әрекетіне қосу. Сурет салу алдында заттарды қарау: тұтас қабылдау, ойнату, заттың контур бойымен сипау арқылы пішінін анықтау, заттың түсін анықтау. Дәстүрлі емес бейнелеу әдістерімен сурет салу: саусақпен кескіндемесі (саусақпен, алақанмен сурет салу), картоптан, көбіктен, мақта тампондарынан жасалған штамп басу арқылы қағаз парағына бояуларды түсіру, бүкіл қағаз парағына бедерлі таңбаларды ырғақпен басу (қағаз парағының шетінен шықпай). Трафарет арқылы контурлы және түрлі-түсті бейнелерді қарындашпен салу; бейнеленетін заттарды қағаз парақтың бүкіл бетіне салу (қағаз парағының шетінен шықпай). Қағаз парағын бояу: көбікті резеңке тампондармен, губкамен айналмалы, тік, көлденең қозғалыстармен бояу. Дөңгелек заттардың суретін дайын контур арқылы салу. Дайын контур бойымен пішіндері бірдей, бірақ өлшемдері әртүрлі бөліктерден тұратын заттардың суретін салу (аққала). Ұсақ бөлшектері жоқ заттар салыңған контурлық суреттерді бояу, тұзды қамырдан фигураларды бояу, басқалардың арасында өз суретін тану. Сәндік сурет салу: мақта тяқшасымен және гуашьпен нүктелерден өрнек салу. Дөңгелек заттарды нүктелер өрнегімен безендіру. Сюжеттік сурет салу: ұсақ бөлшектерсіз қарапайым сюжетті дайын контурлық суреттерді (бояғыш парақтарды) бояу.

      42. 2-сыныпқа арналған "Бейнелеу өнері" пәнінің базалық мазмұны:

      1) еңбекті ұйымдастыру мәдениеті. Бейнелеу өнері кабинетіндегі қауіпсіздік техникасы мен тәртіп ережелерін сақтау. Мұғалімнің талаптарын орындау, қарапайым нұсқауларды орындау, жұмыс орнын ұйымдастыру жаттығуларын орындау: ұсынылған іс-әрекет түріне арналған құралдар мен материалдарды көрсету бойыша, ауызша нұсқау бойынша жайып қою, жұмыстан кейін құрал-саймандар мен материалдарды өз орындарында жинап қою, ермексаз қалдықтарын түстері бойынша бөліктерге мыжып жинау, жұмыстан кейін қолды жуу немесе дымқыл шүберекпен сүрту, қоқысты белгіленген орынға шығару;

      2) бейнелеу алды іс-әрекет. Заттың негізгі белгілері (пішіні, өлшемі, түсі). Затты тактильді-визуалды зерттеп қарау: үлгі бойынша және ауызша нұсқау бойынша заттардағы түс (қызыл, көк, сары, жасыл), пішін (текше, шар, шаршы, шеңбер), өлшемі (үлкен, кішкентай) белгілерін қоршаған ортадан, ойын жағдаяттарында, суреттерден тауып белгілеу, олардың функционалдық мақсатын анықтау. Табиғи заттарды олардың көлемді және жазық кескіндерімен үйлестіріп байланыстыру. Пішіні мен түсі, пішіні мен өлшемі бойынша бірдей заттарды, фигураларды біріктіре отырып, ойын жағдаятында қолдану. Түсі бірдей пішіндері әртүрлі заттармен және ойыншықтармен практикалық әрекеттерді орындау (қызыл текшелерді үстелге, ал қызыл шарларды қорапқа сал). Шеңберді кез келген көпбұрыштан ажырату. Монтессори жабдықтары, Сеген тақталары секілді жабдықтарда жазық және көлемді фигураларға сәйкес тесіктерді табу. Трафареттер арқылы шеңбердің, шаршының контурларын сызу және оларды бояу (мұғаліммен бірігіп, мұғалімнің жартылай көмегімен және өз бетімен). Кеңістікте қозғалуға арналған әртүрлі ойын жаттығуларын орындау, дене мүшелерінің қалпыларын өзгерту (оң қолды көтеру, жоғары қарау, т.б.) мұғалімнің іс-әрекетіне еліктеу, үлгі бойынша, ауызша нұсқау бойынша. Үстел үстіндегі әртүрлі заттардың орналасуы, параққа нүктелерді мұғаліммен бірге, көрсету бойынша, ауызша нұсқау арқылы сызу (оң, сол, орта жақтарына). Жыл мезгілін оған тән белгілеріне (адамдардың киімдері, суреттегі бейнелері бойынша) қарай тану және мүмкін болса атау. Көрнекіліктер бойынша күн мен айды тәулік уақытының белгісі ретінде тану және анықтау. Суреттерден, адамдардың іс-әрекетінен тәулік уақытын тану, атау. Нүкте, сызық, таңба: сурет салу техникасын жетілдіру. Қарындашты, фломастерді, борды, қылқаламды жетекші қолмен дұрыс ұстау. Бос қолмен парақты басып отыру, берілген контур бойынша қарындаш, қалам, фломастер арқылы сызықтар салу. Қылқаламды қағаздан ажыратпай, бүкіл түгімен сызықтар салу. Әр түрлі сызықтарды (тік, көлденең, қиғаш, сынық сызықтар), штрихтарды, нүктелерді, дақтарды (қара және түрлі-түсті) қағаз парағына шетінен асырмай салу. Қарама-қарсы түсті қағазға бормен, ақ гуашь алынған қылқаламмен сызықтар, нүктелер, штрихтар салу. Мақта таяқшасымен нүктелерді салу. Парақты гуашь жағылған қылқаламмен кең сызықтар салып бояу;

      3) бейнелеу өнері туындыларын қабылдау. Халық қолданбалы өнерінің бұйымдары: қоршаған ортадан өнер туындыларын іріктеп алу, зерделеп қарау, халық шеберлерінің киізден жасаған бұйымдарындағы көркем бейнелеу құралдарын (түсі, өлшемі) іріктеп қарау, ойынға айналдыру, жағымды эмоцияларды, қызығушылықты білдіру. Көрнекіліктер: әйгілі халық ертегілеріне жасалған иллюстрацияларды қарау. Бейнеленген заттарды, әрекеттерді тану, көрсету және мүмкін болса атау. Кескіндеме, мүсін, сәулет өнерінің бұйымдары: таныс адамдардың, әр түрлі жыл мезгіліндегі таныс пейзаждардың фотосуреттері;

      4) мүсіндеу. Ермексаз кескіндемесі: мұғалімнің көмегімен және дауыспен берілген ырғақ бойынша кесу формамен ермексазда ырғақты із қалдыру (мысалы, тық, тық). Ермексаз кесегінен кішкентай түйіршіктерін жұлып, оларды қатты негіздің үстіне қойылған қарапайым контурлық суреттің ішіне мұғаліммен бірге немесе еліктеу арқылы жағу. Көлемді бұйымдар: пласттикалық материалдарының қасиеттері туралы түсініктерін бекіту үшін тапсырмасыз мүсіндеу, екі қолмен ермексазды езу, төсегіш үстінде мүсіндеу. Пластикалық материалдармен жұмыс істеудің қарапайым әдістерін көрсету: пластикалық массаны қолдармен илеу, үстел үстінде алақандардың тура және айналмалы қозғалыстармен ермексаз бөлігін домалатып жаю; дөңгелек пішінді ермексаз бөлігін басып жалпайту. Ермексаз бөліктерін бөлу әдістері: шымшу, бұрап алу, кесу. Бұйым бөлшектерін қосудың амалдары: басып қосу. Мұғалімнің бұйымды мүсіндеу бойынша орындайтын іс-әрекетін бақылау және мүсіндеудің нақты затын табу. Мүсіндеу алдында үш өлшемді пішіндерді визуалды-тактильді тексеру ( біртұтас қабылдау, ойнау, пішінді, түсті анықтау). Дөңгелек және сопақ пішінді заттарды, екі бөліктен жасалған заттарды мүсіндеу. Композиция: мұғалімнің көмегімен ұжымдық композициялар құрастыру,оларды ойын жағдаятында қолдану;

      5) аппликация. Заттық аппликация: мұғалімнің үлгіні талдауы, талқылауы және мүмкіншілігінше, аппликацияның бөлшектерін тану, көрсету, атау деңгейінде оқушыларды талқылауға ынталандыру. Әр түрлі пішіндегі (өлшемдері, түстері) дайын дайындамалардың кең көлденең жолағында орналастыруды жаттықтыру, белгілі бір ретпен көрсетілімге сәйкес, мұғаліммен бірігіп, мұғалімнің көмегімен. Қағазға дайындамаларды жапсыру жаттығулары. 2-3 бөліктен тұратын карапайым заттық суретті көрсетілім бойынша құрастыруды жаттықтыру. 2-3 бөліктен тұратын қарапайым заттық аппликацияны көрсетілімнен кейін құрастыруды және жабыстыруды жаттықтыру. Дайын пішіндерден аппликация жасау тәсілдерін демонстациялау кезінде мұғалімнің іс-әрекетін, қағазды жырту, мыжу арқылы дайындамалар жасау тәсілдерін бақылау. Түстердің белгіленуімен берілген контурға жыртылған қағаз дайындамаларды салып және желімдеп, екі түсті аппликацияны мұғаліммен бірігіп құрастыру. Мұғалімнің көмегімен берілген контур бойынша мыжылған қағаз дайындамаларынан (1-2 түсті) аппликацияларды құрастыру және жапсыру. Сәндік аппликация: үш-төрт бірдей элементтерден тұратын көлденең жолаққа бүкіл қағаз бетіне өрнек салу, содан кейін көрсетілім және үлгі бойынша желімдеу. Көлденең жолаққа 1 элементтің қайталануынан тұратын кезектесуді сақтай отырып, өрнек құрастыру және жапсыру, мұғаліммен бірігіп. Сюжетті аппликация: үлгі бойынша 2-3 бөліктен қарапайым сюжетті аппликацияны құрастыру және жапсыру;

      6) сурет салу. Заттық салу салу: сурет салу техникасын сақтау: жетекші қолында қарындаш, фломастер, қылқаламды дұрыс ұстау, қағазды бір қолмен басып ұстау, сурет салуда қолдың қозғалысын көзбен сүйемелдеу, қарындашқа қатты баспау, қағазды жыртып қоймау, қағазда анық сызықтар қалдыру, қылқаламның түгін жалбыратпай, бояуда қылқаламға қатты баспау. Түстерді ажырату және бейнелеу процесінде қолдану: қызыл, көк, сары, жасыл, ақ, қара. Тақтада, қағазда, құмда сурет салу кезінде мұғалімнің іс-әрекетін бақылау. Қағаз парағының бетіне тапсырмасыз сурет салу (қағаздың бетіне толықтай, шетінен шықпай). Салған суреттерді ойынға қосу. Сурет салу алдында заттарды қарау: тұтас қабылдау, ойынға қосу, контур бойымен сипау арқылы пішінді анықтау, түсін анықтау. Трафарет арқылы контурлық және түрлі-түсті бейнелерді қарындашпен салу. Поролон тампондарын, губканы қолдану арқылы қағаз парағын гуашьпен бояу үшін айналмалы, тік, көлденең қозғалыстарын орындау және боялған парақты аппликация негізі ретінде қолдану. Берілген контур бойымен дөңгелек, шаршы, үшбұрышты ("үй шатыры" деп белгіленеді) формаларын салу. Берілген контур бойынша әртүрлі көлемдегі 2 пішіннен тұратын заттардың суретін салу: мұғаліммен бірігу іс-әрекетінде немесе мұғалімнің көмегімен жүзеге асырылады. Контурдың шетінен шықпай, үлкен заттық суреттердің контурын бояу. Тұзды қамырдан фигураларды (дөнгелек тоқаштарды) бояу, мұғалімнің көмегін пайдалана білу, өз жұмысын және сыныптастарының салған суреттерін жан-жақты қарау, өз суретін өзге суреттердің арасынан тану. Сәндік сурет: дәстүрлі емес бейнелеу әдістерімен сурет салу. Картоптан жасалған штамппен басып сурет салу, қағаз парақтың шетінен өтпей, толықтай бетіне штамппен ырғақты басып, сурет салу. Педагогтың көмегімен кең көлденең жолаққа гуашь жағылған жапырақтармен басып өрнек салу. Бірлесіп немесе мұғалімнің көмегімен гуашьпен мөр басып өрнек салу (парақ, штамп, губка). Бозғылт түспен берілген ою-өрнекті мұғалімнің көмегімен, көрсетілгенүлгі бойынша бояу. Сюжеттік сурет: тірек сызықтар бойымен контур суреттің бөлшектерін салу; ұсақ бөлшектерсіз, сюжеті қарапайым дайын контурлық суретті бояу.

      43. 3-сыныпқа арналған "Бейнелеу өнері" пәнінің базалық мазмұны:

      1) еңбекті ұйымдастыру мәдениеті. Бейнелеу өнері кабинетінде қауіпсіздік техникасы мен тәртіп ережелерін сақтау: құралдармен және материалдармен жұмыс істеу кезінде тәртіп ережелерін және қауіпсіздік техникасын сақтау. Қайшымен жұмыс кезінде қауіпсіздік техникасын сақтау дағдыларын қалыптастыруға арналған жаттығуларды орындау. Жұмыс үстелінде тәртіпті сақтау, қажетті қызмет түріне арналған құралдар мен материалдарды ауызша нұсқаулар бойынша және/немесе сурет бойынша орналастыру, жұмыстан кейін құралдар мен материалдарды өз орындарына қою, ермексаз қалдықтарын түсі бойынша бір бөлікке (кесекке) біріктіріп жинау, жұмыстан кейін қолды жуу немесе дымқыл шүберекпен сүрту, қоқыстарды белгіленген орынға шығару. Кезекшінің міндеттерімен танысу, ауызша нұсқауларға сәйкес кабинеттегі жұмыстарды орындау (шүберек сулау, үстелді сүрту, құралдарды шығарып қою немесе жинау және т.б) кезекші орындайтын жұмыс алгоритмін жаттықтыру;

      2) бейнелеу алды әрекет. Заттың негізгі белгілері (пішіні, өлшемі, түсі). Мұғалімнің азғана көмегін пайдаланып затты тактильді-визуалды зерттеу. Табиғи затты көлемдік және жазық кескіндермен үйлестіру, затты ойында қолдану, функционалдық мақсатын анықтау. Заттардың, фигуралардың пішіні, түсі, өлшемі бойынша ажырату. Заттарды ұқсас белгілері бойынша біріктіру. Әртүрлі заттармен практикалық әрекеттерді орындау (барлық қызыл заттарды оңға, көк заттарды солға және т.б. қою). Шеңбер мен шарды, шаршы мен текшені ажырату. Геометриялық фигуралардың контурын шаблондар бойынша сызу және бояу (мұғалімнің жартылай көмегімен және өз бетімен). Жұмыс барысында қызыл, көк, сары, жасыл, қара, ақ түстерді ажырату және пайдалану. Кеңістікті бейнелеу: орналастыру жері туралы ауызша нұсқау бойынша парақ бетіне нүктелерді салу; ауызша нұсқау бойынша затты үстел үстіне, сынып ішінде орналастыру бойынша практикалық әрекеттерді орындау. Қарама-қарсы жыл мезгілдерін ( қыс және жаз) және тәулік бөліктерін (күн мен түн) табиғаттағы бақылаулар, суреттердегі бейнелер, сипатты белгілері бойынша тану және атау;

      3) өнер туындыларын қабылдау. Халық қолданбалы өнерінің бұйымдары: қоршаған ортадан өнер туындыларын іріктеп алу, жаң-жақты қарау, халық шеберлерінің қыштан жасалған бұйымдарындағы көркем бейнелеу құралдарын (түсі, өлшемі) аңыктау, оларды ойында қолдану, жағымды эмоциялар, қызығушылық таныту. Иллюстрациялар: Қазақстан халқының ұлттық киімдері бейнеленген иллюстрацияларды қарау, бейнеленген заттарды тану, көрсету, мүмкіндігінше атау. Кескіндеме, мүсін, сәулет өнерінің бұйымдары: аймақтың көрнекті ғимараттары (фотосуреттер, картиналар, нақты ғимараттар). Шағын мүсіндік пішіндер;

      4) мүсіндеу. Ермексаз кескіндемесі: ермексаз кесегінен кішкентай түйіршіктерін жұлып, оларды қатты негіздің үстіне қойылған қарапайым контурлық суреттің ішіне мұғалімге еліктеу бойынша жағу. Қатты негіздің үстінде дайын контур ішіне көлемді ермексаз аппликацияны мүсіндеу мұғаліммен бірлесіп. Көлемді бұйымдар: мүсіндеу алдында заттарды зерттеп қарап алу (нысанды қарау, сипап сезіну, ондағы негізгі және қосымша бөліктердің пішіні мен түсін белгілеу) мұғалімнің көмегімен. Мұғалімнің бұйымды мүсіндеуін бақылау. Мүсіндерді тану, атау, шынайы затпен салыстыру. Ермексаздың бір тұтас кесегінен 1 бөлшектен тұратын ыдыстарды алдынала зерттеп болғаннан кейін, тікелей ыдыстың өзіне қарап мүсіндеу, олардың негізгі белгілерін домалату, басу, тегістеу, тарту тәсілдері арқылы көрсете білу; сюжетті ойындарда дайын бұйымдарды пайдалану. Объектіні конструктор жинау секілді түрінде (2-3 бөліктен тұратын) еліктеу бойынша мүсіндеу, мұғалімнің көмегін пайдалану арқылы формасын шығару, үлгімен салыстыру. Композиция: мұғалімнің көмегімен оқушылардың жасаған қолөнер бұйымдарынан ұжымдық композициялар құрастыру, орындалған шығармалармен ойнау;

      5) аппликация. Заттық аппликация: мұғалімнің үлгіні талдауы, талқылауы және мүмкіншілігінше, аппликацияның бөлшектерін тану, көрсету, атау деңгейінде оқушыларды талқылауға ынталандыру. Қағазды жырту, мыжу арқылы дайындамалар жасау. Дайын фонға үлгі бойынша, сөйлеу нұсқаулығы бойынша дайындамаларды орналастыру және жапсыру. Берілген контурдағы жыртылған дайындамалардан аппликацияларды құрастыру және жапсыру. Берілген контурда мыжылған қағаз дайындамаларынан (1-2 түсті) үш өлшемді аппликация жасау және жапсыру. Сәндік аппликация: берілген түзу бойымен қағазды қию жаттығулары. Берілген сызық бойынша жолақтарды кесу жаттығулары. Бір өлшемді, екі түсті жолақтар түрінде аппликацияға арналған дайындаманы кесу. Қағаз бетіне 3-4 жолақты түстерін белгілі кезекпен ауыстырып жабыстыру арқылы 2 бөлітен тұратын өрнекті құрастыру және оларды көрсету және/немесе үлгі бойынша жапсыру. Сюжетті аппликация: үлгі бойынша мұғалімнің көмегімен қарапайым сюжеттік аппликацияны құрастыру және жапсыру;

      6) сурет салу. Заттық суретсалу: сурет салу техникасын сақтау. Түстерді ажырату және бейнелеу процесінде қолдану: қызыл, көк, сары, жасыл, ақ, қара. Тақтада, қағазда, құмда сурет салу кезінде мұғалімнің іс-әрекетін бақылау. Қағаз парағының бетіне тапсырмасыз сурет салу (қағаздың бетіне толықтай, шетінен шықпай). Сурет салу алдында заттарды қарау: тұтас қабылдау, ойынға қосу, контур бойымен сипау арқылы пішінді анықтау, түсін анықтау. Сурет салу алдында заттарды тексеру (біртұтас қабылдау, ойнату, контур бойымен калька арқылы пішінді анықтау, түсін анықтау). Трафаретте, шаблонда контур және түрлі-түсті бейнелерді қарындашпен салу. Трафарет, шаблон арқылы сызылған заттарды қарындашпен сызықтан шықпай бояу. Акварельмен бояуды үйрету. қағаз парағын бояуды кең щеткамен жағып бояу, бояуда көлденең қозғалыстарды орындау, боялған парақты кейін аппликация жасауға қолдану. Берілген контур бойымен әр түрлі формадағы: дөңгеленген, төртбұрышты, үшбұрышты ("үй шатыры" деп белгіленген) заттардың қарындашпен суретін салу. Берілген контур бойымен әртүрлі пішіндерден (дөңгелек және бұрыштық) тұратын заттарды қарындашпен салу: мүғаліммен бірігіп немесе мұғалімнің көмегімен жүзеге асырылады. Сызба шекарасынан шықпай, үлкен контурлық суреттерді бояу. Тұзды қамырдан жасалған фигураларды бояу. Суреттегі заттың тірек сызықтармен берілген бөлшектерін сызықтарды жалғастырып сызу. Өз жұмысын мен сыныптастардың суреттерін қарастыру, басқалардың арасында өз суретін тану. Сәндік сурет салу: дәстүрлі емес бейнелеу әдістерімен сурет салу. Көлденең кең жолаққа картоптан жасалған штамппен басып 1 элементтен тұратын өрнек салу. Педагогтың көмегімен кең көлденең жолаққа гуашь жағылған жапырақтармен басып өрнек салу. Бірлесіп немесе мұғалімнің көмегімен бояумен мөр басып өрнек салу (парақ, штамп, губка). Алдынала бояуы бозғылт түспен дайындалған ұлттық ою-өрнекті мұғалімнің көмегімен, көрсетілген үлгі бойынша бояу. Мұғалімнің көмегімен тірек нүктелерінің бойымен көлденең жолаққа қылқаламмен сүйкеп өту техникасын қолданып бояуды сілтей жағу арқылы өрнек салу. Контурлық суреттегі заттарды безендіру. Сюжетті сызба: қарапайым сюжеттік сызықпен контурлық сызбаларды (бояғыш беттерді) бояу.

      44. 4-сыныпқа арналған "Бейнелеу өнері" пәнінің базалық мазмұны:

      1) еңбекті ұйымдастыру мәдениеті. Бейнелеу өнері кабинетінде қауіпсіздік техникасы мен тәртіп ережелерін сақтау: сабақта мұғаліммен бірігіп жұмыс істеу, құралдармен жұмыс істеу кезіндегі тәртіп пен қауіпсіздік ережелерін сақтау, қайшымен жұмыс кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтауға жаттығулар жасау. Оқушылардың қайшымен жұмыс жасау кезіндегі өз әрекеттерін көрсету және дауыстап айту (мүмкіндігінше). Жұмыс орнындағы тәртіпті сақтау, ұсынылған қызмет түріне арналған құралдар мен материалдарды ауызша нұсқаулар мен сызба бойынша орналастыру, жұмыстан кейін құралдар мен материалдарды өз орындарына дұрыс қою, ермексаз қалдықтарын түстері бойынша жинап біріктіру, жұмыстан кейін қолды жуу немесе дымқыл шүберекпен сүрту, қоқыстарды белгіленген орынға шығару. Кезекшінің іс-әрекет алгоритмін ауызша нұсқау бойынша немесе өз бетінше орындау;

      2) өнер туындыларын қабылдау. Халық қолданбалы өнерінің бұйымдары: қоршаған ортадан өнер туындыларын танып көрсету, қарастыра білу, көркем бейнелеу құралдарын ажырату (түсі, өлшемі). Халық шеберлерінің бұйымдарындағы ұлттық ою-өрнектер, жағымды эмоцияларды, қызығушылықты білдіру. Иллюстрациялар: балалар әдебиетіндегі иллюстрациялар. Бейнеленген заттарды, сюжетті тану, көрсету және мүмкін болса атау. Кескіндеме, мүсін, сәулет өнерінің бұйымдары: шағын мүсіндік пішіндер, қазақ суретшілерінің картиналары (А. Қастеев "Киіз үйдің ішкі көрінісі");

      3) мүсіндеу. Ермексаз кескіндемесі: ермексаз кесегінен кішкентай түйіршіктерін жұлып, оларды қатты негіздің үстіне қойылған қарапайым контурлық суреттің ішіне мұғалімге еліктеу бойынша жағу. Қатты негіздің үстінде дайын контур ішіне көлемді ермексаз аппликацияны мүсіндеу мұғаліммен бірлесіп. Көлемді бұйымдар: мүсіндеу алдында заттарды зерттеп қарап алу (затты қарау, сипап сезіну, ондағы негізгі және қосымша бөліктердің пішіні мен түсін белгілеу) мұғалімнің көмегімен. Мұғалімнің бұйымдарды мүсіндеуін бақылау. Мүсіндерді тану, атау, шынайы затпен салыстыру. Ермексаздың бір тұтас кесегінен 1 бөлшектен тұратын ыдыстарды алдынала зерттеп болғаннан кейін, тікелей ыдыстың өзіне қарап мүсіндеу, олардың негізгі белгілерін домалату, басу, тегістеу, тарту тәсілдері арқылы көрсете білу; дайын бұйымдарды сюжетті ойындарда пайдалану. 2-3 бөліктен тұратын затты конструкторлық әдіспен еліктеу бойынша мүсіндеу, мұғалімнің көмегін пайдалану арқылы формасын шығару, үлгімен салыстыру. Композиция: мұғалімнің көмегімен оқушылардың жасаған қолөнер бұйымдарынан ұжымдық композициялар құрастыру, орындалған шығармалармен ойнау;

      4) аппликация. Заттық аппликация: тану, көрсету, аппликацияның бөлшектерін атау және орындау ретілігін айту деңгейінде талқылауға оқушыларды қатыстыра отырып, мұғалімнің үлгіні талдауы. Дайын фонға үлгі бойынша, сөйлеу нұсқаулығы бойынша дайындамаларды орналастыру және жапсыру жаттығулары. Қағаз парағының кеңістігінде бағдарлау жаттығулары: жоғарғы, төменгі, оң, сол, орта. Коллаж техникасын меңгеру: мұғалімнің көмегімен қағаз негізін бояу және дайын формалардан аппликация жасау. Дайын формалардан аппликация жасау және "саусақпен сурет салу", мұғаліммен біріккен іс-әрекетінде, мұғалімнің көмегімен. Коллаж техникасын көрсету бойынша мұғалімнің іс-әрекетін бақылау. Қағазды жырту, мыжу арқылы дайындамалар жасау. Жыртылған дайындамалардан аппликацияларды құрастыру және оларды берілген контурға жапсыру. Мыжылған қағаз дайындамаларынан (1-2 түсті) көлемді аппликацияны құрастыру және берілген контурға жапсыру. Сәндік аппликация: берілген сызық бойынша қағазды қию жаттығулары. Шаршыны қиып алуды үйрену жаттығулары. Бір өлшемді, екі түсті төртбұрышты аппликация үшін дайындаманы киып дайындау. Көлденең жолаққа 3-4 шаршыдан тұратын ою-өрнекті түр-түсін кезектестіріп құрастыру, одан кейін оларды көрсетілім мен үлгі бойынша жапсыру. Сюжетті қосымша: мұғалімнің көмегімен және үлгі бойынша қарапайым сюжеттік аппликацияны құрастыру және жапсыру. Мұғалімнің көмегімен, үлгі бойынша ұжымдық сюжеттік аппликацияны құрастыру және жапсыру; коммуникативті дағдыларды және топта жұмыс істеу қабілетін дамыту;

      5) сурет салу. Заттық сурет салу: сурет салу техникасын сақтау және жетілдіру. Түстерді ажырату және бейнелеу процесінде қолдану: қызыл, көк, сары, жасыл, ақ, қара. Мұғалімнің суреттерді тақтада, қағазда орындау кезіндегі іс-әрекетін бақылау. Қағаз парағының барлық жағына тапсырмасыз сурет салу (қағаз парағының шетінен шықпай). Сурет салу алдында заттарды зерттеп қарау. Қоршаған ортадағы нысандарға тікелей қарап, солардың суретін салу мұғаліммен бірге, мұғалімнің көмегімен. Берілген контур бойымен және/немесе мұғалімнің көмегімен екі түрлі пішіннен тұратын заттардың суретін салу. Трафаретте, шаблон арқылы контурлық және түрлі-түсті бейнелерді қарындашпен салу. Трафарет, шаблон арқылы салыңған суреттерді қарындашпен сызықтан шықпай бояу. Берілген контур бойымен жылдың әр мезгіліндегі ағаштардың суреттін салу. Тұзды қамырдан жасалған фигураларды, заттық силуэттік формаларын гуашьпен бояу (киім, жиһаз, ыдыс-аяқ; халық ойыншықтары). Суретте бейнеленген заттың тірек сызықтарымен белгіленген бөлшектерін салып, суретті бітіру. Өзінің жұмысын және сыныптастарының салған суреттерін мұқият қарастыру. Мұғалімнің көмегімен өзінің және өзгенің жұмысын бағалау. Сәндік сурет салу: ақшыл түспен берілген ұлттық ою-өрнектің суретін, үлгідегідей, мұғалімнің көмегімен бояу. Мұғалімнің көмегімен тірек нүктелерінің бойымен көлденең жолаққа қылқаламмен бояуды сілтей жағу (сүйкеп өту техникасы) және нүктелер (қылқаламның ұшымен) қою арқылы өрнек салу. Сюжетті сурет салу: ұсақ бөлшектері жоқ қарапайым сюжеттік контурлық суреттерді (бояуға арналған дайын қітапша беттерін) бояу.

Параграф 2. Оқу мақсаттарының жүйесі

      45. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодтау арқылы берілген. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бағдарламаның бөлімі мен бөлімшесін, төртінші сан білім беру мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, 1 .2.1.4 кодтауында "1" – сынып, "2.1" – кіші бөлім, "4" – оқу мақсатының нөмірленуі.

      46. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлімдер мен сыныптар бойынша берілген:

      1) "Еңбекті ұйымдастыру мәдениеті" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1- сынып

2 -сынып

3- сынып

4 сынып

1.1. Бейнелеу өнері кабинетінде қауіпсіздік техникасы мен тәртіп ережелерін сақтау

1.1.1.1 тәртіп ережелерін сақтау

2.1.1.1 тәртіп ережелерін сақтау

3.1.1.1 тәртіп ережелерін сақтау

4.1.1.1 тәртіп ережелерін сақтау

1.1.1.2 жұмыс орнын берілген қызмет түріне дайындау мұғалімнің көрсетуі, үлгі бойынша

2.1.1.2 мұғалімің өтініштерін, талаптар мен тапсырмаларын орындау

3.1.1.2 мұғалімің өтініштерін, талаптар мен тапсырмаларын орындау

4.1.1.2 мұғалімің өтініштерін, талаптар мен тапсырмаларын орындау

1.1.1.3 жұмыс аяқталғаннан кейін жұмыс орнын жинап ретке келтіру: көрсетілгендей, үлгі бойынша

2.1.1.3 берілген қызмет түріне қарай жұмыс орнын дайындау: еліктеу бойынша, көрсетілгендей, үлгі бойынша

3.1.1.3 берілген қызмет түріне қарай жұмыс орнын дайындау

4.1.1.3 берілген қызмет түріне қарай жұмыс орнын дайындау

1.1.1.4 құралдарды, материалдарды, олармен жасалатын әрекеттерді тану және көрсету: көрсетілгендей, үлгі бойынша

2.1.1.4 үлгі бойынша шоу бойынша жұмыс аяқталғаннан кейін жұмыс орнын ретке келтіру

3.1.1.4 жұмысты аяқтағаннан кейін жұмыс орнын ретке келтіру

4.1.1.4 жұмысты аяқтағаннан кейін жұмыс орнын ретке келтіру

1.1.1.5 пластикалық материалдармен жұмыс істегенде қауіпсіздік ережелерін сақтау

2.1.1.5 пластикалық материалдармен жұмыс істегенде қауіпсіздік ережелерін сақтау

3.1.1.5 кезекшінің міндеттерін орындау

4.1.1.5 бейнелеу өнері кабинетінде кезекшінің міндеттерін орындау



3.1.1.6 пластикалық материалдармен жұмыс жасауда қауіпсіздік ережелерін сақтау

4.1.1.6 пластикалық материалдармен жұмыс істегенде қауіпсіздік ережелерін сақтау



3.1.1.7 қайшымен жұмыс істегенде қауіпсіздік ережелерін сақтау

4.1.1.7 қайшымен жұмыс істегенде қауіпсіздік ережелерін сақтау

      2) "Алдын ала бейнелеу әрекеті" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1- сынып

2 -сынып

3- сынып

4 сынып

2.1. Заттың негізгі белгілері – пішіні, өлшемі, түсі

1.2.1.1 түстерді (қызыл, көк, сары) үлгі бойынша, атауы бойынша тану және көрсету

2.2.1.1 заттарды қарастыру: қоршаған ортада, ойын жағдайында, суреттерде түстерді тану, көрсету, атау

3.2.1.1 мұғалімнің азғана көмегі арқылы затты зерттеп қарау


1.2.1.2 форманы (текше, шар) үлгісіне сәйкес, атауына сәйкес тану және көрсету

2.2.1.2. заттарға зерделеп қарау: заттардың формаларын үлгісіне сәйкес, атауына сәйкес қоршаған ортада, ойын жағдайында, суретте тану, көрсету және атау

3.2.1.2 формасы, түсі, көлемі бойынша әртүрлі заттарды, фигураларды ажырату


1.2.1.3. өлшемді (үлкен, кішкентай) үлгісіне сәйкес, атауына сәйкес тану және көрсету

2.2.1.3 заттарға зерделеп қарау: өлшемді үлгісіне сәйкес, атауына сәйкес қоршаған ортада, ойын жағдайында, суретте тану, көрсету және атау

3.2.1.3 заттарды ұқсас белгілері бойынша біріктіру (көлемі, формасы, түсі, мақсат-маңызы)


1.2.1.4 заттарды мұғалімнің көмегімен бір белгісі бойынша біріктіру (көлемі, түсі, пішіні бойынша)

2.2.1.4 нақты заттарды суреттегі көлемді, жазық кескіндермен үйлестіру

3.2.1.4 әр түрлі заттармен практикалық әрекеттерді орындау (заттың не үшін екендігін біліп, онымен қалай әрекет ететінін көрсету)


1.2.1.5 заттармен практикалық әрекеттерді орындау (заттарды кішіден үлкенге қарай бір қатарға, үлкен – кіші – улкен тәртібімен көрсетілгендей, үлгі бойынша қою

2.2.1.5 заттардың функционалдық мақсатын анықтау

3.2.1.5 шеңбер мен шарды, шаршы мен текшені ажырату


1.2.1.6 шарды кез келген көпбұрыштан ажырату

2.2.1.6 бір түсті әртүрлі пішіндегі заттармен практикалық әрекеттерді орындау

3.2.1.6 әр түрлі өлшемдегі геометриялық фигураларды (шаршы, шеңбер, сопақ) шаблон арқылы сызу және бояу



2.2.1.7 шеңберді, шаршыны трафарет арқылы сызу және бояу

3.2.1.7 заттың көлемін (үлкен, кіші) сипаттайтын сын есімдерді зат есімдермен жақ түрінде, жекеше, көпше түрінде үйлестіру: мұғалімге еліктеу арқылы, өз бетінше белсенді сөйлеуінде




3.2.1.8 бейнелеу процесінде қызыл, сары, жасыл, қара, ақ түстерді ажырату және қолдану


2.2. Кеңістік туралы түсініктер

1.2.2.1 дене мүшелерінің кеңістіктегі орнын өзгерту тапсырмаларын көрсетілім бойынша орындау

2.2.2.1 дене мүшелерінің кеңістіктегі орнын өзгерту тапсырмаларын көрсетілім бойынша орындау

3.2.2.1 орналастыру туралы ауызша нұсқау бойынша параққа нүктелерді салу


1.2.2.2 қолды оның контурлық бейнесімен салыстыру

2.2.2.2 параққа нүктелерді (жоғары, төмен, ортасына, оң, сол жаққа) салу: көрсетілім бойынша, үлгі бойынша

3.2.2.2. ауызша нұсқау бойынша затты сынып ішінде, үстел үстінде орналастыру бойынша практикалық әрекеттерді орындау


1.2.2.3 заттарды орналастыру, параққа нүктелерді салу (жоғарғы, төмен, орта): үлгі бойынша, көрсету бойынша

2.2.2.3 сұрақтарға жауап беру арқылы дене мүшелерінің орналасуын көрсету: жоғарғы жағында не бар? - бас, мойын, кеуде; Төменде не бар? - аяқ; Алдында не бар - бет, кеуде, асқазан; Артқы жағыңда не бар? - желке, арқа, мұғалім көрсетуі, өтініші бойынша

3.2.2.3 заттарды (ойыншықтарды) жақын кеңістікке өзіне қатысты: алыс, жақын, жақын, жоғары, төмен, алдында (өзінің алдына), артына орналастыру: көрсету бойынша, үлгі бойынша, сәйкес ауызша нұсқауға



2.2.2.4 заттарды (ойыншықтарды) жақын кеңістікке өзіне қатысты: алыс, жақын, жанында, жоғары, төмен, алдына (алдыңа), артына орналастыру: көрсету бойынша, мұғалім үлгісі бойынша, ауызша нұсқауларға сәйкес

3.2.2.4 өтініш бойынша дене мүшелерінің орналасуын көрсету: "Маған оң – сол қол, аяқ, көз, құлақ, щекке көрсет".



2.2.2.5 "Қайда ...?" деген сұраққа жауап беруде "алыс, жақын, қасында, жоғары, төменде, алдымда, артымда" сөздерін қолдану

3.2.2.5 екі, үш затты бір-біріне қатысты "алдында, артында, арасында, ішінде, үстінде" орналастыру: еліктеу, үлгі бойынша, ауызша нұсқау арқылы



2.2.2.6 заттарды (ойыншықтарды) бір қатарға қою: "Ойыншықтарды бір қатарға қой" өтінішті орындау, нұсқауы бойынша бірнеше заттарды (ойыншықтарды) шоу бойынша, үлгі бойынша, қатарға қою.

3.2.2.6 берілген бағытта қозғалу: "алға, артқа, оңға, солға, бүйірге" еліктеу, ауызша нұсқау арқылы




3.2.2.7 заттарды (мысалы, ойыншықты, допты) "алға, артқа, жоғары, төмен, оңға, солға, бір жаққа" жылжыту: көрсету бойынша, ауызша нұсқауларға сәйкес




3.2.2.8 "алыс, жақын, жанында, жоғары, төменде, алдымда, артымда" сөздерін қолданып "Қайда?" деген сұраққа жауап беру




3.2.2.9 бірнеше затты (ойыншықтарды), олардың бейнелерін (суреттерін) бір қатарға қою: көрсету бойынша, үлгі бойынша, "Ойыншықтарды бір қатарға қою" нұсқаулығы бойынша




3.2.2.10 "шеткі, бірінші, соңғы, дейін, кейін артта" кезектілігінің тәртібін бақылау: мұғалімнің көрсетуі және ауызша нұсқауы бойынша


2.3. Уақыттық түсініктер

1.2.3.1 жыл мезгілдеріне сәйкес табиғаттағы өзгерістерді бақылау

2.2.3.1 жыл мезгіліне тән белгілерді адамдардың киімдері, суреттегі бейнелері бойынша тану, атау

3.2.3.1 қарама-қарсы жыл мезгілдерін (жаз және қыс) және күн бөліктерін тану (күн мен түн) (табиғаттағы бақылаулардан, суреттердегі бейнелерден, сипаттық белгілерден) және атау


1.2.3.2 өз өміріндегі оқиғаларды, режим сәттерін "таңертең", "күндіз түсте", "кешке", "түнде" сөздерімен үйлестіру

2.2.3.2 күн мен айды тәулік уақытының белгісі ретінде тану және белгілеу

3.2.3.2 жыл мезгілдерін бейнелейтін суреттерді біріктіру (қыс, көктем, жаз, күз)



2.2.3.3 өз өміріндегі оқиғаларды, күн тәртібіндегі сәттерді "алдымен - содан кейін", "кеше", "бүгін", "ертең", "таңертең", "түнде" сөздерімен ұйқастыру

3.2.3.3 күн бөліктерін бейнелейтін суреттерді біріктіру (күн, түн, таңертең, кеш)



2.2.3.4 мұғалімнің/ ересектердің "алдымен - содан кейін" сөздері бар нұсқауларын орындау

3.2.3.4 өз өміріндегі оқиғаларды, режим сәттерін "алдымен - содан кейін", "қазір - кейін", "кеше", "бүгін", "ертең", "таңертең", "күндіз", "кешке", "түнде"



2.2.3.5 "... қашан ...?" деген сұраққа жауап беруде "алдымен - содан кейін", "кеше", "бүгін", "ертең", "таңертең", "түнде" сөздерді қолдану

3.2.3.5 мұғалімнің/ ересектердің "алдымен - содан кейін", "қазір - кейін" сөздері бар нұсқауларын орындау



2.2.3.6 иллюстрациялық материалды (визуалды кесте) пайдалана отырып сабақта режим сәттерінің, іс-әрекет түрлерінің ретін (тәртібін) сақтау

3.2.3.6 "....қашан ...?" деген сұраққа жауап беруде "алдымен - содан кейін", "қазір-кейін", "кеше", "бүгін", "ертең", "таңертең", " күндіз", "түстен кейін", "кешке", "түнде" сөздерін қолдану




3.2.3.7 иллюстрациялық материалды (визуалды кесте) пайдалана отырып сабақта іс-әрекет түрлерінің ретін (тәртібін) сақтау




3.2.3.8 иллюстрациялық материалды (визуалды кесте) пайдалана отырып сабақта режим сәттерінің, іс-әрекет түрлерінің ретін (тәртібін) "Суреттерді рет-ретімен орналастыр, алдымен не, келесі не" нұсқау бойынша орнату


2.4. Нүкте, штрих, сызық, таңба

1.2.4.1 сусымалы заттың бетіне саусақтармен, таяқшалармен сызықтар салу

2.2.4.1 нүктелерді, түзу, қисық сызықтарды саусақпен құм, жарма бетіне сызу: еліктеу арқылы, үлгі бойынша, атауы бойынша

3.2.4.1 фигулардағы нүктерлер санын қайта санаусыз айту: 1, 2, 3, 4, 5


1.2.4.2 сурет салу техникасын сақтау

2.2.4.2 тақтаға бормен нүкте, түзу, қисық сызықтар салу: еліктеу, үлгі, атауы бойынша

3.2.4.2 1 ден 5дейін сандарды ретпен атау: мұғалімнің артынан қайталап, өз бетінше есте сақтау бойынша


1.2.4.3 бояу жаққышқа гуашь алу

2.2.4.3 қарындашты, фломастерді, борды, қылқаламды басым қолмен дұрыс ұстау; парақты бос қолмен басып туру

3.2.4.3 берілген контурдың бойымен нүкте бойынша қарындашпен сызықтар сызу


1.2.4.4 қарындашпен ерікті бағытта сызықтар салу: үлгі бойынша, көрсетілім бойынша

2.2.4.4 берілген контур бойымен қарындашпен сызықтарды көрсетілім бойынша сызу

3.2.4.4 қағаздан қол үзбей қылқаламмен, қарындашпен, фломастермен сызықтар сызу


1.2.4.5 қағаздан қол үзбей қылқаламмен, сурет салу: үлгі бойынша көрсетілім бойынша

2.2.4.5 қағаздан қол үзбей қылқаламмен сызу, сурет салу

3.2.4.5 қағаздың шетінен шықпай сызықтар салу


1.2.4.6 саусақпен, мақта таяқшасымен үлгіге сәйкес, көрсету бойынша сурет салу

2.2.4.6 қағаз парағының шетінен шықпай сызықтар салу: үлгі бойынша көрсету бойынша

3.2.4.6 еліктеу, көрсету, үлгі бойынша сызықтар салу



2.2.4.7 гуаш бояуы бар жалпақ жаққышпен кең сызықтар салып парақты бояу үлгіге сәйкес

3.2.4.7 атаулары бойынша сызықтар салу (түзу, толқынды, қисық)



2.2.4.8 үлгі бойынша көрсетілім бойынша мақта таяқшасымен нүктелерді салу



      3) "Бейнелеу өнері туындыларын қабылдау" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1- сынып

2 -сынып

3- сынып

4 сынып

3.1. Халық қолданбалы өнер бұйымдары

1.3.1.1 оң эмоцияларды, өнер нысандарына қызығушылық таныту

2.3.1.1 оң эмоцияларды, өнер нысандарына қызығушылық таныту

3.3.1.1 оң эмоцияларды, өнер нысандарына қызығушылық таныту

4.3.1.1 оң эмоцияларды, өнер нысандарына қызығушылық таныту

1.3.1.2 ағаш және керамикалық ойыншықтарды өңдеу

2.3.1.2 қарастыру киізден жасалған бұйымдар

3.3.1.2 қарастыру қыштан жасалған халық шеберлерінің бұйымдары

4.3.1.2 халық шеберлерінің бұйымдарындағы ұлттық ою-өрнек элементтерін тану және көрсету

1.3.1.3 үлгі бойынша халық ойыншықтарын қоршаған ортадан оқшаулау

2.3.1.3 сынама бойынша киіз бұйымдарын қоршаған ортадан бөліп алу

3.3.1.3 керамикалық бұйымдарды тексеру (түсі, өлшемі, мақсаты)

4.3.1.3 қарастыру әшекейлі халық шеберлерінің бұйымдары

1.3.1.4 ағаш, керамикалық ойыншықтарды соғу

2.3.1.4 киізден жасалған бұйымдарды тексеру (түсі, өлшемі, мақсаты)

3.3.1.4 керамикалық бұйымдарды қоршаған ортадан үлгі бойынша, атауы бойынша оқшаулау

4.3.1.4 халық шеберлерінің бұйымдарындағы ұлттық ою-өрнек элементтерін танып, көрсету


2.3.1.5 киізден жасалған бұйымдармен ойнау

3.3.1.5 керамикадан жасалған бұйымдармен ойнау

4.3.1.5 ою-өрнектері бар бұйымдарды қоршаған ортадан ажырату

3.2. Иллюстрациялар

1.3.2.1 иллюстрацияны зерттеп қарау

2.3.2.1 иллюстрацияны зерттеп қарау

3.3.2.1 иллюстрацияны зерттеп қарау

4.3.2.1 иллюстрацияны зерттеп қарау

1.3.2.2 бейнеленген заттарды көрсету, атау (мүмкіндігінше).

2.3.2.2 көрсету, иллюстрацияда бейнеленген кейіпкерлерді ата

3.3.2.2 бейнеленген заттарды, олардың түсін, пішінін, өлшемін тану, көрсету, атау

4.3.2.2 бейнеленген заттарды, олардың түсін, пішінін, өлшемін тану, көрсету, атау

1.3.2.3 бейнеленген заттардың түсін, пішінін, өлшемін көрсету, атау (мүмкіндігінше)

2.3.2.3 иллюстрацияда белгілі бір әрекеттерді орындайтын кейіпкерлерді көрсету (отыру, тұру, жату)

3.3.2.3 "Суреттерді рет-ретімен орналастыр, біріншісі не, келесісі" деген нұсқау бойынша иллюстрациялық материалды (көрнекі кесте) пайдалана отырып сабақтағы іс-әрекеттер ретін белгілеу.

4.3.2.3 бөліктеріне тән өзіндік іс-әрекет түрлерін тану : таңертең, түстен кейін, кешке, түнде

1.3.2.4 вербалды емес коммуникация құралдарын қолдану (басты нысанға бұру, ымдау және т.б.)



4.3.2.4 ауызша нұсқауларды орындау тәртібін белгілеу ("Шалқан" ертегісі бойынша иллюстрациялар) "Қайда?" деген сұраққа жауап беріңіз. "бірінші, соңғы, кейін, бұрын" сөздерін қолдану




4.3.2.5 мұғалімнің көрсетуі және ауызша нұсқауы бойынша заттардың және олардың кескіндерінің бірізділігін сақтау: "шеткі, бірінші, соңғы, арасында".




4.3.2.6 мұғалімнің талабы бойынша иллюстрацияда бірінші, соңғы, шеткі нысанды, кез келгеннен кейінгі, кез келгеннің алдында тұрған нысанды көрсету




4.3.2.7 шығармашылық жеке және топтық жұмыстарды орындау кезінде фланелографта, магниттік тақтада, парақта еліктеу, үлгі бойынша (ортада, ортада, жоғарыда, төменде, оңда, сол жақта) жазық кескіндерді орналастыру




4.3.2.8 ойын жағдаятында бірізділік тәртібін қолдану




4.3.2.9 шығармашылық жеке және топтық жұмыстарды орындау кезінде фланелографта, магниттік тақтада, парақта еліктеу, үлгі бойынша (ортада, ортасында, жоғарыда, төменде, оңда, сол жақта) жазық кескіндерді орналастыру.

3.3. Сурет салу, мүсін, сәулет өнерлерінің бұйымдары

1.3.3.1 фотосуреттерден туыстарын тану, көрсету және атау

2.3.3.1 фотосуреттердегі таныс адамдарды тану, көрсету және атау

3.3.3.1 өлкенің көрнекті ғимараттарын мұғалімнің көмегімен тану, көрсету және атау

4.3.3.1 қарастыру, тану, мұғалімнің көмегімен суреттердегі кейбір заттарды атау

2.3.3.2 пейзаждық кескіндемедегі жыл мезгілін тану және атау

3.3.3.2 ұсақ мүсіндік пішіндерді мұғалімнің көмегімен тексеру, тану, атау

4.3.3.2 ұсақ мүсіндік пішіндерді мұғалімнің көмегімен зерделеп қарастыру

4.3.3.3 көркем шығармалардағы нақты заттарды тану және атау

4.3.3.4 заттарды өзіне қатысты ең жақын кеңістікке орналастыру: алыс, жақын, қасында, жоғары, төмен, алдына (өзінің алдында), артына көрсету бойынша, үлгі бойынша, сөздік нұсқау

4.3.3.5 екі, үш затты бір-біріне қатысты орналастыру: "алдында, артында, арасында, ішінде, үстінде, астында" көрсету бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқау бойынша.

4.3.3.6 берілген бағытта қозғалу: "алға, артқа, оңға, солға" көрсетілімге сәйкес, ауызша нұсқауларға сәйкес

4.3.3.7 затты (мысалы, көлікті, допты): ауызша нұсқауларға сәйкес көрсетілімге бойынша "алға, артқа, жоғары, төмен, оңға, солға" жылжыту

4.3.3.8 "Ойыншықтарды бір қатарға қой" нұсқауы бойынша, үлгі бойынша, көрсетілімге сәйкес бірнеше заттарды (ойыншықтарды) қатарға қою.

      4) "Мүсіндеу" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1-сынып

2-сынып

3-сынып

4-сынып

4.1. Ермексаздан сурет салу

1.4.1.1 мүсіндеу, илеу, бұрап үзіп алу, бояу әдістерімен мүсіндеу

2.4.1.1 ермексаздың бір бөлігін үзіп алу үшін ритмикалық таңбаларды пішіннің ішінде қалдыру

3.4.1.1 ермексазды аппликациялауды жағу әдісімен орындау

4.4.1.1 ермексазды аппликацияны жағу әдісімен орындау


2.4.1.2 контурлық суреттің ішінде жағу әдісімен ермексазбен сурет салу

3.4.1.2 дайын контурдың ішінде көлемді аппликацияны мүсіндеу

4.4.1.2 дайын контурдың ішінде көлемді аппликацияны мүсіндеу

4.2. Кең көлемді өнімдер

1.4.2.1 мұғалімнің көмегімен мүсіндеу алдында затты тексеріп алу

2.4.2.1 тапсырмасыз өз бетінше мүсіндеу

3.4.2.1 текшені, шарды үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

4.4.2.1 мүсіндеу алдында заттарды тексеріп алу

1.4.2.2 кесектерді тақтай үстінде домалатып жаю, жалпақтау, біріктіру, үзіп алу әдістерінің көмегімен мүсіндеу

2.4.2.2 мұғалімнің көмегімен мүсіндеу алдында затты тексеріп алу

3.4.2.2 иллюстрациядағы, фотосуреттегі текшені, білеуді, шарды үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

4.4.2.2 текшені, шарды, білеуді үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

1.4.2.3 мұғалімнің әрекетін бақылау

2.4.2.3 текше мен шардың пішінін көзбен көру және ұстап көру арқылы зерттеу

3.4.2.3 ойын жағдайындағы жеке сөздерде геометриялық денелердің атауларын (текше, білеу, шар) қолдану

4.4.2.3 иллюстрациядағы, фотосуреттегі текшені, білеуді, шарды үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

1.4.2.4 шардың пішінін көзбен көру және ұстап көру арқылы зерттеу

2.4.2.4 текше мен шардың домалайтын немесе домаламайтын қасиеттерін зерттеу

3.4.2.4 мүсіндеу алдында заттарды тексеріп алу

4.4.2.4 мұғалімнің жасаған мүсінін бақылау, нақты заттың атауын білу, атау және салыстыру

1.4.2.5 текшенің пішінін көзбен көру және ұстап көру арқылы зерттеу

2.4.2.5 геометриялық денелерден текшені, шарды үлгісі бойынша, атауы бойынша таңдау

3.4.2.5 мұғалімнің жасаған мүсінін бақылау, нақты заттың атауын білу, атау және салыстыру

4.4.2.5 пластикалық материалдың (ермексаз, саз, қамыр) көмегімен 1-7 сандарын (мүмкіндігінше 0, 8, 9) үлгілеу

1.4.2.6 геометриялық денелерден шарды үлгісі бойынша, атауы бойынша таңдау

2.4.2.6 ұсынылған заттар мен ойыншықтардан текшенің, шардың пішініне ұқсас заттарды таңдау ("текшеге ұқсас, шар, соған ұқсас")

3.4.2.6 ермексаздың тұтас кесегінен бұйымдық ыдыстар мүсіндеу

4.4.2.6 көзбен көру және ұстап көру арқылы 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 (мүмкіндігінше 8,9,10) сандарын үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

1.4.2.7 геометриялық денелерден текшені үлгісі бойынша, атауы бойынша таңдау

2.4.2.7 иллюстрациядағы, фотосуреттегі текшені, шарды үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

3.4.2.7 жаймалау, қысу, жалпайту, созу әдістерімен мүсіндеу

4.4.2.7 санау қызметін 7 шегінде пайдалану

1.4.2.8 ұсынылған заттар мен ойыншықтардан шардың пішіні бар заттарды таңдау ("шарға ұқсас, сондай)

2.4.2.8 жеке сөздерде геометриялық денелердің атауларын (текше, шар) қолдану

3.4.2.8 1, 2, 3, 4, 5 сандарын ұстап көру және көзбен көру арқылы үлгісі бойынша тану

4.4.2.8 1-ден бастап 7-ге дейінгі (мүмкіндігінше 10-ға дейін) есептік сан есімдерді педагогтың артынан еске түсіру арқылы сандық қатарға сүйене отырып, рет-ретімен атау

1.4.2.9 ұсынылған заттар мен ойыншықтардан текше пішіндес заттарды таңдау ("текшеге ұқсас, сондай)

2.4.2.9 үстелдің үстінде түзу және дөңгелектеп домалату, жіңішкелеп кесу, бұрау, үзіп алу, қысу мүсіндеу әдістерін қолдану

3.4.2.9 пластикалық материалдың (ермексаз, саз, қамыр) көмегімен 1-5 сандарын үлгілеу

4.4.2.9 ермексаздың тұтас кесегінен бұйымдық ыдысты мүсіндеу

1.4.2.10 1-2 бөліктен тұратын безендірілмеген бұйымдарды мүсіндеу

2.4.2.10 сопақша және дөңгелек пішіндегі заттарды мүсіндеу

3.4.2.10 сюжеттік ойындарда дайын бұйымдарды қолдану

4.4.2.10 жаймалау, қысу, жалпайту, созу әдістерімен мүсіндеу

1.4.2.11 дөңгелек пішіндегі заттарды мүсіндеу


3.4.2.11 заттарды конструктивтік әдіспен мүсіндеу (1-2 бөліктен)

4.4.2.11 сюжеттік ойындарда дайын бұйымдарды ұтып алу



3.4.2.12 бұйымды үлгімен салыстыру

4.4.2.12 ойын жағдайында жеке сөздерде геометриялық денелердің атауларын (текше, білеу, шар) қолдану




4.4.2.13 көрсету бойынша, үлгі бойынша құрастыру үшін геометриялық фигуралардың модельдерін пайдалану




4.4.2.14 заттарды конструктивтік әдіспен мүсіндеу (2-3 бөліктен)




4.4.2.15 бұйымды үлгімен салыстыру

4.3. Композиция

1.4.3.1 ұжымдық композицияны жасауға қатысу

2.4.3.1 ұжымдық композицияны жасауға қатысу 2.4.3.2 композицияны ойынға қосу

3.4.3.1 ұжымдық композицияны жасауға қатысу 3.4.3.2 композицияны ойынға қосу

4.4.3.1 ұжымдық композицияны жасауға қатысу 4.4.3.2 композицияны ойынға қосу

      5) "Аппликация" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1-сынып

2-сынып

3-сынып

4-сынып

5.1. Заттық аппликация

1.5.1.1 шеңбердің жазықтық модельдерін ұстап көру және көзбен көру арқылы зерттеу

2.5.1.1 мұғалімнің үлгіні тану, көрсету, бөлшектерді атау деңгейінде талдауына қатысу

3.5.1.1 мұғалімнің үлгіні тану, көрсету, бөлшектерді атау деңгейінде талдауына қатысу

4.5.1.1 мұғалімнің үлгіні бөлшектерді, аппликациямен жұмыс тәртібін атау деңгейінде талдауына қатысу

1.5.1.2 шаршының жазықтық модельдерін ұстап көру және көзбен көру арқылы зерттеу

2.5.1.2 шеңбердің, сопақшаның, шаршының, үшбұрыштың жазықтық модельдерін ұстап көру және көзбен көру арқылы зерттеу

3.5.1.2 әртүрлі көлемдегі үшбұрыштардың жазықтық модельдерін ұстап көру және көзбен көру арқылы зерттеу

4.5.1.2 парақ кеңістігінде (оң, сол, жоғарғы, төменгі, ортаңғы) көрсету бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқаулар бойынша бағдарлау

1.5.1.3 сопақшаның жазықтық модельдерін ұстап көру және көзбен көру арқылы зерттеу

2.5.1.3 көрсету бойынша, үлгі бойынша таяқшалардың көмегімен шаршыны, үшбұрышты үлгілеу

3.5.1.3 көрсету бойынша, үлгі бойынша қағазды жырту, мыжу әдістерімен дайындамалар жасау

4.5.1.3 бейнеленген затты бояу, үлгі бойынша, көрсетілім бойынша дайын бөліктерден аппликация, коллаж жасау тәсілдерін қолдану

1.5.1.4 геометриялық пазлдарды жинау, жиектемеге дөңгелек, сопақша және төртбұрышты қосымшаларды салу

2.5.1.4 дайын пішіндерді (1 белгі бойынша әртүрлі) бүкіл қағаздың парағына көрсету бойынша, үлгі бойынша орналастыру

3.5.1.4 геометриялық пазлдарды жинау, жиектемеге дөңгелек, сопақша және төртбұрышты қосымшаларды салу

4.5.1.4 қағаз парағында саусақпен сурет салу техникасын, коллаж жасау үшін дайын бөліктерден үлгі бойынша, көрсетілім бойынша аппликация жасау техникасын қолдану

1.5.1.5 көрсету бойынша, үлгі бойынша дайын бірдей пішіндерді бүкіл қағаздың парағына орналастыру

2.5.1.5 геометриялық пазлдарды жинау, жиектемеге дөңгелек, сопақша және үшбұрышты қосымшаларды салу

3.5.1.5 геометриялық фигуралардың модельдерінен әртүрлі өлшемдегі шеңберлерді, сопақшаларды, шаршыларды және тіктөртбұрыштарды таңдау

4.5.1.5 көрсетілім бойынша, үлгі бойынша берілген контурда мыжылған қағаз (2-3 түсті) дайындамалардан көлемді аппликация құрастыру және жабыстыру

1.5.1.6 дайын пішіндерден аппликациялаудың негізгі әдістерін орындау

2.5.1.6 геометриялық фигуралардың модельдерінен үлгі бойынша, атауы бойынша шеңберлерді, шаршыларды және үшбұрыштарды таңдау

3.5.1.6 көрсету бойынша, үлгі бойынша дайын фонға дайындамаларды орналастыру және жабыстыру


1.5.1.7 1-2 бөліктен тұратын таныс заттың аппликациясын орындау

2.5.1.7 көрсеткеннен кейін 2-3 бөліктен тұратын заттық суретті жасау және жабыстыру

3.5.1.7 мұғаліммен бірге берілген контурда мыжылған қағаз дайындамалардан (1-2 түсті) көлемді аппликация жасау және жабыстыру



2.5.1.8 көрсету бойынша, үлгі бойынша қағазды жырту, мыжу әдістерімен дайындамалар жасау

3.5.1.8 ойын жағдайында жеке сөздерде шеңбер, сопақша, шаршы, үшбұрыш геометриялық фигуралардың атауларын қолдану



2.5.1.9 көрсетілім бойынша, үлгі бойынша түстері белгіленген контурға жыртылған дайындамалардан (2 түсті) аппликация жасау




2.5.1.10 көрсету бойынша, үлгі бойынша берілген контурға мыжылған қағаз дайындамалардан жасалған аппликацияны (1-2 түсті) жабыстыру



5.2. Сәндік аппликация

1.5.2.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша бүкіл параққа 1-2 элементті қайталаумен өрнекті жабыстыру

2.5.2.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша үш-төрт бірдей элементтен тұратын қағаздың бүкіл парағына артынан желімдеумен өрнек жасау

3.5.2.1 көрсету бойынша қағазды берілген сызықпен кесу 3.5.2.2 көрсету бойынша қағаздың жолағын берілген сызықпен кесу

4.5.2.1 ұстап көру арқылы әртүрлі өлшемдегі шеңберлердің, сопақшалардың, шаршылардың, тіктөртбұрыштардың, үшбұрыштардың жазықтық модельдерін зерттеу

1.5.2.2 көрсету бойынша, үлгі бойынша көлденең жолақта 1-2 элементті қайталаумен өрнекті жабыстыру

2.5.2.2 көрсету бойынша, үлгі бойынша үш-төрт бірдей элементтен тұратын көлденең жолақта артынан желімдеумен өрнек жасау


4.5.2.2 геометриялық фигуралардың модельдерін түсі, пішіні, өлшемі бойынша топтастыру



3.5.2.3 көрсету бойынша, үлгі бойынша 3-4 жолақтан тұратын өрнекті қағаз параққа түсі бойынша кезектесіп орналастыру

4.5.2.3 геометриялық пазлдарды жинау, жиектемеге қосымшаларды салу




4.5.2.4 геометриялық фигуралардың модельдерінен үлгі бойынша, атауы бойынша шеңберлердің, сопақшалардың, шаршылардың, үшбұрыштардың түсін таңдау




4.5.2.5 жеке сөздерде шеңбер, сопақша, шаршы, үшбұрыш, тіктөртбұрыш геометриялық фигуралардың атауларын қолдану




4.5.2.6 қағазды берілген сызықпен кесу




4.5.2.7 шаршыны контурмен кесу




4.5.2.8 түсі бойынша 3-4 шаршы жолаққа артынан желімдеумен өрнек салу

5.3. Сюжеттік аппликация

1.5.3.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша дайын негізге дайын пішіндерді желімдеу

2.5.3.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша 1-2 бөліктен тұратын қарапайым сюжеттік аппликацияны жасау және желімдеу

3.5.3.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша 2-3 бөліктен тұратын қарапайым сюжеттік аппликацияны жасау және желімдеу

4.5.3.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша өз ойынан 3-4 бөліктен тұратын қарапайым сюжеттік аппликацияны жасау және желімдеу

1.5.3.2 көрсету бойынша, үлгі бойынша парақта пішіндерді бөлу

2.5.3.2 мұғалімнің көмегімен ұжымдық композициялар жасауға қатысу

3.5.3.2 үлгі бойынша, көрсету бойынша ұжымдық композициялар жасауға қатысу

4.5.3.2 ұжымдық композициялар жасауға қатысу

1.5.3.3 мұғалімнің көмегімен ұжымдық композициялар жасауға қатысу



4.5.3.3 командамен араласу және жұмыс істеу




4.5.3.4 композицияны ойынға қосу

      6) "Сурет салу" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1-сынып

2-сынып

3-сынып

4-сынып

6.1. Заттық сурет салу

1.6.1.1 мұғалімнің бейнелеу әрекетін бақылау

2.6.1.1 сурет салу техникасын сақтау

3.6.1.1 сурет салу техникасын сақтау

4.6.1.1 сурет салу техникасын сақтау

1.6.1.2 нақты затты суреттегі бейнесімен үйлестіру

2.6.1.2 сурет салу процесінде қызыл, көк, сары, жасыл, ақ, қара түстерді ажырату және қолдану

3.6.1.2 қағаз парағында еркін сурет салу

4.6.1.2 сурет салу процесінде қызыл, көк, сары, жасыл, ақ, қара түстерді ажырату және қолдану

1.6.1.3 сурет салу алдында затты тексеріп көру

2.6.1.3 бүкіл параққа тапсырмасыз сурет салу

3.6.1.3 сурет салу алдында затты тексеріп көру

4.6.1.3 мұғалімнің бейнелеу әрекетін бақылау

1.6.1.4 көрсету бойынша, үлгі бойынша саусақпен, алақанмен сурет салу

2.6.1.4 сурет салу алдында затты тексеріп көру

3.6.1.4 көрсету бойынша, үлгі бойынша трафаретпен контурлық кескіндерді қарындашпен салу

4.6.1.4 бүкіл параққа тапсырмасыз сурет салу

1.6.1.5 көрсету бойынша, үлгі бойынша құралдар мен бояу арқылы бедерлеме жасау

2.6.1.5 көрсету бойынша, үлгі бойынша контурлық кескіндерді трафаретпен қарындашпен салу

3.6.1.5 көрсету бойынша, үлгі бойынша 1-5 сандарының контурлық суреттерін бояу, штрихтау, сызу

4.6.1.5 көрсету бойынша, үлгі бойынша, еліктеу бойынша құмда, ұнтақ жармасында нүктелерді, түзулерді, қисық сызықтарды, шеңберлерді, сопақшаларды, шаршыларды, үшбұрыштарды, тіктөртбұрыштарды саусақпен бейнелеу

1.6.1.6 көрсету бойынша, үлгі бойынша контурлық кескіндерді трафаретпен салу

2.6.1.6 көрсету бойынша, үлгі бойынша қағаз парақты поролон тампонмен бояу

3.6.1.6 қағаз парақты қылқаламмен және бояумен бояу

4.6.1.6 көрсету бойынша, үлгі бойынша, еліктеу бойынша сызығы жоқ қағазда нүктелерді, түзулерді, қисық сызықтарды, шеңберлерді, сопақшаларды, шаршыларды, үшбұрыштарды, тіктөртбұрыштарды фломастермен, қарындашпен, қаламсаппен бейнелеу

1.6.1.7 көрсету бойынша, үлгі бойынша қағаз парақты поролон тампонмен бояу

2.6.1.7 көрсету бойынша, үлгі бойынша берілген контурмен шеңберлі, шаршылы, үшбұрышты пішіндегі заттарды салу

3.6.1.7 берілген контур бойынша шеңберлі, шаршылы, үшбұрышты пішіндегі заттарды салу

4.6.1.7 көрсету бойынша, өз бетінше шеңбердің, сопақшаның, шаршының, үшбұрыштың, тіктөртбұрыштың шаблоны мен трафаретін айналдыра бояу

1.6.1.8 көрсету бойынша, үлгі бойынша шеңбер пішіндегі заттарды салу

2.6.1.8 берілген контур бойынша әртүрлі мөлшердегі 2 пішіннен тұратын заттардың суретін салу

3.6.1.8 берілген контур бойынша дөңгелек және бұрыштық пішіндерден тұратын заттарды қарындашпен салу

4.6.1.8 көрсету бойынша, өз бетінше шеңбер, сопақша, шаршы, үшбұрыш, тіктөртбұрыш контурының ішінде штрихтауды орындау

1.6.1.9 көрсету бойынша, үлгі бойынша тұзды қамырдан жасалған пішінді поролон тампонмен саусақпен бояу

2.6.1.9 көрсету бойынша, үлгі бойынша тұзды қамырдан жасалған пішінді қылқаламды немесе поролон тампонды қолданып акварельмен бояу

3.6.1.9 үлкен заттық контурлық суреттерді бояу

4.6.1.9 сандардың контурлық кескіндерін бояу, штрихтау, айналдыра сызу

1.6.1.10 көрсету бойынша, үлгі бойынша контурлық заттық суреттерді қарындашпен ұсақ бөлшектерсіз бояу

2.6.1.10 өз жұмысын және сыныптастарының суреттерін қарау

3.6.1.10. тұзды қамырдан жасалған пішіндерді қылқаламды қолданып акварельмен бояу

4.6.1.10 сурет салу алдында затты тексеріп алу

1.6.1.11 көрсету бойынша, үлгі бойынша берілген контурмен 2 бірдей бөліктен тұратын дөңгелек заттың суретін салу


3.6.1.11 көрсету бойынша, үлгі бойынша заттың кескін бөлшектерін тірек сызықтары бойынша салып бітіру

4.6.1.11 берілген контур бойынша екі түрлі пішіндегі заттарды салу

1.6.1.12 басқалардың арасынан өз суретіңді тану



4.6.1.12 контурлық кескіндерді трафарет, шаблон бойынша қарындашпен салу және бояу




4.6.1.13 жылдың әр мезгілінде ағаштардың суретін салу




4.6.1.14 заттық силуэттерді (киім, жиһаз, ыдыс-аяқ; халық ойыншықтары) гуашпен бояу




4.6.1.15 заттың кескінінің бөлшектерін тірек сызықтары бойынша салып бітіру

6.2. Сәндік сурет салу

1.6.2.1 мақта тампонымен нүктелерден өрнек салу

2.6.2.1 дәстүрлі емес техникада сурет салу

3.6.2.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша дәстүрлі емес техникада сурет салу

4.6.2.1 өрнек жасау үшін пайдаланылған заттардың санын 1-5 шегінде есептеуді жүзеге асыру

1.6.2.2 нүктелерден жасалған шеңбер пішінді өрнекті безендіру

2.6.2.2 мұғаліммен бірге жолақтағы өрнекті үлгіде басып шығару

3.6.2.2 көрсету бойынша, үлгі бойынша жолақтағы өрнекті үлгіде басып шығару

4.6.2.2 өрнек жасау үшін пайдаланылған заттар санын 1-5 шегінде белгілеу


2.6.2.3 элементтері ақшыл түспен берілген ою-өрнекті бояу

3.6.2.3 жапырақтарға бояуды салып, көлденең жолақта мөр басып өрнек шығару: көрсетілім бойынша, үлгі бойынша

4.6.2.3 дайын дайындамадағы ұлттық өрнекті бояу



3.6.2.4. көрсетілімге сәйкес, үлгі бойынша бояумен мөр басып ауыспалы элементтерінен (жапырақ, штамп, жапырақ, штамп) тұратын ою-өрнекті шығару

4.6.2.4 нүктелерден тұратын өрнекті қылқаламның ұшымен және көлденең жолақта суретті сулау әдісімен қылқаламмен бояу арқылы салу



3.6.2.5. дайын дайындамада элементтері ақшыл түспен көрсетілген ұлттық ою-өрнекті үлгіге сәйкес, көрсетілгендей бояу

4.6.2.5 көрсету бойынша, үлгі бойынша нүктелерден тұратын контурлық суреттердегі өрнекті заттарды қылқаламның ұшымен безендіру



3.6.2.6 көрсету бойынша, үлгі бойынша өрнекті жолақта суретті сулау әдісімен қылқаламмен салу




3.6.2.7 көрсету бойынша, үлгі бойынша нүктелерден тұратын контурлық суреттердегі өрнекті заттарды мақта тампондармен безендіру


6.3. Сюжеттік сурет салу

1.6.3.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша контурлық суреттерді қарапайым сюжетпен ұсақ бөлшектерсіз бояу

2.6.3.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша контурлық суреттің бөлшектерін тірек сызықтары бойынша салып бітіру

3.6.3.1 контурлық суреттерді қарапайым сюжетпен ұсақ бөлшектерсіз бояу

4.6.3.1 контурлық суреттерді қарапайым сюжетпен ұсақ бөлшектерсіз бояу


2.6.3.2 контурлық суреттерді қарапайым сюжетпен ұсақ бөлшектерсіз бояу

3.6.3.2 суретті шеттен шықпай бояу

4.6.3.2 суреттің шекарасын сақтау




4.6.3.3 штрихтың бағытын сақтау




4.6.3.4 үлгі бойынша, өз бетінше контурлық сюжеттік суреттің бөлшектерін салып бітіру

      47. Бағдарлама Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Бейнелеу өнері" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады. Ұзақ мерзімді жоспарында әрбір бөлім бойынша оқу мақсаттарының көлемі көрсетілген.

      48. Бағдарламада оқу материалын оқу жылдары (сыныптар) және тоқсандар бойынша бөлу шамамен берілген. Мұғалім әрбір оқушының мүмкіндіктері мен нақты жетістіктерін ескере отырып, оқу материалының күрделілігін азайту немесе көбейту, оқу материалының көлемін ұлғайту немесе азайту үшін оқу материалын бір тоқсаннан (сыныптан) екіншісіне ауыстыруға құқылы.

Параграф 3. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Бейнелеу өнері" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар

      1) 1- сынып :

Ортақ өтпелі тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 тоқсан

1-2 апта _ Оқушыларды бақылау және тексеру
3 апта "Мен, менің денем"
4 апта "Жеміс-жидектер"
5 апта "Көкөністер"
6 апта "Менің ойыншықтарым"
7 апта "Менің отбасым"
8 апта "Менің үйім"
9-апта "Менің сыныбым, менің сыныптастарым"

1.1. Бейнелеу өнері кабинетінде қауіпсіздік техникасы мен тәртіп ережелерін сақтау

1.1.1.1 тәртіп ережелерін сақтау

1.1.1.2 жұмыс орнын берілген қызмет түріне дайындау мұғалімнің көрсетуі, үлгі бойынша

1.1.1.3 жұмыс аяқталғаннан кейін жұмыс орнын жинап ретке келтіру: көрсетілгендей, үлгі бойынша

1.1.1.4 құралдарды, материалдарды, олармен жасалатын әрекеттерді тану және көрсету: көрсетілгендей, үлгі бойынша

1.1.1.5 пластикалық материалдармен жұмыс істегенде қауіпсіздік ережелерін сақтау

3.3. Сурет салу, мүсін, сәулет өнерлерінің бұйымдары

1.3.3.1 фотосуреттерден туыстарын тану, көрсету және атау

3.1. Халық қолданбалы өнер бұйымдары

1.3.1.1 оң эмоцияларды, өнер нысандарына қызығушылық таныту

1.3.1.2 ағаш және керамикалық ойыншықтарды өңдеу

1.3.1.3 үлгі бойынша халық ойыншықтарын қоршаған ортадан оқшаулау

1.3.1.4 ағаш, керамикалық ойыншықтарды соғу

2.1. Заттың негізгі белгілері – пішіні, өлшемі, түсі

1.2.1.1 түстерді (қызыл, көк, сары) үлгі бойынша, атауы бойынша тану және көрсету

1.2.1.2 форманы (текше, шар) үлгісіне сәйкес, атауына сәйкес тану және көрсету

1.2.1.3. өлшемді (үлкен, кішкентай) үлгісіне сәйкес, атауына сәйкес тану және көрсету

1.2.1.4 заттарды мұғалімнің көмегімен бір белгісі бойынша біріктіру (көлемі, түсі, пішіні бойынша)

1.2.1.5 заттармен практикалық әрекеттерді орындау (заттарды кішіден үлкенге қарай бір қатарға, үлкен – кіші – улкен тәртібімен көрсетілгендей, үлгі бойынша қою

1.2.1.6 шарды кез келген көпбұрыштан ажырату

2.2. Кеңістік туралы түсініктер

1.2.2.1 дене мүшелерінің кеңістіктегі орнын өзгерту тапсырмаларын көрсетілім бойынша орындау

1.2.2.2 қолды оның контурлық бейнесімен салыстыру

1.2.2.3 заттарды орналастыру, параққа нүктелерді салу (жоғарғы, төмен, орта): үлгі бойынша, көрсету бойынша

2.3. Уақыттық түсініктер

1.2.3.1
жыл мезгілдеріне сәйкес табиғаттағы өзгерістерді бақылау

1.2.3.2 өз өміріндегі оқиғаларды, режим сәттерін "таңертең", "күндіз түсте", "кешке", "түнде" сөздерімен үйлестіру

2.4. Нүкте, штрих, сызық, таңба

1.2.4.1 сусымалы заттың бетіне саусақтармен, таяқшалармен сызықтар салу

1.2.4.2 сурет салу техникасын сақтау

1.2.4.3 бояу жаққышқа гуашь алу

1.2.4.4 қарындашпен ерікті бағытта сызықтар салу: үлгі бойынша, көрсетілім бойынша

1.2.4.5 қағаздан қол үзбей қылқаламмен, сурет салу: үлгі бойынша көрсетілім бойынша

1.2.4.6 саусақпен, мақта таяқшасымен үлгіге сәйкес, көрсету бойынша сурет салу

4.1. Ермексаздан сурет салу

1.4.1.1 мүсіндеу, илеу, бұрап үзіп алу, бояу әдістерімен мүсіндеу

4.2. Кең көлемді өнімдер

1.4.2.1 мұғалімнің көмегімен мүсіндеу алдында затты тексеріп алу

1.4.2.2 кесектерді тақтайүстінде домалатып жаю, жалпақтау, біріктіру, үзіп алу әдістерінің көмегімен мүсіндеу

1.4.2.3 мұғалімнің әрекетін бақылау

1.4.2.4 шардың пішінін көзбен көру және ұстап көру арқылы зерттеу

1.4.2.5 текшенің пішінін көзбен көру және ұстап көру арқылы зерттеу

1.4.2.6 геометриялық денелерден шарды үлгісі бойынша, атауы бойынша таңдау

1.4.2.7 геометриялық денелерден текшені үлгісі бойынша, атауы бойынша таңдау

1.4.2.8 ұсынылған заттар мен ойыншықтардан шардың пішіні бар заттарды таңдау ("шарға ұқсас, сондай)

1.4.2.9 ұсынылған заттар мен ойыншықтардан текше пішіндес заттарды таңдау ("текшеге ұқсас, сондай)

1.4.2.10 1-2 бөліктен тұратын безендірілмеген бұйымдарды мүсіндеу

1.4.2.11 дөңгелек пішіндегі заттарды мүсіндеу

4.3. Композиция

1.4.3.1 ұжымдық композицияны жасауға қатысу

1 апта "Менің киімім"
2 апта "Менің аяқ-киімім"
3 апта "Азық-түлік"
4 апта "Шай ыдыстары"
5 апта "Жиһаздар"
6 апта "Жаңа жыл мерекесі"
7 апта " Жаңа жыл мерекесі"

2 тоқсан

5.1. Заттық аппликация

1.5.1.1 шеңбердің жазықтық модельдерін ұстап көру және көзбен көру арқылы зерттеу

1.5.1.2 шаршының жазықтық модельдерін ұстап көру және көзбен көру арқылы зерттеу

1.5.1.3 сопақшаның жазықтық модельдерін ұстап көру және көзбен көру арқылы зерттеу

1.5.1.4 геометриялық пазлдарды жинау, жиектемеге дөңгелек, сопақша және төртбұрышты қосымшаларды салу

1.5.1.5 көрсету бойынша, үлгі бойынша дайын бірдей пішіндерді бүкіл қағаздың парағына орналастыру

1.5.1.6 дайын пішіндерден аппликациялаудың негізгі әдістерін орындау

1.5.1.7 1-2 бөліктен тұратын таныс заттың аппликациясын орындау

6.1. Заттық сурет салу

1.6.1.1 мұғалімнің бейнелеу әрекетін бақылау

1.6.1.2 нақты затты суреттегі бейнесімен үйлестіру

1.6.1.3 сурет салу алдында затты тексеріп көру

1.6.1.4 көрсету бойынша, үлгі бойынша саусақпен, алақанмен сурет салу

1.6.1.5 көрсету бойынша, үлгі бойынша құралдар мен бояу арқылы бедерлеме жасау

1 апта "Қысқы қызықтар"
2 апта "Қысқы киім және аяқ киім"
3 апта "Үй жануарлары"
4 апта "Жабайы жануарлар"
5 апта "Үй құстары"
6 апта "Жабайы құстар"
7 апта "Көлік"
8 апта "Аналар мерекесі";
"Наурыз мейрамы"

3 тоқсан

3.2. Иллюстрациялар

1.3.2.1 иллюстрацияны қарастырыңыз

1.3.2.2 бейнеленген заттарды көрсету, атау (мүмкіндігінше)

1.3.2.3 бейнеленген заттардың түсін, пішінін, өлшемін көрсету, атау (мүмкіндігінше)

1.3.2.4 вербалды емес коммуникация құралдарын қолдану (басты нысанға бұру, ымдау және т.б.)

5.2. Сәндік аппликация

1.5.1.1 шеңбердің жазықтық модельдерін ұстап көру және көзбен көру арқылы зерттеу

1.5.1.2 шаршының жазықтық модельдерін ұстап көру және көзбен көру арқылы зерттеу

6.1. Заттық сурет салу

1.6.1.1 мұғалімнің бейнелеу әрекетін бақылау

1.6.1.2 нақты затты суреттегі бейнесімен үйлестіру

1.6.1.3 сурет салу алдында затты тексеріп көру

1.6.1.6 көрсету бойынша, үлгі бойынша контурлық кескіндерді трафаретпен салу

1.6.1.7 көрсету бойынша, үлгі бойынша қағаз парақты поролон тампонмен бояу

5.3. Сюжеттік аппликация

1.5.3.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша дайын негізге дайын пішіндерді желімдеу

1.5.3.2 көрсету бойынша, үлгі бойынша парақта пішіндерді бөлу

1.5.3.3 мұғалімнің көмегімен ұжымдық композициялар жасауға қатысу

4.2. Кең көлемді өнімдер

1.4.2.11 дөңгелек пішіндегі заттарды мүсіндеу

6.1. Заттық сурет салу

1.6.1.8 көрсету бойынша, үлгі бойынша шеңбер пішіндегі заттарды салу

1.6.1.9 көрсету бойынша, үлгі бойынша тұзды қамырдан жасалған пішінді поролон тампонмен саусақпен бояу

1 апта "Ағаштар"
2 апта "Гүлдер"
3 апта " Жәндіктер"
4 апта " Көктемге арналған киімдер"
5 апта Балықтар
6 апта "Жемістер"
7 апта "Көкөністер"
8 апта "Жидектер"
9 апта "Жазғы киімдер";
"Балаларға арналған жазғы қызықтар"

4 тоқсан

6.1. Заттық сурет салу

1.6.1.10 көрсету бойынша, үлгі бойынша контурлық заттық суреттерді қарындашпен ұсақ бөлшектерсіз бояу

1.6.1.11 көрсету бойынша, үлгі бойынша берілген контурмен 2 бірдей бөліктен тұратын дөңгелек заттың суретін салу

1.6.1.12 басқалардың арасынан өз суретіңді тану

3.3. Сурет салу, мүсін, сәулет өнерлерінің бұйымдары

1.3.3.1 фотосуреттерден туыстарын тану, көрсету және атау

6.2. Сәндік сурет салу

1.6.2.1 мақта тампонымен нүктелерден өрнек салу

1.6.2.2 нүктелерден жасалған шеңбер пішінді өрнекті безендіру

6.3. Сюжеттік сурет салу

1.6.3.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша контурлық суреттерді қарапайым сюжетпен ұсақ бөлшектерсіз бояу

      2) 2 сынып :

Ортақ өтпелі тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 тоқсан

1-2 апта _ оқушыларды бақылау және тексеру
3 апта "Мен және менің отбасым"
4 апта "Менің денем. Мен ұлмын, мен қызбын"
5 апта "Көкөністер"
6 апта "Жеміс-жидектер"
7 апта "Менің ойыншықтарым"
8 апта "Менің үйім"
9 апта "Менің мектебім"

1.1. Бейнелеу өнері кабинетінде қауіпсіздік техникасы мен тәртіп ережелерін сақтау

2.1.1.1 тәртіп ережелерін сақтау

2.1.1.2 мұғалімің өтініштерін, талаптар мен тапсырмаларын орындау

2.1.1.3 берілген қызмет түріне қарай жұмыс орнын дайындау: еліктеу бойынша, көрсетілгендей, үлгі бойынша

2.1.1.4 үлгі бойынша шоу бойынша жұмыс аяқталғаннан кейін жұмыс орнын ретке келтіру

3.1. Халық қолданбалы өнер бұйымдары

2.3.1.1 жағымды эмоциялар, қызығушылық таныту

2.3.1.2 киізден жасалған бұйымдарды қарастыру

2.3.1.3 киізден жасалған бұйымдарды қоршаған ортадан оқшаулау

2.3.1.4 киізден жасалған бұйымдарды тексеру (түсі, өлшемі, мақсаты)

2.3.1.5 киізден жасалған бұйымдармен ойнау

2.1. Заттың негізгі белгілері – пішіні, өлшемі, түсі

2.2.1.1 заттарды қарастыру: қоршаған ортада, ойын жағдайында, суреттерде түстерді тану, көрсету, атау

2.2.1.2. заттарды зерделеп қарау: формаларды үлгісіне сәйкес, атауына сәйкес қоршаған ортада, ойын жағдайында, суретте тану, көрсету және атау

2.2.1.3 заттарды зерделеп қарау: өлшемді үлгісіне сәйкес, атауына сәйкес қоршаған ортада, ойын жағдайында, суретте тану, көрсету және атау

2.2.1.4 нақты заттарды суреттегі көлемді, жазық кескіндермен үйлестіру

2.2.1.5 заттардың функционалдық мақсатын анықтау

2.2.1.6 бір түсті әртүрлі пішіндегі заттармен практикалық әрекеттерді орындау

2.2.1.7 шеңберді, шаршыны трафарет арқылы сызу және бояу

2.2. Кеңістік туралы түсініктер

2.2.2.1 дене мүшелерінің кеңістіктегі орнын өзгерту тапсырмаларын көрсетілім бойынша орындау

2.2.2.2 параққа нүктелерді (жоғары, төмен, ортасына, оң, сол жаққа) салу: көрсетілім бойынша, үлгі бойынша

2.2.2.3 сұрақтарға жауап беру арқылы дене мүшелерінің орналасуын көрсету: жоғарғы жағында не бар? - бас, мойын, кеуде; Төменде не бар? - аяқ; Алдында не бар - бет, кеуде, асқазан; Артқы жағыңда не бар? - желке, арқа, мұғалім көрсетуі, өтініші бойынша

2.2.2.4 заттарды (ойыншықтарды) жақын кеңістікке өзіне қатысты: алыс, жақын, жанында, жоғары, төмен, алдына (алдыңа), артына орналастыру: көрсету бойынша, мұғалім үлгісі бойынша, ауызша нұсқауларға сәйкес

2.2.2.5 "Қайда ...?" деген сұраққа жауап беруде "алыс, жақын, қасында, жоғары, төменде, алдымда, артымда" сөздерін қолдану

2.2.2.6 заттарды (ойыншықтарды) бір қатарға қою: "Ойыншықтарды бір қатарға қой" өтінішті орындау, нұсқауы бойынша бірнеше заттарды (ойыншықтарды) шоу бойынша, үлгі бойынша, қатарға қою.

3.3. Сурет салу, мүсін, сәулет өнерлерінің бұйымдары

2.3.3.1 фотосуреттердегі таныс адамдарды тану, көрсету және атау

2.3.3.2 пейзаждық кескіндемедегі жыл мезгілін тану және атау

2.3. Уақыттық түсініктер

2.2.3.1 жыл мезгіліне тән белгілерді адамдардың киімдері, суреттегі бейнелері бойынша тану, атау

2.2.3.2 күн мен айды тәулік уақытының белгісі ретінде тану және белгілеу

2.2.3.3 өз өміріндегі оқиғаларды, күн тәртібіндегі сәттерді "алдымен - содан кейін", "кеше", "бүгін", "ертең", "таңертең", "түнде" сөздерімен ұйқастыру

2.2.3.4 мұғалімнің/ ересектердің "алдымен - содан кейін" сөздері бар нұсқауларын орындау

2.2.3.5 "... қашан ...?" деген сұраққа жауап беруде "алдымен - содан кейін", "кеше", "бүгін", "ертең", "таңертең", "түнде" сөздерді қолдану

2.2.3.6 иллюстрациялық материалды (визуалды кесте) пайдалана отырып сабақта режим сәттерінің, іс-әрекет түрлерінің ретін (тәртібін) сақтау

2.4. Нүкте, штрих, сызық, таңба

2.2.4.1 нүктелерді, түзу, қисық сызықтарды саусақпен құм, жарма бетіне сызу: еліктеу арқылы, үлгі бойынша, атауы бойынша

2.2.4.2 тақтаға бормен нүкте, түзу, қисық сызықтар салу: еліктеу, үлгі, атауы бойынша

2.2.4.3 қарындашты, фломастерді, борды, қылқаламды басым қолмен дұрыс ұстау; парақты бос қолмен басып туру

2.2.4.4 берілген контур бойымен қарындашпен сызықтарды көрсетілім бойынша сызу

2.2.4.5 қағаздан қол үзбей қылқаламмен сызу, сурет салу

2.2.4.6 қағаз парағының шетінен шықпай сызықтар салу: үлгі бойынша көрсету бойынша

2.2.4.7 гуаш бояуы бар жалпақ жаққышпен кең сызықтар салып парақты бояу үлгіге сәйкес

2.2.4.8 үлгі бойынша көрсетілім бойынша мақта таяқшасымен нүктелерді салу

1 апта " Менің киімім"
2 апта "Менің аяқ-киімім"
3 апта "Азық-түлік"
4 апта "Шай ыдыстары"
5 апта "Жиһаздар"
6 апта Жаңа жыл түні
7 апта " Жаңа жыл мерекесі"

2 тоқсан

1.1. Бейнелеу өнері кабинетінде қауіпсіздік техникасы мен тәртіп ережелерін сақтау

2.1.1.5 Пластикалық материалдармен жұмыс істеу кезінде қауіпсіздік ережелерін сақтау

4.1. Ермексаздан сурет салу

2.4.1.1 ермексаздың бір бөлігін үзіп алу үшін ритмикалық таңбаларды пішіннің ішінде қалдыру

2.4.1.2 контурлық суреттің ішінде жағу әдісімен ермексазбен сурет салу

4.2. Кең көлемді өнімдер

2.4.2.1 тапсырмасыз өз бетінше мүсіндеу

2.4.2.2 мұғалімнің көмегімен мүсіндеу алдында затты тексеріп алу

2.4.2.3 текше мен шардың пішінін көзбен көру және ұстап көру арқылы зерттеу

2.4.2.4 текше мен шардың домалайтын немесе домаламайтын қасиеттерін зерттеу

2.4.2.5 геометриялық денелерден текшені, шарды үлгісі бойынша, атауы бойынша таңдау

2.4.2.6 ұсынылған заттар мен ойыншықтардан текшенің, шардың пішініне ұқсас заттарды таңдау ("текшеге ұқсас, шар, соған ұқсас")

2.4.2.7 иллюстрациядағы, фотосуреттегі текшені, шарды үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

2.4.2.8 жеке сөздерде геометриялық денелердің атауларын (текше, шар) қолдану

2.4.2.9 үстелдің үстінде түзу және дөңгелектеп домалату, жіңішкелеп кесу, бұрау, үзіп алу, қысу мүсіндеу әдістерін қолдану

2.4.2.10 сопақша және дөңгелек пішіндегі заттарды мүсіндеу

6.1. Заттық сурет салу

2.6.1.9 көрсету бойынша, үлгі бойынша тұзды қамырдан жасалған пішінді қылқаламды немесе поролон тампонды қолданып акварельмен бояу

4.3. Композиция

2.4.3.1 ұжымдық композицияны жасауға қатысу
2.4.3.2 композицияны ойынға қосу

1 апта "Қысқы қызықтар"
2 апта "Қысқы киім және аяқ киім"
3 апта "Үй жануарлары"
5 апта "Үй құстары"
6 апта "Жабайы құстар"
7 апта " Көлік"
8 апта " Аналар мерекесі"
9 апта "Наурыз мейрамы "

3 тоқсан

3.2. Иллюстрациялар

2.3.2.1 иллюстрацияны зерттеп қарау

2.3.2.2 көрсету, иллюстрацияда бейнеленген кейіпкерлерді ата

2.3.2.3 иллюстрацияда белгілі бір әрекеттерді орындайтын кейіпкерлерді көрсету (отыру, тұру, жату)

5.1. Заттық аппликация

2.5.1.1 мұғалімнің үлгіні тану, көрсету, бөлшектерді атау деңгейінде талдауына қатысу

2.5.1.2 шеңбердің, сопақшаның, шаршының, үшбұрыштың жазықтық модельдерін ұстап көру және көзбен көру арқылы зерттеу

2.5.1.3 көрсету бойынша, үлгі бойынша таяқшалардың көмегімен шаршыны, үшбұрышты үлгілеу

2.5.1.4 дайын пішіндерді (1 белгі бойынша әртүрлі) бүкіл қағаздың парағына көрсету бойынша, үлгі бойынша орналастыру

2.5.1.5 геометриялық пазлдарды жинау, жиектемеге дөңгелек, сопақша және үшбұрышты қосымшаларды салу

2.5.1.6 геометриялық фигуралардың модельдерінен үлгі бойынша, атауы бойынша шеңберлерді, шаршыларды және үшбұрыштарды таңдау

2.5.1.7 көрсеткеннен кейін 2-3 бөліктен тұратын заттық суретті жасау және жабыстыру

2.5.1.8 көрсету бойынша, үлгі бойынша қағазды жырту, мыжу әдістерімен дайындамалар жасау

2.5.1.9 көрсетілім бойынша, үлгі бойынша түстері белгіленген контурға жыртылған дайындамалардан (2 түсті) аппликация жасау

2.5.1.10 көрсету бойынша, үлгі бойынша берілген контурға мыжылған қағаз дайындамалардан жасалған аппликацияны (1-2 түсті) жабыстыру

5.2. Сәндік аппликация

2.5.2.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша үш-төрт бірдей элементтен тұратын қағаздың бүкіл парағына артынан желімдеумен өрнек жасау

2.5.2.2 көрсету бойынша, үлгі бойынша үш-төрт бірдей элементтен тұратын көлденең жолақта артынан желімдеумен өрнек жасау

5.3. Сюжеттік аппликация

2.5.3.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша 1-2 бөліктен тұратын қарапайым сюжеттік аппликацияны жасау және желімдеу

2.5.3.2 мұғалімнің көмегімен ұжымдық композициялар жасауға қатысу

6.1. Заттық сурет салу

2.6.1.1 сурет салу техникасын сақтау

2.6.1.2 сурет салу процесінде қызыл, көк, сары, жасыл, ақ, қара түстерді ажырату және қолдану

2.6.1.3 бүкіл параққа тапсырмасыз сурет салу

2.6.1.4 сурет салу алдында затты тексеріп көру

2.6.1.5 көрсету бойынша, үлгі бойынша контурлық кескіндерді трафаретпен қарындашпен салу

1 апта "Ағаштар"
2 апта "Гүлдер"
3 апта " Жәндіктер"
4 апта "Көктемге арналған киімдер"
5 апта Балықтар
6 апта "Жемістер "
7 апта "Көкөністер"
8 апта "Жидектер"
9 апта "Жазғы киімдер";
"Балаларға арналған жазғы қызықтар"

4 тоқсан

3.3. Сурет салу, мүсін, сәулет өнерлерінің бұйымдары

2.3.3.2 пейзаждық кескіндемедегі жыл мезгілін тану және атау

6.1. Заттық сурет салу

2.6.1.6 көрсету бойынша, үлгі бойынша қағаз парақты поролон тампонмен бояу

2.6.1.7 көрсету бойынша, үлгі бойынша берілген контурмен шеңберлі, шаршылы, үшбұрышты пішіндегі заттарды салу

2.6.1.8 берілген контур бойынша әртүрлі мөлшердегі 2 пішіннен тұратын заттардың суретін салу

2.6.1.9 көрсету бойынша, үлгі бойынша тұзды қамырдан жасалған пішінді қылқаламды немесе поролон тампонды қолданып акварельмен бояу

6.2. Сәндік сурет салу

2.6.2.1 дәстүрлі емес техникада сурет салу

2.6.2.2 мұғаліммен бірге жолақтағы өрнекті үлгіде басып шығару

2.6.2.3 элементтері ақшыл түспен берілген ою-өрнекті бояу

6.3. Сюжетті сурет салу

2.6.3.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша контурлық суреттің бөлшектерін тірек сызықтары бойынша салып бітіру

2.6.3.2 контурлық суреттерді қарапайым сюжетпен ұсақ бөлшектерсіз бояу

      3) 3 -сынып :

Ортақ өтпелі тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 тоқсан

1-2 апта _ Оқушыларды бақылау және тексеру
3 апта "Мен және менің отбасым"
4 апта "Менің денем. Мен ұлмын, мен қызбын"
5 апта "Көкөністер"
6 апта "Жеміс-жидектер"
7 апта "Менің ойыншықтарым"
8 апта "Менің үйім"
9 апта "Менің мектебім"

1.1. Бейнелеу өнері кабинетінде қауіпсіздік техникасы мен тәртіп ережелерін сақтау

3.1.1.1 тәртіп ережелерін сақтау

3.1.1.2 мұғалімің өтініштерін, талаптар мен тапсырмаларын орындау

3.1.1.3 берілген қызмет түріне қарай жұмыс орнын дайындау

3.1.1.4 жұмысты аяқтағаннан кейін жұмыс орнын ретке келтіру

3.1.1.5 кезекшінің міндеттерін орындау

2.1. Заттың негізгі белгілері – пішіні, өлшемі, түсі

3.2.1.1 мұғалімнің азғана көмегі арқылы затты зерттеп қарау

3.2.1.2 формасы, түсі, көлемі бойынша әртүрлі заттарды, фигураларды ажырату

3.2.1.3 заттарды ұқсас белгілері бойынша біріктіру (көлемі, формасы, түсі, мақсат-маңызы)

3.2.1.4 әр түрлі заттармен практикалық әрекеттерді орындау (заттың не үшін екендігін біліп, онымен қалай әрекет ететінін көрсету)

3.2.1.5 шеңбер мен шарды, шаршы мен текшені ажырату

3.2.1.6 әр түрлі өлшемдегі геометриялық фигураларды (шаршы, шеңбер, сопақ) шаблон арқылы сызу және бояу

3.2.1.7 заттың көлемін (үлкен, кіші) сипаттайтын сын есімдерді зат есімдермен жақ түрінде, жекеше, көпше түрінде үйлестіру: мұғалімге еліктеу арқылы, өз бетінше белсенді сөйлеуінде

3.2.1.8 бейнелеу процесінде қызыл, сары, жасыл, қара, ақ түстерді ажырату және қолдану

2.2. Кеңістік туралы түсініктер

3.2.2.1 орналастыру туралы ауызша нұсқау бойынша параққа нүктелерді салу

3.2.2.2. ауызша нұсқау бойынша затты сынып ішінде, үстел үстінде орналастыру бойынша практикалық әрекеттерді орындау

3.2.2.3 заттарды (ойыншықтарды) жақын кеңістікке өзіне қатысты: алыс, жақын, жақын, жоғары, төмен, алдында (өзінің алдына), артына орналастыру: көрсету бойынша, үлгі бойынша, сәйкес ауызша нұсқауға

3.2.2.4 өтініш бойынша дене мүшелерінің орналасуын көрсету: "Маған оң – сол қол, аяқ, көз, құлақ, щекке көрсет".

3.2.2.5 екі, үш затты бір-біріне қатысты "алдында, артында, арасында, ішінде, үстінде" орналастыру: еліктеу, үлгі бойынша, ауызша нұсқау арқылы

3.2.2.6 берілген бағытта қозғалу: "алға, артқа, оңға, солға, бүйірге" еліктеу, ауызша нұсқау арқылы

3.2.2.7 заттарды (мысалы, ойыншықты, допты) "алға, артқа, жоғары, төмен, оңға, солға, бір жаққа" жылжыту: көрсету бойынша, ауызша нұсқауларға сәйкес

3.2.2.8 "алыс, жақын, жанында, жоғары, төменде, алдымда, артымда" сөздерін қолданып "Қайда?" деген сұраққа жауап беру

3.2.2.9 бірнеше затты (ойыншықтарды), олардың бейнелерін (суреттерін) бір қатарға қою: көрсету бойынша, үлгі бойынша, "Ойыншықтарды бір қатарға қою" нұсқаулығы бойынша

3.2.2.10 "шеткі, бірінші, соңғы, дейін, кейін артта" кезектілігінің тәртібін бақылау: мұғалімнің көрсетуі және ауызша нұсқауы бойынша

2.3. Уақыттық түсініктер

3.2.3.1 қарама-қарсы жыл мезгілдерін (жаз және қыс) және күн бөліктерін тану (күн мен түн) (табиғаттағы бақылаулардан, суреттердегі бейнелерден, сипаттық белгілерден) және атау

3.2.3.2 жыл мезгілдерін бейнелейтін суреттерді біріктіру (қыс, көктем, жаз, күз)

3.2.3.3 күн бөліктерін бейнелейтін суреттерді біріктіру (күн, түн, таңертең, кеш)

3.2.3.4 өз өміріндегі оқиғаларды, режим сәттерін "алдымен - содан кейін", "қазір - кейін", "кеше", "бүгін", "ертең", "таңертең", "күндіз", "кешке", "түнде"

3.2.3.5 мұғалімнің/ ересектердің "алдымен - содан кейін", "қазір - кейін" сөздері бар нұсқауларын орындау

3.2.3.6 "....қашан ...?" деген сұраққа жауап беруде "алдымен - содан кейін", "қазір-кейін", "кеше", "бүгін", "ертең", "таңертең", "күндіз", "түстен кейін", "кешке", "түнде" сөздерін қолдану

3.2.3.7 иллюстрациялық материалды (визуалды кесте) пайдалана отырып сабақта іс-әрекет түрлерінің ретін (тәртібін) сақтау

3.2.3.8 иллюстрациялық материалды (визуалды кесте) пайдалана отырып сабақта режим сәттерінің, іс-әрекет түрлерінің ретін (тәртібін) "Суреттерді рет-ретімен орналастыр, алдымен не, келесі не" нұсқау бойынша орнату

2.4. Нүкте, штрих, сызық, таңба

3.2.4.1 фигулардағы нүктерлер санын қайта санаусыз айту: 1, 2, 3, 4, 5

3.2.4.2 1 ден 5дейін сандарды ретпен атау: мұғалімнің артынан қайталап, өз бетінше есте сақтау бойынша

3.2.4.3 берілген контурдың бойымен нүкте бойынша қарындашпен сызықтар сызу

3.2.4.4 қағаздан қол үзбей қылқаламмен, қарындашпен, фломастермен сызықтар сызу

3.2.4.5 қағаздың шетінен шықпай сызықтар салу

3.2.4.6 еліктеу, көрсету, үлгі бойынша сызықтар салу

3.2.4.7 атаулары бойынша сызықтар салу (түзу, толқынды, қисық)

1.1. Бейнелеу өнері кабинетінде қауіпсіздік техникасы мен тәртіп ережелерін сақтау

3.1.1.6 пластикалық материалдармен жұмыс жасауда қауіпсіздік ережелерін сақтау

4.1. Ермексаздан сурет салу

3.4.1.1 ермексазды аппликациялауды жағу әдісімен орындау

3.4.1.2 дайын контурдың ішінде көлемді аппликацияны мүсіндеу

4.2. Кең көлемді өнімдер

3.4.2.1 текшені, шарды үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

3.4.2.2 иллюстрациядағы, фотосуреттегі текшені, білеуді, шарды үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

3.4.2.3 ойын жағдайындағы жеке сөздерде геометриялық денелердің атауларын (текше, білеу, шар) қолдану

3.4.2.4 мүсіндеу алдында заттарды тексеріп алу

3.4.2.5 мұғалімнің жасаған мүсінін бақылау, нақты заттың атауын білу, атау және салыстыру

3.4.2.6 ермексаздың тұтас кесегінен бұйымдық ыдыстар мүсіндеу

3.4.2.7 жаймалау, қысу, жалпайту, созу әдістерімен мүсіндеу

3.4.2.8 1, 2, 3, 4, 5 сандарын ұстап көру және көзбен көру арқылы үлгісі бойынша тану

3.4.2.9 пластикалық материалдың (ермексаз, саз, қамыр) көмегімен 1-5 сандарын үлгілеу

3.4.2.10 сюжеттік ойындарда дайын бұйымдарды ұтып алу

3.4.2.11 заттарды конструктивтік әдіспен мүсіндеу (1-2 бөліктен)

3.4.2.12 бұйымды үлгімен салыстыру

3.1. Халық қолданбалы өнер бұйымдары

3.3.1.1 оң эмоцияларды, өнер нысандарына қызығушылық таныту

3.3.1.2 қарастыру қыштан жасалған халық шеберлерінің бұйымдары

3.3.1.3 керамикалық бұйымдарды тексеру (түсі, өлшемі, мақсаты)

3.3.1.4 керамикалық бұйымдарды қоршаған ортадан үлгі бойынша, атауы бойынша оқшаулау

3.3.1.5 керамикадан жасалған бұйымдармен ойнау

1 апта "Менің киімім"
2 апта "Менің аяқ киімім"
3 апта "Азық-түлік"
4 апта "Шай ыдыстары"
5 апта "Жиһаздар"
6 апта Жаңа жыл түні
7 апта "Жаңа жыл мерекесі"

2 тоқсан

4.2. Кең көлемді өнімдер

3.4.2.4 мүсіндеу алдында заттарды тексеріп алу

3.4.2.5 мұғалімнің жасаған мүсінін бақылау, нақты заттың атауын білу, атау және салыстыру

3.4.2.6 ермексаздың тұтас кесегінен бұйымдық ыдыстар мүсіндеу

3.4.2.11 заттарды конструктивтік әдіспен мүсіндеу (1-2 бөліктен)

3.4.2.12 бұйымды үлгімен салыстыру

3.4.2.10 сюжеттік ойындарда дайын бұйымдарды қолдану

3.4.2.12 бұйымды үлгімен салыстыру

4.3. Композиция

3.4.3.1 ұжымдық композицияны жасауға қатысу

3.4.3.2 композицияны ойынға қосу

5.1. Заттық аппликация

3.5.1.1 мұғалімнің үлгіні тану, көрсету, бөлшектерді атау деңгейінде талдауына қатысу

3.5.1.2 әртүрлі көлемдегі үшбұрыштардың жазықтық модельдерін ұстап көру және көзбен көру арқылы зерттеу

3.5.1.3 көрсету бойынша, үлгі бойынша қағазды жырту, мыжу әдістерімен дайындамалар жасау

3.5.1.4 геометриялық пазлдарды жинау, жиектемеге дөңгелек, сопақша және төртбұрышты қосымшаларды салу

3.5.1.5 геометриялық фигуралардың модельдерінен әртүрлі өлшемдегі шеңберлерді, сопақшаларды, шаршыларды және тіктөртбұрыштарды таңдау

3.5.1.6 көрсету бойынша, үлгі бойынша дайын фонға дайындамаларды орналастыру және жабыстыру

3.5.1.7 мұғаліммен бірге берілген контурда мыжылған қағаз дайындамалардан (1-2 түсті) көлемді аппликация жасау және жабыстыру

3.5.1.8 ойын жағдайында жеке сөздерде шеңбер, сопақша, шаршы, үшбұрыш геометриялық фигуралардың атауларын қолдану

1.1. Бейнелеу өнері кабинетінде қауіпсіздік техникасы мен тәртіп ережелерін сақтау

3.1.1.7 қайшымен жұмыс істегенде қауіпсіздік ережелерін сақтау

5.2. Сәндік аппликация

3.5.2.1 Көрсетілім бойынша берілген сызық бойынша қағазды қию

3.5.2.2 көрсету үшін берілген сызық бойымен қағаз жолақтарын кесу

3.5.2.3 3-4 жолақты қағаз бетіне ауыспалы түстермен өрнек салу және оларды көрсетілім бойынша және үлгі бойынша жапсыру

5.3. Сюжеттік аппликация

3.5.3.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша 2-3 бөліктен тұратын қарапайым сюжеттік аппликацияны жасау және желімдеу

3.5.3.2 үлгі бойынша, көрсету бойынша ұжымдық композициялар жасауға қатысу

1 апта " Қысқы қызықтар"
2 апта " Қысқы киім және аяқ киім"
3 апта " Үй жануарлары" 4 апта "Үй құстары"
5 апта "Жабайы жануарлар"
6 апта "Жабайы құстар"
7 апта "Көлік"
8 апта "Аналар мерекесі"
9 апта "Наурыз мейрамы"

3 тоқсан

3.3. Сурет салу, мүсін, сәулет өнерлерінің бұйымдары

3.3.3.1 өлкенің көрнекті ғимараттарын мұғалімнің көмегімен тану, көрсету және атау

3.3.3.2 ұсақ мүсіндік пішіндерді мұғалімнің көмегімен тексеру, тану, атау

6.1. Заттық сурет салу

3.6.1.1 сурет салу техникасын сақтау

3.6.1.2 қағаз парағында еркін сурет салу

3.6.1.3 сурет салу алдында затты тексеріп көру

3.6.1.4 көрсету бойынша, үлгі бойынша трафаретпен контурлық кескіндерді қарындашпен салу

3.6.1.5 көрсету бойынша, үлгі бойынша 1-5 сандарының контурлық суреттерін бояу, штрихтау, сызу

3.6.1.6 қағаз парақты қылқаламмен және бояумен бояу

3.6.1.7 берілген контур бойынша шеңберлі, шаршылы, үшбұрышты пішіндегі заттарды салу

3.6.1.9 үлкен заттық контурлық суреттерді бояу

3.6.1.10. тұзды қамырдан жасалған пішіндерді қылқаламды қолданып акварельмен бояу

3.6.1.11 көрсету бойынша, үлгі бойынша заттың кескін бөлшектерін тірек сызықтары бойынша салып бітіру

3.2. Иллюстрациялар

3.3.2.1 иллюстрацияны зерттеп қарау

3.3.2.2 бейнеленген заттарды, олардың түсін, пішінін, өлшемін тану, көрсету, атау

3.3.2.3 "Суреттерді рет-ретімен орналастыр, біріншісі не, келесісі" деген нұсқау бойынша иллюстрациялық материалды (көрнекі кесте) пайдалана отырып сабақтағы іс-әрекеттер ретін белгілеу.

6.2. Сәндік сурет салу

3.6.2.5. дайын дайындамада элементтері ақшыл түспен көрсетілген ұлттық ою-өрнекті үлгіге сәйкес, көрсетілгендей бояу

3.6.2.6 көрсету бойынша, үлгі бойынша өрнекті жолақта суретті сулау әдісімен қылқаламмен салу

3.6.2.7 көрсету бойынша, үлгі бойынша нүктелерден тұратын контурлық суреттердегі өрнекті заттарды мақта тампондармен безендіру

1 апта "Ағаштар"
2 апта "Гүлдер"
3 апта "Жәндіктер"
4 апта "Көктемге арналған киімдер"
5 апта Балықтар
6 апта "Жемістер"
7 апта "Көкөністер"
8 апта "Жидектер"
9 апта "Жазғы киімдер";
"Балаларға арналған жазғы қызықтар"

4 тоқсан

6.2. Сәндік сурет салу

3.6.2.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша дәстүрлі емес техникада сурет салу

3.6.2.2 көрсету бойынша, үлгі бойынша жолақтағы өрнекті үлгіде басып шығару

3.6.2.3 жапырақтарға бояуды салып, көлденең жолақта мөр басып өрнек шығару: көрсетілім бойынша, үлгі бойынша

3.6.2.4. көрсетілімге сәйкес, үлгі бойынша бояумен мөр басып ауыспалы элементтерінен (жапырақ, штамп, жапырақ, штамп) тұратын ою-өрнекті шығару

3.6.2.5. дайын дайындамада элементтері ақшыл түспен көрсетілген ұлттық ою-өрнекті үлгіге сәйкес, көрсетілгендей бояу

3.6.2.6 көрсету бойынша, үлгі бойынша өрнекті жолақта суретті сулау әдісімен қылқаламмен салу

3.6.2.7 көрсету бойынша, үлгі бойынша нүктелерден тұратын контурлық суреттердегі өрнекті заттарды мақта тампондармен безендіру

3.3. Сурет салу, мүсін, сәулет өнерлерінің бұйымдары

3.3.3.2 ұсақ мүсіндік пішіндерді мұғалімнің көмегімен тексеру, тану, атау

6.3 Сюжеттік сурет салу

3.6.3.1 контурлық суреттерді қарапайым сюжетпен ұсақ бөлшектерсіз бояу

3.6.3.2 суретті шеттен шықпай бояу

      4) 4- сынып:

Ортақ өтпелі тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 тоқсан

1-2 апта _ Оқушыларды бақылау және тексеру
3 апта " Мен және менің отбасым "
4 апта " Менің денем. Мен ұлмын, мен қызбын "
5 апта "Көкеністер"
6 апта "Жеміс-жидектер"
7 апта " Менің ойыншықтарым "
8 апта "Менің үйім"
9 апта "Менің мектебім"

1.1. Бейнелеу өнері кабинетінде қауіпсіздік техникасы мен тәртіп ережелерін сақтау

4.1.1.1 тәртіп ережелерін сақтау

4.1.1.2 мұғалімің өтініштерін, талаптар мен тапсырмаларын орындау

4.1.1.3 берілген қызмет түріне қарай жұмыс орнын дайындау

4.1.1.4 жұмысты аяқтағаннан кейін жұмыс орнын ретке келтіру

4.1.1.5 бейнелеу өнері кабинетінде кезекшінің міндеттерін орындау

3.3. Сурет салу, мүсін, сәулет өнерлерінің бұйымдары

4.3.3.2 ұсақ мүсіндік пішіндерді мұғалімнің көмегімен зерделеп қарастыру

4.3.3.3 көркем шығармалардағы нақты заттарды тану және атау

4.3.3.4 заттарды өзіне қатысты ең жақын кеңістікке орналастыру: алыс, жақын, жақын, жоғары, төмен, алдына (өзінің алдында), артына көрсету бойынша, үлгі бойынша, сөздік нұсқау

4.3.3.5 екі, үш затты бір-біріне қатысты орналастыру: "алдында, артында, арасында, ішінде, үстінде, үстінде, астында" көрсету бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқау бойынша.

4.3.3.6 берілген бағытта қозғалу: "алға, артқа, оңға, солға" көрсетілімге сәйкес, ауызша нұсқауларға сәйкес

4.3.3.7 затты (мысалы, көлікті, допты): ауызша нұсқауларға сәйкес көрсетілімге бойынша "алға, артқа, жоғары, төмен, оңға, солға" жылжыту

4.3.3.8 "Ойыншықтарды бір қатарға қой" нұсқауы бойынша, үлгі бойынша, көрсетілімге сәйкес бірнеше заттарды (ойыншықтарды) қатарға қою.

4.1. Ермексаздан сурет салу

4.4.1.1 ермексазды аппликацияны жағу әдісімен орындау

4.4.1.2 дайын контурдың ішінде көлемді аппликацияны мүсіндеу

4.2. Кең көлемді өнімдер

4.4.2.1 мүсіндеу алдында заттарды тексеріп алу

4.4.2.2 текшені, шарды, білеуді үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

4.4.2.3 иллюстрациядағы, фотосуреттегі текшені, білеуді, шарды үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

4.4.2.4 мұғалімнің жасаған мүсінін бақылау, нақты заттың атауын білу, атау және салыстыру

4.4.2.5 пластикалық материалдың (ермексаз, саз, қамыр) көмегімен 1-7 сандарын (мүмкіндігінше 0, 8, 9) үлгілеу

4.4.2.6 көзбен көру және ұстап көру арқылы 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 (мүмкіндігінше 8,9,10) сандарын үлгісі бойынша, атауы бойынша тану

4.4.2.7 санау қызметін 7 шегінде пайдалану

4.4.2.8 1-ден бастап 7-ге дейінгі (мүмкіндігінше 10-ға дейін) есептік сан есімдерді педагогтың артынан еске түсіру арқылы сандық қатарға сүйене отырып, рет-ретімен атау

4.4.2.9 ермексаздың тұтас кесегінен бұйымдық ыдысты мүсіндеу

4.4.2.10 жаймалау, қысу, жалпайту, созу әдістерімен мүсіндеу

4.4.2.11 сюжеттік ойындарда дайын бұйымдарды ұтып алу

1 апта Менің киімім";
2 апта "Менің аяқ киімім";
3 апта "Азық-түлік"
4 апта "Шай ыдыстары";
5 апта "Жиһаздар"; 6 апта Жаңа жыл түні;
7 апта "Жаңа жыл мерекесі"

2 тоқсан

3.3. Сурет салу, мүсін, сәулет өнерлерінің бұйымдары

4.3.3.1 қарастыру, тану, мұғалімнің көмегімен суреттердегі кейбір заттарды атау

4.3.3.2 мұғалімнің көмегімен шағын мүсіндік пішіндерді тексеру

4.2. Кең көлемді өнімдер

4.4.2.12 ойын жағдайында жеке сөздерде геометриялық денелердің атауларын (текше, білеу, шар) қолдану

4.4.2.13 көрсету бойынша, үлгі бойынша құрастыру үшін геометриялық фигуралардың модельдерін пайдалану

4.4.2.14 заттарды конструктивтік әдіспен мүсіндеу (2-3 бөліктен)

4.4.2.15 бұйымды үлгімен салыстыру

4.3. Композиция

4.4.3.1 ұжымдық композицияны жасауға қатысу

4.4.3.2 композицияны ойынға қосу

5.1. Заттық аппликация

4.5.1.1 мұғалімнің үлгіні бөлшектерді, аппликациямен жұмыс тәртібін атау деңгейінде талдауына қатысу

4.5.1.2 парақ кеңістігінде (оң, сол, жоғарғы, төменгі, ортаңғы) көрсету бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқаулар бойынша бағдарлау

4.5.1.3 бейнеленген затты бояу, үлгі бойынша, көрсетілім бойынша дайын бөліктерден аппликация, коллаж жасау тәсілдерін қолдану

4.5.1.4 қағаз парағында саусақпен сурет салу техникасын, коллаж жасау үшін дайын бөліктерден үлгі бойынша, көрсетілім бойынша аппликация жасау техникасын қолдану

4.5.1.5 көрсету бойынша, үлгі бойынша берілген контурда мыжылған қағаз (2-3 түсті) дайындамалардан көлемді аппликация жасау және жабыстыру

1 апта "Қысқы қызықтар";
2 апта "Қысқы киім және аяқ киім";
3 апта "Үй жануарлары";
4апта "Үй құстары"
5 апта "Жабайы жануарлар";
6 апта "Жабайы құстар";
7 апта "Көлік";
8 апта "Аналар мерекесі";
9 апта "Наурыз мейрамы"

3 тоқсан

1.1. Бейнелеу өнері кабинетінде қауіпсіздік техникасы мен тәртіп ережелерін сақтау

4.1.1.6 пластикалық материалдармен жұмыс істегенде қауіпсіздік ережелерін сақтау

5.2. Сәндік аппликация

4.5.2.1 ұстап көру арқылы әртүрлі өлшемдегі шеңберлердің, сопақшалардың, шаршылардың, тіктөртбұрыштардың, үшбұрыштардың жазықтық модельдерін зерттеу

4.5.2.2 геометриялық фигуралардың модельдерін түсі, пішіні, өлшемі бойынша топтастыру

4.5.2.3 геометриялық пазлдарды жинау, жиектемеге қосымшаларды салу

4.5.2.4 геометриялық фигуралардың модельдерінен үлгі бойынша, атауы бойынша шеңберлердің, сопақшалардың, шаршылардың, үшбұрыштардың түсін таңдау

4.5.2.5 жеке сөздерде шеңбер, сопақша, шаршы, үшбұрыш, тіктөртбұрыш геометриялық фигуралардың атауларын қолдану

4.5.2.6 қағазды берілген сызықпен кесу

4.5.2.7 шаршыны контурмен кесу

4.5.2.8 түсі бойынша 3-4 шаршы жолаққа артынан желімдеумен өрнек салу

3.2. Иллюстрациялар

4.3.2.1 иллюстрацияны зерттеп қарау

4.3.2.2 бейнеленген заттарды, олардың түсін, пішінін, өлшемін тану, көрсету, атау

4.3.2.3 бөліктеріне тән өзіндік іс-әрекет түрлерін тану : таңертең, түстен кейін, кешке, түнде

4.3.2.4 ауызша нұсқауларды орындау тәртібін белгілеу ("Шалқан" ертегісі бойынша иллюстрациялар) "Қайда?" деген сұраққа жауап беру. "бірінші, соңғы, кейін, бұрын" сөздерін қолдану

4.3.2.5 мұғалімнің көрсетуі және ауызша нұсқауы бойынша заттардың және олардың кескіндерінің бірізділігін сақтау: "төтенше, бірінші, соңғы, арасында".

4.3.2.6 мұғалімнің талабы бойынша иллюстрацияда бірінші, соңғы, шеткі нысанды, кез келгеннен кейінгі, кез келгеннің алдында тұрған нысанды көрсету

4.3.2.7 шығармашылық жеке және топтық жұмыстарды орындау кезінде фланелографта, магниттік тақтада, парақта еліктеу, үлгі бойынша (ортада, ортада, жоғарыда, төменде, оңда, сол жақта) жазық кескіндерді орналастыру.

4.3.2.8 ойын жағдаятында бірізділік тәртібін қолдану

4.3.2.9 шығармашылық жеке және топтық жұмыстарды орындау кезінде фланелографта, магниттік тақтада, парақта еліктеу, үлгі бойынша (ортада, ортасында, жоғарыда, төменде, оңда, сол жақта) жазық кескіндерді орналастыру.

5.3. Сюжеттік аппликация

4.5.3.1 көрсету бойынша, үлгі бойынша өз ойынан 3-4 бөліктен тұратын қарапайым сюжеттік аппликацияны жасау және желімдеу

4.5.3.2 ұжымдық композициялар жасауға қатысу

4.5.3.3 командамен араласу және жұмыс істеу

4.5.3.4 композицияны ойынға қосу

6.1. Заттық сурет салу

4.6.1.1 сурет салу техникасын сақтау

4.6.1.2 сурет салу процесінде қызыл, көк, сары, жасыл, ақ, қара түстерді ажырату және қолдану

4.6.1.3 мұғалімнің бейнелеу әрекетін бақылау

4.6.1.4 бүкіл параққа тапсырмасыз сурет салу

4.6.1.5 көрсету бойынша, үлгі бойынша, еліктеу бойынша құмда, ұнтақ жармасында нүктелерді, түзулерді, қисық сызықтарды, шеңберлерді, сопақшаларды, шаршыларды, үшбұрыштарды, тіктөртбұрыштарды саусақпен бейнелеу

4.6.1.6 көрсету бойынша, үлгі бойынша, еліктеу бойынша сызығы жоқ қағазда нүктелерді, түзулерді, қисық сызықтарды, шеңберлерді, сопақшаларды, шаршыларды, үшбұрыштарды, тіктөртбұрыштарды фломастермен, қарындашпен, қаламсаппен бейнелеу

4.6.1.7 көрсету бойынша, өз бетінше шеңбердің, сопақшаның, шаршының, үшбұрыштың, тіктөртбұрыштың шаблоны мен трафаретін айналдыра бояу

4.6.1.8 көрсету бойынша, өз бетінше шеңбер, сопақша, шаршы, үшбұрыш, тіктөртбұрыш контурының ішінде штрихтауды орындау

4.6.1.9 сандардың контурлық кескіндерін бояу, штрихтау, айналдыра сызу

4.6.1.10 сурет салу алдында затты тексеріп алу

4.6.1.11 берілген контур бойынша екі түрлі пішіндегі заттарды салу

4.6.1.12 контурлық кескіндерді трафарет, шаблон бойынша қарындашпен салу және бояу

1 апта "Ағаштар"; 2 апта "Гүлдер"; 3 апта "Жәндіктер"; 4 апта "Көктемге арналған киімдер"; 5 апта Балықтар; 6 апта "Жемістер"; 7 апта "Көкөністер" 8 апта "Жидектер"; 9 апта "Жазғы киімдер "; "Балаларға арналған жазғы қызықтар"

4 тоқсан

6.1. Заттық сурет салу

4.6.1.13 жылдың әр мезгілінде ағаштардың суретін салу

4.6.1.14 заттық силуэттерді (киім, жиһаз, ыдыс-аяқ; халық ойыншықтары) гуашпен бояу

4.6.1.15 заттың кескінінің бөлшектерін тірек сызықтары бойынша салып бітіру

3.1. Халық қолданбалы өнерінің бұйымдары

4.3.1.1 оң эмоцияларды, өнер нысандарына қызығушылық таныту

4.3.1.2 халық шеберлерінің бұйымдарындағы ұлттық ою-өрнек элементтерін тану және көрсету

4.3.1.3 қарастыру әшекейлі халық шеберлерінің бұйымдары

4.3.1.4 халық шеберлерінің бұйымдарындағы ұлттық ою-өрнек элементтерін танып, көрсету

6.2. Сәндік сурет салу

4.6.2.1 ою-өрнекті жасауға қолданылған заттардың санын 5 ішінде санау

4.6.2.2 ою-өрнекті құрастыру үшін қолданылатын заттардың санын 5 ішінде сандармен көрсетіңіз

4.6.2.3 дайын берілген ұлттық ою-өрнекті бояу

4.6.2.4 тірек нүктелерінің бойымен көлденең жолаққа жабыстыру арқылы қылқаламның ұшымен және қылшық штрихтарымен нүктелер үлгісін салу

4.6.2.5 контурлық сызбалардағы заттарды үлгі бойынша көрсетілімге сәйкес қылқалам ұшымен нүктелер үлгісімен безендіру

6.3. Сюжетті сурет салу

4.6.3.1 контурлық суреттерді қарапайым сюжетпен ұсақ бөлшектерсіз бояу

4.6.3.2 суреттің шекарасын сақтау

4.6.3.3 штрихтың бағытын сақтау

4.6.3.4 үлгі бойынша, өз бетінше контурлық сюжеттік суреттің бөлшектерін салып бітіру

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 322-қосымша

Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1 - 4 сыныптары үшін "Бейімделген дене шынықтыру" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 322-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1 - 4 сыныптары үшін "Бейімделген дене шынықтыру" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) Қазақстан Республикасының "Білім туралы" Заңының 19-бабы 1 тармағына сәйкес әзірленген.

      2. Бағдарлама мақсаты - білім алушылардың денсаулығын нығайту және сақтау, дене бітімінің дамуын қамтамасыз ету, әлеуметтік мінез-құлық, қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру.

      3. Бағдарлама міндеттері:

      1) денсаулықты нығайтуға жағдай жасау, жалпы дене бітімінің дұрыс дамуына жәрдемдесу, ағзаның қоршаған ортаның қолайсыз әсерлеріне төзімділігін арттыру;

      2) қозғалыс техникасының негіздерін үйрету, өмірлік қажетті дағдылар мен біліктілікті қалыптастыру;

      3) қозғалыс (шартты және үйлесімді) қабілеттерін және физикалық қабілеттерін дамыту;

      4) қарапайым қозғалыстар қорын олардың біртіндеп күрделенуімен кеңейту; әлеуметтік-тұрмыстық және еңбек дағдыларын дамыту үшін негіз болып табылатын қозғалыс әрекеттерін зерттеу және жетілдіру;

      5)кеңістіктегі қабылдау мен бағдарлауды дамыту;

      6) қажетті білім, білік және гигиеналық дағдыларды қалыптастыру;

      7) дене жаттығуларымен өз бетінше айналысуға, оларды демалу, жаттығу, өнімділікті арттыру мақсатында саналы түрде қолдануға қажеттілік пен қабілеттілікке тәрбиелеу.

      4. Түзете – дамыту міндеттері:

      1) негізгі қозғалыс техникасын түзету – жүру, жүгіру, секіру, өрмелеу, лақтыру, симметриялы және асимметриялық қозғалыстар, заттармен жаттығулар;

      2) үйлесімділік қабілеттерін дамыту және түзету, кеңістіктегі бағдарлау, қозғалыстардың ырғақтығы мен дәлдігі, бұлшықет-буын сезімі, қол-көз координациясы;

      3) жоғалған немесе бұзылған функциялардың орнын толтыру, сақталған функциялардың есебінен қозғалыстың жаңа түрлерін қалыптастыру;

      4) соматикалық бұзылулардың алдын алу және түзету-қалып, сколиоз, жалпақ табан, дене бітімі, тыныс алу және жүрек-тамыр жүйесі, суық тию мен жұқпалы аурулардың, жарақаттану мен микротравмалардың алдын алу;

      5) көру және есту сигналдарының (күші, қашықтығы, бағыты бойынша) тактильді сезімдерімен тері – кинестетикалық қабылдаудың саралауы, көру және есту жадысының вестибулярлық тітіркенуге төзімділіктің дамуы секілді сенсорлық жүйелерді дамыту.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

      5. Оқу процесін ұйымдастыру кезінде ескеріледі:

      1) ұжымдық оқыту жағдайында төмен танымдық белсенділік;

      2) фронатльды жұмыста қолданылатын мұғалімнің көмегін ынталандырушы және бағыттаушыға әлсіз реакция;

      3) білім алушылардың өз белсенділігін сақтаудағы және қырық бес минут ішінде бір оқу пәнінің мазмұнына зейінін шоғырландырудағы шағын ресурсы;

      4) қалыптасатын дағдыларды автоматтандырудың қиындықтары.

      6. Оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдерінің негізінде зиятының орташа бұзылуы бар адамдардың өмірін "қалыпқа келтіру" тұжырымдамасы жатыр. Жеке даму, әлеуметтік тәжірибені қалыптастыру, оқушыларды қоршаған адамдарға, заттарға, іс-әрекеттерге, қарым-қатынастарға тарту үшін жағдай жасау көзделеді.

      7. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларды оқыту және тәрбиелеу процесін ұйымдастыру арнайы педагогика қағидаттарына негізделген.

      8. Мұғалімдер оқушылардың бірегей ерекшеліктерін сақтай отырып, жеке қарқынмен даму құқығын құрметтейді;үнемі өзгеріп отыратын мүмкіндіктерді зерттейді, білім беру қажеттіліктерін бағалайды, оқушылардың дағдыларын дамыту мен игерудегі минималды ілгерілеулерді тіркейді. Кез келген жетістік оқуда оң нәтиже ретінде қарастырылады.

      9. Педагогтар осы бағдарламадан әрбір оқушы үшін қолжетімді оқу мазмұнын, сондай-ақ оқушылардың білім беру, тұлғалық жетістіктерін бағалаудың жеке мүмкіндіктері мен нәтижелерін ескере отырып, оқыту әдістерін, нысандарын, құралдарын дербес таңдайды.

      10. Оқу-тәрбие процесі бүкіл оқу кезеңінде пәндік іс-әрекетте құрылады. Оқушылардың қажеттіліктеріне сәйкес пәндік ортаны құру кезінде келесі ережелер орындалады:

      1) білім мен дағдыларды жаңа жағдайға көшірудің айтарлықтай қиындықтарына байланысты осы дағдылар қолданылатын жағдайға мүмкіндігінше жақын жағдайда жүзеге асыру дағдылары мен біліктіліктерін қалыптастыру;

      2) сабақтарды ұйымдастыруға арналған жабдықтар нақты өмірлік жағдайларды көрсетуі керек;

      3) білім алушылардың өзгермелі мүмкіндіктеріне сәйкес пәндік ортаны өзгерту (қиындату, кеңейту).

      11. Әлеуметтену құралы ретінде ойлауды, тілді және коммуникацияны дамыту қағидасы. Зияты орташа түрде зақымдалған балаларда сөйлеуді (оның болмауына дейін), ойлауды, қарым-қатынасты дамытуда ерекше проблемалар бар. Әрбір нақты жағдайда туындаған мәселені басқа педагогикалық құралдармен өтеледі. Сөйлеуді түсінуді кеңейту, ауызша және балама қарым-қатынас құралдарын қалыптастыру, білім алушылардың көрнекі-әрекеттік ойлауын дамыту бойынша дәйекті жұмыс құрылуда. Педагог тарапынан білім алушылар әрекетін сөйлеу арқылы сүйемелдеу оларға қолжетімді және түсінікті болуы қажет.

      12. Оқыту процесі ұйымдастырушылық формаларымен қатар, мазмұнын да қатаң түрде реттеуді қарастырмайды. Қайталауды және бірте-бірте кеңейтуді, оқытылатын ұғымдарды, лексиканы, фразеологизмдерді, практикалық жаттығуларды күрделендіріп отыруды көздейтін концентрлік принципке сәйкес өтпелі тақырыптар әр сыныпта ортақ тақырып ретінде қайталанады. Мектептің педагогикалық кеңесі аймақтық ерекшеліктерді және оқушылардың мүмкіндіктерін ескере отырып, пәнге және ортақ тақырыптардың ретіне өзгерістер енгізе алады.

      13. Сабақты ұйымдастырған кезде әр оқушының қажеттілігі туындаған кезде қызмет түрін өзгерту мүмкіндігі қамтамасыз етіледі. Жеке жұмысты жеке қарқынмен орындау, педагогтің жеке көмегін алу үшін жағдайлар қамтамасыз етіледі. Білім алушыларға сабақ барысында сынып бөлмесінде еркін қозғалуға мүмкіндік беріледі.

      14. Арнайы педагогика қағидаттарына сәйкес құрылған педагогикалық іс-шаралар білім алушылардың өзіндік белсенділігін, олардың бастамалары мен дербестігін дамытуға бағытталған.

      15. Білім алушылардың белсенділігі мен дербестігінің дамуы келесі дидактикалық шарттар орындалған кезде орын алады:

      1) қозғалыс әрекеттерін кішкене қадамдарға бөлу. Жаңа қозғалыстарды үйрену кезінде әр түрлі қозғалыс нұсқаларын қолдану (әр түрлі бастапқы позициялар, әр түрлі орындау қарқыны, амплитудасы);

      2) саусақтардың нәзік қимылдарын ерікті түрде реттеуге мүмкіндік беретін жаттығуларды ұсыну;

      3) ерікті реттеудің күнделікті қозғалыстарын қолдану;

      4) танымдық қызметті дамытуға бағытталған арнайы педагогикалық әдістерді қолдану (қозғалыс атауларын, қарқыны бойынша қозғалыс комбинацияларын, көлемін, күшің есте сақтау; ойын ережелерін түсіну);

      5) спорттық құрал-жабдықтарды (кегльдер, әртүрлі диаметрлі доптар) пайдалану кезінде, топтағы серіктестермен өзара әрекеттесу кезінде, эмоцияларды басқару кезінде білім алушылардың мотор мүмкіндіктерін кеңейту, қабылдау;

      6) болашақта өмірде қолданылатын қолданбалы моториканы қалыптастыру (шаңғы тебу, велосипед тебу, жақын туризм, жүзу) ;

      7) дене қасиеттерін жетілдіру (күш, жылдамдық, төзімділік, икемділік, ептілікті дамытуға арналған жаттығулар);

      8) қоғамға интеграциялау үшін алғышарттар жасайтын спорттық іс-шараларды (интеграциялық спорт топтары, білім алушылардың дене мүмкіндіктері бойынша спорттық жарыстар) өткізу;

      9) көркем-музыкалық жаттығуларды: ырғақ, би, хореография жәнеырғақпластика элементтерін; танымдық қызметті белсендіретін өлеңдер, жұмбақтар, санамақтарқолдану;

      10) жаттығуларды бірнеше рет қайталау, дұрыс көрсетіліммен біріктіру, қарапайым қозғалыстардан тұратын спорттық ойындарды таңдау;

      11) адам денесінің құрылымы туралы идеяларды бекіту: бас-бет, бастың артқы жағы, маңдай, иек, мойын; Кеуде бөлігі-арқа, кеуде, іш, бүйір; қолдар-иық, шынтақ, қол, саусақтар; аяқтар-жамбас, тізе, аяқ, өкше, шұлық, саусақтар;

      12) мұғалімнің білім алушылармен өзара әрекеттесуінің әртүрлі формаларын қолдану: мұғалімнің жетекшілігімен жеке орындалатын жаттығулар, жұптар мен шағын топтарда орындалатын жаттығулар.

      16. Бейімделген дене шынықтыру сабағын ұйымдастырған кезде қажет:

      1) әр оқушының жеке ерекшеліктерін ескеру (морфофункционалды даму, сақталған функциялардың жай-күйі, медициналық қарсы көрсеткіштер, қозғалыс функциялары мен үйлестіру қабілеттерінің жай-күйі, дене шынықтыру деңгейі, қимылдарды үйрену қабілеті, дене шынықтырумен айналысуға деген көзқарас);

      2) сабақтардың эмоционалдылығын қамтамасыз ету (музыка, ойын әдістері, дәстүрлі емес жабдықтар);

      4) тапсырмаларды нақты орындау үшін жағдай жасау, көмек көрсету, қауіпсіздікті қамтамасыз ету;

      5) кішкентай жетістіктері үшін мектеп оқушыларын мадақтау, мақұлдау, қолдау;

      6) оқу-танымдық үдеріс нәтижелерінің динамикасын және оқушылардың функционалдық жағдайын бақылау.

      17. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылардың жетістіктерін бағалау үшін сипаттамалық бағалау пайдаланылады, бұл білім алушының жетістіктерінің сапалық көрсеткіші болып табылады.Білім алушылардың жетістіктерін сипаттау кезінде дағдыларды меңгерудің дербестік дәрежесі міндетті түрде көрсетіледі: дербес, үлгі бойынша, еліктеу бойынша, педагогпен бірлескен іс-қимылдардың көмегімен.

      18. Бағдарламада оқу пәнінің мазмұнын анықтау үшін бағдарлы негіз болатын және білім алушыларды оқытудың жеке бағдарламаларын құру кезінде мұғалімді басшылыққа алатын оқыту мақсаттарының жүйесі тұжырымдалған. Белгілі бір сабаққа оқу мақсаттарын таңдағанда, оларды нақтылауға, бірнеше бөлікке бөлуге болады.

      19. Бағдарламаның мазмұны ұсынымдық сипатқа ие, мұғалім әр сынып оқушысының мүмкіндіктері мен нақты жетістіктеріне сәйкес оқу мазмұны мен қарқынына кез-келген өзгерістер енгізуге құқылы.

3-тарау. "Бейімделген дене шынықтыру" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Бейімделген дене шынықтыру" оқу пәнінің мазмұны

      20. Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

      1) 1 сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылына 99 сағатты;

      2) 2 сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылына 102 сағатты;

      3) 3 сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылына 102 сағатты;

      4) 4 сынып – аптасына 3 сағат, оқу жылына 102 сағатты құрайды.

      Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына байланысты (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген).

      21. "Бейімделген дене шынықтыру" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:

      1) "Қозғалыс қызметін ұйымдастыру;

      2) "Қауіпсізмінез-құлықжәне салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру".

      22. "Қозғалыс қызметін ұйымдастыру" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) негізгі қозғалыс дағдыларын дамыту;

      2) тыныс алу жаттығулары;

      3) жүктеменің әртүрлі түрлерін реттеу;

      4) бұлшықет тонусын нығайту;

      5) қозғалыс ойындар және спорттық ойындардың элементтері.

      23. "Қауіпсізмінез-құлықжәне салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру"бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру.

      24. 1-сыныпқа арналған "Бейімделген дене шынықтыру" пәнінің базалық мазмұны:

      1) қозғалыс қызметін ұйымдастыру. Жалпы дамыту жаттығулары, "Сапқа тұр!", қатарға, бағанға тұру. Доптарды, құрсауларды ұстау. Үлгі және еліктеу, мұғалімнің нұсқаулары мен командаларын бойынша орындау. Бағанда бір-бірден жүру, бір қатарға салу, гимнастикалық орындық бойынша қозғалу, жалпы дамытушы командаларды орындау: "Сапқа тұрамыз!", "Алға адым бас!", "Жүгіру маршы", "Тоқта!", "Шеңберге тұр!", "Отыр!", "Тұр!", "Жаттығуды баста!". Жүгірумен қатар жүру.Бір және екі аяқпен секіру. Доптарды екі қолмен, бір қолмен сыныптасына беру. Еденде әртүрлі көлемдегі шарларды домалату. Доптарды бір қолмен бір жерден лақтыру. Мұғалімнің жетекшілігімен ашық ойындардағы мақсатты әрекеттер.Ішпен, арқамен, төрт аяқпен жорғалау, домалату (бөрене тәрізді). Гимнастикалық төсеніштерде жорғалау: жату, тізерлеу, еңкейу. Өрмелеу және өрмелеп түсу. Гимнастикалық баспалдақтың төменгі рельсімен бүйірлік баспалдақтармен жағына жылжу. Іште, арқада жатқан бастапқы позициядан денені бұру. Дене бүйіріне қарай домалайды. Аяқтың саусақтарынан өкшеге қарай айналдыру арқылы көтеру. Кедергілерден өту, баспалдақпен және тіреусіз түсу және көтерілу;

      2) қауіпсіздік мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру. Дене шынықтыру сабақтарында күн тәртібін және жеке гигиенаны, қауіпсіздік ережелерін сақтау;тек арнайы дене шынықтыру киіммен келу, мұғалімге еліктеу жаттығуларын орындау.Жаттығуды орындау кезінде дененің дұрыс орналасуы және қалпы. Құрал-жабдықтардың атауы. Тыныс алу түрлері: кеуде, іш және аралас тыныс алу. Дұрыс қалыпты бақылау.

      25. 2-сыныпқа арналған "Бейімделген дене шынықтыру" пәнінің базалық мазмұны:

      1) қозғалыс қызметін ұйымдастыру. Жалпы дамыту жаттығулары – бір-бірден бағанды құру және қайта құру, тік тұру, бағанға қайта құру, "Оңға!", "Солға!", "Тұр! ", "Кеттік!", "Жүгір!", "Тоқта!".Қол және иық белдеуіне, бас пен мойынға, денеге, аяққа арналған жаттығулар. Бұлшықет тонусын күшейту – бұлшық еттерді босаңсыту жаттығулары, саусақтардың және қолдардың бұлшықеттерін күшейтуге арналған жаттығулар, бастың, қолдың, дененің қозғалыстары сигнал бойынша тоқтау бойынша тобық буындарының бұлшықеттерін күшейтуге арналған жаттығулар.Кеңістік-уақыт бағдарын дамыту – бір-бірден бағанада жүру, буындарды құру, жүрумен кезектесіп жүгіру. Гимнастикалық орындықта сызылған белгілер бойынша жүріп, көрнекі бақылаусыз бағдарларға бұрылады.Бір жерден белгіленген бағдарға ұзындыққа секіру және оны көрнекі бағдарсыз көшіру. Ауызша нұсқау бойынша қолдың, дененің, аяқтың бастапқы қалпын бекіту.Жеңіл атлетика арқылы моторикасын дамыту – бірінен соң бірі және жұппен жүру, қозғалыс қарқынын жылдамдату және баяулату, мұғалімнің артындағы бұралмалы жолмен жүру, көлбеу тақтамен жүру.Тепе-теңдік жаттығулары – орындықта. Мұғалімнің белгісі бойынша бұрылады; аяқтың саусақтарымен, өкшелерімен, аяқтың ішкі және сыртқы жақтарымен залды айналып жүгіру (жүру). Арақашықтықта орналасқан заттардың (ойыншықтар, кегльдер, тіректер) арасында бағанға жүгіру. Басына зат қойып орындықта жүру.20-30 см биіктіктен секіру, екі аяқпен жолда, сызылған жолда, заттармен және заттарсыз, тікелей жүгіруден биіктікте секіру, гимнастикалық орындықтан секіру, ұзын және қысқа арқанмен секіру.Лақтыру-допты екі қолмен ұстауға ынталану және оны лақтыру. Допты басынан жоғары ұстап лақтыру. Әр түрлі импровизацияланған заттарды (құм дорбасы, доп, резеңке ойыншық) оң және сол қолыңызбен қашықтыққа лақтыру. Допты сақинаға лақтыру. Өрмелеу, өрмелеп түсу, заттарды (орындық, бөрене, тақта) қолдана отырып және заттарсыз төрт аяқпен жорғалау. Қозғалыс, спорттық, ұлттық ойындар-мұғалімнің жетекшілігімен қозғалыс және спорттық ойындарда қарапайым ережелерді орындау;

      2) қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру. Күн тәртібін және жеке гигиенаны сақтау. Сабақ кезінде қауіпсіз жүріс-тұрыс ережелері:мұғалім айтқандай және көрсеткендей тек сол жаттығуларды орындау және мұғалімнің рұқсатынсыз алған спорттық жабдықтармен кез-келген жаттығуды орындайтын оқушыға жақындамау қажет және белгіленген ережелерді сақтау.Жаттығуларды орындау кезінде дененің, кеудені дұрыс ұстау қалпы; құрал-жабдықтар атауы;бөрене, арқан, гимнастикалық қабырға. Негізгі спорттық терминология. Тыныс алудың дамуы-қозғалыс сипатына сәйкес тыныс алу тереңдігі мен қарқынының өзгеруі (еліктеу, қол шапалақтау, санау);Жату, тұру, отыру позицияларында диафрагмалық, қабырға және аралас тыныс алу жаттығулары (еліктеу, қол шапалақтау, санау). Кеуде, іш және аралас тыныс алу. Дене қалпын бақылау.

      26. 3-сыныпқа арналған "Бейімделген дене шынықтыру" пәнінің базалық мазмұны:

      1) қозғалыс қызметін ұйымдастыру. Жалпы дамыту жаттығулары–сапқа тұру және қайта құру ережелері:бағанға бір-бірден тұру, бастың артқы жағындағы теңестіру. Бір қатарға тұру, белгілеу бойынша теңестіру. Бағдарлар бойынша бұрылыстар. Команда беру: "Тұр!", "Отыр!", "Кеттік!", "Біз жүгірдік!", "Тоқта!". Гимнастикалық таяқшалармен, жалаулармен, шағын шеңберлермен жаттығулар кешені. Бұлшықет тонусын нығайту: бұлшықеттерді босаңсыту жаттығулары, саусақтар мен қолдардағы, тобықтағы, кеуде қуысының бұлшықеттерін күшейту жаттығулары, бастың, қолдың, кеуденің әртүрлі қимылдары сигнал бойынша тоқтайды.Гимнастикалық жаттығуларды заттармен (гимнастикалық таяқшалар, жалаулар, үлкен және кіші доптар, кіші құрсаулар), үлкен және кіші шарлармен орындау.Белгіленген (сызылған) дәліз бойынша баяу қарқынмен төрт аяқпен жорғалау, гимнастикалық қабырғаға өрмелеу, кедергіге көтерілу, кедергіден өту. Тепе-теңдік жаттығулары: тақтада, орындықта, бір аяқпен жүру.Тепе-теңдік жаттығуларын орындау: мұғалімнің сигналы бойынша бұрылыстары бар түзу орындықта. Кеңістіктік-уақыттық бағдарлауды дамыту: белгіленген жерде құрылыс жаттығуларын орындау, бағдар бойынша шеңбер құру, бағдарлар бойынша жүру, екі аяқтың нүктесінен сызылған бағдар бойынша ұзындыққа секіру.Қимыл-қозғалыс дағдыларын дамыту: жұппен бірінен соң бірі жүру, қозғалыс қарқынын жылдамдату және баяулату, мұғалімнің артындағы бұралмалы жолмен, көлбеу тақтаның бойымен, аяқтың саусақтарымен, өкшелерімен, аяқтың ішкі және сыртқы жақтарымен бөлмеде жүру. Арақашықтықта орналастырылған объектілер арасында баған бойынша жүгіру; 20-30 см биіктіктен секіру.Сызылған жол бойымен екі аяқпен секіру. Секіру – заттармен және заттарсыз.Аяқтан аяққа секіру, ілулі тұрған затты түртіп орнында секіру. Бір жерден ұзындыққа, ұзын және қысқа арқан арқылы секіру.Заттарды (орындық, бөрене, тақтай) және оларсыз әртүрлі әдістермен өрмелеу, өрмелеп түсу, төрт аяқпен жорғалау жаттығулары.Допты бастың артынан, оң және сол қолмен қашықтыққа лақтыру. Допты жерден әртүрлі биіктікте бекітілген сақинаға лақтыру. Ойында диаметрі әртүрлі допты ерікті түрде лақтыру.Волейбол добын (баскетбол, қол добы) лақтыру және қағып алу. Доп тұрған жерден қабырғаға оң, сол қолмен лақтыру. Қозғалыс ойындар – жалпы дамыту жаттығуларының элементтері бар ойындар, жүгіру және секіру, лақтыру, доп алу ойындары. Түзету және ұжымдық ойындар.Спорттық ойындардың элементтері: пионерболда, волейболда допты лақтыру және беру; футболда пас беру, дриблинг, допты соғу, әр түрлі қашықтықтан қақпаға соғу.Баскетбол ойынында допты беру, лақтыру. Дриблинг, пас беру, допты гандбол қақпасына лақтыру. Спорттық ойындар элементтері бар мобильді ойындар. Қазақтың ұлттық ойындары: мұғалімнің жетекшілігімен "Асық ату", "Бес тас" ойындарындағы технология элементтері, әдісі;

      2) қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру. Күн тәртібін және жеке бас гигиенасын сақтау; сабақ кезіндегі қауіпсіздік ережелерін; дененің дұрыс орналасуы, жаттығуларды орындау кезіндегі қалпы; құрал-жабдықтардың атау: баскетбол тақтасы, волейбол торы (стенд), тепе-теңдік арқалығы, гимнастикалық орындық, қабырға.Тыныс алуды дамыту – негізгі ережелерді жүзеге асыру және тыныс алу жаттығуларына арналған қозғалыстардың комбинациясы, әртүрлі бастапқы позицияларда мұрын және ауыз арқылы тыныс алу - отыру, тұру, жату қалпында.Дем шығару кезінде дыбыстардың айтылуымен жүру кезіндегі тыныс алу жаттығулары: кеуде, құрсақ және аралас тыныс алу. Позаны бақылау. Өзінің де, сыныптастарының да денсаулығына ұқыпты, жауапты және сауатты қатынасу.

      27. 4-сыныпқа арналған "Бейімделген дене шынықтыру" пәнінің базалық мазмұны:

      1) қозғалыс қызметін ұйымдастыру. Жалпы дамыту жаттығулары – мұғалімнің нұсқауы бойынша бағанға, сапқа тұрғызу, санау арқылы бір орнында (оң, сол) бұрылу.Қадамдар жасау арқылы қосылу және бөліну. Бұрылыспен қозғалыста залдың ортасы арқылы бір-бірден бағандардан екі бағанға дейін қайта құру. Командаларды орындау: "Кеңірек қадам!", "Жиі қадам!". Қолдың, аяқтың, дененің, бастың негізгі позициялары орнында және қозғалыста орындалады. Қолдың бірдей және қарама-қарсы қимылдарымен аяқтың, дененің қимылдарын біріктіруге арналған жаттығулар. "Тік тұр!", "Сапқа тұр!", "Еркін тұр!", "Оңға!", "Солға!" командаларын орындау.Бұлшықет тонусын күшейту – қол мен саусақ бұлшық еттерін дамытуға, бұлшықеттерді босаңсытуға, дұрыс дене қалпын қалыптастыруға, тобық буындары мен аяқтардың, дененің бұлшықеттерін күшейтуге арналған жаттығулар. Гимнастикалық таяқшалармен жаттығулар кешендері. Арқасымен "көпір" жату қалпында 2-3 домалау (қатаң жеке) Кіші құрсаумен, үлкенді-кішілі доптармен, секіргішпен, үрленген доптармен жаттығулар.Өрмелеу жаттығулары – гимнастикалық қабырғаға қарама-қарсы және ұқсас тәсілдермен жоғары және төмен, бүйірлік баспалдақтармен бүйірге, аяқ пен қолға сүйеніп көлбеу гимнастикалық орындықта (бұрыш 20-30 градус) орындау. Гимнастикалық шеңберлер арқылы өрмелеу; ілу жаттығулары - гимнастикалық қабырғада бүгілген қолдармен. Орындыққа баса назар аудару. Тепе-теңдікті сақтау жаттығулары – гимнастикалық орындықта заттың үстінен басып жүру, еденнен зат алу. Қолдың әртүрлі позицияларымен бір аяққа тұру.Кеңістіктік – уақыттық бағдарды дамыту - көрнекі бақылаусыз оңға, солға бұрылу белгілеріне сәйкес шеңберден шаршыға қайта құру. Көзбен бақылай отырып, көзді жұмып жаттығуларды ойнатумен (тұру, жату) белгілер бойынша денені бүгуге және белгілі бір биіктікке шығаруға арналған жаттығулар. Көзді жұмып гимнастикалық орындықта төрт аяқпен жорғалау. Допты берілген биіктікке секіретіндей етіп еденге соғу күшін мөлшерлеу: тізеге, белге, иыққа. Қимыл-қозғалыс дағдыларын дамыту - басқа қарқынмен, қол жаттығуларымен, көзбен бақылаумен және бақылаусыз жүру.3 минутқа дейін баяу жүгіру. (оқушылардың физикалық мүмкіндіктеріне қарай). Жүрумен кезектесіп жүгіру, шаттлмен жүгіру. 30 м-ге дейінгі жылдамдықпен жүгіру.Алға жылжып аяқтан аяққа секіру, аяқты ұзындыққа бүгу, жүгіруден басып өту.Кішкентай допты оң және сол қолмен қашықтықтан көлденең және тік нысанаға бір жерден лақтыру; бірте-бірте күрделенетін заттардың астына, заттардың үстіне өрмелеу және өрмелеп түсу жаттығулары. Ұялы, спорттық, ұлттық ойындар. Спорттық ойындар – футбол, волейбол, баскетбол, гандбол (мұғалімнің таңдауы бойынша);

      2) қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру. Күн тәртібін және жеке гигиенаны сақтау (жаттығудан кейін қолды, бетті жуу). Сабақ кезіндегі қауіпсіздік ережелері. Дененің дұрыс орналасуы, жаттығуларды орындау кезіндегі қалпы. Құрал-жабдықтардың аты.Салауатты және қауіпсіз өмір салты құндылықтарын қабылдау және жүзеге асыру, спорт және сауықтыру іс-шаралары сабақтарында дене бітімін өзін-өзі жетілдіру қажеттілігі. Адам денсаулығына кері әсерін тигізетін факторлар туралы түсініктерді меңгеру, жаман әдеттерді өмірден шығару. Тыныс алуды дамыту – тыныс алу жаттығуларының негізгі ережелері мен қимыл-қозғалыстарын үйлестіруді жүзеге асыру, әртүрлі бастапқы қалыптарда мұрын және ауыз арқылы тыныс алу – отыру, тұру, жату қалпы, жүру кезінде дыбыстарды тыныс шығаруда айту, кеудемен тыныс алы, ішпен тыныс алу, аралас тыныс алу жаттығулары. Кеудені дұрыс ұстауын бақылау. Өзінің де, сыныптастарының да денсаулығына ұқыпты, жауапты және құзыретті көзқарас.

Параграф 2. Оқу мақсаттарының жүйесі

      28. Оқыту мақсаттары бағдарламада кодтаумен ұсынылған. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан – бағдарламаның бөлімдері мен бөлімшелері, төртінші сан оқу мақсатының нумерациясын көрсетеді. Мысалы, 1.2.1.4: "1"–сынып, "2.1" - бөлімше, "1" –бөлімше, "4" –оқу мақсатының нумерациясы.

      29. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлімдер мен сыныптар бойынша берілген:

      1) "Қозғалыс қызметін ұйымдастыру" бөлімі:

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1 сынып

2 сынып

3 сынып

4 сынып

1.1. Негізгі қимыл дағдыларын дамыту

1.1.1.1 жаттығу залында өзін-өзі ұстау ережелерін сақтау

2.1.1.1 сабақта өзін-өзі ұстау ережелерін сақтау

3.1.1.1 жаттығу залында өзін-өзі ұстау ережелерін сақтау

4.1.1.1 жаттығу залында жүріс-тұрыс және қозғалыс ережелерін сақтау

1.1.1.2 мұғалімнің бұйрықтарын орындап, бір-бірден бағанды құру және қайта құру, бастың артқы жағына туралау

2.1.1.2 сапқа тұру және қайта құрылу ережесін сақтау: басты тік ұстау арқылы бір-бірден бағанға тұру, белгілеу бойынша бір қатарға тұру

3.1.1.2 қол ұстасып, бір сызықтан шеңберге дейін қайта құруды орындау; сапта, бағанада қолдарын созу; командаларды орындау: "Бұрыл!" "Тік тұр!", "Еркін тұр!", "Орында, адыммен жүр!", "Адамдық марш!", "Керемет, тоқта!".

4.1.1.2 санау арқылы бір орнында (оң, сол) бұрылу. Қадамдар жасау арқылы қосылу және бөліну; бұрылыспен қозғалыста залдың ортасы арқылы бір-бірден бағандардан екі бағанға дейін қайта құру

1.1.1.3 бір-бірінің соңынан еру; шеңбер бойымен жұппен жүру; шеңберге сапқа тұру

2.1.1.3 бір-бірден, шағын топтарда және бүкіл сыныппен түзу сызықта жүру; ойыншықтар арасындағы орама сызық бойымен жүру; өз орнына сапқа тұру

3.1.1.3 аяқтың ұшымен шеңбер бойымен жүру; өз орнына сапқа тұру

4.1.1.3 бағанада, жұппен залдың ортасынан жүріп өту, буындар бойынша сапқа тұру; өз орнына сапқа тұру

1.1.1.4 команданы орындау: "Сапқа тұр!", "Адамдық марш!", "Жүгір!".

2.1.1.4 Тұр!", "Отыр!", "Жүгір!", "Тоқта!" командаларын орындау.

3.1.1.4 мұғалімнің артынан қозғала отырып, бағаннан бір-бірден шеңберге қайта құру; қол ұстасып бағаннан ортасынан екі бағанға бір-бірден тұру

4.1.1.4 бір қатардан екіге және керісінше қайта құру

1.1.1.5 мұғалімнің жетекшілігімен қол мен иық белдеуіне, бас пен мойынға, денеге, аяққа арналған қарапайым жаттығулар жиынтығын орындау

2.1.1.5 мұғалімнің нұсқауымен қолдың, аяқтың, дененің, бастың негізгі позицияларын орнында және қозғалыста орындау

3.1.1.5 гимнастикалық таяқтармен, шағын шеңберлермен, үлкен және кіші доптармен жаттығулар кешенін орындау

4.1.1.5 жалпы дамыту және түзету жаттығуларының қарапайым кешендерін өз бетінше орындау

1.1.1.6 дене мүшелерін көрсету: кеуде қуысы, бас, мойын, қолдар, аяқ

2.1.1.6 қол мен иық белдеуінің, кеуде қуысының, аяқтың бұлшықеттерін дамытуға арналған жаттығулар жасау

3.1.1.6 қол және иық белдеуі, кеуде қуысы,тобық бұлшықеттерін дамытуға арналған жаттығулар жасау

4.1.1.6 шама келетін жаттығуларды өзбетінше орындау

1.1.1.7 биік емес (5 см) заттардан, арқаннан атап өту

2.1.1.7 тар жолдан жүру (ені 25 см)

3.1.1.7 аяқтың ұшымен жүру, заттар арасында ирек жолмен жүру

4.1.1.7 жүгіруді жаяу жүруді кезекпен орындау

1.1.1.8 жолда жүгіру (ені 30-40 см, ұзындығы 7 м); бір-бірден, топпен жүгіру

2.1.1.8 еденге қойылған арқан бойымен бір-бірінің артынан жүгіру

3.1.1.8 аяқтың ұшымен жүру, заттар арасында ирек жолмен жүру

4.1.1.8 топтармен және бір-бірден 15-20 м жүгіруді орындау

1.1.1.9 төмен заттардан секіру (биіктігі 15 см)

2.1.1.9 орнында екі аяқпен секіру, орындықтың айналасында екі аяқпен секіру

3.1.1.9 қол ұстасып, бірге секіру

4.1.1.9 орнынан ұзындыққа секіру

1.1.1.10 шарларды бір-біріне домалату (1,5м қашықтық); доптарды 1,5-2 м қашықтықтан қақпаға айналдыру

2.1.1.10 лақтыру жаттығуын орындау: допты, құм дорбаларын (допты) қашықтыққа лақтыру

3.1.1.10 допты қорапқа, себетке лақтыру (биіктігі 1 м); доптарды себетке басынан жоғары қарай лақтыру (себеттің биіктігі 1-2 м, қашықтық 1,5 м)

4.1.1.10 доптарды түйреуіштер арасында айналдыру (қашықтық 3 м, қақпаның ені 30 см); доптарды бастың артынан себетке лақтыру (жеке белгілі бір қашықтықта)

1.1.1.11 түзу сызық бойымен еңбектеу, тақтаймен (ені 30 см, ұзындығы 1,5 м) жорғалау, доғаның астына көтерілу (биіктігі 60 см)

2.1.1.11 ені 30 см, ұзындығы 1,5 м көлбеу жазықтықта (тақтада) тізеге көтерілу

3.1.1.11 аяқтың бір ұшымен 30 см көтерілген жиі рельстері бар көлбеу баспалдаққа көтерілу; көлбеу баспалдаққа көтерілу және одан түсу

4.1.1.11 тік гимнастикалық қабырғаға көтерілу және одан ерікті түрде түсу (биіктігі 1,5 м)

1.2. Тыныс алу жаттығулары

1.1.2.1 жату, тұру, отыру позицияларында диафрагмалық, қабырға және аралас тыныс алу жаттығуларын орындау (еліктеу, қол шапалақтау, санау)

2.1.2.1 тыныс алу жаттығуларының орындау

3.1.2.1 тыныс алу жаттығулар кешендерін орындау

4.1.2.1 кеуде қуысының қозғалысымен тыныс алуды күшейту

1.1.2.2 тыныс алуды әртүрлі қозғалыстармен үйлестіру

2.1.2.2 мұрын мен ауыз арқылы тыныс алуды әртүрлі бастапқы позицияларда орындау – отыру, тұру, жату

3.1.2.2 тыныс алуды әртүрлі қозғалыстармен үйлестіру

4.1.2.2 жүру, жүгіру, секіру кезінде ырғақты тыныс алу

1.1.2.3 мұғаліммен бірге жүру кезінде тыныс алу жаттығуларын жасау

2.1.2.3 дем шығару кезінде дыбыстарды айту арқылы серуендеу кезінде тыныс алу жаттығуларын жасау

3.1.2.3 жалпы даму жаттығуларын орындау кезінде тыныс алу тереңдігі мен қарқынын өзгерту

4.1.2.3 қозғалыс сипатына сәйкес тыныс алу тереңдігі мен қарқынының ерікті өзгеруін қадағалау

1.1.2.4 қозғалыс сипатына сәйкес тыныс алу тереңдігі мен қарқынын өзгерту (еліктеу, шапалақтау, санау)

2.1.2.4 қозғалыс әрекеттерін орындау кезінде тыныс алу жаттығуларын орындау

3.1.2.4 әр түрлі қарқынмен қарапайым жаттығуларды орындау кезінде дұрыс тыныс алуды қадағалау

4.1.2.4 әр түрлі бағыттағы жаттығулар кешенін орындау кезінде дұрыс тыныс алу

1.3. Жүктеменің әртүрлі түрлерін реттеу

1.1.3.1 мұғалімнің басшылығымен қарапайым қимылдарды орындау кезінде туындауы мүмкін қиындықтарды жеңу

2.1.3.1 мұғалімнің басшылығымен және қарапайым физикалық жаттығуларды орындау кезінде туындауы мүмкін қиындықтарды өз бетінше жеңу

3.1.3.1 қарапайым және өзгертілген физикалық жаттығуларды орындау кезінде қиындықтарды жеңу

4.1.3.1 қарапайым және өзгертілген физикалық жаттығуларды орындау кезінде қиындықтарды жеңу

1.1.3.2 мұғалімнің сигналы бойынша аялдамалармен жүру ("Тоқта!", ысқырық, шапалақ)

2.1.3.2 еденнен, қабырғадан секіргеннен кейін допты ұстап алу

3.1.3.2 гимнастикалық таяқшаны екі қолмен, төменнен ұстап, көлденең күйде лақтыру және ұстау

4.1.3.2 көлемі, пішіні, түсі, ауырлығы бойынша заттарды таңдаумен жаттығулар жасау

1.1.3.3 заттарды жинау (көрсетілген белгілер бойынша: мөлшері, түсі, формасы)

2.1.3.3 мұғалімнің бұйрығымен қозғалыс әрекеттерін орындау ("Қадам Жаса!", "Тоқта!".), сигнал (ысқырық, шапалақ, музыка), ыммен

3.1.3.3 жетекші қолда шеңберді айналдыруды, әртүрлі сигналдар (шапалақтау, ысқырық, команда) бойынша басынан бастап жүгіруді, бақылау

4.1.3.3 допты еденге секіру биіктігіне соғу және гимнастикалық таяқшаны екі қолмен жоғарыдан ұстап алу, лақтыру және аулау; бір қолмен ұстау



3.1.3.4 көзбен бақылаудың көмегінсіз нақты биіктікке және қозғалыс жасау арқылы қолды көтеруді орындау


1.4. Бұлшықет тонусын нығайту

1.1.4.1 мұғалімнің жетекшілігімен бұлшықеттерді босаңсыту жаттығуларын орындау

2.1.4.1 мұғалімнің ауызша нұсқауы бойынша бұлшықеттерді босаңсыту тапсырмаларын орындау

3.1.4.1 мұғалімнің ауызша нұсқауларына сәйкес жаттығулар жасау: қолдар мен саусақтардың, тобық пен аяқтың, кеуде қуысының бұлшықеттерін дамыту және босаңсыту

4.1.4.1 өз бетінше жаттығулар жасау: қолдар мен саусақтардың, тобық буындары мен аяқтардың бұлшықеттерін дамыту және босаңсыту, денені нығайту, дұрыс позаны қалыптастыру

1.1.4.2 саусақтар мен қолдардағы бұлшықеттерді күшейту жаттығуларын орындау кезінде қысымды сезіну

2.1.4.2 бұлшықетті босаңсыту жаттығуларын орындау

3.1.4.2 гимнастикалық таяқтармен, жалаулармен, кішкентай жаттығулармен жаттығулар кешенін орындау

4.1.4.2 мұғалімнің көмегімен (алға, артқа) айналу комбинациясын орындау, "көпір" жасау

1.1.4.3 іште, арқада жатып бастапқы қалыптан дененің айналуын орындау

2.1.4.3 жұмсақ беті бар көлбеу жазықтықта домалап, дененің айналуын орындау

3.1.4.3 бір аяқпен отырып, екінші аяқтың ұшымен өкшесін көтеріп топпен арқада жатып домалауды орындау

4.1.4.3 бір аяқпен, екіншісімен еденге параллель орындау

1.1.4.4 денені бір жақтан екінші жаққа домалату, өкшені айналдыра отырып, аяқтың ұшымен көтеруді орындау

2.1.4.4 топтастыруды бір аяқта тұрып, екінші аяқты тіреуіште сүйеніп, арқаға жату арқылы орындау

3.1.4.4 бір тіректің бетінен екіншісіне атап өту: гимнастикалық төсеніштер, орындықтар бойымен

4.1.4.4 қолды жан-жаққа қою арқылы орындау жаттығулар:"Қарлығаш, көлбеу жұмсақ бетінен бүйірге қарай айналдыру

1.5. Қозғалыс ойындар және спорттық жаттығулар элементтері

1.1.5.1 қозғалыс ойындар және спорттық жаттығулар элементтерін орындау кезінде өз денсаулығы туралы хабарлау

2.1.5.1 қозғалыс ойындар және спорттық жаттығулар элементтерін орындау кезінде өз денсаулығы туралы хабарлау

3.1.5.1 қозғалыс ойындар және спорттық жаттығулар элементтерін орындау кезінде пайда болатын денсаулықтағы ақауларды, жайсыз сезімдері туралы хабарлау

4.1.5.1 қозғалыс ойындар және спорттық жаттығулар элементтерін орындау кезінде өз денсаулығы туралы хабарлау

1.1.5.2 таза ауада серуенге қатысу

2.1.5.2 таңертеңгілік жаттығулар, дене шынықтыру минуттары, дене шынықтыру сабақтары, денсаулықты нығайту жаттығуларын орындау

3.1.5.2 оқу жылында болатын дене шынықтыру-сауықтыру шараларына, ашық алаңда және ғимарат та болатын қозғалыс ойындарына қатысу

4.1.5.2 өзінің оқу және мектептен тыс қызметін ескере отырып, күн тәртібін сақтау

1.1.5.3 дене шынықтыруға арналған киім мен жабдықты ажырату

2.1.5.3 дене шынықтыруға арналған киім мен жабдықты атау және ажырату

3.1.5.3 сабақты өткізу шарттарына байланысты киім мен аяқ киімді таңдау

4.1.5.3 сабақты өткізу шарттарына байланысты киім мен аяқ киімді таңдау

1.1.5.4 "Картоп отырғызу", "Пойыз", "Қоңыздар", "Құрсауға түс" ойын жаттығуларын орындау

2.1.5.4 "Көліктен сақ бол", "Балықшылар", "Машиналар", "Құрсауды қуып жет", "Допты итер" ойын жаттығуларын орындау

3.1.5.4 "Үкі", "Парашютшілер", "Жолақтармен секіру", ойын жаттығуларын орындау

4.1.5.4 "Мысық пен тышқан", "Тарт-тартамыз", "Допты дәл түсір", "Такси" ойын жаттығуларын орындау


1.1.5.5 "Ыстық доп" "Шеңбер бойымен допты лақтыру", "Құлама!" "Орамал бұлғады", "Түйреуіштерге дәл салу" ойын жаттығуларын орындау

2.1.5.5 "Текшелерді ізде", "Допты түсіріп алма", "Қорапты ұр", "Кегельбан", "Бір, екі, сол — сарбаздар сияқты", "Кірді шай", "Суды шайқау" ойын жаттығуларын орындау

3.1.5.5 "Бірінші бол", "Паравоз", "Құлатып алма", "Отырықшы футбол", "Кегельбан", "Слалом", "Тышқан қақпаны" ойын жаттығуларын орындау

4. 1.5.5 "Тәртіпті доп", "Құрсау арқылы", "Тірі себет", "Дөңгелек доп", "Түйреуіштерге дәл салу", "бір, екі, жоғарғы!" ойын жаттығуларын орындау

      2) "Қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру" бөлімі:

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1 сынып

2 сынып

3 сынып

4 сынып

2.1. Қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру

1.2.1.1 денеге қысым түсіру барысында ауырсыну немесе ыңғайсыздық сезімі туралы қол жетімді тәсілдермен хабарлау

2.2.1.1 денеге қысым түсіру барысында ауырсыну немесе ыңғайсыздық сезімі туралы қол жетімді тәсілдермен хабарлау

3.2.1.1 қарқынды жаттығуларды орындауда ауырсыну немесе ыңғайсыздық сезімі туралы қол жетімді тәсілдермен хабарлау

4.2.1.1 жаттығу кезінде ауырсынуды өз бетіңізше анықтау

1.2.1.2 дене жаттығуын орындау кезінде қауіпсіз мінез-құлықты таныту

2.2.1.2 дене жаттығу кезінде қауіпсіз мінез-құлық және жарақаттанудың алдын алу дағдыларын таныту

3.2.1.2 дене жаттығу кезінде қауіпсіз мінез-құлық және жарақаттанудың алдын алу дағдыларын таныту

4.2.1.2 дене жаттығу кезінде қауіпсіз мінез-құлық және жарақаттанудың алдын алу дағдыларын таныту

1.2.1.3 ересек адамның көмегімен спорт залында, киім ауыстыратын бөлмеде, дәретханада бағдарлана алу

2.2.1.3 жарақат алғанда қолдан келерлік көмек көрсете алу

3.2.1.3 спорттық бөлмелердің, спорттық жабдықтардың (доп, гантель, арқан) және құралдар (бөрене, гимнастикалық орындық, қабырға) қызметін түсіну

4.2.1.3 дене шынықтыру залында бағдарлана алу, дене шынықтыру бөлмелерінің қызметін, дене шынықтыру құралдарын (баскетбол қалқаны, волейбол торы (тірек), бөрене, гимнастикалық орындық, қабырға) және инвентаряны түсіну

1.2.1.4 құрдастарымен қарым-қатынас кезінде мінез-құлық ережелерін сақтау

2.2.1.4 дене шынықтыру залында бағдарлана алу

3.2.1.4 физикалық іс-әрекетке әртүрлі контексте қатысу мүмкіндіктерін анықтау

4.2.1.4 моторикасын ескере отырып әртүрлі контексте физикалық іс-әрекетке қатысу мүмкіндігін анықтау


2.2.1.5 денеге қысым түсіру қызметке өз мүмкіндіктерін дербес анықтау

3.2.1.5 сабақ барысында құдастарына мейірімділік таныту

4.2.1.5 сабақ барысында құрдастарына мейірімділік таныту


2.2.1.6 құрдастарымен қарым-қатынас жасау кезінде дұрыс мінез-құлық ережелерін сақтау



      30. Бағдарлама Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Бейімделген дене шынықтыру" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

      31. Оқу мақсаттарын сыныптар мен тоқсандар бойынша бөлу ұсыныс түрінде берілген. Мұғалім оқу материалының күрделілігін төмендету немесе арттыру, әрбір білім алушының мүмкіндіктері мен нақты жетістіктерін ескере отырып, оқу материалының көлемін ұлғайту немесе азайту үшін оқу материалын бірінші тоқсаннан (сыныптан) екінші тоқсанға ауыстыра алады.

Параграф 3. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Бейімделген дене шынықтыру" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар

      1) 1-сынып:

Өтпелі ортақ тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1-тоқсан

1-2 апта:білім алушыларды бақылау және зерттеу;
3 апта "Мен және менің дене бітімім;
4 –апта "Жеміс-жидектер";
5 - апта"Көкіністер"; 6-апта "Менің ойыншықтарым";
7 –апта "Менің отбасым";
8-апта "Менің үйім" 9 –апта "Менің мектебім"

1.1. Негізгі қозғалыс дағдыларын дамыту

1.1.1.1 жаттығу залында өзін-өзі ұстау ережелерін сақтау

1.1.1.2 мұғалімнің бұйрықтарын орындап, бір-бірден бағанды құру және қайта құру, бастың артқы жағына туралау

1.1.1.3 бір-бірінің соңынан еру; шеңбер бойымен жұппен жүру; шеңберге сапқа тұру

1.1.1.4 команданы орындау: "Сапқа тұр!", "Адамдық марш!", "Жүгір!"

1.1.1.5 мұғалімнің жетекшілігімен қол мен иық белдеуіне, бас пен мойынға, денеге, аяққа арналған қарапайым жаттығулар жиынтығын орындау

1.1.1.6 дене мүшелерін көрсету: кеуде қуысы, бас, мойын, қолдар, аяқ

1.1.1.7 биік емес (5 см) заттардан, арқаннан атап өту

1.1.1.8 жолда жүгіру (ені 30-40 см, ұзындығы 7 м); бір-бірден, топпен жүгіру

1.1.1.9 төмен заттардан секіру (биіктігі 15 см)

1.1.1.10 шарларды бір-біріне домалату (1,5м қашықтық); доптарды 1,5-2 м қашықтықтан қақпаға айналдыру

1.1.1.11 төрт аяғымен түзу сызықпен, тақтаймен (ені 30 см, ұзындығы 1,5 м) жорғалау, доғаның астына көтерілу (биіктігі 60 см)

1.2. Тыныс алу жаттығулары

1.1.2.1 жату, тұру, отыру позицияларында диафрагмалық, қабырға және аралас тыныс алу жаттығуларын орындау (еліктеу, қол шапалақтау, санау)

1.1.2.2 тыныс алуды әртүрлі қозғалыстармен үйлестіру

1.1.2.3 мұғаліммен бірге жүру кезінде тыныс алу жаттығуларын жасау

1.1.2.4 қозғалыс сипатына сәйкес тыныс алу тереңдігі мен қарқынын өзгерту (еліктеу, шапалақтау, санау)

1-апта "Менің киімім";
2-апта "Менің аяқ киімім";
3-апта "Азық түлік"; 4 –апта "Шай ыдыстары";
5 – апта "Жиһаз";
6 - апта "Жаңа жыл мерекесі";
7 - апта "Жаңа жыл мерекесі"

2-тоқсан

1.3. Жүктеменің әртүрлі түрлерін реттеу

1.1.2.1 мұғалімнің басшылығымен қарапайым қимылдарды орындау кезінде туындауы мүмкін қиындықтарды жеңу

1.1.3.2 мұғалімнің сигналы бойынша аялдамалармен жүру ("Тоқта!", ысқырық, шапалақ)

1.1.3.3 заттарды жинау (көрсетілген белгілер бойынша: мөлшері, түсі, формасы)

1.4. Бұлшықет тонусын нығайту

1.1.4.1 мұғалімнің жетекшілігімен бұлшықеттерді босаңсыту жаттығуларын орындау

1.1.4.2 саусақтар мен қолдардағы бұлшықеттерді күшейту жаттығуларын орындау кезінде қысымды сезіну

1.1.4.3іште, арқада жатып бастапқы қалыптан дененің айналуын орындау

1.1.4.4 денені бір жақтан екінші жаққа домалату, өкшені айналдыра отырып,аяқтың ұшымен көтеруді орындау

1 – апта "Қысқы қызықтар";
2-апта "Қысқы киім мен аяқ киім"; 3 –апта "Үй жануарлар";
4 – апта "Жабайы жануарлар"
5- апта "Үй құстары";
6 –апта "Жабайы құстар";
7 - апта "Транспорт";
8-апта "Анамыздың мерекесі";
"Наурыз мерекесі"

3-тоқсан

1.5. Қозғалыс ойындар және спорттық ойындардың элементтері

1.1.5.1 қозғалыс ойындар және спорттық жаттығулар элементтерін орындау кезінде өз денсаулығы туралы хабарлау

1.1.5.2 таза ауада серуенге қатысу

1.1.5.3 спортқа арналған киім мен инвентарьді ажырату

1.1.5.4 "Картоп отырғызу", "Пойыз", "Қоңыздар", "Құрсауға түс" ойын жаттығуларын орындау

1.1.5.5 "Ыстық доп", "Шеңбер бойымен допты лақтыру", "Құлама!", "Орамал бұлғады", "Түйреуіштерге дәл салу" ойын жаттығуларын орындау

1.2. Тыныс алу жаттығулары

1.1.2.1 жату, тұру, отыру позицияларындадиафрагмалық, қабырға және аралас тыныс алу жаттығуларын орындау (еліктеу, қол шапалақтау, санау)

1.1.2.2 тыныс алуды әртүрлі қозғалыстармен үйлестіру

1.1.2.3 мұғаліммен бірге жүру кезінде тыныс алу жаттығуларын жасау

1.1.2.4 қозғалыс сипатына сәйкес тыныс алу тереңдігі мен қарқынын өзгерту (еліктеу, шапалақтау, санау)

2.1 Қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру

1.2.1.1 денеге қысым түсіру барысында ауырсыну немесе ыңғайсыздық сезімі туралы қол жетімді тәсілдермен хабарлау

1.1. Негізгі қозғалыс дағдыларын дамыту

1.1.1.7 биік емес (5 см.) заттардан, арқаннан атап өту

1.1.1.8 жолда жүгіру (ені 30-40 см., ұзындығы 7 м.); бір-бірден, топпен жүгіру

1.1.1.9 төмен заттардан секіру (биіктігі 15 см.)

1.1.1.10 шарларды бір-біріне домалату (1,5 м. қашықтық); доптарды 1,5-2 м. қашықтықтан қақпаға айналдыру

1.1.1.11 түзу сызық бойымен еңбектеу, тақтаймен (ені 30 см., ұзындығы 1,5 м.) жорғалау, доғаның астына көтерілу (биіктігі 60 см.)

1 – апта "Ағаш";
2 –апта "Гүлдер";
3 – апта "Жәндіктер";
4 - апта "Көктем мезгіліне арналған киімдер";
5 – апта "Балықтар"; 6 –апта "Жемістер"; 7 – апта "Көкіністер";
8 – апта "Жеміс-жидектер";
9 –апта "Жаз мезгіліне арналған киімдер";
"Балалардың жаз мезгіліндегі қызықтары"

4 – тоқсан

1.5. Қозғалыс ойындар және спорттық ойындардың элементтері

1.1.5.1 қозғалыс ойындар және спорттық жаттығулар элементтерін орындау кезінде өз денсаулығы туралы хабарлау

1.1.5.2 таза ауада серуенге қатысу

1.1.5.3дене шынықтыруға арналған киім мен жабдықты ажырату

1.1.5.4 "Картоп отырғызу", "Пойыз", "Қоңыздар", "Құрсауға түс" ойын жаттығуларын орындау

1.1.5.5 "Ыстық доп" "Шеңбер бойымен допты лақтыру", "Құлама!", "Орамал бұлғады", "Түйреуіштерге дәл салу" ойын жаттығуларын орындау

2.1. Қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру

1.2.1.2 сабақ барысында дене жаттығуларын орындауда қауіпсіз мінез-құлық таныту

1.2.1.3 ересек адамның көмегімен спорт залында, киім ауыстыратын бөлмеде, дәретханада бағдарлана алу

1.2.1.4 құрдастарымен қарым-қатынас кезінде мінез-құлық ережелерін сақтау

      2) 2- сынып:

Өтпелі ортақ тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1-тоқсан

1-2 апта: білім алушыларды бақылау және зерттеу; апта "Мен және менің отбасым; 4 –апта "Менің дене бітімім. Мен-ұлмым, Мен-қызбын";
5-апта "Көкіністер"; 6 –апта "Жеміс-жидектер";
7 –апта "Менің ойыншықтарым";
8 – апта "Менің үйім"; 9 –апта "Менің мектебім"

1.1. Негізгі қозғалыс дағдыларын дамыту

2.1.1.1 сабақта өзін-өзі ұстау ережелерін сақтау

2.1.1.2 сапқа тұру және қайта құрылу ережесін сақтау: басты тік ұстау арқылы бір-бірден бағанға тұру, белгілеу бойынша бір қатарға тұру

2.1.1.3 бір-бірден, шағын топтарда және бүкіл сыныппен түзу сызықта жүру; ойыншықтар арасындағы орама сызық бойымен жүру; өз орнына сапқа тұру

2.1.1.4 Тұр!", "Отыр!", "Жүгір!", "Тоқта!" командаларын орындау

2.1.1.5 мұғалімнің нұсқауымен қолдың, аяқтың, дененің, бастың негізгі позицияларын орнында және қозғалыста орындау

2.1.1.6 қол мен иық белдеуінің, кеуде қуысының, аяқтың бұлшықеттерін дамытуға арналған жаттығулар жасау

2.1.1.7тар жолдан жүру (ені 25 см)

2.1.1.8 еденге қойылған арқан бойымен бір-бірінің артынан жүгіру

2.1.1.9 орнында екі аяқпен секіру, орындықтың айналасында екі аяқпен секіру

2.1.1.10 лақтыру жаттығуын орындау: допты, құм дорбаларын (допты) қашықтыққа лақтыру

2.1.1.11 ені 30 см, ұзындығы 1,5 м көлбеу жазықтықта (тақтада) тізеге көтерілу

1.2. Тыныс алу жаттығулары

2.1.2.1 тыныс алу жаттығуларының орындау

2.1.2.2 мұрын мен ауыз арқылы тыныс алуды әртүрлі бастапқы позицияларда орындау – отыру, тұру, жату

2.1.2.3 дем шығару кезінде дыбыстарды айту арқылы серуендеу кезінде тыныс алу жаттығуларын жасау

2.1.2.4 қозғалыс әрекеттерін орындау кезінде тыныс алу жаттығуларын орындау

1-апта "Менің киімім";
2-апта "Менің аяқ киімім";
3 – апта "Азық-түлік";
4 –апта "Шай ыдыстары";
5 – апта "Жиһаз";
6 - апта "Жаңа жыл мерекесі";
7 - апта "Жаңа жыл мерекесі"

ІІ тоқсан

1.3. Жүктеменің әртүрлі түрлерін реттеу

2.1.3.1 мұғалімнің басшылығымен және қарапайым физикалық жаттығуларды орындау кезінде туындауы мүмкін қиындықтарды өз бетінше жеңу

2.1.3.2 еденнен, қабырғадан секіргеннен кейін допты ұстап алу

2.1.3.3 мұғалімнің бұйрығымен қозғалыс әрекеттерін орындау ("Қадам Жаса!", "Тоқта!".), сигнал (ысқырық, шапалақ, музыка), ыммен

1.4 .Бұлшықет тонусын нығайту

2.1.4.1 мұғалімнің ауызша нұсқауы бойынша бұлшықеттерді босаңсыту тапсырмаларын орындау

2.1.4.2 бұлшықетті босаңсыту жаттығуларын орындау

2.1.4.3 жұмсақ беті бар көлбеу жазықтықта домалап, дененің айналуын орындау

2.1.4.4 топтастыруды бір аяқта тұрып, екінші аяқты тіреуіште сүйеніп, арқаға жату арқылы орындау

1 – апта "Қысқы қызықтар";
2-апта "Қысқы киім мен аяқ киім"; 3 –апта "Үй жануарлар";
4 – апта "Жабайы жануарлар"
5- апта "Үй құстары";
6 –апта "Жабайы құстар";
7 - апта "Транспорт";
8-апта "Анамыздың мерекесі";
9-апта "Наурыз мерекесі"

ІІІ тоқсан

1.5. Қозғалыс ойындар және спорттық ойындардың элементтері

2.1.5.1 қозғалыс ойындар және спорттық жаттығулар элементтерін орындау кезінде өз денсаулығы туралы хабарлау

2.1.5.2 таңертеңгілік жаттығулар, дене шынықтыру минуттары, дене шынықтыру сабақтары, денсаулықты нығайту жаттығуларын орындау

2.1.5.3 дене шынықтыруға арналған киім мен жабдықты атау және ажырату

2.1.5.4 "Көліктен сақ бол", "Балықшылар", "Машиналар", "Құрсауды қуып жет", "Допты итер" ойын жаттығуларын орындау

2.1.5.5 "Текшелерді ізде", "Допты түсіріп алма", "Қорапты ұр", "Кегельбан", "Бір, екі, сол — сарбаздар сияқты", "Кірді шай", "Суды шайқау" ойын жаттығуларын орындау

1.2. Тыныс алу жаттығулары

2.1.2.1 тыныс алу жаттығуларының орындау

2.1.2.2 мұрын мен ауыз арқылы тыныс алуды әртүрлі бастапқы позицияларда орындау – отыру, тұру, жату

2.1.2.3 дем шығару кезінде дыбыстарды айту арқылы серуендеу кезінде тыныс алу жаттығуларын жасау

2.1.2.4 қозғалыс әрекеттерін орындау кезінде тыныс алу жаттығуларын орындау

2.1. Қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру

2.2.1.1 денеге қысым түсіру барысында ауырсыну немесе ыңғайсыздық сезімі туралы қол жетімді тәсілдермен хабарлау

1.1. Негізгі қозғалыс дағдыларын дамыту

2.1.1.7тар жолдан жүру (ені 25 см.)

2.1.1.8 еденге қойылған арқан бойымен бір-бірінің артынан жүгіру

2.1.1.9 орнында екі аяқпен секіру, орындықтың айналасында екі аяқпен секіру

2.1.1.10 лақтыру жаттығуын орындау: допты, құм дорбаларын (допты) қашықтыққа лақтыру

2.1.1.11 ені 30 см., ұзындығы 1,5 м. көлбеу жазықтықта (тақтада) тізеге көтерілу

1 – апта "Ағаш";
2 –апта "Гүлдер";
3 – апта "Жәндіктер";
4 - апта "Көктем мезгіліне арналған киімдер";
5 – апта "Балықтар";
6 –апта "Жемістер";
7 – апта "Көкіністер";
8 – апта "Жеміс-жидектер";
9 –апта "Жаз мезгіліне арналған киімдер"; "Балалардың жаз мезгіліндегі қызықтары"

4-тоқсан

1.5. Қозғалыс ойындар және спорттық ойындардың элементтері

2.1.5.1 қозғалыс ойындар және спорттық жаттығулар элементтерін орындау кезінде өз денсаулығы туралы хабарлау

2.1.5.2 таңертеңгілік жаттығулар, дене шынықтыру минуттары, дене шынықтыру сабақтары, денсаулықты нығайту жаттығуларын орындау

2.1.5.3 дене шынықтыруға арналған киім мен жабдықты атау және ажырату

2.1.5.4 "Көліктен сақ бол", "Балықшылар", "Машиналар", "Құрсауды қуып жет", "Допты итер"ойын жаттығуларын орындау

2.1.5.5 "Текшелерді ізде", "Допты түсіріп алма", "Қорапты ұр", "Кегельбан", "Бір, екі, сол — сарбаздар сияқты", "Кірді шай", "Суды шайқау" ойын жаттығуларын орындау

2.Қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру

2.2.1.2 дене жаттығу кезінде қауіпсіз мінез-құлық және жарақаттанудың алдын алу дағдыларын таныту

2.2.1.3 жарақат алғанда көмек көрсете алу

2.2.1.4 дене шынықтыру залында бағдарлана алу

2.2.1.5 денеге қысым түсіру қызметке өз мүмкіндіктерін дербес анықтау

2.2.1.6 құрдастарымен қарым-қатынас жасау кезінде дұрыс мінез-құлық ережелерін сақтау

      3) 3-сынып:

Өтпелі ортақ тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

І тоқсан

1-2 апта: білім алушыларды бақылау және зерттеу;
3-апта "Мен және менің отбасым;
4 –апта "Менің дене бітімім. Мен-ұлмым, Мен-қызбын";
5-апта "Көкіністер"; 6 –апта "Жеміс-жидектер";
7 –апта "Менің сүйікті ойыншықтарым";
8 – апта "Менің үйім";
9 –апта "Менің мектебім"

1.1. Негізгі қозғалыс дағдыларын дамыту

3.1.1.1 жаттығу залында өзін-өзі ұстау ережелерін сақтау

3.1.1.2 қол ұстасып, бір сызықтан шеңберге дейін қайта құруды орындау; сапта, бағанада қолдарын созу; командаларды орындау: "Бұрыл!" "Тік тұр!", "Еркін тұр!", "Орында, адыммен жүр!", "Адамдық марш!", "Керемет, тоқта!"

3.1.1.3 аяқтың ұшымен шеңбер бойымен жүру; өз орнына сапқа тұру

3.1.1.4 мұғалімнің артынан қозғала отырып, бағаннан бір-бірден шеңберге қайта құру; қол ұстасып бағаннан ортасынан екі бағанға бір-бірден тұру

3.1.1.5 гимнастикалық таяқтармен, шағын шеңберлермен, үлкен және кіші доптармен жаттығулар кешенін орындау

3.1.1.6 қол және иық белдеуі, кеуде қуысы,тобық бұлшықеттерін дамытуға арналған жаттығулар жасау

3.1.1.7 аяқтың ұшымен жүру, заттар арасында ирек жолмен жүру

3.1.1.8 аяқтың ұшымен жүру, заттар арасында ирек жолмен жүру

3.1.1.9 қол ұстасып, бірге секіру

3.1.1.10 допты қорапқа, себетке лақтыру (биіктігі 1 м.); доптарды себетке басынан жоғары қарай лақтыру (себеттің биіктігі 1-2 м., қашықтық 1,5 м.)

3.1.1.11аяқтың бір ұшымен 30 см. көтерілген жиі рельстері бар көлбеу баспалдаққа көтерілу; көлбеу баспалдаққа көтерілу және одан түсу

1.2. Тыныс алу жаттығулары

3.1.2.1 тынысалу жаттығулар кешендерін орындау

3.1.2.2 тыныс алуды әртүрлі қозғалыстармен үйлестіру

3.1.2.3 жалпы даму жаттығуларын орындау кезінде тыныс алу тереңдігі мен қарқынын өзгерту

3.1.2.4 әр түрлі қарқынмен қарапайым жаттығуларды орындау кезінде дұрыс тыныс алуды қадағалау

1-апта "Менің киімім";
2-апта "Менің аяқ киімім";
3 – апта "Азық-түлік";
4 –апта "Шай ыдыстары";
5 – апта "Жиһаз";
6 - апта "Жаңа жыл мерекесі";
7 - апта "Жаңа жыл мерекесі"

2-тоқсан

1.3. Жүктеменің әртүрлі түрлерін реттеу

3.1.3.1 қарапайым және өзгертілген физикалық жаттығуларды орындау кезінде қиындықтарды жеңу

3.1.3.2 гимнастикалық таяқшаны екі қолмен, төменнен ұстап, көлденең күйде лақтыру және ұстау

3.1.3.3 жетекші қолда шеңберді айналдыруды, әртүрлі сигналдар (шапалақтау, ысқырық, команда) бойынша басынан бастап жүгіруді, бақылау

3.1.3.4 көзбен бақылаудың көмегінсіз нақты биіктікке және қозғалыс жасау арқылы қолды көтеруді орындау

1.4. Бұлшықет тонусын нығайту

3.1.4.1 мұғалімнің ауызша нұсқауларына сәйкес жаттығулар жасау: қолдар мен саусақтардың, тобық пен аяқтың, кеуде қуысының бұлшықеттерін дамыту және босаңсыту

3.1.4.2 гимнастикалық таяқтармен, жалаулармен, кішкентай жаттығулармен жаттығулар кешенін орындау

3.1.4.3бір аяқпен отырып, екінші аяқтың ұшымен өкшесін көтеріп топпен арқада жатып домалауды орындау

3.1.4.4бір тіректің бетінен екіншісіне атап өту: гимнастикалық төсеніштер, орындықтар бойымен

1 – апта "Қысқы қызықтар";
2-апта "Қысқы киім мен аяқ киім"; 3 –апта "Үй жануарлар";
4 – апта "Жабайы жануарлар"
5- апта "Үй құстары";
6 –апта "Жабайы құстар";
7 - апта "Транспорт";
8-апта "Анамыздың мерекесі";
9 апта "Наурыз мерекесі"

3-тоқсан

1.5. Қозғалыс ойындар және спорттық ойындардың элементтері

3.1.5.1 қозғалыс ойындар және спорттық жаттығулар элементтерін орындау кезінде пайда болатын денсаулықтағы ақауларды, жайсыз сезімдері туралы хабарлау

3.1.5.2 оқу жылында болатын дене шынықтыру-сауықтыру шараларына, ашық алаңда және ғимарат та болатын қозғалыс ойындарына қатысу

3.1.5.3 сабақты өткізу шарттарына байланысты киім мен аяқ киімді таңдау

3.1.5.4 "Үкі", "Парашютшілер", "Жолақтармен секіру", ойын жаттығуларын орындау

3.1.5.5 "Бірінші бол", "Паравоз", "Құлатып алма", "Отырықшы футбол", "Кегельбан", "Слалом", "Тышқан қақпаны" ойын жаттығуларын орындау

1.2. Тыныс алу жаттығулары

3.1.2.1 тынысалу жаттығулар кешендерін орындау

3.1.2.2 тыныс алуды әртүрлі қозғалыстармен үйлестіру

3.1.2.3 жалпы даму жаттығуларын орындау кезінде тыныс алу тереңдігі мен қарқынын өзгерту

3.1.2.4 әр түрлі қарқынмен қарапайым жаттығуларды орындау кезінде дұрыс тыныс алуды қадағалау

2.1. Қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру

3.2.1.1 қарқынды жаттығуларды орындауда ауырсыну немесе ыңғайсыздық сезімі туралы қол жетімді тәсілдермен хабарлау

1.1. Негізгі қозғалыс дағдыларын дамыту

3.1.1.7 аяқтың ұшымен жүру, заттар арасында ирек жолмен жүру

3.1.1.8 аяқтың ұшымен жүру, заттар арасында ирек жолмен жүру

3.1.1.9 қол ұстасып, бірге секіру

3.1.1.10 допты қорапқа, себетке лақтыру (биіктігі 1 м.); доптарды себетке басынан жоғары қарай лақтыру (себеттің биіктігі 1-2 м., қашықтық 1,5 м.)

3.1.1.11аяқтың бір ұшымен 30 см көтерілген жиі рельстері бар көлбеу баспалдаққа көтерілу; көлбеу баспалдаққа көтерілу және одан түсу

1 – апта "Ағаш";
2 –апта "Гүлдер";
3 – апта "Жәндіктер"; 4 - апта "Көктем мезгіліне арналған киімдер";
5 – апта "Балықтар"; 6 –апта "Жемістер"; 7 – апта "Көкіністер";
8 – апта "Жеміс-жидектер";
9 –апта "Жаз мезгіліне арналған киімдер";
"Балалардың жаз мезгіліндегі қызықтары"

4-тоқсан

1.5. Қозғалыс ойындар және спорттық ойындардың элементтері

3.1.5.1 қозғалыс ойындар және спорттық жаттығулар элементтерін орындау кезінде пайда болатын денсаулықтағы ақауларды, жайсыз сезімдері туралы хабарлау

3.1.5.2 оқу жылында болатын дене шынықтыру-сауықтыру шараларына, ашық алаңда және ғимарат та болатын қозғалыс ойындарына қатысу

3.1.5.3сабақты өткізу шарттарына байланысты киім мен аяқ киімді таңдау

3.1.5.4 "Үкі", "Парашютшілер", "Жолақтармен секіру", ойын жаттығуларын орындау

3.1.5.5 "Бірінші бол", "Паравоз", "Құлатып алма", "Отырықшы футбол", "Кегельбан", "Слалом", "Тышқан қақпаны" ойын жаттығуларын орындау

2.1. Қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру

3.2.1.2 дене жаттығу кезінде қауіпсіз мінез-құлық және жарақаттанудың алдын алу дағдыларын таныту

3.2.1.3 спорттық бөлмелердің, спорттық жабдықтардың (доп, гантель, арқан) және құралдар (бөрене, гимнастикалық орындық, қабырға) қызметін түсіну

3.2.1.4 физикалық іс-әрекетке әртүрлі контексте қатысу мүмкіндіктерін анықтау

3.2.1.5сабақ барысында құдастарына мейірімділік таныту

      4) 4-сынып:

Өтпелі ортақ тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 – тоқсан

1-2 апта: білім алушыларды бақылау және зерттеу;
3-апта "Мен және менің отбасым;
4 –апта "Менің дене бітімім. Мен-ұлмым, Мен-қызбын";
5-апта "Көкіністер"; 6 –апта "Жеміс-жидектер";
7 –апта "Менің сүйікті ойыншықтарым";
8 – апта "Менің үйім";
9 –апта "Менің мектебім"

1.1. Негізгі қозғалыс дағдыларын дамыту

4.1.1.1 жаттығу залында жүріс-тұрыс және қозғалыс ережелерін сақтау

4.1.1.2 санау арқылы бір орнында (оң, сол) бұрылу. Қадамдар жасау арқылы қосылу және бөліну; бұрылыспен қозғалыста залдың ортасы арқылы бір-бірден бағандардан екі бағанға дейін қайта құру

4.1.1.3 бағанада, жұппен залдың ортасынан жүріп өту, буындар бойынша сапқа тұру; өз орнына сапқа тұру

4.1.1.4 бір қатардан екіге және керісінше қайта құру

4.1.1.5 жалпы дамыту және түзету жаттығуларының қарапайым кешендерін өз бетінше орындау

4.1.1.6 шама келетін жаттығуларды өзбетінше орындау

4.1.1.7 жүгіруді жаяу жүруді кезекпен орындау

4.1.1.8 топтармен және бір-бірден 15-20 м. жүгіруді орындау

4.1.1.9 орнынан ұзындыққа секіру

4.1.1.10 доптарды түйреуіштер арасында айналдыру (қашықтық 3 м., қақпаның ені 30 см.); доптарды бастың артынан себетке лақтыру (жеке белгілі бір қашықтықта)

4.1.1.11 тік гимнастикалық қабырғаға көтерілу және одан ерікті түрде түсу (биіктігі 1,5 м.)

1.2. Тыныс алу жаттығулары

4.1.2.1 кеуде қуысының қозғалысымен тыныс алуды күшейту

4.1.2.2 жүру, жүгіру, секіру кезінде ырғақты тыныс алу

4.1.2.3 қозғалыс сипатына сәйкес тыныс алу тереңдігі мен қарқынының ерікті өзгеруін қадағалау

4.1.2.4 әр түрлі бағыттағы жаттығулар кешенін орындау кезінде дұрыс тыныс алу

1-апта "Менің киімім";
2-апта "Менің аяқ киімім";
3 – апта "Азық-түлік";
4 –апта "Шай ыдыстары";
5 – апта "Жиһаз";
6 - апта "Жаңа жыл мерекесі";
7 - апта "Жаңа жыл мерекесі"

2-тоқсан

1.3. Жүктеменің әртүрлі түрлерін реттеу

4.1.3.1 қарапайым және өзгертілген физикалық жаттығуларды орындау кезінде қиындықтарды жеңу

4.1.3.2 көлемі, пішіні, түсі, ауырлығы бойынша заттарды таңдаумен жаттығулар жасау

4.1.3.3 допты еденге секіру биіктігіне соғу және гимнастикалық таяқшаны екі қолмен жоғарыдан ұстап алу, лақтыру және аулау; бір қолмен ұстау

1.4. Бұлшықет тонусын нығайту

4.1.4.1 өз бетінше жаттығулар жасау: қолдар мен саусақтардың, тобық буындары мен аяқтардың бұлшықеттерін дамыту және босаңсыту, денені нығайту, дұрыс позаны қалыптастыру

4.1.4.2 мұғалімнің көмегімен (алға, артқа) айналу комбинациясын орындау, "көпір" жасау

4.1.4.3бір аяқпен, екіншісімен еденге параллель орындау

4.1.4.4қолды жан-жаққа қою арқылы орындау жаттығулар: Қарлығаш, көлбеу жұмсақ бетінен бүйірге қарай айналдыру

1 – апта "Қысқы қызықтар";
2-апта "Қысқы киім мен аяқ киім"; 3 –апта "Үй жануарлар";
4 – апта "Жабайы жануарлар"
5- апта "Үй құстары";
6 –апта "Жабайы құстар";
7 - апта "Транспорт";
8-апта "Анамыздың мерекесі";
9 апта "Наурыз мерекесі"

3-тоқсан

1.5 Қозғалыс ойындар және спорттық ойындардың элементтері

4.1.5.1 қозғалыс ойындар және спорттық жаттығулар элементтерін орындау кезінде өз денсаулығы туралы хабарлау

4.1.5.2 өзінің оқу және мектептен тыс қызметін ескере отырып, күн тәртібін сақтау

4.1.5.3сабақты өткізу шарттарына байланысты киім мен аяқ киімді таңдау

4. 1.5.4 "Мысық пен тышқан", "Тарт-тартамыз", "Допты дәл түсір", "Такси" ойын жаттығуларын орындау

4. 1.5.5 Мысық пен тышқан", "Тарт-тартамыз", "Допты дәл түсір", "Такси" ойын жаттығуларын орындау

1.2. Тыныс алу жаттығулары

4.1.2.1 кеуде қуысының қозғалысымен тыныс алуды күшейту

4.1.2.2 жүру, жүгіру, секіру кезінде ырғақты тыныс алу

4.1.2.3 қозғалыс сипатына сәйкес тыныс алу тереңдігі мен қарқынының ерікті өзгеруін қадағалау

4.1.2.4 әр түрлі бағыттағы жаттығулар кешенін орындау кезінде дұрыс тыныс алу

2.1. Қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру

4.2.1.1 қозғалыс белсенділігін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қиындықтарды жеңу дағдылары мен біліктіліктерін жетілдіру

1.1. Негізгі қозғалыс дағдыларын дамыту

4.1.1.7 жүгіруді жаяу жүруді кезекпен орындау

4.1.1.8 топтармен және бір-бірден 15-20 м. жүгіруді орындау

4.1.1.9 орнынан ұзындыққа секіру

4.1.1.10 доптарды түйреуіштер арасында айналдыру (қашықтық 3 м., қақпаның ені 30 см); доптарды бастың артынан себетке лақтыру (жеке белгілі бір қашықтықта)

4.1.1.11 тік гимнастикалық қабырғаға көтерілу және одан ерікті түрде түсу (биіктігі 1,5 м.)

1 – апта "Ағаш";
2 –апта "Гүлдер";
3 – апта "Жәндіктер";
4 - апта "Көктем мезгіліне арналған киімдер";
5 – апта "Балықтар"; 6 –апта "Жемістер"; 7 – апта "Көкіністер";
8 – апта "Жеміс-жидектер";
9 –апта "Жаз мезгіліне арналған киімдер"; "Балалардың жаз мезгіліндегі қызықтары"

4-тоқсан

1.5. Қозғалыс ойындар және спорттық ойындардың элементтері

4.1.5.1 қозғалыс ойындар және спорттық жаттығулар элементтерін орындау кезінде өз денсаулығы туралы хабарлау

4.1.5.2 өзінің оқу және мектептен тыс қызметін ескере отырып, күн тәртібін сақтау

4.1.5.3сабақты өткізу шарттарына байланысты киім мен аяқ киімді таңдау

4. 1.5.4 "Мысық пен тышқан", "Тарт-тартамыз", "Допты дәл түсір", "Такси" ойын жаттығуларын орындау

4. 1.5.5 "Мысық пен тышқан", "Тарт-тартамыз", "Допты дәл түсір", "Такси" ойын жаттығуларын орындау

2.1. Қауіпсіз мінез-құлық және салауатты өмір салты дағдыларын қалыптастыру

4.2.1.2 дене жаттығу кезінде қауіпсіз мінез-құлық және жарақаттанудың алдын алу дағдыларын таныту

4.2.1.3 дене шынықтыру залында бағдарлана алу, дене шынықтыру бөлмелерінің қызметін, дене шынықтыру құралдарын (баскетбол қалқаны, волейбол торы (тірек), бөрене, гимнастикалық орындық, қабырға) және инвентаряны түсіну

4.2.1.4 моторикасын ескере отырып әртүрлі контексте физикалық іс-әрекетке қатысу мүмкіндігін анықтау

4.2.1.5 сабақ барысында құрдастарына мейірімділік таныту

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 323-қосымша

Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1 - 4 сыныптары үшін "Сенсорлық даму" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 323-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1 - 4 сыныптары үшін "Сенсорлық даму" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) "Білім туралы" Заңының 19-бабы 1 тармағына сәйкес әзірленген.

      2. Бағдарламаның мақсаты – сенсорлық ерекшеліктер, қасиеттер, белгілер жиынтығында әр объектінің интеллектісі орташа бұзылған білім алушылар үшін қоршаған шындық туралы көп қырлы көпфункционалды идея, қоғамдағы психикалық даму мен әлеуметтенуді оңтайландыру үшін оңтайлы жағдайлар жасау.

      3. Бағдарламаның оқу міндеттері:

      1) әртүрлі анализаторларға мақсатты жүйелі әсер ету арқылы сенсорлық тәжірибені байыту;

      2) кеңістіктік-уақыттық бағдарды қалыптастыру және дамыту;

      3) графомоторлық дағдыларды қалыптастыру және дамыту;

      4) өнімді қызметтің әртүрлі түрлеріне (оқу, бейнелеу, тұрмыстық және еңбек) негіз болатын қарапайым қызмет әдістерін қалыптастыру және дамыту.

      4. Бағдарламаның түзету-дамыту міндеттері:

      1) көру, есту, кинестетикалық және кинетикалық қабылдауды, қоршаған объектілердің ерекше қасиеттерін қабылдауды дамыту-жаңалықтар;

      2) қоршаған әлемді оның объектілерінің барлық қасиеттерінде, қасиеттері мен белгілерінде (түсі, пішіні, жетегі, қашықтығы, дәмі, иісі, дыбысы, ритағы және т. б.) қабылдау қабілетін қалыптастыру;

      3) көз-қимыл және мотор үйлестіруді дамыту;

      4) кеңістіктік бағдарлауды дамыту;

      5) ірі және ұсақ моториканы дамыту;

      6) ерікті мінез-құлықты, эмоционалдық саланы түзету және дамыту;

      7) танымдық процестерді түзету және дамыту.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

      5. Оқу процесін ұйымдастыру кезінде мыналарды ескеру қажет:

      1) ұжымдық оқыту жағдайында оқушылардың танымдық белсенділігінің төмендігі;

      2) алдыңғы жұмыста қолданылатын мұғалімнің көмегін ынталандыратын бағыттаушыға әлсіз реакция;

      3) коммуникативтік, реттеуші, жоспарлаушы сөйлеу функцияларының өрескел дамымауы;

      4) бастауыш сынып оқушыларының өз белсенділігін сақтаудағы және қырық бес минут ішінде бір оқу пәнінің мазмұнына зейінін шоғырландырудағы шағын ресурсы;

      5) қалыптасатын дағдыларды автоматтандырудың қиындықтары.

      6. Оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдерінің негізінде зияты айқын бұзылған адамдардың өмірін "қалыпқа келтіру" тұжырымдамасы жатыр. Жеке даму, әлеуметтік тәжірибені қалыптастыру, оқушыларды қоршаған адамдарға, заттарға, іс-әрекеттерге, қарым-қатынастарға тарту үшін жағдай жасау көзделеді.

      7. Бастауыш сыныптарда педагогикалық іс - шаралар практикалық дағдыларды игеру тәсілдерін қалыптастыруға бағытталған-мұғалімнің іс-әрекетіне еліктеу, үлгі бойынша жұмыс істеу, ересектер мен балалармен ынтымақтастық.

      8. Мұғалімдер оқушылардың бірегей ерекшеліктерін сақтай отырып, жеке қарқынмен даму құқығын құрметтейді; үнемі өзгеріп отыратын мүмкіндіктерді зерттейді, білім беру қажеттіліктерін бағалайды, дағдыларды дамыту мен игерудегі шағын жетістіктерді тіркейді. Кез-келген прогресс оқуда оң нәтиже ретінде қарастырылады.

      9. Педагогтер осы бағдарламадан әрбір оқушы үшін қолжетімді оқу мазмұнын, сондай-ақ оқушылардың жеке мүмкіндіктері мен білім беру, жеке жетістіктерін бағалау нәтижелерін ескере отырып, оқыту әдістерін, нысандарын, құралдарын дербес таңдайды.

      10. Оқу-тәрбие процесі зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларды оқытудың бүкіл кезеңі ішінде пәндік іс-әрекетте құрылады. Оқушылардың қажеттіліктеріне сәйкес пәндік ортаны құру кезінде келесі ережелер орындалады:

      1) білім мен дағдыларды жаңа жағдайға көшірудің елеулі қиындықтарына байланысты осы дағдылар пайдаланылатын жағдайға барынша жақын жағдайда жүзеге асыру іскерліктері мен дағдыларын қалыптастыру;

      2) сабақтарды ұйымдастыруға арналған ғимарат ішін жарақтандыру нақты өмірлік жағдайларды көрсетуі тиіс;

      3) мектептегі әлеуметтік-тұрмыстық және пәндік-дамытушы орта білім алушылардың психофизиологиялық ерекшеліктері мен қажеттіліктерін ескере отырып ұйымдастырылады (қозғалыс белсенділігі үшін, демалу үшін орындар қажет).

      4) заттық орта білім алушылардың мүмкіндіктерінің өзгеруіне сәйкес өзгеруге тиіс.

      11. Мұғалім әр түрлі оқу пәндерінің мазмұнын бір сабаққа біріктіреді. Оқытудың интеграцияланған сипаты заттық оқытуға біртіндеп көшумен мектепте оқудың алғашқы 2-4 жылында затсыз оқытумен жүзеге асырылады.

      12. Затсыз оқыту кезеңінде оқушылардың мақсатты іс-әрекетін ұйымдастыру үшін тақырыптық жоспарлау қолданылады. Бағдарлама оқу жылының әр аптасы үшін түпкілікті тақырыпты анықтайды. Әр сыныпта әр сыныпта қайталанатын және біртіндеп кеңеюді, зерттелетін ұғымдардың, сөздіктің, фразеологизмнің, практикалық жаттығулардың күрделілігін қамтитын концентрация принципіне сәйкес қайталанады. Мектептің педагогикалық кеңесі оқушылардың аймақтық ерекшеліктері мен мүмкіндіктерін ескере отырып, тақырыптар мен тақырыптар тізбегіне өзгерістер енгізе алады.

      13. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларда сөйлеуді дамытуда (оның болмауына дейін) және қарым-қатынаста айқын қиындықтар бар. Сөйлеуді түсінуді дамыту, ауызша және балама қарым-қатынас құралдарын қалыптастыру бойынша дәйекті жұмыс құрылуда.

      14. Оқытудың алғашқы кезеңдерінде оқушылардың ойын және практикалық іс-әрекетіне енгізілген мөлшерленген ауызша оқыту әдістерін қолдана отырып, негізінен ойын, практикалық және көрнекі әдістер қолданылады. Сөйлеудің өзіндік іс-әрекеті мен мұғалім тарапынан оқушылардың әрекеті мөлшерлі және түсінікті болуы керек.

      15. Сенсорлық стандарттарды объективті әлемде бағдарлау әдісі ретінде игеру, сенсорлық-перцептивті әрекеттерді қалыптастыру біртіндеп сөзбен бекітілуі керек: балаларға өз іс-әрекеттерін сөйлеумен сүйемелдеуге, өз іс-әрекеттерін және басқалардың іс-әрекеттерін жоспарлауға және бағалауға үйретеді.

      16. Оқыту процесі тек мазмұнды ғана емес, сонымен қатар ұйымдастырушылық формаларды да қатаң реттеуді қарастырмайды. Оқу сабағын ұйымдастырған кезде әр оқушыда осындай қажеттілік туындаған кезде қызмет түрін өзгерту немесе демалу мүмкіндігі қамтамасыз етіледі. Жеке жұмысты жеке қарқынмен орындау, педагогтің жеке көмегін алу үшін жағдайлар қамтамасыз етіледі.

      17. Оқушыларға сабақ барысында сыныпта еркін қозғалуға, оқу тапсырмаларын үстел басында, кілемде отырып, тұрып, сыныптастарымен бірлесе отырып немесе сыныптастарының жұмысын бақылап орындауға мүмкіндік беріледі.

      18. М.Монтессоридің педагогикалық жүйесін арнайы дайындалған заттық дамытушылық ортада басқа арнайы педагогикалық әдістер мен технологиялармен ұштастыра пайдалану ұсынылады.

      19. Бағдарламаны игеру кезінде білім алушылардың белсенділігі мен дербестігі қалыптасатын негізгі қызмет түрлері:

      1) тірі және жансыз табиғат пен әлеуметтік өмір құбылыстарын байқау;

      2) заттық-тәжірибелік әрекет;

      3) ойын әрекеттері және ойын қызметі;

      4) білім алушылардың шаруашылық-еңбек қызметі;

      5) әлеуметтік-тұрмыстық қызмет;

      6) жақын ортадағы (микросоциум) балалармен және ересектермен қарым-қатынас;

      7) оқу қызметі (білім алушылардың мүмкіндіктеріне сәйкес).

      20. Оқушыларға дидактикалық ойындар, өмірлік жағдаяттарды драматизациялау ойындары ұсынылады. Ойындарды өткізу кезінде белгілі бір қарқынды сақтау керек, ойын жаттығуларын оқушыларға сұрақтармен асыра толтырмау керек. Мектеп оқушыларын мұғалім мен сыныптастарының іс-әрекетін байқауға, сыныптастарының жауаптарын тыңдауға, ортақ ойынға қатысу үшін өз кезегін күтуге үйрету керек.

      21. "Сенсорлық даму" пәні аясындағы түзету жұмыстары әр оқу жылында білім мен тәрбиенің бүкіл процесіне енеді. Сыныптағы сабақтар мектептің басқа аумақтарында да, одан тыс жерлерде де (дүкен, пошта, алаң, саябақ, спорт алаңы, тұрғын бұрыш, кітапхана және т.б.) жүргізілетін экскурсиялармен, бақылаулармен кезектесіп отырады.

      22. Сабақтарды өткізу процесінде келесі жұмыс түрлерін қолдануға болады: дидактикалық ойындар, арт-терапия, графикалық, динамикалық және көз қимылдату жаттығулары, саусақ ойындары, мобильді және компьютерлік оқу ойындары мен бағдарламалары. Сенсормоторлық дағдылар балалар шығармашылығының әртүрлі түрлерінде тиімді дамиды: сурет салу, аппликация, модельдеу, дизайн, өру, тоқу, кесте тігу, тігу, мозаикаларды құрастыру, жіппен жазу, оригами.

      23. "Сенсорлық даму" тақырыбындағы түзету сабақтары зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылардың мектеп білімін барынша толық меңгеруіне, қоршаған шындықты білуіне және әлеуметтенуіне негіз жасауға арналған.

      24. Оқытушы зияты орташа түрде зақымдалған білім алушының өмірді қалыпқа келтіруге қажетті білім, білік, дағдыларды меңгеруіне кедергі болатын нақты қиындықтарды зерделеуі қажет. Бұл ретте іс-әрекеттің мотивациялық-бағдарлық, операциялық, бақылау және бағалау сияқты компоненттерін меңгеру деңгейін бағалау талап етіледі.

      25. Сауалнама нәтижелері оқушылардың қазіргі даму деңгейінің анықталған аймағы негізінде құрылатын және жылжымалы құрамға ие топшаларды қалыптастыруда шешуші болып табылады. Жеке оқушылар үшін белгілі бір кезеңге жеке түзету сабақтары жоспарланған.

      26. Арнайы түзету және дамыту жұмыстары уақыт өте келе әртүрлі заттар мен материалдармен ерікті мақсатты әрекеттерге айналатын қарапайым нақты манипуляцияларды қалыптастырудан басталатын заттық-тәжірибелік қызметтің әртүрлі түрлерін қалыптастыруға бағытталған.

      27. Бағдарламаның мазмұны ұсынымдық сипатта болады, өйткені зияты орташа түрде зақымдалған білім алушының дамуы біркелкі еместігімен, жоғары психикалық функциялардың дамуының жеке қарқынымен және оның жеке тәжірибесімен сипатталады. Педагог психофизикалық дамудың өзекті деңгейін және білім алушының қажеттіліктерін ескере отырып, кез келген өзгерістер енгізуге құқылы.

      28. Игерудің жеке және пәндік жоспарланған нәтижелері білім алушылардың жеке мүмкіндіктері мен нақты білім беру қажеттіліктеріне сәйкес келетін мүмкін (шамамен) ретінде қарастырылуы керек. Пән бойынша оқу жетістіктерін балдық бағалау пайдаланылмайды. Жетістіктерді бағалау үшін сипаттамалық бағалау қолданылады.

3-тарау. "Сенсорлық даму" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Сенсорлық даму" оқу пәнінің мазмұны

      29. "Сенсорлық даму" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

      1) 1 -сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 66 сағатты;

      2) 2 -сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағатты;

      3) 3 -сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағатты;

      4) 4 -сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 68 сағатты құрайды.

      Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазпқстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына байланысты (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген).

      30. "Сенсорлық даму" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:

      1) "Сенсорлық процестерді дамыту";

      2) "Кеңістікте бағдарлауды дамыту";

      3) "Ұсақ моториканы дамыту".

      31. "Сенсорлық процестерді дамыту" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) көріп қабылдау және зейін;

      2) түс, пішін, өлшемді ажырату;

      3) есту қабылдау және зейін;

      4) тактильді-қозғалысты дамыту;

      5) кинестетикалық және кинетикалық даму.

      32. "Кеңістікте бағдарлауды дамыту" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) өз денесінде бағдарлау;

      2) қоршаған кеңістікте бағдарлау;

      3) қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау.

      33. "Ұсақ моториканы дамыту" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) қол және саусақты дамыту.

      34. 1-сыныпқа арналған "Сенсорлық даму" оқу пәнінің базалық мазмұны:

      1) Сенсорлық процестерді дамыту. Көріп қабылдау және зейін: көзқарасты бекіту, қозғалмайтын және қозғалмалы объектіні көзбен қадағалау, объектілерді тану. Заттың оның кескінімен байланысы. Қарапайым объектілерді имитациялау, ою-өрнектер жасау. Бірқатар заттардағы өзгерістерді анықтау. Заттардың қасиеттерін зерттеу: негізгі түстерді ажырату, екі қарама-қарсы заттарды өлшемі, қалыңдығы, биіктігі, ені бойынша ажырату. Есту қабылдау және зейін: сөйлеу және сөйлеуге жатпайтын дыбыстарға реакциялар, дыбыстың басталуы мен аяқталуы, дыбысқа еліктеуді ажырату. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау: бағдарлаудың іздеу әдістері (әр түрлі жағынан қарау, сезіну, қолдану, қабаттасу). Тағамның дәмін тану. Үлгі бойынша көлемді фигуралар мен заттарды, иістерге реакцияны анықтау. Кинестетикалық және кинетикалық даму: адамның жанасуына реакциялар, материалдармен жанасу, дене бетіне қысым. Адамдар мен жануарлардың қозғалысын бақылау:

      2) Кеңістікте бағдарлауды дамыту. Өз денесінде бағдарлау. дене мүшелерін ажырату. Қоршаған кеңістіктегі бағдарлау: нұсқау қимылымен "мұнда-анда", "алға-артқа", "осында", "жақын" объектілерінің орналасуын ажырату. "Қуыршақ қайда?". Сынып бөлмесіндегі бағдарлау. Мұғалімнің көмегімен кеңістіктік қатынастарды модельдеу. Қағаз парағына, үстел бетіне бағдарлау: заттарды көрсетілім бойынша қатарға орналастыру, қағаз парақта фишкаларды еліктеу арқылы орналастыру, үлгі бойынша орналастыру, үлгі бойынша 2 бөліктен тұратын тақырыптық суреттер құрастыру. Геометриялық пішіндерді бояу;

      3) Ұсақ моториканы дамыту. Қол және саусақты дамыту: саусақ ойындары, жазу құралдарын ұстауға және қолдануға арналған арнайы жаттығулар. Мозаикадан еліктеу, үлгі бойынша өрнектер құрастыру. Сопақшаны, шарларды домалату кезіндегі пішіндеу қозғалыстары.

      35. 2 -сыныпқа арналған "Сенсорлық даму" оқу пәнінің базалық мазмұны:

      1) Сенсорлық процестерді дамыту. Көріп қабылдау және көру зейін: заттарды, адамдарды, жануарларды (негізгі элементтер, объект бөлшектері) қарау. Үй ішіндегі және суреттердегі заттарды іздеу. Өзгелер мен өз заттарын ажырату. Үлгі бойынша геометриялық фигуралардан, таяқшалардан, моншақтардан ою-өрнектер жасау. Қатардағы заттардың орналасу ретін есте сақтау. Көлемді және жазықтық геометриялық фигураларды ажырату (шар, текше, шеңбер, шаршы, сопақ, үшбұрыш). Үлкен және кішкентай, қалың және жұқа заттарды көрсету, ауызша нұсқаулық бойынша, өз бетінше салыстыру. Есту қабылдау және зейін: дыбыстарды ажырату, музыкалық ойыншықтардың локализациясы мен дыбыстық сипатын анықтау (дыбыс деңгейі, бір-көп), таныс дауыстарды тану, дыбысқа еліктеуді ажырату. Заттардың тактильді-моторлы қабылдауы және ерекше қасиеттерін қабылдау: арнайы тексеру қозғалыстары (сипау, илеу, түрту, қысу). Сұйық және қатты тағамдардың (ыстық, суық) контрастты температурасын ажырату. Үлгі бойынша көлемді және жазық заттарды жұптастыру. Қарама-қарсы иістерді ажырату (жағымды және жағымсыз). Кинестетикалық және кинетикалық даму: вербалды емес коммуникациялар (мимика, пантомимика). Объектілерден келетін дірілге реакция. Еліктеу қимылдарын орындау, дене қимылдарына еліктеу, мимика;

      2) Кеңістікте бағдарлауды дамыту. Дене бөліктерінің кеңістіктік орналасуына бағдарлау: бас-жоғарғы, аяқтар-төменгі, кеуде - ортасында, қолдар - дененің жанында. Оң және сол қолды ажырату. Заттардың өздеріне және бір-біріне қатысты орналасуы: алыс, жақын, айналасында, жоғарыда, төменде, өзінен (өзінен) бұрын, өзінен кейін, көрсетілім бойынша, үлгі бойынша. Нұсқау бойынша мұғалімнің, басқа балалардың артынан ғимарат ішінде орын ауыстыру. Еліктеу арқылы кеңістіктік қатынастарды модельдеу (ғимараттар, құрылыс). Үлгі бойынша 3 бөліктен тұратын тақырыптық суреттерді құрастыру;

      3) Ұсақ моториканы дамыту. Қолдар мен саусақтардың қозғалысын дамыту, саусақ ойындары, трафареттерді штрихтау. Үлгі бойынша мозаикадан өрнектер жасау. Геометриялық пішіндер мен қарапайым заттарды ермексазбен мүсіндеу. Сурет: үлгі бойынша сызық шегінде түзу, көлбеу, сынған сызықтардан тұратын жиектер, нүктелер бойынша сызықтар.

      36. 3 -сыныпқа арналған "Сенсорлық даму" оқу пәнінің базалық мазмұны:

      1) Сенсорлық процестерді дамыту. Көріп қабылдау және зейін: заттарды, бөлшектерді, бөліктерін көріп зерттеу, қасиеттерін анықтау. Бірдей заттардың жұбын табу. Бөлшектерімен ерекшеленетін тақырыптық және сюжеттік суреттерді салыстыру. Сурет контуры бойынша таныс заттарды тану. Суреттегі геометриялық фигуралардың құрылысы. Көзге арналған гимнастика қимылдары. Түсті әрекетке сигнал ретінде пайдалану. Геометриялық пішіндердің жіктелуі. Көрсету, үлгі, ауызша нұсқаулық бойынша өз бетінше заттарды ені бойынша салыстыру кезінде қолдану тәсілдері, қабаттасу, беттестіру. Есту қабылдау және зейін: 2-3 таңдау кезінде шулы және музыкалық аспаптардың дыбысын ажырату; ерлер, әйелдер, балалар дауыстарының айырмашылығы. Шуларға эмоционалды реакция. Сөзсіз дыбыстардың ұзақтығы (ұзақ-қысқа), әуеннің сипаты (көңілді, қайғылы), музыкалық ойыншықтардағы дыбыстарды ойнату бойынша ажырату. Мимика мен пантомимикамен бірге жүретін қоршаған орта дыбыстарына еліктеу. Заттардың тактильді-моторлы қабылдауы және ерекше қасиеттерін қабылдау: бағдарлаудың іздеу әдістері (сезіну, сипау, илеу, түрту, қысу). Сөз бойынша заттарды табу. Заттардың салмағын ажырату. Сөйлеу немесе пантомимикалық құралдар арқылы иісті таңдаудағы артықшылықтар. Кинестетикалық және кинетикалық даму: жануарлар мен адамдардың қозғалыстарына, табиғи құбылыстарға, эмоционалды күйді көрсететін бет қимылдарына еліктеу. Құрылымы мен тұтқырлығы әртүрлі материалдармен жанасу. Дененің орналасуына реакциялар (көлденең, тік). Команда бойынша қозғалысты орындау;

      2) Кеңістікте бағдарлауды дамыту. Қағаз парақта бағдарлау (ортасы, ортасында, жоғарғы, төменгі, сол жақта, оң жақта). Дененің оң және сол жақтарын ажырату. Заттардың өздеріне қатысты орналасуын анықтау: алыс, жақын, айналасында, жоғарыда, төменде, өзіңнің алдыңда, өзіңнің артыңда, үлгі бойынша. Мектеп бөлмесінде бағдарлау. Жобалау кезінде кеңістіктік қатынастарды модельдеу (конструкторлардың көлемді бөліктерінен құрылыстар);

      3) Ұсақ моториканы дамыту. Қолдар мен саусақтардың қозғалысын дамыту: саусақ ойындары; баулар мен бантикті байлау және шешу, жақтаудағы тік, көлденең және көлбеу сызықтармен үлгі бойынша штрихтау. Сурет салу: шекаралар, ою-өрнектер. Сызылған нүктелер бойынша бастырып сызу. Затты тану, ойластыру бойынша мозаикадан үлгі жасау.

      37. 4 -сыныпқа арналған "Сенсорлық даму" оқу пәнінің базалық мазмұны:

      1) Сенсорлық процестерді дамыту. Көріп қабылдау және зейін: бағдарлаудың іздеу әдістері (жоспарлы бақылау) затты оның жеке бөліктері бойынша, қабаттасқан немесе суретте тану. Заттардың сыртқы қасиеттері мен құрамына назар аудару (сынақ және қателік, практикалық сынау). Сипаттама бойынша затты тану. Сурет бойынша, табиғаттан, дизайн, схема бойынша геометриялық фигуралардан құрылыс). Схема бойынша геометриялық фигуралардан, таяқшалардан, моншақтардан ою-өрнектер жасау. Көзге арналған гимнастика. Негізгі түстерді ажырату (қызыл, жасыл, көк, сары, ақ, қара). Заттардың суреттеріндегі текшені, шарды тану. Заттарды екі белгі бойынша біріктіру (үлкен қызыл шарлар). Көріп, сипап сезу арқылы қабаттасуды қолдана отырып, шамасы, ұзындығы, биіктігі, ені, қалыңдығы, тереңдігі бойынша затты салыстыру. Есту қабылдау және зейін: 4-5-тен таңдау кезінде дыбыстық сипаты бойынша күрт ерекшеленетін ойыншықтарды есту арқылы ажырату. Күлкі, жылау, айқайлау, сыбырлау, дыбыс қарқынын ажырату және тану. Ойынды дыбыстық ойыншықтарда буындарды айту, шапалақтау, соғу арқылы ойнату. Сигналдарға реакция (тоқта, автомобильдің дыбысы). Тактильді-моторлы қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабыл алу: әр түрлі қызмет түрлеріндегі тактильді-қозғалыс сезімталдығы (мүсіндеу, саусақпен сурет салу, саусақ ойындары). Әр түрлі өнімдерді консистенциясы бойынша ажырату (сұйық, қатты, тұтқыр, борпылдақ). Заттардың жанасу қасиеттері (жұмсақ, қатты, тегіс, өрескел). Иістерді ажырату (гүл, цитрус, қылқан жапырақты, ваниль, кофе). Кинестетикалық және кинетикалық даму: ертегі кейіпкерлеріне, мультфильмдер мен фильмдерге еліктеу. Дененің әртүрлі беттермен жанасуына реакция. Ойдан шығарылған заттармен әрекеттер. Қозғалыстар тізбегін өз бетінше орындау (2-3-тен). Позалар мен қозғалыстарды ойнату ("Айна"типті ойындар). Мимика мен пантомимикамен эмоцияларды кейіпкерлерді ертегілер мен мультфильмдерді жеткізу;

      2) Кеңістікте бағдарлауды дамыту. Өзіне және фотосуретке дене мүшелерін, басқа адамдардың, жануарлардың дене мүшелерін ажырату және атау. Дененің оң және сол жақтарын, дене бөліктерін алдыңғы және артқы жағынан көрсету және атау. Заттардың өзіне қатысты орналасуын, заттардың бір-біріне қатысты орналасуын анықтау: алыс, жақын, айналасында, жоғарыда, төменде, өзіңнің алдында/алдыңда/артында, жоғарыда, төменде, астында. Мектеп учаскесінде бағдарлау. Дизайн және схема бойынша кеңістіктік қатынастарды модельдеу. Қағаз парағында бағдарлау (ортасы, жоғарғы, төменгі, сол, оң, бұрыш, сол жақ бұрыштар, жоғарғы оң жақ бұрыш);

      3) Ұсақ моториканы дамыту. Қолдар мен саусақтардың қозғалысын дамыту, саусақ ойындары. Әр түрлі сызықтармен штрихтау. Сурет контурын көшіру. Үлгі бойынша мозаикадан заттың бейнесін жасау. Жануарларды, адамдарды, қоршаған орта объектілерін ермексазбен мүсіндеу. Қиғаш түзу және нүктелі сызықтардың әртүрлі конфигурацияларының толқынды сызықтарын жүргізу. Конфигурациясы бойынша баспа әріптерінің элементтеріне ұқсас фигураларды салу.

Параграф 2. Оқу мақсаттарының жүйесі

      38. Бағдарламада оқыту мақсаттары әр сыныпқа кодтық белгімен берілген. Кодтық белгідегі бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сан бөлім мен бөлімше ретін, төртінші сан оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 1.2.1.4 "1" – - сынып, "2.1" – бөлімше, "4" – оқу мақсаты.

      39. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлімдер мен сыныптар бойынша берілген:

      1) "Сенсорлық процестерді дамыту" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1 -сынып

2 -сынып

3 -сынып

4 -сынып

1.1. Көріп қабылдау және зейін

1.1.1.1 адамның бетіне, қозғалмалы және қозғалмайтын заттарға назар аудару

2.1.1.1 заттарды, адамдарды, жануарларды қарау: объектінің негізгі элементтері, бөлшектері

3.1.1.1 заттарды мақсатты түрде зерттеу, көріп зерттеу, негізгі элементтерді, бөлшектерді, қасиеттерді оқшаулау

4.1.1.1 бағдарлаудың іздеу тәсілдерін қолдану (жоспарлы бақылау)

1.1.1.2 қозғалатын затты көзбен қадағалау (көлденең, тігінен, шеңбер бойымен, алға / артқа)

2.1.1.2 сұраныс бойынша затты іздеу (доп қайда?)

3.1.1.2 жұп заттарды табу (осындай бер)

4.1.1.2 затты оның жеке бөліктері арқылы тану

1.1.1.3 өз заттарын іздеу, тану және табу

2.1.1.3 бөлмеден, жиынтықтан берілген затты табу

3.1.1.3 объектілердің сыртқы қасиеттері мен сапасына іс жүзінде назар аудару (сынау және қателік әдісі)

4.1.1.3 объектілердің сыртқы қасиеттері мен сапасына іс жүзінде назар аудару (сынау және қателесу әдісі, тәжірибелік қолдану)

1.1.1.4 затты оның бейнесімен байланыстыру

2.1.1.4 суреттерден тиісті затты немесе әрекетті табу (кім жүгіреді?)

3.1.1.4 бөлшектерімен ерекшеленетін заттық және сюжеттік суреттерді салыстыру

4.1.1.4 сюжеттік суреттерде сюжеттік желіні, ұйқаспайтын жерін бөліп көрсету (болады, болмайды)

1.1.1.5 сөз бойынша көптеген басқалардың ішінен затты іздеу және тез табу

2.1.1.5 суреттегі көптеген басқалардың ішінен затты іздеу және тез табу

3.1.1.5 суреттің контуры бойынша таныс затты тану

4.1.1.5 қабаттасқан немесе шулы кескіндегі таныс нысанды тану

1.1.1.6 нұсқаулыққа сәйкес бөлмедегі затты табыңыз: қуыршақ қайда?

2.1.1.6 өзінің және басқа адамдардың киімдерін, шкафын, үстелін ажырату

3.1.1.6 нұсқауларға сәйкес затты табу: барлық қызыл түсті көрсету

3.1.1.6 сипаттама бойынша затты табу: жасыл, тәтті, дөңгелек

1.1.1.7 еліктеу бойынша геометриялық фигуралардан құрастыру (үй, қоршау)

2.1.1.7 табиғаттан алынған геометриялық пішіндерден құрастыру

3.1.1.7 сурет бойынша геометриялық фигуралардан құрастыру

4.1.1.7 геометриялық пішіндерден сурет бойынша, табиғаттан, жоспар, сызба бойынша құрастыру

1.1.1.8 еліктеу арқылы геометриялық фигуралардан, таяқшалардан, моншақтардан ою-өрнектер жасау

2.1.1.8 үлгі бойынша геометриялық фигуралардан, таяқшалардан, моншақтардан ою-өрнектер жасау

3.1.1.8 геометриялық пішіндерден, таяқшалардан, моншақтардан үлгі мен сөз бойынша ою-өрнек жасау

4.1.1.8 схема бойынша геометриялық пішіндерден, таяқшалардан, моншақтардан ою-өрнектер жасау



3.1.1.9 көзге арналған гимнастика қимылдарын орындау

4.1.1.9 нұсқау бойынша өз бетінше еліктеу арқылы көзге арналған гимнастика қимылдарын орындау

1.1.1.9 заттар қатарындағы өзгерістерді анықтау (не жоғалып кетті?)

2.1.1.9 қатардағы заттардың орналасу ретін есте сақтау

3.1.1.9 заттардың орналасқан орнын еске түсіру

4.1.1.9 кейінге қалдырылған кескіндер мен конструкцияларды жасау

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

1.1.2.1 түсі бойынша күрт ерекшеленетін үлгіге сәйкес заттарды таңдау - басым белгі (2 қарама-қарсы түс)

2.1.2.1 түсі бойынша күрт ерекшеленетін үлгіге сәйкес заттарды таңдау - басым белгі (3 қарама-қарсы түс)

3.1.2.1 заттарды түсі бойынша үлгісі бойынша біріктіру

4.1.2.1 негізгі түстерді ажырату (қызыл, жасыл, көк, сары, ақ, қара)

1.1.2.2 қоршаған ортада таныс түстерді табу

2.1.2.2 аппликация мен құрастыру заттарды орналастыру кезінде түстерді үлгі бойынша ауыстыру

3.1.2.2 түстерді әрекет сигналы ретінде пайдалану

4.1.2.2 сөз бойынша сәйкес түсті табу, таныс заттардың түсін атау

1.1.2.3 пішіні бойынша күрт ерекшеленетін заттарды үлгі бойынша таңдау (осындай бер)

2.1.2.3 үлгі бойынша текшені, шар, брус тану

3.1.2.3 текшені, шар, брус аты бойынша табу

4.1.2.3 геометриялық денелердің (текше, шар, брус) атауларын өз сөзінде қолдану

1.1.2.4 шар мен текшенің қасиеттерін зерттеу: шар домалайды, текше домаламайды

2.1.2.4 шар мен текшенің қасиеттерін ажырату (шар дөңгелек, дөңгелектерді көрсет)

3.1.2.4 заттар мен ойыншықтардан геометриялық пішіндерді тану (шарға ұқсас, бірдей)

4.1.2.4 заттардың суреттеріндегі текшені, шарды тану

1.1.2.5 шеңбердің, сопақшаның, квадраттың жазықтық модельдерін сипап сезу және визуалды түрде ажырату

2.1.2.5 шеңбердің, сопақшаның, квадраттың, үшбұрыштың жазықтық модельдерін сипап сезу және визуалды түрде ажырату

3.1.2.5 геометриялық фигуралардың атауларын қолдану шеңбер, сопақ, шаршы, үшбұрыш

4.1.2.5 шеңбер, сопақша, шаршы, үшбұрыш, тіктөртбұрышты әртүрлі көлемдегі, түсті фигуралардан (үлгі бойынша, аты бойынша) ажырату

1.1.2.6 геометриялық пазылдарды құрастыру, жақтауларға дөңгелек, сопақ және төртбұрышты кірістірулерді салу

2. 1.2.6 геометриялық пазылдарды құрастыру, дөңгелек, сопақ, шаршы, үшбұрышты, тікбұрышты кірістірулерді салу

3.1.2.6 геометриялық пішіндерді жіктеу

4.1.2.6 заттарды екі белгі бойынша біріктіру (үлкен қызыл шарлар)

1.1.2.7 үлкен және кішкентай көлемді заттарды көрсету, ауызша нұсқаулық, өз бетінше салыстыру кезінде көзбен сәйкестендіру

2.1.2.7 көрсетілім бойынша ауызша нұсқаулық, өз бетінше қалың және жұқа заттарды салыстыру кезінде көріп байланыстыру

3.1.2.7 заттарды ені бойынша салыстыру кезінде көзбен көріп салыстыру әдістерін қолдану

4.1.2.7 екі затты өлшемі, ұзындығы, биіктігі, ені, қалыңдығы, тереңдігі бойынша көріп салыстыру, қабаттастыру арқылы салыстыру

1.1.2.8 көрсетілімге, үлгіге, ауызша нұсқаулыққа сәйкес үлкен және кішкентай жалпақ заттарды салыстыру кезінде қабаттасуды қолдану

2.1.2.8 сұраныс бойынша екі заттың қалың, жұқа затын тану және көрсету

3.1.2.8 өз бетінше, үлгі, ауызша нұсқау бойынша заттарды ені бойынша салыстыру кезінде қабаттастыру, беттестіру әдістерін қолдану

4.1.2.8 атауы бойынша ажырату: үлкен-кішкентай, биік-төмен, қалың-жұқа, ұзын-қысқа, кең-тар терең-таяз

1.1.2.9 өлшемі бойынша қарама-қарсы 2 затты ажырату (үлкен, кіші)

2.1.2.9 2 затты өлшемі бойынша әртүрлі тәсілдермен салыстыру (үлкен, кішірек, салыстыру)

3.1.2.9 3 затты өлшемі бойынша салыстыру (үлкен, кіші, ең кішкентай)

4.1.2.9 біртекті заттарды кішіден үлкенге қарай орналастыру

1.3. Есту қабылдау және зейін

1.1.3.1 қоршаған орта дыбыстарына жауап беру: сөйлеу, музыка, шу

2.1.3.1 2-ден таңдау кезінде ойыншықтардың дыбыстарының табиғаты бойынша күрт ерекшеленетінін есту арқылы ажырату: барабан-сырнай

3.1.3.1 2-3-тен таңдау кезінде шу мен музыкалық аспаптардың дыбыстарын ажырату

4.1.3.1 4-5-тен таңдау кезінде ойыншықтардың табиғаты бойынша күрт ерекшеленетін дыбыстарын естіп ажырату

1.1.3.2 таныс адамдардың дауысына жауап беру

2.1.3.2 таныс адамдардың дауыстарын тану, көрсету немесе атымен атау

3.1.3.2 ерлер, әйелдер, балалар дауыстарын есту арқылы ажырату

4.1.3.2 күлу, жылау, айқайлау, сыбырлауды ажырату және шығару

1.1.3.3 құлақ, иық, бел деңгейінде орналасқан қозғалмайтын дыбыс көзінің орнын анықтау

1.1.3.3 локализацияны анықтау және дыбыс көзінің қозғалысын қадағалау

3.1.3.3 шуларға эмоционалды түрде жауап беру: қолмен қатты және жағымсыз шудан қорғану, жағымды дыбыстарға қуанышты мимикамен, есту зейінімен, қимылдармен жауап беру

4.1.3.3 сигналдарға жауап беру (тоқта, автомобильдің дыбысы және т. б.)

1.1.3.4 музыкалық ойыншықтардың дыбысының басталуы мен аяқталуына жауап беру

2.1.3.4 сөзсіз дыбыстарды дыбыс деңгейі бойынша ажырату (қатты және тыныш), музыкалық ойыншықтарда ойнау

3.1.3.4 сөзсіз дыбыстарды ұзақтығы бойынша ажырату (ұзақ-қысқа), музыкалық ойыншықтарда ойнау

4.1.3.4 дыбыстың қарқынын есту арқылы ажырату; дыбыстық ойыншықтарда буындарды айту, шапалақтау, соғу арқылы ойнау

1.1.3.5 дыбысқа еліктеу мен қоршаған орта дыбыстарын ажырату, дыбыстың шығу көзімен сәйкестендіру

2.1.3.5 дыбысқа еліктеуді ажырату, дыбыс көзімен байланыстыру және атау (не естілді?)

3.1.3.5 мимика және пантомима сүйемелдеуімен қоршаған ортаның дыбыстарына еліктеу

4.1.3.5 қоршаған ортаның таныс дыбыстарында еркін бағдарлау


2.1.3.6 дыбыстардың санын есту арқылы ажырату: біреуі көп; музыкалық ойыншықтарда ойнау

3.1.3.6 музыкалық ойыншықтар мен қимылдар арқылы әуеннің табиғатын (көңілді, мұңды) ажырату және жаңғырту

4.1.3.6 еліктеу арқылы қарапайым ырғақтарды ойнату

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

1.1.4.1 бағдарлаудың іздеу әдістерін қолдану: әр түрлі жағынан қарау, сипап сезіну, қабаттасу

2.1.4.1 арнайы тексеру қозғалыстарын қолдану (сипау, илеу, түрту, қысу)

3.1.4.1 бағдарлаудың іздеу әдістерін қолдану: сезіну, сипау, илеу, түрту, соғу, қысу

4.1.4.1 әр түрлі әрекет түрлерінде тактильді-моторлы сезімталдықты қолдану: модельдеу; саусақпен сурет салу; саусақ ойындары

1.1.4.2 тағамды дәміне қарай тану (алма, нан, кәмпит)

2.1.4.2 сұйық және қою тағамдардың (ыстық, суық)қарама-қарсы температуралық режимдерін ажырату

3.1.4.2 өнімдердің негізгі дәмдік қасиеттерін ажырату (ащы, тәтті, қышқыл, тұзды)

4.1.4.2 консистенциясы әртүрлі өнімдерді ажыратыңыз (сұйық, қатты, тұтқыр, борпылдақ))

1.1.4.3 үлгі бойынша жанасу кезінде көлемді фигуралар мен заттарды анықтау (Ғажайып дорба)

2.1.4.3 саны ұлғайған кезде үлгі бойынша көлемді және жалпақ затқа жұпты жанасу арқылы таңдау

3.1.4.3 сөз бойынша затты сипап сезу арқылы табу

4.1.4.3 үлгіге, сөзге, суретке сәйкес жұбын табу үшін санын көбейту кезінде таңдау

1.1.4.4 үлгі бойынша заттардың мөлшері мен пішінін жанасу арқылы ажырату

2.1.4.4 әр түрлі заттардың контраст температурасын ажырату

3.1.4.4 заттарды салмағы бойынша ажырату (ауыр-жеңіл)

4.1.4.4 заттардың қасиеттерін ажырату (жұмсақ, қатты, тегіс, өрескел)

1.1.4.5 иістерді сезу

2.1.4.5 қарама-қарсы иістерді ажырату (жағымды және жағымсыз)

3.1.4.5 сөйлеу немесе пантомима құралдарының көмегімен иісті таңдау кезінде артықшылықтарды білдіру

4.1.4.5 иістерді ажырату (гүлді, цитрустық, қылқан жапырақты, ванильді, кофе)

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

1.1.5.1 адамның жанасуына барабар эмоционалды-моторлы жауап беру

2.1.5.1 вербалды емес қарым-қатынастарды әртүрлі тәсілдермен білдіру (мимика, пантомимика)

3.1.5.1 жануарлар мен адамдардың қозғалысына еліктеу (қоян сияқты)

4.1.5.1 ертегі кейіпкерлеріне, мультфильмдер мен фильмдердің кейіпкерлеріне еліктеу

1.1.5.2 материалдармен (ағаш, металл, су және т. б.) жанасуға барабар жауап беру

2.1.5.2 әртүрлі температурадағы материалдармен жанасуға адекватты жауап беру

3.1.5.2 текстурасы мен тұтқырлығы бойынша әртүрлі материалдармен жанасуға барабар жауап беру

4.1.5.2 дененің әртүрлі беттермен жанасуына барабар жауап беру

1.1.5.3 дене бетіндегі қысымға барабар жауап беру

2.1.5.3 объектілерден келетін дірілге барабар жауап беру

3.1.5.3 дененің жағдайына адекватты жауап беру (көлденең, тік)

4.1.5.3 ойдан шығарылған заттармен әрекет ету

1.1.5.4 басқа адамдардың қимылдарының орындалуын бақылау және қозғалыстарды қайталау

2.1.5.4 еліктеу арқылы қимылдарды орындау

3.1.5.4 бұйрық бойынша қозғалыстарды орындау

4.1.5.4 қозғалыстардың реттілігін өз бетінше орындау (2-3-тен)

1.1.5.5 жануарлардың қозғалысын бақылау

2.1.5.5 жануарлардың қозғалысына еліктеу

3.1.5.5 табиғи құбылыстарға еліктеу (жаңбыр, жел)

4.1.5.5 позалар мен қозғалыстарды жасау ("Айна" сияқты ойындар)


2.1.5.6 еліктеу арқылы мимикалық қозғалыстарды жасау

3.1.5.6 эмоционалды күйді көрсететін мимикалық қозғалыстарды қайталау

4.1.5.6 ертегі мен мультфильм кейіпкерлерінің эмоцияларын мимикамен және пантомимикамен жеткізу

      2) "Кеңістікте бағдарлауды дамыту" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1 -сынып

2 -сынып

3 -сынып

4 -сынып

2.1. Өз денесінде бағдарлау

1.2.1.1 дене мүшелерін ажырату (мұрын, көз көрсет)

2.2.1.1 дене бөліктерінің кеңістіктік орналасуын бағдарлау: басы-жоғарыда, аяқтары-төменде, денесі-ортасында, қолдары-дененің жанында

3.2.1.1 дененің оң және сол жақтарын ажырату, бұл алдыңғы, артқы

4.2.1.1 өзінде және фотосуретте дене бөліктерін, басқа адамдардың, жануарлардың дене бөліктерін, дененің оң және сол жақтарын, алдыңғы, артқы жағын ажырату және атау


2.2.1.2 оң және сол қолды ажырату



2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

1.2.2.1 меңзеу қимылы арқылы "мұнда – сонда", "алға-артқа", "осында", "қасында" заттардың орнын ажырату

2.1.2.1. заттардың өздеріне қатысты орналасуын ажырату: алыс, жақын, айналасында, жоғарыда, төменде, өзінен бұрын (алдында), артында көрсетілім бойынша, мұғалімнің үлгісі бойынша

3.1.2.1. көрсетілім бойынша, үлгі бойынша заттардың өздеріне қатысты орналасуын ажырату: алыс, жақын, жоғарыда, төменде, алдында, артында

4.1.1.2 заттардың өздеріне қатысты орналасуын, заттардың бөліктерінің өзара орналасуын ажырату: алыс, жақын, айналасында, жоғарыда, төменде, өзіңнің алдыңда / артында, жоғарыда,төменде, астында

1.2.2.2 "Қуыршақ қайда?" деген сұраққа жестпен көрсету

2.2.2.2 көрсетілім бойынша заттардың бір-біріне қатысты орналасуын ажырату:" алдында, артында, арасында, ішінде, үстінде, астында "

3.2.2.2 бір-біріне қатысты 2-3 затты орналастыру: "бұрын, артында, арасында, ішінде, үстінде, астында" көрсетілім бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқаулық бойынша

4.2.2.2. бір-біріне қатысты 2-3 затты орналастыру: "алдында, артында, арасында, ішінде, үстінде, астында" көрсетілім бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқау бойынша

1.2.2.3 сынып бөлмесінде бағдарлау, өзінің үстел, орындығын табу

2.2.2.3 мұғалімнің, басқа балалардың артынан үй-жайда мұғалімнің нұсқауы бойынша қозғалу

3.2.2.3 мектепте бағдарлау, сынып, дәретхана, асхана табу

4.2.2.3 мектеп ауласында бағдарлау, мектептің кіреберісіне, қақпаға апаратын жолды табу және т.б.

1.2.2.4 мұғалімнің көмегімен кеңістіктік қарым-қатынастарды модельдеу (қуыршақ жиһазын орналастыру, үстелдің жайылуы және т.б.)

2.2.2.4 еліктеу арқылы кеңістіктік қатынастарды модельдеу (ғимараттар, құрылыс және т. б.)

3.2.2.4 табиғаттан кеңістіктік қатынастарды модельдеу (ғимараттар, құрылыстар, т.б.)

4.2.2.4 жоспарланған және схема бойынша кеңістіктік қатынастарды модельдеу

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

1.2.3.1 көрсетілім бойынша бірнеше заттарды қатарға қой: "ойыншықтарды қатарға қой"

2.2.3.1 үстелге жазық және көлемді заттарды үлгі бойынша тік және көлденең бағытта, құрылым бойынша (солдан-оңға, жоғарыдан-төменге, орталықта) қою

3.2.3.1 затты "алға, артқа, жоғары, төмен, оңға, солға, бүйірге " көрсетілім бойынша, ауызша нұсқау бойынша жылжыту

4.2.3.1 сұрақтарға жауап беру: "қай жерде? Қайда ..?"(алға, артқа, жоғары, төмен, оңға, солға, бүйірге)

1.2.3.2 еліктеу, үлгі бойынша үлестірмелі қағаздарды параққа қою

2.2.3.2 қағаз парақта бағдарлау (ортасы, ортасында, жоғарғы, төменгі, сол, оң)

3.2.3.2 қағаз парақта бағдарлау (ортасы, ортасында, жоғарғы, төменгі, сол, оң)

4.2.3.2 қағаз парақта бағдарлау (ортасы, ортасында, жоғарғы, төменгі, сол, оң, бұрыш, сол жақ бұрыштар, жоғарғы оң жақ бұрыш)

1.2.3.3 үлгіге еліктеу бойынша 2 бөліктен заттық суреттер құрастыру

2.2.3.3 үлгі бойынша 3 бөліктен заттық суреттер құрастыру

3.2.3.3 үлгі бойынша 4 бөліктен заттық суреттер құрастыру

4.2.3.3 сөз бойынша 4 бөліктен заттық сурет құрастыру

1.2.3.4. фишкалар мен геометриялық фигураларды орнын көрсете отырып, еліктеп қағаз парағында орналастыру

2.2.3.4 үлгі бойынша фишкаларды қағаз парағына орналастыру

3.2.3.4 нұсқаулыққа сәйкес қағаз парақта фишкаларды орналастыру

4.2.3.4 фишкалар мен геометриялық фигуралардың орналасуына түсінік беру

1.2.3.5 геометриялық фигураларды бояу

2.2.3.5 заттық суреттерді бояу

3.2.3.5 суреттің жетіспейтін бөліктерін аяқтау

3.2.3.5 суреттің жетіспейтін бөліктерін аяқтау

      3) "Ұсақ моториканы дамыту" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1 -сынып

2 -сынып

3 -сынып

4 -сынып

3.1. Қол мен саусақты дамыту

1.3.1.1 мұғаліммен саусақ ойындарын ойнау (саусақтарды жұдырықпен қысу, саусақтарды ашу, саусағыңызбен көрсету, заттың контурын сызу және саусақпен сурет салу, т.б.)

2.3.1.1 түймелерді, үлкен моншақтарды жіпке тізу, жарманы сұрыптау; түймелерді, сырманы, түймелерді, ілмектерді бекіту және ашу

3.3.1.1 бауларды, бантикті байлау және шешу

4.3.1.1 күнделікті өмірде және сабақта нақты қимылдар жасау (байлау, шешу, бекіту)

1.3.1.2 жазу құралдарын ұстау үшін арнайы жаттығулар жасау

2.3.1.2 трафареттерді ерікті түрде штрихтау

3.3.1.2 жақтауда тік, көлденең және көлбеу сызықтармен үлгі бойынша штрихтау

4.3.1.2 әртүрлі типтегі сызықтармен штрихтау

1.3.1.3 тік көлденең және тік сызықтарды сызу

2.3.1.3 суреттерді контур бойымен сызу

3.3.1.3 суреттерді қойылған нүктелер бойынша бастырып сызу

4.3.1.3 суреттің контурын көшіру

1.3.1.4 еліктеу, үлгі бойынша мозаикадан өрнек құрастыру

2.3.1.4 үлгі бойынша мозаикадан өрнек құрастыру

3.3.1.4 мозаикадан жоспар бойынша өрнек құрастыру

4.3.1.4 үлгі бойынша мозаикадан заттың суретін жасау

1.3.1.5 сопақшаны, шарларды айналдыру кезінде қалыптау қозғалыстарын жасау

2.3.1.5 ермексаздан геометриялық пішіндерді, қарапайым заттарды мүсіндеу (домалау, шымшу, басу, тегістеу)

3.3.1.5 ермексаздан қарапайым заттарды, жануарларды, адамдарды мүсіндеу

4.3.1.5 ермексаздан жануарларды, адамдарды, қоршаған орта объектілерін мүсіндеу

1.3.1.6 түзу көлденең сызықтар сызу

2.3.1.6 сызық ішінде түзу, көлбеу, сынған сызықтардан тұратын жиектерді салу

3.3.1.6 үйренген элементтердің шекараларын салу

4.3.1.6 әр түрлі конфигурациялардың толқынды, көлбеу түзу және нүктелі сызықтар сызу

1.3.1.7 бағытты өзгерте отырып, шектеулі кеңістікте сызықтар жүргізу

2.3.1.7 осы үлгі бойынша нүктелер бойынша сызықтар жүргізу

3.3.1.7 ырғақты ою-өрнектерді салу

3.3.1.7 конфигурациясы бойынша баспа әріптерінің элементтеріне ұқсас фигураларды салу

      42. Бағдарлама зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Сенсорлық даму" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады. Ұзақ мерзімді жоспар әр бөлімдегі оқу мақсаттарының шамамен көлемін көрсетеді.

      43. Оқу мақсаттарын сыныптар мен тоқсандар бойынша бөлу ұсынымдық сипатта болады. Мұғалім әр оқушының қабілетін ескере отырып, оқу мақсаттарын жеке анықтайды.

Параграф 3. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Сенсорлық даму" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспары

      1) 1 -сынып:

Өтпелі ортақ тақырып

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 -тоқсан

1-2 апта: Білім алушыларды бақылау және тексеру;
3 апта "Мен, менің денем";
4 апта "Жемістер, жидектер";
5 апта "Көкөністер";
6 апта "Менің ойыншықтарым";
7 апта "Менің отбасым";
8 апта "Менің үйім"
9 апта "Менің мектебім"

1.1. Көріп қабылдау және зейін

1.1.1.1 адамның бетіне, қозғалмалы және қозғалмайтын заттарға назар аудару

1.1.1.2 қозғалатын затты көзбен қадағалау (көлденең, тігінен, шеңбер бойымен, алға / артқа)

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

1.1.2.1 түсі бойынша күрт ерекшеленетін үлгіге сәйкес заттарды таңдау - басым белгі (2 қарама-қарсы түс)

1.1.2.2 қоршаған ортадан таныс түстерді табу

1.3. Есту қабылдау және зейін

1.1.3.1 қоршаған орта дыбыстарына жауап беру: сөйлеу, музыка, шу

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

1.1.4.1 бағдарлаудың іздеу әдістерін қолдану: әр түрлі жағынан қарау, сипап сезіну, қабаттасу

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

1.1.5.1 адамның жанасуына барабар эмоционалды-моторлы жауап беру

2.1. Өз денесінде бағдарлау

1.2.1.1 дене мүшелерін ажырату (мұрын, көз көрсет)

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

1.2.2.1 меңзеу қимылы арқылы "мұнда – сонда", "алға-артқа", "осында", "қасында" заттардың орнын ажырату

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

1.2.3.1 көрсетілім бойынша бірнеше заттарды қатарға қой: "ойыншықтарды қатарға қой"

3.1. Қол мен саусақты дамыту

1.3.1.1 мұғаліммен саусақ ойындарын ойнау (саусақтарды жұдырықпен қысу, саусақтарды ашу, саусағыңызбен көрсету, заттың контурын сызу және саусақпен сурет салу, т.б.)

1 апта "Менің киімім";
2 апта "Менің аяқ киімім";
3 апта "Азық-түлік";
4 апта "Шай ыдыстары";
5 апта "Жиһаз";
6 апта "Жаңа жыл мерекесі";
7 апта "Жаңа жыл мерекесі"

2 -тоқсан

1.1. Көріп қабылдау және зейін

1.1.1.3 өз заттарын іздеу, тану және табу

1.1.1.4 затты оның бейнесімен байланыстыру

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

1.1.2.3 пішіні бойынша күрт ерекшеленетін заттарды үлгі бойынша таңдау (осындай бер)

1.1.2.4 шар мен текшенің қасиеттерін зерттеу: доп домалайды, текше домаламайды

1.3. Есту қабылдау және зейін

1.1.3.2 таныс адамдардың дауысына жауап беру

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

1.1.4.2 тағамды дәміне қарай тану (алма, нан, кәмпит)

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

1.1.5.2 материалдармен (ағаш, металл, су және т. б.) жанасуға барабар жауап беру

2.1. Өз денесінде бағдарлау

1.2.1.1 дене мүшелерін ажырату

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

1.2.2.2 "Қуыршақ қайда?" деген сұраққа жестпен көрсету

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

1.2.3.2 еліктеу, үлгі бойынша үлестірмелі қағаздарды параққа қою

3.1. Қол мен саусақты дамыту

1.3.1.2 жазу құралдарын ұстау үшін арнайы жаттығулар жасау

1.3.1.3 тік көлденең және тік сызықтарды сызу

1 апта "Қыс қызықтары;
2 апта "Қысқы киім және аяқ киім";
3 апта "Үй жануарлары";
4 апта "Жабайы жануарлар"
5 апта "Үй құстары";
6 апта "Жабайы құстар";
7 апта "Көлік";
8 апта "Анамның мерекесі";
"Наурыз мерекесі"

3 -тоқсан

1.1. Көріп қабылдау және зейін

1.1.1.5 сөз бойынша көптеген басқалардың ішінен затты іздеу және тез табу

1.1.1.6 нұсқаулыққа сәйкес бөлмедегі затты табыңыз: қуыршақ қайда?

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

1.1.2.5 шеңбердің, сопақшаның, квадраттың жазықтық модельдерін сипап сезу және визуалды түрде ажырату

1.1.2.6 геометриялық пазлдарды құрастыру, жақтауларға дөңгелек, сопақ және төртбұрышты кірістірулерді салу

1.3. Есту қабылдау және зейін

1.1.3.3 құлақ, иық, бел деңгейінде орналасқан қозғалмайтын дыбыс көзінің орнын анықтау

1.1.3.4 музыкалық ойыншықтардың дыбысының басталуы мен аяқталуына жауап беру

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

1.1.4.3 үлгі бойынша жанасу кезінде көлемді фигуралар мен заттарды анықтау (Ғажайып дорба)

1.1.4.4 үлгі бойынша заттардың мөлшері мен пішінін жанасу арқылы ажырату

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

1.1.5.3 дене бетіндегі қысымға барабар жауап беру

1.1.5.4 басқа адамдардың қимылдарының орындалуын бақылау және қозғалыстарды қайталау

2.1. Өз денесінде бағдарлау

1.2.1.1 дене мүшелерін ажырату

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

1.2.2.3 сынып бөлмесінде бағдарлау, өзінің үстел, орындығын табу

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

1.2.3.3 үлгіге еліктеу бойынша 2 бөліктен заттық суреттер құрастыру

1.2.3.4. фишкалар мен геометриялық фигураларды орнын көрсете отырып, еліктеп қағаз парағында орналастыру

3.1. Қол мен саусақты дамыту

1.3.1.4 еліктеу, үлгі бойынша мозаикадан өрнек құрастыру

1.3.1.5 сопақшаны, шарларды айналдыру кезінде қалыптау қозғалыстарын жасау

1 апта "Ағаштар";
2 апта "Гүлдер"; 3 апта "Жәндіктер";
4 апта "Көктемге арналған киім"; 5 апта "Балықтар";
6 апта "Жемістер";
7 апта "Көкөністер";
8 апта "Жидектер";
9 апта "Жазға арналған киім"; "Балалардың жазғы қызықтары"

4 -тоқсан

1.1. Көріп қабылдау және зейін

1.1.1.7 еліктеу бойынша геометриялық фигуралардан құрастыру (үй, қоршау)

1.1.1.8 еліктеу арқылы геометриялық фигуралардан, таяқшалардан, моншақтардан ою-өрнектер жасау

1.1.1.9 заттар қатарындағы өзгерістерді анықтау (не жоғалып кетті?)

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

1.1.2.7 үлкен және кішкентай көлемді заттарды көрсету, ауызша нұсқаулық, өз бетінше салыстыру кезінде көзбен сәйкестендіру

1.1.2.8 көрсетілімге, үлгіге, ауызша нұсқаулыққа сәйкес үлкен және кішкентай жалпақ заттарды салыстыру кезінде қабаттасуды қолдану

1.1.2.9 өлшемі бойынша қарама-қарсы 2 затты ажырату (үлкен, кіші)

1.3. Есту қабылдау және зейін

1.1.3.5 дыбысқа еліктеу мен қоршаған орта дыбыстарын ажырату, дыбыстың шығу көзімен сәйкестендіру

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

1.1.4.5 иістерді сезу

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

1.1.5.5 жануарлардың қозғалысын бақылау

2.1. Өз денесінде бағдарлау

1.2.1.1 дене мүшелерін ажырату

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

1.2.2.4 мұғалімнің көмегімен кеңістіктік қарым-қатынастарды модельдеу (қуыршақ жиһазын орналастыру, үстелдің жайылуы және т.б.)

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

1.2.3.5 геометриялық фигураларды бояу

3.1. Қол мен саусақты дамыту

1.3.1.6 түзу көлденең сызықтар сызу

1.3.1.7 бағытты өзгерте отырып, шектеулі кеңістікте сызықтар жүргізу

      2) 2 -сынып:

Өтпелі ортақ тақырып

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 -тоқсан

1-2 апта Білім алушыларды бақылау және тексеру;
3 апта "Мен және менің отбасым";
4 апта "Менің денем". "Мен ұлмын, мен қызбын";
5 апта "Көкөністер";
6 апта "Жемістер, жидектер";
7 апта "Менің ойыншықтарым";
8 апта "Менің үйім";
9 апта "Менің мектебім"

1.1. Көріп қабылдау және зейін

2.1.1.1 заттарды, адамдарды, жануарларды қарау: объектінің негізгі элементтері, бөлшектері

2.1.1.2 сұраныс бойынша затты іздеу (доп қайда?)

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

2.1.2.1 түсі бойынша күрт ерекшеленетін үлгіге сәйкес заттарды таңдау - басым белгі (3 қарама-қарсы түс)

2.1.2.2 аппликация мен құрастыру заттарды орналастыру кезінде түстерді үлгі бойынша ауыстыру

1.3. Есту қабылдау және зейін

2.1.3.1 2-ден таңдау кезінде ойыншықтардың дыбыстарының табиғаты бойынша күрт ерекшеленетінін есту арқылы ажырату: барабан-сырнай

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

2.1.4.1 арнайы тексеру қозғалыстарын қолдану (сипау, илеу, түрту, қысу)

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

2.1.5.1 вербалды емес қарым-қатынасты (мимика, пантомимика) әртүрлі тәсілдермен білдіру

2.1. Өз денесінде бағдарлау

2.2.1.1 дене бөліктерінің кеңістіктік орналасуын бағдарлау: басы-жоғарыда, аяқтары-төменде, денесі-ортасында, қолдары-дененің жанында

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

2.1.2.1. заттардың өздеріне қатысты орналасуын ажырату: алыс, жақын, айналасында, жоғарыда, төменде, өзінен бұрын (алдында), артында көрсетілім бойынша, үлгі бойынша

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

2.2.3.1 үстелге жазық және көлемді заттарды үлгі бойынша тік және көлденең бағытта, құрылым бойынша (солдан-оңға, жоғарыдан-төменге, орталықта) қою

3.1. Қол мен саусақты дамыту

2.3.1.1 түймелерді, үлкен моншақтарды жіпке тізу, жарманы сұрыптау; түймелерді, сырманы, түймелерді, ілмектерді бекіту және ашу

2.3.1.2 трафареттерді ерікті түрде штрихтау

1 апта "Менің киімім";
2 апта "Менің аяқ киімім";
3 апта "Азық-түлік";
4 апта "Шай ыдыстары";
5 апта "Жиһаз";
6 апта "Жаңа жыл мерекесі";
7 апта "Жаңа жыл мерекесі"

2 -тоқсан

1.1. Көріп қабылдау және зейін

2.1.1.3 бөлмеден, жиынтықтан берілген затты табу

2.1.1.4 суреттерден тиісті затты немесе әрекетті табу (кім жүгіреді?)

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

2.1.2.3 үлгі бойынша текшені, шар, брус тану

2.1.2.4 шар мен текшенің қасиеттерін ажырату (шар дөңгелек, дөңгелектерді көрсет)

1.3. Есту қабылдау және зейін

2.1.3.2 таныс адамдардың дауыстарын тану, көрсету немесе атымен атау

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

2.1.4.2 сұйық және қою тағамдардың (ыстық, суық) қарама-қарсы температуралық режимдерін ажырату

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

2.1.5.2 әртүрлі температурадағы материалдармен жанасуға адекватты жауап беру

2.1. Өз денесінде бағдарлау

2.2.1.1 дене бөліктерінің кеңістіктік орналасуын бағдарлау: басы-жоғарыда, аяқтары-төменде, денесі-ортасында, қолдары-дененің жанында

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

2.2.2.2 көрсетілім бойынша заттардың бір-біріне қатысты орналасуын ажырату:" алдында, артында, арасында, ішінде, үстінде, астында "

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

2.2.3.2 қағаз парақта бағдарлау (ортасы, ортасында, жоғарғы, төменгі, сол, оң)

3.1. Қол мен саусақты дамыту

2.3.1.3 суреттерді контур бойымен сызу

2.3.1.4 үлгі бойынша мозаикадан өрнек құрастыру

1 апта "Қыс қызықтары;
2 апта "Қысқы киім және аяқ киім";
3 апта "Үй жануарлары";
4 апта "Жабайы жануарлар"
5 апта "Үй құстары";
6 апта "Жабайы құстар";
7 апта "Көлік";
8 апта "Анамның мерекесі";
"Наурыз мерекесі"

3 -тоқсан

1.1. Көріп қабылдау және зейін

2.1.1.5 суреттегі көптеген басқалардың ішінен затты іздеу және тез табу

2.1.1.6 өзінің және басқа адамдардың киімдерін, шкафын, үстелін ажырату

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

2.1.2.5 шеңбердің, сопақшаның, квадраттың, үшбұрыштың жазықтық модельдерін сипап сезу және визуалды түрде ажырату

2. 1.2.6 геометриялық пазылдарды құрастыру, дөңгелек, сопақ, шаршы, үшбұрышты, тікбұрышты кірістірулерді салу

2.1.2.7 көрсетілім бойынша ауызша нұсқаулық, өз бетінше қалың және жұқа заттарды салыстыру кезінде көріп байланыстыру

1.3. Есту қабылдау және зейін

1.1.3.3 локализацияны анықтау және дыбыс көзінің қозғалысын бақылау

2.1.3.4 сөзсіз дыбыстарды дыбыс деңгейі бойынша ажырату (қатты және тыныш), музыкалық ойыншықтарда ойнау

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

2.1.4.3 саны ұлғайған кезде үлгі бойынша көлемді және жалпақ затқа жұпты жанасу арқылы таңдау

2.1.4.4 әр түрлі заттардың контраст температурасын ажырату

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

2.1.5.3 объектілерден келетін дірілге барабар жауап беру

2.1.5.4 еліктеу арқылы қимылдарды орындау

2.1. Өз денесінде бағдарлау

2.2.1.2 оң және сол қолды ажырату

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

2.2.2.3 мұғалімнің, басқа балалардың артынан үй-жайда мұғалімнің нұсқауы бойынша қозғалу

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

2.2.3.3 үлгі бойынша 3 бөліктен заттық суреттер құрастыру

2.2.3.4 үлгі бойынша фишкаларды қағаз парағына орналастыру

3.1. Қол мен саусақты дамыту

2.3.1.5 ермексаздан геометриялық пішіндерді, қарапайым заттарды мүсіндеу (домалау, шымшу, басу, тегістеу)

2.3.1.6 сызық ішінде түзу, көлбеу, сынған сызықтардан тұратын жиектерді салу

1 апта "Ағаштар";
2 апта "Гүлдер"; 3 апта "Жәндіктер";
4 апта "Көктемге арналған киім"; 5 апта "Балықтар";
6 апта "Жемістер";
7 апта "Көкөністер";
8 апта "Жидектер";
9 апта "Жазға арналған киім"; "Балалардың жазғы қызықтары"

4 -тоқсан

1.1. Көріп қабылдау және зейін

2.1.1.7 табиғаттан алынған геометриялық пішіндерден құрастыру

2.1.1.8 үлгі бойынша геометриялық фигуралардан, таяқшалардан, моншақтардан ою-өрнектер жасау

2.1.1.9 қатардағы заттардың орналасу ретін есте сақтау

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

2.1.2.8 сұраныс бойынша екі заттың қалың, жұқа затын тану және көрсету

2.1.2.9 2 затты өлшемі бойынша әртүрлі тәсілдермен салыстыру (үлкен, кішірек, салыстыру)

1.3. Есту қабылдау және зейін

2.1.3.5 дыбысқа еліктеуді ажырату, дыбыс көзімен байланыстыру және атау (не естілді?)

2.1.3.6 дыбыстардың санын есту арқылы ажырату: біреуі көп; музыкалық ойыншықтарда ойнау

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

2.1.4.5 қарама-қарсы иістерді ажырату (жағымды және жағымсыз)

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

2.1.5.5 жануарлардың қозғалысына еліктеу

2.1.5.6 еліктеу арқылы мимикалық қозғалыстарды жасау

2.1. Өз денесінде бағдарлау

2.2.1.2 оң және сол қолды ажырату

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

2.2.2.4 еліктеу арқылы кеңістіктік қатынастарды модельдеу (ғимараттар, құрылыс және т. б.)

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

2.2.3.5 заттық суреттерді бояу

3.1. Қол мен саусақты дамыту

2.3.1.7 осы үлгі бойынша нүктелер бойынша сызықтар жүргізу

      3) 3 - сынып:

Өтпелі ортақ тақырып

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 -тоқсан

1-2 апта Білім алушыларды бақылау және тексеру;
3 апта "Мен және менің отбасым";
4 апта "Менің денем". "Мен ұлмын, мен қызбын";
5 апта "Көкөністер";
6 апта "Жемістер, жидектер";
7 апта "Менің ойыншықтарым";
8 апта "Менің үйім";
9 апта "Менің мектебім"

1.1. Көріп қабылдау және зейін

3.1.1.1 заттарды мақсатты түрде зерттеу, көріп зерттеу, негізгі элементтерді, бөлшектерді, қасиеттерді оқшаулау

3.1.1.2 жұп заттарды табу (осындай бер)

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

3.1.2.1 заттарды түсі бойынша үлгісі бойынша біріктіру

3.1.2.2 түстерді әрекет сигналы ретінде пайдалану

1.3. Есту қабылдау және зейін

3.1.3.1 2-3-тен таңдау кезінде шу мен музыкалық аспаптардың дыбыстарын ажырату

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

3.1.4.1 бағдарлаудың іздеу әдістерін қолдану: сезіну, сипау, илеу, түрту қысу

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

3.1.5.1 жануарлар мен адамдардың қозғалысына еліктеу (қоян сияқты)

2.1. Өз денесінде бағдарлау

3.2.1.1 дененің оң және сол жақтарын ажырату, бұл алдыңғы, артқы

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

3.1.2.1. көрсетілім бойынша, үлгі бойынша заттардың өздеріне қатысты орналасуын ажырату: алыс, жақын, жоғарыда, төменде, алдында, артында

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

3.2.3.1 затты "алға, артқа, жоғары, төмен, оңға, солға, бүйірге " көрсетілім бойынша, ауызша нұсқау бойынша жылжыту

3.1. Қол мен саусақты дамыту

3.3.1.1 бауларды, бантикті байлау және шешу

3.3.1.2 жақтауда тік, көлденең және көлбеу сызықтармен үлгі бойынша штрихтау

1 апта"Менің киімім";
2 апта "Менің аяқ киімім";
3 апта"Азық-түлік";
4 апта "Шай ыдыстары";
5 апта"Жиһаз";
6 апта"Жаңа жыл мерекесі";
7 апта"Жаңа жыл мерекесі"

2 -тоқсан

1.1. Көріп қабылдау және зейін

3.1.1.3 объектілердің сыртқы қасиеттері мен сапасына іс жүзінде назар аудару (сынау және қателік әдісі)

3.1.1.4 бөлшектерімен ерекшеленетін заттық және сюжеттік суреттерді салыстыру

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

3.1.2.3 текшені, шар, брус аты бойынша табу

3.1.2.4 заттар мен ойыншықтардан геометриялық пішіндерді тану (шарға ұқсас, бірдей)

1.3. Есту қабылдау және зейін

3.1.3.2 ерлер, әйелдер, балалар дауыстарын есту арқылы ажырату

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

3.1.4.2 өнімдердің негізгі дәмдік қасиеттерін ажырату (ащы, тәтті, қышқыл, тұзды)

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

3.1.5.2 текстурасы мен тұтқырлығы бойынша әртүрлі материалдармен жанасуға барабар жауап беру

2.1. Өз денесінде бағдарлау

3.2.1.1 дененің оң және сол жақтарын ажырату, бұл алдыңғы, артқы

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

3.2.2.2 бір-біріне қатысты 2-3 затты орналастыру: "бұрын, артында, арасында, ішінде, үстінде, астында" көрсетілім бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқаулық бойынша

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

3.2.3.2 қағаз парақта бағдарлау (ортасы, ортасында, жоғарғы, төменгі, сол, оң)

3.1. Қол мен саусақты дамыту

3.3.1.3 суреттерді қойылған нүктелер бойынша бастырып сызу

3.3.1.4 мозаикадан жоспар бойынша өрнек құрастыру

1 апта "Қыс қызықтары";
2 апта "Қысқы киім және аяқ киім";
3 апта "Үй жануарлары";
4 апта"Үй құстары";
5 апта "Жабайы жануарлар";
6 апта "Жабайы құстар";
7 апта "Көлік";
8 апта"Анамның мерекесі";
9 апта "Наурыз мерекесі"

3 -тоқсан

1.1. Көріп қабылдау және зейін

3.1.1.5 суреттің контуры бойынша таныс затты тану

3.1.1.6 нұсқауларға сәйкес затты табу: барлық қызыл түсті көрсету

3.1.1.7 сурет бойынша геометриялық фигуралардан құрастыру

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

3.1.2.5 геометриялық фигуралардың атауларын қолдану шеңбер, сопақ, шаршы, үшбұрыш

3.1.2.6 геометриялық пішіндерді жіктеу

3.1.2.7 заттарды ені бойынша салыстыру кезінде көзбен көріп салыстыру әдістерін қолдану

1.3. Есту қабылдау және зейін

3.1.3.3 шуларға эмоционалды түрде жауап беру: қолмен қатты және жағымсыз шудан қорғану, жағымды дыбыстарға қуанышты мимикамен, есту зейінімен, қимылдармен жауап беру

3.1.3.4 сөзсіз дыбыстарды ұзақтығы бойынша ажырату (ұзақ-қысқа), музыкалық ойыншықтарда ойнау

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

3.1.4.3 сөз бойынша затты сипап сезу арқылы табу

3.1.4.4 заттарды салмағы бойынша ажырату (ауыр-жеңіл)

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

3.1.5.3 дененің жағдайына адекватты жауап беру (көлденең, тік)

3.1.5.4 бұйрық бойынша қозғалыстарды орындау

2.1. Өз денесінде бағдарлау

3.2.1.1 дененің оң және сол жақтарын ажырату, бұл алдыңғы, артқы


2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

3.2.2.3 мектепте бағдарлау, сынып, дәретхана, асхана табу

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

3.2.3.3 үлгі бойынша 4 бөліктен тұратын заттық суретті құрастыру

3.2.3.4 нұсқаулыққа сәйкес қағаз парақта фишкаларды орналастыру

3.1. Қол мен саусақты дамыту

3.3.1.5 ермексаздан қарапайым заттарды, жануарларды, адамдарды мүсіндеу

3.3.1.6 үйренген элементтердің шекараларын салу

1 апта"Ағаштар"; 2 апта"Гүлдер"; 3 апта "Жәндіктер";
4 апта "Көктемге арналған киім"; 5 апта "Балықтар";
6 апта "Жемістер";
7 апта "Көкөністер";
8 апта "Жидектер";
9 апта"Жазға арналған киім"; "Балалардың жазғы қызықтары"

4 -тоқсан

1.1. Көріп қабылдау және зейін

3.1.1.8 геометриялық пішіндерден, таяқшалардан, моншақтардан үлгі мен сөз бойынша ою-өрнек жасау

3.1.1.9 көзге арналған гимнастика қимылдарын орындау

3.1.1.10 заттардың орналасқан жерлерін еске түсіру

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

3.1.2.8 өз бетінше, үлгі, ауызша нұсқау бойынша заттарды ені бойынша салыстыру кезінде қабаттастыру, беттестіру әдістерін қолдану

3.1.2.9 3 затты өлшемі бойынша салыстыру (үлкен, кіші, ең кішкентай)

1.3. Есту қабылдау және зейін

3.1.3.5 мимика және пантомима сүйемелдеуімен қоршаған ортаның дыбыстарына еліктеу

3.1.3.6 музыкалық ойыншықтар мен қимылдар арқылы әуеннің табиғатын (көңілді, мұңды) ажырату және жаңғырту

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

3.1.4.5 сөйлеу немесе пантомима құралдарының көмегімен иісті таңдау кезінде артықшылықтарды білдіру

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

3.1.5.5 табиғи құбылыстарға еліктеу (жаңбыр, жел)

3.1.5.6 эмоционалды күйді көрсететін мимикалық қозғалыстарды қайталау

2.1. Өз денесінде бағдарлау

3.2.1.1 дененің оң және сол жақтарын ажырату, бұл алдыңғы, артқы

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

3.2.2.4 табиғаттан кеңістіктік қатынастарды модельдеу (ғимараттар, құрылыстар, т.б.)

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

3.2.3.5 суреттің боялмаған бөлігін бояу


3.1. Қол мен саусақты дамыту

3.3.1.7 ырғақты ою-өрнектерді салу

      4) 4 -сынып:

Өтпелі ортақ тақырып

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 -тоқсан

1-2 апта Білім алушыларды бақылау және тексеру;
3 апта "Мен және менің отбасым";
4 апта "Менің денем". "Мен ұлмын, мен қызбын";
5 апта "Көкөністер";
6 апта "Жемістер, жидектер";
7 апта "Менің ойыншықтарым";
8 апта "Менің үйім";
9 апта "Менің мектебім"

1.1. Көріп қабылдау және зейін

4.1.1.1 бағдарлаудың іздеу тәсілдерін қолдану (жоспарлы бақылау)

4.1.1.2 затты оның жеке бөліктері арқылы тану

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

4.1.2.1 негізгі түстерді ажырату (қызыл, жасыл, көк, сары, ақ, қара)

4.1.2.2 сөз бойынша сәйкес түсті табу, таныс заттардың түсін атау

1.3. Есту қабылдау және зейін

4.1.3.1 4-5-тен таңдау кезінде ойыншықтардың табиғаты бойынша күрт ерекшеленетін дыбыстарын естіп ажырату

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

4.1.4.1 әр түрлі әрекет түрлерінде тактильді-моторлы сезімталдықты қолдану: модельдеу; саусақпен сурет салу; саусақ ойындары

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

4.1.5.1 ертегі кейіпкерлеріне, мультфильмдер мен фильмдердің кейіпкерлеріне еліктеу

2.1. Өз денесінде бағдарлау

4.2.1.1 өзінде және фотосуретте дене бөліктерін, басқа адамдардың, жануарлардың дене бөліктерін, дененің оң және сол жақтарын, алдыңғы, артқы жағын ажырату және атау

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

4.1.1.2 заттардың өздеріне қатысты орналасуын, заттардың бөліктерінің өзара орналасуын ажырату: алыс, жақын, айналасында, жоғарыда, төменде, өзіңнің алдыңда / артында, жоғарыда,төменде, астында

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

4.2.3.1 сұрақтарға жауап беру: "Қай жерде? Қайда ..?" (алға, артқа, жоғары, төмен, оңға, солға, бүйірге)

3.1. Қол мен саусақты дамыту

4.3.1.1 күнделікті өмірде және сабақта нақты қимылдар жасау (байлау, шешу, бекіту)

4.3.1.2 әртүрлі типтегі сызықтармен штрихтау

1 апта"Менің киімім";
2 апта "Менің аяқ киімім";
3 апта"Азық-түлік";
4 апта "Шай ыдыстары";
5 апта"Жиһаз";
6 апта"Жаңа жыл мерекесі";
7 апта"Жаңа жыл мерекесі"

2 -тоқсан

1.1. Көріп қабылдау және зейін

4.1.1.3 объектілердің сыртқы қасиеттері мен сапасына іс жүзінде назар аудару (сынау және қателесу әдісі, тәжірибелік қолдану)

4.1.1.4 сюжеттік суреттерде сюжеттік желіні, ұйқаспайтын жерін бөліп көрсету (болады, болмайды)

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

4.1.2.3 геометриялық денелердің (текше, шар, брус) атауларын өз сөзінде қолдану

4.1.2.4 заттардың суреттеріндегі текшені, шарды тану

1.3. Есту қабылдау және зейін

4.1.3.2 күлу, жылау, айқайлау, сыбырлауды ажырату және шығару

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

4.1.4.2 консистенциясы әртүрлі өнімдерді ажыратыңыз (сұйық, қатты, тұтқыр, борпылдақ)

4.1.4.3 үлгіге, сөзге, суретке сәйкес жұбын табу үшін санын көбейту кезінде таңдау

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

4.1.5.2 дененің әртүрлі беттермен жанасуына барабар жауап беру

2.1. Өз денесінде бағдарлау

4.2.1.1 өзінде және фотосуретте дене бөліктерін, басқа адамдардың, жануарлардың дене бөліктерін, дененің оң және сол жақтарын, алдыңғы, артқы жағын ажырату және атау

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

4. 2.2.2. бір-біріне қатысты 2-3 затты орналастыру: "алдында, артында, арасында, ішінде, үстінде, астында" көрсетілім бойынша, үлгі бойынша, ауызша нұсқау бойынша

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

4.2.3.2 қағаз парақта бағдарлау (ортасы, ортасында, жоғарғы, төменгі, сол, оң, бұрыш, сол жақ бұрыштар, жоғарғы оң жақ бұрыш)

3.1. Қол мен саусақты дамыту

4.3.1.3 суреттің контурын көшіру

4.3.1.4 үлгі бойынша мозаикадан заттың суретін жасау

1 апта "Қыс қызықтары";
2 апта "Қысқы киім және аяқ киім";
3 апта "Үй жануарлары";
4 апта"Үй құстары";
5 апта "Жабайы жануарлар";
6 апта "Жабайы құстар";
7 апта "Көлік";
8 апта "Анамның мерекесі";
9 апта "Наурыз мерекесі"

3 -тоқсан

1.1. Көріп қабылдау және зейін

4.1.1.5 қабаттасқан немесе шулы кескіндегі таныс нысанды тану

3.1.1.6 сипаттама бойынша затты табу: жасыл, тәтті, дөңгелек

4.1.1.7 геометриялық пішіндерден сурет бойынша, табиғаттан, жоспар, сызба бойынша құрастыру

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

4.1.2.5 шеңбер, сопақша, шаршы, үшбұрыш, тіктөртбұрышты әртүрлі көлемдегі, түсті фигуралардан (үлгі бойынша, аты бойынша) ажырату

4.1.2.6 заттарды екі белгі бойынша біріктіру (үлкен қызыл шарлар)

4.1.2.7 екі затты өлшемі, ұзындығы, биіктігі, ені, қалыңдығы, тереңдігі бойынша көріп салыстыру, қабаттастыру арқылы салыстыру

1.3. Есту қабылдау және зейін

4.1.3.3 сигналдарға жауап беру (тоқта, автомобильдің дыбысы және т. б.)

4.1.3.4 дыбыстың қарқынын есту арқылы ажырату; дыбыстық ойыншықтарда буындарды айту, шапалақтау, соғу арқылы ойнау

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

4.1.4.4 заттардың қасиеттерін ажырату (жұмсақ, қатты, тегіс, өрескел)

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

4.1.5.3 ойдан шығарылған заттармен әрекет ету

4.1.5.4 қозғалыстардың реттілігін өз бетінше орындау (2-3-тен)

2.1. Өз денесінде бағдарлау

4.2.1.1 өзінде және фотосуретте дене бөліктерін, басқа адамдардың, жануарлардың дене бөліктерін, дененің оң және сол жақтарын, алдыңғы, артқы жағын ажырату және атау

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

4.2.2.3 мектеп ауласында бағдарлау, мектептің кіреберісіне, қақпаға апаратын жолды табу және т.б.

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

4.2.3.3 сөз бойынша 4 бөліктен заттық сурет құрастыру

4.2.3.4 фишкалар мен геометриялық фигуралардың орналасуына түсінік беру

3.1. Қол мен саусақты дамыту

4.3.1.5 ермексаздан жануарларды, адамдарды, қоршаған орта объектілерін мүсіндеу

4.3.1.6 әр түрлі конфигурациялардың толқынды, көлбеу түзу және нүктелі сызықтар сызу

1 апта "Ағаштар";
2 апта "Гүлдер"; 3 апта "Жәндіктер";
4 апта "Көктемге арналған киім"; 5 апта "Балықтар";
6 апта "Жемістер";
7 апта "Көкөністер";
8 апта "Жидектер";
9 апта "Жазға арналған киім"; "Балалардың жазғы қызықтары"

4 -тоқсан

1.1. Көріп қабылдау және зейін

4.1.1.8 схема бойынша геометриялық пішіндерден, таяқшалардан, моншақтардан ою-өрнектер жасау

4.1.1.9 нұсқау бойынша өз бетінше еліктеу арқылы көзге арналған гимнастика қимылдарын орындау

1.2. Түс, пішін, өлшемді ажырату

4.1.2.8 атауы бойынша ажырату: үлкен-кішкентай, биік-төмен, қалың-жұқа, ұзын-қысқа, кең-тар терең-таяз

4.1.2.9 біртекті заттарды кішіден үлкенге қарай орналастыру

1.3. Есту қабылдау және зейін

4.1.3.5 қоршаған ортаның таныс дыбыстарында еркін бағдарлау

4.1.3.6 еліктеу арқылы қарапайым ырғақтарды ойнату

1.4. Тактильді-моторлық қабылдау және заттардың ерекше қасиеттерін қабылдау

4.1.4.5 иістерді ажырату (гүлді, цитрустық, қылқан жапырақты, ванильді, кофе)

1.5. Кинестетикалық және кинетикалық даму

4.1.5.5 позалар мен қозғалыстарды жасау ("Айна" сияқты ойындар)

4.1.5.6 ертегі мен мультфильм кейіпкерлерінің эмоцияларын мимикамен және пантомимикамен жеткізу

2.1. Өз денесінде бағдарлау

4.2.1.1 өзінде және фотосуретте дене бөліктерін, басқа адамдардың, жануарлардың дене бөліктерін, дененің оң және сол жақтарын, алдыңғы, артқы жағын ажырату және атау

2.2. Қоршаған кеңістікте бағдарлау

4.2.2.4 жоспарланған және схема бойынша кеңістіктік қатынастарды модельдеу

2.3. Қағаз парағында, үстел бетінде бағдарлау

3.2.3.5 суреттің жетіспейтін бөліктерін аяқтау

3.1. Қол мен саусақты дамыту

3.3.1.7 конфигурациясы бойынша баспа әріптерінің элементтеріне ұқсас фигураларды салу

 

Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде жүргізілетін)

      Ескерту. Бұйрық 323-1-қосымшамен толықтырылды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) "Білім туралы" Заңының 19-бабы 1 тармағына сәйкес әзірленген.

      2. Бағдарлама мақсаты –оқушы үшін қол жетімді әр түрлі әлеуметтік өзара әрекеттесу тәжірибесін, жеке психофизикалық мүмкіндіктер мен танымдық қабілеттерді ескере отырып, оқу іс-әрекетіне сәтті бейімделу және одан әрі әлеуметтену үшін байланыс құралдарын қалыптастыру.

      3. Бағдарлама міндеттері:

      1) тіл біліктерін дамытудың алғышарттарын қалыптастыру: тілдің дыбысталуына назарын аудару, сөйлеу кезіндегі ырғақты сезінуін, артикуляторлы қимыл-қозғалыстарға еліктеу біліктерін, дауыстау пен тыныс алуын, сөйлеу элементтерін есте сақтап, кейін қайталау, ана тілінің 4 немесе одан да көп дыбыстарын танып қайталауын дамыту;

      2) адекватты вербалды тәртібінің алғышартты дағдыларын дамыту;

      3) қарапайым мәтінді тындап, түсіну дағдыларын қалыптастыру, оны мәтіннің мазмұнымен сәйкестендіру білігі;

      4) осы Бағдарламада және басқа арнайы оқу бағдарламалары аясында зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылардың сөздік қорын анықтау және дамыту.

      4. Бағдарламаның түзете-дамыту міндеттері:

      1) білім алушыларды вербалды, бейвербалды және альтернативті құралдар арқылы қатынасқа түсуді, ересектермен және басқа балалармен тіл арқылы әрекеттесуге қажеттілігін ояту;

      2) оқыту нысанының сөйлеу тұйықтығын жою мақсатында функционалды рөлін меңгеруге жағдай жасау;

      3) сөйлеу тілінің психомоторлы базасының элементтерін қол жетерлік деңгейде қалыптастыру: сенсорлы-перцептивті процестер, көру-моторлы тепе тендік, қолдың және саусақтардың еркін қимылдары, кеңістік туралы түсініктері, жоғарғы психикалық қызметтердің элементтері.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

      5. Бұл бағдарламаныңмазмұны өмірлік маңызды бейімделу және сөйлеу дағдыларын игеруге тәжірибелік бағытталған.

      6. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылардағы когнитивті және сөйлеу дамуының кемшіліктері олардың басқалармен толыққанды коммуникативті байланыстарының қалыптасуына кедергі келтіреді, мінез-құлықтың бұзылуына және әлеуметтік бейімделуге әкеледі, нәтижесінде "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" сабақтарында сөйлеу дағдылары сөйлеу тілінің барлық функциялары аясында жүзеге асырылады: коммуникативті, танымдық, реттеуші.

      7. Бір сыныптың оқушылары ақыл ойы мен психофизикалық дамудың бұзылуының әртүрлі деңгейімен, белгілі бір психикалық функцияның, практикалық дағдылардың қалыптасу деңгейімен сипатталады.

      8. Оқу процесін ұйымдастыру кезінде білім алушылардың ерекше жалпы психофизикалық ерекшеліктері ескеріледі:

      1) психикалық бұзылулардың психикалық және соматикалық аурулармен, эмоционалды-ерік аясының бұзылуымен үйлесуі;

      2) көру, есту, тірек-қимыл аппаратының жергілікті немесе жүйелі бұзылуларының болуы;

      3) дамудың біркелкі дамуы және негізгі жүйке процестерінің тепе-теңдігінің бұзылуы-тежелуі мен қозу: кейбіреулерінде баяу қарқын, сәйкессіздік, сөйлеу қозғалыстарының ыңғайсыздығы байқалады, ал басқаларында ретсіз, мақсатсыз әрекеттермен үйлесетін қозғыштық жоғарылайды;

      4) сөйлеу тілінің барлық құрылымдық компоненттерінің вариативті бұзылыстары: фонетикалық-фонематикалық, лексикалық және грамматикалық, бұл ауызша және жазбаша сөйлеуді қалыптастыруды қиындатады немесе мүмкін емес етеді, вербалды емес және балама коммуникацияның әртүрлі құралдарын қолдануды талап етеді.

      9. Ауызша сөйлеу тілін меңгерген мектеп оқушыларына қолдың және артикуляциялық мүшелердің ұсақ, дәл сараланған қозғалыстарын жүзеге асыруда айтарлықтай қиындықтары тән, олар: бір қалыпты ұстап тұру, затты қолмен ұстап алу, тілдің ұшын жоғары немесе төмен бүгу, дыбысты айтуының бұзылыстарын,сөйлеу тілінің анықтылығын түзету процесін қиындатататын, бір қалыптан екінші қалыпқа ауысу.

      10. Осы санаттағы білім алушылардың ауызша сөйлеу тіліне төмендегілер тән: импрессивті және экспрессивті аграмматизмдер (сөйлеу тілінде сөзжасам мен сөзөзгерту жоқ), сөз таптарын қайталау, басқа адамдардың сөздері мен сөз тіркестерін семантикалық мазмұнын ескермей (механикалық түрде) қолдану, эхолалия.

      11. Зияты орташа түрде зақымдалған оқушыларды оқыту және тәрбиелеу ересектермен және басқа балалармен ынтымақтастық арқылы тәжірибелік сөйлеу дағдыларын қалыптастыруды қамтиды.

      12. Осы бағдарлама аясында ауызша және жазбаша сөйлеу тілінің бұзылыстарын түзету жұмысының бағыттылығы жалпы дидактикалық және арнайы қағидаларды белгілейді:

      1) гуманизм –оқушының мүмкіндіктеріне сену, субъекттілі, позитивті ықпал ету;

      2) жүйелілік– білім алушыны тұтас, сапал бірлігіны, динамикалық түрле дамуға қабілетті нысан ретінде қарастыру; оның сөйлеу мүмкіндіктерін психикалық дамудың басқа жақтарымен байланыста қарастыру;

      3) реализм қағидасы–оқушының нақты мүмкіндіктері мен оның дамуының жағдайын, диагностикалау мен түзете-дамыту жұмысының ескеру;

      4) онтогенетикалық - логопедиялық ықпал ету әдістемесін құрастырған кезде қалыпты жағдайда тілдің әртүрлерінің қызметтері мен қалыптасу заңдылықтарын ескеру;

      5) этиопатогенез қағидасы–логопедтің оқушының ерекше білім алуға қажеттілігін белгілеу үшін сөйлеу тілі бұзылыстарының жеке механизмдері мен себептерін ескеру.

      13. Бағдарламаның тиімді іске асырылуын оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық ықпал ету қамтамасыздандырады:

      1) іс-әрекеттік ықпал ету, осыған сәйкес, логопед түзете-дамыту жұмысы барысында бала жасына сай жетекші әрекетке сүйенеді;

      2) жекеше-дифференциалды ықпал ету, осыған сәйкес логопед оқушының жеке мүмкіндіктеріне қарай, түзете-дамыту жұмысының мақсатын, мазмұнын, формаларын, тәсілдерін бейімдейді;

      3) жүйелі ықпал ету, осыған сәйкес, түзете-дамытуда міндетті түрде дыбыс айту, фонематикалық процестерге, лексика мен грамматикалық жағына әсер етуді көздейді.

      14. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылармен логопедиялық жұмыстың ерекшеліктері:

      1) оқытудың арнайы әдістері мен құралдарын пайдалану, "айналма жолдарды" құру, мысалы, баспа бейнелерді, заттық және графикалық алгоритмдерді, электрондық коммуникация құралдарын, сыртқы ынталандыруларды пайдалану;

      2) визуалды, аудиалды және тактильді айқындылықты пайдалана отырып, анализаторларды барынша қосу;

      3) саусақтардың нәзік қимылдарының манипулятивті әрекеттерін сөзбен байланыстыруын дамыту;

      4) оқушылардың еліктеу қабілеттеріне және көрнекі-әрекеттік ойлаудың сақталған мүмкіндіктеріне сүйене отырып логопедиялық ырғақ элементтерін кеңінен қолдану;

      5) танымдық қажеттіліктерді қоздыру үшін негізгі эмоцияларды өзектендіру;

      6) материалды қарапайым элементтерге нақтылап бөлу: оқыту әр элемент бойынша жүргізіледі, содан кейін ғана олар тұтастай біріктіріледі, ал білім алушылар жалпылауға үйренеді;

      7) логопедиялық материалдың жиі қайталануы, оны жаңа жағдайда қолдану;

      8) оқушының сәл де болса оқу жетістіктерін міндетті түрде ескеру және эмоционалды бағалау;

      9) білім беру ортасының ерекше кеңістіктік, уақыттық және семантикалық ұйымдастырумен оқытуды сапалы жекешелендіру: мысалы, ақыл ой бұзылыстарымен ұштастыра отырып, аутисттік спектрі бар зияты зақымдалған білім алушылар топтық сабақтарға дейін, ең алдымен кезеңділікпен қоршаған орта құбылыстарының өзара байланыстылығын түсінуге мүмкіндік беретін, білім беру кеңістігі мен уақытты құруда жеке дайындыққа мұқтаж,

      10) білім беру кеңістігінің шекарасын белгілеу өз кезегінде білім беру кеңістігін максималды кеңейту мен қажеттілікті ескеруді көздей отырып, білім беру ұйымынан тыс жерде әлеуметтік қарым-қатынасқа түсу дағдыларын қалыптастыру: дүкендерде, кафе, емхана, қоғамдық көліктерде.

      15. Түзету-логопедиялық жұмыс нәтижелілігін қамтамасыз ету үшін мұғалім-логопед арнайы әдіс-тәсілдерді қолданады:

      а) тәжірибелік (жаттығулар: еліктеу-орындау, жаттықтыру,түзеу, шығармашылық; ойындар: дидактикалық, сюжетті-рөлді, іскерлік; заттық моделдеу);

      б) көрнекілік (графикалық, символдық, иллюстрациялық, шынайы);

      в) өзінің тілегін, білімін, әрекеттерін сұрақ-жауапты үлгілерді меңгеру үшін, лексикалық материалды бірлесіп, ілесіп қайталау тәсілі арқылы, сөздік (сөз, логопедтің әңгімесі, әңгіме, сөйлеу тілін талдау), жаттанды фразаны қайталау.

      16. ҚР БҒМ 22.01.2016 жылғы № 70 бұйрығына сәйкес, білім алушылардың ынтасын арттыру, өмірлік және оқу дағдыларын неғұрлым сапалы қалыптастыру мақсатында, логопедиялық сабақтарда әртүрлі көрнекілікті пайдалана отырып, анализаторларды барынша қосу үшін дидактикалық дамытушы ортаны орынды реттеу жағдайында оқытудың техникалық құралдары қолданылады:

      1) логопедиялық сабақтардың бөліктері немесе тұтас сабақтар "Интербелсенді дыбыстық тақта (дыбысты машықтандыру, логиканы дамыту, ойцн терапиясы мен дыбыстың сапасы, күші, бағытын ажырату)", "Акустикалық тактилді тақта" қолдану арқылы, сенсорлы бөлмеде өткізілуі мүмкін

      2) мультимедиялық интербелсенді дамытушы бағдарламалық-әдістемелік кешеннің үшөлшемді аксессуарлары мен карточкалары бар электронды ресурс, интербелсенді тақтатәжірибелік тілді дамыту жұмысында кеңінен пайдаланылады;

      3) Түзетуде сергіту сәттерінде, әсіреседизартрия мен ринофониясы бар балалармен жұмыста "Логопедиялық жаттықтырғыш" дыбыстық белгіні көрнекілікпен сәйкестендіруде өзіндік сөйлеу тілін бақылауда кеңінен қолданылады;

      4) "Тілдік қатынасты меңгеру және дамытуға арналған тілдік жаттықтырғыш" құралын мұғалім-логопед фразалық сөйлеу тілін меңгермеген білім алушылармен жұмыста қолданады.

      17. Оқушылардың психофизикалық, неврологиялық ерекшеліктерін ескеріп, сөйлеу қабілетінің полиморфты және тереңдігі аясында олардың жұмыс қабілеттілігінің төмендеуін ескере отырып, логопед-мұғалім мультимедиялық, электронды құрылғыларды санитарлық нормалар мен ережелерге қатаң сәйкес, шектеулі және қатаң мөлшерде қолданады, алайда, дәстүрлі (нақты) дидактикалық ресурстарды кеңінен қолданады:

      1) жануарларды, ертегі кейіпкерлерін, тұрмыстық заттарды бейнелейтін ойыншықтар;

      2) жазықтық және үлестірме материал (карточкалар, суреттер, пазлдар);

      3) қуыршақ – сахналау және ойын-драматизациялар және ұлттық ойындар үшін ұлттық костюмдер, декорациялар мен аксессуарлар;

      4) оқушылардың мүмкіндіктеріне сәйкес келетін әдебиеттер, оның ішінде суреттері, әңгімелері, өлеңдері бар кітаптар; халық және авторлық ертегілер.

      18. Бағдарлама бірқатар шарттарды орындау кезінде жалпы білім берудің негізін қалайды:

      1) сабақтарда пәндер бойынша өтпелі тақырыптық жоспарлауға сәйкес дидактикалық материал пайдаланылады;

      2) жалпы білім беретін пәндер бойынша мұғалім-логопедтің басшылығымен сабақтар мен сабақтарға өзара қатысу үдерісінде және қорытындылары бойынша білім алушылардың әрқайсысының сөйлеу дамуының жай-күйі, әлеуетті мүмкіндіктері мен болжамы туралы кәсіби білімнің толық бейнесін қалыптастырады;

      3) "Айналадағы әлем", "Музыка және ырғақ", "Қол еңбегі" "Бейнелеу өнері", "Сенсорлық даму", "Сөйлеу және коммуникацияны дамыту", "Заттық -тәжірибелік әрекет" оқу пәндерімен пәнаралық өзара байланыс орнатылады, оларды зерделеу кезінде логопедиялық сабақтарда қалыптастырылатын коммуникативтік және басқа да сөйлеу дағдылары бекітіледі және дамиды.

      19. Зияты орташа түрінде зақымдалған балаларда академиялық тілдік білімді қалыптастыруға бағытталған логопедиялық сабақтың дәстүрлі өткізілуінің тиімділігі төмен, сол себепті тіл дамуының кемшіліктерін түзету процесі мазмұнды және/немесе ұйымдық нысандарды қатаң реттеуді көздемейді.

      20. Сабақ барысында логопед әр оқушыда осындай қажеттілік туындаған сәтте – жеке жұмысты орындауға жағдай жасау үшін, жеке қарқынмен, мұғалімнің жеке көмегін алу үшін қызмет түрінің өзгеруін қамтамасыз етеді.

      21. Білім алушыларға сабақ барысында логопедиялық кабинеттің кеңістігінде еркін қозғалуға мүмкіндік беріледі.

      22. Орташа ақыл ойы кемістігі бар білім алушылардың тіл дамуының кемшіліктерін түзету бойынша оқу іс-әрекетінің барлық нысандары мен түрлері өздерінің белсенділігін, бастамашылығы мен дербестігін қалыптастыруға бағытталған.

      23. Орташа ақыл ойы кемістігі бар білім алушылардың жетістіктерін бағалау сипаттамалық квалиметриялық құралдарды пайдалана отырып жүргізіледі: жеке сөйлеу картасында міндетті түрде сөйлеу дағдысын меңгерудің дербестік дәрежесі (дербес, үлгі бойынша, еліктеу бойынша, педагогпен бірлескен іс-қимылдардың көмегімен) және үлгі бойынша іс-әрекеттерді орындау кезінде көрсетілетін педагогикалық көмек түрі көрсетіледі (ұйымдастырушы, бағыттаушы, эмоционалды).

      24. Бағдарламада оқушылардың тіл дамуының кемшіліктерін түзету бойынша жеке бағдарламаларының мазмұнын анықтауға бағыттаушы негіз болатын оқыту мақсаттарының жүйесі тұжырымдалған. Мектептің педагогикалық кеңесі оқушылардың аймақтық ерекшеліктері мен мүмкіндіктерін ескере отырып, тақырыптар мен өтпелі тақырыптар тізбегіне өзгерістер енгізе алады.

      25. Тіл дамуының кемшіліктерін түзетудің жеке бағдарламасы логопед-мұғалім белгіленген тәртіппен жүргізетін логопедиялық диагностика негізінде жасалады.

3-тарау. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінің мазмұны

      26. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәні бойынша 1-4 сыныптарда оқу жүктемесі:

      1) 1-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында 132 сағатты құрайды;

      2) 2-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды;

      3) 3-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды;

      4) 4-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.

      Пәннің оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" ҚР Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы үлгілік оқу жоспарына сәйкес жасалды (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген).

      27. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінің Бағдарлама мазмұны 4 бөлімді қамтиды:

      1) "Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі";

      2) "Қатынас";

      3) "Тілдің дыбысталуы";

      4) "Оқылым мен жазылым".

      28. "Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) сенсорлы тәжірибе;

      2) моторика және кеңістіктік туралы түсініктері.

      29. "Қатынас" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) вербалды қатынас;

      2) бейвербалды қатынас.

      30. "Тілдің дыбысталуы" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) дыбысталған тілді түсіну;

      2) айтылым.

      31. "Оқылым мен жазылым" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) балама оқу;

      2) графика және жазу.

      32. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 1 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) сөйлеу тілінің психомоторлық негізі. Қоршаған орта дыбыстарын тыңдау, есту зейінін көрсету, қимылдармен және ым ишарамен негізгі өмірлік функцияларды көрсету (тыныс алу, қарау, тыңдау, иіскеу, сөйлеу, тамақтану). Белгілі бір және дерексіз кескіндердегі (пиктограммалардағы) таныс заттардың визуалды бейнелерін тану – тұтастай алғанда, бөлшектері бойынша, оларға тән дыбыстары бойынша. Музыка тыңдау кезінде қарама-қарсы эмоцияларды білдіретін дене және бет қимылдарын тану;

      2) қатынас. Таныс қарым-қатынас жағдайында ересектермен және құрдастарымен қол жетімді байланыс құралдары арқылы қатынасқа түсу (баламаларын қоса). Ересектермен және құрдастарымен қарым-қатынас жасауға қызығушылық таныту. Мұғалімді, балаларды және ертегі кейіпкерлерін қарсы алу үшін қолды пайдалану. Ересек адамның сөйлеуіне қызығушылық және мәтінді оқу процесінде оның дауысына назар аудару. Қаратпа сөйлеуге оңды жауап беру (мимика-ым-ишара және вербалды құралдар);

      3) тілдің дыбысталуы. Нұсқау бойынша бірінші тақырыптық концентр шеңберіндегі екі - үш заттың және/немесе суреттердің арасынан бір затты табу – "Мен баламын: менің денем. Менің сезімдерім мен қажеттіліктерім". Нұсқауларды түсіну, бірлескен іс-қимыл деңгейінде тыныс алу-дауыстық және артикуляциялық жаттығуларды орындау. Тақырыптың сурет, пиктограмма және сөзбен байланысы. Есту арқылы тану, берілген дыбыстың айтылуы (А, Т, Ә, О, Ө, У, И, М). Айтылым кемшіліктерін жою, сөйлеу кезіндегі тыныс алуын, дауыс, артикуляциялық қозғалыстардың кинетикалық және кинестетикалық негізін дамыту, дикциялық жаттығулар және дыбыстарды мүмкіндігінше қол жетімді жеке айқындық деңгейінде айту;

      4) оқылым және жазылым. Есту зейіні мен естіун шоғырландыруын дамыту. Ересектерге иллюстрациялары бар шағын мәтіндерді оқуға деген қызығушылықты қалыптастыру, үстел үсті ойынын таңдауға оң көзқарасты білдіру. Қылқаламмен, саусақпен, алақанмен бояу, әртүрлі жазу элементтерін таңдау және пайдалану. Көрсету және үлгі бойынша қарапайым тапсырмаларды орындау, бірінші концентр тақырыбы бойынша пиктограммаларды тану және ажырату (ұсынылған екі суреттің бірі)-"Мен баламын".

      33. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 2 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) сөйлеу тілінің психомоторлық негізі. Затқа назар аударып, көз үзбей қарау, белгілі және дерексіз кескіндердегі (пиктограммалардағы) таныс заттардың визуалды бейнелерін тану. Өзінің дене бөліктерін өзінде және пиктограммада көрсету, әртүрлі пішінде ұсынылған ұқсас немесе берілген заттарды және олардың бейнелерін тану сәтін көрсету;

      2) қатынас. Өзінің қажеттіліктері мен тілектерің қол жетімді құралдармен білдіру, қуаныш, қайғы, таңданудың бет-әлпеті арқылы көргендеріне деген көзқарасын көрсету. Ойын жағдайында қатынастық белсенділіктің көрінісі, өзара әрекеттесудің қол жетімді тәсілдері аясында "серіктестің" әлеуметтік рөлін түсіну. Қатынастық мақсаттар үшін қарапайым белгілерді пайдалану. Ынталандырушы интонацияны түсіну. Кеңістікке қатысты сөздердің мағынасын түсіну және орындау. Сөзбен сүйемелдеу арқылы саусақ ойындары процесінде ересек адамның іс-әрекетіне еліктеу бойынша ойын әрекеттерін орындау, сөзбен біргелестіріп, ойыншықпен тақырыптық-ойын және бейнелеу әрекеттерін орындау;

      3) тілдің дыбысталуы. Тыңдалған мәтіннің жалпы нақты мазмұнын қабылдау және түсіну, ересек адамның сөйлеген сөзіне оң жауап беру (ым-ишара және вербалды құралдар). Айтылым кемшіліктерін түзету, сөйлеу кезінде тыныс алуын, дауыс, артикуляциялық қозғалыстардың кинетикалық және кинестетикалық негізін дамыту, дикциялық жаттығулар және дыбыстарды мүмкіндігінше қол жетімді жеке айқындық деңгейінде еліктеу арқылы айту. Бірінші-екінші типтегі буындық құрылымы бар сөздерді қайталау, әртүрлі заттарды атау, олардың суреттері және осы заттарды негізгі белгілері бойынша сипаттау;

      4) оқылым және жазылым. Оқу тәжірибесінде қолжетімді біліктерді игеру, әліпбиді жаттау (А, Т, У, П, Н), графикалық ұқсастығы бар (А және М) әріптердің жұптарын ажырату. Нақты жағдайда нұсқау бойынша, жазатын затпен бағытталған әрекеттер орындап жаттығу.Қарапайым графо-моторлы біліктерді қалыптастыру, бірінші және екінші концентр тақырыптары бойынша пиктограммаларды (ұсынылған үш-төртеуінен біреуін) тану және ажырату-"Мен баламын", "Бала және жақын орта".

      34. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 3 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) сөйлеу тілінің психомоторлық негізі. Дыбыстық ынталандыру заттарды күші, сапасы және бағыты бойынша ажырату. Ұқсас заттарды сипап сезіп, ажыратып және атауын атау, еліктеуіш ойындар: қозғалыста қуыршақтардың, жануарлардың, құстардың бейнелерін көрсету. Дабыл, қарапайым дыбыстық-сөздік сүйемелдеуімен барабан соққыларына арналған жолдар мен кілемшелермен ырғақты жүру;

      2) қатынас. Логикалық негіздеме жасауға тырысып, күнделікті жағдайларда және жеке тәжірибеде жалпы қабылданған бейвербалды қарым - қатынас құралдарын игеру - адамға қажетті киім мен аяқ киімді сыртқы келбеті бойынша, көңіл - күйі бойынша, дәлелмен таңдау (үлкен ағай-үлкен етік, көңілді Шалқар-қызыл жейде), өнімді орнату, қолдау және байланыстың аяқталуы. Қатынастың баламалы құралдарымен танысу. Ертегі кейіпкерінің ойын жағдайына эмоционалды оң реакцияны көрсету. Ересек адамның қимылдары мен кейіпкерлердің іс-әрекеттерін бақылау және түсіну, ертегі кейіпкерлерінеойын әрекетіне жауап беру (ым-ишара құралдары мен әрекеттері). "Отбасы", "Көлікте", "Дәрігерде", "Көшеде" және т. б. сюжеттермен өзін ойын рөлінде атай отырып, қарапайым рөлдік диалогты орындау;

      3) тілдің дыбысталуы. Айтылымның жеке кемшіліктерін жою, сөйлеу кезіндегі тыныс алуын, дауысын, артикуляциялық қимылдардың кинетикалық және кинестетикалық негізерін дамыту. Аса қолжетімді анықтық деңгейде үлгі және еліктеу бойынша дыбытарды айту және дикциялық жаттығуларды орындау. Буындық құрылымдардың бірінші-екінші типтеріне жататын сөздердібір буыннан екіншіге біртіндеп ауысу арқылы, қайталау. Сын есім, зат есім және жиі қолданатын етістіктермен сөздік қорын молайту. Өз атынан үлгі бойынша екі сөзден құралған сөлемдерді моделдеу және құру;

      4) оқылым және жазылым. Иллюстрация мен оның элементтерінің ересек адам оқыған таныс мәтінмен байланыстыру. Қолжетімді вербалды, бейвербалды құралдарды (сөзбен, дыбыспен, қимылмен, іс-қимылмен), баламалы құралдарды (графикалық, баспа, электрондық құрылғы бейнелері) пайдалана отырып, ойын әрекеттерінің ережелерін, тәртібін есте сақтау. Бірінші, екінші және үшінші концентр тақырыбына арналған пиктограммаларды тану, ажырату (ұсынылған төрт-бес суреттің бір-екеуі)- "Мен баламын", "Бала және оны қоршаған жақын орта", "Бала және үлкен әлем". Бастырып сызу, штрихтау және сурет салу, бетті қара, түрлі-түсті қарындаштармен, шарикті қаламдармен сызу, АТ, АТАТ, ААТТААТТ, ААТААТ сызбасы бойынша шаршы, шеңбер, жолақшада кезектесіп, дайын элементтерден өрнектер жасау.

      35. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 4 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) сөйлеу тілінің психомоторлық негізі. Марш ырғағымен музыкалық бөлімнің ырғақты негізін қайталау. Кеңістіктік және уақыттық түсініктерін анықтау, бір уақытта ұсынылған екі-үш элементтен тұратын қатарды қайталау.Үлгі бойынша үш массаж элементтерін қолданып, өз қолының саусақтарына массаж жасау. "Көз- қол" атты тепе тендікті дамытуға арналған жаттығу, тізбектерді құру;

      2) қатынас. Ертегі кейіпкерінің атынан ересек адамның сөйлеген сөзіне және заттық-ойын әрекеттеріне оң жауап (ым-ишара және ауызша құралдарарқылы). Көрсету қимыл мен сөйлеу тілін қолдана отырып, өзінің фотосуретін (немесе жалпы фотосуреттен) басқалардан табу. Қысқа ертегілерді тыңдау, ертегі кейіпкерлерін таңдау, қол жетімді вербалды және бейвербалды құралдарды (көзқараспен, ым-ишарамен, қимылмен, іс-әрекетпен) қолдана отырып, сюжеттік ойыншықты ойнауға қызығушылық таныту, бөлімнің мазмұны әр оқушының әр түрлі өзара әрекеттесу жағдайларындағы жеке мүмкіндіктерін ескере отырып талданады. Оқу әрекеттеріне арналған бір-екі сатылы нұсқауларды дәл орындау: тыңдауы, өлеңдер мен ертегілердің мәтінінен суреттер мен пиктограммаларды табуы. Өзгелердің назарын өзіне, сыртқы келбетіне және іс-әрекеттеріне, репликалар арқылы тартуы, бағалауды күтуі;

      3) тілдің дыбысталуы. Сөйлеу тілін немесе пиктограммаларды қолдана отырып, ойыншықтар, сүйікті заттар, оқушылар үшін қызықты жағдайлар мен оқиғалар туралы қысқаша сипаттама әңгімелер құрастыру. Таныс балалар мен ересектердің есімдерін білдіретін сөздерді тану және айту (5-6 есім). Бірінші - бесінші типтегі буындық құрылымы бар сөздерді бір буыннан екіншісіне, дауыссыз дыбыстар қатар келген сөздерде бір дауыссыз дыбыстан екіншісіне өтіп, қайталау. Суреттер, бақылаулар, көрген, бастан кешкен және естіген/оқығаны туралы әңгімелер. Монологтік және диалогтік формаларда "мәлімдеме" құру, сөйлеу тілінің дыбысталуының негізгі ережелерін сақтауы (ырғақ, екпін, қарқын, темп, әуезділік, интонация, кідіру), кім? не? сұрақтары бойынша сөйлемді аяқтау білігі. Осы сұрақтың сөздеріне сүйене отырып, қойылған сұраққа жауаптар, моделдер мен үлгілер бойынша екі-үш сөз тіркестерін дербес құру;

      4) оқылым және жазылым. Ойын ережелерін білім алушыға әр түрлі қол жетімді тәсілдер арқылы жеткізу (бірлескен іс-әрекеттер, көрсету және еліктеу, өз бетінше әрекет етуі). Қарапайым графикалық тапсырмаларды түрлі-түсті қарындаштармен орындау, үлкен қағаз парақтарына фломастерлермен, щеткалармен, қарындаштармен түзу және қисық сызықтарды, бұрышты нысандарды салу. Тіректер бойынша А, О, Т әріптерінің "хаты": трафареттер (биіктігі 10 см), нүктелер, сызықша іздері - дербес немесе мұғалімнің көмегімен.

      36.Бағдарламаның мазмұнын оқу жылдары (сыныптар) бойынша бөлу шамамен болады. Логопед оқу мақсаттарының көлемі мен күрделілігін, сондай-ақ әрбір білім алушының қабілеттері мен мүмкіндіктерін, нақты жетістіктерін ескере отырып, дағдыларды қалыптастыру үшін қажетті уақытты жекебелгілеуге құқылы.

Параграф 2. Оқу мақсаттарының жүйесі

      37. Бағдарламада ұсынылған оқыту мақсаттары кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгіде бірінші белгі – сыныбын, екінші және үшінші белгі – бөлімнің және бөлімшенің реттік санын, төртінші белгі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 1.1.2.1 кодында "1" - сыныбы, "1.2" - бөлім және бөлімше, "1" - оқыту мақсатының реттік саны

      38. Бөлімдер мен сыныптар бойынша оқу мақсаттарының жүйесі:

      1) "Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1 сынып

2 сынып

3 сынып

4 сынып

1.1. Сенсорлы тәжірибе.

1.1.1.1 жақында қозғалып келе жатқан затты көзімен бақылау (жазықтықта, тігінен, дөңгелек бойына, алға/артқа) 1 минут ішінде

2.1.1.1 1 минут бойы баланың алдында (баланың оң жағында, сол жағында) жоғары, төмен және көз деңгейінде орналасқан қозғалмайтын затқа көзді тоқтату

3.1.1.1 белгілі бір түсті, бейнені және толық емес, шатасқан суреттегі таныс заттарды 10-15 секундта тану

4.1.1.1 заттық суреттердегі, сюжеттік суреттердегі, Равен матрицасындағы, қарапайым пазл-композициялардағы бөлшек пен бүтінді сәйкестендіру

1.1.1.2 адамның бетіне, фотосуретке 30 секундқа қарау

2.1.1.2 мұғаліммен бірге дене бөліктерін фотосуретте және өзіңізде көрсету

3.1.1.2 қозғалатын қашықтағы нысанды көзбен қадағалау

4.1.1.2 сөзге қатысы жоқ дыбыстардың күшін ажырату: табиғат дыбыстары мен дауыстарына еліктепқатты және ақырын дыбыстау

1.1.1.3 суреттерден ойыншықтарды табу (түрлі-түсті сурет-иллюстрация, оқушының көзінше ересек адам салған сурет, екі-төрт бөліктен тұратын сурет)

2.1.1.3 дене бөліктері бейнеленген пиктограммаларды іріктеп, дене бөліктерін өзінде, қуыршақта көрсету, суретте, пиктограммада бөліктерді атауға тырысу

3.1.1.3 нысандардың түстері (қызыл, көк, сары, жасыл, қара, қоңыр) түсі бойынша тану (ажырату) заттар мен суреттерді, қарындашты таңдау

4.1.1.3 стандарттарды қолдана отырып, шөпке, аспанға, күнге, суға, қарға тән түсті бөлектеу), нысанды түс, түс (жануарларды) белгісі бойынша тану

1.1.1.4 таныс ойыншықты жеке бөлшектері, оған тән дыбыстары бойынша (дыбыстық ойыншықтар), сипап сезу арқылытану

2.1.1.4 көлемі, құрылымы жағынан ұқсас таныс заттарды сипап сезу арқылы тану, дыбыспен, ым-ишарамен, қозғалыспен тану, көрсету

3.1.1.4 ағаш, металл, пластмасса, желіммен, әртүрлі температурадағы сумен жанасудаәр түрлі реакция білдіру, температурадағы су

4.1.1.4 заттарды жалпы белгісі бойынша стереогноз процесінде топтастыру: "Кедір-бұдыр (тегіс) затты көрсет, ата")

1.1.1.5 құлақ (иық, бел) тұсында тұрған дыбыстың қозғалмайтын көзін табу

2.1.1.5 табиғат дыбыстарын (жаңбыр, құстар мен аңдардың дауысы) және музыкалық аспаптардың дыбысын (ысқырық, барабан, ысқырық) тану

3.1.1.5 дыбыстың қозғалмайтын алыста тұрған көзін нысанмен сәйкестендіріп, табу және дыбысталуы бірдейлерді табу

4.1.1.5 бөліктің ырғақты негізін марш ырғағымен сәкестендіріп, қайталау

1.2.Моторика және кеңістік туралы түсініктері.

1.1.2.1 педагогпен бірлесіп, статикалық және динамикалық тепе тендікке арналған саусақ жаттығуларын орындау

2.1.2.1 педагогпен бірлесіп, өзінің қол саусақтарына массаж жасау (үлгі бойынша 3 тәсілден тұратын массаж)

3.1.2.1 оң және сол қолдарының саусақтарын кезекпен, ырғақпен жақындатып, қосып, айқастыруды қайталау

4.1.2.1 үлгі бойынша, үш массаж тәсілін қолданып, массаж құралымен, өзінің қол саусақтарына массаж жасау

1.1.2.2 педагогпен бірге, еліктеу бойынша жұдырықтарды жұму, ашу

2.1.2.2 жұдырықтарды ырғақты түрде жұму, ашу, заттарды әртүрлі ұстау әрекетін жасай отырып, ұсақ заттарды сұрыптау

3.1.2.2 жылы су құйылған ыдысқа қолын салып, жылыту, түгі бар орамалмен сүртіп, құрғату

4.1.2.2 құрастырғыш және құру-шашу, ойыншықтармен ойнау: педагогпен бірге немесе еліктеу бойынша

1.1.2.3 кабинет кеңістігінде бағдарлау, алдыға, артқа бағыттарын көрсету

2.1.2.3 кеңістігінде бағдарлау, алдыға, жоғары төмен, алдыға артқа бағыттарын көрсету

3.1.2.3 имитация-ойындарын ойнау: қуыршақ, жануарлардың қимылдарын келтіру

4.1.2.3 педагог атаған бағыт бойынша қозғалу: алдыға артқа, жоғары, төмен

1.1.2.4 педагог берген бағыт және қолдан ұстау бойынша сенсорлы жолдармен қозғалу

2.1.2.4 педагогтің әрекеттеріне еліктеу және үлгі бойынша қимылдың бағытын көрсету

3.1.2.4 беттің/бастың бөліктерін көрсету және нұсқау бойынша атау: көздер, мұрын, ауыз, құлақтар, шаш

4.1.2.4 ірі және ұсақ қимылдардан тұратын қарама қарсы әрекеттерді дамыту үшін "керісінше" ойынын ойнау-

1.1.2.5 берілген бағытта ойыншықпен (сылдырмақ, таяқшасы бар лента), сенсорлы және ойын жолдарымен жүру

2.1.2.5 аудио- қимыл жаттығуларды орындау "Тында және биле..." (тақпақтың мәтініне сәйкес)

3.1.2.5 жолдармен, кілемшемен жүру "Топ-топ", барабанның соққысына сәйкес "топ-топ" деп аяқпен топылдатып жүру

4.1.2.5 екі жалпы қимылдар қатарын, екі элементтен тұратын қозғалысты екі қолмен, бір ұсынғаннан қайталау

      2) "Қатынас" бөлімі:

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 сынып

2 сынып

3 сынып

4 сынып

2.1. Бейвербалды қатынас.

1.2.1.1 ойыншықтарды қолданып, қатынастың бейвербалды құралдарын қолданып, арнайы ұйымдастырылған ойын жағдайында өз нәтижелеріне қол жеткізгеніне қуанышын білдіру

2.2.1.1 негізгі эмоцияларды білдіретін эәне олардың негізгі белгілерін бейнелейтін суреттермен ойнау (көздің қимылдарын сәйкес ерін мен қастың қимылдарымен сәйкестендіру)

3.2.1.1 айна алдында бет әлпеті бойынша тану эмоционалды жағдайларды атай білу: күледі, жылайды, мимикалық қимылдарды адекватты пантомимикамен толықтыру

4.2.1.1 досы, педагогі, өзіндегі киімдерді, заттарды қарап, көрсету атау- айнаға қарап, суреттен, пиктограмма, фото, видео бойынша

1.2.1.2 ым-ишара, патомимикамен көрсету: "Мен: көремін, естимін, тыныс аламын, иіскеймін, айтамын, тамақтанамын", "Қолдарым – мен бәрін жасай аламын", "Аяқтар — мен жүремін", "Мен көңілдімін, күлемін, жылаймын", "Мен ойнаймын, менің ойыншықтарым"

2.2.1.2 сөйлеу тілінің анықтылығын есту, сұраулы ояту интонациясына сәйкес мимикалық реакцияларды түсіну

3.2.1.2 өзін айнадан көру, өзін, өзінің бейнесін айнадан көрсету, суланған қылқалам, саусақпен өзінің айнадағы бейнесін сызу

4.2.1.2 айнаға қарау, өзінің сыртқы бейнесін бағалау, өз киімінің, шаш үлгісінің кемшіліктерін түзеу, бой түзеу

1.2.1.3 музыка тындау кезінде эмоциялардың ым-мшара қимылдарын "оқу"

2.2.1.3 педагог бетінің қимылдарына еліктеу (айна алдында немесе онсыз) және оның қимылдарын еліктеу (аяйды, құшақтайды, басынан сипайды; қуанады-қол шапалақтайды)

3.2.1.3 педагог ұсынған бейнеге сәйкес берілген үш ойыншықтан біреуйн тандайды

4.2.1.3 ым-ишара ойындарын ойнайды, педагогтің соңынан, фрагмент, ойыншық немесе суретті көрсету бойынша қоян, аю, түлкінің қимылдарын қайталайды

2.2. Вербалды қатынас.

1.2.2.1 бір әрекеттік нұсқауды түсіну (Ал! Отыр! Бер!)

2.2.2.1 айтылған бір әрекеттік кеңістікке қатысты сөздермен нұсқауды түсіну және орындау

3.2.2.1 жеке гигиена, оған қажетті заттар туралы тақпақтарды қатынастың вербалды және бейвербалды құралдарды қолдану арқылы айту

4.2.2.1 ойын рөлінде өзін атауы қажет рөлдік диалог құру ("Ана мен бала", "Отбасы" ойындары)

1.2.2.2 аты мен фамилиясына аудио және сөйлеу реакцияларын білдіру

2.2.2.2 өзін атау және арнайы жасалған жағдайда, атын естігенде жауап беру

3.2.2.2 жеке гигиена заттарын және ойын-драматизацияға арналған заттарды тақпақ сөздеріне қарай іріктеу

4.2.2.2 педагогтің көмегімен үйдегі тұрмыс, табиғат, көшедегі ("Дәрігерде", "Көшеден жүргінші жолымен өтеміз") қарапайым сюжеттерді моделдеу

1.2.2.3 қоршағандармен әртүрлі жағдайларда тұрмыста, мерекелерде қарапайым сөз арқылы қатынасқа дайындығын көрсету ("Иә ма жоқ па?")

2.2.2.3 сөз арқылы рөлдік ойындарға екі сөзден құралған сөйлемдерді қолданып, жұптасып қатысу

3.2.2.3 рөлдік ойында өзін атап, қарапайым рөлдік диалог орнату ("Отбасы", "Автобуста", "Дәрігер", "Көше"

4.2.2.3 оқу әрекеттерін орындауға қатысты бір-екі сатылы нұсқауларды мұқият тындап, орындау: тындау, тақпақтар мен ертегі мәтіндері бойынша пиктограммалар мен суреттерді табу

1.2.2.4 мультимедия құралдары көмегімен жазылған сөздерді (тақпақтар, ертегілер) қызығуын көрсетіп тындауын

2.2.2.4 отбасы мүшелерінің бір біріне сүйіспеншілікпен қарап, қатынасын білдіретін рөлдік ойындарды ым-ишара, сөздер арқылы білдіріп, ойнау

3.2.2.4 киімдер үлгілерін қолданып, сюжеті бірнеше әрекеттен тұратын ойындарды топпен 2-3 адам болып ойнау: "Мен жүргізушімін", "Мен-дәрігермін", "Мен аспазбын"

4.2.2.4 репликалардың көмегімен басқалардың назарын өзіне, сыртқы келбетіне және олардың бағалауын күте отырып, өз іс-әрекеттеріне аудара білу

      3) "Тілдің дыбысталуы" бөлімі:

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1сынып

2 сынып

3 сынып

4 сынып

3.1. Тілдің дыбысталуы.

1.3.1.1 ойындарға арналған заттарды қолдану мүмкіндіктерін ұсыну: қуыршақтармен, диванда, орындықтарда, үстелде жұмсақ пішінді ойыншықтармен ойнау

2.3.1.1 вербалды және бейвербалды қатынас құралдарын қолданып, мұғалімнің ауызша өтініші бойынша заттарды және олардың суреттерін көрсету, атау

3.3.1.1 таныс ойыншықтарды және олармен байланысты әрекеттерді мұғалімнің қысқаша ауызша және ым-ишара сипаттамасы бойынша тану

4.3.1.1 педагогтің қысқаша ауызша сипаттамасы бойынша таныс заттарды, табиғат пен тұрмыс нысандарын бір немесе екі тән белгілер бойынша тану және көрсету

1.3.1.2 "Мен-баламын" ("Менің денем және Мен", "Менің сезімдерім мен қажеттіліктерім") тақырыптық шеңбердегі заттар мен суреттерді үш заттың ішінен нұсқаулыққа сәйкес тауып, оларды көрсету, атау

2.3.1.2 үш зат пен суреттің арасынан "Бала әлемі" тақырыбы (менің ойыншықтарым, үйім, Отбасым, мектебім және достарым) ішіндегі заттарды табу: қуыршақ, доп, аю, текшелер, барабан, машина, шелек, көрсету және атау

3.3.1.2 өмірдегі және суреттердегі негізгі эмоционалды күйлердің атауларын түсіну және ажырату: күлу, жылау, қуану, мұңаю

4.3.1.2 тыңдалған мәтіннің жалпы нақты мазмұнын затпен, суретпен, пиктограмманың мазмұнымен сәйкестендіріп, түсіну және тану

3.2. Айтылым.

1.3.2.1 өзінің тыныс алу, дауыс шығару және артикуляция мүшелерін табу және көрсету, дауыс перделерінің дірілін сезіну

2.3.2.1 айна алдында ерін мен тілге арналған жаттығуларды орындау: күлу-түтікше, тілді көрсету-тілді жасыру (үлгі бойынша) еліктеу бойынша.

3.3.2.1 "Бақа" қимылдарын сөздік нұсқау бойынша - тілін шығарып, көзін бақырайтып, "Қоян" - қорқақтығын көрсету, орнында секіру, "Кеме" - тілді жоғарғы және төменгі тістер арасына қысып тұрып уілдеу

4.3.2.1 дыбыстарды айту кезінде олардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде және еріннің орнын бейнелейтін суреттерге, заттық сурет-таңбаларға сүйене отырып, [произношение заданного звука (а, ә, о, ө, у, и)] дыбыстарын ажырату, ырғақты және анық айту.

1.3.2.2 бірлескен іс-қимыл деңгейінде тыныс алу-дауыстық және артикуляциялық жаттығуларды орындау

2.3.2.2 аузы ашылатын, тілі қимылдайтын, Бибабо қуыршағының (логопед қимылдатып тұрған) қимылдарын "оқу", аузын ашып, тілін қозғалтып, қимылдарды қайталау

3.3.2.2 (а, ә, о, ө, у, и)] дыбыстарын оңаша күйде дұрыс айту (қыз ән айтады: а-а, қасқыр айқайлайды: оо-оо-оо); дыбысқа еліктеу материалы негізінде ерте және орта онтогенездегі дауыссыз дыбыстардың артикуляциясын жасау

4.3.2.2 қысқа және үнсіз тыныс алу (иығын көтермей), тыныш және біркелкі дем шығару (ұртқа үрлемей)

1.3.2.3 [а, ә, у, и, о, ө] дыбыстарын жеке дұрыс айту {қыз ән айтады: а-а-а, Қасқыр ұлиды: у-у-у); дыбысқа еліктеу, тақпақтар материалында

2.3.2.3 а, ә, у, о, ө, м н, х дыбыстарымен дауыссыздан дауыстыға, бір буыннан екіншісіне біртіндеп ауысып, сөздің буындық құрылымын сақтап, буындарды еліктеу арқылы және логопедпен бірге ДДс, ДДс, Дс+Дс моделдерін қайталап және еліктеп (ат, от, ма, та, ах, өт, мама, на) айту

3.3.2.3 дыбыстарды анық айту: а, ә, у, о, ө, м, н дыбыстарын анық айту, буын мен сөздегі кез-келген орында Д-Дс (ат, ата, та-та-та), ДсД+ДсД+ДсД

4.3.2.3 сөздің буындық құрылымын бір буыннан екінші буынға, бір дауыссыздан екінші буынға біртіндеп модел бойынша қайталау: ДсД+ДДс

1.3.2.4 ерте және орта онтогенез дауыссыздарын тік буындарды айту: қа-қа-қа, та-та-та

2.3.2.4 атау септігінде меңгерген зат есімдерден, есімдіктерден модел бойынша сұрақ-жауаптар құру (Бұл не?) және жауап беру (Міне қуыршақ.)

3.3.2.4 қойылған дыбыстарды буындарда, сөздерде анық айту (жеке көрсеткіштері бойынша), педагогпен бірге қысқа тақпақтарды айту

4.3.2.4 екі-үш бөліктен құралған буындар тізбегін ырғақты, екпінді ауыстыра отырып, қайталау

1.3.2.5 дауысты, тірек дауыссыз дыбыстардың орнын ауыстырып, буындар серияларын құрып, айту (қойылған дыбыстардың бәрін дұрыс айту)

2.3.2.5 заттық сурет-белгілерге сүйеніп, [а, ә, у, о, ө] дауысты дыбыстарды артикуляциясын көрсетіп, дауыссыз айтуда ажырату (еріндердің қалпы салынған сурет бойынша)

3.3.2.5 екі сөзден құралған сөйлемдерді хабарлама түрінде құрып, педагогтің эмоционалды ынталандыруы негізінде өз атынан айту ("Мен..", "Біз..."), екінші жақта ("Сен...", "Сендер..."), үшінші жақта ("Ол...", "Олар..."), графикалық сызбаларды қолданып

4.3.2.5 жеке гигиена, гигиеналық құралдар туралы екі-төрт жол тақпақтарын айту (вербалды және бейвербалды құралдарды қолдану арқылы)

1.3.2.6 ынталандыруға жауап беру, ересектерді атымен және әкесінің атымен (есімдерімен) атау, фразаны қарым-қатынастың бейвербалды құралдарымен толықтыру (мимика, қимыл)

2.3.2.6 дыбыстап сөйлеуді тыңдау, тыныш және қатты, баяу және жылдам сөйлеуді ажырату

3.3.2.6 мазмұны мен суреттер сериясын алдын-ала талқылауға негізделген шағын мәтіндерді айтып беру (оқушылардың жеке мүмкіндіктеріне сүйене отырып)

4.3.2.6 логопедпен бірге сурет жоспарын, пиктограммалар мен сөйлеу тілін қолданып, ойыншықтар, сүйікті заттар, қызықты жағдайлар туралы қысқаша сипаттама әңгімелер құру

1.3.2.7 тілек, өтініш білдіру кезінде сөйлеу этикетінің қарапайым формаларын қолданып, сенсорлық планшетті қолданып сұрақтарды тыңдау және түсіну

2.3.2.7 үлгі бойынша фразаны үлгі бойынша толықтыру, жетілдіру: зат есім+етістік

3.3.2.7 ілік септігіндегі зат есім + "Жоқ"… моделін қолдану арқылы екі сөзден құралған сөйлем құру (Аюдың төлі ме? Жоқ. Аюдың төлі емес. )

4.3.2.7 есімдіктерді қолдана отырып, экскурсия іздері бойынша диалогты бастап, жүргізу

      4) "Оқылым және жазылым" бөлімі:

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 сынып

2 сынып

3 сынып

4 сынып

4.1. Балама оқу.

1.4.1.1 "ойыншықтар", "қуыршақ", "доп", "машина" пиктограммаларын тану және ажырату

2.4.1.1 "мама", "папа", "бала", "ата", "әже" пиктограммаларын тану және пайдалану

3.4.1.1 "ағаш", "шырша", "гүл" пиктограммаларын тану және пайдалану

4.4.1.1 "Мектеп пәндері" сериясындағы пиктограммалармен жұмыс істеу: "дәптер", "қарындаш", "бояулар", "санау", "жазу", "сурет салу"

1.4.1.2 көлденең, тік, қиғаш сызықтар мен сопақшаларды салыстыру, ажырату және сызу

2.4.1.2 "аға", "апай", "ит", "ат", "мысық", "қар" "жаңбыр" "ауыз", "аяқ", "жылау", "тамақтану" пиктограммаларын фотосуреттермен сәйкестендіру

3.4.1.2 А-ны тану (контур бойымен кесілген әріп - биіктігі 10 және 5 см)

4.4.1.2 сөздегі "А", "Ә", "Ө", "У", "М", "Н" дыбыстарының орнын анықтау (сөздің басында немесе соңында)

1.4.1.3 антропоморфты ойыншықтармен және суреттермен визуалды және аудио жаттығулар жасау: "Қоян мен аюды мұқият қарап, тыңдап, көрсет..."

2.4.1.3 нысандардың егжей-тегжейін көрсету үшін (қоянның құлағы) - немесе олардың суреті бар суретті таңдау

3.4.1.3 "Жануарлар" сериясынан пиктограммаларды тану және оларды суреттермен және көлемді моделдермен сәйкестендіру

4.4.1.3 элементтерден құрастыру, қайта құру, "А", "У", "Ә", "Ө", "Т" әріптерін оқу

1.4.1.4 өлеңнің әр жолына екі суреттің бірін таңдау

2.4.1.4 Етістік бойынша нұсқауларын түсіну "Дұрыстап қара ... тында және көрсет" және "Атап шық, ал мен көрсетемін" орындау

3.4.1.4 басқалардың ішінен екі бірдей пиктограмманы таңдау (мысалы, "қуыршақ" — "аю" — "машина" — "қуыршақ" және т.б.).

4.4.1.4 "Медициналық кабинет", "Жаяу жүргіншілер өткелі", "Жаяу жүргіншілер қозғалысына тыйым салынады" деген ақпараттық, ескерту және тыйым салу белгілерін таңдау, бағдаршам сигналдарын "оқу"

4.2. Графика және жазылым.

1.4.2.1 жазу үшін заттарды қарастыру және көзін тоқтату, оларды барлық жағынан қарау үшін қолына ұстап жылжыту (мұғаліммен бірге)

2.4.2.1 үлкен щеткамен, губкамен, қолмен түрлі-түсті дақтар жасау және оларды нақты заттармен (күн, бұлт) байланыстыру, оларды мұғалімнің көмегімен атау

3.4.2.1 қарапайым, түрлі-түсті қарындаштармен, шарикті қаламмен сызу және бояу, қағаз парағын бояумен бояу (үлкен щеткамен)

4.4.2.1 қылқаламның ұшымен бояу және жанасу әдістерімен бояулармен сурет салу, үлгі бойынша жолақшада нүктелермен өрнектер салу

1.4.2.3 заттық бейнелермен балалардың бейнелерін қуыршақтың, доптың, аюдың, текшелердің, барабанның, машинаның, шелектің бейнелерімен сәйкестендіру

2.4.2.3 альбом бетінде маркермен, қарындаштармен дөңгелектелген заттарды салу және оларды мұғалімнің көмегімен бояу (доп, бағдаршам).

3.4.2.3 қылқаламның ұшын пайдаланып бояулармен бояу ("Үйде шамдар жанды", "Ағаштар бүршік атты", "Жапырақтар гүлдеді")

4.4.2.3 нүктелер мен үзілмелі нүктелер бойынша тік және көлденең түзу және қисық сызықтарды "жазу"

1.4.2.4 "Көліктің жолы", "Суда қаз жүзеді", "Тамшылар" сызықтарын ажырату

2.4.2.4 бормен тақтаға, дымқыл саусақпен түрлі-түсті қағазда дөңгелек пішіндер мен сызықтарды ауызша нұсқау бойынша ырғақты түрде сурет салу

3.4.2.4 жолақшада нүктелерден оюларды сызу

4.4.2.4 текше, шеңберде, жолақта дайын элементтердің үлгілерін құру

1.4.2.5 жарқын дақтарға, бояуларға, штрихтарға, соққыларға эмоционалды түрде жауап беру, нақты заттармен, оқушылармен байланыстыру

2.4.2.5 ішкі трафареттерге, металл пішіндерге қара қарындашпен айналдыра сызу (М. Монтессори материалдары)

3.4.2.5 дайын элементтерден АТАТ, ААТТААТТ сызбасы бойынша оюларды текшеде, жолақшада жазу

4.4.2.5 элементтерді АТАТ,ААТТААТТ сызбасы бойынша жазу ("Анамның моншақтары" AТАТ, AAТТAAТТ, AAТAAТ, тізбектегі элементтерді ауыстыру

1.4.2.6 қарындашты жұдырықпен қысып, қағазды бос қолмен ұстап, щетканы немесе қарындашты дұрыс ұстау

2.4.2.6 нүктені тану, "жазу": әр түрлі контейнерлерге (науаға, ыдысқа) салынған жармаға (құмға) саусақпен, маркер, фломастермен қағаз парағында музыкалық аспаптардың ырғақты соққыларына немесе мұғалімнің шапалақтарына сәйкес "жазу"

3.4.2.6 жолақта және шеңберде мұғалімнің іс-әрекетіне еліктеп және үлгі бойынша өрнек салу (орманда-үлкен және кішкентай шыршалар; көшеде-биік және төмен үйлер

4.4.2.6 үлкен қағаз парақтарында маркермен, щеткалармен, қарындаштармен түзу және қисық сызықтарды салу



3.4.2.7 мұғалімнің көмегімен және өз бетінше сызғыш бойынша парақты сызып шығу

4.4.2.7 А, Ә, О, Ө, Т, М, Н, (биіктігі 10 см) трафарет бойынша өз бетінше немесе мұғалімнің көмегімен "жазу"

      39. Бағдарлама зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақмерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

      40. Оқу мақсаттарын сыныптар мен тоқсандар бойынша бөлу ұсыныс түрінде берілген. Мұғалім әр оқушының мүмкіндіктерін ескере отырып, оқу мақсаттарын жеке анықтайды.

Параграф 3. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспары

      1) 1 сынып

Өтпелі ортақ тақырыптар

Бөлімшелер / Оқу мақсаты

Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі

Қатынас

Тілдің дыбысталуы

Оқылым және жазылым


1 тоқсан

1-2 апта: оқушыларды бақылау және тексеру;
3-ші апта "Мен, менің денем";
4-ші апта "Жемістер, жидектер";
5 –ші апта "Көкөністер"; 6-ші апта "Менің ойыншықтарым";
7 –ші апта "Менің отбасым";
8-ші апта "Менің үйім" 9-ші апта "Менің мектебім"

1.1.1.1 жақында қозғалып келе жатқан затты көзімен бақылау (жазықтықта, тігінен, дөңгелек бойына, алға/артқа) 1 минут ішінде

1.1.2.1 педагогпен бірлесіп, статикалық және динамикалық тепе тендікке арналған саусақ жаттығуларын орындау

1.3.1.1 ойындарға арналған заттарды қолдану мүмкіндіктерін ұсыну: қуыршақтармен, диванда, орындықтарда, үстелде жұмсақ пішінді ойыншықтармен ойнау

1.4.1.1 "ойыншықтар", "қуыршақ", "доп", "машина" пиктограммаларын тану және ажырату

1.1.2.1 педагогпен бірлесіп, статикалық және динамикалық тепе тендікке арналған саусақ жаттығуларын орындау

1.2.2.2 аты мен фамилиясына аудио және сөйлеу реакцияларын білдіру


1.4.2.1 жазу үшін заттарды қарастыру және көзін тоқтату, оларды барлық жағынан қарау үшін қолына ұстап жылжыту (мұғаліммен бірге)

2 тоқсан

1 –ші апта "Менің киімім";
2 –ші апта "Менің аяқ киімім";
3-ші апта "Азық түлік"; 4 –ші апта "Ыдыстар";
5 –ші апта "Жиһаз";
6-ші апта "Шырша мерекесі";
7 –ші апта "Шырша мерекесі"

1.1.1.2 адамның бетіне, фотосуретке 30 секундқа қарау

1.2.1.2 ым-ишара, патомимикамен көрсету: "Мен: көремін, естимін, тыныс аламын, иіскеймін, айтамын, тамақтанамын", "Қолдарым – мен бәрін жасай аламын", "Аяқтар — мен жүремін", "Мен көңілдімін, күлемін, жылаймын", "Мен ойнаймын, менің ойыншықтарым"

1.3.1.2 "Мен-баламын" ("Менің денем және Мен", "Менің сезімдерім мен қажеттіліктерім") тақырыптық шеңбердегі заттар мен суреттерді үш заттың ішінен нұсқаулыққа сәйкес тауып, оларды көрсету, атау

1.4.1.2 көлденең, тік, қиғаш сызықтар мен сопақшаларды салыстыру, ажырату және сызу

1.1.2.2 педагогпен бірге, еліктеу бойынша жұдырықтарды жұму, ашу

1.2.2.3 қоршағандармен әртүрлі жағдайларда тұрмыста, мерекелерде қарапайым сөз арқылы қатынасқа дайындығын көрсету

1.3.2.1 өзінің тыныс алу, дауыс шығару және артикуляция мүшелерін табу және көрсету, дауыс перделерінің дірілін сезіну

1.4.2.3 заттық бейнелермен балалардың бейнелерін қуыршақтың, доптың, аюдың, текшелердің, барабанның, машинаның, шелектің бейнелерімен сәйкестендіру

1.1.2.3 кабинет кеңістігінде бағдарлау,алдыға, артқа бағыттарын көрсету





3 тоқсан

1-ші апта "Қыс қызығы";
2 –ші апта "Қыстық киім және аяқ киім"; 3-ші апта "Үй жануарлары"; 4-апта "Жабайы аңдар"
5 –ші апта "Үй құстары";
6-ші апта "Жабайы құстар";
7-ші апта "Көлік";
8-ші апта "М Анамының мерекесі";
"Наурыз мерекесі"

1.1.1.3 суреттерден ойыншықтарды табу (түрлі-түсті сурет-иллюстрация, оқушының көзінше ересек адам салған сурет, екі-төрт бөліктен тұратын сурет)

1.2.1.3 музыка тындау кезінде эмоциялардың ым-мшара қимылдарын "оқу"

1.3.2.1 өзінің тыныс алу, дауыс шығару және артикуляция мүшелерін табу және көрсету, дауыс перделерінің дірілін сезіну

1.4.1.3 антропоморфты ойыншықтармен және суреттермен визуалды және аудио жаттығулар жасау

1.1.1.4 таныс ойыншықты жеке бөлшектері, оған тән дыбыстары бойынша (дыбыстық ойыншықтар), сипап сезу арқылытану

1.2.2.4 мультимедия құралдары көмегімен жазылған сөздерді (тақпақтар, ертегілер) қызығуын көрсетіп тындауын

1.3.2.3 [а, ә, у, и, о, ө] дыбыстарын жеке дұрыс айту {қыз ән айтады: а-а-а, Қасқыр ұлиды: у-у-у); дыбысқа еліктеу, тақпақтар материалында

1.4.2.4 "Көліктің жолы", "Суда қаз жүзеді", "Тамшылар" сызықтарын ажырату

1.1.2.4 педагог берген бағыт және қолдан ұстау бойынша сенсорлы жолдармен қозғалу


1.3.2.5 дауысты, тірек дауыссыз дыбыстардың орнын ауыстырып, буындар серияларын құрып, айту (қойылған дыбыстардың бәрін дұрыс айту)

1.4.2.5 жарқын дақтарға, бояуларға, штрихтарға, соққыларға эмоционалды түрде жауап беру, нақты заттармен, оқушылармен байланыстыру


4 тоқсан

1-ші апта "Ағаштар";
2-ші апта "Гүлдер";
3-ші апта "Жәндіктер"; 4-ші "Көктем киімдері";
5 –ші апта "Балықтар";
6-ші апта "Жемістер";
7-ші апта "Көкөністер"; 8-ші апта "Жидектер"; 9-ші апта "Жаздық киімдер";
"Балалардың жаздық ойындары"

1.1.1.5 құлақ (иық, бел) тұсында тұрған дыбыстың қозғалмайтынкөзін табу

1.2.2.1 бір әрекеттік нұсқауды түсіну (Ал! Отыр! Бер!)

1.3.2.4 ерте және орта онтогенез дауыссыздарын тік буындарды айту: қа-қа-қа, та-та-та

1.4.1.4 өлеңнің әр жолына екі суреттің бірін таңдау

1.1.2.5 берілген бағытта ойыншықпен (сылдырмақ, таяқшасы бар лента), сенсорлы және ойын жолдарымен жүру


1.3.2.6 ынталандыруға жауап беру, ересектерді атымен және әкесінің атымен (есімдерімен) атау, фразаны қарым-қатынастың бейвербалды құралдарымен толықтыру (мимика, қимыл)

1.4.2.6 қарындашты жұдырықпен қысып, қағазды бос қолмен ұстап, щетканы немесе қарындашты дұрыс ұстау



1.3.2.7 тілек, өтініш білдіру кезінде сөйлеу этикетінің қарапайым формаларын қолданып, сенсорлық планшетті қолданып сұрақтарды тыңдау және түсіну


Төртінші тоқсанның соңғы екі аптасы: Білім алушылардың сөйлеу құралдарының жағдайын логопедиялық тексеруден өткізу.

2) 2сынып

Өтпелі ортақ тақырыптар

Бөлімшелер / Оқыту мақсаты

Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі

Қатынас

Тілдің дыбысталуы

Оқылым және жазылым


1 тоқсан

1-2 –ші апта оқушыларды бақылау және тексеру;
3 –ші апта "Менің отбасым";
4-ші апта "Мен, менің денем" "Мен ұлмын, мен қызбын";
5-ші апта "Көкөністер" 6-шы апта "Жемістер, жидектер";
7-ші апта "Менің ойыншықтарым";
8-ші апта "Менің үйім" 9-ші апта "Менің мектебім"

2.1.1.1 1 минут бойы баланың алдында (баланың оң жағында, сол жағында) жоғары, төмен және көз деңгейінде орналасқан қозғалмайтын затқа көзді тоқтату

2.2.1.1 негізгі эмоцияларды білдіретін эәне олардың негізгі белгілерін бейнелейтін суреттермен ойнау (көздің қимылдарын сәйкес ерін мен қастың қимылдарымен сәйкестендіру )

2.3.1.1 вербалды және бейвербалды қатынас құралдарын қолданып, мұғалімнің ауызша өтініші бойынша заттарды және олардың суреттерін көрсету, атау

2.4.1.1 "мама", "папа", "бала", "ата", "әже" пиктограммаларын тану және пайдалану

2.1.2.1 педагогпен бірлесіп, өзінің қол саусақтарына массаж жасау (үлгі бойынша 3 тәсілден тұратын массаж)

2.2.2.2 өзін атау және арнайы жасалған жағдайда, атын естігенде жауап беру

2.3.2.1 айна алдында ерін мен тілге арналған жаттығуларды орындау: күлу-түтікше, тілді көрсету-тілді жасыру (үлгі бойынша) еліктеу бойынша.

2.4.2.1 үлкен щеткамен, губкамен, қолмен түрлі-түсті дақтар жасау және оларды нақты заттармен (күн, бұлт) байланыстыру, оларды мұғалімнің көмегімен атау


2 тоқсан

1 –ші апта "Менің киімім";
2 –ші апта "Менің аяқ киімім";
3-ші апта "Азық түлік"; 4 –ші апта "Ыдыстар";
5 –ші апта "Жиһаз";
6-ші апта "Шырша мерекесі";
7 –ші апта "Шырша мерекесі"

2.1.1.2 мұғаліммен бірге дене бөліктерін фотосуретте және өзіңізде көрсету

2.2.1.2 сөйлеу тілінің анықтылығын есту, сұрулы ояту интонациясына сәйкес мимикалық реакцияларды түсіну

2.3.1.2 үш зат пен суреттің арасынан "Бала әлемі" тақырыбы (менің ойыншықтарым, үйім, Отбасым, мектебім және достарым) ішіндегі заттарды табу: қуыршақ, доп, аю, текшелер, барабан, машина, шелек, көрсету және атау

2.4.1.2 "аға", "апай", "ит", "ат", "мысық", "қар" "жаңбыр" "ауыз", "аяқ", "жылау", "тамақтану" пиктограммаларын фотосуреттермен сәйкестендіру

2.1.2.2 жұдырықтарды ырғақты түрде жұму, ашу, заттарды әртүрлі ұстау әрекетін жасай отырып, ұсақ заттарды сұрыптау

2.2.2.3 сөз арқылы рөлдік ойындарға екі сөзден құралған сөйлемдерді қолданып, жұптасып қатысу

2.3.2.2 аузы ашылатын, тілі қимылдайтын, Бибабо қуыршағының (логопед қимылдатып тұрған) қимылдарын "оқу", аузын ашып, тілін қозғалтып, қимылдарды қайталау

2.4.2.3 альбом бетінде маркермен, қарындаштармен дөңгелектелген заттарды салу және оларды мұғалімнің көмегімен бояу (доп, бағдаршам).

2.1.2.4 педагогтің әрекеттеріне еліктеу және үлгі бойынша қимылдың бағытын көрсету





3 тоқсан

1-ші апта "Қыс қызығы"
2-ші апта "Қыстық киім және аяқ киім" 3-ші апта "Үй жануарлары" 4-ші апта "Үй құстары"
5-ші апта "Жабайы аңдар"
6-ші апта "Жабайы құстар"
7-ші апта "Көлік" 8-ші апта "Анамның мейрамы"
9 апта "Наурыз мерекесі"

2.1.1.3 дене бөліктері бейнеленген пиктограммаларды іріктеп, дене бөліктерін өзінде, қуыршақта көрсету, суретте, пиктограммада бөліктерді атауға тырысу

2.2.1.3 педагог бетінің қимылдарына еліктеу (айна алдында немесе онсыз) және оның қимылдарын еліктеу (аяйды, құшақтайды, басынан сипайды; қуанады-қол шапалақтайды)

2.3.2.3 а, ә, у, о, ө, м, н, х дыбыстарымен дауыссыздан дауыстыға, бір буыннан екіншісіне біртіндеп ауысып, сөздің буындық құрылымын сақтап, буындарды еліктеу арқылы және логопедпен бірге ДДс, ДДс, Дс+Дс моделдерін қайталап және еліктеп (ат, от, ма, та, ах, өт, мама, на) айту

2.4.1.3 нысандардың егжей-тегжейін көрсету үшін (қоянның құлағы) - немесе олардың суреті бар суретті таңдау

2.1.1.4 көлемі, құрылымы жағынан ұқсас таныс заттарды сипап сезу арқылы тану, дыбыспен, ым-ишарамен, қозғалыспен тану, көрсету

2.2.2.4 отбасы мүшелерінің бір біріне сүйіспеншілікпен қарап, қатынасын білдіретін рөлдік ойындарды ым-ишара, сөздер арқылы білдіріп, ойнау

2.3.2.4 атау септігінде меңгерген зат есімдерден, есімдіктерден модел бойынша сұрақ-жауаптар құру (Бұл не?) және жауап беру (Міне қуыршақ.)


2.1.2.3 кеңістігінде бағдарлау,алдыға,жоғары төмен, алдыға артқа бағыттарын көрсету вперед, назад



2.4.2.5 ішкі трафареттерге, металл пішіндерге қара қарындашпен айналдыра сызу (М. Монтессори материалдары)


4 тоқсан

1-ші апта "Ағаштар";
2-ші апта "Гүлдер";
3-ші апта "Жәндіктер"; 4-ші "Көктем киімдері";
5 –ші апта "Балықтар";
6-ші апта "Жемістер";
7-ші апта "Көкөністер"; 8-ші апта "Жидектер"; 9-ші апта "Жаздық киімдер";
"Балалардың жаздық ойындары"

2.1.1.5 табиғат дыбыстарын (жаңбыр, құстар мен аңдардың дауысы) және музыкалық аспаптардың дыбысын (ысқырық, барабан, ысқырық) тану

2.2.2.1 айтылған бір әрекеттік кеңістікке қатысты сөздермен нұсқауды түсіну және орындау

2.3.2.5 заттық сурет-белгілерге сүйеніп, [а, ә, у, о, ө] дауысты дыбыстарды артикуляциясын көрсетіп, дауыссыз айтуда ажырату (еріндердің қалпы салынған сурет бойынша)

2.4.1.4 Етістік бойынша нұсқауларын түсіну "Дұрыстап қара ... тында және көрсет" және "Атап шық, ал мен көрсетемін" орындау

2.1.2.5 аудио- қимыл жаттығуларды орындау "Тында және биле..." (тақпақтың мәтініне сәйкес)


2.3.2.6 дыбыстап сөйлеуді тыңдау, тыныш және қатты, баяу және жылдам сөйлеуді ажырату

2.4.2.6 нүктені тану, "жазу": әр түрлі контейнерлерге (науаға, ыдысқа) салынған жармаға (құмға) саусақпен, маркер, фломастермен қағаз парағында музыкалық аспаптардың ырғақты соққыларына немесе мұғалімнің шапалақтарына сәйкес "жазу"



2.3.2.7 үлгі бойынша фразаны үлгі бойынша толықтыру, жетілдіру: зат есім+етістік


Төртінші тоқсанның соңғы екі аптасы: Білім алушылардың сөйлеу құралдарының жағдайын логопедиялық тексеруден өткізу.

3) 3 сынып

Өтпелі ортақ тақырыптар

Бөлімшелер / Оқыту мақсаты

Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі

Қатынас

Тілдің дыбысталуы

Оқылым және жазылым


1 тоқсан

1-2 апта: оқушыларды бақылау және тексеру;
3-ші апта "Мен, менің отбасым";
4-ші апта "Мен және менің денем. Мен ұлмын, мен қызбын", "Жемістер, жидектер";
5 –ші апта "Көкөністер"; 6-ші апта "Жемістер мен жидектер";
7 –ші апта "Мен жақсы көретін ойындар";
8-ші апта "Менің үйім" 9-ші апта "Менің мектебім"

3.1.1.1 белгілі бір түсті, бейнені және толық емес, шатасқан суреттегі таныс заттарды 10-15 секундта тану

3.2.1.1 айна алдында бет әлпеті бойынша тану эмоционалды жағдайларды атай білу: күледі, жылайды, мимикалық қимылдарды адекватты пантомимикамен толықтыру

3.3.1.1 таныс ойыншықтарды және олармен байланысты әрекеттерді мұғалімнің қысқаша ауызша және ым-ишара сипаттамасы бойынша тану

3.4.1.1 "ағаш", "шырша", "гүл" пиктограммаларын тану және пайдалану

3.1.2.1 оң және сол қолдарының саусақтарын кезекпен, ырғақпен жақындатып, қосып, айқастыруды қайталау

3.2.2.2 жеке гигиена заттарын және ойын-драматизацияға арналған заттарды тақпақ сөздеріне қарай іріктеу

3.3.2.1 "Бақа" қимылдарын сөздік нұсқау бойынша - тілін шығарып, көзін бақырайтып, "Қоян" - қорқақтығын көрсету, орнында секіру, "Кеме" - тілді жоғарғы және төменгі тістер арасына қысып тұрып уілдеу

3.4.2.1 қарапайым, түрлі-түсті қарындаштармен, шарикті қаламмен сызу және бояу, қағаз парағын бояумен бояу (үлкен щеткамен)




3.4.2.3 қылқаламның ұшын пайдаланып бояулармен бояу ("Үйде шамдар жанды", "Ағаштар бүршік атты", "Жапырақтар гүлдеді")


2 тоқсан

1 –ші апта "Менің киімім";
2 –ші апта "Менің аяқ киімім";
3-ші апта "Азық түлік"; 4 –ші апта "Ыдыстар";
5 –ші апта "Жиһаз";
6-ші апта "Шырша мерекесі";
7 –ші апта "Шырша мерекесі"

3.1.1.2 қозғалатын қашықтағы нысанды көзбен қадағалау

3.2.1.2 өзін айнадан көру, өзін, өзінің бейнесін айнадан көрсету, суланған қылқалам, саусақпен өзінің айнадағы бейнесін сызу

3.3.1.2 өмірдегі және суреттердегі негізгі эмоционалды күйлердің атауларын түсіну және ажырату: күлу, жылау, қуану, мұңаю

3.4.1.2 А-ны тану (контур бойымен кесілген әріп - биіктігі 10 және 5 см)

3.1.2.2 жылы су құйылған ыдысқа қолын салып, жылыту, түгі бар орамалмен сүртіп, құрғату






3.3.2.2 (а, ә, о, ө, у, и)] дыбыстарын оңаша күйде дұрыс айту (қыз ән айтады: а-а, қасқыр айқайлайды: оо-оо-оо); дыбысқа еліктеу материалы негізінде ерте және орта онтогенездегі дауыссыз дыбыстардың артикуляциясын жасау

3.4.2.4 жолақшада нүктелерден оюларды сызу




3.4.2.5 дайын элементтерден АТАТ, ААТТААТТ сызбасы бойынша оюларды текшеде, жолақшада жазу


3 тоқсан

1-ші апта "Қыс қызығы" 2-ші апта "Қыстық киім және аяқ киім" 3-ші апта "Үй жануарлары" 4-ші апта "Үй құстары"
5-ші апта "Жабайы аңдар"
6-ші апта "Жабайы құстар"
7-ші апта "Көлік" 8-ші апта "Анамның мейрамы"
9 ші апта "Наурыз мерекесі"

3.1.1.3 нысандардың түстері (қызыл, көк, сары, жасыл, қара, қоңыр) түсі бойынша тану (ажырату) заттар мен суреттерді, қарындашты таңдау

3.2.1.3 педагог ұсынған бейнеге сәйкес берілген үш ойыншықтан біреуйн тандайды

3.3.2.3 дыбыстарды анық айту: а, ә, у, о, ө, м, н дыбыстарын анық айту, буын мен сөздегі кез-келген орында Д-Дс (ат, ата,та-та-та), ДсД+ДсД+ДсД

3.4.1.3 "Жануарлар" сериясынан пиктограммаларды тану және оларды суреттермен және көлемді моделдермен сәйкестендіру

3.1.1.4 ағаш, металл, пластмасса, желіммен, әртүрлі температурадағы сумен жанасудаәр түрлі реакция білдіру, температурадағы су

3.2.2.3 рөлдік ойында өзін атап, қарапайым рөлдік диалог орнату ("Отбасы", "Автобуста", "Дәрігер", "Көше"

3.3.2.4 қойылған дыбыстарды буындарда, сөздерде анық айту (жеке көрсеткіштері бойынша), педагогпен бірге қысқа тақпақтарды айту

3.4.2.6 жолақта және шеңберде мұғалімнің іс-әрекетіне еліктеп және үлгі бойынша өрнек салу (орманда-үлкен және кішкентай шыршалар; көшеде-биік және төмен үйлер

3.1.2.3 имитация-ойындарын ойнау: қуыршақ, жануарлардың қимылдарын келтіру





4 тоқсан

1-ші апта "Ағаштар";
2-ші апта "Гүлдер";
3-ші апта "Жәндіктер"; 4-ші "Көктем киімдері";
5 –ші апта "Балықтар"; 6-ші апта "Жемістер"; 7-ші апта "Көкөністер"; 8-ші апта "Жидектер"; 9-ші апта "Жаздық киімдер"; "Балалардың жаздық ойындары"

3.1.1.5 дыбыстың қозғалмайтын алыста тұрған көзін нысанмен сәйкестендіріп, табу және дыбысталуы бірдейлерді табу

3.2.2.1 жеке гигиена, оған қажетті заттар туралы тақпақтарды қатынастың вербалды және бейвербалды құралдарды қолдану арқылы айту

3.3.2.5 екі сөзден құралған сөйлемдерді хабарлама түрінде құрып, педагогтің эмоционалды ынталандыруы негізінде өз атынан айту ("Мен..", "Біз..."), екінші жақта ("Сен...", "Сендер..."), үшінші жақта ("Ол...", "Олар..."), графикалық сызбаларды қолданып

3.4.1.4 басқалардың ішінен екі бірдей пиктограмманы таңдау (мысалы, "қуыршақ" — "аю" — "машина" — "қуыршақ" және т.б.).

3.1.2.4 беттің/бастың бөліктерін көрсету және нұсқау бойынша атау: көздер, мұрын, ауыз, құлақтар, шаш

3.2.2.4 киімдер үлгілерін қолданып, сюжеті бірнеше әрекеттен тұратын ойындарды топпен 2-3адам болып ойнау: "Мен жүргізушімін", "Мен-дәрігермін", "Мен аспазбын"

3.3.2.6 мазмұны мен суреттер сериясын алдын-ала талқылауға негізделген шағын мәтіндерді айтып беру (оқушылардың жеке мүмкіндіктеріне сүйене отырып)

3.4.2.7 мұғалімнің көмегімен және өз бетінше сызғыш бойынша парақты сызып шығу

3.1.2.5 жолдармен, кілемшемен жүру "Топ-топ", барабанның соққысына сәйкес "топ-топ" деп аяқпен топылдатып жүру


3.3.2.7 Ілік септігіндегі зат есім + "Жоқ"…моделін қолдану арқылы екі сөзден құралған сөйлем құру (Аюдың төлі ме? Жоқ. Аюдың төлі емес. )


Төртінші тоқсанның соңғы екі аптасы: Білім алушылардың сөйлеу құралдарының жағдайын логопедиялық тексеруден өткізу.

4 сынып

Бөлімшелер/Оқыту мақсаттары

Өтпелі ортақ тақырып

Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі

Қатынас

Тілдің дыбысталуы

Оқылым және жазылым


1 тоқсан

1-2 апта: оқушыларды бақылау және тексеру;
3-ші апта "Мен және менің отбасым";
4-ші апта "Менің денем. Мен ұлмын.Мен қызбын"
5 –ші апта "Көкөністер"; 6-ші апта "Жемістер, жидектер";
7 –ші апта "Мен жақсы көретін ойындарым"; 8-ші апта "Менің үйім" 9-ші апта "Менің мектебім"

4.1.1.1 заттық суреттердегі, сюжеттік суреттердегі, Равен матрицасындағы, қарапайым пазл- композициялардағы бөлшек пен бүтінді сәйкестендіру

4.2.1.1 досы, педагогі, өзіндегі киімдерді, заттарды қарап, көрсету атау- айнаға қарап, суреттен, пиктограмма, фото, видео бойынша

4.3.1.1 педагогтің қысқаша ауызша сипаттамасы бойынша таныс заттарды, табиғат пен тұрмыс нысандарын бір немесе екі тән белгілер бойынша тану және көрсету

4.4.1.1 "Мектеп пәндері" сериясындағы пиктограммалармен жұмыс істеу: "дәптер", "қарындаш", "бояулар", "санау", "жазу", "сурет салу"

4.1.2.1 үлгі бойынша, үш массаж тәсілін қолданып, массаж құралымен, өзінің қол саусақтарына массаж жасау

4.2.2.2 педагогтің көмегімен үйдегі тұрмыс, табиғат, көшедегі ("Дәрігерде", "Көшеден жүргінші жолымен өтеміз") қарапайым сюжеттерді моделдеу


4.4.2.1 қылқаламның ұшымен бояу және жанасу әдістерімен бояулармен сурет салу, үлгі бойынша жолақшада нүктелермен өрнектер салу


2 тоқсан

1 –ші апта "Менің киімім";
2 –ші апта "Менің аяқ киімім";
3-ші апта "Азық түлік"; 4 –ші апта "Ыдыстар";
5 –ші апта "Жиһаз";
6-ші апта "Шырша мерекесі";
7 –ші апта "Шырша мерекесі"

4.1.1.2 сөзге қатысы жоқ дыбыстардың күшін ажырату: табиғат дыбыстары мен дауыстарына еліктепқатты және ақырын дыбыстау

4.2.1.2 айнаға қарау, өзінің сыртқы бейнесін бағалау, өз киімінің, шаш үлгісінің кемшіліктерін түзеу, бой түзеу

4.3.1.2 тыңдалған мәтіннің жалпы нақты мазмұнын затпен, суретпен, пиктограмманың мазмұнымен сәйкестендіріп, түсіну және тану

4.4.1.2 сөздегі "А", "Ә", "Т", "Ө", "У", "М", "Н" дыбыстарының орнын анықтау (сөздің басында немесе соңында)

4.1.2.2 құрастырғыш және құру-шашу манипулировать ойыншықтарымен ойнау: педагогпен бірге немесе еліктеу бойынша

4.2.2.3 оқу әрекеттерін орындауға қатысты бір-екі сатылы нұсқауларды мұқият тындап, орындау: тындау, тақпақтар мен ертегі мәтіндері бойынша пиктограммалар мен суреттерді табу

4.3.2.4 екі-үш бөліктен құралған буындар тізбегін ырғақты, екпінді ауыстыра отырып, қайталау

4.4.2.3 нүктелер мен үзілмелі нүктелер бойынша тік және көлденең түзу және қисық сызықтарды "жазу"

4.1.2.3 Педагог атаған бағыт бойынша қозғалу: алдыға артқа,жоғары. төмен





3 тоқсан

1-ші апта "Қыс қызығы" 2-ші апта "Қыстық киім және аяқ киім" 3-ші апта "Үй жануарлары" 4-ші апта "Үй құстары"
5-ші апта "Жабайы аңдар"
6-ші апта "Жабайы құстар"
7-ші апта "Көлік" 8-ші апта "Анамның мейрамы"
9 –ші апта "Наурыз мерекесі"

4.1.1.3 стандарттарды қолдана отырып, шөпке, аспанға, күнге, суға, қарға тән түсті бөлектеу), нысанды түс, түс (жануарларды)белгісі бойынша тану

4.2.1.3 ым-ишара ойындарын ойнайды, педагогтің соңынан, фрагмент, ойыншық немесе суретті көрсету бойынша қоян, аю, түлкінің қимылдарын қайталайды

4.3.2.1 дыбыстарды айту кезінде олардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде және еріннің орнын бейнелейтін суреттерге, заттық сурет-таңбаларға сүйене отырып, [произношение заданного звука (а, ә, о, ө, у, и)] дыбыстарын ажырату, ырғақты және анық айту.

4.4.1.3 элементтерден құрастыру, қайта құру, "А", "Ә", "Ө", "У", "Т" әріптерін оқу

4.1.1.4 заттарды жалпы белгісі бойынша стереогноз процесінде топтастыру: "Кедір-бұдыр (тегіс) затты көрсет, ата")


4.3.2.2 қысқа және үнсіз тыныс алу (иығын көтермей), тыныш және біркелкі дем шығару (ұртқа үрлемей)

4.4.2.3 нүктелер мен үзілмелі нүктелер бойынша тік және көлденең түзу және қисық сызықтарды "жазу"




4.4.2.5 элементтерді АТАТ, ААТТААТТ сызбасы бойынша жазу ("Анамның моншақтары" AТАТ, AAТТAAТТ, AAТAAТ, тізбектегі элементтерді ауыстыру


4 тоқсан

1-ші апта "Ағаштар";
2-ші апта "Гүлдер";
3-ші апта "Жәндіктер"; 4-ші "Көктем киімдері";
5 –ші апта "Балықтар"; 6-ші апта "Жемістер"; 7-ші апта "Көкөністер"; 8-ші апта "Жидектер"; 9-ші апта "Жаздық киімдер"; "Балалардың жаздық ойындары"

4.1.1.5 бөліктің ырғақты негізін марш ырғағымен сәкестендіріп, қайталау

4.2.2.1 ойын рөлінде өзін атауы қажет рөлдік диалог құру ("Ана мен бала", "Отбасы" ойындары)

4.3.2.3 сөздің буындық құрылымын бір буыннан екінші буынға, бір дауыссыздан екінші буынға біртіндеп модел бойынша қайталау: ДсД+ДДс

4.4.1.4 "Медициналық кабинет", "Жаяу жүргіншілер өткелі", "Жаяу жүргіншілер қозғалысына тыйым салынады" деген ақпараттық, ескерту және тыйым салу белгілерін таңдау, бағдаршам сигналдарын "оқу"

4.1.2.4 ірі және ұсақ қимылдардан тұратын қарама қарсы әрекеттерді дамыту үшін "керісінше" ойынын ойнау-

4.2.2.4 репликалардың көмегімен басқалардың назарын өзіне, сыртқы келбетіне және олардың бағалауын күте отырып, өз іс-әрекеттеріне аудара білу

4.3.2.5 жеке гигиена, гигиеналық құралдар туралы екі-төрт жол тақпақтарын айту (вербалды және бейвербалды құралдарды қолдану арқылы)

4.4.2.4 текше, шеңберде, жолақта дайын элементтердің үлгілерін құру; 4.4.2.6 үлкен қағаз парақтарында маркермен, щеткалармен, қарындаштармен түзу және қисық сызықтарды салу

4.1.2.5 екі жалпы қимылдар қатарын, екі элементтен тұратын қозғалысты екі қолмен, бір ұсынғаннан қайталау


4.3.2.6 логопедпен бірге сурет жоспарын, пиктограммалар мен сөйлеу тілін қолданып, ойыншықтар, сүйікті заттар, қызықты жағдайлар туралы қысқаша сипаттама әңгімелер құру




4.3.2.7 есімдіктерді қолдана отырып, экскурсия іздері бойынша диалогты бастап, жүргізу

4.4.2.7 А, Ә, О, Ө, Т, М, Н, (биіктігі 10 см) трафарет бойынша өз бетінше немесе мұғалімнің көмегімен "жазу"

Төртінші тоқсанның соңғы екі аптасы: Білім алушылардың сөйлеу құралдарының жағдайын логопедиялық тексеруден өткізу.

 

Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1 - 4 сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде)

      Ескерту. Бұйрық 323-2-қосымшамен толықтырылды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1 - 4 сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (әрі қарай бағдарлама) "Білім туралы"Заңының 19-бабы 1 тармағына сәйкес әзірленген.

      2. Бағдарлама мақсаты – оқушы үшін қол жетімді әр түрлі әлеуметтік өзара әрекеттесу тәжірибесін, жеке психофизикалық мүмкіндіктер мен танымдық қабілеттерді ескере отырып, оқу іс-әрекетіне сәтті бейімделу және одан әрі әлеуметтену үшін байланыс құралдарын қалыптастыру.

      3. Бағдарлама міндеттері:

      1) тіл біліктерін дамытудың алғышарттарын қалыптастыру: тілдің дыбысталуына назарын аудару, сөйлеу кезіндегі ырғақты сезінуін, артикуляторлы қимыл-қозғалыстарға еліктеу біліктерін, дауыстау пен тыныс алуын, сөйлеу элементтерін есте сақтап, кейін қайталау, ана тілінің 4 немесе одан да көп дыбыстарын танып қайталауын дамыту;

      2) адекватты вербалды тәртібінің алғышартты дағдыларын дамыту;

      3) қарапайым мәтінді тындап, түсіну дағдыларын қалыптастыру, оны мәтіннің мазмұнымен сәйкестендіру білігі;

      4) осы Бағдарламада және басқа арнайы оқу бағдарламалары аясында зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларды сөздік қорын анықтау және дамыту.

      4. Бағдарламаның түзете-дамыту міндеттері:

      1) білім алушыларды вербалды, бейвербалды және альтернативті құралдар арқылы қатынасқа түсуді, ересектермен және басқа балалармен тіл арқылы әрекеттесуге қажеттілігін ояту;

      2) оқыту нысанының сөйлеу тұйықтығын жою мақсатында функционалды рөлін меңгеруге жағдай жасау;

      3) сөйлеу тілінің психомоторлы базасының элементтерін қол жетерлік деңгейде қалыптастыру: сенсорлы-перцептивті процестер, көру-моторлы тепе тендік, қолдың және саусақтардың еркін қимылдары, кеңістік туралы түсініктері, жоғарғы психикалық қызметтердің элементтері.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

      5. Бұл бағдарламаныңмазмұны өмірлік маңызды бейімделу және сөйлеу дағдыларын игеруге тәжірибелік бағытталған.

      6. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылардағы когнитивті және сөйлеу дамуының кемшіліктері олардың басқалармен толыққанды коммуникативті байланыстарының қалыптасуына кедергі келтіреді, мінез-құлықтың бұзылуына және әлеуметтік бейімделуге әкеледі, нәтижесінде "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" сабақтарында сөйлеу дағдылары сөйлеу тілінің барлық функциялары аясында жүзеге асырылады: коммуникативті, танымдық, реттеуші.

      7. Бір сыныптың оқушылары ақыл ойы мен психофизикалық дамудың бұзылуының әртүрлі деңгейімен, белгілі бір психикалық функцияның, практикалық дағдылардың қалыптасу деңгейімен сипатталады.

      8. Оқу процесін ұйымдастыру кезінде білім алушылардың ерекше жалпы психофизикалық ерекшеліктері ескеріледі:

      1) психикалық бұзылулардың психикалық және соматикалық аурулармен, эмоционалды-ерік аясының бұзылуымен үйлесуі;

      2) көру, есту, тірек-қимыл аппаратының жергілікті немесе жүйелі бұзылуларының болуы;

      3) дамудың біркелкі дамуы және негізгі жүйке процестерінің тепе-теңдігінің бұзылуы-тежелуі мен қозу: кейбіреулерінде баяу қарқын, сәйкессіздік, сөйлеу қозғалыстарының ыңғайсыздығы байқалады, ал басқаларында ретсіз, мақсатсыз әрекеттермен үйлесетін қозғыштық жоғарылайды;

      4) сөйлеу тілінің барлық құрылымдық компоненттерінің вариативті бұзылыстары: фонетикалық-фонематикалық, лексикалық және грамматикалық, бұл ауызша және жазбаша сөйлеуді қалыптастыруды қиындатады, вербалды емес және балама коммуникацияның әртүрлі құралдарын қолдануды талап етеді.

      9. Ауызша сөйлеу тілін меңгерген мектеп оқушыларына қолдың және артикуляциялық мүшелердің ұсақ, дәл сараланған қозғалыстарын жүзеге асыруда айтарлықтай қиындықтары тән, олар: бір қалыпты ұстап тұру, затты қолмен ұстап алу, тілдің ұшын жоғары немесе төмен бүгу, дыбысты айтуының бұзылыстарын,сөйлеу тілінің анықтылығын түзету процесін қиындатататын, бір қалыптан екінші қалыпқа ауысу.

      10. Осы санаттағы білім алушылардың ауызша сөйлеу тіліне төмендегілер тән: импрессивті және экспрессивті аграмматизмдер (сөйлеу тілінде сөзжасам мен сөзөзгерту жоқ), сөз таптарын қайталау, басқа адамдардың сөздері мен сөз тіркестерін семантикалық мазмұнын ескермей (механикалық түрде) қолдану, эхолалия.

      11. Зияты орташа түрде зақымдалған оқушыларды оқыту және тәрбиелеу ересектермен және басқа балалармен ынтымақтастық арқылы тәжірибелік сөйлеу дағдыларын қалыптастыруды қамтиды.

      12. Осы бағдарлама аясында ауызша және жазбаша сөйлеу тілінің бұзылыстарын түзету жұмысының бағыттылығы жалпы дидактикалық және арнайы қағидаларды белгілейді:

      1) гуманизм –оқушының мүмкіндіктеріне сену, субъекттілі, позитивті ықпал ету;

      2) жүйелілік– білім алушыны тұтас, сапал бірлігіны, динамикалық түрле дамуға қабілетті нысан ретінде қарастыру; оның сөйлеу мүмкіндіктерін психикалық дамудың басқа жақтарымен байланыста қарастыру;

      3) реализм қағидасы–оқушының нақты мүмкіндіктері мен оның дамуының жағдайын, диагностикалау мен түзете-дамыту жұмысының ескеру;

      4) онтогенетикалық - логопедиялық ықпал ету әдістемесін құрастырған кезде қалыпты жағдайда тілдің әртүрлерінің қызметтері мен қалыптасу заңдылықтарын ескеру;

      5) этиопатогенез қағидасы–логопедтің оқушының ерекше білім алуға қажеттілігін белгілеу үшін сөйлеу тілі бұзылыстарының жеке механизмдері мен себептерін ескеру.

      13. Бағдарламаның тиімді іске асырылуын оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық ықпал ету қамтамасыздандырады:

      1) іс-әрекеттік ықпал ету, осыған сәйкес, логопед түзете-дамыту жұмысы барысында бала жасына сай жетекші әрекетке сүйенеді;

      2) жекеше-дифференциалды ықпал ету, осыған сәйкес логопед оқушының жеке мүмкіндіктеріне қарай, түзете-дамыту жұмысының мақсатын, мазмұнын, формаларын, тәсілдерін бейімдейді;

      3) жүйелі ықпал ету, осыған сәйкес, түзете-дамытуда міндетті түрде дыбыс айту, фонематикалық процестерге, лексика мен грамматикалық жағына әсер етуді көздейді.

      14. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылармен логопедиялық жұмыстың ерекшеліктері:

      1) оқытудың арнайы әдістері мен құралдарын пайдалану, "айналма жолдарды" құру, мысалы, баспа бейнелерді, заттық және графикалық алгоритмдерді, электрондық коммуникация құралдарын, сыртқы ынталандыруларды пайдалану;

      2) визуалды, аудиалды және тактильді айқындылықты пайдалана отырып, анализаторларды барынша қосу;

      3) саусақтардың нәзік қимылдарының манипулятивті әрекеттерін сөзбен байланыстыруын дамыту;

      4) оқушылардың еліктеу қабілеттеріне және көрнекі-әрекеттік ойлаудың сақталған мүмкіндіктеріне сүйене отырып логопедиялық ырғақ элементтерін кеңінен қолдану;

      5) танымдық қажеттіліктерді қоздыру үшін негізгі эмоцияларды өзектендіру;

      6) материалды қарапайым элементтерге нақтылап бөлу: оқыту әр элемент бойынша жүргізіледі, содан кейін ғана олар тұтастай біріктіріледі, ал білім алушылар жалпылауға үйренеді;

      7) логопедиялық материалдың жиі қайталануы, оны жаңа жағдайда қолдану;

      8) оқушының сәл де болса оқу жетістіктерін міндетті түрде ескеру және эмоционалды бағалау;

      9) білім беру ортасының ерекше кеңістіктік, уақыттық және семантикалық ұйымдастырумен оқытуды сапалы жекешелендіру: мысалы, ақыл ой бұзылыстарымен ұштастыра отырып, аутисттік спектрі бар зияты зақымдалған білім алушылар топтық сабақтарға дейін, ең алдымен кезеңділікпен қоршаған орта құбылыстарының өзара байланыстылығын түсінуге мүмкіндік беретін, білім беру кеңістігі мен уақытты құруда жеке дайындыққа мұқтаж,

      10) білім беру кеңістігінің шекарасын белгілеу өз кезегінде білім беру кеңістігін максималды кеңейту мен қажеттілікті ескеруді көздей отырып, білім беру ұйымынан тыс жерде әлеуметтік қарым-қатынасқа түсу дағдыларын қалыптастыру: дүкендерде, кафе, емхана, қоғамдық көліктерде.

      15. Түзету-логопедиялық жұмыс нәтижелілігін қамтамасыз ету үшін мұғалім-логопед арнайы әдіс-тәсілдерді қолданады:

      а) тәжірибелік (жаттығулар: еліктеу-орындау, жаттықтыру, түзеу, шығармашылық; ойындар: дидактикалық, сюжетті-рөлді, іскерлік; заттық моделдеу);

      б) көрнекілік (графикалық, символдық, иллюстрациялық, шынайы);

      в) өзінің тілегін, білімін, әрекеттерін сұрақ-жауапты үлгілерді меңгеру үшін, лексикалық материалды бірлесіп, ілесіп қайталау тәсілі арқылы, сөздік (сөз, логопедтің әңгімесі, әңгіме, сөйлеу тілін талдау), жаттанды фразаны қайталау.

      16. ҚР БҒМ 22.01.2016 жылғы №70 бұйрығына сәйкес, білім алушылардың ынтасын арттыру, өмірлік және оқу дағдыларын неғұрлым сапалы қалыптастыру мақсатында, логопедиялық сабақтарда әртүрлі көрнекілікті пайдалана отырып, анализаторларды барынша қосу үшін дидактикалық дамытушы ортаны орынды реттеу жағдайында оқытудың техникалық құралдары қолданылады:

      1) логопедиялық сабақтардың бөліктері немесе тұтас сабақтар "Интербелсенді дыбыстық тақта (дыбысты машықтандыру, логиканы дамыту, ойцн терапиясы мен дыбыстың сапасы, күші, бағытын ажырату)", "Акустикалық тактилді тақта" қолдану арқылы, сенсорлы бөлмеде өткізіледі.

      2) мультимедиялық интербелсенді дамытушы бағдарламалық-әдістемелік кешеннің үшөлшемді аксессуарлары мен карточкалары бар электронды ресурс, интербелсенді тақтатәжірибелік тілді дамыту жұмысында кеңінен пайдаланылады;

      3) Түзетуде сергіту сәттерінде, әсіреседизартрия мен ринофониясы бар балалармен жұмыста "Логопедиялық жаттықтырғыш" дыбыстық белгіні көрнекілікпен сәйкестендіруде өзіндік сөйлеу тілін бақылауда кеңінен қолданылады;

      4) "Тілдік қатынасты меңгеру және дамытуға арналған тілдік жаттықтырғыш" құралын мұғалім-логопед фразалық сөйлеу тілін меңгермеген білім алушылармен жұмыста қолданады.

      17. Оқушылардың психофизикалық, неврологиялық ерекшеліктерін ескеріп, сөйлеу қабілетінің полиморфты және тереңдігі аясында олардың жұмыс қабілеттілігінің төмендеуін ескере отырып, логопед-мұғалім мультимедиялық, электронды құрылғыларды санитарлық нормалар мен ережелерге қатаң сәйкес, шектеулі және қатаң мөлшерде қолданады, алайда, дәстүрлі (нақты) дидактикалық ресурстарды кеңінен қолданады:

      1) жануарларды, ертегі кейіпкерлерін, тұрмыстық заттарды бейнелейтін ойыншықтар;

      2) жазықтық және үлестірме материал (карточкалар, суреттер, пазлдар);

      3) қуыршақ – сахналау және ойын-драматизациялар және ұлттық ойындар үшін ұлттық костюмдер, декорациялар мен аксессуарлар;

      4) оқушылардың мүмкіндіктеріне сәйкес келетін әдебиеттер, оның ішінде суреттері, әңгімелері, өлеңдері бар кітаптар; халық және авторлық ертегілер.

      18. Бағдарлама бірқатар шарттарды орындау кезінде жалпы білім берудің негізін қалайды:

      1) сабақтарда пәндер бойынша өтпелі тақырыптық жоспарлауға сәйкес дидактикалық материал пайдаланылады;

      2) жалпы білім беретін пәндер бойынша мұғалім-логопедтің басшылығымен сабақтар мен сабақтарға өзара қатысу үдерісінде және қорытындылары бойынша білім алушылардың әрқайсысының сөйлеу дамуының жай-күйі, әлеуетті мүмкіндіктері мен болжамы туралы кәсіби білімнің толық бейнесін қалыптастырады;

      3) "Айналадағы әлем", "Музыка және ырғақ", "Қол еңбегі" "Бейнелеу өнері", "Сенсорлық даму", "Сөйлеу және коммуникацияны дамыту", "Заттық -тәжірибелік әрекет" оқу пәндерімен пәнаралық өзара байланыс орнатылады, оларды зерделеу кезінде логопедиялық сабақтарда қалыптастырылатын коммуникативтік және басқа да сөйлеу дағдылары бекітіледі және дамиды.

      19. Зияты орташа түрде зақымдалған балаларда академиялық тілдік білімді қалыптастыруға бағытталған логопедиялық сабақтың дәстүрлі өткізілуінің тиімділігі төмен, сол себепті тіл дамуының кемшіліктерін түзету процесі мазмұнды және/немесе ұйымдық нысандарды қатаң реттеуді көздемейді.

      20. Сабақ барысында логопед әр оқушыда осындай қажеттілік туындаған сәтте – жеке жұмысты орындауға жағдай жасау үшін, жеке қарқынмен, мұғалімнің жеке көмегін алу үшін қызмет түрінің өзгеруін қамтамасыз етеді.

      21. Білім алушыларға сабақ барысында логопедиялық кабинеттің кеңістігінде еркін қозғалуға мүмкіндік беріледі.

      22. Орташа ақыл ойы кемістігі бар білім алушылардың тіл дамуының кемшіліктерін түзету бойынша оқу іс-әрекетінің барлық нысандары мен түрлері өздерінің белсенділігін, бастамашылығы мен дербестігін қалыптастыруға бағытталған.

      23. Орташа ақыл ойы кемістігі бар білім алушылардың жетістіктерін бағалау сипаттамалық квалиметриялық құралдарды пайдалана отырып жүргізіледі: жеке сөйлеу картасында міндетті түрде сөйлеу дағдысын меңгерудің дербестік дәрежесі (дербес, үлгі бойынша, еліктеу бойынша, педагогпен бірлескен іс-қимылдардың көмегімен) және үлгі бойынша іс-әрекеттерді орындау кезінде көрсетілетін педагогикалық көмек түрі көрсетіледі (ұйымдастырушы, бағыттаушы, эмоционалды).

      24. Бағдарламада оқушылардың тіл дамуының кемшіліктерін түзету бойынша жеке бағдарламаларының мазмұнын анықтауға бағыттаушы негіз болатын оқыту мақсаттарының жүйесі тұжырымдалған. Мектептің педагогикалық кеңесі оқушылардың аймақтық ерекшеліктері мен мүмкіндіктерін ескере отырып, тақырыптар мен өтпелі тақырыптар тізбегіне өзгерістер енгізе алады.

      25. Тіл дамуының кемшіліктерін түзетудің жеке бағдарламасы логопед-мұғалім белгіленген тәртіппен жүргізетін логопедиялық диагностика негізінде жасалады.

3-тарау. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінің мазмұны

      26. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәні бойынша 1-4 сыныптарда оқу жүктемесі:

      1) 1-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында 132 сағатты құрайды;

      2) 2-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды;

      3) 3-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды;

      4) 4-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында 136 сағатты құрайды.

      Пәннің оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" ҚР Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы типтік оқу жоспарына сәйкес жасалды (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №8170 болып тіркелген).

      27. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінің Бағдарлама мазмұны 4 бөлімді қамтиды:

      1) "Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі";

      2) "Қатынас";

      3) "Тілдің дыбысталуы";

      4) "Оқылым мен жазылым".

      28. "Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) сенсорлы тәжірибе;

      2) моторика және кеңістіктік туралы түсініктері.

      29. "Қатынас" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) вербалды қатынас;

      2) бейвербалды қатынас.

      30. "Тілдің дыбысталуы" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) дыбысталған тілді түсіну;

      2) айтылым.

      31. "Оқылым мен жазылым" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) балама оқу;

      2) графика және жазу.

      32. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 1 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) сөйлеу тілінің психомоторлық негізі. Қоршаған орта дыбыстарын тыңдау, есту зейінін көрсету, қимылдармен және ым ишарамен негізгі өмірлік функцияларды көрсету (тыныс алу, қарау, тыңдау, иіскеу, сөйлеу, тамақтану). Белгілі бір және дерексіз кескіндердегі (пиктограммалардағы) таныс заттардың визуалды бейнелерін тану – тұтастай алғанда, бөлшектері бойынша, оларға тән дыбыстары бойынша. Музыка тыңдау кезінде қарама-қарсы эмоцияларды білдіретін дене және бет қимылдарын тану;

      2) қатынас. Таныс қарым-қатынас жағдайында ересектермен және құрдастарымен қол жетімді байланыс құралдары арқылы қатынасқа түсу (баламаларын қоса). Ересектермен және құрдастарымен қарым-қатынас жасауға қызығушылық таныту. Мұғалімді, балаларды және ертегі кейіпкерлерін қарсы алу үшін қолды пайдалану. Ересек адамның сөйлеуіне қызығушылық және мәтінді оқу процесінде оның дауысына назар аудару. Қаратпа сөйлеуге оңды жауап беру (мимика-ым-ишара және вербалды құралдар);

      3) тілдің дыбысталуы. Нұсқау бойынша бірінші тақырыптық концентр шеңберіндегі екі - үш заттың және/немесе суреттердің арасынан бір затты табу – "Мен баламын: менің денем. Менің сезімдерім мен қажеттіліктерім". Нұсқауларды түсіну, бірлескен іс-қимыл деңгейінде тыныс алу-дауыстық және артикуляциялық жаттығуларды орындау. Тақырыптың сурет, пиктограмма және сөзбен байланысы. Есту арқылы тану, берілген дыбыстың айтылуы (А, Т, Ә, О, Ө, У, И, М). Айтылым кемшіліктерін жою, сөйлеу кезіндегі тыныс алуын, дауыс, артикуляциялық қозғалыстардың кинетикалық және кинестетикалық негізін дамыту, дикциялық жаттығулар және дыбыстарды мүмкіндігінше қол жетімді жеке айқындық деңгейінде айту;

      4) оқылым және жазылым. Есту зейіні мен естіун шоғырландыруын дамыту. Ересектерге иллюстрациялары бар шағын мәтіндерді оқуға деген қызығушылықты қалыптастыру, үстел үсті ойынын таңдауға оң көзқарасты білдіру. Қылқаламмен, саусақпен, алақанмен бояу, әртүрлі жазу элементтерін таңдау және пайдалану. Көрсету және үлгі бойынша қарапайым тапсырмаларды орындау, бірінші концентр тақырыбы бойынша пиктограммаларды тану және ажырату (ұсынылған екі суреттің бірі)-"Мен баламын".

      33. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 2 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) сөйлеу тілінің психомоторлық негізі. Затқа назар аударып, көз үзбей қарау, белгілі және дерексіз кескіндердегі (пиктограммалардағы) таныс заттардың визуалды бейнелерін тану. Өзінің дене бөліктерін өзінде және пиктограммада көрсету, әртүрлі пішінде ұсынылған ұқсас немесе берілген заттарды және олардың бейнелерін тану сәтін көрсету;

      2) қатынас. Өзінің қажеттіліктері мен тілектерің қол жетімді құралдармен білдіру, қуаныш, қайғы, таңданудың бет-әлпеті арқылы көргендеріне деген көзқарасын көрсету. Ойын жағдайында қатынастық белсенділіктің көрінісі, өзара әрекеттесудің қол жетімді тәсілдері аясында "серіктестің" әлеуметтік рөлін түсіну. Қатынастық мақсаттар үшін қарапайым белгілерді пайдалану. Ынталандырушы интонацияны түсіну. Кеңістікке қатысты сөздердің мағынасын түсіну және орындау. Сөзбен сүйемелдеу арқылы саусақ ойындары процесінде ересек адамның іс-әрекетіне еліктеу бойынша ойын әрекеттерін орындау, сөзбен біргелестіріп, ойыншықпен тақырыптық-ойын және бейнелеу әрекеттерін орындау;

      3) тілдің дыбысталуы. Тыңдалған мәтіннің жалпы нақты мазмұнын қабылдау және түсіну, ересек адамның сөйлеген сөзіне оң жауап беру (ым-ишара және вербалды құралдар). Айтылым кемшіліктерін түзету, сөйлеу кезінде тыныс алуын, дауыс, артикуляциялық қозғалыстардың кинетикалық және кинестетикалық негізін дамыту, дикциялық жаттығулар және дыбыстарды мүмкіндігінше қол жетімді жеке айқындық деңгейінде еліктеу арқылы айту. Бірінші-екінші типтегі буындық құрылымы бар сөздерді қайталау, әртүрлі заттарды атау, олардың суреттері және осы заттарды негізгі белгілері бойынша сипаттау;

      4) оқылым және жазылым. Оқу тәжірибесінде қолжетімді біліктерді игеру, әліпбиді жаттау (А, Т, У, П, Н), графикалық ұқсастығы бар (А және М) әріптердің жұптарын ажырату. Нақты жағдайда нұсқау бойынша, жазатын затпен бағытталған әрекеттер орындап жаттығу. Қарапайым графо-моторлы біліктерді қалыптастыру, бірінші және екінші концентр тақырыптары бойынша пиктограммаларды (ұсынылған үш-төртеуінен біреуін) тану және ажырату-"Мен баламын", "Бала және жақын орта".

      34. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 3 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) сөйлеу тілінің психомоторлық негізі. Дыбыстық ынталандыру заттарды күші, сапасы және бағыты бойынша ажырату. Ұқсас заттарды сипап сезіп, ажыратып және атауын атау, еліктеуіш ойындар: қозғалыста қуыршақтардың, жануарлардың, құстардың бейнелерін көрсету. Дабыл, қарапайым дыбыстық-сөздік сүйемелдеуімен барабан соққыларына арналған жолдар мен кілемшелермен ырғақты жүру;

      2) қатынас. Логикалық негіздеме жасауға тырысып, күнделікті жағдайларда және жеке тәжірибеде жалпы қабылданған бейвербалды қарым - қатынас құралдарын игеру - адамға қажетті киім мен аяқ киімді сыртқы келбеті бойынша, көңіл - күйі бойынша, дәлелмен таңдау (үлкен ағай-үлкен етік, көңілді Шалқар-қызыл жейде), өнімді орнату, қолдау және байланыстың аяқталуы. Қатынастың баламалы құралдарымен танысу. Ертегі кейіпкерінің ойын жағдайына эмоционалды оң реакцияны көрсету. Ересек адамның қимылдары мен кейіпкерлердің іс-әрекеттерін бақылау және түсіну, ертегі кейіпкерлерінеойын әрекетіне жауап беру (ым-ишара құралдары мен әрекеттері). "Отбасы", "Көлікте", "Дәрігерде", "Көшеде" және т. б. сюжеттермен өзін ойын рөлінде атай отырып, қарапайым рөлдік диалогты орындау;

      3) тілдің дыбысталуы. Айтылымның жеке кемшіліктерін жою, сөйлеу кезіндегі тыныс алуын, дауысын, артикуляциялық қимылдардың кинетикалық және кинестетикалық негізерін дамыту. Аса қолжетімді анықтық деңгейде үлгі және еліктеу бойынша дыбытарды айту және дикциялық жаттығуларды орындау. Буындық құрылымдардың бірінші-екінші типтеріне жататын сөздердібір буыннан екіншіге біртіндеп ауысу арқылы, қайталау. Сын есім, зат есім және жиі қолданатын етістіктермен сөздік қорын молайту. Өз атынан үлгі бойынша екі сөзден құралған сөлемдерді моделдеу және құру;

      4) оқылым және жазылым. Иллюстрация мен оның элементтерінің ересек адам оқыған таныс мәтінмен байланыстыру. Қолжетімді вербалды, бейвербалды құралдарды (сөзбен, дыбыспен, қимылмен, іс-қимылмен), баламалы құралдарды (графикалық, баспа, электрондық құрылғы бейнелері) пайдалана отырып, ойын әрекеттерінің ережелерін, тәртібін есте сақтау. Бірінші, екінші және үшінші концентр тақырыбына арналған пиктограммаларды тану, ажырату (ұсынылған төрт-бес суреттің бір-екеуі)- "Мен баламын", "Бала және оны қоршаған жақын орта", "Бала және үлкен әлем". Бастырып сызу, штрихтау және сурет салу, бетті қара, түрлі-түсті қарындаштармен, шарикті қаламдармен сызу, АТ, АТАТ, ААТТААТТ, ААТААТ сызбасы бойынша шаршы, шеңбер, жолақшада кезектесіп, дайын элементтерден өрнектер жасау.

      35. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 4 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) сөйлеу тілінің психомоторлық негізі. Марш ырғағымен музыкалық бөлімнің ырғақты негізін қайталау. Кеңістіктік және уақыттық түсініктерін анықтау, бір уақытта ұсынылған екі-үш элементтен тұратын қатарды қайталау. Үлгі бойынша үш массаж элементтерін қолданып, өз қолының саусақтарына массаж жасау. "Көз- қол" атты тепе тендікті дамытуға арналған жаттығу, тізбектерді құру;

      2) қатынас. Ертегі кейіпкерінің атынан ересек адамның сөйлеген сөзіне және заттық-ойын әрекеттеріне оң жауап (ым-ишара және ауызша құралдарарқылы). Көрсету қимыл мен сөйлеу тілін қолдана отырып, өзінің фотосуретін (немесе жалпы фотосуреттен) басқалардан табу. Қысқа ертегілерді тыңдау, ертегі кейіпкерлерін таңдау, қол жетімді вербалды және бейвербалды құралдарды (көзқараспен, ым-ишарамен, қимылмен, іс-әрекетпен) қолдана отырып, сюжеттік ойыншықты ойнауға қызығушылық таныту, бөлімнің мазмұны әр оқушының әр түрлі өзара әрекеттесу жағдайларындағы жеке мүмкіндіктерін ескере отырып талданады. Оқу әрекеттеріне арналған бір-екі сатылы нұсқауларды дәл орындау: тыңдауы, өлеңдер мен ертегілердің мәтінінен суреттер мен пиктограммаларды табуы. Өзгелердің назарын өзіне, сыртқы келбетіне және іс-әрекеттеріне, репликалар арқылы тартуы, бағалауды күтуі;

      3) тілдің дыбысталуы. Сөйлеу тілін немесе пиктограммаларды қолдана отырып, ойыншықтар, сүйікті заттар, оқушылар үшін қызықты жағдайлар мен оқиғалар туралы қысқаша сипаттама әңгімелер құрастыру. Таныс балалар мен ересектердің есімдерін білдіретін сөздерді тану және айту (5-6 есім). Бірінші - бесінші типтегі буындық құрылымы бар сөздерді бір буыннан екіншісіне, дауыссыз дыбыстар қатар келген сөздерде бір дауыссыз дыбыстан екіншісіне өтіп, қайталау. Суреттер, бақылаулар, көрген, бастан кешкен және естіген/оқығаны туралы әңгімелер. Монологтік және диалогтік формаларда "мәлімдеме" құру, сөйлеу тілінің дыбысталуының негізгі ережелерін сақтауы (ырғақ, екпін, қарқын, темп, әуезділік, интонация, кідіру), кім? не? сұрақтары бойынша сөйлемді аяқтау білігі. Осы сұрақтың сөздеріне сүйене отырып, қойылған сұраққа жауаптар, моделдер мен үлгілер бойынша екі-үш сөз тіркестерін дербес құру;

      4) оқылым және жазылым. Ойын ережелерін білім алушыға әр түрлі қол жетімді тәсілдер арқылы жеткізу (бірлескен іс-әрекеттер, көрсету және еліктеу, өз бетінше әрекет етуі). Қарапайым графикалық тапсырмаларды түрлі-түсті қарындаштармен орындау, үлкен қағаз парақтарына фломастерлермен, щеткалармен, қарындаштармен түзу және қисық сызықтарды, бұрышты нысандарды салу. Тіректер бойынша А, О, Т әріптерінің "хаты": трафареттер (биіктігі 10 см), нүктелер, сызықша іздері - дербес немесе мұғалімнің көмегімен.

      36.Бағдарламаның мазмұнын оқу жылдары (сыныптар) бойынша бөлу шамамен болады. Логопед оқу мақсаттарының көлемі мен күрделілігін, сондай-ақ әрбір білім алушының қабілеттері мен мүмкіндіктерін, нақты жетістіктерін ескере отырып, дағдыларды қалыптастыру үшін қажетті уақытты жекебелгілеуге құқылы.

Параграф 2. Оқу мақсаттарының жүйесі

      37. Бағдарламада ұсынылған оқыту мақсаттары кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгіде бірінші белгі – сыныбын, екінші және үшінші белгі – бөлімнің және бөлімшенің реттік санын, төртінші белгі оқу мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 1.1.2.1 кодында "1" - сыныбы, "1.2" - бөлім және бөлімше, "1" - оқыту мақсатының реттік саны

      38. Бөлімдер мен сыныптар бойынша оқу мақсаттарының жүйесі:

      1) "Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1 сынып

2 сынып

3 сынып

4 сынып

1.1. Сенсорлы тәжірибе.

1.1.1.1 жақында қозғалып келе жатқан затты көзімен бақылау (жазықтықта, тігінен, дөңгелек бойына, алға/артқа) 1 минут ішінде

2.1.1.1 1 минут бойы баланың алдында (баланың оң жағында, сол жағында) жоғары, төмен және көз деңгейінде орналасқан қозғалмайтын затқа көзді тоқтату

3.1.1.1 белгілі бір түсті, бейнені және толық емес, шатасқан суреттегі таныс заттарды 10-15 секундта тану

4.1.1.1 заттық суреттердегі, сюжеттік суреттердегі, Равен матрицасындағы, қарапайым пазл-композициялардағы бөлшек пен бүтінді сәйкестендіру

1.1.1.2 адамның бетіне, фотосуретке 30 секундқа қарау

2.1.1.2 мұғаліммен бірге дене бөліктерін фотосуретте және өзіңізде көрсету

3.1.1.2 қозғалатын қашықтағы нысанды көзбен қадағалау

4.1.1.2 сөзге қатысы жоқ дыбыстардың күшін ажырату: табиғат дыбыстары мен дауыстарына еліктепқатты және ақырын дыбыстау

1.1.1.3 суреттерден ойыншықтарды табу (түрлі-түсті сурет-иллюстрация, оқушының көзінше ересек адам салған сурет, екі-төрт бөліктен тұратын сурет)

2.1.1.3 дене бөліктері бейнеленген пиктограммаларды іріктеп, дене бөліктерін өзінде, қуыршақта көрсету, суретте, пиктограммада бөліктерді атауға тырысу

3.1.1.3 нысандардың түстері (қызыл, көк, сары, жасыл, қара, қоңыр) түсі бойынша тану (ажырату) заттар мен суреттерді, қарындашты таңдау

4.1.1.3 стандарттарды қолдана отырып, шөпке, аспанға, күнге, суға, қарға тән түсті бөлектеу), нысанды түс, түс (жануарларды) белгісі бойынша тану

1.1.1.4 таныс ойыншықты жеке бөлшектері, оған тән дыбыстары бойынша (дыбыстық ойыншықтар), сипап сезу арқылытану

2.1.1.4 көлемі, құрылымы жағынан ұқсас таныс заттарды сипап сезу арқылы тану, дыбыспен, ым-ишарамен, қозғалыспен тану, көрсету

3.1.1.4 ағаш, металл, пластмасса, желіммен, әртүрлі температурадағы сумен жанасудаәр түрлі реакция білдіру, температурадағы су

4.1.1.4 заттарды жалпы белгісі бойынша стереогноз процесінде топтастыру: "Кедір-бұдыр (тегіс) затты көрсет, ата")

1.1.1.5 құлақ (иық, бел) тұсында тұрған дыбыстың қозғалмайтын көзін табу

2.1.1.5 табиғат дыбыстарын (жаңбыр, құстар мен аңдардың дауысы) және музыкалық аспаптардың дыбысын (ысқырық, барабан, ысқырық) тану

3.1.1.5 дыбыстың қозғалмайтын алыста тұрған көзін нысанмен сәйкестендіріп, табу және дыбысталуы бірдейлерді табу

4.1.1.5 бөліктің ырғақты негізін марш ырғағымен сәкестендіріп, қайталау

1.2. Моторика және кеңістік туралы түсініктері.

1.1.2.1 педагогпен бірлесіп, статикалық және динамикалық тепе тендікке арналған саусақ жаттығуларын орындау

2.1.2.1 педагогпен бірлесіп, өзінің қол саусақтарына массаж жасау (үлгі бойынша 3 тәсілден тұратын массаж)

3.1.2.1 оң және сол қолдарының саусақтарын кезекпен, ырғақпен жақындатып, қосып, айқастыруды қайталау

4.1.2.1 үлгі бойынша, үш массаж тәсілін қолданып, массаж құралымен, өзінің қол саусақтарына массаж жасау

1.1.2.2 педагогпен бірге, еліктеу бойынша жұдырықтарды жұму, ашу

2.1.2.2 жұдырықтарды ырғақты түрде жұму, ашу, заттарды әртүрлі ұстау әрекетін жасай отырып, ұсақ заттарды сұрыптау

3.1.2.2 жылы су құйылған ыдысқа қолын салып, жылыту, түгі бар орамалмен сүртіп, құрғату

4.1.2.2 құрастырғыш және құру-шашу, ойыншықтармен ойнау: педагогпен бірге немесе еліктеу бойынша

1.1.2.3 кабинет кеңістігінде бағдарлау, алдыға, артқа бағыттарын көрсету

2.1.2.3 кеңістігінде бағдарлау, алдыға, жоғары төмен, алдыға артқа бағыттарын көрсету

3.1.2.3 имитация-ойындарын ойнау: қуыршақ, жануарлардың қимылдарын келтіру

4.1.2.3 педагог атаған бағыт бойынша қозғалу: алдыға артқа, жоғары, төмен

1.1.2.4 педагог берген бағыт және қолдан ұстау бойынша сенсорлы жолдармен қозғалу

2.1.2.4 педагогтің әрекеттеріне еліктеу және үлгі бойынша қимылдың бағытын көрсету

3.1.2.4 беттің/бастың бөліктерін көрсету және нұсқау бойынша атау: көздер, мұрын, ауыз, құлақтар, шаш

4.1.2.4 ірі және ұсақ қимылдардан тұратын қарама қарсы әрекеттерді дамыту үшін "керісінше" ойынын ойнау-

1.1.2.5 берілген бағытта ойыншықпен (сылдырмақ, таяқшасы бар лента), сенсорлы және ойын жолдарымен жүру

2.1.2.5 аудио- қимыл жаттығуларды орындау "Тында және биле..." (тақпақтың мәтініне сәйкес)

3.1.2.5 жолдармен, кілемшемен жүру "Топ-топ", барабанның соққысына сәйкес "топ-топ" деп аяқпен топылдатып жүру

4.1.2.5 екі жалпы қимылдар қатарын, екі элементтен тұратын қозғалысты екі қолмен, бір ұсынғаннан қайталау

      2) "Қатынас" бөлімі:

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 сынып

2 сынып

3 сынып

4 сынып

2.1. Бейвербалды қатынас.

1.2.1.1 ойыншықтарды қолданып, қатынастың бейвербалды құралдарын қолданып, арнайы ұйымдастырылған ойын жағдайында өз нәтижелеріне қол жеткізгеніне қуанышын білдіру

2.2.1.1 негізгі эмоцияларды білдіретін эәне олардың негізгі белгілерін бейнелейтін суреттермен ойнау (көздің қимылдарын сәйкес ерін мен қастың қимылдарымен сәйкестендіру)

3.2.1.1 айна алдында бет әлпеті бойынша тану эмоционалды жағдайларды атай білу: күледі, жылайды, мимикалық қимылдарды адекватты пантомимикамен толықтыру

4.2.1.1 досы, педагогі, өзіндегі киімдерді, заттарды қарап, көрсету атау- айнаға қарап, суреттен, пиктограмма, фото, видео бойынша

1.2.1.2 ым-ишара, патомимикамен көрсету: "Мен: көремін, естимін, тыныс аламын, иіскеймін, айтамын, тамақтанамын", "Қолдарым – мен бәрін жасай аламын", "Аяқтар — мен жүремін", "Мен көңілдімін, күлемін, жылаймын", "Мен ойнаймын, менің ойыншықтарым"

2.2.1.2 сөйлеу тілінің анықтылығын есту, сұраулы ояту интонациясына сәйкес мимикалық реакцияларды түсіну

3.2.1.2 өзін айнадан көру, өзін, өзінің бейнесін айнадан көрсету, суланған қылқалам, саусақпен өзінің айнадағы бейнесін сызу

4.2.1.2 айнаға қарау, өзінің сыртқы бейнесін бағалау, өз киімінің, шаш үлгісінің кемшіліктерін түзеу, бой түзеу

1.2.1.3 музыка тындау кезінде эмоциялардың ым-мшара қимылдарын "оқу"

2.2.1.3 педагог бетінің қимылдарына еліктеу (айна алдында немесе онсыз) және оның қимылдарын еліктеу (аяйды, құшақтайды, басынан сипайды; қуанады-қол шапалақтайды)

3.2.1.3 педагог ұсынған бейнеге сәйкес берілген үш ойыншықтан біреуйн тандайды

4.2.1.3 ым-ишара ойындарын ойнайды, педагогтің соңынан, фрагмент, ойыншық немесе суретті көрсету бойынша қоян, аю, түлкінің қимылдарын қайталайды

2.2. Вербалды қатынас.

1.2.2.1 бір әрекеттік нұсқауды түсіну (Ал! Отыр! Бер!)

2.2.2.1 айтылған бір әрекеттік кеңістікке қатысты сөздермен нұсқауды түсіну және орындау

3.2.2.1 жеке гигиена, оған қажетті заттар туралы тақпақтарды қатынастың вербалды және бейвербалды құралдарды қолдану арқылы айту

4.2.2.1 ойын рөлінде өзін атауы қажет рөлдік диалог құру ("Ана мен бала", "Отбасы" ойындары)

1.2.2.2 аты мен фамилиясына аудио және сөйлеу реакцияларын білдіру

2.2.2.2 өзін атау және арнайы жасалған жағдайда, атын естігенде жауап беру

3.2.2.2 жеке гигиена заттарын және ойын-драматизацияға арналған заттарды тақпақ сөздеріне қарай іріктеу

4.2.2.2 педагогтің көмегімен үйдегі тұрмыс, табиғат, көшедегі ("Дәрігерде", "Көшеден жүргінші жолымен өтеміз") қарапайым сюжеттерді моделдеу

1.2.2.3 қоршағандармен әртүрлі жағдайларда тұрмыста, мерекелерде қарапайым сөз арқылы қатынасқа дайындығын көрсету ("Иә ма жоқ па?")

2.2.2.3 сөз арқылы рөлдік ойындарға екі сөзден құралған сөйлемдерді қолданып, жұптасып қатысу

3.2.2.3 рөлдік ойында өзін атап, қарапайым рөлдік диалог орнату ("Отбасы", "Автобуста", "Дәрігер", "Көше"

4.2.2.3 оқу әрекеттерін орындауға қатысты бір-екі сатылы нұсқауларды мұқият тындап, орындау: тындау, тақпақтар мен ертегі мәтіндері бойынша пиктограммалар мен суреттерді табу

1.2.2.4 мультимедия құралдары көмегімен жазылған сөздерді (тақпақтар, ертегілер) қызығуын көрсетіп тындауын

2.2.2.4 отбасы мүшелерінің бір біріне сүйіспеншілікпен қарап, қатынасын білдіретін рөлдік ойындарды ым-ишара, сөздер арқылы білдіріп, ойнау

3.2.2.4 киімдер үлгілерін қолданып, сюжеті бірнеше әрекеттен тұратын ойындарды топпен 2-3 адам болып ойнау: "Мен жүргізушімін", "Мен-дәрігермін", "Мен аспазбын"

4.2.2.4 репликалардың көмегімен басқалардың назарын өзіне, сыртқы келбетіне және олардың бағалауын күте отырып, өз іс-әрекеттеріне аудара білу

      3) "Тілдің дыбысталуы" бөлімі:

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1сынып

2 сынып

2 сынып

4 сынып

3.1. Тілдің дыбысталуы.

1.3.1.1 ойындарға арналған заттарды қолдану мүмкіндіктерін ұсыну: қуыршақтармен, диванда, орындықтарда, үстелде жұмсақ пішінді ойыншықтармен ойнау

2.3.1.1 вербалды және бейвербалды қатынас құралдарын қолданып, мұғалімнің ауызша өтініші бойынша заттарды және олардың суреттерін көрсету, атау

3.3.1.1 таныс ойыншықтарды және олармен байланысты әрекеттерді мұғалімнің қысқаша ауызша және ым-ишара сипаттамасы бойынша тану

4.3.1.1 педагогтің қысқаша ауызша сипаттамасы бойынша таныс заттарды, табиғат пен тұрмыс нысандарын бір немесе екі тән белгілер бойынша тану және көрсету

1.3.1.2 "Мен-баламын" ("Менің денем және Мен", "Менің сезімдерім мен қажеттіліктерім") тақырыптық шеңбердегі заттар мен суреттерді үш заттың ішінен нұсқаулыққа сәйкес тауып, оларды көрсету, атау

2.3.1.2 үш зат пен суреттің арасынан "Бала әлемі" тақырыбы (менің ойыншықтарым, үйім, Отбасым, мектебім және достарым) ішіндегі заттарды табу: қуыршақ, доп, аю, текшелер, барабан, машина, шелек, көрсету және атау

3.3.1.2 өмірдегі және суреттердегі негізгі эмоционалды күйлердің атауларын түсіну және ажырату: күлу, жылау, қуану, мұңаю

4.3.1.2 тыңдалған мәтіннің жалпы нақты мазмұнын затпен, суретпен, пиктограмманың мазмұнымен сәйкестендіріп, түсіну және тану

3.2. Айтылым.

1.3.2.1 өзінің тыныс алу, дауыс шығару және артикуляция мүшелерін табу және көрсету, дауыс перделерінің дірілін сезіну

2.3.2.1 айна алдында ерін мен тілге арналған жаттығуларды орындау: күлу-түтікше, тілді көрсету-тілді жасыру (үлгі бойынша) еліктеу бойынша.

3.3.2.1 "Бақа" қимылдарын сөздік нұсқау бойынша - тілін шығарып, көзін бақырайтып, "Қоян" - қорқақтығын көрсету, орнында секіру, "Кеме" - тілді жоғарғы және төменгі тістер арасына қысып тұрып уілдеу

4.3.2.1 дыбыстарды айту кезінде олардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде және еріннің орнын бейнелейтін суреттерге, заттық сурет-таңбаларға сүйене отырып, [произношение заданного звука (а, ә, о, ө, у, и)] дыбыстарын ажырату, ырғақты және анық айту.

1.3.2.2 бірлескен іс-қимыл деңгейінде тыныс алу-дауыстық және артикуляциялық жаттығуларды орындау

2.3.2.2 аузы ашылатын, тілі қимылдайтын, Бибабо қуыршағының (логопед қимылдатып тұрған) қимылдарын "оқу", аузын ашып, тілін қозғалтып, қимылдарды қайталау

3.3.2.2 (а, ә, о, ө, у, и)] дыбыстарын оңаша күйде дұрыс айту (қыз ән айтады: а-а, қасқыр айқайлайды: оо-оо-оо); дыбысқа еліктеу материалы негізінде ерте және орта онтогенездегі дауыссыз дыбыстардың артикуляциясын жасау

4.3.2.2 қысқа және үнсіз тыныс алу (иығын көтермей), тыныш және біркелкі дем шығару (ұртқа үрлемей)

1.3.2.3 [а, ә, у, и, о, ө] дыбыстарын жеке дұрыс айту {қыз ән айтады: а-а-а, Қасқыр ұлиды: у-у-у); дыбысқа еліктеу, тақпақтар материалында

2.3.2.3 а, ә, у, о, ө, м н, х дыбыстарымен дауыссыздан дауыстыға, бір буыннан екіншісіне біртіндеп ауысып, сөздің буындық құрылымын сақтап, буындарды еліктеу арқылы және логопедпен бірге ДДс, ДДс, Дс+Дс моделдерін қайталап және еліктеп (ат, от, ма, та, ах, өт, мама, на) айту

3.3.2.3 дыбыстарды анық айту: а, ә, у, о, ө, м, н дыбыстарын анық айту, буын мен сөздегі кез-келген орында Д-Дс (ат, ата, та-та-та), ДсД+ДсД+ДсД

4.3.2.3 сөздің буындық құрылымын бір буыннан екінші буынға, бір дауыссыздан екінші буынға біртіндеп модел бойынша қайталау: ДсД+ДДс

1.3.2.4 ерте және орта онтогенез дауыссыздарын тік буындарды айту: қа-қа-қа, та-та-та

2.3.2.4 атау септігінде меңгерген зат есімдерден, есімдіктерден модел бойынша сұрақ-жауаптар құру (Бұл не?) және жауап беру (Міне қуыршақ.)

3.3.2.4 қойылған дыбыстарды буындарда, сөздерде анық айту (жеке көрсеткіштері бойынша), педагогпен бірге қысқа тақпақтарды айту

4.3.2.4 екі-үш бөліктен құралған буындар тізбегін ырғақты, екпінді ауыстыра отырып, қайталау

1.3.2.5 дауысты, тірек дауыссыз дыбыстардың орнын ауыстырып, буындар серияларын құрып, айту (қойылған дыбыстардың бәрін дұрыс айту)

2.3.2.5 заттық сурет-белгілерге сүйеніп, [а, ә, у, о, ө] дауысты дыбыстарды артикуляциясын көрсетіп, дауыссыз айтуда ажырату (еріндердің қалпы салынған сурет бойынша)

3.3.2.5 екі сөзден құралған сөйлемдерді хабарлама түрінде құрып, педагогтің эмоционалды ынталандыруы негізінде өз атынан айту ("Мен..", "Біз..."), екінші жақта ("Сен...", "Сендер..."), үшінші жақта ("Ол...", "Олар..."), графикалық сызбаларды қолданып

4.3.2.5 жеке гигиена, гигиеналық құралдар туралы екі-төрт жол тақпақтарын айту (вербалды және бейвербалды құралдарды қолдану арқылы)

1.3.2.6 ынталандыруға жауап беру, ересектерді атымен және әкесінің атымен (есімдерімен) атау, фразаны қарым-қатынастың бейвербалды құралдарымен толықтыру (мимика, қимыл)

2.3.2.6 дыбыстап сөйлеуді тыңдау, тыныш және қатты, баяу және жылдам сөйлеуді ажырату

3.3.2.6 мазмұны мен суреттер сериясын алдын-ала талқылауға негізделген шағын мәтіндерді айтып беру (оқушылардың жеке мүмкіндіктеріне сүйене отырып)

4.3.2.6 логопедпен бірге сурет жоспарын, пиктограммалар мен сөйлеу тілін қолданып, ойыншықтар, сүйікті заттар, қызықты жағдайлар туралы қысқаша сипаттама әңгімелер құру

1.3.2.7 тілек, өтініш білдіру кезінде сөйлеу этикетінің қарапайым формаларын қолданып, сенсорлық планшетті қолданып сұрақтарды тыңдау және түсіну

2.3.2.7 үлгі бойынша фразаны үлгі бойынша толықтыру, жетілдіру: зат есім+етістік

3.3.2.7 ілік септігіндегі зат есім + "Жоқ"… моделін қолдану арқылы екі сөзден құралған сөйлем құру (Аюдың төлі ме? Жоқ. Аюдың төлі емес.)

4.3.2.7 есімдіктерді қолдана отырып, экскурсия іздері бойынша диалогты бастап, жүргізу

      4) "Оқылым және жазылым" бөлімі:

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 сынып

2 сынып

3 сынып

4 сынып

4.1. Балама оқу.

1.4.1.1 "ойыншықтар", "қуыршақ", "доп", "машина" пиктограммаларын тану және ажырату

2.4.1.1 "мама", "папа", "бала", "ата", "әже" пиктограммаларын тану және пайдалану

3.4.1.1 "ағаш", "шырша", "гүл" пиктограммаларын тану және пайдалану

4.4.1.1 "Мектеп пәндері" сериясындағы пиктограммалармен жұмыс істеу: "дәптер", "қарындаш", "бояулар", "санау", "жазу", "сурет салу"

1.4.1.2 көлденең, тік, қиғаш сызықтар мен сопақшаларды салыстыру, ажырату және сызу

2.4.1.2 "аға", "апай", "ит", "ат", "мысық", "қар" "жаңбыр" "ауыз", "аяқ", "жылау", "тамақтану" пиктограммаларын фотосуреттермен сәйкестендіру

3.4.1.2 А-ны тану (контур бойымен кесілген әріп - биіктігі 10 және 5 см)

4.4.1.2 сөздегі "А", "Ә", "Ө", "У", "М", "Н" дыбыстарының орнын анықтау (сөздің басында немесе соңында)

1.4.1.3 антропоморфты ойыншықтармен және суреттермен визуалды және аудио жаттығулар жасау: "Қоян мен аюды мұқият қарап, тыңдап, көрсет..."

2.4.1.3 нысандардың егжей-тегжейін көрсету үшін (қоянның құлағы) - немесе олардың суреті бар суретті таңдау

3.4.1.3 "Жануарлар" сериясынан пиктограммаларды тану және оларды суреттермен және көлемді моделдермен сәйкестендіру

4.4.1.3 элементтерден құрастыру, қайта құру, "А", "У", "Ә", "Ө", "Т" әріптерін оқу


1.4.1.4 өлеңнің әр жолына екі суреттің бірін таңдау

2.4.1.4 Етістік бойынша нұсқауларын түсіну "Дұрыстап қара ... тында және көрсет" және "Атап шық, ал мен көрсетемін" орындау

3.4.1.4 басқалардың ішінен екі бірдей пиктограмманы таңдау (мысалы, "қуыршақ" — "аю" — "машина" — "қуыршақ").

4.4.1.4 "Медициналық кабинет", "Жаяу жүргіншілер өткелі", "Жаяу жүргіншілер қозғалысына тыйым салынады" деген ақпараттық, ескерту және тыйым салу белгілерін таңдау, бағдаршам сигналдарын "оқу"

4.2. Графика және жазылым.

1.4.2.1 жазу үшін заттарды қарастыру және көзін тоқтату, оларды барлық жағынан қарау үшін қолына ұстап жылжыту (мұғаліммен бірге)

2.4.2.1 үлкен щеткамен, губкамен, қолмен түрлі-түсті дақтар жасау және оларды нақты заттармен (күн, бұлт) байланыстыру, оларды мұғалімнің көмегімен атау

3.4.2.1 қарапайым, түрлі-түсті қарындаштармен, шарикті қаламмен сызу және бояу, қағаз парағын бояумен бояу (үлкен щеткамен)

4.4.2.1 қылқаламның ұшымен бояу және жанасу әдістерімен бояулармен сурет салу, үлгі бойынша жолақшада нүктелермен өрнектер салу

1.4.2.3 заттық бейнелермен балалардың бейнелерін қуыршақтың, доптың, аюдың, текшелердің, барабанның, машинаның, шелектің бейнелерімен сәйкестендіру

2.4.2.3 альбом бетінде маркермен, қарындаштармен дөңгелектелген заттарды салу және оларды мұғалімнің көмегімен бояу (доп, бағдаршам).

3.4.2.3 қылқаламның ұшын пайдаланып бояулармен бояу ("Үйде шамдар жанды", "Ағаштар бүршік атты", "Жапырақтар гүлдеді")

4.4.2.3 нүктелер мен үзілмелі нүктелер бойынша тік және көлденең түзу және қисық сызықтарды "жазу"

1.4.2.4 "Көліктің жолы", "Суда қаз жүзеді", "Тамшылар" сызықтарын ажырату

2.4.2.4 бормен тақтаға, дымқыл саусақпен түрлі-түсті қағазда дөңгелек пішіндер мен сызықтарды ауызша нұсқау бойынша ырғақты түрде сурет салу

3.4.2.4 жолақшада нүктелерден оюларды сызу

4.4.2.4 текше, шеңберде, жолақта дайын элементтердің үлгілерін құру

1.4.2.5 жарқын дақтарға, бояуларға, штрихтарға, соққыларға эмоционалды түрде жауап беру, нақты заттармен, оқушылармен байланыстыру

2.4.2.5 ішкі трафареттерге, металл пішіндерге қара қарындашпен айналдыра сызу (М. Монтессори материалдары)

3.4.2.5 дайын элементтерден АТАТ, ААТТААТТ сызбасы бойынша оюларды текшеде, жолақшада жазу

4.4.2.5 элементтерді АТАТ,ААТТААТТ сызбасы бойынша жазу ("Анамның моншақтары" AТАТ, AAТТAAТТ, AAТAAТ, тізбектегі элементтерді ауыстыру

1.4.2.6 қарындашты жұдырықпен қысып, қағазды бос қолмен ұстап, щетканы немесе қарындашты дұрыс ұстау

2.4.2.6 нүктені тану, "жазу": әр түрлі контейнерлерге (науаға, ыдысқа) салынған жармаға (құмға) саусақпен, маркер, фломастермен қағаз парағында музыкалық аспаптардың ырғақты соққыларына немесе мұғалімнің шапалақтарына сәйкес "жазу"

3.4.2.6 жолақта және шеңберде мұғалімнің іс-әрекетіне еліктеп және үлгі бойынша өрнек салу (орманда-үлкен және кішкентай шыршалар; көшеде-биік және төмен үйлер

4.4.2.6 үлкен қағаз парақтарында маркермен, щеткалармен, қарындаштармен түзу және қисық сызықтарды салу



3.4.2.7 мұғалімнің көмегімен және өз бетінше сызғыш бойынша парақты сызып шығу

4.4.2.7 А, Ә, О, Ө, Т, М, Н, (биіктігі 10 см) трафарет бойынша өз бетінше немесе мұғалімнің көмегімен "жазу"

      39. Бағдарлама зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

      40. Оқу мақсаттарын сыныптар мен тоқсандар бойынша бөлу ұсыныс түрінде берілген. Мұғалім әр оқушының мүмкіндіктерін ескере отырып, оқу мақсаттарын жеке анықтайды.

Параграф 3. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспары

      1) 1 сынып

Өтпелі ортақ тақырыптар

Бөлімшелер / Оқу мақсаты

Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі

Қатынас

Тілдің дыбысталуы

Оқылым және жазылым


1 тоқсан

1-2 апта: оқушыларды бақылау және тексеру;
3-ші апта "Мен, менің денем";
4-ші апта "Жемістер, жидектер";
5 –ші апта "Көкөністер"; 6-ші апта "Менің ойыншықтарым";
7 –ші апта "Менің отбасым";
8-ші апта "Менің үйім" 9-ші апта "Менің мектебім"

1.1.1.1 жақында қозғалып келе жатқан затты көзімен бақылау (жазықтықта, тігінен, дөңгелек бойына, алға/артқа) 1 минут ішінде

1.1.2.1 педагогпен бірлесіп, статикалық және динамикалық тепе тендікке арналған саусақ жаттығуларын орындау

1.3.1.1 ойындарға арналған заттарды қолдану мүмкіндіктерін ұсыну: қуыршақтармен, диванда, орындықтарда, үстелде жұмсақ пішінді ойыншықтармен ойнау

1.4.1.1 "ойыншықтар", "қуыршақ", "доп", "машина" пиктограммаларын тану және ажырату

1.1.2.1 педагогпен бірлесіп, статикалық және динамикалық тепе тендікке арналған саусақ жаттығуларын орындау

1.2.2.2 аты мен фамилиясына аудио және сөйлеу реакцияларын білдіру


1.4.2.1 жазу үшін заттарды қарастыру және көзін тоқтату, оларды барлық жағынан қарау үшін қолына ұстап жылжыту (мұғаліммен бірге)

2 тоқсан

1 –ші апта "Менің киімім";
2 –ші апта "Менің аяқ киімім";
3-ші апта "Азық түлік";
4 –ші апта "Ыдыстар";
5 –ші апта "Жиһаз";
6-ші апта "Шырша мерекесі";
7 –ші апта "Шырша мерекесі"

1.1.1.2 адамның бетіне, фотосуретке 30 секундқа қарау

1.2.1.2 ым-ишара, патомимикамен көрсету: "Мен: көремін, естимін, тыныс аламын, иіскеймін, айтамын, тамақтанамын", "Қолдарым – мен бәрін жасай аламын", "Аяқтар — мен жүремін", "Мен көңілдімін, күлемін, жылаймын", "Мен ойнаймын, менің ойыншықтарым"

1.3.1.2 "Мен-баламын" ("Менің денем және Мен", "Менің сезімдерім мен қажеттіліктерім") тақырыптық шеңбердегі заттар мен суреттерді үш заттың ішінен нұсқаулыққа сәйкес тауып, оларды көрсету, атау

1.4.1.2 көлденең, тік, қиғаш сызықтар мен сопақшаларды салыстыру, ажырату және сызу


1.1.2.2 педагогпен бірге, еліктеу бойынша жұдырықтарды жұму, ашу

1.2.2.3 қоршағандармен әртүрлі жағдайларда тұрмыста, мерекелерде қарапайым сөз арқылы қатынасқа дайындығын көрсету

1.3.2.1 өзінің тыныс алу, дауыс шығару және артикуляция мүшелерін табу және көрсету, дауыс перделерінің дірілін сезіну

1.4.2.3 заттық бейнелермен балалардың бейнелерін қуыршақтың, доптың, аюдың, текшелердің, барабанның, машинаның, шелектің бейнелерімен сәйкестендіру

1.1.2.3 кабинет кеңістігінде бағдарлау,алдыға, артқа бағыттарын көрсету





3 тоқсан

1-ші апта "Қыс қызығы";
2 –ші апта "Қыстық киім және аяқ киім"; 3-ші апта "Үй жануарлары"; 4-апта "Жабайы аңдар"
5 –ші апта "Үй құстары";
6-ші апта "Жабайы құстар";
7-ші апта "Көлік";
8-ші апта "М Анамының мерекесі";
"Наурыз мерекесі"

1.1.1.3 суреттерден ойыншықтарды табу (түрлі-түсті сурет-иллюстрация, оқушының көзінше ересек адам салған сурет, екі-төрт бөліктен тұратын сурет)

1.2.1.3 музыка тындау кезінде эмоциялардың ым-мшара қимылдарын "оқу"

1.3.2.1 өзінің тыныс алу, дауыс шығару және артикуляция мүшелерін табу және көрсету, дауыс перделерінің дірілін сезіну

1.4.1.3 антропоморфты ойыншықтармен және суреттермен визуалды және аудио жаттығулар жасау

1.1.1.4 таныс ойыншықты жеке бөлшектері, оған тән дыбыстары бойынша (дыбыстық ойыншықтар), сипап сезу арқылытану

1.2.2.4 мультимедия құралдары көмегімен жазылған сөздерді (тақпақтар, ертегілер) қызығуын көрсетіп тындауын

1.3.2.3 [а, ә, у, и, о, ө] дыбыстарын жеке дұрыс айту {қыз ән айтады: а-а-а, Қасқыр ұлиды: у-у-у); дыбысқа еліктеу, тақпақтар материалында

1.4.2.4 "Көліктің жолы", "Суда қаз жүзеді", "Тамшылар" сызықтарын ажырату

1.1.2.4 педагог берген бағыт және қолдан ұстау бойынша сенсорлы жолдармен қозғалу


1.3.2.5 дауысты, тірек дауыссыз дыбыстардың орнын ауыстырып, буындар серияларын құрып, айту (қойылған дыбыстардың бәрін дұрыс айту)

1.4.2.5 жарқын дақтарға, бояуларға, штрихтарға, соққыларға эмоционалды түрде жауап беру, нақты заттармен, оқушылармен байланыстыру


4 тоқсан

1-ші апта "Ағаштар";
2-ші апта "Гүлдер";
3-ші апта "Жәндіктер"; 4-ші "Көктем киімдері";
5 –ші апта "Балықтар";
6-ші апта "Жемістер";
7-ші апта "Көкөністер"; 8-ші апта "Жидектер"; 9-ші апта "Жаздық киімдер"; "Балалардың жаздық ойындары"

1.1.1.5 құлақ (иық, бел) тұсында тұрған дыбыстың қозғалмайтынкөзін табу

1.2.2.1 бір әрекеттік нұсқауды түсіну (Ал! Отыр! Бер!)

1.3.2.4 ерте және орта онтогенез дауыссыздарын тік буындарды айту: қа-қа-қа, та-та-та

1.4.1.4 өлеңнің әр жолына екі суреттің бірін таңдау

1.1.2.5 берілген бағытта ойыншықпен (сылдырмақ, таяқшасы бар лента), сенсорлы және ойын жолдарымен жүру


1.3.2.6 ынталандыруға жауап беру, ересектерді атымен және әкесінің атымен (есімдерімен) атау, фразаны қарым-қатынастың бейвербалды құралдарымен толықтыру (мимика, қимыл)

1.4.2.6 қарындашты жұдырықпен қысып, қағазды бос қолмен ұстап, щетканы немесе қарындашты дұрыс ұстау



1.3.2.7 тілек, өтініш білдіру кезінде сөйлеу этикетінің қарапайым формаларын қолданып, сенсорлық планшетті қолданып сұрақтарды тыңдау және түсіну


Төртінші тоқсанның соңғы екі аптасы: Білім алушылардың сөйлеу құралдарының жағдайын логопедиялық тексеруден өткізу.

2) 2сынып

Өтпелі ортақ тақырыптар

Бөлімшелер / Оқыту мақсаты

Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі

Қатынас

Тілдің дыбысталуы

Оқылым және жазылым


1 тоқсан

1-2 –ші апта оқушыларды бақылау және тексеру;
3 –ші апта "Менің отбасым";
4-ші апта "Мен, менің денем" "Мен ұлмын, мен қызбын";
5-ші апта "Көкөністер" 6-шы апта "Жемістер, жидектер";
7-ші апта "Менің ойыншықтарым";
8-ші апта "Менің үйім" 9-ші апта "Менің мектебім"

2.1.1.1 1 минут бойы баланың алдында (баланың оң жағында, сол жағында) жоғары, төмен және көз деңгейінде орналасқан қозғалмайтын затқа көзді тоқтату

2.2.1.1 негізгі эмоцияларды білдіретін эәне олардың негізгі белгілерін бейнелейтін суреттермен ойнау (көздің қимылдарын сәйкес ерін мен қастың қимылдарымен сәйкестендіру )

2.3.1.1 вербалды және бейвербалды қатынас құралдарын қолданып, мұғалімнің ауызша өтініші бойынша заттарды және олардың суреттерін көрсету, атау

2.4.1.1 "мама", "папа", "бала", "ата", "әже" пиктограммаларын тану және пайдалану

2.1.2.1 педагогпен бірлесіп, өзінің қол саусақтарына массаж жасау (үлгі бойынша 3 тәсілден тұратын массаж)

2.2.2.2 өзін атау және арнайы жасалған жағдайда, атын естігенде жауап беру

2.3.2.1 айна алдында ерін мен тілге арналған жаттығуларды орындау: күлу-түтікше, тілді көрсету-тілді жасыру (үлгі бойынша) еліктеу бойынша.

2.4.2.1 үлкен щеткамен, губкамен, қолмен түрлі-түсті дақтар жасау және оларды нақты заттармен (күн, бұлт) байланыстыру, оларды мұғалімнің көмегімен атау


2 тоқсан

1 –ші апта "Менің киімім";
2 –ші апта "Менің аяқ киімім";
3-ші апта "Азық түлік"; 4 –ші апта "Ыдыстар";
5 –ші апта "Жиһаз";
6-ші апта "Шырша мерекесі";
7 –ші апта "Шырша мерекесі"

2.1.1.2 мұғаліммен бірге дене бөліктерін фотосуретте және өзіңізде көрсету

2.2.1.2 сөйлеу тілінің анықтылығын есту, сұрулы ояту интонациясына сәйкес мимикалық реакцияларды түсіну

2.3.1.2 үш зат пен суреттің арасынан "Бала әлемі" тақырыбы (менің ойыншықтарым, үйім, Отбасым, мектебім және достарым) ішіндегі заттарды табу: қуыршақ, доп, аю, текшелер, барабан, машина, шелек, көрсету және атау

2.4.1.2 "аға", "апай", "ит", "ат", "мысық", "қар" "жаңбыр" "ауыз", "аяқ", "жылау", "тамақтану" пиктограммаларын фотосуреттермен сәйкестендіру

2.1.2.2 жұдырықтарды ырғақты түрде жұму, ашу, заттарды әртүрлі ұстау әрекетін жасай отырып, ұсақ заттарды сұрыптау

2.2.2.3 сөз арқылы рөлдік ойындарға екі сөзден құралған сөйлемдерді қолданып, жұптасып қатысу

2.3.2.2 аузы ашылатын, тілі қимылдайтын, Бибабо қуыршағының (логопед қимылдатып тұрған) қимылдарын "оқу", аузын ашып, тілін қозғалтып, қимылдарды қайталау

2.4.2.3 альбом бетінде маркермен, қарындаштармен дөңгелектелген заттарды салу және оларды мұғалімнің көмегімен бояу (доп, бағдаршам).

2.1.2.4 педагогтің әрекеттеріне еліктеу және үлгі бойынша қимылдың бағытын көрсету





3 тоқсан

1-ші апта "Қыс қызығы"
2-ші апта "Қыстық киім және аяқ киім" 3-ші апта "Үй жануарлары" 4-ші апта "Үй құстары"
5-ші апта "Жабайы аңдар"
6-ші апта "Жабайы құстар"
7-ші апта "Көлік" 8-ші апта "Анамның мейрамы"
9 –ші апта "Наурыз мерекесі"

2.1.1.3 дене бөліктері бейнеленген пиктограммаларды іріктеп, дене бөліктерін өзінде, қуыршақта көрсету, суретте, пиктограммада бөліктерді атауға тырысу

2.2.1.3 педагог бетінің қимылдарына еліктеу (айна алдында немесе онсыз) және оның қимылдарын еліктеу (аяйды, құшақтайды, басынан сипайды; қуанады-қол шапалақтайды)

2.3.2.3 а, ә, у, о, ө, м, н, х дыбыстарымен дауыссыздан дауыстыға, бір буыннан екіншісіне біртіндеп ауысып, сөздің буындық құрылымын сақтап, буындарды еліктеу арқылы және логопедпен бірге ДДс, ДДс, Дс+Дс моделдерін қайталап және еліктеп (ат, от, ма, та, ах, өт, мама, на) айту

2.4.1.3 нысандардың егжей-тегжейін көрсету үшін (қоянның құлағы) - немесе олардың суреті бар суретті таңдау

2.1.1.4 көлемі, құрылымы жағынан ұқсас таныс заттарды сипап сезу арқылы тану, дыбыспен, ым-ишарамен, қозғалыспен тану, көрсету

2.2.2.4 отбасы мүшелерінің бір біріне сүйіспеншілікпен қарап, қатынасын білдіретін рөлдік ойындарды ым-ишара, сөздер арқылы білдіріп, ойнау

2.3.2.4 атау септігінде меңгерген зат есімдерден, есімдіктерден модел бойынша сұрақ-жауаптар құру (Бұл не?) және жауап беру (Міне қуыршақ.)


2.1.2.3 кеңістігінде бағдарлау,алдыға,жоғары төмен, алдыға артқа бағыттарын көрсету вперед, назад



2.4.2.5 ішкі трафареттерге, металл пішіндерге қара қарындашпен айналдыра сызу (М. Монтессори материалдары)


4 тоқсан

1-ші апта "Ағаштар";
2-ші апта "Гүлдер";
3-ші апта "Жәндіктер"; 4-ші "Көктем киімдері";
5 –ші апта "Балықтар";
6-ші апта "Жемістер";
7-ші апта "Көкөністер"; 8-ші апта "Жидектер"; 9-ші апта "Жаздық киімдер";
"Балалардың жаздық ойындары"

2.1.1.5 табиғат дыбыстарын (жаңбыр, құстар мен аңдардың дауысы) және музыкалық аспаптардың дыбысын (ысқырық, барабан, ысқырық) тану

2.2.2.1 айтылған бір әрекеттік кеңістікке қатысты сөздермен нұсқауды түсіну және орындау

2.3.2.5 заттық сурет-белгілерге сүйеніп, [а, ә, у, о, ө] дауысты дыбыстарды артикуляциясын көрсетіп, дауыссыз айтуда ажырату (еріндердің қалпы салынған сурет бойынша)

2.4.1.4 Етістік бойынша нұсқауларын түсіну "Дұрыстап қара ... тында және көрсет" және "Атап шық, ал мен көрсетемін" орындау

2.1.2.5 аудио- қимыл жаттығуларды орындау "Тында және биле..." (тақпақтың мәтініне сәйкес)


2.3.2.6 дыбыстап сөйлеуді тыңдау, тыныш және қатты, баяу және жылдам сөйлеуді ажырату

2.4.2.6 нүктені тану, "жазу": әр түрлі контейнерлерге (науаға, ыдысқа) салынған жармаға (құмға) саусақпен, маркер, фломастермен қағаз парағында музыкалық аспаптардың ырғақты соққыларына немесе мұғалімнің шапалақтарына сәйкес "жазу"



2.3.2.7 үлгі бойынша фразаны үлгі бойынша толықтыру, жетілдіру: зат есім+етістік


Төртінші тоқсанның соңғы екі аптасы: Білім алушылардың сөйлеу құралдарының жағдайын логопедиялық тексеруден өткізу.

3) 3 сынып

Өтпелі ортақ тақырыптар

Бөлімшелер / Оқыту мақсаты

Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі

Қатынас

Тілдің дыбысталуы

Оқылым және жазылым


1 тоқсан

1-2 апта: оқушыларды бақылау және тексеру;
3-ші апта "Мен, менің отбасым";
4-ші апта "Мен және менің денем. Мен ұлмын, мен қызбын", "Жемістер, жидектер";
5 –ші апта "Көкөністер"; 6-ші апта "Жемістер мен жидектер";
7 –ші апта "Мен жақсы көретін ойындар";
8-ші апта "Менің үйім" 9-ші апта "Менің мектебім"

3.1.1.1 белгілі бір түсті, бейнені және толық емес, шатасқан суреттегі таныс заттарды 10-15 секундта тану

3.2.1.1 айна алдында бет әлпеті бойынша тану эмоционалды жағдайларды атай білу: күледі, жылайды, мимикалық қимылдарды адекватты пантомимикамен толықтыру

3.3.1.1 таныс ойыншықтарды және олармен байланысты әрекеттерді мұғалімнің қысқаша ауызша және ым-ишара сипаттамасы бойынша тану

3.4.1.1 "ағаш", "шырша", "гүл" пиктограммаларын тану және пайдалану

3.1.2.1 оң және сол қолдарының саусақтарын кезекпен, ырғақпен жақындатып, қосып, айқастыруды қайталау

3.2.2.2 жеке гигиена заттарын және ойын-драматизацияға арналған заттарды тақпақ сөздеріне қарай іріктеу

3.3.2.1 "Бақа" қимылдарын сөздік нұсқау бойынша - тілін шығарып, көзін бақырайтып, "Қоян" - қорқақтығын көрсету, орнында секіру, "Кеме" - тілді жоғарғы және төменгі тістер арасына қысып тұрып уілдеу

3.4.2.1 қарапайым, түрлі-түсті қарындаштармен, шарикті қаламмен сызу және бояу, қағаз парағын бояумен бояу (үлкен щеткамен)




3.4.2.3 қылқаламның ұшын пайдаланып бояулармен бояу ("Үйде шамдар жанды", "Ағаштар бүршік атты", "Жапырақтар гүлдеді")


2 тоқсан

1 –ші апта "Менің киімім";
2 –ші апта "Менің аяқ киімім";
3-ші апта "Азық түлік"; 4 –ші апта "Ыдыстар";
5 –ші апта "Жиһаз";
6-ші апта "Шырша мерекесі";
7 –ші апта "Шырша мерекесі"

3.1.1.2 қозғалатын қашықтағы нысанды көзбен қадағалау

3.2.1.2 өзін айнадан көру, өзін, өзінің бейнесін айнадан көрсету, суланған қылқалам, саусақпен өзінің айнадағы бейнесін сызу

3.3.1.2 өмірдегі және суреттердегі негізгі эмоционалды күйлердің атауларын түсіну және ажырату: күлу, жылау, қуану, мұңаю

3.4.1.2 А-ны тану (контур бойымен кесілген әріп - биіктігі 10 және 5 см)

3.1.2.2 жылы су құйылған ыдысқа қолын салып, жылыту, түгі бар орамалмен сүртіп, құрғату






3.3.2.2 (а, ә, о, ө, у, и)] дыбыстарын оңаша күйде дұрыс айту (қыз ән айтады: а-а, қасқыр айқайлайды: оо-оо-оо); дыбысқа еліктеу материалы негізінде ерте және орта онтогенездегі дауыссыз дыбыстардың артикуляциясын жасау

3.4.2.4 жолақшада нүктелерден оюларды сызу




3.4.2.5 дайын элементтерден АТАТ, ААТТААТТ сызбасы бойынша оюларды текшеде, жолақшада жазу


3 тоқсан

1-ші апта "Қыс қызығы" 2-ші апта "Қыстық киім және аяқ киім" 3-ші апта "Үй жануарлары" 4-ші апта "Үй құстары"
5-ші апта "Жабайы аңдар"
6-ші апта "Жабайы құстар"
7-ші апта "Көлік"
8-ші апта "Анамның мейрамы"
9 ші апта "Наурыз мерекесі"

3.1.1.3 нысандардың түстері (қызыл, көк, сары, жасыл, қара, қоңыр) түсі бойынша тану (ажырату) заттар мен суреттерді, қарындашты таңдау

3.2.1.3 педагог ұсынған бейнеге сәйкес берілген үш ойыншықтан біреуйн тандайды

3.3.2.3 дыбыстарды анық айту: а, ә, у, о, ө, м, н дыбыстарын анық айту, буын мен сөздегі кез-келген орында Д-Дс (ат, ата,та-та-та), ДсД+ДсД+ДсД

3.4.1.3 "Жануарлар" сериясынан пиктограммаларды тану және оларды суреттермен және көлемді моделдермен сәйкестендіру

3.1.1.4 ағаш, металл, пластмасса, желіммен, әртүрлі температурадағы сумен жанасудаәр түрлі реакция білдіру, температурадағы су

3.2.2.3 рөлдік ойында өзін атап, қарапайым рөлдік диалог орнату ("Отбасы", "Автобуста", "Дәрігер", "Көше"

3.3.2.4 қойылған дыбыстарды буындарда, сөздерде анық айту (жеке көрсеткіштері бойынша), педагогпен бірге қысқа тақпақтарды айту

3.4.2.6 жолақта және шеңберде мұғалімнің іс-әрекетіне еліктеп және үлгі бойынша өрнек салу (орманда-үлкен және кішкентай шыршалар; көшеде-биік және төмен үйлер

3.1.2.3 имитация-ойындарын ойнау: қуыршақ, жануарлардың қимылдарын келтіру





4 тоқсан

1-ші апта "Ағаштар";
2-ші апта "Гүлдер";
3-ші апта "Жәндіктер"; 4-ші "Көктем киімдері";
5 –ші апта "Балықтар"; 6-ші апта "Жемістер"; 7-ші апта "Көкөністер"; 8-ші апта "Жидектер"; 9-ші апта "Жаздық киімдер";
"Балалардың жаздық ойындары"

3.1.1.5 дыбыстың қозғалмайтын алыста тұрған көзін нысанмен сәйкестендіріп, табу және дыбысталуы бірдейлерді табу

3.2.2.1 жеке гигиена, оған қажетті заттар туралы тақпақтарды қатынастың вербалды және бейвербалды құралдарды қолдану арқылы айту

3.3.2.5 екі сөзден құралған сөйлемдерді хабарлама түрінде құрып, педагогтің эмоционалды ынталандыруы негізінде өз атынан айту ("Мен..", "Біз..."), екінші жақта ("Сен...", "Сендер..."), үшінші жақта ("Ол...", "Олар..."), графикалық сызбаларды қолданып

3.4.1.4 басқалардың ішінен екі бірдей пиктограмманы таңдау (мысалы, "қуыршақ" — "аю" — "машина" — "қуыршақ").

3.1.2.4 беттің/бастың бөліктерін көрсету және нұсқау бойынша атау: көздер, мұрын, ауыз, құлақтар, шаш

3.2.2.4 киімдер үлгілерін қолданып, сюжеті бірнеше әрекеттен тұратын ойындарды топпен 2-3адам болып ойнау: "Мен жүргізушімін", "Мен-дәрігермін", "Мен аспазбын"

3.3.2.6 мазмұны мен суреттер сериясын алдын-ала талқылауға негізделген шағын мәтіндерді айтып беру (оқушылардың жеке мүмкіндіктеріне сүйене отырып)

3.4.2.7 мұғалімнің көмегімен және өз бетінше сызғыш бойынша парақты сызып шығу

3.1.2.5 жолдармен, кілемшемен жүру "Топ-топ", барабанның соққысына сәйкес "топ-топ" деп аяқпен топылдатып жүру


3.3.2.7 Ілік септігіндегі зат есім + "Жоқ"…моделін қолдану арқылы екі сөзден құралған сөйлем құру (Аюдың төлі ме? Жоқ. Аюдың төлі емес. )


Төртінші тоқсанның соңғы екі аптасы: Білім алушылардың сөйлеу құралдарының жағдайын логопедиялық тексеруден өткізу.

•4 сынып

Бөлімшелер/Оқыту мақсаттары

Өтпелі ортақ тақырып

Сөйлеу тілінің психомоторлық негізі

Қатынас

Тілдің дыбысталуы

Оқылым және жазылым


1 тоқсан

1-2 апта: оқушыларды бақылау және тексеру;
3-ші апта "Мен және менің отбасым";
4-ші апта "Менің денем. Мен ұлмын.Мен қызбын"
5 –ші апта "Көкөністер"; 6-ші апта "Жемістер, жидектер";
7 –ші апта "Мен жақсы көретін ойындарым"; 8-ші апта "Менің үйім" 9-ші апта "Менің мектебім"

4.1.1.1 заттық суреттердегі, сюжеттік суреттердегі, Равен матрицасындағы, қарапайым пазл- композициялардағы бөлшек пен бүтінді сәйкестендіру

4.2.1.1 досы, педагогі, өзіндегі киімдерді, заттарды қарап, көрсету атау- айнаға қарап, суреттен, пиктограмма, фото, видео бойынша

4.3.1.1 педагогтің қысқаша ауызша сипаттамасы бойынша таныс заттарды, табиғат пен тұрмыс нысандарын бір немесе екі тән белгілер бойынша тану және көрсету

4.4.1.1 "Мектеп пәндері" сериясындағы пиктограммалармен жұмыс істеу: "дәптер", "қарындаш", "бояулар", "санау", "жазу", "сурет салу"

4.1.2.1 үлгі бойынша, үш массаж тәсілін қолданып, массаж құралымен, өзінің қол саусақтарына массаж жасау

4.2.2.2 педагогтің көмегімен үйдегі тұрмыс, табиғат, көшедегі ("Дәрігерде", "Көшеден жүргінші жолымен өтеміз") қарапайым сюжеттерді моделдеу


4.4.2.1 қылқаламның ұшымен бояу және жанасу әдістерімен бояулармен сурет салу, үлгі бойынша жолақшада нүктелермен өрнектер салу


2 тоқсан

1 –ші апта "Менің киімім";
2 –ші апта "Менің аяқ киімім";
3-ші апта "Азық түлік"; 4 –ші апта "Ыдыстар";
5 –ші апта "Жиһаз";
6-ші апта "Шырша мерекесі";
7 –ші апта "Шырша мерекесі"

4.1.1.2 сөзге қатысы жоқ дыбыстардың күшін ажырату: табиғат дыбыстары мен дауыстарына еліктепқатты және ақырын дыбыстау

4.2.1.2 айнаға қарау, өзінің сыртқы бейнесін бағалау, өз киімінің, шаш үлгісінің кемшіліктерін түзеу, бой түзеу

4.3.1.2 тыңдалған мәтіннің жалпы нақты мазмұнын затпен, суретпен, пиктограмманың мазмұнымен сәйкестендіріп, түсіну және тану

4.4.1.2 сөздегі "А", "Ә", "Т", "Ө", "У", "М", "Н" дыбыстарының орнын анықтау (сөздің басында немесе соңында)

4.1.2.2 құрастырғыш және құру-шашу манипулировать ойыншықтарымен ойнау: педагогпен бірге немесе еліктеу бойынша

4.2.2.3 оқу әрекеттерін орындауға қатысты бір-екі сатылы нұсқауларды мұқият тындап, орындау: тындау, тақпақтар мен ертегі мәтіндері бойынша пиктограммалар мен суреттерді табу

4.3.2.4 екі-үш бөліктен құралған буындар тізбегін ырғақты, екпінді ауыстыра отырып, қайталау

4.4.2.3 нүктелер мен үзілмелі нүктелер бойынша тік және көлденең түзу және қисық сызықтарды "жазу"

4.1.2.3 Педагог атаған бағыт бойынша қозғалу: алдыға артқа,жоғары. төмен





3 тоқсан

1-ші апта "Қыс қызығы" 2-ші апта "Қыстық киім және аяқ киім" 3-ші апта "Үй жануарлары" 4-ші апта "Үй құстары"
5-ші апта "Жабайы аңдар"
6-ші апта "Жабайы құстар"
7-ші апта "Көлік" 8-ші апта "Анамның мейрамы"
9 ші апта "Наурыз мерекесі"

4.1.1.3 стандарттарды қолдана отырып, шөпке, аспанға, күнге, суға, қарға тән түсті бөлектеу), нысанды түс, түс (жануарларды)белгісі бойынша тану

4.2.1.3 ым-ишара ойындарын ойнайды, педагогтің соңынан, фрагмент, ойыншық немесе суретті көрсету бойынша қоян, аю, түлкінің қимылдарын қайталайды

4.3.2.1 дыбыстарды айту кезінде олардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде және еріннің орнын бейнелейтін суреттерге, заттық сурет-таңбаларға сүйене отырып, [произношение заданного звука (а, ә, о, ө, у, и)] дыбыстарын ажырату, ырғақты және анық айту.

4.4.1.3 элементтерден құрастыру, қайта құру, "А", "Ә", "Ө", "У", "Т" әріптерін оқу

4.1.1.4 заттарды жалпы белгісі бойынша стереогноз процесінде топтастыру: "Кедір-бұдыр (тегіс) затты көрсет, ата")


4.3.2.2 қысқа және үнсіз тыныс алу (иығын көтермей), тыныш және біркелкі дем шығару (ұртқа үрлемей)

4.4.2.3 нүктелер мен үзілмелі нүктелер бойынша тік және көлденең түзу және қисық сызықтарды "жазу"




4.4.2.5 элементтерді АТАТ, ААТТААТТ сызбасы бойынша жазу ("Анамның моншақтары" AТАТ, AAТТAAТТ, AAТAAТ, тізбектегі элементтерді ауыстыру


4 тоқсан

1-ші апта "Ағаштар";
2-ші апта "Гүлдер";
3-ші апта "Жәндіктер"; 4-ші "Көктем киімдері";
5 –ші апта "Балықтар"; 6-ші апта "Жемістер"; 7-ші апта "Көкөністер"; 8-ші апта "Жидектер"; 9-ші апта "Жаздық киімдер";
"Балалардың жаздық ойындары"

4.1.1.5 бөліктің ырғақты негізін марш ырғағымен сәкестендіріп, қайталау

4.2.2.1 ойын рөлінде өзін атауы қажет рөлдік диалог құру ("Ана мен бала", "Отбасы" ойындары)

4.3.2.3 сөздің буындық құрылымын бір буыннан екінші буынға, бір дауыссыздан екінші буынға біртіндеп модел бойынша қайталау: ДсД+ДДс

4.4.1.4 "Медициналық кабинет", "Жаяу жүргіншілер өткелі", "Жаяу жүргіншілер қозғалысына тыйым салынады" деген ақпараттық, ескерту және тыйым салу белгілерін таңдау, бағдаршам сигналдарын "оқу"

4.1.2.4 ірі және ұсақ қимылдардан тұратын қарама қарсы әрекеттерді дамыту үшін "керісінше" ойынын ойнау-

4.2.2.4 репликалардың көмегімен басқалардың назарын өзіне, сыртқы келбетіне және олардың бағалауын күте отырып, өз іс-әрекеттеріне аудара білу

4.3.2.5 жеке гигиена, гигиеналық құралдар туралы екі-төрт жол тақпақтарын айту (вербалды және бейвербалды құралдарды қолдану арқылы)

4.4.2.4 текше, шеңберде, жолақта дайын элементтердің үлгілерін құру; 4.4.2.6 үлкен қағаз парақтарында маркермен, щеткалармен, қарындаштармен түзу және қисық сызықтарды салу

4.1.2.5 екі жалпы қимылдар қатарын, екі элементтен тұратын қозғалысты екі қолмен, бір ұсынғаннан қайталау


4.3.2.6 логопедпен бірге сурет жоспарын, пиктограммалар мен сөйлеу тілін қолданып, ойыншықтар, сүйікті заттар, қызықты жағдайлар туралы қысқаша сипаттама әңгімелер құру




4.3.2.7 есімдіктерді қолдана отырып, экскурсия іздері бойынша диалогты бастап, жүргізу

4.4.2.7 А, Ә, О, Ө, Т, М, Н, (биіктігі 10 см) трафарет бойынша өз бетінше немесе мұғалімнің көмегімен "жазу"

Төртінші тоқсанның соңғы екі аптасы: Білім алушылардың сөйлеу құралдарының жағдайын логопедиялық тексеруден өткізу.

  бұйрығына
29-қосымша

Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1 - 4 сыныптары үшін "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 323-3-қосымшамен толықтырылды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1 - 4 сыныптары үшін "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) "Білім туралы" Заңының 19-бабы 1 тармағына сәйкес әзірленген.

      2. Бағдарламаның мақсаты – білім алушылардың денсаулығын жақсарту және олардың өмірдің әртүрлі салаларында (оқу, тұрмыстық, еңбек) барынша өзін-өзі жүзеге асыруын қамтамасыз ететін қимыл-қозғалыс қабілеттері мен жеке қасиеттерін дамытудың жеке қол жетімді деңгейіне қол жеткізу.

      3. Бағдарламаның оқу мақсаттары:

      1) қозғалыс белсенділігін ынталандыру, қозғалыс дағдыларын қалыптастыру, дене қасиеттерін дамыту;

      2) қозғалыс ауқымын кеңейту және ықтимал бұзылыстардың алдын алу; сенсорлық-перцептивті іс-әрекетін жетілдіру;

      3) қозғалыстар мен әрекеттердің дәлдігі мен мақсаттылығын қалыптастыру;

      4) спорттық терминологияны қолдану негізінде балалардың сөздік қорын байыту;

      5) ойын және ерікті қозғалыс әрекетін қалыптастыру үшін оңтайлы қозғалыс режимін және педагогикалық жағдайларды қамтамасыз ету;

      4. Бағдарламаның түзете-дамыту міндеттері:

      1) әлеуметтік тұрмыстық және еңбек дағдылары мен икемдерін дамытудың негізі болып табылатын қозғалыс әрекеттерін зерделеу және жетілдіру;

      2) дене дамуының бұзылуын түзету; координациялау қабілеттерін дамыту; көру-қозғалыс координациясын жақсарту;

      3) дененің жұмыс қабілетінің тұрақты көрсеткіштерін қол жеткізілген деңгейде сақтау;

      4) вербалды және вербалды емес қарым-қатынас дағдыларын дамыту.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

      5. Оқу процесін ұйымдастыру кезінде мыналарды ескеру қажет:

      1) ұжымдық оқыту жағдайында оқушылардың танымдық белсенділігінің төмендігі;

      2) алдыңғы жұмыста қолданылатын мұғалімнің көмегін ынталандыратын бағыттаушыға әлсіз реакция;

      3) коммуникативтік, реттеуші, жоспарлаушы сөйлеу функцияларының өрескел дамымауы;

      4) бастауыш сынып оқушыларының өз белсенділігін сақтаудағы және қырық бес минут ішінде бір оқу пәнінің мазмұнына зейінін шоғырландырудағы шағын ресурсы;

      5) қалыптасатын дағдыларды автоматтандырудың қиындықтары.

      6. Оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдерінің негізінде зияты айқын және орташа бұзылылған адамдардың өмірін "қалыпқа келтіру" тұжырымдамасы жатыр. Оқушылардың жеке дамуына, әлеуметтік тәжірибені қалыптастыруына жағдай жасау және оларды қоршаған ортадағы адамдарға, заттарға, іс-әрекеттерге, қарым-қатынастарға тарту көзделеді.

      7. Бастауыш сыныптарда педагогикалық іс-шаралар эмпирикалық білімді меңгеру үшін қажетті алғышарттарды, психикалық құралдар мен әдістерді, соның ішінде ересектермен және балалармен ынтымақтастықты құруға бағытталған.

      8. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларды оқыту мен тәрбиелеу процесін ұйымдастыру арнайы педагогика принциптеріне негізделеді.

      9. Оқушының өзіндік ерекшеліктерін сақтай отырып, жеке қарқынмен даму құқығын тану принципі. Педагогтар үнемі өзгеріп отыратын мүмкіндіктерді зерттейді, білім беру қажеттіліктерін бағалайды және оқушылардың дағдыларын дамыту мен меңгерудегі минималды жетістіктерді тіркейді. Кез келген прогресс оқудың оң нәтижесі ретінде қарастырылады.

      10. Мұғалімнің әрбір оқушының жеке мүмкіндіктері мен оқу, жеке жетістіктерін бағалау нәтижелерін ескере отырып, оқытудың мазмұнын, әдістерін, формаларын, дидактикалық құралдарын өз бетінше таңдау принципі.

      11. Оқушылардың практикалық іс-әрекеті мен әлеуметтік дағдыларын қалыптастыру үшін тиісті мектеп ортасын құру принципі:

      1) икемдер мен дағдыларды қалыптастыру осы дағдылар қолданылатын жағдайға барынша жақын жағдайда жүзеге асырылады, бұл білім мен дағдыларды жаңа жағдайға ауыстырудағы елеулі қиындықтарға байланысты;

      2) сабақтарды ұйымдастыруға арналған бөлмелердің жабдықталуы әртүрлі өмірлік жағдайларды бейнелейді;

      3) мектептегі әлеуметтік-тұрмыстық және пәндік-дамытушы орта оқушылардың психофизиологиялық ерекшеліктері мен қажеттіліктерін ескере отырып ұйымдастырылады (дене жаттығулары үшін, демалыс үшін ұйымдастырылған, санитарлық- гигиеналық орындар қажет).

      4) оқушылардың қажеттіліктерін өзгеруіне қарай пәндік орта да өзгереді .

      12. Бағдарламаны іске асырудың дидактикалық тәсілдері :

      1) ынтымақтастықта оқу;

      2) көпдеңгейлі және сараланған тәсіл;

      3) денсаулықты сақтау, ойын, тұлғаға бағытталу, ақпараттық-коммуникациялық тәсілдер;

      4) арнайы жабдықтар мен құрылғыларды пайдалану.

      13. Білім алушымен нақты жеке және шағын топтық жұмыстың мазмұны оның психофизикалық жай-күйінің ерекшеліктерін зерттеудің (диагностиканың) нәтижелерімен анықталады.

      14. Тексеру барысында қол жеткізілген даму деңгейі ғана емес, міндетті түрде жақын даму аймағы да анықталады. Сонымен қатар, іс-әрекет компоненттерін меңгеру деңгейі бағаланады, оның ішінде: мотивациялық-бағдарлық, операционалды, бақылау және бағалау.

      15. Диагностика нәтижелері жеке және/немесе топтық сабақ жүргізу үшін топтарды және топшаларды құруда шешуші фактор болып табылады.

      16. Сабақтарды өткізу әдістемесі мыналарды қамтиды:

      1) оқу-тәрбие процесінің коррекциялық бағыттылығы;

      2) қарапайым қозғалыс әрекеттерін қалыптастыру үшін қажетті уақытты жоспарлау, кейіннен алынған дағдыларды жаңа жағдайлар мен жағдаяттарда қайта-қайта бекіту, жаңа дағдыларды қалыптастыру барысында да оларды үнемі қайталау;

      3) оқушының қимыл-қозғалыс тәжірибесінде автоматтандырылған, жеткілікті түрде меңгерілген икемдер мен дағдылар негізінде жаңа қимыл-қозғалыстар мен әрекеттерге көшу ;

      4) оқушылардың жеке мүмкіндіктерін ескере отырып, бүкіл сабақтың немесе жеке жаттығулардың дене белсенділігін реттеу (тапсырмалардың көлемі, қарқындылығы және күрделілігі).

      17. Түзете-дамыту жұмыс сапасының негізгі өлшемі оқушылардың қозғалыс дағдыларын меңгеруінің оң динамикасы және денсаулық жағдайы болып табылады. Оқушының моторикасының дамуы мен денсаулығының жай-күйі мен динамикасын бақылау міндетті болып табылады. Осы мақсатта жыл сайын әр оқушыға "Дене дамуының жеке картасы" жүргізіледі.

      18. Сабақтар санитарлық-гигиеналық және өрт қауіпсіздігі талаптарына сай келетін арнайы жабдықталған спорттық-сауықтыру залдарында өткізіледі. Бөлмелер Бағдарламаны іске асыру үшін қажетті спорттық құрал-жабдықтармен және инвентарлармен жабдықталады.

      19. Бағдарламаны іске асыруға арналған техникалық құралдар мен жабдықтар: жұмсақ модульдер, гамак, әткеншек, сенсорлық интеграцияға арналған тренажерлар, қол және аяқ массажерлері; әртүрлі мөлшердегі және конфигурациядағы фитболдар; қол, білезік, қос әрекет эспандерлері; іздік, массаж жолдары; механикотерапиялық тренажерлар; доптар, медицинболдар; гимнастикалық таяқтар, құрсаулар (әртүрлі қалыңдықтағы және өлшемдегі); сенсорлық, теңгеруші жолдары; құрғақ бассейн; тактильді жолдар мен шарлар; ұсақ моториканы жаттықтыу құрылғылар, аспалы платформалар, арқандар, сақиналар, өрмелеуге арналған түтіктер, өрмелеуге арналған "бөшкелер", шарикті бассейндер, құрылысқа арналған жұмсақ модульдер, Үкінің шұлығы, салмақты көрпелер, шарфтар, теңгергіш және тактильді жолсызықтары, жалғыз қалуға арналған бұрыш (шатыр, үйшік).

      20. Бағдарламаның мазмұны ұсыныс түрінде берілген. Мұғалім оқушылардың жеке мүмкіндіктері мен қажеттіліктерін ескере отырып, бағдарлама мазмұнына кез келген өзгерістер енгізуге құқылы. Қайталауды және бірте-бірте кеңейтуді, оқытылатын ұғымдарды, лексиканы, фразеологизмдерді, практикалық жаттығуларды күрделендіріп отыруды көздейтін концентрлік принципке сәйкес өтпелі тақырыптар әр сыныпта ортақ тақырып ретінде қайталанады. Мектептің педагогикалық кеңесі аймақтық ерекшеліктерді және оқушылардың мүмкіндіктерін ескере отырып, пәнге және ортақ тақырыптардың ретіне өзгерістер енгізе алады

      21. Бағдарламаның мазмұны жеке бағдарламаларды дайындауға негіз болып табылады. Жеке бағдарлама арнайы білім беру қажеттіліктерін бағалау негізінде құрастырылады, оны мұғалімдер белгіленген тәртіппен жүргізеді.

      22. Оқу жетістіктерін баллдық бағалау қолданылмайды. Жетістікті бағалау үшін сипаттамалық бағалау қолданылады.

3-тарау. "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" оқу пәнінің мазмұны

      23. "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

      1) 1-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 33 сағат;

      2) 2-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;

      3) 3-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;

      4) 4-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат.

      Пән бойынша оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығымен бекітілген үлгілік оқу жоспарына байланысты (нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген).

      24. "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" оқу пәнінің базалық мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:

      1) "Қимыл-қозғалыс дағдыларын және арқаны тік ұстауды қалыптастыру";

      2) "Қозғалыстардың координациясы мен үйлесімділігін дамыту".

      25. "Қимыл- қозғалыс дағдыларын және арқаны тік ұстауды қалыптастыру" бөлімі келесідегідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) арқаны тік ұстауды және тепе-теңдікті ұстауды дамыту;

      2) жалпы моториканы дамыту;

      3) ұсақ моториканы дамыту;

      4) тыныс алуды қалыпқа келтіру;

      5) тактильді-моторлы қабылдауды қалыптастыру.

      26. "Қозғалыстардың координациясы мен үйлесімділігін дамыту" бөлімі келесідегідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) өз денесінде бағдарлану;

      2) кеңістікті бағдарлау;

      3) қозғалыстардың координациясын дамыту;

      4) дененің әрекеттері мен қимылдарын үйлестіруді дамыту.

      27. "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" пәнінің 1-сыныпқа арналған базалық мазмұны:

      1) "Қимыл-қозғалыс дағдыларын және арқаны тік ұстауды қалыптастыру" бөлімі. Киім формасы, сабақта өзін-өзі ұстау және қозғалыс ережелері, жеке бас гигиенасы ережелері туралы білім негіздері. Дене мүсінін тік ұстау параметрлері және оны мұғалімнің жетекшілігімен тексеру. Жаттығу кезінде тыныс алу, қалпына келтіретін тыныс алу. Мұғалімнің жетекшілігімен қарапайым жаттығулар мен тыныс алу жаттығуларының элементтерін орындау арқылы денсаулықты нығайту және денені шынықтыру. Жалпы моториканы дамыту: мұғалімнің (көрсету, сөздік) нұсқауы бойынша әрекеттер, қозғалыстар жасау, бұрылыстар, қол қимылдарымен бұрылыстар, бағытты өзгертіп жүру. "Із іздеуші" ойыны, жорғалау, отырып тұру, аяқты ырғалып басу, теңселу, еңкею, сапқа тұру және қайта тұру. Сөйлеу сүйемелдеумен саусақ гимнастикасы. Екі қолдың жұмысын синхрондауға арналған жаттығулар: (үлкен кіші) шарды алу. Заттардың және жазық фигуралардың өлшемдерін сипалап қарау арқылы анықтау: үлкен – кіші, "Ғажайып қап" ойыны. Дененің, аяқ-қолдардың әртүрлі қалыптарын сезіну түйсіктерді қалыптастыру, "Теңіз толқиды" ойыны;

      2) "Қозғалыстардың координациясы мен үйлесімділігін дамыту" бөлімі. Мұғалімнің жетекшілігімен қозғалыстың кеңістіктік-уақыттық дифференциациясын және дәлдігін дамытуға арналған жаттығулар. Тепе-теңдік жаттығулары: "Аяқ ізі"; қол және көз қимылдарын үйлестіруді дамыту, заттармен жаттығулар (доп, секіру жібі, құрсау, гимнастикалық таяқ, жалаушалар, ленталар). Еліктеу арқылы баспен, қолмен, денемен қозғалыстарды, қалыптарды орындау. Релаксация, босаңсу, кернеу, созылу жаттығуларын орындау. Жатып, отырып, тұрып тыныс алу жаттығулары. Сезімдерді вербализациялау, "Көрсет және тап" ойыны (жануарлардың қимылдарына еліктеу). Теңгергіштерді, әткеншектерді, гамакты, ілулі платформаны, допты бассейнді, Үкі шұлығын, салмақты көрпелерді, шарфты пайдаланып жаттығуларды орындау. Жұмсақ модульдерден құрастыру.

      28. "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" пәнінің 2-сыныпқа арналған базалық мазмұны:

      1) "Қимыл-қозғалыс дағдыларын және арқаны тік ұстауды қалыптастыру" бөлімі. Киім формасы, сабақта өзін-өзі ұстау және қозғалыс ережелері, жеке бас гигиенасы ережелері туралы білім негіздері. Дене мүсінін тік ұстау параметрлері және оны мұғалімнің жетекшілігімен тексеру. Биіктігі 10-15 см заттардың үстінен асып жүру, жылдамдықты бірте-бірте азайтып жүгіруден жылдам жүруге көшу. Көру талдауды қалыптастыру (2-3 бөліктен тұратын заттарды зерделеу), ойын: "Заттарды салыстыр", "Қандай бөлік жетіспейді?" (шелектің тұтқасы, қуыршақтың қолы). Жорғалау, өрмелеу: объектіге жету үшін, 2 метрге дейін қашықтыққа, тартылған жіптің астынан (биіктігі 50 см), диаметрі 50 см құрсаудың ішімен өрмелеп өту, гимнастикалық баспалдақпен ересектердің сақтандырумен өрмелеу - жоғары және төмен (биіктігі 2 м-ге дейін), қолдың көмегімен, қолдың көмегінсіз тартылған жіптен асып өрмелеу. Затты көтеру және лақтыру дағдысын қалыптастыру, затты ұстап тұру және басқа орынға апару, құм салынған дорбаны итеру, допты алға итеру, допты (диаметрі 25 см) тұру, отыру калыптан алға қарай домалату, мұғаліммен жұптасып; допты алып жүру, (диаметрі 6-8 см) допты астыға қарай, қашықтыққа лақтыру. Қасында тұрған (отырған) адамға оңға – солға бұрылыстар жасау арқылы заттарды беру, алға және оңға-солға еңкеюі;

      2) "Қозғалыстардың координациясы мен үйлесімділігін дамыту" бөлімі. Өз денесінде бағдарлау (аяқ, қол, бас, іш), жаттығу залында бағдарлау: берілген бағытта қозғалу (алға, артқа). Жаяу жүру және тепе-теңдікті сақтау жаттығулары: еденде жатқан жолсызығымен түзу бағытта жүру, бір ұшы еденнен 5 см-ге көтерілген тақтаның үстінде ересек адамның көмегімен жоғары және аяғына дейін төмен қарай жүру (тақтайдың ені 25 см, ұзындығы 1,5 - 2 м), гимнастикалық орындыққа көтерілу және түсу, жерде жатқан арқанның немесе таяқтың үстінен аттап өту. Босаңсу, кернеу, созылу жаттығуларын орындау. Жатып, отырып, тұрып тыныс алу жаттығуларын жасау. Роликті тақтайға ішпен жату калпында алға жылжу. Теңгергіштерді, әткеншектерді, гамакты, ілулі платформаны, допты бассейнді, Үкі шұлығын, салмақты көрпелерді, шарфты пайдаланып жаттығуларды орындау. Жұмсақ модульдерден құрастыру.

      29. "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" пәнінің 3-сыныпқа арналған базалық мазмұны:

      1) "Қимыл-қозғалыс дағдыларын және арқаны тік ұстауды қалыптастыру" бөлімі. Мұғалімнің көмегімен топшаларға бөлініп немесе бүкіл топпен бір-бірден қолоннаға, сапта, шеңберге көрнекі бағдар (сызылған шеңбер, сызық, реттеліп қойылған кеглилер), ауызша нұсқаулар бойынша тұру. Қол буын жаттығулары, иық белдеуінің бұлшықеттерін дамыту және күшейту: жаңғақтарды домалату, шарларды уқалау, балаларға арналған экспандер немесе резеңке сақинамен қолды қысу және ашу, "Саусақтардың сәлемдесуі" ойыны, денеге жақындатып, алыстатып қолды бүгу және созу, қолды жалауша ұстап көтеру және бастың үстінен жалашамен бұлғау (сол және оң қолды кезектестіру), екі қолды бастың үстінен жоғары бірдей көтеру, оларды бұлғау, заттарды бір қолдан екіншісіне ауыстыру алдында, артыңда, бастың үстінде. Дұрыс дене мүсінін қалыптастыруға, арқа бұлшықеттерін дамыту мен нығайтуға, омыртқаның икемділігін арттыруға және жалпақ аяқтың алдын алуға арналған жаттығулар: допты бір-біріне бастың үстінде алға-артқа беру, "Велосипед" жаттығуы, аяқтың ұшымен жүру, мұғалімнің артынан көрнекі бағыттау құралы бойынша (жалау, дыбыстық доп) жұппен әртүрлі бағытта жүру, мұғалімнің артынан жұппен шеңбер бойымен жүру, жыланша ирелендеп, заттардың арасында бытырап шашылып еркін жүру, сымның, текшелердің үстінен аттап өту. Фактуралық сырты бетпен жүру (массаж төсеніші, массаж жолсызығы), көлденең күйден тік күйге өз-бетінше көтерілу және керісінше. Жануарлардың тыныс алуына еліктеу (ит дем алады, тышқан дем алады) , еліктеу элементтері бар мұғалім көрсеткен қимылдары бойнша қозғалу: "үлкен допты үрлеу", "доптың желі шығып кетті", "үлпекке үрлеу", "әлсіз жел", "қатты жел";

      2) "Қозғалыстардың координациясы мен үйлесімділігін дамыту" бөлімі. Өз денесінде бағдарлау (аяқ, қол). Спортзалда бағдарлау: берілген бағытта қозғалыс (алға, артқа). Жаяу жүру және тепе-теңдік жаттығулары: еденде жатқан жолмен түзу бағытта жүру, бір ұшы еденнен 5 см-ге көтерілген тақтадың бойымен ересек адамның көмегімен үстімен ары-бері жүру (тақтайдың ені 25 см, ұзындығы 1,5 – 2м.), гимнастикалық орындықта көтерілу және түсу, жерде жатқан арқанның немесе таяқтың үстінен өту. Босаңсу, кернеу, созылу жаттығуларын орындау. Жату, отыру, тұру тыныс алу жаттығулары. Ішпен роликті тақтайда жатып, алға қарай жылжу. Дене мүсінін тік ұстау (вертикалды заттарға сүйеніп, еденде жатқан кезінде), көмекші құралдарсыз дұрыс дене қалпын ұстау. Теңгергіштерді, әткеншектерді, гамакты, ілулі платформаны, допты бассейнді, Үкі шұлығын, салмақты көрпелерді, шарфты пайдаланып жаттығуларды орындау. Жұмсақ модульдерден құрастыру.

      30. "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" пәнінің 4-сыныпқа арналған базалық мазмұны:

      1) "Қимыл-қозғалыс дағдыларын және арқаны тік ұстауды қалыптастыру" бөлімі. Плинтусы жоқ қабырғаның касында денені тік ұстап тұру (бастың артқы жағы, жауырлар, бөкселер, өкшелер қабырғаға тиеді). Арқа бұлшық еттерін нығайтуға арналған жаттығулар: "Мысық", "Кітап", "Құс". Жалпақтабанды алдын алу жаттығулары: аяқты бүгу және жазу, аяқтың өқшесімен тұрып ұшымен тұруға ауысу, аяқ саусақтарын қозғалту, аяқ өкшелерін, ұштарын біріктіру және ажырату. Аяқ басын саусақтарды қозғалту арқылы жылжыту, аяқ басын екінші аяқтың бойымен сырғыту, тобық буынның айналмалы қозғалысы. Жаттығулар: "Жүру", "Ат". Көз қозғалыстары: жоғары, төмен, солдан оңға қарай және кері қарай, бір жағына және екінші жағына қарай, көзді қатты жабу, ашу және жылдам-жылдап жыпылықтату. Тыныс алу гимнастикасы: мұғалімнің нұсқауы бойынша дем алу және дем шығару ұзақтығын өзгерту, қолды екі жағына созып жоғары көтеру – бүкіл денемен жоғары созылу - дем алу, қолды төмен түсіру - босаңсу - дем шығару, диафрагмалық тыныс алуды үйрену, ойын тәрізді жаттығулар: "Гүлді иіске", "Қолымызды жылытамыз";

      2) "Қозғалыстардың координациясы мен үйлесімділігін дамыту" бөлімі. Вестибулярлық аппаратты ынталандыратын тепе-теңдік жаттығуларын орындау. Мұғалімнің жетекшілігімен жүрудің әртүрлі түрлерінің комбинациясын жасау: жамбастың жоғары көтерілуімен, жартылай жүрелеп жүру. Еденде аяқ ұшымен тұру, гимнастикалық орындықта тұру. Жаттығулар: "Дегелек", "Қарлығаш". Қол қозғалыстарымен үйлестіріп кеудені еңкейту, бұру. Аяқты алға, артқа жатқан қалпында сермеу, аяқты кезекпен көтеру. Релаксация, кернеу, созылу жаттығуларын орындау. Жатып, отырып, тұрып тыныс алу жаттығулары. Етпетінен жату қалыпта: басты көтеру, қолды тіреп артқа қарай иілу. Теңгергіштерді, әткеншектерді, гамакты, ілулі платформаны, допты бассейнді, Үкі шұлығын, салмақты көрпелерді, шарфты, оңаша қалу бұрышты (шатыр, үйшік) пайдаланып жаттығуларды орындау. Жұмсақ модульдерден құрастыру.

Параграф 2. Оқу мақсаттарының жүйесі

      31. Бағдарламадағы оқу мақсаттары кодпен берілген. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бағдарламаның бөлімі мен бөлімшесін, төртінші сан білім беру мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, 1.2.1.4 кодтауында "1" – сынып, "2.1" – бөлімше, "4" – оқу мақсатының нөмірленуі.

      32. Оқу мақсаттарының жүйесі бөлімдер мен сыныптар бойынша берілген:

      1) "Қимыл-қозғалыс дағдыларын және арқаны тік ұстауды қалыптастыру" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1- сынып

2-сынып

3-сынып

4 сынып

1.1. Арқаны тік ұстауды және тепе-теңдікті ұстауды дамыту

1.1.1.1 ішпен жатып арқаға қарай айналып мұғалімнің көмегімен ауысу

2.1.1.1 ішпен жатып арқаға қарай және кері қарай айналып мұғалімнің көмегімен ауысу

3.1.1.1 ішпен жатып арқаға қарай мұғалімнің нұсқасы бойынша айланып ауысу

4.1.1.1 ішпен жатып арқаға қарай және кері қарай айналып ауысу

1.1.1.2 мұғалімнің артынан ені 1 метр дәліз бойымен жүру

2.1.1.2 мұғалімнің басшылығымен түзу бағытпен жүру

3.1.1.2 мұғалімнің жетекшілігімен белгіленген бағдаршамдар бойынша жүру

4.1.1.2 белгіленген белгілер бойынша жүру

1.1.1.3 гимнастикалық орындықта мұғалімнің көмегімен жүру

2.1.1.3 мұғалімнің бақылауымен гимнастикалық орындықтың үстінде жүру

3.1.1.3 мұғалімнің бақылауымен гимнастикалық орындықтың үстінде жүру

4.1.1.3 гимнастикалық орындықта жүру

1.2. Жалпы моториканы дамыту

1.1.2.1 ересек адамның көрсетуі бойынша әрекеттерді орындау: "Іздер жолы"

2.1.2.1 ересек адамның көрсетуі бойынша әрекеттерді орындау: бұрылыстар, сапқа қайта тұру

3.1.2.1 ересек адамның көрсетуі бойынша жаттығуларды орындау: бұрылыстар, сапты қайта құру, тепетеңдікті сақтау жаттығулары

4.1.2.1 сөйлеу нұсқаулығыбоынша заттармен және заттарсыз тізбектелген қозғалыстар қатарын орындау

1.1.2.2 мұғалімнің жетекшілігімен бір қатарға тұру

2.1.2.2 мұғалімнің жетекшілігімен қатарға тұру, сапқа тұру

3.1.2.2 еліктеу бойынша жаттығуларды орындау

4.1.2.2 сигнал бойынша сапта өз орнын табу

1.1.2.3 мұғалімнің жетекшілігімен сапқа тұру

2.1.2.3 мұғалімнің жетекшілігімен бір-бірден бағанға тұру

3.1.2.3 жүгіруге бірқалыпты ауыса отырып, аяқ саусақтарымен, өкшелерімен және аяқтың ішкі доғаларымен жүру

4.1.2.3 жүгіруге бірқалыпты ауыса отырып, аяқ саусақтарымен, өкшелерімен және аяқтың ішкі доғаларымен жүру

1.1.2.4 еліктеу арқылы бір орнында тұрып секіру

2.1.2.4 еліктеу арқылы бір орнында тұрып секіру

3.1.2.4 үлкен және орташа өлшемді доптарды қағып алу және лақтыру

4.1.2.4 5 м қашықтықтан доптылақтырып нысанаға тигізу

1.1.2.5 шеңберде тұрып допты қолдан қолға беру

2.1.2.5 шеңберде тұрып бір үлкен допты бір-біріне беру

3.1.2.5 шеңберде тұрып бір үлкен допты бір-біріне беру

4.1.2.5 допты жерден алу, лақтыру және қағып алу

1.1.2.6 мұғалімнің мысалы ретін қөрсетуі бойынша құм салынған дорбаны лақтыру

2.1.2.6 мұғалімнің көрсеткен үлгісі бойынша құм салынған дорбаны (теннис добын) лақтыру

3.1.2.6 құм дорбасын ауызша нұсқау бойынша лақтыру

4.1.2.6 құм салынған дорбаны нысанаға лақтыру

1.1.2.7 мұғалімнің көмегімен жаттығуларды орындау: ішпен жатып, аяқты кезекпен көтеру, арқамен жатып, "велосипед" жасау

2.1.2.7 мұғалімнің көмегімен жаттығуларды орындау: ішпен жатып, аяқты кезектесіп және бірге көтеру, арқамен жатып, аяқты кезекпен көтеру, "велосипед" жасау

3.1.2.7 мұғалімнің көмегімен жаттығуларды орындау: ішпен жатып, аяқты кезектесіп және бірге көтеру, басты көтеру, арқамен жатып, аяқты кезекпен көтеру, "велосипед" жасау, денені көтеру

4.1.2.7 мұғалімнің жетекшілігімен жаттығуларды орындау: ішпен жатып, аяқты кезектесіп және бірге көтеру, басты көтеру, арқамен жатып, аяқты кезекпен көтеру, "велосипед"жасау, денені көтеру

1.3. Ұсақ моториканы дамыту

1.1.3.1 сөйлеу сүйемелдеуімен саусақ жаттығуларын еліктеу арқылы орындау: бір, екі, үш, төрт, бес, саусақтарды ез-ез. Бір, екі, үш, төрт, бес саусақтарды санаймыз тез-тез-тез

2.1.3.1 логомоториканы мұғаліммен бірге орындау – әр саусақтың жұмсақ ұшьарын бас бармақпен кезекпен жалғау арқылы "Сақина" құрастыру

3.1.3.1 мұғаліммен бірге "Мүйіздер" ойынын ойнау

4.1.3.1 "Крестик-нолик", "Жұдырық-қабырға-алақан" ойынын мұғаліммен бірге орындау

1.1.3.2 заттармен саусақ гимнастикасын мұғалімнің артынан қайталап орындау (кыстырғыштар, қырлы қарындаш, бүршіктер, суджок доп )

2.1.3.2 заттармен саусақ гимнастикасын мұғалімнің жетекшілігімен орындау (кыстырғыштар, қырлы қарындаш, бүршіктер, суджок доп )

3.1.3.2 заттармен саусақ гимнастикасын орындау (кыстырғыштар, қырлы қарындаш, бүршіктер, суджок доп )

4.1.3.2 заттармен саусақ гимнастикасын орындау (кыстырғыштар, қырлы қарындаш, бүршіктер, суджок доп )

1.4. Тыныс алуды қалыпқа келтіру

1.1.4.1 тегіс созылыңқы, ұзақ дем шығаруды дамытуға арналған жаттығуларды мұғаліммен бірге орындау

2.1.4.1 тегіс созылыңқы, ұзақ дем шығаруды дамытуға арналған жаттығуларды мұғаліммен бірге орындау

3.1.4.1 тегіс созылыңқы, ұзақ дем шығаруды дамытуға арналған жаттығуларды мұғалімнің жетекшілігімен орындау

4.1.4.1 тегіс созылыңқы, ұзақ дем шығаруды дамытуға арналған жаттығуларды орындау

1.1.4.2 сөйлеу кезіндегі дұрыс тыныс алуға арналған жаттығуларды мұғалімнің артынан кайталап орындау

2.1.4.2 сөйлеу кезіндегі дұрыс тыныс алуға арналған жаттығуларды, тақпақ түріндегі жаттығуларды мұғаліммен бірге орындау

3.1.4.2 сөйлеу кезіндегі дұрыс тыныс алуға арналған жаттығуларды, тақпақ түріндегі жаттығуларды мұғалімнің жетекшілігімен орындау

4.1.4.2 сөйлеу кезіндегі дұрыс тыныс алуға арналған жаттығуларды, тақпақ түріндегі жаттығуларды орындау

1.1.4.3 дұрыс тыныс алу арқылы бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын мұғалімге еліктеп, артынан қайталап орындау

2.1.4.3 дұрыс тыныс алу арқылы бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын мұғалімге еліктеп орындау

3.1.4.3 дұрыс тыныс алу арқылы бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын мұғалімнің бақылауымен орындау

4.1.4.3 дұрыс тыныс алу арқылы бұлшықеттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

1.1.4.4 дем шығаруда чу-чу-чу (паровоз), ш-ш-ш (вагондар), у-у-у (ұшақ), ш-ш-ш (қоңыз) дыбыстардың айтылумен тыныс алу жаттығуларын еліктеу арқылы орындау

2.1.4.4 мұрын және ауыз арқылы тыныс алуды әртүрлі бастапқы қалыпта: отыруда, тұруда, жатуда жаттықтыру жаттығуларын мұғалімнің жетекшілігімен орындау

3.1.4.4 әртүрлі бастапқы қалыпта: отыруда, тұруда, жатуда мұрын және ауыз арқылы тыныс алу жаттығуларын, жүру кезінде дем шығаруда дыбыстарды айтылуымен тыныс алу жаттығуларын мұғалімнің жетекшілігімен орындау

4.1.4.4 әртүрлі бастапқы қалыпта: жатуда, отыруда, тұруда мұрын және ауыз арқылы тыныс алу жаттығуларын, жүру кезінде дем шығаруда дыбыстарды айтылумен тыныс алу жаттығуларын орындау

1.5. Тактильді-моторлы қабылдауды қалыптастыру

1.1.5.1 пластилинді домалату жаттығуларын мұғалімге еліктеп, артынан қайталап орындау

2.1.5.1 пластилинді домалату жаттығуларын ауызша нұскау бойынша орындау

3.1.5.1 мозаикамен жаттығуларды орындау: "Қандай түс жоқ болып кетті", "Гүлді жина"

4.1.5.1 заттар мен жазық фигуралардың өлшемін сипалау арқылы анықтау: үлкен – кіші, "Ғажайып қап" ойыны

1.1.5.2 тактильді сезгіштікті дамыту жаттығуларын мұғалімге еліктеу арқылы орындау

2.1.5.2 тактильді сезгіштікті дамыту жаттығуларын мұғалімнің жетекшілігімен орындау

3.1.5.2 тактильді сезгіштікті дамыту жаттығуларын мұғалімнің жетекшілігімен орындау

4.1.5.2 тактильді сезгіштікті дамыту жаттығуларын мұғалімнің жетекшілігімен орындау

      2) "Қозғалыстардың координациясы мен үйлесімділігін дамыту"

      бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1 сынып

2-сынып

3-сынып

4 сынып

2.1. Өз денесінде бағдарлану

1.2.1.1 оң, сол қолдың қозғалыстарын мұғалімнің артынан қайталау

2.2.1.1 мұғалімнің көмегімен қозғалыстарды орындау (қолды жоғары көтеру, алға созу)

3.2.1.1 мұғалімнің көмегімен қозғалыстарды орындау (қолды жоғары, алға, бүйірге, иыққа)

4.2.1.1 сөйлеу нұсқауы бойынша қимыл-қозғалыстарды орындау (қолды жоғары, алға, бүйірге, иыққа, бастың артына)

1.2.1.2 мұғалімге еліктеп және артынан қайталап бет сызбасында бағдарлауға арналған жаттығуларды орындау: "Менің бетімде не бар"

2.2.1.2 мұғалімге еліктеп, артынан қайталап бет сызбасында бағдарлауға арналған жаттығуларды орындау: "Менің бетімде не бар" "Сен жасау білесін бе?"

3.2.1.2 мұғалімге еліктеп, артынан қайталап бет сызбасында бағдарлауға арналған жаттығуларды орындау: "Менің бетімде не бар" "Сен жасай аласың ба?", "Менің денем".

4.2.1.2 мұғалімге еліктеу арқылы бет сызбасында бағдарлауға арналған жаттығуларды орындау: "Менің бетімде не бар" "Сен жасау білесін бе?" "Менің денем", "Қолдан аяққа"

1.2.1.3 босаңсу жаттығуларын жатып орындау

2.2.1.3 тіп-тік созылып жату, босаңсу жаттығуларын орындау

3.2.1.3 босаңсу жаттығуларын орындау

4.2.1.3 қолдың, аяқтың бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

1.2.1.4 мұғалімге еліктеп, артынан қайталап қолдың бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

2.2.1.4 қолдың бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

3.2.1.4 қолдың бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

4.2.1.4 қолдың бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

1.2.1.5 салмақты заттарды (көрпе, шарф) қолданумен жаттығуларды, Үкі шұлығында отыруды еліктеу арқылы орындау

2.2.1.5 Үкі шұлығын қолданумен жаттығуларды орындау: шұлықта аунап жүру немесе жорғалау, "Теңіз толқиды, бір!"

3.2.1.5 Үкі шұлығын қолданып жаттығуларды орындау

4.2.1.5 Үкі шұлығын қолданып жаттығуларды орындау

1.2.1.6 сенсорлық теңгеру жолын қолданып жаттығуларды орындау

2.2.1.6 құрғақ бассейнді, тактильді жолдар мен кіші шарларды қолданып жаттығуларды орындау

3.2.1.6 ұсақ моториканы дамытуға арналған тренажерларды, ілулі платформаларын, арқандарды қолданып жаттығуларды орындау

4.2.1.6 теңгергішті, тактильді жолдарды, оңаша қалу бұрышты (шатыр, үй) қолданып жаттығуларды орындау

2.2. Кеңістікті бағдарлау

1.2.2.1 өз денесінде бағдарлау жаттығуларын мұғалімге еліктеп, артынан қайталап орындау

2.2.2.1 жақын ортада бағдарлау жаттығуларын мұғалімге еліктеп орындау

3.2.2.1 жақын ортада бағдарлау жаттығуларын мұғалімнің жетекшілігімен орындау

4.2.2.1 жақын ортада бағдарлау жаттығуларын орындау

1.2.2.2 белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) қатарға тұруды оқытушының жетекшілігімен орындау

2.2.2.2 белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) созылған қол аралықпен бір лек қатарға тұруды мұғалімнің жетекшілігімен орындау

3.2.2.2 белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) созылған қол аралықпен бір лек қатарға, бағдар бойынша шеңберге тұруды мұғалімнің жетекшілігімен орындау

4.2.2.2 белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) созылған қол аралықпен бір лек қатарға, бағдар бойынша шеңберге тұруды орындау

1.2.2.3 қол қимылдарымен бұрылыстарды, бағытты өзгертіп жүруді мұғалімге еліктеп, артынан қайталап орындау

2.2.2.3 алға, артқа, бір жаққа қарай жылжу арқылы шеңберді кеңейтіп, кішірейтіп белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) қатарға тұруды мұғалімнің жетекшілігімен орындау

3.2.2.3 алға, артқа, бір жаққа қарай жылжу арқылы шеңберді кеңейтіп, кішірейтіп белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) қатарға тұруды мұғалімнің жетекшілігімен орындау

4.2.2.3 алға, артқа, бір жаққа қарай жылжу арқылы шеңберді кеңейтіп, кішірейтіп белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) қатарға тұруды орындау

1.2.2.4 сызылған бағдарға қарай аттауды мұғалімге еліктеп, артынан қайталап орындау

2.2.2.4 сызылған бағдарға қарай секіруді мұғалімнің көмегімен орындау

3.2.2.4 сызылған белгіге қарай екі аяқпен серпу арқылы бір жерден ұзындыққа секіруді мұғалімнің көмегімен орындау

4.2.2.4 еденде сызылған бағдарлар бойынша жүру

1.2.2.5 екі буынды нұсқау бойынша мақсатты әрекеттерді орындау

2.2.2.5 2-3 бөліктен тұратын заттарды зерттеу және салыстыру

3.2.2.5 2-3 бөліктен тұратын заттарды зерттеп қарау, дидактикалық ойын: "Қандай бөлік жетіспейді?"

4.2.2.5 сызылған белгіге қарай екі аяқпен серпу арқылы бір жерден ұзындыққа секіру

4.2.2.6 2-3 бөліктен тұратын заттарды тексеру, "Не өзгерді?" дидактикалық ойыны

2.3. Қозғалыстардың координациясын дамыту

1.2.3.1 гимнастикалық қабырғада ұсталып тұру

2.2.3.1 орындықта ерікті түрде жорғалау

3.2.3.1 орындықтардың, қақпалардың, әртүрлі құрылыстардың астына жорғалау

4.2.3.1 гимнастикалық қабырғада ұсталып тұру және жоғары, төмен көтерілу, түсу

1.2.3.2 гимнастикалық орындықта төрт аяқпен жорғалау

2.2.3.2 орындықтың үстінен өрмелеу өту

3.2.3.2 орындықтың, қақпаның, әртүрлі құрылымдардың үстінен өрмелеп өту

4.2.3.2 қолды алға, екі жаққа созып, тақта мен орындықтың үстімен жүру

1.2.3.3 мұғалімнің көмегімен орындықта ерікті түрде жорғалау

2.2.3.3 оқытушының көмегімен орындықтың үстінде жорғалау және оның астынан жорғалап өту

3.2.3.3 мұғалімнің көмегімен орындықтың үстінде жорғалау және оның астынан жорғалап өту

4.2.3.3 орындықтың үстімен және астынан жорғалау

1.2.3.4 мұғалімнің көмегімен керме үстінде ұсталып тұра алу

2.2.3.4 мұғалімнің көмегімен керме үстінде ұсталып тұра алу (10 сек)

3.2.3.4 текшелерді, "кірпіштерді" басып жүру; тізені жоғары көтеріп құтан тәрізді жүру

4.2.3.4 аяқтың ұшымен таяқтан аттап жүру

1.2.3.5 мұғалімнің жетекшілігімен жұмсақ модульдерден құрастыру

2.2.3.5 мұғалім көрсеткендей жұмсақ модульдерден құрастыру

3.2.3.5 үлгі бойынша жұмсақ модульдерден құрастыру

4.2.3.5 жоба бойынша жұмсақ модульдерден құрастыру

1.2.3.6 моншақтарды қармақ жібіне тізу

2.2.3.6 қозғалыс координациясын дамытуға арналған жаттығуларды орындау

3.2.3.6 қол қозғалыстардың координациясын дамытуға арналған жаттығуларын орындау

4.2.3.6 объектілерді салмақ бойынша салыстыру жаттығуларын орындау, "Жеңіл-ауыр", "Сегіздік" ойыны

1.2.3.7 мұғалім көрсеткендей туннельдермен өрмелеп шығу

2.2.3.7 мұғалімнің ауызша нұсқауы бойынша туннельдерден жорғалап шығу

3.1.4.7 әткеншек тебу үшін тербелу жаттығуларын орындау

4.2.3.7 әткеншекте, гамакта тербелу үшін жаттығуларды орындау

2.4. Дененің әрекеттері мен қимылдарын үйлестіруді дамыту

1.2.4.1 қимыл-қозғалыстарды үйлестіру жаттығуларын мұғалімге еліктеп, артынын қайталап орындау

2.2.4.1 қимыл-қозғалыстарды үйлестіру жаттығуларын мұғалімге еліктеп, артынын қайталап орындау

3.2.4.1 қимыл-қозғалыстарды үйлестіру жаттығуларын мұғалімнің нұсқауы бойынша орындау

4.2.4.1 геометриялық фигуралары бар сенсорлық жол бойымен қозғалыстарды орындау және мұғалімнің нұсқауына сәйкес қозғалыс бағытын өзгерту

1.2.4.2 қол және аяқтардың қимылдары мен қалыптарын затпен және затсыз мұғалім көрсеткендей орындау

2.2.4.2 бас пен дененің қимылдары мен қалпын мұғалім көрсеткендей орындау, "Теңіз уайымдады" ойыны

3.2.4.2 мұғалімнің екі және үш буынды нұсқауы бойынша әрекеттерді орындау (2 қадам алға – оңға бұрылу, бір қадам артқа)

4.2.4.2 қозғалыстардың статикалық координациясын дамытуға арналған жаттығуларды орындау

3.2.4.3 екі қолдың жұмысын үйлестіру жаттығуларды орындау (шнурмен, моншақтармен, түймелермен)

4.2.4.3 әртүрлі сапалары мен қасиеттеріне қарай заттарды сипалау арқылы ажырату жаттығуларын орындау ("Ғажайып дорба": дөңес, ойыс, тікенді, тегіс)

      33. Бағдарлама зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

      34. Оқу мақсаттарын сыныптар мен тоқсандар бойынша бөлу ұсыныс түрінде берілген. Мұғалім әр оқушының мүмкіндіктерін ескере отырып, оқу мақсаттарын жеке анықтайды.

Параграф 3. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 1-4 сыныптары үшін "Белсенді қозғалуға бағытталған жеке және топтық сабақтар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар

      1) 1- сынып:

Ортақ тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 тоқсан

1-2 апта: білім алушыларды бақылау және тексеру;
3 апта "Мен, менің денем";
4 апта "Жемістер, жидектер";
5-апта "Көкөністер";
6-апта "Менің ойыншықтарым"; 7-апта "Менің отбасым";
8-апта "Менің үйім"
9-апта "Менің мектебім"

1.1. арқаны тік ұстауды және тепе-теңдікті ұстауды дамыту

1.1.1.1 ішпен жатып арқаға қарай айналып мұғалімнің көмегімен ауысу

1.1.1.2 мұғалімнің артынан ені 1 метр дәліз бойымен жүру

1.1.1.3 гимнастикалық орындықта мұғалімнің көмегімен жүру

1.2. жалпы моториканы дамыту

1.1.2.1 ересек адамның көрсетуі бойынша әрекеттерді орындау: "Іздер жолы"

1.1.2.2 мұғалімнің жетекшілігімен бір қатарға тұру

1.1.2.3 мұғалімнің жетекшілігімен сапқа тұру

1.1.2.4 еліктеу арқылы бір орнында тұрып секіру

1.3. ұсақ моториканы дамыту

1.1.3.1 еліктеу арқылы сөйлеу сүйемелдеуімен саусақ жаттығуларын орындау: Бір, екі, үш, төрт, бес, Саусақтар серуендеуге шықты . Бір екі үш төрт бес, Саусақтарды санайық

1.1.3.2 мұғалімнің артындағы заттармен (киім түйреуіш, қырлы қарындаш, конус, сужок доп ) саусақ гимнастикасын орындау

1 апта "Менің киімдерім";
2-апта "Менің аяқ киімім";
3 апта "Тағам";
4 апта "Шәй ыдыстары";
5 апта "Жиһаз"; 6-апта "Жаңа жыл мерекесі"; 7-апта "Жаңа жыл мерекесі"

2 тоқсан

1.4. тыныс алуды қалыпқа келтіру

1.1.4.1 тегіс созылыңқы, ұзақ дем шығаруды дамытуға арналған жаттығуларды мұғаліммен бірге орындау

1.1.4.2 сөйлеу кезіндегі дұрыс тыныс алуға арналған жаттығуларды мұғалімнің артынан кайталап орындау

1.1.4.3 дұрыс тыныс алу арқылы бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын мұғалімге еліктеп, артынан қайталап орындау

1.1.4.4 дем шығаруда чу-чу-чу (паровоз), ш-ш-ш (вагондар), у-у-у (ұшақ), ш-ш-ш (қоңыз) дыбыстардың айтылумен тыныс алу жаттығуларын еліктеу арқылы

1.5. тактильді-моторлы қабылдауды қалыптастыру

1.1.5.1 пластилинді домалату жаттығуларын мұғалімге еліктеп, артынан қайталап орындау

1.1.5.2 тактильді сезгіштікті дамыту жаттығуларын мұғалімге еліктеу арқылы орындау

1 апта "Қысқы қызықтар";
2-апта "Қысқы киім және аяқ киім";
3-апта "Үй жануарлары";
4-апта "Жабайы жануарлар"
5-апта "Құс еті"; 6-апта "Жабайы құстар";
7-апта "Көлік"; 8-ші апта "Аналар мерекесі"; "Наурыз мейрамы"

3 тоқсан

2.1. өз денесінде бағдарлану

1.2.1.1 оң, сол қолдың қозғалыстарын мұғалімнің артынан қайталау

1.2.1.2 мұғалімге еліктеп және артынан қайталап бет сызбасында бағдарлауға арналған жаттығуларды орындау: "Менің бетімде не бар"

1.2.1.3 денені босаңсыту жаттығуларын жатып орындау

1.2.1.4 мұғалімге еліктеп, артынан қайталап қолдың бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

1.2.1.5 салмақты заттарды (көрпе, шарф) қолданумен жаттығуларды, Үкі шұлығында отыруды еліктеу арқылы орындау

1.2.1.6 сенсорлық теңгеру жолын қолданып жаттығуларды орындау

1.2. жалпы моториканы дамыту

1.1.2.5 шеңберде тұрып допты қолдан қолға беру

1.1.2.6 мұғалімнің мысалы ретін қөрсетуі бойынша құм салынған дорбаны лақтыру

1.1.2.7 мұғалімнің көмегімен жаттығуларды орындау: ішпен жатып, аяқты кезекпен көтеру, арқамен жатып, "велосипед" жасау

2.2. кеңістікті бағдарлау

1.2.2.1 өз денесінде бағдарлау жаттығуларын мұғалімге еліктеп, артынан қайталап орындау

1.2.2.2 белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) қатарға тұруды мұғалімнің жетекшілігімен орындау

2.3. қозғалыстардың координациясын дамыту

1.2.3.1 гимнастикалық қабырғада ұсталып тұра алу

1.2.3.2 гимнастикалық орындықта төрт аяқпен жорғалау

1.2.3.3 мұғалімнің көмегімен орындықта ерікті түрде жорғалау

1.2.3.4 мұғалімнің көмегімен керме үстінде ұсталып тұра алу

1.2.3.5 мұғалімнің жетекшілігімен жұмсақ модульдерден құрастыру

1 апта "Ағаштар";
2 апта Гүлдер"; 3-апта "Жәндіктер";
4-апта "Көктемге арналған киімдер";
5-ші апта "Балықтар";
6-апта "Жемістер";
7-апта "Көкөністер";
8-апта "Жидектер";
9-апта "Жазғы киімдер"; "Балаларға арналған жазғы қызықтар"

4 тоқсан

1.2. жалпы моториканы дамыту

1.1.2.4 мұғалім сияқты құм салынған дорбаны лақтыру

1.1.2.5 шеңберде тұрып допты қолдан қолға беру

1.1.2.7 мұғалімнің көмегімен жаттығуларды орындау: ішпен жатып, аяқты кезекпен көтеру, арқамен жатып, "велосипед" жасау

2.2. кеңістікті бағдарлау

1.2.2.3 қол қимылдарымен бұрылыстарды, бағытты өзгертіп жүруді мұғалімге еліктеп, артынан қайталап орындау

1.2.2.4 сызылған бағдарға қарай аттауды мұғалімге еліктеп, артынан қайталап

1.2.2.5 екі буынды нұсқау бойынша мақсатты әрекеттерді орындау

1.5. тактильді-моторлы қабылдауды қалыптастыру

1.1.5.1 пластилинді домалату жаттығуларын мұғалімге еліктеп, артынан қайталап орындау

1.1.5.2 тактильді сезгіштікті дамыту жаттығуларын мұғалімге еліктеу арқылы орындау

2.3. қозғалыстардың координациясын дамыту

1.2.3.6 моншақтарды қармақ жібіне тізу

1.2.3.7 мұғалім көрсеткендей туннельдермен өрмелеп шығу

2.4. дененің әрекеттері мен қимылдарын үйлестіруді дамыту

1.2.4.1 қимыл-қозғалыстарды үйлестіру жаттығуларын мұғалімге еліктеп, артынын қайталап орындау

1.2.4.2 қол және аяқтардың қимылдары мен қалыптарын затпен және затсыз мұғалім көрсеткендей

      2) 2 сынып:

Ортақ тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 тоқсан

1-2 апта оқушыларды бақылау және тексеру;
3-апта "Мен және менің отбасым";
4-апта Менің денем. Мен ұлмын, мен қызбын";
5-апта "Көкөністер";
6 апта "Жемістер, жидектер";
7-апта "Менің ойыншықтарым";
8 апта "Менің үйім";
9-апта "Менің мектебім"

1.1. арқаны тік ұстауды және тепе-теңдікті ұстауды дамыту

2.1.1.1 ішпен жатып арқаға қарай және кері қарай айналып мұғалімнің көмегімен ауысу

2.1.1.2 мұғалімнің басшылығымен түзу бағытпен жүру

2.1.1.3 мұғалімнің бақылауымен гимнастикалық орындықтың үстінде жүру

1.2. жалпы моториканы дамыту

2.1.2.1 ересек адамның көрсетуі бойынша әрекеттерді орындау: бұрылыстар, сапқа қайта тұру

2.1.2.2 мұғалімнің жетекшілігімен қатарға тұру, сапқа тұру

2.1.2.3 мұғалімнің жетекшілігімен бір-бірден бағанға тұру

2.1.2.4 еліктеу арқылы бір орнында тұрып секіру

1.3. ұсақ моториканы дамыту

2.1.3.1 логомоториканы мұғаліммен бірге орындау – әр саусақтың жұмсақ ұшьарын бас бармақпен кезекпен жалғау арқылы "Сақина" құрастыру

2.1.3.2 заттармен саусақ гимнастикасын мұғалімнің жетекшілігімен орындау (кыстырғыштар, қырлы қарындаш, бүршіктер, суджок доп )

1 апта "Менің киімдерім";
2-апта "Менің аяқ киімім";
3 апта "Тағам";
4 апта "Шәй ыдыстары";
5 апта "Жиһаз"; 6-апта "Жаңа жыл мерекесі"; 7-апта "Жаңа жыл мерекесі"

2 тоқсан

1.2. жалпы моториканы дамыту

2.1.2.5 шеңберде тұрып бір үлкен допты бір-біріне беру

2.1.2.6 мұғалімнің көрсеткен үлгісі бойынша құм салынған дорбаны (теннис добын) лақтыру

2.1.2.7 мұғалімнің көмегімен жаттығуларды орындау: ішпен жатып, аяқты кезектесіп және бірге көтеру, арқамен жатып, аяқты кезекпен көтеру, "велосипед" жасау

1.4. тыныс алуды қалыпқа келтіру

2.1.4.1 тегіс созылыңқы, ұзақ дем шығаруды дамытуға арналған жаттығуларды мұғаліммен бірге орындау

2.1.4.2 сөйлеу кезіндегі дұрыс тыныс алуға арналған жаттығуларды, тақпақ түріндегі жаттығуларды мұғаліммен бірге орындау

2.1.4.3 дұрыс тыныс алу арқылы бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын мұғалімге еліктеп орындау

2.1.4.4 мұрын және ауыз арқылы тыныс алуды әртүрлі бастапқы қалыпта: отыруда, тұруда, жатуда жаттықтыру жаттығуларын мұғалімнің жетекшілігімен орындау

1 апта "Қысқы қызықтар"
2-апта "Қысқы киім және аяқ киім"
3-апта "Үй жануарлары"
4-апта "Құс еті" 5-апта "Жабайы жануарлар"
6-апта "Жабайы құстар"
7-апта "Көлік" 8-апта "Аналар күні"
9 апта "Наурыз мейрамы"

3 тоқсан

1.5. тактильді-моторлы қабылдауды қалыптастыру

2.1.5.1 пластилинді домалату жаттығуларын ауызша нұскау бойынша орындау

2.1.5.2 тактильді сезгіштікті дамыту жаттығуларын мұғалімнің жетекшілігімен орындау

2.1. өз денесінде бағдарлану

2.2.1.1 мұғалімнің көмегімен қозғалыстарды орындау (қолды жоғары көтеру, алға созу)

2.2.1.2 мұғалімге еліктеп, артынан қайталап бет сызбасында бағдарлауға арналған жаттығуларды орындау: "Менің бетімде не бар" "Сен жасау білесін бе?"

2.2.1.3 тіп-тік созылып жату, босаңсу жаттығуларын орындау

2.2. кеңістікті бағдарлау

2.2.2.1 жақын ортада бағдарлау жаттығуларын мұғалімге еліктеп орындау

2.2.2.2 белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) созылған қол аралықпен бір лек қатарға тұруды мұғалімнің жетекшілігімен орындау

2.3. қозғалыстардың координациясын дамыту

2.2.3.1 орындықта ерікті түрде жорғалау

2.2.3.2 орындықтың үстінен өрмелеу өту

2.2.3.3 оқытушының көмегімен орындықтың үстінде жорғалау және оның астынан жорғалап өту

2.4. дененің әрекеттері мен қимылдарын үйлестіруді дамыту

2.2.4.1 қимыл-қозғалыстарды үйлестіру жаттығуларын мұғалімге еліктеп, артынын қайталап орындау

2.2.4.2 бас пен дененің қимылдары мен қалпын мұғалім көрсеткендей орындау, "Теңіз уайымдады" ойыны

1 апта "Ағаштар";
2-апта "Гүлдер"; 3-апта "Жәндіктер";
4-апта "Көктемге арналған киімдер";
5-ші апта "Балықтар";
6-апта "Жемістер";
7-апта "Көкөністер";
8-апта "Жидектер";
9-апта "Жазғы киімдер"; "Балаларға арналған жазғы қызықтар"

4 тоқсан

2.1. өз денесінде бағдарлану

2.2.1.4 қолдың бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

2.2.1.5 Үкі шұлығын қолданумен жаттығуларды орындау: шұлықта аунап жүру немесе жорғалау, "Теңіз толқиды, бір!"

2.2.1.6 құрғақ бассейнді, тактильді жолдар мен кіші шарларды қолданып жаттығуларды орындау

2.2. кеңістікті бағдарлау

2.2.2.3 алға, артқа, бір жаққа қарай жылжу арқылы шеңберді кеңейтіп, кішірейтіп белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) қатарға тұруды мұғалімнің жетекшілігімен орындау

2.2.2.4 сызылған бағдарға қарай секіруді мұғалімнің көмегімен орындау

2.2.2.5 2-3 бөліктен тұратын заттарды зерттеу және салыстыру

2.3. қозғалыстардың координациясын дамыту

2.2.3.4 мұғалімнің көмегімен керме үстінде ұсталып тұра алу (10 сек)

2.2.3.5 мұғалім көрсеткендей жұмсақ модульдерден құрастыру

2.2.3.6 қозғалыс координациясын дамытуға арналған жаттығуларды орындау

2.2.3.7 мұғалімнің ауызша нұсқауы бойынша туннельдерден жорғалап шығу

2.4. дененің әрекеттері мен қимылдарын үйлестіруді дамыту

2.2.4.1 қимыл-қозғалыстарды үйлестіру жаттығуларын мұғалімге еліктеп, артынын қайталап орындау

2.2.4.2 бас пен дененің қимылдары мен қалпын мұғалім көрсеткендей орындау, "Теңіз уайымдады" ойыны

      3) 3 -сынып:

Ортақ тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 тоқсан

1-2 апта студенттерді бақылау және тексеру
3-апта Мен және менің отбасым
4-апта Менің денем. Мен ұлмын, мен қызбын"
5-апта "Көкөністер"
6-апта "Жемістер, жидектер"
7-апта "Менің сүйікті ойындарым"
8-апта "Менің үйім"
9-апта "Менің мектебім"

1.1. дене қалпын және тепе-теңдікті дамыту

3.1.1.1 ішпен жатып арқаға қарай мұғалімнің нұсқасы бойынша айланып ауысу

3.1.1.2 мұғалімнің жетекшілігімен белгіленген бағдаршамдар бойынша жүру

3.1.1.3 мұғалімнің бақылауымен гимнастикалық орындықтың үстінде жүру

1.2. жалпы моториканыдамыту

3.1.2.1 ересек адамның көрсетуі бойынша жаттығуларды орындау: бұрылыстар, сапты қайта құру, тепетеңдікті сақтау жаттығулары

3.1.2.2 еліктеу бойынша жаттығуларды орындау

3.1.2.3 жүгіруге бірқалыпты ауыса отырып, аяқ саусақтарымен, өкшелерімен және аяқтың ішкі доғаларымен жүру

3.1.2.4 үлкен және орташа өлшемді доптарды қағып алу және лақтыру

1.3. ұсақ моториканы дамыту

3.1.3.1 мұғаліммен бірге "Мүйіздер" ойынын ойнау

3.1.3.2 заттармен саусақ гимнастикасын орындау (кыстырғыштар, қырлы қарындаш, бүршіктер, суджок доп )

1 апта "Менің киімдерім"
2-апта "Менің аяқ киімім"
3-апта "Тағам" 4-апта "Шәй ыдысы"
5-апта "Жиһаз" 6-апта "Жаңа жыл мерекесі"
7-апта "Жаңа жыл мерекесі"

2 тоқсан

1.2. жалпы моториканы дамыту

3.1.2.5 шеңберде тұрып бір үлкен допты бір-біріне беру

3.1.2.6 құм дорбасын ауызша нұсқау бойынша лақтыру

3.1.2.7 мұғалімнің көмегімен жаттығуларды орындау: ішпен жатып, аяқты кезектесіп және бірге көтеру, басты көтеру, арқамен жатып, аяқты кезекпен көтеру, "велосипед" жасау, денені көтеру

1.3. ұсақ моториканы дамыту

3.1.3.1 мұғаліммен бірге "Мүйіздер" ойынын ойнау

3.1.3.2 заттармен саусақ гимнастикасын орындау (кыстырғыштар, қырлы қарындаш, бүршіктер, суджок доп )

1.4. тыныс алуды қалыпқа келтіру

3.1.4.1 тегіс созылыңқы, ұзақ дем шығаруды дамытуға арналған жаттығуларды мұғалімнің жетекшілігімен орындау

3.1.4.2 сөйлеу кезіндегі дұрыс тыныс алуға арналған жаттығуларды, тақпақ түріндегі жаттығуларды мұғалімнің жетекшілігімен

3.1.4.3 дұрыс тыныс алу арқылы бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын мұғалімнің бақылауымен орындау

1 апта "Қысқы қызықтар"
2-апта "Қысқы киім және аяқ киім"
3-апта "Үй жануарлары"
4-апта "Құс еті" 5-апта "Жабайы жануарлар"
6-апта "Жабайы құстар"
7-апта "Көлік" 8-апта "Аналар күні"
9 апта "Наурыз мейрамы"

3 тоқсан

2.1. өз денесінде бағдарлану

3.2.1.1 мұғалімнің көмегімен қозғалыстарды орындау (қолды жоғары, алға, бүйірге, иыққа)

3.2.1.2 мұғалімге еліктеп, артынан қайталап бет сызбасында бағдарлауға арналған жаттығуларды орындау: "Менің бетімде не бар" "Сен жасай аласың ба?", "Менің денем".

3.2.1.3 босаңсу жаттығуларын орындау

1.4. тыныс алуды қалыпқа келтіру

3.2.1.4 қолдың бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

1.5. тактильді-моторлы қабылдауды қалыптастыру

3.1.5.1 мозаикамен жаттығуларды орындау: "Қандай түс жоқ болып кетті", "Гүлді жина"

3.1.5.2 тактильді сезгіштікті дамыту жаттығуларын мұғалімнің жетекшілігімен орындау

2.2. кеңістікті бағдарлау

3.2.2.1 жақын ортада бағдарлау жаттығуларын мұғалімнің жетекшілігімен орындау

3.2.2.2 белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) созылған қол аралықпен бір лек қатарға, бағдар бойынша шеңберге тұруды мұғалімнің жетекшілігімен орындау

2.3. қозғалыстардың координациясын дамыту

3.2.3.6 қол қозғалыстардың координациясын дамытуға арналған жаттығуларын орындау

3.1.4.7 әткеншек тебу үшін тербелу жаттығуларын орындау

2.4. дененің әрекеттері мен қимылдарын үйлестіруді дамыту

3.2.4.1 қимыл-қозғалыстарды үйлестіру жаттығуларын мұғалімнің нұсқауы бойынша орындау

3.2.4.2 мұғалімнің екі және үш буынды нұсқауы бойынша әрекеттерді орындау (2 қадам алға – оңға бұрылу, бір қадам артқа)

3.2.4.3 екі қолдың жұмысын үйлестіру жаттығуларды орындау (шнурмен, моншақтармен, түймелермен)

1 апта "Ағаштар"
2-апта "Гүлдер" 3-апта "Жәндіктер"
4-апта "Көктемге арналған киімдер"
5-апта Балықтар 6-апта "Жемістер"
7-апта "Көкөністер"
8-апта "Жидектер"
9-апта "Жазғы киімдер"; "Балаларға арналған жазғы қызықтар"

4 тоқсан

2.1. өз денесіндегі бағдарлау

3.2.1.4 қолдың бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

3.2.1.5 Үкі шұлығын қолданып жаттығуларды орындау

3.2.1.6 ұсақ моториканы дамытуға арналған тренажерларды, ілулі платформаларын, арқандарды қолданып жаттығуларды орындау

2.2. кеңістікте бағдарлану

3.2.2.3 алға, артқа, бір жаққа қарай жылжу арқылы шеңберді кеңейтіп, кішірейтіп белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) қатарға тұруды мұғалімнің жетекшілігімен орындау

3.2.2.4 сызылған белгіге қарай екі аяқпен серпу арқылы бір жерден ұзындыққа секіруді мұғалімнің көмегімен орындау

3.2.2.5 2-3 бөліктен тұратын заттарды зерттеп қарау, дидактикалық ойын: "Қандай бөлік жетіспейді?"

2.3. қозғалыс координациясын дамыту

3.2.3.1 орындықтардың, қақпалардың, әртүрлі құрылыстардың астына жорғалау

3.2.3.2 орындықтың, қақпаның, әртүрлі құрылымдардың үстінен өрмелеп өту

3.2.3.3 мұғалімнің көмегімен орындықтың үстінде жорғалау және оның астынан жорғалап өту

3.2.3.4 текшелерді, "кірпіштерді" басып жүру; тізені жоғары көтеріп құтан тәрізді жүру

3.2.3.5 үлгі бойынша жұмсақ модульдерден құрастыру

2.4. дененің әрекеттері мен қимылдарын үйлестіруді дамыту

3.2.4.2 мұғалімнің екі және үш буынды нұсқауы бойынша әрекеттерді орындау (2 қадам алға – оңға бұрылу, бір қадам артқа)

3.2.4.3 екі қолдың жұмысын үйлестіру жаттығуларды орындау (шнурмен, моншақтармен, түймелермен)

      4) 4- сынып :

Ортақ тақырыптар

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 тоқсан

1-2 апта студенттерді бақылау және тексеру;
3-апта "Мен және менің отбасым";
4-апта Менің денем. Мен ұлмын, мен қызбын";
5-апта "Көкөністер";
6 апта "Жемістер, жидектер";
7-апта "Менің сүйікті ойындарым";
8 апта "Менің үйім";
9-апта "Менің мектебім"

1.1. дене қалпын және тепе-теңдікті дамыту

4.1.1.1 ішпен жатып арқаға қарай және кері қарай айналып ауысу

4.1.1.2 белгіленген белгілер бойынша жүру

4.1.1.3 гимнастикалық орындықта жүру

1.2. жалпы моторикасын дамыту

4.1.2.1 сөйлеу нұсқаулығыбоынша заттармен және заттарсыз тізбектелген қозғалыстар қатарын орындау

4.1.2.2 сигнал бойынша сапта өз орнын табу

4.1.2.3 жүгіруге бірқалыпты ауыса отырып, аяқ саусақтарымен, өкшелерімен және аяқтың ішкі доғаларымен жүру

4.1.2.4 5м қашықтықтан доптылақтырып нысанаға тигізу

1.3. ұсақ моториканы дамыту

4.1.3.1 "Крестик-нолик", "Жұдырық-қабырға-алақан" ойынын мұғаліммен бірге орындау

4.1.3.2 заттармен саусақ гимнастикасын орындау (кыстырғыштар, қырлы қарындаш, бүршіктер, суджок доп )

2.1. өз денесіндегі бағдарлау

4.2.1.1 сөйлеу нұсқауы бойынша қимыл-қозғалыстарды орындау (қолды жоғары, алға, бүйірге, иыққа, бастың артына)

4.2.1.2 мұғалімге еліктеу арқылы бет сызбасында бағдарлауға арналған жаттығуларды орындау: "Менің бетімде не бар" "Сен жасау білесін бе?" "Менің денем", "Қолдан аяққа"

1 апта "Менің киімдерім"
2-апта "Менің аяқ киімім"
3-апта "Тағам" 4-апта "Шәй ыдысы"
5-апта "Жиһаз" 6-апта "Жаңа жыл мерекесі"
7-апта "Жаңа жыл мерекесі"

2 тоқсан

1.2. жалпы моториканы дамыту

4.1.2.5 допты жерден алу, лақтыру және қағып алу

4.1.2.6 құм салынған дорбаны нысанаға лақтыру

4.1.2.7 мұғалімнің жетекшілігімен жаттығуларды орындау: ішпен жатып, аяқты кезектесіп және бірге көтеру, басты көтеру, арқамен жатып, аяқты кезекпен көтеру, "велосипед"жасау, денені көтеру

1.3. ұсақ моториканы дамыту

4.1.3.1 "Крестик-нолик", "Жұдырық-қабырға-алақан" ойынын мұғаліммен бірге орындау

4.1.3.2 заттармен саусақ гимнастикасын орындау (кыстырғыштар, қырлы қарындаш, бүршіктер, суджок доп )

1.4. тыныс алуды қалыпқа келтіру

4.1.4.1 тегіс созылыңқы, ұзақ дем шығаруды дамытуға арналған жаттығуларды орындау

4.1.4.2 сөйлеу кезіндегі дұрыс тыныс алуға арналған жаттығуларды, тақпақ түріндегі жаттығуларды орындау

1 апта "Қысқы қызықтар
2-апта "Қысқы киім және аяқ киім"
3-апта "Үй жануарлары
4-апта "Құс еті" 5-апта "Жабайы жануарлар"
6-апта "Жабайы құстар"
7-апта "Көлік"
8-апта "Аналар күні"
9 апта "Наурыз мейрамы"

3 тоқсан

1.1 дененің әрекеттері мен қимылдарын үйлестіруді дамыту

4.1.1.1 Асқазаннан арқаға және керісінше айналдыру

4.1.1.2 Белгіленген белгілер бойынша жүру

4.1.1.3 Гимнастикалық орындықта жүру

1.4 тыныс алуды қалыпқа келтіру

4.1.4.3 дұрыс тыныс алу арқылы бұлшықеттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

4.1.4.4 әртүрлі бастапқы қалыпта: жатуда, отыруда, тұруда мұрын және ауыз арқылы тыныс алу жаттығуларын, жүру кезінде дем шығаруда дыбыстарды айтылумен тыныс алу жаттығуларын орындау

1.5. тактильді-моторлы қабылдауды қалыптастыру

4.1.5.1 заттар мен жазық фигуралардың өлшемін сипалау арқылы анықтау: үлкен – кіші, "Ғажайып қап" ойыны

4.1.5.2 тактильді сезгіштікті дамыту жаттығуларын мұғалімнің жетекшілігімен орындау

2.1. өз денесінде бағдарлану

4.2.1.1 сөйлеу нұсқауы бойынша қимыл-қозғалыстарды орындау (қолды жоғары, алға, бүйірге, иыққа, бастың артына)

4.2.1.2 мұғалімге еліктеу арқылы бет сызбасында бағдарлауға арналған жаттығуларды орындау: "Менің бетімде не бар" "Сен жасау білесін бе?" "Менің денем", "Қолдан аяққа"

4.2.1.3 қолдың, аяқтың бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

2.2 кеңістікті бағдарлау

4.2.2.1 жақын ортада бағдарлау жаттығуларын орындау

4.2.2.2 белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) созылған қол аралықпен бір лек қатарға, бағдар бойынша шеңберге тұру

4.2.2.3 алға, артқа, бір жаққа қарай жылжу арқылы шеңберді кеңейтіп, кішірейтіп белгіленген жерде (шеңберлерде, шаршыларда) қатарға тұруды орындау

2.3. қозғалыстардың координациясын дамыту

4.2.3.1 Гимнастикалық қабырғада тұру, оны жоғары және төмен көтеру

4.2.3.2 қолды әр жаққа созып, тақта мен орындықта жүру, алға

4.2.3.3 орындықтың үстімен және астымен жорғалау

4.2.3.4 таяқпен аяқтың ұшымен жүру

1 апта "Ағаштар"
2-апта "Гүлдер" 3-апта "Жәндіктер"
4-апта "Көктемге арналған киімдер"
5-апта Балықтар 6-апта "Жемістер"
7-апта "Көкөністер"
8-апта "Жидектер"
9-апта "Жазғы киімдер";
"Балаларға арналған жазғы қызықтар"

4 тоқсан

1.2. жалпы моториканы дамыту

4.1.2.4 құм салынған дорбаны нысанаға лақтыру

4.1.2.5 допты алу, лақтыру және қағып алу

4.1.2.6 құм салынған дорбаны нысанаға лақтыру

1.3. ұсақ моториканы дамыту

4.1.4.2 сөйлеу кезіндегі дұрыс тыныс алуға арналған жаттығуларды, тақпақ түріндегі жаттығуларды орындау

4.1.4.3 дұрыс тыныс алу арқылы бұлшықеттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

4.2.1.3 қолдың, аяқтың бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

2.1. өз денесінде бағдарлану

4.2.1.4 қолдың бұлшық еттерін босаңсыту жаттығуларын орындау

4.2.1.5 Үкі шұлығын қолданып жаттығуларды орындау

4.2.1.6 теңгергішті, тактильді жолдарды, оңаша қалу бұрышты (шатыр, үй) қолданып жаттығуларды орындау

2.2. кеңістікті бағдарлау

4.2.2.4 еденде сызылған бағдарлар бойынша жүру

4.2.2.5 сызылған белгіге қарай екі аяқпен серпу арқылы бір жерден ұзындыққа секіру

4.2.2.6 2-3 бөліктен тұратын заттарды тексеру, "Не өзгерді?" дидактикалық ойыны

2.3. қозғалыстардың координациясын дамыту

4.2.3.5 жоба бойынша жұмсақ модульдерден құрастыру

4.2.3.6 объектілерді салмақ бойынша салыстыру жаттығуларын орындау, "Жеңіл-ауыр", "Сегіздік" ойыны

4.2.3.7 әткеншекте, гамакта тербелу үшін жаттығуларды орындау

2.4. дененің әрекеттері мен қимылдарын үйлестіруді дамыту

4.2.4.1 геометриялық фигуралары бар сенсорлық жол бойымен қозғалыстарды орындау және мұғалімнің нұсқауына сәйкес қозғалыс бағытын өзгерту

4.2.4.2 қозғалыстардың статикалық координациясын дамытуға арналған жаттығуларды орындау

4.2.4.3 әртүрлі сапалары мен қасиеттеріне қарай заттарды сипалау арқылы ажырату жаттығуларын орындау ("Ғажайып дорба": дөңес, ойыс, тікенді, тегіс)

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 324-қосымша

Есту қабілеті бұзылған (естімейтін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Сөйлеу тілін қалыптастыру және есту түйсігін дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 324-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 325-қосымша

Есту қабілеті бұзылған (естімейтін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5 - 10 сыныптары үшін "Сөйлеу тілін қалыптастыру және есту түйсігін дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 325-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); ); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 326-қосымша

Есту қабілеті бұзылған (естімейтін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Ым-ишаралық тіл" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 326-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 327-қосымша

Есту қабілеті бұзылған (естімейтін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Ым-ишаралық тіл" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 327-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 328-қосымша

Есту қабілеті бұзылған (естімейтін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Сөйлеу-тұрмыстық тіл" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 328-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 329-қосымша

Есту қабілеті бұзылған (естімейтін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Сөйлеу-тұрмыстық тіл" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 329-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 330-қосымша

Есту қабілеті бұзылған (нашар еститін, кейіннен естімей қалған) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Сөйлеу тілін қалыптастыру және есту түйсігін дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 330-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 331-қосымша

Есту қабілеті бұзылған (нашар еститін, кейіннен естімей қалған) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Сөйлеу тілін қалыптастыру және есту түйсігін дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 331-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 332-қосымша

Есту қабілеті бұзылған (нашар еститіндер, кейін естімей қалған) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-7 сыныптары үшін "Түзету ырғағы" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 332-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 333-қосымша

Есту қабілеті бұзылған (нашар еститіндер, кейін естімей қалған) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-7 сыныптары үшін "Түзету ырғағы" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 333-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 334-қосымша

Көру қабілеті бұзылған (көрмейтін және нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6 сыныптары үшін "Емдік дене шынықтыру" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 334-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 334-қосымша

Көру қабілеті бұзылған (көрмейтін және нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6 сыныптары үшін "Қалдық көру қабілеті мен көру түйсігін дамыту және сақтау" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 334-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 336-қосымша

Көру қабілеті бұзылған (көрмейтін және нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 336-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 337-қосымша

Көру қабілеті бұзылған (көрмейтін және нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Кеңістіктік бағдар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 337-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 338-қосымша

Көру қабілеті бұзылған (көрмейтін және нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Кеңістіктік бағдар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 338-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 339-қосымша

Көру қабілеті бұзылған (көрмейтін және нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Мимика және пантомимиканы дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 339-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 340-қосымша

Көру қабілеті бұзылған (көрмейтін және нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Мимика және пантомимиканы дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 340-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 341-қосымша

Көру қабілеті бұзылған (көрмейтін және нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6 сыныптары үшін "Тіл дамуы кемшіліктерін түзеу" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 341-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 342-қосымша

Көру қабілеті бұзылған (көрмейтін және нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-6 сыныптары үшін "Тіл дамуы кемшіліктерін түзеу" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 342-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 343-қосымша

Тірек-қозғалыс аппаратында бұзылыстары бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 343-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 344-қосымша

Тірек-қозғалыс аппаратында бұзылыстары бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Емдік дене шынықтыру" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 344-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 345-қосымша

Психикалық даму тежелісі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 345-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 346-қосымша

Психикалық даму тежелісі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-сыныбы үшін "Тіл дамуы кемшіліктерін түзеу" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 346-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 347-қосымша

Психикалық даму тежелісі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-сыныбы үшін "Тіл дамуы кемшіліктерін түзеу" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 347-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 348-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Қазақ тілі" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 348-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 349-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Орыс тілі" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 349-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 350-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5 - 10 сыныптары үшін "Оқу және тіл дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 350-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 351-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Оқу және тіл дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 351-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 115-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Орыс тілі" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде емес)

      Ескерту. Бұйрық 115-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 353-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5 - 10 сыныптары үшін "Қазақ тілі" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде емес)

      Ескерту. Бұйрық 353-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 354-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 7-9 сыныптары үшін "Қазақстан тарихы" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 354-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 355-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-10 сыныптары үшін "Математика" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 355-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 356-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-сыныбы үшін "Айналадағы әлем" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 356-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 357-қосымша

Жеңіл ақыл- ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 6-9 сыныптары үшін "Жаратылыстану" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 357-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 358-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 6-9 сыныптары үшін "География" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 358-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 359-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-8 сыныптары үшін "Бейнелеу өнері" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 359-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 360-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-7 сыныптары үшін "Музыка" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 360-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 361-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар оқушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін "Тәртіп мәдениеті" пәнінен типтік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 361-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 362-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5 - 9 сыныптары үшін "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 362-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 363-қосымша

Жеңіл ақыл- ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5 - 6 сыныптары үшін "Жалпы еңбек дайындығы" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 363-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 364-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 7 - 9 сыныптары үшін "Кәсіби-еңбекке баулу" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 364-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 365-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5 - 6 сыныптары үшін "Тіл дамуы кемшіліктерін түзеу" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 365-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Түсінік хат

      1. Оқу бағдарламасы Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 23 тамыздағы № 1080 қаулысымен бекітілген Орта білім берудің (бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім беру) мемлекеттік жалпыға міндетті стандартына сәйкес және жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушылардың ерекше білім алу қажеттіліктерін ескере отырып әзірленген.

      2. Оқу пәнінің мақсаты – жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушылардың ауызша және жазбаша сөйлеу тілінің бұзылыстарын түзетіп және дамытып, қарым-қатынас құралдары ретінде қолданып, әлеуметтік ортаға бейімдеу.

      3. Оқу пәнінің міндеттері:

      1) сөйлеу тіліндегі дыбыстарды дұрыс айтып, ажырату;

      2) сөз қорын анықтау, кеңейту, толықтыру;

      3) сөзжасам, сөз өзгерту дағдыларын меңгеріп, белсенді сөз қорында қолдану;

      4) сөздің буындық, дыбыстық құрамын сөйлемді талдау, жинақтау дағдыларын жетілдіру;

      5) сөйлем құрау дағдыларын жетілдіру;

      6) байланыстырып сөйлеуін дамыту;

      7) өтілген ережелерді сақтап сөздерді, сөйлемдерді дұрыс жазуға үйрету;

      8) жазбаша сөйлеу тіл бұзылыстарын түзету.

      4. Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған мектептің оқу жүйесінің маңызды бағытына логопедиялық жұмыс жатады. Өйткені балаларда кездесетін тіл бұзылыстары күрделі және тұрақты болып келеді. Сонымен қатар, сөйлеудің бүкіл функционалды жүйесі бұзылады. Ондай балаларға дыбыс айтуының бұзылуы, фонематикалық қабылдау, фонематикалық талдау мен жинақтау, сөзжасам, сөзөзгерту процестерінің жетілмеуі, байланыстырып сөйлеуінің, оқу мен жазу дағдыларының қалыптасуы тән.

      5. Аталған бұзылыстар өз бетімен жойылмайды, бұл бағытта арнайы жұмыс жүргізу талап етіледі. Осыған байланысты бастауыш сыныптарда жүргізілген "Тіл дамуы кемшіліктерін түзеу" пәні бойынша өзара логикалық байланысқан түзету жұмысын 5-6 сыныптарда жалғастыру көзделген.

      6. Логопедиялық сабақтар кешенді түрде келесі бағыттар бойынша жүргізілуі тиіс:

      1) артикуляциялық, ұсақ және жалпы моториканы дамыту;

      2) графо-моторлық дағдыларын жетілдіру;

      3) оптикалық-кеңістіктік бағдарлауын;

      4) сөйлеу тілінің барлық компоненттерін (дыбыс айту, сөз қоры, грамматикалық жағын);

      5) просодикалық компоненттерін;

      6) психикалық процестерін дамыту;

      7) сөзсіз функцияларды жетілдіру;

      8) жазбаша сөйлеу тілі бұзылыстарын түзету.

      7. Бағдарлама жалпы педагогиканың қағидаларын, сонымен қатар арнайы педагогиканың келесідей:

      1) онтогенетикалық;

      2) дамуында ауытқуы бар балалардың психикалық процестерімен сөйлеу тілінің даму ерекшеліктерін ескеру;

      3) сақталған анализаторларға сүйеніп, түзету жұмысын ұйымдастыру;

      4) кешенді ықпал ету;

      5) концентрлік қағидаларын басшылыққа ала отырып құрастырылды.

      8. Оқу жүктемесінің көлемі:

      1) 5-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат;

      2) 6-сынып – аптасына 2 сағат, оқу жылында 68 сағат.

      9. Логопедиялық жұмысты ұйымдастыру түрлері:

      1) "Тіл дамуы кемшіліктерін түзету" бойынша бағдарлама жеке, шағын және топтық логопедиялық сабақтар түрінде жүзеге асырылады;

      2) логопедиялық топтық сабақтарда ауызша және жазбаша сөйлеу тілін түзету жұмыстары қатар жүргізілуі тиіс;

      3) қажет болса, дисграфиясы, дислексиясы бар балалармен шағын, топпен жұмыс жүргізуге болады;

      4) жоқ дыбыстарды қою, машықтандыру жеке сабақтарда жүзеге асырылады.

      10. Пәнаралық байланыстар:

      1) "Тіл дамуы кемшіліктерін түзету" курсы сөйлеу тілінің ауызша және жазбаша түрлерінің дағдыларын қалыптастырады, білім алушылардың психикалық процестерін дамытып, олардың тұлғалық қалыптасуын қамтамасыз етеді. Бағдарламадағы қарастырылған міндеттерді іске асыру курстың барлық жалпы білім беру пәндерімен тығыз байланысты болуын талап етеді;

      2) "Қазақ тілі": логопедиялық сабақтарда қазақ тіліндегі дыбыстарды дұрыс айтып, ажырату, сөздің дыбыстық, буындық құрамын талдау дағдыларын қалыптастыру, грамматикалық категориялар бойынша сөз қорын анықтау, молайту, сөйлем құру, қолдану, оқу мен жазу дағдыларын бағдарлама талаптарына сай қалыптастырады; сөйтіп "Қазақ тілі" пәнін ойдағыдай меңгеруге мүмкіндік береді;

      3) "Айналамен таныстыру": әлеуметтік ортадағы, табиғаттағы құбылыстарды, өзгерістерді әртүрлі процестерді бақылап, талдап, сөзбен жеткізуге үйреніп, қоршаған орта туралы түсініктерін молайтуға әсерін тигізеді;

      4) "Математика" білім алушылардың фраза, сөйлем, мәтінді дұрыс түсініп, меңгеруін және өз ойын ауызша жеткізуін қалыптастырады;

      5) "Бейнелеу өнері", "Музыка": сабақтарында жалпы және қолдың ұсақ моторикасы, кеңістікте бағдарлау, тыныс алу, дауыс шығару дағдылары дамиды.

2-тарау. Оқу пәнінің 5-сыныптағы базалық білім мазмұны

      11. "Тіл дамуы кемшіліктерін түзеу" жеке, шағын топтық сабақтары.

      12. Білім алушыларды тексеру (6 сағат):

      1) дәстүрлі әдістерді қолданып, білім алушылардың ауызша, жазбаша сөйлеу тілін тексеру. Сөйлеу картасын толтыру, жеке дамыту бағдарламасын құрау.

      13. Сөйлеу тілінің дыбыс айтуын жетілдіру (8 сағат):

      1) сақталған (айта алатын) дауысты, дауыссыз дыбыстарының айтылуын анықтау. Дыбыстарды айтуда, естуде, жазуда ажырата білу біліктілігін қалыптастыру, бекіту;

      2) үндестік заңына байланысты дыбыстардың жуан және жіңішке айтылуы;

      3) дауысты дыбыстардың буын құраудағы маңызды рөлі;

      4) жоқ және бұзып айтатын дыбыстарды қою және түзету, машықтандыру, ажырату, белсенді сөз қорына енгізу;

      5) қатаң, ұяң дыбыстар (б-п, т-д, к-қ, с-з, ш-ж) айтылуы, ажыратуы, дұрыс жазуы;

      6) дыбыс пен әріпті сәйкестендіріп, дұрыс қолдануын жетілдіру;

      7) әріптің оптикалық-кеңістіктік және графикалық белгілерін талдау; графомоторлық дағдыларын дамыту;

      8) дыбыстық құрамы күрделі сөздерді дұрыс айтуын, жазуын жетілдіру;

      9) сөздің дыбыстық, буындық құрамын талдауын дамыту; әртүрлі буын түрлеріндегі сөздегі дауысты, дауыссыз дыбыстардың орнын, санын, кезектілігін анықтау, көмекші құралдардың көмегімен (текше, сызба) көмегінсіз анықтап, талдай білу;

      10) әртүрлі буыннан тұратын сөздердің құрамын сызба арқылы көрсету;

      11) сөздегі екпін түсетін дыбыстарды атау, сөздегі екпін түскен буынды табу;

      12) сөйлеу тілінің жылдамдығын, әуезділігін, мәнерлігін дұрыс пайдалануын қалыптастыру.

      14. Сөздің семантикалық, морфологиялық құрылымын қалыптастыру, жетілдіру (6 сағат):

      1) сөз түсінігін дамыту; 2-3 сатылық нұсқауларды түсіну, орындау, қайталау; заттың атын, қимылын, іс-әрекетін, сынын білдіретін сөздердің, жалпылама сөздердің мағынасын түсініп, белсенді сөз қорында қолдануға жаттықтыру;

      2) сұрақ қою арқылы сөздерді ажырата білу.

      15. Сөз қорын молайту (8 сағат). Лексикалық тақырыптар, мәтіндерді өту барысында сөз қорын кеңейту жұмысын келесі бағыттар бойынша жүргізу:

      1) сөздің номинативті функциясын дамыту;

      2) сөздің мағынасын түсінуін дамыту;

      3) сөздің ассоциативтік байланысын дамыту;

      4) сөздің семантикалық аясын кеңейту;

      5) сөз өзгерту дағдыларын қалыптастыру;

      6) сөз қорын бекіту.

      16. Сөзжасау процестерінің кейбір түрлерін меңгеру арқылы сөз қорын молайту (8 сағат):

      1) қос сөзден тұратын сөздерді қолдану (балмұздақ, шаңсорғыш, мұздатқыш, елбасы) мағынасын түсіндіру, берілген сөздерден бір сөз құрау (жан - ұя, ата-мекен, жол-серік);

      2) зат есімнен зат есім тудыратын жұрнақтарды пайдаланып сөздерді өзгерту: шы – хатшы, ші – суретші, хана- асхана, емхана, кер-гер – дәрігер, қызметкер;

      3) зат есімнің кішірейту, еркелету мағынасын тудыратын жұрнақтарды қолданып сөзөзгерту: шік, шық – көпшік, қапшық; ша, ше – көрпеше, қобдиша;

      4) әртүрлі сөз таптары бойынша синоним, антоним, омоним сөздерді қолдану арқылы сөз қорын молайту;

      5) сөздің көпмағыналығы туралы түсінік беру: ара –сайман, ара –жәндік, ара – кеңістік мөлшері. Негізгі түр-түстерді, олардың реңкін анықтау, атау "қандай" деген сұраққа жауап беру, сұрақ қою. Кеңістікті білдіретін сөздердің мағынасын түсіну, белсенді сөз қорында қолдану. Жалпылама сөздердің мағынасын анықтау, қолдану (өсімдіктер, сусындар, мамандықтар, туыстар).

      17. Сөздің морфологиялық құрылымын талдау, жинақтау (6 сағат):

      1) түбірлес сөздерді табу;

      2) жалғау, жұрнақтарды ажырату;

      3) түбір, қосымша;

      4) қосымша арқылы түбірлес сөздерді құрастыру.

      18. Сөйлеу тілінің грамматикалық жағын дамыту (6 сағат):

      1) сөзжасам процестерін белсендіру;

      2) кішірейту-еркелету және үлкейту мағынасын білдіретін сөздерді түсіну, қолдану: қай-қан, шақ-шек, дай-дей жұрнақтарын үлгі бойынша пайдаланып сөздерді өзгерту мағынасына көңіл бөлу (бала-балақай, балақан; құлын-құлыншақ; тау-таудай);

      3) сын есім тудыратын жұрнақтарды пайдаланып сөзөзгерту: сыз- сіз (сусыз, жұмыссыз), ті-ты (күшті, жауынды), уық- уік (жылауық, еріншек); шақ-шек (мақтаншақ, еріншек);

      4) күрделі сөздердің мағынасын түсіну, қолдану (өртсөндіруші, кемпірқосақ, қосаяқ).

      5) зат есімнің септік жалғауларын дұрыс қолдану, сұрақ қоя білу;

      6) етістіктің шақтарын дұрыс түсініп, қолдану, сұрақ бойынша ажырату, сұрақ қоя білу (не істеді? не істеп отыр? не істейді?);

      7) есімдіктің жақтарын өзгертіп, қолдану (Мен жаздым, сен жаздың, ол жазды).

      19. Қарапайым сөйлем құру дағдыларын бекіту (сұрақ, іс-әрекет, сурет, үлгі бойынша, сызба бойынша) (4 сағат):

      1) сөйлемдерді өзгертіп айту (уақытын, басты кейіпкерлерін, оқиғаның орнын өзгертіп);

      2) күрделі сөйлемдерді құрастыру (ретсіз берілген сөздерден, екі жай сөйлемнен);

      3) сөйлемдегі сөздердің санын, орнын анықтау, сөйлемнің сызбасын сызу;

      4) сөйлемге бірыңғай мүшелерді қосу арқылы сөйлемді кеңейту;

      5) зат есімнің орнына жіктеу есімдіктерін қоя білу (мен, сен, ол).

      20. Байланыстырып сөйлеуін дамыту (4 сағат):

      1) диалогтық сөйлеуін дамыту. Этикалық норманы сақтап, диалогты қостай білу, сұрақ қою, тындау;

      2) ілеспелі сюжетті суреттер, іс-әрекеттер бойынша шағын әңгімелер құрастыру (сұраққа, жоспарға, сызбаға сүйеніп);

      3) әңгіменің кіріспесін, аяғын өзгертіп, қосымша эпизодтар қосып, әңгімені күрделендіріп айтуға үйрету;

      4) өтілген синтаксистік құрылымдарды (конструкцияларды) әңгіме барысында қолдануын бекіту;

      5) затты ерекше белгілері бойынша сипаттап, әңгіме құрастыру;

      6) тақпақ, жұмбақ, жаңылтпаштар жаттау.

      21. Мәтінмен жұмыс (мазмұнын сұрақ, жоспар бойынша айту, мәтіндегі ретсіз берілген сөйлемдерді реттеп айту, жазу) (4 сағат):

      1) шағын мазмұндама жазу (топпен құрастырған жоспар бойынша немесе мұғалімнің басшылығымен);

      2) мәтіндегі себеп-салдарды талдауға, анықтауға үйрету.

      22. Жазбаша сөйлеу тілін жетілдіру, түзету (8 сағат):

      1) сөзсіз функцияларды жетілдіру, дамыту, бекіту (кеңістікті, уақытты бағдарлау, көріп қабылдауын дамыту);

      2) артикуляциялық, жалпы және қолдың ұсақ моторикасын дамыту; графо-моторлы дағдыларын дамыту;

      3) фонематикалық қабылдауын, сөздің дыбыстық құрамын талдау және жинақтау дағдыларын жетілдіру, бекіту. Талданған сөздерді өздігінен жазу;

      4) мектеп бағдарламасында қарастырылған, өтілген орфографиялық, үндестік заңы, ережелерді сақтап әртүрлі жазба жұмыстарды дұрыс жазуға жаттығу, оқу дағдыларын дамыту;

      5) сабақта өтілген дыбыстар, тақырыптар бойынша әртүрлі жазбаша жаттығуларды жатқа жазу;

      6) есту, көру диктант түрлерін орындау. Сөйлемнің құрылымын сызба арқылы көрсету;

      7) акустикалық, артикуляциялық, оптикалық, кинетикалық ұқсастығы бар дыбыстарды жазуда, айтуда, естуде ажырату;

      8) психикалық функцияларын (есте сақтау, зейінін) дамыту.

3-тарау. Оқу пәнінің 6-сыныптағы базалық білім мазмұны

      23. "Тіл дамуы кемшіліктерін түзеу" жеке, шағын топтық сабақтары.

      24. Білім алушыларды тексеру (6 сағат). Дәстүрлі әдістерді қолданып, білім алушылардың ауызша, жазбаша сөйлеу тілін тексеру. Сөйлеу картасын толтыру, жеке дамыту бағдарламасын құрау.

      25. Сөйлеу тілінің дыбыс айту жағын жетілдіру (12 сағат):

      1) қойылған дыбыстарды ауызекі сөйлеу тілінде машықтандырып, бекіту жұмысын жалғастыру;

      2) естуде, сөйлеуде, жазуда артикуляциясы мен акустикалық жағынан ұқсас дыбыстарды ажыратуын жетілдіру;

      3) күрделі буынды сөздерді дұрыс айтуға жаттықтыру;

      4) сөйлеу тілінің ырғақтылығын, жылдамдылығын, әуезділігін, мәнерлілігін дамыту жұмысын жалғастыру;

      5) бұзылған дыбыстар болса түзету жұмысын ұйымдастыру.

      26. Сөздің семантикалық, морфологиялық құрылымын жетілдіру (14 сағат):

      1) сөз таптарын (зат есім, етістік, есімдік, сын есім) практикалық түрде меңгеру, септік жалғаулардың мағынасын түсіну, дұрыс қолдану, сұрақ қоя білу;

      2) жаңа мәтінді өту, сөзжасам дағдыларын дамыту арқылы сөз қорын молайту, кеңейту;

      3) лексикалық тақырыптарға сүйеніп сөздің мағынасын анықтау және молайту;

      4) әртүрлі сөз таптары бойынша синоним, антоним сөздерін ауызша сөйлеу тілінде қолдануын жетілдіру;

      5) астарлы сөздердің мағынасын түсіндіріп, сөйлеуде қолдануға үйрету (ақжүрек, қолы алтын, ұялғаннан жерге кірді);

      6) сын есімнің салыстырмалы түрлерін түсіну, қолдану (биік – биігірек, ыстық - ыстығырақ);

      7) жалпылама сөздерді (бақша өсімдіктері, қысқы киімдер) ауызша сөйлеу тілінде қолдануын бекіту;

      8) сөздің морфологиялық құрылымымен жұмыс жүргізу, сөздің құрамын (түбір, жалғау, жұрнақ) талдау;

      9) түбірлес сөздердің мағынасын түсіну (балапанның аяғы, үстелдің аяғы) ауызша сөйлеу тілінде дұрыс қолдану;

      10) түбірлес сөздерді мәтіннен табу, сөздер ойлау, мысал келтіру.

      27. Сөйлеу тілінің грамматикалық жағын дамыту (12 сағат):

      1) сөзжасам, сөзөзгерту дағдыларын тәжірибелік түрде, үлгі бойынша белсендіру, бекіту;

      2) зат есім тудыратын жұрнақтарды пайдаланып сөз жасау ма-ме- (аялдама), ба-бе (сүзбе), қыш-ғыш (жапқыш, сызғыш), уыш-уіш (тырнауыш, өлшеуіш);

      3) сын есімнің салыстырмалы түрлерін түсіну, қолдану: жылдам- жылдамырақ, тез–тезірек, қысқа–қысқарақ;

      4) етістіктің шақтарын, есімдіктің жақтарын өзгерту, қолдану;

      5) грамматикалық категорияларды өзгертуін дамыту (мамандықтардың атауларын түсіну, қолдану. Мысалы: өртсөндіруші өртті сөндіреді, тәрбиеші балаларды тәрбиелейді, би-биші, оқу-оқушы, оқытушы, оқулық; септік жалғауларды дұрыс қолдануға жаттықтыру);

      6) сөйлем құрау дағдыларын жетілдіру, сөйлемнің бірыңғай мүшелерін қолданып сөйлемде кеңейту;

      7) берілген сөздерден (ретпен, ретсіз) сөйлем құрау; тірек сөздермен сөйлем құрау;

      8) сөйлемді сызбамен сәйкестендіру, талдау.

      28. Байланыстырып сөйлеуін дамыту (12 сағат):

      1) затты ерекше белгілері бойынша салыстырып, сипаттау, жұмбақ құрастыру;

      2) ілеспелі, сюжетті суреттер бойынша әңгіме құрастыруын жетілдіру, бекіту;

      3) әңгімені бөлімдерге бөліп, олардың арасындағы себеп-салдарды, уақыт кезектілігін анықтап, талдауын бекіту;

      4) заттарды өзара салыстырып, әңгіме құрастыру дағдысын жетілдіру, бекіту;

      5) мәтін, ертегі, әңгімелердің мазмұнын айту дағдысын жетілдіру жұмысын жалғастыру: сөйлемдерді кеңейту, қосымша эпизодтар қосу, мазмұнына жаңа деректер, өз пікірін қосу;

      6) тақпақ, жаңылтпаштар жаттау.

      29. Жазбаша сөйлеу тілін жетілдіру, түзету (12 сағат):

      1) оптикалық-кеңістікте бағдарлауын дамытуды жалғастыру;

      2) графо-моторлық дағдыларын жетілдіру;

      3) дыбыс ұғымын сипаттайтын барлық терминдерді меңгеріп, дұрыс қолдану, ажырату;

      4) өтілген әріптердің графикалық және оптикалық-кеңістіктік белгілері бойынша талдау және ажырату дағдыларын қалыптастыру, бекіту;

      5) сөздің дыбыстық-буындық дағдыларын жетілдіру;

      6) сөз құрамын талдау (түбір, жұрнақ, жалғау);

      7) буындық құрамы күрделі сөздерді талдау, дұрыс айту, жазу;

      8) сөздегі, буындағы әріптерді алмастыру, қосу немесе алып тастау арқылы буынды, сөзді өзгерту дағдысын қалыптастыру (су-шу, түлкі-күлкі, ана-шана, шай –сай, қасық- қашық, күш –күс, қас-қаш), мағынасын түсіну, қолдану, жазу;

      9) сөйлемдегі сөздердің санын және кезектілігін анықтау, сызбасын сызу, кеспе әріптерден құрастырып оқу, жазу;

      10) сабақ тақырыптары бойынша жазбаша жаттығулар, жатқа жазу, өзіндік жұмыс түрлерін (мазмұндама, шығарма) жазғызу. Өтілген ережелерді сақтап жазу;

      11) танымдық процестерін (есте сақтау, зейінін) жазуда, оқуда өзін өзі бағалауын жетілдіру;

      12) жылдам, саналы оқу дағдыларын дамыту.

4-тарау. 5-сыныпты аяқтағанда күтілетін нәтижелер

      30. Пәндік нәтижелер.

      31. Білім алушылар:

      1) дыбыс айтуын жетілдіру бөлімі бойынша негізгі терминдерді (сөз, сөйлем, буын, дауысты дыбыс, дауыссыз дыбыстар, ызың дыбыстар, ысқырық дыбыстар, қатаң, ұяң, әріп, артикуляция) түсіне, қолдана;

      2) сөйлеу тілі ағымында ана тіліндегі дыбыстарды нақты айтып ажыратуды (сөйлеу аппаратының күрделі органикалық зақымдалуы бар балалардан басқа) және әріп пен дыбысты сәйкестендіріп жазуда дұрыс белгілеуді;

      3) қарапайым сөздің дыбыстық құрамын талдауды, жинақтауды;

      4) ауызша сөйлеуде сөздің буындық құрамын сақтауды;

      5) ауызша өздігінен сөйлегенде жайылма, бірыңғай мүшелері бар сөйлемдерді қолдануды; айту мақсаты бойынша сөйлемдерді ажыратуды (сұраулы, лепті, хабарлы) біледі деп күтіледі.

      32. Білім алушылар:

      1) диалогтық сөйлеуге қатысуды, толық жауап беруді;

      2) шағын әңгімелер құрастырып, қарапайым мәтіннің мазмұнын айтуды;

      3) қосымшаларды қолданып сөзжасам, сөзөзгерту дағдыларының (сұрақ, үлгі) қарапайым түрлерін тәжірибе жүзінде;

      4) қарым-қатынаста әртүрлі сөз таптарын (зат есім, етістік, есімдік, сын есім) қолдануды;

      5) антоним, синоним сөздердің мағынасын, ынталандыру, белсендіру арқылы белсенді сөз қорын пайдалануды;

      6) әртүрлі тәсілдер арқылы түбір сөздер жасауды;

      7) мектеп бағдарламасының талабына сай оқу мен жазу дағдыларын меңгеруді;

      8) сөйлеу этикетін сақтап, сәлемдесу, қоштасу, диалогқа қатысуды меңгереді деп күтіледі.

5-тарау. 6-сыныпты аяқтағанда күтілетін нәтижелер

      33. Пәндік нәтижелер.

      34. Логопедиялық жұмыс нәтижесінде білім алушылардың ауызша және жазбаша сөйлеу тілінің біліктері мен дағдылары қалыптасуы тиіс. Білім алушылар:

      1) фонематикалық қабылдауды, сөздің дыбыстық-буындық құрамын талдау, жинақтауды;

      2) дыбыс ұғымын білдіретін терминдерді;

      3) ауызекі сөйлеуде дыбыстарды дұрыс, анық айтуды;

      4) өтілген сөзжасам, сөзөзгерту дағдыларын меңгеруді;

      5) синоним, антоним, жалпылама сөздерді ауызша сөйлеу тілінде өзбетімен қолдануды;

      6) әртүрлі құрылымды сөйлемдерді ауызша сөйлеу тілінде қолдануды, жазуды;

      7) әртүрлі тақырыптар бойынша өзбетімен шағын әңгімелер құрастыруды, жазуды;

      8) әртүрлі тәсілдерді қолдану нәтижесінде мәтіннің мазмұнын айтуды, жазуды;

      9) берілген тақырыпқа қысқа әңгімелер (шығарма) құрауды, жазуды;

      10) шағын мәтіндерді көшіріп жазуды, жатқа жазуды;

      11) әріптерді оптикалық-кеңістік, графикалық белгілері бойынша ажырата, талдай, дұрыс жаза;

      12) өтілген ережелерді сақтап дұрыс жаза;

      13) оқу бағдарламасында қарастырылған мәтіндерді саналы түрде, жылдам оқу дағдыларын;

      14) сөйлеу жылдамдығын, ырғақтылығы мен интонациясын сақтауды;

      15) сөйлеу мәдениетін сақтап диалогқа қатысуды біледі деп күтіледі.

      35. Білім алушылар:

      1) фонематикалық түсініктерді (тіл дыбыстарын естіп, ажырату, анық айту, сөздің дыбыстық қрамын талдау, жинақтау дағдылары);

      2) өтілген тақырыптар аясындағы жаңа сөздерді қолжетімді сөзжасам дағдыларын, жалпылама, антоним, синоним сөздерді игеру арқылы енжар, белсенді сөз қорын;

      3) әртүрлі сөйлем құрау дағдыларын;

      4) диалогтық және монологтық сөйлеуін;

      5) оқу, жазу дағдыларын меңгереді деп күтіледі.

      36. Тұлғалық нәтижелер. Білім алушылар:

      1) сөйлеу мәдениетін сақтап айналасындағылармен сыпайы қарым-қатынас жасауын қалыптастыру;

      2) Отанға, халқына, үлкендерге деген сүйіспеншілігін арттыру, сыйлауға үйрету; патриоттық сезімін қалыптастыру;

      3) басқа адамдарға жанашырлық, түсінушілік;

      4) ұлттық құндылықтарды (салт-дәстүр, тағылым) үйрену, түсіну, күнделікті өмірде сақтау, қолдану, өз әрекетін бақылау, бағалау дағдыларын танытады деп күтіледі.

      37. Жүйелік – әрекеттік нәтижелер білім алушылардың:

      1) түзету жұмыс нәтижесінде білім алушылардың тіл дыбыстарын анық айту, естуде, айтуда ажыратуынан;

      2) әртүрлі сөз таптары бойынша сөз қорының молаюынан; сөзжасам, сөз өзгерту дағдыларын меңгеруінен;

      3) әртүрлі сөйлем түрлерін құрастырып қолдануынан;

      4) шағын әңгіме құрастыру, мәтіннің мазмұнын түсіну, ауызша жеткізу; өтілген ережелерді сақтап дұрыс жазу; саналы, жылдам оқу дағдыларын қалыптастыруынан көрініс табады деп күтіледі.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 366-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5 - 6 сыныптары үшін "Тіл дамуы кемшіліктерін түзеу" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 366-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Глава 1. Пояснительная записка

      1. Учебная программа разработана в соответствии с Государственным общеобязательным стандартом среднего образования (начального, основного среднего, общего среднего образования), утвержденным постановлением Правительства Республики Казахстан от 23 августа 2012 года №1080 и с учетом особых образовательных потребностей обучающихся с легкой умственной отсталостью.

      2. Цель учебного предмета - формирование и систематическое совершенствование речевых умений на основе полноценной системы языковых средств обучающихся.

      3. Задачи учебного предмета:

      1) создавать условия для коррекции и развития познавательной деятельности обучающихся: сенсомоторных и высших психических функций, приемов умственных действий, учебных навыков;

      2) формировать внимание и интерес к звучащей речи, стремление анализировать свою речь и речь окружающих;

      3) развивать полноценное фонематическое восприятие, анализ и синтез;

      4) совершенствовать звуко-слоговую, семантическую и морфемную структуру слова;

      5) расширять грамматические представления, создавая условия для порождения связного высказывания - устно и на письме;

      6) направлять и стимулировать коммуникативно-речевую, познавательно - речевую и регулятивно - речевую активность;

      7) содействовать планомерному накоплению и систематизации знаний, относящихся к смысловым, звуковым, морфологическим, синтаксическим закономерностям языка.

      4. Недостатки когнитивного и речевого развития у детей с легкой умственной отсталостью препятствуют становлению у них полноценных коммуникативных связей с окружающими, подчас приводят к нарушениям поведения и социальной дезадаптации. Нарушения речи у таких детей носят характер системного недоразвития средней и тяжҰлой степени. Для системного недоразвития речи характерны нарушения всех компонентов: звукопроизношения, фонематического восприятия, грамматического строя речи, словарного запаса и фразовой связной речи в целом; при этом практически отсутствует словотворчество, трудно формируются навыки словообразования.

      5. Для обучающихся с легкой умственной отсталостью характерны расстройства произношения по типу полиморфной органической дислалии, стҰртой псевдобульбарной дизартрии, ринофонии. Недоразвитие слоговой и семантической структуры слова проходит на фоне стойкого морфемно- структурного аграмматизма. Письменную речь детей с нарушением интеллекта характеризует выраженная дислексия, смешанная дисграфия, стойкие орфографические ошибки.

      6. Указанные нарушения в развитии речи детей с легкой умственной отсталостью спонтанно не преодолеваются. Они требуют от педагогов школы специально организованной, планомерной и систематической коррекционной работы. В связи с этим в учебный план для обучающихся с легкой умственной отсталостью введен предмет "Коррекция недостатков развития речи". Программа по данному предмету реализуется с подготовительного по шестой классы в форме индивидуальных и групповых занятий с логопедом в специально оборудованном кабинете.

      7. В системе сложной и многообразной логопедической деятельности в пятом и шестом классах основное место занимает работа по формированию и коррекции связной речи обучающихся, что обусловлено самой структурой дефекта и определенными учебными достижениями по программе за курс начальной школы, когда основное внимание уделялось коррекции произносительной стороны речи. Особенность данной программы состоит в том, что речевые навыки детей с легкой умственной отсталостью на занятиях по "Коррекции недостатков развития речи" отрабатываются в контексте всех функций речи: коммуникативной, познавательной, регулятивной.

      8. В программе реализованы:

      1) общепедагогические принципы: научности, целостности и системности, гуманистической направленности, педагогической экологии, деятельностного подхода;

      2) принципы специальной педагогики, основными из которых являются следующие: онтогенетический, предполагающий, что при разработке методики логопедического воздействия необходимо учитывать закономерности и последовательность формирования различных форм и функций речи в онтогенезе, и этиопатогенетический принцип, предполагающий, что логопедом учитываются факторы и механизмы индивидуальных речевых нарушений.

      9. Материал программы структурирован с соблюдением принципа концентричности. Основным дидактическим компонентом программы на каждом занятии является связное высказывание и текст. Работа над текстом включена во все этапы обучения, с постепенным наращиванием объема грамматических сведений и усложнением практических речевых умений. К пятому - шестому классу в речи обучающихся с легкой умственной отсталостью при правильно организованной работе остаются лишь единичные нарушения произношения на фоне недоразвития слоговой структуры слов. Логопед эту работу планирует сугубо индивидуально, в соответствии с результатами логопедического обследования на начало года.

      10. Программа содержит разделы, определяющие направления работы с обучающимися: развитие звуко-слоговой структуры слова, развитие семантической и морфемной структуры слова, работа над фразой и диалогом, формирование связной речи. Работа в рамках всех направлений ведется как устно, так и письменно.

      11. Объем учебной нагрузки:

      1) 5 класс – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году;

      2) 6 класс – 2 часа в неделю, 68 часов в учебном году.

      12. Для оценки динамики освоения задач обучения и продвижения ребенка по программе "Коррекция недостатков развития речи" балльная отметка не применяется, но обязательно используется квалиметрическое (описательное) оценивание.

      13. Курс "Коррекции недостатков развития речи" закладывает фундамент общеобразовательной подготовки, необходимой для усвоения основ наук и формирования научных представлений о мире. Эффективность логопедических занятий и перенос полученных навыков в учебную обстановку значительно повышается, если используется дидактический материал в соответствии с темой программы, которая изучается в классе. Наиболее тесная взаимосвязь предполагается с учебными предметами:

      1) "Русский язык", "Чтение и развитие речи", обусловленная тем, что целенаправленная коррекция нарушений речи позволит детям более успешно усваивать программу по русскому языку и чтению, подготовит их к усвоению морфологических и синтаксических категорий на практическом уровне в условиях фронтальной работы в классе, будет способствовать развитию техники чтения (темп, плавность, понимание, интонационная выразительность) и письма;

      2) "Мир вокруг" и "Естествознание", так как в ходе логопедических занятий обучающиеся получают практическую речевую подготовку и приучаются наблюдать, анализировать и обобщать различные явления окружающей действительности с помощью речи, что поднимает процесс формирования представлений о природе на качественно новый уровень;

      3) "Математика", так как плановая и целенаправленная работа над структурой фразы, предложением, текстом формирует у детей правильное понимание содержания текстовых задач, отвлеченных понятий; помогает различать оттенки значений математических слов-терминов, выраженные в приставках, суффиксах и окончаниях;

      4) "Музыка" - в связи с тем, что укрепление дыхательно-голосового и артикуляционного аппарата в процессе специально организованных вокальных упражнений подготавливает физиологическую базу для развития интонационно-мелодической стороны речи. В то же время логопедические занятия способствуют лучшему усвоению текстов песен и музыкальных терминов, правильному произношению и запоминанию имен, фамилий великих композиторов и музыкантов;

      5) "Общетрудовая подготовка" - так как это напрямую связано с задачей социальной адаптации и трудовой абилитации выпускника специальной школы; кроме того, именно в пятом-шестом классах лексический материал логопедических занятий наиболее активно обогащается трудовой лексикой, используемой на уроках трудового обучения, в связи с тем, что значительную часть трудовой лексики составляет предикативный (глагольный) словарь, развитие которого, согласно последним научным данным, активизирует всю речевую деятельность обучающегося;

      6) "Культура поведения" - так как на логопедических занятиях активно отрабатываются формы культурного речевого поведения в тематических и ситуативных диалогах; в сознании обучающихся укрепляется представление о том, что культурная речь одна из основных составляющих культурного поведения.

Глава 2. Базовое содержание учебного предмета для 5 класса

      14. Логопедическое обследование (4 часа).

      15. Повторение и обобщение языковых знаний и речевых умений за курс начальной школы (8 часов):

      1) звуко-слоговая структура слова и его буквенный образ: быстрое узнавание знакомых предметов в конкретном и абстрактном изображениях; различение и конструирование букв, отличающихся добавочным знаком (и - ц, ш - щ), похожих кинетически (и - у) и зеркально (з - е, с - э), трансформация букв, упражнения на развитие координации "глаз-рука"; уточнение в словах звуков, дефектно произносимых ранее, в соответствии с индивидуальными затруднениями детей;

      2) семантическая и морфемная структура слова: нахождение и установление значения слов, группировка словаря по принципу морфемного сходства, сходства по составу, практические упражнения по морфемному анализу и синтезу слов: существительные мужского рода с суффиксами ик-, -ок-, - онок-, -Ұнок- и женского рода с суффиксами -к-, -очк-, -ечк-;

      3) фраза и диалог: дифференциация понятий "слово", "словосочетание", "предложение", признаки предложения; практические упражнения в составлении предложений модели: "прилагательное плюс существительное плюс глагол: (Хмурый день наступил) и в самостоятельном распространении предложений определениями: (от "День наступил" к "Хмурый день наступил"). Связь слов в предложении; упражнения на развитие диалогической речи: ситуативные диалоги-инсценировки на материале известных сказок;

      4) связная речь: распознавание на слух образцов связной речи, сравнение рассказа с набором слов из него, сравнение рассказа с бессмысленным набором предложений, сравнение рассказа и его деформированного варианта; пересказ короткого текста с иллюстрациями.

      16. Лексические средства межфразовой связи: прямые лексические повторы (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: буквы, обозначающие мягкость согласного на письме; слог, речевые (слоговые) и неречевые ритмы, ударные и безударные слоги. Перенос слов, отработка, различение на слух и на письме гласных и согласных звуков и букв, входящих в состав слов-паронимов. Отработка двусложных слоговых структур с закрытым слогом и стечением согласных (компот, павлин, верблюд, беркут); слоговые ряды с ускорением темпа и изменением последовательности звуков в ряду, воспроизведение слоговых рядов с различным ударением, скороговорки;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: пополнение индикативного словаря по темам: "Осенние изменения в живой и неживой природе"; "Демисезонная одежда и обувь", группировка номинативного и предикативного словаря по темам: "Труд людей осенью". Подбор родственных слов, относящихся к различным грамматическим категориям; упражнения в практическом словообразовании и морфемном анализ существительных общего рода с суффиксами -ишк- (трусишка, шалунишка), -ищ- (ножище), существительных женского рода с суффиксом -ниц-, обозначающим вместилище (сахарница, хлебница);

      3) работа над фразой и диалогом: понимание двух-трехступенчатых инструкций, включающих фразы с предлогами в, под, над, из-за, из-под; различение предложений распространҰнных и нераспространҰнных. Составление и распространение предложений. Связь слов в предложении; нахождение и установление значения слов из контекста; нахождение главных и второстепенных членов простого распространенного предложения; однородные члены предложения и перечислительная интонация. Жесты и мимика при перечислении значимых признаков чего-либо или кого-либо;

      4) формирование связной речи: выделение признаков связного текста: тематическое единство, логическая цельность и причинно-следственная обусловленность, наличие средств межфразовой связи; тема текста; подбор заголовка к тексту в связи с выделенной темой или с отражением его темы; прямые лексические повторы. Формирование умения преодолевать разрыв в 2-3 предложениях, связанных по смыслу, путҰм изменения порядка слов, употребления лексических повторов.

      17. "Лексические средства межфразовой связи: лексические повторы с употреблением однокоренных слов" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: правильное произношение двухсложных и трехсложных слов с закрытыми слогами, стечением согласных и наличием оппозиционных звуков (телефон, спасибо, солнышко, Кокшетау) и отдельных четырехсложных (статуэтка) употребление заученных слов в составе предложений; сравнение букв с одинаковым рисунком, но разным количеством элементов (и – ш; м – л), проведение усложненного звукового анализа и синтеза слов с йотированными гласными; сильная и слабая позиция гласной в слове;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: пополнение, систематизация и обобщение словаря всех грамматических категорий по теме: "Независимая и свободная страна". Толкование сочетаний: история становления, права человека, ближнее зарубежье, дальнее зарубежье; работа с дополнительной справочной литературой, текстами казахских народных сказок, географической картой; узнавание слова с безударным корнем среди цепочки однокоренных слов, предъявляемых на слух; подбор проверочного слова для корня с безударной гласной или сомнительной согласной по образцу и алгоритму. Написание корня в любой речевой ситуации. Правописание слов с разделительными "ъ и ь";

      3) работа над фразой и диалогом: работа над смысловой и интонационной законченностью предложений; предложения вопросительные и повествовательные: сопоставление по интонации, цели высказывания, обыгрывание вопросительных фраз в прямой и косвенной речи; организация коммуникативных взаимоотношений с использованием адекватных вербальных и невербальных средств в процессе совместной со сверстником игровой, предметно-практической, продуктивной деятельности;

      4) формирование связной речи: организация наблюдения за использованием повторов как средства межфразовой связи; использование однокоренных слов для связи двух-трех предложений между собой. Основная мысль текста. Короткий, на основе трех сюжетных картинок, рассказ. Более длинный, на основе четырех - пяти сюжетных картинок. Рассказ с использованием повторов родственных слов как средства межфразовой связи. Выделение основной мысли текста.

      18. "Лексические средства межфразовой связи: использование личных местоимений" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: произношения слов различной слоговой структуры, дикционные тренинги; отработка внятности, темпа и плавности на материале стечений взрывных согласных: бгда, бгду, бгды, бгдэ; преодоление индивидуальных произносительных нарушений обучающихся; развитие осознанности движений артикуляционного аппарата, необходимых для правильного и четкого произношения звуков, усвоение механизмов звукообразования;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: пополнение, систематизация и обобщение словаря всех грамматических категорий, включая причастия и деепричастия, по темам: "Я и моҰ тело: личная гигиена", "Я и моя семья", "События вокруг меня и средства массовой информации". Подбор группы глаголов к существительному. Многозначные слова, подбор синонимов (дуть в трубу- играть, дуть на чай – остужать) и антонимов (ветреный ребенок - серьезный ребенок, ветреная погода - спокойная погода);

      3) работа над фразой и диалогом: составление предложений из слов, данных в начальной форме, составление сложного предложения с союзом "который". Составление диалогов на основе просмотра видеосюжетов (без звука) с участием знакомых лиц (детей, взрослых) в бытовой, учебной, продуктивной, игровой деятельности;

      4) формирование связной речи: работа с деформированным текстом выборочный пересказ, составление коротких рассказов-повествований и рассказов-описаний с использованием личных местоимений как средств межфразовой связи.

      19. "Лексические средства межфразовой связи: использование слов-синонимов" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: произношение трех-четырехсложных слов со стечениями и закрытыми слогами. Дикционные тренинги; отработка внятности, темпа и плавности на материале скороговорок с оппозиционными согласными. Преодоление индивидуальных произносительных нарушений обучающихся. Развитие осознанности движений артикуляционного аппарата. Понятие о звуковой культуре; дифференциация мягких и твердых, звонких и глухих согласных с опорой на слух;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слов: пополнение, систематизация и обобщение словаря всех грамматических категорий, включая практические упражнения с причастиями и деепричастиями, по темам: "Труд и профессии", "МоҰ село, мой город", "Рынок. Торговля". Морфемный анализ, определение сильных и слабых согласных фонем в корне. Правописание согласной в различных частях слова; составление словообразовательных гнезд;

      3) работа над фразой и диалогом: составление сложносочиненных предложений по моделям, отработка приемов адекватного речевого поведения в ситуациях "приветствие и прощание", "благодарность", "вежливый отказ";

      4) формирование связной речи: составление рассказов-описаний и рассказов-повествований по схеме с использованием слов-синонимов в качестве средств межфразовой связи. Текст, тема текста, основная мысль текста, опорные слова, тип текста.

Глава 3. Базовое содержание учебного предмета для 6 класса

      20. Логопедическое обследование (4 часа).

      21. Повторение и обобщение языковых знаний и речевых умений за курс начальной школы (8 часов):

      1) звуко-слоговая структура слова и его буквенного образа: актуализация навыка звукового анализа слов, наблюдение за расхождениями в произношении и написании слов, рифмование слов, графемные дифференцировки;

      2) семантическая и морфемная структура слова: упражнение в образовании существительных и глаголов известными способами, дополнение ряда родственных слов; подбор родственных слов при решении орфографической задачи по правописанию безударной гласной в корне;

      3) фраза и диалог: составление простых и сложных предложений по известным моделям, преодоление индивидуальных проявлений структурно-морфемного и морфемно-структурного аграмматизма, бытовой тематический диалог на тему из школьной жизни, закрепление навыка отвечать на вопросы, задавать вопросы по ситуации ("О чем можно и нужно спросить в данной ситуации?");

      4) формирование связной речи: пересказ по цепочке, пересказ в лицах типа простой драматизации, составление коротких рассказов с использованием известных средств межфразовой связи.

      22. "Лексические средства межфразовой связи, использование притяжательных местоимений" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: дифференциация оппозиционных фонем и графем на материале самостоятельных письменных высказываний. Актуализация навыка языкового анализа сложных форм; работа по преодолению индивидуальных проявлений нарушения слоговых структур (персеверации, метатезы, антиципации, контаминации);

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: образование глаголов с помощью синонимичной приставки (отплыть-уплыть) и глаголов от междометий и звукоподражаний (кукует, ахает). Толкование оттенков значений, выраженных в глагольных приставках; группировка номинативного и предикативного словаря по темам: "Труд людей на селе и в городе", "Сезонные изменения в природе";

      3) работа над фразой и диалогом: составление предложений по заданной модели: прилагательное + существительное + глагол + наречие, с элементами подчинительной связи и союзами "поэтому" и "потому что". Этикет интернет-переписки;

      4) формирование связной речи: компрессия текста; составление рассказа-повествования из 4-5 предложений с использованием притяжательных местоимений в качестве средств межфразовой связи. Составление рассказа на основе нескольких текстов на данную тему.

      23. "Лексические средства межфразовой связи, использование указательных местоимений" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: осознание различий в механизмах образования гласных и согласных; выделение гласных после шипящих, наблюдение за различием в произношении и написании гласной после шипящей и "ц"; воспроизведение твердых и мягких, звонких и глухих согласных по описанию уклада органов артикуляции, по звучанию, по механизму (взрыв, смычка). Подбор слов по заданному количеству мягких, твердых, звонких и глухих; дифференциация ж-з, ш-с, ж-ш, ч – щ;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: образование глаголов от существительных и прилагательных с помощью суффикса -нича- (бездельничать), образование родственных слов по аналогии; пополнение и актуализация предметного, предикативного и индикативного словаря по темам, "Школьная жизнь"; образование слов с обобщенным значением (молодежь) и отвлеченным значением (бегство);

      3) работа над фразой и диалогом: формулирование оценочных высказываний сначала логопеда, потом участников диалога по отношению к дополнительному коммуниканту: "Молодец, Женя, что интересуешься, правильно ли понял просьбу; подумайте, за что еще можно похвалить Женю в этом разговоре, похвалите!";

      4) формирование связной речи: элементарный семантический, структурный и языковой анализ текстов. Тексты – повествования с элементами рассуждения на тему о пользе знаний; составление подробного пересказа и изложения по картинно-графическому плану.

      24. "Жанры и виды текстов, различные средства межфразовой связи в текстах разных видов" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: распознавание на слух слов и предложений с сочетаниями жи, ши, ча, ща, чк, чн, нч, оро, оло; дифференциация слов, требующих проверки правильного написания и слов, не требующих проверки. Узнавание слова-эталона из двух- трех – четырех, предложенных на слух, по ритмико-интонационной структуре;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: суффиксальный способ образования прилагательных с помощью суффиксов: -е- (большой - больше), -ее- (красный-краснее), -н- (для обозначения времени: зимний, места: лесной, материала: железный, вида продукта: клубничный), -ов- (еловый, сосновый), -ив- (красивый), -ск- (мартовский), -оват- (грязноватый); выбор главного слова в словообразовательном гнезде, замена целого словосочетания одним словом; группировка словаря и обогащение абстрактной лексики в рамках тем "Мои увлечения", "Мои друзья", "Свободное время", "Культура и искусство", практическое употребление деепричастий в речи;

      3) работа над фразой и диалогом: отработка всех видов предложно-падежного управления, согласования имени существительного с другими частями речи: именем прилагательным, именем числительным, местоимением, причастием, в роде, числе и падеже; диалог: определение общей цели совместной деятельности или общения, отработка приемов адекватного вербального поведения в процессе личностно-значимой формы совместной деятельности;

      4) формирование связной речи: литературные тексты-описания с элементами рассуждения на тему о природе родного края (семантический, языковой и структурный анализ); членение непунктированного текста на предложения; составление текста - описания с элементами рассуждения по картинно-графическому плану.

      25. "Создание замысла и реализация смысловой программы" (14 часов):

      1) развитие звуко-слоговой структуры слова и его буквенного образа: преодоление индивидуальных затруднений в произношении слов различного звуко-слогового состава, совершенствование навыка выявления тонких дифференцировок внутри одной фонемы. Выявление фонем в функционально сильных и функционально слабых позициях. Решение орфографической задачи по алгоритму, работа с линейными и позиционными моделями слов;

      2) развитие семантической и морфемной структуры слова: совершенствование навыка морфемного анализа; образование слов при помощи суффиксов, приставок и соединения слов или корней слов, адекватный выбор словообразовательного средства; работа над семантикой и синонимией слов, обозначающих свойства человеческого характера;

      3) работа над фразой и диалогом: диалог, усложнҰнный сообщением новой информации или желанием узнать еҰ, выражением согласия или несогласия с мнением говорящего; создание замысла и программы диалога по вопросительному слову, реализация смысловой программы в творческой сюжетно-ролевой игре;

      4) формирование связной речи: создание замысла и программы повествования, рассуждения и описания, составление карты-схемы по тематике, реализация смысловой программы с использованием всех известных средств межфразовой связи: прямых и непрямых повторов, личных местоимений, слов-синонимов, указательных, притяжательных местоимений, местоименных наречий; составление коллективного письма, коллективного рассказа, сказки.

Глава 4. Ожидаемые результаты по завершении 5 класса

      26. Предметные результаты.

      27. Ожидается, что обучающиеся будут знать:

      1) названия и роль артикуляционных органов при произнесении гласных звуков, а также звонких, глухих, твердых и мягких согласных;

      2) названия и отличительные признаки всех фонем и графем русского языка;

      3) дифференциальные признаки понятий "слово", "словосочетание", "предложение", "текст";

      4) алгоритм решения орфографической задачи по написанию безударной гласной в корне слова;

      5) формы личных местоимений для использования их в качестве средств межфразовой связи;

      5) оттенки значений, выраженные в глагольных приставках, в суффиксах существительных и прилагательных;

      6) фразы-клише речевого этикета для ситуаций: "приветствие и прощание", "благодарность", "вежливый отказ".

      28. Ожидается, что обучающиеся будут уметь:

      1) четко и слитно, с нарастанием темпа произносить цепочку слогов со стечением трех– четырех согласных (всхли, всхла, всхро), включающих оппозиционные звуки;

      2) четко, слитно, с правильным ударением произносить трех-четырех сложные слова, состоящие из недефектных фонем, со стечением согласных в середине и на конце слов (почтальон, перепорхнуть, однозначное, двузначное, пространство);

      3) проводить фонематический и буквенный анализ, графемные и фонемные дифференцировки при письме под диктовку, включая слова с дефектно произносимыми звуками;

      4) проводить морфемный анализ слов с целью решения орфографической задачи;

      5) строить по модели, произносить с интонацией перечисления простые распространенные предложения с однородными главными и второстепенными членами;

      6) инициировать ситуативный диалог на заданную тему по образцу, участвовать в диалоге, демонстрируя адекватное вербальное поведение, выражать интерес к теме и уважение к собеседнику, использовать жесты, мимику и необходимую интонацию, поддерживать информативность диалога;

      7) составлять рассказ - повествование из четырех - пяти предложений по картинно-графическому плану с использованием личных местоимений, синонимов и прямых лексических повторов в качестве средств межфразовой связи.

Глава 5. Ожидаемые результаты по завершении 6 класса

      29. Предметные результаты.

      30. Ожидается, что обучающиеся будут знать:

      1) различия в механизмах образования гласных и согласных, шипящих и свистящих, твердых и мягких, звонких и глухих фонем;

      2) алгоритм решения орфографической задачи по написанию сомнительной согласной в корне словам на конце приставки;

      3) термины, относящиеся к программе по математике, русскому языку, общетрудовой подготовке и другим предметам;

      4) переносное значение слов, смысловые оттенки, выраженные в приставках и суффиксах; 

      5) формы притяжательных и указательных местоимений для использования их в качестве средств межфразовой связи;

      6) жанры, типы и виды текстов.

      31. Ожидается, что обучающиеся будут уметь:

      1) четко и слитно в речевом потоке произносить простые распространҰнные предложения из слов различной сложности с соблюдением правильной интонации и ударения;

      2) выстраивать парадигму словоизменения и проводить словообразование для решения орфографической задачи;

      3) сравнивать людей, предметы и явления по их характерным признакам, употребляя для этого наречия, имена существительные, числительные, причастия, обозначающие эмоциональную оценку действия;

      4) понимать, толковать и использовать в речи слова и фразы с абстрактным, обобщенным и переносным значением;

      5) сообщать о календарных датах, предстоящих или прошедших событиях с указанием времени событий и собственной эмоциональной оценки, поддерживать беседу по тематике урока, по образцу конструировать диалоги от лица персонажей сюжетных картин;

      6) составлять по собственному замыслу рассказ - повествование из пяти - шести предложений по картинно-графическому плану с использованием притяжательных и указательных местоимений в качестве средств межфразовой связи.

      32. Личностные результаты обучения. Ожидается, что обучающиеся проявят:

      1) целостный, конструктивный, социально-ориентированный взгляд на мир и человека;

      2) уважительное отношение к иному мнению, эмоционально-нравственную отзывчивость, понимание и сопереживания чувствам других людей; умения консолидироваться и договариваться;

      3) эстетические потребности, ценности и чувства;

      4) бережное отношение к материальным и духовным ценностям, к результатам своего и чужого труда.

      33. Системно-деятельностные результаты обучения. Ожидается, что обучающиеся овладеют:

      1) способностью принимать и сохранять учебную цель, планировать под руководством педагога свою деятельность, контролировать и оценивать свои действия;

      2) приемами использования знаково-символических средств, в том числе моделирования;

      3) различными способами поиска информации;

      4) действиями сравнения, анализа, синтеза, обобщения, классификации по родовидовым признакам, установления аналогий и причинно-следственных связей, построения рассуждений, отнесения к известным понятиям.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 367-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5 - 6 сыныптары үшін "Түзету ырғағы" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 367-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 368-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5 - 6 сыныптары үшін "Түзету ырғағы" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 368-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 369-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5 - 9 сыныптары үшін "Танымдық әрекетін түзеу" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 369-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 370-қосымша

Жеңіл ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-сыныбы үшін "Емдік дене шынықтыру" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 370-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 371-қосымша

Орташа ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін "Оқу, жазу және тіл дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту қазақ тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 371-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 372-қосымша

Орташа ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін "Оқу, жазу және тіл дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 372-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 373-қосымша

Орташа ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін "Санау" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 373-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 374-қосымша

Орташа ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-сыныбы үшін "Айналадағы әлем" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 374-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 375-қосымша

Орташа ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін "Бейнелеу" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 375-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 376-қосымша

Орташа ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін "Музыка және ырғақ" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 376-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 377-қосымша

Орташа ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін "Тәртіп мәдениеті" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 377-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 378-қосымша

Орташа ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін "Шаруашылық еңбек" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 378-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 379-қосымша

Орташа ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 379-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 380-қосымша

Орташа ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін "Кәсіп" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 380-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 381-қосымша

Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 5-7-сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 381-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 5-7-сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (ары қарай – Бағдарлама) "Білім туралы" Заңы 1 бап, 19 тармағына сәйкес әзірленді.

      2. Бағдарлама мақсаты – білім алушылардың жеке психофизикалық және танымдық қабілеттерін ескере отырып, табысты әлеуметтену үшін сөйлеу дағдыларын жетілдіру арқылы коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыру.

      3. Бағдарламаның оқу міндеттері:

      1) сенсорлы-перцептивті қабілетін, дыбысталған сөйлеу тіліне зейіні мен қызығушылығын дамыту;

      2) қарым-қатынастың вербалды және бейвербалды құралдарын қолдану қажеттілігін, сөйлеу кезіндегі тәртіп негіздерін қалыптастыру;

      3) қарапайым мәтінді тындап, түсіну дағдыларын, оның мазмұнын суреттермен сәйкестендіру білігін жетілдіру;

      4) сөздердің дыбыстық-буындық құрамын қалыптастыру үшін ырғақты сезімін, дауыс пен тыныс алуын дамыту;

      5) аталмыш Бағдарлама мазмұнына және зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған басқа оқу бағдарламаларына сәйкес, сөздік қорын анықтау және дамыту;

      6) тіл арқылы қарым-қатынаста адекватты вербалды оқыту тәсілдерін жетілдіру.

      4. Бағдарламаның түзете-дамыту міндеттері:

      1) көру-моторлы тепе-тендігін, ұсақ және артикуляциялық моториканы, жоғарғы психикалық функцияларды дамыту;

      2) сөйлеу тілінің мағыналық қызметін дамытуға әрекеттесу;

      3) сөйлеу тілінің реттеуші қызметін дамыту негізінде тәртіптің ерікті реттелуін қалыптастыру;

      4) әріптер мен цифрлардың бейнесін жазуға дайындық ретінде, қолжетерлік деңгейде графомоторлы дағдыларын дамыту;

      5) ынтымақтастыққа қосу үшін білім алушылардың сөйлеу тұйықтығын жеңуге ықпал ету.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

      5. Бұл бағдарламаның мазмұны өмірлік маңызды бейімделу және сөйлеу дағдыларын игеруге практикалық тұрғыдан бағытталған;

      6. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылардың сөйлеу тілін дамыту ерекшеліктері келесі факторларға байланысты:

      1) ойлау іс-әрекетінің бұзылуы;

      2) жалпы және ұсақ моториканың кемшіліктері;

      3) қоршаған ортамен өзара іс-әрекеттергі қиындықтар;

      4) қарым-қатынас тәсілдері мен құралдарын өзгерту;

      5) сөзбен белгілеу және вербализациялау жеткіліксіздігі;

      6) қоршаған ортаны танудың бұрмалануы;

      7) әлеуметтік тәжірибенің кедейлігі, тұлғаның қалыптасуындағы өзгерістер.

      7. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларда сөйлеу тілі дамуының кемшіліктері жүйелі болып табылады: дыбыс айтуы, фонематикалық қабылдау, грамматикалық құрылым, сөздік қоры және фразалық үйлесімді сөйлеу тұтастай алғанда бұзылудың орташа және ауыр түрімен байланысты.

      8. Білім алушылардың ерекше білім беру қажеттіліктерін анықтау кезінде әлеуметтік коммуникация мақсатында сөйлеу тілін меңгеру деңгейін ескеру маңызды:

      1) Қарапайым сөйлеу тілін меңгерген: қарапайым сөздермен және сөйлемдермен өз қажеттіліктерін білдіре алады, орындалған іс-әрекет туралы хабарлай алады, ересек адамның сұрағына жеке сөздермен, сөз тіркестерімен немесе сөз тіркестерімен жауап бере алады;

      2) сөйлеу тілінің сипаты: сөйлеу тілі кеңейтілген сөйлеу деңгейінде дамыған болады, бірақ көбінесе әлеуметтік коммуникация мәселелерін шешуге бағытталмайды;

      3) балама қатынас басым: сөйлеу тілін меңгермеген, табиғи ым-ишаралар, графикалық бейнелер, вокализациялар, жеке буындар және стереотиптік сөздер жиынтығы арқылы байланыс жасай алады;

      4) сөйлеу тілін меңгермеген: коммуникацияны жүзеге асырмайды бұл ретте сөзшығармашылығы, сөзжасам іс жүзінде жоқ.

      9. Бір сыныптың оқушылары зият пен психофизикалық дамудың бұзылуының әр түрлі деңгейімен, белгілі бір психикалық функцияның, практикалық дағдылардың қалыптасу деңгейінің теңсіздігімен сипатталады, бұл сөйлеу тілінің дамуын өзекті деңгейіне сүйене отырып, логопедиялық жұмысты жүргізу тиімділігін анықтайды.

      10. Оқу процесін ұйымдастыру кезінде білім алушылардың неғұрлым жалпы психофизикалық ерекшеліктері ескеріледі:

      1) психикалық бұзылулардың психикалық және соматикалық аурулармен, эмоционалды-ерікті саланың бұзылуымен үйлесуі;

      2) көру, есту, тірек-қимыл аппаратының жергілікті немесе жүйелі бұзылуларының болуы;

      3) дамудың біркелкі дамуы және негізгі жүйке процестерінің тепе-теңдігінің бұзылуы-тежелу және қозу: кейбіреулерінде баяу қарқын, сәйкессіздік, сөйлеу қозғалыстарының ыңғайсыздығы байқалады, ал басқаларында ретсіз, мақсатсыз әрекеттермен үйлесетін қозғыштық жоғарылайды;

      4) сөйлеудің барлық құрылымдық компоненттерінің вариативті бұзылыстары: фонетикалық-фонематикалық, лексикалық және грамматикалық, бұл ауызша және жазбаша сөйлеуді қалыптастыруды қиындатады немесе мүмкін емес етеді, бейвербалды және балама коммуникацияның әртүрлі құралдарын қолдануды талап етеді.

      11. Ауызша сөйлеу тілін меңгерген оқушылар үшін қолдың және артикуляциялық мүшелердің ұсақ дәл сараланған қозғалыстарын жүзеге асырудағы қиындықтары тән: затты ұстау, позаны ұстап тұру, тілдің ұшын жоғары немесе төмен бүгу, бір позициядан екіншісіне ауысу, бұл дыбыс айтуды түзету процесін, мұрыннан сөйлеуді жоюды қиындатады.

      12. Осы санаттағы білім алушылардың ауызша сөйлеу тілі мыналармен сипатталады: импрессивті және экспрессивті тілдегі аграмматизмдер (сөйлеу тілінде кейбір сөз таптары жоқ, септік, тәуелдік, көптік, жіктік жалғаулар арқылы сөз өзгерту, сөзжасау дағдылары жетілмеген), сөйлеу тілі бұрылыстарының қайталануы кезінде, басқа адамдардың сөздері мен сөз тіркестерін семантикалық мазмұнын ескермей (механикалық) қолдану, эхолалия.

      13. Зияты орташа түрде зақымдалған оқушыларды оқыту және тәрбиелеу ересектермен және басқа балалармен ынтымақтастық арқылы практикалық сөйлеу дағдыларын қалыптастыруды қамтиды.

      14. Осы бағдарлама аясында ауызша және жазбаша тілдің бұзылуын жою бойынша жұмыстың бағыты жалпы дидактикалық және арнайы принциптерді анықтайды:

      1) гуманизм-оқушының мүмкіндігіне деген сенім, субъективті, оң көзқарас;

      2) логопедиялық әсердің ғылымы-балалардың мүмкіндіктері туралы жаңа ғылыми деректерді пайдалану, бей дәстүрлі озық әдістемелерді қолдану;

      3) жүйелілік - білім алушыны тұтас, сапалы өзіндік, серпінді дамытушы субъект ретінде қарау; оның сөйлеу бұзылыстарын психикалық дамудың басқа жақтарымен өзара байланыста қарау;

      4) реализм-оқушының нақты мүмкіндіктерін және оның даму жағдайын, диагностика мен түзету-дамыту жұмысының бірлігін есепке алу;

      5) балалардың саналылығы мен белсенділігі-әртүрлі материалда және әртүрлі жағдайларда ұқсас әрекеттерді ойын сипатындағы әртүрлі тапсырмалары арқылы, бірнеше рет орындау;

      6) онтогенез-логопедиялық әсер ету әдістемесін әзірлеу кезінде нормада сөйлеудің әртүрлі нысандары мен функцияларын қалыптастырудың заңдылықтары мен реттілігінің ескерілуі;

      7) этиопатогенез-логопед ерекше білім беру қажеттіліктерін айқындау үшін жеке сөйлеу бұзылыстарының факторлары мен тетіктерін ескеруі.

      15. Бағдарламаны тиімді іске асырылуын оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдері қамтамасыз етеді:

      1) іс-әрекеттік ықпал ету - түзете-дамыту жұмысы барысында мұғалім- логопед баланың жасына сай жетекші қызмет түріне сүйенуі;

      2) кешенді ықпал- барлық мамандардың келісілген іс-әрекеттерін қамтамасыз ете отырып, әртүрлі технологиялардың (психологиялық, педагогикалық, медициналық ұсынымдарды ескере отырып) бір объектіге кешенді әсері ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалармен жұмыста неғұрлым тиімділігін арттыру;

      3) жүйелі ықпал ету – мұғалім- логопед өз жұмысында дыбыстың айтылуына, фонематикалық процестерге, сөз қорына және сөйлеудің грамматикалық құрылымына түзете-дамыту әсерлерінің міндетті өзара байланысын жүзеге асыратын;

      4) жеке-дифференциалды ықпал ету – мұғалім- логопед білім алушының жеке ерекшеліктеріне, жұмыс мақсаттарына байланысты түзете-дамыту жұмысының мазмұнын, нысандары мен тәсілдерін өзгертуі.

      16. Білім алушылармен логопедиялық жұмыстың ерекшеліктері:

      1) визуалды, аудиалды және тактильді көрнекілікті пайдалана отырып, анализаторларды барынша қосу;

      2) оқытудың арнайы әдістері мен құралдарын пайдалану, "айналма жолдарды" құру, мысалы, баспа кескіндерін, заттық және графикалық алгоритмдерді, электрондық коммуникация құралдарын, сыртқы ынталандыруларды пайдалану;

      3) манипуляциялық әрекеттерді сөз арқылы саусақтардың ұсақ қимылдарын дамыту;

      4) оқушылардың еліктеу қабілеттеріне және көрнекі-әрекеттік ойлаудың сақталған мүмкіндіктеріне сүйене отырып, логопедиялық ырғақ элементтерін кеңінен қолдану;

      5) негізгі эмоцияларды өзектендіру-танымдық қажеттіліктерді қоздыру үшін;

      6) материалды қарапайым элементтерге егжей-тегжейлі бөлу: оқыту әр элемент бойынша жүргізіледі, содан кейін ғана олар тұтастай біріктіріледі, ал білім алушыларды жалпылауға оқыту;

      7) логопедиялық материалдың көп қайталануы, оны жаңа жағдайда қолдану;

      8) оқушының ең қарапайым оқу жетістіктерін міндетті түрде тіркеу және эмоционалды бағалау;

      9) білім беру ортасын ерекше кеңістіктік, уақытша және семантикалық ұйымдастырумен оқытуды сапалы жекелендіру. Мысалы, аутизм спектрінің бұзылуымен бірге интеллектуалды бұзылулары бар білім алушылар бастапқыда топтық сабақтарды жүзеге асырмас бұрын жеке дайындықты қажет етеді, атап айтқанда оларға білім беру кеңістігі мен уақытын құрылымдау кезең-кезеңмен ("қадам-қадаммен") бірізділікті және қоршаған орта құбылыстары мен оқиғаларының байланысы;

      10) білім беру кеңістігінің шекараларын айқындау, бұл білім беру кеңістігін барынша кеңейтуге, оны табиғи жағдайларда: дүкенде, кафеде, емханада, қоғамдық көлікте әлеуметтік қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру үшін білім беру ұйымынан тыс жерге шығаруға қажеттілікті ескеруді көздейді.

      17. Логопедиялық көмектің тиімділігін қамтамасыз ету үшін логопед-мұғалім арнайы әдістер мен тәсілдерді қолданады:

      1) практикалық (жаттығу, еліктеу-орындаушылық жаттығулар, соның ішінде ойын түзету тыныс алу, дикциялық және мимикалық жаттығулар, шығармашылық ойындар; дидактикалық, сюжеттік-рөлдік, іскерлік ойындар; заттық модельдеу);

      2) көрнекі (графикалық, символдық, иллюстрациялық, табиғи);

      3) сөздік (логопедтің әңгімесі, хабарлама әңгіме, қайталау - жатталған сөз тіркестерін айту) - лексикалық материалды логопедпен бірге және оның соңынан қайталап айтуын қолдана отырып, өз тілектерін, білімдерін, іс-әрекеттерін сұрақ немесе жауап түрінде ауызша ресімдеу үлгілерін игеру.

      18. ҚР БҒМ 22.01.2016 жылғы №70 бұйрығына сәйкес білім алушылардың ынтасын арттыру, өмірлік және оқу дағдыларын неғұрлым сапалы қалыптастыру, логопедиялық сабақтарда әртүрлі көрнекілікті пайдалана отырып, анализаторларды барынша қосу үшін дидактикалық дамытушы ортаны орынды ұйымдастыру жағдайында оқытудың техникалық құралдары қолданылады:

      1) логопедиялық сабақтардың бөліктері немесе тұтас сабақтар сенсорлық бөлме жағдайында "дыбыстық әсер ету, логиканы дамыту, ойын терапиясы және дыбыстың сапасын, күші мен бағытын ажырату үшін "Интербелсенді дыбыстық тақта", "Акустикалық тактилді тақта" қолдана отырып жүргізілуі мүмкін;

      2) практикалық сөйлеу жұмысын ұйымдастыруға арналған интерактивті панельді, үшөлшемді аксессуарлары мен карточкаларды қамтитын мультимедиялық интерактивті оқыту бағдарламалық-әдістемелік кешенінің электрондық ресурсы барынша кеңінен қолданылады;

      3) дыбыстық сигналды визуализациялайтын "Логопедиялық жаттықтырғыш" арнайы тыныс алу және дауыс жаттығуларын жүргізу кезінде, әсіресе дизартриялық компоненті және ринофониясы бар білім алушылармен жұмыста сөйлеу тілін тиімді дамыту, өзін-өзі бақылау үшін пайдаланылады;

      4) "Тілдік қатынасты меңгеру және дамытуға арналған тілдік жаттықтырғыш" ассоциативті (қолдаушы) құралын мұғалім-логопед фразалық сөйлеу тілін меңгермеген білім алушылармен жұмыста қолданады.

      19. Оқушылардың психофизикалық, неврологиялық ерекшеліктерін ескеріп, сөйлеу қабілетінің полиморфты және тереңдігі аясында олардың жұмыс қабілеттілігінің төмендеуін ескере отырып, логопед-мұғалім мультимедиялық, электронды құрылғыларды санитарлық нормалар мен ережелерге қатаң сәйкес, шектеулі және қатаң мөлшерде қолданады, алайда, дәстүрлі (нақты) дидактикалық ресурстарды кеңінен қолданады:

      1) жануарларды, ертегі кейіпкерлерін, тұрмыстық заттарды бейнелейтін ойыншықтар;

      2) жазықтық және үлестірме материал (карточкалар, суреттер, басқатырғыштар);

      3) Би-ба-бо және ұлттық киім киген қуыршақтар, декорациялар мен аксессуарлар – сахналау, ойын-драматизациялар және ұлттық ойындар үшін;

      4) оқушылардың мүмкіндіктеріне сәйкес әдебиеттер, сонымен қоса, суретті кітаптар, ертегілер, әңгімелер, тақпақтар; халық және авторлық ертегілер.

      20. Бағдарлама бірқатар шарттарды орындау кезінде жалпы білім беруге дайындықтың негізін қалайды:

      1) мұғалім- логопед ПМПК ұсынымдарына сәйкес әр баламен жұмысты жоспарлайды және жүзеге асырады;

      2) мұғалім- логопедтің басшылығымен осы сыныптың білім алушыларымен жұмыс істейтін барлық педагогтер мен психологтар сабақтарға өзара қатысу, бақылауларды талдау үдерісінде және қорытындылары бойынша еркін сындарлы диалог негізінде білім алушылардың әрқайсысының сөйлеу дамуының жай-күйі, әлеуетті мүмкіндіктері мен перспективалары туралы кәсіби білімнің толық бейнесін қалыптастырады;

      3) мұғалім- логопед білім алушылардың ата-аналарына (заңды өкілдеріне) баланың сөйлеу тілін дамыту мәселелері бойынша ақпараттық, консультациялық және әдістемелік көмек көрсетеді, бағдарлама ата-аналардың белсенді қатысуымен іске асырылады;

      4) бағдарламалық талаптарды іске асыруда "Тіл дамыту және қатынас", "Адам және әлем", "Айналадағы әлем", "Танымдық даму" , "Музыка және ырғақ", "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" оқу пәндерімен пәнаралық өзара байланыс орнатылады, оларды зерделеу кезінде логопедиялық сабақтарда қалыптастырылатын коммуникативтік және басқа да сөйлеу дағдылары бекітіледі және дамытылады.

      5) мектеп әкімшілігінің өкілдері мен мұғалім- логопед түзете-дамыту жұмыстарының сапасын бағалау мониторингін, талдауын және өзін-өзі талдауын жүргізеді.

      21. Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзетудің жеке бағдарламасы мұғалім логопед белгіленген тәртіппен жүргізетін логопедиялық диагностика негізінде жасалады.

      22. Зиятының орташа түрде бұзылыстары балаларда академиялық тілдік білімді қалыптастыруға бағытталған логопедиялық сабақтың дәстүрлі өткізілуінің тиімділігі төмен, осыған байланысты сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету процесі мазмұнды және/немесе ұйымдық нысандарды қатаң реттеуді көздемейді.

      23. Сабақ барысында мұғалім- логопед әр оқушыда осындай қажеттілік туындаған сәтте – жеке жұмысты орындауға жағдай жасау үшін, жеке қарқынмен, мұғалімнің жеке көмегін алу үшін қызмет түрінің өзгеруін қамтамасыз етеді.

      24. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылардың сөйлеу тілі дамытудағы кемшіліктерді түзету бойынша оқу іс-әрекетінің барлық нысандары мен түрлері өздерінің белсенділігін, бастамашылығы мен дербестігін қалыптастыруға бағытталған,

      25. Сөйлеу тілі дамуындағы кемшіліктерді түзету бойынша сабақтарды мұғалім- логопед жабдықталған кабинетте, біртекті сөйлеу тілі бұзылыстары, даму деңгейі бар үш-бес адамнан тұратын топтарды жинақтай отырып жүргізеді. Сөйлеу патологиясының күрделілігіне және түзету кезеңіне байланысты білім алушы аптасына 2-3 рет логопед сабақтарына қатысады.

      26. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылардың жетістіктерін бағалау сипаттамалық бағалауды пайдалана отырып жүргізіледі. Жеке сөйлеу картасында сөйлеу қабілетінің жеке деңгейі (өз бетінше, үлгі бойынша, еліктеу бойынша, мұғаліммен бірлескен іс-әрекеттердің көмегімен) және үлгі бойынша іс-әрекеттерді орындау кезінде көрсетілетін педагогикалық көмек түрі міндетті түрде көрсетіледі (ұйымдастырушы, бағыттаушы, эмоционалды), білім алушылардың жетістіктерінің балдық белгісі пайдаланылмайды.

      27. Бағдарламада логопедиялық диагностика деректерімен қатар оқушылардың сөйлеу тілін дамытудағы кемшіліктерді түзетудің жеке бағдарламаларының мазмұнын анықтауға бағыттаушы негіз болатын оқыту мақсаттарының жүйесі тұжырымдалған.

3-тарау. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

1-параграф. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің мазмұны

      28. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәні бойынша 5-7 сыныптардағы оқу жүктемесі:

      1) 5-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында -136 сағат;

      2) 6-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылына -68 сағат;

      3) 7-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында - 68 сағат.

      Пәннің оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" ҚР Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы типтік оқу жоспарына сәйкес жасалды (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №8170 болып тіркелген).

      29."Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінің Бағдарлама мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:

      1) "Тілдің психологиялық базасы";

      2) "Сөздерді түсіну және айту";

      3) "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас";

      4) "Оқу және жазу".

      30. "Тілдің психологиялық базасы" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) сенсорлы гнозис және праксис;

      2) жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері.

      31. "Сөздерді түсіну және айту" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) сөздің дыбыстық-буындық құрамы;

      2) сөздің семантикалық құрылымы.

      32. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) сөйлем және мәтін;

      2) вербалды және бейвербалды қатынас.

      33. "Оқу және жазу" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) балама оқу;

      2) графика және жазу.

      34. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 5 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) тілдің психологиялық базасы.

      Қоршаған ортаның дыбыстарын тыңдау, естуінің шоғырлануын көрсету, белгілі бір және дерексіз бейнелердегі таныс заттардың визуалды бейнелерін тез тану. Дыбыстық ынталандыруды күші, сапасы және бағыты бойынша ажырату. Таныс заттардың символдық және нүктелік кескіндерін тану. Жанасу үшін саралау және ұқсас заттарды атау. Әртүрлі модальділікті қабылдау процесінде заттарды топтастыру. Музыкалық фрагментті негізін марш пен вальс ырғағымен қайталау. Ырғақты құрылымдарды қайталау: екіден төртке дейін ырғақты сигналдар. Сөзге қатысы жоқ дыбыстарды тану, әртүрлі формалармен, дыбыстармен, ырғақты қозғалыстармен танысу-үлгі бойынша таңдау, тану, салыстыру, топтарға біріктіру, еліктеу және қарапайым үлгі бойынша қайталау. Логикалық жаттығулар – адамға қажетті киім мен аяқ киімді сыртқы түріне, көңіл – күйіне қарай таңдау– түсіндірумен: үлкен ағайда-үлкен етік, көңілді Асхатта-қызыл жейде. Зейінді шоғырландыру және қоршаған оқиғаларға жауап беру. Схемалық сенсорлық жоспар бойынша тақырыпты бақылау және зерттеу. Затты, суретті және пиктограмманы сәйкестендіру. Түсті қағаз жолақтарын қолдану арқылы түс белгісі бойынша киім заттарын таңдау;

      2) сөздерді түсіну және айту. Еліктеуге арналған тыныс алу- дауыстық және артикуляциялық жаттығулар. Дұрыс физиологиялық (диафрагмалық-қабырға) тыныс алуды, қысқа және үнсіз тыныс алуды (иықты көтермей), тыныш және бірқалыпты (ұртты толтырмай) дем шығаруды бекіту. Дауысты дыбыстарды біртіндеп айта білу, олардың санын көбейту. Артикуляциялық аппараттың және саусақ моторикасының қозғалғыштығын дамыту. Бір буыннан екіншісіне біркелкі ауысу. Ысқырық және ызың фонемалардың дифференциациясы (с-ш, з-ж, ц-с). Дыбыстардың жеке айтылу бұзылыстарын түзету: ысқырық, ызың және сонор дыбыстарды қою, бекіту және анықтау. Әріптер мен дыбыстармен танысу: а, ә, у, о, і, т, м, с, х, оларды жеке күйде дұрыс және айқын айту, оларды әр түрлі интонациясы мен қарқыны бар сөздердің басында немесе соңында ажырату (еліктеуге негізделген). Йот дауысты дыбыстары бар сөздер (а, е), дифтонгтың орнын анықтау. Екі буынды сөздерді жабық буынмен және ортасында дауыссыз дыбыстар қатар келген жағдайда машықтандыру (Нұрлан, Арлан). Бір, екі, үш буынды сөздердің ырғақ үлгісін қайталау, үш буынды сөздерді дауысыз дыбыстар қатар келмейтін жағдайда және жабық буында (телефон, қалашық), дауыссыз дыбыстар қатар келген жағдайда (ескерткіш, бастық, сатушы, Ақмарал) машықтандыру. Қатаң және ұяң дауыссыздарды ажырату, сөздерді жасау ау, уа, ах, ух, үх, – олардың мағынасын нақтылау, сюжеттік бейнелермен және етістіктермен байланыстыру (қоңырау шалу, жылау, таңдану, шаршау). Предикативті сөздікті жүйелеу, дауысты дыбыстар қатарын көбейте отырып, біртіндеп айта білу, бір буыннан екіншісіне біртіндеп ауысу. Берілген дыбыспен (әріппен) сөздерді оқыған кезде оны дыбыстың жеке фонетикалық қиындықтарын (ц-с, сағ-т, сағ-щ) ескеріп, естіп "табу".

      Сөздікті белсендіру (мимика), адамның көңіл-күйі (жақсы, жаман, қалыпты), оның эмоциялары және олардың көрінісі (қуаныш, күлкі, таңдану, немқұрайлылық, өкініш, қайғы, қайғы, қайғы, жылау, ашу), жеке сезімдер (жақсы көру, нәзіктік). Енжар және белсенді заттық сөздікті молайту: көкөністер (шалқан), жидектер (құлпынай және таңқурай) - атау, тану, түсі, пішіні мен дәмі бойынша салыстыру, ағаштар (шырша, қарағай) - жапырақтары (инелері), жаңғақтары мен тұқымдары бойынша, саңырауқұлақтар-жеуге жарамды және жеуге жарамсыз, бөлме өсімдіктері мен үй жануарлары. Іс-әрекеттің мағынасы бар етістік лексикасы. Осы және өткен шақ зат есімдері мен етістіктерінің көпше түрін түсіну және қолдану, екпінсіз көпше түрі, кішірейткіш мән беретін жұрнақтар. Етістіктерді ажырату: жуу, сүрту, тазалау, шаю, жанармай құю, түзету, кептіру –табыс септігіндегі тәуелді зат есімдермен бірге. Жиһаз және төсек-орын бұйымдарының атауы және оларға күтім жасау (тазалау, жинау, дымқыл, құрғақ шүберек). Дене мүшелерін және олардың функцияларын өзінде, қуыршақта табу, нұсқауларға сәйкес көрсету және атау. Тазалық заттары, жеке белгілер мен сыртқы қасиеттерді білдіретін сын есімдер, етістіктер: жуыну, шомылу, киіну, шешіну, тарақ. Етістік жұрнақтарының мағынасын түсіну –ші, -ше, -шек, -ша, - дай, -дей, -тай, -тей, -хана;

      3) фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас. Адекватты вербалды қатынас пен тәртіп элементтерін дамыту (денесін түзу ұстай білу, сөйлеушінің бетіне қарау, оған біреу қарағанда мән беру, назар аудару). Қарым-қатынас кезінде мимикалық, жест-ишара және пантомимикалық позалар (тану, қайта құру) тиісті сөзбен, позамен, ым-ишарамен және мимикамен сезімдер мен көңіл-күйді сүйемелдеу). Жақсы таныс заттардың атауларын қосып, сөз тіркестерін құру. Иелік есімдіктері бар көп сатылы нұсқаулықты түсіну (менікі – сенікі), салыстырмалы түрде сапалы сын есімдер (аз – көп, қалыңырақ – жұқа). Қысқа қарапайым сюжеттердің (ертегілер, шағын тақпақтар, санамақтар) мағынасын түсінуді қалыптастыру. Үлгі, модель және графикалық сызба бойынша қарапайым фразаны құрастыру. Өтініштерді білдіретін жеке сөздерді айтуға және қайталауға мотивацияны дамыту. Затты беруді сұрай білу. Модельдер бойынша фразаны тұжырымдау: бұйрық райындағы етістік (Суғар!), етістік қосу табыс септігіндегі зат есім (таңқурайды жина!), зат есім қосу етістік (Нұрлан жуды). Қимыл-қозғалыстармен бірге, қоса, хормен айтылғанды септіктерде қолдануға арналған практикалық жаттығулар. Модельдер бойынша фразаны тұжырымдау: есім қосу зат есім қосу етістік, сын есім қосу зат есім қосу етістік: мен көзімді жуамын, кітапты көремін, мұрныммен гүлді иіскеймін. Педагогтің сөзіне кез-келген сөздік-дыбыстық өрнектерде сөйлеу еліктеуін белсендіру, мұғалім – логопедтен кейін қысқа өлеңдер, сөйлеу, моторлы әрекеттерімен бірге сөйлеу-эмоционалды бірлік, өзара әрекеттесу аясында қайталап айту. Логопедпен бірге жоспар, сызба, фото және бейнематериал бойынша сипаттама- әңгіме құру. "Үй өсімдіктеріне күтім жасау" (жапырақтардың шанын жуу, суару) модель бойынша әңгіме, "үй жануарлары (қоян, мысық, ит)" сенсорлы жоспары бойынша сипаттама-әңгіме құрастыру.

      Табиғат туралы әңгімеге белсенді қатысу, саябақта тәртіп ережелерін орындау. Тыйым салу белгілерін ұжыммен бояу (саябаққа экскурсия бойынша). Киім элементтерінің атауларын белсенді қолдану (жаға, қалта), киім заттарын салыстыру, үйлестіру: көгілдір жемпір, қара шалбар (жаттау). Ұжымдық әңгіме құрастыру- "Досымның портреті" сипаттамасы. Қызығушылықтар мен хобби туралы әңгімелер. Сенсорлы жоспар бойынша "Менің сүйікті тағамым", "Менің Отаным", "Менің қалам", "Туған өлкенің көрікті жерлері" сипаттамасын құрастыру. Графикалық жоспар бойынша өзінің және бір-бірінің, тәрбиешінің немесе ата-ананың портреттерін түсіндіріп салу, құралдар мен палитраны таңдау, бір-бірінің портреттерімен бөлісу және суреттерді тану. Сұрақ бойынша сөйлемді аяқтай білу: кім? не? Осы сұрақтың сөздеріне сүйене отырып қойылған сұраққа жауап беру;

      4) "Оқу және жазу". Символ мен пиктограмманы қолдану "Мен –өзім, менің денем", "Ұй тұрмысындағы заттар". "Тамақ даярлау", "дастархан жаю" пиктограммалармен танысу. "Мен атаймын, сен көрсет" "Бірдей суреттерді тап" пиктограммаларды қолданып жаттығулар орындау. Кеспелі әліпби әріптерімен, моделдермен жұмыс, графикалық жазуларды жүргізу. Мұғалім-логопедпен бірге көрнекі көлемді және жазықтық модельдердің көмегімен картиналар мен суреттердің мазмұнын ойнау. Өлеңдер мен ертегілерді, қысқа әңгімелер мен кейіпкерлердің есімдерін тыңдау және қарапайым талқылау (иллюстрациялар бойынша көрсету). Тыңдау кезінде өлеңдерді басын логопед айтса, жалғастырған түрде айту, содан кейін өзін-өзі қайталау (барлық қол жетімді байланыс құралдарын қолдана отырып). Әріптер мен сөздерді оқу ("жаһандық оқу" – бағдарламаның екінші бөлімімен интеграциялау).

      Дауысты дыбыстарды ажырату [а, ә, у, и, о, у, і, е] дыбыстарды айту кезінде еріннің орнын бейнелейтін дыбыстардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде тақырыптық суреттерге-символдарға сүйене отырып және оларды А, Ә, О, Ө, У, И, Ы, І, Е суреттер арасында әріптердің бірі бар карточканы таңдау, тиісті заттар мен суреттерге бекітілген карточкалар бойынша сөздерді "оқу" ("визуалды сканерлеу" және кескінге сүйену негізінде), белгілі бір суреттегі осы сөздермен карточкаларды орналастыру немесе оларды тақтаға, терезеге бекіту және т. б. п., пиктограммалармен қол қойылған сөздерді оқу: үй, мұрын, терезе, тақта, үстел, орындық және А, Ә, О, Ө, У, И, У, Е әріптерін қабаттастыру (төсеу) – сөздегі екпінді дауыстыға сәйкес, оларды және басқа таныс сөздерді нақты заттармен, суреттермен және пиктограммалармен байланыстыру. Суреттерден затты, аналогтық ойыншықты табу (түрлі-түсті сурет – иллюстрация, контурлық сурет, оқушыға мұғалім салған сурет, төрт бөліктен тұратын сурет-кітаптағы мұғаліммен бірге тыңдалған немесе "оқылған" мәтінге).

      Суретті пиктограммалармен байланыстыру бейвербалды және ауызша қарым-қатынас құралдарын қолдану арқылы атау. Гигиена ережелері, тұрмыстық заттар, ересектердің жұмысы, қауіпсіз мінез-құлық туралы бейнеленген суреттерді, балалар кітаптарын таңдау жаттығулары (мұғалімнің көмегімен). Ақпаратты, ескерту және тыйым салу белгілерін таңдаудағы жаттығулар: "Дәріхана", "Мектеп", "Аурухана", "Балалар", "Жаяу жүргіншілер жолы", "Жаяу жүргіншілер өткелі", "Жаяу жүргіншілер қозғалысына тыйым салынады", "Автобус және (немесе) троллейбус аялдамасы", "Медициналық кабинет". Үш және екі секциялы бағдаршамның сигналдарын "оқу". Саусақ, үстел, қолғап театрының кейіпкерлері, бибабо қуыршақтары, "Ересектер еңбегі" сериясындағы картиналар мазмұнының көрнекі көлемді және жазықтық үлгілері арқылы оқушылармен бірлесіп ойнау. Мұғалім оқыған ертегілер, әңгімелер немесе өлеңдер (иллюстрацияларды көрсетпей) негізінде өткізілетін ойындарға қатысу, онда оқушылар осы шығармалардың кейіпкерлерін таниды және атайды (көрсетеді, бейнелейді). Оқушыларды мұғалім оқыған мәтін бойынша әрекеттерді бейнелеуге тарту.

      Сыртқы және ішкі трафареттерді қолданатын жаттығулар (әр түрлі өлшемдегі бір сурет): қарапайым, түрлі-түсті қарындаштармен, шарикті қаламдармен штрихтау және көлеңкелеу. Парақтағы тақырыптық аппликация элементтерінің кеңістіктік орналасуы. АБАБ, ААББ АББА, ААБААБ схемасы бойынша мұғалім-логопедпен бірлесіп немесе оның ең аз көмегі арқылы квадратта, шеңберде, жолақта дайын элементтерден қарапайым үлгілерді құрастыру. Әр түрлі әдістерді қолдана отырып, қағаз парағының бетін бояу кезінде қолдың дұрыс қимылдарын бекіту. Графомоторлық дағдыларды дамытуға арналған жаттығулар: үлкен қағаз парақтарына киізден жасалған қаламдармен, щеткалармен, қарындаштармен түзу және бұралмалы сызықтар салу, нүктелерді, соққыларды, шеңберлерді, кресттерді, толқынды сызықтарды қағазға, құмға (жармаға) қайталау және кезектестіру жаттығулары. Саусақтармен, қарындаштармен, қаламдармен арнайы таңдалған музыкаға контурлық кескін бойынша "жазу" – темпті қарқындатумен. Нүктелер бойынша және өз бетінше жазу.

      Парақты (көлденең және тік сызықтар) торкөздер түрінде (мұғалім-логопедтің көмегімен) сызғыш бойымен созу. Өз алақаныңызды сызу және алынған суреттерден композиция жасау (төртінші сыныпты, екінші жартыжылдықты қараңыз), сөйлеу түрінде мұғалім- логопедпен бірге барлық әрекеттерге түсініктеме беру. Қарындашпен, қаламмен сызғыш бойынша "жазу" (оқушылардың жеке мүмкіндіктеріне сүйене отырып), А,Ә, О, Ө, У, И, Е, У әріптерінің трафареттері бойынша "жазу" (әріптердің өлшемі – 5-10 см), ұқсас әріптерді ажырату және салу.

      35. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 6 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) тілдің психологиялық базасы. Сызықтық естіп есте сақтау жаттығулары: сөйлемдегі сөздерді құрастыру, содан кейін бірлесіп қайталау (тізбек бойынша: Мен – Мен қалаймын – мен жүргім келеді – Мен жалғыз жүргім келеді). Берілген ырғақпен сөйлеумен бірге қол қимылдарын дамыту. Кішкентай заттарды бір уақытта екі қолмен әртүрлі ұстап қорапқа салу. Себеп пен салдарды анықтау, сюжеттік суреттер бойынша құбылыстар мен оқиғалардың логикасы (басында не болды, содан кейін не болды). Есту қабілетін дамыту: сөзге қатысы жоқ дыбыстарды тембральды қабылдауды, зейінді, ырғақ сезімін қалыптастыруға, дыбыс көзін табуға, сөзге қатысы жок дыбыстардың қарқыны мен ритағына еліктеуге бағытталған дыбыстың күшін, қарқыны мен дыбысталуын ажырату.

      Ырғақты құрылымдарды қайталау (екіден беске дейін ырғақты сигналдар). Дененің әртүрлі бөліктерінің, бастың, артикуляциялық органдардың, саусақтар мен қолдардың ерікті қозғалыстарын үлгі бойынша және ауызша нұсқаулар бойынша дамыту: жеке, ауыспалы, дәйекті қозғалыстар және бірқатар қозғалыстар. Әр түрлі массажерлерді (арнайы және импровизацияланған) қолдана отырып, қолдың өзін-өзі массаж жасау дағдыларын қалыптастыру және осы дағдыларды бекіту. Екі қолмен және бір қолмен көру бақылауымен сезіну тәсілдерімен заттарды көзбен-тактильді тексеру;

      2) сөздерді түсіну және айту. Басында немесе соңында дауыссыздар қатар келген (қант, серт) бір буынды сөздерді жинақтау. Жеке айтылу қиындықтарын жеңу. "Әдептілік" тақырыбындағы етістік, номинативті және атрибутивті сөздікті белсендіру: дұрыс жүру (тегіс), отыру (түзу), тұру, тұру (тез, бірақ асықпай), қолды ұстау, тіке қарау, кезекте тыныш отыру, тыныштық пен ренжімеу, жол беру, есікті ашу, болу мейірімді (содан кейін олар сізге бірдей жауап береді, сыпайы – жағымды, әдепсіз – жағымсыз), "рахмет", "кешіріңіз" деп айту. Сөздікті белсендіру: "мерекелік киім", "зергерлік бұйымдар", "моншақтар", "шаш үлгісі", "өзін-өзі күту" (қолдар, шаштар, тістер), "гигиена", "гигиеналық құралдар", "суық, "жылы", "ыңғайлы", "спорт", "дене шынықтыру", "жаттығу";

      3) фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас. Практикалық әрекеттер бойынша әңгіме құрастыру. Сурет-графикалық жоспарды өз бетінше құру (қажетті суреттерді таңдап, ретке келтіріңіз), модельді пысықтау: сын есім плюс зат есім плюс предлог плюс үстеу немесе зат есім (сыпайы бала дәрігерге алғыс айтады). Модель бойынша сюжеттік сурет бойынша сөйлемдер құрастыру: зат есім (есімдік) плюс етістік – есімдік және предикативті компоненті жоқ сын есім (ол күреседі – ол зұлым). Дұрыс әрекеттермен бірге жүретін жолдарды пайдалану (есіктерді ашу, ауыр салмақты көтеруге көмектесу, өз орныңызды алуды ұсыну). Сюжеттік суреттер мен іс-әрекеттерден мінез ерекшеліктерін анықтау. Киім үлгілері, шаш үлгілері бейнеленген журналдарды қарау және оларды талқылау.

      "Қуыршақты киіндір" әңгіме-ойынына қатысу. Өмірлік жағдайларды талдау элементтерімен Диалог, әңгімелесушілердің мәлімдемелерін өз бақылауларымен толықтыру, дау ережелері (сөйлеуді білмейтін балалар диалогқа вербалды емес қарым – қатынас құралдары-пиктограмма, қимыл, мимика арқылы қатысады). Суреттерде бейнеленген әңгімелер туралы әңгімелесу қабілеті ("кімдікі дұрыс, кімдікі дұрыс емес?"), білім алушылардың артықшылықтары мен кемшіліктерін ұжымдық талқылау ("Мен туралы бәрін айт", "Менің Отаным", "Менің қалам", "Туған өлкенің көрікті жерлері" немесе "Жақсылық пен жамандық еліне саяхат" ойындары барысында, онда білім алушы көзін жұмып, Жақсылық пен жамандықты білдіреді және былай деп жазады: "жақсылық – бұл" + сурет, "жамандық – бұл" + сурет). Жаман әдеттер туралы маскалар мен костюмдерді ұжымдық дайындауға қатысу. Суреттерді, пиктограммаларды және сөйлеу құралдарын қолдана отырып, тамақ туралы қысқаша сипаттамалық әңгімелер құрастыру. "Бұл кім?", "Сатушы не істейді?", "Дүкеннің осы бөлімінде қандай өнімдер сатылады?", "Сіз шайға печенье немесе бауырсақ сатып аласыз ба?". Білім алушыларды өз атынан ("Мен нан сатып аламын", "Біз мерекеге торт сатып аламыз"), екінші және үшінші тұлғалардан ("Ол...", "Олар...") "графикалық анықтамаларды", символдық бейнелерді және басқа да көрнекі тіректерді пайдалана отырып;

      4) оқылым және айтылым. Қосымша элементтермен (и-ш, о-а), элементтердің кеңістіктік орналасуымен (б-д), сондай-ақ сызу қиын (з, к) ерекшеленетін, өтілген дыбыстар мен әріптердің, сызбасы ұқсас әріптердің қайталануы. Сөйлемнің басында және соңында бас әріппен жазу дағдысы. Азық-түлік, жануарлар, балықтар, табиғат, адамдардың кәсіптері (Сатушы, кассир, сауыншы, балықшы, цирк) бейнеленген суреттерді қолданатын аудио және визуалды жаттығулар. Екі-үш суреттен қажетті суретті таңдау және Өлеңді тыңдауға, қысқа әңгімеге немесе әрекетті бейнелейтін суретті көрсетуге негізделген қимылдарды орындау. Мұғалім-логопед жасаған тақырыптық пиктографиялық стендтерден ақпаратты "оқу" (тамақ, күн тәртібі, демалу және т.б. туралы), тыңдау кезінде өлеңдерді келісу (конъюгация), содан кейін оларды өз бетінше баяндау. Оқушыларды мұғалім оқыған мәтін бойынша іс-әрекетке шақыру. Әріптер мен сөздерді оқу ("жаһандық оқу"). М, Н, Ң, П, Б әріптерімен танысу (өлшемі 5 және 3 см контур бойымен кесілген), артикуляцияны визуалды бақылаусыз есту қабылдауына негізделген әріптерді көрсету, суреттер мен сандар арасында әріптері бар карточканы таңдау. "Визуалды сканерлеу" және кескінге сүйену негізінде тиісті заттар мен суреттерге бекітілген карточкалар бойынша сөздерді "оқу".

      Таныс әріптерден (Ана, ата, апа) тұратын сөздер басылған карточкалармен танысу. Тиісті суреттерге сөздермен карточкаларды орналастыру немесе оларды нақты заттарға бекіту: тақтаға, терезеге және т. б., таныс сөздерді заттармен, суреттермен байланыстыру пиктограммалардың астындағы сөздерді оқу және А, Ә, О, Ө, У, И, Е, Ы, І, М, Н, П, Б әріптерін осындай әріптерге қою (төсеу) сөздердегі әріптер. Журналдарды "оқу": журнал беттерін ашу, қарау, "иллюстрациялармен", "мақала атауларымен" және "мәтіндермен" танысу, оқушыларға балалар мен ата-аналарға арналған заманауи журналдардан және басқа журналдардан мақалалар көрсету және оқу. Ауызша және вербалды емес қарым-қатынас құралдарын қолдана отырып, суреттерді атау және жағдайларды сахналау.

      Дауысты дыбыстарды белгілермен белгілеу: [a] – шеңбер, [o] – сопақ, [у] – кішкентай шеңбер, [ы] – көлденең созылған кең сопақ, [и] – көлденең созылған тар сопақ, [э] – тігінен созылған сопақ. Барлық дыбыстардың белгілермен, содан кейін сәйкес басылған әріптермен дәйекті байланысы (дыбыстар әр түрлі дауыс күшімен, интонациямен айтылады). Зерттелген сөздердегі әріптерді тану (ана, әке, әйел, орындық, үстел, үй).

      Ағаштан, пластмассадан, картоннан жасалған ішкі және сыртқы трафареттерді қарапайым және түрлі-түсті қарындаштармен, шарикті қаламдармен штрихтау және көлеңкелеу, мұғаліммен бірге бояулармен сурет салу (қылқаламмен жағу, жағу, қылқаламның ұшымен түрту). Қағаз жолағындағы, квадраттағы, шеңбердегі, сопақшадағы нүктелер мен соққылардан үлгі бойынша өрнектер жасау (үлгіні көбейту алдында алдын ала талдаумен). Пішіні бірдей, бірақ мөлшері әртүрлі бөліктерден тұратын заттарды салу. А, О, У, И, Е, Ы, М, Н әріптерінің трафареттері бойынша "хат" (оқушылардың жеке мүмкіндіктеріне қарай), мектеп керек-жарақтарының "өшіргіш", "қарындаш", "дәптер", "қалам" пиктограммаларымен арақатынасы. "Еркін жазу" қағидаты бойынша әріптердің "хаты" (М.Монтессори бойынша). Бастапқы, екі және бірнеше тірек нүктелері бойынша көлденең, тік, қисық сызықтарды салу. Музыкалық аспаптардың ыырғақты соққыларына немесе мұғалімнің шапалақтарына сәйкес торкөз және жол дәптеріне сызықтар жазу — >.

      36. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 7 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) тілдің психологиялық базасы. Кинестетикалық праксис пен гнозисті топтастыру үшін типтік жалпыламалар. "Л" и "А" әріптердің моделінің стереогнозы. Қарым-қатынас кезінде мимикалық позалар мен қуаныш, таңдану, сәлемдесу қимылдары, таңдану, қорқыныш, қайғы реакцияларын түсіну және қолдану. Сериялау операциялары, оның бөліктерінен объектіні синтездеу, таныс заттардың стереогнозы, бейнелеу жағдайындағы әрекеттер (табиғат дыбыстары – сөйлеу дыбыстары). Көлемді, дәлдікті, жылдамдықты, белсенділікті, үйлестіруді сақтай отырып, қозғалтқыш бағдарламасын дәл орындау. Белгілі бір бұлшықет топтарына бағытталған моторлық импульстарды ынталандыру, кинестетикалық талдау және синтез процестерін қалыптастыру, саусақтардың қозғалыстарының кинестетикалық афферентациясы, еліктеу және ауызша Нұсқау бойынша мимикалық бұлшықеттердің қозғалысын дамыту негізінде (еліктеу, үлгі бойынша) және өздігінен (ауызша нұсқау бойынша) саусақтардың қозғалысын кинестетикалық ұйымдастыруды дамыту (көзді қысу, ұртқа үрлеу, қастарды көтеру және қабағын түйу). Сөйлеудің интонациялық экспрессивтілігін қолдану және басқалардың сөйлеу мәнерлілігін есту қабілеті. Заттарды (текшелер, басқатырғыштар, мозаика) манипуляциялау процесінде конструктивті праксисті, қол-көз координациясын және моторлы жадын дамыту.

      Оқушылардың қозғалыс стереотиптері мен графикалық қабілеттерін дамыту (көлеңкелеу, сурет салу, графикалық қатарлар). Әрекеттер мен қозғалыстардың етістіктермен және "Көңілді адамдар" ойын түрі бойынша кеңістіктік координаттарды білдіретін сөздермен байланысын бекіту;

      2) сөздері түсіну және айтылым. Қарама-қарсы дауысты дыбыстарды ([и-у], [и-о], [а-у], [е – у]) және артикуляцияға жақын дауыссыз дыбыстарды ашық буындарда (жұмсақ таңдайдың қатысуымен-[м-б], [н-д]) ажырату жаттығулары негізінде фонематикалық қабылдауды дамыту], білім беру орны бойынша – [п-т], [пт], [м-н]). Жүйелі ұйымдастырылған қозғалыстарды орындау кезінде ауызша праксистің даму процесінде артикуляциялық қозғалыстардың кинестетикалық негізін қалыптастыру (артикуляциялық гимнастиканың арнайы кешендері). Дұрыс айтылатын дыбыстарды артикуляциялау кезінде әртүрлі артикуляциялық органдардың жағдайын нақтылау арқылы мотор-кинестетикалық кері байланысты дамыту, қажетті артикуляциялық қалыпты (артикуляциялық гимнастиканың арнайы кешендері) табу және ұстау процесінде дыбыстардың нормативтік артикуляциялық тәсілдерін қалыптастыру, дыбыс шығаруға дайындық кезеңінде арнайы жаттығуларды орындау барысында артикуляциялық мүшелерінің нормативтік құрылымдарын қалыптастыру; жеке қиындықтарды жеңу. Дауысты және дауыссыз дыбыстарды (дауысты және дауыссыз, қатты және жұмсақ) қайталау, оларды ажырату, "Р және Л, М және Б" артикуляциялық ұқсас дыбыстарды, мұрын және ауыз дауыссыз дыбыстарын ажырату (ауа ағынының бағытын кинестетикалық бақылау). Деформацияланған сөзбен жұмыс, сөз бен схеманың, сөз бен модельдің арақатынасы. Екі буынды сөздермен жұмыс (пана), төрт буынды ашық буынды сөздермен). Дауысты және дауыссыз, қатты және жұмсақ дауыссыз дыбыстарды ажырату.

      Жұмыста, таңертең, түстен кейін, кешке сәлемдесу сөздерін қолдану, "Сәлем" және "Қайырлы күн" реңктерін ажырату. Қоштасу кезінде белгілер мен мимиканы қолдану: "Қайырлы күн, сәлем, сәлем (көңілді)". Стикерлермен жұмыс істеу қабілеті (сюжеттер бойынша сәлемдесу жолдарын оқу және тарату). "Күлімсіреу" және "күлкі" ұғымдарын ажырату. "Туған күн" тақырыбындағы сөздікті жандандыру (дастархан, сыйлық, алғыс сөздер), оқу пәндерінің атаулары, тұрмыстық заттар, тамақтану нормалары мен режимі, Негізгі тамақ өнімдері (нан, жарма, ұн өнімдері, сүт және сүт өнімдері, қант, көкөністер, жемістер, балық) көкөністер мен жемістерді өңдеудегі реттілік (сұрыптау, жуу, сақтау). -Ші-жұрнағы, зат есімнің сөзжасамы, сын есімдердің сөзжасамы арқылы зат есімдердің сөзжасамына бақылау жасау. "Театр" тақырыбындағы сөздікті белсендіру (талғампаз, әдемі, пальто, гардероб, бағдарлама сатып алыңыз, фойеде). Ситуациялық телефон диалогында предикативті сөздікті белсендіру (айту, телефонды алу, теру, ұялы телефон, тыңдау, өзін таныстыру үшін сөздер мен сөз тіркестері, тікелей телефонға сөйлеу, анық, сыбырламай, айқайламай). Септік жалғаулармен көрсетілген кеңістіктік қатынастарды түсіну, заттардың, әрекеттердің, күйлердің, белгілердің, қасиеттер мен қасиеттердің (түс, пішін, шама, дәм) атауларын білдіретін сөздердің мағыналарын нақтылау және оларды пиктограммалармен байланыстыру негізінде оқушылардың экспрессивті сөздігін кеңейту. Сөз қорына объектілерді елеулі белгілері бойынша ажырату және жалпылау негізінде бөлінген қарапайым ұғымдарды білдіретін сөздерді, сондай-ақ түрлерді, жалпы және дерексіз жалпыланған ұғымдарды білдіретін сөздерді (жақсылық, жамандық, сұлулық) енгізу, экспрессивті сөздікте сан есімдерін бекіту (қалыптасқан сандық көріністер шегінде), қысқаша сипаттамалық әңгімелер құрастыру жемістер, жидектер, көкөністер;

      3) фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас. Бейтаныс ересек адамға сөйлейтін сөз тіркестерін қолдану: тиісті ережелерді есте сақтау негізінде көлікке отыруға шақырудан сыпайы бас тарту (ешқашан бейтаныс адаммен жүруге келіспе, әрқашан отбасыңа немесе достарыңа қайда бара жатқаныңызды және кіммен бірге екенінді айт, өз атыңды айту керек және қашан болмайтын жағдайларды ажырата біл). Құттықтауларды, тілектерді құттықтау хатына жаза білу, кіші және үлкен сыйлықтарды тапсыру кезінде сөз тіркестерін, сыйлықты қабылдау кезінде сөз тіркестерін айта білу. Отбасы мүшелерінің күнделікті тұрмыстық қызметіне қатысу: сатып алу, тамақ дайындау, тазалау, жуу, жуу, ұсақ жөндеу. Үй-жайлардың, жиһаздардың, функциялардың, безендірудің мақсатын сипаттайтын, сөз тіркестерін бір-екі сөзбен, көрсетумен, қимылмен, сөз тіркестерін түрлендірумен толықтыратын "Пәтерге экскурсия (фотосуреттер немесе бейнелер бойынша)" үйлесімді әңгіме құру (жасыл кастрөл шкафта тұр. Көк кастрөл үстелде тұр. Шәйнектің артында сары кастрөл тұр). Модель бойынша фразаны жаттықтыру: зат есім (есімдік) плюс сын есім плюс етістік (мен театрда әдемі киінемін). Фотосуреттердің реттілігін орнату арқылы мұғалімнің сұрақтары бойынша әңгіме құрастыру – экскурсияның іздері бойынша, суреттерді көшірмелерге жабыстыру, бірнеше ұсынылған нұсқалардың ішінен стильге сәйкес келетін көшірмені таңдау.

      Арнайы ұйымдастырылған коммуникативті жағдайларда диалогтық сөйлеуді мақсатты түрде оқыту (әңгімеде, тапсырмаларды орындау кезінде, үстел үсті ойындарымен сабақ барысында және т.б.). Жақсы таныс ертегілер мен әңгімелерді пиктографиялық кодтар, сөйлеу құралдары, мұғалімнің көмегімен әңгімелеу, сипаттамалық әңгімелерді бірлесіп құрастыру (ойыншық, сурет бойынша). Сөздік және сөзге қатысы жоқ қарым-қатынас құралдарын қолдана отырып, күнделікті мазмұны бар сюжеттік суреттер сериясы бойынша баяндау әңгімелерін құрастыру (пиктограммалар, сурет немесе заттың егжей-тегжейін көрсететін мұғалім-логопедтің қимылдары бойынша). Жеке тәжірибеден (мектеп медициналық кабинетінде, емханада, дәріханада дәрігерге бару) сұрақ-жауап формасы негізінде қысқа әңгімелер құрастыру. Рөлдік ойындарға қатысу "Біздің театр. Біздің қойылым" (сұраққа жауап Сіздікі қай орын?), "Телефонмен сөйлесу" (атыңды ата, қайдан қоңырау шалдың, не болғанын айт, қай жерде болғанын айт, ересек адамның айтқанын мұқият тыңда, айтқанын жаса), "Супермаркет" (белгілі бір тауарларды табуға көмектесуді сұра), "Туған күн" (Ерлан Сауле мен Сапарды шақырды және олар Ерланның ата-анасына өздері туралы айтып берді. "Комикстермен" жұмыс – "бұлтқа" өз атыңды, тегіңді, мекен-жайыңды, кімге және не беру керектігін жазу). "Менің Отаным", "Менің қалам", "Туған өлкенің көрікті жерлері" тақырыптарында әңгімелесу, сұрақтарға жауап беру және оларды қою мүмкіндігі ("Сен қай қалада тұрасың", "Қанша адам", "Қандай жиһаз", "Қандай бөлме", "Не істегенді ұнатасың?"), пиктограммалар немесе суреттер түрінде "Мен үйде не істеймін" әңгімесін, "Мен және менің отбасым" коллажын құрастыра отырып, олардың отбасы өміріндегі оқиғаларға ұқсас оқиғаларды бейнелейтін журналдар мен газеттерден фотосуреттер, суреттер таңдаңыз. Диалогты бастау (еліктеу бойынша) немесе ұйымдастырушы бағыттаушы көмекпен);

      4) оқу және жазу. Е, е, және, ю, мен әріптерімен жұмсақтықты белгілеу кезінде қатты және жұмсақ дауыссыздарды ажырату, сөздің соңы мен ортасындағы дауыссыздардың жұмсақтығын білдіретін ь әрпі. Қолжазба материалын оқу дағдысы, жалпы қауіпсіздік белгілері мен ақпараттарды Жаһандық оқу (тану) (тоқтату, қауіпті, улану, жеуге жарамсыз, ауысу, дүкен, дәріхана). Мұғалім-логопедтің көмегімен тақырыптық пиктографиялық стендтер құру және оқушылардың сабақтарда осы стендтерде ұсынылған ақпаратты "оқу", "жинау", "жұлу, "суару" пиктограммаларымен танысу. Пиктограммалармен жаттығулар. Әдеби шығармаларды оқу, иллюстрациялар мен картиналарды қарау, ертегілерді, өлеңдерді, қысқа әңгімелерді тыңдау, шығармалардың кейіпкерлерін атау (иллюстрацияларда көрсету). Тыңдау барысында өлеңдерді үйлестіру, содан кейін оларды барлық қол жетімді құралдармен дербес айту. Мұғалім-логопед оқыған мәтін бойынша драматизация ойындары, әріптер мен сөздерді оқу ("жаһандық оқу"), дауысты дыбыстардың артикуляциясын тиісті белгішелермен белгілеп "оқу", жазылған дыбыстарды әр түрлі дауыс күшімен, интонациямен айту. Белгілі бір суреттерге сәйкес сөздермен карталарды ашу: жаңбыр, қыс, қар, көктем, жаз. Пиктограммалармен қол қойылған сөздерді оқу және сөздердегі сол әріптерге А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ, И, Е, П, Б, М, Т, Д, Н, Ң әріптерін қабаттастыру (төсеу). Танысқан сөздердегі әріптерді тану (ана, әке, әйел, орындық, үстел, үй). Дауысты дыбыстардың дыбыссыз артикуляциясы және оларды символдық кескіндер мен әріптермен байланыстыру. Таныс сөздерді заттармен, суреттермен, пиктограммалармен байланыстыру. Әріптерді буынға дәйекті түрде қосу-біріктіру (ма, му, мы, мо, ми), содан кейін кері буынға (бөлінген алфавит әріптерінен буындарды құрастыру), таныс сөздерден буындарды таңдау (ана, пана, атта, атпа), басылған\жазылған сөздегі тиісті буынға буыны бар картаны қолдану, инсульт және қарапайым Түрлі-түсті қарындаштармен, шарикті қаламдармен. Әріптер мен сандардың контурлық кескіндерін қағаз парағына, екі параққа — сандар мен әріптерге, А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ, И, Е, У, П, Б, М, Т, Д, Н әріптерінің трафареттері бойынша "хат" (әріптердің мөлшері — 1-3 см) желімдеу. Контур сызықтары (нүктелері) бойынша әріптерді жазу, музыкалық аспаптардың ырғағы соққыларына немесе мұғалімнің шапалақтауына сай торкөз және жол дәптерге сызықтарды "жазу": ұзын сызық және қысқа сызық, бірдей сызықтар. Мектеп керек-жарақтарын пиктограммалармен байланыстыру, тиісті пәнді және оған арналған пиктограмманы таңдау: "Бормен қайда жазуға болады?", "Олар қағазға не жазады?", "Қарындашты қағаздан қалай өшіруге болады?".

Параграф 2. Оқыту мақсаттарының жүйесі

      37. Бағдарламада ұсынылған оқыту мақсаттары кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгіде бірінші белгі – сыныбын, екінші және үшінші белгі – бөлімнің және бөлімшенің реттік санын, төртінші белгі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 5.1.1.1 кодында "05 - сыныбы, "1.1" - бөлім және бөлімше, "1" - оқыту мақсатының реттік саны.

      38. Оқу мақсаттары бөлімдер мен сыныптар бойынша берәлген:

      1) "Тілдің психологиялық базасы" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

5 сынып

6 сынып

7 сынып

1.1. Сенсорлы гнозис және праксис

5.1.1.1 қоршаған орта дыбыстарын тындау, естуінің шоғырлануын көрсету

6.1.1.1 берілген темппен ырғақта қол саусақтарын айналдырып қиымлдар жасау

7.1.1.1 әртүрлі массажерларды (арнайы және алмастырушы) қолданып, өз бетінше 2-3 тәсілден массаж жасау

5.1.1.2 жақын жерде қозғалып келе жатқан затты көзімен бақылау (көлденеңінен, тігінен, шеңбер бойынша, алдыға/артқа) бір минут

6.1.1.2 қорапқа ұсақ заттарды бір мезгілде үлгі бойынша, әртүрлі тәсілмен, екі қолмен салу

7.1.1.2 таныс заттарды нақты түрлі түсті, бейнелік, толық емес, бір-біріне салынған суреттерден 10-15 секундта тану

5.1.1.3 адамның түріне, фотосуретіне 30 секунд көзін тоқтату

6.1.1.3 дене мүшелері, басымен, артикуляция мүшелері, саусақтарымен үлгі және сөздік нұсқау бойынша ерікті қимылдар орындау: жеке, кезектескен, бірінен соң бірі, қимылдар сериясы

7.1.1.3 қимылдарды етістіктермен, кеңістіктік координаталарды білдіретін сөздермен "Көңілді адамдар" типі бойынша үйлестіру

5.1.1.4 таныс затты жеке бөліктері, оларға тән дыбыстары (дыбыс шығаратын ойыншықтар) бойынша, сипап сезіп тану

6.1.1.4 дыбыс көзін табу және орнын белгілеп, көрсету

7.1.1.4 сөзге қатысы жоқ дыбыстардың күшін (қатты-ақырын) және алыстығын (алыс-жақын) табиғат дыбыстарын ажырату

5.1.1.5 ырғақты суретті дыбыстың күшін ажырата отырып қайталау (екіден төртке дейінгі сигналдар)



5.1.1.6 қозғалыссыз көзден жоғары, төмен, көз бойындағы, қарама-қарсы тұрған затты көзімен бақылау 1 минут бойы



1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

5.1.2.1 адамға қажетті киім мен аяқ киімді сыртқы түріне, көңіл-күйіне қарай-дәлелмен таңдау

6.1.2.1 бөлік пен бүтінді тақырыптық суреттерде, сюжеттік картиналарда, Равен матрицаларында, қарапайым басқатырғыштар композицияларында байланыстыру

7.1.2.1 топтастыру моделі спецификациясы бойынша түрліне қарай жалпылау

5.1.2.2 тиісті мимикалық және пантомимикалық позаларды қабылдап, зейінді көрсету және қоршаған оқиғаларға жауап беру

6.1.2.2 бірізділік бойынша есту жадының жеткілікті көлемді көрсете отырып,, сөйлемдегі сөздерді құрастыру, содан кейін қайталанатын қайталау-тізбек бойынша: Мен; Мен қалаймын; Мен жүргім келеді

7.1.2.2 адекватты интонацияға сәйкес келетін мимикалық реакцияларды тану

5.1.2.3 схемалық сенсорлық жоспар бойынша тақырыпты тыңдау, қарау және тактильді зерттеу

6.1.2.3 құбылыстар мен оқиғалардың себептері мен салдарын, логикасын анықтау: басында не болды, содан кейін не болды-4-5 сюжеттік суреттер сериясы бойынша

7.1.2.3 бір ұсыныстан екі-үш жалпы қозғалыс тізбегін, заттарды екі қолмен ұстап тұрған екі элементтің тіркесімін қайталау

5.1.2.4 өткен тақырыптар бойынша зат, сурет және питограмманыы сәйкестендіру

6.1.2.4 айнаға өзіне қарап, сыртқы келбетіне сын көзбен қарау, бағалау, жөндеуге тырысу (шашын, киімін, т.б.)

7.1.2.4 адамдардың сезімдері мен қажеттіліктері туралы тыңдалған мәтіннің жалпы нақты мазмұнын тиісті мимикалық позамен, мазмұнның тақырыппен, суретпен, пиктограммамен және сөзбен байланысын түсіну

5.1.2.5 практикалық іс-әрекет процесінде жануарларға қамқорлық пен қауіпсіз мінез-құлықты көрсету



5.1.2.6 қызығушылық пен қызығушылықты көрсете отырып, қоршаған оқиғаларға, диалогтарға көрнекі назар мен реакцияны шоғырландыру



      2) "Сөздерді түсіну және айту" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

5 сынып

6 сынып

7 сынып

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

5.2.1.1 еліктеуге арналған тыныс алу- дауыстық және артикуляциялық жаттығулар. Дұрыс физиологиялық (диафрагмалық-қабырға) тыныс алуды, қысқа және үнсіз тыныс алуды (иықты көтермей), тыныш және бірқалыпты (ұртты толтырмай) дем шығаруды бекіту

6.2.1.1 жалпы артикуляциялық гимнастика жаттығуларын орындау процесінде берілген позаны ұстаңыз (еліктеу және ауызша нұсқау бойынша)

7.2.1.1 қарама-қарсы дауысты дыбыстарды ([и-у], [и-о], [а-у], [е-у]) және артикуляцияға жақын дауыссыз дыбыстарды ашық буындарда (жұмсақ таңдайдың қатысуымен: [м-б], [н-д]; жасалу орны бойынша: [п-т], [тна], [м-н]

5.2.1.2 дауысты дыбыстарды біртіндеп айта білу, олардың санын көбейту.

6.2.1.2 дыбыстарды айту кезінде еріннің орналасуын бейнелейтін суреттерге сүйене отырып, олардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде объективті суреттер-символдарға сүйене отырып, дыбыстарды айту

7.2.1.2 саналы түрде дұрыс айтылатын дыбыстарды артикуляциялау кезінде әртүрлі артикуляциялық мүшелерінің қалпын (позицияларын) көбейту

5.2.1.3 үлгі бойынша дыбыстау процесінде бір буыннан екіншісіне біркелкі ауысу

6.2.1.3 ақаулы фонемалары жоқ ашық буындардың құрылымының үш буынды сөздерін анық және тұтас айту (Асық ал, ата!"

7.2.1.3 саналы түрде қажетті артикуляциялық позаны табу және ұстап тұру процесінде дыбыстардың нормативтік артикуляциялық тәсілдерін жаңғырту (артикуляциялық гимнастиканың арнайы кешендері)

5.2.1.4 ысқырық және ызың фонемалардың жеке айтылуын дифференциациялау (с-ш, з-ж, ц-с)

6.2.1.4 ерте және орта онтогенездің дауыссыз дыбыстарымен дауысты дыбыстардың тіркесімін айту [м,б,п, т, д, н, к, г, х, в, ф]

7.2.1.4 3-4 элементтен (артикуляциялық гимнастиканың арнайы кешендері) жүйелі түрде жасалған қозғалыстарды орындау

5.2.1.5 қойылған дыбыстарды айту кезінде күш-жігерді, дыбыстарды, буындарды, сөздерді анық және нақты айтуға ұмтылуды көрсету

6.2.1.5 жеке айтылу қиындықтарын жеңе отырып, басында немесе соңында (нан, тас) бір буынды сөздерді анық айту

7.2.1.5 дауысты дыбыстарды, жұптасқан дауысты және дауыссыз, қатты және жұмсақ дауыссыздарды ажырату, артикуляциялық ұқсас дыбыстарды [Р және Л], [М және Б] ажырату, мұрын және ауыз дауыссыз дыбыстары, ауа ағынының бағытын кинестетикалық бақылауды жүзеге асыру

5.2.1.6 дыбыстарды жеке күйде дұрыс және айқын айту, дауыстылар [а, ә, у, о, і], дауыссыздар [т, м, с, х], оларды сөздің басы мен соңында ажырату



5.2.1.7 екі-үш буынды сөздерді дауысыз дыбыстар қатар келмейтін жағдайда және жабық буында (шана, телефон, қалашық), дауыссыз дыбыстар қатар келген жағдайда (алма, ескерткіш, бастық, сатушы, Ақмарал) анық айту, йот дауысты дыбыстары бар сөздер (а, е), дифтонгтың орнын анықтау



5.2.1.8 екі буынды сөздерді тұйық буынмен және ортасында (Нұрлан, Асқар), үш буынды сөздерді тұйық буынмен (телефон, қалампыр) анық айту



5.2.1.9 бір, екі, үш буынды сөздердің ырғақты үлгісін үлгі бойынша көбейту



5.2.1.10 артикуляция мүшелерінің орналасуын атау және білу



2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

5.2.2.1 ата-аналардың, мұғалімдердің аты-жөнін, жасын, атын және әкесінің атын, айналасындағылардың, өмірге қажетті заттардың аттарын білу және сұрау бойынша атай білу

6.2.2.1 үйіңнің мекен-жайын, мектептің (балалар үйінің) мекен-жайын, елдің, астананың атауларын білу және сұрау бойынша атай білу

7.2.2.1 жақын сөздер мен сөз тіркестерінің мағыналарының реңктерін ажырату: "күлімсіреу" және "күлкі", "сәлем" және "Қайырлы күн", қоштасу және сәлемдесу кезінде мимиканы қайталау ("Қайырлы күн, сәлем, сәлем (көңілді және көңілді)

5.2.2.2 сөйлеуде адамның бет-әлпетін, эмоциясын, көңіл-күйін (жақсы, жаман, қалыпты), эмоциясын (қуаныш), қайғысын (мұңаюын), білдіретін сөздерді белсенді қолдану), күйлер (қайғыру, ауыру, біреуді сағыну)

6.2.2.2 сөйлеуде "әдептілік" тақырыбында етістік, номинативті және атрибутивті сөздікті қолдану: қалай дұрыс жүру керек (тура), отыру (түзу), тұру (тез, бірақ асықпау), қолды ұстау, қарау, жөтелу, түшкіру, күлу, тұру, кезекте тұру, жол беру, есікті ашу, мейірімді болу

7.2.2.2 "Туған күн" тақырыбы бойынша әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну және белсенді қолдану: үстел, сыйлық, алғыс сөздерін қою

5.2.2.3 практикалық материалда сөзжасау дағдыларын қолдану

6.2.2.3 "Әдептілік" тақырыбы бойынша сын есімге жұпты саналы түрде таңдау: әдепсіз-жағымсыз, сыпайы-жағымды

7.2.2.3 мұғалім-логопедпен бірге бақылау және –шы жұрнағы арқылы сөзжасау

5.2.2.4 көкөністерді, жемістерді, ағаштарды, саңырауқұлақтарды, бөлме өсімдіктерін және үй жануарларын атау, тану, түсі, пішіні және дәмі бойынша салыстыру

6.2.2.4 сөйлеу этикетінің сөздерін саналы және белсенді қолданыңыз: рахмет, кешіріңіз, өтінемін

7.2.2.4 оқу пәндерінің, тұрмыстық заттардың, негізгі тағамдардың атауларын ажырату және қолдану: нан, жарма, ұн өнімдері, сүт және сүт өнімдері, қант, көкөністер, жемістер, балық, тамақтану нормалары мен режимі туралы түсінікке ие болу

5.2.2.5 бөлме өсімдіктері мен жануарларға, жиһазға, киімге күтім жасау әрекеттерінің мағынасы бар етістік және номинативті лексиканы түсіну және белсенді қолдану, жуу, сүрту, тазалау, шаю, жуу, жанармай құю, түзету, жасау (тазалау) сөздерінің мағыналарын ажырату, септіктердің жалғауларын түсіну

6.2.2.5 "Киім және сән" тақырыбы аясында әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну, саналы және белсенді қолдану: мерекелік киім, зергерлік бұйымдар, моншақтар, шаш үлгісі, қол, шаш күтімі, тарақ, өзін-өзі күту, суық, жылы, ыңғайлы

7.2.2.5 мұғалім- логопедтің көмегімен көрнекі тіректер арқылы етістіктерде көбейте білу және көкөністер мен жемістерді өңдеудегі жүйелілік: сұрыптау, жуу; сақтау (тамақ), етістіктердің префиксальды сөзжасамын қадағалау( жуу, сақтау, сұрыптау, тастау)

5.2.2.6 осы және өткен шақ зат есімдері мен етістіктерінің көптік жалғауын көпше жалғауымен түсіну және қолдану

6.2.2.6 "Денсаулық" тақырыбы аясында әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну, саналы және белсенді қолдану: спорт, дене шынықтыру, жаттығу)

7.2.2.6 "Театр" тақырыбы бойынша әр түрлі грамматикалық категориялардың сөздерін ажырату және қолдану: талғампаз, әдемі, пальто, гардероб, бағдарлама сатып алыңыз, фойеде

5.2.2.7 зат есімнің кішіреіткіш мән беретін жұрнақтардың мағынасын түсіну және қолдану (-ше,- ша)

6.2.2.7 адамның негізгі сезімдерін, тәжірибелері мен қажеттіліктерін білдіретін әртүрлі грамматикалық категориялардың (тыныштал, кейбір жағдайларда ренжіме, кездейсоқ ауырған немесе ренжіткен, қиындық тудырған, мейірімді, сюжеттік суреттерден мінез-құлық ерекшеліктерін анықтайтын жағдайлар сөздерін түсіну, саналы және белсенді қолдану

7.2.2.7 кеңістіктік жағдайларды септік жалғауларын түсіну

5.2.2.8 "Менің денем және мен", "Менің үйім, менің отбасым" (дымқыл, құрғақ) тақырыптары бойынша сын есімдер мен зат есімдерді, дене мүшелерінің атаулары мен белгілерін және олардың функцияларын, сыртқы түрі мен сипатын, дәретхана заттарын қолдана отырып, "сәйкестік" байланыс түрімен сөз тіркестерін құрастыру


7.2.2.8 ситуациялық телефон диалогында предикативті сөздік пен ілеспе үстеулер мен зат есімдерді ажырату және қолдану: айту, телефонды көтеру, теру, ұялы телефон, тыңдау, үшін таныстыру ("Ақмарал тыңдайды", "Әңгімені аяқтайды"), тікелей телефонға сөйлеу, анық, сыбырламау, айқайламау, мұқият тыңдау

5.2.2.9 сөйлеу кезінде етістіктерді қолданыңыз: жуыну, шомылу, киіну, шешіну, тарау


7.2.2.9 абстрактілі және жалпылау ұғымдарын білдіретін сөздердің мағыналарын түсіну және ажырату (жақсылық, жамандық, сұлулық)

5.2.2.10 әр түрлі интонациясы мен қарқыны бар сөздерді анық айту (еліктеуге негізделген)


7.2.2.10 сандық атауларды түсіну, ажырату және белсенді қолдану (қалыптасқан сандық көріністер шегінде)

5.2.2.11 үш буынды сөздерді қиылысқан және жабық буынмен (ескерткіш, бастық, сатушы, Ақмарал) анық айту



      3) "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

5 сынып

6 сынып

7 сынып

3.1. Сөйлем және мәтін

5.3.1.1 Өз атынан эмоциямен (педагогтың көмегімен) хабарлама түріндегі екі сөзден құралған сөйлемдерді құру ("Мен...", "Біз..."), екінші жақтан ("Сен...", "Сендер..."), үшінші жақтан ("Ол...", "Олар..."), "графикалық көмекті" символикалық суреттерді, бсқа да көрнекіліктерді қолданып

6.3.1.1 басшылық көмекпен практикалық әрекеттер туралы әңгіме құрастыру

7.3.1.1 бейтаныс ересек адамға айтатын сөз тіркестерін білу, суреттерден сыпайы бас тарту туралы сөздерді білу және айту

5.3.1.2 сөздерді, сын есімдерді септіктерде дұрыс қолданып, жақсы таныс заттарды қолданып, жай жайылма сөйлемдер құру

6.3.1.2 сурет-графикалық жоспар құру (қажетті суреттерді немесе диаграммаларды таңдап, ретке келтіріп)

7.3.1.2 өткен тақырыптар бойынша фразалық модельдерді қолдана отырып, үй - жайлардың, жиһаздардың, безендірудің сыртқы түрі мен мақсатын сипаттай отырып, "Пәтерге саяхат (фотосуреттер немесе бейнелер бойынша)" үйлесімді әңгіме құрастыру

5.3.1.3 логопед соңынан тақпақ, санамақтарды қайталау

6.3.1.3 моделге сәйкес сөз тіркесін жасау: сын есім плюс зат есім плюс зат есім (есім сөз)плюс етістік (Әдепті бала дәрігерге алғыс айтады) мұғалім-логопедтің басшылығымен

7.3.1.3 сөз тіркесін бір-екі сөзбен, көрсетумен, қимылмен толықтыру, түрлендіру, предикаттың бетін, уақыты мен санын, субъектінің немесе толықтырудың бетін, санын және жынысын өзгерту, белгілер мен сөздер-заттарды ауыстыру, грамматикалық және тақырыптық контекстті өзгертпеей (шкафта Жасыл кастрөл бар. Көк кастрөл үстелде тұр. Шәйнектің артында сары кастрөл тұр)

5.3.1.4 қысқа қарапайым ертегілердің, әңгімелердің сюжеттерін иллюстрацияға сүйене отырып қол жетімді деңгейде түсіну және өз сөзімен жеткізу

6.3.1.4 есіктердің ашылуымен бірге жүретін жол беру, ауыр салмақ көтеруге көмектесу, өз орныңызды алу туралы ұсыныс жасау

7.3.1.4 модель бойынша сөз тіркестерін құру: зат есім (есімдік) плюсзат есім плюс етістік "Кино" тақырыбындағы зат есім. Театр. Көрме" (Мен театрға әдемі киінемін. Анам пальтосын гардеробқа тапсырады)

5.3.1.5 сөйлеу әрекетіне қызығушылық таныту, жеке сөздерді, сөз тіркестерін айтуға және қайталауға деген ұмтылыс – эмоционалды бірлік аясында, табиғат немесе отбасы туралы әңгімеде өзара әрекеттесуге ұмтылу

6.3.1.5 адамның мінезін анықтау сюжеттік сурет бойынша, модель бойынша сөйлемдер құрастыру кезіндегі оның әрекеттері: зат есім (есімдік) плюс етістік-есімдік плюс сын есім (Ол төбелеседі-ол зұлым), ойын-әңгімеге қатысу

7.3.1.5 Мұғалім-логопедтің сұрақтары бойынша фотосуреттердің реттілігін орнатып, кезінде-экскурсияның іздері бойынша арқылы әңгіме құру, суреттерді көшірмелерге жапсыру

5.3.1.6 “Үй өсімдіктеріне күтім жасау" туралы модель бойынша әңгіме (3-5 сөйлемнен)

6.3.1.6 киім үлгілері, шаш үлгілері бейнеленген журналдарды қарауды және талқылауды бастау, киім үлгілері мен шаш үлгілерін талқылау бойынша диалогқа қатысу, "Қуыршақты киіндір" ойынын ойнау

7.3.1.6 ұсынылған бірнеше жолдан стильге сәйкес келетін репликаны таңдау арқылы әңгімелер құру

5.3.1.7 “Үй жануарлары (қоян, мысық, ит)" сенсорлық жоспары, фото және бейнематериалы бойынша сипаттама-әңгіме құру, "Менің сүйікті тағамым"

6.3.1.7 суреттерде бейнеленген өмірлік жағдайларды талдау элементтерімен "Кімдікі дұрыс, кімдікі дұрыс емес?", дауды жүргізу ережелерін сақтай отырып, әңгімелесушілердің мәлімдемелерін өз бақылауларымен толықтыру

7.3.1.7 тапсырмаларды орындау кезінде, үстел үсті ойындарымен сабақ барысында әңгімені бастау және өрістету

5.3.1.8 жалпы талаптар мен ережелерді саналы түрде орындай отырып, тыйым салу белгілерін ұжымдасып, бояуға қатысу (саябаққа экскурсия ізімен)

6.3.1.8 бірінші, екінші және үшінші жақтан ұйымдастырушылық және бағыттаушы көмекті пайдалана отырып: графикалық кеңестер, символдық бейнелер және басқа да көрнекі тіректер арқылы қысқаша сипаттама әңгімелер құрастыру ("Мен нан сатып аламын", "Біз мерекеге торт сатып аламыз", "Ол...", "Олар...)-

7.3.1.8 жақсы таныс ертегілер мен әңгімелерді пиктографиялық кодтардың, сөйлеу құралдарының көмегімен-мұғалімнің басшылығымен айтып беру

5.3.1.9 модельдер бойынша сөз тіркестерін тұжырымдау: зат есім плюс зат есім, зат есім плюс етістік, сын есім плюс зат есім плюс етістік: Менің көзім бар, кітапты көремін, мұрным бар , гүлді иіскеймін (тексеру)

6.3.1.9 жеке тәжірибеден сұрақ-жауап сөйлеу формасы негізінде қысқа әңгімелер құрастыру

7.3.1.9 мұғалім-логопед бірге пішіні, түсі, мөлшері, дәмі көрсетілген сипаттамалық әңгімелер құру- жемістер, жидектер, көкөністер туралы (нақты тақырып бойынша, муляж, сурет бойынша)

5.3.1.10 бояғышты таңдау, киім элементтерін бейнелеу және атау: жаға, қалта, жең, сын есімдермен үйренген келісімдерді қолдана отырып, киім заттарын салыстыру арқылы портреттерді, досыңызды, тәрбиеші немесе ата-анаңды түсіндіруге қатыс: көгілдір куртка, ал шалбар қара


7.3.1.10 сөздік және сөзге қатысы жоқ қарым-қатынас құралдарын қолдана отырып, күнделікті мазмұны бар сюжеттік суреттер сериясы бойынша баяндау әңгімелерін (сурет немесе заттың егжей-тегжейін көрсететін мұғалім- логопедтің пиктограммалары, қимылдары бойынша) –мұғалім- логопедпен бірлесіп жасау

5.3.1.11 қызығушылықтары туралы әңгімелерге қатысу



5.3.1.12 табыс септігінде (кімге?неге?) сөйлемді аяқтау сұрақтың сөздеріне сүйене отырып тұжырымдау



3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

5.3.2.1 денені тік ұстау, әңгімелесушінің көзіне тік қарау, мимика, ым-ишара, патомимика қолданып, сұраққа жауап беру

6.3.2.1 екі - төрт сатылы нұсқауларды орындау кезінде мимика, қимыл арқылы есту зейінін және бағытталған сөйлеуге назар аудару

7.3.2.1 рөлдік ойындарда бейтаныс ересек адамға айтатын сөз тіркестерін түсіну, білу және белсенді қолдану, көлікке отыруға шақырудан сыпайы бас тарту, оның "мейірімді" бетіне қарама

5.3.2.2 тану, қайта құру өз сезімдері мен көңіл-күйлерін барабар сөзбен сүйемелдеу

6.3.2.2 өмірлік жағдайларды талдау элементтерімен диалогты бастау, дау ережелерін сақтай отырып, әңгімелесушілердің мәлімдемелерін өз бақылауларымен толықтыру (сөйлеуді білмейтін балалар ауызша емес қарым-қатынас құралдары арқылы диалогқа қатысады: пиктограмма, қимыл, мимика)

7.3.2.2 "Бейтаныс адамдармен мінез-құлық ережелерін" жатқа білу, рәміздерге, суреттерге сүйене отырып (хормен) көбейту

5.3.2.3 көп сатылы нұсқауды түсіну (менің –сенің)

6.3.2.3 "Дүкенде" сюжеттік картинасы бойынша сұрақтарға жауап беру: "Бұл кім?", "Сатушы не істейді?", "Дүкеннің осы бөлімінде қандай өнімдер сатылады?, "Сен шайға печенье немесе бауырсақ аласың ба?"- ситуациялық ойында пысықталған сөз тіркестері мен интонацияларды кейіннен жандандыра отыру

7.3.2.3 өз атың атауың керек болған кезде, ал жоқ кезде, сыпайы бас тартудың үйренген тұжырымдамаларын қолдана отырып, рөлдік ойындарда суреттерді талдау кезінде ережелерді білетіндігінді көрсету

5.3.2.4 модельдер бойынша сөз тіркестерін тұжырымдай отырып, тақырыпты беруді сұрау: бұйрық райындағы етістік (Суғар!), зат есім плюс табыс септігінде етістік, хормен және қимылмен үйлестіру

6.3.2.4 "Дәрігердің қабылдауын күту" сюжетті-рөлді ойынын бастау, жүргізу және логикалық түрде аяқтау

7.3.2.4 құттықтауларды, тілектерді құттықтау хатына (қағаз және виртуалды\цифрлық) жазу, кіші және үлкен сыйлықтарды тапсыру және қабылдау жағдайына үйренген сөз тіркестерін, мимикалық позалар мен қимылдарды пайдалану


6.3.2.5 өз суреттерімен пайымдауларды нығайта отырып, өз бойындағы және басқа да білім алушылардың артықшылықтары мен кемшіліктерін ұжымдық талқылауға қатысу

7.3.2.5 күнделікті өмір, отбасы мүшелерінің қызметі: сатып алу, тамақ дайындау, тазалау, жуу, жуу, ұсақ жөндеу тақырыбындағы рөлдік ойындарды бастау, ашу, қолдау және қисынды түрде аяқтау

      4) "Оқу және жазу" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

5 сынып

6 сынып

7 сынып





4.1. Балама оқу

5.4.1.1 "Мен, менің денем"; "Тұрмыстық заттар" тақырыптары аясында символдар мен пиктограммаларды оқу

6.4.1.1 сөйлемнің басында бас әріп жазу ережесін және сөйлемнің соңындағы нүктені сақтау

7.4.1.1 қатты және жұмсақ дауыссыздарды ажырату (е, Ұ, и, ю, я, ь) 7.4.1.2 орфоэпия ережелерін сақтай отырып оқу, қолжазба материалы

5.4.1.2 "пісіру", "дастархан жаю" пиктограммаларын біліп, қолдану

6.4.1.2 тыңдалған мәтінге суреттерді таңдау азық-түлік, жануарлар, балық, табиғат, адамдардың кәсіптері, іс-әрекеттері (Сатушы, кассир, сауыншы, балықшы, цирк қызметкері)

7.4.1.3 жалпы қауіпсіздік белгілері мен ақпараттарды тану-таңбаларды жаһандық "оқу": тоқтау, қауіпті, улану; жеуге жарамсыз; ауысу, дүкен, дәріхана)

5.4.1.3 суреттер мен суреттердің мазмұнын “Мәтін бойынша мен не атайтынымды көрсет", “Бірдей суреттерді тап" пиктограммаларын қолдана отырып, оқылған мазмұнға қатысты көрнекі көлемді және жазықтық модельдер арқылы айту

6.4.1.3 тақпақ немесе қысқа әңгіменің тыңдалған мәтініне сәйкес қимылдарды орындау

7.4.1.4 мұғалім- логопед жасаған тақырыптық пиктографиялық стендтерде (тамақ, жыл мезгілдері және табиғат құбылыстары туралы, мұғалім- логопедтің көмегімен стендтен ақпаратты "оқу") бағдарлау; мәтінді тындап, оқығанда сәйксе писктограммаларды тандау "жинау", "жұлу", "суғару" сөздерді тану

5.4.1.4 логопед-мұғаліммен бірге шығармалардың кейіпкерлерін атаңыз, оларды иллюстрацияларда көрсетіп қарапайым деңгейде тақпақтар мен ертегілерді, қысқа әңгімелерді тыңдап, талқылау

6.4.1.4 мұғалім- логопед жасаған тақырыптық пиктографиялық стендтерде (тамақ, күн тәртібі, демалыс және т. б. туралы), мұғалім- логопедтің көмегімен стендтен ақпаратты "оқу" арқылы бағдарлау


5.4.1.5 тыңдау кезінде өлең жолындағы соңғы сөзді келісу, содан кейін барлық қол жетімді байланыс құралдарын қолдана отырып, дербес қайталау

6.4.1.5 М, Н әріптерін атау (5-және 3см контуры бойынша кесілген)

7.4.1.5 әдеби шығармаларды оқу, иллюстрациялар мен суреттерге мақсатты түрде қарау, талқылауға қатысу

5.4.1.6 дыбыстардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде, дыбыстарды айту кезінде еріннің орнын бейнелейтін суреттерге сүйене отырып, жартылай жаһандық және жаһандық оқуды (АУ, УА-УА, ООО) қолдана отырып, а, О, У, И, Е, У, буындар мен сөздерді оқу

6.4.1.6 "көру сканерлеуі" негізінде тиісті пәндер мен суреттерге тіркелген карточкалар бойынша М, Н әріптері бар сөздерді "оқу" ("жаһандық оқу")

7.4.1.6 бейтаныс ертегілерді, өлеңдерді, қысқа әңгімелерді тыңдау, кейіпкерлерді шығармаларға арналған иллюстрацияларда алдын-ала көрсету

5.4.1.7 суреттердің, әріптер мен сандары бар карточкалардың арасынан А, Ә, О, Ө немесе У әрпі бар карточкаларды таңдау

6.4.1.7 тиісті суреттерге сөздермен карточкаларды орналастыру немесе оларды нақты заттарға бекіту: тақтаға, терезеге және т. б., пиктограммалардың астындағы сөздерді оқып, сөздердегі бірдей әріптерге А,Ә, О, Ө, У,Ү, Ұ, И, Е, Ы, М, Н әріптерін қою

7.4.1.7 өз бетінше өлең жолындағы соңғы 1-2 сөзді-семантикалық болжам бойынша немесе тыңдау барысында рифмо-ырғақтық ассоциация бойынша, содан кейін барлық қол жетімді құралдарды қолдана отырып, өлеңдерді өз бірлесіп аяқтап айту

5.4.1.8 тиісті заттар мен суреттерге бекітілген карточкалар бойынша сөздерді "оқу" ("визуалды сканерлеу" және кескінге сүйену негізінде)

6.4.1.8 балалар мен ата-аналар туралы журналдарды, сән журналдарын қызығушылықпен "оқыңыз": иллюстрацияларды, мақала атауларын қарау, "зерттеу"

7.4.1.8 алғаш естіген мәтінге негізделген драмалық ойындарды бастау, сюжетті ашу, іс-әрекеттерді ойлап табу

5.4.1.9 танысқан сөздері бар карточкаларды белгілі бір суреттерге салыңыз немесе оларды тақтаға, терезеге бекіту

6.4.1.9 артикуляцияны визуалды бақылаусыз есту қабылдауына негізделген Б, П әріптерін көрсету, суреттер мен сандар арасында Б, П әріптері бар карталарды іріктеу

7.4.1.9 суреттер мен сандар арасында Т, Д әріптері бар карталарды таңдау, Т, Д әріптерін оқу, оларды әр түрлі дауыс күшімен, интонациямен айту

5.4.1.10 пиктограммалармен жазылған сөздерді оқыңыз: үй, мұрын, терезе, тақта, орындық, жаһандық оқу әдісін қолдана отырып, оларды нақты заттармен байланыстыру

6.4.1.10 таныс әріптерден сөздердің құрамын білу: ана, әке, апа, үй осы сөздермен карталарды ажырату, мұғалім- логопедтің тапсырмасы бойынша қажетті сөзді таңдау, жаңа және таныс сөздерді заттармен, суреттермен, пиктограммалармен байланыстыру

7.4.1.10 "жаңбыр, қыс, қар, көктем, жаз, ана, әке, үйе т. б." сөздерін жаһандық түрде оқып, пиктограммалармен қол қойып, А, Ә, О, Ө, У, Ұ, Ү, И, Е, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н әріптерін қою 7.4.1.11 сөздеріндегі сол әріптерге әріптерді дыбыссыз артикуляция арқылы тану және оларды символдық бейнелермен сәйкестендіру

5.4.1.11 А, Ә, О, Ө, У,Ү, Ұ, И, Э әріптерін екпінге қарай басып қою

6.4.1.11 дауысты дыбыстардың белгілерін графикалық белгілермен білу және ажырату: әр дыбысты белгішемен, содан кейін сәйкес басылған әріппен дәйекті түрде байланыстыру-дыбыстар әр түрлі дауыстық күшпен, интонациямен айтылады, оқытылған сөздердегі әріптерді тану


5.4.1.12 суреттегі затты, ойыншықты - аналогты (түрлі-түсті сурет-иллюстрация, контурлық сурет, оқушыға мұғалім салған сурет, төрт бөліктен тұратын сурет – кітаптағы мұғаліммен бірге тыңдалған немесе "оқылған" мәтінге) табу



4.2. Графика және жазу

5.4.2.1 кеспелі әліпби әріптерін графикалық көшіру (А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ)

6.4.2.1 кеспелі әліпби әріптерін графикалық көшіру (А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ)

7.4.2.1 әріптерді буынға біріктіру (ма, му, біз, мо, ми), содан кейін бөлінген алфавит әріптерінен буындарды құрастыру кезінде кері (ат, ом, ум, аң) буынға дәйекті түрде қосу

5.4.2.2 мұғалім-логопедтің нұсқауы бойынша өткен А, О, Ө, У, Ү,Ұ, Е әріптерінің үлгілері мен моделдерін (5-10 см) қара, түрлі-түсті қарындаштар, шарикті қаламдар айнала сызып бояу

6.4.2.2 танысқан П,Б,С,Т,Л,Д,М әріптерін ағаштан, пластмассадан, картоннан жасалған модельдерді, трафареттер мен шаблондарды (5-10 см) айнала сызу

7.4.2.2 таныс сөздерден буындарды таңдау (ана, шана), басылған\жазылған сөздегі тиісті ұяға буын бар карталарды салу

5.4.2.3 АБАБ, ААББ АББА, ААБББААБ сызбасы бойынша мұғалім-логопедпен бірлесіп немесе оның азғана көмегі арқылы шаршы, шеңберде, жолақта дайын элементтерден қарапайым өрнектер жасау

6.4.2.3 қағаз жолағында нүктелер мен соққылардың үлгілерін жасай отырып, бояулармен өрнектер жасау

7.4.2.3 трафареттер, контурлы сызықтар (нүктелер) бойынша "жазу" А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ, И, Э, Ы, І, П, Б, М, Т, Д, Н (әріптердің өлшемі — 1-3 см)

5.4.2.4 әртүрлі әдістерді қолдана отырып, қағаз парағының бетін бояған кезде қарындашты дұрыс ұстай отырып, жұмыс қолыңызды дұрыс жылжыту

6.4.2.4 бірдей пішінді, бірақ мөлшері әртүрлі бөліктерден тұратын заттарды салу, үлгіні қайталамас бұрын талдай отырып, жолақта, шаршыда, шеңберде, сопақшада (үлгі бойынша) үлгі жасау

7.4.2.4 мектеп керек-жарақтарын білдіретін сөздерді пиктографиялық түрде "жазу", заттарды пиктограммалармен байланыстыру, сұрақ бойынша оған сәйкес пән мен пиктограмманы таңдау; "сұрақ-нұсқауға" жауапты тауып оқу: "Бормен қай жерге жазуға болады?", "Қағазға немен жауға болады?", "Қарындашты қағаздан қалай өшіруге болады?"

5.4.2.5 үлкен қағаз парақтарына қылқаламмен, қарындаш,қаламмен түзу және қисық сызықтар салу

6.4.2.5 А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ, И, Э, Ы, І, М, Н, Ң әріптерін трафарет бойынша жазу (әріптердің өлшемі — 3 см) —балалардың жеке мүмкіндіктеріне қарай


5.4.2.6 қағазда, құмда (жармада) нүктелерді, сызбаларды, шеңберлерді, кресттерді, толқынды сызықтарды қайталау және кезектестіру жаттығуларын орындау

6.4.2.6 музыкалық аспаптардың ырғақты соққыларына немесе мұғалімнің шапалақтарына сәйкес, арнайы торкөз және жол дәптеріне көлденең, тік, сынған сызықтарды бастапқы, екі және бірнеше тірек нүктелерін салу


5.4.2.7 саусақтармен, қарындаштармен, қаламдармен контурлық кескін бойынша арнайы таңдалған музыкамен – жылдамдықпен, нүктелермен және өз бетіңізше "жазу"

6.4.2.7 сызықтарды жазу: —>


5.4.2.8 парақты тігінен және көлденеңінен сызғышпен және торкөздер бойынша сызу линейке в виде клеточек (мұғалім-логопедтің көмегімен)

6.4.2.8 қосымша элементтермен ерекшеленетін ұқсас графемаларды ажырату: и-ш, о-а, о-ө, к-қ, ү-ұ элементтердің кеңістіктік орналасуы: б-д-в сызбасы қиын з, к


5.4.2.9 өз алақанын саусақпен сызу және алынған суреттерден композиция жасаңыз



      39. Бағдарлама зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-7 сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақмерзімді жоспарының негізінде жүзеге асырылады.

      40. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы негізінде мұғалім-логопед оқушылардың жеке қажеттіліктерін ескеріп, жеке бағдарламалар құрастырады

Параграф 3. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 5-7-сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақмерзімді жоспар (оқыту қазақ тілінде)

      1) 5 сынып:

      1-кесте

Бөлімдер

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 тоқсан

1."Тілдің психологиялық базасы"

1.1. Сенсорлы гнозис және праксис

5.1.1.1 қоршаған орта дыбыстарын тындау, естуінің шоғырлануын көрсету ;
5.1.1.2 жақын жерде қозғалып келе жатқан затты көзімен бақылау (көлденеңінен, тігінен, шеңбер бойынша, алдыға/артқа) бір минут

1.2. жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

5.1.2.1 адамға қажетті киім мен аяқ киімді сыртқы түріне, көңіл-күйіне қарай-дәлелмен таңдау ;
5.1.2.2;тиісті мимикалық және пантомимикалық позаларды қабылдап, зейінді көрсету және қоршаған оқиғаларға жауап беру

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

5.2.1.1 еліктеуге арналған тыныс алу- дауыстық және артикуляциялық жаттығулар. Дұрыс физиологиялық (диафрагмалық-қабырға) тыныс алуды, қысқа және үнсіз тыныс алуды (иықты көтермей), тыныш және бірқалыпты (ұртты толтырмай) дем шығаруды бекіту;
5.2.1.2 дауысты дыбыстарды біртіндеп айта білу, олардың санын көбейту;
5.2.1.3 үлгі бойынша дыбыстау процесінде бір буыннан екіншісіне біркелкі ауысу

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

5.2.2.1 ата-аналардың, мұғалімдердің аты-жөнін, жасын, атын және әкесінің атын, айналасындағылардың, өмірге қажетті заттардың аттарын білу және сұрау бойынша атай білу;
5.2.2. 2 сөйлеуде адамның бет-әлпетін, эмоциясын, көңіл-күйін (жақсы, жаман, қалыпты), эмоциясын (қуаныш), қайғысын (мұңаюын), білдіретін сөздерді белсенді қолдану), күйлер (қайғыру, ауыру, біреуді сағыну);
5.2.2.3 практикалық материалда сөзжасау дағдыларын қолдану

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

5.3.1.1 Өз атынан эмоциямен (педагогтың көмегімен) хабарлама түріндегі екі сөзден құралған сөйлемдерді құру ("Мен...", "Біз..."), екінші жақтан ("Сен...", "Сендер..."), үшінші жақтан ("Ол...", "Олар..."), "графикалық көмекті" символикалық суреттерді, бсқа да көрнекіліктерді қолданып;
5.3.1.2 сөздерді, сын есімдерді септіктерде дұрыс қолданып, жақсы таныс заттарды қолданып, жай жайылма сөйлемдер құру;
5.3.1.3 логопед соңынан тақпақ, санамақтарды қайталау

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

5.3.2.1 денені тік ұстау, әңгімелесушінің көзіне тік қарау, мимика, ым-ишара, патомимика қолданып, сұраққа жауап беру

4."Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

5.4.1.1 "Мен, менің денем"; "Тұрмыстық заттар" тақырыптары аясында символдар мен пиктограммаларды оқу;
5.4.1.2 "пісіру", "дастархан жаю" пиктограммаларын біліп, қолдану;
5.4.1.3 суреттер мен суреттердің мазмұнын “Мәтін бойынша мен не атайтынымды көрсет", "Бірдей суреттерді тап" пиктограммаларын қолдана отырып, оқылған мазмұнға қатысты көрнекі көлемді және жазықтық модельдер арқылы айту

4.2. Графика және жазу

5.4.2.1 кеспелі әліпби әріптерін графикалық көшіру (А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ);
5.4.2.2 мұғалім-логопедтің нұсқауы бойынша өткен А, О, Ө, У, Ү,Ұ, Е әріптерінің үлгілері мен моделдерін (5-10 см) қара, түрлі-түсті қарындаштар, шарикті қаламдар айнала сызып бояу

2 четверть

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

5.1.1.3 адамның түріне, фотосуретіне 30 секунд көзін тоқтату

1.2. жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

5.1.2.3 схемалық сенсорлық жоспар бойынша тақырыпты тыңдау, қарау және тактильді зерттеу

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

5.2.1.4 ысқырық және ызың фонемалардың жеке айтылуын дифференциациялау (с-ш, з-ж, ц-с);
5.2.1.5 қойылған дыбыстарды айту кезінде күш-жігерді, дыбыстарды, буындарды, сөздерді анық және нақты айтуға ұмтылуды көрсету

Сөздің семантикалық құрылымы

5.2.2.4 көкөністерді, жемістерді, ағаштарды, саңырауқұлақтарды, бөлме өсімдіктерін және үй жануарларын атау, тану, түсі, пішіні және дәмі бойынша салыстыру;
5.2.2.5 бөлме өсімдіктері мен жануарларға, жиһазға, киімге күтім жасау әрекеттерінің мағынасы бар етістік және номинативті лексиканы түсіну және белсенді қолдану, жуу, сүрту, тазалау, шаю, жуу, жанармай құю, түзету, жасау (тазалау) сөздерінің мағыналарын ажырату, септіктердің жалғауларын түсіну

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

5.3.1.4 қысқа қарапайым ертегілердің, әңгімелердің сюжеттерін иллюстрацияға сүйене отырып қол жетімді деңгейде түсіну және өз сөзімен жеткізу;
5.3.1.5 сөйлеу әрекетіне қызығушылық таныту, жеке сөздерді, сөз тіркестерін айтуға және қайталауға деген ұмтылыс – эмоционалды бірлік аясында, табиғат немесе отбасы туралы әңгімеде өзара әрекеттесуге ұмтылу;
5.3.1.6 "Үй өсімдіктеріне күтім жасау" туралы модель бойынша әңгіме (3-5 сөйлемнен)

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

5.3.2.2 тану, қайта құру өз сезімдері мен көңіл-күйлерін барабар сөзбен сүйемелдеу

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

5.4.1.4 логопед-мұғаліммен бірге шығармалардың кейіпкерлерін атаңыз, оларды иллюстрацияларда көрсетіп қарапайым деңгейде тақпақтар мен ертегілерді, қысқа әңгімелерді тыңдап, талқылау;
5.4.1.5 тыңдау кезінде өлең жолындағы соңғы сөзді келісу, содан кейін барлық қол жетімді байланыс құралдарын қолдана отырып, дербес қайталау;
5.4.1.6 дыбыстардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде, дыбыстарды айту кезінде еріннің орнын бейнелейтін суреттерге сүйене отырып, жартылай жаһандық және жаһандық оқуды (АУ, УА-УА, ООО) қолдана отырып, А, О, У, И, Е, У, буындар мен сөздерді оқу

4.2. Графика және жазу

5.4.2.4 әртүрлі әдістерді қолдана отырып, қағаз парағының бетін бояған кезде қарындашты дұрыс ұстай отырып, жұмыс қолыңызды дұрыс жылжыту;
5.4.2.5 үлкен қағаз парақтарына қылқаламмен, қарындаш,қаламмен түзу және қисық сызықтар салу;5.4.2.6 қағазда, құмда (жармада) нүктелерді, сызбаларды, шеңберлерді, кресттерді, толқынды сызықтарды қайталау және кезектестіру жаттығуларын орындау

3 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

5.1.1.4 таныс затты жеке бөліктері, оларға тән дыбыстары (дыбыс шығаратын ойыншықтар) бойынша, сипап сезіп тану;
5.1.1.5 ырғақты суретті дыбыстың күшін ажырата отырып қайталау (екіден төртке дейінгі сигналдар)

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

5.1.2.4 өткен тақырыптар бойынша зат, сурет және питограмманыы сәйкестендіру;
5.1.2.5 практикалық іс-әрекет процесінде жануарларға қамқорлық пен қауіпсіз мінез-құлықты көрсету

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

5.2.1.6 дыбыстарды жеке күйде дұрыс және айқын айту, дауыстылар [а, ә, у, о, і], дауыссыздар [т, м, с, х], оларды сөздің басы мен соңында ажырату;
5.2.1.7 екі-үш буынды сөздерді дауысыз дыбыстар қатар келмейтін жағдайда және жабық буында (шана, телефон, қалашық), дауыссыз дыбыстар қатар келген жағдайда (алма, ескерткіш, бастық, сатушы, Ақмарал) анық айту, йот дауысты дыбыстары бар сөздер (а, е), дифтонгтың орнын анықтау;
5.2.1.8 екі буынды сөздерді тұйық буынмен және ортасында (Нұрлан, Асқар), үш буынды сөздерді тұйық буынмен (телефон, қалампыр) анық айту

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

5.2.2.6 осы және өткен шақ зат есімдері мен етістіктерінің көптік жалғауын көпше жалғауымен түсіну және қолдану;
5.2.2.7 зат есімнің кішіреіткіш мән беретін жұрнақтардың мағынасын түсіну және қолдану (-ше,- ша);
5.2.2.8 "Менің денем және мен", "Менің үйім, менің отбасым" (дымқыл, құрғақ) тақырыптары бойынша сын есімдер мен зат есімдерді, дене мүшелерінің атаулары мен белгілерін және олардың функцияларын, сыртқы түрі мен сипатын, дәретхана заттарын қолдана отырып, "сәйкестік" байланыс түрімен сөз тіркестерін құрастыру

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

5.3.1.7 “Үй жануарлары (қоян, мысық, ит)" сенсорлық жоспары, фото және бейнематериалы бойынша сипаттама-әңгіме құру, "Менің сүйікті тағамым";
5.3.1.8 жалпы талаптар мен ережелерді саналы түрде орындай отырып, тыйым салу белгілерін ұжымдасып, бояуға қатысу (саябаққа экскурсия ізімен);
5.3.1.9 модельдер бойынша сөз тіркестерін тұжырымдау: зат есім плюс зат есім, зат есім плюс етістік, сын есім плюс зат есім плюс етістік: Менің көзім бар, кітапты көремін, мұрным бар , гүлді иіскеймін (тексеру)

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

5.3.2.3 көп сатылы нұсқауды түсіну (менің –сенің)

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

5.4.1.7 суреттердің, әріптер мен сандары бар карточкалардың арасынан А, Ә, О, Ө немесе У әрпі бар карточкаларды таңдау;
5.4.1.8 тиісті заттар мен суреттерге бекітілген карточкалар бойынша сөздерді "оқу" ("визуалды сканерлеу" және кескінге сүйену негізінде);
5.4.1.9 танысқан сөздері бар карточкаларды белгілі бір суреттерге салыңыз немесе оларды тақтаға, терезеге бекіту

4.2. Графика және жазу

5.4.2.6 қағазда, құмда (жармада) нүктелерді, сызбаларды, шеңберлерді, кресттерді, толқынды сызықтарды қайталау және кезектестіру жаттығуларын орындау;
5.4.2.7 саусақтармен, қарындаштармен, қаламдармен контурлық кескін бойынша арнайы таңдалған музыкамен – жылдамдықпен, нүктелермен және өз бетіңізше "жазу"

4 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

5.1.1.6 қозғалыссыз көзден жоғары, төмен, көз бойындағы, қарама-қарсы тұрған затты көзімен бақылау 1 минут бойы;

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

5.1.2.6 қызығушылық пен қызығушылықты көрсете отырып, қоршаған оқиғаларға, диалогтарға көрнекі назар мен реакцияны шоғырландыру

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

5.2.1.9 бір, екі, үш буынды сөздердің ырғақты үлгісін үлгі бойынша көбейту;
5.2.1.10 артикуляция мүшелерінің орналасуын атау және білу

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

5.2.2.9 сөйлеу кезінде етістіктерді қолданыңыз: жуыну, шомылу, киіну, шешіну, тарау;
5.2.2.10 әр түрлі интонациясы мен қарқыны бар сөздерді анық айту (еліктеуге негізделген);
5.2.2.11 үш буынды сөздерді қиылысқан және жабық буынмен (ескерткіш, бастық, сатушы, Ақмарал) анық айту

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

5.3.1.10 бояғышты таңдау, киім элементтерін бейнелеу және атау: жаға, қалта, жең, сын есімдермен үйренген келісімдерді қолдана отырып, киім заттарын салыстыру арқылы портреттерді, досыңызды, тәрбиеші немесе ата-анаңды түсіндіруге қатыс: көгілдір куртка, ал шалбар қара;
5.3.1.11 қызығушылықтары туралы әңгімелерге қатысу;
5.3.1.12 табыс септігінде (кімге?неге?) сөйлемді аяқтау ;сұрақтың сөздеріне сүйене отырып тұжырымдау

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

5.3.2.4 модельдер бойынша сөз тіркестерін тұжырымдай отырып, тақырыпты беруді сұрау: бұйрық райындағы етістік (Суғар!), зат есім плюс табыс септігінде етістік, хормен және қимылмен үйлестіру

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

5.4.1.10 пиктограммалармен жазылған сөздерді оқыңыз: үй, мұрын, терезе, тақта, орындық, жаһандық оқу әдісін қолдана отырып, оларды нақты заттармен байланыстыру;
5.4.1.11 А, Ә, О, Ө, У,Ү, Ұ, И, Э әріптерін екпінге қарай басып қою;
5.4.1.12 суреттегі затты, ойыншықты - аналогты (түрлі-түсті сурет-иллюстрация, контурлық сурет, оқушыға мұғалім салған сурет, төрт бөліктен тұратын сурет – кітаптағы мұғаліммен бірге тыңдалған немесе "оқылған" мәтінге) табу

4.2. Графика және жазу

5.4.2.8 парақты тігінен және көлденеңінен сызғышпен және торкөздер бойынша сызу линейке в виде клеточек (мұғалім-логопедтің көмегімен;
5.4.2.9 өз алақанын саусақпен сызу және алынған суреттерден композиция жасаңыз

      2) 6 -сынып:

      Кесте- 2

Бөлім

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

6.1.1.1 берілген темппен ырғақта қол саусақтарын айналдырып қиымлдар жасау

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

6.1.2.1 бөлік пен бүтінді тақырыптық суреттерде, сюжеттік картиналарда, Равен матрицаларында, қарапайым басқатырғыштар композицияларында байланыстыру

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

6.2.1.1 жалпы артикуляциялық гимнастика жаттығуларын орындау процесінде берілген позаны ұстаңыз (еліктеу және ауызша нұсқау бойынша)

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

6.2.2.1 үйіңнің мекен-жайын, мектептің (балалар үйінің) мекен-жайын, елдің, астананың атауларын білу және сұрау бойынша атай білу
6.2.2.2 сөйлеуде "әдептілік" тақырыбында етістік, номинативті және атрибутивті сөздікті қолдану: қалай дұрыс жүру керек (тура), отыру (түзу), тұру (тез, бірақ асықпау), қолды ұстау, қарау, жөтелу, түшкіру, күлу, тұру, кезекте тұру, жол беру, есікті ашу, мейірімді болу

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

6.3.1.1 басшылық көмекпен практикалық әрекеттер туралы әңгіме құрастыру;
6.3.1.2 сурет-графикалық жоспар құру (қажетті суреттерді немесе диаграммаларды таңдап, ретке келтіріп)

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

6.3.2.1 екі - төрт сатылы нұсқауларды орындау кезінде мимика, қимыл арқылы есту зейінін және бағытталған сөйлеуге назар аудару

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

6.4.1.1 сөйлемнің басында бас әріп жазу ережесін және сөйлемнің соңындағы нүктені сақтау;
6.4.1.2 тыңдалған мәтінге суреттерді таңдау;
азық-түлік, жануарлар, балық, табиғат, адамдардың кәсіптері, іс-әрекеттері (Сатушы, кассир, сауыншы, балықшы, цирк қызметкері);
6.4.1.3 тақпақ немесе қысқа әңгіменің тыңдалған мәтініне сәйкес қимылдарды орындау

4.2. Графика және жазу

6.4.2.1 кеспелі әліпби әріптерін графикалық көшіру (А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ);
6.4.2.2 танысқан П,Б,С,Т,Л,Д,М әріптерін ағаштан, пластмассадан, картоннан жасалған модельдерді, трафареттер мен шаблондарды (5-10 см) айнала сызу

2 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

6.1.1.2 қорапқа ұсақ заттарды бір мезгілде үлгі бойынша, әртүрлі тәсілмен, екі қолмен салу

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

6.1.2.1 бөлік пен бүтінді тақырыптық суреттерде, сюжеттік картиналарда, Равен матрицаларында, қарапайым басқатырғыштар композицияларында байланыстыру

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

6.2.1.2 дыбыстарды айту кезінде еріннің орналасуын бейнелейтін суреттерге сүйене отырып, олардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде объективті суреттер-символдарға сүйене отырып, дыбыстарды айту

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

6.2.2.3 "Әдептілік" тақырыбы бойынша сын есімге жұпты саналы түрде таңдау: әдепсіз-жағымсыз, сыпайы-жағымды

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

6.3.1.3 моделге сәйкес сөз тіркесін жасау: сын есім плюс зат есім плюс зат есім (есім сөз)плюс етістік (Әдепті бала дәрігерге алғыс айтады) мұғалім-логопедтің басшылығымен;
6.3.1.4 есіктердің ашылуымен бірге жүретін жол беру, ауыр салмақ көтеруге көмектесу, өз орныңызды алу туралы ұсыныс жасау

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

6.3.2.2 өмірлік жағдайларды талдау элементтерімен диалогты бастау, дау ережелерін сақтай отырып, әңгімелесушілердің мәлімдемелерін өз бақылауларымен толықтыру (сөйлеуді білмейтін балалар ауызша емес қарым-қатынас құралдары арқылы диалогқа қатысады: пиктограмма, қимыл, мимика)

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

6.4.1.4 мұғалім- логопед жасаған тақырыптық пиктографиялық стендтерде (тамақ, күн тәртібі, демалыс және т. б. туралы), мұғалім- логопедтің көмегімен стендтен ақпаратты "оқу" арқылы бағдарлау
6.4.1.5 М, Н әріптерін атау (5-және 3см контуры бойынша кесілген)

4.2. Графика және жазу

6.4.2.3 қағаз жолағында нүктелер мен соққылардың үлгілерін жасай отырып, бояулармен өрнектер жасау

3 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

6.1.1.3 дене мүшелері, басымен, артикуляция мүшелері, саусақтарымен үлгі және сөздік нұсқау бойынша ерікті қимылдар орындау: жеке, кезектескен, бірінен соң бірі, қимылдар сериясы

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

6.1.2.3 құбылыстар мен оқиғалардың себептері мен салдарын, логикасын анықтау: басында не болды, содан кейін не болды-4-5 сюжеттік суреттер сериясы бойынша

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

6.2.1.3 ақаулы фонемалары жоқ ашық буындардың құрылымының үш буынды сөздерін анық және тұтас айту (Асық ал, ата!";
6.2.1.4 ерте және орта онтогенездің дауыссыз дыбыстарымен дауысты дыбыстардың тіркесімін айту [м,б,п, т, д, н, к, г, х, в, ф]

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

6.2.2.4 сөйлеу этикетінің сөздерін саналы және белсенді қолданыңыз: рахмет, кешіріңіз, өтінемін;
6.2.2.5 "Киім және сән" тақырыбы аясында әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну, саналы және белсенді қолдану: мерекелік киім, зергерлік бұйымдар, моншақтар, шаш үлгісі, қол, шаш күтімі, тарақ, өзін-өзі күту, суық, жылы, ыңғайлы
6.2.2.6 "Денсаулық" тақырыбы аясында әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну, саналы және белсенді қолдану: спорт, дене шынықтыру, жаттығу)

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

6.3.1.5 адамның мінезін анықтау сюжеттік сурет бойынша, модель бойынша сөйлемдер құрастыру кезіндегі оның әрекеттері: зат есім (есімдік) плюс етістік-есімдік плюс сын есім (Ол төбелеседі-ол зұлым), ойын-әңгімеге қатысу;
6.3.1.6 киім үлгілері, шаш үлгілері бейнеленген журналдарды қарауды және талқылауды бастау, киім үлгілері мен шаш үлгілерін талқылау бойынша диалогқа қатысу, "Қуыршақты киіндір" ойынын ойнау;
6.3.1.7 суреттерде бейнеленген өмірлік жағдайларды талдау элементтерімен "Кімдікі дұрыс, кімдікі дұрыс емес?", дауды жүргізу ережелерін сақтай отырып, әңгімелесушілердің мәлімдемелерін өз бақылауларымен толықтыру

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

6.3.2.3 "Дүкенде" сюжеттік картинасы бойынша сұрақтарға жауап беру: "Бұл кім?", "Сатушы не істейді?", "Дүкеннің осы бөлімінде қандай өнімдер сатылады?, "Сен шайға печенье немесе бауырсақ аласың ба?"- ситуациялық ойында пысықталған сөз тіркестері мен интонацияларды кейіннен жандандыра отыру;
6.3.2.4 "Дәрігердің қабылдауын күту" сюжетті-рөлді ойынын бастау, жүргізу және логикалық түрде аяқтау

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

6.4.1.6 "көру сканерлеуі" негізінде тиісті пәндер мен суреттерге тіркелген карточкалар бойынша М, Н әріптері бар сөздерді "оқу" ("жаһандық оқу");
6.4.1.7 тиісті суреттерге сөздермен карточкаларды орналастыру немесе оларды нақты заттарға бекіту: тақтаға, терезеге және т. б., пиктограммалардың астындағы сөздерді оқып, сөздердегі бірдей әріптерге А, Ә, О, Ө, У,Ү, Ұ, И, Е, Ы, М, Н әріптерін қою:
6.4.1.8 балалар мен ата-аналар туралы журналдарды, сән журналдарын қызығушылықпен "оқыңыз": иллюстрацияларды, мақала атауларын қарау, "зерттеу"

4.2. Графика және жазу

6.4.2.4 бірдей пішінді, бірақ мөлшері әртүрлі бөліктерден тұратын заттарды салу, үлгіні қайталамас бұрын талдай отырып, жолақта, шаршыда, шеңберде, сопақшада (үлгі бойынша) үлгі жасау;
6.4.2.6 музыкалық аспаптардың ырғақты соққыларына немесе мұғалімнің шапалақтарына сәйкес, арнайы торкөз және жол дәптеріне көлденең, тік, сынған сызықтарды бастапқы, екі және бірнеше тірек нүктелерін салу

4 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

6.1.1.4 дыбыс көзін табу және орнын белгілеп, көрсету

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

6.1.2.4 айнаға өзіне қарап, сыртқы келбетіне сын көзбен қарау, бағалау, жөндеуге тырысу (шашын, киімін, т.б.)

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

6.2.1.5 жеке айтылу қиындықтарын жеңе отырып, басында немесе соңында (нан, тас) бір буынды сөздерді анық айту

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

6.2.2.6 "Денсаулық" тақырыбы аясында әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну, саналы және белсенді қолдану: спорт, дене шынықтыру, жаттығу)

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

6.3.1.8 бірінші, екінші және үшінші жақтан ұйымдастырушылық және бағыттаушы көмекті пайдалана отырып: графикалық кеңестер, символдық бейнелер және басқа да көрнекі тіректер арқылы қысқаша сипаттама әңгімелер құрастыру ("Мен нан сатып аламын", "Біз мерекеге торт сатып аламыз", "Ол...", "Олар...);
6.3.1.9 жеке тәжірибеден сұрақ-жауап сөйлеу формасы негізінде қысқа әңгімелер құрастыру

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

6.3.2.5 өз суреттерімен пайымдауларды нығайта отырып, өз бойындағы және басқа да білім алушылардың артықшылықтары мен кемшіліктерін ұжымдық талқылауға қатысу

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

6.4.1.9 артикуляцияны визуалды бақылаусыз есту қабылдауына негізделген Б, П әріптерін көрсету, суреттер мен сандар арасында Б, П әріптері бар карталарды іріктеу
6.4.1.10 таныс әріптерден сөздердің құрамын білу: ана, әке, апа, үй осы сөздермен карталарды ажырату, мұғалім- логопедтің тапсырмасы бойынша қажетті сөзді таңдау, жаңа және таныс сөздерді заттармен, суреттермен, пиктограммалармен байланыстыру;
6.4.1.11 дауысты дыбыстардың белгілерін графикалық белгілермен білу және ажырату: әр дыбысты белгішемен, содан кейін сәйкес басылған әріппен дәйекті түрде байланыстыру-дыбыстар әр түрлі дауыстық күшпен, интонациямен айтылады, оқытылған сөздердегі әріптерді тану

4.2. Графика және жазу

6.4.2.7 сызықтарды жазу:
6.4.2.8 қосымша элементтермен ерекшеленетін ұқсас графемаларды ажырату: и-ш, о-а, о-ө, к-қ, ү-ұ элементтердің кеңістіктік орналасуы: б-д-в сызбасы қиын з, к

      3) 7-сынып:

      кесте 3

Бөлім

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1 -тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

7.1.1.1 әртүрлі массажерларды (арнайы және алмастырушы) қолданып, өз бетінше 2-3 тәсілден массаж жасау

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

7.1.2.1 топтастыру моделі спецификациясы бойынша түрліне қарай жалпылау

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

7.2.1.1 қарама-қарсы дауысты дыбыстарды ([и-у], [и-о], [а-у], [е-у]) және артикуляцияға жақын дауыссыз дыбыстарды ашық буындарда (жұмсақ таңдайдың қатысуымен: [м-б], [н-д]; жасалу орны бойынша: [п-т], [тна], [м-н]

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

7.2.2.1 жақын сөздер мен сөз тіркестерінің мағыналарының реңктерін ажырату: "күлімсіреу" және "күлкі", "сәлем" және "Қайырлы күн", қоштасу және сәлемдесу кезінде мимиканы қайталау ("Қайырлы күн, сәлем ,сәлем (көңілді және көңілді);
7.2.2.2 "Туған күн" тақырыбы бойынша әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну және белсенді қолдану: үстел, сыйлық, алғыс сөздерін қою

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

7.3.1.1 бейтаныс ересек адамға айтатын сөз тіркестерін білу, суреттерден сыпайы бас тарту туралы сөздерді білу және айту;
7.3.1.2 өткен тақырыптар бойынша фразалық модельдерді қолдана отырып, үй - жайлардың, жиһаздардың, безендірудің сыртқы түрі мен мақсатын сипаттай отырып, "Пәтерге саяхат (фотосуреттер немесе бейнелер бойынша)" үйлесімді әңгіме құрастыру;
7.3.1.3 сөз тіркесін бір-екі сөзбен, көрсетумен, қимылмен толықтыру, түрлендіру, предикаттың бетін, уақыты мен санын, субъектінің немесе толықтырудың бетін, санын және жынысын өзгерту, белгілер мен сөздер-заттарды ауыстыру, грамматикалық және тақырыптық контекстті өзгертпеей (шкафта Жасыл кастрөл бар. Көк кастрөл үстелде тұр. Шәйнектің артында сары кастрөл тұр)

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

7.3.2.1 рөлдік ойындарда бейтаныс ересек адамға айтатын сөз тіркестерін түсіну, білу және белсенді қолдану, көлікке отыруға шақырудан сыпайы бас тарту, оның "мейірімді" бетіне қарама

4. "Оқу және жазу"

4.1.Балама оқу

7.4.1.1 қатты және жұмсақ дауыссыздарды ажырату (е, Ұ, и, ю, я, ь);
7.4.1.3 жалпы қауіпсіздік белгілері мен ақпараттарды тану-таңбаларды жаһандық "оқу": тоқтау, қауіпті, улану; жеуге жарамсыз; ауысу, дүкен, дәріхана)

4.2.Графика және жазу

7.4.2.1 әріптерді буынға біріктіру (ма, му, біз, мо, ми), содан кейін бөлінген алфавит әріптерінен буындарды құрастыру кезінде кері буынға дәйекті түрде қосыңыз

2 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

7.1.1.2 таныс заттарды нақты түрлі түсті, бейнелік, толық емес, бір-біріне салынған суреттерден 10-15 секундта тану

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

7.1.2.2 адекватты интонацияға сәйкес келетін мимикалық реакцияларды тану

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

7.2.1.2 саналы түрде дұрыс айтылатын дыбыстардың артикуляциясы кезінде әртүрлі артикуляциялық органдардың позицияларын көбейту

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

7.2.2.3 мұғалім-логопедпен бірге бақылау және –шы жұрнағы арқылы сөзжасау;
7.2.2.4 оқу пәндерінің, тұрмыстық заттардың, негізгі тағамдардың атауларын ажырату және қолдану: нан, жарма, ұн өнімдері, сүт және сүт өнімдері, қант, көкөністер, жемістер, балық, тамақтану нормалары мен режимі туралы түсінікке ие болу

3. ""Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

7.3.1.4 модель бойынша сөз тіркестерін құру: зат есім (есімдік) плюсзат есім плюс етістік "Кино" тақырыбындағы зат есім. Театр. Көрме" (Мен театрға әдемі киінемін. Анам пальтосын гардеробқа тапсырады);
7.3.1.5 Мұғалім-логопедтің сұрақтары бойынша фотосуреттердің реттілігін орнатып, кезінде-экскурсияның іздері бойынша арқылы әңгіме құру, суреттерді көшірмелерге жапсыру

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

7.3.2.2 "Бейтаныс адамдармен мінез-құлық ережелерін" жатқа білу, рәміздерге, суреттерге сүйене отырып (хормен) көбейту

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

7.4.1.4 мұғалім- логопед жасаған тақырыптық пиктографиялық стендтерде (тамақ, жыл мезгілдері және табиғат құбылыстары туралы, мұғалім- логопедтің көмегімен стендтен ақпаратты "оқу") бағдарлау; мәтінді тындап, оқығанда сәйксе писктограммаларды тандау "жинау", "жұлу", "суғару" сөздерді тану

4.2. Графика және жазу

7.4.2.2 таныс сөздерден буындарды таңдау (ана, шана), басылған\жазылған сөздегі тиісті ұяға буын бар карталарды салу

3 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1. Сенсорлы гнозис және праксис

7.1.1.3 қимылдарды етістіктермен, кеңістіктік координаталарды білдіретін сөздермен "Көңілді адамдар" типі бойынша үйлестіру

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

7.1.2.3 бір ұсыныстан екі-үш жалпы қозғалыс тізбегін, заттарды екі қолмен ұстап тұрған екі элементтің тіркесімін қайталау

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

7.2.1.3 саналы түрде қажетті артикуляциялық позаны табу және ұстап тұру процесінде дыбыстардың нормативтік артикуляциялық тәсілдерін жаңғырту (артикуляциялық гимнастиканың арнайы кешендері);
7.2.1.4 3-4 элементтен (артикуляциялық гимнастиканың арнайы кешендері) жүйелі түрде жасалған қозғалыстарды орындау

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

7.2.2.5 мұғалім- логопедтің көмегімен көрнекі тіректер арқылы етістіктерде көбейте білу және көкөністер мен жемістерді өңдеудегі жүйелілік: сұрыптау, жуу; сақтау (тамақ), етістіктердің префиксальды сөзжасамын қадағалау (жуу, сақтау, сұрыптау, тастау);
7.2.2. "Театр" тақырыбы бойынша әр түрлі грамматикалық категориялардың сөздерін ажырату және қолдану: талғампаз, әдемі, пальто, гардероб, бағдарлама сатып ал, фойеде;
7.2.2.7 кеңістіктік жағдайларды септік жалғауларын түсіну

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

7.3.1.6 ұсынылған бірнеше жолдан стильге сәйкес келетін репликаны таңдау арқылы әңгімелер құру;
7.3.1.7 тапсырмаларды орындау кезінде, үстел үсті ойындарымен сабақ барысында әңгімені бастау және өрістету;
7.3.1.8 жақсы таныс ертегілер мен әңгімелерді пиктографиялық кодтардың, сөйлеу құралдарының көмегімен-мұғалімнің басшылығымен айтып беру;

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

7.3.2.3 өз атың атауың керек болған кезде, ал жоқ кезде, сыпайы бас тартудың үйренген тұжырымдамаларын қолдана отырып, рөлдік ойындарда суреттерді талдау кезінде ережелерді білетіндігінді көрсету;
7.3.2.4 құттықтауларды, тілектерді құттықтау хатына (қағаз және виртуалды\цифрлық) жазу, кіші және үлкен сыйлықтарды тапсыру және қабылдау жағдайына үйренген сөз тіркестерін, мимикалық позалар мен қимылдарды пайдалану

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

7.4.1.5 әдеби шығармаларды оқу, иллюстрациялар мен картиналарды мақсатты түрде қарау, талқылауға қатысу;
7.4.1.6 бейтаныс ертегілерді, өлеңдерді, қысқа әңгімелерді тыңдау, кейіпкерлерді шығармаларға арналған иллюстрацияларда алдын-ала көрсету;
7.4.1.7 өз бетінше өлең жолындағы соңғы 1-2 сөзді-семантикалық болжам бойынша немесе тыңдау барысында рифмо-ырғақтық ассоциация бойынша, содан кейін барлық қол жетімді құралдарды қолдана отырып, өлеңдерді өз бірлесіп аяқтап айту

4.2. Графика және жазу

7.4.2.3 трафареттер, контурлы сызықтар (нүктелер) бойынша "жазу" А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ, И, Э, Ы, І, П, Б, М, Т, Д, Н (әріптердің өлшемі — 1-3 см)

4 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1. Сенсорлы гнозис және праксис

7.1.1.4 сөзге қатысы жоқ дыбыстардың күшін (қатты-ақырын) және алыстығын
(алыс-жақын) табиғат дыбыстарын ажырату

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

7.1.2.4 адамдардың сезімдері мен қажеттіліктері туралы тыңдалған мәтіннің жалпы нақты мазмұнын тиісті мимикалық позамен, мазмұнның тақырыппен, суретпен, пиктограммамен және сөзбен байланысын түсіну

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

7.2.1.5 дауысты дыбыстарды, жұптасқан дауысты және дауыссыз, қатты және жұмсақ дауыссыздарды ажырату, артикуляциялық ұқсас дыбыстарды [Р және Л], [М және Б] ажырату, мұрын және ауыз дауыссыз дыбыстары, ауа ағынының бағытын кинестетикалық бақылауды жүзеге асыру

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

7.2.2.8 ситуациялық телефон диалогында предикативті сөздік пен ілеспе үстеулер мен зат есімдерді ажырату және қолдану: айту, телефонды көтеру, теру, ұялы телефон, тыңдау, үшін таныстыру ("Ақмарал тыңдайды", "Әңгімені аяқтайды"), тікелей телефонға сөйлеу, анық, сыбырламау, айқайламау, мұқият тыңдау;
7.2.2.9 абстрактілі және жалпылау ұғымдарын білдіретін сөздердің мағыналарын түсіну және ажырату (жақсылық, жамандық, сұлулық)
7.2.2.10 сандық атауларды түсіну, ажырату және белсенді қолдану (қалыптасқан сандық көріністер шегінде)

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

7.3.1.9 мұғалім-логопед бірге пішіні, түсі, мөлшері, дәмі көрсетілген сипаттамалық әңгімелер құру- жемістер, жидектер, көкөністер туралы (нақты тақырып бойынша, муляж, сурет бойынша);
7.3.1.10 сөздік және сөзге қатысы жоқ қарым-қатынас құралдарын қолдана отырып, күнделікті мазмұны бар сюжеттік суреттер сериясы бойынша баяндау әңгімелерін (сурет немесе заттың егжей-тегжейін көрсететін мұғалім- логопедтің пиктограммалары, қимылдары бойынша) –мұғалім- логопедпен бірлесіп жасау

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

7.3.2.5 күнделікті өмір, отбасы мүшелерінің қызметі: сатып алу, тамақ дайындау, тазалау, жуу, жуу, ұсақ жөндеу тақырыбындағы рөлдік ойындарды бастау, ашу, қолдау және қисынды түрде аяқтау

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

7.4.1.8 алғаш естіген мәтінге негізделген драмалық ойындарды бастау, сюжетті ашу, іс-әрекеттерді ойлап табу;
7.4.1.9 суреттер мен сандар арасында Т, Д әріптері бар карталарды таңдау, Т, Д әріптерін оқу, оларды әр түрлі дауыс күшімен, интонациямен айту;
7.4.1.10 "жаңбыр, қыс, қар, көктем, жаз, ана, әке, үйе т. б." сөздерін жаһандық түрде оқып, пиктограммалармен қол қойып, А, Ә, О, Ө, У, Ұ, Ү, И, Е, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н әріптерін қою;
7.4.1.11 сөздеріндегі сол әріптерге әріптерді дыбыссыз артикуляция арқылы тану және оларды символдық бейнелермен сәйкестендіру

4.2. Графика және жазу

7.4.2.4 мектеп керек-жарақтарын білдіретін сөздерді пиктографиялық түрде "жазу", заттарды пиктограммалармен байланыстыру, сұрақ бойынша оған сәйкес пән мен пиктограмманы таңдау; "сұрақ-нұсқауға" жауапты тауып оқу: "Бормен қай жерге жазуға болады?", "Қағазға немен жауға болады?", "Қарындашты қағаздан қалай өшіруге болады?"

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 382-қосымша

Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 5-7-сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту орыс тілінде)

      Ескерту. Бұйрық 382-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 5-7-сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы (ары қарай – Бағдарлама) "Білім туралы" Заңы 1 бап, 19 тармағына сәйкес әзірленді.

      2. Бағдарлама мақсаты – білім алушылардың жеке психофизикалық және танымдық қабілеттерін ескере отырып, табысты әлеуметтену үшін сөйлеу дағдыларын жетілдіру арқылы коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыру.

      3. Бағдарламаның оқу міндеттері:

      1) сенсорлы-перцептивті қабілетін, дыбысталған сөйлеу тіліне зейіні мен қызығушылығын дамыту;

      2) қарым-қатынастың вербалды және бейвербалды құралдарын қолдану қажеттілігін, сөйлеу кезіндегі тәртіп негіздерін қалыптастыру;

      3) қарапайым мәтінді тындап, түсіну дағдыларын, оның мазмұнын суреттермен сәйкестендіру білігін жетілдіру;

      4) сөздердің дыбыстық-буындық құрамын қалыптастыру үшін ырғақты сезімін, дауыс пен тыныс алуын дамыту;

      5) аталмыш Бағдарлама мазмұнына және зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған басқа оқу бағдарламаларына сәйкес, сөздік қорын анықтау және дамыту;

      6) тіл арқылы қарым-қатынаста адекватты вербалды оқыту тәсілдерін жетілдіру.

      4. Бағдарламаның түзете-дамыту міндеттері:

      1) көру-моторлы тепе-тендігін, ұсақ және артикуляциялық моториканы, жоғарғы психикалық функцияларды дамыту;

      2) сөйлеу тілінің мағыналық қызметін дамытуға әрекеттесу;

      3) сөйлеу тілінің реттеуші қызметін дамыту негізінде тәртіптің ерікті реттелуін қалыптастыру;

      4) әріптер мен цифрлардың бейнесін жазуға дайындық ретінде, қолжетерлік деңгейде графомоторлы дағдыларын дамыту;

      5) ынтымақтастыққа қосу үшін білім алушылардың сөйлеу тұйықтығын жеңуге ықпал ету.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

      5. Бұл бағдарламаның мазмұны өмірлік маңызды бейімделу және сөйлеу дағдыларын игеруге практикалық тұрғыдан бағытталған;

      6. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылардың сөйлеу тілін дамыту ерекшеліктері келесі факторларға байланысты:

      1) ойлау іс-әрекетінің бұзылуы;

      2) жалпы және ұсақ моториканың кемшіліктері;

      3) қоршаған ортамен өзара іс-әрекеттергі қиындықтар;

      4) қарым-қатынас тәсілдері мен құралдарын өзгерту;

      5) сөзбен белгілеу және вербализациялау жеткіліксіздігі;

      6) қоршаған ортаны танудың бұрмалануы;

      7) әлеуметтік тәжірибенің кедейлігі, тұлғаның қалыптасуындағы өзгерістер.

      7. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларда сөйлеу тілі дамуының кемшіліктері жүйелі болып табылады: дыбыс айтуы, фонематикалық қабылдау, грамматикалық құрылым, сөздік қоры және фразалық үйлесімді сөйлеу тұтастай алғанда бұзылудың орташа және ауыр түрімен байланысты.

      8. Білім алушылардың ерекше білім беру қажеттіліктерін анықтау кезінде әлеуметтік коммуникация мақсатында сөйлеу тілін меңгеру деңгейін ескеру маңызды:

      1) Қарапайым сөйлеу тілін меңгерген: қарапайым сөздермен және сөйлемдермен өз қажеттіліктерін білдіре алады, орындалған іс-әрекет туралы хабарлай алады, ересек адамның сұрағына жеке сөздермен, сөз тіркестерімен немесе сөз тіркестерімен жауап бере алады;

      2) сөйлеу тілінің сипаты: сөйлеу тілі кеңейтілген сөйлеу деңгейінде дамыған болады, бірақ көбінесе әлеуметтік коммуникация мәселелерін шешуге бағытталмайды;

      3) балама қатынас басым: сөйлеу тілін меңгермеген, табиғи ым-ишаралар, графикалық бейнелер, вокализациялар, жеке буындар және стереотиптік сөздер жиынтығы арқылы байланыс жасай алады;

      4) сөйлеу тілін меңгермеген: коммуникацияны жүзеге асырмайды бұл ретте сөзшығармашылығы, сөзжасам іс жүзінде жоқ.

      9. Бір сыныптың оқушылары зият пен психофизикалық дамудың бұзылуының әр түрлі деңгейімен, белгілі бір психикалық функцияның, практикалық дағдылардың қалыптасу деңгейінің теңсіздігімен сипатталады, бұл сөйлеу тілінің дамуын өзекті деңгейіне сүйене отырып, логопедиялық жұмысты жүргізу тиімділігін анықтайды.

      10. Оқу процесін ұйымдастыру кезінде білім алушылардың неғұрлым жалпы психофизикалық ерекшеліктері ескеріледі:

      1) психикалық бұзылулардың психикалық және соматикалық аурулармен, эмоционалды-ерікті саланың бұзылуымен үйлесуі;

      2) көру, есту, тірек-қимыл аппаратының жергілікті немесе жүйелі бұзылуларының болуы;

      3) дамудың біркелкі дамуы және негізгі жүйке процестерінің тепе-теңдігінің бұзылуы-тежелу және қозу: кейбіреулерінде баяу қарқын, сәйкессіздік, сөйлеу қозғалыстарының ыңғайсыздығы байқалады, ал басқаларында ретсіз, мақсатсыз әрекеттермен үйлесетін қозғыштық жоғарылайды;

      4) сөйлеудің барлық құрылымдық компоненттерінің вариативті бұзылыстары: фонетикалық-фонематикалық, лексикалық және грамматикалық, бұл ауызша және жазбаша сөйлеуді қалыптастыруды қиындатады немесе мүмкін емес етеді, бейвербалды және балама коммуникацияның әртүрлі құралдарын қолдануды талап етеді.

      11. Ауызша сөйлеу тілін меңгерген оқушылар үшін қолдың және артикуляциялық мүшелердің ұсақ дәл сараланған қозғалыстарын жүзеге асырудағы қиындықтары тән: затты ұстау, позаны ұстап тұру, тілдің ұшын жоғары немесе төмен бүгу, бір позициядан екіншісіне ауысу, бұл дыбыс айтуды түзету процесін, мұрыннан сөйлеуді жоюды қиындатады.

      12. Осы санаттағы білім алушылардың ауызша сөйлеу тілі мыналармен сипатталады: импрессивті және экспрессивті тілдегі аграмматизмдер (сөйлеу тілінде кейбір сөз таптары жоқ, септік, тәуелдік, көптік, жіктік жалғаулар арқылы сөз өзгерту, сөзжасау дағдылары жетілмеген), сөйлеу тілі бұрылыстарының қайталануы кезінде, басқа адамдардың сөздері мен сөз тіркестерін семантикалық мазмұнын ескермей (механикалық) қолдану, эхолалия.

      13. Зияты орташа түрде зақымдалған оқушыларды оқыту және тәрбиелеу ересектермен және басқа балалармен ынтымақтастық арқылы практикалық сөйлеу дағдыларын қалыптастыруды қамтиды.

      14. Осы бағдарлама аясында ауызша және жазбаша тілдің бұзылуын жою бойынша жұмыстың бағыты жалпы дидактикалық және арнайы принциптерді анықтайды:

      1) гуманизм-оқушының мүмкіндігіне деген сенім, субъективті, оң көзқарас;

      2) логопедиялық әсердің ғылымы-балалардың мүмкіндіктері туралы жаңа ғылыми деректерді пайдалану, бей дәстүрлі озық әдістемелерді қолдану;

      3) жүйелілік - білім алушыны тұтас, сапалы өзіндік, серпінді дамытушы субъект ретінде қарау; оның сөйлеу бұзылыстарын психикалық дамудың басқа жақтарымен өзара байланыста қарау;

      4) реализм-оқушының нақты мүмкіндіктерін және оның даму жағдайын, диагностика мен түзету-дамыту жұмысының бірлігін есепке алу;

      5) балалардың саналылығы мен белсенділігі-әртүрлі материалда және әртүрлі жағдайларда ұқсас әрекеттерді ойын сипатындағы әртүрлі тапсырмалары арқылы, бірнеше рет орындау;

      6) онтогенез-логопедиялық әсер ету әдістемесін әзірлеу кезінде нормада сөйлеудің әртүрлі нысандары мен функцияларын қалыптастырудың заңдылықтары мен реттілігінің ескерілуі;

      7) этиопатогенез-логопед ерекше білім беру қажеттіліктерін айқындау үшін жеке сөйлеу бұзылыстарының факторлары мен тетіктерін ескеруі.

      15. Бағдарламаны тиімді іске асырылуын оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдері қамтамасыз етеді:

      1) іс-әрекеттік ықпал ету - түзете-дамыту жұмысы барысында мұғалім- логопед баланың жасына сай жетекші қызмет түріне сүйенуі;

      2) кешенді ықпал- барлық мамандардың келісілген іс-әрекеттерін қамтамасыз ете отырып, әртүрлі технологиялардың (психологиялық, педагогикалық, медициналық ұсынымдарды ескере отырып) бір объектіге кешенді әсері ерекше білім беру қажеттіліктері бар балалармен жұмыста неғұрлым тиімділігін арттыру;

      3) жүйелі ықпал ету – мұғалім- логопед өз жұмысында дыбыстың айтылуына, фонематикалық процестерге, сөз қорына және сөйлеудің грамматикалық құрылымына түзете-дамыту әсерлерінің міндетті өзара байланысын жүзеге асыратын;

      4) жеке-дифференциалды ықпал ету – мұғалім- логопед білім алушының жеке ерекшеліктеріне, жұмыс мақсаттарына байланысты түзете-дамыту жұмысының мазмұнын, нысандары мен тәсілдерін өзгертуі.

      16. Білім алушылармен логопедиялық жұмыстың ерекшеліктері:

      1) визуалды, аудиалды және тактильді көрнекілікті пайдалана отырып, анализаторларды барынша қосу;

      2) оқытудың арнайы әдістері мен құралдарын пайдалану, "айналма жолдарды" құру, мысалы, баспа кескіндерін, заттық және графикалық алгоритмдерді, электрондық коммуникация құралдарын, сыртқы ынталандыруларды пайдалану;

      3) манипуляциялық әрекеттерді сөз арқылы саусақтардың ұсақ қимылдарын дамыту;

      4) оқушылардың еліктеу қабілеттеріне және көрнекі-әрекеттік ойлаудың сақталған мүмкіндіктеріне сүйене отырып, логопедиялық ырғақ элементтерін кеңінен қолдану;

      5) негізгі эмоцияларды өзектендіру-танымдық қажеттіліктерді қоздыру үшін;

      6) материалды қарапайым элементтерге егжей-тегжейлі бөлу: оқыту әр элемент бойынша жүргізіледі, содан кейін ғана олар тұтастай біріктіріледі, ал білім алушыларды жалпылауға оқыту;

      7) логопедиялық материалдың көп қайталануы, оны жаңа жағдайда қолдану;

      8) оқушының ең қарапайым оқу жетістіктерін міндетті түрде тіркеу және эмоционалды бағалау;

      9) білім беру ортасын ерекше кеңістіктік, уақытша және семантикалық ұйымдастырумен оқытуды сапалы жекелендіру. Мысалы, аутизм спектрінің бұзылуымен бірге интеллектуалды бұзылулары бар білім алушылар бастапқыда топтық сабақтарды жүзеге асырмас бұрын жеке дайындықты қажет етеді, атап айтқанда оларға білім беру кеңістігі мен уақытын құрылымдау кезең-кезеңмен ("қадам-қадаммен") бірізділікті және қоршаған орта құбылыстары мен оқиғаларының байланысы;

      10) білім беру кеңістігінің шекараларын айқындау, бұл білім беру кеңістігін барынша кеңейтуге, оны табиғи жағдайларда: дүкенде, кафеде, емханада, қоғамдық көлікте әлеуметтік қарым-қатынас дағдыларын қалыптастыру үшін білім беру ұйымынан тыс жерге шығаруға қажеттілікті ескеруді көздейді.

      17. Логопедиялық көмектің тиімділігін қамтамасыз ету үшін логопед-мұғалім арнайы әдістер мен тәсілдерді қолданады:

      1) практикалық (жаттығу, еліктеу-орындаушылық жаттығулар, соның ішінде ойын түзету тыныс алу, дикциялық және мимикалық жаттығулар, шығармашылық ойындар; дидактикалық, сюжеттік-рөлдік, іскерлік ойындар; заттық модельдеу);

      2) көрнекі (графикалық, символдық, иллюстрациялық, табиғи);

      3) сөздік (логопедтің әңгімесі, хабарлама әңгіме, қайталау - жатталған сөз тіркестерін айту) - лексикалық материалды логопедпен бірге және оның соңынан қайталап айтуын қолдана отырып, өз тілектерін, білімдерін, іс-әрекеттерін сұрақ немесе жауап түрінде ауызша ресімдеу үлгілерін игеру.

      18. ҚР БҒМ 22.01.2016 жылғы №70 бұйрығына сәйкес білім алушылардың ынтасын арттыру, өмірлік және оқу дағдыларын неғұрлым сапалы қалыптастыру, логопедиялық сабақтарда әртүрлі көрнекілікті пайдалана отырып, анализаторларды барынша қосу үшін дидактикалық дамытушы ортаны орынды ұйымдастыру жағдайында оқытудың техникалық құралдары қолданылады:

      1) логопедиялық сабақтардың бөліктері немесе тұтас сабақтар сенсорлық бөлме жағдайында "дыбыстық әсер ету, логиканы дамыту, ойын терапиясы және дыбыстың сапасын, күші мен бағытын ажырату үшін "Интербелсенді дыбыстық тақта", "Акустикалық тактилді тақта" қолдана отырып жүргізілуі мүмкін;

      2) практикалық сөйлеу жұмысын ұйымдастыруға арналған интерактивті панельді, үшөлшемді аксессуарлары мен карточкаларды қамтитын мультимедиялық интерактивті оқыту бағдарламалық-әдістемелік кешенінің электрондық ресурсы барынша кеңінен қолданылады;

      3) дыбыстық сигналды визуализациялайтын "Логопедиялық жаттықтырғыш" арнайы тыныс алу және дауыс жаттығуларын жүргізу кезінде, әсіресе дизартриялық компоненті және ринофониясы бар білім алушылармен жұмыста сөйлеу тілін тиімді дамыту, өзін-өзі бақылау үшін пайдаланылады;

      4) "Тілдік қатынасты меңгеру және дамытуға арналған тілдік жаттықтырғыш" ассоциативті (қолдаушы) құралын мұғалім-логопед фразалық сөйлеу тілін меңгермеген білім алушылармен жұмыста қолданады.

      19. Оқушылардың психофизикалық, неврологиялық ерекшеліктерін ескеріп, сөйлеу қабілетінің полиморфты және тереңдігі аясында олардың жұмыс қабілеттілігінің төмендеуін ескере отырып, логопед-мұғалім мультимедиялық, электронды құрылғыларды санитарлық нормалар мен ережелерге қатаң сәйкес, шектеулі және қатаң мөлшерде қолданады, алайда, дәстүрлі (нақты) дидактикалық ресурстарды кеңінен қолданады:

      1) жануарларды, ертегі кейіпкерлерін, тұрмыстық заттарды бейнелейтін ойыншықтар;

      2) жазықтық және үлестірме материал (карточкалар, суреттер, басқатырғыштар);

      3) Би-ба-бо және ұлттық киім киген қуыршақтар, декорациялар мен аксессуарлар – сахналау, ойын-драматизациялар және ұлттық ойындар үшін;

      4) оқушылардың мүмкіндіктеріне сәйкес әдебиеттер, сонымен қоса, суретті кітаптар, ертегілер, әңгімелер, тақпақтар; халық және авторлық ертегілер.

      20. Бағдарлама бірқатар шарттарды орындау кезінде жалпы білім беруге дайындықтың негізін қалайды:

      1) мұғалім- логопед ПМПК ұсынымдарына сәйкес әр баламен жұмысты жоспарлайды және жүзеге асырады;

      2) мұғалім- логопедтің басшылығымен осы сыныптың білім алушыларымен жұмыс істейтін барлық педагогтер мен психологтар сабақтарға өзара қатысу, бақылауларды талдау үдерісінде және қорытындылары бойынша еркін сындарлы диалог негізінде білім алушылардың әрқайсысының сөйлеу дамуының жай-күйі, әлеуетті мүмкіндіктері мен перспективалары туралы кәсіби білімнің толық бейнесін қалыптастырады;

      3) мұғалім- логопед білім алушылардың ата-аналарына (заңды өкілдеріне) баланың сөйлеу тілін дамыту мәселелері бойынша ақпараттық, консультациялық және әдістемелік көмек көрсетеді, бағдарлама ата-аналардың белсенді қатысуымен іске асырылады;

      4) бағдарламалық талаптарды іске асыруда "Тіл дамыту және қатынас", "Адам және әлем", "Айналадағы әлем", "Танымдық даму" , "Музыка және ырғақ", "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" оқу пәндерімен пәнаралық өзара байланыс орнатылады, оларды зерделеу кезінде логопедиялық сабақтарда қалыптастырылатын коммуникативтік және басқа да сөйлеу дағдылары бекітіледі және дамытылады.

      5) мектеп әкімшілігінің өкілдері мен мұғалім- логопед түзете-дамыту жұмыстарының сапасын бағалау мониторингін, талдауын және өзін-өзі талдауын жүргізеді.

      21. Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзетудің жеке бағдарламасы мұғалім логопед белгіленген тәртіппен жүргізетін логопедиялық диагностика негізінде жасалады.

      22. Зияты орташа түрде зақымдалған балаларда академиялық тілдік білімді қалыптастыруға бағытталған логопедиялық сабақтың дәстүрлі өткізілуінің тиімділігі төмен, осыған байланысты сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету процесі мазмұнды және/немесе ұйымдық нысандарды қатаң реттеуді көздемейді.

      23. Сабақ барысында мұғалім- логопед әр оқушыда осындай қажеттілік туындаған сәтте – жеке жұмысты орындауға жағдай жасау үшін, жеке қарқынмен, мұғалімнің жеке көмегін алу үшін қызмет түрінің өзгеруін қамтамасыз етеді.

      24. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылардың сөйлеу тілі дамытудағы кемшіліктерді түзету бойынша оқу іс-әрекетінің барлық нысандары мен түрлері өздерінің белсенділігін, бастамашылығы мен дербестігін қалыптастыруға бағытталған,

      25. Сөйлеу тілі дамуындағы кемшіліктерді түзету бойынша сабақтарды мұғалім- логопед жабдықталған кабинетте, біртекті сөйлеу тілі бұзылыстары, даму деңгейі бар үш-бес адамнан тұратын топтарды жинақтай отырып жүргізеді. Сөйлеу патологиясының күрделілігіне және түзету кезеңіне байланысты білім алушы аптасына 2-3 рет логопед сабақтарына қатысады.

      26. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушылардың жетістіктерін бағалау сипаттамалық бағалауды пайдалана отырып жүргізіледі. Жеке сөйлеу картасында сөйлеу қабілетінің жеке деңгейі (өз бетінше, үлгі бойынша, еліктеу бойынша, мұғаліммен бірлескен іс-әрекеттердің көмегімен) және үлгі бойынша іс-әрекеттерді орындау кезінде көрсетілетін педагогикалық көмек түрі міндетті түрде көрсетіледі (ұйымдастырушы, бағыттаушы, эмоционалды), білім алушылардың жетістіктерінің балдық белгісі пайдаланылмайды.

      27. Бағдарламада логопедиялық диагностика деректерімен қатар оқушылардың сөйлеу тілін дамытудағы кемшіліктерді түзетудің жеке бағдарламаларының мазмұнын анықтауға бағыттаушы негіз болатын оқыту мақсаттарының жүйесі тұжырымдалған.

3-тарау. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

1-параграф. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің мазмұны

      28. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәні бойынша 5-7 сыныптардағы оқу жүктемесі:

      1) 5-сыныпта – аптасына 4 сағат, оқу жылында -136 сағат;

      2) 6-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылына -68 сағат;

      3) 7-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында - 68 сағат.

      Пәннің оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" ҚР Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы типтік оқу жоспарына сәйкес жасалды (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №8170 болып тіркелген).

      29."Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінің Бағдарлама мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:

      1) "Тілдің психологиялық базасы";

      2) "Сөздерді түсіну және айту";

      3) "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас";

      4) "Оқу және жазу".

      30. "Тілдің психологиялық базасы" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) сенсорлы гнозис және праксис;

      2) жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері.

      31. "Сөздерді түсіну және айту" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) сөздің дыбыстық-буындық құрамы;

      2) сөздің семантикалық құрылымы.

      32. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) сөйлем және мәтін;

      2) вербалды және бейвербалды қатынас.

      33. "Оқу және жазу" бөлімі келесідей бөлімшелерді қамтиды:

      1) балама оқу;

      2) графика және жазу.

      34. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 5 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) тілдің психологиялық базасы. Қоршаған ортаның дыбыстарын тыңдау, естуінің шоғырлануын көрсету, белгілі бір және дерексіз бейнелердегі таныс заттардың визуалды бейнелерін тез тану. Дыбыстық ынталандыруды күші, сапасы және бағыты бойынша ажырату. Таныс заттардың символдық және нүктелік кескіндерін тану. Жанасу үшін саралау және ұқсас заттарды атау. Әртүрлі модальділікті қабылдау процесінде заттарды топтастыру. Музыкалық фрагментті негізін марш пен вальс ырғағымен қайталау. Ырғақты құрылымдарды қайталау: екіден төртке дейін ырғақты сигналдар. Сөзге қатысы жоқ дыбыстарды тану, әртүрлі формалармен, дыбыстармен, ырғақты қозғалыстармен танысу-үлгі бойынша таңдау, тану, салыстыру, топтарға біріктіру, еліктеу және қарапайым үлгі бойынша қайталау. Логикалық жаттығулар – адамға қажетті киім мен аяқ киімді сыртқы түріне, көңіл – күйіне қарай таңдау– түсіндірумен: үлкен ағайда-үлкен етік, көңілді Асхатта-қызыл жейде. Зейінді шоғырландыру және қоршаған оқиғаларға жауап беру. Схемалық сенсорлық жоспар бойынша тақырыпты бақылау және зерттеу. Затты, суретті және пиктограмманы сәйкестендіру. Түсті қағаз жолақтарын қолдану арқылы түс белгісі бойынша киім заттарын таңдау;

      2) сөздерді түсіну және айту. Еліктеуге арналған тыныс алу- дауыстық және артикуляциялық жаттығулар. Дұрыс физиологиялық (диафрагмалық-қабырға) тыныс алуды, қысқа және үнсіз тыныс алуды (иықты көтермей), тыныш және бірқалыпты (ұртты толтырмай) дем шығаруды бекіту. Дауысты дыбыстарды біртіндеп айта білу, олардың санын көбейту. Артикуляциялық аппараттың және саусақ моторикасының қозғалғыштығын дамыту. Бір буыннан екіншісіне біркелкі ауысу. Ысқырық және ызың фонемалардың дифференциациясы (с-ш, з-ж, ц-с). Дыбыстардың жеке айтылу бұзылыстарын түзету: ысқырық, ызың және сонор дыбыстарды қою, бекіту және анықтау. Әріптер мен дыбыстармен танысу: а, у, о, м, с, х, оларды жеке күйде дұрыс және айқын айту, оларды әр түрлі интонациясы мен қарқыны бар сөздердің басында немесе соңында ажырату (еліктеуге негізделген). Йот дауысты дыбыстары бар сөздер (а, е), дифтонгтың орнын анықтау. Екі буынды сөздерді жабық буынмен және ортасында дауыссыз дыбыстар қатар келген жағдайда машықтандыру (Нұрлан, Павлик). Бір, екі, үш буынды сөздердің ырғақ үлгісін қайталау, үш буынды сөздерді дауысыз дыбыстар қатар келмейтін жағдайда және жабық буында (телефон, қалашық), дауыссыз дыбыстар қатар келген жағдайда (ескерткіш, бастық, сатушы, Ақмарал) машықтандыру. Қатаң және ұяң дауыссыздарды ажырату, сөздерді жасау ау, уа, ах, ух, – олардың мағынасын нақтылау, сюжеттік бейнелермен және етістіктермен байланыстыру (қоңырау шалу, жылау, таңдану, шаршау). Предикативті сөздікті жүйелеу, дауысты дыбыстар қатарын көбейте отырып, біртіндеп айта білу, бір буыннан екіншісіне біртіндеп ауысу. Берілген дыбыспен (әріппен) сөздерді оқыған кезде оны дыбыстың жеке фонетикалық қиындықтарын (ц-с, ч-ть, ч-щ) ескеріп, естіп "табу".

      Сөздікті белсендіру (мимика), адамның көңіл-күйі (жақсы, жаман, қалыпты), оның эмоциялары және олардың көрінісі (қуаныш, күлкі, таңдану, немқұрайлылық, өкініш, қайғы, қайғы, қайғы, жылау, ашу), жеке сезімдер (жақсы көру, нәзіктік). Енжар және белсенді заттық сөздікті молайту: көкөністер (шалқан), жидектер (құлпынай және таңқурай) - атау, тану, түсі, пішіні мен дәмі бойынша салыстыру, ағаштар (шырша, қарағай) - жапырақтары (инелері), жаңғақтары мен тұқымдары бойынша, саңырауқұлақтар-жеуге жарамды және жеуге жарамсыз, бөлме өсімдіктері мен үй жануарлары. Іс-әрекеттің мағынасы бар етістік лексикасы. Осы және өткен шақ зат есімдері мен етістіктерінің көпше түрін түсіну және қолдану, екпінсіз көпше түрі, кішірейткіш мән беретін жұрнақтар. Етістіктерді ажырату: жуу, сүрту, тазалау, шаю, жанармай құю, түзету, кептіру –табыс септігіндегі тәуелді зат есімдермен бірге. Жиһаз және төсек-орын бұйымдарының атауы және оларға күтім жасау (тазалау, жинау, дымқыл, құрғақ шүберек). Дене мүшелерін және олардың функцияларын өзінде, қуыршақта табу, нұсқауларға сәйкес көрсету және атау. Тазалық заттары, жеке белгілер мен сыртқы қасиеттерді білдіретін сын есімдер, етістіктер: жуыну, шомылу, киіну, шешіну, тарақ; -онок-, -Ұнок- жұрнақтарының мағынасын түсіну, -к-, -ок-, -чик- (ручка, ножка, пальчик, гребешок);

      3) фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас. Адекватты вербалды қатынас пен тәртіп элементтерін дамыту (денесін түзу ұстай білу, сөйлеушінің бетіне қарау, оған біреу қарағанда мән беру, назар аудару). Қарым-қатынас кезінде мимикалық, жест-ишара және пантомимикалық позалар (тану, қайта құру) тиісті сөзбен, позамен, ым-ишарамен және мимикамен сезімдер мен көңіл-күйді сүйемелдеу). Жақсы таныс заттардың атауларын қосып, сөз тіркестерін құру. Иелік есімдіктері бар көп сатылы нұсқаулықты түсіну (менікі – сенікі), салыстырмалы түрде сапалы сын есімдер (аз – көп, қалыңырақ – жұқа). Қысқа қарапайым сюжеттердің (ертегілер, шағын тақпақтар, санамақтар) мағынасын түсінуді қалыптастыру. Үлгі, модель және графикалық сызба бойынша қарапайым фразаны құрастыру. Өтініштерді білдіретін жеке сөздерді айтуға және қайталауға мотивацияны дамыту. Затты беруді сұрай білу. Модельдер бойынша фразаны тұжырымдау: бұйрық райындағы етістік (Суғар!), етістік қосу табыс септігіндегі зат есім (таңқурайды жина!), зат есім қосу етістік (Нұрлан жуды). Қимыл-қозғалыстармен бірге, қоса, хормен айтылғанды септіктерде қолдануға арналған практикалық жаттығулар. Модельдер бойынша фразаны тұжырымдау: есім қосу зат есім қосу етістік, сын есім қосу зат есім қосу етістік: мен көзімді жуамын, кітапты көремін, мұрныммен гүлді иіскеймін. Педагогтің сөзіне кез-келген сөздік-дыбыстық өрнектерде сөйлеу еліктеуін белсендіру, мұғалім – логопедтен кейін қысқа өлеңдер, сөйлеу, моторлы әрекеттерімен бірге сөйлеу-эмоционалды бірлік, өзара әрекеттесу аясында қайталап айту. Логопедпен бірге жоспар, сызба, фото және бейнематериал бойынша сипаттама- әңгіме құру. "Үй өсімдіктеріне күтім жасау" (жапырақтардың шанын жуу, суару) модель бойынша әңгіме, "үй жануарлары (қоян, мысық, ит)" сенсорлы жоспары бойынша сипаттама-әңгіме құрастыру.

      Табиғат туралы әңгімеге белсенді қатысу, саябақта тәртіп ережелерін орындау. Тыйым салу белгілерін ұжыммен бояу (саябаққа экскурсия бойынша). Киім элементтерінің атауларын белсенді қолдану (жаға, қалта), киім заттарын салыстыру, үйлестіру: көгілдір жемпір, қара шалбар (жаттау). Ұжымдық әңгіме құрастыру- "Досымның портреті" сипаттамасы. Қызығушылықтар мен хобби туралы әңгімелер. Сенсорлы жоспар бойынша "Менің сүйікті тағамым", "Менің Отаным", "Менің қалам", "Туған өлкенің көрікті жерлері" сипаттамасын құрастыру. Графикалық жоспар бойынша өзінің және бір-бірінің, тәрбиешінің немесе ата-ананың портреттерін түсіндіріп салу, құралдар мен палитраны таңдау, бір-бірінің портреттерімен бөлісу және суреттерді тану. Сұрақ бойынша сөйлемді аяқтай білу: кім? не? Осы сұрақтың сөздеріне сүйене отырып қойылған сұраққа жауап беру;

      4) "Оқу және жазу". Символ мен пиктограмманы қолдану "Мен –өзім, менің денем", "Ұй тұрмысындағы заттар". "Тамақ даярлау", "дастархан жаю" пиктограммалармен танысу. "Мен атаймын, сен көрсет" "Бірдей суреттерді тап" пиктограммаларды қолданып жаттығулар орындау. Кеспелі әліпби әріптерімен, моделдермен жұмыс, графикалық жазуларды жүргізу. Мұғалім-логопедпен бірге көрнекі көлемді және жазықтық модельдердің көмегімен картиналар мен суреттердің мазмұнын ойнау. Өлеңдер мен ертегілерді, қысқа әңгімелер мен кейіпкерлердің есімдерін тыңдау және қарапайым талқылау (иллюстрациялар бойынша көрсету). Тыңдау кезінде өлеңдерді басын логопед айтса, жалғастырған түрде айту, содан кейін өзін-өзі қайталау (барлық қол жетімді байланыс құралдарын қолдана отырып). Әріптер мен сөздерді оқу ("жаһандық оқу" – бағдарламаның екінші бөлімімен интеграциялау).

      Дауысты дыбыстарды ажырату [а, у, и, о, ы, э] дыбыстарды айту кезінде еріннің орнын бейнелейтін дыбыстардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде тақырыптық суреттерге-символдарға сүйене отырып және оларды А, О, У, И, Ы, Э. суреттер арасында әріптердің бірі бар карточканы таңдау, тиісті заттар мен суреттерге бекітілген карточкалар бойынша сөздерді "оқу" ("визуалды сканерлеу" және кескінге сүйену негізінде), белгілі бір суреттегі осы сөздермен карточкаларды орналастыру немесе оларды тақтаға, терезеге бекіту және т. б. п., пиктограммалармен қол қойылған сөздерді оқу: үй, мұрын, терезе, тақта, үстел, орындық және А, О, У, И, Ы, Э әріптерін қабаттастыру (төсеу) – сөздегі екпінді дауыстыға сәйкес, оларды және басқа таныс сөздерді нақты заттармен, суреттермен және пиктограммалармен байланыстыру. Суреттерден затты, аналогтық ойыншықты табу (түрлі-түсті сурет – иллюстрация, контурлық сурет, оқушыға мұғалім салған сурет, төрт бөліктен тұратын сурет-кітаптағы мұғаліммен бірге тыңдалған немесе "оқылған" мәтінге).

      Суретті пиктограммалармен байланыстыру бейвербалды және ауызша қарым-қатынас құралдарын қолдану арқылы атау. Гигиена ережелері, тұрмыстық заттар, ересектердің жұмысы, қауіпсіз мінез-құлық туралы бейнеленген суреттерді, балалар кітаптарын таңдау жаттығулары (мұғалімнің көмегімен). Ақпаратты, ескерту және тыйым салу белгілерін таңдаудағы жаттығулар: "Дәріхана", "Мектеп", "Аурухана", "Балалар", "Жаяу жүргіншілер жолы", "Жаяу жүргіншілер өткелі", "Жаяу жүргіншілер қозғалысына тыйым салынады", "Автобус және (немесе) троллейбус аялдамасы", "Медициналық кабинет". Үш және екі секциялы бағдаршамның сигналдарын "оқу". Саусақ, үстел, қолғап театрының кейіпкерлері, бибабо қуыршақтары, "Ересектер еңбегі" сериясындағы картиналар мазмұнының көрнекі көлемді және жазықтық үлгілері арқылы оқушылармен бірлесіп ойнау. Мұғалім оқыған ертегілер, әңгімелер немесе өлеңдер (иллюстрацияларды көрсетпей) негізінде өткізілетін ойындарға қатысу, онда оқушылар осы шығармалардың кейіпкерлерін таниды және атайды (көрсетеді, бейнелейді). Оқушыларды мұғалім оқыған мәтін бойынша әрекеттерді бейнелеуге тарту.

      Сыртқы және ішкі трафареттерді қолданатын жаттығулар (әр түрлі өлшемдегі бір сурет): қарапайым, түрлі-түсті қарындаштармен, шарикті қаламдармен штрихтау және көлеңкелеу. Парақтағы тақырыптық аппликация элементтерінің кеңістіктік орналасуы. АБАБ, ААББ АББА, ААБААБ схемасы бойынша мұғалім-логопедпен бірлесіп немесе оның ең аз көмегі арқылы квадратта, шеңберде, жолақта дайын элементтерден қарапайым үлгілерді құрастыру. Әр түрлі әдістерді қолдана отырып, қағаз парағының бетін бояу кезінде қолдың дұрыс қимылдарын бекіту. Графомоторлық дағдыларды дамытуға арналған жаттығулар: үлкен қағаз парақтарына киізден жасалған қаламдармен, щеткалармен, қарындаштармен түзу және бұралмалы сызықтар салу, нүктелерді, соққыларды, шеңберлерді, кресттерді, толқынды сызықтарды қағазға, құмға (жармаға) қайталау және кезектестіру жаттығулары. Саусақтармен, қарындаштармен, қаламдармен арнайы таңдалған музыкаға контурлық кескін бойынша "жазу" – темпті қарқындатумен. Нүктелер бойынша және өз бетінше жазу.

      Парақты (көлденең және тік сызықтар) торкөздер түрінде (мұғалім-логопедтің көмегімен) сызғыш бойымен созу. Өз алақаныңызды сызу және алынған суреттерден композиция жасау (төртінші сыныпты, екінші жартыжылдықты қараңыз), сөйлеу түрінде мұғалім- логопедпен бірге барлық әрекеттерге түсініктеме беру. Қарындашпен, қаламмен сызғыш бойынша "жазу" (оқушылардың жеке мүмкіндіктеріне сүйене отырып), А, О, У, И, Э, Ы әріптерінің трафареттері бойынша "жазу" (әріптердің өлшемі – 5-10 см), ұқсас әріптерді ажырату және салу.

      35. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 6 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) тілдің психологиялық базасы. Сызықтық естіп есте сақтау жаттығулары: сөйлемдегі сөздерді құрастыру, содан кейін бірлесіп қайталау (тізбек бойынша: Мен – Мен қалаймын – мен жүргім келеді – Мен жалғыз жүргім келеді). Берілген ырғақпен сөйлеумен бірге қол қимылдарын дамыту. Кішкентай заттарды бір уақытта екі қолмен әртүрлі ұстап қорапқа салу. Себеп пен салдарды анықтау, сюжеттік суреттер бойынша құбылыстар мен оқиғалардың логикасы (басында не болды, содан кейін не болды). Есту қабілетін дамыту: сөзге қатысы жоқ дыбыстарды тембральды қабылдауды, зейінді, ырғақ сезімін қалыптастыруға, дыбыс көзін табуға, сөзге қатысы жок дыбыстардың қарқыны мен ритағына еліктеуге бағытталған дыбыстың күшін, қарқыны мен дыбысталуын ажырату. Ырғақты құрылымдарды қайталау (екіден беске дейін ырғақты сигналдар). Дененің әртүрлі бөліктерінің, бастың, артикуляциялық органдардың, саусақтар мен қолдардың ерікті қозғалыстарын үлгі бойынша және ауызша нұсқаулар бойынша дамыту: жеке, ауыспалы, дәйекті қозғалыстар және бірқатар қозғалыстар. Әр түрлі массажерлерді (арнайы және импровизацияланған) қолдана отырып, қолдың өзін-өзі массаж жасау дағдыларын қалыптастыру және осы дағдыларды бекіту. Екі қолмен және бір қолмен көру бақылауымен сезіну тәсілдерімен заттарды көзбен-тактильді тексеру;

      2) сөздерді түсіну және айту. Басында немесе соңында дауыссыздар қатар келген (қант, серт) бір буынды сөздерді жинақтау. Жеке айтылу қиындықтарын жеңу. "Әдептілік" тақырыбындағы етістік, номинативті және атрибутивті сөздікті белсендіру: дұрыс жүру (тегіс), отыру (түзу), тұру, тұру (тез, бірақ асықпай), қолды ұстау, тіке қарау, кезекте тыныш отыру, тыныштық пен ренжімеу, жол беру, есікті ашу, болу мейірімді (содан кейін олар сізге бірдей жауап береді, сыпайы – жағымды, әдепсіз – жағымсыз), "рахмет", "кешіріңіз" деп айту. Сөздікті белсендіру: "мерекелік киім", "зергерлік бұйымдар", "моншақтар", "шаш үлгісі", "өзін-өзі күту" (қолдар, шаштар, тістер), "гигиена", "гигиеналық құралдар", "суық, "жылы", "ыңғайлы", "спорт", "дене шынықтыру", "жаттығу";

      3) фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас. Практикалық әрекеттер бойынша әңгіме құрастыру. Сурет-графикалық жоспарды өз бетінше құру (қажетті суреттерді таңдап, ретке келтіріңіз), модельді пысықтау: сын есім плюс зат есім плюс предлог плюс үстеу немесе зат есім (сыпайы бала дәрігерге алғыс айтады). Модель бойынша сюжеттік сурет бойынша сөйлемдер құрастыру: зат есім (есімдік) плюс етістік – есімдік және предикативті компоненті жоқ сын есім (ол күреседі – ол зұлым). Дұрыс әрекеттермен бірге жүретін жолдарды пайдалану (есіктерді ашу, ауыр салмақты көтеруге көмектесу, өз орныңызды алуды ұсыну). Сюжеттік суреттер мен іс-әрекеттерден мінез ерекшеліктерін анықтау. Киім үлгілері, шаш үлгілері бейнеленген журналдарды қарау және оларды талқылау.

      "Қуыршақты киіндір" әңгіме-ойынына қатысу. Өмірлік жағдайларды талдау элементтерімен Диалог, әңгімелесушілердің мәлімдемелерін өз бақылауларымен толықтыру, дау ережелері (сөйлеуді білмейтін балалар диалогқа вербалды емес қарым – қатынас құралдары-пиктограмма, қимыл, мимика арқылы қатысады). Суреттерде бейнеленген әңгімелер туралы әңгімелесу қабілеті ("кімдікі дұрыс, кімдікі дұрыс емес?"), білім алушылардың артықшылықтары мен кемшіліктерін ұжымдық талқылау ("Мен туралы бәрін айт", "Менің Отаным", "Менің қалам", "Туған өлкенің көрікті жерлері" немесе "Жақсылық пен жамандық еліне саяхат" ойындары барысында, онда білім алушы көзін жұмып, Жақсылық пен жамандықты білдіреді және былай деп жазады: "жақсылық – бұл" + сурет, "жамандық – бұл" + сурет). Жаман әдеттер туралы маскалар мен костюмдерді ұжымдық дайындауға қатысу. Суреттерді, пиктограммаларды және сөйлеу құралдарын қолдана отырып, тамақ туралы қысқаша сипаттамалық әңгімелер құрастыру. "Бұл кім?", "Сатушы не істейді?", "Дүкеннің осы бөлімінде қандай өнімдер сатылады?", "Сіз шайға печенье немесе бауырсақ сатып аласыз ба?". Білім алушыларды өз атынан ("Мен нан сатып аламын", "Біз мерекеге торт сатып аламыз"), екінші және үшінші тұлғалардан ("Ол...", "Олар...") "графикалық анықтамаларды", символдық бейнелерді және басқа да көрнекі тіректерді пайдалана отырып;

      4) оқылым және айтылым. Қосымша элементтермен (и-ш, о-а), элементтердің кеңістіктік орналасуымен (б-д), сондай-ақ сызу қиын (з, к) ерекшеленетін, өтілген дыбыстар мен әріптердің, сызбасы ұқсас әріптердің қайталануы. Сөйлемнің басында және соңында бас әріппен жазу дағдысы. Азық-түлік, жануарлар, балықтар, табиғат, адамдардың кәсіптері (Сатушы, кассир, сауыншы, балықшы, цирк) бейнеленген суреттерді қолданатын аудио және визуалды жаттығулар. Екі-үш суреттен қажетті суретті таңдау және Өлеңді тыңдауға, қысқа әңгімеге немесе әрекетті бейнелейтін суретті көрсетуге негізделген қимылдарды орындау. Мұғалім-логопед жасаған тақырыптық пиктографиялық стендтерден ақпаратты "оқу" (тамақ, күн тәртібі, демалу және т.б. туралы), тыңдау кезінде өлеңдерді келісу (конъюгация), содан кейін оларды өз бетінше баяндау. Оқушыларды мұғалім оқыған мәтін бойынша іс-әрекетке шақыру. Әріптер мен сөздерді оқу ("жаһандық оқу"). М, Н, П, Б әріптерімен танысу (өлшемі 5 және 3 см контур бойымен кесілген), артикуляцияны визуалды бақылаусыз есту қабылдауына негізделген әріптерді көрсету, суреттер мен сандар арасында әріптері бар карточканы таңдау. "Визуалды сканерлеу" және кескінге сүйену негізінде тиісті заттар мен суреттерге бекітілген карточкалар бойынша сөздерді "оқу".

      Таныс әріптерден (МАМА, ПАПА, БАБА) тұратын сөздер басылған карточкалармен танысу. Тиісті суреттерге сөздермен карточкаларды орналастыру немесе оларды нақты заттарға бекіту: тақтаға, терезеге және т. б., таныс сөздерді заттармен, суреттермен байланыстыру пиктограммалардың астындағы сөздерді оқу және А, О, У, И, Э, Ы, М, Н, П, Б әріптерін осындай әріптерге қою (төсеу) сөздердегі әріптер. Журналдарды "оқу": журнал беттерін ашу, қарау, "иллюстрациялармен", "мақала атауларымен" және "мәтіндермен" танысу, оқушыларға балалар мен ата-аналарға арналған заманауи журналдардан және басқа журналдардан мақалалар көрсету және оқу. Ауызша және вербалды емес қарым-қатынас құралдарын қолдана отырып, суреттерді атау және жағдайларды сахналау.

      Дауысты дыбыстарды белгілермен белгілеу: [a] – шеңбер, [o] – сопақ, [у] – кішкентай шеңбер, [ы] – көлденең созылған кең сопақ, [и] – көлденең созылған тар сопақ, [э] – тігінен созылған сопақ. Барлық дыбыстардың белгілермен, содан кейін сәйкес басылған әріптермен дәйекті байланысы (дыбыстар әр түрлі дауыс күшімен, интонациямен айтылады). Зерттелген сөздердегі әріптерді тану (ана, әке, әйел, орындық, үстел, үй).

      Ағаштан, пластмассадан, картоннан жасалған ішкі және сыртқы трафареттерді қарапайым және түрлі-түсті қарындаштармен, шарикті қаламдармен штрихтау және көлеңкелеу, мұғаліммен бірге бояулармен сурет салу (қылқаламмен жағу, жағу, қылқаламның ұшымен түрту). Қағаз жолағындағы, квадраттағы, шеңбердегі, сопақшадағы нүктелер мен соққылардан үлгі бойынша өрнектер жасау (үлгіні көбейту алдында алдын ала талдаумен). Пішіні бірдей, бірақ мөлшері әртүрлі бөліктерден тұратын заттарды салу. А, О, У, И, Э, Ы, М, Н әріптерінің трафареттері бойынша "хат" (оқушылардың жеке мүмкіндіктеріне қарай), мектеп керек-жарақтарының "өшіргіш", "қарындаш", "дәптер", "қалам" пиктограммаларымен арақатынасы. "Еркін жазу" қағидаты бойынша әріптердің "хаты" (М.Монтессори бойынша). Бастапқы, екі және бірнеше тірек нүктелері бойынша көлденең, тік, қисық сызықтарды салу. Музыкалық аспаптардың ыырғақты соққыларына немесе мұғалімнің шапалақтарына сәйкес торкөз және жол дәптеріне сызықтар жазу — >.

      36. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінің 7 сыныптағы базалық мазмұны:

      1) тілдің психологиялық базасы. Кинестетикалық праксис пен гнозисті топтастыру үшін типтік жалпыламалар. "Л" и "А" әріптердің моделінің стереогнозы. Қарым-қатынас кезінде мимикалық позалар мен қуаныш, таңдану, сәлемдесу қимылдары, таңдану, қорқыныш, қайғы реакцияларын түсіну және қолдану. Сериялау операциялары, оның бөліктерінен объектіні синтездеу, таныс заттардың стереогнозы, бейнелеу жағдайындағы әрекеттер (табиғат дыбыстары – сөйлеу дыбыстары). Көлемді, дәлдікті, жылдамдықты, белсенділікті, үйлестіруді сақтай отырып, қозғалтқыш бағдарламасын дәл орындау. Белгілі бір бұлшықет топтарына бағытталған моторлық импульстарды ынталандыру, кинестетикалық талдау және синтез процестерін қалыптастыру, саусақтардың қозғалыстарының кинестетикалық афферентациясы, еліктеу және ауызша Нұсқау бойынша мимикалық бұлшықеттердің қозғалысын дамыту негізінде (еліктеу, үлгі бойынша) және өздігінен (ауызша нұсқау бойынша) саусақтардың қозғалысын кинестетикалық ұйымдастыруды дамыту (көзді қысу, ұртқа үрлеу, қастарды көтеру және қабағын түйу). Сөйлеудің интонациялық экспрессивтілігін қолдану және басқалардың сөйлеу мәнерлілігін есту қабілеті. Заттарды (текшелер, басқатырғыштар, мозаика) манипуляциялау процесінде конструктивті праксисті, қол-көз координациясын және моторлы жадын дамыту.

      Оқушылардың қозғалыс стереотиптері мен графикалық қабілеттерін дамыту (көлеңкелеу, сурет салу, графикалық қатарлар). Әрекеттер мен қозғалыстардың етістіктермен және "Көңілді адамдар" ойын түрі бойынша кеңістіктік координаттарды білдіретін сөздермен байланысын бекіту;

      2) сөздері түсіну және айтылым. Қарама-қарсы дауысты дыбыстарды ([и-у], [и-о], [а-у], [э – у]) және артикуляцияға жақын дауыссыз дыбыстарды ашық буындарда (жұмсақ таңдайдың қатысуымен-[м-б], [н-д]) ажырату жаттығулары негізінде фонематикалық қабылдауды дамыту], білім беру орны бойынша – [п-т], [тнк], [м-н]). Жүйелі ұйымдастырылған қозғалыстарды орындау кезінде ауызша праксистің даму процесінде артикуляциялық қозғалыстардың кинестетикалық негізін қалыптастыру (артикуляциялық гимнастиканың арнайы кешендері). Дұрыс айтылатын дыбыстарды артикуляциялау кезінде әртүрлі артикуляциялық органдардың жағдайын нақтылау арқылы мотор-кинестетикалық кері байланысты дамыту, қажетті артикуляциялық қалыпты (артикуляциялық гимнастиканың арнайы кешендері) табу және ұстау процесінде дыбыстардың нормативтік артикуляциялық тәсілдерін қалыптастыру, дыбыс шығаруға дайындық кезеңінде арнайы жаттығуларды орындау барысында артикуляциялық мүшелерінің нормативтік құрылымдарын қалыптастыру; жеке қиындықтарды жеңу. Дауысты және дауыссыз дыбыстарды (дауысты және дауыссыз, қатты және жұмсақ) қайталау, оларды ажырату, "Р және Л, М және Б" артикуляциялық ұқсас дыбыстарды, мұрын және ауыз дауыссыз дыбыстарын ажырату (ауа ағынының бағытын кинестетикалық бақылау). Деформацияланған сөзбен жұмыс, сөз бен схеманың, сөз бен модельдің арақатынасы. Екі буынды сөздермен жұмыс (пана), төрт буынды ашық буынды сөздермен). Дауысты және дауыссыз, қатты және жұмсақ дауыссыз дыбыстарды ажырату.

      Жұмыста, таңертең, түстен кейін, кешке сәлемдесу сөздерін қолдану, "Сәлем" және "Қайырлы күн" реңктерін ажырату. Қоштасу кезінде белгілер мен мимиканы қолдану: "Қайырлы күн, сәлем, сәлем (көңілді)". Стикерлермен жұмыс істеу қабілеті (сюжеттер бойынша сәлемдесу жолдарын оқу және тарату). "Күлімсіреу" және "күлкі" ұғымдарын ажырату. "Туған күн" тақырыбындағы сөздікті жандандыру (дастархан, сыйлық, алғыс сөздер), оқу пәндерінің атаулары, тұрмыстық заттар, тамақтану нормалары мен режимі, Негізгі тамақ өнімдері (нан, жарма, ұн өнімдері, сүт және сүт өнімдері, қант, көкөністер, жемістер, балық) көкөністер мен жемістерді өңдеудегі реттілік (сұрыптау, жуу, сақтау). -Ник-жұрнағы, зат есімнің сөзжасамы, сын есімдердің сөзжасамы арқылы зат есімдердің сөзжасамына бақылау жасау. "Театр" тақырыбындағы сөздікті белсендіру (талғампаз, әдемі, пальто, гардероб, бағдарлама сатып алыңыз, фойеде). Ситуациялық телефон диалогында предикативті сөздікті белсендіру (айту, телефонды алу, теру, ұялы телефон, тыңдау, өзін таныстыру үшін сөздер мен сөз тіркестері, тікелей телефонға сөйлеу, анық, сыбырламай, айқайламай). Септік жалғаулармен көрсетілген кеңістіктік қатынастарды түсіну, заттардың, әрекеттердің, күйлердің, белгілердің, қасиеттер мен қасиеттердің (түс, пішін, шама, дәм) атауларын білдіретін сөздердің мағыналарын нақтылау және оларды пиктограммалармен байланыстыру негізінде оқушылардың экспрессивті сөздігін кеңейту. Сөз қорына объектілерді елеулі белгілері бойынша ажырату және жалпылау негізінде бөлінген қарапайым ұғымдарды білдіретін сөздерді, сондай-ақ түрлерді, жалпы және дерексіз жалпыланған ұғымдарды білдіретін сөздерді (жақсылық, жамандық, сұлулық) енгізу, экспрессивті сөздікте сан есімдерін бекіту (қалыптасқан сандық көріністер шегінде), қысқаша сипаттамалық әңгімелер құрастыру жемістер, жидектер, көкөністер;

      3) фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас. Бейтаныс ересек адамға сөйлейтін сөз тіркестерін қолдану: тиісті ережелерді есте сақтау негізінде көлікке отыруға шақырудан сыпайы бас тарту (ешқашан бейтаныс адаммен жүруге келіспе, әрқашан отбасыңа немесе достарыңа қайда бара жатқаныңызды және кіммен бірге екенінді айт, өз атыңды айту керек және қашан болмайтын жағдайларды ажырата біл). Құттықтауларды, тілектерді құттықтау хатына жаза білу, кіші және үлкен сыйлықтарды тапсыру кезінде сөз тіркестерін, сыйлықты қабылдау кезінде сөз тіркестерін айта білу. Отбасы мүшелерінің күнделікті тұрмыстық қызметіне қатысу: сатып алу, тамақ дайындау, тазалау, жуу, ұсақ жөндеу. Үй-жайлардың, жиһаздардың, функциялардың, безендірудің мақсатын сипаттайтын, сөз тіркестерін бір-екі сөзбен, көрсетумен, қимылмен, сөз тіркестерін түрлендірумен толықтыратын "Пәтерге экскурсия (фотосуреттер немесе бейнелер бойынша)" үйлесімді әңгіме құру (жасыл кастрөл шкафта тұр. Көк кастрөл үстелде тұр. Шәйнектің артында сары кастрөл тұр). Модель бойынша фразаны жаттықтыру: зат есім (есімдік) плюс сын есім плюс етістік (мен театрда әдемі киінемін). Фотосуреттердің реттілігін орнату арқылы мұғалімнің сұрақтары бойынша әңгіме құрастыру – экскурсияның іздері бойынша, суреттерді көшірмелерге жабыстыру, бірнеше ұсынылған нұсқалардың ішінен стильге сәйкес келетін көшірмені таңдау.

      Арнайы ұйымдастырылған коммуникативті жағдайларда диалогтық сөйлеуді мақсатты түрде оқыту (әңгімеде, тапсырмаларды орындау кезінде, үстел үсті ойындарымен сабақ барысында және т.б.). Жақсы таныс ертегілер мен әңгімелерді пиктографиялық кодтар, сөйлеу құралдары, мұғалімнің көмегімен әңгімелеу, сипаттамалық әңгімелерді бірлесіп құрастыру (ойыншық, сурет бойынша). Сөздік және сөзге қатысы жоқ қарым-қатынас құралдарын қолдана отырып, күнделікті мазмұны бар сюжеттік суреттер сериясы бойынша баяндау әңгімелерін құрастыру (пиктограммалар, сурет немесе заттың егжей-тегжейін көрсететін мұғалім-логопедтің қимылдары бойынша). Жеке тәжірибеден (мектеп медициналық кабинетінде, емханада, дәріханада дәрігерге бару) сұрақ-жауап формасы негізінде қысқа әңгімелер құрастыру. Рөлдік ойындарға қатысу "Біздің театр. Біздің қойылым" (сұраққа жауап Сіздікі қай орын?), "Телефонмен сөйлесу" (атыңды ата, қайдан қоңырау шалдың, не болғанын айт, қай жерде болғанын айт, ересек адамның айтқанын мұқият тыңда, айтқанын жаса), "Супермаркет" (белгілі бір тауарларды табуға көмектесуді сұра), "Туған күн" (Ерлан Сауле мен Сапарды шақырды және олар Ерланның ата-анасына өздері туралы айтып берді. "Комикстермен" жұмыс – "бұлтқа" өз атыңды, тегіңді, мекен-жайыңды, кімге және не беру керектігін жазу). "Менің Отаным", "Менің қалам", "Туған өлкенің көрікті жерлері" тақырыптарында әңгімелесу, сұрақтарға жауап беру және оларды қою мүмкіндігі ("Сен қай қалада тұрасың", "Қанша адам", "Қандай жиһаз", "Қандай бөлме", "Не істегенді ұнатасың?"), пиктограммалар немесе суреттер түрінде "Мен үйде не істеймін" әңгімесін, "Мен және менің отбасым" коллажын құрастыра отырып, олардың отбасы өміріндегі оқиғаларға ұқсас оқиғаларды бейнелейтін журналдар мен газеттерден фотосуреттер, суреттер таңдаңыз. Диалогты бастау (еліктеу бойынша) немесе ұйымдастырушы бағыттаушы көмекпен);

      4) оқу және жазу. Е, Ұ, и, ю, я, әріптерімен жұмсақтықты белгілеу кезінде қатты және жұмсақ дауыссыздарды ажырату, сөздің соңы мен ортасындағы дауыссыздардың жұмсақтығын білдіретін ь әрпі. "Чи", "ши", "ча", "ша", "чу", "шу" тіркестерін дұрыс жаза білу. Қолжазба материалын оқу дағдысы, жалпы қауіпсіздік белгілері мен ақпараттарды Жаһандық оқу (тану) (тоқтату, қауіпті, улану, жеуге жарамсыз, ауысу, дүкен, дәріхана). Мұғалім-логопедтің көмегімен тақырыптық пиктографиялық стендтер құру және оқушылардың сабақтарда осы стендтерде ұсынылған ақпаратты "оқу", "жинау", "жұлу, "суару" пиктограммаларымен танысу. Пиктограммалармен жаттығулар. Әдеби шығармаларды оқу, иллюстрациялар мен картиналарды қарау, ертегілерді, өлеңдерді, қысқа әңгімелерді тыңдау, шығармалардың кейіпкерлерін атау (иллюстрацияларда көрсету). Тыңдау барысында өлеңдерді үйлестіру, содан кейін оларды барлық қол жетімді құралдармен дербес айту. Мұғалім-логопед оқыған мәтін бойынша драматизация ойындары, әріптер мен сөздерді оқу ("жаһандық оқу"), дауысты дыбыстардың артикуляциясын тиісті белгішелермен белгілеп "оқу", жазылған дыбыстарды әр түрлі дауыс күшімен, интонациямен айту.

      Белгілі бір суреттерге сәйкес сөздермен карталарды ашу: жаңбыр, қыс, қар, көктем, жаз. Пиктограммалармен қол қойылған сөздерді оқу және сөздердегі сол әріптерге А, О, У, И, Э, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н әріптерін қабаттастыру (төсеу). Танысқан сөздердегі әріптерді тану (ана, әке, әйел, орындық, үстел, үй). Дауысты дыбыстардың дыбыссыз артикуляциясы және оларды символдық кескіндер мен әріптермен байланыстыру. Таныс сөздерді заттармен, суреттермен, пиктограммалармен байланыстыру. Әріптерді буынға дәйекті түрде қосу-біріктіру (ма, му, мы, мо, ми), содан кейін кері буынға (бөлінген алфавит әріптерінен буындарды құрастыру), таныс сөздерден буындарды таңдау (ана, пана, атта, атпа), басылған\жазылған сөздегі тиісті буынға буыны бар картаны қолдану, инсульт және қарапайым Түрлі-түсті қарындаштармен, шарикті қаламдармен. Әріптер мен сандардың контурлық кескіндерін қағаз парағына, екі параққа — сандар мен әріптерге, А, О, У, И, Э, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н әріптерінің трафареттері бойынша "хат" (әріптердің мөлшері — 1-3 см) желімдеу. Контур сызықтары (нүктелері) бойынша әріптерді жазу, музыкалық аспаптардың ырғағы соққыларына немесе мұғалімнің шапалақтауына сай торкөз және жол дәптерге сызықтарды "жазу": ұзын сызық және қысқа сызық, бірдей сызықтар. Мектеп керек-жарақтарын пиктограммалармен байланыстыру, тиісті пәнді және оған арналған пиктограмманы таңдау: "Бормен қайда жазуға болады?", "Олар қағазға не жазады?", "Қарындашты қағаздан қалай өшіруге болады?".

Параграф 2. Оқыту мақсаттарының жүйесі

      37. Бағдарламада ұсынылған оқыту мақсаттары кодтық белгімен белгіленді. Кодтық белгіде бірінші белгі – сыныбын, екінші және үшінші белгі – бөлімнің және бөлімшенің реттік санын, төртінші белгі оқыту мақсатының реттік нөмірін көрсетеді. Мысалы, 5.1.1.1 кодында "05 - сыныбы, "1.1" - бөлім және бөлімше, "1" - оқыту мақсатының реттік саны.

      38. Оқу мақсаттары бөлімдер мен сыныптар бойынша берәлген:

      1) "Тілдің психологиялық базасы" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

5 сынып

6 сынып

7 сынып

1.1. Сенсорлы гнозис және праксис

5.1.1.1 қоршаған орта дыбыстарын тындау, естуінің шоғырлануын көрсету

6.1.1.1 берілген темппен ырғақта қол саусақтарын айналдырып қиымлдар жасау

7.1.1.1 әртүрлі массажерларды (арнайы және алмастырушы) қолданып, өз бетінше 2-3 тәсілден массаж жасау

5.1.1.2 жақын жерде қозғалып келе жатқан затты көзімен бақылау (көлденеңінен, тігінен, шеңбер бойынша, алдыға/артқа) бір минут

6.1.1.2 қорапқа ұсақ заттарды бір мезгілде үлгі бойынша, әртүрлі тәсілмен, екі қолмен салу

7.1.1.2 таныс заттарды нақты түрлі түсті, бейнелік, толық емес, бір-біріне салынған суреттерден 10-15 секундта тану

5.1.1.3 адамның түріне, фотосуретіне 30 секунд көзін тоқтату

6.1.1.3 дене мүшелері, басымен, артикуляция мүшелері, саусақтарымен үлгі және сөздік нұсқау бойынша ерікті қимылдар орындау: жеке, кезектескен, бірінен соң бірі, қимылдар сериясы

7.1.1.3 қимылдарды етістіктермен, кеңістіктік координаталарды білдіретін сөздермен "Көңілді адамдар" типі бойынша үйлестіру

5.1.1.4 таныс затты жеке бөліктері, оларға тән дыбыстары (дыбыс шығаратын ойыншықтар) бойынша, сипап сезіп тану

6.1.1.4 дыбыс көзін табу және орнын белгілеп, көрсету

7.1.1.4 сөзге қатысы жоқ дыбыстардың күшін (қатты-ақырын) және алыстығын (алыс-жақын) табиғат дыбыстарын ажырату

5.1.1.5 ырғақты суретті дыбыстың күшін ажырата отырып қайталау (екіден төртке дейінгі сигналдар)



5.1.1.6 қозғалыссыз көзден жоғары, төмен, көз бойындағы, қарама-қарсы тұрған затты көзімен бақылау 1 минут бойы



1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

5.1.2.1 адамға қажетті киім мен аяқ киімді сыртқы түріне, көңіл-күйіне қарай-дәлелмен таңдау

6.1.2.1 бөлік пен бүтінді тақырыптық суреттерде, сюжеттік картиналарда, Равен матрицаларында, қарапайым басқатырғыштар композицияларында байланыстыру

7.1.2.1 топтастыру моделі спецификациясы бойынша түрліне қарай жалпылау

5.1.2.2 тиісті мимикалық және пантомимикалық позаларды қабылдап, зейінді көрсету және қоршаған оқиғаларға жауап беру

6.1.2.2 бірізділік бойынша есту жадының жеткілікті көлемді көрсете отырып,, сөйлемдегі сөздерді құрастыру, содан кейін қайталанатын қайталау-тізбек бойынша: Мен; Мен қалаймын; Мен жүргім келеді

7.1.2.2 адекватты интонацияға сәйкес келетін мимикалық реакцияларды тану

5.1.2.3 схемалық сенсорлық жоспар бойынша тақырыпты тыңдау, қарау және тактильді зерттеу

6.1.2.3 құбылыстар мен оқиғалардың себептері мен салдарын, логикасын анықтау: басында не болды, содан кейін не болды-4-5 сюжеттік суреттер сериясы бойынша

7.1.2.3 бір ұсыныстан екі-үш жалпы қозғалыс тізбегін, заттарды екі қолмен ұстап тұрған екі элементтің тіркесімін қайталау

5.1.2.4 өткен тақырыптар бойынша зат, сурет және питограмманыы сәйкестендіру

6.1.2.4 айнаға өзіне қарап, сыртқы келбетіне сын көзбен қарау, бағалау, жөндеуге тырысу (шашын, киімін, т.б.)

7.1.2.4 адамдардың сезімдері мен қажеттіліктері туралы тыңдалған мәтіннің жалпы нақты мазмұнын тиісті мимикалық позамен, мазмұнның тақырыппен, суретпен, пиктограммамен және сөзбен байланысын түсіну

5.1.2.5 практикалық іс-әрекет процесінде жануарларға қамқорлық пен қауіпсіз мінез-құлықты көрсету



5.1.2.6 қызығушылық пен қызығушылықты көрсете отырып, қоршаған оқиғаларға, диалогтарға көрнекі назар мен реакцияны шоғырландыру



      2) "Сөздерді түсіну және айту" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

5 сынып

6 сынып

7 сынып

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

5.2.1.1 еліктеуге арналған тыныс алу- дауыстық және артикуляциялық жаттығулар. Дұрыс физиологиялық (диафрагмалық-қабырға) тыныс алуды, қысқа және үнсіз тыныс алуды (иықты көтермей), тыныш және бірқалыпты (ұртты толтырмай) дем шығаруды бекіту

6.2.1.1 жалпы артикуляциялық гимнастика жаттығуларын орындау процесінде берілген позаны ұстаңыз (еліктеу және ауызша нұсқау бойынша)

7.2.1.1 қарама-қарсы дауысты дыбыстарды ([и-у], [и-о], [а-у], [е-у]) және артикуляцияға жақын дауыссыз дыбыстарды ашық буындарда (жұмсақ таңдайдың қатысуымен: [м-б], [н-д]; жасалу орны бойынша: [п-т], [тнк], [м-н]

5.2.1.2 дауысты дыбыстарды біртіндеп айта білу, олардың санын көбейту.

6.2.1.2 дыбыстарды айту кезінде еріннің орналасуын бейнелейтін суреттерге сүйене отырып, олардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде объективті суреттер-символдарға сүйене отырып, дыбыстарды айту

7.2.1.2 саналы түрде дұрыс айтылатын дыбыстарды артикуляциялау кезінде әртүрлі артикуляциялық мүшелерінің қалпын (позицияларын) көбейту

5.2.1.3 үлгі бойынша дыбыстау процесінде бір буыннан екіншісіне біркелкі ауысу

6.2.1.3 ақаулы фонемалары жоқ ашық буындардың құрылымының үш буынды сөздерін анық және тұтас айту (Асық ал, ата!"

7.2.1.3 саналы түрде қажетті артикуляциялық позаны табу және ұстап тұру процесінде дыбыстардың нормативтік артикуляциялық тәсілдерін жаңғырту (артикуляциялық гимнастиканың арнайы кешендері)

5.2.1.4 ысқырық және ызың фонемалардың жеке айтылуын дифференциациялау (с-ш, з-ж, ц-с)

6.2.1.4 ерте және орта онтогенездің дауыссыз дыбыстарымен дауысты дыбыстардың тіркесімін айту [м,б,п, т, д, н, к, г, х, в, ф]

7.2.1.4 3-4 элементтен (артикуляциялық гимнастиканың арнайы кешендері) жүйелі түрде жасалған қозғалыстарды орындау

5.2.1.5 қойылған дыбыстарды айту кезінде күш-жігерді, дыбыстарды, буындарды, сөздерді анық және нақты айтуға ұмтылуды көрсету

6.2.1.5 жеке айтылу қиындықтарын жеңе отырып, басында немесе соңында (нан, тас) бір буынды сөздерді анық айту

7.2.1.5 дауысты дыбыстарды, жұптасқан дауысты және дауыссыз, қатты және жұмсақ дауыссыздарды ажырату, артикуляциялық ұқсас дыбыстарды [Р және Л], [М және Б] ажырату, мұрын және ауыз дауыссыз дыбыстары, ауа ағынының бағытын кинестетикалық бақылауды жүзеге асыру

5.2.1.6 дыбыстарды жеке күйде дұрыс және айқын айту, дауыстылар [а, у, о], дауыссыздар [м, с, х], оларды сөздің басы мен соңында ажырату



5.2.1.7 екі-үш буынды сөздерді дауысыз дыбыстар қатар келмейтін жағдайда және жабық буында (шана, телефон, қалашық), дауыссыз дыбыстар қатар келген жағдайда (алма, ескерткіш, бастық, сатушы, Ақмарал) анық айту, йот дауысты дыбыстары бар сөздер (я, е), дифтонгтың орнын анықтау



5.2.1.8 екі буынды сөздерді тұйық буынмен және ортасында, үш буынды сөздерді тұйық буынмен (телефон, қалампыр) анық айту



5.2.1.9 бір, екі, үш буынды сөздердің ырғақты үлгісін үлгі бойынша көбейту



5.2.1.10 артикуляция мүшелерінің орналасуын атау және білу



2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

5.2.2.1 ата-аналардың, мұғалімдердің аты-жөнін, жасын, атын және әкесінің атын, айналасындағылардың, өмірге қажетті заттардың аттарын білу және сұрау бойынша атай білу

6.2.2.1 үйіңнің мекен-жайын, мектептің (балалар үйінің) мекен-жайын, елдің, астананың атауларын білу және сұрау бойынша атай білу

7.2.2.1 жақын сөздер мен сөз тіркестерінің мағыналарының реңктерін ажырату: "күлімсіреу" және "күлкі", "сәлем" және "Қайырлы күн", қоштасу және сәлемдесу кезінде мимиканы қайталау ("Қайырлы күн, сәлем ,сәлем (көңілді және көңілді)

5.2.2.2 сөйлеуде адамның бет-әлпетін, эмоциясын, көңіл-күйін (жақсы, жаман, қалыпты), эмоциясын (қуаныш), қайғысын (мұңаюын), білдіретін сөздерді белсенді қолдану), күйлер (қайғыру, ауыру, біреуді сағыну)

6.2.2.2 сөйлеуде "әдептілік" тақырыбында етістік, номинативті және атрибутивті сөздікті қолдану: қалай дұрыс жүру керек (тура), отыру (түзу), тұру (тез, бірақ асықпау), қолды ұстау, қарау, жөтелу, түшкіру, күлу, тұру, кезекте тұру, жол беру, есікті ашу, мейірімді болу

7.2.2.2 "Туған күн" тақырыбы бойынша әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну және белсенді қолдану: үстел, сыйлық, алғыс сөздерін қою

5.2.2.3 практикалық материалда сөзжасау дағдыларын қолдану

6.2.2.3 "Әдептілік" тақырыбы бойынша сын есімге жұпты саналы түрде таңдау: әдепсіз-жағымсыз, сыпайы-жағымды

7.2.2.3 логопед мұғаліммен бірлесе отырып -ник- жұрнағын, ал сын есімдерді -n-, -nn- жұрнақтарын қолданып, зат есімнен сөзжасамды практикалық жүргізу

5.2.2.4 көкөністерді, жемістерді, ағаштарды, саңырауқұлақтарды, бөлме өсімдіктерін және үй жануарларын атау, тану, түсі, пішіні және дәмі бойынша салыстыру

6.2.2.4 сөйлеу этикетінің сөздерін саналы және белсенді қолданыңыз: рахмет, кешіріңіз, өтінемін

7.2.2.4 оқу пәндерінің, тұрмыстық заттардың, негізгі тағамдардың атауларын ажырату және қолдану: нан, жарма, ұн өнімдері, сүт және сүт өнімдері, қант, көкөністер, жемістер, балық, тамақтану нормалары мен режимі туралы түсінікке ие болу

5.2.2.5 бөлме өсімдіктері мен жануарларға, жиһазға, киімге күтім жасау әрекеттерінің мағынасы бар етістік және номинативті лексиканы түсіну және белсенді қолдану, жуу, сүрту, тазалау, шаю, жуу, жанармай құю, түзету, жасау (тазалау) сөздерінің мағыналарын ажырату, септіктердің жалғауларын түсіну

6.2.2.5 "Киім және сән" тақырыбы аясында әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну, саналы және белсенді қолдану: мерекелік киім, зергерлік бұйымдар, моншақтар, шаш үлгісі, қол, шаш күтімі, тарақ, өзін-өзі күту, суық, жылы, ыңғайлы

7.2.2.5 мұғалім- логопедтің көмегімен көрнекі тіректер арқылы етістіктерде көбейте білу және көкөністер мен жемістерді өңдеудегі жүйелілік: сұрыптау, жуу; сақтау (тамақ), етістіктердің префиксальды сөзжасамын қадағалау( жуу, сақтау, сұрыптау, тастау)

5.2.2.6 осы және өткен шақ зат есімдері мен етістіктерінің көптік жалғауын көпше жалғауымен түсіну және қолдану

6.2.2.6 "Денсаулық" тақырыбы аясында әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну, саналы және белсенді қолдану: спорт, дене шынықтыру, жаттығу)

7.2.2.6 "Театр" тақырыбы бойынша әр түрлі грамматикалық категориялардың сөздерін ажырату және қолдану: талғампаз, әдемі, пальто, гардероб, бағдарлама сатып алыңыз, фойеде

5.2.2.7 зат есімнің кішірейткіш жұрнақтарын қолдану (-онок-, -Ұнок-, -чек-, -чик-, -к-, -ок-)

6.2.2.7 адамның негізгі сезімдерін, тәжірибелері мен қажеттіліктерін білдіретін әртүрлі грамматикалық категориялардың (тыныштал, кейбір жағдайларда ренжіме, кездейсоқ ауырған немесе ренжіткен, қиындық тудырған, мейірімді, сюжеттік суреттерден мінез-құлық ерекшеліктерін анықтайтын жағдайлар сөздерін түсіну, саналы және белсенді қолдану

7.2.2.7 кеңістіктік жағдайларды септік жалғауларын түсіну

5.2.2.8 "Менің денем және мен", "Менің үйім, менің отбасым" (дымқыл, құрғақ) тақырыптары бойынша сын есімдер мен зат есімдерді, дене мүшелерінің атаулары мен белгілерін және олардың функцияларын, сыртқы түрі мен сипатын, дәретхана заттарын қолдана отырып, "сәйкестік" байланыс түрімен сөз тіркестерін құрастыру


7.2.2.8 ситуациялық телефон диалогында предикативті сөздік пен ілеспе үстеулер мен зат есімдерді ажырату және қолдану: айту, телефонды көтеру, теру, ұялы телефон, тыңдау, үшін таныстыру ("Ақмарал тыңдайды", "Әңгімені аяқтайды"), тікелей телефонға сөйлеу, анық, сыбырламау, айқайламау, мұқият тыңдау

5.2.2.9 сөйлеу кезінде етістіктерді қолданыңыз: жуыну, шомылу, киіну, шешіну, тарау


7.2.2.9 абстрактілі және жалпылау ұғымдарын білдіретін сөздердің мағыналарын түсіну және ажырату (жақсылық, жамандық, сұлулық)

5.2.2.10 әр түрлі интонациясы мен қарқыны бар сөздерді анық айту (еліктеуге негізделген)


7.2.2.10 сандық атауларды түсіну, ажырату және белсенді қолдану (қалыптасқан сандық көріністер шегінде)

5.2.2.11 үш буынды сөздерді қиылысқан және жабық буынмен (ескерткіш, бастық, сатушы, Ақмарал) анық айту



      3) "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

5 сынып

6 сынып

7 сынып

3.1. Сөйлем және мәтін

5.3.1.1 Өз атынан эмоциямен (педагогтың көмегімен) хабарлама түріндегі екі сөзден құралған сөйлемдерді құру ("Мен...", "Біз..."), екінші жақтан ("Сен...", "Сендер..."), үшінші жақтан ("Ол...", "Олар..."), "графикалық көмекті" символикалық суреттерді, бсқа да көрнекіліктерді қолданып

6.3.1.1 басшылық көмекпен практикалық әрекеттер туралы әңгіме құрастыру

7.3.1.1 бейтаныс ересек адамға айтатын сөз тіркестерін білу, суреттерден сыпайы бас тарту туралы сөздерді білу және айту

5.3.1.2 сөздерді, сын есімдерді септіктерде дұрыс қолданып, жақсы таныс заттарды қолданып, жай жайылма сөйлемдер құру

6.3.1.2 сурет-графикалық жоспар құру (қажетті суреттерді немесе диаграммаларды таңдап, ретке келтіріп)

7.3.1.2 өткен тақырыптар бойынша фразалық модельдерді қолдана отырып, үй - жайлардың, жиһаздардың, безендірудің сыртқы түрі мен мақсатын сипаттай отырып, "Пәтерге саяхат (фотосуреттер немесе бейнелер бойынша)" үйлесімді әңгіме құрастыру

5.3.1.3 логопед соңынан тақпақ, санамақтарды қайталау

6.3.1.3 моделге сәйкес сөз тіркесін жасау: сын есім плюс зат есім плюс зат есім (есім сөз)плюс етістік (Әдепті бала дәрігерге алғыс айтады) мұғалім-логопедтің басшылығымен

7.3.1.3 сөз тіркесін бір-екі сөзбен, көрсетумен, қимылмен толықтыру, түрлендіру, предикаттың бетін, уақыты мен санын, субъектінің немесе толықтырудың бетін, санын және жынысын өзгерту, белгілер мен сөздер-заттарды ауыстыру, грамматикалық және тақырыптық контекстті өзгертпеей (шкафта Жасыл кастрөл бар. Көк кастрөл үстелде тұр. Шәйнектің артында сары кастрөл тұр)

5.3.1.4 қысқа қарапайым ертегілердің, әңгімелердің сюжеттерін иллюстрацияға сүйене отырып қол жетімді деңгейде түсіну және өз сөзімен жеткізу

6.3.1.4 есіктердің ашылуымен бірге жүретін жол беру, ауыр салмақ көтеруге көмектесу, өз орныңызды алу туралы ұсыныс жасау

7.3.1.4 модель бойынша сөз тіркестерін құру: зат есім (есімдік) плюсзат есім плюс етістік "Кино" тақырыбындағы зат есім. Театр. Көрме" (Мен театрға әдемі киінемін. Анам пальтосын гардеробқа тапсырады)

5.3.1.5 сөйлеу әрекетіне қызығушылық таныту, жеке сөздерді, сөз тіркестерін айтуға және қайталауға деген ұмтылыс – эмоционалды бірлік аясында, табиғат немесе отбасы туралы әңгімеде өзара әрекеттесуге ұмтылу

6.3.1.5 адамның мінезін анықтау сюжеттік сурет бойынша, модель бойынша сөйлемдер құрастыру кезіндегі оның әрекеттері: зат есім (есімдік) плюс етістік-есімдік плюс сын есім (Ол төбелеседі-ол зұлым), ойын-әңгімеге қатысу

7.3.1.5 Мұғалім-логопедтің сұрақтары бойынша фотосуреттердің реттілігін орнатып, кезінде-экскурсияның іздері бойынша арқылы әңгіме құру, суреттерді көшірмелерге жапсыру

5.3.1.6 “Үй өсімдіктеріне күтім жасау" туралы модель бойынша әңгіме (3-5 сөйлемнен)

6.3.1.6 киім үлгілері, шаш үлгілері бейнеленген журналдарды қарауды және талқылауды бастау, киім үлгілері мен шаш үлгілерін талқылау бойынша диалогқа қатысу, "Қуыршақты киіндір" ойынын ойнау

7.3.1.6 ұсынылған бірнеше жолдан стильге сәйкес келетін репликаны таңдау арқылы әңгімелер құру

5.3.1.7 “Үй жануарлары (қоян, мысық, ит)" сенсорлық жоспары, фото және бейнематериалы бойынша сипаттама-әңгіме құру, "Менің сүйікті тағамым"

6.3.1.7 суреттерде бейнеленген өмірлік жағдайларды талдау элементтерімен "Кімдікі дұрыс, кімдікі дұрыс емес?", дауды жүргізу ережелерін сақтай отырып, әңгімелесушілердің мәлімдемелерін өз бақылауларымен толықтыру

7.3.1.7 тапсырмаларды орындау кезінде, үстел үсті ойындарымен сабақ барысында әңгімені бастау және өрістету

5.3.1.8 жалпы талаптар мен ережелерді саналы түрде орындай отырып, тыйым салу белгілерін ұжымдасып, бояуға қатысу (саябаққа экскурсия ізімен)

6.3.1.8 бірінші, екінші және үшінші жақтан ұйымдастырушылық және бағыттаушы көмекті пайдалана отырып: графикалық кеңестер, символдық бейнелер және басқа да көрнекі тіректер арқылы қысқаша сипаттама әңгімелер құрастыру ("Мен нан сатып аламын", "Біз мерекеге торт сатып аламыз", "Ол...", "Олар...)-

7.3.1.8 жақсы таныс ертегілер мен әңгімелерді пиктографиялық кодтардың, сөйлеу құралдарының көмегімен-мұғалімнің басшылығымен айтып беру

5.3.1.9 модельдер бойынша сөз тіркестерін тұжырымдау: зат есім плюс зат есім, зат есім плюс етістік, сын есім плюс зат есім плюс етістік: Менің көзім бар, кітапты көремін, мұрным бар , гүлді иіскеймін (тексеру)

6.3.1.9 жеке тәжірибеден сұрақ-жауап сөйлеу формасы негізінде қысқа әңгімелер құрастыру

7.3.1.9 мұғалім-логопед бірге пішіні, түсі, мөлшері, дәмі көрсетілген сипаттамалық әңгімелер құру- жемістер, жидектер, көкөністер туралы (нақты тақырып бойынша, муляж, сурет бойынша)

5.3.1.10 бояғышты таңдау, киім элементтерін бейнелеу және атау: жаға, қалта, жең, сын есімдермен үйренген келісімдерді қолдана отырып, киім заттарын салыстыру арқылы портреттерді, досыңызды, тәрбиеші немесе ата-анаңды түсіндіруге қатыс: көгілдір куртка, ал шалбар қара


7.3.1.10 сөздік және сөзге қатысы жоқ қарым-қатынас құралдарын қолдана отырып, күнделікті мазмұны бар сюжеттік суреттер сериясы бойынша баяндау әңгімелерін (сурет немесе заттың егжей-тегжейін көрсететін мұғалім- логопедтің пиктограммалары, қимылдары бойынша) –мұғалім- логопедпен бірлесіп жасау

5.3.1.11 қызығушылықтары туралы әңгімелерге қатысу



5.3.1.12 табыс септігінде (кімге?неге?) сөйлемді аяқтау сұрақтың сөздеріне сүйене отырып тұжырымдау



3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

5.3.2.1 денені тік ұстау, әңгімелесушінің көзіне тік қарау, мимика, ым-ишара, патомимика қолданып, сұраққа жауап беру

6.3.2.1 екі - төрт сатылы нұсқауларды орындау кезінде мимика, қимыл арқылы есту зейінін және бағытталған сөйлеуге назар аудару

7.3.2.1 рөлдік ойындарда бейтаныс ересек адамға айтатын сөз тіркестерін түсіну, білу және белсенді қолдану, көлікке отыруға шақырудан сыпайы бас тарту, оның "мейірімді" бетіне қарама

5.3.2.2 тану, қайта құру өз сезімдері мен көңіл-күйлерін барабар сөзбен сүйемелдеу

6.3.2.2 өмірлік жағдайларды талдау элементтерімен диалогты бастау, дау ережелерін сақтай отырып, әңгімелесушілердің мәлімдемелерін өз бақылауларымен толықтыру (сөйлеуді білмейтін балалар ауызша емес қарым-қатынас құралдары арқылы диалогқа қатысады: пиктограмма, қимыл, мимика)

7.3.2.2 "Бейтаныс адамдармен мінез-құлық ережелерін" жатқа білу, рәміздерге, суреттерге сүйене отырып (хормен) көбейту

5.3.2.3 көп сатылы нұсқауды түсіну (менің –сенің)

6.3.2.3 "Дүкенде" сюжеттік картинасы бойынша сұрақтарға жауап беру: "Бұл кім?", "Сатушы не істейді?", "Дүкеннің осы бөлімінде қандай өнімдер сатылады?, "Сен шайға печенье немесе бауырсақ аласың ба?"- ситуациялық ойында пысықталған сөз тіркестері мен интонацияларды кейіннен жандандыра отыру

7.3.2.3 өз атың атауың керек болған кезде, ал жоқ кезде, сыпайы бас тартудың үйренген тұжырымдамаларын қолдана отырып, рөлдік ойындарда суреттерді талдау кезінде ережелерді білетіндігінді көрсету

5.3.2.4 модельдер бойынша сөз тіркестерін тұжырымдай отырып, тақырыпты беруді сұрау: бұйрық райындағы етістік (Суғар!), зат есім плюс табыс септігінде етістік, хормен және қимылмен үйлестіру

6.3.2.4 "Дәрігердің қабылдауын күту" сюжетті-рөлді ойынын бастау, жүргізу және логикалық түрде аяқтау

7.3.2.4 құттықтауларды, тілектерді құттықтау хатына (қағаз және виртуалды\цифрлық) жазу, кіші және үлкен сыйлықтарды тапсыру және қабылдау жағдайына үйренген сөз тіркестерін, мимикалық позалар мен қимылдарды пайдалану


6.3.2.5 өз суреттерімен пайымдауларды нығайта отырып, өз бойындағы және басқа да білім алушылардың артықшылықтары мен кемшіліктерін ұжымдық талқылауға қатысу

7.3.2.5 күнделікті өмір, отбасы мүшелерінің қызметі: сатып алу, тамақ дайындау, тазалау, жуу, жуу, ұсақ жөндеу тақырыбындағы рөлдік ойындарды бастау, ашу, қолдау және қисынды түрде аяқтау

      4) "Оқу және жазу" бөлімі:

Бөлімше

Оқу мақсаттары

5 сынып

6 сынып

7 сынып





4.1. Балама оқу

5.4.1.1 "Мен, менің денем"; "Тұрмыстық заттар" тақырыптары аясында символдар мен пиктограммаларды оқу

6.4.1.1 сөйлемнің басында бас әріп жазу ережесін және сөйлемнің соңындағы нүктені сақтау

7.4.1.1 қатты және жұмсақ дауыссыздарды ажырату (е, Ұ, и, ю, я, ь)

5.4.1.2 "пісіру", "дастархан жаю" пиктограммаларын біліп, қолдану

6.4.1.2 тыңдалған мәтінге суреттерді таңдау азық-түлік, жануарлар, балық, табиғат, адамдардың кәсіптері, іс-әрекеттері (Сатушы, кассир, сауыншы, балықшы, цирк қызметкері)

7.4.1.2 орфоэпия ережелерін сақтай отырып оқу, қолжазба материалы

5.4.1.3 суреттер мен суреттердің мазмұнын “Мәтін бойынша мен не атайтынымды көрсет", “Бірдей суреттерді тап" пиктограммаларын қолдана отырып, оқылған мазмұнға қатысты көрнекі көлемді және жазықтық модельдер арқылы айту

6.4.1.3 тақпақ немесе қысқа әңгіменің тыңдалған мәтініне сәйкес қимылдарды орындау

7.4.1.3 жалпы қауіпсіздік белгілері мен ақпараттарды тану-таңбаларды жаһандық "оқу": тоқтау, қауіпті, улану; жеуге жарамсыз; ауысу, дүкен, дәріхана)

5.4.1.4 логопед-мұғаліммен бірге шығармалардың кейіпкерлерін атаңыз, оларды иллюстрацияларда көрсетіп қарапайым деңгейде тақпақтар мен ертегілерді, қысқа әңгімелерді тыңдап, талқылау

6.4.1.4 мұғалім- логопед жасаған тақырыптық пиктографиялық стендтерде (тамақ, күн тәртібі, демалыс және т. б. туралы), мұғалім- логопедтің көмегімен стендтен ақпаратты "оқу" арқылы бағдарлау

7.4.1.4 мұғалім- логопед жасаған тақырыптық пиктографиялық стендтерде (тамақ, жыл мезгілдері және табиғат құбылыстары туралы, мұғалім- логопедтің көмегімен стендтен ақпаратты "оқу") бағдарлау; мәтінді тындап, оқығанда сәйксе писктограммаларды тандау "жинау", "жұлу", "суғару" сөздерді тану

5.4.1.5 тыңдау кезінде өлең жолындағы соңғы сөзді келісу, содан кейін барлық қол жетімді байланыс құралдарын қолдана отырып, дербес қайталау

6.4.1.5 М, Н әріптерін атау (5-және 3см контуры бойынша кесілген)

7.4.1.5 әдеби шығармаларды оқу, иллюстрациялар мен суреттерге мақсатты түрде қарау, талқылауға қатысу

5.4.1.6 дыбыстардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде, дыбыстарды айту кезінде еріннің орнын бейнелейтін суреттерге сүйене отырып, жартылай жаһандық және жаһандық оқуды (АУ, УА-УА, ООО) қолдана отырып, а, О, У, И, Е, У, буындар мен сөздерді оқу

6.4.1.6 "көру сканерлеуі" негізінде тиісті пәндер мен суреттерге тіркелген карточкалар бойынша М, Н әріптері бар сөздерді "оқу" ("жаһандық оқу")

7.4.1.6 бейтаныс ертегілерді, өлеңдерді, қысқа әңгімелерді тыңдау, кейіпкерлерді шығармаларға арналған иллюстрацияларда алдын-ала көрсету

5.4.1.7 суреттердің, әріптер мен сандары бар карточкалардың арасынан А, Ә, О, Ө немесе У әрпі бар карточкаларды таңдау

6.4.1.7 тиісті суреттерге сөздермен карточкаларды орналастыру немесе оларды нақты заттарға бекіту: тақтаға, терезеге және т. б., пиктограммалардың астындағы сөздерді оқып, сөздердегі бірдей әріптерге А, О, У, И, Э, Ы, М, Н әріптерін қою

7.4.1.7 өз бетінше өлең жолындағы соңғы 1-2 сөзді-семантикалық болжам бойынша немесе тыңдау барысында рифмо-ырғақтық ассоциация бойынша, содан кейін барлық қол жетімді құралдарды қолдана отырып, өлеңдерді өз бірлесіп аяқтап айту

5.4.1.8 тиісті заттар мен суреттерге бекітілген карточкалар бойынша сөздерді "оқу" ("визуалды сканерлеу" және кескінге сүйену негізінде)

6.4.1.8 балалар мен ата-аналар туралы журналдарды, сән журналдарын қызығушылықпен "оқыңыз": иллюстрацияларды, мақала атауларын қарау, "зерттеу"

7.4.1.8 алғаш естіген мәтінге негізделген драмалық ойындарды бастау, сюжетті ашу, іс-әрекеттерді ойлап табу

5.4.1.9 танысқан сөздері бар карточкаларды белгілі бір суреттерге салыңыз немесе оларды тақтаға, терезеге бекіту

6.4.1.9 артикуляцияны визуалды бақылаусыз есту қабылдауына негізделген Б, П әріптерін көрсету, суреттер мен сандар арасында Б, П әріптері бар карталарды іріктеу

7.4.1.9 суреттер мен сандар арасында Т, Д әріптері бар карталарды таңдау, Т, Д әріптерін оқу, оларды әр түрлі дауыс күшімен, интонациямен айту

5.4.1.10 пиктограммалармен жазылған сөздерді оқыңыз: үй, мұрын, терезе, тақта, орындық, жаһандық оқу әдісін қолдана отырып, оларды нақты заттармен байланыстыру

6.4.1.10 таныс әріптерден сөздердің құрамын білу: ана, әке, апа, үй осы сөздермен карталарды ажырату, мұғалім- логопедтің тапсырмасы бойынша қажетті сөзді таңдау, жаңа және таныс сөздерді заттармен, суреттермен, пиктограммалармен байланыстыру

7.4.1.10 "жаңбыр, қыс, қар, көктем, жаз, ана, әке, үйе т. б." сөздерін жаһандық түрде оқып, пиктограммалармен қол қойып, А, О, У, И, Э, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н әріптерін қою

5.4.1.11 А, О, У, И, Э, әріптерін екпінге қарай басып қою

6.4.1.11 дауысты дыбыстардың белгілерін графикалық белгілермен білу және ажырату: әр дыбысты белгішемен, содан кейін сәйкес басылған әріппен дәйекті түрде байланыстыру-дыбыстар әр түрлі дауыстық күшпен, интонациямен айтылады, оқытылған сөздердегі әріптерді тану

7.4.1.11 сөздеріндегі сол әріптерге әріптерді дыбыссыз артикуляция арқылы тану және оларды символдық бейнелермен сәйкестендіру

5.4.1.12 суреттегі затты, ойыншықты - аналогты (түрлі-түсті сурет-иллюстрация, контурлық сурет, оқушыға мұғалім салған сурет, төрт бөліктен тұратын сурет – кітаптағы мұғаліммен бірге тыңдалған немесе "оқылған" мәтінге) табу



4.2. Графика және жазу

5.4.2.1 кеспелі әліпби әріптерін графикалық көшіру (А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ)

6.4.2.1 кеспелі әліпби әріптерін графикалық көшіру (А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ)

7.4.2.1 әріптерді буынға біріктіру (ма, му, біз, мо, ми), содан кейін бөлінген алфавит әріптерінен буындарды құрастыру кезінде кері (ат, ом, ум, аң) буынға дәйекті түрде қосу

5.4.2.2 мұғалім-логопедтің нұсқауы бойынша өткен А, О, У, Ы, Э, И, әріптерінің үлгілері мен моделдерін (5-10 см) қара, түрлі-түсті қарындаштар, шарикті қаламдар айнала сызып бояу

6.4.2.2 танысқан П,Б,С,Т,Л,Д,М әріптерін ағаштан, пластмассадан, картоннан жасалған модельдерді, трафареттер мен шаблондарды (5-10 см) айнала сызу

7.4.2.2 таныс сөздерден буындарды таңдау (ана, шана), басылған\жазылған сөздегі тиісті ұяға буын бар карталарды салу

5.4.2.3 АБАБ, ААББ АББА, ААБББААБ сызбасы бойынша мұғалім-логопедпен бірлесіп немесе оның азғана көмегі арқылы шаршы, шеңберде, жолақта дайын элементтерден қарапайым өрнектер жасау

6.4.2.3 қағаз жолағында нүктелер мен соққылардың үлгілерін жасай отырып, бояулармен өрнектер жасау

7.4.2.3 трафареттер, контурлы сызықтар (нүктелер) бойынша "жазу" А, О, У, И, Э, Ы, П, Б, М, Т, Д (әріптердің өлшемі — 1-3 см)

5.4.2.4 әртүрлі әдістерді қолдана отырып, қағаз парағының бетін бояған кезде қарындашты дұрыс ұстай отырып, жұмыс қолыңызды дұрыс жылжыту

6.4.2.4 бірдей пішінді, бірақ мөлшері әртүрлі бөліктерден тұратын заттарды салу, үлгіні қайталамас бұрын талдай отырып, жолақта, шаршыда, шеңберде, сопақшада (үлгі бойынша) үлгі жасау

7.4.2.4 мектеп керек-жарақтарын білдіретін сөздерді пиктографиялық түрде "жазу", заттарды пиктограммалармен байланыстыру, сұрақ бойынша оған сәйкес пән мен пиктограмманы таңдау; "сұрақ-нұсқауға" жауапты тауып оқу: "Бормен қай жерге жазуға болады?", "Қағазға немен жауға болады?", "Қарындашты қағаздан қалай өшіруге болады?"

5.4.2.5 үлкен қағаз парақтарына қылқаламмен, қарындаш,қаламмен түзу және қисық сызықтар салу

6.4.2.5 А, О, У, И, Э, Ы, М, Н әріптерін трафарет бойынша жазу (әріптердің өлшемі — 3 см) —балалардың жеке мүмкіндіктеріне қарай


5.4.2.6 қағазда, құмда (жармада) нүктелерді, сызбаларды, шеңберлерді, кресттерді, толқынды сызықтарды қайталау және кезектестіру жаттығуларын орындау

6.4.2.6 музыкалық аспаптардың ырғақты соққыларына немесе мұғалімнің шапалақтарына сәйкес, арнайы торкөз және жол дәптеріне көлденең, тік, сынған сызықтарды бастапқы, екі және бірнеше тірек нүктелерін салу


5.4.2.7 саусақтармен, қарындаштармен, қаламдармен контурлық кескін бойынша арнайы таңдалған музыкамен – жылдамдықпен, нүктелермен және өз бетіңізше "жазу"

6.4.2.7 сызықтарды жазу: —>


5.4.2.8 парақты тігінен және көлденеңінен сызғышпен және торкөздер бойынша сызу линейке в виде клеточек (мұғалім-логопедтің көмегімен)

6.4.2.8 қосымша элементтермен ерекшеленетін ұқсас графемаларды ажырату: и-ш, о-а, о-ө, к-қ, ү-ұ элементтердің кеңістіктік орналасуы: б-д-в сызбасы қиын з, к


5.4.2.9 өз алақанын саусақпен сызу және алынған суреттерден композиция жасаңыз



      39. Бағдарлама зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 5-7 сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақмерзімді жоспарының негізінде жүзеге асырылады.

      40. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады. "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы негізінде мұғалім-логопед оқушылардың жеке қажеттіліктерін ескеріп, жеке бағдарламалар құрастырады

Параграф 3. Зияты орташа түрде зақымдалған білім алушыларға арналған 5-7-сыныптары үшін "Сөйлеу тілінің даму кемшіліктерін түзету" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақмерзімді жоспар (оқыту орыс тілінде)

      1) 5 сынып:

      1-кесте

Бөлімдер

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1 тоқсан

1."Тілдің психологиялық базасы"

1.1. Сенсорлы гнозис және праксис

5.1.1.1 қоршаған орта дыбыстарын тындау, естуінің шоғырлануын көрсету ;
5.1.1.2 жақын жерде қозғалып келе жатқан затты көзімен бақылау (көлденеңінен, тігінен, шеңбер бойынша, алдыға/артқа) бір минут

1.2. жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

5.1.2.1 адамға қажетті киім мен аяқ киімді сыртқы түріне, көңіл-күйіне қарай-дәлелмен таңдау ;
5.1.2.2;тиісті мимикалық және пантомимикалық позаларды қабылдап, зейінді көрсету және қоршаған оқиғаларға жауап беру

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

5.2.1.1 еліктеуге арналған тыныс алу- дауыстық және артикуляциялық жаттығулар. Дұрыс физиологиялық (диафрагмалық-қабырға) тыныс алуды, қысқа және үнсіз тыныс алуды (иықты көтермей), тыныш және бірқалыпты (ұртты толтырмай) дем шығаруды бекіту;
5.2.1.2 дауысты дыбыстарды біртіндеп айта білу, олардың санын көбейту;
5.2.1.3 үлгі бойынша дыбыстау процесінде бір буыннан екіншісіне біркелкі ауысу

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

5.2.2.1 ата-аналардың, мұғалімдердің аты-жөнін, жасын, атын және әкесінің атын, айналасындағылардың, өмірге қажетті заттардың аттарын білу және сұрау бойынша атай білу;
5.2.2. 2 сөйлеуде адамның бет-әлпетін, эмоциясын, көңіл-күйін (жақсы, жаман, қалыпты), эмоциясын (қуаныш), қайғысын (мұңаюын), білдіретін сөздерді белсенді қолдану), күйлер (қайғыру, ауыру, біреуді сағыну);
5.2.2.3 практикалық материалда сөзжасау дағдыларын қолдану

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

5.3.1.1 Өз атынан эмоциямен (педагогтың көмегімен) хабарлама түріндегі екі сөзден құралған сөйлемдерді құру ("Мен...", "Біз..."), екінші жақтан ("Сен...", "Сендер..."), үшінші жақтан ("Ол...", "Олар..."), "графикалық көмекті" символикалық суреттерді, бсқа да көрнекіліктерді қолданып;
5.3.1.2 сөздерді, сын есімдерді септіктерде дұрыс қолданып, жақсы таныс заттарды қолданып, жай жайылма сөйлемдер құру;
5.3.1.3 логопед соңынан тақпақ, санамақтарды қайталау

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

5.3.2.1 денені тік ұстау, әңгімелесушінің көзіне тік қарау, мимика, ым-ишара, патомимика қолданып, сұраққа жауап беру

4."Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

5.4.1.1 "Мен, менің денем"; "Тұрмыстық заттар" тақырыптары аясында символдар мен пиктограммаларды оқу;
5.4.1.2 "пісіру", "дастархан жаю" пиктограммаларын біліп, қолдану;
5.4.1.3 суреттер мен суреттердің мазмұнын “Мәтін бойынша мен не атайтынымды көрсет", "Бірдей суреттерді тап" пиктограммаларын қолдана отырып, оқылған мазмұнға қатысты көрнекі көлемді және жазықтық модельдер арқылы айту

4.2. Графика және жазу

5.4.2.1 кеспелі әліпби әріптерін графикалық көшіру (А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ);
5.4.2.2 мұғалім-логопедтің нұсқауы бойынша өткен А, О, У, Ы, Э, И, әріптерінің үлгілері мен моделдерін (5-10 см) қара, түрлі-түсті қарындаштар, шарикті қаламдар айнала сызып бояу

2 четверть

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

5.1.1.3 адамның түріне, фотосуретіне 30 секунд көзін тоқтату

1.2. жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

5.1.2.3 схемалық сенсорлық жоспар бойынша тақырыпты тыңдау, қарау және тактильді зерттеу

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

5.2.1.4 ысқырық және ызың фонемалардың жеке айтылуын дифференциациялау (с-ш, з-ж, ц-с);
5.2.1.5 қойылған дыбыстарды айту кезінде күш-жігерді, дыбыстарды, буындарды, сөздерді анық және нақты айтуға ұмтылуды көрсету

Сөздің семантикалық құрылымы

5.2.2.4 көкөністерді, жемістерді, ағаштарды, саңырауқұлақтарды, бөлме өсімдіктерін және үй жануарларын атау, тану, түсі, пішіні және дәмі бойынша салыстыру;
5.2.2.5 бөлме өсімдіктері мен жануарларға, жиһазға, киімге күтім жасау әрекеттерінің мағынасы бар етістік және номинативті лексиканы түсіну және белсенді қолдану, жуу, сүрту, тазалау, шаю, жуу, жанармай құю, түзету, жасау (тазалау) сөздерінің мағыналарын ажырату, септіктердің жалғауларын түсіну

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

5.3.1.4 қысқа қарапайым ертегілердің, әңгімелердің сюжеттерін иллюстрацияға сүйене отырып қол жетімді деңгейде түсіну және өз сөзімен жеткізу;
5.3.1.5 сөйлеу әрекетіне қызығушылық таныту, жеке сөздерді, сөз тіркестерін айтуға және қайталауға деген ұмтылыс – эмоционалды бірлік аясында, табиғат немесе отбасы туралы әңгімеде өзара әрекеттесуге ұмтылу;
5.3.1.6 "Үй өсімдіктеріне күтім жасау" туралы модель бойынша әңгіме (3-5 сөйлемнен)

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

5.3.2.2 тану, қайта құру өз сезімдері мен көңіл-күйлерін барабар сөзбен сүйемелдеу

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

5.4.1.4 логопед-мұғаліммен бірге шығармалардың кейіпкерлерін атаңыз, оларды иллюстрацияларда көрсетіп қарапайым деңгейде тақпақтар мен ертегілерді, қысқа әңгімелерді тыңдап, талқылау;
5.4.1.5 тыңдау кезінде өлең жолындағы соңғы сөзді келісу, содан кейін барлық қол жетімді байланыс құралдарын қолдана отырып, дербес қайталау;
5.4.1.6 дыбыстардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде, дыбыстарды айту кезінде еріннің орнын бейнелейтін суреттерге сүйене отырып, жартылай жаһандық және жаһандық оқуды (АУ, УА-УА, ООО) қолдана отырып, А, О, У, И, Е, У, буындар мен сөздерді оқу

4.2. Графика және жазу

5.4.2.4 әртүрлі әдістерді қолдана отырып, қағаз парағының бетін бояған кезде қарындашты дұрыс ұстай отырып, жұмыс қолыңызды дұрыс жылжыту;
5.4.2.5 үлкен қағаз парақтарына қылқаламмен, қарындаш,қаламмен түзу және қисық сызықтар салу;5.4.2.6 қағазда, құмда (жармада) нүктелерді, сызбаларды, шеңберлерді, кресттерді, толқынды сызықтарды қайталау және кезектестіру жаттығуларын орындау

3 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

5.1.1.4 таныс затты жеке бөліктері, оларға тән дыбыстары (дыбыс шығаратын ойыншықтар) бойынша, сипап сезіп тану;
5.1.1.5 ырғақты суретті дыбыстың күшін ажырата отырып қайталау (екіден төртке дейінгі сигналдар)

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

5.1.2.4 өткен тақырыптар бойынша зат, сурет және питограмманыы сәйкестендіру;
5.1.2.5 практикалық іс-әрекет процесінде жануарларға қамқорлық пен қауіпсіз мінез-құлықты көрсету

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

5.2.1.6 дыбыстарды жеке күйде дұрыс және айқын айту, дауыстылар [а, у, о], дауыссыздар [м, с, х], оларды сөздің басы мен соңында ажырату;
5.2.1.7 екі-үш буынды сөздерді дауысыз дыбыстар қатар келмейтін жағдайда және жабық буында (шана, телефон, қалашық), дауыссыз дыбыстар қатар келген жағдайда (алма, ескерткіш, бастық, сатушы, Ақмарал) анық айту, йот дауысты дыбыстары бар сөздер (я, е), дифтонгтың орнын анықтау;
5.2.1.8 екі буынды сөздерді тұйық буынмен және ортасында, үш буынды сөздерді тұйық буынмен (телефон, қалампыр) анық айту

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

5.2.2.6 осы және өткен шақ зат есімдері мен етістіктерінің көптік жалғауын көпше жалғауымен түсіну және қолдану;
5.2.2.7 зат есімнің кішірейткіш жұрнақтарын қолдану (-онок-, -Ұнок-, -чек-, -чик-, -к-, -ок-);
5.2.2.8 "Менің денем және мен", "Менің үйім, менің отбасым" (дымқыл, құрғақ) тақырыптары бойынша сын есімдер мен зат есімдерді, дене мүшелерінің атаулары мен белгілерін және олардың функцияларын, сыртқы түрі мен сипатын, дәретхана заттарын қолдана отырып, "сәйкестік" байланыс түрімен сөз тіркестерін құрастыру

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

5.3.1.7 “Үй жануарлары (қоян, мысық, ит)" сенсорлық жоспары, фото және бейнематериалы бойынша сипаттама-әңгіме құру, "Менің сүйікті тағамым";
5.3.1.8 жалпы талаптар мен ережелерді саналы түрде орындай отырып, тыйым салу белгілерін ұжымдасып, бояуға қатысу (саябаққа экскурсия ізімен);
5.3.1.9 модельдер бойынша сөз тіркестерін тұжырымдау: зат есім плюс зат есім, зат есім плюс етістік, сын есім плюс зат есім плюс етістік: Менің көзім бар, кітапты көремін, мұрным бар , гүлді иіскеймін (тексеру)

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

5.3.2.3 көп сатылы нұсқауды түсіну (менің –сенің)

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

5.4.1.7 суреттердің, әріптер мен сандары бар карточкалардың арасынан А, Ә, О, Ө немесе У әрпі бар карточкаларды таңдау;
5.4.1.8 тиісті заттар мен суреттерге бекітілген карточкалар бойынша сөздерді "оқу" ("визуалды сканерлеу" және кескінге сүйену негізінде);
5.4.1.9 танысқан сөздері бар карточкаларды белгілі бір суреттерге салыңыз немесе оларды тақтаға, терезеге бекіту

4.2. Графика және жазу

5.4.2.6 қағазда, құмда (жармада) нүктелерді, сызбаларды, шеңберлерді, кресттерді, толқынды сызықтарды қайталау және кезектестіру жаттығуларын орындау;
5.4.2.7 саусақтармен, қарындаштармен, қаламдармен контурлық кескін бойынша арнайы таңдалған музыкамен – жылдамдықпен, нүктелермен және өз бетіңізше "жазу"

4 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

5.1.1.6 қозғалыссыз көзден жоғары, төмен, көз бойындағы, қарама-қарсы тұрған затты көзімен бақылау 1 минут бойы;

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

5.1.2.6 қызығушылық пен қызығушылықты көрсете отырып, қоршаған оқиғаларға, диалогтарға көрнекі назар мен реакцияны шоғырландыру

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

5.2.1.9 бір, екі, үш буынды сөздердің ырғақты үлгісін үлгі бойынша көбейту;
5.2.1.10 артикуляция мүшелерінің орналасуын атау және білу

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

5.2.2.9 сөйлеу кезінде етістіктерді қолданыңыз: жуыну, шомылу, киіну, шешіну, тарау;
5.2.2.10 әр түрлі интонациясы мен қарқыны бар сөздерді анық айту (еліктеуге негізделген);
5.2.2.11 үш буынды сөздерді қиылысқан және жабық буынмен (ескерткіш, бастық, сатушы, Ақмарал) анық айту

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

5.3.1.10 бояғышты таңдау, киім элементтерін бейнелеу және атау: жаға, қалта, жең, сын есімдермен үйренген келісімдерді қолдана отырып, киім заттарын салыстыру арқылы портреттерді, досыңызды, тәрбиеші немесе ата-анаңды түсіндіруге қатыс: көгілдір куртка, ал шалбар қара;
5.3.1.11 қызығушылықтары туралы әңгімелерге қатысу;
5.3.1.12 табыс септігінде (кімге?неге?) сөйлемді аяқтау ;сұрақтың сөздеріне сүйене отырып тұжырымдау

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

5.3.2.4 модельдер бойынша сөз тіркестерін тұжырымдай отырып, тақырыпты беруді сұрау: бұйрық райындағы етістік (Суғар!), зат есім плюс табыс септігінде етістік, хормен және қимылмен үйлестіру

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

5.4.1.10 пиктограммалармен жазылған сөздерді оқыңыз: үй, мұрын, терезе, тақта, орындық, жаһандық оқу әдісін қолдана отырып, оларды нақты заттармен байланыстыру;
5.4.1.11 А, О, У, И, Э, әріптерін екпінге қарай басып қою;
5.4.1.12 суреттегі затты, ойыншықты - аналогты (түрлі-түсті сурет-иллюстрация, контурлық сурет, оқушыға мұғалім салған сурет, төрт бөліктен тұратын сурет – кітаптағы мұғаліммен бірге тыңдалған немесе "оқылған" мәтінге) табу

4.2. Графика және жазу

5.4.2.8 парақты тігінен және көлденеңінен сызғышпен және торкөздер бойынша сызу линейке в виде клеточек (мұғалім-логопедтің көмегімен;
5.4.2.9 өз алақанын саусақпен сызу және алынған суреттерден композиция жасаңыз

      2) 6 -сынып:

      Кесте- 2

Бөлім

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

6.1.1.1 берілген темппен ырғақта қол саусақтарын айналдырып қиымлдар жасау

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

6.1.2.1 бөлік пен бүтінді тақырыптық суреттерде, сюжеттік картиналарда, Равен матрицаларында, қарапайым басқатырғыштар композицияларында байланыстыру

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

6.2.1.1 жалпы артикуляциялық гимнастика жаттығуларын орындау процесінде берілген позаны ұстаңыз (еліктеу және ауызша нұсқау бойынша)

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

6.2.2.1 үйіңнің мекен-жайын, мектептің (балалар үйінің) мекен-жайын, елдің, астананың атауларын білу және сұрау бойынша атай білу
6.2.2.2 сөйлеуде "әдептілік" тақырыбында етістік, номинативті және атрибутивті сөздікті қолдану: қалай дұрыс жүру керек (тура), отыру (түзу), тұру (тез, бірақ асықпау), қолды ұстау, қарау, жөтелу, түшкіру, күлу, тұру, кезекте тұру, жол беру, есікті ашу, мейірімді болу

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

6.3.1.1 басшылық көмекпен практикалық әрекеттер туралы әңгіме құрастыру;
6.3.1.2 сурет-графикалық жоспар құру (қажетті суреттерді немесе диаграммаларды таңдап, ретке келтіріп)

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

6.3.2.1 екі - төрт сатылы нұсқауларды орындау кезінде мимика, қимыл арқылы есту зейінін және бағытталған сөйлеуге назар аудару

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

6.4.1.1 сөйлемнің басында бас әріп жазу ережесін және сөйлемнің соңындағы нүктені сақтау;
6.4.1.2 тыңдалған мәтінге суреттерді таңдау;
азық-түлік, жануарлар, балық, табиғат, адамдардың кәсіптері, іс-әрекеттері (Сатушы, кассир, сауыншы, балықшы, цирк қызметкері);
6.4.1.3 тақпақ немесе қысқа әңгіменің тыңдалған мәтініне сәйкес қимылдарды орындау

4.2. Графика және жазу

6.4.2.1 кеспелі әліпби әріптерін графикалық көшіру (А, Ә, О, Ө, У, Ү, Ұ);
6.4.2.2 танысқан П,Б,С,Т,Л,Д,М әріптерін ағаштан, пластмассадан, картоннан жасалған модельдерді, трафареттер мен шаблондарды (5-10 см) айнала сызу

2 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

6.1.1.2 қорапқа ұсақ заттарды бір мезгілде үлгі бойынша, әртүрлі тәсілмен, екі қолмен салу

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

6.1.2.1 бөлік пен бүтінді тақырыптық суреттерде, сюжеттік картиналарда, Равен матрицаларында, қарапайым басқатырғыштар композицияларында байланыстыру

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

6.2.1.2 дыбыстарды айту кезінде еріннің орналасуын бейнелейтін суреттерге сүйене отырып, олардың дыбыссыз артикуляциясын қабылдау негізінде объективті суреттер-символдарға сүйене отырып, дыбыстарды айту

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

6.2.2.3 "Әдептілік" тақырыбы бойынша сын есімге жұпты саналы түрде таңдау: әдепсіз-жағымсыз, сыпайы-жағымды

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

6.3.1.3 моделге сәйкес сөз тіркесін жасау: сын есім плюс зат есім плюс зат есім (есім сөз)плюс етістік (Әдепті бала дәрігерге алғыс айтады) мұғалім-логопедтің басшылығымен;
6.3.1.4 есіктердің ашылуымен бірге жүретін жол беру, ауыр салмақ көтеруге көмектесу, өз орныңызды алу туралы ұсыныс жасау

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

6.3.2.2 өмірлік жағдайларды талдау элементтерімен диалогты бастау, дау ережелерін сақтай отырып, әңгімелесушілердің мәлімдемелерін өз бақылауларымен толықтыру (сөйлеуді білмейтін балалар ауызша емес қарым-қатынас құралдары арқылы диалогқа қатысады: пиктограмма, қимыл, мимика)

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

6.4.1.4 мұғалім- логопед жасаған тақырыптық пиктографиялық стендтерде (тамақ, күн тәртібі, демалыс және т. б. туралы), мұғалім- логопедтің көмегімен стендтен ақпаратты "оқу" арқылы бағдарлау
6.4.1.5 М, Н әріптерін атау (5-және 3см контуры бойынша кесілген)

4.2. Графика және жазу

6.4.2.3 қағаз жолағында нүктелер мен соққылардың үлгілерін жасай отырып, бояулармен өрнектер жасау

3 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

6.1.1.3 дене мүшелері, басымен, артикуляция мүшелері, саусақтарымен үлгі және сөздік нұсқау бойынша ерікті қимылдар орындау: жеке, кезектескен, бірінен соң бірі, қимылдар сериясы

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

6.1.2.3 құбылыстар мен оқиғалардың себептері мен салдарын, логикасын анықтау: басында не болды, содан кейін не болды-4-5 сюжеттік суреттер сериясы бойынша

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

6.2.1.3 ақаулы фонемалары жоқ ашық буындардың құрылымының үш буынды сөздерін анық және тұтас айту (Асық ал, ата!";
6.2.1.4 ерте және орта онтогенездің дауыссыз дыбыстарымен дауысты дыбыстардың тіркесімін айту [м,б,п, т, д, н, к, г, х, в, ф]

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

6.2.2.4 сөйлеу этикетінің сөздерін саналы және белсенді қолданыңыз: рахмет, кешіріңіз, өтінемін;
6.2.2.5 "Киім және сән" тақырыбы аясында әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну, саналы және белсенді қолдану: мерекелік киім, зергерлік бұйымдар, моншақтар, шаш үлгісі, қол, шаш күтімі, тарақ, өзін-өзі күту, суық, жылы, ыңғайлы
6.2.2.6 "Денсаулық" тақырыбы аясында әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну, саналы және белсенді қолдану: спорт, дене шынықтыру, жаттығу)

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

6.3.1.5 адамның мінезін анықтау сюжеттік сурет бойынша, модель бойынша сөйлемдер құрастыру кезіндегі оның әрекеттері: зат есім (есімдік) плюс етістік-есімдік плюс сын есім (Ол төбелеседі-ол зұлым), ойын-әңгімеге қатысу;
6.3.1.6 киім үлгілері, шаш үлгілері бейнеленген журналдарды қарауды және талқылауды бастау, киім үлгілері мен шаш үлгілерін талқылау бойынша диалогқа қатысу, "Қуыршақты киіндір" ойынын ойнау;
6.3.1.7 суреттерде бейнеленген өмірлік жағдайларды талдау элементтерімен "Кімдікі дұрыс, кімдікі дұрыс емес?", дауды жүргізу ережелерін сақтай отырып, әңгімелесушілердің мәлімдемелерін өз бақылауларымен толықтыру

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

6.3.2.3 "Дүкенде" сюжеттік картинасы бойынша сұрақтарға жауап беру: "Бұл кім?", "Сатушы не істейді?", "Дүкеннің осы бөлімінде қандай өнімдер сатылады?, "Сен шайға печенье немесе бауырсақ аласың ба?"- ситуациялық ойында пысықталған сөз тіркестері мен интонацияларды кейіннен жандандыра отыру;
6.3.2.4 "Дәрігердің қабылдауын күту" сюжетті-рөлді ойынын бастау, жүргізу және логикалық түрде аяқтау

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

6.4.1.6 "көру сканерлеуі" негізінде тиісті пәндер мен суреттерге тіркелген карточкалар бойынша М, Н әріптері бар сөздерді "оқу" ("жаһандық оқу");
6.4.1.7 тиісті суреттерге сөздермен карточкаларды орналастыру немесе оларды нақты заттарға бекіту: тақтаға, терезеге және т. б., пиктограммалардың астындағы сөздерді оқып, сөздердегі бірдей әріптерге А, О, У, И, Э, Ы, М, Н әріптерін қою:
6.4.1.8 балалар мен ата-аналар туралы журналдарды, сән журналдарын қызығушылықпен "оқыңыз": иллюстрацияларды, мақала атауларын қарау, "зерттеу"

4.2. Графика және жазу

6.4.2.4 бірдей пішінді, бірақ мөлшері әртүрлі бөліктерден тұратын заттарды салу, үлгіні қайталамас бұрын талдай отырып, жолақта, шаршыда, шеңберде, сопақшада (үлгі бойынша) үлгі жасау;
6.4.2.5 А, О, У, И, Э, Ы, М, Н әріптерін трафарет бойынша жазу (әріптердің өлшемі — 3 см) —балалардың жеке мүмкіндіктеріне қарай
6.4.2.6 музыкалық аспаптардың ырғақты соққыларына немесе мұғалімнің шапалақтарына сәйкес, арнайы торкөз және жол дәптеріне көлденең, тік, сынған сызықтарды бастапқы, екі және бірнеше тірек нүктелерін салу

4 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

6.1.1.4 дыбыс көзін табу және орнын белгілеп, көрсету

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

6.1.2.4 айнаға өзіне қарап, сыртқы келбетіне сын көзбен қарау, бағалау, жөндеуге тырысу (шашын, киімін, т.б.)

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

6.2.1.5 жеке айтылу қиындықтарын жеңе отырып, басында немесе соңында (нан, тас) бір буынды сөздерді анық айту

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

6.2.2.6 "Денсаулық" тақырыбы аясында әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну, саналы және белсенді қолдану: спорт, дене шынықтыру, жаттығу)

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

6.3.1.8 бірінші, екінші және үшінші жақтан ұйымдастырушылық және бағыттаушы көмекті пайдалана отырып: графикалық кеңестер, символдық бейнелер және басқа да көрнекі тіректер арқылы қысқаша сипаттама әңгімелер құрастыру ("Мен нан сатып аламын", "Біз мерекеге торт сатып аламыз", "Ол...", "Олар...);
6.3.1.9 жеке тәжірибеден сұрақ-жауап сөйлеу формасы негізінде қысқа әңгімелер құрастыру

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

6.3.2.5 өз суреттерімен пайымдауларды нығайта отырып, өз бойындағы және басқа да білім алушылардың артықшылықтары мен кемшіліктерін ұжымдық талқылауға қатысу

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

6.4.1.9 артикуляцияны визуалды бақылаусыз есту қабылдауына негізделген Б, П әріптерін көрсету, суреттер мен сандар арасында Б, П әріптері бар карталарды іріктеу
6.4.1.10 таныс әріптерден сөздердің құрамын білу: ана, әке, апа, үй осы сөздермен карталарды ажырату, мұғалім- логопедтің тапсырмасы бойынша қажетті сөзді таңдау, жаңа және таныс сөздерді заттармен, суреттермен, пиктограммалармен байланыстыру;
6.4.1.11 дауысты дыбыстардың белгілерін графикалық белгілермен білу және ажырату: әр дыбысты белгішемен, содан кейін сәйкес басылған әріппен дәйекті түрде байланыстыру-дыбыстар әр түрлі дауыстық күшпен, интонациямен айтылады, оқытылған сөздердегі әріптерді тану

4.2. Графика және жазу

6.4.2.7 сызықтарды жазу:
6.4.2.8 қосымша элементтермен ерекшеленетін ұқсас графемаларды ажырату: и-ш, о-а, о-ө, к-қ, ү-ұ элементтердің кеңістіктік орналасуы: б-д-в сызбасы қиын з, к

      3) 7-сынып:

      кесте 3

Бөлім

Бөлімше

Оқу мақсаттары

1 -тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

7.1.1.1 әртүрлі массажерларды (арнайы және алмастырушы) қолданып, өз бетінше 2-3 тәсілден массаж жасау

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

7.1.2.1 топтастыру моделі спецификациясы бойынша түрліне қарай жалпылау

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

7.2.1.1 қарама-қарсы дауысты дыбыстарды ([и-у], [и-о], [а-у], [е-у]) және артикуляцияға жақын дауыссыз дыбыстарды ашық буындарда (жұмсақ таңдайдың қатысуымен: [м-б], [н-д]; жасалу орны бойынша: [п-т], [тнк], [м-н]

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

7.2.2.1 жақын сөздер мен сөз тіркестерінің мағыналарының реңктерін ажырату: "күлімсіреу" және "күлкі", "сәлем" және "Қайырлы күн", қоштасу және сәлемдесу кезінде мимиканы қайталау ("Қайырлы күн, сәлем ,сәлем (көңілді және көңілді);
7.2.2.2 "Туған күн" тақырыбы бойынша әртүрлі грамматикалық категориялардың сөздерін түсіну және белсенді қолдану: үстел, сыйлық, алғыс сөздерін қою

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

7.3.1.1 бейтаныс ересек адамға айтатын сөз тіркестерін білу, суреттерден сыпайы бас тарту туралы сөздерді білу және айту;
7.3.1.2 өткен тақырыптар бойынша фразалық модельдерді қолдана отырып, үй - жайлардың, жиһаздардың, безендірудің сыртқы түрі мен мақсатын сипаттай отырып, "Пәтерге саяхат (фотосуреттер немесе бейнелер бойынша)" үйлесімді әңгіме құрастыру;
7.3.1.3 сөз тіркесін бір-екі сөзбен, көрсетумен, қимылмен толықтыру, түрлендіру, предикаттың бетін, уақыты мен санын, субъектінің немесе толықтырудың бетін, санын және жынысын өзгерту, белгілер мен сөздер-заттарды ауыстыру, грамматикалық және тақырыптық контекстті өзгертпеей (шкафта Жасыл кастрөл бар. Көк кастрөл үстелде тұр. Шәйнектің артында сары кастрөл тұр)

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

7.3.2.1 рөлдік ойындарда бейтаныс ересек адамға айтатын сөз тіркестерін түсіну, білу және белсенді қолдану, көлікке отыруға шақырудан сыпайы бас тарту, оның "мейірімді" бетіне қарама

4. "Оқу және жазу"

4.1.Балама оқу

7.4.1.1 қатты және жұмсақ дауыссыздарды ажырату (е, Ұ, и, ю, я, ь);
7.4.1.3 жалпы қауіпсіздік белгілері мен ақпараттарды тану-таңбаларды жаһандық "оқу": тоқтау, қауіпті, улану; жеуге жарамсыз; ауысу, дүкен, дәріхана)

4.2.Графика және жазу

7.4.2.1 әріптерді буынға біріктіру (ма, му, біз, мо, ми), содан кейін бөлінген алфавит әріптерінен буындарды құрастыру кезінде кері буынға дәйекті түрде қосыңыз

2 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1 Сенсорлы гнозис және праксис

7.1.1.2 таныс заттарды нақты түрлі түсті, бейнелік, толық емес, бір-біріне салынған суреттерден 10-15 секундта тану

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

7.1.2.2 адекватты интонацияға сәйкес келетін мимикалық реакцияларды тану

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

7.2.1.2 саналы түрде дұрыс айтылатын дыбыстардың артикуляциясы кезінде әртүрлі артикуляциялық органдардың позицияларын көбейту

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

7.2.2.3 логопед мұғаліммен бірлесе отырып -ник- жұрнағын, ал сын есімдерді -n-, -nn- жұрнақтарын қолданып, зат есімнен сөзжасамды практикалық жүргізу;
7.2.2.4 оқу пәндерінің, тұрмыстық заттардың, негізгі тағамдардың атауларын ажырату және қолдану: нан, жарма, ұн өнімдері, сүт және сүт өнімдері, қант, көкөністер, жемістер, балық, тамақтану нормалары мен режимі туралы түсінікке ие болу

3. ""Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

7.3.1.4 модель бойынша сөз тіркестерін құру: зат есім (есімдік) плюсзат есім плюс етістік "Кино" тақырыбындағы зат есім. Театр. Көрме" (Мен театрға әдемі киінемін. Анам пальтосын гардеробқа тапсырады);
7.3.1.5 Мұғалім-логопедтің сұрақтары бойынша фотосуреттердің реттілігін орнатып, кезінде-экскурсияның іздері бойынша арқылы әңгіме құру, суреттерді көшірмелерге жапсыру

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

7.3.2.2 "Бейтаныс адамдармен мінез-құлық ережелерін" жатқа білу, рәміздерге, суреттерге сүйене отырып (хормен) көбейту

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

7.4.1.4 мұғалім- логопед жасаған тақырыптық пиктографиялық стендтерде (тамақ, жыл мезгілдері және табиғат құбылыстары туралы, мұғалім- логопедтің көмегімен стендтен ақпаратты "оқу") бағдарлау; мәтінді тындап, оқығанда сәйксе писктограммаларды тандау "жинау", "жұлу", "суғару" сөздерді тану

4.2. Графика және жазу

7.4.2.2 таныс сөздерден буындарды таңдау (ана, шана), басылған\жазылған сөздегі тиісті ұяға буын бар карталарды салу

3 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1. Сенсорлы гнозис және праксис

7.1.1.3 қимылдарды етістіктермен, кеңістіктік координаталарды білдіретін сөздермен "Көңілді адамдар" типі бойынша үйлестіру

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

7.1.2.3 бір ұсыныстан екі-үш жалпы қозғалыс тізбегін, заттарды екі қолмен ұстап тұрған екі элементтің тіркесімін қайталау

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

7.2.1.3 саналы түрде қажетті артикуляциялық позаны табу және ұстап тұру процесінде дыбыстардың нормативтік артикуляциялық тәсілдерін жаңғырту (артикуляциялық гимнастиканың арнайы кешендері);
7.2.1.4 3-4 элементтен (артикуляциялық гимнастиканың арнайы кешендері) жүйелі түрде жасалған қозғалыстарды орындау

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

7.2.2.5 мұғалім- логопедтің көмегімен көрнекі тіректер арқылы етістіктерде көбейте білу және көкөністер мен жемістерді өңдеудегі жүйелілік: сұрыптау, жуу; сақтау (тамақ), етістіктердің префиксальды сөзжасамын қадағалау (жуу, сақтау, сұрыптау, тастау);
7.2.2. "Театр" тақырыбы бойынша әр түрлі грамматикалық категориялардың сөздерін ажырату және қолдану: талғампаз, әдемі, пальто, гардероб, бағдарлама сатып ал, фойеде;
7.2.2.7 кеңістіктік жағдайларды септік жалғауларын түсіну

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

7.3.1.6 ұсынылған бірнеше жолдан стильге сәйкес келетін репликаны таңдау арқылы әңгімелер құру;
7.3.1.7 тапсырмаларды орындау кезінде, үстел үсті ойындарымен сабақ барысында әңгімені бастау және өрістету;
7.3.1.8 жақсы таныс ертегілер мен әңгімелерді пиктографиялық кодтардың, сөйлеу құралдарының көмегімен-мұғалімнің басшылығымен айтып беру;

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

7.3.2.3 өз атың атауың керек болған кезде, ал жоқ кезде, сыпайы бас тартудың үйренген тұжырымдамаларын қолдана отырып, рөлдік ойындарда суреттерді талдау кезінде ережелерді білетіндігінді көрсету;
7.3.2.4 құттықтауларды, тілектерді құттықтау хатына (қағаз және виртуалды\цифрлық) жазу, кіші және үлкен сыйлықтарды тапсыру және қабылдау жағдайына үйренген сөз тіркестерін, мимикалық позалар мен қимылдарды пайдалану

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

7.4.1.5 әдеби шығармаларды оқу, иллюстрациялар мен картиналарды мақсатты түрде қарау, талқылауға қатысу;
7.4.1.6 бейтаныс ертегілерді, өлеңдерді, қысқа әңгімелерді тыңдау, кейіпкерлерді шығармаларға арналған иллюстрацияларда алдын-ала көрсету;
7.4.1.7 өз бетінше өлең жолындағы соңғы 1-2 сөзді-семантикалық болжам бойынша немесе тыңдау барысында рифмо-ырғақтық ассоциация бойынша, содан кейін барлық қол жетімді құралдарды қолдана отырып, өлеңдерді өз бірлесіп аяқтап айту

4.2. Графика және жазу

7.4.2.3 трафареттер, контурлы сызықтар (нүктелер) бойынша "жазу" А, О, У, И, Э, Ы, П, Б, М, Т, Д (әріптердің өлшемі — 1-3 см)

4 тоқсан

1. "Тілдің психологиялық базасы"

1.1. Сенсорлы гнозис және праксис

7.1.1.4 сөзге қатысы жоқ дыбыстардың күшін (қатты-ақырын) және алыстығын
(алыс-жақын) табиғат дыбыстарын ажырату

1.2. Жоғарғы психикалық функциялар қызмет элементтері

7.1.2.4 адамдардың сезімдері мен қажеттіліктері туралы тыңдалған мәтіннің жалпы нақты мазмұнын тиісті мимикалық позамен, мазмұнның тақырыппен, суретпен, пиктограммамен және сөзбен байланысын түсіну

2. "Сөздерді түсіну және айту"

2.1. Сөздің дыбыстық-буындық құрамы

7.2.1.5 дауысты дыбыстарды, жұптасқан дауысты және дауыссыз, қатты және жұмсақ дауыссыздарды ажырату, артикуляциялық ұқсас дыбыстарды [Р және Л], [М және Б] ажырату, мұрын және ауыз дауыссыз дыбыстары, ауа ағынының бағытын кинестетикалық бақылауды жүзеге асыру

2.2. Сөздің семантикалық құрылымы

7.2.2.8 ситуациялық телефон диалогында предикативті сөздік пен ілеспе үстеулер мен зат есімдерді ажырату және қолдану: айту, телефонды көтеру, теру, ұялы телефон, тыңдау, үшін таныстыру ("Ақмарал тыңдайды", "Әңгімені аяқтайды"), тікелей телефонға сөйлеу, анық, сыбырламау, айқайламау, мұқият тыңдау;
7.2.2.9 абстрактілі және жалпылау ұғымдарын білдіретін сөздердің мағыналарын түсіну және ажырату (жақсылық, жамандық, сұлулық)
7.2.2.10 сандық атауларды түсіну, ажырату және белсенді қолдану (қалыптасқан сандық көріністер шегінде)

3. "Фразалық сөйлеу тілі және қарым-қатынас"

3.1. Сөйлем және мәтін

7.3.1.9 мұғалім-логопед бірге пішіні, түсі, мөлшері, дәмі көрсетілген сипаттамалық әңгімелер құру- жемістер, жидектер, көкөністер туралы (нақты тақырып бойынша, муляж, сурет бойынша);
7.3.1.10 сөздік және сөзге қатысы жоқ қарым-қатынас құралдарын қолдана отырып, күнделікті мазмұны бар сюжеттік суреттер сериясы бойынша баяндау әңгімелерін (сурет немесе заттың егжей-тегжейін көрсететін мұғалім- логопедтің пиктограммалары, қимылдары бойынша) –мұғалім- логопедпен бірлесіп жасау

3.2. Вербалды және бейвербалды қатынас

7.3.2.5 күнделікті өмір, отбасы мүшелерінің қызметі: сатып алу, тамақ дайындау, тазалау, жуу, жуу, ұсақ жөндеу тақырыбындағы рөлдік ойындарды бастау, ашу, қолдау және қисынды түрде аяқтау

4. "Оқу және жазу"

4.1. Балама оқу

7.4.1.8 алғаш естіген мәтінге негізделген драмалық ойындарды бастау, сюжетті ашу, іс-әрекеттерді ойлап табу;
7.4.1.9 суреттер мен сандар арасында Т, Д әріптері бар карталарды таңдау, Т, Д әріптерін оқу, оларды әр түрлі дауыс күшімен, интонациямен айту;
7.4.1.10 "жаңбыр, қыс, қар, көктем, жаз, ана, әке, үйе т. б." сөздерін жаһандық түрде оқып, пиктограммалармен қол қойып, А, О, У, И, Э, Ы, П, Б, М, Т, Д, Н әріптерін қою;
7.4.1.11 сөздеріндегі сол әріптерге әріптерді дыбыссыз артикуляция арқылы тану және оларды символдық бейнелермен сәйкестендіру

4.2. Графика және жазу

7.4.2.4 мектеп керек-жарақтарын білдіретін сөздерді пиктографиялық түрде "жазу", заттарды пиктограммалармен байланыстыру, сұрақ бойынша оған сәйкес пән мен пиктограмманы таңдау; "сұрақ-нұсқауға" жауапты тауып оқу: "Бормен қай жерге жазуға болады?", "Қағазға немен жауға болады?", "Қарындашты қағаздан қалай өшіруге болады?"

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 383-қосымша

Орташа ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-9 сыныптары үшін "Психомотрика мен сенсорлық үдерістерін дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 383-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 384-қосымша

Орташа ақыл-ой кемістігі бар білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 5-7 сыныптары үшін "Емдік дене шынықтыру" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 384-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 385-қосымша

Көру қабілеті зақымдалған (көрмейтін, нашар көретін) білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптары үшін "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 385-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).

      2. Бағдарламаның мақсаты - қоршаған әлем туралы тұтас көзқарас негізінде қоғамдық мінез-құлық жүйесін қалыптастыру; көру қабілеті зақымдалған тұлғаларды қазіргі өмір жағдайларына әлеуметтік-психологиялық және тұрмыстық бейімдеу болып табылады.

      3. Бағдарламаның міндеттері:

      1) көру қабілеті зақымдалған білім алушыларда өзіне-өзі қызмет көрсетудің, жеке гигиенаның, әлеумет пен тұрмыста бағдарлаудың дағдыларын әдетке айналдыру;

      2) әлеуметтік ортаның ерекшеліктерін адекватты бағалау біліктерін және өзін-өзі бақылау мен өз тәртібін реттеу дағдыларын жетілдіру;

      3) мінез-құлықтың этикалық нормаларын ұғындыру, эстетикалық тәрбиелеу;

      4) әлеуметтік мәдени бағыттағы ұйымдармен, кәсіпорындармен тәжирибеде танысу;

      5) адамгершілік-даралық қасиеттерді тәрбиелеу: еңбексүйгіштік, жанашырлық, үлкендерге құрмет, қазақ халқының салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарын ұстану;

      6) өз бетінше жұмыс іздеу мен жұмысқа орналасу қажетті біліктіліктерге ие болу.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

      4. Бағдарлама концентрикалық қағида бойынша әзірленген, онда оқу материалы келесі сыныпта мазмұнын одан әрі кеңейту және күрделендіру, оның жеке элементтерін тереңдету және нақтылау арқылы қайталанады.

      5. Көрмейтін, нашар көретін білім алушыларды оқыту құндылықты-бағдарлау, тұлғалық-бағдарланған, іс-әрекеттік, дифференциациялық, коммуникативтік тәсілдемелер негізінде жүзеге асырылады.

      6. Оқытудағы құндылықты-бағдарлау тәсілдемесі оқыту процесінде қазақ халқының ұлттық салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарын құрметтеуге; Қазақстан Республикасының Конституциясында, Бала құқықтары туралы, мүгедектердің құқықтары туралы заңдарда жазылған құқықтар мен міндеттерді білуіне бағытталады. Басым құндылықтарды таңдау білім алушыларға білім беруде, қолжетімді кәсіптік қызметте және әлеуметте өз мүмкіндіктерін тиімді іске асыруға мүмкіндік береді, бұл өз елінің лайықты азаматы және патриоты болуға көмектеседі.

      7. Тұлғалық-бағдарланған тәсілдеме әлеуметтегі күнделікті өмірге дайын адамның мінез-құлық үлгісін қалыптастыруға, сабақтарда адамның әлеуметтік маңызды қасиеттерін тәрбиелеуге, эмоциялық-жігерлік саланы, психикалық процестерді дамытуға ықпал етеді.

      8. Іс-әрекеттік тәсілдеме негізінде өзіне-өзі, отбасына қызмет көрсету, қазіргі қоғамда бейімделу, әлеумет пен тұрмыста бағдарлану, өз бетінше жұмыс іздеу және жұмысқа орналасу үшін жеткілікті практикалық біліктер мен дағдыларды дамытуда іске асырылады. Оқытуда жеке заттық-тәжирибелік қызмет, күнделікті өмір жағдайын модельдеу, ситуациялық-рөлдік ойындар, сауда, тұрмыстық және мәдени мекемелерге экскурсиялар мен тренингтер қолданылады.

      9. Диффенцияциялық тәсілдеме білім алушылардың әртүрлі топтары үшін оқу процесінің саралауды білдіреді: көрмейтіндер, қалдық көруі бар, нашар көретіндер. Сараланымдық жұмысты ұйымдастырудың шарты - күрделілігімен, танымдық қызығушылығымен, мұғалім тарапынан көмек сипатымен ерекшеленетін сараланған тапсырмаларды қолдана отырып, ұжымдық, топтық және жеке жұмыс болып табылады.

      10. Коммуникативтік тәсілдеме әдептілік, ақ пейілділік, сыпайылық, жанжалсыздық сезіміне негізделген тұлғааралық әрекеттестікті болжайды; сөздік қатынас процесінде білім алушылар оқу және іскерлік ынтымақтастық орнатады, ұстанымдарды үйлестіру және өзара мүдделерді ескеру негізінде ортақ шешім табады, құрдастарының пікірін құрметтейді.

      11. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (АКТ) пайдалану Интернет-ресурстарды пайдалана отырып, ақпаратты іздеуді, өңдеуді және алмасуды оқытуға бағытталған, бұл оқу процесін жаңғыртуға және белсендіруге, сондай-ақ білім алушылар мен педагог арасындағы ынтымақтастық пен қарым-қатынасқа ықпал етеді.

      12. ӘТБ бағдарламасының материалдары бірнеше оқу пәндерімен байланысты: география, тарих, химия, биология, информатика, қазақ тілі, технология, бейімделген дене тәрбиесі, кеңістіктік бағдарлау, мимика мен пантомимиканы дамыту.

      13. Көрмейтін және нашар көретін білім алушыларға арналған сыныптарда келесі тифлотехникалық құралдарды пайдалану көзделген:

      1) дауыс сүйемелдеуі бар тұрмыстық техника және тұрмыстық аспаптар;

      2) "JAWS" бағдарламалық жасақтамасы бар ноутбук;

      3) JawsforWindows ақпаратына визуалды емес қолжетімділікті дыбыстаушы бағдарламасы бар компьютер;

      4) сканерлеу және оқуға арналған "Книголюб" бағдарламасы, диктофон;

      5) жеке оптикалық түзету құралдары (еселігі әртүрлі лупалар), электрондық ұлғайтқыш құрылғылар – портативті және стационарлық;

      6) әртүрлі өлшемдегі таяқтар (пластикалық, металл, жиналмалы, телескопиялық, лазерлік, жарық, локаторлық);

      7) лавсан қабықшасының парақтары бар "Школьник" аспабы, "Графика", "Ориентир" аспабтары, жазуға арналған аспап, Брайль приборы мен қағазы, грифельдер, тактильді белгілері бар сызғыш, трафареттер.

      14. Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау бойынша сабақтар Бағдарламада көзделген теориялық және практикалық жұмыстардың барлық түрлерінің толық көлемде орындалуын қамтамасыз ететін арнайы жабдықталған кабинетте өткізіледі. Кабинеттің пәндік ортасын ұйымдастыру кезінде санитарлық-гигиеналық нормалар мен қауіпсіздік техникасы ережелері ескеріледі. Кабинет дауыс сүйемелдеуі бар тұрмыстық техникамен және тұрмыстық аспаптармен жабдықталады.

      15. Білім алушылардың жетістіктерін бағалау сапалық-сипаттамалы сипатқа ие және оқытудың табыстылығын мониторингтеуге негізделеді, бұл оқыту нәтижесін үш деңгей бойынша қадағалауды көздейді:

      1) меңгеріп алуға ұмтылады;

      2 көмекпен меңгереді (ересек, құрдас);

      3) жетекші құзыреттер бойынша дербес өзі меңгереді.

3-тарау. "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" оқу пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" оқу пәнінің мазмұны

      16. Оқу жүктемесінің көлемі құрайды:

      1) 11-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты;

      2) 12-сыныпта – аптасына 1 сағатты, оқу жылында 34 сағатты.

      Пәннің оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" ҚР Білім және ғылым министрінің № 500 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы типтік оқу жоспарына сәйкес жасалды (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген).

      17. Бағдарламаның мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:

      1) "Жеке гигиена";

      2) "Киім және аяқ киім кию мәдениеті";

      3) "Тұрғын үй";

      4) "Қазақстандық отбасы";

      5) "Мінез-құлық мәдениеті";

      6) "Сауда";

      7) "Байланыс құралдары";

      8) "Тұрмыстық мекемелер";

      9) "Көлік";

      10) "Ерекше білім алу қажеттілігі бар азаматтардың құқықтары мен міндеттері" бөлімі;

      11) "Тамақтану және аспаздық" бөлімі;

      12) "Медициналық көмек" бөлімі.

      18. "Жеке гигиена" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) жастардың жеке гигиена ережелері;

      2) көз гигиенасы;

      3) күтім және косметика;

      4) денсаулық.

      19. "Киім және аяқ киім кию мәдениеті" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) сән және стиль;

      2) киім мен аяқ киімге күнделікті күтім жасау.

      20. "Тұрғын үй" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) пәтердегі жиһазды тиімді орналастыру. Интерьер;

      2) үй-жайды таза ұстау.

      21. "Қазақстандық отбасы" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) отбасылық қарым-қатынас;

      2) 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаға күтім жасау;

      3) отбасы бюджеті.

      22. "Мінез-құлық мәдениеті" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:

      1) жалпы мәдени құзыреттер.

      23. "Сауда" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:

      1) сауда мекемелері.

      24. "Байланыс құралдары" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) ұялы байланыс. Интернет;

      2) интернет-сауда;

      3) ақша аударымдары.

      25. "Тұрмыстық мекемелер" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:

      1) тұрмыстық мекемелер және олардың мақсаты.

      26. "Көлік" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:

      1) қалааралық көлік.

      27. "Ерекше білім алу қажеттілігі бар азаматтардың құқықтары мен міндеттері" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) нормативтік құжаттар;

      2) әлеуметтік мекемелер;

      3) қаланың оқу орындары;

      4) жұмысқа орналастыру.

      28. "Тамақтану және аспаздық" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) тамақтану өнімдерінің әртүрлілігі және олардың маңызы;

      2) ас үй жабдығы, ыдыс-аяқ және асхана аспаптары;

      3) тамақ дайындау.

      29. "Медициналық көмек" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) инфекциялық аурулар;

      2) алғашқы медициналық көмек көрсету.

      30. 11-сыныпқа арналған "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" пәнінің базалық мазмұны:

      "Жеке гигиена" бөлімі:

      1) жастардың жеке гигиена ережелері;

      2) үйде, мектепте, экскурсия кезінде жеке гигиена ережелері;

      3) дене мен шашқа күтім жасау;

      4) қол күтімі;

      5) көз гигиенасы;

      6) көруді қорғау;

      7) күтім және косметика;

      8) бет терісіне күтім жасаудың қажеттілігі мен маңыздылығы;

      9) косметикалық құралдар; макияж;

      10) адамгершілік және денсаулық;

      11) жыныстық жолмен берілетін аурулар топтары, аурудың белгілері мен симптомдары;

      12) ерте жыныстық байланыстардың алдын алу, ерте жүктіліктің алдын алу;

      13) зиянды әдеттер және олардың адам денсаулығына әсері;

      "Киім және аяқ киім кию мәдениеті" бөлімі:

      1) сән және стиль;

      2) сатып алу кезінде киім мен аяқ киімді таңдау;

      3) киімді жаңарту нұсқалары (ұсақ бөлшектерді ауыстыру);

      4) тауарларды қайтару және айырбастау қағидалары;

      5) киім мен аяқ киімге күнделікті күтім жасау;

      6) нұсқаулық бойынша жуу кезінде тұрмыстық техниканы пайдалану;

      7) электр аспаптарымен, кесетін құралдармен қауіпсіз жұмыс істеу қағидалары;

      8) киімді үтіктеу;

      "Тұрғын үй" бөлімі:

      1) пәтердегі жиһазды тиімді орналастыру;

      2) Интерьер: интерьер детальдары;

      3) үй-жайды таза ұстау;

      4) тұрғын үй-жайды үнемі және маусымдық тазалау;

      5) пәтерлерді тазалауға арналған жуу құралдары;

      "Қазақстандық отбасы" бөлімі:

      1) отбасылық қатынастар;

      2) отбасын құру шарттары, негізгі отбасылық қатынастар;

      3) отбасындағы бос уақытты, демалысты ұйымдастыру нысандары;

      4) шаруашылық жүргізу бойынша міндеттерді бөлу;

      5) 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаға күтім жасау;

      6) емшектегі балаға күтім жасау қағидалары (қуыршақты тамақтандыру, шомылдыру, киіндіру);

      7) балалар төсек-орнын, ыдыс-аяқты, ойыншықтарды, киімді күтіп-ұстауға қойылатын санитариялық-гигиеналық талаптар;

      8) отбасы бюджеті;

      9) табыс көздерінің түрлері: отбасы мүшелерінің жалақысы, зейнетақы, стипендия, мемлекеттік дотациялар (жәрдемақылар;

      10) бюджет пен отбасы құрамын ескере отырып, шығыстарды жоспарлау;

      11) жалақы немесе зейнетақы алуға сенімхат жасау;

      "Мінез-құлық мәдениеті" бөлімі:

      1) жалпы мәдени құзыреттер;

      2) мәдениет мекемелеріндегі мінез-құлық эстетикасы;

      3) сөйлеу этикеті;

      "Сауда" бөлімі:

      1) сауда мекемелері, олардың мақсаты: сауда мекемелері;

      2) сауда секциялары мен бөлімдері;

      3) түрлі тауарлардың түрлері мен құны;

      4) дүкендегі тәртіп ережелері;

      "Байланыс құралдары" бөлімі:

      1) ұялы байланыстың негізгі түрлері. Интернет;

      2) интернет желісіндегі қауіпсіздік;

      3) интернет - дүкен;

      4) интернет-дүкендердің қызметтері;

      5) ақша аударымдары;

      6) картадан картаға онлайн - аударымдар;

      "Тұрмыстық мекемелер" бөлімі:

      1) тұрмыстық мекемелер және олардың мақсаты;

      2) сұлулық салондары және көрсетілетін қызмет түрлері: шаш күтімі, бет және дене күтімі, пилинг, массаж сияқты.

      "Көлік" бөлімі:

      1) қалалық көлік, қалааралық көлік;

      2) қалааралық көлік мекемесінің орналасқан жері: автовокзал, теміржол вокзалы, аэровокзал.

      "Мүгедектігі бар азаматтардың құқықтары мен міндеттері":

      1) нормативтік құжаттар;

      2) "Мүгедектігі бар азаматтарды әлеуметтік қорғау туралы" Қазақстан Республикасының заңдары (22-бап № 287-VI);

      3) әлеуметтік қызмет көрсету мекемелері;

      4) жеке тұлғаның қолы, оның дәстүрлі және электронды түрлері;

      5) Egov.kz электрондық үкімет қызметтері;

      6) қаланың оқу орындары;

      7) мамандық таңдау;

      8) жоғары және орта арнаулы оқу орындары;

      9) жоғары және орта арнаулы оқу орындарына түсуге арналған құжаттар;

      10) жұмысқа орналастыру жөніндегі мекемелер мен бөлімдер;

      11) жұмысқа орналасу үшін арналған құжаттар;

      "Тамақтану және аспаздық" бөлімі:

      1) тамақтану өнімдерінің әртүрлілігі және олардың маңызы;

      2) ас үй жабдықтары, ыдыс-аяқ және асхана аспаптары;

      3) ас үйдің механикалық құрылғылары мен электр жабдықтары (ет тартқыш, көкөніс кескіш, миксер, шырын сыққыш) және қауіпсіздік техникасы ережелері;

      4) тамақ дайындау;

      5) 1 жастан 3 жасқа дейінгі балалардың тамақтануы;

      6) мерекелік дастарқан мәзірі;

      7) мерекелік дастарқанды жабдықтау;

      "Медициналық көмек" бөлімі:

      1) жұқпалы аурулар;

      2) ауа тамшыларымен тасымалданатын вирустық жұқпалы аурулар;

      3) жұқпалы аурулардың алдын алу;

      4) стандартты емес жағдайларда алғашқы медициналық көмек көрсету.

      31. 12-сыныпқа арналған "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" пәнінің базалық мазмұны:

      "Жеке гигиена" бөлімі:

      1) жастардың жеке гигиена ережелері;

      2) қырыну және депиляция ережелері;

      3) маникюр мен педикюр;

      4) жеке гигиена;

      5) көзге күтім жасау;

      6) күтім жасау: қыздар мен бозбалаларға арналған косметиканың маңызы;

      7) косметикалық құралдар; макияж;

      8) адамгершілік және денсаулық: жыныстық жолмен берілетін инфекциялар;

      9) отбасын жоспарлау, контрацепция әдістері, түсіктің зияны;

      10) салауатты өмір салты;

      "Киім және аяқ киім кию мәдениеті" бөлімі:

      1) сән және стиль;

      2) киім стилі, сән;

      3) қолданылу мақсатына сәйкес сатып алу кезінде киім мен аяқ киімді таңдау;

      4) киімнің көмегімен өзін көрсете білу;

      5) тұтынушының құқықтары;

      6) киім мен аяқ киімге күнделікті күтім жасау;

      7) үй жағдайында үлбір және күдері бұйымдарын тазалау;

      8) үй жағдайында түрлі маталардан жасалған киімдегі ұсақ дақтарды кетіру құралдары мен ережелері;

      9) киім мен аяқ киімді жөндеу;

      "Тұрғын үй" бөлімі:

      1) пәтердегі жиһазды тиімді орналастыру;

      2) Интерьер: өзінің тұрғын үйін көркейту;

      3) көркемдеп безендіру;

      4) үй-жайды таза ұстау;

      5) косметикалық жөндеу;

      6) құрылыс материалдарымен, электр құралдарымен, жуу, тазалау құралдарымен жұмыс істеу кезіндегі санитарлық-гигиеналық талаптар және қауіпсіздік техникасы ережелері;

      "Қазақстандық отбасы" бөлімі:

      1) отбасылық қатынастар;

      2) "неке" және "отбасы";

      3) әр түрлі отбасылық жағдайлар;

      4) отбасылық дәстүрлер;

      5) 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаға күтім жасау;

      6) 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаларға арналған дамыту ойындары;

      7) отбасы бюджеті;

      8) жинақ ақшалар, салымдар түрлері;

      9) кредит, депозит.

      "Мінез-құлық мәдениеті" бөлімі:

      1) жалпы мәдени құзыреттер;

      2) қоғамдық орындардағы қатынасу мен мінез-құлық этикасы.

      "Сауда" бөлімі:

      1) сауда мекемелері, олардың мақсаты: көтерме және бөлшек сауда мекемелері;

      2) көтерме және бөлшек сауда дүкендеріндегі тауарлардың түрлері мен құны;

      3)тұтынушылардың құқықтары және оларды қорғау.

      "Байланыс құралдары" бөлімі:

      1) ұялы байланыс;

      2) Интернет;

      3) байланыс түрлері;

      4) интернет қосымшалары;

      5) интернеттегі ақпараттық қауіпсіздік ережелері;

      6) интернет – дүкен;

      7) тауарлар каталогы;

      8) тапсырысты рәсімдеу;

      9) ақша аударымдары;

      10) ақша аударымдарының түрлері;

      "Тұрмыстық мекемелер" бөлімі:

      1) тұрмыстық мекемелер және олардың мақсаты;

      2) пәтерлерді жөндеу және жинау жөніндегі фирмалар, олардың мақсаты;

      "Көлік" бөлімі:

      1) қалааралық көлік;

      2) қоғамдық көлік қызметтері: қалалық, қала маңындағы, қалааралық көлік;

      3) Индрайвер, Яндекс-такси т б. қолдану;

      "Мүгедектігі бар азаматтардың құқықтары мен міндеттері" бөлімі:

      1) "Мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы" Қазақстан Республикасының заңдары (32-1 - бап. № 287-VI); әлеуметтік мекемелер;

      2) әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінің орналасуы;

      3) қаланың оқу орындары;

      4) жоғары және орта арнаулы оқу орындары;

      5) жоғары және орта арнаулы оқу орындарына түсу үшін арналған құжаттар;

      6) жұмысқа орналастыру;

      7) халықты жұмысқа орналастыру жөніндегі мекемелер;

      8) жұмысқа орналасу үшін құжаттар;

      9) іскерлік қағаздардың тізбесі және оларды жазуға қойылатын талаптар.

      "Тамақтану және аспаздық" бөлімі:

      1) тамақтану өнімдерінің әртүрлілігі және олардың маңызы;

      2) дұрыс тамақтану және пайдалы өнімдер;

      3) ас үй жабдықтары, ыдыс-аяқ және асхана аспаптары;

      4) тұрмыстық электр құралдарын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқаулық: электр және газ плитасы, электр және газ тұмшапеші, микротолқынды пеш, ыдыс-аяқ жуатын машина;

      5) тамақ дайындау;

      6) ұлттық тағамдардың рецептері және оларды дайындау;

      7) көкөністерді, жемістерді, жидектерді консервілеу;

      "Медициналық көмек" бөлімі:

      1) жұқпалы аурулар;

      2) вирустық және жұқпалы аурулар топтары, аурудың белгілері мен симптомдары, жұқпалы аурулардың көздері;

      3) алғашқы медициналық көмек;

      4) "Жедел жәрдем" келгенге дейін жүрек және гипертониялық ұстамалар кезінде алғашқы жәрдем көрсету.

Параграф 2. Оқыту мақсаттарының жүйесі

      32. Әр сыныпқа арналған бағдарламада оқыту мақсаттары кодталған. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшені, төртінші сан – оқыту мақсатының нөмірленуін білдіреді. Мысалы: 11.2.1.3 кодында "11" – бұл сынып, "2.1" – бөлімше, "3" - оқыту мақсатының нөмірленуі.

      33. Мақсаттар жүйесі бойынша күтілетін нәтижелер:

      1) "Жеке гигиена" бөлімі:

      1-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

1.1 Жастардың жеке гигиена ережелері

11.1.1.1 үйде, мектепте, экскурсия кезінде жеке гигиена ережелерін сақтау;
11.1.1.2 денені және шашты жуу, сабын, теріні және шашты жууға арналған сусабын олардың жағдайын (майлы, құрғақ, қалыпты) ескере отырып таңдау;
11.1.1.3 тактильдік қабылдаудың негізгі құралы ретінде қолға күтім жасау және ұқыпты қарау

12.1.1.1 жастардың жеке гигиена ережелерін сақтау;
12.1.1.2 денеге және шашқа күтім жасау, қырыну, депиляция жасау;
12.1.1.3 тырнақтардың тазалығы мен тазалығын қадағалау, маникюр мен педикюр жасай алау;
12.1.1.4 маникюр, ұстара керек-жарақтарын пайдаланудың санитарлық-гигиеналық ережелерін сақтау

1.2 Көз гигиенасы

11.1.2.1 телебағдарламаларды оқу және қарау, компьютерде жұмыс істеу кезінде көру қабілетін қорғау ережелерін сақтау, жұмыс орнының жарықтандырылуын реттеу;
11.1.2.2 көз дәрігерінің көру қабілетін уақтылы тексеру, контактілі линзаларды, түзету көзілдіріктерін кию

12.1.2.1 көзді жуу және сүрту, көзге арналған қауіпсіз тамшыларын қолдану;
12.1.2.2 көзге арналған жаттығулар жасау, көз дәрігерінің ұсынған көзілдірік тренажерлерін қолдану

1.3 Күтім және косметика

11.1.3.1 терінің жай-күйін ескере отырып, косметика құралдарын (лосьон, кремдер және табиғи құралдар) пайдалана отырып, бет терісіне күтім жасай алу;
11.1.3.2 косметика ассортиментіне назар аудару және олардың мақсатын білу;
11.1.3.3 макияжды дұрыс жағу, косметиканы қалыпты мөлшерде қолдану

12.1.3.1 терінің күйіне, жыл мезгіліне байланысты косметиканы таңдай алу;
12.1.3.2 косметиканы таңдағанда қолда тексеріп алу, хош иістерді мұқият таңдау;
12.1.3.3 қарапайым макияжды жасау және оны косметикалық құралдардың көмегімен сүрту

1.4 Адамгершілік және денсаулық

11.1.4.1 жыныстық жолмен берілетін аурулар тобын, аурудың белгілері мен симптомдарын білу;
11.1.4.2 жыныстық қатынастардың моральдық негізі мен этикалық нормаларын түсіну және ерте жыныстық қатынастарға түсу үшін заңды жауапкершілік алу;
11.1.4.1 зиянды әдеттердің (темекі шегу, алкоголь қабылдау, есірткі) адам денсаулығына кері әсерін біліп бағалау

12.1.4.1 басқа адамның саналы түрде жұқтыруы (жыныстық жолмен берілетін инфекциялар) қылмыстық құқық бұзушылық екенін түсіну;
12.1.4.2 балаларды жоспарлау туралы, контрацепция әдістері туралы, түсік түсірудің зиянды салдары туралы білу;
12.1.4.3 салауатты белсенді өмір салтын ; жаман әдеттерге қарсы тұру

      2) 2-бөлім "Киім және аяқ киім кию мәдениеті":

      2-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

2.1 Сән және стиль

11.2.1.1 өзінің өлшеміне, алдағы іс-шараның жеке ерекшеліктері мен сипатына сәйкес киім мен аяқ киімді таңдау;
11.2.1.2 ресми ресурстарда онлайн режиміндегі күн тәртібін қадағалау;
11.2.1.3 киімді ұсақ бөлшектермен жаңарту, аксессуарларды дұрыс қолдану;
11.2.1.4 тауарларды қайтару және айырбастау ережелерін білу

12.2.1.1 киімнің сәні мен стилін түсіну;
12.2.1.2 алдағы іс-шараның жеке ерекшеліктері мен сипатына сәйкес өлшемдерді білу, киім, аяқ киім киіп көру және сатып алу;
12.2.1.3 киім, аксессуарлар көмегімен өзін әдемілеу;
12.2.1.4 мақсаты мен өз мүмкіндіктерін ескере отырып, тауарларды ұтымды таңдау; тұтынушының құқықтарын пайдалану

2.2 Күнделікті киім мен аяқ киімге күтім жасау

11.2.2.1 киім мен аяқ киімді сақтауға дайындау, кремді таңдау және аяқ киімді тазалау;
11.2.2.2 кірді қолмен және кір жуғыш машинаның көмегімен жуу;
11.2.2.3 түймелерді, киімді жыртылған тігісі бойынша, шалбарды тіге алу; сақтаулы анализаторларды пайдалана отырып, тесетін және кесетін құралдармен қауіпсіз жұмыс істеу ережелерін сақтау;
11.2.2.4 матаның қасиеттеріне байланысты киімді дұрыс үтіктеу, электр құрылғыларымен қауіпсіз жұмыс істеу ережелерін сақтау

12.2.2.1 киімдерді күту тәсілдерін, замш және теріден жасалған аяқ киімдерді тазалау ережелерін білу;
12.2.2.2 дақтарды әртүрлі тәсілдермен және құралдармен кетіру, санитарлық-гигиеналық талаптарды және дақтарды кетіретін құралдармен жұмыс кезінде қауіпсіздік техникасы бойынша ережелерін сақтау;
12.2.2.3 киімді қолмен сапалы жөндеу, электр аспаптарымен, кескіш құралдарымен қауіпсіз жұмыс істеу ережелерін сақтау;
12.2.2.4 киім мен аяқ киімді жөндеуге тапсыру

      3) 3-бөлме "Тұрғын үй":

      3-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

3.1 Пәтердегі жиһазды тиімді орналастыру. Интерьер

11.3.1.1 пәтердегі жиһаздың мөлшерін, аумағының ерекшеліктерін, бөлмелердің қызметын, жиһаздың орналасуын (макетте) ескере отырып орналастыру;
11.3.1.2 интерьер детальдарын таңдау

12.3.1.1 өз үйің көркемдей алу, интерьер детальдарын таңдай алу;
12.3.1.2 өз тұрғын үйін көркемдеп безендіру бойынша білімдерін қолдану

3.2 Үй-жайды таза ұстау

11.3.2.1 пәтердегі, мектептегі апта сайынғы, жалпы және маусымдық тазалауды толық көлемде жүргізу;
11.3.2.2 үй-жайды жинау кезінде тұрмыстық электр құралдарын және жуу, тазалау құралдарын пайдалану, қауіпсіздік ережелерін сақтау

12.3.2.1 қарапайым жөндеу жұмыстарын жүргізе алу;
12.3.2.2 құрылыс материалымен, электр аспаптарымен, жуу және тазалау құралдарымен жұмыс істеу кезінде санитарлық-гигиеналық талаптарды және қауіпсіздік техникасы қағидаларын сақтау

      4) 4-бөлім "Қазақстандық отбасы":

      4-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

4.1 Отбасылық қатынастар

11.4.1.1 отбасында жағымды қарым-қатынас құрудың аспектілерін білу: бірлескен демалыс пен демалысты ұйымдастыру, міндеттерді біркелкі бөлу;
11.4.1.2 отбасының мұқтаж мүшесіне назар аудару, қолдау көрсету, қолдан келгенше көмек көрсету

12.4.1.1 "Неке" және "отбасы" ұғымдарын түсіндіру; отбасылық дәстүрлерді нығайту;
12.4.1.2 әр түрлі отбасылық жағдайларды талдау және бағалау

4.2 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаға күтім жасау

11.4.2.1 емшектегі балаға күтім жасау ережелерін білу: қуыршақты тамақтандандыру, шомылдыру, киіндіру;
11.4.2.2 балалар төсек-орының, киімдерін, ыдыстарын, ойыншықтарын таза ұстау туралы, санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау туралы білу

12.4.2.1 балалардың әртүрлі қасиеттері мен танымдық дағдыларын дамыту үшін білім беру дамыту ойындарын білу

4.3 Отбасы бюджеті

11.4.3.1 отбасылық бюджет кірістерінің негізгі баптарын атау;
11.4.3.2 бюджет пен отбасы құрамын ескере отырып, ағымдағы қажеттіліктерге, мәдени іс-шараларға және күтпеген сатып алуларға арналған шығыстарды ұтымды жүргізу;
11.4.3.3 жалақы немесе зейнетақы алуға сенімхат жасау, мемлекеттік субсидиялар (жәрдемақы, субсидия және т. б.) туралы білу

12.4.3.1 тұтынушыға қолжетімді кредиттер мен депозиттердің түрлері туралы түсінікке ие болу;
12.4.3.2 банкте шот ашу үшін тиімді шарттарды таңдау;
12.4.3.3 қаржы операцияларында қызмет көрсету бойынша банк қызметкерлеріне жүгіну

      5) 5-бөлім "Мінез-құлық мәдениеті":

      5-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

5.1 Жалпы мәдени құзыреттер

11.5.1.1 театрда, кинотеатрларда, музей залдарында, оқу залында әдеп нормаларын сақтау;
11.5.1.2 ақсақалдармен және құрдастарымен сөйлесу кезінде әдепті болу және сыпайы әрекет ету

12.5.1.1 қоғамдық орындарда этикет ережелерін сақтау;
12.5.1.2 қазақ халқының салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарын және мінез-құлық мәдениетін сақтау

      6) 6-бөлім "Сауда":

      6-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

6.1 Сауда мекемелері, олардың мақсаты

11.6.1.1 сауда мекемелерін шартты белгілер, витриналар, маңдайша-атаулар, тактильді тақтайшалар бойынша есту арқылы тану;
11.6.1.2 сауда бөлімдері мен секцияларын анықтау;
11.6.1.3 ең қажетті тауарлардың құнын таңдау және білу, оны пайдалануға кепілдік мерзімін анықтау, чекті тауарға кепілдік мерзімі ішінде сақтау;
11.6.1.4 дүкенде (кезекте, өнімді сатып алған кезде) мінез-құлық тактикасын таңдау

12.6.1.1 бөлшек сауда дүкендерінен көтерме сауда дүкендерін ажырату;
12.6.1.2 көтерме және бөлшек сауда дүкендерінде ұсынылатын тауарлардың бағасы мен сапасын талдау;
12.6.1.3 қажетті тауарларды оның сапасына (сыртқы түріне, дәміне), санына, бағасына сәйкес сатып алу;
12.6.1.4 сатып алынған заттарға төлеу кезінде ақшаны, бонустық банк карталарын пайдалану;
12.6.1.5 сатып алушының құқықтарын және сауда мекемелеріндегі тәртіп ережелерін білу (Қазақстан Республикасының Заңы. 30.12.20 ж. № 397-VI тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы)

      7) 7-бөлім "Байланыс құралдары":

      7-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

7.1 Ұялы байланыс. Интернет

11.7.1.1 негізгі байланыс құралдарын (телефон, ұялы телефон, компьютерлік, спутниктік байланыс, электрондық пошта) пайдалану;
11.7.1.2 әлеуметтік желілерді, электрондық поштаны қауіпсіз пайдалану ережелерін білу, компьютерлік алаяқтардан сақтану

12.7.1.1 байланыстың әр түрінің ерекшеліктерін және олардың қазіргі қоғам жағдайындағы қажеттілігін түсіну;
12.7.1.2 интернет-қосымша арқылы қажетті ақпаратты іздеуді жүзеге асыру;
12.7.1.3 желідегі пайдаланушының қауіпсіздік ережелерін сақтау (әлеуметтік желілердегі алаяқтық және агрессия)

7.2 Интернет – дүкен

11.7.2.1 интернет – дүкендердің қызметтері туралы білу;
11.7.2.2 көру қабілеті зақымдалған адамдар үшін Интернет –дүкендердің ыңғайлылығы мен қолжетімділігін түсіну

12.7.2.1 интернет - дүкендердің қызметтерін пайдалану;
12.7.2.2 тауарды каталог бойынша таңдау және тапсырысты интернет-дүкенде рәсімдеу

7.3 Ақша аударымдары

11.7.3.1 бір төлем жүйесінің ішінде картадан картаға ақша аудару

12.7.3.1 пошта, банк, терминал және интернет-банкинг арқылы әртүрлі тәсілдермен ақша аударымдарын жүргізу

      8) 8-бөлім "Тұрмыстық мекемелер":

      8-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

8.1 Тұрмыстық мекемелер және олардың мақсаты

11.8.1.1 тұрмыстық мекемелердің кәсіпорындары ұсынатын қызметтердің алуан түріне назар аудару;
11.8.1.2 тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорнының қызметкерлерімен қарым-қатынас нормаларын сақтау;
11.8.1.3 орындалған қызметтер үшін есеп айырысу

12.8.1.1 пәтерлерді жөндеу және жинау бойынша тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындарының қызметтерін пайдалану;
12.8.1.2 тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындарының қызметкерлеріне сұрақ қою және өтініш білдіру;
12.8.1.3 орындалған қызметтер үшін есеп айырысу

      9) 9-бөлім "Көлік":

      9-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

9.1 Қалааралық көлік

11.9.1.1 қалааралық көлік мекемелерін табу және олар: автовокзал, теміржол вокзалы, аэровокзалдарға бағдарлану;
11.9.1.2 жол қозғалысы ережелерін сақтау

12.9.1.1 қоғамдық көлік қызметтерінде бағдарлану: қалалық, қала маңындағы, қалааралық көлік (анықтама бюросына жүгіну, электрондық таблодағы ақпаратты және диктордың хабарландыруларын қадағалау, кассадан билеттерді сатып алу, интернет арқылы билетке тапсырыс беру және броньдау)

      10) 10-бөлім "Мүгедектігі бар азаматтардың құқықтары мен міндеттері":

      10-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

10.1 Нормативтік құжаттар

11.10.1.1 мүгедектерге техникалық көмекші (орнын толтырушы) құралдар беру саласында "Мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы" Қазақстан Республикасының заңдарын қолдану (22-бап. № 287-VI)

12.10.1.1 көзі көрмейтін мүгедектердің құқықтары мен міндеттерін (ақылы қосымша демалыс, қысқартылған жұмыс күні, инвотакси, жеке көмекші қызметіне және әлеуметтік жәрдемақы төлеуге құқық. 32-1 - бап. № 287-VI) пайдалану

10.2 Әлеуметтік мекемелер

11.10.2.1 әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінің функциялары мен маңызын түсіну;
11.10.2.2 Egov.kz электрондық үкімет қызметтерін пайдалану

12.10.2.1 әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінің мекенжайын, сайтын білу;
12.10.2.2 жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің қызметкерлеріне әлеуметтік сұрақтар бойынша хабарласу

10.3 Қаланың оқу орындары

11.10.3.1 көрмейтін және нашар көретін адамдар үшін қолжетімді мамандықты анықтау және таңдаған мамандыққа бағдарлана отырып, оқу орнын таңдау;
11.10.3.2
жоғары және орта арнаулы оқу орындарына түсу үшін қажетті құжаттар тізбесін атау

12.10.3.1 таңдалған оқу орнына дейінгі бағытты анықтау;
12.10.3.2 талапкердің оқу орнына түсу шарттарын білу, жоғары және орта арнаулы оқу орындарына түсу кезінде мүгедектердің құқықтарын пайдалану;
12.10.3.3 жоғары және орта арнаулы оқу орындарына түсу үшін құжаттарды атау және іс қағаздарын рәсімдеу

10.4 Жұмысқа орналастыру

11.10.4.1 жұмысқа орналастыру мекемелері мен бөлімдерін білу;
11.10.4.2 ҚР азаматының негізгі құжаттарын атау;
11. 10.4.3 жұмысқа кіру үшін құжаттар тізімін атау;
11.10.4.4 жұмысқа қабылдау туралы өтініш жазу, сауалнаманы толтыру

12.10.4.1 жұмыспен қамту мекемелері мен бөлімдерінің орналасқан жерін анықтау;
12.10.4.2 жұмысқа орналасу кезінде мекемелердің кадрлар бөліміне хабарласу;
12.10.4.3 жұмысқа орналасу кезінде ұсынылатын құжаттарды атау және іс қағаздарын (өтініш, сауалнама) рәсімдеу;
12.10.4.4 жағдайларға назар аудару: еңбек шартын жасау, еңбек өтілін ескере отырып, бір жұмыстан екінші жұмысқа ауысу, еңбекке жарамсыздық парағын рәсімдеу

      11) 11-бөлім "Тамақтану және аспаздық":

      11-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

11.1 Тамақтану өнімдерінің әртүрлілігі және олардың маңызы

11.11.1.1 денсаулықты сақтау үшін қажет түрлі өнімдерді пайдалану

12.11.1.1 дұрыс тамақтану және пайдалы өнімдер туралы ақпаратты синтездеу;
12.11.1.2 тамақтану режимін сақтау

11.2 Ас үй жабдықтары, ыдыс-аяқ және асхана аспаптары

11.11.2.1 ас үйдің механикалық құрылғылары мен электр жабдықтарын (ет тартқыш, көкөніс кескіш, миксер, шырын сыққыш) пайдалану және қауіпсіздік ережелерін сақтау

12.11.2.1 газ плитаны, электр және газ пешін, микротолқынды пешті, ыдыс жуғышты өз бетінше пайдалану және қауіпсіздік ережелерін сақтау

11.3 Тағам дайындау

11.11.3.1 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаға жеке тағамдар дайындау;
11.11.3.2 мерекелік дастарқан мәзірін жасау және оны жабдықтау

12.11.3.1 ең ерекше ұлттық тағамның рецептерін жазып алу және оны дайындау;
12.11.3.2 көкөністерді, жемістерді, жидектерді консервілеу

      12) 12-бөлім "Медициналық көмек":

      12-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

12.1 Жұқпалы аурулар

11.12.1.1 ауа тамшыларымен тасымалданатын вирустық, жұқпалы аурулардың түрлерін, аурудың белгілері мен симптомдарын, жұқпалы аурулардың көздерін білу;
11.12.1.2 ауа тамшыларымен тасымалданатын жұқпалы аурулардың алдын-алудың қажетті шараларын қабылдау (қолды жиі жуу, қолды спирті бар антисептикпен өңдеу,
бір-бірінен қауіпсіз қашықтықта болу, маска кию, үйде болу, егер өзін нашар сезінсе, медициналық көмекке жүгіну, эпидемия кезінде қоғамдық мекемелерге бармау)

12.12.1.1 вирустық және жұқпалы аурулардың топтарын, аурудың белгілері мен симптомдарын, жұқпалы аурулардың себептерін білу;
12.12.1.2 өзіңізді және айналаңыздағыларды вирустық инфекциялардан қорғау және қажетті алдын алу шараларын қабылдау;
12.12.1.3 вирустық инфекциялардың алдын - алудың ең тиімді әдісі - бұл спецификалық профилактика – вакцинация екенін білу

12.2 Алғашқы медициналық көмек көрсету

11.12.2.1 стандартты емес жағдайларда (термиялық күю, талу, үсу, жоғары температура, соғылу және сыну кезінде) алғашқы көмек көрсету;
11.12.2.2 алғашқы медициналық көмек көрсету кезінде қырағылық, жұмылғыштық жинақтылық таныту

12.12.2.1 "Жедел жәрдем" келгенге дейін жүрек және гипертониялық ұстамалар кезінде көмек көрсету;
12.12.2.2 дәрігерді үйге шақыру, дәрігермен қарым-қатынас жасау дағдыларын меңгеру

      34. Осы бағдарлама қосымшаға сәйкес көру қабілеті зақымдалған (көрмейтін, нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 11-12 сыныптары үшін "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасына ұзақ мерзімді жоспар негізінде іске асырылады.

      Ұзақ мерзімді жоспарда әрбір бөлімде жүзеге асырылатын оқу мақсаттарының көлемі белгіленген.

      35. Бөлім мен тақырыптарды зерттеуге арналған сағаттарды бөлу мұғалімнің қалауы бойынша беріледі.

Параграф 3. Көру қабілеті зақымдалған (көрмейтін, нашар көретін) білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптары үшін "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар

      1) 11-сынып:

      1-кесте

Бөлімдер

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1-тоқсан

1. Жеке гигиена

1.1 Жастардың жеке гигиена ережелері

11.1.1.1 үйде, мектепте, экскурсия кезінде жеке гигиена ережелерін сақтау;
11.1.1.2 денені және шашты жуу, сабын, теріні және шашты жууға арналған сусабын, олардың жағдайын (майлы, құрғақ, қалыпты) ескере отырып таңдау;
11.1.1.3 тактильді қабылдаудың негізгі құралы ретінде қолдарға күтім жасау және ұқыпты қарау

1.2 Көз гигиенасы

11.1.2.1 телебағдарламаларды оқу және қарау, компьютерде жұмыс істеу кезінде көру қабілетін қорғау ережелерін сақтау, жұмыс орнының жарықтандырылуын реттеу;
11.1.2.2 көз дәрігерінде көзді уақтылы тексеру, контактілі линзаларды, түзету көзілдіріктерін кию

1.3 Күтім және косметика

11.1.3.1 терінің жай-күйін ескере отырып, косметика құралдарын (лосьон, кремдер және табиғи құралдар) пайдалана отырып, бет терісіне күтім жасау;
11.1.3.2 косметика ассортиментіне назар аудару және олардың мақсатын білу;
11.1.3.3 макияжды дұрыс жағу, косметиканы қалыпты мөлшерде қолдану

1.4 Адамгершілік және денсаулық

11.1.4.1 жыныстық жолмен берілетін аурулар тобын, аурудың белгілері мен симптомдарын білу;
11.1.4.2 жыныстық қатынастардың моральдық негізі мен этикалық нормаларын түсіну және ерте жыныстық қатынастарға түсу үшін заңды жауапкершілік алу;
11.1.4.1 зиянды әдеттердің (темекі шегу, алкоголь, есірткі қабылдау) адам денсаулығына кері әсерін беретінін бағалау

2. Киім және аяқ киім кию мәдениеті

2.1 Сән және стиль

11.2.1.1 алдағы іс-шараның жеке ерекшеліктері мен сипатына сәйкес киім мен аяқ киімді таңдау;
11.2.1.2 онлайн түрде сәнді күн тәртібін ресми ресурстарда бақылау;
11.2.1.3 киімді ұсақ бөлшектермен жаңарту, аксессуарларды дұрыс қолдану;
11.2.1.4 тауарларды қайтару және айырбастау ережелерін білу

2.2 Күнделікті киім мен аяқ киімге күтім жасау

11.2.2.1 киім мен аяқ киімді сақтауға дайындау, аяқ киім кремін таңдау және аяқ киімді тазалау;
11.2.2.2 кірді қолмен және кір жуғыш машинаның көмегімен жуу;
11.2.2.3 түймелерді , киімді жыртылған тігісі бойынша, шалбарды тіге алу; сақтаулы анализаторларды пайдалана отырып, тесетін және кесетін құралдармен қауіпсіз жұмыс істеу ережелерін сақтау;
11.2.2.4 матаның қасиеттеріне байланысты киімді дұрыс үтіктеу, электр құрылғыларымен қауіпсіз жұмыс істеу ережелерін сақтау

2-тоқсан

3. Тұрғын үй

3.1 Пәтердегі жиһазды тиімді орналастыру. Интерьер

11.3.1.1 пәтердегі жиһаздың мөлшерін, аумағының ерекшеліктерін, бөлмелердің мақсатын, жиһаздың болуын (макетте) ескере отырып орналастыру;
11.3.1.2 интерьер детальдарын таңдау

3.2 Үй-жайды таза ұстау

11.3.2.1 пәтерде, мектепте апта сайын, жалпы және маусымдық тазалауды толық көлемде жүргізу;
11.3.2.2 үй-жайды жинау кезінде тұрмыстық электр құралдарын және жуу, тазалау құралдарын пайдалану, қауіпсіздік ережелерін сақтау

4. Қазақстандық отбасы

4.1 Отбасылық қатынастар

11.4.1.1 отбасында жағымды қарым-қатынас құрудың аспектілерін білу: бірлескен демалыс пен демалысты ұйымдастыру, міндеттерді біркелкі бөлу;
11.4.1.2 отбасының мұқтаж мүшесіне назар аудару, қолдау, қолжетімді көмек көрсету

4.2 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаға күтім жасау

11.4.2.1 балаға күтім жасау ережелерін білу: қуыршақты тамақтандандыру, шомылдыру, киіндіру;
11.4.2.2 балалар төсек-орынын, киімдерін, ыдыстарын, ойыншықтарын таза ұстау, санитарлық-гигиеналық талаптарды сақтау

4.3 Отбасы бюджеті

11.4.3.1 отбасылық бюджет кірістерінің негізгі баптарын білу;
11.4.3.2 бюджет пен отбасы құрамын ескере отырып, ағымдағы қажеттіліктерге, мәдени іс-шараларға және күтпеген сатып алуларға шығындарды тиімді жүргізу;
11.4.3.3 жалақы немесе зейнетақы, мемлекеттік дотацияларды (жәрдемақы, субсидия және т.б.) алуға сенімхат жасау

5. Мінез-құлық мәдениеті

5.1 Жалпы мәдени құзыреттер

11.5.1.1 театрда, кинотеатрларда, музей залдарында, оқу залында этикалық нормаларды сақтау;
11.5.1.2 ақсақалдармен және құрдастарымен сөйлесу кезінде әдепті және сыпайы болу

6. Сауда

6.1 Сауда мекемелері, олардың мақсаты

11.6.1.1 сауда мекемелерін шартты белгілер, витриналар, маңдайша-атаулар, тактильді тақтайшалар бойынша есту арқылы тану;
11.6.1.2 сауда бөлімдері мен секцияларын анықтау;
11.6.1.3 ең қажетті тауарлардың құнын таңдау және білу, оны пайдалануға кепілдік мерзімін анықтау, чекті тауарға кепілдік мерзімі ішінде сақтау;
11.6.1.4 дүкенде (кезекте, өнімді сатып алған кезде) мінез-құлық тактикасын таңдау

3-тоқсан

7. Байланыс құралдары

7.1 Ұялы байланыс. Интернет

11.7.1.1 негізгі байланыс құралдарын (телефон, ұялы телефон, компьютерлік, спутниктік байланыс, электрондық пошта) пайдалану;
11.7.1.2 әлеуметтік желілерді, электрондық поштаны қауіпсіз пайдалану ережелерін білу, компьютерлік алаяқтардан сақтану

7.2 Интернет – дүкен

11.7.2.1 интернет – дүкендердің қызметтері туралы білу;
11.7.2.2 көру қабілеті зақымдалған адамдар үшін интернет – дүкендердің ыңғайлылығы мен қолжетімділігін түсіну

7.3 Ақша аударымдары

11.7.3.1 бір төлем жүйесінің ішінде картадан картаға ақша аудару

8. Тұрмыстық мекемелер

8.1 Тұрмыстық мекемелер және олардың мақсаты

11.8.1.1 тұрмыстық мекемелердің кәсіпорындары ұсынатын қызметтердің алуан түріне назар аудару;
11.8.1.2 тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорнының қызметкерлерімен қарым-қатынас нормаларын сақтау;
11.8.1.3 орындалған қызметтер үшін есеп айырысу

9. Көлік

9.1 Қалааралық көлік

11.9.1.1 қалааралық көлік мекемелерін табу және автовокзал, теміржол вокзалы, аэровокзалды білу;
11.9.1.2 жол қозғалысы ережелерін сақтау

10. Мүгедектігі бар азаматтардың құқықтары мен міндеттері

10.1 Нормативтік құжаттар

11.10.1.1 мүгедектерге техникалық көмекші (орнын толтырушы) құралдар беру саласында "Мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы" Қазақстан Республикасының заңдарын қолдану (22-бап. № 287-VI).

10.2 Әлеуметтік мекемелер

11.10.2.1 әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінің функциялары мен маңызын түсіну;
11.10.2.2 Egov.kz электрондық үкімет қызметтерін пайдалану

10.3 Қаланың оқу орындары

11.10.3.1 көрмейтін және нашар көретін адамдар үшін қолжетімді мамандықты анықтау және таңдаған мамандыққа бағдарлана отырып, оқу орнын таңдау;
11.10.3.2
жоғары және орта арнайы оқу орындарына түсу үшін қажетті құжаттар тізімін атау

10.4 Жұмысқа орналастыру

11.10.4.1 жұмысқа орналастыру мекемелері мен бөлімдерін білу;
11.10.4.2 ҚР азаматының негізгі құжаттарын атау;
11. 10.4.3 жұмысқа тұру үшін құжаттар тізімін атау;
11.10.4.4 жұмысқа қабылдау туралы өтініш жазу, сауалнаманы толтыру

4-тоқсан

11. Тамақтану және аспаздық

11.1 Тағамдардың әртүрлілігі және олардың маңызы

11.11.1.1 денсаулықты сақтау үшін қажетті түрлі өнімдерді пайдалану

11.2 Ас үй жабдықтары, ыдыс-аяқ және асхана аспаптары

11.11.2.1 ас үйге арналған механикалық құрылғылар мен электр жабдықтарын (ет тартқыш, көкөніс кескіш, араластырғыш, шырын сыққыш) қолдану және қауіпсіздік ережелерін сақтау

11.3 Тағам дайындау

11.11.3.1 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаға жеке тағамдар дайындау;
11.11.3.2 мерекелік дастарқан мәзірін жасау және оны жабдықтау

12. Медициналық көмек

12.1 Жұқпалы аурулар

11.12.1.1 ауа тамшыларымен тасымалданатын вирустық, жұқпалы аурулардың түрлерін, аурудың белгілері мен белгілерін, жұқпалы аурулардың себептерін білу;
11.12.1.2 ауа тамшыларымен тасымалданатын жұқпалы аурулардың алдын-алудың қажетті шараларын қабылдау (қолды жиі жуу, қолдарды спирті бар антисептикпен өңдеу, бір-бірінен қауіпсіз қашықтықты ұстаңу,
маска кию, үйде болу егер сіз өзіңізді нашар сезінсеңіз, медициналық көмекке жүгіну, эпидемия кезінде қоғамдық мекемелерге бармау)

12.2 Алғашқы медициналық көмек көрсету

11.12.2.1 стандартты емес жағдайларда алғашқы көмек көрсету (термиялық күю, талу, үсу, жоғары температура, соғылу және сыну кезінде);
11.12.2.2 алғашқы медициналық көмек көрсету кезінде ұтқырлық таныту

      2) 12-сынып:

      2-кесте

Бөлім

Бөлімше

Оқу мақсаты

1-тоқсан

1.Жеке гигиена

1.1 Жастардың жеке гигиена ережелері

12.1.1.1 жас адамдардың жеке гигиенасы ережелерін сақтау;
12.1.1.2 денеге және шашқа күтім жасау, қырыну, депиляция жасау;
12.1.1.3 тырнақтардың тазалығы мен ұқыптылығын қадағалау, маникюр мен педикюр жасау;
12.1.1.4 маникюр, қырынуға арналған керек-жарақтарын пайдаланудың санитарлық-гигиеналық ережелерін сақтау

1.2 Көз гигиенасы

12.1.2.1 көзді жуу және сүрту, қауіпсіз тамшыларды қолдану;
12.1.2.2 көзге арналған жаттығулар жасау, көз дәрігері ұсынған көзілдірік тренажерлерін қолдану

1.3 Күтім және косметика

12.1.3.1 терінің күйіне, жыл мезгіліне байланысты косметиканы таңдау;
12.1.3.2 косметиканы таңдағанда қолда тексеріп алу, хош иістерді мұқият таңдау;
12.1.3.3 қарапайым макияжды жасау және оны косметиканың көмегімен сүрту

1.4 Адамгершілік және денсаулық

12.1.4.1 басқа адамның саналы түрде жұқтыруы (жыныстық жолмен берілетін инфекциялар) қылмыстық іс екенін түсіну;
12.1.4.2 балаларды жоспарлау, контрацепция әдістері, түсік түсірудің зиянды салдары туралы білу;
12.1.4.3 салауатты өмір салтын ұстану; жаман әдеттерге қарсы тұру, белсенді өмір салтын ұстану

2. Киім және аяқ киім кию мәдениеті

2.1 Сән және стиль

12.2.1.1 киімнің сәні мен стилін білу;
12.2.1.2 алдағы іс-шараның жеке ерекшеліктері мен сипатына сәйкес өлшемдерді білу, киім, аяқ киім киіп көру және сатып алу;
12.2.1.3 киім, аксессуарлар көмегімен фигураны реттеу;
12.2.1.4 мақсаты мен өз мүмкіндіктерін ескере отырып, тауарларды ұтымды таңдау; тұтынушының құқықтарын пайдалану

2.2 Күнделікті киім мен аяқ киімге күтім жасау

12.2.2.1 киімдерді күту тәсілдерін, күдері аяқ киімдерді тазалау ережелерін білу;
12.2.2.2 дақтарды әртүрлі тәсілдермен және құралдармен кетіру, дақтарды кетіретін құралдармен жұмыс кезінде санитарлық - гигиеналық талаптар мен қауіпсіздік ережелерін сақтау;
12.2.2.3 киімді сапалы жөндеу, электр аспаптарымен, тесу және кесу құралдарымен қауіпсіз жұмыс істеу ережелерін сақтау;
12.2.2.4 киім мен аяқ киімді жөндеуге тапсыру

2-тоқсан

3. Тұрғын үй

3.1 Пәтердегі жиһазды тиімді орналастыру. Интерьер

12.3.1.1 өз үйіңізді жақсарту дағдыларын меңгеру, интерьер детальдарын таңдау;
12.3.1.2 өз тұрғын үйін көркемдеп безендіру бойынша білімдерін қолдану

3.2 Үй-жайды таза ұстау

12.3.2.1 косметикалық жөндеу жұмыстарын жүргізу;
12.3.2.2 құрылыс материалымен, электр аспаптарымен, жуу және тазалау құралдарымен жұмыс істеу кезінде санитарлық - гигиеналық талаптарды және қауіпсіздік техникасы қағидаларын сақтау

4. Қазақстандық отбасы

4.1 Отбасылық қатынастар

12.4.1.1 "неке" және "отбасы" ұғымдарын түсіндіру; отбасылық дәстүрлерді нығайту;
12.4.1.2 әр түрлі отбасылық жағдайларды талдау және бағалау

4.2 1 жастан 3 жасқа дейінгі балаға күтім жасау

12.4.2.1 балалардың әртүрлі қасиеттері мен танымдық дағдыларын дамыту үшін білім беру ойындарын білу

4.3 Отбасы бюджеті

12.4.3.1 тұтынушыға қолжетімді кредиттер мен депозиттердің түрлері туралы түсінікке ие болу;
12.4.3.2 банкте шот ашу үшін тиімді шарттарды таңдау;
12.4.3.3 қаржы операцияларында қызмет көрсету бойынша банк қызметкерлеріне жүгіну

5. Мінез -құлық мәдениеті

5.1 Жалпы мәдени құзыреттер

12.5.1.1 қоғамдық орындарда этикет ережелерін сақтау;
12.5.1.2 қазақ халқының салт-дәстүрін, мінез-құлық мәдениетін сақтау

6. Сауда

6.1 Сауда мекемелері, олардың мақсаты

12.6.1.1 бөлшек сауда дүкендерінен көтерме сауда дүкендерін ажырату;
12.6.1.2 көтерме және бөлшек сауда дүкендерінде ұсынылатын тауарлардың бағасы мен сапасын талдау;
12.6.1.3 қажетті тауарларды оның сапасына (сыртқы түріне, дәміне), санына, бағасына сәйкес сатып алу;
12.6.1.4 сатып алуларды төлеу кезінде ақшаны, бонустық банк карталарын пайдалану;
12.6.1.5 сатып алушының құқықтарын және сауда мекемелеріндегі тәртіп ережелерін білу (Қазақстан Республикасының Заңы.30.12.20 ж. № 397-VI тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы жарлыққа қол қойды)

3-тоқсан

7. Байланыс құралдары

7.1 Ұялы байланыс. Интернет

12.7.1.1 байланыстың әр түрінің ерекшеліктерін және олардың қазіргі қоғам жағдайындағы қажеттілігін түсіну;
12.7.1.2 интернет-қосымша арқылы қажетті ақпаратты іздеуді жүзеге асыру;
12.7.1.3 желідегі пайдаланушының қауіпсіздік ережелерін сақтау (әлеуметтік желілердегі алаяқтық және агрессия)

7.2 Интернет – дүкен

12.7.2.1 интернет - дүкендердің қызметтерін пайдалану;
12.7.2.2 каталог бойынша өнімді таңдау және интернет-дүкенде тапсырыс беру

7.3 Ақша аударымдары

12.7.3.1 пошта, банк, терминал және интернет-банкинг арқылы әртүрлі тәсілдермен ақша аударымдарын жүргізу

8. Тұрмыстық мекемелер

8.1 Тұрмыстық мекемелер және олардың мақсаты

12.8.1.1 пәтерлерді жөндеу және тазалау бойынша тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындарының қызметтерін пайдалану;
12.8.1.2 тұрмыстық қызмет көрсету кәсіпорындарының қызметкерлеріне сұрақ және өтініш білдіру;
12.8.1.3 орындалған қызметтер үшін есеп айырысу

9. Көлік

9.1 Қалааралық көлік

12.9.1.1 қоғамдық көлік қызметтерінде бағдарлану: қалалық, қала маңындағы, қалааралық көлік (анықтама бюросына жүгіну, электрондық таблодағы ақпаратты және диктордың хабарландыруларын қадағалау, кассадан билеттерді сатып алу, интернет арқылы билетке тапсырыс беру және броньдау).

10. Мүгедектігі бар азаматтардың құқықтары мен міндеттері

10.1 Нормативтік құжаттар

12.10.1.1 көзі көрмейтін мүгедектердің құқықтары мен міндеттерін пайдалану (ақылы қосымша демалыс, қысқартылған жұмыс күні, инвотакси, жеке көмекші қызметіне және әлеуметтік жәрдемақы төлеуге құқық. 32-1 бап. № 287-VI)

10.2 Әлеуметтік мекемелер

12.10.2.1 әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінің мекен-жайын, сайтын білу;
12.10.2.2 әлеуметтік мәселелер бойынша жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар бөлімінің қызметкерлеріне хабарласу

10.3 Қаланың оқу орындары

12.10.3. таңдалған оқу орнына дейінгі бағытты анықтау;
12.10.3.2 талапкердің оқу орнына түсу шарттарын білу, жоғары және орта арнаулы оқу орындарына түсу кезінде мүгедектердің құқықтарын пайдалану;
12.10.3.3 жоғары және орта арнаулы оқу орындарына түсу үшін құжаттарды атау және іс қағаздарын рәсімдеу

10.4 Жұмысқа орналастыру

12.10.4.1 мекемелер мен жұмыспен қамту бөлімдерінің орналасқан жерін анықтау;
12.10.4.2 жұмысқа орналасу кезінде мекемелердің кадрлар бөліміне хабарласу;
12.10.4.3 жұмысқа орналасу кезінде ұсынылатын құжаттарды атаңыз және іскерлік қағаздарды (өтініш, сауалнама) рәсімдеу;
12.10.4.4 жағдайларға назар аударыңыз: еңбек шартын жасау, еңбек өтілін ескере отырып, бір жұмыстан екінші жұмысқа ауысу, еңбекке жарамсыздық парағын рәсімдеу

4-тоқсан

11. Тамақтану және аспаздық

11.1 Тағам өнімдерінің әртүрлілігі және олардың маңызы

12.11.1. дұрыс тамақтану және пайдалы өнімдер туралы ақпаратты синтездеу;
12.11.1.2 тамақтану режимін сақтау

11.2 Ас үй жабдықтары, ыдыс-аяқ және асхана аспаптары

12.11.2.1 газ плитасын, электр және газ пешін, микротолқынды пешті, ыдыс жуғышты өз бетінше пайдалану және қауіпсіздік ережелерін сақтау

11.3 Тағам дайындау

12.11.3.1 ең тән ұлттық тағамның рецептерін жазып, оны дайындау;
12.11.3.2 көкөністерді, жемістерді, жидектерді консервілеу

12. Медициналық көмек

12.1 Жұқпалы аурулар

12.12.1.1 вирустық және жұқпалы аурулардың топтарын, аурудың белгілері мен симптомдарын, жұқпалы аурулардың себептерін білу;
12.12.1.2 өзіңізді және айналаңыздағыларды вирустық инфекциялардан қорғау және қажетті алдын алу шараларын қабылдау;
12.12.1.3 вирустық инфекциялардың алдын-алудың ең тиімді әдісі - бұл спецификалық профилактика -вакцинация екенін түсіну

12.2 Алғашқы медициналық көмек көрсету

12.12.2.1 "Жедел жәрдем" келгенге дейін жүрек және гипертониялық ұстамалар кезінде көмек көрсету;
12.12.2.2 дәрігерді үйге шақыру, дәрігермен қарым-қатынас жасау дағдыларын меңгеру

      Ескерту:

      1) бір тоқсан ішіндегі оқыту мақсаттары сөйлеу қызметінің түрлері бойынша біріктіріледі;

      2) ұсынылған ұзақ мерзімді жоспар ұлгі ретінде, оқушылардың оқу материалды игеру қарқынына байланысты мұғалім өзгертулер енгізе алады;

3) барлық оқу мақсаттарын концентрлік тәсілмен іске асыру ұсынылады: әрбір мақсат келесі тоқсанда кеңейтілген және/немесе күрделенген сөйлеу материалында тереңдете отырып қайталанады.


  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 386-қосымша

Көру қабілеті зақымдалған (көрмейтін, нашар көретін) білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптары үшін "Кеңістікте бағдарлау" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 386-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. "Кеңістікте бағдарлау" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).

      2. Бағдарламаның мақсаты - көрмейтін және нашар көретін балалардың қоршаған орта туралы біртұтас түсініктерін қалыптастыру, қоғамнан оңашалануды жеңу, кеңістікте бағдарланудың жиынтық амалдарын меңгеру болып табылады.

      3. Бағдарламаның міндеттері:

      1) қоршаған кеңістіктегі нысандар мен құбылыстар жайлы нақты, адекватты түсініктерін жетілдіру;

      2) кеңістік терминдерді түсінуді және оларды өздігінен қолдана алуын жүзеге асыру;

      3) макро- және микрокеңістік түсініктерін, ондағы заттар мен нысандардың бір-біріне қатысты орналасуы туралы елестетулерін қалыптастыру;

      4) практикалық бағдарлауда кеңістік туралы түрлі полисенсорлық ақпаратты пайдалануға үйрету;

      5) елді мекендер мен шағын аудандардың, жекелеген бағыттардың, үй-жайлардың макеттері және схемаларымен жұмыс жасау дағдыларын дамыту;

      6) көрмейтін білім алушылардың көру қабілеті қалыпты жағдайдағы құрдастарымен және ересектермен кеңістікте бірлесе бағдарлауға үйрету, жалпымәдени, коммуникативті құзыреттіліктерді қалыптастыру;

      7) тифлотехникалық құралдар көмегінің тәсілдерімен (ақ трость, локатор, дыбыстық белгілер мен бағыт беру жүйесі ) кеңістікте бағдарлауды меңгеру;

      8) қоғамдық орындардың, көліктердің, қала көшелерінің маршруттарын еске сақтап, еркін бағдарлай алуын дамыту.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

      4. "Кеңістікте бағдарлау" пәнінің бағдарламасы концентрикалық қағида бойынша әзірленген, онда оқу материалы келесі сыныпта мазмұнын одан әрі кеңейту және қиындату, оның жеке элементтерін тереңдету және нақтылау арқылы қайталанады.

      5. Бағдарлама білім беру нормативтік құжатының дәстүрлі функцияларымен қатар көрмейтін және нашар көретін оқушылардың оқу үдерісін ұйымдастырудың инновациялық педагогикалық тұғырларының сипаттамасымен ерекшеленеді. Педагогикалық тұғырларын оқу процессін құрудағы негізгі нұсқаулық ретінде қарастырамыз.

      6. Көрмейтін, нашар көретін білім алушыларды оқыту құндылықты-бағдарлау, тұлғалық-бағдарланған, іс-әрекеттік, дифференциациялық, коммуникативтік тәсілдемелер негізінде және коммуникативті-ақпараттық технологиялар пайданалуымен жүзеге асырылады.

      7. Оқытудағы құндылықты-бағдарлау тәсілдемесі оқыту процесінде оқушылардың бойына "қазақстандық патриотизм мен азаматтық жауапкершілік", "сыйластық", "ынтымақтастық", "еңбек пен шығармашылық" тәрбиенің негізгі құндылықтарын сіңірудің негізі болып табылады. Бұл құндылықтар оқушының мінез -құлқы мен күнделікті әрекетін ынталандыратын тұрақты жеке бағдар болуға арналған.

      8. Тұлғалық-бағдарланған тәсілдеме білім алушылардың келесі қәсиеттерін дамытуға ықпал етеді:

      1) өзінің мүмкіндіктерін ескере отырып, табысқа жету/сәтсіздік себептерін жеткілікті түрде бағалай алу;

      2) қоршаған кеңістіктен қорқуды жеңу, жеке өзін-өзі бағалаудағы және басқаларға тәуелді қатынастағы жалған басымдықтарды жою;

      3) дербестікке, жеке мотивацияның қалыптасуына, қызығушылық пен белсенділік танытуға.

      9. Іс-әрекеттік тәсілдеме негізінде өзіне-өзі, отбасына қызмет көрсету, қазіргі қоғамда бейімделу, әлеумет пен тұрмыста бағдарлану, өз бетінше оқу орнын, жұмыс іздеу және жұмысқа орналасу үшін жеткілікті практикалық біліктер мен дағдыларды дамытуда іске асырылады. Оқытуда жеке заттық-тәжірибелік қызмет, күнделікті өмір жағдайын модельдеу, ситуациялық-рөлдік ойындар, сауда, тұрмыстық және мәдени мекемелерге экскурсиялар мен тренингтер қолданылады.

      10. Іс-әрекеттік тәсілдеме үйренушіге мүмкіндік береді:

      1) сұрақтар қою және қорытынды жасау; күрделілігі әр түрлі маршруттарды құруда оқу-танымдық міндеттерді шешуге арналған модельдер мен схемаларды құру, оларды қолдану және түрлендіру;

      2) нәтижеге жету процесінде өз қызметін бақылау, бағдарлану мен ұтқырлыққа байланысты өзгермелі жағдайға сәйкес өз әрекеттерін реттеу; оқу тапсырмасының дұрыстығын, оны шешудің өзіндік мүмкіндіктерін бағалау.

      11. Сыныптағы басым әрекет - бұл ақ трость пен навигацияны қолдана отырып, мұғалімнің көмегімен және өз бетінше қалалық/аудандық маршруттарын менгеруге арналған практикалық сабақ. Қала бойынша топпен қозғалу кезінде ассистен қатысуы мүмкін, оның рөлін ата-ана алуға болады.

      12. Диффенциациялық тәсілдеме білім алушылардың әртүрлі топтары үшін оқу процесінің саралауды білдіреді:

      1) көзі көрмейтін (толық көрмейтін);

      2) көзі көрмейтін – көру сезімінің толық болмауы, жарық сезуі немесе қалдық көруі бар (жақсы көретін көзінде 0,04-ке дейін түзетумен);

      3) жарық қабылдағыштық қасиеті бар;

      4) жақсы көретін көзінде 0,04 және одан төмен қалдықты көруі бар және одан төмен ауыстырылатын түзетумен;

      5) оптикалық түзету жағдайында жақсы көретін көзінде 0,05-0,4 көру өткірлігімен.

      Көру қабілеті 0-ден 0,04-ке дейінгі оқушылардың қалдық көруімен қолданылуы шамалы немесе мүлде жоқ, сол себептен кеңістікте бағдарлауда тактильді-есту әдісін басым пайдаланады. Ал көру өткірлігі 0,05-0,4 дейін нашар көретін оқушылар бағдарлауды үйрету кезінде көріп қабылдауды қолданады, кейбіреулерінде көру аумағы тар, кеңістіктік көру зақымдалған болуы мүмкін – яғни олар реттелетін визуалды жүктемені сақтау керек.

      13. Сараланымдық жұмысты ұйымдастырудың шарты - күрделілігімен, танымдық қызығушылығымен, мұғалім тарапынан көмек сипатымен ерекшеленетін сараланған тапсырмаларды қолдана отырып, ұжымдық, топтық және жеке жұмыс болып табылады.

      14. Коммуникативтік тәсілдеме әдептілік, ақ пейілділік, сыпайылық сезіміне негізделген тұлғааралық әрекеттестікті болжайды; сөздік қатынас процесінде білім алушылар оқу және іскерлік ынтымақтастық орнатады, ұстанымдарды үйлестіру және өзара мүдделерді ескеру негізінде ортақ шешім табады, құрдастарының пікірін құрметтейді.

      15. Ақпараттық-коммуникациялық технологиялар мен GPS -навигацияны, мультимедиялық ресурстар мен бұқаралық ақпарат құралдарын, интерактивті тақталар мен тифлокомплексті қолдану оқу үдерісін жаңғыртуға және жандандыруға, сондай-ақ оқушылар мен мұғалімдер арасындағы ынтымақтастық пен қарым –қатынасты дамытуға ықпал етеді.

      16. "Кеңістіктікте бағдарлау" пәні бойынша ең тиімді технологиялар мен оқыту әдістері: күнделікті өмірдің жағдайын модельдеу, ситуациялық рөлдік ойындар, тренингтер мен сауда, тұрмыстық және мәдени мекемелерге экскурсиялар; презентациялар.

      17. Кеңістіктік бейнені қалыптастыру әдістемесі шартты түрде үш кезеңге бөлінеді, олардың әрқайсысы нақты міндет қояды:

      1) бірінші кезеңде маршруттың бастапқы кеңістіктік бейнесі туралы түсінік беріледі: маршруттың негізгі объектілерінің орналасуы туралы жалпы түсінік (схема ретінде) жасалады; маршруттың бастапқы жері, соңы, маршруттың конфигурациясы, маршрутты құрайтын сегменттердің салыстырмалы ұзындығы туралы кеңістіктік кескін анықталады;

      2) екінші кезеңде кеңістіктің тұтас бейнесі бөліктерге бөлініп, маршруттың әрбір бөлігі толығырақ зерттеледі;

      3) үшінші кезеңде маршруттың зерттелген бөліктері жинақталады да тұтас бейне болып қарастырылады.

      18. "Кеңістіктікте бағдарлау" пәні бірнеше пәндер бойынша біліктіліктерін жетілдіруге ықпал ететін курс болып табылады: "География" - топографиялық дағдылардың дамуына; "Геометрия" - кеңістікті анықтайтын кеңістіктік және геометриялық терминдердің мағынасын анықтауына; "Мимика мен пантомимака" - вербальды және вербальды емес қарым-қатынас дағдыларын қалыптасуына; "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" - өзіне-өзі қызмет ету дағдыларын қолдануға; "Бейімделген дене тәрбиесі" - еркін қимыл-қозғалыс әрекеттірін үйлестіруді жетілдіруіне ықпал етеді.

      19. Кеңістікті бағдарлау сабақтары рельефті-графикалық баспа құралдарымен, көпдеңгейлі демонстрациялық материалмен (үйлер мен ағаштардың үлгілері, автомобильдердің үлгілері, жол белгілері, бағдаршам) жабдықталған арнайы жабдықталған кеңседе өтеді; оптикалық құралдар (үлкейткіштер, дүрбілер, моноклдар), тифлотехникалық құралдар: тактильді жолдар, кілемдер, әр түрлі топырақты қораптар, әр түрлі мөлшердегі таяқшалар (пластмасса, металл, жиналмалы, телескопиялық, лазер, жарық, локатор); техникалық (электронды компас, лазер) және жарық локаторлары, (тифлокомплекс) жабдықталған арнайы кабинеттерде өтуі тиіс. Макеттер құрастыру кезінде "Ориентир" "Графика" құрылғылары қолданылады.

      20. Білім алушылардың жетістіктерін бағалау сапалық-сипаттамалы сипатқа ие және оқытудың табыстылығын мониторингтеуге негізделеді. Оқыту нәтижесін үш деңгей бойынша қадағалауды көздейді:

      1) меңгеріп алуға ұмтылады;

      2) көмекпен меңгереді (ересек адам, құрдас);

      3) жетекші құзыреттер бойынша дербес өзі меңгереді.

3-тарау. "Кеңістікте бағдарлау" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Кеңістікте бағдарлау" пәнінің мазмұны

      21. "Кеңістікте бағдарлау" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

      1) 11-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты;

      2) 12-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағатты құрайды.

      Пәннің оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" ҚР Білім және ғылым министрінің № 500 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы типтік оқу жоспарына сәйкес жасалды (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген).

      22. "Кеңістікте бағдарлау" пәнінің мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:

      1) "Кеңістікте бағдарлауда сақталған талдағыштарды кешенді пайдалану";

      2) "Дұрыс жүру және денені тік ұстау";

      3) "Алып жүрушімен бірге жүру";

      4) "Жабық кеңістікте бағдарлау";

      5) "Еркін кеңістікте бағдарлау";

      6) "Қарым-қатынас мәдениеті".

      23. "Кеңістікте бағдарлауда сақталған талдағыштарды кешенді пайдалану" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:

      1) қалдық көру, сипап-сезу, есту, иіс сезімдерді пайдалану.

      24. "Дұрыс жүру және денені тік ұстау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) жүру кезінде денені тік ұстау;

      2) ақ тростьің көмегімен жүру.

      25. "Алып жүрушімен бірге жүру" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:

      1) ересектермен және құрдастармен бірге жүру.

      26. "Жабық кеңістікте бағдарлау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) денсаулық сақтау объектілері;

      2) әлеуметтік мақсаттағы мекемелер;

      3) білім беру ұйымдары;

      4) сауда және ойын-сауық мекемелері.

      27. "Еркін кеңістікте бағдарлау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) еркін кеңістіктің объектілері;

      2) топографиялық дағдыларды дамыту;

      3) жол қозғалыс ережелері;

      4) көлік;

      5) мен тұратын аймақ/қала;

      6) спорт және ойын-сауық.

      28. "Қарым-қатынас мәдениеті" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:

      1) қарым-қатынастағы ұлттық мәдени құндылықтар.

      29. 11-сыныпқа арналған "Кеңістікте бағдарлау" пәнінің базалық мазмұны:

      кеңістікте бағдарлауда сақталған талдағыштарды кешенді пайдалану:

      1) барикалық, бимануалды сипап сезу арқылы қабылдау;

      2) сенсорлық эталондарды пайдалана алу;

      3) дыбыстық сигналдар мен бағдаршамдарға бағдар;

      4) тербелісті қабылдау арқылы кедергілерді анықтау;

      5) иістерді жіктеу;

      дұрыс жүру және денені тік ұстау:

      1) әр түрлі қызмет түрлерінде денені тік ұстап жүрудің сақталуын бақылау;

      2) "Навигация" қосымшаны пайдалана алу, онымен жүру;

      3) ақ трость көмегімен баспалдақпен түсу және көтерілу, ақ трость көмегімен үй-жайға кіру және шығу;

      алып жүрушімен бірге жүру:

      1) алып жүрушімен қатынасу, алып жүрушінің қызметі, белгіленген пункттің негізгі бағдарларын дәл сипаттауға үйрету;

      2) бірігіп кедергілерден өту, жол арқылы өту, көктайғақ, тар жол, бұрылыстар, түсу және көтерілу кезінде бірге жүру тәсілдері;

      жабық кеңістікте бағдарлау:

      1) ғимараттар үй-жайларының схемалары, жоспарлары;

      2) объектілердің көкжиек жақтарына қатысты орналасуы;

      3) негізгі қозғалыс маршруттарын талдау және сипаттау;

      4) мектеп, үй, мекеме аумағында бағдарларды пайдалану;

      5) тұрмыстық аспаптарды пайдалануды бағдарлау;

      6) бейтаныс үй-жайларда: ауруханаларда, емханаларда, автовокзалдарда, кинотеатрларда, сұлулық салондарында, оқу ғимараттарында, азық-түлік дүкендерінде;

      еркін кеңістікте бағдарлау:

      1) "карта-жол" типі бойынша бағдарлау;

      2) ауруханаларға, емханаларға, ЖОО-на, сұлулық салондарына, кафелерге дейін маршруттарды құру;

      3) макро - және микро- кеңістік туралы, онда бір-біріне және өз денесіне қатысты заттар мен объектілердің орналасуы туралы түсініктер;

      4) үй-жайлардың макеттерімен және сызбаларымен, жекелеген маршруттармен, шағын аудандар мен елді мекендердің сызбаларымен жұмыс істеу;

      5) қалыптасқан топографиялық көріністерді жоспарға ауыстыруды үйрену: үй-жайлардың, маршруттардың, зерттелген кеңістіктің сызбаларын құру.

      6) көзі көрмейтін және нашар көретін адамдарды бағдарлауды ескере отырып, жол қозғалысы ережелері;

      7) қалалық көлік маршруттарын зерделеу;

      8) әртүрлі көлік түрлерінің алғашқы және соңғы аялдамаларында, негізгі маршруттардың қиылысу аялдамаларында бағдарлау;

      9) магистральдардың, көшелердің орналасуы;

      10) жол қиылыстарының түрлері;

      11) жол қозғалысы ережелері;

      12) яндекс-таксиді пайдалану дағдылары;

      13) ғимараттардың, ескерткіштердің әртүрлілігі: спорт жарыстары өткізілетін үй-жайлар;

      14) театрлар мен кинотеатрлар;

      15) сауда үйлері;

      16) тамақтану пункттері, саябақтар, серуендеу маршруттары;

      17) көру қабілеті зақымдалғанадамдардың өміріндегі спорт, спорттық және ойын-сауық іс-шаралары, ареналар, спорт алаңдары, спорт жарыстарындағы мінез-құлық ережелері, параолимпиадалық спорт түрлері.

      қарым-қатынас мәдениеті:

      18) әр түрлі жағдайлардағы сөйлеу этикеті.

      30. 12-сыныпқа арналған "Кеңістікте бағдарлау" пәнінің базалық мазмұны:

      кеңістікте бағдарлауда сақталған талдағыштарды кешенді пайдалану:

      1) барикалық, бимануалды сипап сезу арқылы қабылдау;

      2) сенсорлық эталондарды бөлу;

      3) дыбыстық маяктар мен бағдаршамдарға бағдар;

      4) тербелісті қабылдау арқылы кедергілерді анықтау;

      5) иістерді жіктеу;

      дұрыс жүру және денені тік ұстау:

      1) әр түрлі қызмет түрлерінде денені тік ұстап жүрудің сақталуын бақылау;

      2) ғимарат ішінде бағдарлау;

      3) навигациямен жүру;

      4) ақ трость көмегімен баспалдақпен түсу және көтерілу, ақ трость көмегімен үй-жайға кіру және шығу;

      алып жүрушімен бірге жүру:

      1) алып жүрушінің қызметі, онымен қарым-қатынас жасау;

      2) белгіленген пункттің негізгі бағдарларын дәл сипаттауға үйрету;

      3) бірігіп кедергілерден өту, жол арқылы өту, көктайғақ, тар жол, бұрылыстар, түсу және көтерілу кезінде бірге жүру тәсілдері;

      жабық кеңістікте бағдарлау:

      1) ғимараттар үй-жайларының жоспарлары;

      2) объектілердің көкжиек жақтарына қатысты орналасуы;

      3) негізгі қозғалыс бағыттарын талдау және сипаттау;

      4) мектеп, ЖОО, колледж, үй, әлеуметтік мақсаттағы мекемелер, сауда орталықтар аумағында бағдарларды пайдалану;

      5) тұрмыстық аспаптарды пайдалануды бағдарлау;

      6) бейтаныс үй-жайларда: ауруханаларда, емханаларда, автовокзалдарда, кинотеатрларда, сұлулық салондарында бағдарлау;

      7) қоғамдық орындарда өзін-өзі ұстау мәдениеті;

      8) іскерлік қарым-қатынас дағдылары;

      9) оқу ғимараттарында бағдарлау;

      10) сатып алу;

      11) қазақ ұлттық асханасы, азық-түлік дүкендері.

      еркін кеңістікте бағдарлау:

      1) "карта-жол" типі бойынша бағдарлауды дамыту;

      2) ауруханаларға, емханаларға, ЖОО-на, колледждерге сұлулық салондарына, кафелерге дейін маршруттарды құру;

      3) макро- және микро-кеңістікпен жұмыс істеу, онда бір-біріне және өз денесіне қатысты заттар мен объектілердің орналасуы;

      4) үй-жайлардың макеттерімен және сызбаларымен, жекелеген маршруттармен, шағын аудандар мен елді мекендердің сызбаларымен жұмыс істеу;

      5) қалыптасқан топографиялық көріністерді жоспарға ауыстыруды үйрету: үй-жайлардың, маршруттардың, зерттелген кеңістіктің сызбаларын құру;

      6) көзі көрмейтін және нашар көретін адамдарды бағдарлауды ескере отырып, жол қозғалысы ережелері;

      7) қалалық көлік маршруттарын зерделеу;

      8) әртүрлі көлік түрлерінің алғашқы және соңғы аялдамаларында, негізгі маршруттардың қиылысу аялдамаларында бағдарлау;

      9) магистральдардың, көшелердің орналасуы;

      10) жол қиылысы түрлері;

      11) жол қозғалысы ережелері;

      12) Яндекс-такси, Индрайвер, Уберді пайдалану дағдылары;

      13) ғимараттардың, ескерткіштердің әртүрлілігі: спорт жарыстары өткізілетін үй-жайлар;

      14) театрлар мен кинотеатрлар;

      15) сауда үйлері;

      16) тамақтану пункттері, саябақтар, серуендеу маршруттары;

      17) көру қабілеті зақымдалғанадамдардың өміріндегі спорт, спорттық және ойын-сауық іс-шаралары, ареналар, спорт алаңдары, спорт жарыстарындағы мінез-құлық ережелері, параолимпиадалық спорт түрлері.

      18 ) қарым-қатынас мәдениеті: әр түрлі жағдайлардағы сөйлеу этикеті.

Параграф 2. Оқыту мақсаттарының жүйесі

      31. Әр сыныпқа арналған бағдарламада оқыту мақсаттары кодталған. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшені, төртінші сан – оқыту мақсатының нөмірленуін білдіреді. Мысалы: 11.2.1.3 кодында "11" – бұл сынып, "2.1" – бөлімше, "3" - оқыту мақсатының нөмірленуі.

      32. Мақсаттар жүйесі бойынша күтілетін нәтижелер:

      1) 1-бөлім "Сақталған талдағыштарды кешенді пайдалану":

      1-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

1.1. Қалдық көру, сипап-сезу, есту, иіс сезімдерді пайдалану

11.1.1.1 қоршаған болмыс объектілерін зерттеу үшін сақталған (барикалық, бимануалды, есту) талдағыштарды пайдалана алу;
11.1.1.2 қалдық көру кезінде өзіңің визуалды қабылдауыңың жеткіліксіздігін түсіну;
11.1.1.3 жарық пен көлеңкені қолдана отырып, қауіпсіз қозғалу дағдыларын меңгеру;
11.1.1.4 қоршаған ортаға тән дыбыстар мен иістердің көмегімен кеңістікті талдай алу;
1.1.1.5 практикалық бағытта бұлшықет, есту қабілетін қолдану;
11.1.1.6 кедергілерді тербелісті қабылдау арқылы анықтауға болатындығын түсіну

12.1.1.1 полисенсорлық ақпаратты практикалық бағдарлауда пайдалана алу
12.1.1.2 қалдық көру кезінде өзіңің визуалды қабылдауыңың жеткіліксіздігін түсіну;
12.1.1.3 көру қабілетінің жеткіліксіздігін өтеу дағдыларын меңгеру;
12.1.1.4 жарық пен көлеңкені қолдана отырып, қауіпсіз қозғалу дағдыларын меңгеру;
12.1.1.5 қоршаған ортаға тән дыбыстар мен иістердің көмегімен кеңістікті талдау;
12.1.1.6 практикалық бағытта бұлшықет, есту қабілетін қолдана білу;
12.1.1.7 кедергілерді тербелісті қабылдау арқылы анықтау

      2) 2-бөлім "Дұрыс жүру және денені тік ұстау":

      2-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

2.1. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

11.2.1.1 бүкірейіп жүрудің сәнсіз екенін түсіну;
11.2.1.2 жүру кезінде және басқа да іс-қимылдар кезінде өз денесін тік ұстауды бақылау;
11.2.1.3 бүкірейіп жүрудің алдын алу үшін арналған жаттығуларды білу және орындау;
11.2.1.4 смартфондағы "Навигация" қосымшасын пайдалану

12.2.1.1 адамның басқалардың эстетикалық қабылдауы үшін денені тік ұстап жүрудің маңыздылығын және оның өмір саласына тиімсіз әсерін түсіну;
12.2.1.2 денені тік ұстап жүру және басқа да іс-қимылдар кезінде өзін-өзі бақылауды жүзеге асыру;
12.2.1.3 бүкірейіп жүрудің алдын алу үшін жаттығулар жасау;
12.2.1.4 навигациямен жүру дағдыларын меңгеру

2.2. Ақ тростьтің көмегімен жүру

11.2.2.1 ақ тростьтың түрлерін тану, белгілі бір іс-қимылда өзіңіз үшін ең оңтайлысын ерекшелеу;
11.2.2.2 ақ тростьты таңдау дағдыларын меңгеру (жоғарғы ұшы қолтық асты аймағы, төменгі ұшы еденге дейін);
11.2.2.3 ақ тростьтың көмегімен жол жабындарын (асфальт, плитка, тас, шөп және т.б.), құлама, айналма жолдарын анықтау;
11.2.2.4 ақ тростьтың көмегімен жиектастар, арықтар, бұталар, ағаштар түріндегі кедергілерді тану, олардан өте білу

12.2.2.1 ақ тростьті таңдай алу (жоғарғы ұшы қолтық асты аймағы, төменгі ұшы еденге дейін);
12.2.2.2 өзіне Gov/kz әлеуметтік қызметтер порталынан ақ тростьты таңдау және тапсырыс беру;
12.2.2.3 ақ трость көмегімен жол жабындарын (асфальт, плитка, тас, шөп және т.б.), құлама, айналма жолдарын, ғимараттарға өту жолдарын анықтау;
12.2.2.4 ақ тростьтың көмегімен жиектастар, арықтар, бұталар, ағаштар түріндегі кедергілерді тану, олардан өте білу

      3) 3-бөлім "Алып жүрушімен бірге жүру":

      3-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

3.1. Ересектермен және құрдастармен бірге жүру

11.3.1.1 алып жүрушінің көмегін қабылдай алу, онымен әдептілікті сақтап қарым-қатынасу;
11.3.1.2 бірге серуендеу кезінде өз қалауын түсіндіре білу, баратын жердің негізгі бағдарларын дәл сипаттау;
11.3.1.3 кедергілерден өту, жолды, тар жолды кесіп өту, түсу және көтерілу кезінде кезекшімен бірігіп жүре алу

12.3.1.1 алып жүрушінің функцияларын түсіну, қажет болған жағдайда оған жүгіну;
12.3.1.2 белгіленген пункттің негізгі бағдарларын дәл, нақты сипаттай білу;
12.3.1.3 кедергілерден өту, жол арқылы өту, көктайғақ, тар жол, бұрылыстар, түсу және көтерілу кезінде бірге жүру тәсілдерін игеру;
12.3.1.4 қозғалыс кезінде бірлескен қызметті үйлестіру;
12.3.1.5 әдеп нормаларын сақтай отырып, алып жүрушімен қатынасу

      4) 4-бөлім "Жабық кеңістікте бағдарлау":

      4-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

4.1. Денсаулық сақтау объектілері

11.4.1.1 жақын жерде орналасқан денсаулық сақтау объектілерін білу;
11.4.1.2 "карта-жол" типі бойынша емханаға/ ауруханаға/ дәріханаға маршрут құру;
11.4.1.3 емхана ішіндегі жүрудің негізгі маршруттарын білу: тіркеу бөлімі, дәрігерлер, талдауға арналған зертханалар, рентген және т.б.;
11.4.1.4 емхана ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
11.4.1.5 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

12.4.1.1 жақын жерде орналасқан денсаулық сақтау объектілерін білу
12.4.1.2 "карта-жол" типі бойынша емханаға/ ауруханаға/ дәріханаға маршрут құру;
12.4.1.3 емхана ішіндегі жүрудің негізгі маршруттарын құру: тіркеу бөлімі, дәрігерлер, талдауға арналған зертханалар, рентген және т.б.;
12.4.1.4 емхана ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
12.4.1.5 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу;
12.4.1.6 емхана/ аурухана/дәріхана ішінде өздігінен бағдарлау

4.2. Әлеуметтік мақсаттағы мекемелер

11.4.2.1 жақын жерде орналасқан әлеуметтік мақсаттағы объектілерді (ХҚКО, оңалту орталықтарын) білу;
11.4.2.2 ХҚКО-да қандай қызмет түрлерін алуға болатынын түсіну;
11.4.2.3 әлеуметтік мақсаттағы объектіге бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру;
11.4.2.4 үй-жай ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
11.4.2.5 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

12.4.2.1 жақын жерде орналасқан әлеуметтік мақсаттағы объектілерді (ХҚКО, оңалту орталықтарын) білу;
12.4.2.2 ХҚКО-да қандай қызмет түрлерін алуға болатынын түсіну;
12.4.2.3 қашықтықтан анықтама алу, құжаттарды рәсімдеу үшін Egov/kz қосымшасын пайдалану;
12.4.2.4 әлеуметтік мақсаттағы объектіге бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру;
12.4.2.5 үй-жай ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
12.4.2.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

4.3. Білім беру ұйымдары

11.4.3.1 қызықтыратын білім беру ұйымдары (колледждер, ЖОО) туралы ақпаратты таба білу;
11.4.3.2 білім беру ұйымының сайтында көзі көрмейтіндер (дыбыстау) немесе нашар көретіндер (үлкейтілген қаріп) үшін бейімделуді бар болған жағдайда пайдалану;
11.4.3.3 білім беру ұйымдарына бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру және оған дейінгі маршрутты игеру;
11.4.3.5 үй-жай ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
11.4.3.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

12.4.3.1 қызықтыратын білім беру ұйымдары (колледждер, ЖОО) туралы ақпаратты таба білу;
12.4.3.2 білім беру ұйымының сайтында көзі көрмейтіндер (дыбыстау) немесе нашар көретіндер (үлкейтілген қаріп) үшін бейімделуді бар болған жағдайда пайдалану;
12.4.3.3 құжаттарды қашықтықтан тапсыру үшін ұйымдардың сайттарын немесе Egov/kz қосымшасын пайдалану;
12.4.3.4 білім беру ұйымдарына бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру және оған дейінгі маршрутты игеру;
12.4.3.5 үй-жай ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
12.4.3.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

4.4. Сауда және ойын-сауық мекемелері

11.4.4.1 сауда, ойын-сауық орталықтарының функцияларын түсіну;
11.4.4.2 сауда ойын-сауық орталықтарындағы негізгі бағдарларды білу: қанша кіру-шығу есіктері бар, паркингке, көшеге шығу есіктері, қабаттар саны, эскалаторлардың, фуд-кордтардың, дүкендердің орналасуы;
11.4.4.3 сауда ойын-сауық мекемелерінде жақсы бағдарлау үшін айналма қозғалыспен (соның ішінде азық-түлік дүкендерінде) жүру жақсы екенін түсіну;
11.4.4.4 сауда ойын-сауық мекемелеріне бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру және маршрутты игеру;
11.4.4.5 үй-жай ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
11.4.4.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

11.4.4.1 сауда, ойын-сауық орталықтарының функцияларын түсіну;
11.4.4.2 сауда ойын-сауық орталықтарындағы негізгі бағдарларды білу: қанша кіру-шығу есіктері бар, паркингке, көшеге шығу есіктері, қабаттар саны, эскалаторлардың, фуд-кордтардың, дүкендердің орналасуы;
11.4.4.3 сауда ойын-сауық мекемелерінде жақсы бағдарлау үшін айналма қозғалыспен (соның ішінде азық-түлік дүкендерінде) жүру жақсы екенін түсіну;
11.4.4.4 сауда ойын-сауық мекемелеріне бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру және маршрутты игеру;
11.4.4.5 үй-жай ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
11.4.4.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу;
12.4.4.7 сауда ойын-сауық орталықтарында өздігінен бағдарлау

      5) 5-бөлім "Еркін кеңістікте бағдарлау":

      5-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

5.1. Еркін кеңістіктің объектілері

11.5.1.1 еркін кеңістік объектілері: аудандар, шағын аудандар, магистральдар, көшелер, олардың қиылыстары, жол түйістері, жол айрықтары, көпірлер туралы ақпаратты талдау және жинақтау;
11.5.1.2 бейтаныс жерлерде: авто-теміржол вокзалдарында, әуежайларда, сұлулық салондарында, кафелерде, мейрамханаларда, саябақтарда, табиғатта және т.б. бағдарлау кезінде алдыңғы тәжірибені пайдалана алу

12.5.1.1 еркін кеңістік объектілері: аудандар, шағын аудандар, магистральдар, көшелер, олардың қиылысуы, жол айрықтары, көпірлер туралы тұтас түсінікке ие болу;
12.5.1.2 бейтаныс жерлерде: авто-теміржол вокзалдарында, әуежайларда, сұлулық салондарында, кафелерде, мейрамханаларда, саябақтарда, табиғатта және т.б. бағдарлау кезінде алдыңғы тәжірибені проекциялау

5.2. Топографиялық дағдыларды дамыту

11.5.2.1 кез-келген ғимарат/маршрут/ аймақ сызбаға ауыстырылуы мүмкін екенін түсіну;
11.5.2.2 сызбалармен, үй-жайлар, маршруттар, аймақ, қала карталарымен жұмыс істей білу;
11.5.2.3 зерттелген кеңістіктің үй-жайларының, маршруттарының сызбаларын жасау;
12.5.2.4 белгілі бір маршрут сызбасының презентациясын дербес өзі дайындау

12.5.2.1. кез-келген ғимарат/маршрут/ аймақ сызбаға ауыстырылуы мүмкін екенін түсіну;
12.5.2.2 сызбалармен, үй-жайлар, маршруттар, аймақ, қала карталарымен жұмыс істей білу;
12.5.2.3 зерттелген кеңістіктің үй-жайларының, маршруттарының сызбаларын жасау;
12.5.2.4 белгілі бір маршрут сызбасының презентациясын дербес өзі дайындау

5.3. Жол қозғалыс ережелері

11.5.3.1 көзі көрмейтіндерді және нашар көретіндерді бағдарлауды ескере отырып, жол қозғалысының негізгі ережелерін сақтау;
11.5.3.2 жол қозғалысы ережелерін бұзғаны үшін құқықтық жауапкершілікті сезіну;
11.5.3.3 жол-көлік оқиғасы кезіндегі жүріс-тұрыстың негізгі тактикасын білу

12.5.3.1 көрмейтіндердің және нашар көретіндердің бағдарлауын ескере отырып, жол қозғалысының негізгі ережелерін сақтау;
12.5.3.2 жол қозғалысы ережелерін бұзғаны үшін құқықтық жауапкершілікті сезіну;
12.5.3.3 жол-көлік оқиғасы кезіндегі жүріс-тұрыстың негізгі тактикасын білу

5.4. Көлік

11.5.4.1 қоғамдық көліктің қажетті маршруттарын білу және оларды қозғалыс кезінде пайдалану;
11.5.4.2 бағдарларды қолдану: жол ұзындығы, дыбыстар, аялдамалар саны, бұрылыстар, диктордың түсініктемелері;
11.5.4.3 әртүрлі көлік түрлерінің (автобус, троллейбус, метро) алғашқы және соңғы аялдамаларында бағдарлай білу;
11.5.4.4 негізгі маршруттардың қиылысу аялдамаларында бағдарлай білу және көліктен шығу кезінде аялдаманы анықтау;
11.5.4.5 Яндекс-такси, Убер; Индрайверді және т.б. пайдалану дағдыларына ие болу;
11.5.4.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

12.5.4.1 қоғамдық көліктің қажетті маршруттарын пайдалану;
12.5.4.2 бағдарларды қолдану: жол ұзындығы, дыбыстар, аялдамалар саны, бұрылыстар, диктордың түсініктемелері;
12.5.4.3 әртүрлі көлік түрлерінің (автобус, троллейбус, метро) алғашқы және соңғы аялдамаларында бағдарлай білу;
12.5.4.4 негізгі маршруттардың қиылысу аялдамаларында бағдарлай білу және көліктен шығу кезінде аялдаманы анықтау;
12.5.4.5 Яндекс-такси, Убер; Индрайверді және т.б. пайдалану дағдыларына ие болу;
12.5.4.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

5.5. Мен тұратын аймақ/қала

11.5.5.1 тұрғылықты аймақ туралы толық түсінікке ие болу: мен тұратын ауыл/қала, негізгі магистральдар, көшелер, елді мекен орталығы, негізгі көрнекі жерлер (саябақтар, ескерткіштер, өзен, көпірлер, білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік мақсаттағы ұйымдардың ғимараттары, дүкендер, кафелер);
11.5.5.2 тұрғылықты аймақтағы қозғалыстың негізгі маршруттарында еркін бағдарлау: мектеп, үй, көршілер, емхана;
11.5.5.3 бейтаныс жерлерде: саябақтарда, табиғатта, экскурсияларда бағдарлау кезінде өткен бағдарлау тәжірибесін қолдана білу

12.5.5.1 тұрғылықты аймақ туралы толық түсінікке ие болу: мен тұратын ауыл/қала, негізгі магистральдар, көшелер, елді мекен орталығы, негізгі көрнекі жерлер (саябақтар, ескерткіштер, өзен, көпірлер, білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік мақсаттағы ұйымдардың ғимараттары, дүкендер, кафелер);
12.5.5.2 тұрғылықты аймақтағы қозғалыстың негізгі маршруттарында еркін бағдарлау: мектеп, үй, көршілер, емхана;
12.5.5.3 бейтаныс жерлерде: саябақтарда, табиғатта, экскурсияларда бағдарлау кезінде таныс жерде өткен бағдарлау тәжірибесін пайдалану

5.6. Спорт және ойын-сауық

11.5.6.1 адам өміріндегі спорт дене шынықтыруының маңыздылығын түсіну;
11.5.6.2 спорт түрлері, параолимпиада спорт түрлері, еркін уақытты өткізудің басқа да нысандары туралы тұтас түсінікке ие болу;
11.5.6.3 спорт жарыстары өткізілетін үй-жайлардың ерекшеліктерін, жүріс-тұрыс және қауіпсіздік ережелерін білу және түсіну;
11.5.6.4 спорт алаңдарының мақсатын, жабдықтардың түрлерін, пайдалану ережелерін білу, спорттық іс-шараларға қатысу;
11.5.6.5 негізгі серуендеу маршруттарын құру

12.5.6.1 адам өміріндегі спорт дене шынықтыруының маңыздылығын түсіну;
12.5.6.2 спорт түрлері, параолимпиада спорт түрлері, еркін уақытты өткізудің басқа да нысандары туралы тұтас түсінікке ие болу;
12.5.6.3 спорт жарыстары өткізілетін жерде ережелерді, жүріс-тұрыс және қауіпсіздік ережелерін сақтау;
12.5.6.4 спорт алаңдарының мақсатын, жабдықтардың түрлерін, пайдалану ережелерін білу, спорттық іс-шараларға қатысу;
12.5.6.5 негізгі серуендеу маршруттарын құру;
12.5.6.6 ойын-сауық, спорттық іс-шараларды ұйымдастыра білу

      6) 6-бөлім "Қарым-қатынас мәдениеті":

      6-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

6.1. Қарым-қатынастағы ұлттық мәдени құндылықтар

11.6.1.1 қоғамдық орындарда: театрда, кинотеатрларда, музей залдарында, кітапханада және т.б. әдеп нормаларын сақтау;
11.6.1.2 үлкендермен және құрдастармен, қызмет көрсететін персоналмен әдепті және сыпайы сөйлесу

12.6.1.1 қоғамдық орындарда әдеп ережелерін сақтау;
12.6.1.2 қазақ халқының салт-дәстүрін, мінез-құлық мәдениетін ұстану

      33. Осы бағдарлама қосымшаға сәйкес көру қабілеті зақымдалған(көрмейтін және нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 11-12 сыныптары үшін "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасына ұзақ мерзімді жоспар негізінде іске асырылады.

      Ұзақ мерзімді жоспарда әрбір бөлімде жүзеге асырылатын оқу мақсаттарының көлемі белгіленген.

      34. Бөлім мен тақырыптарды зерттеуге арналған сағаттарды бөлу мұғалімнің қалауы бойынша беріледі.

Параграф 3. Көру қабілеті зақымдалған (көрмейтін, нашар көретін) білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптары үшін "Кеңістікте бағдарлау" пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру жөніндегі ұзақ мерзімді жоспар

      1) 11-сынып:

      1-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1-тоқсан

1. Сақталған талдағыштарды кешенді пайдалану

1.1. Қалдық көру, сипап-сезу, есту, иіс сезімдерді пайдалану

11.1.1.1 қоршаған болмыс объектілерін зерттеу үшін сақталған (барикалық, бимануалды, есту) талдағыштарды пайдалана алу;
11.1.1.2 қалдық көру кезінде өзіңің визуалды қабылдауыңың жеткіліксіздігін түсіну;
11.1.1.3 жарық пен көлеңкені қолдана отырып, қауіпсіз қозғалу

2. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

2.1. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

11.2.1.1 бүкірейіп жүрудің сәнсіз екенін түсіну;
11.2.1.2 жүру кезінде және басқа да іс-қимылдар кезінде өз денесін тік ұстауды бақылау;
11.2.1.3 бүкірейіп жүрудің алдын алу үшін

2.2. Ақ тростьтің көмегімен жүру

11.2.2.1 ақ тростьтың түрлерін тану, белгілі бір іс-қимылда өзіңіз үшін ең оңтайлысын ерекшелеу;
11.2.2.2 ақ тростьты таңдау дағдыларын меңгеру (жоғарғы ұшы қолтық асты аймағы, төменгі ұшы еденге дейін);
11.2.2.3 ақ тростьтың көмегімен жол жабындарын (асфальт, плитка, тас, шөп және т.б.), құлама, айналма жолдарын анықтау

3. Алып жүрушімен бірге жүру

3.1. Ересектермен және құрдастармен бірге жүру

11.3.1.1 алып жүрушінің көмегін қабылдай алу, онымен әдептілікті сақтап қарым-қатынасу;
11.3.1.2 бірге серуендеу кезінде өз қалауын түсіндіре білу, баратын жердің негізгі бағдарларын дәл сипаттау;

4. Жабық кеңістікте бағдарлау

4.1. Денсаулық сақтау объектілері

11.4.1.1 жақын жерде орналасқан денсаулық сақтау объектілерін білу;
11.4.1.2 "карта-жол" типі бойынша емханаға / ауруханаға / дәріханаға маршрут құру

4.2. Әлеуметтік мақсаттағы мекемелер

11.4.2.1 жақын жерде орналасқан әлеуметтік мақсаттағы объектілерді (ХҚКО, оңалту орталықтарын) білу;
11.4.2.2 ХҚКО-да қандай қызмет түрлерін алуға болатынын түсіну;
11.4.2.3 әлеуметтік мақсаттағы объектіге бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру

4.3. Білім беру ұйымдары

11.4.3.1 қызықтыратын білім беру ұйымдары (колледждер, ЖОО) туралы ақпаратты таба білу;
11.4.3.2 білім беру ұйымының сайтында көзі көрмейтіндер (дыбыстау) немесе нашар көретіндер (үлкейтілген қаріп) үшін бейімделуді бар болған жағдайда пайдалану

5. Еркін кеңістікте бағдарлау

5.1. Еркін кеңістіктің объектілері

11.5.1.1 еркін кеңістік объектілері: аудандар, шағын аудандар, магистральдар, көшелер, олардың қиылыстары, жол түйістері, жол айрықтары, көпірлер туралы ақпаратты талдау және жинақтау;
11.5.1.2 бейтаныс жерлерде: авто-теміржол вокзалдарында, әуежайларда, сұлулық салондарында, кафелерде, мейрамханаларда, саябақтарда, табиғатта және т.б. бағдарлау кезінде алдыңғы тәжірибені пайдалана алу

5.3. Жол қозғалыс ережелері

11.5.3.1 көзі көрмейтіндерді және нашар көретіндерді бағдарлауды ескере отырып, жол қозғалысының негізгі ережелерін сақтау;
11.5.3.2 жол қозғалысы ережелерін бұзғаны үшін құқықтық жауапкершілікті сезіну

6. Қарым-қатынас мәдениеті

6.1. Қарым-қатынастағы ұлттық мәдени құндылықтар

11.6.1.1 қоғамдық орындарда: театрда, кинотеатрларда, музей залдарында, кітапханада және т.б. әдеп нормаларын сақтау

2-тоқсан

1. Сақталған талдағыштарды кешенді пайдалану

1.1. Қалдық көру, сипап-сезу, есту, иіс сезімдерді пайдалану

11.1.1.1 қоршаған болмыс объектілерін зерттеу үшін сақталған (барикалық, бимануалды, есту) талдағыштарды пайдалана алу;
11.1.1.4 қоршаған ортаға тән дыбыстар мен иістердің көмегімен кеңістікті талдай алу;
11.1.1.5 практикалық бағытта бұлшықет, есту қабілетін қолдану

2. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

2.1. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

11.2.1.2 жүру кезінде және басқа да іс-қимылдар кезінде өз денесін тік ұстауды бақылау;
11.2.1.3 бүкірейіп жүрудің алдын алу үшін арналған жаттығуларды білу және орындау

2.2. Ақ тростьтің көмегімен жүру

11.2.2.2 ақ тростьты таңдау дағдыларын меңгеру (жоғарғы ұшы қолтық асты аймағы, төменгі ұшы еденге дейін);
11.2.2.3 ақ тростьтың көмегімен жол жабындарын (асфальт, плитка, тас, шөп және т.б.), құлама, айналма жолдарын анықтау

3. Алып жүрушімен бірге жүру

3.1. Ересектермен және құрдастармен бірге жүру

11.3.1.1 алып жүрушінің көмегін қабылдай алу, онымен әдептілікті сақтап қарым-қатынасу;
11.3.1.2 бірге серуендеу кезінде өз қалауын түсіндіре білу, баратын жердің негізгі бағдарларын дәл сипаттау;
11.3.1.3 кедергілерден өту, жолды, тар жолды кесіп өту, түсу және көтерілу кезінде кезекшімен бірігіп жүре алу

4. Жабық кеңістікте бағдарлау

4.1. Денсаулық сақтау объектілері

11.4.1.2 "карта-жол" типі бойынша емханаға / ауруханаға / дәріханаға маршрут құру;
11.4.1.3 емхана ішіндегі жүрудің негізгі маршруттарын білу: тіркеу бөлімі, дәрігерлер, талдауға арналған зертханалар, рентген және т.б.;
11.4.1.4 емхана ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
11.4.1.5 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

4.2. Әлеуметтік мақсаттағы мекемелер

11.4.2.2 ХҚКО-да қандай қызмет түрлерін алуға болатынын түсіну;
11.4.2.3 әлеуметтік мақсаттағы объектіге бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру;
11.4.2.4 үй-жай ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
11.4.2.5 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

4.3. Білім беру ұйымдары

11.4.3.2 білім беру ұйымының сайтында көзі көрмейтіндер (дыбыстау) немесе нашар көретіндер (үлкейтілген қаріп) үшін бейімделуді бар болған жағдайда пайдалану;
11.4.3.3 білім беру ұйымдарына бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру және оған дейінгі маршрутты игеру;
11.4.3.5 үй-жай ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
11.4.3.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

4.4. Сауда және ойын-сауық мекемелері

11.4.4.1 сауда, ойын-сауық орталықтарының функцияларын түсіну;
11.4.4.2 сауда ойын-сауық орталықтарындағы негізгі бағдарларды білу: қанша кіру-шығу есіктері бар, паркингке, көшеге шығу есіктері, қабаттар саны, эскалаторлардың, фуд-кордтардың, дүкендердің орналасуы;
11.4.4.3 сауда ойын-сауық мекемелерінде жақсы бағдарлау үшін айналма қозғалыспен (соның ішінде азық-түлік дүкендерінде) жүру жақсы екенін түсіну

5. Еркін кеңістікте бағдарлау

5.1. Еркін кеңістіктің объектілері

11.5.1.1 еркін кеңістік объектілері: аудандар, шағын аудандар, магистральдар, көшелер, олардың қиылыстары, жол түйістері, жол айрықтары, көпірлер туралы ақпаратты талдау және жинақтау;
11.5.1.2 бейтаныс жерлерде: авто-теміржол вокзалдарында, әуежайларда, сұлулық салондарында, кафелерде, мейрамханаларда, саябақтарда, табиғатта және т.б. бағдарлау кезінде алдыңғы тәжірибені пайдалана алу

5.2. Топографиялық дағдыларды дамыту

11.5.2.1 кез-келген ғимарат/маршрут/ аймақ сызбаға ауыстырылуы мүмкін екенін түсіну;
11.5.2.2 сызбалармен, үй-жайлар, маршруттар, аймақ, қала карталарымен жұмыс істей білу

5.3. Жол қозғалысы ережелері

11.5.3.2 жол қозғалысы ережелерін бұзғаны үшін құқықтық жауапкершілікті сезіну;
11.5.3.3 жол-көлік оқиғасы кезіндегі жүріс-тұрыстың негізгі тактикасын білу

5.4. Көлік

11.5.4.1 қоғамдық көліктің қажетті маршруттарын білу және оларды қозғалыс кезінде пайдалану;
11.5.4.2 бағдарларды қолдану: жол ұзындығы, дыбыстар, аялдамалар саны, бұрылыстар, диктордың түсініктемелері;
11.5.4.3 әртүрлі көлік түрлерінің (автобус, троллейбус, метро) алғашқы және соңғы аялдамаларында бағдарлай білу

5.6. Спорт және ойын-сауық

11.5.6.1 адам өміріндегі спорт дене шынықтыруының маңыздылығын түсіну;
11.5.6.2 спорт түрлері, параолимпиада спорт түрлері, еркін уақытты өткізудің басқа да нысандары туралы тұтас түсінікке ие болу;
11.5.6.3 спорт жарыстары өткізілетін үй-жайлардың ерекшеліктерін, жүріс-тұрыс және қауіпсіздік ережелерін білу және түсіну

6. Қарым-қатынас мәдениеті

6.1. Қарым-қатынастағы ұлттық мәдени құндылықтар

11.6.1.1 қоғамдық орындарда: театрда, кинотеатрларда, музей залдарында, кітапханада және т.б. әдеп нормаларын сақтау;
11.6.1.2 үлкендермен және құрдастармен, қызмет көрсететін персоналмен әдепті және сыпайы сөйлесу

3-тоқсан

1. Сақталған талдағыштарды кешенді пайдалану

1.1. Қалдық көру, сипап-сезу, есту, иіс сезімдерді пайдалану

11.1.1.1 қоршаған болмыс объектілерін зерттеу үшін сақталған (барикалық, бимануалды, есту) талдағыштарды пайдалана алу;
11.1.1.4 қоршаған ортаға тән дыбыстар мен иістердің көмегімен кеңістікті талдай алу;
1.1.1.5 практикалық бағытта бұлшықет, есту қабілетін қолдану;
11.1.1.6 кедергілерді тербелісті қабылдау арқылы анықтауға болатындығын түсіну

2. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

2.1. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

11.2.1.4 смартфондағы "Навигация" қосымшасын пайдалану;

2.2. Ақ тростьтің көмегімен жүру

11.2.2.3 ақ тростьтың көмегімен жол жабындарын (асфальт, плитка, тас, шөп және т.б.), құлама, айналма жолдарын анықтау;
11.2.2.4 ақ тростьтың көмегімен жиектастар, арықтар, бұталар, ағаштар түріндегі кедергілерді тану, олардан өте білу

3. Алып жүрушімен бірге жүру

3.1. Ересектермен және құрдастармен бірге жүру

11.3.1.1 алып жүрушінің көмегін қабылдай алу, онымен әдептілікті сақтап қарым-қатынасу;
11.3.1.3 кедергілерден өту, жолды, тар жолды кесіп өту, түсу және көтерілу кезінде кезекшімен бірігіп жүре алу

4. Жабық кеңістікте бағдарлау

4.3. Білім беру ұйымдары

11.4.3.3 білім беру ұйымдарына бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру және оған дейінгі маршрутты игеру;
11.4.3.5 үй-жай ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану

4.4. Сауда және ойын-сауық мекемелері

11.4.4.2 сауда ойын-сауық орталықтарындағы негізгі бағдарларды білу: қанша кіру-шығу есіктері бар, паркингке, көшеге шығу есіктері, қабаттар саны, эскалаторлардың, фуд-кордтардың, дүкендердің орналасуы;
11.4.4.3 сауда ойын-сауық мекемелерінде жақсы бағдарлау үшін айналма қозғалыспен (соның ішінде азық-түлік дүкендерінде) жүру жақсы екенін түсіну;
11.4.4.4 сауда ойын-сауық мекемелеріне бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру және маршрутты игеру;
11.4.4.5 үй-жай ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
11.4.4.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

5. Еркін кеңістікте бағдарлау

5.1. Еркін кеңістіктің объектілері

11.5.1.1 еркін кеңістік объектілері: аудандар, шағын аудандар, магистральдар, көшелер, олардың қиылыстары, жол түйістері, жол айрықтары, көпірлер туралы ақпаратты талдау және жинақтау;
11.5.1.2 бейтаныс жерлерде: авто-теміржол вокзалдарында, әуежайларда, сұлулық салондарында, кафелерде, мейрамханаларда, саябақтарда, табиғатта және т.б. бағдарлау кезінде алдыңғы тәжірибені пайдалана алу

5.2. Топографиялық дағдыларды дамыту

11.5.2.3 зерттелген кеңістіктің үй-жайларының, маршруттарының сызбаларын жасау

5.3. Жол қозғалысы ережелері

11.5.3.2 жол қозғалысы ережелерін бұзғаны үшін құқықтық жауапкершілікті сезіну;
11.5.3.3 жол-көлік оқиғасы кезіндегі жүріс-тұрыстың негізгі тактикасын білу

5.4. Көлік

11.5.4.3 әртүрлі көлік түрлерінің (автобус, троллейбус, метро) алғашқы және соңғы аялдамаларында бағдарлай білу;
11.5.4.4 негізгі маршруттардың қиылысу аялдамаларында бағдарлай білу және көліктен шығу кезінде аялдаманы анықтау;
11.5.4.5 Яндекс-такси, Убер; Индрайверді және т.б. пайдалану дағдыларына ие болу;
11.5.4.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

5.5. Мен тұратын аймақ/қала

11.5.5.1 тұрғылықты аймақ туралы толық түсінікке ие болу: мен тұратын ауыл/қала, негізгі магистральдар, көшелер, елді мекен орталығы, негізгі көрнекі жерлер (саябақтар, ескерткіштер, өзен, көпірлер, білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік мақсаттағы ұйымдардың ғимараттары, дүкендер, кафелер);
11.5.5.2 тұрғылықты аймақтағы қозғалыстың негізгі маршруттарында еркін бағдарлау: мектеп, үй, көршілер, емхана;
11.5.5.3 бейтаныс жерлерде: саябақтарда, табиғатта, экскурсияларда бағдарлау кезінде өткен бағдарлау тәжірибесін қолдана білу

5.6. Спорт және ойын-сауық

11.5.6.2 спорт түрлері, параолимпиада спорт түрлері, еркін уақытты өткізудің басқа да нысандары туралы тұтас түсінікке ие болу;
11.5.6.3 спорт жарыстары өткізілетін үй-жайлардың ерекшеліктерін, жүріс-тұрыс және қауіпсіздік ережелерін білу және түсіну;
11.5.6.4 спорт алаңдарының мақсатын, жабдықтардың түрлерін, пайдалану ережелерін білу, спорттық іс-шараларға қатысу;
11.5.6.5 негізгі серуендеу маршруттарын құру

6. Қарым-қатынас мәдениеті

6.1. Қарым-қатынастағы ұлттық мәдени құндылықтар

11.6.1.1 қоғамдық орындарда: театрда, кинотеатрларда, музей залдарында, кітапханада және т.б. әдеп нормаларын сақтау;
11.6.1.2 үлкендермен және құрдастармен, қызмет көрсететін персоналмен әдепті және сыпайы сөйлесу

4-тоқсан

1. Сақталған талдағыштарды кешенді пайдалану

1.1. Қалдық көру, сипап-сезу, есту, иіс сезімдерді пайдалану

11.1.1.1 қоршаған болмыс объектілерін зерттеу үшін сақталған (барикалық, бимануалды, есту) талдағыштарды пайдалана алу;
11.1.1.4 қоршаған ортаға тән дыбыстар мен иістердің көмегімен кеңістікті талдай алу;
11.1.1.5 практикалық бағытта бұлшықет, есту қабілетін қолдану;
11.1.1.6 кедергілерді тербелісті қабылдау арқылы анықтауға болатындығын түсіну

2. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

2.1. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

11.2.1.2 жүру кезінде және басқа да іс-қимылдар кезінде өз денесін тік ұстауды бақылау;
11.2.1.3 бүкірейіп жүрудің алдын алу үшін арналған жаттығуларды білу және орындау;
11.2.1.4 смартфондағы "Навигация" қосымшасын пайдалану

2.2. Ақ тростьтің көмегімен жүру

11.2.2.2 ақ тростьты таңдау дағдыларын меңгеру (жоғарғы ұшы қолтық асты аймағы, төменгі ұшы еденге дейін);
11.2.2.3 ақ тростьтың көмегімен жол жабындарын (асфальт, плитка, тас, шөп және т.б.), құлама, айналма жолдарын анықтау;
11.2.2.4 ақ тростьтың көмегімен жиектастар, арықтар, бұталар, ағаштар түріндегі кедергілерді тану, олардан өте білу

3. Алып жүрушімен бірге жүру

3.1. Ересектермен және құрдастармен бірге жүру

11.3.1.1 алып жүрушінің көмегін қабылдай алу, онымен әдептілікті сақтап қарым-қатынасу;
11.3.1.2 бірге серуендеу кезінде өз қалауын түсіндіре білу, баратын жердің негізгі бағдарларын дәл сипаттау;
11.3.1.3 кедергілерден өту, жолды, тар жолды кесіп өту, түсу және көтерілу кезінде кезекшімен бірігіп жүре алу

4. Жабық кеңістікте бағдарлау

4.1. Денсаулық сақтау объектілері

11.4.1.1 жақын жерде орналасқан денсаулық сақтау объектілерін білу;
11.4.1.3 емхана ішіндегі жүрудің негізгі маршруттарын білу: тіркеу бөлімі, дәрігерлер, талдауға арналған зертханалар, рентген және т.б.

4.2. Әлеуметтік мақсаттағы мекемелер

11.4.2.1 жақын жерде орналасқан әлеуметтік мақсаттағы объектілерді (ХҚКО, оңалту орталықтарын) білу
11.4.2.2 ХҚКО-да қандай қызмет түрлерін алуға болатынын түсіну
11.4.2.3 әлеуметтік мақсаттағы объектіге бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құр

4.3. Білім беру ұйымдары

11.4.3.1 қызықтыратын білім беру ұйымдары (колледждер, ЖОО) туралы ақпаратты таба білу;
11.4.3.3 білім беру ұйымдарына бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру және оған дейінгі маршрутты игеру

4.4. Сауда және ойын-сауық мекемелері

11.4.4.2 сауда ойын-сауық орталықтарындағы негізгі бағдарларды білу: қанша кіру-шығу есіктері бар, паркингке, көшеге шығу есіктері, қабаттар саны, эскалаторлардың, фуд-кордтардың, дүкендердің орналасуы;
11.4.4.3 сауда ойын-сауық мекемелерінде жақсы бағдарлау үшін айналма қозғалыспен (соның ішінде азық-түлік дүкендерінде) жүру жақсы екенін түсіну;
11.4.4.4 сауда ойын-сауық мекемелеріне бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру және маршрутты игеру

5. Еркін кеңістікте бағдарлау

5.1. Еркін кеңістіктің объектілері

11.5.1.2 бейтаныс жерлерде: авто-теміржол вокзалдарында, әуежайларда, сұлулық салондарында, кафелерде, мейрамханаларда, саябақтарда, табиғатта және т.б. бағдарлау кезінде алдыңғы тәжірибені пайдалана алу

5.2. Топографиялық дағдыларды дамыту

11.5.2.2 сызбалармен, үй-жайлар, маршруттар, аймақ, қала карталарымен жұмыс істей білу;
11.5.2.3 зерттелген кеңістіктің үй-жайларының, маршруттарының сызбаларын жасау

5.3. Жол қозғалысы ережелері

11.5.3.2 жол қозғалысы ережелерін бұзғаны үшін құқықтық жауапкершілікті сезіну

5.4. Көлік

11.5.4.1 қоғамдық көліктің қажетті маршруттарын білу және оларды қозғалыс кезінде пайдалану;
11.5.4.3 әртүрлі көлік түрлерінің (автобус, троллейбус, метро) алғашқы және соңғы аялдамаларында бағдарлай білу;
11.5.4.4 негізгі маршруттардың қиылысу аялдамаларында бағдарлай білу және көліктен шығу кезінде аялдаманы анықтау;
11.5.4.5 Яндекс-такси, Убер; Индрайверді және т.б. пайдалану дағдыларына ие болу;
11.5.4.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

6. Қарым-қатынас мәдениеті

6.1. Қарым-қатынастағы ұлттық мәдени құндылықтар

11.6.1.1 қоғамдық орындарда: театрда, кинотеатрларда, музей залдарында, кітапханада және т.б. әдеп нормаларын сақтау;
11.5.1.2 үлкендермен және құрдастармен, қызмет көрсететін персоналмен әдепті және сыпайы сөйлесу

      2) 12-сынып:

      2-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1-тоқсан

1. Сақталған талдағыштарды кешенді пайдалану

1.1. Қалдық көру, сипап-сезу, есту, иіс сезімдерді пайдалану

12.1.1.1 полисенсорлық ақпаратты практикалық бағдарлауда пайдалана алу;
12.1.1.2 қалдық көру кезінде өзіңің визуалды қабылдауыңың жеткіліксіздігін түсіну;
12.1.1.3 көру қабілетінің жеткіліксіздігін өтеу дағдыларын меңгеру

2. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

2.1. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

12.2.1.1 адамның басқалардың эстетикалық қабылдауы үшін денені тік ұстап жүрудің маңыздылығын және оның өмір саласына тиімсіз әсерін түсіну;
12.2.1.2 денені тік ұстап жүру және басқа да іс-қимылдар кезінде өзін-өзі бақылауды жүзеге асыру

2.2. Ақ тростьтің көмегімен жүру

12.2.2.1 ақ тростьті таңдай алу (жоғарғы ұшы қолтық асты аймағы, төменгі ұшы еденге дейін);
12.2.2.2 өзіне Gov/kz әлеуметтік қызметтер порталынан ақ тростьты таңдау және тапсырыс беру

3. Алып жүрушімен бірге жүру

3.1. Ересектермен және құрдастармен бірге жүру

12.3.1.1 алып жүрушінің функцияларын түсіну, қажет болған жағдайда оған жүгіну;
12.3.1.2 белгіленген пункттің негізгі бағдарларын дәл, нақты сипаттай білу
12.3.1.3 кедергілерден өту, жол арқылы өту, көктайғақ, тар жол, бұрылыстар, түсу және көтерілу кезінде бірге жүру тәсілдерін игеру

4. Жабық кеңістікте бағдарлау

4.1. Денсаулық сақтау объектілері

12.4.1.1 жақын жерде орналасқан денсаулық сақтау объектілерін білу;
12.4.1.2 "карта-жол" типі бойынша емханаға / ауруханаға / дәріханаға маршрут құру;
12.4.1.3 емхана ішіндегі жүрудің негізгі маршруттарын құру: тіркеу бөлімі, дәрігерлер, талдауға арналған зертханалар, рентген және т.б.;
12.4.1.4 емхана ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану

4.2. Әлеуметтік мақсаттағы мекемелер

12.4.2.1 жақын жерде орналасқан әлеуметтік мақсаттағы объектілерді (ХҚКО, оңалту орталықтарын) білу;
12.4.2.2 ХҚКО-да қандай қызмет түрлерін алуға болатынын түсіну;
12.4.2.3 қашықтықтан анықтама алу, құжаттарды рәсімдеу үшін Egov/kz қосымшасын пайдалану;
12.4.2.4 әлеуметтік мақсаттағы объектіге бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру;
12.4.2.5 үй-жай ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
12.4.2.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

5. Еркін кеңістікте бағдарлау

5.1. Еркін кеңістіктің объектілері

12.5.1.1 еркін кеңістік объектілері: аудандар, шағын аудандар, магистральдар, көшелер, олардың қиылысуы, жол айрықтары, көпірлер туралы тұтас түсінікке ие болу;
12.5.1.2 бейтаныс жерлерде: авто-теміржол вокзалдарында, әуежайларда, сұлулық салондарында, кафелерде, мейрамханаларда, саябақтарда, табиғатта және т.б. бағдарлау кезінде алдыңғы тәжірибені проекциялау

5.3. Жол қозғалыс ережелері

12.5.3.1 көрмейтіндердің және нашар көретіндердің бағдарлауын ескере отырып, жол қозғалысының негізгі ережелерін сақтау;
12.5.3.2 жол қозғалысы ережелерін бұзғаны үшін құқықтық

5.6. Спорт және ойын-сауық

12.5.6.1 адам өміріндегі спорт дене шынықтыруының маңыздылығын түсіну;
12.5.6.2 спорт түрлері, параолимпиада спорт түрлері, еркін уақытты өткізудің басқа да нысандары туралы тұтас түсінікке ие болу

6. Қарым-қатынас мәдениеті

6.1. Қарым-қатынастағы ұлттық мәдени құндылықтар

12.6.1.1 қоғамдық орындарда әдеп ережелерін сақтау;
12.6.1.2 қазақ халқының салт-дәстүрін, мінез-құлық мәдениетін ұстану

2-тоқсан

1. Сақталған талдағыштарды кешенді пайдалану

1.1. Қалдық көру, сипап-сезу, есту, иіс сезімдерді пайдалану

12.1.1.3 көру қабілетінің жеткіліксіздігін өтеу дағдыларын меңгеру;
12.1.1.4 жарық пен көлеңкені қолдана отырып, қауіпсіз қозғалу дағдыларын меңгеру;
12.1.1.5 қоршаған ортаға тән дыбыстар мен иістердің көмегімен кеңістікті талдау

2. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

2.1. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

12.2.1.3 бүкірейіп жүрудің алдын алу үшін жаттығулар жасау;
12.2.1.4 навигациямен жүру дағдыларын меңгеру

2.2. Ақ тростьтің көмегімен жүру

12.2.2.2 өзіне Gov/kz әлеуметтік қызметтер порталынан ақ тростьты таңдау және тапсырыс беру;
12.2.2.3 ақ трость көмегімен жол жабындарын (асфальт, плитка, тас, шөп және т.б.), құлама, айналма жолдарын, ғимараттарға өту жолдарын анықтау

3. Алып жүрушімен бірге жүру

3.1. Ересектермен және құрдастармен бірге жүру

12.3.1.3 кедергілерден өту, жол арқылы өту, көктайғақ, тар жол, бұрылыстар, түсу және көтерілу кезінде бірге жүру тәсілдерін игеру;
12.3.1.4 қозғалыс кезінде бірлескен қызметті үйлестіру;
12.3.1.5 әдеп нормаларын сақтай отырып, алып жүрушімен қатынасу

4. Жабық кеңістікте бағдарлау

4.3. Білім беру ұйымдары

12.4.3.1 қызықтыратын білім беру ұйымдары (колледждер, ЖОО) туралы ақпаратты таба білу;
12.4.3.2 білім беру ұйымының сайтында көзі көрмейтіндер (дыбыстау) немесе нашар көретіндер (үлкейтілген қаріп) үшін бейімделуді бар болған жағдайда пайдалану;
12.4.3.3 құжаттарды қашықтықтан тапсыру үшін ұйымдардың сайттарын немесе Egov/kz қосымшасын пайдалану;
12.4.3.4 білім беру ұйымдарына бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру және оған дейінгі маршрутты игеру;
12.4.3.5 үй-жай ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
12.4.3.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

5. Еркін кеңістікте бағдарлау

5.1. Еркін кеңістіктің объектілері

12.5.1.1 еркін кеңістік объектілері: аудандар, шағын аудандар, магистральдар, көшелер, олардың қиылысуы, жол айрықтары, көпірлер туралы тұтас түсінікке ие болу;
12.5.1.2 бейтаныс жерлерде: авто-теміржол вокзалдарында, әуежайларда, сұлулық салондарында, кафелерде, мейрамханаларда, саябақтарда, табиғатта және т.б. бағдарлау кезінде алдыңғы

5.2. Топографиялық дағдыларды дамыту

12.5.2.1. кез-келген ғимарат/маршрут/ аймақ сызбаға ауыстырылуы мүмкін екенін түсіну;
12.5.2.2 сызбалармен, үй-жайлар, маршруттар, аймақ, қала карталарымен жұмыс істей білу;
12.5.2.3 зерттелген кеңістіктің үй-жайларының, маршруттарының сызбаларын жасау;
12.5.2.4 белгілі бір маршрут сызбасының презентациясын дербес өзі дайындау

5.4. Көлік

12.5.4.1 қоғамдық көліктің қажетті маршруттарын пайдалану;
12.5.4.2 бағдарларды қолдану: жол ұзындығы, дыбыстар, аялдамалар саны, бұрылыстар, диктордың түсініктемелері;
12.5.4.3 әртүрлі көлік түрлерінің (автобус, троллейбус, метро) алғашқы және соңғы аялдамаларында бағдарлай білу;
12.5.4.4 негізгі маршруттардың қиылысу аялдамаларында бағдарлай білу және көліктен шығу кезінде аялдаманы анықтау;
12.5.4.5 Яндекс-такси, Убер; Индрайверді және т.б. пайдалану дағдыларына ие болу;
12.5.4.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу

5.6. Спорт және ойын-сауық

12.5.6.2 спорт түрлері, параолимпиада спорт түрлері, еркін уақытты өткізудің басқа да нысандары туралы тұтас түсінікке ие болу;
12.5.6.3 спорт жарыстары өткізілетін жерде ережелерді, жүріс-тұрыс және қауіпсіздік ережелерін сақтау;
12.5.6.4 спорт алаңдарының мақсатын, жабдықтардың түрлерін, пайдалану ережелерін білу, спорттық іс-шараларға қатысу;
12.5.6.5 негізгі серуендеу маршруттарын құру;
12.5.6.6 ойын-сауық, спорттық іс-шараларды ұйымдастыра білу

6. Қарым-қатынас мәдениеті

6.1. Қарым-қатынастағы ұлттық мәдени құндылықтар

12.6.1.1 қоғамдық орындарда әдеп ережелерін сақтау;
12.6.1.2 қазақ халқының салт-дәстүрін, мінез-құлық мәдениетін ұстану

3-тоқсан

1. Сақталған талдағыштарды кешенді пайдалану

1.1. Қалдық көру, сипап-сезу, есту, иіс сезімдерді пайдалану

12.1.1.5 қоршаған ортаға тән дыбыстар мен иістердің көмегімен кеңістікті талдау;
12.1.1.6 практикалық бағытта бұлшықет, есту қабілетін қолдана білу;
12.1.1.7 кедергілерді тербелісті қабылдау арқылы анықтау

2. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

2.1. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

12.2.1.2 денені тік ұстап жүру және басқа да іс-қимылдар кезінде өзін-өзі бақылауды жүзеге асыру;
12.2.1.3 бүкірейіп жүрудің алдын алу үшін жаттығулар жасау;
12.2.1.4 навигациямен жүру дағдыларын меңгеру

2.2. Ақ тростьтің көмегімен жүру

12.2.2.2 өзіне Gov/kz әлеуметтік қызметтер порталынан ақ тростьты таңдау және тапсырыс беру;
12.2.2.3 ақ трость көмегімен жол жабындарын (асфальт, плитка, тас, шөп және т.б.), құлама, айналма жолдарын, ғимараттарға өту жолдарын анықтау;
12.2.2.4 ақ тростьтың көмегімен жиектастар, арықтар, бұталар, ағаштар түріндегі кедергілерді тану, олардан өте білу

4. Жабық кеңістікте бағдарлау

4.4. Сауда және ойын-сауық мекемелері

12.4.4.1 сауда, ойын-сауық орталықтарының функцияларын түсіну;
12.4.4.2 сауда ойын-сауық орталықтарындағы негізгі бағдарларды білу: қанша кіру-шығу есіктері бар, паркингке, көшеге шығу есіктері, қабаттар саны, эскалаторлардың, фуд-кордтардың, дүкендердің орналасуы;
12.4.4.3 сауда ойын-сауық мекемелерінде жақсы бағдарлау үшін айналма қозғалыспен (соның ішінде азық-түлік дүкендерінде) жүру жақсы екенін түсіну;
12.4.4.4 сауда ойын-сауық мекемелеріне бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру және маршрутты игеру;
12.4.4.5 үй-жай ішінде қозғалу кезінде тактильді жолды пайдалану;
12.4.4.6 қажет болған жағдайда көмек сұрай білу;
12.4.4.7 сауда ойын-сауық орталықтарында өздігінен бағдарлау

5. Еркін кеңістікте бағдарлау

5.1. Еркін кеңістіктің объектілері

12.5.1.1 еркін кеңістік объектілері: аудандар, шағын аудандар, магистральдар, көшелер, олардың қиылысуы, жол айрықтары, көпірлер туралы тұтас түсінікке ие болу

5.2. Топографиялық дағдыларды дамыту

12.5.2.3 зерттелген кеңістіктің үй-жайларының, маршруттарының сызбаларын жасау;
12.5.2.4 белгілі бір маршрут сызбасының презентациясын дербес өзі дайындау

5.3. Жол қозғалысы ережелері

12.5.3.3 жол-көлік оқиғасы кезіндегі жүріс-тұрыстың негізгі тактикасын білу

5.4. Көлік

12.5.4.4 негізгі маршруттардың қиылысу аялдамаларында бағдарлай білу және көліктен шығу кезінде аялдаманы анықтау;
12.5.4.5 Яндекс-такси, Убер; Индрайверді және т.б. пайдалану дағдыларына ие болу

5.5. Мен тұратын аймақ/қала

12.5.5.1 тұрғылықты аймақ туралы толық түсінікке ие болу: мен тұратын ауыл/қала, негізгі магистральдар, көшелер, елді мекен орталығы, негізгі көрнекі жерлер (саябақтар, ескерткіштер, өзен, көпірлер, білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік мақсаттағы ұйымдардың ғимараттары, дүкендер, кафелер);
12.5.5.2 тұрғылықты аймақтағы қозғалыстың негізгі маршруттарында еркін бағдарлау: мектеп, үй, көршілер, емхана;
12.5.5.3 бейтаныс жерлерде: саябақтарда, табиғатта, экскурсияларда бағдарлау кезінде таныс жерде өткен бағдарлау тәжірибесін пайдалану

5.6. Спорт және ойын-сауық

12.5.6.5 негізгі серуендеу маршруттарын құру;
12.5.6.6 ойын-сауық, спорттық іс-шараларды ұйымдастыра білу

6. Қарым-қатынас мәдениеті

6.1. Қарым-қатынастағы ұлттық мәдени құндылықтар

12.6.1.1 қазақ халқының салт-дәстүрін, мінез-құлық мәдениетін ұстану

4-тоқсан

1. Сақталған талдағыштарды кешенді пайдалану

1.1. Қалдық көру, сипап-сезу, есту, иіс сезімдерді пайдалану

12.1.1.3 көру қабілетінің жеткіліксіздігін өтеу дағдыларын меңгеру

2. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

2.1. Дұрыс жүру және денені тік ұстау

12.2.1.2 денені тік ұстап жүру және басқа да іс-қимылдар кезінде өзін-өзі бақылауды жүзеге асыру;
12.2.1.4 навигациямен жүру дағдыларын меңгеру

2.2. Ақ тростьтің көмегімен жүру

12.2.2.2 өзіне Gov/kz әлеуметтік қызметтер порталынан ақ тростьты таңдау және тапсырыс беру;
12.2.2.3 ақ трость көмегімен жол жабындарын (асфальт, плитка, тас, шөп және т.б.), құлама, айналма жолдарын, ғимараттарға өту жолдарын анықтау;
12.2.2.4 ақ тростьтың көмегімен жиектастар, арықтар, бұталар, ағаштар түріндегі кедергілерді тану, олардан өте білу

3. Алып жүрушімен бірге жүру

3.1. Ересектермен және құрдастармен бірге жүру

12.3.1.2 белгіленген пункттің негізгі бағдарларын дәл, нақты сипаттай білу;
12.3.1.4 қозғалыс кезінде бірлескен қызметті үйлестіру;
12.3.1.5 әдеп нормаларын сақтай отырып, алып жүрушімен қатынасу

4. Жабық кеңістікте бағдарлау

4.1. Денсаулық сақтау объектілері

12.4.1.1 жақын жерде орналасқан денсаулық сақтау объектілерін білу;
12.4.1.2 "карта-жол" типі бойынша емханаға / ауруханаға / дәріханаға маршрут құру;
12.4.1.3 емхана ішіндегі жүрудің негізгі маршруттарын құру: тіркеу бөлімі, дәрігерлер, талдауға арналған зертханалар, рентген және т.б.

4.2. Әлеуметтік мақсаттағы мекемелер

12.4.2.1 жақын жерде орналасқан әлеуметтік мақсаттағы объектілерді (ХҚКО, оңалту орталықтарын) білу;
12.4.2.2 ХҚКО-да қандай қызмет түрлерін алуға болатынын түсіну;
12.4.2.3 қашықтықтан анықтама алу, құжаттарды рәсімдеу үшін Egov/kz қосымшасын пайдалану;
12.4.2.4 әлеуметтік мақсаттағы объектіге бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру;

4.3. Білім беру ұйымдары

12.4.3.1 қызықтыратын білім беру ұйымдары (колледждер, ЖОО) туралы ақпаратты таба білу;
12.4.3.2 білім беру ұйымының сайтында көзі көрмейтіндер (дыбыстау) немесе нашар көретіндер (үлкейтілген қаріп) үшін бейімделуді бар болған жағдайда пайдалану;
12.4.3.3 құжаттарды қашықтықтан тапсыру үшін ұйымдардың сайттарын немесе Egov/kz қосымшасын пайдалану;
12.4.3.4 білім беру ұйымдарына бармас бұрын "карта-жол" типі бойынша маршрут құру және оған дейінгі маршрутты игеру

5. Еркін кеңістікте бағдарлау

5.1. Еркін кеңістіктің объектілері

12.5.1.2 бейтаныс жерлерде: авто-теміржол вокзалдарында, әуежайларда, сұлулық салондарында, кафелерде, мейрамханаларда, саябақтарда, табиғатта және т.б. бағдарлау кезінде алдыңғы тәжірибені проекциялау

5.2. Топографиялық дағдыларды дамыту

12.5.2.4 белгілі бір маршрут сызбасының презентациясын дербес өзі дайындау

5.3. Жол қозғалысы ережелері

12.5.3.2 жол қозғалысы ережелерін бұзғаны үшін құқықтық жауапкершілікті сезіну

5.4.Көлік

12.5.4.2 бағдарларды қолдану: жол ұзындығы, дыбыстар, аялдамалар саны, бұрылыстар, диктордың түсініктемелері

5.5. Мен тұратын аймақ/қала

12.5.5.2 тұрғылықты аймақтағы қозғалыстың негізгі маршруттарында еркін бағдарлау: мектеп, үй, көршілер, емхана;
12.5.5.3 бейтаныс жерлерде: саябақтарда, табиғатта, экскурсияларда бағдарлау кезінде таныс жерде өткен бағдарлау тәжірибесін пайдалану

5.6. Спорт және ойын-сауық

12.5.6.3 спорт жарыстары өткізілетін жерде ережелерді, жүріс-тұрыс және қауіпсіздік ережелерін сақтау

6. Қарым-қатынас мәдениеті

6.1. Қарым-қатынастағы ұлттық мәдени құндылықтар

12.6.1.1 қоғамдық орындарда әдеп ережелерін сақтау;
12.6.1.2 қазақ халқының салт-дәстүрін, мінез-құлық мәдениетін ұстану

      Ескерту:

      1) бір тоқсан ішіндегі оқыту мақсаттары сөйлеу қызметінің түрлері бойынша біріктіріледі;

      2) ұсынылған ұзақ мерзімді жоспар ұлгі ретінде, оқушылардың оқу материалды игеру қарқынына байланысты мұғалім өзгертулер енгізе алады;

      3) барлық оқу мақсаттарын концентрлік тәсілмен іске асыру ұсынылады: әрбір мақсат келесі тоқсанда кеңейтілген және/немесе күрделенген сөйлеу материалында тереңдете отырып қайталанады.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 387-қосымша

Көру қабілеті бұзылған (көрмейтін және нашар көретін) білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11-12 сыныптары үшін "Кеңістіктік бағдар" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы
(оқыту орыс тілінде жүргізілетін сыныптар үшін)

      Ескерту. Бұйрық 387-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 388-қосымша

Көру қабілеті зақымдалған (көрмейтін, нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптары үшін "Мимика және пантомимиканы дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 388-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. "Мимика және пантомимиканы дамыту" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).

      2. Бағдарлама мақсаты – адами өзара қарым-қатынас өнері туралы, өзіне деген, құрбыларына, ересек адамдарға қатысты эмоционалды-уәждемелік ұстанымдары туралы жүйелі білімді қалыптастыру; сонымен бірге тұлғалық дамуына септігін тигізетін, қоғамдағы адекватты тәртіп үшін қажетті коммуникативті дағдыларды, біліктілікті және тәжірибені меңгерту.

      3. Бағдарлама міндеттері:

      1) әңгімелесушінің эмоционалды жай-күйін қабылдауы мен өзінің сезімін білдіруін дамыту;

      2) адамға қажетті мимиканы, мәнерлі қимылдарды, жесттер мен дене қалыптарын қабылдау және өздігінен жасау біліктілігін жетілдіру;

      3) өзіндегі, әңгімелесушідегі, әдеби шағарма кейіпкеріндегі эмоциональды жай-күйін сөзбен сипаттау және олардың сыртқы көріністерін сипаттау дағдыларын дамыту;

      4) қарым-қатынасқа деген және айналадағы адамдарға қызығушылығын дамыту;

      5) өзінің тәртібі мен айналадағы адамдардың істерін сыртқы көріністері бойынша талдау арқылы өзін реттеу, өзін бақылау және адекватты бағалау іс-әрекетінің негіздерін қалыптастыру;

      6) айналадағыларға деген өзара құрмет, өзара сенім және басқаларға жан ашу сезімін дамыту;

      7) қарым-қатынастың вербалді және вербалді емес құралдарының көмегімен еркін практикалық іс-әрекетте мәдени тәртіптің қалыптасқан дағдыларын қолдану.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

      4. Айналадағы шынайлықты көру арқылы дистанты (қашықтықта) қабылдау мүмкіндігінен айрылған және орын толтыру тәсілдеріне үйретілмеген балаларда эмоциялар, мимика, жесттер мен пантомимика туралы түсініктері беріксіз, көмескі болады, мұның барлығы тұлға аралық қарым-қатынасты, кейін әлеуметтенуді де едәуір дәрежеде қиындатады, балалар өзара әрекеттесудің түрлі жағдаятында өздерін адекватсыз жиі ұстайды, оны дұрыс бағаламайды, бұл балалар арасындағы байланыстың тоқтауына немесе ұзақтығының аз болуына әкеп соғады.

      5. Бағдарлама пәннің мақсаттар жүйесімен өзара байланысы мен өзара шарттылығына негізделген тәрбиелеу мен оқытудың біртұтастығы қағидасын іске асыруды қамтамасыз етеді.

      6. Бағдарлама көру қабілеті зақымдалған білім алушының коммуникативтік, танымдық және әлеуметтік тұрғыдағы белсенділігін оның компенсаторлық мүмкіндіктерін, әдістемелік тәсілдер мен оқытудың арнайы техникалық құралдарын пайдалану арқылы дамытуға мүмкіндік береді.

      7. Көру қабілеті зақымдалған білім алушылардың сенсорлық көру депривация жағдайындағы таным іс-әрекетінің ерекшелігін ескере отырып, қарым-қатынастың вербальді және вербалсіз құралдарын дамыту процесін мақсатқа бағытталған түрде басқаруды қарастырады.

      8. "Мимика және пантомимиканы дамыту" коррекциялық пәнін оқыту көру қабілеті зақымдалған білім алушыларды әлеуметтік ортаға, белсенді тілдік ортаға барынша енгізуді, оның қимыл-қозғалыс әрекетін жетілдіруді, эмоциональді тонусын түзетуді қамтамасыз етуге,оқу іс-әрекетінің бастапқы кезеңдерін, яғни бағдар беру кезеңін, өзін бақылау мен өзін бағалау кезеңін қалыптастыруға, оқу-танымдық іс-әрекетінің түрткісін жақсартуға мүмкіндік береді.

      9. Көру қабілеті зақымдалған түлғаларды оқыту құндылыққа бағытталған, жеке тұлғаға бағытталған, іс-әрекеттік, дифференциальді және коммуникативті тұрғылар негізінде жүзеге асады.

      10. Оқытудағы құндылыққа бағытталған тәсілі – бұл белгілі құндылық тұрғысынан оқу-іс-әрекетін ұйымдастыру мен орындау, оның нәтижесін алу және қолдану тәсілі. Құндылыққа бағытталған оқу процесі білім алушы тұлғасындағы құндылықтар жүйесін мақсатты түрде қалыптастырады. Құндылық бағыттары – бұл тұлғаның өз іс-әрекетінің бағыты ретінде белгілі құндылықтарды таңдай білу қабілеті (құндылықтарда бағдарлай білуі), оларды өзіндік әлеуметтік маңызды құндылықтар ретінде ұғынып, қабылдай алуы.

      11. Жеке тұлғаға бағытталған тәсіл. Жеке тұлғаға бағытталған тәсілдеменің мақсаты оқу процесін дараландыру, білім алушы тұлғасын оқыту кезінде үйлесімді қалыптастыру мен жан-жақты дамыту, білім алушының психикалық, дене дамуының дара ерекшеліктерін ескере отырып, оның шығармашылық әлеуетін, компенсаторлық мүмкіндіктерін ескере отырып, мінез-құлқының қажеттілігі мен уәждемесін толық ашу болып табылады.

      12. Әрекеттік тәсіл. Өзінің білім алуының мақсаттарын өздігінен белгілей алуы, таным іс-әрекетінің жаңа міндеттерін өзі үшін айқындап қоюы, бағдарлау мен ұтқырлық іс-әрекетіндегі өзінің уәждемесі мен қызығушылығын дамыту, мимикада ыммен, еріксіз қалыпта, эмоциялармен еріктік әсерінен болатын экспрессивті қозғалыстарды, дене қозғалыстарды дамыту; мақсатқа жету жолын (алтернативті) өздігінен жоспарлай білуі, бағдарлау мен ұтқырлықтағы оқу және танымдық міндеттерін шешудің тиімді тәсілдерін таңдай алуы; өзінің әрекетін жоспарланған нәтижелерге сәйкестендіре білуі, нәтижеге жету барысында өзінің іс-әрекетін бақылауға алуы, ұсынылған шарт пен талаптар аясында әрекет ету тәсілдерін анықтауы, бағдарлау мен ұтқырлыққа байланысты өзгермелі жағдаятқа сәйкес өз әрекетін реттеуі, оқу міндеттерінің дұрыс орындалуы мен оны шешудегі өзінің мүмкіндіктерін бағалай алуы.

      13. Дифференциалді тәсілі балалардың психофизикалық даму деңгейіне, көру жағдайын, қабылдау тәсіліне (тактильді, көру, есту) байланысты дифференциалді тапсырмаларын пайдалануды ұйғарады және арнайы жұмыс формалары мен әдістемелерін, төлтума оқулықтарын, көрнекі құралдарын (пиктограммалар, сюжеттік суреттер), тифлотехниканы қолдануды, сынып пен топтың сыйымдылығын азайтуды және жеке-топшада оқыту әдістемелерін қамтиды.

      14 Коммуникативті тәсіл. Коммуникативті тәсілдемеге сәйкес оқу процесіне келесі дағдыларды қалыптастыруға ықпал ететін тапсырмалар кіреді:

      1) мұғаліммен, құрбыларымен ынтымақтасқан және бірлескен оқу іс-әрекетін ұйымдастыру біліктілігін қалыптастыру;

      2) балалардың жеке және топта жұмыс істеу, ұстанымдары мен қызығушылықтарын ескеру негізінде дау-дамайдың шешімін табу;

      3) өз пікірін тұжырымдау, дәлелдеу және қорғау;

      4) өз сезімін, ойын, қажеттілігін білдіру үшін, өз іс-әрекетін жоспарлау және реттеу үшін коммуникативті міндеттерге сәйкес сөйлеу тілі құралдарын саналы түрде қолдана білу дағдыларын дамыту;

      5) өз қызметін жоспарлау және реттеу.

      15. Ойын арқылы оқыту. Негізгі әдістемелік тәсілдер ретінде драматизация және театрландыру әдістері, ойын-қойылымдары қолданылады, рөлдік, жағдаяттық, жаттығу мен тренингтерде көрініс табады.

      16. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды бағдарлау мен ұтқырлық аумағында қолдану құзыреттілігін қалыптастыру мен дамыту: мультимедиялық ресурстарды пайдалану; интернеттен мәліметтер мен ақпараттарды іздеу; оқытудың белсенді түрлерін техникалық тұрғыдан қолдау үшін интерактивті тақталарды пайдалану; білім алушылармен, мұғалімдермен жұмыс істеу үшін байланыс арналары бойынша ынтымақтастық, қарым-қатынас және ақпаратпен алмасу үшін электронды байланыстарды қолдану, онлайн форумдарына, оқытудың виртуалді ортасына қатысу.

      17. Оқу іс-әрекетінің негізгі түрлері:

      1) оқу, әңгімелесу, талқылау, мазмұндау, мәнерлеп сөйлеу, талдау, көрсету, демонстрациялау;

      2) импровизация ойындары, ережелері бар ойындар, сюжетті ойындар, дидактикалық және театрланған ойындар, драматизация ойындары;

      3) қойылым үзінділерін (этюдтарды), жаттығуларды, бейнефильмдерді, миниатюраларды, пьесаларды, театрландырылған қойылымдарды көру және талдау;

      4) иллюстрацияларды, муляждарды, бедерлі портреттерді, сурет нысаналарын және сюжетті картиналарды (көру қалдығы кезінде) қарастыру және талдау;

      5) психогимнастикалық жаттығулар мен ойындар;

      6) ертегітерапия, арттерапия, музыкотерапия, кинезитерапия, креативті ойын элементтері бар ойындар;

      7) тыныстау, көру, саусақ, мимикалық гимнастикалары;

      8) жалпы моториканы дамыту үшін динамикалық үзілістер.

      18. Сабақтың құрылымдық компоненттері:

      1) 1-кезең – бұлшық ет тырысуын жою немесе олардың тонусын көтеру;

      2) 2-кезең – мимикамен, жестпен және дене қалпымен танысу;

      3) 3-кезең – бет пен дененің мәнерлі қимылдарына үйрету, іс-әрекетті вербализациялау;

      4) 4-кезең – қарым-қатынастың тілдік және тілдік емес құралдарын қойылым үзіндісіне (этюдқа), ойынға, сахналауға енгізу;

      5) 5-кезең – мимика және пантомимика арқылы эмоциональді жай-күйді, көңіл-күйді және мінездің жеке қасиеттерін түзетуге үйрету.

      19. "Мимика мен пантомимиканы дамыту" пәні бірнеше пәндерден білімді қамтитын интеграцияланған курс болып табылады: "Кеңістіктік бағдарлау" - бағдарлау мен өмірлік дағдыларды дамыту; "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" – өзіне – өзі қызмет көрсету дағдыларын пайдалану; "Түзету ырғағы", "Бейімделгіш дене шынықтыру" - қозғалысты үйлестіруді дамыту.

      20. Арнайы білім берудегі білім алушылардың "Мимика және пантомимиканы дамыту" пәні бойынша жетістіктерін бағалау сапалық-сипаттамалық, эмоционалды түрде болады (өзінің мүмкіндіктеріне дұрыс қатынас қалыптастыру) және білім алушылардың коммуникативті, мимикалық, эмоционалды және сезім дағдыларының дамуы мен қалыптасуының табысты мониторингіне негізделді.

      21. Бағдарлама бойынша оқыту нәтижелігі үш деңгейде қарастырылады және сипаттау түрінде беріледі:

      1) меңгеруге тырысады;

      2) көмекпен (ересектің, құрбысының) меңгереді;

      3) өздігінен меңгереді; жетекші құзыреттілігі бойынша.

3-тарау. "Мимика және пантомимиканы дамыту" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Мимика және пантомимиканы дамыту" пәнінің мазмұны

      22. "Мимика және пантомимиканы дамыту" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

      1) 11-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында - 34 сағатты;

      2) 12-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында - 34 сағатты құрайды.

      Пәннің оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" ҚР Білім және ғылым министрінің № 500 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы типтік оқу жоспарына сәйкес жасалды (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген).

      23. "Мимика және пантомимиканы дамыту" пәннің мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:

      1) "Психобұлшық ет аппаратын жаттықтыру";

      2) "Сезімдерді қабылдау және эмоционалдық жағдайы";

      3) "Қарым-қатынастың сөйлеу тілі және тілдік емес құралдарын практикада қолдану";

      4) "Сөйлеу тілінің интонациясын дамыту";

      5) "Мәдени тәртіп дағдыларын қалыптастыру";

      6) "Мимика және пантомимика құралдарымен көңіл-күйді және мінездің жеке қасиеттерін түзету".

      24. Курстың барлық бөлімдері өзара байланысты, бөлімдер өзара қиыстырылуы, бір-бірін өзара толықтырыла алады. Бір сабақта бөлімдер мен оқу әрекетінің түрлері үйлестіріле алады. Мысалы, "Практикада қарым-қатынастың тілдік емес құралдарын пайдалану және оларды іс-әрекетте дұрыс жасай алу біліктілігін қалыптастыру" тарауының мазмұнын "Сөйлеу тілінің мәнерлігін дамыту" тарауының элементтерімен үйлестіруге болады.

      25. "Психобұлшық ет аппаратын жаттықтыру" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:

      1) психобұлшық ет аппаратын жаттықтыру.

      26. "Сезімдерді қабылдау және эмоционалдық жағдайы" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) сезімдермен танысу;

      2) сезімдерді тану, атау, сипаттау;

      3) мимика мен пантомимиканы жаңғырту бөлімшелерін қамтиды.

      27. "Қарым-қатынастың сөйлеу тілі және тілдік емес құралдарын практикада қолдану" бөлімі төмендегі бөлімшелерді қамтиды:

      1) жесттерді, мәнерлі қимылдарды орындауға жаттығу бөлімшесін қамтиды;

      2) қылықты модельдеу.

      28. "Сөйлеу тілінің интонациясын дамыту" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:

      1) интонациямен айтуды үйрету бөлімшесін қамтиды.

      29. "Мәдени тәртіп дағдыларын қалыптастыру" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:

      1) мәдени тәртіп пен қарым-қатынастың адекватты тәсілдері бөлімшесін қамтиді.

      30. "Мимика және пантомимика құралдарымен көңіл-күйдің және мінездің жеке қасиеттерін түзету" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды:

      1) көңіл-күйді және мінездің жеке қасиеттерін түзету бөлімшесін қамтиды.

      31. 11-сыныпқа арналған "Мимика және пантомимиканы дамыту" пәнінің базалық мазмұны:

      психобұлшықетті жаттығулар:

      1) аутогенді жаттығулар мен бейне үзінділерді қолдану арқылы организмдегі мимикалық, пантомимикалық, эмоционалды процесстерді саналы түрде түзету, көркем шығармаларды, кескіндемені,муляждарды, пиктограммаларды, бедерлі портреттерді қолдану;

      2) эмоционалды жай-күйді қабылдай білуге, сәйкесінше сөйлеу мәнерімен қоса оларды мимикалық және пантомимикалық қимылдарымен жаңғыртуға үйрету:

      3) дәмелену/өкіну, ақкөңілдік/қызғаныш сияқты эмоцияларын білдіруге байланысты мимикалық, пантомимикалық қимылдарды және сөйлеу интонациясын бекіту;

      4) күлкінің (қызықты, табашыл, аяусыз, ұнамсыз, жасанды және риясыз) мазмұндық қырларын ажырату және орынды бағалау;

      5) тұлғаның мимикалық мінездемесін сипаттау және орынды бағасын беру: күшті-әлсіз, белгісіз – үйлесімді, стереотипті – жеке;

      6) мінез ерекшеліктерді, көңіл-күйді, эмоцияларды сипаттау және орынды баға беру: жағымпаздану, менсінбеушілік, тәкаппарлық, жабырқау, қайғыру, қуану, шаттану, мұңаю, жек көру, құрметтеу;

      7) көңіл-күйі мен сезімін анықтау: дәмелену/өкіну; ақкөңілдік/қызғаныш;

      8) күлкінің түрлерін ажырату: (жасанды, табиғи, жеңіл, кең);

      9) музыкалық туындының көңіл-күйін анықтау (көңілді, жалынды, мұңды, қайғылы);

      10) жүрістің түрлерін көрсету: ырғақты – ырғақтың бұзылуымен, бір қалыпты, босаң, теңселіп;

      11) сюжеттік қойылым кейіпкерлерінің қалыптасушы эмоционалдық күйін жаңғырту;

      қарым-қатынастың тілдік және тілдік емес құралдарын практикада пайдалану және оларды іс-әрекетте дұрыс жаңғырту біліктілігін қалыптастыру:

      1) белгі – ишараттарды (біреудің қабылдауына және ақпарат беруге арналған), ишарат сигналдарды (еріксіз, өздігінен және біреудің қабылдауына арналмаған), көрнекілендірілген ишараттарды (сөйлеген сөзіне сай келетін) пайдалану;

      2) өзіне сенімділік, күш ишаратын, бағалау ишаратын, жақсы көңіл-күй ишаратын, ашықтық ишаратын орынды қабылдау және көрсету;

      3) эмоционалдық күйлерді, ишараттарды, сыртқы сигнал қалыптарын тану;

      4) көркем шығарма кейіпкерлерінің эмоционалдық күйін сахналау, драмаландыру әдістерін қолдану;

      5) ым-ишараларды формальды-динамикалық ерекшеліктері бойынша бағалау (әңгімелесушінің қашықтығына байланысты орынды амплитуданы пайдалану және ишараттарды таңдау: жақын қашықтықта – саусақтарды ғана бүгу, қашықтық ұлғайғанда – қолмен шынтақтан қозғалыс жасау, мұнда амплитуда жарты метрге дейін жетеді);

      6) белгілі жағдайдағы жүріс-тұрысты модельдеу: дәмеленуді, өкінуді, ақкөңілдікті, қызғанышты орынды білдіру;

      7) педагогтың, кітапханашының, аспаздың кәсіби қызметіне байланысты әрекеттерді жасап көру;

      8) психотерапевттік бағыттағы этюдтер мен ойындарды ойнату: "Бұл-мен", "Өзім туралы айтамын", "Менің әлемім";

      9) қарым-қатынастың пәндік-әрекеттік құралдарын пайдалану: қарым-қатынас үшін қозғалыстық және заттық қозғалыстар, қалыптарды пайдалану, жақындату, алыстату, заттарды ұсыну, басқа адамды өзіне тарту, итеру, қарсылықты, байланысқа шығудан жалтару немесе кері жағдайды, байланысқа шығуды қалауды білдіретін қалыптар;

      10) би қозғалыстарын жасау, билеу, жарқын, икемді бейнені жасау;

      сөйлеу тілінің интонациясын дамыту:

      1) адамның дауыс ырғағын беру және ағымдағы жағдайын көрсету;

      2) көпшілік алдында сөз сөйлеу кезінде басқа адамның эмоционалдық күйін дауыс ырғағын және үнін анықтай білу;

      3) мысалдың, өлеңнің кейіпкерін сөйлеу интонациясы арқылы кейіпкерін анықтау;

      мәдени тәртіп дағдыларын қалыптастыру:

      1) қарым-қатынасты әрқайсысы қызметтің объектісі және субъектісі болатын әріптестердің ерекше өзара байланысы ретінде түсіну;

      2) жаттық сезімін еңсеру, аралас ұжымдарда тұлғааралық қарым-қатынас процестің қиындығын еңсеру;

      мимика және пантомимика құралдары мен көңіл-күйдің және мінездің жеке қасиеттерін түзету:

      1) адамның көңіл-күйін жүрісі, мүсіні, ишараттары арқылы анықтау;

      2) актерлік еркіндік жағдайына жету, белгілі бір әдеби сюжетті этюдті, суырып салмалық әдіспен ойната білу;

      3) эмоцияларыңызды басқару қабілетін бекіту.

      32. 12-сыныпқа арналған "Мимика және пантомимиканы дамыту" пәнінің базалық мазмұны:

      психобұлшық ет аппаратын жаттықтыру:

      1) жүріс-тұрысты, сезімді, көңіл-күйді, эмоцияларды саналы түрде түзету;

      2) дене қозғалысының жекелеген қимылдарын, еріннің жеңіл дірілінің шағын микро белгілерін түсіну;

      3) жүріс-тұрысты, сезімді, эмоцияларды саналы түрде түзету мақсатында бет бұлшықеттерінің жағдайын басқару;

      4) өз эмоцияңды ажырату және олардың не себепті туындап, қандай әсерден өзгеретінін түсіну, өз эмоционалдық күйіңді басқару;

      5) эмоционалды жай-күйді қабылдай білуге, сәйкесінше сөйлеу мәнерімен қоса оларды мимикалық және пантомимикалық қимылдарымен жаңғыртуға үйрету;

      мимикалық, пантомимикалық қозғалыстарды, эмоцияны білдірумен байланысты сөйлеу интонацияларын бекіту:

      1) зәрлілік, келеке, кейігіштік, ұнату, сүйсіну, елігушілік, ұмтылғыштық, түсінбестік, абыржу;

      2) берілген эмоцияларды бағдарламалық көркем туындылардың материалдарынан анықтау және таныс туындылардан мәні бойынша қарама-қарсы эмоцияларды сипаттау;

      3) берілген эмоцияға миниатюра, композиция құру;

      4) эмоцияларды олардың суретте, фотода, портретте бейнеленуі бойынша сипаттау және бағалау;

      5) театрландырылған миниатюраларды, сюжеттік-рөлдік ойындарды, тұрмыстық миниатюраларды ойнауда жаттығуларды қолдану;

      6) тілдік және тілдік емес қарым-қатынас құралдарын қолдану;

      7) эмоционалды жағдайды берумен байланысты өмірлік жағдайларды модельдеу;

      8) ишарат түрлерін ажырату және тиісті баға беру (ырғақты, эмоционалдық, нұсқауыштық, бейнелі, символдық, көрнекі, бейімдеуіш ишараттары, "паразит" ишараттары, тиым салатын, ескертетін, қорғаныс ишараттары, зерігу, үрей, сенім ишараттары);

      9) формальды-динамикалық ерекшеліктері (саны) және мазмұны бойынша бағалау және ишараттарын жасау;

      10) театр түрлерін ажырату: едендегі театр, үстел театры, көлеңкелі театр;

      11) ұжымдық шығармашылық дағдыларын меңгеру, ансамбль шарттарын сақтау, қисынды және өзара шартталған қарым-қатынас жасай білу;

      сөйлеу тілінің интонациясын дамыту:

      1) қуаныш/қамығу, тарту/итеру, жігерлендіру/қынжылту, ренжу/қорлаудың интонациялық боямасын бекіту;

      2) сезімдерді, эмоционалды күйді, қуанышты, қайғы-қасіретті, тартымдылықты, ренішті, жігерлендіруді, қайғы-қасіретті, ренішті, қорлауды жеткізуде жаттығуларды қолдану;

      3) өз сөзінде интонацияны, экспрессивті үзілістерді, дауысты жоғарылату немесе төмендету, семантикалық стрессті қолдануға арналған жаттығулар;

      4) театр және ойын іс-әрекеті процесінде диалогтік сөйлеуді қолдану;

      мимика пантомимикасы арқылы мәдени мінез-құлық дағдыларын қалыптастыру:

      1) театрда мәдени жүріп-тұру дағдыларын меңгеру, сахнада болып жатқан нәрселерге орынды пікір білдіру;

      2) белгілі сигналдарды саналы түрде беру үшін еркін экспрессивтік қозғалыстарды пайдалану: сөйлеу барысындағы көрнекілік ретінде көз қысу, сыпайы назар салу, грим, мысқылдаған бет әлпеті, көрнекі сөйлеу;

      мимика және пантомимика құралдары мен көңіл-күйдің және мінездің жеке қасиеттерін түзету:

      1) берілген эмоцияға өз сезімін сипаттай білу: менің әңгімелесуші адамға деген көзқарасым қандай;

      2) теріс мінез ерекшеліктеріне, эмоциялардың өзгермелілігіне моральдық баға беру;

      3) басқа адамға ұнатпау сезімін баса білу және оны орынды білдіру;

      4) тұлғаның әлеуметтік ортада туындайтын мінезіне баға беру (сараңдық, мейірімділік, адалдық, өкінушілік, опық жеу, мойынсыну, енжарлық, өзін-өзі дәріптеу).

Параграф 2. Оқыту мақсаттарының жүйесі

      33. Оқыту мақсаттарын ыңғайлы қолдану үшін және мониторинг жүргізу үшін Бағдарламаға код енгізілген. Кодтағы бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлімі мен бөлімшені, төртінші сан оқыту мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалға, 11.2.1.1 кодында: "11" - сынып, "2.1" - бөлімше, "1" - оқыту мақсатының нумерациясы.

      34. Оқыту мақсаттары бойынша күтілетін нәтижелер:

      1) "Психобұлшық ет аппаратын жаттықтыру" бөлімі:

      1-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

1.1. Психобұлшық ет аппаратын жаттықтыру

11.1.1.1 жүріс-тұрысты, сезімді, эмоцияларды саналы түрде түзету мақсатында аутогенді психобұлшықетті жаттығу жасау дағдыларын игеру;
11.1.1.2 әдеби туындыларды ойнатуға арналған қолданбалы материалды пайдалану (суреттер, көрнекіліктер) (қалдық көру қабілеті бар оқушыларға арналған);
11.1.1.3 экспрессивті-мимикалық әрекеттер жасау: күлімсіреу, көзқарас, қол мен дененің мәнерлі қозғалыстары, мәнерлі леп білдіру

12.1.1.1 жүріс-тұрысты, сезімді, көңіл-күйді, эмоцияларды саналы түрде түзету;
12.1.1.2 дене қозғалысының жекелеген қимылдарын, еріннің жеңіл дірілінің шағын микро белгілерін түсіну;
12.1.1.3 жүріс-тұрысты, сезімді, эмоцияларды саналы түрде түзету мақсатында бет бұлшықеттерінің жағдайын басқару;
12.1.1.4 өз эмоцияңды ажырату және олардың не себепті туындап, қандай әсерден өзгеретінін түсіну, өз эмоционалдық күйіңді басқару

      2) "Сезімдерді қабылдау және эмоционалдық жағдайы" бөлімі:

      2-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

2.1. Сезімдермен танысу

11.2.1.1 Мінез ерекшелігінің, эмоциялардың түрлерін ажырату: дәмелену/өкіну, ақкөңілдік/қызғаныш;
11.2.1.2 Күлкінің (қызықты, табашыл, аяусыз, ұнамсыз, жасанды және риясыз) мазмұндық қырларын ажырату және орынды бағалау

12.2.1.1 Мінез ерекшелігінің, эмоциялардың түрлерін ажырату: зәрлілік/ келеке/ кейігіштік; ұнату/ сүйсіну/ елігушілік/ ұмтылғыштық; түсінбестік/ абыржу;
12.2.1.2 эмоционалдық күйін жаңғырту арқылы сюжеттік картиналардың кейіпкерлерінің мимикасын, тұрыстары мен ишарат мағынасын түсіну

2.2. Сезімдерді тану, атау, сипаттау

11.2.2.1 тұлғаның мимикалық мінездемесін сипаттау және орынды бағасын беру: күшті-әлсіз, белгісіз-үйлесімді, стереотипті-жеке;
11.2.2.2 мінез ерекшеліктерді, көңіл-күйді, эмоцияларды сипаттау және орынды баға беру: жағымпаздану, менсінбеушілік, тәкаппарлық, жабырқау, қайғыру, қуану, шаттану, мұңаю, жек көру, құрметтеу;
11.2.2.3 көңіл-күйі мен сезімін анықтау: дәмелену/ өкіну; ақкөңілдік/қызғаныш;
11.2.2.4 күлкінің түрлерін ажырату: (жасанды, табиғи, жеңіл, кең);
11.2.2.5 музыкалық туындының көңіл-күйін анықтау (көңілді, жалынды, мұңды, қайғылы)

12.2.2.1 берілген эмоцияларды бағдарламалық көркем туындылардың материалдарынан анықтау және таныс туындылардан мәні бойынша қарама-қарсы эмоцияларды сипаттау;
12.2.2.2 эмоционалдық күйін, сезімін ажырату: зәрлілік/ келеке/ кейігіштік, ұнату/ сүйсіну, қызығушылық/ ұмтылғыштық, түсінбестік/ абыржу;
12.2.2.3 театрландырылған композицияны, пьесаны қарау кезінде кейіпкерлердің эмоционалдық күйін бағалау;
12.2.2.4 берілген эмоцияға миниатюра, композиция құру;
12.2.2.5 эмоцияларды олардың суретте, фотода, портретте бейнеленуі бойынша сипаттау және бағалау;
12.2.2.6 айналасындағылардың эмоционалдық күйін байқау, олардың айқын көріністерін ұғыну;
12.2.2.7 белгілі сезімдер үйлесіміне миниатюра қою;
12.2.2.8 суретшінің эмоционалдық күйін картинасының түс үйлесімі бойынша анықтау;
12.2.2.9 әдеби кейіпкерлердің мінез-құлқын түрлі мінез-құлықтармен модельдеу (мейірімді/ашулы, көңілді/ мұңлы);
12.2.2.10 театрландырылған миниатюра және сюжеттік-рөлдік ойын кезінде кейіпкерлердің эмоционалдық күйін бағалау;
12.2.2.11 сахналық бейне дағдыларын игеру: қиялдағы және шын өмірдегі заттармен ойнау;
12.2.2.12 айналасындағылардың эмоционалдық күйін анықтау, олардың айқын көріністерін ұғыну

2.3. Мимика мен пантомимиканы жаңғырту

11.2.3.1 жүрістің түрлерін көрсету: ырғақты – ырғақтың бұзылуымен, бір қалыпты, босаң, теңселіп;
11.2.3.2 дәмелену-өкіну, келеке қылу – қулану, ақкөңілдік-қызғану сезімдерінің мимикамен және ишаратын модельдеу;
11.2.3.3 мүсін үшін жауап беретін бұлшықеттерді жаттықтырады;
11.2.3.4 ишаратты, тұрысты, мимиканы, пантомимиканы драматизациялау ойындарын жүргізу;
11.2.3.5 сюжеттік қойылым кейіпкерлерінің қалыптасушы эмоционалдық күйін жаңғырту (пішінді көру болған жағдайда)

12.2.3.1 мінез ерекшеліктерін, эмоцияларды, сезімдерді беру: қулану, келеке қылу, зәрлілік, сүйсіну, ынталы, мысқыл, абыржу;
12.2.3.2 сезімдерді бере отырып, берілген эмоциялармен этюдтерді ойнату: зәрлілік, келеке, кейігіштік, ұнату, сүйсіну, ынтығу, албырттық, түсінбестік, абыржу;
12.2.3.3 дененің пластикасын, қозғалыс бағдарларын, иілгіштігін түзету;
12.2.3.4 жүрістің түрлерін көрсету: тырпылдату, "салбыраңқы" жүріс, жылдам- баяу, ауыр салмақты "тәкаппар", "кірбіңдеу", шалыну, кідіру;
12.2.3.5 мінез ерекшеліктерін, эмоцияларды, сезімдерді түзету: келеке, зәрлілік, сүйсіну, ынтығу;
12.2.3.6 сезімдерді бере отырып, берілген эмоцияда этюдтарді ойнату: мысқылдау, қулану, зәрлілік, келеке ету, кейігіштік, ұнату, сүйсіну, ынтығу, албырттық, түсінбестік, абыржу;
12.2.3.7 өмірден алынған материалдар қолданылатын тұрмыстық сахна миниатюраларын ойнату, мимика арқылы сенімділікті, еркіндікті, батылдықты көрсету;
12.2.3.8 басқа адамның эмоционалдық күйін пантомимикалық қозғалыстар арқылы білдіру (таспен жүріп өтеуге қорықпаймын)

      3) "Қарым-қатынастың сөйлеу тілі және тілдік емес құралдарын практикада қолдану" бөлімі:

      3-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

3.1.
Ишараттарды, мәнерлі қимылдарды орындауға жаттығу

11.3.1.1 белгі –ишараттарды (біреудің қабылдауына және ақпарат беруге арналған), ишарат сигналды (еріксіз, өздігінен және біреудің қабылдауына арналмаған), көрнекілендірілген ишараттарды (сөйлеген сөзіне сай келетін) пайдалану;
11.3.1.2 өзіне сенімділік, күш ишаратын, бағалау ишаратын, жақсы көңіл-күй ишаратын, ашықтық ишаратын орынды қабылдау және көрсету;
11.3.1.3 эмоционалдық күйлерді, ишараттарды, сыртқы сигнал қалыптарын тану;
11.3.1.4 саусақтармен бедерлі нүктелерді, штрихтарды, сызықтарды оқу, атау және сипаттау (қалдық көру қабілеті бар оқушыларға арналған);
11.3.1.5 көркем шығарма кейіпкерлерінің эмоционалдық күйін театрландыру, драмалық әдістерін қолдану;
11.3.1.6 формалды динамикалық ерекшеліктер бойынша ишараттарды бағалау (қарқын, амплитуда);
11.3.1.7 әңгімелесушінің қашықтығына байланысты орынды амплитуданы пайдалану және ишараттарды таңдау: жақын қашықтықта – саусақтарды ғана бүгу, қашықтық ұлғайғанда – қолмен шынтақтан қозғалыс жасау, мұнда амплитуда жарты метрге дейін жетеді)

12.3.1.1 ишарат түрлерін ажырату және тиісті баға беру (ырғақты, эмоционалдық, нұсқауыштық, бейнелі, символдық, көрнекі, бейімдеуіш ишараттары , "паразит" ишараттары, тиым салатын, ескертетін, қорғаныс ишараттары, зерігу, үрей, сенім ишараттары);
12.3.1.2 формальды динамикалық ерекшеліктер (саны) және мазмұны бойынша бағалау және ишараттарын жасау;
12.3.1.3 табиғи құбылыстарды елестете отырып, пантомимикалық этюдтарді жасау (жел, тыныштық, жаңбыр, дауыл);
12.3.1.4 жоқ затпен әрекеттерді жасау: сырнай, сыбызғыда ойнау;
12.3.1.5 жиі кездесетін өмірлік жағдайларда диалог жүргізу дағддыларын қолдану;
12.3.1.6 бас қозғалыстарын орындау: болымды бас изеу, теріс бұрылу, мінеуші тербеліс, бастың сөйлеушіге қарай бағытталуы (қалдық көру қабілеті бар оқушыларға)

3.2. Қылықты модельдеу

11.3.2.1 белгілі жағдайдағы жүріс-тұрысты модельдеу: дәмеленуді, өкінуді, ақкөңілдікті, қызғанышты орынды білдіру;
11.3.2.2 педагогтың, кітапханашының, аспаздың кәсіби қызметіне байланысты әрекеттерді жасап көру;
11.3.2.3 психотерапевтік бағыттағы этюдтар мен ойындарды ойнату: "Бұл-мен", "Өзім туралы айтамын", "Менің әлемім";
11.3.2.4 қарым-қатынастың пәндік-әрекеттік құралдарын пайдалану: қарым-қатынас үшін қозғалыстық және заттық қозғалыстар, қалыптарды пайдалану, жақындату, алыстату, заттарды ұсыну, басқа адамды өзіне тарту, итеру, қарсылықты, байланысқа шығудан жалтару немесе кері жағдайды, байланысқа шығуды қалауды білдіретін қалыптар;
11.3.2.5 би қозғалыстарын жасау, билеу, жарқын, икемді бейнені жасау

12.3.2.1 театрдың түрлерін атау: едендегі театр, үстел үстіндегі театр, көлеңкелер театры;
12.3.2.2 сюжеттік қойылымдар тақырыбына импровизация жасау, өзің шығарған хикаяларды ойлап табу;
12.3.2.3 ұжымдық шығармашылық дағдыларын игеру, ансамбль талаптарын сақтау, қисынды және өзара шартталған қарым-қатынас жасай білу;
12.3.2.4 мәнерлі қарым-қатынас құралдарын пайдалана отырып, еркін практикалық әрекетте мәдени қарым-қатынас жасау;
12.3.2.5 эмоционалдық бояулы сезімнің күйін модельдеу
(масаттану, ұялу, сенімділік, қымсыну, шаттану, мұңаю, таңдану)

      4) "Сөйлеу тілінің интонациясын дамыту" бөлімі:

      4-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

4.1. Сөйлеу тілінің интонациясын дамыту

11.4.1.1 адамның дауыс ырғағын беру және ағымдағы жағдайын көрсету;
11.4.1.2 көпшілік алдында сөз сөйлеу кезінде басқа адамның эмоционалдық күйін дауыс ырғағын және үнін анықтай білу;
11.4.1.3 мысалдың, өлеңнің кейіпкерін сөйлеу интонациясы арқылы кейіпкерін анықтау
(қалдық көру қабілеті бар оқушылар үшін)

12.4.1.1 қуаныш/ қамығу, тарту/ итеру, жігерлендіру/ қынжылту, ренжу/ қорлаудың интонациялық боямасын анықтау;
12.4.1.2 өз сөйлеуінде интонацияны, мәнерлі кідірістерді пайдалану, дауысты азайту немесе көтеру, мағыналық екпінді пайдалану;
12.4.1.3 сөзбен ынталандыру бойынша сезімдердің, эмоционалдық күйдің реңктерін білдіру: мысқыл, түсінбестік, келемеждеу, зәрлі, ынтызарлықпен;
12.4.1.4 азайған ишаратпен сөйлеу кезінде эмоционалды бояулы сөйлеуді пайдалану
(пішінді көру қабілеті бар, зағип балалар);
12.4.1.5 сахналық ойнату қызметінде диалогтық сөйлесуді пайдалану

      5) "Мәдени тәртіп дағдыларын қалыптастыру" бөлімі:

      5-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

5.1. Мәдени тәртіп пен қарым-қатынастың адекватты тәсілдері

11.5.1.1 қарым-қатынасты әрқайсысы қызметтің объектісі және субъектісі болатын әріптестердің ерекше өзара байланысы ретінде түсіну;
11.5.1.2 жаттық сезімін еңсеру, аралас ұжымдарда тұлғааралық қарым-қатынас процестің қиындығын еңсеру (қалдық көру қабілеті бар балалар, зағип балалар)

12.5.1.1 театрда мәдени жүріп-тұру дағдыларын меңгеру, сахнада болып жатқанға орынды пікір білдіру;
12.5.1.2 белгілі сигналдарды саналы түрде беру үшін еркін экспрессивтік қозғалыстарды пайдалану: сөйлеу барысындағы көрнекілік ретінде көз қысу, сыпайы назар салу, бет-аузын қисайту, мысқылдаған бет әлпеті;
12.5.1.3 микро және макро әлеумет ішінде зәрлілік, кейігіштік, келемеждеу сезімдерін еңсере білу;
12.5.1.4 өзінің бейвербалды мінез-құлқын талдау және баға бере білу

      6) "Мимика және пантомимика құралдарымен көңіл-күйдің және мінездің жеке қасиеттерін түзету" бөлімі:

      6-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

6.1. Көңіл-күйдің және мінездің жеке қасиеттерін түзету

11.6.1.1 адамның көңіл-күйін жүрісің, мүсінің, ишараттары арқылы анықтау;
11.6.1.2 актерлік еркіндік жағдайына жету, белгілі бір әдеби сюжетті этюдті, суырып салмалық әдіспен ойната білу

12.6.1.1 берілген эмоцияға өз сезімін сипаттай білу: мен әңгімелесуші адамға деген көзқарасым қандай; кімді бағалаймын, құрметтеймін;
12.6.1.2 теріс мінез ерекшеліктеріне моральдық баға беру, оларды эмоциямен ойнатып шығу;
12.6.1.3 басқа адамға ұнатпау сезімін баса білу және оны орынды білдіру;
12.6.1.4 тұлғаның әлеуметтік ортада туындайтын мінезіне баға беру (сараңдық, мейірімділік, адалдық, өкінушілік, опық жеу, мойынсыну, енжарлық, өзін-өзі дәріптеу)

      35. Осы Бағдарлама көру қабілеті зақымдалған (көрмейтін, нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 11-12 сыныптары үшін "Мимика және пантомимиканы дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспары негізінде осы Бағдарламаның қосымшасына сәйкес жүзеге асырылады. Ұзақ мерзімді жоспарда сыныптар бойынша әр бөлімде қамтылатын оқу мақсаттарының көлемі белгіленген.

      36. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.

Параграф 3. Көру қабілеті зақымдалған (көрмейтін, нашар көретін) білім алушыларға арналған негізгі орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптары үшін "Мимика және пантомимиканы дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар

      1) 11-сынып:

      1-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1-тоқсан

1. "Психобұл шық ет аппаратын жаттықтыру"

1.1. Психобұлшық ет аппаратын жаттықтыру

11.1.1.1 жүріс-тұрысты, сезімді, эмоцияларды саналы түрде түзету мақсатында аутогенді психобұлшықетті жаттығу жасау дағдыларын игеру;
11.1.1.2 әдеби туындыларды ойнатуға арналған қолданбалы материалды пайдалану (суреттер, көрнекіліктер) (қалдық көру қабілеті бар оқушыларға арналған)

2. "Сезімдерді қабылдау және эмоционалдық жағдайы"

2.1. Сезімдермен танысу

11.2.1.1 Мінез ерекшелігінің, эмоциялардың түрлерін ажырату: дәмелену/өкіну, ақкөңілдік/қызғаныш;
11.2.1.2 Күлкінің (қызықты, табашыл, аяусыз, ұнамсыз, жасанды және риясыз) мазмұндық қырларын ажырату және орынды бағалау

2.2. Сезімдерді тану, атау, сипаттау

11.2.2.1 тұлғаның мимикалық мінездемесін сипаттау және орынды бағасын беру: күшті-әлсіз, белгісіз –үйлесімді, стереотипті –жеке;
11.2.2.2 мінез ерекшеліктерді, көңіл-күйді, эмоцияларды сипаттау және орынды баға беру: жағымпаздану, менсінбеушілік, тәкаппарлық, жабырқау, қайғыру, қуану, шаттану, мұңаю, жек көру, құрметтеу;
11.2.2.3 көңіл-күйі мен сезімін анықтау: дәмелену/өкіну; ақкөңілдік/қызғаныш;
11.2.2.4 күлкінің түрлерін ажырату: (жасанды, табиғи, жеңіл, кең)

2.3. Мимика мен пантомимиканы жаңғырту

11.2.3.1 жүрістің түрлерін көрсету: ырғақты – ырғақтың бұзылуымен, бір қалыпты, босаң, теңселіп;
11.2.3.2 дәмелену-өкіну, келеке қылу – қулану, ақкөңілдік-қызғану сезімдерінің мимикамен және ишаратын модельдеу;
11.2.3.3 мүсін үшін жауап беретін бұлшықеттерді жаттықтырады

2-тоқсан

2. "Сезімдерді қабылдау және эмоционалдық жағдайы"

2.2. Сезімдерді тану, атау, сипаттау

11.2.2.5 музыкалық туындының көңіл-күйін анықтау (көңілді, жалынды, мұңды, қайғылы)

2.3. Мимика мен пантомимиканы жаңғырту

11.2.3.4 ишаратты, тұрысты, мимиканы, пантомимиканы драматизациялау ойындарын жүргізу

3. "Қарым-қатынастың сөйлеу тілі және тілдік емес құралдарын практикада қолдану"

3.1. Ишараттарды, мәнерлі қимылдарды орындауға жаттығу

11.3.1.1 белгі –ишараттарды (біреудің қабылдауына және ақпарат беруге арналған), ишарат сигналды (еріксіз, өздігінен және біреудің қабылдауына арналмаған), көрнекілендірілген ишараттарды (сөйлеген сөзіне сай келетін) пайдалану;
11.3.1.2 өзіне сенімділік, күш ишаратын, бағалау ишаратын, жақсы көңіл-күй ишаратын, ашықтық ишаратын орынды қабылдау және көрсету;
11.3.1.3 эмоционалдық күйлерді, ишараттарды, сыртқы сигнал қалыптарын тану;
11.3.1.4 саусақтармен бедерлі нүктелерді, штрихтарды, сызықтарды оқу, атау және сипаттау (қалдық көру қабілеті бар оқушыларға арналған)

3.2. Қылықты модельдеу

11.3.2.1 белгілі жағдайдағы жүріс-тұрысты модельдеу: дәмеленуді, өкінуді, ақкөңілдікті, қызғанышты орынды білдіру;
11.3.2.2 педагогтың, кітапханашының, аспаздың кәсіби қызметіне байланысты әрекеттерді жасап көру

4. "Сөйлеу тілінің интонациясын дамыту"

4.1. Интонациямен айтуды үйрету

11.4.1.1 адамның дауыс ырғағын беру және ағымдағы жағдайын көрсету;
11.4.1.2 көпшілік алдында сөз сөйлеу кезінде басқа адамның эмоционалдық күйін дауыс ырғағын және үнін анықтай білу

3-тоқсан

2. "Сезімдерді қабылдау және эмоционалдық жағдайы"

2.3. Мимика мен пантомимиканы жаңғырту

11.2.3.5 сюжеттік қойылым кейіпкерлерінің қалыптасушы эмоционалдық күйін жаңғырту (пішінді көру болған жағдайда)

3. "Қарым-қатынастың сөйлеу тілі және тілдік емес құралдарын практикада қолдану"

3.1. Ишараттарды, мәнерлі қимылдарды орындауға жаттығу

11.3.1.5 көркем шығарма кейіпкерлерінің эмоционалдық күйін сахналау, драмалық әдістерін қолдану;
11.3.1.6 формалды динамикалық ерекшеліктер бойынша ишараттарды бағалау
(қарқын, амплитуда);
11.3.1.7 әңгімелесушінің қашықтығына байланысты орынды амплитуданы пайдалану және ишараттарды таңдау: жақын қашықтықта – саусақтарды ғана бүгу, қашықтық ұлғайғанда – қолмен шынтақтан қозғалыс жасау, мұнда амплитуда жарты метрге дейін жетеді)

3.2. Қылықты модельдеу

11.3.2.3 психотерапевтік бағыттағы этюдтар мен ойындарды ойнату: "Бұл-мен", "Өзім туралы айтамын", "Менің әлемім"

4. "Сөйлеу тілінің интонациясын дамыту"

4.1. Интонация мен айтуды үйрету

11.4.1.3 мысалдың, өлеңнің кейіпкерін сөйлеу интонациясы арқылы кейіпкерін анықтау (қалдық көру қабілеті бар оқушылар үшін)

5. "Мәдени тәртіп дағдыларын қалыптастыру"

5.1. Мәдени тәртіп пен қарым-қатынастың адекватты тәсілдері

11.5.1.1 қарым-қатынасты әрқайсысы қызметтің объектісі және субъектісі болатын әріптестердің ерекше өзара байланысы ретінде түсіну

4-тоқсан

1. "Психобұл шық ет аппаратын жаттықтыру"

1.1. Психобұлшық ет аппаратын жаттықтыру

11.1.1.3 экспрессивті-мимикалық әрекеттер жасау: күлімсіреу, көзқарас, қол мен дененің мәнерлі қозғалыстары, мәнерлі леп білдіру

3. "Қарым-қатынастың сөйлеу тілі және тілдік емес құралдарын практикада қолдану"

3.2. Қылықты модельдеу

11.3.2.4 қарым-қатынастың пәндік-әрекеттік құралдарын пайдалану: қарым-қатынас үшін қозғалыстық және заттық қозғалыстар, қалыптарды пайдалану, жақындату, алыстату, заттарды ұсыну, басқа адамды өзіне тарту, итеру, қарсылықты, байланысқа шығудан жалтару немесе кері жағдайды, байланысқа шығуды қалауды білдіретін қалыптар;
11.3.2.5 би қозғалыстарын жасау, билеу, жарқын, икемді бейнені жасау

5."Мәдени тәртіп дағдыларын қалыптастыру"

5.1. Мәдени тәртіп пен қарым-қатынастың адекватты тәсілдері

11.5.1.2 жаттық сезімін еңсеру, аралас ұжымдарда тұлғааралық қарым-қатынас процестің қиындығын еңсеру (қалдық көру қабілеті бар балалар, зағип балалар)

6. "Мимика және пантомимика құралдарымен көңіл-күйдің және мінездің жеке қасиеттерін түзету"

6.1. Көңіл-күйді және мінездің жеке қасиеттерін түзету

11.6.1.1 адамның көңіл-күйін жүрісі, мүсіні, ишараттары арқылы анықтау;
11.6.1.2 актерлік еркіндік жағдайына жету, белгілі бір әдеби сюжетті этюдті, суырып салмалық әдіспен ойната білу

      2) 12-сынып:

      2-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1-тоқсан

1. "Психобұл шық ет аппаратын жаттықтыру"

1.1. Психобұлшық ет аппаратын жаттықтыру

12.1.1.1 жүріс-тұрысты, сезімді, көңіл-күйді, эмоцияларды саналы түрде түзету;
12.1.1.2 дене қозғалысының жекелеген қимылдарын, еріннің жеңіл дірілінің шағын микро белгілерін түсіну

2. "Сезімдерді қабылдау және эмоционалдық жағдайы"

2.1. Сезімдермен танысу

12.2.1.1 Мінез ерекшелігінің, эмоциялардың түрлерін ажырату: зәрлілік/ келеке/ кейігіштік; ұнату/ сүйсіну/елігушілік/ ұмтылғыштық; түсінбестік/ абыржу;
12.2.1.2 эмоционалдық күйін жаңғырту арқылы сюжеттік картиналардың кейіпкерлерінің мимикасын, тұрыстары мен ишарат мағынасын түсіну

2.2. Сезімдерді тану, атау, сипаттау

12.2.2.1 берілген эмоцияларды бағдарламалық көркем туындылардың материалдарынан анықтау және таныс туындылардан мәні бойынша қарама-қарсы эмоцияларды сипаттау;
12.2.2.2 эмоционалдық күйін, сезімін ажырату: зәрлілік/ келеке/ кейігіштік, ұнату/ сүйсіну, қызығушылық/ ұмтылғыштық, түсінбестік/ абыржу;
12.2.2.3 театрландырылған композицияны, пьесаны қарау кезінде кейіпкерлердің эмоционалдық күйін бағалау;
12.2.2.4 берілген эмоцияға миниатюра, композиция құру;
12.2.2.5 эмоцияларды олардың суретте, фотода, портретте бейнеленуі бойынша сипаттау және бағалау

2.3. Мимика мен пантомимиканы жаңғырту

12.2.3.1 мінез ерекшеліктерін, эмоцияларды, сезімдерді беру: қулану, келеке қылу, зәрлілік, сүйсіну, ынтығу, мысқыл, абыржу;
12.2.3.2 сезімдерді бере отырып, берілген эмоциялармен этюдтерді ойнату: зәрлілік, келеке, кейігіштік, ұнату, сүйсіну, ынтығу, албырттық, түсінбестік, абыржу;
12.2.3.3 дененің пластикасын, қозғалыс бағдарларын, иілгіштігін түзету

2-тоқсан

2. "Сезімдерді қабылдау және эмоционалдық жағдайы"

2.2. Сезімдерді тану, атау, сипаттау

12.2.2.6 айналасындағылардың эмоционалдық күйін байқау, олардың айқын көріністерін ұғыну;
12.2.2.7 белгілі сезімдер үйлесіміне миниатюра қою;
12.2.2.8 суретшінің эмоционалдық күйін картинасының түс үйлесімі бойынша анықтау

2.3. Мимика мен пантомимиканы жаңғырту

12.2.3.4 жүрістің түрлерін көрсету: тырпылдату, "салбыраңқы" жүріс, жылдам- баяу, ауыр салмақты "тәкаппар", "кірбіңдеу", шалыну, кідіру;
12.2.3.5 мінез ерекшеліктерін, эмоцияларды, сезімдерді түзету: келеке, зәрлілік, сүйсіну, ынтығу;
12.2.3.6 сезімдерді бере отырып, берілген эмоцияда этюдтерді ойнату: мысқылдау, қулану, зәрлілік, келеке ету, кейігіштік, ұнату, сүйсіну, ынтығу, албырттық, түсінбестік, абыржу;
12.2.3.7 өмірден алынған материалдар қолданылатын тұрмыстық сахна миниатюраларын ойнату, мимика арқылы сенімділікті, еркіндікті, батылдықты көрсету;
12.2.3.8 басқа адамның эмоционалдық күйін пантомимикалық қозғалыстар арқылы білдіру (таспен жүрі өтеуге қорықпаймын)

3. "Қарым-қатынастың сөйлеу тілі және тілдік емес құралдарын практикада қолдану"

3.1. Жесттерді, мәнерлі қимылдарды орындауға жаттығу

12.3.1.1 ишарат түрлерін ажырату және тиісті баға беру (ырғақты, эмоционалдық, нұсқауыштық, бейнелі, символдық, көрнекі, бейімдеуіш ишараттары, "паразит" ишараттары, тиым салатын, ескертетін, қорғаныс ишараттары, зерігу, үрей, сенім ишараттары);
12.3.1.2 формальды динамикалық ерекшеліктер (саны) және мазмұны бойынша бағалау және ишараттарын жасау

3.2. Қылықты модельдеу

12.3.2.1 театрдың түрлерін атау: едендегі театр, үстел үстіндегі театр, көлеңкелер театры

4. "Сөйлеу тілінің интонациясын дамыту"

4.1. Интонациямен айтуды үйрету

12.4.1.1 қуаныш/қамығу, тарту/итеру, жігерлендіру/қынжылту, ренжу/қорлаудың интонациялық боямасын анықтау; 12.4.1.2 өз сөйлеуінде интонацияны, мәнерлі кідірістерді пайдалану, дауысты азайту немесе көтеру, мағыналық екпінді пайдалану

3-тоқсан

3. "Қарым-қатынастың сөйлеу тіліжәне тілдік емес құралдарын практикада қолдану"

3.1. Ишараттарды, мәнерлі қимылдарды орындауға жаттығу

12.3.1.3 табиғи құбылыстарды елестете отырып, пантомимикалық этюдтарді жасау (жел, тыныштық, жаңбыр, дауыл);
12.3.1.4 жоқ затпен әрекеттерді жасау: сырнай, сыбызғыда ойнау;
12.3.1.5 жиі кездесетін өмірлік жағдайларда диалог жүргізу дағддыларын қолдану;
12.3.1.6 бас қозғалыстарын орындау: болымды бас изеу, теріс бұрылу, мінеуші тербеліс, бастың сөйлеушіге қарай бағытталуы (қалдық көру қабілеті бар оқушыларға)

3.2. Қылықты модельдеу

12.3.2.2 сюжеттік қойылымдар тақырыбына импровизация жасау, өзің шығарған хикаяларды ойлап табу

4. "Сөйлеу тілінің интонациясын дамыту"

4.1. Интонациямен айтуды үйрету

12.4.1.3 сөзбен ынталандыру бойынша сезімдердің, эмоционалдық күйдің реңктерін білдіру: мысқыл, түсінбестік, келемеждеу, зәрлі, ынтызарлықпен;
12.4.1.4 азайған ишаратпен сөйлеу кезінде эмоционалды бояулы сөйлеуді пайдалану(пішінді көру қабілеті бар, зағип балалар);
12.4.1.5 сахналық ойнату қызметінде диалогтық сөйлесуді пайдалану

5. "Мәдени тәртіп дағдыларын қалыптастыру"

5.1. Мәдени тәртіп пен қарым-қатынастың адекватты тәсілдері

12.5.1.1 театрда мәдени жүріп-тұру дағдыларын меңгеру, сахнада болып жатқанға орынды пікір білдіру;
12.5.1.2 белгілі сигналдарды саналы түрде беру үшін еркін экспрессивтік қозғалыстарды пайдалану: сөйлеу барысындағы көрнекілік ретінде көз қысу, сыпайы назар салу, бет-аузын қисайту, мысқылдаған бет әлпеті

4-тоқсан

1. "Психобұл шық ет аппаратын жаттықтыру"

1.1. Психобұлшық ет аппаратын жаттықтыру

12.1.1.3 жүріс-тұрысты, сезімді, эмоцияларды саналы түрде түзету мақсатында бет бұлшықеттерінің жағдайын басқару;
12.1.1.4 өз эмоцияңды ажырату және олардың не себепті туындап, қандай әсерден өзгеретінін түсіну, өз эмоционалдық күйіңді басқару

2. "Сезімдерді қабылдау және эмоционалдық жағдайы"

2.2. Сезімдерді тану, атау, сипаттау

12.2.2.9 әдеби кейіпкерлердің мінез-құлқын түрлі мінез-құлықтармен модельдеу (мейірімді/ашулы, көңілді/мұңлы);
12.2.2.10 театрландырылған миниатюра және сюжеттік-рөлдік ойын кезінде кейіпкерлердің эмоционалдық күйін бағалау;
12.2.2.11 сахналық бейне дағдыларын игеру: қиялдағы және шын өмірдегі заттармен ойнау;
12.2.2.12 айналасындағылардың эмоционалдық күйін анықтау, олардың айқын көріністерін ұғыну

3. "Қарым-қатынастың сөйлеу тіліжәне тілдік емес құралдарын практикада қолдану"

3.2. Қылықты модельдеу

12.3.2.3 ұжымдық шығармашылық дағдыларын игеру, ансамбль талаптарын сақтау, қисынды және өзара шартталған қарым-қатынас жасай білу;
12.3.2.4 мәнерлі қарым-қатынас құралдарын пайдалана отырып, еркін практикалық әрекетте мәдени қарым-қатынас жасау;
12.3.2.5 эмоционалдық бояулы сезімнің күйін модельдеу (масаттану, ұялу, сенімділік, қымсыну, шаттану, мұңаю, таңдану)

5. "Мәдени тәртіп дағдыларын қалыптастыру"

5.1. Мәдени тәртіп пен қарым-қатынастың адекватты тәсілдері

12.5.1.3 микро және макро әлеумет ішінде зәрлілік, кейігіштік, келемеждеу сезімдерін еңсере білу;
12.5.1.4 өзінің бейвербалды мінез-құлқын талдау және баға бере білу

6. "Мимика және пантомимика құралдарымен көңіл-күйдің және мінездің жеке қасиеттерін түзету"

6.1. Көңіл-күйді және мінездің жеке қасиеттерін түзету

12.6.1.1 берілген эмоцияға өз сезімін сипаттай білу: мен әңгімелесуші адамға деген көзқарасым қандай; кімді бағалаймын, құрметтеймін;
12.6.1.2 теріс мінез ерекшеліктеріне моральдық баға беру, оларды эмоциямен ойнатып шығу;
12.6.1.3 басқа адамға ұнатпау сезімін баса білу және оны орынды білдіру;
12.6.1.4 тұлғаның әлеуметтік ортада туындайтын мінезіне баға беру (сараңдық, мейірімділік, адалдық, өкінушілік, опық жеу, мойынсыну, енжарлық, өзін-өзі дәріптеу)

      Ескерту:

      1) бір тоқсан ішіндегі оқыту мақсаттары сөйлеу қызметінің түрлері бойынша біріктіріледі;

      2) ұсынылған ұзақ мерзімді жоспар ұлгі ретінде, оқушылардың оқу материалды игеру қарқынына байланысты мұғалім өзгертулер енгізе алады;

      3) барлық оқу мақсаттарын концентрлік тәсілмен іске асыру ұсынылады: әрбір мақсат келесі тоқсанда кеңейтілген және/немесе күрделенген сөйлеу материалында тереңдете отырып қайталанады.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 389-қосымша

Көру қабілеті бұзылған (көрмейтін және нашар көретін) білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11-12 сыныптары үшін "Мимика және пантомимиканы дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 389-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 390-қосымша

Тірек-қимыл аппараты бұзылған білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптары үшін "Емдік дене шынықтыру" пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 390-қосымшамен толықтырылды – ҚР Білім және ғылым министрінің 27.07.2017 № 352 (1, 2, 6, 8, 9, 10,(11, 12) сыныптардың ерекше білім беруге қажеттіліктері бар білім алушылары үшін 01.09.2017, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 3-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2018, ерекше білім беруге қажеттіліктері бар 4-сыныптың және 10-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2019, 11-сыныптың білім алушылары үшін 01.09.2020 қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрықтарымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. "Емдік дене шынықтыру" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).

      2. Бағдарламаның мақсаты тірек-қимыл аппараты бұзылған білім алушылардың ағзасын физикалық жағынан нығайту, қозғалыс функциялары мен танымдық қызметінің бұзылыстарын мүмкіндігінше жою және олардың үдеуін алдын алу.

      3. Бағдарлама міндеттері:

      1) денсаулықты нығайту, ағзаны шынықтыру және сырқаттанушылықты төмендету;

      2) дене мүшелерінің функционалдық деңгейін арттыру, әлсіреген бұлшықет топтарын нығайту және бұлшық ет тонусын қалыпқа келтіру, денсаулықтың оңтайлы деңгейін сақтау;

      3) дене дайындығын арттыру арқылы негізгі физикалық қасиеттерді дамыту: күш, жылдамдық, төзімділік, ептілік және икемділік;

      4) тірек-қимыл аппаратының көру, жүрек-тамыр, тыныс алу, жүйке жүйелерінің функционалдық бұзылыстарын түзетуді жүзеге асыру;

      5) емдік дене шынықтыру сабақтарында кешенді дене жаттығуларын сауықтыру, түзету бағытында дене белсенділігінің функционалдық жағдайын бақылаудың қарапайым тәсілдері;

      6) денсаулық жағдайы әлсіреген ағза жүйелерінің физиологиялық белсенділігін арттыру, оқу қызметі режимінде ақыл-ой және физикалық жұмысқа қабілеттілікті жақсартуға жәрдемдесу болып табылады;

      7) дене дамуы мен дене дайындығы туралы жалпы түсініктерді қалыптастыру, дене жаттығуларымен өз бетінше айналысуға қызығушылықты дамыту, еңбек үрдістерінің элементтерін үйрету.

2-тарау. Оқу үрдісін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдер

      4. "Емдік дене шынықтыру" түзету курсы білім алушыларға:

      1) түзету жаттығуларының адамның физикалық және морфофункционалды жүйесіне әсері туралы білу;

      2) өзінің және өзге де білім алушылардың физикалық жағдайын бағалау;

      3) коммуникативтік және шығармашылық, сын тұрғысынан ойлау, проблемаларды шешу дағдыларын дамыту;

      4) жеке дене қасиеттерін дамыту, қозғалыс техникасын жетілдіру бойынша дербес сабақтар өткізу үшін практикалық қызметте және күнделікті өмірде алған білімдері мен іскерліктерін қолдану;

      5) дененің жеке ерекшеліктерін ескере отырып, таңертеңгілік және түзету жаттығуларының қарапайым кешендерін құру және орындау;

      6) дене бітімінің дамуын, дене дамуының даярлығын бақылай отырып физикалық жүктеме режимдері мен қимыл-қозғалыс техникасы арқылы жақсаруын жүзеге асыру;

      7) дене жаттығуларын орындау кезінде жүрек жиырылу жиілігінің көрсеткіштеріне бақылау жүргізу;

      8) шынықтыру рәсімдерін жүргізу.

      5. "Емдік дене шынықтыру" пәні бойынша оқу үрдісін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдері арнайы педагогика қағидаттарына негізделіп, тірек-қимыл аппараты бұзылған білім алушыларды ерекше білім беру қажеттіліктерімен қамтамасыз етеді.

      6. Білім алушылардың емдік дене шынықтыру сабақтарында қарым-қатынас жасауда қимыл-қозғалыс ойындарының маңызы зор.

      7. Сабақтардың тиімділігін арттыру үшін айналар, гимнастикалық (шведтік) қабырғалар, отырғыштар, сәкілер, еңкейтілген жазықтықтар, үстел теннисіне арналған үстелдер, баспалдақтар, сатылар, із жолдары, бедерлі және қабырғалы жылжымалы тақталар, еңкейтілген тақталар, шағын батуттар, тренажерлер, арнайы жабдықтар (гравитацияға қарсы костюмдер, ФАЭТОН нейро-ортопедиялық комбинезоны, Гросс аппараты, Кобра механотерапия аппараты, аяқ-қолдарды әзірлеуге арналған тренажер (сырғумен), механотерапиялық тренажер Мотомед) қолданылады.

      8. Әрбір нозология нақты жабдықтармен жабдықтауды қажет етеді. Жұлынның зақымдануы кезінде дененің бөліктерін бекіту үшін белдіктер, зығыр таспалар, манжеттер, корсеттер қолданылады.

      9. Білім беру үрдісінің нәтижелері мен оқыту мақсаттарының жүйесінің басымдығына қарай классикалық білім беру негізі ретінде құндылыққа бағдарланған, іс-әрекеттік, жеке тұлғаға бағытталған, коммуникативтік, сараланған, жобалық тәсілдер және ойын жаттығулары қолданылады.

      10. Құндылыққа бағытталған тәсіл:

      1) құндылыққа бағдарланған оқу үрдісі білім алушының жеке басының құндылықтар жүйесін мақсатты түрде қалыптастырады;

      2) құндылықтардың мәні белгілі бір қоғамның табысты жұмыс істеуі үшін қажетті нормаларды, әдеттерді, өмір салтын, мінез-құлық стилін қалыптастыру аясында көрінеді;

      3) құндылықтар тұлға уәждемесінің маңызды факторы ретінде әсер ете отырып, мінез-құлық пен іс-әрекетті ынталандырады;

      4) орта білім беру құндылықтары "Мәңгілік ел" ұлттық идеясына негізделген.

      11. Іс-әрекет тәсілі:

      1) білім алушының білімді дайын түрде алып қоймай, оны өзі ізденіп, өзінің оқу іс-әрекетінің мазмұны мен нысандарын ұғынуына, оның нормалар жүйесін түсінуіне және қабылдауына, оларды жетілдіруге белсенді қатысуына сай білімінің, оқу біліктіліктіліктері мен кең ауқымды дағдыларының белсенді әрі табысты түрде қалыптасуына ықпал етеді;

      2) арнайы мектептегі іс-әрекеттік тәсіл білім алушылардың жеке басының дамуы олардың қолжетімді қызметін (пәндік-практикалық, оқу, дене шынықтыру) ұйымдастыру сипатымен анықталатынын тануға құрастырылады.

      12. Жеке тұлғаға бағытталған тәсіл:

      1) жеке тұлғаға бағытталған тәсілдің мақсаты оқу үрдісін дараландыру, оқу үрдісінде білім алушының тұлғасын үйлесімді қалыптастыру және жан-жақты дамыту, оның психикалық және дене дамуының жеке ерекшеліктерін, мінез-құлық қажеттіліктері мен уәждерін ескере отырып, оның шығармашылық күш-жігерін толық ашу болып табылады;

      2) әрбір білім алушының емдік дене шынықтыру бойынша бағдарламаны игеруінің жеке қарқынын құру (оқыту мен тәрбиелеудің келесі кезеңі алдыңғы кезеңнің меңгерілген мазмұнына негізделіп құрылады, әрбір оқушы дамуы бойынша қатарластарымен емес, өзімен салыстырылады).

      13. Коммуникативтік тәсіл:

      1) оқыту үрдісі қарым-қатынас біліктіліктерін және нақты коммуникация жағдайларына сәйкес жұмыс тәртібін қалыптастыруға септігін тигізетін тапсырмаларды қамтиды (жұптық және топтық жұмыс);

      2) коммуникативтік тәсілдің әлеуметтік маңыздылығы: ақпараттың әр түрін меңгеру; әр түрлі мәселелер бойынша пікірталас жүргізе білу, осы мәселелер бойынша өз ұстанымын қалыптастыру болып табылады;

      3) коммуникативтік тәсілдің жеке маңыздылығы: достарының, сыныптастарының іс-әрекеттерін талдай білу және бағалай білу; өз күш жігерін дұрыс бағалай білу, тамақ ішуде, дене жүктемесінде, әр түрлі жағдайларда жеке бейімделу және ассистивті құралдарды пайдалана білу (көзілдірік, арнайы кресло, жеке бейімделген жұмыс орны, компьютердің арнайы пернетақталары, дәстүрлі тышқанның алмастырғыштары).

      14. Саралап оқыту тәсілі:

      1) саралап оқыту жұмысын ұйымдастырудың шарты мұғалім тарапынан күрделілікпен ерекшеленетін сараланған тапсырмаларды қолдану;

      2) бір санаттағы білім алушыларда вариативті типологиялық ерекшеліктерінің болуына байланысты саралап оқыту тәсілі. Педагог түзету-білім беру үрдісін сипаттамасы бойынша сыныпта біртектес болып келетін топтардың болуына қарай, олардың әрқайсысы үшін жұмыстың әртүрлі көлемі, мазмұны, қарқыны, күрделілігі, әдістері мен тәсілдері, оқытуды бақылау мен ынталандырудың түрлері мен тәсілдері арқылы ұйымдастырады.

      15. Саралап оқыту тәсілі үрдісінде келесі терапиялық ұсыныстарды сақтау қажет:

      1) бұлшықеттердің қатты созылуын болдырмау (бұлшықет жүйесінің аурулары бар білім алушыларға қатысты) шиеленісті тудыратын жалпы дамыту жаттығулары мен ойындары кезінде пайда болады (мысалы, жүрелеп, өкшесімен отыру). Білім алушыны тұрғызу кезінде оларға бұлшықет көмегін көрсетеді немесе қосымша құралдар ұсынады.

      2) спастикалық диплегиясы бар білім алушылар түзету жаттығуларын өткізу кезінде мүмкіндігінше екі қолын қолдануы ескеріледі;

      3) тепе-теңдікті сақтау қабілеті нашар, бірақ жүруге қабілетті, ұршық буыны бұзылуы бар білім алушылар жоғары динамикалық жаттығулар мен ойындарға арбада отырып қатысады немесе сараланған тапсырмаларды орындайды;

      4) тырысу ұстамалары (таңдамалы түрде) болатын білім алушыларға кейбір тапсырмалардың ұстамалар ықтималдығын қаншалықты арттыратынын және оларға түрткі болатындығын түсіндіру; Айналмалы қимылдарды, снарядтарда гимнастикалық жаттығуларды орындаудан аулақ болу өте маңызды;

      5) күштеп басқарылмайтын қозғалыстары (гиперкинездері) бар білім алушылармен түзету жаттығуларын үш деңгейде пысықтау міндетті: айнаға қарап бақылаумен, айнаға қарап бақылаусыз, көзін жұмып.

      16. Жобалап оқыту тәсіл:

      1) білім алушы өз алдына проблема қояды және оны шешу жолдарын өз бетінше табуға болжам жасайды;

      2) білім алушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып жүзеге асырылады. асырылады. Жобалау қызметінің алгоритмі толық сақталады. Бөлімнің мазмұнымен танысу шеңберінде білім алушылардың ұжымдық/топтық жобаларды дайындау бойынша ұйымдастырылады.

      17. Ойын арқылы оқыту әдісі:

      1) оқыту әдісі ретінде ойын тәсілін қолдану білім алушылардың танымдық қызығушылықтарын жандандыруға ықпал етеді;

      2) оқу материалдары ойын құралы болып табылып, оқыту қызметі ойын ережелеріне бағынады. Ұжымдық қызмет түрлерін ұйымдастыруға бағытталған ойын әдістері білім алушылардың арасындағы кіші топтың басқа мүшелерінің пікірін құрметтеуге, түпкілікті нәтижелерді болжауға, іс-әрекеттерді өз бетінше жоспарлауға, мақсаттарға жету әдістерін анықтауға үйренуіне ықпал етеді.

      18. Жүктемелерді мөлшерлеу: бастапқы бағытты таңдау, қайталау саны, орындау белсенділігі, қарқыны, қозғалыс амплитудасы, орындау күрделілігі, эмоционалды фактордың болуы, тыныс алу жаттығуларының саны, заттарды, тренажерларды пайдалану.

      19. Ақпараттық-коммуникациялық технологияларды (бұдан әрі – АКТ) қолдану:

      1) АКТ қолдану құзыреттілігі жұмыста, бос уақытында және қарым-қатынаста технологияларды біліктілікпен және шығармашылықпен пайдалануын қамтиды;

      2) білім алушылар барлық пәндерді оқу барысында ақпаратты табу, құрастыру және басқару, мәліметтер мен идеялармен бөлісу, бірлесіп әрекет ету, түрлі жабдықтар мен қосымшаларды пайдалану арқылы өз жұмысын жетілдіре және бағалай отырып, АКТ қолдану дағдыларын дамытады;

      3) бағдарлама мыналарды қамтиды: бұқаралық ақпарат құралдарының мультимедиалық ресурстары; цифрлық және ғаламтор көздері; олардың дәлдігін, сенімділігі мен маңыздылығын бағалай білу; АКТ ақпаратты құру және өңдеу үшін;

      4) АКТ оқу үрдісінде білім алушылардың жеке мүмкіндіктерін ескере отырып, қолданылады.

3-тарау. "Емдік дене шынықтыру" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Емдік дене шынықтыру" пәнінің мазмұны

      20. "Емдік дене шынықтыру" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

      1) 11 сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 36 сағат;

      2) 12-сыныпта – аптасына 2 сағат, оқу жылында – 36 сағат;

      21. Оқу бағдарламасының мазмұны бөлім бойынша оқыту ұйымдастырылған. Әр бөлім мазмұны белгілі бір сыныпқа арналған оқу мақсаттары бойынша ұсынылған бөлімшелерден тұрады. Әрбір бөлімше ішінде жүйелі және дәйекті ұйымдастырылған оқу мақсаттары мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға және білім алуш0ылардың жетістіктерін бағалауға, оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.

      22. Оқу пәнінің мазмұны 3 бөлімнен тұрады:

      1) "Тірек-қимыл аппараттарының бұзылыстарын алдын алу және түзету";

      2) "Түзете-дамыта сауықтыру арқылы шығармашылық қабілеттер мен сыни ойлау";

      3) "Денсаулықты және салауатты өмір салтын сақтауға ынталандыру".

      23. "Тірек-қимыл аппараты бұзылуының алдын алу және түзету" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу және түзету және тыныс алу функциясын жақсарту;

      2) негізгі қимыл-қозғалыс дағдыларын түзету үшін қозғалыс қызметін саналы басқарудағы әртүрлі жаттығулардың тізбегі;

      3) дене дамуының кемшіліктерін түзетудің негізгі элементтерін өз бетінше меңгеруге үйрету;

      4) аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру;

      5) бірқатар дене жаттығуларында тактика, стратегия және құрылымдық идеялардың бірізділігін сақтау;

      6) өзінің және өзгенің біліктілігін айқындау, өмірде қажетті қимыл-қозғалыс біліктіліктері мен дағдыларын қалыптастыру;

      7) қозғалыс қабілеттерін жақсарту және түзету үшін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қозғалыс белсенділігімен байланысты қиындықтарды еңсеру және қатерлерге ден қою дағдыларын дамыту.

      24. "Түзете-дамыта сауықтыру арқылы шығармашылық қабілеттер мен сыни тұрғыдан ойлау" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) білім алушылардың жеке қимыл-қозғалыс мүмкіндіктерін ескере отырып, өзгермелі мән-жайларға ден қойып балама шешімдердің көмегімен қозғалысқа байланысты идеяларды, стратегиялар мен жоспарларды қолдану;

      2) өздігімен және бірлесе жұмыс істеп, кезекпен командалық көшбасшы рөлін атқару арқылы белгілі бір мақсатқа қол жеткізу;

      3) ағзаның жеке ерекшеліктерін ескере отырып, түзету және дамыту бағытындағы қолайлы оқу ортасын құру бойынша бірлескен жұмыс дағдыларын білу және түсіну;

      4) бірқатар дене жаттығуларында ережелер мен құрылымдық тәсілдерді қолдану, жасау;

      5) емдік дене шынықтыру сабағында жеке және топтық тапсырмаларды орындау кезінде патриоттық сезімін дамыту;

      6) қозғалыстардың әртүрлі мәнмәтіндеріне байланысты рөлдерді орындау және олардың айырмашылықтарын білу.

      25. "Денсаулықты және салауатты өмір салтын ынталандыру" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) емдік дене шынықтырудың денсаулық пен салауатты өмір салты үшін маңыздылығы туралы білу, тұрақты, дербес және жүйелі сабақтарға қызығушылықтарын арттыру;

      2) қимыл-қозғалыс белсенділігін дамытуға бағытталған емдік дене жаттығуларын орындау қажеттілігін түсіну;

      3) әртүрлі дене жүктемелерінің ағзадағы өзгерістерге әсерін білу және түсіну, қимыл-қозғалыс бұзылыстарын түзету;

      4) дене жағдайына және орындалуына байланысты әртүрлі тыныс алу жаттығуларын орындау нәтижесінде тыныс алу функциясын қалыпқа келтіру;

      5) қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, бірқатар физикалық жүктемелерге қатысу кезінде тиісті түрде әрекет ете отырып, қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау;

      6) емдік дене шынықтыру сабағының дәстүрлі емес түрлері, психогимнастика элементтері.

      26. 11-сыныпқа арналған "Емдік дене шынықтыру" пәнінің базалық мазмұны:

      білім негіздері:

      1) сабақтарда өзін-өзі ұстау ережелері, шығармашылық белсенділік пен салауатты өмір салтын сақтау, адамның репродуктивті функциясын қолдау үшін емдік дене шынықтыру сабақтарының рөлі мен маңызын білу;

      2) өздігінен үйде немесе мектепте емдік дене шынықтыру сабақтарына қойылатын гигиеналық талаптарды, ауа және күн ванналарын қабылдау ережелері;

      3) ауа және күн ванналарын қабылдау ережелері;

      4) ашық ауадағы сабақтардың, температуралық режимнің маңызы;

      5) сабақтарда үйренген қимыл-қозғалыс ойындарының ережелерін білу;

      диагностика:

      1) дене дамуының бұзылыстарының сипатын анықтау және сараланған түзету әрекетінің құралдарын анықтау үшін тексеру;

      2) денсаулық жағдайына, дене дамуы мен дене дайындығына негізделген тұрақты сауықтыру сабақтары жүйесінде жоспарлау және бақылау технологиясы;

      3) жеке және өз бетінше жұмыс істеу тәсілдерін таңдау;

      бұзылған функциялардың алдын алу және түзету:

      1) дене бітімін түзету бойынша дербес сабақтарды ұйымдастыру және өткізу;

      2) жеке жаттығуларды тренажерлар мен арнайы жабдықтарда жасау;

      3) сауықтыру гимнастикалық кешені мен сауықтырудың дәстүрлі емес тәсілдерін пайдалану;

      4) өзінің дене жағдайын бақылау арқылы демалу тәсілдерін жетілдіру;

      5) тыныс алу мүмкіндіктерін дамыту және өздігінен массаж жасау, тірек-қимыл аппаратарының бұзылыстарын алдын алу;

      сабақтың тиімділігін бағалау:

      1) өзін-өзі байқау және өзін-өзі бақылау;

      2) қимыл-қозғалыс техникасын бағалау, мамандандырылған жаттығуларды орындау техникасындағы қателерді анықтау және жою тәсілдері;

      3) мұғалімнің бақылауымен тесттердің көмегімен ағза резервтері мен денсаулық жағдайын өлшеу (Руфье сынамасының көрсеткіштері бойынша "денсаулық индексін" есептеу).

      27. 12-сыныпқа арналған "Емдік дене шынықтыру" пәнінің базалық мазмұны:

      білім негіздері:

      1) сабақтарда денсаулық пен салауатты өмір салтын сақтау дағдылары мен қауіпсіздік техникасын сақтауды ұйымдастыру (күн тәртібі, таңғы жаттығу, сауықтыру іс-шаралары);

      2) шаршауды сыртқы белгілері бойынша анықтай білу, физикалық жай-күйдің динамикасын анықтау үшін ең тиімді құралдар мен әдістерді бағалау және таңдау;

      диагностика:

      1)физикалық даму бұзылыстарының сипатын анықтау;

      2) дифференциалды түзетуші әсердің құралдарын анықтау және жеке жұмыс тәсілдерін таңдау;

      тірек-қимыл аппаратының бұзылуларын алдын алу және түзету:

      1) дене дамуының бұзылыстарын түзету;

      2) түзету жаттығулар кешендерінің күрделенуі, олардың көлемін, мөлшерін және мазмұнын ұлғайту;

      3) дене бітімінің бұзылыстарын түзету бойынша сабақтарды ұйымдастыру және өткізу, қимыл-қозғалыстағы бұзылыстарды түзету (үйлестірудің бұзылуы, қозғалыстағы дәлдік, тепе-теңдік);

      4) қозғалыс қабілеттерін (күш, жылдамдық, ептілік, төзімділік, икемділік) дамытудағы кемшіліктерді жою;

      5) дене қалпын түзету, тыныс алу және түзету гимнастикасының тәсілдерін қолдану;

      6) бұлшықет тонусын қалыпқа келтіретін арнайы жаттығулар, тренажерлар мен арнайы жабдықтардағы жеке жаттығулар, сауықтырудың дәстүрлі емес тәсілдерін пайдалану;

      7) дәрігер мен ЕДШ әдіскерінің ұсыныстарына сәйкес (денсаулық жағдайын және аурудың өту сипатын ескере отырып) жаттығулар кешендерін өз бетінше құрастыру;

      сабақтың тиімділігін бағалау:

      1) өзін-өзі байқау және өзін-өзі бақылау;

      2) қимыл-қозғалыс техникасын бағалау, мамандандырылған жаттығуларды орындау техникасындағы қателерді анықтау және жою тәсілдері, мұғалімнің бақылауымен тесттердің көмегімен ағза резервтері мен денсаулық жағдайын өлшеу (Руфье сынамасының көрсеткіштері бойынша "денсаулық индексін" есептеу).

Параграф 2. Оқыту мақсаттарының жүйесі

      28. Оқыту бағдарламасында оқу мақсаттарын қолдануға ыңғайлы болу және мониторинг жүргізу үшін кодтық белгі енгізілген. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар - бөлім мен бөлімшенің, төртінші сан - оқыту мақсатының реттік санын білдіреді. Мысалы, 11.1.2.1 кодында: "11" - сынып, "1.2" - бөлімше, "1" - оқыту мақсатының реттік саны.

      29. Бөлімдер бойынша күтілетін нәтижелер:

      1) "Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу және түзету" бөлімі:

      1-кесте

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

1.1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу, түзету және тыныс алу функциясын жақсарту

11.1.1.1 әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезінде өзінің қимыл-қозғалыс дағдыларын талдай білу;
11.1.1.2 омыртқаны түзету үшін әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезіндегі ептіліктері мен қозғалыс дағдыларын талдау;
11.1.1.3 тыныс алу қызметін жақсарту үшін тыныс алу жаттығуларын қолдану (кеуде қуысының пішініне оң әсер етеді)

12.1.1.1 әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезінде қимыл қозғалыс дағдыларын көрсете білу;
12.1.1.2 омыртқаны түзету үшін әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезінде қозғалыс дағдыларын көрсете білу;
12.1.1.3 тыныс алу қызметін жақсарту үшін жаттығуларды (кеуде қуысының пішініне оң әсер ететін) практикада қолдану

1.2. Негізгі қимыл-қозғалыс дағдыларын түзету үшін әртүрлі жаттығулар арқылы қозғалыс қызметін саналы басқару

11.1.2.1 омыртқаны түзету үшін әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезіндегі ептіліктері мен қозғалыс дағдыларын талдау;
11.1.2.2 дене дамуы мен дене даярлығын өздігімен бақылау және қимыл-қозғалыс комбинацияларын өз бетінше қолдану;
11.1.2.3 өзінің дене дамуын (дене бітімін) бағалау; әртүрлі бағыттарда (кифоздар, лордоздар, сколиоздар) омыртқаның қисаюын, дене тұрқындағы ауытқуларды түзету бойынша жаттығуларды жоспарлау, жаттығулар кешендерін пайдалану;
11.1.2.4 қалыптасқан жағдайларға байланысты өз жүрісін өздігімен бақылау және түзету

12.1.2.1 омыртқаны түзету үшін әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезінде қозғалыс дағдыларын көрсету;
12.1.2.2 өзінің дене дамуы мен дене даярлығына өздігімен бақылау жасау және қимыл-қозғалыс комбинацияларының орындалуын көрсету;
12.1.2.3 қалыптасқан жағдайларға байланысты жүрісті түзетуге әсер ететін жаттығулар кешенін талдау және көрсету;
12.1.2.4 қалыптасқан жағдайларға байланысты жүру бұзылыстарын түзетуге арналған жаттығулар кешенін құру

1.3. Дене дамуының жеткіліксіздігін түзетудің негізгі элементтерін өз бетінше меңгеруге үйрету

11.1.3.1 арқа және дененің алдыңғы бөлігінің (бұлшықет корсеті) бұлшықеттерін нығайтуға, дұрыс дене қалпын қалыптастыруға арналған дамытушы физикалық жаттығуларды таңдау;
11.1.3.2 физикалық дамуы мен қимыл-қозғалыс қателерін алдын алуға және түзетуге мүмкіндік беретін әртүрлі жүйелі жаттығуларда қимылдарды орындау сапасын бағалау;
11.1.3.3 толық табандағы тіректі (иық буынында жазу және созу, шынтақ буынында жазу және супинация, саусақтарды жазу және үлкен саусақтың қолға апаруы, жамбас-сан буынында жазу және шығару, тізе буынында жазу, білек буынында жазу) және шектелген қимыл қозғалыстарды әзірлеуге арналған жаттығуларды қолдану

12.1.3.1 арқа және дененің алдыңғы бөлігінің (бұлшық ет корсеті) бұлшық еттерін нығайтуға, дұрыс дене қалпын қалыптастыруға арналған дамытушы дене жаттығуларын жүйелеу;
12.1.3.2 физикалық дамуға ықпал ететін әртүрлі жүйелі жаттығулардағы қимылдарды орындау сапасын талдау және қозғалыс қателерін алдын алу және түзету;
12.1.3.3 толық табанды тіреу (иық буынында жазу және созу, шынтақ буынында жазу және супинация, саусақтарды жазу және үлкен саусақты қол буынына апару, жамбас-сан буынында жазу және шығару, тізе буынында жазу, сирақ-табан буынында жазу) шектеулі қозғалыстарды әзірлеуге арналған жаттығуларды талдау

1.4. Аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру

11.1.4.1 субъективті түйсікке сәйкес қозғалыс амплитудасы мен бұлшықет кернеуінің күшін реттеуге мүмкіндік беретін жаттығуларды жүйелеу;
11.1.4.2 жоғарғы аяқ буындарындағы қозғалысты арттыру үшін жаттығулар кешендерін таңдау және қолдану;
11.1.4.3 аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру үшін негізгі физикалық қозғалыстарды болжау;
11.1.4.4 ұсақ моториканы түзетуге арналған заттармен жасалатын жаттығуларды үйрету үшін негізгі физикалық қозғалыстар туралы білімдерін талдау

12.1.4.1 субъективті сезімдерге сәйкес қозғалыс амплитудасы мен бұлшықет кернеуінің күшін реттеуге мүмкіндік беретін жаттығуларды жүйелеу және өздігімен қолдану;
12.1.4.2 аяқ-қол буындарындағы қимыл шапшаңдығын арттыру үшін жаттығулар кешендерін құру және қолдану;
12.1.4.3 аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру үшін негізгі физикалық қозғалыстарды әзірлеу;
12.1.4.4 ұсақ моториканы түзетуге арналған заттармен жасалатын басқа да жаттығуларды үйрету үшін негізгі дене қимылдарын жіктеу

1.5. Бірқатар дене жаттығуларында тактика, стратегия және құрылымдық идеялардың бірізділігін сақтау

11.1.5.1 кең ауқымынды дене жаттығуларында түрлі тактиканы, стратегияны және композициялық идеяларды демонстрациялау

12.1.5.1 жаттығуларды тиімді орындау үшін кең ауқымды физикалық жаттығуларды әртүрлі тактикалармен, стратегиялармен және композициялық идеялармен байланыстыру

1.6. Өмірде маңызды қимыл-қозғалыс іс-әрекетіндегі дағдылары мен ептілікті қалыптастыру үшін өзінің және өзгенің қозғалыс әрекеттеріндегі ептілік пен кемшіліктерді анықтау

11.1.6.1 өмірлік қажетті қозғалыс ептіліктері мен дағдыларын қалыптастыру үшін қозғалыс әрекеттеріндегі кемшіліктерді жою бойынша басқа адамдардың ептіліктерін бағалау және қолдану;
11.1.6.2 қимыл-қозғалыс дағдыларын жүйелі дамытуға арналған арнайы жаттығуларды таңдау

12.1.6.1 өмірлік қажетті қозғалыс ептіліктері мен дағдыларын қалыптастыру үшін қозғалыс әрекеттеріндегі кемшіліктерді жою бойынша басқа адамдардың ептіліктерін талдау және қолдану;
12.1.6.2 қимыл-қозғалыс дағдыларын жүйелі дамытуды жаттықтыру үшін арнайы жаттығуларды қолдану

1.7. Қимыл-қозғалыс қабілеттерін жақсарту және түзету үшін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қиындықтарды жеңе білу және қимыл-қозғалыс белсендігімен байланысты қауіп қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын дамыту

11.1.7.1 қимыл-қозғалыс дағдыларын жақсарту және түзету үшін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қозғалыс белсенділігімен байланысты қиындықтарды жеңе білу және қауіп-қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын талдау және оқыту барысында қолдана білу;
11.1.7.2 жеке қимыл-қозғалыс функцияларының қалыптасу деңгейін ескере отырып, қозғалыстарды дамытуда өз кезеңімен арнайы жаттығуларды жүргізу;
11.1.7.3 дене дамуы (бойы және дене салмағы) мен дене дайындығының (күш, жылдамдық, төзімділік, тепе-теңдік, икемділік) көрсеткіштерін тесттік жаттығулардың көмегімен өлшеу

12.1.7.1 қимыл-қозғалыс белсенділігімен байланысты қиындықтарды жеңу және қауіп қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын талдау және оқыту барысында қолдану;
12.1.7.2 арнайы дене жаттығуларын бағалау және оларды өз кешендерінде кезең-кезеңмен қолдану;
12.1.7.3 дене дамуы мен дене дайындығының динамикалық көрсеткіштерін жүйелі бақылау үшін тесттік жаттығуларды қолдану

      2) "Түзете-дамыта сауықтыру арқылы шығармашылық қабілеттер мен сыни ойлау" бөлімі:

      2-кесте

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

2.1. Білім алушылардың жеке қимыл-қозғалыс қажеттіліктерін ескере отырып, балама шешімдердің көмегімен қимыл-қозғалыс әрекеттерін идеялар, стратегиялар мен жоспарлар арқылы өзгермелі жағдайға жауап қайтара білуге бейімделу

11.2.1.1 қоршаған ортада балама шешімдерге қарай қимыл-қозғалыс әрекеттерін идеялар, стратегиялар мен жоспарлар арқылы тәжірибе ісінде талқылып және қолдана білу

12.2.1.1 қоршаған ортада баламалы түрде қозғалыс әрекеттеріне қарай идеялар, стратегиялар мен жоспарларды жүйелендіру және тәжірибе ісінде қолдана білу

2.2. Командада көшбасшылық рөлін кезектесіп орындау арқылы мақсаттарға қол жеткізу үшін өз бетімен және бірлесе жұмыс жасау

11.2.2.1 іс-әрекеттің дұрыс орындалуын өз бетінше бағалау және оны жүзеге асыру барысында орындауға қажетті түзетулер енгізу;
11.2.2.2 командада жұмыс істеу кезінде өзгелердің және өзінің көшбасшылық дағдыларын салыстыру

12.2.2.1 іс-әрекеттің орындалуын дәлелдеу және оны жүзеге асыру барысында орындауға қажетті түзетулер енгізу;
12.2.2.2 өзгелерді қолдану және командада жұмыс істеуде өзінің көшбасшылық дағдыларын көрсету

2.3. Ағзаның жеке ерекшеліктерін ескере отырып, түзету және дамыту бағытындағы қолайлы оқу ортасын құру бойынша бірлескен жұмыс дағдыларын білу және түсіну

11.2.3.1 ағзаның жеке ерекшеліктерін ескере отырып, өзгелерді талдау арқылы түзету және дамыту бағытындағы қолайлы оқу ортасын құру бойынша бірлескен тиімді жұмыс дағдыларын қолдау

11.2.3.1 ағзаның жеке ерекшеліктерін ескере отырып, өзгелерді зерттеу, түзету және дамыту бағытындағы қолайлы оқу ортасын құру бойынша бірлескен, тиімді жұмыс дағдыларын қолдау

2.4. Бірқатар дене жаттығуларында құрылымдық әдістер мен ережелерді құру, қолдану

11.2.4.1 дене жаттығуларының мәнін түсіну және оларды өз денсаулығын жақсарту үшін қолдану;
11.2.4.2 физикалық ерекшеліктерін ескере отырып, әртүрлі дене жаттығуларын орындау кезінде ережелер мен құрылымдық тәсілдерді талдай білу және қолдана білу;
11.2.4.3 таңертеңгілік жаттығу кешендеріне арналған жаттығуларды таңдап алу және оларды зерделенген ережелерге сәйкес қолдану

12.2.4.1 дене жаттығуларын жүйелеу және оларды өз денсаулығын жақсарту үшін қолдану;
12.2.4.2 қозғалыс патологиясы бар балалардың физикалық ерекшеліктерін ескере отырып, әртүрлі дене жаттығуларын орындау кезінде ережелер мен құрылымдық тәсілдерді талдай білу және қолдана білу;
12.2.4.3 таңертеңгі жаттығу кешендеріне арналған жаттығуларды дайындау және оларды зерделенген ережелерге сәйкес көрсету

2.5. Емдік дене жаттығуларын орындау кезінде жеке және топтық тапсырмалар арқылы патриоттық сезімді дамыту

11.2.5.1 жеке және топтық дене жаттығуларын орындау кезінде патриотизм мен бәсекелестік сезімін көрсету және талдау

12.2.5.1 жеке және топтық дене іс-әрекетінде патриотизм мен бәсекелестік сезімін көрсету және талдау

2.6. Қимыл-қозғалыстардың әртүрлі контекстеріне байланысты рөлдерді қолдану және олардың айырмашылықтарын білу

11.2.6.1 әртүрлі рөлдермен қимылдарды орындау арқылы тәжірибе жасау, күрделі дене жаттығуларын орындау кезінде олардың айырмашылықтарын анықтау;
11.2.6.2 өз дене бітіміңіздің функцияларын басқарудың қол жетімді тәсілдерін меңгеру

12.2.6.1 қимылдарды орындау кезіндегі әртүрлі рөлдерді бағалау, күрделі физикалық жаттығуларды орындау кезінде олардың айырмашылықтарын белгілеу;
12.2.6.2 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын (парездер, параличтер, күштеу қозғалыстары) болжау және өз денесінің функцияларын бақылаудың қолжетімді тәсілдерін жасау

      3) "Денсаулықты және салауатты өмір салтын сақтауға ынталандыру" бөлімі:

      3-кесте

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

3.1. Тұрақты, дербес және жүйелі сабақтарға қызығушылықты арттыру, денсаулық пен салауатты өмір салты үшін емдік дене шынықтырудың маңыздылығын түсіну

11.3.1.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін жаттығулардың денені сауықтырудағы пайдасы туралы өзінің және өзгенің білімін бағалай білу;
11.3.1.2 тыныс алу жүйесінің денсаулық үшін маңыздылығы туралы өзінің және өзгенің білімін талдау, оны жүзеге асыруда тыныс алу ережелерін қолдану

12.3.1.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығулары кешендерін құру;
12.3.1.2 тыныс алу жүйесінің денсаулық үшін маңыздылығы туралы өзінің және өзгенің білімін зерттеу, тыныс алу ережелерін қолдану

3.2. Қимыл-қозғалыс белсенділігін дамытуға бағытталған емдік дене жаттығуларын орындау қажеттілігін түсіну

11.3.2.1 қимыл-қозғалыс белсенділігін дамытуға бағытталған емдік дене жаттығулары кешендерін талдау

12.3.2.1 қимыл-қозғалыс белсенділігін дамытуға бағытталған емдік дене жаттығулары кешендерін жүйелеу және құру

3.3. Әртүрлі физикалық жүктемелердің ағзадағы өзгерістерге әсерін, қозғалыс ақауларын түзетуді білу және түсіну

11.3.3.1 алдыңғы және кейінгі жүктеменің физикалық өзгерістерін анықтау үшін, өзінің және өзгенің қолданатын стратегиясын салыстыра біліп қолдану;
11.3.3.2 бұлшықет тонусын қалыпқа келтіру және еркін қозғалыстарды жеңілдету үшін патологиялық тоникалық рефлекторлық белсенділікті тежеуге арналған жаттығуларды әзірлеу;
11.3.3.3 жаттығулардың жекелеген түрлеріне қарсы көрсетілімдерді ескере отырып, жаттығуларды күрделендіру немесе жеңілдету есебінен жүктемені мөлшерлеуді есептеу

12.3.3.1 жаттығуларға дейінгі және кейінгі физикалық өзгерістерді анықтау стратегиясын әзірлеу;
12.3.3.2 бұлшықет тонусын қалыпқа келтіру және еркін қозғалыстарды жеңілдету үшін патологиялық тоникалық рефлекторлық белсенділікті тежеуге арналған жаттығуларды әзірлеу;
12.3.3.3 жаттығулардың жекелеген түрлеріне қарсы көрсетілімдерді ескере отырып, жаттығуларды күрделендіру немесе жеңілдету есебінен жүктемені мөлшерлеуді бағалау

3.4. Дененің орналасуына және орындалуына байланысты әртүрлі тыныс алу жаттығуларын орындау нәтижесінде тыныс алу функциясын қалыпқа келтіру

11.3.4.1 емдік дене жаттығуларының арнайы кешендерін орындау кезінде тыныс алу гимнастикасының әртүрлі әдістерін талдау және үйрету;
11.3.4.2 рационалды тыныс алу арқылы дене жүктемесінен туындаған ағзаның функционалдық жағдайының ауысуын қалпына келтіруге ықпал ету

12.3.4.1 емдік дене жаттығуларының арнайы кешендерін орындау кезінде тыныс алу гимнастикасының әртүрлі әдістерін талқылау және практикада қолдану;
12.3.4.2 рационалды тыныс алу арқылы дене жүктемесінен туындаған ағзаның функционалдық жағдайының өзгеруін қалпына келтіруді болжау

3.5. Қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, бірқатар физикалық жүктемелерге қатысу барысында сәйкес әрекет етіп, қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау және оларды жеңе білу

11.3.5.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, қауіпсіздік техникасын денсаулыққа ықтимал қауіптерді төмендету тәсілдерімен байланыстыру

12.3.5.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, денсаулыққа ықтимал қауіптерді азайту тәсілдерін талдау және қауіпсіздік техникасын түсіндіру

3.6. Психогимнастика элементтері емдік дене шынықтыру сабағының дәстүрлі емес түрі

11.3.6.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын ескере отырып, денсаулықты нығайтуға бағытталған психогимнастика элементтерін қолдану;
11.3.6.2 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын ескере отырып, денсаулықты нығайтуға бағытталған емдік дене шынықтыру сабақтарының дәстүрлі емес түрлерін қолдану;
11.3.6.3 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын ескере отырып, денсаулықты нығайтуға бағытталған өзін-өзіне массаж жасау мен релаксация элементтерін көрсету;
11.3.6.4 тренажерларда бұлшықет-буын қозғалыстарын дамыту үшін жаттығулардың басқа ерекшеліктерін қолдануды үйрету

12.3.6.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын ескере отырып, денсаулықты нығайтуға ықпал ететін психогимнастика элементтерін қолдану;
12.3.6.2 емдік дене шынықтыру бойынша дәстүрлі емес сабақ түрлерін және басқа да оқытылатын әдістемелерді қолдана білу;
12.3.6.3 өзіне-өзі массаж жасау мен релаксацияның басқа элементтерін өзіне-өзі қолдана білуге үйрету;
12.3.6.4 бұлшықет-буын қозғалыстарын дамыту үшін тренажерларда арнайы жаттығу алгоритмдерін әзірлеу

      30. Осы оқу бағдарламасы қосымшада берілген тірек-қимыл аппараты бұзылған білім алушыларға жалпы орта білім беру деңгейінің 11-12 сыныптары үшін "Емдік дене шынықтыру" оқу пәнінен үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспарына сәйкес жүзеге асырылады. Ұзақ мерзімді жоспарда әрбір бөлімде жүзеге асырылатын оқу мақсаттарының көлемі белгіленген.

      31. Бөлім мен тақырыптарды оқып-үйренуге сағаттарды бөлу мұғалімнің қалауы бойынша беріледі.

Параграф 3. Жалпы орта білім беру деңгейінің тірек-қимыл аппараты бұзылған білім алушыларға 11 - 12 сыныптарына арналған "Емдік дене шынықтыру" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар

      1) 11-сынып:

      1-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1-тоқсан

1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу және түзету

1.1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу, түзету және тыныс алу функциясын жақсарту

11.1.1.1 әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезінде өзінің қимыл-қозғалыс дағдыларын талдай білу;
11.1.1.3 тыныс алу қызметін жақсарту үшін тыныс алу жаттығуларын қолдану (кеуде қуысының пішініне оң әсер етеді)

1.2. Негізгі қимыл-қозғалыс дағдыларын түзету үшін әртүрлі жаттығулар арқылы қозғалыс қызметін саналы басқару

11.1.2.1 омыртқаны түзету үшін әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезіндегі ептіліктері мен қозғалыс дағдыларын талдау;
11.1.2.3 өзінің дене дамуын (дене бітімін) бағалау; әртүрлі бағыттарда (кифоздар, лордоздар, сколиоздар) омыртқаның қисаюын, дене тұрқындағы ауытқуларды түзету бойынша жаттығуларды жоспарлау, жаттығулар кешендерін пайдалану

1.3. Дене дамуының жеткіліксіздігін түзетудің негізгі элементтерін өз бетінше меңгеруге үйрету

11.1.3.1 арқа және дененің алдыңғы бөлігінің (бұлшықет корсеті) бұлшықеттерін нығайтуға, дұрыс дене қалпын қалыптастыруға арналған дамытушы физикалық жаттығуларды таңдау;
11.1.3.2 физикалық дамуы мен қимыл-қозғалыс қателерін алдын алуға және түзетуге мүмкіндік беретін әртүрлі жүйелі жаттығуларда қимылдарды орындау сапасын бағалау

1.4. Аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру

11.1.4.1 субъективті түйсікке сәйкес қозғалыс амплитудасы мен бұлшықет кернеуінің күшін реттеуге мүмкіндік беретін жаттығуларды жүйелеу;
11.1.4.2 жоғарғы аяқ буындарындағы қозғалысты арттыру үшін жаттығулар кешендерін таңдау және қолдану

1.7. Қимыл-қозғалыс қабілеттерін жақсарту және түзету үшін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қиындықтарды жеңе білу және қимыл-қозғалыс белсендігімен байланысты қауіп қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын дамыту

11.1.7.1 қимыл-қозғалыс дағдыларын жақсарту және түзету үшін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қозғалыс белсенділігімен байланысты қиындықтарды жеңе білу және қауіп-қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын талдау және оқыту барысында қолдана білу

2. Түзете-дамыта сауықтыру арқылы шығармашылық қабілеттер және сыни ойлау

2.1. Білім алушылардың жеке қимыл-қозғалыс қажеттіліктерін ескере отырып, балама шешімдердің көмегімен қимыл-қозғалыс әрекеттерін идеялар, стратегиялар мен жоспарлар арқылы өзгермелі жағдайға жауап қайтара білуге бейімделу

11.2.1.1 қоршаған ортада балама шешімдерге қарай қимыл-қозғалыс әрекеттерін идеялар, стратегиялар мен жоспарлар арқылы тәжірибе ісінде талқылып және қолдана білу

2.2. Кезекпен, командалық көшбасшы рөлін атқару, өздігімен және бірлесе жұмыс істеу арқылы мақсаттарға қол жеткізу

11.2.2.1 іс-әрекеттің дұрыс орындалуын өз бетінше бағалау және оны жүзеге асыру барысында орындауға қажетті түзетулер енгізу

2.3. Ағзаның жеке ерекшеліктерін ескере отырып, түзету және дамыту бағытындағы қолайлы оқу ортасын құру бойынша бірлескен жұмыс дағдыларын білу және түсіну

11.2.3.1 ағзаның жеке ерекшеліктерін ескере отырып, өзгелерді талдау арқылы түзету және дамыту бағытындағы қолайлы оқу ортасын құру бойынша бірлескен тиімді жұмыс дағдыларын қолдау

2.5. Емдік дене жаттығуларын орындау кезінде жеке және топтық тапсырмалар арқылы патриоттық сезімді дамыту

11.2.5.1 жеке және топтық дене жаттығуларын орындау кезінде патриотизм мен бәсекелестік сезімін көрсету және талдау

3. Денсаулықты және салауатты өмір салтын сақтауға ынталандыру

3.1. Тұрақты, дербес және жүйелі сабақтарға қызығушылықты арттыру, денсаулық пен салауатты өмір салты үшін емдік дене шынықтырудың маңыздылығын түсіну

11.3.1.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін жаттығулардың денені сауықтырудағы пайдасы туралы өзінің және өзгенің білімін бағалай білу;
11.3.1.2 тыныс алу жүйесінің денсаулық үшін маңыздылығы туралы өзінің және өзгенің білімін талдау, оны жүзеге асыруда тыныс алу ережелерін қолдану

3.2. Қимыл-қозғалыс белсенділігін дамытуға бағытталған емдік дене жаттығуларын орындау қажеттілігін түсіну

11.3.1.2 тыныс алу жүйесінің денсаулық үшін маңыздылығы туралы өзінің және өзгенің білімін талдау, оны жүзеге асыруда тыныс алу ережелерін қолдану

3.3. Әртүрлі физикалық жүктемелердің ағзадағы өзгерістерге әсерін, қозғалыс ақауларын түзетуді білу және түсіну

11.3.3.1 алдыңғы және кейінгі жүктеменің физикалық өзгерістерін анықтау үшін, өзінің және өзгенің қолданатын стратегиясын салыстыра біліп қолдану;
11.3.3.1 алдыңғы және кейінгі жүктеменің физикалық өзгерістерін анықтау үшін, өзінің және өзгенің қолданатын стратегиясын салыстыра біліп қолдану

3.5. Қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, бірқатар физикалық жүктемелерге қатысу барысында сәйкес әрекет етіп, қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау және оларды жеңе білу

11.3.5.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, қауіпсіздік техникасын денсаулыққа ықтимал қауіптерді төмендету тәсілдерімен байланыстыру

2-тоқсан

1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу және түзету

1.1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу, түзету және тыныс алу функциясын жақсарту

11.1.1.2 омыртқаны түзету үшін әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезіндегі ептіліктері мен қозғалыс дағдыларын талдау;
11.1.1.3 тыныс алу қызметін жақсарту үшін тыныс алу жаттығуларын қолдану (кеуде қуысының пішініне оң әсер етеді)

1.2. Негізгі қимыл-қозғалыс дағдыларын түзету үшін әртүрлі жаттығулар арқылы қозғалыс қызметін саналы басқару

11.1.2.1 омыртқаны түзету үшін әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезіндегі ептіліктері мен қозғалыс дағдыларын талдау;
11.1.2.2 дене дамуы мен дене даярлығын өздігімен бақылау және қимыл-қозғалыс комбинацияларын өз бетінше қолдану

1.4. Аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру

11.1.4.1 субъективті түйсікке сәйкес қозғалыс амплитудасы мен бұлшықет кернеуінің күшін реттеуге мүмкіндік беретін жаттығуларды жүйелеу;
11.1.4.3 аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру үшін негізгі физикалық қозғалыстарды болжау

1.5. Бірқатар дене жаттығуларында тактика, стратегия және құрылымдық идеялардың бірізділігін сақтау

11.1.5.1 кең ауқымынды дене жаттығуларында түрлі тактиканы, стратегияны және композициялық идеяларды демонстрациялау

1.6. Өмірде маңызды қимыл-қозғалыс іс-әрекетіндегі дағдылары мен ептілікті қалыптастыру үшін өзінің және өзгенің қозғалыс әрекеттеріндегі ептілік пен кемшіліктерді анықтау

11.1.6.1 өмірлік қажетті қозғалыс ептіліктері мен дағдыларын қалыптастыру үшін қозғалыс әрекеттеріндегі кемшіліктерді жою бойынша басқа адамдардың ептіліктерін бағалау және қолдану

1.7. Қимыл-қозғалыс қабілеттерін жақсарту және түзету үшін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қиындықтарды жеңе білу және қимыл-қозғалыс белсендігімен байланысты қауіп қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын дамыту

11.1.7.1 қимыл-қозғалыс дағдыларын жақсарту және түзету үшін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қозғалыс белсенділігімен байланысты қиындықтарды жеңе білу және қауіп-қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын талдау және оқыту барысында қолдана білу

2. Түзету-дамыта сауықтыру арқылы шығармашылық қабілеттер және сыни ойлау

2.1. Білім алушылардың жеке қимыл-қозғалыс қажеттіліктерін ескере отырып, балама шешімдердің көмегімен қимыл-қозғалыс әрекеттерін идеялар, стратегиялар мен жоспарлар арқылы өзгермелі жағдайға жауап қайтара білуге бейімделу

11.2.1.1 қоршаған ортада балама шешімдерге қарай қимыл-қозғалыс әрекеттерін идеялар, стратегиялар мен жоспарлар арқылы тәжірибе ісінде талқылып және қолдана білу

2.2. Командада көшбасшылық рөлін кезектесіп орындау арқылы мақсаттарға қол жеткізу үшін өз бетімен және бірлесе жұмыс жасау

11.2.2.1 іс-әрекеттің дұрыс орындалуын өз бетінше бағалау және оны жүзеге асыру барысында орындауға қажетті түзетулер енгізу;
11.2.2.2 командада жұмыс істеу кезінде өзгелердің және өзінің көшбасшылық дағдыларын салыстыру

2.3. Ағзаның жеке ерекшеліктерін ескере отырып, түзету және дамыту бағытындағы қолайлы оқу ортасын құру бойынша бірлескен жұмыс дағдыларын білу және түсіну

11.2.3.1 ағзаның жеке ерекшеліктерін ескере отырып, өзгелерді талдау арқылы түзету және дамыту бағытындағы қолайлы оқу ортасын құру бойынша бірлескен тиімді жұмыс дағдыларын қолдау

2.4. Бірқатар дене жаттығуларында құрылымдық әдістер мен ережелерді құру, қолдану

11.2.4.1 дене жаттығуларының мәнін түсіну және оларды өз денсаулығын жақсарту үшін қолдану;
11.2.4.2 физикалық ерекшеліктерін ескере отырып, әртүрлі дене жаттығуларын орындау кезінде ережелер мен құрылымдық тәсілдерді талдай білу және қолдана білу

3. Денсаулықты және салауатты өмір салтын сақтауға ынталандыру

3.2. Қимыл-қозғалыс белсенділігін дамытуға бағытталған емдік дене жаттығуларын орындау қажеттілігін түсіну

11.3.2.1 қимыл-қозғалыс белсенділігін дамытуға бағытталған емдік дене жаттығулары кешендерін талдау

3.3. Әртүрлі физикалық жүктемелердің ағзадағы өзгерістерге әсерін, қозғалыс ақауларын түзетуді білу және түсіну

11.3.3.1 алдыңғы және кейінгі жүктеменің физикалық өзгерістерін анықтау үшін, өзінің және өзгенің қолданатын стратегиясын салыстыра біліп қолдану;
11.3.3.2 бұлшықет тонусын қалыпқа келтіру және еркін қозғалыстарды жеңілдету үшін патологиялық тоникалық рефлекторлық белсенділікті тежеуге арналған жаттығуларды әзірлеу

3.3. Әртүрлі физикалық жүктемелердің ағзадағы өзгерістерге әсерін, қозғалыс ақауларын түзетуді білу және түсіну

11.3.3.1 алдыңғы және кейінгі жүктеменің физикалық өзгерістерін анықтау үшін, өзінің және өзгенің қолданатын стратегиясын салыстыра біліп қолдану;
11.3.3.2 бұлшықет тонусын қалыпқа келтіру және еркін қозғалыстарды жеңілдету үшін патологиялық тоникалық рефлекторлық белсенділікті тежеуге арналған жаттығуларды әзірлеу

3.4. Дененің орналасуына және орындалуына байланысты әртүрлі тыныс алу жаттығуларын орындау нәтижесінде тыныс алу функциясын қалыпқа келтіру

11.3.4.1 емдік дене жаттығуларының арнайы кешендерін орындау кезінде тыныс алу гимнастикасының әртүрлі әдістерін талдау және үйрету

3.5. Қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, бірқатар физикалық жүктемелерге қатысу барысында сәйкес әрекет етіп, қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау және оларды жеңе білу

11.3.5.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, қауіпсіздік техникасын денсаулыққа ықтимал қауіптерді төмендету тәсілдерімен байланыстыру

3-тоқсан

1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу және түзету

1.1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу, түзету және тыныс алу функциясын жақсарту

11.1.1.1 әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезінде өзінің қимыл-қозғалыс дағдыларын талдай білу;
11.1.1.2 омыртқаны түзету үшін әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезіндегі ептіліктері мен қозғалыс дағдыларын талдау

1.2. Негізгі қимыл-қозғалыс дағдыларын түзету үшін әртүрлі жаттығулар арқылы қозғалыс қызметін саналы басқару

11.1.2.2 дене дамуы мен дене даярлығын өздігімен бақылау және қимыл-қозғалыс комбинацияларын өз бетінше қолдану;
11.1.2.3 өзінің дене дамуын (дене бітімін) бағалау; әртүрлі бағыттарда (кифоздар, лордоздар, сколиоздар) омыртқаның қисаюын, дене тұрқындағы ауытқуларды түзету бойынша жаттығуларды жоспарлау, жаттығулар кешендерін пайдалану;
11.1.2.4 қалыптасқан жағдайларға байланысты өз жүрісін өздігімен бақылау және түзету

1.3. Дене дамуының жеткіліксіздігін түзетудің негізгі элементтерін өз бетінше меңгеруге үйрету

11.1.3.2 физикалық дамуы мен қимыл-қозғалыс қателерін алдын алуға және түзетуге мүмкіндік беретін әртүрлі жүйелі жаттығуларда қимылдарды орындау сапасын бағалау;
11.1.3.3 толық табандағы тіректі (иық буынында жазу және созу, шынтақ буынында жазу және супинация, саусақтарды жазу және үлкен саусақтың қолға апаруы, жамбас-сан буынында жазу және шығару, тізе буынында жазу, білек буынында жазу) және шектелген қимыл қозғалыстарды әзірлеуге арналған жаттығуларды қолдану

1.4. Аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру

11.1.4.2 жоғарғы аяқ буындарындағы қозғалысты арттыру үшін жаттығулар кешендерін таңдау және қолдану;
11.1.4.4 ұсақ моториканы түзетуге арналған заттармен жасалатын жаттығуларды үйрету үшін негізгі физикалық қозғалыстар туралы білімдерін талдау

1.6. Өмірде маңызды қимыл-қозғалыс іс-әрекетіндегі дағдылары мен ептілікті қалыптастыру үшін өзінің және өзгенің қозғалыс әрекеттеріндегі ептілік пен кемшіліктерді анықтау

11.1.6.1 өмірлік қажетті қозғалыс ептіліктері мен дағдыларын қалыптастыру үшін қозғалыс әрекеттеріндегі кемшіліктерді жою бойынша басқа адамдардың ептіліктерін бағалау және қолдану;
11.1.6.2 қимыл-қозғалыс дағдыларын жүйелі дамытуға арналған арнайы жаттығуларды таңдау

1.7. Қимыл-қозғалыс қабілеттерін жақсарту және түзету үшін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қиындықтарды жеңе білу және қимыл-қозғалыс белсендігімен байланысты қауіп қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын дамыту

11.1.7.2 жеке қимыл-қозғалыс функцияларының қалыптасу деңгейін ескере отырып, қозғалыстарды дамытуда өз кезеңімен арнайы жаттығуларды жүргізу;
11.1.7.3 дене дамуы (бойы және дене салмағы) мен дене дайындығының (күш, жылдамдық, төзімділік, тепе-теңдік, икемділік) көрсеткіштерін тесттік жаттығулардың көмегімен өлшеу

2. Түзете-дамыта сауықтыру арқылы шығармашылық қабілеттер мен сыни ойлау

2.2. Командада көшбасшылық рөлін кезектесіп орындау арқылы мақсаттарға қол жеткізу үшін өз бетімен және бірлесе жұмыс жасау

11.2.2.2 командада жұмыс істеу кезінде өзгелердің және өзінің көшбасшылық дағдыларын салыстыру

2.4. Бірқатар дене жаттығуларында құрылымдық әдістер мен ережелерді құру, қолдану

11.2.4.1 дене жаттығуларының мәнін түсіну және оларды өз денсаулығын жақсарту үшін қолдану;
11.2.4.2 физикалық ерекшеліктерін ескере отырып, әртүрлі дене жаттығуларын орындау кезінде ережелер мен құрылымдық тәсілдерді талдай білу және қолдана білу;
11.2.4.3 таңертеңгілік жаттығу кешендеріне арналған жаттығуларды таңдап алу және оларды зерделенген ережелерге сәйкес қолдану

2.5. Емдік дене жаттығуларын орындау кезінде жеке және топтық тапсырмалар арқылы патриоттық сезімді дамыту

11.2.5.1 жеке және топтық дене жаттығуларын орындау кезінде патриотизм мен бәсекелестік сезімін көрсету және талдау

2.6. Қимыл-қозғалыстардың әртүрлі контекстеріне байланысты рөлдерді қолдану және олардың айырмашылықтарын білу

11.2.6.1 әртүрлі рөлдермен қимылдарды орындау арқылы тәжірибе жасау, күрделі дене жаттығуларын орындау кезінде олардың айырмашылықтарын анықтау;
11.2.6.2 өз дене бітіміңіздің функцияларын басқарудың қол жетімді тәсілдерін меңгеру

3. Денсаулықты және салауатты өмір салтын сақтауға ынталандыру

3.1. Тұрақты, дербес және жүйелі сабақтарға қызығушылықты арттыру, денсаулық пен салауатты өмір салты үшін емдік дене шынықтырудың маңыздылығын түсіну

11.3.1.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін жаттығулардың денені сауықтырудағы пайдасы туралы өзінің және өзгенің білімін бағалай білу;
11.3.1.2 тыныс алу жүйесінің денсаулық үшін маңыздылығы туралы өзінің және өзгенің білімін талдау, оны жүзеге асыруда тыныс алу ережелерін қолдану

3.4. Дененің орналасуына және орындалуына байланысты әртүрлі тыныс алу жаттығуларын орындау нәтижесінде тыныс алу функциясын қалыпқа келтіру

11.3.4.1 емдік дене жаттығуларының арнайы кешендерін орындау кезінде тыныс алу гимнастикасының әртүрлі әдістерін талдау және үйрету;
11.3.4.2 рационалды тыныс алу арқылы дене жүктемесінен туындаған ағзаның функционалдық жағдайының ауысуын қалпына келтіруге ықпал ету

3.5. Қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, бірқатар физикалық жүктемелерге қатысу барысында сәйкес әрекет етіп, қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау және оларды жеңе білу

11.3.5.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, қауіпсіздік техникасын денсаулыққа ықтимал қауіптерді төмендету тәсілдерімен байланыстыру

3.6. Психогимнастика элементтері емдік дене шынықтыру сабағының дәстүрлі емес түрі

11.3.6.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын ескере отырып, денсаулықты нығайтуға бағытталған психогимнастика элементтерін қолдану;
11.3.6.2 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын ескере отырып, денсаулықты нығайтуға бағытталған емдік дене шынықтыру сабақтарының дәстүрлі емес түрлерін қолдану;
11.3.6.3 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын ескере отырып, денсаулықты нығайтуға бағытталған өзін-өзіне массаж жасау мен релаксация элементтерін көрсету;
11.3.6.4 тренажерларда бұлшықет-буын қозғалыстарын дамыту үшін жаттығулардың басқа ерекшеліктерін қолдануды үйрету

4-тоқсан

1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу және түзету

1.2. Негізгі қимыл-қозғалыс дағдыларын түзету үшін әртүрлі жаттығулар арқылы қозғалыс қызметін саналы басқару

11.1.2.2 дене дамуы мен дене даярлығын өздігімен бақылау және қимыл-қозғалыс комбинацияларын өз бетінше қолдану;
11.1.2.3 өзінің дене дамуын (дене бітімін) бағалау; әртүрлі бағыттарда (кифоздар, лордоздар, сколиоздар) омыртқаның қисаюын, дене тұрқындағы ауытқуларды түзету бойынша жаттығуларды жоспарлау, жаттығулар кешендерін пайдалану;
11.1.2.4 қалыптасқан жағдайларға байланысты өз жүрісін өздігімен бақылау және түзету

1.3. Дене дамуының жеткіліксіздігін түзетудің негізгі элементтерін өз бетінше меңгеруге үйрету

11.1.3.1 арқа және дененің алдыңғы бөлігінің (бұлшықет корсеті) бұлшықеттерін нығайтуға, дұрыс дене қалпын қалыптастыруға арналған дамытушы физикалық жаттығуларды таңдау;
11.1.3.3 толық табандағы тіректі (иық буынында жазу және созу, шынтақ буынында жазу және супинация, саусақтарды жазу және үлкен саусақтың қолға апаруы, жамбас-сан буынында жазу және шығару, тізе буынында жазу, білек буынында жазу) және шектелген қимыл қозғалыстарды әзірлеуге арналған жаттығуларды қолдану

1.4. Аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру

11.1.4.3 аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру үшін негізгі физикалық қозғалыстарды болжау;
11.1.4.4 ұсақ моториканы түзетуге арналған заттармен жасалатын жаттығуларды үйрету үшін негізгі физикалық қозғалыстар туралы білімдерін талдау

1.5. Бірқатар дене жаттығуларында тактика, стратегия және құрылымдық идеялардың бірізділігін сақтау

11.1.5.1 кең ауқымынды дене жаттығуларында түрлі тактиканы, стратегияны және композициялық идеяларды демонстрациялау

1.6. Өмірде маңызды қимыл-қозғалыс іс-әрекетіндегі дағдылары мен ептілікті қалыптастыру үшін өзінің және өзгенің қозғалыс әрекеттеріндегі ептілік пен кемшіліктерді анықтау

11.1.6.2 қимыл-қозғалыс дағдыларын жүйелі дамытуға арналған арнайы жаттығуларды таңдау

1.7. Қимыл-қозғалыс қабілеттерін жақсарту және түзету үшін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қиындықтарды жеңе білу және қимыл-қозғалыс белсендігімен байланысты қауіп қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын дамыту

11.1.7.2 жеке қимыл-қозғалыс функцияларының қалыптасу деңгейін ескере отырып, қозғалыстарды дамытуда өз кезеңімен арнайы жаттығуларды жүргізу;
11.1.7.3 дене дамуы (бойы және дене салмағы) мен дене дайындығының (күш, жылдамдық, төзімділік, тепе-теңдік, икемділік) көрсеткіштерін тесттік жаттығулардың көмегімен өлшеу

2. Түзете-дамыта сауықтыру арқылы шығармашылық қабілеттер және сыни ойлау

2.2. Командада көшбасшылық рөлін кезектесіп орындау арқылы мақсаттарға қол жеткізу үшін өз бетімен және бірлесе жұмыс жасау

11.2.2.1 іс-әрекеттің дұрыс орындалуын өз бетінше бағалау және оны жүзеге асыру барысында орындауға қажетті түзетулер енгізу;
11.2.2.2 командада жұмыс істеу кезінде өзгелердің және өзінің көшбасшылық дағдыларын салыстыру

2.4. бірқатар дене жаттығуларында құрылымдық әдістер мен ережелерді құру, қолдану

11.2.4.3 таңертеңгілік жаттығу кешендеріне арналған жаттығуларды таңдап алу және оларды зерделенген ережелерге сәйкес қолдану

2.5. Емдік дене жаттығуларын орындау кезінде жеке және топтық тапсырмалар арқылы патриоттық сезімді дамыту

11.2.5.1 жеке және топтық дене жаттығуларын орындау кезінде патриотизм мен бәсекелестік сезімін көрсету және талдау

2.6. Қимыл-қозғалыстардың әртүрлі контекстеріне байланысты рөлдерді қолдану және олардың айырмашылықтарын білу

11.2.6.1 әртүрлі рөлдермен қимылдарды орындау арқылы тәжірибе жасау, күрделі дене жаттығуларын орындау кезінде олардың айырмашылықтарын анықтау;
11.2.6.2 өз дене бітіміңіздің функцияларын басқарудың қол жетімді тәсілдерін меңгеру

3. Денсаулықты және салауатты өмір салтын сақтауға ынталандыру

3.3. Әртүрлі физикалық жүктемелердің ағзадағы өзгерістерге әсерін, қозғалыс ақауларын түзетуді білу және түсіну

11.3.3.1 алдыңғы және кейінгі жүктеменің физикалық өзгерістерін анықтау үшін, өзінің және өзгенің қолданатын стратегиясын салыстыра біліп қолдану;
11.3.3.3 жаттығулардың жекелеген түрлеріне қарсы көрсетілімдерді ескере отырып, жаттығуларды күрделендіру немесе жеңілдету есебінен жүктемені мөлшерлеуді есептеу

3.4. Дененің орналасуына және орындалуына байланысты әртүрлі тыныс алу жаттығуларын орындау нәтижесінде тыныс алу функциясын қалыпқа келтіру

11.3.4.2 рационалды тыныс алу арқылы дене жүктемесінен туындаған ағзаның функционалдық жағдайының ауысуын қалпына келтіруге ықпал ету

3.6. Психогимнастика элементтері емдік дене шынықтыру сабағының дәстүрлі емес түрі

11.3.6.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын ескере отырып, денсаулықты нығайтуға бағытталған психогимнастика элементтерін қолдану; қимыл-қозғалыс бұзылыстарын ескере отырып, денсаулықты нығайтуға бағытталған емдік дене шынықтыру сабақтарының дәстүрлі емес түрлерін қолдану;
11.3.6.2 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын ескере отырып, денсаулықты нығайтуға бағытталған емдік дене шынықтыру сабақтарының дәстүрлі емес түрлерін қолдану;
11.3.6.3 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын ескере отырып, денсаулықты нығайтуға бағытталған өзін-өзіне массаж жасау мен релаксация элементтерін көрсету;
11.3.6.4 тренажерларда бұлшықет-буын қозғалыстарын дамыту үшін жаттығулардың басқа ерекшеліктерін қолдануды үйрету

      2) 12-сынып:

      2-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқу мақсаттары

1-тоқсан

1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу және түзету

1.1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу, түзету және тыныс алу функциясын жақсарту

12.1.1.1 әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезінде қимыл-қозғалыс дағдыларын көрсете білу;
12.1.1.2 омыртқаны түзету үшін әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезінде қозғалыс дағдыларын көрсете білу

1.2. Негізгі қимыл-қозғалыс дағдыларын түзету үшін әртүрлі жаттығулар арқылы қозғалыс қызметін саналы басқару

12.1.2.1 омыртқаны түзету үшін әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезінде қозғалыс дағдыларын көрсету;
12.1.2.2 өзінің дене дамуы мен дене даярлығына өздігімен бақылау жасау және қимыл-қозғалыс комбинацияларының орындалуын көрсету

1.3. Дене дамуының жеткіліксіздігін түзетудің негізгі элементтерін өз бетінше меңгеруге үйрету

12.1.3.1 арқа және дененің алдыңғы бөлігінің (бұлшық ет корсеті) бұлшық еттерін нығайтуға, дұрыс дене қалпын қалыптастыруға арналған дамытушы дене жаттығуларын жүйелеу;
12.1.3.2 физикалық дамуға ықпал ететін әртүрлі жүйелі жаттығулардағы қимылдарды орындау сапасын талдау және қозғалыс қателерін алдын алу және түзету

1.4. Аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру

12.1.4.1 субъективті сезімдерге сәйкес қозғалыс амплитудасы мен бұлшықет кернеуінің күшін реттеуге мүмкіндік беретін жаттығуларды жүйелеу және өздігімен қолдану;
12.1.4.2 аяқ-қол буындарындағы қимыл шапшаңдығын арттыру үшін жаттығулар кешендерін құру және қолдану

1.7. Қимыл-қозғалыс қабілеттерін жақсарту және түзету үшін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қиындықтарды жеңе білу және қимыл-қозғалыс белсендігімен байланысты қауіп қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын дамыту

12.1.7.1 қимыл-қозғалыс белсенділігімен байланысты қиындықтарды жеңу және қауіп қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын талдау және оқыту барысында қолдану

2. Түзете-дамыта сауықтыру арқылы шығармашылық қабілеттер және сыни ойлау

2.1. Білім алушылардың жеке қимыл-қозғалыс қажеттіліктерін ескере отырып, балама шешімдердің көмегімен қимыл-қозғалыс әрекеттерін идеялар, стратегиялар мен жоспарлар арқылы өзгермелі жағдайға жауап қайтара білуге бейімделу

12.2.1.1 қоршаған ортада баламалы түрде қозғалыс әрекеттеріне қарай идеялар, стратегиялар мен жоспарларды жүйелендіру және тәжірибе ісінде қолдана білу

2.2. Командада көшбасшылық рөлін кезектесіп орындау арқылы мақсаттарға қол жеткізу үшін өз бетімен және бірлесе жұмыс жасау

12.2.2.1 іс-әрекеттің орындалуын дәлелдеу және оны жүзеге асыру барысында орындауға қажетті түзетулер енгізу

2.3. Ағзаның жеке ерекшеліктерін ескере отырып, түзету және дамыту бағытындағы қолайлы оқу ортасын құру бойынша бірлескен жұмыс дағдыларын білу және түсіну білу

11.2.3.1 ағзаның жеке ерекшеліктерін ескере отырып, өзгелерді зерттеу, түзету және дамыту бағытындағы қолайлы оқу ортасын құру бойынша бірлескен, тиімді жұмыс дағдыларын қолдау

2.5. Емдік дене жаттығуларын орындау кезінде жеке және топтық тапсырмалар арқылы патриоттық сезімді дамыту

12.2.5.1 жеке және топтық дене іс-әрекетінде патриотизм мен бәсекелестік сезімін көрсету және талдау

3. Денсаулықты және салауатты өмір салтын сақтауға ынталандыру

3.1. Тұрақты, дербес және жүйелі сабақтарға қызығушылықты арттыру, денсаулық пен салауатты өмір салты үшін емдік дене шынықтырудың маңыздылығын түсіну

12.3.1.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығулары кешендерін құру;
12.3.1.2 тыныс алу жүйесінің денсаулық үшін маңыздылығы туралы өзінің және өзгенің білімін зерттеу, тыныс алу ережелерін қолдану

3.2. Қимыл-қозғалыс белсенділігін дамытуға бағытталған емдік дене жаттығуларын орындау қажеттілігін түсіну

12.3.2.1 қимыл-қозғалыс белсенділігін дамытуға бағытталған емдік дене жаттығулары кешендерін жүйелеу және құру

3.3. Әртүрлі физикалық жүктемелердің ағзадағы өзгерістерге әсерін, қозғалыс ақауларын түзетуді білу және түсіну

12.3.3.1 жаттығуларға дейінгі және кейінгі физикалық өзгерістерді анықтау стратегиясын әзірлеу;
12.3.3.3 жаттығулардың жекелеген түрлеріне қарсы көрсетілімдерді ескере отырып, жаттығуларды күрделендіру немесе жеңілдету есебінен жүктемені мөлшерлеуді бағалау

3.5. Қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, бірқатар физикалық жүктемелерге қатысу барысында сәйкес әрекет етіп, қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау және оларды жеңе білу

12.3.5.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, денсаулыққа ықтимал қауіптерді азайту тәсілдерін талдау және қауіпсіздік техникасын түсіндіру

2-тоқсан

1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу және түзету

1.1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу, түзету және тыныс алу функциясын жақсарту

12.1.1.2 омыртқаны түзету үшін әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезінде қозғалыс дағдыларын көрсете білу;
12.1.1.3 тыныс алу қызметін жақсарту үшін жаттығуларды (кеуде қуысының пішініне оң әсер ететін) практикада қолдану

1.2. Негізгі қимыл-қозғалыс дағдыларын түзету үшін әртүрлі жаттығулар арқылы қозғалыс қызметін саналы басқару

12.1.2.1 омыртқаны түзету үшін әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезінде қозғалыс дағдыларын көрсету;
12.1.2.2 өзінің дене дамуы мен дене даярлығына өздігімен бақылау жасау және қимыл-қозғалыс комбинацияларының орындалуын көрсету

1.4. Аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру

12.1.4.1 субъективті сезімдерге сәйкес қозғалыс амплитудасы мен бұлшықет кернеуінің күшін реттеуге мүмкіндік беретін жаттығуларды жүйелеу және өздігімен қолдану;
12.1.4.3 аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру үшін негізгі физикалық қозғалыстарды әзірлеу

1.5. Бірқатар дене жаттығуларында тактика, стратегия және құрылымдық идеялардың бірізділігін сақтау

12.1.5.1 жаттығуларды тиімді орындау үшін кең ауқымды физикалық жаттығуларды әртүрлі тактикалармен, стратегиялармен және композициялық идеялармен байланыстыру

1.6. Өмірде маңызды қимыл-қозғалыс іс-әрекетіндегі дағдылары мен ептілікті қалыптастыру үшін өзінің және өзгенің қозғалыс әрекеттеріндегі ептілік пен кемшіліктерді анықтау

12.1.6.1 өмірлік қажетті қозғалыс ептіліктері мен дағдыларын қалыптастыру үшін қозғалыс әрекеттеріндегі кемшіліктерді жою бойынша басқа адамдардың ептіліктерін талдау және қолдану

1.7. Қимыл-қозғалыс қабілеттерін жақсарту және түзету үшін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қиындықтарды жеңе білу және қимыл-қозғалыс белсендігімен байланысты қауіп қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын дамыту

12.1.7.1 қимыл-қозғалыс белсенділігімен байланысты қиындықтарды жеңу және қауіп қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын талдау және оқыту барысында қолдану

2. Түзете-дамыта сауықтыру арқылы шығармашылық қабілеттер және сыни ойлау

2.1. Білім алушылардың жеке қимыл-қозғалыс қажеттіліктерін ескере отырып, балама шешімдердің көмегімен қимыл-қозғалыс әрекеттерін идеялар, стратегиялар мен жоспарлар арқылы өзгермелі жағдайға жауап қайтара білуге бейімделу

12.2.1.1 қоршаған ортада баламалы түрде қозғалыс әрекеттеріне қарай идеялар, стратегиялар мен жоспарларды жүйелендіру және тәжірибе ісінде қолдана білу

2.2. Командада көшбасшылық рөлін кезектесіп орындау арқылы мақсаттарға қол жеткізу үшін өз бетімен және бірлесе жұмыс жасау

12.2.2.1 іс-әрекеттің орындалуын дәлелдеу және оны жүзеге асыру барысында орындауға қажетті түзетулер енгізу;
12.2.2.2 өзгелерді қолдану және командада жұмыс істеуде өзінің көшбасшылық дағдыларын көрсету

2.3. Ағзаның жеке ерекшеліктерін ескере отырып, түзету және дамыту бағытындағы қолайлы оқу ортасын құру бойынша бірлескен жұмыс дағдыларын білу және түсіну

12.2.3.1 ағзаның жеке ерекшеліктерін ескере отырып, өзгелерді зерттеу, түзету және дамыту бағытындағы қолайлы оқу ортасын құру бойынша бірлескен, тиімді жұмыс дағдыларын қолдау

2.4. Бірқатар дене жаттығуларында құрылымдық әдістер мен ережелерді құру, қолдану

12.2.4.1 дене жаттығуларын жүйелеу және оларды өз денсаулығын жақсарту үшін қолдану;
12.2.4.2 қозғалыс патологиясы бар балалардың физикалық ерекшеліктерін ескере отырып, әртүрлі дене жаттығуларын орындау кезінде ережелер мен құрылымдық тәсілдерді талдай білу және қолдана білу

3. Денсаулықты және салауатты өмір салтын сақтауға ынталандыру

3.2. Қимыл-қозғалыс белсенділігін дамытуға бағытталған емдік дене жаттығуларын орындау қажеттілігін түсіну

12.3.2.1 қимыл-қозғалыс белсенділігін дамытуға бағытталған емдік дене жаттығулары кешендерін жүйелеу және құру

3.3. Әртүрлі физикалық жүктемелердің ағзадағы өзгерістерге әсерін, қозғалыс ақауларын түзетуді білу және түсіну

12.3.3.1 жаттығуларға дейінгі және кейінгі физикалық өзгерістерді анықтау стратегиясын әзірлеу;
12.3.3.2 бұлшықет тонусын қалыпқа келтіру және еркін қозғалыстарды жеңілдету үшін патологиялық тоникалық рефлекторлық белсенділікті тежеуге арналған жаттығуларды әзірлеу

3.4. Дененің орналасуына және орындалуына байланысты әртүрлі тыныс алу жаттығуларын орындау нәтижесінде тыныс алу функциясын қалыпқа келтіру

12.3.4.1 емдік дене жаттығуларының арнайы кешендерін орындау кезінде тыныс алу гимнастикасының әртүрлі әдістерін талқылау және практикада қолдану

3.5. Қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, бірқатар физикалық жүктемелерге қатысу барысында сәйкес әрекет етіп, қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау және оларды жеңе білу

12.3.5.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, денсаулыққа ықтимал қауіптерді азайту тәсілдерін талдау және қауіпсіздік техникасын түсіндіру

3-тоқсан

1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу және түзету

1.1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу, түзету және тыныс алу функциясын жақсарту

12.1.1.1 әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезінде қимыл қозғалыс дағдыларын көрсете білу;
12.1.1.2 омыртқаны түзету үшін әртүрлі емдік дене жаттығуларын орындау кезінде қозғалыс дағдыларын көрсете білу

1.2. Негізгі қимыл-қозғалыс дағдыларын түзету үшін әртүрлі жаттығулар арқылы қозғалыс қызметін саналы басқару

12.1.2.2 өзінің дене дамуы мен дене даярлығына өздігімен бақылау жасау және қимыл-қозғалыс комбинацияларының орындалуын көрсету;
12.1.2.3 қалыптасқан жағдайларға байланысты жүрісті түзетуге әсер ететін жаттығулар кешенін талдау және көрсету;
12.1.2.4 қалыптасқан жағдайларға байланысты жүру бұзылыстарын түзетуге арналған жаттығулар кешенін құру

1.3. Дене дамуының жеткіліксіздігін түзетудің негізгі элементтерін өз бетінше меңгеруге үйрету

12.1.3.2 физикалық дамуға ықпал ететін әртүрлі жүйелі жаттығулардағы қимылдарды орындау сапасын талдау және қозғалыс қателерін алдын алу және түзету;
12.1.3.3 толық табанды тіреу (иық буынында жазу және созу, шынтақ буынында жазу және супинация, саусақтарды жазу және үлкен саусақты қол буынына апару, жамбас-сан буынында жазу және шығару, тізе буынында жазу, сирақ-табан буынында жазу) шектеулі қозғалыстарды әзірлеуге арналған жаттығуларды талдау

1.4. Аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру

12.1.4.2 аяқ-қол буындарындағы қимыл шапшаңдығын арттыру үшін жаттығулар кешендерін құру және қолдану;
12.1.4.4 ұсақ моториканы түзетуге арналған заттармен жасалатын басқа да жаттығуларды үйрету үшін негізгі дене қимылдарын жіктеу

1.6. Өмірде маңызды қимыл-қозғалыс іс-әрекетіндегі дағдылары мен ептілікті қалыптастыру үшін өзінің және өзгенің қозғалыс әрекеттеріндегі ептілік пен кемшіліктерді анықтау

12.1.6.1 өмірлік қажетті қозғалыс ептіліктері мен дағдыларын қалыптастыру үшін қозғалыс әрекеттеріндегі кемшіліктерді жою бойынша басқа адамдардың ептіліктерін талдау және қолдану;
12.1.6.2 қимыл-қозғалыс дағдыларын жүйелі дамытуды жаттықтыру үшін арнайы жаттығуларды қолдану

1.7. Қимыл-қозғалыс қабілеттерін жақсарту және түзету үшін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қиындықтарды жеңе білу және қимыл-қозғалыс белсендігімен байланысты қауіп қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын дамыту

12.1.7.2 арнайы дене жаттығуларын бағалау және оларды өз кешендерінде кезең-кезеңмен қолдану;
12.1.7.3 дене дамуы мен дене дайындығының динамикалық көрсеткіштерін жүйелі бақылау үшін тесттік жаттығуларды қолдану

2. Түзете-дамыта сауықтыру арқылы шығармашылық қабілеттер және сыни ойлау

2.2. Командада көшбасшылық рөлін кезектесіп орындау арқылы мақсаттарға қол жеткізу үшін өз бетімен және бірлесе жұмыс жасау

12.2.2.2 өзгелерді қолдану және командада жұмыс істеуде өзінің көшбасшылық дағдыларын көрсету

2.4. Бірқатар дене жаттығуларында құрылымдық әдістер мен ережелерді құру, қолдану

12.2.4.1 дене жаттығуларын жүйелеу және оларды өз денсаулығын жақсарту үшін қолдану;
12.2.4.2 қозғалыс патологиясы бар балалардың физикалық ерекшеліктерін ескере отырып, әртүрлі дене жаттығуларын орындау кезінде ережелер мен құрылымдық тәсілдерді талдай білу және қолдана білу;
12.2.4.3 таңертеңгі жаттығу кешендеріне арналған жаттығуларды дайындау және оларды зерделенген ережелерге сәйкес көрсету

2.5. Емдік дене жаттығуларын орындау кезінде жеке және топтық тапсырмалар арқылы патриоттық сезімді дамыту

12.2.5.1 жеке және топтық дене іс-әрекетінде патриотизм мен бәсекелестік сезімін көрсету және талдау

2.6. Қимыл-қозғалыстардың әртүрлі контекстеріне байланысты рөлдерді қолдану және олардың айырмашылықтарын білу

12.2.6.1 қимылдарды орындау кезіндегі әртүрлі рөлдерді бағалау, күрделі физикалық жаттығуларды орындау кезінде олардың айырмашылықтарын белгілеу;
12.2.6.2 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын (парездер, параличтер, күштеу қозғалыстары) болжау және өз денесінің функцияларын бақылаудың қолжетімді тәсілдерін жасау

3. Денсаулықты және салауатты өмір салтын сақтауға ынталандыру

3.1. Тұрақты, дербес және жүйелі сабақтарға қызығушылықты арттыру, денсаулық пен салауатты өмір салты үшін емдік дене шынықтырудың маңыздылығын түсіну

12.3.1.1 денсаулықты нығайтуға ықпал ететін дене жаттығулары кешендерін құру;
12.3.1.2 тыныс алу жүйесінің денсаулық үшін маңыздылығы туралы өзінің және өзгенің білімін зерттеу, тыныс алу ережелерін қолдану

3.4. Дененің орналасуына және орындалуына байланысты әртүрлі тыныс алу жаттығуларын орындау нәтижесінде тыныс алу функциясын қалыпқа келтіру

12.3.4.1 емдік дене жаттығуларының арнайы кешендерін орындау кезінде тыныс алу гимнастикасының әртүрлі әдістерін талқылау және практикада қолдану;
12.3.4.2 рационалды тыныс алу арқылы дене жүктемесінен туындаған ағзаның функционалдық жағдайының өзгеруін қалпына келтіруді болжау

3.5. Қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, бірқатар физикалық жүктемелерге қатысу барысында сәйкес әрекет етіп, қиындықтар мен тәуекелдерді анықтау және оларды жеңе білу

12.3.5.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарының ерекшелігін ескере отырып, денсаулыққа ықтимал қауіптерді азайту тәсілдерін талдау және қауіпсіздік техникасын түсіндіру

3.6. Психогимнастика элементтері емдік дене шынықтыру сабағының дәстүрлі емес түрі

12.3.6.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын ескере отырып, денсаулықты нығайтуға ықпал ететін психогимнастика элементтерін қолдану;
12.3.6.2 емдік дене шынықтыру бойынша дәстүрлі емес сабақ түрлерін және басқа да оқытылатын әдістемелерді қолдана білу;
11.3.6.3 өзіне-өзі массаж жасау мен релаксацияның басқа элементтерін өзіне-өзі қолдана білуге үйрету;
12.3.6.4 бұлшықет-буын қозғалыстарын дамыту үшін тренажерларда арнайы жаттығу алгоритмдерін әзірлеу

4-тоқсан

1. Тірек-қимыл аппараты бұзылыстарының алдын алу және түзету

1.2. Негізгі қимыл-қозғалыс дағдыларын түзету үшін әртүрлі жаттығулар арқылы қозғалыс қызметін саналы басқару

12.1.2.3 қалыптасқан жағдайларға байланысты жүрісті түзетуге әсер ететін жаттығулар кешенін талдау және көрсету; 11.1.2.4 қалыптасқан жағдайларға байланысты жүру бұзылыстарын түзетуге арналған жаттығулар кешенін құру

1.3. Дене дамуының жеткіліксіздігін түзетудің негізгі элементтерін өз бетінше меңгеруге үйрету

12.1.3.1 арқа және дененің алдыңғы бөлігінің (бұлшық ет корсеті) бұлшық еттерін нығайтуға, дұрыс дене қалпын қалыптастыруға арналған дамытушы дене жаттығуларын жүйелеу;
12.1.3.3 толық табанды тіреу (иық буынында жазу және созу, шынтақ буынында жазу және супинация, саусақтарды жазу және үлкен саусақты қол буынына апару, жамбас-сан буынында жазу және шығару, тізе буынында жазу, сирақ-табан буынында жазу) шектеулі қозғалыстарды әзірлеуге арналған жаттығуларды талдау

1.4. Аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру

12.1.4.3 аяқ буындарының қозғалғыштығын арттыру үшін негізгі физикалық қозғалыстарды әзірлеу;
12.1.4.4 ұсақ моториканы түзетуге арналған заттармен жасалатын басқа да жаттығуларды үйрету үшін негізгі дене қимылдарын жіктеу

1.5. Бірқатар дене жаттығуларында тактика, стратегия және құрылымдық идеялардың бірізділігін сақтау

12.1.5.1 жаттығуларды тиімді орындау үшін кең ауқымды физикалық жаттығуларды әртүрлі тактикалармен, стратегиялармен және композициялық идеялармен байланыстыру

1.6. Өмірде маңызды қимыл-қозғалыс іс-әрекетіндегі дағдылары мен ептілікті қалыптастыру үшін өзінің және өзгенің қозғалыс әрекеттеріндегі ептілік пен кемшіліктерді анықтау

12.1.6.2 қимыл-қозғалыс дағдыларын жүйелі дамытуды жаттықтыру үшін арнайы жаттығуларды қолдану

1.7. Қимыл-қозғалыс қабілеттерін жақсарту және түзету үшін оқытудың әртүрлі кезеңдерінде қиындықтарды жеңе білу және қимыл-қозғалыс белсендігімен байланысты қауіп қатерлерге жауап қайтара білу дағдыларын дамыту

12.1.7.2 арнайы дене жаттығуларын бағалау және оларды өз кешендерінде кезең-кезеңмен қолдану;
12.1.7.3 дене дамуы мен дене дайындығының динамикалық көрсеткіштерін жүйелі бақылау үшін тесттік жаттығуларды қолдану

2. Түзете-дамыта сауықтыру арқылы шығармашылық қабілеттер және сыни ойлау

2.2. Командада көшбасшылық рөлін кезектесіп орындау арқылы мақсаттарға қол жеткізу үшін өз бетімен және бірлесе жұмыс жасау

12.2.2.1 іс-әрекеттің орындалуын дәлелдеу және оны жүзеге асыру барысында орындауға қажетті түзетулер енгізу;
12.2.2.2 өзгелерді қолдану және командада жұмыс істеуде өзінің көшбасшылық дағдыларын көрсету

2.4. Бірқатар дене жаттығуларында құрылымдық әдістер мен ережелерді құру, қолдану

12.2.4.3 таңертеңгі жаттығу кешендеріне арналған жаттығуларды дайындау және оларды зерделенген ережелерге сәйкес көрсету

2.5. Емдік дене жаттығуларын орындау кезінде жеке және топтық тапсырмалар арқылы патриоттық сезімді дамыту

12.2.5.1 жеке және топтық дене іс-әрекетінде патриотизм мен бәсекелестік сезімін көрсету және талдау

2.6. Қимыл-қозғалыстардың әртүрлі контекстеріне байланысты рөлдерді қолдану және олардың айырмашылықтарын білу

12.2.6.1 қимылдарды орындау кезіндегі әртүрлі рөлдерді бағалау, күрделі физикалық жаттығуларды орындау кезінде олардың айырмашылықтарын белгілеу;
12.2.6.2 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын (парездер, параличтер, күштеу қозғалыстары) болжау және өз денесінің функцияларын бақылаудың қолжетімді тәсілдерін жасау

3. Денсаулықты және салауатты өмір салтын сақтауға ынталандыру

3.3. Әртүрлі физикалық жүктемелердің ағзадағы өзгерістерге әсерін, қозғалыс ақауларын түзетуді білу және түсіну

12.3.3.2 бұлшықет тонусын қалыпқа келтіру және еркін қозғалыстарды жеңілдету үшін патологиялық тоникалық рефлекторлық белсенділікті тежеуге арналған жаттығуларды әзірлеу;
12.3.3.3 жаттығулардың жекелеген түрлеріне қарсы көрсетілімдерді ескере отырып, жаттығуларды күрделендіру немесе жеңілдету есебінен жүктемені мөлшерлеуді бағалау

3.4. Дененің орналасуына және орындалуына байланысты әртүрлі тыныс алу жаттығуларын орындау нәтижесінде тыныс алу функциясын қалыпқа келтіру

12.3.4.2 рационалды тыныс алу арқылы дене жүктемесінен туындаған ағзаның функционалдық жағдайының өзгеруін қалпына келтіруді болжау

3.6. Психогимнастика элементтері емдік дене шынықтыру сабағының дәстүрлі емес түрі

12.3.6.1 қимыл-қозғалыс бұзылыстарын ескере отырып, денсаулықты нығайтуға ықпал ететін психогимнастика элементтерін қолдану;
12.3.6.2 емдік дене шынықтыру бойынша дәстүрлі емес сабақ түрлерін және басқа да оқытылатын әдістемелерді қолдана білу;
11.3.6.3 өзіне-өзі массаж жасау мен релаксацияның басқа элементтерін өзіне-өзі қолдана білуге үйрету;
12.3.6.4 бұлшықет-буын қозғалыстарын дамыту үшін тренажерларда арнайы жаттығу алгоритмдерін әзірлеу

 

Тірек-қимыл аппараты бұзылған білім алушыларға негізгі орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптарына арналған "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 390-1-қосымшамен толықтырылды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).

      2. Бағдарламаның мақсаты-тірек-қимыл аппараты бұзылған білім алушыларда әртүрлі тұрмыстық және әлеуметтік жағдайларда дербес болуға мүмкіндік беретін арнайы әлеуметтік-бейімдеу біліктері мен дағдыларын қалыптастыру, барабар қоғамдық мінез-құлық, өзін-өзі тану шекарасын кеңейту, кәсіптер әлемі туралы ақпарат беру.

      3. Бағдарламаның міндеттері:

      1) білім алушылардың өзіне-өзі қызмет көрсету, отбасына көмек көрсету, қазіргі заманғы қоғамда бейімделу, социум мен тұрмыстағы бағдары, өз бетінше жұмыс іздеу және жұмысқа орналасу үшін жеткілікті білімді және еңбек икемдері мен дағдыларды меңгеруі;

      2) білім алушыларда әлеуметтік мекемелердің (сауда, тұрмыс, байланыс, мәдениет, медициналық көмек және қоғамдық көлік қызметтері) қызметтерін пайдалану дағдыларын қалыптастыру;

      3) өзінің бос уақытын ұйымдастыру, өзіне-өзі қызмет көрсету, тамақтануды ұйымдастыру, тұрмыстық еңбек дағдыларын қалыптастыру;

      4) мінез-құлықтың моральдық-этикалық нормаларын, адамгершілік-рухани құндылықтарды, адамдар арасындағы өзара қарым-қатынас мәдениетін, үлкендерді құрметтеуді қалыптастыру;

      5) эстетикалық, экономикалық, экологиялық, патриоттық тәрбие беру, салауатты өмір салтының негіздерін дарыту;

      6) мамандық таңдауда кәсіби өзін-өзі анықтау және дұрыс бағдарлау дағдыларын қалыптастыру;

      7) оқу қызметінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану тәжірибесін алу (зерттеу, идеяларды шығармашылық іске асыру), әртүрлі ресурстар мен ақпарат көздерін зерттеу және қолдану;

      8) психофизикалық даму мен ақыл-ой саласының кемшіліктерін түзету, қолдың ұсақ және үлкен моторикасын дамыту, сөйлеудің коммуникативті функциясын дамыту.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдер

      4. Тірек-қимыл аппараты бұзылған білім алушылардың қимыл-қозғалыс, танымдық және эмоционалды-тұлғалық даму ерекшеліктеріне байланысты әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлануда қиындықтарға тап болады. Оқушылардан байқалады:

      1) бейтаныс адамдармен өзара әрекеттесудің және өнімді қарым-қатынастың қиындықтары, тәуелсіздік пен белсенділіктің төмендігі;

      2) әлеуметтік орта туралы хабардар болудың жеткіліксіз деңгейі;

      3) практикалық, өмірлік жағдайда білімді пайдаланудағы қиындықтар;

      4) шаруашылық-тұрмыстық қызметке мотивтер мен мүдделердің қалыптаспауы.

      5. Бағдарламаны іске асыру үрдісінде сараланған, жеке тұлғаға бағытталған, құндылыққа бағытталған, коммуникативтік, қызметтік, технологиялық, денсаулық сақтау тәсілдері пайдаланылады.

      6. Сараланған тәсіл гетерогенді контингент жағдайында білім алушыларды сәтті оқыту үшін қолданылады, бұл білім алушыларды қозғалыс, танымдық, сөйлеу дамуының ерекшеліктерін ескере отырып, кіші топтарға бөлуге және оқытуда әр түрлі көлемдегі, күрделіліктегі тапсырмаларды қолдануға, белсенділік қарқыны мен мұғалімнің көмегін өзара ауыстыруға мүмкіндік береді.

      7. Жеке тұлғаға бағытталған тәсіл сараланған тәсілмен үйлеседі және таңдалған топтардың әрқайсысының білім алушыларының жеке мүмкіндіктері мен қажеттіліктерін ескеруді қамтиды.

      8. Құндылыққа бағытталған тәсіл оқу қызметін жоспарлау мен ұйымдастыруды, белгілі бір құндылықтар тұрғысынан оқу тапсырмаларының мазмұнын таңдауды қамтиды. Қазақстандық патриотизм, жауапкершілік, құрмет, шығармашылық және еңбексүйгіштік құндылықтар болып табылады.

      9. Коммуникативті тәсіл сабақта ұйымдастырылған қарым-қатынас процесінде және жұмыстың топтық формаларын қамтитын нәтижелі іс-әрекет процесінде оқушылардың сөйлеуін мақсатты түрде дамытуға бағытталған, пікір алмасу қажеттілігі табиғи түрде туындаған кезде топтық жұмыс түрлерін ұсыну, ақпарат алмасу, мәселелерді талқылау және шешу, пікір алмасу, өзара оқыту қажеттілігі туындайды.

      10. Әрекеттік тәсіл кезінде білім алушы ақпарат көздері мен оқыту ресурстарын дербес іздестіруге, талдауға және түсіндіруге қосылады. "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" пәнін оқу кезінде білім алушы әртүрлі тұрмыстық мәселелерді, тамақ дайындау технологияларын, шығармашылықтың сәндік түрлерінің техникасы мен технологияларын, тұрғын үйді жөндеуге арналған заманауи материалдарды өз бетінше зерделейді.

      11. Технологиялық тәсілде оқу-танымдық іс-әрекет материалдар мен құралдардың қасиеттері, үйдің интерьерін безендіру заңдылықтары, гүл өсіру негіздері, жөндеу, жобалау, бастапқы материалдарды түпкілікті өнімге айналдыру үшін сәндік көркем шығармашылық объектілерін өндірудің технологиялық реттілігі туралы білімді қолдануға бағытталған.

      12. Денсаулықты сақтау тәсілі оқушылардың шаршауын болдырмау үшін қолданылады, оқушылардың мотор сферасының жағдайын ескеру, физикалық және психоэмоционалды жүктемені мөлшерлеу болып табылады.

      13. Ұсынылатын оқыту әдістері мен технологиялары:

      1) әдістері: проблемалық оқыту, жеке оқыту, тәжірибе негізінде оқыту, жобалау әдісі;

      2) технологиялары: шағын топтарда (командада) жұмыс істеу, кейс-стади (нақты жағдайларды талдау), рөлдік және іскерлік ойындар, ақпараттық-коммуникациялық.

      14. Сабақтар зерттелетін тақырыпқа сәйкес келетін қажетті жабдықтармен және қолданылатын шығыс материалдарымен қамтамасыз етілуі керек. Қажет болған жағдайда сабақ сынып пен мектептен тыс жерде экскурсия түрінде өткізіледі, оған оқушылар алдын-ала дайындалады, ал экскурсия нәтижелері келесі сабақта талқыланады және қорытындыланады.

      15. Бағдарламаны іске асыруға арналған техникалық құралдар, жабдықтар мен керек-жарақтар:

      1) көмекші құралдар-қолға арналған бекіткіштер, құрал-саймандарға арналған бекіткіштер, құрал-саймандар мен материалдарға арналған тұғырықтар (ұсақ, тегіс заттарды олардың домаланып, тайып кетуін болдырмау үшін тегіс емес құрылымдағы матамен қапталған картонға салады);

      2) интерактивті мультимедиалық және дәстүрлі дидактикалық жабдықтар (интерактивті тақта, жинақтауыштары бар компьютер; топтарда жұмыс істеуге арналған ноутбуктер; бейнекамера; фотоаппарат, еңбек және шығармашылық үдерістердің фрагменттері жазылған бейнефильмдер), тапсырмалары бар үлестірмелі дидактикалық материалдар, сәндік-қолданбалы шығармашылық және жөндеу бойынша жұмысқа арналған құралдар мен материалдар, демонстрациялық плакаттар;

      3) азық-түлікті сақтауға және онымен жұмыс істеуге арналған асүй жабдығы, қосалқы жабдық (көкөніс кескіш, ет тартқыш, мультиварка, миксер, блендер, тостер, асүй комбайны), тамақты тазалауға және дайындауға арналған ірі және ұсақ тұрмыстық техника, Тұрмыстық электроника.

      16. Білім алушылардың жетістіктерінің балдық белгісі пайдаланылмайды. Жетістіктерді бағалау сипаттамалық сипатта болады. Бақылау тапсырмаларын орындау нәтижелері жетістіктер карталарында тіркеледі және білім алушыларға жеке көзқарасты іске асыру үшін негіз болып табылады.

3-тарау. "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" пәнінің мазмұны

      17. "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" оқу пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

      1) 11 – сыныпта-аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;

      2) 12 – сыныпта-аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат.

      Пәннің оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" ҚР Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы типтік оқу жоспарына сәйкес жасалды (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген).

      18. Бағдарламаның мазмұны оқу бөлімдері бойынша ұйымдастырылған. Әр бөлімде мазмұны белгілі бір сыныпқа арналған оқу мақсаттары түрінде ұсынылған бөлімдер қарастырылған. Әрбір бөлімше ішінде жүйелі және дәйекті ұйымдастырылған оқу мақсаттары мұғалімдерге өз жұмысын жоспарлауға және білім алушылардың жетістіктерін бағалауға, оларды оқытудың келесі кезеңдері туралы хабардар етуге мүмкіндік береді.

      19. Оқу пәнінің мазмұны 3 бөлімнен тұрады:

      1) "Салауатты және қауіпсіз өмір салты";

      2) "Мен және менің отбасым";

      3) "Мен және қоғам".

      20. "Салауатты және қауіпсіз өмір салты" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) денсаулық және қоршаған орта;

      2) тамақтану;

      3) киім және аяқ киім.

      21. "Мен және менің отбасым" бөлімі келесі бөлімдерді қамтиды:

      1) отбасылық және тұлғааралық қатынастар;

      2) бос уақыт және хобби;

      3) мерекелер, салтанаттар, салт-дәстүрлер;

      4) отбасылық экономика.

      22. "Мен және қоғам" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) сауда;

      2) тұрғын үй;

      3) байланыс құралдары;

      4) көлік;

      5) жұмысқа орналастыру. Іскерлік қарым-қатынас;

      6) оқу орындары.

      23. 11-сыныпқа арналған "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" оқу пәнінің базалық мазмұны:

      1) денсаулық және қоршаған орта. Салауатты өмір салтының негіздері.

      Вирустық жұқпалы аурулардың алдын алу шаралары. Медициналық қызметтер туралы мобильді қосымшаны дұрыс пайдалану (дәрігердің қабылдауына жазылу, дәрігерді үйге шақыру). Науқастарды күту ережелері. Фельдшер мамандығымен танысу;

      2) тамақтану. Дұрыс тамақтанудың ерекшеліктері. Консерванттар мен бояғыштарсыз пайдалы тамақ. Тамақ өнімдерін сақтаудың негізгі ережелері. Қамырдан (тоқаштар, ірімшіктер) қарапайым пісіруді дайындау. Наубайшы мамандығымен танысу;

      3) киім және аяқ киім. Негізгі тұтынушылық қасиеттері және киімге қойылатын талаптар. Киім сәні мен стилі. Түрлері бойынша аяқ киім. Құрғақ тазалауға қызмет көрсету түрлері. Қазақ ұлттық киімінің негізгі белгілері мен ерекшеліктері. Тігінші мамандығымен танысу;

      4) отбасы және тұлғааралық қатынастар. Отбасындағы мінез-құлық нормалары.

      Жанжалды жағдайларды шешу жолдары. Гендерлік рөл туралы түсінік.

      Емшек жасындағы баланың дамуының негізгі кезеңдері. Бала күтуші мамандығымен танысу;

      5) бос уақыт пен хобби. Өсімдіктерге күтім жасау. Сәндік гүл дақылдарын өсіру технологиясы. Қызығушылықтар бойынша хоббиді дұрыс таңдау. Флорист мамандығымен танысу;

      6) мерекелер, салтанаттар, салт- дәстүрлер. ҚР мемлекеттік мерекелері.

      Отбасылық мерекелер мен мерейтойлар. Отбасылық мерекелерді ұйымдастыру және жоспарлау. Қазақтың ұлттық үйлену салт-дәстүрлері "Ұзату той". Оларды дайындау және өткізу ерекшеліктері. Мерекелерді ұйымдастырушы мамандығымен танысу;

      7) отбасылық экономика. Мүлік пен денсаулықты сақтандыру түрлері. Несиелер. Мобильді банкингті дұрыс пайдалану. Мобильді депозитті дұрыс пайдалану. Электрондық әмиянды дұрыс пайдалану. Сақтандыру агентінің мамандығымен танысу;

      8) сауда. Бөлшек сауда дүкендерінің нақты түрлері (бутик, комиссиялық дүкен, супермаркет). Дүкендердің ассортимент түрі, баға деңгейі, қызмет көрсету формасы бойынша жіктелуі. Интернет-дүкен қызметтерін пайдалану ережелері. Мобильді таксопарк қызметін пайдалану ережелері. Сатушы-консультант мамандығымен танысу;

      9) тұрғын үй. Тұрғын үйді ағымдағы жөндеу. Тұрғын үйді жөндеуге арналған заманауи материалдар. Тұрғын үйді ағымдағы жөндеудің негізгі рәсімдері. Интерьер дизайнының заманауи түрлері. Тұрғын үй сатып алу рәсімдері. Тұрмыстық техниканы жөндеу қызметтерінің түрлері. Слесарь-сантехник мамандығымен танысу;

      10) байланыс құралдары. Интернет. Негізгі байланыс құралдарын (телефон, ұялы телефон, компьютерлік, спутниктік байланыс, электрондық пошта) пайдалану. Ақша қаражаттарын аудару бойынша мобильді қосымшаларды дұрыс пайдалану. ҚР жылдам төлем жүйелері. Төлем терминалдарын дұрыс пайдалану. Пошта байланыс операторы мамандығымен танысу;

      11) көлік. Темір жол көлігін пайдаланудың ерекшеліктері. Вагондардың түрлері және қызмет көрсету жолдары. Интернет ресурстардың көмегімен билеттерді сатып алу ерекшеліктері. Жүк тасымалдау ережелері. Теміржолшы мамандығымен танысу;

      12) жұмысқа орналасу. Іскерлік қарым-қатынас. Электрондық үкімет (ХҚКО) қызметтерін дұрыс пайдалану. Жұмысқа орналастыру жөніндегі ұйымдар мен бөлімдер. Халықты жұмыспен қамту орталықтарының қызмет түрлері. Мүгедектерге техникалық көмекші (орнын толтырушы) құралдар беру саласында "Мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңын қолдану. Әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінің функциялары мен маңызы. Еңбек заңнамасының негіздері. Жұмыс мамандықтарының түрлерімен танысу. Оқу орындары.

      24. 12-сыныпқа арналған "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" оқу пәнінің базалық мазмұны:

      1) денсаулық және қоршаған орта. Жаман әдеттер. Жүрек-қан тамырлары ауруларының алдын алу шаралары. Интернет-дәріханаларды дұрыс пайдалану (дәрілік заттарға үйге тапсырыс беру). Науқастарды күту ережелері. Фармацевт мамандығымен танысу;

      2) тамақтану. Күнделікті тамақтану және тағамның калория мөлшері (калорияны есептеу). Консерванттар мен тағамдық қоюландырғыштардың түрлері. Тамақ өнімдерін таңбалау мерзімі. Қарапайым ұннан жасалған кондитерлік өнімдерді (кекс, печенье) дайындау. Кондитер мамандығымен танысу;

      3) киім және аяқ киім. Негізгі тұтынушылық қасиеттері және киімге қойылатын талаптар. Киім мен аяқ киімді жыл мезгіліне және мақсатына қарай жіктеу. Маусымдық аяқ киімді таңдау. Құрғақ тазалауға қызмет көрсету түрлері. Әр түрлі ұлттардың киіміндегі негізгі белгілер мен ерекшеліктер. Сәнгер мамандығымен танысу;

      4) отбасылық және тұлғааралық қатынастар. Отбасылық дәстүрлер. Отбасында мейірімді микроклимат құру жолдары. Отбасының үлкен мүшелеріне құрмет көрсету туралы түсінік. Мектеп жасына дейінгі баланың дамуының негізгі кезеңдері. Тәрбиеші мамандығымен танысу;

      5) бос уақыт пен хобби. Өсімдіктерге күтім жасау. Жеміс-жидек дақылдарын өсіру технологиясы. Қызығушылықтар бойынша хобби таңдау. Бағбан мамандығымен танысу;

      6) мерекелер, салтанаттар, дәстүрлер. ҚР мемлекеттік мерекелері. Мерекелер мен мерейтойлар. Отбасылық мерекелерді ұйымдастыру және жоспарлау. Ұлттық салт-дәстүрлер, қазақтың ұлттық дәстүрі "Келін түсіру". Оларды дайындау және өткізу ерекшеліктері. Фриланспен жұмыс істеудің түрі және ақша табудың тәсілі ретінде танысу;

      7) отбасылық экономика. Сақтандыру. Туристерді сақтандыру түрлері. Мобильді банкингті пайдалану ережелері. Мобильді депозитті пайдалану ережелері. Электрондық әмиянды пайдалану ережелері. Бухгалтер мамандығымен танысу;

      8) сауда. Дүкендердің түрлері. Ассортимент түрі бойынша дүкендердің түрлері (мамандандырылған, әмбебап, аралас).

      Ғаламдық виртуалды нарық. Полиграфиялық қызмет түрлері.

      Мерчендайзер мамандығымен танысу;

      9) тұрғын үй. Тұрғын үйді күрделі жөндеу. Тұрғын үйді жөндеуге арналған заманауи материалдар. Тұрғын үйді күрделі жөндеудің негізгі рәсімдері. Интерьер дизайнының заманауи түрлері. Тұрғын үй сатып алу рәсімдері. Пәтерлерді жөндеу қызметтерінің түрлері. Жылжымайтын мүлік агентінің мамандығымен танысу;

      10) байланыс құралдары. Интернет. Байланыстың әр түрінің ерекшеліктері және олардың қазіргі қоғам жағдайындағы қажеттілігі. Ақша аудару үшін банк картасын пайдалану ережелері. ҚР жылдам төлем жүйелері. Төлем терминалдарын пайдалану ережесі. Ұялы байланыс операторының мамандығымен танысу;

      11) көлік. Әуе көлігін пайдалану ерекшеліктері. Ұшақтардағы қызмет көрсету түрлері мен жайлылық деңгейлері. Интернет ресурстардың көмегімен билеттерді сатып алу ерекшеліктері. Жүк тасымалдау ережелері. Тіркеу агентінің мамандығымен танысу;

      12) жұмысқа орналасу. Іскерлік қарым-қатынас. Электрондық үкімет (ХҚКО) қызметтерін пайдалану ережесі. Жұмысқа орналастыру жөніндегі ұйымдар мен бөлімдер. Халықты жұмыспен қамту орталықтарының қызмет түрлері. Мүгедектердің құқықтары мен міндеттері (ақы төленетін қосымша демалыс, қысқартылған жұмыс күні, инвотакси қызметіне құқығы, жеке көмекші қызметіне және әлеуметтік жәрдемақылар төленуге ). Әлеуметтік жеңілдіктер түрлері. Еңбек тәртібі мен еңбек тәртібінің негіздері. Еңбек заңнамасының негіздері. Жұмыс мамандықтарының түрлерімен танысу. Оқу орындары.

Параграф 2. Оқыту мақсаттарының жүйесі

      25. Бағдарламада оқыту мақсаттарын қолдануға ыңғайлы болу және мониторинг жүргізу үшін кодтау енгізілген. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандарды - бөлімшені, төртінші сан оқу мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, 11.1.2.1 кодында: "11" - сынып; "1.2" - бөлімше; "1" - оқыту мақсатының нөмірленуі.

      26. Бөлімдер бойынша күтілетін нәтижелер:

      1) "Салауатты және қауіпсіз өмір салты":

      1-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

1.1. Денсаулық және қоршаған орта

11.1.1.1 салауатты өмір салтының негіздерін сақтау;
11.1.1.2 вирустық инфекциялық аурулардың алдын алу шараларын сақтау;
11.1.1.3 медициналық қызметтер туралы мобильді қосымшаларды пайдалану (дәрігердің қабылдауына жазылу, дәрігерді үйге шақыру);
11.1.1.4 науқастарға күтім жасау ережелерін қолдану;
11.1.1.5 фельдшер кәсібінің ерекшелігін сипаттау

12.1.1.1 зиянды әдеттердің алдын алу;
12.1.1.2 жүрек-қан тамырлары ауруларының алдын алу шараларын сақтау;
12.1.1.3 мобильді қосымшаларды пайдалану
интернет-дәріхана (дәрілік заттарға үйге тапсырыс беру);
12.1.1.4 науқастарға күтім жасау ережелерін қолдану;
12.1.1.5 фармацевт кәсібінің ерекшелігін сипаттау

1.2. Тамақтану

11.1.2.1 дұрыс тамақтанудың ерекшеліктерін атау және қолдану;
11.1.2.2 консерванттар мен бояғыштарсыз пайдалы тағамдарды атау және қолдану;
11.1.2.3 тамақ өнімдерін сақтаудың негізгі ережелерін атау;
11.1.2.4 қамырдан (тоқаштар, ірімшікті тоқаштар) қарапайым пісіруді дайындау технологиясын қолдану;
11.1.2.5 наубайшы мамандығының ерекшелігін сипаттау

12.1.2.1 тағамның тәуліктік нормасын және калориясын атау және қолдану (калорияны есептеу);
12.1.2.2 консерванттар мен тағамдық қоюландырғыштардың түрлерін атау;
12.1.2.3 тамақ өнімдерін пайдалану мерзімін таңбалау бойынша анықтау;
12.1.2.4 қарапайым ұннан жасалған кондитерлік өнімдерді (кекс, печенье)дайындау технологиясын қолдану;
12.1.2.5 кондитер мамандығының ерекшелігін сипаттау

1.3. Киім және аяқкиім

11.1.3.1 негізгі тұтынушылық қасиеттері мен киімге қойылатын талаптарды атау;
11.1.3.2 киімнің сәні мен стилін түсіну;
11.3 аяқ киімді түрлері бойынша таңдай білу;
11.1.3.4 химиялық тазалаумен ұсынылатын қызмет түрлерін атау;
11.1.3.5 қазақтың ұлттық киімінің негізгі белгілері мен ерекшеліктерін атау;
11.1.3.6 тігінші мамандығының ерекшелігін сипаттау

12.1.3.1 негізгі тұтынушылық қасиеттері мен киімге қойылатын талаптарды атау;
12.1.3.2 жіктеуді түсіну
маусымға және мақсатқа сай киім мен аяқ киім;
12.1.3.3 маусымдық аяқ киімді таңдай білу;
12.1.3.4 химиялық тазалаумен ұсынылатын қызмет түрлерін атау;
12.1.3.5 әртүрлі ұлттардың киіміндегі негізгі белгілер мен ерекшеліктерді атау;
12.1.3.6 модельер мамандығының ерекшелігін сипаттау

      2) "Мен және менің отбасым":

      2-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

2.1. Отбасылық және тұлғааралық қатынастар

11.2.1.1 отбасындағы мінез-құлық нормаларын атау;
11.2.1.2 жанжалды жағдайларды шешу тәсілдерін салыстыру және талдау;
11.2.1.3 гендерлік рөлдерді түсіндіру;
11.2.1.4 емшек жасындағы баланың дамуының негізгі кезеңдерін атау;
11.2.1.5 бала күтуші мамандығының ерекшелігін сипаттау

12.2.1.1 отбасылық дәстүрлерді атау;
12.2.1.2 отбасында мейірімді микроклиматты құру тәсілдерін салыстыру және талдау;
12.2.1.3 отбасының үлкен мүшелеріне құрмет көрсету;
12.2.1.4 мектеп жасына дейінгі баланың дамуының негізгі кезеңдерін атау;
12.2.1.5 тәрбиеші кәсібінің ерекшелігін сипаттау

2.2. Бос уақыт және хобби

11.2.2.1 сәндік гүл дақылдарын өсіру технологиясын қолдану;
11.2.2.2 ақпарат көздерін таңдау және қолдану
қызығушылықтары бойынша өз хоббиі;
11.2.2.3 флорист
мамандығының ерекшелігін сипаттау

12.2.2.1 технологияны қолдану
жеміс және жидек дақылдарын өсіру;
12.2.2.2 ақпарат көздерін таңдау және қолдану
қызығушылықтары бойынша өз хоббиі;
12.2.2.3 бағбан мамандығының ерекшелігін сипаттау

2.3. Мерекелер, салтанаттар, салт-дәстүрлер

11.2.3.1 Қазақстан Республикасының мемлекеттік мерекелерін күндері бойынша атау;
11.2.3.2 отбасылық мерекелерді жоспарлауға белсенді қатысу және ұйымдастыру;
11.2.3.3 Қазақтың "Ұзату тойын" ұлттық салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарын өткізу және оларға дайындалу ерекшеліктерін сипаттау;
11.2.3.4 мерекелерді ұйымдастырушы кәсібінің ерекшелігін сипаттау

12.2.3.1 Қазақстан Республикасының мемлекеттік мерекелерін күндері бойынша атау;
12.2.3.2 отбасылық мерекелерді жоспарлауға белсенді қатысу және ұйымдастыру;
12.2.3.3 Қазақтың ұлттық "Келін түсіру" салт-дәстүрлерін сипаттау, оларды дайындау және өткізу ерекшеліктері;
12.2.3.4 фрилансер мамандығының ерекшелігін сипаттау

2.4. Отбасылық экономика

11.2.4.1 мүлік пен денсаулықты сақтандыру түрлерін ажырату;
11.2.4.2 мобильді банкингті пайдалану тәртібін атау;
11.2.4.3 мобильдік депозитті пайдалану тәртібін атау;
11.2.4.4 электрондық әмиянды пайдалану тәртібін атау;
11.2.4.5 сақтандыру агенті кәсібінің ерекшелігін сипаттау

12.2.4.1 туристерді сақтандыру түрлерін ажырату;
12.2.4.2 мобильді банкингті пайдалану тәртібін атау;
12.2.4.3 мобильдік депозитті пайдалану тәртібін атау;
12.4 электрондық әмиянды пайдалану тәртібін атау;
12.2.4.5 бухгалтер мамандығының ерекшелігін сипаттау

      3) "Мен және қоғам":

      3-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

3.1. Сауда

11.3.1.1 бөлшек сауда дүкендерінің ерекше түрлерін ажырату (бутик, супермаркет);
11.3.1.2 дүкендердің ассортимент түрі, баға деңгейі, қызмет көрсету түрі бойынша жіктелуін ажырату;
11.3.1.3 интернет-дүкендерді пайдалану тәртібін атау;
11.3.1.4 мобильді таксопарк қызметтерін пайдалану тәртібін атау;
11.3.1.5 сатушы-консультант кәсібінің ерекшелігін сипаттау

12.3.1.1 дүкендердің түрлері мен айырмашылықтарын ажырату;
12.3.1.2 тауарлардың түр-түрі бойынша дүкендердің түрлерін ажырату (мамандандырылған, әмбебап, құрамдастырылған);
12.3.1.3 жаһандық виртуалды сауда алаңын пайдалану тәртібін атау;
12.3.1.4 полиграфиялық қызмет түрлерін пайдалану тәртібін атау;
12.3.1.5 мерчендайзер мамандығының ерекшелігін сипаттау

3.2. Тұрғын үй

11.3.2.1 тұрғын үйді жөндеуге арналған заманауи материалдардың
жалпы қасиеттері мен айырмашылықтарына бағыт алу
11.3.2.2 тұрғын үйді ағымдағы жөндеудің негізгі рәсімдерін атау;
11.3.2.3 интерьер дизайнының заманауи түрлерін атау;
11.3.2.4 негізгі
тұрғын үй сатып алу рәсімдері;
11.3.2.5 тұрмыстық техниканы жөндеу қызметін пайдалану ережелерін атау;
11.3.2.6 слесарь-сантехник мамандығының ерекшелігін сипаттау

12.3.2.1 тұрғын үйді жөндеуге арналған заманауи материалдардың
жалпы қасиеттері мен айырмашылықтарына бағыт алу
12.3.2.2 тұрғын үйді күрделі жөндеудің негізгі рәсімдерін атау;
12.3.2.3 интерьер дизайнының заманауи түрлерін атау;
12.3.2.4 негізгі
тұрғын үй сатып алу рәсімдері;
12.3.2.5 пәтерлерді жөндеу қызметтерін пайдалану ережелерін атау;
12.3.2.6 жылжымайтын мүлік агентінің мамандық ерекшелігін сипаттау

3.3. Байланыс құралдары. Интернет

11.3.3.1 негізгі байланыс құралдарын (телефон, ұялы, компьютерлік, спутниктік байланыс, электрондық пошта) пайдалану;
11.3.3.2 ақша қаражаттарын аудару үшін мобильді қосымшаларды қолдану тәртібін атау;
11.3.3.3 Қазақстан Республикасындағы жылдам төлемдер жүйелеріне бағыт алу;
11.3.3.4 төлем терминалдарын пайдалану;
11.3.3.5 пошта байланысы операторы кәсібінің ерекшелігін сипаттау

12.3.3.1 байланыстың әр түрінің ерекшеліктерін және олардың қазіргі қоғамдағы өмірінің қажеттілігін атау;
12.3.3.2 ақша қаражатын аудару үшін банк картасын пайдалану тәртібін атау;
12.3.3.3 Қазақстан Республикасындағы жылдам төлемдер жүйелерінде бағыт алу;
12.3.3.4 төлем терминалдарын пайдалану;
12.3.3.5 ұялы байланыс операторы кәсібінің ерекшелігін сипаттау

3.4. Көлік

11.3.4.1 теміржол көлігін пайдалану ережелері мен ерекшеліктерін атау;
11.3.4.2 вагондардың түрлері мен қызмет көрсету кластарын атау;
11.3.4.3 интернет ресурстарын пайдалана отырып билеттерді сатып алу ережелері мен ерекшеліктерін атау;
11.3.4.4 жүк тасымалдау ережелерін атау;
11.3.4.5 теміржолшы мамандығының ерекшелігін сипаттау

12.3.4.1 авиакөлікті пайдалану ережелері мен ерекшеліктерін атау;
12.3.4.2 ұшақтардағы қызмет көрсету түрлері мен жайлылық деңгейлерін атау;
12.3.4.3 интернет ресурстарын пайдалана отырып билеттерді сатып алу ережелері мен ерекшеліктерін атау;
12.3.4.4 жүк тасымалдау ережелерін атау;
12.3.4.5 тіркеу бойынша агент кәсібінің ерекшелігін сипаттау

3.5. Жұмысқа орналастыру. Іскерлік қарым-қатынас

11.3.5.1 электрондық үкімет (ХҚКО) қызметтерін пайдалану ережелерін атау;
11.3.5.2 халықты жұмыспен қамту орталықтарының қызметтерін пайдалану ережелерін атау;
11.3.5.3 Қазақстан Республикасының "Мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы" мүгедектерге техникалық көмекші (орнын толтырушы) құралдар беру;
11.3.5.4 әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінің функциялары мен маңызын атау;
11.3.5.5 еңбек заңнамасының негізгі ережелері мен негіздерін атау;
11.3.5.6 жұмысшы кәсіптерінің ерекшелігін сипаттау

12.3.5.1 электрондық үкімет (ХҚКО) қызметтерін пайдалану ережелерін атау;
12.3.5.2 халықты жұмыспен қамту орталықтарының қызметтерін пайдалану ережелерін атау;
12.3.5.3 мүгедектердің құқықтары мен міндеттерін атау (ақылы қосымша демалыс, қысқартылған жұмыс күні, инвотакси, жеке көмекші қызметіне жүгінуіне және әлеуметтік жәрдемақы төленуіне құқығы), әлеуметтік жеңілдіктердің түрлерін білу;
12.3.5.4 жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар орталықтарына әлеуметтік мәселелер бойынша жүгіну тәртібін атау;
12.3.5.5 еңбек заңнамасының негізгі ережелері мен негіздерін атау;
12.3.5.6 жұмысшы кәсіптерінің ерекшелігін сипаттау

3.6. Оқу орындары

11.3.6.1 өзіңіз үшін қолжетімді мамандықты анықтау және таңдаған мамандыққа бағыттала отырып, оқу орнын таңдау;
11.3.6.2 жоғары және орта арнаулы оқу орындарына түсу үшін қажетті құжаттар тізбесін атау

12.3.6.1 талапкердің оқу орнына түсу шарттарын, жоғары және орта арнаулы оқу орындарына түсу кезіндегі мүгедектердің құқықтарын атау;
12.3.6.2 жоғары және орта арнаулы оқу орындарына түсу үшін құжаттарды атау және іс қағаздарын ресімдеу

      27. Осы бағдарлама осы бағдарламаға қосымшаға сәйкес жалпы орта білім беру деңгейінің 11-12-сыныптарындағы тірек-қимыл аппараты бұзылған білім алушылар үшін "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасына ұзақ мерзімді жоспар негізінде іске асырылады. Ұзақ мерзімді жоспарда әрбір бөлімде іске асырылатын оқу мақсаттарының көлемі белгіленген

      28. Бөлім мен тақырыптарды зерттеуге сағаттарды бөлу мұғалімнің қалауы бойынша беріледі.

Параграф 3. Жалпы орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптарындағы тірек-қимыл аппараты бұзылған білім алушыларға арналған "Әлеуметтік-тұрмыстық бағдарлау" пәні үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар

      1) 11-сынып:

      1-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1-тоқсан

1. "Салауатты және қауіпсіз өмір салты"

1.1. Денсаулық және қоршаған орта

11.1.1.1 салауатты өмір салтының негіздерін сақтау;
11.1.1.2 вирустық инфекциялық аурулардың алдын алу шараларын сақтау;
11.1.1.3 медициналық қызметтер туралы мобильді қосымшаларды пайдалану (дәрігердің қабылдауына жазылу, дәрігерді үйге шақыру);
11.1.1.4 науқастарға күтім жасау ережелерін қолдану;
11.1.1.5 фельдшер кәсібінің ерекшелігін сипаттау

1.2. Тамақтану

11.1.2.1 дұрыс тамақтанудың ерекшеліктерін атау және қолдану;
11.1.2.2 консерванттар мен бояғыштарсыз пайдалы тағамдарды атау және қолдану;
11.1.2.3 тамақ өнімдерін сақтаудың негізгі ережелерін атау;
11.1.2.4 қамырдан (тоқаштар, ірімшікті тоқаштар) қарапайым пісіруді дайындау технологиясын қолдану;
11.1.2.5 наубайшы мамандығының ерекшелігін сипаттау

1.3. Киім және аяқ киім

11.1.3.1 негізгі тұтынушылық қасиеттері мен киімге қойылатын талаптарды атау;
11.1.3.2 киімнің сәні мен стилін түсіну;
11.3 аяқ киімді түрлері бойынша таңдай білу;
11.1.3.4 химиялық тазалаумен ұсынылатын қызмет түрлерін атау;
11.1.3.5 қазақтың ұлттық киімінің негізгі белгілері мен ерекшеліктерін атау;
11.1.3.6 тігінші мамандығының ерекшелігін сипаттау

2-тоқсан

2. "Мен және менің отбасым"

2.1. Отбасы және тұлғааралық қатынастар

11.2.1.1 отбасындағы мінез-құлық нормаларын атау;
11.2.1.2 жанжалды жағдайларды шешу тәсілдерін салыстыру және талдау;
11.2.1.3 гендерлік рөлдерді түсіндіру;
11.2.1.4 емшек жасындағы баланың дамуының негізгі кезеңдерін атау;
11.2.1.5 бала күтуші мамандығының ерекшелігін сипаттау

2.2. Бос уақыт және хобби

11.2.2.1 сәндік гүл дақылдарын өсіру технологиясын қолдану
11.2.2.2 қызығушылықтары бойынша өзінің хоббиі үшін ақпарат көздерін таңдау және қолдану
11.2.2.3 флорист мамандығының ерекшелігін сипаттау

2.3. Мерекелер, салтанаттар, салт- дәстүрлер

11.2.3.1 Қазақстан Республикасының мемлекеттік мерекелерін күндері бойынша атау;
11.2.3.2 отбасылық мерекелерді жоспарлауға белсенді қатысу және ұйымдастыру;
11.2.3.3 Қазақтың "Ұзату тойын" ұлттық салт-дәстүрлері мен әдет-ғұрыптарын өткізу және оларға дайындалу ерекшеліктерін сипаттау;
11.2.3.4 мерекелерді ұйымдастырушы кәсібінің ерекшелігін сипаттау

3-тоқсан


2.4. Отбасылық экономика

11.2.4.1 мүлік пен денсаулықты сақтандыру түрлерін ажырату;
11.2.4.2 мобильді банкингті пайдалану тәртібін атау;
11.2.4.3 мобильдік депозитті пайдалану тәртібін атау;
11.2.4.4 электрондық әмиянды пайдалану тәртібін атау;
11.2.4.5 сақтандыру агенті кәсібінің ерекшелігін сипаттау

3. "Мен және қоғам"

3.1. Сауда және қызметтер

11.3.1.1 бөлшек сауда дүкендерінің ерекше түрлерін ажырату (бутик, комиссионка, супермаркет);
11.3.1.2 дүкендердің ассортимент түрі, баға деңгейі, қызмет көрсету түрі бойынша жіктелуін ажырату;
11.3.1.3 интернет-дүкендерді пайдалану тәртібін атау;
11.3.1.4 мобильді таксопарк қызметтерін пайдалану тәртібін атау;
11.3.1.5 сатушы-консультант кәсібінің ерекшелігін сипаттау

3.2. Тұрғын үй

11.3.2.1 тұрғын үйді жөндеуге арналған қазіргі заманғы материалдардың жалпы қасиеттері мен айырмашылықтарына бағыт алу;
11.3.2.2 тұрғын үйді ағымдағы жөндеудің негізгі рәсімдерін атау;
11.3.2.3 интерьер дизайнының заманауи түрлерін атау;
11.3.2.4 тұрғын үй сатып алудың негізгі рәсімдерін атау;
11.3.2.5 тұрмыстық техниканы жөндеу қызметін пайдалану ережелерін атау;
11.3.2.6 слесарь-сантехник мамандығының ерекшелігін сипаттау

4-тоқсан


3.3. Байланыс құралдары. Интернет

11.3.3.1 негізгі байланыс құралдарын (телефон, ұялы, компьютерлік, спутниктік байланыс, электрондық пошта) пайдалану;
11.3.3.2 ақша қаражаттарын аудару үшін мобильді қосымшаларды қолдану тәртібін атау;
11.3.3.3 Қазақстан Республикасындағы жылдам төлемдер жүйелеріне бағыт алу;
11.3.3.4 төлем терминалдарын пайдалану;
11.3.3.5 пошта байланысы операторы кәсібінің ерекшелігін сипаттау

3.4. Көлік

11.3.4.1 теміржол көлігін пайдалану ережелері мен ерекшеліктерін атау;
11.3.4.2 вагондардың түрлері мен қызмет көрсету кластарын атау;
11.3.4.3 Билеттерді интернет ресурстарын пайдалана отырып сатып алу ережелері мен ерекшеліктерін атау;
11.3.4.4 жүк тасымалдау ережелерін атау;
11.3.4.5 теміржолшы мамандығының ерекшелігін сипаттау

3.5. Жұмысқа орналасу. Іскерлік қарым-қатынас

11.3.5.1 электрондық үкімет (ХҚКО) қызметтерін пайдалану ережелерін атау;
11.3.5.2 халықты жұмыспен қамту орталықтарының қызметтерін пайдалану ережелерін атау;
11.3.5.3 мүгедектерге техникалық көмекші (орнын толтырушы) құралдар беру саласындағы "мүгедектерді әлеуметтік қорғау туралы " Қазақстан Республикасы Заңының нормаларын атау;
11.3.5.4 әлеуметтік қызмет көрсету мекемелерінің функциялары мен маңызын атау;
11.3.5.5 еңбек заңнамасының негізгі ережелері мен негіздерін атау;
11.3.5.6 жұмысшы кәсіптерінің ерекшелігін сипаттау

3.6. Білім беру мекемелері

11.3.6.1 өзіңіз үшін қолжетімді мамандықты анықтау және таңдаған мамандыққа бағдарлана отырып, оқу орнын таңдау;
11.3.6.2 жоғары және орта арнаулы оқу орындарына түсу үшін қажетті құжаттар тізбесін атау

      2) 12-сынып:

      2-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1-тоқсан

1. "Салауатты және қауіпсіз өмір салты"

1.1. Денсаулық және қоршаған орта

12.1.1.1 зиянды әдеттердің алдын алу;
12.1.1.2 жүрек-қан тамырлары ауруларының алдын алу шараларын сақтау;
12.1.1.3 мобильді қосымшаларды пайдалану интернет-дәріхана (дәрілік заттарға үйге тапсырыс беру);
12.1.1.4 науқастарға күтім жасау ережелерін қолдану

1.2. Тамақтану

12.1.2.1 тағамның тәуліктік нормасын және калориясын атау және қолдану (калорияны есептеу);
12.1.2.2 консерванттар мен тағамдық қоюландырғыштардың түрлерін атау;
12.1.2.3 тамақ өнімдерін пайдалану мерзімін таңбалау бойынша анықтау;
12.1.2.4 қарапайым ұннан жасалған кондитерлік өнімдерді (кекс, печенье)дайындау технологиясын қолдану;
12.1.2.5 кондитер мамандығының ерекшелігін сипаттау

1.3. Киім және аяқ киім

12.1.3.1 негізгі тұтынушылық қасиеттер мен киімге қойылатын талаптарды атау;
12.1.3.2 маусымға және мақсатқа сай киім мен аяқ киімді жіктеуді түсіну;
12.1.3.3 маусымдық аяқ киімді таңдай білу;
12.1.3.4 химиялық тазалаумен ұсынылатын қызмет түрлерін атау;
12.1.3.5 әртүрлі ұлттардың киіміндегі негізгі белгілер мен ерекшеліктерді атау;
12.1.3.6 модельер мамандығының ерекшелігін сипаттау

2-тоқсан

2. "Мен және менің отбасым"

2.1. Отбасы және тұлғааралық қатынастар

12.2.1.1 отбасылық дәстүрлерді атау;
12.2.1.2 отбасында мейірімді микроклиматты құру тәсілдерін салыстыру және талдау;
12.2.1.3 отбасының үлкен мүшелеріне құрмет көрсету;
12.2.1.4 мектеп жасына дейінгі баланың дамуының негізгі кезеңдерін атау;
12.2.1.5 тәрбиеші мамандығының ерекшелігін сипаттау

2.2. Бос уақыт және хобби

12.2.2.1 жеміс және жидек дақылдарын қолдану технологиясын қолдану;
12.2.2.2 қызығушылықтары бойынша өзінің хоббиі үшін ақпарат көздерін таңдау және қолдану;
12.2.2.3 бағбан мамандығының ерекшелігін сипаттау

2.3. Мерекелер, салтанаттар, салт-дәстүрлер

12.2.3.1 Қазақстан Республикасының мемелекеттік мерекелерін күндері бойынша атау;
12.2.3.2 отбасылық мерекелерді жоспарлауға белсенді қатысу және ұйымдастыру;
12.2.3.3 Қазақтың "Келін түсіру" ұлттық салт-дәстүрлерін сипаттау, оларды дайындау және өткізу ерекшеліктері;
12.2.3.4 фрилансер мамандығының ерекшелігін сипаттау

3-тоқсан


2.4. Отбасылық экономика

12.2.4.1 туристерді сақтандырутүрлерін ажырату;
12.2.4.2 мобильді банкингті пайдалану тәртібін атау;
12.2.4.3 мобильдік депазитті пайдалану тәртібін атау;
12.2.4.4 электрондық әмиянды пайдалану тәртібін атау;
12.2.4.5 бухгалтер мамандығының ерекшелігін сипаттау

3. "Мен және қоғам"

3.1. Сауда және қызметтер

12.3.1.1 дүкендердің түрлері мен айырмашылықтарын ажырату;
12.3.1.2 тауарлардың түр-түрі бойынша дүкендердің түрлерін ажырату (мамандандырылған, әмбебап, құрамдастырылған);
12.3.1.3 жаһандық виртуалды сауда алаңын пайдалану тәртібін атау;
12.3.1.4 полиграфиялық қызмет түрлерін пайдалану тәртібін атау;
12.3.1.5 мерчендайзер мамандығының ерекшелігін сипаттау

3.2. Тұрғын үй

12.3.2.1 тұрғын үйді жөндеуге арналған қазіргі заманғы материалдардың жалпы қасиеттері мен айырмашылықтарына бағыт алу;
12.3.2.2 тұрғын үйді күрделі жөндеудің негізгі рәсімдерін атау;
12.3.2.3 интерьер дизайнының заманауи түрлерін атау;
12.3.2.4 тұрғын үй сатып алудың негізгі рәсімдерін атау;
12.3.2.5 пәтерлерді жөндеу қызметтерінің қызметтерін пайдалану ережелерін атау;
12.3.2.6 жылжымайтын мүлік агенті мамандығының ерекшелігін сипаттау

4-тоқсан


3.3. Байланыс құралдары. Интернет

12.3.3.1 байланыстың әр түрінің ерекшеліктерін және олардың қоғам өмірінің қазіргі жағдайларындағы қажеттілігін атау;
12.3.3.2 ақша қаражатын аудару үшін банк картасын пайдалану тәртібін атау;
12.3.3.3 Қазақстан Республикасындағы жылдам төлемдер жүйелеріне бағын алу;
12.3.3.4 төлем терминалдарын пайдалану;
12.3.3.5 ұялы байланыс операторы кәсібінің ерекшелігін сипаттау

3.4. Көлік

12.3.4.1 авиакөлікті пайдалану ережелері мен ерекшеліктерін атау;
12.3.4.2 ұшақтардағы қызмет көрсету түрлері мен жайлылық деңгейлерін атау;
12.3.4.3 Билеттерді интернет ресурстарын пайдалана отырып сатып алу ережелері мен ерекшеліктерін атау;
12.3.4.4 жүк тасымалдау ережелерін атау;
12.3.4.5 тіркеу бойынша агент кәсібінің ерекшелігін сипаттау

3.5. Жұмысқа орналасу. Іскерлік қарым-қатынас

12.3.5.1 электрондық үкімет (ХҚКО) қызметтерін пайдалану ережелерін атау;
12.3.5.2 халықты жұмыспен қамту орталықтарының қызметтерін пайдалану ережелерін атау;
12.3.5.3 мүгедектердің құқықтары мен міндеттерін атау (ақылы қосымша демалыс, қысқартылған жұмыс күні, инвотакси, жеке көмекші қызметіне жүгінуіне және әлеуметтік жәрдемақы төленуіне құқығы), әлеуметтік жеңілдіктердің түрлерін білу;
12.3.5.4 жұмыспен қамту және әлеуметтік бағдарламалар орталықтарына әлеуметтік мәселелер бойынша жүгіну тәртібін атау;
12.3.5.5 негізгі ережелер мен еңбек заңнамасының негіздерін атау;
12.3.5.6 жұмысшы кәсібінің ерекшелігін сипаттау

3.6. Білім беру мекемелері

12.3.6.1 талапкердің оқу орнына түсу шарттарын, жоғары және орта арнаулы оқу орындарына түсу кезіндегі мүгедектердің құқықтарын атау;
12.3.6.2 жоғары және орта арнаулы оқу орындарына түсу үшін құжаттарды атау және іс қағаздарын ресімдеу

 

Есту қабілеті зақымдалған (естімейтін, нашар еститін, кейіннен естімей қалған) білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптары үшін "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру және есту қабілетін дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 390-2-қосымшамен толықтырылды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру және есту қабілетін дамыту" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).

      2. Бағдарлама мақсаты – сөйлеу қарым-қатынас практикасында оқушылардың қалыптасқан есту-сөйлеу дағдыларын жетілдіру және тұрақтандыру.

      3. Бағдарлама міндеттері:

      1) оқушылардың есту қабілеттеріне сай келетін дыбыс күшейткіш аппаратын үнемі қолдану арқылы және аппаратсыз арнайы құрылған есту-сөйлеу ортасы жағдайында сөйлеу қабілетін қарқынды жаттықтыру;

      2) ауызша сөйлеудің айтылу компоненттерін жетілдіру үшін төмен және қалдық есту қабілетін пайдалану;

      3) ауызша сөйлеудің айтылу жағын өзін-өзі саналы түрде бақылауды жетілдіру;

      4) коммуникативті жағдайға сәйкес сөйлеу әрекетін сәтті реттеу және сөйлеу құзыреттілігін одан әрі дамыту;

      5) өз пікірін білдіру және негіздеу үшін қазіргі әлемнің жағдайларына бейімделу, әртүрлі ақпарат көздері мен заманауи ақпараттық технологияларды пайдалану қабілеттерін қалыптастыру.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудағы педагогикалық тәсілдер

      4. Есту қабілеті закымдалған білім алушылардың есту қабілетінің жоғалу дәрежесі, қабылданатын жиіліктердің диапазоны әр түрлі болып келеді:

      1) естімейтін оқушыларда қабылдау жиіліктерінің диапазоны қабылдаудың орташа шегі 80-85 дБ төмен емес жағдайда көбінесе 125-2000 Гц дейін. Сигналдардың қабылданатын белгілерінің шектеулілігі (сөйлеу-қимыл, акустикалық), олардың ерекшелігі (үзілуі, бұрмалануы, сөйлеу үлгілеріне тікелей сәйкестігінің бұзылуы) толық сенсорлық негізде естімейтіндерде жүйелік талдау мен келіп түсетін сигналдарды синтездеу қажеттілігін негіздейді. Пән бойынша негізгі жұмыс ауызша сөйлеуді қалыпты қарқынмен тану арқылы есту-көру негізінде жүргізіледі;

      2) нашар еститін және кейіннен естімей қалған оқушыларда сөйлеу диапазонын қабылдау саласында (500-2000 Гц дейін) есту шектерінің жоғарылауы байқалады, олар 75 дБ аспайды. Сыбырлап сөйлеуді, ауызша сөйлеудің грамматикалық формаларын тану шектеулі. Қабылдаудың негізгі әдісі – есту, қиындықтар туындалған кезде есту-көру қабілеті қолданылады;

      3) кохлеарлық имплантациядан кейін оқушылар барлық жиілік диапазонын қабылдай алады, бірақ сөйлеуді қабылдаудың жалпы проблемалары бар (мұғалім мен оқушылардың сөйлеуін қашықтықта, әр түрлі шу кезінде, реверберациясы бар бөлмелерде қабылдау қиындықтары). Ауызша сөйлеуді қабылдау әдісі – есту, қиындықтар туындалған кезде есту-көру қабілеті қолданылады.

      5. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру және есту қабілетін дамыту" пәнінен есту қабілеті закымдалған 11-12 сынып оқушыларын оқыту арнайы педагогиканың келесі дидактикалық қағидаларына негізделеді:

      1) жеке тұлғаға бағытталған білім беру тұжырымдамасына көшуді білдіретін білім беруді ізгілендіру қағидасы;

      2) ауызша сөйлеуді қарым-қатынас және есту қабілетін дамыту құралы ретінде дамыту бірлігі қағидасы;

      3) оқу материалын қабылдаудың полисенсорлық негізін құру қағидасы;

      4) сөйлеу қорын кеңейтуге, байытуға, нақтылауға және өздігінен алынған сөйлеу дағдыларын түзетуге бағытталған оқыту қағидасы;

      5) білім беру жағдайында қалыптасқан білім, білік, дағдыны, қарым-қатынасты өмірлік жағдайға ауыстыру қағидасы оқушының шынайы өмірде өзіндік бағдар мен белсенді қызметке дайындығын қамтамасыз етеді.

      6. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру және есту қабілетін дамыту" пәні бойынша сабақ өткізудің арнайы әдістемелік қағидалары:

      1) фонетикалық жағынан дұрыс, түсінікті және мәнерлеп сөйлеудің сөйлеу дыбыстарын, сөздерді және сөйлеуді есту арқылы тануға оң әсер ететін айтылымды түзету қағидасы;

      2) айтылым дағдыларын меңгерудегі сана мен белсенділік қағидасы;

      3) грамматикалық қағида оқушының сөздерді емес, грамматикалық формаларды тануға бағытталғанын қамтамасыз етеді, бұл оған сөз тіркесіндегі сөздердің байланысуының нұсқаларын болжауға мүмкіндік береді, бұл дегеніміз сөйлеудің логикалық талдауын игеру;

      4) оқу пәндері, тақырыптары, оқу жоспарының бөлімдері арасындағы пәнаралық байланысты ұйымдастыруды көздейтін сөйлеу материалын кіріктіру қағидасы;

      5) сөйлеу материалының пайда болу жиілігінің қағидасы есту қабілеті зақымдалған мектеп оқушыларын ауызекі сөйлеу кезінде сөйлеудің әртүрлі стильдеріндегі (ауызекі, публицистикалық, ресми-іскер, ғылыми) функционалды маңызды, жиі кездесетін сөйлеу материалы бойынша оқытуды болжайды;

      6) сөйлеуді есту қабілетін дамыту құралы ретінде қолдану қағидасы ми қыртысының сөйлеу орталықтарындағы бар есту бейнелерін жандандыруға, ішкі сөйлеу негізінде пайда болатын кинестетикалық бейнелермен тығыз байланысты жаңа есту көріністерін қалыптастыруға бағытталған және оның кейінгі өндіріспен байланысы;

      7) іс-әрекеттің орындалуы мен оның нәтижелерін тәуелсіз бағалауды болжайтын есту қабілетінің өзін-өзі бақылауды пысықтау қағидасы.

      7. Бағдарламаны жүзеге асыру барысында педагогикалық тәсілдер қолданылады:

      1) сараланған тәсіл гетерогенді контингенттегі есту қабілеті төмен оқушылардың есту-сөйлеуін ойдағыдай дамыту үшін қолданылады, бұл жеке тұлғаның ерекшеліктерін, сөйлеу тілінің дамуымен есту функциясының күйін ескере отырып, балаларды кіші топтарға бөлуге мүмкіндік береді;

      2) жеке тұлғаға бағытталған тәсіл оқушының ерекшеліктерін ескеріп қана қоймай, әрқайсысымен жеке дәйекті жұмыс жүргізуге мүмкіндік береді;

      3) коммуникативтік-әрекеттік тәсіл қарым-қатынас және әр түрлі іс-әрекет үдірісінде қарым-қатынас құралы ретінде оқушылардың сөйлеуін дамытуды болжайды;

      4) зерттеу тәсілі (мен не білемін, мен не білгім келеді, мен нені үйрендім);

      5) денсаулықты сақтау тәсілі оқушылардың шаршауының алдын алады, ол есту функциясының күйін ескеру, визуалды, есту жүктемесін мөлшерлеу және сөйлеу материалын таңдаудан тұрады.

      8. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру және есту қабілетін дамыту" пәнін оқытуға ұсынылатын әдістер мен технологиялар:

      1) әдіс-тәсілдер: проблемалық оқыту, жеке оқыту, алдын ала өзіндік жұмыс, пәнаралық оқыту, тәжірибе негізінде оқыту, жобалық әдіс;

      2) технологиялар: жеке жұмыс, кіші топта (командада) жұмыс, кейс-стадиялар (нақты жағдайларды талдау), рөлдік және іскерлік ойындар.

      9. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру және есту қабілетін дамыту" пәніндегі тыңдау және сөйлеу тапсырмаларының мысалдары:

      1) қойылған мақсатқа сәйкес тыңдалған (оқылған) мәтіндегі ақпараттарды анықтау;

      2) тыңдалған (оқылған) мәтін негізінде сұрақтар қою;

      3) таныс тақырыптар мен білім алушыны қызықтыратын тақырыптар бойынша пікірталас;

      4) алдын-ала құрастырылған сұрақтар бойынша сұхбат алу;

      5) ауызша айтылған сөздерді түсіну және сұрақтарға жауап бере алу;

      6) берілген тақырып бойынша диалогті қабылдау және қайта жаңғырту;

      7) интернет-ресурстармен, сөздіктермен жұмыс;

      8) дикцияны және сөйлеудің ырғақты-интонациялық жағын дамытуға арналған жаттығулар;

      9) әр түрлі сөйлеу әрекеттерін қолдану барысында ауызша сөйлеудің айтылу жағын өзінше бақылауға арналған жаттығулар;

      10) есту-көру диктанты.

      10. Оқу үдерісінде ақпараттық - коммуникациялық технологияны (бұдан әрі – АКТ) қолдану - оқу мотивациясын, материалды ұсынудың тартымдылығын арттырудың, тапсырмалар түрлерін саралауды жүзеге асырудың, сондай-ақ кері байланыс нысандарының алуан түрлілігінің бір тәсілі.

      11. Есту қабілеті зақымдалған тұлғаларға көмекші құралдарды (сурдоақпараттық құралдар) қолдану айтылымды қалыптастыру және есту қабілетін дамыту үшін фронтальды және топтық сабақтарда есту-сөйлеу ортасын құрудың маңызды шарты болып табылады:

      1) ұжымдық пайдалануға арналған дыбысты күшейтетін стационарлық құрылғы;

      2) әр балаға жеке есту аппараттары (бинауралды), (оқушылардың есту жаттығуларында үнемі қолдануы);

      3) кохлеарлық имплантация жүйесі;

      4) жеке FM - жүйесі, индукциялық ілмек;

      5) субтитрі бар интернет-ресурстар.

      12. Сынып оқушыларының есту арқылы сөйлеуді қабылдау дағдыларын тиімді қалыптастыруды қамтамасыз ету үшін экран қолданылады.

      13. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру және есту қабілетін дамыту" пәнінің "Ауызекі сөйлеу", "Қазақ тілі" және гуманитарлық цикл пәндерімен пәнаралық байланысы бірыңғай ақпараттық-коммуникативтік ортаны құруға ықпал етеді.

      14. Бақылау-диагностикалық тапсырмалардың орындалу нәтижелері жетістіктер карталарында тіркеледі және білім алушыларға жеке тәсілді жүзеге асыру үшін негіз болып табылады (түзету-дамыту жұмысының жеке жоспары).

      15. Білім алушының жетістіктерін бағалауда баллдық жүйе қолданылмайды. Жетістіктерді бағалау жалпылама сипатта жүреді.

3-тарау. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру және есту қабілетін дамыту" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру және есту қабілетін дамыту" пәнінің мазмұны

      16. Оқу жүктемесінің көлемі қоғамдық – гуманитарлық бағыттағы түзету компонентінің сағат санынан:

      1) 11-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат;

      2) 12-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында – 34 сағат.

      17. Пәннің оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" ҚР Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы типтік оқу жоспарына сәйкес жасалды (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген).

      18. Пән мазмұны келесі бөлімдерді қамтиды:

      1) "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру" ;

      2) "Естіп қабылдауын дамыту".

      19. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) сөздік тыныс және дауыс;

      2) дыбыстар және оның үйлесімі;

      3) сөз және фраза.

      20. "Естіп қабылдауын дамыту" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) тілдік емес дыбыстарды қабылдау;

      2) ауызша сөйлеуді есту және естіп - көру арқылы қабылдау.

      21. 11-сыныпқа арналған "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру және есту қабілетін дамыту" оқу пәнінің базалық мазмұны:

      "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру" бөлімі:

      1) оқушылардың дыбыстарды айту барысында жиі араласатын мұрын және ауыз дыбыстарын, шуылды және ызыңды, ұяң және қатаң, аффрикаттар мен саңылаулы дыбыстарды саралауы;

      2) аффрикаттар мен окклюзивтер;

      3) жуан және жұмсақ дауыссыздар;

      4) дауыссыз дыбыстардың тіркесімдері;

      5) мәтіндегі синтагмаларды өз бетінше таңдау;

      6) әр түрлі жағдайларда ауызша және логикалық екпінге байланысты дауыс күшін модуляциялау;

      7) орфоэпияның бұрын зерттелген ережелерін бекіте отырып, дыбыс құрамын сақтап, сөздерді қалыпты қарқынмен үздіксіз айту;

      8) сөйлеу материалының түсінікті, табиғи, мәнерлі және эмоционалды айтылуы;

      9) әртүрлі жағдайларда интонацияның барлық түрлерін жаңғырту.

      "Естіп қабылдауын дамыту" бөлімі":

      1) жеке есту аппараттарымен немесе КИ-мен есту арқылы және оларсыз әлеуметтік мәні бар тілдік емес дыбыстарды есту және естіп-көру арқылы қабылдау;

      2) есту және естіп-көру қабілетін жеке есту аппараттарымен немесе КИ-мен және оларсыз, әр түрлі сөйлеу мәнеріндегі сөйлеу материалдарын (ауызекі, ғылыми, ресми-іскерлік, публицистикалық), табиғиға жақын кез келген жағдайда, мұғалімнің, жолдастардың дауысынан үнемі ұлғайып отыратын қашықтықта қабылдау;

      3) телефон арқылы берілетін ақпараттарды, субтитрі бар бейнесюжеттерді қабылдау.

      22. 12-сыныпқа арналған "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру және естіп қабылдауын дамыту" оқу пәнінің базалық мазмұны:

      "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру" бөлімі:

      1) кез-келген жағдайда өзіндік сөйлеу кезінде артикуляцияға байланысты дыбыстардың дифференциалды айтылуын бақылау;

      2) әр түрлі жағдайда өзінің айтылымын бақылау және сұхбаттасушының айтылу дұрыстығын бағалау;

      3) сөйлеудің экспрессивтілігі бойынша жұмыс (фразаны семантикалық синтагмаларға дұрыс бөлу, сөздерді қалыпты қарқынмен біріктіру, дауысты модуляциялау арқылы интонациялық бояу), әр түрлі жағдайларда тәуелсіз сөйлеудегі айтылымның әр түрлі жақтарын есту және кинестетикалық өзін-өзі бақылау;

      "Естіп қабылдауын дамыту" бөлімі":

      1) жеке есту аппараттарымен немесе КИ-мен және оларсыз әлеуметтік мәні бар тілдік емес дыбыстарды есту және есту арқылы еркін қабылдау;

      2) есту және естіп-көру қабілетін жеке есту аппараттарымен немесе КИ-мен және оларсыз, әр түрлі сөйлеу мәнеріндегі сөйлеу материалдарын (ауызекі, ғылыми, ресми-іскерлік, публицистикалық), табиғиға жақын кез келген жағдайда, мұғалімнің, жолдастардың дауысынан үнемі ұлғайып отыратын қашықтықта қабылдау;

      3) телефон арқылы берілетін ақпараттарды, субтитрі бар бейнесюжеттерді еркін қабылдау.

Параграф 2. Оқыту мақсаттарының жүйесі

      23. Бағдарламада оқыту мақсаттарын тиімді қолдану және мониторинг жасау үшін кодтық белгілеу енгізілді. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар – бөлім мен бөлімшені, төртінші сан оқыту мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, 11.2.1.1 кодында: "11" - сынып, "2.1" - бөлім және бөлімше, "1" - оқыту мақсатының реттік саны.

      24. Оқыту мақсаттары бойынша күтілетін нәтижелер:

      1) "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру" бөлімі:

      1-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

1.1. Сөздік тыныс және дауыс

11.1.1.1 сөйлеу кезінде сөйлеу тынысын өз бетінше реттеу;
11.1.1.2 синтагмаларды өз бетімен бөліп, тыныс алу үзілістерін сақтай отырып, мәтінді оқу;
11.1.1.3 диалогтар мен декламациялардағы сөздердің мағыналық байланысына сәйкес тыныс алу үшін үзіліс жасай отырып, сөйлеу барысында тыныс алуды өз бетінше реттеу;
11.1.1.4 түрлі жағдайларда сөздік екпінге байланысты дауыс күшін өз еркімен модуляциялау;
11.1.1.5 түрлі жағдайларда логикалық екпінге байланысты дауыс күшін өз еркімен модуляциялау;
11.1.1.6 түрлі жағдайларда сөйлеу дауысының күші мен биіктігін өз бетінше модуляциялау: оқу кезінде; сабақта және сабақтан тыс уақытта өз бетінше сөйлесу жағдайында сөйлеген сөздерінде

12.1.1.1 сөйлеу кезінде сөйлеу тынысын өз бетінше реттеу;
12.1.1.2 оқу үдірісінде синтагмалар бөлінгенде сөйлеудегі тыныс алуды реттеу;
12.1.1.3 диалогтар мен декламациялардағы сөздердің мағыналық байланысына сәйкес тыныс алу үшін үзіліс жасай отырып, сөйлеу барысында тыныс алуды реттеу;
12.1.1.4 түрлі жағдайларда сөздік екпінге байланысты дауыс модуляциясын қадағалау;
12.1.1.5 түрлі жағдайларда логикалық екпінге байланысты дауыс модуляциясын қадағалау;
12.1.1.6 түрлі жағдайларда дауыс модуляциясын қадағалау: оқу кезінде; сабақта және сабақтан тыс уақытта өз бетінше сөйлесу жағдайында сөйлеген сөздерінде

1.2. Дыбыстар және олардың үйлесімі

11.1.2.1 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас дыбыстардың айтылуын саралау: тілдің ауыздың тереңдігіндегі қозғалысы бойынша дауысты дыбыстар;
11.1.2.2 буындардағы, сөздердегі, фразалардағы және біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас дыбыстардың айтылуын саралау: тілдің артқы жағын көтеру арқылы жасалатын дауысты дыбыстар;
11.1.2.3 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас дыбыстардың айтылуын саралау: мұрын және ауыз қуысы дауыссыз дыбыстар;
11.1.2.4 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас жуан және жіңішке дауыссыз дыбыстардың бітеу буында айтылуын саралау;
11.1.2.5 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас жуан және жіңішке дауыссыз дыбыстардың ашық буында айтылуын саралау;
11.1.2.6 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас ұяң және қатаң дауыссыз дыбыстардың айтылуын саралау;
11.1.2.7 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас ысқырған және ызың дауыссыз айтылуын саралау;
11.1.2.8 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас аффрикат және саңылаулы дауыссыз дыбыстардың айтылуын саралау;
11.1.2.9 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас аффрикат және қабысып (окклюзивті) дауыссыз дыбыстардың айтылуын саралау;
11.1.2.10 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас аффрикаттардың айтылуын саралау;
11.1.2.11 дауыссыз дыбыстардың тіркесімдерін өз бетінше дұрыс айту: бір сөзбен; сөздерді көмекші сөздермен тіркестіру кезінде;
11.1.2.12 дауыссыз дыбыстардың комбинаторлық жұмсаруын өз бетінше дұрыс айту;
11.1.2.13 өзіндік сөйлеуде өз айтылымын бақылау;
11.1.2.14 сұхбаттасушының сөздерді дұрыс айтуына қорытынды жасау

12.1.2.1 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас дауысты дыбыстардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.2 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас мұрын және ауыз қуысы дауыссыз дыбыстардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.3 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас жуан және жіңішке дауыссыз дыбыстардың ашық буында айтылуын қадағалау;
12.1.2.4 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас жуан және жіңішке дауыссыз дыбыстардың бітеу буында айтылуын қадағалау;
12.1.2.5 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас ұяң және қатаң дауыссыз дыбыстардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.6 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас ысқырған және ызың дауыссыз дыбыстардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.7 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас аффрикат және саңылаулы дауыссыз дыбыстардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.8 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас аффрикат және қабысып (окклюзивті) дауыссыз дыбыстардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.9 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас аффрикаттардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.10 кез келген жағдайда буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі дауыссыз дыбыстардың комбинаторлық жұмсаруын өзіндік сөйлеуде қадағалау;
12.1.2.11 кез келген жағдайда буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі дыбыстардың комбинаторлық жұмсаруын өзіндік сөйлеуде қадағалау;
12.1.2.12 өзіндік сөйлеуде өз айтылымын бақылау;
12.1.2.13 сұхбаттасушының сөздерді дұрыс айтуына қорытынды жасау

1.3. Сөз және фраза

11.1.3.1 сөзді өз бетінше бір қарқында, дыбыстық құрамын сақтап, біріктіріп айту;
11.1.3.2 ұсынылған сөйлеу материалы бойынша орфоэпия ережелерін анықтау және оларды түрлі жағдайларда сақтау: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда;
сабақтарда және сабақтан тыс уақытта қарым-қатынас жағдайындағы өзіндік мәлімдемелерде;
11.1.3.3 түрлі жағдайларда ауызша екпінді өз бетінше сақтау: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда;
сабақтарда және сабақтан тыс уақытта қарым-қатынас жағдайында өзіндік мәлімдемелерде;
11.1.3.4 оқу пәндерімен байланысты жаңа сөздер мен айтылуы қиын терминдерде ауызша екпін мен орфоэпия нормаларын дұрыс анықтау және сақтау;
11.1.3.5 орфоэпиялық сөздіктер мен анықтамалықтарды пайдалану;
11.1.3.6 сөйлеу қарқынын сөйлеу материалының мазмұнына байланысты саралау: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда;
сабақтарда және сабақтан тыс уақытта қарым-қатынас жағдайында өзіндік мәлімдемелерде;
11.1.3.7 фразаларда логикалық және синтагматикалық екпінді өз бетінше бөлу;
11.1.3.8 сөйлеу материалын нақты, табиғи, мәнерлі және эмоционалды түрде айту;
11.1.3.9 сөйлеу материалының мазмұнына байланысты интонацияның барлық түрлерін жаңғырту: жаттауларда, оқу кезінде; диалогтарда;
11.1.3.10 сөйлеу материалының мазмұнына байланысты интонацияның барлық түрлерін жаңғырту: декламацияларда, сабақта және сабақтан тыс уақыттағы қарым-қатынас жағдайында өзіндік мәлімдемелерде;
11.1.3.11 дұрыс қарқынмен логикалық екпінді сақтай отырып, таныс және еркін тақырыптарды талқылау;
11.1.3.12 дұрыс қарқын мен логикалық екпінді сақтай отырып, алдын ала құрастырылған сұрақтар бойынша сұхбаттасу

12.1.3.1 кез келген жағдайда сөзді өз бетінше бір қарқында, дыбыстық құрамын сақтап, біріктіріп айтуын қадағалау;
12.1.3.2 сөйлеу әрекетінің түрлі жағдайларында орфоэпия ережелерін сақтау;
12.1.3.3 түрлі жағдайда өзіндік сөйлеулерде ауызша екпінді қадағалау;
12.1.3.4 оқу пәндерін оқытумен байланысты жаңа сөздер мен айтылуы қиын терминдерді ауызша екпін мен орфоэпия нормаларын дұрыс сақтай отырып қолдану;
12.1.3.5 орфоэпиялық және өзге сөздіктер мен анықтамалықтарды өз бетінше пайдалану;
12.1.3.6 түрлі жағдайларда сөйлеудің дұрыс қарқынын таңдау: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда;
сабақта және сабақтан тыс уақытта қарым-қатынас жағдайында тәуелсіз мәлімдемелерде;
12.1.3.7 фразаларда логикалық және синтагматикалық екпінді өз бетінше бөлу;
12.1.3.8 сөйлеу материалын нақты, табиғи, мәнерлі және эмоционалды түрде айту;
12.1.3.9 сөйлеу материалының мазмұнына байланысты интонацияның барлық түрлерін жаңғырту: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда; сабақта және сабақтан тыс уақыттағы қарым-қатынас жағдайында өзіндік мәлімдемелерде;
12.1.3.10 дұрыс қарқын мен логикалық екпінді сақтай отырып, таныс және еркін тақырыптарды талқылау;
12.1.3.11 дұрыс қарқын мен логикалық екпінді сақтай отырып, алдын ала құрастырылған сұрақтар бойынша сұхбаттасу

      2) "Есту қабілетін дамыту" бөлімі:

      2-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

2.1.
Тілдік емес дыбыстарды қабылдау

11.2.1.1 көшеде және көлікте әлеуметтік маңызы бар дыбыстарды ажырату;
11.2.1.2 бөлмеде әлеуметтік маңызы бар дыбыстарды ажырату

12.2.1.1 көшеде және көлікте әлеуметтік маңызы бар дыбыстарды ажырату;
12.2.1.2 бөлмеде әлеуметтік маңызы бар дыбыстарды ажырату

2.2. Ауызша сөйлеуді естіп-көру және есту арқылы қабылдау

11.2.2.1 сабақты ұйымдастырумен байланысты есту-көрнекі және есту арқылы қабылдайтын сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейінқашықтықта (естімейтін);
11.2.2.2 түрлі жағдайларда ауызекі сөйлеу стилінің сөйлеу материалын естіп - көру және есту арқылы қабылдау /есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
11.2.2.3 түрлі жағдайларда ғылыми стильдің сөйлеу материалын естіп - көру және есту арқылы қабылдау/есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
11.2.2.4 түрлі жағдайларда ресми- іскери стильдің сөйлеу материалын естіп - көру және есту арқылы қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
11.2.2.5 түрлі жағдайларда публицистикалық стильдің сөйлеу материалын естіп - көру және есту арқылы қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 1-1,5 м оптималды қашықтықта (естімейтін);
11.2.2.6 сөйлеуді және сөйлеу элементтерін аппаратсыз естіп қабылдау (білім алушылардың жеке мүмкіндіктеріне негізделген ең жеңіл , сөз тіркестері, сөздер, буындар мен дыбыстар) / кемінде 8 м қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының I дәрежесі) / 4 м астам қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының II дәрежесі) / 0,5-0,6 м қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының III дәрежесі) / құлақ қалқанының жанында (естімейтін);
11.2.2.7 көлемі 130 сөзге дейінгі мәтіндерді естіп - көру және есту арқылы қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған мәтін бойынша диалог жүргізу;
11.2.2.8 субтитрлары бар бейнесюжетті қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған бейнесюжет бойынша диалог жүргізу;
11.2.2.9 естіп - көру / есту арқылы сөйлеу тіліндегі сөздердің грамматикалық формаларын соңғы қосымшалар арқылы анықтау: сөйлеу контекстінен тыс (жеке сөздер негізінде); сөйлеу мәнмәтінінде (сөз тіркестері мен фразалар негізінде);
11.2.2.10 сөйлеушінің сөйлеу тапсырмасының таңдалған мағыналық екпінінің сәйкестігін есту;
11.2.2.11 ауызша-тілдік қарым-қатынасқа қатыспастан диалогтың негізгі мазмұнын тыңдау және түсіну; аудиожазбалар;
11.2.2.12 қашықтықтан білім беру технологиялары, телефон арқылы негізгі ақпаратты қабылдау және түсіну

12.2.2.1 сабақты ұйымдастырумен байланысты сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін );
12.2.2.2 түрлі жағдайларда ауызекі сөйлеу стилінің сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін );
12.2.2.3 түрлі жағдайларда ғылыми стильдің сөйлеу материалын естіп - көру және есту арқылы қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін );
12.2.2.4 түрлі жағдайларда ресми - іскери стильдің сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін );
12.2.2.5 түрлі жағдайларда публицистикалық стильдің сөйлеу материалын естіп - көру және есту арқылы қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 1-1,5 м оптималды қашықтықта (естімейтін);
12.2.2.6 сөйлеуді және сөйлеу элементтерін аппаратсыз естіп қабылдау (білім алушылардың жеке мүмкіндіктеріне негізделген ең жеңіл , сөз тіркестері, сөздер, буындар мен дыбыстар) /кемінде 9 м қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының I дәрежесі) / 5 м астам қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының II дәрежесі) / 0,5-0,6 м қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының III дәрежесі) / құлақ қалқанының жанында (естімейтін);
12.2.2.7 көлемі 140 сөзге дейінгі мәтіндерді естіп - көру және есту арқылы қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған мәтін бойынша диалог жүргізу;
12.2.2.8 субтитрлары бар бейнесюжетті қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған бейнесюжет бойынша диалог жүргізу;
12.2.2.9 естіп - көру / есту арқылы сөйлеу тіліндегі сөздердің грамматикалық формаларын соңғы қосымшалар арқылы анықтау: сөйлеу контекстінен тыс (жеке сөздер негізінде); сөйлеу мәнмәтінінде (сөз тіркестері мен фразалар негізінде);
12.2.2.10 сөйлеушінің сөйлеу тапсырмасының таңдалған мағыналық екпінінің сәйкестігін есту;
12.2.2.11 ауызша-тілдік қарым-қатынасқа қатыспастан диалогтың негізгі мазмұнын тыңдау және түсіну; аудиожазбалар;
12.2.2.12 қашықтықтан білім беру технологиялары, телефон арқылы негізгі ақпаратты қабылдау және түсіну

      25. Осы Бағдарлама есту қабілеті зақымдалған (естімейтін, нашар еститін, кейіннен естімей қалған) білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11-12 сыныптары үшін "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру және есту қабілетін дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспары негізінде осы Бағдарламаның қосымшасына сәйкес жүзеге асырылады. Ұзақ мерзімді жоспарда барлық сынып бойынша әр бөлімде қамтылатын оқу мақсаттарының көлемі белгіленген.

      26. Бөлімдер мен тақырыптар бойынша сағат сандарын бөлу мұғалімнің еркіне қалдырылады.

Параграф 3. Есту қабілеті зақымдалған (естімейтін, нашар еститін, кейіннен естімей қалған) білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптары үшін "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру және есту қабілетін дамыту" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар

      1) 11-сынып:

      1-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1-тоқсан

1. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру"

1.1. Сөздік тыныс және дауыс

11.1.1.1 сөйлеу кезінде тыныс алуды өз бетінше реттеу;
11.1.1.2 синтагмаларды өз бетімен бөліп, тыныс алудың үзілістерін сақтай отырып, мәтінді оқып шығу;
11.1.1.3 диалогтар мен декламациялардағы сөздердің мағыналық байланысына сәйкес тыныс алу үшін үзіліс жасай отырып, сөйлеу барысында тыныс алуды өз бетінше реттеу;
11.1.1.4 түрлі жағдайларда сөздік екпінге байланысты дауыс күшін өз еркімен модуляциялау;
11.1.1.5 түрлі жағдайларда логикалық екпінге байланысты дауыс күшін өз еркімен модуляциялау;
11.1.1.6 түрлі жағдайларда сөйлеу дауысының күші мен биіктігін өз бетінше модуляциялау: оқу кезінде; сабақта және сабақтан тыс уақытта өз бетінше сөйлесу жағдайында сөйлеген сөздерінде

1.2. Дыбыстар және олардың үйлесімі

11.1.2.1 буындарда, сөздерде, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндерде артикуляцияға байланысты ұқсас дауысты дыбыстардың айтылуын тілдің ауыз қуысындағы қозғалысы арқылы ажырату;
11.1.2.2 буындардағы, сөздердегі, фразалардағы және біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас дыбыстардың айтылуын саралау: тілдің артқы жағын көтеру арқылы жасалатын дауысты дыбыстар;
11.1.2.3 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас дыбыстардың айтылуын саралау: мұрын және ауыз қуысы дауыссыз дыбыстар;
11.1.2.11 дауыссыз дыбыстардың тіркесімдерін өз бетінше дұрыс айту: бір сөзбен; сөздерді көмекші сөздермен тіркестіру кезінде;
11.1.2.13 өзіндік сөйлеуде өз айтылымын бақылау;
11.1.2.14 сұхбаттасушының сөздерді дұрыс айтуына қорытынды жасау

1.3. Сөз және фраза

11.1.3.1 сөзді өз бетінше бір қарқында, дыбыстық құрамын сақтап, біріктіріп айту;
11.1.3.2 ұсынылған сөйлеу материалы бойынша орфоэпия ережелерін анықтау және оларды түрлі жағдайларда сақтау: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда; сабақтарда және сабақтан тыс уақытта қарым-қатынас жағдайындағы өзіндік мәлімдемелерде;
11.1.3.3 түрлі жағдайларда ауызша екпінді өз бетінше сақтау: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда; сабақтарда және сабақтан тыс уақытта қарым-қатынас жағдайындағы өзіндік мәлімдемелерде;
11.1.3.4 оқу пәндерімен байланысты жаңа сөздер мен айтылуы қиын терминдерде ауызша екпін мен орфоэпия нормаларын дұрыс анықтау және сақтау;
11.1.3.5 орфоэпиялық және өзге сөздіктер мен анықтамалықтарды пайдалану;
11.1.3.6 сөйлеу қарқынын сөйлеу материалының мазмұнына байланысты саралау: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда;сабақтарда және сабақтан тыс уақытта қарым-қатынас жағдайындағы өзіндік мәлімдемелерде;
11.1.3.7 фразаларда логикалық және синтагматикалық екпінді өз бетінше бөлу;
11.1.3.8 сөйлеу материалын нақты, табиғи, мәнерлі және эмоционалды түрде айту;
11.1.3.9 сөйлеу материалының мазмұнына байланысты интонацияның барлық түрлерін жаңғырту: жаттауларда; оқу кезінде; диалогтарда

2. "Есту қабілетің дамыту"

2.1. Тілдік емес дыбыстарды қабылдау

11.2.1.2 бөлмеде әлеуметтік маңызы бар дыбыстарды ажырату

2.2. Ауызша сөйлеуді естіп-көру және есту арқылы қабылдау

11.2.2.1 сабақты ұйымдастырумен байланысты естіп-көру және есту арқылы сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
11.2.2.2 түрлі жағдайларда ауызекі сөйлеу стилінің сөйлеу материалын естіп - көру және есту арқылы қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
11.2.2.7 көлемі 130 сөзге дейінгі мәтіндерді естіп - көру және есту арқылы қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған мәтін бойынша диалог жүргізу;
11.2.2.9 естіп - көру / есту арқылы сөйлеу тіліндегі сөздердің грамматикалық формаларын соңғы қосымшалар арқылы анықтау: сөйлеу контекстінен тыс (жеке сөздер негізінде); сөйлеу мәнмәтінінде (сөз тіркестері мен фразалар негізінде);
11.2.2.10 сөйлеушінің сөйлеу тапсырмасының таңдалған мағыналық екпінінің сәйкестігін есту;
11.2.2.11 ауызша-тілдік қарым-қатынасқа қатыспастан диалогтың негізгі мазмұнын тыңдау және түсіну; аудиожазбалар

2-тоқсан

1. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру"

1.1. Сөздік тыныс және дауыс

11.1.1.1 сөйлеу кезінде тыныс алуды өз бетінше реттеу;
11.1.1.2 синтагмаларды өз бетімен бөліп, тыныс алудың үзілістерін сақтай отырып, мәтінді оқып шығу;
11.1.1.3 диалогтар мен декламациялардағы сөздердің мағыналық байланысына сәйкес тыныс алу үшін үзіліс жасай отырып, сөйлеу барысында тыныс алуды өз бетінше реттеу;
11.1.1.4 түрлі жағдайларда сөздік екпінге байланысты дауыс күшін өз еркімен реттеу;
11.1.1.5 түрлі жағдайларда логикалық екпінге байланысты дауыс күшін өз еркімен реттеу;
11.1.1.6 түрлі жағдайларда сөйлеу дауысының күші мен биіктігін өз бетінше реттеу: оқу кезінде; сабақта және сабақтан тыс уақытта өз бетінше сөйлесу жағдайында сөйлеген сөздерінде

1.2. Дыбыстар және олардың үйлесімі

11.1.2.4 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестерімен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас жуан және жіңішке дауыссыз дыбыстардың бітеу буында айтылуын саралау;
11.1.2.5 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас жуан және жіңішке дауыссыз дыбыстардың ашық буында айтылуын саралау;
11.1.2.6 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас ұяң және қатаң дауыссыз дыбыстардың айтылуын саралау;
11.1.2.11 дауыссыз дыбыстардың тіркесімдерін өз бетінше дұрыс айту: бір сөзбен; сөздерді көмекші сөздермен тіркестіру кезінде;
11.1.2.13 өзіндік сөйлеуде өз айтылымын бақылау;
11.1.2.14 сұхбаттасушының сөздерді дұрыс айтуына қорытынды жасау

1.3. Сөз және фраза

11.1.3.1 сөзді өз бетінше бір қарқында, дыбыстық құрамын сақтап, біріктіріп айту;
11.1.3.2 ұсынылған сөйлеу материалы бойынша орфоэпия ережелерін анықтау және оларды түрлі жағдайларда сақтау: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда; сабақтарда және сабақтан тыс уақытта қарым-қатынас жағдайындағы өзіндік мәлімдемелерде;
11.1.3.3 түрлі жағдайларда ауызша екпінді өз бетінше сақтау: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда; сабақтарда және сабақтан тыс уақытта қарым-қатынас жағдайындағы өзіндік мәлімдемелерде;
11.1.3.4 оқу пәндерімен байланысты жаңа сөздер мен айтылуы қиын терминдерде ауызша екпін мен орфоэпия нормаларын дұрыс анықтау және сақтау;
11.1.3.5 орфоэпиялық және өзге сөздіктер мен анықтамалықтарды пайдалану;
11.1.3.6 сөйлеу қарқынын сөйлеу материалының мазмұнына байланысты саралау: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда; сабақтарда және сабақтан тыс уақытта қарым-қатынас жағдайындағы өзіндік мәлімдемелерде;
11.1.3.7 фразаларда логикалық және синтагматикалық екпінді өз бетінше бөлу;
11.1.3.8 сөйлеу материалын нақты, табиғи, мәнерлі және эмоционалды түрде айту;
11.1.3.9 сөйлеу материалының мазмұнына байланысты интонацияның барлық түрлерін жаңғырту: жаттауларда, оқу кезінде; диалогтарда

2. "Есту қабілетін дамыту"

2.1. Тілдік емес дыбыстарды қабылдау

11.2.1.2 бөлмеде әлеуметтік маңызы бар дыбыстарды ажырату

2.2. Ауызша сөйлеуді естіп-көру және есту арқылы қабылдау

11.2.2.1 сабақты ұйымдастырумен байланысты естіп-көру және есту арқылы сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта (нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
11.2.2.5 түрлі жағдайларда публицистикалық стильдің сөйлеу материалын естіп - көру және есту арқылы қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 1-1,5 м оптималды қашықтықта (естімейтін);
11.2.2.6 сөйлеуді және сөйлеу элементтерін аппаратсыз естіп қабылдау (білім алушылардың жеке мүмкіндіктеріне негізделген ең жеңіл , сөз тіркестері, сөздер, буындар мен дыбыстар) / кемінде 8 м қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының I дәрежесі) / 4 м астам қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының II дәрежесі) / 0,5-0,6 м қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының III дәрежесі) / құлақ қалқанының жанында (естімейтін);
11.2.2.7 көлемі 130 сөзге дейінгі мәтіндерді естіп - көру және есту арқылы қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған мәтін бойынша диалог жүргізу;
11.2.2.8 субтитрлары бар бейнесюжетті қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған бейнесюжет бойынша диалог жүргізу

3-тоқсан

1. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру"

1.1. Сөздік тыныс және дауыс

11.1.1.1 сөйлеу кезінде тыныс алуды дербес реттеу;
11.1.1.2 синтагмаларды өз бетімен бөліп, тыныс алудың үзілістерін сақтай отырып, мәтінді оқып шығу;
11.1.1.3 диалогтар мен декламациялардағы сөздердің мағыналық байланысына сәйкес тыныс алу үшін үзіліс жасай отырып, сөйлеу барысында тыныс алуды өз бетінше реттеу;
11.1.1.4 түрлі жағдайларда сөздік екпінге байланысты дауыс күшін өз бетінше реттеу;
11.1.1.5 түрлі жағдайларда логикалық екпінге байланысты дауыс күшін өз бетінше реттеу;
11.1.1.6 түрлі жағдайларда сөйлеу дауысының күші мен биіктігін өз бетінше реттеу: оқу кезінде; сабақта және сабақтан тыс уақытта өз бетінше сөйлесу жағдайындағы сөйлеген сөздерінде

1.2. Дыбыстар және олардың үйлесімі

11.1.2.7 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас ысқырған және ызың дауыссыз дыбыстардың айтылуын саралау;
11.1.2.8 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас аффрикат және саңылаулы дауыссыз дыбыстардың айтылуын саралау;
11.1.2.9 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас аффрикат және қабысып (окклюзивті) дауыссыз дыбыстардың айтылуын саралау;
11.1.2.11 дауыссыз дыбыстардың тіркесімдерін өз бетінше дұрыс айту: бір сөзбен; сөздерді көмекші сөздермен тіркестіру кезінде;
11.1.2.13 өзіндік сөйлеуде өз айтылымын бақылау;
11.1.2.14 сұхбаттасушының сөздерді дұрыс айтуына қорытынды жасау

1.3. Сөз және фраза

11.1.3.1 сөзді өз бетінше бір қарқында, дыбыстық құрамын сақтап, біріктіріп айту;
11.1.3.4 оқу пәндерімен байланысты жаңа сөздер мен айтылуы қиын терминдерде ауызша екпін мен орфоэпия нормаларын дұрыс анықтау және сақтау;
11.1.3.5 орфоэпиялық және өзге сөздіктер мен анықтамалықтарды пайдалану;
11.1.3.7 фразаларда логикалық және синтагматикалық екпінді өз бетінше бөлу;
11.1.3.8 сөйлеу материалын нақты, табиғи, мәнерлі және эмоционалды түрде айту;
11.1.3.10 сөйлеу материалының мазмұнына байланысты интонацияның барлық түрлерін жаңғырту: декламацияларда, сабақта және сабақтан тыс уақыттағы қарым-қатынас жағдайында өзіндік мәлімдемелерде;
11.1.3.11 дұрыс қарқын мен логикалық екпінді сақтай отырып, таныс және еркін тақырыптарды талқылау;
11.1.3.12 дұрыс қарқын мен логикалық екпінді сақтай отырып, алдын ала құрастырылған сұрақтар бойынша сұхбаттасу

2. "Есту қабілетін дамыту"

2.1. Тілдік емес дыбыстарды қабылдау

11.2.1.1 көшеде және көлікте әлеуметтік маңызы бар дыбыстарды ажырату

2.2. Ауызша сөйлеуді естіп-көру және есту арқылы қабылдау

11.2.2.1 сабақты ұйымдастырумен байланысты естіп-көру және есту арқылы сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта (нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
11.2.2.3 түрлі жағдайларда ғылыми стильдің сөйлеу материалын естіп - көру және есту арқылы қабылдау/ есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта (нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
11.2.2.8 субтитрлары бар бейнесюжетті қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған бейнесюжет бойынша диалог жүргізу;
11.2.2.7 көлемі 130 сөзге дейінгі мәтіндерді естіп - көру және есту арқылы қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған мәтін бойынша диалог жүргізу;
11.2.2.6 сөйлеуді және сөйлеу элементтерін аппаратсыз естіп қабылдау (білім алушылардың жеке мүмкіндіктеріне негізделген ең жеңіл , сөз тіркестері, сөздер, буындар мен дыбыстар) / кемінде 8 м қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының I дәрежесі) / 4 м астам қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының II дәрежесі) / 0,5-0,6 м қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының III дәрежесі) / құлақ қалқанының жанында (естімейтін)

4-тоқсан

1. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру"

1.1. Сөздік тыныс және дауыс

11.1.1.1 сөйлеу кезінде тыныс алуды өз бетінше реттеу;
11.1.1.2 синтагмаларды өз бетімен бөліп, тыныс алудың үзілістерін сақтай отырып, мәтінді оқып шығу;
11.1.1.3 диалогтар мен декламациялардағы сөздердің мағыналық байланысына сәйкес тыныс алу үшін үзіліс сжасай отырып, сөйлеу барысында тыныс алуды өз бетінше реттеу;
11.1.1.4 түрлі жағдайларда сөздік екпінге байланысты дауыс күшін өз ркімен модуляциялау;
11.1.1.5 түрлі жағдайларда логикалық екпінге байланысты дауыс күшін өз еркімен модуляциялау;
11.1.1.6 түрлі жағдайларда сөйлеу дауысының күші мен биіктігін өз бетінше модуляциялау: оқу кезінде; сабақта және сабақтан тыс уақытта өз бетінше сөйлесу жағдайында сөйлеген сөздерінде

1.2. Дыбыстар және олардың үйлесімі

11.1.2.10 буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас аффрикаттардың айтылуын саралау;
11.1.2.11 дауыссыз дыбыстардың тіркесімдерін өз бетінше дұрыс айту: бір сөзбен; сөздерді көмекші сөздермен тіркестіру кезінде;
11.1.2.12 дауыссыз дыбыстардың комбинаторлық жұмсаруын өз бетінше дұрыс айту;
11.1.2.13 өзіндік сөйлеуде өз айтылымын бақылау;
11.1.2.14 сұхбаттасушының сөздерді дұрыс айтуына қорытынды жасау

1.3. Сөз және фраза

11.1.3.1 сөзді өз бетінше бір қарқында, дыбыстық құрамын сақтап, біріктіріп айту;
11.1.3.4 оқу пәндерімен байланысты жаңа сөздер мен айтылуы қиын терминдерде ауызша екпін мен орфоэпия нормаларын дұрыс анықтау және сақтау;
11.1.3.5 орфоэпиялық және өзге сөздіктер мен анықтамалықтарды пайдалану;
11.1.3.7 фразаларда логикалық және синтагматикалық екпінді өз бетінше бөлу;
11.1.3.8 сөйлеу материалын нақты, табиғи, мәнерлі және эмоционалды түрде айту;
11.1.3.10 сөйлеу материалының мазмұнына байланысты интонацияның барлық түрлерін жаңғырту: декламацияларда, сабақта және сабақтан тыс уақыттағы қарым-қатынас жағдайында өзіндік мәлімдемелерде;
11.1.3.11 дұрыс қарқынмен логикалық екпінді сақтай отырып, таныс және еркін тақырыптарды талқылау;
11.1.3.12 дұрыс қарқынмен логикалық екпінді сақтай отырып, алдын ала құрастырылған сұрақтар бойынша сұхбаттасу

2. "Есту қабілетін дамыту"

2.1. Тілдік емес дыбыстарды қабылдау

11.2.1.1 көшеде және көлікте әлеуметтік маңызы бар дыбыстарды ажырату

2.2. Ауызша сөйлеуді естіп-көру және есту арқылы қабылдау

11.2.2.1 сабақты ұйымдастырумен байланысты естіп-көру және есту арқылы сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
11.2.2.4 түрлі жағдайларда ресми - іскери стильдің сөйлеу материалын естіп - көру және есту арқылы қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
11.2.2.7 көлемі 130 сөзге дейінгі мәтіндерді естіп - көру және есту арқылы қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған мәтін бойынша диалог жүргізу;
11.2.2.9 естіп - көру / есту арқылы сөйлеу тіліндегі сөздердің грамматикалық формаларын соңғы қосымшалар арқылы анықтау: сөйлеу контекстінен тыс (жеке сөздер негізінде); сөйлеу мәнмәтінінде (сөз тіркестері мен фразалар негізінде);
11.2.2.10 сөйлеушінің сөйлеу тапсырмасында таңдалған мағыналық екпінінің сәйкестігін есту;
11.2.2.11 ауызша-тілдік қарым-қатынасқа қатыспастан диалогтың негізгі мазмұнын тыңдау және түсіну; аудиожазбалар;
11.2.2.12 телефон арқылы негізгі ақпаратты қабылдау және түсіну; қашықтықтан білім беру технологиялары арқылы

      2) 12-сынып:

      2-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1-тоқсан

1. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру"

1.1. Сөздік тыныс және дауыс

12.1.1.1 сөйлеу кезінде тыныс алуды дербес реттеу;
12.1.1.2 оқу үдірісінде синтагмалар бөлінгенде сөйлеудегі тыныс алуды реттеу;
12.1.1.3 диалогтар мен декламациялардағы сөздердің мағыналық байланысына сәйкес тыныс алу үшін үзіліс жасай отырып, сөйлеу барысында тыныс алуды реттеу;
12.1.1.4 түрлі жағдайларда сөздік екпінге байланысты дауыс модуляциясын қадағалау;
12.1.1.5 түрлі жағдайларда логикалық екпінге байланысты дауыс модуляциясын қадағалау;
12.1.1.6 түрлі жағдайларда дауыс модуляциясын қадағалау: оқу кезінде; сабақта және сабақтан тыс уақытта өз бетінше сөйлесу жағдайында сөйлеген сөздерінде

1.2. Дыбыстар және олардың үйлесімі

12.1.2.1 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас дауысты дыбыстардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.2 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас мұрын және ауыз қуысы дауыссыз дыбыстардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.11 кез келген жағдайда буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі дыбыстардың комбинаторлық жұмсаруын өзіндік сөйлеуде қадағалау;
12.1.2.12 өзіндік сөйлеуде өз айтылымын бақылау;
12.1.2.13 сұхбаттасушының сөздерді дұрыс айтуына қорытынды жасау

1.3. Сөз және фраза

12.1.3.1 кез келген жағдайда сөзді өз бетінше бір қарқында, дыбыстық құрамын сақтап, біріктіріп айтуын қадағалау;
12.1.3.2 сөйлеу әрекетінің түрлі жағдайларында орфоэпия ережелерін сақтау;
12.1.3.3 түрлі жағдайда өзіндік сөйлеулерде ауызша екпінді қадағалау;
12.1.3.4 оқу пәндерін оқытумен байланысты жаңа сөздер мен айтылуы қиын терминдерді ауызша екпін мен орфоэпия нормаларын дұрыс сақтай отырып қолдану;
12.1.3.5 орфоэпиялық және өзге сөздіктер мен анықтамалықтарды өз бетінше пайдалану;
12.1.3.7 фразаларда логикалық және синтагматикалық екпінді өз бетінше бөлу;
12.1.3.8 сөйлеу материалын нақты, табиғи, мәнерлі және эмоционалды түрде айту;
12.1.3.9 сөйлеу материалының мазмұнына байланысты интонацияның барлық түрлерін жаңғырту: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда; сабақта және сабақтан тыс уақыттағы қарым-қатынас жағдайында өзіндік мәлімдемелерде;
12.1.3.11 дұрыс қарқын мен логикалық екпінді сақтай отырып, алдын ала құрастырылған сұрақтар бойынша сұхбаттасу

2. "Есту қабілетін дамыту"

2.1. Тілдік емес дыбыстарды қабылдау

12.2.1.2 бөлмеде әлеуметтік маңызы бар дыбыстарды ажырату

2.2. Ауызша сөйлеуді естіп-көру және есту арқылы қабылдау

12.2.2.1 сабақты ұйымдастырумен байланысты сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта (нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
12.2.2.2 түрлі жағдайларда ауызекі сөйлеу стилінің сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
12.2.2.7 көлемі 140 сөзге дейінгі мәтіндерді естіп - көру және есту арқылы қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған мәтін бойынша диалог жүргізу;
12.2.2.9 естіп - көру / есту арқылы сөйлеу тіліндегі сөздердің грамматикалық формаларын соңғы қосымшалар арқылы анықтау: сөйлеу контекстінен тыс (жеке сөздер негізінде); сөйлеу мәнмәтінінде (сөз тіркестері мен фразалар негізінде);
12.2.2.10 сөйлеушінің сөйлеу тапсырмасының таңдалған мағыналық екпінінің сәйкестігін есту;
12.2.2.11 ауызша-тілдік қарым-қатынасқа қатыспастан диалогтың негізгі мазмұнын тыңдау және түсіну; аудиожазбалар

2-тоқсан

1. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру"

1.1. Сөздік тыныс және дауыс

12.1.1.1 сөйлеу кезінде тыныс алуды дербес реттеу;
12.1.1.2 оқу үдірісінде синтагмалар бөлінгенде сөйлеудегі тыныс алуды реттеу;
12.1.1.3 диалогтар мен декламациялардағы сөздердің мағыналық байланысына сәйкес тыныс алу үшін үзіліс жасай отырып, сөйлеу барысында тыныс алуды реттеу;
12.1.1.4 түрлі жағдайларда сөздік екпінге байланысты дауыс модуляциясын қадағалау;
12.1.1.5 түрлі жағдайларда логикалық екпінге байланысты дауыс модуляциясын қадағалау;
12.1.1.6 түрлі жағдайларда дауыс модуляциясын қадағалау: оқу кезінде; сабақта және сабақтан тыс уақытта өз бетінше сөйлесу жағдайында сөйлеген сөздерінде

1.2. Дыбыстар және олардың үйлесімі

12.1.2.3 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас жуан және жіңішке дауыссыз дыбыстардың ашық буында айтылуын қадағалау;
12.1.2.4 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас жуан және жіңішке дауыссыз дыбыстардың бітеу буында айтылуын қадағалау;
12.1.2.5 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас ұяң және қатаң дауыссыз дыбыстардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.11 кез келген жағдайда буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен байланысқан мәтіндердегі дыбыстардың комбинаторлық жұмсаруын өзіндік сөйлеуде қадағалау;
12.1.2.12 өзіндік сөйлеуде өз айтылымын бақылау;
12.1.2.13 сұхбаттасушының сөздерді дұрыс айтуына қорытынды жасау

1.3. Сөз және фраза

12.1.3.1 кез келген жағдайда сөзді өз бетінше бір қарқында, дыбыстық құрамын сақтап, біріктіріп айтуын қадағалау;
12.1.3.2 сөйлеу әрекетінің түрлі жағдайларында орфоэпия ережелерін сақтау;
12.1.3.3 түрлі жағдайда өзіндік сөйлеулерде ауызша екпінді қадағалау;
12.1.3.4 оқу пәндерін оқытумен байланысты жаңа сөздер мен айтылуы қиын терминдерді ауызша екпін мен орфоэпия нормаларын дұрыс сақтай отырып қолдану;
12.1.3.5 орфоэпиялық және өзге сөздіктер мен анықтамалықтарды өз бетінше пайдалану;
12.1.3.8 сөйлеу материалын нақты, табиғи, мәнерлі және эмоционалды түрде айту;
12.1.3.9 сөйлеу материалының мазмұнына байланысты интонацияның барлық түрлерін жаңғырту: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда; сабақта және сабақтан тыс уақыттағы қарым-қатынас жағдайында өзіндік мәлімдемелерде;
12.1.3.10 дұрыс қарқынмен логикалық екпінді сақтай отырып, таныс және еркін тақырыптарды талқылау

2. "Есту қабілетін дамыту"

2.1. Тілдік емес дыбыстарды қабылдау

11.2.1.2 бөлмеде әлеуметтік маңызы бар дыбыстарды ажырату

2.2. Ауызша сөйлеуді естіп-көру және есту арқылы қабылдау

12.2.2.1 сабақты ұйымдастырумен байланысты сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта (нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II әрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
12.2.2.5 түрлі жағдайларда публицистикалық стильдің сөйлеу материалын естіп - көру және есту арқылы қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 1-1,5 м оптималды қашықтықта (естімейтін);
12.2.2.6 сөйлеуді және сөйлеу элементтерін аппаратсыз естіп қабылдау (білім алушылардың жеке мүмкіндіктеріне негізделген ең жеңіл , сөз тіркестері, сөздер, буындар мен дыбыстар) / кемінде 9 м қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының I дәрежесі) / 5 м астам қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының II дәрежесі) / 0,5-0,6 м қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының III дәрежесі) / құлақ қалқанының жанында (естімейтін);
12.2.2.7 көлемі 140 сөзге дейінгі мәтіндерді естіп - көру және есту арқылы қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған мәтін бойынша диалог жүргізу;
12.2.2.8 субтитрлары бар бейнесюжетті қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған бейнесюжет бойынша диалог жүргізу

3-тоқсан

1. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру"

1.1. Сөздік тыныс және дауыс

12.1.1.1 сөйлеу кезінде тыныс алуды дербес реттеу;
12.1.1.2 оқу үдірісінде синтагмалар бөлінгенде сөйлеудегі тыныс алуды реттеу;
12.1.1.3 диалогтар мен декламациялардағы сөздердің мағыналық байланысына сәйкес тыныс алу үшін үзіліс жасай отырып, сөйлеу барысында тыныс алуды реттеу;
12.1.1.4 түрлі жағдайларда сөздік екпінге байланысты дауыс модуляциясын қадағалау;
12.1.1.5 түрлі жағдайларда логикалық екпінге байланысты дауыс модуляциясын қадағалау;
12.1.1.6 түрлі жағдайларда дауыс модуляциясын қадағалау: оқу кезінде; сабақта және сабақтан тыс уақытта өз бетінше сөйлесу жағдайында сөйлеген сөздерінде

1.2. Дыбыстар және олардың үйлесімі

12.1.2.6 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас ысқырық және ызың дауыссыз дыбыстардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.7 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас аффрикат және саңылаулы дауыссыз дыбыстардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.8 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде артикуляция бойынша ұқсас аффрикат және қабысып (окклюзивті) дауыссыз дыбыстардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.11 кез келген жағдайда буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі дыбыстардың комбинаторлық жұмсаруын өзіндік сөйлеуде қадағалау;
12.1.2.12 өзіндік сөйлеуде өз айтылымын бақылау;
12.1.2.13 сұхбаттасушының сөздерді дұрыс айтуына қорытынды жасау

1.3. Сөз және фраза

12.1.3.4 оқу пәндерін оқытумен байланысты жаңа сөздер мен айтылуы қиын терминдерді ауызша екпін мен орфоэпия нормаларын дұрыс сақтай отырып қолдану;
12.1.3.5 орфоэпиялық және өзге сөздіктер мен анықтамалықтарды өз бетінше пайдалану;
12.1.3.6 түрлі жағдайларда сөйлеудің дұрыс қарқынын таңдау: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда; сабақта және сабақтан тыс уақытта қарым-қатынас жағдайында тәуелсіз мәлімдемелерде;
12.1.3.7 фразаларда логикалық және синтагматикалық екпінді өз бетінше бөлу;
12.1.3.8 сөйлеу материалын нақты, табиғи, мәнерлі және эмоционалды түрде айту;
12.1.3.9 сөйлеу материалының мазмұнына байланысты интонацияның барлық түрлерін жаңғырту: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда; сабақта және сабақтан тыс уақыттағы қарым-қатынас жағдайында өзіндік мәлімдемелерде;
12.1.3.10 дұрыс қарқын мен логикалық екпінді сақтай отырып, таныс және еркін тақырыптарды талқылау

2. "Есту қабілетін дамыту"

2.1. Тілдік емес дыбыстарды қабылдау

11.2.1.1 көшеде және көлікте әлеуметтік маңызы бар дыбыстарды ажырату

2.2. Ауызша сөйлеуді естіп-көру және есту арқылы қабылдау

12.2.2.1 сабақты ұйымдастырумен байланысты сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта (нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін );
12.2.2.3 түрлі жағдайларда ғылыми стильдің сөйлеу материалын естіп - көру және есту арқылы қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта(нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
12.2.2.6 сөйлеуді және сөйлеу элементтерін аппаратсыз естіп қабылдау (білім алушылардың жеке мүмкіндіктеріне негізделген ең жеңіл , сөз тіркестері, сөздер, буындар мен дыбыстар) / кемінде 9 м қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының I дәрежесі) / 5 м астам қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының II дәрежесі) / 0,5-0,6 м қашықтықта (есту қабілетінің нашарлауының III дәрежесі) / құлақ қалқанының жанында (естімейтін);
12.2.2.7 көлемі 140 сөзге дейінгі мәтіндерді естіп - көру және есту арқылы қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған мәтін бойынша диалог жүргізу;
12.2.2.8 субтитрлары бар бейнесюжетті қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған бейнесюжет бойынша диалог жүргізу

4-тоқсан

1. "Дыбыстардың айтылуын қалыптастыру"

1.1. Сөздік тыныс және дауыс

12.1.1.1 сөйлеу кезінде тыныс алуды дербес реттеу;
12.1.1.2 оқу үдірісінде синтагмалар бөлінгенде сөйлеудегі тыныс алуды реттеу;
12.1.1.3 диалогтар мен декламациялардағы сөздердің мағыналық байланысына сәйкес тыныс алу үшін үзіліс жасай отырып, сөйлеу барысында тыныс алуды реттеу;
12.1.1.4 түрлі жағдайларда сөздік екпінге байланысты дауыс модуляциясын қадағалау;
12.1.1.5 түрлі жағдайларда логикалық екпінге байланысты дауыс модуляциясын қадағалау;
12.1.1.6 түрлі жағдайларда дауыс модуляциясын қадағалау: оқу кезінде; сабақта және сабақтан тыс уақытта өз бетінше сөйлесу жағдайында сөйлеген сөздерінде

1.2. Дыбыстар және олардың үйлесімі

12.1.2.9 кез келген жағдайда өзіндік сөйлеуде буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі артикуляциялық бойынша ұқсас аффрикаттардың айтылуын қадағалау;
12.1.2.10 кез келген жағдайда буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі дауыссыз дыбыстардың комбинаторлық жұмсаруын өзіндік сөйлеуде қадағалау;
12.1.2.11 кез келген жағдайда буындардағы, сөздердегі, сөз тіркестері мен біртұтас мәтіндердегі дыбыстардың комбинаторлық жұмсаруын өзіндік сөйлеуде қадағалау;
12.1.2.12 өзіндік сөйлеуде өз айтылымын бақылау;
12.1.2.13 сұхбаттасушының сөздерді дұрыс айтуына қорытынды жасау

1.3. Сөз және фраза

12.1.3.2 сөйлеу әрекетінің түрлі жағдайларында орфоэпия ережелерін сақтау;
12.1.3.3 түрлі жағдайда өзіндік сөйлеулерде ауызша екпінді қадағалау;
12.1.3.6 түрлі жағдайларда сөйлеудің дұрыс қарқынын таңдау: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда; сабақта және сабақтан тыс уақытта қарым-қатынас жағдайында тәуелсіз мәлімдемелерде;
12.1.3.7 фразаларда логикалық және синтагматикалық екпінді өз бетінше бөлу;
12.1.3.8 сөйлеу материалын нақты, табиғи, мәнерлі және эмоционалды түрде айту;
12.1.3.9 сөйлеу материалының мазмұнына байланысты интонацияның барлық түрлерін жаңғырту: оқу кезінде; диалогтарда; жатталған декламацияларда; сабақта және сабақтан тыс уақыттағы қарым-қатынас жағдайында өзіндік мәлімдемелерде;
12.1.3.10 дұрыс қарқын мен логикалық екпінді сақтай отырып, таныс және еркін тақырыптарды талқылау

2. "Есту қабілетін дамыту"

2.1. Тілдік емес дыбыстарды қабылдау

11.2.1.1 көшеде және көлікте әлеуметтік маңызы бар дыбыстарды ажырату

2.2. Ауызша сөйлеуді естіп-көру және есту арқылы қабылдау

12.2.2.1 сабақты ұйымдастырумен байланысты сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта (нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
12.2.2.4 түрлі жағдайларда ресми - іскери стильдің сөйлеу материалын қабылдау / есту аппараттарымен немесе кохлеарлы имплант жүйесімен 12-13 м қашықтықта (нашар естушіліктің I дәрежесі) / есту аппараттарымен 10 м астам қашықтықта (нашар естушіліктің II дәрежесі) / есту аппараттарымен 7-8 м қашықтықта (нашар естушіліктің III дәрежесі) / есту аппараттарымен 6 м дейін қашықтықта (естімейтін);
12.2.2.7 көлемі 140 сөзге дейінгі мәтіндерді естіп - көру және есту арқылы қабылдау; сабақ тақырыбы бойынша қабылданған мәтін бойынша диалог жүргізу;
12.2.2.9 естіп - көру/ есту арқылы сөйлеу тіліндегі сөздердің грамматикалық формаларын соңғы қосымшалар арқылы анықтау: сөйлеу контекстінен тыс (жеке сөздер негізінде); сөйлеу мәнмәтінінде (сөз тіркестері мен фразалар негізінде);
12.2.2.10 сөйлеушінің сөйлеу тапсырмасының таңдалған мағыналық екпінінің сәйкестігін есту;
12.2.2.11 ауызша-тілдік қарым-қатынасқа қатыспастан диалогтың негізгі мазмұнын тыңдау және түсіну; аудиожазбалар;
12.2.2.12 қашықтықтан білім беру технологиялары, телефон арқылы негізгі ақпаратты қабылдау және түсіну


Есту қабілеті зақымдалған (естімейтін) білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптары үшін "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 390-3-қосымшамен толықтырылды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы бөлім

      1. "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).

      2. "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі" түзету пәнінің мақсаты - әлеуметтік өзара әрекеттесудің әр түрлі салаларында есту кемістігі бар оқушылардың коммуникативті құзыреттіліктерін жетілдіру.

      3. Оқу пәнінің міндеттері:

      1) оқушылардың сөйлеу-ойлау дағдыларын жетілдіру;

      2) сөйлеу этикетінің ережелерін сақтау;

      3) гуманистік дүниетанымды қалыптастыруға, жас ұрпақтың жан-жақты тұлғалық дамуына ықпал ету;

      4) оқушыларды Қазақстан Республикасы халқының мәдени мұрасымен, "Мәңгілік ел" ұлттық идеясы негізінде жалпы адамзаттық құндылықтармен таныстыру;

      5) әлеуметтік өзара іс-қимылдың әр түрлі салаларында, кәсіби бағдарлауда, қоғамдық-саяси және мәдени-адамгершілік тәжірибеде өзара қарым-қатынасқа қажеттілік пен бастаманы белсендету;

      6) қарым-қатынас құралы ретінде ауызекі және күнделікті сөйлеуді дамыту;

      7) диалогтық және монологиялық ауызша және жазбаша сөйлеудің лексикалық-грамматикалық формалары мен құрылымдарының жиынтығын кеңейту;

      8) контекстке сәйкес тілдік құралдарды қолдану қабілетін жетілдіру.

      4. "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі" оқу пәнінің мазмұны практикалық, түзетушілік, әлеуметтік бейімдеу бағытына негізделе отырып, естімейтін оқушыларға қолжетімді әлеуметтік, коммуникативтік дағдылардың кең ауқымын қалыптастыруға ықпал етеді.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдер

      5. Естімейтіндер санатына туа біткен немесе ерте басталған (сөйлеуді меңгерместен бұрын) кереңдік болған кезде ауызша сөйлеудің табиғи дамуы мүмкін емес тұрақты екі жақты есту кемістігі бар оқушылар жатады. Арнайы жүйелі психологиялық-педагогикалық көмексіз психофизикалық дамудың барлық жолы ерекшеленіп, әлеуметтік бейімделу айтарлықтай шектеулі болады. Есту қабілеті закымдалған оқушылардың мәнерлі сөйлеуі мәнерліліктің жеткіліксіздігімен және эмоционалды бояғыштығымен, сөйлемнің екінші дәрежелі мүшелерін (әсіресе сын есімдерді) минималды қолданумен, көсемше мен есімшені қолданудағы қиындықтармен сипатталады.

      6. Қарым-қатынас дағдыларын жетілдірудің жетекші тәсілі - ауызекі және тұрмыстық сөйлеуді арнайы ұйымдастырылған, мақсатты оқыту. Ол сурдопедагогиканың келесі дидактикалық принциптеріне негізделген:

      1) білім беруді ізгілендіру принципі - білім берудің тұлғаға бағытталған тұжырымдамасына көшу;

      2) тренингтің коррекциялық-компенсаторлық бағыты принципі бұзылмаған анализаторларға негізделген білім беру, түзету және дамыту процесінің барлық кезеңдерінде есту қабілеті төмен оқушылардың есту-сөйлеу және ақыл-ой дамуын көздейді;

      3) білім берудің естімейтін оқушылар даму деңгейі мен сипаттамаларына бейімделу принципі - әртүрлі білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыру; есту кемістігі бар оқушыларды оқытуда қолдану;

      4) коммуникативті бағдар принципі - есту қабілеті төмен оқушыларға оқыту процесінің практикалық бағытын анықтайды, жүйелі қарым-қатынас барысында оқушыларға тілді үйренуге мүмкіндік береді;

      5) тілді оқытудың ситуациямен байланыстыру принципі: бұл қағиданы жүзеге асыру оң ынтымақтастық ортасын құрумен, сөйлеу ситуацияларын ұйымдастырумен байланысты, олардың қатысуымен сөйлеу байланысы жүзеге асырылады; ауызекі сөйлеу дағдылары жаңа сөйлеу материалы табиғи түрде енгізілетін және оны қолданудың жоғары мотивіне қол жеткізетін белгілі бір өмірлік жағдайларға қатысты машықтанады;

      6) сөйлеу мен ойлауды дамытудың бірлігі қағидасы белгілі бір жүйеде қалыптасқан сөйлеу тілі негізінде оқушылардың ақыл-ой белсенділігінің дамуы қамтамасыз етілетіндігін, оны жүзеге асыру үшін сөйлеу мен тілді дәйекті түрде енгізуді білдіреді құралдардың үлкен маңызы бар;

      7) сөйлеуді дамытудың барлық аспектілерін өзара байланыстыру принципі: семантикалық және грамматикалық жағын игерудің бірлігі бір сөзде емес, сөз тіркесі мен сөйлемде пайда болады, тәрбиелік мақсат үшін ол одан бөлініп, содан кейін қайта қосылады , лексика, грамматика, синтаксис, қабылдау өзара тығыз байланысты сөйлеуде, диалогтік және монологтық сөйлеу дағдыларында бекітіледі;

      8) есту қабілеті мен ауызша сөйлеуді дамытудың бірлігі принципі - оқушының сұхбаттасушының оған бағытталған сөйлеу мәнерін едәуір еркін түсіну және басқаларға түсінікті, түсінікті сөйлеу қабілетін дамыту;

      9) білім берудің әлеуметтік-адаптивті бағдарлау принципі закымдалған дамуды түзету мен компенсацияны есту қабілеті төмен оқушылардың әртүрлі деңгейдегі әлеуметтік құзыреттілікке жету құралы ретінде қарастырады, қазіргі қоғамның әртүрлі салаларына ойдағыдай кіреді.

      7. Ауызекі сөйлеуді дамыту бойынша жұмыс сынып-сабақ жүйесіне негізделіп, көп жағдайда ауызша және жазбаша түрде жүзеге асырылады. Оқушылар сөйлеу материалын көрнекі және естілетін етіп қабылдайды, біртіндеп мұғалімнің сөйлеуіне еліктеуінен фразаларды аналогия бойынша құруға, содан кейін өз бетінше жобалауға ауысады. Мұғалім сабақта тақырып бойынша сөздік жұмысын жүргізеді, тақырыптық сөйлеу материалын қолдана отырып, лексикалық және грамматикалық жаттығуларды ұйымдастырады.

      8. Ауызекі сөйлеу сабақтарында:

      1) оқушылардың психофизикалық ерекшеліктерін ескеру (есту-сөйлеу даму деңгейі, ойлау, есте сақтау, зейін, эмоционалды-ерік саласы);

      2) бүтін анализаторларды қолдану (визуалды, вестибулярлық, қозғалтқыш, ішінара бүтін - есту қабілетін қоса);

      3) сыныпта есту-сөйлеу ортасын құру;

      4) белсенді диалогтық және монологтық сөйлеуді, шығармашылық қабілеттерін дамытуға ықпал ететін жағдайларды модельдеу;

      5) мектеп оқушыларының қарқынды интеллектуалды және эмоционалды жұмысын қамтамасыз ету қажет.

      9. "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі" пәні бойынша оқытудың ұсынылатын әдістері мен тәсілдері:

      1) белсенді оқыту әдістері (презентация; кейс-технология; проблемалық дәріс; дидактикалық ойын; баскет әдісі);

      2) интерактивті оқыту әдістері (миға шабуыл, кластерлер, салыстырмалы сызбалар, басқатырғыштар, аудио және видео материалдарды қолданатын интерактивті сабақ, АКТ, дөңгелек үстел (пікірталас, пікірталас), іскери ойындар (соның ішінде рөлдік ойындар, имитациялар, саңылаулар), аквариум, әдіс жобалар, BarCamp немесе конференцияға қарсы);

      3) проблемалық оқыту әдістері (ішінара іздеу немесе эвристикалық, проблемалық презентация, зерттеу);

      4) саралап оқыту әдістері (топтық жұмыс, сараланған өзіндік жұмыс, жеке жұмыс);

      5) оқу үрдісі аймақтық сипаттағы материалдарға (объектілер, кәсіпорындар, ақпарат көздері) бағдарланумен ұйымдастырылады.

      10. Естімейтін оқушыларды арнайы ұйымдастырылған оқыту жағдайында олардың естіп қабылдау ерекшеліктері ескеріледі. Сақталған анализаторлардың (бірінші кезекте – көру анализаторының) және ішінара сақталған есту анализаторының жұмысына негізделген оқыту әдістері мен құралдары қолданылады.

      11. Оқу кабинетінде білім алушылар сыныптастар мен мұғалімнің сөзін естіп-көріп қабылдай алатындай парталар ерекше түрде (жартылай шеңбер) орналастырылады; оқушының жұмыс орнынан тақтада орналасқан ақпаратқа тікелей қол жеткізуге мүмкіндігі болуы тиіс; білім алушыларға көрнекілік, дидактикалық материалдар қол жетімді болатындай стендтер орналастырылады.

      12. Ауызекі сөйлеуді дамыту бойынша жұмыс негізінен ауызша және жазбаша түрде жүзеге асырылады. Сөйлеу материалын қабылдай отырып, оқушылар біртіндеп мұғалімнің сөйлеуіне еліктеуден аналогия бойынша фразалар құруға, содан кейін тәуелсіз дизайнға ауысады.

      13. Мұғалім сабақта тақырыптар бойынша сөздік жұмысын жүргізеді, тақырыптық сөйлеу материалын қолдана отырып лексикалық және грамматикалық жаттығуларды ұйымдастырады.

      14. Оқу үрдісінде АКТ-ны қолдану студенттердің оқуға деген ынтасын арттырудың тәсілдерінің бірі болып табылады, зерттеу, коммуникация, ынтымақтастық және шығармашылық үшін қолданылады, мәселелерді шешуде еркіндік береді, сыныптан тыс жерде ақпаратты іздеуге және оны табуға мүмкіндік береді.

      15. Арнайы техникалық және компенсаторлық оқу құралдары: фронтальды оқу іс-әрекетіне арналған дыбысты күшейтетін стационарлық жабдық (әр сынып үшін), мультимедиялық компьютерлік сынып, әр балаға арналған жеке есту аппараттары (бинураль), кохлеарлы имплантация жүйесі, әр бала оқу жылына сәйкес оқу бағдарламасы, интернет-ресурстар, субтитрмен бейнематериалдар.

      16. Тілдерді оқытудың коммуникативті жүйесі шеңберінде ауызекі және тұрмыстық сөйлеуді меңгеру барысында саңырау оқушылардың:

      1) сұхбаттасушыны тыңдауға және диалог жүргізуге дайын болулары;

      2) әр түрлі көзқарастарды қабылдау және әркімнің өз көзқарасына ие болу құқығын тану;

      3) өз пікірін білдіру, өз көзқарасын дәлелдеу және оқиғаларды бағалау қабілеті.

      17. Ауызекі және күнделікті сөйлеуді дамытуға арналған сабақтар құрудың негізгі принципі тақырыптық болып табылады. Жылдық оқу материалы толығымен бағдарламада анықталған жеке тақырыптар түрінде жоспарланған. Оқу кварталдарында тақырыптарды тарату кезінде жыл мезгілдерінің циклдық сипаты ескеріледі. Қалған тақырыптар мұғалімнің қалауы бойынша уақытында таратылады. Орыс тілі мен орыс әдебиеті сабақтарының тақырыптық мазмұнымен байланыс орнатылады.

      18. Қорытынды бақылау тоқсанның, жылдың соңында жүзеге асырылады. Мұғалім оқу жылында байқалған әр оқушының даму және жетістік динамикасын талдайды, олар оқушылардың жетістіктерінің жиынтық карточкаларына жазылады.

      19. Қарым-қатынас дағдыларын дамыту деңгейлері бағаланады:

      1) жоғары деңгей коммуникация процесіне деген жоғары қызығушылықпен, басқалармен белсенді байланысқа түсу қабілетімен сипатталады;

      2) орташа деңгей коммуникация процесіне қызығушылықтың жеткіліксіздігімен, ауызша және вербальды емес байланыс құралдарының шектеулі қолданылуымен сипатталады;

      3) төменгі деңгей қарым-қатынасқа деген қызығушылықтың болмауымен және айналасындағыларға немқұрайлылықпен сипатталады.

      20. Сипаттамалық бағалау қазіргі даму мен оқудың деңгейін және оқушылармен жұмыс жасаудың келесі қадамдарын анықтайды. Сипаттамалық бағалау саңырау оқушыларда адекватты өзін-өзі бағалауды қалыптастырады. Оқушылардың жетістіктерін бір-бірімен салыстыруға жол берілмейді. Оқушының жетістіктері өзінің алдыңғы жетістіктерімен салыстырылады.

      21. Бағалау процедураларын қолдана отырып мұғалім алған ақпарат ептіліктер мен дағдыларды игеру процесінде туындайтын қиындықтарға уақтылы және адекватты жауап беруге мүмкіндік береді. Мұғалім оқушыларға жеке көмек көрсетудің мазмұны мен әдістерін орынды анықтайды.

      22. "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі" оқу пәні білім беру және түзету пәндерімен интеграциялау арқылы жүзеге асырылады:

      1) "Орыс тілі";

      2) "Орыс әдебиеті";

      3) "Қазақ тілі мен әдебиеті";

      4) "Айтылымды қалыптастыру және есту қабылдауын дамыту";

      5) "Ым тілі".

3-тарау. "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі" пәнінің мазмұны

      23. "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

      1) 11-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;

      2) 12-сыныпта – аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат.

      24. "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі" пәнінің мазмұны келесі бөлімдерден тұрады:

      1) "Диалогтық сөйлеуді дамыту";

      2) "Монологтық сөйлеуді дамыту";

      3) "Сөйлеу мәдениетін дамыту".

      25. "Диалогтық сөйлеуді дамыту" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды.

      1) қарым қатынас тәжірибесі.

      26. "Монологтық сөйлеуді дамыту" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды.

      1) мәлімдемелер, айтылатын сөздер.

      27. "Сөйлеу мәдениетін дамыту" бөлімі келесі бөлімшені қамтиды.

      1) сөйлеу этикасы.

      28. 11-сынып үшін "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі" пәнінің негізгі мазмұны:

      диалогтік сөйлеуді дамыту:

      1) тілдің бейнелі және экспрессивті құралдарын (мақал-мәтелдер, мақал-мәтелдер, афоризмдер) қолдана отырып, проблемалық сұрақтарға жауап беру, әр түрлі деңгейдегі контекстік сөйлеудегі мәтіндерден цитаталар алу, түсіндіру, бағалау, шығармашылық және практикалық сұрақтар;

      2) сөйлеудің әр түрлі функционалды және семантикалық түрлері мен стильдерін қолдана отырып, қарым-қатынастың мақсаттары мен жағдайына сәйкес өзекті әлеуметтік-мәдени, моральдық-этикалық, күнделікті, білім беру тақырыптары бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелер жасау, әр түрлі ақпарат көздерінен алынған материалдарды жүйелеу, нақты тақырып, жоспар түріндегі беру мазмұны (қарапайым, күрделі), тезистер, диаграммалар, кестелер;

      монологтық сөйлеуді дамыту:

      1) сөйлеуге түсініктеме беру, дәлелдерді қолданудағы өзекті мәселелер бойынша өз пікірін білдіру, мәтінді қайта айту, әр түрлі тілдік құралдарды қолдана отырып, мазмұнды шығармашылық тұрғыдан қайта қарау;

      2) материалды сенімділік, ақпараттың сәйкестігі, жеке пікір тұрғысынан бағалау;

      3) өз бетінше жасалған жоспар мен көрнекі материалдарды қолдана отырып, айтылым құру;

      4) әр түрлі дәлелдерді қарсыластар мен аудиторияға салыстыру және олардың көзқарасын талап етпеу;

      сөйлеу мәдениетін дамыту:

      1) белгілі бір жағдайда сөйлеу нормаларына сәйкес сөйлеу этикетінің формулаларын (сұрау, ризашылық, сәлемдесу, кешірім сөздері, өтініштер, шақырулар, құттықтаулар) қолдану, сөйлеу қарым -қатынас тәжірибесінде сақтау;

      2) қазіргі орыс әдеби тілінің негізгі орфоэпиялық, лексикалық, стилистикалық нормаларын ауызша қарым-қатынас тәжірибесінде сақтау;

      3) қазіргі орыс әдеби тілінің негізгі орфоэпиялық, лексикалық, стилистикалық нормаларының, интернет -коммуникацияда сөйлеу этикетінің нормаларын таңдауда аргументтерді қолдану;

      4) мемлекеттік қызмет көрсетуде, іскерлік және кәсіби қарым -қатынаста, түрлі этикет құралдарын ажырату кезінде , оларды сөйлеу жағдайына байланысты сауатты қолдану.

      29. Ауызекі сөйлеу және күнделікті сөйлеу дағдылары қолданылатын ұсынылатын тақырыптар:

      1) "Қазақстан бейнесі: қазіргі және тарихи шолу" (3 сағат);

      2) "Қазақстан Республикасының электрондық үкіметі" (2 сағат);

      3) "Адам: құқықтар мен бостандықтар" (3 сағат);

      4) "Бейбітшілік пен қауіпсіздік" (2 сағат);

      5) "Ғылыми -техникалық прогресс" (2 сағат);

      6) "Өнер мен әдебиет: Көркем сөздің әр түрлі формалары" (3 сағат);

      7) "Отбасылық құндылықтар" (2 сағат);

      8) "Салауатты өмір салты" (2 сағат);

      9) "Демалыс және саяхат" (3 сағат);

      10) "Әлеуметтік желілердегі байланыс" (2 сағат);

      11) "Қызмет көрсету саласы" (2 сағат);

      12) "Менің кәсіби қалауым" (2 сағат);

      13) "Іс қағаздары" (3 сағат);

      14) "Өмірбаян" (2 сағат);

      15) "Білім беру ұйымдарына қабылдау" (3 сағат).

      30. 12 сынып үшін "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі"пәнінің негізгі мазмұны:

      диалогтік сөйлеуді дамыту:

      1) мақсатты аудиторияны есепке ала отырып, жеке тәжірибеге сүйене отырып, қойылған сұрақтарға дәлелді жауап беру қабілеті;

      2) ғылыми-зерттеу және жобалық қызметке сұрақтар құрастыру;

      3) әртүрлі көзқарастарды синтездеу және проблемаларды шешудің өзіндік жолдарын ұсыну арқылы пікірталастарға, талқылауларға, дау-дамайларға, қайшылықтарға қатысу;

      4) келісілген мәтін құруға қойылатын талаптарды ескере отырып, сөйлеудің, стильдің, жанрдың әр түрінің жеке мәтіндерін құру және өңдеу;

      5) сөйлеудің диалогтік түрін іс жүзінде меңгеру (мекен жайлар, сұрақтарды қолдану, нұсқауларды түсіну және орындау);

      монологтық сөйлеуді дамыту:

      1) орфоэпиялық нормалардың сақталуы, сөздердің орынды және мәнерлі қолданылуы тұрғысынан өзінің және басқа біреудің сөйлеуін талдау және бағалау;

      2) әр түрлі көздерден алынған мазмұнды (ақпаратты) түсіндіру, оны тақырыппен, негізгі идеямен, авторлық ұстаныммен байланыстыру;

      3) сөйлеуді мазмұны, лингвистикалық дизайны тұрғысынан бағалау, көпшілік алдында сөйлеу үшін кез келген тақырып бойынша егжей-тегжейлі негізделген монолог құру;

      4) әлеуметтік-саяси, әлеуметтік мәдени, әлеуметтік-экономикалық және білімдік-ғылыми салалардың шеңбері, сөйлеу мәнерін мазмұны, стилистикалық ерекшеліктері мен қолданылатын тілдік құралдар тұрғысынан салыстыру;

      5) сөйлеу сөздерін олардың мазмұны, стилистикалық ерекшеліктері және қолданылған тілдік құралдары тұрғысынан сәйкестендіру және салыстыру;

      сөйлеу мәдениетін дамыту:

      1) сөйлеу кезінде қарым -қатынас орнату және ізгі ниет пен өзара сыйластықты сақтау, сөйлеу құрылымы мен мазмұнындағы кемшіліктерді, сөйлеу кемістіктері мен грамматикалық қателерді анықтау және түзету үшін этикет өрнектерін қолдану;

      2) сөздің құрылысы мен мазмұнындағы кемшіліктерді, сөйлеу кемістіктерін және грамматикалық қателерді анықтау және түзету;

      3) өмірлік және оқу тәжірибесінен алынған ақпаратты пайдалана отырып, өз ұстанымын көрсету және оны жағдайға сәйкес дәлелдеу;

      4) сөйлесушінің мәртебесіне, онымен таныстық дәрежесіне сәйкес сөйлеу формулаларын ажырату және таңдау.

      31. Ауызекі сөйлеу және күнделікті сөйлеу дағдылары қолданылатын ұсынылатын тақырыптар:

      1) "Қазақстан бейнесі: қазіргі және тарихи шолу" (2 сағат);

      2) "Қазақстандағы миграция және эмиграция" (2 сағат);

      3) "Менің азаматтық борышым" (3 сағат);

      4) "Мемлекеттік қызметтер" (3 сағат);

      5) "Халықаралық мәдениет төзімділігі мен диалогы" (3 сағат);

      6) "Кибермәдениет және киберқауіпсіздік" (2 сағат);

      7) "ХХІ ғасырдың заманауи медицинасы: бәрі адам үшін" (2 сағат);

      8) "Спорт және саясат" (2 сағат);

      9) "Жастар мәдениеті, субмәдениет" (3 сағат);

      10) "Қазақстандағы туризм және экотуризм" (3 сағат);

      11) "Жұмыспен қамту" (3 сағат);

      12) "Сұхбат" (3 сағат);

      13) "Менің болашағым" (3 сағат).

      Мұғалім көрсетілген тақырыптарды басқа тақырыптармен толықтыруға құқылы.

Параграф 2. Оқыту мақсаттарының жүйесі

      32. Бағдарламадағы оқыту мақсаттары кодтау арқылы ұсынылған. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім мен бөлімшені, төртінші сан білім беру мақсатының нөмірленуін көрсетеді. Мысалы, 11.2.1.4 кодында "11" – сынып, "2.1" – бөлімше, "4" – оқыту мақсатының нөмірі.

      33. Тарау бойынша мақсаттарынан күтілетін нәтижелер:

      1) "Диалогтық сөйлеуді дамыту" бөлімі:

      1-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

1.1. Қарым- қатынас практикасы

11.1.1.1 тілдің бейнелі және экспрессивті құралдарын (мақал-мәтелдер, мақал-мәтелдер, афоризмдер), мәтіндерден дәйексөздерді әртүрлі деңгейлерде қолдана отырып, проблемалық сұрақтарға жауап беру;
11.1.1.2 түсіндіру, бағалау, шығармашылық және практикалық сұрақтар құрастыру;
11.1.1.3 сөйлеудің әр түрлі функционалды және семантикалық түрлері мен стильдерін қолдана отырып, қарым-қатынастың мақсаттары мен жағдайына сәйкес өзекті әлеуметтік-мәдени, адамгершілік-этикалық, тұрмыстық, білім беру тақырыптары бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелер жасау;
11.1.1.4 мазмұнды жоспар (қарапайым, күрделі), тезистер, сызбалар, кестелер түрінде жеткізе отырып, белгілі бір тақырып бойынша әр түрлі көздерден алынған материалдарды жүйелеу

12.1.1.1 мақсатты аудиторияны ескере отырып, жеке тәжірибеге сүйене отырып, мәтіннің мазмұнына негізделген сұрақтарға дәлелді жауаптар беру;
12.1.1.2 ғылыми-зерттеу және жобалық жұмыстарға арналған сұрақтарды тұжырымдау;
12.1.1.3 пікірталастарға, дауларға, полемикаларға, әртүрлі көзқарастарды синтездеуге және проблеманы шешудің өзіндік жолдарын ұсынуға қатысу;
12.1.1.4 келісілген мәтін құруға қойылатын талаптарды ескере отырып, сөйлеудің, стильдің, жанрдың әртүрлі мәтіндерін жасау және өңдеу

      2) "Монологтық сөйлеуді дамыту" бөлімі:

      2-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

2.1. Мәлімдемелер, айтылатын сөздер

11.2.1.1 сөйлеген сөздерге түсініктеме беру, өзекті мәселелер туралы өзіндік пікірін білдіру, дәлелдемелер беру;
11.2.1.2 әр түрлі тілдік құралдарды қолдана отырып, мазмұнды шығармашылық тұрғыдан қайта қарастыра отырып, мәтінді қайта айту
11.2.1.3 материалды сенімділік, ақпараттың өзектілігі тұрғысынан өз пікірін білдіре отырып бағалау;
11.2.1.4 өзін-өзі құрастырған жоспар мен көрнекі материалдарды қолдана отырып мәлімдеме құру;
11.2.1.5 қарсыластар мен аудиторияға әртүрлі аргументтерді талдау және көрсету, оларды салыстыру және өз көзқарастарын талап етпеу

12.2.1.1 сөздердің орынды және мәнерлі қолданылуы, орфоэпиялық нормаларға сәйкестігі тұрғысынан өзінің және басқа біреудің сөйлеуін талдау және бағалау;
12.2.1.2 әртүрлі дереккөздерден алынған мазмұнды / ақпаратты тақырыппен, негізгі идеямен, авторлық ұстаныммен үйлестіре отырып түсіндіру
12.2.1.3 сөйлеу мәнерін оның мазмұнын, тілдік безендірілуі тұрғысынан бағалау;
12.2.1.4 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және білім беру және ғылыми салалардағы көпшілік алдында сөйлеу үшін кез-келген тақырып бойынша егжей-тегжейлі негізделген монолог құрастыру;
12.2.1.5 сөйлеу айтылымдарын олардың мазмұнын, стильдік ерекшеліктерін және қолданылған тілдік құралдар тұрғысынан салыстыру

      3) "Сөйлеу мәдениетін дамыту" бөлімі:

      3-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

3.1. Сөйлеу этикеті

11.3.1.1 сөйлеу этикетінің формулаларын (өтініш, алғыс, құттықтау, кешірім сөзі; өтініштер, шақырулар, құттықтаулар) белгілі бір жағдайда сөйлеу нормаларына сәйкес қолдану;
11.3.1.2 сөздік қатынас практикасында қазіргі орыс әдеби тілінің негізгі орфоэпиялық, лексикалық, стилистикалық нормаларын сақтау;
11.3.1.3 Интернет-коммуникацияда, мемлекеттік қызметтер көрсетуде, іскерлік және кәсіби коммуникацияда сөйлеу этикеті нормаларын таңдау үшін дәлелдерді қолдану;
11.3.1.4 әр түрлі этикеттік құралдарды ажырату және қолдану, сөйлеу жағдайына байланысты оларды дұрыс қолдану

12.3.1.1 ауызекі сөйлесу кезінде байланыс орнату және ізгі ниет пен өзара сыйластықты сақтау үшін этикетті қолдану;
12.3.1.2 айтылымның құрылымы мен мазмұнындағы кемшіліктерді, сөйлеу тіліндегі кемшіліктер мен грамматикалық қателерді анықтау және түзету;
12.3.1.3 өмірден және оқу тәжірибесінен алынған ақпараттарға сүйене отырып, өз ұстанымдарын көрсетіп, оны дәлелдеу;
12.3.1.4 сөйлеу формулаларын жағдайға, әңгімелесушінің мәртебесіне, онымен танысу дәрежесіне сәйкес ажырату және таңдау

      34. Осы Бағдарлама есту қабілеті закымдалған (естімейтін) білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11-12 сыныптары үшін "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі"" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасының ұзақ мерзімді жоспары негізінде осы Бағдарламаның қосымшасына сәйкес жүзеге асырылады. Ұзақ мерзімді жоспарда барлық сынып бойынша әр бөлімде қамтылатын оқу мақсаттарының көлемі белгіленген.

      35. Бөлім мен тақырыптарды оқып-үйренуге сағат бөлу мұғалімнің қалауымен жүзеге асырылады.

Параграф 3. Есту қабілеті зақымдалған (естімейтін) білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптары үшін "Ауызекі және тұрмыстық сөйлеу тілі" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасын жүзеге асыру бойынша ұзақ мерзімді жоспар

      1) 11-сынып:

      1-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1-тоқсан

1. Диалогтық сөйлеуді дамыту

1.1. Қарым-қатынас тәжірибесі

11.1.1.1 тілдің бейнелі және экспрессивті құралдарын (мақал-мәтелдер, мақал-мәтелдер, афоризмдер), мәтіндерден дәйексөздерді түрлі деңгейлерде қолдана отырып, проблемалық сұрақтарға жауап беру

2. Монологиялық сөйлеуді дамыту

2.1. Мәлімдемелер, айтылатын сөздер

11.2.1.1 сөйлеген сөздерге түсініктеме беру, өзекті мәселелер туралы өзіндік пікірін білдіру, дәлелдемелер беру;
11.2.1.5 қарсылас пікірлер мен аудиторияға әртүрлі аргументтерді талдау және көрсету, оларды салыстыру және өз көзқарасын талап етпеу

3. Сөйлеу мәдениетін дамыту

3.1. Сөйлеу этикеті

11.3.1.1 сөйлеу этикетінің формулаларын (өтініш, алғыс, құттықтау, кешірім сөзі; өтініштер, шақырулар, құттықтаулар) белгілі бір жағдайда сөйлеу нормаларына сәйкес қолдану

2-тоқсан

1. Диалогтық сөйлеуді дамыту

1.1. Қарым-қатынас тәжірибесі

11.1.1.2 түсіндірмелік, бағалауға арналған, шығармашылық және практикалық сұрақтар құрастыру

2. Монологиялық сөйлеуді дамыту

2.1. Мәлімдемелер, айтылатын сөздер

11.2.1.2 түрлі тілдік құралдарды қолдана отырып, мәтінді шығармашылық тұрғыдан қайта қарастыра отырып, оның мазмұнын айту

3. Сөйлеу мәдениетін дамыту

3.1. Сөйлеу этикеті

11.3.1.1 сөйлеу этикетінің формулаларын (өтініш, алғыс, құттықтау, кешірім сөзі; өтініштер, шақырулар, құттықтаулар) белгілі бір жағдайда сөйлеу нормаларына сәйкес қолдану;
11.3.1.2 сөздік қатынас практикасында қазіргі орыс әдеби тілінің негізгі орфоэпиялық, лексикалық, стилистикалық нормаларын сақтау

3-тоқсан

1. Диалогтық сөйлеуді дамыту

1.1. Қарым-қатынас тәжірибесі

11.1.1.3 сөйлеудің әр түрлі функционалды және семантикалық түрлері мен стильдерін қолдана отырып, қарым-қатынастың мақсаттары мен жағдайына сәйкес өзекті әлеуметтік-мәдени, адамгершілік-этикалық, тұрмыстық, білім беру тақырыптары бойынша ауызша және жазбаша мәлімдемелер жасау

2. Монологиялық сөйлеуді дамыту

2.1. Мәлімдемелер, айтылатын сөздер

11.2.1.3 материалды сенімділік, ақпараттың өзектілігі тұрғысынан өз пікірін білдіре отырып бағалау;
11.2.1.5 қарсылас пікірлер мен аудиторияға әртүрлі аргументтерді талдау және көрсету, оларды салыстыру және өз көзқарасын талап етпеу

3. Сөйлеу мәдениетін дамыту

3.1. Сөйлеу этикеті

11.3.1.3 ғаламтор коммуникациясында, мемлекеттік қызметтер көрсетуде, іскерлік және кәсіби коммуникацияда сөйлеу этикетінің нормаларын таңдау үшін дәлелдерді қолдану

4-тоқсан

1. Диалогтық сөйлеуді дамыту

1.1. Қарым-қатынас тәжірибесі

11.1.1.4 мазмұнды жоспар (қарапайым, күрделі), тезистер, сызбалар, кестелер түрінде жеткізе отырып, белгілі бір тақырып бойынша әр түрлі көздерден алынған материалдарды жүйелеу

2. Монологиялық сөйлеуді дамыту

2.1. Мәлімдемелер, айтылатын сөздер

11.2.1.4 өзін-өзі құрастырған жоспар мен көрнекі материалдарды қолдана отырып мәлімдеме құру;
11.2.1.5 қарсылас пікірлер мен аудиторияға әртүрлі аргументтерді талдау және көрсету, оларды салыстыру және өз көзқарасын талап етпеу

3. Сөйлеу мәдениетін дамыту

3.1. Сөйлеу этикеті

11.3.1.4 әр түрлі этикеттік құралдарды ажырату және қолдану, сөйлеу жағдайына байланысты оларды дұрыс қолдану

      2) 12-сынып:

      2-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1-тоқсан

1. Диалогтық сөйлеуді дамыту

1.1. Қарым-қатынас тәжірибесі

12.1.1.1 Мақсатты аудиторияны негізге алып, мәтіннің мазмұнына, жеке тәжірибесіне сүйене отырып, сұрақтарға дәлелді жауаптар талқылау

2. Монологиялық сөйлеуді дамыту

2.1. Мәлімдемелер, айтылатын сөздер

12.2.1.1 Орфоэпиялық нормалардың сақталуы, сөздердің орынды және мәнерлі қолданылуы тұрғысынан өзінің және басқа біреудің сөйлеуін талдау және бағалау

3. Сөйлеу мәдениетін дамыту

3.1. Сөйлеу этикеті

12.3.1.1 қарым-қатынас орнату және сөйлесу кезінде ізгілік пен өзара сыйластықты сақтау үшін этикетті қолдану

2-тоқсан

1. Диалогтық сөйлеуді дамыту

1.1. Қарым-қатынас тәжірибесі

12.1.1.2 ғылыми-зерттеу және жобалық іс -шараларға сұрақтар құрастыру

2. Монологиялық сөйлеуді дамыту

2.1. Мәлімдемелер, айтылатын сөздер

12.2.1.2 әр түрлі көздерден алынған мазмұнды ақпаратты түсіндіру, оны тақырыппен, негізгі идеямен, авторлық ұстаныммен байланыстыру;
12.2.1.5 сөйлеу мәнерін мазмұны, стилистикалық ерекшеліктері мен қолданылатын тілдік құралдар тұрғысынан салыстыру

3. Сөйлеу мәдениетін дамыту

3.1. Сөйлеу этикеті

12.3.1.2 айтылымның құрылымы мен мазмұнындағы кемшіліктерді, сөйлеу кемшіліктері мен грамматикалық қателерді анықтау және түзету

3-тоқсан

1. Диалогтық сөйлеуді дамыту

1.1. Қарым-қатынас тәжірибесі

12.1.1.3 пікірталастарға, дауларға, полемикаға қатысу, әр түрлі көзқарастарды талдау және мәселені шешудің жеке жолын ұсыну

2. Монологиялық сөйлеуді дамыту

2.1. Мәлімдемелер, айтылатын сөздер

12.2.1.3 сөйлеу мәнерін оның мазмұны, тілдік безендірілуі тұрғысынан бағалау

3. Сөйлеу мәдениетін дамыту

3.1. Сөйлеу этикеті

12.3.1.1 ауызекі сөйлесу кезінде байланыс орнату және ізгі ниет пен өзара сыйластықты сақтау үшін этикетті қолдану;
12.3.1.3 өмірден және оқу тәжірибесінен алынған ақпараттарға сүйене отырып, өз ұстанымдарын көрсетіп, оны дәлелдеу

4-тоқсан

1. Диалогтық сөйлеуді дамыту

1.1. Қарым-қатынас тәжірибесі

12.1.1.4 келісілген мәтін құруға қойылатын талаптарды ескере отырып, сөйлеудің, стильдің, жанрдың әртүрлі мәтіндерін өзіндік жасау және өңдеу;

2. Монологиялық сөйлеуді дамыту

2.1. Мәлімдемелер, айтылатын сөздер

12.2.1.4 қоғамдық-саяси, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-экономикалық және білім беру және ғылыми салалардағы көпшілік алдында сөйлеу үшін кез-келген тақырып бойынша егжей-тегжейлі негізделген монолог құрастыру

3. Сөйлеу мәдениетін дамыту

3.1. Сөйлеу этикеті

12.3.1.4 сөйлеу формулаларын жағдайға, әңгімелесушінің мәртебесіне, онымен танысу дәрежесіне сәйкес ажырату және таңдау

 

Естімейтін білім алушыларға арналған жалпы орта білім беру деңгейінің 11 - 12 сыныптары үшін "Ым-ишараттық тіл" пәнінен үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. Бұйрық 390-4-қосымшамен толықтырылды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 06.11.2024 № 327 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. "Ым-ишараттық тіл" оқу пәнінің үлгілік оқу бағдарламасы (бұдан әрі – бағдарлама) "Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Оқу-ағарту министрінің 2022 жылғы 3 тамыздағы № 348 бұйрығымен бекітілген Мектепке дейінгі тәрбие мен оқытудың, бастауыш, негізгі орта, жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарына сәйкес әзірленген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29031 болып тіркелген).

      2. Бағдарламаның мақсаты - ымдау тілі лингвистикасын зерделеу және ымдау және ауызша (қазақ) тілдерін салыстырмалы лингвистикалық талдау арқылы 11-12 сыныптардың естімейтін білім алушыларында көптілді сананы қалыптастыру.

      3. Бағдарламаның міндеттері:

      1) білім алушылардың сөйлеу тілін жетілдіру, ымдау тілі құралдарын пайдалана отырып, олардың коммуникативтік қызметінің тиімділігін арттыру;

      2) ымдау және ауызша (қазақ) тілге салыстырмалы лингвистикалық талдау жасай білуді дамыту;

      3) ауызша тілді меңгеру негізінде ресми жағдайда ақпаратты ымдау арқылы аударудың нысаны ретінде калькуляциялық ымдау тілін түсінуді жетілдіру;

      4) тілдік құралдарды орынды пайдалана отырып, тікелей және кері ауызша-ымдау арқылы аудару дағдыларына үйрету;

      5) белсенді және әлеуетті сөздік қорын, ой мен сезімді еркін білдіру үшін ымдау тілінде қолданылатын құралдардың көлемін жағдайға және қарым-қатынас стиліне барабар байыту;

      6) естімейтін білім алушылардың өзін-өзі тануын, өзін-өзі сәйкестендіруге ("еститін әлемде" және "естімейтін әлемде") және өзін-өзі жүзеге асыруға ұмтылысын дамыту.

2-тарау. Оқу процесін ұйымдастырудың педагогикалық тәсілдер

      4. Естімейтіндер санатына туа біткен немесе ерте пайда болған (сөйлеуді меңгергенге дейін) саңырау болған, есту қабілеті тұрақты екі жақты зақымдалған балалар жатады, ауызша сөйлеудің табиғи даму бағыты дамымайды; арнайы жүйелі психологиялық-педагогикалық көмексіз психофизикалық дамудың бүкіл жолы ерекше болады, әлеуметтік бейімделу айтарлықтай шектеледі.

      5. Естімейтін ымдау тілін оқыту тұжырымдамасының әдіснамалық негізін арнайы педагогика мен психологияның ережелері құрайды:

      1) ымдау тілінің белгілік жүйе ретінде пайдалылығы, есту қабілеті депривациясы бар адамдардың эмоционалды-танымдық дамуы үшін оның маңызды рөлі туралы;

      2) есту қабілеті сақталған балалардың сөз сөйлеуін және есту қабілеті зақымдалған балалардың ымдау тілін меңгеруінің жалпы лингвистикалық заңдылықтары және сөз-ымдау қостілділігінің ерекшелігі туралы;

      3) тіл мен сөйлеудің бірлігі (бірақ жеке басы емес) туралы;

      4) құрылымдық лингвистика тұрғысынан ымдау тілін талдау қағидаты туралы;

      5) ымдау тіліндегі қарапайым және күрделі сөздердің өзгешелігі туралы.

      6. Естімейтін білім алушылардың ымдау тілін дамыту сурдопедагогиканың дидактикалық қағидаттарына негізделеді:

      1) жеке тұлғаға бағытталған білім беру тұжырымдамасына көшуді білдіретін білім беруді ізгілендіру қағидаты;

      2) білім берудің естімейтін білім алушының даму деңгейі мен ерекшеліктеріне бейімделу қағидаты, оған сәйкес мектеп білім беру қажеттіліктерін қанағаттандыруға бағдарланады; есту қабілеті зақымдалған білім алушылардың әртүрлі санаттары үшін әртүрлі құралдар мен әдістерді қолданады;

      3) оқытуды саралау және дараландыру қағидаты түзету-дамыту жұмысы процесінде оқушылардың ерекшеліктерін ескере отырып, бағдарламаның іске асырылуын қамтамасыз етеді;

      4) көрнекілік және ауызша оқыту құралдарының қағидаты оқу-тәрбие процесінде жаңа ұғымдарды, қорытындыларды, қағидаларды қалыптастыру негізі ретінде сезімдік бейнелерді жинақтау, жүйелеу және қорыту мақсатында байқауларды ұйымдастыруға бағытталған;

      5) ғылым негіздерін ана тілін меңгерумен бірлікте меңгеру қағидаты естімейтін білім алушының тұлғалық даму барысы, оның білім берудің белгіленген көлемін меңгеруі тілдік даму деңгейімен, ақпаратты ауызша ресімдеуде қабылдау, оны барабар пайдалану мүмкіндігімен айқындалады, бұл өз кезегінде ауызша-логикалық (ұғымдық) ойлаудың қалыптасу деңгейіне байланысты болады;

      6) ғылымилық принципі заманауи ымдау тілін оқытуды қамтамасыз етеді;

      7) өзектілік қағидаты бағдарлама мазмұнының білім алушылардың өмірі мен қызметінің нақты жағдайларына барынша жақындығын болжайды.

      7. Жалпы орта білім беру деңгейінде әлеуметтік бейімделу, оқу процесіне эмоционалды қатысуды түсіну, өз іс – әрекетін көрсету, жетістіктер мен қиындықтарды бағалау талаптарына сәйкес келетін оқущылардың ым-ишара тілін дамытуда коммуникативті-белсенділік тәсілін жүзеге асыру жалғасуда.

      8. Коммуникативті тәсіл ымдау тілі сабақтарының мазмұнын анықтауда жетекші рөл атқарады және келесі принциптерге негізделген:

      1) қарым-қатынастың жекелік бағдарлануы оқушылардың жеке ерекшеліктерін, олардың эмоционалды тәжірибесін, ым-ишара тілін және қоршаған орта туралы білім деңгейін, оқу қабілетін, өзін-өзі бағалау ерекшеліктерін, ұжымдағы өз жағдайын білуді ескеруді қамтиды. Жеке қарым-қатынасқа бағдарланған жағдайда коммуникативтік мотивация шақырылады, сөйлеудің мақсатты түрде қамтамасыз етілуі, ұжымдағы қарым-қатынасқа деген көзқарас қамтамасыз етіледі;

      2) мәнмәтіндік (ситуативтілік) ымдау тілін оқытудың оқу процесін рөлдік ұйымдастыруды көздейді. Іс-әрекеттегі ым-ишаралардың мағынасын түсіну әлеуметтік-практикалық мәнге ие және оқушылардың модельденген кәсіби өмірлік жағдайларын шешу тұрғысынан игеріледі, бұл танымдық және кәсіби мотивацияның дамуын, оқу процесінің жеке мағынасын анықтайды;

      3) коммуникативті (сөйлеу) бағыт–ым-ишара тілі арқылы сөйлеу қабілетін қалыптастыру, басқалардың ым-ишара сөздерін декодтау, оларды іс-әрекетке басшылық ретінде қабылдау (іс-әрекеттегі бағдар). Принциптің негізгі функциясы–қарым-қатынастың барлық жағдайларын жасау: қарым-қатынастың себептері, мақсаттары мен міндеттері. Коммуникативті бағыт, тілдік материалды таңдау мен ұйымдастыруды, оның ситуациялық жағдайын, сөйлеу және жаттығу жаттығуларының коммуникативті құндылығын, оқу міндеттерін коммуникативті тұжырымдауды, сабақтың ұйымдастырылуы мен құрылымын анықтайды. Бұл принцип ымдау тілін үйренудің әр сәтінде оқушылардың, сөйлеу-ойлау белсенділігі үшін жағдай жасауды қамтиды;

      4) функционалдылық ұсынылған іс-әрекеттерде жеке қимылдар емес, сөйлеу бірліктерінен құралады, ал оқушылар сөйлеу әрекеттерінің мағынасын игере отырып (сұрау, сұрау, тапсырыс беру, хабарлау, күмән келтіру, таңдану, ойды растау) сөйлеу әрекетінің функциялары мен түрлерін игереді: оқу, жазу, сөйлеу, тыңдау;

      5) жаңашылдық сабақтарды жаңа ақпараттық мағынамен, ерікті және еріксіз есте сақтауды қалыптастыру үшін әртүрлі белсенді жұмыс әдістерімен қамтамасыз етуді көздейді;

      6) ұжымдық өзара іс - қимыл диалогтың әртүрлі түрлеріндегі рөлдерді игерудің маңыздылығын болжайды ("сұрақ – жауап", "хабарлама – сұрақ", "құттықтау – алғыс", "өтініш-кешірім").

      9. Жалпы орта білім беру деңгейінде ым-ишара тілін оқытуда грамматикалық көзқарасты, ымдау тілін саналы түрде зерттеу принциптерін, ауызша тілмен салыстырғанда оның құрылымының ерекшеліктерін және сөйлеу дағдыларын практикалық жинақтауды ұсынған жөн. Ымдау тілі заңдылықтарын меңгеру жүйесін ауызша сөйлеуді дамыту, қазақ ауызша тілін меңгеру процесімен байланыстыру қажет.

      10. Тікелей және кері аудару тәсілдерін меңгеру үшін қазақ ауызша және ымдау тілдеріне салыстырмалы талдау жүргізу білігін қалыптастыруға ерекше назар аудару қажет. Ымдау тілі екі тілдегі лингвистикалық құбылыстарды түсіндіруге, салыстырмалы зерттеуге қатысады.

      11. Ымдау тілі сабақтарында оқушылар әлемнің екі тілдік картинасын параллель пайдалану ерекшеліктерімен байланысты ауызша-ымдау аудармасының қиындықтарын жеңеді: визуалды-кеңістіктік (ымдау) және графикалық-дыбыстық (ауызша).

      12. Ауызша материалды ым-ишаратқа және керісінше саналы түрде аудару дағдыларын қалыптастыру үшін екі тілді салыстыру үшін материалды ұсына отырып, оқу жағдайларын жасау қажет.

      13. Ым тілінің тиісті семантикалық реңктерін таңдағанда абай болу керек және икемді болу керек, белгілі бір сөздің немесе өрнектің мағынасын жеткізу үшін ең сәйкес және экспрессивті құралдарды таңдау керек.

      14. 11-12 сынып білім алушыларында ымдау тілінің екі түрінің: калькалық ымдау тілінің және қазақ ымдау тілінің құрылымы мен жұмыс істеу ерекшеліктері туралы ұғымдарды қалыптастыруды жалғастыруда.

      15. Бағдарламаның мазмұнын игеру демеуліктердің көп мағынасын ескере отырып, конструкцияларды демеуліктермен (орыс тілінде) калькуляциялық ым-ишара аудармасын игеруді және оларды ымдау тілі арқылы түсінуді қамтамасыз етеді.

      16. Калькалық ымдау тілін дамыту үшін кітаппен, газетпен, журналмен жұмыс ұйымдастырылады, мұғалім ұйымдастырған оқылымды талқылау жүргізіледі.

      17. Дәстүрлі ақпараттық, көрнекі, практикалық әдістер қолданылады. Білім алушыларды қосумен алуан түрлі (коммуникативтік, сөйлеу) жағдайларды жаңғыртуға мүмкіндік беретін модельдеуге ерекше рөл беріледі.

      18. Жасалған жағдайлар мобильді болуы керек, олардың нақты компоненттері өзгереді. Мұндай ұтқырлық сөйлеу материалын біріктіруге, оны өзгертуге жағдай жасайды.

      19. Ымдау тілін оқыту процесі әртүрлі коммуникативтік жағдайларда: еркін, бейресми сөйлесу жағдайында, неғұрлым қатаң стильді талап ететін қарым-қатынаста, сондай-ақ ресми жағдайда білім алушылардың қарым-қатынас тиімділігін арттыруға ықпал етуі тиіс.

      20. Мәтіндерді оқу кезінде ым-ишара мен эмоциялар мәдениетін дамыту үшін сөйлеу қимылдарын табиғи, мәнерлі, әдемі бет-әлпетімен айту керек.

      21. Диалогтік және монологиялық ымдау тілін дамыту үшін студенттерге: мұғалім мен сыныптастардың презентациясындағы әртүрлі мазмұндағы мәтіндермен жұмыс, ымдау тілін қолдана отырып мәтіндерді талдау және талқылау, диалогтар, ойлау монологтары, құрдастары мен сыныптастарына әртүрлі тақырыптар бойынша өтініштер ұсынылады.

      22. Материалды зерттеу иллюстрацияны, драматизацияны, оларды өз бетінше құрастыру, толықтыру және белсенді жалғастыру үшін арнайы жасалған диалогтарды кеңінен қолдану арқылы жүзеге асырылады.

      23. Сөйлеу жағдайлары-бұл жаттығудан бастап, табиғи жағдайда сөздерді шығармашылық өндіруге дейінгі аралық. Сөйлеу (ымдау) жағдайлары (олардың модельдері) оқушылардың диалогтық ым-ишарасын жақсартуға мүмкіндік береді. Олар сөйлеу этикетінің рәсімдері мен формулаларын меңгеру үшін жағдай жасайды (әңгімеге қатысудың орындылығы, әңгімелесушінің назарын аудару тәсілдері, қажет болған жағдайда ескертуді сыпайы түрде үзу).

      24. Грамматика, лексика туралы білімді бірлесіп жалпылауға арналған жаттығулар сөздік қорын нақтылау және кеңейту мәселелерін шешуі керек, сонымен қатар оқушыларға сөз бен сөйлемге үнемі назар аударуға тәрбиелеу керек, бұл олардың сөйлеуін дамытуға ықпал етеді.

      25. Жоғары сыныптарда ымдау тілін оқытуда оқу материалын таңдаудың кілті жоғары сынып оқушыларының ересек өмір аспектілеріне деген қызығушылығын ескеру болып табылады (жұмысқа орналасу кезінде сұхбат, оқу орындарына түсу, жүргізуші куәлігін алу, адамдар арасындағы қарым-қатынас, мінез-құлық қалыптастыру, мемлекеттік қызметтерді алу, Азаматтық қарызды орындау), әдебиетте оқылған күнделікті оқиғаларды талқылау, экранда көрсетілген мінез-құлық және моральдық жағдайларды талдау.

      26. Қорытынды бақылау тоқсанның, жылдың соңында жүргізіледі. Педагог оқу жылы ішінде байқалатын әрбір білім алушы сыныптың даму серпіні мен табыстылығын талдайды, ол білім алушының жетістіктерінің жиынтық карталарында тіркеледі.

      27. Бағалау процедураларын қолдана отырып, мұғалім алған ақпарат дағдылар мен дағдыларды игеру процесінде туындайтын қиындықтарға уақытында және барабар жауап беруге мүмкіндік береді. Педагог естімейтін білім алушыларға жеке көмектің мазмұны мен тәсілдерін негіздеп анықтайды.

      28. Сипаттамалық бағалау дамудың және оқудың нақты деңгейін, студенттермен жұмыс істеудің келесі қадамдарын анықтайды.

      29. Мұғалім қарым-қатынас дағдыларын дамыту деңгейлерін бағалайды:

      1) жоғары деңгей ым-ишара арқылы басқалармен белсенді қарым-қатынас жасау қабілетімен сипатталады, ым-ишарадан ауызша сөйлеуге оңай ауысады;

      2) орташа деңгей ым-ишара арқылы қарым-қатынастың жеткіліксіз өнімділігімен, ауызша емес қарым-қатынас құралдарын шектеулі қолданумен сипатталады;

      3) төмен деңгей ым-ишара түріндегі коммуникативті іс-әрекетке қызығушылықтың болмауымен сипатталады.

      30. Бағдарлама мазмұны оқу және түзету пәндерімен біріктіріледі: "Орыс тілі", "Орыс әдебиеті", "Қазақ тілі мен әдебиеті","Айтылымды қалыптастыру және есту қабілетін дамыту", "Ауызекі сөйлеу".

3-тарау. "Ым-ишараттық тіл" пәнінің мазмұнын ұйымдастыру

Параграф 1. "Ым-ишараттық тіл" пәнінің мазмұны

      31. "Ым-ишараттық тіл" пәні бойынша оқу жүктемесінің көлемі:

      1) 11-сыныпта-аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат;

      2) 12-сыныпта-аптасына 1 сағат, оқу жылында 34 сағат.

      Пәннің оқу жүктемесінің көлемі "Қазақстан Республикасындағы бастауыш, негізгі орта, жалпы орта білім берудің үлгілік оқу жоспарларын бекіту туралы" ҚР Білім және ғылым министрінің 2012 жылғы 8 қарашадағы № 500 бұйрығына өзгеріс пен толықтырулар енгізу туралы типтік оқу жоспарына сәйкес жасалды (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 8170 болып тіркелген).

      32. Бағдарламаның мазмұны бөлімдермен ұсынылған:

      1) "Лингвистикалық блок";

      2) "Коммуникативтік блок".

      33. "Лингвистикалық блок" бөлімі мынадай кіші бөлімдерді қамтиды:

      1) ымдау тілінің ерекшеліктері;

      2) ымдау тілінің лексикасы мен грамматикасының ерекшеліктері;

      3) ымдау және сөз тілдерінің лингвистикасын салыстырмалы талдау.

      34. "Коммуникативтік блок" бөлімі келесі бөлімшелерді қамтиды:

      1) диалогтік сөйлеуді дамыту;

      2) монологиялық сөйлеуді дамыту.

      35. 11-сыныпқа арналған "Ым-ишараттық тіл" пәнінің базалық мазмұны:

      лингвистикалық блок:

      1) естімейтін лингвомәдениетте ымдау есімдерін қолдану ерекшеліктерін және естімейтін адам үшін қоғамдық бірлестіктердің маңыздылығын түсіну, ымдау тілінде ым-ишара жасау, сондай-ақ көркем аударма үшін негізгі экспрессивті құралдарды игеру;

      2) ым-ишара тілінде балама сұрау және оң құрылымдарды құру тәсілдерін көрсету, теріске шығару тәсілдерін (теріске шығару-келіспеу, теріске шығару – мүмкіндіктің болмауы, теріске шығару-қабылдамау) білдіру, орыс ым тілінде эквивалентті және эквивалентті лексиканы және берілген қол формасымен семантикалық парадигмаларды қолдана отырып, ым-ишара байланысында қарапайым және күрделі сөздерді ажырату және қолдану, қозғалысты жіктеу бойынша бір қолмен және екі қолмен қимылдарды саралау;

      3) ым-ишара және сөз тілдеріндегі сұрақ-жауап, императивті, ынталандырушы мәлімдемелерді салыстыру арқылы ым-ишара және сөз тілдері лингвистикасына салыстырмалы талдау жасау, префикстер мен ым-ишара баламаларының семантикалық ажырату функциясын орыс ымдау тіліндегі және сөз сөйлеуіндегі предлогтармен жеткізу тәсілдері;

      4) орыс ымдау тіліндегі референция ұғымын және сөз сөйлеуін түсіндіру;

      5) ымдау және сөз сөйлеуіндегі көптікті білдіру;

      коммуникативтік блок:

      1) ауызша-ым нысанында теріс пайымдауларды пайдалана отырып, бас тарту – келіспеу, мүмкіндіктің жоқтығы ретінде бас тарту, бас тарту -бас тарту мәнінің ымдау баламаларын қамтитын диалогтарды жасау, ауызша-ымдау нысанында әміршіл және түрткі конструкцияларын пайдалана отырып, орыс ымдау тілі арқылы мән-жайларға қайшы келетін іс-әрекеттермен жағдайларды модельдеу, "Менің кәсіби артықшылықтарым", "Жүргізуші куәлігін алу", "Цифрлық Қазақстан" тақырыптарында диалогтарды сахналау;

      2) жас ұрпаққа есірткінің зияны туралы ым-ишара түрінде монологиялық мәлімдемелер жасау;

      3) калькуляциялық ымдау арқылы таңдалған кәсіптің сипаттамасын сипаттайтын монологтар, жол қозғалысы қатысушыларына Жолдағы қауіпсіздік ережелерін сақтау туралы, орыс ымдау тілі арқылы адам өміріндегі әлеуметтік желілердің пайдасы мен зияны туралы монологтар, жазбаша түрде "Естімейтін адамдардың өміріндегі сандық технологиялар" тақырыбында монологиялық мәлімдемелер құру.

      36. 12-сыныпқа арналған "Ым-ишараттық тіл" пәнінің базалық мазмұны:

      лингвистикалық блок:

      1) жанрлық-стилистикалық тиесілілігі әртүрлі мәтіндерді, ымдау аудармасының түрлерін (ілеспе тікелей, ізбе-із, кері ізбе-із және ілеспе, орыс ымдау тіліне парақтан аудару), бұқаралық ақпарат құралдарында орыс және қазақ тілдеріндегі калькалық ымдау аудармасын ажырату, орыс және ымдау тілдерінде тілдік құралдарды қарызға алу құбылысын түсіндіре білу;

      2) Қазақстан Республикасы саңырауларының бейресми әнұранының сөздік аудармасын көрсету және ымдау тілі маманының қызметтерін ұсынуға өтінім беру алгоритмін және оның қызметтерін алу кезінде мінез-құлықтың негізгі қағидалары мен нормаларын меңгеру;

      3) калькалық ым-ишара тілінде тиісті ым-ишара баламаларын таңдау кезінде көп мәнді қосымшаларды саралау, этимологиялық принцип бойынша ым-ишара сұрақтарын топтастыру, ым-ишараларды жазбаша түрде бекітуге арналған жалпы қабылданған ым-ишара белгілерін салыстыру, орыс ымдау тіліндегі локативті сөйлемдегі сөз тәртібін анықтау, бір түбір етістіктерді қамтитын ауызша құрылымдардың тікелей және кері аудармасын ажырату, орыс тіліндегі эквивалентсіз лексиканың артикуляциясы, этимологияны түсіндіру және орыс ымдау тілінде ым-ишара фразеологизмдерін қолдану;

      4) бір түбірлі етістіктерді, орыс ым-ишара тіліндегі баламасыз лексиканың артикуляциясын, этимологияны түсіндіруді және орыс ым тілінде ымдау фразеологизмдерін қолдануды қамтитын ауызша құрылымдардың тікелей және кері аудармасын ажырату;

      5) ым-ишара және сөз (орыс) тілдерінде синонимдерді, антонимдерді және омонимдерді білдіру тәсілдерін зерттеу арқылы ымдау және сөз тілдерінің лингвистикасын салыстырмалы талдау, орыс тіліндегі референция қимылдарын және олардың сөз сөйлеуіндегі аналогтарын қолдану, ым-ишара және сөз тілдеріндегі пайымдауларды, тұжырымдарды, логикалық тәуелділіктерді білдіру формаларын талдау, орыс тілінің идиомалары мен фразеологизмдерін қолдана отырып, ауызша және ымдау тілдері арқылы бейнелі мағынаны беруді көрсету;

      коммуникативтік блок:

      1) іс-әрекетті орындауға қолайлы (немесе кедергі келтіретін) белгілі бір жағдайларда іс-әрекеттің мүмкіндігін, қалауын білдіретін диалогтарды сахналау, басқа біреудің сөзін орыс ымдау тілінде және калькалық ымдау тілінде беру кезінде тыныс белгілері мен тырнақшалардың қимылдарын қолдану, сипатталған оқиғаларға, іс-әрекеттерге қатысушылардың басқа біреудің сөйлеу ерекшеліктерін беру кезінде мимика мен пантомимиканың мағынасын түсіндіру;

      2) "Мемлекеттік қызмет алу", "Қазақстандағы саяси сайлау", "Оқу орнына түсу", "Әңгімелесу тақырыптарында диалогтарға қатысу және құру;

      3) әртүрлі аудитория үшін монологтарды құрастыру (орыс ымдау тілі және калькалық ымдау тілі арқылы), бөгде адамның сөйлеген сөздерінде леп, сұрау, баяндау интонациясын көрсету, біреудің сөзінің мағынасына әсер ететін қимылды орындау кезінде қозғалыс жылдамдығы мен амплитудасының маңыздылығын белгілеу;

      4) "Мен естімейтін әлемде тұрмын", "Менің азаматтық парызым", "Менің болашағым" тақырыптарында, қазіргі әлемде білім алудың маңыздылығы туралы монологтарды құру.

      37. Бағдарлама лексикалық тақырыптар негізінде жүзеге асырылады: "Есірткіге жол жоқ!", "Менің кәсіби артықшылықтарым", "Кәсіптер әлемінде", "Жүргізуші куәлігін алу", "Жолдағы қауіпсіздік ережелері", "Цифрлық Қазақстан", "Адам өміріндегі әлеуметтік желілер", "Естімейтін адамдар өміріндегі цифрлық технологиялар", "Мемлекеттік қызмет алу", "Мен естімейтін әлемде тұрмын", "Қазақстандағы саяси сайлау", "Менің азаматтық парызым", "Оқу орнына түсу", "Әңгімелесу", "Менің болашағым".

Параграф 2. Оқыту мақсаттарының жүйесі

      38. Бағдарламада оқыту мақсаттары кодтаумен ұсынылған. Кодта бірінші сан сыныпты, екінші және үшінші сандар бөлім мен кіші бөлімді, төртінші сан оқыту мақсатының нөмірін көрсетеді. Мысалы, 11.2.1.4 кодында: "11" – сынып, "2.1" – бөлімше, "4" – оқыту мақсатының нөмірленуі.

      39. Бөлімдер бойынша болжамды нәтижелер:

      1) 1-бөлім "Лингвистикалық блок":

      1-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

1.1. Ымдап сөйлеу ерекшеліктері

11.1.1.1 естімейтіндер лингвомәдениетіндегі ым-ишара атауларының пайда болуы және жұмыс істеу ерекшеліктерін түсіндіру;
11.1.1.2 естімейтін және еститін қоғам ортасында "ымдау аты" және "лақап ат" ұғымдарын ажырату;
11.1.1.3 Қазақстан Республикасында естімейтін қоғамдық бірлестіктерді атау;
11.1.1.4 Қазақстан Республикасында естімейтін қоғамдық бірлестіктердің рөлі мен функцияларын анықтау;
11.1.1.5 көркем аударма үшін негізгі ым-ишара мәнерлі құралдарын атау;
11.1.1.6 ым-ишара сөйлеуіндегі көркем аударма үшін мимиканың, вербалды емес репертуардың рөлін түсіндіру;
11.1.1.7 ым-ишара сөйлеуіндегі ым-ишара шығармашылығының көрінісін ажырату;
11.1.1.8 қазақ ымдау тілінде жаңа ым-ишаралардың пайда болу тәсілдерін түсіндіру;
11.1.1.9 жаңа ым-ишараларды қазақ ымдау тілінде және калькалық ымдау тілінде қалыптастыру тәсілдерін салыстыру

12.1.1.1 ым-ишара аудармасын пайдалану кезінде әр түрлі жанр-стилистикалық мәтіндерді ажырату;
12.1.1.2 ым-ишара аудармасының түрлерін ажырату: тікелей синхронды, тікелей дәйекті, кері дәйекті және синхронды, парақтан қазақша ым тіліне аудару;
12.1.1.3 бұқаралық ақпарат құралдарында орыс және қазақ тілдеріндегі калькалық ым-ишара аудармасын ажырату;
12.1.1.4 қоғамның естімейтіндерге қатынасы тарихындағы ымдау тілінің рөлі мен маңызын түсіндіру;
12.1.1.5 қазақ және ымдау тілдеріне тілдік құралдардың ену құбылысын түсіндіру;
12.1.1.6 Қазақстан Республикасы естімейтіндердің бейресми әнұранының ауызша аудармасын айту;
12.1.1.7 ымдау әні арқылы Қазақстан Республикасының естімейтіндердің бейресми әнұранын ойнату;
12.1.1.8 ымдау тілі маманының қызметтерін ұсынуға өтінім беру алгоритмін түсіндіру;
12.1.1.9 ымдау тілі маманының қызметтерін алу кезінде мінез-құлықтың негізгі ережелері мен нормаларын айту

1.2. Ымдау тілінің лексикасы мен грамматикасының ерекшеліктері

11.1.2.1 ымдау тілінде баламалы сұрау конструкцияларын белгілеу тәсілдерін көрсету;
11.1.2.2 бас тарту өрнегінің ымдау баламаларын жіктеу: жоққа шығару-келіспеу, жоққа шығару- мүмкіндіктің болмауы, жоққа шығару -бас тарту;
11.1.2.3 кеңейтілген оң конструкцияларды құру тәсілдерін көрсету;
11.1.2.4 ымдау коммуникациясындағы қарапайым және күрделі айту құрылымдарының кіші класстарын ажырату;
11.1.2.5 ымдау тіліндегі шылаусыз мәтелдер мен кедергі мәтелдерді салыстыру;
11.1.2.6 ымдау тіліндегі күрделі мәтелдердегі еркін қосындылармен байланысы бар конструкциялармен жұмыс істеу;
11.1.2.7 қазақ ым тілінде баламалы және баламасыз лексика ұғымдарын ажырату;
11.1.2.8 ыммен айтудағы салыстыру мағыналары мен салыстырмалы айналымдарды білдіру үшін баламасыз лексиканы қолдану;
11.1.2.9 ым-ишарат жасаудағы қимыл тәртібін мануалды емес компоненттермен байланыстыру;
11.1.2.10 берілген қол пішінімен ым-ишара мағыналық парадигмаларын көрсету;
11.1.2.11 қозғалысты жіктеу бойынша бір қолды және екі қолды қимылдарды ажырату;
11.1.2.12 құрамдас бөліктерінің бірі (конфигурациясы, локализациясы) өзгерген кезде қимыл мәнінің өзгеруін түсіндіру

12.1.2.1 қимыл-сұрақтарды этимологиялық принцип бойынша топтастыру;
12.1.2.2 калькалық ым-ишара сөйлеуінде тиісті ым-ишара баламаларын таңдау кезінде көп мәнді шылауларды ажырату;
12.1.2.3 ым-ишараларды жазбаша түрде бекітуге арналған жалпы арналған ым-ишарат нотацияларын салыстыру;
12.1.2.4 ым-ишараларды семантикалық белгісі мен түбірлі дактилема бойынша жіктеу;
12.1.2.5 қазақ ымдау тілінде жергілікті сөйлемдегі сөздердің тәртібін анықтау;
12.1.2.6 біртүбірлі етістіктерді қамтитын сөздік құрылымдардың тура және кері аудармасын ажырату;
12.1.2.7 қазақ ым тілінде баламасыз лексиканың артикуляциясын саралау;
12.1.2.8 ымдау тілінде ым-ишара фразеологизмдерінің этимологиясын түсіндіру;
12.1.2.9 бүтін сөздің мағынасын білдіретін баламасыз лексиканың қимылдарын анықтау

1.3. Ымдау және ауызша тілдер лингвистикасын салыстырмалы талдау

11.1.3.1 ауызша тілмен салыстырғанда ымдау тілінде сұраулы сөйлемдерді құру тәсілдерін түсіндіру;
11.1.3.2 ауызша тілімен салыстырғанда ым тілінде жоққа шығару формаларын түсіндіру;
11.1.3.3 ым-ишара мен ауызша сөйлеудегі бұйрық сөйлемдердің, ынталандырушы синтаксистік құрылымдардың құрылысын салыстыру;
11.1.3.4 ымдау тілінің құрылымын ауызша (қазақ) тілінің синтаксистік бірліктерімен салыстыру;
11.1.3.5 ымдау және ауыз тілінде префикстердің мағыналық ажырату функциясын білдіру тәсілдерін түсіндіру;
11.1.3.6 сөйлемдердің ым-ишара баламаларын қазақ ымдау тіліндегі жәнеауызша сөйлеудегі шылаулармен салыстыру;
11.1.3.7 шылаулардың көп мағынасын ескере отырып, (қазақ тілінде) шылаулары бар құрылымдардың ымдау тіліне аудармасының ерекшеліктерінсалыстыру
11.1.3.8 ым-ишара мағыналық парадигмаларын ауызша сөйлеудегі берілген қол формасымен бір түбір сөздермен байланыстыру;
11.1.3.9 қазақ ымдау тілі мен сөз сөйлеуіндегі референция ұғымын салыстыру;
11.1.3.10 ымдау және сөз сөйлеуде көптікті білдіру тәсілдерін түсіндіру

12.1.3.1 ымдау тілінде мағынасы жағынан ұқсас қарым-қатынастарды білдіру тәсілдерін және ауыз (қазақ) тіліндегі синонимдерді салыстыру;
12.1.3.2 ымдау тілінде қарама-қарсы қатынасты білдіру тәсілдерін және антонимдерді ауыз (қазақ) тілінде салыстыру;
12.1.3.3 ым-ишарат пен омонимдердің бірдей қолдан жасалған компоненттерін ауыз (қазақ) тілінде салыстыру;
12.1.3.4 қазақ ымдау тілінде референция қимылдарын және олардың баламаларын ауызша сөйлеуде қолдануды талдау;
12.1.3.5 графикалық бейне жағынан жақын сөз – омографтарды пайдалана отырып, қимыл және сөз құрылымдарын талдау;
12.1.3.6 әр түрлі екпінге ие сөздерді қолдана отырып, ым-ишара мен сөз құрылымдарын талдау;
12.1.3.7 ым және ауыз тілдеріндегі пайымдауларды, тұжырымдарды, логикалық тәуелділіктерді білдіру формаларын салыстыру;
12.1.3.8 ымдау және ауыз тілдеріндегі логикалық тәуелділіктерді білдіру формаларын салыстыру;
12.1.3.9 ауыз тілмен салыстырғанда ымдау тілінде уақытша, кеңістіктік тәуелділіктерді салыстыру;
12.1.3.10 ауызекі және ымдау тілі құралдарымен ауыспалы мағынаны беру тәсілдерін салыстыру;
12.1.3.11 этимологиялық принцип бойынша ым-ишара идиомалары мен қазақ тілінің сөзжасамдық фразеологизмдерін салыстыру

      2) "Коммуникативтік блок" бөлімі:

      2-кесте

Бөлімше

Оқыту мақсаттары

11-сынып

12-сынып

2.1. Диалогтік сөйлеуді дамыту

11.2.1.1 ауызша-ымдау түрінде теріс пайымдауларды пайдалана отырып, диалогты сахналау;
11.2.1.2 теріске шығару - келіспеу, мүмкіндіктің жоқтығы ретінде теріске шығару, жоққа шығару – бас тарту мәнінің ымдау баламаларын қамтитын диалогты сахналау;
11.2.1.3 ауызша-ым түрінде бұйыру және ынталандырушы құрылымдарды қолдана отырып, диалогты сахналау;
11.2.1.4 диалогта "Менің кәсіби таңдауларым" тақырыбы аясында құрылымдардың ымдау баламаларын қолдану;
11.2.1.5 "Жүргізуші куәлігін алу" тақырыбындағы диалогты сөз-қимыл түрінде сахналау;
11.2.1.6 диалогта шылаулары бар конструкцияларды ымдау баламаларын пайдалану;
11.2.1.7 диалогта "Жүргізуші куәлігін алу" тақырыбы контексінде құрылымдардың ымдау баламаларын қолдану;
11.2.1.8 қазақ ымдау тілі арқылы жағдайға қарамастан іс-әрекеттермен диалог құру;
11.2.1.9 "Цифрлық Қазақстан" тақырыбындағы диалогты сөз-ымдау түрінде сахналау

12.2.1.1 калькалық ымдау тілі арқылы мемлекеттік қызмет көрсетуге өтінішті сахналау;
12.2.1.2 "Мемлекеттік қызметті алу" тақырыбына диалог құру;
12.2.1.3 әрекетті орындауға қолайлы (немесе кедергі келтіретін) белгілі бір жағдайларда іс-әрекеттің мүмкіндігін, қалауын білдірумен диалогты сахналау;
12.2.1.4 басқа біреудің сөзін қазақ ымдау тілінде және калькалық ымдау тілінде білдіру кезінде тыныс белгілерін-тырнақшаларды қолдану;
12.2.1.5 "Қазақстандағы саяси сайлау" тақырыбында қазақ ымдау тілінде диалог құру;
12.2.1.6 "Оқу орнына түсу" тақырыбында сөз-ымдау түрінде диалог құру;
12.2.1.7 сөз-ымдау түрінде ақпарат сұрау диалогын сахналау;
12.2.1.8 сипатталған оқиғалар мен іс-әрекеттерге қатысушылардың басқа біреудің сөйлеу ерекшеліктерін жеткізудегі мимика мен пантомимиканың мағынасын түсіндіру;
12.2.1.9 сөз-ымдау түрінде "Әңгімелесу" тақырыбына диалог құру

2.2. Монологтік сөйлеуді дамыту

11.2.2.1 жас ұрпаққа есірткінің зияны туралы ым-ишарат түрінде монологтық сөз айту;
11.2.2.2 калькалық ымдау тілі арқылы таңдалған мамандықты сипаттайтын монолог-сипаттама құрастыру;
11.2.2.3 суреттелетін оқиғалардың нақты визуалды-кеңістіктік бейнесін алу үшін қимыл тәртібі мен олардың кеңістіктік орналасуының рөлін түсіндіру;
11.2.2.4 жол қозғалысы қатысушыларына Жолдағы қауіпсіздік ережелерін сақтау туралы монолог-үндеу құрастыру;
11.2.2.5 қазақ ымдау тілі арқылы адам өміріндегі әлеуметтік желілердің пайдасы мен зияны туралы монолог құрастыру;
11.2.2.6 "Естімейтін адамдардың өміріндегі цифрлық технологиялар" тақырыбына жазбаша түрде монологтық сөздер жазу

12.2.2.1 қазақ ымдау тілі арқылы "Мен естімейтіндер әлемінде" тақырыбына монолог-баяндау құрастыру;
12.2.2.2. сөздің мағынасына әсер ететін қимылды орындау кезінде қозғалыс жылдамдығы мен амплитудасының мәнін түсіндіру;
12.2.2.3 "Менің азаматтық парызым" тақырыбына сөз-ым түрінде монолог құрастыру;
12.2.2.4 заманауи әлемде білім алудың маңыздылығы туралы монолог құрастыру;
12.2.2.5 біреудің сөйлеуінде леп, сұрақ, баяндау интонациясын көрсету;
12.2.2.6 "Менің болашағым" тақырыбына монолог құрастыру

      40. Осы бағдарлама осы бағдарламаға қосымшаға сәйкес жалпы орта білім беру деңгейінің 11-12-сыныптарының есту қабілеті зақымдалған (естімейтін) білім алушылары үшін бойынша "Ым-ишараттық тіл" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасына ұзақ мерзімді жоспар негізінде іске асырылады. Ұзақ мерзімді жоспарда әрбір бөлімде іске асырылатын оқу мақсаттарының көлемі белгіленген.

      41. Бөлім мен тақырыптарды зерттеуге сағаттарды бөлу мұғалімнің қалауы бойынша беріледі.

Параграф 3. Үлгілік оқу бағдарламасын іске асыру бойынша жалпы орта білім беру деңгейіндегі) 11-12 сыныптардың есту қабілеті зақымдалған (естімейтін) білім алушыларына арналған "Ым-ишараттық тіл" пәні бойынша ұзақ мерзімді жоспар

      1) 11-сынып:

      1-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1-тоқсан

Лингвистикалық блок

1.1. Ымдап сөйлеудің ерекшеліктер

11.1.1.1 естімейтіндер лингвомәдениетіндегі ым-ишара атауларының пайда болуы және жұмыс істеу ерекшеліктерін түсіндіру;
11.1.1.2 естімейтін және еститін қоғам ортасында "ымдау аты" және "лақап ат" ұғымдарын ажырату

1.2. Ымдап сөйлеудің лексикасы мен грамматикасының ерекшеліктері

11.1.2.1 ымдау тілінде баламалы сұрау конструкцияларын белгілеу тәсілдерін көрсету;
11.1.2.2 бас тарту өрнегінің ымдау баламаларын жіктеу: жоққа шығару-келіспеу, жоққа шығару- мүмкіндіктің болмауы, жоққа шығару -бас тарту

1.3. Ымдау және ауызша тілдер лингвистикасын салыстырмалы талдау

11.1.3.1 ауызша тілмен салыстырғанда ымдау тілінде сұраулы сөйлемдерді құру тәсілдерін түсіндіру;
11.1.3.2 ауызша тілімен салыстырғанда ым тілінде жоққа шығару формаларын түсіндіру

Коммуникативтік блок

2.1. Диалогтік сөйлеуді дамыту

11.2.1.1 ауызша-ымдау түрінде теріс пайымдауларды пайдалана отырып, диалогты сахналау;
11.2.1.2 теріске шығару - келіспеу, мүмкіндіктің жоқтығы ретінде теріске шығару, жоққа шығару – бас тарту мәнінің ымдау баламаларын қамтитын диалогты сахналау

2.2. Монологтік сөйлеуді дамыту

11.2.2.1 жас ұрпаққа есірткінің зияны туралы ым-ишарат түрінде монологтық сөз айту

2-тоқсан

Лингвистикалық блок

1.1. Ымдап сөйлеудің ерекшеліктер

11.1.1.3 Қазақстан Республикасында естімейтін қоғамдық бірлестіктерді атау;
11.1.1.4 Қазақстан Республикасында естімейтін қоғамдық бірлестіктердің рөлі мен функцияларын анықтау

1.2. Ымдап сөйлеудің лексикасы мен грамматикасының ерекшеліктері

11.1.2.3 кеңейтілген оң конструкцияларды құру тәсілдерін көрсету;
11.1.2.4 ымдау коммуникациясындағы қарапайым және күрделі айту құрылымдарының кіші класстарын ажырату;
11.1.2.5 ымдау тіліндегі шылаусыз мәтелдер мен кедергі мәтелдерді салыстыру;
11.1.2.6 ымдау тіліндегі күрделі мәтелдердегі еркін қосындылармен байланысы бар конструкциялармен жұмыс істеу

1.3. Ымдау және ауызша тілдер лингвистикасын салыстырмалы талдау

11.1.3.3 ым-ишара мен ауызша сөйлеудегі бұйрық сөйлемдердің, ынталандырушы синтаксистік құрылымдардың құрылысын салыстыру;
11.1.3.4 ымдау тілінің құрылымын ауызша (қазақ) тілінің синтаксистік бірліктерімен салыстыру

Коммуникативтік блок

2.1. Диалогтік сөйлеуді дамыту

11.2.1.3 сөз-қимыл түрінде императивті және ынталандырушы құрылымдарды қолдана отырып диалогты сахналау;
11.2.1.4 диалогта "Менің кәсіби артықшылықтарым" тақырыбы аясында құрылымдардың ымдау баламаларын қолдану

2.2. Монологтік сөйлеуді дамыту

11.2.2.2 калькалық ымдау тілі арқылы таңдалған мамандықты сипаттайтын монолог-сипаттама құрастыру

3-тоқсан

Лингвистикалық блок

1.1. Ымдап сөйлеудің ерекшеліктер

11.1.1.5 көркем аударма үшін негізгі ым-ишара мәнерлі құралдарын атау;
11.1.1.6 ым-ишара сөйлеуіндегі көркем аударма үшін мимиканың, вербалды емес репертуардың рөлін түсіндіру

1.2. Ымдап сөйлеудің лексикасы мен грамматикасының ерекшеліктері

11.1.2.7 қазақ ым тілінде баламалы және баламасыз лексика ұғымдарын ажырату;
11.1.2.8 ыммен айтудағы салыстыру мағыналары мен салыстырмалы айналымдарды білдіру үшін баламасыз лексиканы қолдану;
11.1.2.9 ым-ишарат жасаудағы қимыл тәртібін мануалды емес компоненттермен байланыстыру

1.3. Ымдау және ауызша тілдер лингвистикасын салыстырмалы талдау

11.1.3.5 ымдау және ауыз тілінде префикстердің мағыналық ажырату функциясын білдіру тәсілдерін түсіндіру;
11.1.3.6 сөйлемдердің ым-ишара баламаларын қазақ ымдау тіліндегі және ауызша сөйлеудегі шылаулармен салыстыру;
11.1.3.7 шылаулардың көп мағынасын ескере отырып, (қазақ тілінде) шылаулары бар құрылымдардың ымдау тіліне аудармасының ерекшеліктерінсалыстыру

Коммуникативтік блок

2.1. Диалогтік сөйлеуді дамыту

11.2.1.5 "Жүргізуші куәлігін алу" тақырыбындағы диалогты сөз-қимыл түрінде сахналау;
11.2.1.6 диалогта шылаулары бар конструкцияларды ымдау баламаларын пайдалану;
11.2.1.7 диалогта "Жүргізуші куәлігін алу" тақырыбы контексінде құрылымдардың ымдау баламаларын қолдану

2.2. Монологтік сөйлеуді дамыту

11.2.2.3 суреттелетін оқиғалардың нақты визуалды-кеңістіктік бейнесін алу үшін қимыл тәртібі мен олардың кеңістіктік орналасуының рөлін түсіндіру;
11.2.2.4 жол қозғалысы қатысушыларына Жолдағы қауіпсіздік ережелерін сақтау туралы монолог-үндеу құрастыру

4-тоқсан

Лингвистикалық блок

1.1. Ымдап сөйлеудің ерекшеліктер

11.1.1.7 ым-ишара сөйлеуіндегі ым-ишара шығармашылығының көрінісін ажырату;
11.1.1.8 қазақ ымдау тілінде жаңа ым-ишаралардың пайда болу тәсілдерін түсіндіру;
11.1.1.9 жаңа ым-ишараларды қазақ ымдау тілінде және калькуляциялық ымдау тілінде қалыптастыру тәсілдерін салыстыру

1.2. Ымдап сөйлеудің лексикасы мен грамматикасының ерекшеліктері

11.1.2.10 берілген қол пішінімен ым-ишара мағыналық парадигмаларын көрсету;
11.1.2.11 қозғалысты жіктеу бойынша бір қолды және екі қолды қимылдарды ажырату;
11.1.2.12 құрамдас бөліктерінің бірі (конфигурациясы, локализациясы) өзгерген кезде қимыл мәнінің өзгеруін түсіндіру

1.3. Ымдау және ауызша тілдер лингвистикасын салыстырмалы талдау

11.1.3.8 ым-ишара мағыналық парадигмаларын ауызша сөйлеудегі берілген қол формасымен бір түбір сөздермен байланыстыру;
11.1.3.9 қазақ ымдау тілі мен сөз сөйлеуіндегі референция ұғымын салыстыру;
11.1.3.10 ымдау және сөз сөйлеуде көптікті білдіру тәсілдерін түсіндіру

Коммуникативтік блок

2.1. Диалогтік сөйлеуді дамыту

11.2.1.8 қазақ ымдау тілі арқылы жағдайға қарамастан іс-әрекеттермен диалог құру;
11.2.1.9 "Цифрлық Қазақстан" тақырыбындағы диалогты сөз-ымдау түрінде сахналау

2.2. Монологтік сөйлеуді дамыту

11.2.2.5 қазақ ымдау тілі арқылы адам өміріндегі әлеуметтік желілердің пайдасы мен зияны туралы монолог құрастыру;
11.2.2.6 "Естімейтін адамдардың өміріндегі цифрлық технологиялар" тақырыбына жазбаша түрде монологтық сөздер жазу

      2) 12-сынып:

      2-кесте

Бөлім

Бөлімшелер

Оқыту мақсаттары

1-тоқсан

Лингвистикалық блок

1.1. Ымдап сөйлеудің ерекшеліктер

12.1.1.1 ым-ишара аудармасын пайдалану кезінде әр түрлі жанр-стилистикалық мәтіндерді ажырату;
12.1.1.2 ым-ишара аудармасының түрлерін ажырату: тікелей синхронды, тікелей дәйекті, кері дәйекті және синхронды, парақтан қазақша ым тіліне аудару;
12.1.1.3 бұқаралық ақпарат құралдарында орыс және қазақ тілдеріндегі калькалық ым-ишара аудармасын ажырату

1.2. Ымдап сөйлеудің лексикасы мен грамматикасының ерекшеліктері

12.1.2.1 қимыл-сұрақтарды этимологиялық принцип бойынша топтастыру;
12.1.2.2 калькалық ым-ишара сөйлеуінде тиісті ым-ишара баламаларын таңдау кезінде көп мәнді шылауларды ажырату

1.3. Ымдау және ауызша тілдер лингвистикасын салыстырмалы талдау

12.1.3.1 ымдау тілінде мағынасы жағынан ұқсас қарым-қатынастарды білдіру тәсілдерін және ауыз (қазақ) тіліндегі синонимдерді салыстыру;
12.1.3.2 ымдау тілінде қарама-қарсы қатынасты білдіру тәсілдерін және антонимдерді ауыз (қазақ) тілінде салыстыру;
12.1.3.3 ым-ишарат пен омонимдердің бірдей қолдан жасалған компоненттерін ауыз (қазақ) тілінде салыстыру

Коммуникативтік блок

2.1. Диалогтік сөйлеуді дамыту

12.2.1.1 калькалық ымдау тілі арқылы мемлекеттік қызмет көрсетуге өтінішті сахналау;
12.2.1.2 "Мемлекеттік қызметті алу" тақырыбына диалог құру

2.2. Монологтік сөйлеуді дамыту

12.2.2.1 қазақ ымдау тілі арқылы "Мен естімейтіндер әлемінде" тақырыбына монолог-баяндау құрастыру

2-тоқсан

Лингвистикалық блок

1.1. Ымдап сөйлеудің ерекшеліктер

12.1.1.4 қоғамның естімейтіндерге қатынасы тарихындағы ымдау тілінің рөлі мен маңызын түсіндіру;
12.1.1.5 қазақ және ымдау тілдеріне тілдік құралдардың ену құбылысын түсіндіру

1.2. Ымдап сөйлеудің лексикасы мен грамматикасының ерекшеліктері

12.1.2.3 ым-ишараларды жазбаша түрде бекітуге арналған жалпы арналған ым-ишарат нотацияларын салыстыру;
12.1.2.4 ым-ишараларды семантикалық белгісі мен түбірлі дактилема бойынша жіктеу;
12.1.2.5 қазақ ымдау тілінде жергілікті сөйлемдегі сөздердің тәртібін анықтау

1.3. Ымдау және ауызша тілдер лингвистикасын салыстырмалы талдау

12.1.3.4 қазақ ымдау тілінде референция қимылдарын және олардың баламаларын ауызша сөйлеуде қолдануды талдау;
12.1.3.5 графикалық бейне жағынан жақын сөз – омографтарды пайдалана отырып, қимыл және сөз құрылымдарын талдау

Коммуникативтік блок

2.1. Диалогтік сөйлеуді дамыту

12.2.1.3 әрекетті орындауға қолайлы (немесе кедергі келтіретін) белгілі бір жағдайларда іс-әрекеттің мүмкіндігін, қалауын білдірумен диалогты сахналау;
12.2.1.4 басқа біреудің сөзін қазақ ымдау тілінде және калькуляциялық ымдау тілінде білдіру кезінде тыныс белгілерін-тырнақшаларды қолдану;
12.2.1.5 "Қазақстандағы саяси сайлау" тақырыбында қазақ ымдау тілінде диалог құру

2.2. Монологтік сөйлеуді дамыту

12.2.2.2 сөздің мағынасына әсер ететін қимылды орындау кезінде қозғалыс жылдамдығы мен амплитудасының мәнін түсіндіру;
12.2.2.3 "Менің азаматтық парызым" тақырыбына сөз-ым түрінде монолог құрастыру

3-тоқсан

Лингвистикалық блок

1.1. Ымдап сөйлеудің ерекшеліктер

12.1.1.6 Қазақстан Республикасы естімейтіндердің бейресми әнұранының ауызша аудармасын айту;
12.1.1.7 ымдау әні арқылы Қазақстан Республикасының естімейтіндердің бейресми әнұранын ойнату

1.2. Ымдап сөйлеудің лексикасы мен грамматикасының ерекшеліктері

12.1.2.6 біртүбірлі етістіктерді қамтитын сөздік құрылымдардың тура және кері аудармасын ажырату;
12.1.2.7 қазақ ым тілінде баламасыз лексиканың артикуляциясын саралау

1.3. Ымдау және ауызша тілдер лингвистикасын салыстырмалы талдау

12.1.3.6 әр түрлі екпінге ие сөздерді қолдана отырып, ым-ишара мен сөз құрылымдарын талдау;
12.1.3.7 ым және ауыз тілдеріндегі пайымдауларды, тұжырымдарды, логикалық тәуелділіктерді білдіру формаларын салыстыру;
12.1.3.8 ымдау және ауыз тілдеріндегі логикалық тәуелділіктерді білдіру формаларын салыстыру

Коммуникативтік блок

2.1. Диалогтік сөйлеуді дамыту

12.2.1.6 "Оқу орнына түсу" тақырыбында сөз-ымдау түрінде диалог құру;
12.2.1.7 сөз-ымдау түрінде ақпарат сұрау диалогын сахналау;
12.2.1.8 сипатталған оқиғалар мен іс-әрекеттерге қатысушылардың басқа біреудің сөйлеу ерекшеліктерін жеткізудегі мимика мен пантомимиканың мағынасын түсіндіру

2.2. Монологтік сөйлеуді дамыту

12.2.2.2 сөздің мағынасына әсер ететін қимылды орындау кезінде қозғалыс жылдамдығы мен амплитудасының мәнін түсіндіру;
12.2.2.4 заманауи әлемде білім алудың маңыздылығы туралы монолог құрастыру

4-тоқсан

Лингвистикалық блок

1.1. Ымдап сөйлеудің ерекшеліктері

12.1.1.8 ымдау тілі маманының қызметтерін ұсынуға өтінім беру алгоритмін түсіндіру;
12.1.1.9 ымдау тілі маманының қызметтерін алу кезінде мінез-құлықтың негізгі ережелері мен нормаларын айту;
12.1.1.2 ым-ишара аудармасының түрлерін ажырату: тікелей синхронды, тікелей дәйекті, кері дәйекті және синхронды, парақтан қазақша ым тіліне аудару

1.2. Ымдап сөйлеудің лексикасы мен грамматикасының ерекшеліктері

12.1.2.4 ым-ишараларды семантикалық белгісі мен түбірлі дактилема бойынша жіктеу;
12.1.2.8 ымдау тілінде ым-ишара фразеологизмдерінің этимологиясын түсіндіру;
12.1.2.9 бүтін сөздің мағынасын білдіретін баламасыз лексиканың қимылдарын анықтау

1.3. Ымдау және ауызша тілдер лингвистикасын салыстырмалы талдау

12.1.3.9 ауыз тілмен салыстырғанда ымдау тілінде уақытша, кеңістіктік тәуелділіктерді салыстыру;
12.1.3.10 ауызекі және ымдау тілі құралдарымен ауыспалы мағынаны беру тәсілдерін салыстыру;
12.1.3.11 этимологиялық принцип бойынша ым-ишара идиомалары мен қазақ тілінің сөзжасамдық фразеологизмдерін салыстыру

Коммуникативтік блок

2.1. Диалогтік сөйлеуді дамыту

12.2.1.3 әрекетті орындауға қолайлы (немесе кедергі келтіретін) белгілі бір жағдайларда іс-әрекеттің мүмкіндігін, қалауын білдірумен диалогты сахналау;
12.2.1.4 басқа біреудің сөзін қазақ ымдау тілінде және калькалық ымдау тілінде білдіру кезінде тыныс белгілерін-тырнақшаларды қолдану;
12.2.1.9 сөз-ымдау түрінде "Әңгімелесу" тақырыбына диалог құру

2.2. Монологтік сөйлеуді дамыту

12.2.2.5 біреудің сөйлеуінде леп, сұрақ, баяндау интонациясын көрсету;
12.2.2.6 "Менің болашағым" тақырыбына монолог құрастыру

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 391-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 391-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 392-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 392-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№115 бұйрығына 393-қосымша

Жалпы білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ тілі мен әдебиеті" жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 393-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 394-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-11-сыныптарға арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 394-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 395-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 395-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына
395-1 қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қазақ тілі мен әдебиетін тереңдете оқытатын гуманитарлық бағыттағы мамандандырылған желілік "Абай мектептерінің" 10-11-сыныптарына арналған "Қазақ әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту қазақ тілінде)

      Ескерту. 395-1-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 396-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс тілі" оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 396-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 397-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 397-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 398-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Орыс тілі мен әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (жаратылыстану-математикалық бағыт, қоғамдық-гуманитарлық бағыт)

      Ескерту. 398-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 399-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 399-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 400-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Орыс әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 400-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 401-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11- сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 401-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 402-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11 сыныптарына арналған "Ағылшын тілі" оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 402-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 403-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы "Неміс тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 403-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 404-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы "Француз тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 404-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 405-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 405-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 406-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Геометрия" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 406-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 407-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Алгебра және анализ бастамалары" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 407-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 408-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Геометрия" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 408-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 409-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 409-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 410-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Информатика" оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 410-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 411-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Химия" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 411-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 412-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Химия" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 412-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 413-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағытындағы 10-11-сыныптары үшін "Физика" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 413-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 414-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағытындағы 10-11-сыныптары үшін "Физика" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 414-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 415-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Биология" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 415-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 416-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Биология" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 416-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 417-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "География" оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 417-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 418-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "География" оқу пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 418-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 419-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарға арналған "Қазақстан тарихы" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы
(жаратылыстану-математикалық бағыт, қоғамдық-гуманитарлық бағыт)

      Ескерту. 419-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 420-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Дүниежүзі тарихы" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 420-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 421-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Дүниежүзі тарихы" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 421-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 422-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Құқық негіздері" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 422-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 423-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Құқық негіздері" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 423-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 424-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Дене шынықтыру" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы
(қоғамдық-гуманитарлық бағыт, жаратылыстану-математикалық бағыт)

      Ескерту. 424-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына
425-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Алғашқы әскери және технологиялық дайындық" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (жаратылыстану-математикалық бағыттағы, қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы)

      Ескерту. 425-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№115 бұйрығына 426-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Өзбек тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде)

      Ескерту. 426-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№115 бұйрығына 427-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Өзбек тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде)

      Ескерту. 427-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№115 бұйрығына 428-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Тәжік тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде)

      Ескерту. 428-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 429-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Тәжік тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту тәжік тілінде)

      Ескерту. 429-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№115 бұйрығына 430-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математикалық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Ұйғыр тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде)

      Ескерту. 430-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 431-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Ұйғыр тілі" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту ұйғыр тілінде)

      Ескерту. 431-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 432-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарға арналған "Өзбек әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы (оқыту өзбек тілінде)

      Ескерту. 432-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 433-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математика бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Өзбек әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 433-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 434-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математика бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 434-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 435-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Тәжік әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 435-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 436-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің жаратылыстану-математика бағытындағы 10-11-сыныптарына арналған "Ұйғыр әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 436-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 437-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің қоғамдық-гуманитарлық бағыттағы 10-11-сыныптарына арналған "Ұйғыр әдебиеті" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 437-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 438-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Өзін-өзі тану" оқу пәні бойынша жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы
(қоғамдық гуманитарлық бағыт, жаратылыстану-математика бағыты)

      Ескерту. 438-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 439-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарына арналған "Кәсіпкерлік және бизнес негіздері" оқу пәні бойынша үлгілік оқу бағдарламасы (қоғамдық-гуманитарлық бағыт, жаратылыстану-математикалық бағыт)

      Ескерту. 439-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

  Қазақстан Республикасы
Білім және ғылым министрінің
2013 жылғы 3 сәуірдегі
№ 115 бұйрығына 440-қосымша

Жалпы орта білім беру деңгейінің 10-11-сыныптарға арналған "Графика және жобалау" пәнінен жаңартылған мазмұндағы үлгілік оқу бағдарламасы

      Ескерту. 440-қосымша алып тасталды - ҚР Оқу-ағарту министрінің 16.09.2022 № 399 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.
     
     
      РҚАО-ның ескертпесі!
      Осы бұйрықтың жалғасын V13008424_3 қараңыз.