ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК КОДЕКСІ

Қазақстан Республикасының 2023 жылғы 20 сәуірдегі № 224-VII ҚРЗ Кодексі.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы Кодекстің қолданысқа енгізілу тәртібін 263-б. қараңыз.
ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Қолданушыларға ыңғайлы болуы үшін ЗҚАИ мазмұнды жасады.
Ескертпе!
ҚР Конституциялық Сотының 08.04.2023 № 8 нормативтік қаулысын қараңыз.

ЖАЛПЫ БӨЛІК

1-БӨЛІМ. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-тарау. НЕГІЗГІ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Осы Кодексте пайдаланылатын негізгі ұғымдар

1. Осы Кодексте мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) абилитация – мүгедектігі бар адамдардың бойында тұрмыстық, қоғамдық және кәсіптік қызметке қабілеттілікті қалыптастыруға және дамытуға бағытталған шаралар кешені;

2) адамға (отбасына) көмектің жеке жоспары (бұдан әрі – жеке жоспар) – мансап орталығы атаулы әлеуметтік көмек көрсетуге жүгінген адаммен және (немесе) оның отбасы мүшелерімен бірлесіп жасаған жұмыспен қамтуға жәрдемдесу және (немесе) әлеуметтік бейімдеу жөніндегі іс-шаралар жоспары;

3) "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы (бұдан әрі – Мемлекеттік корпорация) – Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік қызметтерді көрсету үшін, "бір терезе" қағидаты бойынша мемлекеттік қызметтер көрсетуге өтініштерді қабылдау және олардың нәтижелерін көрсетілетін қызметті алушыға беру жөніндегі жұмысты ұйымдастыру, мемлекеттік қызметтерді электрондық нысанда көрсетуді қамтамасыз ету үшін Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған заңды тұлға;

4) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер – адамның тыныс-тіршілігін объективті түрде бұзатын негіздерді еңсеру үшін адамға (отбасына) жағдай жасауды қамтамасыз ететін және оның қоғам өміріне басқа азаматтармен бірдей қатысу мүмкіндіктерін жасауға бағытталған көрсетілетін қызметтер кешені;

5) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге арналған бағаның шектері – арнаулы әлеуметтік қызметтердің кепілдік берілген мемлекеттік құнын қамтамасыз етуге арналған тарифтердің ең жоғары және ең төмен деңгейлері;

6) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж адам (отбасы) – осы Кодекстің 133-бабында көзделген, адамның тыныс-тіршілігін объективті түрде бұзатын, оны өз бетінше еңсере алмайтын негіздер бойынша осындай деп танылған адам (отбасы);

7) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушы – арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж деп танылған адам (отбасы);

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
8) тармақшаға өзгеріс енгізу көзделген – ҚР 15.04.2024 № 72-VIII (01.01.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын субъектілер – арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну жөніндегі мемлекеттік және мемлекеттік емес секторларда жұмыспен қамтылған жеке және (немесе) заңды тұлғалар;

9) арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтары – жергілікті атқарушы органдардың шешімі бойынша құрылған және арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж адамдарға (отбасыларға) стационар, жартылай стационар, уақытша болу жағдайларында және үйде арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын ұйымдар;

10) арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету стандарттары – арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынудың сапасына, көлеміне және шарттарына қойылатын ең төмен талаптарды белгілейтін нормативтік құқықтық актілер;

10-1) арнаулы әлеуметтік төлем – еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда істейтін адамдарға жүзеге асырылатын ақшалай төлемдер;

11) арнаулы жүріп-тұру құралдары – мүгедектігі бар адамның жүріп-тұруын қамтамасыз ететін техникалық көмек түрі;

12) ассистент – мансап орталығының әлеуметтік жұмыс жөніндегі консультантқа және кент, ауыл, ауылдық округ әкіміне консультациялар, әңгімелесулер өткізуде, сондай-ақ әлеуметтік келісімшарт бойынша міндеттемелердің орындалуына мониторинг жүргізуде жәрдем көрсету жөніндегі функцияларды орындайтын жұмыскері;

13) асыраушы – өзінің асырауындағы отбасының еңбекке қабілетсіз мүшелерін өз кірісі есебінен асырайтын адам;

14) атаулы әлеуметтік көмек тағайындау жөніндегі уәкілетті орган –республикалық маңызы бар қаланың, астананың, ауданның, облыстық маңызы бар қаланың, қаладағы ауданның мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек тағайындауды жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органы;

15) әлеуметтік аударымдар – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдарды төлеушілер төлейтін ақша;

16) әлеуметтік аударымдар бойынша берешек – осы Кодексте белгіленген мерзімдерде есептелген және төленбеген әлеуметтік аударымдар сомалары, сондай-ақ төленбеген өсімпұл сомалары;

17) әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесі – әлеуметтік аударымдар есептелетін объектінің шамасына пайыздық қатынаспен көрсетілген, Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына төленетін міндетті төлемдердің тіркелген мөлшері;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
18) тармақшаның бірінші абзацының қолданысы 01.01.2025 дейін тоқтатыла тұрады, тоқтатыла тұру кезеңінде қолданыста болатын редакцияны осы Кодекстің 262-бабынан қараңыз.

18) әлеуметтік аударымдарды төлеуші (бұдан әрі – төлеуші) – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдарды есептеуді және төлеуді жүзеге асыратын жұмыс беруші, дара кәсіпкер, оның ішінде шаруа немесе фермер қожалығы, жеке практикамен айналысатын адам, оның ішінде Қазақстан Республикасының салық заңнамасында айқындалған, нысанасы жұмыстарды орындау (қызметтерді көрсету) болып табылатын азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша кіріс алатын жеке тұлғалар үшін Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдар төлеуді жүзеге асыратын салық агенттері.

"Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 319-бабы 2-тармағы 31) тармақшасының тоғызыншы абзацына сәйкес жергілікті атқарушы органдар немесе жеке көмекшілерге материалдық пайда төлеген кезде өзге де заңды тұлғалар, сондай-ақ осы Кодекстің 243-бабы бірінші бөлігінің 7) тармақшасында аталған адамдар үшін әлеуметтік аударымдарды төлейтін, осы Кодекстің 102-бабы 2-тармағының 1) тармақшасында айқындалған интернет-платформа операторы әлеуметтік төлемдерді төлеушілер деп танылады;

19) әлеуметтік бейімделудің бұзылуы – жеке адамның әлеуметтік ортамен өзара іс-қимылының бұзылуы;

20) әлеуметтік депривация – адамның (отбасының) негізгі өмірлік қажеттіліктерін өз бетінше қанағаттандыру мүмкіндігін шектеу және (немесе) одан айыру;

21) әлеуметтік еңбек саласындағы бірыңғай ақпараттық жүйе – уәкілетті мемлекеттік органның, халықты әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті атқарушы органдардың, еңбек мобильділігі орталықтарының, мансап орталықтарының, Еңбек ресурстарын дамыту орталығының қызметін автоматтандыруға және әлеуметтік-еңбек саласында халыққа мемлекеттік қызметтер көрсету мақсатында ведомствоаралық өзара іс-қимылға арналған ақпараттандыру объектісі;

22) әлеуметтік жұмыс жөніндегі консультант – мансап орталығының мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмекті тағайындауға және табысы аз адамның (отбасының) кедейлік шегінде болуға байланысты жағдайдан шығуына жәрдемдесуді жүзеге асыратын жұмыскері;

23) әлеуметтік жұмыскер – арнаулы әлеуметтік қызметтерді көрсететін және (немесе) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге қажеттілікті бағалау мен айқындауды жүзеге асыратын, белгіленген талаптарға сәйкес келетін қажетті біліктілігі бар жұмыскер;

24) әлеуметтік кәсіптік бағдарлау – кәсіп таңдауда, қызмет түрін ауыстыруда және кәсіптік білімді, дағдыларды, жеке басының мүдделерін және еңбек нарығының қажеттіліктерін ескере отырып біліктілігін арттыруда практикалық көмек көрсетуге бағытталған өзара байланысты іс-шаралар кешені;

25) әлеуметтік келісімшарт – жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысушы мен еңбек мобильділігі орталығы (мансап орталығы) арасындағы, ал осы Кодексте көзделген жағдайларда жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларын ұйымдастыруға тартылған жеке немесе заңды тұлғалармен арадағы, тараптардың құқықтарын және міндеттерін айқындайтын, сондай-ақ мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек көрсету туралы келісім;

26) әлеуметтік тәуекел – еңбекке қабілеттіліктен айырылуға және (немесе) жұмысынан айырылуға, асыраушысынан айырылуға, жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға және бала бір жарым жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты кірісінен айырылуға алып келген оқиғаның туындауы, соның нәтижесінде міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы не ол қайтыс болған жағдайда, оның асырауында болған отбасы мүшелері осы Кодекске сәйкес әлеуметтік төлемдерді алу құқығына ие болады;

27) әлеуметтік төлемдер – Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры әлеуметтік төлемді алушының пайдасына жүзеге асыратын төлемдер;

28) әлеуметтік төлемді алушы – әлеуметтік тәуекел жағдайы туындағанға дейін өзі үшін Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдар жүргізілген және Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры оған қатысты әлеуметтік төлемдерді тағайындау туралы шешім шығарған жеке тұлға, ал міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы болып табылатын адам қайтыс болған жағдайда – қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушының асырауында болған отбасы мүшелері;

29) әртараптандыру – зейнетақы активтерінен айрылу тәуекелін төмендету мақсатында Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген талаптарға сәйкес оларды түрлі қаржы құралдарына орналастыру;

30) баспасөз басылымы – тізбесін қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын мерзімді баспасөз басылымдары;

31) биометриялық сәйкестендіру – жеке тұлғаның физиологиялық және биологиялық өзгермейтін белгілері негізінде оның жеке басын анықтау рәсімі;

32) бос орын – жұмыс берушідегі бос жұмыс орны (лауазым);

33) біржолғы зейнетақы төлемі – осы Кодексте белгіленген тәртіппен міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы (зейнетақы төлемдерін алушы) тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан алатын, міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтары сомасы;

34) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры – зейнетақы жарналарын тарту және зейнетақы төлемдері жөніндегі қызметті, сондай-ақ осы Кодексте айқындалған өзге де функцияларды жүзеге асыратын заңды тұлға;

35) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының инвестициялық декларациясы – инвестициялау объектілерінің тізбесін, зейнетақы активтеріне қатысты инвестициялық қызметтің мақсаттарын, стратегияларын, қойылатын шарттары мен шектеулерін, зейнетақы активтерін хеджирлеуге және әртараптандыруға қойылатын шарттарды айқындайтын құжат;

36) бірыңғай төлемді төлеуші – "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 776-1-бабына сәйкес айқындалған салық агенті;

37) депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым – акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылатын және "Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының, Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінің және жарғының негізінде депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын коммерциялық емес ұйым;

38) ең төмен күнкөріс деңгейі – шамасы бойынша ең төмен тұтыну себетінің құнына тең, бір адамға шаққандағы ең төмен ақшалай кіріс;

39) еңбек нарығы – жұмыс күшіне деген сұраныс пен ұсынысты қалыптастыратын сала;

40) еңбек ресурстарын болжаудың ұлттық жүйесі – жұмыс күшіне деген болжамды сұраныс пен ұсынысты айқындауға мүмкіндік беретін, қолданылатын әдістер мен тәсілдер кешені;

41) Еңбек ресурстарын дамыту орталығы – Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша уәкілетті мемлекеттік органның жанынан құрылатын, еңбек нарығын ақпараттық-талдамалық жағынан сүйемелдеуді, жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларын, жұмыспен қамту қызметтерін әдіснамалық жағынан қолдауды, әлеуметтік-еңбек саласының бірыңғай ақпараттық жүйесін дамыту мен қолдап отыруды қамтамасыз ететін заңды тұлға;

42) еңбек мобильділігі орталығы – жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларын әзірлеу және іске асыру мақсатында облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың жергілікті атқарушы органы құратын заңды тұлға;

43) еңбекке қабілетті адам (отбасының еңбекке қабілетті мүшесі) – бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарды және (немесе) екі айдан астам еңбекке уақытша қабілетсіздік мерзімі белгіленуі мүмкін аурулары бар адамдарды қоспағанда, он сегіз жастан бастап осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағында көзделген жасқа дейінгі адам немесе отбасы мүшесі;

44) еркін таңдап алынған жұмыспен қамту – Қазақстан Республикасы азаматтарының, қандастардың, Қазақстан Республикасында тұратын шетелдіктердің және азаматтығы жоқ адамдардың еңбекке, кәсіп пен қызмет түрін таңдауға деген қабілетін еркін пайдалану арқылы өздері таңдап алған қызметі;

45) ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры – қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның лицензиясы негізінде ерікті зейнетақы жарналарын тарту құқығымен инвестициялық портфельді басқару жөніндегі қызметті жүзеге асыратын бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушысы;

46) ерікті зейнетақы жарналары – ерікті зейнетақы жарналарының салымшылары Қазақстан Республикасының заңнамасында және ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартта айқындалатын тәртіппен зейнетақы төлемдерін алушының пайдасына бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына өз бастамасы бойынша салатын ақша және (немесе) депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым "Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударатын кепілдік берілген депозит бойынша кепілді өтемнің талап етілмеген сомасы;

47) ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт – ерікті зейнетақы жарналарына, жинақтарға және зейнетақы төлемдерін алуға байланысты құқықтық қатынастарды белгілеу, өзгерту немесе тоқтату туралы шарт, оның қойылатын шарттарын салымшы (алушы) ұсынылған шартқа тұтастай қосылу жолымен ғана қабылдайды;

48) ерікті зейнетақы жарналарының мөлшерлемесі – бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына төленетін төлемнің ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартта айқындалатын мөлшері, оны ерікті зейнетақы жарналарының салымшысы өзі дербес айқындайды және өз қалауы бойынша өзгертуі мүмкін;

49) ерікті зейнетақы жарналарының салымшысы – ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартқа сәйкес зейнетақы төлемдерін алушының пайдасына ерікті зейнетақы жарналарын өзінің меншікті қаражаты есебінен жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға, сондай-ақ кепілдік берілген депозит бойынша кепілді өтемнің талап етілмеген сомасы есебінен жүзеге асыратын жеке тұлға;

50) жалақыны субсидиялау – жұмыс берушінің субсидияланатын жұмыс орындарына жұмысқа орналастырылған жұмыскерлердің еңбегіне ақы төлеуге жұмсаған шығындарын толық немесе ішінара өтеу;

51) жалдамалы жұмыскер – жұмыс істелген уақыт не өндірілген тауардың бірлігі үшін не көрсетілген қызметтер үшін тәртіп пен төлемді тапсырыс беруші айқындайтын еңбек шарты бойынша жұмысты орындайтын не азаматтық-құқықтық сипаттағы шарт бойынша қызметті жүзеге асыратын жеке тұлға;

52) жан басына шаққандағы орташа кіріс – отбасының жиынтық кірісінің айына отбасының әрбір мүшесіне тура келетін үлесі;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
53) тармақша 01.01.2028 бастап қолданысқа енгізіледі - осы Кодекстің 263-бабын қараңыз.

53) жасына байланысты зейнетақының ең төмен мөлшері – республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына арнап белгіленген жасына байланысты зейнетақы төлемінің ең төмен мөлшері;

54) жеке зейнетақы шоты – Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның (зейнетақы төлемдерін алушының) міндетті зейнетақы жарналары не міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары не ерікті зейнетақы жарналары, инвестициялық кіріс, өсімпұл және өзге де түсімдер есепке алынатын және зейнетақы төлемдері жүргізілетін жеке атаулы шоты;

55) жеке көмекші – жүріп-тұруы қиын бірінші топтағы мүгедектігі бар адамды бірге алып жүру және объектілерге барған кезде көмек көрсету бойынша қызметтер көрсететін адам;

56) жеке практикамен айналысатын адам – жекеше нотариус, жеке сот орындаушысы, адвокат және кәсіби медиатор;

57) жиынтық кіріс – мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек тағайындау кезінде ескерілетін кіріс түрлерінің сомасы;

58) жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен агенттер меншікті қаражаты есебінен шартты зейнетақы шотына аударған ақша;

59) жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарының мөлшерлемесі – агенттің бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төлемінің жұмыскердің кірісіне пайыздық қатынаста көрсетілген, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін қабылданатын мөлшері;

60) жұмыс күші – жұмыспен қамтылған және жұмыссыз халық;

61) жұмыс күшінің құрамына кірмейтін адамдар – жұмыспен қамтылған немесе жұмыссыз болып табылмайтын адамдар;

62) жұмыс орны – жұмыскердің еңбек қызметі процесінде еңбек міндеттерін орындауы кезінде тұрақты немесе уақытша болатын орны;

63) жұмыс іздеуші адам – жұмыспен қамтуға жәрдемдесу үшін мансап орталығына жүгінген жеке тұлға;

64) жұмысқа орналастыру – халықтың жұмыспен қамтылуын қамтамасыз етуге ықпал етуге арналған ұйымдастырушылық, экономикалық және құқықтық іс-шаралар кешені;

65) жұмысқа орналастырудың жеке жоспары – жұмыссыздың жеке деректері, жұмыспен қамтуға жәрдемдесу бойынша жоспарланатын және іске асырылатын іс-шаралар көрсетілетін құжат;

66) жұмыспен қамтудың жекеше агенттігі – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тіркелген, еңбек делдалдығын көрсететін жеке немесе заңды тұлға;

67) жұмыссыз – жұмыс іздеуші және жұмысқа кірісуге дайын жеке тұлға;

68) зейнетақы – мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің және (немесе) жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің және (немесе) еңбек сіңірген жылдары үшін және (немесе) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін зейнетақы төлемдерінің және (немесе) зейнетақы аннуитеті шартына сәйкес сақтандыру ұйымы төлейтін сақтандыру төлемдерінің жиынтығы;

69) зейнетақы активтері – зейнетақы төлемдерін, аударымдарды қамтамасыз етуге және жүзеге асыруға, сондай-ақ осы Кодексте көзделген өзге де мақсаттарға арналған ақша, бағалы қағаздар, өзге де қаржы құралдары;

70) зейнетақы активтерінің инвестициялық кірісі – зейнетақы активтерін инвестициялау нәтижесінде алынған (алынуға жататын) ақша;

71) зейнетақы активтерінің инвестициялық портфелі – зейнетақы активтерінің құрамына кіретін қаржы құралдарының жиынтығы;

72) зейнетақы аннуитеті шарты – сақтандыру шарты, оған сәйкес бір тарап (сақтанушы) сақтандыру ұйымына зейнетақы жинақтарының сомасын (сатып алу сомасын) беруге міндеттенеді, ал екінші тарап (сақтандыру ұйымы) сақтанушының және (немесе) сақтандырылушының сақтандырылушылардың) пайдасына өмір бойы немесе белгілі бір уақыт кезеңі ішінде сақтандыру төлемдерін жүзеге асыруға міндеттенеді;

73) зейнетақы және жәрдемақы беру жөніндегі уәкілетті ұйым – екінші деңгейдегі банктер, банк операцияларының тиісті түрлеріне қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның лицензиясы бар ұйымдар, "Қазпошта" акционерлік қоғамының аумақтық бөлімшелері;

74) зейнетақы жинақтары – шарттарға, осы Кодекске, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның (зейнетақы төлемдерін алушының) жеке зейнетақы шотында есепке алынатын, міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын және ерікті зейнетақы жарналарын, инвестициялық кірісті, өсiмпұлды және өзге де түсімдерді қамтитын ақшасы;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
75) тармақшаның 01.01.2028 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

75) зейнетақы жинақтарының ең төмен жеткіліктілік шегі – республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын ең төмен зейнетақы мөлшерінен төмен емес ай сайынғы зейнетақымен қамсыздандыруға қажетті, Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен әдістемеге сәйкес айқындалған, міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарының ең төмен мөлшері;

76) зейнетақымен қамсыздандыру – азаматтарды зейнеткерлік жас басталған кезде зейнетақы төлемдерімен қамтамасыз етуге бағытталған құқықтық, экономикалық және әлеуметтік шаралар және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де жағдайлар жиынтығы;

77) зейнетақы төлемдері:

жасына байланысты зейнетақы төлемі – 1998 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша кемінде алты ай еңбек өтілі бар жеке тұлғаларға еңбек өтіліне пропорционалды түрде жүзеге асырылатын ақша төлемдері;

еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемі – әскери қызметшілерге, арнаулы мемлекеттік органдардың және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтің қызметкерлеріне, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдарға және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде еңбек сіңірген жылдары үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік органдардағы және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде он екі жыл және алты ай болған адамдар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда, осындай адамдарға осы Кодекске сәйкес төленетін ақша төлемі;

бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін зейнетақы төлемі – өздері үшін міндетті зейнетақы жарналары және (немесе) жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары және (немесе) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары және (немесе) ерікті зейнетақы жарналары төленген жеке тұлғаларға төленетін ақша төлемі;

сақтандыру ұйымынан төленетін зейнетақы төлемі – зейнетақы аннуитеті шартына сәйкес жеке тұлғаларға сақтандыру ұйымынан төленетін ақша төлемі;

ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін зейнетақы төлемі – өздері үшін ерікті зейнетақы жарналары төленген жеке тұлғаларға төленетін ақша төлемі;

78) зейнетақы төлемдерін алушы – мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі және (немесе) жасына байланысты зейнетақы төлемдері және (немесе) еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері және (немесе) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы төлемдері және (немесе) зейнетақы аннуитеті шартына сәйкес сақтандыру ұйымынан сақтандыру төлемдері тағайындалған жеке тұлға;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
79) тармақшаның 01.01.2028 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

79) зейнетақының ең төмен мөлшері – республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген зейнетақының ең төмен мөлшері;

80) инвестициялық портфельді басқарушы – "Бағалы қағаздар рыногы туралы" және "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес лицензия негізінде өз атынан және клиенттің мүдделеріне орай және оның есебінен инвестициялық портфельді басқару жөніндегі қызметті жүзеге асыратын, сондай-ақ зейнетақы активтерін басқаруды жүзеге асыру үшін қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органының талаптарына сәйкес келетін бағалы қағаздар нарығының кәсіби қатысушысы;

81) интернет-платформа – интернет-платформа операторы, тапсырыс беруші мен орындаушы арасындағы қызметтерді көрсету және жұмыстарды орындау бойынша өзара іс-қимылды жүзеге асыруға арналған интернет-ресурс;

82) кастодиан-банк – Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі немесе қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның кастодиандық қызметке арналған лицензиясына ие екінші деңгейдегі банк;

83) кастодиандық шарт – кастодиан-банк пен оның клиенті жасасатын, кастодиандық қызмет көрсету бойынша клиентке көрсетілетін қызметтерді ұсыну тәртібін айқындайтын сақтау және тапсырма беру шарты;

84) кәсіптік бағдарлау – мүгедектігі бар адамға еңбек қызметінің түрлерін таңдауда көмек көрсетуге бағытталған шаралар жүйесі;

85) кәсіптік оқыту – осы Кодексте көзделген жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шаралары шеңберінде жаңа мамандықтарды (кәсіптерді), дағдыларды меңгеру және біліктілікті арттыру мақсатында кәсіптік даярлауды, қайта даярлауды қамтитын оқыту;

86) кедейлік шегі – мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмектің мөлшерін айқындау үшін өлшемшарт ретінде белгіленетін, бір адамға шаққандағы ақшалай кірістің шекті ең төмен шамасы;

87) күтім жасайтын адам – бірінші топтағы мүгедектігі бар адаммен туыстық байланысы барына қарамастан, оған тікелей күтім жасайтын жеке тұлға;

88) кірісті алмастыру коэффициенті – әлеуметтік тәуекел жағдайына қарай айқындалатын коэффициент;

88-1) Қазақстан Республикасы Президентінің жанындағы халықтың әлеуметтік осал санаттарының құқықтары жөніндегі уәкіл (бұдан әрі – омбудсмен) – Қазақстан Республикасының Президенті тағайындайтын және халықтың әлеуметтік осал санаттарының құқықтары мен заңды мүдделерінің кепілдіктерін қамтамасыз ету, сондай-ақ мемлекеттік және қоғамдық институттармен өзара іс-қимыл жасай отырып, олардың бұзылған құқықтары мен бостандықтарын қалпына келтіру мақсатында өз қызметін қоғамдық негізде жүзеге асыратын адам;

89) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган – қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеуді, бақылауды және қадағалауды жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

90) қатысу өтілінің коэффициенті – міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне жалпы қатысу өтіліне қарай айқындалатын коэффициент;

91) мансап орталығы – еңбек мобильділігі орталығының функцияларын аудандарда, облыстық және республикалық маңызы бар қалаларда, астанада орындауды жүзеге асыратын филиалы;

92) медициналық абилитация – мүгедектігі бар балалардың қалыптаспаған функциялар мен дағдыларды меңгеруіне немесе қалпына келтіруге және оларды қоғамға интеграциялауға бағытталған медициналық оңалту процесі;

93) медианалық кіріс – оған қатысты халықтың жартысында кірісі жоғары, ал халықтың жартысында кірісі төмен болатын кіріс шамасы;

94) медициналық оңалту – организмнің бұзылған және (немесе) жоғалтқан функцияларын сақтауға, ішінара немесе толық қалпына келтіруге бағытталған медициналық көрсетілетін қызметтер кешені;

95) медициналық-әлеуметтік сараптама – мүгедектікті және (немесе) еңбекке қабілеттіліктен айырылу дәрежесін белгілеп (белгілемей), куәландырылатын адамның организмі функцияларының тұрақты бұзылуынан туындаған тыныс-тіршілігінің шектелуін бағалау, сондай-ақ оның әлеуметтік қорғау шараларын қажетсінуін айқындау;

96) медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімшесі – уәкілетті мемлекеттік органның медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізетін құрылымдық бөлімшесі;

97) медициналық-әлеуметтік сараптаманың тәуелсіз сарапшысы – уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын талаптарға сәйкес келетін және медициналық-әлеуметтік сараптаманың тәуелсіз сарапшыларының тізілімінде тұратын жеке тұлға;

98) мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек (бұдан әрі – атаулы әлеуметтік көмек) – жан басына шаққандағы орташа айлық кірісі облыстарда, республикалық маңызы бар қалаларда, астанада белгіленген кедейлік шегінен төмен жеке тұлғаларға (отбасыларға) мемлекет беретін көмек;

99) мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар – азаматтарға мүгедектік туындаған және асыраушысынан айырылған кезде берілетін ақшалай төлемдер;

100) Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қоры (бұдан әрі – Қор) – әлеуметтік аударымдарды шоғырландыруды, асыраушысынан айырылған жағдайда, отбасы мүшелерін – асырауындағыларды қоса алғанда, өздеріне қатысты әлеуметтік тәуекел жағдайы туындаған міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыларға әлеуметтік төлемдерді тағайындауды және жүзеге асыруды жүргізетін, құрылтайшысы және жалғыз акционері мемлекет болып табылатын, акционерлік қоғам нысанындағы коммерциялық емес ұйым;

101) Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорының активтері (бұдан әрі – Қордың активтері) – осы Кодексте көзделген мақсаттарға арналған ақша, бағалы қағаздар, өзге де қаржы құралдары;

102) Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорының инвестициялық декларациясы (бұдан әрі – Қордың инвестициялық декларациясы) – Қазақстан Республикасының заңнамасы шеңберінде инвестициялау үшін мақсаттарды, стратегияны, объектілер тізбесін, Қордың активтеріне қатысты инвестициялық қызметтің шарттары мен шектеулерін, Қордың активтерін хеджирлеу және әртараптандыру шарттарын айқындайтын құжат;

103) Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорының инвестициялық кірісі (бұдан әрі – Қордың инвестициялық кірісі) – Қордың активтерін инвестициялау нәтижесінде алынған (алынуға жататын) ақша;

104) мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі – осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағында белгіленген зейнеткерлік жасқа толуына байланысты берілетін ай сайынғы ақшалай төлем;

105) мүгедектік – организм функциялары тұрақты бұзылып, денсаулығының нашарлауы салдарынан адамның тыныс-тіршілігінің шектелу дәрежесі;

106) мүгедектігі бар адам – тыныс-тіршілігінің шектелуіне және оны әлеуметтік қорғау қажеттігіне алып келетін, ауруларға, мертігулерге (жаралануға, жарақаттарға, контузияларға), олардың зардаптарына, бұзылуларына байланысты организм функциялары тұрақты бұзылып, денсаулығы нашарлаған адам;

107) мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік жағынан оңалту – мүгедектігі бар адамдардың тыныс-тіршіліктің шектелуін еңсеруіне жағдай жасауға, олардың әлеуметтік мәртебесін қалпына келтіруге, әлеуметтік-тұрмыстық және ортаға бейімделуіне бағытталған шаралар кешені;

108) мүгедектігі бар адамдарды кәсіптік жағынан оңалту – мүгедектігі бар адамдардың бұзылған не жоғалтқан кәсіптік дағдыларын, білімі мен машықтарын меңгеруіне немесе қалпына келтіруіне және оларды бейімдеу мен жұмысқа орналастыруға бағытталған шаралар кешені;

109) мүгедектігі бар адамды абилитациялаудың және оңалтудың жеке бағдарламасы (бұдан әрі – жеке бағдарлама) – мүгедектігі бар адамды абилитациядан және оңалтудан өткізудің нақты көлемін, түрлері мен мерзімдерін оның жеке қажеттіліктері негізінде белгілейтін құжат;

110) мүгедектігі бар бала – тыныс-тіршілігінің шектелуіне және әлеуметтік жағынан қорғау қажеттігіне алып келетін, ауруларға, мертігулерге (жаралануға, жарақаттарға, контузияларға), олардың зардаптарына, бұзылуына байланысты организм функциялары тұрақты бұзылып, денсаулығы нашарлаған он сегіз жасқа дейінгі адам;

111) міндетті әлеуметтік сақтандыру – осы Кодексте көзделген әлеуметтік тәуекел жағдайы туындаған кезде әлеуметтік төлемдерді жүзеге асыру мақсатында әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі ретінде ескерілген кірістің бір бөлігін өтеу үшін мемлекет ұйымдастыратын, бақылайтын және кепілдік беретін шаралар жиынтығы;

112) міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесі – мемлекет белгілейтін және кепілдік беретін, міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің субъектілері арасындағы қатынастарды реттейтін нормалар мен қағидалар жиынтығы;

113) міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне жалпы қатысу өтілі – әлеуметтік аударымдар түскен айлардың жалпы саны;

114) міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы – өзі үшін әлеуметтік аударымдар төленетін және осы Кодексте көзделген әлеуметтік тәуекел жағдайлары туындаған кезде әлеуметтік төлемдерді алуға құқығы бар жеке тұлға;

115) міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің субъектілері – төлеуші; міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы; алушы; Мемлекеттік корпорация; Қор; Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі; уәкілетті мемлекеттік орган; мемлекеттік кіріс органдары; еңбек мобильділігі орталығы;

116) міндетті зейнетақы жарналары – осы Кодекске сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына енгізілетін ақша;

117) міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешек – осы Кодекске сәйкес белгіленген мерзімдерде есептелген, ұсталған (есепке жазылған) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударылмаған міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, сондай-ақ төленбеген өсімпұл сомалары;

118) міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт – міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлға (зейнетақы төлемдерін алушы) талаптарын ұсынылған шартқа тұтастай қосылу арқылы ғана қабылдай алатын қосылу шарты;

119) міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын, ерікті зейнетақы жарналарын төлеу жөніндегі агент (бұдан әрі – агент) – Қазақстан Республикасындағы қызметін шетелдік заңды тұлғалардың тұрақты мекемесі, филиалдары, өкілдіктері арқылы жүзеге асыратын шетелдік заңды тұлғаны қоса алғанда, Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалатын тәртіппен міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын, ерікті зейнетақы жарналарын есептейтін, ұстап қалатын (есепке жазатын) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударатын жеке немесе заңды тұлға.

Сақтандыру ұйымы агент ретінде қарастырылады.

"Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 776-1-бабына сәйкес айқындалған салық агенттері жұмыскерлер үшін бірыңғай төлемді есептеу (есепке жазу), аудару жөніндегі агент ретінде қаралады.

Қазақстан Республикасының салық заңнамасында айқындалған салық агенттері (бұдан әрі – салық агенттері) нысанасы жұмыстарды орындау (қызметтерді көрсету) болып табылатын азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша кірістер алатын жеке тұлғалар үшін міндетті зейнетақы жарналарын төлеу жөніндегі агент ретінде қарастырылады;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
119) тармақшаның бесінші абзацының 01.01.2026 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

Осы Кодекстің 102-бабы 2-тармағының 1) тармақшасында айқындалған интернет-платформа операторы осы Кодекстің 243-бабы бірінші бөлігінің 7) тармақшасында аталған адамдар үшін міндетті зейнетақы жарналарын төлеу жөніндегі агент ретінде қарастырылады.

120) міндетті зейнетақы жарналарының мөлшерлемесі – салымшының міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін қабылданатын кірісіне және (немесе) жалақыны (кірісті) жоғалтуға байланысты зиянды өтеу ретінде жүзеге асырылатын сақтандыру төлемдеріне пайыздық қатынаста көрсетілген, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төленетін төлемнің мөлшері;

121) міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы – бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында міндетті зейнетақы жарналарын есепке алу үшін жеке зейнетақы шоты бар жеке тұлға;

122) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары – агенттер меншікті қаражатының есебінен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына еңбек жағдайлары зиянды жұмыстармен айналысатын, кәсіптері жұмыскерлер өндірістерінің, жұмыстарының, кәсіптерінің тізбесінде көзделген жұмыскерлердің пайдасына аударған ақша;

123) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының мөлшерлемесі – жұмыскердің міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есептеу үшін қабылданатын кірісіне пайыздық қатынаста көрсетілген, агенттің бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төлейтін төлемінің мөлшері;

124) оңалту – мүгедектігі бар адамның тұрмыстық, қоғамдық, кәсіптік және өзге қызметке қабілетін толық немесе ішінара қалпына келтіруге бағытталған шаралар кешені;

124-1) өмірдегі қиын жағдай – осы Кодексте көзделген негіздер бойынша адамның тыныс-тіршілігін объективті түрде бұзатын деп танылған, ол оны өз бетінше еңсере алмайтын жағдай;

124-2) өмірде қиын жағдайға тап болған адамдарға (отбасыларға) мемлекеттік органдардың құзыреті шегінде жан-жақты қолдау көрсетудің интеграцияланған моделі (бұдан әрі – интеграцияланған модель) – ведомствоаралық өзара іс-қимылды күшейту мақсатында уәкілетті мемлекеттік органның үйлестіруімен мемлекеттік органдардың қатысуын көздейтін ұйымдастырушылық және функционалдық тәсіл;

125) тыныс-тіршіліктің шектелуі – адамның өзіне-өзі қызмет көрсету, өздігінен жүріп-тұру, бағдарлай алу, қарым-қатынас жасау, өзінің мінез-құлқын бақылау, оқу және еңбек қызметімен айналысу қабілетінен немесе мүмкіндігінен толық немесе ішінapa айрылуы;

126) платформалық жұмыспен қамтудың мобильді қосымшасы – ұялы байланыстың абоненттік құрылғысында орнатылған және іске қосылған және интернет-платформа арқылы көрсетілетін қызметтер мен жұмыстарға қолжетімділік беретін бағдарламалық өнім;

127) протездік-ортопедиялық көмек – мүгедектігі бар адамдарды протездік-ортопедиялық құралдармен қамтамасыз ету жөніндегі медициналық-техникалық көмектің мамандандырылған түрі және оларды пайдалануды үйрету;

128) сақтандыру жөніндегі дерекқорды қалыптастыру және жүргізу жөніндегі ұйым – акционерлік қоғамның ұйымдық-құқықтық нысанында құрылған, дауыс беретін акцияларының жүз пайызы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне тиесілі, "Сақтандыру қызметі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес сақтандыру жөніндегі бірыңғай дерекқорды қалыптастыру және жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын коммерциялық емес ұйым;

129) сақтандыру ұйымы – қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның тиісті лицензиясы негізінде "өмірді сақтандыру" саласында сақтандыру шарттарын жасасу және орындау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға;

130) сатып алу сомасы – зейнетақы аннуитеті шарты мерзімінен бұрын бұзылған кезде сақтанушының жаңадан жасалған зейнетақы аннуитеті шарты бойынша аударуды жүзеге асыру үшін пайдалануына немесе егер ол Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен, сақтандыру ұйымына Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған, кету фактісін растайтын құжаттарды ұсынған шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам болса, сақтандыру ұйымынан алуға құқығы болатын ақша сомасы;

131) субсидияланатын жұмыс орны – жалақысын толық немесе ішінара субсидиялай отырып, жұмыссыздарды, сондай-ақ оқудан бос уақытта денсаулығына зиян келтірілмейтін және оқу процесін бұзбайтын жұмысқа қатысатын студенттер мен жалпы білім беретін мектептердің жоғары сынып оқушыларын жұмысқа орналастыру үшін, еңбек мобильділігі орталығымен (мансап орталығымен) шарт негізінде жұмыс беруші құратын жұмыс орны;

132) табысы аз адамдар (отбасылар) – бір айда жан басына шаққандағы орташа табысы облыстарда, республикалық маңызы бар қалаларда, астанада белгіленген кедейлік шегінен төмен адамдар (отбасылар);

133) тәуелсіз жұмыскер – дара кәсіпкерлерді, жеке практикамен айналысатын адамдарды, шаруашылық серіктестігінің құрылтайшыларын (қатысушыларын) және акционерлік қоғамның құрылтайшыларын, акционерлерін (қатысушыларын), өндірістік кооперативтің мүшелерін қоспағанда, тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді өндіру (өткізу) жөніндегі қызметті өзі дербес, кіріс алу мақсатында, өз қызметін мемлекеттік тіркеусіз жүзеге асыратын жеке тұлға;

134) техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдар:

протездік-ортопедиялық құралдар – аяқ-қолдың жоқтығын немесе дененің басқа да мүшелерін алмастыратын, аурудың немесе денсаулыққа зақым келудің салдарынан организмнің бұзылған немесе жоғалтқан функцияларының орнын толтыратын құралдар;

сурдотехникалық құралдар – есту қабілетінің бұзылуын түзеуге және оның орнын толтыруға арналған техникалық құралдар, сондай-ақ дыбысты күшейтетін байланыс және ақпарат беру құралдары;

тифлотехникалық құралдар – мүгедектігі бар адамдардың көру қабілетінің бұзылуы салдарынан жоғалтқан мүмкіндіктерін түзеуге және олардың орнын толтыруға бағытталған құралдар;

міндетті гигиеналық құралдар – табиғи физиологиялық мұқтаждықтарды және қажеттіліктерді қанағаттандыруға арналған құралдар;

135) уәкілетті мемлекеттік орган – Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес халықты әлеуметтік қорғау саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді, Қордың қызметін реттеуді, бақылау функцияларын жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

136) уәкілетті оператор – Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін біржолғы зейнетақы төлемдеріне арналған арнаулы шоттарды ашуды және жүргізуді жүзеге асыратын заңды тұлға (заңды тұлғалар), сол шоттарға бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарынан біржолғы зейнетақы төлемдерін аударуды жүзеге асырады;

137) учаскелік комиссия – атаулы әлеуметтік көмек алуға өтініш жасаған адамдардың (отбасылардың) материалдық жағдайына зерттеп-қарау жүргізу үшін тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктер әкімдерінің шешімімен құрылатын арнаулы комиссия;

138) үлестес тұлғалар – шешімдерді тікелей және (немесе) жанама түрде айқындауға және (немесе) бір-бірінің (тұлғалардың бірінің) қабылдайтын шешімдеріне ықпал етуге, оның ішінде жасалған мәміленің күшіне қарай ықпал етуге мүмкіндігі бар (өздеріне берілген өкілеттіктер шеңберінде бақылау және қадағалау функцияларын жүзеге асыратын мемлекеттік органдарды және ұлттық басқарушы холдингті қоспағанда) жеке немесе заңды тұлғалар. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры акционерлерінің құрамында ұлттық басқарушы холдингтің болуы тұлғаларды бір-біріне қатысты үлестес деп айқындауға негіз болып табылмайды;

139) халықты әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті атқарушы орган – облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың халықты әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамту саласындағы бағыттарды айқындайтын жергілікті атқарушы органы;

140) халықты жұмыспен қамту – Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін, жалақы немесе кіріс әкелетін, жеке және қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыруға байланысты еңбек қызметі;

141) халықты жұмыспен қамту саласындағы көрсетілетін қызметтер аутсорсингі – еңбек мобильділігі орталықтарының көрсетілетін қызметтерді халықты жұмыспен қамту саласындағы көрсетілетін қызметтер аутсорсингі туралы шарт негізінде жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктеріне беруіне бағытталған іс-шаралар кешені;

142) шарт қойылатын ақшалай көмек – табысы аз адамдардың (отбасылардың) жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларына және (немесе) қажет болған жағдайда әлеуметтік бейімдеу шараларына міндетті түрде қатысуы шартымен оларға ай сайынғы ақшалай төлемдер нысанында көрсетілетін атаулы әлеуметтік көмек түрі;

143) шартсыз ақшалай көмек – жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларына қатысу мүмкіндіктері шектеулі табысы аз адамдарға (отбасыларға) ай сайынғы ақшалай төлемдер нысанында көрсетілетін атаулы әлеуметтік көмек түрі;

144) шартты зейнетақы міндеттемелері – бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де түсімдер есебінен төленетін зейнетақы төлемдері бойынша міндеттемелері;

145) шартты зейнетақы шоты – бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында жеке тұлғаның атына ашылған, жұмыс берушінің келіп түскен міндетті зейнетақы жарналары және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де түсімдер туралы мәліметтер, сондай-ақ тиісті қаржы жылы жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы төлемдерінің мөлшері туралы мәліметтер есепке алынатын шот;

146) ымдау тілі маманы – мүгедектігі бар адамдар үшін қандай да бір тілден дактильді әліпбиге және (немесе) ымдау тілінде сурдоаударма жасау бойынша қызмет көрсететін маман.

2. Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасының басқа да арнаулы ұғымдары мен терминдері осы Кодекстің тиісті баптарында айқындалатын мағыналарда пайдаланылады.

Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.12.2023 № 49-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 23.12.2023 № 50-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 15.04.2024 № 72-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі); 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

2-бап. Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Кодекстен және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттар осы Кодекстен басым болады. Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттардың Қазақстан Республикасы аумағында қолданылу тәртібі мен талаптары Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалады.

3. Қазақстан Республикасының міндетті әлеуметтік сақтандыру саласындағы әлеуметтік қорғау туралы заңнамасында реттелген құқықтық қатынастарға Қазақстан Республикасының сақтандыру және сақтандыру қызметі туралы заңнамасының күші қолданылмайды.

4. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларына және "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес енгізілген ерекше реттеу режимінің шеңберінде қызметті жүзеге асыратын өзге де заңды тұлғаларға осы Кодекстің және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің осы Кодекске сәйкес қабылданатын нормативтік құқықтық актілерінің нормалары ерекше реттеу режимінде қойылатын шарттарда көзделген шектерде қолданылады.

5. Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру саласындағы әлеуметтік қорғау туралы заңнамасының сақтандыру ұйымдарына қатысты қолданылатын ережелері Қазақстан Республикасының бейрезидент-сақтандыру ұйымдарының Қазақстан Республикасының аумағында қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның тиісті лицензиясы негізінде "өмірді сақтандыру" саласында сақтандыру шарттарын жасасу және орындау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын филиалдарына қолданылады.

6. Қазақстан Республикасының медициналық-әлеуметтік сараптама саласындағы халықты әлеуметтік қорғау туралы заңнамасында реттелген құқықтық қатынастарға медициналық-әлеуметтік сараптаманың тәуелсіз сарапшылары көрсететін қызметтерді сатып алу бөлігінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасының күші қолданылмайды.

Ескерту. 2-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-бап. Әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясат қағидаттары

Әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясат:

1) әлеуметтік қорғау саласында адам мен азаматтың тең құқықтылығы және олардың құқықтарын шектеуге жол бермеу;

2) алдын алушылық;

3) атаулылық, қолжетімділік және сараланған тәсіл;

4) мемлекеттің, жұмыс берушілер мен азаматтардың әлеуметтік қамсыздандыру жүйесіндегі ынтымақтастығы және ұжымдық жауапкершілігі;

5) экономикалық ресурстарды пайдаланудың ашықтығы мен әділдігі, сондай-ақ әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясат міндеттеріне мөлшерлес болу қағидаттарына негізделеді.

4-бап. Әлеуметтік қорғау саласында адам мен азаматтың тең құқықтылығы және олардың құқықтарын шектеуге жол бермеу

Әркім әлеуметтік қорғау саласында өз құқықтары мен бостандықтарын іске асыруда тең мүмкіндіктерге ие болады. Тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне, жасына, денсаулық жағдайына, оның ішінде мүгедектігіне байланысты немесе кез келген өзге де мән-жайлар бойынша ешкімді ешқандай кемсітуге болмайды.

Ескерту. 4-бап жаңа редакцияда – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-бап. Алдын алушылық

1. Алдын алушылық экономикалық, физиологиялық, өндірістік, демографиялық сипаттағы әлеуметтік тәуекелдерді ерте анықтауды және олардың туындауына септігін тигізетін себептер мен жағдайларды жоюды көздейді.

2. Әлеуметтік тәуекелдерді төмендету жөніндегі алдын алу шараларын мемлекеттік органдар, қоғамдық ұйымдар, жұмыс берушілер, азаматтар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

6-бап. Атаулылық, қолжетімділік және сараланған тәсіл

1. Әлеуметтік қорғау дербестендірілген сипатта болады және осы Кодекске сәйкес құқығы бар адамдардың жеке-дара айқындалған тобына ғана қолданылады.

2. Әлеуметтік қорғау шаралары және оларды азаматтарға ұсыну шарттары олардың еңбек үлесі, еңбекке қабілетсіздік себептері мен дәрежесі, сондай-ақ әлеуметтік қорғауды қажетсінуі ескеріле отырып, сараланған тәсіл негізінде айқындалады.

7-бап. Мемлекеттің, жұмыс берушілер мен азаматтардың әлеуметтік қамсыздандыру жүйесіндегі ынтымақтастығы және ұжымдық жауапкершілігі

1. Мемлекеттің, жұмыс берушілер мен азаматтардың әлеуметтік қорғау саласындағы ортақ жауапкершілігі өмір сапасы, әлеуметтік әл-ауқат, сондай-ақ әлеуметтік тәуекелдерді төмендету үшін жауапкершілікті тепе-тең бөлу арқылы жүзеге асырылады.

2. Мемлекеттік органдар, жұмыс берушілер және азаматтар әлеуметтік қамсыздандыру шараларын бюджет қаражаты, міндетті әлеуметтік сақтандыру қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де қаржыландыру көздері есебінен іске асыруға бірлесіп қатысады.

8-бап. Экономикалық ресурстарды пайдаланудың ашықтығы мен әділдігі, сондай-ақ әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясат міндеттеріне мөлшерлестігі

1. Мемлекеттік органдардың әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыру кезінде экономикалық ресурстарды пайдалану жөніндегі қызметі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шектерде жария және ашық болуға тиіс.

2. Мемлекеттік органдар әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру және іске асыру кезінде мемлекеттің, жұмыс берушілер мен азаматтардың әлеуметтік қамсыздандыру жүйесіндегі мүдделерінің әділ теңгерімін, сондай-ақ экономикалық ресурстар мен әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясат міндеттерінің мөлшерлес болуын қамтамасыз етеді.

2-тарау. АДАМДАРДЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ ҚҰҚЫҚТАРЫ

9-бап. Ең төмен әлеуметтік стандарттар және адамдардың әлеуметтік саладағы құқықтары

1. Еңбек, әлеуметтік қамсыздандыру, білім беру, отбасы және балалар, денсаулық сақтау, мәдениет, дене шынықтыру және спорт салаларында ең төмен әлеуметтік стандарттармен қамтамасыз ету, мемлекет кепілдік берген заң көмегін көрсету "Ең төмен әлеуметтік стандарттар және олардың кепілдіктері туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

2. Алып тасталды – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.
Ескерту. 9-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-бап. Әлеуметтік қорғалу құқығы

1. Осы Кодексте белгіленген жағдайлар туындаған кезде адамдарға (отбасыларға) әлеуметтік қорғау:

1) балалы отбасыларды әлеуметтік қорғау;

2) жұмыссыздықтан әлеуметтік қорғау және халықты жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету шаралары, сондай-ақ міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысқан жағдайда жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдер;

3) жан басына шаққандағы орташа кірісі кедейлік шегінен аспайтын адамдарға (отбасыларға) атаулы әлеуметтік көмек;

4) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынылуға мұқтаж деп танылған адамдарға (отбасыларға) арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету;

5) мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау;

6) осы Кодекске және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төлеу арқылы азаматтардың жекелеген санаттарына әлеуметтік көмек;

6-1) еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда істейтін адамдарды әлеуметтік қорғау;

7) зейнетақымен қамсыздандыру;

8) асыраушысынан айырылған адамдарды әлеуметтік қорғау;

9) жасына байланысты зейнетақы төлемдерін алушы немесе мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыларды алушы қайтыс болған жағдайда оның отбасына не жерлеуді жүзеге асырған адамға жерлеуге арналған біржолғы төлем түрінде беріледі.

2. Осы бапта көзделген құқықтар осы Кодекстің Ерекше бөлігінде көзделген тәртіппен және шарттарда іске асырылады.

Ескерту. 10-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.12.2023 № 49-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-1-бап. Омбудсменнің құзыреті

1. Халықтың әлеуметтік осал санаттарының құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерінің кепілдіктерін қамтамасыз ету мақсатында омбудсмен:

1) халықтың әлеуметтік осал санаттары құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерінің бұзылуына қатысты жолданымдарды және орталық мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдар мен ұйымдардың, олардың лауазымды адамдарының халықтың әлеуметтік осал санаттарының құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін бұзатын шешімдеріне немесе әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағымдарды қарайды;

2) халықтың әлеуметтік осал санаттарының бұзылған құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қалпына келтіру бойынша жәрдем көрсетеді;

3) халықтың әлеуметтік осал санаттары құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерінің кепілдіктері бөлігінде Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру жөніндегі ұсынымдарды әзірлейді және Қазақстан Республикасының Үкіметіне жібереді;

4) Қазақстан Республикасының Үкіметіне және өзге де мемлекеттік органдарға, жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару органдарына, өзге де ұйымдар мен лауазымды адамдарға халықтың әлеуметтік осал санаттары құқықтарының, бостандықтары мен заңды мүдделерінің бұзылуының профилактикасына бағытталған шараларға қатысты ұсынымдар мен ұсыныстар береді;

5) мемлекеттік құпияларды және Қазақстан Республикасының заңымен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді қоспағанда, жолданымдарды қарау үшін қажетті халықтың әлеуметтік осал санаттарының құқықтарын, бостандығы мен заңды мүдделерін қозғайтын ақпаратты, құжаттар мен материалдарды мемлекеттік органдардан, жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару органдары мен ұйымдардан сұратады және алады;

6) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

2. Халықтың әлеуметтік осал санаттарына осы Кодекс шеңберінде әлеуметтік-еңбек саласында мемлекеттік көрсетілетін қызметтер алатын адамдар жатады.

Ескерту. 10-1-баппен толықтырылды – ҚР 05.07.2024 № 115-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРДЫҢ ЖӘНЕ ӨЗГЕ ДЕ ҰЙЫМДАРДЫҢ ҚҰЗЫРЕТІ

11-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) Қордың комиссиялық сыйақысының пайыздық мөлшерлемесінің шекті шамасын белгілейді;

2) еңбекке қабілеттіліктен айырылу және асыраушысынан айырылу жағдайлары бойынша төленетін әлеуметтік төлемдердің мөлшерлерін арттыру туралы шешім қабылдайды;

3) Қордың активтерін инвестициялау үшін қаржы құралдарының тізбесі мен лимиттерін айқындайды;

4) Қордың қаржылық орнықтылығын қамтамасыз ететін нормалар мен лимиттерді белгілейді;

5) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сенімгерлік басқаруындағы бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтері есебінен сатып алуға рұқсат етілген қаржы құралдарының тізбесін бекітеді;

6) міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есептеу, ұстап қалу (есепке жазу) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аудару және олар бойынша өндіріп алу тәртібі мен мерзімдерін айқындайды;

7) жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын есептеу (есепке жазу) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аудару және олар бойынша өндіріп алу тәртібі мен мерзімдерін айқындайды;

8) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы төлемдерінің мөлшерін айқындау және оны жүзеге асыру қағидаларын бекітеді;

9) судья теріс себептер бойынша лауазымнан босатылған жағдайда, Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының судьялары, судьялар үшін қосымша белгіленген міндетті зейнетақы жарналарының сомаларын алып қою және бюджетке аудару қағидаларын бекітеді;

10) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы төлемдерін, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мақсатында біржолғы зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру, оларды бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына қайтару қағидаларын, зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеуді жүзеге асыру әдістемесін, алушының орташа айлық кірісін зейнетақы төлемдерімен алмастыру коэффициентін айқындау әдістемесін, зейнетақы жинақтарының ең төмен жеткіліктілік шегін айқындау әдістемесін бекітеді;

11) әскери қызметшілердің (мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерден басқа), арнаулы мемлекеттік органдар және құқық қорғау органдары, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерінің, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдардың пайдасына 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін бюджет қаражаты есебінен аударылған міндетті зейнетақы жарналары сомасының 50 пайызын қайтару қағидаларын бекітеді;

12) Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде еңбек сіңірген жылдары үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік органдардағы және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде он екі жыл және алты ай болған адамдар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда, осындай адамдарға еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдеріне жеңілдіктерді сақтау қағидаларын бекітеді;

13) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын жүзеге асыру қағидаларын бекітеді;

14) зейнетақы төлемдерін алушыларға бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының нақты енгізілген міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары мөлшерінде сақталуы бойынша мемлекет кепілдіктерін инфляцияның деңгейін ескере отырып, орындау қағидаларын бекітеді;

15) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорын құру, қайта ұйымдастыру немесе тарату туралы шешімдер қабылдайды;

16) мүгедектігі бар адамдарға берілетін техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының және көрсетілетін қызметтердің сыныптауышына сәйкес мүгедектігі бар адамдардың қажеттіліктерін бағалау тәртібін бекітеді;

17) әлеуметтік көмек көрсетудің, оның мөлшерлерін белгілеудің және мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарының тізбесін айқындаудың үлгілік қағидаларын бекітеді.

12-бап. Уәкілетті мемлекеттік органның құзыреті

Уәкілетті мемлекеттік орган:

1) медициналық-әлеуметтік сараптаманы және мүгедектігі бар адамдарды оңалтуды ұйымдастыру мен жүзеге асырудың жалпы қағидаттарын белгілейді;

2) халықты әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастырады және іске асырады, сондай-ақ оның жүзеге асырылуын ұйымдастырады;

3) Қордың комиссиялық сыйақысының пайыздық мөлшерлемесінің шамасын жыл сайын, бірақ жылына екі реттен асырмай белгілейді;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-1) тармақшамен толықтыру көзделген – ҚР 15.04.2024 № 72-VIII (01.01.2025 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

4) мыналарды:

бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы төлемдерін, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мақсатында біржолғы зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру, оларды бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына қайтару қағидаларын, зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеуді жүзеге асыру әдістемесін, алушының орташа айлық кірісін зейнетақы төлемдерімен алмастыру коэффициентін айқындау әдістемесін, зейнетақы жинақтарының ең төмен жеткіліктілік шегін айқындау әдістемесін;

міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын жүзеге асыру қағидаларын;

зейнетақы төлемдерін алушыларға бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының нақты енгізілген міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары мөлшерінде сақталуы бойынша мемлекет кепілдіктерін инфляция деңгейін ескере отырып, орындау қағидаларын;

мүгедектігі бар адамдарға берілетін техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының және көрсетілетін қызметтердің сыныптауышына сәйкес мүгедектігі бар адамдардың қажеттіліктерін бағалау тәртібін;

әлеуметтік көмек көрсетудің, оның мөлшерлерін белгілеудің және мұқтаж азаматтардың жекелеген санаттарының тізбесін айқындаудың үлгілік қағидаларын;

әскери қызметшілердің (мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерден басқа), арнаулы мемлекеттік органдар және құқық қорғау органдары, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерінің, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдардың пайдасына 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін бюджет қаражаты есебінен аударылған міндетті зейнетақы жарналары сомасынан 50 пайызын қайтару қағидаларын;

міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есептеу, ұстап қалу (есепке жазу) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аудару және олар бойынша өндіріп алу тәртібі мен мерзімдерін;

жасына байланысты зейнетақы төлемдерін бір жарым есе мөлшерде тағайындауға еңбек өтілін жеңілдікпен есептеу үшін сот-медициналық сараптаманы және патологиялық-анатомиялық диагностиканы жүзеге асыратын ұйымдардағы жұмыстардың тізбесін;

толық маусым ішіндегі жұмыс жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін бір жылғы жұмыс өтіліне есепке алынатын өнеркәсіптің маусымдық салаларының тізімін;

Қордың активтерін инвестициялау үшін қаржы құралдарының тізбесі мен лимиттерін;

Қордың қаржылық орнықтылығын қамтамасыз ететін нормалар мен лимиттерді;

Қордың комиссиялық сыйақысының пайыздық мөлшерлемесінің шекті шамасын белгілеу туралы ұсынысты;

еңбекке қабілеттіліктен айырылу және асыраушысынан айырылу жағдайлары бойынша төленетін әлеуметтік төлемдердің мөлшерін арттыру туралы ұсынысты әзірлейді;

4-1) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын мемлекеттік ұйымдардың бірінші басшыларын ротациялауды жүргізу қағидаларын бекітеді;

5) мыналарды:

атаулы әлеуметтік көмек саласындағы есептілік құжаттама нысандарын;

тексеру парақтарының нысандарын, Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарын;

мүгедектігі бар адамдарға арналған жұмыс орнының стандарттарын;

халықты әлеуметтік қорғау саласындағы арнаулы әлеуметтік қызметтерді көрсету стандарттарын;

бюджет қаражаты есебінен көрсетілетін халықты жұмыспен қамту саласындағы қызметтерге тарифтерді қалыптастыру әдістемесін және тарифтердің шекті деңгейін;

жұмыс күшінің мобильділігін арттыру үшін адамдардың ерікті түрде қоныс аудару қағидаларын;

халықты жұмыспен қамту саласындағы көрсетілетін қызметтердің аутсорсингін ұйымдастыру және қаржыландыру қағидаларын;

халықты жұмыспен қамту саласындағы көрсетілетін қызметтердің аутсорсингіне қатысуға үміткер жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктеріне қойылатын біліктілік талаптарын;

халықты жұмыспен қамту саласындағы көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі шеңберінде ұсынылатын көрсетілетін қызметтердің тізбесін;

атаулы әлеуметтік көмек алуға үміткер адамның (отбасының) жиынтық кірісін есептеу қағидаларын;

арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарының жасына байланысты, еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері мен мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыларды пайдалану қағидаларын;

Қордың комиссиялық сыйақы алу қағидаларын;

әлеуметтік аударымдарды есептеу мен Қорға төлеу және олар бойынша өндіріп алу қағидаларын;

артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдарды және (немесе) әлеуметтік аударымдардың уақтылы және (немесе) толық төленбегені үшін өсімпұлдарды қайтаруды жүзеге асырудың қағидалары мен жағдайларын;

міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыға әлеуметтік аударымдардың жай-күйі мен қозғалысы туралы ақпарат беру қағидаларын;

атаулы әлеуметтік көмекті тағайындау және төлеу қағидаларын;

мүгедектігі бар адамды абилитациялаудың және оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес жүріп-тұруы қиын, бірінші топтағы мүгедектігі бар адамдар үшін жеке көмекшінің көрсетілетін қызметтерін ұсыну қағидаларын;

мүгедектігі бар адамды абилитациялаудың және оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес есту қабілетіне байланысты мүгедектігі бар адамдарға ымдау тілі маманының көрсетілетін қызметтерін ұсыну қағидалары;

мүгедектігі бар адамды абилитациялаудың және оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес мүгедектігі бар адамдарды протездік-ортопедиялық көмекпен, техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдармен, арнаулы жүріп-тұру құралдарымен, оларды ауыстыру мерзімдерін қоса алғанда, қамтамасыз ету қағидаларын;

мүгедектігі бар адамды абилитациялаудың және оңалтудың жеке бағдарламасына сәйкес мүгедектігі бар адамдар мен мүгедектігі бар балаларға санаторийлік-курорттық емдеуді ұсыну қағидаларын;

медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізу қағидаларын;

тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы арқылы мүгедектігі бар адамдарға өткізу кезінде олардың құнын мемлекеттік бюджет қаражатынан өтеу қағидаларын;

тауарларды және (немесе) көрсетілетін қызметтерді берушілерді әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында тіркеу немесе оларды тіркеуден шығару, сондай-ақ, тауарларды және (немесе) көрсетілетін қызметтерді әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталына жіберу қағидаларын;

мүгедектігі бар адамдарға берілетін техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының және көрсетілетін қызметтердің сыныптауышын;

мүгедектігі бар адамдар әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы арқылы сатып алатын тауарлардың және (немесе) көрсетілетін қызметтердің құнын өтеу ретінде ұсынылатын кепілдік берілген соманы айқындау әдістемесін;

білім беру және денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органдармен келісу бойынша арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге қажеттілікті бағалау және айқындау қағидаларын;

халықты әлеуметтік қорғау саласында арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсетуді қаржыландыру және мониторингтеу қағидаларын;

арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін ұйымдар қызметінің қағидаларын;

халықты әлеуметтік қорғау саласындағы мамандарға біліктілік санатын беру туралы куәлікті беру және кері қайтарып алу қағидаларын, мерзімдерін;

арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге арналған тарифтерді қалыптастыру қағидалары мен әдістемесін;

білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша әлеуметтік жұмыскерлерді аттестаттау қағидаларын;

әлеуметтік жұмыскерлерге қойылатын біліктілік талаптарын;

ақпараттандыру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша отбасының (адамның) әлеуметтік саламаттылығын айқындау әдістемесін;

арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлемінің тізбесін;

еңбек жағдайлары зиянды жұмыстармен айналысатын, пайдасына міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеу жөніндегі агенттер меншікті қаражаты есебінен міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеуді жүзеге асыратын жұмыскерлер өндірістерінің, жұмыстарының, кәсіптерінің тізбесін әзірлейді және бекітеді;

6) мыналарды:

арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну мәселелері бойынша жеке және заңды тұлғалармен, денсаулық сақтау, білім беру саласындағы уәкілетті органдармен және басқа да мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасауды;

өз құзыреті шегінде Мемлекеттік корпорацияның қызметін тексеруді;

Қордың қаржылық орнықтылығын талдауды, бағалауды және бақылауды;

Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінде белгіленген тәртіппен Қордың қызметін ішкі бақылауды жүзеге асырады;

7) Қазақстан Республикасының ақпараттандыру туралы заңнамасына сәйкес ақпараттық жүйелерді қолдана отырып электрондық қызметтерді көрсетеді;

8) Қазақстан Республикасындағы кедейлік шегінің мөлшерін айқындайды;

9) әлеуметтік қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

9-1) медициналық-әлеуметтік есепке алуды жүргізу жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру мен үйлестіруді жүзеге асырады;

10) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге функцияларды жүзеге асырады.

Ескерту. 12-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 15.04.2024 № 72-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

13-бап. Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган:

1) халықтың саламатты өмір салтын қалыптастыру және мүгедектіктің профилактикасы саласында бірыңғай мемлекеттік саясатты жүргізеді және іске асырады;

2) уәкілетті мемлекеттік органмен және білім беру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша денсаулық сақтау саласында арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету стандарттарын әзірлейді және бекітеді;

3) мыналарды:

арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну саласында бақылауды;

арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну мәселелері бойынша жеке және заңды тұлғалармен, уәкілетті мемлекеттік органмен және басқа да мемлекеттік органдармен өзара іс-қимылды жүзеге асырады;

4) өз құзыреті шегінде әлеуметтік қорғау саласындағы нормативтік құқтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

5) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

14-бап. Білім беру саласындағы уәкілетті органның құзыреті

Білім беру саласындағы уәкілетті орган:

1) мүгедектігі бар адамдардың Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес білім алуын қамтамасыз етеді;

2) білім беру саласында арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;

3) білім беру және балалардың құқықтарын қорғау саласында арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету стандарттарын әзірлейді және бекітеді;

4) мыналарды:

арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну саласындағы бақылауды;

арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну мәселелері бойынша жеке және заңды тұлғалармен, уәкілетті мемлекеттік органмен және басқа да мемлекеттік органдармен өзара іс-қимылды жүзеге асырады;

5) өз құзыреті шегінде әлеуметтік қорғау саласындағы нормативтік құқтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

6) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

15-бап. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның құзыреті

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган:

1) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау бөлігінде нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

2) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының қызметін жүзеге асыру қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

3) зейнетақы жинақтарын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына, сондай-ақ бір ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан басқа ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына аудару қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

4) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының комиссиялық сыйақы алу қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

5) зейнетақы аннуитетінің үлгілік шартын әзірлейді және бекітеді, зейнетақы аннуитеті шарты бойынша сақтандыру ұйымынан төленетін сақтандыру сыйлықақысын және сақтандыру төлемін есептеу әдістемесін белгілейді;

6) сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасу және зейнетақы аннуитеті шарты бойынша зейнетақы жинақтарын (сатып алу сомасын) сақтандыру ұйымына, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аудару қағидаларын әзірлейді және бекітеді;

7) осы Кодекстің 37-бабына сәйкес зейнетақы активтері сенімгерлік басқаруға берілуі мүмкін инвестициялық портфельді басқарушыға қойылатын талаптарды, сондай-ақ осы зейнетақы активтерінің есебінен сатып алуға рұқсат етілген қаржы құралдарының тізбесін әзірлейді және бекітеді;

8) зейнетақы активтерін басқаруды жүзеге асыру үшін уәкілетті органның талаптарына сәйкес келетін инвестициялық портфельді басқарушылардың тізілімін жүргізеді және өзінің интернет-ресурсында орналастырады;

9) зейнетақы активтерін инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға беру және зейнетақы активтерін бір инвестициялық портфельді басқарушыдан басқа инвестициялық портфельді басқарушыға немесе Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне беру қағидалары мен мерзімдерін әзірлейді және бекітеді;

10) инвестициялық портфельді басқарушы алған зейнетақы активтерінің номиналды кірістілігі мен зейнетақы активтері кірістілігінің ең төмен мәні арасындағы теріс айырманы есептеу қағидаларын, сондай-ақ инвестициялық портфельді басқарушының теріс айырманы өз капиталы есебінен өтеу қағидалары мен мерзімдерін әзірлейді және бекітеді;

11) өз құзыреті шегінде әлеуметтік қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және бекітеді;

11-1) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының нысаналы талаптарды, нысаналы жинақтар мен нысаналы активтерді есепке алуды жүргізуі тәртібін бақылауды жүзеге асырады;

12) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

Ескерту. 15-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

16-бап. Еңбек ресурстарын дамыту орталығының құзыреті

Еңбек ресурстарын дамыту орталығы:

1) уәкілетті мемлекеттік органға:

еңбек нарығының жай-күйін бағалау, жұмыс күшіне деген сұраныс пен ұсынысты болжау;

халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларын іске асыру барысын мониторингтеу және оларды жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды бағалау мен тұжырымдау;

азаматтарды әлеуметтік қорғау, жұмыспен қамту, еңбек көші-қоны мәселелері бойынша ведомстволық және әкімшілік статистикалық есептілікті жинауды ұйымдастыру;

Электрондық еңбек биржасы арқылы жұмыссыздарды кәсіптік оқыту үшін оқыту курстарын алу;

жергілікті атқарушы органдардың халықты әлеуметтік қорғау және жұмыспен қамту мәселелерін үйлестіруді жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшелерін, сондай-ақ жұмыспен қамту және атаулы әлеуметтік көмек мәселелері жөніндегі еңбек мобильділігі орталықтарын (мансап орталықтарын) әдіснамалық жағынан қолдау;

мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау мәселелері бойынша ақпараттық, консультациялық, әдістемелік жағынан қолдау көрсету және әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында қызметті берушілер мәлімдеген оңалтудың техникалық құралдары мен қызметтерінің бағаларына талдау жүргізу;

Ұлттық біліктілік жүйесі мәселелері бойынша ақпараттық, консультациялық, әдістемелік жағынан қолдау көрсету;

кәсіптік стандарттарды сараптау;

зейнетақы жүйесіне, міндетті әлеуметтік сақтандыру және әлеуметтік қамсыздандыру жүйесіне қатысушыларға, жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысушыларға және жергілікті атқарушы органдар көрсететін әлеуметтік көмекті алушыларға, арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны, зейнеткерлік алдындағы аннуитеттік сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемін, жұмыс берушінің қаражаты есебінен кәсіптік төлемді алушыларға проактивті және электрондық мемлекеттік қызметтер көрсету тетіктерін дамыту;

жинақтаушы зейнетақы жүйесіне, міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне, міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіне қатысушылардың, бірыңғай жиынтық төлем және бірыңғай төлем төлеушілердің дербестендірілген дерекқорын қалыптастыру, сүйемелдеу және дамыту бойынша қызметтерді көрсетуді;

2) жергілікті атқарушы органдар мен еңбек мобильділігі орталықтары (мансап орталықтары) мамандарының біліктілігін арттыруды;

3) "Электрондық еңбек биржасы" жұмыспен қамтудың бірыңғай цифрлық платформасын дамыту жөніндегі жобаларды сүйемелдеуді, оған жүйелік-техникалық жағынан қызмет көрсетуді және басқаруды;

4) даму бойынша жобаларды сүйемелдеуді, басқаруды, ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді және әлеуметтік-еңбек саласы ақпараттандыру объектілерінің қолжетімділігін бақылауды, телекоммуникацияның бағдарламалық-аппараттық құралдары мен желілерінің үздіксіз жұмыс істеуін және оларға жүйелік-техникалық жағынан қызмет көрсетуді, өзге ақпараттандыру объектілерімен интеграциялауды ұйымдастыруды, сондай-ақ әлеуметтік-еңбек саласының деректерін талдау мен өңдеуді;

5) уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен және жағдайларда әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік органдар мен құқық қорғау органдары қызметкерлерінің отбасы мүшелерін, сондай-ақ олардың асырауындағы, еңбек қызметін жүзеге асырмайтын адамдарды жұмыссыз ретінде тіркеуді және есептен шығаруды;

6) Қазақстан Республикасының дербес деректерді қорғау саласындағы заңнамасының талаптарын ескере отырып, жеке және заңды тұлғаларға әлеуметтік-еңбек саласындағы ақпараттық және консультациялық көрсетілетін қызметтерді ұсынуды;

7) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

Ескерту. 16-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.12.2023 № 49-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

17-бап. Мемлекеттік корпорацияның құзыреті

1. Мемлекеттік корпорация мемлекеттік монополияға жататын мынадай қызмет түрлерін:

1) уәкілетті мемлекеттік органмен мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін, жәрдемақыларды, біржолғы, әлеуметтік және өзге де төлемдерді тағайындауға, тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы шешімді қайта қарауға, тоқтата тұруға, тоқтатуға, қайта бастауға және қайта есептеуге, арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақы төлемдерін аударуға, тоқтата тұруға, қайта бастауға және тоқтатуға, зейнеткерлік алдындағы аннуитеттік сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемін, жұмыс берушінің қаражаты есебінен кәсіптік төлемді аударуға немесе қайтаруға арналған құжаттарды қабылдау, істер макеттерін қалыптастыру мәселелері бойынша өзара іс-қимыл жасасуды;

2) автоматтандырылған орталықтандырылған дерекқорды толықтыру мен жаңартуды және мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, зейнетақы төлемдерін, жәрдемақыларды, біржолғы әлеуметтік төлемдерді және өзге де төлемдерді алушылардың дербестендірілген есебін;

3) әлеуметтік қамсыздандыру, міндетті әлеуметтік сақтандыру салаларындағы ақпараттық жүйелердің деректерін толықтыру мен жаңартуды;

4) уәкілетті мемлекеттік органның ақпараттық жүйелерінде өз пайдасына міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары төленген жеке тұлғалардың және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы төлемдерін алушылардың деректерін толықтыру мен жаңартуды;

5) міндетті зейнетақы жарналарының, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының және (немесе) өсімпұлдың дербестендірілген есебін жүзеге асыруды;

6) зейнетақы төлемдерінің, жәрдемақылардың, біржолғы және өзге де төлемдердің ай сайынғы қажеттілігін, оларды төлеуді жүзеге асыру графиктерін қалыптастыруды және уәкілетті мемлекеттік органға бюджет қаражатына қажеттілік туралы өтінім жіберуді;

7) әлеуметтік төлемдердің ай сайынғы қажеттілігін және оны жүзеге асыру графигін қалыптастыруды, Қорға қаражат қажеттілігі туралы өтінім жіберуді;

8) атаулы әлеуметтік көмектің, өзге де төлемдердің ай сайынғы қажеттілігін, оларды жүзеге асыру графиктерін қалыптастыруды және уәкілетті мемлекеттік органға бюджет қаражатына қажеттілік туралы өтінім жіберуді;

9) Мемлекеттік корпорацияның шотына аударылған және Мемлекеттік корпорациядан агентке қайтарылған міндетті зейнетақы жарналарының, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының және (немесе) олар жөніндегі өсімпұлдың сомалары бойынша агенттердің төлем құжаттарының тізілімдерін қалыптастыруды және салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органға ұсынуды;

10) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін, еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін, жәрдемақы төлемдерін, біржолғы және өзге де төлемдерді ұйымдастыруды және жүзеге асыруды;

11) Қордың қаражатынан төленетін әлеуметтік төлемдерді ұйымдастыруды;

12) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының қаражатынан төленетін зейнетақы төлемдерін ұйымдастыруды және жүзеге асыруды;

13) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес атаулы әлеуметтік көмек пен өзге де төлемдерді төлеуді жүзеге асыруды;

14) бала бір жарым жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты кірісінен айырылған жағдайда төленетін әлеуметтік төлемді алушыларға қосымша белгіленген, бюджет қаражаты есебінен субсидияланатын міндетті зейнетақы жарналарын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударуды;

15) зейнетақы жарналарын және (немесе) олар бойынша өсімпұлды есепке алу, аудару, қайтару мәселелері бойынша агенттермен, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорымен өзара іс-қимыл жасауды;

16) зейнетақы төлемдерін есепке алу, аудару, қайтару, тоқтату мәселелері бойынша бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорымен өзара іс-қимыл жасауды;

17) инфляция деңгейін ескере отырып, нақты енгізілген міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының сомасы мен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы зейнетақы жинақтарының сомасы арасындағы айырманың мөлшерін айқындауды;

18) агенттерден түсетін міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын және (немесе) өсімпұлдарды бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударуды;

19) Қордың қаражаты есебінен төленетін әлеуметтік төлемдерден ұсталған міндетті зейнетақы жарналарын ұйымдастыруды және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударуды;

20) зейнетақымен қамсыздандыру саласындағы ақпараттық жүйелерден алынған ақпаратты уәкілетті мемлекеттік органға және оның ведомстволарына беруді;

21) деректемелерінде қате жіберілген тұлғалардың міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушілердің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын және (немесе) өсімпұлдарын агентке қайтаруды;

22) агентке және (немесе) Мемлекеттік корпорацияға бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан оның өтініші бойынша міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын және (немесе) өсімпұлдарды қайтаруды;

22-1) уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен және жағдайларда, осы Кодекстің 102-бабы 2-тармағының 1) тармақшасында айқындалған интернет-платформа операторы төлеген сомаларды бөлуді және Қорға, әлеуметтік медициналық сақтандыру қорына, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына және төлеушінің тұрған жері бойынша тиісті бюджетке аударуды;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
22-2) тармақшаның 01.01.2026 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

22-2) уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен және жағдайларда, әлеуметтік аударымдардың, міндетті зейнетақы жарналарының және (немесе) оларды уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін өсімпұлдың қате (артық) төленген сомаларын осы Кодекстің 102-бабы 2-тармағының 1) тармақшасында айқындалған интернет-платформа операторына қайтаруды жүзеге асыруды;

23) 01.01.2024 дейін қолданыста болды - осы Кодекстің 263-бабымен.
24) 01.01.2024 дейін қолданыста болды - осы Кодекстің 263-бабымен.
25) 01.01.2024 дейін қолданыста болды - осы Кодекстің 263-бабымен.
26) 01.01.2024 дейін қолданыста болды - осы Кодекстің 263-бабымен.

27) зейнетақы жинақтарының құпиясын сақтауды қамтамасыз ету жөніндегі Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын ескере отырып, Мемлекеттік корпорация қызметінің түрлері бойынша жеке және заңды тұлғаларға ақпараттық қызметтер ұсынуды;

28) міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыларды, олардың әлеуметтік аударымдары мен әлеуметтік төлемдерін дербестендірілген есепке алуды;

29) төлеушілерден түскен әлеуметтік аударымдарды және (немесе) әлеуметтік аударымдардың уақтылы және (немесе) толық төленбегені үшін өсімпұлдарды аударуды, олардан ұсталған әлеуметтік төлемдер мен міндетті зейнетақы жарналарының артық есепке жатқызылған (төленген) сомаларын олар Мемлекеттік корпорацияның шотына түскен күннен кейінгі бір операциялық күннен кешіктірмей, Қорға қайтаруды;

30) уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен және жағдайларда міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы үшін төленген әлеуметтік аударымдардың сомасын төлеушіге қайтаруды;

31) уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен және жағдайларда Қор қаражаты Мемлекеттік корпорацияның шотына түскен күннен кейінгі бір операциялық күннен кешіктірмей төлеушілерге әлеуметтік аударымдардың және (немесе) әлеуметтік аударымдарды уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін өсімпұлдың артық (қате) төленген сомаларын қайтаруды қамтамасыз етуді;

32) мемлекеттік кіріс органына төлеушілердің келіп түскен және қайтарылған әлеуметтік аударымдарының тізілімдерін ұсынуды;

33) уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен төлеушілерге – әлеуметтік аударымдардың жай-күйі мен қозғалысы туралы, сондай-ақ міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыларға тағайындалған әлеуметтік төлемнің сомасы туралы не оны тағайындаудан бас тарту туралы ақпарат беруді;

34) уәкілетті мемлекеттік органға статистикалық және өзге есептік ақпаратты беруді жүзеге асырады;

35) осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

2. Мемлекеттік корпорация:

әлеуметтік аударымдарды және әлеуметтік аударымдардың уақтылы және (немесе) толық төленбегені үшін өсімпұлдарды;

әлеуметтік аударымдардың және олар бойынша өсімпұлдардың артық (қате) төленген сомаларын қайтаруды;

әлеуметтік төлемдерді және олардан ұсталатын міндетті зейнетақы жарналарын;

әлеуметтік төлемдердің және олардан ұсталған міндетті зейнетақы жарналарының артық есепке жатқызылған (төленген) сомаларын қайтаруды есепке алу және аудару мәселелері бойынша Қормен өзара іс-қимыл жасайды және ақпарат алмасуды жүзеге асырады.

2-1. Мемлекеттік корпорация зейнеткерлік алдындағы аннуитеттік сақтандыру шарттары бойынша сақтандыру төлемдерін есепке алу және аудару мәселелері бойынша сақтандыру ұйымдарымен өзара іс-қимыл жасайды және ақпарат алмасуды жүзеге асырады.

3. Мемлекеттік корпорацияның осы Кодексте көзделген қызметтерді көрсеткені үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бюджет қаражатын алуға құқығы бар.

Мемлекеттік корпорация өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағаларын орталық мемлекеттік органдар арасынан Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен айқындалатын уәкілетті мемлекеттік орган уәкілетті мемлекеттік органмен және монополияға қарсы органмен келісу бойынша белгілейді.

4. Мемлекеттік корпорация:

1) мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін, жәрдемақыларды, әлеуметтік және өзге де төлемдерді тағайындауға, тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы шешімді қайта қарауға, қайта есептеуге, тоқтата тұруға, қайта бастауға, тоқтатуға қажетті құжаттарды қабылдауды және олардың толықтығын тексеруді жүзеге асыруға, тағайындауға арналған іс макеттерін қалыптастыруға және оларды уәкілетті мемлекеттік органға, Қорға беруге;

2) алушыны әлеуметтік төлемдердің артық есепке жатқызылған (төленген) сомаларын қайтару қажеттігі туралы хабардар етуге;

3) жүгінген адамдарға қызмет көрсетудің тең жағдайларын қамтамасыз етуге;

4) мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін, еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін, жәрдемақыларды, әлеуметтік және өзге де төлемдерді алушыларға уақтылы және толық аударуды қамтамасыз етуге;

5) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайлардан басқа да, әлеуметтік аударымдардың, әлеуметтік төлемдердің жұмыс берушінің қаражаты есебінен кәсіптік төлемнің, зейнеткерлік алдындағы аннуитеттік сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемінің жай-күйі мен қозғалысы туралы ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз етуге;

6) Қордың шешімі негізінде әлеуметтік төлемді жүзеге асыруға, тоқтата тұруға, қайта бастауға және тоқтатуға;

7) міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыларға уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен әлеуметтік аударымдардың жай-күйі мен қозғалысы туралы ақпарат беруге;

8) міндетті әлеуметтік сақтандыру мәселелері бойынша қажетті түсіндірмелер беруге;

9) әлеуметтік төлемді тағайындауға арналған электрондық іс макетін қалыптастыру кезінде сот актілері мен сотқа дейінгі тергеп-тексеру органының актілері негізінде заңсыз деп танылған, бұрын әлеуметтік төлемдердің мөлшерін айқындау кезінде ескерілген кезең үшін төленген кірістен түскен әлеуметтік аударымдардың сомаларын есепке алмауға міндетті.

Ескерту. 17-бапқа өзгерістер енгізілді – ҚР 21.12.2023 № 49-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

18-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдарының құзыреті

Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың іске асырылуын:

1) облыстағы және республикалық маңызы бар қалалардағы, астанадағы жұмыс күшіне деген сұраныс пен ұсынысты талдау, болжау және уәкілетті мемлекеттік органға хабарлау;

2) өңірлік жұмыспен қамту карталарын бекіту және іске асыру;

3) халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесуді қамтамасыз ететін іс-шараларды өткізу;

4) жұмыс орындарының босау және қысқару тәуекелдері бар ұйымдарды мониторингтеу;

5) кәсіпкерлік бастаманы дамыту арқылы жұмыс орындарын құруды қолдау;

6) жұмыссыздарға, жұмыс іздеуші адамдарға әлеуметтік көмек көрсетуді мониторингтеу;

7) мүгедектігі бар адамдар үшін ауыр жұмыстардағы, еңбек жағдайлары зиянды, қауіпті жұмыстардағы жұмыс орындарын есептемегенде, жұмыс орындары санының екіден төрт пайызына дейінгі мөлшерде жұмыс орындарына квота белгілеу;

8) халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі аудандық (қалалық) және өңірлік комиссиялар туралы ережелерді бекіту;

9) ұлттық жобалар, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың даму жоспарлары, өңірлік жұмыспен қамту карталары шеңберінде жұмыс орындарының құрылуын мониторингтеуді жүзеге асыру;

10) жұмыс күшінің мобильділігін арттыру үшін адамдардың ерікті түрде қоныс аударуына арналған елді мекендердің тізбесін бекіту;

11) еңбек мобильділігі орталығының басшысын лауазымға тағайындау және лауазымнан босату;

12) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну мәселелері бойынша жеке және заңды тұлғалармен және мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасау;

13) өздерінің қарауындағы арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын субъектілерді құру және олардың қызметі;

14) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын субъектілердің арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлемін ұсынуы;

15) халықтың арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге деген қажеттілігіне талдау жүргізу;

16) халықтың арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге деген қажеттілігіне статистикалық талдау, болжау жүргізуді қамтамасыз ету;

17) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын субъектілерді кадрмен қамтамасыз етуді, әлеуметтік жұмыскерлерді кәсіптік даярлауды, қайта даярлауды және олардың біліктілігін арттыруды ұйымдастыру;

18) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну жүйесін дамыту жөнінде шаралар қабылдау;

19) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілгеннен тыс көлемінің тізбесін және оларды ұсыну тәртібін әзірлеу және облыстардың (республикалық маңызы бар қалалардың және астананың) жергілікті өкілді органдарына бекітуге ұсыну;

20) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну және арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге деген қажеттілікті бағалау мен айқындау жөніндегі көрсетілетін қызметтер бойынша мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру, сондай-ақ мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты орналастыру;

21) мүгедектігі бар адамдарды оңалтуды жүзеге асыратын мемлекеттік мекемелер мен кәсіпорындарды құру;

22) мүгедектігі бар адамдарға Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген қосымша әлеуметтік қорғау шараларын ұсыну;

23) мүгедектігі бар адамдарды оңалтуды жүзеге асыратын ұйымдарды құруға ықпал ету;

24) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мүгедектігі бар адамдарды кәсіптік оқытуды (қайта оқытуды) ұйымдастыру;

25) мүгедектігі бар адамдарды оңалту жөніндегі мамандарды, оның ішінде ымдау тілі мамандарын, Брайльдің бедерлі-нүктелік қарпімен оқу және жазу жөніндегі мамандарды даярлауды, қайта даярлауды және олардың біліктілігін арттыруды ұйымдастыру;

26) осы Кодекске сәйкес тиісті аумақта медициналық, әлеуметтік, кәсіптік оңалтудың орындалуын ұйымдастыру;

27) мүгедектігі бар адамдарды және мүгедектігі бар балаларды жеке бағдарламаға сәйкес санаторийлік-курорттық емдеуді қамтамасыз ету;

28) мүгедектігі бар адамдарды жеке бағдарламаға сәйкес техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдармен және (немесе) арнаулы жүріп-тұру құралдарымен қамтамасыз ету;

29) мүгедектігі бар адамдарға әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы арқылы ұсынылатын тауарларды және (немесе) көрсетілетін қызметтерді берушілер мәлімдеген олардың сипаттамаларының мүгедектігі бар адамдарға ұсынылатын техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының және көрсетілетін қызметтердің сыныптауышына сәйкестігін мониторингтеу;

30) мүгедектігі бар адамдардың қоғамдық бірлестіктерімен бірлесіп, мәдени, ағарту және өзге де іс-шараларын ұйымдастыру;

31) мүгедектігі бар адамдарға қайырымдылық және әлеуметтік көмек көрсетуді үйлестіру;

32) мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау саласындағы өңірлік үйлестіру кеңесінің қызметін қамтамасыз ету;

33) мыналарды:

денсаулық сақтау саласында арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің ұсынылуына мониторинг жүргізуді;

халықтың денсаулық сақтау саласындағы арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге деген қажеттілігіне талдау жүргізуді қамтамасыз ету;

34) денсаулық сақтау саласында арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсыну аясында денсаулық сақтау ұйымдарының қызметін үйлестіруді жүзеге асыру;

34-1) өмірде қиын жағдайға тап болған адамдарды (отбасыларды) мемлекеттік органдардың құзыреті шегінде жан-жақты қолдаумен қамту жөніндегі жұмысты уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен үйлестіру;

34-2) уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен медициналық-әлеуметтік есепке алуды жүргізу;

35) Қазақстан Республикасының заңнамасында облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдарына жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде жүзеге асыру арқылы қамтамасыз етеді.

Ескерту. 18-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 15.04.2024 № 72-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

19-бап. Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдарының құзыреті

1. Аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдары әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясаттың іске асырылуын:

1) аудандардағы (облыстық маңызы бар қалалардағы) жұмыс күшіне деген сұраныс пен ұсынысты талдау, болжау және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органына хабарлау;

2) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарына халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шаралары бойынша ұсыныстар енгізу;

3) өңірлік жұмыспен қамту картасын және халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларын іске асыру;

4) ұлттық жобалар, облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың даму жоспарлары, өңірлік жұмыспен қамту картасы шеңберінде жұмыс орындарының құрылуын мониторингтеуді жүзеге асыру;

5) кәсіпкерлік бастаманы дамыту арқылы ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жұмыс орындарын құруды қолдау;

6) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдарына жұмыс күшінің мобильділігін арттыру мақсатында адамдардың ерікті түрде қоныс аударуы үшін елді мекендерді айқындау бойынша ұсыныстар енгізу;

7) жұмыс орындарының босау және қысқару тәуекелдері бар ұйымдарды мониторингтеуді жүзеге асыру;

8) халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесуді қамтамасыз ету мақсатында еңбек мобильділігі орталықтарымен өзара іс-қимыл жасау;

9) өздерінің қарауындағы арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын субъектілерді құру және олардың қызметі;

10) арнаулы әлеуметтік қызметтерді ұсынатын субъектілердің арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлемін ұсынуы;

11) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын субъектілерді кадрмен қамтамасыз етуді, әлеуметтік жұмыскерлерді кәсіптік даярлауды, қайта даярлауды және олардың біліктілігін арттыруды ұйымдастыру;

12) халықтың арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге деген қажеттіліктеріне талдау жүргізу;

13) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну және арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге деген қажеттілікті бағалау мен айқындау жөніндегі көрсетілетін қызметтер бойынша мемлекеттік сатып алуды жүзеге асыру, сондай-ақ мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты орналастыру;

14) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну жүйесін дамыту жөнінде шаралар қабылдау;

15) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну мәселелері бойынша жеке, заңды тұлғалармен және мемлекеттік органдармен өзара іс-қимыл жасау;

16) мүгедектігі бар адамдарға әлеуметтік көмек көрсету және қайырымдылық көмек көрсетуді үйлестіру;

17) мүгедектігі бар адамдарды және мүгедектігі бар балаларды жеке бағдарламаға сәйкес санаторийлік-курорттық емдеуді қамтамасыз ету;

18) мүгедектігі бар адамдарды жеке бағдарламаға сәйкес техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдармен және (немесе) арнаулы жүріп-тұру құралдарымен қамтамасыз ету;

19) жеке бағдарламаға сәйкес жүріп-тұруы қиын, бірінші топтағы мүгедектігі бар адамдар үшін жеке көмекшінің, есту қабілеті бойынша мүгедектігі бар адамдар үшін ымдау тілі маманының көрсетілетін қызметтерімен қамтамасыз ету;

20) мүгедектігі бар адамдарға Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген қосымша әлеуметтік көмек шараларын ұсыну;

20-1) өмірде қиын жағдайға тап болған адамдарды (отбасыларды) мемлекеттік органдардың құзыреті шегінде жан-жақты қолдаумен қамту жөніндегі жұмысты үйлестіру;

21) Қазақстан Республикасының заңнамасында аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдарына жүктелетін өзге де өкілеттіктерді жергілікті мемлекеттік басқару мүддесінде жүзеге асыру арқылы қамтамасыз етеді.

Ескерту. 19-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 15.04.2024 № 72-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

20-бап. Еңбек мобильділігі орталығының құзыреті

1. Еңбек мобильділігі орталығы:

1) жұмыс күшіне деген сұраныс пен ұсынысты талдайды, болжайды, халыққа, жергілікті атқарушы органдарға және Еңбек ресурстарын дамыту орталығына облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың еңбек нарығының жай-күйі туралы хабарлайды;

2) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі жергілікті атқарушы органына жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шаралары жөніндегі ұсыныстарды және өңірлік жұмыспен қамту картасының жобасын енгізеді;

3) ұлттық жобалар, облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың даму жоспарлары, облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың өңірлік жұмыспен қамту картасы шеңберінде жұмыс орындарының құрылуын есепке алуды жүзеге асырады;

4) жергілікті атқарушы органдардың білім беру мәселелері жөніндегі құрылымдық бөлімшелерінен, білім беру ұйымдарынан, кәсіптік оқытуды жүзеге асыратын, білім беру қызметіне құқығы бар ұйымдар жанындағы оқу орталықтарынан түлектердің жұмысқа орналасуы туралы мәліметтерді, оқыту жүргізілетін кәсіптер (мамандықтар) туралы, нақты кәсіптер (мамандықтар) бойынша даярланған және даярлануы мен бітіруі жоспарланған мамандардың саны туралы ақпаратты сұратады;

5) жұмыс берушілерден жұмыс күшіне деген болжамды қажеттілік туралы ақпаратты сұратады;

6) жұмыс берушілер Электрондық еңбек биржасында орналастыратын, ұлттық жобалар мен облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың даму жоспарлары, сондай-ақ жекеше сектордың бастамалары шеңберінде іске асырылатын жобалардағы ағымдағы бос орындар мен құрылатын жұмыс орындарының болжамы туралы бос жұмыс орындарының есебін жүргізеді;

7) жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларын іске асыруды жүзеге асырады;

8) атаулы әлеуметтік көмек алатын адамдардың жұмыспен қамтылуына жәрдемдесу мәселелері бойынша аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдарымен өзара іс-қимыл жасайды;

9) мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орындарын құру бойынша жұмыс берушілермен өзара іс-қимыл жасайды;

10) уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен халықты жұмыспен қамту саласындағы көрсетілетін қызметтерге аутсорсингті жүзеге асырады;

11) халықты жұмыспен қамту саласында көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі туралы шарттың іске асырылу барысын мониторингтеуді және бақылауды жүзеге асырады;

12) жұмыс іздеуші және жұмыссыздар ретінде жүгінген адамдарды тіркейді;

13) мансап орталықтары жұмыскерлерінің кәсіби тұрғыдан дамуы мен біліктілігін арттыруды қамтамасыз етеді;

14) осы Кодекске және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің өзге де шараларын көрсетеді.

2. Еңбек мобильділігі орталығы өз функцияларын аудандарда, облыстық және республикалық маңызы бар қалаларда, астанада филиалдар түрінде құрылатын мансап орталықтары арқылы жүзеге асырады.

Халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларымен қамтуды қамтамасыз ету үшін еңбек мобильділігі орталығы мобильді (жылжымалы) мансап орталықтарын құрады.

3. Еңбек мобильділігі орталығы өз функцияларын іске асыру кезінде ақпараттық-коммуникациялық технологияларды, оның ішінде Электрондық еңбек биржасын пайдаланады.

Еңбек мобильділігі орталығы жүгінген адамдарға өзіне-өзі қызмет көрсету аймақтарында Электрондық еңбек биржасына тегін қолжетімділікті қамтамасыз етеді.

4. Еңбек мобильділігі орталықтарының қызметін қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

21-бап. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі өңірлік комиссия

1. Облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) аумағында жергілікті атқарушы орган халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі өңірлік комиссияны (бұдан әрі – өңірлік комиссия) құрады.

2. Өңірлік комиссия облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті өкілді және атқарушы органдарының, облыс, республикалық маңызы бар қала, астана деңгейіндегі аумақтық кәсіподақтар бірлестігінің және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың өңірлік кәсіпкерлер палаталарының, өзге де мүдделі мемлекеттік органдардың және басқа да ұйымдардың өкілдерінен жасақталады.

3. Өңірлік комиссия облыс (республикалық маңызы бар қала, астана) аумағында орналасқан мемлекеттік органдар мен басқа да ұйымдардың халықты жұмыспен қамту бөлігінде облыстың даму жоспарын, өңірлік жұмыспен қамту және әлеуметтік көмек картасын іске асыру мәселелері бойынша қызметін үйлестіруді жүзеге асырады.

4. Өңірлік комиссияның қызметі облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) аумағында халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларын тиімді түрде іске асыруды қамтамасыз етуге және оларды жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдауға бағытталған.

22-бап. Халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі аудандық (қалалық) комиссия

1 Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) аумағында жергілікті атқарушы орган халықты жұмыспен қамту мәселелері жөніндегі аудандық (қалалық) комиссияны (бұдан әрі – аудандық (қалалық) комиссия) құрады.

2. Аудандық (қалалық) комиссия ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті өкілді және атқарушы органдарының, аудан, қала деңгейіндегі аумақтық кәсіподақтар бірлестігінің және тиісті облыстардың, облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың аудандарындағы өңірлік кәсіпкерлер палаталары филиалдарының, өзге де мүдделі мемлекеттік органдардың және басқа да ұйымдардың өкілдерінен жасақталады.

3. Аудандық (қалалық) комиссия ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) аумағында орналасқан мемлекеттік органдар мен басқа да ұйымдардың, аудандық маңызы бар қалалар, ауылдар, кенттер, ауылдық округтер әкімдерінің халықты жұмыспен қамту бөлігінде облыстың даму жоспарын, өңірлік жұмыспен қамту және әлеуметтік көмек картасын іске асыру мәселелері бойынша қызметін үйлестіруді жүзеге асырады.

4. Аудандық (қалалық) комиссияның қызметі ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) аумағында халықты жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларын тиімді түрде іске асыруды қамтамасыз етуге және оларды жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдауға бағытталған.

23-бап. Электрондық еңбек биржасы

1. Электрондық еңбек биржасы – осы Кодекске сәйкес жұмыс іздеуді және персоналды іріктеуге жәрдемдесуді, жұмыспен қамту саласында электрондық және проактивті форматта қызметтер көрсетуді қамтамасыз ететін, жұмыс іздеушілер мен жұмыс берушілерге арналған жұмыспен қамтудың бірыңғай цифрлық платформасын білдіретін ақпараттандыру объектісі.

2. Электрондық еңбек биржасын қолдап отыруды және оған жүйелі-техникалық қызмет көрсетуді Еңбек ресурстарын дамыту орталығы жүзеге асырады.

24-бап. Отбасының цифрлық картасы

1. Отбасының цифрлық картасы – "электрондық үкіметтің" ақпараттық-коммуникациялық платформасында іске асырылған, отбасылардың (адамдардың) тізімдерін олардың әлеуметтік саламаттылығының деңгейі бойынша қалыптастыруға және сегменттеуге мүмкіндік беретін талдамалық шешім.

2. Отбасының цифрлық картасының мәліметтері осы Кодекске және (немесе) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес әлеуметтік қорғау шараларына әлеуетті мұқтаж адамдарды (отбасыларды) айқындау, оның ішінде мемлекеттік органдардың және (немесе) ұйымдардың проактивті мемлекеттік қызметтер көрсетуі үшін негіз болып табылады.

3. Отбасының (адамның) әлеуметтік саламаттылығын айқындау әдістемесін ақпараттандыру саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша уәкілетті мемлекеттік орган әзірлейді және бекітеді.

2-БӨЛІМ. ХАЛЫҚТЫ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ СУБЪЕКТІЛЕРДІҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ ЖАҒДАЙЫ

4-тарау. МЕМЛЕКЕТТІК ӘЛЕУМЕТТІК САҚТАНДЫРУ ҚОРЫ

25-бап. Қордың қызметі

Қор өз қызметін Қордың комиссиялық сыйақысы есебінен жүзеге асырады.

Қордың комиссиялық сыйақысының пайыздық мөлшерлемесінің шамасын уәкілетті мемлекеттік орган жыл сайын, бірақ жылына екі реттен асырмай белгілейді.

Қордың комиссиялық сыйақысының пайыздық мөлшерлемесінің шекті шамасын уәкілетті мемлекеттік органның ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

Қордың комиссиялық сыйақысы уәкілетті мемлекеттік орган бекітетін тәртіппен, келіп түскен әлеуметтік аударымдардан, әлеуметтік аударымдардың уақтылы және (немесе) толық төленбегені үшін өсімпұлдан, инвестициялық кірістен алынады.

Қордың меншікті қаражаты Қордың жарғылық капиталынан, комиссиялық сыйақыдан қалыптастырылады және тұрады.

Қор мынадай қызмет түрлерін:

1) әлеуметтік аударымдарды шоғырландыруды;

2) әлеуметтік аударымдардың, әлеуметтік аударымдарды уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін өсімпұлдың, артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдарды және (немесе) әлеуметтік аударымдардың уақтылы және (немесе) толық төленбегені үшін өсімпұлды қайтарудың, сондай-ақ инвестициялық кірістің есебін жүргізуді;

3) осы Кодексте көзделген тәртіппен әлеуметтік төлемдердің мөлшерін есептеуді (айқындауды), оларды тағайындауды, жүзеге асыруды, тоқтата тұруды, қайта есептеуді, қайта бастауды, тоқтатуды және тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы шешімді қайта қарауды;

4) әлеуметтік төлемдердің және әлеуметтік төлемдердің артық есепке жазылған (төленген) сомаларын қайтарудың есебін жүргізуді;

5) міндетті әлеуметтік сақтандыру мәселелері бойынша консультациялық және түсіндіру жұмысын жүргізуді;

6) міндетті әлеуметтік сақтандыру саласындағы ақпараттық жүйені құруды және дамытуды жүзеге асырады.

Қорды құру, қайта ұйымдастыру немесе тарату туралы шешімдерді Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен қабылдайды.

Осы Кодексте реттелмеген бөлікте Қордың қызметіне Қазақстан Республикасының акционерлік қоғамдар туралы заңнамасы қолданылады.

26-бап. Қордың құқықтары мен міндеттері

1. Қордың:

1) осы Кодексте белгіленген тәртіппен бағалы қағаздарға және басқа да қаржы құралдарына байланысты қызметпен айналысуға;

2) Қордың қызметін қамтамасыз етуге комиссиялық сыйақы алуға;

3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің субъектілерінен Қордың қызметін қамтамасыз етуге қажетті ақпаратты сұратуға және алуға;

4) Қазақстан Республикасының аумағында филиалдар ашуға;

5) уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен және мерзімдерде мемлекеттік органдарға, ұйымдарға, төлеушіге және өтініш берушіге сұрау салу арқылы әлеуметтік төлемдерді тағайындауға, қайта есептеуге, тоқтата тұруға, қайта бастауға, тоқтату және тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы шешімді қайта қарауға қажетті құжаттардың (мәліметтердің) анықтығына тексеру жүргізуге;

6) әлеуметтік төлемдерді тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы қабылданған шешімдерді уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен және жағдайларда қайта қарауға;

7) осы Кодекске және Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар.

2. Қор:

1) Мемлекеттік корпорацияның әлеуметтік төлемдерді жүзеге асыруы үшін қаражаттың уақтылы аударылуын қамтамасыз етуге;

2) уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен және жағдайларда төлеушіге әлеуметтік аударымдардың артық (қате) төленген сомаларын және (немесе) әлеуметтік аударымдарды уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін өсімпұлды қайтаруды жүзеге асыруға, сондай-ақ әлеуметтік төлемдердің және олардан ұсталған міндетті зейнетақы жарналарының артық есепке жатқызылған (төленген) сомаларын қайтаруды қамтамасыз етуге;

3) әлеуметтік төлемді тағайындау кезінде сот актілері мен сотқа дейінгі тергеп-тексеру органының актілері негізінде заңсыз деп танылған кірістен түскен, бұрын әлеуметтік төлемдердің мөлшерін айқындау кезінде ескерілген кезең үшін төленген әлеуметтік аударымдардың сомаларын есепке алмауға;

4) Қордың уақытша бос қаражатын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі арқылы қаржы құралдарына орналастыруға;

5) жылдық қаржылық есептілік аудитін жүргізуді қамтамасыз етуге;

6) міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесінің қаржылық орнықтылығына бес жылда бір рет тәуелсіз актуарлық бағалау жүргізуді қамтамасыз етуге;

7) мемлекеттік органдар мен ұйымдардың ақпараттық жүйелерінен мәліметтер алынған жағдайда, әлеуметтік төлемдерді қайта есептеу, тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату үшін шешімдердің жобаларын қалыптастыруға;

8) әлеуметтік төлемдерді тағайындау, қайта есептеу, тоқтата тұру, қайта бастау, тоқтату не тағайындаудан бас тарту туралы шешімдер қабылдауға;

9) әлеуметтік төлемдерге деген қажеттілікті есептеу жөніндегі болжамды деректерді қалыптастыруға;

10) график бойынша әлеуметтік төлемдерді жүзеге асыру үшін Мемлекеттік корпорацияны күнделікті қаржыландыруды жүргізуге;

11) әлеуметтік төлемдерді тағайындау және алу мәселелері бойынша қажетті түсіндірмелер беруге;

12) Қор активтерін есепке алуды жүзеге асыру үшін бағдарламалық қамтылым түрінде Қордың автоматтандырылған ақпараттық жүйесінің болуына, сондай-ақ ақпараттың сақталуы мен санкцияланбаған қол жеткізуден қорғалуын қамтамасыз етуге;

13) ақпаратты сақтауға арналған резервтік орталығы болуына;

14) ақпараттық жүйелерден алынған әлеуметтік аударымдар мен әлеуметтік төлемдердің сомалары туралы ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз етуге;

15) Мемлекеттік корпорацияға Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен сот актілері мен сотқа дейінгі тергеп-тексеру органы актілерінің негізінде заңсыз деп танылған кірістен түскен әлеуметтік аударымдардың сомалары туралы ақпаратты ұсынуға;

16) міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыларға уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен әлеуметтік аударымдардың жай-күйі мен қозғалысы туралы ақпаратты ұсынуға;

17) осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына сәйкес өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

3. Қор:

1) Қордың активтерін кепілге беруге;

2) кәсіпкерлікпен және осы Кодексте көзделмеген өзге де қызметпен айналысуға құқылы емес.

27-бап. Төлеушінің құқықтары мен міндеттері

1. Төлеушінің:

1) уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен және жағдайларда әлеуметтік аударымдардың артық (қате) төленген сомаларын және (немесе) әлеуметтік аударымдарды уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін өсімпұлды қайтарып алуға;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Мемлекеттік корпорациядан төленген әлеуметтік аударымдардың сомалары және (немесе) олар бойынша өсімпұл туралы қажетті ақпаратты сұратуға және тегін алуға;

3) осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына сәйкес басқа да құқықтарды іске асыруға құқығы бар.

2. Төлеуші:

1) әлеуметтік аударымдарды және әлеуметтік аударымдардың уақтылы және (немесе) толық төленбегені үшін өсімпұлды уақтылы және толық көлемде төлеуге;

2) әлеуметтік аударымдар сомасын есептеуді және қайта есептеуді, сондай-ақ әлеуметтік аударымдар уақтылы және (немесе) толық төленбеген жағдайда өсімпұлды есептеуді өзі дербес жүзеге асыруға;

3) мемлекеттік кіріс органдарына Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде салық есептілігін ұсынуға;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне әрбір қатысушы бойынша есептелген және төленген әлеуметтік аударымдар және (немесе) өсімпұл сомаларының бастапқы есебін жүргізуге;

5) міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы тиісті кезең үшін өзіне тиесілі жалақының құрамдас бөліктері туралы ай сайын хабардар етілген кезде Қорға төленетін әлеуметтік аударымдардың есептелген сомалары туралы мәліметтерді оған ұсынуға;

6) Қордың сұрау салулары бойынша әлеуметтік төлемдерді тағайындауға қажетті ақпаратты (құжаттарды, мәліметтерді) беруге;

7) мемлекеттік кіріс органдарының талап етуі бойынша осы Кодекстің 256-бабында белгіленген тәртіппен өз пайдасына әлеуметтік аударымдар бойынша берешек өндіріп алынатын міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушылардың тізімін ұсынуға;

8) осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына сәйкес өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

28-бап. Қордың активтерін құру

1. Қордың активтері Қордың комиссиялық сыйақысы, әлеуметтік төлемдерге және әлеуметтік төлемдердің артық (қате) төленген сомаларын және (немесе) әлеуметтік аударымдарды уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін өсімпұлды қайтаруға бағытталған қаражат шегеріле отырып, әлеуметтік аударымдар, әлеуметтік аударымдарды уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін өсімпұл, инвестициялық кіріс, әлеуметтік төлемдердің артық есепке жатқызылған (төленген) сомаларын қайтару және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген, Қорға түсетін өзге де түсімдер есебінен қалыптастырылады.

2. Қордың активтері тек қана мынадай:

1) осы Кодекске сәйкес әлеуметтік төлемдерді жүзеге асыру;

2) тізбесі мен лимиттерін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын активтерді инвестициялау үшін Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі арқылы қаржы құралдарына орналастыру;

3) әлеуметтік аударымдардың артық (қате) төленген сомаларын және (немесе) әлеуметтік аударымдарды уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін өсімпұлды, сондай-ақ өзге де қате есепке жатқызылған қаражат сомаларын қайтару мақсаттары үшін пайдаланылуы мүмкін.

3. Қордың активтері:

1) кепіл нысанасы бола алмайды;

2) кредиторлардың талап етуі бойынша өндіріп алынбайды;

3) мүлікке тыйым салу немесе өзге де ауыртпалық салу нысанасы бола алмайды;

4) Қордың және үшінші тұлғалардың міндеттемелері бойынша инкассалық өкіммен өндіріп алынбайды;

5) осы Кодекстің 30-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, сенімгерлік басқаруға берілмейді;

6) мерзімінде орындалмаған салық міндеттемесінің орындалуын қамтамасыз ету нысанасы бола алмайды.

29-бап. Қор активтерінің сақталуын қамтамасыз ету

1. Мемлекет Қор активтерінің сақталуына және нысаналы пайдаланылуына кепілдік береді.

2. Қор активтерінің сақталуы:

1) Қордың қаржылық орнықтылығын қамтамасыз ететін, Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тиісті нормалар мен лимиттерді белгілеу арқылы оның қызметін реттеу;

2) инвестициялық қызметті Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі арқылы жүзеге асыру;

3) Қордың активтерін инвестициялық басқару жөніндегі барлық операцияларды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкінде есепке алу;

4) Қордың меншікті қаражаты мен активтерінің бөлек есебін жүргізу;

5) Қордың қызметін қамтамасыз етуге арналған шығыстарға шектеу енгізу;

6) жыл сайынғы аудит жүргізудің міндеттілігі;

7) Қордың тұрақты қаржылық есептілігі арқылы қамтамасыз етіледі. Қордың қаржылық және өзге де есептілігінің тізбесін, нысандарын, Қордың оларды ұсыну мерзімдерін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды;

8) Қазақстан Республикасы Үкіметінің Қор активтерін инвестициялау үшін қаржы құралдарының тізбесі мен лимиттерін айқындауы;

9) Экономикалық саясат жөніндегі кеңес мақұлдаған инвестициялық декларацияда Қордың активтерін орналастыру кезінде әртараптандыру және тәуекелдерді азайту жөніндегі талаптарды белгілеу;

10) осы Кодекске сәйкес Қордың басшы қызметкерлеріне қойылатын талаптарды белгілеу арқылы қамтамасыз етіледі.

30-бап. Қордың активтерін басқару тәртібі

1. Қордың активтерін сенімгерлік басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Экономикалық саясат жөніндегі кеңес мақұлдаған инвестициялық декларация және Қор мен Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі арасында жасалатын шарт негізінде жүзеге асырады.

2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қордың активтерін инвестициялау үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған қаржы құралдарының тізбесі мен лимиттеріне сәйкес Қордың активтерін орналастыруды жүзеге асырады.

3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі Қордың активтерін шоғырландыру және орналастыру, инвестициялық кіріс алу жөніндегі барлық операциялардың есебін жүргізеді және жасалған шартқа сәйкес Қорға тоқсан сайын оның шоттарының және Қор активтерімен жүргізілетін инвестициялық қызметтің жай-күйі туралы есепті ұсынады.

31-бап. Қордың есепке алуы және есептілігі

1. Қор Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бухгалтерлік есепке алуды жүргізеді және Қордың меншікті қаражаты мен активтері бойынша қаржылық есептілікті бөлек-бөлек ұсынады.

2. Қор бухгалтерлік есепке алуды және есептілікті жасау кезінде пайдаланылатын құжаттардың есепке алынуы мен сақталуын қамтамасыз етуге міндетті. Сақталуға жататын негізгі құжаттардың тізбесі және оларды сақтау мерзімдері Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленеді.

32-бап. Қордың аудиті

1. Қордың жылдық қаржылық есептілігінің аудитін Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет туралы заңнамасына сәйкес аудит жүргізуге құқылы аудиторлық ұйымдар жүргізеді.

2. Аудиторлық есеп коммерциялық құпия болып табылмайды.

3. Қордың жылдық қаржылық есептілігіне жүргізілген міндетті аудиттің нәтижелері бойынша аудиторлық ұйым:

1) Қордың меншікті қаражаты;

2) Қордың активтері бойынша екі аудиторлық есеп жасайды.

4. Қордың жылдық қаржылық есептілігінің міндетті аудиті бойынша шығыстар Қордың меншікті қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

33-бап. Қордың басшы қызметкерлеріне қойылатын талаптар

1. Атқарушы органның бірінші басшысы мен оның орынбасарлары, бас бухгалтер Қордың басшы қызметкерлері болып танылады.

2. Қордың басшы қызметкерлеріне мынадай талаптар белгіленеді:

1) атқарушы органның бірінші басшысы мен оның орынбасарлары үшін:

білімі – жоғары кәсіби (заңгерлік, қаржылық, экономикалық);

халықты әлеуметтік қорғау саласындағы басшы лауазымдарда кемінде алты жыл жұмыс өтілі;

2) бас бухгалтер үшін:

білімі – жоғары кәсіби (қаржылық, экономикалық);

қаржы-бухгалтерлік саладағы басшы лауазымдарда кемінде бес жыл жұмыс өтілі.

3. Қордың басшы қызметкері болып мынадай:

1) мінсіз іскерлік беделі жоқ адам тағайындалмайды.

Кәсібилігін, адалдығын, алынбаған немесе жойылмаған сотталғандығының болмауын, оның ішінде қаржы ұйымының, банк және (немесе) сақтандыру холдингінің басшы қызметкері лауазымын атқару және қаржы ұйымының ірі қатысушысы (ірі акционері) болу құқығынан өмір бойына айыру түріндегі қылмыстық жазаны қолдану туралы заңды күшіне енген сот үкімінің болмауын растайтын фактілердің болуы мінсіз іскерлік бедел болып табылады;

2) бұрын осы адам заңды тұлғаның бірінші басшысы, бірінші басшысының орынбасары, бас бухгалтері лауазымында болған кезеңде банкрот деп танылған немесе санацияға, консервациялауға, мәжбүрлеп таратуға ұшыраған заңды тұлғаның бірінші басшысы, бірінші басшысының орынбасары, бас бухгалтері болған;

3) заңда белгіленген тәртіппен әрекетке қабілетсіз немесе әрекетке қабілеті шектеулі деп танылған;

4) сыбайлас жемқорлық қылмыс жасағаны үшін өзіне қатысты соттың заңды күшіне енген айыптау үкімі бар немесе сыбайлас жемқорлық қылмыс жасағаны үшін қылмыстық жауаптылықтан Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 35-бабы бірінші бөлігінің 3), 4), 9), 10) және 12) тармақтарының немесе 36-бабының негізінде босатылған;

5) тағайындалған күнге дейін үш жыл ішінде сыбайлас жемқорлық әкімшілік құқық бұзушылық жасағаны үшін әкімшілік жаза қолданылған адам тағайындалмайды.

Ескерту. 33-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-тарау. БІРЫҢҒАЙ ЖИНАҚТАУШЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЫ

34-бап. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының қызметін ұйымдастыру

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры акционерлік қоғам нысанында құрылады, коммерциялық емес ұйым болып табылады.

2. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының атауында "бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры" деген сөздер болуға тиіс.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының атауында "БЖЗҚ" деген аббревиатура пайдаланылып, оның атауын қысқартуға жол беріледі.

3. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорын қоспағанда, заңды тұлғалардың өз атауында "бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры" деген сөздерді қандай тілде болмасын, толық және қысқартылған түрінде пайдалануына тыйым салынады.

4. Қазақстан Республикасының Үкіметі бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының жалғыз акционері болып табылады.

Қазақстан Республикасының Үкіметі Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорын құру, қайта ұйымдастыру немесе тарату туралы шешім қабылдайды.

5. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының Қазақстан Республикасының Үкіметіне тиесілі акцияларын сенімгерлік басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі жүзеге асырады.

6. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының органдары, олардың функциялары мен өкілеттіктері, олардың шешімдерді қалыптастыруы мен қабылдауының тәртібі осы Кодексте, Қазақстан Республикасының Үкіметімен, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының жарғысында және ішкі құжаттарында айқындалады.

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің және уәкілетті мемлекеттік органның өкілдері бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының директорлар кеңесінің құрамына дауыс беру құқығымен тұрақты негізде кіреді.

7. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын, ерікті зейнетақы жарналарын тартуды, сондай-ақ "Қазақстан Республикасының екiншi деңгейдегі банктерiнде орналастырылған депозиттерге мiндеттi кепiлдiк беру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым аударған, кепілдік берілетін депозит бойынша кепілді өтемнің талап етілмеген сомасы есебінен қалыптастырылған ерікті зейнетақы жарналарын есепке жатқызуды және есепке алуды жүзеге асырады және зейнетақы төлемдерін жүзеге асыруды қамтамасыз етеді.

Өзге тұлғалардың міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын тартуына, сондай-ақ "Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым аударған, кепілдік берілетін депозит бойынша кепілді өтемнің талап етілмеген сомасы есебінен қалыптастырылған ерікті зейнетақы жарналарын есепке жатқызуына және есепке алуына тыйым салынады.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен нысаналы активтер мен нысаналы талаптарды есепке алуды, нысаналы жинақтарды нысаналы жинақтау шоттарына есепке алу мен есепке жатқызуды, нысаналы жинақтарды алушыға нысаналы жинақтау шотынан нысаналы жинақтарды алушылардың нысаналы жинақ төлемдерін есепке жатқызуға арналған банктік шоттарына нысаналы жинақтарды төлеуді, нысаналы жинақтардың қайтарылуын есепке алуды жүзеге асырады.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры нысаналы жинақты алушы он сегіз жасқа толғаннан кейін он жыл ішінде пайдаланылмаған нысаналы жинақтарды алушының нысаналы жинақтарын нысаналы жинақтау шоттарынан ерікті зейнетақы жарналарын есепке алуға арналған жеке зейнетақы шотына аударады.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында нысаналы жинақтары бар нысаналы талаптарға қатысушы немесе нысаналы жинақтарды алушы қайтыс болған не оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі заңды күшіне енген жағдайда, мұндай нысаналы жинақтар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен мұраға қалдырылады.

8. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының қызметін жүзеге асыру қағидаларын қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган бекітеді.

Ескерту. 34-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

35-бап. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының құқықтары мен міндеттері

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының:

1) ерікті зейнетақы жарналарын тартуға;

2) өз қызметі үшін комиссиялық сыйақы алуға;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен сотта зейнетақымен қамсыздандыруға байланысты мәселелер бойынша міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның, зейнетақы төлемдерін алушының мүдделерін білдіруге;

4) мүлікті жалға беруге;

5) филиалдар мен өкілдіктер ашуға;

6) меншікті активтерді инвестициялау нәтижесінде инвестициялық кіріс алуға;

7) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының ішкі құжатында айқындалған тәртіппен биометриялық сәйкестендіру рәсімі немесе өзге де сәйкестендіру құралдары арқылы зейнетақы қызметтерін көрсетуге;

8) зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарттарға, кастодиандық шарттарға сәйкес өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар.

2. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры:

1) міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын тартуға;

2) "Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым аударған, кепілдік берілетін депозит бойынша кепілді өтемнің талап етілмеген сомасы есебінен қалыптастырылған ерікті зейнетақы жарналарын есепке жатқызуды және есепке алуды жүзеге асыруға;

3) зейнетақы төлемдерін алушыларға және (немесе) уәкілетті операторға Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен зейнетақы төлемдерін жүзеге асыруға;

4) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен зейнетақы жинақтарын, оның ішінде инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруындағы зейнетақы жинақтарын және төлемдерді жеке есепке алуды жүзеге асыруға;

5) өз атына жеке зейнетақы шоты ашылған жеке тұлғаға осы Кодекстің 55-бабында көзделген ережелерді ескере отырып:

оның ішінде осы Кодекстің 262-бабы 5-тармағының ережелерін ескере отырып, оның сұрау салуы бойынша бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында жеке зейнетақы шоты ашылған күннен бастап кез келген сұрау салынатын күнге зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы;

міндетті зейнетақы жарналары есебінен құралған зейнетақы жинақтарының біржолғы зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру үшін қолжетімді сомасы туралы;

міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары есебінен құралған зейнетақы жинақтарының инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға беру үшін қолжетімді сомасы туралы ақпаратты ақы алмай беруге міндетті.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының көрсетілген зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпаратты беру тәсілі бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының ішкі құжаттарында айқындалады;

6) зейнетақы төлемдерін есепке алу, аудару, қайтару, тоқтату мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен Мемлекеттік корпорациямен өзара іс-қимылды жүзеге асыруға;

7) біржолғы зейнетақы төлемдерін есепке алу, аудару, төлеу және қайтару мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен уәкілетті оператормен өзара іс-қимылды жүзеге асыруға;

8) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры мен депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым арасында жасалған келісімде белгіленген тәртіппен депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйыммен өзара іс-қимылды жүзеге асыруға;

9) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен және мерзімдерде зейнетақы активтері есебінен қалыптасқан бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының инвестициялық портфелінің құрылымы туралы мәліметтерді өзінің интернет-ресурсында жариялауға;

10) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен және көлемде инвестициялық портфельді басқарушылар туралы ақпаратты, оның ішінде бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарттар жасасқан инвестициялық портфельді басқарушылардың тізбесін ашуға;

11) жыл сайын келесі қаржы жылына арналған республикалық бюджет туралы заң ресми жарияланғаннан кейін бес жұмыс күнінен кешіктірмей, алдағы жылға есептелген және қолданыста болатын зейнетақы жинақтарының ең төмен жеткіліктілік шектерін кемінде екі баспасөз басылымында қазақ және орыс тілдерінде, сондай-ақ өзінің интернет-ресурсында жариялау арқылы бұқаралық ақпарат құралдарында орналастыруға;

12) міндетті зейнетақы жарналарының салымшыларына, өздері үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаларға (зейнетақы төлемдерін алушыларға) зейнетақы жүйесінің жұмыс істеуі және инвестициялық портфельді басқару жөніндегі қызмет мәселелері бойынша өтеусіз консультациялық қызметтер көрсетуге;

13) міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның (зейнетақы төлемдерін алушының) зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз етуге;

14) осы Кодекстің нормаларын бұзғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болуға;

15) міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның (зейнетақы төлемдерін алушының) зейнетақы жинақтарын осы Кодексте және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде көзделген тәртіппен сақтандыру ұйымына аударуға;

16) осы Кодексте және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде көзделген тәртіппен зейнетақы активтерін инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға беруге;

17) осы Кодексте және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде көзделген тәртіппен зейнетақы активтерін инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруынан Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сенімгерлік басқаруына аударуды жүзеге асыруға;

18) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарт жасасуға;

19) инвестициялық портфельді басқарушымен зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарт, сондай-ақ инвестициялық портфельді басқарушымен және кастодиан-банкпен кастодиандық шарт жасасуға;

20) өзі үшін ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның (зейнетақы төлемдерін алушының) ерікті зейнетақы жарналары есебінен құралған зейнетақы жинақтарын осы Кодексте және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде көзделген тәртіппен ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына аударуға;

21) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган белгілеген және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде қаржылық есептілік пен аудиторлық есепті, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен өзге де есептілік пен өзінің қызметі туралы ақпаратты бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауға және өзінің интернет-ресурсында орналастыруға міндетті. Бұл ретте бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына жарналар бойынша кірістерге берілетін кепілдіктер немесе уәделер қамтылған ақпаратты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынған өзге де мәліметтерді жариялауға жол берілмейді;

22) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі кеңестің қарауы үшін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының қызметі туралы жыл сайынғы есепті ұсынуға;

23) міндетті зейнетақы жарналарының барлық салымшыларына, өздері үшін жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаларға (зейнетақы төлемдерін алушыларға) тең жағдайларды қамтамасыз етуге;

24) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен және мерзімдерде сақтандыру жөніндегі дерекқорды қалыптастыру және жүргізу жөніндегі ұйыммен зейнетақы аннуитеті шарттары бойынша деректер алмасуды жүзеге асыруға;

25) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен сақтандыру жөніндегі дерекқорды қалыптастыру және жүргізу жөніндегі ұйыммен өзара іс-қимылды жүзеге асыруға;

26) өз қызметінде сертификатталған жабдық мен бағдарламалық қамтылымды пайдалануға;

27) ақпаратты сақтауға арналған резервтік орталығы болуына;

28) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры өз қызметінде пайдаланатын ақпараттық, коммуникациялық жүйелер мен технологияларды қоса алғанда, бағдарламалық-техникалық қамтылымға кемінде үш жылда бір рет аудит жүргізуге;

29) өз атына шартты зейнетақы шоты ашылған жеке тұлғаға ақы алмай жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары туралы ақпарат беруге;

30) "Қазақстан Республикасындағы баланың құқықтары туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген өзге де міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының көрсетілген ақпаратты беру тәсілі бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының ішкі құжаттарында айқындалады.

3. Міндетті зейнетақы жарналары салымшыларының, өздері үшін жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғалардың (зейнетақы төлемдерін алушылардың) құқықтары мен мүдделерін қорғау мақсатында бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының:

1) осы Кодексте көзделген қызмет түрлерін қоспағанда, өзге де кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруына;

2) зейнетақы активтерін Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделмеген мақсаттарға пайдалануына;

3) республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 100 еселенген мөлшерінен аспайтын сомада өзінің жұмыскерлеріне берілетін қаржылай көмекті қоспағанда, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының меншікті активтері есебінен өтеусіз негізде қаржылай көмек беруіне;

4) ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған бағалы қағаздар нарықтарында қаржы құралдарымен мәмілелер жасасу кезінде маржалық немесе өзге де қамтамасыз етуді енгізу жағдайларын қоспағанда, зейнетақы активтерін кепілге беруіне;

5) ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған бағалы қағаздар нарығында қаржы құралдарымен мәмілелер жасасу кезінде маржалық немесе өзге де қамтамасыз етуді енгізу, сондай-ақ тендерлерге және (немесе) конкурстарға қатысу кезінде қамтамасыз етуді енгізу жағдайларын қоспағанда, меншікті активтерді кепілге беруіне;

6) акциялардан басқа бағалы қағаздарды шығаруына;

7) қарыз қаражатын тартуына;

8) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтері есебінен сатып алуға рұқсат етілген қаржы құралдарын сатып алуды, сондай-ақ қамтамасыз ету аясында бағалы қағаздармен қарыз беру жөніндегі операцияларды жүзеге асыруды қоспағанда, кез келген тәсілдермен қарыздарды беруіне;

9) кез келген түрдегі кепілгерліктер мен кепілдіктерді беруіне;

10) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры еңбек шартын жасамаған не Ұлттық пошта операторымен шарт жасаспаған адамдарды осы баптың 2-тармағының 12) тармақшасында көрсетілген міндеттерді орындау үшін тартуына;

11) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген жағдайларды қоспағанда, заңды тұлғаларды құруына және олардың қызметіне қатысуына тыйым салынады.

Осы тармақтың талаптары зейнетақы активтері және (немесе) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының меншікті активтері есебінен жүзеге асырылатын бағалы қағаздармен "репо" операцияларына қолданылмайды.

Ескерту. 35-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

36-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін басқару тәртібі. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының инвестициялық декларациясы

1. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін сенімгерлік басқаруды Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры арасында жасалатын сенімгерлік басқару туралы шарттың негізінде жүзеге асырады.

2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтері есебінен сатып алуға рұқсат етілген қаржы құралдарының Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін тізбесін әзірлейді, сондай-ақ бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының инвестициялық декларациясын әзірлейді және бекітеді.

3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі активтерді инвестициялық басқаруға арналған шартқа және осы Кодекске сәйкес өзіне сеніп тапсырылған зейнетақы активтерін басқаруға қажетті әрекеттер жасауды басқа тұлғаға тапсыра алады. Бұл ретте сенімгерлік басқарушы өзі таңдап алған сенім білдірілген тұлғаның әрекеті үшін оны өзі жасағандай түрде жауап береді.

4. Қазақстан Республикасының Ұлттық қорын басқару жөніндегі кеңестің бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін басқару бөлігіндегі функциялары:

1) басқару тиімділігін арттыру жөніндегі ұсыныстарды тұжырымдау;

2) инвестициялау бағыттары бойынша ұсыныстарды қарау және тұжырымдау;

3) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтері есебінен сатып алуға рұқсат етілген қаржы құралдарының тізбесін айқындау бойынша ұсыныстарды тұжырымдау;

4) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының қызметі туралы жыл сайынғы есепті қарау болып табылады.

5. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының инвестициялық декларациясы бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтері есебінен сатып алуға рұқсат етілген қаржы құралдарының тізбесі ескеріле отырып жасалады.

37-бап. Инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруындағы зейнетақы активтерін басқару, сондай-ақ инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруындағы зейнетақы активтерін сақтау және есепке алу тәртібі

1. Инвестициялық портфельді басқарушының зейнетақы активтерін сенімгерлік басқаруы бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры мен инвестициялық портфельді басқарушының арасында жасалған зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарт (бұдан әрі – зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарт) негізінде жүзеге асырылады.

2. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры инвестициялық портфельді басқарушымен зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарт жасасады және зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарт жасасқаннан кейін бір жұмыс күні ішінде осы Кодекстің 35-бабы 2-тармағының 10) тармақшасына сәйкес осындай инвестициялық портфельді басқарушы туралы ақпаратты өзінің интернет-ресурсында орналастырады.

3. Зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарттың үлгілік нысаны қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

Осы баптың 11-тармағында көрсетілген зейнетақы активтері кастодиан-банктегі шоттарға келіп түскен күннен бастап зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарт күшіне енеді.

4. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісіне сәйкес есептелген, инвестициялық портфельді басқарушы алған зейнетақы активтерінің номиналдық кірістілігі мен зейнетақы активтері кірістілігінің ең аз мәні арасында теріс айырма пайда болған жағдайда, инвестициялық портфельді басқарушы кейіннен осы соманы өтеу жүргізілетін жылдың алдындағы жылдың соңындағы жағдай бойынша зейнетақы жинақтары осы инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруында болған міндетті зейнетақы жарналарының салымшыларына, өздері үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаларға аудару үшін осы теріс айырманы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен және мерзімдерде меншікті капитал есебінен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына өтейді.

5. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры зейнетақы активтерін инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруына беруді мынадай шарттар бір мезгілде орындалған кезде:

1) міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының ішкі құжаттарында белгіленген нысан бойынша және құжаттарды қоса бере отырып, инвестициялық портфельді басқарушыны таңдауы (өзгертуі) туралы жазбаша өтініші болған;

2) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, инвестициялық портфельді басқарушы және кастодиан-банк арасында жасалған зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарт, сондай-ақ кастодиандық шарт болған;

3) міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруына берілуге жататын зейнетақы жинақтары:

міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның инвестициялық портфельді басқарушыны таңдауы (өзгертуі) туралы өтініші келіп түскен күнге осы тұлғаның жеке зейнетақы шотындағы зейнетақы жинақтары сомасының елу пайызынан аспаған кезде жүзеге асырылады.

Инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруына одан кейін беру кезінде зейнетақы жинақтарының көлемі инвестициялық портфельді басқарушының инвестициялық кірісі ескеріле отырып, бұрын берілген зейнетақы жинақтары есепке алынып айқындалады (өтініш беру зейнетақы жинақтарын инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруына берген күннен бастап жылына бір реттен жиілетпей жүргізіледі);

не

сақтандыру ұйымымен жасалған зейнетақы аннуитеті шарты болған жағдайда олардың жеке зейнетақы шоттарындағы міндетті зейнетақы жарналары және (немесе) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен құралған зейнетақы жинақтарының мөлшерінен аспаған;

4) инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға беруге жататын ерікті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтары ерікті зейнетақы жарналарын есепке алуға арналған жеке зейнетақы шотында бар зейнетақы жинақтарынан аспаған;

5) міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның өтінішінде көрсетілген инвестициялық портфельді басқарушы қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген талаптарға сәйкес келген кезде жүзеге асырылады.

6. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры зейнетақы активтерін инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға беруді осы баптың 5-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген өтініш келіп түскен күннен кейін күнтізбелік отыз күн ішінде, осы баптың 5-тармағының 3) және 4) тармақшаларында белгіленген шектеулерді ескере отырып, осы өтініште көрсетілген зейнетақы жинақтарының сомасына сәйкес келетін сомада жүзеге асырады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген шарттар орындалмаған және (немесе) толық емес құжаттар топтамасы ұсынылған жағдайларда, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры осы баптың 5-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген өтініш келіп түскен күннен кейін бес жұмыс күні ішінде зейнетақы активтерін инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруына беруден бас тартады.

7. Инвестициялық портфельді басқарушы өзінің сенімгерлік басқаруындағы зейнетақы активтерін басқа тұлғаға сенімгерлік басқаруға беруге құқылы емес.

8. Зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарт:

1) инвестициялық портфельді басқарушы қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган белгілеген мерзімде қадағалап ден қою шараларын қолданудың негіздерін жоймаған жағдайда;

2) инвестициялық портфельді басқарушы осы Кодекстің 15-бабының 7) тармақшасына сәйкес зейнетақы активтерін басқаруды жүзеге асыру үшін қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган белгілеген талаптарға сәйкес келмеген жағдайда (инвестициялық портфельді басқарушы зейнетақы активтерін басқаруды жүзеге асыру үшін қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның талаптарына сәйкес келетін инвестициялық портфельді басқарушылар тізілімінен шығарылған жағдайда);

3) инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруында зейнетақы активтері мен олар жөніндегі міндеттемелер болмаған жағдайда, оның бастамасы бойынша;

4) инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруындағы зейнетақы активтерін сақтауды және есепке алуды жүзеге асыратын кастодиан-банк лицензиясының қолданылуы тоқтатыла тұрған не одан айырылған және кастодиан-банктің лицензиясының қолданылуы тоқтатыла тұрған не ол одан айырылған күннен кейін күнтізбелік он күн ішінде басқа кастодиан-банкпен жаңа кастодиандық шарт жасалмаған жағдайда бұзылады.

9. Зейнетақы активтерін сенімгерлік басқару туралы шарт бұзылған кезде инвестициялық портфельді басқарушы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен және мерзімдерде зейнетақы активтерін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сенімгерлік басқаруына беру жөніндегі рәсімдерді жүзеге асырады.

10. Инвестициялық портфельді басқарушыға осы Кодекске қайшы келмейтін бөлігінде Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасының нормалары қолданылады.

11. Инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруындағы зейнетақы активтері инвестициялық портфельді басқарушы таңдайтын кастодиан-банктегі бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының шоттарында сақталады және есепке алынады.

Бір инвестициялық портфельді басқарушыға инвестициялық басқаруға берілген зейнетақы активтерін сақтауды және есепке алуды бір кастодиан-банк жүзеге асыруға тиіс.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, инвестициялық портфельді басқарушы мен кастодиан-банк арасында жасалған кастодиандық шарттың үлгілік нысаны қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

Инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруындағы зейнетақы активтерін сақтау және есепке алу ерекшеліктері Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар нарығы туралы заңнамасында белгіленеді.

12. Инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруындағы зейнетақы активтері есебінен алуға рұқсат етілген қаржылық құралдардың тізбесін қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган бекітеді.

38-бап. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорымен жасалатын салымшының (алушының) міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттар және шартты зейнетақы шоттары

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының және міндетті зейнетақы жарналары салымшыларының, өздері үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғалардың (зейнетақы төлемдерін алушылардың) құқықтарын, міндеттерін, жауапкершілігін және өзге де құқықтық қатынастарын белгілейтін, міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттар қосылу шарттары болып табылады, оларды бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры осы Кодекстің негізінде әзірлейді, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының ішкі құжатымен бекітіледі және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының интернет-ресурсында орналастырылады.

2. Міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есепке алу үшін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында жеке зейнетақы шотын ашу Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын немесе өсімпұлды аудару кезінде бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына агенттер ұсынатын жеке тұлғалардың тізімдері негізінде жүзеге асырылады.

Бұл ретте бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген функцияларын іске асыруға қажетті жеке тұлғаның азаматтығы, мәртебесі, әрекетке қабілеттілігі, жеке басын куәландыратын қолданыстағы құжаттың деректемелері, Қазақстан Республикасында тұрғылықты жері бойынша тіркелуі, "электрондық үкімет" веб-порталында тіркелген ұялы байланыстың абоненттік құрылғысының телефон нөмірі туралы мәліметтерді және болған жағдайда, ол туралы өзге де мәліметтерді бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры мемлекеттік органдардың тиісті ақпараттық жүйелерінен алады.

Міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы, агент және өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлға міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есепке алу үшін ашылған жеке зейнетақы шотына міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары немесе өсімпұл есепке жазылған күннен бастап міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартқа қосылған болып есептеледі. Бұл ретте міндетті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартқа қосылу үшін кәмелетке толмаған адамның заңды өкілінің келісімі талап етілмейді.

3. Жеке тұлғаның бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есепке алу үшін ашылған жеке зейнетақы шоты болған жағдайда, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есепке алуға арналған жеке зейнетақы шотын қайтадан ашу жүзеге асырылмайды.

Бұл ретте жеке тұлғаның пайдасына міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеген агент міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есепке алу үшін бұрын ашылған жеке зейнетақы шотына міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары немесе өсімпұл есепке жазылған күннен бастап міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартқа қосылған болып есептеледі.

4. Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын есепке алу үшін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында шартты зейнетақы шоттарын ашу бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының ішкі қағидаларында белгіленген тәртіппен жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын аудару кезінде агент бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына ұсынатын жеке тұлғалар тізімінің негізінде жүзеге асырылады.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында жеке тұлғаның атына ашылған шартты зейнетақы шоты болған жағдайда, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары бұрын ашылған шартты зейнетақы шотына аударылады.

39-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сенімгерлік басқаруындағы бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін сақтау және есепке алу

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтері Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры арасында жасалатын кастодиандық шартқа сәйкес Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіндегі шоттарда сақталады және есепке алынады.

2. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін есепке алу және сақтау мақсатында шетелдік кастодиандарда шоттар ашуға құқылы.

3. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерінің нысаналы орналастырылуын бақылауды қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен жүзеге асырады.

4. Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен зейнетақы активтерін шоғырландыру, оларды орналастыру, инвестициялық кіріс алу жөніндегі барлық операциялардың есебін жүргізеді және ай сайын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына оның шоттарының жай-күйі туралы хабарлайды.

40-бап. Міндетті зейнетақы жарналары салымшыларының, өздері үшін міндетті зейнетақы жарналары енгізілген, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғалардың, зейнетақы төлемдерін алушылардың және агенттердің құқықтары мен міндеттері

1. Міндетті зейнетақы жарналары салымшыларының, өздері үшін жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғалардың, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы төлемдерін алушылардың:

1) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының интернет-ресурсындағы және (немесе) "электрондық үкімет" веб-порталындағы жеке кабинеті арқылы, сондай-ақ Кодекстің 55-бабында және 262-бабының 5-тармағында көзделген ережелерді ескере отырып, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына жеке жүгінген кезде жеке зейнетақы шоты ашылған күннен бастап кез келген сұрату күніне өзінің зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпаратты ақы төлемей алуға, сондай-ақ бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының ішкі құжаттарында көзделген тәртіппен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпарат алу тәсілін өзгертуге;

2) біржолғы зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру үшін қолжетімді міндетті зейнетақы жарналары есебінен құралған зейнетақы жинақтары туралы ақпарат алуға;

3) инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға беру үшін қолжетімді зейнетақы жинақтарының сомасы туралы ақпарат алуға;

4) жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары туралы ақпарат алуға;

5) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауға;

6) зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы төлемдерін алуға;

7) өзінің зейнетақы жинақтарын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өсиет етуге;

8) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына осы Кодекстің 37-бабы 5-тармағының 3) тармақшасында көзделген сомада зейнетақы жинақтарын сенімгерлік басқаруға беру үшін инвестициялық портфельді басқарушыны таңдау туралы өтінішті беруге;

9) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына өзінің зейнетақы жинақтарын бір инвестициялық портфельді басқарушыдан басқа инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға беру үшін инвестициялық портфельді басқарушыны өзгерту туралы өтініш беруге (зейнетақы жинақтарын инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға берген күннен бастап бір жылдан кейін);

10) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруындағы зейнетақы жинақтарын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне сенімгерлік басқаруға қайтаруға өтініш беруге құқығы бар (зейнетақы жинақтары инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға берілген күннен бастап бір жылдан кейін).

Егер зейнетақы жинақтары инвестициялық портфельді басқарушыны таңдау туралы өтінішке сәйкес сол бір инвестициялық портфельді басқарушыға бірнеше рет сенімгерлік басқаруға аударылған болса, онда зейнетақы жинақтарын Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне сенімгерлік басқаруға қайтару зейнетақы жинақтарын сенімгерлік басқаруға бастапқы берген күннен бастап бір жылдан кейін жүзеге асырылады;

11) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан инвестициялық портфельді басқарушылар туралы ақпаратты және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының ішкі құжаттарында көзделген өзге де ақпаратты алуға;

12) өзінің зейнетақы жинақтары есебінен сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасуға;

13) ерікті зейнетақы жарналарын есепке алуға арналған жеке зейнетақы шотындағы зейнетақы жинақтарының нақты сомасынан аспайтын сомада ерікті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарын инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға беру үшін оны таңдау туралы өтінішті бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына беруге;

14) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар.

2. Міндетті зейнетақы жарналарының салымшылары, өздері үшін жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары төленген жеке тұлғалар және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы төлемдерін алушылар:

1) зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру кезінде бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының міндеттемелерін орындауына әсер ететін барлық өзгерістер болған күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына немесе Мемлекеттік корпорацияға осындай өзгерістер туралы хабарлауға;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де міндеттемелерді орындауға міндетті.

3. Өзі үшін жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғада осы Кодекстің 222-бабының 1-тармағында көзделген шарттар болмаған кезде шартты зейнетақы шотында есепке алынатын қаражат осы Кодекстің 57-бабының 4-тармағына сәйкес қалыптастырылған резервтік қорларға жіберіледі.

4. Агенттердің Мемлекеттік корпорациядан жұмыскерде жеке зейнетақы шотының бар екендігі туралы растауды Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен алуға құқығы бар.

5. Агенттер:

1) міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын уақтылы есептеуге, ұстап қалуға (есептеуге) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төлеуге;

2) пайдасына міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешек өндіріп алынатын жеке тұлғалардың тізімдерін осы Кодекстің 255-бабының 5-тармағында белгіленген мерзімдерде мемлекеттік кіріс органдарына ұсынуға міндетті.

Ескерту. 40-бапқа өзгеріс енгізілді – осы Кодекстің 263-бабымен (01.01.2024 бастап қолданыста енгізіледі).

41-бап. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорымен жасалатын ерікті зейнетақы жарналары салымшысының (зейнетақы төлемдерін алушының) ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт

1. Ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттар бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының және ерікті зейнетақы жарналары салымшыларының (зейнетақы төлемдерін алушылардың) құқықтарын, міндеттерін, жауапкершілігін және өзге де құқықтық қатынастарын белгілейді.

Ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартты жасасу тәртібі және оның үлгілік нысаны қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

2. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында ерікті зейнетақы жарналарын есепке алуға арналған жеке зейнетақы шотын ашу қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен ерікті зейнетақы жарналарын аудару кезінде агенттер бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына ұсынатын жеке тұлғалардың тізімдері негізінде жүзеге асырылады.

3. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында ерікті зейнетақы жарналарын есепке алуға арналған жеке зейнетақы шотын ашу қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен ерікті зейнетақы жарналарын аудару кезінде бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына жеке тұлғадан өз пайдасына немесе үшінші тұлғаның пайдасына түскен бастапқы жарнаның негізінде жүзеге асырылады.

4. Ерікті зейнетақы жарналарының салымшысы (зейнетақы төлемдерін алушы) ерікті зейнетақы жарнасының сомасы келіп түскен күннен бастап ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартқа қосылған болып есептеледі.

Бұл ретте ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартқа қосылу үшін кәмелетке толмаған адамның заңды өкілінің келісімі талап етілмейді.

5. Депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына салымшының (алушының) кепілдік берілетін депозиті бойынша кепілді өтемнің талап етілмеген сомасын аударған жағдайда, ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт "Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры мен депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым арасында жасалған келісімде белгіленген тәртіппен және мерзімдерде депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым ұсынған кепілдік берілетін депозиттер бойынша кепілді өтемнің талап етілмеген сомалары бар салымшылардың (алушылардың) тізімі негізінде жасалады.

6-тарау. ЕРІКТІ ЖИНАҚТАУШЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЛАРЫ

42-бап. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының қызметін ұйымдастыру

1. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры акционерлік қоғам нысанында құрылады.

Ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры қызметті қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган берген ерікті зейнетақы жарналарын тарту құқығымен инвестициялық портфельді басқаруға арналған лицензия негізінде жүзеге асырады және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде және ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартта белгіленген тәртіппен және талаптарда ерікті зейнетақы жарналарын тартады.

2. Қазақстан Республикасының резидент-жеке тұлғалары, заңды тұлғалар ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының құрылтайшылары және (немесе) акционерлері бола алады.

Ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры басқа ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының құрылтайшысы немесе акционері бола алмайды.

3. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының атауы "ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры" деген сөздерді қамтуға тиіс.

Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының атауында "ЕЖЗҚ" деген аббревиатура пайдаланылып, оның атауын қысқартуға жол беріледі.

Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорын қоспағанда, заңды тұлғалардың өз атауында "ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры" деген сөздерді қандай тілде болмасын, толық және қысқартылған түрінде пайдалануына тыйым салынады.

4. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының қызметін жүзеге асыру қағидаларын қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган бекітеді.

43-бап. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының құқықтары мен міндеттері

1. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорлары:

1) ерікті зейнетақы жарналарын тартуға;

2) өзінің қызметі үшін комиссиялық сыйақы алуға;

3) салымшының (алушының) жазбаша жүгінуі бойынша сотта зейнетақымен қамсыздандыруға байланысты мәселелер бойынша оның мүддесін Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен білдіруге;

4) меншікті мүлкін жалға беруге;

5) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен жасалған активтерді инвестициялық басқаруға арналған шартқа сәйкес бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін басқаруға;

6) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган беретін лицензия негізінде бағалы қағаздар нарығында номиналды ұстаушы ретінде клиенттердің шоттарын жүргізу құқығынсыз брокерлік және (немесе) дилерлік қызметті өзі дербес жүзеге асыруға;

7) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының ішкі құжатында айқындалған тәртіппен биометриялық сәйкестендіру рәсімі арқылы зейнетақы қызметтерін көрсетуге;

8) Қазақстан Республикасының заңнамасына және ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттың талаптарына сәйкес өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқылы.

2. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорлары:

1) алушыларға ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартта белгіленген тәртіппен зейнетақы төлемдерін жүргізуге;

2) зейнетақы жинақтары мен төлемдерін жеке есепке алуды жүзеге асыруға;

3) салымшыға (алушыға) ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартта көзделген тәртіппен оның зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпарат беруге және осы Кодекстің 55-бабында көзделген ережелерді ескере отырып, оның зейнетақы жинақтары туралы ақпаратқа қол жеткізуінің электрондық және өзге де тәсілдерін қамтамасыз етуге міндетті.

Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпаратты беру тәсілі салымшымен (алушымен) келісу бойынша айқындалады;

4) салымшыларға (алушыларға), сондай-ақ ерікті жинақтаушы зейнетақы қорымен ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт жасасуға ниеттенген адамдарға жинақтаушы зейнетақы жүйесінің жұмыс істеуі және инвестициялық портфельді басқару жөніндегі қызмет мәселелері бойынша өтеусіз консультациялық қызметтер көрсетуге;

5) салымшының (алушының) зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз етуге;

6) Қазақстан Республикасының зейнетақымен қамсыздандыру саласындағы заңнамасын және ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттың талаптарын бұзғаны үшін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапты болуға;

7) осы Кодексте және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау мен қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде көзделген тәртіппен салымшының (алушының) зейнетақы жинақтарын басқа ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына немесе бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына немесе сақтандыру ұйымына аударуға;

8) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган белгілеген және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп пен қаржылық есептілік туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен және мерзімдерде қаржылық есептілік пен аудиторлық есепті, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен өзге де есептілік пен өзінің қызметі туралы ақпаратты бұқаралық ақпарат құралдарында жариялауға және өзінің интернет-ресурсында орналастыруға міндетті. Бұл ретте ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына жарналар бойынша кірістерге берілетін кепілдіктер немесе уәделер қамтылған ақпаратты, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынған өзге де мәліметтерді жариялауға жол берілмейді;

9) Қазақстан Республикасының заңнамасына және ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттың талаптарына сай өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

3. Салымшылардың құқықтары мен мүдделерін қорғау мақсатында ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының:

1) салдарынан Қазақстан Республикасының заңнамасында немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының инвестициялық декларациясында белгіленген талаптар бұзылатын мәмілелерді жасасуына;

2) осы бапта белгіленген қызмет түрлерін қоспағанда, кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыруына;

3) зейнетақы активтерін Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделмеген мақсаттарға пайдалануына;

4) зейнетақы активтерін иеліктен өтеусіз шығару бойынша инвестициялық шешімдерді қабылдауына;

5) зейнетақы портфелін басқару жөніндегі қызметке байланысты емес өзінің міндеттемелерін немесе үшінші тұлғалардың міндеттемелерін орындауды қамтамасыз ету үшін зейнетақы активтерін пайдалануына;

6) өзіне тиесілі активтерді зейнетақы активтерінің құрамына сатуына (беруіне);

7) активтерді кредитке сатуына;

8) инвестициялық декларацияға сәйкес сауда-саттықты ұйымдастырушылардың сауда жүйелерінде қаржы құралдарымен мәмілелер жасасу жағдайларын қоспағанда, зейнетақы активтері есебінен қайтарылуға жататын ақшаны немесе өзге де мүлікті қарыз шарттарының талаптарымен алуына;

9) ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартқа және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының инвестициялық декларациясына сәйкес шығыстарды өтеу және сыйақы алу жағдайларын қоспағанда, өзі басқаратын зейнетақы активтерін сатып алуына;

10) жарнамада және бұқаралық ақпарат құралдарында ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерінің бір жылға жетпейтін кезең ішіндегі кірістілігі туралы ақпаратты көрсетуіне;

11) зейнетақы активтерін және (немесе) меншікті активтерді кепілге беруіне;

12) акциялардан басқа, бағалы қағаздарды шығаруына;

13) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының борыштық бағалы қағаздарды сатып алуын қоспағанда, кез келген тәсілмен қарыз беруіне тыйым салынады.

4. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының қаржылық орнықтылығын және төлем қабілеттілігін қамтамасыз ету мақсатында сақталуы міндетті пруденциялық нормативтер белгіленеді. Пруденциялық нормативтердің тізбесі, олардың нормативтік мәндері, есептеу әдістемесі қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінде белгіленеді.

Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының пруденциялық нормативтерді орындауы туралы есептіліктің тізбесі, нысандары, оны Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне ұсыну мерзімдері мен тәртібі қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

44-бап. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы қағидалары мен инвестициялық декларациясы

1. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы қағидаларында:

1) ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттарды өзгерту және тоқтату тәртібі;

2) зейнетақы жарналары мен төлемдерін жүзеге асыру тәртібі мен шарттары;

3) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының салымшылар (алушылар) алдындағы міндеттемелері бойынша жауапкершілігі;

4) зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы хабарлау тәртібі;

5) салымшыларға (алушыларға) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының және кастодиан-банктің акционерлері туралы мәліметтер ұсыну;

6) ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры мен салымшылар (алушылар) арасындағы құқықтық қатынастардың өзге де ерекшеліктері қамтылады.

2. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры ерікті зейнетақы жарналарының есебінен зейнетақы активтерін инвестициялауды қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісіне және инвестициялық декларацияға сәйкес өзі дербес жүзеге асырады.

3. Зейнетақы қағидаларын және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының инвестициялық декларациясын, сондай-ақ оларға өзгерістер мен толықтыруларды ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басқарушы органы бекітеді.

45-бап. Салымшы (алушы) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорымен жасайтын ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт

Ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры мен салымшы (алушы) арасында ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы үлгілік шартқа сәйкес жазбаша нысанда жасалады.

Ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартты жасасу тәртібі және оның үлгілік нысаны қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

46-бап. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін кастодиан-банкте сақтау және есепке алу

1. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтері кастодиандық шартқа сәйкес ерікті жинақтаушы зейнетақы қорымен үлестес емес кастодиан-банктің шоттарында сақталады және есепке алынады.

2. Кастодиандық шарт кастодиан-банк пен ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры арасында жасалады.

3. Кастодиандық шарттың үлгілік нысанын қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

4. Кастодиан-банк ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерінің нысаналы орналастырылуын бақылауды жүзеге асырады және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органды, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорын және мәміле қор биржасының сауда жүйесінде жасалса, қор биржасын жасалған мәміленің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес келмейтіні туралы дереу хабардар етуге міндетті.

5. Кастодиан-банк зейнетақы активтерін шоғырландыру, оларды орналастыру, инвестициялық кіріс алу жөніндегі барлық операцияларды есепке алуды жүргізеді және ай сайын ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына оның шоттарының жай-күйі туралы хабарлайды.

6. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының бір кастодиан-банкi болуға тиіс.

7. Кастодиандық шарт ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры атқарушы органының тиісті шешімі негізінде шартты бұзудың белгіленген күніне дейін күнтізбелік жиырма күн ішінде кастодиан-банкті хабардар ете отырып және зейнетақы активтерін жаңа кастодиан-банкке беру рәсімін аяқтай отырып, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының талабы бойынша біржақты тәртіппен бұзылады.

8. Жаңа кастодиан-банкпен кастодиандық шарт жасасқан кезден бастап күнтізбелік отыз күн ішінде ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры бұл туралы екі баспасөз басылымында және өзінің интернет-ресурсында қазақ және орыс тілдерінде тиісті жарияланымдар жасау арқылы өзінің салымшылары мен агенттерін хабардар етеді.

9. Кастодиандық шарт бұзылған кезден бастап алты айға дейінгі мерзімге ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры, бұрынғы және жаңа кастодиан-банктер арасында бұрынғы кастодиан-банктің оған келіп түсетін зейнетақы жарналарын жаңа кастодиан-банкке аударуы туралы тиісті шарт жасалады.

47-бап. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорын қайта ұйымдастыру

1. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорын қайта ұйымдастыру акционерлердің жалпы жиналысының шешімі бойынша, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның рұқсатымен қосылу нысанында жүзеге асырылады. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорын қайта ұйымдастыруды жүргізуге рұқсат беру шарттары мен тәртібі қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінде белгіленеді.

Мемлекеттің, ұлттық әл-ауқат қорының және (немесе) уәкілетті органның қатысуымен ерікті жинақтаушы зейнетақы қорын қайта ұйымдастыруды жүргізу ерекшеліктері қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

2. Қайта ұйымдастырылған ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры өзіне басқа ерікті жинақтаушы зейнетақы қорын қосып алған ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының лицензиясы негізінде ерікті зейнетақы жарналарын тартуға және зейнетақы төлемдерін жүзеге асыруға құқылы.

3. Қосылатын ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттар бойынша зейнетақы активтері мен міндеттемелері қайта ұйымдастырылған ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен берілуге жатады.

48-бап. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорын қайта ұйымдастыруға рұқсат беруден бас тарту

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның ерікті жинақтаушы зейнетақы қорын қайта ұйымдастыруға рұқсат беруден бас тартуы мынадай негіздердің кез келгені:

1) ұйғарылып отырған қайта ұйымдастырудың нәтижесінде салымшылардың (алушылардың) мүдделерінің бұзылуы;

2) ұйғарылып отырған қайта ұйымдастырудың нәтижесінде Қазақстан Республикасының бәсекелестікті қорғау саласындағы заңнамасы талаптарының бұзылуы;

3) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның қайта ұйымдастыруға рұқсатын алу үшін ұсынылған құжаттардың Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келмеуі бойынша жүргізіледі.

49-бап. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорын тарату

1. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры:

1) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның өзі белгілеген тәртіппен берген рұқсаты болған кезде ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының акционерлері жалпы жиналысының шешімі бойынша;

2) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларда соттың шешімі бойынша таратылады.

2. Ерікті түрде немесе мәжбүрлеп таратуды жүргізу, сондай-ақ ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттар бойынша зейнетақы активтері мен міндеттемелерін беру қағидалары қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісімен бекітіледі.

50-бап. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорын ерікті түрде таратуға рұқсат беруден бас тарту

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның ерікті жинақтаушы зейнетақы қорын ерікті түрде таратуға рұқсат беруден бас тартуы мынадай негіздердің кез келгені:

1) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның таратуға рұқсатын алу үшін ұсынылған құжаттардың Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келмеуі;

2) лицензияланатын қызмет түрлері бойынша міндеттемелердің және қолданыстағы шарттардың болуы;

3) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының барлық кредиторларының талаптарын қанағаттандыру үшін қаражатының жеткіліксіздігі бойынша жүргізіледі.

51-бап. Ерікті зейнетақы жарналарын тарту құқығымен инвестициялық портфельді басқаруға арналған лицензияның қолданысын тоқтатудың ерекшеліктері

1. Ерікті зейнетақы жарналарын тарту құқығымен инвестициялық портфельді басқаруға арналған лицензиядан айырылған жағдайда, ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры салымшылардың (алушылардың) ерікті зейнетақы жинақтарын қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударуды жүзеге асырады.

2. Ерікті зейнетақы жарналарын тарту құқығымен инвестициялық портфельді басқаруға арналған лицензияны ерікті түрде қайтару ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының өтініші негізінде жүзеге асырылады және ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры осы қызмет түрі бойынша барлық міндеттемелерін орындағаннан кейін ғана жүргізіледі.

3. Ерікті зейнетақы жарналарын тарту құқығымен инвестициялық портфельді басқаруға арналған лицензияны ерікті түрде қайтару, сондай-ақ ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттар бойынша зейнетақы активтері мен міндеттемелерді беру қағидалары қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

7-тарау. БІРЫҢҒАЙ ЖИНАҚТАУШЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЫНЫҢ ЖӘНЕ ЕРІКТІ ЖИНАҚТАУШЫ ЗЕЙНЕТАҚЫ ҚОРЛАРЫНЫҢ ҚЫЗМЕТІН ЖҮЗЕГЕ АСЫРУ ТӘРТІБІ

52-бап. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының зейнетақы активтері

1. Міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары және ерікті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтері комиссиялық сыйақы шегеріле отырып, зейнетақы жарналарын, инвестициялық кірісті, өсiмпұл және залалдардың өтемі ретінде түскен қаражатты қамтиды.

2. Жеке және заңды тұлғалардың міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары және ерікті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтеріне деген құқықтары осы Кодексте көзделген заттық құқықтар қатарына жатады.

3. Міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өздері үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғалардың, зейнетақы төлемдерін алушылардың, Мемлекеттік корпорацияның, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, кастодиан-банктің және өзіне зейнетақы активтері осы Кодекстің 36-бабының 3-тармағына және 37-бабына сәйкес активтерді инвестициялық басқаруға арналған шарт негізінде берілген тұлғалардың борыштары бойынша міндетті зейнетақы жарналарына, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарына, өсімпұлдарға, зейнетақы активтеріне және зейнетақы жинақтарына тыйым салуға немесе өндіріп алуды қолдануға, оның ішінде санамаланған субъектілер таратылған және (немесе) банкрот болған жағдайларда, жол берілмейді.

4. Міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары және ерікті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтері тек қана:

1) тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін қаржы құралдарына орналастыруға;

2) осы Кодекстің 37-бабына сәйкес инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға берілген зейнетақы активтері есебінен сатып алуға рұқсат етілген қаржы құралдарына орналастыруға;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мақсатында міндетті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдерін, оның ішінде біржолғы зейнетақы төлемдерін жүзеге асыруға;

4) зейнетақы жинақтарын осы Кодексте және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде көзделген тәртіппен зейнетақы аннуитеті шарты бойынша сақтандыру ұйымына ауыстыруға;

5) зейнетақы активтерін осы Кодекстің 37-бабына сәйкес инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға беруге;

6) ерікті зейнетақы жарналары есебінен құралатын зейнетақы жинақтарын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына, сондай-ақ бір ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан басқа ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына ауыстыруға;

7) қате есепке жатқызылған зейнетақы жарналарын және өзге де қате есепке жатқызылған ақшаны қайтаруға;

8) осы Кодексте белгіленген жағдайларда және мөлшерде бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларына, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне, инвестициялық портфельді басқарушыға комиссиялық сыйақы төлеуге;

9) "Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес ұсынылған депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйымның хабарламасы негізінде өзі үшін ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның (зейнетақы төлемдерін алушының) жеке зейнетақы шотынан кепілді өтемнің талап етілмеген сомасын қайтаруға;

10) брокерлік комиссияларды, биржалық алымдарды және ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған бағалы қағаздар нарықтарында қаржы құралдарын сатып алуға немесе сатуға байланысты өзге де шығыстарды төлеуге пайдаланылады.

53-бап. Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтері

1. Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтері комиссиялық сыйақы шегеріле отырып, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, инвестициялық кірісті, өсiмпұл және залалдардың өтемі ретінде түскен қаражатты қамтиды.

2. Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтері агенттің және (немесе) өзі үшін жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары төленген жеке тұлғаның меншігі болып табылмайды.

3. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, өз атына шартты зейнетақы шоты ашылған жеке тұлғаның, Мемлекеттік корпорацияның, кастодиан-банктің және инвестициялық портфельді басқарушының борыштары бойынша жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарына, өсімпұлдарға, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтеріне тыйым салуға немесе оларға өндіріп алуды қолдануға, оның ішінде санамаланған субъектілер таратылған және (немесе) банкрот болған жағдайларда, жол берілмейді.

4. Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтері тек қана мынадай мақсаттарға:

1) тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының инвестициялық декларациясында айқындалатын қаржы құралдарына орналастыруға;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес зейнетақы төлемдерін жүзеге асыруға;

3) осы Кодексте белгіленген жағдайларда және мөлшерде инвестициялық кірістен комиссиялық сыйақы төлеуге;

4) қате есепке жатқызылған жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын қайтаруға пайдаланылады.

54-бап. Есеп айырысулары бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының меншікті қаражаты және (немесе) зейнетақы активтері есебінен жүзеге асырылатын бас қаржылық келісім

Осы Кодекстің 51-бабы 1-тармағының, 62-бабының ережелері есеп айырысулары бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының меншікті қаражаты және (немесе) зейнетақы активтері есебінен жүзеге асырылатын бас қаржылық келісім шеңберіндегі мәміле (мәмілелер) бойынша талаптарды есепке жатқызуға және (немесе) тарату неттингіне қатысты қолданылмайды.

Бас қаржылық келісімнің тараптары бас қаржылық келісімнің шеңберіндегі мәміле (мәмілелер) бойынша талаптарды есепке жатқызуды және (немесе) тарату неттингін бас қаржылық келісімде айқындалған тәртіппен және жағдайларда жүзеге асырады (қолданады).

Бас қаржылық келісімде айқындалған тәртіппен және жағдайларда жүзеге асырылған (қолданылған) талаптарды есепке жатқызу және (немесе) тарату неттингі нәтижесінде туындаған (есептелген) нетто-талап осы Кодексте және Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгіленген кредиторлармен есеп айырысу қағидаларына сәйкес жалпы негіздерде қанағаттандырылады.

55-бап. Зейнетақы жинақтарының құпиясы

1. Зейнетақы жинақтарының құпиясы салымшылардың (алушылардың) жеке зейнетақы шоттарындағы ақша қалдықтары туралы және оның қозғалысы туралы мәліметтерді қамтиды.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорлары және Мемлекеттік корпорация зейнетақы жинақтарының құпиялығына кепілдік береді.

2. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының, Мемлекеттік корпорацияның лауазымды адамдары, жұмыскерлері және өздерінің қызметтік және функционалдық міндеттерін жүзеге асыруға байланысты зейнетақы жинақтарының құпиясын құрайтын мәліметтерге қолжетімділік алған өзге де адамдар, осы баптың 3 және 4-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, зейнетақы жинақтарының құпиясын құрайтын мәліметтерді жария етуге құқылы емес және оларды жария еткені үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган арасында зейнетақы жинақтарының құпиясын құрайтын ақпарат, оның ішінде мәліметтер алмасуды жүзеге асыру зейнетақы жинақтарының құпиясын жария ету болып табылмайды.

Мемлекеттік органның лауазымды адамының немесе ұйымда басқарушылық функцияларды орындайтын адамның қылмыстық қудалау органына қылмыстық құқық бұзушылық туралы хабар жіберілген кезде растау құжаттары мен материалдары ретінде зейнетақы жинақтарының құпиясын қамтитын құжаттар мен мәліметтерді ұсынуы зейнетақы жинақтарының құпиясын жария ету болып табылмайды.

3. Зейнетақы жинақтарының құпиясы міндетті зейнетақы жарналарының салымшысына, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаға, зейнетақы төлемдерін алушыға, міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның, зейнетақы төлемдерін алушының Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес ресімделген жазбаша келісімінің негізінде кез келген үшінші тұлғаға ашылуы мүмкін.

4. Жеке зейнетақы шоттарындағы ақша қалдықтары мен оның қозғалысы туралы анықтамалар:

1) сотқа дейінгі тергеп-тексеру органдарына – олардың іс жүргізуінде жатқан қылмыстық істер бойынша;

2) соттарға – сот ұйғарымының негізінде олардың іс жүргізуінде жатқан істер бойынша;

3) сот орындаушыларына – прокурор санкциялаған сот орындаушысының қаулысы негізінде олардың іс жүргізуінде жатқан атқарушылық құжаттар бойынша;

4) мемлекеттік кіріс органдарына – міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есептеуге, ұстап қалуға (есепке жазуға) байланысты мәселелер бойынша;

5) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органға – міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның, зейнетақы төлемдерін алушының өтінішіне байланысты не оның бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының қызметін тексеруді жүзеге асыруына байланысты туындаған мәселе бойынша;

6) прокурорға – оның қарауында жатқан материал бойынша өз құзыреті шегінде тексеру жүргізу туралы қаулы негізінде;

7) қаржылық мониторинг жөніндегі уәкілетті органға – "Қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген мақсаттарда және тәртіппен;

8) міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның, зейнетақы төлемдерін алушының өкілдеріне – нотариат куәландырған сенімхаттың немесе заңды күшіне енген сот шешімінің негізінде;

9) Мемлекеттік корпорацияға – міндетті зейнетақы жарналары салымшыларының, өздері үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғалардың дерекқорын қалыптастыру және алушының зейнетақы төлемдеріне құқық алған кездегі инфляция деңгейін ескере отырып, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының нақты енгізілген міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары мөлшерінде сақталуын есептеу үшін, сондай-ақ зейнетақы төлемдерін алушының не нотариат куәландырған сенімхат немесе заңды күшіне енген сот шешімі бойынша оның өкілінің өтініші негізінде мемлекеттік қызметтер көрсету үшін;

10) уәкілетті мемлекеттік органға – міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның, зейнетақы төлемдерін алушының өтінішіне байланысты туындаған мәселе бойынша;

11) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының жыл сайынғы міндетті аудитін жүргізетін аудиторлық ұйымдарға;

12) мұрагерлерге – міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлға, зейнетақы төлемдерін алушы қайтыс болған жағдайда – мұрагерлікке құқық туралы куәлікті бере отырып, сұрау салу бойынша;

13) нотариустарға және шетелдік консулдық мекемелерге – міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы, өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлға, зейнетақы төлемдерін алушы қайтыс болған жағдайда, олардың іс жүргізуінде жатқан мұрагерлік істер бойынша – сұрау салу бойынша берілуі мүмкін.

56-бап. Шартты зейнетақы шоттарының құпиясы

1. Жеке тұлғалардың атына ашылған шартты зейнетақы шоттарының құпиясы жұмыс берушінің аударылған міндетті зейнетақы жарналарының мөлшері және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де түсімдер туралы мәліметтерді, сондай-ақ тиісті қаржы жылы жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен төленген зейнетақы төлемдерінің мөлшері туралы мәліметтерді қамтиды.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, Мемлекеттік корпорация шартты зейнетақы шоттарының құпия болуына кепілдік береді.

2. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, Мемлекеттік корпорацияның лауазымды адамдары, жұмыскерлері және өздерінің қызметтік және функционалдық міндеттерін жүзеге асыруына байланысты шартты зейнетақы шоттарының құпиясын құрайтын мәліметтерге қолжетімділік алған өзге де адамдар, осы баптың 3 және 4-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, оларды жария етуге құқылы емес.

Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі мен қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган арасында шартты зейнетақы шоттарының құпиясын құрайтын ақпарат, оның ішінде мәліметтер алмасуды жүзеге асыру шартты зейнетақы шоттарының құпиясын жария ету болып табылмайды.

Мемлекеттік органның лауазымды адамының немесе ұйымда басқарушылық функцияларды орындайтын адамның қылмыстық қудалау органына қылмыстық құқық бұзушылық туралы хабар жіберілген кезде растау құжаттары мен материалдары ретінде шартты зейнетақы шоттарының құпиясын қамтитын құжаттар мен мәліметтерді ұсынуы шартты зейнетақы шоттарының құпиясын жария ету болып табылмайды.

3. Шартты зейнетақы шоттарының құпиясы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес өзінің атына шартты зейнетақы шоты ашылған жеке тұлғаға, өз атына шартты зейнетақы шоты ашылған жеке тұлғаның жазбаша келісімімен кез келген үшінші тұлғаға ашылуы мүмкін.

4. Шартты зейнетақы шоттарының құпиясын құрайтын мәліметтер:

1) сотқа дейінгі тергеп-тексеру органдарына – олардың іс жүргізуінде жатқан қылмыстық істер бойынша;

2) соттарға – сот ұйғарымы негізінде олардың іс жүргізуінде жатқан істер бойынша;

3) мемлекеттік кіріс органдарына – жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын есептеуге (есепке жазуға) және аударуға байланысты мәселелер бойынша;

4) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органға – өз атына шартты зейнетақы шоты ашылған жеке тұлғаның өтінішіне байланысты не оның бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының қызметіне тексеруді жүзеге асыруына байланысты туындаған мәселе бойынша;

5) прокурорға – оның қарауында жатқан материал бойынша өз құзыреті шегінде тексеру жүргізу туралы қаулы негізінде;

6) Мемлекеттік корпорацияға – өздері үшін жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төленген жеке тұлғалардың дерекқорын қалыптастыру үшін;

7) уәкілетті мемлекеттік органға – өз атына шартты зейнетақы шоты ашылған жеке тұлғаның өтінішіне байланысты туындаған мәселе бойынша;

8) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына жыл сайынғы міндетті аудит жүргізетін аудиторлық ұйымдарға;

9) өзінің атына шартты зейнетақы шоты ашылған жеке тұлғаның өкілдеріне – нотариат куәландырған сенімхаттың немесе заңды күшіне енген сот шешімінің негізінде беріледі.

57-бап. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларындағы есепке алу және есептілік

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бухгалтерлік есепке алуды жүргізеді және қаржылық есептілікті жасайды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне:

1) міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары және ерікті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтері;

2) жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтері;

3) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының қаржы-шаруашылық қызметін қамтамасыз етуге арналған меншікті қаражаты;

4) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан аударылатын аударымдар есебінен қалыптастырылған нысаналы жинақтар мен нысаналы активтер бойынша қаржылық есептілікті және бастапқы статистикалық деректерді бөлек-бөлек ұсынады.

Ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры бухгалтерлік есепке алуды жүргізеді және қаржылық есептілікті жасайды, сондай-ақ меншікті қаражаты мен ерікті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтері бойынша қаржылық есептілікті және бастапқы статистикалық деректерді қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органға Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бөлек-бөлек ұсынады.

2. Міндетті зейнетақы жарналары салымшыларының, өздері үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғалардың (зейнетақы төлемдерін алушылардың) жеке зейнетақы шоттарында міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары және ерікті зейнетақы жарналары есебінен құралған зейнетақы жинақтарын есепке алу қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен бөлек-бөлек жүргізіледі.

3. Шартты зейнетақы міндеттемелерін есепке алу қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүргізіледі.

4. Резервтік қорларды қалыптастыруды және пайдалануды қоса алғанда, шартты зейнетақы міндеттемелерін қалыптастыру тәртібі, оларды есептеу әдістемесі мен құрылым қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

5. Жеке зейнетақы шотында зейнетақы активтері мен жинақтарын есепке алуды жүзеге асыру және ақпараттың сенімділігін, сақталуын және санкцияланбаған қол жеткізуден қорғалуын қамтамасыз ету үшін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының бағдарламалық қамтылымы түріндегі автоматтандырылған ақпараттық жүйелер пайдаланылады.

Зейнетақы активтері мен жинақтарын есепке алуға арналған автоматтандырылған ақпараттық жүйелерге қойылатын талаптарды қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган "Ақпараттандыру туралы" Қазақстан Республикасы Заңының талаптарын ескере отырып белгілейді.

6. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорлары өздері үшін ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғалардың (зейнетақы төлемдерін алушылардың) ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы жинақтарын есепке алуды қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен жүргізеді.

7. Зейнетақы жарналарын есепке алудың дұрыс жүргізілуін және міндетті зейнетақы жарналарының салымшыларына, өздері үшін жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаларға (зейнетақы төлемдерін алушыларға) инвестициялық кірістің есепке жазылуын бақылауды қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган жүзеге асырады.

8. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорлары бухгалтерлік есепке алуда және есептілікті жасау кезінде пайдаланылатын құжаттардың есепке алынуын және сақталуын қамтамасыз етуге міндетті. Сақталуға жататын құжаттардың тізбесін және олардың сақталу мерзімдерін қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган белгілейді.

Ескерту. 57-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

58-бап. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, инвестициялық портфельді басқарушының және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының комиссиялық сыйақылары

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының комиссиялық сыйақысының шамасы айына зейнетақы активтерінің 0,08 пайызы мөлшерінде, бірақ республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын, 0,04 еселенген айлық есептік көрсеткіштің және тиісті күнтізбелік айдың 1-і күнгі жағдай бойынша салымшылардың (алушылардың) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында ашылған міндетті зейнетақы жарналарын есепке алу бойынша зейнетақы жинақтары бар жеке зейнетақы шоттары санының көбейтіндісі ретінде айқындалатын шамадан аспайтын болып белгіленеді.

2. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің комиссиялық сыйақысының шекті шамасы инвестициялық кірістің 2,0 пайызынан аспайтын шекте белгіленеді.

3. Инвестициялық портфельді басқарушының комиссиялық сыйақысының шекті шамасы инвестициялық кірістің 7,5 пайызынан аспайтын шекте белгіленеді.

4. Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының комиссиялық сыйақысының шекті шамасы инвестициялық кірістің 15 пайызынан аспайтын шекте белгіленеді.

Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының комиссиялық сыйақысын өндіріп алу тәртібі және оның шамасы ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шартта белгіленеді.

5. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің комиссиялық сыйақысының шамасын Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің басқармасы жыл сайын бекітеді.

Инвестициялық портфельді басқарушының комиссиялық сыйақысының шамасын осы ұйымның басқарушы органы жыл сайын бекітеді.

Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің, инвестициялық портфельді басқарушының және ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының комиссиялық сыйақысының шамасы жылына бір реттен жиі өзгертілмейді.

59-бап. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының тәуекелдерін басқару және ішкі бақылау жүйесі

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорлары тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйесін қалыптастырады, онда:

1) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының директорлар кеңесінің, басқармасының, бөлімшелерінің тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жөніндегі өкілеттіктері мен функционалдық міндеттері, олардың жауапкершілігі;

2) тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жөніндегі ішкі саясат пен рәсімдер;

3) тәуекелдердің жол берілетін мөлшеріне арналған лимиттер;

4) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорлары органдарының тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жөніндегі есептілікті ұсынуының ішкі рәсімдері;

5) тәуекелдерді басқару жүйесінің тиімділігін бағалаудың ішкі өлшемшарттары қамтылуға тиіс.

Тәуекелдерді басқару және ішкі бақылау жүйесін қалыптастыру тәртібі қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленеді.

60-бап. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларына аудит

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларына аудитті Қазақстан Республикасының аудиторлық қызмет туралы заңнамасына сәйкес аудит жүргізуге құқығы бар аудиторлық ұйым жүргізеді.

2. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының қаржылық есептілігінің аудиторлық есебі коммерциялық құпияны құрамайды.

3. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының жыл сайынғы міндетті аудитінің нәтижелері бойынша аудиторлық ұйым:

1) міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары және ерікті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтері;

2) жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы активтері;

3) меншікті қаражат;

4) Қазақстан Республикасының Ұлттық қорынан аударылатын аударымдар есебінен қалыптастырылған нысаналы жинақтар мен нысаналы активтер бойынша төрт аудиторлық есеп жасайды.

Ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының жыл сайынғы міндетті аудитінің нәтижелері бойынша аудиторлық ұйым:

1) меншікті активтер жөніндегі қаржылық есептілік;

2) зейнетақы активтері жөніндегі қаржылық есептілік бойынша екі аудиторлық есеп жасайды.

4. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының зейнетақы активтері бойынша жыл сайынғы аудиторлық есеп бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының зейнетақы активтеріне қатысты бухгалтерлік есепке алуды жүргізу және қаржылық есептілікті жасау тәртібін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігі тұрғысынан тексеруді қамтиды.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының жыл сайынғы міндетті аудиті бойынша шығыстар бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының меншікті қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

Ескерту. 60-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

61-бап. Шындыққа сай келмейтін жарнамаға тыйым салу

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының жариялаған күнгі шындыққа сай келмейтін қызметті жарнамалауына тыйым салынады.

2. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларынан шындыққа сай келмейтін жарнамаға өзгерістер енгізуді, жарнаманы тоқтатуды немесе оны теріске шығаруды жариялауды талап етуге құқылы.

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган осы талап өзі белгілеген мерзімде орындалмаған жағдайда, жарнамада қамтылған мәліметтердің шындыққа сай келмейтіні туралы ақпаратты жариялауға не оларды осындай жарнаманы жариялаған бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының есебінен нақтылауға құқылы.

3. Зейнетақы активтерінің кірістілігі туралы ақпарат тиісті инвестициялық кіріс алынған кезеңді көрсете отырып қана берілуі мүмкін.

62-бап. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган қолданатын шектеулі ықпал ету шаралары және санкциялар

1. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзушылықты анықтаған, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының лауазымды адамдары мен жұмыскерлерінің құқыққа сыйымсыз әрекеттерін немесе әрекетсіздігін, сондай-ақ осы Кодексте көзделген өзге де талаптардың орындалмағанын анықтаған жағдайларда, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларына мынадай шектеулі ықпал ету шараларының бірін қолдануға:

1) орындау үшін міндетті жазбаша нұсқама беруге;

2) жазбаша ескерту шығаруға;

3) жазбаша келісім жасауға құқылы.

2. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларына шектеулі ықпал ету шараларын қолданудың тәртібі мен шарттары қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінде айқындалады.

3. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган ерікті зейнетақы жарналарын тарту құқығымен инвестициялық портфельді басқаруға арналған лицензияның қолданысын мынадай негіздердің кез келгені бойынша алты айға дейінгі мерзімге тоқтата тұруға құқылы:

1) лицензия беруге негіз болған ақпараттың анық еместігі;

2) ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры қызметінің басталуын лицензия берілген кезден бастап бір жылдан астам уақытқа кідірту;

3) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттар бойынша міндеттемелерді жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан да көп жағдайда) орындамауы немесе тиісінше орындамауы;

4) уәкілетті орган белгілеген нормативтердің және ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры орындауға міндетті басқа да нормалар мен лимиттердің жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан да көп жағдайда) бұзылуы;

5) Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің, зейнетақы қағидаларында және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының инвестициялық декларациясында көзделген ережелердің жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан да көп жағдайда) бұзылуы;

6) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган қолданған шектеулі ықпал ету шаралары талабының орындалмауы;

7) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органмен жасалған жазбаша келісімге қол қоюдан бас тарту;

8) ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры аудиторлық есепті алған күннен бастап үш ай ішінде аудиторлық ұйымның жүргізілген аудит туралы есебінде көрсетілген бұзушылықтарды ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының жоймауы;

9) есептілік пен мәліметтерді ұсынбау немесе көрінеу анық емес есептілік пен мәліметтерді ұсыну;

10) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы заңнамасында көзделген талаптарды жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан да көп жағдайда) бұзуы.

4. Лицензияның қолданысын тоқтата тұру жаңа салымшыларды тартуға тыйым салуға алып келеді.

63-бап. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының басшы қызметкерлеріне қойылатын талаптар

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорлары міндетті түрде ішкі аудит қызметін құрады және мынадай алқалы органдарды:

1) басқару органы – директорлар кеңесін;

2) атқарушы орган – басқарманы қалыптастырады.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының оқшауланған бөлімшесінің бірінші басшысы мен бас бухгалтерін қоспағанда, басқару органының басшысы мен мүшелері, атқарушы органның басшысы мен мүшелері, бас бухгалтер, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының бір немесе бірнеше құрылымдық бөлімшесінің қызметін үйлестіруді және (немесе) бақылауды жүзеге асыратын және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінде көзделген, уәкілетті органға ұсынылатын құжаттарға қол қою құқығына ие бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының өзге де басшылары бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының басшы қызметкерлері болып танылады.

2. Осы баптың мақсаттары үшін басшы қызметкер лауазымына кандидат деп бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкері лауазымын атқаруға ниеті бар жеке тұлға немесе басқару органының басшысы немесе мүшесі лауазымына сайланған, тәуелсіз директор болып табылатын адам түсініледі.

3. Мынадай:

1) жоғары білімі жоқ;

2) осы бапта белгіленген мынадай:

тізбесін қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган белгілейтін халықаралық қаржы ұйымдарында;

және (немесе) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау саласында;

және (немесе) қаржылық көрсетілетін қызметтерді ұсыну саласында;

және (немесе) қаржы ұйымдарына аудит жүргізу бойынша;

және (немесе) экономика және қаржы саласында реттеу мен бақылауды жүзеге асыратын мемлекеттік органдарда;

және (немесе) қаржы ұйымдарына аудит жүргізу жөніндегі көрсетілетін қызметтерді реттеу саласында;

және (немесе) қаржы ұйымдарының қызметін автоматтандыру үшін пайдаланылатын бағдарламалық қамтылымды әзірлеу саласында;

және (немесе) қызметін осы тармақшада санамаланған салаларда жүзеге асыратын шетелдік заңды тұлғаларда еңбек өтілі жоқ;

3) мінсіз іскерлік беделі жоқ;

4) осы және (немесе) өзге қаржы ұйымында, банк, сақтандыру холдингінде, Қазақстан Республикасы бейрезидент-банкінің филиалында, Қазақстан Республикасының бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымының филиалында, Қазақстан Республикасының бейрезидент-сақтандыру брокерінің филиалында басшы қызметкер лауазымына тағайындауға (сайлауға) берілген келісімі кері қайтарып алынған және (немесе) қызметтік міндеттерін орындаудан шеттетілген адам бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкері лауазымын атқара алмайды (оған тағайындала алмайды немесе сайлана алмайды).

Көрсетілген талап қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган басшы қызметкер лауазымына тағайындауға (сайлауға) берген келісімін кері қайтарып алу туралы шешім қабылдағаннан кейін қатарынан он екі ай бойы қолданылады;

4-1) сыбайлас жемқорлық қылмыс жасағаны үшін өзіне қатысты соттың күшіне енген айыптау үкімі бар немесе сыбайлас жемқорлық қылмыс жасағаны үшін қылмыстық жауаптылықтан Қазақстан Республикасы Қылмыстық-процестік кодексінің 35-бабы бірінші бөлігінің 3), 4), 9), 10) және 12) тармақтарының немесе 36-бабының негізінде босатылған;

5) өзін басшы лауазымына келісу туралы өтінішхат берілген күнге дейін үш жыл ішінде сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасағаны үшін әкімшілік жазаға тартылған адам бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкері лауазымын атқара алмайды (оған тағайындала алмайды немесе сайлана алмайды).

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры басшы қызметкерлерді тағайындау (сайлау) кезінде олардың осы баптың талаптарына сәйкестігін, оның ішінде қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның интернет-ресурсында орналастырылатын ақпаратты ескере отырып, өзі дербес тексереді.

Басшы қызметкерлерге және басшы қызметкерлердің лауазымдарына кандидаттарға қатысты мінсіз іскерлік беделінің болуы не болмауы тұрғысынан іскерлік беделді бағалауды қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган, оның ішінде уәжді пайымдауды пайдалана отырып жүзеге асырады.

4. Осы баптың 3-тармағы бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген талапқа сәйкес келу үшін:

1) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының атқарушы органының басшысы лауазымына кандидаттар үшін – кемінде бес жыл, оның ішінде басшы лауазымында кемінде үш жыл;

2) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынының басқару органының басшысы лауазымына кандидаттар үшін – кемінде бес жыл, оның ішінде басшы лауазымында кемінде екі жыл;

3) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының атқарушы органының мүшесі лауазымына кандидаттар үшін – кемінде үш жыл, оның ішінде басшы лауазымында кемінде екі жыл;

4) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басқару органының мүшесі лауазымына кандидаттар үшін – кемінде екі жыл, оның ішінде басшы лауазымында кемінде бір жыл;

5) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының бас бухгалтері лауазымына кандидаттар үшін – кемінде үш жыл;

6) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының өзге де басшылары лауазымдарына кандидаттар үшін – кемінде бір жыл еңбек өтілінің болуы қажет.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының атқарушы органының қауіпсіздік мәселелеріне, әкімшілік-шаруашылық мәселелеріне, ақпараттық технологиялар мәселелеріне ғана жетекшілік ететін мүшелерінің лауазымдарына кандидаттар үшін осы баптың 3-тармағы бірінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген еңбек өтілінің болуы талап етілмейді.

Осы тармақта айқындалған еңбек өтіліне қаржы ұйымының бөлімшелеріндегі оның қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, әкімшілік-шаруашылық қызметті жүзеге асыруға, ақпараттық технологияларды дамытуға (ақпараттық технологияларды дамыту және (немесе) ақпараттық қауіпсіздік бөлімшесінің басшысын қоспағанда) байланысты жұмыс, өзара сақтандыру қоғамындағы және микроқаржылық қызметті жүзеге асыратын ұйымдағы жұмыс кірмейді.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе орналастырылған акцияларының елу пайызынан астамы мемлекетке және (немесе) ұлттық басқарушы холдингке тікелей немесе жанама түрде тиесілі ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басқару органы басшысының лауазымына кандидат болып табылатын Қазақстан Республикасы Үкіметінің мүшесі, Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы басшысының орынбасары үшін осы бапта көзделген өтіл талап етілмейді.

5. Осы баптың 4-тармағының бірінші бөлігі 1), 2), 3), 4) тармақшаларының мақсаттары үшін басшы лауазым деп басқару органы басшысы мен мүшелерінің, атқарушы орган басшысы мен мүшелерінің, дербес құрылымдық бөлімшенің, сондай-ақ қызметін осы баптың 3-тармағы бірінші бөлігінің 2-тармақшасында көрсетілген салаларда жүзеге асыратын ұйымдардың оқшауланған бөлімшесінің басшысының, басшысы орынбасарының лауазымдары түсініледі.

6. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкерін тағайындауға (сайлауға) келісім алу үшін құжаттарды басшы қызметкер лауазымына кандидат не бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры ұсынуы мүмкін.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкерін тағайындауға (сайлауға) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның келісімі, басшы қызметкер лауазымына кандидат осы лауазымдарға қойылатын талаптарға сәйкес келген жағдайда, бір не бірнеше лауазымға берілуі мүмкін.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкерін тағайындауға (сайлауға) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның келісімі басшы қызметкер лауазымын қайта келісусіз атқару құқығын береді және ол мынадай:

1) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорындағы басшы қызметкер лауазымына келісілген кандидат келісім алынған не басшы қызметкер лауазымынан босатылған (өкілеттіктері тоқтатылған) күннен бастап он екі ай ішінде тағайындалмаған (сайланбаған);

2) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшысы лауазымына тағайындауға (сайлауға) берген келісімін кері қайтарып алған жағдайларда өз қолданысын тоқтатады.

7. Басшы қызметкер лауазымына кандидат қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның келісімінсіз тиісті функцияларды жүзеге асыруға құқылы емес.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген тыйым салу басқару органының басшысы немесе мүшесі лауазымына сайланған, тәуелсіз директор болып табылатын, өзі сайланған күннен бастап күнтізбелік алпыс күннен аспайтын мерзімде тиісті функцияларды қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның келісімінсіз жүзеге асыруға құқылы болатын адамға қолданылмайды.

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкерлерін тағайындауға (сайлауға) келісім беру үшін ұсынылған құжаттарды қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінің талаптарына сәйкес құжаттардың толық топтамасы ұсынылған күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде қарайды.

Басқару органы басшысының міндеттерін атқаруды басқару органының мүшесіне немесе атқарушы орган басшысының міндеттерін атқаруды атқарушы органның мүшесіне күнтізбелік алпыс күннен аспайтын мерзімге жүктеу жағдайларын қоспағанда, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның басшы қызметкер лауазымына тағайындауға (сайлауға) берген келісімі жоқ адамның бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкерінің міндеттерін атқаруына (уақытша болмағанда оны ауыстыруына) тыйым салынады.

8. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басқару органының тәуелсіз директор болып табылатын басшысы немесе мүшесі лауазымына кандидат өзін аталған лауазымға сайлағанға дейін де, одан кейін де келісілуі мүмкін.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басқару органының тәуелсіз директор болып табылатын басшысын немесе мүшесін келісу кезінде, оны сайлағаннан кейін келісуге арналған құжаттар осы баптың 7-тармағының екінші бөлігінде белгіленген мерзімде қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органға ұсынылуға тиіс.

Осы тармақта көрсетілген мерзім өткеннен кейін және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органға келісу үшін құжаттардың толық топтамасы ұсынылмаған не қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган келісуден бас тартқан жағдайда, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры осы басшы қызметкердің өкілеттіктерін тоқтату жөнінде шаралар қабылдауға міндетті.

9. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган "Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын мемлекеттік реттеу, бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 13-5-бабына сәйкес басшы қызметкер лауазымына кандидатқа қатысты уәжді пайымдауды пайдаланған кезде қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган басшы қызметкер лауазымына кандидатты келісуге құжаттарды ұсынған тұлғаға басшы қызметкер лауазымына кандидатқа қатысты уәжді пайымдауды қалыптастыру туралы хабарлама жібереді.

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган осы басшы қызметкерлер лауазымдарына кандидаттарға қатысты уәжді пайымдауды қалыптастырған кезде қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкерлері лауазымдарына кандидаттарды тағайындауға (сайлауға) келісім алу үшін ұсынылған құжаттарды қарау мерзімін тоқтата тұрады. Бұл мерзім бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкері лауазымына кандидатты келісу үшін құжаттарды ұсынған тұлғаға уәжді пайымдау жобасы жіберілген күннен бастап қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган уәжді пайымдауды пайдалана отырып, шешім қабылдаған күнге дейін тоқтатыла тұрады.

10. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкерін тағайындауға (сайлауға) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның келісім беру тәртібі, оған қоса мінсіз іскерлік беделінің болмау өлшемшарттары, келісімді алуға қажетті құжаттар қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінде белгіленеді.

11. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкерлерін тағайындауға (сайлауға) келісім беруден мынадай:

1) басшы қызметкерлер лауазымына кандидаттардың осы бапта, "Акционерлік қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабының 20) тармақшасында, 54-бабының 4-тармағында және 59-бабының 2-тармағында және "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабында немесе қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі;

2) тестілеудің теріс нәтижесі негіздері бойынша бас тартады.

Мыналар:

басшы қызметкер лауазымына кандидатты тестілеу нәтижесі дұрыс жауаптардың жетпіс пайызынан аз болуы;

басшы қызметкер лауазымына кандидаттың қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тестілеу тәртібін бұзуы;

қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган басшы қызметкер лауазымына кандидатты келісіп жатқан мерзім ішінде белгіленген уақытта тестілеуге келмеуі тестілеудің теріс нәтижесі болып табылады;

3) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның ескертулерін жоймау немесе қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның ескертулерін ескере отырып пысықталған құжаттарды қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген мерзім өткеннен кейін ұсыну;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген басқару органының тәуелсіз директор болып табылатын басшысының немесе мүшесінің лауазымына кандидатты сайлау (тағайындау) тәртібін бұзу;

5) осы баптың 8-тармағының екінші бөлігінде белгіленген, басқару органының тәуелсіз директор болып табылатын басшысы немесе мүшесі лауазымына кандидат өз лауазымын қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның келісімінсіз атқаратын мерзім өткеннен кейін құжаттарды ұсыну;

6) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органда басшы қызметкер лауазымына кандидаттың бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалған және (немесе) үшінші тұлғаға (үшінші тұлғаларға) нұқсан келтіруге алып келген деп танылған әрекеттерді жасағаны туралы мәліметтердің (фактілердің) болуы негіздері бойынша бас тартады.

Бұл талап санамаланған оқиғалардың ең алдыңғысы басталған:

қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган басшы қызметкер лауазымына кандидаттың әрекеттерін бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалды деп таныған;

қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган осындай әрекеттерді жасау салдарынан үшінші тұлғаға (үшінші тұлғаларға) нұқсан келтірілгенін растайтын фактілерді алған күннен бастап бір жыл ішінде қолданылады;

7) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органда басшы қызметкер лауазымына кандидаттың өзіне қатысты қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган қадағалап ден қою шараларын қолданған және (немесе) оған Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің 259-бабында көзделген әкімшілік құқық бұзушылық үшін, бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалды деп танылған әрекеттерді жасағаны үшін әкімшілік жаза қолданылған қаржы ұйымының жұмыскері және (немесе) әрекеттері мәмілеге қатысушы қаржы ұйымына және (немесе) үшінші тұлғаға (үшінші тұлғаларға) нұқсан келтіруге алып келген қаржы ұйымының жұмыскері екендігі туралы мәліметтердің болуы негіздері бойынша бас тартады.

Бұл талап санамаланған оқиғалардың ең алдыңғысы басталған:

қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган қаржы ұйымының әрекеттерін бағалы қағаздар нарығында айла-шарғы жасау мақсатында жасалды деп таныған;

қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган басшы қызметкер лауазымына кандидаттың әрекеттерінің салдарынан қаржы ұйымына және (немесе) үшінші тұлғаға (үшінші тұлғаларға) нұқсан келтірілгенін растайтын фактілерді алған күннен бастап бір жыл ішінде қолданылады.

Осы тармақшаның мақсаттары үшін қаржы ұйымының жұмыскері деп өз құзыретіне жоғарыда көрсетілген бұзушылықтарға алып келген мәселелер бойынша шешімдер қабылдау кірген басшы қызметкер не оның міндеттерін атқарған адам және (немесе) қор биржасының трейдері түсініледі.

Осы тармақтың бірінші бөлігінің 6) және 7) тармақшаларында көрсетілген мәліметтерге, оның ішінде қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның Қазақстан Республикасының бейрезидент-қаржы ұйымы резиденті болып табылатын мемлекеттің қаржылық қадағалау органынан алған мәліметтері де жатады.

12. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органды бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының тиісті органының шешімі қабылданған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде, басшы қызметкерлерді тағайындауды (сайлауды), басқа лауазымға ауыстыруды, еңбек шартын бұзуды және (немесе) өкілеттіктерін тоқтатуды қоса алғанда, олардың құрамында болған барлық өзгеріс туралы, басшы қызметкерді сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық жасағаны үшін әкімшілік жауаптылыққа тарту туралы, сондай-ақ растайтын құжаттардың көшірмелерін қоса бере отырып, басшы қызметкердің тегіндегі, атындағы, әкесінің атындағы (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) өзгерістер туралы хабардар етуге міндетті.

Басшы қызметкер қылмыстық жауаптылыққа тартылған жағдайда, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органды осы ақпарат бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына белгілі болған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде хабардар етеді.

13. Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкері лауазымына тағайындауға (сайлауға) берген келісімін мынадай:

1) келісім беруге негіз болған анық емес мәліметтердің анықталуы;

2) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының Қазақстан Республикасының қылмыстық жолмен алынған кірістерді заңдастыруға (жылыстатуға) және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл туралы заңнамасында көзделген талаптарды жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде үш және одан көп рет) бұзуы;

3) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының аталған басшы қызметкерінің (жұмыскерлерінің) әрекеттерін (әрекетсіздігін) Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес келмейді деп тану үшін жеткілікті деректер негізінде қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның осы бапта көрсетілген адамдарды қызметтік міндеттерін орындаудан шеттетуі;

4) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының аталған басшы қызметкерінің (жұмыскерлерінің) әрекеттерін Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сай келмейді деп тану үшін жеткілікті деректер негізінде, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган оларды қызметтік міндеттерін орындаудан шеттеткенге дейін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры осы адамдарды шеттеткен немесе жұмыстан шығарған жағдайда қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның осы бапта көрсетілген адамдарды қызметтік міндеттерін орындаудан шеттетуі;

5) алынбаған немесе жойылмаған сотталғандығының болуы;

6) басшы қызметкерлердің осы бапта, "Акционерлік қоғамдар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 1-бабының 20) тармақшасында, 54-бабының 4-тармағында, 59-бабының 2-тармағында және "Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 9-бабында немесе қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі негіздері бойынша кері қайтарып алады.

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкерін тағайындауға (сайлауға) берген келісімін кері қайтарып алуы өзге қаржы ұйымдарында, банк, сақтандыру холдингтерінде, Қазақстан Республикасының бейрезидент-сақтандыру (қайта сақтандыру) ұйымдарының филиалдарында, Қазақстан Республикасының бейрезидент-сақтандыру брокерлерінің филиалдарында, Қазақстан Республикасының бейрезидент-банктерінің филиалдарында осы басшы қызметкерге бұрын берілген келісімді (келісімдерді) кері қайтарып алуға негіз болып табылады.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры:

1) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган басшы қызметкер лауазымына тағайындауға (сайлауға) берген келісімін кері қайтарып алған;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген басшы қызметкер лауазымына кандидатты сайлау (тағайындау) тәртібі бұзылған жағдайларда, басшы қызметкермен еңбек шартын бұзуға не еңбек шарты болмаған жағдайда басшы қызметкердің өкілеттіктерін тоқтату жөнінде шаралар қабылдауға міндетті.

Ескерту. 63-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-тарау. ӘЛЕУМЕТТІК ЖҰМЫСКЕРЛЕР

64-бап. Әлеуметтік жұмыскерлердің мәртебесі және жұмыс ерекшеліктері

1. Адам арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету саласында кәсіптік қызметті жүзеге асырған кезде әлеуметтік жұмыскер мәртебесіне ие болады.

2. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге деген қажеттілікті бағалау және айқындау жөніндегі әлеуметтік жұмыскер арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж адамдардың жеке ерекшеліктерін ескере отырып, арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну туралы қорытынды дайындайды және адамның денсаулық жағдайы, ауруының диагнозы, тыныс-тіршілігінің шектелу дәрежесі және арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушылардың дербес деректері туралы мәліметтердің құпиялылығын қамтамасыз етеді.

3. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын әлеуметтік жұмыскер арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге деген қажеттілікті бағалау және айқындау жөніндегі әлеуметтік жұмыскердің қорытындысын ұстанады және арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету стандарттарына сәйкес қызметтер көрсетеді.

4. Әлеуметтік жұмыскер арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушының немесе оның заңды өкілінің хабардар етілген келісімімен оңалту іс-шараларын жүргізу үшін арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушы туралы мәліметтерді ұсынуға құқылы.

5. Әлеуметтік жұмыскерге нормативтік жүктемені халықты әлеуметтік қорғау, білім беру және денсаулық сақтау саласында арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету стандарттарына сәйкес уәкілетті мемлекеттік органдар, сондай-ақ арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушылардың жеке қажеттіліктерін ескере отырып белгілейді.

6. Мемлекеттік ұйымдарда кәсіптік қызметті жүзеге асыратын әлеуметтік жұмыскердің еңбегіне ақы төлеу жүйесі, лауазымдық айлықақылар, қосымша ақылар, үстемеақылар және ынталандыру сипатындағы басқа да төлемдер лауазымдар тізбесіне сәйкес Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен айқындалады.

Мемлекеттік бюджет есебінен ұсталатын әлеуметтік жұмыскерлерге жыл сайынғы негізгі ақы төленетін еңбек демалысы және сауықтыруға арналған жәрдемақы Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасына сәйкес беріледі.

Жекеше ұйымдарда кәсіптік қызметті жүзеге асыратын әлеуметтік жұмыскердің еңбегіне ақы төлеуді Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес олардың құрылтайшылары немесе осыған уәкілеттік берілген тұлға айқындайды.

7. Әлеуметтік жұмыскер кәсіптік қызметті жүзеге асыру үшін уәкілетті мемлекеттік органмен келісу бойынша тиісті уәкілетті органдар бекіткен кәсіптік стандарттарда айқындалатын біліктілік талаптарына сәйкес келуге тиіс.

8. Әлеуметтік жұмыскерлер кәсіптік қызметті жүзеге асыру үшін аттестаттаудан өтеді, оның нәтижесі бойынша оларға уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен біліктілік санаттары беріледі (расталады).

9. Әлеуметтік жұмыскерлерді аттестаттау бағдарламасын уәкілетті органдар кәсіптік стандартқа сәйкес әзірлейді.

65-бап. Әлеуметтік жұмыскерлердің кәсіптік қызметті жүзеге асыру кезіндегі құқықтары мен міндеттері

1. Әлеуметтік жұмыскерлердің кәсіптік қызметті жүзеге асыру кезінде:

1) арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету стандарттарын сақтау шартымен арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну саласындағы қызметті ұйымдастыру тәсілдері мен нысандарын еркін таңдауға;

2) лауазымды адамдар мен басқа да адамдар тарапынан заңсыз араласудан және кедергі келтіруден қорғалуға;

3) өзінің кәсібіне арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушылар мен олардың ата-аналары немесе өзге де заңды өкілдері тарапынан құрметпен қаралуына және тиісті мінез-құлыққа;

4) кәсіптік қызметті жүзеге асыру үшін ұйымдастырушылық және материалдық-техникалық қамтамасыз етілуге және қажетті жағдайларының жасалуына;

5) ғылыми, зерттеу, шығармашылық қызметті жүзеге асыруға, әлеуметтік жұмыс практикасына жаңа әдістемелер мен технологияларды ендіру туралы ұсыныстарды әзірлеуге және енгізуге;

6) әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің сапасын жетілдіруге бағытталған, оның ішінде әлеуметтік жұмыскердің кәсіптік қызметіне қатысты мәселелерді талқылауға қатысуға;

7) бес жылда кемінде бір рет біліктілігін арттыруға;

8) кәсіби тұрғыдан үздіксіз дамуға;

9) біліктілік санатының мерзімінен бұрын берілуіне;

10) кәсіптік қызметтегі жетістіктері үшін көтермеленуге;

11) Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен және шарттарда кәсіптік дағдыларын қолдау және арттыру үшін халықаралық стипендиялар мен гранттар бойынша тағылымдамадан өтуге;

12) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де құқықтарға құқығы бар.

2. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге деген қажеттілікті бағалауды және айқындауды жүзеге асыратын әлеуметтік жұмыскер осы баптың 1-тармағында белгіленген құқықтардан басқа:

1) мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдардан қажетті ақпаратты, оның ішінде ақпараттық жүйелер арқылы сұратуға және алуға;

2) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге деген қажеттілікке бағалау жүргізу және оны айқындау үшін қажетті мамандарды тартуға;

3) консультация үшін басқа бейіндегі немесе біліктілігі анағұрлым жоғары қажетті мамандарды тартуға құқылы.

3. Әлеуметтік жұмыскерлер:

1) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушыларға өз қызметтері үшін сыйақы алудағы жеке мүддесі мақсатында дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды бөлшек саудада өткізудің белгілі бір объектілерін, арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді немесе оңалту іс-шараларын ұсынатын ұйымдарды ұсынуға;

2) ғылыми-практикалық конференциялар мен мамандандырылған семинарлар өткізуді қоспағанда, өнім берушілердің қатысуымен дәрілік заттар мен медициналық бұйымдарды, арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің және оңалту іс-шараларының түрлерін ілгерілетуге құқылы емес.

4. Әлеуметтік жұмыскерлер:

1) өзінің біліктілігіне, қызметтік және лауазымдық міндеттеріне сәйкес арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж болудың профилактикасын жүргізуге;

2) өзінің біліктілігіне, лауазымдық міндеттеріне сәйкес арнаулы әлеуметтік қызметтерді көрсетуге;

3) ұсынылатын арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің сапасын қамтамасыз етуге;

4) кәсіптік құпияны жария етпеуге;

5) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушыға қатысты кемсітушілікке жол бермеуге;

6) құқық қорғау органдарына халықты әлеуметтік қорғау ұйымдарында арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушының қылмыстық не әкімшілік құқық бұзушылық белгілері бар әрекеттерді (әрекетсіздікті) жасау фактілері немесе осы әрекеттердің оларға қатысты жасалу фактілері туралы, сондай-ақ кәсіптік қызметіне байланысты өздеріне белгілі болған Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзу фактілері туралы дереу хабарлауға;

7) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушылардың ата-аналарына немесе өзге де заңды өкілдеріне арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну мәселелері бойынша консультация беруге;

8) үш жылда кемінде бір рет аттестаттаудан өтуге;

9) арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету бойынша жеке жоспар жасауға;

10) әлеуметтік жұмыскердің кәсіптік мінез-құлық әдебінің нормаларын сақтауға;

11) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен міндетті мерзімдік медициналық қарап-тексеруден өтуге;

12) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушылар мен олардың ата-аналарының немесе өзге де заңды өкілдерінің ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтеуге;

13) осы Кодексте және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де міндеттерді орындауға міндетті.

66-бап. Әлеуметтік жұмыскердің кәсіптік құпиясы

1. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушылардың жеке ерекшеліктері, денсаулық жағдайы, ауруының диагнозы, тыныс-тіршілігінің шектелу дәрежесі туралы мәліметтер, сондай-ақ дербес деректері әлеуметтік жұмыскердің кәсіптік құпиясын құрайды.

2. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушының немесе оның заңды өкілінің хабардар етілген келісімімен оңалту іс-шараларын жүргізу үшін әлеуметтік жұмыскердің кәсіптік құпиясын құрайтын мәліметтерді үшінші тұлғаларға беруге жол беріледі.

3. Әлеуметтік жұмыскердің кәсіптік құпиясын құрайтын мәліметтерді арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушының келісімінсіз ұсынуға мынадай жағдайларда:

1) заңды өкілі болмаған жағдайда, өз еркін білдіруге қабілетсіз адамды зерттеп-қарау және емдеу мақсатында медициналық қызметті жүзеге асыратын субъектілерге ұсынуға;

2) сотқа дейінгі тергеп-тексеру органдарының, прокурордың, адвокаттың және (немесе) соттың тергеп-тексеруді немесе сот талқылауын жүргізуге байланысты сұрау салуы бойынша;

3) кәмелетке толмаған немесе әрекетке қабілетсіз адамға арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету кезінде оның заңды өкіліне хабарлау үшін;

4) прокуратура органдары "Прокуратура туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық заңында белгіленген тәртіппен заңдылықтың сақталуына тексеру жүргізген кезде жол беріледі.

4. Мыналар:

1) электрондық ақпараттық ресурстарда Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасына сәйкес берілетін барлау, қарсы барлау қызметіне және күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі күзет іс-шараларына байланысты ақпарат қамтылған жағдайларды қоспағанда, мұндай электрондық ақпараттық ресурстың резервтік көшірмесін ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті орган айқындайтын тәртіпке және мерзімдерге сәйкес электрондық ақпараттық ресурстарды резервтік сақтаудың бірыңғай платформасына сақтауға беру;

2) арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету және құқық қорғау органдарының және арнаулы мемлекеттік органдардың қызметін жүзеге асыру мақсатында ақпараттық-коммуникациялық технологияларды пайдалана отырып ақпарат алмасу әлеуметтік жұмыскердің кәсіптік құпиясын жария ету болып табылмайды.

67-бап. Әлеуметтік жұмыскердің кәсіптік мінез-құлық әдебі

1. Әлеуметтік жұмыскердің кәсіптік мінез-құлық әдебі заңдылық, адалдық, жауапкершілік, жеке адамның ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтеу қағидаттарына негізделеді.

2. Әлеуметтік жұмыскердің кәсіптік мінез-құлық әдебін бұзу Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес әлеуметтік жұмыскердің тәртіптік жауаптылығына алып келеді.

3. Әлеуметтік жұмыскердің кәсіптік мінез-құлық әдебін бұзуды Әлеуметтік жұмыскерлердің кәсіптік мінез-құлық әдебі жөніндегі кеңес арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын ұйым айқындайтын тәртіппен қарайды.

68-бап. Әлеуметтік жұмыскердің кәсіптік қызметін орындауға байланысты шектеулер

Мынадай:

1) соттың заңды күшіне енген үкіміне сәйкес әлеуметтік жұмыскердің кәсіптік қызметін жүзеге асыру құқығынан айырылған адамдар;

2) сот шешімімен әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп танылған адамдар;

3) медициналық қарсы көрсетілімдері бар, сондай-ақ психикалық, мінез-құлықтық бұзылушылықтары (аурулары) бар, оның ішінде психикаға белсенді әсер ететін заттарды қолдануға байланысты бұзылушылықтары бар, психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымдарда есепте тұрған адамдар;

4) Қазақстан Республикасының Еңбек кодексінде көзделген өзге де шектеулер негізінде әлеуметтік жұмыскерлердің кәсіптік қызметіне жіберілмейді.

69-бап. Әлеуметтік жұмыскерлердің кәсіптік қызметін қамтамасыз ету

Әлеуметтік жұмыскерлер кәсіптік қызметті жүзеге асырған кезде:

1) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, оларды кәсіптік міндеттеріне байланысты емес жұмыс түрлеріне тартуға;

2) олардан Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау саласындағы заңнамасында көзделмеген есептілікті не ақпаратты талап етуге;

3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделмеген тексерулерді жүргізуге жол берілмейді.

70-бап. Әлеуметтік жұмыскерлерге берілетін әлеуметтік кепілдіктер

1. Әлеуметтік жұмыскерлерге:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тұрғынжайға, оның ішінде қызметтік тұрғынжайға және (немесе) жатақханаға;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен жеке тұрғын үй құрылысына арналған жер учаскелеріне кепілдік беріледі. Кәсіптік қызметін ауылдық елді мекендерде жүзеге асыратын әлеуметтік жұмыскерлерге жеке тұрғын үй құрылысы үшін жер учаскелерін беру Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген басым тәртіппен жүзеге асырылады;

3) Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес жыл сайынғы ақы төленетін еңбек демалысына;

4) кезекті еңбек демалысын беру кезінде күнтізбелік жылда бір рет кемінде бір лауазымдық айлықақы мөлшерінде сауықтыруға арналған жәрдемақыға;

5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес еңбек (қызметтік) міндеттерін орындау кезінде өмірі мен денсаулығына келтірілген зиянды өтеуге;

6) үйде арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін әлеуметтік жұмыскерлер үшін жол жүруге байланысты көлік шығыстарын жұмыс берушінің өтеуіне кепілдік беріледі.

2. Кәсіптік қызметін ауылдық елді мекенде жүзеге асыратын әлеуметтік жұмыскерге:

1) жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша қалалық жағдайларда кәсіптік қызметін жүзеге асыратын әлеуметтік жұмыскерлердің мөлшерлемелерімен салыстырғанда кемінде жиырма бес пайызға жоғарылатылған айлықақылар мен тарифтік мөлшерлемелер белгіленеді;

2) коммуналдық көрсетілетін қызметтерге ақы төлеу және отын сатып алу бойынша бюджет қаражаты есебінен, жергілікті өкілді органдар бекіткен тәртіппен және мөлшерде әлеуметтік көмек көрсетіледі.

3. Ауылдық елді мекендерге кәсіптік қызметін жүзеге асыру және тұру үшін келген әлеуметтік жұмыскерге жергілікті өкілді органдардың шешімі бойынша көтерме жәрдемақы беріледі және тұрғын үйді сатып алу немесе салу үшін әлеуметтік көмек көрсетіледі.

4. Жергілікті атқарушы органдар әлеуметтік жұмыскерге тұрғынжайды жалдау (жалға алу) және коммуналдық көрсетілетін қызметтер үшін өтемақы төлемдерін, санаторийлік-курорттық емделуге және демалуға жолдамалар сатып алу үшін толық немесе ішінара төлемдерді, сондай-ақ әлеуметтік жұмыскерге әлеуметтік көмек көрсетуге бағытталған өзге де жеңілдіктерді белгілеуге құқылы.

5. Әлеуметтік жұмыскерге адал еңбегі және өзінің кәсіптік міндеттерін үлгілі атқарғаны үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында, сондай-ақ арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын ұйымның ішкі тәртіптеме қағидаларында көзделген көтермелеулер қолданылады.

6. Жергілікті атқарушы органдар біржолғы сыйақы төлей отырып немесе онсыз, жергілікті ерекшелік белгілері мен құрметті атақтарды және өзге де ынталандыру нысандарын тағайындау арқылы, оның ішінде Қазақстан Республикасында белгіленген мереке күндеріне орай әлеуметтік жұмыскерлерді көтермелеудің қосымша шараларын белгілеуге құқылы.

Жергілікті ерекшелік белгілерінің және құрметті атақтардың сипаттамасын, оларды беру тәртібін, оның ішінде біржолғы сыйақы төлемдерінің мөлшерін жергілікті атқарушы орган айқындайды.

ЕРЕКШЕ БӨЛІК

3-БӨЛІМ. ХАЛЫҚТЫ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ БАҒЫТТАРЫ ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ІСКЕ АСЫРУ ТӘРТІБІ

9-тарау. БАЛАЛЫ АДАМДАРДЫ (ОТБАСЫЛАРДЫ) ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ

1-параграф. Жалпы ережелер

71-бап. Балалы адамдардың (отбасылардың) әлеуметтік қорғалу құқығы

1. Балалы адамдардың (отбасылардың):

1) жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылуы жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдер;

2) бала тууына байланысты біржолғы мемлекеттік жәрдемақы (бұдан әрі – бала туғанда берілетін жәрдемақы);

3) бала бір жарым жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақы (бұдан әрі – бала күтіміне байланысты жәрдемақы);

4) бала бір жарым жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем (бұдан әрі – бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем);

5) бала бір жарым жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді алушылардың пайдасына қосымша белгіленген міндетті зейнетақы жарналарын бюджет қаражаты есебінен субсидиялау (бұдан әрі – бюджеттік субсидиялар);

6) бірге тұратын төрт және одан көп кәмелетке толмаған баласы, оның ішінде он сегіз жасқа толғаннан кейін білім беру ұйымдарын бітіретін уақытқа дейін (бірақ жиырма үш жасқа толғанға дейін) жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында жалпы білім беретін немесе кәсіптік бағдарламалар бойынша күндізгі оқу нысаны бойынша білім алатын балалары бар көпбалалы отбасыларға берілетін ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақы (бұдан әрі – көпбалалы отбасыға берілетін жәрдемақы);

7) "Алтын алқа", "Күміс алқа" алқаларымен наградталған немесе бұрын "Батыр ана" атағын алған, І және ІІ дәрежелі "Ана даңқы" ордендерімен наградталған көпбалалы аналарға берілетін ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақы (бұдан әрі – наградталған анаға берілетін жәрдемақы) түрінде әлеуметтік қорғалуға құқығы бар.

2. Осы бапта көзделген құқықтар осы Кодексте көзделген тәртіппен және шарттарда іске асырылады.

3. Жұмыс беруші, егер еңбек және (немесе) ұжымдық шарт талаптарында, жұмыс берушінің актісінде көзделсе, орташа жалақыны сақтай отырып, Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдердің сомасын шегере отырып, жүктілікке және босануға байланысты демалысқа, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алған жұмыскерлерге берілетін демалысқа ақы төлейді.

4. Жергілікті атқарушы органдардың шешімімен балалы отбасыларға қосымша әлеуметтік көмек шаралары ұсынылуы мүмкін.

72-бап. Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдерді, бала туғанда берілетін жәрдемақыны, бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді, бала күтіміне байланысты жәрдемақыны, көпбалалы отбасыларға берілетін жәрдемақыны, наградталған анаға берілетін жәрдемақыны тағайындау және төлеуді жүзеге асыру тәртібі

1. Әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларға құқығы бар адамның немесе оның заңды өкілінің өтініші жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдерді, бала туғанда берілетін жәрдемақыны, бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді, бала күтіміне байланысты жәрдемақыны, көпбалалы отбасыларға берілетін жәрдемақыны, наградталған анаға берілетін жәрдемақыны (бұдан әрі – әлеуметтік төлемдер және балалы отбасыларға берілетін жәрдемақылар) тағайындауға негіз болып табылады.

Әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақылар "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес проактивті көрсетілетін қызмет арқылы тағайындалған кезде оларды тағайындау туралы өтініш беру талап етілмейді.

2. Уәкілетті мемлекеттік орган:

бала туғанда берілетін мемлекеттік жәрдемақыны, бала күтіміне байланысты жәрдемақыны, көпбалалы отбасыларға берілетін жәрдемақыны, наградталған анаға берілетін жәрдемақыны тағайындау және төлеуді жүзеге асыру;

жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдерді, бала бір жарым жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшерін есептеу (айқындау), тағайындау, жүзеге асыру, тоқтата тұру, қайта есептеу, қайта бастау, тоқтату және оларды тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы шешімді қайта қарау;

бала бір жарым жасқа толғанға дейін оның күтіміне байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдерді алушыларға міндетті зейнетақы жарналарын субсидиялау тәртібін айқындайды.

73-бап. Әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларды тағайындауға арналған өтінішті қабылдаудан және оны тағайындаудан бас тарту

1. Әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларды тағайындауға арналған өтінішті қабылдаудан бас тартуға мыналар негіз болып табылады:

1) уәкілетті мемлекеттік органның ақпараттық жүйесінен әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларды тағайындау, жүзеге асыру, проактивті көрсетілетін қызмет арқылы оларды тағайындауға өтініш беру немесе келісім беру фактісін растайтын мәліметтерді алу;

2) өтініш берушінің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құжаттардың толық емес топтамасын және (немесе) қолданылу мерзімі өткен құжаттарды және (немесе) қолданылу мерзімі әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларды тағайындау немесе тағайындаудан бас тарту туралы шешім қабылданған күні аяқталатын құжаттарды ұсыну;

3) жеке басты куәландыратын құжат бойынша мәліметтердің (мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтермен расталатын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оны ауыстырудан басқа) оларды тағайындауға қажетті құжаттарға сәйкес келмеуі;

4) әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақылар тағайындауға құқығының болмауы;

5) өтініш берушінің әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларды тағайындау үшін талап етілетін, қолжетімділігі шектеулі дербес деректерге қол жеткізуге келісімінің болмауы.

2. Әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақылар тағайындаудан бас тартуға мыналар негіз болып табылады:

1) әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларды тағайындауға қажетті, оның ішінде мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алынатын құжаттардың және (немесе) мәліметтердің анық емес екенін анықтау;

2) әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларды тағайындауға қажетті құжаттардың және (немесе) мәліметтердің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі;

3) тексеру кезінде Қор сұратып отырған, жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдерді, бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді тағайындауға қажетті құжатты және (немесе) мәліметтерді ұсынбау.

74-бап. Әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларды алушының құқықтары мен міндеттері

1. Әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларды алушының:

1) Мемлекеттік корпорация мен Қордан әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларды тағайындау және алу тәртібі туралы ақпаратты сұратуға және тегін алуға;

2) мемлекеттік органдардың, Мемлекеттік корпорацияның және Қордың шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауға құқығы бар.

2. Әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларды алушы:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларды тағайындау үшін толық және анық мәліметтер ұсынуға;

2) әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақыларды алу кезеңінде Мемлекеттік корпорацияға бала туғанда берілетін жәрдемақының, бала күтіміне байланысты жәрдемақының, көпбалалы отбасыларға берілетін жәрдемақының, наградталған анаға берілетін жәрдемақының, бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемнің мөлшерін өзгертуге негіз болатын мән-жайлар туралы осындай өзгерістер туындаған күннен бастап он жұмыс күні ішінде хабарлауға міндетті.

Алушы бала туғанда берілетін жәрдемақының, бала күтіміне байланысты жәрдемақының, көпбалалы отбасыларға берілетін жәрдемақының, наградталған анаға берілетін жәрдемақының, бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемнің мөлшеріне әсер ететін мән-жайлар туралы уақтылы хабарламаған жағдайда, олардың мөлшері көрсетілген мән-жайлар туындаған кезден бастап, бірақ олар тағайындалған кезден кейін қайта қаралады;

3) әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақылардың артық есепке жатқызылған (төленген) сомаларын ерікті түрде, ал бас тартқан жағдайда – соттың заңды күшіне енген шешімінің негізінде сот тәртібімен қайтаруды жүргізуге міндетті.

75-бап. Алушының өзгеруі

Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген құжаттар негізінде баланы (балаларды) мемлекеттің толық қамтамасыз етуіне беру жағдайларын қоспағанда, бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді, бала күтіміне байланысты жәрдемақыны, көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны алушы қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған), ата-ана құқықтарынан айырылған немесе оның ата-ана құқықтары шектелген, бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеп жүрген, соттың хабарсыз кетті деп тану туралы шешімінің күші жойылған жағдайларда, төлем баланың (балалардың) заңды өкіліне не оларды алу үшін негіздер сақталған кезде қорғаншы (қамқоршы) болып тағайындалған адамға жүргізіледі.

76-бап. Әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақылардан ұстап қалу

1. Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдерден, бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемнен 10 пайыз мөлшерінде міндетті зейнетақы жарналары ұсталады және осы Кодекске сәйкес бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына жіберіледі.

2. Әлеуметтік төлемдер мен балалы отбасыларға берілетін жәрдемақылардан атқарушылық іс жүргізу тәртібімен ұстап қалу жүргізілмейді.

3. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемнің артық есепке жатқызылған (төленген) сомалары алушы оларды кейіннен алған кезде оның өтініші негізінде төленуге тиіс сомалардан ұсталады.

2-параграф. Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдер

77-бап. Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдерді алу құқығы

1. Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдер міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыға әлеуметтік төлемді алу құқығы туындаған күннен бастап тағайындалады.

2. Әлеуметтік төлемдерді алу құқығы:

жүктілікке және босануға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша – еңбекке уақытша жарамсыздық туралы парақта көрсетілген жүктілігі және босануы бойынша демалыс берілген күннен бастап;

жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша – еңбекке уақытша жарамсыздық туралы парақта көрсетілген, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алған жұмыскерлерге демалыс берілген күннен бастап туындайды.

3. Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдер денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен берілген еңбекке уақытша жарамсыздық туралы парақта көрсетілген бүкіл кезеңге тағайындалады.

Байқоңыр қаласының міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы болып табылатын тұрғындарына жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдер осы тармақтың бірінші бөлігінде көзделген тәртіппен берілген немесе Ресей Федерациясының федералдық денсаулық сақтау ұйымдары мен олардың Байқоңыр қаласы аумағында орналасқан бөлімшелері берген еңбекке уақытша жарамсыздық туралы парақ негізінде Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты демалыс кезеңіне тағайындалады.

4. Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдерді тағайындауға, сондай-ақ қиын босанған, екі және одан көп бала туған кезде жүктілікке және босануға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді қайта есептеу үшін жүгіну мерзімдері әлеуметтік төлемдерді алу құқығы туындаған күннен бастап он екі айдан аспайды.

Жүктілікке және босануға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдерді қайта есептеу уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

5. Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдерді тағайындау үшін жүгінген күннен кейін Қорға оларды есептеуге қабылданған кезең үшін әлеуметтік аударымдар түскен жағдайда, алушыға жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша тағайындалған әлеуметтік төлемдердің мөлшерін қайта есептеу жүргізілмейді.

6. Мемлекеттік корпорацияның және (немесе) Қордың кінәсінан уақтылы алынбаған не толық алынбаған жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдердің сомалары әлеуметтік төлемдерді алу құқығы туындаған күннен бастап өткен уақыт үшін мерзімдері шектелместен төленеді.

78-бап. Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдердің мөлшері

1. Жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдердің мөлшері уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі ретінде ескерілген орташа айлық кіріс мөлшерін еңбекке қабілетсіздік күндері санының тиісті коэффициентіне көбейту жолымен айқындалады және Қордың активтері есебінен төленеді.

2. Әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі ретінде ескерілген орташа айлық кіріс мөлшері әлеуметтік төлемді алу құқығы туындаған айдың алдындағы соңғы күнтізбелік он екі ай ішінде (осы кезеңде әлеуметтік аударымдарда үзілістердің болу-болмауына қарамастан) әлеуметтік аударымдар жүргізілген кірістер сомасын он екіге бөлу жолымен айқындалады.

Бұл ретте Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесіне 0 түзету коэффициенті қолданылған қызмет түрлері бойынша еңбек, кәсіпкерлік қызмет, жеке практикамен айналысу кезеңдерінде алынған кіріс төлеуші беретін кірістер туралы анықтаманың негізінде орташа айлық кіріс мөлшерін айқындау кезінде ескеріледі.

Төтенше жағдай, шектеу іс-шаралары қолданылған кезеңде қызметтің шектелуіне байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді алу кезеңдері орташа айлық кіріс мөлшерінің есебінен алып тасталады және орташа айлық кіріс мөлшерін айқындау кезеңі басталардың тура алдындағы басқа айлармен ауыстырылады.

Егер осы Кодекстің 243-бабы бірінші бөлігінің 7) тармақшасында аталған адамдар әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесін бір пайыз мөлшерінде айқындаса, онда жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылуы жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдерді есептеу кезінде әлеуметтік аударымдар жүргізілген әрбір айдағы кіріс айына нақты түскен әлеуметтік аударымдар сомасын осы Кодекстің 244-бабының 1-тармағында белгіленген әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесіне бөлу арқылы айқындалады.

Еңбекке қабілетсіздік күндері санының коэффициенті жүктілікке және босануға, сондай-ақ жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты еңбекке уақытша жарамдылық туралы парағы берілген күндер санын күнтізбелік отыз күнге бөлу жолымен айқындалады.

3. Сот актілері мен сотқа дейінгі тергеп-тексеру органының актілері негізінде заңсыз деп танылған кірістен түскен, әлеуметтік төлемдердің мөлшерін айқындау кезінде ескерілген кезең үшін төленген әлеуметтік аударымдар міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдерді тағайындау үшін кейінгі жүгінуі кезінде есепке алынбайды.

4. Егер төлеуші уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын мерзімдерде және жағдайларда артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдарды қайтаруды жүзеге асырмаған болса, жүктілікке және босануға, жаңа туған баланы (балаларды) асырап алуға байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдердің мөлшерін есептеу кезінде артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдардың сомасы есепке алынбайды.

Ескерту. 78-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-параграф. Бала туғанда берілетін жәрдемақы

79-бап. Бала туғанда берілетін жәрдемақыны алу құқығы

1. Бала туғанда берілетін жәрдемақы Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтарына, қандастарға, сондай-ақ жәрдемақы алу құқығы Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта көзделген және өзінің туған, асырап алған, сондай-ақ қорғаншылыққа алған балалары бар шетелдіктерге бала туған күннен бастап беріледі.

2. Бала туғанда берілетін жәрдемақы жүгінген күннен бастап тағайындалады. Екі және одан көп бала туған кезде бала туғанда берілетін жәрдемақы әрбір балаға тағайындалады және төленеді.

3. Бала туғанда берілетін жәрдемақыны тағайындау үшін жүгіну мерзімдері бала туған күннен бастап он сегіз айдан аспайды.

80-бап. Бала туғанда берілетін жәрдемақының мөлшері

1. Бала туғанда берілетін жәрдемақы бюджет қаражаты есебінен мынадай:

бірінші, екінші, үшінші балаға – 38,0 айлық есептік көрсеткіш;

төртінші және одан кейінгі балаларға – 63,0 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде төленеді.

2. Бала туғанда берілетін жәрдемақы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін айлық есептік көрсеткіш мөлшерінің өзгеруі ескеріле отырып төленеді.

4-параграф. Бала күтіміне байланысты жәрдемақы

81-бап. Бала күтіміне байланысты жәрдемақыны алу құқығы

1. Бала күтіміне байланысты жәрдемақы Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтарына, қандастарға, сондай-ақ жәрдемақы алу құқығы Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта көзделген шетелдіктерге беріледі.

2. Балаға күтім жасайтын адам міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы болып табылмаған жағдайда, тірі туған, асырап алған, сондай-ақ қорғаншылыққа алған балалары бар, егер олар басқа ата-ананың отбасында ескерілмесе, өгей балалары бар адамдардың (отбасылардың) бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем алуға құқығы бар.

3. Бала күтіміне байланысты жәрдемақыны тағайындау кезінде отбасы құрамында ата-аналары ата-ана құқықтарынан айырылған немесе ата-ана құқықтары шектелген балалар есепке алынбайды.

Бала күтіміне байланысты жәрдемақы мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі балаларға тағайындалмайды.

4. Бала күтіміне байланысты жәрдемақы:

1) баланың туу туралы куәлігінде көрсетілген туған күнінен бастап ол бір жарым жасқа толғанға дейінді қоса алғанда;

2) асырап алған, сондай-ақ қорғаншылыққа алған балалары бар адамдарға (отбасыларға) – соттың баланы (балаларды) асырап алу туралы шешімі заңды күшіне енген күннен бастап немесе қорғаншылық белгіленген күннен бастап ол бір жарым жасқа толғанға дейін;

3) қандастарға – бала туған күннен бастап, бірақ қандас мәртебесі белгіленген күннен кейін тағайындалады.

5. Бір жарым жасқа толмаған екі және одан көп балаға күтім жасалған жағдайда, бала күтіміне байланысты жәрдемақы әр балаға тағайындалады және төленеді.

6. Бір жарым жасқа толмаған бала қайтыс болған жағдайда, төлемдер баланың қайтыс болған айына қоса жүргізіледі.

7. Бір жарым жасқа толмаған бала қайтыс болғаннан кейін бала күтіміне байланысты жәрдемақы тағайындау үшін жүгінген жағдайда, бала күтіміне байланысты жәрдемақы баланың қайтыс болған айына қоса тағайындалады.

8. Бала күтіміне байланысты жәрдемақы тағайындау үшін жүгіну мерзімдері бала туған күннен бастап он сегіз айдан аспайды.

82-бап. Бала күтіміне байланысты берілетін жәрдемақының мөлшері

1. Бала күтіміне байланысты берілетін жәрдемақы бюджет қаражаты есебінен ай сайын мынадай:

бірінші балаға – 5,76 айлық есептік көрсеткіш;

екінші балаға – 6,81 айлық есептік көрсеткіш;

үшінші балаға – 7,85 айлық есептік көрсеткіш;

төртінші және одан кейінгі балаларға – 8,90 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде төленеді.

2. Бала күтіміне байланысты жәрдемақы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін айлық есептік көрсеткіш мөлшерінің өзгеруі ескеріле отырып төленеді.

83-бап. Бала күтіміне байланысты жәрдемақы төлеуді тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Бала күтіміне байланысты жәрдемақыны төлеу мынадай мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады:

1) алушының банктік шоты бойынша үш және одан көп ай бойы шығыс операцияларының болмауы туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты жәрдемақы төлеу ол тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

2) бала күтіміне байланысты жәрдемақыны алушының Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кетуі туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты жәрдемақыны төлеу Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен және бала бір жарым жасқа толғанға дейін кері оралған, бала күтіміне байланысты жәрдемақыны алушыға Қазақстан Республикасының аумағына тұрақты тұруға келген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

3) бала күтіміне байланысты жәрдемақыны алушының сот бас бостандығынан айыру түрінде тағайындаған қылмыстық жазаны өтеуі туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты жәрдемақы баланың (балалардың) заңды өкіліне осы жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен бастап не қорғаншы болып тағайындалған адамға қорғаншылық белгіленген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін төленеді;

4) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілгеннен тыс көлемі ұсынылатын адамды қоспағанда, бала күтіміне байланысты жәрдемақыны алушының арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында стационар жағдайында тұратыны және мемлекеттің толық қамтамасыз етуінде болуы туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты жәрдемақыны төлеу оны алушы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығынан шығарылған күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

5) бала күтіміне байланысты жәрдемақыны алушыға қатысты хабарсыз кеткен адамдарды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларының жүргізілуін растайтын құжаттың немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің болуы туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты жәрдемақы баланың (балалардың) заңды өкіліне осы жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен бастап не қорғаншы болып тағайындалған адамға қорғаншылық белгіленген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін төленеді;

6) бала күтіміне байланысты жәрдемақыны алушыда шетелдіктің жеке басын куәландыратын құжаттың немесе қандас куәлігінің қолданылу мерзімінің өтуі туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты жәрдемақыны төлеу шетелдіктің жеке басын куәландыратын құжат немесе қандас куәлігі берілген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

7) алушының қайтыс болғанын растайтын құжаттың болуы туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты жәрдемақы баланың (балалардың) заңды өкіліне осы жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен бастап не қорғаншы болып тағайындалған адамға қорғаншылық белгіленген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін жүргізіледі.

2. Бала күтіміне байланысты жәрдемақыны төлеу ақпараттық жүйелерден алынған, бала күтіміне байланысты жәрдемақыны тоқтата тұруға себеп болған мән-жайлардың аяқталғанын растайтын құжаттардың және (немесе) мәліметтердің негізінде өтініш бойынша қайта басталады.

3. Бала күтіміне байланысты жәрдемақыны төлеуді тоқтатуға:

1) баланың қайтыс болуы;

2) баланы мемлекеттің толық қамтамасыз етуіне беру;

3) өтініш берушінің бала күтіміне байланысты жәрдемақыны заңсыз тағайындауға алып келген анық емес мәліметтерді ұсынуы;

4) бала күтіміне байланысты жәрдемақыны алушыға қатысты Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтату фактісінің анықталуы;

5) Қазақстан Республикасының неке-отбасы заңнамасында белгіленген жағдайларда ата-аналарды ата-ана құқықтарынан айыру немесе ата-ана құқықтарын шектеу, бала асырап алуды жарамсыз деп тану немесе оның күшін жою, қорғаншыларды өз міндеттерін атқарудан босату немесе шеттету негіз болып табылады.

Бала (балалар) қайтыс болған жағдайда бала күтіміне байланысты жәрдемақыны төлеу бала (балалар) қайтыс болған ай өткен соң тоқтатылады.

Бала күтіміне байланысты жәрдемақыны төлеу осы тармақтың 2), 3), 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген мән-жайлар басталған күннен бастап тоқтатылады.

Ескерту. 83-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

5-параграф. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем

84-бап. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем алу құқығы

1. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем осы әлеуметтік төлемді алуға құқығы бар және қоса алғанда бала (балалар) бір жарым жасқа толғанға дейін оған күтім жасауды жүзеге асыратын міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыға тағайындалады

Бұл ретте, егер балаға күтімді міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне бірнеше қатысушы жасаса, бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем көрсетілген адамдардың біреуіне ғана тағайындалады.

Екі және одан көп бала туған кезде бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем әр балаға жеке тағайындалады.

2. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем алу құқығы баланың туу туралы куәлігінде көрсетілген туған күнінен бастап, баланы (балаларды) асырап алған және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, бір жарым жасқа дейінгі балаға қорғаншылық тағайындалған жағдайларда, соттың баланы (балаларды) асырап алу туралы шешімі заңды күшіне енген күннен бастап немесе қорғаншы тағайындалған күннен бастап туындайды.

3. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем тағайындау кезінде отбасы құрамында ата-аналары ата-ана құқықтарынан айырылған немесе ата-ана құқықтары шектелген балаларды қоспағанда, тірі туған, асырап алған, егер олар басқа ата-ананың отбасында ескерілмесе, өгей балалар, сондай-ақ қорғаншылыққа алынған балалар ескеріледі.

Бұл ретте бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді тағайындау кезеңінде отбасының құрамында ескерілмеген бала (балалар) анықталған жағдайда, Қор уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен балалардың жалпы санын ескере отырып, бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемнің мөлшерін қайта есептеу туралы шешім қабылдайды.

4. Бір жарым жасқа толмаған бала қайтыс болғаннан кейін бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем тағайындау үшін жүгінген жағдайда, әлеуметтік төлем баланың қайтыс болған айына қоса тағайындалады.

5. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем тағайындау, сондай-ақ қайта есептеу үшін жүгіну мерзімдері бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді алу құқығы туындаған күннен бастап он сегіз айдан аспайды.

6. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді тағайындау үшін жүгінген күннен кейін Қорға оны есептеуге қабылданған кезең үшін әлеуметтік аударымдар түскен жағдайда, алушыға бала күтіміне байланысты тағайындалған әлеуметтік төлемнің мөлшері қайта есептелмейді.

7. Мемлекеттік корпорацияның және (немесе) Қордың кінәсінан уақтылы алынбаған не толық алынбаған бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемнің сомалары әлеуметтік төлемді алу құқығы туындаған күннен бастап өткен уақыт үшін мерзім шектелместен төленеді.

8. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі балаларға тағайындалмайды.

85-бап. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемнің мөлшері

1. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемнің мөлшері уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі ретінде ескерілген орташа айлық кіріс мөлшерін кірісті алмастыру коэффициентіне көбейту жолымен айқындалады және ай сайын Қордың активтері есебінен төленеді.

Әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі ретінде ескерілген орташа айлық кіріс мөлшері бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем алу құқығы туындаған айдың алдындағы соңғы күнтізбелік жиырма төрт ай ішінде (осы кезеңде әлеуметтік аударымдарда үзілістердің болу-болмауына қарамастан) әлеуметтік аударымдар жүргізілген кірістер сомасын жиырма төртке бөлу жолымен айқындалады.

Бұл ретте Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесіне 0 түзету коэффициенті қолданылған қызмет түрлері бойынша еңбек, кәсіпкерлік қызмет, жеке практикамен айналысу кезеңдерінде алынған кіріс төлеуші беретін кірістер туралы анықтаманың негізінде орташа айлық кіріс мөлшерін айқындау кезінде ескеріледі.

Төтенше жағдай, шектеу іс-шаралары қолданылған кезеңде қызметтің шектелуіне байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді алу кезеңдері орташа айлық кіріс мөлшерінің есебінен алып тасталады және орташа айлық кіріс мөлшерін айқындау кезеңі басталардың тура алдындағы басқа айлармен ауыстырылады.

Егер осы Кодекстің 243-бабы бірінші бөлігінің 7) тармақшасында аталған адамдар әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесін бір пайыз мөлшерінде айқындаса, бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді есептеу кезінде әлеуметтік аударымдар жүргізілген әрбір айдағы кіріс айына нақты түскен әлеуметтік аударымдар сомасын осы Кодекстің 244-бабының 1-тармағында белгіленген әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесіне бөлу арқылы айқындалады.

Кірісті ауыстыру коэффициенті 0,40-ті құрайды.

2. Бала күтіміне байланысты ай сайынғы әлеуметтік төлемнің мөлшері осы Кодекстің 76-бабына сәйкес ұсталуға жататын міндетті зейнетақы жарналарын қосымша есептей отырып, осы Кодекстің 82-бабына сәйкес бала туу кезектілігіне қарай белгіленген бала күтіміне байланысты жәрдемақының мөлшерінен кем болмайды.

Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемнің ең жоғары мөлшері бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемге құқық туындаған күнге республикалық бюджет туралы заңда белгіленген ең төмен жалақының 7 еселенген мөлшерінің 40 пайызынан аспауға тиіс.

3. Сот актілері мен сотқа дейінгі тергеп-тексеру органының актілері негізінде заңсыз деп танылған кірістен түскен, әлеуметтік төлемдердің мөлшерін айқындау кезінде ескерілген кезең үшін төленген әлеуметтік аударымдар міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді тағайындау үшін кейінгі жүгінуі кезінде есепке алынбайды.

4. Егер төлеуші уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын мерзімде және жағдайларда артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдарды қайтаруды жүзеге асырмаған болса, бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемнің мөлшерін есептеу кезінде артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдардың сомасы есепке алынбайды.

Ескерту. 85-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

86-бап. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем мынадай мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады:

1) алушының банктік шоты бойынша үш және одан көп ай бойы шығыс операцияларының болмауы туралы мәлімет. Бұл ретте әлеуметтік төлем ол тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

2) әлеуметтік төлемді алушының Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кетуі туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем кері оралған алушыға:

кеткен елінде төлем алынбаған жағдайда – төлем тоқтатыла тұрған күннен бастап;

кеткен елінде төлем алынған жағдайда – кеткен елінде төлем тоқтатылған айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап қайта басталады;

3) бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді алушының сот бас бостандығынан айыру түрінде тағайындаған қылмыстық жазаны өтеуі туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем баланың (балалардың) заңды өкіліне осы төлем тоқтатыла тұрған күннен бастап не қорғаншы болып тағайындалған адамға қорғаншылық белгіленген күннен бастап, бірақ әлеуметтік төлем тоқтатыла тұрған күннен кейін жүргізіледі;

4) шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжаттың, қандас куәлігінің қолданылу мерзімінің өтуі туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат, қандас куәлігі берілген күннен бастап қайта басталады;

5) бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді алушыға қатысты хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларының жүргізілуін растайтын құжаттың немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің болуы туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем баланың (балалардың) заңды өкіліне төлем тоқтатыла тұрған күннен бастап не қорғаншы болып тағайындаған адамға қорғаншылық белгіленген күннен бастап, бірақ әлеуметтік төлем тоқтатыла тұрған күннен кейін жүргізіледі;

6) бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді алушы болып табылатын хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларының тоқтатылуын немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің күшін жою туралы сот актісінің күшіне енгенін растайтын құжаттың болуы туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем баланың (балалардың) заңды өкіліне не қорғаншы болып тағайындалған адамға төлем тоқтатыла тұрған айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап қайта басталады;

7) бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді алушының "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтатуы туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат берілген күннен бастап қайта басталады;

8) өтініш берушінің бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемнің мөлшерін негізсіз айқындауға алып келген анық емес мәліметтерді ұсынуы туралы мәлімет. Бұл ретте бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем тоқтатыла тұрған күнінен бастап осы Кодекске сәйкес айқындалған мөлшерде қайта басталады.

2. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем төмендегі жағдайлар туындаған ай өткен соң тоқтатыла тұрады:

1) бала (балалар) мемлекеттің толық қамтамасыз етуіне берілген жағдай. Бұл ретте бала (балалар) отбасына берілген күннен бастап бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем қайта басталады;

2) Қазақстан Республикасының неке-отбасы заңнамасында белгіленген жағдайларда ата-ананың ата-ана құқықтарынан айырылған немесе ата-ана құқықтары шектелген жағдай. Бұл ретте бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем баланың (балалардың) заңды өкіліне осы төлем тоқтатыла тұрған күннен бастап не қорғаншы болып тағайындалған адамға қорғаншылық белгіленген күннен бастап, бірақ әлеуметтік төлем тоқтатыла тұрған күннен кейін жүргізіледі. Ата-ана құқықтары қалпына келтірілген кезде бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем соттың ата-ана құқықтарын қалпына келтіру немесе ата-ана құқықтарын шектеудің күшін жою туралы шешімі күшіне енген күннен бастап қайта басталады;

3) қорғаншылар Қазақстан Республикасының неке-отбасы заңнамасында белгіленген жағдайларда өз міндеттерін атқарудан босатылған немесе шеттетілген жағдай. Бұл ретте бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем қорғаншы болып тағайындалған адамға немесе қорғаншы мәртебесі қалпына келтірілген адамға әлеуметтік төлем тоқтатыла тұрған күннен бастап жүргізіледі;

4) алушы қайтыс болған (соттың оны қайтыс болды деп жариялау туралы шешімі күшіне енген) жағдай. Бұл ретте бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем баланың (балалардың) заңды өкіліне осы төлем тоқтатыла тұрған күннен бастап не қорғаншы болып тағайындалған адамға қорғаншылық белгіленген күннен бастап, бірақ әлеуметтік төлемді тоқтата тұрған күннен кейін жүргізіледі.

3. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем осы төлемді алу құқығы сақталған жағдайда, бала бір жарым жасқа толғанға дейін ақпараттық жүйелерден алынған, бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді тоқтата тұруға себеп болған мән-жайлардың аяқталғанын растайтын құжаттардың және (немесе) мәліметтердің негізінде өтініш бойынша қайта басталады.

4. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем мынадай негіздер бойынша:

1) бала (балалар) қайтыс болған ай өткен соң;

2) Қазақстан Республикасының неке-отбасы заңнамасында белгіленген жағдайларда, бала асырап алу туралы шешім жарамсыз деп танылған немесе оның күші жойылған ай өткен соң;

3) бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді алушының бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді тоқтатуға өтініш беруіне байланысты тоқтатылады. Бұл ретте бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем өтініш берілген айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатылады;

4) бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді алушының бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем тағайындау туралы шешім қабылдауға негіз болған анық емес құжаттарды (мәліметтерді) ұсынуына байланысты тоқтатылады. Бұл ретте бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем ол тағайындалған күннен бастап тоқтатылады.

Ескерту. 86-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6-параграф. Бюджеттік субсидиялар

87-бап. Бюджеттік субсидиялар алу құқығы

1. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемдерді алушылар үшін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналары қосымша белгіленеді, олар уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен бюджет қаражаты есебінен субсидиялануға жатады.

2. Бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді алушыға, егер мүгедектік мерзімсіз болып белгіленсе, бюджеттік субсидиялар оның осы Кодекстің 248-бабы 3-тармағының 2) тармақшасына сәйкес бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлем сомасынан міндетті зейнетақы жарналарын ұстауға келісімі болған кезде жүзеге асырылады.

3. Егер бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемдерден ұсталатын міндетті зейнетақы жарналарының мөлшері әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі ретінде ескерілген орташа айлық кірістің 10 пайызынан асатын болса, міндетті зейнетақы жарналарын бюджеттік субсидиялау жүргізілмейді.

4. Бюджеттік субсидиялар баланың туу туралы куәлігінде көрсетілген туған күнінен бастап, ал баланы (балаларды) асырап алған және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, бір жарым жасқа дейінгі балаға қорғаншылық тағайындалған жағдайларда – соттың баланы (балаларды) асырап алу туралы шешімі заңды күшіне енген күннен бастап немесе қорғаншы тағайындалған күннен бастап бала бір жарым жасқа толған күнге дейін не қорғаншы (асырап алушы) осы Кодекстің 207-бабында көзделген зейнеткерлік жасқа толғанға дейін жүргізіледі.

88-бап. Бюджеттік субсидиялардың мөлшері

1. Ай сайынғы бюджеттік субсидиялардың мөлшері әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі ретінде ескерілген орташа айлық кіріс мөлшерінен есептелген міндетті зейнетақы жарналарының сомасы мен бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемнен ұсталатын міндетті зейнетақы жарналарының сомасы арасындағы айырма ретінде айқындалады.

2. Бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемнің мөлшері республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін айлық есептік көрсеткіш мөлшерінің өзгеруіне байланысты қайта есептелген жағдайда міндетті зейнетақы жарналарының ай сайынғы бюджеттік субсидияларының мөлшері қайта есептелуге жатады.

89-бап. Бюджеттік субсидияларды тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

Әлеуметтік аударымдар және (немесе) міндетті зейнетақы жарналары және (немесе) жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары түскен жағдайда бюджеттік субсидиялар тоқтатыла тұрады.

Бұл ретте бюджеттік субсидиялар осы Кодекстің 86-бабында көзделген тәртіппен бала күтіміне байланысты әлеуметтік төлемді тоқтата тұрумен, қайта бастаумен және тоқтатумен бір мезгілде тоқтатыла тұрады, қайта басталады және тоқтатылады.

7-параграф. Көпбалалы отбасыларға берілетін жәрдемақы

90-бап. Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны алу құқығы

1. Көп балалы отбасына берілетін жәрдемақы Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтарына, қандастарға, сондай-ақ жәрдемақы алу құқығы Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта көзделген шетелдіктерге беріледі.

2. Бірге тұратын төрт және одан көп кәмелетке толмаған баласы, оның ішінде он сегіз жасқа толғаннан кейін білім беру ұйымдарын бітіретін уақытқа дейін (бірақ жиырма үш жасқа толғанға дейін) жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында жалпы білім беретін немесе кәсіптік бағдарламалар бойынша күндізгі оқу нысаны бойынша білім алатын балалары бар отбасылардың көпбалалы отбасыларға берілетін жәрдемақы алуға құқығы бар.

3. Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны тағайындау кезінде отбасы құрамында туған, асырап алған, сондай-ақ қорғаншылыққа (қамқоршылыққа) алынған балалар, егер басқа ата-ананың отбасында ескерілмесе, өгей балалар ескеріледі.

Бұл ретте отбасы құрамында ата-аналары ата-ана құқықтарынан айырылған немесе ата-ана құқықтары шектелген балалар ескерілмейді.

4. Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақы мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі балаларға тағайындалмайды.

5. Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны төлеу барлық растайтын құжаттар болған кезде жүгінген күннен бастап ағымдағы ай үшін және осы жәрдемақы тағайындалған жағдайлар сақталатын кезеңге жүргізіледі. Осы Кодекстің 75-бабына сәйкес жәрдемақыны алушы өзгерген жағдайларды қоспағанда, оны алушы қайтыс болған жағдайда көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақы оның қайтыс болған айына қоса төленеді.

6. Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақының есепке жазылған, алушы уақтылы талап етпеген сомасы өткен уақыт үшін, бірақ оларды алуға жүгіну алдындағы 3 жылдан аспайтын уақытқа төленеді.

7. Өтініш беруші балалардың бірге тұратын көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақы тағайындауға арналған өтініште бірге тұратын балаларды көрсету арқылы өз бетінше растайды.

Бұл ретте Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 16-бабына сәйкес он төрт жасқа толмаған балалардың заңды өкілдерінің тұрғылықты жері олардың тұрғылықты жері болып танылады.

Ерлі-зайыптылар арасында неке (ерлі-зайыптылық) бұзылған жағдайда балалардың ата-анасының біреуімен бірге тұруы сот шешімімен расталады.

8. Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны тағайындау кезінде он сегіз жасқа толғаннан кейін білім беру ұйымдарын бітіретін уақытқа дейін (бірақ жиырма үш жасқа толғанға дейін) жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында жалпы білім беретін немесе кәсіптік бағдарламалар бойынша күндізгі оқу нысаны бойынша білім алатын балалардың бірге тұру фактісіне қарамастан, олар отбасы құрамында ескеріледі.

91-бап. Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақының мөлшері

1. Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақы ай сайын бюджет қаражаты есебінен мынадай:

төрт балаға – 16,03 айлық есептік көрсеткіш;

бес балаға – 20,04 айлық есептік көрсеткіш;

алты балаға – 24,05 айлық есептік көрсеткіш;

жеті балаға – 28,06 айлық есептік көрсеткіш;

сегіз және одан көп балаға – әрбір балаға 4 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде төленеді.

Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін айлық есептік көрсеткіш мөлшерінің өзгеруі ескеріле отырып төленеді.

2. Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақының мөлшері кәмелетке толмаған балалар, оның ішінде он сегіз жасқа толғаннан кейін білім беру ұйымдарын бітіретін уақытқа дейін (бірақ жиырма үш жасқа толғанға дейін) жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында жалпы білім беретін немесе кәсіптік бағдарламалар бойынша күндізгі оқу нысаны бойынша білім алатын балалар санының өзгеруіне байланысты қайта есептеледі.

Көпбалалы отбасы алатын жәрдемақының мөлшерін ұлғайтуға немесе азайтуға ықпал ететін отбасының құрамы өзгерген жағдайда, көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақының мөлшерін өзгерту жәрдемақы мөлшерін өзгерту құқығы туындаған күннен бастап, бірақ оны тағайындаған кезден кейін жүргізіледі.

92-бап. Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны төлеу мынадай мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады:

1) алушының банктік шоты бойынша үш және одан көп ай бойы шығыс операцияларының болмауы туралы мәлімет. Бұл ретте көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны төлеу ол тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

2) көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны алушының Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кетуі туралы мәлімет. Бұл ретте көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны төлеу Қазақстан Республикасының аумағына тұрақты тұруға келген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

3) көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны алушының сот бас бостандығынан айыру түрінде тағайындаған қылмыстық жазаны өтеуі туралы мәлімет. Бұл ретте көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақы балалардың заңды өкіліне осы жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен бастап не қорғаншы болып тағайындалған адамға қорғаншылық немесе қамқоршылық белгіленген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін төленеді;

4) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілгеннен тыс көлемі ұсынылатын адамды қоспағанда, көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны алушының арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында стационар жағдайында тұратыны және мемлекеттің толық қамтамасыз етуінде болуы туралы мәлімет. Бұл ретте көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны төлеу оны алушы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығынан шығарылған күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

5) баланың он сегіз жасқа толуы туралы мәлімет. Бұл ретте көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны төлеу:

бала жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында жалпы білім беретін немесе кәсіптік бағдарламалар бойынша оқуын жалғастырған жағдайда, жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен бастап (бірақ жиырма үш жасқа толғанға дейін);

он сегіз жасқа толған бала жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында жалпы білім беретін немесе кәсіптік бағдарламалар бойынша күндізгі оқу нысаны бойынша оқуға түскен күннен бастап (бірақ жиырма үш жасқа толғанға дейін) қайта басталады;

6) көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны алушыға қатысты хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларының жүргізілуін растайтын құжаттың немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің болуы туралы мәлімет. Бұл ретте көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны төлеу балалардың заңды өкіліне осы жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен бастап не қорғаншы (қамқоршы) болып тағайындалған адамға қорғаншылық немесе қамқоршылық белгіленген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін жүргізіледі;

7) көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны алушыда шетелдіктің жеке басын куәландыратын құжаттың немесе қандас куәлігінің қолданылу мерзімінің өтуі туралы мәлімет. Бұл ретте көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны төлеу шетелдіктің жеке басын куәландыратын құжат немесе қандас куәлігі берілген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

8) алушының қайтыс болғанын растайтын құжаттың болуы туралы мәлімет. Бұл ретте көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны төлеу балалардың заңды өкіліне осы жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен бастап не қорғаншы (қамқоршы) болып тағайындалған адамға қорғаншылық немесе қамқоршылық белгіленген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін жүргізіледі.

Осы Кодекстің 75-бабына сәйкес көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны алушыны өзгерту жағдайларын қоспағанда, оны алушы қайтыс болған жағдайда, көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақы оның қайтыс болған айын қоса алғанда, ал көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны алушы Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен жағдайда, оның кеткен айына қоса төленеді.

2. Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны төлеу ақпараттық жүйелерден алынған, көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны тоқтата тұруға себеп болған мән-жайлардың аяқталғанын растайтын құжаттардың және (немесе) мәліметтердің негізінде өтініш бойынша қайта басталады.

3. Көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны төлеуді тоқтатуға:

1) баланың қайтыс болуы;

2) жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында жалпы білім беретін немесе кәсіптік бағдарламалар бойынша күндізгі оқу нысаны бойынша білім алатын баланы ол он сегіз жасқа толғаннан кейін оқудан шығару;

3) баланы мемлекеттің толық қамтамасыз етуіне беру;

4) өтініш берушінің көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны заңсыз тағайындауға алып келген анық емес мәліметтерді ұсынуы;

5) Қазақстан Республикасының неке-отбасы заңнамасында белгіленген жағдайларда ата-аналарды ата-ана құқықтарынан айыру немесе ата-ана құқықтарын шектеу, бала асырап алуды жарамсыз деп тану немесе оның күшін жою, қорғаншыларды (қамқоршыларды) өз міндеттерін атқарудан босату немесе шеттету;

6) көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны алушыға қатысты оның Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтату фактісінің анықталуы негіз болып табылады.

4. Осы баптың 3-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген жағдайларды қоспағанда, көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны төлеу оны тағайындау үшін негіздер сақталған кезде осы баптың 3-тармағында көрсетілген мән-жайлар туындаған күннен бастап тоқтатылады.

5. Бала (балалар) қайтыс болған жағдайда көпбалалы отбасына берілетін жәрдемақыны төлеу бала (балалар) қайтыс болған ай өткен соң тоқтатылады.

Ескерту. 92-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-параграф. Наградталған анаға берілетін жәрдемақы

93-бап. Наградталған анаға берілетін жәрдемақыны алу құқығы

1. Наградталған анаға берілетін жәрдемақы "Алтын алқа", "Күміс алқа" алқаларымен наградталған немесе бұрын "Батыр ана" атағын алған, І және ІІ дәрежелі "Ана даңқы" ордендерімен наградталған аналарға тағайындалады.

"Мемлекеттік наградалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес "Алтын алқа", "Күміс алқа" алқаларымен наградталған немесе бұрын "Батыр Ана" атағын алған, І және ІІ дәрежелі "Ана даңқы" ордендерімен наградталған, Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасының азаматтарымен тең дәрежеде наградталған анаға берілетін жәрдемақыны алу құқығын пайдаланады.

2. Наградталған анаға берілетін жәрдемақыны төлеу барлық растайтын құжаттар болған кезде жүгінген күннен бастап ағымдағы ай үшін және осы жәрдемақы тағайындалған жағдайлар сақталатын кезеңге жүргізіледі.

3. Наградталған анаға берілетін жәрдемақының есепке жазылған, алушы уақтылы талап етпеген сомасы өткен уақыт үшін, бірақ оларды алуға жүгіну алдындағы 3 жылдан аспайтын уақытқа төленеді.

94-бап. Наградталған анаға берілетін жәрдемақы мөлшері

1. Наградталған анаға берілетін жәрдемақы ай сайын бюджет қаражаты есебінен мынадай:

"Күміс алқа" алқасымен наградталған аналарға – 6,40 айлық есептік көрсеткіш;

"Алтын алқа" алқасымен наградталған немесе бұрын "Батыр Ана" атағын алған, І және ІІ дәрежелі "Ана даңқы" ордендерімен наградталған аналарға – 7,40 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде төленеді.

2. Наградталған анаға берілетін жәрдемақы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін айлық есептік көрсеткіш мөлшерінің өзгеруі ескеріле отырып төленеді.

95-бап. Наградталған анаға берілетін жәрдемақыны тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Наградталған анаға берілетін жәрдемақыны төлеу мынадай мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады:

1) алушының банктік шоты бойынша үш және одан көп ай бойы шығыс операцияларының болмауы туралы мәлімет. Бұл ретте наградталған анаға берілетін жәрдемақыны төлеу ол тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

2) наградталған анаға берілетін жәрдемақыны алушының Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кетуі туралы мәлімет. Бұл ретте наградталған анаға берілетін жәрдемақыны төлеу Қазақстан Республикасының аумағына тұрақты тұруға келген күнінен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

3) наградталған анаға берілетін жәрдемақыны алушының сот бас бостандығынан айыру түрінде тағайындаған қылмыстық жазаны өтеуі туралы мәлімет. Бұл ретте наградталған анаға берілетін жәрдемақыны төлеу наградталған ана қылмыстық-түзеу жүйесі мекемесінен босатылған күннен бастап қайта басталады;

4) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілгеннен тыс көлемі ұсынылатын адамды қоспағанда, наградталған анаға берілетін жәрдемақыны алушының арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында стационар жағдайында тұратыны және мемлекеттің толық қамтамасыз етуінде болуы туралы мәлімет. Бұл ретте наградталған анаға берілетін жәрдемақыны төлеу алушы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығынан шығарылған күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

5) наградталған анаға берілетін жәрдемақыны алушыға қатысты хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларының жүргізілуін растайтын құжаттың немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің болуы туралы мәлімет. Бұл ретте наградталған анаға берілетін жәрдемақыны төлеу хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шаралары тоқтатылған немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің күшін жою туралы сот актісі күшіне енген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

6) наградталған анаға берілетін жәрдемақыны алушыда шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжаттың, қандас куәлігінің қолданылу мерзімінің өтуі туралы мәлімет. Бұл ретте наградталған анаға берілетін жәрдемақыны төлеу Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат, қандас куәлігі берілген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады.

2. Наградталған анаға берілетін жәрдемақыны төлеу ақпараттық жүйелерден алынған, наградталған анаға берілетін жәрдемақыны тоқтата тұруға себеп болған мән-жайлардың аяқталғанын растайтын құжаттардың және (немесе) мәліметтердің негізінде өтініш бойынша қайта басталады.

3. Наградталған анаға берілетін жәрдемақыны төлеуді тоқтатуға:

1) өтініш берушінің наградталған анаға берілетін жәрдемақыны заңсыз тағайындауға алып келген анық емес мәліметтерді ұсынуы;

2) наградталған анаға берілетін жәрдемақыны алушыны "Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградалары туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 40-бабына сәйкес Қазақстан Республикасының мемлекеттік наградасынан айыру;

3) наградталған анаға берілетін жәрдемақыны алушыға қатысты оның Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтату фактісінің анықталуы;

4) наградталған анаға берілетін жәрдемақыны алушының қайтыс болуы негіз болып табылады.

4. Наградталған анаға берілетін жәрдемақыны төлеу осы баптың 3-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген мән-жайлар туындаған күннен бастап тоқтатылады.

5. Наградталған анаға берілетін жәрдемақыны алушы қайтыс болған жағдайда, ол оның қайтыс болған айына қоса төленеді.

Ескерту. 95-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

10-тарау. ЖҰМЫСПЕН ҚАМТУ

1-параграф. Жалпы ережелер

96-бап. Халықты жұмыспен қамту саласындағы құқықтар

1. Халықты жұмыспен қамту саласындағы құқықтар:

1) консультация және әлеуметтік кәсіптік бағдар алу;

2) еңбек делдалдығы;

3) жергілікті атқарушы органдар белгілеген квоталар шеңберінде жұмысқа орналасу;

4) мүгедектігі бар адамдар үшін құрылған арнаулы жұмыс орындары шеңберінде жұмысқа орналасу;

5) мыналар:

кәсіптік оқу;

кәсіпкерлік бастамаға жәрдемдесу;

субсидияланатын жұмыс орындарына жіберу;

жұмыс күшінің мобильділігін арттыру үшін ерікті қоныс аударуға жәрдемдесу кіретін жұмыспен қамтудың белсенді шараларына қатысу;

6) жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді алу құқықтарын қамтиды.

2. Осы бапта көзделген құқықтар осы Кодексте көзделген тәртіппен және шарттарда жүзеге асырылады.

97-бап. Жұмыспен қамтылған адамдар

1. Ақы үшін немесе мүлікті пайдалану, тауарларды өндіру және сату, жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету арқылы кіріс алу жолымен қызметті жүзеге асыратын жеке тұлға жұмыспен қамтылған адам болып табылады.

2. Жұмыспен қамтылған адамдарға мыналар:

1) жалдамалы жұмыскерлер, сондай-ақ ақы төленетін өзге де жұмысы бар (сайланған, тағайындалған немесе бекітілген) адамдар;

2) дара кәсіпкерлер;

3) жеке практикамен айналысатын адамдар;

4) азаматтық-құқықтық сипаттағы шарт бойынша қызметті жүзеге асыратын, жалдамалы жұмыскерлерге жатпайтын жеке тұлғалар;

5) шаруашылық серіктестіктерінің құрылтайшылары (қатысушылары) және акционерлік қоғамдардың құрылтайшылары, акционерлері (қатысушылары), сондай-ақ өндірістік кооперативтердің мүшелері болып табылатын жеке тұлғалар;

6) тәуелсіз жұмыскерлер;

7) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерінде, Қазақстан Республикасының басқа да әскерлері мен әскери құралымдарында, құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдарында қызмет атқарып жүргендер;

8) шаруа немесе фермер қожалығы нысанындағы қызметті жүзеге асыратын тұлғалар жатады.

98-бап. Жұмыс іздеуші адамдар

1. Жұмысы және (немесе) табысы (кірісі) жоқ, жұмыс іздеп жүрген Қазақстан Республикасының азаматтары, қандастар, Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен жұмыс іздеуші адам ретінде тіркеледі.

2. Мансап орталығы жұмыс іздеуші адамға жұмыспен қамту мәселелері бойынша уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен консультацияларды өтеусіз негізде ұсынады, жұмысқа орналасуға жәрдем көрсетеді және (немесе) әлеуметтік кәсіптік бағдарлау бойынша көрсетілетін қызметтерді ұсынады.

3. Мансап орталығынан, оның ішінде Электрондық еңбек биржасы арқылы жұмыс туралы ұсыныс алған жұмыс іздеуші адам мансап орталығын ұсынылған жұмысқа келісетіні немесе одан бас тартатыны туралы хабардар етуге тиіс.

99-бап. Жұмыссыздар

1. Жұмыс іздеуші адам уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен оның деректері мемлекеттік органдардың және (немесе) ұйымдардың ақпараттық жүйелері арқылы тексерілгеннен кейін жұмыссыз адам ретінде тіркеледі.

2. Мансап орталығынан, оның ішінде Электрондық еңбек биржасы арқылы жұмыс туралы ұсыныс алған тіркелген жұмыссыз адам мансап орталығын ұсынылған жұмысқа келісетіні немесе одан бас тартатыны туралы уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен хабардар етуге тиіс.

3. Мыналар:

1) он алты жасқа толмаған;

2) жұмыспен қамтылған адамдар;

3) осы Кодекстің 207-бабының 1 – 3-тармақтарында белгіленген зейнеткерлік жасқа толған адамдар;

4) жұмысы мен табысының (кірісінің) жоқ екендігі туралы көрінеу жалған мәліметтерді қамтитын құжаттарды, сондай-ақ басқа да анық емес мәліметтерді ұсынған адамдар;

5) осы Кодекске сәйкес жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысуға үміткер студенттер мен жалпы білім беретін мектептердің жоғары сынып оқушылары;

6) сот шешімі бойынша түзеу жұмыстарына не қоғамдық жұмыстарға, сондай-ақ бас бостандығынан айыру түріндегі жаза шартты түрде тағайындалмаған жағдайда, осындай жазаға сотталған адамдар жұмыссыз адам ретінде тіркелмейді.

4. Жұмыссыздар:

1) жұмыс берушінің өтінімі бойынша кәсіптік оқытуды аяқтағаннан кейін ол мәлімдеген жұмыс орнына жұмысқа орналасуға;

2) осы Кодекске және жұмыс іздеуші адамдарды, жұмыссыздарды тіркеу және мансап орталықтары көрсететін еңбек делдалдығын жүзеге асыру қағидаларына сәйкес мансап орталығына бару немесе оны хабардар ету тәртібін, шарттары мен мерзімдерін сақтауға;

3) мансап орталығы хабардар еткен күннен бастап үш жұмыс күні ішінде жұмысқа орналасу мәселесі бойынша жұмыс берушіге жүгінуге;

4) мансап орталығына:

тұрғылықты жерін ауыстыруды;

тұрақты, уақытша жұмысқа, азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша жұмысқа орналасуды;

кәсіпкерлік қызметпен айналысуды;

ұйымдық-құқықтық нысаны мен меншік нысанына қарамастан, ұйымға құрылтайшы (ортақ құрылтайшы) болуды;

мүгедектік тобын белгілеуді немесе оның өзгеруін;

зейнетақы төлемдерін тағайындауды қоса алғанда, жұмыссыз адаммен одан әрі жұмыс істеу тәртібіне әсер ететін өзгерістер туралы мәліметтерді уақтылы, бес жұмыс күні ішінде ұсынуға міндетті.

5. Осы баптың 4-тармағының 1) тармақшасында көзделген жұмысқа орналастыру жөніндегі міндет:

1) басқа тұрақты жұмысқа орналасқан жағдайда;

2) жұмыссыз адамның тиісті құжаттармен расталатын қайтыс болуына байланысты;

3) әскери қызметке шақырылуға байланысты;

4) сот шешімі бойынша бас бостандығынан айырылған жағдайда;

5) жүктілікке байланысты;

6) үш жасқа дейінгі баланы (балаларды) өзі тәрбиелеген жағдайда;

7) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарына оқуға түсуге байланысты тоқтатылады.

100-бап. Жұмыссыз адамды есептен шығару

1. Мансап орталығы жұмыссыз адамды (әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік органдар және құқық қорғау органдары қызметкерлерінің отбасы мүшелерін, сондай-ақ олардың асырауындағы, еңбек қызметін жүзеге асырмайтын, уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен тіркелетін және есептен шығарылатын адамдарды қоспағанда) мынадай жағдайларда:

1) мансап орталығы ұсынған лайықты жұмыстың үш нұсқасынан бас тартқанда немесе жұмыссыз адам ретінде тіркелгеннен кейін лайықты жұмыстың ұсынылған нұсқаларымен келісетіні немесе одан бас тартатыны туралы мансап орталығын, ал ауылдық елді мекендерде тұратын адам – кент, ауыл, ауылдық округ әкімін уақтылы хабардар етпегенде;

2) мынадай:

мансап орталығы хабардар еткен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде ұсынылған жұмысқа орналасу немесе оқу орны бойынша;

мансап орталығына жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысу үшін шақыру бойынша үш жұмыс күні ішінде дәлелді себептерсіз келмегенде;

3) жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысуды өз бетінше тоқтатқанда;

4) жұмыссыз адамның осы Кодексте және жұмыс іздеуші адамдарды, жұмыссыздарды тіркеу және мансап орталықтары көрсететін еңбек делдалдығын жүзеге асыру қағидаларында көзделген мансап орталығына бару немесе оны хабардар ету мерзімдерін дәлелді себептерсіз бұзғанда;

5) егер бас бостандығынан айыру түріндегі жаза шартты түрде тағайындалмаса, жұмыссыз адам заңды күшіне енген сот шешімі бойынша бас бостандығынан айыру түріндегі жазаға сотталғанда не мәжбүрлеп емдеуге жіберілгенде;

6) осы Кодекстің 99-бабының 4-тармағының 4) тармақшасында көзделген жағдайларда;

7) көрінеу жалған немесе қолдан жасалған құжаттар бергенде есептен шығарады.

2. Осы баптың 1-тармағының 1) – 4) тармақшаларына сәйкес есептен шығарылған жұмыссыздар есептен шығарылған күннен бастап күнтізбелік отыз күн өткен соң ғана мансап орталығына жұмыссыз адам ретінде қайта тіркеле алады.

101-бап. Лайықты жұмыс

1. Кәсіптік даярлығына, еңбек өтіліне және бұрынғы мамандығы бойынша жұмыс тәжірибесіне, денсаулық жағдайына, жұмыс уақытының режиміне, жұмыс орнына көлікпен жетудің қолжетімді болуына сәйкес келетін, оның ішінде уақытша сипаттағы жұмыс лайықты жұмыс деп есептеледі.

2. Жұмыс іздеуші адамның немесе жұмыссыз адамның келісуімен ғана тұрғылықты жерін өзгертуге байланысты лайықты жұмыс ұсынылуы мүмкін.

Тұрғылықты жерден лайықты жұмысқа көлікпен жетудің қолжетімділігін мансап орталықтары қоғамдық көлік қозғалысы маршруттарының болуын және лайықты жұмыстың тұрғылықты жерден қашықтығын ескере отырып айқындайды.

3. Бірінші рет жұмыс іздеп жүрген, бірақ кәсібі (мамандығы) жоқ, сондай-ақ екі жылдан артық жұмысы болмаған адамдар үшін алдын ала кәсіптік даярлауды талап ететін жұмысты, ал оны ұсыну мүмкін болмаған жағдайда – адамдардың жас шамасы мен өзге де ерекшеліктері және Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының талаптары ескеріле отырып, ақы төленетін басқа жұмысты (уақытша сипаттағы жұмысты қоса алғанда) лайықты жұмыс деп есептеуге болады.

4. Мүгедектігі бар адам үшін оның тыныс-тіршілігінің шектелу дәрежесі ескеріле отырып, оған қолжетімді болуы қамтамасыз етілген жағдайдағы жұмыс, ал үш жасқа дейінгі балаларды күтумен айналысатын адамдар үшін икемді және толық емес жұмыс уақыты режиміндегі жұмыс лайықты жұмыс деп есептеледі.

5. Алдын ала даярлықты талап ететін немесе талап етпейтін (азаматтардың жас шамасы мен өзге де ерекшеліктерін ескере отырып) уақытша сипаттағы жұмыс:

1) бірінші рет жұмыс іздеп жүрген (бұрын жұмыс істемеген) және бұл ретте біліктілігі жоқ;

2) жазғы демалыс кезеңінде студенттер және жалпы білім беретін мектептердің жоғары сынып оқушылары;

3) тоқтап тұруға байланысты жұмыспен қамтамасыз етілмеген адамдар;

4) ұзақ (екі жылдан астам) үзілістен кейін еңбек қызметін қайта жалғастыруға талпынғандар, сондай-ақ мансап орталықтары оқуға жібергендер және дәлелсіз себеппен оқуын тоқтатқандар;

5) жұмысынан айырылу жағдайы бойынша төленетін әлеуметтік төлем тоқтатылғаннан кейін кәсіптік оқытудан немесе қосымша білім алудан бас тартқан адамдар қатарындағы жұмыс іздеуші адамдарға және жұмыссыздарға лайық деп есептеледі.

102-бап. Платформалық жұмыспен қамту

1. Платформалық жұмыспен қамту интернет-платформаларды және (немесе) платформалық жұмыспен қамтудың мобильді қосымшаларын пайдалана отырып, қызметтер көрсету немесе жұмыстарды орындау жөніндегі қызмет түрін білдіреді.

2. Платформалық жұмыспен қамтудың тараптары:

1) интернет-платформаның операторы (бұдан әрі – Оператор) –интернет-платформада тіркелген орындаушылар мен тапсырыс берушілер арасында қызметтер көрсету және жұмыстарды орындау бойынша байланыстар орнату және мәмілелер жасасу үшін ақпараттық технологиялар мен жүйелерді қолдана отырып, техникалық, ұйымдастырушылық (оның ішінде жұмыстарды немесе қызметтерді көрсету үшін үшінші тұлғаларды тарта отырып көрсетілетін қызметтерді), ақпараттық және өзге де мүмкіндіктерді ұсыну жөніндегі қызметтерді интернет-платформаны пайдалана отырып көрсететін дара кәсіпкер немесе заңды тұлға;

2) тапсырыс беруші – интернет-платформада тіркелген, онда қызметтер көрсетуге немесе жұмыстарды орындауға тапсырыс орналастыратын жеке немесе заңды тұлға;

3) орындаушы – интернет-платформада тіркелген, жария шарт негізінде интернет-платформаларды пайдалана отырып, тапсырыс берушілерге қызметтер көрсететін немесе жұмыстарды орындайтын жеке тұлға, дара кәсіпкер немесе заңды тұлға.

3. Платформалық жұмыспен қамтуды жүзеге асыру үшін тапсырыс беруші мен орындаушы интернет-платформада және (немесе) платформалық жұмыспен қамтудың мобильді қосымшасында тіркеледі.

Оператор мен тапсырыс беруші, сондай-ақ орындаушы арасындағы өзара қарым-қатынастар Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне сәйкес реттеледі.

4. Интернет-платформаларды және (немесе) платформалық жұмыспен қамтудың мобильдік қосымшаларын пайдалана отырып қызметтер көрсету және жұмыстарды орындау үшін орындаушы-заңды тұлға жұмыскерлерді тартқан жағдайда, олармен еңбек қатынастары Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес ресімделеді.

102-1-бап. Интернет-платформаларды және (немесе) платформалық жұмыспен қамтудың мобильдік қосымшаларын пайдалана отырып, қызметтерді көрсету немесе жұмыстарды орындау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын адамдарды әлеуметтік қамсыздандыру

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1-тармақтың 01.01.2026 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

1. Оператор арнаулы мобильдік қосымша пайдаланылатын арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлер болып табылатын орындаушылардың кірістерінен осы Кодекске сәйкес міндетті зейнетақы жарналары мен әлеуметтік аударымдарды, "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға жарналарды және "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес жеке табыс салығын ұстап қалуды және ұсталған сомаларды аударуды жүргізеді.

2. Арнаулы мобильдік қосымша пайдаланылатын арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлер болып табылатын орындаушылар үшін Оператор төлеуге тиісті әлеуметтік аударымдардың мөлшерлемесі орындаушының өзінің таңдауы бойынша әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісінің бір пайызы мөлшерінде немесе осы Кодекстің 244-бабының 1-тармағында белгіленген мөлшерде айқындалады.

Арнаулы мобильдік қосымша пайдаланылатын арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлер болып табылатын орындаушылардың көрсетілген қызметтер немесе орындалған жұмыстар үшін алған кірісі олар үшін әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі болып табылады.

Бұл ретте айына әлеуметтік аударымдарды есептеу үшін алынатын кіріс республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген жалақының 7 еселенген ең төмен мөлшерінен аспауға тиіс.

3. Арнаулы мобильдік қосымша пайдаланылатын арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлер болып табылатын орындаушылар үшін Оператор төлеуге тиісті міндетті зейнетақы жарналарының мөлшерлемесі орындаушының өзінің таңдауы бойынша міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын кірістің бір пайызы мөлшерінде немесе осы Кодекстің 249-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында белгіленген мөлшерде айқындалады.

Міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын кіріс деп арнаулы мобильдік қосымша пайдаланылатын арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлер болып табылатын орындаушылардың көрсетілген қызметтер немесе орындалған жұмыстар үшін алған кірісі түсініледі.

Бұл ретте айына міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын кіріс республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген жалақының 50 еселенген ең төмен мөлшерінен аспауға тиіс.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
4-тармақтың 01.01.2026 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

4. Орындаушының осы баптың 2 және 3-тармақтарына сәйкес әлеуметтік аударымдар мен міндетті зейнетақы жарналарының, "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға жарналардың мөлшерлемелерін айқындауының, сондай-ақ Оператордың осы бапта көрсетілген жеке табыс салығын, міндетті зейнетақы жарналарын, әлеуметтік аударымдар мен міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға жарналарды ұстап қалуы мен аударуының тәртібін денсаулық сақтау саласында, салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету, ақпараттандыру салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органдармен және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

Ескерту. 102-1-баппен толықтырылды – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

103-бап. Жұмыс берушілердің халықты жұмыспен қамтуға қатысуы

1. Жұмыс берушілер халықты жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік саясатты іске асыруға:

1) Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес еңбек және ұжымдық шарттардың талаптарын сақтай отырып, жұмысқа орналасуға жәрдем көрсету;

2) персоналды кәсіптік оқыту жүйесін дамыту;

3) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдары арқылы кадрлар даярлау;

4) құрылымдық өзгерістер барысында білікті жұмыскерлердің кадрлық әлеуетін сақтау және ұтымды пайдалану;

5) субсидияланатын жұмыс орындарын ұйымдастыру үшін жұмыс орындарын ұсыну;

6) жұмысқа орналасу мәселесі бойынша жүгінген, оның ішінде мансап орталықтары, сондай-ақ жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктері жіберген адамдарды бар бос орындарға ұйымдарда белгіленген біліктілік талаптарына сәйкес қабылдау;

7) мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орындарын құру;

8) мансап орталықтарына (еңбек мобильділігі орталығына) және (немесе) Электрондық еңбек биржасына сұранысқа ие мамандықтар бөлінісінде ағымдағы бос орындарды және жұмыс орындарының болжамды құрылуы туралы деректерді беру;

9) жұмыс орындарын құру жолымен қатысады.

2. Жұмыс беруші:

1) мемлекеттік қызметшілердің, сайланбалы мемлекеттік лауазымдардың, Қазақстан Республикасы Парламенті және мәслихаттары депутаттарының, судьяларының, әскери қызметтегі адамдардың, арнаулы мемлекеттік органдар, құқық қорғау органдары және мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерінің, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі мен оның ведомстволары, қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган жұмыскерлерінің бос лауазымдарын қоспағанда, бос орындар пайда болған күннен бастап бес жұмыс күні ішінде бос орындардың бар-жоғы туралы мәліметтерді Электрондық еңбек биржасына еңбек жағдайлары мен төлемін көрсете отырып орналастыруға;

2) мансап орталығына (еңбек мобильділігі орталығына) жұмыс беруші- жеке тұлғаның қызметінің тоқтатылуына не жұмыс беруші-заңды тұлғаның таратылуына, жұмыскерлер санының немесе штатының қысқаруына, жұмыс берушінің экономикалық жай-күйінің нашарлауына алып келген өндірістер және орындалатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер көлемінің төмендеуіне байланысты алдағы уақытта жұмыскерлердің жұмыстан босатылатыны туралы, босатылу қатысты болуы ықтимал жұмыскерлердің саны мен санаттары туралы ақпаратты жұмыстан босатылатын жұмыскерлердің лауазымдары мен кәсіптерін, мамандықтарын, біліктілігі мен еңбегіне төленетін ақының мөлшерін және олар босатылатын мерзімдерді көрсете отырып, босату басталғанға дейін бір айдан аз уақыт бұрын жазбаша немесе Электрондық еңбек биржасы арқылы толық көлемде беруге;

3) жұмыс беруші-заңды тұлға таратылған не жұмыс беруші-жеке тұлғаның қызметі тоқтатылған, жұмыскерлер саны немесе штаты қысқартылған, жұмыс берушінің экономикалық жай-күйінің нашарлауына алып келген өндірістердің және орындалатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің көлемі төмендеген жағдайларды қоспағанда, жұмыссыз адам оқуын аяқтағаннан кейін оны өз өтінімі бойынша мәлімделген жұмыс орнына орналастыруға немесе мансап орталығының (еңбек мобильділігі орталығының) оқытуға жұмсаған шығыстарын өтеуге;

4) жұмыс беруші-заңды тұлға таратылған не жұмыс беруші-жеке тұлғаның қызметі тоқтатылған, жұмыскерлер саны немесе штаты қысқартылған, жұмыс берушінің экономикалық жай-күйінің нашарлауына алып келген өндірістердің, орындалатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің көлемі төмендеген жағдайларды қоспағанда, мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін белгіленген квотаны орындауға;

5) жұмысқа қабылдау үшін бос орындар туралы ақпаратта еңбек саласындағы кемсітушілік сипаттағы талаптарға жол бермеуге;

6) осы Кодекске сәйкес зейнетақы аударымдары мен әлеуметтік аударымдарды жүргізуге;

7) осы Кодекске және Қазақстан Республикасының міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы заңнамасына сәйкес жұмыскерлердің аударымдарын және (немесе) жарналарын есептеуге (ұстап қалуға) және аударуға (төлеуге) міндетті.

3. Жұмыс берушінің:

1) өзіне тікелей жүгінген адамдарды мансап орталықтары, сондай-ақ жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктері жіберген адамдармен теңдей жағдайда жұмысқа қабылдауға;

2) еңбек нарығының жай-күйі туралы ақпаратты өтеусіз негізде алуға;

3) мансап орталықтарынан жұмыссыздарды іріктеу және жұмысқа орналасуға жіберу бойынша көрсетілетін қызметтерді алуға;

4) уақытша жұмыс орындарын ұйымдастыруға қатысуға;

5) мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орындарын құруға субсидия алуға құқығы бар.

2-параграф. Консультация және әлеуметтік кәсіптік бағдарлау

104-бап. Мансап орталықтары жұмыскерлерінің консультациясы

Мансап орталықтарының жұмыскерлері жүгінген адамдарға:

1) бос тұрған (бос) жұмыс орындарының болуы және сұранысқа ие мамандықтар бөлінісінде жұмыс орындарының болжамды құрылатыны туралы;

2) жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысу мүмкіндіктері мен шарттары;

3) жұмыс іздеуші адамдар мен жұмыссыздардың кепілдіктері, құқықтары мен міндеттері туралы ақпарат береді.

105-бап. Әлеуметтік кәсіптік бағдарлау

1. Жұмыс іздеуші адамдардың, жұмыссыздардың, қандастардың, сондай-ақ студенттердің, жалпы білім беретін мектептердің жоғары сынып оқушыларының әлеуметтік кәсіптік бағдар алуға құқығы бар.

2. Әлеуметтік кәсіптік бағдар:

1) еңбек қызметі, еңбек нарығының жай-күйі, меңгерген кәсібі (мамандығы) бойынша жұмысқа орналасу немесе кәсіптік оқытудан өту мүмкіндіктері туралы кәсіби ақпарат беруді;

2) адамның кәсіптік білімдерінің, дағдыларының, қызығушылықтарының, денсаулық жағдайының және еңбек нарығындағы қажеттіліктердің негізінде жұмыс орны мен кәсіп таңдауда кәсіби консультацияны;

3) адамдардың нақты кәсіп (мамандықтар) түрлері және лауазымдар үшін айқындалған біліктілік талаптарына сәйкестігін анықтау арқылы кәсіби іріктеуді қамтиды.

3. Әлеуметтік кәсіптік бағдарлау уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен жүргізіледі.

4. Мансап орталықтары әлеуметтік кәсіптік бағдарлаудан өткен адамдар туралы мәліметтерді әлеуметтік-еңбек саласының бірыңғай ақпараттық жүйесінде және (немесе) Электрондық еңбек биржасында орналастырады.

3-параграф. Еңбек делдалдығы

106-бап. Еңбек делдалдығын көрсету

1. Мансап орталықтарына және (немесе) жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктеріне жүгінген жұмыс іздеуші адамдардың, жұмыссыздардың немесе жұмыс берушілердің еңбек делдалдығына құқығы бар.

2. Мансап орталықтары:

жұмыс берушілер үшін:

1) персоналды іріктеуді жүзеге асырады;

2) субсидияланатын жұмыс орындарын ұйымдастыру мен қаржыландыру және кәсіптік оқыту мәселелері бойынша консультация береді;

3) олардың өтінімдері бойынша кәсіптік оқытуды ұйымдастырады және әлеуметтік келісімшарт жасасады;

4) субсидияланатын жұмыс орындарын ұйымдастыру мен қаржыландыруға шарт жасасады;

5) субсидияланатын жұмыс орындарына жұмысқа орналастырылған адамдардың жалақысын толық немесе ішінара субсидиялайды;

ізденушілер үшін:

1) жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысу мәселелері бойынша консультация береді;

2) жұмыссыздарды еңбек нарығына орнықты интеграциялау мақсатында оларды жұмысқа орналастырудың жеке жоспарын қалыптастырады;

3) жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қатысуға жолдамалар береді.

3. Мансап орталықтары уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен еңбек делдалдығын көрсетеді.

4. Еңбек мобильділігі орталығы жұмыспен қамтудың жекеше агенттігімен халықты жұмыспен қамту саласындағы көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі туралы шарт жасасуға құқылы.

Еңбек мобильділігі орталығы халықты жұмыспен қамту саласындағы көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі туралы шарт жасалған күннен бастап он жұмыс күні ішінде Электрондық еңбек биржасында оның жасалғаны туралы ақпаратты орналастырады.

Халықты жұмыспен қамту саласындағы көрсетілетін қызметтердің аутсорсингіне қатысуға үміткер жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктерінің халықты жұмыспен қамту саласындағы көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі туралы шарт бойынша міндеттемелерді орындау үшін жеткілікті тиісті тәжірибесі, материалдық және еңбек ресурстары болуға тиіс.

Көрсетілетін қызметтердің аутсорсингін ұйымдастыру және қаржыландыру қағидаларын, көрсетілетін қызметтердің аутсорсингіне қатысуға үміткер жұмыспен қамтудың жекеше агенттіктеріне қойылатын біліктілік талаптарын, аутсорсинг шеңберінде ұсынылатын көрсетілетін қызметтердің тізбесін, сондай-ақ халықты жұмыспен қамту саласындағы көрсетілетін қызметтердің аутсорсингі туралы шарттың үлгілік нысанын уәкілетті мемлекеттік орган әзірлейді және бекітеді.

5. Жұмыспен қамтудың жекеше агенттігінің:

1) халықты жұмыспен қамту мәселелері бойынша жүгінген адамдарға консультация беруге;

2) жұмысқа орналасу мүмкіндігі туралы ақпарат беруге және еңбек делдалдығы бойынша көрсетілетін қызметтерді ұсынуға;

3) бос жұмыс орындары бар жұмыс берушілер мен жұмысқа орналасқысы келетін адамдар туралы мәліметтерді қалыптастыруға;

4) жұмыскерлерді жұмыс берушінің біліктілік талаптарына сәйкес келуін ескере отырып, іріктеуді жүзеге асыруға;

5) жүгінген адамдарды кейіннен жұмысқа орналастыра отырып, кәсіптік даярлау мен қайта даярлауды ұйымдастыруға;

6) еңбек мобильділігі орталығынан еңбек нарығының жай-күйі туралы ақпаратты өтеусіз негізде алуға;

7) жұмысқа орналастыру, жұмыс орындарын құру, кәсіптік оқыту мәселелері бойынша мемлекеттік органдармен, еңбек мобильділігі орталықтарымен, мансап орталықтарымен, жұмыс берушілермен өзара іс-қимыл жасауға;

8) осы Кодекске сәйкес халықты жұмыспен қамту саласындағы көрсетілетін қызметтердің аутсорсингіне қатысуға құқығы бар.

6. Жұмыспен қамтудың жекеше агенттігі:

1) кемсітушіліктің кез келген нысанына жол бермеуге;

2) жүгінген адамдардан алынатын ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз етуге;

3) бала еңбегін пайдалануға, адамдарды сексуалдық тұрғыдан және (немесе) өзгеше түрде пайдалану үшін азғырып-көндіруге жол бермеуге;

4) жүгінген адамдармен еңбек делдалдығы бойынша көрсетілетін қызметтерді ұсыну туралы шарттар жасасуға;

5) кәсіптер (мамандықтар) бөлінісінде еңбек делдалдығы үшін жүгінген және жұмысқа орналасқан адамдардың саны туралы, сондай-ақ мансап орталықтарында тіркелген және жұмысқа орналасу үшін жұмыспен қамтудың жекеше орталықтарына жіберілген адамдар туралы ақпаратты Электрондық еңбек биржасы арқылы еңбек мобильділігі орталығына тоқсан сайын беруге міндетті.

4-параграф. Жұмыс орындарының квоталары және мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орындарын ұйымдастыру

107-бап. Жұмыс орындарының квоталары

1. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары белгілейтін жұмыс орындары квотасының шеңберінде жұмысқа орналасуға:

1) мүгедектігі бар адамдардың;

2) пробация қызметінің есебінде тұрған адамдардың;

3) бас бостандығынан айыру орындарынан босатылған адамдардың;

4) он сегіз жасқа толғанға дейін ата-анасынан айырылған немесе ата-анасының қамқорлығынсыз қалған, білім беру ұйымдарының түлектері болып табылатын жастар қатарындағы азаматтардың құқығы бар.

2. Жергілікті атқарушы органдар ауыр жұмыстардағы, еңбек жағдайлары зиянды, қауіпті жұмыстардағы жұмыс орындарын есептемегенде, жұмыскерлердің тізімдік саны 50 адамнан асатын және одан жоғары жұмыс берушілерге мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен екіден төрт пайызға дейінгі мөлшерде квота белгілейді.

3. Мүгедектігі бар адамдардың қоғамдық бірлестіктеріне, сондай-ақ мүгедектігі бар адамдардың саны жұмыскерлердің жылдық орташа санының жиырма пайызынан астамын құрайтын ұйымдарға квота белгіленбейді.

4. Осы баптың 1-тармағында көзделген квоталарды белгілеу кезінде жіберуші тарап жұмыскерлерінің тізімдік санында персоналды ұсыну жөніндегі қызметтер көрсетуге арналған шартқа сәйкес жұмысқа тартылатын жұмыскерлер есепке алынбайды.

108-бап. Мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орындарын ұйымдастыру

1. Арнаулы жұмыс орны мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру және олардың жұмыспен қамтылуын сақтау үшін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен ол құрылған кезден бастап кемінде күнтізбелік он екі ай мерзімге құрылады.

2. Мүгедектігі бар адамдарды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орнын құруды жұмыс беруші мансап орталықтарымен (еңбек мобильділігі орталығымен) жасалған шарт негізінде жүзеге асырады. Мүгедектігі бар адамдардың жұмыс орнының стандартын уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.

5-параграф. Жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шаралары

109-бап. Кәсіптік оқыту

1. Жұмыссыздар қатарындағы Қазақстан Республикасы азаматтарының және қандастардың екі жыл ішінде бір рет кәсіптік оқуға құқығы бар.

2. Кәсіптік оқыту кәсіптік даярлауды, қайта даярлауды және біліктілікті арттыруды қамтиды және:

1) техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларын іске асыратын білім беру ұйымдарында, Қазақстан Республикасының білім беру саласындағы заңнамасына сәйкес білім беру қызметіне құқығы бар жұмыс берушілердің жанындағы оқу орталықтарында (бұдан әрі – оқу ұйымдары) немесе жұмыс берушінің өтінімі бойынша жұмыс берушінің жұмыс орнында;

2) сұранысқа ие кәсіптер тізбесі бойынша Электрондық еңбек биржасында жүзеге асырылады.

Кәсіптік оқытуды ұйымдастыру мен қаржыландыру тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

3. Кәсіптік оқытуға жолдаманы, егер:

1) қажетті кәсіптік біліктіліктің болмауы салдарынан лайықты жұмыс таңдау мүмкін болмаса;

2) кәсіптік дағдыларға сай келетін жұмыстың болмауына байланысты кәсіпті (мамандықты), кәсіп түрін өзгерту қажет болса;

3) бұрынғы кәсібі бойынша жұмысты орындау қабілеті жоғалса, мансап орталығы береді.

4. Оқуды өз бетінше, дәлелді себепсіз тоқтатқан адамдар жұмыссыз ретінде қайта тіркелген күннен бастап күнтізбелік бір жыл өткен соң, бірақ бір реттен асырмай, оқуға қайта жіберілуі мүмкін.

110-бап. Кәсіпкерлік бастамаға жәрдемдесу

1. Уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған жеке тұлғалардың жекелеген санаттарының кәсіпкерлік бастамаға жәрдемдесу жөніндегі көрсетілетін қызметтерді алуға құқығы бар.

2. Кәсіпкерлік бастамаға жәрдемдесу:

1) кәсіпкерлік негіздеріне оқыту;

2) жаңа бизнес идеяларды іске асыруға өтеусіз гранттар беру;

3) қайтарымды негізде микрокредит беру арқылы көрсетіледі.

3. Кәсіпкерлік бастамаға жәрдемдесу жөніндегі шараларды ұйымдастыру мен қаржыландыру тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

111-бап. Субсидияланатын жұмыс орындарын ұйымдастыру

1. Субсидияланатын жұмыс орындарына жұмыссыздардың, денсаулыққа зиян келтірмейтін және оқу процесін бұзбайтын жұмыстарға қатысатын студенттердің және жалпы білім беретін мектептердің жоғары сынып оқушыларының оқудан бос уақытта жұмысқа орналасуға құқығы бар.

2. Жұмыс беруші мансап орталығымен шарттық негізде субсидияланатын жұмыс орындарын құрады, оларды құру кезінде тұрақты жұмыс орындарына арналған бос орындар пайдаланылмайды.

Субсидияланатын жұмыс орындары ауыр жұмыстарда, еңбек жағдайлары зиянды және (немесе) қауіпті жұмыстарда құрылмайды.

3. Жұмыс беруші мен еңбек мобильділігі орталығы арасындағы субсидияланатын жұмыс орындарын ұйымдастыру туралы шарт Электрондық еңбек биржасы арқылы жасалады.

4. Субсидияланатын жұмыс орындары алған кәсібі (мамандығы) бойынша алғашқы жұмыс тәжірибесін алуға жәрдемдесу немесе қолда бар еңбек дағдыларын сақтау үшін ұйымдастырылады.

5. Еңбек мобильділігі орталығы:

1) субсидияланатын жұмыс орындарын ұйымдастыруға сұраныс пен ұсынысты айқындайды;

2) субсидияланатын жұмыс орындарын құруға өтінім берген ұйымдардың тізбесін және ұйымдастырылатын жұмыс орындарының санын бекітеді.

6. Субсидияланатын жұмыс орындарына жіберуге осы баптың 1-тармағында көрсетілген адамның келісуімен ғана жол беріледі, бұл ретте олардың денсаулық жағдайы, жасы, кәсіби және басқа да жеке ерекшеліктері ескеріледі.

Егер осы баптың 1-тармағында көрсетілген адам он сегіз жасқа толмаған болса, оны субсидияланатын жұмыс орындарына жіберуге оның заңды өкілдерінің келісімімен жол беріледі.

7. Субсидияланатын жұмыс орындарында еңбек қызметін дәлелді себептерсіз өз бетінше тоқтатқан адамдар жұмыссыз ретіндегі есептен шығарылады және жұмыссыз ретінде қайта тіркелген күннен бастап үш ай өткен соң ғана жұмыспен қамтуға жәрдемдесудің белсенді шараларына қайтадан қатыса алады.

8. Субсидияланатын жұмыс орындарына жұмысқа орналасқан адамдарға Қазақстан Республикасының еңбек заңнамасы қолданылады.

9. Субсидияланатын жұмыс орындарының тізбесін, субсидияланатын жұмыс орындарына жұмысқа орналастырылатын адамдарға қойылатын талаптарды, олардың жалақысын субсидиялау мөлшері мен мерзімдерін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

10. Субсидияланатын жұмыс орындарын ұйымдастыру және субсидияланатын жұмыс орындарына жұмысқа орналасқан адамдардың жалақысын субсидиялау тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

112-бап. Жұмыс күшінің мобильділігін арттыру үшін ерікті түрде қоныс аударуға жәрдемдесу

1. Жұмыс күшінің мобильділігін арттыру үшін ерікті түрде қоныс аударуға жәрдемдесу жөніндегі шараларға қатысуға жұмыс іздеуші адамдардың және (немесе) жұмыссыздардың, қандастардың, сондай-ақ жұмыс берушілердің құқығы бар.

2. Жаңа тұрғылықты жерге ерікті түрде қоныс аудару үшін:

1) он алты жастан жиырма үш жасқа дейінгі жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарының тәрбиеленушілері мен түлектері;

2) орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарының түлектері;

3) жұмыс беруші-заңды тұлғаның таратылуына не жұмыс беруші-жеке тұлға қызметінің тоқтатылуына, жұмыскерлер санының немесе штатының қысқаруына, жұмыс берушінің экономикалық жай-күйінің нашарлауына алып келген өндірістер және орындалатын жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер көлемінің төмендеуіне байланысты жұмыстан босатылған адамдар басым құқықты пайдаланады.

3. Еңбек мобильділігі орталықтары жұмыспен қамтуды қамтамасыз ету үшін адамдардың жаңа тұрғылықты жерге:

1) бір облыс шегінде экономикалық әлеуеті төмен ауылдардан экономикалық даму әлеуеті жоғары ауылдық елді мекендерге, моноқалаларға, аудандық (облыстық) маңызы бар қалаларға;

2) ерікті түрде қоныс аударуды көздейтін Қазақстан Республикасының көші-қон саласындағы заңнамасына сәйкес қоныс аударушыларды және қандастарды қабылдаудың өңірлік квоталары шеңберінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын өңірлерге ерікті түрде қоныс аударуына жәрдемдеседі.

4. Ерікті түрде қоныс аударатын адамдарды мемлекеттік қолдау:

1) жұмыскердің көшуі жұмыс берушінің қаражаты есебінен жүзеге асырылатын жағдайларды қоспағанда, бюджет қаражаты есебінен адамдарға және олардың отбасы мүшелеріне көшуге, тұрғын үйді жалдау (жалға алу), коммуналдық көрсетілетін қызметтерге ақы төлеу бойынша шығыстарды өтеуге субсидиялар, сондай-ақ уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен экономикалық мобильділік сертификаттары түрінде материалдық көмек беруді;

2) жұмыс беруші жұмыскерге тұрғын үй ұсынған жағдайларды қоспағанда, қызметтік тұрғынжай немесе жатақханалардан бөлме беруді;

3) жұмыс берушінің қажеттілігі болған кезде кәсіптік оқытуды;

4) жаңа тұрғылықты жерінде жұмысқа орналасуға және кәсіпкерлік бастамаға жәрдемдесуді;

5) жұмысқа орналасуға субсидиялар бере отырып, жұмыс күшінің мобильділігін арттыру үшін ерікті қоныс аудару шараларына қатысатын жұмыс берушілерде жұмысқа орналасуға жәрдемдесуді қамтиды.

5. Еңбек мобильділігі орталығы уәкілетті мемлекеттік орган бекітетін нысан бойынша ерікті түрде қоныс аударуға қатысушы тараптармен әлеуметтік келісімшарт жасасады.

6. Жұмыс күшінің мобильділігін арттыру үшін адамдардың ерікті түрде қоныс аудару тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

Ескерту. 112-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.05.2024 № 82-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6-параграф. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем

113-бап. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алу құқығы

1. Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы осы Кодекстің 99-бабына сәйкес жұмыссыз ретінде тіркелген күннен бастап жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алу құқығы туындайды.

2. Мансап орталығы алушыны субсидияланатын жұмыс орнына, кәсіптік оқуға жіберген кезде оның жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алу құқығы сақталады.

3. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындауға жүгіну мерзімі жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алу құқығы туындаған күннен бастап он екі айдан аспауға тиіс.

4. Мемлекеттік корпорацияның және (немесе) Қордың кінәсінан уақтылы алынбаған не толық алынбаған жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем сомасы оған құқық туындаған күннен бастап өткен уақыт үшін мерзімі шектелмей төленеді.

5. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындау үшін жүгінген күннен кейін Қорға оны есептеуге қабылданған кезең үшін әлеуметтік аударымдар түскен жағдайда, алушыға жұмысынан айырылу жағдайы бойынша тағайындалған әлеуметтік төлемдердің мөлшерін қайта есептеу жүргізілмейді.

114-бап. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындау мен жүзеге асыру тәртібі

1. Әлеуметтік төлем алуға құқығы бар адамның өтініші жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындауға негіз болып табылады.

2. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес проактивті көрсетілетін қызмет арқылы тағайындалған кезде оны тағайындау үшін өтініш беру талап етілмейді.

3. Егер міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы жұмыссыз ретінде тіркелсе, оның мансап орталығының жолдамасы бойынша субсидияланатын жұмыс орындарына, кәсіптік оқуға қатысу фактісіне қарамастан, жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындалады.

4. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшерін есептеу (айқындау), тағайындау, жүзеге асыру, тоқтата тұру, қайта есептеу, қайта бастау, тоқтату және оны тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы шешімді қайта қарау тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

115-бап. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындауға арналған өтінішті қабылдаудан және оны тағайындаудан бас тарту

1. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындауға арналған өтінішті қабылдаудан бас тартуға мыналар негіз болып табылады:

1) уәкілетті мемлекеттік органның ақпараттық жүйесінен жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындау, жүзеге асыру, проактивті көрсетілетін қызмет арқылы оны тағайындауға өтініш беру немесе келісім беру фактілерін растайтын мәліметтерді алу;

2) өтініш берушінің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құжаттардың толық емес топтамасын және (немесе) қолданылу мерзімі өткен құжаттарды және (немесе) қолданылу мерзімі жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындау немесе тағайындаудан бас тарту туралы шешім қабылданған күні аяқталатын құжаттарды ұсынуы;

3) жеке басты куәландыратын құжат бойынша мәліметтердің (мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтермен расталатын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оны ауыстырудан басқа) оны тағайындауға қажетті құжаттарға сәйкес келмеуі;

4) жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындауға құқығының болмауы;

5) өтініш берушінің жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындау үшін талап етілетін, қолжетімділігі шектеулі дербес деректерге қол жеткізуге берген келісімінің болмауы;

6) жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік тәуекел туындаған айдың алдындағы соңғы жиырма төрт айда міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы үшін әлеуметтік аударымдардың төленбеуі;

7) міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының осы Кодекске сәйкес айқындалған жүйеге қатысу өтілінің алты айдан кем болуы.

2. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындаудан бас тарту үшін мыналар негіз болып табылады:

1) өтініш берушінің жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындау үшін ұсынған құжаттарының және (немесе) олардағы деректердің (мәліметтердің) дұрыс емес екенін анықтау;

2) өтініш берушінің және (немесе) ол ұсынған, жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындауға қажетті құжаттардың және (немесе) мәліметтердің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі;

3) тексеру кезінде Қор сұратып отырған, жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындауға қажетті құжатты және (немесе) мәліметтерді ұсынбауы.

116-бап. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алушының құқықтары мен міндеттері

1. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алушының:

1) осы Кодексте көзделген тәртіппен жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді алуға;

2) Мемлекеттік корпорациядан және Қордан жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындау және алу тәртібі туралы ақпаратты сұратуға және тегін алуға;

3) мемлекеттік органдардың, Мемлекеттік корпорацияның және Қордың шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шағым жасауға құқығы бар.

2. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді алушы:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындау үшін толық және анық құжаттарды (мәліметтерді) ұсынуға;

2) жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді алу кезеңінде Мемлекеттік корпорацияны төлемді тоқтатуға негіз болуы мүмкін мән-жайлар туралы он жұмыс күні ішінде хабардар етуге;

3) жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің артық есепке жатқызылған (төленген) сомаларын ерікті түрде, ал бас тартқан жағдайда – соттың заңды күшіне енген шешімінің негізінде сот тәртібімен қайтаруды жүргізуге міндетті.

117-бап. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнен ұстап қалу

1. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнен 10 пайыз мөлшерінде міндетті зейнетақы жарналары ұсталады және осы Кодекске сәйкес бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына жіберіледі.

2. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің алушының өтініші негізінде ұсталатын артық есепке жатқызылған (төленген) сомаларын қоспағанда, жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнен ұстап қалу атқарушылық іс жүргізу тәртібімен жүргізілуі мүмкін.

3. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнен ұстап қалу төленуге тиісті сомадан жүргізіледі.

4. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнен төленуге тиісті соманың 25 пайызынан көп ұстап қалуға болмайды.

118-бап. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындаудың шарты мен мөлшері

1. Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыға жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем әлеуметтік төлемге құқық туындаған күннен бастап:

ол үшін алты айдан он екі айға дейін әлеуметтік аударымдар жүргізілген жағдайда – ұзақтығы бір айға;

ол үшін он екі айдан жиырма төрт айға дейін әлеуметтік аударымдар жүргізілген жағдайда – ұзақтығы екі айға;

ол үшін жиырма төрт айдан отыз алты айға дейін әлеуметтік аударымдар жүргізілген жағдайда – ұзақтығы үш айға;

ол үшін отыз алты айдан қырық сегіз айға дейін әлеуметтік аударымдар жүргізілген жағдайда – ұзақтығы төрт айға;

ол үшін қырық сегіз айдан алпыс айға дейін әлеуметтік аударымдар жүргізілген жағдайда – ұзақтығы бес айға;

ол үшін алпыс және одан да көп айға әлеуметтік аударымдар жүргізілген жағдайда – ұзақтығы алты айға, бірақ міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағында көзделген жасқа толған мерзімнен асырылмай тағайындалады.

2. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшері уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі ретінде ескерілген орташа айлық кіріс мөлшерін тиісті кірісті алмастыру және қатысу өтілі коэффициенттеріне көбейту жолымен айқындалады және Қордың активтері есебінен төленеді.

3. Әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі ретінде ескерілген орташа айлық кіріс мөлшері жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді алу құқығы туындаған айдың алдындағы соңғы күнтізбелік жиырма төрт ай ішінде (осы кезеңде әлеуметтік аударымдарда үзілістердің болу-болмауына қарамастан) әлеуметтік аударымдар жүргізілген кірістер сомасын жиырма төртке бөлу жолымен айқындалады.

Бұл ретте Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесіне 0 түзету коэффициенті қолданылған қызмет түрлері бойынша еңбек, кәсіпкерлік қызмет, жеке практикамен айналысу кезеңдерінде алынған кіріс төлеуші беретін кірістер туралы анықтаманың негізінде орташа айлық кіріс мөлшерін айқындау кезінде ескеріледі.

Төтенше жағдай, шектеу іс-шаралары қолданылған кезеңде қызметтің шектелуіне байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді алу кезеңдері орташа айлық кіріс мөлшерінің есебінен алып тасталады және орташа айлық кіріс мөлшерін айқындау кезеңі басталардың тура алдындағы басқа айлармен ауыстырылады.

Егер осы Кодекстің 243-бабы бірінші бөлігінің 7) тармақшасында аталған адамдар әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесін бір пайыз мөлшерінде айқындаса, онда жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді есептеу кезінде әлеуметтік аударымдар жүргізілген әрбір айдағы кіріс айына нақты түскен әлеуметтік аударымдар сомасын осы Кодекстің 244-бабының 1-тармағында белгіленген әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесіне бөлу арқылы айқындалады.

Кірісті ауыстыру коэффициенті 0,45-ті құрайды.

Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы үшін қатысу өтілінің коэффициенті:

алты айдан он екі айға дейін – 0,7-ні;

он екі айдан жиырма төрт айға дейін – 0,75-ті;

жиырма төрт айдан отыз алты айға дейін – 0,85-ті;

отыз алтыдан қырық сегіз айға дейін – 0,9-ды;

қырық сегіз айдан алпыс айға дейін – 0,95-ті;

алпыс айдан жетпіс екі айға дейін – 1,0-ді құрайды;

алпыс және одан да көп айдан бастап – 1,0-ге міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысу өтілінің әрбір он екі айы үшін 0,02 қосылады, бірақ 1,3-тен аспайды.

Қатысу өтілінің коэффициентін айқындау кезінде төтенше жағдай, шектеу іс-шаралары қолданылған кезеңде қызметтің шектелуіне байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алу кезеңдері, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесіне 0 түзету коэффициенті қолданылған қызмет түрлері бойынша еңбек, кәсіпкерлік қызмет, жеке практикамен айналысу кезеңдері, сондай-ақ "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 341-бабы 1-тармағының 51) тармақшасына сәйкес 2020 жылғы 1 сәуір – 2020 жылғы 1 қазан аралығында кірістері жеке тұлғаның салық салынуға жататын кірістерінен алып тасталған қызметті жүзеге асыру кезеңі есепке алынады.

4. Егер төлеуші артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдарды уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын мерзімдерде және жағдайларда қайтаруды жүзеге асырмаған болса, жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшерін есептеу кезінде артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдардың сомалары есепке алынбайды.

5. Бұдан кейінгі жүгіну кезінде жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем бұрын алынған жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің әрбір айы үшін міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысудың жалпы өтілінен он екі ай шегерілетіні негізге алына отырып тағайындалады.

6. Сот актілері мен сотқа дейінгі тергеп-тексеру органының актілері негізінде заңсыз деп танылған кірістен түскен, әлеуметтік төлемдердің мөлшерін айқындау кезінде ескерілген кезең үшін төленген әлеуметтік аударымдар міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындау үшін кейінгі жүгінуі кезінде есепке алынбайды.

Ескерту. 118-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

119-бап. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем мынадай мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады:

1) алушының банктік шоты бойынша үш және одан да көп ай бойы шығыс операцияларының болмауы туралы мәлімет. Бұл ретте әлеуметтік төлем тоқтатыла тұрған күнінен бастап қайта басталады;

2) шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжаттың, қандас куәлігінің қолданылу мерзімінің өтуі туралы мәлімет. Бұл ретте жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат, қандас куәлігі берілген күннен бастап қайта басталады;

3) өтініш берушінің жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшерін негізсіз айқындауға алып келген анық емес мәліметтерді ұсынуы туралы мәлімет. Бұл ретте жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тоқтатыла тұрған күнінен бастап осы Кодекске сәйкес айқындалған мөлшерде қайта басталады.

2. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді алуға құқық сақталған жағдайда, ақпараттық жүйелерден алынған, әлеуметтік төлемді тоқтата тұруды туындатқан мән-жайлардың аяқталғанын растайтын құжаттардың және (немесе) мәліметтердің негізінде алушының өтініші бойынша қайта басталады.

3. Жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем:

1) алушы қайтыс болған (соттың оны қайтыс болды деп жариялау туралы шешімі заңды күшіне енген) жағдайда тоқтатылады. Бұл ретте жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алушының қайтыс болған айын қоса алғанда (оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі заңды күшіне енген айды қоса алғанда) жүзеге асырылады;

2) алушының жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындау туралы шешім қабылдауға негіз болған анық емес құжаттарды (мәліметтерді) ұсынуына байланысты тоқтатылады. Бұл ретте жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындалған күнінен бастап тоқтатылады;

3) алушының жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тоқтатуға өтініш беруіне байланысты тоқтатылады. Бұл ретте жұмысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем өтініш берілген айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатылады;

4) мансап орталығында алушыны жұмыссыз ретінде есептен шығарған айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап;

5) алушының "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтатқаны туралы мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатылады.

11-тарау. АТАУЛЫ ӘЛЕУМЕТТІК КӨМЕК

120-бап. Атаулы әлеуметтік көмек алу құқығы

1. Атаулы әлеуметтік көмек жан басына шаққандағы орташа кірісі кедейлік шегінен аспайтын Қазақстан Республикасының азаматтарына, Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын қандастарға, босқындарға, шетелдіктерге және азаматтығы жоқ адамдарға беріледі.

2. Адамдардың (отбасылардың) шартсыз ақшалай көмек немесе шартты ақшалай көмек түріндегі атаулы әлеуметтік көмек алуға құқығы бар.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармақтың 01.01.2025 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

3. Қазақстан Республикасындағы кедейлік шегінің мөлшерін мемлекеттің экономикалық мүмкіндіктеріне қарай пайыздық мәнде жан басына шаққандағы ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының негізінде уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

4. Облыстар, республикалық маңызы бар қалалар, астана бойынша кедейлік шегін уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған кедейлік шегінің мөлшерін негізге ала отырып, жергілікті атқарушы органдар тоқсан сайын есептейді.

Бұқаралық ақпарат құралдарында:

1) жергілікті атқарушы органдар тоқсан сайын – кедейлік шегі;

2) мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті орган жыл сайын республика, облыстар, республикалық маңызы бар қалалар, астана бойынша – кірісі ең төмен күнкөріс деңгейінен төмен халықтың үлесі туралы ақпаратты жариялайды.

5. Атаулы әлеуметтік көмек оны алуға құқығы бар отбасының әрбір мүшесіне тағайындалады.

Атаулы әлеуметтік көмек көрсету үшін отбасы құрамына:

1) мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі;

2) мерзімді әскери қызметтегі;

3) бас бостандығынан айыру орындарындағы, мәжбүрлі емдеудегі адамдарды қоспағанда, некеден (ерлі-зайыптылықтан), туыстықтан, жекжаттықтан, бала асырап алудан немесе балаларды тәрбиелеуге алудың өзге нысанынан туындайтын мүліктік және жеке мүліктік емес құқықтармен және міндеттермен байланысқан, бірге тұратын отбасы мүшелері, сондай-ақ іс жүзінде бірге тұратын, бірақ некеде тұрмайтын адамдар енгізіледі.

Бірге тұру фактісі:

1) отбасының тұрғылықты жерінен тыс еңбек қызметін жүзеге асыратын адамдарға немесе отбасы мүшелеріне;

2) отбасында тұратын және отбасының тұрғылықты жерінде осы деңгейдегі білім беру ұйымының болмауына байланысты орта білім беру ұйымдарында оқу орны бойынша басқа елді мекенде тіркелген балаларға;

3) мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегілерді қоспағанда, интернат ұйымдарында білім алатын, сондай-ақ он сегіз жасқа толғаннан кейін білім беру ұйымдарын бітіретін уақытқа дейін (бірақ жиырма үш жасқа толғанға дейін) Қазақстан Республикасының техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында күндізгі оқу нысаны бойынша білім алатын балаларға талап етілмейді.

121-бап. Шартсыз ақшалай көмек

Шартсыз ақшалай көмек:

1) жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларына қатысуға мүмкіндігі шектеулі жалғызбасты және (немесе) жалғыз тұратын кірісі аз адамдарға:

осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағында белгіленген зейнеткерлік жасқа толуына;

бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігіне;

екі айдан астам еңбекке уақытша қабілетсіздік мерзімі белгіленуі мүмкін ауруының болуына байланысты;

2) құрамында еңбекке қабілетті адамдары жоқ немесе еңбекке қабілетті жалғыз мүшесі үш жасқа дейінгі балаға, мүгедектігі бар балаға, бірінші немесе екінші топтағы мүгедектігі бар адамға, бөгденің күтіміне және көмегіне мұқтаж қартқа күтімді жүзеге асыратын кірісі аз отбасыларға көрсетіледі.

122-бап. Шартты ақшалай көмек

1. Шартты ақшалай көмек осы баптың 4-тармағында көрсетілген адамдарды (отбасыларды) қоспағанда, жалғызбасты және (немесе) жалғыз тұратын еңбекке қабілетті табысы аз адамдарға, сондай-ақ құрамында еңбекке қабілетті мүшесі (мүшелері) бар табысы аз отбасыларға, оның ішінде қызметі "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 213-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес тоқтатыла тұрған дара кәсіпкерлер болып табылатын жеке тұлғаларға ол (олар) жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларына қатысқан жағдайда және (немесе) әлеуметтік бейімдеу қажеттілігі болған кезде көрсетіледі.

2. Әлеуметтік келісімшарт жасасу шартты ақшалай көмек тағайындаудың міндетті талабы болып табылады.

Шартты ақшалай көмекті алушылармен әлеуметтік келісімшарт шартты ақшалай көмек тағайындау кезеңіне жасалады.

Әлеуметтік келісімшарттың, жеке көмек көрсету жоспарының нысандарын уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.

3. Шартты ақшалай көмек алушылармен әлеуметтік келісімшарт кірісі аз адам (отбасы) әлеуметтік келісімшарттың талаптарын және жеке жоспардың іс-шараларын, оның ішінде жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларына қатысу және жұмысқа орналастыру жөніндегі іс-шараларды толық көлемде орындамаған, сондай-ақ шартты ақшалай көмекті заңсыз тағайындауға және (немесе) төлеуге алып келген жалған мәліметтер және (немесе) анық емес құжаттар ұсынылған кезде бұзылады.

Әлеуметтік келісімшартты бұзу адамға (отбасына) шартты ақшалай көмектің төленуін тоқтатуға негіз болып табылады.

4. Шартты ақшалай көмекті төлеу үшін жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларына қатысу:

1) бірінші және екінші топтардағы мүгедектігі бар адамдарға;

2) күндізгі оқу нысанында оқитын оқушыларға, студенттерге, тыңдаушыларға, курсанттар мен магистранттарға;

3) екі айдан астам еңбекке уақытша қабілетсіздік мерзімі белгіленуі мүмкін ауруы бар адамдарға;

4) үш жасқа дейінгі балаға күтім жасайтын ата-ананың біреуіне, мүгедектігі бар балаға, бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға, бөгде адамның күтімі мен көмегіне мұқтаж, сексен жастан асқан қарттарға күтімді жүзеге асыратын адамдарға міндетті шарт болып табылмайды.

Үш жасқа дейінгі балаға, мүгедектігі бар балаға, бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға, бөгде адамның күтімі мен көмегіне мұқтаж, сексен жастан асқан қарттарға күтімді жүзеге асыратын адам ретінде отбасының еңбекке қабілетті бір ғана мүшесі жатқызылуы мүмкін;

5) тұрақты жұмысы бар адамдарға міндетті шарт болып табылмайды.

Ескерту. 122-бапқа өзгеріс енгізілді – осы Кодекстің 263-бабымен (01.01.2024 бастап қолданыста енгізіледі).

123-бап. Атаулы әлеуметтік көмекті тағайындау және төлеу тәртібі

1. Өтініш беруші Отбасының цифрлық картасында кірісі туралы ақпарат болмаған кезде осы тарауға сәйкес атаулы әлеуметтік көмек алу құқығын тоқсан сайын растайды.

2. Өтініш беруші Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес берілген мәліметтердің дұрыстығына жауапты болады.

3. Шартсыз немесе шартты ақшалай көмек оны алуға құқығы бар отбасының әрбір мүшесіне өтініш берген айдан бастап ағымдағы тоқсанға тағайындалады және ай сайын төленеді.

Атаулы әлеуметтік көмек проактивті форматта тағайындалған кезде учаскелік комиссияның адамның (отбасының) материалдық жағдайына тексеру жүргізуге өтініш берушінің келісімін алған күн көрсетуге өтініш берілген күн болып есептеледі.

4. Әлеуметтік жұмыс жөніндегі консультанттар мен ассистенттер атаулы әлеуметтік көмек алушыларға жеке жоспарды іске асыруға және олардың әлеуметтік келісімшарт бойынша міндеттемелерін орындауына жәрдемдеседі.

5. Атаулы әлеуметтік көмекті тағайындауды атаулы әлеуметтік көмек көрсету үшін тиісті бюджетте көзделген сомалар шегінде атаулы әлеуметтік көмекті тағайындау жөніндегі уәкілетті орган жүзеге асырады.

6. Қаладағы ауданның, аудандық маңызы бар қаланың, кенттің, ауылдың, ауылдық округтің жергілікті атқарушы органдары "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 35-бабына сәйкес кірісі аз адамдарды анықтауды жүзеге асырады.

7. Өтініш беруші мен алушының қала, ауыл, ауылдық округ әкімінің әрекетіне (әрекетсіздігіне) және атаулы әлеуметтік көмек тағайындау жөніндегі уәкілетті органның және оның лауазымды адамдарының шешіміне Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жоғары тұрған орғанға, сотқа шағым жасауға құқығы бар.

124-бап. Учаскелік комиссиялар

1. Учаскелік комиссиялар жергілікті атқарушы органдарға және кент, ауыл, ауылдық округ әкімдеріне халыққа атаулы әлеуметтік көмек көрсету жөніндегі қызметте жәрдемдеседі.

Учаскелік комиссиялар атаулы әлеуметтік көмек алуға өтініш білдірген адамдардың (отбасылардың) материалдық жағдайы туралы қорытындылар дайындайды.

2. Учаскелік комиссиялар жергілікті мемлекеттік басқару органдарының, қоғамдық бірлестіктердің, мүлік иелері бірлестіктерінің, көппәтерлі тұрғын үйлердің жай серіктестіктерінің (жай серіктестіктер), халықтың, білім беру, денсаулық сақтау, халықты әлеуметтік қорғау ұйымдары мен уәкілетті органдарының өкілдерінен, құқық қорғау органдарының қызметкерлерінен құралуы мүмкін.

3. Учаскелік комиссиялар өз қызметін облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары жергілікті өкілді органдармен келісу бойынша бекітетін учаскелік комиссиялар туралы ережелерге сәйкес жүзеге асырады.

Учаскелік комиссиялар туралы үлгілік ережені, сондай-ақ өтініш берушінің материалдық жағдайын тексеру нәтижелері бойынша атаулы әлеуметтік көмекке мұқтаждықты айқындау өлшемшарттарын уәкілетті мемлекеттік орган әзірлейді және бекітеді.

125-бап. Атаулы әлеуметтік көмек көрсету қажеттілігінің жоқтығы туралы қорытынды шығару өлшемшарттары

1. Учаскелік комиссияның өтініш берушіге және (немесе) осы Кодекстің 120-бабы 1-тармағының талаптарына сәйкес келетін адамдарға атаулы әлеуметтік көмек беру қажеттілігінің жоқтығы туралы қорытынды шығару үшін мынадай өлшемшарттардың бірі:

1) барлық тұрғын үйлердің жалпы пайдалы алаңы отбасының бір мүшесіне он сегіз шаршы метрден аспайтын жағдайды, сондай-ақ тиісті актімен расталған авариялық жағдайдағы тұрғын үйлерді қоспағанда, атаулы әлеуметтік көмек тағайындауға өтініш берген кезге дейін соңғы бес жыл ішінде иеліктен шығарылған тұруға жарамды, өзіне (өздеріне) меншік құқығында тиесілі біреуден артық тұрғын үйдің болуы;

2) өзінің (өздерінің) меншігінде, иелігінде және (немесе) пайдалануында пайда алу мақсатында пайдаланылатын жекеленген үй-жайдың болуы;

3) жергілікті атқарушы орган жер учаскесін жеке меншікке өтеусіз берген жағдайды қоспағанда, өзінің (өздерінің) меншігінде тұрғын жай болған кезде, өзінің (өздерінің) меншігінде жеке тұрғын үй құрылысына арналған жер учаскесінің болуы;

4) көп балалы отбасыларды және мүгедектігі бар балаларды, бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарды қамтитын отбасыларды қоспағанда, өзінің (өздерінің) меншігінде бір бірліктен көп техникалық жағынан жарамды жеңіл автомобильдің болуы;

5) өзінің (өздерінің) меншігінде және (немесе) уақытша иелігінде, пайдалануында техникалық жағынан жарамды жағдайда ауыл шаруашылығы техникасының және (немесе) жолаушыларды, багажды, жүкті тасымалдауды жүзеге асыру үшін пайдаланылатын автобустың және (немесе) шағын автобустың және (немесе) жүк көлігінің және (немесе) мамандандырылған және (немесе) арнаулы көлік құралының не теңіз және (немесе) ішкі су және (немесе) әуе көлігінің болуы негіз болып табылады.

Жергілікті атқарушы орган жергілікті өкілді органның келісімі бойынша өңірдің ерекшеліктерін және (немесе) адамның (отбасының) материалдық жағдайын ескере отырып, атаулы әлеуметтік көмек беру қажеттілігі немесе қажеттілігінің болмауы туралы қорытынды шығару үшін қосымша негіздерді белгілей алады.

2. Учаскелік комиссиялардың тексеру жүргізу үшін қажетті мәліметтерді тиісті органдардан сұратуға құқығы бар.

Ескерту. 125-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

126-бап. Атаулы әлеуметтік көмектің мөлшерін айқындау

1. Адамға (отбасына) атаулы әлеуметтік көмектің мөлшерін уәкілетті орган жан басына шаққандағы орташа кіріс пен облыстарда, республикалық маңызы бар қалаларда, астанада отбасының әрбір мүшесіне есептегенде белгіленген кедейлік шегі арасындағы айырма түрінде есептейді.

2. Осы Кодекске сәйкес балаларға қосымша төлем бір жастан алты жасқа дейінгі әрбір балаға қоса алғанда, республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген 1,5 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде атаулы әлеуметтік көмек тағайындау кезеңіне жүргізіледі.

3. Атаулы әлеуметтік көмекті алушы атаулы әлеуметтік көмек мөлшерінің өзгеруі немесе оны алу құқығы үшін негіз бола алатын мән-жайлар туындаған күннен бастап он жұмыс күні ішінде – мансап орталығын, ал ауылдық жерде кент, ауыл, ауылдық округ әкімін хабардар етуге міндетті.

4. Өтініш жасаудан алдыңғы тоқсандағы жан басына шаққандағы орташа кіріс және тағайындалған атаулы әлеуметтік көмектің мөлшері мынадай жағдайларда:

отбасының құрамы өзгерген жағдайда – отбасы құрамы өзгерген күннен бастап;

өтініш берушінің атаулы әлеуметтік көмекті алу мақсатында жалған мәліметтерді және (немесе) анық емес құжаттарды беруін қоспағанда, отбасының жиынтық кірісін айқындау кезінде ескерілмеген фактілер немесе мәліметтер анықталған жағдайда өтініш жасалған айдан бастап қайта есептеледі.

Атаулы әлеуметтік көмектің артық төленген және (немесе) заңсыз алынған сомалары ерікті түрде, ал одан бас тартылған жағдайда сот тәртібімен қайтарылуға жатады.

Атаулы әлеуметтік көмектің артық төленген және (немесе) заңсыз алынған сомалары одан әрі алу кезінде келесі төлемдерден ұсталады.

5. Атаулы әлеуметтік көмек саласындағы есепті құжаттаманың нысандарын уәкілетті мемлекеттік орган әзірлейді және бекітеді.

127-бап. Жан басына шаққандағы орташа кірісті есептеу

1. Атаулы әлеуметтік көмек алуға үміткер адамның (отбасының) жиынтық кірісін айқындау атаулы әлеуметтік көмек алуға өтініш жасалған кезде ұсынылған өтініштің және (немесе) Отбасының цифрлық картасының және (немесе) ұйымдардың деректері негізінде алынған мәліметтердің негізінде жүргізіледі.

Ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органдары өңірдің ерекшеліктерін ескере отырып, үй малын, құсты және жер учаскесін (жер үлесін) кіріс бермейді деп айқындауға құқылы.

Атаулы әлеуметтік көмекті алуға үміткер адамның (отбасының) жиынтық кірісін есептеу қағидаларын уәкілетті мемлекеттік орган әзірлейді және бекітеді.

2. Жан басына шаққандағы кіріс атаулы әлеуметтік көмек алуға өтініш берген тоқсанның алдындағы тоқсанда алынған жиынтық кірісті отбасы мүшелерінің санына және үш айға бөлу жолымен есептеледі.

128-бап. Атаулы әлеуметтік көмек тағайындаудан бас тарту

Атаулы әлеуметтік көмек тағайындаудан бас тартуға:

1) отбасының жан басына шаққандағы орташа кірісінің облыстарда, республикалық маңызы бар қалаларда, астанада белгіленген кедейлік шегінен асуы;

2) учаскелік комиссияның материалдық жағдайына тексеру жүргізуден өтініш берушінің бас тартуы;

3) адамның (отбасының) материалдық жағдайын тексеру нәтижелері бойынша дайындалған, учаскелік комиссияның мұқтаждықтың жоқтығы туралы қорытындысы;

4) осы Кодекстің 122-бабының 4-тармағында көрсетілген адамдарды қоспағанда, отбасының еңбекке қабілетті мүшесінің жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларына қатысудан бас тартқан күннен бастап алты ай ішінде бас тартуы;

5) алушының кінәсінан бұрын жасалған әлеуметтік келісімшартты бұзу және (немесе) әлеуметтік келісімшартта көзделген міндеттемелерді орындамау – атаулы әлеуметтік көмек тағайындауға қайталап өтініш бергеннің алдындағы алты ай ішінде;

6) атаулы әлеуметтік көмек тағайындау үшін көрінеу жалған мәліметтер және (немесе) анық емес құжаттарды олар ұсынылған күннен бастап алты ай ішінде ұсыну негіз болып табылады.

129-бап. Атаулы әлеуметтік көмек төлеуді тоқтату

Атаулы әлеуметтік көмек төлеуді тоқтату үшін:

1) атаулы әлеуметтік көмекке өтініш берушінің қайтыс болуы;

2) атаулы әлеуметтік көмекке өтініш берушінің республикалық не облыстық маңызы бар басқа қалаға, ауданға немесе Қазақстан Республикасынан тыс жерлерге тұрақты тұруға кетуі;

3) әлеуметтік келісімшарттың талаптарын және жеке жоспардың іс-шараларын, оның ішінде жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларына қатысу және жұмысқа орналастыру жөніндегі іс-шараларды толық көлемде орындамауға байланысты әлеуметтік келісімшартты бұзу;

4) атаулы әлеуметтік көмекті заңсыз тағайындауға және (немесе) төлеуге әкеп соққан жалған мәліметтерді және (немесе) анық емес құжаттарды ұсыну негіз болып табылады.

130-бап. Атаулы әлеуметтік көмекті тағайындаудың және төлеудің дұрыстығын мониторингтеу

Атаулы әлеуметтік көмекті тағайындаудың және төлеудің дұрыстығын мониторингтеуді уәкілетті мемлекеттік орган, сондай-ақ жергілікті атқарушы органдар тиісті бюджеттің атқарылуын бақылау шеңберінде жүзеге асырады.

Атаулы әлеуметтік көмекті тағайындауды және төлеуді әдіснамалық тұрғыдан басқаруды уәкілетті мемлекеттік орган жүзеге асырады.

12-тарау. АРНАУЛЫ ӘЛЕУМЕТТІК КӨРСЕТІЛЕТІН ҚЫЗМЕТТЕР

1-параграф. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну жүйесі

131-бап. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алу құқығы

Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж деп танылған адамдар (отбасылар) осы Кодексте көзделген тәртіппен және жағдайларда арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер алуға құқылы.

132-бап. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің түрлері

1. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлемін және арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілгеннен тыс көлемін қамтиды.

2. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлемі уәкілетті мемлекеттік орган бекітетін арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің бірыңғай тізбесі болып табылады және арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж деп танылған адамдарға (отбасыларға) бюджет қаражаты есебінен беріледі.

3. Осы Кодекстің 133-бабының 3-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда, арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілгеннен тыс көлемі облыстардың (республикалық маңызы бар қалалардың және астананың) жергілікті өкілді органдары бекіткен тізбе мен тәртіпке сәйкес арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметті алушының қаражаты есебінен беріледі.

4. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер білім беру, денсаулық сақтау, әлеуметтік қорғау саласындағы тиісті уәкілетті органдар мен өзге де тиісті орталық атқарушы органдар бекітетін арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер көрсету стандарттарына сәйкес болуға тиіс.

5. Ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарындағы кәмелетке толмағандарға арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынудың тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

133-бап. Адамды (отбасын) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж деп танудың негіздері

1. Адам (отбасы) мынадай негіздер:

1) жетімдік;

2) ата-ана қамқорлығының болмауы;

3) кәмелетке толмағандардың қадағалаусыз қалуы, оның ішінде девиантты мінез-құлық;

4) кәмелетке толмағандардың арнаулы білім беру ұйымдарында, ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарында болуы;

5) туғаннан бастап үш жасқа дейінгі балалардың ерте психофизикалық даму мүмкіндіктерінің шектелуі;

6) мүгедектік және (немесе) дене бітімі және (немесе) ақыл-ой мүмкіндіктеріне байланысты организм функцияларының тұрақты бұзылуы;

7) әлеуметтік мәні бар аурулардың және айналадағыларға қауіп төндіретін аурулардың салдарынан тыныс-тіршілігінің шектелуі;

8) жасының егде тартуына байланысты өзіне-өзі күтім жасай алмауы;

9) әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға алып келген қатыгездікпен қарау;

10) баспанасыздық (белгілі бір тұрғылықты жері жоқ адамдар);

11) бас бостандығынан айыру орындарынан босатылуы;

12) пробация қызметінің есебінде болу бойынша арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж деп танылады.

2. Әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға алып келген қатыгездіктің болуын бағалау өлшемшарттарын Қазақстан Республикасының Ішкі істер министрлігі уәкілетті мемлекеттік органмен және білім беру мен денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органдармен бірлесіп айқындайды.

Жасалған әрекеттер бойынша қылмыстық іс қозғау фактісінің болуына қарамастан, тұрмыстық зорлық-зомбылыққа, адам, оның ішінде кәмелетке толмаған балалар саудасына, оларды қанаудың басқа да түрлеріне, сондай-ақ адам ұрлауға байланысты іс-әрекеттер әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға алып келген қатыгездіктің нысандары болып табылады.

3. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген негіздер бойынша арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаждар қатарына жатпайтын адамға (отбасына), сондай-ақ әкімшілік, қылмыстық құқық бұзушылықты күш қолдана отырып жасаған адамға сот ерекше талаптар белгілеген кезеңде арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсыну көрсетілетін қызметтерді алушының қаражаты есебінен уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

Ескерту. 133-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 15.04.2024 № 72-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

134-бап. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж деп танылған адамның (отбасының) құқықтары мен міндеттері

1. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж деп танылған адамның (отбасының):

1) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің көрсетілуіне жүгінуге;

2) өзінің құқықтары, міндеттері мен арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің ұсынылу шарттары туралы ақпарат алуға;

3) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер қажеттілігіне бағалау жүргізуге және оны айқындауға қатысуға;

4) ерекше режимде ұстайтын білім беру ұйымдарындағы кәмелетке толмағандарды қоспағанда, арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген және кепілдік берілгеннен тыс көлемін көрсететін субъектілерді таңдауға;

5) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алуға немесе олардан бас тартуға;

6) лауазымды адамдардың, сондай-ақ арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынатын субъектілердің әрекетіне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасы заңдарында белгіленген тәртіппен жоғарғы тұрған органға, сотқа шағым жасауға;

7) лауазымды адамдарға немесе арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер көрсететін субъектілерге мәлім болған жеке сипаттағы ақпараттың құпиялылығына құқығы бар.

2. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж деп танылған адам (отбасы):

1) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер қажеттілігін айқындау және оны көрсету туралы шешім қабылдау үшін толық және анық ақпарат беруге;

2) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге қажеттілікті бағалау және айқындау процесіне кедергі жасамауға;

3) өз денсаулығын сақтауға және нығайтуға қамқорлық жасауға және бірлесіп жауапты болуға;

4) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер көрсету субъектілерін оларды көрсетуге әсер ететін мән-жайлардың өзгергені туралы уақтылы хабардар етуге;

5) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынатын ұйым мамандарының ұсынымдарын орындауға;

6) әлеуметтік жұмыскерлердің ар-намысы мен қадір-қасиетін құрметтеуге;

7) Қазақстан Республикасының арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер көрсету саласындағы заңнамасын сақтауға міндетті.

135-бап. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынатын субъектілердің құқықтары мен міндеттері

1. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер көрсететін субъектілер:

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1) тармақшаның 01.01.2025 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу және мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс туралы заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасындағы үкіметтік емес ұйымдар үшін стратегиялық әріптестіктерді, гранттар мен сыйлықтарды іске асыру бойынша бюджет қаражаты есебінен арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге қажеттілікті бағалау және айқындау жөніндегі қызметтерді көрсету бойынша конкурстарға қатысуға;

2) арнаулы әлеуметтік қызметтердің кепілдік берілген және кепілдік берілгеннен тыс көлемін көрсетуге;

3) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге қажеттілікті бағалау мен айқындауды жүзеге асыруға;

4) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайлардан басқа, арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің көлемі мен түрлеріне бағалау жүргізу және оны айқындау үшін қажетті ақпаратты жергілікті атқарушы органдардан сұратуға және алуға құқылы.

2. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер көрсететін субъектілер:

1) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер көрсету стандарттарын сақтауға;

2) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер көрсету үшін қажетті жағдайлар жасауға;

3) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушылардың және олардың отбасы мүшелерінің қадір-қасиетін құрметтеуге;

4) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушыларға және олардың отбасы мүшелеріне қатысты адамгершілікпен қарауға және кемсітушілік әрекеттерге жол бермеуге;

5) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларды қоспағанда, арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер көрсету кезінде құпиялылықты қамтамасыз етуге;

6) әлеуметтік жұмыскерлерді даярлауды және олардың біліктілігін арттыруды қамтамасыз етуге міндетті.

3. Әлеуметтік қорғау саласындағы арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді көрсететін ұйымдар қызметінің тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
136-баптың 01.01.2025 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

136-бап. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынатын ұйымдардың тіркелімі

1. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынатын ұйымдардың тіркелімі – жергілікті атқарушы органдармен арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер көрсету туралы шарт жасасқан ұйымдардың электрондық тізбесі.

2. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынатын ұйымдардың тіркелімі уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында электрондық түрде қалыптастырылады.

3. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер тіркелімінде қамтылатын мәліметтер арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер көрсететін ұйымдардың келісімімен жалпыға бірдей қолжетімді болып табылады.

2-параграф. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаждықтың туындауының алдын алу

137-бап. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаждықтың туындауының алдын алу

Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаждықтың туындауының алдын алу адамды (отбасын) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж деп тану негіздерін анықтауға және олардың алдын алуға бағытталған.

138-бап. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаждықтың алдын алу бойынша ведомствоаралық өзара іс-қимыл

Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаждықтың туындауының алдын алу жөніндегі іс-шараларды жергілікті атқарушы органдар белгіленген құзыреттері шегінде:

1) адамды (отбасын) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге ықтимал мұқтаж деп тануға болатын негіздерді анықтау;

2) адамның (отбасының) тыныс-тіршілігі жағдайларын тексеру, осы жағдайлардың нашарлауына әсер ететін себептерді айқындау;

3) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаждықтың туындауын болдырмауға ықпал ететін жеке іс-шаралар жоспарын жасау;

4) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаждықтың туындауының алдын алу нәтижелерін талдау;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
5) тармақша 01.01.2025 бастап қолданысқа енгізіледі - осы Кодекстің 263-бабын қараңыз.

5) Отбасының цифрлық картасының деректері негізінде адамның (отбасының) әлеуметтік әл-ауқатын мониторингтеу және болжамдау арқылы жүзеге асырады.

138-1-бап. Өмірде қиын жағдайға ұшыраған адамдарды (отбасыларды) ерте анықтау

Уәкілетті мемлекеттік орган өмірде қиын жағдайға ұшыраған адамдарды (отбасыларды) ерте анықтау және оларға қолдау көрсетуді, оның ішінде интеграцияланған модель арқылы қолдау көрсетуді ұйымдастыру жөніндегі субъектілердің (білім беру, денсаулық сақтау, ішкі істер органдарының) қатысуымен ұйымдастырушылық-практикалық іс-шаралар кешенін үйлестіреді.

Ескерту. 2-параграф 138-1-баппен толықтырылды – ҚР 15.04.2024 № 72-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-параграф. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұйымдастыру және көрсету

139-бап. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге жүгіну

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
1-тармақтың 01.01.2025 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

1. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж адам (отбасы) тұрғылықты жері бойынша арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге өтініш беру арқылы жүгінеді.

2. Баспанасыздық (тұрғылықты жері анықталмаған адамға), әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға алып келген қатыгездікпен қарау салдарынан арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж адамға (отбасына) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер тұрғылықты жеріне қарамастан ұсынылады.

3. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж адамның (отбасының) мүддесі үшін арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер көрсету туралы өтінішті адамның (отбасының) өз бетінше бере алмау себебін көрсете отырып:

1) отбасының ересек мүшелерінің біреуі;

2) қамқоршысы (қорғаншысы);

3) кенттің, ауылдың, ауылдық округтің әкімі;

4) Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес сенімхаты бар адам;

5) мынадай:

әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға алып келген қатыгездікпен қарау;

баспанасыздық (белгілі бір тұрғылықты жері жоқ адамға) салдарынан арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж адамға (отбасына) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынатын субъект;

6) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаждықтың туындауының алдын алу жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырған ұйым жүгіне алады.

140-бап. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге қажеттілікті бағалау және айқындау

1. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсыну арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаждықты бағалау және айқындау жөніндегі әлеуметтік жұмыскер айқындайтын арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж адамның (отбасының) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге қажеттілігін бағалау және айқындау негізінде жүзеге асырылады.

2. Мыналар:

1) тыныс-тіршіліктің шектелуі;

2) әлеуметтік бейімсіздік;

3) әлеуметтік депривация;

4) қолайсыз әлеуметтік орта арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге қажеттілікке бағалау жүргізу және оны айқындау кезіндегі өлшемшарттар болып табылады.

141-бап. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну

1. Адам саудасына және баспанасыздыққа байланысты әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға алып келген қатыгездікпен қарау салдарынан арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж адамдарды қоспағанда, арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлемін ұсыну аудандардың, облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының шешімі негізінде бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж адамдарға (отбасыларға) мынадай:

1) әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы арқылы жеке бағдарламаға сәйкес осы Кодекстің 133-бабы 1-тармағының 6) тармақшасында;

2) әлеуметтік бейімсіздікке және әлеуметтік депривацияға алып келген қатыгездікпен қараудың болуын бағалау өлшемшарттарына сәйкес осы Кодекстің 133-бабы 1-тармағының 9) тармақшасында;

3) өтініш негізінде осы Кодекстің 133-бабы 1-тармағының 10), 11) және 12) тармақшаларында;

4) жергілікті атқарушы органдардың шешімі бойынша осы Кодекстің 133-бабы 1-тармағының 1), 2), 3), 4), 5), 7) және 8) тармақшаларында көрсетілген негіздер бойынша бюджет қаражаты есебінен ұсынылады.

2. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді алушының қаражаты есебінен арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсыну арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж адам (отбасы) мен арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын субъектілер жасасатын шартқа сәйкес жүзеге асырылады.

3. Осы Кодекстің 133-бабы 1-тармағының 6) және 8) тармақшаларында көрсетілген негіздер бойынша арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге мұқтаж адамдар (отбасылар) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын ұйымдар тіркеліміне енгізілген ұйымдардың ішінен субъектілерді таңдау әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы арқылы жүзеге асырылады.

4. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынудан бас тартуға мыналар:

1) осы Кодекстің 133-бабында көрсетілген негіздерге сәйкес келмеуі;

2) ұсынылған мәліметтер мен құжаттардың анық болмауы;

3) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынуға медициналық қарсы көрсетілімдердің болуы негіз болып табылады.

142-бап. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынатын субъектілерді қаржыландыру

1. Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер көрсететін субъектілерді қаржыландыру:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен бюджет қаражаты;

2) кепілдік берілген көлемнен тыс арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынудан алынған қаражат;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де көздер есебінен жүзеге асырылады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
2-тармақ 01.01.2025 бастап қолданысқа енгізіледі - осы Кодекстің 263-бабын қараңыз.

2. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген бюджет қаражаты есебінен әлеуметтік қорғау саласындағы арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынатын субъектілерді қаржыландыру уәкілетті мемлекеттік орган бекітетін арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге тарифтер белгілеу қағидалары мен әдістемесіне сәйкес жүзеге асырылады.

Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсыну тарифтерін жергілікті атқарушы органдар бекітеді.

Арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерге ақы төлеу тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.

4-параграф. Ұлттық алдын алу тетігі

143-бап. Ұлттық алдын алу тетігі

1. Ұлттық алдын алу тетігі ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың қызметі арқылы жұмыс істейтін, азаптау және басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарым-қатынастар мен жазалау түрлерінің алдын алу жүйесі түрінде қолданылады.

2. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылар өз қызметі шеңберінде арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынатын субъектілерге және осы қатысушылардың баруы (бұдан әрі – алдын ала бару) үшін Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалатын өзге де ұйымдарға барады.

3. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл, сондай-ақ Үйлестіру кеңесі іріктейтін қоғамдық байқау комиссияларының және азаматтардың құқықтарын, заңды мүдделерін қорғау жөніндегі қызметті жүзеге асыратын қоғамдық бірлестіктердің мүшелері, заңгерлер, әлеуметтік жұмыскерлер, дәрігерлер ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылар болып табылады.

4. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың қызметін үйлестіреді, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың қажетті әлеуеті мен кәсіптік білімін қамтамасыз ету үшін шаралар қолданады.

5. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың алдын ала бару жөніндегі шығыстарын өтеу Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен бюджет қаражатынан жүзеге асырылады.

144-бап. Үйлестіру кеңесі

1. Ұлттық алдын алу тетігінің қызметін тиімді үйлестіруді қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің жанынан Үйлестіру кеңесі құрылады.

Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілді қоспағанда, Үйлестіру кеңесінің мүшелерін Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл құратын комиссия Қазақстан Республикасының азаматтары қатарынан сайлайды.

2. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл:

1) Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл жанындағы Үйлестіру кеңесі туралы ережені;

2) ұлттық алдын алу тетігіне қатысушыларды іріктеу тәртібін;

3) алдын ала бару үшін ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардан топтар құру тәртібін;

4) алдын ала бару жөніндегі әдістемелік ұсынымдарды;

5) алдын ала бару қорытындысы бойынша жыл сайынғы жинақталған баяндаманы дайындау тәртібін бекітеді.

3. Үйлестіру кеңесі Біріккен Ұлттар Ұйымы Азаптауларға қарсы комитетінің Азаптау және басқа да қатыгездік, адамгершілікке жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарым-қатынастар мен жазалау түрлерінің алдын алу жөніндегі кіші комитетімен өзара іс-қимыл жасайды.

145-бап. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушыларға қойылатын талаптар

1. Мыналар:

1) заңда белгіленген тәртіппен өтелмеген немесе алынбаған соттылығы бар;

2) қылмыстық құқық бұзушылық жасады деген күдіктілер немесе айыпталушылар;

3) сот әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп таныған;

4) судьялар, адвокаттар, мемлекеттік қызметшілер және әскери қызметшілер, сондай-ақ құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлері;

5) психиатрда және (немесе) наркологта есепте тұрған адамдар ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары бола алмайды.

2. Қасақана қылмыс жасағаны үшін ақталмайтын негіздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылған; теріс себептер бойынша мемлекеттік немесе әскери қызметтен, құқық қорғау және арнаулы мемлекеттік органдардан, соттардан босатылған немесе адвокаттар алқасынан шығарылған; адвокаттық қызметпен айналысуға берілген лицензиядан айырылған адамдар да ұлттық алдын алу тетігінің қатысушылары бола алмайды.

146-бап. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушының құқықтары

1. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушы:

1) алдын ала баруға жататын ұйымдарда ұсталатын адамдардың саны, осындай ұйымдардың саны және олардың орналасқан жері туралы ақпарат алуға;

2) алдын ала баруға жататын ұйымдарда ұсталатын адамдармен қарым-қатынас жасауға, сондай-ақ оларды ұстау жағдайларына қатысты ақпаратқа қол жеткізуге;

3) құрылған топтардың құрамында белгіленген тәртіппен алдын ала баруды жүзеге асыруға;

4) алдын ала баруға жататын ұйымдарда ұсталатын адамдармен және (немесе) олардың заңды өкілдерімен куәларсыз, жеке немесе қажет болған кезде аудармашы арқылы, сондай-ақ ұлттық алдын алу тетігіне қатысушының пікірі бойынша тиісті ақпарат бере алатын кез келген басқа адаммен әңгімелесу жүргізуге;

5) алдын ала баруға жататын ұйымдарды кедергісіз таңдауға және оларға баруға;

6) азаптау және басқа да қатыгездік, адамгершілікке жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарым-қатынастар мен жазалау түрлерінің қолданылғаны туралы хабарлар мен шағымдарды қабылдауға құқылы.

2. Ұлттық алдын алу тетігінің қатысушысы өз қызметін жүзеге асыру кезінде тәуелсіз болып табылады.

147-бап. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың міндеттері

1. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылар өз өкілеттіктерін орындау кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтауға міндетті.

2. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың алдын ала баруға жататын ұйымдардың қызметіне араласуына жол берілмейді.

3. Алдын ала бару жөніндегі топқа кіретін ұлттық алдын алу тетігіне қатысушының бейтараптығына күмән туғызатын мән-жайлар болған кезде ол алдын ала баруға қатысудан бас тартуға міндетті.

4. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылар азаптау және басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарым-қатынастар мен жазалау түрлерінің қолданылғаны туралы қабылданатын хабарлар мен шағымдарды Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл айқындайтын тәртіппен тіркеуге міндетті.

Қабылданған хабарлар мен шағымдар Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің қарауына беріледі.

Қабылданған және берілген хабарлар мен шағымдар туралы ақпарат алдын ала бару нәтижелері жөніндегі есепке енгізіледі.

5. Осы Кодекстің ережелерін бұзған ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

148-бап. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушының өкілеттіктерін тоқтату

Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушының өкілеттіктері:

1) осы Кодекстің ережелері бұзылған;

2) өз өкілеттіктерін доғару туралы жазбаша өтініші болған;

3) ол қайтыс болған не оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі заңды күшіне енген;

4) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен;

5) Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалтқан;

6) соттың айыптау үкімі заңды күшіне енген;

7) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де жағдайлар басталған кезде тоқтатылады.

149-бап. Алдын ала барудың түрлері мен кезеңділігі

1. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың алдын ала баруы:

1) төрт жылда кемінде бір рет тұрақты негізде жүргізілетін кезеңімен алдын ала бару;

2) алдыңғы кезеңімен алдын ала бару нәтижелері бойынша ұсынымдардың іске асырылуына мониторинг жүргізу, сондай-ақ алдын ала баруға жататын ұйымдардың әкімшіліктері тарапынан ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылар әңгімелесу жүргізген адамдарды қудалаудың алдын алу мақсатында кезеңімен алдын ала бару аралығындағы кезеңде жүргізілетін аралық алдын ала бару;

3) азаптау және басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарым-қатынастар мен жазалау түрлерінің қолданылғаны туралы келіп түскен хабарлардың негізінде жүргізілетін арнаулы алдын ала бару болып бөлінеді.

2. Үйлестіру кеңесі бөлінген бюджет қаражаты шегінде алдын ала бару мерзімдері мен алдын ала баруға жататын ұйымдардың тізбесін айқындайды.

150-бап. Алдын ала бару тәртібі

1. Алдын ала баруды Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілмен келісу бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін қағидаларға сәйкес Үйлестіру кеңесі ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардан құратын топтар жүргізеді.

2. Алдын ала бару үшін топтарды құру кезінде ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың ешқайсысын тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге көзқарасына, нанымына, тұрғылықты жеріне байланысты немесе кез келген өзге де мән-жайлар бойынша қандай да бір кемсітушілікке ұшыратуға болмайды.

3. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету алдын ала баруға жататын ұйымдардың әкімшілігіне жүктеледі. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың құқыққа сыйымсыз әрекеттері орын алған жағдайда алдын ала баруға жататын ұйымдар әкімшілігінің басшысы Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілге жазбаша хабар береді.

4. Әрбір алдын ала барудың нәтижелері бойынша Үйлестіру кеңесі бекіткен нысан бойынша топтың атынан жазбаша есеп жасалады, оған алдын ала баруды жүзеге асырған топтың барлық мүшелері қол қояды. Ерекше пікірі бар топ мүшесі оны жазбаша түрде ресімдейді және есепке қоса береді.

151-бап. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың жыл сайынғы жинақталған баяндамасы

1. Үйлестіру кеңесі ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың алдын ала бару нәтижелері бойынша есептерін ескере отырып, олардың жыл сайынғы жинақталған баяндамасын дайындайды.

2. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың жыл сайынғы жинақталған баяндамасында:

уәкілетті мемлекеттік органдарға алдын ала баруға жататын ұйымдарда ұсталатын адамдармен қарым-қатынас жағдайларын жақсарту және азаптау және басқа да қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарым-қатынастар мен жазалау түрлерінің алдын алу бойынша ұсынымдар;

Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру бойынша ұсыныстар да қамтылады.

Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың жыл сайынғы жинақталған баяндамасына өткен жылғы алдын ала бару жөніндегі қаржылық есеп қоса беріледі.

3. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың жыл сайынғы жинақталған баяндамасы қарау үшін уәкілетті мемлекеттік органдарға жіберіледі және Үйлестіру кеңесі бекіткен күннен бастап бір айдан кешіктірілмейтін мерзімде Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің интернет-ресурсында орналастырылады.

152-бап. Құпиялылық

1. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылар алдын ала бару барысында өздеріне белгілі болған адамның жеке өмірі туралы мәліметтерді осы адамның келісімінсіз жария етуге құқылы емес.

2. Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың алдын ала бару барысында өздеріне белгілі болған адамның жеке өмірі туралы мәліметтерді осы адамның келісімінсіз жария етуі Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа алып келеді.

153-бап. Уәкілетті мемлекеттік органдардың ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылармен өзара іс-қимылы

1. Мемлекеттік органдар және олардың лауазымды адамдары ұлттық алдын алу тетігіне қатысушыларға олардың заңды қызметін жүзеге асыруына жәрдем көрсетеді.

Бірде-бір мемлекеттік орган немесе лауазымды адам азаптау және қатыгез, адамгершілікке жатпайтын немесе қадір-қасиетті қорлайтын басқа да қарым-қатынастар мен жазалау түрлерінің қолданылу фактілері туралы ұлттық алдын алу тетігінің қатысушыларына хабарлағаны үшін азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын шектеуге құқылы емес.

Ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың заңды қызметіне кедергі келтіретін лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

2. Уәкілетті мемлекеттік органдар ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың жыл сайынғы жинақталған баяндамасын алған күннен бастап үш ай ішінде Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілге алынған баяндамаларды қарау нәтижелері бойынша қолданылған шаралар туралы жазбаша нысанда хабар береді.

3. Қазақстан Республикасындағы Адам құқықтары жөніндегі уәкілдің ұлттық алдын алу тетігіне қатысушылардың алдын ала бару нәтижелері бойынша есептері негізінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен уәкілетті мемлекеттік органдарға немесе лауазымды адамдарға адамның және азаматтың құқықтары мен бостандықтарын бұзған лауазымды адамға қатысты іс жүргізуді немесе әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша іс жүргізуді не қылмыстық істі қозғау туралы өтінішхатпен (арызбен) жүгінуге құқығы бар.

13-тарау. МҮГЕДЕКТІГІ БАР АДАМДАРДЫ МЕМЛЕКЕТТІК ҚОЛДАУ

1-параграф. Жалпы ережелер

154-бап. Мүгедектігі бар адамдардың құқықтары және міндеттері

1. Қазақстан Республикасында мүгедектігі бар адамдар:

1) әлеуметтік қорғалуға, оның ішінде абилитациялауға, оңалтуға, қоғамға интеграциялануға;

2) мектепке дейінгі тәрбие алу мен оқу, білім алу үшін жағдайлармен қамтамасыз етілуге;

3) Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалатын тәртіппен тегін медициналық көмектің кепілдік берілген көлеміне және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесінде медициналық көмекке;

4) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлеміне;

5) кәсіптік даярлыққа және қайта даярлыққа, еңбек қабілетін қалпына келтіруге және жұмысқа орналасуға;

6) инфрақұрылым, ақпараттандыру объектілеріне, көлікке, ақпаратқа, ойын-сауық, мәдени-бұқаралық іс-шараларға, спорттық сайыстарға және мемлекеттік көрсетілетін қызметтерге қолжетімділіктің қамтамасыз етілуіне;

7) өзінің сайлау және сайлану құқығын жүзеге асыруға;

8) Қазақстан Республикасының тұрғын үй заңнамасына сәйкес тұрғын үйге;

9) мемлекеттік және өзге ұйымдарда, оның ішінде денсаулық сақтау, мәдениет, байланыс, көлік, қызмет көрсету саласындағы ұйымдарда бірінші кезекте қызмет көрсетілуге құқықтарын қоса алғанда, Қазақстан Республикасының Конституциясында, Қазақстан Республикасының басқа да заңнамалық актілерінде бекітілген әлеуметтік-экономикалық және жеке басының құқықтары мен бостандықтарына толығымен ие болады.

2. Мүгедектігі бар адам:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес, оның ішінде өзінің денсаулығының жай-күйі туралы толық және анық мәліметтерді беруге;

2) Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында айқындалатын тәртіппен профилактикалық медициналық қарап-тексеруден, скринингтік зерттеуден өтуге;

3) жеке бағдарламада ұсынылған іс-шараларды орындауға;

4) әлеуметтенуге және қоғамға интеграциялануға қатысуға міндетті.

155-бап. Медициналық-әлеуметтік сараптама

1. Адамның мүгедектігін, еңбекке қабілеттілігінен айырылу дәрежесін белгілеу уәкілетті мемлекеттік органның барып немесе сырттай медициналық-әлеуметтiк сараптама жүргізуі арқылы жүзеге асырылады.

2. Дәрігерлік-консультативтік комиссия медициналық-әлеуметтік сараптамаға жіберуді денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен жүргізеді.

3. Медициналық-әлеуметтік сараптама уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен куәландырылатын адамның клиникалық-функционалдық, әлеуметтік, кәсіптік және психологиялық деректерін сыныптауыш пен өлшемшарттарды пайдалана отырып талдау негізінде организмнің жай-күйін кешенді бағалау негізінде жүзеге асырылады.

4. Өтініш берушіге:

қолданылу мерзімі өтіп кеткен құжаттарды тапсырған кезде;

құжаттардың толық топтамасын ұсынбаған кезде;

медициналық-әлеуметтік сараптама бөліміне барып куәландыруға тұрақты тіркелмеген орны бойынша жүгінген кезде медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізуден бас тартылады.

5. Медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізу қорытындысы бойынша тыныс-тіршілік санаттарының бірінің шектелуіне алып келетін организм функцияларының тұрақты бұзылуы болмаған жағдайларда мүгедектік және (немесе) еңбекке қабілеттіліктен айырылу дәрежесі белгіленбейді.

6. Адамға мүгедектік және (немесе) еңбекке қабілеттілігінен айырылу дәрежесі белгіленген кезде оның себептері, мерзімдері, әлеуметтік қорғау шараларына деген қажеттілік анықталады, сондай-ақ жеке бағдарламаның әлеуметтік және кәсіби бөліктері әзірленеді.

7. Организм функцияларының бұзылу дәрежесіне, тыныс-тіршілігінің шектелуіне, оңалту болжамына және әлеуетіне қарай мынадай санаттар:

1) мүгедектікті анықтау кезінде адамға:

жеті жасқа дейін – 6 айға, 1 жылға, 2 жылға, 5 жылға немесе жеті жасқа дейін "мүгедектігі бар бала" санаты;

жеті жастан он сегіз жасқа дейін – 6 айға, 1 жылға, 2 жылға, 5 жылға немесе он сегіз жасқа дейін "бірінші топтағы мүгедектігі бар бала", "екінші топтағы мүгедектігі бар бала", "үшінші топтағы мүгедектігі бар бала" санаттары;

он сегіз жастан асқанда – 6 айға, 1 жылға, 2 жылға, 5 жылға немесе қайтадан куәландыру мерзімінсіз "мүгедектіктің бірінші тобы", "мүгедектіктің екінші тобы", "мүгедектіктің үшінші тобы" мүгедектік топтары;

2) міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыға еңбекке қабілеттілігінен айырылуға алып келетін әлеуметтік тәуекел туындаған кезде – жалпы еңбекке қабілеттілігінен айырылу дәрежесі 30 пайыздан 100 пайызға дейінді қоса алғандағы мөлшерде 6 айға, 1 жылға, 2 жылға, 5 жылға, он сегіз жасқа толғанға дейін, міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағында көзделген жасқа толғанға дейін белгіленеді.

Кезекті қайта куәландыру мерзімі бар мүгедектігі бар адамға жалпы еңбекке қабілеттілігінен айырылу дәрежесі белгіленген жағдайда жалпы еңбекке қабілеттілігінен айырылу дәрежесі осы әлеуметтік қауіп бойынша мүгедектік мерзімі аяқталғанға дейін белгіленеді;

3) еңбек (қызметтік) міндеттерін орындауға байланысты өндірістік жарақат алған және (немесе) кәсіптік ауруға шалдыққан жұмыскерге – кәсіптік еңбекке қабілеттілігінен айырылу дәрежесі 5 пайыздан 100 пайызға дейінді қоса алғанда 6 айға, 1 жылға, 2 жылға, 5 жылға немесе қайта куәландыру мерзімінсіз белгіленеді.

Кезекті қайта куәландыру мерзімі бар мүгедектігі бар адамға кәсіптік еңбекке қабілеттілігінен айырылу дәрежесі белгіленген жағдайда кәсіптік еңбекке қабілеттілігінен айырылу дәрежесі өндірістік жарақат және (немесе) кәсіптік ауру бойынша мүгедектік мерзімі аяқталғанға дейін белгіленеді.

8. Мүгедектіктің және (немесе) еңбекке қабілеттіліктен айырылу дәрежесінің мынадай себептері:

1) жалпы ауру;

2) жұмыста мертігу;

3) кәсіптік ауру;

4) бала кезінен мүгедектік;

5) жеті жасқа дейінгі балалардың мүгедектігі;

6) жеті жастан он сегіз жасқа дейінгі балалардың мүгедектігі;

7) тиісті қызмет саласындағы уәкілетті орган себеп-салдарлық байланысты белгілеген жағдайда қызметтік міндеттерін атқару кезінде, әскери қызмет өткеру кезінде, азаматтық немесе әскери мақсаттағы ядролық объектілердегі авариялардың зардабын жою кезінде не ядролық объектілердегі авариялық жағдайлар салдарынан алған, әскери қызмет міндеттерін (қызметтік міндеттерін) атқаруға байланысты емес жазатайым оқиғаның салдарынан болған жаралану, контузия, мертігу, ауру не әскери және қызметтік борышын орындауға байланысты емес ауру;

8) тиісті қызмет саласындағы уәкілетті орган себеп-салдарлық байланысты белгілеген жағдайда төтенше экологиялық жағдайлар, оның ішінде ядролық жарылыстар мен сынақтар кезіндегі радиациялық әсер етудің салдарынан және (немесе) олардың зардаптарынан болған мүгедектік айқындалады.

Осы тармақтың 7) және 8) тармақшаларындағы мүгедектік себептері себеп-салдарлық байланысты анықтаған уәкілетті органның келтірген тұжырымына қатаң сәйкестікпен шығарылады.

9. Еңбек (қызметтік) міндеттерін орындауға байланысты өндірістік жарақат алған және (немесе) кәсіптік ауруға шалдыққан жұмыскерлер үшін кәсіптік еңбекке қабілеттіліктен айырылу дәрежесінің мынадай себептері:

1) жұмыста мертігу;

2) кәсіптік ауру белгіленеді.

10. Мүгедектігі бар және (немесе) еңбекке қабілеттілігінен айырылған адамдар мүгедектіктің және еңбекке қабілеттілігінен айырылу дәрежесінің белгіленген мерзімдерін сақтай отырып, қайта куәландырудан өтеді.

11. Жүргізілген медициналық-әлеуметтік сараптама нәтижелерімен келіспеген жағдайда адам және (немесе) оның заңды өкілі уәкілетті мемлекеттік органға жүгінеді.

Медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімдерінің шешімдеріне шағымдануды қарауды және медициналық-әлеуметтік сараптама мәселелері бойынша бақылауды Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен медициналық-әлеуметтік сараптаманың әдіснама және бақылау бөлімі жүзеге асырады.

12. Медициналық-әлеуметтік сараптаманың әдіснамасы және оны бақылау бөлімі медициналық-әлеуметтік сараптамаға анық емес құжаттарды ұсыну және (немесе) сараптама қорытындысын негізсіз шығару фактісі анықталған кезде хаттама ресімдейді, оның негізінде бақылау бойынша қайта куәландырылғанға және сараптама қорытындысы шығарылғанға дейін мүгедектікті және (немесе) еңбекке қабілеттілігінен айырылу дәрежесін белгілеуге байланысты төлемдер мен жәрдемақылар тоқтатыла тұрады.

13. Төтенше жағдай кезеңінде қайта куәландыру мерзімі төтенше жағдай енгізілгенге дейін бір айдан аспаған және төтенше жағдай кезінде басталған және көрсетілген мерзімде қайта куәландырудан өтпеген адамдар үшін мүгедектік, еңбекке қабілеттілігінен айырылу дәрежесінің және жеке бағдарламалардың мерзімдері төтенше жағдайдың қолданылу мерзіміне автоматты түрде ұзартылады.

Төтенше жағдай режимі қолданысының аяқталу айы толығымен есептеледі.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
156-бап 01.01.2025 бастап қолданысқа енгізіледі - осы Кодекстің 263-бабын қараңыз.

156-бап. Сырттай проактивті куәландыру ерекшеліктері

1. Сырттай проактивті форматта мүгедектік және еңбекке қабілеттіліктен айырылу дәрежесі белгіленген кезде уәкілетті мемлекеттік орган медициналық-әлеуметтік сараптама жүргізуге сараптамалық қызметтер көрсетуге келісімшарт негізінде медициналық-әлеуметтік сараптаманың тәуелсіз сарапшыларын тартады.

2. Медициналық-әлеуметтік сараптаманың тәуелсіз сарапшыларының тізілімін жүргізу тәртібін, сондай-ақ тізілімге енгізуді және одан шығаруды уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

3. Медициналық-әлеуметтік сараптаманың тәуелсіз сарапшылары жұмысының нәтижелерін бағалау тәртібі мен өлшемшарттарын уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

4. Медициналық-әлеуметтік сараптаманың тәуелсіз сарапшыларының қызметтеріне ақы төлеу тәртібін және медициналық-әлеуметтік сараптаманың тәуелсіз сарапшылары көрсететін қызметтерге тарифтерді уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.

5. Сырттай проактивті куәландыру уәкілетті мемлекеттік орган денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп айқындаған нозологиялық нысандар тізбесі бойынша жүргізіледі.

157-бап. Жеке бағдарлама

1. Жеке бағдарлама мүгедектік белгіленген мерзімге мүгедектігі бар адамдардың жеке қажеттіліктерін бағалау негізінде әзірленеді және ол уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен организм функцияларын қалыптастыруға, дамытуға, қалпына келтіруге және (немесе) организмнің бұзылған және (немесе) жоғалған функцияларының орнын толтыруға бағытталған медициналық, әлеуметтік, кәсіптік шаралар кешенін қамтиды.

2. Жеке бағдарламада уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен мүгедектігі бар адамдарға берілетін техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының және көрсетілетін қызметтердің сыныптауышына сәйкес мүгедектігі бар адам мұқтаж техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының және көрсетілетін қызметтердің атаулары да қамтылады.

3. Мүгедектігі бар адамға жеке бағдарламаның іс-шаралары тауарлардың, көрсетілетін қызметтердің құнын өтеу үшін кепілдік берілген сома және арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілген көлемі шегінде тегін және (немесе) өтеулі негізде көрсетіледі, оны төлеуге мүгедектігі бар адам немесе жұмыста мертігуіне немесе кәсіптік ауруға шалдығуына кінәлі жұмыс беруші қатысады.

2-параграф. Мүгедектігі бар адамдарды абилитациялау және оңалту

158-бап. Мүгедектігі бар адамдардың мамандандырылған ұйымдары

1. Мүгедектігі бар адамдардың мамандандырылған ұйымдары – мүгедектігі бар адамдардың қоғамдық бірлестіктері, сондай-ақ акцияларының жүз пайызы мүгедектігі бар адамдардың қоғамдық бірлестіктеріне тиесілі ұйымдар мынадай шарттарға сәйкес келген жағдайда, осындай бірлестіктер мен ұйымдар:

мүгедектігі бар адамдардың орташа жылдық саны жұмыскерлердің жалпы санының кемінде 51 пайызын құрайды;

мүгедектігі бар адамдарға еңбекақы төлеу шығыстары бір жылға еңбекақы төлеу бойынша жалпы шығыстардың кемінде 35 пайызын құрайды.

2. Орталық және жергілікті атқарушы органдар:

1) мүгедектігі бар адамдардың мүдделерін қозғайтын шешімдерді дайындау және қабылдау;

2) дене шынықтыру және спорт саласындағы уәкілетті органмен немесе облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың, аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдарымен бірлесіп спорттық іс-шаралар ұйымдастыру;

3) уәкілетті аумақтық мәдениет органдарымен бірлесіп, ағартушылық және мәдени іс-шараларды ұйымдастыру кезінде мүгедектігі бар адамдардың қоғамдық бірлестіктерімен және олардың уәкілетті өкілдерімен өзара іс-қимыл жасайды.

3. Мүгедектігі бар адамдардың қоғамдық бірлестіктеріне, сондай-ақ олардың ұйымдарына өздерінің меншігіндегі ғимараттар (құрылыстар, құрылысжайлар) салынған жер учаскелеріне меншік құқығын мемлекет меншігінен жеке меншікке беру Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда өтеусіз жүзеге асырылады.

Мүгедектігі бар адамдардың қоғамдық бірлестіктерінің қызметі тоқтатылған немесе мүгедектігі бар адамдардың қоғамдық бірлестіктерінің, олардың ұйымдарының меншігінен жылжымайтын мүлік иеліктен шығарылған жағдайда, олардың меншік иелігіндегі жер учаскелері мемлекет меншігіне қайтарылуға жатады.

4. Мүгедектігі бар адамдардың қоғамдық бірлестіктері:

1) орталық және жергілікті атқарушы органдарға мүгедектігі бар адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз ету жөнінде ұсыныстар енгізу;

2) мүгедектігі бар адамдардың құқықтарын қамтамасыз ету және өмір сүру сапасын жақсарту жөніндегі мемлекеттік саясатты іске асыру тиімділігін бағалауға қатысу;

3) Қазақстан Республикасының әзірленіп жатқан нормативтік құқықтық актілеріне мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау мәселелері бойынша ұсыныстар енгізу жолымен мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыруға қатысуға құқылы.

159-бап. Мүгедектіктің алдын алу

1. Мүгедектіктің алдын алу ерте диагностикалауға, аурулардың ерте сатыда өршуінің және олардың салдарының алдын алуға, орын алған асқынуларды, ағзалар мен тіндердің зақымдануын бақылауға бағытталған медициналық және медициналық емес іс-шаралар кешенін, сондай-ақ денсаулықты қорғау, адамның өмір сүруінің экологиялық ортасын жақсарту, салауатты өмір салтын қалыптастыру, қауіпсіз еңбек жағдайларын қамтамасыз ету, өндірісте жарақаттанудың алдын алу, кәсіптік ауруларды азайту жөніндегі іс-шараларды қамтиды.

2. Мүгедектіктің алдын алуды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар, ұйымдар мен жұмыс берушілер жүзеге асырады.

160-бап. Медициналық оңалту (абилитациялау)

1. Медициналық оңалтуды (абилитациялауды) медициналық жұмыскерлер клиникалық хаттамаларға, медициналық көмек көрсету стандарттары мен қағидаларына сәйкес жүзеге асырады.

Медициналық абилитация туа біткен функционалдық шектеулері бар балалар үш жасқа толғанға дейін жүргізіледі.

2. Медициналық ұйым медициналық көрсетілетін қызметтердің көлемін, оңалтуды (абилитациялауды) жүргізу түрлері мен мерзімін көрсете отырып, мүгедектігі бар адамдарды оңалтудың (абилитациялаудың) жеке бағдарламасының медициналық бөлігін әзірлейді, оны орындауды жүзеге асырады.

3. Мүгедектігі бар адамдар мен мүгедектігі бар балаларды санаторийлік-курорттық емдеумен қамтамасыз ету осы Кодекстің 169-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы арқылы жүзеге асырылады.

4. Осы баптың 5 және 6-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, жұмыс берушінің кінәсінан жұмыста мертіккен немесе кәсіптік ауруға шалдыққан мүгедектігі бар адамға санаторийлік-курорттық емделуге шығыстарды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жұмыс беруші өтейді.

5. Жұмыс берушіге қатысты оны банкрот деп тану туралы сот шешімі заңды күшіне енген жағдайда жұмыс берушінің кінәсінан жұмыста мертіккен немесе кәсіптік ауруға шалдыққан мүгедектігі бар адамға санаторийлік-курорттық емдеу осы баптың 3-тармағына сәйкес беріледі.

6. Жұмыс беруші-дара кәсіпкердің қызметі тоқтатылған немесе заңды тұлға таратылған жағдайда, жұмыс берушінің кінәсінан жұмыста мертіккен немесе кәсіптік ауруға шалдыққан мүгедектігі бар адамға санаторийлік-курорттық емдеу осы баптың 3-тармағына сәйкес беріледі.

161-бап. Әлеуметтік абилитациялау және оңалту

1. Мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік абилитациялау және оңалту мыналарды:

1) техникалық көмекші (компенсаторлық) және арнаулы жүріп-тұру құралдарымен қамтамасыз етуді және оларды пайдалануға үйретуді;

2) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтерді ұсынуды;

3) жүріп-тұруы қиын бірінші топтағы мүгедектігі бар адамдар үшін жеке көмекшінің қызметін ұсынуды;

4) есту қабілеті бойынша мүгедектігі бар адамға ымдау тілі маманының қызметтерін ұсынуды;

5) уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған жеке бағдарламаға сәйкес әлеуметтік абилитациялау мен оңалтудың өзге де түрлерін қамтиды.

2. Мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік абилитациялау мен оңалтуды психологиялық-медициналық-педагогикалық консультацияларды, оңалту орталықтарын, психологиялық-педагогикалық түзету кабинеттерін қоса алғанда, әлеуметтік қорғау, денсаулық сақтау және білім беру саласында арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынатын ұйымдар, сондай-ақ басқа да мамандандырылған ұйымдар жүзеге асырады.

162-бап. Мүгедектігі бар адамдарға протездік-ортопедиялық көмек, техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдар мен арнаулы жүріп-тұру құралдарын беру

1. Мүгедектігі бар адамдар жеке бағдарламаға сәйкес техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының және мүгедектігі бар адамдарға көрсетілетін қызметтердің сыныптаушысына сәйкес есту протезі көмегімен, протездік-ортопедиялық көмекпен, техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдармен және арнаулы жүріп-тұру құралдарымен қамтамасыз етіледі.

2. Есту протезі көмегімен, протездік-ортопедиялық көмекпен, техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдармен және арнаулы жүріп-тұру құралдарымен, оларды ауыстыру мерзімдерін қоса алғанда қамтамасыз ету осы Кодекстің 169-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы арқылы жүзеге асырылады.

3. Протездік-ортопедиялық көмек протездеу, мүгедектігі бар адамдарды жеке тапсырыстар бойынша дайындалатын протездік-ортопедиялық құралдармен қамтамасыз ету бойынша медициналық қызметтер көрсетуден, сондай-ақ оларды пайдалануды үйретуден тұрады.

Протездік-ортопедиялық көмекті көрсетуші дайындалатын протездік-ортопедиялық құралдың сипаттамасына байланысты стационарлық протездеу қажеттілігін айқындайды.

Есту протезі көмегі протездеу бойынша медициналық қызметтер көрсетуден, кохлеарлық импланттың сөйлеу процессорын ауыстыру және теңшеу бойынша қызметтер көрсетуден, сондай-ақ оларды пайдалануды үйретуден тұрады.

Стационарлық протездеуге және (немесе) протездеуге баруға байланысты шығыстарды төлеу уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.

4. Жұмыс берушінің кінәсінан жұмыста мертіккен немесе кәсіптік ауру салдарынан мүгедектігі бар адамдар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жұмыс берушінің қаражаты есебінен жеке бағдарламаға сәйкес протездік-ортопедиялық көмекпен, техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдармен және арнаулы жүріп-тұру құралдарымен қамтамасыз етіледі.

5. Жұмыс беруші-дара кәсіпкердің қызметі тоқтатылған немесе заңды тұлға таратылған, сондай-ақ оны банкрот деп тану туралы сот шешімі заңды күшіне енген жағдайларда жұмыс берушінің кінәсінан жұмыста мертіккен немесе кәсіптік ауруға шалдыққан мүгедектігі бар адамға протездік-ортопедиялық көмек, техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдар және арнаулы жүріп-тұру құралдары осы баптың 1-тармағына сәйкес беріледі.

6. Техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдар мен арнаулы жүріп-тұру құралдары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сертификаттау жүйесінің талаптарына сәйкестігі тұрғысынан міндетті түрде сертификаттауға жатады.

163-бап. Мүгедектігі бар адамдарға жеке көмекшінің және ымдау тілі маманының қызметтерін ұсыну

1. Мүгедектігі бар адамдарға жеке бағдарламаға сәйкес уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен жеке көмекшінің және (немесе) ымдау тілі маманының қызметтері ұсынылады.

2. Жеке көмекшінің қызметтері жүріп-тұруы қиын, бірінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен күніне сегіз сағаттан аспайтын есеппен ұсынылады.

Жүріп-тұруы қиын, бірінші топтағы мүгедектігі бар адам үшін жеке көмекшінің қызметтері оған күтім жасайтын адамға осы Кодекстің 187-бабында көзделген тәртіппен мемлекеттік жәрдемақы тағайындалған және төленген кезде ұсынылмайды.

Жеке көмекші қызметін Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес жасалған шарт негізінде жүзеге асырады.

Мыналар:

1) психикалық саулық саласында медициналық көмек көрсететін мамандандырылған ұйымдарда есепте тұрған;

2) медициналық қорытынды негізінде денсаулық жағдайы бойынша қызмет көрсетуге қарсы көрсетілімдері бар;

3) он сегіз жасқа толмаған;

4) жұмыспен қамтудың белсенді шаралары шеңберінде кәсіптік оқытудан өтпеген адам;

5) бірінші топтағы мүгедектігі бар адам үшін жеке көмекші оның жақын туысы болып табылатын жағдайды қоспағанда, осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағында белгіленген зейнеткерлік жасқа толған;

6) заңда белгіленген тәртіппен өтелмеген немесе алынбаған соттылығы бар;

7) сот әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп таныған адам жеке көмекші бола алмайды.

3. Есту қабілеті бойынша мүгедектігі бар адамдар үшін ымдау тілі маманының қызметтері уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен жылына алпыс сағаттан аспайтын есеппен ұсынылады.

4. Мүгедектігі бар адамдар жеке бағдарламаға сәйкес әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы арқылы жеке көмекшіні және (немесе) ымдау тілі маманын таңдауды жүзеге асырады.

Жеке көмекшінің және ымдау тілі маманының қызметтеріне ақы төлеуді жергілікті атқарушы органдар кепілдік берілген сома шегінде жүргізеді.

164-бап. Мүгедектігі бар адамдарға әлеуметтік қорғау саласында арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсыну

1. Мүгедектігі бар адамдарға арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен стационар, жартылай стационар жағдайларында және үйде көрсетіледі.

2. Мүгедектігі бар адамдарға арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынуды осы Кодекстің 135-бабына сәйкес арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтер ұсынатын субъектілер жүзеге асырады.

165-бап. Мүгедектігі бар адамдарды кәсіптік оңалту

1. Мүгедектігі бар адамдарды кәсіптік оңалту кәсіптік бағдарлауды, кәсіптік оқытуды (қайта оқытуды), жұмысқа орналастыруды қамтиды және осы Кодекстің 10-тарауына сәйкес іске асырылады.

2. Жұмыс берушінің кінәсінан жұмыста мертіккен және (немесе) кәсіптік ауруға шалдыққан мүгедектігі бар адамдарды кәсіптік оқытуды немесе қайта оқытуды, оларды жұмысқа орналастыру үшін арнаулы жұмыс орындарын құруды жұмыс беруші осы Кодекске сәйкес меншікті қаражаты есебінен қамтамасыз етеді.

3-параграф. Мүгедектігі бар адамдарды тауарлармен және көрсетілетін қызметтермен қамтамасыз ету тәртібі

166-бап. Әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы

1. Әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы – осы Кодекске сәйкес мүгедектігі бар адамдар үшін өнім берушілер ұсынатын тауарлар мен көрсетілетін қызметтердің құнын жергілікті атқарушы органдардың кепілдік берілген сома шегінде өтеуі шарттарымен оларға қол жеткізудің бірыңғай нүктесін білдіретін ақпараттандыру объектісі.

2. Әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталын сүйемелдеуді және жүйелік-техникалық қызмет көрсетуді Еңбек ресурстарын дамыту орталығы жүзеге асырады.

3. Әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы арқылы тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуға байланысты мүгедектігі бар адамдар мен тауарларды және көрсетілетін қызметтерді берушілер арасындағы қатынастар Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен, Қазақстан Республикасының тұтынушылардың құқығын қорғау туралы заңнамасымен, сондай-ақ нысанын уәкілетті мемлекеттік орган бекітетін әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында жасалатын шартпен реттеледі.

167-бап. Әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында тауарларды және көрсетілетін қызметтерді берушілер

1. Заңды тұлғалар және кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке тұлғалар әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында тауарларды және (немесе) көрсетілетін қызметтерді берушілер болып табылады.

2. Тауарларды және (немесе) көрсетілетін қызметтерді берушілерді әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында тіркеу немесе тіркеуден шығару, сондай-ақ тауарлар мен көрсетілетін қызметтерге әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталына рұқсат беру әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы мәселелері жөніндегі комиссияның қорытындысын алғаннан кейін уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен жүзеге асырылады.

3. Әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы мәселелері жөніндегі комиссия (бұдан әрі – комиссия) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының шешімі бойынша құрылады және өз қызметін уәкілетті мемлекеттік орган бекіткен әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталының мәселелері жөніндегі комиссия туралы үлгілік ережеге сәйкес тұрақты негізде жүзеге асырады.

4. Жергілікті атқарушы органдар мүгедектігі бар адамдарға әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы арқылы ұсынылатын тауарлардың және (немесе) көрсетілетін қызметтердің өнім беруші мәлімдеген сипаттамаларының мүгедектігі бар адамдарға берілетін техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдардың, арнаулы жүріп-тұру құралдарының және көрсетілетін қызметтердің сыныптауышына сәйкестігін мониторингтеуді жүзеге асырады.

5. Комиссия жергілікті атқарушы органның, мүгедектігі бар адамдардың және әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында тіркелген тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді берушілердің жолданымдарын қарайды, бұзушылықтар анықталған кезде жою қажеттілігі туралы хабарлама жібереді. Хабарламада көрсетілген мерзім ішінде жойылмаған жағдайда комиссия өнім берушіні әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталынан шығару туралы шешім қабылдайды.

6. Әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында мынадай:

1) сәйкестігі міндетті растауға жататын берілетін тауарларға сәйкестік сертификаты немесе сәйкестік туралы декларациясы бар;

2) мемлекеттік тіркелуге және қайта тіркелуге тиісті медициналық бұйымдарға жататын техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдар мен арнаулы жүріп-тұру құралдарын беру кезінде тіркеу куәлігі бар;

3) берілетін тауарлардың және (немесе) көрсетілетін қызметтердің мүгедектігі бар адамдарға берілетін техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдар, арнаулы жүріп-тұру құралдары және көрсетілетін қызметтер сыныптауышының талаптарына сәйкестігін растайтын құжаттарды ұсынған;

4) салық берешегі және әлеуметтік төлемдер бойынша берешегі жоқ;

5) банкроттық не тарату рәсіміне жатпайтын;

6) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес мемлекеттік сатып алуға жосықсыз қатысушылар тізіліміне енгізілмеген;

7) Қазақстан Республикасының квазимемлекеттік сектордың жекелеген субъектілерінің сатып алуы туралы заңнамасында көзделген сатып алуға жосықсыз қатысушылар тізіліміне және (немесе) Ұлттық әл-ауқат қорының сенімсіз әлеуетті өнім берушілері (өнім берушілері) тізбесіне енгізілмеген;

8) тауарларды өткізу және (немесе) қызметтер көрсету үшін олардың шыққан жерін, сипаттамасын және бағасын растайтын құжаттарды ұсынған;

9) "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес айналысу үшін лицензия алу талап етілетін қызметті жүзеге асыруға лицензиясы бар;

10) ымдау тілі маманы қызметін көрсету кезінде біліктілігін растайтын құжаты бар өнім берушілер тіркеледі.

Осы баптың бірінші бөлігінің талаптары жеке көмекші көрсететін қызметтерге қолданылмайды.

7. Өнім беруші әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталынан тіркеуден:

1) әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында тіркеуден шығару туралы өтініш берген;

2) кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке тұлға қайтыс болған немесе қызметі тоқтатылған, заңды тұлғаның қызметі тоқтатылған;

3) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес мемлекеттік сатып алуға жосықсыз қатысушылар тізіліміне енгізілген;

4) Қазақстан Республикасының квазимемлекеттік сектордың жекелеген субъектілерінің сатып алуы туралы заңнамасында көзделген сатып алуға жосықсыз қатысушылар тізіліміне және (немесе) Ұлттық әл-ауқат қорының сенімсіз әлеуетті өнім берушілері (өнім берушілері) тізбесіне енгізілген;

5) комиссия осы баптың 2-тармағына сәйкес әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталынан тіркеуден шығару туралы қорытынды шығарған жағдайларда шығарылады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінің 1), 3), 4) және 5) тармақшаларына сәйкес әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталынан тіркеуден шығару өнім берушіні тіркеуден шығару күніне әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы арқылы өзіне алған міндеттемелерді орындаудан босатпайды.

Осы тармақтың бірінші бөлігінің 5) тармақшасында көрсетілген жағдайда мүгедектігі бар адам өнім берушінің алған міндеттемелерін орындамағаны және (немесе) тиісінше орындамағаны туралы өзіне белгілі болған күннен бастап күнтізбелік он төрт күннен кешіктірмей әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында тиісті ақпаратты орналастырады.

Комиссия осы ақпаратты орналастырылған күнінен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды, өнім беруші тарапынан бұзушылықтардың болғанын немесе болмағанын айқындайды.

Өнім беруші осы тармақтың бірінші бөлігінің 3) және 4) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында тіркеуден шығарылған жағдайда әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында кейіннен тіркеу ол туралы мәліметтер тиісті тізілімнен және (немесе) тізбеден алып тасталғаннан кейін мүмкін болады.

Өнім беруші осы тармақтың бірінші бөлігінің 5) тармақшасында көзделген негіздер бойынша әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталынан тіркеуден шығарылған жағдайда оны әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында кейіннен тіркеу тіркеуден шығарылған күнінен бастап кемінде бір жыл өткен соң мүмкін болады.

8. Өнім беруші әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында мүгедектігі бар адамдарға берілетін техникалық көмекші (компенсаторлық) құралдар, арнаулы жүріп-тұру құралдары және көрсетілетін қызметтер сыныптауышының талаптарына сәйкес келетін тауарларды және (немесе) көрсетілетін қызметтерді өткізеді.

Өнім берушілер әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы арқылы сапасы тиісті емес және (немесе) ұсынылған сипаттамаларға сәйкес келмейтін тауарларды және (немесе) көрсетілетін қызметтерді өткізу фактісі анықталған, сондай-ақ әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында жасалатын шарттың талаптарын орындамаған жағдайда олардың құны өнім берушілердің қаражаты есебінен өтеледі.

168-бап. Мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталы арқылы тауарлармен және көрсетілетін қызметтермен қамтамасыз ету

1. Мүгедектігі бар адамдар тауарларды және (немесе) көрсетілетін қызметтерді сатып алуға тапсырыстарды жеке бағдарламадағы ұсынымдарға сәйкес жүзеге асырады.

2. Мүгедектігі бар адам тауарларды және (немесе) көрсетілетін қызметтерді сатып алуға тапсырыс беруді оған әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталына жеке бағдарлама іс-шараларының жіберілгені туралы хабарланған күннен бастап екі ай ішінде жүзеге асырады.

3. Мүгедектігі бар адамның тауарлардың және (немесе) көрсетілетін қызметтердің құнын жергілікті атқарушы органдардан өтетіп алуға, бірақ уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен белгіленетін кепілдік берілген сомадан аспайтын сомаға өтетіп алуға құқығы бар.

Мүгедектігі бар адам кепілдік берілген сома мен сатып алынған тауарлардың және (немесе) көрсетілетін қызметтердің нақты құны арасындағы айырмашылықты меншікті қаражаты есебінен өзі дербес төлейді.

4. Мүгедектігі бар баланы санаторийлік-курорттық емдеуге алып жүретін заңды өкілдердің бірінің санаторийлік-курорттық ұйымда болу құнын уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын, санаторийлік-курорттық емдеу құнын өтеу ретінде ұсынылатын кепілдік берілген соманың жетпіс пайызы мөлшерінде жергілікті атқарушы органдардан өтетіп алуға құқығы бар.

5. Тауарлардың және (немесе) көрсетілетін қызметтердің құнын өтеу ретінде ұсынылатын кепілдік берілген сома уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен және мөлшерде төленеді.

169-бап. Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес мүгедектігі бар адамдарды тауарлармен және көрсетілетін қызметтермен қамтамасыз ету

Мүгедектігі бар адамдар Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес мынадай:

1) комиссияның қорытындысы негізінде әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында тауарлар мен көрсетілетін қызметтерді берушілер болмаған;

2) протездік-ортопедиялық көмекпен, есту аппараттарымен қамтамасыз ете отырып, есту протезі көмегімен, кохлеарлық импланттың сөйлеу процессорын ауыстыру және теңшеу жөніндегі қызметпен, мүгедектігі бар адамдардың жеке тапсырыстары бойынша дайындалатын арнаулы жүріп-тұру құралдарымен қамтамасыз етілетін жағдайларда тауарлармен және көрсетілетін қызметтермен қамтамасыз етіледі.

4-параграф. Мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау

170-бап. Мүгедектігі бар адамдардың әлеуметтік қорғалуға құқығы

1. Мүгедектігі бар адамдардың:

1) мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар;

2) еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем;

3) мүгедектігі бар баланы (мүгедектігі бар балаларды) тәрбиелеп отырған анаға немесе әкеге, бала асырап алушыға, қорғаншыға (қамқоршыға) тағайындалатын және төленетін мемлекеттік жәрдемақы (бұдан әрі – мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы);

4) бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға күтім жасайтын адамдарға берілетін мемлекеттік жәрдемақы (бұдан әрі – күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы) түрінде әлеуметтік қорғалуға құқығы бар.

2. Осы бапта көзделген құқықтар осы Кодексте көзделген тәртіппен және шарттарда іске асырылады.

3. Жергілікті атқарушы органдардың, жұмыс берушілердің және өзге де ұйымдардың шешімі бойынша мүгедектігі бар адамдарға әлеуметтік көмектің қосымша шаралары берілуі мүмкін.

171-бап. Мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылар, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдер тағайындау мен төлеу тәртібі

1. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны, мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны, күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақыны (бұдан әрі – мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылар) тағайындауға мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақыға құқығы бар адамның немесе оның заңды өкілінің өтініші негіз болып табылады.

Бірінші топтағы мүгедектігі бар адам қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінде болған кезде қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің әкімшілігі оған өтініш беруге жәрдемдеседі.

Бұл ретте бірінші топтағы мүгедектігі бар сотталған адам өзіне күтім жасайтын адамның кандидатурасын қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің басшысымен келіседі.

2. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындауға еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алуға құқығы бар міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының немесе оның заңды өкілінің өтініші негіз болып табылады.

3. Мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылар, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдер "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес проактивті көрсетілетін қызмет арқылы тағайындалған кезде оларды тағайындау үшін өтініш беру талап етілмейді.

4. Уәкілетті мемлекеттік орган:

мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар мөлшерін есептеу (айқындау), оларды тағайындау, төлеу, тоқтата тұру, қайта есептеу, қайта бастау, тоқтату және тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы шешімді қайта қарау;

еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшерін есептеу (айқындау), оны тағайындау, жүзеге асыру, тоқтата тұру, қайта есептеу, қайта бастау, тоқтату және тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы шешімді қайта қарау;

мүгедектігі бар баланы (мүгедектігі бар балаларды) тәрбиелеп отырған анаға немесе әкеге, бала асырап алушыға, қорғаншыға (қамқоршыға) тағайындалатын және төленетін мемлекеттік жәрдемақыны, бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға күтім жасайтын адамдарға берілетін мемлекеттік жәрдемақыны тағайындау және төлеу тәртібін айқындайды.

5. Мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылар медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімшесі белгілеген мүгедектіктің бүкіл кезеңіне тағайындалады.

Бірінші топтағы мүгедектігі бар адам қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінде болған кезде оған күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның қылмыстық жазалау мерзімі аяқталғанға дейін тағайындалады.

6. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімшесі белгілеген еңбекке қабілеттіліктен айырылудың бүкіл кезеңіне әлеуметтік төлемге құқық туындаған күннен бастап, бірақ міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағында көзделген жасқа толған мерзімнен асырылмай тағайындалады.

7. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем әлеуметтік төлем тағайындауға жүгінген уақытта жұмыстың тоқтатылғанына немесе жалғастырылып жатқанына қарамастан тағайындалады.

172-бап. Мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақыларды, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындауға өтінішті қабылдаудан және тағайындаудан бас тарту

1. Мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылар, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдер тағайындауға өтінішті қабылдаудан бас тартуға:

1) мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақыларды, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындау, жүзеге асыру, оларды тағайындау үшін проактивті көрсетілетін қызмет арқылы өтініш беру немесе келісу фактілерін растайтын мәліметтерді уәкілетті мемлекеттік органның ақпараттық жүйесінен алу;

2) өтініш берушінің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құжаттардың толық емес топтамасын және (немесе) қолданылу мерзімі өткен құжаттарды және (немесе) мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақыларды, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындау немесе тағайындаудан бас тарту туралы шешім қабылдау күніне қолданылу мерзімі өтетін құжаттарды ұсынуы;

3) жеке басты куәландыратын құжат бойынша мәліметтердің (мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтермен расталатын, оны Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ауыстырудан басқа) оларды тағайындау үшін қажетті құжаттарға сәйкес келмеуі;

4) мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылар, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындау құқығының болмауы;

5) мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылар, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындау үшін талап етілетін қолжетімділігі шектеулі дербес деректерге қол жеткізуге өтініш беруші келісімінің болмауы негіз болып табылады.

2. Мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақыларды, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындаудан бас тартуға:

1) мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылар, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындау үшін өтініш беруші ұсынған құжаттардың және (немесе) оларда қамтылған деректердің (мәліметтердің) анық еместігінің анықталуы;

2) өтініш берушінің және (немесе) мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақыларды, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындау үшін қажетті ұсынылған құжаттардың, деректер мен мәліметтердің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі;

3) тексеру кезінде Қор сұратқан еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындау үшін қажетті құжаттың және (немесе) мәліметтердің ұсынылмауы;

4) еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің есептелген мөлшерінің теріс мәні негіз болып табылады.

3. Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы тағайындаудан бас тартуға:

1) күтім жасайтын адамның кәмелетке толмауы;

2) заңды күшіне енген сот шешімі бойынша күтім жасайтын адамның әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп танылуы;

3) күтім жасайтын адамды психикалық саулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда есепке қою;

4) бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінде болуын қоспағанда, бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның мемлекеттің толық қамтамасыз етуінде болуы;

5) бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның және оған күтім жасайтын адамның әртүрлі елді мекендерде тұруы негіз болып табылады.

173-бап. Мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылар, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алушының құқықтары мен міндеттері

1. Мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылар, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алушының:

1) осы Кодексте көзделген тәртіппен мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алуға;

2) мүгедектігі бар адамдарға төленетін мемлекеттік жәрдемақыларды алатынына қарамастан, осы Кодексте көзделген тәртіппен еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алуға;

3) Мемлекеттік корпорациядан және Қордан мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақыларды, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындау және алу тәртібі туралы ақпаратты сұратуға және тегін алуға;

4) мемлекеттік органдардың, Мемлекеттік корпорацияның және Қордың шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауға құқығы бар.

2. Мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылар, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алушы:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылар, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындау үшін толық және анық мәліметтер ұсынуға;

2) мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақыларды, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді алу кезеңінде Мемлекеттік корпорацияны мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылардың мөлшерін өзгерту немесе мүгедектігі бар адамдарға жәрдемақылар, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді төлеуді тоқтату үшін негіз болуы мүмкін мән-жайлар туралы он жұмыс күні ішінде хабардар етуге міндетті.

Өтініш беруші мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылардың мөлшеріне әсер ететін мән-жайлар туралы уақтылы хабарламаған жағдайда олардың мөлшері көрсетілген мән-жайлар басталған кезден бастап, бірақ оларды тағайындаған кезден ерте емес қайта қаралады;

3) мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылардың, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің артық есептелген (төленген) сомаларын ерікті түрде, ал бас тартылған жағдайда – заңды күшіне енген сот шешімі негізінде сот тәртібімен қайтаруға міндетті.

3. Мемлекеттік корпорацияның және (немесе) уәкілетті мемлекеттік органның және (немесе) Қордың кінәсінан уақтылы алынбаған не толық алынбаған мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылардың, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің сомалары оларға құқық туындаған күннен бастап өткен уақыт үшін мерзімі шектелмей төленеді.

174-бап. Мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылардан, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнен ұстап қалу

1. Алушының өтініші негізінде ұсталып қалатын мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылардың, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің артық есепке жазылған (төленген) сомаларын қоспағанда, мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылардан, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнен ұстап қалу атқарушылық іс жүргізу тәртібімен жүргізіле алады.

2. Мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылардан, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнен ұстап қалу төленуге тиесілі сомадан жүргізіледі.

3. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнен 10 пайыз мөлшерінде міндетті зейнетақы жарналары ұсталады және осы Кодекске сәйкес бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына жіберіледі.

4. Мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік жәрдемақылардан, еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнен төленуге тиісті соманың 25 пайызынан артық ұстап қалуға болмайды.

5-параграф. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы

175-бап. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алуға құқық және оны тағайындау шарттары

1. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар жәрдемақы тағайындауға жүгінген уақытқа жұмыстың тоқтатылғанына немесе жалғастырылып жатқанына қарамастан, мүгедектік белгіленген жағдайда тағайындалады.

2. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасы азаматтарының, шетелдiктердің және азаматтығы жоқ адамдардың мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алуға құқығы бар.

3. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы мүгедектіктің қашан – жұмыс істеу немесе қызмет ету кезеңінде, жұмысқа тұрғанға дейін немесе жұмысты тоқтатқаннан кейін болғанына қарамастан тағайындалады.

4. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы мүгедектік белгіленген күннен бастап, бірақ оны тағайындауға жүгінген күнге дейін немесе "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес проактивті көрсетілетін қызмет арқылы жәрдемақы тағайындауға келісім алған күнге дейін үш айдан аспайтын мерзімге тағайындалады.

5. Зейнетақы төлемдерін алуға құқық беретін жасқа толған мүгедектігі бар адамдарды қайта куәландыру олардың өтініші бойынша ғана жүргізіледі.

6. Мүгедектігі бойынша және асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша бір мезгілде мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар алуға құқығы бар адамдарға олардың таңдауы бойынша бір жәрдемақы тағайындалады.

Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы немесе асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алатын адамның өтініші негізінде мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақының бір түрінен екінші түріне ауыстыру өтініш тіркелген күннен бастап жүргізіледі.

7. Осы Кодекстің 207-бабының 1, 2 және 3-тармақтарында, 212-бабында белгіленген шарттар болған кезде мүгедектігі бойынша жәрдемақы азаматтың қалауы бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен жасына байланысты зейнетақы төлемдерімен немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерімен ауыстырылуы мүмкін.

176-бап. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алу құқығы бар мүгедектігі бар адамдардың санаттары

1. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алуға құқығы бар мүгедектігі бар адамдарға:

1) жалпы ауруға шалдығудан, жұмыста мертігуден, кәсіптік ауруға шалдығудан болған мүгедектігі бар адамдар, жеті жасқа дейінгі мүгедектігі бар балалар, жеті жастан он сегіз жасқа дейінгі мүгедектігі бар балалар;

2) бала кезінен мүгедектігі бар адамдар;

3) мүгедектігі әскери қызметін өткеру кезінде жаралануы, контузия алуы, мертігуі, ауруға шалдығуы салдарынан болған мерзімді қызметтегі әскери қызметшілер қатарынан мүгедектігі бар адамдар, мүгедектігі азаматтық немесе әскери мақсаттағы ядролық объектілердегі авариялардың зардаптарын жою кезінде не ядролық объектілердегі авариялық жағдайлардың салдарынан болған адамдар;

4) мүгедектігі әскери қызметтегі міндеттерін, арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметін (қызметтік міндеттерін) атқаруға байланысты емес жазатайым жағдайдың салдарынан болған мертігу не әскери және қызметтік борышын орындауға байланысты емес ауруға шалдығу салдарынан болған кезде әскери қызметшілер (мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерден басқа), арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлері, Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары мен бұрынғы Мемлекеттік тергеу комитетінің басшы және қатардағы құрамының адамдары арасынан шыққан мүгедектігі бар адамдар;

5) мүгедектігі әскери қызметті, арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметті өткеру кезінде жаралануы, контузия алуы, мертігуі, ауруға шалдығуы салдарынан болған әскери қызметшілер (мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерден басқа), арнаулы мемлекеттік органдардың қызметкерлері, қызметтік міндеттерін атқару кезінде Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары мен бұрынғы Мемлекеттік тергеу комитетінің қызметкерлері арасынан шыққан мүгедектігі бар адамдар;

6) себеп-салдарлық байланысы анықталған жағдайда төтенше экологиялық жағдайлар, оның ішінде ядролық жарылыстар мен сынақтар кезіндегі радиациялық әсер етудің салдарынан және/немесе олардың зардаптарынан болған мүгедектігі бар адамдар жатады.

2. 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданыста болған заңнамамен мүгедектігі бойынша зейнетақы тағайындалған адамдарға 1998 жылғы 1 қаңтардан бастап бюджет қаражаты есебінен мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар 1998 жылдың 1 қаңтарына дейін іс жүзінде алып келген зейнетақы мөлшерінен кем емес мөлшерде төленеді.

177-бап. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақының мөлшері

1. Мүгедектігі бар адамдарға мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінің өзгеруі ескеріле отырып, бюджет қаражаты есебінен ай сайын төленеді.

2. Осы Кодекстің 176-бабының 1), 2) және 4) тармақшаларында көрсетілген мүгедектігі бар адамдарға мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар мынадай:

жеті жасқа дейінгі мүгедектігі бар балаларға – 1,61 ең төмен күнкөріс деңгейі;

бірінші топтағы жеті жастан он сегіз жасқа дейінгі мүгедектігі бар балаларға – 2,20 ең төмен күнкөріс деңгейі;

екінші топтағы жеті жастан он сегіз жасқа дейінгі мүгедектігі бар балаларға – 1,83 ең төмен күнкөріс деңгейі;

үшінші топтағы жеті жастан он сегіз жасқа дейінгі мүгедектігі бар балаларға – 1,61 ең төмен күнкөріс деңгейі;

бала кезінен бірінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға – 2,20 ең төмен күнкөріс деңгейі;

бала кезінен екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға – 1,83 ең төмен күнкөріс деңгейі;

бала кезінен үшінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға – 1,61 ең төмен күнкөріс деңгейі;

бірінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға – 2,20 ең төмен күнкөріс деңгейі;

екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға – 1,76 ең төмен күнкөріс деңгейі;

үшінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға – 1,20 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерлерінде тағайындалады.

3. Осы Кодекстің 176-бабының 3) және 6) тармақшаларында көрсетілген мүгедектігі бар адамдарға мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар мынадай:

бірінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға – 3,22 ең төмен күнкөріс деңгейі;

екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға – 2,75 ең төмен күнкөріс деңгейі;

үшінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға – 2,31 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінде тағайындалады.

4. Осы Кодекстің 176-бабының 5) тармақшасында көрсетілген мүгедектігі бар адамдарға мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар мынадай:

бірінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға – 3,94 ең төмен күнкөріс деңгейі;

екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға – 3,04 ең төмен күнкөріс деңгейі;

үшінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға – 2,31 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінде тағайындалады.

5. Мүгедектік кезеңінде асыраушысынан айырылған жеті жасқа дейінгі мүгедектігі бар балаларға және жеті жастан он сегіз жасқа дейінгі мүгедектігі бар балаларға мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы мөлшері осы Кодекстің 236-бабына сәйкес белгіленген, қайтыс болған асыраушының отбасының еңбекке қабілетсіз мүшелерінің санына сәйкес келетін асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы мөлшеріне ұлғайтылады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген балаларға мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы қайтыс болған асыраушының асырауында болу фактісіне қарамастан жоғары мөлшерде белгіленеді.

6. Мүгедектік кезеңінде асыраушысынан айырылған бала кезінен мүгедектігі бар адамдарға мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы мөлшері осы Кодекстің 236-бабына сәйкес белгіленген, қайтыс болған асыраушының отбасының еңбекке қабілетсіз мүшелерінің санына сәйкес келетін асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы мөлшеріне ұлғайтылады.

Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген адамдарға мүгедектігі бойынша мемлекеттік жәрдемақы осы Кодекстің 234-бабының талаптарына сәйкес аталған адамдар қайтыс болған асыраушының асырауында болған жағдайда жоғары мөлшерде белгіленеді.

7. Жұмыс істейтін жәрдемақы алушыларға мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы толық мөлшерде төленеді.

8. Егер жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерінің мөлшері мүгедектігі бар адамдардың тиісті санаттары үшін белгіленген мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақының мөлшерінен аз болса, мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу жасына байланысты зейнетақы төлемдеріне немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдеріне мүгедектігі бар адамдардың осы санаты үшін белгіленген мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы мөлшеріне дейін тиісті қосымша ақылар түрінде жүргізіледі.

178-бап. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу

1. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу ағымдағы ай үшін жүргізіледі. Алушы қайтыс болған жағдайда мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы қайтыс болған айына қоса төленеді.

2. Осы Кодекстің 207-бабының 1 – 3-тармақтарында және 212-бабында белгіленген жағдайлар болған кезде мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу тоқтатылады немесе осы Кодекстің 177-бабының 8-тармағына сәйкес жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерінің мөлшері ескеріле отырып қайта қаралады.

3. Мүгедектік тобы өзгерген жағдайда мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны жаңа мөлшерде төлеу мүгедектік тобы өзгерген күннен бастап жүзеге асырылады.

Қайта куәландырылушы еңбекке қабілетті деп танылған жағдайда мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы оны еңбекке қабілетті деп таныған айды қоса алғанда төленеді.

4. Егер мүгедектігі бар адам белгіленген мерзімде қайта куәландыру үшін медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімшесіне келмесе, онда оған мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу тоқтатыла тұрады, ал оны мүгедектігі бар адам деп қайта таныған жағдайда тоқтатылған күннен бастап, бірақ бір айдан аспайтын уақыт үшін, егер медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімшесі оны осы кезеңде мүгедектігі бар адам деп таныса, төлем қайта басталады.

Қайта куәландыру мерзімін дәлелді себеппен өткізіп алған кезде төлем тоқтатылған күннен бастап қайта куәландырудан өткен айды қоса алғанда, бірақ үш жылдан аспайтын уақыт үшін, егер медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімшесі оны осы кезеңде мүгедектігі бар адам деп таныса, мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу жүргізіледі. Бұл ретте, егер қайта куәландыру кезінде мүгедектігі бар адам мүгедектіктің басқа (неғұрлым жоғары немесе неғұрлым төмен) тобына ауыстырылса, онда көрсетілген уақыт үшін мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы бұрынғы топ бойынша төленеді.

5. Қарттар мен мүгедектігі бар адамдарға арналған арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында стационар жағдайында тұратын және мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі адамдарға мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы осы Кодекстің 177-бабына сәйкес тағайындалған жәрдемақы мөлшерінің 30 пайызы көлемінде, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейінен төмен емес мөлшерде төленеді.

Психоневрологиялық аурулары бар адамдарға арналған арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында стационар жағдайында тұратын және мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі адамдарға мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы осы Кодекстің 177-бабына сәйкес тағайындалған жәрдемақы мөлшерінің 30 пайызы көлемінде, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейінен төмен емес мөлшерде төленеді.

Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақының тағайындалған мөлшерінің 70 пайызы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығының жеке банктік шотына немесе қолма-қол ақшаны бақылау шотына аударылады.

Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарының көрсетілген қаражатты пайдалану тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

6. Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында стационар жағдайында тұратын және мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі тірек-қимыл аппараты бұзылған мүгедектігі бар балаларға мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар толық көлемде төленеді.

7. Алушы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығынан шыққан жағдайда мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу шыққан айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап толық көлемде қайта басталады.

8. Алушы уақтылы талап етпеген мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақының есептелген сомасы өткен уақыт үшін, бірақ оларды алуға жүгінудің алдындағы 3 жылдан аспайтын уақытқа төленеді.

179-бап. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу:

1) алушының банктік шоты бойынша үш және одан да көп ай бойы шығыс операциялардың болмауы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

2) шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжаттың, қандас куәлігінің қолданылу мерзімінің өткені туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат, қандас куәлігі берілген күннен бастап қайта басталады;

3) алушыға қатысты хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларының жүргізілуін растайтын құжаттың немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің болуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шаралары тоқтатылған немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің күшін жою туралы сот актісі күшіне енген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

4) ата-ана құқықтарынан айыру немесе оларды шектеу туралы, бала асырап алу туралы шешімді жарамсыз деп тану немесе оның күшін жою туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы қорғаншы (қамқоршы) болып тағайындалған адамға тоқтатыла тұрған күннен бастап төленеді. Ата-ана құқықтары қалпына келтірілген кезде мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу ата-ана құқықтарын қалпына келтіру немесе шектеудің күшін жою туралы сот шешімі күшіне енген күннен бастап қайта басталады;

5) Қазақстан Республикасының неке-отбасы заңнамасында белгіленген жағдайларда қорғаншыны (қамқоршыны) өз міндеттерін атқарудан босату немесе шеттету туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы қорғаншы (қамқоршы) болып тағайындалған адамға немесе қорғаншы (қамқоршы) мәртебесі қалпына келтірілген адамға тоқтатыла тұрған күннен бастап төленеді;

6) Қазақстан Республикасының азаматтығын жоғалту немесе одан шығу фактісі шетелдіктің тұруға ықтиярхатын алғанға дейін анықталғаны туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу тоқтатыла тұрған күннен бастап, бірақ шетелдіктің ықтиярхатын алған күннен кейін қайта басталады;

7) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерде мүгедектігі бойынша зейнетақы алу фактісінің анықталуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу шығу елінде артық есептелген (төленген) зейнетақы сомалары өтелген кезде тоқтатылған күннен бастап қайта басталады;

8) медициналық-әлеуметтік сараптамаға анық емес құжаттарды ұсыну және (немесе) сараптамалық қорытындыны негізсіз шығару фактісін анықтау туралы хаттама ресімдеу туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу бақылау бойынша қайта куәландырылғанда бұрын шығарылған сараптамалық қорытынды расталған кезде тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады.

2. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу жәрдемақы төлеуді тоқтата тұруды туындатқан мән-жайлардың өткенін растайтын, ақпараттық жүйелерден алынған құжаттардың және (немесе) мәліметтердің негізінде өтініш бойынша қайта басталады.

3. Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу:

1) алушының қайтыс болғаны туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтер;

2) шығу елінің уәкілетті органынан жәрдемақы алушының ісіне сұрау салу;

3) алушының ішкі істер органдарынан тіркеуден шығарылғанын растайтын құжатты ұсына отырып, мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеуді тоқтату туралы өтініші;

4) алушының Қазақстан Республикасынан тыс жерге тұрақты тұруға кету фактісінің анықталуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтер;

5) өтініш берушінің негізсіз тағайындауға алып келген анық емес мәліметтерді ұсыну фактісі анықталғаны туралы мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатылады.

Ескерту. 179-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6-параграф. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем

180-бап. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алу құқығы

1. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алу құқығы медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімшесі міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушыға жалпы еңбекке қабілеттіліктен айырылу дәрежесін белгілеген күннен бастап туындайды.

2. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем әлеуметтік төлем тағайындауға жүгінген уақытта жұмыстың тоқтатылғанына немесе жалғастырылып жатқанына қарамастан тағайындалады.

3. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді есептеу үшін қабылданған кезеңге әлеуметтік аударымдар Қорға оларды тағайындау үшін жүгінген күннен кейін түскен жағдайда алушыға еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша тағайындалған әлеуметтік төлемдердің мөлшерін қайта есептеу жүргізілмейді.

181-бап. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем мөлшері

1. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша ай сайынғы әлеуметтік төлемнің мөлшері әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі ретінде ескерілген кірістің орташа айлық мөлшерін әлеуметтік төлемге құқық туындаған күнге республикалық бюджет туралы заңда белгіленген ең төмен жалақы мөлшерінің 50 пайызын шегере отырып, кірісті ауыстырудың, еңбекке қабілеттіліктен айырылудың және қатысу өтілінің тиісті коэффициенттеріне көбейту арқылы айқындалады.

Бұл ретте кірісті ауыстыру коэффициенті 0,6 құрайды, ал әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі ретінде ескерілген кірістің орташа айлық мөлшері осы Кодекстің 118-бабының 3-тармағына сәйкес айқындалады.

Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы үшін қатысу өтілінің коэффициенті:

алты айдан аз – 0,1;

алты айдан он екі айға дейін – 0,7;

он екі айдан жиырма төрт айға дейін – 0,75;

жиырма төрт айдан отыз алты айға дейін – 0,85;

отыз алты айдан қырық сегіз айға дейін – 0,9;

қырық сегіз айдан алпыс айға дейін – 0,95;

алпыс айдан жетпіс екі айға дейін – 1,0;

алпыс және одан да көп айға міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысу өтілінің әрбір он екі айы үшін 1,0-ге 0,02 қосылады, бірақ ол 1,3-тен аспайды.

Қатысу өтілінің коэффициентін айқындау кезінде төтенше жағдай, шектеу іс-шаралары қолданылған кезеңде қызметтің шектелуіне байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алу кезеңдері, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесіне 0 түзету коэффициенті қолданылған қызмет түрлері бойынша еңбек, кәсіпкерлік қызмет, жеке практикамен айналысу кезеңдері, сондай-ақ "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 341-бабы 1-тармағының 51) тармақшасына сәйкес 2020 жылғы 1 сәуір – 2020 жылғы 1 қазан аралығында кірістері жеке тұлғаның салық салуға жататын кірістерінен алып тасталған қызметті жүзеге асыру кезеңі есептеледі.

Еңбекке қабілеттіліктен айырылу коэффициенті 30 пайыздан 100 пайызға дейін белгіленген жалпы еңбекке қабілеттіліктен айырылу дәрежесіне сәйкес келеді.

2. Төлеуші уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын мерзімде және жағдайларда артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдарды қайтаруды жүзеге асырмаған жағдайда еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшерін есептеу кезінде артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдардың сомалары есепке алынбайды.

3. 01.01.2024 дейін қолданыста болды - осы Кодекстің 263-бабымен.

3-1. Егер осы Кодекстің 243-бабы бірінші бөлігінің 7) тармақшасында аталған адамдар әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесін бір пайыз мөлшерінде айқындаса, онда еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді есептеу кезінде әлеуметтік аударымдар жүргізілген әрбір айдағы кіріс айына нақты түскен әлеуметтік аударымдар сомасын осы Кодекстің 244-бабының 1-тармағында белгіленген әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесіне бөлу арқылы айқындалады.

4. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшері жалпы еңбекке қабілеттіліктен айырылу дәрежесі өзгерген күннен бастап қайта қаралады.

5. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшерін арттыру Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі негізінде уәкілетті мемлекеттік органның ұсынысымен арттыру күніне тиісті әлеуметтік төлемдер тағайындалған адамдарға жүргізіледі.

6. Сот актілері және сотқа дейінгі тергеп-тексеру органдарының актілері негізінде заңсыз деп танылған кірістен түскен, әлеуметтік төлемдердің мөлшерін айқындау кезінде есепке алынған кезең үшін төленген әлеуметтік аударымдар міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындау үшін кейінгі жүгінуі кезінде есепке алынбайды.

Ескерту. 181-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

182-бап. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем:

1) алушының банктік шоты бойынша үш және одан да көп ай бойы шығыс операциялардың болмауы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

2) алушының Қазақстан Республикасынан тыс жерге тұрақты тұруға кетуі туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады.

Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді алушы болып табылатын, Қазақстан Республикасынан тыс жерге тұрақты тұруға кеткен және кері қайтып келген адам кету елінде төлем алмаған жағдайда еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем төлеу тоқтатылған күннен бастап, бірақ оны алу үшін жүгінудің алдындағы үш жылдан аспайтын уақытқа қайта басталады.

Бұл ретте еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем Қазақстан Республикасы шегінен тыс жерге кеткен кезде белгіленген мөлшерде қайта басталады. Егер кеткен кезеңде еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді арттыру жүргізілген болса, оның мөлшері барлық арттыру ескеріліп белгіленеді.

Кету елінде төлем алынған жағдайда еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем Қазақстан Республикасында тұрақты тұрғылықты жері бойынша тіркелген кезде Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге кету кезінде белгіленген мөлшерде жүгінген күннен бастап қайта басталады;

3) қорғаншы болып табылатын алушының бас бостандығынан айыру түрінде сот тағайындаған қылмыстық жазаны өтеп жатқаны туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем қорғаншы болып тағайындалған адамға тоқтатыла тұрған күннен бастап жүргізіледі;

4) шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжаттың, қандас куәлігінің қолданылу мерзімінің өткені туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат, қандас куәлігі берілген күннен бастап қайта басталады;

5) еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алушыға қатысты хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларының жүргізілуін растайтын құжаттың немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің болуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шаралары тоқтатылған немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің күшін жою туралы сот актісі күшіне енген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

6) алушының "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтату туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат берілген күннен бастап қайта басталады;

7) Қазақстан Республикасының неке-отбасы заңнамасында белгіленген жағдайларда қорғаншыны өз міндеттерін атқарудан босату немесе шеттету туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем қорғаншы болып тағайындалған адамға немесе қорғаншы мәртебесі қалпына келтірілген адамға тоқтатыла тұрған күннен бастап жүргізіледі;

8) өтініш берушінің еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшерін негізсіз айқындауға алып келген анық емес мәліметтерді ұсынуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем осы Кодекске сәйкес айқындалған мөлшерде тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

9) медициналық-әлеуметтік сараптамаға анық емес құжаттарды ұсыну және (немесе) сараптамалық қорытындыны негізсіз шығару фактісін анықтау туралы хаттаманы ресімдеу туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем бақылау бойынша қайта куәландырылғанда бұрын шығарылған сараптамалық қорытынды расталған кезде тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады.

2. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алуға құқық сақталған жағдайда әлеуметтік төлемнің тоқтатыла тұруын туындатқан мән-жайлардың өткенін растайтын, ақпараттық жүйелерден алынған құжаттардың және (немесе) мәліметтердің негізінде өтініш бойынша қайта басталады.

3. Еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем:

1) алушы қайтыс болған жағдайда (оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі заңды күшіне енген жағдайда) тоқтатылады. Бұл ретте еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алушы қайтыс болған айды (оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі заңды күшіне енген айды) қоса алғанда төленеді;

2) алушының еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындау туралы шешім қабылдауға негіз болған анық емес құжаттарды (мәліметтерді) ұсынуына байланысты тоқтатылады. Бұл ретте еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындалған күннен бастап тоқтатылады;

3) алушының еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тоқтатуға өтініш беруіне байланысты тоқтатылады. Бұл ретте еңбекке қабілеттіліктен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем өтініш берілген айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатылады;

4) медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімшесі алушыны еңбекке қабілетті деп тану туралы шешім шығарған жағдайда ол еңбекке қабілетті деп танылған айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатылады.

Ескерту. 182-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

7-параграф. Мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы

183-бап. Мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны алу құқығы

1. Мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтарына, қандастарға, сондай-ақ жәрдемақы алу құқығы Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген шетелдіктерге беріледі.

2. Мүгедектігі бар баланы тәрбиелеп отырған анаға немесе әкеге, бала асырап алушыға, қорғаншыға (қамқоршыға) мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы тағайындалады.

3. Отбасында мүгедектігі бар екі және одан да көп бала тұратын жағдайда мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы мүгедектігі бар әрбір балаға тағайындалады және төленеді.

4. Туған, асырап алынған, сондай-ақ қорғаншылыққа (қамқоршылыққа) алынған мүгедектігі бар баласы бар отбасыларға, мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы бала асырап алу туралы сот шешімі заңды күшіне енген күннен бастап немесе қорғаншылық (қамқоршылық) белгіленген күннен бастап тағайындалады.

184-бап. Мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы мөлшері

1. Мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы ай сайын бюджет қаражаты есебінен 1,61 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінде төленеді.

2. Мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінің өзгеруі ескеріле отырып төленеді.

185-бап. Мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны төлеуді тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны төлеу:

1) алушының банктік шоты бойынша үш және одан да көп ай бойы шығыс операцияларының болмауы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны төлеу тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

2) мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы алушының Қазақстан Республикасынан тыс жерге тұрақты тұруға кетуі туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны төлеу Қазақстан Республикасының аумағына тұрақты тұруға келген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен ерте қайта басталмайды;

3) мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы алушының бас бостандығынан айыру түрінде сот тағайындаған қылмыстық жазаны өтеп жатқаны туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы баланың (балалардың) заңды өкіліне тоқтатыла тұрған күннен бастап не қорғаншы (қамқоршы) болып тағайындалған адамға қорғаншылық (қамқоршылық) белгіленген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін төленеді;

4) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілгеннен тыс көлемі ұсынылатын адамды қоспағанда, мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы алушының арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында стационар жағдайында тұруы және мемлекеттің толық қамтамасыз етуінде болуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны төлеу алушы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығынан шығарылған күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

5) мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы алушыға қатысты хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларының жүргізілуін растайтын құжаттың немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің болуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны төлеу хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шаралары тоқтатылған немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің күшін жою туралы сот актісі күшіне енген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

6) мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны алушының шетелдіктің жеке басын куәландыратын құжатының немесе қандас куәлігінің қолданылу мерзімінің өткені туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны төлеу шетелдіктің жеке басын куәландыратын құжат, қандас куәлігі берілген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

7) алушының қайтыс болғанын растайтын құжаттың болуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы баланың (балалардың) заңды өкіліне тоқтатыла тұрған күннен бастап не қорғаншы (қамқоршы) болып тағайындалған адамға қорғаншылық немесе қамқоршылық белгіленген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін төленеді;

8) медициналық-әлеуметтік сараптамаға анық емес құжаттарды ұсыну және (немесе) сараптамалық қорытындыны негізсіз шығару фактілерінің анықталғаны туралы хаттаманы ресімдеу туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны төлеу бақылау бойынша қайта куәландырылғанда бұрын шығарылған сараптамалық қорытынды расталған кезде тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады.

2. Мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны төлеу мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны тоқтата тұруды туындатқан мән-жайлардың өткенін растайтын, ақпараттық жүйелерден алынған құжаттардың және (немесе) мәліметтердің негізінде өтініш бойынша қайта басталады.

3. Мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы төлеуді тоқтатуға:

1) баланың қайтыс болуы;

2) баланы мемлекеттің толық қамтамасыз етуіне беру;

3) өтініш берушінің мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақының заңсыз тағайындалуына алып келген анық емес мәліметтерді ұсынуы;

4) мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақы алушыға қатысты Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтату фактісінің анықталуы;

5) Қазақстан Республикасының неке-отбасы заңнамасында белгіленген жағдайларда ата-аналарды ата-ана құқықтарынан айыру немесе шектеу, бала асырап алуды жарамсыз деп тану немесе оның күшін жою, қорғаншыларды (қамқоршыларды) өз міндеттерін атқарудан босату немесе шеттету негіз болып табылады.

Бала (балалар) қайтыс болған жағдайда мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны төлеу бала (балалар) қайтыс болған ай өткен соң тоқтатылады.

Мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны төлеу осы баптың 3-тармағының 2), 3) 4) және 5) тармақшаларында көрсетілген мән-жайлар басталған күннен бастап тоқтатылады.

Ескерту. 185-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

186-бап. Алушының өзгеруі

Баланы (балаларды) мемлекеттің толық қамтамасыз етуіне беру жағдайларын қоспағанда, алушы қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған), ата-ана құқықтарынан айырылған немесе ата-ана құқықтары шектелген, бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеп жатқан, хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің күші жойылған жағдайларда мүгедектігі бар баланы тәрбиелеушіге берілетін жәрдемақыны төлеу Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген құжаттар негізінде оларды алу үшін негіздер сақталған кезде баланың (балалардың) заңды өкіліне не қорғаншы (қамқоршы) болып тағайындалған адамға жүргізіледі.

Ескерту. 186-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

8-параграф. Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы

187-бап. Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы алу құқығы

1. Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтарына, қандастарға, сондай-ақ жәрдемақы алу құқығы Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген шетелдіктерге беріледі.

2. Бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға тікелей күтім жасайтын адамға онымен туыстық байланысына қарамастан күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы тағайындалады.

3. Отбасында бірінші топтағы мүгедектігі бар екі және одан да көп адам тұратын жағдайда күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы олардың әрқайсысы үшін тағайындалады және төленеді.

Сотталған адам қылмыстық-атқару жүйесі мекемелерінде бірінші топтағы мүгедектігі бар бір адамға ғана күтім жасай алады.

4. Бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға бірнеше адам күтім жасаған жағдайда күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы осы адамдардың біреуіне тағайындалады және төленеді.

Қылмыстық-атқару жүйесі мекемелеріндегі бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға тек қана бір сотталған адам күтім жасай алады.

5. Бірінші топтағы мүгедектігі бар адам және күтім жасайтын адам бір елді мекенде тұруға тиіс.

Күтімді қажет ететін бірінші топтағы мүгедектігі бар сотталғандар және оларға күтім жасайтын сотталғандар қылмыстық-атқару жүйесінің бір мекемесінде ұсталуға тиіс.

188-бап. Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы мөлшері

1. Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы ай сайын бюджет қаражаты есебінен 1,61 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінде төленеді.

2. Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінің өзгеруі ескеріле отырып төленеді.

189-бап. Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы төлеуді тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақыны төлеу:

1) алушының банктік шоты бойынша үш және одан да көп ай бойы шығыс операциялардың болмауы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақыны төлеу тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

2) күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы алушыға қатысты хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларының жүргізілуін растайтын құжаттың немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің болуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақыны төлеу хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шаралары тоқтатылған немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің күшін жою туралы сот актісі күшіне енген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен ерте қайта басталмайды;

3) күтім жасайтын шетелдіктің жеке басын куәландыратын құжаттың немесе қандас куәлігінің қолданылу мерзімінің өткені туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақыны төлеу Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің жеке басын куәландыратын құжат, қандас куәлігі берілген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

4) Қазақстан Республикасының неке-отбасы заңнамасында белгіленген жағдайларда қорғаншыларды (қамқоршыларды) өз міндеттерін атқарудан босату немесе шеттету туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Қорғаншылық (қамқоршылық) құқығы қалпына келтірілген кезде күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақыны төлеу ата-ана құқықтарын қалпына келтіру немесе шектеудің күшін жою туралы сот шешімі күшіне енген күннен бастап қайта басталады;

5) медициналық-әлеуметтік сараптамаға анық емес құжаттарды ұсыну және (немесе) сараптамалық қорытындыны негізсіз шығару фактісін анықтау туралы хаттаманы ресімдеу туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақыны төлеу бірінші топтағы мүгедектігі бар адам бақылау бойынша қайта куәландырылғанда бұрын берілген сараптамалық қорытынды расталған кезде тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

6) күтім жасайтын адамның немесе бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінен басқа мекемеге шығып кетуі;

7) күтім жасайтын адамды немесе бірінші топтағы мүгедектігі бар адамды қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінің басқа бөлімшесіне ауыстыру туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады.

2. Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақыны төлеу бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның өтініші негізінде қайта басталады.

3. Күтім жасайтын адамға берілетін жәрдемақы төлеуді тоқтатуға:

1) бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның немесе күтім жасайтын адамның өтініші;

2) бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның немесе күтім жасайтын адамның қайтыс болуы;

3) бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның немесе күтім жасайтын адамның Қазақстан Республикасының басқа елді мекеніне немесе оның шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кетуі;

4) мүгедектігі бар адамның мүгедектік тобының өзгеруі;

5) бірінші топтағы мүгедектігі бар сотталған адамның немесе оған күтім жасайтын сотталушының қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінде жазасын өтеу мерзімінің өтуі;

6) осы Кодекстің 172-бабының 3-тармағында көзделген жағдайлардың анықталуы негіз болып табылады.

4. Күтім жасайтын адамды ауыстыру бірінші топтағы мүгедектігі бар адамның өтініші негізінде жүргізіледі.

Бірінші топтағы мүгедектігі бар адам қылмыстық-атқару жүйесі мекемесінде болған кезде оған күтім жасайтын адамды ауыстыру оның қылмыстық-атқару жүйесі мекемесі басшысымен келісуі бойынша жүзеге асырылады.

Ескерту. 189-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

14-тарау. АЗАМАТТАРДЫҢ ЖЕКЕЛЕГЕН САНАТТАРЫНА БЕРІЛЕТІН ӘЛЕУМЕТТІК КӨМЕК

190-бап. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алу құқығы

1. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алуға Қазақстан Республикасы азаматтарының құқығы бар.

Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын шетелдіктер және азаматтығы жоқ адамдар Қазақстан Республикасының азаматтарымен бірдей арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алу құқығын пайдаланады.

2. Бір мезгілде осы баптың 3-тармағында көзделген бірнеше негіз бойынша арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алуға құқығы бар адамдарға арнаулы мемлекеттік жәрдемақы олардың таңдауы бойынша тек бір негіз бойынша ғана төленеді.

3. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде айқындалған жеңілдіктер тізбесі негізге алына отырып, арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алуға құқығы бар азаматтарға:

1) Ұлы Отан соғысының ардагерлері;

2) басқа мемлекеттердің аумағындағы ұрыс қимылдарының ардагерлері;

3) мәртебесі "Ардагерлер туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабының 1) тармақшасында айқындалған, жеңілдіктер бойынша Ұлы Отан соғысына қатысушыларға теңестірілген адамдар;

4) мәртебесі "Ардагерлер туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 6-бабының 2) тармақшасында айқындалған жеңілдіктер бойынша Ұлы Отан соғысы кезеңінде жаралануы, контузия алуы, мертігуі немесе ауруға шалдығуы салдарынан болған мүгедектігі бар адамдарға теңестірілген адамдар;

5) Ұлы Отан соғысында қаза тапқан (қайтыс болған, хабарсыз кеткен) жауынгерлердің екінші рет некеге тұрмаған жесірлері;

6) Ауғанстандағы немесе ұрыс қимылдары жүргізілген басқа мемлекеттердегі ұрыс қимылдары кезеңінде қаза тапқан (хабарсыз кеткен) немесе жаралануы, контузия алуы, мертігуі, ауруға шалдығуы салдарынан қайтыс болған әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің отбасылары; бейбіт уақытта әскери қызметін, арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметін өткеру кезінде қаза тапқан (қайтыс болған) әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің отбасылары, қызметтік міндеттерін атқару кезінде қаза тапқан ішкі істер органдары қызметкерлерінің отбасылары; Чернобыль АЭС-індегі апаттың және азаматтық немесе әскери мақсаттағы объектілердегі басқа да радиациялық апаттар мен авариялардың зардаптарын жою кезінде қаза тапқандардың отбасылары; сәуле ауруының салдарынан қайтыс болғандардың немесе қайтыс болған мүгедектігі бар адамдардың, сондай-ақ қайтыс болуы белгіленген тәртіппен Чернобыль АЭС-індегі апаттың және азаматтық немесе әскери мақсаттағы объектілердегі басқа да радиациялық апаттар мен авариялардың және ядролық сынақтардың әсеріне байланысты болған азаматтардың отбасылары;

7) Ұлы Отан соғысы кезеңінде жаралануы, контузия алуы, мертігуі немесе ауруға шалдығуы салдарынан қайтыс болған мүгедектігі бар адамның немесе жеңілдіктер бойынша Ұлы Отан соғысы кезеңінде жаралануы, контузия алуы, мертігуі немесе ауруға шалдығуы салдарынан болған мүгедектігі бар адамдарға теңестірілген қайтыс болған адамның екінші рет некеге тұрмаған зайыбы (жұбайы), сондай-ақ жалпы ауруға шалдығуы, жұмыста мертігуі және басқа да себептер (құқыққа қарсы келетіндерді қоспағанда) салдарынан болған мүгедектігі бар адамдар деп танылған, қайтыс болған Ұлы Отан соғысына қатысушының, партизанның, астыртын әрекет етушінің, "Ленинградты қорғағаны үшін" медалімен немесе "Қоршаудағы Ленинград тұрғыны" белгісімен наградталған азаматтың екінші рет некеге тұрмаған зайыбы (жұбайы);

8) Кеңес Одағының батырлары, Социалистік Еңбек ерлері, үш дәрежелі Еңбек Даңқы ордендерінің иегерлері, "Қазақстанның ғарышкер-ұшқышы" құрметті атағына ие болған адамдар;

9) "Халық қаһарманы" атағына ие болған адамдар;

10) "Қазақстанның Еңбек Ері" атағына ие болған адамдар;

11) Ұлы Отан соғысы жылдарында тылдағы қажырлы еңбегі мен мінсіз әскери қызметі үшін бұрынғы КСР Одағының ордендерімен және медальдарымен наградталған адамдар, сондай-ақ 1941 жылғы 22 маусым – 1945 жылғы 9 мамыр аралығында кемінде алты ай жұмыс істеген (қызмет өткерген) және Ұлы Отан соғысы жылдарында тылдағы қажырлы еңбегі мен мінсіз әскери қызметі үшін бұрынғы КСР Одағының ордендерімен және медальдарымен наградталмаған адамдар;

12) 1988–1989 жылдары Чернобыль АЭС-індегі апаттың зардаптарын жоюға қатысушылар, қоныс аудару күні құрсақта болған балаларды қоса алғанда, оқшаулау және көшіру аймақтарынан Қазақстан Республикасына қоныс аударылғандар (өз еркімен кеткендер) қатарындағы адамдар;

13) осы Кодекстің 177-бабының 8-тармағында көзделген жасына байланысты зейнетақы төлемдеріне мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақының мөлшеріне дейін қосымша төлем алушыларды қоспағанда, жасына байланысты зейнетақы төлемдері немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері тағайындалған бірінші, екінші және үшінші топтардағы мүгедектігі бар адамдар, сондай-ақ Ресей Федерациясының заңнамасына сәйкес мүгедектігі бойынша зейнетақы алатын жағдайда Байқоңыр қаласында тұратын бірінші, екінші және үшінші топтардағы мүгедектігі бар адамдар;

14) Ресей Федерациясының заңнамасына сәйкес мүгедектігі бойынша зейнетақы алатын жағдайда Байқоңыр қаласында тұратын мүгедектігі бар жеті жасқа дейінгі балалар;

15) Ресей Федерациясының заңнамасына сәйкес мүгедектігі бойынша зейнетақы алатын жағдайда, Байқоңыр қаласында тұратын жеті жастан он сегіз жасқа дейінгі бірінші, екінші, үшінші топтардағы мүгедектігі бар балалар;

16) саяси қуғын-сүргін құрбандары, саяси қуғын-сүргіннен зардап шеккен мүгедектігі бар немесе зейнеткерлер болып табылатын адамдар;

17) Қазақстан Республикасына сіңірген ерекше еңбегі үшін зейнетақы тағайындалған адамдар жатады.

191-бап. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындау тәртібі

1. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алуға құқығы бар адамның өтініші арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындауға негіз болып табылады.

Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес проактивті көрсетілетін қызмет арқылы тағайындалған кезде "Халық қаһарманы" атағына ие болған адамдарға, "Қазақстанның Еңбек Ері" атағына ие болған адамдарға арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындау туралы өтініш беру талап етілмейді.

2. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындау үшін жүгіну арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алу құқығы туындағаннан кейін қандай да бір мерзіммен шектелмей, кез келген уақытта жүзеге асырылады.

3. Осы Кодекстің 190-бабы 3-тармағының 11) тармақшасында көрсетілген адамдар үшін 1941 жылғы 22 маусым – 1945 жылғы 9 мамыр аралығында жұмыс істегені туралы мәліметтер қамтылатын еңбек кітапшасы немесе өзге де құжаттар жұмыс өтілін растайтын құжат болып табылады.

1941 жылғы 22 маусым – 1945 жылғы 9 мамыр аралығында жұмыс істеген фактіні растайтын құжаттар болмаған кезде жұмыс өтілін уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен құрылатын арнаулы комиссиялар белгілейді.

4. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындау тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган әзірлейді және бекітеді.

5. Уәкілетті мемлекеттік орган:

ұрыс қимылдарына қатысқан кезде арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындалатын ұрыс қимылдары жүргізілген қалалар мен кезеңдердің тізбесін;

ұрыс қимылдарына қатысқан кезде арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындалатын басқа мемлекеттердің аумағында ұрыс қимылдары жүргізілген кезеңдердің тізбесін;

ұрыс қимылдарына қатысқан кезде арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындалатын ұрыс қимылдары жүргізілген мемлекеттердің, аумақтар мен кезеңдердің тізбесін;

Ұлы Отан соғысы жылдарында тылдағы қажырлы еңбегі мен мінсіз әскери қызметі үшін наградаларға жатқызылған, наградтау кезінде арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындалатын бұрынғы КСР Одағы медальдарының тізбесін бекітеді.

192-бап. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындауға өтінішті қабылдаудан және тағайындаудан бас тарту

1. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындауға өтінішті қабылдаудан бас тартуға:

1) арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындау, төлеу немесе тағайындауға өтініш беру фактілерін растайтын мәліметтерді уәкілетті мемлекеттік органның ақпараттық жүйесінен алу;

2) өтініш берушінің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құжаттардың толық топтамасын ұсынбауы және (немесе) қолданылу мерзімі өткен құжаттарды және (немесе) арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындау немесе тағайындаудан бас тарту туралы шешім қабылдану күніне қолданылу мерзімі өтетін құжаттарды ұсынуы;

3) жеке басын куәландыратын құжат бойынша мәліметтердің (мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтермен расталатын, оны Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ауыстырудан басқа) оны тағайындау үшін қажетті құжаттарға сәйкес келмеуі;

4) арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындау құқығының болмауы;

5) өтініш берушінің арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындау үшін талап етілетін қолжетімділігі шектеулі дербес деректерге қол жеткізуге келісімінің болмауы негіз болып табылады.

2. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындаудан бас тартуға:

1) арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындауға растайтын құжаттарды ұсынбау;

2) мемлекеттік көрсетілетін қызметті алу үшін өтініш беруші ұсынған құжаттардың және (немесе) оларда қамтылған деректердің (мәліметтердің) анық еместігін анықтау;

3) өтініш берушінің және (немесе) мемлекеттік қызметті көрсету үшін қажетті ұсынылған құжаттардың, деректер мен мәліметтердің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі негіз болып табылады.

193-бап. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төлеу тәртібі

1. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төлеу тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.

2. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төлеу ағымдағы ай үшін және оны алу құқығы туындаған күннен бастап арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындалған шарттар сақталған кезеңге жүргізіледі. Алушы қайтыс болған жағдайда арнаулы мемлекеттік жәрдемақы қайтыс болған айды қоса алғанда, ал арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алушы Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен жағдайда кеткен айды қоса алғанда төленеді.

3. Мүгедектік тобы өзгерген жағдайда арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төлеу жаңа мөлшерде арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алу құқығы туындаған кезден бастап мүгедектіктің тиісті тобы үшін осы Кодексте белгіленген мөлшерде жүзеге асырылады.

4. Егер мүгедектігі бар адам Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген мерзімде қайта куәландыруға медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімшесіне келмесе, онда оған жәрдемақы төлеу оны қайтадан мүгедектігі бар адам деп таныған кезге дейін тоқтатыла тұрады.

Қайта куәландыру мерзімін дәлелді себеппен өткізіп алған кезде арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төлеу, егер медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімшесі оны осы кезеңде мүгедектігі бар адам деп таныса, төлем тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта куәландыру күніне дейін, бірақ алты айдан аспайтын уақыт үшін жүргізіледі. Бұл ретте, егер қайта куәландыру кезінде мүгедектігі бар адам мүгедектіктің басқа (неғұрлым жоғары немесе неғұрлым төмен) тобына ауыстырылса, онда көрсетілген уақыт үшін арнаулы мемлекеттік жәрдемақы бұрынғы топ бойынша төленеді.

194-бап. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы мөлшері

1. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде айқындалған жеңілдіктер тізбесі негізге алына отырып, арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алуға құқығы бар азаматтарға белгіленеді.

2. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін айлық есептік көрсеткіш мөлшерінің өзгеруі ескеріле отырып төленеді.

3. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы:

1) Ұлы Отан соғысының ардагерлеріне – 16,0 айлық есептік көрсеткіш;

2) "Ардагерлер туралы" Қазақстан Республикасы Заңы 5-бабының 1), 2), 3), 4) және 5) тармақшаларында санамаланған басқа мемлекеттердің аумағындағы ұрыс қимылдарының ардагерлеріне – 6,19 айлық есептік көрсеткіш;

3) "Ардагерлер туралы" Қазақстан Республикасы Заңы 5-бабының 6), 7) және 8) тармақшаларында санамаланған басқа мемлекеттердің аумағындағы ұрыс қимылдарының ардагерлеріне – 4,8 айлық есептік көрсеткіш;

4) жеңілдіктер бойынша Ұлы Отан соғысына қатысушыларға теңестірілген адамдарға – 6,19 айлық есептік көрсеткіш;

5) жеңілдіктер бойынша Ұлы Отан соғысы кезеңінде жаралануы, контузия алуы, мертігуі немесе ауруға шалдығуы салдарынан болған мүгедектігі бар адамдарға теңестірілген адамдарға – 7,55 айлық есептік көрсеткіш;

6) Ұлы Отан соғысында қаза тапқан (қайтыс болған, хабарсыз кеткен) жауынгерлердің екінші рет некеге тұрмаған жесірлеріне – 4,48 айлық есептік көрсеткіш;

7) Ауғанстандағы немесе ұрыс қимылдары жүргізілген басқа мемлекеттердегі ұрыс қимылдары кезеңінде қаза тапқан (хабарсыз кеткен) немесе жаралануы, контузия алуы, мертігуі, ауруға шалдығуы салдарынан қайтыс болған әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің отбасыларына; бейбіт уақытта әскери қызметін, арнаулы мемлекеттік органдардағы қызметін өткеру кезінде қаза тапқан (қайтыс болған) әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің отбасыларына; қызметтік міндеттерін атқару кезінде қаза тапқан ішкі істер органдары қызметкерлерінің отбасыларына; Чернобыль АЭС-індегі апаттың және азаматтық немесе әскери мақсаттағы объектілердегі басқа да радиациялық апаттар мен авариялардың зардаптарын жою кезінде қаза тапқандардың отбасыларына; сәуле ауруының салдарынан қайтыс болған адамдардың немесе қайтыс болған мүгедектігі бар адамдардың, сондай-ақ белгіленген тәртіппен Чернобыль АЭС-індегі апаттың және азаматтық немесе әскери мақсаттағы объектілердегі басқа да радиациялық апаттар мен авариялардың және ядролық сынақтардың әсеріне байланысты қайтыс болған азаматтардың отбасыларына – 4,59 айлық есептік көрсеткіш;

8) Ұлы Отан соғысы кезеңінде жаралануы, контузия алуы, мертігуі немесе ауруға шалдығуы салдарынан қайтыс болған мүгедектігі бар адамның немесе жеңілдіктер бойынша Ұлы Отан соғысы кезеңінде жаралануы, контузия алуы, мертігуі немесе ауруға шалдығуы салдарынан болған мүгедектігі бар адамдарға теңестірілген қайтыс болған адамның екінші рет некеге тұрмаған зайыбына (жұбайына), сондай-ақ жалпы ауруға шалдығуы, жұмыста мертігуі және басқа да себептер (құқыққа қарсы келетіндерді қоспағанда) салдарынан болған мүгедектігі бар адамдар деп танылған, қайтыс болған Ұлы Отан соғысына қатысушының, партизанның, астыртын әрекет етушінің, "Ленинградты қорғағаны үшін" медалімен немесе "Қоршаудағы Ленинград тұрғыны" белгісімен наградталған азаматтың екінші рет некеге тұрмаған зайыбына (жұбайына) – 2,56 айлық есептік көрсеткіш;

9) Кеңес Одағының батырларына, "Қазақстанның ғарышкер-ұшқышы" құрметті атағына ие болған адамдарға – 138,63 айлық есептік көрсеткіш;

10) Социалистік Еңбек ерлеріне, үш дәрежелі Еңбек Даңқы ордендерінің иегерлеріне, "Қазақстанның Еңбек Ері" атағына ие болған адамдарға – 138,63 айлық есептік көрсеткіш;

11) "Халық қаһарманы" атағына ие болған адамдарға – 138,63 айлық есептік көрсеткіш;

12) Ұлы Отан соғысы жылдарында тылдағы қажырлы еңбегі мен мінсіз әскери қызметі үшін бұрынғы КСР Одағының ордендерімен және медальдарымен наградталған адамдарға, сондай-ақ 1941 жылғы 22 маусым – 1945 жылғы 9 мамыр аралығында кемінде алты ай жұмыс істеген (қызмет өткерген), мемлекеттік наградалармен наградталмаған адамдарға – 2,13 айлық есептік көрсеткіш;

13) 1988–1989 жылдары Чернобыль атом электр станциясындағы апаттың зардаптарын жоюға қатысушылар, қоныс аудару күні құрсақта болған балаларды қоса алғанда, оқшаулау және көшіру аймақтарынан Қазақстан Республикасына қоныс аударылғандар (өз еркімен кеткендер) қатарындағы адамдарға – 4,8 айлық есептік көрсеткіш;

14) осы Кодекстің 177-бабының 8-тармағында көзделген жасына байланысты зейнетақы төлемдеріне мүгедектігі бойынша айлық жәрдемақы мөлшеріне дейін қосымша төлем алушыларды қоспағанда, жасына байланысты зейнетақы төлемдері немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері тағайындалған бірінші және екінші топтардағы мүгедектігі бар адамдарға, сондай-ақ Ресей Федерациясының заңнамасына сәйкес мүгедектігі бойынша зейнетақы алатын жағдайда Байқоңыр қаласында тұратын бірінші және екінші топтардағы мүгедектігі бар адамдарға – 1,71 айлық есептік көрсеткіш;

15) осы Кодекстің 177-бабының 8-тармағында көзделген жасына байланысты зейнетақы төлемдеріне мүгедектігі бойынша айлық жәрдемақы мөлшеріне дейін қосымша төлем алушыларды қоспағанда, жасына байланысты зейнетақы төлемдері немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері тағайындалған үшінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға, сондай-ақ Ресей Федерациясының заңнамасына сәйкес мүгедектігі бойынша зейнетақы алатын жағдайда Байқоңыр қаласында тұратын үшінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға – 0,74 айлық есептік көрсеткіш;

16) Ресей Федерациясының заңнамасына сәйкес мүгедектігі бойынша зейнетақы алатын жағдайда Байқоңыр қаласында тұратын мүгедектігі бар жеті жасқа дейінгі балаларға – 1,10 айлық есептік көрсеткіш;

17) Ресей Федерациясының заңнамасына сәйкес мүгедектігі бойынша зейнетақы алатын жағдайда Байқоңыр қаласында тұратын жеті жастан он сегіз жасқа дейінгі:

бірінші және екінші топтардағы мүгедектігі бар балаларға – 1,71 айлық есептік көрсеткіш;

үшінші топтағы мүгедектігі бар балаларға – 1,10 айлық есептік көрсеткіш;

18) саяси қуғын-сүргін құрбандарына, саяси қуғын-сүргіннен зардап шеккен мүгедектігі бар немесе зейнеткерлер болып табылатын адамдарға – 1,23 айлық есептік көрсеткіш;

19) Қазақстан Республикасына сіңірген ерекше еңбегі үшін зейнетақы тағайындалған адамдарға 1,23 айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде тағайындалады.

195-бап. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төлеуді тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төлеу:

1) алушының банктік шоты бойынша үш және одан да көп ай бойы шығыс операциялардың болмауы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте арнаулы мемлекеттік жәрдемақыны төлеу тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

2) хабарсыз кеткен адамдардың іздестіруде болу фактісінің анықталуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте арнаулы мемлекеттік жәрдемақыны төлеу адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің күшін жою туралы сот актісі күшіне енген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

3) ата-ана құқықтарынан және қорғаншы (қамқоршы) құқықтарынан айыру фактілерінің анықталғаны туралы, босатылған және шеттетілген қорғаншылар (қамқоршылар) туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте арнаулы мемлекеттік жәрдемақы баланың (балалардың) заңды өкіліне тоқтатылған күннен бастап не қорғаншы (қамқоршы) болып тағайындалған адамға қорғаншылық (қамқоршылық) белгіленген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін жүргізіледі. Ата-ана құқықтары қалпына келтірілген кезде арнаулы мемлекеттік жәрдемақыны төлеу ата-ана құқықтарын қалпына келтіру немесе шектеудің күшін жою туралы сот шешімі күшіне енген күннен бастап қайта басталады;

4) жәрдемақы алушылардың Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кету фактісінің анықталғаны туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте алушыға арнаулы мемлекеттік жәрдемақыны төлеу Қазақстан Республикасының аумағына тұрақты тұруға келген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

5) шетелдіктің Қазақстан Республикасында тұруына ықтиярхатының, азаматтығы жоқ адамның куәлігінің қолданылу мерзімінің өткені туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте арнаулы мемлекеттік жәрдемақыны төлеу Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат берілген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

6) арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алушының бас бостандығынан айыру түрінде сот тағайындаған қылмыстық жазаны өтеп жатқаны туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте арнаулы мемлекеттік жәрдемақыны төлеу қылмыстық-түзету жүйесінің мекемесінен босаған күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады.

Егер мұндай арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алушы осы Кодекстің 190-бабы 3-тармағының 6) тармақшасында көрсетілген азаматтарға жататын болса, онда арнаулы мемлекеттік жәрдемақы отбасының бұған құқығы бар басқа мүшесіне қайта ресімделуі мүмкін;

7) арнаулы әлеуметтік көрсетілетін қызметтердің кепілдік берілгеннен тыс көлемі ұсынылатын адамдарды қоспағанда, арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алушылардың арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында стационар жағдайында тұруы және мемлекеттің толық қамтамасыз етуінде болуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте арнаулы мемлекеттік жәрдемақыны төлеу алушы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығынан шығарылған күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

8) медициналық-әлеуметтік сараптамаға анық емес құжаттарды ұсыну және (немесе) сараптамалық қорытындыны негізсіз шығару фактісінің анықталғаны туралы хаттаманы ресімдеу туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мүгедектігі бойынша арнаулы мемлекеттік жәрдемақыны төлеу бақылау бойынша қайта куәландырылғанда бұрын шығарылған сараптамалық қорытынды расталған кезде тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

9) арнаулы мемлекеттік жәрдемақы тағайындау үшін ұсынылған құжаттардың анық еместігі туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады.

2. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақыны төлеу арнаулы мемлекеттік жәрдемақы алуға құқығы сақталған жағдайда арнаулы мемлекеттік жәрдемақыны тоқтата тұруды туындатқан мән-жайлардың өткенін растайтын, ақпараттық жүйелерден алынған құжаттардың және (немесе) мәліметтердің негізінде өтініш бойынша қайта басталады.

3. Арнаулы мемлекеттік жәрдемақы төлеу оны тағайындау үшін негіздер жойылған немесе алушы қайтыс болған жағдайда тоқтатылады.

14-1-тарау. Еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда істейтін адамдарды әлеуметтік қорғау

Ескерту. 14-1-тараумен толықтырылды – ҚР 21.12.2023 № 49-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

195-1-бап. Еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда істейтін адамдардың әлеуметтік қорғалу құқығы

1. Еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда істейтін Қазақстан Республикасы азаматтарының, Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың елу бес жасқа толған және олар үшін жиынтығында кемінде сексен төрт ай міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары төленген кезде мыналардан:

1) арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыдан;

2) зейнеткерлік алдындағы аннуитеттік сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемінен;

3) жұмыс берушінің қаражаты есебінен кәсіптік төлемнен;

4) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы төлемінен тұратын арнаулы әлеуметтік төлемге құқығы болады.

Осы тармақта көзделген төлемдерге құқық еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда істейтін жұмыскер еңбек қызметін тоқтатқан немесе зиянды өндірістік факторлардың әсерін болғызбайтын басқа жұмысқа ауысқан жағдайда туындайды.

2. Еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда істемейтін Қазақстан Республикасы азаматтарының, Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың елу бес жасқа толған және олар үшін жиынтығында кемінде сексен төрт ай міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары төленген кезде:

1) арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыға;

2) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы төлеміне құқығы болады.

3. Осы баптың 1 және 2-тармақтарында көзделген құқықтар:

"Қызметкер еңбек (қызметтік) міндеттерін атқарған кезде оны жазатайым оқиғалардан міндетті сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылатын зейнеткерлік алдындағы аннуитеттік сақтандыру шарты бойынша сақтандыру төлемін;

Қазақстан Республикасының Еңбек кодексіне сәйкес жүзеге асырылатын жұмыс берушінің қаражаты есебінен кәсіптік төлемді қоспағанда, осы Кодексте көзделген тәртіппен және шарттарда іске асырылады.

195-2 бап. Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны тағайындау және жүзеге асыру тәртібі

1. Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақы жүгінген күннен бастап тағайындалады.

Өтініштің және қажетті құжаттардың тіркелген күні немесе "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес проактивті көрсетілетін қызмет арқылы арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны тағайындауға өтініш берушінің келісімін алған күн арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны тағайындауға жүгінген күн болып есептеледі.

2. Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны төлеу ағымдағы ай үшін жүзеге асырылады. Алушы қайтыс болған жағдайда арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақы – қайтыс болған айды қоса алғанда, ал арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны алушы Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен жағдайда кеткен айды қоса алғанда жүзеге асырылады.

3. Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақы бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

4. Тағайындалған, бірақ арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны алушы талап етпеген сомалар өткен уақытқа, бірақ оларды алуға жүгінген күнге дейін үш жылдан аспайтын уақытқа төленеді.

5. Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны тағайындау, оны төлеуді жүзеге асыру, тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

195-3-бап. Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақының мөлшері

Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақының мөлшері ай сайын республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген 2,0 ең төмен күнкөріс деңгейінің шамасын құрайды.

Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны төлеу республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының өзгеруі ескеріле отырып жүзеге асырылады.

195-4 бап. Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны тағайындауға арналған өтінішті қабылдаудан және оны тағайындаудан бас тарту

1. Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны тағайындауға арналған өтінішті қабылдаудан бас тартуға:

1) уәкілетті мемлекеттік органның ақпараттық жүйесінен арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыға өтініш беру, оны тағайындау, төлеуді жүзеге асыру немесе "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес оны тағайындауға проактивті көрсетілетін қызмет арқылы келісім беру фактісін растайтын мәліметтер алу;

2) жеке басын куәландыратын құжат бойынша мәліметтердің (мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтермен расталатын, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оны ауыстырудан басқа) арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны тағайындауға қажетті құжаттарға сәйкес келмеуі;

3) арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны тағайындау құқығының болмауы;

4) өтініш берушінің арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны тағайындау үшін талап етілетін қолжетімділігі шектеулі дербес деректерге қол жеткізуге келісімінің болмауы негіз болып табылады.

2. Осы Кодекстің 195-1-бабының 1 және 2-тармақтарында көзделген шарттарға сәйкес келмеу арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны тағайындаудан бас тартуға негіз болып табылады.

195-5 бап. Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақы төлеуді тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны төлеу мынадай мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады:

1) арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны алушының банктік шоты бойынша үш және одан көп ай бойы шығыс операцияларының болмауы туралы мәлімет. Бұл ретте арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны төлеу ол тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

2) арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны алушының Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кетуі туралы мәлімет. Бұл ретте арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны төлеу Қазақстан Республикасының аумағына тұрақты тұруға келген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

3) шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжаттың қолданылу мерзімінің өтуі туралы мәлімет. Бұл ретте арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны төлеу Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат берілген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

4) арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны алушыға қатысты хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларының жүргізілуін растайтын құжаттың немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы заңды күшіне енген сот шешімінің болуы туралы мәлімет. Бұл ретте арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны төлеу хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шаралары тоқтатылған немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің күшін жою туралы сот актісі заңды күшіне енген күннен бастап, бірақ жәрдемақы тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

5) арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны алушының "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтатуы туралы мәлімет. Бұл ретте арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны төлеу Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат берілген күннен бастап қайта басталады.

2. Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны төлеу арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны тоқтата тұруға себеп болған мән-жайлардың аяқталғанын растайтын, оның ішінде ақпараттық жүйелерден алынған құжаттардың және (немесе) мәліметтердің негізінде өтініш бойынша қайта басталады.

3. Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны төлеу:

1) арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны алушының қайтыс болғаны туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтер;

2) арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны алушының ішкі істер органдарында тіркеуден шығарылғанын растайтын құжатты ұсына отырып, арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақы төлеуді тоқтату туралы өтініші;

3) Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтату фактісінің анықталғаны туралы мәліметтер;

4) арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны алушының пайдасына міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеу фактісінің анықталғаны туралы мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатылады.

Арнаулы кәсіптік мемлекеттік жәрдемақыны төлеу осындай төлемді алушы осы Кодекстің 207-бабында белгіленген зейнеткерлік жасқа толғанға дейін жүзеге асырылады.

15-тарау. ЗЕЙНЕТАҚЫМЕН ҚАМСЫЗДАНДЫРУ

1-параграф. Жалпы ережелер

196-бап. Зейнетақымен қамсыздандырылу құқығы

1. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасы азаматтарының, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдардың:

1) мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі;

2) жасына байланысты зейнетақы төлемдері;

3) еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері;

4) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы төлемдері;

5) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы төлемдері;

6) зейнетақы аннуитеті шарттары бойынша сақтандыру ұйымдарынан сақтандыру төлемдері түріндегі зейнетақымен қамсыздандырылуға құқығы бар.

2. Бір мезгілде жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерінің тағайындалуына құқығы бар адамдарға олардың қалауы бойынша зейнетақы төлемдерінің осы түрлерінің біреуі тағайындалады.

3. Осы бапта көзделген құқықтар осы Кодексте көзделген тәртіппен және шарттарда іске асырылады.

4. Жұмыс істеп жүрген зейнеткерлердің осы Кодексте көзделген шектеулер ескеріле отырып, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін толық мөлшерде алуға құқығы бар.

197-бап. Зейнетақымен қамсыздандыру жөніндегі мемлекеттік кепілдіктер

1. Мемлекет:

1) 1999 жылғы 1 сәуірге дейінгі зейнетақы төлемдерінің белгіленген мөлшерін сақтай отырып, 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін зейнеткерлікке шыққан азаматтарды;

2) еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алуға құқығы бар және осы құқығын еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін тағайындайтын және (немесе) жүзеге асыратын органдарда 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін тіркеген азаматтарды зейнетақымен қамсыздандыруға кепілдік береді.

Бұл жағдайда еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері осы баптың 1-тармағы 1) тармақшасының және 3-тармағының талаптарын сақтай отырып, қызметтен босатылған күннен бастап жүзеге асырылады.

2. Ең төмен зейнетақы мөлшері осы Кодекске сәйкес әлеуметтік қамсыздандыру саласындағы ең төмен әлеуметтік стандарт болып табылады.

3. Жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің және еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерінің мөлшерін жыл сайын арттыру республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген мөлшерде жүзеге асырылады.

198-бап. Зейнетақы төлемдерін алу құқығы бар азаматтар санаттары

Зейнетақы төлемдері азаматтардың мынадай санаттарына:

1) 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін зейнетақы алатындарға;

2) осы Кодекстің 207-бабының 1–3-тармақтарына сәйкес зейнеткерлік жасқа толғандарға;

3) еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алуға құқығы бар әскери қызметшілерге, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтің арнаулы атақтар, сыныптық шендер берілген және біліктілік сыныптары белгіленген қызметкерлеріне, сондай-ақ арнаулы атақтар, сыныптық шендер алу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдарға және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде еңбек сіңірген жылдары үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде он екі жыл және алты ай болған адамдарға, олар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда төленеді.

199-бап. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау және төлеу тәртібі

1. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін алу құқығы бар адамның немесе оның заңды өкілінің өтініші мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін негіз болып табылады.

2. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің, жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеу (айқындау), оларды тағайындау, жүзеге асыру, тоқтата тұру, қайта есептеу, қайта бастау, тоқтату және тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы шешімді қайта қарау тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

3. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау жүгінген күннен бастап жүргізіледі. Өтініш пен қажетті құжаттар тіркелген күн мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындауға өтініш жасалған күн болып есептеледі.

200-бап. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін және жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындауға өтінішті қабылдаудан және тағайындаудан бас тарту

1. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындауға өтінішті қабылдаудан бас тартуға:

1) мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау, төлеу немесе тағайындауға өтініш беру фактілерін растайтын мәліметтерді уәкілетті мемлекеттік органның ақпараттық жүйесінен алу;

2) өтініш берушінің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құжаттардың толық топтамасын ұсынбауы және (немесе) қолданылу мерзімі өткен құжаттарды және (немесе) мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау немесе тағайындаудан бас тарту туралы шешім қабылдау күніне қолданылу мерзімі өтетін құжаттарды ұсынуы;

3) жеке басын куәландыратын құжат бойынша мәліметтердің (мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтермен расталатын, оны Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ауыстырудан басқа) оларды тағайындау үшін қажетті құжаттармен сәйкес келмеуі;

4) мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау құқығының болмауы;

5) өтініш берушінің мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін талап етілетін қолжетімділігі шектеулі дербес деректерге қол жеткізуге келісімінің болмауы негіз болып табылады.

2. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындаудан бас тартуға:

1) мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді алу үшін өтініш беруші ұсынған құжаттардың және (немесе) оларда қамтылған деректердің (мәліметтердің) анық еместігінің анықталуы;

2) өтініш берушінің және (немесе) мемлекеттік қызметтерді көрсету үшін қажетті ұсынылған құжаттардың, деректер мен мәліметтердің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі негіз болып табылады.

201-бап. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін және жасына байланысты зейнетақы төлемдерін алушының құқықтары мен міндеттері

1. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін алушының:

1) осы Кодексте көзделген тәртіппен мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін алуға;

2) Мемлекеттік корпорациядан мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау және алу тәртібі туралы ақпаратты сұратуға және тегін алуға;

3) осы тарауда көрсетілген мемлекеттік органдардың немесе ұйымдардың шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен жоғарғы тұрған органға, сотқа шағым жасауға құқығы бар.

2. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін алушы:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін толық және анық мәліметтер ұсынуға;

2) мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің, жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің артық есептелген (төленген) сомаларын – ерікті түрде, ал бас тартқан жағдайда заңды күшіне енген сот шешімі негізінде сот тәртібімен қайтаруды жүргізуге міндетті.

3. Мемлекеттік корпорацияның және (немесе) уәкілетті мемлекеттік органның кінәсінан уақтылы алынбаған не толық алынбаған мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің, жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің сомалары өткен уақыт үшін оларға құқық туындаған күннен бастап мерзімі шектелмей төленеді.

202-бап. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін және жасына байланысты зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру тәртібі

1. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі және жасына байланысты зейнетақы төлемдері ағымдағы айға жүргізіледі.

2. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі және жасына байланысты зейнетақы төлемдері өмір бойына тағайындалады және қайтыс болған немесе Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен айды қоса алғанда жүзеге асырылады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармақтың 01.01.2028 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

3. Қарттар мен мүгедектігі бар адамдарға арналған стационар жағдайында арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында тұратын және мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі адамдарға жасына байланысты зейнетақы төлемдері:

1) егер жасына байланысты зейнетақы төлемінің осы нормаға сәйкес есептелген мөлшері республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен зейнетақы мөлшерінен аз болса, осы Кодекстің 210-бабының 6-тармағында көзделген көлемде;

2) осы Кодекстің 210-бабына сәйкес есептелген жасына байланысты зейнетақы төлемдері мөлшерінің 30 пайызы көлемінде, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен зейнетақы мөлшерінен кем емес көлемде жүргізіледі.

Жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің тағайындалған мөлшерінің 70 пайызын жеке банктік шотқа немесе арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарының қолма-қол ақшаны бақылау шотына аудару жүргізіледі.

Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарының көрсетілген қаражатты пайдалану тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

4. Жасына байланысты зейнетақы төлемдеріне және мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыға құқығы жоқ адамдарды қоспағанда, мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі алушы стационар жағдайындағы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығында тұрған кезеңіне тоқтатыла тұрады.

5. Алушы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығынан шыққан жағдайда мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі және жасына байланысты зейнетақы төлемі шыққан айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап толық көлемде қайта басталады.

6. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі және жасына байланысты зейнетақы төлемдері нотариат куәландырған сенімхат бойынша тағайындалуы және төленуі мүмкін.

7. Тағайындалған, бірақ алушы талап етпеген мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің, жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің сомалары өткен уақыт үшін, бірақ оларды алу үшін жүгінген күнге дейінгі үш жылдан аспайтын уақыт үшін төленеді.

203-бап. Зейнетақыдан ұстап қалу

1. Зейнетақыдан ұстап қалу алушының өтініші негізінде ұсталатын зейнетақы тағайындау кезіндегі қателіктер салдарынан артық төленген зейнетақы сомаларын қоспағанда, атқарушылық іс жүргізу тәртібімен жүргізілуі мүмкін.

2. Зейнетақыдан ұстап қалу төленуге тиісті сомадан жүргізіледі.

3. Төленуге тиіс соманың 50 пайыздан астамын зейнетақыдан ұстап қалуға болмайды.

204-бап. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін және жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі, жасына байланысты зейнетақы төлемдері:

1) алушының банктік шоты бойынша үш және одан да көп ай бойы шығыс операцияларының болмауы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі, жасына байланысты зейнетақы төлемдері тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

2) шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжаттың, қандас куәлігінің қолданылу мерзімінің өтуі туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі, жасына байланысты зейнетақы төлемдері Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның, қандастың куәлігі берілген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

3) алушыға қатысты хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларының жүргізілуін растайтын құжаттың немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің болуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі, жасына байланысты зейнетақы төлемдері хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шаралары тоқтатылған немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің күшін жою туралы сот актісі күшіне енген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

4) шетелдіктің тұруына ықтиярхат алғанға дейін Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылуы немесе одан шығуы фактісінің анықталғаны туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі, жасына байланысты зейнетақы төлемдері тоқтатыла тұрған күннен бастап, бірақ шетелдіктің тұруына ықтиярхат алған күннен кейін қайта басталады;

5) Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің еңбекшілерін зейнетақымен қамсыздандыру туралы келісімге сәйкес тағайындалған зейнетақыларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлерде зейнетақы төлемдерін алу фактісінің анықталғаны туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі, жасына байланысты зейнетақы төлемдері шыққан елінде артық есепке жазылған (төленген) зейнетақы сомалары өтелген кезде тоқтатылған күннен бастап қайта басталады.

2. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі, жасына байланысты зейнетақы төлемдері ақпараттық жүйелерден алынған, төлемді тоқтата тұруды туындатқан мән-жайлардың өткенін растайтын құжаттардың және (немесе) мәліметтердің негізінде қайта басталады.

3. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі, жасына байланысты зейнетақы төлемдері мынадай негіздер бойынша:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен алушының қайтыс болу фактісі белгіленсе немесе ол хабарсыз кетті деп танылса;

2) алушының Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кету фактісі белгіленсе;

3) отставкадағы судьяға өмір бойы ай сайынғы қамтылымды тағайындау (қайта бастау) туралы факт анықталса;

4) уәкілетті мемлекеттік органның еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін тағайындауы туралы факт анықталса;

5) шығу елінің уәкілетті органынан зейнетақы ісіне сұрау салу келіп түссе;

6) зейнетақы алушының ішкі істер органдарында тіркеуден шығарылғанын растайтын құжат ұсыныла отырып, оның зейнетақы төлеуді тоқтату туралы өтініші келіп түссе;

7) өтініш берушінің негізсіз тағайындауға алып келген анық емес мәліметтерді ұсынуы фактісі анықталса;

8) уәкілетті мемлекеттік органның әскери қызметшілер, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтің қызметкерлері, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдар және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде еңбек сіңірген жылдары үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде он екі жыл және алты ай болмаған, жұмыстан шығарылған күні еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін тағайындатуға құқығы болмаған адамдар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында және мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда осындай адамдар қатарынан зейнеткердің зейнеткерлік ісінен жасалған үзінді көшірме негізінде еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін тағайындаса, тоқтатылады.

Ескерту. 204-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

2-параграф. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі

205-бап. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлеміне құқық

Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі:

1) жасына байланысты зейнетақы төлемдері 2018 жылғы 1 шілдеге дейін тағайындалған және еңбек сіңірген жылдары үшін төленетін зейнетақы төлемдері 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін тағайындалған;

2) Қазақстан Республикасының Конституциясында белгіленген лауазымда болу мерзімінің өтуіне байланысты өкілеттілігі тоқтатылған, өмір бойы ай сайынғы қамтылымды алатын Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының судьяларын, өмір бойы ай сайынғы қамтылымды алатын отставкадағы судьяларды, еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алатын әскери қызметшілерді, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтің қызметкерлерін, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдарды және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте еңбек сіңірген жылдары кемінде он екі жыл және алты ай болған адамдарды, олар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторларында және мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда, осындай адамдарды қоспағанда, осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағына сәйкес зейнеткерлiк жасқа толған адамдарға беріледі.

206-бап. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің мөлшерін есептеу

1. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі:

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап – зейнетақы жүйесіне қатысу өтілі он жыл және одан аз болған не болмаған кезде ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 60 пайызы мөлшерінде, оның мөлшері зейнетақы жүйесіне қатысу өтілінің он жылдан асқан әрбір толық жылы үшін 2 пайызға ұлғайтыла отырып, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 100 пайызынан аспайтын мөлшерде;

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – зейнетақы жүйесіне қатысу өтілі он жыл және одан аз болған не болмаған кезде ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 65 пайызы мөлшерінде, оның мөлшері зейнетақы жүйесіне қатысу өтілінің он жылдан асқан әрбір толық жылы үшін 2 пайызға ұлғайтыла отырып, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 105 пайызынан аспайтын мөлшерде;

2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – зейнетақы жүйесіне қатысу өтілі он жыл және одан аз болған не болмаған кезде ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 70 пайызы мөлшерінде, оның мөлшері зейнетақы жүйесіне қатысу өтілінің он жылдан асқан әрбір толық жылы үшін 2 пайызға ұлғайтыла отырып, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 110 пайызынан аспайтын мөлшерде;

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап – зейнетақы жүйесіне қатысу өтілі он жыл және одан аз болған не болмаған кезде ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 70 пайызы мөлшерінде, оның мөлшері зейнетақы жүйесіне қатысу өтілінің он жылдан асқан әрбір толық жылы үшін 2 пайызға ұлғайтыла отырып, бірақ республикалық бюджет туралы заңмен тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 118 пайызынан аспайтын мөлшерде;

2027 жылғы 1 қаңтардан бастап – зейнетақы жүйесіне қатысу өтілі он жыл және одан аз болған не болмаған кезде ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 70 пайызы мөлшерінде, оның мөлшері зейнетақы жүйесіне қатысу өтілінің он жылдан асқан әрбір толық жылы үшін 2 пайызға ұлғайтыла отырып, бірақ республикалық бюджет туралы заңмен тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 120 пайызынан аспайтын мөлшерде беріледі.

Тағайындалған мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің мөлшері жыл сайын осы тармақтың екінші бөлігіне сәйкес қайта есептеледі.

2. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін беру кезінде зейнетақы жүйесіне қатысу өтіліне:

1) осы Кодекстің 208-бабына сәйкес есептелген, 1998 жылғы 1 қаңтарға дейінгі кезеңде істеген еңбек өтілі;

2) міндетті зейнетақы жарналары және (немесе) жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары жүзеге асырылған кезең;

3) Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының мөлшерлемелеріне 0 түзету коэффициенті қолданылған еңбек, кәсіпкерлік қызмет, қызмет түрлері бойынша жеке практикамен айналысу кезеңдері;

4) "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 341-бабы 1-тармағының 51) тармақшасына сәйкес 2020 жылғы 1 сәуірден бастап 2020 жылғы 1 қазан аралығындағы кірістері жеке тұлғаның салық салуға жататын кірістерінен алып тасталған қызметті жүзеге асыру кезеңі;

5) жұмыс істемейтін ананың немесе жұмыс істемейтін әкенің (ол нақты күтімді жүзеге асырған кезде) жас балаларға күтім жасаған, бірақ әрбір бала 3 жасқа толғанға дейін жалпы жиынтығы 12 жыл шегінен аспайтын уақыт;

6) 18 жасқа дейінгі мүгедектігі бар балаға күтім жасаған уақыт;

7) әскери қызметтегі, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтегі кезеңдер;

8) Қазақстан Республикасының дипломатиялық қызметтері мен халықаралық ұйымдар қызметкерлерінің жұбайы (зайыбы) шетелде тұрған, бірақ жалпы жиынтығы 10 жылдан аспайтын кезең;

9) әскери қызметшілер (мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерден басқа), арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлері жұбайларының (зайыптарының) мамандығы бойынша жұмысқа орналасу мүмкіндігі болмаған жерлерде жұбайларымен (зайыптарымен) бірге тұрған, бірақ жалпы жиынтығы 10 жылдан аспайтын кезең;

10) "Байқоңыр" кешенінің ресейлік ұйымдарындағы 1998 жылғы 1 қаңтардан кейінгі еңбек қызметінің кезеңдері;

11) төтенше жағдай, шектеу іс-шаралары қолданылған кезеңде қызметтің шектелуіне байланысты кірісінен айырылған жағдай бойынша төленетін әлеуметтік төлемді алу кезеңдері;

12) басқа адамның көмегіне мұқтаж бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға, екінші топтағы мүгедектігі бар жалғызбасты адамға және жасына байланысты зейнеткерге, сондай-ақ сексен жасқа толған қарт адамға күтім жасаған уақыт;

13) осы Кодекстің 248-бабы 3-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген адамдардың еңбек қызметінің кезеңдері есепке жатқызылады. 2005 жылғы 1 қаңтардан бастап көрсетілген кезеңдер Қорға әлеуметтік аударымдар жүзеге асырылған жағдайда есепке жатқызылады.

Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі жасына байланысты және (немесе) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы төлемдерін, сондай-ақ мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны алуына қарамастан беріледі.

3. Мемлекеттік базалық зейнетақы төлемі бюджет қаражаты есебінен беріледі.

3-параграф. Жасына байланысты зейнетақы төлемдері

207-бап. Жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау

1. Жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау:

2001 жылғы 1 шілдеден бастап – ерлерге 63 жасқа толғанда, әйелдерге 58 жасқа толғанда жүргізіледі.

Бұл ретте әйелдерге жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау:

2018 жылғы 1 қаңтардан бастап – 58,5 жасқа толғанда;

2019 жылғы 1 қаңтардан бастап – 59 жасқа толғанда;

2020 жылғы 1 қаңтардан бастап – 59,5 жасқа толғанда;

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап – 60 жасқа толғанда;

2022 жылғы 1 қаңтардан бастап – 60,5 жасқа толғанда;

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап – 61 жасқа толғанда;

2028 жылғы 1 қаңтардан бастап – 61,5 жасқа толғанда;

2029 жылғы 1 қаңтардан бастап – 62 жасқа толғанда;

2030 жылғы 1 қаңтардан бастап – 62,5 жасқа толғанда;

2031 жылғы 1 қаңтардан бастап 63 жасқа толғанда жүргізіледі.

2. Төтенше және ең жоғары радиациялық қатері бар аймақтарда 1949 жылғы 29 тамыз – 1963 жылғы 5 шілде аралығындағы кезеңде кемінде 5 жыл тұрған азаматтардың "Семей ядролық сынақ полигонындағы ядролық сынақтардың салдарынан зардап шеккен азаматтарды әлеуметтік қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес:

1) ерлердің – 50 жасқа толғанда;

2) әйелдердің – 45 жасқа толғанда жасына байланысты зейнетақы төлемдері тағайындалуына құқығы бар.

3. 5 және одан көп бала туған (асырап алған) және оларды сегіз жасқа дейін тәрбиелеген әйелдердің 53 жасқа толғанда жасына байланысты зейнетақы төлемдерін алуға құқығы бар.

4. Қазақстан Республикасының Конституциясында белгіленген лауазымда болу мерзімінің өтуіне байланысты өкілеттіктері тоқтатылған, өмір бойғы ай сайынғы қамтылымды алатын Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының судьяларына, өмір бойғы ай сайынғы қамтылымды алатын отставкадағы судьяларға жасына байланысты зейнетақы төлемдері немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері тағайындалмайды.

208-бап. Жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін еңбек өтілін есептеу

1. Жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін еңбек өтілін есептеу кезінде мыналар:

1) еңбек шарттары бойынша жеке және заңды тұлғалар ақы төлейтін жұмыс;

2) әскери қызмет;

3) арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтегі қызмет;

4) мемлекеттік қызмет;

5) кәсіпкерлік және кірістер әкелетін өзге де қызмет;

6) басқа адамның көмегіне мұқтаж бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға, екінші топтағы мүгедектігі бар жалғызбасты адамға және жасына байланысты зейнеткерге, сондай-ақ сексен жасқа толған қарт адамдарға күтім жасаған уақыт;

7) мүгедектігі бар 18 жасқа дейінгі балаға күтім жасаған уақыт;

Ескертпе!
ҚР Конституциялық Соты 208-баптың 1-тармағы 8) тармақшасының конституциялылығын тексеру жөнінде іс жүргізу бастады.

8) жұмыс істемейтін ананың жас балаларға күтім жасаған, бірақ әрбір бала 3 жасқа толғанға дейін, жалпы жиынтығы 12 жыл шегіндегі уақыт;

9) қылмыстық жауаптылыққа негізсіз тартылған және қуғын-сүргінге ұшыраған, бірақ кейіннен ақталған азаматтардың қамауда болған, бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеген және айдауда болған уақыты;

10) еңбекке қабілетті азаматтардың бұрынғы КСРО-ның уақытша басып алынған аумағында және Ұлы Отан соғысы кезеңінде басқа мемлекеттердің аумағына зорлықпен әкетілген адамдардың (жасына қарамастан), егер аталған кезеңдерде бұл адамдар Отанға қарсы қылмыс жасамаған болса, сонда болған, фашистік концлагерьлерде (геттоларда және соғыс кезеңінде мәжбүрлеп ұстайтын басқа да орындарда) ұсталған уақыт;

11) Ұлы Отан соғысы кезеңінде жаралануы, контузия алуы, мертігуі немесе ауруға шалдығуы салдарынан болған мүгедектігі бар жұмыс істемейтін адамдардың және оларға теңестірілген мүгедектігі бар адамдардың мүгедектікте болған уақыты;

12) бұрынғы кеңестік мекемелердің, Қазақстан Республикасының мекемелері мен халықаралық ұйымдар қызметкерлерінің зайыбы (жұбайы) шетелде тұрған, бірақ жалпы жиынтығы 10 жылдан аспайтын кезең;

13) әскери қызметшілер (мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерден басқа), арнаулы мемлекеттік органдар қызметкерлері жұбайларының мамандығы бойынша жұмысқа орналасу мүмкіндігі болмаған жерлерде жұбайларымен бірге тұрған, бірақ жалпы жиынтығы 10 жылдан аспайтын кезең;

14) Қазақстан Республикасының аумағындағы және одан тыс жердегі жоғары оқу орындарындағы, оның ішінде даярлық курстарындағы, арнаулы орта оқу орындарындағы, училищелердегі, мектептердегі және кадрлар даярлау, біліктілікті арттыру және қайта мамандандыру курстарындағы, аспирантурадағы, докторантурадағы және клиникалық ординатурадағы, сондай-ақ рухани (діни) білім беру ұйымдарындағы оқу;

15) ведомстволық бағыныстылығына және арнаулы немесе әскери атағының болуына қарамастан, әскерилендірілген күзеттегі, арнаулы байланыс органдарындағы және тау-кендік құтқару бөлімдеріндегі қызмет;

16) Қазақстан Республикасына тарихи отанында тұрақты тұру мақсатында келген этностық қазақтардың шығу еліндегі еңбек қызметі есепке алынады.

2. Жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін еңбек өтілін жеңілдікпен есептеу кезінде мыналар да:

1) ұрыс қимылдары кезеңінде әрекет еткен армия құрамындағы, оның ішінде әскери борышын өтеу кезіндегі әскери қызмет, сондай-ақ ұрыс қимылдары кезеңінде партизан отрядтары мен құрамаларында болуы, сондай-ақ әскери жарақат салдарынан емдеу мекемелерінде емделуде болған уақыт – әскери қызметшілерге еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін тағайындаған кезде осы қызметтің мерзімдерін есептеу үшін белгіленген тәртіппен;

2) әскери бөлімдердегі жұмыс, оның ішінде еркін жалдамалы құрам ретіндегі жұмыс және осы тармақтың 1) тармақшасында көзделген әскери қызметтен басқа, Ұлы Отан соғысы жылдарындағы қызмет – екі есе мөлшерде;

3) Ұлы Отан соғысы жылдарында 1941 жылғы 8 қыркүйектен бастап 1944 жылғы 27 қаңтар аралығында Ленинград қаласының қоршауы кезеңінде ондағы жұмыс – үш есе мөлшерде;

4) 12 жастан бастап және одан үлкен жастағы азаматтардың 1941 жылғы 8 қыркүйектен бастап 1944 жылғы 27 қаңтар аралығында Ленинград қаласының қоршауы кезеңінде онда болған уақыт – екі есе мөлшерде;

5) Ұлы Отан соғысы кезеңінде басқа мемлекеттердің аумақтарына зорлықпен әкетілген адамдардың, егер аталған кезеңдерде бұл адамдар Отанға қарсы қылмыс жасамаған болса, сонда болған уақыты, сондай-ақ фашистік концлагерьлерде (геттоларда және соғыс кезеңінде мәжбүрлеп ұстайтын басқа да орындарда) болған уақыт – екі есе мөлшерде;

6) қылмыстық жауаптылыққа заңсыз тартылған және қуғын-сүргінге ұшыраған, кейіннен ақталған азаматтардың, күзетпен қамауда ұсталған, бас бостандығынан айыру орындарында жазасын өтеген, айдауда болған, бас бостандығын шектеумен мәжбүрлеп еңбекке тартылған, колония-қоныста және психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымда мәжбүрлеп емдеуде болған уақыт – үш есе мөлшерде;

7) Семей ядролық сынақ полигонына іргелес жатқан аудандарда 1949 жылғы 29 тамыздан бастап 1963 жылғы 5 шілде аралығы кезеңіндегі жұмыс және әскери қызмет – үш есе мөлшерде, ал 1963 жылғы 6 шілдеден бастап 1992 жылғы 1 қаңтар аралығындағы жұмыс және әскери қызмет – бір жарым есе мөлшерде;

8) алапеске қарсы және обаға қарсы мекемелерде, адамның иммун тапшылығы вирусын жұқтырған немесе ЖҚТБ-мен ауырған адамдарды емдеу жөніндегі инфекциялық аурулар мекемелеріндегі жұмыс – екі есе мөлшерде, сот-медициналық сараптаманы және патологиялық-анатомиялық диагностиканы жүзеге асыратын ұйымдардағы жұмыс – Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен жұмыстар тізбесі бойынша – бір жарым есе мөлшерде есепке алынады;

9) толық навигациялық кезең ішінде су көлігіндегі жұмыс бір жылғы жұмыс болып есептеледі;

10) ведомстволық бағыныстылығына қарамастан, өнеркәсіптің маусымдық салалары ұйымдарындағы толық маусым ішіндегі жұмыс Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен тізім бойынша бір жылғы жұмыс өтіліне есептеледі.

209-бап. Еңбек өтілін растау

1. Жасына байланысты зейнетақы төлемдерін есептеу үшін еңбек өтілі 1998 жылғы 1 қаңтарға дейінгі кезең үшін есепке алынады.

2. Еңбек өтілі еңбек кітапшасымен расталады, ал еңбек кітапшасы немесе онда тиісті жазбалар болмаған кезде жұмысы туралы мәліметтерді растайтын құжаттар не соттың шешімі негізінде белгіленеді.

210-бап. Жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеу

1. Жасына байланысты зейнетақы төлемдерін толық көлемде есептеу осы Кодекстің 211-бабына сәйкес айқындалатын орташа айлық кірістің 60 пайызы есебінен жүргізіледі.

2. Жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеу 1998 жылғы 1 қаңтардан бастап жұмыстағы үзілістерге қарамастан, қатарынан кез келген үш жыл ішіндегі орташа айлық кіріс негізге алына отырып жүзеге асырылады.

Осы баптың 3-тармағына сәйкес айқындалатын кірісті қоспағанда, орташа айлық кірістің мөлшері уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен жинақтаушы зейнетақы қорларына немесе бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналары, Қорға әлеуметтік аударымдар жүзеге асырылған кіріске сай белгіленеді.

3. "Байқоңыр" кешенінің ресейлік ұйымдарында жұмыс істеген адамдарға 1998 жылғы 1 қаңтардан басталған кезең үшін, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының мөлшерлемелеріне 0 түзету коэффициенті қолданылған қызмет түрлері бойынша еңбек, кәсіпкерлік қызмет, жеке практикамен айналысқан кезеңдері үшін, сондай-ақ "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 341-бабы 1-тармағының 51) тармақшасына сәйкес 2020 жылғы 1 сәуірден бастап 2020 жылғы 1 қазан аралығында кірістері жеке тұлғаның салық салуға жататын кірістерінен алып тасталған қызметті жүзеге асыру кезеңі үшін орташа айлық кірістің мөлшері кірістер туралы анықтамамен расталатын кіріске сәйкес белгіленеді.

Жасына байланысты зейнетақы төлемдерін есептеу жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін жүгінген күнге Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі белгілеген Қазақстан Республикасы ұлттық валютасының шетел валюталарына қатысты ресми бағамы бойынша Ресей Федерациясының валютасымен төленген кіріс мөлшері негізге алына отырып жүргізіледі.

4. Жасына байланысты зейнетақы төлемдері толық көлемде осы Кодекстің 207-бабының 1 – 3-тармақтарында белгіленген жасқа толғанда азаматтардың мынадай санаттарына:

1) ерлерге – 1998 жылғы 1 қаңтарда кемінде жиырма бес жыл еңбек өтілі болған кезде;

2) әйелдерге – 1998 жылғы 1 қаңтарда кемінде жиырма жыл еңбек өтілі болған кезде тағайындалады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
5-тармақтың 01.01.2028 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

5. Талап етілетін еңбек өтілінен артық 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін жұмыс істеген әрбір толық жыл үшін жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің мөлшері 1 пайызға ұлғайтылады, бірақ бұл жасына байланысты зейнетақы төлемдерін есептеу үшін есепке алынатын кірістің 75 пайызынан аспайды.

Егер жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің толық көлемде есептелген мөлшері республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін ең төмен зейнетақы мөлшерінен аз болса, жасына байланысты зейнетақы төлемдері ең төмен зейнетақы мөлшерінде тағайындалады.

6. Жасына байланысты зейнетақы төлемдері толық емес көлемде осы Кодекстің 207-бабының 1 – 3-тармақтарында көрсетілген азаматтардың санаттарына олардың жасына байланысты зейнетақы төлемін толық көлемде алу құқығы болмаған кезде, 1998 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша кемінде алты ай еңбек өтілінің болуына қарай тағайындалады.

7. Жасына байланысты толық емес көлемдегі зейнетақы төлемдері жасына байланысты толық көлемдегі зейнетақы төлемінің үлесі ретінде 1998 жылғы 1 қаңтардағы еңбек өтіліне барабар түрде есептеледі.

8. Жасына байланысты зейнетақы төлемдері бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

211-бап. Жасына байланысты зейнетақы төлемдерін есептеу үшін кірісті айқындау

1. 3 жылғы жұмысқа зейнетақы төлемдерін есептеу үшін кіріс қатарынан күнтізбелік 36 айдағы жұмыс кірісінің жалпы сомасын отыз алтыға бөлу арқылы айқындалады.

Өтініш берушінің қалауы бойынша Қазақстан Республикасында төтенше жағдай, шектеу іс-шаралары қолданылған айлар орташа айлық кірістің мөлшерін айқындаған кезде алып тасталады және көрсетілген кезеңнің тура алдындағы немесе одан кейінгі басқа айлармен ауыстырылады.

2. Жасына байланысты зейнетақы төлемдерін есептеу үшін кіріс республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 55 еселенген мөлшерінен аспауға тиіс.

4-параграф. Еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері

212-бап. Еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алу құқығы

1. Мыналардың:

1) әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде жиырма бес жыл еңбек сіңірген және қызметтен босатылған кезде қызметте болудың Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шекті жасына толған;

2) әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде жиырма бес жыл еңбек сіңірген, штаттың қысқартылуына немесе өз еркі бойынша немесе денсаулық жағдайына байланысты не құқық қорғау органы таратылған кезде шығарылған;

3) жиырма бес және одан көп жыл жалпы еңбек өтілі бар, оның кемінде он екі жыл және алты айын үзіліссіз әскери қызмет, арнаулы мемлекеттік органдардағы және құқық қорғау органдарындағы, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтегі қызмет құрайтын және әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарында қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте болудың Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шекті жасына толуына не штаттың қысқартылуына немесе денсаулық жағдайына байланысты не құқық қорғау органы таратылған кезде шығарылған әскери қызметшілердің (мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерден басқа), арнаулы мемлекеттік органдар және құқық қорғау органдары, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерінің еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алуға құқығы бар.

2. Мыналар:

1) әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде жиырма бес жыл еңбек сіңірген және арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу, сондай-ақ нысанды киім киіп жүру құқықтары жойылған кезде тіркелген арнаулы атақ, сыныптық шен бойынша құқық қорғау қызметінде болудың шекті жасына сәйкес келетін жасқа толған;

2) әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарында қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде жиырма бес жыл еңбек сіңірген, штаттың қысқартылуына байланысты не құқық қорғау органы таратылған кезде, не өз еркі бойынша, не жұмысын жалғастыруға кедергі келтіретін денсаулық жағдайы салдарынан атқаратын лауазымына немесе орындайтын жұмысына сәйкес келмеуіне байланысты шығарылған;

3) жиырма бес және одан көп жыл жалпы еңбек өтілі бар, оның кемінде он екі жыл және алты айын үзіліссіз әскери қызмет, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызмет, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет құрайтын және штаттың қысқартылуына байланысты не құқық қорғау органы таратылған кезде, не жұмысын жалғастыруға кедергі келтіретін денсаулық жағдайы салдарынан атқаратын лауазымына немесе орындайтын жұмысына сәйкес келмеуіне байланысты шығарылған не арнаулы атақтарға және сыныптық шендерге ие болу, сондай-ақ нысанды киім киіп жүру құқықтары жойылған кезде тіркелген арнаулы атағы, сыныптық шені бойынша құқық қорғау қызметінде болудың шекті жасына сәйкес келетін жасқа толған, арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдардың еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алуға құқығы бар.

3. Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған адамдарға, олар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда, штаттың қысқартылуына байланысты не денсаулық жағдайы салдарынан, не Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы лауазымы қысқартылған кезде арнаулы атағы бойынша құқық қорғау қызметінде болудың шекті жасына сәйкес келетін жасқа толуына байланысты жұмыстан шығарылған адамдарға еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алу құқығы жалпы еңбек өтілі жиырма бес және одан көп жыл болған, оның кемінде он екі жыл және алты айын үзіліссіз әскери қызмет, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызмет, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет құраған кезде туындайды. Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде еңбек сіңірген жылдары үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде он екі жыл және алты ай болған адамдарға, олар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдеріне жеңілдіктерді сақтау қағидаларын Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.

4. Қызметтен босатылған күнге 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданыста болған заңнама нормаларына сәйкес еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін тағайындау шарттары болған әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдары, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерінің, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған, қызметке 1998 жылғы 1 қаңтардан кейін алғаш рет кірген және 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін қызметтен босатылған адамдардың қызметтен босатылған кездегі еңбек сіңірген жылдары және ақшалай қамтылымы ескеріле отырып, еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерінің тағайындалуына құқығы бар.

5. Қызметтен шығарылған күні еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерінің тағайындалуына құқығы болмаған әскери қызметшілерге, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтің қызметкерлеріне, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдарға және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде еңбек сіңірген жылдары үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде он екі жыл және алты ай болмаған адамдар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда осындай адамдарға жасына байланысты зейнетақы төлемдері осы Кодекске сәйкес тағайындалады.

6. Әскери қызметшілер, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтің, бұрынғы Мемлекеттік тергеу комитетінің қызметкерлері, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдар және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде еңбек сіңірген жылдары үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде он екі жыл және алты ай болған адамдар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда осындай адамдар қатарынан еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алушыларды әскери (арнаулы) атақ, сыныптық шен бере отырып, мемлекеттік қызметке қабылдау, оларға біліктілік сыныбын белгілеу кезінде еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері қызметке қабылданған күннен бастап қызмет өткеру кезеңіне тоқтатыла тұрады.

7. Осы баптың 6-тармағында аталған және қайтадан 3 жыл қызмет еткен адамдар қызметтен қайта босатылған кезде қызметтен қайта босатылған кездегі еңбек сіңірген жылдары және ақшалай қамтылымы ескеріле отырып, осы баптың 1-тармағына сәйкес еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемінің тағайындалуын не еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері тоқтатыла тұрған кезең ішінде Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жүргізілген арттыруларды ескере отырып, еңбек сіңірген жылдары үшін бұрын тағайындалған зейнетақы төлемдерін қайта бастатуды таңдауға құқығы бар.

Осы тармақ осы баптың 6-тармағында көрсетілген, "Құқық қорғау қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының қабылдануына байланысты 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап 2015 жылғы 31 желтоқсан аралығындағы кезеңде прокуратура органдарынан қызметтен қайтадан босатылған адамдарға қолданылады.

8. Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің әскери қызметшілері, ішкі істер органдарының қызметкерлері қатарынан жиырма бес жылдан аз еңбек сіңірген, қызметтен босатылған күнге қызметте болудың шекті жасына толған не штаттың қысқартылуына, денсаулық жағдайына байланысты қызметтен босатылған, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттерден Қазақстан Республикасына тұрақты тұруға келген, осы мемлекеттердің заңнамасына сәйкес еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері тағайындалған адамдардың еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алуға құқығы бар.

9. Пайдасына 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін бюджет қаражаты есебінен міндетті зейнетақы жарналары аударылған адамдар үшін осы баптың 1 – 4-тармақтарына сәйкес еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алу құқығы әскери қызметшілердің (мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерден басқа), арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдары, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерінің, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдардың және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде еңбек сіңірген жылдары үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде он екі жыл және алты ай болған адамдар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда, осындай адамдардың пайдасына 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін бюджет қаражаты есебінен аударылған міндетті зейнетақы жарналары сомасының 50 пайызы қайтарылған жағдайда туындайды.

10. Еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақымен қамсыздандыруды жүзеге асыратын органның кінәсінан уақтылы алынбаған еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерінің сомалары өткен уақыт үшін мерзімі шектелмей төленеді.

11. 2016 жылғы 1 қаңтарға дейін толық емес көлемде тағайындалған еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері бюджет қаражаты есебінен аударылған міндетті зейнетақы жарналары сомасының 50 пайызы қайтарылған кезде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен олардың толық көлемге дейін жеткізілуі ескеріле отырып қайта есептеледі.

2016 жылғы 1 қаңтарға дейін әскери қызметшілер (мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерден басқа), арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтің қызметкерлері, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдар зейнетақы аннуитеті шартын жасасқан жағдайда бюджет қаражаты есебінен қалыптастырылған, жеке зейнетақы шотында қалған міндетті зейнетақы жарналарының сомасы қайтарылуға жатады.

213-бап. Еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін есептеу

1. Әскери қызметшілерге, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтің қызметкерлеріне, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдарға және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде еңбек сіңірген жылдары үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде он екі жыл және алты ай болған адамдар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда осындай адамдарға еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері ақшалай қамтылымының елу пайызы есебінен белгіленеді.

Әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте жиырма бес жылдан артық еңбек сiңiрген жылдарының әрбір толық жылы үшін осы Кодекстің 212-бабы 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларына және 2-тармағының 1) және 2) тармақшаларына сәйкес тағайындалған еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерінің мөлшері – ақшалай қамтылымының екі пайызына, қызметтен босатылған күнге жинақталған еңбек өтілінің әрбір толық жылы үшiн ақшалай қамтылымының бір пайызына ұлғайтылады.

Қызметтен босатылған күнге жинақталған жиырма бес жылдан асатын жалпы еңбек өтілінің әрбір толық жылы үшін осы Кодекстің 212-бабы 1-тармағының 3) тармақшасына және 2-тармағының 3) тармақшасына және 3-тармағына сәйкес тағайындалған зейнетақы төлемдерінің мөлшері ақшалай қамтылымының бір пайызына ұлғайтылады.

2. Әскери қызметшілерді, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтің қызметкерлерін зейнетақымен қамсыздандыру үшін есепке алынатын ақшалай қамтылымның мөлшеріне лауазымдық айлықақысы, әскери (арнаулы) атағы, сыныптық шені, белгіленген біліктілік сыныбы бойынша айлықақысы (қосымша ақы) кіреді.

3. Әскери қызметшілерді, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерін зейнетақымен қамсыздандыру үшін есепке алынатын ақшалай қамтылымның мөлшері қызметтен босатылған (жеке құрам тізімдерінен алып тасталған) күні айқындалады және соңғы қызмет орны бойынша тиісті органның белгіленген үлгідегі анықтамасымен расталады.

Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттерден Қазақстан Республикасына тұрақты тұруға келген Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттердің әскери қызметшiлері, ішкі істер органдарының қызметкерлері қатарынан адамдарды зейнетақымен қамсыздандыру үшін есепке алынатын ақшалай қамтылымның мөлшері Қазақстан Республикасы әскери қызметшілерінің, ішкі істер органдары қызметкерлерінің ұқсас не теңестірілген лауазымы бойынша қызметтен босатылған (жеке құрам тізімдерінен алып тасталған) күні айқындалады.

4. Арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдарды және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде еңбек сіңірген жылдары үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде он екі жыл және алты ай болған адамдар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда, осындай адамдарды зейнетақымен қамсыздандыру үшін есепке алынатын ақшалай қамтылымның мөлшері Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілеген тәртіппен айқындалады.

5. Осы Кодекстің 212-бабының 8-тармағында аталған адамдарға еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері еңбек сіңірген жылдарының әрбір толық жылы үшін ақшалай қамтылымның 2 пайызы есебімен белгіленеді.

6. Әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдары, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерінің, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдардың және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде еңбек сіңірген жылдары үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде он екі жыл және алты ай болған адамдар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда, осындай адамдардың еңбек сіңірген жылдары үшін айлық зейнетақы төлемдерінің ең жоғары мөлшері осы баптың 2 – 5-тармақтарына сәйкес айқындалатын ақшалай қамтылымның 65 пайызынан және республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 109 еселенген мөлшерінен аспайды.

7. Еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

214-бап. Еңбек сіңірген жылдарды және жалпы еңбек өтілін есептеу

Әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдары, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерінің, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдардың және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде еңбек сіңірген жылдары үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде он екі жыл және алты ай болған адамдар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда, осындай адамдардың еңбек сіңірген жылдарын есептеу Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүргізіледі.

Бұл ретте Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жағдайларды қоспағанда, еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін еңбек сіңірген жылдар күнтізбелік жылдар бойынша есептеледі.

Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекетте есептелген еңбек сіңірген жылдары қайта қарауға жатпайды.

Әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдары, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерінің, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдардың жалпы еңбек өтілін есептеу осы Кодекстің 208-бабына сәйкес жасына байланысты зейнетақы төлемдерін тағайындауға ұқсас жүргізіледі.

215-бап. Әскери қызметшілер мен арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдары, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлерін зейнетақымен қамсыздандыруды жүзеге асыратын органдар

Әскери қызметшілерге, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдары, мемлекеттік фельдъегерлік қызмет қызметкерлеріне, сондай-ақ арнаулы атақтарға, сыныптық шендерге ие болу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдарға және Қазақстан Республикасының ішкі істер органдарындағы медициналық лауазымдары 2022 жылғы 1 шілдеден және 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап қысқартылған, лауазымы қысқартылған кезде еңбек сіңірген жылдары үзіліссіз әскери қызметте, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарындағы қызметте, мемлекеттік фельдъегерлік қызметте кемінде он екі жыл және алты ай болған адамдар қылмыстық-атқару (пенитенциарлық) жүйесінің тергеу изоляторлары мен мекемелерінде орналасқан медициналық ұйымдарда жұмысын жалғастырған жағдайда, осындай адамдарға еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін тағайындауды тиiстi мемлекеттiк органдар Қазақстан Республикасының Үкiметi айқындайтын тәртiппен жүзеге асырады.

216-бап. Еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін тағайындау және жүзеге асыру мерзімдері

1. Еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері қызметтен босатылған (жеке құрам тізімдерінен алып тасталған) күннен бастап, бірақ ақшалай қамтылым төленген күннен кейін және еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін жүгінген күнге дейін үш жылдан аспайтын мерзімге тағайындалады және жүзеге асырылады.

Өтініш пен қажетті құжаттар тиісті мемлекеттік органда тіркелген күн еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін жүгінген күн болып есептеледі.

Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны немесе жасына байланысты зейнетақы төлемдерін алған жағдайда еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін жүгінген күннен бастап жүзеге асырылады, бірақ мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны немесе жасына байланысты зейнетақы төлемдерін төлеу тоқтатылған күннен ерте жүзеге асырылмайды.

2. Осы Кодекстің 212-бабының 4-тармағында аталған адамдарға еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін тағайындау үшін жүгінген күннен бастап тағайындалады.

3. Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттерден Қазақстан Республикасына тұрақты тұруға келген адамдарға еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері жүгінген күннен бастап, бірақ Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекетте зейнетақы төленген күннен кейін жыл сайынғы индексациялар ескеріле отырып тағайындалады (қайта басталады).

4. Еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері ағымдағы айға жүргізіледі және қайтыс болған немесе Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен айды қоса жүзеге асырылады.

5. Тағайындалған, бірақ алушы талап етпеген еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерінің сомалары өткен уақыт үшін, бірақ оларды алу үшін жүгінген күнге дейін үш жылдан аспайтын мерзімге төленеді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
6-тармақтың 01.01.2028 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

6. Стационар жағдайындағы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін орталықтарда тұратын және мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі адамдарға еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері осы Кодекстің 213-бабына сәйкес тағайындалған еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері мөлшерінің 30 пайызы, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен зейнетақы мөлшерінен аз болмайтын көлемде жүргізіледі.

Еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерінің тағайындалған мөлшерінің 70 пайызын аудару жеке банктік шотқа немесе арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін орталықтардың қолма-қол ақшаны бақылау шотына жүргізіледі.

Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін орталықтардың көрсетілген қаражатты пайдалану тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

Алушы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін орталықтардан шыққан жағдайда еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемі шыққан айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап толық көлемде қайта басталады.

5-параграф. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан және (немесе) ерікті зейнетақы жарналарынан берілетін зейнетақы төлемдері

217-бап. Зейнетақы активтерінің сақталуы бойынша кепілдіктер

1. Мемлекет зейнетақы төлемдерін алушыларға бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінде айқындалған тәртіппен инфляцияның деңгейін ескере отырып, міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының нақты енгізілген мөлшерде сақталуына кепілдік береді.

2. Зейнетақы активтерінің сақталу кепілдігі:

1) міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы жинақтарын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына шоғырландыру;

2) зейнетақы активтері есебінен инвестициялық портфельді басқару жөніндегі қызметтің шарттары мен тәртібін белгілеу;

3) инвестициялық портфельді басқарушыларға осы Кодекске және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісіне сәйкес есептелген, инвестициялық портфельді басқарушы алған зейнетақы активтерінің номиналдық кірістілігі мен зейнетақы активтері кірістілігінің ең аз мәні арасындағы теріс айырманы меншікті капиталы есебінен өтеу жөнінде қойылатын талаптарды белгілеу;

4) инвестициялық портфельді басқарушының сенімгерлік басқаруына берілген зейнетақы активтерін қоспағанда, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің инвестициялық басқаруды жүзеге асыруы;

5) зейнетақы жарналарын тартуға және зейнетақы төлемдерін жүзеге асыруға қатысты тиісті талаптарды белгілеу арқылы бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының қызметін реттеу;

6) тиісті нормалар мен лимиттерді, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген талаптарды белгілеу арқылы ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының қызметін реттеу;

7) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының құрылтайшыларына, акционерлеріне және басшы қызметкерлеріне, сондай-ақ олардың жарғылық капиталының мөлшері мен құрамына қойылатын талаптарды белгілеу;

8) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының басшы қызметкерлеріне қойылатын талаптарды белгілеу;

9) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы активтерін кастодиан-банкте сақтау жөніндегі талаптарды белгілеу;

10) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының зейнетақы активтерінің құрамына кіретін қаржы құралдары мен ақшаны ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларымен үлестес емес кастодиан-банктерде ғана сақтауына қойылатын талаптарды белгілеу;

11) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының меншікті қаражаты мен зейнетақы активтерін бөлек есепке алуды жүргiзу, сондай-ақ олардың мақсатты орналастырылуына бақылау орнату;

12) зейнетақы активтерін орналастыру кезiнде әртараптандыруға және тәуекелдердi азайтуға қойылатын талаптарды белгiлеу;

13) Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, инвестициялық портфельді басқарушылар, ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры алатын комиссиялық сыйақы мөлшерiн белгілеу;

14) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының аудитін жыл сайын жүргiзудiң мiндеттiлiгi;

15) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының Қазақстан Республикасының заңнамасында белгiленген тәртiппен тиiстi мемлекеттiк органдар алдындағы жүйелі есептілігі;

16) міндетті зейнетақы жарналарын салымшыға, ол үшін жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаға (зейнетақы төлемдерін алушыға) оның зейнетақы жинақтарының жай-күйі туралы ақпарат беру;

17) ол үшін ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаға (зейнетақы төлемдерін алушыға) ерікті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған өзінің зейнетақы жинақтарын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына немесе ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына немесе бір ерікті жинақтаушы зейнетақы қорынан басқа ерікті жинақтаушы зейнетақы қорына ауыстыруға мүмкіндік беру;

18) міндетті зейнетақы жарналары салымшысының, ол үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның (зейнетақы төлемдерін алушының) таңдауы бойынша зейнетақы жинақтарын толық көлемде немесе ішінара ерікті сақтандыру;

19) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган белгілеген тәртіппен зейнетақы активтерін есепке алу мен бағалауды жүзеге асыру арқылы да қамтамасыз етіледi.

218-бап. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы мiндеттi зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының сақталуы бойынша мемлекеттік кепілдік төлемін алу құқығы

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы мiндеттi зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының сақталуы бойынша мемлекеттік кепілдік инфляцияның деңгейі ескеріле отырып, нақты енгізілген мiндеттi зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының мөлшерінде:

1) осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағына сәйкес зейнеткерлік жасқа толған адамдарға;

2) осы Кодекстің 220-бабы 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында, 221-бабы 1-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген адамдарға қамтамасыз етіледі.

2. Осы Кодекстің 220-бабының 3-тармағында көрсетілген, сондай-ақ 37-бабы 5-тармағының 1) тармақшасына сәйкес зейнетақы жинақтарын инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға аударуды жүзеге асырған адамдарға мемлекет инфляция деңгейін ескере отырып, тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мақсатында зейнетақы жинақтарын алып қойған күннен не зейнетақы жинақтарын инвестициялық портфельді басқарушыға сенімгерлік басқаруға аударған күннен басталатын кезең үшін осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағында белгіленген жасқа толғанға дейін жүзеге асырылған нақты енгізілген міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары мөлшерінде сақталуына кепілдік береді.

3. Мемлекет осы Кодекстің 220-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында және 221-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген адамдарға міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасқан кезден бастап осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағында белгіленген жасқа толғанға дейінгі кезең үшін жүзеге асырылған, нақты енгізілген міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары мөлшерінде инфляция деңгейін ескере отырып, сақталуына кепілдік береді.

4. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы міндетті зейнетақы жарналарының сақталуы бойынша мемлекеттік кепілдік осы Кодекстің 220-бабының 3-тармағында көрсетілген адамдарға зейнетақы жинақтары сомасында төленген міндетті зейнетақы жарналарының сомасына қолданылмайды.

219-бап. Мемлекеттің кепілдігі бойынша айырманы төлеуді ұйымдастыру

Осы Кодекстің 218-бабының 1-тармағында көрсетілген адамдарға бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының сақталуы бойынша мемлекеттік кепілдік инфляция деңгейі ескеріле отырып, нақты енгізілген міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының сомасы мен осы Кодекстің 220-бабы 1-тармағының 1) – 3) тармақшаларына және 221-бабы 1-тармағының 1) – 3) тармақшаларына сәйкес зейнетақы төлемдеріне құқық туындаған күнгі міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы зейнетақы жинақтарының сомасы арасындағы айырма төлемі түрінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

Егер инфляция деңгейі ескеріле отырып, нақты енгізілген міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының сомасы мен бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы зейнетақы жинақтарының сомасы арасындағы айырма нөлді құраса немесе теріс мәнге ие болса, онда айырманы төлеу жүргізілмейді.

220-бап. Мiндеттi зейнетақы жарналары есебiнен төленетін зейнетақы төлемдерiн алу құқығы

1. Міндетті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы төлемдері бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында зейнетақы жинақтары бар:

1) осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағында көрсетілген;

2) егер мүгедектігі мерзімсіз болып белгіленсе, бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға;

3) егер Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға;

4) қырық бес жасқа толған кезде осы Кодекстің 225-бабына сәйкес республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 70 пайызынан төмен болмайтын сақтандыру төлемін қамтамасыз ету үшін сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасуға зейнетақы жинақтары жеткілікті болған кезде беріледі.

1-1. Адамдар елу бес жасқа толған және олар үшін жиынтығында кемінде сексен төрт ай міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары төленген кезде, еңбек жағдайлары зиянды жұмыстардағы еңбек қызметін тоқтатқан немесе зиянды өндірістік факторлардың әсерін болғызбайтын басқа жұмысқа ауысқан жағдайда олардың Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен міндетті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдерін алуға құқығы болады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
2-тармақтың 01.01.2028 бастап қолданыста енгізілетін редакциясын осы Кодекстің 263-бабынан қараңыз.

2. Егер осы баптың 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген адамдардың зейнетақы жинақтарының сомасы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын ең төмен зейнетақының он екі еселенген мөлшерінен аспаса, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы жинақтарының сомасы бір рет төленеді.

3. Өзінің немесе жұбайының (зайыбының) немесе жақын туыстарының тұрғын үй жағдайларын жақсарту мақсатында және (немесе) өзі немесе жұбайы (зайыбы) немесе жақын туыстары үшін емделуге ақы төлеу үшін біржолғы зейнетақы төлемдері мынадай шарттардың бірі болған кезде:

егер міндетті зейнетақы жарналары салымшысының жеке зейнетақы шотындағы міндетті зейнетақы жарналары есебінен жинақталған зейнетақы жинақтарының сомасы Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен әдістемеге сәйкес айқындалған зейнетақы жинақтарының ең аз жеткіліктілік шегінен асса;

егер осы Кодекстің 207-бабының 1, 2 және 3-тармақтарында көрсетілген адамдар үшін зейнетақы мөлшері, сондай-ақ осы Кодекстің 207-бабының 4-тармағында көрсетілген адамдардың ай сайынғы қамтылым мөлшері Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған тәртіппен айқындалатын, алушының орташа айлық табысын 40 пайыздан төмен емес деңгейде алмастыру коэффициентін қамтамасыз етсе, жүргізіледі. Орташа айлық табысты алмастыру коэффициентін есептеу кезінде алушының зейнеткерлікке шығу күнінің алдындағы, бірақ республика бойынша орташа айлық кірістен аспайтын табысы ескеріледі;

егер міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасса;

егер салымшы еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алушы болып табылса, жүргізіледі.

4. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында міндетті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы жинақтары бар адам қайтыс болған жағдайда олар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мұраға қалдырылады.

Ескерту. 220-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.12.2023 № 49-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

221-бап. Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдерін алу құқығы

1. Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы төлемдері бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында зейнетақы жинақтары бар:

1) осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағында көрсетілген;

2) егер мүгедектігі мерзімсіз болып белгіленсе, бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға;

2-1) осы Кодекстің 195-1-бабының 1 және 2-тармақтарында көрсетілген жағдайлар басталған кезде;

3) егер Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасының тыс жерге тұрақты тұруға кеткен шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға;

4) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары жиынтығында кемінде күнтізбелік алпыс ай төленген адамдарға, қырық жасқа толған кезде республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген және сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасу арқылы тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын ең төмен күнкөріс деңгейінің 70 пайызынан кем емес сақтандыру төлемін қамтамасыз ету үшін зейнетақы жинақтары жеткілікті болған кезде төленеді.

2. Егер осы баптың 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген адамдардың зейнетақы жинақтарының сомасы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын ең төмен зейнетақының он екі еселенген мөлшерінен аспаса, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы жинақтарының сомасы бір рет төленеді.

3. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы жинақтары бар адам қайтыс болған жағдайда олар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мұраға қалдырылады.

Ескерту. 221-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.12.2023 № 49-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

222-бап. Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдерін алу құқығы

1. Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдері жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары жиынтығында кемінде күнтізбелік алпыс ай аударылған адамдарға:

1) осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағында көзделген жағдайлар туындаған кезде;

2) егер мүгедектік мерзімсіз болып белгіленсе, бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға беріледі.

2. Қазақстан Республикасының Үкіметі жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы төлемдерінің мөлшерін есептеу үшін пайдаланылатын параметрлерді жыл сайын белгілейді.

3. Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы төлемінің ең жоғары мөлшері республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейінің 2 еселенген мөлшерінен аспауға тиіс.

4. Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы төлемдері өмір бойына тағайындалады, ағымдағы ай үшін төленеді және қайтыс болған немесе Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге шыққан айды қоса алғанда жүзеге асырылады.

5. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы төлемдерінің мөлшерін айқындау және оларды жүзеге асыру қағидаларын уәкілетті мемлекеттік орган әзірлейді.

223-бап. Ерікті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы төлемдері

1. Ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдері бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорында зейнетақы жинақтары бар:

1) елу жасқа толған;

2) мүгедектігі бар адамдар болып табылатын;

3) егер Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, Қазақстан Республикасынан тыс жерге тұрақты тұруға кеткен шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдарға ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдері төленеді.

2. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорында ерікті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы жинақтары бар адам қайтыс болған жағдайда олар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен мұраға қалдырылады.

3. Ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдерін алу тәртібін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорының зейнетақы қағидаларына сәйкес алушы дербес айқындайды.

224-бап. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы төлемдерін ұйымдастыру

1. Міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарынан зейнетақы төлемдері:

1) бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан осы Кодекстің 220-бабы 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында, 221-бабы 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген адамдарға Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен белгіленген кесте бойынша ай сайынғы зейнетақы төлемдері түрінде;

2) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен осы Кодекстің 220-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында, 221-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген адамдарға зейнетақы жинақтары есебінен зейнетақы аннуитеті шартына сәйкес сақтандыру ұйымынан сақтандыру төлемдері түрінде жүзеге асырылады.

2. Міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорындағы зейнетақы жинақтарынан төленетін ай сайынғы зейнетақы төлемінің мөлшері Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен әдістемеге сәйкес айқындалады.

Ерікті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы төлемдерінің мөлшері мен кезеңділігін зейнетақы төлемдерін алушы дербес белгілейді.

3. Осы Кодекстің 220-бабы 1-тармағының 1) – 3) тармақшаларында, 1-1 және 4-тармақтарында және 221-бабы 1-тармағының 1) – 3) тармақшаларында, 3-тармағында көрсетілген адамдарға бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы жинақтарын төлеу "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" (Салық кодексі) Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес жүзеге асырылатын жеке табыс салығы түріндегі ұстап қалулар ескеріле отырып, міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған, алушыда бар зейнетақы жинақтары шегінде Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

4. Осы Кодекстің 220-бабының 3-тармағында көрсетілген адамдарға міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін біржолғы зейнетақы төлемдері Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын жеке табыс салығы түріндегі ұстап қалулар ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен жүзеге асырылады.

Міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған біржолғы зейнетақы төлемінің мөлшері:

осы Кодекстің 220-бабы 3-тармағының екінші абзацында көрсетілген адамдарға Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сенімгерлік басқаруындағы алушының міндетті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы жинақтарының сомасы мен зейнетақы жинақтарының ең төмен жеткіліктілік шегі арасындағы айырма сомасынан аспауға тиіс;

осы Кодекстің 220-бабы 3-тармағының үшінші абзацында көрсетілген адамдарға Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сенімгерлік басқаруындағы алушының міндетті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы жинақтары мөлшерінің 50 пайызынан аспауға тиіс;

осы Кодекстің 220-бабы 3-тармағының төртінші және бесінші абзацтарында көрсетілген адамдарға Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің сенімгерлік басқаруындағы алушының міндетті зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы жинақтарының мөлшерінен аспауға тиіс.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры тұрғын үй жағдайларын жақсарту және (немесе) емделуге ақы төлеу мақсатында біржолғы зейнетақы төлемдерін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан төленетін біржолғы зейнетақы төлемдері үшін уәкілетті оператор ашқан арнаулы шоттарға аударады.

5. Уәкілетті оператор міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен төленетін зейнетақы жинақтарының сомаларын аударуға, есепке жатқызуға және төлеуге байланысты банктік көрсетілетін қызметтерге ақы төлеуді, оларды айырбастау, біржолғы зейнетақы төлемдерін есепке жатқызуға және (немесе) кейіннен аударуға байланысты банктік қызметтерге ақы төлеу сомаларын қоспағанда, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының меншікті қаражаты есебінен жүзеге асырады.

Уәкілетті оператордың көрсетілетін қызметтеріне ақы төлеу, оның ішінде осы Кодекстің 220-бабының 3-тармағында көрсетілген адамдарға міндетті зейнетақы жарналары есебінен біржолғы зейнетақы төлемдерімен байланысты банктік көрсетілетін қызметтерге ақы төлеу көрсетілген адамдардың қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

Ескерту. 224-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 21.12.2023 № 49-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

6-параграф. Сақтандыру ұйымдарынан төленетін сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру тәртібі

225-бап. Зейнетақы аннуитеті шарттары бойынша сақтандыру ұйымдарынан төленетін сақтандыру төлемдері

1. Осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағында, 220-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында және 221-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген адамдар міндетті зейнетақы жарналары және (немесе) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарын пайдалана отырып, сақтандыру ұйымымен сақтандыру төлемдерін өмір бойы жүзеге асыру туралы зейнетақы аннуитеті шартын жасасуға құқылы.

Міндетті зейнетақы жарналары және (немесе) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтары жеткіліксіз болған жағдайда зейнетақы аннуитеті шартын жасасу үшін ерікті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтары пайдаланылуы мүмкін.

Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтары жеткіліксіз болған жағдайда осы Кодекстің 221-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген адамдардың зейнетақы аннуитеті шартын жасасу үшін міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарын пайдалануға құқығы бар.

2. Сақтандыру ұйымынан төленетін айлық сақтандыру төлемінің мөлшері зейнетақы аннуитеті шартын жасасу күні қолданылатын ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 70 пайызынан (екі адам зейнетақы аннуитеті шартын жасасқан жағдайда ең төмен күнкөріс деңгейінің 1,4 еселенген мөлшері) төмен болмауға тиіс.

Зейнетақы аннуитеті шарты бойынша сақтандырылушылардың біреуі қайтыс болған жағдайда екінші сақтандырылушы үшін сақтандыру ұйымынан төленетін айлық сақтандыру төлемінің мөлшері зейнетақы аннуитеті шартын жасасу күні қолданылатын ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 70 пайызынан төмен болмауға тиіс.

226-бап. Зейнетақы аннуитеті шарттарын жасасу және сақтандыру төлемдерін жүзеге асыру тәртібі

1. Зейнетақы аннуитеті шарттары осы Кодекстің талаптарында айқындалған мерзімге жасалады.

2. "Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес ерлі-зайыптылар немесе жақын туыстар және бір мезгілде сақтандырушылар болып табылатын екі сақтанушы (сақтандырылушы) зейнетақы аннуитеті шартының тарапы бола алады.

3. Зейнетақы аннуитеті шартын жасасатын адам сақтандыру ұйымын еркін таңдай алады.

4. Зейнетақы аннуитеті шарты жазбаша нысанда жасалады.

Сақтандыру сыйлықақысын есептеу және сақтанушыны (сақтандырылушыны) сәйкестендіру үшін қажетті деректерді қамтитын сақтанушының (сақтанушылардың) немесе міндетті зейнетақы жарналары салымшысының (салымшыларының) және (немесе) өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның өтініші зейнетақы аннуитеті шартын жасасу үшін негіз болып табылады.

Міндетті зейнетақы жарналары сақтанушының (салымшының) және (немесе) өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлғаның қалауы бойынша зейнетақы аннуитеті шарты сақтандырушыға жазбаша түрде жүгіну не сақтандырушының интернет-ресурсын немесе сақтандыру бойынша дерекқорды қалыптастыру және жүргізу жөніндегі ұйымның қатысуымен құрылған интернет-ресурсты пайдалана отырып, міндетті зейнетақы жарналарының сақтанушысы (салымшысы) және (немесе) өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлға мен сақтандырушы арасында ақпарат алмасу арқылы жасалуы мүмкін.

Зейнетақы аннуитеті шартын жасасу кезінде сақтандыру ұйымына және интернет-ресурстарға қойылатын талаптар "Сақтандыру қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 15-2-бабында белгіленеді.

5. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры мен сақтандыру ұйымы арасында, бір сақтандыру ұйымы мен екінші сақтандыру ұйымы арасында зейнетақы аннуитеті шарттарын жасасу және бұзу, қолданыстағы зейнетақы аннуитеті шарттарына өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу кезінде ақпарат алмасу қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалған тәртіппен сақтандыру бойынша дерекқорды қалыптастыру және жүргізу жөніндегі ұйым арқылы жүзеге асырылады.

6. Дерекқорды қалыптастыру және жүргізу жөніндегі ұйым осы Кодекстің және "Сақтандыру қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының негізінде сақтандыру бойынша дерекқорды қалыптастыруды және жүргізуді жүзеге асырады.

7. Зейнетақы аннуитеті шарты бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры және (немесе) сақтандыру ұйымы сақтандыру сыйлықақысының сомасын сақтандыру ұйымына толық көлемде аударған кезден бастап күшіне енеді және тараптар үшін міндетті болады.

8. Басқа сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасқан жағдайда, бірақ ол жасалған күннен бастап екі жылдан кейін не Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған, кету фактісін растайтын құжаттарды ұсынған шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам болып табылатын сақтанушы (сақтандырылушы) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен жағдайда сақтанушының (сақтандырылушылардың – зейнетақы аннуитеті шартын екі адам жасасқан жағдайда) бастамасы бойынша ғана зейнетақы аннуитеті шартын бұзуға болады.

"Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес неке (ерлі-зайыптылық) бұзылған жағдайда сақтандыру төлемдерінің мөлшері, сондай-ақ зейнетақы аннуитеті шартын бұзу, зейнетақы аннуитеті шартына өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу тәртібі осы баптың 2-тармағына сәйкес жасалған зейнетақы аннуитеті шартында белгіленеді.

Зейнетақы аннуитеті шартын бұзу кезінде:

1) онда көзделген сатып алу сомасы жүзеге асырылған сақтандыру төлемдерінің және сақтандыру ұйымының істі жүргізуге жұмсаған шығыстарының сомасы шегеріле отырып, төленген сақтандыру сыйлықақысының сомасынан кем болмауға тиіс;

2) жаңадан жасалған зейнетақы аннуитеті шарты бойынша сақтандыру ұйымынан төленетін ай сайынғы сақтандыру төлемінің мөлшері жаңадан жасалған зейнетақы аннуитеті шарты күні қолданылатын ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 70 пайызынан төмен болмауға тиіс.

9. Зейнетақы аннуитеті шартын жасасқан міндетті зейнетақы жарналарының салымшысы және (немесе) өзі үшін міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары аударылған жеке тұлға, зейнетақы төлемдерін алушы зейнетақы аннуитеті шартын жасасқаннан кейін зейнетақы шотында қалған және (немесе) сақтандыру ұйымымен басқа зейнетақы аннуитеті шартын жасасу үшін жаңадан қалыптастырылған зейнетақы жинақтарын пайдалануға құқығы бар.

10. Қолданыстағы зейнетақы аннуитеті шартына өзгерістер енгізілген жағдайда:

1) сақтандыру төлемдерінің кезеңділігі осы баптың 12-тармағына сәйкес айқындалады;

2) зейнетақы аннуитеті шарты бойынша сақтандыру ұйымынан төленетін мерзімді сақтандыру төлемінің мөлшері зейнетақы аннуитеті шартына өзгерістер енгізілген күні қолданылатын ең төмен күнкөріс деңгейі шамасының 70 пайызынан төмен болмауға тиіс.

11. Сақтандыру ұйымы сақтандыру сыйлықақысын және сақтандыру төлемін есептеуді қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган белгілеген әдістемеге сәйкес жүзеге асырады.

Қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган сақтандыру ұйымының жасалатын зейнетақы аннуитеті шарттары бойынша істі жүргізуге арналған шығыстарының жол берілетін деңгейін, сондай-ақ сақтандыру төлемін индекстеу мөлшерлемесін белгілейді.

Сақтандыру төлемдері "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес жеке табыс салығы түріндегі ұстап қалуларды және "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру жүйесіне төленген жарналар ескеріле отырып, деректемелері зейнетақы аннуитеті шарттарында көрсетілетін алушының банктік шотына аударылады.

Сақтандыру төлемдерінің сомаларын аударуға, есепке жатқызуға және төлеуге байланысты банктік көрсетілетін қызметтерге ақы төлеу сақтандыру ұйымының меншікті қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

12. Зейнетақы аннуитеті шарты бойынша сақтандыру төлемдері ай сайын жүзеге асырылады.

Сақтандыру ұйымы бірінші ай сайынғы сақтандыру төлемін зейнетақы аннуитеті шарты бойынша сақтандыру сыйлықақысының сомасы сақтандыру ұйымына аударылған кезден бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей, бірақ сақтанушы:

ерлер – 55 жасқа;

әйелдер:

2021 жылғы 1 қаңтардан бастап – 52 жасқа;

2022 жылғы 1 қаңтардан бастап – 52,5 жасқа;

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап – 53 жасқа;

2028 жылғы 1 қаңтардан бастап – 53,5 жасқа;

2029 жылғы 1 қаңтардан бастап – 54 жасқа;

2030 жылғы 1 қаңтардан бастап – 54,5 жасқа;

2031 жылғы 1 қаңтардан бастап – 55 жасқа;

осы Кодекстің 221-бабының 1-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген адамдар – 50 жасқа толғаннан кейін жүзеге асырады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
13-тармағының күші осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған зейнетақы аннуитеті шарттарынан туындаған құқықтық қатынастарға қолданылады - осы Кодекстің 263-бабын қараңыз.

13. Зейнетақы аннуитеті шартын жасасқан адамдар оны жасасқан күннен бастап екі жылдан кейін сақтандыру төлемдерінің мөлшерін азайту бөлігінде шарттың талаптарын өзгерту және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына ақшаны қайтару туралы өтінішпен сақтандыру ұйымына жүгінуге құқылы.

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына қайтарылуға жататын ақша сомасы зейнетақы аннуитеті шарты бойынша оған өзгерістер енгізілген күнгі сатып алу сомасы және зейнетақы аннуитеті шартына өзгерістер енгізілген күнгі осы Кодекстің 225-бабының 2-тармағында айқындалған төлем мөлшері негізге алына отырып есептелген сақтандыру сыйлықақысының сомасы арасындағы айырмаға тең болады.

14. Зейнетақы аннуитеті шартын жасасуға байланысты сатып алу сомаларын бір сақтандыру ұйымынан басқа сақтандыру ұйымына, зейнетақы аннуитетінің шарты бойынша бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына ауыстыру тәртібі қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде айқындалады.

227-бап. Зейнетақы аннуитеті шарты тараптарының құқықтары мен міндеттері

1. Сақтанушының:

1) сақтандыру ұйымы жүргізген сақтандыру төлемдері мөлшерінің есептерімен танысуға;

2) сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасу немесе қолданыстағы шарттарға өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу кезінде сақтандыру сыйлықақысын төлеу үшін зейнетақы жинақтарын пайдалануға;

3) егер зейнетақы жинақтарының сомасы сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасқан немесе қолданыстағы шарттарға өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізген кезде сақтандыру сыйлықақысын төлеу үшін жеткіліксіз болса, меншікті қаражатын тартуға;

4) сақтандыру ұйымынан сақтандыру төлемдерінің мөлшерін есептеуді жүргізу үшін тәуелсіз актуарийлерді тартуға;

5) зейнетақы аннуитеті шартының көшірмесін алуға құқығы бар.

2. Сақтанушы:

1) зейнетақы аннуитеті шарты жасалған немесе зейнетақы аннуитеті шартына өзгерістер енгізілген күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде осындай шартты және (немесе) зейнетақы аннуитеті шартына қосымша келісімнің түпнұсқасын ұсына отырып, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорын, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорын хабардар етуге;

2) зейнетақы аннуитеті шарты бұзылған кезде зейнетақы аннуитеті шартын бұзу туралы өтінішпен жүгінуге және жаңа зейнетақы аннуитеті шартын жасасқан күннен бастап он жұмыс күні ішінде жаңа сақтандыру ұйымымен жасалған шарттың түпнұсқасын ұсынуға міндетті.

3. Сақтандыру ұйымы зейнетақы аннуитеті шартына сәйкес сақтандыру сыйлықақысының сомасын бір рет және толық көлемде алады.

4. Сақтандыру ұйымы:

1) сақтанушыны сақтандыру ұйымынан төленетін сақтандыру төлемдері мөлшерінің есептерімен таныстыруға;

2) зейнетақы аннуитеті шартын осы Кодексте және қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органның нормативтік құқықтық актісінде көзделген тәртіппен ресімдеуге;

3) қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті орган айқындайтын тәртіппен және мерзімде сақтандыру бойынша дерекқорды қалыптастыру және жүргізу жөніндегі ұйыммен жасалған шарттар бойынша деректер алмасуды жүзеге асыруға;

4) сақтандыру бойынша дерекқорды қалыптастыру және жүргізу жөніндегі ұйымнан жаңа сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасу туралы мәліметтер алынған күннен бастап он жұмыс күні ішінде сатып алу сомасын жаңа сақтандыру ұйымына аударуға;

5) зейнетақы аннуитеті шартында көзделген, сақтандыру ұйымынан төленетін сақтандыру төлемдері уақтылы жүзеге асырылмаған кезде құқықтары бұзылған сақтанушыға немесе сақтандырылушыға өткен әрбір күн үшін төленбеген соманың 1,5 пайызы мөлшерінде, бірақ төленбеген соманың 50 пайызынан аспайтын мөлшерде өсімпұл төлеуге;

6) осы Кодекстің 226-бабының 13-тармағында көзделген өтінішті алған кезден бастап күнтізбелік жиырма күн ішінде қайтаруға жататын ақша сомасын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударуға міндетті.

228-бап. Зейнетақы жинақтарын сақтандыру ұйымына аудару тәртібі

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры сақтандыру ұйымымен жасасқан зейнетақы аннуитеті шарты туралы мәліметтерді алған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде салымшының (алушының) зейнетақы жинақтарын сақтандыру ұйымына аударуға міндетті.

2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген міндеттемелерді орындау мерзімін өткізіп алған жағдайда бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры алушының алдында Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

Ескерту. 228-бапқа өзгеріс енгізілді – осы Кодекстің 263-бабымен (01.01.2024 бастап қолданыста енгізіледі).

16-тарау. АСЫРАУШЫСЫНАН АЙЫРЫЛҒАН АДАМДАРДЫ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ

1-параграф. Жалпы ережелер

229-бап. Асыраушысынан айырылған адамдардың әлеуметтік қорғалу құқығы

1. Туыстары мен жақындарының қайтыс болуына байланысты адамдардың мынадай:

1) қайтыс болған асыраушысының асырауында болған отбасының еңбекке жарамсыз мүшелеріне асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша берілетін мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар;

2) егер қайтыс болған асыраушы міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы болып табылса, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдер түрінде әлеуметтік қорғауға құқығы бар.

2. Осы бапта көзделген құқықтар осы Кодексте көзделген тәртіппен және шарттарда іске асырылады.

3. Жергілікті атқарушы органдардың шешімі бойынша асыраушысынан айырылған адамдарға қосымша әлеуметтік көмек шаралары ұсынылуы мүмкін.

230-бап. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны және асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тағайындау және төлеу тәртібі

1. Асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы мен әлеуметтік төлем алуға құқығы бар адамның немесе оның заңды өкілінің өтініші асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы және асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем (бұдан әрі – асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы және әлеуметтік төлем) тағайындау үшін негіз болып табылады.

2. Асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы және әлеуметтік төлем тағайындауға өтінішті ұсыну олар "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес проактивті көрсетілетін қызмет арқылы тағайындалған кезде талап етілмейді.

3. Уәкілетті мемлекеттік орган:

асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы мөлшерін есептеу (айқындау), оны тағайындау, төлеу, тоқтата тұру, қайта есептеу, қайта бастау, тоқтату және тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы шешімді қайта қарау;

асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем мөлшерін есептеу (айқындау), оны тағайындау, жүзеге асыру, тоқтата тұру, қайта есептеу, қайта бастау, тоқтату және тағайындау (тағайындаудан бас тарту) туралы шешімді қайта қарау тәртібін айқындайды.

231-бап. Асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы мен әлеуметтік төлемді тағайындауға өтінішті қабылдаудан және оларды тағайындаудан бас тарту

1. Асыраушысынан айырылған адамдар үшін жәрдемақы мен әлеуметтік төлемді тағайындауға өтінішті қабылдаудан бас тартуға мыналар:

1) уәкілетті мемлекеттік органның ақпараттық жүйесінен асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы мен әлеуметтік төлемді тағайындау, жүзеге асыру, оларды тағайындауға проактивті көрсетілетін қызмет арқылы өтініш немесе келісім беру фактілерін растайтын мәліметтер алу;

2) өтініш берушінің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құжаттардың толық топтамасын ұсынбауы және (немесе) қолданылу мерзімі өткен құжаттардың және (немесе) асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы мен әлеуметтік төлемді тағайындау немесе тағайындаудан бас тарту туралы шешім қабылданатын күні қолданылу мерзімі өтетін құжаттарды ұсынуы;

3) жеке басын куәландыратын құжат бойынша мәліметтердің (мемлекеттік ақпараттық жүйелерден алынған мәліметтермен расталатын, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оны ауыстырудан басқа) оларды тағайындауға қажетті құжаттарға сәйкес келмеуі;

4) асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы мен әлеуметтік төлемді тағайындау құқығының болмауы;

5) асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы және әлеуметтік төлем тағайындау үшін талап етілетін қолжетімділігі шектеулі дербес деректерге қол жеткізуге өтініш берушінің келісімінің болмауы негіз болып табылады.

2. Асыраушысынан айырылған адамдар үшін жәрдемақы мен әлеуметтік төлемді тағайындаудан бас тартуға мыналар:

1) асыраушысынан айырылған адамдар үшін жәрдемақы мен әлеуметтік төлемді тағайындау үшін өтініш беруші ұсынған құжаттардың және (немесе) олардағы деректердің (мәліметтердің) анық еместігінің анықталуы;

2) өтініш берушінің және (немесе) асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы мен әлеуметтік төлем тағайындау үшін қажетті ұсынылған құжаттардың, деректердің және мәліметтердің Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі;

3) тексеру кезінде Қор сұратқан асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындау үшін қажетті құжатты және (немесе) мәліметтерді ұсынбауы;

4) асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің есептелген мөлшерінің теріс мәні негіз болып табылады.

232-бап. Асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы және әлеуметтік төлем алушылардың құқықтары мен міндеттері

1. Асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы және әлеуметтік төлем алушылардың:

1) асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алуына қарамастан, осы Кодексте көзделген тәртіппен асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алуға;

2) Мемлекеттік корпорациядан және Қордан асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы мен әлеуметтік төлемді тағайындау және алу тәртібі туралы ақпаратты сұратуға және тегін алуға;

3) мемлекеттік органдардың, Мемлекеттік корпорацияның және Қордың шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен шағым жасауға құқығы бар.

2. Асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы мен әлеуметтік төлемді алушылар:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы мен әлеуметтік төлемді тағайындау үшін толық және анық мәліметтер ұсынуға;

2) асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы мен әлеуметтік төлемді алу кезеңінде асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы мен әлеуметтік төлем мөлшерін өзгерту немесе оларды төлеуді тоқтату үшін негіз болатын мән-жайлар туралы Мемлекеттік корпорацияға он жұмыс күні ішінде хабарлауға міндетті.

Өтініш беруші асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақы мен әлеуметтік төлемнің мөлшеріне әсер ететін мән-жайлар туралы уақтылы хабарламаған жағдайда олардың мөлшері көрсетілген мән-жайлар туындаған кезден бастап, бірақ олар тағайындалған кезден кейін ғана қайта қаралады;

3) асыраушысынан айырылған адамдар үшін артық есептелген (төленген) жәрдемақы мен әлеуметтік төлем сомаларын – ерікті түрде, ал бас тартқан жағдайда заңды күшіне енген сот шешімінің негізінде сот тәртібімен қайтаруды жүргізуге міндетті.

3. Мемлекеттік корпорацияның және (немесе) уәкілетті мемлекеттік органның және (немесе) Қордың кінәсінан уақтылы алынбаған не толық алынбаған асыраушысынан айырылған адамдар үшін жәрдемақы мен әлеуметтік төлем сомалары оларға құқық туындаған күннен бастап өткен уақыт үшін мерзімі шектелмей төленеді.

233-бап. Асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақыдан және әлеуметтік төлемнен ұстап қалу

Алушының өтініші негізінде төленуге тиіс сомадан ұсталатын асыраушысынан айырылған адамдар үшін жәрдемақының, әлеуметтік төлемдердің артық есептелген (төленген) сомаларын қоспағанда, асыраушысынан айырылған адамдарға төленетін жәрдемақыдан және әлеуметтік төлемнен ұстап қалу жүргізілмейді.

2-параграф. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы

234-бап. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алу құқығы және оны тағайындау шарттары

1. Қайтыс болған асыраушының асырауында болған отбасының еңбекке қабілетсіз мүшелерінің асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алуға құқығы бар. Бұл ретте балаларға және осы баптың 2-тармағының 3) тармақшасында көрсетілген адамдарға жәрдемақылар олар асыраушының асырауында болған-болмағанына қарамастан тағайындалады.

Егер Қазақстан Республикасының заңдарында және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, осы тармақтың бірінші бөлігінің ережелері Қазақстан Республикасында тұрақты тұратын Қазақстан Республикасының азаматтарына, шетелдіктерге және азаматтығы жоқ адамдарға қолданылады.

2. Мыналар:

1) он сегіз жасқа толмаған және егер он сегіз жасқа толғанға дейін мүгедектігі бар адамдар болып танылса, осы жастан асқан балалары (оның ішінде асырап алған балалары, өгей балалары), аға-iнiлерi, апа-сіңлілері (қарындастары) және немерелері, бұл ретте, егер еңбекке қабілетті ата-аналары болмаса – аға-інілері, апа-сiңлiлерi (қарындастары) және немерелері, егер ата-аналарынан алимент алмаса – өгей балалары отбасының еңбекке қабілетсіз мүшелері болып есептеледі.

Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алу құқығы бар кәмелетке толмағандар бұл құқықты өздері асырап алынған кезде де сақтайды;

2) егер осы Кодекстің 207-бабына сәйкес зейнеткерлік жасына жетсе – әкесі, шешесі (оның ішінде асырап алушылар), зайыбы, жұбайы;

3) егер қайтыс болған асыраушысының сегіз жасқа толмаған балаларын, інілерін, сіңлілерін (қарындастарын) немесе немерелерін күтумен айналысса және жұмыс істемейтін болса – жасы мен еңбекке қабілеттілігіне қарамастан ата-аналардың немесе жұбайлардың біреуі не атасы, әжесі, аға-iнiсi немесе апа-сiңлiсi (қарындасы);

4) егер олар осы Кодекстің 207-бабына сәйкес зейнеткерлік жасқа жетсе және оларды асырауға міндетті адамдары болмаса және өмір сүру үшін басқа қаражат көздері жоқ болса, атасы мен әжесі отбасының еңбекке қабілетсіз мүшелері болып есептеледі.

3. Академиялық демалыста болу кезеңін қоса алғанда, күндізгі оқу нысаны бойынша жалпы орта, техникалық және кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында жалпы білім беретін немесе кәсіптік бағдарламалар бойынша оқитын он сегіз жастан асқан азаматтардың оқу орнын бітіргенге дейін, бірақ жиырма үш жастан асырмай асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алуға құқығы бар.

4. Қайтыс болған адамның отбасы мүшелері, егер олар оның толық асырауында болса немесе одан өздері үшін өмір сүрудің тұрақты және негізгі қаражат көзі болған көмекті алып тұрса, оның асырауында болған деп есептеледі.

5. Ата-анасының екеуінен де айырылған балаларға (тұлдыр жетімдерге) тағайындалған асыраушысынан айрылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар олардың заңды өкіліне төленеді.

6. Осы параграфтың қайтыс болғандардың отбасыларына қатысты барлық нормалары, егер бұл фактілер сот тәртібімен белгіленген болса, тиісінше хабарсыз кеткендердің немесе қайтыс болды деп жарияланғандардың отбасыларына да қолданылады.

7. Бір мезгілде мүгедектігі бойынша және асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыларға құқығы бар адамдарға олардың таңдауы бойынша бір жәрдемақы тағайындалады.

Мүгедектігі бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы немесе асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алатын адамның өтініші негізінде уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен өтініш барлық қажетті құжаттарымен бірге Мемлекеттік корпорацияда тіркелген күннен бастап мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақының бір түрінен екіншісіне ауыстыру жүргізіледі.

8. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы жәрдемақыға құқығы туындаған күннен бастап, бірақ барлық қажетті құжаттармен бірге жәрдемақы тағайындауға өтініш жасаған күнге дейін он екі айдан аспайтын уақытқа немесе "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес проактивті көрсетілетін қызмет арқылы жәрдемақы тағайындауға келісім алған күнге дейін тағайындалады.

9. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы осы бапқа сәйкес қайтыс болған адамның отбасы мүшесі еңбекке қабілетсіз болып есептелетін бүкіл кезеңге, ал осы Кодекстің 207-бабына сәйкес зейнетақы төлемдерін алу құқығын беретін жасқа толған отбасы мүшелеріне өмір бойына белгіленеді.

10. 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданыста болған заңнамаға сәйкес асыраушысынан айырылу бойынша зейнетақы тағайындалған адамдарға 1998 жылғы 1 қаңтардан бастап бюджет қаражаты есебінен 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін іс жүзінде алған зейнетақы мөлшерінен кем емес мөлшерде асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төленеді.

235-бап. Отбасының барлық мүшесіне асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша бір мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы тағайындау

1. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алуға құқығы бар отбасының барлық мүшесіне ортақ асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша бір мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы тағайындалады.

2. Отбасы мүшесінің талап етуі бойынша оның асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы үлесі бөлінеді және оған жеке төленеді.

3. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақының үлесін бөлу оны бөлуге жүгінген күннен бастап жүргізіледі.

4. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақымен қамтамасыз етілетін отбасы мүшелерінің саны өзгерген кезде оның мөлшері жәрдемақыға құқығы бар отбасы мүшелерінің санына қарай тиісінше ұлғайтылады немесе азайтылады.

5. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы мөлшерін нақ сондай қайта қарау отбасының бір мүшесіне оны төлеу тоқтатыла тұрған немесе төлеуді тоқтата тұруға алып келген мән-жайлар өткеннен кейін қайта басталған жағдайларда да белгіленеді.

236-бап. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылардың мөлшері

1. Асыраушысынан айырылған адамдарға мемлекеттік жәрдемақы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінің өзгеруі ескеріле отырып төленеді.

2. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақының ең жоғары мөлшері оның отбасының еңбекке қабілетсіз барлық мүшесіне 3,00 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінде тағайындалады.

3. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік жәрдемақының мөлшері:

отбасының еңбекке қабілетсіз бір мүшесі болған кезде – ең төмен күнкөріс деңгейінен 0,92;

екі мүшесі болған кезде – барлық еңбекке қабілетсіз отбасы мүшелеріне 1,70 ең төмен күнкөріс деңгейі;

үш мүшесі болған кезде – барлық еңбекке қабілетсіз отбасы мүшелеріне 2,25 ең төмен күнкөріс деңгейі;

төрт мүшесі болған кезде барлық еңбекке қабілетсіз отбасы мүшелеріне 2,60 ең төмен күнкөріс деңгейі;

бес мүшесі болған кезде – барлық еңбекке қабілетсіз отбасы мүшелеріне 2,75 ең төмен күнкөріс деңгейі тағайындалады.

Отбасының еңбекке қабілетсіз алты және одан да көп мүшесі болған кезде жәрдемақының мөлшері әрқайсысына 3,00 ең төмен күнкөріс деңгейінің тең үлесі ретінде есептеледі.

4. Ата-анасының екеуінен де айырылған жағдайда жетім балаларға асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша айлық жәрдемақы әрбір балаға 1,54 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінде, отбасының еңбекке қабілетсіз мүшелеріне – 0,62 ең төмен күнкөріс деңгейі мөлшерінде, бірақ отбасының еңбекке қабілетсіз барлық мүшелеріне 2,92 ең төмен күнкөріс деңгейінен аспайтын мөлшерде тағайындалады.

5. Қызметтік міндеттерін атқару немесе әскери қызмет, арнаулы мемлекеттік органдарда қызмет өткеру кезінде қаза тапқан немесе жаралануы, контузия алуы, мертігуі, ауруға шалдығуы салдарынан қайтыс болған әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік органдар, ішкі істер органдары және Қазақстан Республикасының бұрынғы Мемлекеттік тергеу комитеті қызметкерлерінің отбасы мүшелеріне асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша айлық жәрдемақының мөлшері жүгінген күннен бастап отбасының еңбекке қабілетсіз әрбір мүшесіне 0,29 ең төмен күнкөріс деңгейіне, бірақ отбасының барлық мүшелеріне 2,92 ең төмен күнкөріс деңгейінен аспайтын мөлшерге ұлғайтылады.

6. Егер отбасының еңбекке қабілетсіз мүшесі алатын жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің мөлшері асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша алатын айлық жәрдемақының мөлшерінен аз болса, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша айлық жәрдемақы төлеу жасына байланысты зейнетақы төлемдеріне отбасының еңбекке қабілетсіз осы мүшелері үшін белгіленген, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша айлық жәрдемақы мөлшеріне дейінгі тиісті қосымша төлемдер түрінде жүргізіледі.

237-бап. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу

1. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу ағымдағы ай үшін жүргізіледі. Алушы қайтыс болған жағдайда жәрдемақы қайтыс болған айына қоса төленеді.

2. Қарттар мен мүгедектігі бар адамдарға арналған стационар жағдайында арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында тұратын және мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі адамдарға асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы:

егер тағайындалған жәрдемақы мөлшері республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейінен төмен болса, осы Кодекстің 236-бабында көзделген мөлшерде;

осы Кодекстің 236-бабына сәйкес тағайындалған жәрдемақы мөлшерінің 30 пайызы көлемінде, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен күнкөріс деңгейінен төмен емес мөлшерде төленеді.

Стационар жағдайында психоневрологиялық аурулары бар және мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі адамдарға арналған арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында тұратын адамдарға асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша жәрдемақы осы Кодекстің 236-бабына сәйкес тағайындалған жәрдемақы мөлшерінің 30 пайызы көлемінде, бірақ ең төмен күнкөріс деңгейінен төмен емес мөлшерде төленеді.

Тағайындалған жәрдемақы мөлшерінің 70 пайызын аудару жеке банктік шотқа немесе арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарының қолма-қол ақшаны бақылау шотына жүргізіледі.

Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарының көрсетілген қаражатты пайдалану тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

3. Стационар жағдайында арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында тұратын және мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі, тірек-қимыл аппараты бұзылған мүгедектігі бар балаларға асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы толық көлемде төленеді.

4. Алушы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарынан шыққан жағдайда асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу шыққан айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап толық көлемде қайта басталады.

5. Алушы уақтылы талап етпеген асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақының есептелген сомасы өткен уақыт үшін, бірақ оларды алуға өтініш берудің алдындағы 3 жылдан аспайтын уақыт үшін төленеді.

238-бап. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеуді тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеу:

1) алушының банктік шоты бойынша үш және одан да көп ай бойы шығыс операцияларының болмауы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

2) шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжаттың, қандас куәлігінің қолданылу мерзімі өткені туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат, қандастың куәлігі берілген күннен бастап қайта басталады;

3) алушыға және (немесе) асырауындағыларға қатысты хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларының жүргізілуін растайтын құжаттың немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің болуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шаралары тоқтатылған немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің күшін жою туралы сот актісі күшіне енген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

4) ата-ана құқықтарынан айыру немесе шектеу туралы, бала асырап алу туралы шешімді жарамсыз деп тану немесе оның күшін жою туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы қорғаншы (қамқоршы) тағайындаған адамға тоқтатыла тұрған күннен бастап төленеді. Ата-ана құқықтарын қалпына келтіру кезінде асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу ата-ана құқықтарын қалпына келтіру немесе шектеулерді жою туралы сот шешімі күшіне енген күннен бастап қайта басталады;

5) Қазақстан Республикасының неке-отбасы заңнамасында белгіленген жағдайларда қорғаншыны (қамқоршыны) өз міндеттерін атқарудан босату немесе шеттету туралы шешімдердің бірін қабылдау туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы қорғаншы (қамқоршы) тағайындаған адамға немесе қорғаншы мәртебесі қалпына келтірілген адамға тоқтатыла тұрған күннен бастап төленеді;

6) хабарсыз кетті деп танылған немесе қайтыс болды деп жарияланған адамдардың жеке зейнетақы шоттарына міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын аудару немесе азаматтың тірі болу фактісін растайтын ақпараттың түсуі фактісінің анықталуы туралы мәліметтері, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте, егер азаматтың тірі болу фактісі расталса, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу тоқтатылады, расталмаған жағдайда – асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу тоқтатылған күннен бастап қайта басталады;

7) қайтыс болған асыраушының балаларын, аға-інілерін, апа-сіңлілерін (қарындастарын) немесе немерелерін бағып-күтумен айналысатын адамдардың жұмысқа орналасу фактісінің анықталуы туралы мәліметтері, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте, егер жұмысқа орналасу фактісі расталмаса, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

8) он сегіз жастан асқан асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы алушыны білім беру ұйымынан шығару туралы немесе оны сырттай оқу нысанына ауыстыру туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу білім беру ұйымдарында күндізгі оқу нысанында оқуды қайта бастаған күннен бастап қайта басталады;

9) шетелдіктің тұруға ықтиярхатын алғанға дейін Қазақстан Республикасының азаматтығынан айырылу немесе одан шығу фактісінің анықталуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу тоқтатыла тұрған күннен бастап, бірақ шетелдіктің тұруға ықтиярхатын алған күннен кейін қайта басталады;

10) Қазақстан Республикасынан тыс жерде асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша зейнетақы алу фактісінің анықталуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу тоқтатыла тұрған күннен бастап шығу елінде артық есептелген (төленген) зейнетақы сомалары өтелген кезде қайта басталады.

2. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақы төлеуді тоқтата тұруға алып келген мән-жайлардың аяқталғанын растайтын, ақпараттық жүйелерден алынған құжаттардың және (немесе) мәліметтердің негізінде өтініш бойынша жәрдемақыны төлеу қайта басталады.

3. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыны төлеу мынадай мәліметтер келіп түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатылады:

1) қайтыс болу туралы, оның ішінде ақпараттық жүйелерден түскен мәліметтер;

2) кету елінің уәкілетті органынан жәрдемақы алушының ісін сұрату;

3) жәрдемақы алушының ішкі істер органдарында тіркеуден шығарылғанын растайтын құжатты ұсына отырып, жәрдемақы төлеуді тоқтату туралы өтініші;

4) жәрдемақы алушының Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кету фактісінің анықталуы туралы, оның ішінде ақпараттық жүйелерден түскен мәліметтер;

5) өтініш берушінің оны негізсіз тағайындауға алып келген анық емес мәліметтерді ұсыну фактісінің анықталуы туралы мәліметтер.

Ескерту. 238-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

3-параграф. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша берілетін әлеуметтік төлем

239-бап. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алу құқығы

1. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алу құқығы қайтыс болуы туралы куәлікте немесе хабарламада көрсетілген қайтыс болу күнінен бастап не міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы азаматты қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімі заңды күшіне енген күннен бастап, не оны хабарсыз кетті деп тану немесе оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімінде көрсетілген күннен бастап туындайды.

Бұл ретте, егер қайтыс болған асыраушының қайтыс болуы туралы куәлігінде қайтыс болу күнін нақты анықтау мүмкін болмауына байланысты қайтыс болу кезеңі көрсетілсе, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алу құқығы қайтыс болу кезеңі басталған күннен басталады.

2. Қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушының – міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының асырауында болған отбасының мынадай мүшелері:

1) он сегіз жасқа толмаған және егер олар он сегіз жасқа толғанға дейін мүгедектігі бар адамдар деп танылса, осы жастан асқан балалардың, оның ішінде асырап алған балалардың, аға-інілерінің, апа-сіңлілерінің (қарындастарының) және немерелерінің асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындалуға және оны алуға құқығы бар.

Бұл ретте аға-інілері, апа-сіңлілері (қарындастары) мен немерелері – егер олардың еңбекке қабілетті ата-аналары болмаса немесе олар ата-аналарынан алименттер алмайтын болса.

Осы тармақшада көрсетілген он сегіз жастан асқан:

академиялық демалыста болу кезеңін қоса алғанда, күндізгі оқу нысаны бойынша жалпы орта, техникалық, кәсіптік, орта білімнен кейінгі, жоғары, жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру ұйымдарында жалпы білім беретін немесе кәсіптік бағдарламалар бойынша оқитын немесе оқыған адамдардың оқу бітірген уақытқа дейін, бірақ жиырма үш жастан асырмай асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің тағайындалуына және оны алуға құқығы бар;

бірінші және екінші топтағы бала кезінен мүгедектігі бар адамдар болып табылатын адамдардың мүгедектікті белгілеу мерзіміне асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің тағайындалуына және оны алуға құқығы бар;

2) егер қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушысының үш жасқа толмаған балаларын, бауырларын, апа-сіңлілерін (қарындастарын) немесе немерелерін күтумен айналысатын болса, жасына және еңбекке қабілеттілігіне қарамастан, ата-анасының бірінің немесе жұбайының (зайыбының) не атасының, әжесінің, аға-інісінің немесе апа-сіңлісінің (қарындасының) асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің тағайындалуына және оны алуға құқығы бар.

3. Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған балаларға асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша тағайындалған әлеуметтік төлем Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бала асырап алушыға, қорғаншыға (қамқоршыға) әрбір айырылып қалған ата-анасы үшін жүргізіледі.

4. Қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушының асырауында болған, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің тағайындалуына және оны алуға құқығы бар отбасының барлық мүшелеріне бір әлеуметтік төлем тағайындалады.

5. Қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушының асырауында болған отбасы мүшесінің жазбаша өтініші бойынша оның әлеуметтік төлемінің үлесі уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен бөлінеді және оған бөлек төленеді.

Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің үлесін бөлу Қорға жүгінген күннен бастап жүргізіледі.

6. Қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушының асырауында болған отбасы мүшелерінің саны өзгерген жағдайда Қор уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді қайта есептеу туралы шешім қабылдайды. Бұл ретте әлеуметтік төлемнің мөлшері әлеуметтік төлемдерді алуға құқығы бар отбасы мүшелерінің санына сәйкес ұлғайтылады немесе азайтылады.

Егер қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушының асырауында болған отбасы мүшелерінің бірі асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемге жүгіну құқығын іске асырмаса, онда ол көрсетілген адамға осы баптың 5-тармағына сәйкес асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем бөлген жағдайда Қорға жүгінген күннен бастап, ал бөлінбеген жағдайда – асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алу құқығы туындаған күннен бастап тағайындалады.

7. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындауға жүгіну:

он сегіз жасқа толғанға дейін мүгедектігі бар адам деп танылған адамдарды қоспағанда, әлеуметтік төлем тағайындауға жүгінген күні қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушының асырауында болған балаларының, оның ішінде асырап алған балаларының, аға-інілерінің, апа-сіңлілерінің (қарындастарының) және немерелерінің жиырма үш жасқа толуы;

жасына және еңбекке қабілеттілігіне қарамастан, ата-анасының бірі немесе жұбайы (зайыбы) не атасы, әжесі, аға-iнiсi немесе апа-сіңлісі (қарындасы) күтумен айналысқан, қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушының балаларының, аға-інілерінің, апа-сіңлілерінің (қарындастарының) немесе немерелерінің үш жасқа толуы мерзімінен аспауға тиіс.

8. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді есептеу үшін қабылданған кезең үшін әлеуметтік аударымдар Қорға оларды тағайындауға жүгінген күннен кейін түскен жағдайда алушыға асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша тағайындалған әлеуметтік төлемдердің мөлшерін қайта есептеу жүргізілмейді.

240-бап. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша берілетін әлеуметтік төлемнің мөлшері

1. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша ай сайынғы әлеуметтік төлемнің мөлшері әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі ретінде ескерілген кірістің орташа айлық мөлшерін әлеуметтік төлемге құқық туындаған күні республикалық бюджет туралы заңда белгіленген ең төмен жалақы мөлшерінің 50 пайызын шегеріп, кірісті алмастырудың тиісті коэффициенттеріне, асырауындағы адамдар санына және қатысу өтіліне көбейту арқылы уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен айқындалады.

Егер осы Кодекстің 243-бабы бірінші бөлігінің 7) тармақшасында аталған адамдар әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесін бір пайыз мөлшерінде айқындаса, онда асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді есептеу кезінде әлеуметтік аударымдар жүргізілген әрбір айдағы кіріс айына нақты түскен әлеуметтік аударымдар сомасын осы Кодекстің 244-бабының 1-тармағында белгіленген әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесіне бөлу арқылы айқындалады.

Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушының асырауында болған оның отбасы мүшелеріне қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушының отбасы мүшесі (мүшелері) әлеуметтік төлем алу құқығын сақтайтын уақыт кезеңі ішінде ай сайын жүргізіледі.

2. Асырауындағылар санының коэффициенті асыраушының – міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының қайтыс болғанға дейін асырауында болған адамдардың санына қарай айқындалады және асырауында бір адам болғанда 0,5; асырауында екі адам болғанда – 0,65; асырауында үш адам болғанда – 0,8; асырауында төрт және одан да көп адам болғанда – 1,0 құрайды.

Бұл ретте кірісті алмастыру коэффициенті 0,6-ны құрайды, ал әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі ретінде ескерілген кірістің орташа айлық мөлшері осы Кодекстің 118-бабының 3-тармағына сәйкес айқындалады.

Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушы үшін қатысу өтілінің коэффициенті:

алты айдан кем болғанда – 0,1;

алтыдан он екі айға дейін – 0,7;

он екіден жиырма төрт айға дейін – 0,75;

жиырма төрт айдан отыз алты айға дейін – 0,85;

отыз алты айдан қырық сегіз айға дейін – 0,9;

қырық сегіз айдан алпыс айға дейін – 0,95;

алпыстан жетпіс екі айға дейін – 1,0;

алпыс және одан да көп айдан бастап – 1,0-ге міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысу өтілінің әрбір он екі айы үшін 0,02 қосылып отырады, бірақ 1,3-тен аспайды.

Қатысу өтілінің коэффициентін айқындау кезінде төтенше жағдайдың, шектеу іс-шараларының қолданылу кезеңіне қызметтің шектелуіне байланысты кірісінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді алу кезеңдері, еңбек, кәсіпкерлік қызмет кезеңдері, Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесіне 0 түзету коэффициенті қолданылған қызмет түрлері бойынша жеке практикамен айналысу кезеңдері, сондай-ақ "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 341-бабы 1-тармағының 51) тармақшасына сәйкес 2020 жылғы 1 сәуір – 2020 жылғы 1 қазан аралығында кірістері жеке тұлғаның салық салуға жататын кірістерінен алып тасталған қызметті жүзеге асыру кезеңі есептеледі.

3. Егер төлеуші артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдарды уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын мерзімде және жағдайларда қайтаруды жүзеге асырмаса, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшерін есептеу кезінде артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдардың сомалары есепке алынбайды.

4. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшерін арттыру Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі негізінде уәкілетті мемлекеттік органның ұсынысы бойынша арттыру күні тиісті әлеуметтік төлемдер тағайындалған адамдарға жүргізіледі.

5. Сот актілері мен сотқа дейінгі тергеп-тексеру органының актілері негізінде заңсыз деп танылған кірістен түскен, әлеуметтік төлемдер мөлшерін айқындау кезінде есепке алынған кезең үшін төленген әлеуметтік аударымдар міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушының асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындау үшін кейіннен жүгінуі кезінде есепке алынбайды.

Ескерту. 240-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

241-бап. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тоқтата тұру, қайта бастау және тоқтату

1. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем мынадай мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден:

1) алушының банктік шоты бойынша үш және одан да көп ай бойы шығыс операцияларының болмауы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

2) алушының Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кетуі туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады.

Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем алушы болып табылатын Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге тұрақты тұруға кеткен және кері қайтып келген адамға шығу елінде төлем алмаған жағдайда асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тоқтатылған күннен бастап, бірақ оны алуға жүгінудің алдындағы үш жылдан аспайтын уақытқа асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем қайта басталады.

Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге кеткен кезде белгіленген мөлшерде қайта басталады. Егер кету кезеңінде асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді арттыру жүргізілсе, оның мөлшері осы арттыруларды ескере отырып белгіленеді.

Шығу елінде төлемдерді алған болса, Қазақстан Республикасындағы тұрақты тұрғылықты жері бойынша тіркелген жағдайда асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем жүгінген күннен бастап, Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерге кету кезінде белгіленген мөлшерде қайта басталады;

3) алушының бас бостандығынан айыру түрінде сот тағайындаған қылмыстық жазаны өтеуі туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем қорғаншы (қамқоршы) тағайындаған адамға тоқтатыла тұрған күннен бастап жүргізіледі;

4) шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжатының, қандас куәлігінің қолданылу мерзімінің өтуі туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің және азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат, қандастың куәлігі берілген күннен бастап қайта басталады;

5) алушыға және (немесе) асырауындағыларға қатысты хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шараларының жүргізілуін растайтын құжаттың немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің болуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем хабарсыз кеткен адамды іздестіру жөніндегі жедел-іздестіру іс-шаралары тоқтатылған немесе адамды хабарсыз кетті деп тану туралы сот шешімінің күшін жою туралы сот актісі күшіне енген күннен бастап, бірақ тоқтатыла тұрған күннен кейін қайта басталады;

6) Алушының "Қазақстан Республикасының азаматтығы туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген негіздер бойынша Қазақстан Республикасының азаматтығын тоқтатуы туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын шетелдіктің немесе азаматтығы жоқ адамның жеке басын куәландыратын құжат берілген күннен бастап қайта басталады;

7) он сегіз жастан асқан алушыны (асырауындағы адамды) білім беру ұйымынан шығару туралы немесе оны сырттай оқу нысанына ауыстыру туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем білім беру ұйымдарында күндізгі оқу нысанында оқуды қайта бастаған күннен бастап қайта басталады;

8) алушының қайтыс болуы (оны қайтыс болды деп жариялау туралы сот шешімінің заңды күшіне енуі) туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем қамқоршы (қорғаншы) тағайындаған адамға тоқтатыла тұрған күннен бастап жүргізіледі;

9) алушыны ата-ана құқықтарынан айыру немесе шектеу туралы, баланы асырап алу туралы шешімді жарамсыз деп тану немесе оның күшін жою туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте қамқоршы (қорғаншы) болып тағайындалған адамға асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тоқтатыла тұрған күннен бастап жүргізіледі. Ата-ана құқықтарын қалпына келтіру кезінде асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем ата-ана құқықтарын қалпына келтіру немесе шектеулердің күшін жою туралы сот шешімі күшіне енген күннен бастап қайта басталады;

10) Қазақстан Республикасының неке-отбасы заңнамасында белгіленген жағдайларда қамқоршыны (қорғаншыны) өз міндеттерін атқарудан босату немесе шеттету туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем қамқоршы (қорғаншы) болып тағайындалған адамға немесе қамқоршы (қорғаншы) мәртебесі қалпына келтірілген адамға тоқтатыла тұрған күннен бастап жүргізіледі;

11) хабарсыз кетті деп танылған немесе қайтыс болды деп жарияланған адамдардың жеке зейнетақы шоттарына әлеуметтік аударымдардың, сондай-ақ міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының келіп түсуі немесе азаматтың тірі болу фактісін растайтын ақпараттың келіп түсуі туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте, егер азаматтың тірі екені расталса, асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тоқтатылады, расталмаған жағдайда – әлеуметтік төлем тоқтатыла тұрған күннен бастап қайта басталады;

12) өтініш берушінің асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемнің мөлшерін негізсіз айқындауға алып келген анық емес мәліметтер бергені туралы мәліметтер, оның ішінде ақпараттық жүйелерден мәліметтер түскен айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатыла тұрады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тоқтатыла тұрған күннен бастап осы Кодекске сәйкес айқындалған мөлшерде қайта басталады.

2. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем күтім бойынша әлеуметтік төлем алу құқығы сақталған жағдайда асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тоқтата тұруды туындатқан мән-жайлардың аяқталғанын растайтын, ақпараттық жүйелерден алынған құжаттардың және (немесе) мәліметтердің негізінде өтініш бойынша қайта басталады.

3. Асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем:

1) алушының асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем тағайындау туралы шешім қабылдауға негіз болған анық емес құжаттарды (мәліметтерді) ұсынуына байланысты тоқтатылады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем оның тағайындалған күнінен бастап тоқтатылады;

2) алушының асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемді тоқтатуға өтініш беруіне байланысты тоқтатылады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем өтініш берілген айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатылады;

3) қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушының асырауында болған жалғыз адамның қайтыс болуына байланысты тоқтатылады. Бұл ретте асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлем қайтыс болған айды қоса алғанда жүзеге асырылады;

4) қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушының асырауында болған адамның мүгедектігін белгілеу мерзімі аяқталған күннен бастап тоқтатылады;

5) медициналық-әлеуметтік сараптама бөлімшесі қайтыс болған (сот хабарсыз кетті деп таныған немесе қайтыс болды деп жариялаған) асыраушының асырауында болған адамды еңбекке қабілетті деп тану туралы шешім шығарған жағдайда, ол еңбекке қабілетті деп танылған айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап тоқтатылады.

Ескерту. 241-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 04.07.2023 № 15-VIII (01.07.2023 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

17-тарау. АЗАМАТТАРДЫҢ КЕЙБІР САНАТТАРЫНА ЖЕРЛЕУГЕ АРНАЛҒАН БІРЖОЛҒЫ ТӨЛЕМДЕР

242-бап. Жерлеуге арналған біржолғы төлемдер

1. Жасына байланысты зейнетақы төлемдерін алушы немесе мемлекеттік базалық зейнетақы төлемін, мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақыларды алушы қайтыс болған жағдайда оның отбасына не жерлеуді жүзеге асырған адамға республикалық бюджет қаражатынан республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 35 еселенген мөлшерінде жерлеуге арналған біржолғы төлем жүргізіледі.

Ұлы Отан соғысының ардагері болып табылатын жасына байланысты зейнетақы төлемдерін алушы қайтыс болған жағдайда оның отбасына не жерлеуді жүзеге асырған адамға республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 36,6 еселенген мөлшерінде жерлеуге арналған біржолғы төлем жүргізіледі.

2. Егер жерлеуге арналған біржолғы төлем алуға өтініш зейнетақы немесе жәрдемақы алушы қайтыс болған күннен кейін үш жылдан кешіктірілмей берілсе, оның мөлшері алушы қайтыс болған кезде айқындалады.

3. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорында зейнетақы жинақтары бар адам қайтыс болған жағдайда бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры оның отбасы мүшелеріне республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің 94 еселенген мөлшері шегінде, бірақ қайтыс болған адамның жеке зейнетақы шотында бар қаражаттан аспайтын мөлшерде, қайтыс болған адамның зейнетақы жинақтары қаражаты есебінен жерлеуге арналған біржолғы төлем жүргізеді.

Егер жерлеуге арналған біржолғы төлем жүзеге асырылғаннан кейін қайтыс болған адамның жеке зейнетақы шотындағы зейнетақы жинақтарының қалдығы республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен зейнетақы мөлшерінен аспайтын соманы құраған жағдайда бұл қалдық жерлеуге арналған төлем ретінде қайтыс болған адамның отбасы мүшелеріне төленеді.

4. Сақтанушы қайтыс болған жағдайда сақтандыру ұйымы меншікті қаражаты есебінен отбасына не жерлеуді жүзеге асырған адамға зейнетақы аннуитеті шартында белгіленген мөлшерде, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген айлық есептік көрсеткіштің кемінде 35 еселенген мөлшерінде жерлеуге арналған біржолғы төлемді жүзеге асырады.

5. Республикалық бюджет қаражатынан жерлеуге арналған біржолғы төлемді тағайындау және жүзеге асыру тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

4-БӨЛІМ. ӘЛЕУМЕТТІК АУДАРЫМДАР ЖӘНЕ ЗЕЙНЕТАҚЫ ЖАРНАЛАРЫ

18-тарау. ӘЛЕУМЕТТІК АУДАРЫМДАР

243-бап. Міндетті әлеуметтік сақтандыруға жататын адамдар

Міндетті әлеуметтік сақтандыруға:

1) жұмыскерлер, ақы төленетін өзге де жұмысы бар (сайланған, тағайындалған немесе бекітілген), оның ішінде Қазақстан Республикасындағы халықаралық ұйымдардың өкілдіктерінде, Қазақстан Республикасында аккредиттелген шет мемлекеттердің дипломатиялық өкілдіктерінде және консулдық мекемелерінде еңбек қызметін жүзеге асыратын адамдар;

2) дара кәсіпкерлер, оның ішінде шаруа және фермер қожалықтарының басшылары, сондай-ақ олардың он сегіз жасқа толған мүшелері;

3) жеке практикамен айналысатын адамдар;

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
4) тармақша 01.01.2025 дейін тоқтатыла тұрады – осы Кодекстің 262-бабын қараңыз.

4) нысанасы жұмыстарды орындау (қызметтер көрсету) болып табылатын, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес салық агенттерімен жасасқан азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша кірістер алатын, оның ішінде Қазақстан Республикасындағы халықаралық ұйымдардың өкілдіктерінде, Қазақстан Республикасында аккредиттелген шет мемлекеттердің дипломатиялық өкілдіктерінде және консулдық мекемелерінде жұмыс істейтін жеке тұлғалар (бұдан әрі – азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша кірістер алатын жеке тұлғалар);

5) 01.01.2024 дейін қолданыста болды - осы Кодекстің 263-бабымен.

6) осы Кодекске сәйкес жеке көмекшілер;

7) "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес арнаулы мобильдік қосымша пайдаланылатын арнаулы салық режимін қолданатын және осы Кодекстің 102-бабы 2-тармағының 3) тармақшасына сәйкес орындаушылар болып табылатын дара кәсіпкерлер жатады.

Осы Кодекстің 207-бабында көзделген жасқа толған адамдар міндетті әлеуметтік сақтандыруға жатпайды.

Осы баптың күші қандастарға, сондай-ақ Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын және Қазақстан Республикасының аумағында кіріс алып келетін қызметтi жүзеге асыратын шетелдiктер мен азаматтығы жоқ адамдарға Қазақстан Республикасының азаматтарымен тең дәрежеде қолданылады.

Ескерту. 243-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

244-бап. Әлеуметтік аударымдардың мөлшерлемесі

1. Осы Кодекстің 102-1-бабының 2-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, төлеушілер міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушылар үшін және (немесе) өз пайдасына Қорға төлеуге тиісті әлеуметтік аударымдар әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісінің 3,5 пайызы, 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісінің 5 пайызы мөлшерінде белгіленеді.

2. 01.01.2024 дейін қолданыста болды - осы Кодекстің 263-бабымен.

3. Бірыңғай төлем құрамында әлеуметтік аударымдарды төлеуді таңдаған салық агенттері үшін әлеуметтік аударымдар мөлшерлемесі әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісінің 3,2 пайызы, 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісінің 4,5 пайызы мөлшерінде белгіленеді.

"Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 776-3-бабының 1-тармағында белгіленген бірыңғай төлем мөлшерлемесіндегі әлеуметтік аударымдардың үлесі:

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап – 16,0 пайызды;

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 14,9 пайызды;

2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – 18,9 пайызды;

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап – 18,1 пайызды;

2027 жылғы 1 қаңтардан бастап – 17,4 пайызды;

2028 жылғы 1 қаңтардан бастап – 17,1 пайызды құрайды.

Ескерту. 244-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

245-бап. Әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі

1. Әлеуметтік аударымдар төленбейтін кірістерді қоспағанда, жұмыскерлер мен осы Кодекстің 243-бабының 1) тармақшасында көрсетілген адамдар үшін жұмыс берушінің еңбекке ақы төлеу ретінде кірістер түрінде төлейтін шығыстары әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі болып табылады.

Жұмыс берушінің шығыстарына әскери қызметшілердің, арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдары қызметкерлерінің ақшалай жабдықталымы енгізіледі.

Бұл ретте бір төлеушіден әлеуметтік аударымдарды есептеудің ай сайынғы объектісі республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен жалақының 7 еселенген мөлшерінен аспауға тиіс.

Егер бір төлеушіден күнтізбелік ай үшін әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген жалақының ең төмен мөлшерінен аз болса, онда әлеуметтік аударымдар жалақының ең төмен мөлшері негізге алына отырып есептеледі, төленеді.

Осы тармақтың төртінші бөлігінің ережесі осы Кодекстің 243-бабы бірінші бөлігінің 7) тармақшасында аталған адамдарға қолданылмайды.

2. Осы Кодекстің 243-бабының 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген адамдар үшін әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі мыналар:

өзі және шаруа немесе фермер қожалықтарының мүшелері үшін – Қорға әлеуметтік аударымдар төленбейтін кірістерін қоспағанда, өз пайдасына әлеуметтік аударымдарды есептеу мақсаттары үшін өздері дербес айқындайтын, өз пайдасына міндетті зейнетақы жарналарын аудару үшін айқындалатын кіріске тең, бірақ "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес салық салу мақсаттары үшін айқындалатын кірістен аспайтын алатын кірісінің сомасы болып табылады.

Бұл ретте айына әлеуметтік аударымдарды есептеу үшін алынатын кіріс республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен жалақының 7 еселенген мөлшерінен аспауға тиіс.

Егер аталған адамдардың кірісі республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген жалақының ең төмен мөлшерінен аз болса, онда олар өз пайдасына республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген жалақының ең төмен мөлшерінен әлеуметтік аударымдарды төлейді;

жалдамалы жұмыскерлер үшін – осы баптың 1-тармағында белгіленген шектеулерді ескере отырып, Қорға әлеуметтік аударымдар төленбейтін кірістерді қоспағанда, жұмыскерге еңбекке ақы төлеу ретінде кірістер түрінде төленетін шығыстар болып табылады.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармақ 01.01.2025 дейін тоқтатыла тұрады – осы Кодекстің 262-бабын қараңыз.

3. Осы Кодекстің 243-бабының 4) тармақшасында көрсетілген адамдар үшін осы баптың 1-тармағында белгіленген шектеулерді ескере отырып, Қорға әлеуметтік аударымдар төленбейтін кірістерді қоспағанда, нысаналы жұмыстарды орындау (қызметтер көрсету) болып табылатын азаматтық-құқықтық сипаттағы шарт бойынша алынатын кіріс сомасы әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі болып табылады.

4. 01.01.2024 дейін қолданыста болды - осы Кодекстің 263-бабымен.

5. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 776-2-бабында айқындалған қызметкердің кірісі бірыңғай төлемді есептеу объектісі болып табылады.

Бірыңғай төлемнің құрамына кіретін әлеуметтік аударымдарды есептеу және төлеу бірыңғай төлем төлеушінің қаражаты есебінен жүргізіледі.

Бұл ретте бірыңғай төлемнен әлеуметтік аударымдарды есептеу үшін алынатын ай сайынғы кіріс республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен жалақының 7 еселенген мөлшерінен аспауға тиіс.

6. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 319-бабының 2-тармағы 31) тармақшасының тоғызыншы абзацына сәйкес жергілікті атқарушы органдар және өзге де заңды тұлғалар осы Кодекстің 243-бабының 6) тармақшасында көрсетілген адамдарға төлейтін материалдық пайда олар үшін әлеуметтік аударымдарды есептеу объектісі болып табылады.

7. Қорға әлеуметтік аударымдар:

1) "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 319-бабы 2-тармағының 3), 4) тармақшаларында және 31) тармақшасының тоғызыншы абзацында көрсетілген кірістерді қоспағанда, "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 319-бабының 2-тармағында белгіленген;

2) "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 341-бабы 1-тармағының 9), 10), 12), 14) тармақшаларында, 17) тармақшасының алтыншы абзацында, 21) және 50) тармақшаларында көрсетілген кірістерді қоспағанда, "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 341-бабының 1-тармағында белгіленген;

3) "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 484-бабы 3-тармағының 1) тармақшасында белгіленген кірістерден төленбейді.

Осы тармақтың қолданысы "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 89-1-тарауына сәйкес бірыңғай төлем есептелетін жұмыскерлердің кірісіне, сондай-ақ осы Кодекстің 243-бабы бірінші бөлігінің 7) тармақшасында аталған адамдардың кірісіне қолданылмайды.

Ескерту. 245-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

246-бап. Әлеуметтік аударымдарды төлеу

1. Егер осы бапта өзгеше белгіленбесе, төлеуші Қорға әлеуметтік аударымдарды есепті айдан кейінгі айдың 25-інен кешіктірмей, әлеуметтік аударымдар төленетін айды көрсете отырып, уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен ай сайын есептейді және төлейді.

2. Патент негізінде арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлер "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) көзделген мерзімде патенттің құнын әр ай үшін бөлек төлеу үшін әлеуметтік аударымдарды төлейді.

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
3-тармақ 01.01.2025 дейін тоқтатыла тұрады – осы Кодекстің 262-бабын қараңыз.

3. Салық агенттері азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша кірістер алған жеке тұлғалар үшін әлеуметтік аударымдарды кіріс алған айдан кейінгі айдың 25-інен кешіктірмей төлейді.

4. 01.01.2024 дейін қолданыста болды - осы Кодекстің 263-бабымен.

5. Салық агенттері "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 776-4-бабының 5-тармағында белгіленген мерзімде бірыңғай төлемнің құрамына кіретін әлеуметтік аударымдарды төлеуді жүргізеді. Бірыңғай төлемнің артық (қате) төленген және (немесе) бірыңғай төлемді уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін өсімпұлдың сомаларын төлеу, аудару және бөлу, сондай-ақ қайтару тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен, сондай-ақ салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсімдерін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен, мемлекеттік жоспарлау жөніндегі, денсаулық сақтау саласындағы және ақпараттандыру саласындағы уәкілетті органдармен келісу бойынша айқындайды.

6. Қолма-қол ақшасыз нысанда жүзеге асырылатын әлеуметтік аударымдарды төлеу күні – банктен немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымнан әлеуметтік аударымдар сомасына төлем тапсырмасының акцептін алған күн қолма-қол нысанда төлеушінің банкке немесе банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымға әлеуметтік аударымдарды енгізген күн болып есептеледі.

7. Әлеуметтік аударымдар Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен төленеді.

8. Осы Кодекстің 256-бабы 1-тармағының бірінші бөлігіне сәйкес есепке жазылған әлеуметтік аударымдардың және (немесе) өсімпұлдың толық және уақтылы төленуін бақылауды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік кіріс органдары жүзеге асырады.

9. Міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушылар Мемлекеттік корпорацияға, Қорға жүгінген кезде олар әлеуметтік аударымдардың жай-күйі мен қозғалысы туралы ақпаратты уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен береді.

247-бап. Артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдарды және (немесе) әлеуметтік аударымдарды уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін өсімпұлды қайтару

1. Төлеушінің артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдардың және (немесе) әлеуметтік аударымдарды уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін өсімпұлдың сомалары Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен және жағдайларда қайтарылуға жатады.

2. Мыналар:

1) Қорға міндетті түрде төленуге жататын әлеуметтік аударымдар мен өсімпұл сомалары;

2) осы Кодекстің 78-бабының 4-тармағына, 85-бабының 4-тармағына, 118-бабының 4-тармағына, 181-бабының 2-тармағына, 240-бабының 3-тармағына сәйкес әлеуметтік төлемдердің мөлшерін есептеу кезінде ескерілмеген, артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдардың сомаларын қоспағанда, әлеуметтік төлемді тағайындау үшін ескерілген кезең үшін есептелген артық (қате) төленген әлеуметтік аударымдардың сомалары қайтарылуға жатпайды.

19-тарау. ЗЕЙНЕТАҚЫ ЖАРНАЛАРЫ

248-бап. Міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеу

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын агенттер осы Кодексте айқындалатын мөлшерлемелер бойынша төлеуге тиіс.

2. Міндетті зейнетақы жарналарын:

1) жұмыскерлер, ақы төленетін өзге де жұмысы бар (сайланған, тағайындалған немесе бекітілген) адамдар, оның ішінде Қазақстан Республикасындағы халықаралық ұйымдардың өкілдіктерінде, Қазақстан Республикасында аккредиттелген шет мемлекеттердің дипломатиялық өкілдіктері мен консулдық мекемелерінде жұмыс істейтін адамдар;

2) нысанасы жұмыстарды орындау (қызметтерді көрсету) болып табылатын, салық агенттерімен жасасқан азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша кірістер алатын, оның ішінде Қазақстан Республикасындағы халықаралық ұйымдардың өкілдіктерінде, шет мемлекеттердің Қазақстан Республикасында аккредиттелген дипломатиялық өкілдіктерінде және консулдық мекемелерінде жұмыс істейтін адамдар бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төлейді;

Агенттер міндетті зейнетақы жарналарын осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген адамдардың кірістерінен осы Кодексте көзделген тәртіппен ұстайды және төлейді.

Міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына есептеу, ұстап қалу (есепке жазу) және аудару және олар бойынша өндіріп алу тәртібі мен мерзімдерін уәкілетті мемлекеттік орган әзірлейді.

Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының судьялары, судьялар үшін қосымша белгіленген міндетті зейнетақы жарналарының сомаларын олар теріс себептермен лауазымынан босатылған жағдайда алып қою және бюджетке аудару қағидаларын уәкілетті мемлекеттік орган әзірлейді және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

3. Мыналар:

1) осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағына сәйкес зейнеткерлік жасқа толған адамдар;

2) егер мүгедектік мерзімсіз болып белгіленсе, бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар адамдар бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналарын төлеуден босатылады. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналарын төлеу осы тармақшада көрсетілген адамдардың өтініші бойынша жүзеге асырылады;

3) әскери қызметшілер (мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерден басқа), арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтің қызметкерлері, сондай-ақ арнаулы атақтар, сыныптық шендер алу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдар;

4) еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алушылар бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналарын төлеуден босатылады.

4. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті зейнетақы жарналарын төлеуді:

1) дара кәсіпкерлер, оның ішінде шаруа және фермер қожалығының басшылары, олардың он сегіз жасқа толған мүшелері, сондай-ақ өз пайдасына жеке практикамен айналысатын адамдар;

2) нысанасы жұмыстарды орындау (қызметтерді көрсету) болып табылатын, салық агенттері болып табылмайтын жеке тұлғалармен жасасқан азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша кірістер алатын Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын жеке тұлғалар;

3) Қазақстан Республикасындағы халықаралық ұйымдардың өкілдіктерінде, Қазақстан Республикасында аккредиттелген шет мемлекеттердің дипломатиялық өкілдіктерінде және консулдық мекемелерінде жұмыс істейтін Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты тұратын жеке тұлғалар өздері дербес жүзеге асырады.

5. Агенттер еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда істейтін, кәсіптері уәкілетті мемлекеттік органдар бекітетін өндірістердің, жұмыстардың, жұмыскерлер кәсіптерінің тізбесінде көзделген жұмыскерлер үшін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлейді.

Агент:

1) осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағына сәйкес зейнеткерлік жасқа толған адамдар үшін;

2) әскери қызметшілер (мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерден басқа), арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтің қызметкерлері, сондай-ақ арнаулы атақтар, сыныптық шендер алу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдар үшін;

3) еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алушылар үшін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеуден босатылады.

6. Агенттер, осы тармақтың үшінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, жұмыскерлер, өзге де ақы төленетін жұмысы бар (сайланған, тағайындалған немесе бекітілген) адамдар үшін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын төлейді.

Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына есептеу (есепке жазу) және аудару және олар бойынша өндіріп алу тәртібі мен мерзімдерін уәкілетті мемлекеттік орган әзірлейді және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

Агент:

1) осы Кодекстің 207-бабының 1-тармағына сәйкес зейнеткерлік жасқа толған адамдар үшін;

2) егер мүгедектік мерзімсіз болып белгіленсе, бірінші және екінші топтағы мүгедектігі бар адамдар үшін;

3) әскери қызметшілер (мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерден басқа), арнаулы мемлекеттік және құқық қорғау органдарының, мемлекеттік фельдъегерлік қызметтің қызметкерлері, сондай-ақ арнаулы атақтар, сыныптық шендер алу және нысанды киім киіп жүру құқықтары 2012 жылғы 1 қаңтардан бастап жойылған адамдар үшін;

4) еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерін алушылар үшін;

5) Қазақстан Республикасының Конституциясында белгіленген лауазымда болу мерзімінің өтуіне байланысты өкілеттіктері тоқтатылған, ай сайынғы өмір бойы жабдықталымдарды алатын Қазақстан Республикасы Конституциялық Сотының судьялары, ай сайынғы ақшалай жабдықталымдарды алатын отставкадағы судьялар үшін;

6) 1975 жылғы 1 қаңтарға дейін туған адамдар үшін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын төлеуден босатылады.

7. Міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары Қазақстан Республикасының ұлттық валютасымен төленеді.

8. Міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есептеуге арналған кіріске еңбекке ақы төлеудің ақшалай түрдегі барлық түрлері және өзге де кірістер енгізіледі.

9. Ұсталған (есептелген) міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен Мемлекеттік корпорацияға аударылады.

Міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеуді:

1) дара кәсіпкерлер және заңды тұлғалар (осы тармақтың 2), 3) және 4) тармақшаларында көрсетілген адамдардан басқа), жеке практикамен айналысатын адамдар нысанасы жұмыстарды орындау (қызметтер көрсету) болып табылатын азаматтық-құқықтық сипаттағы шарттар бойынша жұмыскерлерге, сондай-ақ жеке тұлғаларға төленген кірістерден кірістер төленген айдан кейінгі айдың 25-інен кешіктірмей;

2) дара кәсіпкерлер (осы тармақтың 3) тармақшасында көрсетілген дара кәсіпкерлерден басқа), шаруа және фермер қожалықтары, жеке практикамен айналысатын адамдар өз пайдасына – есепті айдан кейінгі айдың 25-інен кешіктірмей;

3) патент негізінде арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлер патент құнын төлеу үшін "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) көзделген мерзімде;

4) Мемлекеттік корпорация – әлеуметтік төлемдер жүзеге асырылған айдан кейінгі айдың 15-інен кешіктірмей;

5) сақтандыру ұйымы – жалақыны (кірісті) жоғалтуға байланысты зиянды өтеу ретінде сақтандыру төлемін жүзеге асырған айдан кейінгі айдың 25-інен кешіктірмей;

6) осы баптың 4-тармағында аталған тұлғалар – егер "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) өзгеше көзделмесе, кірістер төленген айдан кейінгі айдың 25-інен кешіктірмей;

7) 01.01.2024 дейін қолданыста болды - осы Кодекстің 263-бабымен.

8) Оператор – егер "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) өзгеше көзделмесе, кірістер төленген айдан кейінгі айдың 25-інен кешіктірмей жүзеге асырады.

10. Бірыңғай төлемге енгізілген, ұстап қалынған міндетті зейнетақы жарналарының және жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарының сомаларын бірыңғай төлемді есептеу (есепке жазу), аудару жөніндегі агенттер "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 776-4-бабының 5-тармағында белгіленген мерзімде Мемлекеттік корпорацияға аударады. Бірыңғай төлемнің және (немесе) бірыңғай төлемді уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін өсімпұлдың артық (қате) төленген сомаларын төлеу, аудару және бөлу, сондай-ақ қайтару тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен, сондай-ақ салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсімдерін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органмен, мемлекеттік жоспарлау жөніндегі, денсаулық сақтау саласындағы және ақпараттандыру саласындағы уәкілетті органдармен келісу бойынша айқындайды.

11. Осы Кодекстің 256-бабының 1-тармағына сәйкес есепке жазылған міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын және (немесе) өсімпұлдарды төлеудің толық және уақтылы жүзеге асырылуын бақылауды осы баптың 4-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген адамдардың міндетті зейнетақы жарналарын төлеуін қоспағанда, мемлекеттік кіріс органдары Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

12. Міндетті зейнетақы жарналары басқа адамдардың пайдасына төленуі мүмкін емес.

13. Резидент – заңды тұлғаның шешімі бойынша оның филиалдары, өкілдіктері агент ретінде қаралуы мүмкін.

Ескерту. 248-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

249-бап. Міндетті зейнетақы жарналарының мөлшерлемесі

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төленуге жататын міндетті зейнетақы жарналары:

1) осы Кодекстің 248-бабының 2-тармағы бірінші бөлігінің 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген адамдар үшін міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын ай сайынғы кірісінің 10 пайызы мөлшерінде белгіленеді.

Бұл ретте бір агенттен міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын ай сайынғы кірісі республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен жалақының 50 еселенген мөлшерінен аспауға тиіс;

2) осы Кодекстің 102-1-бабының 3-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Кодекстің 248-бабы 4-тармағының 1) тармақшасында көрсетілген адамдар үшін міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын кірістің 10 пайызы мөлшерінде белгіленеді.

Міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын кіріс деп міндетті зейнетақы жарналары төленбейтін, бірақ "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес салық салу мақсаттары үшін айқындалатын кірістен аспайтын кірістерді қоспағанда, адамның әлеуметтік аударымдарды төлеу үшін өзі дербес айқындайтын алатын кірісі түсініледі. Бұл ретте міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін айына алынатын кіріс республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен жалақының 50 еселенген мөлшерінен аспауға тиіс.

Егер аталған адамдардың кірісі республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен жалақының 1 еселенген мөлшерінен кем болған жағдайда, олар республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен жалақының 1 еселенген мөлшерінен міндетті зейнетақы жарналарын төлеуге құқылы;

3) осы Кодекстің 248-бабы 4-тармағының 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген адамдар үшін міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын кірістің 10 пайызы мөлшерінде белгіленеді.

Міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын кіріс деп міндетті зейнетақы жарналары төленбейтін, бірақ "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес салық салу мақсаттары үшін айқындалатын кірістен аспайтын кірістерді қоспағанда, адамның әлеуметтік аударымдарды төлеу үшін өзі дербес айқындайтын алатын кірісі түсініледі.

Бұл ретте міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін айына алынатын табыс республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен жалақының 50 еселенген мөлшерінен аспауға тиіс;

4) 01.01.2024 дейін қолданыста болды - осы Кодекстің 263-бабымен.

2. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 89-1-тарауында көрсетілген бірыңғай төлем құрамында міндетті зейнетақы жарналарын төлеуді таңдаған салық агенттері үшін бірыңғай төлем мөлшерлемесіндегі міндетті зейнетақы жарналарының үлесі:

2023 жылғы 1 қаңтардан бастап – 50,0 пайызды;

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 46,5 пайызды;

2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – 42,0 пайызды;

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап – 40,3 пайызды;

2027 жылғы 1 қаңтардан бастап – 38,8 пайызды;

2028 жылғы 1 қаңтардан бастап – 38,0 пайызды құрайды.

Ескерту. 249-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

250-бап. Міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының мөлшерлемесі және оларды жүзеге асыру тәртібі

1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына осы Кодекстің 248-бабының 5-тармағында көрсетілген адамдар үшін төленуге жататын міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын жұмыскердің ай сайынғы кірісінің 5 пайызы мөлшерінде белгіленеді.

2. Агенттер еңбек жағдайлары зиянды жұмыстарда істейтін, кәсіптері уәкілетті мемлекеттік орган бекіткен өндірістердің, жұмыстардың, жұмыскерлер кәсіптерінің тізбесінде көзделген жұмыскерлердің пайдасына міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын меншікті қаражаты есебінен жүзеге асырады.

Өндірістік объектілерді аттестаттау нәтижесімен расталған зиянды еңбек жағдайлары жойылған жағдайда, агенттер міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеуді жүзеге асырмайды.

251-бап. Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарының мөлшерлемесі және оларды жүзеге асыру тәртібі

1. Жұмыс берушінің бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төленуге жататын міндетті зейнетақы жарналары агенттің, өзге де ақы төленетін жұмысы бар (сайланған, тағайындалған немесе бекітілген) адамдардың меншікті қаражаты есебінен жүзеге асырылады және жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын жұмыскерлердің ай сайынғы табысынан:

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 1,5 пайыз мөлшерінде;

2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – 2,5 пайыз мөлшерінде;

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап – 3,5 пайыз мөлшерінде;

2027 жылғы 1 қаңтардан бастап – 4,5 пайыз мөлшерінде;

2028 жылғы 1 қаңтардан бастап – 5 пайыз мөлшерінде белгіленеді.

2. Жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын табыс осы Кодекстің 249-бабына сәйкес белгіленеді.

Бұл ретте жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын есептеу үшін алынатын ай сайынғы кірісі жалақының ең төмен мөлшерінен кем болмауға және республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген ең төмен жалақының 50 еселенген мөлшерінен аспауға тиіс.

3. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 89-1-тарауында көрсетілген бірыңғай төлем құрамында жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын төлеуді таңдаған салық агенттері үшін жалақыдан бірыңғай төлем мөлшерлемесіндегі жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарының үлесі:

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап – 6,95 пайызды;

2025 жылғы 1 қаңтардан бастап – 10,5 пайызды;

2026 жылғы 1 қаңтардан бастап – 14,1 пайызды;

2027 жылғы 1 қаңтардан бастап – 17,4 пайызды;

2028 жылғы 1 қаңтардан бастап – 19,0 пайызды құрайды.

4. Агенттер жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары аударылатын жеке тұлғалардың тізімдерін қоса бере отырып, Мемлекеттік корпорация арқылы төлейді.

Ескерту. 251-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 06.04.2024 № 71-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

252-бап. Ерікті зейнетақы жарналарының мөлшерлемесі

1. Ерікті зейнетақы жарналарын бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларына ерікті зейнетақы жарналарының салымшылары – жеке тұлғалар ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарт жасасқан кезде ол өз пайдасына өз кірісі есебінен енгізеді.

2. Ерікті зейнетақы жарналарының салымшысы ерікті зейнетақы жарналарын төлеу үшін бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорын және (немесе) ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларын таңдауға құқылы.

3. Жеке және заңды тұлғалар алушының пайдасына ерікті зейнетақы жарналарының салымшылары бола алады.

4. Ерікті зейнетақы жарналарының мөлшері мен оларды төлеудің мерзімділігін ерікті зейнетақы жарналарының салымшысы өзі дербес айқындайды.

253-бап. Кепілдік берілетін депозит бойынша кепілді өтемнің талап етілмеген сомасы есебінен қалыптастырылған ерікті зейнетақы жарналарын есепке жатқызу

Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры кепілдік берілетін депозит бойынша кепілді өтеудің талап етілмеген сомасын депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым ұсынған кепілдік берілген депозиттер бойынша кепілді өтемнің талап етілмеген сомалары бар салымшылардың (алушылардың) тізімі негізінде ерікті зейнетақы жарналарын есепке алуға арналған жеке зейнетақы шотына "Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банктерінде орналастырылған депозиттерге міндетті кепілдік беру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры мен депозиттерге міндетті кепілдік беруді жүзеге асыратын ұйым арасында жасасқан келісімде белгіленген тәртіппен және мерзімдерде есепке жатқызады.

254-бап. Аударылған міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары туралы мәліметтерді ұсыну

1. Егер Қазақстан Республикасының заңнамасында өзгеше белгіленбесе, агенттер "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде (Салық кодексі) белгіленген мерзімде міндетті зейнетақы жарналарының, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының есептелген, ұстап қалынған (есепке жазылған) сомалары бойынша мәліметтерді көрсететін жеке табыс салығы мен әлеуметтік салық бойынша декларация ұсынады.

Декларацияның нысанын және оны жасау тәртібін салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган белгілейді.

2. Жеке табыс салығы және әлеуметтік салық бойынша декларацияда осы Кодекстің 248-бабына сәйкес міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын төлеуден босатылған адамдарға қатысты міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бөлігіндегі мәліметтер көрсетілмейді.

5-БӨЛІМ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ ТУРАЛЫ ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ. ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК БАҚЫЛАУ. ӨТПЕЛІ ЖӘНЕ ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

20-тарау. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ ТУРАЛЫ ЗАҢНАМАСЫН БҰЗҒАНЫ ҮШІН ЖАУАПТЫЛЫҚ

255-бап. Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа алып келеді.

256-бап. Төлеушінің әлеуметтік аударымдарды уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін, агенттің міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын уақтылы ұстап қалмағаны және аудармағаны үшін жауаптылығы

1. Уақтылы және (немесе) толық көлемде төленбеген әлеуметтік аударымдардың сомаларын мемлекеттік кіріс органдары өндіріп алады немесе төлеуші мерзімі өткен әрбір күн үшін (Қорға төлеу күнін қоса алғанда) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің базалық мөлшерлемесінің 1,25 еселенген мөлшерінде есептелген өсімпұлмен аударуға тиіс.

Жұмыскер нақты төлеген және табыс алған жағдайда міндетті зейнетақы жарналарының, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының агент уақтылы ұстап қалмаған (есепке жазбаған) және (немесе) аудармаған сомаларын мемлекеттік кіріс органдары өндіріп алады немесе агент міндетті зейнетақы жарналары салымшыларының пайдасына, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары және (немесе) міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары төленетін жұмыскерлердің пайдасына мерзімі өткен әрбір күн үшін (Мемлекеттік корпорацияға жарналарды төлеу күнін қоса алғанда) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің базалық мөлшерлемесінің 1,25 еселенген мөлшерінде есептелген өсімпұлмен аударуға тиіс.

2. Мемлекеттік кіріс органы Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген тәуекелдерді басқару жүйесіне сәйкес тәуекел деңгейі жоғары немесе орташа санатына жатқызылған, төлеушіде әлеуметтік аударымдар бойынша, агентте міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешек түзілген күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей төлеушіге немесе агентке берешек сомасы туралы хабарлама жібереді.

Хабарламаның нысанын салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бекітеді.

3. Әлеуметтік аударымдар, міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешек өтелмеген жағдайда мемлекеттік кіріс органы:

Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген тәуекелдерді басқару жүйесіне сәйкес тәуекелдің жоғары деңгейі санатына жатқызылған төлеушіге немесе агентке хабарлама табыс етілген күннен бастап бір жұмыс күні өткен соң;

Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген тәуекелдерді басқару жүйесіне сәйкес тәуекелдің орташа деңгейі санатына жатқызылған төлеушіге немесе агентке хабарлама табыс етілген күннен бастап он жұмыс күні өткен соң төлеушінің немесе агенттің банктік шоттары және кассасы бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұрады.

Мемлекеттік кіріс органдарының өкімі бойынша банктер және банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен төлеушілердің немесе агенттердің банктік шоттары бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұруға және әлеуметтік аударымдарды, міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын және өсімпұлды аударуға қатысты нұсқауларды орындауға міндетті.

Мемлекеттік кіріс органының касса бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы өкімін төлеуші немесе агент Қорға немесе Мемлекеттік корпорацияға келіп түскен қолма-қол ақшаны олар келіп түскен күннен кейінгі бір жұмыс күнінен кешіктірмей аудару арқылы бұлжытпай орындауға тиіс.

Төлеушінің, агенттің кассасы бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы өкімнің нысанын салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету саласындағы басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті орган бекітеді.

4. Мемлекеттік кіріс органының төлеушінің немесе агенттің банктік шоттары мен кассасы бойынша шығыс операцияларын тоқтата тұру туралы өкімдерінің күшін осындай өкімдер шығарған мемлекеттік кіріс органы әлеуметтік аударымдар, міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешек өтелген күннен кейінгі бір жұмыс күнінен кешіктірмей жояды.

5. Әлеуметтік аударымдар, міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешек өтелмеген жағдайда пайдасына әлеуметтік аударымдар бойынша берешек өндіріп алынатын міндетті әлеуметтік сақтандыру жүйесіне қатысушылардың немесе пайдасына міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешек өндіріп алынатын жеке тұлғалардың тізімдерін:

1) Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген тәуекелдерді басқару жүйесіне сәйкес тәуекелдің жоғары деңгейі санатына жатқызылған төлеуші немесе агент – өзіне хабарлама табыс етілген күннен бастап бес жұмыс күні ішінде;

2) Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген тәуекелдерді басқару жүйесіне сәйкес тәуекелдің орташа деңгейі санатына жатқызылған төлеуші немесе агент өзіне хабарлама табыс етілген күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде хабарламаны жіберген мемлекеттік кіріс органына ұсынады.

6. Осы баптың 5-тармағына сәйкес төлеуші немесе агент ұсынған тізімдер негізінде мемлекеттік кіріс органы әлеуметтік аударымдар, міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешек сомаларын тізімдерді алған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірмей төлеушілердің немесе агенттердің банктік шоттарынан мәжбүрлеу тәртібімен өндіріп алады.

Әлеуметтік аударымдар, міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша төлеушілердің немесе агенттердің банктік шоттарынан берешекті өндіріп алу төлеуші немесе агент ұсынған тізімдер қоса беріле отырып, мемлекеттік кіріс органының инкассалық өкімі негізінде жүргізіледі.

Банктік шотта (шоттарда) клиентке қойылатын барлық талаптарды қанағаттандыру үшін ақша болмаған немесе жеткіліксіз болған жағдайда банк Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде белгіленген кезектілік тәртібімен клиенттің ақшасын алып қоюды жүргізеді.

Төлеушінің немесе агенттің банктік шотында ұлттық валютадағы ақша болмаған жағдайда әлеуметтік аударымдар, міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешекті өндіріп алу мемлекеттік кіріс органдары ұлттық валютада берген инкассалық өкімдер негізінде төлеушінің немесе агенттің шетел валютасындағы банктік шоттарынан жүргізіледі.

7. Банктер мен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыратын ұйымдар әлеуметтік аударымдардың, міндетті зейнетақы жарналарының, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарының, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарының сомаларын осы сомалар төлеушілердің немесе агенттердің банктік шоттарынан есептен шығарылған күні Мемлекеттік корпорация арқылы аударуға міндетті.

8. Мемлекеттік кіріс органдары төлеушінің немесе агенттің сәйкестендіру нөмірін, басшысының тегін, атын, әкесінің атын (егер ол жеке басты куәландыратын құжатта көрсетілсе) және әлеуметтік аударымдар, міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешек сомасын көрсете отырып, әлеуметтік аударымдар, міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешегі бар төлеушілердің, агенттердің тізімдерін жыл сайын бұқаралық ақпарат құралдарында жариялайды.

257-бап. Дауларды шешу

Осы Кодексті орындау бойынша жеке және заңды тұлғалар, мемлекеттік органдар, Қор, бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, Мемлекеттік корпорация арасында туындайтын барлық даулар Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шешіледі.

21-тарау. ӘЛЕУМЕТТІК ҚОРҒАУ САЛАСЫНДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТІК БАҚЫЛАУ

258-бап. Негізгі ережелер

1. Қазақстан Республикасының мынадай салаларда:

мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау;

халықты жұмыспен қамту;

арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету;

әлеуметтік қамсыздандыру, оның ішінде міндетті әлеуметтік сақтандыру және зейнетақымен қамсыздандыру салаларындағы заңнамасын бұзушылықтардың алдын алуға, оларды анықтауға, жолын кесуге және жоюға және олардың сақталуын тексеруге бағытталған шаралар кешені әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау болып табылады.

2. Жеке тұлғалар және меншік нысанына қарамастан заңды тұлғалар халықты әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау субъектілері болып табылады.

3. Берілген құзырет шеңберінде әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік бақылауды:

мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау, арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету, әлеуметтік қамсыздандыру, оның ішінде әлеуметтік төлемдердің уақтылы және дұрыс тағайындалуы, Мемлекеттік корпорацияның алушыға әлеуметтік төлемдерді уақтылы және толық аударуы бөлігінде зейнетақымен қамсыздандыру және міндетті әлеуметтік сақтандыру мәселелері бойынша – уәкілетті мемлекеттік орган;

мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау (жұмыс берушілердің міндеттері бөлігінде) және халықты жұмыспен қамту мәселелері бойынша – мемлекеттік еңбек инспекциясы органдары;

бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорының, ерікті жинақтаушы зейнетақы қорларының қызметтері бөлігінде зейнетақымен қамсыздандыру мәселелері бойынша – қаржы нарығы мен қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөнiндегi уәкiлеттi орган;

салық агенттері мен дара кәсіпкерлердің өзі үшін міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын, әлеуметтік аударымдарды және (немесе) өсімпұлдарды есептеуді, ұстап қалуды және аударуды толық және уақтылы жүзеге асыруын бақылау бойынша мемлекеттік кіріс органдары жүзеге асырады.

4. Халықты әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес бақылау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы бақылау және тексеру нысанында және (немесе) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де нысандарда жүзеге асырылады.

Ескерту. 258-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 16.11.2023 № 40-VIII (01.01.2024 бастап қолданысқа енгізіледі); 06.04.2024 № 71-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңдарымен.

259-бап. Әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар

1. Әлеуметтік қорғау саласындағы мемлекеттік бақылауды мемлекеттік әлеуметтік қорғау инспекторлары, мемлекеттік еңбек инспекторлары, уәкілетті органдардың лауазымды адамдары жүзеге асырады.

2. Мемлекеттік әлеуметтік қорғау инспекторларына:

1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік әлеуметтік қорғау бас инспекторы – уәкілетті мемлекеттік органның лауазымды адамы;

2) мемлекеттік әлеуметтік қорғау бас инспекторлары – уәкілетті мемлекеттік органның лауазымды адамдары;

3) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мемлекеттік әлеуметтік қорғау бас инспекторы – уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған лауазымды адам;

4) мемлекеттік әлеуметтік қорғау инспекторлары – уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған лауазымды адамдар жатады.

3. Мемлекеттік әлеуметтік қорғау инспекторлары Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес берілген бақылау функцияларын іске асырады.

4. Мемлекеттік әлеуметтік қорғау инспекторына қызметтік міндеттерін атқаруға кедергі келтіретін адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

5. Мемлекеттік әлеуметтік қорғау инспекторларының нұсқамаларын бақылау субъектілері орындауға міндетті.

260-бап. Мемлекеттік әлеуметтік қорғау инспекторларының құқықтары мен міндеттері

1. Мемлекеттік әлеуметтік қорғау инспекторларының мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 154-бабының 1-тармағында және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында көзделген құқықтардан басқа:

1) өз құзыретіне кіретін мәселелер бойынша түсініктемелер беруге;

2) тексеру субъектілерінен өздеріне жүктелген функцияларды орындау үшін қажетті түсініктемелерді сұратуға және алуға;

3) Қазақстан Республикасының әлеуметтік қорғау саласындағы заңнамасы талаптарының сақталуын қамтамасыз ету мәселелері бойынша басқа да мемлекеттік органдармен, сондай-ақ жеке және (немесе) заңды тұлғалармен өзара іс-қимыл жасауға құқығы бар.

2. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың мемлекеттік әлеуметтік қорғау бас инспекторы мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау және арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету саласындағы тексеру нәтижелері негізінде бақылау субъектісіне анықталған бұзушылықтарды жою, олардың профилактикасы, оларды болғызбау, жол бермеу жөнінде шаралар қабылдау туралы нұсқама шығаруға құқылы.

3. Мемлекеттік әлеуметтік қорғау инспекторлары Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 154-бабының 3-тармағында көрсетілген міндеттерден басқа:

1) тексеру нәтижелері бойынша уақтылы шаралар қабылдауға және әлеуметтік қорғау саласында бұзушылық фактілері анықталған жағдайда Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексінде көзделген ден қою актілерін шығаруға;

2) әлеуметтік жұмыскер біліктілік талаптарына және арнаулы әлеуметтік қызмет алушылардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін, өздеріне қойылатын талаптарға сәйкес келмейтіні анықталған жағдайда әлеуметтік жұмыскерді жұмыстан уақытша шеттету туралы нұсқама шығаруға;

3) арнаулы әлеуметтік қызмет алушылардың өмірі мен денсаулығына қатер төндіретін фактілер анықталған жағдайда тексерілетін субъектінің лауазымды адамдары мен жұмыскерлерін жұмыстан уақытша шеттету туралы нұсқама шығаруға міндетті.

261-бап. Мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шағым жасау

Мемлекеттік бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың шешімдеріне, әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен жоғары тұрған органға, сотқа шағым жасалуы мүмкін.

22-тарау. ӨТПЕЛІ ЖӘНЕ ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

262-бап. Өтпелі ережелер

1. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін туындаған құқықтық қатынастар осы Кодекске сәйкес регламенттеледі.

2. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін айқындалған "Алтын алқа" алқасымен наградталған немесе бұрын "Батыр ана" атағын алған, I және II дәрежелі "Ана даңқы" ордендерімен наградталған көп балалы аналарға берілетін ай сайынғы мемлекеттік жәрдемақының мөлшері осы Кодекстің 94-бабында көзделген мөлшерге сәйкес қайта есептелуге жатады.

3. Зейнетақы жинақтары зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттар бойынша жинақтаушы зейнетақы қорларының зейнетақы активтері мен міндеттемелерін беру шеңберінде бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына берілген жеке тұлғалар бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында жеке зейнетақы шоттары ашылған күннен бастап міндетті зейнетақы жарналары, ерікті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақымен қамсыздандыру туралы шарттарға қосылған болып есептеледі.

Жинақтаушы зейнетақы қоры деп Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нормативтік құқықтық актісінде белгіленген тәртіппен лицензиясының қолданысы тоқтатылған, зейнетақы жарналарын және зейнетақы төлемдерін тарту жөніндегі қызметті жүзеге асырған заңды тұлға түсініледі.

4. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры осы баптың 3-тармағына сәйкес зейнетақы жинақтары бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына берілген жеке тұлғалар алдындағы жинақтаушы зейнетақы қорларының барлық міндеттемелері бойынша құқықтық мирасқор болып табылады.

5. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорында атына жеке зейнетақы шоты ашылған жеке тұлғаның сұрау салуы бойынша, осы Кодекстің 55-бабында көзделген ережелерді ескере отырып, осы баптың 3-тармағына сәйкес зейнетақы жинақтары бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына аударылған зейнетақы жинақтарының жинақтаушы зейнетақы қорында болу кезеңіндегі зейнетақы жинақтары туралы ақпаратты төлемақы алмай ұсынады.

6. 2024 жылғы 1 қаңтарға дейін:

1) осы Кодекстің 27-бабы 2-тармағының бірінші абзацының қолданысы тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұру кезеңінде осы абзац мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"2. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 774-бабына сәйкес бірыңғай жиынтық төлемді төлеушілер болып табылатын жеке тұлғаларды қоспағанда, төлеуші:";

2) осы Кодекстің 256-бабы 1-тармағының бірінші бөлігінің қолданысы тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұру кезеңінде осы бөлік мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"1. "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 774-бабына сәйкес бірыңғай жиынтық төлемді төлеушілер болып табылатын жеке тұлғалардың төлемдерін қоспағанда, әлеуметтік аударымдардың уақтылы және (немесе) толық көлемде төленбеген сомаларын мемлекеттік кіріс органдары өндіріп алады немесе мерзімі өткен әрбір күн үшін (Қорға төленген күнді қоса алғанда) Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің базалық мөлшерлемесінің 1,25 еселенген мөлшерінде есептелген өсімпұлмен төлеушінің аударуына жатады.";

3) осы Кодекстің бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын есептеу (есебіне жазу) және аудару, олар бойынша өндіріп алу, оларды сақтау және есепке алу, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары есебінен зейнетақы төлемдерін жүзеге асыру, сондай-ақ шартты зейнетақы шоттарының құпиясы мәселелерін реттейтін нормаларының қолданысы тоқтатыла тұрсын.

7. Мыналардың:

1) осы Кодекстің 1-бабы 1-тармағының 18) тармақшасы бірінші абзацының қолданысы 2025 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, бұл абзац 2024 жылғы 1 қаңтарға дейін мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"18) әлеуметтік аударымдарды төлеуші (бұдан әрі – төлеуші) – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдарды есептеуді және төлеуді жүзеге асыратын жұмыс беруші, дара кәсіпкер, соның ішінде шаруа және фермер қожалығы, жеке практикамен айналысатын адам, сондай-ақ "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 774-бабына сәйкес бірыңғай жиынтық төлемді төлеуші болып табылатын жеке тұлға;";

2024 жылғы 1 қаңтардан бастап 2025 жылғы 1 қаңтарға дейін мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"18) әлеуметтік аударымдарды төлеуші (бұдан әрі – төлеуші) – Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорына әлеуметтік аударымдарды есептеуді және төлеуді жүзеге асыратын жұмыс беруші, дара кәсіпкер, соның ішінде шаруа және фермер қожалығы, жеке практикамен айналысатын адам.";

2) осы Кодекстің 243-бабы 4) тармақшасының, 245-бабы 3-тармағының, 246-бабы 3-тармағының қолданысы 2025 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын.

263-бап. Осы Кодексті қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Кодекс 2023 жылғы 1 шілдеден бастап қолданысқа енгізіледі.

2. Осы Кодекстің 226-бабы 13-тармағының күші осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін жасалған зейнетақы аннуитеті шарттарынан туындаған құқықтық қатынастарға қолданылады.

3. Мыналар:

1) осы Кодекстің 17-бабы 1-тармағының 23), 24), 25), 26) тармақшалары, 78-бабы 2-тармағының төртінші және бесінші бөліктері, 85-бабы 1-тармағының бесінші және алтыншы бөліктері, 113-бабы 1-тармағының екінші бөлігі, 181-бабының 3-тармағы, 240-бабының 1-тармағының екінші және үшінші бөліктері, 243-бабының 5) тармақшасы, 244-бабының 2-тармағы, 245-бабының 4-тармағы, 246-бабының 4-тармағы, 248-бабы 9-тармағының 7) тармақшасы, 249-бабы 1-тармағының 4) тармақшасы 2024 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданыста болады;

2) осы Кодекстің 35-бабы 2-тармағының 24) және 25) тармақшалары, 226-бабы 4) тармағының үшінші және төртінші абзацтары, 5-тармағы, 227-бабы 4-тармағының 3) және 4) тармақшалары 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі;

3) осы Кодекстің 138-бабының 5) тармақшасы, 142-бабының 2-тармағы, 156-бабы 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі;

4) осы Кодекстің 1-бабы 1-тармағының 53) тармақшасы 2028 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі деп белгіленсін.

4. 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап:

1) 40-баптың 5-тармағының бірінші абзацы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"5. Агенттер:

1) міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналарын уақтылы есептеуге, ұстап қалуға (есептеуге) және бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорына төлеуге;

2) пайдасына міндетті зейнетақы жарналары, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналары, міндетті кәсіптік зейнетақы жарналары бойынша берешек өндіріп алынатын жеке тұлғалардың тізімдерін осы Кодекстің 255-бабының 5-тармағында белгіленген мерзімдерде мемлекеттік кіріс органдарына ұсынуға міндетті.";

2) 122-баптың 1-тармағы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"1. Шартты ақшалай көмек осы баптың 4-тармағында көрсетілген адамдарды (отбасыларды) қоспағанда, жалғызбасты және (немесе) жалғыз тұратын еңбекке қабілетті табысы аз адамдарға, сондай-ақ құрамында еңбекке қабілетті мүшесі (мүшелері) бар табысы аз отбасыларға, оның ішінде қызметі "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (Салық кодексі) 213-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес тоқтатыла тұрған дара кәсіпкерлер болып табылатын жеке тұлғаларға ол (олар) жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларына қатысқан жағдайда және (немесе) әлеуметтік бейімдеу қажеттілігі болған кезде көрсетіледі.".

3) 228-баптың 1-тармағы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"1. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры, ерікті жинақтаушы зейнетақы қоры сақтандыру ұйымымен жасасқан зейнетақы аннуитеті шарты туралы мәліметтерді алған күннен бастап бес жұмыс күнінен кешіктірілмейтін мерзімде салымшының (алушының) зейнетақы жинақтарын сақтандыру ұйымына аударуға міндетті.".

5. 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап:

1) 120-баптың 3-тармағы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"3. Қазақстан Республикасы бойынша кедейлік шегінің мөлшерін уәкілетті мемлекеттік орган статистика саласындағы мемлекеттік орган есептейтін халықтың медианалық кірісі негізінде мемлекеттің экономикалық мүмкіндіктеріне байланысты орташа есеппен жан басына шаққандағы пайыздық мәнде айқындайды.";

2) 135-баптың 1-тармағының 1) тармақшасы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"1) Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы және мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс туралы заңнамасына сәйкес бюджет қаражаты есебінен көрсетілетін арнаулы әлеуметтік қызметтерге қажеттілікті бағалау және айқындау жөніндегі қызметтерді ұсынуға арналған конкурстарға, стратегиялық әріптестікті іске асыруға Қазақстан Республикасындағы үкіметтік емес ұйымдарға арналған мемлекеттік тапсырысқа, гранттарға және сыйлықақыларға қатысуға;";

3) 136-бап мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"136-бап. Арнаулы әлеуметтік қызметтер ұсынатын ұйымдардың тіркелімі мен арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін мамандардың тізілімі

1. Арнаулы әлеуметтік қызметтерді көрсететін ұйымдардың тіркелімі – әлеуметтік қызметтер порталында өнім берушілер ретінде тіркелген ұйымдардың электрондық тізбесі.

Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін мамандардың тізілімі – әлеуметтік қызметтер порталында тіркелген және арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін мамандардың электрондық тізімі.

2. Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін ұйымдардың тіркелімі мен арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін мамандардың тізілімі уәкілетті мемлекеттік орган айқындайтын тәртіппен ұйымдар мен мамандарды әлеуметтік көрсетілетін қызметтер порталында электрондық нысанда есепке алу үшін қалыптастырылады.

3. Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін ұйымдардың тіркелімінде және арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін мамандардың тізілімінде қамтылған мәліметтер арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсететін ұйымдар мен мамандардың келісімімен жалпыға бірдей қолжетімді болып табылады.";

4) 139-баптың 1-тармағы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"1. Арнаулы әлеуметтік қызметтерге мұқтаж адамға (отбасына) тұрғылықты жері бойынша Отбасының цифрлық картасының деректері негізінде арнаулы әлеуметтік қызметтерді алуға келісетіні туралы хабарлама жіберіледі.

Проактивті қызмет арқылы арнаулы әлеуметтік қызмет көрсету үшін құжаттарды ресімдеуге жүгінген күн осы қызметті көрсетуге құжаттарды ресімдеуге келісім алған күн болып саналады.";

5-1. 2026 жылғы 1 қаңтардан бастап:

1) 1-баптың 1-тармағы 119) тармақшасының бесінші абзацы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"Осы Кодекстің 102-бабы 2-тармағының 1) тармақшасында айқындалған интернет-платформа операторы осы Кодекстің 243-бабы бірінші бөлігінің 7) тармақшасында аталған адамдар үшін міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын төлеу жөніндегі агент ретінде қарастырылады;";

2) 17-баптың 1-тармағының 22-2) тармақшасы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"22-2) интернет-платформа операторы жүргізген әлеуметтік аударымдардың, міндетті зейнетақы жарналарының, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарының және (немесе) оларды уақтылы және (немесе) толық төлемегені үшін өсімпұлдың қате (артық) төленген сомаларын қайтаруды жүзеге асыруды;";

3) 102-1-баптың 1 және 4-тармақтары мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"1. Оператор арнаулы мобильдік қосымша пайдаланылатын арнаулы салық режимін қолданатын дара кәсіпкерлер болып табылатын орындаушылардың кірістерінен осы Кодекске сәйкес міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын және әлеуметтік аударымдарды, "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға жарналарды және "Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) сәйкес жеке табыс салығын ұстап қалуды және ұсталған сомаларды аударуды жүргізеді.";

"4. Орындаушының осы баптың 2 және 3-тармақтарына сәйкес әлеуметтік аударымдар мен міндетті зейнетақы жарналарының, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарының, "Міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға жарналардың мөлшерлемелерін айқындауының, сондай-ақ Оператордың осы бапта көрсетілген жеке табыс салығын, міндетті зейнетақы жарналарын, жұмыс берушінің міндетті зейнетақы жарналарын, әлеуметтік аударымдарды және міндетті әлеуметтік медициналық сақтандыруға жарналарды ұстап қалуы мен аударуының тәртібін денсаулық сақтау саласында, салықтардың және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдердің түсуін қамтамасыз ету, ақпараттандыру салаларында басшылықты жүзеге асыратын уәкілетті органдармен және Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкімен келісу бойынша уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

6. 2028 жылғы 1 қаңтардан бастап:

1) 1-баптың 1-тармағының 75) және 79) тармақшалары мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"75) зейнетақы жинақтарының ең төмен жеткіліктілік шегі – Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен әдістемеге сәйкес айқындалған, республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарына қолданыста болатын жасына байланысты ең төмен зейнетақы мөлшерінен төмен емес ай сайынғы зейнетақыны қамтамасыз ету үшін қажетті, міндетті зейнетақы жарналары есебінен қалыптастырылған зейнетақы жинақтарының ең төмен мөлшері;";

"79) ең төмен зейнетақы мөлшері – осы Кодекстің 205-бабында көрсетілген адамдар үшін республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген мемлекеттік базалық зейнетақы төлемінің ең төмен мөлшері;";

2) 202-баптың 3-тармағы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"3. Қарттарға және мүгедектігі бар адамдарға арналған арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында стационар жағдайында тұрып жатқан және мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі адамдарға жасына байланысты зейнетақы төлемдері:

1) егер осы нормаға сәйкес есептелген жасына байланысты зейнетақы төлемінің мөлшері республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген жасына байланысты зейнетақының ең төмен мөлшерінен төмен болса, осы Кодекстің 210-бабының 6-тармағында көзделген көлемде;

2) осы Кодекстің 210-бабына сәйкес есептелген, жасына байланысты зейнетақы төлемдері мөлшерінің 30 пайызы көлемінде, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген жасына байланысты зейнетақының ең төмен мөлшерінен кем емес көлемде жүргізіледі.

Жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің тағайындалған мөлшерінің 70 пайызын аудару жеке банктік шотқа немесе арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарының қолма-қол ақшаны бақылау шотына жүргізіледі.

Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарының көрсетілген қаражатты пайдалану тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.";

3) 210-баптың 5-тармағы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"5. 1998 жылғы 1 қаңтарға дейін талап етілетін еңбек өтілінен тыс жұмыс істеген әрбір толық жыл үшін жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің мөлшері 1 пайызға ұлғаяды, бірақ жасына байланысты зейнетақы төлемдерін есептеу үшін ескерілетін кірістің 75 пайызынан аспайды.

Егер жасына байланысты зейнетақы төлемдерінің есептелген мөлшері толық көлемде республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленетін жасына байланысты зейнетақының ең төмен мөлшерінен төмен болса, жасына байланысты зейнетақы төлемдері жасына байланысты зейнетақының ең төмен мөлшерінде тағайындалады.";

4) 216-баптың 6-тармағы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"6. Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарында стационар жағдайында тұрып жатқан және мемлекеттің толық қамтамасыз етуіндегі адамдарға еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері осы Кодекстің 213-бабына сәйкес тағайындалған еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері мөлшерінің 30 пайызы көлемінде, бірақ республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген жасына байланысты ең төмен зейнетақы мөлшерінен кем емес мөлшерде жүргізіледі.

Еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдерінің тағайындалған мөлшерінің 70 пайызын аудару жеке банктік шотқа немесе арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарының қолма-қол ақшаны бақылау шотына жүргізіледі.

Арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталықтарының көрсетілген қаражатты пайдалану тәртібін уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

Алушы арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету орталығынан шыққан жағдайда шыққан айдан кейінгі айдың бірінші күнінен бастап еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемі толық көлемде қайта басталады.";

5) 220-баптың 2-тармағы мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"2. Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қорынан зейнетақы жинақтарының сомасы осы баптың 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген адамдардың зейнетақы жинақтарының сомасы республикалық бюджет туралы заңда белгіленген және тиісті қаржы жылының 1 қаңтарында қолданыста болатын жасына байланысты ең төмен зейнетақының он екі еселенген мөлшерінен аспаған жағдайда бір рет төленеді.

7. Осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап мыналардың:

1) "Қазақстан Республикасында мүгедектігі бойынша және асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша берілетін мемлекеттік әлеуметтік жәрдемақылар туралы" 1997 жылғы 16 маусымдағы Қазақстан Республикасы Заңының;

2) "Қазақстан Республикасындағы арнаулы мемлекеттік жәрдемақы туралы" 1999 жылғы 5 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының;

3) "Мемлекеттік атаулы әлеуметтік көмек туралы" 2001 жылғы 17 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының;

4) "Қазақстан Республикасында мүгедектігі бар адамдарды әлеуметтік қорғау туралы" 2005 жылғы 13 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының;

5) "Балалы отбасыларға берілетін мемлекеттік жәрдемақылар туралы" 2005 жылғы 28 маусымдағы Қазақстан Республикасы Заңының;

6) "Арнаулы әлеуметтік қызметтер туралы" 2008 жылғы 29 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының;

7) "Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы" 2013 жылғы 21 маусымдағы Қазақстан Республикасы Заңының;

8) "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне зейнетақымен қамсыздандыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2015 жылғы 2 тамыздағы Қазақстан Республикасы Заңының;

9) "Халықты жұмыспен қамту туралы" 2016 жылғы 6 сәуірдегі Қазақстан Республикасы Заңының;

10) "Міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы" 2019 жылғы 26 желтоқсандағы Қазақстан Республикасы Заңының күші жойылды деп танылсын.

Ескерту. 263-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 01.07.2024 № 104-VIII (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Заңымен.

Қазақстан Республикасының Президенті

Қ. ТОҚАЕВ

СОЦИАЛЬНЫЙ КОДЕКС РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Кодекс Республики Казахстан от 20 апреля 2023 года № 224-VII ЗРК.

Примечание ИЗПИ!
Порядок введения в действие настоящего Кодекса см. ст. 263
Вниманию пользователей!
Для удобства пользования ИЗПИ создано СОДЕРЖАНИЕ
Примечание ИЗПИ!
См. Нормативное постановление Конституционного Суда РК от 08.04.2023 № 8.

ОБЩАЯ ЧАСТЬ

РАЗДЕЛ 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Глава 1. ОСНОВНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Кодексе

1. В настоящем Кодексе используются следующие основные понятия:

1) абилитация – комплекс мер, направленных на формирование и развитие у лиц с инвалидностью способностей к бытовой, общественной и профессиональной деятельности;

2) индивидуальный план помощи лицу (семье) (далее – индивидуальный план) – план мероприятий по содействию занятости и (или) социальной адаптации, составленный карьерным центром совместно с лицом, обратившимся за оказанием адресной социальной помощи, и (или) членами его семьи;

3) Государственная корпорация "Правительство для граждан" (далее – Государственная корпорация) – юридическое лицо, созданное по решению Правительства Республики Казахстан для оказания государственных услуг в соответствии с законодательством Республики Казахстан, организации работы по приему заявлений на оказание государственных услуг и выдаче их результатов услугополучателю по принципу "одного окна", обеспечения оказания государственных услуг в электронной форме;

4) специальные социальные услуги – комплекс услуг, обеспечивающих лицу (семье) условия для преодоления оснований, объективно нарушающих жизнедеятельность человека и направленных на создание равных с другими гражданами возможностей участия в жизни общества;

5) ценовые пределы на специальные социальные услуги – максимальные и минимальные уровни тарифов на обеспечение гарантированной государственной стоимости специальных социальных услуг;

6) лицо (семья), нуждающееся в специальных социальных услугах, – лицо (семья), признанное таковым по предусмотренным статьей 133 настоящего Кодекса основаниям, объективно нарушающим жизнедеятельность человека, которые он не может преодолеть самостоятельно;

7) получатель специальных социальных услуг – лицо (семья), признанное нуждающимся в специальных социальных услугах;

Примечание ИЗПИ!
В подпункт 8) предусмотрено изменение Законом РК от 15.04.2024 № 72-VIII (вводится в действие с 01.01.2025).

8) субъекты, предоставляющие специальные социальные услуги, – физические и (или) юридические лица, занятые в государственном и негосударственном секторах по предоставлению специальных социальных услуг;

9) центры оказания специальных социальных услуг – организации, созданные по решению местных исполнительных органов и предоставляющие специальные социальные услуги лицам (семьям), нуждающимся в специальных социальных услугах, в условиях стационара, полустационара, временного пребывания и на дому;

10) стандарты оказания специальных социальных услуг – нормативные правовые акты, устанавливающие минимальные требования к качеству, объему и условиям предоставления специальных социальных услуг;

10-1) специальная социальная выплата – денежные выплаты, осуществляемые лицам, занятым на работах с вредными условиями труда;

11) специальные средства передвижения – вид технической помощи, обеспечивающей передвижение лица с инвалидностью;

12) ассистент – работник карьерного центра, выполняющий функции по оказанию содействия консультанту по социальной работе и акиму поселка, села, сельского округа в проведении консультации, собеседования, а также мониторинга выполнения обязательств по социальному контракту;

13) кормилец – лицо, содержащее нетрудоспособных членов семьи, состоящих на его иждивении, за счет своего дохода;

14) уполномоченный орган по назначению адресной социальной помощи – местный исполнительный орган города республиканского значения, столицы, района, города областного значения, района в городе, осуществляющий назначение государственной адресной социальной помощи;

15) социальные отчисления – деньги, уплачиваемые плательщиками социальных отчислений в Государственный фонд социального страхования в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

16) задолженность по социальным отчислениям – исчисленные и не уплаченные в сроки, установленные настоящим Кодексом, суммы социальных отчислений, а также неуплаченные суммы пени;

17) ставка социальных отчислений – фиксированный размер обязательных платежей в Государственный фонд социального страхования, выраженный в процентном отношении к величине объекта исчисления социальных отчислений;

Примечание ИЗПИ!

Действие абзаца первого подпункта 18) приостановлено до 01.01.2025 настоящим Кодексом и в период приостановления до 01.01.2025 данный пункт действует в редакции ст.262.

18) плательщик социальных отчислений (далее – плательщик) – работодатель, индивидуальный предприниматель, в том числе крестьянское или фермерское хозяйство, лицо, занимающееся частной практикой, осуществляющие исчисление и уплату социальных отчислений в Государственный фонд социального страхования в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, в том числе налоговые агенты, определенные налоговым законодательством Республики Казахстан, осуществляющие уплату социальных отчислений в Государственный фонд социального страхования за физических лиц, получающих доходы по договорам гражданско-правового характера, предметом которых является выполнение работ (оказание услуг).

В качестве плательщика социальных отчислений признаются местные исполнительные органы или иные юридические лица при выплате материальной выгоды индивидуальным помощникам в соответствии с абзацем девятым подпункта 31) пункта 2 статьи 319 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), а также оператор интернет-платформы, определенный подпунктом 1) пункта 2 статьи 102 настоящего Кодекса, уплачивающий социальные отчисления за лиц, указанных в подпункте 7) части первой статьи 243 настоящего Кодекса;

19) социальная дезадаптация – нарушение взаимодействия личности с социальной средой;

20) социальная депривация – ограничение и (или) лишение возможности самостоятельного удовлетворения лицом (семьей) основных жизненных потребностей;

21) единая информационная система социально-трудовой сферы – объект информатизации, предназначенный для автоматизации деятельности уполномоченного государственного органа, местных исполнительных органов по вопросам социальной защиты и занятости населения, центров трудовой мобильности, карьерных центров, Центра развития трудовых ресурсов и межведомственного взаимодействия в целях предоставления государственных услуг населению в социально-трудовой сфере;

22) консультант по социальной работе – работник карьерного центра, осуществляющий содействие в назначении государственной адресной социальной помощи и выходе малообеспеченного лица (семьи) из ситуации, обусловленной нахождением его (ее) за чертой бедности;

23) социальный работник – работник, оказывающий специальные социальные услуги и (или) осуществляющий оценку и определение потребности в специальных социальных услугах, имеющий необходимую квалификацию, соответствующую установленным требованиям;

24) социальная профессиональная ориентация – комплекс взаимосвязанных мероприятий, направленных на оказание практической помощи в выборе профессий, смене рода занятий и повышение квалификации с учетом профессиональных знаний, навыков, интересов личности и потребностей рынка труда;

25) социальный контракт – соглашение, определяющее права и обязанности сторон, между участником активных мер содействия занятости и центром трудовой мобильности (карьерный центр), а в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, с физическими или юридическими лицами, вовлеченными в организацию активных мер содействия занятости, а также об оказании государственной адресной социальной помощи;

26) социальный риск – наступление события, влекущего утрату трудоспособности и (или) потерю работы, потерю кормильца, потерю дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей) и уходом за ребенком по достижении им возраста полутора лет, в результате которого участник системы обязательного социального страхования либо в случае его смерти члены семьи, состоявшие на его иждивении, приобретают право на получение социальных выплат в соответствии с настоящим Кодексом;

27) социальные выплаты – выплаты, осуществляемые Государственным фондом социального страхования в пользу получателя социальной выплаты;

28) получатель социальной выплаты – физическое лицо, за которое производились социальные отчисления в Государственный фонд социального страхования до наступления случая социального риска и в отношении которого Государственным фондом социального страхования вынесено решение о назначении социальных выплат, а в случае смерти лица, являющегося участником системы обязательного социального страхования, – члены семьи умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца, состоявшие на его иждивении;

29) диверсификация – размещение пенсионных активов в различные финансовые инструменты с целью снижения риска их потерь в соответствии с требованиями, установленными Национальным Банком Республики Казахстан;

30) печатное издание – периодические печатные издания, перечень которых определяется уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

31) биометрическая идентификация – процедура установления личности физического лица на основании его физиологических и биологических неизменных признаков;

32) вакансия – свободное рабочее место (должность) у работодателя;

33) единовременная пенсионная выплата – сумма пенсионных накоплений, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов, изымаемая вкладчиком обязательных пенсионных взносов (получателем пенсионных выплат) из единого накопительного пенсионного фонда в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты лечения в порядке, установленном настоящим Кодексом;

34) единый накопительный пенсионный фонд – юридическое лицо, осуществляющее деятельность по привлечению пенсионных взносов и пенсионным выплатам, а также иные функции, определенные настоящим Кодексом;

35) инвестиционная декларация единого накопительного пенсионного фонда – документ, определяющий перечень объектов инвестирования, цели, стратегии, условия и ограничения инвестиционной деятельности в отношении пенсионных активов, условия хеджирования и диверсификации пенсионных активов;

36) плательщик единого платежа – налоговый агент, определенный статьей 776-1 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс);

37) организация, осуществляющая обязательное гарантирование депозитов, – некоммерческая организация, создаваемая в организационно-правовой форме акционерного общества и осуществляющая обязательное гарантирование депозитов на основании Закона Республики Казахстан "Об обязательном гарантировании депозитов, размещенных в банках второго уровня Республики Казахстан", иных нормативных правовых актов Республики Казахстан и устава;

38) прожиточный минимум – минимальный денежный доход на одного человека, равный по величине стоимости минимальной потребительской корзины;

39) рынок труда – сфера формирования спроса и предложения на рабочую силу;

40) национальная система прогнозирования трудовых ресурсов – комплекс применяемых методов и подходов, позволяющих определять прогнозные спрос и предложение рабочей силы;

41) Центр развития трудовых ресурсов – юридическое лицо, создаваемое по решению Правительства Республики Казахстан при уполномоченном государственном органе, обеспечивающее информационно-аналитическое сопровождение рынка труда, активных мер содействия занятости, методологическую поддержку служб занятости, развитие и сопровождение единой информационной системы социально-трудовой сферы;

42) центр трудовой мобильности – юридическое лицо, создаваемое местным исполнительным органом области, города республиканского значения и столицы в целях разработки и реализации мер содействия занятости;

43) трудоспособное лицо (трудоспособный член семьи) – лицо или член семьи в возрасте с восемнадцати лет до возраста, предусмотренного пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса, за исключением лиц с инвалидностью первой или второй группы и (или) лиц, имеющих заболевания, при которых может устанавливаться срок временной нетрудоспособности более двух месяцев;

44) свободно избранная занятость – деятельность граждан Республики Казахстан, кандасов, иностранцев и лиц без гражданства, проживающих в Республике Казахстан, выбранная ими путем свободного распоряжения своими способностями к труду, выбора профессии и рода деятельности;

45) добровольный накопительный пенсионный фонд – профессиональный участник рынка ценных бумаг, осуществляющий на основании лицензии уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций деятельность по управлению инвестиционным портфелем с правом привлечения добровольных пенсионных взносов;

46) добровольные пенсионные взносы – деньги, вносимые вкладчиками добровольных пенсионных взносов по своей инициативе в единый накопительный пенсионный фонд и (или) добровольные накопительные пенсионные фонды в пользу получателя пенсионных выплат в порядке, определяемом законодательством Республики Казахстан и договором о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов, и (или) невостребованная сумма гарантийного возмещения по гарантируемому депозиту, перечисляемая организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, в единый накопительный пенсионный фонд в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном гарантировании депозитов, размещенных в банках второго уровня Республики Казахстан";

47) договор о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов – договор об установлении, изменении или прекращении правоотношений, связанных с добровольными пенсионными взносами, накоплениями и получением пенсионных выплат, условия которого принимаются вкладчиком (получателем) не иначе как путем присоединения к предложенному договору в целом;

48) ставка добровольных пенсионных взносов – размер платежа в единый накопительный пенсионный фонд и (или) добровольный накопительный пенсионный фонд, который определяется вкладчиком добровольных пенсионных взносов самостоятельно и может быть изменен по его усмотрению, определяемый договором о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов;

49) вкладчик добровольных пенсионных взносов – физическое или юридическое лицо, осуществляющее за счет своих собственных средств, а также физическое лицо, осуществляющее за счет невостребованной суммы гарантийного возмещения по гарантируемому депозиту добровольные пенсионные взносы в пользу получателя пенсионных выплат в соответствии с договором о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов;

50) субсидирование заработной платы – полная или частичная компенсация затрат работодателя на оплату труда работников, трудоустроенных на субсидируемые рабочие места;

51) наемный работник – физическое лицо, выполняющее работу по трудовому договору либо осуществляющее деятельность по договору гражданско-правового характера, в котором распорядок и оплата за проработанное время либо единицу произведенного товара, либо за оказанные услуги определяются заказчиком;

52) среднедушевой доход – доля совокупного дохода семьи, приходящаяся на каждого члена семьи в месяц;

Примечание ИЗПИ!

Подпункт 53) вводится в действие с 01.01.2028 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.

53) минимальный размер пенсии по возрасту – минимальный размер пенсионной выплаты по возрасту, установленный на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

54) индивидуальный пенсионный счет – личный именной счет вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы (получателя пенсионных выплат), на котором учитываются обязательные пенсионные взносы либо обязательные профессиональные пенсионные взносы, либо добровольные пенсионные взносы, инвестиционный доход, пеня и иные поступления в соответствии с законодательством Республики Казахстан и с которого производятся пенсионные выплаты;

55) индивидуальный помощник – лицо, оказывающее услуги по сопровождению лица с инвалидностью первой группы, имеющего затруднение в передвижении, и оказанию помощи при посещении объектов;

56) лицо, занимающееся частной практикой, – частный нотариус, частный судебный исполнитель, адвокат и профессиональный медиатор;

57) совокупный доход – сумма видов доходов, учитываемых при назначении государственной адресной социальной помощи;

58) обязательные пенсионные взносы работодателя – деньги, перечисленные агентами за счет собственных средств на условный пенсионный счет в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

59) ставка обязательных пенсионных взносов работодателя – размер платежа агента в единый накопительный пенсионный фонд, выраженный в процентном отношении к доходу работника, принимаемому для исчисления обязательных пенсионных взносов работодателя;

60) рабочая сила – занятое и безработное население;

61) лица, не входящие в состав рабочей силы, – лица, которые не являются занятыми или безработными;

62) рабочее место – место постоянного или временного нахождения работника при выполнении им трудовых обязанностей в процессе трудовой деятельности;

63) лицо, ищущее работу, – физическое лицо, обратившееся в карьерный центр за содействием в занятости;

64) трудоустройство – комплекс организационных, экономических и правовых мероприятий, призванных способствовать обеспечению занятости населения;

65) индивидуальный план трудоустройства – документ, в котором указываются личные данные безработного, планируемые и реализуемые мероприятия по содействию занятости;

66) частное агентство занятости – физическое или юридическое лицо, оказывающее трудовое посредничество, зарегистрированное в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

67) безработный – физическое лицо, осуществляющее поиск работы и готовое приступить к работе;

68) пенсия – совокупность государственной базовой пенсионной выплаты и (или) пенсионных выплат по возрасту, и (или) пенсионных выплат за выслугу лет и (или) из единого накопительного пенсионного фонда, и (или) добровольного накопительного пенсионного фонда, и (или) страховых выплат из страховой организации в соответствии с договором пенсионного аннуитета;

69) пенсионные активы – деньги, ценные бумаги, иные финансовые инструменты, предназначенные для обеспечения и осуществления пенсионных выплат, переводов, а также иных целей, предусмотренных настоящим Кодексом;

70) инвестиционный доход пенсионных активов – деньги, полученные (подлежащие получению) в результате инвестирования пенсионных активов;

71) инвестиционный портфель пенсионных активов – совокупность финансовых инструментов, входящих в состав пенсионных активов;

72) договор пенсионного аннуитета – договор страхования, согласно которому одна сторона (страхователь) обязуется передать страховой организации сумму пенсионных накоплений (выкупную сумму), а другая сторона (страховая организация) обязуется осуществлять страховые выплаты в пользу страхователя и (или) застрахованного (застрахованных) пожизненно или в течение определенного периода времени;

73) уполномоченная организация по выдаче пенсий и пособий – банки второго уровня, организации, имеющие лицензии уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на соответствующие виды банковских операций, территориальные подразделения акционерного общества "Казпочта";

74) пенсионные накопления – деньги вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы (получателя пенсионных выплат), учитываемые на его индивидуальном пенсионном счете, включающие обязательные пенсионные взносы, обязательные профессиональные пенсионные взносы и добровольные пенсионные взносы, инвестиционный доход пенсионных активов, пеню и иные поступления в соответствии с договорами, настоящим Кодексом, законодательством Республики Казахстан;

Примечание ИЗПИ!

Подпункт 75) с 01.01.2028 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

75) порог минимальной достаточности пенсионных накоплений – минимальный размер пенсионных накоплений, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов, необходимый для обеспечения ежемесячной пенсии не ниже размера минимальной пенсии, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года, определенный в соответствии с методикой, утвержденной Правительством Республики Казахстан;

76) пенсионное обеспечение – совокупность правовых, экономических и социальных мер, направленных на обеспечение граждан пенсионными выплатами при наступлении пенсионного возраста и других условий, предусмотренных законодательством Республики Казахстан;

77) пенсионные выплаты:

по возрасту – выплаты денег физическим лицам, имеющим трудовой стаж не менее шести месяцев по состоянию на 1 января 1998 года, осуществляемые пропорционально трудовому стажу;

за выслугу лет – выплата денег военнослужащим, сотрудникам специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лицам, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, и лицам, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, имевшим на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, в соответствии с настоящим Кодексом;

из единого накопительного пенсионного фонда – выплата денег физическим лицам, за которых уплачены обязательные пенсионные взносы и (или) обязательные пенсионные взносы работодателя, и (или) обязательные профессиональные пенсионные взносы, и (или) добровольные пенсионные взносы;

из страховой организации – выплата денег из страховой организации физическим лицам в соответствии с договором пенсионного аннуитета;

из добровольного накопительного пенсионного фонда – выплата денег физическим лицам, за которых уплачены добровольные пенсионные взносы;

78) получатель пенсионных выплат – физическое лицо, которому назначены государственная базовая пенсионная выплата и (или) пенсионные выплаты по возрасту, и (или) пенсионные выплаты за выслугу лет, и (или) пенсионные выплаты из единого накопительного пенсионного фонда и (или) добровольного накопительного пенсионного фонда, и (или) страховые выплаты из страховой организации в соответствии с договором пенсионного аннуитета;

Примечание ИЗПИ!

Подпункт 79) с 01.01.2028 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

79) минимальный размер пенсии – минимальный размер пенсии, установленный на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

80) управляющий инвестиционным портфелем – профессиональный участник рынка ценных бумаг, осуществляющий от своего имени и в интересах и за счет клиента деятельность по управлению инвестиционным портфелем на основании лицензии в соответствии с законами Республики Казахстан "О рынке ценных бумаг" и "О разрешениях и уведомлениях", а также соответствующий требованиям уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций для осуществления управления пенсионными активами;

81) интернет-платформа – интернет-ресурс, предназначенный для осуществления взаимодействия между оператором интернет-платформы, заказчиком и исполнителем по оказанию услуг и выполнению работ;

82) банк-кастодиан – Национальный Банк Республики Казахстан или банк второго уровня, обладающий лицензией уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на кастодиальную деятельность;

83) кастодиальный договор – договор хранения и поручения, заключаемый банком-кастодианом и его клиентом, определяющий порядок предоставления клиенту услуг по кастодиальному обслуживанию;

84) профессиональная ориентация – система мер, направленных на оказание помощи лицу с инвалидностью в выборе видов трудовой деятельности;

85) профессиональное обучение – обучение, включающее в себя профессиональную подготовку, переподготовку в целях получения новых специальностей (профессий), навыков и повышение квалификации в рамках мер содействия занятости, предусмотренных настоящим Кодексом;

86) черта бедности – предельная минимальная величина денежного дохода на одного человека, устанавливаемая в качестве критерия для определения размера государственной адресной социальной помощи;

87) лицо, осуществляющее уход, – физическое лицо, непосредственно осуществляющее уход за лицом с инвалидностью первой группы независимо от родственной связи с ним;

88) коэффициент замещения дохода – коэффициент, который определяется в зависимости от случая социального риска;

88-1) Уполномоченный по правам социально уязвимых категорий населения при Президенте Республики Казахстан (далее – омбудсмен) – лицо, назначаемое Президентом Республики Казахстан и осуществляющее свою деятельность на общественных началах в целях обеспечения гарантий прав и законных интересов социально уязвимых категорий населения, а также восстановления их нарушенных прав и свобод во взаимодействии с государственными и общественными институтами;

89) уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций – государственный орган, осуществляющий государственное регулирование, контроль и надзор финансового рынка и финансовых организаций;

90) коэффициент стажа участия – коэффициент, который определяется в зависимости от общего стажа участия в системе обязательного социального страхования;

91) карьерный центр – филиал центра трудовой мобильности, осуществляющий выполнение его функций в районах, городах областного и республиканского значения, столице;

92) медицинская абилитация – процесс медицинской реабилитации, направленный на приобретение или компенсацию несформированных функций и навыков детей с инвалидностью и интеграцию их в общество;

93) медианный доход – величина дохода, относительно которой доходы у половины населения выше, а у половины населения ниже;

94) медицинская реабилитация – комплекс медицинских услуг, направленных на сохранение, частичное или полное восстановление нарушенных и (или) утраченных функций организма;

95) медико-социальная экспертиза – оценка ограничений жизнедеятельности освидетельствуемого лица, вызванных стойким расстройством функций организма, с установлением (неустановлением) инвалидности и (или) степени утраты трудоспособности, а также определение его потребностей в мерах социальной защиты;

96) подразделение медико-социальной экспертизы – структурное подразделение уполномоченного государственного органа, проводящее медико-социальную экспертизу;

97) независимый эксперт медико-социальной экспертизы – физическое лицо, соответствующее требованиям, определяемым уполномоченным государственным органом, и состоящее в реестре независимых экспертов медико-социальной экспертизы;

98) государственная адресная социальная помощь (далее – адресная социальная помощь) – помощь, предоставляемая государством физическим лицам (семьям) с месячным среднедушевым доходом ниже черты бедности, установленной в областях, городах республиканского значения, столице;

99) государственные социальные пособия – денежные выплаты, предоставляемые гражданам при наступлении инвалидности и потере кормильца;

100) Государственный фонд социального страхования (далее – Фонд) – некоммерческая организация в форме акционерного общества, учредителем и единственным акционером которого является государство, производящая аккумулирование социальных отчислений, назначение и осуществление социальных выплат участникам системы обязательного социального страхования, в отношении которых наступил случай социального риска, включая членов семьи – иждивенцев в случае потери кормильца;

101) активы Государственного фонда социального страхования (далее – активы Фонда) – деньги, ценные бумаги, иные финансовые инструменты, предназначенные для целей, предусмотренных настоящим Кодексом;

102) инвестиционная декларация Государственного фонда социального страхования (далее – инвестиционная декларация Фонда) – документ, определяющий цели, стратегию, перечень объектов для инвестирования в рамках законодательства Республики Казахстан, условия и ограничения инвестиционной деятельности в отношении активов Фонда, условия хеджирования и диверсификации активов Фонда;

103) инвестиционный доход Государственного фонда социального страхования (далее – инвестиционный доход Фонда) – деньги, полученные (подлежащие получению) в результате инвестирования активов Фонда;

104) государственная базовая пенсионная выплата – ежемесячная денежная выплата, предоставляемая по достижении пенсионного возраста, установленного пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса;

105) инвалидность – степень ограничения жизнедеятельности человека вследствие нарушения здоровья со стойким расстройством функций организма;

106) лицо с инвалидностью – лицо, имеющее нарушение здоровья со стойким расстройством функций организма, обусловленное заболеваниями, увечьями (ранениями, травмами, контузиями), их последствиями, нарушениями, которое приводит к ограничению жизнедеятельности и необходимости его социальной защиты;

107) социальная реабилитация лиц с инвалидностью – комплекс мер, направленных на создание условий для преодоления лицами с инвалидностью ограничений жизнедеятельности, восстановление социального статуса, их социально-бытовой и средовой адаптации;

108) профессиональная реабилитация лиц с инвалидностью – комплекс мер, направленных на получение или восстановление нарушенных, или утраченных профессиональных навыков, знаний и умений лиц с инвалидностью, их адаптацию и трудоустройство;

109) индивидуальная программа абилитации и реабилитации лица с инвалидностью (далее – индивидуальная программа) – документ, определяющий конкретные объемы, виды и сроки проведения абилитации и реабилитации лица с инвалидностью на основе его индивидуальных потребностей;

110) ребенок с инвалидностью – лицо в возрасте до восемнадцати лет, имеющее нарушение здоровья со стойким расстройством функций организма, обусловленное заболеваниями, увечьями (ранениями, травмами, контузиями), их последствиями, нарушениями, которое приводит к ограничению жизнедеятельности и необходимости его социальной защиты;

111) обязательное социальное страхование – совокупность мер, организуемых, контролируемых и гарантируемых государством для компенсации части дохода, учтенного в качестве объекта исчисления социальных отчислений, в целях осуществления социальных выплат при наступлении случая социального риска, предусмотренного настоящим Кодексом;

112) система обязательного социального страхования – совокупность норм и правил, устанавливаемых и гарантируемых государством, регулирующих отношения между субъектами системы обязательного социального страхования;

113) общий стаж участия в системе обязательного социального страхования – общее количество месяцев, за которые поступили социальные отчисления;

114) участник системы обязательного социального страхования – физическое лицо, за которое уплачиваются социальные отчисления и которое имеет право на получение социальных выплат при наступлении случаев социального риска, предусмотренных настоящим Кодексом;

115) субъекты системы обязательного социального страхования –плательщик; участник системы обязательного социального страхования; получатель; Государственная корпорация; Фонд; Национальный Банк Республики Казахстан; уполномоченный государственный орган; органы государственных доходов; центр трудовой мобильности;

116) обязательные пенсионные взносы – деньги, вносимые в соответствии с настоящим Кодексом в единый накопительный пенсионный фонд в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

117) задолженность по обязательным пенсионным взносам, обязательным пенсионным взносам работодателя, обязательным профессиональным пенсионным взносам – исчисленные, удержанные (начисленные) и не перечисленные в единый накопительный пенсионный фонд обязательные пенсионные взносы, обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы в сроки, установленные в соответствии с настоящим Кодексом, а также неуплаченные суммы пени;

118) договор о пенсионном обеспечении за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов – договор присоединения, условия которого принимаются вкладчиком обязательных пенсионных взносов, физическим лицом, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы (получателем пенсионных выплат), не иначе как путем присоединения к предложенному договору в целом;

119) агент по уплате обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов, добровольных пенсионных взносов (далее – агент) – физическое или юридическое лицо, включая иностранное юридическое лицо, осуществляющее деятельность в Республике Казахстан через постоянное учреждение, филиалы, представительства иностранных юридических лиц, исчисляющие, удерживающие (начисляющие) и перечисляющие обязательные пенсионные взносы, обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы в единый накопительный пенсионный фонд в порядке, определяемом законодательством Республики Казахстан.

Страховая организация рассматривается в качестве агента.

В качестве агента по исчислению (начислению), перечислению единого платежа за работников рассматриваются налоговые агенты, определенные в соответствии со статьей 776-1 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

В качестве агента по уплате обязательных пенсионных взносов за физических лиц, получающих доходы по договорам гражданско-правового характера, предметом которых является выполнение работ (оказание услуг), рассматриваются налоговые агенты, определенные налоговым законодательством Республики Казахстан (далее – налоговые агенты);

Примечание ИЗПИ!

Абзац пятый попункта 119) с 01.01.2026 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

В качестве агента по уплате обязательных пенсионных взносов за лиц, указанных в подпункте 7) части первой статьи 243 настоящего Кодекса, рассматривается оператор интернет-платформы, определенный подпунктом 1) пункта 2 статьи 102 настоящего Кодекса.

120) ставка обязательных пенсионных взносов – размер платежа в единый накопительный пенсионный фонд, выраженный в процентном отношении к доходу вкладчика, принимаемому для исчисления обязательных пенсионных взносов, и (или) к страховым выплатам, осуществляемым в качестве возмещения вреда, связанного с утратой заработка (дохода);

121) вкладчик обязательных пенсионных взносов – физическое лицо, имеющее индивидуальный пенсионный счет для учета обязательных пенсионных взносов в едином накопительном пенсионном фонде;

122) обязательные профессиональные пенсионные взносы – деньги, перечисленные агентами за счет собственных средств в единый накопительный пенсионный фонд в пользу работников, занятых на работах с вредными условиями труда, профессии которых предусмотрены перечнем производств, работ, профессий работников;

123) ставка обязательных профессиональных пенсионных взносов – размер платежа агента в единый накопительный пенсионный фонд, выраженный в процентном отношении к доходу работника, принимаемому для исчисления обязательных профессиональных пенсионных взносов;

124) реабилитация – комплекс мер, направленных на полное или частичное восстановление способностей лица с инвалидностью к бытовой, общественной, профессиональной и иной деятельности;

124-1) трудная жизненная ситуация – ситуация, признанная по основаниям, предусмотренным настоящим Кодексом, объективно нарушающей жизнедеятельность человека, которую он не может преодолеть самостоятельно;

124-2) интегрированная модель оказания лицам (семьям), оказавшимся в трудной жизненной ситуации, всесторонней поддержки в пределах компетенции государственных органов (далее – интегрированная модель) – организационный и функциональный подход, предусматривающий участие государственных органов под координацией уполномоченного государственного органа в целях усиления межведомственного взаимодействия;

125) ограничение жизнедеятельности – полная или частичная утрата лицом способности или возможности осуществлять самообслуживание, самостоятельно передвигаться, ориентироваться, общаться, контролировать свое поведение, обучаться и заниматься трудовой деятельностью;

126) мобильное приложение платформенной занятости – программный продукт, установленный и запущенный на абонентском устройстве сотовой связи и предоставляющий доступ к услугам и работам, оказываемым посредством интернет-платформы;

127) протезно-ортопедическая помощь – специализированный вид медико-технической помощи по обеспечению лиц с инвалидностью протезно-ортопедическими средствами и обучение пользованию ими;

128) организация по формированию и ведению базы данных по страхованию – некоммерческая организация, созданная в организационно-правовой форме акционерного общества, сто процентов голосующих акций которой принадлежат Национальному Банку Республики Казахстан, осуществляющая деятельность по формированию и ведению единой базы данных по страхованию в соответствии с Законом Республики Казахстан "О страховой деятельности";

129) страховая организация – юридическое лицо, осуществляющее деятельность по заключению и исполнению договоров страхования в отрасли "страхование жизни" на основании соответствующей лицензии уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

130) выкупная сумма – сумма денег, которую при досрочном расторжении договора пенсионного аннуитета страхователь имеет право использовать для осуществления перевода по вновь заключенному договору пенсионного аннуитета или получить от страховой организации, если является иностранцем или лицом без гражданства, выехавшим на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан, представившим в страховую организацию документы, определенные законодательством Республики Казахстан, подтверждающие факт выезда;

131) субсидируемое рабочее место – рабочее место, создаваемое работодателем на договорной основе с центром трудовой мобильности (карьерным центром) для трудоустройства безработных, а также студентов и учащихся старших классов общеобразовательных школ в свободное от учебы время, участвующих в работах, не причиняющих вреда здоровью и не нарушающих процесса обучения, с полным или частичным субсидированием их заработной платы;

132) малообеспеченные лица (семьи) – лица (семьи), имеющие среднедушевые доходы в месяц ниже черты бедности, установленной в областях, городах республиканского значения, столице;

133) независимый работник – физическое лицо, самостоятельно осуществляющее деятельность по производству (реализации) товаров, работ и услуг с целью извлечения дохода без государственной регистрации своей деятельности, за исключением индивидуальных предпринимателей, лиц, занимающихся частной практикой, учредителей (участников) хозяйственного товарищества и учредителей, акционеров (участников) акционерного общества, членов производственного кооператива;

134) технические вспомогательные (компенсаторные) средства:

протезно-ортопедические средства – средства, замещающие отсутствующие конечности или другие части тела, компенсирующие нарушенные или утраченные функции организма вследствие заболевания или повреждения здоровья;

сурдотехнические средства – технические средства для коррекции и компенсации нарушений слуха, а также усиливающие звук средства связи и передачи информации;

тифлотехнические средства – технические средства, направленные на коррекцию и компенсацию утраченных возможностей лиц с инвалидностью в результате нарушения зрения;

обязательные гигиенические средства – средства, предназначенные для отправления естественных физиологических нужд и потребностей;

135) уполномоченный государственный орган – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в сфере социальной защиты населения в соответствии с законодательством Республики Казахстан, регулирование, контрольные функции за деятельностью Фонда;

136) уполномоченный оператор – юридическое лицо (юридические лица), определяемое (определяемые) Правительством Республики Казахстан, осуществляющее (осуществляющие) открытие и ведение специальных счетов для единовременных пенсионных выплат из единого накопительного пенсионного фонда в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты лечения, на которые единым накопительным пенсионным фондом осуществляется перевод единовременных пенсионных выплат из пенсионных накоплений, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов;

137) участковая комиссия – специальная комиссия, создаваемая решением акимов соответствующих административно-территориальных единиц для проведения обследования материального положения лиц (семей), обратившихся за адресной социальной помощью;

138) аффилированные лица – физические или юридические лица (за исключением государственных органов, осуществляющих контрольные и надзорные функции в рамках предоставленных им полномочий, и национального управляющего холдинга), имеющие возможность прямо и (или) косвенно определять решения и (или) оказывать влияние на принимаемые друг другом (одним из лиц) решения, в том числе в силу заключенной сделки. Наличие национального управляющего холдинга в составе акционеров добровольного накопительного пенсионного фонда не является основанием для определения аффилированными по отношению друг к другу лиц;

139) местный исполнительный орган по вопросам социальной защиты и занятости населения – местный исполнительный орган области, городов республиканского значения, столицы, определяющий направления в сфере социальной защиты и занятости населения;

140) занятость населения – трудовая деятельность, связанная с удовлетворением личных и общественных потребностей, не противоречащая законодательству Республики Казахстан, приносящая заработок или доход;

141) аутсорсинг услуг в сфере занятости населения – комплекс мероприятий, направленных на передачу услуг центрами трудовой мобильности частным агентствам занятости на основании договора об аутсорсинге услуг в сфере занятости населения;

142) обусловленная денежная помощь – вид адресной социальной помощи, оказываемой в форме ежемесячных денежных выплат, малообеспеченным лицам (семьям) при условии их обязательного участия в мерах содействия занятости и (или), при необходимости, мерах социальной адаптации;

143) безусловная денежная помощь – вид адресной социальной помощи, оказываемой в форме ежемесячных денежных выплат, малообеспеченным лицам (семьям) с ограниченными возможностями участия в мерах содействия занятости;

144) условные пенсионные обязательства – обязательства единого накопительного пенсионного фонда по пенсионным выплатам за счет обязательных пенсионных взносов работодателя и иных поступлений в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

145) условный пенсионный счет – счет, открытый на имя физического лица в едином накопительном пенсионном фонде, на котором учитываются сведения о поступивших обязательных пенсионных взносах работодателя и иных поступлениях в соответствии с законодательством Республики Казахстан, а также сведения о размере пенсионных выплат за счет обязательных пенсионных взносов работодателя на соответствующий финансовый год;

146) специалист жестового языка – специалист, оказывающий услуги лицам с инвалидностью по сурдопереводу с какого-либо языка на дактильный алфавит и (или) язык жестов.

2. Другие специальные понятия и термины законодательства Республики Казахстан о социальной защите используются в значениях, определяемых в соответствующих статьях настоящего Кодекса.

Сноска. Статья 1 с изменениями, внесенными законами РК от 21.12.2023 № 49-VIII (вводится в действие с 01.01.2024); от 23.12.2023 № 50-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 15.04.2024 № 72-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан о социальной защите

1. Законодательство Республики Казахстан о социальной защите основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Кодекса и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Международные договоры, ратифицированные Республикой Казахстан, имеют приоритет перед настоящим Кодексом. Порядок и условия действия на территории Республики Казахстан международных договоров, участницей которых является Республика Казахстан, определяются законодательством Республики Казахстан.

3. На правоотношения, урегулированные законодательством Республики Казахстан о социальной защите в области обязательного социального страхования, не распространяется действие законодательства Республики Казахстан о страховании и страховой деятельности.

4. На единый накопительный пенсионный фонд, добровольные накопительные пенсионные фонды и иные юридические лица, осуществляющие деятельность в рамках введенного в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственном регулировании, контроле и надзоре финансового рынка и финансовых организаций" особого режима регулирования, нормы настоящего Кодекса и нормативных правовых актов уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, Национального Банка Республики Казахстан, принимаемых в соответствии с настоящим Кодексом, распространяются в пределах, предусмотренных условиями особого режима регулирования.

5. Положения законодательства Республики Казахстан о социальной защите в области пенсионного обеспечения, применяемые по отношению к страховым организациям, распространяются на филиалы страховых организаций – нерезидентов Республики Казахстан, осуществляющие деятельность по заключению и исполнению договоров страхования в отрасли "страхование жизни" на основании соответствующей лицензии уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на территории Республики Казахстан.

6. На правоотношения, урегулированные законодательством Республики Казахстан о социальной защите населения в области медико-социальной экспертизы, не распространяется действие законодательства Республики Казахстан о государственных закупках в части закупа услуг независимых экспертов медико-социальной экспертизы.

Сноска. Статья 2 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 3. Принципы государственной политики в сфере социальной защиты

Государственная политика в сфере социальной защиты основывается на следующих принципах:

1) равноправие и недопустимость ограничения прав человека и гражданина в сфере социальной защиты;

2) превентивность;

3) адресность, доступность и дифференцированный подход;

4) солидарность и коллективная ответственность государства, работодателей и граждан в системе социального обеспечения;

5) прозрачность и справедливость использования экономических ресурсов, а также соразмерность задачам государственной политики в сфере социальной защиты.

Статья 4. Равноправие и недопустимость ограничения прав человека и гражданина в сфере социальной защиты

Каждый имеет равные возможности в реализации своих прав и свобод в сфере социальной защиты. Никто не может подвергаться какой-либо дискриминации по мотивам происхождения, социального, должностного и имущественного положения, пола, расы, национальности, языка, отношения к религии, убеждений, места жительства, возраста, состояния здоровья, в том числе инвалидности, или по любым иным обстоятельствам.

Сноска. Статья 4 – в редакции Закона РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 5. Превентивность

1. Превентивность предусматривает раннее выявление социальных рисков экономического, физиологического, производственного, демографического характера и устранение причин и условий, способствующих их возникновению.

2. Превентивные меры по снижению социальных рисков осуществляются государственными органами, общественными организациями, работодателем, гражданами в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 6. Адресность, доступность и дифференцированный подход

1. Социальная защита носит персонифицированный характер и распространяется исключительно на индивидуально определенный круг лиц, имеющих право в соответствии с настоящим Кодексом.

2. Меры социальной защиты и условия их предоставления гражданам определяются на основе дифференцированного подхода с учетом их трудового вклада, причины и степени нетрудоспособности, а также потребности в социальной защите.

Статья 7. Солидарность и коллективная ответственность государства, работодателей и граждан в системе социального обеспечения

1. Солидарная ответственность государства, работодателей и граждан в сфере социальной защиты осуществляется путем паритетного разделения ответственности за качество жизни, социальное благосостояние, а также за снижение социальных рисков.

2. Государственные органы, работодатели и граждане совместно участвуют в реализации мер социального обеспечения за счет бюджетных средств, средств обязательного социального страхования и иных источников финансирования, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

Статья 8. Прозрачность и справедливость использования экономических ресурсов, а также соразмерность задачам государственной политики в сфере социальной защиты

1. Деятельность государственных органов по использованию экономических ресурсов при реализации государственной политики в сфере социальной защиты должна быть публичной и открытой в пределах, установленных законодательством Республики Казахстан.

2. При формировании и реализации государственной политики в сфере социальной защиты государственные органы обеспечивают справедливый баланс интересов государства, работодателей и граждан в системе социального обеспечения, а также соразмерность экономических ресурсов и задач государственной политики в сфере социальной защиты.

Глава 2. ПРАВА ЛИЦ В СФЕРЕ СОЦИАЛЬНОЙ ЗАЩИТЫ

Статья 9. Минимальные социальные стандарты и права лиц в социальной сфере

1. Обеспечение минимальными социальными стандартами в сферах труда, социального обеспечения, образования, семьи и детей, здравоохранения, культуры, физической культуры и спорта, оказания гарантированной государством юридической помощи осуществляется в соответствии с Законом Республики Казахстан "О минимальных социальных стандартах и их гарантиях".

2. Исключен Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).
Сноска. Статья 9 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 10. Право на социальную защиту

1. Социальная защита предоставляется лицам (семьям) при наступлении условий, установленных настоящим Кодексом, в виде:

1) социальной защиты семьям, имеющим детей;

2) мер социальной защиты от безработицы и обеспечения занятости населения, а также социальных выплат по случаю потери работы при условии участия в системе обязательного социального страхования;

3) адресной социальной помощи лицам (семьям) со среднедушевым доходом, не превышающим черты бедности;

4) оказания специальных социальных услуг лицам (семьям), признанным нуждающимися в предоставлении специальных социальных услуг;

5) социальной защиты лиц с инвалидностью;

6) социальной помощи отдельным категориям граждан посредством выплаты специального государственного пособия, в соответствии в настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан;

6-1) социальной защиты лиц, занятых на работах с вредными условиями труда;

7) пенсионного обеспечения;

8) социальной защиты лиц, потерявших кормильца;

9) единовременной выплаты на погребение в случае смерти получателя пенсионных выплат по возрасту или получателя государственной базовой пенсионной выплаты, государственных социальных пособий его семье либо лицу, осуществившему погребение.

2. Права, предусмотренные настоящей статьей, реализуются в порядке и на условиях, предусмотренных Особенной частью настоящего Кодекса.

Сноска. Статья 10 с изменением, внесенным Законом РК от 21.12.2023 № 49-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 10-1. Компетенция омбудсмена

1. В целях обеспечения гарантий прав, свобод и законных интересов социально уязвимых категорий населения омбудсмен:

1) рассматривает обращения, касающиеся нарушения прав, свобод и законных интересов социально уязвимых категорий населения, и жалобы на решения или действия (бездействие) центральных государственных и местных исполнительных органов и организаций, их должностных лиц, нарушающих права, свободы и законные интересы социально уязвимых категорий населения;

2) оказывает содействие по восстановлению нарушенных прав, свобод и законных интересов социально уязвимых категорий населения;

3) разрабатывает и направляет в Правительство Республики Казахстан рекомендации по совершенствованию законодательства Республики Казахстан в части гарантий прав, свобод и законных интересов социально уязвимых категорий населения;

4) представляет Правительству Республики Казахстан и иным государственным органам, органам местного государственного управления и самоуправления, иным организациям и должностным лицам рекомендации и предложения относительно мер, направленных на профилактику нарушений прав, свобод и законных интересов социально уязвимых категорий населения;

5) запрашивает и получает от государственных органов, органов местного государственного управления и самоуправления и организаций необходимую для рассмотрения обращений информацию, документы и материалы, затрагивающие права, свободу и законные интересы социально уязвимых категорий населения, за исключением сведений, составляющих государственные секреты и иную охраняемую законом Республики Казахстан тайну;

6) осуществляет иные полномочия в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

2. К социально уязвимым категориям населения относятся лица, получающие государственные услуги в социально-трудовой сфере в рамках настоящего Кодекса.

Сноска. Глава 2 дополнена статьей 10-1 в соответствии с Законом РК от 05.07.2024 № 115-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 3. КОМПЕТЕНЦИЯ ГОСУДАРСТВЕННЫХ ОРГАНОВ И ИНЫХ ОРГАНИЗАЦИЙ

Статья 11. Компетенция Правительства Республики Казахстан

Правительство Республики Казахстан:

1) устанавливает предельную величину процентной ставки комиссионного вознаграждения Фонда;

2) принимает решение о повышении размеров социальных выплат по случаям утраты трудоспособности и потери кормильца;

3) определяет перечень и лимиты финансовых инструментов для инвестирования активов Фонда;

4) устанавливает нормы и лимиты, обеспечивающие финансовую устойчивость Фонда;

5) утверждает перечень финансовых инструментов, разрешенных к приобретению за счет пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда, находящихся в доверительном управлении Национального Банка Республики Казахстан;

6) определяет порядок и сроки исчисления, удержания (начисления) и перечисления обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в единый накопительный пенсионный фонд и взыскания по ним;

7) определяет порядок и сроки исчисления (начисления) и перечисления обязательных пенсионных взносов работодателя в единый накопительный пенсионный фонд и взыскания по ним;

8) утверждает правила определения размера и осуществления пенсионных выплат за счет обязательных пенсионных взносов работодателя из единого накопительного пенсионного фонда;

9) утверждает правила изъятия и перечисления в бюджет сумм обязательных пенсионных взносов, дополнительно установленных для судей Конституционного Суда Республики Казахстан, судей, в случае освобождения судьи от должности по отрицательным мотивам;

10) утверждает правила осуществления пенсионных выплат, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов, единовременных пенсионных выплат в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты лечения, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов, из единого накопительного пенсионного фонда, возврата их в единый накопительный пенсионный фонд, методику осуществления расчета размера пенсионных выплат, методику определения коэффициента замещения среднемесячного дохода получателя пенсионными выплатами, методику определения порога минимальной достаточности пенсионных накоплений;

11) утверждает правила возврата 50 процентов от суммы обязательных пенсионных взносов, перечисленных за счет бюджетных средств до 1 января 2016 года в пользу военнослужащих (кроме военнослужащих срочной службы), сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лиц, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года;

12) утверждает правила сохранения льгот на пенсионные выплаты за выслугу лет лицам, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, имевшим на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы;

13) утверждает правила осуществления обязательных профессиональных пенсионных взносов;

14) утверждает правила выполнения гарантий государства получателям пенсионных выплат по сохранности обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в едином накопительном пенсионном фонде в размере фактически внесенных обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов с учетом уровня инфляции;

15) принимает решения о создании, реорганизации или ликвидации единого накопительного пенсионного фонда в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан;

16) утверждает порядок оценки потребностей лиц с инвалидностью согласно классификатору технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью;

17) утверждает типовые правила оказания социальной помощи, установления ее размеров и определения перечня отдельных категорий нуждающихся граждан.

Статья 12. Компетенция уполномоченного государственного органа

Уполномоченный государственный орган:

1) устанавливает общие принципы организации и осуществления медико-социальной экспертизы и реабилитации лиц с инвалидностью;

2) формирует и реализует государственную политику в сфере социальной защиты и занятости населения, а также организует ее осуществление;

3) ежегодно устанавливает величину процентной ставки комиссионного вознаграждения Фонда, но не более двух раз в год;

Примечание ИЗПИ!
Статью 12 предусмотрено дополнить подпунктом 3-1) в соответствии с Законом РК от 15.04.2024 № 72-VIII (вводится в действие с 01.01.2025).

4) разрабатывает:

правила осуществления пенсионных выплат, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов, единовременных пенсионных выплат в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты лечения, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов, из единого накопительного пенсионного фонда, возврата их в единый накопительный пенсионный фонд, методику осуществления расчета размера пенсионных выплат, методику определения коэффициента замещения среднемесячного дохода получателя пенсионными выплатами, методику определения порога минимальной достаточности пенсионных накоплений;

правила осуществления обязательных профессиональных пенсионных взносов;

правила выполнения гарантий государства получателям пенсионных выплат по сохранности обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в едином накопительном пенсионном фонде в размере фактически внесенных обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов с учетом уровня инфляции;

порядок оценки потребностей лиц с инвалидностью согласно классификатору технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью;

типовые правила оказания социальной помощи, установления ее размеров и определения перечня отдельных категорий нуждающихся граждан;

правила возврата 50 процентов от суммы обязательных пенсионных взносов, перечисленных за счет бюджетных средств до 1 января 2016 года в пользу военнослужащих (кроме военнослужащих срочной службы), сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лиц, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года;

порядок и сроки исчисления, удержания (начисления) и перечисления обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в единый накопительный пенсионный фонд и взыскания по ним;

перечень работ в организациях, осуществляющих судебно-медицинскую экспертизу и патологоанатомическую диагностику, для льготного исчисления трудового стажа для назначения пенсионных выплат по возрасту в полуторном размере;

список сезонных отраслей промышленности, работа в которых в течение полного сезона засчитывается в стаж для назначения пенсионных выплат по возрасту за год работы;

перечень и лимиты финансовых инструментов для инвестирования активов Фонда;

нормы и лимиты, обеспечивающие финансовую устойчивость Фонда;

предложение об установлении предельной величины процентной ставки комиссионного вознаграждения Фонда;

предложение о повышении размеров социальных выплат по случаям утраты трудоспособности и потери кормильца;

4-1) утверждает правила проведения ротации первых руководителей государственных организаций, предоставляющих специальные социальные услуги;

5) разрабатывает и утверждает:

формы отчетной документации в области адресной социальной помощи;

формы проверочных листов, критериев оценки степени риска в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан;

стандарты рабочего места лиц с инвалидностью;

стандарты оказания специальных социальных услуг в области социальной защиты населения;

методику формирования тарифов и предельный уровень тарифов на услуги в сфере занятости населения, оказываемые за счет бюджетных средств;

правила добровольного переселения лиц для повышения мобильности рабочей силы;

правила организации и финансирования аутсорсинга услуг в сфере занятости населения;

квалификационные требования, предъявляемые к частным агентствам занятости, претендующим на участие в аутсорсинге услуг в сфере занятости населения;

перечень услуг, предлагаемых в рамках аутсорсинга услуг в сфере занятости населения;

правила исчисления совокупного дохода лица (семьи), претендующего на получение адресной социальной помощи;

правила использования центрами оказания специальных социальных услуг пенсионных выплат по возрасту, за выслугу лет и государственных социальных пособий;

правила взимания комиссионного вознаграждения Фондом;

правила исчисления и уплаты социальных отчислений в Фонд и взысканий по ним;

правила и случаи осуществления возврата излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений и (или) пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений;

правила выдачи участнику системы обязательного социального страхования информации о состоянии и движении социальных отчислений;

правила назначения и выплаты адресной социальной помощи;

правила предоставления услуг индивидуального помощника для лиц с инвалидностью первой группы, имеющих затруднение в передвижении, в соответствии с индивидуальной программой абилитации и реабилитации лица с инвалидностью;

правила предоставления услуг специалиста жестового языка для лиц с инвалидностью по слуху в соответствии с индивидуальной программой абилитации и реабилитации лица с инвалидностью;

правила обеспечения лиц с инвалидностью протезно-ортопедической помощью, техническими вспомогательными (компенсаторными) средствами, специальными средствами передвижения в соответствии с индивидуальной программой абилитации и реабилитации лица с инвалидностью, включая сроки их замены;

правила предоставления санаторно-курортного лечения лицам с инвалидностью и детям с инвалидностью в соответствии с индивидуальной программой абилитации и реабилитации лица с инвалидностью;

правила проведения медико-социальной экспертизы;

правила возмещения стоимости товаров и услуг из средств государственного бюджета при реализации их лицам с инвалидностью через портал социальных услуг;

правила регистрации поставщиков товаров и (или) услуг или их снятия с регистрации на портале социальных услуг, а также допуска товаров и (или) услуг на портал социальных услуг;

классификатор технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью;

методику определения гарантированной суммы, предоставляемой в качестве возмещения стоимости товаров и (или) услуг, приобретаемых лицами с инвалидностью через портал социальных услуг;

правила оценки и определения потребности в специальных социальных услугах по согласованию с уполномоченными органами в области образования и здравоохранения;

правила финансирования и мониторинга оказания специальных социальных услуг в области социальной защиты населения;

правила деятельности организаций, оказывающих специальные социальные услуги;

правила, сроки выдачи и отзыва свидетельства о присвоении квалификационной категории для специалистов в области социальной защиты населения;

правила и методику формирования тарифов на специальные социальные услуги;

правила аттестации социальных работников по согласованию с уполномоченным органом в области образования;

квалификационные требования к социальным работникам;

методику определения социального благополучия семьи (лица) по согласованию с уполномоченным органом в сфере информатизации;

перечень гарантированного объема специальных социальных услуг;

перечень производств, работ, профессий работников, занятых на работах с вредными условиями труда, в пользу которых агентами по уплате обязательных профессиональных пенсионных взносов за счет собственных средств осуществляются обязательные профессиональные пенсионные взносы;

6) осуществляет:

взаимодействие с физическими и юридическими лицами, уполномоченными органами в области здравоохранения, образования и другими государственными органами по вопросам предоставления специальных социальных услуг;

проверку деятельности Государственной корпорации в пределах компетенции;

анализ, оценку и контроль финансовой устойчивости Фонда;

внутренний контроль деятельности Фонда в порядке, установленном Административным процедурно-процессуальным кодексом Республики Казахстан;

7) оказывает электронные услуги с применением информационных систем в соответствии с законодательством Республики Казахстан об информатизации;

8) определяет размер черты бедности по Республике Казахстан;

9) разрабатывает и утверждает нормативные правовые акты в сфере социальной защиты;

9-1) осуществляет организацию и координацию работ по ведению медико-социального учета;

10) осуществляет иные функции, предусмотренные настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Сноска. Статья 12 с изменениями, внесенными Законом РК от 15.04.2024 № 72-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 13. Компетенция уполномоченного органа в области здравоохранения

Уполномоченный орган в области здравоохранения:

1) проводит и реализует единую государственную политику в области формирования здорового образа жизни населения и профилактики инвалидности;

2) разрабатывает и утверждает стандарты оказания специальных социальных услуг в области здравоохранения по согласованию с уполномоченным государственным органом и уполномоченным органом в сфере образования;

3) осуществляет:

контроль в сфере предоставления специальных социальных услуг;

взаимодействие с физическими и юридическими лицами, уполномоченным государственным органом и другими государственными органами по вопросам предоставления специальных социальных услуг;

4) разрабатывает и утверждает в пределах своей компетенции нормативные правовые акты в сфере социальной защиты;

5) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 14. Компетенция уполномоченного органа в области образования

Уполномоченный орган в области образования:

1) обеспечивает получение лицами с инвалидностью образования в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) реализует государственную политику в сфере предоставления специальных социальных услуг в области образования;

3) разрабатывает и утверждает стандарты оказания специальных социальных услуг в области образования и защиты прав детей;

4) осуществляет:

контроль в сфере предоставления специальных социальных услуг;

взаимодействие с физическими и юридическими лицами, уполномоченным государственным органом и другими государственными органами по вопросам предоставления специальных социальных услуг;

5) разрабатывает и утверждает в пределах своей компетенции нормативные правовые акты в сфере социальной защиты;

6) осуществляет иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 15. Компетенция уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций

Уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций:

1) разрабатывает и утверждает нормативные правовые акты в части регулирования, контроля и надзора финансового рынка и финансовых организаций;

2) разрабатывает и утверждает правила осуществления деятельности единого накопительного пенсионного фонда и (или) добровольных накопительных пенсионных фондов;

3) разрабатывает и утверждает правила перевода пенсионных накоплений из единого накопительного пенсионного фонда в добровольный накопительный пенсионный фонд, из добровольного накопительного пенсионного фонда в единый накопительный пенсионный фонд, а также из одного добровольного накопительного пенсионного фонда в другой добровольный накопительный пенсионный фонд;

4) разрабатывает и утверждает правила взимания комиссионного вознаграждения единым накопительным пенсионным фондом;

5) разрабатывает и утверждает типовой договор пенсионного аннуитета, устанавливает методику расчета страховой премии и страховой выплаты из страховой организации по договору пенсионного аннуитета;

6) разрабатывает и утверждает правила заключения договора пенсионного аннуитета со страховой организацией и перевода пенсионных накоплений (выкупной суммы) в страховую организацию, единый накопительный пенсионный фонд по договору пенсионного аннуитета;

7) разрабатывает и утверждает требования к управляющим инвестиционным портфелем, которым могут быть переданы в доверительное управление пенсионные активы в соответствии со статьей 37 настоящего Кодекса, а также перечень финансовых инструментов, разрешенных к приобретению за счет данных пенсионных активов;

8) ведет и размещает на своем интернет-ресурсе реестр управляющих инвестиционным портфелем, соответствующих требованиям уполномоченного органа для осуществления управления пенсионными активами;

9) разрабатывает и утверждает правила и сроки передачи пенсионных активов в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем и передачи пенсионных активов от одного управляющего инвестиционным портфелем к другому управляющему инвестиционным портфелем или Национальному Банку Республики Казахстан;

10) разрабатывает и утверждает правила расчета отрицательной разницы между номинальной доходностью пенсионных активов, полученной управляющим инвестиционным портфелем, и минимальным значением доходности пенсионных активов, а также правила и сроки возмещения отрицательной разницы управляющим инвестиционным портфелем за счет собственного капитала;

11) разрабатывает и утверждает в пределах своей компетенции нормативные правовые акты в сфере социальной защиты;

11-1) осуществляет контроль за порядком ведения единым накопительным пенсионным фондом учета целевых требований, целевых накоплений и целевых активов;

12) осуществляет иные функции, предусмотренные настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Сноска. Статья 15 с изменением, внесенным Законом РК от 16.11.2023 № 40-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 16. Компетенция Центра развития трудовых ресурсов

Центр развития трудовых ресурсов осуществляет:

1) оказание услуг уполномоченному государственному органу по:

оценке состояния рынка труда, прогнозу спроса и предложения рабочей силы;

мониторингу хода реализации мер содействия занятости населения, оценке и выработке предложений по их совершенствованию;

организации сбора ведомственной и административной статистической отчетности по вопросам социальной защиты, занятости, трудовой миграции граждан;

приобретению обучающих курсов для профессионального обучения безработных посредством Электронной биржи труда;

методологической поддержке структурных подразделений местных исполнительных органов, осуществляющих координацию вопросов социальной защиты и занятости населения, а также центров трудовой мобильности (карьерных центров) по вопросам занятости и адресной социальной помощи;

информационной, консультационной, методической поддержке по вопросам социальной защиты лиц с инвалидностью и проведения анализа цен на технические средства и услуги реабилитации, заявленных поставщиками на портале социальных услуг;

информационной, консультационной, методической поддержке по вопросам Национальной системы квалификаций;

экспертизе профессиональных стандартов;

развитию механизмов оказания проактивных и электронных государственных услуг участникам пенсионной системы, системы обязательного социального страхования и социального обеспечения, активных мер содействия занятости и получателям социальной помощи, оказываемой местными исполнительными органами, получателям специального профессионального государственного пособия, страховой выплаты по договору предпенсионного аннуитетного страхования, профессиональной выплаты за счет средств работодателя;

формированию, сопровождению и развитию персонифицированной базы данных участников накопительной пенсионной системы, системы обязательного социального страхования, системы обязательного социального медицинского страхования, плательщиков единого совокупного платежа и единого платежа;

2) повышение квалификации специалистов местных исполнительных органов и центров трудовой мобильности (карьерных центров);

3) сопровождение, системно-техническое обслуживание и управление проектами по развитию единой цифровой платформы занятости "Электронная биржа труда";

4) сопровождение, управление проектами по развитию, обеспечение информационной безопасности и контроль доступа объектов информатизации социально-трудовой сферы, организацию бесперебойного функционирования и системно-техническое обслуживание программно-аппаратных средств и сетей телекоммуникации, интеграции с иными объектами информатизации, а также анализ и обработку данных социально-трудовой сферы;

5) регистрацию и снятие с учета в качестве безработных членов семей военнослужащих, сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, а также лиц, находящихся на их иждивении, не осуществляющих трудовую деятельность, в порядке и случаях, определяемых уполномоченным государственным органом;

6) предоставление информационных и консультационных услуг в социально-трудовой сфере физическим и юридическим лицам с учетом требований законодательства Республики Казахстан в сфере защиты персональных данных;

7) иные полномочия, предусмотренные настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 16 с изменением, внесенным Законом РК от 21.12.2023 № 49-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 17. Компетенция Государственной корпорации

1. Государственная корпорация осуществляет следующие виды деятельности, относящиеся к государственной монополии:

1) взаимодействие с уполномоченным государственным органом по вопросам приема документов, формирования макетов дел на назначение, пересмотр решения о назначении (отказе в назначении), приостановление, прекращение, возобновление и перерасчет государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту, пособий, единовременных, социальных и иных выплат, перечисление, приостановление, возобновление и прекращение выплаты специального профессионального государственного пособия, перечисление или возврат страховой выплаты по договору предпенсионного аннуитетного страхования, профессиональной выплаты за счет средств работодателя;

2) наполнение и актуализацию автоматизированных централизованных баз данных и персонифицированный учет получателей государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат, пособий, единовременных, социальных выплат и иных выплат;

3) наполнение и актуализацию данных информационных систем в сферах социального обеспечения, обязательного социального страхования;

4) наполнение и актуализацию в информационных системах уполномоченного государственного органа данных физических лиц, в пользу которых уплачены обязательные пенсионные взносы, обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы, и получателей пенсионных выплат из единого накопительного пенсионного фонда;

5) осуществление персонифицированного учета обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов и (или) пени;

6) формирование ежемесячной потребности, графиков осуществления пенсионных выплат, выплаты пособий, единовременных и иных выплат и направление в уполномоченный государственный орган заявки о потребности в бюджетных средствах;

7) формирование ежемесячной потребности и графика осуществления социальных выплат, направление в Фонд заявки о потребности в средствах;

8) формирование ежемесячной потребности, графиков осуществления адресной социальной помощи, иных выплат и направление в уполномоченный государственный орган заявки о потребности в бюджетных средствах;

9) формирование и представление в уполномоченный орган, осуществляющий руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, реестров платежных документов агентов по перечисленным на счет Государственной корпорации и возвращенным агенту из Государственной корпорации суммам обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов и (или) пени по ним;

10) организацию и осуществление государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту, пенсионных выплат за выслугу лет, выплаты пособий, единовременных и иных выплат в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

11) организацию социальных выплат из средств Фонда;

12) организацию и осуществление пенсионных выплат из средств единого накопительного пенсионного фонда;

13) осуществление выплаты адресной социальной помощи и иных выплат в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

14) перечисление в единый накопительный пенсионный фонд дополнительно установленных обязательных пенсионных взносов, субсидируемых за счет бюджетных средств, получателям социальной выплаты по случаю потери дохода в связи с уходом за ребенком по достижении им возраста полутора лет;

15) взаимодействие с агентами, единым накопительным пенсионным фондом по вопросам учета, перевода, возврата пенсионных взносов и (или) пени по ним;

16) взаимодействие с единым накопительным пенсионным фондом по вопросам учета, перевода, возврата, прекращения пенсионных выплат;

17) определение размера разницы между суммой фактически внесенных обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов с учетом уровня инфляции и суммой пенсионных накоплений в едином накопительном пенсионном фонде;

18) перевод обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов и (или) пени от агентов в единый накопительный пенсионный фонд;

19) организацию и перечисление в единый накопительный пенсионный фонд обязательных пенсионных взносов, удержанных из социальных выплат за счет средств Фонда;

20) предоставление информации из информационных систем в сфере пенсионного обеспечения уполномоченному государственному органу и его ведомствам;

21) возврат агенту обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов и (или) пени лиц, в реквизитах которых допущены ошибки;

22) возврат агенту и (или) Государственной корпорации обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов и (или) пени из единого накопительного пенсионного фонда по его заявлению;

22-1) распределение и перечисление сумм, уплаченных оператором интернет-платформы, определенным подпунктом 1) пункта 2 статьи 102 настоящего Кодекса, в Фонд, фонд социального медицинского страхования, единый накопительный пенсионный фонд и соответствующий бюджет по месту нахождения плательщика в порядке и случаях, которые определены уполномоченным государственным органом;

Примечание ИЗПИ!

Подпункт 22-2) с 01.01.2026 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

22-2) осуществление возврата ошибочно (излишне) уплаченных сумм социальных отчислений, обязательных пенсионных взносов и (или) пени за их несвоевременную и (или) неполную уплату оператору интернет-платформы, определенному подпунктом 1) пункта 2 статьи 102 настоящего Кодекса, в порядке и случаях, которые определены уполномоченным государственным органом;

23) Действовал до 01.01.2024 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.
24) Действовал до 01.01.2024 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.
25) Действовал до 01.01.2024 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.
26) Действовал до 01.01.2024 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.

27) предоставление информационных услуг физическим и юридическим лицам по видам деятельности Государственной корпорации с учетом требований законодательства Республики Казахстан по обеспечению сохранности тайны пенсионных накоплений;

28) персонифицированный учет участников системы обязательного социального страхования, их социальных отчислений и социальных выплат;

29) переводы социальных отчислений и (или) пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений от плательщиков, возвраты излишне зачисленных (выплаченных) сумм социальных выплат и обязательных пенсионных взносов, удержанных из них, в Фонд не позднее одного операционного дня, следующего за днем их поступления на счет Государственной корпорации;

30) возврат плательщику сумм социальных отчислений, уплаченных за участника системы обязательного социального страхования в порядке и случаях, определяемых уполномоченным государственным органом;

31) обеспечение возвратов плательщикам излишне (ошибочно) уплаченных сумм социальных отчислений и (или) пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений не позднее одного операционного дня, следующего за днем поступления средств Фонда на счет Государственной корпорации, в порядке и случаях, определяемых уполномоченным государственным органом;

32) представление в орган государственных доходов реестров поступивших и возвращенных социальных отчислений плательщиков;

33) предоставление информации плательщикам о состоянии и движении социальных отчислений, а также участникам системы обязательного социального страхования о сумме назначенной социальной выплаты либо об отказе в ее назначении в порядке, определенном уполномоченным государственным органом;

34) предоставление статистической и иной отчетной информации уполномоченному государственному органу;

35) осуществление иных полномочий, предусмотренных настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

2. Государственная корпорация взаимодействует и осуществляет обмен информацией с Фондом по вопросам учета и перевода:

социальных отчислений и пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений;

возвратов излишне (ошибочно) уплаченных сумм социальных отчислений и пени по ним;

социальных выплат и обязательных пенсионных взносов, удержанных из них;

возвратов излишне зачисленных (выплаченных) сумм социальных выплат и обязательных пенсионных взносов, удержанных из них.

2-1. Государственная корпорация взаимодействует и осуществляет обмен информацией со страховыми организациями по вопросам учета и перевода страховых выплат по договорам предпенсионного аннуитетного страхования.

3. Государственная корпорация имеет право получать в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, бюджетные средства за оказание услуг, предусмотренных настоящим Кодексом.

Цены на товары (работы, услуги), производимые и (или) реализуемые Государственной корпорацией, устанавливаются уполномоченным государственным органом, определяемым решением Правительства Республики Казахстан из числа центральных государственных органов, по согласованию с уполномоченным государственным органом и антимонопольным органом.

4. Государственная корпорация обязана:

1) осуществлять прием и проверку полноты документов, необходимых для назначения, пересмотра решения о назначении (отказе в назначении), перерасчета, приостановления, возобновления, прекращения государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту, пособий, социальных и иных выплат, формировать макеты дел на назначение и передавать их в уполномоченный государственный орган, Фонд;

2) уведомлять получателя о необходимости возврата излишне зачисленных (выплаченных) сумм социальных выплат;

3) обеспечивать равные условия обслуживания обратившимся лицам;

4) обеспечивать своевременное и полное перечисление получателям государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту, пенсионных выплат за выслугу лет, пособий, социальных и иных выплат;

5) обеспечивать конфиденциальность информации о состоянии и движении социальных отчислений, социальных выплат, профессиональной выплаты за счет средств работодателя, страховой выплаты по договору предпенсионного аннуитетного страхования, кроме случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан;

6) осуществлять, приостанавливать, возобновлять и прекращать социальную выплату на основании решения Фонда;

7) предоставлять участникам системы обязательного социального страхования информацию о состоянии и движении социальных отчислений в порядке, установленном уполномоченным государственным органом;

8) давать необходимые разъяснения по вопросам обязательного социального страхования;

9) при формировании электронного макета дела на назначение социальной выплаты не учитывать суммы социальных отчислений, поступивших от дохода, признанного незаконным на основании судебных актов и актов органа досудебного расследования, уплаченных за период, ранее учтенный при определении размера социальных выплат.

Сноска. Статья 17 с изменениями, внесенными законами РК от 21.12.2023 № 49-VIII (вводится в действие с 01.01.2024); от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 18. Компетенция местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения и столицы

Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы обеспечивают реализацию государственной политики в сфере социальной защиты путем:

1) анализа, прогнозирования спроса и предложения рабочей силы в области и городах республиканского значения, столице и информирования уполномоченного государственного органа;

2) утверждения и реализации региональных карт занятости;

3) проведения мероприятий, обеспечивающих содействие занятости населения;

4) мониторинга организаций с рисками высвобождения и сокращения рабочих мест;

5) поддержки создания рабочих мест через развитие предпринимательской инициативы;

6) мониторинга оказания социальной помощи безработным, лицам, ищущим работу;

7) установления квоты рабочих мест для лиц с инвалидностью в размере от двух до четырех процентов от численности рабочих мест без учета рабочих мест на тяжелых работах, работах с вредными, опасными условиями труда;

8) утверждения положений о районных (городских) и региональных комиссиях по вопросам занятости населения;

9) осуществления мониторинга создания рабочих мест в рамках национальных проектов, планов развития областей, городов республиканского значения, столицы, региональных карт занятости;

10) утверждения перечня населенных пунктов для добровольного переселения лиц для повышения мобильности рабочей силы;

11) назначения на должность и освобождения от должности руководителя центра трудовой мобильности;

12) взаимодействия с физическими и юридическими лицами и государственными органами по вопросам предоставления специальных социальных услуг;

13) создания и деятельности субъектов, предоставляющих специальные социальные услуги, находящихся в их ведении;

14) предоставления субъектами, предоставляющими специальные социальные услуги, гарантированного объема специальных социальных услуг;

15) проведения анализа потребности населения в специальных социальных услугах;

16) обеспечения проведения статистического анализа, прогнозирования потребности населения в специальных социальных услугах;

17) организации кадрового обеспечения субъектов, предоставляющих специальные социальные услуги, профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации социальных работников;

18) принятия мер по развитию системы предоставления специальных социальных услуг;

19) разработки и представления на утверждение местным представительным органам областей (городов республиканского значения и столицы) перечня и порядка предоставления сверхгарантированного объема специальных социальных услуг;

20) осуществления государственных закупок, а также размещения государственного социального заказа по предоставлению специальных социальных услуг и услуг по оценке и определению потребности в специальных социальных услугах;

21) создания государственных учреждений и предприятий, осуществляющих реабилитацию лиц с инвалидностью;

22) предоставления дополнительных мер социальной помощи лиц с инвалидностью, предусмотренных законодательством Республики Казахстан;

23) способствования созданию организаций, осуществляющих реабилитацию лиц с инвалидностью;

24) организации профессионального обучения (переобучения) лиц с инвалидностью в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

25) организации подготовки, переподготовки и повышения квалификации специалистов по реабилитации лиц с инвалидностью, в том числе специалистов жестового языка, специалистов по чтению и письму рельефно-точечным шрифтом Брайля;

26) организации на соответствующей территории выполнения медицинской, социальной, профессиональной реабилитации в соответствии с настоящим Кодексом;

27) обеспечения санаторно-курортного лечения лиц с инвалидностью и детей с инвалидностью в соответствии с индивидуальной программой;

28) обеспечения лиц с инвалидностью техническими вспомогательными (компенсаторными) средствами и (или) специальными средствами передвижения в соответствии с индивидуальной программой;

29) мониторинга заявленных поставщиком характеристик товаров и (или) услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью через портал социальных услуг, на соответствие классификатору технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью;

30) организации совместно с общественными объединениями лиц с инвалидностью культурных, просветительских и иных мероприятий;

31) координации оказания благотворительной и социальной помощи лицам с инвалидностью;

32) обеспечения деятельности регионального координационного совета в области социальной защиты лиц с инвалидностью;

33) обеспечения:

ведения мониторинга предоставления специальных социальных услуг в области здравоохранения;

проведения анализа потребностей населения в специальных социальных услугах в области здравоохранения;

34) осуществления координации деятельности организаций здравоохранения в сфере предоставления специальных социальных услуг в области здравоохранения;

34-1) координации работы по охвату лиц (семей), оказавшихся в трудной жизненной ситуации, всесторонней поддержкой в пределах компетенции государственных органов в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом;

34-2) ведения медико-социального учета в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом;

35) осуществления в интересах местного государственного управления иных полномочий, возлагаемых на местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения и столицы законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 18 с изменениями, внесенными Законом РК от 15.04.2024 № 72-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 19. Компетенция местных исполнительных органов районов (городов областного значения)

Местные исполнительные органы районов (городов областного значения) обеспечивают реализацию государственной политики в сфере социальной защиты путем:

1) анализа, прогнозирования спроса и предложения рабочей силы в районах (городах областного значения) и информирования местного исполнительного органа областей, городов республиканского значения и столицы;

2) внесения в местные исполнительные органы области, города республиканского значения, столицы предложений по мерам содействия занятости населения;

3) реализации региональной карты занятости и активных мер содействия занятости населения;

4) осуществления мониторинга создания рабочих мест в рамках национальных проектов, планов развития области, города республиканского значения, столицы, региональной карты занятости;

5) поддержки создания рабочих мест района (города областного значения) через развитие предпринимательской инициативы;

6) внесения в местные исполнительные органы области, города республиканского значения, столицы предложений по определению населенных пунктов для добровольного переселения лиц в целях повышения мобильности рабочей силы;

7) осуществления мониторинга организаций с рисками высвобождения и сокращения рабочих мест;

8) взаимодействия с центрами трудовой мобильности в целях обеспечения содействия занятости населения;

9) создания и деятельности субъектов, предоставляющих специальные социальные услуги, находящихся в их ведении;

10) предоставления субъектами, предоставляющими специальные социальные услуги, гарантированного объема специальных социальных услуг;

11) организации кадрового обеспечения субъектов, предоставляющих специальные социальные услуги, профессиональной подготовки, переподготовки и повышения квалификации социальных работников;

12) проведения анализа потребностей населения в специальных социальных услугах;

13) осуществления государственных закупок, а также размещения государственного социального заказа по предоставлению специальных социальных услуг и услуг по оценке и определению потребности в специальных социальных услугах;

14) принятия мер по развитию системы предоставления специальных социальных услуг;

15) взаимодействия с физическими, юридическими лицами и государственными органами по вопросам предоставления специальных социальных услуг;

16) оказания социальной помощи и координации в оказании благотворительной помощи лицам с инвалидностью;

17) обеспечения санаторно-курортного лечения лиц с инвалидностью и детей с инвалидностью в соответствии с индивидуальной программой;

18) обеспечения лиц с инвалидностью техническими вспомогательными (компенсаторными) средствами и (или) специальными средствами передвижения в соответствии с индивидуальной программой;

19) обеспечения услугами индивидуального помощника для лиц с инвалидностью первой группы, имеющих затруднение в передвижении, специалиста жестового языка для лиц с инвалидностью по слуху в соответствии с индивидуальной программой;

20) предоставления дополнительных мер социальной помощи лицам с инвалидностью, предусмотренных законодательством Республики Казахстан;

20-1) координации работы по охвату лиц (семей), оказавшихся в трудной жизненной ситуации, всесторонней поддержкой в пределах компетенции государственных органов;

21) осуществления в интересах местного государственного управления иных полномочий, возлагаемых на местные исполнительные органы районов (городов областного значения) законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья19 с изменением, внесенным Законом РК от 15.04.2024 № 72-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 20. Компетенция центра трудовой мобильности

1. Центр трудовой мобильности:

1) анализирует, прогнозирует спрос и предложение рабочей силы, информирует население, местные исполнительные органы и Центр развития трудовых ресурсов о состоянии рынка труда области, городов республиканского значения и столицы;

2) вносит местному исполнительному органу области, города республиканского значения, столицы по вопросам занятости населения предложения по мерам содействия занятости и проект региональной карты занятости;

3) осуществляет учет создания рабочих мест в рамках национальных проектов, планов развития области, города республиканского значения, столицы, региональной карты занятости области, города республиканского значения, столицы;

4) запрашивает от структурных подразделений местных исполнительных органов по вопросам образования, организаций образования, учебных центров при организациях, имеющих право на образовательную деятельность, осуществляющих профессиональное обучение, сведения о трудоустройстве выпускников, информацию о профессиях (специальностях), по которым ведется обучение, количестве подготовленных и планируемых к подготовке и выпуску специалистов по конкретным профессиям (специальностям);

5) запрашивает у работодателей информацию о прогнозной потребности в рабочей силе;

6) ведет учет вакансий, размещаемых работодателями на Электронной бирже труда о текущих вакансиях и прогнозе создаваемых рабочих мест в проектах, реализуемых в рамках национальных проектов и планов развития области, города республиканского значения и столицы, а также инициатив частного сектора;

7) осуществляет реализацию активных мер содействия занятости;

8) взаимодействует с местными исполнительными органами районов (городов областного значения) по вопросам содействия занятости лиц, получающих адресную социальную помощь;

9) взаимодействует с работодателями по созданию специальных рабочих мест для трудоустройства лиц с инвалидностью;

10) осуществляет аутсорсинг услуг в сфере занятости населения в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом;

11) осуществляет мониторинг и контроль за ходом реализации договора об аутсорсинге услуг в сфере занятости населения;

12) регистрирует обратившихся лиц в качестве ищущих работу и безработных;

13) обеспечивает профессиональное развитие и повышение квалификации работников карьерных центров;

14) оказывает иные меры содействия занятости в соответствии с настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан.

2. Центр трудовой мобильности осуществляет свои функции через карьерные центры, создаваемые в районах, городах областного и республиканского значения, столице в виде филиалов.

Для обеспечения охвата населения мерами содействия занятости центр трудовой мобильности создает мобильные (передвижные) карьерные центры.

3. При реализации своих функций центр трудовой мобильности использует информационно-коммуникационные технологии, в том числе Электронную биржу труда.

Центр трудовой мобильности обеспечивает обратившимся лицам бесплатный доступ к Электронной бирже труда в зонах самообслуживания.

4. Финансирование деятельности центров трудовой мобильности осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 21. Региональная комиссия по вопросам занятости населения

1. Региональная комиссия по вопросам занятости населения создается местным исполнительным органом на территории области (города республиканского значения, столицы) (далее – региональная комиссия).

2. Региональная комиссия формируется из представителей местных представительных и исполнительных органов области (города республиканского значения, столицы), территориального объединения профсоюзов на уровне области, города республиканского значения, столицы и региональных палат предпринимателей области, города республиканского значения, столицы, иных заинтересованных государственных органов и других организаций.

3. Региональная комиссия осуществляет координацию деятельности государственных органов и других организаций, расположенных на территории области (города республиканского значения, столицы), по вопросам реализации плана развития области в части занятости населения, региональной карты занятости и социальной помощи.

4. Деятельность региональной комиссии направлена на обеспечение эффективной реализации мер содействия занятости населения и выработку предложений по их совершенствованию на территории области (города республиканского значения, столицы).

Статья 22. Районная (городская) комиссия по вопросам занятости населения

1. Районная (городская) комиссия по вопросам занятости населения (далее – районная (городская) комиссия) создается местным исполнительным органом на территории района (города областного значения).

2. Районная (городская) комиссия формируется из представителей местных представительных и исполнительных органов района (города областного значения), территориального объединения профсоюзов на уровне района, города и филиалов региональных палат предпринимателей в районах соответствующих областей, городов областного, республиканского значения, столицы, иных заинтересованных государственных органов и других организаций.

3. Районная (городская) комиссия осуществляет координацию деятельности государственных органов и других организаций, расположенных на территории района (города областного значения), акимов городов районного значения, сел, поселков, сельских округов по вопросам реализации плана развития области в части занятости населения, региональной карты занятости и социальной помощи.

4. Деятельность районной (городской) комиссии направлена на обеспечение эффективной реализации мер содействия занятости населения и выработку предложений по их совершенствованию на территории района (города областного значения).

Статья 23. Электронная биржа труда

1. Электронная биржа труда – объект информатизации, представляющий собой единую цифровую платформу занятости для соискателей и работодателей, обеспечивающую поиск работы и содействие в подборе персонала, оказание услуг в сфере занятости в электронном и проактивном формате, в соответствии с настоящим Кодексом.

2. Сопровождение и системно-техническое обслуживание Электронной биржи труда осуществляются Центром развития трудовых ресурсов.

Статья 24. Цифровая карта семьи

1. Цифровая карта семьи – аналитическое решение, реализованное на информационно-коммуникационной платформе "электронного правительства", которое позволяет формировать и сегментировать списки семей (лиц) по уровню их социального благополучия.

2. Сведения Цифровой карты семьи являются основанием для определения потенциально нуждающихся лиц (семей) в мерах социальной защиты, в том числе оказания проактивных государственных услуг государственными органами и (или) организациями в соответствии с настоящим Кодексом и (или) действующим законодательством Республики Казахстан.

3. Методика определения социального благополучия семьи (лица) разрабатывается и утверждается уполномоченным государственным органом по согласованию с уполномоченным органом в сфере информатизации.

РАЗДЕЛ 2. ПРАВОВОЕ ПОЛОЖЕНИЕ СУБЪЕКТОВ В СФЕРЕ СОЦИАЛЬНОЙ ЗАЩИТЫ НАСЕЛЕНИЯ

Глава 4. ГОСУДАРСТВЕННЫЙ ФОНД СОЦИАЛЬНОГО СТРАХОВАНИЯ

Статья 25. Деятельность Фонда

Фонд осуществляет свою деятельность за счет комиссионного вознаграждения Фонда.

Величина процентной ставки комиссионного вознаграждения Фонда устанавливается ежегодно, но не более двух раз в год уполномоченным государственным органом.

Предельная величина процентной ставки комиссионного вознаграждения Фонда устанавливается Правительством Республики Казахстан по предложению уполномоченного государственного органа.

Комиссионное вознаграждение Фонда взимается от поступивших социальных отчислений, пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений, инвестиционного дохода в порядке, утверждаемом уполномоченным государственным органом.

Собственные средства Фонда формируются и состоят из уставного капитала Фонда, комиссионного вознаграждения.

Фонд осуществляет следующие виды деятельности:

1) аккумулирование социальных отчислений;

2) ведение учета социальных отчислений, пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений, возвратов излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений и (или) пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений, а также инвестиционного дохода;

3) исчисление (определение) размеров, назначение, осуществление, приостановление, перерасчет, возобновление, прекращение и пересмотр решения о назначении (отказе в назначении) социальных выплат в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом;

4) ведение учета социальных выплат и возвратов излишне зачисленных (выплаченных) сумм социальных выплат;

5) проведение консультативной и разъяснительной работы по вопросам обязательного социального страхования;

6) создание и развитие информационной системы в сфере обязательного социального страхования.

Решения о создании, реорганизации или ликвидации Фонда принимаются Правительством Республики Казахстан в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан.

В части, не урегулированной настоящим Кодексом, к деятельности Фонда применяется законодательство Республики Казахстан об акционерных обществах.

Статья 26. Права и обязанности Фонда

1. Фонд имеет право:

1) заниматься деятельностью, связанной с ценными бумагами и другими финансовыми инструментами, в порядке, установленном настоящим Кодексом;

2) получать комиссионное вознаграждение на обеспечение деятельности Фонда;

3) запрашивать и получать информацию от субъектов системы обязательного социального страхования, необходимую для обеспечения деятельности Фонда, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан;

4) открывать филиалы на территории Республики Казахстан;

5) производить проверку достоверности документов (сведений), необходимых для назначения, перерасчета, приостановления, возобновления, прекращения и пересмотра решения о назначении (отказе в назначении) социальных выплат, путем запроса в государственные органы, организации, плательщику и заявителю в порядке и сроки, определяемые уполномоченным государственным органом;

6) пересматривать принятые решения о назначении (отказе в назначении) социальных выплат в порядке и случаях, определяемых уполномоченным государственным органом;

7) осуществлять иные права в соответствии с настоящим Кодексом и законами Республики Казахстан.

2. Фонд обязан:

1) обеспечивать своевременное перечисление средств для осуществления Государственной корпорацией социальных выплат;

2) осуществлять возврат излишне (ошибочно) уплаченных сумм социальных отчислений и (или) пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений плательщику, а также обеспечивать возврат излишне зачисленных (выплаченных) сумм социальных выплат и обязательных пенсионных взносов, удержанных из них, в порядке и случаях, определяемых уполномоченным государственным органом;

3) при назначении социальной выплаты не учитывать суммы социальных отчислений, поступивших от дохода, признанного незаконным на основании судебных актов и актов органа досудебного расследования, уплаченных за период, ранее учтенный при определении размера социальных выплат;

4) размещать временно свободные средства Фонда в финансовые инструменты через Национальный Банк Республики Казахстан;

5) обеспечивать проведение аудита годовой финансовой отчетности;

6) обеспечивать проведение независимой актуарной оценки финансовой устойчивости системы обязательного социального страхования один раз в пять лет;

7) формировать проекты решений для перерасчета, приостановления, возобновления и прекращения социальных выплат в случае получения сведений из информационных систем государственных органов и организаций;

8) принимать решения о назначении, перерасчете, приостановлении, возобновлении, прекращении либо об отказе в назначении социальных выплат;

9) формировать прогнозные данные по исчислению потребности на социальные выплаты;

10) производить ежедневное финансирование Государственной корпорации для осуществления социальных выплат по графику;

11) давать необходимые разъяснения по вопросам назначения и получения социальных выплат;

12) иметь автоматизированную информационную систему Фонда в виде программного обеспечения для осуществления учета активов Фонда, а также обеспечить сохранность и защиту информации от несанкционированного доступа;

13) иметь резервный центр для хранения информации;

14) обеспечивать конфиденциальность информации о суммах социальных отчислений и социальных выплат, полученной из информационных систем;

15) предоставлять в Государственную корпорацию информацию о суммах социальных отчислений, поступивших от дохода, признанного незаконным на основании судебных актов и актов органа досудебного расследования, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

16) предоставлять участникам системы обязательного социального страхования информацию о состоянии и движении социальных отчислений в порядке, установленном уполномоченным государственным органом;

17) исполнять иные обязанности в соответствии с настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан.

3. Фонд не вправе:

1) передавать в залог активы Фонда;

2) заниматься предпринимательской и иной деятельностью, не предусмотренной настоящим Кодексом.

Статья 27. Права и обязанности плательщика

1. Плательщик имеет право:

1) на возврат излишне (ошибочно) уплаченных сумм социальных отчислений и (или) пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений в порядке и случаях, определяемых уполномоченным государственным органом;

2) запрашивать и получать бесплатно необходимую информацию от Государственной корпорации об уплаченных суммах социальных отчислений и (или) пени по ним в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

3) на реализацию других прав в соответствии с настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан.

2. Плательщик обязан:

1) своевременно и в полном объеме уплачивать социальные отчисления и пеню за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений;

2) самостоятельно осуществлять расчет и перерасчет сумм социальных отчислений, а также расчет пени в случае несвоевременной и (или) неполной уплаты социальных отчислений;

3) представлять в органы государственных доходов налоговую отчетность в порядке и сроки, которые установлены налоговым законодательством Республики Казахстан;

4) вести первичный учет исчисленных и уплаченных сумм социальных отчислений и (или) пени по каждому участнику системы обязательного социального страхования в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

5) представлять участнику системы обязательного социального страхования сведения об исчисленных суммах социальных отчислений в Фонд при ежемесячном извещении о составных частях заработной платы, причитающейся ему за соответствующий период;

6) предоставлять информацию (документы, сведения) по запросам Фонда, необходимую для назначения социальных выплат;

7) по требованию органов государственных доходов представить список участников системы обязательного социального страхования, в пользу которых взыскивается задолженность по социальным отчислениям, в порядке, установленном статьей 256 настоящего Кодекса;

8) исполнять иные обязанности в соответствии с настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан.

Статья 28. Образование активов Фонда

1. Активы Фонда формируются за счет социальных отчислений, пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений, инвестиционного дохода, возвратов излишне зачисленных (выплаченных) сумм социальных выплат и иных поступлений в Фонд, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, за минусом комиссионного вознаграждения Фонда, средств, направленных на социальные выплаты и возврат излишне (ошибочно) уплаченных сумм социальных отчислений и (или) пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений.

2. Активы Фонда могут быть использованы исключительно для следующих целей:

1) осуществление социальных выплат в соответствии с настоящим Кодексом;

2) размещение через Национальный банк Республики Казахстан в финансовые инструменты для инвестирования активов, перечень и лимиты которых определяются Правительством Республики Казахстан;

3) возврат излишне (ошибочно) уплаченных сумм социальных отчислений и (или) пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений, а также сумм иных ошибочно зачисленных средств.

3. Активы Фонда не могут быть:

1) предметом залога;

2) взысканы по требованию кредиторов;

3) предметом ареста или иного обременения имущества;

4) взысканы инкассовым распоряжением по обязательствам Фонда и третьих лиц;

5) переданы в доверительное управление, за исключением случаев, предусмотренных статьей 30 настоящего Кодекса;

6) предметом обеспечения исполнения не выполненного в срок налогового обязательства.

Статья 29. Обеспечение сохранности активов Фонда

1. Государство гарантирует сохранность и целевое использование активов Фонда.

2. Сохранность активов Фонда обеспечивается посредством:

1) регулирования деятельности Фонда путем установления соответствующих норм и лимитов, обеспечивающих его финансовую устойчивость, установленных Правительством Республики Казахстан;

2) осуществления инвестиционной деятельности через Национальный Банк Республики Казахстан;

3) учета всех операций по инвестиционному управлению активами Фонда в Национальном Банке Республики Казахстан;

4) ведения раздельного учета собственных средств и активов Фонда;

5) введения ограничений расходов на обеспечение деятельности Фонда;

6) обязательности проведения ежегодного аудита;

7) регулярной финансовой отчетности Фонда. Перечень, формы, сроки представления Фондом финансовой и иной отчетности определяются уполномоченным государственным органом;

8) определения Правительством Республики Казахстан перечня и лимитов финансовых инструментов для инвестирования активов Фонда;

9) установления требований по диверсификации и снижению рисков при размещении активов Фонда в инвестиционной декларации, одобренной Советом по экономической политике;

10) установления требований к руководящим работникам Фонда в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 30. Порядок управления активами Фонда

1. Доверительное управление активами Фонда осуществляется Национальным Банком Республики Казахстан на основании инвестиционной декларации, одобренной Советом по экономической политике, и договора, заключаемого между Фондом и Национальным Банком Республики Казахстан.

2. Национальный Банк Республики Казахстан осуществляет размещение активов Фонда согласно перечню и лимитам финансовых инструментов для инвестирования активов Фонда, определенным Правительством Республики Казахстан.

3. Национальный Банк Республики Казахстан ведет учет всех операций по аккумулированию и размещению активов Фонда, получению инвестиционного дохода и ежеквартально представляет в Фонд отчет о состоянии его счетов и инвестиционной деятельности с активами Фонда в соответствии с заключенным договором.

Статья 31. Учет и отчетность Фонда

1. Фонд ведет бухгалтерский учет и представляет финансовую отчетность раздельно по собственным средствам и активам Фонда в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

2. Фонд обязан обеспечить учет и хранение документов, используемых в бухгалтерском учете и при составлении отчетности. Перечень основных документов, подлежащих хранению, и сроки их хранения устанавливаются законодательством Республики Казахстан.

Статья 32. Аудит Фонда

1. Аудит годовой финансовой отчетности Фонда производится аудиторскими организациями, правомочными на проведение аудита в соответствии с законодательством Республики Казахстан об аудиторской деятельности.

2. Аудиторский отчет не составляет коммерческой тайны.

3. По результатам обязательного аудита годовой финансовой отчетности Фонда аудиторская организация составляет два аудиторских отчета по:

1) собственным средствам Фонда;

2) активам Фонда.

4. Расходы по обязательному аудиту годовой финансовой отчетности Фонда осуществляются за счет собственных средств Фонда.

Статья 33. Требования, предъявляемые к руководящим работникам Фонда

1. Руководящими работниками Фонда признаются первый руководитель исполнительного органа и его заместители, главный бухгалтер.

2. К руководящим работникам Фонда устанавливаются следующие требования:

1) для первого руководителя исполнительного органа и его заместителей:

образование – высшее профессиональное (юридическое, финансовое, экономическое);

не менее шести лет стажа работы на руководящих должностях в сфере социальной защиты населения;

2) для главного бухгалтера:

образование – высшее профессиональное (финансовое, экономическое);

не менее пяти лет стажа работы в области финансово-бухгалтерской работы на руководящих должностях.

3. Руководящим работником Фонда не может быть назначено лицо:

1) не имеющее безупречной деловой репутации.

Безупречной деловой репутацией является наличие фактов, подтверждающих профессионализм, добросовестность, отсутствие неснятой или непогашенной судимости, в том числе отсутствие вступившего в законную силу приговора суда о применении уголовного наказания в виде лишения права занимать должность руководящего работника финансовой организации, банковского и (или) страхового холдинга и являться крупным участником (крупным акционером) финансовой организации пожизненно;

2) ранее являвшееся первым руководителем, заместителем первого руководителя, главным бухгалтером юридического лица, которое было признано банкротом или подвергнуто санации, консервации, принудительной ликвидации в период нахождения данного лица в должности первого руководителя, заместителя первого руководителя, главного бухгалтера данного юридического лица;

3) признанное в установленном законом порядке недееспособным или ограниченно дееспособным;

4) в отношении которого за совершение коррупционного преступления имеется вступивший в законную силу обвинительный приговор суда или который освобожден от уголовной ответственности за совершение коррупционного преступления на основании пунктов 3), 4), 9), 10) и 12) части первой статьи 35 или статьи 36 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан;

5) на которое в течение трех лет до даты назначения за совершение коррупционного административного правонарушения налагалось административное взыскание.

Сноска. Статья 33 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Глава 5. ЕДИНЫЙ НАКОПИТЕЛЬНЫЙ ПЕНСИОННЫЙ ФОНД

Статья 34. Организация деятельности единого накопительного пенсионного фонда

1. Единый накопительный пенсионный фонд создается в форме акционерного общества, является некоммерческой организацией.

2. Наименование единого накопительного пенсионного фонда должно содержать слова "единый накопительный пенсионный фонд".

Допускается сокращение наименования единого накопительного пенсионного фонда с использованием в наименовании аббревиатуры "ЕНПФ".

3. Юридическим лицам, за исключением единого накопительного пенсионного фонда, запрещается использовать в своем наименовании слова "единый накопительный пенсионный фонд" в полном и сокращенном виде на каком бы то ни было языке.

4. Единственным акционером единого накопительного пенсионного фонда является Правительство Республики Казахстан.

Правительство Республики Казахстан принимает решение о создании, реорганизации или ликвидации единого накопительного пенсионного фонда в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан.

5. Доверительное управление акциями единого накопительного пенсионного фонда, принадлежащими Правительству Республики Казахстан, осуществляется Национальным Банком Республики Казахстан.

6. Органы единого накопительного пенсионного фонда, их функции и полномочия, порядок формирования и принятия ими решений определяются настоящим Кодексом, Правительством Республики Казахстан, уставом и внутренними документами единого накопительного пенсионного фонда.

В состав совета директоров единого накопительного пенсионного фонда на постоянной основе с правом голоса входят представители Национального Банка Республики Казахстан и уполномоченного государственного органа.

7. Единый накопительный пенсионный фонд осуществляет привлечение обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов, добровольных пенсионных взносов, а также зачисление и учет добровольных пенсионных взносов, сформированных за счет невостребованной суммы гарантийного возмещения по гарантируемому депозиту, перечисленной организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном гарантировании депозитов, размещенных в банках второго уровня Республики Казахстан", и обеспечивает осуществление пенсионных выплат.

Иным лицам запрещается привлечение обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов, а также зачисление и учет добровольных пенсионных взносов, сформированных за счет невостребованной суммы гарантийного возмещения по гарантируемому депозиту, перечисленной организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном гарантировании депозитов, размещенных в банках второго уровня Республики Казахстан".

Единый накопительный пенсионный фонд осуществляет учет целевых активов и целевых требований, учет и зачисление целевых накоплений на целевые накопительные счета, выплат целевых накоплений получателю целевых накоплений с целевого накопительного счета на банковские счета получателей целевых накоплений, предназначенные для зачисления выплат целевых накоплений, учет возвратов целевых накоплений в порядке, определенном Правительством Республики Казахстан.

Единый накопительный пенсионный фонд переводит целевые накопления получателя целевых накоплений с целевых накопительных счетов, которые были не использованы в течение десяти лет после достижения получателем целевого накопления восемнадцатилетнего возраста, на индивидуальный пенсионный счет для учета добровольных пенсионных взносов.

В случае смерти либо вступления в законную силу решения суда об объявлении умершим участника целевых требований или получателя целевых накоплений, имеющего целевые накопления в едином накопительном пенсионном фонде, такие целевые накопления наследуются в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

8. Правила осуществления деятельности единого накопительного пенсионного фонда утверждаются уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Сноска. Статья 34 с изменениями, внесенными Законом РК от 16.11.2023 № 40-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 35. Права и обязанности единого накопительного пенсионного фонда

1. Единый накопительный пенсионный фонд имеет право:

1) привлекать добровольные пенсионные взносы;

2) получать комиссионное вознаграждение за свою деятельность;

3) по вопросам, связанным с пенсионным обеспечением, представлять интересы вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы, получателя пенсионных выплат в суде в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан;

4) сдавать в аренду имущество;

5) открывать филиалы и представительства;

6) получать инвестиционный доход в результате инвестирования собственных активов;

7) оказывать пенсионные услуги посредством процедуры биометрической идентификации или иных идентификационных средств в порядке, определенном внутренним документом единого накопительного пенсионного фонда;

8) осуществлять иные права согласно договорам о доверительном управлении пенсионными активами, кастодиальным договорам.

2. Единый накопительный пенсионный фонд обязан:

1) привлекать обязательные пенсионные взносы, обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы;

2) осуществлять зачисление и учет добровольных пенсионных взносов, сформированных за счет невостребованной суммы гарантийного возмещения по гарантируемому депозиту, перечисленной организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном гарантировании депозитов, размещенных в банках второго уровня Республики Казахстан";

3) осуществлять пенсионные выплаты получателям пенсионных выплат и (или) уполномоченному оператору в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан;

4) осуществлять индивидуальный учет пенсионных накоплений, в том числе находящихся в доверительном управлении управляющего инвестиционным портфелем, в порядке, определенном нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, и выплат;

5) без взимания платы предоставлять физическому лицу, на имя которого открыт индивидуальный пенсионный счет, информацию с учетом положений, предусмотренных статьей 55 настоящего Кодекса:

о состоянии пенсионных накоплений по его запросу на любую запрашиваемую дату с даты открытия индивидуального пенсионного счета в едином накопительном пенсионном фонде, в том числе с учетом положений пункта 5 статьи 262 настоящего Кодекса;

о сумме пенсионных накоплений за счет обязательных пенсионных взносов, доступной для осуществления единовременных пенсионных выплат;

о сумме пенсионных накоплений за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов, добровольных пенсионных взносов, доступной для передачи в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем.

Способ предоставления единым накопительным пенсионным фондом указанной информации о состоянии пенсионных накоплений определяется внутренними документами единого накопительного пенсионного фонда;

6) осуществлять взаимодействие с Государственной корпорацией по вопросам учета, перевода, возврата, прекращения пенсионных выплат в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан;

7) осуществлять взаимодействие с уполномоченным оператором по вопросам учета, перевода, оплаты и возврата единовременных пенсионных выплат в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан;

8) осуществлять взаимодействие с организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, в порядке, установленном соглашением, заключенным между единым накопительным пенсионным фондом и организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов;

9) публиковать на собственном интернет-ресурсе сведения о структуре инвестиционного портфеля единого накопительного пенсионного фонда за счет пенсионных активов в порядке и сроки, которые установлены нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

10) раскрывать информацию об управляющих инвестиционным портфелем, в том числе перечень управляющих инвестиционным портфелем, с которыми единым накопительным пенсионным фондом заключены договоры о доверительном управлении пенсионными активами, в порядке и объеме, установленных нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

11) ежегодно не позднее пяти рабочих дней после официального опубликования закона о республиканском бюджете на следующий финансовый год размещать в средствах массовой информации путем публикации не менее чем в двух печатных изданиях на казахском и русском языках, а также на собственном интернет-ресурсе пороги минимальной достаточности пенсионных накоплений, рассчитанные и действующие на предстоящий год;

12) оказывать безвозмездные консультационные услуги вкладчикам обязательных пенсионных взносов, физическим лицам, за которых перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы (получателям пенсионных выплат), по вопросам функционирования пенсионной системы и деятельности по управлению инвестиционным портфелем;

13) обеспечивать конфиденциальность информации о состоянии пенсионных накоплений вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы (получателя пенсионных выплат);

14) нести ответственность за нарушение норм настоящего Кодекса в соответствии с законами Республики Казахстан;

15) переводить пенсионные накопления вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы (получателя пенсионных выплат), в страховую организацию в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

16) передавать пенсионные активы в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

17) осуществлять перевод пенсионных активов из доверительного управления управляющего инвестиционным портфелем в доверительное управление Национального Банка Республики Казахстан в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

18) заключать договор о доверительном управлении пенсионными активами с Национальным Банком Республики Казахстан;

19) заключать договор о доверительном управлении пенсионными активами с управляющим инвестиционным портфелем, а также кастодиальный договор с управляющим инвестиционным портфелем и банком-кастодианом;

20) переводить пенсионные накопления физического лица, за которого перечислены добровольные пенсионные взносы (получателя пенсионных выплат), за счет добровольных пенсионных взносов в добровольный накопительный пенсионный фонд в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

21) публиковать в средствах массовой информации и размещать на собственном интернет-ресурсе финансовую отчетность и аудиторский отчет в порядке и сроки, которые установлены уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций и законодательством Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности, иную отчетность и информацию о своей деятельности в порядке, определенном уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций. При этом не допускается публикация информации, содержащей гарантии или обещания доходов по взносам в единый накопительный пенсионный фонд, а также иных сведений, запрещенных законодательством Республики Казахстан;

22) представлять ежегодный отчет о деятельности единого накопительного пенсионного фонда для рассмотрения Совету по управлению Национальным фондом Республики Казахстан;

23) обеспечивать равные условия всем вкладчикам обязательных пенсионных взносов, физическим лицам, за которых перечислены обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы (получателям пенсионных выплат);

24) осуществлять обмен данными по договорам пенсионного аннуитета с организацией по формированию и ведению базы данных по страхованию в порядке и сроки, которые определяются уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

25) осуществлять взаимодействие с организацией по формированию и ведению базы данных по страхованию в порядке, определяемом нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

26) использовать в своей деятельности сертифицированные оборудования и программное обеспечение;

27) иметь резервный центр для хранения информации;

28) проводить аудит программно-технического обеспечения, включая информационные, коммуникационные системы и технологии, используемые единым накопительным пенсионным фондом в своей деятельности, не реже одного раза в три года;

29) без взимания платы предоставлять физическому лицу, на имя которого открыт условный пенсионный счет, информацию об обязательных пенсионных взносах работодателя.

Способ предоставления единым накопительным пенсионным фондом указанной информации определяется внутренними документами единого накопительного пенсионного фонда.

30) осуществлять иные обязанности, предусмотренные Законом Республики Казахстан "О правах ребенка в Республике Казахстан".

3. В целях защиты прав и интересов вкладчиков обязательных пенсионных взносов, физических лиц, за которых перечислены обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы (получателей пенсионных выплат) единому накопительному пенсионному фонду запрещаются:

1) осуществление иной предпринимательской деятельности, за исключением видов деятельности, предусмотренных настоящим Кодексом;

2) использование пенсионных активов на цели, не предусмотренные законодательством Республики Казахстан;

3) предоставление за счет собственных активов единого накопительного пенсионного фонда финансовой помощи на безвозмездной основе, за исключением финансовой помощи своим работникам на сумму, не превышающую 100-кратный размер месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

4) передача в залог пенсионных активов, за исключением случаев внесения маржевого или иного обеспечения при заключении сделок с финансовыми инструментами на организованных и неорганизованных рынках ценных бумаг;

5) передача в залог собственных активов, за исключением случаев внесения маржевого или иного обеспечения при заключении сделок с финансовыми инструментами на организованных и неорганизованных рынках ценных бумаг, а также обеспечения при участии в тендерах и (или) конкурсах;

6) выпуск ценных бумаг, кроме акций;

7) привлечение заемных средств;

8) предоставление займов любыми способами, за исключением приобретения финансовых инструментов, разрешенных к приобретению за счет пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда, а также осуществления операций по предоставлению займов ценными бумагами под обеспечение;

9) выдача поручительств и гарантий любого рода;

10) привлечение для исполнения обязанностей, указанных в подпункте 12) пункта 2 настоящей статьи, лиц, с которыми единым накопительным пенсионным фондом не заключен трудовой договор либо договор с Национальным оператором почты;

11) участие в создании и деятельности юридических лиц, за исключением случаев, установленных нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Требования настоящего пункта не распространяются на операции "репо" с ценными бумагами, осуществляемые за счет пенсионных активов и (или) собственных активов единого накопительного пенсионного фонда.

Сноска. Статья 35 с изменением, внесенным Законом РК от 16.11.2023 № 40-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 36. Порядок управления Национальным Банком Республики Казахстан пенсионными активами единого накопительного пенсионного фонда. Инвестиционная декларация единого накопительного пенсионного фонда

1. Доверительное управление пенсионными активами единого накопительного пенсионного фонда осуществляется Национальным Банком Республики Казахстан на основании договора о доверительном управлении, заключаемого между Национальным Банком Республики Казахстан и единым накопительным пенсионным фондом.

2. Национальный Банк Республики Казахстан разрабатывает перечень финансовых инструментов, разрешенных к приобретению за счет пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда, который утверждается Правительством Республики Казахстан, а также разрабатывает и утверждает инвестиционную декларацию единого накопительного пенсионного фонда.

3. Национальный Банк Республики Казахстан может поручить другому лицу совершать действия, необходимые для управления доверенными ему пенсионными активами, в соответствии с договором на инвестиционное управление активами и настоящим Кодексом. При этом доверительный управляющий отвечает за действия избранного им поверенного как за свои собственные.

4. Функциями Совета по управлению Национальным фондом Республики Казахстан в части управления пенсионными активами единого накопительного пенсионного фонда являются:

1) выработка предложений по повышению эффективности управления;

2) рассмотрение и выработка предложений по направлениям инвестирования;

3) выработка предложений по определению перечня финансовых инструментов, разрешенных к приобретению за счет пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда;

4) рассмотрение ежегодного отчета о деятельности единого накопительного пенсионного фонда.

5. Инвестиционная декларация единого накопительного пенсионного фонда составляется с учетом перечня финансовых инструментов, разрешенных к приобретению за счет пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда.

Статья 37. Порядок управления пенсионными активами, находящимися в доверительном управлении у управляющего инвестиционным портфелем, а также хранения и учета пенсионных активов, находящихся в доверительном управлении у управляющего инвестиционным портфелем

1. Доверительное управление пенсионными активами управляющим инвестиционным портфелем осуществляется на основании договора о доверительном управлении пенсионными активами, заключенного между единым накопительным пенсионным фондом и управляющим инвестиционным портфелем (далее – договор о доверительном управлении пенсионными активами).

2. Единый накопительный пенсионный фонд заключает договор о доверительном управлении пенсионными активами с управляющим инвестиционным портфелем и в течение одного рабочего дня после заключения договора о доверительном управлении пенсионными активами размещает на своем интернет-ресурсе информацию о таком управляющем инвестиционным портфелем в соответствии с подпунктом 10) пункта 2 статьи 35 настоящего Кодекса.

3. Типовая форма договора о доверительном управлении пенсионными активами устанавливается нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Договор о доверительном управлении пенсионными активами вступает в силу с даты поступления пенсионных активов на счета в банке-кастодиане, указанные в пункте 11 настоящей статьи.

4. Управляющий инвестиционным портфелем в случае образования отрицательной разницы между номинальной доходностью пенсионных активов, полученной управляющим инвестиционным портфелем, и минимальным значением доходности пенсионных активов, рассчитанными в соответствии с нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан, возмещает единому накопительному пенсионному фонду данную отрицательную разницу за счет собственного капитала в порядке и сроки, которые установлены нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан, для последующего перечисления данной суммы на индивидуальные пенсионные счета вкладчикам обязательных пенсионных взносов, физическим лицам, за которых перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, пенсионные накопления которых находились в доверительном управлении данного управляющего инвестиционным портфелем по состоянию на конец года, предшествующего году, в котором производится возмещение.

5. Единый накопительный пенсионный фонд осуществляет передачу пенсионных активов в доверительное управление управляющего инвестиционным портфелем при одновременном исполнении следующих условий:

1) наличие письменного заявления вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы, о (об) выборе (изменении) управляющего инвестиционным портфелем по форме и с приложением документов, которые установлены внутренними документами единого накопительного пенсионного фонда;

2) наличие договора о доверительном управлении пенсионными активами, а также кастодиального договора, заключенного между единым накопительным пенсионным фондом, управляющим инвестиционным портфелем и банком-кастодианом;

3) пенсионные накопления вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, подлежащие передаче в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем:

не превышают пятидесяти процентов от суммы пенсионных накоплений на индивидуальном пенсионном счете вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, на дату поступления заявления данного лица о (об) выборе (изменении) управляющего инвестиционным портфелем.

При последующей передаче в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем объем пенсионных накоплений определяется с учетом ранее переданных пенсионных накоплений с учетом инвестиционного дохода управляющего инвестиционным портфелем (подача заявления производится не чаще одного раза в год с даты передачи пенсионных накоплений в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем);

либо

не превышают размер пенсионных накоплений за счет обязательных пенсионных взносов и (или) обязательных профессиональных пенсионных взносов на их индивидуальных пенсионных счетах в случае наличия заключенного договора пенсионного аннуитета со страховой организацией;

4) пенсионные накопления, сформированные за счет добровольных пенсионных взносов, подлежащие передаче в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем, не превышают имеющиеся пенсионные накопления на индивидуальном пенсионном счете для учета добровольных пенсионных взносов;

5) управляющий инвестиционным портфелем, указанный в заявлении вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы, соответствует требованиям, установленным нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

6. Единый накопительный пенсионный фонд осуществляет передачу пенсионных активов в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем в течение тридцати календарных дней после даты поступления заявления, указанного в подпункте 1) пункта 5 настоящей статьи, в сумме, соответствующей сумме пенсионных накоплений, указанной в данном заявлении, с учетом ограничений, установленных подпунктами 3) и 4) пункта 5 настоящей статьи.

В случаях невыполнения условий, указанных в части первой настоящего пункта, и (или) представления неполного пакета документов единый накопительный пенсионный фонд в течение пяти рабочих дней после даты поступления заявления, указанного в подпункте 1) пункта 5 настоящей статьи, отказывает в передаче пенсионных активов в доверительное управление управляющего инвестиционным портфелем.

7. Управляющий инвестиционным портфелем не вправе передавать в доверительное управление другому лицу пенсионные активы, находящиеся в его доверительном управлении.

8. Договор о доверительном управлении пенсионными активами расторгается:

1) в случае неустранения управляющим инвестиционным портфелем оснований применения мер надзорного реагирования в сроки, установленные уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

2) в случае несоответствия управляющего инвестиционным портфелем требованиям, установленным уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций для осуществления управления пенсионными активами в соответствии с подпунктом 7) статьи 15 настоящего Кодекса (в случае исключения управляющего инвестиционным портфелем из реестра управляющих инвестиционным портфелем, соответствующих требованиям уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций для осуществления управления пенсионными активами);

3) по инициативе управляющего инвестиционным портфелем при условии отсутствия у него в доверительном управлении пенсионных активов и обязательств по ним;

4) в случае приостановления действия либо лишения лицензии банка-кастодиана, осуществляющего хранение и учет пенсионных активов, находящихся в доверительном управлении управляющего инвестиционным портфелем, и незаключения нового кастодиального договора с другим банком-кастодианом в течение десяти календарных дней после даты приостановления действия либо лишения лицензии банка-кастодиана.

9. При расторжении договора о доверительном управлении пенсионными активами управляющий инвестиционным портфелем в порядке и сроки, которые установлены нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан, осуществляет процедуры по передаче пенсионных активов в доверительное управление Национального Банка Республики Казахстан.

10. К управляющим инвестиционным портфелем применяются нормы законодательства Республики Казахстан о рынке ценных бумаг в части, не противоречащей настоящему Кодексу.

11. Пенсионные активы, находящиеся в доверительном управлении управляющего инвестиционным портфелем, хранятся и учитываются на счетах единого накопительного пенсионного фонда в банке-кастодиане, выбор которого осуществляется управляющим инвестиционным портфелем.

Хранение и учет пенсионных активов, переданных в инвестиционное управление одному управляющему инвестиционным портфелем, должны осуществляться одним банком-кастодианом.

Типовая форма кастодиального договора, заключенного между единым накопительным пенсионным фондом, управляющим инвестиционным портфелем и банком-кастодианом, устанавливается нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Особенности хранения и учета пенсионных активов, находящихся в доверительном управлении управляющего инвестиционным портфелем, устанавливаются законодательством Республики Казахстан о рынке ценных бумаг.

12. Перечень финансовых инструментов, разрешенных к приобретению за счет пенсионных активов, находящихся в доверительном управлении управляющего инвестиционным портфелем, утверждается уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Статья 38. Договоры о пенсионном обеспечении за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов вкладчика (получателя) с единым накопительным пенсионным фондом и условные пенсионные счета

1. Договоры о пенсионном обеспечении за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов, которые устанавливают права, обязанности, ответственность и иные правоотношения единого накопительного пенсионного фонда и вкладчиков обязательных пенсионных взносов, физических лиц, за которых перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы (получателей пенсионных выплат), являются договорами присоединения, разрабатываются единым накопительным пенсионным фондом на основании настоящего Кодекса, утверждаются внутренним документом единого накопительного пенсионного фонда и размещаются на интернет-ресурсе единого накопительного пенсионного фонда.

2. Открытие индивидуального пенсионного счета в едином накопительном пенсионном фонде для учета обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов осуществляется на основании списков физических лиц, представляемых агентами в единый накопительный пенсионный фонд при перечислении обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов или пени в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

При этом сведения о гражданстве, статусе, дееспособности, реквизитах действующего документа, удостоверяющего личность, регистрации по месту жительства в Республике Казахстан, телефонном номере абонентского устройства сотовой связи, зарегистрированном на веб-портале "электронного правительства", и иные сведения о физическом лице в случае их наличия, необходимые для реализации функций единым накопительным пенсионным фондом, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, единый накопительный пенсионный фонд получает из соответствующих информационных систем государственных органов.

Вкладчик обязательных пенсионных взносов, агент и физическое лицо, за которое перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, считаются присоединившимися к договору о пенсионном обеспечении за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов со дня зачисления обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов или пени на открытый индивидуальный пенсионный счет для учета обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов. При этом согласие законного представителя несовершеннолетнего лица для присоединения к договору о пенсионном обеспечении за счет обязательных пенсионных взносов не требуется.

3. В случае наличия у физического лица в едином накопительном пенсионном фонде открытого индивидуального пенсионного счета для учета обязательных профессиональных пенсионных взносов повторное открытие индивидуального пенсионного счета, предназначенного для учета обязательных профессиональных пенсионных взносов, не осуществляется.

При этом агент, уплативший обязательные профессиональные пенсионные взносы в пользу физического лица, считается присоединившимся к договору о пенсионном обеспечении за счет обязательных профессиональных пенсионных взносов со дня зачисления обязательных профессиональных пенсионных взносов или пени на ранее открытый индивидуальный пенсионный счет для учета обязательных профессиональных пенсионных взносов.

4. Открытие условных пенсионных счетов в едином накопительном пенсионном фонде для учета обязательных пенсионных взносов работодателя осуществляется на основании списка физических лиц, представляемого агентом в единый накопительный пенсионный фонд при перечислении обязательных пенсионных взносов работодателя в порядке, установленном внутренними правилами единого накопительного пенсионного фонда.

В случае наличия в едином накопительном пенсионном фонде условного пенсионного счета, открытого на имя физического лица, обязательные пенсионные взносы работодателя перечисляются на ранее открытый условный пенсионный счет.

Статья 39. Хранение и учет пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда, находящихся в доверительном управлении Национального банка Республики Казахстан

1. Пенсионные активы единого накопительного пенсионного фонда хранятся и учитываются на счетах в Национальном Банке Республики Казахстан в соответствии с кастодиальным договором, заключаемым между Национальным Банком Республики Казахстан и единым накопительным пенсионным фондом.

2. Национальный Банк Республики Казахстан в целях учета и хранения пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда вправе открывать счета у зарубежных кастодианов.

3. Национальный Банк Республики Казахстан осуществляет контроль за целевым размещением пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда в порядке, установленном нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

4. Национальный Банк Республики Казахстан ведет учет всех операций по аккумулированию пенсионных активов, их размещению, получению инвестиционного дохода в порядке, установленном нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, и ежемесячно информирует единый накопительный пенсионный фонд о состоянии его счетов.

Статья 40. Права и обязанности вкладчиков обязательных пенсионных взносов, физических лиц, за которых внесены обязательные пенсионные взносы, перечислены обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы, получателей пенсионных выплат и агентов

1. Вкладчики обязательных пенсионных взносов, физические лица, за которых перечислены обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы, получатели пенсионных выплат из единого накопительного пенсионного фонда имеют право:

1) получать информацию о состоянии своих пенсионных накоплений на любую запрашиваемую дату с даты открытия индивидуального пенсионного счета посредством личного кабинета интернет-ресурса единого накопительного пенсионного фонда и (или) веб-портала "электронного правительства", а также при личном обращении в единый накопительный пенсионный фонд без взимания платы с учетом положений, предусмотренных статьей 55 и пунктом 5 статьи 262 настоящего Кодекса, а также изменить способ получения информации о состоянии пенсионных накоплений из единого накопительного пенсионного фонда в порядке, предусмотренном внутренними документами единого накопительного пенсионного фонда;

2) получать информацию о пенсионных накоплениях за счет обязательных пенсионных взносов, доступных для осуществления единовременных пенсионных выплат;

3) получать информацию о сумме пенсионных накоплений, доступной для передачи в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем;

4) получать информацию об обязательных пенсионных взносах работодателя;

5) обжаловать в порядке, установленном законами Республики Казахстан, решения, действия (бездействие) единого накопительного пенсионного фонда;

6) получать пенсионные выплаты из единого накопительного пенсионного фонда в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан на момент осуществления пенсионных выплат;

7) завещать свои пенсионные накопления в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

8) представить в единый накопительный пенсионный фонд заявление о выборе управляющего инвестиционным портфелем для передачи ему в доверительное управление пенсионных накоплений в сумме, предусмотренной подпунктом 3) пункта 5 статьи 37 настоящего Кодекса, в порядке, определенном нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

9) представлять в единый накопительный пенсионный фонд заявление об изменении управляющего инвестиционным портфелем для передачи своих пенсионных накоплений в доверительное управление от одного управляющего инвестиционным портфелем к другому управляющему инвестиционным портфелем (не ранее чем через один год с даты передачи пенсионных накоплений в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем);

10) представить в единый накопительный пенсионный фонд заявление на возврат пенсионных накоплений, находящихся в доверительном управлении управляющего инвестиционным портфелем, в доверительное управление Национальному Банку Республики Казахстан (не ранее чем через один год с даты передачи пенсионных накоплений в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем).

В случае если пенсионные накопления переводились несколько раз в доверительное управление одному и тому же управляющему инвестиционным портфелем в соответствии с заявлением о выборе управляющего инвестиционным портфелем, то возврат пенсионных накоплений в доверительное управление Национальному Банку Республики Казахстан осуществляется не ранее чем через один год с даты первоначальной передачи пенсионных накоплений в доверительное управление;

11) получать от единого накопительного пенсионного фонда информацию об управляющих инвестиционным портфелем и иную информацию, предусмотренную внутренними документами единого накопительного пенсионного фонда;

12) заключать договор пенсионного аннуитета со страховой организацией за счет своих пенсионных накоплений;

13) представить в единый накопительный пенсионный фонд заявление о выборе управляющего инвестиционным портфелем для передачи ему в доверительное управление пенсионных накоплений, сформированных за счет добровольных пенсионных взносов, в сумме, не превышающей фактической суммы пенсионных накоплений на индивидуальном пенсионном счете для учета добровольных пенсионных взносов;

14) осуществлять иные права согласно законодательству Республики Казахстан.

2. Вкладчики обязательных пенсионных взносов, физические лица, за которых уплачены обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы, и получатели пенсионных выплат из единого накопительного пенсионного фонда обязаны:

1) в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан, сообщать в единый накопительный пенсионный фонд или в Государственную корпорацию обо всех изменениях, влияющих на выполнение обязательств единого накопительного пенсионного фонда при осуществлении пенсионных выплат, в течение десяти календарных дней с даты таких изменений;

2) выполнять иные обязательства в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

3. При отсутствии у физического лица, за которого перечислены обязательные пенсионные взносы работодателя, условий, предусмотренных пунктом 1 статьи 222 настоящего Кодекса, средства, учитываемые на условном пенсионном счете, направляются в резервные фонды, сформированные в соответствии с пунктом 4 статьи 57 настоящего Кодекса.

4. Агенты имеют право получать из Государственной корпорации подтверждение о наличии у работника индивидуального пенсионного счета в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

5. Агенты обязаны:

1) своевременно исчислять, удерживать (начислять) и уплачивать обязательные пенсионные взносы, обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы в единый накопительный пенсионный фонд;

2) представлять в органы государственных доходов списки физических лиц, в пользу которых взыскивается задолженность по обязательным пенсионным взносам, обязательным пенсионным взносам работодателя, обязательным профессиональным пенсионным взносам, в сроки, установленные пунктом 5 статьи 256 настоящего Кодекса;

3) вести первичный учет исчисленных, удержанных (начисленных) и перечисленных обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов по каждому работнику в соответствии с порядком, установленным законодательством Республики Казахстан;

4) представлять вкладчикам обязательных пенсионных взносов и работникам, в пользу которых уплачиваются обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы, сведения об исчисленных и удержанных (начисленных) суммах обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов в единый накопительный пенсионный фонд при ежемесячном извещении о составных частях заработной платы, причитающейся им за соответствующий период.

Сноска. Статья 40 с изменением, внесенным ст. 263 настоящего Кодекса (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 41. Договор о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов вкладчика добровольных пенсионных взносов (получателя пенсионных выплат) с единым накопительным пенсионным фондом

1. Договоры о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов устанавливают права, обязанности, ответственность и иные правоотношения единого накопительного пенсионного фонда и вкладчиков добровольных пенсионных взносов (получателей пенсионных выплат).

Порядок заключения и типовая форма договора о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов определяются нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

2. Открытие индивидуального пенсионного счета в едином накопительном пенсионном фонде для учета добровольных пенсионных взносов осуществляется на основании списков физических лиц, представляемых агентами в единый накопительный пенсионный фонд при перечислении добровольных пенсионных взносов в порядке, определенном нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

3. Открытие индивидуального пенсионного счета в едином накопительном пенсионном фонде для учета добровольных пенсионных взносов осуществляется на основании поступившего в единый накопительный пенсионный фонд первичного взноса от физического лица в свою пользу или в пользу третьего лица при перечислении добровольных пенсионных взносов в порядке, определенном нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

4. Вкладчик добровольных пенсионных взносов (получатель пенсионных выплат) считается присоединившимся к договору о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов со дня поступления суммы добровольного пенсионного взноса.

При этом согласие законного представителя несовершеннолетнего лица для присоединения к договору о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов не требуется.

5. В случае перечисления организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, в единый накопительный пенсионный фонд невостребованной суммы гарантийного возмещения по гарантируемому депозиту вкладчика (получателя) договор о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов заключается на основании списка вкладчиков (получателей) с невостребованными суммами гарантийного возмещения по гарантируемым депозитам, представленного организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, в порядке и сроки, которые установлены соглашением, заключенным между единым накопительным пенсионным фондом и организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном гарантировании депозитов, размещенных в банках второго уровня Республики Казахстан".

Глава 6. ДОБРОВОЛЬНЫЕ НАКОПИТЕЛЬНЫЕ ПЕНСИОННЫЕ ФОНДЫ

Статья 42. Организация деятельности добровольного накопительного пенсионного фонда

1. Добровольный накопительный пенсионный фонд создается в форме акционерного общества.

Добровольный накопительный пенсионный фонд осуществляет деятельность на основании лицензии на управление инвестиционным портфелем с правом привлечения добровольных пенсионных взносов, выданной уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, и привлекает добровольные пенсионные взносы в порядке и на условиях, установленных нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций и договором о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов.

2. Учредителями и (или) акционерами добровольного накопительного пенсионного фонда могут быть физические лица – резиденты Республики Казахстан, юридические лица.

Добровольный накопительный пенсионный фонд не может выступать в качестве учредителя или акционера другого добровольного накопительного пенсионного фонда.

3. Наименование добровольного накопительного пенсионного фонда должно содержать слова "добровольный накопительный пенсионный фонд".

Допускается сокращение наименования добровольного накопительного пенсионного фонда с использованием в наименовании аббревиатуры "ДНПФ".

Юридическим лицам, за исключением добровольного накопительного пенсионного фонда, запрещается использовать в своем наименовании слова "добровольный накопительный пенсионный фонд" в полном и сокращенном виде на каком бы то ни было языке.

4. Правила осуществления деятельности добровольного накопительного пенсионного фонда утверждаются уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Статья 43. Права и обязанности добровольных накопительных пенсионных фондов

1. Добровольные накопительные пенсионные фонды вправе:

1) привлекать добровольные пенсионные взносы;

2) получать комиссионное вознаграждение за свою деятельность;

3) по вопросам, связанным с пенсионным обеспечением, представлять интересы вкладчика (получателя) по его письменному обращению в суде в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан;

4) сдавать в аренду собственное имущество;

5) управлять пенсионными активами единого накопительного пенсионного фонда в соответствии с договором на инвестиционное управление активами, заключенным с Национальным Банком Республики Казахстан;

6) самостоятельно осуществлять брокерскую и (или) дилерскую деятельность на рынке ценных бумаг без права ведения счетов клиентов в качестве номинального держателя на основании лицензии, выдаваемой уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

7) оказывать пенсионные услуги посредством процедуры биометрической идентификации в порядке, определенном внутренним документом добровольного накопительного пенсионного фонда;

8) осуществлять иные права согласно законодательству Республики Казахстан и условиям договора о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов.

2. Добровольные накопительные пенсионные фонды обязаны:

1) производить пенсионные выплаты получателям в порядке, установленном договором о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов;

2) осуществлять индивидуальный учет пенсионных накоплений и выплат;

3) предоставлять вкладчику (получателю) информацию о состоянии его пенсионных накоплений в порядке, предусмотренном договором о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов, и обеспечивать электронный и иные способы доступа к информации о его пенсионных накоплениях с учетом положений, предусмотренных статьей 55 настоящего Кодекса.

Способ передачи добровольным накопительным пенсионным фондом информации о состоянии пенсионных накоплений определяется по соглашению с вкладчиком (получателем);

4) оказывать безвозмездные консультационные услуги вкладчикам (получателям), а также лицам, намеренным заключить договор о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов с добровольным накопительным пенсионным фондом, по вопросам функционирования накопительной пенсионной системы и деятельности по управлению инвестиционным портфелем;

5) обеспечивать конфиденциальность информации о состоянии пенсионных накоплений вкладчика (получателя);

6) нести ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан в области пенсионного обеспечения и условий договора о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

7) переводить пенсионные накопления вкладчика (получателя) в другой добровольный накопительный пенсионный фонд или единый накопительный пенсионный фонд, или страховую организацию в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

8) публиковать в средствах массовой информации и размещать на своем интернет-ресурсе финансовую отчетность и аудиторский отчет в порядке и сроки, которые установлены уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций и законодательством Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности, иную отчетность и информацию о своей деятельности в порядке, определенном уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций. При этом не допускается публикация информации, содержащей гарантии или обещания доходов по взносам в добровольный накопительный пенсионный фонд, а также иных сведений, запрещенных законодательством Республики Казахстан;

9) выполнять иные обязанности согласно законодательству Республики Казахстан и условиям договора о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов.

3. В целях защиты прав и интересов вкладчиков добровольному накопительному пенсионному фонду запрещаются:

1) совершать сделки, в результате которых будут нарушены требования, установленные законодательством Республики Казахстан или инвестиционной декларацией добровольного накопительного пенсионного фонда;

2) осуществлять предпринимательскую деятельность, за исключением видов деятельности, установленных настоящей статьей;

3) использовать пенсионные активы на цели, не предусмотренные законодательством Республики Казахстан;

4) принимать инвестиционные решения по безвозмездному отчуждению пенсионных активов;

5) использовать пенсионные активы для обеспечения исполнения собственных обязательств или обязательств третьих лиц, не связанных с деятельностью по управлению пенсионным портфелем;

6) продавать (передавать) принадлежащие ему активы в состав пенсионных активов;

7) продавать активы в кредит;

8) получать на условиях договоров займа деньги или иное имущество, подлежащие возврату за счет пенсионных активов, за исключением случаев совершения в торговых системах организаторов торгов сделок с финансовыми инструментами в соответствии с инвестиционной декларацией;

9) приобретать пенсионные активы, которыми он управляет, за исключением случаев возмещения расходов и получения вознаграждения в соответствии с договором о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов и инвестиционной декларацией добровольного накопительного пенсионного фонда;

10) указывать в рекламе и средствах массовой информации информацию о доходности пенсионных активов добровольного накопительного пенсионного фонда за период менее одного года;

11) передавать в залог пенсионные и (или) собственные активы;

12) выпускать ценные бумаги, кроме акций;

13) предоставлять займы любыми способами, за исключением приобретения добровольным накопительным пенсионным фондом долговых ценных бумаг.

4. В целях обеспечения финансовой устойчивости и платежеспособности добровольных накопительных пенсионных фондов устанавливаются обязательные для соблюдения пруденциальные нормативы. Перечень пруденциальных нормативов, их нормативные значения, методика расчетов устанавливаются нормативными правовыми актами уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Перечень, формы отчетности о выполнении пруденциальных нормативов добровольными накопительными пенсионными фондами, сроки и порядок ее представления в Национальный Банк Республики Казахстан устанавливаются нормативным правовым актом Национального Банка Республики Казахстан по согласованию с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Статья 44. Пенсионные правила и инвестиционная декларация добровольного накопительного пенсионного фонда

1. Пенсионные правила добровольного накопительного пенсионного фонда включают:

1) порядок изменения и прекращения договоров о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов;

2) порядок и условия осуществления пенсионных взносов и выплат;

3) ответственность по обязательствам добровольного накопительного пенсионного фонда перед вкладчиками (получателями);

4) порядок информирования о состоянии пенсионных накоплений;

5) представление сведений вкладчикам (получателям) об акционерах добровольного накопительного пенсионного фонда и банка-кастодиана;

6) иные особенности правоотношений между добровольным накопительным пенсионным фондом и вкладчиками (получателями).

2. Инвестирование пенсионных активов за счет добровольных пенсионных взносов осуществляется добровольным накопительным пенсионным фондом самостоятельно в соответствии с нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций и инвестиционной декларацией.

3. Пенсионные правила и инвестиционная декларация добровольного накопительного пенсионного фонда, а также изменения и дополнения к ним утверждаются органом управления добровольного накопительного пенсионного фонда.

Статья 45. Договор о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов вкладчика (получателя) с добровольным накопительным пенсионным фондом

Договор о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов заключается между добровольным накопительным пенсионным фондом и вкладчиком (получателем) в письменной форме в соответствии с типовым договором о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов.

Порядок заключения и типовая форма договора о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов устанавливаются нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Статья 46. Хранение и учет пенсионных активов добровольного накопительного пенсионного фонда в банке-кастодиане

1. Пенсионные активы добровольного накопительного пенсионного фонда хранятся и учитываются на счетах в банке-кастодиане, не аффилированном с добровольным накопительным пенсионным фондом, в соответствии с кастодиальным договором.

2. Кастодиальный договор заключается между банком-кастодианом и добровольным накопительным пенсионным фондом.

3. Форма типового кастодиального договора разрабатывается и утверждается уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

4. Банк-кастодиан осуществляет контроль за целевым размещением пенсионных активов добровольного накопительного пенсионного фонда и обязан незамедлительно уведомлять уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, добровольный накопительный пенсионный фонд и фондовую биржу, если сделка заключена в ее торговой системе, о несоответствии заключенной сделки законодательству Республики Казахстан.

5. Банк-кастодиан ведет учет всех операций по аккумулированию пенсионных активов, их размещению, получению инвестиционного дохода и ежемесячно информирует добровольный накопительный пенсионный фонд о состоянии его счетов.

6. У добровольного накопительного пенсионного фонда должен быть один банк-кастодиан.

7. Кастодиальный договор расторгается на основании соответствующего решения исполнительного органа добровольного накопительного пенсионного фонда в одностороннем порядке по требованию добровольного накопительного пенсионного фонда с уведомлением банка-кастодиана и завершением процедуры передачи пенсионных активов новому банку-кастодиану в течение двадцати календарных дней до намеченной даты расторжения.

8. В течение тридцати календарных дней с момента заключения кастодиального договора с новым банком-кастодианом добровольный накопительный пенсионный фонд уведомляет об этом своих вкладчиков и агентов путем соответствующих публикаций в двух печатных изданиях и на собственном интернет-ресурсе на казахском и русском языках.

9. На срок до шести месяцев с момента расторжения кастодиального договора между добровольным накопительным пенсионным фондом, прежним и новым банками-кастодианами заключается соответствующий договор о перечислении прежним банком-кастодианом поступающих к нему пенсионных взносов новому банку-кастодиану.

Статья 47. Реорганизация добровольного накопительного пенсионного фонда

1. Реорганизация добровольного накопительного пенсионного фонда осуществляется по решению общего собрания акционеров с разрешения уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций в форме присоединения. Условия и порядок выдачи разрешения на проведение реорганизации добровольного накопительного пенсионного фонда устанавливаются нормативными правовыми актами уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Особенности проведения реорганизации добровольного накопительного пенсионного фонда с участием государства, фонда национального благосостояния и (или) уполномоченного органа определяются нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

2. Реорганизованный добровольный накопительный пенсионный фонд вправе привлекать добровольные пенсионные взносы и осуществлять пенсионные выплаты на основании лицензии добровольного накопительного пенсионного фонда, присоединившего к себе другой добровольный накопительный пенсионный фонд.

3. Пенсионные активы и обязательства присоединяемого добровольного накопительного пенсионного фонда по договорам о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов подлежат передаче в реорганизованный добровольный накопительный пенсионный фонд в порядке, установленном нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Статья 48. Отказ в выдаче разрешения на реорганизацию добровольного накопительного пенсионного фонда

Отказ в выдаче разрешения уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на реорганизацию добровольного накопительного пенсионного фонда производится по любому из следующих оснований:

1) нарушение в результате предполагаемой реорганизации интересов вкладчиков (получателей);

2) нарушение в результате предполагаемой реорганизации требований законодательства Республики Казахстан в области защиты конкуренции;

3) несоответствие документов, представленных для получения разрешения уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на реорганизацию, требованиям законодательства Республики Казахстан.

Статья 49. Ликвидация добровольного накопительного пенсионного фонда

1. Добровольный накопительный пенсионный фонд ликвидируется:

1) по решению общего собрания акционеров добровольного накопительного пенсионного фонда при наличии разрешения уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, выданного в установленном им порядке;

2) по решению суда в случаях, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан.

2. Правила проведения добровольной или принудительной ликвидации, а также передачи пенсионных активов и обязательств по договорам о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов утверждаются нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Статья 50. Отказ в выдаче разрешения на добровольную ликвидацию добровольного накопительного пенсионного фонда

Отказ в выдаче разрешения уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на добровольную ликвидацию добровольного накопительного пенсионного фонда производится по любому из следующих оснований:

1) несоответствие документов, представленных для получения разрешения уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на ликвидацию, требованиям законодательства Республики Казахстан;

2) наличие обязательств и действующих договоров по лицензируемым видам деятельности;

3) недостаточность средств для удовлетворения требований всех кредиторов добровольного накопительного пенсионного фонда.

Статья 51. Особенности прекращения действия лицензии на управление инвестиционным портфелем с правом привлечения добровольных пенсионных взносов

1. В случае лишения лицензии на управление инвестиционным портфелем с правом привлечения добровольных пенсионных взносов добровольный накопительный пенсионный фонд осуществляет перевод добровольных пенсионных накоплений вкладчиков (получателей) в единый накопительный пенсионный фонд в порядке, установленном нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

2. Добровольный возврат лицензии на управление инвестиционным портфелем с правом привлечения добровольных пенсионных взносов осуществляется на основании заявления добровольного накопительного пенсионного фонда и производится только после исполнения добровольным накопительным пенсионным фондом всех обязательств по данному виду деятельности.

3. Правила добровольного возврата лицензии на управление инвестиционным портфелем с правом привлечения добровольных пенсионных взносов, а также передачи пенсионных активов и обязательств по договорам о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов определяются нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Глава 7. ПОРЯДОК ОСУЩЕСТВЛЕНИЯ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ ЕДИНОГО НАКОПИТЕЛЬНОГО ПЕНСИОННОГО ФОНДА И ДОБРОВОЛЬНЫХ НАКОПИТЕЛЬНЫХ ПЕНСИОННЫХ ФОНДОВ

Статья 52. Пенсионные активы единого накопительного пенсионного фонда и добровольных накопительных пенсионных фондов

1. Пенсионные активы, сформированные за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов и добровольных пенсионных взносов, включают пенсионные взносы, инвестиционный доход, средства, поступившие в качестве пени и возмещения убытков, за минусом комиссионного вознаграждения.

2. Права физических и юридических лиц на пенсионные активы, сформированные за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов и добровольных пенсионных взносов, относятся к разряду вещных прав, предусмотренных настоящим Кодексом.

3. Наложение ареста или обращение взысканий на обязательные пенсионные взносы, обязательные профессиональные пенсионные взносы, пени, пенсионные активы и пенсионные накопления по долгам вкладчика обязательных пенсионных взносов, физических лиц, за которых перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, получателей пенсионных выплат, Государственной корпорации, единого накопительного пенсионного фонда, банка-кастодиана и лиц, которым пенсионные активы переданы на основании договора на инвестиционное управление активами в соответствии с пунктом 3 статьи 36 и статьей 37 настоящего Кодекса, не допускается, в том числе в случаях ликвидации и (или) банкротства перечисленных субъектов.

4. Пенсионные активы, сформированные за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов и добровольных пенсионных взносов, используются исключительно на:

1) размещение в финансовые инструменты, перечень которых утверждается Правительством Республики Казахстан;

2) размещение в финансовые инструменты, разрешенные к приобретению за счет пенсионных активов, переданных в доверительное управление управляющим инвестиционным портфелем в соответствии со статьей 37 настоящего Кодекса;

3) осуществление пенсионных выплат, в том числе единовременных пенсионных выплат за счет обязательных пенсионных взносов в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты лечения в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

4) перевод пенсионных накоплений в страховую организацию по договору пенсионного аннуитета в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

5) передачу пенсионных активов в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем в соответствии со статьей 37 настоящего Кодекса;

6) перевод пенсионных накоплений за счет добровольных пенсионных взносов из единого накопительного пенсионного фонда в добровольный накопительный пенсионный фонд, из добровольного накопительного пенсионного фонда в единый накопительный пенсионный фонд, а также из одного добровольного накопительного пенсионного фонда в другой добровольный накопительный пенсионный фонд;

7) возврат ошибочно зачисленных пенсионных взносов и иных ошибочно зачисленных денег;

8) выплату комиссионного вознаграждения единому накопительному пенсионному фонду, добровольным накопительным пенсионным фондам, Национальному Банку Республики Казахстан, управляющему инвестиционным портфелем в случаях и размере, установленных настоящим Кодексом;

9) возврат невостребованной суммы гарантийного возмещения с индивидуального пенсионного счета физического лица, за которого перечислены добровольные пенсионные взносы (получателя пенсионных выплат), на основании уведомления организации, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, представленного в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном гарантировании депозитов, размещенных в банках второго уровня Республики Казахстан";

10) оплату брокерских комиссий, биржевых сборов и прочих расходов, связанных с покупкой или продажей финансовых инструментов на организованных и неорганизованных рынках ценных бумаг.

Статья 53. Пенсионные активы, сформированные за счет обязательных пенсионных взносов работодателя

1. Пенсионные активы, сформированные за счет обязательных пенсионных взносов работодателя, включают обязательные пенсионные взносы работодателя, инвестиционный доход, средства, поступившие в качестве пени и возмещения убытков, за минусом комиссионного вознаграждения.

2. Пенсионные активы, сформированные за счет обязательных пенсионных взносов работодателя, не являются собственностью агента и (или) физического лица, за которого уплачены обязательные пенсионные взносы работодателя.

3. Наложение ареста или обращение взысканий на обязательные пенсионные взносы работодателя, пени, пенсионные активы, сформированные за счет обязательных пенсионных взносов работодателя, по долгам единого накопительного пенсионного фонда, физического лица, на имя которого открыт условный пенсионный счет, Государственной корпорации, банка-кастодиана и управляющего инвестиционным портфелем не допускается, в том числе в случаях ликвидации и (или) банкротства перечисленных субъектов.

4. Пенсионные активы, сформированные за счет обязательных пенсионных взносов работодателя, используются исключительно на следующие цели:

1) размещение в финансовые инструменты, перечень которых определяется Правительством Республики Казахстан и инвестиционной декларацией единого накопительного пенсионного фонда;

2) осуществление пенсионных выплат в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

3) выплата комиссионного вознаграждения от инвестиционного дохода в случаях и размере, установленных настоящим Кодексом;

4) возврат ошибочно зачисленных обязательных пенсионных взносов работодателя.

Статья 54. Генеральное финансовое соглашение, расчеты по которому осуществляются за счет собственных средств и (или) пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов

Положения пункта 1 статьи 51, статьи 62 настоящего Кодекса не применяются в отношении зачета требований и (или) ликвидационного неттинга по сделке (сделкам) в рамках генерального финансового соглашения, расчеты по которому осуществляются за счет собственных средств и (или) пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов.

Стороны генерального финансового соглашения осуществляют (применяют) зачет требований и (или) ликвидационный неттинг по сделке (сделкам) в рамках генерального финансового соглашения в порядке и на условиях, определенных в генеральном финансовом соглашении.

Нетто-требование, возникшее (рассчитанное) в результате зачета требований и (или) ликвидационного неттинга, осуществленного (примененного) в порядке и на условиях, определенных в генеральном финансовом соглашении, удовлетворяется на общих основаниях в соответствии с правилами расчетов с кредиторами, установленными настоящим Кодексом и гражданским законодательством Республики Казахстан.

Статья 55. Тайна пенсионных накоплений

1. Тайна пенсионных накоплений включает в себя сведения об остатках и о движении денег на индивидуальных пенсионных счетах вкладчиков (получателей).

Единый накопительный пенсионный фонд, добровольные накопительные пенсионные фонды и Государственная корпорация гарантируют тайну пенсионных накоплений.

2. Должностные лица, работники единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов, Государственной корпорации и иные лица, которые в силу осуществления своих служебных и функциональных обязанностей получили доступ к сведениям, составляющим тайну пенсионных накоплений, не вправе разглашать сведения, составляющие тайну пенсионных накоплений, и несут за их разглашение ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан, за исключением случаев, предусмотренных пунктами 3 и 4 настоящей статьи.

Не является разглашением тайны пенсионных накоплений осуществление обмена информацией, в том числе сведениями, составляющими тайну пенсионных накоплений, между Национальным Банком Республики Казахстан и уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Не является разглашением тайны пенсионных накоплений представление должностным лицом государственного органа или лицом, выполняющим управленческие функции в организации, документов и сведений, содержащих тайну пенсионных накоплений, в качестве подтверждающих документов и материалов при направлении органу уголовного преследования сообщения об уголовном правонарушении.

3. Тайна пенсионных накоплений может быть раскрыта вкладчику обязательных пенсионных взносов, физическому лицу, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы, получателю пенсионных выплат, любому третьему лицу на основании письменного согласия вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы, получателя пенсионных выплат, оформленного в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан.

4. Справки об остатках и движении денег на индивидуальных пенсионных счетах могут выдаваться:

1) органам досудебного расследования – по находящимся в их производстве уголовным делам;

2) судам – по находящимся в их производстве делам на основании определения суда;

3) судебным исполнителям – по находящимся в их производстве исполнительным документам на основании постановления судебного исполнителя, санкционированного прокурором;

4) органам государственных доходов – по вопросам, связанным с исчислением, удержанием (начислением) обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов;

5) уполномоченному органу по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций – по вопросу, возникшему в связи с заявлением вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы, получателя пенсионных выплат либо в связи с осуществлением им проверки деятельности единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов;

6) прокурору – на основании постановления о производстве проверки в пределах его компетенции по находящемуся у него на рассмотрении материалу;

7) уполномоченному органу по финансовому мониторингу – в целях и порядке, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма";

8) представителям вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы, получателя пенсионных выплат – на основании нотариально удостоверенной доверенности или вступившего в законную силу решения суда;

9) Государственной корпорации – для формирования базы данных вкладчиков обязательных пенсионных взносов, физических лиц, за которых перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, и расчета сохранности обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в едином накопительном пенсионном фонде в размере фактически внесенных обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов с учетом уровня инфляции на момент приобретения получателем права на пенсионные выплаты, а также для оказания государственных услуг на основании заявления получателя пенсионных выплат либо его представителя по нотариально удостоверенной доверенности или вступившему в законную силу решению суда;

10) уполномоченному государственному органу – по вопросу, возникшему в связи с заявлением вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы, получателя пенсионных выплат;

11) аудиторским организациям, проводящим ежегодный обязательный аудит единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов;

12) наследникам – в случае смерти вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы, получателя пенсионных выплат по запросу с предоставлением свидетельства о праве на наследство;

13) нотариусам и иностранным консульским учреждениям – по находящимся в их производстве наследственным делам в случае смерти вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы, получателя пенсионных выплат по запросу.

Статья 56. Тайна условных пенсионных счетов

1. Тайна условных пенсионных счетов, открытых на имя физических лиц, включает в себя сведения о размере перечисленных обязательных пенсионных взносов работодателя и иных поступлениях в соответствии с законодательством Республики Казахстан, а также сведения о размере пенсионных выплат за счет обязательных пенсионных взносов работодателя на соответствующий финансовый год.

Единый накопительный пенсионный фонд, Государственная корпорация гарантируют тайну условных пенсионных счетов.

2. Должностные лица, работники единого накопительного пенсионного фонда, Государственной корпорации и иные лица, которые в силу осуществления своих служебных и функциональных обязанностей получили доступ к сведениям, составляющим тайну условных пенсионных счетов, не вправе их разглашать, за исключением случаев, предусмотренных пунктами 3 и 4 настоящей статьи.

Не является разглашением тайны условных пенсионных счетов осуществление обмена информацией, в том числе сведениями, составляющими тайну условных пенсионных счетов, между Национальным Банком Республики Казахстан и уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Не является разглашением тайны условных пенсионных счетов представление должностным лицом государственного органа или лицом, выполняющим управленческие функции в организации, документов и сведений, содержащих тайну условных пенсионных счетов, в качестве подтверждающих документов и материалов при направлении органу уголовного преследования сообщения об уголовном правонарушении.

3. Тайна условных пенсионных счетов может быть раскрыта физическому лицу, на чье имя открыт условный пенсионный счет, любому третьему лицу с письменного согласия физического лица, на имя которого открыт условный пенсионный счет, в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан.

4. Сведения, составляющие тайну условных пенсионных счетов, выдаются:

1) органам досудебного расследования – по находящимся в их производстве уголовным делам;

2) судам – по находящимся в их производстве делам на основании определения суда;

3) органам государственных доходов – по вопросам, связанным с исчислением (начислением) и перечислением обязательных пенсионных взносов работодателя;

4) уполномоченному органу по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций – по вопросу, возникшему в связи с заявлением физического лица, на имя которого открыт условный пенсионный счет, либо в связи с осуществлением им проверки деятельности единого накопительного пенсионного фонда;

5) прокурору – на основании постановления о производстве проверки в пределах его компетенции по находящемуся у него на рассмотрении материалу;

6) Государственной корпорации – для формирования базы данных физических лиц, за которых уплачены обязательные пенсионные взносы работодателя в единый накопительный пенсионный фонд;

7) уполномоченному государственному органу – по вопросу, возникшему в связи с заявлением физического лица, на имя которого открыт условный пенсионный счет;

8) аудиторским организациям, проводящим ежегодный обязательный аудит единого накопительного пенсионного фонда;

9) представителям физического лица, на чье имя открыт условный пенсионный счет, – на основании нотариально удостоверенной доверенности или вступившего в законную силу решения суда.

Статья 57. Учет и отчетность единого накопительного пенсионного фонда и добровольных накопительных пенсионных фондов

1. Единый накопительный пенсионный фонд в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, ведет бухгалтерский учет и составляет финансовую отчетность, а также представляет финансовую отчетность и первичные статистические данные в Национальный Банк Республики Казахстан раздельно по:

1) пенсионным активам, сформированным за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов и добровольных пенсионных взносов;

2) пенсионным активам, сформированным за счет обязательных пенсионных взносов работодателя;

3) собственным средствам, предназначенным для обеспечения финансово-хозяйственной деятельности единого накопительного пенсионного фонда.

4) целевым накоплениям и целевым активам, сформированным за счет перечислений из Национального фонда Республики Казахстан.

Добровольный накопительный пенсионный фонд ведет бухгалтерский учет и составляет финансовую отчетность, а также представляет финансовую отчетность и первичные статистические данные раздельно по собственным средствам и пенсионным активам, сформированным за счет добровольных пенсионных взносов, в уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

2. Учет пенсионных накоплений за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов и добровольных пенсионных взносов на индивидуальных пенсионных счетах вкладчиков обязательных пенсионных взносов, физических лиц, за которых перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы (получателей пенсионных выплат), ведется раздельно в порядке, определяемом уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

3. Учет условных пенсионных обязательств ведется в порядке, определяемом уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

4. Порядок формирования условных пенсионных обязательств, включая формирование и использование резервных фондов, методика их расчета и структура определяются нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

5. Для осуществления учета пенсионных активов и накоплений на индивидуальном пенсионном счете и обеспечения надежности, сохранности и защиты информации от несанкционированного доступа используются автоматизированные информационные системы в виде программного обеспечения единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов.

Требования к автоматизированным информационным системам для учета пенсионных активов и накоплений устанавливаются уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций с учетом требований Закона Республики Казахстан "Об информатизации".

6. Учет пенсионных накоплений за счет добровольных пенсионных взносов физических лиц, за которых перечислены добровольные пенсионные взносы (получателей пенсионных выплат), ведется добровольными накопительными пенсионными фондами в порядке, определяемом уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

7. Контроль за правильностью ведения учета пенсионных взносов и начислением инвестиционного дохода вкладчикам обязательных пенсионных взносов, физическим лицам, за которых перечислены обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы (получателям пенсионных выплат), осуществляется уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

8. Единый накопительный пенсионный фонд и добровольные накопительные пенсионные фонды обязаны обеспечить учет и хранение документов, используемых в бухгалтерском учете и при составлении отчетности. Перечень документов, подлежащих хранению, и сроки их хранения устанавливаются уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Сноска. Статья 57 с изменением, внесенным Законом РК от 16.11.2023 № 40-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 58. Комиссионные вознаграждения Национального Банка Республики Казахстан, единого накопительного пенсионного фонда, управляющего инвестиционным портфелем и добровольных накопительных пенсионных фондов

1. Величина комиссионного вознаграждения единого накопительного пенсионного фонда устанавливается в размере 0,008 процента в месяц от пенсионных активов, но не более величины, определяемой как произведение 0,04-кратного месячного расчетного показателя, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года, и количества индивидуальных пенсионных счетов вкладчиков (получателей) с пенсионными накоплениями по учету обязательных пенсионных взносов, открытых в едином накопительном пенсионном фонде по состоянию на 1 число соответствующего календарного месяца.

2. Предельная величина комиссионного вознаграждения Национального Банка Республики Казахстан устанавливается в пределах не выше 2,0 процента от инвестиционного дохода.

3. Предельная величина комиссионного вознаграждения управляющего инвестиционным портфелем устанавливается в пределах не выше 7,5 процента от инвестиционного дохода.

4. Предельная величина комиссионного вознаграждения добровольного накопительного пенсионного фонда устанавливается в пределах не выше 15 процентов от инвестиционного дохода.

Порядок взимания и величина комиссионного вознаграждения добровольных накопительных пенсионных фондов устанавливаются договором о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов.

5. Величина комиссионного вознаграждения Национального Банка Республики Казахстан ежегодно утверждается Правлением Национального Банка Республики Казахстан.

Величина комиссионного вознаграждения управляющего инвестиционным портфелем ежегодно утверждается органом управления данной организации.

Величина комиссионного вознаграждения Национального Банка Республики Казахстан, управляющего инвестиционным портфелем и добровольного накопительного пенсионного фонда может меняться не чаще одного раза в год.

Статья 59. Система управления рисками и внутреннего контроля единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов

Единый накопительный пенсионный фонд, добровольные накопительные пенсионные фонды формируют систему управления рисками и внутреннего контроля, которая должна содержать:

1) полномочия и функциональные обязанности по управлению рисками и внутреннему контролю совета директоров, правления, подразделений единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов, их ответственность;

2) внутреннюю политику и процедуры по управлению рисками и внутреннему контролю;

3) лимиты на допустимый размер рисков;

4) внутренние процедуры представления отчетности по управлению рисками и внутреннему контролю органов единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов;

5) внутренние критерии оценки эффективности системы управления рисками.

Порядок формирования системы управления рисками и внутреннего контроля устанавливается нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Статья 60. Аудит единого накопительного пенсионного фонда или добровольных накопительных пенсионных фондов

1. Аудит единого накопительного пенсионного фонда или добровольных накопительных пенсионных фондов производится аудиторской организацией, правомочной на проведение аудита в соответствии с законодательством Республики Казахстан об аудиторской деятельности.

2. Аудиторский отчет финансовой отчетности единого накопительного пенсионного фонда или добровольных накопительных пенсионных фондов не составляет коммерческой тайны.

3. По результатам обязательного ежегодного аудита единого накопительного пенсионного фонда аудиторская организация составляет четыре аудиторских отчета по:

1) пенсионным активам, сформированным за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов и добровольных пенсионных взносов;

2) пенсионным активам, сформированным за счет обязательных пенсионных взносов работодателя;

3) собственным средствам.

4) целевым накоплениям и целевым активам, сформированным за счет перечислений из Национального фонда Республики Казахстан.

По результатам обязательного ежегодного аудита добровольного накопительного пенсионного фонда аудиторская организация составляет два аудиторских отчета по:

1) финансовой отчетности по собственным активам;

2) финансовой отчетности по пенсионным активам.

4. Ежегодный аудиторский отчет по пенсионным активам единого накопительного пенсионного фонда или добровольных накопительных пенсионных фондов включает проверку порядка ведения бухгалтерского учета и составления финансовой отчетности в отношении пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда или добровольных накопительных пенсионных фондов на предмет соответствия требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан.

Расходы по обязательному ежегодному аудиту единого накопительного пенсионного фонда или добровольных накопительных пенсионных фондов осуществляются за счет собственных средств единого накопительного пенсионного фонда или добровольных накопительных пенсионных фондов.

Сноска. Статья 60 с изменениями, внесенными Законом РК от 16.11.2023 № 40-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 61. Запрет на рекламу, не соответствующую действительности

1. Единому накопительному пенсионному фонду, добровольным накопительным пенсионным фондам запрещается реклама деятельности, не соответствующая действительности на день ее опубликования.

2. Уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций вправе потребовать от единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов внесения изменений в рекламу, не соответствующую действительности, ее прекращения или публикации ее опровержения.

Уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций в случае невыполнения данного требования в установленный им срок вправе опубликовать информацию о несоответствии действительности содержащихся в рекламе сведений либо уточнить их за счет единого накопительного пенсионного фонда, добровольного накопительного пенсионного фонда, опубликовавших такую рекламу.

3. Информация о доходности пенсионных активов может предоставляться только с указанием периода, в течение которого получен соответствующий инвестиционный доход.

Статья 62. Ограниченные меры воздействия и санкции, применяемые уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций

1. В случаях обнаружения уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций нарушений законодательства Республики Казахстан, выявления неправомерных действий или бездействия должностных лиц и работников единого накопительного пенсионного фонда, добровольного накопительного пенсионного фонда, а также невыполнения иных требований, предусмотренных настоящим Кодексом, уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций вправе применить к единому накопительному пенсионному фонду, добровольным накопительным пенсионным фондам одну из следующих ограниченных мер воздействия:

1) дать обязательное для исполнения письменное предписание;

2) вынести письменное предупреждение;

3) составить письменное соглашение.

2. Порядок и условия применения к единому накопительному пенсионному фонду, добровольным накопительным пенсионным фондам ограниченных мер воздействия определяются нормативными правовыми актами уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

3. Уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций вправе приостановить действие лицензии на управление инвестиционным портфелем с правом привлечения добровольных пенсионных взносов на срок до шести месяцев по любому из следующих оснований:

1) недостоверность информации, на основании которой была выдана лицензия;

2) задержка начала деятельности добровольного накопительного пенсионного фонда более года с момента выдачи лицензии;

3) систематическое (три и более случая в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) невыполнение или ненадлежащее выполнение добровольным накопительным пенсионным фондом обязательств по договорам о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов;

4) систематическое (три и более случая в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) нарушение установленных уполномоченным органом нормативов и других обязательных к исполнению добровольным накопительным пенсионным фондом норм и лимитов;

5) систематическое (три и более случая в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) нарушение нормативных правовых актов Республики Казахстан, положений, предусмотренных пенсионными правилами и (или) инвестиционной декларацией добровольного накопительного пенсионного фонда;

6) невыполнение требования ограниченных мер воздействия, примененных уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

7) отказ от подписания письменного соглашения с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

8) неустранение добровольным накопительным пенсионным фондом нарушений, указанных в отчете аудиторской организации о проведенном аудите, в течение трех месяцев со дня получения добровольным накопительным пенсионным фондом аудиторского отчета;

9) непредставление или представление заведомо недостоверных отчетности и сведений;

10) систематическое (три и более случая в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) нарушение добровольным накопительным пенсионным фондом требований, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных незаконным путем, и финансированию терроризма.

4. Приостановление действия лицензии влечет запрет на привлечение новых вкладчиков.

Статья 63. Требования, предъявляемые к руководящим работникам единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов

1. Единый накопительный пенсионный фонд, добровольные накопительные пенсионные фонды в обязательном порядке создают службу внутреннего аудита и формируют следующие коллегиальные органы:

1) совет директоров – орган управления;

2) правление – исполнительный орган.

Руководящими работниками единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов признаются руководитель и члены органа управления, руководитель и члены исполнительного органа, главный бухгалтер, за исключением первого руководителя и главного бухгалтера обособленного подразделения единого накопительного пенсионного фонда или добровольных накопительных пенсионных фондов, иные руководители единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов, осуществляющие координацию и (или) контроль за деятельностью одного или нескольких структурных подразделений единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов и обладающие правом подписи документов, представляемых в уполномоченный орган, предусмотренных нормативными правовыми актами уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

2. Для целей настоящей статьи под кандидатом на должность руководящего работника понимается физическое лицо, имеющее намерение занимать должность руководящего работника единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда, или лицо, избранное на должность руководителя или члена органа управления, являющееся независимым директором.

3. Не может занимать (не может быть назначено или избрано на) должность руководящего работника единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда лицо:

1) не имеющее высшего образования;

2) не имеющее установленного настоящей статьей трудового стажа:

в международных финансовых организациях, перечень которых устанавливается уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

и (или) в сфере регулирования, контроля и надзора финансового рынка и финансовых организаций;

и (или) в сфере предоставления финансовых услуг;

и (или) по проведению аудита финансовых организаций;

и (или) в государственных органах, осуществляющих регулирование и контроль в области экономики и финансов;

и (или) в сфере регулирования услуг по проведению аудита финансовых организаций;

и (или) в сфере разработки программного обеспечения, используемого для автоматизации деятельности финансовых организаций;

и (или) в иностранных юридических лицах, осуществляющих деятельность в сферах, перечисленных в настоящем подпункте;

3) не имеющее безупречной деловой репутации;

4) у которого было отозвано согласие на назначение (избрание) на должность руководящего работника и (или) которое было отстранено от выполнения служебных обязанностей в данной и (или) в иной финансовой организации, банковском, страховом холдинге, филиале банка – нерезидента Республики Казахстан, филиале страховой (перестраховочной) организации – нерезидента Республики Казахстан, филиале страхового брокера – нерезидента Республики Казахстан.

Указанное требование применяется в течение последних двенадцати последовательных месяцев после принятия уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций решения об отзыве согласия на назначение (избрание) на должность руководящего работника;

4-1) в отношении которого за совершение коррупционного преступления имеется вступивший в силу обвинительный приговор суда или который освобожден от уголовной ответственности за совершение коррупционного преступления на основании пунктов 3), 4), 9), 10) и 12) части первой статьи 35 или статьи 36 Уголовно-процессуального кодекса Республики Казахстан;

5) подвергнутое административному взысканию за совершение коррупционного правонарушения в течение трех лет до даты подачи ходатайства о его согласовании на руководящую должность.

Единый накопительный пенсионный фонд или добровольный накопительный пенсионный фонд при назначении (избрании) руководящих работников самостоятельно проверяет их на соответствие требованиям настоящей статьи, том числе с учетом информации, размещаемой на интернет-ресурсе уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Оценка деловой репутации на предмет наличия либо отсутствия безупречной деловой репутации в отношении руководящих работников и кандидатов на должности руководящих работников осуществляется уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций, в том числе с использованием мотивированного суждения.

4. Для соответствия требованию, предусмотренному подпунктом 2) части первой пункта 3 настоящей статьи, необходимо наличие трудового стажа для кандидатов на должности:

1) руководителя исполнительного органа единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда не менее пяти лет, в том числе не менее трех лет на руководящей должности;

2) руководителя органа управления единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда не менее пяти лет, в том числе не менее двух лет на руководящей должности;

3) члена исполнительного органа единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда не менее трех лет, в том числе не менее двух лет на руководящей должности;

4) члена органа управления единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда не менее двух лет, в том числе не менее одного года на руководящей должности;

5) главного бухгалтера единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда не менее трех лет;

6) иных руководителей единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда не менее одного года.

Для кандидатов на должности членов исполнительного органа единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда, курирующих исключительно вопросы безопасности, административно-хозяйственные вопросы, вопросы информационных технологий, наличие трудового стажа, предусмотренного подпунктом 2) части первой пункта 3 настоящей статьи, не требуется.

В трудовой стаж, определенный настоящим пунктом, не включается работа в подразделениях финансовой организации, связанная с обеспечением ее безопасности, осуществлением административно-хозяйственной деятельности, развитием информационных технологий (за исключением руководителя подразделения развития информационных технологий и (или) информационной безопасности), работа в обществе взаимного страхования и организации, осуществляющей микрофинансовую деятельность.

Для члена Правительства Республики Казахстан, заместителя руководителя центрального исполнительного органа Республики Казахстан, являющегося кандидатом на должность руководителя органа управления единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда, более пятидесяти процентов размещенных акций которого прямо или косвенно принадлежат государству и (или) национальному управляющему холдингу, стаж, предусмотренный настоящей статьей, не требуется.

5. Для целей подпунктов 1), 2), 3), 4) части первой пункта 4 настоящей статьи под руководящей должностью понимаются должности руководителя и членов органа управления, руководителя и членов исполнительного органа, руководителя, заместителя руководителя самостоятельного структурного подразделения, а также обособленного подразделения организаций, осуществляющих деятельность в сферах, указанных в подпункте 2) части первой пункта 3 настоящей статьи.

6. Документы для получения согласия на назначение (избрание) руководящего работника единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда могут быть представлены кандидатом на должность руководящего работника либо единым накопительным пенсионным фондом или добровольным накопительным пенсионным фондом.

Согласие уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на назначение (избрание) руководящего работника единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда может быть выдано на одну либо несколько должностей при условии соответствия кандидата на должность руководящего работника требованиям, предъявляемым к данным должностям.

Согласие уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на назначение (избрание) руководящего работника единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда дает право занимать должность руководящего работника без повторного согласования и прекращает свое действие в следующих случаях:

1) неназначение (неизбрание) согласованного кандидата на должность руководящего работника в едином накопительном пенсионном фонде или добровольном накопительном пенсионном фонде в течение двенадцати месяцев с даты получения согласия либо увольнения с должности (прекращения полномочий) руководящего работника;

2) отзыв уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций согласия на назначение (избрание) на должность руководящего единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда.

7. Кандидат на должность руководящего работника не вправе осуществлять соответствующие функции без согласования с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Запрет, установленный частью первой настоящего пункта, не распространяется на лицо, избранное на должность руководителя или члена органа управления, являющееся независимым директором, которое вправе осуществлять соответствующие функции без согласования с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций не более шестидесяти календарных дней со дня его избрания.

Уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций рассматривает документы, представленные для выдачи согласия на назначение (избрание) руководящих работников единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда, в течение тридцати рабочих дней с даты представления полного пакета документов в соответствии с требованиями нормативного правового акта уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Запрещается исполнение обязанностей (замещение временно отсутствующего) руководящего работника единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда лицом, не имеющим согласия уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на назначение (избрание) на должность руководящего работника, за исключением случаев возложения исполнения обязанностей руководителя органа управления на члена органа управления или руководителя исполнительного органа на члена исполнительного органа на срок не более шестидесяти календарных дней.

8. Кандидат на должность руководителя или члена органа управления единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда, являющийся независимым директором, может быть согласован как до избрания его на указанную должность, так и после.

При согласовании руководителя или члена органа управления единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда, являющегося независимым директором, после его избрания документы на согласование должны быть представлены в уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций в срок, установленный частью второй пункта 7 настоящей статьи.

По истечении срока, указанного в настоящем пункте, и в случае непредставления полного пакета документов на согласование в уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций либо отказа уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций в согласовании единый накопительный пенсионный фонд или добровольный накопительный пенсионный фонд обязан принять меры по прекращению полномочий данного руководящего работника.

9. При использовании уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций мотивированного суждения в отношении кандидата на должность руководящего работника в соответствии со статьей 13-5 Закона Республики Казахстан "О государственном регулировании, контроле и надзоре финансового рынка и финансовых организаций" уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций направляет лицу, представившему документы на согласование кандидата на должность руководящего работника, уведомление о формировании в отношении кандидата на должность руководящего работника мотивированного суждения.

Уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций приостанавливает срок рассмотрения документов, представленных для получения согласия на назначение (избрание) кандидатов на должности руководящих работников единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда, при формировании уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций мотивированного суждения в отношении данных кандидатов на должности руководящих работников. Данный срок приостанавливается с даты направления проекта мотивированного суждения лицу, представившему документы на согласование кандидата на должность руководящего работника единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда, до даты принятия решения уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций с использованием мотивированного суждения.

10. Порядок выдачи согласия уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций на назначение (избрание) руководящего работника единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда, включая критерии отсутствия безупречной деловой репутации, документы, необходимые для получения согласия, устанавливаются нормативными правовыми актами уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

11. Уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций отказывает в выдаче согласия на назначение (избрание) руководящих работников единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда по следующим основаниям:

1) несоответствие кандидатов на должности руководящих работников требованиям, установленным настоящей статьей, подпунктом 20) статьи 1, пунктом 4 статьи 54 и пунктом 2 статьи 59 Закона Республики Казахстан "Об акционерных обществах" и статьей 9 Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" или нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

2) отрицательный результат тестирования.

Отрицательным результатом тестирования являются:

результат тестирования кандидата на должность руководящего работника составляет менее семидесяти процентов правильных ответов;

нарушение кандидатом на должность руководящего работника порядка тестирования, определенного уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

неявка на тестирование в назначенное время в течение срока согласования кандидата на должность руководящего работника уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

3) неустранение замечаний уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций или представление доработанных с учетом замечаний уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций документов по истечении срока, установленного нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

4) нарушение установленного законодательством Республики Казахстан порядка избрания (назначения) кандидата на должность руководителя или члена органа управления, являющегося независимым директором;

5) представление документов по истечении установленного частью второй пункта 8 настоящей статьи срока, в течение которого кандидат на должность руководителя или члена органа управления, являющийся независимым директором, занимает свою должность без согласования с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

6) наличие у уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций сведений (фактов) о совершении кандидатом на должность руководящего работника действий, признанных как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг и (или) повлекших причинение ущерба третьему лицу (третьим лицам).

Данное требование применяется в течение одного года со дня наступления наиболее раннего из перечисленных событий:

признания уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций действий кандидата на должность руководящего работника как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг;

получения уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций фактов, подтверждающих причинение в результате совершения таких действий ущерба третьему лицу (третьим лицам);

7) наличие у уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций сведений о том, что кандидат на должность руководящего работника являлся работником финансовой организации, в отношении которой уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций были применены меры надзорного реагирования и (или) на которую наложено административное взыскание за административное правонарушение, предусмотренное статьей 259 Кодекса Республики Казахстан об административных правонарушениях, за совершение действий, признанных как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг, и (или) работником финансовой организации, действия которого повлекли причинение ущерба финансовой организации и (или) третьему лицу (третьим лицам), участвующим в сделке.

Данное требование применяется в течение одного года со дня наступления наиболее раннего из перечисленных событий:

признания уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций действий финансовой организации как совершенных в целях манипулирования на рынке ценных бумаг;

получения уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций фактов, подтверждающих причинение в результате действий кандидата на должность руководящего работника ущерба финансовой организации и (или) третьему лицу (третьим лицам).

Для целей настоящего подпункта под работником финансовой организации понимается руководящий работник либо лицо, исполнявшее его обязанности, и (или) трейдер фондовой биржи, в компетенцию которого входило принятие решений по вопросам, повлекших за собой вышеуказанные нарушения.

К сведениям, указанным в подпунктах 6) и 7) части первой настоящего пункта, в том числе относятся сведения, полученные уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций от органа финансового надзора государства, резидентом которого является финансовая организация – нерезидент Республики Казахстан.

12. Единый накопительный пенсионный фонд или добровольный накопительный пенсионный фонд обязан уведомить уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций в течение пяти рабочих дней с даты принятия решения соответствующего органа единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда обо всех изменениях, произошедших в составе руководящих работников, включая их назначение (избрание), перевод на другую должность, расторжение трудового договора и (или) прекращение полномочий, о привлечении руководящего работника к административной ответственности за совершение коррупционного правонарушения, а также об изменениях в фамилии, имени, отчестве (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) руководящего работника с приложением копий подтверждающих документов.

В случае привлечения руководящего работника к уголовной ответственности единый накопительный пенсионный фонд или добровольный накопительный пенсионный фонд уведомляет уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций в течение пяти рабочих дней со дня, когда данная информация стала известна единому накопительному пенсионному фонду или добровольному накопительному пенсионному фонду.

13. Уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций отзывает выданное согласие на назначение (избрание) на должность руководящего работника единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда по следующим основаниям:

1) выявление недостоверных сведений, на основании которых было выдано согласие;

2) систематическое (три и более раза в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) нарушение единым накопительным пенсионным фондом, добровольным накопительным пенсионным фондом требований, предусмотренных законодательством Республики Казахстан о противодействии легализации (отмыванию) доходов, полученных преступным путем, и финансированию терроризма;

3) отстранение уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций от выполнения служебных обязанностей лиц, указанных в настоящей статье, на основании достаточных данных для признания действий (бездействия) указанного руководящего работника (работников) единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда не соответствующими требованиям законодательства Республики Казахстан;

4) отстранение уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций от выполнения служебных обязанностей лиц, указанных в настоящей статье, на основании достаточных данных для признания действий указанного руководящего работника (работников) единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда не соответствующими требованиям законодательства Республики Казахстан в случае их отстранения единым накопительным пенсионным фондом, добровольным накопительным пенсионным фондом от выполнения служебных обязанностей или увольнения до отстранения от выполнения служебных обязанностей данных лиц уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

5) наличие неснятой или непогашенной судимости;

6) несоответствие руководящих работников требованиям, установленным настоящей статьей, подпунктом 20) статьи 1, пунктом 4 статьи 54, пунктом 2 статьи 59 Закона Республики Казахстан "Об акционерных обществах" и статьей 9 Закона Республики Казахстан "О бухгалтерском учете и финансовой отчетности" или нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Отзыв уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций согласия на назначение (избрание) руководящего работника единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда является основанием для отзыва ранее выданного (выданных) согласия (согласий) данному руководящему работнику в иных финансовых организациях, банковских, страховых холдингах, филиалах страховых (перестраховочных) организаций – нерезидентов Республики Казахстан, филиалах страховых брокеров – нерезидентов Республики Казахстан, филиалах банков – нерезидентов Республики Казахстан.

Единый накопительный пенсионный фонд или добровольный накопительный пенсионный фонд обязан расторгнуть трудовой договор с руководящим работником либо в случае отсутствия трудового договора принять меры по прекращению полномочий руководящего работника в случаях:

1) отзыва уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций согласия на назначение (избрание) на должность руководящего работника;

2) нарушения установленного законодательством Республики Казахстан порядка избрания (назначения) кандидата на должность руководящего работника.

Сноска. Статья 63 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Глава 8. СОЦИАЛЬНЫЕ РАБОТНИКИ

Статья 64. Статус и особенности работы социальных работников

1. Лицо обладает статусом социального работника при осуществлении профессиональной деятельности в сфере оказания специальных социальных услуг.

2. Социальный работник по оценке и определению потребности в специальных социальных услугах готовит заключение о предоставлении специальных социальных услуг с учетом индивидуальных особенностей лиц, нуждающихся в специальных социальных услугах, и обеспечивает конфиденциальность сведений о состоянии здоровья лица, диагнозе заболевания, степени ограничения жизнедеятельности и персональных данных получателей специальных социальных услуг.

3. Социальный работник, предоставляющий специальные социальные услуги, придерживается заключения социального работника по оценке и определению потребности в специальных социальных услугах и оказывает услуги в соответствии со стандартами оказания специальных социальных услуг.

4. Социальный работник с информированного согласия получателя специальных социальных услуг или его законного представителя вправе представлять сведения о получателе специальных социальных услуг для проведения реабилитационных мероприятий.

5. Нормативная нагрузка на социального работника устанавливается уполномоченными государственными органами, а также с учетом индивидуальных потребностей получателей специальных социальных услуг в соответствии со стандартами оказания специальных социальных услуг в области социальной защиты населения, образования и здравоохранения.

6. Система оплаты труда, должностные оклады, доплаты, надбавки и другие выплаты стимулирующего характера социальному работнику, осуществляющему профессиональную деятельность в государственных организациях, определяются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в соответствии с перечнем должностей.

Социальным работникам, содержащимся за счет государственного бюджета, основной оплачиваемый ежегодный трудовой отпуск и пособие на оздоровление предоставляются согласно трудовому законодательству Республики Казахстан.

Оплата труда социальному работнику, осуществляющему профессиональную деятельность в частных организациях, определяется их учредителями или уполномоченным на то лицом в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

7. Социальный работник для осуществления профессиональной деятельности должен соответствовать квалификационным требованиям, определяемым профессиональными стандартами, утвержденными соответствующими уполномоченными органами по согласованию с уполномоченным государственным органом.

8. Социальные работники для осуществления профессиональной деятельности проходят аттестацию, по результатам которой присваиваются (подтверждаются) квалификационные категории в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

9. Программа аттестации социальных работников разрабатывается уполномоченными органами в соответствии с профессиональным стандартом.

Статья 65. Права и обязанности социальных работников при осуществлении профессиональной деятельности

1. Социальные работники при осуществлении профессиональной деятельности имеют право на:

1) свободный выбор способов и форм организации деятельности в сфере предоставления специальных социальных услуг при условии соблюдения стандартов оказания специальных социальных услуг;

2) защиту от незаконного вмешательства и воспрепятствования со стороны должностных и других лиц;

3) уважительное отношение к профессии и надлежащее поведение со стороны получателей специальных социальных услуг и их родителей или иных законных представителей;

4) организационное и материально-техническое обеспечение и создание необходимых условий для осуществления профессиональной деятельности;

5) осуществление научной, исследовательской, творческой деятельности, разработку и внесение предложений о внедрении новых методик и технологий в практику социальной работы;

6) участие в обсуждении вопросов, направленных на совершенствование качества социальных услуг, в том числе относящихся к профессиональной деятельности социального работника;

7) повышение квалификации не реже одного раза в пять лет;

8) непрерывное профессиональное развитие;

9) досрочное присвоение квалификационной категории;

10) поощрение за успехи в профессиональной деятельности;

11) прохождение стажировки по международным стипендиям и грантам для поддержания и повышения профессиональных навыков в порядке и на условиях, определенных законодательством Республики Казахстан;

12) иные права, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

2. Социальный работник, осуществляющий оценку и определение потребности в специальных социальных услугах, кроме прав, установленных пунктом 1 настоящей статьи, вправе:

1) запрашивать и получать необходимую информацию от государственных и местных исполнительных органов, в том числе посредством информационных систем;

2) привлекать необходимых специалистов для проведения оценки и определения потребности в специальных социальных услугах;

3) привлекать для консультации необходимых специалистов другого профиля или более высокой квалификации.

3. Социальные работники не вправе:

1) рекомендовать получателям специальных социальных услуг определенные объекты розничной реализации лекарственных средств и медицинских изделий, организации, предоставляющие специальные социальные услуги, или реабилитационные мероприятия в целях личной заинтересованности в получении вознаграждения за свои услуги;

2) продвигать лекарственные средства и медицинские изделия, виды специальных социальных услуг и реабилитационных мероприятий с участием поставщиков, за исключением проведения научно-практических конференций и специализированных семинаров.

4. Социальные работники обязаны:

1) проводить профилактику наступления нуждаемости в специальных социальных услугах в соответствии со своей квалификацией, служебными и должностными обязанностями;

2) оказывать специальные социальные услуги в соответствии со своей квалификацией, должностными обязанностями;

3) обеспечить качество предоставляемых специальных социальных услуг;

4) не разглашать профессиональную тайну;

5) не допускать дискриминацию в отношении получателя специальных социальных услуг;

6) незамедлительно сообщать правоохранительным органам о фактах совершения получателем специальных социальных услуг или в отношении них действий (бездействия), содержащих признаки уголовного либо административного правонарушения, в организациях социальной защиты населения, а также о фактах нарушения законодательства Республики Казахстан, ставших им известными в связи с профессиональной деятельностью;

7) консультировать родителей или иных законных представителей получателей специальных социальных услуг по вопросам предоставления специальных социальных услуг;

8) не реже одного раза в три года проходить аттестацию;

9) составлять индивидуальный план по оказанию специальных социальных услуг;

10) соблюдать нормы профессиональной этики поведения социального работника;

11) проходить обязательные периодические медицинские осмотры в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

12) уважать честь и достоинство получателей специальных социальных услуг и их родителей или иных законных представителей;

13) исполнять иные обязанности, предусмотренные настоящим Кодексом и законодательством Республики Казахстан.

Статья 66. Профессиональная тайна социального работника

1. Сведения об индивидуальных особенностях, состоянии здоровья, диагнозе заболевания, степени ограничения жизнедеятельности, а также персональные данные получателей специальных социальных услуг составляют профессиональную тайну социального работника.

2. С информированного согласия получателя специальных социальных услуг или его законного представителя допускается передача третьим лицам сведений, составляющих профессиональную тайну социального работника, для проведения реабилитационных мероприятий.

3. Представление сведений, составляющих профессиональную тайну социального работника, без согласия получателя специальных социальных услуг допускается в следующих случаях:

1) субъектам, осуществляющим медицинскую деятельность, в целях обследования и лечения лица, не способного к самостоятельному волеизъявлению, в случае отсутствия законного представителя;

2) по запросу органов досудебного расследования, прокурора, адвоката и (или) суда в связи с проведением расследования или судебного разбирательства;

3) при оказании специальных социальных услуг несовершеннолетнему или недееспособному лицу для информирования его законного представителя;

4) при проведении проверок соблюдения законности органами прокуратуры в порядке, установленном Конституционным законом Республики Казахстан "О прокуратуре".

4. Не является разглашением профессиональной тайны социального работника:

1) передача на хранение резервной копии электронного информационного ресурса на единую платформу резервного хранения электронных информационных ресурсов в соответствии с порядком и сроками, определяемыми уполномоченным органом в сфере обеспечения информационной безопасности, за исключением случаев, когда такие электронные информационные ресурсы содержат информацию, связанную с разведывательной, контрразведывательной деятельностью и охранными мероприятиями по обеспечению безопасности охраняемых лиц и объектов, передача которой осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных секретах;

2) обмен информацией с использованием информационно-коммуникационных технологий в целях оказания специальных социальных услуг и осуществления деятельности правоохранительных и специальных государственных органов.

Статья 67. Профессиональная этика поведения социального работника

1. Профессиональная этика поведения социального работника основывается на принципах законности, добросовестности, ответственности, уважения чести и достоинства личности.

2. Нарушение профессиональной этики поведения социального работника влечет дисциплинарную ответственность социального работника в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан.

3. Нарушение профессиональной этики поведения социального работника рассматривается Советом по профессиональной этике поведения социальных работников в порядке, определяемом организацией, предоставляющей специальные социальные услуги.

Статья 68. Ограничения, связанные с выполнением профессиональной деятельности социального работника

К профессиональной деятельности социальных работников не допускаются лица:

1) лишенные права осуществлять профессиональную деятельность социального работника в соответствии со вступившим в законную силу приговором суда;

2) признанные решением суда недееспособными или ограниченно дееспособными;

3) имеющие медицинские противопоказания, а также с психическими, поведенческими расстройствами (заболеваниями), в том числе связанными с употреблением психоактивных веществ, состоящие на учете в организациях, оказывающих медицинскую помощь в области психического здоровья;

4) на основании иных ограничений, предусмотренных Трудовым кодексом Республики Казахстан.

Статья 69. Обеспечение профессиональной деятельности социальных работников

При осуществлении социальными работниками профессиональной деятельности не допускается:

1) привлечение их к видам работ, не связанным с профессиональными обязанностями, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан;

2) истребование у них отчетности либо информации, не предусмотренной законодательством Республики Казахстан в области социальной защиты;

3) проведение проверок, не предусмотренных законами Республики Казахстан.

Статья 70. Социальные гарантии социальным работникам

1. Социальным работникам гарантируются:

1) жилище, в том числе служебное и (или) общежитие, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) земельные участки под индивидуальное жилищное строительство в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан. Социальным работникам, осуществляющим профессиональную деятельность в сельских населенных пунктах, предоставление земельных участков под индивидуальное жилищное строительство осуществляется в приоритетном порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан;

3) оплачиваемый ежегодный трудовой отпуск в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан;

4) пособие на оздоровление в размере не менее одного должностного оклада один раз в календарном году при предоставлении им очередного трудового отпуска;

5) возмещение вреда, причиненного жизни и здоровью при исполнении трудовых (служебных) обязанностей, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

6) возмещение работодателем транспортных расходов, связанных с проездом для социальных работников, оказывающих специальные социальные услуги на дому.

2. Социальному работнику, осуществляющему профессиональную деятельность в сельском населенном пункте:

1) по решению местных представительных органов устанавливаются повышенные не менее чем на двадцать пять процентов оклады и тарифные ставки по сравнению со ставками социальных работников, осуществляющих профессиональную деятельность в городских условиях;

2) оказывается социальная помощь по оплате коммунальных услуг и приобретению топлива за счет бюджетных средств в порядке и размерах, утвержденных местными представительными органами.

3. Социальному работнику, прибывшему для осуществления профессиональной деятельности и проживания в сельские населенные пункты, по решению местных представительных органов предоставляются подъемное пособие и социальная помощь для приобретения или строительства жилья.

4. Местные исполнительные органы вправе устанавливать компенсационные выплаты социальному работнику за наем (аренду) жилища и коммунальные услуги, полные или частичные выплаты для приобретения путевок на санаторно-курортное лечение и отдых, а также иные льготы, направленные на социальную помощь социального работника.

5. За добросовестный труд и образцовое исполнение своих профессиональных обязанностей к социальному работнику применяются поощрения, предусмотренные законодательством Республики Казахстан, а также правилами внутреннего распорядка организации, предоставляющей специальные социальные услуги.

6. Местные исполнительные органы вправе устанавливать дополнительные меры поощрения социальных работников посредством учреждения местных знаков отличия и почетных званий с выплатой единовременного вознаграждения или без таковой и иных форм стимулирования, в том числе к праздничным датам, установленным в Республике Казахстан.

Описание, порядок присвоения местных знаков отличия и почетных званий, в том числе размеры выплат единовременного вознаграждения, определяются местным исполнительным органом.

ОСОБЕННАЯ ЧАСТЬ

РАЗДЕЛ 3. НАПРАВЛЕНИЯ СОЦИАЛЬНОЙ ЗАЩИТЫ НАСЕЛЕНИЯ И ПОРЯДОК ИХ РЕАЛИЗАЦИИ

Глава 9. СОЦИАЛЬНАЯ ЗАЩИТА ЛИЦ (СЕМЕЙ), ИМЕЮЩИХ ДЕТЕЙ

Параграф 1. Общие положения

Статья 71. Право на социальную защиту лиц (семей), имеющих детей

1. Лица (семьи), имеющие детей, имеют право на социальную защиту в виде:

1) социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей);

2) единовременного государственного пособия в связи с рождением ребенка (далее – пособие на рождение);

3) ежемесячного государственного пособия по уходу за ребенком по достижении им возраста полутора лет (далее – пособие по уходу);

4) социальной выплаты по случаю потери дохода в связи с уходом за ребенком по достижении им возраста полутора лет (далее – социальная выплата по уходу);

5) субсидирования дополнительно установленных обязательных пенсионных взносов в пользу получателей социальной выплаты по случаю потери дохода в связи с уходом за ребенком по достижении им возраста полутора лет за счет бюджетных средств (далее – бюджетные субсидии);

6) ежемесячного государственного пособия многодетным семьям, имеющим четырех и более совместно проживающих несовершеннолетних детей, в том числе детей, обучающихся по очной форме обучения по общеобразовательным или профессиональным программам в организациях общего среднего, технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования, после достижения ими восемнадцатилетнего возраста до времени окончания организаций образования (но не более чем до достижения двадцатитрехлетнего возраста) (далее – пособие многодетной семье);

7) ежемесячного государственного пособия многодетным матерям, награжденным подвесками "Алтын алқа", "Күміс алқа" или получившим ранее звание "Мать-героиня", награжденным орденами "Материнская слава" I и II степени (далее – пособие награжденной матери).

2. Права, предусмотренные настоящей статьей, реализуются в порядке и на условиях, предусмотренных настоящим Кодексом.

3. Работодатель оплачивает отпуск по беременности и родам, отпуск работникам, усыновившим (удочерившим) новорожденного ребенка (детей), с сохранением средней заработной платы, если это предусмотрено условиями трудового и (или) коллективного договоров, актом работодателя, за вычетом суммы социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей) в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан.

4. По решению местных исполнительных органов семьям, имеющим детей, могут предоставляться дополнительные меры социальной помощи.

Статья 72. Порядок назначения и осуществления социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей), выплаты пособия на рождение, социальной выплаты по уходу, выплаты пособия по уходу, пособия многодетным семьям, пособия награжденной матери

1. Основанием для назначения социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей), пособия на рождение, социальной выплаты по уходу, пособия по уходу, пособия многодетным семьям, пособия награжденной матери (далее – социальные выплаты и пособия семьям, имеющим детей) является заявление лица, имеющего право на социальные выплаты и пособия семьям, имеющим детей, или его законного представителя.

Представление заявления о назначении социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей, не требуется при их назначении через проактивную услугу в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственных услугах".

2. Уполномоченный государственный орган определяет порядок:

назначения и осуществления выплаты государственного пособия на рождение, пособия по уходу, пособия многодетным семьям, пособия награжденной матери;

исчисления (определения) размеров, назначения, осуществления, приостановления, перерасчета, возобновления, прекращения и пересмотра решения о назначении (отказе в назначении) социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей), социальной выплаты по случаю потери дохода в связи с уходом за ребенком по достижении им возраста полутора лет;

субсидирования обязательных пенсионных взносов получателям социальных выплат по случаю потери дохода в связи с уходом за ребенком по достижении им возраста полутора лет.

Статья 73. Отказ в приеме заявления и назначении социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей

1. Основаниями для отказа в приеме заявления на назначение социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей, являются:

1) получение из информационной системы уполномоченного государственного органа сведений, подтверждающих факты назначения, осуществления социальных выплат и выплаты пособий семьям, имеющим детей, подачи заявления или согласия через проактивную услугу на их назначение;

2) представление заявителем неполного пакета документов в соответствии с законодательством Республики Казахстан и (или) документов с истекшим сроком действия, и (или) документов, срок действия которых истекает на день принятия решения о назначении или отказе в назначении социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей;

3) несоответствие сведений по документу, удостоверяющему личность (кроме его замены согласно законодательству Республики Казахстан, подтверждающейся сведениями из государственных информационных систем), с документами, необходимыми для их назначения;

4) отсутствие права на назначение социальных выплат и пособий семей, имеющих детей;

5) отсутствие согласия заявителя на доступ к персональным данным ограниченного доступа, которые требуются для назначения социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей.

2. Основаниями для отказа в назначении социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей, являются:

1) установление недостоверности документов и (или) сведений, в том числе получаемых из государственных информационных систем, необходимых для назначения социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей;

2) несоответствие документов и (или) сведений, необходимых для назначения социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей, требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан;

3) непредставление запрашиваемого Фондом при проверке документа и (или) сведений, необходимых для назначения социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей), социальной выплаты по уходу.

Статья 74. Права и обязанности получателя социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей

1. Получатель социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей, имеет право:

1) запрашивать и получать бесплатно информацию от Государственной корпорации и Фонда о порядке назначения и получения социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей;

2) обжаловать решения, действия (бездействие) государственных органов, Государственной корпорации и Фонда в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

2. Получатель социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей, обязан:

1) представлять полные и достоверные сведения для назначения социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) в период получения социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей, информировать Государственную корпорацию об обстоятельствах, которые могут служить основанием для изменения размера пособия на рождение, пособия по уходу, пособия многодетным семьям, пособия награжденной матери, социальной выплаты по уходу, в течение десяти рабочих дней со дня возникновения таких изменений.

В случае, когда получатель своевременно не известил об обстоятельствах, влияющих на размеры пособия на рождение, пособия по уходу, пособия многодетным семьям, пособия награжденной матери, социальной выплаты по уходу, их размеры пересматриваются с момента наступления указанных обстоятельств, но не ранее момента их назначения;

3) производить возврат излишне зачисленных (выплаченных) сумм социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей, в добровольном порядке, а в случае отказа – в судебном порядке на основании решения суда, вступившего в законную силу.

Статья 75. Изменение получателя

В случаях смерти (признания судом безвестно отсутствующим или объявления умершим), лишения или ограничения родительских прав, отбывания наказания в местах лишения свободы, отмены решения суда о признании безвестно отсутствующим получателя социальной выплаты по уходу, пособия по уходу, пособия многодетной семье выплата производится законному представителю ребенка (детей) либо лицу, назначенному опекуном (попечителем), при сохранении оснований для их получения, за исключением случаев определения ребенка (детей) на полное государственное обеспечение, на основании документов, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 75 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 76. Удержания из социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей

1. Из социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей), социальной выплаты по уходу удерживаются обязательные пенсионные взносы в размере 10 процентов и направляются в единый накопительный пенсионный фонд в соответствии настоящим Кодексом.

2. Удержания из социальных выплат и пособий семьям, имеющим детей, в порядке исполнительного производства не производятся.

3. Излишне зачисленные (выплаченные) суммы социальной выплаты по уходу при их дальнейшем получении удерживаются из сумм, причитающихся к выплате, на основании заявления получателя.

Параграф 2. Социальные выплаты по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей)

Статья 77. Право на социальные выплаты по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей)

1. Социальные выплаты по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей) назначаются участнику системы обязательного социального страхования со дня возникновения права на социальную выплату.

2. Право на социальные выплаты возникает:

по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами – с даты отпуска по беременности и родам, указанной в листе о временной нетрудоспособности;

по случаю потери дохода в связи с усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей) – с даты отпуска работникам, усыновившим (удочерившим) новорожденного ребенка (детей), указанной в листе о временной нетрудоспособности.

3. Социальные выплаты по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей) назначаются на весь период, указанный в листе о временной нетрудоспособности, выданном в порядке, определенном уполномоченным органом в области здравоохранения.

Жителям города Байконыра, являющимся участниками системы обязательного социального страхования, социальные выплаты по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей) назначаются на основании листа о временной нетрудоспособности, выданного в порядке, предусмотренном частью первой настоящего пункта, или выданного федеральными организациями здравоохранения Российской Федерации и их подразделениями, расположенными на территории города Байконыра, на период отпуска в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей) в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан.

4. Сроки обращения за назначением социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей), а также за перерасчетом социальной выплаты по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами при осложненных родах, рождении двух и более детей не могут превышать двенадцать месяцев со дня возникновения права на социальные выплаты.

Перерасчет социальной выплаты по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами осуществляется в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

5. В случае поступления социальных отчислений в Фонд за период, который был принят для исчисления социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей), после даты обращения за их назначением перерасчет размера назначенных социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей) получателю не производится.

6. Суммы социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей), не полученные своевременно либо полученные не полностью по вине Государственной корпорации и (или) Фонда, выплачиваются за прошлое время со дня возникновения права на социальные выплаты без ограничения сроков.

Статья 78. Размер социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей)

1. Размер социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей) определяется путем умножения среднемесячного размера дохода, учтенного в качестве объекта исчисления социальных отчислений, на соответствующий коэффициент количества дней нетрудоспособности в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом, и выплачивается за счет активов Фонда.

2. Среднемесячный размер дохода, учтенного в качестве объекта исчисления социальных отчислений, определяется путем деления суммы доходов, с которых производились социальные отчисления за последние двенадцать календарных месяцев (независимо от того, были ли в этот период перерывы в социальных отчислениях), предшествующих месяцу, в котором наступило право на социальную выплату, на двенадцать.

При этом доход, полученный в периоды трудовой, предпринимательской деятельности, занятия частной практикой по видам деятельности, к которым по решению Правительства Республики Казахстан применялся поправочный коэффициент 0 к ставке социальных отчислений, учитывается при определении среднемесячного размера дохода на основании справки о доходах, выдаваемой плательщиком.

Периоды получения социальной выплаты по случаю потери дохода в связи с ограничениями деятельности на период действия чрезвычайного положения, ограничительных мероприятий исключаются из расчета среднемесячного размера дохода и заменяются другими месяцами, непосредственно предшествовавшими началу периода определения среднемесячного размера дохода.

В случае если лица, указанные в подпункте 7) части первой статьи 243 настоящего Кодекса, определили ставку социальных отчислений в размере одного процента, то при исчислении социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей) доход за каждый месяц, с которого производились социальные отчисления, определяется путем деления суммы фактически поступивших социальных отчислений в месяц на ставку социальных отчислений, установленную пунктом 1 статьи 244 настоящего Кодекса.

Коэффициент количества дней нетрудоспособности определяется путем деления количества дней, на которые выдан лист о временной нетрудоспособности в связи с беременностью и родами, а также усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей), на тридцать календарных дней.

3. Социальные отчисления, поступившие от дохода, признанного незаконным на основании судебных актов и актов органа досудебного расследования, уплаченные за период, учтенный при определении размера социальных выплат, не учитываются при последующих обращениях участника системы обязательного социального страхования за назначением социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей).

4. В случае, если плательщиком не осуществлен возврат излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений в сроки и случаях, определяемых уполномоченным государственным органом, при исчислении размеров социальных выплат по случаю потери дохода в связи с беременностью и родами, усыновлением (удочерением) новорожденного ребенка (детей) суммы излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений не учитываются.

Сноска. Статья 78 с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 3. Пособие на рождение

Статья 79. Право на пособие на рождение

1. Пособие на рождение предоставляется постоянно проживающим в Республике Казахстан гражданам Республики Казахстан, кандасам, а также иностранцам, право на получение пособия которых предусмотрено международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, имеющим рожденных, усыновленных (удочеренных), а также взятых под опеку детей, со дня рождения ребенка.

2. Пособие на рождение назначается со дня обращения. При рождении двух и более детей пособие на рождение назначается и выплачивается на каждого ребенка.

3. Сроки обращения за назначением пособия на рождение не могут превышать восемнадцать месяцев со дня рождения ребенка.

Статья 80. Размер пособия на рождение

1. Пособие на рождение выплачивается за счет бюджетных средств в следующих размерах:

на первого, второго, третьего ребенка – 38,0 месячного расчетного показателя;

на четвертого и более ребенка – 63,0 месячного расчетного показателя.

2. Пособие на рождение выплачивается с учетом изменения размера месячного расчетного показателя, устанавливаемого на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Параграф 4. Пособие по уходу

Статья 81. Право на пособие по уходу

1. Пособие по уходу предоставляется постоянно проживающим в Республике Казахстан гражданам Республики Казахстан, кандасам, а также иностранцам, право на получение пособия которых предусмотрено международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан.

2. Лица (семьи), имеющие рожденных живыми, усыновленных (удочеренных), а также взятых под опеку детей, сводных детей, если они не учтены в семье другого родителя, имеют право на получение пособия по уходу в случаях, когда лицо, осуществляющее уход за ребенком, не является участником системы обязательного социального страхования.

3. При назначении пособия по уходу в составе семьи не учитываются дети, в отношении которых родители лишены или ограничены в родительских правах.

Пособие по уходу не назначается на детей, находящихся на полном государственном обеспечении.

4. Пособие по уходу назначается:

1) со дня рождения ребенка, указанного в свидетельстве о рождении ребенка, по достижении им возраста полутора лет включительно;

2) лицам (семьям), имеющим усыновленных (удочеренных), а также взятых под опеку детей, – со дня вступления в законную силу решения суда об усыновлении (удочерении) ребенка (детей) или со дня установления опеки по достижении им возраста полутора лет;

3) кандасам – со дня рождения ребенка, но не ранее даты установления статуса кандаса.

5. В случае осуществления ухода за двумя и более детьми, не достигшими полутора лет, пособие по уходу назначается и выплачивается на каждого ребенка.

6. В случае смерти ребенка, не достигшего возраста полутора лет, выплаты производятся по месяц смерти включительно.

7. В случае обращения за назначением пособия по уходу после смерти ребенка, не достигшего возраста полутора лет, пособие по уходу назначается по месяц смерти включительно.

8. Сроки обращения за назначением пособия по уходу не могут превышать восемнадцать месяцев со дня рождения ребенка.

Статья 82. Размер пособия по уходу

1. Пособие по уходу ежемесячно выплачивается за счет бюджетных средств в следующих размерах:

на первого ребенка – 5,76 месячного расчетного показателя;

на второго ребенка – 6,81 месячного расчетного показателя;

на третьего ребенка – 7,85 месячного расчетного показателя;

на четвертого и более ребенка – 8,90 месячного расчетного показателя.

2. Пособие по уходу выплачивается с учетом изменения размера месячного расчетного показателя, устанавливаемого на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Статья 83. Приостановление, возобновление и прекращение выплаты пособия по уходу

1. Выплата пособия по уходу приостанавливается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяцев по банковскому счету получателя. При этом выплата пособия по уходу возобновляется с даты приостановления;

2) выезде получателя пособия по уходу на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан. При этом выплата пособия по уходу возобновляется получателю пособия по уходу, выехавшему на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан и вернувшемуся обратно до достижения ребенком возраста полутора лет, с даты прибытия на постоянное проживание на территорию Республики Казахстан, но не ранее даты приостановления;

3) отбывании получателем пособия по уходу уголовного наказания, назначенного судом в виде лишения свободы. При этом пособие по уходу выплачивается законному представителю ребенка (детей) со дня приостановления либо лицу, назначенному опекуном, со дня установления опеки, но не ранее даты приостановления;

4) проживании получателя пособия по уходу в центрах оказания специальных социальных услуг в условиях стационара и нахождении на полном государственном обеспечении, за исключением лица, которому предоставляется сверхгарантированный объем специальных социальных услуг. При этом выплата пособия по уходу возобновляется с даты отчисления получателя из центра оказания специальных социальных услуг, но не ранее даты приостановления;

5) наличии подтверждающего документа о проведении оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувших лиц или решения суда о признании лица безвестно отсутствующим в отношении получателя пособия по уходу. При этом пособие по уходу выплачивается законному представителю ребенка (детей) со дня приостановления либо лицу, назначенному опекуном, со дня установления опеки, но не ранее даты приостановления;

6) истечении у получателя пособия по уходу срока действия документа, удостоверяющего личность иностранца, или удостоверения кандаса. При этом выплата пособия по уходу возобновляется с даты выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца, или удостоверения кандаса, но не ранее даты приостановления;

7) наличии подтверждающего документа о смерти получателя. При этом пособие по уходу производится законному представителю ребенка (детей) с даты приостановления либо лицу, назначенному опекуном, со дня установления опеки, но не ранее даты приостановления.

2. Выплата пособия по уходу возобновляется по заявлению на основании документов и (или) сведений, полученных из информационных систем, подтверждающих истечение обстоятельств, вызвавших приостановление пособия по уходу.

3. Основаниями для прекращения выплаты пособия по уходу являются:

1) смерть ребенка;

2) определение ребенка на полное государственное обеспечение;

3) представление заявителем недостоверных сведений, повлекших за собой незаконное назначение пособия по уходу;

4) выявление в отношении получателя пособия по уходу факта прекращения гражданства Республики Казахстан;

5) лишение или ограничение в родительских правах родителей, признание недействительным или отмена усыновления (удочерения), освобождение или отстранение от исполнения своих обязанностей опекунов в случаях, установленных брачно-семейным законодательством Республики Казахстан.

В случае смерти ребенка (детей) выплата пособия по уходу прекращается по истечении месяца смерти ребенка (детей).

Выплата пособия по уходу прекращается с даты наступления обстоятельств, указанных в подпунктах 2), 3), 4) и 5) настоящего пункта.

Сноска. Статья 83 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Параграф 5. Социальная выплата по уходу

Статья 84. Право на социальную выплату по уходу

1. Социальная выплата по уходу назначается участнику системы обязательного социального страхования, имеющему право на получение социальной выплаты и осуществляющему уход за ребенком (детьми), по достижении им возраста полутора лет включительно.

При этом, если уход за ребенком осуществляется несколькими участниками системы обязательного социального страхования, социальная выплата по уходу назначается только одному из указанных лиц.

При рождении двух и более детей социальная выплата по уходу назначается на каждого ребенка отдельно.

2. Право на социальную выплату по уходу возникает с даты рождения, указанной в свидетельстве о рождении ребенка, в случаях усыновления (удочерения) ребенка (детей) и назначения опеки над ребенком, оставшимся без попечения родителей, в возрасте до полутора лет – со дня вступления в законную силу решения суда об усыновлении (удочерении) ребенка (детей) или со дня назначения опекуна.

3. При назначении социальной выплаты по уходу в составе семьи учитываются рожденные живыми, усыновленные (удочеренные), сводные дети, если они не учтены в семье другого родителя, а также взятые под опеку дети, за исключением детей, в отношении которых родители лишены родительских прав или ограничены в родительских правах.

При этом в случае выявления в периоде назначения социальной выплаты по уходу не учтенного в составе семьи ребенка (детей) Фонд принимает решение о перерасчете размера социальной выплаты по уходу с учетом общего количества детей в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

4. В случае обращения за назначением социальной выплаты по уходу после смерти ребенка, не достигшего возраста полутора лет, социальная выплата назначается по месяц смерти включительно.

5. Сроки обращения за назначением социальной выплаты по уходу, а также за перерасчетом, не могут превышать восемнадцать месяцев со дня возникновения права на социальную выплату по уходу.

6. В случае поступления социальных отчислений в Фонд за период, который был принят для исчисления социальной выплаты по уходу, после даты обращения за ее назначением перерасчет размера назначенной социальной выплаты по уходу получателю не производится.

7. Суммы социальной выплаты по уходу, не полученные своевременно либо полученные не полностью по вине Государственной корпорации и (или) Фонда, выплачиваются за прошлое время со дня возникновения права на социальную выплату без ограничения сроков.

8. Социальная выплата по уходу не назначается на детей, находящихся на полном государственном обеспечении.

Статья 85. Размер социальной выплаты по уходу

1. Размер социальной выплаты по уходу определяется путем умножения среднемесячного размера дохода, учтенного в качестве объекта исчисления социальных отчислений, на коэффициент замещения дохода в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом, и выплачивается ежемесячно за счет активов Фонда.

Среднемесячный размер дохода, учтенного в качестве объекта исчисления социальных отчислений, определяется путем деления суммы доходов, с которых производились социальные отчисления за последние двадцать четыре календарных месяца (независимо от того, были ли в этот период перерывы в социальных отчислениях), предшествующих месяцу, в котором наступило право на социальную выплату по уходу, на двадцать четыре.

При этом доход, полученный в периоды трудовой, предпринимательской деятельности, занятия частной практикой по видам деятельности, к которым по решению Правительства Республики Казахстан применялся поправочный коэффициент 0 к ставке социальных отчислений, учитывается при определении среднемесячного размера дохода на основании справки о доходах, выдаваемой плательщиком.

Периоды получения социальной выплаты по случаю потери дохода в связи с ограничениями деятельности на период действия чрезвычайного положения, ограничительных мероприятий исключаются из расчета среднемесячного размера дохода и заменяются другими месяцами, непосредственно предшествовавшими началу периода определения среднемесячного размера дохода.

В случае если лица, указанные в подпункте 7) части первой статьи 243 настоящего Кодекса, определили ставку социальных отчислений в размере одного процента, то при исчислении социальной выплаты по уходу доход за каждый месяц, с которого производились социальные отчисления, определяется путем деления суммы фактически поступивших социальных отчислений в месяц на ставку социальных отчислений, установленную пунктом 1 статьи 244 настоящего Кодекса.

Коэффициент замещения дохода составляет 0,40.

2. Размер ежемесячной социальной выплаты по уходу не может быть менее размера пособия по уходу, установленного в зависимости от очередности рождения ребенка в соответствии со статьей 82 настоящего Кодекса, с дополнительным исчислением обязательных пенсионных взносов, подлежащих удержанию в соответствии со статьей 76 настоящего Кодекса.

Максимальный размер социальной выплаты по уходу не должен превышать 40 процентов от 7-кратного минимального размера заработной платы, установленного законом о республиканском бюджете на дату возникновения права на социальную выплату по уходу.

3. Социальные отчисления, поступившие от дохода, признанного незаконным на основании судебных актов и актов органа досудебного расследования, уплаченные за период, учтенный при определении размера социальных выплат, не учитываются при последующих обращениях участника системы обязательного социального страхования за назначением социальной выплаты по уходу.

4. В случае, если плательщиком не осуществлен возврат излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений в сроки и случаях, определяемых уполномоченным государственным органом, при исчислении размеров социальной выплаты по уходу, суммы излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений не учитываются.

Сноска. Статья 85 с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 86. Приостановление, возобновление и прекращение социальной выплаты по уходу

1. Социальная выплата по уходу приостанавливается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяцев по банковскому счету получателя. При этом социальная выплата возобновляется со дня приостановления;

2) выезде получателя социальной выплаты по уходу на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан. При этом социальная выплата по уходу возобновляется получателю, вернувшемуся обратно:

в случае неполучения выплаты в стране выезда – со дня приостановления выплаты;

в случае получения выплаты в стране выезда – с первого числа месяца, следующего за месяцем прекращения выплаты в стране выезда;

3) отбывании получателем социальной выплаты по уходу уголовного наказания, назначенного судом в виде лишения свободы. При этом социальная выплата по уходу производится законному представителю ребенка (детей) со дня приостановления либо лицу, назначенному опекуном, со дня установления опеки, но не ранее дня приостановления;

4) истечении срока действия документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, удостоверения кандаса. При этом социальная выплата по уходу возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан, удостоверения кандаса;

5) наличии подтверждающего документа о проведении оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или решения суда о признании лица безвестно отсутствующим в отношении получателя социальной выплаты по уходу. При этом социальная выплата по уходу производится законному представителю ребенка (детей) со дня приостановления либо лицу, назначенному опекуном, со дня установления опеки, но не ранее дня приостановления;

6) наличии подтверждающего документа о прекращении оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или вступлении в силу судебного акта об отмене решения суда о признании лица безвестно отсутствующим, являвшегося получателем социальной выплаты по уходу. При этом социальная выплата по уходу возобновляется с первого числа месяца, следующего за месяцем приостановления выплаты законному представителю ребенка (детей) либо лицу, назначенному опекуном;

7) прекращении получателем социальной выплаты по уходу гражданства Республики Казахстан по основаниям, предусмотренным Законом Республики Казахстан "О гражданстве Республики Казахстан". При этом социальная выплата по уходу возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан;

8) предоставлении заявителем недостоверных сведений, повлекших за собой необоснованное определение размера социальной выплаты по уходу. При этом социальная выплата по уходу возобновляется в размере, определенном в соответствии с настоящим Кодексом, со дня приостановления.

2. Социальная выплата по уходу приостанавливается по истечении месяца, в котором:

1) ребенок (дети) определен (определены) на полное государственное обеспечение. При этом социальная выплата по уходу возобновляется со дня определения ребенка (детей) в семью;

2) родитель был лишен или ограничен в родительских правах в случаях, установленных брачно-семейным законодательством Республики Казахстан. При этом социальная выплата по уходу производится законному представителю ребенка (детей) со дня приостановления либо лицу, назначенному опекуном, со дня установления опеки, но не ранее дня приостановления. При восстановлении в родительских правах социальная выплата по уходу возобновляется со дня вступления в силу решения суда о восстановлении или об отмене ограничений в родительских правах;

3) опекуны освобождены или отстранены от исполнения своих обязанностей в случаях, установленных брачно-семейным законодательством Республики Казахстан. При этом социальная выплата по уходу производится лицу, назначенному опекуном, или лицу, восстановившемуся в статусе опекуна, со дня приостановления;

4) наступила смерть получателя (вступило в силу решение суда об объявлении его умершим). При этом социальная выплата по уходу производится законному представителю ребенка (детей) со дня приостановления либо лицу, назначенному опекуном, со дня установления опеки, но не ранее дня приостановления.

3. Социальная выплата по уходу возобновляется при условии сохранения права на выплату по заявлению на основании документов и (или) сведений из информационных систем, полученных до достижения ребенком возраста полутора лет, подтверждающих истечение обстоятельств, вызвавших приостановление социальной выплаты по уходу.

4. Социальная выплата по уходу прекращается по следующим основаниям:

1) по истечении месяца, в котором наступила смерть ребенка (детей);

2) по истечении месяца, в котором решение об усыновлении (удочерении) признано недействительным или отменено в случаях, установленных брачно-семейным законодательством Республики Казахстан;

3) в связи с подачей получателя социальной выплаты по уходу заявления на прекращение социальной выплаты по уходу. При этом социальная выплата по уходу прекращается с первого числа месяца, следующего за месяцем подачи заявления;

4) в связи с представлением получателем социальной выплаты по уходу недостоверных документов (сведений), послуживших основанием для принятия решения о назначении социальной выплаты по уходу. При этом социальная выплата по уходу прекращается со дня ее назначения.

Сноска. Статья 86 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Параграф 6. Бюджетные субсидии

Статья 87. Право на получение бюджетных субсидий

1. Для получателей социальных выплат по уходу дополнительно устанавливаются обязательные пенсионные взносы в единый накопительный пенсионный фонд, которые подлежат субсидированию за счет бюджетных средств, в порядке, определенном уполномоченным государственным органом.

2. Получателю социальной выплаты по уходу, имеющему инвалидность первой или второй группы, если инвалидность установлена бессрочно, бюджетные субсидии осуществляются при его согласии на удержание обязательных пенсионных взносов из суммы социальной выплаты по уходу в соответствии с подпунктом 2) пункта 3 статьи 248 настоящего Кодекса.

3. В случае, если размер обязательных пенсионных взносов, удерживаемых из социальных выплат по уходу, превышает 10 процентов от среднемесячного дохода, учтенного в качестве объекта исчисления социальных отчислений, бюджетные субсидии обязательных пенсионных взносов не производятся.

4. Бюджетные субсидии производятся с даты рождения ребенка, указанной в свидетельстве о рождении, а в случаях усыновления (удочерения) ребенка (детей) и назначения опеки над ребенком, оставшимся без попечения родителей, в возрасте до полутора лет – со дня вступления в законную силу решения суда об усыновлении (удочерении) ребенка (детей) или со дня назначения опекуна до дня достижения ребенком возраста полутора лет либо до достижения опекуном (усыновителем) пенсионного возраста, предусмотренного пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса.

Статья 88. Размер бюджетных субсидий

1. Размер ежемесячных бюджетных субсидий определяется как разница между суммой обязательных пенсионных взносов, исчисленных из среднемесячного размера дохода, учтенного в качестве объекта исчисления социальных отчислений, и суммой обязательных пенсионных взносов, удерживаемых из социальной выплаты по уходу.

2. Размер ежемесячных бюджетных субсидий обязательных пенсионных взносов подлежит перерасчету в случае перерасчета размера социальной выплаты по уходу в связи с изменением размера месячного расчетного показателя, устанавливаемого законом о республиканском бюджете на соответствующий финансовый год.

Статья 89. Приостановление, возобновление и прекращение бюджетных субсидий

Бюджетные субсидии приостанавливаются в случае поступления социальных отчислений и (или) обязательных пенсионных взносов, и (или) обязательных пенсионных взносов работодателя.

При этом бюджетные субсидии приостанавливаются, возобновляются и прекращаются одновременно с приостановлением, возобновлением и прекращением социальной выплаты по уходу в порядке, предусмотренном статьей 86 настоящего Кодекса.

Параграф 7. Пособие многодетным семьям

Статья 90. Право на пособие многодетной семье

1. Пособие многодетной семье предоставляется постоянно проживающим в Республике Казахстан гражданам Республики Казахстан, кандасам, а также иностранцам, право на получение пособия которых предусмотрено международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан.

2. Семьи, имеющие четырех и более совместно проживающих несовершеннолетних детей, в том числе детей, обучающихся по очной форме обучения по общеобразовательным или профессиональным программам в организациях общего среднего, технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования, после достижения ими восемнадцатилетнего возраста до времени окончания организаций образования (но не более чем до достижения двадцатитрехлетнего возраста), имеют право на получение пособия многодетным семьям.

3. При назначении пособия многодетной семье в составе семьи учитываются рожденные, усыновленные (удочеренные), а также взятые под опеку (попечительство) дети, сводные дети, если они не учтены в семье другого родителя.

При этом в составе семьи не учитываются дети, в отношении которых родители лишены или ограничены в родительских правах.

4. Пособие многодетной семье не назначается на детей, находящихся на полном государственном обеспечении.

5. Выплата пособия многодетной семье производится за текущий месяц и на период соблюдения условий, по которым данное пособие назначено, со дня обращения при наличии всех подтверждающих документов. В случае смерти получателя пособие многодетной семье выплачивается по месяц смерти включительно, за исключением случаев изменения получателя пособия в соответствии со статьей 75 настоящего Кодекса.

6. Начисленная сумма пособия многодетной семье, не востребованная получателем своевременно, выплачивается за прошлое время, но не более чем за 3 года перед обращением за их получением.

7. Совместное проживание детей заявителем подтверждается самостоятельно путем указания в заявлении на назначение пособия многодетной семье совместно проживающих детей.

При этом в соответствии со статьей 16 Гражданского кодекса Республики Казахстан местом жительства детей, не достигших четырнадцати лет, признается место жительство их законных представителей.

В случае расторжения брака (супружества) между супругами совместное проживание детей с одним из родителей подтверждается решением суда.

8. При назначении пособия многодетной семье дети, обучающиеся по очной форме обучения по общеобразовательным или профессиональным программам в организациях общего среднего, технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования, после достижения ими восемнадцатилетнего возраста до времени окончания организаций образования (но не более чем до достижения двадцатитрехлетнего возраста) учитываются в составе семьи независимо от факта совместного проживания.

Статья 91. Размер пособия многодетной семье

1. Пособие многодетной семье выплачивается ежемесячно за счет бюджетных средств в следующих размерах:

на четверых детей – 16,03 месячного расчетного показателя;

на пятерых детей – 20,04 месячного расчетного показателя;

на шестерых детей – 24,05 месячного расчетного показателя;

на семерых детей – 28,06 месячного расчетного показателя;

на восьмерых и более детей – 4 месячных расчетных показателя на каждого ребенка.

Пособие многодетной семье выплачивается с учетом изменения размера месячного расчетного показателя, устанавливаемого на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

2. Размер пособия многодетной семье пересчитывается в связи с изменением количества несовершеннолетних детей, в том числе детей, обучающихся по очной форме обучения по общеобразовательным или профессиональным программам в организациях общего среднего, технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования, после достижения ими восемнадцатилетнего возраста до времени окончания организаций образования (но не более чем до достижения двадцатитрехлетнего возраста).

В случае изменения состава семьи, влияющего на увеличение или уменьшение размера получаемого пособия многодетной семье, изменение размера пособия многодетной семье производится с даты возникновения права на изменение размера пособия, но не ранее момента его назначения.

Статья 92. Приостановление, возобновление и прекращение пособия многодетной семье

1. Выплата пособия многодетной семье приостанавливается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяцев по банковскому счету получателя. При этом выплата пособия многодетной семье возобновляется со дня приостановления;

2) выезде получателя пособия многодетной семье на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан. При этом выплата пособия многодетной семье возобновляется с даты прибытия на постоянное проживание на территорию Республики Казахстан, но не ранее даты приостановления;

3) отбывании получателем пособия многодетной семье уголовного наказания, назначенного судом в виде лишения свободы. При этом пособие многодетной семье выплачивается законному представителю детей с даты приостановления либо лицу, назначенному опекуном (попечителем), со дня установления опеки или попечительства, но не ранее даты приостановления;

4) проживании получателя пособия многодетной семье в центрах оказания специальных социальных услуг в условиях стационара и нахождении на полном государственном обеспечении, за исключением лица, которому предоставляется сверхгарантированный объем специальных социальных услуг. При этом выплата пособия многодетной семье возобновляется с даты отчисления получателя из центра оказания специальных социальных услуг, но не ранее даты приостановления;

5) достижении ребенком восемнадцатилетнего возраста. При этом выплата пособия многодетной семье возобновляется:

с даты приостановления в случае продолжения обучения по общеобразовательным или профессиональным программам в организации общего среднего, технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования (но не более чем до достижения двадцатитрехлетнего возраста);

с даты поступления достигшего восемнадцатилетнего возраста ребенка на обучение по очной форме обучения по общеобразовательным или профессиональным программам в организации общего среднего, технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования (но не более чем до достижения двадцатитрехлетнего возраста);

6) наличии подтверждающего документа о проведении оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или решения суда о признании лица безвестно отсутствующим в отношении получателя пособия многодетной семье. При этом выплата пособия многодетной семье производится законному представителю детей с даты приостановления либо лицу, назначенному опекуном (попечителем), со дня установления опеки или попечительства, но не ранее даты приостановления;

7) истечении у получателя пособия многодетной семье срока действия документа, удостоверяющего личность иностранца, или удостоверения кандаса. При этом выплата пособия многодетной семье возобновляется с даты выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца, или удостоверения кандаса, но не ранее даты приостановления;

8) наличии подтверждающего документа о смерти получателя. При этом выплата пособия многодетной семье производится законному представителю детей с даты приостановления либо лицу, назначенному опекуном (попечителем), со дня установления опеки или попечительства, но не ранее даты приостановления.

В случае смерти получателя пособие многодетной семье выплачивается по месяц смерти включительно, а в случае выезда получателя пособия многодетной семье на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан – по месяц выезда включительно, за исключением случаев изменения получателя пособия многодетной семье в соответствии со статьей 75 настоящего Кодекса.

2. Выплата пособия многодетной семье возобновляется по заявлению на основании документов и (или) сведений, полученных из информационных систем, подтверждающих истечение обстоятельств, вызвавших приостановление пособия многодетной семье.

3. Основаниями для прекращения выплаты пособия многодетной семье являются:

1) смерть ребенка;

2) отчисление ребенка, обучающегося по очной форме обучения по общеобразовательным или профессиональным программам в организациях общего среднего, технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования, после достижения им восемнадцатилетнего возраста;

3) определение ребенка на полное государственное обеспечение;

4) представление заявителем недостоверных сведений, повлекших за собой незаконное назначение пособия многодетной семье;

5) лишение или ограничение в родительских правах родителей, признание недействительным или отмена усыновления (удочерения), освобождение или отстранение от исполнения своих обязанностей опекунов (попечителей) в случаях, установленных брачно-семейным законодательством Республики Казахстан;

6) выявление в отношении получателя пособия многодетной семье факта прекращения гражданства Республики Казахстан.

4. Выплата пособия многодетной семье прекращается с даты наступления обстоятельств, указанных в пункте 3 настоящей статьи, за исключением случаев, предусмотренных подпунктами 1), 2) и 3) пункта 3 настоящей статьи, при сохранении оснований для его назначения.

5. В случае смерти ребенка (детей) выплата пособия многодетной семье прекращается по истечении месяца смерти ребенка (детей).

Сноска. Статья 92 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Параграф 8. Пособие награжденной матери

Статья 93. Право на пособие награжденной матери

1. Пособие награжденной матери назначается матерям, награжденным подвесками "Алтын алқа", "Күміс алқа" или получившим ранее звание "Мать-героиня", награжденным орденами "Материнская слава" I и II степени.

Иностранцы и лица без гражданства, постоянно проживающие в Республике Казахстан, награжденные в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственных наградах" подвесками "Алтын алқа", "Күміс алқа" или получившие ранее звание "Мать-героиня", награжденные орденами "Материнская слава" I и II степени, пользуются правом на пособие награжденной матери наравне с гражданами Республики Казахстан.

2. Выплата пособия награжденной матери производится за текущий месяц и на период соблюдения условий, по которым данное пособие назначено, со дня обращения при наличии всех подтверждающих документов.

3. Начисленная сумма пособия награжденной матери, не востребованная получателем своевременно, выплачивается за прошлое время, но не более чем за 3 года перед обращением за их получением.

Статья 94. Размер пособия награжденной матери

1. Пособие награжденной матери ежемесячно выплачивается за счет бюджетных средств в следующих размерах:

награжденным подвеской "Күміс алқа" – 6,40 месячного расчетного показателя;

награжденным подвеской "Алтын алқа" или получившим ранее звание "Мать-героиня", награжденным орденами "Материнская слава" I и II степени – 7,40 месячного расчетного показателя.

2. Пособие награжденной матери выплачивается с учетом изменения размера месячного расчетного показателя, устанавливаемого на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Статья 95. Приостановление, возобновление и прекращение выплаты пособия награжденной матери

1. Выплата пособия награжденной матери приостанавливается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяцев по банковскому счету получателя. При этом выплата пособия награжденной матери возобновляется со дня приостановления;

2) выезде получателя пособия награжденной матери на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан. При этом выплата пособия награжденной матери возобновляется с даты прибытия на постоянное проживание на территорию Республики Казахстан, но не ранее даты приостановления;

3) отбывании получателем пособия награжденной матери уголовного наказания, назначенного судом в виде лишения свободы. При этом выплата пособия награжденной матери возобновляется с даты освобождения награжденной матери из учреждения уголовно-исправительной системы;

4) проживании получателя пособия награжденной матери в центрах оказания специальных социальных услуг в условиях стационара и нахождении на полном государственном обеспечении, за исключением лица, которому предоставляется сверхгарантированный объем специальных социальных услуг. При этом выплата пособия награжденной матери возобновляется с даты отчисления из центра оказания специальных социальных услуг, но не ранее даты приостановления;

5) наличии подтверждающего документа о проведении оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или решения суда о признании лица безвестно отсутствующим в отношении получателя пособия награжденной матери. При этом выплата пособия награжденной матери возобновляется с даты прекращения оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или вступления в силу судебного акта об отмене решения суда о признании лица безвестно отсутствующим, но не ранее даты приостановления;

6) истечении у получателя пособия награжденной матери срока действия документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, удостоверения кандаса. При этом выплата пособия награжденной матери возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан, удостоверения кандаса, но не ранее даты приостановления.

2. Выплата пособия награжденной матери возобновляется по заявлению на основании документов и (или) сведений, полученных из информационных систем, подтверждающих истечение обстоятельств, вызвавших приостановление пособия награжденной матери.

3. Основаниями для прекращения выплаты пособия награжденной матери являются:

1) представление заявителем недостоверных сведений, повлекших за собой незаконное назначение пособия награжденной матери;

2) лишение получателя пособия награжденной матери государственной награды Республики Казахстан в соответствии со статьей 40 Закона Республики Казахстан "О государственных наградах Республики Казахстан";

3) выявление в отношении получателя пособия награжденной матери факта прекращения гражданства Республики Казахстан;

4) смерть получателя пособия награжденной матери.

4. Выплата пособия награжденной матери прекращается с даты наступления обстоятельств, указанных в подпунктах 1), 2) и 3) пункта 3 настоящей статьи.

5. В случае смерти получателя пособие награжденной матери выплачивается по месяц смерти включительно.

Сноска. Статья 95 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Глава 10. ЗАНЯТОСТЬ НАСЕЛЕНИЯ

Параграф 1. Общие положения

Статья 96. Права в области занятости населения

1. Права в области занятости населения включают в себя следующие права на:

1) получение консультации и социальной профессиональной ориентации;

2) трудовое посредничество;

3) трудоустройство в рамках квот, установленных местными исполнительными органами;

4) трудоустройство в рамках специальных рабочих мест, созданных для лиц с инвалидностью;

5) участие в активных мерах содействия занятости, включающих:

профессиональное обучение;

содействие предпринимательской инициативе;

направление на субсидируемые рабочие места;

содействие добровольному переселению для повышения мобильности рабочей силы;

6) социальную выплату по случаю потери работы.

2. Права, предусмотренные настоящей статьей, реализуются в порядке и на условиях, предусмотренных настоящим Кодексом.

Статья 97. Занятые лица

1. Занятым лицом является физическое лицо, осуществляющее деятельность за оплату или путем извлечения дохода посредством использования имущества, производства и продажи товаров, выполнения работ, оказания услуг.

2. К занятым лицам относятся:

1) наемные работники, а также лица, имеющие иную оплачиваемую работу (избранные, назначенные или утвержденные);

2) индивидуальные предприниматели;

3) лица, занимающиеся частной практикой;

4) физические лица, осуществляющие деятельность по договору гражданско-правового характера, которые не относятся к наемным работникам;

5) физические лица, являющиеся учредителями (участниками) хозяйственных товариществ и учредителями, акционерами (участниками) акционерных обществ, а также членами производственных кооперативов;

6) независимые работники;

7) проходящие службу в Вооруженных Силах Республики Казахстан, других войсках и воинских формированиях, правоохранительных и специальных государственных органах Республики Казахстан;

8) лица, осуществляющие деятельность в форме крестьянского или фермерского хозяйства.

Статья 98. Лица, ищущие работу

1. Граждане Республики Казахстан, кандасы, иностранцы и лица без гражданства, постоянно проживающие в Республике Казахстан, не имеющие работы и (или) заработка (дохода), ищущие работу, регистрируются в качестве лица, ищущего работу, в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

2. Карьерный центр на безвозмездной основе предоставляет лицу, ищущему работу, консультации по вопросам занятости, оказывает содействие в трудоустройстве и (или) предоставляет услуги по социальной профессиональной ориентации в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

3. Лицо, ищущее работу, получившее от карьерного центра, в том числе посредством Электронной биржи труда, предложение о работе, должно уведомить карьерный центр о согласии или отказе от предложенной работы.

Статья 99. Безработные

1. В качестве безработного лицо, ищущее работу, регистрируется после проверки его данных через информационные системы государственных органов и (или) организаций в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

2. Зарегистрированный безработный, получивший от карьерного центра, в том числе посредством Электронной биржи труда, предложение о работе, должен уведомить карьерный центр о согласии или отказе от предложенной работы в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

3. Не регистрируются в качестве безработного:

1) лица, не достигшие шестнадцатилетнего возраста;

2) занятые лица;

3) лица, достигшие пенсионного возраста, установленного пунктами 1–3 статьи 207 настоящего Кодекса;

4) лица, представившие документы, содержащие заведомо ложные сведения об отсутствии работы и заработка (дохода), а также другие недостоверные сведения;

5) студенты и учащиеся старших классов общеобразовательных школ, претендующие на участие в активных мерах содействия занятости, в соответствии с настоящим Кодексом;

6) лица, осужденные по решению суда к исправительным работам либо общественным работам, а также к наказанию в виде лишения свободы, если данное наказание не назначено условно.

4. Безработные обязаны:

1) трудоустроиться на заявленное работодателем рабочее место после завершения профессионального обучения по его заявке;

2) соблюдать порядок, условия и сроки посещения или уведомления карьерного центра в соответствии с настоящим Кодексом и правилами регистрации лиц, ищущих работу, безработных и осуществления трудового посредничества, оказываемого карьерными центрами;

3) обратиться к работодателю по вопросу трудоустройства в течение трех рабочих дней со дня уведомления карьерным центром;

4) своевременно в течение пяти рабочих дней представлять карьерному центру сведения об изменениях, влияющих на дальнейший порядок работы с безработным, включая:

перемену места жительства;

трудоустройство на постоянную, временную работу, работу по договорам гражданско-правового характера;

занятие предпринимательской деятельностью;

учредительство (соучредительство) в организации независимо от организационно-правовой формы и формы собственности;

установление или изменение группы инвалидности;

назначение пенсионных выплат.

5. Прекращение обязанности по трудоустройству, предусмотренной подпунктом 1) пункта 4 настоящей статьи, наступает:

1) в случае трудоустройства на другую постоянную работу;

2) в связи со смертью безработного, подтверждаемой соответствующими документами;

3) в связи с призывом на воинскую службу;

4) в случае лишения свободы по решению суда;

5) в связи с беременностью;

6) в случае самостоятельного воспитания ребенка (детей) в возрасте до трех лет;

7) в связи с поступлением в организации технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования.

Статья 100. Снятие с учета безработного

1. Карьерный центр снимает с учета безработного (за исключением членов семей военнослужащих, сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, а также лиц, находящихся на их иждивении, не осуществляющих трудовую деятельность, регистрируемых и снимаемых с учета в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом) в случаях:

1) отказа от трех предложенных карьерным центром вариантов подходящей работы или несвоевременного уведомления карьерного центра, а проживающего в сельских населенных пунктах – акима поселка, села, сельского округа о согласии или отказе от предложенных вариантов подходящей работы после регистрации в качестве безработного;

2) неявки без уважительных причин:

в течение пяти рабочих дней со дня уведомления карьерным центром по месту предложенного трудоустройства или обучения;

в течение трех рабочих дней по вызову в карьерный центр для участия в активных мерах содействия занятости;

3) самовольного прекращения участия в активных мерах содействия занятости;

4) нарушения безработным без уважительных причин сроков посещения или уведомления карьерного центра, предусмотренных настоящим Кодексом и правилами регистрации лиц, ищущих работу, безработных и осуществления трудового посредничества, оказываемого карьерными центрами;

5) осуждения безработного к наказанию в виде лишения свободы, если данное наказание не назначено условно, либо направления на принудительное лечение по вступившему в законную силу решению суда;

6) предусмотренных подпунктом 4) пункта 4 статьи 99 настоящего Кодекса;

7) представления заведомо ложных или поддельных документов.

2. Безработные, снятые с учета в соответствии с подпунктами 1) – 4) пункта 1 настоящей статьи, повторно могут зарегистрироваться в карьерном центре в качестве безработных, только по истечении тридцати календарных дней со дня снятия с учета.

Статья 101. Подходящая работа

1. Подходящей считается работа, в том числе временного характера, соответствующая профессиональной подготовке, трудовому стажу и опыту работы по прежней специальности, состоянию здоровья, режиму рабочего времени, транспортной доступности рабочего места.

2. Подходящая работа, связанная с переменой места жительства, может быть предоставлена только с согласия лица, ищущего работу, или безработного.

Транспортная доступность подходящей работы от места жительства определяется карьерными центрами с учетом наличия маршрутов движения общественного транспорта и удаленности подходящей работы от места жительства.

3. Для лиц, впервые ищущих работу, но не имеющих профессии (специальности), а также не имеющих работы более двух лет, в качестве подходящей может считаться работа, требующая предварительной профессиональной подготовки, а в случае невозможности ее предоставления – другая оплачиваемая работа (включая работу временного характера) с учетом возрастных и иных особенностей лиц и требований трудового законодательства Республики Казахстан.

4. Для лица с инвалидностью подходящей считается работа при условии обеспечения к ней доступа с учетом степени ограничений его жизнедеятельности, а для лиц, занятых уходом за детьми в возрасте до трех лет, – в режиме гибкого и неполного рабочего времени.

5. Работа временного характера, требующая или не требующая (с учетом возрастных и иных особенностей граждан) предварительной подготовки, считается подходящей для лиц, ищущих работу, и безработных из числа:

1) впервые ищущих работу (ранее не работавших) и при этом не имеющих квалификации;

2) студентов и учащихся старших классов общеобразовательных школ в период летних каникул;

3) лиц, не обеспеченных работой в связи с простоем;

4) стремящихся возобновить трудовую деятельность после длительного (более двух лет) перерыва, а также направленных карьерными центрами на обучение и без уважительной причины прекративших обучение;

5) отказавшихся пройти профессиональное обучение или получить дополнительное образование после прекращения социальной выплаты по случаю потери работы.

Статья 102. Платформенная занятость

1. Платформенная занятость представляет собой вид деятельности по оказанию услуг или выполнению работ с использованием интернет-платформ и (или) мобильных приложений платформенной занятости.

2. Сторонами платформенной занятости выступают:

1) оператор интернет-платформы (далее – Оператор) – индивидуальный предприниматель или юридическое лицо, оказывающие с использованием интернет-платформы услуги по предоставлению технических, организационных (в том числе услуг с привлечением третьих лиц для оказания работ или услуг), информационных и иных возможностей с применением информационных технологий и систем для установления контактов и заключения сделок по оказанию услуг и выполнению работ между исполнителями и заказчиками, зарегистрированными на интернет-платформе;

2) заказчик – физическое или юридическое лицо, зарегистрированное на интернет-платформе и размещающее на ней заказ на оказание услуг или выполнение работ;

3) исполнитель – физическое лицо, индивидуальный предприниматель или юридическое лицо, зарегистрированные на интернет-платформе, оказывающие заказчикам услуги или выполняющие работы с использованием интернет-платформы на основании публичного договора.

3. Для осуществления платформенной занятости заказчик и исполнитель регистрируются на интернет-платформе и (или) в мобильном приложении платформенной занятости.

Взаимоотношения между Оператором и заказчиком, а также исполнителем регулируются в соответствии с Гражданским кодексом Республики Казахстан.

4. В случае привлечения исполнителем – юридическим лицом работников для оказания услуг и выполнения работ с использованием интернет-платформ и (или) мобильных приложений платформенной занятости трудовые отношения с ними оформляются в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан.

Статья 102-1. Социальное обеспечение лиц, осуществляющих деятельность по оказанию услуг или выполнению работ с использованием интернет-платформ и (или) мобильных приложений платформенной занятости

Примечание ИЗПИ!

Пункт 1 с 01.01.2026 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

1. Оператор производит удержание обязательных пенсионных взносов и социальных отчислений в соответствии с настоящим Кодексом, взносов на обязательное социальное медицинское страхование в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном социальном медицинском страховании" и индивидуального подоходного налога в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс) с доходов исполнителей, являющихся индивидуальными предпринимателями, применяющими специальный налоговый режим с использованием специального мобильного приложения, и перечисление удержанных сумм.

2. Ставка социальных отчислений, подлежащих уплате Оператором за исполнителей, являющихся индивидуальными предпринимателями, применяющими специальный налоговый режим с использованием специального мобильного приложения, определяется по выбору самого исполнителя в размере одного процента от объекта исчисления социальных отчислений или в размере, определенном пунктом 1 статьи 244 настоящего Кодекса.

Объектом исчисления социальных отчислений для исполнителей, являющихся индивидуальными предпринимателями, применяющими специальный налоговый режим с использованием специального мобильного приложения, является доход, полученный ими за оказанные услуги или выполненные работы.

При этом доход, принимаемый для исчисления социальных отчислений, в месяц не должен превышать 7-кратный минимальный размер заработной платы, установленный на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

3. Ставка обязательных пенсионных взносов, подлежащих уплате Оператором за исполнителей, являющихся индивидуальными предпринимателями, применяющими специальный налоговый режим с использованием специального мобильного приложения, определяется по выбору самого исполнителя в размере одного процента от дохода, принимаемого для исчисления обязательных пенсионных взносов, или в размере, определенном подпунктом 2) пункта 1 статьи 249 настоящего Кодекса.

Под доходом, принимаемым для исчисления обязательных пенсионных взносов, понимается доход, полученный исполнителями, являющимися индивидуальными предпринимателями, применяющими специальный налоговый режим с использованием специального мобильного приложения, за оказанные услуги или выполненные работы.

При этом доход, принимаемый для исчисления обязательных пенсионных взносов, в месяц не должен превышать 50-кратный минимальный размер заработной платы, установленный на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Примечание ИЗПИ!

Пункт 4 с 01.01.2026 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

4. Порядок определения исполнителем ставок социальных отчислений и обязательных пенсионных взносов в соответствии с пунктами 2 и 3 настоящей статьи, взносов на обязательное социальное медицинское страхование в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном социальном медицинском страховании", а также удержания и перечисления Оператором индивидуального подоходного налога, обязательных пенсионных взносов, социальных отчислений и взносов на обязательное социальное медицинское страхование, указанных в настоящей статье, определяет уполномоченный государственный орган по согласованию с уполномоченными органами, осуществляющими руководство в области здравоохранения, сферах обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, информатизации, и Национальным Банком Республики Казахстан.

Сноска. Глава 10 дополнена статьей 102-1 в соответствии с Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 103. Участие работодателей в обеспечении занятости населения

1. Работодатели участвуют в реализации государственной политики в сфере занятости населения путем:

1) оказания содействия в трудоустройстве с соблюдением условий трудовых и коллективных договоров в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан;

2) развития системы профессионального обучения персонала;

3) подготовки кадров через организации образования, реализующие учебные программы технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования;

4) сохранения и рационального использования кадрового потенциала квалифицированных работников в ходе структурных изменений;

5) предоставления рабочих мест для организации субсидируемых рабочих мест;

6) принятия на имеющиеся вакансии лиц, обратившихся по вопросу трудоустройства, в том числе направленных карьерными центрами, а также частными агентствами занятости, в соответствии с квалификационными требованиями, установленными в организациях;

7) создания специальных рабочих мест для трудоустройства лиц с инвалидностью;

8) предоставления текущих вакансий и данных о прогнозируемом создании рабочих мест в разрезе востребованных специальностей в карьерные центры (центр трудовой мобильности) и (или) Электронную биржу труда;

9) создания рабочих мест.

2. Работодатель обязан:

1) размещать на Электронной бирже труда сведения о наличии вакансий в течение пяти рабочих дней со дня их появления с указанием условий труда и оплаты, за исключением вакантных должностей государственных служащих, выборных государственных должностей, депутатов Парламента и маслихатов, судей Республики Казахстан, лиц, состоящих на воинской службе, сотрудников специальных государственных, правоохранительных органов и государственной фельдъегерской службы, работников Национального Банка Республики Казахстан и его ведомств, уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

2) предоставлять карьерному центру (центру трудовой мобильности) письменно или через Электронную биржу труда в полном объеме информацию о предстоящем высвобождении работников в связи с прекращением деятельности работодателя – физического лица либо ликвидацией работодателя – юридического лица, сокращением численности или штата, снижением объема производств и выполняемых работ и услуг, повлекшим ухудшение экономического состояния работодателя, о количестве и категориях работников, которых оно может коснуться, с указанием должностей и профессий, специальностей, квалификации и размера оплаты труда высвобождаемых работников и сроков, в течение которых они будут высвобождаться, не менее чем за один месяц до начала высвобождения;

3) трудоустраивать на заявленное рабочее место безработного после завершения им обучения по его заявке или возмещать расходы карьерного центра (центра трудовой мобильности) на обучение, за исключением случаев ликвидации работодателя – юридического лица либо прекращения деятельности работодателя – физического лица, сокращения численности или штата работников, снижения объема производств и выполняемых работ и услуг, повлекшего ухудшение экономического состояния работодателя;

4) выполнять установленную квоту для трудоустройства лиц с инвалидностью, за исключением случаев ликвидации работодателя – юридического лица либо прекращения деятельности работодателя – физического лица, сокращения численности или штата работников, снижения объема производств, выполняемых работ и оказываемых услуг, повлекшего ухудшение экономического состояния работодателя;

5) не допускать в информации о вакансиях для приема на работу требования дискриминационного характера в сфере труда;

6) производить пенсионные и социальные отчисления в соответствии с настоящим Кодексом;

7) исчислять (удерживать) и перечислять (уплачивать) отчисления и (или) взносы работников в соответствии с настоящим Кодексом и законодательством Республики Казахстан об обязательном социальном медицинском страховании.

3. Работодатель имеет право:

1) принимать на работу лиц, непосредственно обратившихся к нему, на равных условиях с лицами, направленными карьерными центрами, а также частными агентствами занятости;

2) получать информацию о состоянии рынка труда на безвозмездной основе;

3) получать от карьерных центров услуги по отбору и направлению на трудоустройство безработных;

4) принимать участие в организации временных рабочих мест;

5) получать субсидию на создание специальных рабочих мест для трудоустройства лиц с инвалидностью.

Параграф 2. Консультация и социальная профессиональная ориентация

Статья 104. Консультация работников карьерных центров

Работники карьерных центров предоставляют обратившимся лицам информацию о:

1) наличии свободных (вакантных) рабочих мест и о прогнозируемом создании рабочих мест в разрезе востребованных специальностей;

2) возможностях и условиях участия в активных мерах содействия занятости;

3) гарантиях, правах и обязанностях лиц, ищущих работу, и безработных.

Статья 105. Социальная профессиональная ориентация

1. Право на социальную профессиональную ориентацию имеют лица, ищущие работу, безработные, кандасы, а также студенты, учащиеся старших классов общеобразовательных школ.

2. Социальная профессиональная ориентация включает в себя:

1) профессиональное информирование о трудовой деятельности, состоянии рынка труда, возможностях трудоустройства по имеющейся профессии (специальности) или прохождения профессионального обучения;

2) профессиональное консультирование выбора места работы и профессии на основе профессиональных знаний, навыков, интересов личности, состояния здоровья и потребностей рынка труда;

3) профессиональный отбор посредством установления соответствия лица квалификационным требованиям, определенным для конкретных видов профессии (специальности) и должностей.

3. Социальная профессиональная ориентация проводится в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

4. Сведения о лицах, прошедших социальную профессиональную ориентацию, размещаются карьерными центрами в единой информационной системе социально-трудовой сферы и (или) в Электронной бирже труда.

Параграф 3. Трудовое посредничество

Статья 106. Оказание трудового посредничества

1. Право на трудовое посредничество имеют лица, ищущие работу, безработные или работодатели, обратившиеся в карьерные центры и (или) частные агентства занятости.

2. Карьерные центры:

для работодателей:

1) осуществляют подбор персонала;

2) консультируют по вопросам организации и финансирования субсидируемых рабочих мест и профессионального обучения;

3) организовывают профессиональное обучение по их заявкам и заключают социальный контракт;

4) заключают договоры на организацию и финансирование субсидируемых рабочих мест;

5) полностью или частично субсидируют заработную плату лиц, трудоустроенных на субсидируемые рабочие места;

для соискателей:

1) консультируют по вопросам участия в активных мерах содействия занятости;

2) формируют индивидуальный план трудоустройства безработных в целях устойчивой интеграции их на рынок труда;

3) выдают направления на участие в активных мерах содействия занятости.

3. Карьерные центры оказывают трудовое посредничество в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

4. Центр трудовой мобильности вправе заключать договор об аутсорсинге услуг в сфере занятости населения с частным агентством занятости.

Информация о заключении договора об аутсорсинге услуг в сфере занятости населения размещается центром трудовой мобильности на Электронной бирже труда в течение десяти рабочих дней со дня его заключения.

Частные агентства занятости, претендующие на участие в аутсорсинге услуг в сфере занятости населения, должны иметь соответствующий опыт, материальные и трудовые ресурсы, достаточные для исполнения обязательств по договору об аутсорсинге услуг в сфере занятости населения.

Правила организации и финансирования аутсорсинга услуг, квалификационные требования, предъявляемые к частным агентствам занятости, претендующим на участие в аутсорсинге услуг, перечень услуг, предлагаемых в рамках аутсорсинга, а также типовую форму договора об аутсорсинге услуг в сфере занятости населения разрабатывает и утверждает уполномоченный государственный орган.

5. Частное агентство занятости имеет право:

1) консультировать обратившихся лиц по вопросам занятости населения;

2) предоставлять информацию о возможности трудоустройства и услуги по трудовому посредничеству;

3) формировать сведения о работодателях, имеющих вакансии, и лицах, желающих трудоустроиться;

4) осуществлять подбор работников с учетом их соответствия квалификационным требованиям работодателя;

5) организовывать профессиональную подготовку и переподготовку обратившихся лиц с последующим трудоустройством;

6) получать от центра трудовой мобильности информацию о состоянии рынка труда на безвозмездной основе;

7) взаимодействовать с государственными органами, центрами трудовой мобильности, карьерными центрами, работодателями по вопросам трудоустройства, создания рабочих мест, профессионального обучения;

8) участвовать в аутсорсинге услуг в сфере занятости населения в соответствии с настоящим Кодексом.

6. Частное агентство занятости обязано:

1) не допускать любые формы дискриминации;

2) обеспечивать конфиденциальность информации, получаемой от обратившихся лиц;

3) не допускать эксплуатации детского труда, вербовки людей для сексуальной и (или) иной эксплуатации;

4) заключать договоры с обратившимися лицами о предоставлении услуг по трудовому посредничеству;

5) ежеквартально предоставлять центру трудовой мобильности посредством Электронной биржи труда информацию о количестве лиц, обратившихся за трудовым посредничеством и трудоустроенных, в разрезе профессий (специальностей), а также о лицах, зарегистрированных в карьерных центрах и направленных в частные центры занятости для трудоустройства.

Параграф 4. Квоты рабочих мест и организация специальных рабочих мест для трудоустройства лиц с инвалидностью

Статья 107. Квоты рабочих мест

1. Право на трудоустройство в рамках квоты рабочих мест, устанавливаемой местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения и столицы, имеют:

1) лица с инвалидностью;

2) лица, состоящие на учете службы пробации;

3) лица, освобожденные из мест лишения свободы;

4) граждане из числа молодежи, потерявшие или оставшиеся до достижения восемнадцатилетнего возраста без попечения родителей, являющиеся выпускниками организаций образования.

2. Местные исполнительные органы устанавливают квоты в размере от двух до четырех процентов для трудоустройства лиц с инвалидностью работодателям со списочной численностью работников от 50 человек и выше без учета рабочих мест на тяжелых работах, работах с вредными, опасными условиями труда в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

3. Общественным объединениям лиц с инвалидностью, а также организациям, где численность лиц с инвалидностью составляет более двадцати процентов от среднегодовой численности работников, квота не устанавливается.

4. При установлении квот, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, в списочной численности работников направляющей стороны не учитываются работники, привлекаемые для работы в соответствии с договором на оказание услуг по предоставлению персонала.

Статья 108. Организация специальных рабочих мест для трудоустройства лиц с инвалидностью

1. Специальное рабочее место создается для трудоустройства лиц с инвалидностью и сохранения их занятости на срок не менее двенадцати календарных месяцев с момента его создания в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

2. Создание специального рабочего места для трудоустройства лиц с инвалидностью осуществляется работодателем на основе договора с карьерными центрами (центром трудовой мобильности). Стандарт рабочего места лиц с инвалидностью утверждается уполномоченным государственным органом.

Параграф 5. Активные меры содействия занятости

Статья 109. Профессиональное обучение

1. Право на профессиональное обучение имеют граждане Республики Казахстан и кандасы из числа безработных один раз в течение двух лет.

2. Профессиональное обучение включает в себя профессиональную подготовку, переподготовку и повышение квалификации и осуществляется:

1) в организациях образования, реализующих образовательные учебные программы технического и профессионального, послесреднего образования, учебных центрах при работодателях, имеющих право на образовательную деятельность, в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области образования (далее – учебные организации) или на рабочем месте у работодателя по заявке работодателя;

2) на Электронной бирже труда по перечню востребованных профессий.

Порядок организации и финансирования профессионального обучения определяется уполномоченным государственным органом.

3. Направление на профессиональное обучение выдается карьерным центром, если:

1) невозможно подобрать подходящую работу из-за отсутствия необходимой профессиональной квалификации;

2) необходимо изменить профессию (специальность), род занятий в связи с отсутствием работы, отвечающей профессиональным навыкам;

3) утрачена способность к выполнению работы по прежней профессии.

4. Лица, самовольно без уважительной причины прекратившие обучение, повторно могут направляться на обучение по истечении одного календарного года со дня повторной регистрации в качестве безработных, но не более одного раза.

Статья 110. Содействие предпринимательской инициативе

1. Право на получение услуг по содействию предпринимательской инициативе имеют отдельные категории физических лиц, определенные уполномоченным государственным органом.

2. Содействие предпринимательской инициативе оказывается путем:

1) обучения основам предпринимательства;

2) предоставления безвозмездных грантов на реализацию новых бизнес идей;

3) микрокредитования на возвратной основе.

3. Порядок организации и финансирования мер по содействию предпринимательской инициативе определяется уполномоченным государственным органом.

Статья 111. Организация субсидируемых рабочих мест

1. Право на трудоустройство на субсидируемые рабочие места имеют безработные, студенты и учащиеся старших классов общеобразовательных школ в свободное от учебы время, участвующие в работах, не причиняющих вреда здоровью и не нарушающих процесса обучения.

2. Работодатель на договорной основе с карьерным центром создает субсидируемые рабочие места, при создании которых не могут быть использованы вакансии на постоянные рабочие места.

Субсидируемые рабочие места не создаются на тяжелых работах, работах с вредными и (или) опасными условиями труда.

3. Договор об организации субсидируемых рабочих мест между работодателем и центром трудовой мобильности заключается посредством Электронной биржи труда.

4. Субсидируемые рабочие места организуются для содействия в приобретении первоначального опыта работы по полученной профессии (специальности) или сохранения имеющихся трудовых навыков.

5. Центр трудовой мобильности:

1) определяет спрос и предложение на организацию субсидируемых рабочих мест;

2) утверждает перечень организаций, представивших заявку на создание субсидируемых рабочих мест и количество организуемых рабочих мест.

6. Направление на субсидируемые рабочие места допускается только с согласия лиц, указанных в пункте 1 настоящей статьи, при этом учитываются их состояние здоровья, возрастные, профессиональные и другие индивидуальные особенности.

Если лицо, указанное в пункте 1 настоящей статьи, не достигло восемнадцатилетнего возраста, направление его на субсидируемые рабочие места допускается с согласия его законных представителей.

7. Лица, самовольно без уважительной причины прекратившие трудовую деятельность на субсидируемых рабочих местах, снимаются с учета в качестве безработных и повторно могут участвовать в активных мерах содействия занятости только по истечении трех месяцев со дня повторной регистрации в качестве безработных.

8. На лиц, трудоустроенных на субсидируемые рабочие места, распространяется трудовое законодательство Республики Казахстан.

9. Перечень субсидируемых рабочих мест, требования к лицам, трудоустраиваемым на субсидируемые рабочие места, размер и сроки субсидирования их заработной платы определяются Правительством Республики Казахстан.

10. Порядок организации субсидируемых рабочих мест и субсидирования заработной платы лиц, трудоустроенных на субсидируемые рабочие места, определяется уполномоченным государственным органом.

Статья 112. Содействие добровольному переселению для повышения мобильности рабочей силы

1. Право на участие в мерах по содействию добровольному переселению для повышения мобильности рабочей силы имеют лица, ищущие работу, и (или) безработные, кандасы, а также работодатели.

2. Преимущественным правом для добровольного переселения на новое место жительства пользуются:

1) воспитанники и выпускники организаций образования для детей сирот и детей, оставшихся без попечения родителей, в возрасте от шестнадцати до двадцати трех лет;

2) выпускники организаций среднего, технического и профессионального, послесреднего, высшего и послевузовского образования;

3) лица, высвобожденные в связи с ликвидацией работодателя – юридического лица либо прекращением деятельности работодателя – физического лица, сокращением численности или штата работников, снижением объема производств и выполняемых работ и услуг, повлекшим ухудшение экономического состояния работодателя.

3. Центры трудовой мобильности содействуют в добровольном переселении лиц на новое место жительства для обеспечения занятости:

1) в пределах одной области – из сел с низким экономическим потенциалом в сельские населенные пункты, моногорода, города районного (областного) значения с высоким экономическим потенциалом развития;

2) в регионы, определяемые Правительством Республики Казахстан, в рамках региональных квот приема переселенцев и кандасов в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области миграции, предусматривающих добровольное переселение.

4. Государственная поддержка добровольно переселяющихся лиц включает:

1) предоставление лицам и членам их семей материальной помощи в виде субсидий на переезд, возмещение расходов по найму (аренде) жилья, оплате коммунальных услуг, а также сертификатов экономической мобильности в порядке, определенном уполномоченным государственным органом, за счет бюджетных средств, за исключением случаев, когда переезд работника осуществляется за счет средств работодателя;

2) предоставление служебных жилищ или комнат в общежитиях, за исключением случаев, когда работодатель предоставляет работнику жилое помещение;

3) профессиональное обучение при наличии потребности работодателя;

4) содействие в трудоустройстве и предпринимательской инициативе на новом месте жительства;

5) содействие в трудоустройстве у работодателей, участвующих в мерах добровольного переселения для повышения мобильности рабочей силы, с предоставлением субсидий на трудоустройство.

5. Центр трудовой мобильности заключает социальный контракт со сторонами – участниками добровольного переселения по форме, утверждаемой уполномоченным государственным органом.

6. Порядок добровольного переселения лиц для повышения мобильности рабочей силы определяется уполномоченным государственным органом.

Сноска. Статья 112 с изменением, внесенным Законом РК от 16.05.2024 № 82-VIII (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 6. Социальная выплата по случаю потери работы

Статья 113. Право на социальную выплату по случаю потери работы

1. Право на социальную выплату по случаю потери работы возникает со дня регистрации участника системы обязательного социального страхования в качестве безработного в соответствии со статьей 99 настоящего Кодекса.

2. Право на получение социальной выплаты по случаю потери работы сохраняется у получателя при направлении его карьерным центром на субсидируемые рабочие места, профессиональное обучение.

3. Срок обращения за назначением социальной выплаты по случаю потери работы не может превышать двенадцать месяцев со дня возникновения права на социальную выплату по случаю потери работы.

4. Сумма социальной выплаты по случаю потери работы, не полученная своевременно либо полученная не полностью по вине Государственной корпорации и (или) Фонда, выплачивается за прошлое время со дня возникновения права на нее без ограничения сроков.

5. В случае поступления социальных отчислений в Фонд за период, который был принят для исчисления социальной выплаты по случаю потери работы, после даты обращения за их назначением перерасчет размера назначенных социальных выплат по случаю потери работы получателю не производится.

Статья 114. Порядок назначения и осуществления социальной выплаты по случаю потери работы

1. Основанием для назначения социальной выплаты по случаю потери работы является заявление лица, имеющего право на социальную выплату.

2. Представление заявления на назначение социальной выплаты по случаю потери работы не требуется при ее назначении через проактивную услугу в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственных услугах".

3. Социальная выплата по случаю потери работы назначается, если участник системы обязательного социального страхования зарегистрирован в качестве безработного, независимо от факта его участия на субсидируемых рабочих местах, в профессиональном обучении по направлению карьерного центра.

4. Порядок исчисления (определения) размеров, назначения, осуществления, приостановления, перерасчета, возобновления, прекращения и пересмотра решения о назначении (отказе в назначении) социальной выплаты по случаю потери работы определяется уполномоченным государственным органом.

Статья 115. Отказ в приеме заявления и назначении социальной выплаты по случаю потери работы

1. Основаниями для отказа в приеме заявления на назначение социальной выплаты по случаю потери работы являются:

1) получение из информационной системы уполномоченного государственного органа сведений, подтверждающих факты назначения, осуществления социальной выплаты по случаю потери работы, подачи заявления или согласия через проактивную услугу на ее назначение;

2) представление заявителем неполного пакета документов в соответствии с законодательством Республики Казахстан и (или) документов с истекшим сроком действия, и (или) документов, срок действия которых истекает на день принятия решения о назначении или отказе в назначении социальной выплаты по случаю потери работы;

3) несоответствие сведений по документу, удостоверяющему личность (кроме его замены согласно законодательству Республики Казахстан, подтверждающейся сведениями из государственных информационных систем), с документами, необходимыми для ее назначения;

4) отсутствие права на назначение социальной выплаты по случаю потери работы;

5) отсутствие согласия заявителя на доступ к персональным данным ограниченного доступа, которые требуются для назначения социальной выплаты по случаю потери работы;

6) отсутствие уплаты социальных отчислений за участника системы обязательного социального страхования за последние двадцать четыре месяца, предшествующие месяцу возникновения социального риска по случаю потери работы;

7) наличие у участника системы обязательного социального страхования стажа участия в системе менее шести месяцев, определенного в соответствии с настоящим Кодексом.

2. Основаниями для отказа в назначении социальной выплаты по случаю потери работы являются:

1) установление недостоверности документов, представленных заявителем для назначения социальной выплаты по случаю потери работы, и (или) данных (сведений), содержащихся в них;

2) несоответствие заявителя и (или) представленных документов и (или) сведений, необходимых для назначения социальной выплаты по случаю потери работы, требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан;

3) непредставление запрашиваемого Фондом при проверке документа и (или) сведений, необходимых для назначения социальной выплаты по случаю потери работы.

Статья 116. Права и обязанности получателя социальной выплаты по случаю потери работы

1. Получатель социальной выплаты по случаю потери работы имеет право:

1) получать социальную выплату по случаю потери работы в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом;

2) запрашивать и получать бесплатно информацию от Государственной корпорации и Фонда о порядке назначения и получения социальной выплаты по случаю потери работы;

3) обжаловать решения, действия (бездействие) государственных органов, Государственной корпорации и Фонда в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

2. Получатель социальной выплаты по случаю потери работы обязан:

1) представлять полные и достоверные документы (сведения) для назначения социальной выплаты по случаю потери работы в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) в период получения социальной выплаты по случаю потери работы информировать Государственную корпорацию об обстоятельствах, которые могут служить основанием для прекращения выплаты, в течение десяти рабочих дней;

3) производить возврат излишне зачисленных (выплаченных) сумм социальной выплаты по случаю потери работы в добровольном порядке, а в случае отказа – в судебном порядке на основании решения суда, вступившего в законную силу.

Статья 117. Удержания из социальной выплаты по случаю потери работы

1. Из социальной выплаты по случаю потери работы удерживаются обязательные пенсионные взносы в размере 10 процентов и направляются в единый накопительный пенсионный фонд в соответствии с настоящим Кодексом.

2. Удержания из социальной выплаты по случаю потери работы могут производиться в порядке исполнительного производства, за исключением излишне зачисленных (выплаченных) сумм социальной выплаты по случаю потери работы, которые удерживаются на основании заявления получателя.

3. Удержания из социальной выплаты по случаю потери работы производятся из сумм, причитающихся к выплате.

4. Из социальной выплаты по случаю потери работы не может быть удержано более 25 процентов от причитающейся к выплате суммы.

Статья 118. Условие и размер назначения социальной выплаты по случаю потери работы

1. Участнику системы обязательного социального страхования социальная выплата по случаю потери работы назначается со дня возникновения права на социальную выплату, но не более срока достижения участником системы обязательного социального страхования возраста, предусмотренного пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса, продолжительностью:

на один месяц – в случае, когда за него производились социальные отчисления от шести до двенадцати месяцев;

на два месяца – в случае, когда за него производились социальные отчисления от двенадцати до двадцати четырех месяцев;

на три месяца – в случае, когда за него производились социальные отчисления от двадцати четырех до тридцати шести месяцев;

на четыре месяца – в случае, когда за него производились социальные отчисления от тридцати шести до сорока восьми месяцев;

на пять месяцев – в случае, когда за него производились социальные отчисления от сорока восьми до шестидесяти месяцев;

на шесть месяцев – в случае, когда за него производились социальные отчисления от шестидесяти и более месяцев.

2. Размер социальной выплаты по случаю потери работы определяется путем умножения среднемесячного размера дохода, учтенного в качестве объекта исчисления социальных отчислений, на соответствующие коэффициенты замещения дохода и стажа участия в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом, и выплачивается за счет активов Фонда.

3. Среднемесячный размер дохода, учтенного в качестве объекта исчисления социальных отчислений, определяется путем деления суммы доходов, с которых производились социальные отчисления за последние двадцать четыре календарных месяца (независимо от того, были ли в этот период перерывы в социальных отчислениях), предшествующих месяцу, в котором наступило право на социальную выплату по случаю потери работы, на двадцать четыре.

При этом доход, полученный в периоды трудовой, предпринимательской деятельности, занятия частной практикой по видам деятельности, к которым по решению Правительства Республики Казахстан применялся поправочный коэффициент 0 к ставке социальных отчислений, учитывается при определении среднемесячного размера дохода на основании справки о доходах, выдаваемой плательщиком.

Периоды получения социальной выплаты по случаю потери дохода в связи с ограничениями деятельности на период действия чрезвычайного положения, ограничительных мероприятий исключаются из расчета среднемесячного размера дохода и заменяются другими месяцами, непосредственно предшествовавшими началу периода определения среднемесячного размера дохода.

В случае если лица, указанные в подпункте 7) части первой статьи 243 настоящего Кодекса, определили ставку социальных отчислений в размере одного процента, то при исчислении социальной выплаты по случаю потери работы доход за каждый месяц, с которого производились социальные отчисления, определяется путем деления суммы фактически поступивших социальных отчислений в месяц на ставку социальных отчислений, установленную пунктом 1 статьи 244 настоящего Кодекса.

Коэффициент замещения дохода составляет 0,45.

Коэффициент стажа участия для участника системы обязательного социального страхования составляет:

от шести до двенадцати месяцев – 0,7;

от двенадцати до двадцати четырех месяцев – 0,75;

от двадцати четырех до тридцати шести месяцев – 0,85;

от тридцати шести до сорока восьми месяцев – 0,9;

от сорока восьми до шестидесяти месяцев – 0,95;

от шестидесяти до семидесяти двух месяцев – 1,0;

от шестидесяти и более месяцев – к 1,0 прибавляется 0,02 за каждые двенадцать месяцев стажа участия в системе обязательного социального страхования, но не более 1,3.

При определении коэффициента стажа участия засчитываются периоды получения социальной выплаты по случаю потери дохода в связи с ограничениями деятельности на период действия чрезвычайного положения, ограничительных мероприятий, периоды трудовой, предпринимательской деятельности, занятия частной практикой по видам деятельности, к которым по решению Правительства Республики Казахстан применялся поправочный коэффициент 0 к ставке социальных отчислений, а также период осуществления деятельности, доходы от которой с 1 апреля 2020 года по 1 октября 2020 года были исключены из доходов физического лица, подлежащих налогообложению, в соответствии с подпунктом 51) пункта 1 статьи 341 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

4. В случае, если плательщиком не осуществлен возврат излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений в сроки и случаях, определяемых уполномоченным государственным органом, при исчислении размера социальной выплаты по случаю потери работы, суммы излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений не учитываются.

5. Социальная выплата по случаю потери работы при последующем обращении назначается исходя из того, что за каждый месяц ранее полученной социальной выплаты по случаю потери работы из общего стажа участия в системе обязательного социального страхования вычитается двенадцать месяцев.

6. Социальные отчисления, поступившие от дохода, признанного незаконным на основании судебных актов и актов органа досудебного расследования, уплаченные за период, учтенный при определении размера социальных выплат, не учитываются при последующих обращениях участника системы обязательного социального страхования за назначением социальной выплаты по случаю потери работы.

Сноска. Статья 118 с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 119. Приостановление, возобновление и прекращение социальной выплаты по случаю потери работы

1. Социальная выплата по случаю потери работы приостанавливается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяцев по банковскому счету получателя. При этом социальная выплата возобновляется со дня приостановления;

2) истечении срока действия документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, удостоверения кандаса. При этом социальная выплата по случаю потери работы возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан, удостоверения кандаса;

3) представлении заявителем недостоверных сведений, повлекших за собой необоснованное определение размера социальной выплаты по случаю потери работы. При этом социальная выплата по случаю потери работы возобновляется в размере, определенном в соответствии с настоящим Кодексом, со дня приостановления.

2. Социальная выплата по случаю потери работы возобновляется по заявлению получателя на основании документов и (или) сведений, полученных из информационных систем, подтверждающих истечение обстоятельств, вызвавших приостановление социальной выплаты, при условии сохранения права на социальную выплату по случаю потери работы.

3. Социальная выплата по случаю потери работы прекращается:

1) в случае смерти получателя (вступления в законную силу решения суда об объявлении его умершим). При этом социальная выплата по случаю потери работы осуществляется по месяц смерти получателя (по месяц вступления в законную силу решения суда об объявлении его умершим) включительно;

2) в связи с представлением получателем недостоверных документов (сведений), послуживших основанием для принятия решения о назначении социальной выплаты по случаю потери работы. При этом социальная выплата по случаю потери работы прекращается со дня ее назначения;

3) в связи с подачей заявления получателя на прекращение социальной выплаты по случаю потери работы. При этом социальная выплата по случаю потери работы прекращается с первого числа месяца, следующего за месяцем подачи заявления;

4) с первого числа месяца, следующего за месяцем снятия получателя с учета в качестве безработного в карьерном центре;

5) с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений о прекращении получателем гражданства Республики Казахстан по основаниям, предусмотренным Законом Республики Казахстан "О гражданстве Республики Казахстан".

Глава 11. АДРЕСНАЯ СОЦИАЛЬНАЯ ПОМОЩЬ

Статья 120. Право на адресную социальную помощь

1. Адресная социальная помощь предоставляется гражданам Республики Казахстан, кандасам, беженцам, иностранцам и лицам без гражданства, постоянно проживающим в Республике Казахстан, со среднедушевым доходом, не превышающим черты бедности.

2. Лица (семьи) имеют право на адресную социальную помощь в виде безусловной денежной помощи или обусловленной денежной помощи.

Примечание ИЗПИ!

Пункт 3 с 01.01.2025 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

3. Размер черты бедности по Республике Казахстан определяется уполномоченным государственным органом на основе величины прожиточного минимума в среднем на душу населения в процентном выражении в зависимости от экономических возможностей государства.

4. Черта бедности по областям, городам республиканского значения, столице ежеквартально рассчитывается местными исполнительными органами на основе размера черты бедности, определенного уполномоченным государственным органом.

В средствах массовой информации публикуются сведения о:

1) черте бедности – ежеквартально местными исполнительными органами;

2) доле населения, имеющего доходы ниже прожиточного минимума, по республике, областям, городам республиканского значения, столице – ежегодно уполномоченным органом в области государственной статистики.

5. Адресная социальная помощь назначается каждому члену семьи, имеющему право на ее получение.

В состав семьи для оказания адресной социальной помощи включаются совместно проживающие члены семьи, связанные имущественными и личными неимущественными правами и обязанностями, вытекающими из брака (супружества), родства, свойства, усыновления (удочерения) или иной формы принятия детей на воспитание, а также совместно проживающие лица, фактически сожительствующие, но не состоящие в браке, за исключением лиц, находящихся:

1) на полном государственном обеспечении;

2) на срочной воинской службе;

3) в местах лишения свободы, на принудительном лечении.

Факт совместного проживания не требуется:

1) лицам или членам семьи, осуществляющим трудовую деятельность вне места жительства семьи;

2) детям, проживающим в семье и имеющим регистрацию в другом населенном пункте по месту обучения в организациях среднего образования в связи с отсутствием по месту жительства семьи организации образования такого уровня;

3) детям, обучающимся в интернатных организациях, кроме находящихся на полном государственном обеспечении, а также обучающимся по очной форме обучения в организациях технического и профессионального, послесреднего, высшего и (или) послевузовского образования Республики Казахстан, после достижения ими восемнадцатилетнего возраста до времени окончания организаций образования (но не более чем до достижения двадцатитрехлетнего возраста).

Статья 121. Безусловная денежная помощь

Безусловная денежная помощь оказывается:

1) одиноким и (или) одиноко проживающим малообеспеченным лицам с ограниченными возможностями участия в мерах содействия занятости в связи с:

достижением пенсионного возраста, установленного пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса;

инвалидностью первой или второй группы;

наличием заболевания, при котором может устанавливаться срок временной нетрудоспособности более двух месяцев;

2) малообеспеченным семьям, в составе которых нет трудоспособных лиц или единственный трудоспособный член осуществляет уход за ребенком в возрасте до трех лет, ребенком с инвалидностью, лицом с инвалидностью первой или второй группы, престарелым, нуждающимся в постороннем уходе и помощи.

Статья 122. Обусловленная денежная помощь

1. Обусловленная денежная помощь оказывается одиноким и (или) одиноко проживающим малообеспеченным трудоспособным лицам, а также малообеспеченным семьям, имеющим в своем составе трудоспособного (трудоспособных) члена (членов), в том числе физических лиц, являющихся индивидуальными предпринимателями, деятельность которых приостановлена в соответствии с подпунктом 1) пункта 1 статьи 213 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), при условии его (их) участия в мерах содействия занятости и (или) при необходимости социальной адаптации, за исключением лиц (семей), указанных в пункте 4 настоящей статьи.

2. Заключение социального контракта является обязательным условием для назначения обусловленной денежной помощи.

Социальный контракт с получателями обусловленной денежной помощи заключается на период назначения обусловленной денежной помощи.

Формы социального контракта, индивидуального плана помощи утверждаются уполномоченным государственным органом.

3. Социальный контракт с получателями обусловленной денежной помощи расторгается при невыполнении в полном объеме малообеспеченным лицом (семьей) условий социального контракта и мероприятий индивидуального плана, в том числе по участию в мерах содействия занятости и трудоустройству, а также представлении ложных сведений и (или) недостоверных документов, повлекших за собой незаконные назначение и (или) выплату обусловленной денежной помощи.

Расторжение социального контракта является основанием для прекращения выплаты обусловленной денежной помощи лицу (семье).

4. Участие в мерах содействия занятости не является обязательным условием для выплаты обусловленной денежной помощи:

1) лицам с инвалидностью первой и второй групп;

2) учащимся, студентам, слушателям, курсантам и магистрантам очной формы обучения;

3) лицам, имеющим заболевания, при которых может устанавливаться срок временной нетрудоспособности более двух месяцев;

4) одному из родителей, осуществляющему уход за ребенком в возрасте до трех лет, лицам, осуществляющим уход за ребенком с инвалидностью, лицами с инвалидностью первой и второй групп, престарелыми старше восьмидесяти лет, которые нуждаются в постороннем уходе и помощи.

К осуществляющему уход за ребенком в возрасте до трех лет, ребенком с инвалидностью, лицами с инвалидностью первой и второй групп, престарелыми старше восьмидесяти лет, которые нуждаются в постороннем уходе и помощи, может быть отнесен только один трудоспособный член семьи;

5) лицам, имеющим постоянную работу.

Сноска. Статья 122 с изменением, внесенным ст. 263 настоящего Кодекса (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 123. Порядок назначения и выплаты адресной социальной помощи

1. Заявитель ежеквартально подтверждает право на получение адресной социальной помощи в соответствии с настоящей главой при отсутствии информации о доходах в Цифровой карте семьи.

2. Заявитель несет ответственность за достоверность представленных сведений в соответствии с законами Республики Казахстан.

3. Безусловная или обусловленная денежная помощь назначается каждому члену семьи, имеющему право на ее получение, на текущий квартал с месяца обращения и выплачивается ежемесячно.

При назначении адресной социальной помощи в проактивном формате днем обращения за оказанием считается день получения согласия заявителя на проведение обследования материального положения лица (семьи) участковой комиссией.

4. Консультанты по социальной работе и ассистенты оказывают содействие получателям адресной социальной помощи в реализации индивидуального плана и выполнении ими обязательств по социальному контракту.

5. Назначение адресной социальной помощи осуществляется уполномоченным органом по назначению адресной социальной помощи в пределах сумм, предусмотренных соответствующим бюджетом на оказание адресной социальной помощи.

6. Местные исполнительные органы района в городе, города районного значения, поселка, села, сельского округа осуществляют выявление малообеспеченных лиц в соответствии со статьей 35 Закона Республики Казахстан "О местном государственном управлении и самоуправлении в Республике Казахстан".

7. Заявитель и получатель имеют право обжаловать действия (бездействие) акима поселка, села, сельского округа и решения уполномоченного органа по назначению адресной социальной помощи и его должностных лиц в вышестоящий орган, суд в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

Статья 124. Участковые комиссии

1. Участковые комиссии содействуют местным исполнительным органам и акимам поселка, села, сельского округа в деятельности по оказанию адресной социальной помощи населению.

Участковые комиссии готовят заключения о материальном положении лиц (семей), обратившихся за адресной социальной помощью.

2. Участковые комиссии могут состоять из представителей органов местного государственного управления, общественных объединений, объединений собственников имущества, простых товариществ многоквартирных жилых домов (простые товарищества), населения, организаций и уполномоченных органов образования, здравоохранения, социальной защиты населения, работников правоохранительных органов.

3. Участковые комиссии осуществляют свою деятельность в соответствии с положениями об участковых комиссиях, утверждаемыми местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы по согласованию с местными представительными органами.

Типовое положение об участковых комиссиях, а также критерии определения нуждаемости в адресной социальной помощи по результатам обследования материального положения заявителя разрабатываются и утверждаются уполномоченным государственным органом.

Статья 125. Критерии вынесения заключения об отсутствии необходимости предоставления адресной социальной помощи

1. Основанием для вынесения участковой комиссией заключения об отсутствии необходимости предоставления адресной социальной помощи заявителю и (или) лицам, соответствующим требованиям пункта 1 статьи 120 настоящего Кодекса, является одно из следующих критериев:

1) наличие более одного жилища, принадлежащего ему (им) на праве собственности, в том числе принадлежавшего ему (им) на праве собственности жилища, пригодного для проживания, которое было отчуждено в течение последних пяти лет до момента обращения за адресной социальной помощью, за исключением случая, когда общая полезная площадь всех жилищ не превышает восемнадцати квадратных метров на одного члена семьи, а также жилищ, находящихся в аварийном состоянии, которое подтверждается соответствующим актом;

2) наличие в его (их) собственности, владении и (или) пользовании отдельного помещения, используемого для получения прибыли;

3) наличие в его (их) собственности земельного участка, предназначенного под индивидуальное жилищное строительство, при условии наличия у него (их) в собственности жилища, за исключением случая безвозмездного предоставления земельного участка в частную собственность местным исполнительным органом;

4) наличие в его (их) собственности более одной единицы легкового автомобиля в технически исправном состоянии, за исключением многодетных семей и семей, в составе которых имеются дети с инвалидностью, лица с инвалидностью первой и второй групп;

5) наличие в его (их) собственности и (или) во временном владении, пользовании сельскохозяйственной техники и (или) автобуса, и (или) микроавтобуса, и (или) грузового автомобиля, и (или) специализированного и (или) специального автомобиля, используемых для осуществления перевозок пассажиров, багажа, груза, либо морского и (или) внутреннего водного, и (или) воздушного транспорта, находящихся в технически исправном состоянии.

Местным исполнительным органом по согласованию с местным представительным органом могут устанавливаться дополнительные основания для вынесения заключения о необходимости или отсутствии необходимости предоставления адресной социальной помощи с учетом особенностей региона и (или) материального положения лица (семьи).

2. Участковые комиссии имеют право запрашивать в соответствующих органах сведения, необходимые для проведения обследований.

Сноска. Статья 125 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 126. Определение размера адресной социальной помощи

1. Размер адресной социальной помощи на лицо (семью) рассчитывается уполномоченным органом по назначению адресной социальной помощи в виде разницы между среднедушевым доходом и чертой бедности, установленной в областях, городах республиканского значения, столице, из расчета на каждого члена семьи.

2. Дополнительная выплата на детей в соответствии с настоящим Кодексом производится на период назначения адресной социальной помощи в размере 1,5 месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете, на каждого ребенка в возрасте от одного года до шести лет включительно.

3. Получатель адресной социальной помощи в течение десяти рабочих дней со дня возникновения обстоятельств, которые могут служить основанием для изменения размера адресной социальной помощи или права на ее получение, обязан информировать карьерный центр, а в сельской местности – акима поселка, села, сельского округа.

4. Среднедушевой доход за квартал, предшествующий обращению, и размер назначенной адресной социальной помощи пересчитываются в случаях:

изменения состава семьи – со дня изменения состава семьи;

выявления фактов или сведений, не учтенных при определении совокупного дохода семьи, за исключением представления заявителем ложных сведений и (или) недостоверных документов с целью получения адресной социальной помощи, – с месяца обращения.

Излишне выплаченные и (или) неправомерно полученные суммы адресной социальной помощи подлежат возврату в добровольном порядке, а в случае отказа – в судебном порядке.

При дальнейшем получении адресной социальной помощи излишне выплаченные и (или) неправомерно полученные суммы удерживаются из последующих выплат.

5. Формы отчетной документации в области адресной социальной помощи разрабатываются и утверждаются уполномоченным государственным органом.

Статья 127. Исчисление среднедушевого дохода

1. Определение совокупного дохода лица (семьи), претендующего на получение адресной социальной помощи, производится на основании заявления, представленного при обращении за адресной социальной помощью, и (или) сведений, полученных на основе данных Цифровой карты семьи и (или) организаций.

Местные исполнительные органы района (города областного значения) с учетом особенностей региона вправе определять домашний скот, птицу и земельный участок (земельную долю) как не дающие доход.

Правила исчисления совокупного дохода лица (семьи), претендующего на получение адресной социальной помощи, разрабатываются и утверждаются уполномоченным государственным органом.

2. Среднедушевой доход исчисляется путем деления совокупного дохода, полученного в квартале, предшествовавшем кварталу обращения за назначением адресной социальной помощи, на число членов семьи и на три месяца.

Статья 128. Отказ в назначении адресной социальной помощи

Основаниями для отказа в назначении адресной социальной помощи являются:

1) превышение среднедушевого дохода семьи черты бедности, установленной в областях, городах республиканского значения, столице;

2) отказ заявителя от проведения участковой комиссией обследования материального положения;

3) заключение участковой комиссии об отсутствии нуждаемости, подготовленное по результатам обследования материального положения лица (семьи);

4) отказ трудоспособного члена семьи, за исключением лиц, указанных в пункте 4 статьи 122 настоящего Кодекса, от участия в мерах содействия занятости – в течение шести месяцев со дня отказа;

5) расторжение ранее заключенного социального контракта и (или) неисполнение обязательств, предусмотренных социальным контрактом, по вине получателя – в течение шести месяцев, предшествующих повторному обращению за назначением адресной социальной помощи;

6) представление заведомо ложных сведений и (или) недостоверных документов для назначения адресной социальной помощи – в течение шести месяцев со дня их представления.

Статья 129. Прекращение выплаты адресной социальной помощи

Основаниями для прекращения выплаты адресной социальной помощи являются:

1) смерть заявителя адресной социальной помощи;

2) выезд заявителя адресной социальной помощи на постоянное место жительства в другой город республиканского либо областного значения, района или за пределы Республики Казахстан;

3) расторжение социального контракта в связи с невыполнением в полном объеме условий социального контракта и мероприятий индивидуального плана, в том числе по участию в мерах содействия занятости и трудоустройству;

4) представление ложных сведений и (или) недостоверных документов, повлекших за собой незаконные назначение и (или) выплату адресной социальной помощи.

Статья 130. Мониторинг правильности назначения и выплаты адресной социальной помощи

Мониторинг правильности назначения и выплаты адресной социальной помощи осуществляется уполномоченным государственным органом, а также местными исполнительными органами в рамках контроля за исполнением соответствующего бюджета.

Методологическое руководство назначения и выплаты адресной социальной помощи осуществляется уполномоченным государственным органом.

Глава 12. СПЕЦИАЛЬНЫЕ СОЦИАЛЬНЫЕ УСЛУГИ

Параграф 1. Система предоставления специальных социальных услуг

Статья 131. Право на получение специальных социальных услуг

Лица (семьи), признанные нуждающимися в специальных социальных услугах, имеют право на получение специальных социальных услуг в порядке и на условиях, предусмотренных настоящим Кодексом.

Статья 132. Виды специальных социальных услуг

1. Специальные социальные услуги включают гарантированный объем специальных социальных услуг и сверхгарантированный объем специальных социальных услуг.

2. Гарантированный объем специальных социальных услуг является единым перечнем специальных социальных услуг, утверждаемым уполномоченным государственным органом, и предоставляется за счет бюджетных средств лицам (семьям), признанным нуждающимися в специальных социальных услугах.

3. Сверхгарантированный объем специальных социальных услуг предоставляется за счет средств получателя специальных социальных услуг в соответствии с перечнем и порядком, утверждаемыми местными представительными органами областей (городов республиканского значения и столицы), за исключением случая, предусмотренного пунктом 3 статьи 133 настоящего Кодекса.

4. Специальные социальные услуги должны соответствовать стандартам оказания специальных социальных услуг, утверждаемым соответствующими уполномоченными органами в области образования, здравоохранения, социальной защиты и другими соответствующими центральными исполнительными органами.

5. Порядок предоставления специальных социальных услуг несовершеннолетним, находящимся в организации образования с особым режимом содержания, утверждается Правительством Республики Казахстан.

Статья 133. Основания, по которым лицо (семья) признается нуждающимся в специальных социальных услугах

1. Лицо (семья) признается нуждающимся в специальных социальных услугах по следующим основаниям:

1) сиротство;

2) отсутствие родительского попечения;

3) безнадзорность несовершеннолетних, в том числе девиантное поведение;

4) нахождение несовершеннолетних в специальных организациях образования, организациях образования с особым режимом содержания;

5) ограничение возможностей раннего психофизического развития детей от рождения до трех лет;

6) инвалидность и (или) стойкие нарушения функций организма, обусловленные физическими и (или) умственными возможностями;

7) ограничение жизнедеятельности вследствие социально значимых заболеваний и заболеваний, представляющих опасность для окружающих;

8) неспособность к самообслуживанию в связи с преклонным возрастом;

9) жестокое обращение, приведшее к социальной дезадаптации и социальной депривации;

10) бездомность (лица без определенного места жительства);

11) освобождение из мест лишения свободы;

12) нахождение на учете службы пробации.

2. Критерии оценки наличия жестокого обращения, приведшего к социальной дезадаптации и социальной депривации, определяет Министерство внутренних дел Республики Казахстан совместно с уполномоченным государственным органом и уполномоченными органами в области здравоохранения и образования.

Формами жестокого обращения, приведшего к социальной дезадаптации и социальной депривации, являются действия, связанные с бытовым насилием, торговлей людьми, в том числе несовершеннолетними, иными видами их эксплуатации, а также похищение людей независимо от наличия факта возбуждения уголовного производства по поводу совершенных действий.

3. Предоставление специальных социальных услуг лицу (семье), не относящемуся (не относящейся) к нуждающимся в специальных социальных услугах по основаниям, указанным в пункте 1 настоящей статьи, а также лицу, совершившему административное, уголовное правонарушение с применением насилия, на период установленных судом особых требований осуществляется за счет средств получателя услуг в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

Сноска. Статья 133 с изменением, внесенным Законом РК от 15.04.2024 № 72-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 134. Права и обязанности лица (семьи), признанного нуждающимся в специальных социальных услугах

1. Лицо (семья), признанное нуждающимся в специальных социальных услугах, имеет право:

1) обращаться за предоставлением специальных социальных услуг;

2) получать информацию о своих правах, обязанностях и об условиях предоставления специальных социальных услуг;

3) принимать участие в проведении оценки и определении потребности в специальных социальных услугах;

4) выбирать субъектов, предоставляющих гарантированный и сверхгарантированный объемы специальных социальных услуг, за исключением несовершеннолетних, находящихся в организациях образования с особым режимом содержания;

5) получать или отказаться от предоставления специальных социальных услуг;

6) обжаловать действия (бездействие) должностных лиц, а также субъектов, предоставляющих специальные социальные услуги, в вышестоящий орган, суд в порядке, установленном законами Республики Казахстан;

7) на конфиденциальность информации личного характера, ставшей известной должностным лицам или субъектам, предоставляющим специальные социальные услуги.

2. Лицо (семья), признанное нуждающимся в специальных социальных услугах, обязано:

1) предоставлять полную и достоверную информацию для определения потребности и принятия решения о предоставлении специальных социальных услуг;

2) не препятствовать процессу проведения оценки и определения потребности в специальных социальных услугах;

3) заботиться и нести солидарную ответственность за сохранение и укрепление своего здоровья;

4) своевременно извещать субъекты, предоставляющие специальные социальные услуги, об изменении обстоятельств, влияющих на их предоставление;

5) выполнять рекомендации специалистов организаций, оказывающих специальные социальные услуги;

6) уважать честь и достоинство социальных работников;

7) соблюдать законодательство Республики Казахстан в области специальных социальных услуг.

Статья 135. Права и обязанности субъектов, предоставляющих специальные социальные услуги

1. Субъекты, предоставляющие специальные социальные услуги, вправе:

Примечание ИЗПИ!

Подпункт 1) с 01.01.2025 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

1) участвовать в конкурсах на предоставление специальных социальных услуг, услуг по оценке и определению потребности в специальных социальных услугах, оказываемых за счет бюджетных средств, в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках и о государственном социальном заказе, государственном заказе на реализацию стратегического партнерства, грантах и премиях для неправительственных организаций в Республике Казахстан;

2) предоставлять сверхгарантированный объем специальных социальных услуг;

3) осуществлять оценку и определение потребности в специальных социальных услугах;

4) запрашивать и получать необходимую информацию от местных исполнительных органов для проведения оценки и определения объҰма и видов специальных социальных услуг, кроме случаев, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

2. Субъекты, предоставляющие специальные социальные услуги, обязаны:

1) соблюдать стандарты оказания специальных социальных услуг;

2) создавать условия, необходимые для предоставления специальных социальных услуг;

3) уважать достоинство получателей специальных социальных услуг и членов их семей;

4) обращаться гуманно и не допускать дискриминационных действий по отношению к получателям специальных социальных услуг и членам их семей;

5) обеспечивать конфиденциальность при предоставлении специальных социальных услуг, за исключением случаев, предусмотренных законодательством Республики Казахстан;

6) обеспечивать подготовку и повышение квалификации социальных работников.

3. Порядок деятельности организаций, оказывающих специальные социальные услуги в области социальной защиты, утверждается уполномоченным государственным органом.

Примечание ИЗПИ!

Статья 136 с 01.01.2025 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

Статья 136. Регистр организаций, предоставляющих специальные социальные услуги

1. Регистр организаций, предоставляющих специальные социальные услуги, – электронный перечень организаций, заключивших договор на оказание специальных социальных услуг с местными исполнительными органами.

2. Регистр организаций, предоставляющих специальные социальные услуги, формируется в электронном виде на портале социальных услуг в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

3. Сведения, содержащиеся в регистре организаций, предоставляющих специальные социальные услуги, являются общедоступными при согласии организаций, оказывающих специальные социальные услуги.

Параграф 2. Профилактика возникновения нуждаемости в специальных социальных услугах

Статья 137. Профилактика возникновения нуждаемости в специальных социальных услугах

Профилактика возникновения нуждаемости в специальных социальных услугах направлена на выявление и предотвращение оснований, по которым лицо (семья) признается нуждающимся в специальных социальных услугах.

Статья 138. Межведомственное взаимодействие по профилактике возникновения нуждаемости в специальных социальных услугах

Мероприятия по профилактике возникновения нуждаемости в специальных социальных услугах осуществляют местные исполнительные органы в пределах установленных компетенций путем:

1) выявления оснований, по которым лицо (семья) может быть признано потенциально нуждающимся в специальных социальных услугах;

2) обследования условий жизнедеятельности лица (семьи), определения причин, влияющих на ухудшение этих условий;

3) составления индивидуального плана мероприятий, способствующих недопущению наступления нуждаемости в специальных социальных услугах;

4) анализа результатов профилактики возникновения нуждаемости в специальных социальных услугах;

Примечание ИЗПИ!

Подпункт 5) вводится в действие с 01.01.2025 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.

5) мониторинга и прогнозирования социального благополучия семьи (лица) на основе данных Цифровой карты семьи.

Статья 138-1. Раннее выявление лиц (семей), находящихся в трудной жизненной ситуации

Уполномоченный государственный орган координирует комплекс организационно-практических мероприятий при участии субъектов по раннему выявлению и организации оказания поддержки (органов образования, здравоохранения, внутренних дел) лицам (семьям), находящимся в трудной жизненной ситуации, в том числе посредством интегрированной модели.

Сноска. Параграф 2 главы 12 дополнен статьей 138-1 в соответствии с Законом РК от 15.04.2024 № 72-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Параграф 3. Организация и предоставление специальных социальных услуг

Статья 139. Обращение за предоставлением специальных социальных услуг

Примечание ИЗПИ!

Пункт 1 с 01.01.2025 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

1. Лицо (семья), нуждающееся в специальных социальных услугах, обращается за предоставлением специальных социальных услуг по месту проживания путем подачи заявления.

2. Лицу (семье), нуждающемуся в специальных социальных услугах вследствие бездомности (лицу без определенного места жительства), жестокого обращения, приведшего к социальной дезадаптации и социальной депривации, специальные социальные услуги предоставляются независимо от места проживания.

3. В интересах лица (семьи), нуждающегося в специальных социальных услугах, с заявлением о предоставлении специальных социальных услуг с указанием причины, по которой лицо (семья) не обращается самостоятельно, может обратиться:

1) один из взрослых членов семьи;

2) опекун (попечитель);

3) аким поселка, села, сельского округа;

4) лицо по доверенности в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан;

5) субъект, предоставляющий специальные социальные услуги лицу (семье), нуждающемуся в специальных социальных услугах вследствие:

жестокого обращения, приведшего к социальной дезадаптации и социальной депривации;

бездомности (лицу без определенного места жительства);

6) организация, осуществлявшая мероприятия по профилактике возникновения нуждаемости в специальных социальных услугах.

Статья 140. Оценка и определение потребности в специальных социальных услугах

1. Предоставление специальных социальных услуг осуществляется на основе оценки и определения потребности в специальных социальных услугах лица (семьи), нуждающегося в специальных социальных услугах, определяемой социальным работником по оценке и определению потребности в специальных социальных услугах.

2. Критериями при проведении оценки и определении потребности в специальных социальных услугах являются:

1) ограничение жизнедеятельности;

2) социальная дезадаптация;

3) социальная депривация;

4) неблагополучная социальная среда.

Статья 141. Предоставление специальных социальных услуг

1. Предоставление гарантированного объема специальных социальных услуг за счет бюджетных средств осуществляется на основании решения местных исполнительных органов районов, городов областного, республиканского значения, столицы, за исключением лиц, нуждающихся в специальных социальных услугах вследствие жестокого обращения, приведшего к социальной дезадаптации и социальной депривации, связанным с торговлей людьми и бездомностью.

Специальные социальные услуги за счет бюджетных средств предоставляются лицам (семьям), нуждающимся в специальных социальных услугах по основаниям, указанным в:

1) подпункте 6) пункта 1 статьи 133 настоящего Кодекса, в соответствии с индивидуальной программой через портал социальных услуг;

2) подпункте 9) пункта 1 статьи 133 настоящего Кодекса, в соответствии с критериями оценки наличия жестокого обращения, приведшего к социальной дезадаптации и социальной депривации;

3) подпунктах 10), 11) и 12) пункта 1 статьи 133 настоящего Кодекса, на основании заявления;

4) подпунктах 1), 2), 3), 4), 5), 7) и 8) пункта 1 статьи 133 настоящего Кодекса, по решению местных исполнительных органов.

2. Предоставление специальных социальных услуг за счет средств получателя специальных социальных услуг осуществляется в соответствии с договором, заключаемым лицом (семьей), нуждающимся в специальных социальных услугах, и субъектами, предоставляющими специальные социальные услуги.

3. Лицами (семьями), нуждающимися в специальных социальных услугах по основаниям, указанным в подпунктах 6) и 8) пункта 1 статьи 133 настоящего Кодекса, выбор субъектов из числа включенных в регистр организаций, предоставляющих специальные социальные услуги, осуществляется через портал социальных услуг.

4. Основаниями для отказа в предоставлении специальных социальных услуг являются:

1) несоответствие основаниям, указанным в статье 133 настоящего Кодекса;

2) недостоверность представленных сведений и документов;

3) наличие медицинских противопоказаний к предоставлению специальных социальных услуг.

Статья 142. Финансирование субъектов, предоставляющих специальные социальные услуги

1. Финансирование субъектов, предоставляющих специальные социальные услуги, осуществляется за счет:

1) бюджетных средств в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

2) средств, полученных за предоставление сверхгарантированного объема специальных социальных услуг;

3) иных источников, не противоречащих законодательству Республики Казахстан.

Примечание ИЗПИ!

Пункт 2 вводится в действие с 01.01.2025 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.

2. Финансирование субъектов, предоставляющих специальные социальные услуги в области социальной защиты за счет бюджетных средств, установленных законодательством Республики Казахстан, реализуется в соответствии с правилами и методикой формирования тарифов на специальные социальные услуги, утверждаемыми уполномоченным государственным органом.

Тарифы на предоставление специальных социальных услуг утверждаются местными исполнительными органами.

Порядок оплаты специальных социальных услуг утверждается уполномоченным государственным органом.

Параграф 4. Национальный превентивный механизм

Статья 143. Национальный превентивный механизм

1. Национальный превентивный механизм действует в виде системы предупреждения пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания, функционирующей посредством деятельности участников национального превентивного механизма.

2. В рамках своей деятельности участники национального превентивного механизма посещают субъекты, предоставляющие специальные социальные услуги, и иные организации, определяемые законами Республики Казахстан для посещения данными участниками (далее – превентивные посещения).

3. Участниками национального превентивного механизма являются Уполномоченный по правам человека в Республике Казахстан, а также отбираемые Координационным советом члены общественных наблюдательных комиссий и общественных объединений, осуществляющих деятельность по защите прав, законных интересов граждан, юристы, социальные работники, врачи.

4. Уполномоченный по правам человека в Республике Казахстан координирует деятельность участников национального превентивного механизма, принимает в соответствии с законодательством Республики Казахстан меры для обеспечения необходимого потенциала и профессиональных знаний участников национального превентивного механизма.

5. Возмещение расходов участников национального превентивного механизма по превентивным посещениям осуществляется из бюджетных средств в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 144. Координационный совет

1. В целях обеспечения эффективной координации деятельности национального превентивного механизма при Уполномоченном по правам человека в Республике Казахстан создается Координационный совет.

Члены Координационного совета, за исключением Уполномоченного по правам человека в Республике Казахстан, избираются комиссией, создаваемой Уполномоченным по правам человека из числа граждан Республики Казахстан.

2. Уполномоченный по правам человека в Республике Казахстан утверждает:

1) положение о Координационном совете при Уполномоченном по правам человека в Республике Казахстан;

2) порядок отбора участников национального превентивного механизма;

3) порядок формирования групп из участников национального превентивного механизма для превентивных посещений;

4) методические рекомендации по превентивным посещениям;

5) порядок подготовки ежегодного консолидированного доклада по итогам превентивных посещений.

3. Координационный совет взаимодействует с Подкомитетом по предупреждению пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания Комитета против пыток Организации Объединенных Наций.

Статья 145. Требования к участникам национального превентивного механизма

1. Участниками национального превентивного механизма не могут быть лица:

1) имеющие не погашенную или не снятую в установленном законом порядке судимость;

2) подозреваемые или обвиняемые в совершении уголовных правонарушений;

3) признанные судом недееспособными или ограниченно дееспособными;

4) судьи, адвокаты, государственные служащие и военнослужащие, а также работники правоохранительных и специальных государственных органов;

5) состоящие на учете у психиатра и (или) нарколога.

2. Участниками национального превентивного механизма также не могут быть лица, освобожденные от уголовной ответственности по нереабилитирующим основаниям за совершение умышленного преступления; уволенные с государственной или воинской службы, из правоохранительных и специальных государственных органов, судов или исключенные из коллегии адвокатов по отрицательным мотивам; лишенные лицензии на занятие адвокатской деятельностью.

Статья 146. Права участника национального превентивного механизма

1. Участник национального превентивного механизма вправе:

1) получать информацию о количестве лиц, содержащихся в организациях, подлежащих превентивному посещению, количестве таких организаций и их месте нахождения;

2) иметь доступ к информации, касающейся обращения с лицами, содержащимися в организациях, подлежащих превентивному посещению, а также условий их содержания;

3) осуществлять превентивные посещения в установленном порядке в составе сформированных групп;

4) проводить беседы с лицами, содержащимися в организациях, подлежащих превентивным посещениям, и (или) их законными представителями без свидетелей лично или при необходимости через переводчика, а также с любым другим лицом, которое, по мнению участника национального превентивного механизма, может предоставить соответствующую информацию;

5) беспрепятственно выбирать и посещать организации, подлежащие превентивному посещению;

6) принимать сообщения и жалобы о применении пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания.

2. Участник национального превентивного механизма является независимым при осуществлении своей деятельности.

Статья 147. Обязанности участников национального превентивного механизма

1. При исполнении своих полномочий участники национального превентивного механизма обязаны соблюдать законодательство Республики Казахстан.

2. Не допускается вмешательство участников национального превентивного механизма в деятельность организаций, подлежащих превентивному посещению.

3. При наличии обстоятельств, вызывающих сомнение в беспристрастности участника национального превентивного механизма, входящего в группу по превентивному посещению, он обязан отказаться от участия в превентивном посещении.

4. Участники национального превентивного механизма обязаны регистрировать принимаемые сообщения и жалобы о применении пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания в порядке, определяемом Уполномоченным по правам человека в Республике Казахстан.

Принятые сообщения и жалобы передаются на рассмотрение Уполномоченному по правам человека в Республике Казахстан в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан.

Информация о принятых и переданных сообщениях и жалобах включается в отчет по результатам превентивных посещений.

5. Участники национального превентивного механизма, нарушившие положения настоящего Кодекса, несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Статья 148. Прекращение полномочий участника национального превентивного механизма

Полномочия участника национального превентивного механизма прекращаются при:

1) нарушении положений настоящего Кодекса;

2) письменном заявлении о сложении своих полномочий;

3) его смерти либо вступлении в законную силу решения суда об объявлении его умершим;

4) выезде на постоянное жительство за пределы Республики Казахстан;

5) утрате гражданства Республики Казахстан;

6) вступлении в законную силу обвинительного приговора суда;

7) наступлении иных случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан.

Статья 149. Виды и периодичность превентивных посещений

1. Превентивные посещения участников национального превентивного механизма подразделяются на:

1) периодические превентивные посещения, проводимые на регулярной основе не реже одного раза в четыре года;

2) промежуточные превентивные посещения, проводимые в период между периодическими превентивными посещениями с целью мониторинга реализации рекомендаций по результатам предыдущего периодического превентивного посещения, а также предупреждения преследования лиц, с которыми участники национального превентивного механизма проводили беседы, со стороны администраций организаций, подлежащих превентивному посещению;

3) специальные превентивные посещения, проводимые на основании поступивших сообщений о применении пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания.

2. Координационный совет определяет сроки и перечень организаций, подлежащих превентивным посещениям, в пределах выделенных бюджетных средств.

Статья 150. Порядок превентивных посещений

1. Превентивные посещения проводятся группами, формируемыми Координационным советом из участников национального превентивного механизма, в соответствии с правилами, утверждаемыми Правительством Республики Казахстан по согласованию с Уполномоченным по правам человека в Республике Казахстан.

2. При формировании групп для превентивных посещений никто из участников национального превентивного механизма не может подвергаться какой-либо дискриминации по мотивам происхождения, социального, должностного и имущественного положения, пола, расы, национальности, языка, отношения к религии, убеждений, места жительства или по любым иным обстоятельствам.

3. Обеспечение безопасности участников национального превентивного механизма возлагается на администрацию организаций, подлежащих превентивному посещению. В случае неправомерных действий участников национального превентивного механизма руководитель администрации организаций, подлежащих превентивному посещению, письменно информирует Уполномоченного по правам человека в Республике Казахстан.

4. По результатам каждого превентивного посещения от имени группы составляется письменный отчет по форме, утвержденной Координационным советом, который подписывается всеми членами группы, осуществившей превентивное посещение. Член группы, имеющий особое мнение, оформляет его письменно и прилагает к отчету.

Статья 151. Ежегодный консолидированный доклад участников национального превентивного механизма

1. Координационный совет готовит ежегодный консолидированный доклад участников национального превентивного механизма с учетом их отчетов по результатам превентивных посещений.

2. В ежегодный консолидированный доклад участников национального превентивного механизма также включаются:

рекомендации уполномоченным государственным органам по улучшению условий обращения с лицами, содержащимися в организациях, подлежащих превентивному посещению, и предупреждению пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания;

предложения по совершенствованию законодательства Республики Казахстан.

К ежегодному консолидированному докладу участников национального превентивного механизма прилагается финансовый отчет по превентивным посещениям за прошедший год.

3. Ежегодный консолидированный доклад участников национального превентивного механизма направляется для рассмотрения уполномоченным государственным органам и размещается на интернет-ресурсе Уполномоченного по правам человека в Республике Казахстан в срок не позднее одного месяца со дня его утверждения Координационным советом.

Статья 152. Конфиденциальность

1. Участники национального превентивного механизма не вправе разглашать сведения о частной жизни лица, ставшие известными им в ходе превентивных посещений, без согласия данного лица.

2. Разглашение участниками национального превентивного механизма сведений о частной жизни лица, ставших известными им в ходе превентивных посещений, без согласия данного лица влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Статья 153. Взаимодействие уполномоченных государственных органов с участниками национального превентивного механизма

1. Государственные органы и их должностные лица оказывают содействие участникам национального превентивного механизма в осуществлении ими законной деятельности.

Ни один государственный орган или должностное лицо не вправе ограничивать права и свободы граждан за сообщение участникам национального превентивного механизма о фактах применения пыток и других жестоких, бесчеловечных или унижающих достоинство видов обращения и наказания.

Должностные лица, воспрепятствующие законной деятельности участников национального превентивного механизма, несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

2. Уполномоченные государственные органы в течение трех месяцев со дня получения ежегодного консолидированного доклада участников национального превентивного механизма в письменной форме информируют Уполномоченного по правам человека в Республике Казахстан о мерах, принятых по результатам рассмотрения полученного доклада.

3. На основании отчетов участников национального превентивного механизма по результатам превентивных посещений Уполномоченный по правам человека в Республике Казахстан в установленном законодательством Республики Казахстан порядке имеет право обращаться к уполномоченным государственным органам или должностным лицам с ходатайством (заявлением) о возбуждении производства или производства по делам об административном правонарушении либо уголовного дела в отношении должностного лица, нарушившего права и свободы человека и гражданина.

Глава 13. ГОСУДАРСТВЕННАЯ ПОДДЕРЖКА ЛИЦ С ИНВАЛИДНОСТЬЮ

Параграф 1. Общие положения

Статья 154. Права и обязанности лиц с инвалидностью

1. Лица с инвалидностью в Республике Казахстан обладают всей полнотой социально-экономических и личных прав и свобод, закрепленных Конституцией Республики Казахстан, другими законодательными актами Республики Казахстан, включая права на:

1) социальную защиту, в том числе абилитацию, реабилитацию, интеграцию в общество;

2) обеспечение условий для получения дошкольного воспитания и обучения, образования;

3) гарантированный объем бесплатной медицинской помощи и медицинскую помощь в системе обязательного социального медицинского страхования в порядке, определяемом законодательством Республики Казахстан;

4) гарантированный объем специальных социальных услуг;

5) профессиональную подготовку и переподготовку, восстановление трудоспособности и трудоустройство;

6) обеспечение доступа к объектам инфраструктуры, информатизации, к транспорту, информации, зрелищным культурно-массовым мероприятиям, спортивным соревнованиям и государственным услугам;

7) осуществление своего права избирать и быть избранным;

8) жилище в соответствии с жилищным законодательством Республики Казахстан;

9) первоочередное обслуживание в государственных и иных организациях, в том числе в организациях здравоохранения, культуры, связи, транспорта, сфере услуг.

2. Лица с инвалидностью обязаны:

1) представлять полные и достоверные сведения, в том числе о состоянии своего здоровья, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) проходить профилактические медицинские осмотры, скрининговые исследования в порядке, определяемом законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения;

3) выполнять рекомендованные мероприятия индивидуальной программы;

4) принимать участие в социализации и интеграции в общество.

Статья 155. Медико-социальная экспертиза

1. Установление инвалидности, степени утраты трудоспособности лица осуществляется путем очного или заочного проведения медико-социальной экспертизы уполномоченным государственным органом.

2. Направление на медико-социальную экспертизу врачебно-консультативной комиссией проводится в порядке, определенном уполномоченным органом в области здравоохранения.

3. Медико-социальная экспертиза осуществляется исходя из комплексной оценки состояния организма на основе анализа клинико-функциональных, социальных, профессиональных и психологических данных освидетельствуемого лица с использованием классификаций и критериев в порядке, определенном уполномоченным государственным органом.

4. В проведении медико-социальной экспертизы заявителю отказывается:

при представлении документов с истекшим сроком действия;

при представлении неполного пакета документов;

при обращении в отдел медико-социальной экспертизы на очное освидетельствование не по месту постоянной регистрации.

5. По итогам проведения медико-социальной экспертизы инвалидность и (или) степень утраты трудоспособности не устанавливаются в случаях отсутствия стойких нарушений функций организма, которые приводят к ограничению одной из категорий жизнедеятельности.

6. При установлении лицу инвалидности и (или) установлении степени утраты трудоспособности определяются причины, сроки, потребность в мерах социальной защиты, а также разрабатываются социальная и профессиональная части индивидуальной программы.

7. В зависимости от степени нарушения функций организма, ограничений жизнедеятельности, реабилитационного прогноза и потенциала устанавливаются следующие категории:

1) лицу при определении инвалидности:

до семилетнего возраста – категория "ребенок с инвалидностью" на 6 месяцев, 1 год, 2 года, 5 лет или до достижения семилетнего возраста;

с семилетнего до восемнадцатилетнего возраста – категории "ребенок с инвалидностью первой группы", "ребенок с инвалидностью второй группы", "ребенок с инвалидностью третьей группы" на 6 месяцев, 1 год, 2 года, 5 лет или до достижения восемнадцатилетнего возраста;

старше восемнадцатилетнего возраста – группы инвалидности "первая группа инвалидности", "вторая группа инвалидности", "третья группа инвалидности" на 6 месяцев, 1 год, 2 года, 5 лет или без срока переосвидетельствования;

2) участнику системы обязательного социального страхования в случае наступления социального риска, влекущего утрату трудоспособности, – степень утраты общей трудоспособности от 30 до 100 процентов включительно на 6 месяцев, 1 год, 2 года, 5 лет, до достижения восемнадцатилетнего возраста, до достижения участником системы обязательного социального страхования возраста, предусмотренного пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса.

В случае установления степени утраты общей трудоспособности лицу с инвалидностью с очередным сроком переосвидетельствования степень утраты общей трудоспособности устанавливается до окончания срока инвалидности по данному социальному риску;

3) работнику, получившему производственную травму и (или) профессиональное заболевание, связанное с исполнением им трудовых (служебных) обязанностей, – степень утраты профессиональной трудоспособности от 5 до 100 процентов включительно на 6 месяцев, 1 год, 2 года, 5 лет или без срока переосвидетельствования.

В случае установления степени утраты профессиональной трудоспособности лицу с инвалидностью с очередным сроком переосвидетельствования степень утраты профессиональной трудоспособности устанавливается до окончания срока инвалидности по производственной травме и (или) профессиональному заболеванию.

8. Определяются следующие причины инвалидности и (или) степени утраты трудоспособности:

1) общее заболевание;

2) трудовое увечье;

3) профессиональное заболевание;

4) инвалидность с детства;

5) инвалидность детей до семи лет;

6) инвалидность детей с семи до восемнадцати лет;

7) ранения, контузии, увечья, заболевания, полученные при исполнении служебных обязанностей, при прохождении воинской службы, при ликвидации последствий аварий на ядерных объектах гражданского или военного назначения либо в результате аварийных ситуаций на ядерных объектах, в результате несчастного случая, не связанного с исполнением обязанностей воинской службы (служебных обязанностей), либо заболевания, не связанные с выполнением воинского и служебного долга, при условии установления причинно-следственной связи уполномоченным органом соответствующей сферы деятельности;

8) инвалидность вследствие чрезвычайных экологических ситуаций, в том числе вследствие радиационного воздействия при проведении ядерных взрывов и испытаний и (или) их последствий, при условии установления причинно-следственной связи уполномоченным органом соответствующей сферы деятельности.

Причины инвалидности, указанные в подпунктах 7) и 8) настоящего пункта, выносятся в строгом соответствии с приведенной формулировкой уполномоченного органа, установившего причинно-следственную связь.

9. Работникам, получившим производственную травму и (или) профессиональное заболевание, связанное с исполнением им трудовых (служебных) обязанностей, устанавливаются следующие причины степени утраты профессиональной трудоспособности:

1) трудовое увечье;

2) профессиональное заболевание.

10. Лица с инвалидностью и (или) с утратой трудоспособности проходят переосвидетельствование с соблюдением установленных сроков инвалидности и степени утраты трудоспособности.

11. В случае несогласия с результатами проведенной медико-социальной экспертизы лицо и (или) законный представитель обращаются в уполномоченный государственный орган.

Рассмотрение обжалований решений отделов медико-социальной экспертизы и контроль по вопросам медико-социальной экспертизы осуществляются отделом методологии и контроля медико-социальной экспертизы в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

12. Отдел методологии и контроля медико-социальной экспертизы при выявлении факта представления недостоверных документов на медико-социальную экспертизу и (или) необоснованного вынесения экспертного заключения оформляет протокол, на основании которого до переосвидетельствования по контролю и вынесения экспертного заключения приостанавливаются выплаты и пособия, связанные с установлением инвалидности и (или) степени утраты трудоспособности.

13. В период чрезвычайного положения лицам, срок переосвидетельствования которых наступил не более чем за месяц до введения чрезвычайного положения и во время чрезвычайного положения и не прошедшим переосвидетельствование в указанный период, сроки инвалидности, степени утраты трудоспособности и индивидуальной программы продлеваются автоматически на период действия чрезвычайного положения.

Месяц окончания действия режима чрезвычайного положения засчитывается полностью.

Примечание ИЗПИ!

Статья 156 вводится в действие с 01.01.2025 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.

Статья 156. Особенности заочного проактивного освидетельствования

1. При установлении инвалидности и степени утраты трудоспособности в заочном проактивном формате уполномоченным государственным органом к проведению медико-социальной экспертизы привлекаются независимые эксперты медико-социальной экспертизы на основе контракта на оказание экспертных услуг.

2. Порядок ведения реестра независимых экспертов медико-социальной экспертизы, а также основания включения в реестр и исключения из него определяются уполномоченным государственным органом.

3. Порядок и критерии оценки результатов работы независимых экспертов медико-социальной экспертизы определяются уполномоченным государственным органом.

4. Порядок оплаты услуг независимых экспертов медико-социальной экспертизы и тарифы на услуги независимых экспертов медико-социальной экспертизы утверждаются уполномоченным государственным органом.

5. Заочное проактивное освидетельствование проводится по перечню нозологических форм, определенных уполномоченным государственным органом совместно с уполномоченным органом в области здравоохранения.

Статья 157. Индивидуальная программа

1. Индивидуальная программа разрабатывается на основе оценки индивидуальных потребностей лица с инвалидностью на срок установления инвалидности и определяет комплекс мероприятий, включающих в себя медицинские, социальные, профессиональные меры, направленные на формирование, развитие, восстановление и (или) компенсацию нарушенных и (или) утраченных функций организма, в порядке, определенном уполномоченным государственным органом.

2. Индивидуальная программа также включает в себя наименования технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, в которых нуждается лицо с инвалидностью, в соответствии с классификатором технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью, в порядке, определенном уполномоченным государственным органом.

3. Лицу с инвалидностью предоставляются мероприятия индивидуальной программы бесплатно в пределах гарантированной суммы на возмещение стоимости товаров, услуг и гарантированного объема специальных социальных услуг и (или) на возмездной основе, в оплате которых принимает участие лицо с инвалидностью или работодатель, по вине которого получено трудовое увечье или профессиональное заболевание.

Параграф 2. Абилитация и реабилитация лиц с инвалидностью

Статья 158. Специализированные организации лиц с инвалидностью

1. Специализированные организации лиц с инвалидностью – общественные объединения лиц с инвалидностью, а также организации, сто процентов долей участия в которых принадлежат общественным объединениям лиц с инвалидностью, при условии соответствия таких объединений и организаций следующим условиям:

среднегодовая численность лиц с инвалидностью составляет не менее 51 процента от общего числа работников;

расходы по оплате труда лиц с инвалидностью за год составляют не менее 35 процентов от общих расходов по оплате труда.

2. Центральные и местные исполнительные органы взаимодействуют с общественными объединениями лиц с инвалидностью и их полномочными представителями при:

1) подготовке и принятии решений, затрагивающих интересы лиц с инвалидностью;

2) организации совместно с уполномоченным органом в области физической культуры и спорта или местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы, районов, городов областного значения спортивных мероприятий;

3) организации совместно с уполномоченными территориальными органами культуры просветительских и культурных мероприятий.

3. Общественным объединениям лиц с инвалидностью, а также их организациям передача права собственности на земельные участки, застроенные зданиями (строениями, сооружениями), находящимися в их собственности, из государственной собственности в частную осуществляется безвозмездно в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан.

В случае прекращения деятельности общественных объединений лиц с инвалидностью или отчуждения недвижимости из собственности общественных объединений лиц с инвалидностью, их организаций земельные участки, находящиеся в их собственности, подлежат возврату в собственность государства.

4. Общественные объединения лиц с инвалидностью вправе участвовать в формировании государственной политики в сфере социальной защиты лиц с инвалидностью путем:

1) внесения предложений в центральные и местные исполнительные органы по обеспечению защиты прав и законных интересов лиц с инвалидностью;

2) участия в оценке эффективности реализации государственной политики по вопросам обеспечения прав и улучшения качества жизни лиц с инвалидностью;

3) внесения предложений в разрабатываемые нормативные правовые акты Республики Казахстан по вопросам социальной защиты лиц с инвалидностью.

Статья 159. Профилактика инвалидности

1. Профилактика инвалидности включает комплекс медицинских и немедицинских мероприятий, направленных на раннюю диагностику, предупреждение прогрессирования заболеваний на ранних стадиях и их последствий, контролирование уже развившихся осложнений, повреждений органов и тканей, а также мероприятия по охране здоровья, улучшению экологической среды обитания человека, формированию здорового образа жизни, обеспечению безопасных условий труда, предотвращению травматизма на производстве, снижению профессиональных заболеваний.

2. Профилактика инвалидности осуществляется соответствующими государственными органами, местными исполнительными органами, организациями и работодателями в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 160. Медицинская реабилитация (абилитация)

1. Медицинская реабилитация (абилитация) осуществляется медицинскими работниками в соответствии с клиническими протоколами, стандартами и правилами оказания медицинской помощи.

Медицинская абилитация проводится детям с врожденными функциональными ограничениями до достижения ими возраста трех лет.

2. Медицинская организация разрабатывает медицинскую часть индивидуальной программы реабилитации (абилитации) лиц с инвалидностью, с указанием объемов медицинских услуг, видов и сроков проведения реабилитации (абилитации), осуществляет ее выполнение.

3. Обеспечение лиц с инвалидностью и детей с инвалидностью санаторно-курортным лечением осуществляется через портал социальных услуг в порядке, определенном уполномоченным государственным органом, за исключением случаев, предусмотренных статьей 169 настоящего Кодекса.

4. Лицу с инвалидностью, получившему трудовое увечье или профессиональное заболевание по вине работодателя, расходы на санаторно-курортное лечение возмещаются работодателем в соответствии с законодательством Республики Казахстан, за исключением случаев, предусмотренных пунктами 5 и 6 настоящей статьи.

5. В случае вступления в законную силу в отношении работодателя решения суда о признании его банкротом санаторно-курортное лечение лицу с инвалидностью, получившему трудовое увечье или профессиональное заболевание по вине работодателя, предоставляется в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи.

6. В случае прекращения деятельности работодателя – индивидуального предпринимателя или ликвидации юридического лица санаторно-курортное лечение лицу с инвалидностью, получившему трудовое увечье или профессиональное заболевание по вине работодателя, предоставляется в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи.

Статья 161. Социальная абилитация и реабилитация

1. Социальная абилитация и реабилитация лиц с инвалидностью включает:

1) обеспечение техническими вспомогательными (компенсаторными) и специальными средствами передвижения и обучение пользованию ими;

2) предоставление специальных социальных услуг;

3) предоставление услуг индивидуального помощника для лиц с инвалидностью первой группы, имеющих затруднение в передвижении;

4) предоставление услуг специалиста жестового языка для лица с инвалидностью по слуху;

5) иные виды социальной абилитации и реабилитации в соответствии с индивидуальной программой, определенные уполномоченным государственным органом.

2. Социальную абилитацию и реабилитацию лиц с инвалидностью осуществляют организации, предоставляющие специальные социальные услуги в области социальной защиты, здравоохранения и образования, включая психолого-медико-педагогические консультации, реабилитационные центры, кабинеты психолого-педагогической коррекции, а также другие специализированные организации.

Статья 162. Предоставление лицам с инвалидностью протезно-ортопедической помощи, технических вспомогательных (компенсаторных) средств и специальных средств передвижения

1. Лица с инвалидностью в соответствии с индивидуальной программой обеспечиваются слухопротезной, протезно-ортопедической помощью, техническими вспомогательными (компенсаторными) средствами и специальными средствами передвижения согласно классификатору технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью.

2. Обеспечение слухопротезной, протезно-ортопедической помощью, техническими вспомогательными (компенсаторными) средствами и специальными средствами передвижения, включая сроки их замены, осуществляется в порядке, определенном уполномоченным государственным органом, через портал социальных услуг, за исключением случаев, предусмотренных статьей 169 настоящего Кодекса.

3. Протезно-ортопедическая помощь заключается в предоставлении медицинских услуг по протезированию, обеспечению лиц с инвалидностью протезно-ортопедическими средствами, изготовляемыми по индивидуальным заказам, а также в обучении пользования ими.

Поставщик протезно-ортопедической помощи в зависимости от характеристик изготавливаемого протезно-ортопедического средства определяет необходимость стационарного протезирования.

Слухопротезная помощь заключается в предоставлении медицинских услуг по протезированию, оказании услуг по замене и настройке речевого процессора к кохлеарному импланту, а также в обучении пользования ими.

Оплата расходов, связанных со стационарным протезированием и (или) проездом на протезирование, осуществляется в порядке, определенном уполномоченным государственным органом.

4. Лица с инвалидностью от трудового увечья или профессионального заболевания, полученного по вине работодателя, обеспечиваются протезно-ортопедической помощью, техническими вспомогательными (компенсаторными) средствами и специальными средствами передвижения согласно индивидуальной программе за счет средств работодателя в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

5. В случаях прекращения деятельности работодателя – индивидуального предпринимателя или ликвидации юридического лица, а также вступления в законную силу решения суда о признании его банкротом протезно-ортопедическая помощь, технические вспомогательные (компенсаторные) средства и специальные средства передвижения лицу с инвалидностью, получившему трудовое увечье или профессиональное заболевание по вине работодателя, предоставляются в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи.

6. Технические вспомогательные (компенсаторные) средства и специальные средства передвижения подлежат обязательной сертификации на соответствие требованиям системы сертификации согласно законодательству Республики Казахстан.

Статья 163. Предоставление лицам с инвалидностью услуг индивидуального помощника и специалиста жестового языка

1. Лицам с инвалидностью в соответствии с индивидуальной программой предоставляются услуги индивидуального помощника и (или) специалиста жестового языка в порядке, определенном уполномоченным государственным органом.

2. Услуги индивидуального помощника предоставляются лицам с инвалидностью первой группы, имеющим затруднение в передвижении, из расчета не более восьми часов в день в порядке, определенном уполномоченным государственным органом.

Услуги индивидуального помощника для лица с инвалидностью первой группы, имеющего затруднение в передвижении, не предоставляются при назначении и выплате государственного пособия лицу, осуществляющему уход за ним, в порядке, предусмотренном статьей 187 настоящего Кодекса.

Индивидуальный помощник осуществляет деятельность на основе договора, заключенного в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

Индивидуальным помощником не может быть лицо:

1) состоящее на учете в специализированных организациях, оказывающих медицинскую помощь в области психического здоровья;

2) имеющее противопоказания на оказание услуги по состоянию здоровья на основании медицинского заключения;

3) не достигшее восемнадцатилетнего возраста;

4) не прошедшее профессиональное обучение в рамках активных мер занятости;

5) достигшее пенсионного возраста, установленного пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса, за исключением случаев, когда индивидуальным помощником для лица с инвалидностью первой группы является его близкий родственник;

6) имеющее не погашенную или не снятую в установленном законом порядке судимость;

7) признанное судом недееспособным или ограниченно дееспособным.

3. Услуги специалиста жестового языка для лиц с инвалидностью по слуху предоставляются из расчета не более шестидесяти часов в год в порядке, определенном уполномоченным государственным органом.

4. Лица с инвалидностью в соответствии с индивидуальной программой осуществляют выбор индивидуального помощника и (или) специалиста жестового языка через портал социальных услуг.

Оплата услуг индивидуального помощника и специалиста жестового языка производится местными исполнительными органами в пределах гарантированной суммы.

Статья 164. Предоставление лицам с инвалидностью специальных социальных услуг в области социальной защиты

1. Специальные социальные услуги лицам с инвалидностью предоставляются в условиях стационара, полустационара и на дому в порядке, определенном уполномоченным государственным органом.

2. Предоставление специальных социальных услуг лицам с инвалидностью осуществляется субъектами, предоставляющими специальные социальные услуги в соответствии со статьей 135 настоящего Кодекса.

Статья 165. Профессиональная реабилитация лиц с инвалидностью

1. Профессиональная реабилитация лиц с инвалидностью включает профессиональную ориентацию, профессиональное обучение (переобучение), трудоустройство и реализуется в соответствии с главой 10 настоящего Кодекса.

2. Работодатель за счет собственных средств в соответствии с настоящим Кодексом обеспечивает лицам с инвалидностью от трудового увечья и (или) профессионального заболевания, полученных по вине работодателя, профессиональное обучение или переобучение, создание специальных рабочих мест для их трудоустройства.

Параграф 3. Порядок обеспечения лиц с инвалидностью товарами и услугами

Статья 166. Портал социальных услуг

1. Портал социальных услуг – объект информатизации, представляющий собой единую точку доступа к товарам и услугам, предоставляемым поставщиками для лиц с инвалидностью на условиях возмещения местными исполнительными органами их стоимости в пределах гарантированной суммы в соответствии с настоящим Кодексом.

2. Сопровождение и системно-техническое обслуживание портала социальных услуг осуществляются Центром развития трудовых ресурсов.

3. Отношения между лицами с инвалидностью и поставщиками товаров и услуг, связанные с приобретением через портал социальных услуг товаров и услуг, регулируются гражданским законодательством Республики Казахстан, законодательством Республики Казахстан о защите прав потребителей, а также договором, заключаемым на портале социальных услуг, форма которого утверждается уполномоченным государственным органом.

Статья 167. Поставщики товаров и услуг на портале социальных услуг

1. Поставщиками товаров и (или) услуг на портале социальных услуг являются юридические лица и физические лица, осуществляющие предпринимательскую деятельность.

2. Регистрация поставщиков товаров и (или) услуг или их снятие с регистрации на портале социальных услуг, а также допуск товаров и услуг на портал социальных услуг осуществляются в порядке, определенным уполномоченным государственным органом, после получения заключения комиссии по вопросам портала социальных услуг.

3. Комиссия по вопросам портала социальных услуг (далее – комиссия) создается по решению местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения, столицы и осуществляет свою деятельность на постоянной основе в соответствии с типовым положением о комиссии по вопросам портала социальных услуг, утвержденным уполномоченным государственным органом.

4. Местные исполнительные органы осуществляют мониторинг заявленных поставщиком характеристик товаров и (или) услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью через портал социальных услуг, на соответствие классификатору технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью.

5. Комиссия рассматривает обращения местного исполнительного органа, лиц с инвалидностью и поставщиков товаров и услуг, зарегистрированных на портале социальных услуг, при выявлении нарушений направляет уведомление о необходимости устранения. В случае неустранения в течение срока, указанного в уведомлении, комиссия принимает решение о снятии поставщика с портала социальных услуг.

6. На портале социальных услуг регистрируются поставщики, которые:

1) имеют сертификат соответствия или декларацию о соответствии на поставляемые товары, подлежащие обязательному подтверждению соответствия;

2) имеют регистрационное удостоверение при поставке технических вспомогательных (компенсаторных) средств и специальных средств передвижения, относящихся к медицинским изделиям, подлежащим государственной регистрации и перерегистрации;

3) представили документы, подтверждающие соответствие поставляемых товаров и (или) оказания услуг требованиям классификатора технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью;

4) не имеют налоговой задолженности и задолженности по социальным платежам;

5) не подлежат процедуре банкротства либо ликвидации;

6) не включены в реестр недобросовестных участников государственных закупок в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках;

7) не включены в реестр недобросовестных участников закупок и (или) перечень ненадежных потенциальных поставщиков (поставщиков) Фонда национального благосостояния, предусмотренные законодательством Республики Казахстан о закупках отдельных субъектов квазигосударственного сектора;

8) представили документы, подтверждающие происхождение, характеристики и цену для реализации товаров и (или) оказания услуг;

9) имеют лицензию на осуществление деятельности, для занятия которым требуется получение лицензии в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях";

10) имеют документ, подтверждающий квалификацию при оказании услуги специалиста жестового языка.

Требования части первой настоящей статьи не распространяются на услуги индивидуального помощника.

7. Поставщик снимается с регистрации на портале социальных услуг в случаях:

1) подачи заявления о снятии с регистрации на портале социальных услуг;

2) смерти или прекращения деятельности физического лица, осуществляющего предпринимательскую деятельность, прекращения деятельности юридического лица;

3) включения в реестр недобросовестных участников государственных закупок в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках;

4) включения в реестр недобросовестных участников закупок и (или) перечень ненадежных потенциальных поставщиков (поставщиков) Фонда национального благосостояния, предусмотренные законодательством Республики Казахстан о закупках отдельных субъектов квазигосударственного сектора;

5) вынесения комиссией заключения о снятии с регистрации на портале социальных услуг в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи.

Снятие с регистрации на портале социальных услуг в соответствии с подпунктами 1), 3), 4) и 5) части первой настоящего пункта не освобождает поставщика от исполнения обязательств, взятых им на себя посредством портала социальных услуг на дату снятия с регистрации.

В случае, указанном в подпункте 5) части первой настоящего пункта, лицо с инвалидностью не позднее четырнадцати календарных дней со дня, когда ему стало известно о неисполнении и (или) ненадлежащем исполнении поставщиком взятых на себя обязательств, размещает на портале социальных услуг соответствующую информацию.

Данная информация в течение десяти рабочих дней со дня размещения рассматривается комиссией, которая определяет наличие или отсутствие нарушений со стороны поставщика.

В случае снятия поставщика с регистрации на портале социальных услуг по основаниям, предусмотренным подпунктами 3) и 4) части первой настоящего пункта, последующая регистрация на портале социальных услуг возможна после исключения сведений о нем из соответствующих реестра и (или) перечня.

В случае снятия поставщика с регистрации на портале социальных услуг по основаниям, предусмотренным подпунктом 5) части первой настоящего пункта, последующая регистрация его на портале социальных услуг возможна не ранее чем через год со дня снятия с регистрации.

8. Поставщик реализует на портале социальных услуг товары и (или) услуги, соответствующие требованиям классификатора технических вспомогательных (компенсаторных) средств, специальных средств передвижения и услуг, предоставляемых лицам с инвалидностью.

В случаях выявления факта реализации поставщиками через портал социальных услуг товаров и (или) услуг ненадлежащего качества и (или) не соответствующих представленным характеристикам, а также неисполнения требований договора, заключаемого на портале социальных услуг, их стоимость возмещается за счет средств поставщиков.

Статья 168. Обеспечение лиц с инвалидностью товарами и услугами через портал социальных услуг

1. Лица с инвалидностью осуществляют заказы на приобретение товаров и (или) услуг в соответствии с рекомендациями в индивидуальной программе.

2. Заказ на приобретение товаров и (или) услуг лицом с инвалидностью осуществляется в течение двух месяцев со дня извещения его о направлении мероприятий индивидуальной программы на портал социальных услуг.

3. Лицо с инвалидностью имеет право на возмещение местными исполнительными органами стоимости товаров и (или) услуг, но не более гарантированной суммы, устанавливаемой в порядке, определенном уполномоченным государственным органом.

Разницу между гарантированной суммой и фактической стоимостью приобретенных товаров и (или) услуг лицо с инвалидностью оплачивает самостоятельно за счет собственных средств.

4. Один из законных представителей, сопровождающий ребенка с инвалидностью на санаторно-курортное лечение, имеет право на возмещение местными исполнительными органами стоимости пребывания в санаторно-курортной организации в размере семидесяти процентов от гарантированной суммы, предоставляемой в качестве возмещения стоимости санаторно-курортного лечения, определяемой уполномоченным государственным органом.

5. Гарантированная сумма, предоставляемая в качестве возмещения стоимости товаров и (или) услуг, выплачивается в порядке и размерах, которые определены уполномоченным государственным органом.

Статья 169. Обеспечение лиц с инвалидностью товарами и услугами в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках

Лица с инвалидностью обеспечиваются товарами и услугами в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках в случаях:

1) отсутствия поставщиков товаров и услуг на портале социальных услуг на основании заключения комиссии;

2) обеспечения протезно-ортопедической помощью, слухопротезной помощью с обеспечением слуховыми аппаратами, услугой по замене и настройке речевого процессора к кохлеарному импланту, специальными средствами передвижения, изготовляемыми по индивидуальным заказам лиц с инвалидностью.

Параграф 4. Социальная защита лиц с инвалидностью

Статья 170. Право на социальную защиту лиц с инвалидностью

1. Лица с инвалидностью имеют право на социальную защиту в виде:

1) государственных социальных пособий по инвалидности;

2) социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности;

3) государственного пособия, назначаемого и выплачиваемого матери или отцу, усыновителю (удочерителю), опекуну (попечителю), воспитывающим ребенка с инвалидностью (детей с инвалидностью) (далее – пособие воспитывающему ребенка с инвалидностью);

4) государственного пособия лицам, осуществляющим уход за лицом с инвалидностью первой группы (далее – пособие лицу, осуществляющему уход).

2. Права, предусмотренные настоящей статьей, реализуются в порядке и на условиях, предусмотренных настоящим Кодексом.

3. По решению местных исполнительных органов, работодателей и иных организаций лицам с инвалидностью могут предоставляться дополнительные меры социальной помощи.

Статья 171. Порядок назначения и выплаты государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности

1. Основанием для назначения государственного социального пособия по инвалидности, пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью, пособия лицу, осуществляющему уход (далее – государственные пособия для лиц с инвалидностью), является заявление лица, имеющего право на государственные пособия для лиц с инвалидностью, или его законного представителя.

При нахождении лица с инвалидностью первой группы в учреждении уголовно-исполнительной системы администрация учреждения уголовно-исполнительной системы оказывает ему содействие в подаче заявления.

При этом осужденное лицо с инвалидностью первой группы согласовывает с руководителем учреждения уголовно-исполнительной системы кандидатуру лица, осуществляющего уход за ним.

2. Основанием для назначения социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности является заявление участника системы обязательного социального страхования, имеющего право на социальную выплату по случаю утраты трудоспособности, или его законного представителя.

3. Представление заявлений на назначение государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности не требуется при их назначении через проактивную услугу в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственных услугах".

4. Уполномоченный государственный орган определяет порядок:

исчисления (определения) размеров, назначения, выплаты, приостановления, перерасчета, возобновления, прекращения и пересмотра решения о назначении (отказе в назначении) государственных социальных пособий по инвалидности;

исчисления (определения) размеров, назначения, осуществления, приостановления, перерасчета, возобновления, прекращения и пересмотра решения о назначении (отказе в назначении) социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности;

назначения и выплаты государственного пособия, назначаемого и выплачиваемого матери или отцу, усыновителю (удочерителю), опекуну (попечителю), воспитывающим ребенка с инвалидностью (детей с инвалидностью), государственного пособия лицам, осуществляющим уход за лицом с инвалидностью первой группы.

5. Государственные пособия для лиц с инвалидностью назначаются на весь период инвалидности, установленный подразделением медико-социальной экспертизы.

При нахождении лица с инвалидностью первой группы в учреждении уголовно-исполнительной системы пособие лицу, осуществляющему за ним уход, назначается до окончания срока уголовного наказания лица с инвалидностью первой группы.

6. Социальная выплата по случаю утраты трудоспособности назначается со дня возникновения права на социальную выплату на весь период утраты трудоспособности, установленный подразделением медико-социальной экспертизы, но не более срока достижения участником системы обязательного социального страхования возраста, предусмотренного пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса.

7. Социальная выплата по случаю утраты трудоспособности назначается независимо от того, прекращена работа ко времени обращения за назначением социальной выплаты или продолжается.

Статья 172. Отказ в приеме заявления и назначении государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности

1. Основаниями для отказа в приеме заявления на назначение государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности являются:

1) получение из информационной системы уполномоченного государственного органа сведений, подтверждающих факты назначения, осуществления государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности, подачи заявления или согласия через проактивную услугу на их назначение;

2) представление заявителем неполного пакета документов в соответствии с законодательством Республики Казахстан и (или) документов с истекшим сроком действия, и (или) документов, срок действия которых истекает на день принятия решения о назначении или отказе в назначении государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности;

3) несоответствие сведений по документу, удостоверяющему личность (кроме его замены согласно законодательству Республики Казахстан, подтверждающейся сведениями из государственных информационных систем), с документами, необходимыми для их назначения;

4) отсутствие права на назначение государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности;

5) отсутствие согласия заявителя на доступ к персональным данным ограниченного доступа, которые требуются для назначения государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности.

2. Основаниями для отказа в назначении государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности являются:

1) установление недостоверности документов, представленных заявителем для назначения государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности, и (или) данных (сведений), содержащихся в них;

2) несоответствие заявителя и (или) представленных документов, данных и сведений, необходимых для назначения государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности, требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан;

3) непредставление запрашиваемого Фондом при проверке документа и (или) сведений, необходимых для назначения социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности;

4) отрицательное значение исчисленного размера социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности.

3. Основаниями для отказа в назначении пособия лицу, осуществляющему уход, являются:

1) несовершеннолетие лица, осуществляющего уход;

2) признание лица, осуществляющего уход, недееспособным или ограниченно дееспособным по вступившему в законную силу решению суда;

3) постановка лица, осуществляющего уход, на учет в организацию, оказывающую медицинскую помощь в области психического здоровья;

4) нахождение лица с инвалидностью первой группы на полном государственном обеспечении, за исключением нахождения лица с инвалидностью первой группы в учреждениях уголовно-исполнительной системы;

5) проживание лица с инвалидностью первой группы и лица, осуществляющего уход за ним, в разных населенных пунктах.

Статья 173. Права и обязанности получателя государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности

1. Получатель государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности имеет право:

1) получать государственное социальное пособие по инвалидности в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом;

2) получать социальную выплату по случаю утраты трудоспособности в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом, вне зависимости от получения государственных пособий для лиц с инвалидностью;

3) запрашивать и получать бесплатно информацию от Государственной корпорации и Фонда о порядке назначения и получения государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности;

4) обжаловать решения, действия (бездействие) государственных органов, Государственной корпорации и Фонда в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

2. Получатель государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности обязан:

1) представлять полные и достоверные сведения для назначения государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) в период получения государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности информировать Государственную корпорацию об обстоятельствах, которые могут служить основанием для изменения размера государственных пособий для лиц с инвалидностью или прекращения выплаты пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности, в течение десяти рабочих дней.

В случае, когда заявитель своевременно не известил об обстоятельствах, влияющих на размеры государственных пособий для лиц с инвалидностью, их размеры пересматриваются с момента наступления указанных обстоятельств, но не ранее момента их назначения;

3) производить возврат излишне зачисленных (выплаченных) сумм государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности в добровольном порядке, а в случае отказа – в судебном порядке на основании решения суда, вступившего в законную силу.

3. Суммы государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности, не полученные своевременно либо полученные не полностью по вине Государственной корпорации и (или) уполномоченного государственного органа, и (или) Фонда, выплачиваются за прошлое время со дня возникновения права на них без ограничения сроков.

Статья 174. Удержания из государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности

1. Удержания из государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности могут производиться в порядке исполнительного производства, за исключением излишне зачисленных (выплаченных) сумм государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности, которые удерживаются на основании заявления получателя.

2. Удержания из государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности производятся из сумм, причитающихся к выплате.

3. Из социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности удерживаются обязательные пенсионные взносы в размере 10 процентов и направляются в единый накопительный пенсионный фонд в соответствии настоящим Кодексом.

4. Из государственных пособий для лиц с инвалидностью, социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности не может быть удержано более 25 процентов от причитающейся к выплате суммы.

Параграф 5. Государственное социальное пособие по инвалидности

Статья 175. Право на государственное социальное пособие по инвалидности и условия его назначения

1. Государственные социальные пособия по инвалидности назначаются в случае установления инвалидности независимо от того, прекращена работа ко времени обращения за назначением пособия или продолжается.

2. Право на государственное социальное пособие по инвалидности имеют постоянно проживающие в Республике Казахстан граждане Республики Казахстан, иностранцы и лица без гражданства, если иное не предусмотрено законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

3. Государственное социальное пособие по инвалидности назначается независимо от того, когда наступила инвалидность – в период работы или службы, до поступления на работу или после прекращения работы.

4. Государственное социальное пособие по инвалидности назначается со дня установления инвалидности, но не более чем за три месяца до дня обращения за его назначением или до дня получения согласия на назначение пособия через проактивную услугу в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственных услугах".

5. Переосвидетельствование лиц с инвалидностью, достигших возраста, дающего право на получение пенсионных выплат, производится только по их заявлению.

6. Лицам, имеющим одновременно право на государственные социальные пособия по инвалидности и по случаю потери кормильца, назначается одно пособие по их выбору.

На основании заявления лица, получающего государственное социальное пособие по инвалидности или государственное социальное пособие по случаю потери кормильца, производится перевод с одного вида государственного социального пособия на другой со дня регистрации заявления.

7. При наличии условий, установленных пунктами 1, 2 и 3 статьи 207, статьей 212 настоящего Кодекса, пособие по инвалидности по желанию гражданина может быть заменено пенсионными выплатами по возрасту или пенсионными выплатами за выслугу лет в порядке, определенном законодательством Республики Казахстан.

Статья 176. Категории лиц с инвалидностью, имеющих право на государственное социальное пособие по инвалидности

1. К лицам с инвалидностью, имеющим право на государственное социальное пособие по инвалидности, относятся:

1) лица с инвалидностью от общего заболевания, трудового увечья, профессионального заболевания, дети с инвалидностью до семи лет, дети с инвалидностью с семи до восемнадцати лет;

2) лица с инвалидностью с детства;

3) лица с инвалидностью из числа военнослужащих срочной службы, инвалидность которых наступила вследствие ранения, контузии, увечья, заболевания, полученных при прохождении воинской службы, лица, инвалидность которых наступила при ликвидации последствий аварий на ядерных объектах гражданского или военного назначения либо в результате аварийных ситуаций на ядерных объектах;

4) лица с инвалидностью из числа военнослужащих (кроме военнослужащих срочной службы), сотрудников специальных государственных органов, лиц начальствующего и рядового состава органов внутренних дел и бывшего Государственного следственного комитета Республики Казахстан при наступлении инвалидности вследствие увечья, полученного в результате несчастного случая, не связанного с исполнением обязанностей воинской службы, службы в специальных государственных органах (служебных обязанностей), либо заболевания, не связанного с выполнением воинского и служебного долга;

5) лица с инвалидностью из числа военнослужащих (кроме военнослужащих срочной службы), сотрудников специальных государственных органов, инвалидность которых наступила вследствие ранения, контузии, увечья, заболевания, полученных при прохождении воинской службы, службы в специальных государственных органах, сотрудников органов внутренних дел и бывшего Государственного следственного комитета Республики Казахстан – при исполнении служебных обязанностей;

6) лица с инвалидностью вследствие чрезвычайных экологических ситуаций, в том числе вследствие радиационного воздействия при проведении ядерных взрывов и испытаний и/или их последствий при условии установления причинно-следственной связи.

2. Лицам, которым по действующему до 1 января 1998 года законодательству были назначены пенсии по инвалидности, с 1 января 1998 года за счет бюджетных средств выплачиваются государственные социальные пособия по инвалидности в размере не менее размеров пенсий, фактически получаемых до 1 января 1998 года.

Статья 177. Размеры государственного социального пособия по инвалидности

1. Государственное социальное пособие для лиц с инвалидностью выплачивается ежемесячно за счет бюджетных средств с учетом изменения размера прожиточного минимума, устанавливаемого на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

2. Лицам с инвалидностью, указанным в подпунктах 1), 2) и 4) статьи 176 настоящего Кодекса, государственные социальные пособия по инвалидности назначаются в следующих размерах:

детям с инвалидностью до семи лет – 1,61 прожиточного минимума;

детям с инвалидностью с семи до восемнадцати лет первой группы – 2,20 прожиточного минимума;

детям с инвалидностью с семи до восемнадцати лет второй группы – 1,83 прожиточного минимума;

детям с инвалидностью с семи до восемнадцати лет третьей группы – 1,61 прожиточного минимума;

лицам с инвалидностью с детства первой группы – 2,20 прожиточного минимума;

лицам с инвалидностью с детства второй группы – 1,83 прожиточного минимума;

лицам с инвалидностью с детства третьей группы – 1,61 прожиточного минимума;

лицам с инвалидностью первой группы – 2,20 прожиточного минимума;

лицам с инвалидностью второй группы – 1,76 прожиточного минимума;

лицам с инвалидностью третьей группы – 1,20 прожиточного минимума.

3. Лицам с инвалидностью, указанным в подпунктах 3) и 6) статьи 176 настоящего Кодекса, государственные социальные пособия по инвалидности назначаются в следующих размерах:

лицам с инвалидностью первой группы – 3,22 прожиточного минимума;

лицам с инвалидностью второй группы – 2,75 прожиточного минимума;

лицам с инвалидностью третьей группы – 2,31 прожиточного минимума.

4. Лицам с инвалидностью, указанным в подпункте 5) статьи 176 настоящего Кодекса, государственные социальные пособия по инвалидности назначаются в следующих размерах:

лицам с инвалидностью первой группы – 3,94 прожиточного минимума;

лицам с инвалидностью второй группы – 3,04 прожиточного минимума;

лицам с инвалидностью третьей группы – 2,31 прожиточного минимума.

5. Детям с инвалидностью до семи лет и детям с инвалидностью с семи до восемнадцати лет, потерявшим в период инвалидности кормильца, размер государственного социального пособия по инвалидности увеличивается на размер государственного социального пособия по случаю потери кормильца, соответствующего количеству нетрудоспособных членов семьи умершего кормильца, установленного в соответствии со статьей 236 настоящего Кодекса.

Детям, указанным в части первой настоящего пункта, государственное социальное пособие по инвалидности устанавливается в повышенном размере вне зависимости от факта нахождения на иждивении умершего кормильца.

6. Лицам с инвалидностью с детства, потерявшим в период инвалидности кормильца, размер государственного социального пособия по инвалидности увеличивается на размер государственного социального пособия по случаю потери кормильца, соответствующего количеству нетрудоспособных членов семьи умершего кормильца, установленного в соответствии со статьей 236 настоящего Кодекса.

Лицам, указанным в части первой настоящего пункта, государственное пособие по инвалидности устанавливается в повышенном размере при условии нахождения данных лиц на иждивении умершего кормильца в соответствии с требованиями статьи 234 настоящего Кодекса.

7. Государственное социальное пособие по инвалидности работающим получателям пособий выплачивается в полном размере.

8. Если размер пенсионных выплат по возрасту или пенсионных выплат за выслугу лет меньше размера государственного социального пособия по инвалидности, установленного для соответствующих категорий лиц с инвалидностью, выплата государственного социального пособия по инвалидности производится в виде соответствующих доплат к пенсионным выплатам по возрасту или пенсионным выплатам за выслугу лет до размера государственного социального пособия по инвалидности, установленного для этой категории лиц с инвалидностью.

Статья 178. Выплата государственного социального пособия по инвалидности

1. Выплата государственного социального пособия по инвалидности производится за текущий месяц. В случае смерти получателя государственное социальное пособие по инвалидности выплачивается по месяц смерти включительно.

2. При наличии условий, установленных пунктами 1 – 3 статьи 207 и статьи 212 настоящего Кодекса, выплата государственного социального пособия по инвалидности прекращается или пересматривается с учетом размера получаемых пенсионных выплат по возрасту или пенсионных выплат за выслугу лет в соответствии с пунктом 8 статьи 177 настоящего Кодекса.

3. В случае изменения группы инвалидности выплата государственного социального пособия по инвалидности в новом размере осуществляется со дня изменения группы инвалидности.

В случае признания переосвидетельствованного трудоспособным государственное социальное пособие по инвалидности выплачивается по месяц признания его трудоспособным включительно.

4. Если лицо с инвалидностью не явилось в подразделение медико-социальной экспертизы на переосвидетельствование в назначенный для этого срок, то выплата государственного социального пособия по инвалидности ему приостанавливается, а в случае признания его вновь лицом с инвалидностью возобновляется со дня приостановления, но не более чем за один месяц, если подразделение медико-социальной экспертизы признает его за этот период лицом с инвалидностью.

При пропуске срока переосвидетельствования по уважительной причине выплата государственного социального пособия по инвалидности производится со дня приостановления выплаты по месяц переосвидетельствования включительно, но не более чем за три года, если подразделение медико-социальной экспертизы признает его за этот период лицом с инвалидностью. При этом, если при переосвидетельствовании лицо с инвалидностью переведено в другую группу инвалидности (более высокую или более низкую), то государственное социальное пособие по инвалидности за указанное время выплачивается по прежней группе.

5. Лицам, проживающим в центрах оказания специальных социальных услуг в условиях стационара для престарелых и лиц с инвалидностью и находящимся на полном государственном обеспечении, государственное социальное пособие по инвалидности выплачивается в объеме 30 процентов от размера пособия, назначенного в соответствии со статьей 177 настоящего Кодекса, но не ниже прожиточного минимума, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Лицам, проживающим в центрах оказания специальных социальных услуг для лиц с психоневрологическими заболеваниями в условиях стационара и находящимся на полном государственном обеспечении, государственное социальное пособие по инвалидности выплачивается в объеме 30 процентов от размера пособия, назначенного в соответствии со статьей 177 настоящего Кодекса, но не ниже прожиточного минимума, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Перечисление 70 процентов от назначенного размера государственного социального пособия по инвалидности производится на отдельный банковский счет или на контрольный счет наличности центра оказания специальных социальных услуг.

Порядок использования указанных средств центрами оказания специальных социальных услуг определяется уполномоченным государственным органом.

6. Детям с инвалидностью с нарушением опорно-двигательного аппарата, проживающим в центрах оказания специальных социальных услуг в условиях стационара и находящимся на полном государственном обеспечении, государственные социальные пособия по инвалидности выплачиваются в полном объеме.

7. В случае выбытия получателя из центра оказания специальных социальных услуг возобновляется выплата государственного социального пособия по инвалидности в полном объеме с первого числа месяца, следующего за месяцем выбытия.

8. Начисленная сумма государственного социального пособия по инвалидности, не востребованная получателем своевременно, выплачивается за прошлое время, но не более чем за 3 года перед обращением за их получением.

Статья 179. Приостановление, возобновление и прекращение выплаты государственного социального пособия по инвалидности

1. Выплата государственного социального пособия по инвалидности приостанавливается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяцев по банковскому счету получателя. При этом выплата государственного социального пособия по инвалидности возобновляется со дня приостановления;

2) истечении срока действия документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, удостоверения кандаса. При этом выплата государственного социального пособия по инвалидности возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан, удостоверения кандаса;

3) наличии подтверждающего документа о проведении оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или решения суда о признании лица безвестно отсутствующим в отношении получателя. При этом выплата государственного социального пособия по инвалидности возобновляются с даты прекращения оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или вступления в силу судебного акта об отмене решения суда о признании лица безвестно отсутствующим, но не ранее даты приостановления;

4) лишении или ограничении в родительских правах, о признании недействительным решения об усыновлении (удочерении) или его отмене. При этом государственное социальное пособие по инвалидности выплачивается лицу, назначенному опекуном (попечителем), со дня приостановления. При восстановлении в родительских правах выплата государственного социального пособия по инвалидности возобновляется с даты вступления в силу решения суда о восстановлении или об отмене ограничений в родительских правах;

5) освобождении или отстранении опекуна (попечителя) от исполнения своих обязанностей в случаях, установленных брачно-семейным законодательством Республики Казахстан. При этом государственное социальное пособие по инвалидности выплачивается лицу, назначенному опекуном (попечителем), или лицу, восстановившемуся в статусе опекуна (попечителя), с даты приостановления;

6) выявлении факта утраты или выхода из гражданства Республики Казахстан до получения вида на жительство иностранца. При этом выплата государственного социального пособия по инвалидности возобновляется со дня приостановления, но не ранее даты получения вида на жительство иностранца;

7) выявлении факта получения пенсии по инвалидности за пределами Республики Казахстан. При этом выплата государственного социального пособия по инвалидности возобновляется со дня приостановления при погашении излишне зачисленных (выплаченных) сумм пенсий в стране выбытия;

8) оформлении протокола о выявлении факта представления недостоверных документов на медико-социальную экспертизу и (или) необоснованного вынесения экспертного заключения. При этом выплата государственного социального пособия по инвалидности возобновляется со дня приостановления при подтверждении ранее вынесенного экспертного заключения при переосвидетельствовании по контролю.

2. Выплата государственного социального пособия по инвалидности возобновляется по заявлению на основании документов и (или) сведений, полученных из информационных систем, подтверждающих истечение обстоятельств, вызвавших приостановление выплаты пособия.

3. Выплата государственного социального пособия по инвалидности прекращается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления:

1) сведений о смерти получателя, в том числе из информационных систем;

2) запроса дела получателя пособия от уполномоченного органа страны выезда;

3) заявления получателя о прекращении выплаты государственного социального пособия по инвалидности с предоставлением документа, подтверждающего снятие его с регистрации в органах внутренних дел;

4) сведений о выявлении факта выезда получателя на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан, в том числе из информационных систем;

5) сведений о выявлении факта предоставления заявителем недостоверных сведений, повлекших за собой необоснованное назначение.

Сноска. Статья 179 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Параграф 6. Социальная выплата по случаю утраты трудоспособности

Статья 180. Право на социальную выплату по случаю утраты трудоспособности

1. Право на социальную выплату по случаю утраты трудоспособности возникает со дня установления подразделением медико-социальной экспертизы степени утраты общей трудоспособности участнику системы обязательного социального страхования.

2. Социальная выплата по случаю утраты трудоспособности назначается независимо от того, прекращена работа ко времени обращения за назначением социальной выплаты или продолжается.

3. В случае поступления социальных отчислений в Фонд за период, который был принят для исчисления социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности, после даты обращения за их назначением перерасчет размера назначенных социальных выплат по случаю утраты трудоспособности получателю не производится.

Статья 181. Размер социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности

1. Размер ежемесячной социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности определяется путем умножения среднемесячного размера дохода, учтенного в качестве объекта исчисления социальных отчислений, за минусом 50 процентов от минимального размера заработной платы, установленного законом о республиканском бюджете на дату возникновения права на социальную выплату, на соответствующие коэффициенты замещения дохода, утраты трудоспособности и стажа участия.

При этом коэффициент замещения дохода составляет 0,6, а среднемесячный размер дохода, учтенного в качестве объекта исчисления социальных отчислений, определяется в соответствии с пунктом 3 статьи 118 настоящего Кодекса.

Коэффициент стажа участия для участника системы обязательного социального страхования составляет:

менее шести месяцев – 0,1;

от шести до двенадцати месяцев – 0,7;

от двенадцати до двадцати четырех месяцев – 0,75;

от двадцати четырех до тридцати шести месяцев – 0,85;

от тридцати шести до сорока восьми месяцев – 0,9;

от сорока восьми до шестидесяти месяцев – 0,95;

от шестидесяти до семидесяти двух месяцев – 1,0;

от шестидесяти и более месяцев – к 1,0 прибавляется 0,02 за каждые двенадцать месяцев стажа участия в системе обязательного социального страхования, но не более 1,3.

При определении коэффициента стажа участия засчитываются периоды получения социальной выплаты по случаю потери дохода в связи с ограничениями деятельности на период действия чрезвычайного положения, ограничительных мероприятий, периоды трудовой, предпринимательской деятельности, занятия частной практикой по видам деятельности, к которым по решению Правительства Республики Казахстан применялся поправочный коэффициент 0 к ставке социальных отчислений, а также период осуществления деятельности, доходы от которой с 1 апреля 2020 года по 1 октября 2020 года были исключены из доходов физического лица, подлежащих налогообложению, в соответствии с подпунктом 51) пункта 1 статьи 341 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

Коэффициент утраты трудоспособности соответствует установленной степени утраты общей трудоспособности от 30 процентов до 100 процентов.

2. В случае, если плательщиком не осуществлен возврат излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений в сроки и случаях, определяемых уполномоченным государственным органом, при исчислении размера социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности суммы излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений не учитываются.

3. Действовал до 01.01.2024 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.

3-1. В случае если лица, указанные в подпункте 7) части первой статьи 243 настоящего Кодекса, определили ставку социальных отчислений в размере одного процента, то при исчислении социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности доход за каждый месяц, с которого производились социальные отчисления, определяется путем деления суммы фактически поступивших социальных отчислений в месяц на ставку социальных отчислений, установленную пунктом 1 статьи 244 настоящего Кодекса.

4. Размер социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности пересматривается со дня изменения степени утраты общей трудоспособности.

5. Повышение размеров социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности производится на основании решения Правительства Республики Казахстан лицам, которым назначены соответствующие социальные выплаты на дату повышения, по предложению уполномоченного государственного органа.

6. Социальные отчисления, поступившие от дохода, признанного незаконным на основании судебных актов и актов органа досудебного расследования, уплаченные за период, учтенный при определении размера социальных выплат, не учитываются при последующих обращениях участника системы обязательного социального страхования за назначением социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности.

Сноска. Статья 181 с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 182. Приостановление, возобновление и прекращение социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности

1. Социальная выплата по случаю утраты трудоспособности приостанавливается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяцев по банковскому счету получателя. При этом социальная выплата по случаю утраты трудоспособности возобновляется со дня приостановления;

2) выезде получателя на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан.

Лицу, выехавшему на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан, являвшемуся получателем социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности и вернувшемуся обратно, в случае неполучения выплаты в стране выезда социальная выплата по случаю утраты трудоспособности возобновляется со дня приостановления выплаты, но не более чем за три года перед обращением за ее получением.

При этом социальная выплата по случаю утраты трудоспособности возобновляется в размере, установленном на момент выезда за пределы Республики Казахстан. Если в период выезда было произведено повышение социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности, ее размер устанавливается с учетом этих повышений.

В случае получения выплаты в стране выезда социальная выплата по случаю утраты трудоспособности возобновляется с даты обращения при условии регистрации по постоянному месту жительства в Республике Казахстан в размере, установленном на момент выезда за пределы Республики Казахстан;

3) отбывании получателем, являющимся опекуном, уголовного наказания, назначенного судом в виде лишения свободы. При этом социальная выплата по случаю утраты трудоспособности производится лицу, назначенному опекуном, с даты приостановления;

4) истечении срока действия документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, удостоверения кандаса. При этом социальная выплата по случаю утраты трудоспособности возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан, удостоверения кандаса;

5) наличии подтверждающего документа о проведении оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или решения суда о признании лица безвестно отсутствующим в отношении получателя социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности. При этом социальная выплата по случаю утраты трудоспособности возобновляется с даты прекращения оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или вступления в силу судебного акта об отмене решения суда о признании лица безвестно отсутствующим, но не ранее даты приостановления;

6) прекращении получателем гражданства Республики Казахстан по основаниям, предусмотренным Законом Республики Казахстан "О гражданстве Республики Казахстан". При этом социальная выплата по случаю утраты трудоспособности возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан;

7) освобождении или отстранении опекуна от исполнения своих обязанностей в случаях, установленных брачно-семейным законодательством Республики Казахстан. При этом социальная выплата по случаю утраты трудоспособности производится лицу, назначенному опекуном, или получателю, восстановившемуся в статусе опекуна, с даты приостановления;

8) предоставлении заявителем недостоверных сведений, повлекших за собой необоснованное определение размера социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности. При этом социальная выплата по случаю утраты трудоспособности возобновляется в размере, определенном в соответствии с настоящим Кодексом, с даты приостановления;

9) оформлении протокола о выявлении факта представления недостоверных документов на медико-социальную экспертизу и (или) необоснованного вынесения экспертного заключения. При этом социальная выплата по случаю утраты трудоспособности возобновляется со дня приостановления при подтверждении ранее вынесенного экспертного заключения при переосвидетельствовании по контролю.

2. Социальная выплата по случаю утраты трудоспособности возобновляется по заявлению на основании документов и (или) сведений, полученных из информационных систем, подтверждающих истечение обстоятельств, вызвавших приостановление социальной выплаты, при условии сохранения права на социальную выплату по случаю утраты трудоспособности.

3. Социальная выплата по случаю утраты трудоспособности прекращается:

1) в случае смерти получателя (вступления в законную силу решения суда об объявлении его умершим). При этом социальная выплата по случаю утраты трудоспособности осуществляется по месяц смерти получателя (по месяц вступления в законную силу решения суда об объявлении его умершим) включительно;

2) в связи с представлением получателем недостоверных документов (сведений), послуживших основанием для принятия решения о назначении социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности. При этом социальная выплата по случаю утраты трудоспособности прекращается со дня ее назначения;

3) в связи с подачей получателем заявления на прекращение социальной выплаты по случаю утраты трудоспособности. При этом социальная выплата по случаю утраты трудоспособности прекращается с первого числа месяца, следующего за месяцем подачи заявления;

4) в случае вынесения подразделением медико-социальной экспертизы решения о признании получателя трудоспособным с первого числа месяца, следующего за месяцем, в котором он признан трудоспособным.

Сноска. Статья 182 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Параграф 7. Пособие воспитывающему ребенка с инвалидностью

Статья 183. Право на пособие воспитывающему ребенка с инвалидностью

1. Пособие воспитывающему ребенка с инвалидностью предоставляется постоянно проживающим в Республике Казахстан гражданам Республики Казахстан, кандасам, а также иностранцам, право на получение пособия которых предусмотрено международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан.

2. Пособие воспитывающему ребенка с инвалидностью назначается матери или отцу, усыновителю (удочерителю), опекуну (попечителю), воспитывающим ребенка с инвалидностью.

3. В случае проживания в семье двух и более детей с инвалидностью пособие воспитывающему ребенка с инвалидностью назначается и выплачивается на каждого ребенка с инвалидностью.

4. Пособие воспитывающему ребенка с инвалидностью семьям, имеющим рожденных, усыновленных (удочеренных), а также взятых под опеку (попечительство) детей с инвалидностью, назначается со дня вступления в законную силу решения суда об усыновлении (удочерении) или со дня установления опеки (попечительства).

Статья 184. Размер пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью

1. Пособие воспитывающему ребенка с инвалидностью выплачивается ежемесячно за счет бюджетных средств в размере 1,61 прожиточного минимума.

2. Пособие воспитывающему ребенка с инвалидностью выплачивается с учетом изменения размера прожиточного минимума, устанавливаемого на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Статья 185. Приостановление, возобновление и прекращение выплаты пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью

1. Выплата пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью приостанавливается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяцев по банковскому счету получателя. При этом выплата пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью возобновляется со дня приостановления;

2) выезде получателя пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан. При этом выплата пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью возобновляется с даты прибытия на постоянное проживание на территорию Республики Казахстан, но не ранее даты приостановления;

3) отбывании получателем пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью уголовного наказания, назначенного судом в виде лишения свободы. При этом пособие воспитывающему ребенка с инвалидностью выплачивается законному представителю ребенка (детей) со дня приостановления либо лицу, назначенному опекуном (попечителем), со дня установления опеки (попечительства), но не ранее даты приостановления;

4) проживании получателя пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью в центрах оказания специальных социальных услуг в условиях стационара и нахождении на полном государственном обеспечении, за исключением лица, которому предоставляется сверхгарантированный объем специальных социальных услуг. При этом выплата пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью возобновляется с даты отчисления получателя из центра оказания специальных социальных услуг, но не ранее даты приостановления;

5) наличии подтверждающего документа о проведении оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или решения суда о признании лица безвестно отсутствующим в отношении получателя пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью. При этом выплата пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью возобновляется с даты прекращения оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или вступления в силу судебного акта об отмене решения суда о признании лица безвестно отсутствующим, но не ранее даты приостановления;

6) истечении у получателя пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью срока действия документа, удостоверяющего личность иностранца, или удостоверения кандаса. При этом выплата пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца, удостоверения кандаса, но не ранее даты приостановления;

7) наличии подтверждающего документа о смерти получателя. При этом пособие воспитывающему ребенка с инвалидностью выплачивается законному представителю ребенка (детей) с даты приостановления либо лицу, назначенному опекуном (попечителем), со дня установления опеки или попечительства, но не ранее даты приостановления;

8) оформлении протокола о выявлении фактов представления недостоверных документов на медико-социальную экспертизу и (или) необоснованного вынесения экспертного заключения. При этом выплата пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью возобновляется со дня приостановления при подтверждении ранее вынесенного экспертного заключения при переосвидетельствовании по контролю.

2. Выплата пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью возобновляется по заявлению на основании документов и (или) сведений, полученных из информационных систем, подтверждающих истечение обстоятельств, вызвавших приостановление пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью.

3. Основаниями для прекращения выплаты пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью являются:

1) смерть ребенка;

2) определение ребенка на полное государственное обеспечение;

3) представление заявителем недостоверных сведений, повлекших за собой незаконное назначение пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью;

4) выявление в отношении получателя пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью факта прекращения гражданства Республики Казахстан;

5) лишение или ограничение в родительских правах родителей, признание недействительным или отмена усыновления (удочерения), освобождение или отстранение от исполнения своих обязанностей опекунов (попечителей) в случаях, установленных брачно-семейным законодательством Республики Казахстан.

В случае смерти ребенка (детей) выплата пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью прекращается по истечении месяца смерти ребенка (детей).

Выплата пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью прекращается с даты наступления обстоятельств, указанных в подпунктах 2), 3), 4) и 5) пункта 3 настоящей статьи.

Сноска. Статья 185 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Статья 186. Изменение получателя

В случаях смерти (признания судом безвестно отсутствующим или объявления умершим), лишения или ограничения родительских прав, отбывания наказания в местах лишения свободы, отмены решения суда о признании безвестно отсутствующим получателя пособия воспитывающему ребенка с инвалидностью выплата производится законному представителю ребенка (детей) либо лицу, назначенному опекуном (попечителем), при сохранении оснований для их получения, за исключением случаев определения ребенка (детей) на полное государственное обеспечение, на основании документов, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 186 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Параграф 8. Пособие лицу, осуществляющему уход

Статья 187. Право на пособие лицу, осуществляющему уход

1. Пособие лицу, осуществляющему уход, предоставляется постоянно проживающим в Республике Казахстан гражданам Республики Казахстан, кандасам, а также иностранцам, право на получение пособия которых предусмотрено международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан.

2. Лицу, непосредственно осуществляющему уход за лицом с инвалидностью первой группы, независимо от родственной связи с ним назначается пособие лицу, осуществляющему уход.

3. В случае проживания в семье двух и более лиц с инвалидностью первой группы пособие лицу, осуществляющему уход, назначается и выплачивается на каждого из них.

В учреждениях уголовно-исполнительной системы осужденное лицо может осуществлять уход только за одним лицом с инвалидностью первой группы.

4. В случае осуществления ухода за лицом с инвалидностью первой группы несколькими лицами пособие лицу, осуществляющему уход, назначается и выплачивается одному из этих лиц.

За лицом с инвалидностью первой группы, находящимся в учреждениях уголовно-исполнительной системы, может осуществлять уход только одно осужденное лицо.

5. Лицо с инвалидностью первой группы и лицо, осуществляющее уход, должны проживать в одном населенном пункте.

Осужденные с инвалидностью первой группы, нуждающиеся в уходе, и осужденные, осуществляющие за ними уход, должны содержаться в одном учреждении уголовно-исполнительной системы.

Статья 188. Размер пособия лицу, осуществляющему уход

1. Пособие лицу, осуществляющему уход, выплачивается ежемесячно за счет бюджетных средств в размере 1,61 прожиточного минимума.

2. Пособие лицу, осуществляющему уход, выплачивается с учетом изменения размера прожиточного минимума, устанавливаемого на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Статья 189. Приостановление, возобновление и прекращение выплаты пособия лицу, осуществляющему уход

1. Выплата пособия лицу, осуществляющему уход, приостанавливается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяцев по банковскому счету получателя. При этом выплата пособия лицу, осуществляющему уход, возобновляется со дня приостановления;

2) наличии подтверждающего документа о проведении оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или решения суда о признании лица безвестно отсутствующим в отношении получателя пособия лицу, осуществляющего уход. При этом выплата пособия лицу, осуществляющему уход, возобновляется с даты прекращения оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или вступления в силу судебного акта об отмене решения суда о признании лица безвестно отсутствующим, но не ранее даты приостановления;

3) истечении срока действия документа, удостоверяющего личность иностранца, осуществляющего уход, или удостоверения кандаса. При этом выплата пособия лицу, осуществляющему уход, возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан, удостоверения кандаса, но не ранее даты приостановления;

4) освобождении или отстранении от исполнения своих обязанностей опекунов (попечителей) в случаях, установленных брачно-семейным законодательством Республики Казахстан. При восстановлении в опекунских (попечительских) правах выплата пособия лицу, осуществляющему уход, возобновляется с даты вступления в силу решения суда о восстановлении или об отмене ограничений в родительских правах;

5) оформлении протокола о выявлении факта представления недостоверных документов на медико-социальную экспертизу и (или) необоснованного вынесения экспертного заключения. При этом выплата пособия лицу, осуществляющему уход, возобновляется со дня приостановления при подтверждении ранее вынесенного экспертного заключения при переосвидетельствовании по контролю лица с инвалидностью первой группы;

6) выбытии лица, осуществляющего уход, или лица с инвалидностью первой группы из учреждения уголовно-исполнительной системы в другое учреждение;

7) переводе лица, осуществляющего уход, или лица с инвалидностью первой группы в другое подразделение учреждения уголовно-исполнительной системы.

2. Выплата пособия лицу, осуществляющему уход, возобновляется на основании заявления лица с инвалидностью первой группы.

3. Основаниями для прекращения выплаты пособия лицу, осуществляющему уход, являются:

1) заявление лица с инвалидностью первой группы или лица, осуществляющего уход;

2) смерть лица с инвалидностью первой группы или лица, осуществляющего уход;

3) выезд лица с инвалидностью первой группы или лица, осуществляющего уход, на постоянное место жительства в другой населенный пункт или за пределы Республики Казахстан;

4) изменение группы инвалидности у лица с инвалидностью;

5) истечение срока отбывания наказания в учреждении уголовно-исполнительной системы лицом с инвалидностью первой группы или осужденным, осуществляющим за ним уход;

6) выявление случаев, предусмотренных пунктом 3 статьи 172 настоящего Кодекса.

4. Замена лица, осуществляющего уход, производится на основании заявления лица с инвалидностью первой группы.

При нахождении лица с инвалидностью первой группы в учреждении уголовно-исполнительной системы замена лица, осуществляющего уход, осуществляется им по согласованию с руководителем учреждения уголовно-исполнительной системы.

Сноска. Статья 189 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Глава 14. СОЦИАЛЬНАЯ ПОМОЩЬ ОТДЕЛЬНЫМ КАТЕГОРИЯМ ГРАЖДАН

Статья 190. Право на специальное государственное пособие

1. Право на получение специального государственного пособия имеют граждане Республики Казахстан.

Иностранцы и лица без гражданства, постоянно проживающие в Республике Казахстан, пользуются правом на специальное государственное пособие наравне с гражданами Республики Казахстан.

2. Лицам, имеющим одновременно право на получение специального государственного пособия по нескольким основаниям, предусмотренным пунктом 3 настоящей статьи, специальное государственное пособие выплачивается только по одному основанию по их выбору.

3. К гражданам, имеющим право на получение специального государственного пособия, исходя из перечня льгот, определенных законодательными актами Республики Казахстан, относятся:

1) ветераны Великой Отечественной войны;

2) ветераны боевых действий на территории других государств;

3) лица, приравненные по льготам к участникам Великой Отечественной войны, статус которых определен подпунктом 1) статьи 6 Закона Республики Казахстан "О ветеранах";

4) лица, приравненные по льготам к лицам с инвалидностью вследствие ранения, контузии, увечья или заболевания, полученных в период Великой Отечественной войны, статус которых определен подпунктом 2) статьи 6 Закона Республики Казахстан "О ветеранах";

5) не вступившие в повторный брак вдовы воинов, погибших (умерших, пропавших без вести) в Великой Отечественной войне;

6) семьи военнослужащих, сотрудников специальных государственных органов, погибших (пропавших без вести) или умерших вследствие ранения, контузии, увечья, заболевания, полученных в период боевых действий в Афганистане или в других государствах, в которых велись боевые действия; семьи военнослужащих, сотрудников специальных государственных органов, погибших (умерших) при прохождении воинской службы, службы в специальных государственных органах в мирное время, семьи сотрудников органов внутренних дел, погибших при исполнении служебных обязанностей; семьи погибших при ликвидации последствий катастрофы на Чернобыльской АЭС и других радиационных катастроф и аварий на объектах гражданского или военного назначения; семьи умерших вследствие лучевой болезни или умерших лиц с инвалидностью, а также граждан, смерть которых в установленном порядке связана с воздействием катастрофы на Чернобыльской АЭС и других радиационных катастроф и аварий на объектах гражданского или военного назначения и ядерных испытаний;

7) не вступившие в повторный брак супруга (супруг) умершего лица с инвалидностью вследствие ранения, контузии, увечья или заболевания, полученных в период Великой Отечественной войны, или лица, приравненного по льготам к лицам с инвалидностью вследствие ранения, контузии, увечья или заболевания, полученных в период Великой Отечественной войны, а также супруга (супруг) умершего участника Великой Отечественной войны, партизана, подпольщика, гражданина, награжденного медалью "За оборону Ленинграда" или знаком "Жителю блокадного Ленинграда", признававшихся лицами с инвалидностью в результате общего заболевания, трудового увечья и других причин (за исключением противоправных);

8) герои Советского Союза, герои Социалистического Труда, кавалеры ордена Трудовой Славы трех степеней, лица, удостоенные почетного звания "Қазақстанның ғарышкер-ұшқышы";

9) лица, удостоенные звания "Халық қаһарманы";

10) лица, удостоенные звания "Қазақстанның Еңбек Ері";

11) лица, награжденные орденами и медалями бывшего Союза ССР за самоотверженный труд и безупречную воинскую службу в тылу в годы Великой Отечественной войны, а также лица, проработавшие (прослужившие) не менее шести месяцев с 22 июня 1941 года по 9 мая 1945 года и не награжденные орденами и медалями бывшего Союза ССР за самоотверженный труд и безупречную воинскую службу в тылу в годы Великой Отечественной войны;

12) лица из числа участников ликвидации последствий катастрофы на Чернобыльской АЭС в 1988–1989 годах, эвакуированных (самостоятельно выехавших) из зон отчуждения и отселения в Республику Казахстан, включая детей, которые на день эвакуации находились во внутриутробном состоянии;

13) лица с инвалидностью первой, второй и третьей групп, которым назначены пенсионные выплаты по возрасту или пенсионные выплаты за выслугу лет, за исключением получающих доплату к пенсионным выплатам по возрасту до размера государственного социального пособия по инвалидности, предусмотренную пунктом 8 статьи 177 настоящего Кодекса, а также лица с инвалидностью первой, второй и третьей групп, проживающие в городе Байконыре, при условии получения пенсии по инвалидности в соответствии с законодательством Российской Федерации;

14) дети с инвалидностью до семи лет, проживающие в городе Байконыре, при условии получения пенсии по инвалидности в соответствии с законодательством Российской Федерации;

15) дети с инвалидностью с семи до восемнадцати лет первой, второй, третьей групп, проживающие в городе Байконыре, при условии получения пенсии по инвалидности в соответствии с законодательством Российской Федерации;

16) жертвы политических репрессий, лица, пострадавшие от политических репрессий, имеющие инвалидность или являющиеся пенсионерами;

17) лица, которым назначены пенсии за особые заслуги перед Республикой Казахстан.

Статья 191. Порядок назначения специального государственного пособия

1. Основанием для назначения специального государственного пособия является заявление лица, имеющего право на специальное государственное пособие.

Представление заявления о назначении специального государственного пособия лицам, удостоенным звания "Халық қаһарманы", лицам, удостоенным звания "Қазақстанның Еңбек Ері", не требуется при назначении специального государственного пособия через проактивную услугу в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственных услугах".

2. Обращение за назначением специального государственного пособия может осуществляться в любое время после возникновения права на специальное государственное пособие без ограничения каким-либо сроком.

3. Для лиц, указанных в подпункте 11) пункта 3 статьи 190 настоящего Кодекса, документом, подтверждающим стаж работы, являются трудовая книжка или иные документы, содержащие сведения о работе с 22 июня 1941 года по 9 мая 1945 года.

При отсутствии документов, подтверждающих факт работы с 22 июня 1941 года по 9 мая 1945 года, стаж работы устанавливается специальными комиссиями, создаваемыми в порядке, установленном уполномоченным государственным органом.

4. Порядок назначения специального государственного пособия разрабатывается и утверждается уполномоченным государственным органом.

5. Уполномоченный государственный орган утверждает:

перечень городов и периодов ведения боевых действий, при участии в которых назначается специальное государственное пособие;

перечень периодов ведения боевых действий на территории других государств, при участии в которых назначается специальное государственное пособие;

перечень государств, территорий и периодов ведения боевых действий, при участии в которых назначается специальное государственное пособие;

перечень медалей бывшего Союза ССР, отнесенных к наградам за самоотверженный труд и безупречную воинскую службу в тылу в годы Великой Отечественной войны, при награждении которыми назначается специальное государственное пособие.

Статья 192. Отказ в приеме заявления и назначении специального государственного пособия

1. Основаниями для отказа в приеме заявления на назначение специального государственного пособия являются:

1) получение из информационной системы уполномоченного государственного органа сведений, подтверждающих факты назначения, выплаты или подачи заявления на назначение специального государственного пособия;

2) представление заявителем неполного пакета документов в соответствии с законодательством Республики Казахстан и (или) документов с истекшим сроком действия, и (или) документов, срок действия которых истекает на день принятия решения о назначении или отказе в назначении специального государственного пособия;

3) несоответствие сведений по документу, удостоверяющему личность (кроме его замены согласно законодательству Республики Казахстан, подтверждающейся сведениями из государственных информационных систем), с документами, необходимыми для его назначения;

4) отсутствие права на назначение специального государственного пособия;

5) отсутствие согласия заявителя на доступ к персональным данным ограниченного доступа, которые требуются для назначения специального государственного пособия.

2. Основаниями для отказа в назначении специального государственного пособия являются:

1) непредставление подтверждающих документов на назначение специального государственного пособия;

2) установление недостоверности документов, представленных заявителем для получения государственной услуги, и (или) данных (сведений), содержащихся в них;

3) несоответствие заявителя и (или) представленных документов, данных и сведений, необходимых для оказания государственной услуги, требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан.

Статья 193. Порядок выплаты специального государственного пособия

1. Порядок выплаты специального государственного пособия утверждается уполномоченным государственным органом.

2. Выплата специального государственного пособия производится за текущий месяц и на период соблюдения условий, по которым специальное государственное пособие назначено со дня возникновения права на его получение. В случае смерти получателя специальное государственное пособие выплачивается по месяц смерти включительно, а в случае выезда получателя специального государственного пособия на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан – по месяц выезда включительно.

3. В случае изменения группы инвалидности выплата специального государственного пособия осуществляется в размере, установленном настоящим Кодексом для соответствующей группы инвалидности, с момента возникновения права на получение специального государственного пособия в новом размере.

4. Если лицо с инвалидностью не явилось в подразделение медико-социальной экспертизы на переосвидетельствование в установленный законодательством Республики Казахстан срок, то выплата пособия ему приостанавливается до момента признания его вновь лицом с инвалидностью.

При пропуске срока переосвидетельствования по уважительной причине выплата специального государственного пособия производится со дня приостановления выплаты до дня переосвидетельствования, но не более чем за шесть месяцев, если подразделение медико-социальной экспертизы признает его на этот период лицом с инвалидностью. При этом, если при переосвидетельствовании лицо с инвалидностью переведено в другую группу инвалидности (более высокую или более низкую), то специальное государственное пособие за указанное время выплачивается по прежней группе.

Статья 194. Размеры специального государственного пособия

1. Специальное государственное пособие устанавливается гражданам, имеющим право на получение специального государственного пособия, исходя из перечня льгот, определенных законодательными актами Республики Казахстан.

2. Специальное государственное пособие выплачивается с учетом изменения размера месячного расчетного показателя, устанавливаемого на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

3. Специальное государственное пособие назначается в следующих размерах:

1) ветеранам Великой Отечественной войны – 16,0 месячного расчетного показателя;

2) ветеранам боевых действий на территории других государств, перечисленным в подпунктах 1), 2), 3), 4) и 5) статьи 5 Закона Республики Казахстан "О ветеранах", – 6,19 месячного расчетного показателя;

3) ветеранам боевых действий на территории других государств, перечисленным в подпунктах 6), 7) и 8) статьи 5 Закона Республики Казахстан "О ветеранах", – 4,8 месячного расчетного показателя;

4) лицам, приравненным по льготам к участникам Великой Отечественной войны, – 6,19 месячного расчетного показателя;

5) лицам, приравненным по льготам к лицам с инвалидностью вследствие ранения, контузии, увечья или заболевания, полученных в период Великой Отечественной войны, – 7,55 месячного расчетного показателя;

6) вдовам воинов, погибших (умерших, пропавших без вести) в Великой Отечественной войне, не вступившим в повторный брак, – 4,48 месячного расчетного показателя;

7) семьям военнослужащих, сотрудников специальных государственных органов, погибших (пропавших без вести) или умерших вследствие ранения, контузии, увечья, заболевания, полученных в период боевых действий в Афганистане или в других государствах, в которых велись боевые действия; семьям военнослужащих, сотрудников специальных государственных органов, погибших (умерших) при прохождении воинской службы, службы в специальных государственных органах в мирное время; семьям сотрудников органов внутренних дел, погибших при исполнении служебных обязанностей; семьям погибших при ликвидации последствий катастрофы на Чернобыльской АЭС и других радиационных катастроф и аварий на объектах гражданского или военного назначения; семьям умерших вследствие лучевой болезни или умерших лиц с инвалидностью, а также граждан, смерть которых в установленном порядке связана с воздействием катастрофы на Чернобыльской АЭС и других радиационных катастроф и аварий на объектах гражданского или военного назначения и ядерных испытаний, – 4,59 месячного расчетного показателя;

8) супруге (супругу) умершего лица с инвалидностью вследствие ранения, контузии, увечья или заболевания, полученных в период Великой Отечественной войны, или лица, приравненного по льготам к лицам с инвалидностью вследствие ранения, контузии, увечья или заболевания, полученных в период Великой Отечественной войны, а также супруге (супругу) умершего участника Великой Отечественной войны, партизана, подпольщика, гражданина, награжденного медалью "За оборону Ленинграда" или знаком "Жителю блокадного Ленинграда", признававшихся лицами с инвалидностью в результате общего заболевания, трудового увечья и других причин (за исключением противоправных), которые не вступили в повторный брак, – 2,56 месячного расчетного показателя;

9) героям Советского Союза, лицам, удостоенным почетного звания "Қазақстанның ғарышкер-ұшқышы", – 138,63 месячного расчетного показателя;

10) героям Социалистического Труда, кавалерам ордена Трудовой Славы трех степеней, лицам, удостоенным звания "Қазақстанның Еңбек Ері", – 138,63 месячного расчетного показателя;

11) лицам, удостоенным звания "Халық қаһарманы", – 138,63 месячного расчетного показателя;

12) лицам, награжденным орденами и медалями бывшего Союза ССР за самоотверженный труд и безупречную воинскую службу в тылу в годы Великой Отечественной войны, а также лицам, не награжденным государственными наградами, проработавшим (прослужившим) не менее шести месяцев в период с 22 июня 1941 года по 9 мая 1945 года, – 2,13 месячного расчетного показателя;

13) лицам из числа участников ликвидации последствий катастрофы на Чернобыльской атомной электростанции в 1988–1989 годах, эвакуированным (самостоятельно выехавшим) из зон отчуждения и отселения в Республику Казахстан, включая детей, которые на день эвакуации находились во внутриутробном состоянии, – 4,8 месячного расчетного показателя;

14) лицам с инвалидностью первой и второй групп, которым назначены пенсионные выплаты по возрасту или пенсионные выплаты за выслугу лет, за исключением получающих доплату к пенсионным выплатам по возрасту до размера месячного пособия по инвалидности, предусмотренную пунктом 8 статьи 177 настоящего Кодекса, а также лицам с инвалидностью первой и второй групп, проживающим в городе Байконыре, при условии получения пенсии по инвалидности в соответствии с законодательством Российской Федерации – 1,71 месячного расчетного показателя;

15) лицам с инвалидностью третьей группы, которым назначены пенсионные выплаты по возрасту или пенсионные выплаты за выслугу лет, за исключением получающих доплату к пенсионным выплатам по возрасту до размера месячного пособия по инвалидности, предусмотренную пунктом 8 статьи 177 настоящего Кодекса, а также лицам с инвалидностью третьей группы, проживающим в городе Байконыре, при условии получения пенсии по инвалидности в соответствии с законодательством Российской Федерации – 0,74 месячного расчетного показателя;

16) детям с инвалидностью до семи лет, проживающим в городе Байконыре, при условии получения пенсии по инвалидности в соответствии с законодательством Российской Федерации – 1,10 месячного расчетного показателя;

17) детям с инвалидностью с семи до восемнадцати лет, проживающим в городе Байконыре, при условии получения пенсии по инвалидности в соответствии с законодательством Российской Федерации:

первой и второй групп – 1,71 месячного расчетного показателя;

третьей группы – 1,10 месячного расчетного показателя;

18) жертвам политических репрессий, лицам, пострадавшим от политических репрессий, имеющим инвалидность или являющимся пенсионерами, – 1,23 месячного расчетного показателя;

19) лицам, которым назначены пенсии за особые заслуги перед Республикой Казахстан, – 1,23 месячного расчетного показателя.

Статья 195. Приостановление, возобновление и прекращение выплаты специального государственного пособия

1. Выплата специального государственного пособия приостанавливается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяцев по банковскому счету получателя. При этом выплата специального государственного пособия возобновляется со дня приостановления;

2) выявлении факта нахождения в розыске без вести пропавших лиц. При этом выплата специального государственного пособия возобновляется с даты вступления в силу судебного акта об отмене решения суда о признании лица без вести пропавшим, но не ранее даты приостановления;

3) выявлении фактов лишения родительских прав и прав опекуна (попечителя), об освобожденных и отстраненных опекунах (попечителях). При этом специальное государственное пособие выплачивается законному представителю ребенка (детей) с даты приостановления либо лицу, назначенному опекуном (попечителем), со дня установления опеки (попечительства), но не ранее даты приостановления. При восстановлении в родительских правах выплата специального государственного пособия возобновляется с даты вступления в силу решения суда о восстановлении или об отмене ограничений в родительских правах;

4) выявлении факта выезда получателей пособий на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан. При этом выплата специального государственного пособия возобновляется получателю с даты прибытия на постоянное проживание на территорию Республики Казахстан, но не ранее даты приостановления;

5) истечении срока действия вида на жительство иностранца в Республике Казахстан, удостоверения лица без гражданства. При этом выплата специального государственного пособия возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан, но не ранее даты приостановления;

6) отбывании получателем специального государственного пособия уголовного наказания, назначенного судом в виде лишения свободы. При этом выплата специального государственного пособия возобновляется с даты освобождения из учреждения уголовно-исправительной системы, но не ранее даты приостановления.

В случае если такой получатель специального государственного пособия относится к гражданам, указанным в подпункте 6) пункта 3 статьи 190 настоящего Кодекса, то специальное государственное пособие может быть переоформлено на другого члена семьи, имеющего на это право;

7) проживании получателей специального государственного пособия в центрах оказания специальных социальных услуг в условиях стационара и нахождении на полном государственном обеспечении, за исключением лиц, которым предоставляется сверхгарантированный объем специальных социальных услуг. При этом выплата специального государственного пособия возобновляется с даты отчисления получателя из центра оказания специальных социальных услуг, но не ранее даты приостановления;

8) оформлении протокола о выявлении факта представления недостоверных документов на медико-социальную экспертизу и (или) необоснованного вынесения экспертного заключения. При этом выплата специального государственного пособия по инвалидности возобновляется со дня приостановления при подтверждении ранее вынесенного экспертного заключения, при переосвидетельствовании по контролю;

9) недостоверности документов, представленных для назначения специального государственного пособия.

2. Выплата специального государственного пособия возобновляется по заявлению на основании документов и (или) сведений, полученных из информационных систем, подтверждающих истечение обстоятельств, вызвавших приостановление специального государственного пособия, при условии сохранения права на специальное государственное пособие.

3. Выплата специального государственного пособия прекращается в случае утраты оснований для его назначения или смерти получателя.

Глава 14-1. Социальная защита лиц, занятых на работах с вредными условиями труда

Сноска. Кодекс дополнен главой 14-1 в соответствии с Законом РК от 21.12.2023 № 49-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 195-1. Право на социальную защиту лиц, занятых на работах с вредными условиями труда

1. Граждане Республики Казахстан, иностранцы и лица без гражданства, постоянно проживающие на территории Республики Казахстан, занятые на работах с вредными условиями труда, при достижении пятидесятипятилетнего возраста и уплате за них обязательных профессиональных пенсионных взносов в совокупности не менее восьмидесяти четырех месяцев имеют право на специальную социальную выплату, состоящую из:

1) специального профессионального государственного пособия;

2) страховой выплаты по договору предпенсионного аннуитетного страхования;

3) профессиональной выплаты за счет средств работодателя;

4) пенсионной выплаты, сформированной за счет обязательных профессиональных пенсионных взносов из единого накопительного пенсионного фонда.

Право на выплаты, предусмотренные настоящим пунктом, возникает при условии прекращения работником трудовой деятельности на работах с вредными условиями труда или перевода на другую работу, исключающую воздействие вредных производственных факторов.

2. Граждане Республики Казахстан, иностранцы и лица без гражданства, постоянно проживающие на территории Республики Казахстан, не занятые на работах с вредными условиями труда, при достижении пятидесятипятилетнего возраста и уплате за них обязательных профессиональных пенсионных взносов в совокупности не менее восьмидесяти четырех месяцев имеют право на:

1) специальное профессиональное государственное пособие;

2) пенсионную выплату, сформированную за счет обязательных профессиональных пенсионных взносов из единого накопительного пенсионного фонда.

3. Права, предусмотренные пунктами 1 и 2 настоящей статьи, реализуются в порядке и на условиях, предусмотренных настоящим Кодексом, за исключением:

страховой выплаты по договору предпенсионного аннуитетного страхования, которая осуществляется в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном страховании работника от несчастных случаев при исполнении им трудовых (служебных) обязанностей";

профессиональной выплаты за счет средств работодателя, которая осуществляется в соответствии с Трудовым кодексом Республики Казахстан.

Статья 195-2. Порядок назначения и осуществления специального профессионального государственного пособия

1. Специальное профессиональное государственное пособие назначается со дня обращения.

Днем обращения за назначением специального профессионального государственного пособия считается день регистрации заявления и необходимых документов или день получения согласия заявителя на назначение специального профессионального государственного пособия через проактивную услугу в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственных услугах".

2. Выплата специального профессионального государственного пособия осуществляется за текущий месяц. В случае смерти получателя специальное профессиональное государственное пособие осуществляется по месяц смерти включительно, а в случае выезда получателя специального профессионального государственного пособия на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан – по месяц выезда включительно.

3. Специальное профессиональное государственное пособие осуществляется за счет бюджетных средств.

4. Назначенные, но не востребованные получателем специального профессионального государственного пособия суммы выплачиваются за прошлое время, но не более чем за три года до дня обращения за их получением.

5. Порядок назначения, осуществления, приостановления, возобновления и прекращения выплаты специального профессионального государственного пособия определяется уполномоченным государственным органом.

Статья 195-3. Размер специального профессионального государственного пособия

Размер специального профессионального государственного пособия ежемесячно составляет 2,0 величины прожиточного минимума, установленной на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Выплата специального профессионального государственного пособия осуществляется с учетом изменения величины прожиточного минимума, установленной на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Статья 195-4. Отказ в приеме заявления и назначении специального профессионального государственного пособия

1. Основаниями для отказа в приеме заявления на назначение специального профессионального государственного пособия являются:

1) получение из информационной системы уполномоченного государственного органа сведений, подтверждающих факт подачи заявления, назначения, осуществления выплаты специального профессионального государственного пособия или согласия через проактивную услугу на его назначение в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственных услугах";

2) несоответствие сведений по документу, удостоверяющему личность (кроме его замены согласно законодательству Республики Казахстан, подтверждающейся сведениями из государственных информационных систем), с документами, необходимыми для назначения специального профессионального государственного пособия;

3) отсутствие права на назначение специального профессионального государственного пособия;

4) отсутствие согласия заявителя на доступ к персональным данным ограниченного доступа, которые требуются для назначения специального профессионального государственного пособия.

2. Основанием для отказа в назначении специального профессионального государственного пособия является несоответствие условиям, предусмотренным пунктами 1 и 2 статьи 195-1 настоящего Кодекса.

Статья 195-5. Приостановление, возобновление и прекращение выплаты специального профессионального государственного пособия

1. Выплата специального профессионального государственного пособия приостанавливается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяца по банковскому счету получателя специального профессионального государственного пособия. При этом выплата специального профессионального государственного пособия возобновляется со дня приостановления;

2) выезде получателя специального профессионального государственного пособия на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан. При этом выплата специального профессионального государственного пособия возобновляется с даты прибытия на постоянное проживание на территорию Республики Казахстан, но не ранее даты приостановления;

3) истечении срока действия документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства. При этом выплата специального профессионального государственного пособия возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан, но не ранее даты приостановления;

4) наличии подтверждающего документа о проведении оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или вступившего в законную силу решения суда о признании лица безвестно отсутствующим в отношении получателя специального профессионального государственного пособия. При этом выплата специального профессионального государственного пособия возобновляется с даты прекращения оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или вступления в законную силу судебного акта об отмене решения суда о признании лица безвестно отсутствующим, но не ранее даты приостановления;

5) прекращении получателем специального профессионального государственного пособия гражданства Республики Казахстан по основаниям, предусмотренным Законом Республики Казахстан "О гражданстве Республики Казахстан". При этом выплата специального профессионального государственного пособия возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан.

2. Выплата специального профессионального государственного пособия возобновляется по заявлению на основании документов и (или) сведений, полученных в том числе из информационных систем, подтверждающих истечение обстоятельств, вызвавших приостановление выплаты специального профессионального государственного пособия.

3. Выплата специального профессионального государственного пособия прекращается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления:

1) сведений о смерти получателя специального профессионального государственного пособия, в том числе из информационных систем;

2) заявления получателя специального профессионального государственного пособия о прекращении выплаты специального профессионального государственного пособия с представлением документа, подтверждающего снятие его с регистрации в органах внутренних дел;

3) сведений о выявлении факта прекращения гражданства Республики Казахстан;

4) сведений о выявлении факта уплаты обязательных профессиональных пенсионных взносов в пользу получателя специального профессионального государственного пособия.

Выплата специального профессионального государственного пособия осуществляется до достижения получателем такой выплаты пенсионного возраста, установленного статьей 207 настоящего Кодекса.

Глава 15. ПЕНСИОННОЕ ОБЕСПЕЧЕНИЕ

Параграф 1. Общие положения

Статья 196. Право на пенсионное обеспечение

1. Граждане Республики Казахстан, а также иностранцы и лица без гражданства, постоянно проживающие на территории Республики Казахстан, если иное не предусмотрено законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, имеют право на пенсионное обеспечение в виде:

1) государственной базовой пенсионной выплаты;

2) пенсионных выплат по возрасту;

3) пенсионных выплат за выслугу лет;

4) пенсионных выплат из единого накопительного пенсионного фонда;

5) пенсионных выплат из добровольного накопительного пенсионного фонда;

6) страховых выплат из страховых организаций по договорам пенсионного аннуитета.

2. Лицам, одновременно имеющим право на назначение пенсионных выплат по возрасту или пенсионных выплат за выслугу лет, назначается один из этих видов пенсионных выплат по их желанию.

3. Права, предусмотренные настоящей статьей, реализуются в порядке и на условиях, предусмотренных настоящим Кодексом.

4. Работающие пенсионеры имеют право на получение пенсионных выплат по возрасту или пенсионных выплат за выслугу лет в полном размере с учетом ограничений, предусмотренных настоящим Кодексом.

Статья 197. Государственные гарантии по пенсионному обеспечению

1. Государство гарантирует пенсионное обеспечение:

1) гражданам, вышедшим на пенсию до 1 января 1998 года, с сохранением установленного размера пенсионных выплат до 1 апреля 1999 года;

2) гражданам, имеющим право на пенсионные выплаты за выслугу лет и зарегистрировавшим это право до 1 января 1998 года в органах, назначающих и (или) осуществляющих пенсионные выплаты за выслугу лет.

В этом случае пенсионные выплаты за выслугу лет осуществляются со дня увольнения со службы с соблюдением условий подпункта 1) пункта 1 и пункта 3 настоящей статьи.

2. Размер минимальной пенсии является минимальным социальным стандартом в сфере социального обеспечения в соответствии с настоящим Кодексом.

3. Ежегодное повышение размеров пенсионных выплат по возрасту и пенсионных выплат за выслугу лет осуществляется в размере, установленном на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Статья 198. Категории граждан, имеющих право на получение пенсионных выплат

Пенсионные выплаты осуществляются следующим категориям граждан:

1) получающим пенсию до 1 января 1998 года;

2) достигшим пенсионного возраста в соответствии с пунктами 1 – 3 статьи 207 настоящего Кодекса;

3) военнослужащим, сотрудникам специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, которым присвоены специальные звания, классные чины и установлены квалификационные классы, а также лицам, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, и лицам, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, имевшим на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, имеющим право на получение пенсионных выплат за выслугу лет.

Статья 199. Порядок назначения и выплаты государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту

1. Основанием для назначения государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту является заявление лица, имеющего право на государственную базовую пенсионную выплату, пенсионные выплаты по возрасту, или его законного представителя.

2. Порядок исчисления (определения) размеров, назначения, осуществления, приостановления, перерасчета, возобновления, прекращения и пересмотра решения о назначении (отказе в назначении) государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту определяется уполномоченным государственным органом.

3. Назначение государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту производится со дня обращения. Днем обращения за назначением государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту считается день регистрации заявления и необходимых документов.

Статья 200. Отказ в приеме заявления и назначении государственной базовой пенсионной выплаты и пенсионных выплат по возрасту

1. Основаниями для отказа в приеме заявления на назначение государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту являются:

1) получение из информационной системы уполномоченного государственного органа сведений, подтверждающих факты назначения, выплаты или подачи заявления на назначение государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту;

2) представление заявителем неполного пакета документов в соответствии с законодательством Республики Казахстан и (или) документов с истекшим сроком действия, и (или) документов, срок действия которых истекает на день принятия решения о назначении или отказе в назначении государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту;

3) несоответствие сведений по документу, удостоверяющему личность (кроме его замены согласно законодательству Республики Казахстан, подтверждающейся сведениями из государственных информационных систем), с документами, необходимыми для их назначения;

4) отсутствие права на назначение государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту;

5) отсутствие согласия заявителя на доступ к персональным данным ограниченного доступа, которые требуются для назначения государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту.

2. Основаниями для отказа в назначении государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту являются:

1) установление недостоверности документов, представленных заявителем для получения государственной услуги, и (или) данных (сведений), содержащихся в них;

2) несоответствие заявителя и (или) представленных документов, данных и сведений, необходимых для оказания государственной услуги, требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан.

Статья 201. Права и обязанности получателя государственной базовой пенсионной выплаты и пенсионных выплат по возрасту

1. Получатель государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту имеет право:

1) получать государственную базовую пенсионную выплату, пенсионные выплаты по возрасту в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом;

2) запрашивать и получать бесплатно информацию от Государственной корпорации о порядке назначения и получения государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту;

3) обжаловать решения, действия (бездействие) государственных органов или организаций, указанных в настоящей главе, в вышестоящий орган, суд в порядке, установленными законами Республики Казахстан.

2. Получатель государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту обязан:

1) представлять полные и достоверные сведения для назначения государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) производить возврат излишне зачисленных (выплаченных) сумм государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту в добровольном порядке, а в случае отказа – в судебном порядке на основании решения суда, вступившего в законную силу.

3. Суммы государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту, не полученные своевременно либо полученные не полностью по вине Государственной корпорации и (или) уполномоченного государственного органа, выплачиваются за прошлое время со дня возникновения права на них без ограничения сроков.

Статья 202. Порядок осуществления государственной базовой пенсионной выплаты и пенсионных выплат по возрасту

1. Государственная базовая пенсионная выплата и пенсионные выплаты по возрасту производятся за текущий месяц.

2. Государственная базовая пенсионная выплата и пенсионные выплаты по возрасту назначаются пожизненно и осуществляются по месяц смерти или выезда на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан включительно.

Примечание ИЗПИ!

Пункт 3 с 01.01.2028 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

3. Лицам, проживающим в центрах оказания специальных социальных услуг в условиях стационара для престарелых и лиц с инвалидностью и находящимся на полном государственном обеспечении, пенсионные выплаты по возрасту производятся:

1) в объеме, предусмотренном пунктом 6 статьи 210 настоящего Кодекса, если исчисленный в соответствии с данной нормой размер пенсионной выплаты по возрасту ниже минимального размера пенсии, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

2) в объеме 30 процентов от размера пенсионных выплат по возрасту, исчисленного в соответствии со статьей 210 настоящего Кодекса, но не менее минимального размера пенсии, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Перечисление 70 процентов от назначенного размера пенсионных выплат по возрасту производится на отдельный банковский счет или на контрольный счет наличности центров оказания специальных социальных услуг.

Порядок использования указанных средств центрами оказания специальных социальных услуг определяется уполномоченным государственным органом.

4. Государственная базовая пенсионная выплата приостанавливается на период проживания получателя, находящегося на полном государственном обеспечении, в центре оказания специальных социальных услуг в условиях стационара, за исключением лиц, не имеющих право на пенсионные выплаты по возрасту и государственное социальное пособие по инвалидности.

5. В случае выбытия получателя из центра оказания специальных социальных услуг государственная базовая пенсионная выплата и пенсионная выплата по возрасту возобновляются в полном объеме с первого числа месяца, следующего за месяцем выбытия.

6. Государственная базовая пенсионная выплата и пенсионные выплаты по возрасту могут назначаться и выплачиваться по нотариально удостоверенной доверенности.

7. Назначенные, но не востребованные получателем суммы государственной базовой пенсионной выплаты, пенсионных выплат по возрасту выплачиваются за прошлое время, но не более чем за три года до дня обращения за их получением.

Статья 203. Удержания из пенсии

1. Удержания из пенсии могут производиться в порядке исполнительного производства, за исключением излишне выплаченных сумм пенсий вследствие ошибок при назначении пенсий, которые удерживаются на основании заявления получателя.

2. Удержания из пенсии производятся из суммы, причитающейся к выплате.

3. Из пенсии не может быть удержано более 50 процентов от причитающейся к выплате суммы.

Статья 204. Приостановление, возобновление и прекращение государственной базовой пенсионной выплаты и пенсионных выплат по возрасту

1. Государственная базовая пенсионная выплата, пенсионные выплаты по возрасту приостанавливаются с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяцев по банковскому счету получателя. При этом государственная базовая пенсионная выплата, пенсионные выплаты по возрасту возобновляются со дня приостановления;

2) истечении срока действия документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, удостоверения кандаса. При этом государственная базовая пенсионная выплата, пенсионные выплаты по возрасту возобновляются со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан, удостоверения кандаса, но не ранее даты приостановления;

3) наличии подтверждающего документа о проведении оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или решения суда о признании лица безвестно отсутствующим в отношении получателя. При этом государственная базовая пенсионная выплата, пенсионные выплаты по возрасту возобновляются с даты прекращения оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или вступления в силу судебного акта об отмене решения суда о признании лица безвестно отсутствующим, но не ранее даты приостановления;

4) выявлении факта утраты или выхода из гражданства Республики Казахстан до получения вида на жительство иностранца. При этом государственная базовая пенсионная выплата, пенсионные выплаты по возрасту возобновляются со дня приостановления, но не ранее даты получения вида на жительство иностранца;

5) выявлении факта получения пенсионных выплат за пределами Республики Казахстан, за исключением пенсий, назначенных в соответствии с Соглашением о пенсионном обеспечении трудящихся государств – членов Евразийского экономического союза. При этом государственная базовая пенсионная выплата, пенсионные выплаты по возрасту возобновляются со дня приостановления при погашении излишне зачисленных (выплаченных) сумм пенсий в стране выбытия.

2. Государственная базовая пенсионная выплата, пенсионные выплаты по возрасту возобновляются на основании документов и (или) сведений, полученных из информационных систем, подтверждающих истечение обстоятельств, вызвавших приостановление выплаты.

3. Государственная базовая пенсионная выплата, пенсионные выплаты по возрасту прекращаются по следующим основаниям:

1) установление факта смерти или признание получателя безвестно отсутствующим в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

2) установление факта выезда получателя на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан;

3) выявление факта о назначении (возобновлении) ежемесячного пожизненного содержания судье, пребывающему в отставке;

4) выявление факта о назначении уполномоченным государственным органом пенсионных выплат за выслугу лет;

5) поступление запроса пенсионного дела от уполномоченного органа страны выезда;

6) поступление заявления получателя пенсии о прекращении выплаты пенсии с предоставлением документа, подтверждающего снятие его с регистрации в органах внутренних дел;

7) выявление факта предоставления заявителем недостоверных сведений, повлекших за собой необоснованное назначение;

8) назначение уполномоченным государственным органом пенсионных выплат за выслугу лет на основании выписки из пенсионного дела пенсионера из числа военнослужащих, сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лиц, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, и лиц, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, не имевших на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, не имевших на дату увольнения право на назначение пенсионных выплат за выслугу лет.

Сноска. Статья 204 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Параграф 2. Государственная базовая пенсионная выплата

Статья 205. Право на государственную базовую пенсионную выплату

Государственная базовая пенсионная выплата предоставляется лицам:

1) пенсионные выплаты по возрасту которым назначены до 1 июля 2018 года и пенсионные выплаты за выслугу лет которым назначены до 1 января 2016 года;

2) достигшим пенсионного возраста в соответствии с пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса, за исключением судей Конституционного Суда Республики Казахстан, полномочия которых прекращены в связи с истечением установленного Конституцией Республики Казахстан срока пребывания в должности, получающих ежемесячное пожизненное содержание, судей в отставке, получающих ежемесячное пожизненное содержание, военнослужащих, сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лиц, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, и лиц, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, имевших на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, получающих пенсионные выплаты за выслугу лет.

Статья 206. Исчисление размера государственной базовой пенсионной выплаты

1. Государственная базовая пенсионная выплата предоставляется:

с 1 января 2023 года – при наличии десяти и менее лет стажа участия в пенсионной системе либо его отсутствии в размере 60 процентов от величины прожиточного минимума с увеличением ее размера за каждый полный год стажа участия в пенсионной системе сверх десяти лет на 2 процента, но не более 100 процентов от величины прожиточного минимума, установленной на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

с 1 января 2024 года – при наличии десяти и менее лет стажа участия в пенсионной системе либо его отсутствии в размере 65 процентов от величины прожиточного минимума с увеличением ее размера за каждый полный год стажа участия в пенсионной системе сверх десяти лет на 2 процента, но не более 105 процентов от величины прожиточного минимума, установленной на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

с 1 января 2025 года – при наличии десяти и менее лет стажа участия в пенсионной системе либо его отсутствии в размере 70 процентов от величины прожиточного минимума с увеличением ее размера за каждый полный год стажа участия в пенсионной системе сверх десяти лет на 2 процента, но не более 110 процентов от величины прожиточного минимума, установленной на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

с 1 января 2026 года – при наличии десяти и менее лет стажа участия в пенсионной системе либо его отсутствии в размере 70 процентов от величины прожиточного минимума с увеличением ее размера за каждый полный год стажа участия в пенсионной системе сверх десяти лет на 2 процента, но не более 118 процентов от величины прожиточного минимума, установленной на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

с 1 января 2027 года – при наличии десяти и менее лет стажа участия в пенсионной системе либо его отсутствии в размере 70 процентов от величины прожиточного минимума с увеличением ее размера за каждый полный год стажа участия в пенсионной системе сверх десяти лет на 2 процента, но не более 120 процентов от величины прожиточного минимума, установленной на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Размер назначенной государственной базовой пенсионной выплаты ежегодно пересчитывается в соответствии с частью второй настоящего пункта.

2. В стаж участия в пенсионной системе при предоставлении государственной базовой пенсионной выплаты засчитываются:

1) трудовой стаж, выработанный за период до 1 января 1998 года, исчисленный в соответствии со статьей 208 настоящего Кодекса;

2) период, за который осуществлялись обязательные пенсионные взносы и (или) обязательные пенсионные взносы работодателя;

3) периоды трудовой, предпринимательской деятельности, занятия частной практикой по видам деятельности, к которым по решению Правительства Республики Казахстан применялся поправочный коэффициент 0 к ставкам обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов;

4) период осуществления деятельности, доходы от которой с 1 апреля 2020 года по 1 октября 2020 года были исключены из доходов физического лица, подлежащих налогообложению, в соответствии с подпунктом 51) пункта 1 статьи 341 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс);

5) время ухода неработающей матери или неработающего отца (при осуществлении им фактического ухода) за малолетними детьми, но не более чем до достижения каждым ребенком возраста 3 лет в пределах 12 лет в общей сложности;

6) время ухода за ребенком с инвалидностью в возрасте до 18 лет;

7) периоды воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службы;

8) период проживания за границей супруги (супруга) сотрудников дипломатических служб Республики Казахстан и международных организаций, но не более 10 лет в общей сложности;

9) период проживания супругов военнослужащих (кроме военнослужащих срочной службы), сотрудников специальных государственных органов с супругами в местностях, где отсутствовала возможность их трудоустройства по специальности, но не более 10 лет в общей сложности;

10) периоды трудовой деятельности после 1 января 1998 года в российских организациях комплекса "Байконур";

11) периоды получения социальной выплаты по случаю потери дохода в связи с ограничениями деятельности на период действия чрезвычайного положения, ограничительных мероприятий;

12) время ухода за лицом с инвалидностью первой группы, одиноким лицом с инвалидностью второй группы и пенсионером по возрасту, нуждающимися в посторонней помощи, а также за престарелым, достигшим восьмидесятилетнего возраста;

13) периоды трудовой деятельности лиц, указанных в подпункте 2) пункта 3 статьи 248 настоящего Кодекса. С 1 января 2005 года указанные периоды засчитываются при условии осуществления социальных отчислений в Фонд.

Государственная базовая пенсионная выплата предоставляется независимо от получения пенсионных выплат по возрасту и (или) из единого накопительного пенсионного фонда, и (или) добровольного накопительного пенсионного фонда, а также государственного социального пособия по инвалидности.

3. Государственная базовая пенсионная выплата предоставляется за счет бюджетных средств.

Параграф 3. Пенсионные выплаты по возрасту

Статья 207. Назначение пенсионных выплат по возрасту

1. Назначение пенсионных выплат по возрасту производится:

с 1 июля 2001 года – мужчинам по достижении 63 лет, женщинам по достижении 58 лет.

При этом назначение пенсионных выплат по возрасту женщинам производится:

с 1 января 2018 года – по достижении 58,5 лет;

с 1 января 2019 года – по достижении 59 лет;

с 1 января 2020 года – по достижении 59,5 лет;

с 1 января 2021 года – по достижении 60 лет;

с 1 января 2022 года – по достижении 60,5 лет;

с 1 января 2023 года – по достижении 61 года;

с 1 января 2028 года – по достижении 61,5 года;

с 1 января 2029 года – по достижении 62 лет;

с 1 января 2030 года – по достижении 62,5 лет;

с 1 января 2031 года – по достижении 63 лет.

2. Граждане, проживавшие в зонах чрезвычайного и максимального радиационного риска в период с 29 августа 1949 года по 5 июля 1963 года не менее 5 лет, в соответствии с Законом Республики Казахстан "О социальной защите граждан, пострадавших вследствие ядерных испытаний на Семипалатинском испытательном ядерном полигоне" имеют право на назначение пенсионных выплат по возрасту:

1) мужчины – по достижении 50 лет;

2) женщины – по достижении 45 лет.

3. Женщины, родившие (усыновившие, удочерившие) 5 и более детей и воспитавшие их до восьмилетнего возраста, имеют право на пенсионные выплаты по возрасту по достижении 53 лет.

4. Судьям Конституционного Суда Республики Казахстан, полномочия которых прекращены в связи с истечением установленного Конституцией Республики Казахстан срока пребывания в должности, получающим ежемесячное пожизненное содержание, судьям в отставке, получающим ежемесячное пожизненное содержание, пенсионные выплаты по возрасту или пенсионные выплаты за выслугу лет не назначаются.

Статья 208. Исчисление трудового стажа для назначения пенсионных выплат по возрасту

1. При исчислении трудового стажа для назначения пенсионных выплат по возрасту засчитываются:

1) работа по трудовым договорам, оплачиваемая физическими и юридическими лицами;

2) воинская служба;

3) служба в специальных государственных и правоохранительных органах, государственная фельдъегерская служба;

4) государственная служба;

5) предпринимательская и иная приносящая доходы деятельность;

6) время ухода за лицом с инвалидностью первой группы, одиноким лицом с инвалидностью второй группы и пенсионером по возрасту, нуждающимися в посторонней помощи, а также престарелым, достигшим восьмидесятилетнего возраста;

7) время ухода за ребенком с инвалидностью в возрасте до 18 лет;

Примечание ИЗПИ!
Конституционным Судом РК начато производство по проверке конституционности подпункта 8) пункта 1 статьи 208.

8) время ухода неработающей матери за малолетними детьми, но не более чем до достижения каждым ребенком возраста 3 лет в пределах 12 лет в общей сложности;

9) время содержания под стражей, отбытия наказания в местах лишения свободы и ссылки граждан, необоснованно привлеченных к уголовной ответственности и репрессированных, но впоследствии реабилитированных;

10) время нахождения трудоспособных граждан на временно оккупированной территории бывшего СССР и лиц (независимо от возраста) на территории других государств в период Великой Отечественной войны, куда они были насильственно вывезены, содержания в фашистских концлагерях (гетто и других местах принудительного содержания в период войны), если в указанные периоды эти лица не совершили преступлений против Родины;

11) время нахождения на инвалидности неработающих лиц с инвалидностью вследствие ранения, контузии, увечья или заболевания, полученных в период Великой Отечественной войны, и приравненных к ним лиц с инвалидностью;

12) период проживания за границей супруги (супруга) работников бывших советских учреждений, учреждений Республики Казахстан и международных организаций, но не более 10 лет в общей сложности;

13) период проживания супругов военнослужащих (кроме военнослужащих срочной службы), сотрудников специальных государственных органов с супругами в местностях, где отсутствовала возможность их трудоустройства по специальности, но не более 10 лет в общей сложности;

14) обучение в высших учебных заведениях, в том числе на подготовительных курсах, средних специальных учебных заведениях, училищах, школах и на курсах по подготовке кадров, повышению квалификации и переквалификации, в аспирантуре, докторантуре и клинической ординатуре, а также духовных (религиозных) организациях образования на территории Республики Казахстан и за ее пределами;

15) служба в военизированной охране, органах специальной связи и горноспасательных частях независимо от ведомственной подчиненности и наличия специального или воинского звания;

16) трудовая деятельность в стране выбытия этнических казахов, прибывших в Республику Казахстан в целях постоянного проживания на исторической родине.

2. При льготном исчислении трудового стажа для назначения пенсионных выплат по возрасту также засчитываются:

1) воинская служба в составе действующей армии в период боевых действий, в том числе при выполнении воинского долга, а также пребывание в партизанских отрядах и соединениях в период боевых действий, а также время нахождения на лечении в лечебных учреждениях вследствие военной травмы – в порядке, установленном для исчисления сроков этой службы при назначении пенсионных выплат за выслугу лет военнослужащим;

2) работа, в том числе в качестве вольнонаемного состава в воинских частях, и служба, кроме воинской службы, предусмотренной подпунктом 1) настоящего пункта, в годы Великой Отечественной войны – в двойном размере;

3) работа в городе Ленинграде в период его блокады в годы Великой Отечественной войны с 8 сентября 1941 года по 27 января 1944 года – в тройном размере;

4) время нахождения граждан в возрасте от 12 лет и старше в городе Ленинграде в период его блокады с 8 сентября 1941 года по 27 января 1944 года – в двойном размере;

5) время пребывания лиц на территории других государств в период Великой Отечественной войны, куда они были насильственно вывезены, а также время нахождения в фашистских концлагерях (гетто и других местах принудительного содержания в период войны), если в указанные периоды эти лица не совершили преступления против Родины, – в двойном размере;

6) время содержания под стражей, отбытия наказания в местах лишения свободы, ссылки, привлечения к принудительному труду с ограничением свободы, в колонии-поселении и на принудительном лечении в организации, оказывающей медицинскую помощь в области психического здоровья, граждан, незаконно привлеченных к уголовной ответственности и репрессированных, впоследствии реабилитированных, – в тройном размере;

7) работа и воинская служба в районах, примыкающих к Семипалатинскому испытательному ядерному полигону, в период с 29 августа 1949 года по 5 июля 1963 года – в тройном размере, а с 6 июля 1963 года по 1 января 1992 года – в полуторном размере;

8) работа в противолепрозных и противочумных учреждениях, инфекционных учреждениях по лечению лиц, зараженных вирусом иммунодефицита человека или больных СПИДом, – в двойном размере, в организациях, осуществляющих судебно-медицинскую экспертизу и патологоанатомическую диагностику, – по перечню работ, утвержденному Правительством Республики Казахстан, – в полуторном размере;

9) работа на водном транспорте в течение полного навигационного периода засчитывается за год работы;

10) работа в течение полного сезона в организациях сезонных отраслей промышленности независимо от их ведомственной подчиненности – по списку, утвержденному Правительством Республики Казахстан, засчитывается в стаж за год работы.

Статья 209. Подтверждение трудового стажа

1. Трудовой стаж для исчисления пенсионных выплат по возрасту учитывается за период до 1 января 1998 года.

2. Трудовой стаж подтверждается трудовой книжкой, а при отсутствии трудовой книжки или соответствующих записей в ней устанавливается на основании документов, подтверждающих сведения о работе, либо решения суда.

Статья 210. Исчисление размера пенсионных выплат по возрасту

1. Исчисление пенсионных выплат по возрасту в полном объеме производится из расчета 60 процентов среднемесячного дохода, определяемого в соответствии со статьей 211 настоящего Кодекса.

2. Исчисление размера пенсионных выплат по возрасту осуществляется исходя из среднемесячного дохода за любые три года подряд независимо от перерывов в работе с 1 января 1998 года.

Размер среднемесячного дохода, за исключением дохода, определяемого в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи, устанавливается соответственно доходу, с которого осуществлялись обязательные пенсионные взносы в накопительные пенсионные фонды или единый накопительный пенсионный фонд, социальные отчисления в Фонд, в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

3. Размер среднемесячного дохода за период с 1 января 1998 года лицам, работавшим в российских организациях комплекса "Байконур", за периоды трудовой, предпринимательской деятельности, занятия частной практикой по видам деятельности, к которым по решению Правительства Республики Казахстан применялся поправочный коэффициент 0 к ставкам обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов, а также за период осуществления деятельности с 1 апреля 2020 года по 1 октября 2020 года, доходы от которой были исключены из доходов физического лица, подлежащих налогообложению, в соответствии с подпунктом 51) пункта 1 статьи 341 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), устанавливается соответственно доходу, подтверждаемому справкой о доходах.

Исчисление пенсионных выплат по возрасту производится исходя из размера дохода, выплаченного в валюте Российской Федерации, по официальному курсу национальной валюты Республики Казахстан к иностранным валютам, установленному Национальным Банком Республики Казахстан на день обращения за назначением пенсионных выплат по возрасту.

4. Пенсионные выплаты по возрасту в полном объеме назначаются по достижении возраста, установленных в пунктах 1 – 3 статьи 207 настоящего Кодекса, следующим категориям граждан:

1) мужчинам – при наличии трудового стажа не менее двадцати пяти лет на 1 января 1998 года;

2) женщинам – при наличии трудового стажа не менее двадцати лет на 1 января 1998 года.

Примечание ИЗПИ!

Пункт 5 с 01.01.2028 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

5. Размер пенсионных выплат по возрасту за каждый полный отработанный год до 1 января 1998 года сверх требуемого трудового стажа увеличивается на 1 процент, но не более 75 процентов от дохода, учитываемого для исчисления пенсионных выплат по возрасту.

Если исчисленный размер пенсионных выплат по возрасту в полном объеме ниже минимального размера пенсии, устанавливаемого на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете, пенсионные выплаты по возрасту назначаются в минимальном размере пенсии.

6. Пенсионные выплаты по возрасту в неполном объеме назначаются категориям граждан, указанным в пунктах 1 – 3 статьи 207 настоящего Кодекса, при отсутствии у них права на получение пенсионной выплаты по возрасту в полном объеме в зависимости от наличия у них трудового стажа не менее шести месяцев по состоянию на 1 января 1998 года.

7. Пенсионные выплаты по возрасту в неполном объеме рассчитываются как доля от пенсионной выплаты в полном объеме по возрасту пропорционально имеющемуся трудовому стажу на 1 января 1998 года.

8. Пенсионные выплаты по возрасту осуществляются за счет бюджетных средств.

Статья 211. Определение дохода для исчисления пенсионных выплат по возрасту

1. Доход для исчисления пенсионных выплат за 3 года работы определяется путем деления общей суммы дохода за 36 календарных месяцев работы подряд на тридцать шесть.

По желанию заявителя месяцы действия в Республике Казахстан чрезвычайного положения, ограничительных мероприятий исключаются при определении среднемесячного размера дохода и заменяются другими месяцами, непосредственно предшествовавшими или следовавшими за ними.

2. Доход для исчисления пенсионных выплат по возрасту не может превышать размер 55-кратного месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Параграф 4. Пенсионные выплаты за выслугу лет

Статья 212. Право на пенсионные выплаты за выслугу лет

1. Право на пенсионные выплаты за выслугу лет имеют военнослужащие (кроме военнослужащих срочной службы), сотрудники специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы:

1) имеющие выслугу на воинской службе, службе в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе не менее двадцати пяти лет и достигшие установленного законодательством Республики Казахстан предельного возраста состояния на службе при увольнении со службы;

2) имеющие выслугу на воинской службе, службе в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе не менее двадцати пяти лет, уволенные по сокращению штатов или собственному желанию, или состоянию здоровья либо при ликвидации правоохранительного органа;

3) имеющие общий трудовой стаж двадцать пять и более лет, из которых не менее двенадцати лет и шести месяцев составляют непрерывная воинская служба, служба в специальных государственных и правоохранительных органах, государственная фельдъегерская служба, и уволенные по достижении установленного законодательством Республики Казахстан предельного возраста состояния на воинской службе, службе в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе либо по сокращению штатов или состоянию здоровья либо при ликвидации правоохранительного органа.

2. Право на пенсионные выплаты за выслугу лет имеют лица, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года:

1) имеющие выслугу на воинской службе, службе в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе не менее двадцати пяти лет и достигшие возраста, соответствующего предельному возрасту состояния на правоохранительной службе по зафиксированному специальному званию, классному чину на момент упразднения права иметь специальные звания и классные чины, а также носить форменную одежду;

2) имеющие выслугу на воинской службе, службе в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе не менее двадцати пяти лет, уволенные по сокращению штатов либо при ликвидации правоохранительного органа, либо по собственному желанию, либо несоответствию занимаемой должности или выполняемой работе вследствие состояния здоровья, препятствующего продолжению работы;

3) имеющие общий трудовой стаж двадцать пять и более лет, из которых не менее двенадцати лет и шести месяцев составляют непрерывная воинская служба, служба в специальных государственных и правоохранительных органах, государственная фельдъегерская служба, и уволенные по сокращению штатов либо при ликвидации правоохранительного органа, либо по несоответствию занимаемой должности или выполняемой работе вследствие состояния здоровья, препятствующего продолжению работы, либо достигшие возраста, соответствующего предельному возрасту состояния на правоохранительной службе по зафиксированному специальному званию, классному чину, на момент упразднения права иметь специальные звания и классные чины, а также носить форменную одежду.

3. Право на пенсионные выплаты за выслугу лет лицам, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, уволенным по сокращению штатов либо вследствие состояния здоровья, либо по достижению возраста, соответствующего предельному возрасту состояния на правоохранительной службе по специальному званию на момент сокращения должности в органах внутренних дел Республики Казахстан, наступает при наличии общего трудового стажа двадцать пять и более лет, из которых не менее двенадцати лет и шести месяцев составляют непрерывная воинская служба, служба в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе. Правила сохранения льгот на пенсионные выплаты за выслугу лет лицам, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, имевшим на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, определяются Правительством Республики Казахстан.

4. Военнослужащие, сотрудники специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лица, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, впервые поступившие на службу после 1 января 1998 года и уволенные до 1 января 2016 года, имевшие на дату увольнения условия для назначения пенсионных выплат за выслугу лет, в соответствии с нормами законодательства, действовавшего до 1 января 2016 года, имеют право на назначение пенсионных выплат за выслугу лет с учетом выслуги лет и денежного содержания на момент увольнения со службы.

5. Военнослужащим, сотрудникам специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лицам, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, и лицам, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, не имевшим на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, не имевшим на дату увольнения право на назначение пенсионных выплат за выслугу лет, пенсионные выплаты по возрасту назначаются в соответствии с настоящим Кодексом.

6. При зачислении получателей пенсионных выплат за выслугу лет из числа военнослужащих, сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, бывшего Государственного следственного комитета, а также лиц, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, и лиц, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, имевших на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, на государственную службу с присвоением воинского (специального) звания, классного чина, установлении квалификационного класса пенсионные выплаты за выслугу лет приостанавливаются на период прохождения службы со дня зачисления на службу.

7. Лица, указанные в пункте 6 настоящей статьи и вновь прослужившие 3 года, при повторном увольнении со службы имеют право выбора на назначение пенсионной выплаты за выслугу лет в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи с учетом выслуги лет и денежного содержания на момент повторного увольнения со службы либо на возобновление ранее назначенных пенсионных выплат за выслугу лет с учетом повышений, произведенных в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, за период, на который были приостановлены пенсионные выплаты за выслугу лет.

Действие данного пункта распространяется на лиц, указанных в пункте 6 настоящей статьи, повторно уволенных со службы из органов прокуратуры в период с 1 января 2012 года по 31 декабря 2015 года в связи с принятием Закона Республики Казахстан "О правоохранительной службе".

8. Права на пенсионные выплаты за выслугу лет имеют лица из числа военнослужащих, сотрудников органов внутренних дел государств – участников Содружества Независимых Государств, имеющие выслугу менее двадцати пяти лет, достигшие на день увольнения со службы предельного возраста состояния на службе либо уволенные по сокращению штатов, состоянию здоровья, прибывшие на постоянное место жительства в Республику Казахстан из государств – участников Содружества Независимых Государств, которым в соответствии с законодательством этих государств были назначены пенсионные выплаты за выслугу лет.

9. Право на пенсионные выплаты за выслугу лет в соответствии с пунктами 1 – 4 настоящей статьи для лиц, в пользу которых до 1 января 2016 года обязательные пенсионные взносы перечислялись за счет бюджетных средств, возникает при условии возврата 50 процентов от суммы обязательных пенсионных взносов, перечисленных за счет бюджетных средств до 1 января 2016 года в пользу военнослужащих (кроме военнослужащих срочной службы), сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лиц, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, и лиц, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, имевших на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы.

10. Суммы пенсионных выплат за выслугу лет, не полученные своевременно по вине органа, осуществляющего пенсионное обеспечение за выслугу лет, выплачиваются за прошлое время без ограничения сроков.

11. Пенсионные выплаты за выслугу лет, назначенные до 1 января 2016 года в неполном объеме, перерасчитываются с учетом их доведения до полного объема в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан, при возврате 50 процентов от сумм обязательных пенсионных взносов, перечисленных за счет бюджетных средств.

В случае заключения до 1 января 2016 года договора пенсионного аннуитета военнослужащими (кроме военнослужащих срочной службы), сотрудниками специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лицами, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, возврату подлежит сумма обязательных пенсионных взносов, сформированная за счет бюджетных средств, оставшаяся на индивидуальном пенсионном счете.

Статья 213. Исчисление пенсионных выплат за выслугу лет

1. Пенсионные выплаты за выслугу лет военнослужащим, сотрудникам специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лицам, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, и лицам, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, имевшим на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, устанавливаются из расчета пятидесяти процентов от денежного содержания.

За каждый полный год выслуги лет на воинской службе, службе в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе свыше двадцати пяти лет размер пенсионных выплат за выслугу лет, назначенных в соответствии с подпунктами 1) и 2) пункта 1 и подпунктами 1) и 2) пункта 2 статьи 212 настоящего Кодекса, увеличивается на два процента, за каждый полный год трудового стажа, выработанного на день увольнения со службы, – на один процент от денежного содержания.

За каждый полный год общего трудового стажа, выработанного на день увольнения со службы, свыше двадцати пяти лет размер пенсионных выплат, назначенных в соответствии с подпунктом 3) пункта 1, подпунктом 3) пункта 2 и пунктом 3 статьи 212 настоящего Кодекса, увеличивается на один процент от денежного содержания.

2. В размер денежного содержания, учитываемого для пенсионного обеспечения военнослужащих, сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, включаются должностной оклад, оклад (доплата) по воинскому (специальному) званию, классному чину, установленному квалификационному классу.

3. Размер денежного содержания, учитываемый для пенсионного обеспечения военнослужащих, сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, определяется на день увольнения (исключения из списков личного состава) со службы и подтверждается справкой установленного образца соответствующего органа по последнему месту службы.

Размер денежного содержания, учитываемого для пенсионного обеспечения лиц из числа военнослужащих, сотрудников органов внутренних дел государств – участников Содружества Независимых Государств, прибывших на постоянное место жительства в Республику Казахстан из государств – участников Содружества Независимых Государств, определяется на день увольнения со службы (исключения из списков личного состава) по аналогичной либо приравненной должности военнослужащих, сотрудников органов внутренних дел Республики Казахстан.

4. Размер денежного содержания, учитываемый для пенсионного обеспечения лиц, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, и лиц, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, имевших на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, определяется в порядке, установленном Правительством Республики Казахстан.

5. Лицам, указанным в пункте 8 статьи 212 настоящего Кодекса, пенсионные выплаты за выслугу лет устанавливаются из расчета 2 процента от денежного содержания за каждый полный год выслуги лет.

6. Максимальный размер месячных пенсионных выплат за выслугу лет военнослужащих, сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лиц, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, и лиц, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, имевших на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, не может превышать 65 процентов от денежного содержания, определяемого в соответствии с пунктами 2 – 5 настоящей статьи, и 109-кратный размер месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

7. Пенсионные выплаты за выслугу лет осуществляются за счет бюджетных средств.

Статья 214. Исчисление выслуги лет и общего трудового стажа

Исчисление выслуги лет военнослужащим, сотрудникам специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лицам, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, и лицам, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, имевшим на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, производится в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

При этом выслуга лет для назначения пенсионных выплат за выслугу лет исчисляется календарно, за исключением случаев, установленных законодательством Республики Казахстан.

Выслуга лет, исчисленная в государстве – участнике Содружества Независимых Государств, пересмотру не подлежит, если иное не предусмотрено международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Исчисление общего трудового стажа военнослужащим, сотрудникам специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лицам, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, производится аналогично исчислению трудового стажа для назначения пенсионных выплат по возрасту в соответствии со статьей 208 настоящего Кодекса.

Статья 215. Органы, осуществляющие пенсионное обеспечение военнослужащих и сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы

Назначение пенсионных выплат за выслугу лет военнослужащим, сотрудникам специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лицам, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года, и лицам, медицинские должности которых сокращены в органах внутренних дел Республики Казахстан с 1 июля 2022 года и 1 января 2023 года, имевшим на момент сокращения должности выслугу лет не менее двенадцати лет и шести месяцев непрерывной воинской службы, службы в специальных государственных и правоохранительных органах, государственной фельдъегерской службе, при условии продолжения ими работы в медицинских организациях, расположенных в следственных изоляторах и учреждениях уголовно-исполнительной (пенитенциарной) системы, осуществляется соответствующими государственными органами в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Статья 216. Сроки назначения и осуществления пенсионных выплат за выслугу лет

1. Пенсионные выплаты за выслугу лет назначаются и осуществляются со дня увольнения со службы (исключения из списков личного состава), но не ранее дня, по который было выплачено денежное содержание, и не более чем за три года до дня обращения за назначением пенсионных выплат за выслугу лет.

Днем обращения за назначением пенсионных выплат за выслугу лет считается день регистрации заявления и необходимых документов в соответствующем государственном органе.

В случае получения государственного социального пособия по инвалидности или пенсионных выплат по возрасту пенсионные выплаты за выслугу лет осуществляются со дня обращения за назначением пенсионных выплат за выслугу лет, но не ранее дня прекращения выплаты государственного социального пособия по инвалидности или пенсионных выплат по возрасту.

2. Пенсионные выплаты за выслугу лет лицам, указанным в пункте 4 статьи 212 настоящего Кодекса, назначаются со дня обращения за назначением пенсионных выплат за выслугу лет.

3. Пенсионные выплаты за выслугу лет лицам, прибывшим на постоянное место жительства в Республику Казахстан из государств – участников Содружества Независимых Государств, назначаются (возобновляются) с учетом ежегодных индексаций со дня обращения, но не ранее дня, по который была выплачена пенсия в государстве – участнике Содружества Независимых Государств.

4. Пенсионные выплаты за выслугу лет производятся за текущий месяц и осуществляются по месяц смерти или выезда на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан включительно.

5. Назначенные, но не востребованные получателем суммы пенсионных выплат за выслугу лет выплачиваются за прошлое время, но не более чем за три года до дня обращения за их получением.

Примечание ИЗПИ!

Пункт 6 с 01.01.2028 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

6. Лицам, проживающим в центрах оказания специальных социальных услуг в условиях стационара и находящимся на полном государственном обеспечении, пенсионные выплаты за выслугу лет производятся в объеме 30 процентов от размера пенсионных выплат за выслугу лет, назначенных в соответствии со статьей 213 настоящего Кодекса, но не менее минимального размера пенсии, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Перечисление 70 процентов от назначенного размера пенсионных выплат за выслугу лет производится на отдельный банковский счет или на контрольный счет наличности центров оказания специальных социальных услуг.

Порядок использования указанных средств центрами оказания специальных социальных услуг определяется уполномоченным государственным органом.

В случае выбытия получателя из центра оказания специальных социальных услуг возобновляется пенсионная выплата за выслугу лет в полном объеме с первого числа месяца, следующего за месяцем выбытия.

Параграф 5. Пенсионные выплаты из единого накопительного пенсионного фонда и (или) добровольных пенсионных взносов

Статья 217. Гарантии по сохранности пенсионных активов

1. Государство гарантирует получателям пенсионных выплат сохранность обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в едином накопительном пенсионном фонде в размере фактически внесенных обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов с учетом уровня инфляции в порядке, определенном настоящим Кодексом и иными нормативными правовыми актами Республики Казахстан.

2. Гарантия сохранности пенсионных активов также обеспечивается посредством:

1) аккумулирования пенсионных накоплений за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов в едином накопительном пенсионном фонде;

2) установления условий и порядка деятельности по управлению инвестиционным портфелем за счет пенсионных активов;

3) установления требований к управляющим инвестиционным портфелем по возмещению за счет собственного капитала отрицательной разницы между номинальной доходностью пенсионных активов, полученной управляющим инвестиционным портфелем, и минимальным значением доходности пенсионных активов, рассчитанными в соответствии с настоящим Кодексом и нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

4) осуществления инвестиционного управления пенсионными активами единого накопительного пенсионного фонда Национальным Банком Республики Казахстан, за исключением пенсионных активов, переданных в доверительное управление управляющим инвестиционным портфелем;

5) регулирования деятельности единого накопительного пенсионного фонда путем установления соответствующих требований в отношении привлечения пенсионных взносов и осуществления пенсионных выплат;

6) регулирования деятельности добровольных накопительных пенсионных фондов путем установления соответствующих норм и лимитов, а также требований, предусмотренных законодательством Республики Казахстан;

7) установления требований к учредителям, акционерам и руководящим работникам добровольных накопительных пенсионных фондов, а также к размеру и составу их уставного капитала;

8) установления требований к руководящим работникам единого накопительного пенсионного фонда;

9) установления требования по хранению пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда в банке-кастодиане;

10) установления требования по хранению добровольными накопительными пенсионными фондами финансовых инструментов и денег, входящих в состав пенсионных активов, исключительно в банках-кастодианах, не аффилированных с добровольными накопительными пенсионными фондами;

11) ведения раздельного учета собственных средств и пенсионных активов единого накопительного пенсионного фонда или добровольного накопительного пенсионного фонда, а также установления контроля за их целевым размещением;

12) установления требований по диверсификации и снижению рисков при размещении пенсионных активов;

13) установления размера комиссионного вознаграждения, получаемого Национальным Банком Республики Казахстан, единым накопительным пенсионным фондом, управляющим инвестиционным портфелем, добровольным накопительным пенсионным фондом;

14) обязательности ежегодного проведения аудита единого накопительного пенсионного фонда, добровольного накопительного пенсионного фонда;

15) регулярной отчетности единого накопительного пенсионного фонда, добровольного накопительного пенсионного фонда перед соответствующими государственными органами в установленном законодательством Республики Казахстан порядке;

16) предоставления вкладчику обязательных пенсионных взносов, физическому лицу, за которого перечислены обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы (получателю пенсионных выплат), информации о состоянии его пенсионных накоплений;

17) предоставления физическому лицу, за которого перечислены добровольные пенсионные взносы (получателю пенсионных выплат), возможности переводить свои пенсионные накопления, сформированные за счет добровольных пенсионных взносов, из единого накопительного пенсионного фонда в добровольный накопительный пенсионный фонд или из добровольного накопительного пенсионного фонда в единый накопительный пенсионный фонд, или из одного добровольного накопительного пенсионного фонда в другой добровольный накопительный пенсионный фонд;

18) добровольного страхования пенсионных накоплений в полном объеме или частично по выбору вкладчика обязательных пенсионных взносов, физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, добровольные пенсионные взносы (получателя пенсионных выплат);

19) осуществления учета и оценки пенсионных активов в порядке, установленном уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Статья 218. Право на выплату государственной гарантии по сохранности обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в едином накопительном пенсионном фонде

1. Государственная гарантия по сохранности обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в едином накопительном пенсионном фонде в размере фактически внесенных обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов с учетом уровня инфляции обеспечивается:

1) лицам, достигшим пенсионного возраста в соответствии с пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса;

2) лицам, указанным в подпунктах 2) и 3) пункта 1 статьи 220, подпунктах 2) и 3) пункта 1 статьи 221 настоящего Кодекса.

2. Лицам, указанным в пункте 3 статьи 220, а также осуществившим перевод пенсионных накоплений в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем в соответствии с подпунктом 1) пункта 5 статьи 37 настоящего Кодекса, государство гарантирует сохранность обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в едином накопительном пенсионном фонде в размере фактически внесенных обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов с учетом уровня инфляции, осуществленных за период с даты изъятия пенсионных накоплений в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты лечения либо с даты перевода пенсионных накоплений в доверительное управление управляющему инвестиционным портфелем до достижения возраста, установленного пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса.

3. Лицам, указанным в подпункте 4) пункта 1 статьи 220 и подпункте 4) пункта 1 статьи 221 настоящего Кодекса, государство гарантирует сохранность обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в едином накопительном пенсионном фонде в размере фактически внесенных обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов с учетом уровня инфляции, осуществленных за период с момента заключения договора пенсионного аннуитета со страховой организацией до достижения возраста, установленного пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса.

4. Государственная гарантия по сохранности обязательных пенсионных взносов в едином накопительном пенсионном фонде не распространяется на сумму обязательных пенсионных взносов, выплаченных в сумме пенсионных накоплений лицам, указанным в пункте 3 статьи 220 настоящего Кодекса.

Статья 219. Организация выплаты разницы по гарантии государства

Государственная гарантия по сохранности обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в едином накопительном пенсионном фонде лицам, указанным в пункте 1 статьи 218 настоящего Кодекса, осуществляется в виде выплаты разницы между суммой фактически внесенных обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов с учетом уровня инфляции и суммой пенсионных накоплений в едином накопительном пенсионном фонде, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов на дату возникновения права на пенсионные выплаты в соответствии с подпунктами 1) – 3) пункта 1 статьи 220 и подпунктами 1) – 3) пункта 1 статьи 221 настоящего Кодекса, в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

В случае, если разница между суммой фактически внесенных обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов с учетом уровня инфляции и суммой пенсионных накоплений в едином накопительном пенсионном фонде составляет ноль или принимает отрицательное значение, выплата разницы не производится.

Статья 220. Право на пенсионные выплаты за счет обязательных пенсионных взносов

1. Пенсионные выплаты за счет обязательных пенсионных взносов предоставляются лицам, имеющим пенсионные накопления в едином накопительном пенсионном фонде:

1) указанным в пункте 1 статьи 207 настоящего Кодекса;

2) имеющим инвалидность первой и второй групп, если инвалидность установлена бессрочно;

3) выехавшим на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан иностранцам и лицам без гражданства, если иное не предусмотрено законами Республикой Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан;

4) по достижении сорокапятилетнего возраста при достаточности пенсионных накоплений для заключения договора пенсионного аннуитета со страховой организацией для обеспечения страховой выплаты не ниже 70 процентов от величины прожиточного минимума, установленной законом о республиканском бюджете и действующей на 1 января соответствующего финансового года, в соответствии со статьей 225 настоящего Кодекса.

1-1. Лица при достижении пятидесятипятилетнего возраста и уплате за них обязательных профессиональных пенсионных взносов в совокупности не менее восьмидесяти четырех месяцев, при условии прекращения ими трудовой деятельности на работах с вредными условиями труда или перевода на другую работу, исключающую воздействие вредных производственных факторов, имеют право на пенсионные выплаты за счет обязательных пенсионных взносов в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Примечание ИЗПИ!

Пункт 2 с 01.01.2028 действует в редакции предусмотренной ст. 263 настоящего Кодекса.

2. Единовременно сумма пенсионных накоплений из единого накопительного пенсионного фонда выплачивается в случае, если сумма пенсионных накоплений лиц, указанных в подпунктах 1) и 2) пункта 1 настоящей статьи, не превышает двенадцатикратного размера минимальной пенсии, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года.

3. Единовременные пенсионные выплаты в целях улучшения жилищных условий в свою пользу или супруга (супруги), или близких родственников и (или) для оплаты лечения для себя или супруга (супруги), или близких родственников производятся при наличии одного из следующих условий:

если сумма пенсионных накоплений за счет обязательных пенсионных взносов, имеющаяся на индивидуальном пенсионном счете вкладчика обязательных пенсионных взносов, превышает порог минимальной достаточности пенсионных накоплений, определенный в соответствии с методикой, утвержденной Правительством Республики Казахстан;

если размер пенсии для лиц, указанных в пунктах 1, 2 и 3 статьи 207 настоящего Кодекса, а также размер ежемесячного содержания лиц, указанных в пункте 4 статьи 207 настоящего Кодекса, обеспечивает коэффициент замещения среднемесячного дохода получателя на уровне не ниже 40 процентов, определяемого в порядке, определенном Правительством Республики Казахстан. При расчете коэффициента замещения среднемесячного дохода учитывается доход получателя, предшествующий дате выхода на пенсию, но не более среднемесячного дохода по республике;

если вкладчиком обязательных пенсионных взносов заключен договор пенсионного аннуитета со страховой организацией;

если вкладчиком является получатель пенсионных выплат за выслугу лет.

4. В случае смерти лица, имеющего пенсионные накопления в едином накопительном пенсионном фонде за счет обязательных пенсионных взносов, они наследуются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 220 с изменением, внесенным Законом РК от 21.12.2023 № 49-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 221. Право на пенсионные выплаты за счет обязательных профессиональных пенсионных взносов

1. Пенсионные выплаты за счет обязательных профессиональных пенсионных взносов предоставляются лицам, имеющим пенсионные накопления в едином накопительном пенсионном фонде:

1) указанным в пункте 1 статьи 207 настоящего Кодекса;

2) имеющим инвалидность первой и второй групп, если инвалидность установлена бессрочно;

2-1) при наступлении условий, указанных в пунктах 1 и 2 статьи 195-1 настоящего Кодекса;

3) выехавшим на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан иностранцам и лицам без гражданства, если иное не предусмотрено законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан;

4) по достижении сорокалетнего возраста, за которых уплачены обязательные профессиональные пенсионные взносы в совокупности не менее шестидесяти календарных месяцев, путем заключения договора пенсионного аннуитета со страховой организацией при достаточности пенсионных накоплений для обеспечения страховой выплаты не ниже 70 процентов от величины прожиточного минимума, установленной на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете и действующей на 1 января соответствующего финансового года.

2. Единовременно сумма пенсионных накоплений из единого накопительного пенсионного фонда выплачивается в случае, если сумма пенсионных накоплений лиц, указанных в подпунктах 1) и 2) пункта 1 настоящей статьи, не превышает двенадцатикратного размера минимальной пенсии, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года.

3. В случае смерти лица, имеющего пенсионные накопления в едином накопительном пенсионном фонде за счет обязательных профессиональных пенсионных взносов, они наследуются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Сноска. Статья 221 с изменением, внесенным Законом РК от 21.12.2023 № 49-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 222. Право на пенсионные выплаты за счет обязательных пенсионных взносов работодателя

1. Пенсионные выплаты за счет обязательных пенсионных взносов работодателя предоставляются лицам, за которых перечислены обязательные пенсионные взносы работодателя в совокупности не менее шестидесяти календарных месяцев:

1) при наступлении условий, предусмотренных пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса;

2) имеющим инвалидность первой и второй групп, если инвалидность установлена бессрочно.

2. Параметры, используемые для расчета размера пенсионных выплат за счет обязательных пенсионных взносов работодателя, ежегодно устанавливаются Правительством Республики Казахстан.

3. Максимальный размер пенсионной выплаты за счет обязательных пенсионных взносов работодателя не может превышать 2-кратный размер прожиточного минимума, установленный на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

4. Пенсионные выплаты за счет обязательных пенсионных взносов работодателя назначаются пожизненно, производятся за текущий месяц и осуществляются по месяц смерти или выезда на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан включительно.

5. Правила определения размера и осуществления пенсионных выплат за счет обязательных пенсионных взносов работодателя из единого накопительного пенсионного фонда разрабатываются уполномоченным государственным органом.

Статья 223. Пенсионные выплаты за счет добровольных пенсионных взносов

1. Пенсионные выплаты за счет добровольных пенсионных взносов предоставляются лицам, имеющим пенсионные накопления в едином накопительном пенсионном фонде и (или) добровольном накопительном пенсионном фонде:

1) достигшим пятидесятилетнего возраста;

2) являющихся лицами с инвалидностью;

3) выехавшим на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан иностранцам и лицам без гражданства, если иное не предусмотрено законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

2. В случае смерти лица, имеющего пенсионные накопления в едином накопительном пенсионном фонде и (или) добровольном накопительном пенсионном фонде за счет добровольных пенсионных взносов, они наследуются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

3. Порядок получения пенсионных выплат за счет добровольных пенсионных взносов определяется получателем самостоятельно в соответствии с пенсионными правилами единого накопительного пенсионного фонда и (или) добровольного накопительного пенсионного фонда.

Статья 224. Организация пенсионных выплат из единого накопительного пенсионного фонда

1. Пенсионные выплаты из пенсионных накоплений, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов, осуществляются:

1) из единого накопительного пенсионного фонда лицам, указанным в подпунктах 1) и 2) пункта 1 статьи 220, подпунктах 1) и 2) пункта 1 статьи 221 настоящего Кодекса, в виде ежемесячных пенсионных выплат по установленному графику в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан;

2) в виде страховых выплат из страховой организации в соответствии с договором пенсионного аннуитета за счет пенсионных накоплений лицам, указанным в подпункте 4) пункта 1 статьи 220, подпункте 4) пункта 1 статьи 221 настоящего Кодекса, в порядке, определенном уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

2. Размер ежемесячной пенсионной выплаты из пенсионных накоплений в едином накопительном пенсионном фонде, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, определяется в соответствии с методикой, утвержденной Правительством Республики Казахстан.

Размер и периодичность пенсионных выплат, сформированных за счет добровольных пенсионных взносов, устанавливается получателем пенсионных выплат самостоятельно.

3. Выплаты пенсионных накоплений из единого накопительного пенсионного фонда лицам, указанным в подпунктах 1) – 3) пункта 1, в пунктах 1-1 и 4 статьи 220 и подпунктах 1) – 3) пункта 1, пункте 3 статьи 221 настоящего Кодекса, осуществляются в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан, в пределах, имеющихся у получателя пенсионных накоплений, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов, с учетом удержаний в виде индивидуального подоходного налога, осуществляемых в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый Кодекс).

4. Единовременные пенсионные выплаты из единого накопительного пенсионного фонда из пенсионных накоплений, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов, лицам, указанным в пункте 3 статьи 220 настоящего Кодекса, осуществляются в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан, с учетом удержаний в виде индивидуального подоходного налога, осуществляемых в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан.

Размер единовременной пенсионной выплаты, сформированной за счет обязательных пенсионных взносов:

лицам, указанным в абзаце втором пункта 3 статьи 220 настоящего Кодекса, не может превышать сумму разницы между суммой пенсионных накоплений за счет обязательных пенсионных взносов получателя, находящихся в доверительном управлении Национального Банка Республики Казахстан, и порогом минимальной достаточности пенсионных накоплений;

лицам, указанным в абзаце третьем пункта 3 статьи 220 настоящего Кодекса, не может превышать 50 процентов от размера пенсионных накоплений за счет обязательных пенсионных взносов получателя, находящихся в доверительном управлении Национального Банка Республики Казахстан;

лицам, указанным в абзацах четвертом и пятом пункта 3 статьи 220 настоящего Кодекса, не может превышать размер пенсионных накоплений за счет обязательных пенсионных взносов получателя, находящихся в доверительном управлении Национального Банка Республики Казахстан.

Единовременные пенсионные выплаты переводятся единым накопительным пенсионным фондом на специальные счета для единовременных пенсионных выплат из единого накопительного пенсионного фонда в целях улучшения жилищных условий и (или) оплаты лечения, открытые уполномоченным оператором.

5. Оплата банковских услуг, связанных с переводами, зачислениями и выплатами сумм пенсионных накоплений за счет обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов, осуществляется за счет собственных средств единого накопительного пенсионного фонда, за исключением сумм их конвертации, оплаты банковских услуг, связанных с зачислениями и (или) последующим переводом единовременных пенсионных выплат уполномоченным оператором.

Оплата услуг уполномоченного оператора, в том числе оплата банковских услуг, связанных с единовременными пенсионными выплатами за счет обязательных пенсионных взносов лицам, указанным в пункте 3 статьи 220 настоящего Кодекса, осуществляется за счет средств указанных лиц.

Сноска. Статья 224 с изменением, внесенным Законом РК от 21.12.2023 № 49-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Параграф 6. Порядок осуществления страховых выплат из страховых организаций

Статья 225. Страховые выплаты из страховых организаций по договорам пенсионного аннуитета

1. Лица, указанные в пункте 1 статьи 207, подпункте 4) пункта 1 статьи 220 и подпункте 4) пункта 1 статьи 221 настоящего Кодекса, вправе заключить договор пенсионного аннуитета со страховой организацией об осуществлении страховых выплат пожизненно с использованием пенсионных накоплений, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов и (или) обязательных профессиональных пенсионных взносов.

В случае недостаточности пенсионных накоплений, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов и (или) обязательных профессиональных пенсионных взносов, для заключения договора пенсионного аннуитета могут быть использованы пенсионные накопления, сформированные за счет добровольных пенсионных взносов.

В случае недостаточности пенсионных накоплений, сформированных за счет обязательных профессиональных пенсионных взносов, для заключения договора пенсионного аннуитета лица, указанные в подпункте 4) пункта 1 статьи 221 настоящего Кодекса, имеют право использовать пенсионные накопления, сформированные за счет обязательных пенсионных взносов.

2. Размер месячной страховой выплаты из страховой организации не может быть ниже 70 процентов от величины прожиточного минимума (1,4-кратного размера прожиточного минимума в случае заключения договора пенсионного аннуитета двумя лицами), действующей на дату заключения договора пенсионного аннуитета.

В случае смерти одного из застрахованных по договору пенсионного аннуитета размер месячной страховой выплаты из страховой организации для второго застрахованного не может быть ниже 70 процентов от величины прожиточного минимума, действующей на дату заключения договора пенсионного аннуитета.

Статья 226. Порядок заключения договоров пенсионного аннуитета и осуществления страховых выплат

1. Договоры пенсионного аннуитета заключаются на срок, определенный требованиями настоящего Кодекса.

2. Стороной договора пенсионного аннуитета могут быть два страхователя (застрахованных), являющихся супругами или близкими родственниками в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О браке (супружестве) и семье" и одновременно застрахованными.

3. Лицо, заключающее договор пенсионного аннуитета, свободно в выборе страховой организации.

4. Договор пенсионного аннуитета заключается в письменной форме.

Основанием для заключения договора пенсионного аннуитета является заявление страхователя (страхователей) или вкладчика (вкладчиков) обязательных пенсионных взносов и (или) физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, содержащее данные, необходимые для расчета страховой премии и идентификации страхователя (застрахованного).

Договор пенсионного аннуитета по желанию страхователя (вкладчика) обязательных пенсионных взносов и (или) физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, может быть заключен путем письменного обращения к страховщику либо обмена информацией между страхователем (вкладчиком) обязательных пенсионных взносов и (или) физического лица, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, и страховщиком с использованием интернет-ресурса страховщика или интернет-ресурса, созданного с участием организации по формированию и ведению базы данных по страхованию.

Требования к страховой организации и интернет-ресурсам при заключении договора пенсионного аннуитета устанавливаются статьей 15-2 Закона Республики Казахстан "О страховой деятельности".

5. Обмен информацией при заключении и расторжении договоров пенсионного аннуитета, внесении изменений и (или) дополнений в действующие договоры пенсионного аннуитета между единым накопительным пенсионным фондом и страховой организацией, между одной страховой организацией и другой страховой организацией осуществляется через организацию по формированию и ведению базы данных по страхованию в порядке, определенном нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

6. Организация по формированию и ведению базы данных по страхованию осуществляет формирование и ведение базы данных по страхованию на основании настоящего Кодекса и Закона Республики Казахстан "О страховой деятельности".

7. Договор пенсионного аннуитета вступает в силу и становится обязательным для сторон с момента перечисления единым накопительным пенсионным фондом и (или) добровольным накопительным пенсионным фондом, и (или) страховой организацией суммы страховой премии в страховую организацию в полном объеме.

8. Расторжение договора пенсионного аннуитета возможно только по инициативе страхователя (застрахованных – в случае заключения договора пенсионного аннуитета двумя лицами) при условии заключения договора пенсионного аннуитета с другой страховой организацией, но не ранее двух лет с даты его заключения либо в случае выезда на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан страхователя (застрахованного), являющегося иностранцем или лицом без гражданства, представившим документы, определенные законодательством Республики Казахстан, подтверждающие факт выезда.

Размер страховых выплат, а также порядок расторжения договора пенсионного аннуитета, внесения изменений и (или) дополнений в договор пенсионного аннуитета в случае расторжения брака (супружества) в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О браке (супружестве) и семье" устанавливаются договором пенсионного аннуитета, заключенным в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи.

При расторжении договора пенсионного аннуитета:

1) предусмотренная им выкупная сумма должна быть не менее суммы уплаченной страховой премии за вычетом суммы осуществленных страховых выплат и расходов страховой организации на ведение дела;

2) размер ежемесячной страховой выплаты из страховой организации по вновь заключенному договору пенсионного аннуитета не может быть ниже 70 процентов от величины прожиточного минимума, действующей на дату вновь заключенного договора пенсионного аннуитета.

9. Вкладчик обязательных пенсионных взносов и (или) физическое лицо, за которого перечислены обязательные профессиональные пенсионные взносы, получатель пенсионных выплат, заключивший договор пенсионного аннуитета, имеют право на использование пенсионных накоплений, оставшихся на пенсионном счете после заключения договора пенсионного аннуитета и (или) вновь сформированных, для заключения другого договора пенсионного аннуитета со страховой организацией.

10. В случае внесения изменений в действующий договор пенсионного аннуитета:

1) периодичность страховых выплат определяется в соответствии с пунктом 12 настоящей статьи;

2) размер периодичной страховой выплаты из страховой организации по договору пенсионного аннуитета не может быть ниже 70 процентов от величины прожиточного минимума, действующей на дату внесения изменений в действующий договор пенсионного аннуитета.

11. Расчет страховой премии и страховой выплаты осуществляется страховой организацией в соответствии с методикой, установленной уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Допустимый уровень расходов страховой организации на ведение дела по заключаемым договорам пенсионного аннуитета, а также ставка индексации страховой выплаты устанавливаются уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Страховые выплаты перечисляются на банковский счет получателя, реквизиты которого указываются в договорах пенсионного аннуитета, с учетом удержаний в виде индивидуального подоходного налога в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый Кодекс), и взносов в систему обязательного социального медицинского страхования в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном социальном медицинском страховании".

Оплата банковских услуг, связанных с переводами, зачислениями и выплатами сумм страховых выплат, осуществляется за счет собственных средств страховой организации.

12. Страховые выплаты по договору пенсионного аннуитета осуществляются ежемесячно.

Первая ежемесячная страховая выплата осуществляется страховой организацией не позднее десяти рабочих дней с момента перевода суммы страховой премии в страховую организацию по договору пенсионного аннуитета, но не ранее достижения страхователем возраста:

мужчины – 55 лет;

женщины:

с 1 января 2021 года – 52 лет;

с 1 января 2022 года – 52,5 года;

с 1 января 2023 года – 53 лет;

с 1 января 2028 года – 53,5 года;

с 1 января 2029 года – 54 лет;

с 1 января 2030 года – 54,5 года;

с 1 января 2031 года – 55 лет;

лица, указанные в подпункте 4) пункта 1 статьи 221 настоящего Кодекса, – 50 лет.

13. Лица, заключившие договор пенсионного аннуитета, вправе не ранее двух лет с даты его заключения обратиться в страховую организацию с заявлением об изменении условий договора в части уменьшения размера страховых выплат и возврате денег в единый накопительный пенсионный фонд.

Сумма денег, подлежащая возврату в единый накопительный пенсионный фонд, равна разнице между выкупной суммой по договору пенсионного аннуитета на дату внесения в него изменений и суммой страховой премии, рассчитанной исходя из размера выплаты, определенного пунктом 2 статьи 225 настоящего Кодекса, на дату внесения изменений в договор пенсионного аннуитета.

14. Порядок перевода выкупных сумм из одной страховой организации в другую страховую организацию в связи с заключением договора пенсионного аннуитета, в единый накопительный пенсионный фонд по договору пенсионного аннуитета определяется нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

Статья 227. Права и обязанности сторон договора пенсионного аннуитета

1. Страхователь имеет право на:

1) ознакомление с расчетами размеров страховых выплат, проведенными страховой организацией;

2) использование пенсионных накоплений для оплаты страховой премии при заключении договора пенсионного аннуитета со страховой организацией или внесении изменений и (или) дополнений в действующие договоры;

3) привлечение собственных средств, если сумма пенсионных накоплений недостаточна для оплаты страховой премии при заключении договора пенсионного аннуитета со страховой организацией или внесении изменений и (или) дополнений в действующие договоры;

4) привлечение независимых актуариев для проведения расчетов размера страховых выплат из страховой организации;

5) получение копии договора пенсионного аннуитета.

2. Страхователь обязан:

1) уведомить единый накопительный пенсионный фонд, добровольный накопительный пенсионный фонд в течение десяти календарных дней со дня заключения договора пенсионного аннуитета или внесения изменений в договор пенсионного аннуитета с представлением оригинала такого договора и (или) дополнительного соглашения к договору пенсионного аннуитета;

2) при расторжении договора пенсионного аннуитета обратиться с заявлением о расторжении договора пенсионного аннуитета и представить оригинал договора с новой страховой организацией в течение десяти рабочих дней со дня заключения нового договора пенсионного аннуитета.

3. Страховая организация получает сумму страховой премии согласно договору пенсионного аннуитета единовременно и в полном объеме.

4. Страховая организация обязана:

1) ознакомить страхователя с расчетами размера страховых выплат из страховой организации;

2) оформить договор пенсионного аннуитета в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и нормативным правовым актом уполномоченного органа по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

3) осуществлять обмен данными по заключенным договорам с организацией по формированию и ведению базы данных по страхованию в порядке и сроки, определяемые уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций;

4) в течение десяти рабочих дней с даты получения сведений из организации по формированию и ведению базы данных по страхованию о заключении договора пенсионного аннуитета с новой страховой организацией перевести выкупную сумму в новую страховую организацию;

5) при несвоевременном осуществлении страховых выплат из страховой организации, предусмотренных договором пенсионного аннуитета, уплатить страхователю или застрахованному, чьи права нарушены, пеню в размере 1,5 процента от неоплаченной суммы за каждый день просрочки, но не более 50 процентов от неоплаченной суммы;

6) в течение двадцати календарных дней с момента получения заявления, предусмотренного пунктом 13 статьи 226 настоящего Кодекса, перевести в единый накопительный пенсионный фонд сумму денег, подлежащую возврату.

Статья 228. Порядок перевода пенсионных накоплений в страховую организацию

1. В срок не позднее пяти рабочих дней с даты получения сведений о заключенном договоре пенсионного аннуитета со страховой организацией единый накопительный пенсионный фонд, добровольный накопительный пенсионный фонд обязаны перевести пенсионные накопления вкладчика (получателя) в страховую организацию.

2. В случае просрочки исполнения обязательств, указанных в пункте 1 настоящей статьи, единый накопительный пенсионный фонд, добровольный накопительный пенсионный фонд несут ответственность перед получателем в соответствии с законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 228 с изменением, внесенным ст. 263 настоящего Кодекса (вводится в действие с 01.01.2024).

Глава 16. СОЦИАЛЬНАЯ ЗАЩИТА ЛИЦ, ПОТЕРЯВШИХ КОРМИЛЬЦА

Параграф 1. Общие положения

Статья 229. Право на социальную защиту лиц, потерявших кормильца

1. В связи со смертью родных и близких лица имеют право на социальную защиту в виде:

1) государственных социальных пособий по случаю потери кормильца нетрудоспособным членам семьи умершего кормильца, состоявшим на его иждивении;

2) социальной выплаты по случаю потери кормильца, если умерший кормилец являлся участником системы обязательного социального страхования.

2. Права, предусмотренные настоящей статьей, реализуются в порядке и на условиях, предусмотренных настоящим Кодексом.

3. По решению местных исполнительных органов лицам, потерявшим кормильца, могут предоставляться дополнительные меры социальной помощи.

Статья 230. Порядок назначения и выплаты государственного социального пособия по случаю потери кормильца и социальной выплаты по случаю потери кормильца

1. Основанием для назначения государственного социального пособия по случаю потери кормильца и социальной выплаты по случаю потери кормильца (далее – пособие и социальная выплата для лиц, потерявших кормильца) является заявление лица, имеющего право на пособие и социальную выплату для лиц, потерявших кормильца, или его законного представителя.

2. Представление заявления на назначение пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, не требуется при их назначении через проактивную услугу в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственных услугах".

3. Уполномоченный государственный орган определяет порядок:

исчисления (определения) размеров, назначения, выплаты, приостановления, перерасчета, возобновления, прекращения и пересмотра решения о назначении (отказе в назначении) государственного социального пособия по случаю потери кормильца;

исчисления (определения) размеров, назначения, осуществления, приостановления, перерасчета, возобновления, прекращения и пересмотра решения о назначении (отказе в назначении) социальной выплаты по случаю потери кормильца.

Статья 231. Отказ в приеме заявления и назначении пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца

1. Основаниями для отказа в приеме заявления на назначение пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, являются:

1) получение из информационной системы уполномоченного государственного органа сведений, подтверждающих факты назначения, осуществления пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, подачи заявления или согласия через проактивную услугу на их назначение;

2) представление заявителем неполного пакета документов в соответствии с законодательством Республики Казахстан и (или) документов с истекшим сроком действия, и (или) документов, срок действия которых истекает на день принятия решения о назначении или отказе в назначении пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца;

3) несоответствие сведений по документу, удостоверяющему личность (кроме его замены согласно законодательству Республики Казахстан, подтверждающейся сведениями из государственных информационных систем), с документами, необходимыми для их назначения;

4) отсутствие права на назначение пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца;

5) отсутствие согласия заявителя на доступ к персональным данным ограниченного доступа, которые требуются для назначения пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца.

2. Основаниями для отказа в назначении пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, являются:

1) установление недостоверности документов, представленных заявителем для назначения пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, и (или) данных (сведений), содержащихся в них;

2) несоответствие заявителя и (или) представленных документов, данных и сведений, необходимых для назначения пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан;

3) непредставление запрашиваемого Фондом при проверке документа и (или) сведений, необходимых для назначения социальной выплаты по случаю потери кормильца;

4) отрицательное значение исчисленного размера социальной выплаты по случаю потери кормильца.

Статья 232. Права и обязанности получателей пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца

1. Получатели пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, имеют право:

1) получать социальную выплату по случаю потери кормильца в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом, вне зависимости от получения государственного социального пособия по случаю потери кормильца;

2) запрашивать и получать бесплатно информацию от Государственной корпорации и Фонда о порядке назначения и получения пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца;

3) обжаловать решения, действия (бездействие) государственных органов, Государственной корпорации и Фонда в порядке, установленном законами Республики Казахстан.

2. Получатели пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, обязаны:

1) представлять полные и достоверные сведения для назначения пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

2) в период получения пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, информировать Государственную корпорацию об обстоятельствах, которые могут служить основанием для изменения размера пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, или прекращения их выплаты, в течение десяти рабочих дней.

В случае, когда заявитель своевременно не известил об обстоятельствах, влияющих на размеры пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, их размеры пересматриваются с момента наступления указанных обстоятельств, но не ранее момента их назначения;

3) производить возврат излишне зачисленных (выплаченных) сумм пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, в добровольном порядке, а в случае отказа – в судебном порядке на основании решения суда, вступившего в законную силу.

3. Суммы пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, не полученные своевременно либо полученные не полностью по вине Государственной корпорации и (или) уполномоченного государственного органа, и (или) Фонда, выплачиваются за прошлое время со дня возникновения права на них без ограничения сроков.

Статья 233. Удержания из пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца

Удержания из пособия и социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, не производятся, за исключением излишне зачисленных (выплаченных) сумм пособия, социальной выплаты для лиц, потерявших кормильца, которые удерживаются из сумм, причитающихся к выплате, на основании заявления получателя.

Параграф 2. Государственное социальное пособие по случаю потери кормильца

Статья 234. Право на государственное социальное пособие по случаю потери кормильца и условия его назначения

1. Право на государственное социальное пособие по случаю потери кормильца имеют нетрудоспособные члены семьи умершего кормильца, состоявшие на его иждивении. При этом детям и лицам, указанным в подпункте 3) пункта 2 настоящей статьи, пособия назначаются независимо от того, состояли ли они на иждивении кормильца.

Положения части первой настоящего пункта распространяются на постоянно проживающих в Республике Казахстан граждан Республики Казахстан, иностранцев и лиц без гражданства, если иное не предусмотрено законами Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

2. Нетрудоспособными членами семьи считаются:

1) дети (в том числе усыновленные, пасынки и падчерицы), братья, сестры и внуки, не достигшие восемнадцати лет и старше этого возраста, если они были признаны лицами с инвалидностью до достижения восемнадцати лет, при этом братья, сестры и внуки – при условии, если они не имеют трудоспособных родителей, пасынки и падчерицы – если они не получают алиментов от родителей.

Несовершеннолетние, имеющие право на государственное социальное пособие по случаю потери кормильца, сохраняют это право также и при их усыновлении;

2) отец, мать (в том числе усыновители), супруга, супруг, если они достигли пенсионного возраста в соответствии со статьей 207 настоящего Кодекса;

3) один из родителей или супруг либо дедушка, бабушка, брат или сестра независимо от возраста и трудоспособности, если он (она) занят (занята) уходом за детьми, братьями, сестрами или внуками умершего кормильца, не достигшими восьми лет, и не работает;

4) дедушка и бабушка, если они достигли пенсионного возраста в соответствии со статьей 207 настоящего Кодекса, при отсутствии лиц, которые обязаны их содержать, не имеющие других источников средств к существованию.

3. Граждане старше восемнадцати лет, обучающиеся по общеобразовательным или профессиональным программам в организациях общего среднего, технического и профессионального, послесреднего образования, высшего, послевузовского образования по очной форме обучения, включая период нахождения в академическом отпуске, имеют право на государственное социальное пособие по случаю потери кормильца до окончания учебного заведения, но не более чем до достижения двадцатитрехлетнего возраста.

4. Члены семьи умершего считаются состоявшими на его иждивении, если они находились на его полном содержании или получали от него помощь, которая была для них постоянным и основным источником средств к существованию.

5. Государственные социальные пособия по случаю потери кормильца, назначенные детям, потерявшим обоих родителей (круглые сироты), выплачиваются их законному представителю.

6. Все нормы настоящего параграфа, касающиеся семей умерших, соответственно распространяются и на семьи безвестно отсутствующих или объявленных умершими, если эти факты установлены в судебном порядке.

7. Лицам, имеющим одновременно право на государственные социальные пособия по инвалидности и по случаю потери кормильца, назначается одно пособие по их выбору.

На основании заявления лица, получающего государственное социальное пособие по инвалидности или государственное социальное пособие по случаю потери кормильца, производится перевод с одного вида государственного социального пособия на другой со дня регистрации заявления в Государственной корпорации со всеми необходимыми документами в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

8. Государственное социальное пособие по случаю потери кормильца назначается со дня возникновения права на пособие, но не более чем за двенадцать месяцев до дня обращения за назначением пособия со всеми необходимыми документами или до дня получения согласия на назначение пособия через проактивную услугу в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственных услугах".

9. Государственное социальное пособие по случаю потери кормильца устанавливается на весь период, в течение которого член семьи умершего считается нетрудоспособным согласно настоящей статье, а членам семьи, достигшим возраста, дающего права на получение пенсионных выплат в соответствии со статьей 207 настоящего Кодекса, – пожизненно.

10. Лицам, которым по действующему до 1 января 1998 года законодательству были назначены пенсии по утере кормильца, с 1 января 1998 года за счет бюджетных средств выплачиваются государственные социальные пособия по случаю потери кормильца в размере не менее размеров пенсий, фактически получаемых до 1 января 1998 года.

Статья 235. Назначение одного государственного социального пособия по случаю потери кормильца на всех членов семьи

1. На всех членов семьи, имеющих право на государственное социальное пособие по случаю потери кормильца, назначается одно общее государственное социальное пособие по случаю потери кормильца.

2. По требованию члена семьи его доля государственного социального пособия по случаю потери кормильца выделяется и выплачивается ему отдельно.

3. Выделение доли государственного социального пособия по случаю потери кормильца производится со дня обращения за ее выделением.

4. При изменении числа членов семьи, обеспечиваемых государственным социальным пособием по случаю потери кормильца, его размер соответственно увеличивается или уменьшается по числу членов семьи, имеющих право на пособие.

5. Такой же пересмотр размера государственного социального пособия по случаю потери кормильца устанавливается и в тех случаях, когда его выплата одному из членов семьи приостанавливается или возобновляется по миновании обстоятельств, вызвавших приостановление выплаты.

Статья 236. Размеры государственных социальных пособий по случаю потери кормильца

1. Государственное пособие для лиц, потерявших кормильца, выплачивается с учетом изменения размера прожиточного минимума, устанавливаемого на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

2. Максимальный размер государственного пособия по случаю потери кормильца назначается в размере 3,00 прожиточного минимума на всех нетрудоспособных членов его семьи.

3. Размер государственного пособия по случаю потери кормильца назначается:

при наличии одного нетрудоспособного члена семьи – 0,92 от прожиточного минимума;

при наличии двух – 1,70 прожиточного минимума на всех нетрудоспособных членов семьи;

при наличии трех – 2,25 прожиточного минимума на всех нетрудоспособных членов семьи;

при наличии четырех – 2,60 прожиточного минимума на всех нетрудоспособных членов семьи;

при наличии пяти – 2,75 прожиточного минимума на всех нетрудоспособных членов семьи.

При наличии шести и более нетрудоспособных членов семьи размер пособия на каждого рассчитывается как равная доля от 3,00 прожиточного минимума.

4. В случае потери обоих родителей детям-сиротам месячное пособие по случаю потери кормильца назначается в размере 1,54 прожиточного минимума на каждого ребенка, остальным нетрудоспособным членам семьи – в размере 0,62 прожиточного минимума, но не более 2,92 прожиточного минимума на всех нетрудоспособных членов семьи.

5. Членам семей военнослужащих, сотрудников специальных государственных органов, органов внутренних дел и бывшего Государственного следственного комитета Республики Казахстан, погибших или умерших вследствие ранения, контузии, увечья, заболевания, полученных при исполнении служебных обязанностей или прохождении воинской службы, службы в специальных государственных органах, размер месячного пособия по случаю потери кормильца увеличивается со дня обращения на 0,29 прожиточного минимума на каждого нетрудоспособного члена семьи, но не более 2,92 прожиточного минимума на всех членов семьи.

6. Если размер пенсионных выплат по возрасту, получаемых нетрудоспособным членом семьи, меньше размера получаемого месячного пособия по случаю потери кормильца, выплата месячного пособия по случаю потери кормильца производится в виде соответствующих доплат к пенсионным выплатам по возрасту до размера месячного пособия по случаю потери кормильца, установленного для этих нетрудоспособных членов семьи.

Статья 237. Выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца

1. Выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца производится за текущий месяц. В случае смерти получателя пособие выплачивается по месяц смерти включительно.

2. Лицам, проживающим в центрах оказания специальных социальных услуг в условиях стационара для престарелых и лиц с инвалидностью и находящимся на полном государственном обеспечении, государственное социальное пособие по случаю потери кормильца выплачивается:

в размерах, предусмотренных статьей 236 настоящего Кодекса, в случае, если назначенный размер пособия ниже прожиточного минимума, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

в объеме 30 процентов от размера пособия, назначенного в соответствии со статьей 236 настоящего Кодекса, но не ниже прожиточного минимума, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Лицам, проживающим в центрах оказания специальных социальных услуг для лиц с психоневрологическими заболеваниями в условиях стационара и находящимся на полном государственном обеспечении, пособие по случаю потери кормильца выплачивается в объеме 30 процентов от размера пособия, назначенного в соответствии со статьей 236 настоящего Кодекса, но не ниже прожиточного минимума.

Перечисление 70 процентов от назначенного размера пособия производится на отдельный банковский счет или на контрольный счет наличности центров оказания специальных социальных услуг.

Порядок использования указанных средств центрами оказания специальных социальных услуг определяется уполномоченным государственным органом.

3. Детям с инвалидностью с нарушением опорно-двигательного аппарата, проживающим в центрах оказания специальных социальных услуг в условиях стационара и находящимся на полном государственном обеспечении, государственное социальное пособие по случаю потери кормильца выплачивается в полном объеме.

4. В случае выбытия получателя из центров оказания специальных социальных услуг возобновляется выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца в полном объеме с первого числа месяца, следующего за месяцем выбытия.

5. Начисленная сумма государственного социального пособия по случаю потери кормильца, не востребованная получателем своевременно, выплачивается за прошлое время, но не более чем за 3 года перед обращением за их получением.

Статья 238. Приостановление, возобновление и прекращение выплаты государственного социального пособия по случаю потери кормильца

1. Выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца приостанавливается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяцев по банковскому счету получателя. При этом выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца возобновляется со дня приостановления;

2) истечении срока действия документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, удостоверения кандаса. При этом выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан, удостоверения кандаса;

3) наличии подтверждающего документа о проведении оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или решения суда о признании лица безвестно отсутствующим в отношении получателя и (или) иждивенцев. При этом выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца возобновляется с даты прекращения оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или вступления в силу судебного акта об отмене решения суда о признании лица безвестно отсутствующим, но не ранее даты приостановления;

4) лишении или ограничении в родительских правах, о признании недействительным решения об усыновлении (удочерении) или его отмене. При этом государственное социальное пособие по случаю потери кормильца выплачивается лицу, назначенному опекуном (попечителем), с даты приостановления. При восстановлении в родительских правах выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца возобновляется с даты вступления в силу решения суда о восстановлении или об отмене ограничений в родительских правах;

5) освобождении или отстранении опекуна (попечителя) от исполнения своих обязанностей в случаях, установленных брачно-семейным законодательством Республики Казахстан. При этом государственное социальное пособие по случаю потери кормильца выплачивается лицу, назначенному опекуном (попечителем), или лицу, восстановившемуся в статусе опекуна, с даты приостановления;

6) выявлении факта перечисления обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов на индивидуальные пенсионные счета лиц, признанных безвестно отсутствующими или объявленных умершими, или поступления информации, подтверждающей факт нахождения гражданина в живых. При этом, если факт нахождения гражданина в живых подтвердится, выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца прекращается, в случае неподтверждения – выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца возобновляется с даты приостановления;

7) выявлении факта трудоустройства лиц, занятых уходом за детьми, братьями, сестрами или внуками умершего кормильца. При этом, если факт трудоустройства не подтверждается, выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца возобновляется с даты приостановления;

8) отчислении получателя государственного социального пособия по случаю потери кормильца старше восемнадцати лет из организации образования или о переводе его на заочную форму обучения. При этом выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца возобновляется с даты возобновления обучения в организациях образования по очной форме обучения;

9) выявлении факта утраты или выхода из гражданства Республики Казахстан до получения вида на жительство иностранца. При этом выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца возобновляется со дня приостановления, но не ранее даты получения вида на жительство иностранца;

10) выявлении факта получения пенсии по случаю потери кормильца за пределами Республики Казахстан. При этом выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца возобновляется со дня приостановления при погашении излишне зачисленных (выплаченных) сумм пенсий в стране выбытия.

2. Выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца возобновляется по заявлению на основании документов и (или) сведений, полученных из информационных систем, подтверждающих истечение обстоятельств, вызвавших приостановление выплаты пособия.

3. Выплата государственного социального пособия по случаю потери кормильца прекращается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления:

1) сведений о смерти, в том числе из информационных систем;

2) запроса дела получателя пособия от уполномоченного органа страны выезда;

3) заявления получателя пособия о прекращении выплаты пособия с представлением документа, подтверждающего снятие его с регистрации в органах внутренних дел;

4) сведений о выявлении факта выезда получателя пособия на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан, в том числе из информационных систем;

5) сведений о выявлении факта представления заявителем недостоверных сведений, повлекших за собой необоснованное его назначение.

Сноска. Статья 238 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Параграф 3. Социальная выплата по случаю потери кормильца

Статья 239. Право на социальную выплату по случаю потери кормильца

1. Право на социальную выплату по случаю потери кормильца возникает с даты смерти, указанной в свидетельстве или уведомлении о смерти, либо со дня вступления в законную силу решения суда об объявлении гражданина – участника системы обязательного социального страхования умершим, либо с даты, указанной в решении суда о признании его безвестно отсутствующим или объявлении его умершим.

При этом в случае, если в свидетельстве о смерти умершего кормильца в связи с невозможностью определения точной даты смерти указан период смерти, право на социальную выплату по случаю потери кормильца наступает с даты начала периода смерти.

2. Право на назначение и получение социальной выплаты по случаю потери кормильца имеют следующие члены семьи, состоявшие на иждивении умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца – участника системы обязательного социального страхования:

1) дети, в том числе усыновленные (удочеренные), братья, сестры и внуки, не достигшие восемнадцати лет и старше этого возраста, если они признаны лицами с инвалидностью до достижения восемнадцати лет.

При этом братья, сестры и внуки – при условии, если они не имеют трудоспособных родителей или если они не получают алиментов от родителей.

Указанные в настоящем подпункте лица старше восемнадцати лет, которые:

обучаются или обучались по очной форме обучения по общеобразовательным или профессиональным программам в организациях общего среднего, технического, профессионального, послесреднего, высшего, послевузовского образования, включая период нахождения в академическом отпуске, имеют право на назначение и получение социальной выплаты по случаю потери кормильца до времени окончания учебы, но не более чем до достижения двадцатитрехлетнего возраста;

являются лицами с инвалидностью с детства первой и второй группы, имеют право на назначение и получение социальной выплаты по случаю потери кормильца на срок установления инвалидности;

2) один из родителей или супруг либо дедушка, бабушка, брат или сестра независимо от возраста и трудоспособности, если он (она) занят (занята) уходом за детьми, братьями, сестрами или внуками умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца, не достигшими трех лет.

3. Социальная выплата по случаю потери кормильца, назначенная детям, оставшимся без попечения родителей – участников системы обязательного социального страхования, производится усыновителю (удочерителю), опекуну (попечителю) за каждого потерянного родителя в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

4. На всех членов семьи, состоявших на иждивении умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца, имеющих право на назначение и получение социальной выплаты по случаю потери кормильца, назначается одна социальная выплата.

5. По письменному заявлению члена семьи, состоявшего на иждивении умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца, его доля социальной выплаты выделяется и выплачивается ему отдельно в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

Выделение доли социальной выплаты по случаю потери кормильца производится со дня обращения в Фонд.

6. В случае изменения числа членов семьи, состоявших на иждивении умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца, Фонд принимает решение о перерасчете социальной выплаты по случаю потери кормильца в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом. При этом размер социальной выплаты увеличивается или уменьшается соответственно по числу членов семьи, имеющих право на получение социальных выплат.

Если один из членов семьи, состоявший на иждивении умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца, не реализовал свое право на обращение за социальной выплатой по случаю потери кормильца, то она назначается указанному лицу с даты обращения в Фонд в случае выделения социальной выплаты по случаю потери кормильца в соответствии с пунктом 5 настоящей статьи, а в случае невыделения – с даты возникновения права на социальную выплату по случаю потери кормильца.

7. Обращение за назначением социальной выплаты по случаю потери кормильца не может превышать срок:

достижения двадцатитрехлетнего возраста детьми, в том числе усыновленными (удочеренными), братьями, сестрами и внуками, состоявшими на иждивении умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца, на дату обращения за назначением социальной выплаты, за исключением лиц, признанных лицами с инвалидностью до достижения возраста восемнадцати лет;

достижения трех лет детьми, братьями, сестрами или внуками умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца, за которыми один из родителей или супруг либо дедушка, бабушка, брат или сестра независимо от возраста и трудоспособности был занят (была занята) уходом.

8. В случае поступления социальных отчислений в Фонд за период, который был принят для исчисления социальной выплаты по случаю потери кормильца, после даты обращения за их назначением перерасчет размера назначенных социальных выплат по случаю потери кормильца получателю не производится.

Статья 240. Размер социальной выплаты по случаю потери кормильца

1. Размер ежемесячной социальной выплаты по случаю потери кормильца определяется путем умножения среднемесячного размера дохода, учтенного в качестве объекта исчисления социальных отчислений, за минусом 50 процентов от минимального размера заработной платы, установленного законом о республиканском бюджете на дату возникновения права на социальную выплату, на соответствующие коэффициенты замещения дохода, количества иждивенцев и стажа участия в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

В случае если лица, указанные в подпункте 7) части первой статьи 243 настоящего Кодекса, определили ставку социальных отчислений в размере одного процента, то при исчислении социальной выплаты по случаю потери кормильца доход за каждый месяц, с которого производились социальные отчисления, определяется путем деления суммы фактически поступивших социальных отчислений в месяц на ставку социальных отчислений, установленную пунктом 1 статьи 244 настоящего Кодекса.

Социальная выплата по случаю потери кормильца производится членам семьи умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца, состоявшим на его иждивении, ежемесячно на протяжении периода времени, в течение которого член (члены) семьи умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца сохраняет (сохраняют) право на получение социальной выплаты.

2. Коэффициент количества иждивенцев определяется в зависимости от количества лиц, состоявших на иждивении кормильца – участника системы обязательного социального страхования до наступления смерти, и составляет при одном иждивенце 0,5; двух иждивенцах – 0,65; трех иждивенцах – 0,8; четырех и более иждивенцах – 1,0.

При этом коэффициент замещения дохода составляет 0,6, а среднемесячный размер дохода, учтенного в качестве объекта исчисления социальных отчислений, определяется в соответствии с пунктом 3 статьи 118 настоящего Кодекса.

Коэффициент стажа участия для участника системы обязательного социального страхования составляет:

менее шести месяцев – 0,1;

от шести до двенадцати месяцев – 0,7;

от двенадцати до двадцати четырех месяцев – 0,75;

от двадцати четырех до тридцати шести месяцев – 0,85;

от тридцати шести до сорока восьми месяцев – 0,9;

от сорока восьми до шестидесяти месяцев – 0,95;

от шестидесяти до семидесяти двух месяцев – 1,0;

от шестидесяти и более месяцев – к 1,0 прибавляется 0,02 за каждые двенадцать месяцев стажа участия в системе обязательного социального страхования, но не более 1,3.

При определении коэффициента стажа участия засчитываются периоды получения социальной выплаты по случаю потери дохода в связи с ограничениями деятельности на период действия чрезвычайного положения, ограничительных мероприятий, периоды трудовой, предпринимательской деятельности, занятия частной практикой по видам деятельности, к которым по решению Правительства Республики Казахстан применялся поправочный коэффициент 0 к ставке социальных отчислений, а также период осуществления деятельности, доходы от которой с 1 апреля 2020 года по 1 октября 2020 года были исключены из доходов физического лица, подлежащих налогообложению, в соответствии с подпунктом 51) пункта 1 статьи 341 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

3. В случае, если плательщиком не осуществлен возврат излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений в сроки и случаях, определяемых уполномоченным государственным органом, при исчислении размера социальной выплаты по случаю потери кормильца суммы излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений не учитываются.

4. Повышение размеров социальной выплаты по случаю потери кормильца производится на основании решения Правительства Республики Казахстан лицам, которым назначены соответствующие социальные выплаты на дату повышения, по предложению уполномоченного государственного органа.

5. Социальные отчисления, поступившие от дохода, признанного незаконным на основании судебных актов и актов органа досудебного расследования, уплаченные за период, учтенный при определении размера социальных выплат, не учитываются при последующих обращениях участника системы обязательного социального страхования за назначением социальной выплаты по случаю потери кормильца.

Сноска. Статья 240 с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 241. Приостановление, возобновление и прекращение социальной выплаты по случаю потери кормильца

1. Социальная выплата по случаю потери кормильца приостанавливается с первого числа месяца, следующего за месяцем поступления сведений, в том числе из информационных систем, о (об):

1) отсутствии расходных операций три и более месяцев по банковскому счету получателя. При этом социальная выплата по случаю потери кормильца возобновляется со дня приостановления;

2) выезде получателя на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан.

Лицу, выехавшему на постоянное место жительства за пределы Республики Казахстан, являвшемуся получателем социальной выплаты по случаю потери кормильца и вернувшемуся обратно, в случае неполучения выплаты в стране выезда социальная выплата по случаю потери кормильца возобновляется со дня прекращения социальной выплаты по случаю потери кормильца, но не более чем за три года перед обращением за ее получением.

При этом социальная выплата по случаю потери кормильца возобновляется в размере, установленном на момент выезда за пределы Республики Казахстан. Если в период выезда было произведено повышение социальной выплаты по случаю потери кормильца, ее размер устанавливается с учетом этих повышений.

В случае получения выплат в стране выезда социальная выплата по случаю потери кормильца возобновляется с даты обращения при условии регистрации по постоянному месту жительства в Республике Казахстан в размере, установленном на момент выезда за пределы Республики Казахстан;

3) отбывании получателем уголовного наказания, назначенного судом в виде лишения свободы. При этом социальная выплата по случаю потери кормильца производится лицу, назначенному опекуном (попечителем), с даты приостановления;

4) истечении срока действия документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, удостоверения кандаса. При этом социальная выплата по случаю потери кормильца возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан, удостоверения кандаса;

5) наличии подтверждающего документа о проведении оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или решения суда о признании лица безвестно отсутствующим в отношении получателя и (или) иждивенцев. При этом социальная выплата по случаю потери кормильца возобновляется с даты прекращения оперативно-розыскных мероприятий по розыску безвестно исчезнувшего лица или вступления в силу судебного акта об отмене решения суда о признании лица безвестно отсутствующим, но не ранее даты приостановления;

6) прекращении получателем гражданства Республики Казахстан по основаниям, предусмотренным Законом Республики Казахстан "О гражданстве Республики Казахстан". При этом социальная выплата по случаю потери кормильца возобновляется со дня выдачи документа, удостоверяющего личность иностранца или лица без гражданства, постоянно проживающего на территории Республики Казахстан;

7) отчислении получателя (иждивенца) старше восемнадцати лет из организации образования или о переводе его на заочную форму обучения. При этом социальная выплата по случаю потери кормильца возобновляется с даты возобновления обучения в организациях образования по очной форме обучения;

8) смерти получателя (вступлении в законную силу решения суда об объявлении его умершим). При этом социальная выплата по случаю потери кормильца производится лицу, назначенному опекуном (попечителем), с даты приостановления;

9) лишении или ограничении в родительских правах получателя, о признании недействительным решения об усыновлении (удочерении) или его отмене. При этом социальная выплата по случаю потери кормильца производится лицу, назначенному опекуном (попечителем), с даты приостановления. При восстановлении в родительских правах социальная выплата по случаю потери кормильца возобновляется с даты вступления в силу решения суда о восстановлении или об отмене ограничений в родительских правах;

10) освобождении или отстранении опекуна (попечителя) от исполнения своих обязанностей в случаях, установленных брачно-семейным законодательством Республики Казахстан. При этом социальная выплата по случаю потери кормильца производится лицу, назначенному опекуном (попечителем), или лицу, восстановившемуся в статусе опекуна (попечителя), с даты приостановления;

11) поступлении социальных отчислений, а также обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов на индивидуальные пенсионные счета лиц, признанных безвестно отсутствующими или объявленных умершими, или поступлении информации, подтверждающей факт нахождения гражданина в живых. При этом, если факт нахождения гражданина в живых подтвердится, социальная выплата прекращается, в случае неподтверждения – социальная выплата по случаю потери кормильца возобновляется с даты приостановления;

12) предоставлении заявителем недостоверных сведений, повлекших за собой необоснованное определение размера социальной выплаты по случаю потери кормильца. При этом социальная выплата по случаю потери кормильца возобновляется в размере, определенном в соответствии с настоящим Кодексом, с даты приостановления.

2. Социальная выплата по случаю потери кормильца возобновляется по заявлению на основании документов и (или) сведений, полученных из информационных систем, подтверждающих истечение обстоятельств, вызвавших приостановление социальной выплаты по случаю потери кормильца, при условии сохранения права на социальную выплату по уходу.

3. Социальная выплата по случаю потери кормильца прекращается:

1) в связи с представлением получателем недостоверных документов (сведений), послуживших основанием для принятия решения о назначении социальной выплаты по случаю потери кормильца. При этом социальная выплата по случаю потери кормильца прекращается со дня ее назначения;

2) в связи с подачей заявления получателя на прекращение социальной выплаты по случаю потери кормильца. При этом социальная выплата по случаю потери кормильца прекращается с первого числа месяца, следующего за месяцем подачи заявления;

3) в связи со смертью единственного лица, состоявшего на иждивении умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца. При этом социальная выплата по случаю потери кормильца осуществляется по месяц смерти включительно;

4) со дня окончания срока установления инвалидности лица, состоявшего на иждивении умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца;

5) в случае вынесения подразделением медико-социальной экспертизы решения о признании лица, состоявшего на иждивении умершего (признанного судом безвестно отсутствующим или объявленного умершим) кормильца, трудоспособным с первого числа месяца, следующего за месяцем, в котором он признан трудоспособным.

Сноска. Статья 241 с изменениями, внесенными Законом РК от 04.07.2023 № 15-VIII (вводится в действие с 01.07.2023).

Глава 17. ЕДИНОВРЕМЕННЫЕ ВЫПЛАТЫ НА ПОГРЕБЕНИЕ НЕКОТОРЫМ КАТЕГОРИЯМ ГРАЖДАН

Статья 242. Единовременные выплаты на погребение

1. В случае смерти получателя пенсионных выплат по возрасту или получателя государственной базовой пенсионной выплаты, государственных социальных пособий его семье либо лицу, осуществившему погребение, производится единовременная выплата на погребение из средств республиканского бюджета в размере 35-кратного месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

В случае смерти получателя пенсионных выплат по возрасту, являвшегося ветераном Великой Отечественной войны, его семье либо лицу, осуществившему погребение, производится единовременная выплата на погребение в размере 36,6-кратного месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

2. Размер определяется на момент смерти получателя, если обращение за единовременной выплатой на погребение последовало не позднее трех лет после даты смерти получателя пенсии или пособия.

3. В случае смерти лица, имеющего пенсионные накопления в едином накопительном пенсионном фонде, добровольном накопительном пенсионном фонде, его членам семьи единым накопительным пенсионным фондом, добровольным накопительным пенсионным фондом производится единовременная выплата на погребение за счет средств пенсионных накоплений умершего лица в пределах размера 94-кратного месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете, но не более имеющихся на индивидуальном пенсионном счете средств умершего лица.

В случае, если остаток пенсионных накоплений на индивидуальном пенсионном счете умершего лица после осуществления единовременной выплаты на погребение составит сумму, не превышающую размера минимальной пенсии, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете, данный остаток выплачивается как выплата на погребение членам семьи умершего.

4. В случае смерти страхователя страховая организация за счет собственных средств осуществляет единовременную выплату на погребение семье либо лицу, осуществившему погребение, в размере, установленном договором пенсионного аннуитета, но не менее 35-кратного размера месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

5. Порядок назначения и осуществления единовременной выплаты на погребение из средств республиканского бюджета определяется уполномоченным государственным органом.

РАЗДЕЛ 4. СОЦИАЛЬНЫЕ ОТЧИСЛЕНИЯ И ПЕНСИОННЫЕ ВЗНОСЫ

Глава 18. СОЦИАЛЬНЫЕ ОТЧИСЛЕНИЯ

Статья 243. Лица, подлежащие обязательному социальному страхованию

Обязательному социальному страхованию подлежат:

1) работники, лица, имеющие иную оплачиваемую работу (избранные, назначенные или утвержденные), в том числе осуществляющие трудовую деятельность в представительствах международных организаций в Республике Казахстан, дипломатических представительствах и консульских учреждениях иностранных государств, аккредитованных в Республике Казахстан;

2) индивидуальные предприниматели, в том числе главы крестьянских или фермерских хозяйств, а также их члены, достигшие восемнадцатилетнего возраста;

3) лица, занимающиеся частной практикой;

Примечание ИЗПИ!

Подпункт4) приостановлен до 01.01.2025 в соответствии со ст.262 настоящего Кодекса.

4) физические лица, получающие доходы по заключенным с налоговыми агентами договорам гражданско-правового характера в соответствии с законодательством Республики Казахстан, предметом которых является выполнение работ (оказание услуг), в том числе работающие в представительствах международных организаций в Республике Казахстан, дипломатических представительствах и консульских учреждениях иностранных государств, аккредитованных в Республике Казахстан (далее – физические лица, получающие доходы по договорам гражданско-правового характера);

5) Действовал до 01.01.2024 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.

6) индивидуальные помощники в соответствии с настоящим Кодексом.

7) индивидуальные предприниматели, применяющие специальный налоговый режим с использованием специального мобильного приложения в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс) и являющиеся исполнителями в соответствии с подпунктом 3) пункта 2 статьи 102 настоящего Кодекса.

Лица, достигшие возраста, предусмотренного статьей 207 настоящего Кодекса, не подлежат обязательному социальному страхованию.

Действие настоящей статьи распространяется на кандасов, а также постоянно проживающих на территории Республики Казахстан иностранцев и лиц без гражданства, осуществляющих деятельность, приносящую доход на территории Республики Казахстан, наравне с гражданами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 243 с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 244. Ставка социальных отчислений

1. Социальные отчисления, подлежащие уплате плательщиками в Фонд за участников системы обязательного социального страхования и (или) в свою пользу, устанавливаются в размере 3,5 процента от объекта исчисления социальных отчислений, с 1 января 2025 года – 5 процентов от объекта исчисления социальных отчислений, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 2 статьи 102-1 настоящего Кодекса.

2. Действовал до 01.01.2024 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.

3. Для налоговых агентов, выбравших уплату социальных отчислений в составе единого платежа, ставка социальных отчислений устанавливается в размере 3,2 процента от объекта исчисления социальных отчислений, с 1 января 2025 года – 4,5 процента от объекта исчисления социальных отчислений.

Доля социальных отчислений в ставке единого платежа, установленной пунктом 1 статьи 776-3 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), составляет:

с 1 января 2023 года – 16,0 процента;

с 1 января 2024 года – 14,9 процента;

с 1 января 2025 года – 18,9 процента;

с 1 января 2026 года – 18,1 процента;

с 1 января 2027 года – 17,4 процента;

с 1 января 2028 года – 17,1 процента.

Сноска. Статья 244 с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 245. Объект исчисления социальных отчислений

1. Объектом исчисления социальных отчислений для работников и лиц, указанных в подпункте 1) статьи 243 настоящего Кодекса, являются расходы работодателя, выплачиваемые им в виде доходов в качестве оплаты труда, за исключением доходов, с которых не уплачиваются социальные отчисления.

В расходы работодателя включается денежное содержание военнослужащих, сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов.

При этом ежемесячный объект исчисления социальных отчислений от одного плательщика не должен превышать 7-кратный минимальный размер заработной платы, установленный на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

В случае если объект исчисления социальных отчислений от одного плательщика за календарный месяц составляет менее минимального размера заработной платы, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете, то социальные отчисления исчисляются, уплачиваются исходя из минимального размера заработной платы.

Положение части четвертой настоящего пункта не распространяется на лиц, указанных в подпункте 7) части первой статьи 243 настоящего Кодекса.

2. Объектами исчисления социальных отчислений для лиц, указанных в подпунктах 2) и 3) статьи 243 настоящего Кодекса, являются:

за себя и членов крестьянских или фермерских хозяйств – сумма получаемого дохода, определяемая ими самостоятельно для целей исчисления социальных отчислений в свою пользу, равная доходу, определяемому для перечисления обязательных пенсионных взносов в свою пользу, за исключением доходов, с которых не уплачиваются социальные отчисления в Фонд, но не более дохода, определяемого для целей налогообложения в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

При этом доход, принимаемый для исчисления социальных отчислений, в месяц не должен превышать 7-кратный минимальный размер заработной платы, установленный на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

В случае, если доход указанных лиц составляет менее минимального размера заработной платы, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете, то они уплачивают социальные отчисления в свою пользу с минимального размера заработной платы, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

за наемных работников – расходы, выплачиваемые работнику в виде доходов в качестве оплаты труда, за исключением доходов, с которых не уплачиваются социальные отчисления в Фонд, с учетом ограничений, установленных пунктом 1 настоящей статьи.

Примечание ИЗПИ!

Пункт 3 приостановлен до 01.01.2025 в соответствии со ст.262 настоящего Кодекса.

3. Объектом исчисления социальных отчислений для лиц, указанных в подпункте 4) статьи 243 настоящего Кодекса, является сумма дохода, получаемого по договору гражданско-правового характера, предметом которого является выполнение работ (оказание услуг), за исключением доходов, с которых не уплачиваются социальные отчисления в Фонд, с учетом ограничений, установленных пунктом 1 настоящей статьи.

4. Действовал до 01.01.2024 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.

5. Объектом исчисления единого платежа является доход работника, определенный статьей 776-2 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

Исчисление и уплата социальных отчислений, входящих в состав единого платежа, производятся за счет средств плательщика единого платежа.

При этом ежемесячный доход, принимаемый для исчисления социальных отчислений с единого платежа, не должен превышать 7-кратный минимальный размер заработной платы, установленный на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

6. Объектом исчисления социальных отчислений для лиц, указанных в подпункте 6) статьи 243 настоящего Кодекса, является материальная выгода, выплачиваемая им местными исполнительными органами и иными юридическими лицами в соответствии с абзацем девятым подпункта 31) пункта 2 статьи 319 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

7. Социальные отчисления в Фонд не уплачиваются с доходов:

1) установленных пунктом 2 статьи 319 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), за исключением доходов, указанных в подпунктах 3), 4) и в абзаце девятом подпункта 31) пункта 2 статьи 319 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс);

2) установленных пунктом 1 статьи 341 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), за исключением доходов, указанных в подпунктах 9), 10), 12), 14), абзаце шестом подпункта 17), подпунктах 21) и 50) пункта 1 статьи 341 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс);

3) установленных подпунктом 1) пункта 3 статьи 484 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

Действие настоящего пункта не распространяется на доходы работников, с которых исчисляется единый платеж в соответствии с главой 89-1 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), а также на доходы лиц, указанных в подпункте 7) части первой статьи 243 настоящего Кодекса.

Сноска. Статья 245 с изменениями, внесенными Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 246. Уплата социальных отчислений

1. Социальные отчисления в Фонд исчисляются и уплачиваются плательщиком ежемесячно не позднее 25 числа месяца, следующего за отчетным, с указанием месяца, за который уплачиваются социальные отчисления, если иное не установлено настоящей статьей, в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

2. Индивидуальные предприниматели, применяющие специальный налоговый режим на основе патента, уплачивают социальные отчисления в срок, предусмотренный Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс) для уплаты стоимости патента за каждый месяц отдельно.

Примечание ИЗПИ!

Пункт 3 приостановлен до 01.01.2025 в соответствии со ст.262 настоящего Кодекса.

3. Налоговые агенты за физических лиц, получивших доходы по договорам гражданско-правового характера, уплачивают социальные отчисления не позднее 25 числа месяца, следующего за месяцем получения дохода.

4. Действовал до 01.01.2024 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.

5. Налоговые агенты производят уплату социальных отчислений, входящих в состав единого платежа, в сроки, установленные пунктом 5 статьи 776-4 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс). Порядок уплаты, перечисления и распределения, а также возврата излишне (ошибочно) уплаченных сумм единого платежа и (или) пени за несвоевременную и (или) неполную уплату единого платежа определяется уполномоченным государственным органом по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан, а также уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, и уполномоченными органами по государственному планированию, в области здравоохранения и сфере информатизации.

6. Днем уплаты социальных отчислений, осуществляемых в безналичной форме, считается день получения акцепта платежного поручения на сумму социальных отчислений от банка или организации, осуществляющей отдельные виды банковских операций, в наличной форме – день внесения плательщиком социальных отчислений в банк или организацию, осуществляющую отдельные виды банковских операций.

7. Социальные отчисления уплачиваются в национальной валюте Республики Казахстан.

8. Контроль за полнотой и своевременностью уплаты социальных отчислений и (или) пени, начисленной в соответствии с частью первой пункта 1 статьи 256 настоящего Кодекса, осуществляется органами государственных доходов в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

9. Информация о состоянии и движении социальных отчислений при обращении участников системы обязательного социального страхования в Государственную корпорацию, Фонд выдается ими в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

Статья 247. Возврат излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений и (или) пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений

1. Суммы излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений и (или) пени за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений плательщиком подлежат возврату в порядке и случаях, определяемых Правительством Республики Казахстан.

2. Возврату не подлежат:

1) суммы социальных отчислений и пени, подлежащие обязательной уплате в Фонд;

2) суммы излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений, исчисленные за период, который был учтен для назначения социальной выплаты, за исключением сумм излишне (ошибочно) уплаченных социальных отчислений, не учтенных при исчислении размеров социальных выплат в соответствии с пунктом 4 статьи 78, пунктом 4 статьи 85, пунктом 4 статьи 118, пунктом 2 статьи 181, пунктом 3 статьи 240 настоящего Кодекса.

Глава 19. ПЕНСИОННЫЕ ВЗНОСЫ

Статья 248. Уплата обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов

1. Обязательные пенсионные взносы, обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы в единый накопительный пенсионный фонд подлежат уплате агентами по ставкам, определяемым настоящим Кодексом.

2. Обязательные пенсионные взносы уплачиваются в единый накопительный пенсионный фонд:

1) работниками, лицами, имеющими иную оплачиваемую работу (избранные, назначенные или утвержденные), в том числе работающими в представительствах международных организаций в Республике Казахстан, дипломатических представительствах и консульских учреждениях иностранных государств, аккредитованных в Республике Казахстан;

2) лицами, получающими доходы по договорам гражданско-правового характера, предметом которых является выполнение работ (оказание услуг), заключенным с налоговыми агентами, в том числе работающими в представительствах международных организаций в Республике Казахстан, дипломатических представительствах и консульских учреждениях иностранных государств, аккредитованных в Республике Казахстан.

Обязательные пенсионные взносы удерживаются и уплачиваются агентами из доходов лиц, указанных в части первой настоящего пункта, в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.

Порядок и сроки исчисления, удержания (начисления) и перечисления обязательных пенсионных взносов, обязательных профессиональных пенсионных взносов в единый накопительный пенсионный фонд и взыскания по ним разрабатываются уполномоченным государственным органом.

Правила изъятия и перечисления в бюджет сумм обязательных пенсионных взносов, дополнительно установленных для судей Конституционного Суда Республики Казахстан, судей, в случае освобождения их от должности по отрицательным мотивам разрабатываются уполномоченным государственным органом и утверждаются Правительством Республики Казахстан.

3. От уплаты обязательных пенсионных взносов в единый накопительный пенсионный фонд освобождаются:

1) лица, достигшие пенсионного возраста в соответствии с пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса;

2) лица, имеющие инвалидность первой и второй групп, если инвалидность установлена бессрочно. Уплата обязательных пенсионных взносов в единый накопительный пенсионный фонд осуществляется по заявлению лиц, указанных в настоящем подпункте;

3) военнослужащие (кроме военнослужащих срочной службы), сотрудники специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лица, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года;

4) получатели пенсионных выплат за выслугу лет.

4. Уплата обязательных пенсионных взносов в единый накопительный пенсионный фонд осуществляется самостоятельно:

1) индивидуальными предпринимателями, в том числе главами крестьянских или фермерских хозяйств, их членами, достигшими восемнадцатилетнего возраста, а также лицами, занимающимися частной практикой, в свою пользу;

2) физическими лицами, постоянно проживающими на территории Республики Казахстан, получающими доходы по договорам гражданско-правового характера, предметом которых является выполнение работ (оказание услуг), заключенным с физическими лицами, не являющимися налоговыми агентами;

3) физическими лицами, постоянно проживающими на территории Республики Казахстан, работающими в представительствах международных организаций в Республике Казахстан, дипломатических представительствах и консульских учреждениях иностранных государств, аккредитованных в Республике Казахстан.

5. Обязательные профессиональные пенсионные взносы в единый накопительный пенсионный фонд уплачиваются агентами за работников, занятых на работах с вредными условиями труда, профессии которых предусмотрены перечнем производств, работ, профессий работников, утвержденным уполномоченным государственным органом.

От уплаты обязательных профессиональных пенсионных взносов в единый накопительный пенсионный фонд освобождается агент за:

1) лиц, достигших пенсионного возраста в соответствии с пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса;

2) военнослужащих (кроме военнослужащих срочной службы), сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лиц, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года;

3) получателей пенсионных выплат за выслугу лет.

6. Обязательные пенсионные взносы работодателя в единый накопительный пенсионный фонд уплачиваются агентами за работников, лиц, имеющих иную оплачиваемую работу (избранные, назначенные или утвержденные), за исключением случаев, предусмотренных частью третьей настоящего пункта.

Порядок и сроки исчисления (начисления) и перечисления обязательных пенсионных взносов работодателя в единый накопительный пенсионный фонд и взыскания по ним разрабатываются уполномоченным государственным органом и утверждаются Правительством Республики Казахстан.

От уплаты обязательных пенсионных взносов работодателя в единый накопительный пенсионный фонд освобождается агент за:

1) лиц, достигших пенсионного возраста в соответствии с пунктом 1 статьи 207 настоящего Кодекса;

2) лиц с инвалидностью первой и второй групп, если инвалидность установлена бессрочно;

3) военнослужащих (кроме военнослужащих срочной службы), сотрудников специальных государственных и правоохранительных органов, государственной фельдъегерской службы, а также лиц, права которых иметь специальные звания, классные чины и носить форменную одежду упразднены с 1 января 2012 года;

4) получателей пенсионных выплат за выслугу лет;

5) судей Конституционного Суда Республики Казахстан, полномочия которых прекращены в связи с истечением установленного Конституцией Республики Казахстан срока пребывания в должности, получающих ежемесячное пожизненное содержание, судей в отставке, получающих ежемесячное денежное содержание;

6) лиц, родившихся до 1 января 1975 года.

7. Обязательные пенсионные взносы, обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы уплачиваются в национальной валюте Республики Казахстан.

8. В доход для исчисления обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов включаются все виды оплаты труда в денежном выражении и иные доходы.

9. Удержанные (начисленные) обязательные пенсионные взносы, обязательные пенсионные взносы работодателя, обязательные профессиональные пенсионные взносы перечисляются в Государственную корпорацию в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.

Уплата обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов осуществляется:

1) индивидуальными предпринимателями и юридическими лицами (кроме лиц, указанных в подпунктах 2), 3) и 4) настоящего пункта), лицами, занимающимися частной практикой, из доходов, выплаченных работникам, а также физическим лицам по договорам гражданско-правового характера, предметом которых является выполнение работ (оказание услуг), – не позднее 25 числа месяца, следующего за месяцем выплаты доходов;

2) индивидуальными предпринимателями (кроме индивидуальных предпринимателей, указанных в подпункте 3) настоящего пункта), крестьянскими или фермерскими хозяйствами, лицами, занимающимися частной практикой, в свою пользу – не позднее 25 числа месяца, следующего за отчетным;

3) индивидуальными предпринимателями, применяющими специальный налоговый режим на основе патента, – в срок, предусмотренный Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс) для уплаты стоимости патента;

4) Государственной корпорацией – не позднее 15 числа месяца, следующего за месяцем осуществления социальных выплат;

5) страховой организацией – не позднее 25 числа месяца, следующего за месяцем осуществления страховой выплаты в качестве возмещения вреда, связанного с утратой заработка (дохода);

6) лицами, указанными в пункте 4 настоящей статьи, – не позднее 25 числа месяца, следующего за месяцем выплаты доходов, если иное не предусмотрено Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс);

7) Действовал до 01.01.2024 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.

8) Оператором – не позднее 25 числа месяца, следующего за месяцем выплаты доходов, если иное не предусмотрено Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс);

10. Включенные в единый платеж суммы удержанных обязательных пенсионных взносов и обязательных пенсионных взносов работодателя перечисляются в Государственную корпорацию агентами по исчислению (начислению), перечислению единого платежа в сроки, установленные пунктом 5 статьи 776-4 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс). Порядок уплаты, перечисления и распределения, а также возврата излишне (ошибочно) уплаченных сумм единого платежа и (или) пени за несвоевременную и (или) неполную уплату единого платежа определяется уполномоченным государственным органом по согласованию с Национальным Банком Республики Казахстан, а также уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, и уполномоченными органами по государственному планированию, в области здравоохранения и сфере информатизации.

11. Контроль за полным и своевременным осуществлением уплаты обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов и (или) пени, начисленной в соответствии с пунктом 1 статьи 256 настоящего Кодекса, осуществляется органами государственных доходов в соответствии с законодательством Республики Казахстан, за исключением уплаты обязательных пенсионных взносов лицами, указанными в подпунктах 2) и 3) пункта 4 настоящей статьи.

12. Обязательные пенсионные взносы не могут быть уплачены в пользу других лиц.

13. По решению юридического лица – резидента его филиалы, представительства могут рассматриваться в качестве агентов.

Сноска. Статья 248 с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 249. Ставка обязательных пенсионных взносов

1. Обязательные пенсионные взносы, подлежащие уплате в единый накопительный пенсионный фонд, устанавливаются:

1) для лиц, указанных в подпунктах 1) и 2) части первой пункта 2 статьи 248 настоящего Кодекса, в размере 10 процентов от ежемесячного дохода, принимаемого для исчисления обязательных пенсионных взносов.

При этом ежемесячный доход, принимаемый для исчисления обязательных пенсионных взносов, от одного агента не должен превышать 50-кратный минимальный размер заработной платы, установленный на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

2) для лиц, указанных в подпункте 1) пункта 4 статьи 248 настоящего Кодекса, в размере 10 процентов от дохода, принимаемого для исчисления обязательных пенсионных взносов, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 3 статьи 102-1 настоящего Кодекса.

Под доходом, принимаемым для исчисления обязательных пенсионных взносов, понимается доход, получаемый лицом, определяемый им самостоятельно для уплаты социальных отчислений, за исключением доходов, с которых не уплачиваются обязательные пенсионные взносы, но не более дохода, определяемого для целей налогообложения в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

При этом принимаемый для исчисления обязательных пенсионных взносов доход в месяц не должен превышать 50-кратный минимальный размер заработной платы, установленный на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

В случае, если доход указанных лиц составляет менее 1-кратного размера минимальной заработной платы, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете, они вправе уплачивать обязательные пенсионные взносы с 1-кратного размера минимальной заработной платы, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

3) для лиц, указанных в подпунктах 2) и 3) пункта 4 статьи 248 настоящего Кодекса, в размере 10 процентов от дохода, принимаемого для исчисления обязательных пенсионных взносов.

Под доходом, принимаемым для исчисления обязательных пенсионных взносов, понимается доход, получаемый лицом, определяемый им самостоятельно для уплаты социальных отчислений, за исключением доходов, с которых не уплачиваются обязательные пенсионные взносы, но не более дохода, определяемого для целей налогообложения в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).

При этом принимаемый для исчисления обязательных пенсионных взносов доход в месяц не должен превышать 50-кратный минимальный размер заработной платы, установленный на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

4) Действовал до 01.01.2024 в соответствии со ст. 263 настоящего Кодекса.

2. Для налоговых агентов, выбравших уплату обязательных пенсионных взносов в составе единого платежа, указанных в главе 89-1 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), доля обязательных пенсионных взносов в ставке единого платежа составляет:

с 1 января 2023 года – 50,0 процента;

с 1 января 2024 года – 46,5 процента;

с 1 января 2025 года – 42,0 процента;

с 1 января 2026 года – 40,3 процента;

с 1 января 2027 года – 38,8 процента;

с 1 января 2028 года – 38,0 процента.

Сноска. Статья 249 с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 250. Ставка и порядок осуществления обязательных профессиональных пенсионных взносов

1. Обязательные профессиональные пенсионные взносы, подлежащие уплате в единый накопительный пенсионный фонд, за лиц, указанных в пункте 5 статьи 248 настоящего Кодекса, устанавливаются в размере 5 процентов от ежемесячного дохода работника, принимаемого для исчисления обязательных профессиональных пенсионных взносов.

2. Обязательные профессиональные пенсионные взносы осуществляются агентами за счет собственных средств в пользу работников, занятых на работах с вредными условиями труда, профессии которых предусмотрены перечнем производств, работ, профессий работников, утвержденным уполномоченным государственным органом.

В случае исключения вредных условий труда, подтвержденных результатами аттестации производственных объектов, уплата обязательных профессиональных пенсионных взносов агентами не осуществляется.

Статья 251. Ставка и порядок осуществления обязательных пенсионных взносов работодателя

1. Обязательные пенсионные взносы работодателя, подлежащие уплате в единый накопительный пенсионный фонд, осуществляются за счет собственных средств агента, лиц, имеющих иную оплачиваемую работу (избранные, назначенные или утвержденные), и устанавливаются от ежемесячного дохода работника, принимаемого для исчисления обязательных пенсионных взносов работодателя:

с 1 января 2024 года – в размере 1,5 процента;

с 1 января 2025 года – в размере 2,5 процента;

с 1 января 2026 года – в размере 3,5 процента;

с 1 января 2027 года – в размере 4,5 процента;

с 1 января 2028 года – в размере 5 процентов.

2. Доход, принимаемый для исчисления обязательных пенсионных взносов работодателя, устанавливается в соответствии со статьей 249 настоящего Кодекса.

При этом ежемесячный доход, принимаемый для исчисления обязательных пенсионных взносов работодателя, должен быть не менее минимального размера заработной платы и не должен превышать 50-кратный минимальный размер заработной платы, установленный на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

3. Для налоговых агентов, выбравших уплату обязательных пенсионных взносов работодателя в составе единого платежа, указанных в главе 89-1 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), доля обязательных пенсионных взносов работодателя в ставке единого платежа с заработной платы составляет:

с 1 января 2024 года – 6,95 процента;

с 1 января 2025 года – 10,5 процента;

с 1 января 2026 года – 14,1 процента;

с 1 января 2027 года – 17,4 процента;

с 1 января 2028 года – 19,0 процента.

4. Обязательные пенсионные взносы работодателя уплачиваются в единый накопительный пенсионный фонд агентами через Государственную корпорацию с приложением списков физических лиц, за которых перечисляются обязательные пенсионные взносы работодателя.

Сноска. Статья 251 с изменением, внесенным Законом РК от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие с 01.01.2024).

Статья 252. Ставка добровольных пенсионных взносов

1. Добровольные пенсионные взносы в единый накопительный пенсионный фонд и (или) добровольные накопительные пенсионные фонды вносятся вкладчиками добровольных пенсионных взносов – физическими лицами в свою пользу за счет своего дохода при заключении ими договора о пенсионном обеспечении за счет добровольных пенсионных взносов.

2. Вкладчик добровольных пенсионных взносов вправе выбрать для уплаты добровольных пенсионных взносов единый накопительный пенсионный фонд и (или) добровольные накопительные пенсионные фонды.

3. Вкладчиками добровольных пенсионных взносов в пользу получателя могут быть физические и юридические лица.

4. Размер и периодичность уплаты добровольных пенсионных взносов определяются вкладчиком добровольных пенсионных взносов самостоятельно.

Статья 253. Зачисление добровольных пенсионных взносов, сформированных за счет невостребованной суммы гарантийного возмещения по гарантируемому депозиту

Невостребованная сумма гарантийного возмещения по гарантируемому депозиту зачисляется единым накопительным пенсионным фондом на индивидуальный пенсионный счет для учета добровольных пенсионных взносов на основании списка вкладчиков (получателей) с невостребованными суммами гарантийного возмещения по гарантируемым депозитам, представленного организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, в порядке и сроки, которые установлены соглашением, заключенным между единым накопительным пенсионным фондом и организацией, осуществляющей обязательное гарантирование депозитов, в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном гарантировании депозитов, размещенных в банках второго уровня Республики Казахстан".

Статья 254. Представление сведений о перечисленных обязательных пенсионных взносах, обязательных пенсионных взносах работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносах

1. Агенты в срок, установленный Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), представляют декларацию по индивидуальному подоходному налогу и социальному налогу, в которой отражают сведения по исчисленным, удержанным (начисленным) суммам обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов, если иное не установлено законодательством Республики Казахстан.

Форма декларации и порядок ее составления устанавливаются уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступления налогов и других обязательных платежей в бюджет.

2. В декларации по индивидуальному подоходному налогу и социальному налогу не отражаются сведения в части обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов в отношении лиц, освобожденных от уплаты обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов в соответствии со статьей 248 настоящего Кодекса.

РАЗДЕЛ 5. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА НАРУШЕНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН О СОЦИАЛЬНОЙ ЗАЩИТЕ. ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КОНТРОЛЬ В СФЕРЕ СОЦИАЛЬНОЙ ЗАЩИТЫ. ПЕРЕХОДНЫЕ И ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Глава 20. ОТВЕТСТВЕННОСТЬ ЗА НАРУШЕНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН О СОЦИАЛЬНОЙ ЗАЩИТЕ

Статья 255. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан о социальной защите

Нарушение законодательства Республики Казахстан о социальной защите влечет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 256. Ответственность плательщика за несвоевременную и (или) неполную уплату социальных отчислений, агента за несвоевременное удержание и перечисление обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов

1. Своевременно и (или) в полном объеме не уплаченные суммы социальных отчислений взыскиваются органами государственных доходов или подлежат перечислению плательщиком с начисленной пеней в размере 1,25-кратной базовой ставки Национального Банка Республики Казахстан за каждый день просрочки (включая день оплаты в Фонд).

Своевременно не удержанные (не начисленные) и (или) не перечисленные агентом суммы обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов при условии фактической выплаты и получения работником дохода взыскиваются органами государственных доходов или подлежат перечислению агентом в пользу вкладчиков обязательных пенсионных взносов, работников, в пользу которых уплачиваются обязательные пенсионные взносы работодателя и (или) обязательные профессиональные пенсионные взносы, с начисленной пени в размере 1,25-кратной базовой ставки Национального Банка Республики Казахстан за каждый день просрочки (включая день уплаты взносов в Государственную корпорацию).

2. Орган государственных доходов не позднее пяти рабочих дней со дня образования задолженности по социальным отчислениям у плательщика, по обязательным пенсионным взносам, обязательным пенсионным взносам работодателя, обязательным профессиональным пенсионным взносам у агента, отнесенного в соответствии с системой управления рисками, предусмотренной налоговым законодательством Республики Казахстан, к категории высокого или среднего уровня риска, направляет плательщику или агенту уведомление о сумме задолженности.

Форма уведомления утверждается уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет.

3. В случае непогашения задолженности по социальным отчислениям, обязательным пенсионным взносам, обязательным пенсионным взносам работодателя, обязательным профессиональным пенсионным взносам орган государственных доходов приостанавливает расходные операции по банковским счетам и кассе плательщика или агента:

отнесенного в соответствии с системой управления рисками, предусмотренной налоговым законодательством Республики Казахстан, к категории высокого уровня риска, – по истечении одного рабочего дня со дня вручения ему уведомления;

отнесенного в соответствии с системой управления рисками, предусмотренной налоговым законодательством Республики Казахстан, к категории среднего уровня риска, – по истечении десяти рабочих дней со дня вручения ему уведомления.

По распоряжению органов государственных доходов банки и организации, осуществляющие отдельные виды банковских операций, обязаны приостановить расходные операции по банковским счетам плательщиков или агентов и исполнять указания, касающиеся перечисления социальных отчислений, обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов и пени, в порядке, определенном законодательством Республики Казахстан.

Распоряжение органа государственных доходов о приостановлении расходных операций по кассе подлежит безусловному исполнению плательщиком или агентом путем перечисления поступающих наличных денег в Фонд или Государственную корпорацию не позднее одного рабочего дня, следующего за днем их поступления.

Форма распоряжения о приостановлении расходных операций по кассе плательщика, агента утверждается уполномоченным органом, осуществляющим руководство в сфере обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет.

4. Распоряжения органа государственных доходов о приостановлении расходных операций по банковским счетам и кассе плательщика или агента отменяются органом государственных доходов, вынесшим такие распоряжения, не позднее одного рабочего дня, следующего за днем погашения задолженности по социальным отчислениям, обязательным пенсионным взносам, обязательным пенсионным взносам работодателя, обязательным профессиональным пенсионным взносам.

5. В случае непогашения задолженности по социальным отчислениям, обязательным пенсионным взносам, обязательным пенсионным взносам работодателя, обязательным профессиональным пенсионным взносам списки участников системы обязательного социального страхования, в пользу которых взыскивается задолженность по социальным отчислениям, или физических лиц, в пользу которых взыскивается задолженность по обязательным пенсионным взносам, обязательным пенсионным взносам работодателя, обязательным профессиональным пенсионным взносам, представляются в орган государственных доходов, направивший уведомление:

1) плательщиком или агентом, отнесенным в соответствии с системой управления рисками, предусмотренной налоговым законодательством Республики Казахстан, к категории высокого уровня риска, – в течение пяти рабочих дней со дня вручения ему уведомления;

2) плательщиком или агентом, отнесенным в соответствии с системой управления рисками, предусмотренной налоговым законодательством Республики Казахстан, к категории среднего уровня риска, – в течение пятнадцати рабочих дней со дня вручения ему уведомления.

6. На основании списков, представленных плательщиком или агентом в соответствии с пунктом 5 настоящей статьи, орган государственных доходов взыскивает суммы задолженности по социальным отчислениям, обязательным пенсионным взносам, обязательным пенсионным взносам работодателя, обязательным профессиональным пенсионным взносам в принудительном порядке с банковских счетов плательщиков или агентов не позднее пяти рабочих дней со дня получения списков.

Взыскание задолженности по социальным отчислениям, обязательным пенсионным взносам, обязательным пенсионным взносам работодателя, обязательным профессиональным пенсионным взносам с банковских счетов плательщиков или агентов производится на основании инкассового распоряжения органа государственных доходов с приложением списков, представленных плательщиком или агентом.

В случае отсутствия или недостаточности денег на банковском (банковских) счете (счетах) для удовлетворения всех требований, предъявляемых к клиенту, банк производит изъятие денег клиента в порядке очередности, установленной Гражданским кодексом Республики Казахстан.

В случае отсутствия денег на банковском счете плательщика или агента в национальной валюте взыскание задолженности по социальным отчислениям, обязательным пенсионным взносам, обязательным пенсионным взносам работодателя, обязательным профессиональным пенсионным взносам производится с банковских счетов плательщика или агента в иностранной валюте на основании инкассовых распоряжений, выставленных в национальной валюте органами государственных доходов.

7. Банки и организации, осуществляющие отдельные виды банковских операций, обязаны перечислить суммы социальных отчислений, обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов через Государственную корпорацию в день списания данных сумм с банковских счетов плательщиков или агентов.

8. Органы государственных доходов ежегодно публикуют в средствах массовой информации списки плательщиков, агентов, имеющих задолженность по социальным отчислениям, обязательным пенсионным взносам, обязательным пенсионным взносам работодателя, обязательным профессиональным пенсионным взносам, не погашенную в срок более шести месяцев со дня ее возникновения, с указанием идентификационного номера плательщика или агента, фамилии, имени, отчества (если оно указано в документе, удостоверяющем личность) руководителя и суммы задолженности по социальным отчислениям, обязательным пенсионным взносам, обязательным пенсионным взносам работодателя, обязательным профессиональным пенсионным взносам.

Статья 257. Разрешение споров

Все споры, возникающие между физическими и юридическими лицами, государственными органами, Фондом, единым накопительным пенсионным фондом, Государственной корпорацией по исполнению настоящего Кодекса, разрешаются в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Глава 21. ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КОНТРОЛЬ В СФЕРЕ СОЦИАЛЬНОЙ ЗАЩИТЫ

Статья 258. Основные положения

1. Государственным контролем в сфере социальной защиты является комплекс мер, направленных на предупреждение, выявление, пресечение и устранение нарушений и проверку соблюдения законодательства Республики Казахстан в следующих областях:

социальной защиты лиц с инвалидностью;

занятости населения;

предоставления специальных социальных услуг;

социального обеспечения, в том числе обязательного социального страхования и пенсионного обеспечения.

2. Субъектами государственного контроля в сфере социальной защиты являются физические и юридические лица независимо от форм собственности.

3. В рамках предоставленной компетенции государственный контроль в сфере социальной защиты осуществляют:

уполномоченный государственный орган – по вопросам социальной защиты лиц с инвалидностью, предоставления специальных социальных услуг, социального обеспечения, в том числе пенсионного обеспечения и обязательного социального страхования в части своевременного и правильного назначения социальных выплат, своевременного и полного перечисления получателю социальных выплат Государственной корпорацией;

органы государственной инспекции труда – по вопросам социальной защиты лиц с инвалидностью (в части обязанности работодателей) и занятости населения;

уполномоченный орган по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций – по вопросам пенсионного обеспечения в части деятельности единого накопительного пенсионного фонда, добровольных накопительных пенсионных фондов;

органы государственных доходов – по контролю за полным и своевременным осуществлением исчисления, удержания и перечисления обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, обязательных профессиональных пенсионных взносов, социальных отчислений и (или) пени налоговыми агентами и индивидуальными предпринимателями за себя.

4. Государственный контроль в сфере социальной защиты осуществляется в форме профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля и проверки в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан и (или) в иных формах, предусмотренных законами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 258 с изменениями, внесенными законами РК от 16.11.2023 № 40-VIII (вводится в действие с 01.01.2024); от 06.04.2024 № 71-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Статья 259. Должностные лица, осуществляющие государственный контроль в сфере социальной защиты

1. Государственный контроль в сфере социальной защиты осуществляют государственные инспекторы социальной защиты, государственные инспекторы труда, должностные лица уполномоченных органов.

2. К государственным инспекторам социальной защиты относятся:

1) Главный государственный инспектор социальной защиты Республики Казахстан – должностное лицо уполномоченного государственного органа;

2) главные государственные инспекторы социальной защиты – должностные лица уполномоченного государственного органа;

3) главный государственный инспектор социальной защиты области, города республиканского значения, столицы – должностное лицо, определенное уполномоченным государственным органом;

4) государственные инспекторы социальной защиты – должностные лица, определенные уполномоченным государственным органом.

3. Государственные инспекторы социальной защиты реализуют предоставленные контрольные функции в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

4. Лица, препятствующие государственному инспектору социальной защиты в исполнении служебных обязанностей, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

5. Предписания государственных инспекторов социальной защиты обязательны к исполнению субъектами контроля.

Статья 260. Права и обязанности государственных инспекторов социальной защиты

1. При осуществлении государственного контроля государственные инспекторы социальной защиты, помимо прав, предусмотренных пунктом 1 статьи 154 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан и иными законами Республики Казахстан, имеют право:

1) давать разъяснения по вопросам, входящим в их компетенцию;

2) запрашивать и получать от субъектов проверки объяснения, необходимые для выполнения возложенных на них функций;

3) взаимодействовать с другими государственными органами, а также физическими и (или) юридическими лицами по вопросам обеспечения соблюдения требований законодательства Республики Казахстан о социальной защите.

2. Главный государственный инспектор социальной защиты области, города республиканского значения, столицы на основании результатов проверки в сфере социальной защиты лиц с инвалидностью и предоставления специальных социальных услуг вправе вынести предписание о принятии мер по устранению, профилактике, недопущению, предотвращению выявленных нарушений субъекту контроля.

3. Государственные инспекторы социальной защиты, помимо обязанностей, указанных в пункте 3 статьи 154 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан, обязаны:

1) своевременно принимать меры по результатам проверки и в случае выявления фактов нарушения в сфере социальной защиты вынести акты реагирования, предусмотренные Предпринимательским кодексом Республики Казахстан;

2) в случае выявления несоответствия социального работника квалификационным требованиям и требованиям, предъявляемым к социальным работникам, угрожающего жизни и здоровью получателей специальных социальных услуг, вынести предписание о временном отстранении от работы социального работника;

3) в случае выявления фактов, угрожающих жизни и здоровью получателей специальных социальных услуг, вынести предписание о временном отстранении от работы должностных лиц и работников проверяемого субъекта.

Статья 261. Обжалование решений, действий (бездействия) должностных лиц, осуществляющих государственный контроль

Решения, действия (бездействие) должностных лиц, осуществляющих государственный контроль, могут быть обжалованы в вышестоящий орган, суд в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан.

Глава 22. ПЕРЕХОДНЫЕ И ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 262. Переходные положения

1. Правоотношения, возникшие до введения в действие настоящего Кодекса, регламентируются в соответствии с настоящим Кодексом.

2. Размер ежемесячного государственного пособия многодетным матерям, награжденным подвесками "Алтын алқа" или получившим ранее звание "Мать-героиня", награжденным орденами "Материнская слава" I и II степени, определенный до введения в действие настоящего Кодекса, подлежит перерасчету согласно размеру, предусмотренному статьей 94 настоящего Кодекса.

3. Физические лица, чьи пенсионные накопления были переданы в единый накопительный пенсионный фонд в рамках передачи пенсионных активов и обязательств накопительных пенсионных фондов по договорам о пенсионном обеспечении, считаются присоединившимися к договорам о пенсионном обеспечении за счет обязательных пенсионных взносов, добровольных пенсионных взносов с даты открытия индивидуальных пенсионных счетов в едином накопительном пенсионном фонде.

Под накопительным пенсионным фондом понимается юридическое лицо, осуществлявшее деятельность по привлечению пенсионных взносов и пенсионным выплатам, действие лицензии которого прекращено в порядке, установленном нормативным правовым актом Национального Банка Республики Казахстан.

4. Единый накопительный пенсионный фонд является правопреемником по всем обязательствам накопительных пенсионных фондов перед физическими лицами, чьи пенсионные накопления были переданы в единый накопительный пенсионный фонд в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи.

5. Единый накопительный пенсионный фонд без взимания платы предоставляет по запросу физического лица, на имя которого открыт индивидуальный пенсионный счет в едином накопительном пенсионном фонде, информацию о пенсионных накоплениях за период нахождения пенсионных накоплений в накопительном пенсионном фонде, из которого были переведены пенсионные накопления в единый накопительный пенсионный фонд в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи, с учетом положений, предусмотренных статьей 55 настоящего Кодекса.

6. Приостановить до 1 января 2024 года действие:

1) абзаца первого пункта 2 статьи 27 настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данный абзац действует в следующей редакции:

"2. Плательщик, за исключением физических лиц, являющихся плательщиками единого совокупного платежа в соответствии со статьей 774 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), обязан:";

2) части первой пункта 1 статьи 256 настоящего Кодекса, установив, что в период приостановления данная часть действует в следующей редакции:

"1. Своевременно и (или) в полном объеме не уплаченные суммы социальных отчислений взыскиваются органами государственных доходов или подлежат перечислению плательщиком с начисленной пеней в размере 1,25-кратной базовой ставки Национального Банка Республики Казахстан за каждый день просрочки (включая день оплаты в Фонд), за исключением платежей физических лиц, являющихся плательщиками единого совокупного платежа в соответствии со статьей 774 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс).";

3) норм настоящего Кодекса, регламентирующих вопросы исчисления (начисления), перечисления обязательных пенсионных взносов работодателя в единый накопительный пенсионный фонд, взыскания по ним, их хранения и учета, осуществления пенсионных выплат за счет обязательных пенсионных взносов работодателя, а также тайны условных пенсионных счетов.

7. Приостановить до 1 января 2025 года действие:

1) абзаца первого подпункта 18) пункта 1 статьи 1 настоящего Кодекса, установив, что данный абзац до 1 января 2024 года действует в следующей редакции:

"18) плательщик социальных отчислений (далее – плательщик) – работодатель, индивидуальный предприниматель, в том числе крестьянское или фермерское хозяйство, лицо, занимающееся частной практикой, осуществляющие исчисление и уплату социальных отчислений в Государственный фонд социального страхования в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, а также физическое лицо, являющееся плательщиком единого совокупного платежа в соответствии со статьей 774 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс);";

с 1 января 2024 года до 1 января 2025 года действует в следующей редакции:

"18) плательщик социальных отчислений (далее – плательщик) – работодатель, индивидуальный предприниматель, в том числе крестьянское или фермерское хозяйство, лицо, занимающееся частной практикой, осуществляющие исчисление и уплату социальных отчислений в Государственный фонд социального страхования в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;";

2) подпункта 4) статьи 243, пункта 3 статьи 245, пункта 3 статьи 246 настоящего Кодекса.

Статья 263. Порядок введения в действие настоящего Кодекса

1. Настоящий Кодекс вводится в действие с 1 июля 2023 года.

2. Действие пункта 13 статьи 226 настоящего Кодекса распространяется на правоотношения, возникшие из договоров пенсионного аннуитета, заключенных до введения в действие настоящего Кодекса.

3. Установить, что:

1) подпункты 23), 24), 25), 26) пункта 1 статьи 17, части четвертая и пятая пункта 2 статьи 78, части пятая и шестая пункта 1 статьи 85, часть вторая пункта 1 статьи 113, пункт 3 статьи 181, части вторая и третья пункта 1 статьи 240, подпункт 5) статьи 243, пункт 2 статьи 244, пункт 4 статьи 245, пункт 4 статьи 246, подпункт 7) пункта 9 статьи 248, подпункт 4) пункта 1 статьи 249 настоящего Кодекса действуют до 1 января 2024 года;

2) подпункты 24) и 25) пункта 2 статьи 35, абзацы третий и четвертый пункта 4, пункт 5 статьи 226, подпункты 3) и 4) пункта 4 статьи 227 настоящего Кодекса вводятся в действие с 1 января 2024 года;

3) подпункт 5) статьи 138, пункт 2 статьи 142, статья 156 настоящего Кодекса вводятся в действие с 1 января 2025 года;

4) подпункт 53) пункта 1 статьи 1 настоящего Кодекса вводится в действие с 1 января 2028 года.

4. Установить, что с 1 января 2024 года:

1) абзац первый пункта 5 статьи 40 действует в следующей редакции:

"5. Агенты обязаны:";

2) пункт 1 статьи 122 действует в следующей редакции:

"1. Обусловленная денежная помощь оказывается одиноким и (или) одиноко проживающим малообеспеченным трудоспособным лицам, а также малообеспеченным семьям, имеющим в своем составе трудоспособного (трудоспособных) члена (членов), в том числе физических лиц, являющихся индивидуальными предпринимателями, деятельность которых приостановлена в соответствии с подпунктом 1) пункта 1 статьи 213 Кодекса Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс), при условии его (их) участия в мерах содействия занятости и (или) при необходимости социальной адаптации, за исключением лиц (семей), указанных в пункте 4 настоящей статьи.";

3) пункт 1 статьи 228 действует в следующей редакции:

"1. В срок не позднее пяти рабочих дней с даты получения сведений о заключенном договоре пенсионного аннуитета со страховой организацией единый накопительный пенсионный фонд, добровольный накопительный пенсионный фонд обязаны перевести пенсионные накопления вкладчика (получателя) в страховую организацию.".

5. Установить, что с 1 января 2025 года:

1) пункт 3 статьи 120 действует в следующей редакции:

"3. Размер черты бедности по Республике Казахстан определяется уполномоченным государственным органом на основе медианного дохода населения, рассчитываемого государственным органом в области статистики, в среднем на душу населения в процентном выражении в зависимости от экономических возможностей государства.";

2) подпункт 1) пункта 1 статьи 135 действует в следующей редакции:

"1) участвовать в конкурсах на предоставление услуг по оценке и определению потребности в специальных социальных услугах, оказываемых за счет бюджетных средств, в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках и о государственном социальном заказе, государственном заказе на реализацию стратегического партнерства, грантах и премиях для неправительственных организаций в Республике Казахстан;";

3) статья 136 действует в следующей редакции:

"Статья 136. Регистр организаций, предоставляющих специальные социальные услуги, и реестр специалистов, оказывающих специальные социальные услуги

1. Регистр организаций, предоставляющих специальные социальные услуги, – электронный перечень организаций, зарегистрированных в качестве поставщиков на портале социальных услуг.

Реестр специалистов, оказывающих специальные социальные услуги, – электронный список специалистов, зарегистрированных на портале социальных услуг и оказывающих специальные социальные услуги.

2. Регистр организаций, предоставляющих специальные социальные услуги, и реестр специалистов, оказывающих специальные социальные услуги, формируются для учета организаций и специалистов в электронном виде на портале социальных услуг в порядке, определяемом уполномоченным государственным органом.

3. Сведения, содержащиеся в регистре организаций, предоставляющих специальные социальные услуги, и реестре специалистов, оказывающих специальные социальные услуги, являются общедоступными при согласии организаций и специалистов, оказывающих специальные социальные услуги.";

4) пункт 1 статьи 139 действует в следующей редакции:

"1. Лицу (семье), нуждающемуся в специальных социальных услугах, на основе данных Цифровой карты семьи по месту проживания направляется уведомление о согласии на получение специальных социальных услуг.

Днем обращения за оформлением документов для предоставления специальных социальных услуг через проактивную услугу считается день получения согласия на оформление документов на предоставление данной услуги.".

5-1. Установить, что с 1 января 2026 года:

1) абзац пятый подпункта 119) пункта 1 статьи 1 действует в следующей редакции:

"В качестве агента по уплате обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя за лиц, указанных в подпункте 7) части первой статьи 243 настоящего Кодекса, рассматривается оператор интернет-платформы, определенный подпунктом 1) пункта 2 статьи 102 настоящего Кодекса;";

2) подпункт 22-2) пункта 1 статьи 17 действует в следующей редакции:

"22-2) осуществление возврата ошибочно (излишне) уплаченных сумм социальных отчислений, обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя и (или) пени за их несвоевременную и (или) неполную уплату, произведенных оператором интернет-платформы;";

3) пункты 1 и 4 статьи 102-1 действуют в следующей редакции:

"1. Оператор производит удержание обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя и социальных отчислений в соответствии с настоящим Кодексом, взносов на обязательное социальное медицинское страхование в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном социальном медицинском страховании" и индивидуального подоходного налога в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О налогах и других обязательных платежах в бюджет" (Налоговый кодекс) с доходов исполнителей, являющихся индивидуальными предпринимателями, применяющими специальный налоговый режим с использованием специального мобильного приложения, и перечисление удержанных сумм.";

"4. Порядок определения исполнителем ставок социальных отчислений и обязательных пенсионных взносов в соответствии с пунктами 2 и 3 настоящей статьи, обязательных пенсионных взносов работодателя, взносов на обязательное социальное медицинское страхование в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном социальном медицинском страховании", а также удержания и перечисления Оператором индивидуального подоходного налога, обязательных пенсионных взносов, обязательных пенсионных взносов работодателя, социальных отчислений и взносов на обязательное социальное медицинское страхование, указанных в настоящей статье, определяет уполномоченный государственный орган по согласованию с уполномоченными органами, осуществляющими руководство в области здравоохранения, сферах обеспечения поступлений налогов и других обязательных платежей в бюджет, информатизации, и Национальным Банком Республики Казахстан.

6. Установить, что с 1 января 2028 года:

1) подпункты 75) и 79) пункта 1 статьи 1 действуют в следующей редакции:

"75) порог минимальной достаточности пенсионных накоплений – минимальный размер пенсионных накоплений, сформированных за счет обязательных пенсионных взносов, необходимый для обеспечения ежемесячной пенсии не ниже минимального размера пенсии по возрасту, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года, определенный в соответствии с методикой, утвержденной Правительством Республики Казахстан;";

"79) минимальный размер пенсии – минимальный размер государственной базовой пенсионной выплаты, установленный на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете, для лиц, указанных в статье 205 настоящего Кодекса;";

2) пункт 3 статьи 202 действует в следующей редакции:

"3. Лицам, проживающим в центрах оказания специальных социальных услуг в условиях стационара для престарелых и лиц с инвалидностью и находящимся на полном государственном обеспечении, пенсионные выплаты по возрасту производятся:

1) в объеме, предусмотренном пунктом 6 статьи 210 настоящего Кодекса, если исчисленный в соответствии с данной нормой размер пенсионной выплаты по возрасту ниже минимального размера пенсии по возрасту, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

2) в объеме 30 процентов от размера пенсионных выплат по возрасту, исчисленного в соответствии со статьей 210 настоящего Кодекса, но не менее минимального размера пенсии по возрасту, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Перечисление 70 процентов от назначенного размера пенсионных выплат по возрасту производится на отдельный банковский счет или на контрольный счет наличности центров оказания специальных социальных услуг.

Порядок использования указанных средств центрами оказания специальных социальных услуг определяется уполномоченным государственным органом.";

3) пункт 5 статьи 210 действует в следующей редакции:

"5. Размер пенсионных выплат по возрасту за каждый полный отработанный год до 1 января 1998 года сверх требуемого трудового стажа увеличивается на 1 процент, но не более 75 процентов от дохода, учитываемого для исчисления пенсионных выплат по возрасту.

Если исчисленный размер пенсионных выплат по возрасту в полном объеме ниже минимального размера пенсии по возрасту, устанавливаемого на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете, пенсионные выплаты по возрасту назначаются в минимальном размере пенсии по возрасту.";

4) пункт 6 статьи 216 действует в следующей редакции:

"6. Лицам, проживающим в центрах оказания специальных социальных услуг в условиях стационара и находящимся на полном государственном обеспечении, пенсионные выплаты за выслугу лет производятся в объеме 30 процентов от размера пенсионных выплат за выслугу лет, назначенных в соответствии со статьей 213 настоящего Кодекса, но не менее минимального размера пенсии по возрасту, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете.

Перечисление 70 процентов от назначенного размера пенсионных выплат за выслугу лет производится на отдельный банковский счет или на контрольный счет наличности центров оказания специальных социальных услуг.

Порядок использования указанных средств центрами оказания специальных социальных услуг определяется уполномоченным государственным органом.

В случае выбытия получателя из центра оказания специальных социальных услуг возобновляется пенсионная выплата за выслугу лет в полном объеме с первого числа месяца, следующего за месяцем выбытия.";

5) пункт 2 статьи 220 действует в следующей редакции:

"2. Единовременно сумма пенсионных накоплений из единого накопительного пенсионного фонда выплачивается в случае, если сумма пенсионных накоплений лиц, указанных в подпунктах 1) и 2) пункта 1 настоящей статьи, не превышает двенадцатикратного минимального размера пенсии по возрасту, установленного законом о республиканском бюджете и действующего на 1 января соответствующего финансового года.".

7. Признать утратившими силу со дня введения в действие настоящего Кодекса:

1) Закон Республики Казахстан от 16 июня 1997 года "О государственных социальных пособиях по инвалидности и по случаю потери кормильца в Республике Казахстан";

2) Закон Республики Казахстан от 5 апреля 1999 года "О специальном государственном пособии в Республике Казахстан";

3) Закон Республики Казахстан от 17 июля 2001 года "О государственной адресной социальной помощи";

4) Закон Республики Казахстан от 13 апреля 2005 года "О социальной защите лиц с инвалидностью в Республике Казахстан";

5) Закон Республики Казахстан от 28 июня 2005 года "О государственных пособиях семьям, имеющим детей";

6) Закон Республики Казахстан от 29 декабря 2008 года "О специальных социальных услугах";

7) Закон Республики Казахстан от 21 июня 2013 года "О пенсионном обеспечении в Республике Казахстан";

8) Закон Республики Казахстан от 2 августа 2015 года "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам пенсионного обеспечения";

9) Закон Республики Казахстан от 6 апреля 2016 года "О занятости населения";

10) Закон Республики Казахстан от 26 декабря 2019 года "Об обязательном социальном страховании".

Сноска. Статью 263 с изменением, внесенным Законом РК от 01.07.2024 № 104-VIII (вводится в действие по истечении шестидесяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Президент Республики Казахстан

К. ТОКАЕВ