On Defence and Armed Forces of the Republic of Kazakhstan

The Law of the Republic of Kazakhstan dated 7 January, 2005 № 29.

      Unofficial translation

      This Law regulated public relation in the field of organization of defence and Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, functions and powers of the state bodies in ensuring of defence capacity of country, rights and obligations of citizens and organizations in the scope of defence.

Chapter 1. General provisions Article 1. The basic concepts used in this law

      In this Law, the following basic concepts are used:

      1) civilian personnelcitizens of the Republic of Kazakhstan, public servants or in labour relations in the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan;

      2) special forces-military engineering units and chemical security, intelligence, communications, electronic warfare, information security, designed to perform specific tasks to ensure combat activities The Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations;

      3) special formations - formations created by state bodies and organizations, regardless of the form of ownership in the defense system, when declaring mobilization for the protection and restoration of industrial facilities, agriculture, transport, transport infrastructure and communications, the provision of medical services (assistance), as well as localization and elimination of emergency situations;

      3-1) Special Operations Forces – a part of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan intended for conducting special operations of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, as well as performing tasks in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      4) operational equipment territory a complex of measures aimed at preparing and maintaining constant readiness to transport facilities, road networks, warehousing, communications, water, heat and electricity to operate for operational challenges for Defence purposes;

      5) the territorial troopsmilitary parts and the subdivisions (shaping) of the territorial defense, which are the component part of the Armed Forces of Republic of Kazakhstan, intended for the accomplishment of the corresponding objectives in the limits of the boundary of the administrative-territorial unit of Republic of Kazakhstan;

      6) the special development of the territorial troops – staffing military parts and subdivisions (shaping) of territorial defense via the call of reservists to the special military collections on the fulfillment of measures during introduction and guarantee of a regime of state of emergency, liquidation of the emergencies of natural and technogenic nature and their consequences and in other cases, determined by the President of republic Kazakhstan;

      6-1) territorial authorities of territorial troops - tactical authorities of military administration of territorial defense of regions, cities of republican significance, the capital, functioning as military units and subdivisions of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan;

      7) territorial defense – totality of the measures, achieved by government of republic Kazakhstan for purposes of the protection of population, objects and communication of republic Kazakhstan from the actions of enemy, of acts of sabotage or acts of terrorism, and also of introduction and guarantee of regimes of extraordinary or martial law;

      8) the apparatus of military attache – attache on questions of defense (military attache), his deputies and assistants, who are soldiers, who represent the interests of the Armed Forces of republic Kazakhstan in the foreign state;

      9) the organs of the Arms Forces Administration – strategic, immediate strategic, operational-territorial, operational-tactical, tactical and local governments of the Arms Forces Administration;

      10) military part – republic public institution, which is the organizational-independent unit of the Armed Forces of republic Kazakhstan, other troops and military formings, to which is appropriated conditional and (or) real of designation;

      11) the automated control system of military designation – system, intended for the collection, working, storage, search, propagation, transfer and assignment to information with the application of a firmware complex for making of a decision, planning, setting and of bringing the tasks to the troops (forces), control of their performance for purposes of the command of troops (forces) in the peaceful and military time;

      11-1) information and communication infrastructure for military purposes - a set of facilities of information and communication infrastructure that ensure the functioning of the military organization of the state;

      11-2) unified operator of information and communication infrastructure for military purposes - a legal entity with one hundred percent participation of the state, which is entrusted with the functions of project management for the creation of facilities of information and communication infrastructure for military purposes, as well as functions for their implementation, maintenance, development, integration and systematic and maintenance support, provision of consulting assistance to the entities of the military information and communication infrastructure of state bodies and ensuring compliance with the information security of the military information and communication infrastructure;

      12) military property - defence facilities, all kinds of armaments, military equipment, special funds and other property, located on the right of operative management of state institutions of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, of the other troops and military formations;

      13) military equipment - combat vehicles, warships (boats and other ships), military aircraft and other aircraft, which are equipped with the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations;

      14) branch is independent or a part of the type part of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, which has a peculiar only to her main weapon and military equipment, as well as the modalities of their application;

      15) other troops and military formations - the Border Service, the Aviation Service, the Border Academy, the military counterintelligence and military police bodies of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and other units of the national security bodies of the Republic of Kazakhstan, determined in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan, the Special Forces of the State Service protection of the Republic of Kazakhstan, the National Guard of the Republic of Kazakhstan, the military investigative bodies of the Ministry of Internal Affairs of the Republic of Kazakhstan, the administrative bodies and military units of civil defence of the authorized body in the field of civil protection, the bodies of the military prosecutor's office;

      15-1) the unified military-technical policy - a system of conceptual views and practical actions implemented by the state authorities in the interest of ensuring high technical equipment of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations taking into account the practical tasks assigned to them, the economic capabilities of the state and the state of military -political situation;

      16) supply standards (in-kind standards) - the amount of material assets established for issue in peacetime or wartime to military personnel, units, military units (ships) and formations;

      17) combat readiness is a State that determines the degree of preparedness of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations to fulfill its tasks in a timely manner;

      18) fighting ability-status of troops (forces) of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, other troops and military formations, allowing them to lead martial (army, special) action in accordance with the mission and realize its combat capabilities;

      19) fighting task is the task assigned by the superior Commander (Chief) to achieve a certain goal in battle (operation) by the established deadline;

      20) high command (Supreme team)-Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan, his deputies, the commanders-in-Chief of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan and other officials appointed by the President of the Republic of Kazakhstan;

      21) military intelligence of the Ministry of Defence of the Republic of Kazakhstan-Republic of Kazakhstan Armed Forces engaged in intelligence and investigative activities in accordance with the laws of the Republic of Kazakhstan;

      22) the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as "Armed Forces) is the basis of the military organization of the State created by and the Republic of Kazakhstan to provide defense, repel aggression or prevent the immediate external the threat, as well as the implementation of the tasks arising from international obligations of the Republic of Kazakhstan;

      22-1) defence plan of the Republic of Kazakhstan - a set of interrelated documents to ensure the defence of the state;

      23) armament - various types of weapons, complexes and systems designed to destroy manpower, equipment and infrastructure objects, destruction of buildings (fortifications), the means that mimic these components, ammunition, as well as systems, devices, carriers and instruments for use of them in the Armed Forces, other troops and military formations;24) spare parts for the armament and military equipment-parts, together the structural integrity of the armament and military equipment and spare parts and supplies for the armament and military equipment;

      25) special operations of the Armed Forces is a special form of application of troops of the Armed Forces in peacetime and wartime;

      26) forbidden zone at the arsenals, bases and warehouses of the Armed Forces, other troops and military formations (hereinafter referred to as the forbidden zone) - the territory directly adjacent to the arsenals, bases and warehouses of the Armed Forces, other troops and military formations and is part of the forbidden area at the arsenals, bases and warehouses of the Armed Forces, other troops and military formations;

      27) forbidden area at the arsenals, bases and warehouses of the Armed Forces, other troops and military formations (hereinafter referred to as the forbidden area) - the territory adjacent to the arsenals, bases and warehouses of the Armed Forces, other troops and military formations, where prohibitions and restrictions are established;

      28) inventory of weapons and military equipment of the Armed Forces, other troops and military formations-structured set of information produced periodically, based on the weaponry and military technology, the equipment, quality characteristic designation, manufacturer, date of manufacture, adoption and decommissioning;

      29) branch of the Armed Forces is part of the Armed Forces of a State, designed for warfare in a certain area (land, sea and airspace);

      30) defense-system of State political, military, economic, informational, environmental, socio-legal and other measures for ensuring military security, the armed protection of the sovereignty, territorial integrity and inviolability of the State border of the Republic of Kazakhstan;

      31) defense objects-movable property, set on the right of operative management of public institutions of the Armed Forces, other troops and military formations;

      32) Defence research - research in the field of defence and military security, including strategic, applied, analytical and sociological studies aimed at solving issues for development of the state military organization, military art, development, creation of new types of weapons, military equipment, technical and special means, their introduction, modernization of the armament, equipment, supply and operation of weapons and military equipment, construction and support of Armed Forces, territorial defence;

      33) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);
      34) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);

      35) logistics support - a complex of activities undertaken to ensure the Armed Forces, other troops and military formations of arms, military equipment and other property repair and restoration, meet the material, medical, transport, domestic and other needs of the Armed Forces, other troops and military formations to maintain their combat readiness and combat use;

      36) military organization of the State-set of the Armed Forces, other troops and military formations, public authorities, organizations and the military-industrial complex, joint activities aimed at addressing the challenges of military security and Defence of the Republic of Kazakhstan;

      37) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);
      38) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);
      39) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);
      40) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);

      41) unused military property – the decommissioned property, not usable for their intended purpose, deactivated, expired warranty storage periods in stocks, which cannot be used excessively in the Armed Forces, other troops and military formations;

      42) State of war-States relations since the war was declared between them (the actual outbreak of hostilities) until it ends (actual termination);

      43) military threat is really existing to allow existing contradictions of the military force, to unleash military conflict (war) against the Republic of Kazakhstan;

      44) military danger-factor of instability, which implies the possibility of use of force against the Republic of Kazakhstan military violence to achieve political or other goals;

      45) military action-complex strategic actions scale (including fighting) with all branches of the Armed Forces to carry out combat missions when repelling aggression;

      46) war-time period between the announcement of a State of war or the actual outbreak of hostilities until the announcement of the cessation of hostilities, but not before their actual termination;

      47) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.06.2020 344-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

      48) fighting-organized actions of military units, formations and units while performing combat tasks running relevant organs of military administration.

      Footnote. Article 1 as amended by law № 69 from 13.06.2017-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication); dated December 27, 2019 № 291-VІ (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 29.05.2020 № 337-VI (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 15.11.2021 № 72-VII (shall come into effect from 01.01.2022); dated 14.03.2023 № 206-VII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication); dated 19.04.2024 № 74-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 2. The legislation of the Republic of Kazakhstan on defence and Armed Forces

      1. The legislation of the Republic of Kazakhstan on defence and Armed Forces shall be based on the constitution of the Republic of Kazakhstan and consist of this Law and other regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan.

      2. If by the international treaty, ratified by the Republic of Kazakhstan, made other rules than those that contained in this Law, the rules of the international treaty shall be applied.

Article 3. Basic principles of the state policy in the field of ensuring of military security of the Republic of Kazakhstan

      The basic principles of the state policy in the scope of ensuring of military security of the Republic of Kazakhstan shall be:

      1) respect for sovereignty, inviolability the state borders, territorial integrity of other states and non-interference in their internal affairs;

      2) strengthening the confidence-building measures and openness in the military field;

      3) peaceful settlement of international disputes;

      4) compliance with international obligations and contribution to achievement of purposes of agreements, the participant of which is the Republic of Kazakhstan;

      5) maintaining friendly relations with all countries on the basis of mutually beneficial cooperation and mutual understanding;

      6) participation in creation of global and regional security system, directed to prevention of military conflicts, maintenance and restoration of peace.

Article 4. The state regulation in the field of defence

      1. The state regulation in the field of defence shall include:

      1) forecasting and evaluation of military danger and military threat;

      2) development of basic directions of military police and provisions of the Military doctrine of the Republic of Kazakhstan;

      3) legal regulation;

      4) planning of the use of Armed forces, other troops and military formations, determination of their necessary number, construction, preparation and maintenance of required level of their combat and mobilization readiness;

      5) development of the management system of the Armed Forces, other troops and military formations, as well as planning of the use of radio-frequency spectrum;

      6) development and implementation of unified military-technical policy;

      7) set of nationwide events held in peacetime, including advance mobilization training of state bodies, organizations, transport, communications and the population of the country, as well as operational equipment of the territory in the interests of the defence of the Republic of Kazakhstan;

      8) stock forming of the state material reserve;

      9) preparation of citizens to the military service, accumulation of trained reserve for wartime;

      10) planning and implementation of measures of civil and territorial defence;

      11) protection of information constituting state secrets and information security;

      12) development of science in the interests of defense;

      13) coordination of the activities of state bodies and organizations in the performance of tasks to ensure military security and defense, including those related to radiation, chemical, and biological safety;

      14) control of activity of Armed Forces, other troops and military formations;

      15) international cooperation for the purposes of collective security and joint defence;

      16) other measures in the field of defence.

      2. The military obligation of citizens of the Republic of Kazakhstan, as well as other types of obligations, provided by the Laws of the Republic of Kazakhstan shall be established for the purposes of defence.

      3. The tasks of ensuring military security and defence shall be solved by the military organization of the state.

      4. The Armed Forces, other troops and military units, as well as state bodies and organizations shall perform tasks in the field of defence in accordance with the defence plan of the Republic of Kazakhstan.

      5. The lands, forests, water and other natural resources shall be provided for the defence needs in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      6. Property set for public institutions of the Armed Forces, other troops and military formations, is the Republican property.

      Footnote. Article 4 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 № 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication); dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 21.05.2022 № 123-VII (shall be enforced upon expiry of six months after the day of its first official publication).

Chapter 2. Powers of the President, Parliament and the Government of the Republic of Kazakhstan in the field of defence Article 5. Powers of the President of the Republic of Kazakhstan in the field of defence

      1. The President of the Republic of Kazakhstan shall be Supreme Commander of Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

      2. The President of the Republic of Kazakhstan shall:

      1) determine the basic directions of military policy of the Republic of Kazakhstan;

      2) approves the military doctrine of the Republic of Kazakhstan, the concept of the construction and development of the Armed Forces, other troops and military formations, as well as the concept of military security and Defence;

      2-1) approve the rules for the use of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, the rules for the operational equipment of the territory of the Republic of Kazakhstan and the rules for planning the defence of the Republic of Kazakhstan;

      3) approve the defence plan of the Republic of Kazakhstan, directives of the Supreme Commander-in-Chief of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan;

      3-1) approve the military planning system;

      4) carry out general management of Armed Forces, other troops and military formations;

      5) approves the structure limits the size of the Armed Forces;

      6) adopt decisions on the use of Armed Forces in performing of tasks, provided by paragraph 2 of Article 18 of this Law, with immediate inform on that the Parliament of the Republic;

      7) confer the highest military ranks;

      8) assign to a position and release from office the highest command of Armed Forces;

      9) approve the text of military oath, basic military regulations, the rules of military service, military symbols, samples of military uniforms and insignia of Armed Forces, other troops and military formations;

      10) engage in negotiations and sign the international treaties of the Republic of Kazakhstan in the field of defence and military cooperation;

      11) make a decision on the conscription of citizens of the Republic of Kazakhstan for fixed-term military service and dismissal of conscripts to the reserve, on conscription for military service for mobilization, in wartime, as well as on conscription of persons liable for military service for special training, including in order to carry out measures for introduction and enforcement of a state of emergency;

      12) make suggestion for consideration of joint sitting of the Parliament on the use of Armed forces for execution of international obligations on maintenance of peace and security;

      13) impose the state of emergency or martial law over the whole territory of the Republic of Kazakhstan or in its separate localities, declare a partial or total mobilization and immediately inform on that the Parliament of the Republic in the cases, provided by the Constitution of the Republic of Kazakhstan;

      14) exercise other powers in accordance with the Constitution and the Laws of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 5 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.01.2011 № 383-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 16.02.2012 № 562-IV(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 10.01.2015 № 275-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication); dated 25.05.2020 № 332-VI (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 11.07.2022 № 136-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication); dated 14.03.2023 № 206-VII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 6. Powers of the Parliament of the Republic of Kazakhstan in the field of defence

      The Parliament of the Republic of Kazakhstan shall:

      1) adopt the Laws on issues of ensuring defence of the Republic of Kazakhstan, make amendments and additions to them;

      2) decide the issues on war and peace;

      3) adopt decision on the use of Armed Forces for execution of international obligations on maintenance of peace and security on the suggestion of the President of the Republic of Kazakhstan;

      4) establish military ranks;

      5) ratify and denounce the international treaties on issues of defence and military cooperation;

      6) hold Parliament hearings on issues of defence and Armed Forces.

Article 7. Powers of the Government of the Republic of Kazakhstan in the field of defence

      The Government of the Republic of Kazakhstan shall:

      1) develop the basic directions of military policy of the state, implement measures on ensuring of defense capacity of the republic;

      2) manage the activity of the Ministry of defence, other central and local executive bodies;

      3) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);
      4) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);
      5) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);

      6) adopt decisions on creation, reorganization and liquidation of military educational institutions;

      7) determine the system and conditions of payment for the labour of employees of the state institutions of the Armed Forces, other troops and military formations, that are not the state servants;

      8) organize equipment and provision of Armed Forces, other troops and military formations by ammunition, military equipment and material and technical resources;

      8-1) determine a unified operator of information and communication infrastructure for military purposes;

      9) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);
      10) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);
      11) approve the categories of material assets;
      11) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);
      12) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);

      13) ensure the implementation of measures for the operational equipment of the territory in the interests of the defence of the Republic of Kazakhstan;

      14) Excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication);
      14-1) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

      15) defines the categories and the number of citizens subject to conscription;

      16) carry out general management by creation and preparation of military trained reserve, approve the state order for manning of the Armed Forces, other troops and military formations;

      17) carries out civil planning and territorial Defence of the State and the overall management;

      18) determine procedure of provision and use of lands, forests, water and other natural resource for the needs of defence in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      19) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);

      20) adopt decisions on the conduct of international negotiations on the issues of military and military-economic cooperation and signing of intergovernmental agreements;

      21) determine procedure of reimbursement by the state of the cost of requisitioned property of individuals and legal entities, as well as provided for the needs of defence;

      22) establish procedure of accounting and discarding of military property;

      23) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 №. 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);

      24) approve the rules carrying out of control of quality execution of the state defence order in the enterprises irrespective of their form of ownership;

      24-1) approve the rules for establishing prohibited zones, prohibited areas and the list of prohibited zones and prohibited areas (hereinafter referred to as the rules for establishing prohibited zones and prohibited areas);

      24-2) approve, in agreement with the President of the Republic of Kazakhstan, the list of alienated defence facilities under public-private partnership agreements, including under a concession agreement;

      24-3) approve the pricing rules for military goods (products), dual-use goods (products) (applications), military works and military services as part of the operation of the military information and communication infrastructure assigned to a single information and communication operator military infrastructure;

      25) exercise other functions, imposed on it by the Constitution, the Laws of the Republic of Kazakhstan and acts of the President of the Republic of Kazakhstan.

      The Government of the Republic of Kazakhstan organizes sustainable functioning military organization of the State in any conditions of the military and political situation.

      In a time of war and the period of martial law, the Government of the Republic of Kazakhstan provides:

      1) version of the economy on the mode of operation in the context of war or martial law;

      2) training for the Armed Forces reserves and special State bodies, the mobilization of human and material resources;

      3) Armed Forces and special forces and means of government bodies to conduct armed struggle;

      4) organization of information security and confrontation.

      Footnote. Article 7 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the law of the Republic of Kazakhstan from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication); dated 04.07.2018 № 171-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 18.03.2019 № 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication); dated 25.05.2020 № 332-VI (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 29.05.2020 № 337-VI (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 02.01.2021 № 399-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 15.11.2021 № 72-VII (shall come into effect from 01.01.2022); dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publication).

Chapter 3. Functions of central and local executive bodies, rights and obligations of citizens and organizations in the field of defence Article 8. Functions of central executive bodies in the field of defence

      Central executive bodies within their competence shall:

      1) participate in territorial defence measures, mobilization preparation of the industry, creation, development and preservation of mobilization facilities, capacities for the development, production, release and repair of products necessary for the needs of defence and ensure the accumulation of mobilization reserves, as well as together with the General Staff of the Armed Forces of the Republic Kazakhstan, in accordance with the rules of defence planning of the Republic of Kazakhstan, participate in the development of the defence plan of the Republic of Kazakhstan and documents for its implementation;

      2) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 № 237-VI (is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated);

      3) organize direct preparation of the industry for the implementation of measures in accordance with the defence plan of the Republic of Kazakhstan, carrying out activities for the sustainable functioning of the industry in wartime;

      4) organize the implementation of measures for the preparation of subordinate facilities subject to protection and defence during the period of mobilization, military situation and wartime, concerning engineering and technical fortification and anti-sabotage security, the creation of stocks of material and technical means for special formations;

      5) organize and conduct the measures of civil defence and ensure their implementation by the subordinate organizations;

      6) participate in preparation of population of the republic to the defence, carry out control of observance of the legislation of the Republic of Kazakhstan on defence and Armed Forces;

      7) exercise other powers in accordance with this Law, other Laws of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 8 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.01.2011 № 383-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 05.07.2011 № 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 18.03.2019 № 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication); dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 9. Functions of local executive bodies in the field of defence

      Local executive bodies within their competence shall:

      1) participate in the development of documents for the implementation of the defence plan of the Republic of Kazakhstan, the implementation of measures for the operational equipment of the territory in the interests of the defence of the Republic of Kazakhstan and ensure the preparation of communications for defence purposes;

      2) provide accounting and mobilization readiness of transport and other technical means for the purposes of defence;

      3) participate in preparation of population and territory for the defence, provide the needs of Armed Forces, other troops and military formations in the material, energy and other resources and conditions on their orders in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on defence and Armed Forces;

      4) organize and ensure military registration and preparation of citizens for military service, their conscription for military service, military training and mobilization call;

      5) they organize and is performed work through the armoring of reservists;

      6) participate in planning and ensure implementation on civil and territorial defence;

      6-1) provide the territorial authorities of the territorial troops within the limits of the number and structure approved by the Ministry of Defense of the Republic of Kazakhstan (hereinafter referred to as - the Ministry of Defense), office premises, vehicles, technical information media, telecommunications and communications, furniture and barracks, including their maintenance, service and repair, the purchase of fuel and lubricants, stationery, as well as the cost of utilities, electricity, heating and communication services, aces material and technical means in accordance with standard rules of wartime needs during a special deployment of territorial troops, carrying out charges from liable for military service subdivisions of territorial defense;

      6-2) provide the maintenance of workers providing technical maintenance and operation of territorial authorities of territorial troops;

      6-3) develop and approve, in agreement with the General Staff of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, a plan for the territorial defence of a region, a city of republican significance, the capital;

      7) coordinate and conform its activity in the field of defence with the bodies of military administration;

      7-1) form defence councils of regions, cities of republican significance, the capital in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      8) carry out other powers, imposed on local executive bodies by the legislation of the Republic of Kazakhstan in the interests of local state management.

      Footnote. Article 9 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 05.07.2011 № 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 16.02.2012 № 562-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); from 28.10.2015 № 367-V (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication); from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication); dated 18.03.2019 № 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication); dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 10. Rights and obligations of citizens of the Republic of Kazakhstan in the field of defence

      1. Citizens of the Republic of Kazakhstan shall have a right to:

      1) voluntary do military service on a contractual basis;

      2) participate in activity of organizations that promote the strengthening of defence.

      2. The citizens of the Republic of Kazakhstan shall be obliged to:

      1) preform the military obligation;

      2) participate in the measures on civil and territorial defence;

      3) provide the property in their ownership, necessary for the needs of defence in the period of mobilization and martial law, with subsequent equal reimbursement of its cost by the state in the manner established by the Government of the Republic of Kazakhstan.

Article 11. Functions of organizations irrespective of their form of ownership in the field of defence

      Organization irrespective of their form of ownership in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan shall:

      1) participate in implementation of measures on civil and territorial defence;

      2) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 № 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);
      3) Is excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 № 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication);

      4) provide the property in their ownership, necessary for the needs of defence in the period of mobilization and martial law, with subsequent equal reimbursement of its cost by the state in the manner established by the Government of the Republic of Kazakhstan;

      5) create the necessary conditions to their employees in performing by them the military obligations.

      6) within their competence, carry out measures for the engineering and technical strengthening and anti-sabotage security of facilities subject to protection and defence during the period of mobilization, military situation and wartime, as well as provide the created special formations with material and technical means.

      Footnote. Article 11 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.03.2019 № 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty-one calendar days after the day of its first official publication); dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 4. Defence support of the Republic of Kazakhstan

      Footnote. The heading of chapter 4 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 12. Economic support for defence

      Footnote. The heading of Article 12 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

      1. Economic support of defense shall be concluded in allocation of financial, material and technical, and other resources to the Armed Forces, other troops and military formations, their equipment by weapons, military and special equipment in the amount, necessary for guaranteed support of defence of the Republic of Kazakhstan.

      2. Basic tasks of economic support of defence:

      1) satisfaction of needs of Armed Forces, other troops and military formations in financial, material and technical, other resources;

      2) improvement of scientific-technical and production base for implementation of production, repair and modernization of weapons and military equipment;

      3) creation of effective system of mobilization readiness of economy and mobilization preparation of population of country;

      4) level increase of social security, implementation of guarantees, established by the legislation of the Republic of Kazakhstan of military servicemen, members of their families and persons, dismissed from military service;

      5) implementation of mutually beneficial international military and military technical cooperation.

      Footnote. Article 12 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 13. Financing of defence

      1. Financing of defence shall be directed to the guaranteed satisfaction of the needs of Armed Forces, other troops and military formations in financial, material-technical and other resources.

      2. Financing of Armed Forces, other troops and military formations, as well as defense expenditures shall be carried out at the expense of budget and other funds, provided by Article 24 of this Law.

      3. Financing of military facilities of joint use with the foreign states, dislocated in the territory of the Republic of Kazakhstan, and measures on control of reduction of weapons and ensuring of inspection activity shall be carried out in accordance with international treaties, ratified by the Republic of Kazakhstan.

      4. Control of execution of budget funds in a part of defence expenditures shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 14. Materiel and technical support

      1. Materiel and technical support of Armed Forces, other troops and military formations shall be carried out in the priority order in accordance with the state defence order and international agreements for development, production, supply and provision of products of production and technical purpose, including weapons and military equipment.

      2. Procedure of formation of the state defence order, it’s material-technical and finance support and purchasing conditions shall be determined by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

      3. The material and technical support of the Armed Forces, other troops, and military formations based outside their places of permanent deployment, in an emergency situation of a natural and man-made or social nature, during a state of emergency, during joint operations and training, may be carried out by those Armed Forces, others troops and military formations at whose facilities they are temporarily located.

      Footnote. Article 14 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 11.07.2022 № 136-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Articles 14-1. Special features of supplying the Armed Forces with petroleum products

      The Armed Forces shall purchase petroleum products from a single operator for the supply of petroleum products, determined by the authorized body for state regulation of the production of petroleum products.

      Footnote. The Law is supplemented by Article 14-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 11.04.2014 № 189-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 19.04.2023 № 223-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the date of its first official publicatio).

Article 15. Use of objects and property in the interests of defence

      1. Facilities and property that are state property, assigned to organizations of sectors of the economy based on the right of operational management, economic management and intended to meet the needs of defence and carry out mobilization tasks, shall not be subject to alienation, except for unused military property and defence facilities to be transferred within the framework of reimbursement of costs to a private partner or concessionaire under public-private partnership agreements, including under a concession agreement.

      2. Defence objects, that are not used by the Armed Forces, other troops and military formations in peace time shall subject to conservation at the expense of budget funds and may be transferred to the property lease (rent) in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, as well as organizations of other states on the basis of international treaties, ratified by the Republic of Kazakhstan.

      In order to ensure the fulfilment of physical and legal persons treaty obligations under the catering and laundry bath before Republican State institutions of the Armed Forces, other troops and military formations, their heads in the order determined by the head of the public body, is free of charge, a temporary transfer of buildings, premises, canteens, laundries industrial complexes and military assets in assessed rent (lease) within the term of the agreement on the Organization of food or bath-laundry service.

      3. Unused military property may be transferred, sold, liquidated through destruction, disposal, burial, and processed in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on the defense industry and the state defense order.

      Ammunition, the further storage of which poses a real danger and requires immediate destruction, shall not be recognized as unused military property and is subject to destruction.

      The criteria for classifying ammunition as requiring immediate destruction, as well as the procedure for their destruction, shall be determined by the Ministry of Defence in agreement with the interested state bodies.

      3-1. Protection and maintenance of defence objects, in which the bodies of military counterintelligence are located shall be carried out by the Armed Forces, other troops and military formations, in the operational management of which there are the indicated objects, at the expense of budget funds, allocated them for these purposes.

      4. General staff of Armed Forces of the Republic of Kazakhstan in the manner established by the Government of the Republic of Kazakhstan shall:

      1) discard the military property, which in the period of maintenance of military actions came in the unusable state or was lost upon the threat to life of members of Armed Forces;

      2) maintain accounting of property, being in their operational management.

      Footnote. Article 15 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 01.03.2011 № 414-IV (shall be enforced from the date of its first official publication); dated 13.02.2012 № 553-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 16.02.2012 № 562-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication); dated 18.03.2019 № 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication); dated 02.01.2021 № 399-VI (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated November 15, 2021 № 72-VII (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 15-1. Use and alienation of property to implement public-private partnership agreements

      1. Military property, except for weapons, military equipment and special means, may be transferred to temporary possession and used for the implementation of public-private partnership in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. Defence facilities may be alienated to a private partner or concessionaire to recover costs under a public-private partnership agreement, including under a concession agreement.

      3. The total amount of compensation for investment costs and the value of defence facilities alienated in accordance with paragraph 2 of this article may not exceed the number of investment costs of a private partner or concessionaire.

      Defence facilities alienated under public-private partnership agreements, including under a concession agreement, shall be subject to valuation in the manner prescribed by the legislation of the Republic of Kazakhstan on valuation activities.

      Footnote. The law supplemented by Article 15-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 02.01.2021 № 399-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 16. Transfer of lands, buildings, structures, objects and other property for the needs of defence

      1. The land plots, provided for arrangement and permanent activity of Armed Forces, other troops and military formations shall be in their possession and use.

      2. Compulsory transfer of land plots for the needs of defence and its compensation to the owners and land-users shall be carried out in accordance with the Land Code of the Republic of Kazakhstan and the Law of the Republic of Kazakhstan “On the state property”.

      3. The buildings, structures, objects and other property shall be transferred for the needs of defence of Armed Forces, other troops and military formations, as well as their return may be made in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      4. Seizure of property for the needs of defence in the period of operation of martial law in war time shall be carried out in the case and manner established by the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

      5. Procedure of provision of property in possession and use, as well as procedure of temporary use of land for a fee (rent) to the military formations of other states shall be determined by the international treaties, ratified by the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 16 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 01.03.2011 № 414-IV (shall be enforced from the date of its first official publication).

Article 17. Scientific support defense and training

      1. Scientific support defense aims at a comprehensive study of the problems of the military organization of the State, the task of increasing the defense capability of the country scientific methods, perform experimental works, including double destination, as well as the development of the national military and scientific capacity.

      2. The subjects of scientific and (or) scientific and technical activities of the Republic of Kazakhstan in order to meet the needs of Defence carried out defensive research.

      3. Financing arrangements for Defence studies is determined by the Ministry of Defence.

      4. Training and retraining military, military-scientific personnel are carried out in military schools, educational institutions of the Republic of Kazakhstan, as well as in foreign educational institutions on the basis of international treaties.

      Footnote. Article 17 as amended by the law of the Republic of Kazakhstan from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication).

Chapter 5. Armed Forces, other troops and military formations Article 18. Armed Forces and their purpose

      1. The Armed Forces shall be intended for repulse the act of aggression, armed defense of the territorial integrity and sovereignty of the Republic of Kazakhstan, protection and defence of the state and military objects, protection of air space, the fight against illegal armed formations, as well as in performing of tasks in accordance with international treaties, ratified by the Republic of Kazakhstan.

      2. The Armed Forces can be used on the basis of decisions of the President of the Republic of Kazakhstan to eliminate emergency situations of a social, natural, and man-made nature, as well as to conduct anti-terrorist operations, strengthen the protection of the State Border of the Republic of Kazakhstan and ensure the state of emergency, as well as when democratic institutions, independence, and the territorial integrity, political stability of the Republic of Kazakhstan, the security of its citizens are under serious and immediate threat, and the normal functioning of the constitutional bodies of the state has been disrupted.

      In the cases provided for by part one of this paragraph, military, special, automotive equipment, and other vehicles shall be used as military equipment in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      The Armed Forces may be involved in security measures to ensure the safety of protected persons and objects in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On the State Security Service of the Republic of Kazakhstan".

      3. Application of Armed Forces in performing of tasks, arising from the international obligations of the Republic of Kazakhstan shall be carried out on the conditions and procedure, specified in the international treaties, ratified by the Republic of Kazakhstan.

      4. The part of structure of Armed Forces can enter into the incorporated (collective) armies (force) or to be under the incorporated command according to the international agreements ratified by Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 18 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 16.02.2012 № 562-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 11.04.2014 № 189-V(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 10.01.2015 № 275-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); From 13.06.2017 69-VI (enter into force after ten calendar days after day of its first official publication) ; dated 18.03.2019 № 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication); dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 11.07.2022 № 136-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 19. The general structure of the Armed Forces

      The Armed Forces shall include military command and control bodies, types of the Armed Forces, Special Operations Forces, and types of troops, special troops, logistics troops, territorial troops, military educational institutions, military scientific institutions and other organizations.

      The special troops of the Armed Forces shall include military units and subdivisions of engineering, geoinformation and hydrometeorological support, reconnaissance, radiation, chemical and biological protection, communications, electronic warfare, information warfare, military police bodies designed to carry out special tasks to ensure the combat activities of the Armed Forces.

      When mobilization is announced, the Armed Forces shall include the Border Guard Service, the Aviation Service, the Border Academy of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and other units of the national security bodies of the Republic of Kazakhstan, determined in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, the National Guard and civil defence authorities of the authorized body in the field of civil protection, as well as special formations. The transfer of other troops and military formations, special formations to the Armed Forces shall be carried out in the manner determined by the Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan in agreement with the interested state body or organization.

      Footnote. Article 19 as amended by the law of the Republic of Kazakhstan from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 14.03.2023 № 206-VII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 20. Manning of Armed Forces

      1. Military personnel of Armed Forces shall include the military servicemen and persons of civilian staff.

      2. The Armed Forces shall be manned:

      1) military servicemen by call of citizens for the military service and by voluntary joint the military service in accordance with the legislative acts of the Republic of Kazakhstan;

      2) civilian personnel in accordance with the labour legislation of the Republic of Kazakhstan and the legislation of the Republic of Kazakhstan on the state service.

      3. The stock of military trained reserve shall be created for mobilization deployment of Armed Forces.

      Footnote. Article 20 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 15.05.2007 № 253; dated 16.02.2012 № 562-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 21. Administration and management of Armed Forces

      1. Military-political administration of Armed Forces shall carry out the President of the Republic of Kazakhstan – Supreme Commander of Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

      2. the rate Of the General command of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan is the highest body of the military and political leadership of the Republic of Kazakhstan in wartime and the period of martial law, manages military the Organization of the State, overseeing and coordinating the activities of Central and local executive bodies of the Republic of Kazakhstan when performing tasks on defense.

      3. The rate Of the General command of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan manages the Armed Forces through the General Headquarters of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, which is its working body.

      The General Headquarters of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan in peacetime is the Agency of the Ministry of Defence.

      4. Management of Armed Forces in peace time shall carry out the Minister of defence of the Republic of Kazakhstan through the General Staff of Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 21 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.02.2012 № 562-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication).

Article 22. Functions of Minister of Defence

      1. The Ministry of Defence is the central executive body that implements the state policy in the field of defence, military-political and military-economic management of the Armed Forces, as well as the authorized body in the areas of state aviation and territorial defence.

      2. The Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan shall:

      1) implement the state policy in the field of defence;

      2) develops doctrine, the concept of the construction and development of the Armed Forces, other troops and military formations, as well as the concept of military security and Defence;

      2-1) coordinate the development and submit for approval the defence plan of the Republic of Kazakhstan and the directives of the Supreme Commander-in-Chief of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan;

      3) develops and maintains the structure of the Ministry of Defence, structure and personnel of the General staff of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan and national State agencies administered by the Ministry of Defence and its agencies, the States, the report States, maintains records of States and contributors to the States within the organs of military administration approved by the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan of the limits of the authorized strength of the Armed Forces, the Ministry of Defence and the Ministry of Defence of State institutions;

      3-1) developing a military planning system;

      4) conduct the unified military-technical policy in the state;

      5) organize activity of military intelligence organizations of the Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan in the territory of the Republic of Kazakhstan and out of bonds for the purposes of ensure the military component of national security of the state in accordance with the regulatory legal acts of the Republic of Kazakhstan;

      5-1) participates in the organization of mobilization preparation of the economy, state bodies and organizations, regardless of the form of ownership, and also approves the mobilization plan of the Armed Forces;

      5-2) develops and maintains the rules of topogeodesiological Armed Forces;

      5-3) develops and maintains the rules of navigation support Armed Forces;

      5-4) develop and approve the rules for ensuring radiation, chemical, and biological protection of the Armed Forces;

      6) determine operational purpose and tasks of branches of Armed Forces, arms of service and special troops, their application in interaction with other troops and military formations, as well as with armed forces of the foreign states in accordance with international treaties, ratified by the Republic of Kazakhstan;

      7) administers the Defence studies, research, development and other works in the field of military security and Defence organizes quality control;

      8) carry out inspection of troops and control of expenditures of financial means in the Armed Forces;

      9) develop and approve the regulatory legal acts, regulating reception, organization of educational process in the departmental military educational institutions, carry out control of activity and quality of educational work of departmental military educational institutions and other organizations of education, carrying out military training;

      10) coordinate training of preinduction and draft-age youth for military service;

      11) carry out international military and military-economic cooperation;

      11-1) participate in the implementation of military-technical cooperation;

      12) carry out control of observance of legality and legal order in the Armed Forces and ensure the social and legal guarantees to the military servicemen, members of their families and civilian personnel;

      13) within the limits of its competence, normative legal acts on the issues of military service, defense and Armed Forces and controls their execution;

      13-1) monitors the information space in the field of military security and countering threats sources within its competence;

      14) carry out control of the quality and acceptance of military goods (products), dual-use goods (products), military works and military services supplied under the state defense order;

      15) control activity of central and local executive authorities on issues of training and ensuring territorial defence within its competence;

      15-1) organize the storage and creates stocks of weapons, military equipment and special means for the territorial bodies of the territorial troops;

      16) provides an implementation of the unified State personnel policy in the Armed Forces;

      16-1) develops and maintains the concept of Armed Forces personnel policy, carries out the placement and assignment of military ranks, within the limits of their competence, introduced to the President of the Republic of Kazakhstan proposal for appointment to the posts and assigned military ranks in the list of posts;

      16-2) develops and maintains the rules of transportation organization in the Armed Forces and rules of registration and payment of military transport in the Armed Forces;

      17) dispose military property within the Ministry of Defense and state institutions of the Armed Forces, as well as providing property rentals (rent) of unused defense facilities;

      17-1) interacts with Central and local executive bodies for the enforcement of international treaties on arms control and monitors the implementation of these instruments by other States parties;

      17-2) within the limits of its competence, conclude international treaties of the Republic of Kazakhstan;

      17-3) declare military property of the Armed Forces as unused;

      18) approve the rules of include of weapons and military equipment in the inventory of Armed Forces, other troops and military formations of the Republic of Kazakhstan;

      18-1) approves the rules of decommissioning the Armed Forces, other troops and military formations of arms and military equipment;

      19) approve Cadaster of weapons and military equipment of Armed Forces, other troops and military formations;

      20) organize projects implementation in the field of space activity of military purposes;

      21) approve the ruled of military training in the higher educational institutions and military divisions upon organization of higher professional education;

      22) approve the provision rates of Armed Forces in coordination with the central authorized body on budget planning;

      23) approve the rules on procedure of maintaining of military accounting of obligated for military service and draftees;

      24) develop rules for establishing prohibited zones and forbidden areas;

      25) approve the rules and conditions of service of military personnel of apparatus of military attachés;

      26) approve position of local bodies of military administration;

      26-1) claims description personalized signs, badges and other military and heraldic symbols, characters of completion of military schools for classroom professionals, award medals (icons) for winners of military applications, service and application, technical and other sporting events, as well as the way in which they are issued and worn by members of the Armed Forces;

      26-2) carries out internal monitoring in the field of veterinary and sanitary-epidemiological well-being at facilities located on the territory of military bases and training centres of the Armed Forces;

      26-3) assigns conditional names to military units of the Armed Forces and organizations, governing bodies and military units of civil defence of the authorized body in the field of civil protection, national security bodies, authorized body in the field of foreign intelligence, military units of the State Security Service of the Republic of Kazakhstan on the proposal of the head of the authorized state body;

      26-4) develops and approves the rules for assigning military units and organizations, real and contingent items and their use in conducting correspondence in the Armed Forces;

      26-5)  develop and approve the provision on territorial troops, rules for provision and maintenance of territorial authorities of territorial troops, normative legal acts on the issues of territorial defence, in collaboration with local executive authorities supervises territorial troops, determine procedure and terms for provision information by central and local executive authorities on the issues of territorial defence;

      26-6) develops and maintains the rules of environmental security in the Armed Forces;

      26-7) develops and maintains the rules of issue of military personnel of the central apparatus of the Ministry of Defence work ID and its description;

      26-8) develops and approves the rules of the Organization financial and economic activities in the Armed Forces;

      26-9) develops and maintains normative legal acts on the issues of mobilization, operational and combat training, encrypted, encoded, classified communications, protection of State secrets, information security Armed Forces;

      26-10) develops and approves regulations on storing missiles and ammunition stocks, bases and warehouses of the Armed Forces;

      26-11) develops and maintains the rules of command-response units and military police authorities for information on the theft, loss or fraudulent weapons and ammunition abandoned soldiers of military unit location with arms;

      26-12) organizes a military-historical and cultural work in the Armed Forces;

      26-13) develops and maintains the rules of basic military training;

      26-14) develops and maintains the rules of military training on additional educational programs;

      26-15) develops and approves regulations on military-technical training and other professions;

      26-16) develop and approve the rules of military training for the programs of reserve officers and reserve sergeants;

      26-17) develops and approves regulations deductions from military educational institutions of the Ministry of Defense;

      26-18) develop and approve rules for the training of military medicine specialists of the Armed Forces in agreement with the authorized body in the field of health;

      26-19) organizes and coordinates scientific defence, including defence research;

      26-20) develops and approves the rules of the Organization and use of educational and material base of military schools and military departments in consultation with the notified body in the field of education;

      26-21) develops and maintains the rules of selection of members of the Armed Forces for training foreign military schools;

      26-22) develops and maintains the rules of physical training in the Armed Forces;

      26-23) in coordination with the authorized agencies for education, make a decision on establishment and liquidation of military department of organization of higher and (or) postgraduate education;

      26-24) develop the rules for control over the quality of performance of the state defense order in organizations regardless of their form of ownership;

      26-25) develop and approve the rules and instructions on the issues of metrological support of the Armed Forces;

      26-26) develop and approve the rules for granting a land plot for temporary free use under public-private partnership agreements, including under a concession agreement for the construction, reconstruction and operation of defence facilities;

      26-27) develop and approve the rules for the alienation of defence facilities under public-private partnership agreements, including under a concession agreement to reimburse costs to a private partner and concessionaire;

      26-28) develop a list of alienated defence facilities under public-private partnership agreements, including under a concession agreement;

      26-29) develop pricing rules for military goods (products), dual-use goods (products) (applications), military works and military services as part of the operation of the military information and communication infrastructure assigned to a single information and communication operator military infrastructure;

      26-30) develop and approve the rules for the functioning of a unified operator of information and communication infrastructure for military purposes;

      26-31) develop and approve a list of facilities of information and communication infrastructure for military purposes, assigned to a unified operator of information and communication infrastructure for military purposes, except for facilities of information and communication infrastructure for military purposes of special state bodies;

      27) exercise other powers, provided by this Law, other Laws of the Republic of Kazakhstan, acts of the President of the Republic of Kazakhstan and the Government of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 22 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 10.01.2011 № 383-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 05.07.2011 № 452-IV (shall be enforced from 13.10.2011); dated 16.02.2012 № 562-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.07.2013 № 124-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.09.2014 № 239-V(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication); dated 04.07.2018 № 171-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 18.03.2019 № 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication); dated 29.05.2020 № 337-VI (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 02.01.2021 № 399-VI (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 29.06.2021 № 58-VII(shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated November 24, 2021 № 75-VII (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 15.11.2021 № 72-VII (shall come into effect from 01.01.2022); dated 21.05.2022 № 123-VII (shall be enforced upon expiry of six months after the day of its first official publication); dated 14.03.2023 № 206-VII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 19.04.2024 № 74-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 23. Functions of General staff of the Republic of Kazakhstan

      Footnote. The title of Article 23 is in the wording of the Law of the Republic of Kazakhstan dated 16.02.2012 № 562-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

      1. The General staff of Armed Forces of the Republic of Kazakhstan shall:

      1) exercises operational and strategic planning, implementation and management of combat and the day-to-day activities of the Armed Forces, determines their battle;

      2) develop, together with other state bodies, a defence plan for the Republic of Kazakhstan;

      2-1) develop directives of the Supreme Commander-in-Chief of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan, carry out planning, training and mobilization deployment of troops;

      3) develop, in agreement with the authorized body in the field of mobilization training, a mobilization plan for the Armed Forces;

      4) organize and conduct the measures on maintenance of combat and mobilization readiness of Armed Forces;

      5) organize and ensure protection and defence of air space of the Republic of Kazakhstan;

      6) organizes and communicates with other Armed Forces troops and military units in the area of defence;

      6-1) develop the rules for the use of the Armed Forces, the rules for the operational equipment of the territory of the Republic of Kazakhstan and the rules for planning the defence of the Republic of Kazakhstan;

      7) Excluded by law № 69 of 13.06.2017-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication);

      8) coordinates the development of plans of territorial defence forces and resources involved in carrying out the tasks of territorial defence;

      9) organize and conduct the manning of Armed Forces by the military servicemen of compulsory military service, under the contract and reception of civilian personnel;

      10) participate in development of plan of operational use and interaction of Armed Forces, other troops and military formations with armed forces of foreign states in accordance with international treaties, ratified by the Republic of Kazakhstan;

      10-1) excluded by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.05.2020, № 337-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication);

      11) carry out placement of personnel and assignment of military ranks, make suggestions for consideration to the Ministry of defence on appointment to the positions and assignment of military ranks according to nomenclature;

      12) organize current and advanced planning of provision the Armed Forces with necessary types of weapons, military equipment and other material means, their operation, preservation, accounting, discarding and disposition, as well as plan accumulation and placement of stocks for these means for mobilization deployment of troops in peace time;

      12-1) organizes the introduction within the Armed Forces military purpose automated control systems;

      13) develop suggestions on directions of development of military science in the Armed Forces;

      14) organizes the work of psychological and ideological ensure troops in order to develop the personnel of high military and moral-ethical qualities;

      15) conduct the measures on ensuring of ecological security and environmental protection in connection with activity of troops;

      15-1) organises in the Armed Forces, encrypting encoded, classified communications, protection of State secrets, information security;

      16) exercise other functions in the field of planning of the use and management of Armed forces, their interaction with other troops and military formations in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2. The General Staff of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan in wartime shall be the working body of the Headquarters of the Supreme High Command of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 23 as amended by the Laws of the Republic of Kazakshtan dated 10.01.2011 № 383-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 18.04.2011 № 429-IV(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 16.02.2012 № 562-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication) dated 04.07.2018 № 171-VI (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 18.03.2019 № 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication); dated 29.05.2020 № 337-VI (shall come into effect upon the expiration of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 23-1. Types of Armed Forces

      Types of Armed Forces:

      1) carry out operational-strategic planning type of Armed Forces in the strategic planning of the use of Armed Forces;

      2) provide military, mobilization readiness and combat capability of the military command, troops (forces);

      3) organize the training of the military command, troops (forces);

      4) provide moral and psychological training of troops, respect for military discipline and order among the troops (forces);

      5) supervise the tasks in the troops (forces);

      6) perform other functions stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Chapter 5 supplemented by section 23-1 in accordance with the law of the Republic of Kazakhstan from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication).

Article 23-2. Apparatus of military attachés

      1. Office of the military attache is administered and strength of the Armed Forces.

      2. Members of the Armed Forces who are military attaché Office in a foreign State shall be equal to the relevant posts in the diplomatic service in matters of diplomatic privileges and immunity, remuneration and working conditions, social and medical welfare, stipulated by the Republic of Kazakhstan on the diplomatic service.

      3. Financing of the activities of the military attaché is carried out in the extent and pursuant to the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on the diplomatic service on equal positions at the expense of the budget set aside for defence purposes.

      4. Equation of military posts of the apparatus of military attachés to staff of agencies of the Republic of Kazakhstan shall be carried out by joint decision of the Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan and the Minister for Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Chapter 5 supplemented by section 23-2 in accordance with the law of the Republic of Kazakhstan from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication).

Article 24. The state institutions of Armed Forces

      1. The state institutions of Armed Forces shall:

      1) carry out its activity in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan;

      2) has the right to receive and use the provided charitable aid, as well as the assistance provided in the framework of the military-technical cooperation.

      2. State institutions of the Armed Forces specializing in sports, culture, airport activities, medical services (assistance) within the guaranteed amount of free medical care and in the system of compulsory social health insurance, shall have the right to provide services that meet their statutory goals and shall not be related to their main activity, and shall use the money from the sale of such services in the manner determined by the Minister of Defense of the Republic of Kazakhstan in agreement with the central authorized body for budget planning.

      State institutions of the Armed Forces specializing in the sphere of production, transmission, distribution and sale of thermal energy, water supply and (or) sanitation, shall have the right to provide services that correspond to their statutory goals and are not related to their main activities. Revenues from the sale of such services shall be subject to transfer to the state budget in accordance with the budget legislation of the Republic of Kazakhstan.

      2-1. State institutions of the Armed Forces specializing in the provision of medical services (assistance), including within the framework of the guaranteed amount of free medical care and in the system of compulsory social health insurance, shall have the right to carry out income-generating activities.

      3. The Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan on the basis of the proposal of the head of a government institution of the Armed Forces, specializing in the fields of culture and sport, approves the tariffs for services provided to fee-for-service basis.

      4. The Ministry of Defence can create subordinate government agencies out of their location other separated structural divisions not subject to registration in the authorized body.

      Other separate structural units perform part of the authority established by the Minister of Defence of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 24 as amended by the acts of the Republic of Kazakhstan from 16.11.2015 № 403-V (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication); from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication); dated 30.06.2017 № 80-VI (shall come into effect from 01.01.2020); dated 18.03.2019 № 237-VI (shall be enforced upon expiry of twenty one calendar days after its first official publication); dated 30.12.2022 № 177-VII (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication); dated 19.04.2024 № 74-VIII (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 08.07.2024 № 121-VIII (shall come into effect upon expiry of sixty calendar days after the date of its first official publication).

Article 25. Deployment of Armed forces

      1. The deployment of the Armed Forces shall be carried out in accordance with the defence plan of the Republic of Kazakhstan.

      2. Redeployment of forces, military units within the territories, transferred to the use of Armed Forces shall be carried out by decision of the Minister of Defence in accordance with the plan, approved by the President of the Republic of Kazakhstan.

      3. Redeployment of forces and military units of Armed forces outside the territory of the Republic of Kazakhstan shall be allowed on the basis of international treaties, ratified by the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 25 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 26. Other troops and military formations

      1. Creation, management and activity of other troops and military formations shall be carried out in accordance with the legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

      2. Other troops and military formation for the purposes of defence shall:

      1) participate in the development of the defence plan of the Republic of Kazakhstan;

      2) organize preparation to the joint actions with the Armed forces;

      3) participate in preparation of citizens to the military service;

      4) ensure implementation of measures on operational equipment of the territory to the defence;

      5) carry out instructions of the General staff of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan on issues of defense Organization in the order determined by a joint order of the first leaders of the authorized government bodies;

      6) are involved in the cases stipulated by the legislation of the Republic of Kazakhstan, together with the Armed Forces operational and mobilization training.

      3. Manning of other troops and military formations shall be carried out in the manner established by the legislation of the Republic of Kazakhstan.

      4. Provision rates of other troops and military formations shall be approved by the chief executive officers of relevant state bodies in coordination with the central authorized body on budget planning.

      5. Other troops and military formations develop and submit for approval to the Ministry of Defence a list of military information and communication infrastructure facilities assigned to a single military information and communication infrastructure operator.

      6. Information and communication infrastructure for military purposes of special state bodies may be assigned to the service of the unified operator of information and communication infrastructure for military purposes by decision of special state bodies.

      The list of facilities of information and communication infrastructure for military purposes of special state bodies assigned to a unified operator of information and communication infrastructure for military purposes shall be determined by the first heads of special state bodies.

      Footnote. Article 26 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 16.02.2012 № 562-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 03.07.2013 № 124-V(shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 29.09.2014 № 239-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); from 13.06.2017 № 69-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication); dated 10.06.2020 № 344-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 15.11.2021 № 72-VII (shall come into effect from 01.01.2022).

Article 27. Supervision of observance of legality, ensuring of law and order and legal protection of military servicemen in the Armed Forces, other troops and military formations

      1. Supreme supervision of legality in the Armed Forces, other troops and military formations of the Prosecutor General of the Republic of Kazakhstan and the military prosecutors subordinate to him.

      2. The courts shall carry out the legal protection of military servicemen, consideration of civil and criminal cases in the Armed Forces, other troops and military formations.

      3. Bodies of military police shall carry out ensurance of law and order in the Armed Forces, other troops and military formations, conduct of investigation within the competence in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 27 with the change made by the Act of the Republic of Kazakhstan from 11.07.2017 № 91-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication).

Chapter 6. State of war. Martial law. Mobilization Civil defence. Territorial defence. Prohibited zone and prohibited district

      Footnote. The title of Article 6 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.04.2011 № 429-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 28. State of War

      1. The state of war shall be announced by the Parliament of the Republic of Kazakhstan in the case of armed attack against the Republic of Kazakhstan of other state (group or coalition of states), as well as in the cases provided by international treaties, ratified by the Republic of Kazakhstan.

      2. Since the announcement of the state of war or actual outbreak of hostilities shall be occurred the war time, which expires from the date of announcement on termination of hostilities, but not earlier than their actual termination.

Article 29. Martial law and mobilization

      1. Regime of martial law, organization and procedure of mobilization preparation shall be determined by the relevant legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

      2. During the period of the military situation, the Armed Forces, as well as the National Guard, the Border Service, the Aviation Service, the Border Academy of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan and other units of the national security bodies of the Republic of Kazakhstan, determined in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan, the governing bodies and military units of civil defence of the authorized body in the field of civil protection and special formations shall conduct combat and other actions to repel aggression, regardless of the declaration of a state of war.

      Footnote. Article 29 as amended by the Laws of the Republic of Kazakhstan dated 26.05.2008 № 34-IV (the order of enforcement see Article); dated 11.04.2014 № 189-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 04.07.2014 № 233-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 10.01.2015 № 275-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); dated 16.11.2020 № 375-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication).

Article 30. Civil defence

      1. The civil defence shall be organized for the purposes of protection of population and territory of the Republic of Kazakhstan from the impact of damage (destroying) factors of modern means of destruction, emergency situations of natural and technogenic character.

      2. Tasks and organization of civil defence shall be determined by the Republic of Kazakhstan.

      Footnote. Article 30 as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 11.04.2014 № 189-V (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication).

Article 31. Territorial Defence

      1. Territorial Defence is organised by the Government of the Republic of Kazakhstan.

      2. Planning and implementation of territorial defence activities within its competence involved special State bodies of the Republic of Kazakhstan.

      3. During the period of mobilization, martial law, military time, overall management of territorial defence is exercised by the Rate Of the General command of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan through the General Headquarters of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

      4. common tasks and the Organization of territorial defense system shall be determined by the President of the Republic of Kazakhstan.

      5. To fulfil the tasks of territorial defense by the local executive bodies is ensured by the contents of the territorial troops.

      6. With a view to the introduction and State of emergency regime, as well as the Elimination of emergency situations of natural and man-made disasters and their effects is carried out special deployment of territorial troops.

      7. To ensure the territorial defence of State bodies and organizations irrespective of form of ownership are special formation.

      Footnote. Article 31 as amended by law № 69 of 13.06.2017-VI (entered into force on the expiry of ten calendar days after the date of its first publication).

Article 31-1. Prohibited zone and prohibited district

      1. The forbidden zone shall be established to ensure the fire safety of arsenals, bases, and warehouses of the Armed Forces, other troops, and military formations.

      Residence of individuals, construction and conducting of any works, except for the works, carrying out for the purposes of ensuring of counter sabotage and fire safety shall not be allowed in the territory of prohibited zone.

      The border of the territory of the prohibited zone shall be determined in accordance with the rules for establishing prohibited zones and forbidden areas.

      2. The forbidden area shall be established to ensure the anti-sabotage security of the arsenals, bases and warehouses of the Armed Forces, other troops and military formations, as well as the security of the population, buildings, and structures located in the adjacent territories.

      The construction of buildings and structures, economic and other activities not related to the direct operation of arsenals, bases, and warehouses of the Armed Forces, other troops and military formations, firing from firearms, the use of pyrotechnic substances and products, the arrangement of shooting ranges (shooting areas) and stands, the use of aircraft, including unmanned aerial vehicles, as well as the use of means, systems, devices, and equipment for surveillance, audio and video recording, photography, the transmission of information shall be prohibited on the territory of the forbidden area, except for the cases provided for by the laws of the Republic of Kazakhstan.

      The boundary of the territory of the prohibited area shall be determined in accordance with the rules for establishing prohibited zones and forbidden areas.

      Footnote. Chapter 6 is supplemented by Article 31-1 in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan dated 18.04.2011 № 429-IV (shall be enforced upon expiry of ten calendar days after its first official publication); as amended by the Law of the Republic of Kazakhstan dated 29.05.2020 № 337-VI (shall come into effect ten calendar days after the day of its first official publication); dated 29.12.2022 № 174-VII (shall be enforced upon expiry of sixty calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 7. Final provisions Article 32. International cooperation of the Republic of Kazakhstan in the field of defence

      1. Cooperation of the Republic of Kazakhstan with other states on ensuring of joint defence from aggression, maintenance of peace and security in accordance with the Constitution of the Republic of Kazakhstan and international treaties, ratified by the Republic of Kazakhstan.

      2. The Armed Forces shall fulfil international obligations on maintenance of peace and security on the basis of decision of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, accepted in accordance with the Constitution.

      3. The period of participation shall be determined to the military servicemen of Armed forces, taken direct part in fulfillment of international obligations on maintenance of peace and security outside of the Republic of Kazakhstan and participated in the combat actions in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan.

Article 33. Responsibility for violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on defence and Armed Forces

      Persons guilty in violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan on defence and Armed Forces shall bear responsibility established by the Laws of the Republic of Kazakhstan.

Article 34. The order of enforcement of this Law

      1. This Law shall be enforced from the date of its official publication, except for the paragraph 4 of Article 15, paragraphs 2 and 3 of Article 32 which entered into force from 1 August, 2003.

      2. Shall be deemed to have lost force:

      1) the Law of the Republic of Kazakhstan dated 9 April, 1993 “On defence and Armed Forces of the Republic of Kazakhstan” (Bulletin of the Supreme Council of the Republic of Kazakhstan, 1993, № 8, Article 202; 1995, № 8, Article 56; № 20, Article 120; № 22, Article 136; Bulletin of the Parliament of the Republic of Kazakhstan, 1999, № 8, Article 233; 2002, № 3, Article 22);

      2) Regulation of the Supreme Council of the Republic of Kazakhstan dated 9 April, 1993 “On enforcement of the Law of the Republic of Kazakhstan “On defence and Armed Forces of the Republic of Kazakhstan “Bulletin of Supreme Council of the Republic of Kazakhstan, 1993 №8, Article 203).

      The President of the Republic of Kazakhstan

Қазақстан Республикасының қорғанысы және Қарулы Күштері туралы

Қазақстан Республикасының 2005 жылғы 7 қаңтардағы N 29 Заңы.

      МАЗМҰНЫ

      Осы Заң Қазақстан Республикасының қорғанысы мен Қарулы Күштерін ұйымдастыру саласындағы қоғамдық қатынастарды, елдiң қорғаныс қабiлетін қамтамасыз етудегі мемлекеттік органдардың функциялары мен өкiлеттіктерiн, азаматтар мен ұйымдардың қорғаныс саласындағы құқықтары мен мiндеттерін реттейдi.

1-тарау. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

      Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

      1) азаматтық персонал – Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде мемлекеттік қызметте болатын немесе еңбек қатынастарында тұратын Қазақстан Республикасының азаматтары;

      2) арнаулы əскерлер – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың жауынгерлік қызметін қамтамасыз ету жөніндегі арнайы міндеттерді орындауға арналған инженерлік жəне химиялық қамтамасыз ету, барлау, байланыс, радиоэлектрондық күрес, ақпараттық қауіпсіздік əскери бөлімдері мен бөлімшелері;

      3) арнаулы құралымдар – жұмылдыру жарияланған кезде өнеркəсіпті, ауыл шаруашылығын, көлікті, көлік инфрақұрылымы мен байланыс объектілерін күзету жəне оларды қалпына келтіру жөніндегі жұмыстарды орындау, медициналық қызметтер (көмек) көрсету, сондай-ақ төтенше жағдайларды оқшаулау жəне жою үшін мемлекеттік органдар жəне меншік нысанына қарамастан ұйымдар қорғаныс жүйесінде құратын құралымдар;

      3-1) Арнаулы операциялар күштері – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің арнаулы операциялар жүргізуге, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндеттерді орындауға арналған Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің бір бөлігі;

      4) аумақты жедел жабдықтау – қорғаныс мақсатында міндеттерді жедел шешу үшін пайдалануға көлік құрылыстарын, жол желілерін, қойма шаруашылығын, байланысты, сумен, жылумен жəне энергиямен жабдықтауды дайындауға жəне ұдайы əзірлікте ұстап тұруға бағытталған іс-шаралар кешені;

      5) аумақтық əскерлер – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің құрамдас бөлігі болып табылатын, Қазақстан Республикасы əкімшілік-аумақтық бірлігінің шекарасы шегінде тиісті міндеттерді орындауға арналған, аумақтық қорғаныстың əскери бөлімдері мен бөлімшелері (құралымдары);

      6) аумақтық əскерлерді арнайы өрістету – төтенше жағдай режимін енгізу жəне қамтамасыз ету, табиғи жəне техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды жəне олардың салдарын жою кезінде жəне Қазақстан Республикасының Президенті айқындайтын өзге де жағдайларда іс-шараларды орындау жөніндегі арнаулы əскери жиындарға əскери міндеттілерді шақыру жолымен аумақтық қорғаныстың əскери бөлімдері мен бөлімшелерін (құралымдарын) жасақтау;

      6-1) аумақтық әскерлердің аумақтық органдары – облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың аумақтық қорғанысы әскери басқармасының Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери бөлімдері мен бөлімшелерінің құқықтарында жұмыс істейтін тактикалық органдары;

      7) аумақтық қорғаныс – Қазақстан Республикасының халқын, объектілерін жəне коммуникацияларын қарсыластың əрекеттерінен, диверсиялық актілерден немесе терроризм актілерінен қорғау, сондай-ақ төтенше немесе соғыс жағдайы режимдерін енгізу жəне қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі жүзеге асыратын іс-шаралар жиынтығы;

      8) əскери атташе аппараты – шет мемлекетте Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің мүддесін білдіретін əскери қызметшілер болып табылатын қорғаныс мəселелері жөніндегі атташе (əскери атташе), оның орынбасарлары мен көмекшілері;

      9) əскери басқару органдары – стратегиялық, жедел- стратегиялық, жедел-аумақтық, жедел-тактикалық, тактикалық жəне жергілікті əскери басқару органдары;

      10) əскери бөлім – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың ұйымдық-дербес бірлігі болып табылатын, шартты жəне (немесе) нақты атау берілетін республикалық мемлекеттік мекеме;

      11) əскери мақсаттағы автоматтандырылған басқару жүйесі – бейбіт кезде жəне соғыс уақытында əскерлерді (күштерді) басқару мақсатында шешімдер қабылдау, міндеттерді жоспарлау, белгілеп алу жəне оларды əскерлерге (күштерге) жеткізу, олардың орындалуын бақылау үшін аппараттық-бағдарламалық кешенді қолдана отырып, ақпаратты жинауға, өңдеуге, сақтауға, іздеуге, таратуға, беруге жəне ұсынуға арналған жүйе;

      11-1) әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым – мемлекеттің әскери ұйымының жұмыс істеуін қамтамасыз ететін ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектілерінің жиынтығы;

      11-2) əскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның бірыңғай операторы – мемлекет жүз пайыз қатысатын, өзіне әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектілерін құру жөніндегі жобаларды басқару функциялары, сондай-ақ оларды ендіру, қолдап отыру, дамыту, интеграциялау және оларға жүйелік-техникалық қызмет көрсету, мемлекеттік органдардың әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымының субъектілеріне консультациялық көмек көрсету және әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның ақпараттық қауіпсіздігіне сәйкестігін қамтамасыз ету жөніндегі функциялар жүктелген заңды тұлға;

      12) əскери мүлік – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың мемлекеттік мекемелерінің жедел басқару құқығындағы қорғаныс объектілері, қару-жарақтың, əскери техниканың барлық түрі, арнайы құралдар жəне басқа да мүлік;

      13) əскери техника – Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да əскерлер мен əскери құралымдар жарақтандырылатын жауынгерлік машиналар, әскери корабльдер (катерлер мен басқа да кемелер), әскери әуе кемелері мен басқа да ұшу аппараттары;

      14) əскерлер түрі – өзіне ғана тəн негізгі қаруы мен əскери техникасы, сондай-ақ оларды ұрысқа қолдану тəсілдері бар, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің дербес не құрамдас бөлігінің құрамына кіретін түрі;

      15) басқа да əскерлер мен əскери құралымдар – Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі, Авиация қызметі, Шекара академиясы, əскери қарсы барлау жəне əскери полиция органдары және Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдарының Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен айқындалатын өзге де бөлімшелері, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің Айрықша мақсаттағы күштері, Қазақстан Республикасының Ұлттық ұланы, Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің əскери-тергеу органдары, азаматтық қорғау саласындағы уəкілетті органның азаматтық қорғаныстың басқару органдары мен əскери бөлімдері, əскери прокуратура органдары;

      15-1) бірыңғай әскери-техникалық саясат – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың жоғары техникалық жарақтандырылуын қамтамасыз ету мүдделерінде олардың алдына қойылған практикалық міндеттерді, мемлекеттің экономикалық мүмкіндіктері мен әскери-саяси ахуалдың жай-күйін ескере отырып, мемлекеттік органдар іске асыратын тұжырымдамалық көзқарастар мен практикалық әрекеттер жүйесі;

      16) жабдықтау нормалары (табиғи нормалар) – бейбіт кезде немесе соғыс уақытында əскери қызметшілерге, бөлімшелерге, əскери бөлімдерге (корабльдерге) жəне құрамаларға беруге белгіленген материалдық құралдардың саны;

      17) жауынгерлік əзірлік – Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың өздеріне жүктелген міндеттерді белгіленген мерзімдерде орындауға дайындығының дəрежесін айқындайтын жағдай;

      18) жауынгерлік қабілеттілік – Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, басқа да əскерлер мен əскери құралымдар əскерлерінің (күштерінің) мақсатқа сай жауынгерлік (əскери, арнайы) іс-қимылдар жүргізуіне жəне өздерінің жауынгерлік мүмкіншіліктерін іске асыруына мүмкіндік беретін жай-күйі;

      19) жауынгерлік міндет – ұрыста (операцияда) белгілі бір мақсатқа белгіленген мерзімде қол жеткізу үшін жоғары тұрған командир (бастық) қойған міндет;

      20) жоғары қолбасшылық (жоғары қолбасшылық құрам) – Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі, оның орынбасарлары, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері түрлерінің бас қолбасшылары жəне Қазақстан Республикасының Президенті тағайындайтын өзге де лауазымды адамдар;

      21) Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің əскери барлау органдары – Қазақстан Республикасының заңдарына сəйкес барлау жəне жедел-іздестіру қызметін жүзеге асыратын Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің бөлімшелері;

      22) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері (бұдан əрі – Қарулы Күштер) – қорғанысты қамтамасыз ету, агрессияға тойтарыс беру немесе тікелей сыртқы қатерді болғызбау, сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелерінен туындайтын міндеттерді орындау үшін Қазақстан Республикасы құратын жəне ұстайтын, мемлекеттің əскери ұйымының негізі;

      22-1) Қазақстан Республикасының қорғаныс жоспары – мемлекеттің қорғанысын қамтамасыз ету жөніндегі өзара байланысты құжаттардың жинақталымы;

      23) қару-жарақ – жанды күшке, техникалар мен инфрақұрылым объектілеріне зақым келтіруге, құрылыстарды (бекіністерді) бұзуға арналған әртүрлі қару түрлері, кешендер мен жүйелер, көрсетілген құрамдастарды имитациялайтын құралдар, оқ-дәрілер, сондай-ақ оларды Қарулы Күштерде, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарда қолдануды қамтамасыз ететін жүйелер, құрылғылар, жеткізгіштер мен аспаптар;

      24) қару-жараққа жəне əскери техникаға жинақтауыштар – жиынтықтағанда қару-жарақ пен əскери техниканың конструктивтік тұтастығын құрайтын құрамдас бөліктер жəне қару-жарақ пен əскери техникаға қосалқы бөлшектер мен керек-жарақтар;

      25) Қарулы Күштердің арнаулы операциялары – Қарулы Күштердің əскерлерін бейбіт кезде жəне соғыс уақытында қолданудың ерекше нысаны;

      26) Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың арсеналдары, базалары мен қоймалары жанындағы тыйым салынған аймақ (бұдан əрі – тыйым салынған аймақ) – Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың арсеналдарына, базалары мен қоймаларына тікелей шектесіп жатқан және Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың арсеналдары, базалары мен қоймалары жанындағы тыйым салынған ауданның бір бөлігі болып табылатын аумақ;

      27) Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың арсеналдары, базалары мен қоймалары жанындағы тыйым салынған аудан (бұдан əрі – тыйым салынған аудан) – Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың арсеналдарына, базалары мен қоймаларына іргелес жатқан, шегінде тыйым салулар мен шектеулер белгіленген аумақ;

      28) Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың қару-жарағы мен əскери техникасының кадастры – жарақтандыруда тұрған қару-жарақ пен əскери техника, олардың сапалық сипаттамасы, мақсаты, дайындаушы кəсіпорын, дайындалған, қарулануға қабылданған жəне қаруланудан шығарылған күні туралы деректер негізінде кезең-кезеңмен жасалатын мəліметтердің жүйеленген жинағы;

      29) Қарулы Күштердің түрі – мемлекеттің белгілі бір салада (құрлықта, теңізде, əуе кеңістігінде) соғыс қимылдарын жүргізуге арналған Қарулы Күштерінің бір бөлігі;

      30) қорғаныс – əскери қауіпсіздікті қамтамасыз ету, егемендікті, аумақтық тұтастықты жəне Қазақстан Республикасы Мемлекеттік шекарасына қолсұғылмаушылықты қарулы қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі саяси, əскери, экономикалық, ақпараттық, экологиялық, əлеуметтік-құқықтық жəне өзге де сипаттағы мемлекеттік шаралар жүйесі;

      31) қорғаныс объектілері – Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың мемлекеттік мекемелеріне жедел басқару құқығымен бекітіліп берілген жылжымайтын мүлік;

      32) қорғаныстық зерттеулер – мемлекеттің əскери ұйымын, əскери өнерді дамыту, қару-жарақтың, әскери техниканың, техникалық және арнайы құралдардың жаңа үлгілерін әзірлеу, жасау, оларды ендіру, қарулануда, жарақтандыруда, жабдықтауда және пайдалануда тұрған қару-жарақ пен әскери техниканың үлгілерін жаңғырту, Қарулы Күштердің, аумақтық қорғаныстың құрылысы мен оларды қамтамасыз ету мəселелерін шешуге бағытталған, стратегиялық, қолданбалы, талдамалық жəне əлеуметтік зерттеулерді қамтитын қорғаныс жəне əскери қауіпсіздік саласындағы зерттеулер;

      33) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      34) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      35) материалдық-техникалық қамтамасыз ету – Қарулы Күштерді, басқа да əскерлер мен əскери құралымдарды қаружарақпен, əскери техникамен жəне басқа да мүлікпен қамтамасыз ету, оларды жөндеу жəне қалпына келтіру, Қарулы Күштерді, басқа да əскерлер мен əскери құралымдарды жауынгерлік əзірлікте ұстап тұру жəне ұрысқа қолдану үшін олардың материалдық, медициналық, көліктік, тұрмыстық жəне өзге де қажеттіліктерін қанағаттандыру мақсатында жүзеге асырылатын іс-шаралар кешені;

      36) мемлекеттің əскери ұйымы – бірлескен қызметі Қазақстан Республикасының əскери қауіпсіздігін жəне қорғанысын қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерді шешуге бағытталған Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың, мемлекеттік органдардың, ұйымдардың жəне қорғаныстық-өнеркəсіптік кешеннің жиынтығы;

      37) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      38) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      39) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      40) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      41) пайдаланылмайтын əскери мүлік – қаруланудан шығарылған, тікелей мақсаты бойынша пайдалануға жарамсыз, есептен шығарылған, запаста сақтаудың кепілді мерзімдері өткен, Қарулы Күштерде, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарда қолданылмайтын басы артық мүлік;

      42) соғыс жағдайы – мемлекеттер арасындағы соғыс жарияланған (соғыс қимылдары нақты басталған) кезден бастап ол аяқталғанға (нақты тоқтатылғанға) дейінгі қарым-қатынастар;

      43) соғыс қатері – орын алған қайшылықтарды əскери-күш қолдану əдістерімен шешуге, Қазақстан Республикасына қарсы соғыс қақтығысын (соғысты) бастауға нақты қалыптасқан ниет;

      44) соғыс қаупі – саяси жəне өзге де мақсаттарға қол жеткізу үшін Қазақстан Республикасына қарсы əскери күш көрсету құралдарын қолдану мүмкіндігін көздейтін тұрақсыздық факторы;

      45) соғыс қимылдары – агрессияға тойтарыс беру кезінде алға қойылған жауынгерлік міндеттерді орындау үшін Қарулы Күштердің барлық түрі қолданылатын стратегиялық ауқымдағы (ұрыс қимылдарын қоса алғанда) іс-қимылдар кешені;

      46) соғыс уақыты – соғыс жағдайы жарияланған немесе соғыс қимылдары іс жүзінде басталған кезден бастап соғыс қимылдарының тоқтатылғаны туралы жарияланған кезге дейінгі, бірақ олардың іс жүзінде тоқтатылуынан бұрынғы кезең;

      47) алып тасталды – ҚР 10.06.2020 № 344-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      48) ұрыс қимылдары – тиісті əскери басқару органдарының басқаруымен жауынгерлік міндеттерді орындау кезіндегі əскери бөлімдердің, құрамалар мен бөлімшелердің ұйымдасқан іс-қимылдары.

      Ескерту. 1-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгерістер енгізілді - ҚР 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 27.12.2019 № 291-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.05.2020 № 337-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2020 № 344-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 14.03.2023 № 206-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Қазақстан Республикасының қорғаныс және Қарулы Күштер туралы заңнамасы

      1. Қазақстан Республикасының қорғаныс және Қарулы Күштер туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтiк құқықтық актілерiнен тұрады.

      2. Егер Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгіленген болса, онда халықаралық шарттың ережелерi қолданылады.

3-бап. Қазақстан Республикасының әскери қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі принциптері

      Қазақстан Республикасының әскери қауiпсiздігін қамтамасыз ету саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі принциптерi:

      1) басқа мемлекеттердiң егемендiгiн, мемлекеттiк шекараларының мызғымайтындығын, аумақтық тұтастығын құрметтеу және олардың ішкі iстерiне араласпау;

      2) әскери саладағы сенiмділік және ашықтық шараларын нығайту;

      3) халықаралық дауларды бейбiт жолмен реттеу;

      4) Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық мiндеттемелердi сақтау және шарттардың мақсатына қол жеткiзуге жәрдемдесу;

      5) өзара тиiмдi ынтымақтастық және өзара түсінiстік негізінде барлық елдермен достық қарым-қатынасты ұстану;

      6) әскери жанжалдарды болғызбауға, бейбiтшілікті қолдау мен қалпына келтiруге бағытталған жаһандық және өңірлік қауіпсiздiк жүйелерiн құруға қатысу болып табылады.

4-бап. Қорғаныс саласындағы мемлекеттік реттеу

      1. Қорғаныс саласындағы мемлекеттік реттеу:

      1) соғыс қаупі мен соғыс қатерiн болжауды және бағалауды;

      2) Қазақстан Республикасының әскери саясаты мен әскери доктринасы ережесінің негізгi бағыттарын әзiрлеудi;

      3) құқықтық реттеуді;

      4) Қарулы Күштерді, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды қолдануды жоспарлауды, олардың қажетті санын, құрылысын, даярлығын анықтауды және олардың ұрысқа әзiрлігі мен жұмылдыру даярлығының талап етiлетін деңгейін ұстап тұруды;

      5) Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды басқару жүйесін дамытуды, сондай-ақ радиожиілік спектрін пайдалануды жоспарлауды;

      6) бiрыңғай әскери-техникалық саясатты әзiрлеуді және iске асыруды;

      7) елдiң мемлекеттік органдарының, ұйымдарының, көлiгінiң, коммуникациялары мен халқының күнi бұрын жұмылдыру дайындығын, сондай-ақ аумақты Қазақстан Республикасының қорғанысы мүдделерінде жедел жабдықтауды қамтитын, бейбiт уақытта жүргізiлетін жалпымемлекеттiк iс-шаралар кешенін;

      8) мемлекеттік материалдық резерв запастарын құруды;

      9) азаматтарды әскери қызметке даярлауды, соғыс уақытына арнап әскери оқытылған резервті жинақтауды;

      10) азаматтық және аумақтық қорғаныс іс-шараларын жоспарлауды және жүзеге асыруды;

      11) мемлекеттік құпияларды құрайтын мəлiметтердiң қорғалуын ұйымдастыруды жəне ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді;

      12) қорғаныс мүддесіне орай ғылымды дамытуды;

      13) әскери қауіпсіздік пен қорғанысты қамтамасыз ету жөніндегі, оның ішінде радиациялық, химиялық және биологиялық қауіпсіздікке байланысты міндеттерді орындау кезінде мемлекеттік органдар мен ұйымдардың қызметін үйлестіруді;

      14) Қарулы Күштердiң, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың қызметін бақылауды;

      15) ұжымдық қауіпсiздік және бiрлескен қорғаныс мақсатындағы халықаралық ынтымақтастықты;

      16) қорғаныс саласындағы өзге де iс-шараларды қамтиды.

      2. Қорғаныс мақсатында Қазақстан Республикасы азаматтарының әскери мiндеттілігі, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген мiндеттердiң өзге де түрлерi белгіленедi.

      3. Әскери қауіпсіздік пен қорғанысты қамтамасыз ету жөніндегі міндеттерді мемлекеттің әскери ұйымы шешеді.

      4. Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар, сондай-ақ мемлекеттік органдар және ұйымдар Қазақстан Республикасының қорғаныс жоспарына сәйкес қорғаныс саласындағы міндеттерді орындайды.

      5. Жер, орман, су және басқа да табиғи ресурстар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қорғаныс мұқтажы үшiн берiледi.

      6. Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың мемлекеттік мекемелерiне бекiтiліп берiлген мүлiк республикалық меншік болып табылады.

      Ескерту. 4-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2020 № 344-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТIНIҢ, ПАРЛАМЕНТIНIҢ ЖӘНЕ ҮКIМЕТIНIҢ ҚОРҒАНЫС САЛАСЫНДАҒЫ ӨКIЛЕТТIКТЕРI

5-бап. Қазақстан Республикасы Президентінің қорғаныс саласындағы өкілеттігі

      1. Қазақстан Pecпубликасының Президентi Қазақстан Республикасы Күштерiнің Жоғарғы Бас Қолбасшысы болып табылады.

      2. Қазақстан Республикасының Президентi:

      1) Қазақстан Республикасы әскери саясатының негiзгi бағыттарын айқындайды;

      2) Қазақстан Республикасының Əскери доктринасын, Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың құрылысы мен даму тұжырымдамасын, сондай-ақ əскери қауіпсіздік жəне қорғаныс мəселелері жөніндегі тұжырымдамаларды бекiтеді;

      2-1) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерін қолдану қағидаларын, Қазақстан Республикасының аумағын жедел жабдықтау қағидаларын және Қазақстан Республикасының қорғанысын жоспарлау қағидаларын бекітеді;

      3) Қазақстан Республикасының қорғаныс жоспарын, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Жоғарғы Бас Қолбасшысының директиваларын бекітеді;

      3-1) әскери жоспарлау жүйесін бекітеді;

      4) Қарулы Күштерге, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарға жалпы басшылықты жүзеге асырады;

      5) Қарулы Күштердің құрылымын, штат санының лимитін бекітеді;

      6) осы Заңның 18-бабының 2-тармағында көзделген мiндеттердi орындау үшін бұл туралы Республика Парламентін дереу хабардар ете отырып, Қарулы Күштердi қолдану туралы шешімдер қабылдайды;

      7) жоғары әскери атақтар береді;

      8) Қарулы Күштердiң жоғары қолбасшылығын қызметке тағайындайды және қызметтен босатады;

      9) әскери ант мәтінін, жалпы әскери жарғыларды, әскери қызметті өткеру ережесiн, әскери нышандарды, Қарулы Күштердiң, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың әскери киім нысаны мен айырым белгілерiн бекітедi;

      10) Қазақстан Республикасының қорғаныс және әскери ынтымақтастық саласында келiссөздер жүргізедi және халықаралық шарттарға қол қояды;

      11) Қазақстан Республикасының азаматтарын мерзiмдi әскери қызметке шақыру және мерзiмді қызметтегі әскери қызметшiлердi запасқа шығару, жұмылдыру бойынша, соғыс уақытында әскери қызметке шақыру, сондай-ақ әскери міндеттілерді арнаулы жиындарға, оның ішінде төтенше жағдай режимін енгізу және қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды орындау мақсатында шақыру туралы шешiм қабылдайды;

      12) Парламент палаталарының бiрлескен отырысының қарауына Қарулы Күштерді бейбiтшіліктi қолдау және қауiпсiздiк жөнiндегi халықаралық мiндеттемелердi орындау үшін пайдалану туралы ұсыныс енгізедi;

      13) Қазақстан Pecпубликасының Конституциясында көзделген жағдайларда Қазақстан Республикасының бүкiл аумағында немесе оның жекелеген жерлерiнде төтенше немесе соғыс жағдайын енгізедi, iшiнара немесе жалпы жұмылдыру жариялайды және бұл туралы Республика Парламентін дереу хабардар етеді;

      14) Қазақстан Республикасының Конституциясы мен заңдарына сәйкес өзге де өкілеттіктердi жүзеге асырады.

      Ескерту. 5-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.10 № 383-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.01.2015 № 275-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.05.2020 № 332-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2020 № 344-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.03.2023 № 206-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

6-бап. Қазақстан Республикасы Парламентiнің қорғаныс саласындағы өкілеттіктері

      Қазақстан Республикасының Парламентi:

      1) Қазақстан Республикасының қорғанысын қамтамасыз ету мәселелері бойынша заңдар қабылдайды, оларға өзгерiстер мен толықтырулар енгізедi;

      2) соғыс және бiтім мәселелерiн шешедi;

      3) Қазақстан Республикасы Президентiнiң ұсынысы бойынша Қарулы Күштердi бейбiтшiлiктi қолдау және қауiпсiздiк жөнiндегi халықаралық мiндеттемелердi орындау үшін пайдалану туралы шешім қабылдайды;

      4) әскери атақтарды белгілейдi;

      5) қорғаныс және әскери ынтымақтастық мәселелерi жөнiндегі халықаралық шарттарды бекітеді және күшiн жояды;

      6) қорғаныс және Қарулы Күштер мәселелерi бойынша парламенттiк тыңдаулар өткiзедi.

7-бап. Қазақстан Республикасы Үкiметінің қорғаныс саласындағы өкiлеттiктерi

      Қазақстан Республикасының Үкiметі:

      1) мемлекеттің әскери саясатының негізгі бағыттарын әзірлейді, республиканың қорғаныс қабілетін қамтамасыз ету жөніндегі шараларды іске асырады;

      2) Қорғаныс министрлiгiнiң, өзге де орталық және жергілiкті атқарушы органдардың қызметіне басшылық жасайды;

      3) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      4) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      5) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      6) әскери оқу орындарын құру, қайта ұйымдастыру және тарату туралы шешімдер қабылдайды;

      7) Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың мемлекеттiк мекемелерiнiң мемлекеттiк қызметшiлер болып табылмайтын жұмыскерлеріне еңбекақы төлеу жүйесі мен шарттарын айқындайды;

      8) Қарулы Күштерді, басқа әскерлер мен әскери құралымдарды қару-жарақпен, әскери техникамен және материалдық-техникалық ресурстармен жарақтандыруды және қамтамасыз етуді ұйымдастырады;

      8-1) əскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның бірыңғай операторын айқындайды;

      9) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      10) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      11) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      12) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;

      13) аумақты Қазақстан Республикасының қорғанысы мүдделерінде жедел жабдықтау жөнiндегі iс-шаралардың орындалуын қамтамасыз етеді;

      14) алып тасталды – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен;
      14-1) алып тасталды – ҚР 10.06.2020 № 344-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      15) əскери қызметке шақырылуға жататын азаматтардың санаттары мен санын айқындайды;

      16) әскери оқытылған резервті құруға және даярлауға жалпы басшылықты жүзеге асырады, Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды жасақтауға мемлекеттік тапсырысты бекiтедi;

      17) мемлекеттің азаматтық жəне аумақтық қорғанысын жоспарлауды жəне оларға жалпы басшылықты жүзеге асырады;

      18) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жердi, орманды, суды және басқа да табиғи ресурстарды қорғаныс мұқтаждықтары үшін беру және пайдалану тәртiбiн айқындайды;

      19) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      20) әскери және әскери-экономикалық ынтымақтастық мәселелері бойынша халықаралық келіссөздер жүргізу және үкіметаралық келісімдерге қол қою туралы шешімдер қабылдайды;

      21) қорғаныс мұқтаждықтары үшiн жеке және заңды тұлғалардан реквизицияланған, сондай-ақ берiлген мүліктің құнын мемлекеттің өтеу тәртібiн айқындайды;

      22) әскери мүлікті есепке алу және есептен шығару тәртiбін белгілейдi;

      23) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      24) меншік нысандарына қарамастан, ұйымдарда мемлекеттік қорғаныс тапсырысының орындалу сапасын бақылауды жүзеге асыру қағидаларын бекітеді;

      24-1) тыйым салынған аймақтарды, тыйым салынған аудандарды белгілеу қағидаларын және тыйым салынған аймақтар мен тыйым салынған аудандар тізбесін (бұдан әрі – тыйым салынған аймақтар мен тыйым салынған аудандарды белгілеу қағидалары) бекітеді;

      24-2) Қазақстан Республикасының Президентімен келісу бойынша мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарты бойынша иеліктен шығарылатын қорғаныс объектілерінің тізбесін бекітеді;

      24-3) əскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның бірыңғай операторына бекітіп берілген əскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның жұмыс істеуін қамтамасыз ету шеңберінде әскери мақсаттағы тауарларға (өнімдерге), қосарланған мақсаттағы (қолданыстағы) тауарларға (өнімдерге), әскери мақсаттағы жұмыстар мен әскери мақсаттағы көрсетілетін қызметтерге баға белгілеу қағидаларын бекітеді;

      25) өзiне Қазақстан Республикасының Конституциясымен, заңдарымен және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерiмен жүктелген өзге де функцияларды орындайды.

      Қазақстан Республикасының Үкіметі əскери-саяси ахуалдың кез келген жағдайында мемлекеттің əскери ұйымының орнықты жұмыс істеуін ұйымдастырады.

      Соғыс уақытында жəне соғыс жағдайы енгізілген кезеңде Қазақстан Республикасының Үкіметі:

      1) экономиканы соғыс уақыты жағдайларында жұмыс істеу немесе соғыс жағдайы режиміне көшіруді;

      2) Қарулы Күштер мен арнаулы мемлекеттік органдар үшін резервтер дайындауды, адами жəне материалдық ресурстарды жұмылдыруды;

      3) Қарулы Күштерді жəне арнаулы мемлекеттік органдарды қарулы күрес жүргізу үшін күштермен жəне құралдармен қамтамасыз етуді;

      4) ақпараттық қауіпсіздікті жəне тайталасты ұйымдастыруды жүзеге асырады.

      Ескерту. 7-бап жаңа редакцияда - ҚР 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); өзгерістер енгізілді - ҚР 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2018 № 171-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 25.05.2020 № 332-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.05.2020 № 337-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2020 № 344-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

3-тарау. ҚОРҒАНЫС САЛАСЫНДАҒЫ ОРТАЛЫҚ ЖӘНЕ ЖЕРГІЛIКТІ
АТҚАРУШЫ ОРГАНДАРДЫҢ ФУНКЦИЯЛАРЫ, АЗАМАТТАРДЫҢ ЖӘНЕ
ҰЙЫМДАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ МЕН МIНДЕТТЕРІ

8-бап. Орталық атқарушы органдардың қорғаныс саласындағы функциялары

      Орталық атқарушы органдар өз құзыреті шегiнде:

      1) аумақтық қорғаныс іс-шараларына, саланың жұмылдыру дайындығына, жұмылдыру мақсатындағы объектілерді, қорғаныс мұқтажына қажетті өнiмдер әзiрлеу, өндiру, шығару және жөндеу жөнiндегi қуаттарды құруға, дамытуға және сақтауға қатысады және жұмылдыру резервтерінің толықтырылуын қамтамасыз етеді, сондай-ақ Қазақстан Республикасының қорғанысын жоспарлау қағидаларына сәйкес Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Бас штабымен бірлесіп, Қазақстан Республикасының қорғаныс жоспарын және оны іске асыру жөніндегі құжаттарды әзірлеуге қатысады;

      2) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      3) саланы Қазақстан Республикасының қорғаныс жоспарына сәйкес іс-шараларды орындауға тікелей дайындауды ұйымдастырады, саланың соғыс уақытында орнықты жұмыс істеуі жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырады;

      4) жұмылдыру, соғыс жағдайы кезеңінде және соғыс уақытында күзетілуге және қорғалуға жататын ведомстволық бағынысты объектілерді инженерлік-техникалық нығайтылуы және диверсияға қарсы қауіпсіздігі тұрғысынан дайындау, арнаулы құралымдар үшін материалдық-техникалық құралдардың запастарын жасау жөніндегі іс-шаралардың орындалуын ұйымдастырады;

      5) азаматтық қорғаныс iс-шараларын ұйымдастырып, жүргiзедi және ведомстволық бағынысты ұйымдардың оларды орындауын қамтамасыз етеді;

      6) республика халқын қорғанысқа даярлауға қатысады, Қазақстан Республикасының қорғанысы және Қарулы Күштерi туралы заңнамасының сақталуын бақылауды жүзеге асырады;

      7) осы Заңға, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілеріне сәйкес өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 8-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.10 № 383-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2020 № 344-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

9-бап. Жергіліктi атқарушы органдардың қорғаныс саласындағы функциялары

      Жергілiкті атқарушы органдар өз құзыреті шегінде:

      1) Қазақстан Республикасының қорғаныс жоспарын іске асыру жөніндегі құжаттарды әзірлеуге, аумақты Қазақстан Республикасының қорғанысы мүдделерінде жедел жабдықтау іс-шараларын орындауға қатысады және коммуникацияларды қорғаныс мақсатында дайындауды қамтамасыз етеді;

      2) қорғаныс мақсатында көлiк және басқа да техникалық құралдардың есебiн жүргізудi және жұмылдыру даярлығын қамтамасыз етедi;

      3) халықты және аумақты қорғанысқа даярлауға қатысады, Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың материалдық, энергетикалық және өзге де ресурстарға және олардың тапсырысы бойынша қызмет көрсетулерге қажеттіліктерiн Қазақстан Республикасының қорғанысы және Қарулы Күштерi туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен қамтамасыз етеді;

      4) әскери есепке алуды және азаматтарды әскери қызметке даярлауды, олардың әскери қызметке, әскери жиындарға шақырылуын және жұмылдыру бойынша шақырылуын ұйымдастырып, қамтамасыз етеді;

      5) әскери міндеттілерді бекітіп қою жөніндегі жұмысты ұйымдастырады және жүргізеді;

      6) азаматтық және аумақтық қорғаныс жөнiндегі іс-шараларды жоспарлауға қатысады және олардың орындалуын қамтамасыз етедi;

      6-1) Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлігі (бұдан əрі – Қорғаныс министрлігі) бекіткен саны мен құрылымы шегінде аумақтық әскерлердің аумақтық органдарын оларды ұстауды, оларға қызмет көрсетуді және жөндеуді, жанар-жағармай материалдарын, кеңсе тауарларын сатып алуды, сондай-ақ коммуналдық қызметтерге, электр энергиясына, жылуға және байланыс қызметтеріне ақы төлеу бойынша шығындарды, аумақтық әскерлерді арнайы өрістетуді жүргізу кезінде әскери уақыттың штаттық қажеттілік нормаларына сәйкес материалдық-техникалық құралдар запастарын жасауды, аумақтық қорғаныс бөлімшелерінің әскери міндеттілерімен бірге жиындар өткізуді қоса алғанда, қызметтік үй-жайлармен, көлік құралдарымен, техникалық ақпарат, телекоммуникация және байланыс құралдарымен, жиһазбен және казармалық мүкәммалмен қамтамасыз етеді;

      6-2) аумақтық әскерлердің аумақтық органдарына техникалық қызмет көрсетуді және олардың жұмыс істеуін қамтамасыз ететін жұмыскерлерді ұстауды қамтамасыз етеді;

      6-3) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумақтық қорғаныс жоспарын әзірлейді және Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Бас штабымен келісу бойынша бекітеді;

      7) өзiнiң қорғаныс саласындағы қызметін әскери басқару органдарымен үйлестіреді және келiседi;

      7-1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сəйкес облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың қорғаныс кеңестерін құрады;

      8) жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен жергілікті атқарушы органдарға жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 9-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 28.10.2015 № 367-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2020 № 344-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

10-бап. Қазақстан Республикасы азаматтарының қорғаныс саласындағы құқықтары мен міндеттері

      1. Қазақстан Республикасының азаматтары:

      1) келiсiм-шарт негізiнде epікті түрде әскери қызметке баруға;

      2) қорғанысты нығайтуға жәрдемдесетін ұйымдардың қызметіне қатысуға құқылы.

      2. Қазақстан Республикасының азаматтары:

      1) әскери мiндеттілiкті орындауға;

      2) азаматтық және аумақтық қорғаныс жөнiндегі iс-шараларға қатысуға;

      3) жұмылдыру кезеңінде және соғыс жағдайында өздерінiң меншігіндегі мүлікті қорғаныс мұқтажы үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен оның құнын кейiннен мемлекеттің тең бағада өтеуімен беруге міндетті.

11-бап. Меншiк нысанына қарамастан ұйымдардың қорғаныс саласындағы функциялары

      Меншiк нысанына қарамастан ұйымдар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес:

      1) азаматтық және аумақтық қорғаныс жөнiндегi iс-шараларды орындауға қатысады;

      2) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);
      3) алып тасталды - ҚР 18.03.2019 № 237-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      4) жұмылдыру кезеңiнде және соғыс жағдайында өздерінің меншігіндегі мүлiкті қорғаныс мұқтажы үшiн Қазақстан Республикасының Үкіметi белгілеген тәртiппен оның құнын кейiннен мемлекеттің өтеуiмен бередi;

      5) өз қызметкерлерінің әскери мiндетін орындауы үшін қажетті жағдайлар жасайды;

      6) өз құзыреті шегінде жұмылдыру, соғыс жағдайы кезеңінде және соғыс уақытында күзетілуге және қорғалуға жататын объектілердің инженерлік-техникалық нығайтылуы және диверсияға қарсы қауіпсіздігі жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырады, сондай-ақ құрылатын арнаулы құралымдарды материалдық-техникалық құралдармен қамтамасыз етеді.

      Ескерту. 11-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2020 № 344-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

4-тарау. Қазақстан Республикасының қорғанысын қамтамасыз ету

      Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 10.06.2020 № 344-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

12-бап. Қорғанысты экономикалық жағынан қамтамасыз ету

      Ескерту. 12-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 10.06.2020 № 344-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Қорғанысты экономикалық жағынан қамтамасыз ету Қарулы Күштерге, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарға қаржылық, материалдық-техникалық және өзге де ресурстарды бөліп отыру, Қазақстан Республикасының қорғанысын кепiлдi қамтамасыз ету үшін қажетті мөлшерде оларды қару-жарақпен, әскери және арнаулы техникамен жарақтандыру болып табылады.

      2. Қорғанысты экономикалық жағынан қамтамасыз етудiң негізгі мiндеттерi:

      1) Қарулы Күштердiң, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың қаржылық, материалдық-техникалық және өзге де ресурстарға қажеттіліктерiн қанағаттандыру;

      2) қару-жарақ пен әскери техниканы өндiрудi, жөндеудi және жаңғыртуды жүзеге асыру үшін ғылыми-техникалық және өндiрiстік базаны жетілдiру;

      3) экономиканың жұмылдыру даярлығы мен елдің халқын жұмылдыруға даярлаудың тиiмдi жүйелерiн құру;

      4) әскери қызметшілердi, олардың отбасы мүшелерiн және әскери қызметтен босатылған адамдарды әлеуметтік қамсыздандыру деңгейiн арттыру, Қазақстан Республикасының заңнамасымен белгіленген кепілдiктерiн iске асыру;

      5) өзара тиiмдi халықаралық әскери және әскери-техникалық ынтымақтастықты жүзеге асыру.

      Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 10.06.2020 № 344-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

13-бап. Қорғанысты қаржыландыру

      1. Қорғанысты қаржыландыру Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың қаржылық, материалдық-техникалық және өзге де ресурстарға қажеттiлiктерiн кепілдi қанағаттандыруға бағытталады.

      2. Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды, сондай-ақ қорғанысқа арналған шығыстарды қаржыландыру бюджет қаражаты және осы Заңның 24-бабында көзделген өзге де қаражаттар есебiнен жүзеге асырылады.

      3. Шет мемлекеттермен бiрлесіп пайдаланылатын Қазақстан Республикасының аумағында орналасқан әскери объектілердi және қару-жарақ қысқартуды бақылау мен инспекциялық қызметтi қамтамасыз ету жөнiндегi iс-шараларды қаржыландыру Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шарттарға сәйкес жүргізiледi.

      4. Бюджет қаражатының қорғанысқа арналған шығыстары бөлiгiнiң атқарылуын бақылау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

14-бап. Материалдық-техникалық қамтамасыз ету

      1. Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды материалдық-техникалық жағынан қамтамасыз ету қару-жарақ пен әскери техниканы қоса алғанда, өндiрiстік-техникалық мақсаттағы өнiмдердi әзiрлеуге, өндiруге, жеткiзуге және қамтамасыз етуге арналған қорғаныс тапсырысына және халықаралық келiсiмдерге сәйкес басымдық тәртібiмен жүзеге асырылады.

      2. Мемлекеттiк қорғаныс тапсырысын қалыптастыру тәртiбi, оны материалдық-техникалық және қаржылық жағынан қамтамасыз ету және сатып алу шарттары Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiмен айқындалады.

      3. Табиғи және техногендік немесе әлеуметтік сипаттағы төтенше ахуал кезінде, төтенше жағдай кезеңінде, бірлескен операциялар мен оқу-жаттығуларды жүргізу кезінде тұрақты орналасқан жерінен тыс орналасқан Қарулы Күштерді, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды материалдық техникалық қамтамасыз етуді олар уақытша орналасқан объектілердегі сол Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар жүзеге асыруы мүмкін.

      Ескерту. 14-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

14-1-бап. Қарулы Күштерді мұнай өнімдерімен жабдықтау ерекшеліктері

      Мұнай өнімдерін Қарулы Күштер мұнай өнімдерін өндіруді мемлекеттік реттеу жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын мұнай өнімдерін беру жөніндегі бірыңғай оператордан сатып алады.

      Ескерту. 4-тарау 14-1-баппен толықтырылды - ҚР 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); жаңа редакцияда – ҚР 19.04.2023 № 223-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-бап. Объектілер мен мүліктi қорғаныс мүдделерiне орай пайдалану

      1. Пайдаланылмайтын әскери мүлікті және мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарты бойынша жекеше әріптеске немесе концессионерге шығындарды өтеу шеңберінде беруге жататын қорғаныс объектілерін қоспағанда, мемлекеттік меншік болып табылатын, экономика салаларының ұйымдарына жедел басқару, шаруашылық жүргізу құқығымен бекітіліп берілген және қорғаныс мұқтажын қамтамасыз етуге және жұмылдыру тапсырмаларын орындауға арналған объектілер мен мүлік иеліктен шығаруға жатпайды.

      2. Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар бейбiт уақытта пайдаланбайтын қорғаныс объектiлерi бюджет қаражаты есебiнен консервациялануға тиiс немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мүліктік жалға (жалгерлiкке берiлуi), сондай-ақ Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шарттар негізiнде басқа мемлекеттердің ұйымдарына берiлуi мүмкін.

      Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың республикалық мемлекеттік мекемелері алдында жеке жəне заңды тұлғалардың тамақтандыруды жəне монша-кір жуу қызметін көрсетуді ұйымдастыру жөніндегі шарттық міндеттемелерді орындауын қамтамасыз ету мақсатында олардың басшылары тиісті мемлекеттік органның басшысы айқындаған тəртіппен, тамақтандыруды немесе монша-кір жуу қызметін көрсетуді ұйымдастыру туралы шарттың мерзімі шегінде ғимараттарды, асханалардың, монша-кір жуу комбинаттарының үй-жайларын жəне олардағы əскери мүлікті мүліктік жалдауға (жалға алуға) өтеусіз уақытша беруді жүзеге асырады.

      3. Пайдаланылмайтын әскери мүлiк Қазақстан Республикасының қорғаныс өнеркәсібі және мемлекеттік қорғаныстық тапсырыс туралы заңнамасына сәйкес берілуі, өткізілуі, құртып жіберу, кәдеге жарату, көму арқылы жойылуы және қайта өңделуі мүмкін.

      Одан әрі сақталуы нақты қауіп төндіретін және дереу жоюды қажет ететін оқ-дәрілер пайдаланылмайтын әскери мүлік деп танылмайды және жойылуға жатады.

      Оқ-дәрілерді дереу жоюды қажет ететін оқ-дәрілерге жатқызу өлшемшарттарын, сондай-ақ оларды жою тәртібін Қорғаныс министрлігі мүдделі мемлекеттік органдармен келісу бойынша айқындайды.

      3-1. Әскери қарсы барлау органдары орналасқан қорғаныс объектілерін күзету мен күтіп-ұстауды аталған объектілер жедел басқаруында болатын Қарулы Күштерге, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарға осы мақсаттар үшін бөлінетін бюджет қаражаты есебінен олар жүзеге асырады.

      4. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Бас штабы Қазақстан Республикасының Үкiметі белгілеген тәртіппен:

      1) соғыс қимылдарын жүргізу кезеңінде жарамсыз күйге түскен немесе Қарулы Күштердiң жеке құрамының өмiрiне қатер төнген кезде жоғалған әскери мүлікті есептен шығарады;

      2) өздерiнiң жедел басқаруындағы әскери мүлiктің есебін жүргізедi.

      Ескерту. 15-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.03.01 № 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.02.13 № 553-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

15-1-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттарын іске асыру мақсатында мүлікті пайдалану және иеліктен шығару

      1. Қару-жарақты, әскери техниканы және арнайы құралдарды қоспағанда, әскери мүлік Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік-жекешелік әріптестікті іске асыру үшін уақытша иеленуге және пайдалануға берілуі мүмкін.

      2. Қорғаныс объектілері мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарты бойынша, оның ішінде концессия шарты бойынша шығындарды өтеу мақсатында жекеше әріптеске немесе концессионерге иеліктен шығарылуы мүмкін.

      3. Осы баптың 2-тармағына сәйкес иеліктен шығарылатын қорғаныс объектілерінің инвестициялық шығындары мен құны өтемақысының жиынтық көлемі жекеше әріптестің немесе концессионердің инвестициялық шығындарының көлемінен аспауға тиіс.

      Мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарты бойынша иеліктен шығарылатын қорғаныс объектілері Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңнамасында айқындалған тәртіппен бағалауға жатады.

      Ескерту. Заң 15-1-баппен толықтырылды – ҚР 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-бап. Жердi, ғимараттарды, құрылыстарды, объектiлердi және басқа да мүлікті қорғаныс мұқтажы үшiн беру

      1. Қарулы Күштердi, басқа да әскерлер мен әскери құрылымдарды орналастыру және олардың тұрақты қызметi үшiн берiлген жер учаскелерi олардың иелiгiнде және пайдалануында болады.

      2. Жер учаскесін қорғаныс мұқтажы үшін мәжбүрлеп иеліктен шығару және меншік иелері мен жер пайдаланушыларға олардың құнын өтеу Қазақстан Республикасының Жер кодексіне және "Мемлекеттік мүлік туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Қарулы Күштерге, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарға қорғаныс мұқтажы үшiн ғимараттар, құрылыстар, объектiлер мен басқа да мүлiк берiледi, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен оларды керi қайтарып алу жүргiзiлуi мүмкiн.

      4. Қорғаныс мұқтажы үшін мүлікті реквизициялау соғыс жағдайындағы іс-қимыл кезеңінде және соғыс уақытында Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген жағдайда және тәртіппен жүзеге асырылады.

      5. Мүлiктi иеленуге және пайдалануға беру тәртiбi, сондай-ақ басқа мемлекеттер әскери құралымдарының жердi уақытша өтеулі пайдалану (жалға алу) тәртiбi Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда айқындалады.

      Ескерту. 16-бап жаңа редакцияда - ҚР 2011.03.01 № 414-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

17-бап. Қорғанысты ғылыми қамтамасыз ету жəне кадрларды даярлау

      1. Қорғанысты ғылыми қамтамасыз ету мемлекеттің əскери ұйымының проблемаларын жан-жақты зерттеуге, елдің қорғаныс қабілеттілігін арттыру міндеттерін ғылыми əдістермен шешуге, тəжірибелік-конструкторлық, оның ішінде қосарланған мақсаттағы жұмыстарды орындауға, сондай-ақ ұлттық əскери-ғылыми əлеуетті дамытуға бағытталған.

      2. Қазақстан Республикасының ғылыми жəне (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектілері қорғаныс қажеттіліктерін қамтамасыз ету мақсатында қорғаныстық зерттеулерді жүзеге асырады.

      3. Қорғаныстық зерттеулерді қаржыландыру тəртібін Қорғаныс министрлігі айқындайды.

      4. Əскери, əскери-ғылыми кадрларды даярлау жəне қайта даярлау Қазақстан Республикасының əскери оқу орындарында, білім беру ұйымдарында, сондай-ақ халықаралық шарттар негізінде шетелдік білім беру ұйымдарында жүзеге асырылады.

      Ескерту. 17-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.06.2017 № 69-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

5-тарау. ҚАРУЛЫ КҮШТЕР, БАСҚА ДА ӘСКЕРЛЕР МЕН ӘСКЕРИ ҚҰРАЛЫМДАР

18-бап. Қарулы Күштер және олардың мақсаты

      1. Қарулы Күштер агрессияға тойтарыс беруге, Қазақстан Республикасының аумақтық тұтастығы мен егемендiгiн қаруланып қорғауға, мемлекеттік және әскери объектілердi күзетуге және қорғауға, әуе кеңiстігін күзетуге, заңсыз қарулы құралымдарға қарсы күресуге, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес мiндеттерді орындауға арналған.

      2. Қарулы Күштер Қазақстан Республикасы Президентінің шешімдері негізінде әлеуметтік, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше ахуалдарды жою үшін, сондай-ақ терроризмге қарсы операциялар жүргізу, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасын күзетуді күшейту және төтенше жағдай режимін қамтамасыз ету үшін, сондай-ақ Қазақстан Республикасының демократиялық институттарына, тәуелсіздігі мен аумақтық тұтастығына, саяси тұрақтылығына, оның азаматтарының қауіпсіздігіне елеулі және тікелей қатер төнгенде және мемлекеттің конституциялық органдарының қалыпты жұмыс істеуі бұзылғанда қолданылуы мүмкін.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген жағдайларда әскери, арнаулы техника, автомобиль техникасы және өзге де көлік құралдары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауынгерлік техника ретінде пайдаланылады.

      Қарулы Күштер "Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметi туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі күзету іс-шараларына тартылуы мүмкін.

      3. Қазақстан Республикасының халықаралық мiндеттемелерiнен туындайтын міндеттердi орындау үшін Қарулы Күштердi қолдану Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шарттарда келiсiлген жағдайларда және тәртіппен жүзеге асырылады.

      4. Қарулы Күштер құрамының бiр бөлiгі Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сəйкес бiрiккен (ұжымдық) əскерлерге (күштерге) кiруi немесе бiрiккен қолбасшылық қарамағында болуы мүмкiн.

      Ескерту. 18-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.01.2015 № 275-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 11.07.2022 № 136-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

19-бап. Қарулы Күштердiң жалпы құрамы

      Қарулы Күштер əскери басқару органдарын, Қарулы Күштер түрлерiн, Арнаулы операциялар күштерін, əскерлер түрін, арнаулы əскерлердi, материалдық-техникалық қамтамасыз ету əскерлерін, аумақтық əскерлерді, əскери оқу орындарын, əскери-ғылыми мекемелер мен басқа да ұйымдарды қамтиды.

      Қарулы Күштердің арнаулы əскерлерінің құрамына Қарулы Күштердің жауынгерлік қызметін қамтамасыз ету жөніндегі арнайы міндеттерді орындауға арналған инженерлік, геоақпараттық жəне гидрометеорологиялық қамтамасыз ету, барлау, радиациялық, химиялық жəне биологиялық қорғау, байланыс, радиоэлектрондық күрес, ақпараттық тайталас əскери бөлімдері мен бөлімшелері, әскери полиция органдары кіреді.

      Жұмылдыру жарияланған кезде Қарулы Күштердің құрамына Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсiздiк комитетінің Шекара қызметі, Авиация қызметі, Шекара академиясы және Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдарының Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен айқындалатын өзге де бөлімшелері, Ұлттық ұлан жəне азаматтық қорғау саласындағы уəкілетті органның азаматтық қорғанысты басқару органдары, сондай-ақ арнаулы құралымдар кiредi. Басқа да əскерлер мен əскери құралымдарды, арнаулы құралымдарды Қарулы Күштердің құрамына беру мүдделі мемлекеттік органмен немесе ұйыммен келісу бойынша Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі айқындайтын тəртіппен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 19-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.03.2023 № 206-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

20-бап. Қарулы Күштердi жасақтау

      1. Қарулы Күштердің жеке құрамына әскери қызметшілер мен азаматтық персонал адамдары кiредi.

      2. Қарулы Күштер:

      1) азаматтарды әскери қызметке шақыру арқылы және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерiне сәйкес олардың әскери қызметке ерікті түрде келуi арқылы әскери қызметшiлерден;

      2) Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына және Қазақстан Республикасының мемлекеттік қызмет туралы заңнамасына сәйкес азаматтық персоналмен жасақталады.

      3. Қарулы Күштердi жұмылдыруды өрістету үшін мемлекетте әскери оқып үйретілген резерв запасы құрылады.

      Ескерту. 20-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 2007.05.15 № 253, 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

21-бап. Қарулы Күштерге басшылық және оларды басқару

      1. Қарулы Күштерге әскери-саяси басшылықты Қазақстан Республикасының Президентi - Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Жоғарғы Бас Қолбасшысы жүзеге асырады.

      2. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Жоғарғы Бас қолбасшылығының Ставкасы соғыс уақытында жəне соғыс жағдайы енгізілген кезеңде Қазақстан Республикасының əскери-саяси басшылығының жоғары органы болып табылады, мемлекеттің əскери ұйымын басқаруды, қорғаныс жөніндегі міндеттерді орындау кезінде Қазақстан Республикасының орталық жəне жергілікті атқарушы органдарының қызметін бақылауды жəне үйлестіруді жүзеге асырады.

      3. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Жоғарғы Бас қолбасшылығының Ставкасы Қарулы Күштердi басқаруды өзінің жұмыс органы болып табылатын Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Бас штабы арқылы жүзеге асырады.

      Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Бас штабы бейбіт кезде Қорғаныс министрлігінің ведомствосы болып табылады.

      4. Қарулы Күштердi бейбiт уақытта басқаруды Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Бас штабы арқылы Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрi жүзеге асырады.

      Ескерту. 21-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

22-бап. Қорғаныс министрлігінiң функциялары

      1. Қорғаныс министрлігі қорғаныс саласындағы мемлекеттік саясатты, Қарулы Күштердi əскери-саяси жəне əскери-экономикалық басқаруды жүзеге асыратын орталық атқарушы орган, сондай-ақ мемлекеттік авиация және аумақтық қорғаныс салаларындағы уəкілетті орган болып табылады.

      2. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрлiгі:

      1) қорғаныс саласындағы мемлекеттік саясатты жүзеге асырады;

      2) Əскери доктринаны, Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың құрылысы мен даму тұжырымдамасын, сондай-ақ əскери қауіпсіздік жəне қорғаныс мəселелері жөніндегі тұжырымдамаларды əзiрлейдi;

      2-1) Қазақстан Республикасының қорғаныс жоспарын жəне Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Жоғарғы Бас Қолбасшысының директиваларын әзірлеуді үйлестіреді жəне бекітуге ұсынады;

      3) Қарулы Күштердің, Қорғаныс министрлігінің жəне Қорғаныс министрлігіне ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелердің Қазақстан Республикасының Президенті жəне Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен штат санының лимиттері шегінде Қорғаныс министрлігінің құрылымын, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабының жəне Қорғаныс министрлігі мен оның ведомствосының қарамағындағы республикалық мемлекеттік мекемелердің құрылымын жəне штат санын, штаттарды, штаттарға табельдерді əзірлейді жəне бекітеді, əскери басқару органдарының штаттарын жəне штаттарға табельдерін есепке алуды жүргізеді;

      3-1) әскери жоспарлау жүйесін әзірлейді;

      4) мемлекетте бiрыңғай әскери-техникалық саясатты жүргізедi;

      5) Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілеріне сәйкес мемлекеттің ұлттық қауіпсіздігінің әскери құрамдасын қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының аумағында және оның шегінен тыс жерлерде Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлігінің әскери барлау органдарының қызметін ұйымдастырады;

      5-1) экономиканы, мемлекеттік органдарды жəне меншік нысанына қарамастан ұйымдарды жұмылдыру дайындығын ұйымдастыруға қатысады, сондай-ақ Қарулы Күштердің жұмылдыру жоспарын бекітеді;

      5-2) Қарулы Күштерді топогеодезиялық қамтамасыз ету қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      5-3) Қарулы Күштерді навигациялық қамтамасыз ету қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      5-4) Қарулы Күштерді радиациялық, химиялық және биологиялық қорғауды қамтамасыз ету қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      6) Қарулы Күштер түрлерінің, әскер тектерi мен арнаулы әскерлердiң жедел мақсаттары мен мiндеттерiн, олардың басқа да әскерлермен және әскери құралымдармен, сондай-ақ Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес шет мемлекеттердiң қарулы күштерiмен өзара iс-қимыл жасауда қолданылуын айқындайды;

      7) қорғаныстық зерттеулерге, əскери қауіпсіздік жəне қорғаныс саласындағы ғылыми-зерттеу, тəжірибелік-конструкторлық жəне басқа да жұмыстарға басшылықты жүзеге асырады, олардың сапасын бақылауды ұйымдастырады;

      8) Қарулы Күштерде әскерлердi инспекциялауды және қаржы қаражатының жұмсалуын бақылауды жүзеге асырады;

      9) ведомстволық әскери оқу орындарына қабылдауды, оқу-тәрбие процесін ұйымдастыруды регламенттейтін нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді, әскери даярлықты жүзеге асыратын ведомстволық әскери оқу орындары мен басқа да бiлiм беру ұйымдарының қызметін және оқу-тәрбие жұмысының сапасын бақылауды жүзеге асырады;

      10) әскери қызметке шақырылуға дейiнгi және шақырылатын жастардың әскери қызметке даярлығын үйлестіредi;

      11) халықаралық әскери және әскери-экономикалық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

      11-1) әскери-техникалық ынтымақтастықты жүзеге асыруға қатысады;

      12) Қарулы Күштерде заңдылық пен құқықтық тәртiптің сақталуын бақылауды жүзеге асырады және әскери қызметшілердi, олардың отбасы мүшелерi мен азаматтық персоналды әлеуметтiк және құқықтық кепілдiктермен қамтамасыз етедi;

      13) əскери қызмет өткеру, қорғаныс жəне Қарулы Күштер мəселелерi бойынша өз құзыретi шегінде нормативтік құқықтық актілер қабылдайды жəне олардың орындалуын бақылайды;

      13-1) өз құзыреті шегінде əскери қауіпсіздік саласындағы ақпараттық кеңістікке мониторингті жəне оған қатер төндіретін көздерге қарсы іс-қимылды жүргізеді;

      14) мемлекеттік қорғаныстық тапсырыс шеңберінде берілетін әскери мақсаттағы тауарлардың (өнімдердің), қосарланған мақсаттағы (қолданыстағы) тауарлардың (өнімдердің), әскери мақсаттағы жұмыстар мен әскери мақсаттағы көрсетілетін қызметтердің сапасын бақылауды және оларды қабылдап алуды жүзеге асырады;

      15) өз құзыреті шегінде орталық және жергілікті атқарушы органдардың аумақтық қорғанысты даярлау және қамтамасыз ету мәселелері жөніндегі қызметін бақылайды;

      15-1) аумақтық әскерлердің аумақтық органдары үшін қару-жарақты, әскери техниканы және арнаулы құралдарды сақтауды ұйымдастырады және олардың запастарын құрады;

      16) Қарулы Күштерде бірыңғай мемлекеттік кадр саясатын іске асыруды қамтамасыз етеді;

      16-1) Қарулы Күштердің кадр саясаты тұжырымдамасын əзірлейді жəне бекітеді, өз құзыреті шегінде кадрларды орналастыруды жəне əскери атақтар беруді жүзеге асырады, Қазақстан Республикасы Президентінің қарауына лауазымдар тізбесіне сəйкес лауазымдарға тағайындау жəне əскери атақтар беру жөнінде ұсыныстар енгізеді;

      16-2) Қарулы Күштерде əскери тасымалдарды ұйымдастыру қағидаларын жəне Қарулы Күштерде əскери тасымалдарды ресімдеу жəне оларға ақы төлеу қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      17) Қорғаныс министрлігі және Қарулы Күштердің мемлекеттік мекемелері шегінде әскери мүлікті береді, сондай-ақ пайдаланылмайтын қорғаныс объектілерін мүліктік жалдауға (жалға) береді;

      17-1) қарулануды бақылау саласындағы халықаралық шарттарды сақтау мəселелері бойынша орталық жəне жергілікті атқарушы органдармен өзара іс-қимыл жасайды жəне басқа да қатысушы мемлекеттердің осы шарттарды орындауын байқайды;

      17-2) өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын жасасады;

      17-3) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің әскери мүлкін пайдаланылмайтын мүлік деп таниды;

      18) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерін, басқа да әскерлері мен әскери құралымдарын қаруландыруға қару-жарақ пен әскери техниканы қабылдау қағидаларын бекітеді;

      18-1) Қарулы Күштердің, басқа да əскерлер мен əскери құралымдардың қарулануынан қару-жарақ пен əскери техниканы шығару қағидаларын бекітеді;

      19) Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың қару-жарағы мен әскери техникасы кадастрын бекітеді;

      20) әскери мақсаттағы ғарыш қызметі саласындағы жобалардың іске асырылуын ұйымдастырады;

      21) жоғары оқу орындарында және жоғары кәсіптік білім беру ұйымдарының жанындағы әскери факультеттерде әскери даярлық қағидаларын бекітеді;

      22) бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша Қарулы Күштерді жабдықтау нормаларын бекітеді;

      23) әскери міндеттілер мен әскерге шақырылатындардың әскери есебiн жүргізу тәртiбi туралы қағидаларды бекiтедi;

      24) тыйым салынған аймақтар мен тыйым салынған аудандарды белгілеу қағидаларын әзірлейді;

      25) əскери атташе аппараты əскери қызметшілерінің қызметін жəне қызмет өткеру шарттарын ұйымдастыру қағидаларын бекітеді;

      26) әскери басқарудың жергілікті органдары туралы ереженi бекітеді;

      26-1) дербестендірілген белгілердің, омырауға тағатын белгілердің жəне өзге де əскери-геральдикалық белгілердің, əскери оқу орындарын бітіргені туралы, сыныпты мамандарға арналған белгілердің, əскери-қолданбалы, қызметтік-қолданбалы, техникалық жəне басқа да спорттық іс-шаралардың жүлдегерлеріне арналған наградалық медальдардың (белгілердің) сипаттамасын, сондай-ақ оларды беру жəне Қарулы Күштер əскери қызметшілерінің тағып жүру тəртібін бекітеді;

      26-2) Қарулы Күштердің əскери қалашықтары мен оқу орталықтары аумағында орналасқан объектілерде ветерина- рия жəне санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылық саласындағы ішкі бақылауды жүзеге асырады;

      26-3) уəкілетті мемлекеттік орган басшысының ұсынуы бойынша Қарулы Күштердің əскери бөлімдеріне жəне ұйымдарға, азаматтық қорғау саласындағы уəкілетті органның азаматтық қорғанысты басқару органдары мен әскери бөлімдеріне, ұлттық қауіпсіздік органдарына, сыртқы барлау саласындағы уəкілетті органға, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік күзет қызметінің əскери бөлімдеріне шартты атаулар береді;

      26-4) əскери бөлімдер мен ұйымдарға нақты жəне шартты атаулар беру жəне Қарулы Күштерде хат-хабар алмасу кезінде оларды қолдану қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-5) аумақтық əскерлер туралы ережені, аумақтық әскерлердің аумақтық органдарын қамтамасыз ету және ұстау қағидаларын, аумақтық қорғаныс мəселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерді əзірлейді жəне бекітеді, жергілікті атқарушы органдармен өзара іс-қимыл жасай отырып аумақтық əскерлерге басшылықты жүзеге асырады, орталық жəне жергілікті атқарушы органдардың аумақтық қорғаныс мəселелері бойынша ақпарат беру тəртібі мен мерзімдерін айқындайды;

      26-6) Қарулы Күштерде экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-7) Қорғаныс министрлігі орталық аппаратының əскери қызметшілеріне қызметтік куəлік беру қағидаларын жəне оның сипаттамасын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-8) Қарулы Күштердегі қаржылық жəне шаруашылық қызметті ұйымдастыру қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-9) Қарулы Күштерде жұмылдыру, жедел жəне жауынгерлік дайындық, шифрланған, кодталған, құпияландырылған байланыс, мемлекеттік құпияларды қорғау, ақпарат қауіпсіздігін қамтамасыз ету мəселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерді əзірлейді жəне бекітеді;

      26-10) Қарулы Күштердің арсеналдарында, базалары мен қоймаларында зымырандарды жəне оқ-дəріні сақтауды ұйымдастыру жөніндегі қағидаларды əзірлейді жəне бекітеді;

      26-11) қару мен оқ-дəрінің ұрлануы, жоғалуы не əскери қызметшінің əскери бөлім орналасқан жерді қаруымен өз бетінше тастап кетуі туралы ақпаратқа Қарулы Күштердің əскери бөлімдері қолбасшылығының жəне əскери полиция органдарының ден қою қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-12) Қарулы Күштерде əскери-тарихи жəне мəдени жұмысты ұйымдастырады;

      26-13) бастапқы əскери дайындық қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-14) қосымша білім беру бағдарламалары бойынша əскери дайындық қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-15) əскери-техникалық жəне өзге де мамандықтар бойынша дайындық қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-16) запастағы офицерлер мен запастағы сержанттар бағдарламалары бойынша əскери даярлық қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-17) Қорғаныс министрлігінің əскери оқу орындарынан шығарып жіберу қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-18) денсаулық сақтау саласындағы уəкілетті органмен келісу бойынша Қарулы Күштердің әскери медицина мамандарын даярлау қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-19) қорғанысты ғылыми қамтамасыз етуді, оның ішінде қорғаныстық зерттеулерді ұйымдастырады жəне үйлестіреді;

      26-20) білім беру саласындағы уəкілетті органмен келісу бойынша əскери оқу орындары мен əскери кафедралардағы оқу-материалдық базаны ұйымдастыру жəне пайдалану қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-21) шетелдік əскери оқу орындарында даярлау үшін Қарулы Күштердің əскери қызметшілерін іріктеу қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-22) Қарулы Күштердегі дене шынықтыру дайындығы қағидаларын əзірлейді жəне бекітеді;

      26-23) білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымының әскери кафедрасын құру және тарату туралы шешім қабылдайды;

      26-24) меншік нысандарына қарамастан ұйымдарда мемлекеттік қорғаныстық тапсырыстың орындалу сапасына бақылауды жүзеге асыру қағидаларын әзірлейді;

      26-25) Қарулы Күштерді метрологиялық қамтамасыз ету мәселелері бойынша қағидалар мен нұсқаулықтарды әзірлейді және бекітеді;

      26-26) қорғаныс объектілерін салу, реконструкциялау және пайдалану үшін мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарты бойынша жер учаскесін уақытша өтеусіз пайдалануға беру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      26-27) мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарты бойынша жекеше әріптеске және концессионерге шығындарды өтеу үшін қорғаныс объектілерін иеліктен шығару қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      26-28) мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарттары бойынша, оның ішінде концессия шарты бойынша иеліктен шығарылатын қорғаныс объектілерінің тізбесін әзірлейді;

      26-29) əскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның бірыңғай операторына бекітіп берілген əскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның жұмыс істеуін қамтамасыз ету шеңберінде әскери мақсаттағы тауарларға (өнімдерге), қосарланған мақсаттағы (қолданыстағы) тауарларға (өнімдерге), әскери мақсаттағы жұмыстар мен әскери мақсаттағы көрсетілетін қызметтерге баға белгілеу қағидаларын әзірлейді;

      26-30) әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның бірыңғай операторының жұмыс істеу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

      26-31) арнаулы мемлекеттік органдардың әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымының объектілерін қоспағанда, әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның бірыңғай операторына бекітіп берілетін әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектілерінің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

      27) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

      Ескерту. 22-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.10 № 383-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.07.05 № 452-IV (2011.10.13 бастап қолданысқа енгізіледі), 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2018 № 171-VІ (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.05.2020 № 337-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2020 № 344-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 02.01.2021 № 399-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.06.2021 № 58-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 24.11.2021 № 75-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі); 21.05.2022 № 123-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі); 14.03.2023 № 206-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

23-бап. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабының функциялары

      Ескерту. Тақырып жаңа редакцияда - ҚР 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

      1. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Бас штабы:

      1) жедел-стратегиялық жоспарлауды, Қарулы Күштердің жауынгерлік жəне күнделікті қызметін қолдану мен оған басшылықты жүзеге асырады, олардың жауынгерлік құрамын айқындайды;

      2) басқа мемлекеттік органдармен бірлесіп, Қазақстан Республикасының қорғаныс жоспарын әзірлейді;

      2-1) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Жоғарғы Бас Қолбасшысының директиваларын әзірлейді, әскерлерді жоспарлауды, дайындауды және жұмылдыра өрістетуді жүзеге асырады;

      3) жұмылдыру дайындығы саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша Қарулы Күштердің жұмылдыру жоспарын әзірлейді;

      4) Қарулы Күштердi жауынгерлік және жұмылдыру даярлығында ұстап тұру жөніндегі iс-шараларды ұйымдастырып, жүргізеді;

      5) Қазақстан Республикасының әуе кеңiстiгiн күзету мен қорғауды ұйымдастырады және қамтамасыз етедi;

      6) қорғанысты ұйымдастыру саласында Қарулы Күштердің басқа да əскерлермен жəне əскери құралымдармен өзара іс-қимыл жасауын ұйымдастырады жəне жүзеге асырады;

      6-1) Қарулы Күштерді қолдану қағидаларын, Қазақстан Республикасының аумағын жедел жабдықтау қағидаларын және Қазақстан Республикасының қорғанысын жоспарлау қағидаларын əзірлейді;

      7) алып тасталды - ҚР 13.06.2017 № 69-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      8) аумақтық қорғаныс жоспарларын əзірлеуді, аумақтық қорғаныс міндеттерін орындауға қатысатын күштер мен құралдардың іс-қимылдарын үйлестіреді;

      9) Қарулы Күштердi мерзiмдi қызметтің әскери қызметшілерiмен, келiсім-шарт бойынша жасақтауды және азаматтық персоналды қабылдауды ұйымдастырып, жүргізедi;

      10) Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шарттарға сәйкес Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың шет мемлекеттердiң қарулы күштерiмен бiрге жедел қолданылуын және өзара iс-қимылының жоспарын әзірлеуге қатысады;

      10-1) алып тасталды – ҚР 29.05.2020 № 337-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі);

      11) кадрларды орналастыруды және әскери атақтар берудi жүзеге асырады, Қорғаныс министрінің қарауына номенклатураға сәйкес лауазымдарға тағайындау және әскери атақтар беру жөнiнде ұсыныстар енгізедi;

      12) Қарулы Күштердi қару-жарақ, әскери техника мен басқа да қажетті материалдық құралдар түрлерiмен қамтамасыз етудi, оларды пайдалануды, сақтауды, есепке алуды, есептен шығаруды және кәдеге жаратуды ағымдағы және перспективалық жоспарлауды ұйымдастырады, сондай-ақ бейбiт уақытта әскерлердi жұмылдыруды өрiстету үшiн осы құралдардың запастарын жинақтауды және орналастыруды жоспарлайды;

      12-1) Қарулы Күштерге əскери мақсаттағы автоматтандырылған басқару жүйелерін енгізуді ұйымдастырады;

      13) Қарулы Күштерде әскери ғылымды дамыту бағыттары бойынша ұсыныстар әзiрлейдi;

      14) жеке құрамның жоғары жауынгерлiк жəне моральдық-адамгершілік қасиеттерін қалыптастыру мақсатында əскерлерді моральдық-психологиялық жəне идеологиялық тұрғыдан қамтамасыз ету жөніндегі жұмысты ұйымдастырады;

      15) әскерлер қызметіне байланысты экологиялық қауіпсiздікті және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету жөнiндегі iс-шараларды жүргізедi;

      15-1) Қарулы Күштерде шифрланған, кодталған, құпияландырылған байланысты, мемлекеттік құпияларды қорғауды, ақпарат қауіпсіздігін қамтамасыз етуді ұйымдастырады;

      16) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қарулы Күштердi қолдану және оны басқару, басқа да әскерлермен және әскери құралымдармен өзара iс-қимылды жоспарлау саласындағы өзге де функцияларды жүзеге асырады.

      2. Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Бас штабы соғыс уақытында Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Жоғарғы Бас қолбасшылығы Ставкасының жұмыс органы болып табылады.

      Ескерту. 23-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2011.01.10 № 383-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2011.04.18 № 429-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі), 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.05.2020 № 337-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2020 № 344-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

23-1-бап. Қарулы Күштердің түрлері

      Қарулы Күштердің түрлері:

      1) Қарулы Күштерді қолдануды стратегиялық жоспарлау шеңберінде Қарулы Күштердің түрін жедел-стратегиялық жоспарлауды жүзеге асырады;

      2) əскери басқару органдарының, əскерлер (күштер) түрінің жауынгерлік, жұмылдыру əзірлігін жəне жауынгерлік қабілеттілігін қамтамасыз етеді;

      3) əскери басқару органдарын, əскерлер (күштер) түрін дайындауды ұйымдастырады;

      4) əскерлердің моральдық-психологиялық дайындығын, əскерлер (күштер) түрінде əскери тəртіптің жəне құқық тəртібінің сақталуын қамтамасыз етеді;

      5) əскерлер (күштер) түрінде алға қойылған міндеттердің орындалуына бақылауды жүзеге асырады;

      6) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

      Ескерту. 5-тарау 23-1-баппен толықтырылды - ҚР 13.06.2017 № 69-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

23-2-бап. Əскери атташелер аппараты

      1. Əскери атташелер аппараты Қарулы Күштердің қарамағында жəне штат санында болады.

      2. Шет мемлекетте əскери атташелер аппаратында əскери қызмет өткеріп жүрген əскери қызметшілер Қазақстан Республикасының дипломатиялық қызмет туралы заңнамасында көзделген дипломатиялық артықшылықтар мен иммунитет, еңбекке ақы төлеу жəне оның шарттары, əлеуметтік қамсыздандыру жəне медициналық қамтамасыз ету мəселелерінде дипломатиялық қызмет қызметкерлерінің тиісті лауазымдарына теңестіріледі.

      3. Əскери атташелер аппаратының қызметін қаржыландыру қорғаныс мұқтажы үшін бөлінген бюджет қаражаты есебінен, теңестірілген лауазымдар бойынша Қазақстан Республикасының дипломатиялық қызмет туралы заңнамасында белгіленген көлемде жəне тəртіппен жүзеге асырылады.

      4. Əскери атташелер аппараты əскери қызметшілерінің лауазымдарын Қазақстан Республикасының шет елдердегі мекемелер персоналына теңестіру Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрінің жəне Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрінің бірлескен шешімімен жүзеге асырылады.

      Ескерту. 5-тарау 23-2-баппен толықтырылды - ҚР 13.06.2017 № 69-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

24-бап. Қарулы Күштердің мемлекеттік мекемелерi

      1. Қарулы Күштердің мемлекеттік мекемелері:

      1) өз қызметін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырады;

      2) ұсынылған қайырымдылық көмектi, сондай-ақ әскери-техникалық ынтымақтастық шеңберiнде көрсетiлетiн көмектi алуға және пайдалануға құқылы.

      2. Қарулы Күштердiң спорт, мәдениет, әуежай қызметі саласында, тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық қызметтер (көмек) көрсету саласында маманданатын мемлекеттік мекемелерi өздерінің жарғылық мақсаттарына сəйкес келетін жəне өздерінің негізгі қызметіне жатпайтын қызметтерді көрсетуге жəне осындай көрсетілетін қызметтерді өткізуден түсетін ақшаны Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша айқындайтын тəртіппен пайдалануға құқылы.

      Қарулы Күштердің жылу энергиясын өндіру, беру, тарату жəне өткізу саласында, сумен жабдықтау жəне (немесе) су бұру саласында маманданатын мемлекеттік мекемелерi өздерінің жарғылық мақсаттарына сəйкес келетін жəне өздерінің негізгі қызметіне жатпайтын қызметтерді көрсетуге құқылы. Осындай көрсетілетін қызметтердi өткізуден түсетін кірістер Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес мемлекеттік бюджетке есепке жатқызылуға тиіс.

      2-1. Қарулы Күштердің медициналық қызметтерді (көмекті), оның ішінде тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлемі шеңберінде және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде көрсету саласында маманданатын мемлекеттік мекемелері кіріс әкелетін қызметті жүзеге асыруға құқылы.

      3. Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі Қарулы Күштердiң мəдениет аясында жəне спорт саласында маманданатын мемлекеттік мекемесiнің бірінші басшысының ұсынысы негізінде ақылы негізде көрсетілетін қызметтерге тарифтерді бекітеді.

      4. Қорғаныс министрлігі ведомстволық бағынысты мемлекеттік мекемелердің жанынан олар орналасқан жерден тыс, уəкілетті органда есептік тіркеуге жатпайтын өзге де оқшауланған құрылымдық бөлімшелер құруы мүмкін.

      Өзге де оқшауланған құрылымдық бөлімшелер Қазақстан Республикасының Қорғаныс министрі белгілеген өкілеттіктердің бір бөлігін орындайды.

      Ескерту. 24-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 16.11.2015 № 403-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.06.2017 № 80-VI (01.01.2020 бастап қолданысқа енгізіледі); 18.03.2019 № 237-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 30.12.2022 № 177-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 19.04.2024 № 74-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 08.07.2024 № 121-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

25-бап. Қарулы Күштердiң орналастырылуы

      1. Қарулы Күштердiң орналастырылуы Қазақстан Республикасының қорғаныс жоспарына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Қарулы Күштерге пайдалануға берiлген аумақтар шегіндегі құрамалардың, әскери бөлiмдердiң қайта орналастырылуы Қазақстан Республикасының Президенті бекiткен жоспарға сәйкес Қорғаныс министрінің шешiмi бойынша жүзеге асырылады.

      3. Қарулы Күштердiң құрамалары мен әскери бөлiмдерiнiң Қазақстан Республикасының аумағынан тыс орналастырылуына Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттар негізiнде жол берiледi.

      Ескерту. 25-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 10.06.2020 № 344-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

26-бап. Басқа да әскерлер мен әскери құралымдар

      1. Басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды құру, басқару және олардың қызметi Қазақстан Республикасының заңнамалық актiлерiне сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Басқа да әскерлер мен әскери құралымдар қорғаныс мақсатында:

      1) Қазақстан Республикасының қорғаныс жоспарын әзірлеуге қатысады;

      2) Қарулы Күштермен бiрлескен iс-қимылдарға даярлықты ұйымдастырады;

      3) азаматтарды әскери қызметке даярлауға қатысады;

      4) аумақты қорғанысқа жедел жабдықтау жөнiндегі iс-шаралардың жүзеге асырылуын қамтамасыз етедi;

      5) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Бас штабының қорғанысты ұйымдастыру мəселелерi бойынша нұсқауларын уəкілетті мемлекеттік органдардың бірінші басшыларының бірлескен бұйрығымен айқындалған тəртіппен орындайды;

      6) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда Қарулы Күштермен бірлескен жедел жəне жұмылдыру дайындығына тартылады.

      3. Басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды жасақтау Қазақстан Pecпубликасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      4. Басқа да әскерлер мен әскери құралымдарды жабдықтау нормаларын бюджеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келісу бойынша тиісті мемлекеттік органдардың бірінші басшылары бекітеді.

      5. Басқа да әскерлер мен әскери құралымдар әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның бірыңғай операторына бекітіп берілетін әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылым объектілерінің тізбесін әзірлейді және Қорғаныс министрлігіне бекітуге енгізеді.

      6. Арнаулы мемлекеттік органдардың әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымы арнаулы мемлекеттік органдардың шешімі бойынша әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның бірыңғай операторының қызмет көрсетуіне жатқызылуы мүмкін.

      Әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымның бірыңғай операторына бекітіп берілетін арнаулы мемлекеттік органдардың әскери мақсаттағы ақпараттық-коммуникациялық инфрақұрылымы объектілерінің тізбесін арнаулы мемлекеттік органдардың бірінші басшылары айқындайды.

      Ескерту. 26-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2012.02.16 № 562-IV (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 03.07.2013 № 124-V (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.09.2014 № 239-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 13.06.2017 № 69-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 10.06.2020 № 344-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.11.2021 № 72-VII (01.01.2022 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

27-бап. Қарулы Күштерде, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарда заңдылықтың сақталуын қадағалау, құқық тәртiбiн қамтамасыз ету және әскери қызметшілерді құқықтық қорғау

      1. Қарулы Күштерде, басқа да әскерлep мен әскери құралымдарда заңдылықтың сақталуына жоғары қадағалауды Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры және оған бағынысты әскери прокурорлар жүзеге асырады.

      2. Қарулы Күштерде, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарда әскери қызметшілердi құқықтық қорғауды, азаматтық және қылмыстық iстердi қарауды соттар жүзеге асырады.

      3. Қарулы Күштерде, басқа да әскерлер мен әскери құралымдарда құқық тәртiбiн қамтамасыз етудi, алдын ала анықтау бойынша iс жүргізудi Қазақстан Республикасының заңына сәйкес өз құзыреті шегінде әскери полиция жүзеге асырады.

      Ескерту. 27-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 11.07.2017 № 91-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

6-тарау. СОҒЫС КЕЗI. СОҒЫС ЖАҒДАЙЫ. ЖҰМЫЛДЫРУ.
АЗАМАТТЫҚ ҚОРҒАНЫС. АУМАҚТЫҚ ҚОРҒАНЫС. ТЫЙЫМ САЛЫНҒАН АЙМАҚ ПЕН ТЫЙЫМ САЛЫНҒАН АУДАН

      Ескерту. 6-тараудың тақырыбына өзгеріс енгізілді - ҚР 2011.04.18 № 429-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

28-бап. Соғыс кезi

      1. Соғыс кезін Қазақстан Республикасына басқа мемлекет (мемлекеттер тобы не коалициясы) қарулы шабуыл жасаған жағдайда, сондай-ақ Қазақстан Республикасы бекiткен халықаралық шарттарда көзделген жағдайларда Қазақстан Республикасының Парламентi жариялайды.

      2. Соғыс кезi жарияланған немесе соғыс қимылдары нақты басталған сәттен бастап соғыс уақыты басталады, ол соғыс қимылдарын тоқтату туралы хабарланған кезден бастап аяқталады, бiрақ соғыс қимылдары нақты тоқтатылғаннан бұрын аяқталмайды.

29-бап. Соғыс жағдайы және жұмылдыру

      1. Соғыс жағдайы режимi, жұмылдыру дайындығын ұйымдастыру және оның тәртiбi Қазақстан Республикасының тиiстi заңнамалық актілерiмен айқындалады.

      2. Соғыс жағдайы кезеңінде Қазақстан Республикасының Қарулы Күштері, сондай-ақ оның құрамына кiретін Ұлттық ұланы, Ұлттық қауіпсiздiк комитетінің Шекара қызметі, Авиация қызметі, Шекара академиясы және Қазақстан Республикасы ұлттық қауіпсіздік органдарының Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен айқындалатын өзге де бөлімшелері, азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның азаматтық қорғаныстың басқару органдары мен әскери бөлімдері және арнаулы құралымдар соғыс кезiнiң жариялануына қарамастан, агрессияға тойтарыс беру жөнiнде ұрыс қимылдары мен өзге де ic-қимылдарды жүргізеді.

      Ескерту. 29-бапқа өзгерістер енгізілді - ҚР 2008.05.26 № 34-IV (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз); 11.04.2014 № 189-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 04.07.2014 № 233-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 10.01.2015 № 275-V (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейiн күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi); 16.11.2020 № 375-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

30-бап. Азаматтық қорғаныс

      1. Азаматтық қорғаныс Қазақстан Республикасының халқын және аумағын қазіргі заманғы зақымдаушы құралдардың зақымдау (қирату) факторларының әсерiнен, табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардан қорғау мақсатында ұйымдастырылады.

      2. Азаматтық қорғаныстың міндеттерi және оны ұйымдастыру Қазақстан Pecпубликасының заңымен айқындалады.

      Ескерту. 30-бапқа өзгеріс енгізілді - ҚР 11.04.2014 № 189-V Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

31-бап. Аумақтық қорғаныс

      1. Аумақтық қорғанысты Қазақстан Республикасының Үкіметі ұйымдастырады.

      2. Аумақтық қорғаныс іс-шараларын жоспарлауға жəне орындауға өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының арнаулы мемлекеттік органдары тартылады.

      3. Жұмылдыру, соғыс жағдайы кезеңінде, соғыс уақытында аумақтық қорғанысқа жалпы басшылықты Қазақстан Республикасы Қарулы Күштері Жоғарғы Бас қолбасшылығының Ставкасы Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің Бас штабы арқылы жүзеге асырады.

      4. Аумақтық қорғаныстың жалпы міндеттерін жəне оны ұйымдастыру жүйесін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды.

      5. Аумақтық қорғаныс міндеттерін орындау үшін жергілікті атқарушы органдар аумақтық əскерлерді ұстауды қамтамасыз етеді.

      6. Төтенше жағдай режимін енгізу жəне қамтамасыз ету, сондай-ақ табиғи жəне техногендiк сипаттағы төтенше жағдайларды жəне олардың салдарын жою мақсатында аумақтық əскерлерді арнайы өрістету жүзеге асырылады.

      7. Аумақтық қорғанысты қамтамасыз ету үшін мемлекеттік органдар жəне меншік нысанына қарамастан ұйымдар арнаулы құралымдарды құрады.

      Ескерту. 31-бап жаңа редакцияда - ҚР 13.06.2017 № 69-VI Заңымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

31-1-бап. Тыйым салынған аймақ пен тыйым салынған аудан

      1. Тыйым салынған аймақ Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар арсеналдарының, базалары мен қоймаларының өртке қарсы қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында белгіленеді.

      Тыйым салынған аймақ аумағында диверсияға қарсы және өртке қарсы қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылатын жұмыстарды қоспағанда, жеке адамдардың болуына, құрылыс салуға және қандай да болсын жұмыстарды жүргізуге жол берілмейді.

      Тыйым салынған аймақ аумағының шекарасы тыйым салынған аймақтар мен тыйым салынған аудандарды белгілеу қағидаларына сәйкес айқындалады.

      2. Тыйым салынған аудан Қарулы Күштер, басқа да әскерлер мен әскери құралымдар арсеналдарының, базалары мен қоймаларының диверсияға қарсы қауіпсіздігін, сондай-ақ іргелес аумақтарда орналасқан халықтың, ғимараттар мен құрылысжайлардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында белгіленеді.

      Тыйым салынған аудан аумағында Қарулы Күштердің, басқа да әскерлер мен әскери құралымдардың арсеналдарын, базалары мен қоймаларын тікелей пайдаланумен байланысты емес ғимараттар мен құрылысжайларды салуға, шаруашылық және өзге де қызметке, атыс қаруынан оқ атуға, пиротехникалық заттар мен бұйымдарды пайдалануға, атыс тирлері (атыс орындары) мен стендтерді орнатуға, ұшу аппараттарын, оның ішінде пилотсыз әуе кемелерін пайдалануға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, байқауға, аудио- және бейнежазбаға, фототүсірілімге, ақпарат беруге арналған құралдарды, жүйелерді, құрылғылар мен аппаратураларды қолдануға тыйым салынады.

      Тыйым салынған аудан аумағының шекарасы тыйым салынған аймақтар мен тыйым салынған аудандарды белгілеу қағидаларына сәйкес айқындалады.

      Ескерту. 6-тарау 31-1-баппен толықтырылды - ҚР 2011.04.18 № 429-IV (алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен; өзгеріс енгізілді – ҚР 29.05.2020 № 337-VI (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 29.12.2022 № 174-VII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

7-тарау. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

32-бап. Қазақстан Республикасының қорғаныс саласындағы халықаралық ынтымақтастығы

      1. Қазақстан Республикасының агрессиядан бiрлесіп қорғануды қамтамасыз ету, бейбiтшілiкті қолдау және қауіпсiздiк жөнiндегi басқа мемлекеттермен ынтымақтастығы Қазақстан Республикасының Конституциясына және Қазақстан Pecпубликасы бекіткен халықаралық шарттарға сәйкес құрылады.

      2. Қарулы Күштер Қазақстан Республикасы Парламентінің Конституцияға сәйкес қабылдаған шешiмi негізінде бейбiтшiлiкті қолдау және қауіпсiздік жөніндегі халықаралық мiндеттемелердi орындайды.

      3. Қазақстан Pecпубликасынан тысқары жерлерде бейбітшiлiкті қолдау және қауiпсiздiк жөнiндегі халықаралық міндеттемелердi орындауға тiкелей қатысқан және ұрыс қимылдарына араласқан Қарулы Күштер әскери қызметшілерiнiң осындай қатысу кезеңi Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес айқындалады.

33-бап. Қазақстан Республикасының қорғанысы және Қарулы Күштерi туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

      Қазақстан Pecпубликасының қорғанысы және Қарулы Күштері туралы заңнамасын бұзуға кiнәлi тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарымен белгіленген жауаптылықта болады.

34-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

      1. Осы Заң, 2003 жылғы 1 тамыздан бастап қолданысқа енгізiлетін 15-баптың 4-тармағын, 32-баптың 2 және 3-тармақтарын қоспағанда, ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізiледi.

      2. Мыналардың күші жойылды деп танылсын:

      1) "Қазақстан Республикасының қорғанысы және Қарулы Күштерi туралы" 1993 жылғы 9 сәуiрдегi Қазақстан Республикасының Заңы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1993 ж., № 8, 202-құжат; 1995 ж., № 8, 56-құжат; № 20, 120-құжат; № 22, 136-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінiң Жаршысы, 1999 ж., № 8, 233-құжат; 2002 ж., № 3, 22-құжат);

      2) Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнің "Қазақстан Республикасының қорғанысы және Қарулы Күштері туралы" Қазақстан Республикасының Заңын күшіне енгізу туралы 1993 жылғы 9 сәуірдегі Қаулысы (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1993 ж., № 8, 203-құжат).

      Қазақстан Республикасының
Президенті